Book Title: Lokprakash Part 02
Author(s): Vinayvijay, Motichand Oghavji Shah
Publisher: Agamoday Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005155/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkSAmodaraniliyonAra-manthAGkA hara mahopAdhyAya zrIvinayavijaya-gaNikRtaH lokaprakAza dvitIyo vibhAgaH kSetraloka----pUrvAdaH zrImatI AmanovAmitiH Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agamedaya samiti granthoddhAra, granthoka 6. mahepAdhyAya zrIkIrtivijayajI gaNinA ziSyaratnamahApAdhyAya zrIvinayavijaya-gaNi-viracita zrI lokaprakAza. dvitIya bhAga. kSetralokaH-pUrvArddhaH (sarga 12 thI 20 ) bhASAntara kartA, zrIyut metIcaMda odhavajI zAha-bhAvanagara. "bharatezvarabAhubalIvRtti," "samyakatvakaumudi," " abhaya kumAracaritra mahAkAvya' ityAdinA anuvAdaka, prakAzaka, zA, jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI. 0 sekeTarI. - nAnA nAnA AvRtti 1 lI ] I. sa. 1932 [ prata 1250 viIra saMvata 2458. vikrama saMvata 1988. che mUlya rUA. 3-8-0 WI paDI che Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ POBEDEBBBGD CODIGORODICA.SOGDISED prakAzaka- zrIAgodaya samiti mATe zA. jIvaNacaMda sAkaracaMDa javerI. zeTha devacaMda lAlabhAI dharmazALA baDekhAna cakalA-surata. OGIESSER sarva hakaka zrIAgodaya samitinA sekreTarIone AdhIna che. All Rights reserved by the Secretaries of Shree Agmodaya Samiti. padengedelegemoet foreseea zeTha devacaMda dAmajI chedhI "AnaMda' prinTIMga presa bhAvanagaraBIG DICONIC DVOSODOBIO DICONO DI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Agmodaya Samiti Series. No. 61 LOKA--PRAKASH. BY MAHOPADHAYAYA SHRI VINAYAVIJAYA GANI. PART 2-CANTOS 12-20. EDITED & TRANSLATED by MOTICHAND ODHAVJI SHAH TRANSLATOR OF SAMYAKTVA-KAUMUDI, ETE. Published by JIVANCHAND SAKERCHAND JAVERI, One of the Hon. Secretaries of SARI AGAMODAYA SAMITI. First Edition ] A. D. 1932 [ Copies 1250. Price Rs. 3-8-0. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published by Jivanchand Sakerchand Javeri I for Shri Agmodaya Samiti . at Sheth Devchand Lalbhai Dharmshala Badekhan Chakla-Surat. Printed ar Sheth Devehand Damji The Anand Printing Press Bhavnagar Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hI zrI zAMtim Amukha. jenadarzananuM sAMge pAMga nirUpaNa karanArA eka apUrva granthano bIjo bhAga anuvAda sahita prasiddha karavA ame bhAgyazALI thayA chIe, ethI amane parama AlAda thAya che. A dArzanika granthanA kartA mahAmahopAdhyAya zrIvinayavijayagaNi che. codapUrvadhArI zrutakevaLI zrIbhadrabAhusvAmIe racelA ka9pasUtranI "subAdhikA" arthAta "sukhabAdhikA vRtti dvArA teo jaina ajaina samAjane vizeSa paricita che. kemake moTe bhAge-bake sarva sthaLe paryuSaNa-parvamAM e vRtti vAMcavAmAM Ave che. emanI bIjI lekaprIya kRti zrIpAlarAjAne rAsa che ke je prativarSa bevAra AyaMbIlanI oLImAM vaMcAya che. e rAsa pUrNa karyA pUrve temano svargavAsa thayela hovAthI tene pUrNa karavAnuM saubhAgya temanA vizvAsa-bhAjana sahAdhyAyI nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrIyazavijayagaNine maLe che. granthakAra vicAraratnAkaranA? kartA mahopAdhyAya zrIkItivijayagaNinA ziSya che. vIza hajAra leka pramANa padyabaddha leka prakAzanA kartAnA jIvana temaja tenI anya kRtionA saMbaMdhamAM vizeSa vakatavyanI AvazyakatA ame svIkArIe chIe. vizeSamAM aneka granthanA sAkSIbhUta pAThonuM ane pAribhASika zabdonuM sUcipatra paNa ApavAnI amane jarUra jaNAya che. A uparAMta sthApanAcitra tathA bIjI je kAMI hakIkata A mahA nibandhane vegya svarUpamAM prakaTa karatI veLAe upayogI gaNAya teno paNa AsvAda pAThaka vargane maLe tevI amArI icchA che. A bIjo vibhAga hovAthI atyAre to Ane nyAya ApavA viziSTa prayAsa karyo nathI, paraMtu ame AzA rAkhIe chIe ke aMtima vibhAganI prastAvanAmAM A hakIkatone avazya yaMgya sthAna ApI zakAze. A graMthamAM ekaMdara 700 graMtheno AdhAra levAmAM Avela che te hakIkata banatA sudhI graMthAdikanA nAma sAthe prasiddha karavAnI jarUra che te bAbata paNa aMtima bhAga vakhate joI laIzuM evI umeda che. A amUlya granthanuM saMzodhanAdi kArya abhaya kumAracaritra vigerenA anuvAdaka bhAvanagara nivAsI zrIyutu metIcaMda odhavajI zAha dvArA karavAmAM AvyuM che. bhASAMtara zabdasara ke samAsAdi avazya pramANe karavAmAM AvyuM nathI, paNa mAtra vAMcanArane "lokene bhAvArtha samajavAmAM Ave te paddhatithI karyuM che. keTalAka mULa loko vinA mAtra arthanI jijJAsAvALA vAMcanArAene A anukuLa thaI paDaze tema dhArI AvuM bhASAMtara prasiddha karavAnI jarUra vicArI che. 1 zrIvicAraratnAkara zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakeddhAra paMDamAMthI aMka 7ra tarIke pragaTa thayo che. ane upara javela subedhikAvRtti 5 eja phaMDamAMthI pave be vAra aMka 7 ane 61 tarIke prasiddha karavAmAM Avela che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agodaya samiti taraphathI atyAra sudhImAM moTe bhAge mULa grantho bahAra paDatA hatA, paraMtu saMvat 1978 nI ratalAmanI sabhAmAM bhASAntara Adi chapAvavAne TharAva thayela hovAthI tadanusAra ame pUrvadhara zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNakRta zrIvizeSAvazyaka bhASyanuM bhASAMtara be vibhAgamAM prasiddha karyuM hatuM. temaja stuti AdinA keTalAka grantho paNu jevA ke zebhanastuti, bappabhaTTastuti, jinAnaMdastuti, bhakatAmara stotranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgraha; gujarAtI anuvAda sahita tathA banI zakayuM tyAM pratikRtio sahita prasiddha karavAmAM AvyA che. AvA tAtvika granthanI abhirUcivALA abhyAsakone A grantha paNa AdaraNIya thaI paDaze evI amArI namra mAnyatA che. A granthano viSaya ghaNe gahana hovAthI ghaNI ochI vyakitao AvA viSayane lAbha le che ema amArA jANavAmAM hovAthI A grantha bhASAMtara sahita prasiddha karavA prayatna sevavAmAM Avye che. A grantha saMbaMdhe kAMI nyUnatA Adi mAlama paDe, temaja bIjI koI vizeSa mAhitI dAkhala karavI rahI gayelI jaNAya temaja anya koI sUcanA karavI yogya lAge te je pAThaka varga taraphathI amane lakhI jaNAvavAmAM Avaze to teno amala karavA avazya banatuM karIzuM. bhASAMtarane sAMgopAMga ane saMpUrNa zuddhatAvALuM utAravAne mATe vakhato vakhata anuvAdaka mahAzayane preraNuM karavAmAM AvatI, ane anya vidvAno tarapha kAra vagere kavacita tapAsavA mokalavAmAM paNa AvatA. anuvAdaka mahAzaye bane eTalI kALajIpUrvaka kAma karyuM haze tathApi, viSaya ati gahana hoI enA saMpUrNa abhyAsI teo na hovAthI, temAMye uMDANamAM utarI maMthanavaDe karAyelA abhyAsa atia95 hovAthI, bhASAMtaranI zuddhatAnI vizeSa pratIti mATe chapAyelAM kAramAM pharIthI vidvAne tarapha mokalavAmAM AvatA mAluma paDayuM ke azuddhio rahI che ane zuddhipatra dAkhala karavA jevI sthiti upasthita thaI che. vidvAno dvArA phAranI pheravaNI, zuddhAzuddhinI tAravaNuM temaja anuvAdaka mahAzaya ane vidvAnonI matapherInA kAraNe A taiyAra thaI gayelA graMthane bahAra pADavAmAM vizeSa samaya vyatita thaI gayA che. Akhare zuddhipatra ApavuM evo amAro IrAdo thavAthI zuddhipatra taiyAra karAvIne AnI aMdara dAkhala karavAmAM AvyuM che. saMskRta ane prAkRta bhASAmAM racelI AgamAdi granthane supararoyala sAIjhamAM 12 peja pathI AkAre bahAra pADavAmAM Ave che, jyAre vicArasAra prakaraNane DemI ATha pijI pustaka AkAre ane vizeSAvazyaka bhASAMtarane be bhAgamAM supAyala sAIjhamAM ATha pejI pustakAkAre bahAra pADavAmAM AvyA che. temaja Ane paNa supararoyala 8 pejI sAIjhamAM pustaka AkAre bahAra pADavAmAM Ave che. ane stuti AdinA tathA bhakatAmarapAdapUtinA pustakone krAuna 8 pejI sAIjhamAM prasiddha karyA che. 1 mULa granya pothI AkAre zeTha de. lA. jene pustakoddhAra phaDa thI dravya ane kSetralokane be bhAgamAM aMka 5 ane 74 tarIke prasiddha karavAmAM Avela che. pachInA kAla ane bhAvakane prasiddha karavAnuM kArya cAlu che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agodaya samiti dvArA apUrva grantha bahAra paDe che tene sAmAnya itihAsa Apa asthAne lekhAze nahi sthApanA-- A saMsthAnI sthApanA amadAvAda jIllAnA vIramagAma tAlukAnA bhoyaNuM gAmamAM saMvat 1971 nA mahA sudi 10 (I. sa. 1915nI jAnyuArInI 25 mI tArIkha)ne semavAre karavAmAM AvI che. bheNuM gAmanI khyAti jainenA ItihAsamAM ghaNuM mazahura che, kAraNa ke A gAma 19 mA tIrthakara zrImalinAthanI yAtrAnuM dhAma che. paMnyAsa zrIAnaMdasAgaragaNi (AgoddhAraka zrIAnaMdasAgarasUrIzvara) nA upadezathI svargastha paMnyAsa zrI maNivijayajI, paMnyAsa zrI meghavijayajI, (AcArya zrI vijaya meghasUri) ane bIjA, jaina sAdhu mahArAja temaja A saMsthAnA mAnanIya sekreTarI svargastha zeTha caMda sUracaMda vagere gRhasthanI hAjarImAM sthApanA karavAmAM AvI hatI. udeza- (1) gItArtha munirAja pAsethI anya munivaryo AgamonI vAcanA laI tene abhyAsa karI yathArtha sadha meLave tathA (2) vidvAn munirAjonI daSTi heThala zedhAvIne joItI saMkhyAmAM zuddha prato chapAvI teno pracAra karI zakAya e uddeza lakSyamAM rAkhIne A saMsthA sthApavAmAM AvI che. kAryasiddhi pahelA hetunI pUrti karavA mATe pATaNa (uttara gujarAta), kapaDavaMja (kheDA jIllo) amadAvAda, surata, pAlItANA, ane ratalAma (mALavA)mAM AgamanI vAcanAne prabaMdha javAmAM Avyo hato. eno lAbha ghaNA sAdhu-sAdhvIoe lIdhe hato. bIjA hetunI pUrNatA mATe A saMsthAe Agama vagere jaina dharmanA pustako chapAvI bahAra pADayAM che. jenI vigata jAherAtomAM raju karavAmAM Avela che. kAryavAhaka maMDaLa- A saMsthAnA sarva sAdhAraNa maMDaLamAM ghaNuM sabhAsado che, temAM kAryavAhaka sekreTarI maMDaLa sabhAsado nIce mujaba che. che - 1 zeTha sUracaMdabhAI purUSottamadAsa badAmI 2 kuMvarajI ANaMdajI kApaDiyA 3 , kezavalAla premacaMda modI , kamaLazIbhAI gulAbacaMda surata bhAvanagara amadAvAda rAdhanapura ja che Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 bhAgIlAla hAlIbhAi 22 29 jIvaNucaMda sAkaracaMDha javerI sAdhAraNa rIte ATha sekreTarIe rAkhavAnA niyama che paraMtu zeTha cunIlAla chaganacaMda zrok-surata ane zeTha maNilAla sUrajamala jhaverI-pAlaNapuravALA devagata thayelAM hAvAthI hAla cha sekreTarIe che. surata, gApIpurA saM. 1988 ane gRhasthAnA maraNanI noMdha letAM atyaMta DhilagIrI prApta thAya che. beu gRhasthAne paramAtmA paramazAMti khanne evuM prAthIe chIe. kAryAlaya-- pATaNa muMbai gheADA vakhata sudhI A saMsthAnI er3Isa jyAM jyAM Agama vAMcavAnuM kArya thatuM tyAM tyAM rAkhavAmAM AvatI ne jarUra pramANe bIje sthaLe sagavaDa mATe pheravavAmAM AvatI hatI. hamaNA mukhya eDDIsa tathA granthAnA vecANa mATenI eDDIsa surata geApIpurA zeTha devacaMda lAlabhAinI dharmazALAmAM ( vidyAthI bhuvanamAM ) rAkhavAmAM AvI che. A granthanA 7 mA pAne TIpamAM jaNAvyA pramANe lekanAALakAnuM citra ApavAmAM AvyuM che. leAkALikAnA citrane bleAka amArA mAnavaMta sekreTarI zeTha kuMvarajI ANaMdajI kApaDiyAnA prayAsathI zrI jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara pAsethI amAne maLyA che. e badala ame sabhAnA aMta:karaNathI AbhAra svIkArIye chiye. jIvaNacaMdra sAkaracaMdra javerI, mAnad sekreTarI. tathA anya mAnad maMtrIe. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka samAM zuM zuM Avela che te A sAthenA bIjaka uparathI lIdhelA sAra uparathI jANI zakAze. te sanA pRSTavAra anukrama nIce pramANe 1 sa 12 meA. 2 sa 13 me. 3 sa 14 me. 4 sa` 15 me. 5 sa 16 mA, anukramaNikA. pRSTha. 1 47 93 144 183 6 sa 17 meA. 7 sa 8 sa 9 sa 18 me. 19 mA. 20 me. prAraMbhamAM Apela prastAvanA, zuddhipatra ne bIjaka jarUra vAMcaze. pRSTha. 254 320 364 399-514 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lokaprakAzanA bIjaka tarIkenA sarga 37 mAmAM A vibhAgamAM AvelA saga 12 thI 20 sudhImAM zuM zuM AvyAnuM kahela che te nIce pramANe- kSetramAM bAramA sagamAM sAmAnyathI kSetranuM nirUpaNa, lokamAM dizAnuM nirUpaNa, 2jaju ane khaMDanuM svarUpa, saMvatitalokanuM svarUpa ane te upara dRSTAMta, mahattA ne AyAmapUrvaka ratnaprabhA pRthvInuM nirUpaNa, vyaMtaronI nagarAdi samRddhinuM parikirtana, A sarva savizeSapaNe nirUpita karela che. teramA sargamAM bhuvanapatinuM svarUpa, tenA iMdronuM svarUpa ane tenA sAmAnika de, amahiSI vigerenuM svarUpa vistArathI kahyuM che. cAdamAM sargamAM sAta narakanuM nirUpaNa, tenA prastaTa, dareka prastaTe zarIranuM pramANa, nA vigere yuktipUrvaka batA paMdaramA sargamAM tirthaMkalekanuM svarUpa, asaMkhyAta dvIpasamudranuM varNana, jabUdIpanI jagatinuM ne tenA dvAranuM temaja tenA svAmInuM varNana che. A sargamAM vijayadevanI kRddhinuM bahu vistArathI varNana che. seLamA sagamAM bharatakSetra, vaitAdya parvata, tenI guphAo tathA kUTa, himavaMta parvata, padmadraha, zrIdevI, gaMgA vigere nadIo, lavaNa samudramAM nIkaLelI be parvatanI ATha dADhAo, tenA para rahelA aMtaradvIpe, temAM rahelA gugalike, hemavaMta kSetra, temAM rahela vRttavaitAlya, mahAhimavaMta parvata, tenI uparanA drahamAMthI nIkaLatI nadIe ane tenA para rahela draha ne kaTe, harivarSa kSetra, niSadha parvata, zItA zItAdA nadI ane pAMca pAMca drahonuM varNana che. sattaramAM sargamAM devakura ne uttarakurU kSetra, pUrva ke pazcima mahAvideha, mahAvidehanuM varNana, tenA mukhyatAe cAra vibhAga, temAM rahelI vijaye, vakSaskAra parvatA, aMtaranadIo, vijayamAM rahela vaitADhya, tenA cha khaMDa ane mukhya nagarIo, gaMdhamAdana ne mAlyavaMta gajadaMtAnuM varNana, uttarakurUkSetranuM vistArathI nirUpaNa, yamakAddhi dro, kaMcanagirio, jabUvRkSanuM tene pheTo sahita varNana, tenA adhipatinuM varNana, saimanasa ne vidyutubha gaMjadatAnuM varNana, devakurUkSetranuM varNana, temAM rahelA citra ne vicitra parvate, drahA, kaMcanagirio, zAlmalIvRkSa vigerenuM varNana che. aDhAramA sargamAM merUparvatanuM varNana, tenA cAra vana, temAM AvelA kUTa, merUnI traNa mekhalA, upara AvelI cUlikA ane pAMDakavanamAM Avela zilAo ne siMhAsanonuM varNana che. ogaNIzamA samAM nIlavaMtaparvata, tenI upara karyo, draha, tenI adhiSThAyaka devI. hRhamAMthI nIkaLatI zItA ne nArIkAMtA nadInuM nAmamAtra varNana, 2myaka kSetra, kRmi parvata, hiraNyavata kSetra, zikharI parvata, eravata kSetra, tenA cha khaMDa ane madhyanI nagarI vigerenuM varNana, kSetra ne parvatAdinuM uttara dakSiNamAM sAmyapaNuM, sarva parvataparanA kUTanI ekaMdara saMkhyA, vidyAdharanI zreNio, te paranA nagare, temaja kula nadIo, prapAta kuDo ane drahonI saMkhyA, cakravatInA ratno, arihaMtanI sthiti, jaMbadvIpavati sUrya, caMdra, grahAdikanI saMkhyA vigere Apela che. vIzamAM sargamAM vistAravALA pAMcadvAravaDe sUrya, caMdranA maMDaLAdinuM ne tenA cAranuM varNana tathA tenI sAthe nakSatranA ganuM, dinavRddhi ne kSayAdikanuM, dhruvarAhunuM ne parvarAhunuM, tithinI utpattinuM ane paMdara dvArevaDe nakSatranuM nirUpaNa kareluM che. kuMvarajI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kSetraloka prakAzanA bhASAMtaramAM jaNAyelI bhUlone sudhAro. (sarga 12 thI 20. vibhAga 1 lo. ) A sudhAre tamAma bhASAMtara mULa sAthe meLavIne karavAmAM Avyo nathI, paraMtu bhASAMtara vAMcatA jyAM bhUla jevuM jaNAyuM tyAM mULamAM joIne sudhAre lakhavAmAM Avyo che. mULa sAthe tamAma meLavatAM vadhAre bhUlo nIkaLavAno saMbhava che. mULanI azuddhinuM paNa zuddhipatra karavAmAM Avela nathI. vaLI bhASAMtaramAM rahela muphanI sAmAnya bhUlo paNa AmAM dAkhala karI nathI. pRSTa paMkita azuddha 15 2-5-11 kAja kAja 16 ka9peja koja 45 2 "eene ' pachI ( utpanna thanArane pUrvabhavamAM) ATaluM vadhAravuM. 8 bIjAo-pachI ( utkRSTa AyuvALA) vadhAravuM. 8 asura-pachI kumAra vadhAravuM. 2 " atyaMta darzanIya evA merUparvatathIema lakhela che, tene badale ' jaMbupanA sudarzana nAmanA merU parvatathI' joie. 4 "sabhAnI bahAra' che tyAM "sudharmA sabhAnI bahAra ' joIe. 9 " eja' che tyAM spaSTatAnI khAtara " pUrve kahelA' joIe. 3 "enA kuTuMbamAM jAgaraNa hatuM te vakhate ' ema lakhela che tene badale " kuTuMba jAga rikAe jAgatAM-kuTuMba saMbaMdhI vicAra karatAM' joIe. 56 chellI 57 pelI "pAdapAvopagamana karI ' ema che tene badale ' pAdapapagamana anazana karI 1 " jeonA hAthano mAra khAI maravAno vakhata AvyA to ' Ama che tene badale " je e vajIvaDe mane haNe-prahAra kare to' ema joIe. 6-7 " agyAra varSanI paryAyavALA' che tyAM " agyAra varSanA dIkSA paryAyavALA' joIe. 58 10 " AvI ubho che tyAM "Avyo" ema joie. 10 * navIna zarIra' che tyAM " uttara vaikriya zarIra' joIe. 8 " jyotiSIonA TukaDA karata' che tene badale " jyotiSIonA be vibhAga karI-judA pADato. ' ema joIe. 61 paMkita chellImAM "bhAvika che' tyAM " bhAvitAtmA " joIe. 13 " ATha hajAra parIvAra kahevAya kemake eemAM ATha hajAra navIna' Ama che tene badale " ATha hajAra devIone parIvAra che ane emAM bIjI ATha hajAra navIna' ema joIe. 65 7 'vaLI hajAra hajArano parIvAra che kemake eo hajAra hajAra navI ' Ama che tene badale ' hajAra hajArano parIvAra che ane eo hajAra hajAra navI ' ema joie. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 "cuDAmaNivALe' che tyAM "cuDAmaNinA cinhavALA " 8 " dAkSiNAtya asurane ane emanI strIone ' che tene badale 8 dakSiNAya strIo sahita asurono ' 3 " camareMdranA e devonI ' che tyAM " camareMdranA trAyaaiMzaka devonI " 1 "cALIza cALIza" che tyAM "cALIza" 1 " eenuM ' tyAM " e " " thaI zake che" tyAM " karI zake che' 74 1-2 " ane jadhanya prAraMbha vakhate " tyAM " te prAraMbha vakhate jadhanya " 4 " kaMIka adhika che ' tyAM "sAgaropamathI kaMIka adhika che' 6 "cADAcAra" " sADAcAra' 12 " vadhAre varSe ' che tyAM " kaMika vadhAre varSe ? 13 " cAra muhUrta che tyAM "mudatta pRthaka' 14 " cAra divase' che tyAM " divasa pRthaka' 7 "evA mitranuM ' che tyAM "pUrvabhavanA mitronuM 9 " kAraNa ke' che tyAM " ane " 10 "devIo' che tyAM " bIjI devIo" 7 " jeTalA' che te na joIe. 7 " traNatraNato' che tyAM " traNa" 2 " asura' che tyAM "asurakumAra" 9 " pI" che tyAM "vairavaDe kara " 5-6 "chellI be lemyA nathI kemake saMsArano evo svabhAva che" tene badale "chellI be lemyA bhavasvabhAveja temane nathI.' 1 " pahelI naraka pRthvIthI " ne badale " pahelI naraka pRthvInA 180000 jana piMDamAMthI" 2 " narakAvAsanA (tera) rastA che.' tyAM " narakAvAsanI zreNiovALA 13 prastaTa (prato) che.' 3 " e samazreNimAM rahelA hovAthI ekeka rasto e ekeka prastara thaye' che, tene badale " samazreNimAM rahelA te narakAvAsAe vaDe ekeka prastaTa (pratara) thAya che ' - 9-10 mAM 115837 jananuM je pratara prataranuM AMtarUM kahyuM che te 178 000 pejanamAMthI 13 prataranA 39000 pejane bAda karatAM bAkI rahelA 139000 janane bAra vaDe bhAMgatAM Ave che. AMtara 12 che. 99 6-7 mULa zloka 42 mAne artha-"baMdhana eTale nArakena pratyeka samaye thato AhAryo jugala sAthe saMbaMdha e jANe jAjavalya agni hoyanI evo bhayaMkara che." A pramANe joIe. 99 10-11-12 zloka 44 mAne artha-eenuM saMsthAna atyaMta kaniSTa evuM huMDa che. pAMkho kApI nAkhI hoya evA pakSInA jevuM virU5 che. vaLI bhIti vigeremAMthI je pudagalo chUTA thaIne paDe che te paNa eene zastranA prahAra jevA atyaMta du:khadAyaka thaI paDe che.' Ama joIe. 99 14 "gADha aMdhakAramaya hoya che tene badale "gADha andhakAramaya sthAnamAM rahelA hoya che.' 99 3 " daza prakAranI pariNati' che tyAM " dakSa prakAranAM pudagala pariNAma ' 102 6 " anantagaNo' che tyAM "manuSya karatAM anantagaNe che.' 102 10 " agni upacarita' lakhela che eTale bAdara agni aDhIdI5nI bahAra na hovAthI agni jevA uSNu pudagalarUpa kRtrima jANu. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sort. 14 14 * levAya' pachI 'tethI viparIta sarvatra asaMgI jANavA.' eTalo artha rahI gayela che. 107 10 "ghANamAM' tyAM "vajInI ghaMTImAM' 107 11 " kadarthanA" tyAM pIlAvAnI kadarthanA' 110 13-14 zloka 109 mAno artha-" e parathI ema siddha thAya che ke bIje pratare 90 hajAra varSathI samayAdi adhika ane daza lAkha varSathI nyUna sthiti koIpaNa nArakInI hAyaja nahIM.' A pramANe joIe. 114 3 " pratyeka pratare ATha ATha narakAvAsa nIkaLelI che.' tene badale " pratyeka pratare ATha ATha narakAvAsAnI zreNio nIkaLelI che.' 120 5 "uThThAmAM' che tyAM "chaThThAmAM' 135 1 " ghoDAnI jema caDhI caDhIne khAtA khAtA ' ne badale " ghoDAnI jema eka bIjAnI upara ArohaNa karatA ArohaNa karatA ' 135 3 " eka bIjAne ghoDe karIne ' Ane badale " ghoDAnI jema eka bIjAnI upara Ara haNa karatA.' 139 1 "garbhaja sarpo' che tyAM "garbhaja bhujaparIsarpo.' 139 10-11 paMktimAM je lakhela che tene badale "A kahI te e narakamAM javAnA hoya evA jIvonI utkRSTI gati che ane pahelI narakanA pahelA prastaramAM upajavuM te narake janArA sarva jIvonI jadhanyagati che. ' A pramANe joIe. 140 1 "je cakravartIo thAya che te pahelI narakamAMthIja uddharAi ne thAya che.' tene badale " pahelI narakamAMthI uddharela chava cakravata thaI zake che,' ema joue. 140 2-3 je chApela che tene badale-baLadeva ke vAsudeva pahelI be narakamAMthI uddharIne thaI zake che ane pahelI traNa narakamAMthI urIne tIrthakara thaI zake che.' ema jaIe. 141 7 niSpApI ne badale alpapApI-ahIM anagha zabda apavAcaka che. 141 7 "enA karmo je ladhu hoya che te" ene badale " eonA karmo laghu hovAthI arthAta teo haLukarmI hovAthI ' ema joIe. 141 11 " parigrahamAM rakata hei rUMdhAi gayelo prANI ' tene badale "parigrahama rakata ane raudra dhyAnI " ema jaIe. 2 "adhyavasAya' agAu "zubha' vizeSaNanI jarUra che. ,, 2 " janmAdi samaye' pachI '(pAMca kalyANaka ) ' nI jarUra che. O, 2 "zAtAkarmanA udayathI" tyAM " zAtA vedanI karmanA udayathI ' 5 "upArjana kare che tene badale "upArjana karela hovAthI ' 145 11 "arUNavibhAsaka' che tyAM "arUNavarAvabhAsaka '. 11 kuMDalAnabhAsaka' che tyAM "kuMDalavarAvabhAsaka ' 1 "zaMkhAvabhAsaka' che tyAM "zaMkhavarAvabhAsaka' ,, 1 "rUcakAvabhAsaka" che tyAM "rUcakavarAvabhAsaka' , 1 "bhujagAvabhAsaka' che tyAM "bhujagavarAvabhAsaka" 146 10 prAraMbhamAM " upara pramANe' eTaluM vadhAravuM. 148 6 traNa lAkha seLa hajAra pachI 227 jana joIe. 150 7 ' pRthvI jaLachava' che tyAM " pRthvI ane jaLanA jIva' , 7-8 pRthvI jaLajhava' che tyAM " pRthvI ane jaLanA jIva' 156 3 " eka gavAkSa ' che tyAM "eka gavAkSane valaya' Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 3 "e gavAkSa" che tyAM "emAMnA sarva gavAkSe' ,, 5 "AnaMda Ape che ' nI pachI " ane devone ramavA lAyaka che.' 6 " gavAkSa' che tyAM "gavAkSavalaya' 8 'gavAkSa' che tyAM gavAkSakaTaka " - 3 "gavAkSa' che tyAM " gavAkSakaTaka ' ,, 5 "A pramANeno jagatino koTa hoya che' tene badale " A pramANe jagaMti eTale kATa 160 7 " darekamAM ' che tyAM " dareka pITha upara " 169 3 " cAra dizAomAM thaIne ' badale " cAre dizAomAM cAra cAra hajAra hevAthI ' 171 3-9 copATanI' che tyAM "akSapATanI ' 176 5 "eka vakhata" nI pachI " navA upajelA' 5 "vimAnane mATe ' che tyAM " amuka vimAna mATe ' 2 A ja jaMbukIpamAM " che tene badale ' vijayadevanI rAjadhAnIvALA bIjA jaMbudvIpamAM ' 3 " A ja' che tyAM "A bIjA ' ,, 7 "jabUddhopamAM ja' che tyAM "A bIjA jabuddhIpamAM ja ' 10 "nAmavALA' che tyAM nAmavALA anya ' 183 6 " AcAranirUpaka graMtha' che tyAM tene kalpa (AcAra) batAvanAra graMtha ' 186 7 "519 yojana' che tyAM "pa26 yojana" 186 11 "beu vano' che tyAM "beu vano maLIne ' 187 3 "mahAviheda AdikanI' che tyAM "mahAvidehanI " 187 11 "lagabhaga' che tyAM " kAMIka uNI ' 189 pAMca khaMDa che' tyAM "pAMca khaMDa anArya che.' 192 6 "mUkIne ' che tyAra pachI "upara jaIe tyAre ' eTaluM joIe. 6 "mekhaLA che' tyAM "mekhaLA daza daza yojananI che." 1 "pIstAlIza" pachI yojana' 10 " ekasaTha" pachI " yojana ' 11 "sAta' pachI " yojana' 195 1 "ogaNatrIza' pachI "jana " ,, 6 "siddhAyatana che' tyAM " siddhAyatana phUTa che. " 12 vIza yojana' che tyAM " kAMika una viza yojana ' 13 " kaMIka nyUna' che tyAM " kaMIka vizeSa ' 196 12 " cAraso cAlIza" che tyAM " caudase cALIza. ' 197 9 "RSabha vigere nAma che ' tyAM " RSabhAnana vigere cAra nAma che. ' 14 * suvarNanI banAvelI che ? tyAM ' tyAM suvarNanI che ' 199 12 "ane paDakhe " che tyAM " ane be paDakhe ' 199 13 " rahelI che" tyAM " pratimAM rahelI che ? 2 'supratiSTa ( supaDI ? ' che tyAM " supratiSTa (DAbalo)" , 7 "vRttamALa" che tyAM " nRttamA ' 9 " have cha rahyA e ' che tyAM " bAkI rahelA che ? Gy Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 " A amAro abhiprAya' che tyAM " A abhiprAya ? , 7 " pacAsa " che tyAM * pAMcase ' mULamAM paNa vaMzata che. 7 "pacIza" che tyAM " tethI ardha eTale aDhIse ' 202 13 : TeDalo' che tyAM " ToDa ' dvAranI pAchaLa nIce hoya che. TeDalo to ThAra upara hoya che. 202-12-14 'TeDalA' tyAM 8 TaDA ' 203 15 "maMDaLa thAya' tyAM " ema kula 49 maMDaLa thAya ? >> 15 " badhuM thAya ' tyAM " 49 maMDaLa thAya ' 208 13 " Azare bAra yojana' che tyAM " bAra yojana jhAjhera ' 209 12 "tethI tyAM che tyAM " ema be jagyAe lakhANuM tethI " 15 "nirNaya na thayela hoI beu mata svIkAryo che. ' tene badale "nirNaya na thavAthI beu mata tulyapaNe svIkArya che. ' 210 11 "chapana hajAra nadIo ' che tyAM ` 28 hajAra ne be nadIo ' 214 6 "siddhamaMdira' che tyAM " maMdira' 220 2 " kamoLe' che tyAM ' kamaLA " 7 " parvatabhaNI' che tyAM " parvata upara ' 8 heThala vaLIne " che tyAM " bAjumAM thaIne ' 8 " sanmukha thaI parvata para jAya che-caDhe che. tene badale "sanmukha vaLI parvata para cAle che.' 222 5 " parvata pAse " che tyAM "parvata pAse AvatAM sudhImAM " 225 2 'nIkaLIne ' che tenI pachI " 500 ejana ' vadhAravuM. 225 2-3 " parathI utarI' ne badale " kuTanI bAjuthI dakSiNa tarapha vaLI " ,, 12 " kalpAMta samaye ' nI pachI " pAMcamA ArAne cheDe " joie 226 8 "kSetranA vaitADhayathI' che tyAM " kSetranI madhyanA vRttavaitADhayathI " , 10 "hemavaMta parvatanA ' che tyAM "hemavaMta kSetranA ' ,, 10 " ardha bhAgane bhedI ' che tenI pachI 8 tenA madhyamAM thaIne " joIe 2 " eka ejananI " che tyAM "eka gAunI ' 12 gaMgAnA' che tyAM "gaMgAprapAtakuMDanA ' 230 4 "pUrva jevA ' che tyAM " paMcANuA ' 233 7 " ATha dhanuSya " che tyAM "AThaso dhanuSya' , 10 "upavAsa upavAsane AMtare' che tyAM "ekeka divasane AMtare' 237 8 "e vaLA" che tyAM "eo paNa yugalika hovAthI " 237 9 ' karavo paDato nathI' 'che tyAM ' karatA nathI? 1 "kAinAmAM" pachI " yugalikAne " joie. 4 " apavAsa apavAsane pAraNe " che tyAM "ekeka divasane AMtare ' ,, 6 "pRthvI paranA ' che tyAM " pRthvI ane ' 245 10 vicakSaNa manuSyo kahyA che te yugaliko samajavA. 246 3 "chaThTha chaThThane pAraNe' lakhela che tenI matalaba "be be divasane AMtare' 248 9 "diza" zabda na joIe. 257 6 " sapATa bhUmithI" che tenI agAu "merU pAsenI " 257 7 "hajAra hajAra' che tyAM " hajAra' Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27ii 258 4 'citrapachI 'nAmano vakSaskAra ' .. " " nAmanI nadI" che tyAM "nAmanI aMtara nadI " A pramANe badhe parvata te vakSaskAra ne nadI te aMtaranadI samajavI. 26. 3-4 saumanasa parvata' te " saumanasa gajadaMtAkati parvata' , 4-5 "vidyutaprabha parvata' te vidyutaprabha gajadaMta parvata' 5 aMkApAtI' te "vakSaskAra parvata' , 6 "kSIradA nAme nadI' te " aMtaranadI' samajavI. 265 10.11 "bhAgamAM" ne badale "bhAga te' baMne paMktimAM. ,, 10-11 " dakSiNa kacchArdha zikhara ne uttara kacchArdha zikhara ema Ave che' tene badale " dakSiNa karachAI vijaya ne uttara kacchArdha vijaya jA .' 266 1 " dareka aradhIAnI " che tyAM dareka aradhI vijayanI" ,, 2-3 je chApela che tene badale 'have nIlavAna parvatanI dakSiNe ane nipadha parvatanI uttare dareka vijayamAM ekeka vRSabhakUTa nAmano parvata che." ema joie. 267 11 'pUrvokta nadIo che tyAM "pUrvokta gaMgA-siMdhu nadIe ' 2 * AyuSya eka sarakhuM kroDapUrva kSalakabhavanuM che.' tene badale ' AyuSya utkRSTa kreDapUrvAnuM ne jadhanya kSullaka bhavanuM che.' ema. ra71 3 "vividha che' che tyAM "vividha prakAranA hoya che.' 4 "vividha janma' che tyAM 'vividha prakAranI gatimAM janma' , 9-10 "je artha chApela che tene badale " zItA zAtodAnA beu taTapara AvelA citra vigere cAra cAra devagiri-devazailane ja vakSaskAra parvata jANavA ' 275 6 'bAre nadIone ' che tyAM bAre nadIone nIkaLavAne" 279 1 "vaLI pharI ' nI pachI "kaLA karavA mATe' eTaluM vadhAravuM. , 2 "traNa lAkha paMdara hajAra base pacAsa' pachI '(ke je vanamukhanI laMbAinI kaLA che ) " eTaluM vadhAravuM. 2 * je Ave te' che tyAM je Ave teTalI kaLAnI' 5 " kADhavA mATe' che tyAM " karavA mATe? 3 "zeSa pAMca zikharo para ' che tyAM zeSa siddhAyatana vinAnA cAra zikharopara' 285 2 "cheka Toca para ' che tyAM "eka cheDe jatAM merU pAse " 286 2 " raheluM che' ne badale "kevaLajJAnIoe kaheluM che" - 1 "merU parvata sahita bhadrazALa vananI laMbAIne hiMguNita karo " che tene badale " bhadrazALa vananI laMbAIne dviguNita karIne merU parvatanA pramANayukta kare" 220008ra44000+10000=54000. 7 "te lokonA ' che tyAM " te yugalikAnA" ,, 9 "manuSya che' tyAM "manu vase che.' 3 " aTTamane pAraNe " che tyAM " traNa divasane AMtare ' 3 " ane kalpavRkSanA" che tyAM ' pRthvI ane kalpavRkSanA ' , 10 'chaThTha chaThThane AMtare ' che tyAM be divasane AMtare ' 290 10 " ane emanA pahelA beu kuMDa vacce che ' tyAM " ane pahelA praha vacce che. ,, 11 " vaLI e beu kuMDanuM' che tyAM " vaLI bIjA cAra kahonuM' kara davagivilabare nadIone vadhAravuM. = = N ra87 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 13 yamaka kuMDAnI' che tyAM ' yamakane pAMcadrahAnI ' 291 2 ' enA kuMDA ' che tyAM ' enA pelA dra " 293 " * vAra karI che tyAM para parata uparanA kAMDA 3 k 302 12 sAtahAra ' che tyAM ' 305 p 314 11 33 317 ,, .. .. 39 333 ' 318 328 5 331 12 13 5 10 .. 345 359 355 362 13 346 11 313 3 dy 9 7 ace 5 } 369 373 373 377 6 378 2 379 15 380 1 381 6 383 10 1. R 4 " 5 ee ' e che tyAM e pAMca ' kahe huM " suvaNuM pavatA * che tyAM * kaMcanagiri' (vizeSa nAma che mATe ) suvaNaeNgirinA haiAnA' che tyAM ' kaMcanagiri tathA heAnA ' * 7 niSadha patathI 'che tyAM ' niSadha parvatathI dUra ' . ' suvaNAtIya ' che tyAM rAvaNuM kumAra jAtinA ' * * sAta * bIjA vayamAM eTale gherAvAmAM' che tyAM bIjA cakramAM ' . pUrve uttarakaranA vAkAzamAM, siddhasikuTa pachI ' che tyAM pUrva uttarakanI ane " 8 * sarvasva che tyAM * sa* * ' vAskArAnI tathA sihAyatanamUDha ane harisakUTa varjhane joze. vAkAzamAM siddhaharikUTa sivAyanA che tene badale " vasakArAnI tathA siMdAyatanakUTa ane rikrUTa sivAyano ' . nava hajAra navaseA navANuM ' che tyAM nava hajAra tevuM' " eka bAjunI che tyAM * eka bAjunI eTale dakSiNa / uttara tarapha ' * enI ' che tyAM " benI pUrva da pazcima tarapha ' ' jakhetI che' tyAM ' jaMvrukSa sabaMdhI ' . * che tyAM " diggajabUta gajakUTa' che tyAM " ' kAka bhAga che tyAM te kaTaprazna bhAga eTale pU yAna ' 50 " * yAnane atare che tyAM yAna upara e tyAre ' ' vaLI ' ' nI agAu ane cheDe azrukSano asaMkhyAtamA bhAga che eTaluM spA mATe lakhavAnI jarUra che. C e enA piravAra ' che tyAM ' e beunuM varNana ' - pazcima tarapha ' che tyAM pazcima taraphanI zikSA upara ' myAka 27 nI vizeSa spaSTatA. eTale jyAre 28 vijyamAM 28 vanA Aya tyAre bAkInI 4 vijyamAM vAsudeva, khAdeva DAya. ne tyAre 28 hoya tyAre bAkInI 4 vijayamAM cakravatI DAya. * vijyamAM vAsudeva baLadeva 8-10-11-12 7 jagyAe 'mi' zuddha zabda joie. ne 5 mI 9 mI tathA patimAM 'rUpI' joie. 1 * e parvatanA * che tyAM huM parvata upara ', 6 k 13 ane enA ' che tyAM . * tevAM tyAM vacce ubhelA ' 3 uttarIvAranA ' * karAmAM che tyAM 'hari' che tyAM ane e kSetranA > * nIce thaIne huM tyAM bAjumAM thane * jagatInA kATane che tyAM te jagatI eTale kATane 2 tyAM jevAM che tyAM tyAM tyAre ' " . * tyAre ' che tyAM 6 vacce rahelA che. tyAM uttarakara ne devakuphanA ' kaDAnI be bAjumAM ' risalIlA - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 10 " cosaTha vijamAM' che tyAM " 32 vijayomAM ' 394 2 " aMtaranadIomAM" che tyAM aMtaranadIonA" 400 5 "bAhya temaja atyaMtara Adika ' che tyAM " atyaMtarathI mAMDIne bAhya-cheDalA maMDaLa sudhInA sarva' 407 5 "be yojana' che tyAM " e yojanane ' 411 7 "be vAra' che tyAM "be be vAra ' 421 12 hajAra ne ' che tyAM " hajAra baze ne ? 421 nI chellI ne 422 nI pelI paMktimAM "puSparAdhanI paridha 14234249 nA dazAMzane traNa gaNA karatAM 4234037 AvyAnuM lakhe che, paNuM 4ra70275 Ave che. anyatra paridhi 14230249 jananI kahI che. 446 11 'paraspara vyavahAra' che tyAM paraspara maMDaLanA pheraphAra ' 473 11 " ardhacaMdramAsa' che tyAM " ardha nakSatra mAsa ' 483 3 "muM. 29 nA 59' lokAMka "542 nA 532 ' 12 me ne 20 me sarga chapAyA agAu mArA vAMcavAmAM Avela hovAthI te sarganI bhUla ochI najare paDI che. kuMvarajI ANaMdajI, A zuddhipatra pramANe potAne maLelI bukamAM sudhArIne pachI ja buka vAMcavI ke jethI vAstavika artha samajI zakAya. mULanuM ekAeka jaNAyela zuddhipatra. paMkti - - - 12-12 : 2 sh azuddha zuddha kalpena kalyena kalpoja kalyoja kalpoja: kalyojaH kinnaraH kinnaraH acchegaiyA kalyA ( be vAra ) 34 mAM lokanA madhyamAM 227 yojavAcaka zabda joie. paMcAzatA paMcazatA sbmb zreSTha 12 dizatye dvizatye vyavahArataH vyatihArataH paSTazca SaSThezca 148 4 = m che m - 0 ? a - - m 446 621 m A kSetraloka prakAza sarga 12 thI 27 sudhI 16 sargamAM Avelo che, temAMthI A vibhAgamAM saga 15 thI 20 sudhInA 9 saga ApelA che, bAkInA 7 sarga AnA bIjA vibhAgamAM Avaze. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = =e =%E==7 == 0 70==G zrI jainadharma prasAraka sabhA bhAvanagara taraphathI maLelI lokanALikA. = == 8 kuzvakanA 70 vagata adholokana vagata khaMDuo. baMdue. D == SAL IST (e :: = ? te ke AT. : 16. 16 che ne * R 100 * K 70=== * R 100 100 100 256 = 100 100 100 144 256 256 256 144 70 TAGS amada 256 256 400 40 0 400 400 :::::: 0 0 400 400 400 576 =7006 576 256 256 576 576 676 144 144 100 ==== 676 676 = ** 8 676 na cha ==B6o+Sochao=e9e * [PERT 16 (1) (14) 784 784 784 784 70 samano III 4064 khaMDa juo pRSTa 1 thI 28 khaMDa 11232 0i16 zucirAju baMne maLIne kula ghanarajaju 239 zucirajaju 2808 che. 254 pratara rajaju AnI pachI ghanIkRta loka karavAne udyama karavo. pratara raju 702 9 63 dhanarajaju jue pRSTa 22-23-24-25 ghanarajaju 1LyA hai dachalokanA khaMDu vigere upayogI na hovAthI te Apela nathI. =007= == = = = ==== = == AnaMda presa-bhAvanagara. 7 -== 0 7 === =|| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113011 zrImadvinayavijayopAdhyAyaviracitaH zrIlokaprakAzaH gurjara bhASAnuvAdasametaH / dravyakSetrakAlabhAvalokacatuSTayasyAyaM dvitIyaH kSetralokaH / -+X(@K+~ atha dvAdazaH sargaH / - jayatyabhinavaH ko'pi zaMkhezvara dinezvaraH / triviSTapodyotaheturna ra kSetrasthito'pi yaH // 1 // dravya, kSetra, aNa, bhAva-bha yAra 'so' bhAMno male kSetralo3. sarga Aramo. manuSyakSetraneviSe rahetAM chatAM paNa traNe jagatamAM udyota udyota karI mUkatA heAvAthI jANe keAi apUrva sUrya hAyanI evA jaNAtA zrI zaMkhezvarapArzvanAtha satra vijayazALI va che. 1. 1 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| [ sarga 12 svarUpaM kSetralokasya yathAzrutamathocyate / guruzrIkIrtivijayaprasAdAptadhiyA mayA // 2 // ___ naraM vaizAkhasaMsthAnasthitapAdaM kaTItaTe / nyastahastadvayaM sarvadikSu loko'nugacchati // 3 // ciramUvaMdamatayA cirantanatayApi ca / / asau lokanaraH zrAnta iva kaTayAM nyadhAt karau // 4 // athavAdhomukhasthAyimahAzarAvapRSTagam / eSa loko'nukurute zarAvasaMpuTaM laghu // 5 // dhRtaH kRto na kenApi svayaMsiddho nirAzrayaH / nirAlambaH zAzvatazca vihAyasi paraM sthitaH // 6 // utpattivilayadhrauvyaguNaSadravyapUritaH / molisthasiddhamudito nRtyAyevAtatakramaH // 7 // asya sarvasya lokasya kalpyA bhAgAzcaturdaza / ekaikazca vibhAgo'yamekaikarajjusammitaH // 8 // zrImAna kIrtivijyaupAdhyAyanI kRpAne lIdhe jenAmAM buddhi AvI che e huM have kSetralokanuM zAstrokta svarUpa kahuM chuM . 2. beu hAtha kaTitaTapara rAkhIne koI purUSa vaizAkhasaMsthAnanI jema (paga pahoLA karIne ) G. rahyo DAya senA vo, sarvathA, che. 3. cirakALa Urdhva dama levAne lIdhe tathA vRddhAvasthAne lIdhe bahu thAkI gayelo kaI purUSa keDapara be hAtha mukIne ubhe hoya-enA jevo A loka che. 4. athavA adhUmukhe rahelA eka moTA zarAvanA pRSTa bhAga para eka nhAnuM zarAvasaMpUTa mUkayuM hoya-e AkAre A loka rahela che. 5. A leka zAzvata che. nathI ene koIe dharI rAkhyo ke nathI ene koIe banAvyo. e svayaMsiddha che ane vagara Azraye ane vagara AdhAre AkAzamAM (addhara ) rahela che. 6. A loka utpatti, sthiti ane laya-e rUpa, arthAta triguNAtmaka, evA je cha dravya kahyA che enAthI saMpUrNa bharelo che. vaLI e, potAne mAthe siddhapurUSe rahelA hovAthI harSamAM AvI jaI jANe nRtya karavA mATe caraNa prasArIne ubhe hAyanI e ( lAge che. 7. evA svarUpavALA A akhila lekanA coda vibhAga (uMcAInA) kapelA che; ane e pratyeka vibhAga eka " 24jI pramANa che. 8, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] cauda ' rajju ' nI hakIkata | sarvAdhastana lokAntAdArabhyoparigaM talam / yAvat saptamamedinyA ekA rajjurithaM bhavet // 9 // pratyekamevaM saptAnAM bhuvAmuparivartiSu / taleSu rajjurekaikA syurevaM sapta rajjavaH // 10 // ratnaprabhoparitalAdArabhyAdimatAviSe / paryApteSu vimAneSu syAdeSA rajjuraSTamI // 11 // tata Arabhya navamI mahendrAnte prakIrtitA / ataH paraM tu dazamI lAntakAnte samApyate // 12 // . bhavedekAdazI pUrNA sahasrArAntasImani / syAt dvAdazyacyutasyAnte kramAdevaM trayodazI // 13 // bhavet graiveyakasyAnte lokAnte ca caturdazI / dharmordhva bhAgAdUrdhvAdhaH sapta sapteti rajjavaH // 14 // yugmam // ekadama nIcenA leAkAMtathI te sAtamI nArakInA uparanA taLaparyaMta eka * rajI thAya che. 8. ( 3 ) evI rIte sAte nArakInA upara uparanA dareka taLasudhI gaNatAM sarva maLIne sAta 24 ' thAya che. 10. C rataprabhA nArakInA uparanAM taLathI te pahelA e devalAkanA vimAne AvI rahe tyAM sudhIbhAM bhI '2.0' thAya. 11. tyAMthI vaLI ( ceAthA ) mAhendra devalAkanA anta Ave tyAM sudhI navamI ' raju ', ane tyAMthI vaLI ( chaThThA ) lAntaka devalAkanA antasudhImAM dazamI rajI pUrI thAya che. 12. , " tyAMthI AraMbhIne te ( AThamA ) sahasrAra devaleAkanI sImA pUrI thAya tyAM agyAramI rajI, ane tyAMthI vaLI ( khAramA ) acyuta devalAkanI sImA pUrI thAya tyAM khAramI rajI saMpUrNa thAya che. 13. evI rIte anukrame traiveyakane cheDe teramI ane leAkane ante caiAdamI rajju pUrNa thAya che. A pramANe gharmonArakInA uparanA bhAga para sAta ane heThaLanA bhAge sAta-ema samagra caiAda raju thAya che. 14. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) lokaprakAza / [ sarga 12 ayaM ca Avazyakaniyukti NaMsagrahaNyAdyabhiprAyaH // bhagavatyAdau ca dharmAyA adho'saMkhyayojanaiH lokamadhyamuktam / tadanusAreNa tatra sapta rajjavaH samApyante / paraM tadiha svalpatvAnna vivakSitamiti saMbhAvyate // yogazAstravRtau tu tatra dharaNItalAt samabhAgAt saudharmezAnau yAvat sArdharajjuH sanatkumAramAhendrau yAvat sArdharajjudvayaM bahmaloke ardhacaturtharajavaH acyutaM yAvat paMca rajavaH aveyakaM yAvat SaT rajjavaH lokAntaM yAvat sapta rajavaH iti uktam // jIvAbhigamavRttau api bahusamaramaNijjao bhUmibhAgAo u8 caMdimasUriyagahagaNaNakhkhattatArArUvANaM baharao joyaNakoDiao yAvat dUraM uTTha uppaittA etthaNaM sohammIsANetyAdisUtravyAkhyAne / atra bahvIH yojanakoTIH UrdhvaM dUraM utplutya gatvA / etacca sArdharajjUpalakSaNam iti uktam // lokanAlistave'pi sohammaMmi divaTThA aTThAijjhAyarajju mAhide / cattAri sahassAre paNaccue satta logante // 1 // ityuktam // rajjvAzcaturtho bhAgo yastat khaMDukamiti smRtam / viSkambhAyAmapiMDaistat samAnaM ghanahastavat // 15 // A abhiprAya AvazyakasUtranI niyukti ane zUNi tathA saMgraha vagere graMthane che. bhagavatIsUtra vagerene abhiprAye te gharmAnArakInI nIce asaMkhya yojana mUkayA pachI 'lokano madhyabhAga Ave che tethI te jagyAe sAta rajaju pUrNa thAya che. parantu e bahu vizeSa nahiM hovAthI ahiM nahiM kahyuM hoya. vaLI gazAstranI vRttine abhiprAye to samabhAga pRthvItaLathI te saidharma ane IzAna devaleka sudhImAM daDha rajaju, sanatakumAra ane mahendra devaloka sudhImAM advI 2jaju, brahma devaleAka sudhImAM sADAtraNa 2jaju, amRta devalAka sudhImAM pAMca rajaju, zaiveyaka sudhImAM cha 2jaju ane leAkAnta sudhImAM sAta rajaju thAya che. jIvAbhigamasUtrane viSe paNa saiAdharma--IzAna Adi sUtravyAkhyAnamAM basamabhUbhAgathI upara caMdra sUrya graha nakSatra ane tArAo mUkIne ghaNu kroDa (asaMkhyAta) jana jaIe tyAre deDha rajaju thAya che ema kahyuM che. lokanAli stava" mAM paNa siAdharmadevalokasudhImAM doDha, mahendrasudhImAM aDhI, sahastrAra sudhImAM cAra, acuta sudhImAM pAMca ane kAjo sAta rajaju thAya che ema kahyuM che. have "rajajuno caturtha aMza te eka "khaMDuka" kahevAya che. ane e samarasa hAthanI peThe laMbAI, pahoLAI ane jADAImAM ekasarakhuM che. 15. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sanADI / dRSTalokanuM mAna-tIchI pahoLAI / SaTpaMcAzatkhaMDukoccA sA catuHkhaMDukAyatA / vasanADI bhavedatra trasajIvAzrayAvadhiH // 16 // rekhA: paMcordhvagAH saptapaMcAzattiryagAyatAH / Alikhya kvApi paTTAdau bhAvanIyA tadAkRtiH // 17 // sA caturdazarajjUccA tthaikrjjuvistRtaa| sarvalokasyAtha mAnaM vakSye khaMDukasaMkhyayA // 18 // rajjvAH sarvAdhaHsthitAyAH khaMDukeSu caturvapi / syuraSTAviMzatistiryakkhaMDukAnIti tdvidH|| 19 // tatrohyaM trasanADIsthaM khaMDukAnAM catuSTayam / dvAdaza dvAdaza tataH paritaH pArzvayordvayoH // 20 // evaM sarvatrApi // SaDviMzatirdvitIyasyA rajjvA; khaMDacatuSTaye / tRtIyasyAH khaMDukeSu caturpu jinasaMkhyayA // 21 // ahiM chappana baMDuka uMcI ane cAra khaMDaka pahoLI trasajIvonA AzrayavALI "trasanADI" DAya che. 16. pAMca ubhI ane sattAvana ADI (pahoLI) lITIo ke pATalA para ALekhIe enA jevI trasanADInI AkRti samajavI. 17. soLamA lokamAM chappana baMDuka kahyA e pramANe caMda rajaju uMcI ane paMdaramAM lokamAM cAra khaMDuka kahyA che e eka rajaju pahoLI-e pramANe trasanADI" nuM mApa thayuM. huvesa 'nayAM cyAM TamATa 'mAna'chatechu . 18. sauthI heThaLanI rajajunA cAre baMDuka jeTalAmAM e tI cha aThyAvIza khaMDuka jeTalo (pahANe) cha. 16. e aThyAvIzamAMnA cAra trasanADImAM AvelA che; ane trasanADIne beu paDakhe bAra mAra mAvA che. (ama madhyAvIza thayAM ). 20. bIje paNa sarvatra emaja samajavuM. bIjI 2jajInA cAre khaMDakamAM chavvIza paMDraka jeTalI ane trIjI jajInA cAremAM civIza khaMDuka jeTalI enI (lekanI) pahoLAI che. 21. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) lokaprakAza / nakhasaMkhyAni turyAyA rajjvAH teSu caturSvapi / paMcamyAH SoDaza daza SaSTAH khaMDacatuSTaye // 22 // saptamyA zrapi khaMDeSu caturSu taccatuSTayam / aSTamyAH prAk khaMDuke dve catuHkhaMDukavistRte // 23 // apare dve khaMDake ca paTUkhaMDukasamAtate / aSTakhaMDukavistAraM navamyA zrAdyakhaMDukam // 24 // dazakhaMDukavistAraM dvitIyaM dve tataH pare / dvAdazakhaMDukavyAse syuritthaM navarajjavaH // 25 // | tribhirvizeSakam // dazamyAH prAcyamardhaM ca SoDazakhaMDakAtatam | paramardhaM tathaitasyA nakhakhaMDukavistRtam // 26 // ekAdazyAH pUrvamardhamapi tAvatsamAtatam / dvitIyamardhamasyAzca SoDazakhaMDakAtatam // 27 // dvAdazyAH prAktanaM tvadhaM proktaM dvAdazakhaMDukam / dazakhaMDukavistAramantyamardhamudIritam // 28 // [ sarga 12 cAthI rajjumAM cAre khaDukAmAM enI vIza khaDuka paheALAi che, pAMcamImAM sALa ane chaThThImA haza aDu holA che. 22. vaLI sAtamI rajjunA cAra ma ukAmAM enI cAra khaMDuka paheALAi che. AThamI rajjunA pahelA e khaMDukAmAM cAra khaDuka ane bIjA emAM cha khaDuka paheALAi che. navamI rajjunA pahelA khaDukamAM ADa, khIjAmAM deza ane trIjA ceAthAmAM mAra khaDuka jeTalI enI paheALAI che. ( A pramANe nava raju sudhInI vAta thai ). 23-25, dazamI rajjunA pahelA e khaDukamAM sALa ane bIjA be khaMDukamAM enI vIza khaMDuka hogA che. 26. agyAramI rajjunA pahelA e khaDukamAM enI vIza khaDuMka paheALA" che ane khIjA emAM seALa khaMDuka paheALAi che. ra7. khAramI rajInA prathamA mAM bAra ane dvitIyA mAM daza khaMDuka jeTalI enI hogA che. 28. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] dRSTalokanA temaja vargitalokanA khaMDukonI saMkhyA / AyaM khaMDaM trayodazyA nirdiSTaM tAvadAtatam / aSTakhaMDukavistIrNamagrima khaMDukatrayam // 29 // caturdazyAH prAktane'rdhe khaMDukAni SaDAyatiH / catvAri khaMDukAnyasyA vistRtiH pazcime'rdhake // 30 // pratyekameSAmaMkAnAM svasvavargavidhAnataH / bhavegitalokasya mitiH khaMDukasaMkhyayA // 31 // bhavetsa tadguNo varga iti vargasya lakSaNam / yathASTAviMzateH saptazatI caturazItiyuk // 32 // evaM sarvatra sthApanA vilokyA // khaMDukAnAM zatAnyaSTAvadhikAni ca SoDaza / dRSTaloke dRSTalokairuktAni sarvasaMkhyayA // 33 // proktaM vargitaloke ca sarvAgraM khaMDukodbhavam / sahasrANi paMcadaza dve zate navatizca SaT // 34 // lokasya vargakaraNe jJeyametat prayojanam / pramANaM sarvato'nena lokasya bhavati dhruvam // 35 // teramI rajajAnA pahelA khaMDakamAM daza baMDuka jeTalI "ka" nI pahoLAI che ane zeSa traNamAM ATha ATha khaMDUka pahoLAI che. 29 cAdamI rajajunA prathamArdhamAM cha khaMDuka jeTalI ane dvitIyAImAM cAra khaMDuka jeTalI sanI paDAmA cha. 30. - A je je AMkaDA kahyA temane temane varga karavAthI vagita lekanA aMkanI saMkhyA bhAva cha. 31. harakoi rakamane e ja rakame guNavAthI je Ave te e rakamane "varga" kahevAya che. jemake sadhyAvIzane madhyAvIza zuzatAsAtasoyAzI bhAva-samadhyAvIzanavarga' vAya. 32. A badhuM graMthanA prAraMbhamAM mUkela lekanAlikA " jevAthI samajAze. kevaLajJAnIoe daSTakamAM khaMDakonI sarva saMkhyA A pramANe AThasone soLa che ema 4yu che. 33. vaLI 'varga" karelA lekanA sarva aMkone saravALe paMdara hajAra bane chanuM thAya che.34. varga karavAnuM prayojana e che ke ethI enuM eTale ke "ka" nuM sarva bAjuthI cokakasa pramANa arthAt kSetraphaLa nIkaLe che. 35. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [ sarga 12 dazahastapRthoryadvattAvadIrghasya vezmanaH / dazAnAM vargakaraNe sarva kSetraphalaM bhavet // 36 // SaTpaMcAzatkhaMDukoccayathoktapRthulasya ca lokasyAsya trayo bhedA madhyAdhaUrdhvabhedataH // 37 // UrdhvamadhyAdhaHsthitatvAdvayapadizyanta ityamI / yadvotkRSTamadhyahInapariNAmAttathoditAH // 38 // yaduktaM bhagavatIvRttau sthAnAMgavRttau ca / ahavA ahapariNAmo khettaNubhAveNa jeNa aosannam / asuho ahotti bhaNio davvANaM teNahologo // 39 // u8 uvariM jaM Thizra suhakhettaM khetto zra davvaguNA / uppajati subhAvA jeNa tao uTThalogotti // 40 // majjhaNubhAvaM khettaM jaM taM tiriyaM ti vynnpjjvyo| bhalai tiriya visAlaM ao ya taM tiriyalogotti // 41 // jemake daza hAtha pahoLA ane teTalAja lAMbA gharanuM, dazane varga" karavAthI te hAtha) kSetra nIle che. 38. chappana khaMDuka uMco ane upara kahyo teTale (ochA-vatto ) paheLe e A loka madhA, madhya ane ag-bhatra praa2ne| upAya che. 37. (sarvathI ) 24, madhyamA mane ( sarvathI ) 52 29 sapAthI ( arthAt sthAnaparatve ) ema kahevAya che; athavA enAM hIna, madhyama ane utkRSTa pariNAmane laIne enAM evAM nAma 5i cha. 38. bhagavatI tathA sthAnAMga sUtronI vRttimAM kahyuM che ke-A lokanA adha: vagere prakAra pari NAmane laIne athavA te kSetranA sthAnane laIne kahelAM che jemake bahALatAe tyAM dravyanA azubha pariNAmone saMbhava che, mATe azubha-ardha-loka; athavA adhaH-nIce rahele chebhaatte aghAlA. 36. Urdhva bhAgamAM raheluM che eTalA mATe, athavA to tyAM evA kSetraprabhAvane laIne zubhapariNAmI dravyono saMbhava che mATe, Urdhvaka. 40. vaLI madhyama pariNAmavALA dravyonA saMbhavanA yogane laIne, athavA madhyamAM AveluM hoIne tiryaMga leka nAma paDeluM che. 41. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] Urdhva-, adhaH - ane madhya-loka | ratnaprabhAyA upari kSullakaprataradvaye / mervantaH kandordhvabhAge rucako'STapradezakaH // 42 // tatroparisthe pratare khapradezacatuSTayam / vidyate gostanAkAraM tathaivAdhastane'pi tat // 43 // khapradezASTakaM taccoparyadho bhAvataH sthitam / caturaizcaturasrAtma procyate rucakAkhyayA // 44 // tasmAnnatrazatAnyUrdhvamadho navazatAni ca / etAvAn madhyalokaH syAdAkRtyA jhallarInibhaH // 45 // yojanAnAM navazatAnyatItya rucakAditaH / AlokAMtamadholokasta prAkRtirudAhRtaH // 46 // gatvA navazatAnyeva rucakAyojanAnyatha / UrdhvakRtamRdaMgAbha UrdhvalokaH prakIrtitaH // 47 // sAtirekasaptarajjumAno'dholoka iSyate / UrdhvalokaH kiMcidUna saptarajjumitaH smRtaH // 48 // ratnaprabhu! nArakInI uparanA be kSullaka prataramAM merUnI aMdaranA kadanA UrdhvabhAgamAM ma!upradezovANI '32 ' Ave che. 42. ( 9 ) emAMthI upalA prataramAM gAyanA stanAnI jema cAra AkAzapradeza rahelA che; tema nIcenA prataramAM paNa cAra pradeza rahelA che. evI rIte heTha upara rahelA e AThaAkAzapradeshaane jJAnI 3SI 'thorasa' sevA nAbhathI bhogaNe che. 43-44. tyAMthI navase yAjana Urdhva ane navasA yeAjana nIce eTaleA madhyaleAka ' che ane te jhAlaranA AkAre rahela che. 45. rUcakathI nIce navase cAjana mUkayA pachIthI lAkanA antasudhInA bhAga-te ' adhAlAka' che, mane me lAne bhAre rahe the. 46. rUcakathI upara navaseA ceAjana mukayA pachInA bhAga te UrdhvalAka. ' ene vaLI ubhA rekhA bhRhaMganA vo bhAra che. 47. adheAlAka pramANamAM sAta rattuthI kaMika adhika che, Urdhva leAka sAta rattuthI kaMika soche che. 48. 2 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [ sarga 12 gharmAghanodadhidhanatanuvAtAn vihAyasaH / asaMkhyabhAgaM cAtItya madhyaM lokasya kIrtitam // 49 // asmAdUrvamadhazcaiva saMpUrNA saptarajjavaH / atha trayANAM lokAnAM pratyekaM madhya sucyate // 50 // dharmAyAM sarvataH kSullamatrAsti prataradvayam / maMDakAkAramekaikaM khapradezAtmakaM ca tat // 51 // rucake'tra pradezAnAM yaccatuSkaddhayaM sthitam / tatsamaNikaM tacca vijJeyaM prataradvayam / / 52 // lokavRddhiArdhvamukhI tayorupari saMsthitAt / adhaHsthitAtpunaH tasmAllokavRddhiradhomukhI // 53 // tasmiMzca lokpurusskttiitttpttiiysi| madhyabhAge samabhUmijJApako rucako'sti yaH // 54 // sa eva madhyalokasya madhyamuktaM mahAtmabhiH / digvidigunirgamazcAsmAnnAbheriva zarodgamaH // 55 // yugmam // tthaahuH| gharmA, ghanadIdha, ghanavAta, tanuvAta ane AkAzane asaMkhyAto bhAga mUkyA pachI lakano madhya bhAga kahyo che. ethI uparano bhAga saMpUrNa sAta rajaju che ane heThaLa bhAga paNa eTaloja eTale ke saMpUrNa sAta rajaju pramANa che. 49-50. have traNe lokanA pratyekanA madhyabhAga kahe che. dha vAnA sarvata: zuksa (hAnA )-meva 'prata2'cha. te 42nI 'mAM' jevo AkAra che ane e pratyeka eka AkAzapradeza pramANa che. ahiM rUcakanA AkAza pradezenI je be cekaDI samaNie rahelI che ene ja e be kSullaka pratara samajavAM. 51-para. e beu prataranI upara lekavRddhi Urdhva mukhe che. vaLI nIce enI adhUmukhI vRddhi 5 . 53. lekAtmaka purUSanA kaTItaTarUpa A madhya bhAgamAM je samabhUtaLavALo rUcaka pradeza che tene ja mahAtmAe madhya (ti7) lokanuM madhya kahe che; ane tyAMthI ja dizAo ane vidizAe nIkaLe che, nAbhipradezamAMthI na nIkaLe che tema. pa-papa. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rucaka pradeza / daza dishaa| (11) aThapaeso ruago tirialogassa majjhayAraMmi / esa pabhAvo disANaM eseva bhave aNudisANam // 56 // pUrvA pUrvadakSiNA ca dakSiNA dakSiNAparA / pazcimA pazcimodIcI cottarottarapUrvikA // 57 // UrdhA tathAdhastanI ca dazaivaM gaditA dizaH / diza: SaT tatra zuddhAkhyA catasro vidisho'praaH|| 58 // yugmam // vijayadvAradik prAcI prAdakSiNyAttataH praaH| etAsAM devatAyogAnnAmAnyUcuH parANyapi // 59 // ainyAgneyI tathA yAmyA nairRtI kiMca vaarunnii| vAyavyetaH parA saumyezAnI ca vimalA tamA // 60 // __ rucakAnantaraM dikSu dvau dvau vyomnaH pradezako / vidikSu punarekaika eSAdyA paMktirAhitA // 61 // dvitIyasyAM punaH paMktau catvAro dikprdeshkaaH| evaM dvau dvau vivardhate pratipaMktipradezakau // 12 // A saMbaMdhamAM gAthA che ke "tI chalakanI madhyamAM ATha pradezavALA rUcaka che, ane e ja dizAonuM temaja vidizAonuM utpattisthAna che. pa. (1) pUrva, (2) dakSiNapUrva (ni), (3) kSi, (4) dakSiNa pazcima (nainatya), (5) pazcima, (6) utta25Azcama (vAyavya), (7) utta2, (8) uttarapUrva (pazana ), (6) gane (10) adhaH-mama zahizAmA cha.gemA cha zuddha hishaas| upAya cha bhane zeSa yAra ( ni, naiRtya, vAyavya bhane zAna) vihizAsI (mulI) vAya:che. 57-58. vijayakAranI dizA te pUrva dizA ane enI jamaNI bAjuthI phero pharatAM (pradakSiNA detAM) anukrame bAkInI bIjI dizAvidizA Ave che. pa9. A daze dizAonAM vaLI devonA saMbaMdhane laIne bIjA paNa nAma che. te A pramANe - (1) mendrI, ( 2 ) nayA, ( 3 ) yAmI, (4) naitI , (5) 1137, (6) pAyacyA , (7) sabhyA , (8) zAnI, (8) vimalA mane (10) bhA. 10. racaka pradezanI pachI, pratyeka dizAmAM babe ane pratyeka vidizAmAM akeka AkAzapradeza cha. mene paDasI pati . 61. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) DhowvArA . [ sarga 12 evaM ca-asaMkhyeyatamA paMktirasaMkhyeyapradezikA / lokAntaM spRzati dvAbhyAmantAbhyAM bhRzamAyatA // 63 // tato lokasya vRttatvAtpratipaMktipradezako / hIyete tena lokAnte paMktizcatuHpradezikA // 64 // ekato dvipradezatvaM catu:pradezatAnyataH / tato hi murajAkAro bhavellokadizAmiha // 65 // ekato yasya saMkIrNaM mukhaM pRthulamanyataH / sa mRdaMgavizeSaH syAnmurajeti prasiddhibhAk // 66 // yathaikasmin khapratare bhAvitA murajAkRtiH / sarveSvapi pratareSu tathA bhAvyA digAkRtau // 67 // zakaTo/sthitAH kiMcAlokavyapekSayA dishH| tuMDaM tu zakaTasyAsya rucakopari bhAvyatAm // 68 // bIjI paMktimAM cAra dipradeza che. ane evI rIte dareka paMktimAM banne pradeza vadhatA che. 62. ema hovAthI, asaMkhya AkAza pradezane laIne, paMktio paNa asaMkhya che. emAMthI cheka chevaTanI paMkti potAnA be cheDAvaDe lekanA anta eTale cheDAne spazIne rahelI che. 3. vaLI loka vartuLAkAra-goLa hovAthI AgaLa jatAM paMktie paMktie banne pradeze. ghaTatA Ave che ane tethI lekane aMte rahelI paMkti cAra pradezanI thaI rahe che. da4. evI rIte eka taraphathI kripradezanA ane bIjI taraphathI catu:pradezatA thaI tethI lokadizAono " araja" je AkAra thAya che. 65. jenuM mukha eka tarapha sAMkaDuM ane bIjI bAjue paheluM hoya evA mRdaMgane "muraja" kahe che. da6. eka AkAzapratarane viSe jevI mRdaMganI AkRti kahI tevIja sarvapratarane viSe dizAonI paNa samajI levI. 7. - alokanI apekSAe dizAo, gADAnI udhanI jema rahelI che. temAM gADAnuM mukha cakanI upara raheluM bhAvavuM-kaHpavuM. 68. - 1 je leka tuM lAkAre che to baMdukanI gaNatrImAM dareka paMktie taddaguNa kema karyA ? taddaguNa baMduka to corasa leka hoya to ja hoI zake ? tarave bahathatagamya. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e dizAono pradeza ane vistAra / rucakasyoparitanaM yatpradezacatuSTayam / vimalAyA dizastacca proktamAditayA jinaiH // 69 // tatsamazreNikaistAvanmitairjAtA pradezakaiH / UrdhvalokAlokagatA vimalA digudIritA // 70 // rucakasyAdhastanaM yatpradezAnAM catuSTayam / tattamAyA dizaH prokaM jinairAditayA zrute // 71 // tanmUlA vimalAtulyA kinvadhogAminI tamA / tadime rucakAkAre catuHpradezavistRte // 72 // dvyordvyordishorntshchinnmuktaavliismaaH| ekapradezA vidizo lokAlokAntasImayA // 73 // dizaH syuDhipradezADhyA dvayuttarA ruckodbhvaaH| vidizo'nuttarA ekapradezA rucakodbhavAH // 74 // dazo'pyetA asaMkhyeyapradezA lokasImayA / alokApekSayA sarvAH syurnntprdeshikaaH|| 75 // rUcakanI uparanA je cAra AkAzapradezo che tyAMthI vimaLA ( Urdhva) dizAnI zarUAta 4jI cha. 16. e rIte samazreNika cAra pradezavaDe utpanna thaI, vimaLA dizA uce leka ane alekamAM paNa vyApI rahelI che. 70. vaLI dUcakanI nIcenA je cAra AkAzapradeze che tene jinezvarAe " tamA' dizAnI zarUAta kahI che. 71.. vimaLAnuM je mULa te ja A tama dizAnuM paNa mULa che. vimaLA UrdhvagAmI che tyAre tamAM agAminI che eTale phera. vaLI beuno ekasarakhe-rUzaka je ja AkAra che ane beu sarakhI cAra AkAzapradezanA vistAravALI che. 72. babe dizAonI vacce chuTI chuTI rahelI mALAnI sera jevI ane ekapradezI vidizAo che ane te loka ane alakanI sImA paryanta pahoMcatI che. 73. rUcakathI nIkaLelI dizAo beudezI ne bebe pradeza vadhatI vistAravALI che. vidizAo te rUcathI utpanna thaI che chatAM paNa phakta eka pradezanA vistAravALI ja che. 74. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) lokaprakAza / [ sarga 12 pratyekamAsAM sarvAsAM dizAM sarve prdeshkaaH| kRtayugmamitA: santi siddhAntaparibhASayA // 76 // taduktamAcArAMganiyuktau / savvA ya havaMti kaDajummetti / kRtayugmAdisvarUpaM caivam / catuSkeNa hriyamANazcatuHzeSo hi yo bhavet / abhAvAt bhAgazeSasya sa khyAtaH kRtayugmakaH // 1 // taduktaM bhagavatI 18 zatakasya caturthodezakavRttau / kRtaM siddhaM pUrNa tataH parasya rAzisaMjJAntarasyAbhAvena na tu bhojaHprabhRtivat apUrNa yat yugmaM samarAzivizeSaH tat kRtayugmam iti // catuSkeNa hriyamANastrizeSakhyoja ucyate / dvizeSo dvAparayugmaH kalpojazcaikazeSakaH // 2 // tathA ca bhagavatIsUtre / goyama ! jeNaM rAsIcaukkageNaM avahAreNaM avahIramANe avahIramANe lekasamAnI apekSAe daze dizAo asaMkhyAta pradezanA vistAramAM che, ane alakanI apekSAe ananta pradezanA vistAramAM che. A sarva dizAonA pratyekanA sarva pradeza siddhAnanI paribhASAmAM "kutayu zrIAcAra sUtranI niyukti paNa e vAtanI sAkSI pUre che. 'tayuma' vagere 2535 2 // pramANe cha: koIpaNa rakamane cAre bhAMgatAM cAra vadhe te rakama bhAgazeSanA abhAvathI "kRtayugma" vAya. (44Ata tarI 'sa'). AnA saMbaMdhamAM bhagavatIsUtranAM aDhAramA zatakanA cothA uddezamAM kahyuM che ke kata" eTale siddha athavA pUNe-(kemake te pachI anya zisaMjJAne abhAva cha) 52ntu ' 4' mAhinI peThe pUrNa na-ge 'yuma' (paTa tujhy|shivishess) te kRtayubha' 4Aya. yAre lagadi zeSa he to te ya ' upAya (rema 562' ), vaNI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] _ 'kRtayugma ' vagerenu mvruup| ( 15 ) cau pajjhavasie seNaM kaDajumme / evaM ti pajjhavasie teue / du pajjhavasie dAvarajumme / ega pajjhavasie kalioge / iti // yo mulato'pi rAzi: syAccatustridvayekarUpakaH / so'pi jJeyaH kRtayugmanyojAdinAmadheyabhAk // 3 // taduktaM bhgvtiivRttau| tribhirAdita eva kRtayugmAdvoparivartibhirojo viSamarAzivizeSa vayoja iti / dvAbhyAmAdita eva kRtayugmAdvoparivartibhyAM yadaparaM yugmAdanyannAmanipAtanavidhiAparayugmam / kalpena ekena Adita: eva kRtayu. gmAdvoparivartinA bhoja; viSamarAzivizeSaH kalpoja iti // __ karmaprakRtivRtau tu eteSAM niruktiH evaM dRzyate // iha kazcidvivakSitaH rAziH sthApyate / tasya kalidvAparatretAkRtayugasaMjJaiH caturbhiH bhAgaH dviyate / bhAge ca hRte sati yadi ekaH zeSo bhavati tarhi sa rAziH kalpojaH ucyate yathA trayodaza / atha dvau zeSau tarhi dvAparayugmaH yathA nayA landi me zeSa rahe tote 'hopayuma' vAya, (ma caura'); anI sAre sAMgatA se zeSa 29 to te ' pA' upAya ( bha '). bhagavatI sUtramAM paNa zrI gautamanA praznanA uttaramAM prabhue ema ja kahyuM che. vaLI je rakama mULathI ja cAra, traNa, be ke eka hoya te paNa anukrame "kRtayuma , 'yAra', '652yubha' 'po04' pAya che. e vAta zrI bhagavatInI TIkAmAM paNa draDha karI che. juo - mULathI ja traNanI rakama hoya ke kRtayugma bhAMgatAM traNanI rakama vadhe evA rAzirU5 oja hoya te " ja" kahevAya. mULathI ja "ba" nI rakama hoya athavA kRtayugma bhAMgatAM zeSa re' 2tA DAya te 'yujma' dvAparayugama' vAya. paNI bhUgathI ' 'nI 24bha hoya athavA "kRtayume" bhAMgatAM upara "eka" nI rakama vadhe e viSamarAzivALe ja DAya te 'yo ' vAya. karmaprakRtinI vRttimAM to e bAbatanI A pramANe nirUkti (hakIkata) jaNAya che -- 7 abhu 248 dhAravI-35vI. ane. tene si,' ' 52, '' tA, 'mana kRtayuga" nAmanI rAzi lAvavA mATe cAre saMkhyAthI bhAgavI. bhAga cAlI rahyA pachI je , Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) lokaprakAza / [ sarga 12 caturdaza / atha trayaH zeSAH tataH tretaujaH yathA paMcadaza / yadA tu na kiM. cidavatiSTate kintu sarvAtmanA nirlepa: eva bhavati tadA sa kRtayugaH ya. thA SoDazetyAdi / lokamAzritya sAdyantA etAH sarvA api sphuTam / sAyanantA vinirdiSTA alokApekSayA punaH // 77 // dizAmanye'pi bhedAH syuH nAmadik sthApanAkhyadik / dravyatratApabhAvaprajJApakAbhidhA dizaH // 78 // yad dravyasya sacittAdeH digityevaM kRtAbhidhA / sA nAmadig vinirdiSTA ziSTaidRSTajagatrayaiH // 79 // paTTAdau citritasyAtha jambUdvIpAdikasya yat / digvidisthApanaM soktA sthApanAzA vizAradaiH // 80 // syAt dravyadigAgamato noAgamata ityapi / dikpadArthabudhastatrAnupayuktaH kilAdimA // 81 // ye zeSarato te 46pAsa' yAya, bhatera' ye' zeSa 29 tAtoparayuubha' 4uvAya; ma yaha'ay zeSa 2 tote to ' upAya bho 542'; 52ntu ne zeSa 44 na 2 te te kRtayuga' upAya, 'sa'. tyAdi. ____ yA sarva dishaaye| 'so' nI apekSAye 'sAyanta'cha; 52-tu ' ' nAmakSANe 'sAhi mananta' che. 77 vaLI eka bIjI rIte dizAonA sAta prakAra paNa thAya che, jemake (1) nAmadizA, (2) sthApanAhizA, (3) dravyadizA (4) kSetradizA (5) tApahizA, (6) mAhizA ane (7) prajJApakadizA. 78 "sacitta, vagere kaI paNa dravyanuM amuka dizA evuM nAma ApavuM tene jinezvara bhagapaane 'nAmahizA' hI che. 76. paddha vageremAM ALekhIne jambudvIpa Adikane dizAvidizAmAM sthApana karavA ene sthAna nAhiza!'-meyu nAma "yuche. 80. zrI dravyAhizA cha mAmathI' bhane nAmathA ' mI he cha: hipadane arthane badha hoya paNa emAM ( cittanI ) upayukatatA-upaga vartate na hoya e Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] / dizA' nA vividha bheda / tridhA ca noAgamataH prajJaptA dravyato dishH| tatrAdyA dikpadArthajJazarIraM jIvavarjitam // 82 // dvitIyA ca dikapadArtha jJAsyan bAlAdirucyate / jJazarIrabhavyadehavyatiriktApyathocyate // 83 // yA pravRttA samAzritya dravyaM trayodazANukam / tAvadvayomAMzAvagADhaM dravyadik sA niveditA // 84 // ito nyUnANujAte tu digvidiparikalpanam / na syAt dravye tatazcaitajjaghanyaM digapekSayA // 85 // tribAhukaM navaprAdezikaM samabhilikhya c| kAyeMkaikagRhavRddhiH dhruvaM dikSu catastRSu / / 86 // kSetrAzAstvadhunaivoktAstApAzAH punraahitaaH| sUryodayApekSayaiva pUrvAdyAH tA yathAkramam // 87 // AgamathI dravyadizA" jANavI. vaLI AgamathI dravyadizA" traNa prakAranI cheH dipadanA arthano jene badha hato e bedhavALAnA zarIramAM jIva na hoya e "jJazarIrarUpa pahelo prakAra. dikapadanA arthano bAdha ne thaze evo jIva bALaka ke evA koI hoya e bIjo prakAra 'bhavya zarIra'. huve zarIra'ne 'lavya zarI2' thI vyatirita sevA tIna prakAra cha: tera paramANavALA ane eTalA ja AkAzapradezane avagAhIne rahelA dravyane AzrayIne pravatelI dizA-e trIjo prakAra che. te karatAM ochA pramANuvALA dravyathI dizAvidizA nI kalpanA thai zake nahiM, tethI dizAnI apekSAe e "tera paramANu" jaghanya pramANa che. A trIjA prakAramAM navapradezI traNa bAhane AkhIne cAre dizAomAM akeka gharanI vRddhi 42vI. 81-86. 000 te mA prabhA 100 |000 cAthI kSetradizAnuM varNana upara AvI gayuM che. have pAMcamI tApadizA viSe kahe che. A tApadizA sUryanI apekSAe ja kahI che; ane e anukrame 'pUrva " vagere che. 3. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [sarga 12 tatra yatrodeti bhAnuH sA pUrvAnukramAt parAH / visaMvadanta etAzca kSetradigbhiH yathAyatham // 88 // tathA hi / rucakApekSayA yA syAdakSiNA kssetrlkssnnaa| tApAzApekSayA sA syAdasmAkaM dhruvamuttarA // 89 // ___ aSTAdazavidhA bhAvadizastu jagadIzvaraiH / proktA manuSyAdibhedabhinnA itthaM bhavanti tAH // 90 // karmAkarmabhUmijAntIpasamUrchajA narAH / tathA dvitricatuHpaMcendriyAstiyaMca AhitAH // 91 // kAyAzcaturdA pRthivIjalatejo'nilA iti / syuH vanaspatayo mUlaskandhAnaparvasambhavAH // 92 // SoDazaitA dizo devanArakAMgisamanvitAH / bhavantyaSTAdaza bhAvadizastIrthakaroditAH ||93||tribhirvishesskm|| ___ yatra kvacidapi sthitvA prajJApako dizAM balAt / nimittaM vakti dharma vA guruH prajJApakAkhyadik // 94 // je dizAmAM sUrya uge te pUrva dizA. ane tethI anukrame bIjI dizAo jANavI. 88. A dizAo kSetradizA sAthe maLatI AvatI nathI. kemake rUcakanI apekSAe je kSetradizA dakSiNa kahevAya che te tApadizAnI apekSAe ApaNuM uttara dizA che. 88-89. chaThThI bhAvadizA che. enA jinezvarabhagavAnoe manuSya vagerenA bhedane laIne aDhAra 24aa .80 te mA pramANe: (1) bhabhUbhinA manuSyA, (2) mabhUbhinA manuSyo, (3) mantajIpana), manuSyo, (4) sabhUchibha manuSyo, (5) mendriyati ya, (6) tendriyatiya ya, (7) yaturindraya tirthaya, (8) pathendriya tirtha ya, (6) 2vIya, (10) a54Aya, (11) te424ya, (12) vAyuya, (13) vanaspatinA bhUga, (14) sanA 24, (15) sanI TAya, (16) senA parva, (17) heva bhane (18) nA28. 81-83. A pramANe aDhAra bhAvadizA tIrthakaroe kahelI che. dizAno sAtamo prakAra prajJApaka dizA che. koI paNa sthaLe besIne, nimittio nimitta jJAnanA baLathI nimitta bhAkhe athavA gurU dharmano upadeza kare e prajJApaka dizA jANavI. 94, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] 'loka' nA ' madhya ' | 'dRSTa' lokamAna / yasyA dizaH saMmukhasthaH prajJApakaH prarUpayet / dharmaM nimittAdikaM vA sA pUrvAnukramAtparAH // 95 // etAzcASTAdazavidhAH syustiryak tatra SoDaza / tisrastisraH pratividik divekaiketi kalpanAt // 96 // zakaTokhAsthitAH prajJApakopAnte'tisaMkaTAH / vistIrNA bahirUrdhvAdhoyuktAzcASTAdaza smRtA // 97 // yugmam / atha prakRtam / tathA pRthivyosturya paMcamyormadhye yadviyadantaram / tadarthe'dhastane nyUne'dholokamadhyabhIritam // 98 // adhastAt brahmalokasya riSTAkhyaprastaTe sphuTam / madhyaM tatrordhvalokasya lokanAthairvilokitam // 99 // pUrNekarajjupRthulAt kSullakapratarAditaH / UrdhvaM gate'GgulA saMkhyabhAge tiryagvivarddhate // 100 // aMgulasyAsakhyaMbhAgaH paramatreti bhAvyatAm / UrdhvagAdagulaMsyAMzAdazastiryaggato laghuH // 101 // je dizAnI sanmukha rahIne upadezaka dharmonA bAdha de athavA nimitta vagere kahe te pUrva dizA, ane ethI anukrame bIjI dizAe jANavI. 5. ( 19 ) enA paNa aDha!raprakAra thAya che. dareka vidizAnA traNa traNa kalpavAthI bAra prakAra'; pratyeka dizAnA akeka kalpatAM cAra prakAra; ane eka Urdhva ane eka adhe. emAM pahelA sALa nirchA che ane e zaTa eTale gADAnI udhanI jema rahelA, prajJApakanI najIkamAM atyanta sAMDA ane bhAgaNa gaDu vistIrNu-sevA samannvA. 66-67. have prastuta vAtapara AvIe. cAthI ane pAMcamI narakanI vacce je AkAzanu antara che enA lagabhaga aradhA-evA nIcalA bhAgamAM adheAlAkanu madhya kahyuM che. 98. brahmalAkanI nIce STi nAmanA prataramAM UrdhvaleAkanu madhya che ema jinezvarabhagavAnoe lAgelu che. 68. vaLI, kharAkhara eka rajju paheALA evA kSullaka pratarathI AMgaLanA asaMkhyAtamA 1 jemake va izAna, izAna, ane uttara zAna ema cAre vidizA mATe samajavuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) lokprkaash| [sarga 12 evamadho'pi // evaM cordhvalokamadhyaM pRthulaM paMcarajjavaH / hIyate'tastathaivocaM rajjurekAvaziSyate // 102 // kiMca rajjumAnAt dvitIyasmAt kSullakapratarAJcitiH / adhomukhI ca tiryaka cAMgulAsaMkhyAMzabhAtrikA // 103 // evaM cAdholokamUle pRthutvaM sptrjjvH| athAtra sUcIrajjvAdimAnaM kiMcinnigadyate // 104 // idaM ca saMgrahaNIvRtyanusAreNa // lokanADIstave tu pradezavRddhihAnI dazyete lokatiryagvRddhau // __ caturbhiH khaMDukaiH sUcIrajjuH zreNyA vyavasthitaiH / tAbhizcaturbhiH pratararajjuH SoDazakhaMDukA // 105 // catasRbhizca pratararajjubhirjAyate kila / ghanarajjuzcatuHSaSTiH khaMDukAH sarvataH samAH // 106 // bhAga urdhva--uMce jaIe tyAre tiryaka aMgulane asaMkhyAtame bhAga vadhe che. paNa A tirtho vadhele aMguLano asaMkhyAtame bhAga urdhvagata AMgaLanA asaMkhyAmAM bhAgathI nAnA smy|. 100-101. / nIce paNa evI rIte vRddhi samajavI. ema vRddhi pAmatA UrvakanA madhyamAM jaIe tyAre pahoLAI pAMca rajatu thAya cheH ane tyAMthI uMce jatAM e ja pramANe ghaTatI jaIne prAMte eka rajA rahe che. 102. vaLI rAjIpramANa evA bIjA kSullaka pratarathI adhomukhI tochI vRddhi AMgaLanA asaMkhyAmAM bhAga jeTalI thAya che. 103. e pramANe vadhatAM vadhatAM adholekanA mULa pAse pahoLAI sAta raju thAya che. ahiM "sUcIrajaju" vagerenA mAna viSe kaMI kahIe. 10. A 'saMgrahaNI nI TIkAne anusAre kahezuM. lekinADIstava mAM to lekanI tI cha vRddhimAMja pradezanI vRddhihAni kahI che. zreNibaddha rahelA cAra khaMDuka nuM eka "sUcIrajaju thAya che. ane cAra sUcIrajajunuM sokhaMDUkapramANu eka "pratararajaju thAya che. cAra pratararajajunuM eka dhanarajaju thAya che. eTale sadhana 20bhA sAthI sa2 (yoga)-govA yAsa 34 thAya che. 105-106. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] zraSTAviMzaM zatamadha UrdhvaM SaTsaptatirmatA / sarvAzcaturbhiradhike dve zate sUcirajjavaH // 107 // dantairmitA adholoke UrdhvamekonaviMzatiH / ekapaMcAzadAkhyAtAH sarvAH pratararajavaH // 108 // adho'STAvUrdhvaloke ca nirdiSTA ghanarajjavaH / pAdonA paMca sarvAgre syuH pAdonAstrayodaza // 109 // idaM dRSTa lokamAnam // ' vargita ' lokamAna viSe / afrgatasya ca lokasyAdholoke dhanarajjavaH / sArdhayA paMcasaptatyAdhikamekaM zataM matam // 110 // Urdhvaloke bhavetsArdhA triSaSTiH sarvasaMkhyayA / dhruvamekonayA catvAriMzatADhyaM zatadvayam // 111 // sAM caturguNatve ca sarvAH pratararajjavaH / zatAni nava SaTpaMcAzatA yuktAni tatra ca // 112 // zatAni sapta dvadhikAnyadholoke prakIrtitAH / Urdhvaloke dve zate ca catuHpaMcAzatAdhike // 113 // nIce apeAlAkamAM ekasA aThyAvIza ane upara-UrdhvaleAkamAM chetera-ema baMne maLIne ' sUcI' nI sarvasaMdhyA sone bAra che. 107. vaLI 'pratararantu' adheAleAkamAM matrIza ane UrdhvalAkamAM AgaNIza-ema baMne maLIne bhavana che. 108. e pramANe daSTa leAkamAna kahyuM. have vigata leAkamAna viSe: ( 21 ) ane ' ghanarantu ' adhelAkamAM A ane UrdhvaleAkamAM pANApAMca maLIne ekadara potera che. 108. A leAkamanane ' varga ' adhelAkamAM ekase sADIpa'cAtera ane UrdhvaleAkamAM sADItre saha bhagIne mehara se bhogaNuyAgIza 'dhana' hyo che. 110-111. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 (22) lokaprakAza / [ caturguNatve caitAsAM bhavanti sUcirajjavaH / caturviMzatyupetAni tvaSTAtriMzacchatAni vai // 114 // tatrApi adholoke zatAnyaSTAviMzatiH sphuTamaSTa ca / Urdhvaloke punastAsAM sahasraM SoDazAdhikam // 115 // iti vargitalokamAnam // ghanIkRto bhavellokaH satarajjumito'bhitaH / viSkambhAyAmabAhalyaiH sabuddhayaivaM vidhIyate // 116 // __ekarajjuvistRtAyAstrasanADyAstu dakSiNam / adholokavartikhaMDamUnarajjutrayAtatam // 117 // sarvAdhastAt hIyamAnavistAratvAduparyatha / rajjvasaMkhyeyabhAgorusaptarajjUcchrayaM ca tat // 118 // ene cAragaNA karIe eTale "pratararajaju' navasene chapana thAya che. alokamAM 702, ane UdavelakamAM 254. ) 112-113. vaLI e "navase ne chapana'ne cAra gaNuM karatAM traNa hajAra AThaso ne covIza AvyA-eTalA sUcIrajaju thayA. emAM 2808 adhelamAM, ane 1016 UrvalokamAM. 114-115. e pramANe vargita lokamAna samajavuM. (sUrajajune cAra guNa karatAM 1pa96 baMDuka baMne lekanA maLIne thAya che-emAM 1123ra adholekanA ane 4064 urvilakanA che. ) have ghana lekamAna viSe kahe che vikuMbha, AyAma ane bAhu5, eTale laMbAI, poLAI tathA jaDAI ema sarvata: A lokanuM sAta rajA jeTaluM pramANa che. e "ghana" buddhimAne e nIce pramANe samajIne kADhavuM. 116. eka rAju pahoLI evI vasanADInI dakSiNe alakane viSe raDele baMDa lagabhaga traNa rajaju pahoLA thAya che; kemake sarvathI nIcethI upara jatAM pahelAI baMne bAju vadhatA gaI che. enI uMcAI "sAta rajaju ane upara rajajune asaMkhyAtamo bhAga'-eTalI che. A khaMDane laIne sanADInA uttara di bhAgamAM je DI de emAM nIcalA bhAgane upara ane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka *dhana ' lokamAna viSe / (23) gRhItvottaradigbhAge trasanADyAH prakalpyate / viracayyAdhastanAMzamuparyuparigaM tvadhaH / / 119 // tato'dhastanalokArdhaM kiMcidUnacatuSTayam / rajjUnAmAtataM sAtirekaM saptakamucchritam // 120 / / kvacitkiMcidUnasaptarajjubAhalyamapyadhaH / aparatra tvaniyataM bAhalyamidamAsthitam // 121 // kiMca Urdhvaloke trasanADyA dakSiNabhAgavartinI / dve khaMDe ye kaTInyastahastakUrparasaMsthite // 122 // brahmalokamadhyadezAdadhastanaM tathordhvagam / te pratyekaM brahmaloke madhye dvirajjuvistRte // 123 // kiMcidUnArdhAdharajjutrayocchrite ca te ubhe / trasanADyA vAmapArzve vaiparItyena kalpayet // 124 // tatazca rajjvAtatayA trasanADyA samanvitam / . yAdRkSamUrdhvalokArdhaM jAtaM tadabhidhIyate // 125 // aMgulasahasrAMzAbhyAM dvAbhyAM rajjutrayaM yutam / viSkambhata: kiMcidUnA rajavaH sapta cocchrayAt // 126 // bAhalyato brahmalokamadhye tat paMcarajjukam / anyasthale tvaniyatavAhalyamidamAsthitam // 127 // uparanA bhAgane nIce kalpa. ema karavAthI lokanA nIcalA aradhA bhAganA vistAra lagabhaga cAra rajaju ane uMcAI " sAtarajAthI sahu ja vadhAre thaze. jo ke nIce vistAra kayAMka lagabhaga sAta rajaju jeTalA paNa che paraMtu anyatra to te aniyamita che. 117-121. vaLI, udarva lekane viSe trasanADInA dakSiNa bhAgamAM, kaTicustahastanI kaNIpara be khaMDa rahelA che. eka brahmalakanA madhyadezathI upa2 ane bIjo ethI heThaLa. A beu pratyeka, brahmalekanA madhyamAM be rajaju pahoLA che ane sADAtraNa rajaju uMcA che. A beune viparIta paNe trasanADInI vAmabAjue ka9pavA. eTale rajajupramANu trasanADIthI samanvita evA Urtha lokAdhanI pahoLAi traNa 24jI ane be sahasrAMza aMguLa, uMcAi lagabhaga sAta 24jI, tathA joDAI brahmalokanA madhyamAM pAMca rAju ane anya jagyAe ochIvattI-aniyamita,-e pramANe mAye. 122-127, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) lokaprakAza / [ sarga 12 tadetaduparitanaM gRhItvAdhaM nivezayet / adhastanaM saMvartitalokArdhasyottarAMtike // 128 // evaM saMyojane cAdholokakhaMDocchye'sti yat / atiriktamuparitanAttakhaMDitvAbhigRhya ca // 129 / / UrdhvalokArdhabAhalyapUtyai cordhvAyataM nyaset / evamasya sAtirekA bAhalyaM paMca rajjavaH / / 130 / / tathAstyadholokakhaMDaM dezonasaptarajjukam / bAhalyenoparitanaM tvadhikapaMcarajjukam // 131 // tatazcAdhastane khaMDe nyUna rajjudvayaM kila / atiriktamato'syArdhe dvitIyasminnivezayet // 132 // sarvasyAsya caturastrIkRtasya bhavati kvacit / rajjvasaMkhyeyabhAgADhyA bAhalyaM rajavo hi SaT // 133 // tathApi vyavahAreNa bAhalyaM sapta rajjavaH / manyate vyavahAro hi vastunyUne'pi pUrNatAm // 134 // viSkambhAyAmato'pyevaM dezonAH sapta rajavaH / vyavahAreNa vijJeyAH saMpUrNAH sapta rajavaH // 135 // have A UrdhakAne laIne ulaTAvelA nIcalA lokArdhanA uttarabhAganI pAse 2thaa53|. 128. ema saMjana karatAM alekapaMDanI uMcAI sAta 2juthI jeTalI atirikta eTale vadhAre che tene uparathI bhAMgIne-tyAMthI laine, Urtha lokArdhanI jADAI pUravA mATe sthApavI. ema karavAthI enI jaDAI 'pAMca rajajuthI kaMika vizeSa' jeTalI thaze. have alakakhaMDanI jaDAI lagabhaga sAta rajaju che ane AnI jADAI lagabhaga pAMca rajaju AvI, eTale alekanI, lagabhaga be rajaju vadhAre thaI. A vadhAre enA bIja aImAM nAkhI e sarvane cokhaMDA karavA. eTale kyAMka enI jaDAI 'i 2ju upara rajajune asaMkhyaya bhAga eTalI Avaze. (eTale ke sAta rajajuthI te ochI raheze). tepaNa vyavahArathI e sAta raju gaNavI, kemake vyavahArana), kaMIka nyUna vastu paNa pUrNa manAya che. 129-134 e ja pramANe pahoLAI ane laMbAI paNa sAta rajathI kaMika juna hovA chatAM vyavahaarnye pUrI sAtavI . 135. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ghanIkRta lokamAnanI rajjusaMkhyA / ( 25 ) evameSa saptarajjumAno loko ghniikRtH| yatra kvApyAgame'bhrAMzazreNiruktAsya sA dhruvam // 136 // asmin ghanIkRte loke prajJaptA ghanarajjavaH / tricatvAriMzatADhayAni zatAni trINi tAtvikaiH // 137 // tazcaivam / aAyAmarajjavaH sapta sptbhirvyaasrjjubhiH| hatA ekonapaMcAzat bhavanti dhanarajavaH // 138 // saptabhirguNitA etA bAhalyasaptarajjubhiH / yathoktamAnAH pUrvoktA bhavanti dhanarajjavaH / / 139 // caturguNatve cAsAM syuH sarvAH pratararajavaH / adhikAni dvisaptatyA zatAnyeva trayodaza // 140 // zrAsAmapi caturnatve bhavanti sUcirajavaH / catuHpaMcAzacchatAni hyaSTAzItyadhikAni ca // 141 // caturbhirguNane tvAsAM khaMDukAnyekaviMzatiH / sahastrANi navazatI dvipaMcAzatsamanvitA // 142 // iti dhanIkRtalokamAnam // A mujaba A lekanuM "ghana" karavA mATe, traNa bAju sarakhI joIe e traNenuM mAna sAta sAta rajaju nakkI thayuM. AgamamAM keka keka sthaLe AkAzapradezanI zreNi kahI che se nizcaye dhanIta sonI ( sAtarAnI ) 4 sabhAvI. 179. A pramANe A lokanuM "ghana 74747 eTale traNa teMtALIza ghana raju thayuM. kAraNake harakoI vastunI laMbAI, pahoLAI ane jADAIno guNAkAra--e enuM "ghana kahevAya. 137-136. e traNaso tetAlIza ghana rajajune cAre guNavAthI teraso ne bahetara pratararajaju thAya. e pratara rajajune vaLI cAre guNavAthI pAMca hajAra cAraso aDyAzI AvyA e enA sUcIrajaju thayA. enA paNa cAragaNuM karavAthI ekavIza hajAra navase bAvana AvyA-e senA thayA. 140-142. prabhArI sonu 'dhana' samanyu Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) kokprkaash| [ sarga 12 asaMkhyAbhiryojanAnAM kottaakottiibhirunmitH| nAyaM loko gaNanayA vaktuM kenApi zakyate // 143 // tato dRSTAntataH spaSTaM nirdiSTo jnyaandRssttibhiH| sa cAyamuditaH paMcamAMgasyaikAdaze zate // 144 // tathAhi / jambUdvIpAbhidhe dvIpe parito merucUlikAm / SaT nirjarAH sthitAH kiMca catasro dikkumaarikaaH|| 145 // balipiMDAn samAdAya bAhyAbhimukhataH sthitAH / jambUdvIpasya paryantadeze dikSu catasRSu // 146 // yugmam // kSipanti balipiMDAMstAH svasvadikSu bahirmukhAn / teSAmathaikakaH kazcit SamAM madhyAt sudhAbhujAm // 147 // pRthvIpIThamasaMprAptAn sarvAnapyAdadIta tAn / jambUdvIpasya parito bhrAmyan gatyA yayA drutam // 148 // tayA gatyAtha te devA lokAntasya didakSayA / AzAsu SaTsu yugapat prasthitAH pathikA iva // 149 // vizeSakam // itazca tasmin samaye kasyacidvayavahAriNaH / putro varSasahasrAyurjAto'sau vardhate kramAt // 150 // A "loka" asaMkhya koTAkoTi jana pramANa che. enI gaNanA keIthI paNa karI zakAya ema nathI. mATe jJAnIoe enA spaSTa nirdeza mATe eka daSTAne ApyuM che. te daSTAnta pAMyamA ma (sagavatI)nI abhyAsamA zatabhA che. te pramANa cha:- 143-144. jabUdvIpamAM merUparvatanI cUlikA upara pharatA cha de ubhelA che. ane jabUdvIpane cheDe jagatanI upara cAre dizAomAM cAra dikakumArikA balinA piMDa laIne lavaNa samudratapha cAre dizAonI sanmukha ubhelI che. e kumArikAo e piMDAne pitapatAnI dizAmAM bahimukha pheke che. e vakhate e chamAMno koI paNa eka deva pitAnI je utAvaLAmAM utAvaLI gatithI jaMbadvIpanI AsapAsa bhramaNa karatAM, e piDAne pRthvI para paDatAM pahelAM grahaNa kare tevIja utAvaLI gatithI e chae devo lekAMta jevAne IchAtura hAine ekI sAthe cha dizAmAM vaTemArgunI jema cAlavA lAgyA. 14pa-149. have te samaye kaIka gRhasthane tyAM eka putrano janma thaye. te putranuM AyuSya eka saDaka A varSanuM hatuM. te (putra) anukrame vayamAM vadhavA lAgyo. 1pa0, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] lokanA 'mAna' mATe eka dRSTAnta / ( 27 ) kramAdathAsya pitarau vipannAvAyuSaH kSayAt / svAyuH samApayAmAsa tata eSo'pyanukramAt // 151 // kAlena kiyatA cAsya asthimajjA: kSayaM gatAH / lokAntaM na ca te devAH prApuH zrAntA ivAzrayam // 152 // asya vaMzaH saptamo'pi krameNaivaM kSayaM gataH / kAlena tasya nAmAdi samastamastamIyivat / / 153 // athAsmin samaye kazcit sarvajJaM yadi pRcchati / kSetraM teSAM kimagataM gataM vA bahulaM prabho // 154 // tadAdizejinaH teSAM gataM bahvagataM mitam / gatAdanyadasaMkhyAzaM saMkhyaghnamagatAca tat // 155 // saMvartitacaturastrIkRtasya lokasya mAnametaditi / sambhavati yathAvasthitaloke tu tasya vaiSamyAt // 156 // iti bhagavatIzataka 11 uddeze 10 // vasanti tatrAdholoke bhvnaadhipnaarkaaH| tiryak ca vyantaranarAbdhidvIpajyotiSAdayaH // 157 // evAmAM enA mAtapitA AyuSya pUrNa thavAthI mRtyu pAmyAM. anukrame e putranuM Ayudhya pUrNa thayuM, ane e paNa mRtyu pAmyA. pachI keTaleka kALe enAM asthimajajA paNa naSTa thayA. ATaluM thayuM tyAM sudhImAM paNa pelA de lekane cheDe pahoMcI zakayA nahi. e purUSanI anukrame sAta sAta peDhI thaI gaI ane kALe karIne emanAM nAma Adika paNa naSTa thayAM toye e deva lekano pAra pAmyA nahIM. 151-153. A samaye kaI mANasa kevaLI mahArAjane prazna kare ke-he prabhu, pilla devoe keTale rasto kApe ? have emane kApavAno mArga cheDo rahyo che ke haju jhAjho rahyo che? tyAre bhagavAna uttara Ape che ke - eoe bahu mArga kApe che. haju thoDe kApavAne che. aNakApele mArga kApelA mArgathI saMkhyAnA bhAgano che ane kApele mArga akApelA mArgathI saMkhyAtgnnii cha.154-155. 'ka'nuM A mAna saMvartita karelA ane cokhaMDA ghanarUpa karelA lekanuM ja saMbhave che. leka jevI rIte sthita rahela che emAM to e asaMbhavita che.-A pramANe bhagavatIsUtranA agyAramA zatakanA dazamA uddezAmAM kahyuM che. 156. emAMnA alekamAM bhavanapati deva ane nArako vase che; tirthaMkalekamAM vyastura, mana, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) lokaprakAza / [ sarga 12 vaimAnikAH surAH siddhA Urdhvaloke vasanti ca / iti sAmAnyato lokasvarUpamiha varNitam // 158 / / ___ atha trayANAM lokAnAM pratyekaM tannirUpyate / tatrAdau kathyate kiMcidadholoko vizeSataH // 159 // pRthivyastatra nirdiSTA sapta saptabhayApahaiH / gotrato nAmatazcaivaM gotrabhitpraNatakramaH // 160 // zrAdyA ratnaprabhA pRthvI dvitIyA zarkarAprabhA / tataH parA ca pRthivI tRtIyA vAlukAprabhA / / 161 // paMkaprabhA caturthI syAt dhUmaprabhA ca paMcamI / SaSTI tama:prabhA saptamI syAttamastamaHprabhA // 162 / / anvarthajAni saptAnAM gotrANyAhuramUni vai| ratnAdInAM prabhAyogAtprathitAni tathA tathA // 163 // gharmA vaMzA tathA zailAMjanA riSTA maghA tathA / mAghavatIti nAmAni niranvarthAnyamUni yat // 164 // ga, samudro, dvIpa ane tiSka deva vagere rahelA che; tathA lekamAM vaimAnika deve ane siddhipada pAmelAono nivAsa che. 157-158. evI rIte sAmAnyata: lokanuM svarUpa kahyuM. have traNe lokanuM pRthaka pRthaka svarUpa kahuM chuM. emAM prathama adhalakanuM kaMIka vizeSa svarUpa kahIza. 159. adhelakamAM sAta pRthvI kahI che ane enAM, sAta prakAranA bhayano nAza karanArA ane sure. dravaMditacaraNakamaLavALA zrIjinezvarabhagavAnoe gotra ane nAma-ema be vAnAM kahyAM che. 160. pahelI ratnaprabhA, bIjI zarkarA prabhA, trIjI vAlukAprabhA, cothI paMkaprabhA, pAMcamI dhUma prabhA, chaThThI ta:prabhA ane sAtamI tamatamaprabhAsa-Ama sAte pRthvInAM sArthaka getra kahyAM che. kemake ratna, zarkarA, vAlukA, dhuma ane tama vagerenI prabhAnA yogathI te te rIte se prasiddha cha. 161-193. vaLI gharmA, vaMzA, zelA, aMjanA, riSTA, maghA ane mAghavatI-AvA eonA nirantarthaka nAma cha. 164. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zretraloka adholokanI sAta narakapTathvInU mvarUpa / ( 29 ) adho mahattamaM chatraM tasyopari tato laghu / chatrANAmiti saptAnAM sthApitAnAM samA imAH // 165 // syAtAmAyAmaviSkambhau saptamyAH sapta rajjavaH / SaSTyAH SaT paMca paMcamyAstAzcatasroMjanAbhuvaH // 166 // rajjutrayaM tRtIyAyA dvitIyAyAstu tad dvayam / syAtAmAyAmaviSkambhau rajjurekAdimakSite // 167 // yugmam / / ratnaprabhAyA bAhalyaM yojanAnAM prakIrtitam / eka lakSaM sahastrANAmazItyA sAdhikaM kila // 168 // taccaivam / sahasrANi SoDazAyaM kharakAMDaM dvitIyakam / sahasrAH paMkabahulaM caturazItirIritam // 169 // tRtIyaM jalabahulaM syAdazItisahasrakam / tato'zItisahasrADhayaM lakSaM piMDo'grimakSite // 170 // kharakAMDe ca kAMDAni SoDazoktAni tAtvikaiH / pratyekameSAM bAhalyaM yojanAnAM sahasrakam // 171 // nIce eka heTa chatra, ethI upara ethI nhAnuM, ethI upara vaLI e karatAM paNa nhAnuM -esa sAta chatro eka bIjA para rahyAM hoya e pramANe sAte narakabhUmi rahelI che. 1dapa sAtamI narakabhUminI laMbAI pahoLAI sAta "rajaju che, chaThThInI cha rajaju che, pAMcamInI pAMca, cAthInI cAra, trIjInI traNa. bIjInI be ane pahelInI eka rajA cha. 161-117. - ratraprabhAnI jADAI (ke je enI uMcAI paNa gaNAya te ) eka lAkha eMzI hajAra janathI kaMIka adhika che. 168. te // zata:-senA a is'cha: paDeya 524is' se 2 yonanI, mAnne paMkabahalakAMDa" cArazI hajAra ejanana ane trIje "jalabahulakAMDa eMzI hajAra yojana che. eTale samagra ekalAkha eMzI hajAra jana pahela ratnaprabhA pRthvInA piMDa che. 169-170 barakAMDamAM hajAra hajAra jananI jADAInA seLa kAMDa che ema tatvavettAo kahI 1 A laMbAI pahoLAI sAmAnya kahI che. bAkI vacce ochIvatto che. sAtamInI sAta ne pahelInI eka-e barAbara che. juo lekanAlikA ane A kSetrano prAraMbhano bhAga, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) lokaprakAza / [ sarga 12 tatrAdimaM ratnakAMDaM vajrakAMDa dvitIyakam / vaidUrya lohitAkhyaM ca masAragallasaMjJakam // 172 // haMsagabhaM ca pulakaM saugandhikAbhidhaM param / jyotIrasamaMjanaM cAMjanapulakasaMjJakam // 173 // rajataM jAtarUpaM ca aMkaM sphaTikasaMjJakam / riSTakAMDaM cetyamUni ythaarthaakhyaanynukrmaat||174|| vizeSakam // eteSu tattajjAtIyaratnabAhulyayogataH / ratnaprabheti gotreNa pRthvIyaM parikIrtyate // 175 // tiryagloke bhavantyasyA yojanAnAM zatA nava / UrdhvagA: zeSapiMDastu syAdadholokasaMsthitaH // 176 // caturbhizca kilAdhArairbhUmireSA pratiSThitA / ghanodadhidhanavAtatanuvAtamarutpathaiH // 177 // tribhizca valayaireSA paritaH pariveSTitA / ghanodadhidhanavAtatanuvAtAtmakaiH kramAt // 178 // gayA che. te mApramANe:(1) 29is, (2) nis, (3) paidaya , (4) sAhitaxis, (5) bhasAnis, (6) sAlaxi3, (7) yasis, (8) saugandhissis, (e) jyotirasais, (10) bhanais, (11)sanasa13, (12) 2004aa3, (13) suvA , (14) 25Ta3813, (15) aMkakAMDa ane (18) riSThakAMDa. A pramANe soLakAMDa yathArthanAmavALA che. 171-174. soLe kAMDamAM te te jatinAM puSkaLa ratno hovAthI, e pRthvInuM "ratnaprabhA" evuM gotranAma paDeluM che. 175. e (ratnaprabhA pRthvI) no uparane navasoyojana pramANe bhAga tiryakamAM che ane zeSa piMDa adholakamAM rahelo che. 176. se bhUmi dhanAdhi, dhanavAta, tanupAna, mane A-----me yA2 pAnAMne AdhAre 27sI che. 177. vaLI e bhUmi anukrame ghanodadhi, ghanavAna ane tanuvAta-e traNa prakAranA traNa valayothii vATAyasI cha. 178. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] pahelI ratnaprabhA pRthvInI hakIkata / tatra pratiSTitA bhUmirAdhAreNa ghanodadheH / mahAkaTAhavinyastastyAnAjyaghanapiMDavat // 176 // yojanAnAM sahasrANi viMzatiH parikIrtitam / ghanodadhemadhyabhAge bAhalyaM kamatastataH // 180 // pradezahAnyAsau hIyamAno'tyantatanUbhavan / pRthvIM valayAkAreNa svayamAvRtya tiSThati // 181 // yugmam // valayasyAsya viSkambhaH prajJapto yojanAni SaT / uccatvaM tu vasumatIbAhalyasyAnusArataH // 182 // asau ghanodadhirapi dhanavAte pratiSThitaH / asaMkhyAni yojanAni madhye tasyApi puSTatA // 183 // pradezahAnyA tanutAM bhajamAno ghanodadheH / zrAvRtya valayaM tasthau valayAkRtinAtmanA // 184 // asyApi valayasyaivaM mAnamAdyairudIritam / / catuSTayI yojanAnAM sArboccatvaM tu pUrvavat // 185 // hATA kaDAyAmAM rahelA thIjI gayelA ghIno ghaTTa piMDa hoya evo ghodadhi che. ene AdhAre e pRthvI rahelI che. 179. ghane dadhi madhyabhAgamAM vIza hajAra jana jADo che. ane pachI kame kame pradezanA ghaTavAthI e (ghanedadhi ) pAtaLo thato thatA chevaTe atyanta sUkrama thaIne, pRthvIne valayA||2 vATIne 29 . 180-181. chevaTe A valayanI pahoLAI cha jana che, ane enI uMcAi pRthvInI jADAI pramANe ( 180000 yAna). 182. A ghanodadhi paNa ghanavAyu upara rahelo che. e (ghanavAyu ) madhyabhAgamAM asaMkhya jananI jADAImAM che; paNa pachI pradezanA ghaTavAthI sUkSma thato thato, ghanedadhinA valayane valayAkAre vIMTIne rahelo che. 183-184. Adya purUSoe A valayanuM pramANa prAMte sADAcAra ejananuM kahyuM che; uMcAI te pUrvavat samajI levI. 18. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [ sarga 12 ghanavAto'pi satataM tanuvAte pratiSThitaH / asyApi madhye bAhalyamasaMkhyaghnaM ghanAnilAt // 186 // tatastanUbhavanneSa ghanavAtasya srvtH| zrAvRtya valayaM tasthau valayAkRtinAtmanA // 187 // tanuvAtasya valaye viSkambhaH parikIrtitaH / eka yojanamadhyarddhamuccatvaM punaruktavat // 188 // tanuvAto'pyasau tasthAvAdhAraNa vihAyasaH / taJca pratiSTitaM svasminnasaMkhyayojanonmitam // 189 // saptasvapi mahISvevaM ghanodadhyAdayo mtaaH| valayAnAM tu viSkambho yathAsthAnaM pravakSyate // 190 // bhAti bhUH svasamazreNisthAyibhirvalayastribhiH / pUrNenduvatparidhibhiH sudhAkuMDamivoragaiH // 191 // bhavatyevamalokazca dharmAparyantabhAgataH / yojanairdazabhirdAbhyAmatiriktaiH samantataH // 192 // have trIjuM valaya tanuvAtanuM che. tanuvAta ghanavAnI nIce satata rahelo ja che. e tanuvAtanI, madhyamAM ghanavAtathI asaMkhyagaNI jADAI che. pachI pradeza ghaTatA javAthI, hIna thato jatA, ghanavAnarUpa valayane valayAkAre vIMTIne rahelo che. 186-187. tanuvAtanA valayanI pahoLAI prAMte doDha jana che ane uMcAI pUrvavat che. e tanuvAta AkAzane AdhAre rahe che, ane AkAza asaMkhya yojana pramANa raheluM che. 188-189. jema A ratnaprabhA pRthvI pharatA ghanodadhi vagere traNa vala rahelA che te pramANe bIjI chae pRthvImAM paNa rahelA che. enA valayenuM pramANa yogya sthAne kahezuM. 190. svasamAna zreNimAM rahelA traNa valayane lIdhe e ratnaprabhA pRthvI, cotarapha rahelA paridhine lIdhe je pUrNa caMdramA zobhe che ane viTAIrahelA bhujagene lIdhe je amRtakuMDa bhe che evI zobhI rahI che. 191. e pramANe "gharmA" nA paryanta bhAgathI pharatA traNa prakAranA valayanA 6 - 4 - 1 ema kula thaine 12 rojana thayA e bAra thAjana pachI "aleka' Ave che. 1992. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] adholokanA ' bhUminagara ' / enA vyantara nAgariko / athaitasyAM ratnakAMDasyAdhastanaM tathordhvagam / vimucya zatamekaikaM madhye'STazatayojane // 193 // asaMkhyeyAni bhaumeyanagarANyAsate sadA / bahirvibhAge vRttAni caturasrANi cAntare // 194 // zradhobhAge'nukurvanti cArupuSkarakarmikAm / gambhIrakhAparikhAprAkArAlaMkRtAni ca // 195 // zataghnyAdimahAyaMtra jaTilAni samantataH / duHpravezyAnyayodhyAni guptAni zrIbhRtAni ca // 196 // ullAsapUrNakalazatoraNadvAravanti ca / anArataM rakSitAni daNDibhiH kiMkarAmaraiH // 197 // pariSkRtAni kusumaiH paMcavarNaiH sugandhibhiH / kAkatuMDaturuSkAdidhUpasaurabhyavanti ca // 198 // SaDbhiH kulakam // jambUdvIpopamAnAni viSkaMbhAyAmamAnataH / utkRSTAni videhAnukArINi madhyamAnyapi // 199 // ( 33 ) have, hAra cAjananA pahelA ratnakAMDamAM upara ane heThaLa sA sA yAjana mUkIne vacalA AsA yAjanamAM asaMkhya bhUminagarA che. te bahArathI gALa, aMdarathI cAmuNa ane nIcenA bhAgamAM kamaLanI kaNikA jevAM che. 193-195. enI AsapAsa uMDI khAI ane suMdara kATa zeAlI rahyA che. vaLI ee zatanI e le tApa Adi mahA yaMtrothI yukata che, duSpravezya che, aAdhya che, gupta che ane samRddhipuurnn the. 186. e nagarAne caLakATa mAratA pUrNa kaLaza ane teAraNAvALA daravAjA AvI rahyA che; ane daMDadhArI devikakarA nizadina enu rakSaNa karyA kare che. 197. tyAM vaLI paMcaraMgI puSpAnA sugaMdha, ane agurU tathA kirU AdinA ne suvAsa satata phelAyalA rahe che. 198. 3 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) lokprkaash| [sarga 12 api yAnyalpamAnAni nirUpitAni tAnyapi / bharatakSetrasadRzAnyeteSu ca vasantyamI // 200 // aSTadhA vyantarA devA mahAsamRddhizAlinaH / pizAcA bhUtayakSAkhyA rAkSasAH kinnarA api // 201 // kiMpuruSA mahoragA gandharvAzca tathA pare / sarve'pyete dAkSiNAtyodIcyabhedAt smRtA dvidhA / / 202 // yugmm|| sarve'pyete'tisubhagAH surUpAH saumyadarzanAH / hastagrIvAdiSu ratnamayabhUSaNabhUSitAH // 203 // gAndharvagItarataya: kautukAkSiptacetasaH / priyakrIDAhAsyalAsyA anavasthitacetasaH // 204 // vikurvitasphAravanamAlAmukuTakuMDalAH / svairollApAH svairarUpadhAriNaH svairacAriNaH // 205 // nAnAvarNavastranAnAdezanepathyadhAriNaH / mudgarAsikuntazakticApAdivyagrapANayaH // 206 // A nagaromAM je utkRSTa (moTA) che te jakhyadvIpa jevaDAM che, madhyama che e mahAvideha jevaDAM che ane nhAnAM che e paNa bharatakSetra jevaDAM che. 199-200, mAnAmA pizAya, bhUta, yakSa, rAkSasa, sinnara, yi35, bhaaddaa2|| mane gndhrv-m| ATha prakAranA atyanta samRddhivAna vyaktaradevo rahe che, jemanA vaLI (1) dakSiNa taraphanA sane (2) utta2 ta23nA-samaya meha cha. 201-202. - eo ati subhaga che, svarUpavAna che, dekhAvamAM sAmya che, hasta-kaMTha-Adine viSe ratnamaya alaMkArothI vibhUSita che ane gAMdharvagItane viSe prItivALA che. emane kaitika jevAM bahu game che tethI ane krIDA--hAsya-nRtya vagere para AsaktivALA che tethI emanAM citta sanapasthita (masthi2) maTatA 32 cha. 203-204. ee suMdara vanamALAo, mukuTe, kuMDaLa Adi utpanna karIne dhAraNa karanArA, yaSTa AlApa-saMlApa karanArA, IcchA mujhaba rU5 karanArA ane svecchAcArI che. 205. vaLI eo vividharaMgI vastronA zekhIna, avanavA dezone pozAka paheranArA tathA bhuhAra, 5, sunta, zaThita mane pAvaNere zakhonA dhAraNA cha. 206. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka e vyantarajAtinA ATha prakAra vagere / (35) tatra yakSA: pizAcAzca gandharvAzca mhorgaaH| kiMcit kRSNAH kiMpuruSA rAkSasAzca sitatviSaH // 207 // kinnarAH zyAmabhAso'pi kiMcinnIlatviSo matAH / bhUtAH punaH kAlavarNAH kajjalairghaTitA iva // 208 // kadambaH sulasazcaiva vaTaH khaTvAMgameva ca / azokazcampako nAgaH tumbaruzca yathAkramam // 209 // bhavanti cihvAnyaSTAnAM pizAcAdisudhAbhujAm / dhvajeSu tatra khaTvAMgaM vinA sarve'pi pAdapAH // 210 // yugmam // khaTvAMgaM tUpakaraNaM tApasAnAmudIritam / prAyaH krIDAvinodArtha naraloke carantyamI // 211 // caityavRkSAstathaivaiSAmaSTAnAM kramato matAH / kadambAdyAstathA coktaM tRtIyAMge gaNAdhipaH // 21 // eesiNaM avihANaM vANamaMtaradevANaM aTTa caittarukhkhA paNNattA / taM jhaa| kalaMbo u pisAyANaM vaDo jakhkhANa ceti tN| tulasI bhUyANa bhave rakhkhasANaM ca kaMDao // 213 // asoo kinnarANaM ca kiMpurisANa cNpno| NAgarukhakho bhubhaMgANaM gaMdhavvANa ya teMduo // 214 // emanAmAM je yakSa, pizAca, gaMdharva ane mahAraga jAtinA che eone vaNe kaMIka zyAma che, jiMpurUSa tathA rAkSasono varNa "veta che, kinnarone AbhAsa zyAma chatAM kaMI nIlavaNe che ane bhUtajAtine to jANe kAjaLamaya hoyanI eTale badhe zyAma che. 2007-2008 se 13 tinA yAtanI vayAbhAM, manu (1) 465, (2) sukhasa, (2) 43, (4) in, (5) maza, (6) 2254, (7) nAmane (8) tu||3-maayaa thinDA che. maTvAMga e eka jAtanuM tApasalekanuM upakaraNa che. zeSa sAta prasiddha vRkSe che. 209-211. e vyaktadevo manuSyalekamAM prAya: kIDA vinadArtho vicaryA kare che. vaLI e AThene kadamba Adi cityavRkSA paNa che ema kahyuM che. 212. e saMbaMdhamAM trIjA "aMga' mAM gaNadharabhASita vacana che ke - e A prakAranAM (vANa) vyantara devAnAM ATha caityavo kahelA che:-pizAcenuM kada Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) [ sarca 2 caityavRkSA maNipIThikAnAmuparivarttinaH sarvaratnamayA upari chatradhvajAdibhiH alaMkRtAH sudharmAdisabhAnAmagrato ye zrUyante te ete iti saMbhAvyante // ye tu ciMdhAI kalaMbajhae ityAdi te cihnabhUtA etebhyaH anya kRti / sthAnoMna 8 sUtravRttvo: II prAyaH zailakandarAdau yaccaranti vanAntare / tataH pRSodarAditvAt ete syuH vAnamantarAH // 215 // bhRtyavaccakravadyArAdhanAdikRtastataH / vyantarA vAbhidhIyante narebhyo vigatAntarAH // 216 // ekaikasminnikA'tha dvau dvAvindrAvudAhRtau / dakSiNottarabhedena kAlAdyAste ca SoDaza // 297 // kAlazcaiva mahAkAlaH pizAcacakravartinau / muddataH prativazca mUtendro vRttiottau // 268 2 vRkSa, yakSetu vaDa, bhUtajAtinu tuLasI, rAkSasAnuM kaDaka, kinnAnuM azAka, ki purUSAnu caMpaka, uragajAtinuM nAgavRkSa, ane garvAnu tendukavRkSa che. 213-214. lokaprakAza / : sudharmA ' vagere sabhAnI AgaLa, maNipIThikAnI upara, saratamaya ane chatradhvajAdithI zAbhatAM caivRkSeA kahyAM che te ja A hAya ema sabhave che. ane kadaMba Adi cihnarUpa khIjA vRkSA kahyAM che te AthI jUdAM che. " A pramANe sthAnAMgasUtramAM AThamA sUtra (ThANA) mAM ane tenI vRttimAM paNa kahyu che. A vyantare prAya: ' vanAntaramAM, ' parvatanI guphA AdimAM vicaranArA ` hAine 8 vAnamantara ' kahevAya che. ( sa MskRta vyAkaraNamAM pRSAdarAdi ' nAmathI eLakhAtA samAsanA niyamane AdhAre dhanAsare parantIti yAnamasarAH ema ' samAsa ' thAya che ). 21pa. . athavA sevakanI jema cakravatI AphrikanI ArAdhanA vagere kastrAvALA hovAthI (maretho ) visAer: ( eTale manuSyathI mahu antaravALA nahiM )-ema samAsa karavAthI " paNa "tara " kahevAya che. 21. have, e AThe jAtinA vyantara devAmAM, pratyeka jAtinA dakSiNa dizAnA ane (2) uttara dizAneA. eTale samagra seALa indro che. 217. e indro kahyA che: (1) emanAM nAma: pizAcAnA Indra ' kALa ' ane ' mahAkALa ' che; bhUtajAtinAonA indra " ' surUSa ' ane ' prAtaMrUpa ' che; yaYAnA indra 'pUrNa bhadra' ane 'maNibhadra' che; rAkSaseAnA indra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA soLa indra ane emanI indrANI vagere / pUrNabhadramANibhadrau yacANAmadhipAvubhau / bhImazcaiva mahAbhImo rAkSasAnAmadhIzvarau // 219 // kinnarazca kiMpuruSaH kinnarANAM mahIkSitau / indrau kiMpuruSANAM ca sanmahApuruSau smRtau // 220 // atikAya mahAkAyoM mahoragadharAdhipa / gandharvAdhipatI gItaratirgItayazA iti / / 221 // surendrAH SoDazApyete mahAbalA mahAzriyaH / mahAsaukhyA mahotsAhAH syuranuttarazaktayaH // 222 // kamalA caiva kamalaprabhotpalA sudarzanA / pratyekametannAmnyaH syuH priyAH pizAcarAjayoH // 223 // rUpavatI bahurUpA surUpA subhagApi ca / bhUtAdhirAjayoragramahiSyaH kathitA jinaiH // 224 // pUrNA bahuputrikA cottamA tathA ca tArakA / pUrNabhadramANibhadradevayordayitA imAH // 225 // vasantakA ketumatI ratisenA ratipriyA / gaditA dayitA etAH kinnarANAmadhIzayoH // 226 // kSetraloka ] 'labha' bhane ' mahAlIma 'che; nnizenA indra nira hiMSAnA Indra satpu3Sa ' a ' mahApuSa' nAme che; aya' bhane ' mahAkAya nAmanA che; ane gaverdhAnA indra nAbhanA che. 218-221. ( 37 ) ane 'hiMdu3Sa ' nAbhanA che; mahoragalatinA ndriytigItati ' ane * gItayazA e sALe indro mahA baLavAna, bahu samRddhizAlI, atyanta sukhI, pUrA utsAhI, ane apUrva sAmathryavAna che. 222. " e sALamAMnA pratyeka indrane vaLI caccAra paTTarANIe (iMdrANIe) che--emAM pratyeka pizAcendrane kamaLA, kamaLaprabhA, upalA ane sudarzanA-e nAmanI cAra che. pratyeka bhUtendrane rUpavatI, bahurUpA, rUpA ane subhagA--evA nAmavALI cAra che. pratyeka yakSendrane pUchyuM. mahuputrikA, uttamA ane tArakA-evA nAmavALI cAra che. pratyeka kinnarendrane vantikA, ketumtii, ratisenA bhane ratipriyA - nAmanI yAra . 223-226. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) lokaprakAza / [ sarga 12 rohiNI ca navamikA hrInAmnI puSpavatyapi / prANapriyA imAH proktA jinaiH kiMpuruSendrayoH // 227 // bhujagA bhujagavatI mahAkacchA sphuttaabhidhaa| catasro jIvitezvaryo mahoragAdhirAjayoH // 228 // sughoSA vimalA caiva susvarA ca sarasvatI / catastra: prANadayitA gandharvANAmadhIzayoH // 229 // sAmpratInAstu kAlAdInAM dAkSiNAtyendrANAM yAH kmlaadyH| tA nAgapuravAstavyA dvAtriMzatpUrvajanmani // 230 // mahAkAlAdyottarAtyendrANAM yAH kamalAdayaH / sAketapuravAstavyAstA dvAtriMzadapi smRtAH // 231 // evaM catuHSaSTirapi mahebhyavRddhakanyakAH / svasvanAmapratirUpajananIjanakAbhidhAH // 232 / / puSpacUlAryikAziSyAH shriipaardhaarpitsNymaaH| zabalIkRtacAritrA mAsAdhInazanaspRzaH // 233 // vaLI pratyeka kiMpurUSedrane hiNI, navamikA, hI ane puSpavatI-evA nAmanI cAra paTTarANI che. pratyeka uragendrane bhujagA, bhujagavatI, mahAkachA ane kuTA nAmanI cAra che. pratyeka gandhadrane sughoSA, vimaLA, susvarA ane sarasvatI-ema cAra paTTarANIo che. 227-228. (ahiM graMthakartAe rAkSasendronI paTTarANIonA nAma kema nahiM ApyAM hoya?) seLa IndromAMthI, dakSiNabhAganA je kAla vagere ATha I-dro che emanI kamaLA vagere batrIze IMdrANIo pUrva janmamAM nAgapuravAsI vRddha kanyAo hatI. ane uttaradizAnA mahAkALa Adika indronI kamaLA vagere indrANIo che eo sAketapuravAsI vRddha kanyAo hatI. samagra thaIne cosaThe moTA zreSThIonI umara lAyaka kanyAo hatI. emanAM mAtApitAnAM nAma paNa emanAM pitAnAM nAmane anusaratAM ja hatAM. eo e puSpacalA nAmanI AryAnI ziSyAo thaI hatI. emaNe zrI pArzvanAtha bhagavAna pAse dIkSA lIdhI hatI. eenuM cAritra aticAravALuM hoI, addhamAsanuM anazana karI eo jyAre mRtyu pAmI 1 moTI umara thayA chatAM kanyApaNe rahelI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] emanI traNa samA / emanu Ayupya / emano sakaLa parIvAra / (39) aticArAnanAlocyApratikramya mRtAstataH / kAlAdivyantareMdrANAM bbhuuvuHpraannvllbhaaH||234|| paMcabhiH kulkm| pratyekamAsAM sAhasraH parivAro bhavedatha / ekaikeyaM ca devInAM sahasraM racituM kSamAH // 235 // pratyekameSAmindrANAM catuHsahasrasaMmitAH / avarodhe bhavatyevaM devyo lAvaNyabandhurAH // 236 // pratyekameSAM sarveSAM tisro bhavanti parSadaH / ISA tathA ca truTitA sabhA dRDharathAbhidhA // 237 // sahasrANyaSTa devAnAM tatrAbhyantaraparSadi / madhyAyAM daza bAhyAyAM dvAdazeti yathAkramam // 238 // devInAM zatamekaikaM parSatsu syAttisRSvapi / devadevInAmathAtra sthitiH kramAnnirUpyate // 239 // pUrNa palyopamasyArdhaM tadezonaM tathAdhikam / palyopamasya turyAMzo devAnAM kramazaH sthitiH // 240 // tyAre e aticAra aNaAlocA ane aNapratikramyA rahI javAthI, eo ahiM kALa mAvyintarendrInI ! 4 . 230-234. A cesaThemAMthI pratyekane hajArahajAradevIone parIvAra che; ane emanAmAM hajAra hajAra devIo vidurvavAnuM (navI upajAvI kADhavAnuM ) sAmarthya che. 23pa. e gaNatrIo pratyeka IdranA antaHpuramAM cAracAra hajAra lAvaNyavatI devIo hoya cha. 236. vaLI e pratyeka Idrane ISA, zuTitA ane daDharathAevA nAmanI traNa sabhAe hAya cha. 237. emAM aMdaranI sabhAmAM ATha hajAra devo hoya che, madhyanI sabhAmAM daza hajAra ane mahAnI salAmo mAra 702 hevA hAya che. 238. vaLI dareka sabhAmAM devIo paNa sA se hoya che. 239. have e traNe sabhAonA devadevIonA AyuSyanI sthiti kamavAra nIce pramANe che - pahelI sabhAvALA devenI addha popamaH bIjI sabhAvALA devAnI aradhA pAmathI kaMIka nyunaH ane trIjI sabhAvALAonI eka caturthAza pApathI kaMIka adhika. pahelI sabhAnI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | sAdhikaH palyaturyAzaH pUrNaH sa eva ca sthitiH / sa eva dezena nyUno devInAM kramataH smRtA // 249 // evaM ca - sAmAnikAnAmeteSAM tathAgrayoSitAmapi / parSadastisra ISA truTitA daDharathAbhidhA || 242 // caturbhirevaM sarve'mI sAmAnikasahasrakaiH / preyasIbhizcatasRbhiH svaparicchadacArubhiH // 243 // pArSadaistrividhairdevaiH saptabhiH sainyanAyakaiH / gandharvanaTahastyazvarathapAdAtyakAsaraiH // 244 // zramIbhiH saptabhiH sainyaizcaturbhizcAtmarakSiNAM / sthitaiH pratyAzaM sahasrairanvahaM sevitAMhUyaH // 245 // svasvabhaumeyanagaralakSANAM cakravarttitAm / ( 40 ) asaMkhyeyAnAmajatraM pratyekaM bibhrato'dbhutAm // 246 // vyantarANAM vyantarINAM svasvanikAyajanmanAm / svasvadigvatrttinAM svairaM sAmrAjyamupabhuMjate // 247 // paMcabhiH kulakam // divya strIsaMprayukteSu nATayeSu vyApRtendriyAH / na jAnate gatamapi kAlaM palyopamAyuSaH // 248 // [ sarga 12 devIonI AyuSyasthiti eka caturthAMza paDyeApamathI saheja vadhAre, bIjI sabhAnI devIenI barAbara eka caturthAMza padyeApama, ane trIjI sabhAnI devIonI eka caturthAMza paDhyo bhathI nyUna che. 240-241. (sALe indrAne jema traNa traNa sabhA kahI tema ) amanA sAmAnika deve ane agramahiSIone paNa iSA, truTitA ane dRDharathA nAmanI traNa traNa sabhAo che. 242. A pramANe cAra cAra hajAra sAmAnika devA, hajAra hAranA parIvAravALI caccAra indrANIe, traNa prakAranA parmadAnA devA, sAta sAta senApatie, gaMdharva naTa hastI azva tha pAyadaLa tathA mahiSArUpa sAta prakAranAM sainyA, caiAdize rahelA caccAra hAra Atma rakSako--ATalA badhA parivAravALA ane potapAtAnA lAkhe! nagarAmAM adabhuta kirtI dhAraNa karavAvALA e sarva indro, pAtapeAtAnI nikAyamAM utpanna thayelA ane pAtapAtAnI dizAomAM rahelA asaMkhyAta vyantaravyantarIonu rAjya bhAgave che. 243-247. vaLI devAMganAAe pratyeAjelA nATakAmAM eA eTalA badhA rokAyalA rahe che ke emanA paDyApama jeTalA AyuSyakA! kayAM vahyo Aya che enI paNa emane khabara rahetI nathI, 249. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vyantaranA 'aNapannI, ' 'paNapannI' vagere anya ATha prakAra / (41) tathoktam / tahiM devA vaMtariyA varataruNIgIyavAiyaraveNam / / niccaM suhiyA pamuiyA gayaMpi kAlaM na yANaMti // 1 // vyantarANAmamI aSTau mUlabhedAH prkiirtitaaH| .. aSTAvAntarabhedAH syuH aNaparNImukhAH pare // 249 // tathA hi / aNapannI paNapannI isIvAI bhUyavAIe ceva / kaMdI ya mahAkaMdI kohaMDe ceva payae shr|| 250 // prAgvat pratinikAye'tra dvau dvAvindrAvudIritau / kSetrayoH rucakAdyAmyottarAhayoradhIzvarau // 251 // indrau sannihitaH sAmAnikazcAdyanikAyayoH / dhAtA vidhAtetyadhipau nikAye ca dvitIyake // 252 // tArtIyikanikAyendrau RSizca RSipAlitaH / caturthasya nikAyasya tAvIzvaramahezvarau // 253 // suvatsazca vizAlazca nikAye paMcame'dhipau / SaSTe nikAye netArau hAsyahAsyaratI iti // 254 // anyatra paNa kahyuM che ke - manahara tarUNIonA gItavAdyanA nAdane lIdhe, vyantaradevo nitya eTalA sukha ane pramodamAM rahe che ke kALa keTalo vahyo jAya che e eo jANatAja nathI. ahiM je vyantaradevanA ATha bheda kahyA te "mULa bheda" che. emanA bIjA ATha, aNupnnii mAhi avAntara leho pache. te 2mA prabhArI-(1) pannI, (2) pazupanI, (3) RSipAhI, (4) bhUtavADI, (5) 4vIta, (6) maDAvIta, (7) a ane (8) patA. 246-250. pUrvavat ahiM paNa AThe nikAmAM pratyeka nikAyanA bebe Indro che; ane e rUcakathI dakSiNe ane uttare AvelA kSetranA judA judA adhIzvara che. 251. pahelI eTale "aNapatrI' nikAyanA vyaktonA, rasannihita ane sAmAnika nAmanA be Indro che; ane bIjI eTale paNapannI" nikAyanA vyArAnA, dhAtA ane vidhAtA nAmanA ndro cha. 252. trIjInA Si ane RSi pAlita ane cothInA Izvara ane mahezvara Indro che. ra53. pAMcamI nikAyanA suvatsa ane vizALa nAmanA, ane chaThThInA hAsya ane hAsyarati nAmanA Indro che. 254. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) lokaprakAza / [ sarga 12 zreyomahAzreyAMsau ca nikAye saptame'dhipau / padagaH padagapatiH nikAyasyASTamasya tau // 255 // tathAhuH sthaanaaNge| do aNapanniMdA pannattA ityAdi / ete'pi ratnakAMDasya zataM zatamuparyadhaH / parityajya vasantyaSTazatayojanamadhyataH // 256 // tathAhuH prajJApanAyAm / kahiNaM bhaMte vANamaMtarANaM devANaM bhomejjA nagarA paNNattA / kahiNaM bhaMte vANamaMtarA devA parivasanti // goyamA se rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joaNasahassa bAhalasta uvari ega joaNasayaM bhogAhettA heThAvi ega joaNasayaM vajjettA majjhe asu joaNasaesu etthaNaM vANamaMtarANaM tiriyamasaMkhejjA bhomejjA nagarAvAsalayasahassA bhavanti iti makkhAyA / teNaM ityAdi / tatthaNaM bahave vANamaMtarA devA parivasanti / taM jhaa| pisAyA nUyA jakkhA yAvat aNapanniya paNapanniya ityAdi / saMgrahaNyAM tu sAtamInA zreyAMsa ane mahAzreyAMsa, temaja AThamInA padaga ane padagapati nAmanA Indro kahyA che. 255. sthAnAMgasUtramAM paNa aNupannInA be Indro che", ityAdi kahyuM che. vaLI e paNa ratnakAMDanA, so upalA ane so nIcalA jana paDatAM mukIne zeSa AThase jana rahyA emAM vase che. 256. AnA saMbaMdhamAM prajJApanAsUtramAM paNa kahyuM che ke zrI caitagaNadhara pUche che ke-he bhagavAna, vANamaMtara devanA bhUminagara kayAM AvyAM? ane e vANumaMtara deve kayAM rahe che? enA uttaramAM prabhu kahe che ke-he gatama, ratnaprabhA pRthvInA eka hajAra yojana jADAM ralakAMDamAM, se jana upara ane se jana nIce ema baso jana bAda karI, madhyanA AThase ejanamAM vANamaMtara devanA asaMkhyAtalakSa vAsanagara che; ane tyAMja ghaNuM vANumaMtara de rahe che. jevA ke, pizAca, bhUta ane yakSa vagere ATha ane aNapannI, paNa pannI vigere ATha maLI saLa. saMdhrahaNa" mAM vaLI ema kahyuM che ke-ratraprabhApRthvInA pahelA ekaso ejanamAM avara Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vyantaronuM AyuSya / emanAM zarIramAna vagere / (43) iya paDhamajoaNasae rayaNAe ahavaMtarA avare / tesiM iha solasiMdA rugaho daahinnuttrmo||1|| yogazAstracaturthaprakAzavRttau tu evam / ratnaprabhAyAmeva prathamasya zatasya adha upari ca dazadaza yojanAni muktvA madhye azItiyojaneSu aNapaniyaprabhRtaya iti // eSAM vaktavyatA sarvA vijJeyA prAktanendravat / jAtA dvAtriMzadityevaM vyantarAmaranAyakAH // 257 // bhImeyanagareSveSu vyantarAH prAyazaH khalu / utpadyante prAcyabhavAnuSThitAjJAnakaSTata: // 258 // mRtAH pAzaviSAhArajalAgnikSuttRDAdibhiH / bhRgupAtAdibhizca syuH vyantarAH zubhabhAvataH // 259 // sthitirutkarSato'mISAM palyamardhaM ca yoSitAm / sahasrANi dazAbdAnAM ubhayeSAM jaghanyataH // 260 // ATha jAtinA benaro rahe che. enA vaLI, rUcathI dakSiNamAM ATha ane uttaramAM ATha maLIne seLa Indro che. gazAstranA cothA " prakAza ' nI TIkAmAM vaLI jUduja kahyuM che: ratnaprabhApravImAM ja, pahelA sa yojanamAnA uparanA daza ane nIcenA daza ema vaza yojana mUkIne zeSa madhyanA eMzI yejanamAM "aNupannI" Adi deve vase che. A vyare dronuM svarUpa paNa pUrvokta vyantaro jevuM ja samajavuM. A hisAbe sarva maLI batrIza vyaktarendro thayA. 257. ' pUrva bhavamAM ajJAnapUrvaka kaSTadAyaka tapazcaryA karavAthI prANIo A bhUminagaramAM vyantara tarIke utpanna thAya che. 258. pAza ( gaLAphAMso ), viSapAna, agnipraveza, pRpApAta tathA kSudhA ane tRSA veThIne Y, ( mRtyu 2 2 421) mANusI, zumamA yte| maGi vynt| thAya che. 258. vyantaradevonI utkRSTa AyuSyasthiti eka palyopamanI che ane tenI devIonI adha patyA5manI che. vanya AyuSya te mAnenusAra varSanecha210. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44 ) 1 - lokaprakAza / svAbhAvikaM saptahastamAnaM utkarSato vapuH / aMgulA saMkhyAMzamAnaM jaghanyaM prathamakSaNe // 261 // lakSayojanamAnaM cotkRSTamuttaravaikriyam / prakrame'GgulasaMkhyeyabhAgamAnaM jaghanyataH // 262 // eSAM lezyAzcatasraH syuH padma zuklAM vinA parAH / ucchvasanti saptabhiste stokairjaghanyajIvinaH // 263 // bubhukSavazcaikadinAntare'thotkRSTajIvinaH / samucchravasantyAharanti muhUrttAhaH pRthaktvakaiH // 264 // zrAhAre cittasaMkalpopasthitAH sArapudgalAH / sarvAgeSu pariNamantyeSAM kAvalikastu na / / 265 // ye tu hiMsrAH surA vIracaMDikAkAlikAdayaH / madyamAMsAyAhutibhistuSyanti tarpitA iva // 266 // te'pi pUrvabhavAbhyAsAt pApA mithyAtvamohitAH / madyamAMsAdi vIkSyaiva tuSyanti na tu bhuMjate // 267 // yugmam // emanuM svAbhAvika zarIramAna utkaSa~ta: sAta hAthanu hAya che ane jaghanyata:, prathama kSaNe, bheDa bhAMgajanA asaMjyamA aMza bheTasu hoya che. 261. [ sarga 12 ee uttaravaikriya zarIra utkarSa ta: lAkhayeAjananuM karI zake che; jyAre jaghanyata:, zarUAtamAM AMgaLanA saMkhyAta lAga jeTalu hAya che. 262. eene padmalezyA ane zukalalesyA zivAyanI cAra lezmAe hAya che. emanAmAM jaghanya AyuSyavALA hAya che ee sAta stAke zvAsa le che, ane ekAMtare kSudhAtura thAya che. 263. vaLI jee utkRSTa AyuSyavALA hAya che tee cAra muhUtaeN zvAseAzvAsa le che ane cAra hivase kSudhAtura thAya che. 264. AhAranI icchA thatAM saMkalpamAtrathI ja sArasAra puALA emanA sarva aMgAmAM parizubhe che. mebhane svamAhAra hoto nathI. 215. vaLI je vIra, caMDikA, kAlikA Aphri hiMsaka deva tarpita thayA hAya tema mAMsa, madya ArdikanI AhutithI tuSTamAna thAya che te pApI mithyAtvameAhita devA pUrva bhavanI Teva hAvAthI me vastuo ne santoSa pAche, meno bhADAra uratA nathI. 266-267. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] emanI 'gati', 'Agati', 'jJAnamaryAdA' vigere / (45) saMmUrchimA garbhajAzca tiryaMco garbhajA narAH / utpadyante SaDbhirapi yutAH saMhananairiha // 268 // cyutvotpadyanta ete nRtirazcorgarbhajanmanoH / paryAptabAdarakSamAmbhaHpratyekabhUruheSu ca // 269 // ekena samayenaikAdayo'saMkhyAvasAnakAH / utpadyante cyavante'mI utkRSTameSu cAntaram // 270 // jJeyaM muhUrttAni caturviMzatistajaghanyataH / ekasAmayikaM nUnaM cyavanotpattigocaram / / 271 // yugmam // pazyantyavadhinA paMcaviMzatiyojanAnyamI / jaghanyajIvino'nye ca saMkhyeyayojanAvadhi // 272 // tiryaglokavAsino'pi vyantarA yadihoditAH / tadvai ratnaprabhApRthvIvaktavyatAprasaMgataH // 273 // iti vyantarANAM surANAM purANAm purANopadiSTA vyavasthA nyarUpi / tRtIyAccaturthAdupAMgAca zeSam vizeSaM vidantu prabuddhAH samedhAH // 274 // saMmRmi tathA garbhaja tirya, ane garbhaja manuSyo (mRtyubAda ) ahi ( vyantara jAtimAM) utpanna thAya che. vaLI eene saMghayaNa cha e hoya che. 268. ahiMthI AvIne eo garbhaja tiryaMca tathA garbhaja manuSyamAM, temaja paryApta bAdara pRthvIkAya, apakAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM utpanna thAya che. ra69 eo eka samaye ekathI te asaMkhyAtasudhI utpanna thAya che ane e che. 270 emanAmAM vana ane utpatti vaccenuM utkRSTa antara vIza muhUrtanuM ane jaghanya antara eka samayanuM che. 271.. emanAmAMnA jaghanya AyuSyavALA avadhijJAnathI pacaviza jana sudhI ane bIjAo saMnyAta yA nasudhA na za cha. 272. A pramANe ahiM tI chalakamAM vasanArA vyaktanuM varNana karyuM che te phakta ratnaprabhA pRthvInA varNananA prasaMgane laIne karyuM che. 273. e pramANe, vyaktinA nagaronI zAstramAM kahI che e pramANenI hakIkata meM ahiM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) lokaprakAza / vizvAzcaryadakIrtikIttivijaya zrIvAcakendrAntiSadrAjazrItanayo'niSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sarge nirgalitArthasArthasubhagaH pUrNaH sukhaM dvAdazaH // 275 // kRti dvArA: nageH / K+-- [ sarca 2 vavI che. vizeSa vRttAntanA jijJAsu buddhimAna paMDitAe e mATe trAjI ane cAthuM upAMga jovu. 274. sakaLa vizvane AzcaryamAM lIna karI nAkhe evI jemanI kIrti che evA zrIkIrtivijacavAkendranA antavAsi, temaja mAtA rAjazrI ane pitA tejapALanA suputra vinayavijayajIe racelA, jagatanA tatvAne dvIpakanI jema prakAzamAM lAvanArA A kAvyanA, aMdarathI nIkaLatA artha samUhathI subhaga evA bArame sa nirvighne samApta thayeA. 275, bAramo saga samApta. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha trayodazaH sargaH yojanAnAM sahasraM ca muktvaikaikamuparyadhaH / madhye'STasaptatisahastrADhaye lakSe kSitAviha // 1 // vasanti bhavanAdhIzanikAyA asurAdayaH / dazaite'pi dvidhA prAgvadakSiNottarabhedataH // 2 // yugmam // teSu pratyekamindrau dvau bhavato dakSiNottarau / bhavanendrA viMzatiH syurityevaM camarAdayaH // 3 // tathoktam / asurA nAgasuvaNNA vijju aggI ya dIva udahI ya / disipavaNathaNi ya dasaviha bhavaNavai tesu dudu iMdA // 4 // anye tu paahuH| navatiyojanasahastrANAmadhastAt bhavanAni / anyatra ca uparitanamadhastanaM ca yojanasahasraM muktvA sarvatrApi yathAsaMbha sarga teramo. (eka lAkha eMzI hajAra ejananA pramANavALI) ratnaprabhA pRthvImAM, eka hajAra jana upara ane eka hajAra jana nIce ema kula be hajAra jana zivAyanA bAkInA madhyanA eka lAkha aDyotera hajAra yojanamAM " asura" vagere daza prakAranA "bhavanapati" deve vase che. ane emanA ye (1) dakSiNa dizAnA ane (2) uttara dizAnA-ema be meha che. 1-2. daze prakAranA bhavanapatiomAM, dakSiNano eka ane uttarane eka-ema be Indro hoya che. evI rIte 10xra ema vaza bhavanendro che. jevAke amarendra vagere. 3. 4hyu cha :-(1) asu2, (2) nAgabhAra, ( 3 ) suvarNabhAra, (4) vidhutabhAra (5) abhibhAra, (1)dvIpamA2, (7) samudramAra, (8) himAra, (8) vaayukumAra ane (10) svanitakumAra-ema daza prakAranA bhavanapati devA che; ane eo pratye mAsemendro cha.4. keTalAka AcAryo nevuM hajAra jananI nIce bhavano athAt bhavanapati de che ema Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) lokaprakAza / [ sarga 13 vamAvAsA iti // zrAvAsA nAma kAyamAnasannibhA mahAmaMDapA iti laghusaMgrahaNIvRttau tatvArthabhASye'pi / tatra bhavanAni ratnaprabhAyAM bAhalyArdhamavagAhya madhye bhavanti iti uktam / iti jJeyam // catustriMzatkramAtriMzallakSAH syurdkssinnottraaH| bhavanA asurANAM te catuHSaSTizca mIlitAH // 5 // lakSAzcatuzcatvAriMzacatvAriMzadvayordizoH / nAgAlayAnAM caturazItirlakSAzca miilitaaH|| 6 // aSTAtriMzaJcatustriMzallakSAH kramAt dvayordizoH / sarvAgreNa suparNAnAM gRhalakSA dvisaptatiH // 7 // catvAriMzaJca SaTtriMzadakSiNottarayoH kramAt / vaidyutAvAsalakSAH syuH SaTsaptatizca mIlitAH // 8 // evamagnikumArANAM dvIpavArdhidizAM tathA / vidyutkumAravat saMkhyA bhavanAnAM prakIrtitA // 9 // kahe che. anyatra vaLI ema kahyuM che ke uparanAM ane heThaLanAM hajAra hajAra jana zivAyanA zeSa bhAgamAM sarvatra yathAsaMbhava AvAse che. " AvAsa " no artha ladhusaMgrahaNInI TIkAmAM tathA " tatvArthabhASya mAM " kAyAnA pramANa jevaDA mahAmaMDapa" e kahyo che. vaLI tyAM ema kahyuM che ke A "bhavane" che te ratnaprabhApRthvImAM enI addha jADAI avagAhIne madhyamAM rahelAM che. asuronAM bhavane cAsaTha lAkha che. cotrIzalAkha dakSiNadizAmAM ane trIsa lAkha uttarahizAmai. 5. nAgakumAranAM cAryAzI lAkha bhavane che. dakSiNamAM cumALIza lAkha ane uttaramAM yAjI sa. 1. suvarNakumAranAM beu dizAomAM anukrame ADatrIsa lAkha ane caitrIzalAkha maLIne bahotera lAkha bhavane che. 7. vidyutakumAranAM banne dizAomAM anukrame cALIza lAkha ane chatrIsa lAkha maLIne chAMtera sapano cha. 8. agnikumAra, dvIpakumAra, samudrakumAra ane dikumAronA bhavananI saMkhyA vidyutakumAra prabhArI DI. 6. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka) 'bhavanapati' devonA daza prakAra / (49) paMcAzadatha SaTcatvAriMzadizordvayoH kramAt / lakSA vAyusurAvAsA: sarve SaNavatizca te // 10 // catvAriMzattathA SaTtriMzaduktA digdvaye kamAt / stanitAnAM gRhAH sarve lakSAH SaTsaptatiH kila // 11 // catasraH koTayo lakSA: SaT gRhA dkssinnaashritaaH| - uttarAhAstu SaTSaSTiH lakSAstistrazca koTayaH // 12 // dvayordizozca sarvAgraM bhavanAnAmudAhRtam / koTayaH sapta lakSANAM dvAsaptatyA samanvitAH // 13 // AkAreNa suSamayA praakaarprikhaadibhiH| vyantarANAM nagaravat prAyo jJeyAnyamUnyapi // 14 // gurUNi tAnyasaMkhyeyairmitAni khalu yojanaiH / madhyAni saMkhyeyairjambUdvIpAbhAni laghUnyapi // 15 // tatrAsuranikAyasya dakSiNasyAM dizi prabhuH / camarendraH zaraccandracandrikAvilasadyazaH // 16 // vAyukumAronAM bhavano dakSiNa ane uttara beu dizAmAM anukrame pacAsa lAkha ane che tALIza lAkha maLIne chanuM lAkha che. 10. | svanita kumAronAM bhavana beu dizAomAM anukrame cALIza lAkha ane chatrIza lAkha maLIne ekaMdara chotera lAkha che. 11. e gaNatrIe dakSiNa dizAmAM kula cAra phoDa ne cha lAkha bhavano che ane uttara dizAmAM traNa koDa ne chAsaTha lAkha che. 1ra. eTale beu dizAonA samagra maLIne sAta koDa ne hetera lAkha bhavana thayAM. 13. A bhavane AkAramAM, zobhAmAM tathA koTa ane khAI vagere para prAyaH pUvokata vyastaranA nagaro jevAM che. 14. emAM paNa ekadama moTA Avo che te asaMkhya jana pramANa che, madhyama AvAso che te saMkhyAta jana pramANa che ane nhAnAM che te (paNa) jambudvIpa jevaDAM che. 15. tyAM, dakSiNa dizAmAM asurakumArone svAmI "camarendra" che, jene zaraDatunA caMdramAnI caMdrikA jevA svacacha nimeLa yaza cAdiza vistarI rahyo che, 16. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) lokaprakAza / [sarga 13 tathAhi / vidyate dakSiNadizi tiyagmero: sudarzanAt / asaMkhyadvIpAbdhiparo dvIpo'ruNavarAbhidhaH // 17 // tasya bAhyavedikAntAt madhye'ruNavarAmbudheH / yojanAnAM dvicatvAriMzatsahasrANyatItya vai // 18 // camarasyAsurendrasya mahAnutpAtaparvataH / tigichikUTanAmAsti prazastazrIbharoSdhuraH // 19 // yojanAnAM saptadaza zatAnyathaikaviMzatiH / ucchritastasya turyozo nimagno vasudhAntare // 20 // vizeSakam / / mUle sahasraM dvAviMzaM yojanAnAM sa vistRtH| madhye zatAni catvAri caturvidhAni vistRtaH // 21 // zatAni sapta vistIrNastrayoviMzAni copari / UrdhvAdho vistRto madhye kSAmo mahAmukundavat // 22 // mukundaH vAdyavizeSa iti // sarvaratnamayasyAsya vedikAvanazAlinaH / zirastale madhyadeze syAtprAsAdAvatasaMkaH // 23 // enI hakIkta A pramANe che - atyanta darzanIya evA merUparvatathI tI cha dakSiNa dizAmAM, asaMkhya dvIpasamudro mUkyA pachI, arUNavara nAma dvIpa Ave che. 17. enI bAhya vedikAnA prAnta bhAgathI beMtAlIza hajAra jana mUkIne, arUNuvara samudranA madhya bhAgamAM 'camara" nAmanA asurendrane "tigiMchikRTa " nAmane manaharalakramIthI zAlI Dese mahAna utpAtaparvata' AveTA cha. 18-10. e eka hajAra sAtaso ne ekavIza pejana uMcA che ane uMcAIne cothe hisse pRthvImA bhuyeso cha. 20. eno vistAra mULa AgaLa eka hajAra ne bAvIza yojana che, madhyamAM cAra vIza jana che ane Taca AgaLa sAta trevIza cIjana che. eTale eka moTuM mukuMda hoya evo heThaLa upara vistINuM che ane madhyamAM kSAma eTale pAtaLe che, ( 'mukunda " eka jAtanuM vAjivch ). 21-22. padmavedikA ane vanakhaMDane lIdhe zebhI rahelA evA A sarvaratnamaya parvatanI Toca 52 madhyabhA mesaha prAsAha. 23 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka 'asurakumAro' nA svAmI -- camarendranI' hakIkata / (51) sADhe dve yojanazate tuMgaH sapaMcaviMzatiH / tataH zataM yojanAni ramyollocamahItalaH // 24 // aSTayojanamAnAtha tatrAsti mnnipiitthikaa| camarendrasyAtra siMhAsanaM sahaparicchadam // 25 // tiryaglokaM jigamiSuH jinajanmotsavAdiSu / prathamaM camarendro'sminnupaiti svAzrayAt girau // 26 // tato yathepsitaM sthAnamutpatatyavilambataH / tenAyaM camarendrasya khyAta utpAtaparvataH // 27 // SaT zatAnyatha koTInAM paMcapaMcAzadeva ca / koTyo lakSANyatha paMcatriMzallakSArdhameva ca // 28 // yojanAni tiryagasmAttigichikUTaparvatAt / atikramya dakSiNasyAM madhye'ruNavarodadheH // 29 // yo dezastadadhobhAge madhye ratnaprabhAkSiteH / catvAriMzayojanAnAM sahasrANyavagAhya ca // 30 // rAjadhAnyasti camaracaMcA caMcanmaNimayI / vyAsAyAmaparikSepairjambUdvIpasamiNI // 31 // kalApakam // e prAsAda uMcAImAM aDhIso yojana ane vistAramAM savAso jana che. vaLI enI pharasabaMdhI temaja alaga atyaMta ramaNIya che. 24. enI aMdara eka ATha jana pramANa maNipITha che, ane e maNipITha para camarendranuM parivArayukata siMhAsana che. 25. jina bhagavAnanA janmamahotsava vagere prasaMge amarendra tI chalokamAM AvavAnuM hoya che tyAre pitAnA AvAsathI nIkaLI pahele A ja parvata para Ave che, ane pachI ja jyAM javuM hoya tyAM 8 u5tanapUrvaka' eTale " uDIne' jAya che ane eTalA parathI ja e camaredrn pAtapati' upAya che. 26-27. e tibiMchikuTaparvatathI tacha dakSiNa dizAmAM chapaMcAvana kroDa sADIpAMtrIsa lAkha yojana mUkyA pachI, arUNavara samudranA madhya bhAgamAM je deza che tenA ardhabhAgamAM ratnaprabhApRthvInA madhyamAM, cAlIza hajAra yeAjana avagAhIne, amarendranI, puSkaLa maNiratnone lIdhe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 52 ) lokaprakAza / prazvAsyA yojanAnAmadhyardha zatamunnataH / paMcAzadvistRto mUle maulau dvAdaza sArddhakAH // 32 // zrAyatairyojanasyArdhaM nyUnArdhayojanocchritaiH / kozaM vistIrNaizca ramyo ratnajaiH kapizIrSakaiH // 33 // hari bAhAyAM paMcadvArazatAMcitaH / sArdhe dve yojanazate dvAraM caikaikamucchritam // 34 // sapAdazatavistIrNa toraNAyupazobhitam / madhye'tha vaprasyaitasya pIThabandho virAjate // 35 // yugmam // yojanAnAM SoDazaiSa sahasrAvistRtAyataH / padmavedikayA parItaH kAnanena ca // 36 // tasya madhye ramyabhUmAvasti prAsAdazekharaH / sAdhe dve yojanazate tuMgastadardhavistRtaH // 37 // caturbhireSa prAsAdaizcaturdizamalaMkRtaH / zataM sapAdamuttuMgaiH sArdhadviSaSTivistRtaiH // 38 // prakAzI rahelI, lakhAi paheALAi ane parighamAM jammUdrIpa jevaDI, camaca cA nAmanI rAjadhAnI che. 28-31. pacAsa ceAjana ane ene ekase pacAsa yAjana uMcA phATa che. e kaTa pAyA AgaLa mAthe sADAbAra ceAjana pahALe che. 3ra, sarga 13 e kATane manahara maNimaya kAMgarA che; je lakhAimAM aradhA yAjana che, uMcAimAM arayA ceAjanathI saheja AchA che ane paheALAimAM eka kAsa pramANa che. 34. vaLI ene dareka khAjue pAMcaseA pAMcase suMdara daravAjA AvelA che. pratyeka daravAjo aDhIse cAjana uMcA che, savAsA yeAjana pahALe che ane tAraNu AdikathI alaMkRta che. 34-35. e kATanA madhyabhAgamAM eka pIThama dha zeAbhI rahyuM che. te seALa hajAra ceAjana vistAramAM che ane ceAdiza suMdara padmavedikA ane bagIcAthI viTAyalu che. 3536. enI ramaNIya bhUmipara eka uttama prAsAda che, je aDhIse yeAjana uMcA ane savAse yonjana paDoNI che. 37. e prAsAdanI cAre bAjue vaLI savAsA yAjana uMcA ane sADImAsarUM yAjana paheALA evA khIjA cAra prAsAde AvI rahyA che. 38. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enI rAjadhAnI, saMkhyAbaddha prAsAdo, sAta sbhaao| (53) pratyekamete'pi caturdizaM caturbhirAzritAH / sArdhaM dviSaSTimuttuMgestadardhavistRtaistathA // 39 // sapAdaikatriMzaduccaistadardhavistRtairvRtAH / prAsAdAste'pi pratyekaM punaste'pi caturdizam // 40 // sasArdhadvikrozapaMcadazayojanatuMgakaiH / . tadardhavistRtairevaM caturdizamalaMkRtAH // 41 // yugmam // evaM samUlaprAsAdAH prAsAdAH sarvasaMkhyayA / camarasya bhavantyekacatvAriMzaM zatatrayam // 42 // prAsAdAste ratnamayA maruccaMcalaketavaH / mRdusparzAzcArugandhA dRzyAH suvarNavAlukAH // 43 // atha prAsAdebhya ebhya aizAnyAM syuryathAkramam / sabhA sudharmA siddhAyatanaM sabhopapAtakRt // 44 // hRdo'bhiSekAlaMkAravyavasAyasabhAH kramAta / sarve'pyamI sudharmAdyA SaTtriMzadyojanocchritAH // 45 // emanA pratyekanI cidiza vaLI sADIbAsaTha jana uMcA ane savAekatrIza yojana pahoLA evA caracAra prasAde che. 39. emAMnA paNa pratyekanI diza savA ekatrIza jana uMcA ane ethI aradhA pahelA sevA yAra yA prAsAhI cha. 40. e pratyekanI diza paNa paMdara yojana aDhI kosa uMcA ane ethI aradhA pahoLA sevA yAra yA2 prAsAhI che. 41. e pramANe eka mULa prAsAda ane bIjA enI pharatA AvelA-maLIne ekaMdara traNase ekatALIza prAsAda amarendrane che. 42. vAyuprerita dhvajAo jemanA para pharakI rahI che evA e sarva prAsAde ratnamaya, sugaMdhI, suvarNanI retIvALA, ane komaLa sparzavALA hoI kharekhara jovA lAyaka che. 43. ve, mAmAsAhathA zAna zubhAM anuubhe (1) sudhAsamA, (2) siddhAyatana, (3) pAta samA, (4) dra, (5) mamiSe samA, (6) mArasamA bhane (7) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) lokaprakAza / [sarga 13 dIrghA paMcAzataM paMcaviMzativistRtA iha / vaimAnikasabhAdibhyo mAnato'rdhamitA iti // 46 // vizeSakam // ityarthato bhagavatIdvitIyazatASTamoddezake // atrAyaM vizeSaH // camarassa NaM sabhA suhammA ekAvannakhaMbhasayasaniviThAyaM / evaM balIyassavi / iti turyAge // athaitasyAmupapAtasabhAyAM sukRtI janaH / devadRSyacchannazayyotsaMga utpadyate kSaNAt // 47 // camarendratayAthAsAvutthAya zayanIyataH / gatvA hRde kRtasnAnastato'bhiSekaparSadi // 48 // kRtAbhiSekasotsAhairasuraiH samahotsavam / alaMkArasabhAyAM ca gatvAlaMkRtabhUghanaH // 49 // vyavasAyasabhAM gatvA pustakAvasitasthitiH / snAtvA nandApuSkariNyAM bhaktyA kRtajinArcanaH // 50 // samAgatya sudharmAyAM sabhAyAM saparicchadaH / divyAn siMhAsanAsIno bhogAn bhukte yathAruci // 51 // paMcabhiH kulakam // vyavasAya sabhA AvelAM che. e badhAMya cha trIza jana uMcAM, pacAsa yojana lAMbAM ane pacavIza yojana pahelAM hAI vaimAnika devanI sabhA vagerethI pramANamAM aradhAM che. 44-46. e bhAvArthanuM bhagavatIsUtranA bIjA zatakanA aDimAM uddezamAM kaheluM che. ahiM vizeSa eTaluM che ke-camarendranI sudharmAsabhA ekAvana taMbha para rahelI kahI che. balIndranI paNa evI hI che. me pramANe yAthA 'ma' bhA che. je kai puNyazALI jIva ahiM camarendra tarIke utpanna thAya che te ukata upapAta sabhAmAM devazva vastrothI AcchAdita evI zayyAmAM eka kSaNavAramAM utpanna thAya che. 47. zasyAmAMthI beThA thaI pachI e rAmarendra 'draha' mAM jaI snAna karI " abhiSeka sabhA' mAM Ave che. tyAM utsAhI evA asuroe abhiSeka karAvyA bAda mahAutsavapUrvaka " alaMkAra sabhA mAM jaI zarIrapara AbhUSaNo dhAraNa karI " vyavasAya sabhA" mAM jAya che. tyAM pustaka paraMparAgata rivAjathI mAhitagAra thaI nandAvAvaDImAM jaI snAna karI pavitra thaI bhakita Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] eno camaracaMca ' AvAsa / eno pUrvabhava / kAmakelilAlasastu jinasyAzAtanAbhayAt / gatvA bahiH sudharmAyA ramate rucitAspade // 52 // kadAciccaiSa camaracaMcAvAse mnorme| sakAMtaH krIDituM yAti krIDodyAne nRpAdivat // 53 // sa caivam- asyAzcamaracaMcAyA naiRtyAM kakubhi dhruvam / SaTkoTInAM zatAn paMcapaMcAzatkoTIsaMyutAn // 54 // paMcatriMzaca lakSANi paMcAzaca sahasrakAn / yojanAnAmatikramya tasminnevAruNodadhau // 55 // zrAvAso bhAti camaracaMcazcaMcacchriyAM nidhiH / kamra:krIDAratisthAnaM camarasyAsurezituH // 56 // vizeSakam // sahasrANyeSa cturshiitimaaytvistRtH| samaMtata: parikSiptaH prAkAreNa mahIyasA // 57 // sarvaM camaracaMcAvat prAsAdAdi bhavediha / na vidyante paraM paMca sudharmAdyAH sabhAH zubhAH // 58 // pUrvaka jinapUjA karI tyAMthI parIvAra 'sudharmAsabhA" mAM AvI siMhAsana para ArUDha thaI yathecchapaNe divya bhego bhegave che. 48-pI. tyAM ene kAmaganI IcchA thAya che to jinezvaranA avazeSa-asthinI AzAtanAne bhaye, sabhAnI bahAra managamate sthAne jaI tyAM viSapabhega kare che. para. te kaI kaIvAra vaLI potAnI devIone laIne potAnA ramaNika "camacaMca" AvAsamAM kIDAthe jAya che, pRthvIpati rAjA potAnI rANIone laIne kIDAdyAnamAM jAya che ema. 53. e AvAsanI hakIkta nIce pramANe che - e AvAsa camacaMcA nagarIthI naiRtyakANamAM cha paMcAvana koDa pAMtrIsa lAkha ane pacAsa hajAra yojana mUkyA bAda eja arUNodadhi samudramAM Avela che. zobhAyamAna lakSamInA nidhAnarUpa hoI e camarendrane ratikrIDA karavA lAyakanuM manahara sthAna che. e laMbAI pahoLAImAM corAzI hajAra jana che ane ene cAre bAju moTo koTa che. ahiM prAsAda vagere saghaLAM vAnAM camacaMcA pramANe che. phera eTale ke ahiM sudharmAdika pAMca manahara sabhAo nathI. 54-58. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| [sarga 13 sa eSa sAmpratInastu jambUdvIpe'tra bhArate / vebhelAkhye sanniveze vindhyAcalasamIpage // 59 // zrAsIt gRhapatizreSTha: pUraNAkhyo maharddhikaH / jAgratkuTumbajAgA~ nizi saMvegamApa saH // 60 // yugmam // prAtarnimantrya svajanAn bhojyavastrAdibhiH bhRzam / santoSya jyeSTaputrAya kuTumbabhAramArpayat // 61 // patagrahaM dArumayaM kArayitvA catuHpuTaM / dIkSAM lAtvA dAnamayIM cakre sAtApanaM tapaH // 62 // SaSTasyaiva pAraNAyAmuttIryAtApanAsthalAt / bhikSArthamATIt bebhele kare dhRtvA patagraham // 63 // bhikSAM dadAnaH pAnthebhyaH patitAM prathame puTe / kAkazAlAvRkAdInAM dvitIyapuTasaMgatAm // 64 // tAM matsyakacchapAdInAM tRtIyapuTagAM dadat / patitAM ca puTe turye bhikSAmAdatsvayaM mitAm // 65 // yugmam // evaM dvAdazavarSANi tapaH kRtvAtiduSkaram / sa pAdapopagamanamaGgIkRtyaikamAsikam / / 66 // vartamAna samayano camaredra A ja jambudvIpanA bharatakSetramAM vidhyAparvatanI samIpamAM AvelA "bebhela" nAmanA gAmaDAmAM "pUraNa" nAme mahAsamRddhivAna gRhastha hato. eka rAtrIe enA kuTuMbamAM jAgaraNa hatuM te vakhate ene vairAgya utpanna thavAthI prabhAta thaye svajanone bolAvI emane bhojanavastrAdithI santoSI cha putrane kuTuMbano bhAra saMpI, cAra khAnAvALuM kASTa pAtra karAvI eNe pitAnAthI harakoIne dAna daI zakAya evI dIkSA lIdhI hatI. dIkSita avasthAmAM AtApanA pUrvaka tapazcaryA zarU karI chaThTha chaThThane pAraNe hAthamAM pAtra laI e eja "bebhela"mAM bhikSAthe pharavA jatA. pAtranA pahelA khAnAmAM paDelI bhikSA vaTemArgane, bIjA khAnAmAM paDelI bhikSA kAka secanaka ane varU Adine tathA trIjAmAM paDelI bhikSA masya kAcabA Adikane Apate; ane cothA khAnAmAM paDelI mita bhikSA pote vAparato. 59-65. e pramANe bAra bAra varSa paryanta atiduSkara tapazcaryA karI prAte eka mAsanu pAda Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] camarendranI saudharmendra prati asahiSNutA / mRtvAmuSyAM rAjadhAnyAM camarendratayAbhavata / sarvaparyAptiparyAptaH tatkAlotpanna eva saH // 67 // UrdhvamAlokayamAsa svabhAvAt jJAnacakSuSA / zrAsaudharmadevalokaM tatra dRSTrA surezvaram // 68 // zakrasiMhAsanAsInaM pInatejaHsukhazriyam / acintayat mumurghaH kaH krIDatyeSa mamopari // 69 // kalApakam // tataH sAmAnikAn devAn sa pAhUyeti pRSTavAn / bho bhoH ka eSa yo'smAkamapi mUrddhani tiSTati // 70 // te'pi vyajijJapat natvA svAminneSa sudharmarAT / nityAsthAnavyavastheyaM saudharmendrAsurendrayoH // 71 // hanta te'nye ye'surendrA enamitthaM ziraHsthitam / sehire na sahe'haM tu pAtayiSyAmyadhaH kSaNAt // 72 // nizcityeti punazcitte vyamRzat so'pi vajrabhRt / yadyanenAbhihanye'haM zaraNaM mama kastadA // 73 // pApagamana karI (pAdapa eTale vRkSa vagere paDyuM tyAM paDayuM rahe che ema paDayA rahI ) mRtyupAbhI sahArAnI dhAnImA yamarendrapaNatpanna thayA cha.66-67. vaLI sarvaparyAptie paryApta evA eNe utpanna thatAMnI sAthe ja svAbhAvikapaNe jJAnacakSuvaDe cheka saudharma devaloka sudhI najara pheravatAM zakanA siMhAsana para beThelo atyaMta tejasvI ane sukhasaMpattivALA sAdharma-indra enI daSTie paDaye. ene joI e vicAravA lAgyamAre mAthe A kaNa meja karI rahyo che ? e te zuM mota mAge che? 68-69 ema vicArI eNe pitAnA sAmAnika devane belAvIne pUchyuM-are ! ApaNe mAthe quii aY cha ? 70. e vakhate emaNe paNa namratApUrvaka uttara Apyo--he svAmina, e to sadharmendra che. saMdharmendra ane asurendrane eja pramANe rahevAne parApUrvathI cAlate Avela rivAja che. 71. e sAMbhaLI eNe kahyuM-AvAne Ama mAthApara rahevA de e bIjA. huM e sahana karanAre nahiM. huM te ene kSaNamAM heThA pADI devAne. 72. Ama eNe nizcaya karyo. paNa e sAthe ene vicAra Avyo ke-e paNa vajadhArI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58 ) lokaprakAza / [ sarga 13 vicintyetyavadhijJAnopayogAccamarAdhipaH / susumArapurodyAne'pazyat vIrajinezvaram / / 74 // dadhyo cAyaM jino vIraH pratimAmekarAtrikIm / pratipadyASTamatapA ekapudgaladattahak // 75 // nirnimeSo niSprakampaH kAyotsarge'styavasthitaH / ekAdazAbdaparyAye zaraNyo'stu sa eva me // 76 // yugmam // iti dhyAtvAvazyakArya tyaktvArhadarcanAdikam / utthAyotpAdazayyAyAH taddevadUSyasaMvRtaH // 77 // upAdAya praharaNaratnaM prighmuddhtH| tigichikUTamutpAtagirimAgatya satvaram // 78 // navyaM vapurvidhAyaitya susumArapurAt bahiH / azokakAnane'zokatarormUle zilopari // 79 // namaskRtya jinaM yuSmannizrayA yAmyahaM yudhe / yUyaM me trANamityuktvA bhUyo'pyuttaravaikriyam // 80 // vapurNISmaM mASarAzikuhUrAtrisahodaram / kRtvA yojanalakSoccamutpapAta nabhastalam // 8 // paMcabhiH kulakam / / Indra che. tethI kadAcita je enA hAthano mAra khAI maravAno vakhata AvyA to mAruM zaraNa y? 73. ema vicArI eNe avadhijJAnathI upaga dIdhe te susumAranagaranA udyAnamAM rahelA zrI vIrajinezvarane eNe bhALyA. 74. emane bhALIne tarata ja eNe vicAra karyo ke-Aje viraprabhu aThThamano tapa karI, eka ja vastupara animeSa daSTi rAkhI, eka rAtrInI paDimA" aMgIkAra karI nizcaLapaNe agyAra varSanI paryAyavALA kAyotsargamAM rahyA che, emanuM ja mane zaraNa ho. 75-72. evo nizcaya karI, utpAdazayAmAMthI uThI jinapUjA jevAM avazyanAM kArya paNa paDatAM melI, zAmAMnA ja devaduSya vastro paridhAna karI, petAnuM parigha nAmanuM praharaNaratna eTale zastra laI savara uddhatapALe tibiMchikaTa nAmanA utpAtaparvata para AvI ubho. tyAM navIna zarIra karI tyAMthI pachI susumAra nagaranI bahAra AvelA azokavanamAM jaI azokavRkSanI heThaLa zilApara | Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] krodhAnviSTa camarendrano ' utpAta ' / kurvankvacit siMhanAdaM kvacicca gajagajitam / pAravaM kvApi kvacitkalakaladhvanim // 82 // kSobhayanniva pAtAlaM kampayanniva medinIm / tiryaglokaM vyAkulayan sphoTayiSyannivAmbaram // 83 // vidyudRSTigarjitAni rajastamAMsi cotkiran / trAsayan vyantarAn devAn kurvan jyotiSikAn dvidhA // 84 // vimAnasyAtha saudharmAvataMsakasya vedikAm zrAkramyaikenApareNa sudharmAsaMsadaM padA // 85 // jaghAna parigheNendrakIlakaM tristato'vadat / kva re zakraH kva re sAmAnikAH kva re surAH pare // 86 // kulakam // pAtayAma ghAtayAmi zAtayAmyadhunA khilAn / karomyapsarasaH sarvAH svAyattAH saha vaibhavaiH // 87 // phalaM madAzAtanAyAH zakro'nubhavatAditi / giraH svAzrutapUrvAH bhrukuTIbhISaNo hariH // 88 // kAryAtsage rahelA bhagavAnane namaskAra karI, Apane Azraye huM yuddhamAM jAuM chu, mane Apanu zaraNa che " ema kahI puna: aDadanA rAzi ane amAvAsyAnI rAtrI samAna bhASaNa, lakSayeAjana pramANa uttaravuMkriya zarIra karI e AkAza mArge uDayeA. 77-81. ( 59 ) " kavacit siMhanAda karatA; kavacit hastI samAna garava ane kavacit anya samAna haiSArava te| kavacit kalakalATa karI mUkatA; vaLI jANe pAtALane kSeAbha pamADatA hAyanI, pRthvIne dhrujAvatA hAyanI ane AkAzane phADI nAkhatA hAyanI ema tIoleAkane AkuLa vyAhuna harI nAmato; yohiza vINI, varasAha, garbhanA, 204 tathA adhAra vistArato; vyntara devAne trAsa pamADatA ane jyAtiSIonA TukaDA karI nAMkhatA; eka pagathI sAdharmendranA vimAnanI vedikApara tathA khIje page sudharmAMsabhApara AkramaNa karIne, eNe potAnA piraghavaDe IndrakIlakapara traNa prahAra karyA. pachI vaLI khelyA " are ! sAdha, enAsAmAnika devA ne bIjA badhA kyAM che ? hamaNAMja eene sarvane pADI dai mArI dai, herAna herAna karI mUkuM ; A apsarAone ane eenA parIvArane paNa hamaNAM ja kabje karU chuM. mArA jevAnI AzAtanAnuM phaLa zu' Ave che enI indrane khakhara paDaze. 82-88. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) lokaprakAza / [sarga 13 sakrodhahAsamityAha kiM re camara durdaza / navotpanno'si re mUDha mumurSasyadhunaiva kim // 89 // yadvA taveyAnutsAho'nAyaiva na saMzayaH / pakSau pipIlikAnAM hi jAyete mRtyuhetave // 90 // imAM gRhANAtitheyIM madavajJAphalaM manAk / mumoca vajramityuktvA jvalajjvAlAkarAlitam // 91 // tad dRSTrA cakito'tyantaM nazyan saMkocya bhUghanam / praviSTo rakSa rakSeti vadan vIrakamAntare // 92 / / tataH zako'pi vijJAya vIraM taccharaNIkRtam / caturaMgulamaprAptamAdAya pavimityavak // 93 // kampase kimidAnI bho: pazuH siMhekSaNAdiva / vIraprAsAdAt mukto'si na te matto'dhunA bhayam // 94 // ityuktvA vAmapAdena triH prahRtya vasundharAm / kSamayitvA jinendraM ca surendraH svAspadaM yayau // 95 / / A pramANenAM camarendranAM azrutapUrva vacane sAMbhaLIne saudharmendra paNa bhrakuTI caDhAvI krodha ane hAsyapUrvaka kahevA lAge-"are kRSNamukhA mUDha camara ! haju hamaNAja utpanna thaye che ne taratamAM ja kema mata mAge che? athavA to A badho utsAha nizcaye anarthane mATe ja che. kIDIne pAMkha Ave e enA mRtyunuM kAraNa thaI paDe che. have tyAre tuM paNa mAruM mAtithya-bhArI mavajJAna yAma." 88-80. ema kahIne sAdharmendra pitAnuM jAjvalyamAna bhISaNa vajA choDayuM. e joI Dara khAI jaI camarendra to nAsavA lAgyuM. ane jyAM zrI vIrajInezvara rahelA hatA tyAM jaI " trAhi mAma trAhi mAm " kahI zarIra saMkecI emanA be paga vacce pesI gaye. 91-92. eTale zakendra paNa ene zrI vIrane zaraNe gayele je, enAthI cAraja AgaLa che. raheluM vajI laI laI bolya-are, siMhane joIne pazu dhruje ema have kayAMthI dhrujavA lAgyo ? jA, have huM tane zrIvIraprabhunI kRpAne lIdhe javA dauM chuM; have tAre mArA taraphano bhaya narAvA. 83-84. ema kahIne vAmacaraNa paDe pRthvI para traNa prahAra karI, prabhunI kSamA mAgI, saidharmendra pAtAne sthAna gye|.65. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] camarendranA -- sAmAnika ' ane trAyastriMzaka ' devo| (61 ) tato vajrabhayAt muktazcamarendro nijAzrayam / / gatvAsAmAnikAdInAmuvAcodantamAditaH // 96 // bhadraM stAt traizaleyAya tasmai trailokyabandhave / yena trAto'smi maraNAt haMta vajrAgnidussahAt // 97 // upakAramiti prAjJaH taM smaran saparicchadaH / gatvA punarmahAvIramabhyarcya tANDavAdibhiH // 98 // Agatya svAspadaM prIto vismRtendraparAbhavaH / dharmakarmasthitiM sarvAmArAdhya sukhabhAgabhUt // 99 // vizeSakam // ayaM ca camaro'yAsIyatsaudharmAvataMsakam / AzcaryametadvijJeyamanantakAlasambhavi // 100 // catuHSaSTisahastrANi sAmAnikasudhAbhujaH / asya trayastriMzakAzca trayastriMzatsudhAzinaH // 101 // ete ca jambUdvIpe'tra kSetre bhAratanAmani / kAkanyAM puryavarttanta trayastriMzat maharddhikAH // 102 // pachI camarendra paNa vajIne bhaya gayo eTale nirvina pitAne sthAnake pahoMcI gayo. tyAM eNe sarva vitaka pitAnA sAmAnika devane mAMDIne kahI. 6. traNa lokanA badhu jevA zrIvIraprabhunuM kalyANa thaje ke jeNe vinAzakArI dusaha vAgnithI mane bacAvyo. Ama emanA upakAranuM smaraNa karato DAhyo thayelo e camarendra pitAnA sarva parivArane laIne puna: prabhu pAse Avyo. tyAM emanI AgaLa nRtya vagere karI e rIte emane sanmAnI rAjI thaI pAcho potAne sthAnake gaye. tyAM, IndrakRta parAbhava visarI jaI sarva prakAranAM dharma kAryo karato atyAre sukhamAM rahe che. 97-99. A camaredra sidharmadevalokamAM (laDavA) gaye te ananta kALe thayeluM eka Azcarya sabhA . 100. A camarendranA cosaTha hajAra "sAmAnika" devo che ane tetrIza trAyaaiMzaka" heko cha. 101. e tetrIza devo (pUrvabhavamAM) A jambudvIpamAM bharatakSetramAM kAkaMdI nagarImAM (tetrIza) ati samRddha zeDayA hatA. e zraddhALu, tatvanA jANakAra, paraspara sahAyaka, bhAvika ane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (62) [sarga 13 zraddhAlavo jJAtatatvA sahAyAzca parasparam / pUrva te bhAvitAtmAno'bhUvannugrakriyAzrayAH // 103 // pazcAcca karmavazato jAtA dharme shlthaashyaaH| pArzvasthA avasannAzca kuzIlA: svairacAriNaH // 104 // evaM ca bhUrivarSANi zramaNopAsakakriyAm / ArAdhyArddhamAsikI te kRtvA saMlekhanAmapi // 105 // anAlocyApratikramyAticArAMstAn purAkRtAn / mRtvA trayastriMzakatvaM lebhire camarezituH // 106 // yugmam // trAyastriMzakarUDhistu naitebhya eva kintu te| utpadyante cyavante ca khasvasthityA parAparAH // 107 // tilo'sya parSadastatrAbhyantarA samitAbhidhA / madhyA caMDAbhidhA jJeyAbAhyA jAtAhvayA punaH // 108 // syuzcaturvizatiH devasahasrANyAyaparSadi / sArdhapalyopamadvaMdvasthitInyathAla parSadi // 109 // zatAnyarddhatRtIyAni sArddhapalyopamAyuSAm / devInAM madhyamAyAM cASTAviMzatiH shsrkaaH|| 110 // ugra kiyAvAna hatA. paraMtu pAchaLathI karmavazAt emane dhamaparane Adara zithila thaI javAthI eo pAsasthA, avasa, kuzIla ane svecchAcArI thayA. emaNe bahu varSa paryanta zrAvakanI kriyAo pALI ane chevaTe aradhA mAsanI saMlekhanA karI. paNa pUrve emanAthI thaI gayelA. aticAra AlecyA vinA ne pratikramyA vinA mRtyu pAmyA eTale A camarendranA 'bAyaliza' thayA. 102-106. A trAyazcizaka" nI prathA kaMI emanAthIja pahelI paDI nathI. paraMtu e emanI sthitine vaze anya anya utpanna thAya che ne eve che. 107. va, seyabharendranetra prss| cha: (1) atyanta2 mAvazI cha menu nAma 'sabhitA' (2) madhyabhAmAvalInu nAma 'ya' bhane (3) mahA2nInu nAma 'latA'cha. 108. pahelImAM aDhI popamanI sthitivALA covIza hajAra deva ane deDha palyopamanI sthitivALI aDhIse devIo che. bIjI-madhyama sabhAmAM be palyopamanA AyuSyavALA aDyA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] camarendranI traNa sabhA ane agramahiSIo / (63) dvipalyAyunirjarANAM devInAM tvihaparSadi / zatAni vINyekapalyAyuSAmathAntyaparSadi // 111 // syuH dvAtriMzatsahasrANi sArddhapalyAyuSaH surAH / zatAnyarddhacaturthAni devyorddhapalyajIvitAH // 112 // yathaiva parSadaH tisro vrnnitaashcmreshituH| evaM sAmAnikatrAyastriMzakAnAM tadAhvayAH // 113 // parSado lokapAlAnAM punastisro bhavanti tAH / tapAtha truTitA parvA ityetairnAmabhiryutAH // 114 // idamarthataH sthAnAMgasUtre // ___ kAlI rAjI ca rantI ca vidyut meghAbhidhA praa| paMcAsyAgramahiSyaH syuH rUpalAvaNyabandhurAH // 115 // kAlIyaM prAgbhave jambUdvIpe dakSiNabhArate / puryAmAmalakalpAyAM kAlAkhyasya gRhezituH // 116 kAlazrItanusaMbhUtA kAlInAmAbhavat sutA / bRhatkumArI zrIpArzvapuSpacUlArpitavratA // 117 // viza hajAra devo ane eka pApamanA AyuSyavALI traNase devIo che. trIjI-chellI parva dAmAM doDha palyopamanA AyuSyavALA batrIsa hajAra deva ane aradhA palyopamanA AyuSyavALI sADA traNaso devIo che. 109-112. camarendranI Ama traNa sabhAo varNavI tevIja eja nAmanI sAmAnika tathA trAyaaiMzaka hevonI paY samAyA cha. avi anAsa' yonI paY (1) tA, (2) truTitA mane (3) pava nAmanI traNa sabhAe che. 113-114. e vRttAnta sthAnAMgasUtramAM che. mAyabharendrane, (1) mI, (2)227, (3)2tI, (4) vidhut sane (5) bhedhaaevA nAmavALI pAMca manahara rUpalAvaNya yukata agramahiSI eTale paTTarANIo che. 115. emanAmAM "kAlI " nAmanI je pahelI paTTarANuM che te pUrvabhavamAM A ja jambuddhI pamAM dakSiNa bhAratamAM Amalaka pAnagarImAM kAlanAmanA gRhasthanI kAlazrI nAmanI strInI kukSie jamelI kAlInAmanI putrI hatI. eNe kumArikAvasthAmAM ja cogyavaye pahoMcyA pachI zrI nI lI nAmanI sInI ki Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ha4 ) Tomasa I [ sAM re yathAchandIbhUya doSAnapratikramya pAkSikIm // kRtvA saMlekhanAM mRtvA camarendrapriyAbhavat // 118 // vizeSakam / / kAlAvataMsaM bhavanaM kAlaM siMhAsanaM bhavet / kAlyA devyAH parAsAmapyevaM svAkhyAnurUpataH // 119 // svasvanAmasadRknAmajananIjanakA iti / jJeyAH zeSAzcatasro'pi tathaiva malinavatAH // 120 // svAkhyAvataMse bhavane svAkhye siMhAsane'bhavan / camarendrapriyA etAH sArddhapalyadvayAyuSaH // 121 // balIndradayitAnAmapyaitihyamanayA dizA / zrAvastyAsAM purI sArddhamAyuH palyatrayaM punaH // 122 // ekaikAgramahiSyaSTasahastraparivArayuk / sahasrANyaSTa devInAM navyAnAM racituM kSamA // 123 // pArdhibhagavAnanI puSpacalAnAmanI sAdhvI pAse dIkSA lIdhI hatI. paNa pachI te svachaMdapaNe vartatI hoI (mRtyusamaye ) doSone AlocyA vinA ke paDikamyA vinA ekapakSanI saMlekhanA karyA pUrvaka mRtyu pAmI amarendranI strI thaI che. 116-118. e kAlI devIne kAlAvAMsa nAmanuM bhavana ane kAla nAmanuM siMhAsana che. bIjI cAre devIonAM paNa emanA emanA nAmane anusAre e beu vAnAM jANavAM. 119 vaLI A cArenAM mAtapitAnAM nAma emanA pitAnA nAma sarakhAM jANavAM. ane emanAM trata paNa pahelInI jema aticAradUSita samajavAM. 120. e pramANe pitApitAnA nAmanAM bhavana temaja pitApitAnA nAmanA siMhAsana jemane che evI e pAMce paTTarANIonuM aDhI palyopamanuM AyuSya che. 121. bali-iMdranI paTTarANIone vRttAnta paNa A camara-indranI paTTarANIo sarakho samaja. phera eTalo ke emanI nagarI "zrAvastI" che ane emanuM AyuSya sADAtraNa papamanuM che. 122. amarendranI pratyeka paTTarANIne ATha hajAra parIvAra kahevAya kemake emAM ATha hajAra navIna devIo utpanna karavAnuM sAmarthya che. 123. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] camarendranA cAra -- lokapAla ', sAta sainya vagere / (65) catvAriMzat sahasrANi syurdevyaH sarvasaMkhyayA / bhuMkte'surendrazcaitAbhiH kRtaitAvattanuH sukham // 124 // ___ somo yamazca varuNastathA vaishrmnnaabhidhH| catvAro'sya lokapAlAzcaturdigadhikAriNaH // 125 // caturNAmapyathaiteSAM catasraH prANavallabhAH / kanakA kanakalatA citraguptA vasundharA // 126 // ekaikeyaM ca sAhastraparivAravirAjitA / devI sahasramekaikaM navyaM vikurvituM kSamA // 127 // svakhanAmarAjadhAnyAM svakhasiMhAsane sthitaaH| catvAro'mI lokapAlA bhuMjate divyasampadam // 128 // tathAsya camarendrasya sapta sainyAni tatra ca / pAdAtyAzvebhamahiSarathasaMjJAni paMca vai // 129 // ete surA api svAmizAsanAt kAryahetave / tApyaM pratipadyante nAyakokteH naTA iva / / 130 // e gaNatrIe amarendrane cALIza hajAra devIo kahevAya, jemanI sAthe e eTalAM ja zarIra karIne sukha bhogave che. 124. 1 camarendrane vaLI soma, yama, varUNa ane kubera nAmanA lokapALa" cAra dizAonA cAra adhikArIo che. 125. e cAremAMnA pratyekane kanakA, kanakalatA, citraguptA ane vasuMdharA nAmanI caccAra pahalA TokhImA cha. 126. - e pratyekane vaLI hajAra hajArane parIvAra che kemake eo hajAra hajAra navI devIo vipI za cha. 127. cAre lepALane pitAnA nAmAnusAra nAmavALI rAjadhAnI che. tyAM eo pitApitAnA siMhAsane rahI divya sukha bhogave che. 128. yabharendrane jI sAta sainya DAya che. samAM bAMyanai, (1) pAya4, (2) mazva, (3) rastA (4) bhaDipa ane. (5) 2tha-ye pramANe nAma che. 128. eo paNa devarUpa che, parantu kAma paDe che tyAre svAmInA AdezathI evuM rUpa dhAraNa kare che; nAyakanA kahevA pramANe jema naTe (navanavA) veSa bhajave che tema. 130. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [sarga 13 etAni paMca sainyAni yuddhasajjAnyaharnizam / gandharvanaTasainye ye te bhogAyeti saptakam // 131 // sapta senAnyo'pyamISAM sarvadA vazavartimaH / sevante suranetAraM camaraM vinayAnatAH // 132 // drumaH saudAmazca kuMthuH lohitAkSazca kinnaraH / riSTo gItaratizceti senAnyAmabhidhAH kramAt // 133 / / drumasya tatra pAdAtyAdhipasya camarezituH / syuH sapta kacchAH kacchA ca svavazo nAkinAM gaNaH // 134 // AyakacchAyAM surANAM catuHSaSTiH shsrkaaH| tato yathottaraM kacchAH SaDapi dviguNAH kramAt // 135 // indrANAmapareSAmapyevaM patticamUpateH / vAcyAH sapta sapta kacchAH sthAnadviguNitA mitha: // 136 // catuHSaSTiH sahasrANi pratyAzamAtmarakSakAH / lakSadvayaM SaTpaMcAzatsahasrANIti te'khilAH // 137 // e pAMca sainya yuddha mATe satata saja rahe che. bIjAM be sainyamAM, eka gandharvonuM ane eka naTanuM che. ema sarva maLI sAta sainya thayAM. 131. e sAta senAonA vaLI sAta senAdhipati che. teo nirantara amaredrane vaza rahI vinayapUrvaka sevA kare che. 13ra. me senAdhipatiyAnA (1) duma, (2) sahAbha, ( 3 ) hunthu, (4) allstAkSa, (5) vinara, (8)RSTa ana (7) bhAtati-savAM nAma che. 173. e sAtamAM pAyadaLa senAnA adhipati tuma che enA hAtha nIce sAta "kacchA' che. 42chA meTAya nAyanA hevAnI sabhU.' 134. pahelI kacchamAM cosaTha hajAra de che. pachInI chae kacchamAM anukrame uttarottara bamaNA bamaNuM de che. 135. evI rIte bIjA IndronA pAyadaLa sinyanA senApatinA hAtha nIce sAta sAta "kacchA" che ane emAM paNa uttarottara eka bIjAthI bamaNuM de che. 136. amarendrane vaLI dareka dizAnA cosaTha cosaTha hajAra maLIne samagra be lAkha chapana hunara 'yAtmarakSa'hevA che.137. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] camarendranuM vizeSa svarUSa-sAmarthya vgere| (67) evmuktpriivaarsurairaaraadhitkrmH| ghanazyAmasnigdhavarNaH kiMcidAraktalocanaH / / 138 // vidrumoSTaH zvetadantaH zarabhoganAsikaH / dIpraraktAmbaro megha iva sandhyAbhrasaMbhRtaH // 139 // mukuTenAMkito maulau saccuDAmaNilakSmaNA / pUrvAdririva tigmAMzubimbenoditvarazriyA // 140 // catustriMzallakSamAnabhavanAnAmadhIzvaraH / sarveSAM dAkSiNAtyAnAmasurANAM sayoSitAm // 141 // sAmrAjyaM zAsti divyastrInATakAdiSu dattadRk / ekArNavAyuzcyutveto bhave bhAvini setsyti||142||kulkm // cyute cAsminnasya pade punarutpatsyate'paraH / evamavyucchitinayAnnitya evaiSa ucyate // 143 // pUrNa jambUdvIpamekameSa pUrayituM kSamaH / asurairasurIbhizca nijazaktyA vikurvitaiH|| 144 // AvA AvA de ane emanA parIvAre jenI satata sevA karI rahyA che evA A camarendrane, ati zyAma ane snigdha varNa che, ratAza paDatA cakSu che, pravALA jevA oSTa che, ujavaLa daMtapaMkti che ane zarabhasamAna ujaMga nAsikA che. vaLI e dedIpyamAna ane raktavANuM ambara ( vastra, AkAza ) ne lIdhe, saMdhyAkALanA vAdaLane bhrama karAvanAro megha hoyanI e gAya che. 138-138. vaLI enA mastaka para uttama caDAmaNivALo mukuTa jhaLakI rahela hoI, e jANe udayapAmatA sUryabimba yukta pUrvAcaLa hoyanI e jaNAya che. 140, vaLI e cetrIza lAkha bhavanone tathA sarva dAkSiNAtya asurena ane emanI strIone svAmI che. 141. nirantara devAMganAonA nATako Adi jovAmAM tallIna rahI sAmrAjya bhagavato e camare. ndra eka sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI tyAMthI cyavI AgAmI bhavamAM siddhipada pAmaze. 142. e ahiMthI avaze tyAre enI jagyAe bIje camarendra utpanna thaze. evI rIte 'avizche' 29to pAthI, amarendra nitya 4 4vAya che. 143. A camarendramAM vaLI eTaluM badhuM sAmarthya che ke je e dhAreto eTalA badhA deva ane devIo vimuvI zake ke emanAthI Akho jambudvIpa saMpUrNa bharAI jAya. 144. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) lokaprakAza / [ sarga 13 tiryak punarasaMkhyeyAn dvIpapAthonidhIMstathA / evaM sAmAnikAH trAyastriMzAH cAsya prabhUSNavaH // 145 // asyaivaM lokapAlAgramahiSyo'pyatha kintu te| zaktA: pUrayituM tiryaksaMkhyeyadvIpavAridhIn // 146 // ityarthato bhagavatyAm // devendrastave tu jAvaya jambUddIvo jAvaya camarassa cmrcNcaao| asurehiM asurakannAhiM atthi visao bhareo se // 147 // __athAnyo'suradevendro balI nAmA nirUpyate / uttarasyAM dizi vibhuH yo'sau saubhAgyasevadhiH // 148 / / tathAhi dizi kaubeyA~ jmbuudviipsthmerutH| asaMkhyadvIpAbdhiparo dvIpo'ruNavarAbhidhaH // 149 / / tasya bAhyavedikAntAt tasminneva payonidhau / dvicatvAriMzatsahasrayojanAnAM vyatikrame // 150 // rucakendrAbhidho'styatra blerutpaatprvtH| tiryagloke jigamiSoH balerutpatanAspadam // 151 ||yugmm // tI to e rIte asaMkhya dvIpasamudra bharIdevAnuM enAmAM sAmarthya che. AvuM sAmarthya enA sAmAnika tathA trAyaaiMzaka devAmAM paNa che. 145. vaLI enA lokapAla devo tathA paTTarANIo paNa evI rIte ( cha ) saMkhyAta dvIpasamudro bharI devAnuM sAmarthya dharAve che. 146. evA bhAvArthanuM bhagavatIsUtramAM kahyuM che. devendrastava" mAM to ema kahyuM che ke-camarendra pitAnI camacaMcAthI mAMDIne jyAM sudhI jIpa che tyAM sudhI tamAma bhAga deva ane devIothI bharavA samartha che. 147. have balIndra nAmanA bIjA asurendra viSe. saubhAgyanidhi evo A balIndra uttara dizAno svAmI che. 148. jambudvIpamAM rahelA merUthI uttaradizAmAM asaMkhya dvIpasamudro mUkIne arUNavara nAmanA dvIpa Ave che. enI bahAranI vedikAnA cheDAthI e ja samudramAM beMtALIza hAra Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloke ] 'balIndra ' nI hakIkata / enI rAjadhAnI vagere / (69) tigichikUTatulyosau pramANAdisvarUpataH / baleH prAsAdo'sti tatra prAgvat siMhAsanAMcitaH // 152 // __ koTya: paMcapaMcAzat SaT koTInAM zatAni ca / paMcatriMzacca lakSANi paMcAzacca sahasrakAH // 153 // yojanAni vyatikramyAmbhodhAvutpAtaparvatAt / garbhe ratnaprabhApRthvyA gatvAdho yojanAni ca // 154 // catvAriMzatsahasrANi vartate tatra mNjulaa| balicaMcA rAjadhAnI styAnIbhUtAH iva tviSaH // 155 // ||vishesskm // asyAH camaracaMcAvat svarUpamakhilaM bhavet / vapraprAsAdAdi teSAM pramANAnukramAdi ca // 156 // atropapAdasadasi devadUSyapariSkRte / indratvenotpadyate'GgI zayyotsaMge mahAtapAH // 157 // __ asya SaSTiH sahasrANi sAmAnikasudhAbhujAm / trAyastriMzakadevAzca trayastriMzadudIritAH // 158 // jana mUkIne balIndrane "rUcakendra" nAmane utpAta parvata Ave che. tacha lekamAM javAnuM mana thAya che tyAre balI pahelavahele tyAM AvIne pachI tyAMthI uDe che. 148-151. (A rUcakendranuM pramANa Adika tigichiTa sadaza che ). tyAM AgaLa pUrvoktavat sihAsanAdithI yukta balIndranA prAsAda che. 15ra. e utpAtaparvatathI samudramAM cha paMcAvana koDa ane sADI pAMtrIsa lAkha jana gayA pachI, nIce ratnaprabhA pRthvInA garbhamAM cALIza hajAra jana mUkIne, kAnti samasta piMDIbhUta thaIne rahI hoyanI evI manahara, balIndranI balicaMcA nagarI Ave che. 153-155. A balicaMcA nagarInuM samasta svarUpa arthAta ene koTa, enA prAsAda, eonuM pramANa, emane anukrama Adi, amaracaMcAvatuM samajavuM. 156. koI mahA tapasvI manuSya hoya che e ahiM upapada sabhAmAM, devadRSyathI AcchAdita evI zayyAmAM Indra tarIke utpanna thAya che. 157. A balIndrane sATha hajAra sAmAnika deva ane tetrIza "trAyazcizaka" de che. 158. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) lokaprakAza / [ sarga 13 sAmpratInAstvamI bebhelakagrAmanivAsinaH / zraddhAlavastrayastriMzat suhRdazca parasparam // 159 // prAgete dRDhadharmANaH pazcAdvizlathacetasaH / utpannA atra camaratrAyastriMzakadevavat // 160 // prAgvattisraH parSado'sya tisRSvapi surAH kramAt / sahasrANAM viMzatiH syuH caturaSTAdhikA ca sA // 161 // sADhe dve ca zate dve ca sArddha zatamanukramAt / devyaH parSatsu tisRSu devAnAM kramataH sthitiH // 162 // palyAnAM tritayaM sArdhaM trayaM sAdhaM dvayaM kramAt / devInAM tu sthitiH sArdhe dve te dve sArdhameva ca // 163 // yugmm|| titrastistraH parSado'sya bhavanti prAgvadeva ca / sAmAnikatrAyastriMzalokapAlAgrayoSitAm // 164 // zubhA nizubhA rambhA ca nirambhA madaneti ca / syuH paMcAgramahiSyo'sya prAgvadAsAM paricchadaH // 165 // atyAre vartamAnamAM je trAyazciMzaka de tyAM che teo pUrvabhavamAM bebhelaka gAmanA rahevAsI, zraddhALu ane paraspara prIti dAkhavatA tetrIza mitra hatA. pahelAM to eo dharmane viSe daDha hatA; parantu pAchaLathI zithila thaI javAthI, amarendranA e devanI peThe, ahiM utpanna thy| che. 158-160. pUrvavatu AnI paNa traNa sabhAo che, jemAM anukrame vIza hajAra, vIza hajAra ane aThyAvIza hajAra devo che. 161. te traNe sabhAomAM vaLI anukrame aDhIso, baso ane doDhase devIo che. 162. devanI AyuSyasthiti anukrame sADAtraNa, traNa ane aDhI popamanI che, ane devIonI anukrame aDhI, be tathA doDha palyopamanI che. 163. vaLI e balIndranA sAmAnika, trAyaaiMzaka ane lekapAla deva tathA paTTarANuonI paNa traNa traNa parSadA eTale sabhA che. 164. ne jI zumA, nizumA, 2mA, nira / bhane bhahanA-mevA nAmanI pAya - mahiSIo che; jemane parivAra pUrva pramANe che. 165, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enI sabhA, enA ' lokapALa,' enI senAo / (71) evaM sahastraiH catvAriMzatAntaHpurikAjanaiH / sudharmAyA: bahiH bhukte kRtaitAvadvapuH sukham // 166 // catvAro'sya lokapAlAzcaturdigadhikAriNaH / somo yamazca varuNasturyo vaizramaNAbhidhaH // 167 // eSAM catasraH pratyekaM dayitA: nAmatastu tAH / mInakA ca subhadrA ca vidyudAkhyA tathAzaniH // 168 // svasvanAmarAjadhAnyAM siMhAsane svanAmani / upaviSTAH sukhaM divyaM mudA te'pyupabhuMjate // 169 // ___ mahAdrumo mahAsaudAsAhvayaH parikIrtitaH / mAlaMkAro'pi ca mahAlohitAkSAbhidhaH suraH // 170 // kiMpuruSo mahAriSTastathA gItayazA iti / balinAmnoH surapateH kramAt sapteti sainyapAH // 171 // yugmam // pattIzasyAdyakacchAyAM SaSTidevasahasrakAH / kacchAH SaDanyAzca tataH syurasya dviguNAH kramAt // 172 // evaM saamaanikaistraaystriNshkailokpaalkaiH / sevyo'yamahiSIbhizca saptabhi: sainyasainyapaiH // 173 // e pramANe balIndra paNa cAlIza cAlIza hajAra devIo sAthe, eTalAMja zarIra karIne, sudhasabhAnI bahAra bega bhegave che. 166. ene paNa soma, yama, varUNa ane kubera nAmanA, cAradizAnA cAralekapAla devo che. 167. e pratyekane vaLI menakA, subhadrA, vidyut ane azani nAmanI caccAra strIo che.--manI sAthe eo potapotAnA nAma sarakhA nAmavALI rAjadhAnImAM potAnA nAmavALA siMhAsana para harSapUrvaka divya sukha bhegave che. 168-169. ____ dIndrane 55 (1) mahAbha, (2) mahAsohAsa, (3) mA 42, (4) moDitAkSa, (5) 535, (6) bhAriSTa mane (7) tayA-mevAnAmanA sAta senAdhipatimA cha. 170-171. pAyadaLa senAnA adhipatinA hAtha nIcenI pahelI "kaccha" mAM sATha hajAra de che. e pachInI cha kacchamAM anukrame uttarottara bamaNa bamaNA che. 172. e pramANe sAmAnika devo, trAyazciMzaka de, lokapAla deva, paTTarANIo, sainya, senA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) lokaprakAza / [sarga 13 SaSTayA sahastraiH pratyAzaM sevyamAno'GgarakSakaiH / catvAriMzatsahasrADhayalakSadvayamitaiH samaiH // 174 // zyAmavarNo raktavAsAzcUDAmaNyaMkamaulibhRt / surUpaH sAtirekaikasAgaropamajIvitaH // 175 // bhavanAvAsalakSANAM triMzato'nubhavatyasau / asurINAM cAsurANAmudIcyAnAmadhIzatAm ||176||klaapkm // parivArayutasyAsya zaktirvikurvaNAzritA / camarendrasyeva kintu sarvatra sAtirekatA // 177 // ityevamasminnasuranikAye prabhavo daza / camarendro balIndrazca lokapAlAstathASTa ca // 178 // lakSeSvevaM catuHSaSTau bhavaneSvapare'pi hi / utpadyante'suravarAH svasvapuNyAnusArataH // 179 // utpattikAle zayyAyAM nuussnnaambrvrjitaaH| tatazcAlaMkRtAstena vapuSA nUtanena vA // 180 // patio ane pratyeka dizAnA sATha sATha hajAra maLIne kula be lAkha cALIza hajAra aMgarakSaka-ATalA ATalA parivAravALA tathA zyAmavarNa, lAla vastra, cUDAmaNithI aMkita makara, manahararUpa ane eka sAgaropamathI adhika AyuSyavALa e belIndra trIzalAkha bhavanepara tathA uttara dizAnA devadevIo para sAmrAjya bhegave che. 173-176. A alIndranI temaja enA parIvAranI vaikiyazakti camarendra sarakhI chatAM sarvatra adhi: 2 evI rIte A asuranikAmAM daza adhikArIo cheH camarendra, belIndra ane ATha sAda. 178. evI rIte, cosaThalAkha bhavanamAM pota potAnA puNyane anusAre bIjA paNa asuravare panna thAya che. 176. zAmAM utpanna thAya che tyAre teo vastrAbhUSaNa rahita hoya che; parantu pachI eo eja athavA mRtana zarIra para vastrAlaMkAra dhAraNa kare che. 180. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] samasta ' asuranikAya ' nA devonuM sAmAnya svarUpa / sarve'pyamI zyAmavarNA bimboSTAH kRSNamUrddhajAH / zubhradantA vAmakarNAvasaktadIprakuMDalAH // 181 // dantAH kezAzca zramISAM vaikriyA dRSTavyA na svAbhAvikAH / vaikriyazarIratvAt / iti jIvAbhigamavRtau // ArdracandanaliptAMgA aruNAmbaradhAriNaH / cihnena cUDAmaNinA sadAlaMkRtamaulayaH // 182 // kumAratvamatikrAntA zrasaMprAptAzca yauvanam / tato'timugdhamadhuramRduyauvanazAlinaH // 183 // keyUrAMgadahArAyairbhUSitA vilasanti te / dIprA dazasvaMgulISu maNiratnAMgulIyakaiH // 184 // vizeSakam // hori scrividhAH kAmakrIDAvidhivicakSaNAH / ghanastanA yuvajanonmAdilAvaNyayauvanAH // 185 // sapta hastAH dehamAnameSAmutkarSato bhavet / aMgulA saMkhyAMzamAnamutpattau tajjaghanyataH || 186 // (73) sarvenA vaNu zyAma, hATha lAla, keza kALA ane dAMta zveta heAya che. vaLI emanA DAmA kAnamAM jhaLahaLatA kuMDaLa hoya che. 181, ahiM emane dAMta ane keza kahyA e svAbhAvika na samajavA, vaikriya samajavA; kAraNa ke eenuM zarIra vaikriya zarIra che:-Ama ' jIvAbhigama' nI TIkAmAM kahyuM che. vaLI ee zarIre nirantara A candrananuM vilepana kare che, lAla vastra paridhAna kare che. ane caDANathI aMkita evA mukuTa dhAraNa kare che. 182. kaiAmArAvasthA ullaMghI gayA chatAM yAvanAvasthA prApta na thayelI hAvAthI, enu cAvana ati mugdha, madhura ane mRdu hAi ee bahu zeAlI rahyA che. 183. zarIre keyUra, aMgada, muktAhAra Adi AbhUSaNA paridhAna karI ane daze AMgaLIe maNi ane ratnanI aMguThIe dhAraNa karI e e tyAM kAyama vilAsa karI rahyA che. 184. evIja rIte emanI devIe paNa kAmakrIDAvidhimAM catura, kaThina stana yugalathI zAlatI ane yuvAnane unmAda pamADanArA lAvaNyamaya yAvane karIne yukta hAya che. 185. e devAnu dehapramANa utkRSTa sAta hAthanu hAya che; ane jaghanya, utpattisamayanuM aMgu lanA asaMkhyamAM aMza jeTalu hAya che. 186. 10 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) lokaprakAza / lakSayojanamAnaM cotkarSAduttaravaikriyam / prArambhe'GgulasaMkhyeyabhAgamAnaM jaghanyataH // 187 // eSAM ca dAkSiNAtyAnAM sthitirutkarSato bhavet / sAgaropamamekaM tadudIcyAnAM ca sAdhikam // 188 // devInAM dAkSiNAtyAnAM sArdhaM palyatrayaM sthitiH / jyeSTottarAhadevInAM sArdhaM palyacatuSTayam // 189 // jaghanyA tu vatsarANAM sahasrANi daza sthitiH / sarveSAM madhyamA jyeSTA kaniSTAntaranekadhA // 190 // jyeSTAyuSo dAkSiNAtyA mAsArdhenocchvasantyatha / hArakAMkSiNa varSasahasreNa bhavanti ca // 191 // udIcyA sAtirekeNa mAsArdhenocsanti vai / sAdhikAbdasahastreNa bhavantyAhArakAMkSiNaH // 192 // madhyamasthitayastvete svasvasthityanusArataH / muhUrttAhaHpRthvatvaiH syurucchvAsAhArakAMciNaH // 193 // eenu uttara vaikriya zarIra utkRSTa lAkha ceAjananu thai zake che ane jaghanya prAra Mbha vakhate aMgulanA sakhyAta bhAga pramANa thAya che. 187, [ sarga 13 eemAM je dakSiNa dizAnA che emanI utkRSTa Ayusthiti eka sAgaropamanI che; ane jee uttara dizAnA che eenI kaika adhika che. 188 dakSiNa dizAnI devIenI AyuSyasthiti utkRSTa sADAtraNa patyeApamanI che; ane uttara dizAvALI devIenI cADAcAra pApamanI che. 189. vaLI e badhAenI jaghanya sthiti daza hajAra varSanI che; ane madhyama sthiti te, utkRSTa ane jaghanyanI vacce aneka prakAranI che. 190, utkRSTa AyuSyavALA dakSiNa dizAnA devA adha mAse zvAseAcchvAsa le che ane emane eka hajAra varSe AhAranI icchA thAya che. 191. evAja uttara dizAnA devA paMdara uparAMta divasa thAya tyAre zvAseAcchvAsa le che ane emane eka hajAra karatAM vadhAre varSe AhAranI icchA thAya che. 192. madhyama AyuSyasthitivALA e devA potapotAnI sthitine anusAre cAra muhUTM zvAseAzrvAsa le che. emane AhAranI abhilASA paNa cAra divase thAya che. 193. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ) emano urdhvAdhogamanano kSetrapradeza / jaghanyajIvinaH stokaiH saptabhiH procchvsntymii| ekAhAntaramAhAraM samIhaMte ca cetasA // 194 // tataH saMkalpamAtreNopasthitaiH sArapudgalaiH / te tRpyeyuH kAvalikAhArAnapekSiNaH sadA / / 195 // viSayaH syAt gatereSAmadhastamastamAvadhi / tRtIyAM punaravanIM gatA yAsyanti ca svayam // 196 // prayojanaM tatra pUrvaripoH pIDApravardhanam / prAgjanmasuhRdastAvatkAlaM pIDAnivarttanam // 197 // tiryak caiSAmasaMkhyAbdhidvIpAH syurviSayo gteH| nandIzvaraM punIpaM gatA yAsyanti ca svayam // 198 // tatra prayojanaM tvarhatkalyANakeSu paMcasu / saMvatsaracaturmAsAdiSu cASTAhikotsavaH // 199 // tathaiSAM gativiSaya UrdhvamapyacyutAvadhi / svarga saudharma ca yAvat gatA yAsyanti ca svayam // 20 // jaghanya AyuSyavALA e devo sAta stake zvAsozvAsa le che. ane emane ekAMtare AhAranI IcchA thAya che. 14. pachI eo icchA thatAMnI sAthe ja prApta thayelA uttama pugaLAvaDe tRpta thAya che. eone kadi kavalAhAranI apekSA nathI. 195. enI gati nIce cheka tamastamA naraka sudhI che. trIjI naraka sudhI te teo svayameva gayelA che ane jaze. tyAM javAnuM prayojana evuM che ke tyAM jaIne pUrvabhavanA zatrune eTale vakhata vadhAre dukha devuM, ane evA mitranuM duHkha eTalo vakhata dUra karavuM. 16-17.. tIchI eonI gati asaMkhya dvIpasamudro sudhInI che. naMdIzvara dvIpe te e svayameva gayelA che ane javAnA paNa tyAM javAnuM emane e prayajana che ke tyAM jaIne ee bhagavAnanA pAMce kalyANakane prasaMge, saMvatsarInA reja ane caturmAsAdikamAM aThThAI mahotsava kare che. 18-19. eo vaLI uce azrutadevaloka sudhI jaI zake che. sadharmadeveka sudhI to teo svayaM gayelA che, ane javAnA. tyAM eo eTalA mATe jAya che ke emane vaimAnika devonI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) lokprkaash| [sarga 13 prayojanaM tatra bhavapratyayaM vairamUrjitam / mAtaMgapaMcAnanavadeSAM vaimAnikaiH saha // 201 // tato vairAdamI mattA gatvA vaimAnikAzrayAn / kurvanti vyAkulaM svarga trAsayantyAtmarakSakAn // 202 // zakramapyAkrozayanti prAyuktacamarendravat / vairaprasiddhirloke'pi devadAnavayoriti // 203 // ratnAnyapsarasasteSAM prasahyApaharanti ca / gatvaikAnte svAnuraktAstAH svairaM ramayantyapi // 204 // atha nAganikAyasya dAkSiNAtyaH sureshvrH| dharaNendro varivarti sAmpratInastvasau purA // 205 / / AsIdahirbahiH kAzIpurataH kAnanAntare / zuSkakASTakoTarAnta: so'rkatApArdito'vizat // 206 // yugmam / / kamaThena paripluSTaH paMcAgnikaSTakAriNA / tApAtaH karSitaH kASTAt zrIpArzvana kRpAlunA // 207 // sAthe hAthIne siMhanI jevuM vera che. e verane lIdhe e vaimAnikonA AvAsamAM jAya che ane tyAM svargalokane AkuLa vyAkuLa karI tyAMnA rakSakane trAsa pamADe che. vaLI pUrve amarendranA vRttAntamAM kahyuM che ema e zakra-indra para paNa Akroza kare che. lokomAM paNa devadAnavanA veranI vAta prasiddha che. enAM strIratnonuM e baLAtkAre haraNa karI jAya che ane ekAMtmsbhne pAtAnavirSa manu24ta 4zasabhanI sAthe yatheccha vilAsa recha.200-204. . ( A pramANe lagabhaga base "lokamAM "asurakumAra" jAtinA devonuM vistArapUrvaka varNana mA yu.) ve bhIon nAbhA2' tina / viSe. nAgakumAra jAtinA devone dakSiNa dizAne indra "dharaNendra che. 205. * sAmyatIna (hAlano-vartamAna) dharaNendra pUrvabhavamAM kAzInagarInI bahAra koI eka vanamAM eka sarpa hato. te ekadA sUryanA tApathI akaLAIne zuSka kASTanA koTaramAM peThe. e vakhate tyAM eka kamaTha nAme tApasa paMcAgnitapa tapato hato. teNe eja zuSka kASTa lAvI enI dhUNI saLagAvI eTale emAM rahelo pile sarpa dAjhavA-baLavA lAgyuM. paNa eTalAmAM dayALa evA pArdhakumAre AvI e baLatA sarpane kASTramAMthI bahAra kaDhAvyuM. te, e pAzva Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetro ] vInA 'nAgakumAra ' niSThAyanuM svarupa / ' dharaLendra ' nI jIta / sa cAdarzanAnnaSTapApmA zrutanamaskRtiH / 3nitonitazreyA dharontratayAmavat // 208 II tato meghasUrIbhUtakamaThenAkAlikAmbudaiH / eSa pArzvamupadryamAnamAcchAdayatpharNaiH // 209 // / zrIpArzvastotramaMtrAkhyAsmaraNAttuSTamAnasaH adyApi zamayan kaSTamiSTAni vitaratyasau // 210 // SaSTizca saptatizcaivAzItiH kramAt sahasrakAH / pattraye syurdevAnAM sthitizcaiSAM yathAkramam // 219 // palyasyArdhaM sAtirekamadhaM dezonitaM ca tat / sapaMcasaptati zataM paMcAzaM paMcaviMzakam // 212 // devyaH parSatsu dezonaM palyasyArdhamiha sthitiH / sAdhikaH palyaturyAMzaH tuyaza eva ca kramAt // 213 // vizeSakam // ( 77 ) kumAra je bhAvi tIrthaMkara hatA enA darzanathI pApamAtra vAmI tathA navakAramaMtra sAMbhaLI uttama puNya upArjana karI (mRtyu pAmyA bAda ) tyAM ( nAgakumAranikAyamAM ) indra tarIke utpanna thayA. 205-208, have pelA kamaTha tApasa kALadharma pAmI meghakumAra jAtinA devAmAM utpanna thayA. eNe (pUrvanA verane lIdhe ) pArzvaprabhune, akALe varasAda varasAvI upadrava karavA mAMDayeA, tyAre dharaNendra ( pUrvanA upakAra saMbhArI ) prabhu upara potAnI phAe dharI rAkhI hatI. 209 adyApi paNa jo ApaNe pArzvanAthanu stotra ke maMtra ke nAmamAtranu paNu smaraNa karIe tA e dharaNendra sa MtuSTa thaIne ApaNAM kaSTa zamAvI de che ane ApaNu icchita pUrNa kare che. 210, have, e dharaNendrane traNa padA che. emAM anukrame sADa hajAra, zIttera hajAra ane ezI hajAra devA che. 211. traNe padAnA devAnI AyuSyasthiti anukrame (1) ardha pakSeApamathI kaMika vadhAre, (2) kharAkhara ardha pachyApama ane (3) a patyeApamathI kaiMka AchI-e pramANe che. 212. traNe padAmAM devIe anukrame pANAkhasA, dADhasA ane savAse che. emanI AyuSyasthiti anukrame (1) ardhuM patyeApamathI ochI, (2) eka caturthAMza pakSeApamathI saheja vadhAre ane ( 3 ) eka caturthAMza padhyeApama che. 213. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) lokprkaash| [sarga 13 samitAcaMDAjayAkhyAH syu: sabhAH dharaNezituH / api sAmAnikatrAyastriMzAnAmetadAhvayAH // 214 // lokapAlAnAM tathAgramahiSINAM bhavanti tAH / ISA tathAnyA truTitA tato dRDharathAbhidhA / / 215 // zeSANAM bhavanendrANAM parSadAmabhidhAH kila / tRtIyamaMgamAlokya vijJeyA dharaNendravat // 216 // ___ syuH SaDagramahiSyo'sya alA makkA zaterikA / sodAminIndrA ca ghanavidyateti ca nAmataH // 217 // SaDbhiH sahasraH devInAM pratyekaM parivAritAH / SaT sahasrANi devInAM vikurvitumapi kSamAH // 218 / / zeSANAmapyathendrANAmaSTAnAM yAmyadigbhuvAm / SaD SaDagramahiSyaH syuretaireva ca nAmabhiH // 219 // kAzInagaravAstavyAzcatuSpaMcAzadapyamUH / bRhatkanyAH svAbhidhAnurupAkhyapitaro'bhavan // 220 // upara e dharaNendranI je traNa parSadA kahI-enAM samitA, caMDA ane jayA evAM nAma che. vaLI enA sAmAnika devonI ane trAyazciMzaka devanI paNa eja nAmanI traNa jANa prss| cha. 214. enA "lokapAla devanI temaja enI amahiSIonI paNa ISA, truTitA ane darathA nAmanI traNa traNa parSadAo che. 215. bAkInA bhavanendronI parSadAonAM nAma dharaNendravat che-ema trIjA aMga'mAM kahyuM che. 216. se candana vajI cha amaDiyA paTTA che. sasAnA (1) mA, (2) bhaOMA, (3) zata2i4, (4) sahAbhinI, (5)ndrimAne (6) dhanavidhutA-sevA mevA nAma che. 217. dareka paTTarANIne cha cha hajAra devIone parIvAra che. kAraNa ke eo pratyeka eTalI devIo vikuvI zake che. 218. bAkInAM ATha dAkSiNAtya Indrone paNa eja nAmanI cha cha paTTarANIo che. 219. eTale e pramANe nava IdronI IndrANIe kula thaIne 946 arthAt cepana thaI. e saghaLI pUrvabhavamAM kAzInagarImAM potAnAM nAma sarakhA nAmavALA mAtapitAonI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] dharaNendranA -- lokapALa ' ane sainyo vagere / pArzvapAdittadIkSAH zikSitAH puSpacUlayA / virAddhasaMyamAH pakSaM saMlikhya ca mRtAstataH // 221 // svAkhyAvataMsabhavane svAkhyasiMhAsanaspRzi / devItvena samutpannAH sArdhapalyamitAyuSaH // 222 // yugmam // bhUtAnandAyottarAhendrANAmapi mnHpriyaaH| santi SaD SaD vakSyamANai rUpAyaiH SaDbhirAhvayaiH // 223 // catuSpaMcAzato'pyUnapalyopamayugAyuSAm / prAgAsAM nagarI campA vAcyA zeSamihoktavat // 224 // kAlapAlaH kolapAlaH zailapAlo'sya ca kramAt / zaMkhapAlazca catvAro lokapAlAH surezituH // 225 // azokA vimalA caiva suprabhA ca sudarzanA / eSAM catasro dayitAH prtyekmetdvaahvyaaH|| 226 // bhadraseno'sya ca yazodharaH sudarzanaH kramAt / nIlakaMThastathAnando nandanastetalIti ca // 227 // mahATI vayanI kumArikAo hatI. eo zrI pArzvaprabhu AgaLa vata uccerI puSpacUlA AryA pAse abhyAsa karI, saMyama virAdhI, ardhamAsanI saMlekhanApUrvaka mRtyu pAmI, tyAMthI pitA potAnA nAma sarakhA nAma yukata siMhAsanavALA avataMsabhavanamAM daDha popamanA mAyuSyavANI vImA thaI cha. 220-222. bhUtAnandAdika uttaradizAnA IndronI paNa cha cha paTTarANIo che. emanAM "rUpA" Adika nAma che je AgaLa upara kahevAmAM Avaze. 223. - te copanuM AyuSya be palyopamathI saheja ochuM che ane e pUrvabhavamAM caMpAngriimaa rotI tI. zeSa vRttAnta pUrvAjatapat. 224. se ndrane, (1) pAsa, (2) pAsa, (3) zaisapAsa ane (4)zAla-zanAmanA cAra lokapAla che. e pratyekane azakA, vimalA, suprabhA ane sudarzanA nAmanI caccAra paTTarANI che. 225-226. quii mene (dharaNendrane) (1) pAya, (2) madha, (3) vastI, (4) bhaDiSa, (5) 2tha, () Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) lokaprakAza / [sarga 13 pattivAjIbhamahiSarathAkhyAnAM yathAkramam / naTagandharvayozcApi sainyAnAmadhipAH smRtAH // 228 / / yugmam // asyAdyakacchAyAM pattineturdevasahasrakAH / syuraSTAviMzatiH kacchAH SaDanyA dviguNAH kramAt / / 229 / / etadeva ca saptAnAM kacchAnAM mAnamahyatAm / uktAnyabhavanezendrapattisainyAdhikAriNAm // 230 // SaDbhiH sahanairindro'yaM saamaanikairupaasitH| parSattrAyastriMzalokapAlasainyatadadhIzvaraiH // 231 // pratyAzaM sevitaH SaDrabhiH sahasrarAtmarakSiNAm / sarvAgreNa caturviMzatyA sahasrairmahAbalaiH // 232 // bhavanAnAM catuzcatvAriMzallakSANi pAlayan / samRddhaH zAsti sAmrAjyaM sArdhapalyopamasthitiH // 233 // vizeSakam // dadhipANDuravarNAgo nIlAmbaramanoramaH / sarpasphaTAcihnazAlibhUSaNo gatadUSaNaH // 234 // naTaane (7) gaMdharva--ema sAta sainya che ane enA anukrame bhadrasena, yazadhara, sudarzana, nIsa, mAna , nahana mane tetasI-2 nAmanA sAta sainyAdhipati cha. 227-228. pAyadaLasenAnA adhipatinA hAtha nIcenI pahelI "kachA mAM aThayAvIsa hajAra deva che. bAkInI cha "kacachA" mAM anukrame uttarottara bamaNa bamaNA che. 229. e zivAyanA bIjA bhavanapationI pAyadaLa senAnA adhipatienA hAtha nIcenI sAte kAomAM paNa eja pramANe devasaMkhyA jANavI. 230. cha hajAra jeTalA sAmAnikadeva, traNatraNa to parSadA, vaLI (tetrIza) trAyazvizaka de, (cAra) kapAla, sAta se ane eTalA ja sainyAdhipatio dharaNendranI sevAmAM DA.rAnnu2 2 cha. 231. vaLI pratyeka dizAe cha cha hajAra maLIne covIzahajA2 mahA baLavAna de enA aMga 2kSaka tarIke beThA rahe che. 23ra. evI evI samRddhivALo ane doDhapapapanA AyuSyavALo e Indra cumALIza lAkha bhavananuM anupAlana karato chato sAmrAjya bhagave che. 233 keka prakAranA dUSaNa vinAnA e dharaNendrano deha dahiM je pAMDuravaNe che. e nitya manahara Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bhUtAnanda ' nAmanA nAgakumArendranI hakIkata / (81) bhUSaNamatra mukuTo dRSTavya iti jIvAbhigamavRttau / evamagre'pi // ekayA sphaTayA jambUdvIpaM chAdayituM kssmH|| dharaNendraH sAdhikaM taM vakSyamANo bhujaMgarAT // 235 // indro nAganikAyasyodIcyo'tha parikIrtyate / bhUtAnando'sya parSatsu timRSvapi surAH kramAt // 236 // paMcAzadatha SaSTizca saptatizca sahasrakAH / palyaM dezonamadhaM ca palyasya sAdhikaM tathA // 237 // ardhaM palyopamaM caiSAM sthitiH kramAt zatadvayam / paMcaviMzaM dve zate ca zataM devyaH kramAdiha // 238 // vizeSakam // zrAsAM palyopamasyAI dezonamardhameva ca / sAtirekazca turyAza: sthitijJeyA yathAkramam // 239 // rUpA rUpAMzA surUpA preyasyo ruupkaavtii| rUpakAntA tathA rUpaprabhAsya nAgacakriNaH // 240 // evAM lIlAM vastro paridhAna kare che. ane sarpanI phaNAthI aMkita e suMdara mukuTa enA mastaka para sarvadA virAjI rahe che. 234. pitAnI eka ja phaNAthI akhila jambudvIpane AcchAdita karI zake eTaluM e dharaNendramAM sAmarthya che. vaLI, jenA viSe have kahevAne chuM e nAgendramAM to ethI ye adhika sAmathrya che. 235. ( e pramANe dakSiNadizAnA nAgakumAronA IndranI hakIkata thaI). have uttara dizAnA nAgakumAranA Indra "bhUtAnaMda" viSe. e " bhatAnaMda" ne paNa traNa parSadA che. pratyeka parSadAmAM anukrame pacAsa hajAra, sATha hajAra ane sittera hajAra deva che, jeonI AyuSyasthiti vaLI kaMmata: "eka palyopamathI 4 nyUna,' 'marA pakSyA5mathI 444 madhi' tathA '12 / 12 madhu pakSyApama' che. 231-237. traNe parSadAomAM baso pacavIza, base ane eka devIo che, jemanI AyuSasthiti anukrame aradhuM palyopama, aradhA palyopamathI saheja ochI tathA eka caturthAza palyopamathI madhi: cha. 238-236. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) lokaprakAza / [ sarga 13 AsAM paricchedaH prAgvallokapAlAstathAsya ca / kAlakaulazaMkhazailAH syu: pAlopapadA amI // 241 // sunandA ca subhadrA ca sujAtA sumanA iti / eSAM caturNA pratyekaM catasro dayitAH smRtAH // 242 // sapta senAnyo'sya dakSaH sugrIvazca suvikramaH / zvetakaMThaH kramAnaMdottaro ratizca mAnasaH / / 243 // sainyakramastu prAgukta eva // _SaDbhiH sahastairindro'yaM sAmAnikairupAsitaH / trAyastriMzaH lokapAlaiH pArSadaiH sainyasainyapaiH // 244 // sahasraH SaDbhirekaikadizyAtmarakSakaiH zritaH / caturvizatyA saharityevaM sarvasaMkhyayA // 245 // catvAriMzacca bhavanalakSANi paripAlayan / sAmrAjyaM zAsti nAgAnAM nyUnadvipalyajIvitaH // 246 // tribhirvizeSakam // mene jA (1) 35 / , (2) 35AMzA, (3) su3pA, (4) 354vatI, (5) 354Anta ane (6) 35mA- nAmanI cha 542 / 7 / cha, bhne| pUvAtavat parIvA2 cha. 240. vaLI ene kAlapAla, kailapAla, zaMkhapAla ane zailapAla nAmanA cAra lokapALo chejemane pratyekane sunandA, subhadrA, sujAtA ane sumanA ema caccAra prANavalabhA che. 241-242. sana vaNI pUritavat sAta sainya che. abhanA anubhe (1) 42, (2) suzrIya, (3) suvidhabha, (4) veta, (5)nandvottara, (6) 2ti sane (7) bhAnasa-se nAmanA sAta madhipatimA cha. 243. e mujaba cha hajAra sAmAnikadevo tathA kapALa ane trAyazcizaka de, sabhAsado, sainyo ane senAdhipatio enI satata sevA karyA kare che. vaLI pratyeka dizAe cha hajAra ema cAre dizAe thaIne kula covIza hajAra devo enA aMgarakSaka tarIke rahelA che. 244-245. AvI AvI sAhyabIvALe, lagabhaga be papamanA AyuSyavALe e nAgendra cAlIza lAkha bhavananuM paripAlana karato chato nAganikAya para sAmrAjya bhagave che. 246, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bhavanapatidevonA zeSa -- nikAya '-supaNakumAra vgere| (83) dehavarNavastracinhotkRSTasthityAdikaM bhavet / sarveSAM bhavanezAnAM svajAtIyasurendravat // 247 // indrANAM vakSyamANeSu nikAyeSvaSTasu sthitiH / tismRNAM parSadAM devadevIsaMkhyAtha tasthitiH // 248 // lokapAlapriyAbhikhyAH sAmAnikAtmarakSiNAm / saMkhyAgramahiSINAM ca saMkhyAnAmaparicchadAH // 249 // aSTAnAM dAkSiNAtyAnAM vijJeyA dharaNendravat / aSTAnAmauttarAhANAM bhUtAnandasurendravat // 250 // vizeSakam // kevalaM lokapAlAnAM surendrANAM ca nAmasu / vizeSo'sti sa evAtha lAghavAya pratanyate // 251 / / dakSiNottarayorlokapAlAnAM kintu nAmasu / sarvatrApi vyatIhAraH syAtRtIyaturIyayoH // 252 // dakSiNasyAM tRtIyo yaH turIyaH sa bhavatyudak / dAkSiNAtyaturIyastu syAdudIcyAM tRtIyakaH // 253 // sarve bhavanapatidevanAM zarIra, varNa, vastra, cinha tathA utkRSTa AyuSasthiti vagere pitapotAnI jAtinA Indra samAna che. 247. jemanuM varNana haju have karavAnA chIe e AThe nikAnA dakSiNa dizAnA IndronI sthiti, parSadA, devadevIonI saMkhyA ane sthiti, lokapALanAM ane emanI strIonAM nAma, sAmAnika tathA AtmarakSakonI saMkhyA, paTTarANIonI saMkhyA, emanAM nAma ane parIvAra-e sarva dharaNendravat jANavuM. ane evAja uttara dizAnA ATha indronAM e sarva vAnA 'bhUtAna' nAmanA -tulya samayAM. 248-250. phata lekapALa ane indronA nAmamAM taphAvata che. te saMkSepamAM kahuM chuM - dakSiNa ane uttaradizAnA lokapALanA nAmamAM sarvatra trIjA ane cothAmAM phAraphera che: dakSiNa dizAno je trIje che te uttara dizAne cotho che, ane dakSiNane je cethA che te uttarane zrI . 251-253. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) lokaprakAza / [sarga 13 veNudevo veNudArI svarNAbhau zvetavAsasau / dvau suparNakumArendrau garuDAMkitabhUSaNau // 254 // citro vicitrazca citrapakSo vicitrapakSakaH / etayorindrayorlokapAlAH syuriti nAmataH // 255 / / jambUdvIpaM veNudevaH pakSaNAvarituM kSamaH / enameva sAtirekaM veNudArI suparNarAT // 256 / / indrau vidyutkumAreSu harikAntaharissaho / taptasvarNAruNau nIlAmbarau vajrAMkabhUSaNau // 257 // prabhastathA suprabhazca prabhAkAntastathAparaH / suprabhAkAnta ityete lokapAlAH syuretayoH // 258 / / ekayA vidyutA jambUdvIpaM hariH prakAzayet / vidyutkumArAdhipatiH sAdhikaM taM harissahaH // 259 // syAtAmagnikumArendrAvagnizikhAgnimANavau / taptasvarNatanU nIlavastrau kumbhAMkabhUSaNau // 260 // tejastejaHzikhastejaHkAntastejaHprabho'pi ca / etayoH syurlokapAlA viziSTotkRSTabuddhayaH // 261 // 'suparNabhAra ' tina vAnA me hizAna vADhava' bhane yohArI' nAmanA (be) Indro che. eo pItavarNa, vetavastradhArI ane garUDanA cinhathI aMkita evA mukuTane dhAraNa karanArA che. emanA citra, vicitra, citrapakSa ane vicitrapakSa nAmanA cAra lokapALe che. veNudevamAM, potAnI eka pAMkhavaDe AkhA jakhyadvIpane AcchAdita karI devAnuM sAmarthya cha; mane yohArI 'bhA methI ye madhi sAmathrya cha. 254-256. vidhutabhAra' jatinA devAnA, (AS hizAnA) ziin' bhane risanAmanA Indro che. emane tapAvelA suvarNa sadaza lAla varNa che, lIlAM vastro che ane vajAnA cinhathI aMkita mukuTa che. emane prabha, suprabha, prabhAkAMta ane suprabhAkAMta-e nAmanA cAra lokapALa che. beu vidyutakumArendromAM je "harikAMta" che te vidyutUnA eka camakArA vaDe AkhA jammudvIpamAM prakAza prakAza karI zake che; ane harissaha" vaLI e karatAM vizeSa bhAgamAM ajavALuM zaza cha. 257-258. manimAra ' tina vona me hizAnA (ma) chandrIna nizima' bhane mani Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] dvIpakumAra, udadhikumAra vagerenI hakIkata | ekAgnijvAlayA jambUdvIpaM ploSayituM kSamaH / surendro'gnizikhastaM sAtirekamagnimANavaH // 262 // indrau dvIpakumArANAM pUrNo vasiSTa ityubhau / taptasvarNaprabhau nIlakSaumau siMhAMkabhUSaNau // 263 // rUpo rUpAMzazca rUpakAnto rUpaprabho'pi ca / lokapAlA zramI dvIpakumAracakravarttinoH // 264 // jambUdvIpaM hastatalenaikaM sthagayituM kSamaH / pUrNo dvIpakumArendro vasiSThastaM ca sAdhikam // 265 // zrathodadhikumArendrau jalakAntajalaprabhau / zuklatI nIlavanAvazvarUpAMkabhUSaNau // 266 // jalazca jalarUpazca jalakAnto jalaprabhaH / lokapAlAH syurudadhikumArasurarAjayoH // 267 // ekenAmbutaraMgeNa jambUdvIpaM prapUrayet / jalakAntaH surAdhIzaH sAdhikaM taM jalaprabhaH // 268 // mANava' evAM nAma che. emanA takhtasuvarNa sarakhA vaNuM che, emanAM nIlAM vastra che, ane kumbhanA ciDUnathI maMDita bhukuTa che. khemanA te, tena:zIya, te ane te:prala-me nAmanA cAra mahA buddhizAlI leAkapALa che. ' agnizikha ' mAM eka ja vALAvaDe samasta jaMbudrIpane bALI nAkhavAnu sAmarthya che; jyAre ' agnimANuva ' mAM e karatAM paNa vizeSa sAmarthya che. 260-262. ( 85 ) ' dvIpahubhAra ' latinA hevAnA ( meu hizAnA ) ' pUrNa' bhane 'vasiSTa' nAmanA ( me ) indro che. emanI taptasvarNa samAna kAnti che, emanAM nIlAM vastra che, ane ee siMhanA cihnathI aMkita eveA mukuTa dhAraNa kare che. e beu indrone rUpa, rUpAMza, rUpakAnta ane rUpaprabha--evA nAmanA caccAra leAkapALa che. ' pUrNa ' indramAM AkhA jammUdrIpane hatheLImAM saMtADI devAnuM sAmarthya che; jyAre vasiSThendramAM jammudrIpa karatAM paNa adhikane saMtADI devAnuM sAmarthya che. 263-265. 'udgaSikumAra ' jAtinA devAnA ( ubhaya dizAnA ) 'jaLakAMta' ane 'jaLaprabha' nAmanA indro che. ee zvetavarNa, nIla vastra paheravAvALA, ane azvanA cinhathI aMkita-evA mukuTane dhAraNa karavAvALA che. emanA jala, jalarUpa, jalakAMta ane jalaprabha-e nAmanA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / dikkumArezAvamitagatizcAmitavAhanaH / svarNagaurI zubhravastrau gajarUpAMkabhUSaNau // 269 // etayostvarita: kSipraH siMhazca siMhavikramaH / catvAro gatyupapadA lokapAlAH prakIrttitAH // 270 // ekapANiprahAreNa jambUdvIpaM prakampayet / indro'mitagatiH sAtirekaM tvamitavAhanaH // 279 // indrau vAyukumAreSu velaMbAkhyaprabhaMjanau / zyAmau sandhyArAgavastrau makarAMkitabhUSaNau // 272 // kAlazcAtha mahAkAloMjanazca riSTa eva ca / syulokapAlA velaMbaprabhaMjanasurendrayoH // 273 // maruttaraMgeNaikena jambUdvIpaM prapUrayet / ( 86 ) velaMbendraH sAtirekaM taM pUrayet prabhaMjanaH // 274 // indra ghoSamahAghoSau stanitAkhyakumArayoH / svarNavarNo zuklavastrau varddhamAnAMkabhUSaNau // 275 // caccAra leAkapALa che. 'jaLakAMta' indra jaLanA ekaja taragathI samasta jammudrIpane pUrI nAavaane samartha che, jyAre 'nAyala' che te me ratAM adhi pUrI nAmavAne samartha che. 266-268. hiMda kumAra' jitanA devAnA (ubhayadizAnA ) 'amitagati' ane 'amitavAhana' nAmanA ( be ) indro che. eenA varNa pIta, vastro zveta ane mastakanA mukuTa hastInA cinhathI aMkita-evA che. beo indrenA vaLI tigati, kSipragati, siMhagati ane siMhavikramagatievA nAmanA caccAra leAkapALa che. amitagati' indra che te caraNanA ekaja prahAravaDe jammUdvIpane kampAvavAne samartha che, jyAre bIjo 'amitavAhana' che te e karatAM vizeSa pradezane hubhyAvavA samartha che. 268-271. [ sarga 13 vAyukumAra' jAtinA devAnA ubhayadizAnA velaba' ane 'prabhajana' nAmanA indrA che. enI kAnti zyAma che, ane saMdhyAnA varNa jevAM vastro che. vaLI ee makaranA cinhathI aMkita evA mukuTa dhAraNa kare che. eUne kAla, mahAkAla, ajana ane riSTa--evA nAmanA caccAra lAkapALA che. 'vela ba' indramAM pavananA ekaja jhapATAthI ja badrIpane pUrI nAkhavAnuM sAmarthya che, jyAre prabhajana indramAM e karatAM paNa vizeSa pradezane pUrI nAkhavAnuM sAmarthya che. 272-274. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetro ] chellA, verAmA 'tanitakumAra niSThAya' nI harIta / Avata vyAvarttanAmA nandyAvarttastathAparaH / mahAnandhAvaze te chopAttA: cutaco; // 276 // stanitadhvaninaikena badhirIkartumIzvaraH / ghoSo jambUdvIpamenaM mahAghoSastu sAdhikam // 277 // evaM sarvanikAyeSu devA daza dazAdhipAH / dAkSiNAtyottarAhendrau lokapAlAstathASTa ca // 278 // evaM ca dharaNendrAdyA indrA zraSTAdazApyamI / sva: sva: sAmAniAstriAvAla%0; // 272 // pArSadaiH trividhairagramahiSIbhirupAsitAH / senAnImitathA sainya samantAddAma dAkSiNAtyodIcyanija nikAyajaiH parairapi / sevitA: svasvabhavanalakSANAM dadhatIzatAm // 289 // vizeSakam // // 280 // have chellI ane dazamI 'nitakumAra' jAtinA devAnA ubhadizAnA dheASa' ane 'mahAghASa' nAmanA indro che. emanA vaNu suvarNa jevA che, ane emanAM vastro zveta che. vaLI e svastikanA cintuthI aMkita-evA mukuTa dhAraNa kare che. eU indronA Avata, vyAvata, naaAvata ane mahAnantrAvata -e nAmanA caccAra leAkapALa che. vaLI emAM je gheSa' nAmanA indra che e ekaja svanita eTale garjanAnA avAjathI AkhA jammUdrIpane baherA karI mUkavAnu` sAmarthya dharAve che; jyAre bIjo 'mahAdhASa' indra che e janmadvIpa karatAM paNu adhika pradezane maherA karavAnu sAmarthya dharAve che. 275-277. ( =7 ) e pramANe sarve nikAyAmAM e indro ane ATha leAkapALe maLIne daza daza adhipati devA che. 278. [ vIza indromAMthI, (asurajAtinA) 'camarendra' ane 'khalIdra' nAmanA enuM savistara svarUpa kahevAi gayuM che. mATe have khAkInA dharaNendra Adika aDhAra viSe vizeSa kahevAnu che te kahe che ]. dharaNendrAdika aDhAre indronI sevAmAM paNa temanA temanA 'sAmAnikA', trAyastri zake", lokapALA', traNa traNa parSa dAe, paTTarANIe, sainyA, senAdhipatio, aMgarakSakadevA, temaja temanI temanI 'jAti' mAM utpanna thayelA bIjA devA satata hAjarAhajIra rahe che. ra79 281. ane evu ezvarya bhAgavatA e aDhAre pAtapAtAnA lAkhA bhavanA para svAmitva bhAgave che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) lokaprakAza / [sarga 13 rUpalAvaNyasaubhAgyAdibhistu camarendravat / maharddhikA mahAsaukhyA mahAbalA mahodayAH // 282 // eka jambUdvIpamete rUpaiH pUrayituM kSamAH / svajAtIyairnavaistiryak saMkhyeyadvIpavAridhIn // 283 // evaM sAmAnikAstrAyastriMzakA: lokapAlakAH / eSAmagramahiSyo'pi kattuM vikurvaNAM kSamAH // 284 // alpAlpakAn kintu tiryak dvipAbdhIn pUrayantyamI / prAcyapuNyaprakarSAptasvasvalabdhyanusArataH // 285 // tathANuH / dharaNeNaM bhaMte nAgakumArinde nAgakumArarAyA / ityAdi bhgvtiisuutre|| jambUdvIpaM merumUrdhni dhRtvA chatrAkRtiM kSaNAt / kartumeSAmanyatamaH kSamaH svabalalIlayA // 286 // iyaM pratyeka prAguktA caiSA zaktiH devendrastave // zakteviSaya evAyaM nAkaronna kariSyati / na caivaM kurute kazcidvikurvaNAdizaktivat // 287 // e vaLI amarendranI peThe mahAsukha samRddhivAna, balavAna ane udayavAna che. 282. vaLI e pitAnAM rUpAvaDe eka jambudvIpane bharI devAne samartha che; paNa svarUjAtIya navAM rUpo karavA mAMDe che te tI saMkhyAtA dvIpasamudrone paNa bharI de. 283. e aDhAre IndronI jema, emanA sAmAnike, lokapALa, trAyasiMzaka ane paTTarANIo paNa vikrvaNA eTale navAM navAM rUpa karavA samartha che; parantu eo pUrvabhavanA puNyaprakarSathI prApta thayelI labdhine anusAra tIchI thoDAka dvIpasamudro bharI zake che. 284-285. vaLI A aDhAramAMnA dareka IndramAM baLa eTaluM badhuM che ke e dhAre te jamUdvIpane upADIne merUparvatanA zikhara para chatrAkAre rAkhI zake. 286. emanI AvI zakitanI vAta "devendrastavamAM che. ATaluM ATaluM eo karI zake evuM emanAmAM sAmarthya che ema kahevAno bhAvArtha che. evuM emaNe kadi karyuM nathI, evuM karatA paNa nathI tema evuM karaze nahiM. 207. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bhavanapati devonuM AyuSya vagere / (89) utpadyante pare'pyevaM nikAyeSu navasviha / sukhAni bhuMjate devAH prAcyapuNyAnusArataH // 288 // dazAnAmasurAdInAM bhavanAdhipanAkinAm / / azvatthAdyAzcaityavRkSA daza proktA yathAkramam // 289 // tathoktaM sthAnAMge dshmsthaanke| assastha sattavanne sAmali umbara sirIsa dahivanne / vaMjula palAsa vappotatte ya kaNiyArarukhkhe ya // 290 // anena krameNa azvatthAdaya: caityavRkSAH ye siddhAyatanAdidvAreSu zrUyante / iti sthAnAMgavRttau // ____eteSAM dAkSiNAtyAnAM sAdhaM palyopamaM sthitiH| udIcyAnAM tu dezonaM sthitiH palyopamadvayam // 291 // devInAM dAkSiNAtyAnAmardhapalyopamaM sthitiH| udIcyAnAM tu dezonamekaM palyopamaM sthitiH // 292 // A nava nikAyamAM bIjA paNa deva utpanna thAya che. e paNa pUrva puNyane anusAra tyo supa lAgave . 288. bhavanapati nikAyanA "asura" vagere daze jAtinA IndronA, anukrame daza cetyo kahyA cha. 288. sthAnAMgasUtranA dazamA "sthAnakamAM, e vRkSe sidvAyatanAdikanA dvAramAM, kramavAra A pramANa mAvalai xi cha:-(1) azvattha, (2) satavArI, (3) zyAmali, (4) 62, (5) zirISa, (6) dhiva, (7) 4ga, (8) 5||sh, (8) yAta yane (10) 2. 260. e devAmAM jeo dakSiNadizAnA che enI doDhapalyopamanI AyuSya-sthiti che; ane uttara dizAnAonI be palyopamathI kaMika nRna che. ra91. - dakSiNa dizAnI devIonI AyuSya-sthiti aradhA palyopamanI che, ane uttaradizAnI devIonI eka popama karatAM saheja ochI che. 22. vaLI sarva deva devIonI jaghanya AyuSya-sthiti daza hajAra varSonI che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) lokaprakAza / [ sarga 13 dazAbdAnAM sahasrANi sarveSAM sA jaghanyataH / AhArocchvAsakAlAMgamAnaM vyantaradevavat // 293 // ___ vasanti yadyapyasurA AvAsAparanAmasu / prAyo mahAmaMDapeSu rAmaNIyakazAliSu // 294 // kadAcideva bhavaneSvanye nAgAdayaH punaH / vasanti bhavaneSveva kadAcit maMDapeSu tu // 295 // tathApi bhavaneSveSAM nivAsarUDhyapekSayA / sAmAnyato'mI bhavanavAsinaH syurdazApi hiM // 296 // __sammUrchimA garbhajAzca tiryaMco garbhajA narAH / SaTsaMhananasaMpannA virAddhArhatadarzanAH // 297 // mithyAtvinazcogravAlatapasaH protkttkrudhH| garvitAstapasA vairakrUrA dvaipAyanAdivat // 298 // utpadyanta eSu mRtvA cyutvAmI yAnti caamraaH| garbhajeSu nRtiryakSu saMkhyeyasthitizAliSu // 299 // paryAptabAdarakSamAmbupratyekapAdapeSu ca / prArabhyaikamasaMkhyeyAvadhyekasamayena te // 300 // saghaLAno AhAra, zvAsozvAsane kALa ane dehanuMmAna vyantaradevavat samajavuM. 293. asura jAtinA deva prAyaH ramaNika "AvAsa" eTale mahAmaMDapamAM, ane kadAcit bhavane" mAM rahe che, jyAre bIjA "nAgakumAra" vagere deva prAyaH "bhavano" mAM, ane kadAcituM 'mAvAso' mA 2 cha. 284-285. topaNa sarvadaze jAti vALAonI "bhavanamAM rahevAnI rUDhinI apekSAe, enuM 'vanavAsI' asAmAnya nAma che. 286. (1) sabhUchibha mAne (2) ma tirtha yA, (3) 7 saya 4 manuSyo , (4) evA ja mithyAtvIo, (5) vagarasamaye ugra tapazcaryA karanArAo ane (6) depAyana trASi vagerenI peThe atikrodhI, dveSI ane tapazcaryAnA garvavALA-AvA AvA ja arihaMtanuM zAsana virAdhyAne kAraNe mRtyubAda A nikAmAM utpanna thAya che. ra97-29. ahiMthI AvIne e devo saMkhyAta AyurithativALA (1) garbhaja manuSya, (2) gaja Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloke ] emanI 'gati', 'Agati', avadhijJAnano viSaya vgere| (91) utpadyante cyavante'tra jaghanyaM guru cAntaram / samayazca muhUrttAzca caturvizatisammitAH // 301 // kulakam // eSAM lezyAH kRSNanIlatejaHkApotasaMjJikAH / syuzcatasro nAntime dve tathAbhavasvabhAvataH // 302 // kiMcinyUnArdhapAthodhijIvino'vadhicakSuSA / saMkhyeyAni yojanAni pazyanti bhavanAdhipAH // 303 // pare punarasaMkhyAni tAnyevaM tatra bhAvanA / yathA yathAyuSo vRddhiH kSetravRddhistathA tathA // 304 // evaM ca avadheviSayo nAgAdiSu saMkhyeyayojanaH / asureSu vasaMkhyeyadvIpavAddhimito guruH // 305 // sarveSvapi laghuH paMcaviMzatyA yojanairmitaH / viSaya: syAt sa ca dazasahastravarSajIviSu // 306 // ...... tiryaMca, temaja paryApta bAdara (3) pRthvIkAya, (4) apakAya tathA (5) pratyeka vanaspatikAyamAM jAya che. eo eka samayamAM ekathI mAMDIne asaMkhyAtA sudhI utpanna thAya che ane vyave che. emAM utpatti ane yavana varo jaghanya aMtara eka samaya jeTaluM ane utkRSTa aMtara cAvIza bhuta . 288-300. eene "lezyA cAra che. kRSNalezyA, nIlezyA, telezyA ane kAtilezyA. chellI be lesthA nathI kemake saMsArano e svabhAva che. 302. (A bhavanapati nikAyanA devomAM) jemanuM AyuSya aradhA sAgaropama karatAM nyUna che eo avadhijJAnavaDe saMkhyAta jana sudhI joI zake che, jyAre bIjAo asaMkhya ejana sudhI joI zake che. A uparathI ema samajavuM ke jema jema AyuSya adhika tematema jovAno) kSetrapradeza 5 madhi4. 303-304. e hisAbe "asura' jAtivALAo utkRSTa asaMkhya dvIpasamudra paryanta jaI zake, jyAre bIjA nave jAtinA deve utkRSTa saMkhyAta jana sudhI jaI zake che. 305. sarve ochAmAM ochuM pacavIza janasudhI jaI zake che. ane eTaluM jenArAo daza saisavarSa nA mAyuSyavANAyA. u06. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 92) lokaprakAza / [sarga 13 bhavanezA vyantarAzca pazyantyavadhinA bahu / UrdhvaM yathAsau camaro'drAkSItsaudharmavAsavam // 307 // adhastiryak cAlpamevamAkRtirjAyate'vadheH / taprasyevAyatavyastrastapraH sa vidito jane // 308 // bhavanapatibhirevaM bhUSitaH svaprabhAbhiH timiranikarabhISmaH ko'pyadholoka eSaH / tatibhiriva nizItho dIpradIpAMkurANAm iva ghanavanakhaMDaH puNDarIkaiH praphullaiH // 309 // vizvAzcaryadakIrtikIttivijayazrIvAcakendrAntiSa. drAjazrItanayo'taniSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargoyaM subhagaH trayodazatamaH sArthaH samAptaH sukham // 310 // iti trayodazaH sargaH // -* bhavanapati devo ane vyantaradeva pitAnA avadhijJAnane baLe uMce baddara sudhI jaI zake che, (jemake, amarendra sidharmaIndrane joI zaka hato) paNa tIrtho ane heThaLa to bahu a5 kSetra-pradeza sudhI jaI zake che. ane ema hovAthI e "avadhinI AkRti "tapra" jevI upAya che. 'ta' meTane pddaa| triya sabhA prasiddha cha. 307-308. ekadama gADha andhakArapUrNa--evo A adholeka bhavanapatidevonI jhaLahaLI rahelI kAntine lIdhe, madhyarAtrI tejasvI dIpakanI hAramALAne lIdhe zobhI uThe ane koI gIca jhADIvALuM vana praphullita kamaLa zreNine lIdhe zobhI uThe tevo zobhI nIkaLe che. 309. sakaLa jagatane AzcaryamAM garakAva karI nAkhanArI kIrtivALA kIrtivijaya vAcakendranA antavAsI,-tathA mAtA rAjazrI ane pitA tejapALanA suputra,-evA vinayavijayajIe jagatanA nizcita tane dIpakanI jema prakAzamAM lAvanAra je A graMtha race che tene manahara suMdara arthavALo teramo saga nirvidhane samApta thayo. 310. sarga terame samApta. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturdazaH srgH| muktvaikaikaM sahasraM coparyadhaH prathamakSiteH / sahasrairaSTasaptatyA yojanalakSake'dhike // 1 // trayodaza prastaTA: syu: narakAvAsavIthayaH / samazreNisthAyibhistairekaikaH prastaTo hi yat // 2 // yugmam // tathoktam zrIjIvAbhigame / imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajotraNasayasahassa bAhallAe uvari egaM joaNasahassaM ogAhetto heThAvegaM joaNasahassaM vajittA majjhe bahuttare joaNasayasahasse itthaNaM rayaNappabhAe puDhavIe tIsaM narayAvAsasayasahassA bhavantItimakhkhAyA // sarve'pyamI yojanAnAM sahasratrayamucchritAH / sarvAsvapi kSitiSveSAM mAnaM jJeyamidaM budhaiH // 3 // ekAdaza sahasrANi zatAni paMca copari / tryazItiryojanAnyaMzastRtIyo yojanasya ca // 4 // sarga cadamo. pahelI narakapRthvIthI heThaLa ane upara hajArahajAra yojana cheDIne bAkInA eka lAkha attera hajAra yojanamAM tera "prastara " AvelA che te narakAvAsanA (tera) rastA che; kemake e samazreNimAM rahelA hovAthI akeka rasto e eka "prastara " thayo. 1-2. A saMbaMdhamAM zrI jIvAbhigamasUtramAM A pramANe vacana che-eka lAkha eMzI ejananA vistAravALI ratnaprabhApRthvImAM upara eka hajAra jana temaja heThaLa (paNa ) eka hajAra jana choDIne madhyamAM eka lAkha aDyottera jana jeTalA pradezamAM trIsa lAkha narakAvAse che. | saghaLA prastara traNa hajAra jana uMcA che. bIjA narakamAM paNa prastaranI eja uMcAI cha.u. A prastare vaLI eka bIjAthI agyAra hajAra pAMcase vyAzI pUrNAka eka tRtIyAMza yonina santa2. 4-5. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 94 ) lokaprakAza / etAvadantaraM jJeyaM prastaTAnAM parasparam / pratiprataramekaiko bhavecca narakendrakaH // 5 // tathAhi / sImantakaH syAtprathame dvitIye rorakAbhidhaH / bhrAntastRtIye udbhrAntazcaturthe prastaTe bhavet // 6 // saMbhrAntaH paMcame jJeyaH SaSTe'saMbhrAntasaMjJakaH / vibhrAntaH saptame taptasaMjJitaH punaraSTame // 7 // navame zItanAmA syAdvakrAnto dazame bhavet / ekAdaze tvavakrAnto vikrAnto dvAdaze bhavet // 8 // trayodaze rorukaH syAdevamete trayodaza / pratiprataramebhyazca nirgatA narakAlayAH // 9 // prathamapratare tatra sImantana ra kendrakAt / nirgatA narakAvAsAvalyo dikSu vidikSu ca // 10 // ekonapaMcAzadvAsA dizAM narakapaMktiSu / zraSTacatvAriMzadete vidikUnarakapaMktiSu // 11 // trizatye konanavatiH prathame sarvapaMktigAH / pratiprataramekaikanyUnA aSTApi paMktayaH // 12 // prastare prastare eka narakendra che--temanAM A pramANe nAmAbhidhAna che;--pahelA prastaramAM sImantaka, bIjAmAM reAraka, trIjAmAM brAnta, ceAthAmAM ubhrAnta, pAMcamAmAM saMbhrAnta, chaThThAmAM asaMbhrAnta, sAtabhAmAM vibrAnta, AbhAbhAM tapta, navabhAbhAM zIta, hazamAbhAM vaDDAnta, abhyA ramAmAM avakAnta, bAramAmAM vikAnta ane teramAmAM rAka. A pramANe tera che. 5-9. eethI, dareka pratarapratye narakAvAsa nIkaLelA che. [ sarga 14 mAM, paDelA 'astara ' ' pratara ' mAM, sImanta narahendra thI, narabhavAsanI Ahe paktie nIkaLelI che: cAra pratyeka dizAmAM ane cAra pratyeka vidizAmAM. vaLI cAre dizAAnI pratyeka paMktimAM AgaNapacAsa AvAse che ane cAre vidizAonI pratyeka paMktimAM aDatALIza AvAsA che, eTale A pahelA prastaramAM sa` eTale AThe paktionA thane trAsonevAzI AvAsa ke 10-12 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] pahelI nArakInA ' prastara' ane -- narakAvAsa' / (95) saikAzItistrizatI ca trizatI ca trisaptatiH / trizatI paMcaSaSTizca syAt dvitIyAdiSu triSu // 13 // trizatI saptapaMcAzat paMcame pratare bhavet / trizatyekonapaMcAzat SaSTe pratara iSyate // 14 // ekacatvAriMzadADhayA trizatI saptame mtaa| trizatI ca trayastriMzat trizatI paMcaviMzatiH // 15 // trizatI saptadaza ca trizatI syaannvottraa| ekAdhikA ca trizatI pratareSvaSTamAdiSu // 16 // trayodaze'tha pratare shraavliinrkaalyaaH|| trinavatyadhike prokte dve zate tatvavedibhiH // 17 // zeSAH puSpAvakIrNAH syu: paMktInAmantareSu te / sarveSvapi pratareSu vikIrNakusumaughavat // 18 // catvAri syuH sahasrANi tAvantyeva zatAni ca / trayastriMzacca dharmAyAmAvalInarakAlayAH // 19 // ekonatrizallakSANi zatAni paMca copari / sahastrAH paMcanavatiH saptaSaSTiH prakIrNakAH // 20 // te pachInA bIjA prastonI AThe paMktiomAM kamavAra akeka akeka AvAsa ocho yato mAve cha. 12. eTale dvitIya prastaramAM traNa ekAzI narakAvAse che, trIjamAM traNaso tetera che, thAmAM traNa pAMsaTha, pAMcamAmAM traNa satAvana, chaThThImAM traNa ogaNapacAsa, sAtamAmAM traNase ekatALIza, AThamAmAM traNa tetrIza, navamAmAM traNa pacavIza, dazamAmAM traNa sattara, agyAramAmAM traNaso nava, bAramAmAM traNa eka ane teramImAM basa trANuM (AvalI. gata) maavaas| cha. 13-17. vaLI A AvalIgata (naraka) Avo uparAMta, bIjA, e AvaLIonA vacagALanA bhAgamAM, puSpanI peThe avakIrNa hAI "puSpAvakIrNa " kahevAtA AvA paNa che. 18. evI rIte ( pahelI ghammA narakamAM ) AvalIgata AvA kula thaIne cAra hajAra cArase tetrIza thayA. 19. vaLI puSpAvakIrNa AvAnI saMkhyA ogaNatrIza lAkha paMcANuM hajAra pAMcane saDa saha cha. 20. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / trizalakSAzca nikhilA gharmAyAM narakAlayAH / sarve'pi caite'ntarvRttA bahizca caturasrakAH // 21 // yaduktaM prajJApanAyAM / teNaM NaragA antoTTA bAhiM cauraMsA / iti // pIThAdi sarvaM cApekSya vRttAH syuH ke'pi ke'pi ca / tryatrAzca caturasrAzca pAMkteyA narakAlayAH // 22 // vRttA eva bhavantyatra sarve'pi narakendrakAH / tatazcAnantaraM tryastrA nUnamaSTAsu paMktiSu // 23 // caturasrAstato vRttAH vyastrAzceti yathAkramam / jJeyAH puSpAvakIrNAstu nAnAsaMsthAnasaMsthitAH // 24 // yojanAnAM sahasrANi trINi sarve'pi cocchritAH / adhomukhanyasta kuMDAkArAH kArAgRhopamAH // 25 // yojanAnAM sahasraM ca pIThe bAhalyamIritam / sahasramekaM zuSiraM stupikaikasahasrikA // 26 // ( 96 ) eTale ghammA narakamAM sarva maLI trIza lAkha narakAvAsa thayA. A narakAvAsA aMdarathI geALa ane bahArathI catuSkANa che. 21. prajJApanA sUtramAM paNa kahyuM che ke--ee aMdarathI gALAkAra tathA bAhyanA bhAgamAM cAkhuNAkRtie che. [ sarga 14 pITha Adika sarvavAnAMnI apekSAe tA keTalAka gALa, keTalAka trikoNa ane keTalAka tuSTha che. 22. sarve narandro to gogana che. te pachI Ahe 'paMDita' nA ( AvAsI ) tribheNu che; te pachInA vaLI catuSkoNa che. te pachI vaLI pAchA gALa, trikaNa vagere anukrame che. jyAre 'yuSpAvaDarza' bhAvAseo to vividha bhATTatinA che. 23-24. , e sarva AvAseA uMcAimAM traNa hajAra yojana che. adheAsukhe kuMDa rahyA hAyanI ema ee rahelA che; ane jANe mandakhAnAM ja hAyanI evA che. 25. pIDikAnA bhAgamAM eenI eka sahasra yAjana jADAi che, ( vacce ) eka sahusra ceAjana peAlANanA bhAga che ane eka hajAra yeAjananuM stUpa che. 26. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e narakAvAsanAM nAmaThAma, vistAra vgere| (97 ) yaduktam / heTThA ghaNA sahassaM uppiM saMkoyatro sahassaM tu| / majhjhe sahassa chusirA tinnisahassUsiyA nirayA // 27 // saMkhyAtayojanA: ke'pi pare'saMkhyAtayojanAH / vistArAdairdhyatazcApi prajJaptA narakAlayAH // 28 // sarvAsvapi pRthivISu tAdRzAH kintu mAnataH / sImantakaH paMcacatvAriMzayojanalakSakaH // 29 // apratiSThAnazca lakSayojanaH saptamakSitau / paritastaM ca catvAro'saMkhyAtakoTiyojanAH // 30 // dharmAdyapratare sImantakAdyanarakendrakAt / zrAvalInarakAH proktAH sImantakaprabhAdayaH // 31 // taduktaM sthaanaaNgvRttau| sImantagappabho khalu narao sImantagassa puvveNa / ra sImantagamaiijhamao uttarapAse muNeyavvo // 32 // anyatra paNa Ane sAkSi paDatuM lakhANa che ke heThaLa sahasra yojana ghana (jADA ), upara hajAra jana saMkucita, madhye hajAra jana pokaLa tathA traNa hajAra yojana uMcA AvA na24vAsa che. 27. vaLI A narakAvA lAMbA pahelA keTalAka saMkhyAta jana che ane keTalAka madhyAta yAna che. 28. sAte narakamAM A AvAso evA ja eTale eTalAja lAMbApahoLA che. paNa sImantaka', je pahelI narakapRthvIno narakendra che te pistAlIza lAkha yojananA pramANavALo che; ane sAtamI narakapRthvIne 'apratiSThAna" nAmane che te lAkha janano che, ane enI AsapAsanA cAra vaLI asaMkhyAtakoTi yojana pramANa che. 29-30. gharmAnarakanA pahelA prastaramAM pahelAsImantakArakendrathI je "AvalIgata" narakAvAsa nIkaLelA kahyA che teo "sImantaprabha " Adika che. 31. eonAM nAmaThAma saMbaMdhamAM sthAnAMgasUtranI TIkAmAM ullekha che. te A pramANe - sImantakanI pUrvamAM "samantakaprabha nAmanA narakAvAsa che, uttaramAM "sImantakamadhya 18 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / sImantAvatto puNa narao sImantagassa avareNa / sImantagAvasi dAhiNapAse muNeyavvo // 33 // zrAvalyAzcAntimau dvau sto lolalolupasaMjJakau / viMzatitamaikaviMzau sImantanara kendrakAt // 34 // (98) uddagdhanirdagdhasaMjJau jvaraprajvarako punaH / paMcatriMzaSaTtriMzau prAcyAvalyAM smRtA zramI // 35 // yugmam // udIcyAdyAvalikAsu madhyAvarttAvaziSTakaiH / padairviziSTAH prajJaptAH prAguktA narakAH kramAt // 36 // yathodIcyAM lolamadhyalolupamadhyasaMjJakaiH / pazcimAyAM lolAvarttalolupAvarttasaMjJakau // 37 // lolAvaziSTalolupAvaziSTasaMjJakAvavAg / bhAvyA nAmavyavasthaivaM prAgukteSvakhileSvapi // 38 // taduktaM sthAnAMgavRttau / majjA uttarapAse zrAvantA zravarao muNeyavvA / siTTA dAhiNapAse puvvilAovi bhaiyavvati // 39 // [ sarga 14 nAmanA che, pazcimamAM sImantAva " nAmanA che ane dakSiNamAM sImantakAvasiSTa nAmano che. 32-33. yA ' sAvalI' nA chevaTanA se nAM nAma 'sosa' bhane 'solupa ' che, vaNI sImanta narakendrathI vIzamA ane ekavIzamA ' ugdha ' ane 'nidagdha ' nAmanA che. vaLI pAMtrIzamA ane chatrIzamA 'nvara' bhane 'anvara 'nAmanA hai. yA sarva pUrvastibhAM che. 34-35. uttarapaktimAMnA narakAvAseAnA nAma upara kahelA narakAvAseAne ' madhya ' eTaluM pada lagADavAthI nIkaLe che; jemake lAlamadhya, lAlupamadhya, pazcimapaktimAMnA AvAseAnA nAma 'Avarta ' yaha lagAuvAthI sAdhita thAya che; nebho sosAvata, solupAvartta. kSiNupatimAMnA AvAsAnAM nAma ' avaziSTa ' pada lagADavAthI nIkaLe che; jemake lAlAvizaSTa, leAlupAvaziSTa. evIja rIte pUrvokta sarve narakAvAseAmAM nAmAnI vyavasthA samajI levI. 36-38. A samaMdhamAM sthAnAMgasUtranI vRttimAM A pramANe kahyuM che:uttara paDakhe madhya ' pazcimabhAM 'Avarta,' hakSizubhAM ' avaziSTa ' ane pUrvabhAM bharanA bhAgavI, 3. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nArakonA duHkhonuM svarupa-kSetravedanA' / (99) sarve'pi te raudrarUpA: turapropamabhUmayaH / dehinAM darzanAdevodvejakAH kampakAriNaH // 40 // pudgalAnAM pariNatirdazadhA bandhanAdikA / sApi kSetrasya svabhAvAttatra duHkhapradA bhavet // 41 // tthaahi| bandhanaM cAnusamayamAhAryaiH pudgalaiH saha / sambandho nArakANAM sa jvalajjvalanadAruNaH // 42 // gatiruSTrakharAdInAM sadRzI dussahazramA / taptalohapadanyAsAdapi duHkhapradA bhRzam // 43 // saMsthAnamatyantahuMDaM lUnapakSANDajopamam / kuDayAdibhyaH pudgalAnAM bhedaH so'pyastravatkaTuH // 44 // varNaH sarvanikRSTo'tibhISaNo malinastathA / nityAndhatamasA hyete dvArajAlAdivarjitAH // 45 // sarve narakAvAsono dekhAva ja bhayaMkara che. eonI bhUmi te jANe barachI ja hAyanI evI che. ene jotAM veta ja prANIne zarIre dhruja vachuTe che. 40. pudagaLonI bandhanAdika daza prakAranI pariNati hoya che te paNa tyAM du:khadAyakaja thAya che evo to e kSetrane svabhAva che. 41. menu 2135 Ayu cha:-- nArakonI bandhanAvasthA tathA emane pratyeka samaye thato AhArya pugaLane saMbaMdhae beu jaNe jAjavalyamAna agni hoyanI evAM bhayaMkara che. 42. emanI gati rAsabhA ane UMTa vagerenI gatinI jevI atyanta AyAsamaya che, tapAvelA lokhaMDa para paga mUkavo paDe e karatAM paNa adhika duHkhadAyaka che. 43. eonuM zarIra ekadama kuja che, pAMkho kApI nAMkhI hoya evA pakSInA jevuM virUpa che. vaLI kuDayAdithI emanA puLAne chUTA karavAmAM Ave che te paNa ene zastranA prahAra jevuM atyanta du:khadAyaka thaI paDe che. 44. emano varNa atyanta nikRSTa, atibhISaNa tathA malina che. vaLI tyAM kAra ke jALIyAM Adi kAMI na hovAthI eo satata gADha andhakAramaya hoya che. 45. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / H zmazAnavat // 46 // kiMcAmI zleSmavirAmUtra kaphAdyAliptabhUtalAH / mAMsa kezanakhadanta carmAstIrNAH kuthitazvAhimArjAramRtakebhyo'pi dAruNaH / gandhastatra raso nimbaghoSAtakyAditaH kaTuH // 47 // sparzo vRzcikAdisparzAdapyatidAruNaH / pariNAmo'gurulaghurapyatIva vyathAkaraH // 48 // zabdo'pi satataM pIDAkAntAnAmatidAruNaH / vilAparUpaH zravaNAdapi duHkhaikakAraNam // 49 // kuDyeSu vAjrikeSvatra santi vAtAyanopamAH / acittA yonayastA sUtpadyante nArakAH kila // 50 // ( 100 ) tathoktaM tatvArthavRttau / zItoSNa kSutpipAsAkhyA: kaNDuzca paratantratA / jvaro dAho bhayaM zokastatraitA daza vedanA // 51 // mAgharAtrau zItavAyau himAdrau khe'varjite / niragnervAta vikRterduH sthapuMso nirAvRteH // 52 // tyAMnI bhUmi zleSma, viSTA, mUtra tathA kaph AdikathI kharaDAyalI hAya che tathA tyAM mashaannii prema mAMsa, deza, nama, hAMta ane yAbhaDAnA DhagasAne dagaDA paDesA hoya che. 49. tyAMnA gaMdha vaLI kAhI gayelAM zvAna, sarpa tathA khIlADAMonAM kalevAnA! gaMdhathI paNa utkaTa che; ane rasa tA lImaDAnI gaLeA karatAM paNa kaDavA che. 47, [ sarga 14 enA sparza agni ke vIMchI AdinA sparzathI paNa atyanta dArUNa che; ane eenA piraNAma agurU laghu chatAM paNa atIva vyathAkara che. 48. satatapIDAtA evA e nArakonA zabda paNu, jANe ee vilApa karatA hAyanI evA dArUNa hAya che; e sAMbhaLanArane paNa du:kha utpanna thAya che. 49. tatvArthavRttimAM nArakeAnI daza prakAranI vedanA gaNAvI che te lUja, tarasa, rana, parataMtratA, nvara, hADa, laya bhane zo4. 50. tyAM vajranI bhimAM mArI jevI acitta ceAnie hAya che ane e nArakeAnu utpattisthAna che. 51. mahAmAsanI rAtrIe zIta vAyu vAtA hAya e samaye, himAlayaparvatapara nime gha A pramANe: TADha, taDakA, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] kSetravedanAnA daza prakAra / (101) tuSArakaNasiktasya yA bhavecchItavedanA / tato'pyanantaguNitA teSu syAcchItavedanA // 53 // yugmam // tebhyaH zItavedanebhyo narakebhyazca nArakAH / yathoktapuruSasthAne sthApyante yadi te tadA // 54 // prApnuvanti sukhaM nidrAM nirvAtasthAnagA iva / ___ athoSNakAle madhyAhne nirabhre viyadaMgaNe // 55 / / puMsaH pittaprataptasya parito jvalanaspRzaH / yoSNapIDA tato'nantaguNA teSUSNavedanA // 56 // tathoSNavedanebhyaste narakebhyazca nArakAH / utpATya kiMzukAkArakhadirAMgArarAziSu // 57 // dhmAyante yadi nikSipya tadA te candanadravaiH / liptA ivAtyantasukhAnnidrAM yAnti kSaNAdapi // 58 // sadA kSudvahninA dahyamAnAste jagato'pi hi / ghRtAnnAdipudgalaughaiH na tRpyanti kadAcana // 59 // AkAzamAM, agni vinAnA ane vAyunA vyAdhivALA ni:vastra dariddhI mANasane jaLanA chaMTakAvanI thaMDIthI jevI vedanA thAya e karatAM paNa anantagaNuM zIta vedanA e nArakene thAya che. ane jo e nArakone zItavedanAvALA narakamAMthI upADIne A kahyA e mANasanI jagyAe mUkyA hoya to emAM jANe ke nivAsa sthAne rahyA hoyanI ema sukhe nidrAvaza thAya che. 52-55. vaLI utpALAno divasa hoya, madhyAhna tapato hoya ane AkAzamAM kyAMI vAdaLuM na dekhAtuM hoya eve vakhate pittanI vyAdhivALA mANasane cotarapha prajavaLI rahelI agninA tApanI je pIDA thAya e karatAM paNa ananta gaNI u danA e nArakIone thAya che. ane emanI evI rItanA uSNavedanAvALI narakamAMthI upADIne emane je kiMzukasarakhA lAlacoLa khadiranA aMgArAmAM mUkavAmAM Ave ane vaLI e aMgArAne dhamavAmAM Ave toye e to jANe candanarasanA vilepanathI vilita hoyanI ema kSaNavAramAM tyAM atyanta sukhapUrvaka nidrA pAbhe cha. 51-58. eono jaTharAgina vaLI eTalo badho pradIpta rahe che ke jagatamAM rahelA samasta annaghataAdikathI paNa eone tRpti vaLe nahiM. 59 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) lokaprakAza / teSAM pipAsA tu tAlukaNThajihvAdizoSaNI / sakalAmbhodhipAne'pi nopazAmyati karhicit // 60 // [ sarpa ? 4 kSurikAdyairapyajayyA kaNDUrdehe'tiduHkhadA / anantaguNito'tratyAdyAvajjIvaM jvarastathA // 61 // anantaghnaM pAravazyaM dAhazokabhayAdyapi / vaSTa visaMgamaghyeAM vairiAdghAtiAnAt // 22 // tatratyacamAmbho'gnimarutmasparzo'tiduHkhadaH / agnistvatropacaritaH kSmAdikAyAstu vAstavAH / / 63 / / tathoktam / rayaNappabhApuDhavineraizrANaM bhante kerisayaM puDhaviphAsaM paJcaNupbhavamANA viharanti / goyama ahiM jAva amaNAmaM evaM jAva ho sattamA puDhaviraiyA evaM vAuphAsaM jAva vaNassaiphAsaM / iti bhagavatyAm zataka 13 uddeza 4 // saghaLA samudrajaLanA pAnathI paNa zAnta na thAya evI teA emanI, tALu, kaMThe tathA jIjhA Aphrikane zeASI nAkhanArI tRSA che. 60. charI vagerethI paNa zAnta na thAya evI te! emanA zarIre atyaMta duHkhadAyaka kharaja thAya che. vaLI tAva paNa emane ApaNAthI anantagaNA ane te paNa jIvita paryanta rahe che. 61. ane eene parAdhInatA, dAha, zoka tathA bhaya paNa anantagaNA che. 62. ( A pramANe eenI daza prakAranI vedanA varNavI. ) vairi, zastra Adi joine emane vibha'gajJAna thAya che e paNa emane kaSTadAyaka thai paDe che. vaLI tyAMnI pRthvI, jaLa, agni, vAyu tathA vanaspatinA sparza paNa ati du:khadAyaka che. ahiM agni * upacarita ' tathA pRthvI Adika vAstavika jANavAM. 63. A saMbaMdhamAM bhagavatIsUtranA teramA zatakanA ceAthA uddezamAM ullekha che. ane te A pramANe cheH-- "he bhagavaMta, ratnaprabhAnarakanA nArakAne tyAMnI pRthvInA sparza keveA lAge che ? " evA zrI gaiAtamanA praznane prabhu uttara Ape che ke--hai gAtama, * aniSTa ' thI te cheka amaneza ' sudhI; evI rIte nIce cheka sAtamI narakanA nArA paNa vAyunA sparzathI mAMDI cheka vanaspatinA sparza sudhA anubhave che. A pramANe nArakeAnI nAnAprakAranI ' kSetra vedanA ' varNavI. (1) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka nArakonI ' paramparakRta ' vedanA / (103) ityevaM vividhA teSu vartate kSetravedanA / mithyAdRzAM nArakANAM parasparakRtApi sA // 64 // tathAhi / dUrAdanyo'nyamAlokya zvAnaH zvAnamivAparam / te yuddhayante sasaMrambhaM jvalantaH krodhavahninA // 65 // vidhAya vaikriya rUpaM zastraiH kSetrAnubhAvajaiH / pRthvIrUpaiH kriyairvA kuntAsitomarAdibhiH // 66 // karAMhidantAghAtaizca te nighnanti parasparam / bhUmau luThanti kRttAMgA: zUnAntarmahiSAdivat // 67 // yugmam / / _parodIritaduHkhAni sahante nApareSu te / udIrayanti samyaktvavantaH tatvavicAraNAt // 68 // ataH eva svalpapIDA: svalpakarmANa eva ca / mithyAdRgbhyo nArakebhyo nArakAH zuddhadRSTayaH // 69 // mithyAdRzastu krodhenodIrayantaH parasparam / pIDAH karmANyarjayanti bhUyAMsi bhUrivedanAH // 70 // . vaLI mithyAtvI nArakene parasparakRta vedanA " paNa che. 64. ane e A pramANe che - jema zvAnajAti dUrathI ja eka bIjAne joI laDavA lAge che tema e nAraka krodhAgnithI baLatA paraspara vaDhyA kare che. 5. semA vaiThiya35 4zana kSetramAvotpana', 'pRthvI35' mathavaijyi' mAi, taravAra ke bANa Adika vaDe temaja hAthanA, paganA ke dAMtanA ghAthI paraspara prahAra kare che; ane emAM jeonAM zarIra chedAI jAya che eo, katalakhAnAmAM mahiSa vagere ALoTavA maMDe che ema (pRthvI52) ApoTa bhAu che. 66-67. parantu emanAmAM je samakitI jIvo che e to tatvanI vicAraNA vALA hAIne anyata duHkha sahana karI le che paraMtu sAmAne pote du:kha detA nathI. ane ema hovAthI ja ee mithyAdaSTi nArake karatAM ochAM duHkhI thAya che ane karma paNa ochAM bAMdhe che. 68-698 - mithyASTi nArakIo to krodha karIne bIjAne duHkha detAM pote paNa duHkha sahana kare che bhane 4ii pAy ! Baa 42 cha. 70. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) stromIza ! [ 24 tathAhuH // neraizrA duvihaa|maaimiththditthiiuvvrnngaa amAisammadiTThIuvavaraNagA ya / taththaNaM je se mAimiththadiThI seNaM mahAkammatarAe ceva jAva mahAveyaNatarA ceva / taththaNaM je se amAisammadiTTI seNaM appakammatarAe ceva appaveyaNatarAe ceva // bhagavatI zataka 18 uddeza 5 // manodu:khApekSayA tu sadRzo bhUrivedanAH / yadete pUrvakarmANi zocanti na tathA pare // 71 // tathAhuH // taththaNaM jete sanninUyA teNaM mahAve aNA / taththaNaM jete asanibhayA teNaM appavepaNA // atra sannibhUya iti // saMjJA samyak darzanam tadvanto bhUtAH / yadvA pUrvabhave saMjJipaMcendriyAH santaH nArakaM prAptAH / athavA saMjJIbhUtAH paryAptakIbhUtAH / tadvIparItAH sarvatra asaMjJIbhUtAH // iti bhagavatI zataka 1 u0 2 // A saMbaMdhamAM bhagavatI sUtranA aDhAramA zatakanA pAMcamA uddezamAM ullekha che te A pramANe che - (1) mAyAyukta mithyAdaSTivALA ane (2) mAyarahita samakitadaSTivALA-ema be prakAranA nArake che. temAM pahelA prakAranA che e bhAre kamI che tathA atyanta vedanA bhegavavAvALA che. jyAre bIjA prakAranA che enAM karma paNa a9pa che ane e vedanA paNa a95 bhagave che. | manaduHkhanI apekSAe te samyaphadaSTi nArako bahu duHkhI che kAraNake pUrva karmono e je zAca kare che te zeca bIjAne thato nathI. 71. A saMbaMdhamAM paNa bhagavatIsUtramAM ullekha che te A pramANe - jeo "sI" che emane atyanta duHkha thAya che. paNa jeo "asaMjJI" che emane svalpa duHkha thAya che. ahIM "saMsI" eTale (1) saMjJAvALA arthAt samyakdarzanavALA-ema artha levo; athavA (2) pUrvabhavamAM jeo "saMsIpaMcendriya hatA ane pachI "nAraka' utpanna thayA che eo-ema artha kare; athavA (3) saMjJI eTale paryAtA-ema paNa artha levAya. ( zataka 1, uddeza 2). e pramANe paraspara kRta vedanA " varNavI. (2) have "paramadhAmikakRta vedanA" viSe. duSkarmone vaza evA e nArakone nAnA prakAranI paramAdhAmIkRta vedanA paNa sahana karavI paDe che. ane te A pramANe - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 // kSetraloka nArakonI * paramAdhAmIkRta ' vedanA / (105) taptAyaHputrikAzleSaH saMtaptatrapupAyanam / ayodhanAdighAtAzcAropaNaM kUTazAlmalau // 72 // kSate kSAroSNatailAdikSepaNaM bhrASTrabharjanam / kuntAdiprotanaM yantre pIDanaM ca tilAdivat // 73 // krakacaiH pATanaM taptavAlukAsvavatAraNam / vaikriyolUkaharyakSakaMkAdibhiH kadarthanam // 74 // plAvanaM vaitaraNyAM ca yodhanaM kurkuTAdivat / pravezanaM cAsipatravane kumbhISu pAcanam // 75 // paramAdhArmikaiH klRptA ityAdyA vividhA vythaaH| vedayante nArakAste duHkarmavazavartinaH / / 76 // yadAduH / zravaNalavanaM netroddhAra karakramapATanam hRdayadahanaM nAsAchedaM pratikSaNadAraNam / kaTavidahanaM tIkSNAghAtatrizUlavibhedanam dahanavadanaiH kaMkai?raiH sahanti ca bhakSaNam // 77 // tapAvelA lokhaMDanI putaLIone AliMgana devuM; tapAveluM sIsuM pIvuM; lekhaMDanA ghaNu vagereno mAra khA; (kAMTAmaya) zAmalIvRkSapara besavuM; kSata paDayuM hoya te para kSAra ke garama kareluM tela Adika nAkhe te khamI khAvuM; bhaThThImAM zuM jAvuM; bhAlAM AdikamAM parovAvuM; ghANImAM tala pIlAya ema pIlAvuM; karavatathI verAvuM; tapI gaI hoya evI retImAM cAlavuM; vekiya ghuvaDa, siMha ane evAM jAnavaranI kadarthanA sahana karavI, vaitaraNI nadImAM DubAvuM; kukakuTa vagerenI jema yuddha karavuM; khaga jevAM dhArALAM patrovALA vRkSenAM vanamAM pesavuM; hulImA 54aa; tyAdi. 72-76. paramAdhAmIo nArakAnA kAna kApI nAkhe che, AMkha ukheDI nAkhe che, hAthapaga phADe che, chAtI bALI nAkhe che, nAka kApI le che, kaDhAImAM taLe che, tIkSaNa trizuLathI bhede che ane agnimukhA bhayaMkara jAnavane bhakSya tarIke Ape che. 77. 11 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) lokaprakAza / [ sarga 14 chidyante kRpaNAH kRtAntaparazostIkSNena dhArAsinA ___ krandanto viSavicchubhiH parivratAH saMbhakSaNavyApRtaiH / pATyante krakacena dAruvadasipracchinnabAhudvayAH kumbhISu trapupAnadagdhatanavo mUSAsu cAntargatAH // 78 // bhRjyante jvaladambarISahutabhugjvAlAbhirArAvaNAH dIptAMgAranibheSu vajrabhavaneSvaMgArakeSUsthitAH / / dahyante vikRtoyabAhuvadanAH krandanta AtasvarAH pazyanta: kRpaNA dizo vizaraNAstrANAya ko no bhavet // 79 // tIkSNairasibhirdIptaiH kuntairviSamaiH parazvadhaiH cakaiH / parazutrizUlamudgaratomaravAsImusuMDhIbhiH // 8 // saMbhinnatAluzirasaH chinnabhujA: chinnkrnnnaasaussttaaH| bhinnahRdayodarAntrA bhinnAkSipuTAH suduHkhArtAH // 81 // nipatanta utpatanto viceSTamAnA mahItale dInAH / nekSante trAtAraM nairayikAH karmapaTalAndhAH // 82 // ityAdi / paramAdhAmIe nArakone yamanI kuhADIthI paNa adhika tIkSNa dhAravALI talavArathI chede che, e rUdana karatA rahe ane bhakSaNatatpara jherI vIMchIothI gherI le che. emanA beu hAtha talavArathI chedIne pachI emane karavatathI vere che, emane sIsuM pAI zarIra bALI nAkhI mulImA ne bhUsabhA Aye cha. 78. A nArako bUmo mAryA karatA hoya chatAM emane jAjavalyamAna khadiranA agninI javAlAethI bhuMje che. vaLI baLatA aMgArA jevA vajanA bhavanamAM eo utpanna thAya che tyAM ja vikRta hAthamaoNAMvALA evA eo dInasvare rUdana karI rahyA hoya chatAM emane bALavAmAM Ave che. e dIna jI cadiza joyA kare che paNa nathI emane kaI sahAya karatuM ke nathI emanuM / rakSA 42tu. 74. tINa talavAro vaDe, tejasvI bhAlAMo vaDe, viSama kodALIo vaDe, tathA cakra parazu trizULa mura bANa vAMsalA ane hathoDA vaDe emanAM tALu tathA mastakanA cUrecarA karI nAkhe che; emanAM hAtha, kAna, nAka, ane hoThane chedI nAkhe che ane hadaya, paTa AMkho tathA AMtaraDAne bhedI nAkhe che. AvAM AvAM du:kha bhogavatA e karmapaDalAM dIna nAke pRthvI para paDatA uThatA ALeTyA kare che paNa emanuM kaI rakSaNahAra nathI. 80-82. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e vedanAnuM hRdayabhedaka varNana / (107) tthaa| kumbhISu pacyamAnAste procchlntyuurdhvmrditaaH| utkarSato yojanAnAM zatAni paMca nArakAH // 83 // toTyante nipatantaste vjrcNcuuvihNgmH| vyAghrAdibhirvilupyante patitA bhuvi vaikriyaiH // 84 // paramAdhAmikAste ca pApino'tyantanirdayAH / paMcAgnyAditapaHkaSTaprAptAsuravibhUtayaH // 85 // mRgayAsaktavat meSamahiSAdyAjidarzivat / ete hRSyanti tAcchIlyAt dRSTvArtAn hanta nArakAn // 86 // hRSTAH kurvantyadRhAsaM tripadyAsphAlanAdikam / / itthaM yathaiSAM syAt prItiH na tathA nATakAdibhiH // 87 // mRtvANDagolikAbhikhyAH te'pi syuH jalamAnuSAH / bhakSyaiH pralobhyAnItAste taTe'NDagolakArthibhiH // 88 // yantreSu pIDyamAnAzca soddhkssttkdrthnaaH| SaDabhirmAsairmRtA yAnti narakeSvasakRttathA // 89 // A nArakone kuMbhamAM pakAvavAmAM Ave che tyAre e pAMca pAMcaso yojana jeTale uMce uchaLe che. tyAMthI pAchA pRthvI para paDatAM ja emane vajAtulya cAMcavALA vaikriya pakSIo teDavA mAMDe che ane vaikiya vyAdhra vagere hiMsaka jAnavara eone vinAza kare che. 83-84. A paramAdhAmIo atyanta pApI ane nirdaya che. paMcAgni tapa Adi kaSTakAraka tapazcaryA karavAthI emane asurapaNunI vibhUti prApta thaI che. mRgayAsakta lokonI peThe tathA meSamahiSAdinA yuddha jenArAonI peThe e svabhAvika rIte ja e pIDA pAmatA nArakone joIne harSa pAme che; tathA tALIo pADI pADIne aTTahAsa kare che. ene emAM jevo Ananda thAya che te Ananda nATaka vagere jevAthI paNa thato nathI. 85-87. eo paNa vaLI marIne "aMDagolika" nAmanA jalamanuSyo thAya che. enA aDa. geLA levA mATe ene bhakSyavaDe bhAvIne kinAre lAvavAmAM Ave che. tyAM emane ghANImAM ghAlI pIlavAmAM Ave che. eo cha mAsa paryanta kadarthanA sahana karI mRtyu pAmI narakamAM taya che. 88-86. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) lokaprakAza / [ sarga 14 dharmAyAM ca tridhApyetAH pUrvoktAH santi vedanAH / paraM zItoSNayormadhye uSNaiva kSetravedanA // 90 // tathAhi / utpattisthAnakAnyeSAM santyAvRtagavAkSavat / tatrotpatyAdhaH patanti kaSTAt puSTavapurbhUtaH // 91 / / anyatra cotpattidezAt prAleyAcalazItalAt / sarvatra narakeSu mA khadirAGgArasannibhA // 92 // tataH zItayonikAnAM teSAM nArakadehinAm / janayatyadhikaM kaSTaM kSetramuSNaM hutAzavat // 93 // prathamapratare cAsyAM nArakANAM bhavedvapuH / hastatrayaM dvitIye'smin hastAH paMcAdhikAni ca // 94 / / aSTAMgulAni sArdhAni tRtIye prastaTe punaH / saptahastAH saptadazAMgulAnyupari nirdizet // 95 ||yugmm / / caturthe prastaTe hastA daza sAdhaM tathAMgulam / dazAMgulAdhikA jJeyA hastA dvAdaza paMcame // 96 // SaSTe caturdaza karAH sasArdhASTAdazAMgulAH / saptame ca saptadaza karA: syuH vyaMgulAdhikAH // 97 // mA pramANe trIla 52mAdhAmIta' vehanA 1f vI. (3). ghamanArakImAM uparokta traNa prakAranI vedanA che. paNa tyAM "zIta" ane "uSNa" e me prA2mAMthAta 'Y' kSetravehanA cha. 60. te mA pramANe: gharmA" nA nArakanAM utpattisthAne goLa gavAkSa jevAM che. tyAM utpanna thaIne puchazarIravALA e nArake kaSTapUrvaka nIce paDe che. eone utpatti pradeza te himAlaya parvata samAna ekadama zItaLa che. paNa e zivAyanA bIjA sarva pradezanI pRthvI kheranA aMgArA jevI (dhagIrahelI) che. tethI zItAnivALA e nArakone e uSNakSetra agninI peThe adhika kaSTa utpanna harecha.81-83. A narakanA pahelA prataramAM nArakanuM zarIramAna traNa hAtha che, bIjA prataramAM pAMca hAtha ne sADAATha AgaLa che, trIjAmAM sAta hAtha ne sattara AMgaLa, ceAthAmAM daza hAtha ne deha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka pahelI narakapRthvInA jIvonuM dehamAna / ekonaviMzatirhastAH sasArdhaikAdazAMgulAH / aSTame prastaTe deho navamaprastaTe punaH // 98 // yuktAMgulAnAM viMzatyA karANAmekaviMzatiH / dazame jinasaMkhyAste sasArdhacaturaMgulAH // 99 // yugmam // ekAdaze karAH SaDUviMzatistrayodazAMgulAH / dvAdaze'STAviMzatiste'GgulAH sArdhekaviMzatiH // 100 // gulAdhikA ekatriMzaddhastAtrayodaze / pratareSu vapurmAnaM kramAdratnaprabhAkSiteH // 101 // svAbhAvikatanordehamAnametadudIritam / svasvadehAt dviguNitaM sarvatrottaravaikriyam // 102 // jaghanyatastu sahajottaravaikriyayoH H kramAt / aMgulA saMkhyasaMkhyAMzau mAnaM prAraMbha eva tat // 103 // sarvAsvapi kSitiSvevaM sarveSAM nArakAMginAm / svAbhAvikAMgAt dviguNaM jJeyamuttaravaikriyam // 104 // AMgaLa, pAMcamAmAM bAra hAtha ne daza AMgaLa, chaThThAmAM cauda hAtha sADAaDhAra AMgaLa, sAtamAmAM satara hAtha ne traNa AMgaLa, AThamAmAM gaNIza hAtha sADAagyAra AMgaLa, navamAmAM ekavIza hAtha vIza AMgaLa, dazamAmAM cAvIza hAtha sADAcAra AMgaLa, agyAramAmAM vIza hAtha tera AMgaLa, khAramAmAM aDayAvIza hAtha ne upara sADIekavIza AMgaLa, ne chellA teramA prataramAM ekatrIza hAtha ne cha AMgaLa che. 94-101. ( 109 ) evIrIte dharmo urdU ratnaprabhA pRthvInA pratAmAM nArakAvu zarIramAna che. e sa pramANa kku te eenA * svAbhAvika ' zarIra nuM samajavu, emanA * uttaravaikriya ' zarIra teA pAtapAtAnAM zarIrathI bamaNAM che. 102. meyonAM ( 1 ) ' svAbhAvi4 ' tathA ( 2 ) ' uttarakhaiDiya ' zarIranu bhAna dhanyataH anukrame aMgulanA asaMkhyAtA tathA sakhyAtA bhAga jeTaluM che; ane prAraMbha samaye ja hoya che. 103. evI rIte sarva narakAmAM, sarva nArakAnuM uttaravaikriyazarIramAna emanA svAbhAvika zarIramAna karatAM bamaNu samajavu. 104, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (110) [ sarga 14 atra ayaM AmnAyaH / paipayaravuDhi aMgula sahAchappanna huMti rayaNAe / tikara tiaMgula karasatta aMgulA saDhiguNavIsam // 105 // paNadhaNu aMgulavIsaM bArasadhaNu dunni hattha saTThA ya / bAsaDidhaNuha sadA bIyAisu payaravuDhi kammA // 106 // sahasrANi dazAbdAnAM prathamapratare sthitiH / jaghanyA punarutkRSTA sahasrA navatiH smRtAH // 107 // dazalakSAzca varSANAM lakSANAM navatistathA / kramAjaghanyotkRSTA ca dvitIyapratare sthitiH // 108 // evaM ca / navatyabdasahasrebhyaH samayAdyadhikasthitiH / dazAbdalakSonAyuzca na saMbhavati nArakaH / / 109 / / varSANAM navatirlakSA: pUrvakoTistathaiva ca / tRtIyapratare jJeyA jaghanyotkarSata: sthitiH // 110 // ahIM AmnAya A pramANe che -(pahelI) ratnaprabhA pRthvImAM dehamAna uttarottara pratyeka prata pUrvapUrvanA karatAM sADIchapana AgaLa vadhatuM che (e ApaNe joI gayA). have bIjImAMnA dareka prata eja pramANe traNa hAtha ne traNa AgaLa vadhatuM, trIjImAMnA dareke sAta hAtha sADI ogaNIza AMgaLa, cothImAMnA dareke pAMca dhanuSya vIza AMgaLa, pAMcamImAMnA pratyeka bAra dhanuSya aDhI hAtha ane chaThThImAMnA pratyeka ( uttarottara ) pratare ( pUrva pUrvanA karatAM ) sADI mAsa dhanuSya vacatu che. 105-106. e pramANe dehamAna kahyuM. have dehasthiti viSe. pahelA prataramAM nArakanI sthiti jaghanyataH dazahajAra varSanI, ane utkarSataH nevuM 002 varSanI cha. 107. bIjA prataramAM sthiti eja pramANe anukame daza lAkha varSanI ane nevuM lAkha varSanI cha, 108. e parathI ema siddha thAya che ke koIpaNa nArakanI Ahusthiti nevuM hajAra varSathI adhika hoya te (jaghanya) daza lAkha varSanI to samajI ja levI, daza lAkhathI nyUna nahiMja. 109. trIjA prastAmAM jaghanyataH tevuM lAkha varSonI, ane utkarSataH koDa pUrvanI sthiti che. 110. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] emanI AyuSyasthiti / emano avadhijJAnano viSaya vgaire| (111) jaghanyA pUrvakoTayekA caturthapratare sthitiH / dazabhAgIkRtasyaiko bhAgo'bdheH paramA punaH // 111 // eko bhAgaH paMcame ca jaghanyotkarSataH punaH / / syAtAM dvau dazamau bhAgau tau SaSTe ca jaghanyataH // 112 // utkarSatazca SaSTe syustrayo bhAgAsta eva ca / jaghanyataH saptame syurutkarSAttaccatuSTayam // 113 // yugmam // jaghanyato'STame bhAgAzcatvAra eva tAdRzAH / utkarSatazcASTame syurbhAgA paMca payonidheH // 114 // paMcaiva bhAgAstAhakSA navame tu jghnytH| utkarSAnnavame SaT te dazame SaD jaghanyataH // 115 // utkarSAdazame saptaikAdaze te jaghanyataH / ekAdaze'STa cotkarSAt dvAdaze'STa jghnytH|| 116 // dvAdaze punarutkarSAnnava bhaagaastryodshe| nava bhAgA jaghanyenotkarSataH sAgaropamam // 117 // vizeSakam // cothA prataramAM jaghanyata: eka koDa pUrvanI ane utkarSata: eka dazAMza sAgaropamanI cha. 111. pAMcamA prataramAM sAgaropamanA eka dazAMza jeTalI jaghanya sthiti che ane enA be jeTalI utkRSTa sthiti che. chaThThAmAM eTalIja eTale ke be dazAMza sAgaropama jeTalI jaghanya sthiti che ane traNa dazAMza sAgaropama jeTalI utkRSTa sthiti che. sAtamAmAM traNa dazAMza sAgaropama jaghanya ane cAra dazAMza sAgaropama utkRSTa sthiti che. 112-113. AThamA prataramAMnA nArakonI Ayusthiti jaghanyataH te ja (cAra dazAMza sAgaropamanI) cha, bhane 4rSata: pAMya zAMza sAgaropamanI cha. 114. navamA prataramAM e jaghanya sthiti eTalI ja eTale pAMca dazAMza sAgaropamanI che. ane utkRSTa cha dazAMza sAgaropamanI che. dazamAmAM jaghanya cha dazAMza sAgaropamanI ane utkRSTa sAta dazAMza sAgaropamanI che. agyAramAmAM sAta dazAMza sAgaropamanI jaghanya ane ATha dazAMza sAgaropama utkRSTa sthiti che. bAramA prataramAM eja ATha dazAMzanI jaghanya ane nava dazAMzanI utkRSTa sthiti che. chellA teramA prataramAM nava dazAMza sAgaropamanI jaghanya ane saMpUrNa eka sAgaropamanI utkRSTa sthiti che, 115-117, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) lokaprakAza / [ sarga 14 asyAM lezyA ca kApotI jaghanyo'vadhigocaraH / gavyUtAnAM trayaM sAI parasteSAM catuSTayam // 118 // utpadyante cyavante ca sarvadA nArakA iha / / kadAcit viraho'pi syAjaghanyaH samayaM sa ca // 119 // utkarSato muhUrtAnAM caturviMzatirAhitA / sarvAsAM samudAye ca muhUrtA dvAdazAntaram // 120 // ekena samayenaikAdayo'saMkhyAvasAnakAH / utpadyante cyavante'syAmevaM sarvakSitiSvapi // 121 // iti ratnaprabhApRthivI // 1 // atha vaMzAbhidhA pRthvI dvitIyA parikIrtyate / yA zarkarANAM bAhulyAt gotreNa zarkarAprabhA // 122 // ghanodadhyAdikaM sarvaM jJeyamatrApi pUrvavat / ghanodadhyAdivalayaviSkambhastu viziSyate // 123 // A narakamAM kApalezyA che, tathA avadhijJAnano viSaya jaghanya sADAtraNa gAuno ane utkRSTa cAra gAuna che. 118. ahiM nArako sadAye upajyA kare che ane avyA kare che. kadAca aMtara paDe to ochAmAM ochuM eka samayanuM, ane vadhAremAM vadhAre vIza muhUrtanuM aMtara paDe; jyAre sarva narakapRthvInA samudAyanI apekSAe to bAra muhUrtanuM aMtara paDe. 119-120. A narakapRthvImAM eka samaye ekathI te asaMkhyAta sudhI nArako unna thAya che ane cave che. sarve narakamRthvImAM ema ja thAya che. 121. e pramANe ratnaprabhApRthvInuM svarUpa kahyuM. (1) have bIjI vaMzA nAmanI narakamRthvInuM varNana karuM chuM. tyAM zarkarA bahu hovAthI enuM gotranAma zarkarA prabhA kahevAya che. 122. ahiM "ghanedadhi" Adi sarva vAnAM pUrvavat jANavAM. phakata ghodadhi vagerenA valayonA visamA 32 che. 223. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sacaivam / narakapRthvI / enA ' prastaTa' ke 'pAthaDA ' / 15 yojanaikatRtIyAMzayutAni yojanAni paT / vaMzAyAmAdyavalaye viSkambhaH parikIrttitaH // 124 // pAdonAni yojanAni paMca mAnaM dvitIyake / yojanaM yojanasya dvAdazAMzAH sapta cAntime // 125 // trayodazabhirityevaM tRtIyabhAgavarjitaiH / alokaH zarkarApRthvIparyantAt kila yojanaiH // 126 // ekaM lakSaM yojanAnAM sadvAtriMzatsahasrakam / asyA bAhalyamAdiSTaM viziSTajJAnazAlibhiH // 127 // muktvaikaikaM sahasraM ca prAgvadasyAmuparyadhaH / ekalakSe yojanAnAM sahastraistriMzatAnvite // 128 // ekAdaza prastaTAH syuH teSAM pratyekamantaram / yojanAnAM sahasrANi nava sapta zatAni ca // 129 // yugmam // pratiprataramekaiko bhavecca narakendrakaH / madhyabhAge'tha nAmAni teSAM jJeyAnyanukramAt // 130 // , e taphAvata A pramANe che:-- vaMzA ' nA pahelA valayane viSNuMbha cha pUrNAMka eka tRtIyAMza yAjana che; khIjA valayanA pANApAMca ceAjana che; jyAre chellA trIjA valayanA eka pUrNAMka sAta khArAMza yAjana che, ane evI rIte (gaNita karatAM) A ' zarkarAprabhA '-vaMzAnA cheDAthI mAra purNA me tRtIyAMza yonnane cheTe 'u' che. 124-126. S ( 113 ) A narakapRthvInI jADAi eka lAkha matrIza hajAra ceAjananI kahI che. ahi paNa heThaLa upara hajAra hajAra ceAjana mUkIne zeSa eka lAkhane trIza hajAra yeAjanamAM agyAra ' pratara ' AvelAM che. vaLI evA e pratara vacce antara che te nava hunnara sAtaseo yonjana bheTalu che. 127-127. hare ' pratara 'nA madhyamAM me narandra che. sezanAM nIce pramANe " nAbhAlidhAna " bhavAra bhaguvA :- 1.30. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) lokprkaash| (sarga 14 dhaniko dhanakazcaiva manako vanakastathA / ghaTTasaMghaTTa jihvAkhyAH apajihvastathAparaH // 131 // lolazca lolAvartazca ghanalolastathaiva ca / pratiprataramebhyo'STAvaSTau syunarakAlayAH // 132 // tatrAdyaprataramadhyanarakAdAvalI prati / SaTtriMzat dikSu narakAH paMcatriMzat vidikSu ca // 133 // prathame paMktigAH paMcAzItiyuktaM zatadvayam / / dvitIyAdiSu caikaikahInA: syuH sarvapaMktayaH // 134 // dvitIyapratare tasmAt dvizatI saptasaptatiH / tRtIye paMktinarakA dvizatyekonasaptatiH // 135 // caturthe paMktinarakA dve zate saikaSaSTike / paMcame dvizatI teSAM tripaMcAzatsamanvitA // 136 // paMcacatvAriMzadADhaye dve zate SaSTa iiritaaH| saptamaprastaTe saptatriMzatADhayA zatadvayI // 137 // ekonatriMzadadhike dve zate prastaTe'STame / ekaviMzatyadhike ca dve zate navame matAH // 138 // zatadvayaM ca dazame trayodazAdhikaM bhavet / ekAdaze prastaTe ca pacottaraM zatadvayam // 139 // (1) dhani, ( 2 ) dhana, ( 3 ) mana, (4) vana, (5) , (6) saMgha, (7) niDa, (8) mazi0, (4) , (10) a nd tathA (11) 5 A narakendrothI pratyeka pratare ATha ATha narakAvAsa nIkaLelA che. pahelA prataranA madhyanA narakAvAsathI cAre dizAomAM chatrIza chatrIza ane cAre vidizAomAM pAMtrIza pAMtrIza narakAvAse che. eTale e rIte tyAM (pahelA prataramAM) basone cAzI narakAvAso thayA. te pachInA prastomAM dareka paMkitamAM uttarottara akeka ocho eche che. eTale bIjA prataramAM basa satera thayA, trIjAmAM basa egaNetera, cethAmAM basa ekasaTha, pAMcamAmAM bese ne trepana, chaThThAmAM basa ne pIsatALIza, sAtamA prataramAM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enA samagra narakAvAsa / enA nArakonuM dehamAna / (115) SaDviMzatiH zatAni syuH navatiH paMcabhiryutA / vaMzAyAM narakAvAsAH sarve paMktigatAH kila // 140 // sahasrAH saptanavatizcaturvizatilakSakAH / trizatI paMcabhiryuktA prAgvat puSpAvakIrNakAH // 141 // sarve ca narakAvAsA lakSAH syuH pNcviNshtiH| vaMzAyAM jJAnibhidRSTA jJAnena sarvagAminA // 142 // eSAM saMsthAnamuccatvaM svarUpaM vedhanAdikam / ratnaprabhAvadvijJeyaM vyastrAdyanukramo'pi ca // 143 // SaDaMgulAdhikAH ekatriMzatkarAH vapurbhavet / prathamaprastaTe vaMzApRthivyAM nArakAMginAm // 144 // dvitIye ca catustriMzatkarAH navAMgulAdhikAH / dvAdazAMgulayuksaptatriMzatkarAstRtIyake // 145 // catvAriMzatkarAsturye'dhikapaMcadazAMgulAH / paMcame te tricatvAriMzat sahASTAdazAMgulAH // 146 // base sADatrIza, AThamAmAM baso ne ogaNatrIza, navamAM baso ne ekavIza, dazamAmAM baso ne tera ne agyAramAmAM base ne pAMca nArakAvAse che. 133-139 e gaNatrIe A narakamRthvImAM sarvamaLI "paMktigata' narakAvAso be hajAra chaso ne 5yA thayA. 140. vaLI tyAM covIza lAkha satANuM hajAra traNane pAMca pUrvokta "puSpAvakIrNa mAvAsA che. 141. eTale sarva maLIne e narakapRthvImAM pacavIza lAkha pUrepUrA narakAvAso thayA-e pramANe kevaLajJAnIoe potAnA sarvavyApaka jJAnavaDe jaIne kahyuM che. 142. A nArakAvAsenAM saMsthAna, uMcAi, uMDANa Adika svarUpa tathA trikoNAdikano anukrama -- sarva namAnA te te vAna pramANe sabhA . 143. A vaMzAnarakanA pahelA prastaTamAM nArakanuM zarIramAna ekatrIza hAtha ne cha AMgaLanuM che; bIjAmAM cotrIza hAtha nava AMgaLanuM che. trIjAmAM sADatrIza hAtha bAra AMgaLanuM; cothAmAM cALIza hAtha paMdara AMgaLanuM; pAMcamAmAM tetAlIza hAtha aDhAra AMgaLanuM; chaThThAmAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) lokprkaash| [ sarga 14 karANAM saptacatvAriMzadvihInAMgulaistribhiH / SaSTe'tha saptame pUrNAH karAH paMcAzadAhitAH // 147 // aSTame ca tripaMcAzat karAH vyaMgulazAlinaH / navame'gulaSaTkADhyAH SaTpaMcAzat karAH matAH // 148 // ekonaSaSTiH hastAnAM dazame sanavAgulAH / ekAdaze ca dvASaSTiH karAH sadvAdazAGgulAH // 149 // sthitiH jaghanyAsyAmAdye'mbudhimAnA'parA tu sA / kRtaikAdazabhAgasyAmbudheH bhAgadvayAnvitA // 150 // dvitIyaprastaTe laghvI dvibhAgasahito'mbudhiH / utkRSTA caikAdazAMzaizcaturbhiradhiko'mbudhiH // 151 // tRtIye prastaTe vAdhiH caturbhAgayuto lghuH| SaDbhirbhAgaiH yutazcAbdhirutkRSTA sthitirAhitA // 152 // jaghanyA prastaTe turye ssddbhaagyutvaaridhiH| utkRSTA cASTabhirbhAgairyukta ekaH payonidhiH // 153 // paMcame'lpIyasI bhAgairaSTabhiH saha vAridhiH / garIyasI cAtra bhAgairdazabhiH saha toyadhiH // 154 // tAlIza hAtha ekavIza AMgaLanuM; sAtamA mAM pacAsa hAthanuM barAbara; AThamAmAM trepanahAtha traNa AMgaLanuM; navamAmAM chapana hAtha cha AMgaLanuM; dazamAmAM ogaNa sATha hAtha nava AMgaLanuM ane agyAramAM prastamAM bAsaTha hAtha ne bAra AMgaLanuM che. 144-149. A narakanA prathama pastaTamAM nArakono sthitikALa jaghanya eka sAgaropamane, ane utkRSTa agyAraza sAgaropamano che. 150. vaLI enA bIjA prataramAMnA nArakone sthitikALa jaghanyataH eka pUrNaka be agyAraza, ane utkarSata: eka pUNuka cAra agyAraza sAgaropama che. 151. trIjA prastaTanA nArakene sthitikALa jaghanyata: eka pUrNAka cAra agyAraza sAgaropama tathA utkarSata: eka pUNaka che agyAraza sAgaropama che. 15ra. cothA prastaTanA nArakone sthitikALa jaghanyata: eka pUrNAka che agyArAMza ane utkarSata: eka pUNuMka ATha agyAraza sAgaropamana che. 153. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetro ] e nArakono sthitikALa ke AyuSya vagere / dazabhAgAnvitazcAbdhiH SaSTe tu syaajghnytH| utkarSatazcaikabhAgasaMyuktaM sAgaradvayam // 155 // sAgaradvayamekAMzasaMyuktaM saptame laghuH / tribhirekAdazAzaizca yuktamabdhidvayaM guruH // 156 // aSTame tu tribhirbhAgaiH sahAbdhidvitayaM laghuH / aMcitaM paMcabhirbhAgervAridhidvitayaM guruH // 157 // navame'lpIyasI paMcabhAgADhyamambudhidvayam / payodhidvitayaM saptabhAgopetaM garIyasI // 158 // jaghanyA dazame saptabhAgADhayaM sAgaradvayam / utkRSTA sAgaradvaMdvaM bhAgairnavabhiranvitam // 159 // navabhAgAnvitavAdhidvayamekAdaze laghuH / utkRSTA ca vAridhInAM saMpUrNa tritayaM bhavet // 160 // pAMcamA prastaTanA nArakena sthitikALa jaghanyata: eka pUrNaka ATha agyArAMza ane utkarSataH eka pUrNaka daza agyAraza sAgaropamana che. 154. chaThThA prastaTamAM nArakena sthitikALa jaghanyata: eka pUrNaka daza agyAraza ane utkauta: be pUrNAka eka agyAraza sAgaropamana che. 155. sAtamA prastaTanA nArakono sthitikALa jaghanyata: be pUrNAka eka agyArAMza ane utkarSataH be pUNaka traNa agyAraza sAgaropamana che. 156. AThamA prastaTanA nArakone sthitikALa jaghanyataH be pUrNAka traNa agyAraza sAgarapama ane utkarSataH be pUrNAMka pAMca agyAraza sAgaropamane jANa. 157. navamA prastaTamAM nArakena sthitikALa jaghanyataH be pUNuka pAMca agyArAMza ane utkauta: be pUrNAMka sAta agyAraza sAgarepamAne che. 158. dazamA prataramAM nArakono sthitikALa jaghanyata: be pUrNAMka sAta agyArAMza ane uka utaH be pUNuMka nava agyAraza sAgaropamano che. 159. chellA agyAramAM prastaTanA nArakeno sthitikALa jaghanyata: be pUrNaka nava agyArAMza sAgaropamano ane utkarSata: barAbara traNa sAgaropamano che. 160. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) lokaprakAza / [sarga 14 prAgvat lezyA ca kApotI hyavadhergocaro guruH / gavyUtAnAM trayaM sAddhaM gavyUtatritayaM laghuH // 161 // nArakacyavanotpattiviraho'tra jaghanyataH / samayaM yAvadutkarSAt dinAni sapta kIrtitaH // 162 // iti zarkarAprabhApRthivI // 2 // __atha zailAbhidhA pRthvI tRtIyA parikIrtyate / yA vAlukAnAM bAhulyAt gotreNa vAlukAprabhA // 163 // asyAM prathamavalaye viSkambho yojanAni SaT / dvau tribhAgau yojanasya dvitIye valaye punaH // 164 // paMcaiva yojanAni syuH valaye'tha tRtIyake / yojanasya dvAdazAMzairaSTabhiH saha yojanam // 165 // yugmam / trayodazabhirityevaM stRtiiyaaNshyojnaiH| aloko vAlukApRthvIparyantataH prarUpitaH // 166 // zeSa ghanodadhyAdisvarUpaM dharmAvat // A narakamRthvImAM paNa pUrvavat kApatalezyA che. vaLI avadhijJAnano viSaya utkarSata: sADAtraNa gAUna tathA jaghanyata: traNa gAune che. 161. A narakanA nArakone utpatti ane vanano atara jaghanyataH eka samaya, ane ata: sAta hipasInA cha. 112. e pramANe bIjI zarkarA prabhA nAmanI naraka pRthvInuM varNana thayuM. (2). have trIjI zailA nAmanI naraka pRthvInuM varNana karIe. e zailAmAM vAlukA eTale veLu ke retInI bahoLatA hovAthI, e "vAlukAprabhA"ne nAme sANAya che. 193. emAM pahelA valayano viEbha cha jana che, bIjA valayane pAMca pUNaka be tRtIyAMza jana che, ane trIjA valayane eka pUrNaka be tRtIyAMza yojana che. e pramANe kula tera pUNuka eka tRtIyAMza ejane vAlukAprabhAne sImADo pUro thayo. tyAMthI AgaLa pharato mAcha. 194-196. enuM ghanodadhi Adi zeSa svarUpa "gharmA" pramANe che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] trInI narakapRthvI / enA 'pAthaDA' ane nrkaavaas| (119 ) aSTAviMzatyA sahasraH yojanAnAM samanvitam / lakSaM bAhalyamAdiSTaM asyAM dRSTajagatrayaiH // 167 // muktvA caikaikaM sahastraM prAgvadasyAmuparyadhaH madhye SaDviMzatisahasrADhayaikalakSayojanam // 168 // nava syuH prastaTAsteSAM pratyekamidamantaram / sahasrANi dvAdazaiva trizatI paMcasaptatiH / / 169 // yugmam // pratiprataramekaiko madhye syAnnarakendrakaH / te ca taptaH tapitazca tapanaH tApanastathA // 170 / / nidAghazca prajvalitaH paraH ujjvalitAbhidhaH / tathA saMjvalitAbhikhyaH saMprajvalitasaMjJakaH ||171||yugmm|| __ ebhyazca paMktayo dina vidizAsu ca nirgatAH / paMcaviMzatirAvAsAstatra digvartipaMktiSu // 172 // vidizApaMktiSu caturvizatiH nrkaalyaaH| prathamapratare saptanavatyADhayaM zataM same // 173 // dvitIyAdiprastaTe syuH zreNya ekaikavarjitAH / tato dvitIya ekonanavatyADhayaM zataM same // 174 // A zilA" nI jADAI eka lAkha aThyAvIza hajAra jananI kahI che. 167. emAM paNa uparanA ne heThaLanA hajAra hajAra jana cheDIne bAkInA eka lAkha chAza hajAra jana pramANa madhyabhAgamAM nava pratara che. ane emAM eka bIjAthI bAra hajAra traNa paMcotera janane aMtare che. 168-19. prata2 ataresa nanda cha bhane yamana (1) , (2) tapita, (3)tapana, (4) pita, (5) nihAdha, (1) pravalita, (7) palita, (8) savasita ane. (8) sapravalita-mevAMnAbha cha. 170-171. e narakendrothakI cAra dizAomAM cAra ane cAra vidizAomAM cAra maLIne ATha paMkti ke AvaLI nIkaLelI che-emAM, digavarti paMktiomAM pacavIza pacavIza ane vidigavarti paMkitaomAM covIza vIza nArakAvAse che. ema pahelA prataramAM samagra ekane sattA'navAsA che. 172-173. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120) lokprkaash| [ sarga 14 saikAzIti tRtIye taJcaturthe satrisaptati / paMcame pratare proktaM paMcaSaSTiyutaM zatam // 175 // SaSTe ca prastaTe saptapaMcAzaM sammataM zatam / zatamekonapaMcAzadyuktamuktaM ca satame // 176 // aSTame tvekacatvAriMzatopetaM zataM matam / trayastriMzaM zataM caikaM navame prastaTe bhavet // 177 // evaM caturdazazatI paMcAzItisamanvitA / vAlukAyAM paMktigatAH sarve'pi narakAlayAH // 178 // sahasrANyaSTanavatistathA lakSAzcaturdaza / zatAH paMca paMcadazAdhikAH puSpAvakIrNakAH // 179 // evaM ca vAlukApRthvyAM narakAH sarvasaMkhyayA / lakSA: paMcadaza proktAH tatvajJAnamahArNavaiH // 180 // zeSa sarva svarUpaM dharmAvat // __ dvASaSTiH pANayaH sArdhAH prathamaprastaTe tanuH / sArddhasaptAMgulADhayAzca dvitIye saptatiH karAH // 181 // vaLI bIjA ane te pachInA prataramAM pratyeka zreNie akeka ocho ocho (narakAvAsa) che. eTale hisAba gaNatAM bIjA prataramAM saghaLA maLIne ekaso nevAzI ( narakAvAsa ) thayA, 174. e ja pramANe trIjA prataramAM samagra thaIne ekasa ekAzI, cothAmAM eka tera, pAMcamAmAM eka pAMsaTha, uThThAmAM eka satAvana, sAtamA mAM eka ogaNapacAsa, AThamAmAM eka ekatALIza ane chellA navamAmAM eka tetrIza che. 175-177. eTale nave prataranA thaIne kula caMdane paMcAzI paMktigata" narakAvAsa thayA. 178. vaLI "puSpAvakIrNa " narakAvAsanI saMkhyA cAra lAkha aThANuM hajAra pAMcasone paMdara uhI che. 178. eTale A "vAlukAprabhA" mAM sarva maLI paMdara lAkha narakAvAsa thayA. 180. zeSa sarva pAnA 'yA' pramANe che. pahelA prastaTamAM nArakenuM zarIramAna sADIbAsaTha hAtha che; bIjAmAM zIttera hAtha sADAsAta AMgaLa che. 181. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ___ tyAMnA nArako- dehamAna ane AyuSya / (121) tRtIye'STasaptatiste saMyuktA aMgulaistribhiH / turye sA gulanyUnAH SaDazItiH karAH kila // 182 // paMcame ca trinavatiH karAH saassttaadshaaNgulaaH| ekottarazataM SaSTe'dhyarddhatrayodazAMgulAH // 183 // navottaraM zataM hastAH saptame sanavAMgulAH / sArkIgulacatuSkADhayaM zataM saptadazottaram // 184 // karANAmaSTame jJeyaM navamaprastaTe tthaa| zataM sapAdaM saMpUrNa dvighnaM tUttaravaikriyam // 185 // prathame'bdhitrayaM ladhvI sthitirutkarSato'mbudheH / navabhAgIkRtasyAMzacatuSkADhayAH trayo'rNavAH // 186 // eSaiva ca dvitIye syAjaghanyA paramA punaH / vArddhitrayaM proktarUpairbhAgairaSTabhiraMcitam // 187 // tRtIye tu jaghanyAbdhitrayaM bhAgaiH sahASTabhiH / utkarSatastribhirbhAgairyuktamabdhicatuSTayam // 188 // trIjA prastaTamAM adyotera hAtha ne traNa AMgaLa zarIramAna che, jyAre cothAmAM paMcAzI hAtha ne sADI bAvIza AgaLa che. 182. pAMcamAM prastaTamAM nArakonuM trANuM hAtha aDhAra AMgaLa zarIramAna che, ane chaThThAmAM ekaso eka hAtha ne sADAtera AgaLa che. 183. sAtamAM prastaTamAM eonuM zarIramAna ekaso nava hAtha ne nava AMgaLa che vaLI AThamAmAM ekaso satara hAtha sADAcAra AMgaLa che. 184. navamAM prastaTamAM barAbara ekaso pacavIza hAthanuM zarIra che. uttarakiya zarIra vaLI sanAM, potapotAnA e zarIramAna karatAM bamaNuM che. 185. have e nAranI AyuSya sthiti viSe. pahelA prataramAM be sthiti " jaghanyataH traNasAgaropamanI che, ane utkarSata: traNa pUrNaka cAra navamAMza sAgaropamanI che. 186. bIjA prataramAM jaghanya sthiti traNa pUNaka cAra navamAMza sAgaropamanI che, jyAre utkRSTa sthiti traNa pRNuka ATha navamAMza sAgaropamanI che. 187, 16 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) jovaMA [sarga 14 bhAgatrayAnvitaM turye jaghanyAbdhicatuSTayam / utkarSataH saptabhAgayuktamabdhicatuSTayam // 189 // eSaiva pratare laghvI paMcame parikIrtitA / utkarSato dvibhAgADhathA prajJaptA paMcasAgarI // 190 // SaSThe jaghanyataH paMcapArAvArI dvibhAgayuk / utkarSataH paMcapArAvArI SaDbhAgasaMyutA // 191 // iyameva jaghanyA ca saptamapratare bhavet / yuktAnyekena bhAgena paramA sAgarANi SaT // 192 // sAgarANi SaDekAMzasaMyuktAnyaSTame lghuH| utkRSTA SaT sAgarANi paMcabhAgayutAni ca // 193 / / navame paMcabhAgADhyA jaghanyA SaT pyodhyH| utkarSataH sthitizcAtra saMpUrNAH sapta sAgarA: // 194 // trIjA prataramAM jaghanyataH traNa pUrNaka ATha navamAMza sAgaropamanI, ane utkarSataH cAra pUrNAka eka tRtIyAMza sAgaropamanI (sthiti) che. 188. cothA prataramAM jaghanyata: cAra pUrNAka eka tRtIyAMza sAgaropamanI sthiti che, ane utkRSTa cAra pUrNAMka sAta navamAMza sAgaropamanI che. 189. pAMcamA prataramAM jaghanyataH cAra pUrNAMka sAta navamAMza sAgaropamanI, ane utkarSata: pAMca pUNuka be navamAMza sAgaropamanI che. 10. chaThThA prataramAM jaghanyapaNe pAMca pUNaka be navamAMza sAgaropamanI sthiti che. jyAre utkRSTapaNe pAMca pUrNAka cha navamAMza sAgaropamanI che. 191. sAtamA prastaramAM ( nArakanI) jaghanya sthiti pAMca pUrNAka che navamAMza sAgaropamanI, ane utkRSTa sthiti che pUNaka eka navamAMza sAgaropamanI che. 192. AThamA prastaramAM emanI jaghanya sthiti che pUrNAka eka navamAMza sAgaropamanI che, jyAre utkRSTa sthiti che pUNuka pAMca navamAMza sAgaropamanI che. 194. navamA prastaramAM emanI jaghanya sthiti che pUrNaka pAMca navamAMza sAgaropamanI che, tyAre emanI utkRSTa sthiti barAbara sAtasAgaropamanI che. 194. have A nArakInA jInI lehyAvi. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] emanI lezyA / emano avadhijJAnano viSaya / (123 ) prathamapratare cAtra keSAMcinnArakAMginAm / kApotalezyA sarveSu nIlalezyApareSu ca // 195 / / sthitiH kApotalezyAyA bhavedutkarSato'pi yat / palyopamAsaMkhyabhAgAbhyadhikaM sAgaratrayam // 196 // dvitIyAdiprastaTe tu jaghanyApi na sA sthitiH / tadAdya eva pratare kApotyasyAmiti sthitam // 197 / / tatrApi palyAsaMkhyAMzAdhikAmbhodhitrayAvadhi / bibhratAmAyureSA syAnnIlaivAto'dhikAyuSAm / / 198 // sajAtIyApi lezyA syAdadho'dho'nukramAdiha / kliSTA kliSTatarA kliSTatamA sarvAsu bhUbhiSu // 199 / / utkarSato'vadhikSetraM gavyUtatrayamatra ca / jaghanyatazca gavyutadvayaM sArddha tadAhitam // 200 // atrotpatticyavanayorantaraM paramaM bhavet / dinAni paMcadaza tajjaghanyaM samayAtmakam // 201 // pahelA prataramAM keTalAka nArakonI "kApata" lehyA che, jyAre bIjA sarva prataramAM 'nI' khezyA cha. 185. kAta lezyAnI sthiti utkarSataH traNa sAgaropama ne upara palyopamano asaMkhyAtabe bhAga" che; ane bIjA tathA te pachInA prastAmAM to jaghanyata: paNa eTalI sthiti nathI; mATe A narakamAM pahelA prataramAM ja kApata vezyA che ema nakkI thayuM. 196-197. vaLI emAM paNa, jemanuM AyuSya traNa sAgaropama ne upara pApamane asaMkhyame bhAga" che temane ja kApata lezyA che. ethI adhika AyuSya-sthitivALAnI nIla lehyA 4 che. 108. e sajAtIya lesyA paNa heThaLa heThaLa sarva pRthvImAM anukrame kilaSTa, vadhAre kilaSTa ane atizaya kilaSTa hoya che. 19. A vAlukA pRthvImAM, avadhijJAnanuM kSetra utkRSTapaNe traNa gAunuM che ane jaghanyapaNe maDhI anuche. 200. jI utpatti bhane ' 2yavana' cye santa2 4'ta: 542 hivasanu bhane dhanyata; samayamAtranu huM che. 201. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) lokaprakAza / [sarga 14 iti vAlukAprabhApRthivI // 3 // __ athAMjanAbhidhA pRthvI caturthIyaM nirupyate / yA proktA paMkabAhulyAt paMkaprabheti gotrataH // 202 // __ saptayojanavistIrNamasyAM valayamAdimam / sapAdapaMcapAdonadvayamAne kramAt pare // 203 // caturdazabhirityevaM saMpUrNaiH nanu yojnaiH| paMkaprabhAyA: paryantAdalokaH parikIrtitaH // 204 / / lakSaM sahasravizatyAdhikaM bAhalyamatra ca / muktvA sahasramekaikaM prAgvadatrApyuparyadhaH // 205 // madhye cASTAdazasahasrADhyayojanalakSake / bhavanti prastaTAH sapta teSAM pratyekamantaram // 206 // yugmam // yojanAnAM sahasrANi SoDazaikaM tathA zatam / saSaTSaSTi dvau tribhAgau yojanasyeti kIrtitam // 207 // pratiprataramekaiko bhavecca narakendrakaH / te cAmI gaditA pAranArau mArastathAparaH // 208 // se pramANe vAyupramAnAmanI na24 pRthvInu 2135 4thu. (3) have cothI "aMjanA" nAmanI narakapRthvI, je tyAM paMkanI bahoLatAne laIne, paMkaprabhA'ne nAme oLakhAya che enuM nirUpaNa karIe. 202. enA traNa valayamAMnA pahelAne vikhuMbha sAta jana, bIjAne savApAMca yojana ane zrIne pANANe yAna che. 203, yA pramANe yaha yAne 'no cheu mA cha bhane pachI Pras 'cha. 204 A "aMjanA" nI eka lAkha vIza hajAra yojana pramANa jADAI che. ahiM paNa pUrva vatu heThaLa tathA upara hajAra hajAra jana mUkIne bAkInA eka lAkha aDhAra hajAra jana jeTalA madhyamAM sAta pratara che. eenuM paraspara antara soLa hajAra ekase chAsaTha pUNuMka be tRtIyAMza yena DuM che. 205-207. ahiM paNa pratyeka pratare eka narakendra che. eTale sAta prataranA sAta narakendra thayA. manai (1) mA2, (2) nA2, (3) bhA2, (4) vartha 2, (5) tabhasU, (6) 1343 ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloke ] cothI narakaSTathvI | enA prastaTa ane narakAvAsa / varcaH tamaH khADakhaDaH tathA khaDakhaDAbhidhaH / pratiprataramebhyazca prAgvadaSTASTapaMktayaH // 209 // yugmam // syuH SoDaza paMcadazAvAsA dikSu vidikSu ca / zataM sapAdaM prathamapratare sarvasaMkhyayA / / 210 // dvitIyAdiSu caikaikahInA zraSTApi paMktayaH / tato dvitIyapratare sarve saptadazaM zatam // 219 // navottaraM tRtIye tat turye ekottaraM zatam / paMcame ca trinavatiH paMcAzItizca SaSTake // 212 // sarve ca paMktinarakA: saptame saptasaptatiH / saptAdhikA saptazatI sarve'syAM paMktisaMzrayAH // 293 // sahasrA navanavatiH nava lakSAstathA pare / dvizatI satrinavatiH asyAM puSpAvakIrNakAH // 214 // evaM ca sarve narakAvAsAH paMkaprabhAkSitau / nirdiSTA daza lakSANi sAkSAtkRtacarAcaraiH // 215 // ( 7 ) khaDakhaDa-e pramANe nAma che. e sAte thakI pU vat pratare pratare ATha ATha patithe| nAmesI che. 208-208. ( 125 ) dareka dizAmAM seALa seALa ane dareka vidizAmAM paMdara paMdara narakAvAsA pahelA prastaramAM che. eTale emAM saghaLA maLI ekaseA pacavIza che. 21, bIjA ane e pachInA pratarAmAM ( AThe pitaomAM ) e akeka A e che eTale gaNatrI gaNatAM khIjA prataramAM ekaseA sattara narakAvAsa thAya che. 211. eja gaNatrIe trIjA prataramAM ekase nava, cAthAmAM ekase eka, pAMcamAmAM trANu, chaThThAmAM paMcyAsI ane sAtamAmAM satyAhera narakAvAsA thAya che. ema sAte pratAnA maLIne sAtaseAne sAta 'paktigata' narakAvAseA thayA. 212-213, vaLI tyAM bIjA puSpApakI ka ' narakAvAseA che eenI saMkhyA nava lAkha navANu hajAra khaseAne trANuM che. 214. eTale kula thaine, pakaprabhApRthvImAM daza lAkha narakAvAsA zrIjinabhagavAnanA vacanAnusaar hyA che. 215. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126 ) lokaprakAza / [sarga 14 ita prArabhya no pIDA paramAdhArmikodbhavAH / tato'syAM dvividhA eva kSetrajAzca mithaHkRtAH // 216 // parametAH prAktanAbhyo'nantAnantaguNAdhikAH / tIvAH tIvratarA: tIvratamA: cAnukramAdadhaH // 217 // tatrApyatroparitanapratareSu bahuSvapi / uSNA stokeSvadhaHstheSu zItA ca kSetravedanA // 218 // uSNeSu ca narakeSu nArakAH zItayonayaH / narakeSu ca zIteSu nArakAH uSNayonayaH // 219 // sarveSvapi narakeSu jJeya evaM viparyayaH / nArakotpattidezAnyakSetrayoH so'tiduHkhadaH // 220 // haimatriSaSTicarite saptamaparvaNi tvatrApi paramAdhArmikakRtA vedanA uktaa| tathAhi- siMhAdirUpaiH vikRtaiH tatra zambUkarAvaNau / lakSmaNena samaM kruddhau yuddhyamAnau dadarza saH // 1 // naivaM vo yuddhyamAnAnAM duHkhaM bhAvIti vAdinaH / paramAdhArmikAH krudhA agnikuMDeSu tAnnyadhuH // 2 // A ane A pachInI sarva narakamRthvImAM "paramAdhAmIkRta" vedanA nathI. phakata " kSetravedanA" ane " parasparakata vedanA" ema e ja prakAranI che. 216. paraMtu e vedanA ce pUrvanI vedanA karatAM anaMta anaMta gaNuM che. ane e paNa nIce nIce jaIe chIe tema tema anukame tIvra, vadhAre tIvra ane atyanta tIvra thatI jAya cha.217. emAM ye vaLI uparanA ghaNA prastomAM "kSetravedanA" uSNa che; jyAre nIcenA thoDA prastAmAM e zIta che. 218. zItAnivALAnA AvAso uSNa che ane uSNu nivALAnA AvAso zIta che. 21 sarve narakamAM, nArakanA utpattisthAna ane AvAsanAM kSetra vacce Ama vaiparIya che; bhane meM satyata:saha cha. 220. hemacaMdrAcAryaviracita trizaSTizalAkApurUSa caritramAM to, A paMkaprabhApRthvInA nArakene paNa paramAdhAmIkRta vedanA che ema kahyuM che -juo:---tyAM eNe siMha vagerenAM rUpa karIne Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tyAMnA nArako- dehamAna, AyuSya vagere / (127) zataM sapAdaM hastAnAM prathame'GgaM dvitIyake / syAt SaTcatvAriMzazatamUnaM caturbhiraMgulaiH / / 221 // karAstRtIye SaTSaSTizataM saSoDazAMgulam / saptAzItizataM turye 'GgulaiH dvAdazabhiH yutam // 222 // aSTAdhike dve zate ca paMcame'STAMgulAdhike / SaSTe ca prastaTe dehamAnaM hastazatadvayam // 223 // ekonatriMzatA hastai; caturbhiH cAMgulaiH yutam / saptamaprastaTe deho hastA: sArddha zatadvayam // 224 // yugmam // prathamaprastaTe'thAyu: jaghanyaM saptasAgarI / utkRSTA sA tribhiH vAddhibhAgairyuktA ca sAptikaiH // 225 // dvitIyaprastaTe tveSA jaghanyA kIrtitA sthitiH / utkRSTA SaTsAptikAMzasametAH saptavArddhayaH // 226 // tRtIye tu jaghanyaiSA gaditA paramA punaH / dvAbhyAM sAptikabhAgAbhyAM saMyuktA aSTa sAgarAH // 227 // lakSamaNanI sAthe yuddha karatA zabukane tathA rAvaNane joyA. eTale e paramAdhAmIe " tame AvI rIte laDI rahyA cho to tamane kaMI duHkha thaze nahi" ema kahIne emane agnikuMDamAM nANyA . 1-2 A paMkaprabhA narakanA pahelA prataramAM dehamAna savAso hAtha che; bIjAmAM, eka pIstALIza hAtha ne vIza AgaLa che. trIjAmAM, eka chAsaTha hAtha ne soLa AMgaLa dehamAna che. cothAmAM eka satyAzI hAtha ne bAra AMgaLa che. pAMcamAmAM basa ATha hAtha ne ATha AgaLa dehamAna che ane chaThThAmAM base ogaNatrIza hAtha ne cAra AMgaLa che. chelalA-sAtamA prastaTamAM dehamAna basa ne pacAsa hAtha che. 221-224. have enA nArakanI Ayu:sthiti viSe. paMkaprabhAnA pahelA prataramAM nArakanuM AyuSya jaghanyapaNe sAta sAgaropama che ane utkRSTapaNe sa sakhatamAMza sAgaropama che. 225. bIjA prataramAM nArakanuM AyuSya jaghanyapaNe sAtapUrNaka traNa saptamAM sAgaropama ane utkRSTapaNe sAtapUrNAMka cha saptamAM sAgaropama che. 226. trIjA prataramAM nAkenI AyuSasthiti jaghanyata: sAta pUrNAka che saptamAMza sAgaro pamanI che ane utkarSata: ATha pUrNAka be saMkhamAMzanI che. 227, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) lokaprakAza / [ sarga 14 aSTAbdhayo dvibhAgADhayA: turye jaghanyata: sthitiH / paMcabhiH sAptikairbhAgaiH sahASTAmbhodhayaH parA // 228 // paMcame paMcabhirbhAgaiH sahASTasindhavoM laghuH / / ekena sAptikAMzena sahotkRSTA navArNavAH // 229 // SaSTe jaghanyA tvekAMzasaMyuktA sAgarA nava / caturbhiH sAptikairbhAgaiH sahotkRSTA navAbdhayaH // 230 // iyameva jaghanyena saptame sthitirAsthitA / utkarSataH sthitizcAtra jinairuktA dazAbdhayaH // 231 // nIlA bhavedatra lezyA paramo'vadhigocaraH / gavyUtadvayamadhyaI gavyUtadvitayaM laghuH // 232 // utpattecyavanasyApi nArakANAmihAntaram / mAsamekaM bhavejjyeSTaM jaghanyaM samayAvadhi // 233 // iti paMkaprabhApRthivI // 4 // cothA prataramAM jaghanya sthiti ATha pUrNAka be saptamAM sAgaropamanI che ane utkRSTa sthiti ATha pUrNAMka pAMca saptamAM sAgaropamanI che. 228. pAMcamA prataramAM e nArakonI sthiti jaghanyataH ATha pUNuka pAMca saMtamAM sAgaropamanI che ane utkaSata: nava pUNAMka eka saptamAM sAgaropamanI che. 229. chaThThA prataramAM emanuM jaghanya AyuSya navapUrNAka eka sakhatamAMza, ane utkRSTa AyuSya nava pUrA yAra satabhAza sAgarApabhanu. 230. sAtamA prataramAM eenI sthiti jaghanyata: nava pUrNAka cAra saptamAM sAgaropama ane utkarSata: daza sAgaropama pUrA che. 231. A narakapRthvInA nArakanI leNyA nala che. emanuM avadhijJAnanuM kSetra utkarSata: aDhI gAu ane jaghanyataH be gAu che. 232. e nArakanA utpattisamaya ane avanakALa vaccenuM attara utkarSata: eka mAsa ane adhanyata: samayamAtra cha. 223. e pramANe paMkaprabhAnAmanI narakamRthvInuM svarUpa kahyuM. (4) Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] pAMcamI narakapRthvI / enA prastaTa ane narakAvAsa / (129) atha riSTAbhidhA pRthvI paMcamI parikIrtyate / yA dhUmarUpabAhulyA dhUmaprabheti gotrataH // 234 // __ valayasyeha viSkaMbhaH prathamasya prarUpitaH / yojanasya tRtIyAMzasaMyutA saptayojanI // 235 // dvitIyavalaye sArddhapaMcayojanavistRtiH / tRtIye ca dvAdazAMzairdazabhiH saha yojanam / / 236 // ityevaM paMcadazabhiryojanaizca samantataH / syAdalokaH tRtIyAMzanyUnaiH dhUmaprabhAntataH // 237 // aSTAdazasahasrADhayalakSayojanasaMmitam / / bAhalyamasyAmuditamuditAmitavAGmayaiH // 238 // muktvA sahasramekaikaM prAgvadatrApyuparyadhaH / madhye'tra SoDazasahasrADhyayojanalakSake // 239 // bhavanti prastaTAH paMca teSAM pratyekamantaram / yojanadvizatI sArdhA sahasrA: paMcaviMzatiH // 240 // yugmam // ve riTA' nAmanI pAyabhI na24, 2 (tyA) ghumADAnI tAna ne 'dhUmapramA' ne nAme oLakhAya che enuM nirUpaNa karIe. 234. A riTAmAM paNa traNa valaya che. temAM pahelA valayane vijhaMbha sAta pUNaka eka tRtIyAMza ejanano che; bIjAne sADApAMca yojana pramANa che ane trIjAno eka pUrNAMka pAMca SaSTAMga yojana pramANa che. e pramANe cAda pUrNaka be tRtIyAMza yejane A dhamaprabhAne sImA 52 / thAya che. mane pachI tyAMthI 32t| ' 4'cha. 235-237. anantajJAnanA dhaNuM-kevalajJAnIo bhAkhI gayA che ke A narakamRthvImAM jADAI eka lAkha ne aDhAra hajAra ejana jeTalI che. 238. sarva narakapRthvInI jema ahiM paNa uparanA ne heThaLanA hajAra hajAra jana mUkIne madhyanA eka lAkha seLa hajAra yojana jeTalA pradezamAM pAMca pratara che; ane eo pratyeka pacavIza hajAra baso pacAsa ejanane antare AvelA che. 239-240. 17 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) lokaprakAza / [sarga 14 teSu pratyekamekaikaH kathito narakendrakaH / khAtaH tamaH bhramaH cAndhaH tathAMdhatamaso'pi ca // 241 // pratiprataramebhyazca nirgatA aSTa paMktayaH / catasro diggatAH tadvat catasraH syu: vidiggatAH // 242 // dipaMktiSu nava nava bhavanti narakAzrayAH / parAsvaSTASTa sarvAgramAye ekonasaptatiH // 243 // pratiprataramekaikahInA aSTApi paMktayaH / tato dvitIye pAMkteyA ekaSaSTiH prarupitA: // 244 // tRtIye ca tripaMcAzat turIye prastaTe punH| paMcacatvAriMzadeva saptatriMzacca paMcame // 245 // evaM paMktigatAH sarve dvizatI paMcaSaSTiyuk / zeSAH puSpAvakIrNAstu lakSayotiyaM tathA // 246 / / sahasrA navanavatiH zatAni sapta copari / paMcatrizaditi trINi lakSANi sarvasaMkhyayA // 247 // yugmam // dareka prataramAM vaLI akeka narakendra che. eTale pAMcamAM pAMca thayA-eenAM (1) khAta, (2) tamas , () bhrama, (4) anya mane (5) manyatamasa-sevA nAma che. 241. e pAce thakI dareka pratare ATha ATha paMkitao nIkaLelI che. cAra digagata ane cAra vihigata. 242. diggata paMkitaomAM navanava nArakAvAsa ane vidigata paMkitaomAM ATha ATha narakAvAsa che. eTale kula thaIne A dhUmaprabhAnA pahelA prataramAM gaNotera narakAvAsA thayA. 243. bIjA ane te pachInA prataramAM dareka paMkitamAM eka narakAvAsa ocho ocho thato Ave che. e hisAbe bIjA prataramAM paMkitagata narakAvAsa ekasaTha che; trIjA prataramAM trepana che; cAthAmAM pIsatALIza ane pAMcamAmAM sADatrIzaja che. ra44-145. e pramANe sarva prataramAM maLIne baso pAMsaTha paMkitagata nArakAvAsa thayA. vaLI bIjA puchapAvakIrNa nArakAvAsa paNa che ane emanI saMkhyA be lAkha navANuM hajAra sAtaso ne pAMtrIza che. eTale A dhamaprabhAmAM sarva maLI ekaMdara traNa lAkha narakAvAse thAya che. 246-247. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tyAMnA nArakonuM dehamAna, AyuSya vagere / (131) yaMkaprabhAvadvijJeyA dvidhA pIDAtra kinviha / stokeSu narakeSUSNA zeSeSu zItavedanA // 248 // karANAM dvizatI sArdA prathame prastaTe tanuH / dvitIye trizatI dvAdazottarAH dvAdazAMgulAH // 249 // hastA: tRtIye trizatI paMcasaptatisaMyutA / sArdhasaptatriMzadADhayA turye catuHzatI karAH // 250 // zatAni paMca hastAnAM paMcame prastaTe jinaiH / paMcamajJAnapaTubhiH tanumAnaM nirUpitam // 251 // dazAbdhayo jaghanyena prathamaprastaTe sthitiH / utkRSTA ca paMcabhAgIkRtasya jaladheH kila // 252 // yuktA dvAbhyAM vibhAgAbhyAmekAdaza payodhayaH / eSaiva ca jaghanyena dvitIyaprastaTe bhavet // 253 // yugmam // jyeSTA cAtra yutA bhaagaishcturbhiaadshaabdhyH| iyameva jaghanyena tRtIyapratare sthitiH // 254 // utkarSatastRtIye ca syuH caturdaza vArddhayaH / paMcabhAgIkRtasyAbdheH bhAgenaikena saMyutAH // 255 // mahinA ' to 54mAna24vat me prA2nI che; paraMtu ge (vhn|) thaa| n241vAsamAM ugaNa che ane jhAjhAmAM zIta che. 248. have e narakanA jIvonA dehamAna viSe. pahelA prataramAM eonuM dehamAna base pacAsa hAtha che; bIjAmAM traNa bAra hAtha ne bAra AgaLa che; trIjAmAM traNa paMcotera hAtha; cothAmAM cAra ne sADI sADatrIza hAtha ane pAMcamA prataramAM pAMcaso hAtha che-ema kevaLajJAnI jinaprabhunAM vacana che. 249-251. have e jInAM AyuSya viSe. pahelA prataramAM jaghanya daza sAgaropamanI Ayusthiti che; ane utkRSTI agyArapUNuMka be paMcamAMza sAgaropamanI che. eTalIja bIjA prastaTamAM jaghanya sthiti che ane utkRSTa bAra pUrNAMka cAra paMcamAMza sAgaropamanI che. trIjA prataramAM eTalIja eTale bAra pUrNAMka cAra paMcamAMza sAgaropamanI jaghanya sthiti che, jyAre caMdra pUrNAka eka paMcamAMza sAgaropamanI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) lokaprakAza / [sarga 14 eSA laghuzcaturthe syAdutkRSTAtra sthitiH punaH / tribhiH pUrvoditairbhAgairyutAH paMcadazAbdhayaH / / 256 // paMcamezatrayopetA laghuH paMcadazAbdhayaH / utkRSTA ca saptadaza saMpUrNA jalarAzayaH // 257 // keSAMcidAdyapratare nArakANAM bhavediha / nIlalezyA yadutkarSAdapyasyAH sthitirAhitA // 258 // palyopamAsaMkhyabhAgAdhikA daza payodhayaH / tato'dhikasthitInAM tu teSAM kRSNaiva kevalam / / 259 // yugmam / / gavyUtadvayamutkRSTo bhavedavadhigocaraH / jaghanyatastu gavyUtaM sArddhamukto'tra pAragaiH // 260 // cyavanotpattiviraho nArakANAM bhavediha / mAsayodveyamutkojaghanyAtsamayAvadhiH // 261 // iti dhUmaprabhApRthvI // 5 // ___ maghAbhidhA'tha pRthivI SaSThI spaSTaM nirUpyate / tamasAmatibAhulyAdyA gotreNa tamaHprabhA // 262 // utkRSTa sthiti che. cothA prastaTamAM eTalI ja jaghanya sthiti che ane paMdara pUrNAka traNa paMcamAM sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. pAMcamAM prastaTamAM vaLI paMdara pUrNAka traNa paMcamAMza sAgaropamanI jaghanya ane pUrepUrA sattara sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. 25- 257. A narakanA jInI lephsAnA saMbaMdhamAM eTaluM kahevAnuM che-pahelA prataramAM keTalAkanI nIlalezyA" che kemake e nIlalesthAnI utkRSTa sthiti paNa "daza sAgaropama ne eka patyeamane asaMkhya bhAga' kahI che. mATe e karatAM adhika jemanI sthiti hoya enI te kevaLa kRSNa lesyA ja che. 258-259. A narakamAM avadhijJAnanuM kSetra utkRSTataH be gAunuM che; ane ochAmAM ochuM doDha tuM dhuM che. 260. A narakanA jInA vana ane utpatti vaccenuM aMtara vadhAremAM vadhAre be mAsanuM che, ane ochAmAM ochuM eka samayanuM che. 261. e pramANe dhamaprabhA pRthvInuM svarUpa kahyuM. (5) have "maghA" nAmanI chaThThI naraka, ke je tyAM tame eTale andhakAra atizaya hovAne sIdhe tabha:prasA'nAnAbhathI sajayAya chetenu ni35 rIsa. 262. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] chaThThI narakapRthvI / enA prastaTa ane narakAvAsa / tRtIyAMzonitAnyaSTau yojanAni ghanodadheH / valaye vistRtiH SaT ca pAdonAni dvitIyake // 263 // yojanaM yojanasya dvAdazabhAgIkRtasya ca / bhAgA ekAdazetyuktA tRtIye valaye mitiH // 264 // yojane paMcadazabhistRtIyabhAgasaMyutaiH / bhavatyevamalokazca maghAparyantabhAgataH // 265 // lakSamekaM yojanAnAM saSoDazasahasrakam / vAhalyamasyAM nirdiSTaM prAgvadatrApyuparyadhaH // 266 // muktvA sahasramekaikaM madhye syuH prastaTAstrayaH / sahasrANi dvipaMcAzat sArddhAnyeteSu cAntaram // 267 // yugmm|| himavAIlalallakAH trayo'mI narakendrakAH / kramAt triSu prastaTeSu prAgvadebhyo'STa paMktayaH // 268 // dizyapaMktiSu catvAraH catvAraH narakAlayAH / trayaH trayaH vidikSvevamekonatriMzadAdime // 269 // ( 133 ) A 'tama:prabhA' ne paNa traNa valaya che. temAMnA pahelAnA ( ghaneAdhinA valayanA ) vikabha sAta pUrNAMka e tRtIyAMza ceAjana che; bIjAnA pANA cha yeAjana che; ane trIjAne, eka yUgu dRza agyArAMza yonjana che. 263-264. e hisAbe paMdarapUrNAMka eka tRtIyAMza cAjane ' maghA ' nA sImADA pUrA thayA. tyAMthI bhAga izto' aso' che. 265. have enI jADAI eka lAkha seALa hAra ceAjana pramANa che. emAM paNa pUrvavat heThaLa uparanA hajAra hajAra yeAjana mUkIne madhyanA (eka lAkha cAMda hajAra ceAjana pramANu) bhAgamAM trAzu pratara che; negonuM antara meDa-gIla vayye sADImApana hunnara yonnanu che. 266-267. trazubhAM thAne, (1) hima, (2) vAIsa bhane (3) sadasa nAmanA trayu narahendra che bhane pratye thaDI, pUrvavat ATha paMktiyo nIkSNesI che. 268. cAre dizAonA cAra cAra thaine seALa, ane cAre vidizAonA traNa traNa thaine mAra ema aThyAvIza, tathA eka narakendranA maLIne kula egaNatrIza AvAse| pahelA prastaTamAM che. 268. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 134 ) lokaprakAza / dvitIyAdiSu caikaikahInA zraSTApi paMktayaH / evaM dvitIyapratare pAMkteyA ekaviMzatiH // 270 // trayodaza tRtIye syuH triSaSTiH sarvasaMkhyayA / maghAyAM paMktinarakAH zeSAH puSpAvakIrNakAH // 279 // dhAtra vedanA kintu zItaiva kSetravedanA // mithaH kRtA vedanAzca vinA praharaNairiha || 273 // maghAmAghavatI jAtAH zastrANi na hi nArakAH / vikurvituM zaknuvanti tathA bhavasvabhAvataH // 274 // tataH praharaNAbhAvAt mitho'GgeSu pravezitaiH / vajratuMDa kuMthurupaiH pIDayanti vikurvitaiH // 275 // tathoktaM jIvAbhigame / sahasrA navanavatiH zatAni nava copari / dvAtriMzaditi sarvAmaM lakSaM paMconamAhitAH // 272 // vizeSakam // [ sarga 14 chasattamAsu NaM puDhavIsu neraiyA mahaMtAiM lohiya kuMthurUvAIM vayaramayatuMDAI gomaya kIDasamANAiM viuvvittA annamannasta kArya samaturaMge mANA 6 khIjA ane te pachInA-trIjA prastaTamAM, AThe paMktie * akeka echA AvAsavALI ' che. e gaNatrIe bIjA prastaTamAM ekavIza ane trIjAmAM tera 'paMDitagata ' naraDAvAsI che. eTale traNa prastaTavALI A narakamAM kula tresaTha ' patigata ' narakAvAseA thayA. vaLI bIjA puSpAvakIrNa ' AvAseA che emanI saMkhyA ' navANuM hajAra navaseA khatrIza ' che. eTale A narakamAM ekaMdara narakAvAsA navANuM hajAra navasa ne paMcANuM thayA.-eka lAkhamAM pAMca ochAM 2hyA 270-272. 6 ahi 'behanA me prAznI che : (1) kSetravehanA ane (2) parasparaData behanA. bhAM * kSetravedanA ' ahiM zIta ja che. vaLI bIjI' parasparakRta ' che te praharaNa eTale zastro vagaranii che; ThebhaGe ' bhadhA ' ane 'bhAdhavatI' narabhenA nArI zastro viThurvI zatA nathI. Demo evA bhavasvabhAva che. Ama emanI pAse zastro nathI. eTale ee vajanA mukhavALA kathavAnA rUpa karI eka khIjAnA zarIramAM pesIne pIDA kareche. 273-275. A saMbaMdhamAM jIvAbhigamasUtramAM A pramANe ullekha che;--chaThThI sAtamI narakapRthvImAM nArakA mhoTA, raktavarNA ane vAsamAna mukhavALA, chANanA kIDA jevA thavAnA rUpa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tyAMnA nArakonu dehamAna, AyuSya vagere / 2 khAemANA 2 sayaporA kimiyA iva dAlemANA 2 anto 2 aNupavisamANA veyaNaM uireti // atra samaturaMgemANA 2 iti samaturaMgAyamANA azvA iva anyonyamArohanta ityarthaH / sayaporA kimiyatti zataparvakRmayaH itukRmyH|| prathamaprastaTe hastAH zatAni paMca bhUghanam / zatAni sapta sArddhAni dvitIyaprastaTe tanuH // 276 // sahasraM pANayaH pUrNAH tRtIyaprastaTe vapuH / / sthitiH jaghanyA prathame syAt saptadaza vArddhayaH / / 277 // tribhAgIkRtapAthodheH bhaagdvysmnvitaaH|| utkarSataH sthitizcAdyaprastaTe'STAdazAbdhayaH // 278 // yugmam // dvitIye laghureSeva jyeSThA viMzatirabdhayaH / vAstridhA khaMDitasya bhAgenaikena saMyutAH // 279 // iyameva jaghanyena tRtIyaprastaTe sthitiH / utkarSatazca sampUrNA dvAviMzatipayodhayaH // 280 // laIne eka bIjAnA zarIrane gheDAnI jema caDhI caDhIne khAtA khAtA tathA zeraDInA kIDAnI mataratA trt| 512 vAna vehn|' S . ( samaturaMgemANA samaturaMgemANA meTI "mIna gho|' zana" mema artha cha, bhane sayapohA kimiyA na zata5-2- bhi' sevA artha ) A narakamAM pahelA prastaTamAM, dehamAna pAMcase hAtha che; bIjA prastaTamAM sAtaso pa cAsa hAtha che ane trIjAmAM pUrA hajAra hAtha che. 27-277. vaLI AyuSyanI sthiti, pahelA prataramAM jaghanya satara pUNuMka be tRtIyAMza sAgarepama jeTalI che; jyAre utkarSathI aDhAra sAgaropama pramANa che. ra7-ra78. bIjA prastaTamAM AyuSya sthiti jaghanya eTalIja eTale aDhAra sAgaropamanI che, parantu utkRSTa eTale vadhAremAM vadhAre vaza pUNuMka eka tRtIyAMza sAgaropamanI che. vaLI trIjA prastaTamAM jaghanya sthiti eTalI ja che; paNa vadhAremAM vadhAre pUrA bAvIza sAgara pabha'nI cha. 278-288. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) lokaprakAza / [sarga 14 avadhe viSayo jyeSThaH sArdhagavyUtasammitaH / laghIyAMzcaikagavyUtamAnaH prokto'tra tAttvikaiH // 281 // antaraM maraNotpattyorjaghanyaM samayAvadhi / catuSTayaM ca mAsAnAmutkRSTaM tannirUpitam // 282 // iti tamaHprabhApRthvI // 6 // atha mAghavatI nAmnA saptamI kathyate mahI / yA ghoradhvAntarUpatvAt gotrAt tamastamaHprabhA // 283 // prathame yojanAnyaSTau dvitIye yojanAni SaT / tRtIye dve yojane ca valayAtatayaH kramAt // 284 // evaM SoDazabhiH pUrNaryojanairjinabhAnubhiH / tamastamAyAH paryantAdalokaH parikIrtitaH // 285 // lajJamekaM yojanAnAM sahasraSTabhiH saha / bAhalyamasyAmAdiSTamatra coparyadhaH pRthak // 286 // dvipaMcAzat sahasrANi sArkInyunmucya madhyataH / eka eva prastaTaH syAt shstrtrityonntH|| 287 // yugmam // A nArakanA jIvane avadhijJAnano viSaya jaghanyataH eka gAuna ane utkarSataH deDha gAune che-ema tatvajJAnIonuM vacana che. 281. emanA vana ane utpatti vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM "eka samayanuM" ane dhArebhA padhAre 'yAra bhAsanu 'che. 282. se pramANe tama:malA na24nu 2135 dhuM. (6) have "mAghavatI' nAmanI sAtamI narakamRthvI, ke je tyAM rahelA atizaya ghera aMdhakArane sadhane 'tamastama: ' upAya cha ganu ni35 . 283. enA paNa traNa "valaya che. emAMnuM paheluM ATha jananuM, bIjuM che yojanAnuM ane jIme yogananu che. 284. e hisAbe A narakane purA soLa pejane sImADe pUre thAya che. tyAMthI pAchI pharato 'mA4. 285. e narakanI jaDAi eka lAkha ATha hajAra ejananI che. temAMthI, pUrvavatu heThaLa tathA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tshaahi| kSetraloka sAtamI narakapRthvInuM svarUpa / (137) lakSayojanavistAraH tanmadhye narakendrakaH / apratiSTAnako nAmnA tasmAtprAgvaccaturdizam // 288 // ekaiko narakAvAsaH vyasro bhuuribhyNkrH| asaMkhyayojanAyAmaviSkambhaparidhiH smRtaH // 289 // yugmam / / prAcyAM kAlaH pratIcyAM ca mahAkAla iti smRtH| mahAroruruttarasyAM roruH dakSiNato bhavet // 290 // viditu cAtra naiko'pi tatpaMktInAM parikSayAt / prataro'yaM yadekonapaMcAzattama AhitaH // 291 // tamaHprabhAvadvijJeyA dvividhAtrApi vedanA / sarvotkRSTA tIvratamA'nantaghnA sarvato'pi hi // 292 // dehamAnaM bhavedatra sahastradvitayaM karAH / svAbhAvikaM kRtrimaM tu sarvatra dviguNaM bhavet // 293 // dvAviMzatiH jaladhayaH sthitiratra jaghanyataH / utkarSatastu sampUrNAH trayastriMzatpayodhayaH // 294 // upara sADIbAvana sADIbAvana hajAra yojana mUkIne, madhyamAM ekaja traNa hajAra jana uMce praTa che. emAM lAkha jana vistRta 'apratiSThAna" nAmano eka narakendra che. e narakendra thakI pUrvavatu cAdiza ekeka narakAvAsa kahyo che. te trikoNAkAre che, baha bhayaMkara che ane enI sApaDatathA dheshv| sasa-ya yAna che. 281-288. e cAra dizAnA cAra che. emanAM nAmaThAma A pramANe cheH (1) pUrva dizAmAM kALa nAmanI, (2) pazcimamA 'mA' nAmanA, (3) uttaramA "mahArA3' nAmanA, mane dakSiNamA '33' nAmanA. 280. ahiM "vidizAmAM eka paNa narakAvAsa nathI kemake have vidizAmAM pati baMdha thaI gaI. kemake A ogaNapacAsamo prasta che. 291. ahiM paNa tame prabhAvatu be prakAranI vedanA che. e vaLI sarvotkRSTa, atyaMtatIvra ane anantagI cha. 282. ahiM svAbhAvika dehamAna be hajAra hAtha che. ane kRtrima ethI bamaNuM che. 293. ahiM AyuSasthiti jaghanya eTale ochAmAM ochI bAvIza sAgaropamanI che, ane vadhAremAM vadhAre pUrA tetrIza sAgaropamanI che. 294. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) lokaprakAza / [ sarga 14 nArakodvartanotpattiviraho'tra jaghanyataH / samayaM yAvadutkarSAt SaNmAsAvadhirAhitaH // 295 // gavyUtaM ca tadardhaM cotkarSAjaghanyataH kramAt / avadheviSayaH prokto jinaiH dRSTajagatrayaiH // 20.6 // __ athAsu yeSAM jIvAnAM yaizca saMhananairgatiH / labdhizcAbhyo nirgatAnAM yA syAttatsarvamucyate // 297 / / __ saMmUrchimA hi tiryaMca utkarSAt prathamAM kSitim / yAvadutpadyanta ete na dvitIyAdiSu dhruvam // 298 // tatrApyeSAM dazAbdAnAM sahasrANi sthitiH laghuH / jyeSThA palyAsaMkhyabhAgo bhavennAtaH parA punaH // 299 // utpadyamAnAzcaite'tra praagjnmbodhimaaNdytH| aparyAptatve labhante hyavyaktamapi nAvadhim // 300 // tathAha jiivaabhigme| neraiyA acchegaiyA duannANi acchegaiyA tiannaanni|| ahiM nArakonA vana ane utpatti vaccenuM attara jaghanyataH 'ekasamayanuM' ane a ta: 'chamAsanu 'cha. 265. traNe jagatane hastAmalakatuM joI rahelA jinabhagavAne, e nArakeno avadhino viSaya jaghanyata: aradhA gAuna ane utkarSata: eka gAune kahyo che. 296. have kyA kayA che, kayA kyA saMghayaNanA A narakapRthvIomAM AvIne utpanna thAya che tathA ahiMthI nIkaLyA pachI ene kayI kayI labdhi thAya che te sarva viSe kaMIka kahIe. 297. - saMmUrNima tirya utkarSata: pahelI naraka sudhI utpanna thAya che. bIjI ekemAM utpanna thatA nathI. 288. tyAM ye ene sthitikALa jaghanyata: daza hajAra varSano hoya che, ane utkarSata: patyopamanA asaMkhyAmAM bhAga jeTalo hoya che, ethI vadhAre hoto nathI. ra9. eo tyAM utpanna thAya che tyAre pUrvabhavanA jJAnanI maMdatAne lIdhe. aparyAptapaNAmAM avyakta avadhijJAna paNa pAmatA nathI. 300. A saMbaMdhamAM jIvAbhigamasUtramAM A pramANe ulekha che -keTalAka nAke ne be 'jJAna'maneTamA netraNa 'majJAna' hoya. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] narakagatinI pAtratA / emAthI uddAra pAmelA nIbonI 'lbdhi'| (139) dvitIyAmeva yAvacca garbhajAtAH sriisRpaaH| tRtIyAvadhi gacchanti gRdhrAyA pApapakSiNaH // 301 // kSmAM caturthImeva yaavsihaadyshctusspdaaH| tathoraHparisarpAH tAM paMcamI yAvadeva ca // 302 // striyaH SaSThImeva yAvadyAnti yAvattamastamAm / narA mahArambhamagnA matsyAyAzca jalAMginaH // 303 // sasevArtasaMhananA zrAdyapRthvIdvayAvadhi / yAnti yAvatRtIyAM ca kIlikAMcitabhUghanAH // 304 // sArdhanArAcAzcaturthI sanArAcAzca paMcamIm / SaSThI yAvatsaRSabhanArAcA atha saptamIm // 305 // savajrarSabhanArAcA eva gacchanti nApare / narake gacchatAmeSAmeSotkarSAdbhavedgatiH // 306 // AdyakSmAdyapratare sarveSAM sA jaghanyataH / jaghanyotkRSTayormadhye madhyAgatiranekadhA // 307 // garbhaja sarSe bIjI naraka sudhI ane gIdha Adi pApI pakSio trIjI naraka sudhI jAya che. siMha vagere copagA prANIo cothI naraka sudhI jAya che ane ura:parisarpa eTale peTe cAlanArAo yAvat pAMcamI naraka sudhI jAya che. 301-32. - strIo yAvat chaThThI naraka sudhI jAya che. mahA AraMbhamAM nimagna evA mANaso tathA masya vagere jaLacara yAvat sAtamI narakasudhI jAya che. 303. sevA" saMhananavALAo pahelI be naraka sudhI ane "kIlikA" saMhananavALAo thAvat trIjI sudhI jAya che. anArAca" saMghayaNavALAo cothI narakasudhI, nArAtha saMghaya. suvALAe pAMcamI sudhI, ane aSabhanAtha saMghayaNavALAo thAvat chaThThI naraka sudhI jAya che. sAtabhI to vaSanAzaya saghayavANAma! 14 cha; mI nali. 306. A kahI e, narakamAM javAnA hoya evAonI ja utkRSTI gati che; paNa e, pahelI narakanA pahelA prastaTanA sarva nArakonI jaghanya gati che. dhanya' bhane / u nI ye 'madhyama gati cha bhane te mane prAranI cha.307. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) lokaprakAza / [sarga 14 zrAdyAyA eva coddhRtA bhavanti cakravartinaH / pRthivIbhyo na zeSAbhyastathA bhavasvabhAvataH // 308 // evamAdyadvayAdeva bldevaarddhckrinnau| zrAyatrayAdeva tIrthaMkarA nAntyacatuSTayAt // 309 // udhdhRtAH syuH kevalinaH pAdyapRthvIcatuSTayAt / antyatrayAgatAnAM tu kaivalyaM naiva saMbhavet // 310 // cAritriNo bhavantyAdyapaMcakAdAdyaSaTkataH / udhdhRtA dezaviratAH syuH saptabhyo'pi sadRzaH // 311 // etAzca labdhIH prAk -kluptapuNyaughA narakeSu tu / prAgbaddhAyurvazotpannA labhante nAnyanArakAH // 312 // ye syuH tIrthakarAste'pi prAgbaddhanarakAyuSaH / pazcAttaddhatubhiH baddhatIrthakRnnAmakarmakAH // 313 // tato baddhAyuSkatayA'nubhUya nArakasthitim / uddhRtya nArakebhyaH syurarhantaH zreNikAdivat // 314 // je cakravatao thAya che te pahelI narakamAMthI ja uddharAIne thAya che; bIjI koInarakamAM thAnabhi / sapanA che. 308. baLadeva ke vAsudeva thAya che e pahelI be narakamAMthI uddharAIne thAya che. vaLI tIrthakara thAya che te pahelI traNamAMthI ja uddharAIne thAya che; chevaTanI cAramAMthI nahi. 309. pahelI cAra narakamAMthI udvarelAo kevalI thaI zake che. chellI traNamAMthI AvelAone kevaLajJAna saMbhavatuM ja nathI. 310. pahelI pAMca narakamAMthI uddharelAo cAritrane gya hoI zake che; pahelI chamAMthI uddharAI AvelA "dezavirati" thaI zake che, ane samakita to sAtemAMthI uddharelAone prApta thaI zake cha. 311. pUrve nArakaAyuSya bAMdheluM hoI narakamAM AvyA hoya to paNa pUrvanAM puNyane saMcaya hoya te eo uparokata labdhio meLave che. anya nArakone evI labdhi maLatI nathI. 312. je tIrthakaro thAya che. emaNe paNa prathama nArakanuM AyuSya bAMdheluM hoya che paraMtu pAcha Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetrovA ] narakAyu upArjavAnA cAra -- sthAnaka ' / ( 12 ) garbhajeSu nRtiryavRtpadyante saMkhyajIviSu / SaDbhyaH tAdRzatiryakSu saptamyA nirgatAH param // 315 // kiNc| sarvAsvapi kSitiSvAsu nArakAH kecanAnaghAH / navInamapi samyaktvaM labhante karmalAghavAt // 316 // paMcendriyavadhaiH mAMsAhAraiH mahAparigrahaiH / / mahAraMbhaizca badhnanti narakAyuH zarIriNaH // 317 // tathoktam / baMdhai narayAu mahAraMbhapariggaharao rudo|| sthAnAMge'pi / cauhiM ThANehiM jIvA neraiyAuyattAe kamma pkreNti| taM0 mahAraMbhayAe mahApariggahAe kuNimAhAreNaM paMciMdiyavaheNaM // aharnizaM nArakANAM duHkhamAyuHkSayAvadhi / pIDAbhiH pacyamAnAnAM prAgbhUrIkRtapApmanAm // 318 // tathoktaM jIvAbhigame / LathI kaI evA (avarNa) hetuone laIne emaNe tIrthakaranAkama upArjana kareluM hoya che. baddha evA AyuSyatvane lIdhe nArakatva anubhavIne tyAMthI uddharAI zreNika vagerenI peThe tIrthakara thAya che. 313-314. che narakethI uddharAI AvelA che saMkhyAnA AyuSyavALA garbhaja manuSyamAM ane tiryamAM utpanna thAya che. paraMtu sAtamI narakamAMthI uddharAI AvelA hoya eo tiryamAM ja utpanna thAya che. 315. vaLI sarva narakamAM je keTalAka niSpApI nArako hoya che e enAM karmo je laghu hoya che te eo navIna samyakatva paNa meLave che. 316. prANIo narakanuM AyuSya bAMdhe che te paMcendriyanA vadhane laIne, athavA mAMsAhAra, mahA parigraha ke mahA AraMbhane laIne bAMdhe che. 317. anyatra paNa kahyuM che ke mahA AraMbha ane mahA parigrahamAM 2kta hAi rUMdhAI gayelA prANI narakanuM Ayu bAMdhe che. sthAnAMga sUtramAM paNa ullekha che ke jIva cAra sthAnakane laIne narakanuM Ayu bAMdhe che. te A pramANe -mahA AraMbhane laIne, mahA parigrahane laIne, mAMsAhArane laIne ane paMcendriya jIvanA ghAtane laIne. pUrve jemaNe bahu pApa karyA che evA, duHkhamAM ne duHkhamAM raMdhAI jatA nArakone vitaparyanta ahaniraza vedanA sahana karavAnI che. 318. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (142) lokaprakAza / [ sarga 14 acchinimIlaNamittaM natthi suhaM dukhkhameva aNubaddham / narae neraiyANaM ahonisaM paJcamANANAm // 319 // kadAcideva yatsaukhyamalpakAlaM tadalpakam / upapAtAdibhiH vakSyamANaiH bhavati hetubhiH // 320 // tthoktm| uvavAeNa vasAyaM neraiyA devakammuNA vAvi / aijhavasAnimittaM ahavA kammANubhAveNa // 321 // tathAhi / vinAMgadAhachedAdi mRto yaH pUrvajanmani / nArako nAtipIDAta utpadyatAsya tatkSaNe // 322 // na prAgbhavAnusambandhaM nApi kSetrAdisambhavam / asAtaM sAtamityasyopapAtasamaye bhavet // 323 // yugmam // pUrvamitraM suraH kazcidyathA kRSNasya sAtvataH / / karoti pIDopazamaM tadAmI devakarmaNA // 324 / / kiyatkAlaM sukhaM kiMcillabhante'tha tataH param / kSetrAdyanyatarA pIDA teSAM prAdurbhavedhruvam // 325 // e saMbaMdhamAM jIvAbhigamasUtramAM ullekha che ke-ahonizaduHkhamAM DUbI rahelA nArakene narakamAM nimeSamAtra paNa sukha nathI, du:khanI paraMparA ja che. 319. kadAcit koI upapAta Adika hetuone laIne e nArakone sukha thAya che to te ye spa45nahAya cha, bhane 2145 . 320. evo ullekha che ke-(1) utpattisamaye athavA (2) koI devaprayogane lIdhe, athavA (3) koI evA adhyavasAyane laIne athavA (4) karmanA anubhAvathI nArake (koIvAra ) zAtA anubhava cha. 321. te A pramANe -pUrvajanmamAM zarIrane dAha ke (zarIrano) cheda Adi kaMI na thayuM hoya ne matyu thayuM hoya e jIva narakamAM utpanna thAya che te utpattisamaye e atizaya pIDAtA nathI. kemake ene e vakhate pUrvabhavasambani ke kSetrAdhijanya duHkha hetuM nathI. ethI ene zAta vAya. 322-323, - kRSNanI jevI rIte baLarAme pIDA upazamAvI hatI tevI rIte koI mitradevatA AvIne tArakanI pIDA zamAve ne ene zAtA upajAve e devakarma kahevAya. e vakhate te keTaleka kALa e nArakane kiMcituM sukha thAya che. paNa pachI ene anya kSetrAdijanya pIDA pAdurbhata thAya che 4. 324-325. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nArakone alpasukhanA virala prasaMga | samyaktvalAbhe prathamaM cakSurlAbhe ivAndhalAH / tataH paraM cArhadAdiguNAnAmanumodanAt // 326 // evamadhyavasAyena sukhamAsAdayantyamI / apekSya jinajanmAdi sAtakarmodayena vA // 327 // yugmam || katiciditi ciduccA nArakAH tArakANAmucitamanusarantaH tIrthakRnnAmakarma / sukulajanimavApya prAptacAritracaryA: jinapatipada bhAjaH prApnuyuH mokSalakSmIm // 328 // vizvAzvaryadakIrttikIrttivijayazrIvAcakendrAtiSa drAjazrItanayo'niSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargazcArutamazcaturdazatamo'pUrvaH samAptaH sukham // 329 // iti caturdazaH sargaH / -- ( 143 ) samakita prApta thAya tyAre ane pachI jinezvara AdinA guNAnI anumeAdanAthI--ema adhyavasAyane laine; athavA jinaprabhunA janmAdi samaye athavA sAtAkarmanA udayathI, A nAraLavA, adhane yakSu bhagavAthI thAya teSu suNa prApta re - anulave che. 329-327. evI rIte kAi kAi uccajJAnavALA nArakA tAraka eTale ( sAMsArathI ) tAranArA evA jinezvaraprabhune ucita rIte anusarI tIrtha karanAmakarma upArjana kare che ane tyAMthI uttamakuLane viSe utpanna thaI cAritra grahaNa karI tIrthaMkarapada prApta karI meAkSa lakSmI meLave che. 328, AkhA vizvane Azcaryacakita karI nAkhatI kIrtivALA zrI kIrttivijaya vAcakanA anta vAsI ziSya tathA, pitA tejapALa ane mAtA rAjazrInA suputra-evA vinayavijaya upAdhyAye jagatanA nizcita tatvAne dIpakanI jema prakAzamAM lAvavA mATe racelA graMthanA A apUrva, manohAri yahabhI sarga nirvidhne sapUrNa thayo. 327. caudamo sarga samApta. 39 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra ca atha paMcadazaH sargaH / ujjijIva jarAsaMdhajarAjarjaritaM javAt / yato yadubalaM so'stu pIyUSapratimaH zriye // 1 // tiryaglokasya svarUpamatha kiMcidvitanyate / mayA zrIkIrttivijayAtraprAptazrutazriyA // 2 // tiryaglokavarttino'pi yojanAnAM zatA nava gharmApiMDa sthitA zrAdyAstadvarNanaprasaMgataH // 3 // uktA adholoka eva tatrasthA vyantarA zrapi / ratnaprabhoparitalaM varNayAmyatha tatra ca // 4 // santi tiryagasaMkhyeyamAnA dvIpapayodhayaH / sArdhoddhArAmbhodhiyugmasamayaiH pramitAzca te // 5 // vizeSakam // tatra jambUdvIpanAmA prathamo madhyataH sthitaH / lavaNAbdhistamAveSTyAvasthito valayAkRtiH // 6 // sarga paMdaramo. jarAsaU mUkelI jarAne lIdhe jarjarita thayelA yAdavAnA sainyane jemaNe zIghra sajIvana karyuM hatuM evA-amRtasamAna zrIpArzva prabhu sAnu kalyANa karaza. 1. zrI kIrttivijayagurU pAsethI jeNe jJAnarUpI lakSmI prApta karI che evA huM have titilAkanu kiMcit svarUpa kahu chuM. 2. gharmAnarakanI jADAinA pahelA navasA yeAjana tioleAkamAM AvelA che chatAM tenA varNanane prasaMge enuM ane tyAM rahelA vyantarAnu paNa adheAlAkamAM ja varNa na karyuM che. have e narakanA uparanA taNanu vArjuna 53 4. 3-4. tyAM tio asaMkhyAta dvIpasamudrA AvelA che. teonu sakhyApramANe aDhI uddhArasAga zeSamanA bheTalA 'samaya ' thAya te he. pa. tyAM madhyabhAgamAM pahelAM janma' nAmanA dvIpa rahelA che. anI AsapAsa vaLI valayAkAre lavasamudra AvelA che, 6. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145) kSetraloka ] tirchAlokanuM svarUpa / enA asaMkhya dvIpasamudro / tamAveSTya punIpo dhAtakIkhaMDasaMjJakaH / tamapyAveSTya paritaH sthitaH kAlodavAridhiH // 7 // kakSIkRtya ca kAlodaM puSkaradvIpa AsthitaH / puSkaradvIpamAveSTya sthitaH puSkaravAridhiH // 8 // evamagre'pi sakalAH sthitA dvIpapayodhayaH / paraH pUrva samAveSTyAbdhayo dvIpasamAbhidhAH // 9 // te caivm| vAruNIvaranAmA ca dvIpo'bdhiH vAruNIvaraH / varuNavaretyeSApi zrUyate'sya zrute'bhidhA // 10 // tataH kSIravaro dvIpaH kSIrodazcAsya vAridhiH / tato ghRtavaro dvIpo ghRtodaH punarambudhiH // 11 // tata ikSuvaro dvIpa ikSudazca tadambudhiH / nandIzvarAbhidho dvIpo nandIzvarodavAridhiH // 12 // syuH tripratyavatArANi nAmadheyAnyataH param / aruNaprabhRtiddhIpAbdhInAM tasmAttathA bruve // 13 // aruNazcAruNavaro'ruNavarAvabhAsakaH / kuMDalaH kuMDalavaraH tathA tadavabhAsakaH // 14 // e lavaNasamadranI AsapAsa " dhAtakIkhaMDa" nAmano dIpa Ave che ane e dvIpanI AsapAsa " kALadadhi samudra Avelo che. vaLI e samudranI cAre kora valayAkAre puSkaradvIpa ane enI AsapAsa vaLI eja puSkarasamudra Avela che. 7-8. evI rIte AgaLa paNa dIpe ane samudro eka bIjAne vIMTIne rahelA che-te A pramANe -vArUNIvara nAmano dIpa, pachI vArUNIvara nAmano samudra; pachI kSIravara dIpa ane tenI AsapAsa kSIrada samudra; tyArapachI dhRtavaradvIpa ane enI AsapAsa vaLI ghatadasamudra; tyArapachI IzkaradvIpa ane enI AsapAsa ikSudasamudra; te pachI naMdIzvara dvIpa ane nahIzvaro samudra-mabha mAvatAcha...-12. tyArapachI traNatraNa vAra arUNa Adi kIpa ane arUNA Adi samudra AvelA che, jemanAM nAma nIya prabhArI cha:- 13. 2036, 2034vara, ma34AvamAsa dusa, usavara, iMdApanAsa, za, 2012, 10 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146) lokaprakAza / [ sarga 15 zaMkhaH zaMkhavara: jhaMkhavarAvabhAsa ityapi / rucako rucakavaraH tadavabhAsako'pi ca // 15 // bhujago bhujagavarastadavabhAsako'pi ca / kuzaH kuzavarazcaiva kuzavarAvabhAsakaH // 16 // krauMcaH krauMcavaraH krauMcavarAvabhAsako'pi ca / ekaviMzatirityete samanAmAbdhiveSTitAH // 17 // evaM cAmI asaMkhyatvAniyatairnAmabhiH katham / zakyante vaktumityatrAmnAyo nAmnAM nirUpyate // 18 // vibhUSaNAni vastrANi gandhAH padmotpalAni ca / tilakAni nidhAnAni ratnAni sarito'drayaH // 19 // padmAdayo hRdAH kacchApramukhA vijayA api / vakSaskarAdayo varSadharAzca kurumandarAH // 20 // saudharmapramukhAH svargAH zakAdayaH sureshvraaH|| candrasUryagraharukSatArAH kUTAni bhUbhRtAm // 21 // ityAdi zastavastUnAM yAni nAmAni viSTape / dvIpAbdhayaH syustaiH sarvaiH trish:prtyvtaaritaiH||22|| kalApakam // zAmAsa; 354, 32452, 3yAmAsa bhu, bhuva2, bhuvamAsa, za, za12, aza12mAsa, ya, ya12, yazavalAsa. 14-17. evI rIte ekavIza thayA. je nAmano dvIpa teja nAmane, enI AsapAsa samudra mAvesa cha-mema samanyu: e pramANe asaMkhya dvIpa ane asaMkhya samudro che, eTale emanAM nAme keTalAM kahevAya? 5 te nAbhAnA 'AmnAya' mA prabhArI cha:-mAna, vastro, sugadhiyo, bha, tiax, nidhAna, ratna, nadI, parvata, padmadraha vagere dra, kaccha Adi vijaye, vakSaskAraparvata, varSadhara parvata, 3, ma 12, saudharma mAhi svI, zahichandrI, dra, sUrya, aDa, nakSatra, tArA, prvtonAM zikhara-evI evI uttama vastuonA jagatamAM je je nAmo che te pratyeka nAmanA dIpo ane samudrI cha. 18-22. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] eomAM sauthI nhAnA jambUdvIpa viSe / (147) ekaikenAbhidhAnenAbhidheyAste'pyasaMkhyazaH / yathA jambUdvIpanAmnA dvIpA pare'pyasaMkhyaza: // 23 // yAvadevaM kramAt dvIpaM sUryavarAvabhAsakam / pariveSTya sthitaH sUryavarAvabhAsavAridhiH // 24 // ___ tatazcaikaikena nAmnA na tripratyavatAraNam / . devadvIpo devavAddhiH nAgadvIpastadambudhiH // 25 // yakSadvIpo yakSavAdhiH bhuutdviipstdmbudhiH| svayaMbhUramaNadvIpaH svayaMnUramaNAmbudhiH // 26 // yugmam // ___ jambUdvIpAdayazcaite sthAnadviguNavistRtAH / sarve svayaMbhUramaNArNavAntA dvIpavAddharyaH // 27 // jambUdvIpAdyathA simdhu: lavaNo dviguNaH tataH / dhAtakIkhaMDa ityevamantyAt dvIpAt tadambudhiH // 28 // tatrAyaM sarvataH tullaH sarvAbhyantarataH sthitaH / viSvak prataravRttazca pUrNendumaMDalAkRtiH // 29 // eTaluM ja nahi paNa, eka ja nAmanA paNa asaMkhya dvIpa ane asaMkhya samudra che. dRSTAnta taro, 'yU' nAmanA manyadvIpIche. 23. evI rIte chelle sUryavarAvabhAsaka dvIpa Avela che ane enI AsapAsa valayAkAre eja nAbhanA samudra maa0ye| che. 24. e pachI je je dvIpa ane je je samudra che e pUrva pramANe traNa traNa nAmanA nathI A vatA. paNa eka nAmane dvIpa ne samudra ekaja vAra Ave che. jemake devadvIpa ane enI AsapAsa devasamadra enI AsapAsa vaLI nAgadvIpa ane nAgasamudra; te pachI vaLI yakSadvIpa ane yakSasamudra, bhUtaddhApa ane bhUtasamudra, svayaMbhUramaNadIpa ane svayaMbhUramaNasamudra AvelA cha.25-26. have te jambudvIpathI laIne cheka svayaMbhUramaNa samudra sudhInA sarve dvIpasamudra uttarottara bamaNubamaNA vistAravALA che. jemake jambudvIpathI lavaNasamudra bamaNe che, lavaNa samudrathI dhAtakIkhaMDadvIpa bamaNe che, vagere. evI rIte chellA dvIpathI chelle samudra bamaNe cha. 27-28. A pramANenI samajaNe, A jambudvIpa sarvemAM vacce rahelo hoI sarvathI nAne che. vaLI ene AkAra pUrNimAnA caMdramAnA AkAre goLa ane sapATa che. 29. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / (148) [ sarga 15 asya dvIpasyAdhipate: ekapalyopamAyuSaH / mahaddhikAnAhatAkhyadevasyAzrayabhUtayA // 30 // jambbA nAnAratnamayyA vkssymaannsvruupyaa| sadopalakSito dvIpo jambUdvIpa iti smRtH||31|| vizeSakam // nityaM kusumitaistatra tatra deze virAjate / vanairanaikairjambUnAM jambUdvIpaH tato'pi ca // 32 // viSkambhAyAmatazcaiSa lakSayojanasammitaH / paritaH paridhistvasya zrUyatAM yaH zrute zrutaH // 33 // lakSatrayaM yojanAnAM sahasrANi ca SoDaza / kozAH trayaH tadadhikamaSTAviMzaM dhanuHzatam // 34 // trayodazAMgulAH sArdhA yavAH paMcaikayUkikA / jambUdvIpasya gaNitapadaM vakSye'tha tattvadaH // 35 // yugmam // __zatAni sapta koTInAM navatiH koTayaH parAH / lakSANi saptapaMcAzat SaTsahasronitAni ca // 36 // sAdhaM zataM yojanAnAM pAdonakrozayAmalam / dhanUMSi paMcadaza ca sArdhaM karadvayaM tathA // 37 // yugmam / / eka palyopamanA AyuSyavALA tathA mahAna samRddhivALA "anAdata" nAmanA enA adhiSThAyaka devanA Azrayabhuta, ane vividharatamaya-evA "jabu' nAmanA vRkSa parathI, enuM jabuddhiIpa" nAma paDeluM che. athavA tyAM nirantara prakulita evAM jAMbUDAMnAM puSkaLa vana mAvI 24aaN chata 52thI dIpa' nAma 5 sabhA '. 30-32. e jaMbadrIpa eka lAkhayojana lAMbo pahALe che. vaLI zAstramAM ene cotaraphano gherAvo traNa lAkha soLahajAra jana, traNa kesa, eka adhyAvIza dhanuSya, sADAtera AMgaLa, pAMca cava ane eka jU-eTale kahyo che. 33-35 enuM gaNitapada vaLI sAtaso nevuM koDa chappana lAkha corANuM hajAra ekaso pacAsa jana, poNAbe kesa, paMdara dhanuSya ane aDhI hAtha-eTaluM che. 36-37. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIparnu pramANa vagere / (149) ayaM bhaavH| iyanti jambUdvIpasya yojanapramitAni vai| caturasrANi khaMDAni syuH krozAyatiricyate // 38 // ___ asau sahasrANi navanavatiH syaatsmucchritH|| sAdhikAni yojanAnAmUrdhvAdhazca sahasrakam // 39 // udvedhocchrayayoge tu syAdUrvAdhaH pramANataH / jambUdvIpo yojanAnAM lakSamekaM kilAdhikam // 40 // zrAha / jalAzayAdau zailAdau vyavahAro hi smmtH| udvedhoccatvayoH jambUdvIpe sa tu kathaM bhavet // 41 // atra brUmaH / hIyamAnA pratIcyAM bhUdharmAyAM samabhUtalAt / sahasrayojanoMDAMte syAt kramAdvijayadvaye // 42 // tatrAdho laukikagrAmAH santi sarveSu teSu ca / dvIpasyAsya vyavahArAttAvAnudvedha ucyate // 43 // jambUdvIpAhatAmetatsumeroH pAMDake vane / abhiSekazilotsaMge'bhiSekaH kriyate yataH // 44 // jambUdvIpavyavahAraM merau saMbhAvya suSTu tat / prajJaptaM tAvaduccatvaM jambUdvIpasya tAtvikaiH // 45 // emAM samajavAnuM ema ke jaMbadvIpanA eTalI saMkhyAmAM janapramANa corasakhaMDo thAya. kesa, dhanuSya vagere kahyA che e e uparAMta samajavA. 38. - jambadrIpa navANuM hajAra ejanathI kAMIka adhika uMcAImAM che ane eka hajAra yoja, nIce che. eTale uMcANa ane nIcANane vega eTale saravA karatAM enuM udadhaH pramANe eka lAkha ejanathI kaMika adhika thayuM. 39-40. ahiM koI zaMkA upasthita kare ke jaLAzaya, parvata vagerene to uMDAI tathA uMcANa hoya- e vyAjabI che, paraMtu jambudvIpanI uMDAI ne uMcAInI vAta kare che e kevI zate 1 41. e zaMkAnuM samAdhAna A pramANe-pRthvI pazcima dizAmAM gharmAnArakI tarapha ghaTatI jAya che te chevaTe anukrame beu vijemAM samabhUtaLathI eka hajAra yojana nIcI utare che. tyAM adhelokagAme AvelAM che ane e sarvene viSe A dvIpane vyavahAra hovAthI, enI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (620) DhowwArI ! [ sarga 15 tathAha jambUdvIpaprajJaptyAm / egaM jozraNasahassaM udveheNaM / NavaNauttijopaNasahassAiM sAiregAI urlDa uccatteNaM / sAiregaM jozraNasayasahassaM savvaggeNaM paNNatte // pRthvyajIvapudgalAtmA jambUdvIpo'sti vstutH| pRthvyajIvapudgalAnAM pariNAmo ydiidRshH|| 46 // zAzvatoDazAzvatazcArja dravyatattatra zAzvataH | vAparataH cAvazAzvataH ka7 athAsya jambUdvIpasya bhAti vajramaNImayaH / prAkAraH Agame khyAto jagatItyaparAkhyayA // 48 // dhenupucchAkRtiH so'STau yojanAni samucchritaH / yojanAni dvAdazAsya mUle vistAra prAhitaH // 49 // mUlAdutpatyate yAvaddhanuHkrozAdikaM kila / mUlavyAsastAvatonastatra tatrAsya jAyate // 50 // eTalI uMDAI kahevAya che. vaLI tyAM eTale jambudvIpamAM je je tIrthakare thAya che emane merU parvatanA pAMDuka vananI zilApara abhiSeka karavAmAM Ave che, mATe jambudvApane te sthaLa sudhI vyavahAra gaNIne, tatvajJAnIoe enI eTalI uMcAI kahI che. 42-4pa. A saMbaMdhamAM "jabUdvIpa prajJapti'ne viSe paNa kahyuM che ke-jambudvIpa samabhUtaLathI eka hajAra yeAjana nIce che ane navANuM hajAra ejanathI saheja vizeSa-eTale uMcA che eTale enI samagra eka lAkha ejanathI saheja vizeSa-eTalI uMcAI kahevAya. A jaMbUdvIpa vastutaH pRthvI, jaLa, jIva ane pugaLano banelo che kemake paddha, jaLa, jIva ane pugaLanuM ja AvuM pariNAma hoya che. 46. rIta vaLI e zAzvata che tema azAzvata paNa che: (1) dravyata: zAzvata che; ane (2) varNa, gaMdha, rasa, tathA sparzarUpa paryAne laIne azAzvata che. 47. A jaMbUdvIpane pharato vA maNimaya keTa Avela che je AgamamAM "jagatI" e nAmathI prasiddha che. 48. gAyanA pucchanA jevo ene AkAra che. vaLI e ATha jana uMco che, ane ene vistAra mULa AgaLa bAra ejanane che. 49 vaLI, mULa AgaLathI jeTalA dhanuSya ke kosa Adi upara caDhIe teTalA dhanuSya ke Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpano * jagatI' nAme koTa / (151) mUlAdUz2a kozayuge vyatIte tatra vistRtiH / sArdharudrayojanAni sarvatraivaM vibhAvyatAm // 51 // evaM ca mUlAdutkAnte yojanAnAM catuSTaye / mUlavyAse caturUne syAdvistAro'STayojanaH // 52 // tathAsya mUrdhni pUrNeSu yojaneSu kilASTasu / mUlavyAse'STabhirdhyAne vyAso'bdhimitayojanaH // 53 // uktaM jambUdvIpamAnaM jagatyA mUlavistRtiH / bhAvyaivamakhiladvIpapAthodhijagatISvapi // 54 // ityarthato vIraMjayaseharakSetravicAravRttau // __ athAsyoparibhAgasya caturyojanavistRteH / madhyadeze sarvaratnamayI rAjati vedikA // 55 // sopariSTAdriSTaratnamayI vajramayI svdhH| vajrastaMbhasvarNarUpyaphalakairupazobhitA // 56 // kosa Adi mULanA vistAramAMthI bAda karatAM je Ave te tene te sthaLa AgaLano vyAsa ke vistAra DAya che. 50. jemake, mULathI upara aradhe yojane eno vistAra 12-=113 ejana hoya. e pramANe sarvatra samajI levuM. 51. vaLI mULathI upara cAra yejane ene vistAra 12-4=8 yojana hoya. para, vaLI enI Toca, je mULa upara ATha yejane che tyAM AgaLane ene vistAra 12-=4 yAnaDAya. 53. evI rIte jambudvIpanuM pramANa tathA jagatInA mULano vistAra kahyo. evI ja rIte sarve dvIpa, samudra tathA jagatImAM samajI levuM. 54. e " vijaya kSetravicAra" nI TIkAno bhAvArtha che. have enA cAra ejananA vistAravALA TocanA bhAganA madhyamAM eka sarvaratnamaya vedikA zAlI 2hI cha.55, e vedikA vajAnA staMbha tathA sonArUpAnA pATIyAthI virAjI rahI che. vaLI ene uparano bhAga riTTaratnamaya ane heThaLano bhAga vajAya che. pa6. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (152) lokaprakAza / [ sarga 15 narakinnaragandharvavRSoragAzvahastinAm / ramyA nAnAvidhai rUpairbhAti sAtimanoramaiH // 57 // tathA tasyAM ratnamayyo rAjante bhuvllyH| vAsantIcampakAzokakundAtimuktakAdayaH // 58 // latAzca tAH stabakitAH puSpitAH pllvaanvitaaH| praNatAH krIDadamaramithunaprazrayAdiva // 59 / / parikSepeNa jagatIsamAnA vistRtA ca saa| zatAni paMca dhanuSAmuttuMgA vardhayojanam // 60 // sthAne sthAne sarvaratnamayapadmopazobhitA / padmaprAdhAnyato nAmnA sA padmavaravedikA // 61 / / vibhAti vanakhaMDAbhyAM sA padmavaravedikA / ubhayoH pArzvayoH sthUlakulAbhyAmiva nimnagA // 62 // parikSepeNa jagatItulyau to vanakhaMDakau / sArdhacApazatadvaMdvanyUnadviyojanAtatau // 63 // e vedikA vaLI purUSa, kinnara, gaMdharva, vRSabha, uraga, ane hayahasti AdinA nAnAvidha manahara citrothI dIpI rahI che. 57. emAM vaLI vAsaMtI, caMpaka, azeka, kuMda ane atimuktaka Adi aneka ratnamaya pahalI-velADImAzAlI 2hIche. 58. e latAo upara vaLI gucchAo, pukhe ane pahela paNa che. vaLI e tyAM kIDA karatA amaramithuno arthAt devadevIonA prazrayathI ja hoyanI ema nIcI jhukI rahI che. 59. e vedikAne gherAvo jagatI jevaDe, pahoLAI pAMcaso dhanuSya ane uMcAI be kosa che. 60. e vedikA para sthaLe sthaLe sarvaratnamaya padma-kamaLo AvI rahyAM che. ane e pramANe pavo vizeSa hovAthI e padmavaravedikA kahevAya che. 61. vaLI e padmavaradikA, nadI jema be kinArAothI zobhe che tema, beu bAjue bagIcAsaathii zAlI rahI che. 12. pratyeka bagIco gherAvAmAM "jagatI" jevaDe che. ane ene vistAra be janamAM base pacAsa dhanuSya jeTalo ocho che. 3. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enI vedikA, enA bagIcA ane enI vaavddiio| (153) evaM ca vedikAvyAsasaMyukto vistAro vanayordvayoH / syAtpUrNA jagatIvyAso yojanAnAM catuSTayam // 64 // puSpitaiH phalitai: shaakhaaprshaakhaashtshaalitaiH| anekottamajAtIyavRkSa ramye ca te vane // 65 // virAjate ca bhUbhAga etayoH vnkhNddyoH| marutkIrNapaMcavarNapuSpaprakarapUjitaH // 66 // kasturikailAkarpUracandanAdhikasaurabhaiH / anilAndolanodbhUtavINAdijitvarAravaiH // 67 // atyantakomalaiH nAnAvaNaiH varNyaH tRNAMkuraiH / romodgamairiva bhuvaH surakrIDAsukhaspRzaH // 68 // yugmam // marutkRtAsphAlanenogiradbhiH madhuradhvanIn / paMcavarNaiH maNibhirapyasau kIrNa: sugandhibhiH // 69 // na varaM vipine'ntaHsthe na syaattRnnmnnidhvniH| vedikonnatiruddhasya tAdRgvAyorasaMgateH // 70 // e pramANe vedikAno vistAra ane beu bagIcAno vistAra ekatra karatAM cAra ejana Ave che. 2 tIna pUrNa vyAsa 2mAcyA. 14. seMkaDobaMdha zAkhAprazAkhAvALAM ane phaLaphulavALAM aneka uttama vRkSethI e beu bagIcAe suramya jaNAya che. 65. emanI bhUmi vAyuthI kharI paDelAM puSkaLa paMcavarNa puSone lIdhe, jANe keIe pUjA karI DAyanI mevI sAya che. 16. kasturI, elacI, kapUra tathA caMdana karatAM paNa caDhI jAya evI suvAsa vistAratA, tathA vAyunA AndolanathI thatA vINA vagerenA nAda karatAM paNa adhika manahara svarane kADhatA, ati kamaLa pacaraMgI tRNAMkothI chavAI gayelI e bhUmi jANe devakIDAnA sukhasparzathI romAMcita DAyanI mevI rAya che. 17-68. vaLI tyAne bhUpradeza vAyunA AsphAlanathI madhura dhvani karatA paMcavarNanA sugaMdhi maNiethI paNa saMkIrNa thayela che. 69. phera mAtra eTalo ja che ke aMdaranA bagIcAmAM tRNa ke maNine dhvani thato nathI kemake vidikA uMcI hovAthI e vAyu raMdhAI jaI tyAM saMcI zakatA nathI. 70. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154) lokaprakAza / [ sarga 15 / vanayoretayozcitrakarayoH syuH pade pade / puSkariNyo dIrghikAzca mahAsarovarANi ca // 71 // sukhottArAH tapanIyatalAH sadvajrabhittayaH / nAnAratnabaddhatIrthAH suvarNarUpyavAlukAH // 72 // kAzcijAtyAsavarasA kAzciJca vaarunniirsaaH| sudhopamajalA: kAzcit kAzcidikSurasodakAH // 73 // evaM nAnAsvAdajalAH zatapatrAdipaMkajaiH / manojJAstAH puSkariNyaH krIDAbhirbhAti nAkinAm // 74 // vizeSakam // spaSTASTamaMgalaiH chtrcaamrdhvjraajibhiH| trisopAnAnyAsu caturdizaM rAjanti toraNaiH // 75 // bhAnti krIDAsarAMsyevaM yathAhaM dIrghikA api / caturdizaM trisopAnAdibhi: ratnamaNImayaiH // 76 // ramyAH krIDAparvatAzca bhAnti tatra pade pade / teSAM pratyekamekaikaH prAsAdo bhAti mUrdhani // 77 // e banne AzcaryakArI bagIcAonI aMdara vaLI sthaLe sthaLe puSkariNI-vAvo, taLAvaDIe ane jhoTAM sarovara paNa AvI rahyAM che. 71. aMdara sukhe utarI zakAya evI e puSkariNIone suvarNamaya taLIyAM che, vanamaya bhata che, vividha prakAranAM ratnAvaDe bAMdhelA ghATa che ane emAM suvarNamaya ane vaLa che. keTalIkamAM uttama madirA jevAM, keTalIkamAM vArUNI jevAM, keTalIkamAM amRta jevAM ane vaLI keTalIkamAM te Izvarasa jevAM jaLa bharelAM che. AvA AvA nAnA prakAranA svAdiSTa jaLavALI e vAvaDIo zatapatra Adika kamaLAne lIdhe ane suravRdonI satata kIDAne lIdhe atyaMta manojJAya che. 72-74. e vAvaDIone vaLI pratyeka dizAe traNa traNa pagathIyAM che. te para aSTa maMgaLa, chatra, cAmara, dhvaja ane tAraNe virAjI rahyAM che. 75. eja pramANe e taLAvaDIo ane kIDAsarovarene paNa cAre dizAe ratnamaya ane maNimaya traNa traNa pagathIyAM AvelAM che. 76. vaLI tyAM Dagale ne pagale manahara kIDAparvato daSTie paDe che, jemanAM zikhara para akeka mAsAha 2DasA . 77. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (155) tathA kSetraloka ] enA prAsAdo / emAMnA vividha Asano / pratiprAsAdamekaikaM madhye sajitamAsanam / asti krauMcAsanaM kvApi haMsAsanamapi kvacit // 78 // padmAsanaM ca garuDAsanaM siMhAsanaM kvacit / bhadrAsanaM ca makarAsanaM cAtimanoharam // 79 // __ nAnAkrIDAgRhAH santi tayozca vanakhaMDayoH / kvacit prekSaNakagRhaM kvacicca ketakIgRham // 80 // latAgRhaM garbhagRhaM kvacicca kadalIgRham / kutracit majjanagRhaM prasAdhanagRhaM kvacit // 81 // pratyekaM ca gRheSveSu vibhAtyekaikamAsanam / krIDatAM tatra devAnAM yogyaM ratnamaNImayam // 82 // tathA mudrikAmallikAjAtImAlatyAdilatAbajaiH / ratnAtmanastatra tatra bhUyAMso bhAnti maNDapAH // 83 // maMDapeSu tathaiteSu jAtyakAMcananirmitAH / zilAnAM paTTakAH santi krauMcAdyAsanasaMsthitAH // 84 // dareka prAsAda para akeka Asana che, temAM kayAMka cAsana to kyAMka haMsAsana, kyAMka padmAsana to kayAMka garUDAsana, kaI jagyAe siMhAsana to anya sthaLe bhadrAsana ke makarAsanaom vividha prASTigAyara thAya che. 78-78. vaLI e beu bagIcAomAM nAnAvidha krIDAgraho AvelAM che. kayAMka nATyagRha, kayAMka ketakIgRha, kyAMka latAgRha, kayAMka garbhagRha te kyAMka vaLI kadalIgRha, snAnagRha ke prasAdhana zAlI rahyo cha.80-81. vaLI evA pratyeka gRhamAM devone krIDA karavA lAyakanAM ratnamaNimaya Asano paNa che. 82. eTaluM ja nahiM paNa mudrikA, mallikA, jAti ane mAlatI Adi latAonAM aneka ratnamaya maMDapo paNa tyAM che. 83. e maMDapamAM vaLI uttama suvarNamaya cAdika Asana para zilApaTTo paNa zobhI 2hA cha. 84. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / eteSu parvateSu gRheSu maMDapeSu ca / dIrghikAdiSu ca svairaM krIDanti vyantarAmarAH // 85 // parito jagatI bhAti gavAkSavalayena sA / gavAkSavalayaM tacca gavyUtadvitayocchritam // 86 // zatAni paMca dhanuSAM vistIrNaM cArucitritam / kRtanetramanomodaM surANAM ramaNocitam // 87 // yugmam // lavaNodasamAsannajagatIbhittimadhyagam / dazyamAnAdhikutukaM jJAtavyaM sarvataH sthitam // 88 // yatra idaM gavAcakaTakaM jambUdvIpaprajJaptivRttau jagatIbhittimadhyagatamuktam || jambUdvIpasaMgrahaNIvRttau jagatyA uparyuktam / tathA ca tadgranthaH / tasyA pArzvadvaye'pi dvau vanakhaMDau vedikA mAnadeya vidyete / na varaM vistAreNAbhyantaraH sArdhadhanuH zatadvayonayojanayugmapramANaH / bAhyastu vanakhaMDaH ardhASTamadhanuH zatahInayoja janayugmamAnaH / yataH tatra abhyantarAt vanakhaMDAt adhikAni paMcadhanuHzatAni jAlakaTakenAvaruddhAni // paraM zrImalayagiripAdaiH na tadvivakSitam / dvayorapi vanakhaNDayoH ekameva mAnamuktam / tatvaM tu bahuzrutA vidantIti // ( 156 ) [ sarga 15 e sarva parvatA, gRheA, jaLAzayeA tathA maMDapeAmAM vyantaradevA zreSTa prakAre DIDA pure che. 85. have e jagatInA keATa para pharatA eka gavAkSa AvI rahyo che. e gavAkSa be gAu cA, pAMcase dhanuSya paheALA ane manahara citrAmaNeAthI bharapUra hAi dRSTi tathA manane mAnanda Aye che. 86-87. e gavAkSa lavaNusamudranI najadIka rahelA jagatInA koTanA madhya bhAgamAM Avela hAvAthI tyAMthI samudranAM sarva kautukA najare paDe che. 88, A gavAkSa jagatInA kATanA madhya bhAgamAM Avela che ema ja budvIpaprajJaptinI TIkAmAM kahelu` che, paNa ' jammuddIpa saMgrahaNI ' nI TIkAmAM tA ' jagatInA kATanI upara Avela che' ema jaNAvyu che. e pATha A pramANe che:- jagatIne eU mAjue be bagIcAo che. e eU laMbAimAM * vedikA ' jevaDA che paNa paheALAimAM phera che. eka aMdaranA che tenI pahoLAi Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] 'jagatI' nA koTanA -- vijaya ' Adika cAra dvaar| (157 ) sarve dvIpAH samudrAzca jagatyaivaM virAjitAH / sarvAsA jagatInAM ca svarUpamanayA dizA // 89 // athaitasyAM jagatyAM ca dvArANi syuzcaturdizam / vijayaM vaijayantaM ca jayantaM cAparAjitam // 90 // sahasrAn paMcacatvAriMzatamullaMghya merutH| yojanAnAM dizi prAcyAM zItAkUlaMkaSopari // 91 // vijayaM dvAramAkhyAtamevaM vittha parANyapi / dakSiNasyAM pazcimAyAmudIcyAM ca yathAkramam // 92 // yugmam // pratyekameSAM dvArANAmucchrayo yojanASTakam / vaprabhIttisamAnA hi yuktA dvAreSu tuMgatA // 93 // pratyekaM teSu vistAro yojanAnAM ctussttyii| krozaM pRthuArazAkhA pratyekaM pArzvayordvayoH // 94 // evaM sAmastyato dvAravistAro yadi bhAvyate / tadA sArdhAni catvAri yojanAni bhavedasau // 95 // be yojanamAM aDhIso dhanuSya jeTalI ochI che, ane bIjo bahAra che tenI pahoLAI be cejanamAM sADAsAtaso dhanuSya jeTalI ochI che; kemake A bahAranAmAM pAMcase dhanuSya jeTalA vistArane gavAkSa Avyo che. zrImalayagiri A bAbatamAM saMmata thatA nathI. eozrI to beu bagIcAonI pahoLAI eka sarakhI ja kahe che. AmAM satya karyuM te kevaLI jANe. | sarve dvIpo ane sarve samudrone A pramANene "jagata" ne koTa hoya che. ane e sarva keTanuM svarUpa A koTa pramANenuM ja samajavuM. 89. - have A "jagatI " nA koTane pratyeka dizAe ekeka kAra che teonAM nAma vijaya, vijayanta, jayanta ane aparAjita che. 90. merU parvatathI pUrva dizAmAM pIsatALIza hajAra yojana mUkIne, zItA nadInA kinArA para vijaya nAmanuM dvAra AveluM che. bIjA traNa dvArA e pramANe merUthI anukrame dakSiNa pazcima ane uttara dizAe AvelAM che. 91-92. pratyeka dvAranI uMcAI ATha jananI che kemake e keTanI bhA jevaDI che ane koTanI bhIMta ATha jana uMcI che. pratyekanI pahoLAI cAra jana che. vaLI be bAjunI bArasAkhe pratyeka akeka kesa che; eTale e sAthe letAM e ( vijaya ) dvAranI pahoLAI sADAcAra ejana thAya.83-85. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) lokaprakAza / [sarga 15 tatredaM vijayaM bhUmipraveze vajranirmitam / bhUmerUvaM riSTaratnamayamuktaM jinezvaraiH // 96 // staMbhA sarvatra vaiDUryavaryaratnavinirmitAH / paMcavarNaiH maNIratnaiH nirmitaM tatra kuTTimam // 97 / / haMsagarbharatnamayI dehalyathendrakIlakaH / gomeyaratnaghaTito dvArazAkhe tathAtra ca // 98 // lohitAkhyaratnamayyau parigho vajranirmitaH / kapATe api vaiDUryamaye prokte jinezvaraiH // 99 // nAnAmaNimaye tatra kapATacUlikAgRhe / jyotIrasaratnamayamuttaraMgaM niruupitm|| 100 // vijayasyoparitano bhAgo bhAti vibhUSitaH / ratnabhedaiH SoDazabhiH te cAmI kathitAH zrute // 101 // ratnaM vajraM vaiDUryalohitAkSe masAragallaM ca / api haMsagarbhapulake saugandhikamaMjanaM rajatam // 102 // jyotIrasamaMkAMjanapulakaM riSTaM ca jAtarUpaM ca / sphaTikaM caitAH SoDaza ratnabhidastatra rAjante // 103 ||yugmm|| e "vijaya " dvAra pRthvInI aMdara che teTaluM vajImaya che ane uparanA bhAgamAM rijharatabhy cha.86. enA staMbha sarvatra uttamartharatnamaya che ane enuM taLavaTa paMcavarNanA maNi ane 2tnAnucha.87. eno uMbaro haMsagarbha ratnone tathA ene indrakIlaka gemeyaratnane banAvela che. enI beu bArasAkha lekhitarananI che ane bhegaLa vAnI che. vaLI enAM kamADa vairyaratonAM kahyAM cha.88-88. kamADonI beu cUlikA nAnA prakAranA maNionI, ane uttaraMga tirasaramaya cha. 100. e vijayakArano uparano bhAga vaLI seLa jAtanAM ratnane che. te saLa A pramANe - 2la, 4, vaiDUrya, sAhitAkSa, bhasArA , sAsa, pusa, saugandhi, 2ina, 24ta, nyonIrasa, ma, mAnasa, Ti, 35sane Ti. 101-103. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadvAra- varNana / (159) zrIvatsamatsyadarpaNabhadrAsanavarddhamAnavarakalazAH / svastikanandAvattau dvAropari maMgalAnyaSTau // 104 // dvArasyAsya vajramayo mADhabhAgaH prakIrtitaH / mADhasya zikharaM raupyamullocastapanIyajaH // 105 // maNivaMzalohitAkSaprativezaiH rajatabaddhabhUbhAgaiH / dvAraM gavAkSakaTakaiH virAjate tatsamudradizi // 106 // bhittAvubhayato bhittigulikAH pIThasannibhAH / aSTaSaSTayAdhikaM zataM zayyAstAvatya eva ca / / 107 // ratnAni vyAlarUpANi maNimayyazca putrikaaH| alaMkurvanti tadvAraM maNidAmAdibhUSitam // 108 // tathA niSadanasthAnamekaikaM paarshvyordvyoH| tatra dvau dvau ca pratyekaM mAMgalyakalazau matau // 109 / / tathA dvau do nAgadantau muktAdAmAdyalaMkRtau / tayorUvaM punaH dvau dvau dhUpaghaTayanvitau ca tau // 110 // vaLI e dvAra para zrIvatsa, matsya, darpaNa, bhadrAsana, vaddhamAna, kaLaza, svastika ane nanhAvata-se ma18 (aSTabha ) zamI 2 . 104. e dvArane mADhano bhAga vaLAmaya, mADhanuM zikhara rUthamaya ane eno ghumaTa suvarNa maya cha. 105. e dvAranI AgaLanI bhUmi vaLI samudranI dizAmAM maNivaMza ane lehitAkSa rananI che. vaLI enA para gavAkSenI hAramALA zebhI rahI che. 106. te dvAranI ubhaya bAjue vaLI ekase aDasaTha pITha jevA cAtarA che ane e tarApara eTalI saMkhyAmAM zayyAo che. 107. e dvAra vaLI maNi vagerenI mALAo tathA rannamaya siMhanAM putaLAM tathA maNinI putaLIothI zobhI rahyuM che. 108. vaLI ene beu bAjue be beThaka che ane dareka beThakapara banne maMgaLa kaLaza che. 109. vaLI tyAM dhupadhANA ane muktAphaLanI mALA vagerethI vibhUSita babbe nAgadata cha. 110. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) lokaprakAza / [ sarga 15 sAkSAdiva svargikanye dve dve ca zAlabhaMjike / dvau dvau ca jAlakaTako dve dve ghaNTe zubhasvare // 111 // nAnAdrukisalAkIrNe dve dve ca banamAlike / bhramabhramarajhaMkAragItAravamanorame // 112 // zrAtmadarzAkRtI dvau dvau pIThau prakaMThakAbhidhau / tau ca dviyojanasthUlau caturyojanavistRtau // 113 // catvAri yojanAnyucco yojanadvayavistRtaH / teSu pratyekamekaikaH prAsAdo'sti manoramaH // 114 // prAsAdAste tuGgazRGgAH dhvajacchatramanoharAH / siMhAsanaiH savijayadUSyaiH virAjitAntarAH // 115 // AsthAnasthAnayoH kiMca dve dve staH toraNe tayoH / toraNAnAM puraH zAlabhaMjikAnAM dvayaM dvayam // 116 // tathA ca dvau nAgadantAvazvebhanarakiMpuruSAMginAm / kinnaroragagandharvavRSabhANAM yugAni ca // 117 // vaLI tyAM sAkSAt devakanyA hoyanI evI bae putaLIo che, babe jaLayAM che ane suMdara sarodavALA bababe ghaTa che. 111. e uparAMta vaLI nAnA prakAranA kuMpaLathI bharelI tathA AsapAsa bhamyA karatA bhamarA. enA jhaMkArarUpI gItAnA zabdothI mana haraNa karanArI babbe vanamALAo che; ArIsAnA AkAranA, prakaMThanAmanA babbe pITha che, jeo e jana jaDA ane cAra pejane pALA cha. 112-113. e darekamAM cAra yojana UMcA ane be yojanAnA vistAravALe-e akeka mane rama prAsA cha. 114. e prAsAdane uMcA uMcA zikharo che. enA para manahara vajAe ane chatro AvI rahyAM che. ane enI aMdara vijayadhyayukta siMhAsane virAjI rahyAM che. 115. enA AsthAnamaMDapamAM baLe tero ane toraNonI AgaLa babe putaLIo che. 116. vaLI tyAM gajadaMta, haya, hAthI, purUSa, kinnara, uraga, gandharva ane vRSabhanAM joDalAM zAmA rahyo che. 117. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka vijayadvAranuM varNana / vIthayaH paMktayazcaiSAM nityaM kusumitA ltaaH| padmanAgAzokalatAH campakAmrAdayo'pi ca // 118 // mAMgalyakalazA zRMgArakAH tathAtmadarzakAH / sthAlAni sAkSatAnIva pAtryaH phalabhRtA iva // 119 // sauSadhiprasAdhanabhANDabhRtAH supratiSThakAzcaiva / pIThAtmamanogulikA yutAH phalakanAgadantAyaiH // 120 // rAnAH karaNDakA: rAtnA hayakaNThAdayo'STa c| caMgeryaH teSvaSTavidhA: paTalAnyapi cASTadhA // 121 // tathAhi / puSpaiH mAlyaiH cUrNagandhaiH vastrasiddhArthabhUSaNaiH / lomahastaizca sampUrNAH caMgeryaH paTalAni ca // 122 // siMhAsanAtapatre camarANi samudgakAzca dshbhedaaH| pratitoraNameteSAM dvayaM dvayaM bhavati sarveSAm // 123 // samudgakasaMgrahagAthA ceyam / telle koThasamugge patte coe ya tagara elA ya / haripAle hiMgulae maNosilA aMjaNasamugge // 124 // vaLI tyAM nirantara puSpita evI nAgalatA, azokalatA, campakalatA vagere latAe tathA AmravRkSe paNa AvelAM che. 118. vaLI tyAM maMgaLakaLaza, jhArIo, darpaNa, akSatanA thALa ane phaLabharelI chAbaDIo cha. 118. sarva prakAranI auSadhIo ane zaNagAranA sAdhanonA DAbalAthI bharelA, tathA phaLAM ane gajadaMta vagerethI yukta-evA pIThavALA ceharA paNa tyAM che. 120, vaLI tyAM ATha ranakaraMDaka, ane ATha hayakaMkAdika paNa che. temAM puSpa, mALA, cUrNa, sugaMdhIo, vastra, sarasava, AbhUSaNa ane pIMchIothI saMpUrNa evI ATha aMgerI ane ATha 5Tale 5 cha. 121-122. vaLI teNe toraNe siMhAsana, chatra, cAmara ane daza prakAranA DAbalA-e sarvanAM sai mAvesa che. 123. te daza DAbalAomAM nIce pramANenI vastuo che: tela, kapUrakAcalI, pAMdaDI, caLa; tagara, elacI, haDatALa. hiMgaLaka, manazIla ane aMjana-ema daza vastuo che. 124. 21 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (162) lokprkaash| [ sarga 15 tathAtra vijayadvAre zatamaSTAdhikaM dhvajAH / pratyekaM cakrAdicihnA dazadhA te tvamI matAH // 125 // cakramRgagaruDasiMhAH picchavRkacchatravaryaharyakSAH / vRSabhacaturdantagajAH sarve'zItyanvitasahasram // 126 // viziSThasthAnarUpANi bhaumAni nava sNkhyyaa| vijayadvArasya puraH syuH bhogyAni tadIzituH // 127 // tathAhuH jIvAbhigame / vijayassa NaM dArassa purao nava bhomA pnnnnttaa| ityaadi|| samavAyAMge tu vijayasta NaM dArassa egamegAe bAhAe nava nava bhomA paNNattA iti dRzyate // tadatra tatvaM sarvavidvadyam // madhye ca teSAM bhaumAnAM paMcame saparicchadam / siMhAsanamadhIzasyAnyeSu bhadrAsanAni ca // 128 / / ___ ityevaM vijayadvAraM lezato varNitaM mayA / tRtIyopAMgamAlokyaM vizeSavistarArthibhiH // 129 // yo yo'syAdhipatirdevaH taM taM sAmAnikAdayaH / aAhvayanti vijayeti pustakeSu tathoktitaH // 130 // vaLI A vijayadvAra para ekase ATha dhvajAo pharakI rahI che. dareka dhvajApara cakra, hariNa, garUDa, siMha, piccha, vRka, chatra, azva, vRSabha ane cAra datuzaLavALe hastI-ema daza 4za thihI che. 125-126. e vijyadvAranI AgaLa vaLI, enA svAmInA upagane arthe, viziSTa sthAnarUpa navalAMya cha. 127. e abhiprAya jIvAbhigamasUtrane che. samavAyAMgasUtramAM to enI akeka bAhAmAM navA nava beMyarAM che ema kahyuM che. AmAM satya kayuM e kevaLI jANe. e navamAMthI pAMcamAM bheMyarAmAM enA adhipatinuM parivAravALuM siMhAsana che. zeSa mAmA mdraasne| cha. 128. e pramANe meM vijayadvAranuM lezamAtra varNana karyuM che. vistAra jANavAnI IcchAvaajaaytrii Gin'nayu. 128. A dvAranA adhipatidevane sAmAnika devatAo * vijaya" nAmathI bolAve che Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadeva ane eno parivAra / tadidaM vijayasvAmiyogAdvijayanAmakam / athavAmuSya nAmedaM traikAlikaM ca zAzvatam // 131 // evaM kSetradvIpavArdhinAmAni syuH yathAyatham / nityAni svAmiyogastu yathAsthAnaM pravakSyate // 132 // yathedaM vijayadvAraM tathA trINyaparANyapi / samarUpANi kintvIzA dvAratulyAbhidhAH surAH // 133 // vaijayanto jayantazcAparAjita iti kramAt / catvAryeSAM sahasrANi sAmAnikasudhAbhujAm // 134 // sahasrANi ca devAnAmaSTAbhyantaraparSadi / devAnAmayutaM madhyaparSadi sphAtizAlinAm // 135 // syuH dvAdazasahasrANi devAnAM bAhyaparSadi / catasro'yamahiSyazca syuH sAhasraparicchadAH // 136 // senAH senAnyazca sapta pUrvoktavyantarendravat / zrAtmarakSakadevAnAM sahastrANi ca SoDaza // 137 // tethI e dvAra "vijaya" nAmathI oLakhAya che. athavA enuM e nAma trikAlika ane zAzvata cha samasabhA . 138-131. evI rIte kSetra, dvIpa ane samudronAM nAma paNa nitya eTale zAzvata che. enA svAmI koNa koNa che e vAta AgaLa upara yogya sthAne kahevAmAM Avaze. 132. - have viyaMta, jayaMta ane aparAjita nAmanA je zeSa traNa dvAre che temanuM sarvasvarUpa vijayadvAra jevuM ja samajavuM. eonA svAmI je deve che emanAM nAma paNa e dvAronA nAbhane anusarIne vaiyata, nya sane a52|t-ye prabhArI cha. 133-134. e pratyekane cAra hajAra sAmAnika de che. vaLI e pratyeka devane traNa traNa parSadA che. temAM abhyantara parSadAmAM ATha hajAra, madhyanI parSadAmAM daza hajAra tathA bahAranI parSadAmAM bAra hajAra deva che. 135-136. vaLI e pratyekane akeka hajAranA parivAravALI cAracAra paDDamahiSIo che, ane pUrvokta vyantarendranI peThe sAta senA, sAta senApati ane seLahajAra AtmarakSaka deve che. 13-137. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / (164) [ sarga 15 pratyekamevaM vijayapramukhANAM pricchdH| sarve'pi vijayAdyAste tulyAH palyAyuSaH smRtAH // 138 // pUrvoktAnAM nijanijanagarIvAsinAM ca te / vyantarANAM vyantarINAmaizvaryamupabhujate // 139 // evaM dvArANi catvAri sarvAsu jagatISvapi / tatra jambUdvIpasatkavijayadvAranAkinaH // 140 // vijayadvArataH prAcyAM dizi tiryagasaMkhyakAn / dvIpAbdhIn samatikramya jambUdvIpe'styathApare // 141 // yojanAnAM sahasrANi dvAdazAyatavistRtA / rAjadhAnI parikSepastasyAzcaivamudIritaH // 142 // saptatriMzatsahasrANi yojanAnAM zatAni ca / navaiva saptacatvAriMzat kiMcidadhikAnyapi // 143 // yugmam // vapro ratnamayastasyA rAjadhAnyA virAjate / saptatriMzayojanAni sArddhAni sa smucchitH|| 144 // tathoktaM jIvAbhigame / se pAgAre sattattIsaM joSaNAI zraddhajoaNaM ca uTheM uccatteNaM // zrIsamavAyAMge tu savvAsu NaM vijayavejayaMtajayaMta jema vijaya Adi cAre devone A pramANeno sarakho parivAra che tema temanuM AyuSya paNa eka sarakhuM eka palyopamanuM che. 138. temanI temanI rAjadhAnIomAM vasatA vyantara ane vyaMtaradevIo para eo vaLI adhikAra bhogave che. 139 mevArIta sarva gatI' nATane cAranyAra haare| mAvasa cha. 140. A jambudvIpanA vijayadvAranA devanI rAjadhAnI bIjA naMbadvIpamAM che. e viyadvArathI pUrva dizAmAM asaMkhyAta dvIpasamudro mUkyA pachI Ave che. 141. e lAMbIpahoLI bArahajAra yojana che. ane eno gherAvo sADatrIsa hajAra ejanathI 38 madhi: che. 142-143. e rAjadhAnIne eka ratnamaya koTa che, je sADIsADatrIza jana uMce che. 144. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadevanI rAjadhAnInuM varNana / ( 165 ) aparAjitrAsu rAyahANIsu pAgArA sattattIsaM joaNAI uDDuM uccatteM pattA iti uktam // mUle ca vistRtaH so'yaM sArddhA dvAdazAyojanIm / madhye ca vistRtaH krozAdhikAni yojanAni SaT // 145 // ardhakrozAdhikaM maulau vistRto yojanatrayam / sau nAnAratnamayaiH kalitaH kapizIrSakaiH // 146 // ardhakrozamitAyAmaM krozatuyAMzavistRtam / dezonArdhakrozatuMga mekaikaM kapizIrSakam // 147 // vaprasya tasyaikaikasyAM bAhAyAM jinapuMgavaiH / paMcaviMzaM paMcaviMzaM dvArANAM zatamIkSitam // 148 // zatAni paMca dvArANAmevaM syuH sarvasaMkhyayA / vijayadvAravat sarvameSAM varNanamIritam // 149 // kintviyAn vizeSaH / dvASaSTiyojanAnyucaM sArdhAni dvAramekakam / yojanAni sapAdAnyekatriMzataM ca vistRtam // 150 // ye ca prakaMThakAkhye pIThe tatrodite tayoriha tu / paMcadazayojanAni ca sAdhai kozau ca tuMgatvam // 151 // * jIvAbhigama ' sUtra e vAtanI sAkSI pure che. paNa samavAyAMgasUtramAM te cAre devAnI rAjadhAnIAnA kATa sADatrIza yeAjana uMcA kahyA che. have e kATa mULa AgaLa sADAbArayeAjana paheALA che, madhyabhAgamAM cha yeAjana ne eka kAsa paheALe che ane mathALe sADAtraNa ceAjana pahALe che. vaLI ene vividhaprakAranA ratnAnA aMgarA che. 145-146. te kAMgarA pratyeka aradhA keAsa lAMbA, eka caturthAMza kAsa paheALA ane lagabhaga aradhe asa yA che. 147. te kATanI akekI khAhAmAM jinabhagavAne savAse savAseA dvArA kahyAM che. 148. eTale sava maLIne pAMcasA dvAra che. emanu sarva svarUpa vijayadvAra pramANe samajavu. 149, pheramAtra eTalA ke A akeka dvAra sADI bAsaTha ceAjana uMcuM che ane savAekatrAza Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (166) (sarga 15 ekatriMzadyojanAni koshshcaaytivistRtii| pratyekameSAmupari syuH prAsAdAvataMsakAH // 152 // ekatriMzayojanAni sakrozAni samucchritA / ucchrayArdhena te sarve prAsAdA vistRtAyatAH // 153 // dvArasyaikaikasya nAtidUrAsanne bhuvastale / saptadaza saptadaza bhaumAH prAsAdazekharAH // 154 // teSAM madhye navame navame siMhAsanaM vijayamarutaH / sAmAnikAdisuragaNabhadrAsanaparivRtaM bhAti // 155 // aSTasvaSTasu bhaumeSu sthiteSUbhayatastataH / asti pratyekamekaikaM ratnabhadrAsanaM mahat // 156 // tathA tasyA rAjadhAnyA bahirdikSu catasRSu / / yojanAnAM paMcazatyAH purato vanamekakam // 157 // prAcyAmazokavipinamapAcyAM sAptaparNikam / pratIcyAM campakavanamudak cUtavanaM kramAt // 158 // jana pahoLuM che. vaLI tyAM prakaMTha nAmanA je be pITha kahyAM che teonI ahiM uMcAI paMdara jana ne aDhI kosa che, ane laMbAI pahoLAI savA ekatrIza pejana che. 150-15ra. vaLI te sarvanI upara moTA prAsAde che. emAM ekatrIza pejana ane eka kesa uMcA, ane ethI aradhA lAMbA pahoLA che. 153. vaLI pratyeka dvAranI lagabhaga sattarasattara bhUgarbha prAsAde che. temAM navamAnavamAM prAsAdamAM vijayadevanuM siMhAsana che-te siMhAsananI AsapAsa vaLI sAmAnika Adi denA bhadrAsane AvelAM che. 154-155. vaLI dareka navamAnI beu bAjue je ATha ATha bhUgarbhaprAsAdo rahyA te pratyekamAM aneka jhoTuM rannamaya bhadrAsana che. 156. have te rAjadhAnInI bahAra cAre dizAomAM pAMca pAMca yojana mUkIne akekavana Ave che. pUrvamAM azokavana, dakSiNamAM sakhataparNavana, pazcimamAM caMpakavana tathA uttaramAM Amravn. 157-158. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadevanI rAjadhAnInu varNana / (167) sahasrANi yojanAnAM dvAdazAyAmato'tha te / syuH paMcazataviSkambhA vanakhaNDA pRthak pRthak // 159 // pratyekaM vapravalayaparikSitAH smnttH| madhye teSAM tathaikaikaH syAt prAsAdAvataMsakaH // 160 // dvASaSTiM yojanAnya dhikAni te samunnatAH / yojanAnyekatriMzat sakrozAni ca vistRtAH // 161 // pratyeka rtnghttitsiNhaasnvibhuussitaaH| palyopamAyurekaikanirjarAdhiSThitA api // 162 // madhye'thAsyA rAjadhAnyA bhUmibhAge manohare / zuddhajAmbUnadamayaH pIThabandho virAjate // 163 // yojanAnAM zatAnyeSa dvAdazAyatavistRtaH / krozArddhamedura: padmavedikAvanaveSTitaH // 164 // trisopAnakamekaikaM dvAraM cAru virAjate / maNImayaM toraNena tatra dikSu catasRSu // 165 // madhye'sya pIThabandhasya bhUmibhAge'sti bandhure / mahAnekaH tapanIyamaya: prAsAdazekharaH // 166 // te dareka vana bArahajAra jana lAMbuM tathA pAMcaso yojana paheluM che. 159 darekanI pharato vaLI koTa paNa che. ane darekamAM vaLI akeka suMdara prAsAda paNa che. 160. e prAsAde sADAbAsaTha jana uMcA ane savAekatrIza jana pahoLA che. 161. vaLI dareka raghaTita siMhAsanathI vibhUSita che ane pApamanA AyuSyavALA devathI madhiSTita. 162. have e rAjadhAnInA madhyabhAgamAM suMdara sthaLa para eka uttamasuvarNamaya pIThabaMdha che. 163. te pIThabaMdha bAra yojana lAMbo pahoLo ane aradhe kesa jADe che, ane enI A sapAsa pavedikA ane bagIce zobhI rahyo che. 164. cAre dizAonA (cAre)dvArane traNa traNa suMdara maNamaya pagathIyAM zebhI rahyAM che. 165. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 168 ) taccaivam / lokaprakAza / dvASaSTiM yojanAnyarddhAdhikAni sa samunnataH / uccatvasyArddhamAnena bhavatyAyatavistRtaH // 167 // tasya prAsAdasya madhye mahatI maNipIThikA | sA dvivyUtabAhalyA yojanaM vistRtAyatA / / 168 // tasyA maNipIThikAyA madhye siMhAsanaM mahat / vRtaM vijayadevA sAmAnikAdikAsanaiH // 169 // mUlasiMhAsanAdvAyattarezAna dizAM traye / sAmAnikAnAM catvAri sahasrANyAsanAni vai // 170 // prAcyAmagramahiSINAmAsanAni catasRNAm / catvAryevAticaturaparIvArasurIjuSAm // 171 // mUlasiMhAsanAdagnikoNe'bhyantaraparSadaH / bhadrAsanasahasrANi bhavantyaSTau sudhAbhujAm // 172 // dakSiNasyAM dizi tathA bhAnti madhyamaparSadaH / dazAsana sahasrANi tAvatAmamRtAzinAm // 173 // bhadrAsanAni nairRtyAM bAhyaparSatsudhAbhujAm / syuH dvAdazasahasrANi pazcimAyAmatho dizi // 174 // [ sarga 15 A pIThamadhanA manahara bhUmibhAgamAM eka su Mdara suvaNaeN maya prAsAda AvelA che. e prAsAda sADIbAsaTha yeAjana uMcA ane savAekatrIza yeAjana lAMbeA paheALA che. 166-167. enA madhyabhAgamAM vaLI e kAsa jADI ane cAra kAsa lAMkhI paheALI eka mhATI maNipIDiche. 168. e maNipIThikAnA madhyabhAgamAM vijyadevane lAyakanuM eka mhATu' sihAsana che, jenI krUratAM vaLI enA sAmAnika devA vagerenAM sihAsana AvelAM che. 169. te bhAvI zete: mULa siMhAsanathI vAyavya, uttara ane IzAna--ema traNa tarapha sAmAnika devAnAM cAra hajAra Asane, pUrva tarapha ati catura parIvAravALI agra-mahiSIonA cAra AsanA; agnikANamAM abhyantara padAnA devAnAM ATha hajAra Asane dakSiNamAM madhyama padAnA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadevanA saMkhyAbaMdha prAsAda / senApatInAM saptAnAM sapta bhadrAsanAni ca / tataH paraM parikSepe dvitIyasmiMzcaturdizam // 175 // catvAri catvAri sahasrANi bhAnti caturdizam / AtmarakSakadevAnAM sahasrANIti SoDaza // 176 // sa caiMSa mUlaprAsAdaH ctuHpraasaadvessttitH| uccatvAyAmaviSkambhaiH te'rdhamAnAzca maulataH // 177 // prAsAdAste'pi catvAraH caturbhiraparairapi / svapramANAdarddhamAnaiH pratyekaM parito vRtAH // 178 // parivAraparIvArabhUtA ete ca maultH| caturthabhAgamAnena prottuMgAyatavistRtAH // 179 // ete'pi ca svArddhamAnaizcaturbhiraparairvRtAH / caturdizaM syurityevaM pratyekamekaviMzatiH // 180 // parivAraparIvAraparIvArAstu maulataH / viSkambhAyAmatuMgatvaiH aSTamAMzamitA matAH // 181 // denA daza hajAra Asana netrayamAM bahAranI parSadAnA denA bAra hajAra Asane tathA pazcimamAM sAta senApationAM sAta Asana che. 170-175. tyArapachI bIjA valayamAM AtmarakSaka devanAM, cAre dizAomAM thaIne soLa hajAra mAsanA cha. 176. have, upara je eka mULa prAsAda kahyo tenI AsapAsa cAra prAsAdo AvelA che. te e mULaprAsAdathI uMcAI ane laMbAIpahoLAImAM aradhA che. 177. vaLI A cAranI pharatA paNa eo karatAM pramANamAM aradhA evA cAra cAra prasAde che. A chelA, je parIvAranA paNa parIvAra kahevAya teonI e pramANe mULaprAsAdathI cothA bhAganI uMcAI tema ja laMbAI pahoLAI thaI. 178-179. emanI pharatA paNa dareka dizAe cAracAra prAsAdA che. eTale pratyeka dizAe ekavIza savAza thA. 180. parIvAranA parIvAra ane enA paNa parIvAra evA A prAsAdo mULaprAsAdanA karatAM pramANamAM eka aSTamAMza jeTalA che. 181. 22 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) lokaprakAza / [ sarga 15 paMcAzItiramI sarve jIvAbhigamapustake / vRttau tu turyA prAsAdaparipATI nirIkSyate // 182 // tathAhi / parivAraparIvAraparIvArA api sphuTam / caturbhiraparaulAt SoDazAMzamitairvRtAH // 183 // tadaikaikasyAM dizAyAM paMcAzItirbhavantyataH / zatAni trINyekacatvAriMzAni sarvasaMkhyayA // 184 // vinA ca mUlaprAsAdaM sarve'pyete vibhUSitAH / ekaikenaiva vijayayogyasiMhAsanena ca // 185 // athAstyuttarapUrvasyAM mUlaprAsAdataH sabhA / sudharmA nAma satatadivyanATayApsarobhRtA // 186 // yojanAni dvAdazaiSA sArkInyAyAmato mtaa| sakrozAni yojanAni SaD viSkambhata IritA // 187 // yojanAni navottuMgA dvAraistribhiralaMkRtA / / prAcyAmudIcyAM cApAcyAmekaikamatha tAnyapi // 188 // A pramANe cAra dizAnA thaIne corAzI, ane eka mULaprAsAda thaIne ekaMdara paMcAzI prAsAda jIvAbhigama sUtramAM kahyA che; paNa enI "vRttimAM te prAsAdanI eka cAthI zreNi paNa uhI cha. 182. ane e A pramANe kahI che - parIvAranA parIvAranA parIvAra rUpa je prAsAdo kahyA temAMnA pratyekanI AsapAsa vaLI cAracAra prAsAdo AvelA che, je mULaprAsAdathI pramANamAM eka selAMza jevaDA che. e pramANe pratyeka dizAe evA paMcAzI prAsAda thayA eTale cAre dizAe maLIne traNa cAlIsa thayA. ane emAM eka mULa prAsAda bheLavIe eTale samagra maLIne traNa ekatALIza (cethI zreNuinI gazutrINe ) thAya. 183-184. eka mULa prAsAda vinA e sarve prAsAdo arthAt traNa cAlIsa prAsAde vijayadevane lAyaka evA aneka siMhAsanathI vibhUSita che. 185. have e mULa prAsAdathI IzAnakaNamAM, hamezAM divya nATako karanArI apsarAothI yukata evI sudharmA nAmanI sabhA AvelI che. 186. e sabhA sADAbAra ejana lAMbI, cha jana ne eka kosa pahoLI ane nava jananI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadevanI sudharmAsabhAnuM varNana / ( 171) de yojane ucchritAni yojanaM vistRtAni ca / teSAM purastAdekaikaH pratyekaM mukhamaMDapaH // 189 // yugmam / / te'pyuttpttpniiycndrodyviraajitaaH| sAtireke yojane dve samuttuMgA manoramAH // 190 // te sudharmAsabhAtulyA viSkambhAyAmataH punaH / teSAM purastAdekaikaH syAtprekSAgRhamaMDapaH // 191 // mukhamaMDapatulyAste pramANaiH sarvato matAH / pratyakSaM teSvakSapATazcaturasrAkRtiH smRtaH // 192 // madhye cAkSapATakAnAmekaikA maNipIThikA / ardhayojanabAhalyA yojanaM vistRtAyatA // 193 // tAsAM pratyekamupari siMhAsanamuru sphurat / teSAM prekSAmaMDapAnAM purato'tha prakIrtitA // 194 // ekayojanavAhalyA dve ca te vistRtAyatA / racitA vividhaiH ratnaiH ekaikA maNipIThikA // 195 // yugmam / / ubhaNavALI che. vaLI ene pUrva, uttara ane dakSiNa ema traNa dizAe akeka dvAra AveluM cha. 187-188. e dvArA be yojana UMcAM ane eka yojana pahelAM che. ane enI AgaLa akeka bhuNabha75 cha. 188. tapAvelA suvarNa samAna manajJa caMdravAne lIdhe atyaMta zebhI rahelA e manahara maMDapa uMcAImAM be jana ane labAi pahoLAImAM sudharmA sabhA jevaDA che. 190-191. e mukhamaMDapanI AgaLa vaLI evaDAja prekSAmaMDapa che-jemAM cAra copATa pratyakSa pAya che. 182. e copATanI aMdara vaLI eka yojana lAMbI pahoLI tathA aradha jana jADI maNipIThikA che. ane e maNipIThikA para suMdara siMhAsana che. 193-194. e prekSAmaMDaponI moDhA AgaLa vaLI eka yojana jADI ane be yojana lAMbI pahoLI vividharatnamaya akeka maNipIThikA che. 1lpa. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172) lokaprakAza / [ sarga 15 kSetrasamAsabRhadvRttau tu iyaM dviyojanAyAmaviSkambhabAhalyA uktA // sAdhike yojane tuMgastUpaH tadupari smRtaH dezone ca yojane dve pratyekaM vistRtAyatAH // 196 // kSetrasamAsabRhadvRttau tu ayaM dezonadviyojanAyAmaviSkambhaH paripUrNa dviyojanocca uktaH // teSAM ca caityastUpAnAmuparyAtanvate zriyam / rAtnAni maMgalAnyaSTau caityastUpapuraH punaH // 197 // yojanAyAmaviSkambhA bhavedikSu catasRSu / ardhayojanabAhalyA pratyekaM maNipIThikA // 198 // yugmam / / tAsu pratyekamekaikA jinamUrtiH virAjate / paMcacApazatottuMgA zAzvatI stUpasaMmukhI // 199 // tathoktaM jiivaabhigmvRttau| jinotsedha utkarSataH paMcadhanuHzatAni jaghanyataH sattahastAH / iha tu paMcadhanuHzatAni saMbhAvyante // RSabho varddhamAnazca cndraannjineshvrH| vAriSeNazceti nityanAmAno nAkibhirnutAH // 200 // kSetra samAsanI bRhadavRttine abhiprAye to A pIThikAnI laMbAI pahoLAI ane jADAI e jananI che. e maNipITha para "stupa " AvelA che je UMcAImAM be yojanathI vadhAre che ane laMbAI pahoLAImAM be yojanathI kaMIka nyUna che. 199. kSetrasamAsanI bRhadavRttimAM to A stUpanI laMbAipahoLAI be ejanathI kaMIka nyUna, ane uMcAI barAbara e jana kahI che. e stUpanI upara ratnanAM aSTamaMgaLa zobhI rahyAM che. ane enI AgaLa cAdiza eka jana lAMbI pahoLI tathA aradho jana jADI maNipIThikA che. 197-198. e pIThikAupara, stUpanI sanmukha, jinabhagavAnanI, pAMcaso dhanuSya uMcI akekI zAzvatI pratimA virAjI 2hI che. 1999. AsaMbaMdhamAM jIvAbhigamasUtranI TIkAmAM kahyuM che ke jinabhagavAnanI uMcAI utkarSata: pAM zA dhanuSya ane jaghanyata: sAta hAtha che. emAM ahiM pAMcase dhanuSya saMbhave che. ||shct nAbhavAsinabhAvAna yA2 hyA cha: (1) RSabhadeva, (2) pabhAnasvAbhI, (3) dAnana mane (4) vAriSa. 200. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sudharmAsabhAnuM varNana / (173) purastAsAM pIThikAnAmekaikA maNipIThikA / sthUlaikayojanaM dve ca yojane vistRtAyatA // 201 // tAsAM pratyekamupari syAdaSTayojanocchrayaH / caityavRtaH te ca sarve nAnAtarubhirAvRtAH // 202 // vajramUlAriSTakaMdA vaidUryaskandhabandhurAH / sadrUpyaviDimAH svarNazAkhA ratnaprazAkhakAH // 203 // suvarNavRntavaidUryamayapatramanoharAH / jAmbUnadapallavAzca rAtnaiH puSpaphalaiH bhRtAH // 204 // yugmam // atra skaMdhaviDimAdimAnaM tu vakSyamANajambUvRkSavat jJeyam // teSAM ca caityavRkSANAM purato maNipIThikA / yojanAyAmaviSkambhA yojanAddhaM ca medurA // 205 // mahendradhvajamekaikaH tAsvarddhakrozavistRtaH / sArddhasaptayojanoccaH patAkAchatramaMDitaH // 206 // idaM jIvAbhigamasUtravRttau // kSetrasamAsabRhadvRttau tu te mahendradhvajAH pratyekaM aSTayojanocchrayA ityuktam // e pIThikAonI AgaLa vaLI eka yojana jADI ane be jana lAMbI pahoLI aneka maNipI cha. 201. A dareka pIThapara ATha ATha yajana uMcA caityavRkSe che ane enI AsapAsa paNa anya vividha vRkss| AvI 2hyAM cha. 202. e vRkSonAM mULIyAM vajaratnanAM, kaMda ariSTa ratnanAM, thaDa vaidraratnanAM, viDima rUpAnA, zAkhAe suvarNanI, prazAkhA ratnanI, kaLIo suvarNanI, patra veryaratnanA, pallavo suvarNanA ane puSpa tathA / ratnanAM cha. 203-204. ahiM skaMdha, viDima vagere kahyAM eonuM mAna AgaLa upara varNavavAmAM AvanAra jammuvRkSanAM aMdha vagere pramANe samajavuM. e caityavra kahyA enI AgaLa eka yojana lAMbIpahoLI ane ethI aradhI jADI evI maNipIThikA che. 205. e pIThikA para sADAsAta jana uo ane eka kesa pahoLo tathA patAkA ane chatrane sAdhe suzAmita vo ma drava mAbesI cha. 206. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174) lokprkaash| [ sarga 15 teSAM mahendradhvajAnAM puraH pratyekamekikA / nandApuSkariNI padmavedikAvanaveSTitA // 207 // yojanAni dazoNDAH tA sArddhadvAdazayojanIm / zrAyatA SaD yojanAni krozAdhikAni vistRtAH // 208 // __ evaM sudharmasabhAyA bahirbhAgo nirUpitaH / athaitasyA madhyabhAgo yathAmnAyaM nirUpyate // 209 // tasyAM sudharmAsabhAyAM SaTsahasrANi pIThikAH / dve sahasre dizi prAcyA pazcimAyAM tathaiva ca // 210 // dakSiNasyAmuttarasyAM tAsAM sahasramekakam / tAH sarvA api rairUpyaphalakaiH khacitA dhruvam // 211 // yugmam // nAgadantA vanamayAH phalakeSvatha teSvapi / / sugandhipuSpadAmAni lambamAnAnyanekazaH // 212 // sudharmAyAM sabhAyAM ca syuH dhUpavAsapIThikAH / SaT sahasrANi tAH prAgvat bhAvanIyA yathAkramam // 23 // e abhiprAya jIvAbhigamasUtrane che. kSetrasamAsanI mATI TIkAmAM to IndradhvajanI uMcAI ATha jananI kahI che. dareka IndravajanI AgaLa pavedikA ane bagIcAthI yukata evI apekI puSkariNuM eTale vAva cha. 207. pratyeka puSkariNI daza ejana uMDI, sADAbAra yojana lAMbI tathA cha janane eka sa paDaNI che. 208. e pramANe sudharmasabhAnA bahAranA bhAganuM varNana karyuM. have AmnAya mujaba enA madhyabhAganuM varNana karUM chuM. 209. emAM. ehajAra pUrva dizAmAM be hajAra pazcima dizAmAM ane akeka hajAra dakSiNa tathA uttara dizAmAM-ema sarva maLIne cha hajAra rUpAnI beThakavALAM Asano che. e AsananI upara vAnI khIMTIo che, jemAM vaLI suganidha pupanI aneka mALAo laTakI rahI che. 210-212. vaLI emAM, uparane anukrame ja cha hajAra dhapavAsanI pIThikAo che. A pIThikAe Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sudharmAsabhAnuM varNana / (175) etA api svarNarUpyaphalakairupazobhitAH / phalakeSu lasadvajranAgadantA amISu ca // 214 // vAJikAni sikyakAni sikyakeSu ca vajrajAH / ugirantyo dhUpaghaTayo dhUpadhUmamaharnizam // 215 // ___ tathaitasyAH sudharmAyA madhye'sti maNipIThikA / yojanadvayaviSkambhAyAmA yojanamedurA // 216 // caityastaMbha uparyasyA mahAn mANavakAbhidhaH / sArddhasaptayojanoccaH krozArddhasthUlavistRtaH // 217 // uparyadhastvasau staMbha: SaT SaT kozAn vihAya ca / madhyAMze'STAdazakoze rairUpyaphalakAMcitaH // 218 // prAgvatteSu nAgadantAH niruddhAH vajrasikyakaiH / teSu vajrasikyakeSu vRtAH vajrasamudgakAH // 219 // teSu vajrasamudgeSu jinasakthIni santi ca / vijayakhargiNAnyaizcArcitAni vyantarAmaraiH // 220 // pUjyatvameSAM sakthanAM tu tAdRgmahimayogataH / yadetatkSAlanajalaM surANAmapi doSahRt // 221 // sonArUpAnA pATIAthI zebhI rahI che. tyAM paNa manahara vajImaya khIMTIo che, khIMTIe khIMTIe vAnA sIMkAo che ane e sIMkAomAM vajanIja dhUpaghaTIo che jemAMthI aharniza dhUpane dhUmADe nikaLyAja kare che. 213-215. vaLI emAM, madhyabhAge be yojana lAMbIpahoLI tathA eka yojana jADI maNipIThikA che. enA para sADAsAta jana uMcA tathA addhi kesa jADo ane pahoLA mANavaka nAmane maha tyastA cha. 216-217. A cetya staMbha, heThaLano deDha jana ane uparano deDha jana paDato muktAM zeSa sADAcAra ejanamAM sonA rUpAnA pATIAthI bhI rahyo che. 218. emAM rahelI vAra maya khIMTIo para paNa pUrvavata vajInA sIMkAo che ane e sIMkAo para vAnA dAbaDAo che. e dAbaDAomAM, vijayadeva temaja anya vyantara devAe pUjana arthe rANe sanamAyAnanAmasthiyA. 21-220 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176 ) tathoktaM zrAddhavidhivRttau / lokaprakAza / navyotpannatayA tarhi saudharmezAnazakrayoH / vivAdo'bhUdvimAnArthaM hayarthamiva hathiNoH // 222 // tayorivorvIzvarayoH vimAnavipralubdhayoH / niyuddhAdimahAyuddhAnyapyabhUvannanekazaH / / 223 || nivAryate hi kalahaH tirazcAM tarasA naraiH / narANAM ca narAdhIzaiH narAdhIzAM suraiH kvacit // 224 // [ sarga 15 surANAM ca surAdhIzaiH surAdhIzAM punaH katham / kena vA sa nivAryeta vajrAgniMriva duHzamaH // 225 // mANavakAkhyastaMbhasthArhadaMSTrAzAntivAriNA / sAdhivyAdhimahAdoSa mahAvairanivAriNA // 226 // fare kAlavyatikrAntau siktau mahattaraiH suraiH / babhUvatuH prazAntau tau kiMvA siddhayenna tajjalAt // 227 // yugmam // ityAdi // A asthiAnu pUjyatva enA evA mahimAnA cegane lIdhe che kemake eAnA prakSAlananuM jaLa paNa devAnA suddhAM doSane haranArU che. 221. A saMbaMdhamAM zrAddhavidhigraMthanI TIkAmAM kahyuM che ke:-~~~ eka gharanA mAlikI haka mATe jema e mANasA vacce kaivAra takarAra thAya che tema eka vakhata sAdharmendra ane IzAnendra vacce vimAnane mATe vivAda thayA. vimAnane kabajo levAne mATe beu vacce mahA mahAyuddha thayAM. tiya cAnI laDAI manuSyeA nivArI zake, manudhyeAnI rAjA nivArI zake, rAjAenI kavacit devA nivArI zake ane devAnI indrA nivArI zake. paNa indro indro vaccenuM yuddha je vanA agni jevu duHnivArya che te kANu nivArI zake ? paNa te vakhate keTalAka samaya vItyA bAda mahattara devAe mANvaka nAmanA staMbhamAM rahelI jinezvara bhagavAnanI dADhAnA, harakeAI asAdhya vyAdhi ke doSa ke verane nivAranArA snAtra jaLanu siMcana karIne e beu indrone zAnta karyA hatA, kemake evA jaLathI gateSu pazu arya siddha thAya che. 222-227. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] siddhAyatana, devacchanda vagerenI hakIkata / (177) staMbhasya tasya pUrvasyAmastyekA maNipIThikA / arddhayojanabAhalyA yojanAyatavistRtA // 228 // uparyasyA mahadekaM siMhAsanamanuttaram / staMbhasyAsya pazcimAyAM tathAnyA maNipIThikA // 229 // sApi yojanaviSkambhAyAmA dvikroshmeduraa|| upari svarNamANikyazayanIyamanoharA // 230 // ___ talpAdudIcyAM kSullendradhvajaH pUrvoktaketutaH / mAnato'smAt pazcimAyAM kozaH praharaNaiH bhRtaH // 231 // tasmin parigharatnAdinAnApraharaNAni ca / kiMcidevaM sudharmAyAH svarupamupavarNitam // 232 // asyAzcottarapUrvasyAM siddhAyatanamuttamam / pAyAmAdipramANena tat sudharmAsabhAsamam // 233 // tasya madhyadezabhAge ekayojanamedurA / bhAti dviyojanAyAmaviSkambhA maNipIThikA // 234 // e mANavakastaMbhanI pUrva dizAmAM, addha jana jADI ane eka yojana lAMbI pahoLI eka maNipIThikA che. e para eka anupama siMhAsana che. 228-29 vaLI e staMbhanI pazcime eka bIjI maNipIThikA che. te paNa aradho jana jADI ane eka jana lAMbIpahoLI che. tenA para suvarNa ane mANikayanI manahara zamyA che. 229-230. A zayyAthI uttara dizAmAM, pUrvokta IndradhvajanA jevo eka nhAno Indradhvaja che; ane pazcima dizAmAM eka zastrabhaMDAra che. e zastrabhaMDAramAM daMDara vagere vividha prakAranAM zastrI cha. 231-232. e pramANe sudharmAsabhAnuM kiMcit varNana thayuM. have, e sudharmAsabhAthI IzAnakeNumAM eka zreSTha sidvAyatana che. tenuM laMbAI pahoLAI vagere mAna e sabhA pramANe ja che. 233. e sidvAyatananA madhyabhAgamAM eka jana jADI ane be yojana lAMbIpahoLI eka maNipIThikA che. 234. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 178) lokaprakAza / [ sarga 15 uparyasyA ratnamayo'dhikadviyojanonnataH / dviyojanAyatatato devacchandaka aAhitaH // 235 // idaM zrIjIvAbhigamavRttau // kSetrasamAsabRhadvRttau tu asau dviyojanapramANaviSkambhoccatva uktH|| tasmin devacchandake ca surAsuranamaskRtam / jayatyahatpratimAnAM zatamaSTottaraM kila // 236 // __tasya siddhAyatanasya vibhAtyuttarapUrvataH / upapAtasabhA sApi sudharmeva pramANataH // 237 // ardhayojanabAhalyA yojanAyatavistRtA / tasyAM maNipIThikAcchA divyazayyAsti tatra ca // 238 // yugmam // tasyAM vijayadevasyopapAto bobhavItyatha / asyA uttarapUrvasyAM dizi caiko mahAhRdaH // 239 // nandApuSkariNItulyo viSkambhodvedhadairdhyataH / veSTito vanakhaMDena padmavedikayApi ca // 240 // e maNipIThikAnI upara, uMcAImAM be ejanathI adhika ane laMbAIpahoLAImAM barAbara be jana-e eka ratnamaya devacchedaka Avela che. 23pa. e abhiprAya jIvAbhigamasUtrane che. kSetrasamAsanI maheTI TIkAmAM to eno vidhvaMbha eTale pahoLAI, tathA uMcAI be jana pramANu kahI che. e devachaMdakamAM, sUra ane asura jemanI AgaLa namI rahyA che evI arihaMtaprabhunI ekase ne ATha pratimAo che. 236. e siddhAyatanathI IzAnakANamAM, sudharmA sabhA jevaDaja upapAta sabhA zobhI rahI cha. 237. emAM aradhe jana jADI ane eka yojana lAMbI pahoLI evI eka svaccha maNipIThikA che ane enA para eka divya zayyA che. e zayyAmAM vijayadeva utpanna thAya che. 238-239. tyAMthI izAna koNamAM eka heTa draha Avelo che. enI laMbAI pahoLAI ane UMcAI naMdApuSkariNI pramANe che. vaLI eka pAdikA ane eka bagIcA paNa enI pharatAM AvelAM cha. 240. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vijayadevanI anya sabhAo / bIjA traNa devonI hakIkata / hRdasyottarapUrvasyAmabhiSekasabhAtra ca / siMhAsanapIThikAyAM vijayo'trAbhiSicyate // 249 // ito'pyuttarapUrvasyAM sasiMhAsanapIThikA | alaMkArasabhA tatra bhUSyate vijayAmaraH // 242 // asyA uttarapUrvasyAM vyavasAyasabhAtra ca / siMhAsanapIThikAyAM vijayasya ca pustakaH // 243 // svarNarUpyamaNimayaH samastasthitisUcakaH / sapIThi sabhe caite upapAtasabhAsame // 244 // yugmam // vyavasAyasabhAyAzca varvartyattarapUrvataH / dviyojanamitAyAmavyAsayojanameduram // 245 // balipIThaM ratnamayaM tasyApyuttarapUrvataH / nandApuSkariNI proktahRdamAnA virAjate // 246 // yugmam // yathA caivaM vijayasya nagarI vijayAbhidhA / tathA syAdvaijayantasya vaijayantyabhidhA purI // 247 // ( 179 ) A hanI izAnamAM ' abhiSeka sabhA ' AvelI che. temAM rahelA siMhAsananI pIThikA upara vijayadevanA abhiSeka karavAmAM Ave che. 241. tyAMthI paNa izAnakANamAM sihAsana ane pIDikAe yukta evI 'alaMkAra sabhA' che. tyAM rahIne vijayadeva alaMkAra dhAraNa kare che. ra4ra. ethI paNa izAnakANamAM vaLI * vyavasAya sabhA ' che. tyAMpaNa sihAsana ane pIThikA che ane enApara vijaya devanAM pustaka rahe che, je seAnArUpA ane maNinAM che ane vaLI sa sthitinAM sRya che. 243-244. e pIThikA ane e beu sabhAnuM sarvasvarUpa 'upapAtasabhA' tulya samajI levuM. vyavasAyasabhAthI izAnakANumAM e ceAjana lAMbupaheALu ane eka ceAjana jADu eka ratnamaya alipIDa che; ane ethI paNa izAnakANamAM pUrvokta drahajevaDI nadApuSkaraNI AvelI che. 245-246. jevI vijayadevanI A vijaya nAmanI nagarI kahI tevIja vaeNjayanta devanI vaijayantI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 180 ) lokaprakAza | vaijayantAbhidhadvArA dakSiNasyAmasaMkhyakAn / dvIpAdhIn samatikramya jambUdvIpe ihaiva hi // 248 // yugmam // jayantasyApi sAcaiva dvIpe taddvArato dizi / pazcimAyAmasaMkhyeyadvIpAbdhinAmatikrame // 249 // aparAjita devasyottarasyAmaparAjitAt / dvArAdasaMpadvIpAdhIn muktvA dvIpa ihaiva sA // 250 // etAH sarvA rAjadhAnyo'vagAhya dvIpametakam | sahasrANi yojanAnAM dvAdazAbhyantare sthitAH // 259 // evaM sarvadvIpavAddhijagatIdvAranAkinAM / puryaH svasvadvIpavAdvitulyArUyadvIpavArddhiSu // 252 // athAsya jambUdvIpasya dvArANAmantaraM mithaH / dvAravistArarahitaparidheH pAdasaMmitam // 253 // ardhapaMcamavistAraM dvAramekaikamagrataH / aSTAdazayojanAni tairUnaM paridhiM kuru // 254 // [ sarga 15 nagarI che, ane te vaijayanta nAmanA dvArathI dakSiNa dizAmAM asaMkhya dvIpa ane samudro bhUjhyA yahI mAna 4bhyUdvIpamAM AvelI che. 247-248. jayantadevanI nagarI paNa A ja jaMbudrIpamAM jayantadvArathI pazcima dizAmAM pUrvavat asaMkhya dvIpasamudro mukayA pachI Ave che. ra49. vaLI aparAjIta dvArathI uttara dizAmAM asaMkhya dvIpasamudro mUkayA pachI A ja muThThI5mAM ja aparAjita devanI nagarI che. 25. A sarva rAjadhAnInI nagarIe jammUdrIpamAMja mAra hajAra ceAjananI aMdara rahelI che. 251. evI rIte sarva dvIpa, samudra tathA jagatInA dvAranA devAnI nagarIo pAtapeAtAnA dvIpasamudranA nAmavALA dvIpasamudromAM che, 252. have A jambudrIpanA cAre dvArAnuM paraspara antara enA paridhimAMthI cArednAranI paheALAi mAda karatAM je Ave enA caturthAMza jeTalu che. 253. jemake, akeka dvAra sADAcAra ceAjana paheALu hAi cAre dvAra aDhAra yojana paheALA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpanAM sAta kSetro ane cha varSadhara parvato / (181) 316209 yojana 3 kroza 128 dhanuSya 13 aMgula // tasya turyAMza ekonAzItiH khalu sahasrakAH / yojanAni dvipaMcAzat krozazcaikastathAdhikaH // 255 // sArddha sahasraM dhanuSAM dvAtriMzaccApasaMyutam / trINyaMgulAni triyavI yUke dve sAdhike iti // 256 // ityasya jambUdvIpasya bahirbhAgo nirUpitaH / arthatasya madhyabhAgo yathAmnAyaM nirUpyate // 257 // kSetrANi sapta santyasya jambUdvIpasya mdhyt:| ekaikena parvatenAntaritAni parasparam // 258 // prathamaM bharatakSetraM paraM haimavatAbhidham / tRtIyaM harivarSAkhyaM turya mahAvidehakam // 259 // paMcamaM ramyakaM SaSThaM hairaNyavatamIritam / airAvataM saptamaM cAntarAmUni nagA ime // 260 // zrAdyadvitIyayormadhye himavAnnAma prvtH| mahAhimavadadrizca dvaitIyikatRtIyayoH // 261 // thayA. e aDhAra yojana enA paridhi eTale gherAvAmAMthI bAda karatAM 316209 ejana, 3 kosa. 128 dhanuSya ane 13 AgaLa rahe che. Ane caturthAMza eTale 7905ra ejana, 1 kesa, 1pa3ra dhanuSya, 3 AMgaLa 3 java ane 2 dhU. 254-256. ahiMsudhImAM jambudvIpanA bahAranA bhAganuM varNana AvyuM. have enA aMdarabhAganuM, AmnAya mujaba varNana karuM chuM. 257. A jambudvIpanI aMdara sAta kSetro che. ane eo eka bIjAthI vacce AvelA parvatothI jUdA paDela che. 258. ye sAta kSetramA pramANe:-(1) 12ta, (2) bhavata, (3) azviSaH, (4) bhaviTeDa, (5) 2bhya, (6) Dai25yata bhane (7) bhairavata. 258-260. have babbe kSetranI vacce akeka parvata Avela che. eTale cha parvata che. te A pramANe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) lokaprakAza / [ sarga 15 tRtIyaturyayorantara niSadho nAma sAnumAn / turyapaMcamayornIlavAnnagaH sImakArakaH // 262 / / rUpyI zailaH kSetrayoH syAt madhye paMcamaSaSThayoH / SaSThasaptamayozcaiva zikharI bhUdharo'ntare // 263 // varSavarSadharanAmamAtrato __ dvIpa eSa kathito yadoghataH / tadvizeSavidhivarNanecchayo deza eva vihito'vasIyatAm // 264 // vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSa drAjazrItanayo'taniSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargaH paMcadazaH samAptimagamat siddhAntasArojjvalaH // 265 // iti paMcadazaH srgH| paDasANIta kSetranI the bhivAna, (2) bhImanatrInI cye mahAbhivAna, (3) triicothAnI vacce niSadha, (4) thApAMcamAnI vacce nIlavAna, (5) pAMcamA chaThThAnI vacce rUpI bhane (8) sAtamAnI 1thya zimarI. 261-263. ahiM jambudvIpanA kSetro ane parvatanA nAma mAtra ja ApavArUpa oghathI varNana" karyuM che-te parathI ema samajajo ke haju vizeSa varNananI mArI IcchA che tene uddeza - cha. 264. jagatane AzcaryamAM garakAva karI nAkhanArI sukIrtivALA zrI kIrtivijaya vAcakendranA ziSya ane pitA tejapALa tathA mAtA rAjazrInA suputra evA vinayavijayajI upAdhyAye jagatanA nizcita tatvone dIpakanI jema prakAzita karanAre je A kAvyagrantha racyo che tene, siddhAntanA sArane lIdhe subhaga evo paMdarame saMga Ama samApta thAya che. 265. sarga paMdaramo samApta. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha SoDazaH srgH| dvIpasyAsyAtha paryante sthitaM dakSiNagAmini / nAnAvasthaM kAlacakraH bharataM kSetramIritam // 1 // adhijyadhanurAkAraM spRSTaM tacca payodhinA / prarvapazcimayoH koTyoH pRSTabhAge ca sarvataH // 2 // yo yo'tropadyate kSetre'dhiSThAtA palyajIvitaH / tamAhvayanti bharataM tasya sAmAnikAdayaH // 3 // kalpasthitipustakeSu tathAlikhitadarzanAt / tatsvAmikatvAt bharataM kiMcedaM nAma zAzvatam // 4 // atra kSetrAdipramANaM SoDhA viSkambhatastathA / iSujIvAdhanuHpRSTabAhAkSetraphalaiH bruve // 5 // . tatra viSkambhaH pratItaH / zeSANAM tu imAni lakSaNAni // sarga 16 mo. A jambudvIpanA dakSiNa taraphanA cheDA para, kALacakane laIne nAnA prakAranI avasthApaannu maratakSetra Avemu cha. 1. pratyaMcA caDhAvIne taiyAra karelA dhanuSya jevo ene AkAra che. enA pUrva ane pazcima beu cheDA para ane AkhA pRSThabhAge paNa samudra Avela che. 2. eka palyopamanA AyuSyavALo ene adhiSThAyaka deva che ene enA sAmAnika Adi hevAye marata' se nAma mApe che-(2 zrI mAyAni354 ayAma dI cha) e parathI A kSetrane bharatakSetra kahevAmAM Ave che ema samajavuM. athavA to e nAma eka zAzvata nAma 4 che sebha sabhA. 3-4. ahiM huM A bharatAdikSetra vagerenuM pramANa-mAna cha prakAre kahIzae cha prakAra A pramANa:-vibha, za2, nyA, dhanu:pRSTa, pAi tathA kSetra. 5. vidhvaMbha eTale pahoLAI. e to prasiddha che. bAkInA pAMcanA lakSaNe nIce pramANe che - Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184) lokaprakAza / [ sarga 16 vivakSitasya kSetrasya jIvAyA mdhybhaagtH| viSkambho yo'rNavaM yAvat sa iSu paribhASitaH // 6 // vivakSitasya kSetrasya puurvaapraantgocrH| AyAmaH paramo yo'tra sA jIvetyabhidhIyate // 7 // vivkssitkssetrjiivaapuurvaapraantsiimyaa| yo'bdhisparzI parikSepo dhanuHpRSTaM tadUcire // 8 // pUrvakSetradhanuHpRSTAddhanuHpRSTe'grime'dhikam / khaNDaM vakrabAhuvadyatsA bAhetyabhidhIyate // 9 // vivakSitasya kSetrasya yAni yojnmaatryaa| khaNDAni sarvakSetrasya tat kSetraphalamucyate // 10 // uccatvasyApi yanmAnaM sarvato yojanAdibhiH / etat ghanakSetraphalaM parvateSveva sambhavet // 11 // chinnasyaikonaviMzatyA vibhAgo yojanasya yaH / sA kalA tAbhirekonaviMzatyA pUrNayojanam // 12 // harakoI kSetranI "jIvA nA madhyabhAgathI samudra sudhI je vikhaMbha-te "Ipu" ke sara' uDavAya che. 6. harakoI kSetranI pUrvathI pazcima sudhInI utkRSTa eTale vadhAremAM vadhAre laMbAI-te jIvA" 4DavAya. 7. harakoI kSetranI "jIvA" nA pUrva ane pazcimanA cheDArUpa sImA vaDe, je samudra sudhI pahoMcatA paridhi thAya enuM nAma dhanu pR. 8. harakeI kSetranA pUrvanA dhanupRSTa karatAM, AgalA dhanupRSTamAM vAMkA hAthanI jevo madhi mAya, me maah|' upAya che. 6. harakoI kSetranA, eka yojana lAMbA paheLA jeTalA khaMDo thAya te e kSetranuM kSetraphaLa upAya che. 10. harakoI vastunuM sarvabAjunuM eTale laMbAI pahoLAI ane uMcAInuM suddhAM je pramANute ghanakSetraphaLa kahevAya che. e jAtanuM kSetraphaLa parvatanuM ja hoya. 11. eka ejanane ogaNIzame vibhAga "kaLA' kahevAya che, eTale evI gaNeza '4'no yona upAya cha. 12. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (185) kSetraloka ] jambUdvIpanAM kSetro vagerenuM paraspara pramANa / ekonaviMzatitamaH kalAyA api yo lvH| vikalA tAbhirekonaviMzatyekA kalA bhavet // 13 // iti paribhASA // ___ vyAso bharatahimavatAdikSetramahIbhRtAm / sthAnadviguNito jJeya AvidehamataH punaH // 14 // yathArohAvaroheNa visskmbho'rddhaarddhhaanitH| bhavedevaM aivate viSkambho bharatopamaH // 15 // taccaivam / cejambUdvIpaviSkambhe bhAgA navatiyuk zatam / kalpyante tatra bharatamekabhAgamitaM bhavet // 16 // itaH sthAnadviguNatvAt dvau bhAgau himvgiriH| haimavataM ca catvAro'STau mahAhimavagiriH // 17 // SoDazAMzA harivarSaM dvAtriMzanniSadhAcalaH / videhAzca catuHSaSTiH dvAtriMzannIlavAnnagaH // 18 // vaLI kaLAne ogaNIzamo bhAga te "vikaLA'. evI gaNIza "vikaLA" nI eka '5 ' thAya. 13. e pramANe paribhASA che. cheka videhasudhImAM je bharata ane himavAna vagere kSetra ane parvato che teone vyAsa, ( eka bIjAthI) ThAma bamaNe jANavo. ane tyArapachInA kSetra ane parvatone utarato jAya che-aradhe aradho thato jAya che eTale airavata kSetrane vyAsa cheka bharatakSetranA vyAsa eTale thAya che. 14-15. te mAvI rIte je jambudvIpanA vyAsanA ekaso nevuM bhAga kapIe to bharatakSetrano vyAsa evA eka bhAga jeTalo che; tyAra pachInAM "ThAma bamaNuM hovAthI himavaMtaparvata evA be bhAga jeTale samajavo; tyAra pachInuM haimavaMta kSetra evA cAra bhAga jeTaluM, tyAra pachI mahAhimavaMta parvata evaDA evaDA ATha bhAga jeTala, harivarSa kSetra seLabhAga jevaDuM, niSadha parvata batrIza bhAga jevaDo, ane videhakSetra cosaThabhAga jevaDuM che. 16-18. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) lokaprakAza / [sarga 16 SoDazAMzA ramyakAkhyaM bhAgA rukmInago'STa ca / catvAro hairaNyavantaM dvau bhAgau zikharI giriH // 19 // eka airAvatakSetram navatyA ca zatena ca / bhAgairevaM yojanAnAM lakSamekaM samApyate // 20 // yadvedaM bharate kSetrapramANaM yojanAdikam / navatyADhyazataguNaM yojanAnAM hi lakSakam // 21 // jambUdvIpasya viSkambho yathaivaM lakSayojanaH / evamAyAmo'pi lakSaM yojanAnAM bhavedyathA // 22 // sahasrAH paMca vanayoH vyAsa: pUrvAparasthayoH / yojanAnAM catuzcatvAriMzAnyaSTau zatAni ca // 23 // paMcatriMzat sahasrANi SaDuttarA ctuHshtii|| vijayAnAM SoDazAnAM viSkambho'yaM samucitaH / / 24 // SaNNAmantarnadInAM ca paMcAzA saptazatyasau / catuHsahasrI viSkambho vakSaskArASTakasya ca // 25 // (7ve mahithI pAbhAna' taratuM utaratu-12 125 yatu bAthI ) 5chiin| nIlavAna parvata batrIza bhAga jevaDo samaja. 18. tyAra pachInuM ramyaka kSetra soLa bhAga jevaDuM, rUkimaparvata AThabhAga jevaDA, heraNyavaMta kSetra cAra bhAga jevaDuM, zikharI parvata be bhAga jevaDo ane evatakSetra eka bhAga jevaDuM eTale ke bharatakSetra bAbara thAya che. AvI rIte ekaMdara ekasone nevuM bhAga tamAma thaIne eka lAkha jana thAya che. A samajaNe, eka lAkha yejananA 190 bhAga karatAM jeTalA yejana Ave eTalA yojanA bharatakSetranuM pramANa samajavuM. ( e pa19 jana ane 6 kaLA mAva cha.) 18-21. jambudvIpanI poLAInI jema laMbAI paNa eka lAkha jananI che. 22. te yA pramANe pUrva ane pazcimamAM rahelA beu vane pAMcahajAra AThaso gumALIza yojana che. soLa vijaya pAMtrIza hajAra cAraso cha jana che. cha antanadIo sAtaso pacAsa jana che ane ATha vakSaskAraparvate cAra hajAra jana che. merUparvata daza hajAra yojana che ane pUrvamAM ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bharatakSetrano * viSkaMbha' vagere / (187) meru: dazasahasrotaH bhadrasAlasya cAyatiH / sahasrANi catuHcatvAriMzat pUrvAparasthiteH // 26 / / eSAM saMkalane lakSaM yojanAnAM bhavediti / vakSyamANavidehAnAmAyAmo'pyevamUhyatAm // 27 // dakSiNottaravartinyoH jagatyoH mUlavistRtiH / bharatairavatakSetravyAse'ntarbhAvyatA kramAt // 28 // jagatyoH mUlaviSkambhaH pUrvapazcimayostu yaH / svastradivasthavanamukhavyAse'ntarbhAvyatAmasau // 29 // viSkambho bharatasyAtha zarazca kathito jinaiH / SaDviMzAni yojanAni zatAni paMca SaT kalAH // 30 // caturdazasahasrANi catuHzatyekasaptatiH / yojanAnyasya jIvA syAtkiMcidUnAzca SaTkalAH // 31 // dhanuHpRSTaM sahasrANi caturdaza tathopari / aSTAviMzA paMcazatI kalA ekAdazAdhikAH // 32 // pazcimamAM rahela bhadrazALa vana cumALIza hajAra yojana che. evI rIte sarvane saravALo eka sApa yAna thAya che (te dIpanI mA ya . ) 22-27. jenI vAta have pachI Avaze evA mahAvideha AdikanI laMbAI paNa evI ja rIte viyAvI. 27. dakSiNa ane uttaramAM je be "jagatI nI bhIto rahelI che tenA mULane vistAra anukrame bhArata ane aivita kSetranA vistAranI aMdara bhAvI le. 28. vaLI eja pramANe pUrvamAM ane pazcimamAM rahelI beu "jagatIne mULano vistAra potapitAnI dizAmAM rahelA vananA vistAranI aMdara bhAvI le. 29 have bharatakSetrano "vidhvaMbha" temaja "zara" pAMcaso vIza ejana ane che mAcha. 30. enI "jIvA dahajAra cAraso eketera jana ane lagabhaga cha "kaLA' che. 31. enuM dhanupRSTha codahajAra pAMca aThyAvIza jana ane agyAra kaLA che. 32. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) lokaprakAza | [ sarga 16 yojanAnAM tripaMcAzat lakSA azItireva ca / sahasrANi SaT zatAni tathaikAzItirityatha // 33 // kalAH saptadaza tathA tAvatyo vikalA api / etAvat bharatakSetre proktaM kSetraphalaM jinaiH // 34 // bAhA tu atra na saMbhavati // / taccedaM bharataM dvadhA vaitADhyagiriNA kRtam / dAkSiNAtyaM bharatArddhamuttarArddha tathAparam // 35 // SoDhA himavadutthAbhyAM bhitvA vaitADhayabhUdharam / gaMgAsindhubhyAM kRtaM tat gatvA pUrvAparAmbudhI // 36 // ardhasya dAkSiNAtyasya syAdviSkaMbhaH zaro'pi ca / aSTAtriMzadyojanAnAM dve zate ca kalAtrayam // 37 // yojanAnAM sahasrANi nava saptazatAni c| jIvASTacatvAriMzAni dvAdazAtra kalAstathA // 38 // dhanuHpRSTaM yojanAnAM sahasrANi navopari / zatAni sapta SaTSaSTiH kalaikA dakSiNA ke // 39 // enuM kSetraphaLa trepana lAkha eMzI hajAra chasone ekAzI ejana, sattara kaLA ane sattara vinA-meTacha. 33-34. mahimA ' / khAya nahi. AvuM je bharatakSetra te vaitADhya parvatathI be bhAgamAM vaheMcAyeluM che; (1) dakSiNAddha bhArata ane uttarAddha bharata. 35. vaLI himavaMta parvatamAMthI nIkaLelI ane vaitADhya parvatane bhedIne pUrva tathA pazcima samudramAM maLelI evI gaMgA ane sidhu nadIothI e bharatakSetra cha vibhAgamAM vaheMcAyeluM cha. 38. dakSiNAddha bhAratane viSkrabha tema ja zara basa ADatrIzayojana ane traNa kaLA che. 37. enI chavA navahajAra sAtaso aDatALIza jana ane bAra kaLA che. 38. enuM dhanuSpaSTa navahajAra sAtase chAsaTha yojana ne eka kaLA che. 398 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (189) kSetraloka ] dakSiNArdha bharata / emAM AryadezonuM sthAna. lakSANyaSTAdaza paMcatriMzadeva shstrkaaH| catuHzatI yojanAnAM paMcAzItistathopari // 40 // kalA dvAdaza vikalAH SaDityevaM jinezvaraiH / dAkSiNAtye bharatArddha sarva kSetraphalaM matam // 41 // yugmam // bAhA tu atra na saMbhavati // vaitADhayAddakSiNasyAM cottarasyAM lavaNArNavAt / caturdazAdhikazataM yojanAni kalAstathA // 42 // ekAdazAtItya madhyakhaNDe'yodhyApurI bhavet / navayojanavistIrNA dvAdazayojanAyatA // 43 // yugmam // khaNDe'traivAryadezAnAM syAt sArddhA paMcaviMzatiH / khaNDo'nAryastAn vinAsau khaNDAH paMcApare tathA // 44 // madhyakhaNDagateSvAryadezeSveva bhavejaniH / ahetAM cakriNAmarddhacakriNAM zIriNAM tathA // 15 // aSTAtriMze yojanAnAM dve zate trikalAdhike / atikramya himavato dakSiNasyAM tthaambudheH||46 // aDhAra lAkha pAMtrIza hajAra cAra paMcyAzI ejana, bAra kaLA ane cha vikaLA rasu menu (6kSiA maratanu): kSetra che. 40-41. 'mAhA' to mahiMDAya nahi. have vaitADhya pavathI dakSiNe ane lavaNa samudrathI uttare ekaso cAi yojana ane agyAra kaLA mUkIne, madhyakhaMDamAM, nava jana pahoLI ane bAra ejana lAMbI ayodhyA nAme nagarI che. 42-43. Aja (madhya) khaMDamAM sADIpacavIza Aryadeza che. e sivAyano zeSa khaMDa anArya che. vaLI anya paNa pAMca khaMDa che. 44. madhyakhaMDamAM rahelA AryadezamAMja tIrthakara, cakI, vAsudeva ane baLadeva utpanna thAya cha. 45. himavaMta parvatathI dakSiNa dizAmAM basa ADatrIza jana ane traNa kaLA mUkIne, tathA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (190) [sarga 16 etAvadevAtikramyottarasyAmatra rAjataH vaitADhayo madhyastha iva vyabhajat bharataM sa ca // 47 // yugmam // paMcAzataM yojanAni vistIrNaH paMcaviMzatim / yojanAnyunnataH krozAdhikAni SaD bhuvo'ntaram // 48 // vihAya mandaraM sarvaparvatAnAM bhvedytH| svasvocchrayasya turyAMzo vyavagADho bhuvo'ntare // 49 // dve yojanazate sASTAzItike triklaadhike| iSuH vaitADhayazailasya pratyaMcA'sya prapaMcyate // 50 // yojanAnAM sahasrANi daza sapta zatAni ca / viMzatizca kalA: kiMcidUnA dvAdaza kIrtitAH // 51 // dhanuHpRSTaM sahasrANi daza sapta zatAni ca / tricatvAriMzatADhayAni kalA: paMcadazAdhikA: // 52 / / sASTAzItiryojanAnAM catuHzatI tathA kalAH / sArdhAH SoDaza bAhAsya pratyekaM paarshvyordvyoH|| 53 // ___ UrdhvaM ca parvatasyAsya dakSiNottarapArzvayoH / atikrame yojanAnAM dazAnAM samabhUmitaH // 54 // samudrathI uttara dizAmAM eTaleja bhAga mUkIne, vacce, madhyastha hoyanI e rUmaya vaitAtya parvata mAvyA cha tethI saratakSetranAya vibhAga thAya che. 46-47. e tAtya parvatane vistAra pacAsa yojana che, ane enI uMcAI pacavIza jana che. vaLI e cha ejana ane eka kesa pRthvInI aMdara rahela che, kemake merU zivAya anya sarva parvato potapotAnI uMcAIne cotho bhAga pRthvImAM gUDha che. 48-49. A vaitADhya parvatane "zara' baso aThayAsI yojana ne traNa kaLA che; ane enI "jIvA dazahajAra sAtaso vIza ejana ane lagabhaga bAra kaLA che. 50-51. vaLI enuM dhanu pRSTa dazahajAra sAtase teMtALIza yojana ane paMdara kaLA che. para. ane enI beu taraphanI bAhA pratyeka cAraso aThayAsI jana ane sADAseLa kaLA cha. 43. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vaitADhyaparvata, enI 'mekhalA ' vagerenI hakIkata | atrAsti mekhalaikekA dazayojanavistRtA / AyAmena ca vaitADhyasamAne te ubhe api // 55 // h pRthustriMzadyojanAni vaitADhyaH syAdataH param / pratimekhalamekaikA mAnato mekhalAsamA // 56 // zobhitA vanakhaNDena padmavedikayApi ca / varttate khecarazreNI ratnabaddha mahItalA // 57 // yugmam // syustatra dakSiNaNau vRtAni viSayaiH nijaiH / mahApurANi paMcAzat parasyAM SaSTireva ca // 58 // dakSiNasyAM puraM mukhyaM bhavet gaganavallabham / udIcyAM rathanUpura cakravAlAhvayaM bhavet // 59 // ayaM jambUdvIpaprajJatyabhiprAyaH // RSabhacaritrAdau tu dakSiNazreNyAM rathanUpuracakravAlamuttarazreNyAM gaganavallabhamuktam / iti // mukhyatvaM tvanayojJeyaM svasvazreNyadhirAjayoH / rAjadhAnIrUpatayA mahAsamRddhizAlinoH // 60 // ( 191 ) have A vaitADhyanI dakSiNa ane uttara bAjue, samabhUmithI uMce daza ceAjana mUkIne, paheALAimAM daza yAjana ane lakhAimAM vaitADhya jevaDIja, akekI mekhalA che. 54-55. ahiM AgaLathI vaiTADhayanI paheALAI ( je mULe pacAsa yAjana hatI te dhaTIne) trIza yojana neTalI rahe che. 56. eu mekhalA para cekhalAnAja mApanI khecarAnI zreNI AvelI che. beu zreNinI pharatA bagIcA ane padmavedikA zeAlI rahyAM che. vaLI enAM bhAMtaLI ratnajaDita che. 56-57. emAMnI dakSiNa zreNamAM mhADAM pacAsa nagarA che, ane uttara zreNimAM evAM sATha che, e sarvanI AsapAsa emanA potAnA mulaka ke deze| AvelA che. 58, dakSiNa zreNinuM mukhya nagara 'gaganavallabha' che ane uttarazreNinuM 'rathanu puracakravAla' che. pa9. A vAta ame jammUddIpaprajJaptisUtrane abhiprAye kahI che. RSabhacaritra vageremAM te ethI ulaTu arthAt dakSiNa zreNamAM rathuna puracakavAla' ane uttara zreNimAM 'gaganavallabha' kahyuM che. e beu mukhya nagarA eTalA mATe kahevAya che ke eA pAtapAtAnI zreNinA mahA samRddha rAjAnI rAjadhAnI che. 60, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) lokaprakAza / [ sarga 16 vasantaH teSu cottuMgaratnaprAsAdazAliSu / tRNAyApi na manyante svarga vidyAdharezvarAH // 61 // dazayojanatuMgasya paMcAzadvistRterapi / khaMDasyAdyasya sakalaM prataraM syAt bhuvastale // 62 // paMcalakSAH sahasrANi dvAdazAtha zatatrayam / saptADhayaM dvAdaza kalA: khaNDe'tha prathame ghanam // 63 // lakSANAmekapaMcAzat trayoviMzatireva ca / sahasrA yojanAnAM SaTsaptatiH SaTkalAstathA // 64 // tribhiH vizeSakam // zreNIbhyAmatha caitAbhyAM yojanAnAmatikrame / dazAnAM mekhalaikaikA varttate pArzvayoH dvayoH // 65 // tatra yAmyottarAbhikhye zreNyau girisamAyate / vasantyatra zakrasatkalokapAlAbhiyoginaH // 66 // tathAhuH kssmaashrmnnpaadaaH|| vidyAharaseDhIo uDDhe gaMtUNa joaNe dasayo / dasajoaNapihalAe seDhIo sakarAyasta // 67 // sarva nagarIomAM uMcA ratna mahelAmAM vasatA vidyAdharenA lekhAmAM svarga to tRNusamAna 54 nathI. 11. ' have daza ejana unnata tathA pacAsa yojana pahoLA evA A prathama khaMDanuM bhUtaLIyAnuM saghaLuM pratara" pAMca lAkha bAra hajAra traNase sAta jana ane bAra kaLA che. vaLI menu 'dhana' sevana vI7002 chAMtara yona bhane 7 4 // che. 62-64. e be zreNio kahI tethI daza daza ejana mUkIne beu bAjue akeka mekhalA che. 65. tyAM uttarazreNi ane dakSiNazreNievI je zreNio che te beunI laMbAI parvata jeTalI cha; mane tyAM, chandranAala vonA sevch| 2 cha. 16. A saMbaMdhamAM pUjya kSamAzamaNu kahe che kevidyAdharanI zreNiothI daza ejana upara gayA keDe vaLI be zreNie Ave che te zaka Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka vaitADhyanA traNa khaMDa / ejeM 'ghanagaNita' vagere / (193) somajamakAiyANaM devANaM varuNakAiyANaM ca // vesamaNakAiyANaM devANaM AbhiyogANaM // 68 // bahuni bhavanAnyatra teSAM palyopamAyuSAm / bahirvRttAni rAtnAni caturasrANi cAntare // 69 // vedikAvanarAjinyoH zreNyoH vyAso'nayoH bhavet / yojanAni dazaitAvAn vaitADhayasthApi tatra sH||7|| dazayojanatuMgasya triNshyojnvistRteH|| khaNDasyAsya dvitIyasya gaNitaM pratarAtmakam // 71 // tisro lakSAH sahasrANi sapta trINi zatAni ca / tathA caturazItizca kalAH ekAdazAdhikAH // 72 // atra ca sarvatra yathopayogaM yojanapadamanuktamapi adhyAhAryam // tathA khaNDe dvitIyasmin nizcita sarvato dhanam / triMzallakSA yojanAnAM sahasrANi trispttiH||73 // zatAnyaSTau paMcacatvAriMzadADhayAni cAdhikAH / kalAH paMcadazetyuktaM vyaktaM yuktivizAradaiH // 74 // rAyanA soma, yama, varUNa ane vaizramaNa-kubera nAmanA kapALanA abhiyegI devatAonI cha. 17-18 e devonuM palyopamanuM AyuSya che. ane tyAM emanAM ghaNAM bhavano che-te ratnamaya che ane bahArathI goLa ane aMdarathI catuSkoNa che. 69. A beu zreNiemAM paNa padmavedikA ane suMdara bagIcA AvelA che. emano vyAsa vaLI daza ejanane che; ane tyAM AgaLa vaitADhya parvatane paNa teTaleja vyAsa che. 70. upara pramANe vaitADhyanA pahelA baMDanI hakIkata kahI. have enAM bIjA khaMDa viSe. vaitADhaya parvatano bIjo khaMDa daza jana uMce ane trIza jana pahoLo che. enuM pratara rUpa gaNita traNa lAkha sAta hajAra traNa corAzI ane upara agyAra kaLA cha. 72. 25 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) lokprkaash| [ sarga 16 abhiyogizroNitazca yojanAnAmatikrame / paMcAnAmUlamatrAsyoparibhAgo virAjate // 75 // nAnAratnAlaMkRtasya dshyojnvistRteH| madhye padmavedikAsya tasyAzcobhayato vane // 76 // tayoH krIDAparvateSu kadalyAdigRheSu c|| dIrghikAdiSu ca svairaM krIDanti vyantarAmarAH // 77 / / paMcayojanatuMgasya dazayojanavistRteH / khaNDasyAsya tRtIyasya prataraM parikIrtitam // 78 // eka lakSaM dve sahale catuHzatyekaSaSTiyukU / kalA dazAtha gaNitaM bravImyasmin ghanAtmakam // 79 // paMcalakSA yojanAnAM sahastrA dvAdazApare / saptAtirekA trizatI kalAzca dvAdazAdhikAH // 80 // trayANAmapi khaNDAnAM ghaneSvekIkRteSu ca / vaitADhayasyAkhilasyApi jAyate gaNitaM dhanam // 81 // A bIjA khaMDanuM ghanagaNita vaLI trIza lAkha tera hajAra AThaso pIsatALIza che bhane 52 542 4 dhecha. 73-74. e pUrvokta abhiyAgI-sevakadevonI zreNathI uce pAMca jana mUkIne ene upara sAsa bhAve cha. 75. e bhAga nAnA prakAranA ratnothI manohara che ane daza jana vistAramAM che. enA madhyamAM pavedI che. ane enI beu bAjue bagIcA AvI rahyA che. 76. e beu bagIcAmAM rahelA kIDAzalapara, kadalIgRhomAM temaja vAva vageremAM vyantaradeve yatheccha chIDA 42 cha. 77. have tAtyano trIjo khaMDa je pAMca jana uMce ane daza jana pahoLe che-enuM "pratara" gaNita eka lAkha be hajAra cAra ekasaTha che ane upara daza kaLA jeTaluM vadhe che. enuM "ghanagaNita" vaLI pAMca lAkha bAra hajAra traNaso sAta che ane upara bAra kaLA jeTaluM vadhe cha. 78-80. A traNa khaMDenuM ghanamApa gaNAvyuM te traNene ekatra karatAM je Ave te AkhA vaitA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vaitADhayanAM - siddhAyatana' Adika nava 'kuutt'| (195) taccaidam / saptAzItizca lakSANi dvinavatiH zatAnyapi / ekonatriMzadADhayAni klaashcturdshaadhikaa:|| 82 // siddhAyatanaM kUTaM dakSiNabharatArddhanAmadheyaM ca / khaNDaprapAtakUTaM turyaM tanmANibhadrAkhyam // 83 // vaitADhayAkhyaM paMcamamatha SaSThaM pUrNabhadrasaMjJaM ca / bhavati tamisraguhaM cottarabharatArddhaM ca vaizramaNam // 84 // vaitADhaye nava kUTAnyevaM jJeyAni tatra pUrvAbdheH / savidhe siddhAyatanaM tataHkramAt pratyagakhilAni // 85 // vizeSakam // kUTAnyetAni sakrozAnyuccatve yojanAni SaT / tAvantyeva mUlabhUmau viSkambhAyAmato'pi ca // 86 // madhye dezonAni paMca yojanAni shirsyth| sAdhikAni trINyudastagopucchasaMsthitAnyataH // 87 // yugmm|| parikSepAH mUlamadhyazirassUnAni viMzatiH / tathonAni paMcadaza sAgrANi nava ca kramAt // 88 // DhayanuM ghanamApa thAya. e ekatra rakama satyAzI lAkha nava hajAra base ogaNatrIza thAya che. ane upara caMda kaLA vadhe che. 81-82. have vaitADhayaparvatapara nava phUTa kahyAM che te A pramANe -(1) siddhAyatana, (2) dakSiNa bharatA, (3) apAta, (4) mAzima, (5) vaitADhaya, (6) pUla, (7) tabhiraguDa, (8) uttarasaratA mana (8) vaizramaNa. 83-84. emAM je paheluM siddhAyatana che te pUrva samudranI pAse che; ane zeSa sarve pazcimamAM krama12 mA che. 85. nave zikhare uMcAImAM cha jana ane eka kesa che. teonI laMbAipaheLAI mULaAgaLa e uMcAI jeTalI ja che, madhyamAM pAMca ejanathI saheja nyUna che ane mathALe traNa janathI kaMIka vizeSa che. ema hovAthI ene AkAra gAye puccha uMcuM karyuM hoya meko cha. 86-87. emane parikSepa eTale gherAvo vaLI mULa AgaLa vazayojana, madhyamAM paMdara janathI saheja e cho, ane mathALe navojanathI kaMIka nyUna che. 88. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) lokaprakAza / [sarga 16 adhastAcchikharAdyAvadAgataM tatkilAddhitam / kUTotsedhArddhayukkUTe vyAso yathepsitAspade / / 89 // tathAhi / sakrozArddha yojanAnAM traye'tIte ziro'grataH / yadA jijJAsyate'mISu vyAsastadA tadarSayet // 90 // syuH SaT krozAH sapAdAMste kUTotsedhArddhasaMyutAH / sapAdakrozahInaivaM saMjAtA paMcayojanI // 91 // madhyapradeze viSkambha etAvAneSu jAyate / evaM himavatAdInAM sarvakUTeSu bhAvanA // 92 // siddhAyatanakUTasyopari ramyaM virAjate / sasiddhAyatanaM maulau kirITamiva bhUpateH // 93 // tadatra kanakamaNimayamekakrozAyataM tadarddhatatam / cApazatAni caturdaza catvAriMzAni cottuMgam // 94 // pUrvottarAdakSiNAsu dvAramekaikamatra tat / dhanuHpaMcAzatottuMgaM tadarddha kila vistRtam // 95 // nIcethI caDhatAM ke mathALethI utaratAM koI sthaLe tyAM AgaLane vyAsa (pahelAI) kADho hoya te, jeTaluM caDhayA ke utaryA hoIe enuM addha karIne emAM zikharanI aradhI uMcAI bheLavavI. enuM ja pariNAma Ave che te sthaLa AgaLano vyAsa " thAya. 89. jemake, mathALethI traNa jana ne aradhe kesa nIce utaratAM tyAM AgaLane vyAsa kADha hoya to te 3. 01 ke. zikharanI uMcAI che thAya eTaleke nA yo ke. + 3 . bA ke. thAya=18 kesa thAya arthAta 5 yojanamAM 1 kesa ocho thAya. e zikharanA madhyabhAga AgaLane vyAsa nIkaLyo. 90-92. himAvAna vagere parvatanA zikharenA saMbaMdhamAM paNa AvI rIte ja karavuM. sidvAyatana nAmanA kUTanI upara eka siddhamandira AvI rahyuM che te jANe koI rAjAnA mastakapara mukuTa hoya evuM bhAyamAna dekhAya che. 93. te vaLI kanakamaya ane maNimaya che; eka kesa lAMbu che, addha kesa pahoLuM che ane cArase cAlIza dhanuSya uMcuM che. 94. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tyAM birAjamAna zAzvatI jinapratimAo / ( 197) paMcadhanuHzataviSkambhAyAmA syaattrddhbaahlyaa| maNipIThikA tadantardevacchandaka upari cAsyAH // 96 // paMcacApazatAnyeSa viSkambhAyAmato mataH / tAnyeva sAtirekANi tuMgatvena prarUpitaH // 97 // aSTottaraM zataM nityapratimAstatra cAhatAm / utsedhAMgulaniSpannadhanuHpaMcazatocchritAH // 98 / / ekaikasyAM dizi saptaviMzatiH saptaviMzatiH / evaM caturdizaM tAH syuH nAmnA ca RSabhAdayaH // 99 // tAsAM ca jinamUrtInAmaMkaratnamayA nakhAH / antarlohitAkSaratnapratisekamanoharAH // 100 // pANipAdatalAni ca jihvA zrIvatsacUcukam / tAlUni ca tapanIyamayAni riSTaratnajAH // 101 // zmazruromarAjayazca aoSTAH vidrumanirmitAH / nAsA antarlohitAkSaniSekAstapanIyajAH // 102 // yugmam // pUrvamAM, uttaramAM ane dakSiNamAM ema traNe dizAe ene akeka dvAra che. te pacAsa dhanuSya uMcAM ane pacavIza dhanuSya pahoLAM che. 95. te maMdiramAM vaLI pAMcaso dhanuSyanA vistAramAM aDhIso dhanuSya jADI eka maNipIThikA che ane te upara eka devadaka che. 96. te devacchedaka vistAramAM pAMcaso dhanuSya che ane uMcAImAM ethI saheja vadhAre che. 97. tyAM arihaMtadevanI ekane ATha zAzvata pratimAo che. te usedha aMgulane mApe paaNyse| dhanuSya yI che. 88. e pratimAo pratyeka dizAmAM satyAvIza satyAvIza hAine cAre dizAomAM thaIne eTalI saMkhyAmAM che. vaLI emanAM aSabha vagere nAma che. 9, e jinadevanI mUrtionA aMkaralamaya nakha che, ane emAM lAlaratnanI chAMTa hovAthI e bahu manahara lAge che. 100. vaLI emanA hAtha paganAM taLIyAM, jInhA, zrIvatsa, stanAgra ane tALavAM suvarNamaya che; dADhI ane mUchanA vALa riSTa ratnanA che; eka vidrumamaya che ane nAsikA lAlaranI chaTapANI suvarzanI sanAvadI cha. 101-102. , Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (198) lokaprakAza / [sarga 16 lohitAkSapratisekAnyakSINyaMkamayAni ca / tArakA akSipakSmANi bhruvazca riSTaratnajAH // 103 // lalATapaTTazravaNakapolaM kanakodbhavam / kezabhUmistapanIyamayI kezAzca riSTajAH // 104 // vajrajAH zIrSaghaTikAstathA kanakanirmitAH / grIvAbAhupAdajaMghAgulphorutanuyaSTayaH // 105 // nanvetAni bhAvajinapratirUpANi teSu ca / ucitaM zmazrukUrcAdi zrAmaNyAnucitaM katham // 106 // taduktaM zrItapAgacchanAyakazrIdevendrasUriziSyazrIdharmaghoSasUribhiH bhaassyvRttau| bhagavato'pagatakezazIrSamukhanirIkSaNena zrAmaNyAvasthA sujJAtA eva iti // azrocyate / bhAvArhatAmapi zmazrukUrcAdInAmasaMbhavaH / / na sarvathA kintu tAhadivyAtizayasaMbhavAt // 107 // syAdavasthitatA teSAM zrAmaNyagrahaNAdanu / puruSatvapratipattiH saundaryaM cetthameva hi // 108 // vaLI emanAM cakSu lAlaratnanI chAMTavALA aMka ratnanAM che; ane kIka, AMkhanI pAMpaNa mane bhrabhara riTaratnamaya cha. 103. emanA lalATapaTTa, zravaNa ane kapola suvarNamaya che; mastaka paNa suvarNamaya che; ane keza rijharalamaya che. 104. emanI zIrSaghaTikA vamaya che. vaLI emanI grIvA, hasta, caraNa, jaMghA, ghuMTI tathA dehayaSTi-A sarva suvarNamaya che. 105. ahiM evI zaMkA upasthita thAya ke A bhAvajinanI pratimAo che emane, zramaNasthAne anucita evI dADhI mUcha ucita kema kahevAya ? 106. kemake tapagacchAdhirAja zrI devendrasUrinA ziSya zrI dharmaghoSasUrie "bhAgya' nI vRttimAM kahyuM che ke-bhagavAnanuM kezarahita mastakavALuM mukha jevAthI temanI cekhI zramaNavasthA jaNAI Ave che. e zaMkAnuM samAdhAna A pramANe -bhAva jinezvarene dADhI mUcha vagerene sarvathA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetro] e zAzvatI pratimAonuM svarUpa vagere / (22) yaduktaM zrI smvaayaaNge| avaThiyakesamaMsuromaNahe / iti // aupa. pAtike'pyuktam / avaThThiyamuvibhattacattamaMsU // evaM ca / tAsAM bhAvajinAdhIzapratirUpatayA tataH / zAzvatArhatpratimAnAM zmazrukUrcAdi yuktimat // 109 / / bhASye svakezazIrSAsyA yA zrAmaNyadazoditA / sA'vaddhiSNutayAlpatvAttadabhAvavivakSayA // 110 // __aikaikasyAH pratimAyAH pRSTatazchatradhAriNI / dve dve cAmaradhAriNyau pArzvataH purataH punaH // 111 // yakSabhUtakuMDadhArapratimAnAM dvayaM dvayam / vinayAvanataM pAdapatitaM ghaTitAMjali // 112 // yugmam // yathA devacchandake'smin ghaMTAdhUpakaDutthakAH / tathA candanakumbhAdyAH pratyekaM zatamaSTayuk // 113 // asaMbhava nathI, paraMtu enI e prakAranI avasthiti sAdhupaNAnA aMgIkAra pachI kaI evA divya atizayane lIdhe thAya che. ane ene lIdhe ja purUSapaNAnI pratipatti thAya che ane emAM saundarya paNa lAge che. 107-108. A saMbaMdhamAM samavAyAMgasUtramAM paNa kahyuM che ke -" jemane keza, dADhI mUcha, roma ane nakha rahelA che evI-" (jinapratimA che. vaLI uvavAIsUtramAM paNa evuM kahyuM che ke -" jemane zobhitI dADhI rahelI che evI--" ( zrI jinapratimA ). ane ema bAbata hovAthI, jinezvaradevanI te zAzvata pratimAone bhAvajinanI pratirUpatAne laIne mathu, kurca vigere ucita che. 109. bhANa" mAM kezarahita maratazyakta mukhavALI zramaNAvasthA kahI che te, te kurca, kamakSa vagere vadhatAM na hovAthI ane vaLI svapa hovAthI, jANe tene abhAva hoyanI evuM kahevAnI IcchAthI kahI che. 110. e pratimAomAMnI darekanI pAchaLa eka chatradhAriNI ane paDakhe babbe cAmaradhAriNI rahelI che. vaLI moDhAgaLanA bhAgamAM vinayapUrvaka namIne, hasta jeDI caraNasparza karatI babbe yonI, bhUtonI tathA kuMDadhArIonI pratimAM rahelI che. 111-112. vaLI tyAM pratyeka biMba AgaLa eka ghaMTA ane eka dhUpadAna temaja caMdanano kuMbha vagere paNa rahela che. 113. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / tathA (200) [ sarga 16 tathAhi / caMdaNakalasAbhiMgAragA prAyasagA ya thAlA ya / pAIo supaiThA maNagulIyA vAyakaragA ya // 114 // cittArayaNakaraMDagahayagayanarakaMThagA ya cNgerii| paDalagasIhAsaNachattacAmarA samugayajhasA ya // 115 // khaMDaprapAtakUTe syAnnRttamAlaH suro vibhuH| saptame kRtamAlazca syAttamitraguhAbhidhe // 116 // SaNNAM ca zeSakUTAnAM kUTanAmasamAbhidhAH / surAH kurvantyAdhipatyaM sarve palyopamAyuSaH // 117 // eteSAM ca parIvAro devIsAmAnikAdikaH / / tattadAsanarItizca sarva vijayadevavat // 118 // pUrNabhadraM mANibhadraM kUTaM vaitADhyanAmakam / trINyetAni svarNajAni rAtnikAnyaparANi SaT // 119 // 'mere' mAM nayanI vastumA samAvI: yahananA 412. uparAMta ArI, mAza, thA, 24ii , supratiTa ( su56 ? ) bhanIzuddhI ( ? ), pA , 2tna 42 141, sava-istI tathA manuSyana DArA, gerI, paTanA, sihAsana, chatra, yAbhara, sasA tathA matsya ( ? ). 114-115. (vaitADhatrya parvatanAM nava zikharamAMthI pahelA siddhAyatana zikhara saMbaMdhI sarva hakIkata upara pramANe varNavyA pachI have enA zeSa ATha zikharo viSe kahe che). trIjA khaMDaprapAta nAmanA zikharano vRttamAla nAme deva adhipati che; ane sAtamA tamisaguhA nAmanA zikharane kRtamAla nAme deva svAmI che. 116. have cha rahyAM e zikharanA, te te zikharanA sarakhA nAmavALA deva adhipatio che. e sarva de vaLI eka palyopamanA AyuSyavALA che. 117. vaLI e devonI devIo, sAmAnikadevo vagere parIvAra tathA emanAM AsananI avasthiti vagere sarva vAnAM vijayadevanI jevAM samajI levAM. 118. pUrNabhadra. mANibhadra ane vaitADhya nAmanAM traNa zikharo suvarNamaya che ane zeSa cha ratnabhy che. 118. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vaitAnA anya anya kUTa - zikharonI hakIkata | uparyeSAmathaikaikaH syAtprAsAdAvataMsakaH / rAtnikaH krozatuMgo'rddhakrozaM ca vistRtAyataH // 120 // idaM jambUdvIpaprajJaptivRttivRhatkSetrasamAsAbhiprAyeNa // zrIumAsvAtikRte jambUdvIpasamAse tu zramI prAsAdAvataMsakAH krozadairdhyavistArAH kiMcinnyUnataducchrayA uktAH santi // tasya prAsAdasya madhye mahatI maNipIThikA | dhanuHpaMcAzatAyAmavyAsA tadarddhamedurA // 121 // uparyasyA ratnamayaM siMhAsanamanuttaram / tattatkUTasvAmiyogyaM parivArAsanairvRtam // 122 // yadA svasvarAjadhAnyAH kUTAnAM svAminaH surAH / atrAyAnti tadaitasmin prAsAde sukhamAsate // 123 // merordakSiNato'saMkhyadvIpAbdhInAmatikrame / jambUdvIpe 'paratraiSAM rAjadhAnyo yathAyatham // 124 // pratyeka zikharapara eka mahAna ratnamaya prAsAda AvelA che-jenI uMcAi eka kAsa, ane vistAra aradhA keAsa che. 120. A amArA abhiprAya jamuddIpaprajJaptinI TIkA tathA bRhat kSetrasamAsane laine kahyo che. parantu zrIumAsvAtivAcakakRta jaMbudvIpasamAsamAM ema kahyuM che ke e prAsAdanI lakhAipaheALAi arthAt vistAra eka kAsa che ane uMcAi eka keAsa karatAM saheja nyUna che. ( 201 ) pratyeka prAsAdanA madhyabhAgamAM eka mahAn maNipIThikA che, jenI laMbAipaheALAi pacAsa dhanuSya ane jADAi pacavIza dhanuSya che. 121. pratyeka maNipIThikApara te te zikharanA svAmIne lAyakanu, mhoTA parIvAravALu, ane aneka AsaneAthI veSTita evu sihAsana AvI rahyuM che. 122. jyAre jyAre e zikharAnA svAmI devA peAtAnI rAjadhAnImAMthI ahiM Ave che tyAre e A prAsAdAne viSe AnadathI rahe che. 123. merUparvatathI dakSiNamAM asaMkhya dvIpasamudro mUkIne anya e devAnI rAjadhAnIe mudvIpamAM AvelI . 124. 26 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) lokaprakAza / [ sarga 16 vaitADhyasya parvatasya dve guhe bhavataH kramAt / khaNDaprapAtA prAcyeze tamisrA parataH punaH // 125 // unnate yojanAnyaSTau tAni dvAdaza vistRte| nityAndhakAragahane paMcAzadyojanAyate // 126 // dakSiNasyAmudIcyAM ca dvAramekaikametayoH / ucchritaM yojanAnyaSTau tAni catvAri vistRtam // 127 // nRttamAlakRtamAlAvekapalyAyuSau surau / maharddhiko vijayavadetayoH svAminI kramAt // 128 // pratidvAraM dvau kapATau vAniko ghaTitau sadA / aSTAvaSTau yojanAni tuMgau dve dve ca vistRtau // 129 // ___ yaha cakrI bharatottarabhAgaM jigISati / senAnyA ratnadaMDenAhatau tadAvasarpataH // 130 // udghATitasyaikaikasya pazcAdbhAge'sti toDukaH / caturyojanaviSkambhAyAmo'vaSTambha etayoH // 131 // have vaitADhayaparvatane, pUrva cheDe khaMDaprapAtA nAmanI ane pazcima cheDe tamisrA nAmanI ema be guphA che. 125. beu guphA sadAkALa andhakAramaya che. vaLI eo pratyeka ATha jana uMcI, bAra jana pahoLI ane pacAsa ejana lAMbI che. 126. pratyeka guphAne, dakSiNa ane uttara-ema beu dizAomAM thaIne be dvAra che. pratyeka dvAra ATha jana uMcuM ane cAra jana pahoLuM che. 127. e guphAonA nRttamAla ane kRtamAla nAmanA deva adhipati che, jemanI Ahusthiti eka palyopamanI, ane samRddhi vijayadeva jevI che. 128. dvAre dvAre be vajAghaTita kamADa che; je ATha ATha rojana uMcA ane bae jana paDAmA cha. 126. jyAre ahiM AgaLano koI cakravatI bharatakSetranA uttarabhAgane jItavA nIkaLe che tyAre enA senApatinA daMDaratnanA prahArathI e kamADa ughaDI jAya che-khasI jAya che. 130. evAM akeka kamADanI pAchaLa eka TeDalo che, jene avarNabha cAra yojana lAMbAghddaannii che. 131. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vaitADhyanI ve anAyaba guphAo / (203) hastiratnaM samAruhya kumbhasthalasphuranmaNiH / cakrI tadudyotitAdhvA tamistrAM pravizet guhAm // 132 // tatra pravizya pAzcAtyasainyaprakAzahetave / ratnena kAkiNInAmnA khaTIpiMDAvalekhinA // 133 // UrdhvAdho yojanAnyaSTau tiryak dvAdazayojanIm / prakAzayet yojanaM caikaikaM dakSiNavAmayoH // 134 // yugmam // AdimaM yojanaM muktvA prathamaM maNDalaM likhet / paMcacApazatAyAmaviSkambhaM bhAnusannibham // 135 // tato'pi yojanaM muktvA dvitIyaM maNDalaM likhet / ityevamuttaradvAre zeSe'ntye yojane'ntimam // 136 // evaM ca syAdekaM dAkSiNAtyaprAkapATopari maNDalam / dve toDuke tricatvAriMzatprAgabhittAvanukramAt // 137 // tato dve uttarAhaprAktoDuke'ntyaM ca maNDalam / udIcyaprAkapATe'yaM pazcimAyAmapi kramaH // 138 // hastiratnapara ArUDha thaIne cakavatI te guphAmAM praveza kare che tyAre te e hastinA kuMbhasthalapara eka atyaMta tejasvI maNi mUkIne e aMdhArI guphAne udyotamaya-prakAzita 42 che. 132. evI rIte praveza karIne, pAchaLa AvatA sainyane ajavALuM paDe eTalA mATe, khaDInA kaTakAthI ja hAyanI ema, kAkiNuM ratnathI guphAmAM beu bAju bhIMtapara, maMDaLa ALekhato jAya che. jeno, ucethI nIce sudhI ATha janamAM, tIrtho bAra ejanamAM ane DAbA jamaNe akeka ejanamAM prakAza paDe che. 133-134. - paheluM maMDaLa pahele eka yojana pUro thAya tyAM ALekhe che; je maMDaLa pAMcaso dhanuSya lAMbupahoLuM ane jANe sUrya hAyanI evuM prakAzita hoya che. 135. e ja pramANe, tyAMthI bIje yojana pUruM thAya tyAM bIjuM maMDaLa ALekhe che. evI rIte uttara taraphane dvAre zeSa chelle yojane chelluM maMDaLa ALekhe che. 136. e prakAranA AlekhanathI, dakSiNa taraphanA pahelA kamADapara eka maMDaLa, TeDalA para be (maMDaLa) ane pachI anukame pUrva taraphanI bhIMtapara tetALIza maMDaLa thAya che. 137. pachI uttara taraphanA pahelA TeDalA para be, ane uttara taraphanA pahelA kamADa para che maMDaLa thAya. vaLI pAzcamadizAmAM paNa e ja kramapramANe badhuM thAya, 138, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) lokaprakAza / [ sarga 16 evamekonapaMcAzat pUrvabhittau bhavanti vai / tAvantyaparabhittau tattulyAni saMmukhAni ca // 139 // ayaM ca malayagirikRtakSetra vicArabRhavRttyAdyabhiprAyaH // Avazyaka. bRhadvRttyAyabhiprAyastu ayam / guhAyAM pravizan bharata: pAzcAtyapAnthajanaprakAzakaraNAya dakSiNadvAre pUrvadikkapATe prathamaM yojanaM muktvA prathama maNDalamAlikhati / tato gomUtrikAnyAyena uttarata: pazcimadikkapATatoDuke tRtIyayojanAdau dvitIyamaNDalamAlikhati / tataH tenaiva nyAyena pUrvadikkapATatoDuke caturthayojanAdau tRtIyam / tataH pazcimadigbhittau paMcamayojanAdo caturtham / tataH pUrvadigbhittau SaSThayojanAdau paMcamam / yAvadaSTacatvAriMzattamamuttaradvArasatkapazcimadikkapATe prathamayojanAdau eko. napaMcAzattamaM cottaradigdvArasatkapUrvadikkapATe dvitIyayojanAdau Alikhati // ekasyAM bhittau paMcaviMzatiH anyasyAM ca caturviMzatiH iti samagreNa ekonapaMcAzat maNDalAni bhavanti iti // dakSiNAttoDukAt saptadazabhiH yojanaiH parA / astyunmagnajalA nAma nadI triyojanAtatA // 140 // evI rIte pUrva taraphanI bhIMtapara ogaNapacAsa maMDaLa thAya; ane enI sanmukha pazcima taraphanI bhIMtapara paNa evAM teTalAM ja thAya. 139 A amAruM kathana malayagirikRta kSetravicAra" nI bRhata TIkAne AdhAre che. paNa AvazyasUtranI heTI TIkAne abhiprAya e che ke-guphAmAM praveza karatA cakravatI pAchaLa AvanArAone ajavALuM paDe eTalA mATe paheluM pejana pUruM thAya tyAM dakSiNa taraphane dvAre pUrvadizAnA kamADamAM paheluM maMDaLa ALekhe che. pachI gematrikAnyAye uttara taraphanA pazcimadizAvALA kamADanA ToDalA para trIjA janamAM bIjuM maMDaLa ALekhe che. pachI teja nyAye pUrvadizAnA kamADanA TeDalA para cothA ejanamAM trIjuM maMDaLa ALekhe che, pachI pazcima dizAnI bhIMtamAM pAMcamA janamAM cothuM maMDaLa ALakhe che. pachI pUrvadizAnI bhItamAM chaThThA ejanamAM pAMcamuM maMDaLa ALakhe che. evI rIte cheka uttara taraphanA dvAranA pazcimadizAnA kamADapara pahelA ejanamAM aDatALIsamuM maMDaLa, ane uttara taraphanA dvAranA pUrvadizAnA kamADa para bIjA cojanamAM ogaNapacAsamu maMDaLa ALekhe che: eka bhIMtapara pacavIza ane enI sanmukhanI bIjI bhItapara covIza ema samagra ogaNapacAsa maMDaLo thAya che. dakSiNa dizAnA teduka eTale TeDalAthI sattara jana mUkIne "unmagna jalA" nAmanI , Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e guphAmAMnI viziSTa svabhAvavALI ndiio| (205) dvAdazayojanAyAmA pUrvabhittivinirgatA / vibhidya pazcimAM bhittiM praviSTA sindhunimnagAm // 141 // yugmm|| asyAM patati yatkiMcit dRSatkASTanarAdikam / tatsarvamadbhirAhatya bahiH prakSipyate sthale // 142 / / tataH paraM yojanayoyoratikrame parA / syAnnimagnajalA nAma nadI triyojanAtatA // 143 // dvAdazayojanAyAmA pUrvabhittivinirgatA / pratyabhittiM pravibhidya sindhuM vizatyasAvapi // 144 / / asyAM patati yatkicittRNakASTanarAdikam / adho majjati tatsarvamIhak svbhaavmetyoH|| 145 // tatazcottarataH saptadazabhiH yojanaiH paraH / caturyojanaviSkambhAyAma uttaratoDukaH // 146 / / tatazca ubhAbhyAM dvArabhAgAbhyAmityevaM sarvasaMkhyayA / yojanairekaviMzatyA nadyau syAtAM yathodite // 147 // nadI Ave che. te traNa jana pahoLI ane bAra yojana lAMbI che, ane te pUrvataraphanI bhItamAMthI nIkaLIne pazcimataraphanI bhIta bhedI sidhu nadImAM maLe che. 140-141. (e nadIne svabhAva evo che ke emAM pASANu, kASTa ke manuSyAdika je kaMI paDe che te badhAne e nadInuM jaLa bahAra jamInapara kADhI nAkhe che. 14ra. e pachI be jana mUkIe eTale eka bIjI "nimagnajalA" nAmanI nadI Ave che. e paNa traNa jana pahoLI ane bAra jana lAMbI che. ane pUrva taraphanI bhIMtamAMthI nIkaLIne pazcimataraphanI bhIMtane bhedI sidhumAM bhaLe che. 143-144. A nadIno svabhAva vaLI e che ke tRNa, kASTa ke manuSya Adi je kaMi emAM paDe che te sarva aMdara DubI jAya che. 145. tyAMthI uttaratarapha sattara jana mUkIne cAra ejananA vistArane uttedika bhAva cha. 146. eTale evI rIte beu dvArethI samagrapaNe ekavIza ejana mUkIne pUrvokta beu nadIo AvelI che. 147, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) lokaprakAza / [sarga 16 atha vArddhakiratnena sadyaH sjjitpdyyaa| nadyAvubhe samuttIrya yAvat gacchati cakrabhRt // 148 // tAvadvinA prayAsena kapATAvuttarAzritau udghaTete svayameva kRtakrauMcAravau rayAt // 149 // yugmam // nirgatya tena dvAreNa vijityottarabhAratam / daryAH khaNDaprapAtAyAH cakrI samIpamApatet // 150 // uttaradvAramudghATya senAnIkRtayatnataH / maNDalAnyAlikhan prAgvat cakrI vizati tAM guhAm // 151 // pUrva nimagnasalilA samuttarettataH parAm / tUrNaM vArddhakiratnena kRtayA hRdyapadyayA // 152 // ime mAnAdibhiH prAgvat pratyagbhittivinirgate / prAcyabhittiM kintu bhittvA prApte gaMgAmahAnadIm // 153 // dvAreNa dAkSiNAtyena svayamudghaTitena ca / nirgatya kRtakRtya: san cakrI nijapuraM vizet // 154 // ahiM vAddhaki ratnavaDe turata pula ubhuM karI jevo cakavatI e beu nadIo oLaMgI jAya che tevA ja vinA prayAse, uttara taraphanA beu kamADe pheMcapakSI jevo zabda karatA, Ape mAghIya che. 148-148. e dvArethI nIkaLIne tyAMthI uttarabhArata jItI AvIne cakavatI khaMDaprapAtA guphA pAse sAvI ase 2 cha. 150. senApatie karelA prayatnathI uttarataraphanuM dvAra ughaDI jAya che tethI e guphAmAM cakavatI pUrvavat praveza karI maMDaLa ALekho AgaLa vadhe che. 151. ahiM paNa, vAkI rane banAvela suMdara setunI sahAya vaDe, pahelI nimagnajalA nadI eLage che ane pachI tarata UnmagnajalA nadI eLage che. 152. e beu nadIo pramANamAM pUrvokta nadIo jevI che paNa emAM pazcima taraphanI bhIMtamAMthI nIkaLI pUrva taraphanI bhIMtane bhedIne gaMgAnadImAM bhaLI jAya che pachI enI meLeja ughaDI gayelA dakSiNa dizAne dvArethI nIkaLIne, kRtakRtya evo cakravatI potAnI rAjadhAnImAM pAcho Ave che. 154. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] uttara bharatArdhano viSkaMbha vagere / (207) syAdyAvaJcakriNo rAjyaM tAvattiSTanti santatam / maMDalAni ca paye ca guhAmArge gatAgate // 155 // ayaM pravacanasAroddhAravRttyabhiprAyaH // triSaSTIyAjitacaritre tu udghATitaM guhAdvAraM gRhAntarmaNDalAni ca / tAvattAnyapi tiSTanti yAvajjIvati cakrabhRt // 156 // iti uktam // dvArAt khaNDaprapAtAyA yAmyAdyAmyadizi dhruvam / gaMgAyAH pazcime kUle vasanti nidhayo nava // 157 // udIcyAmatha vaitADhayAt himavagirisImayA / syAduttarabharatArddha paryakAsanasaMsthitam // 158 // aSTAtriMze yojanAnAM dve zate trikalAdhike / viSkambhato'tha bAhAsya pratyekaM pArzvayoH dvayoH // 159 // yojanAnAM zatAnyaSTAdaza dvinavatistathA / sArddhAH sapta kalAH kSetraphalamasyAtha kIrtyate // 160 // lakSAstriMzat sahasrANi dvAtriMzadatha copari / zatAnyaSTau yojanAnAmaSTAzItirathAdhikA / / 161 // jyAM sudhI cakravatanuM rAjya hoya che tyAM sudhI guphAne mArge javA AvavA mATe te maMDaLe ane setu kAyama rahe che. 155. A vAta ame pravacanasAroddhAranA abhiprAya pramANe darzAvI che. triSaSTizalAkA purUSa caritramAMnA ajitanAthanA caritramAM te ema lakhyuM che ke-jyAM sudhI cakavatI jIve che tyAM sudhI guphAnA dvAra ughADAM rahe che ane guphAnI aMdara ALekhelAM maMDaLe paNa kAyama rahe che. 156. khaMDaprapAtAguphAnA dakSiNa taraphanA dvArathI dakSiNa dizAmAM, gaMgAnadIne pazcimataTe nanidhAna'mAvatAcha. 157. have vaitADhayaparvatathI uttara dizAmAM 'uttara bharatArdha" AveluM che. enI sImA himavaMta parvata sudhI che, ane e paryakAsane raheluM che. 158. ene viSka basa ADatrIza ejana ane traNa kaLA che, enI be bAjue AvelI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) lokaprakAza / [ sarga 16 kalA dvAdaza vikalA ekAdaza prkiirtitaaH|| uktasAmAnyabharatavat zeSaM tu shraadikm||162|| kalApakam // nitambasya himavato dAkSiNAtyasya sannidhau / cetre'sminnantare gaMgAsindhuprapAtakuNDayoH // 163 // giriH vRSabhakUTAkhyaH uccatvenASTayojanaH / dve yojane bhUmimagnaH cArugopucchasaMsthitaH // 164 // yugmam // mUle'sau yojanAnyaSTau madhye SaT yojanAni ca / catuSTayaM yojanAnAM uparyAyatavistRtaH // 165 // paMcaviMzatirevASTAdazaiva dvAdazApi ca / sAdhikAni parikSepo mUle madhye ca mUni ca // 166 // dvAdazASTa ca catvAri mUle madhye zirasyapi / yojanAni kramAdasya vyAsAyAmo matAntare // 167 // saptatriMzat kramAt paMcaviMzatiH dvAdazApi ca / sAdhikAni parikSepo mUle madhye tathopari // 168 // pratyeka "bAhA" aDhArase bANuM jana ane sADI sAta kaLA che; ane enuM kSetraphaLa trIza lAkha batrIza hajAra AThase ayAzI ejana, bArakaLA ane agyAra vikaLA jeTa enuM "zara vagere sAmAnya bharatakSetranuM kahI gayA chIe te pramANe jANavuM. 159-162. A kSetramAM, himavaMta parvatanI dakSiNa dizA taraphanI mekhalA pAse, gaMgA ane sidhu prapAta kuMDanI vacce vRSabhakUTa nAme parvata che. te ATha jana uMce che ane be jana pRthvImAM khule che. vaLI e gopucchane AkAre rahelo che. 163-164. enI laMbAIpahoLAI mULamAM ATha jana, madhyamAM cha yojana ane mathALe cAra yAtana che. 165. vaLI ene gherA mULamAM pacavIza yojana, madhyamAM aDhAra jana ane Taca AgaLa bAra ejanathI kaMIka vizeSa che. 166. eka evo mata paNa che ke enI laMbAipahoLAI mULa AgaLa, madhyamAM ane mathALe anukrame bAra, ATha ane cAra ejana che; ane gherA anukrame sADatrIza ejana, pacavIza ejana ane Azare bAra yojana che. 167-168, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vRSabhakUTa parvatanI hakIkata / (209) idaM ca matadvayamapi jambUdvIpaprajJaptisUtre // matAntare nanu kathaM zrute sarvajJamUlake / tulyakaivalyabhAjAM yadekamevAhatAM matam // 169 // atrocyate / durbhice skandilAcAryadevarddhigaNivArake / gaNanAbhAvataH sAdhusAdhvInAM vismRtaM zrutam // 170 // tataH subhikSe saMjAte saMghasya melako'bhavat / / valabhyAM mathurAyAM ca sUtrArthaghaTanAkRte // 171 // valabhyAM saMgate saMghe devarddhigaNiragraNIH / mathurAyAM saMgate ca skandilAryo'graNIrabhUt // 172 // tatazca vAcanAbhedastatra jAtaH kvacit kvacit / vismRtasmaraNe bhedo jAtu syAdubhayorapi // 173 // tattaistato'rvAcInaizca gItArthaiH pApabhIrubhiH / matadvayaM tulyatayA kakSIkRtamanirNayAn // 174 // A beu mata jabUdvIpaprajJaptisUtranA che. ahiM evI zaMkA upasthita thAya che ke zrata te sarvajJabhASita che-tyAre emAM matAntara kema hoya? sarva ahaMtaprabhunuM kevaLajJAna eka sarakhuM hoya eTale emane mata paNa eka ja hAvAsa. 168. e zaMkAnuM samAdhAna A pramANe - skaMdila AcArya ane devagiNi kSamAzramaNanA samayamAM dukALane laIne sAdhusAdhvIoe abhyAsa paDato melelo tethI zrutajJAna vismRta thaI gayuM. 170. tyArapachI jyAre sukALa thayo tyAre sUtro ane enA arthanI ghaTanAne sArU valabhIpuramAM ane mathurAnagarImAM saMgha ekaTho thayA hatA. 171. vallabhIpuramAM ekatra thayela saMghamAM devardhigaNi kSamAzramaNa agresara hatA ane mathurAmAM ekatra thayela saMghamAM skaMdila AcArya agresara hatA. 172. tethI tyAM kaI kaI jagyAe pAThAphera thaI gayuM haze. kemake vismRta thayeluM punaH saMbhAratAM beumAM taphAvata paDavAno saMbhava che. 173. tethI emaNe ane tyArapachI pApabhIrU arvAcIna gItArtha purUe, kaMI paNa nirNaya na thayeDA , bhatasvIjayo cha. 174, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 210 ) lokaprakAza / satyapyevaM sAmpratInA visaMvAdaM zrutasthitam / nirNetumutsahate ye te jJeyA mAtRzAsitAH // 175 // evamevoktaM zrImalayagiribhiH jyotiSkaraMDavRttau // dezonakozaluMgo'rddhakrozavistRta eva ca / krozAyAma uparyasya prAsAdo'timanoramaH // 176 // devo'tra vRSabhAbhiravya ekapalyopamasthitiH / maharddhiko vijayavattathAsya rAjadhAnyapi // 177 // zailo'yaM citrita iva catribhiH jitabhArataiH / kAkiNIratna likhitaiH samantAnnijanAmabhiH // 178 // no'STAviMzatiriha sahasrA dvayuttarA matAH / zramuSya bharata kSetrasyorvIzasyAMganA iva // 179 // arakAzca SaDapyatra suSamAsuSamAdayaH / sadA viparivarttante niyogina ivezituH // 180 // iti bharatakSetram // Ama vAta heAvA chatAM, atyAranA je leAkeA zAstranu visaMvAdipaNuM dUra karavAne mATe prAtsAhita thAya che te peAtAnI mAtAne zikhAmaNa ApavA nIkaLelA jevA jANavA. pUjyapAda malayagiri paNa peAtAnA ' yeAtikaraDa ' graMthanI TIkAmAM beu vAta svIkAre che. 175. e parvatapara eka suMdara prAsAda che. te Azare eka kAsa uMcA, aradhA kesa paheALe anesa sAMge the. 176. e pa`tapara vRSabha nAmanA devanA vAsa che. e devanuM pakSeApamanuM AyuSya che, ene vijayadevanI jevI mahAn samRddhi che ane anI rAjadhAnI paNa enA jevI ja che. 177. e parvata vaLI bharatakSetrapara vijaya meLavanArA cakravatIoe sata: kAkiNIratnathI lakhelAM emanAM peAtAnAM nAmAbhidhAnane laine Ne citrocitrovALA thayA hAyanI evA bhASA che. 178. hAyanI ema chappana hajAra nadIe A vArA pharatI Ave che, te jANe koi A kSetramAM, jANe cakravatI rAjAnI rANIe vesI che. 178. [ sarga 16 2 6 tyAM vaLI ' suSamAsuSamA vagere cha e * ArA zeThanA, haMmezAM vArApharatI kAmapara AvatA munime hAyanI ! 180, e pramANe bharatakSetranuM varNana saMpUrNa thayuM. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] himavAna nAmanA pahelA varSadharaparvata, varNana / (211) . athottarArddhabharataparyante uttraashrite| jAtyasvarNamayo bhAti himavAnnAma parvataH // 181 // spRzan dvAbhyAM nijAntAbhyAM pUrvAparapayonidhI / yojanAnAM zataM tuMgo bhUmagnaH paMcaviMzatim // 182 // yojanAnAM dazazatI dvipNcaashtsmnvitaa| kalA dvAdaza viSkambhaH parvatasyAsya kiirtitH|| 183 // yojanAnAM paMcadazazatAnyathASTasaptatiH / aSTAdaza kalAzcAtra zaraH prokto jitasmaraiH // 184 // yojanAnAM sahasrANi caturvizatireva ca / sa dvAtriMzannavazatI pratyaMcAsya kalArddhayuk // 185 // dhanuHpRSTaM yojanAnAM sahasrAH pNcviNshtiH| dve zate triMzadadhike catasrazcAdhikAH kalA: // 186 // yojanAnAM sahasrANi paMca trINi zatAni ca / sArdAni bAhaikaikAsyAdhya H paMcadazAMzakA: // 187 // koTIdvayaM ca lakSANi yojanAnAM caturdaza / SaTpaMcAzatsahastrANi zatAni nava copari // 188 // have uttarArdhabharatanA uttara taraphanA cheDA para jAvivaMtasuvarNamaya himavAna nAmane parvata zAlI 2wo cha. 181. ene eka cheDe pUrva samudra sudhI, ane bIje pazcima samudra sudhI laMbAyelo che. e eka jana uMco che ane pacavIza ejana pRthvImAM gUDha rahelo che. 182. eno "viSThabha eka hajAra bAvana jana ane bAra kaLA che. 183. eno "zara" paMdaraso aDyottera jana ne aDhAra kaLA che. 184. enI "jIvA covIza hajAra navase batrIza jana ane aradhI kaLA che. 185. enuM dhanupRSTa vaLI pacavIza hajAra baso trIza jana ane cAra kaLA che. 189. enI pratyeka "bAhA" pAMca hajAra traNaso pacAsa yojana ane sADApaMdara kaLA cha. 187. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (212) lokaprakAza / [ sarga 16 ekasaptatirevASTau kalAzca vikalA daza / bhUmau prataragaNitaM nirdiSTaM himavagireH // 189 // yugmam // koTInAM ve zate koTyazcaturdazAtha lksskaaH| SaTpaMcAzat tathA saptanavatizca sahasrakAH // 190 // ekaM zataM catuzcatvAriMzaM kalAzca SoDaza / / vikalA dvAdazetyuktaM zaile'smin sarvato ghanam // 191 // yu0|| vedikAvanakhaNDAbhyAM ramyo'yaM pArzvayoH dvyoH| vedikAvanakhaNDAnAM sarvaM mAnAdi pUrvavat // 192 // atraikAdaza kUTAni bibhrati prakaTaprabhAm / siddhAyatanamukhyAni prAcyA Arabhya pUrvavat // 193 // syAt siddhAyatanaM kSullahimavannAmakaM param / tRtIyaM bharatAbhikhyamilAkUTaM tataH param // 194 // gaMgAvartanakUTaM ca zrIdevIkUTamityapi / rohitAMzAsUrIkUTaM sindhvAvartanasaMjJakam // 195 // surAdevIkUTamiti paraM haimavatAbhidham / ekAdazaM vaizramaNaM kUTAni himvgireH|| 196 // vizeSakam // e parvatanI bhUminuM pratara" vaLI be karoDa da lAkha chappana hajAra navo eketera jana, ATha kaLA ane daza vikaLA jeTaluM che. 188-189 e parvatanuM samagra "ghana" basocaida koDa chappana lAkha satANuM hajAra eka cumALIza ejana, seLa kaLA ane bAra vikaLA che. 190-191. enI be bAjue vaLI pavedikA ane suzobhita bagIcA AvelA che. e sarvanuM pramANa Adi saghaLuM pUrvavat samajavuM. 12. A parvata para pUrvanI peThe pUrva dizAthI AraMbhIne, siddhAyatana Adi agyAra zikhare prakaTapaNe zobhI rahyAM che. 193. paDeyu siddhAyatana, bhI kSusabhita, zrI bharata, yAthu sATa, pAya - - vartana, chaThuM zrIdevIkUTa, sAtamuM hitAMzAsUrakUTa, AThamuM sikvAvartana, navamuM sUrAdevIkUTa, dazamuM haimavata ane agyAramuM vaizramaNa-A pramANe e agyAra zikhare che. 194-196. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enA * siddhAyatana ' Adika agyAra zikharo viSe / (213) sarvANyamUni rAtnAni mUle ca vyaasdairghytH| yojanAnAM paMcazatI tAvadevocchritAni ca // 197 // madhye ca trizatI paMcasaptatyADhayAM zirasyatha / tatAni dve zate sAr3he gopucchsNsthitaanytH|| 198 // yugmam // zatAH paMcadazaikAzItyadhikAH kiNcnaadhikaaH| ekAdaza kiMcidUnaSaDazItiyutAH zatAH // 199 // zatAH saptaikanavatisaMyutAH kiMcidUnakAH / parikSepAH kramAdeSu mUle madhye ca mUrdhani // 200 // yugmam // siddhAyatanakUTasyopari siddhAlayo mahAn / paMcAzadyojanAnyAyAmataH sa parikIrtitaH // 201 // viSkambhato yojanAni prajJaptaH paMcaviMzatiH / SatriMzadyojamAnyuccaH tridvAro bhAsvaraprabhaH // 202 // yugmam // vinA pratIcI tridizaM dvAramekaikamucchritam / yojanAnyaSTa catvAri syAdvistArapravezayoH // 203 // A saghaLAM zikharo samaya che. emAM pAMcaso pAMcaso jana uMcA che. emano vistAra mULa AgaLa pAMcase ejana, madhyamAM traNaso paMcotera jana ane mathALe basa pacAsa ejana che. Ama eo uMcA rahelA gepuchane AkAre che. 197-18. vaLI pratyeka zikharane parikSepa eTale gherA mULa AgaLa paMdara ekAzI ejanathI kaMIka adhika, madhyabhAgamAM agyArase chAzI ejanathI kaMIka nyUna, ane mathALe sAtaso me yonathI sADe soch| cha. 188-200. siddhAyatana nAmanA pahelA zikhara para eka siddhamaMdira che. te pacAsa yojana lAMbu, pacavIza yojana pahoLuM ane chatrIza jana uMcuM che. enI kAnti atyaMta dedIpyamAna che. qNI mene tradvAra che. 201-202. te traNe dvAra pazcimazivAyanI traNe dizAmAM akeka Avela che. e pratyekanI uMcAI ATha cIjananI ane pahoLAI cAra ejananI che. 203. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214) lokaprakAza / [ sarga 16 siddhAyatanamadhye'tha vibhAti maNipIThikA / yojanAnyaSTa vistIrNAyatA catvAri medurA // 204 // uparyetasyA athaiko devacchandaka aAhitaH / uccaistvena sAdhikAni yojanAnyaSTa sa zrutaH // 205 // viSkambhAyAmato'pyeSa yojanAnyaSTa tatra ca / aSTottarazataM siddhapratimAstAsu pUrvavat // 206 // dazAnAM zeSakUTAnAmuparyekaika prAlayaH / dvASaSTiM yojanAnyarddhAdhikAnyAyatavistRtaH // 207 // ekatriMzadyojanAni sakrozAni smunntH| tattatkUTasamAhvAnasvAminA samadhiSTitaH // 208 // yugmam // kUTe dvitIye tRtIye dazame rudrsNmite| caturveSu surA IzAH devyaH zeSeSu SaTsu ca // 209 // tatrApi ilAdevI surAdevI dve ime dikkumArike / tistrazca nadyadhiSTAvyaH zrIzceti prathitA imAH // 210 // e siddha maMdiramAM vaLI eka maNipIThikA che. te ATha ceAjana lAMbI pahoLI ane cAra yonI che 204. e maNipIThikApara vaLI eka devacchedaka che-je ATha ejanathI kaMika vizeSa uce ane ATha rojana barAbara lAMbapahoLo che. temAM vaLI pUrvavat ekaso ne ATha siddhanI pratibhAsA cha. 205-206. zeSa daza zikharopara paNa akeka siddha maMdira che-te pratyeka sADIbAsaTha jana lAMbapaheluM che tathA savAekatrIza yojana UMcuM che. vaLI e pratyeka tete zikharonA nAma samAna nAbhavAlA svAbhI-devA-thI adhiSThita cha. 207-208. bIjA, trIjA, dazamA ane agyAramA-A cAra zikhara para devo ane zeSa cha upara devIo Adhipatya bhegave che. 209 e cha devIo. A pramANe che-pahelI be ilAdevI ane surAdevI nAmanI dikakumAri kAo che; bIjI traNa nadIonI adhiSThAtrI devIo che; ane chelalI-chaThThI lamI nAmanI cha.210. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ himavAna upara AvelA 'padmadraha 'nuM varNana | devA devyazca sarve'mI ekapalyopamAyuSaH / mahaddhikA vijayavattathaiSAM rAjadhAnyapi // 211 // etA devyazca bhavanapatijAtigatA matAH / vyantarINAmarddhapatyamAyurutkarSato'pi yat // 212 // evaM vakSyamANA api devyo jJeyAH // kSetraloka ] vakSyamANaparvateSu yAni caityAni ye'pi ca / prAsAdA devatAnAM te sarve'tratyaiH samAH smRtAH // 2193 // girerasyoparitale hRdaH padmahRdAbhidhaH / yojanAni dazodviddhaH sahastrayojanAyataH || 214 // zatAni paMca vistIrNo vedikAvanamaNDitaH / caturdizaM toraNADhayatri sopAna manoramaH // 215 // yugmam // ayaM ca vakSyamANAzca mahApadmahRdAdayaH / sarve pUrvAparAyAmA dakSiNottaravistRtAH // 216 // (215) A sarva devadevIonu eka paklyApamanu AyuSya che. eA sarve vijayadevanI jevI samRddhivALA che. ane emanI rAjadhAnIe paNa vijayadevavat jANI levI. 211. je devIe che te sarve bhavanapatinI jAtinI che; kAraNake vyaMtaradevIonu te AyuSya utsRSTata: araghA paDhyo bhanu che. 212. vaLI je devIonI have pachI vAta Avaze e devIe paNa eja jAtinI samajavI. vaLI je parvatAnu have varNana karavAmAM Avaze e pa tApara je caitya ane devAnA prAsAda che te sarve A parvatanA caitya ane prAsAda jevA samajI levA. 213. A parva tapara eka padmadraha nAmanA draha-dharA AvelA che. te daza ceAjana uDA, hajAra ceAjana lAMbe ane pAMcaseA yeAjana paheALA che. 214. enI AsapAsa padmavedikA ane suMdara vana zAlI rahyAM che; ane ene cAre dizAe tAraNeAvALAM traNa traNa manahara pagathIAM che. 21pa. A padmadraha ane have pachI varNa vavAmAM Avaze e mahApadmadraha vagere sarve pUrva pazcima lAMmA ane uttaradakSiNa paheALA che. 216 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216) lokaprakAza / [ sarga 16 tthaahuH| himavaMtaselasihare varAraviMdaddaho salilapuNNo / dasajoSaNAvagADho vicchinno dAhiNuttarao // 217 // ___ tasya madhye padmamekaM yojamAyatavistRtam / arddhayojanabAhalyaM tAvadevocchritaM jalAt / / 218 // jale magnaM yojanAni dazaitajagatIvRtam / jambUdvIpajagatyAbhA sA gavAkSAlirAjitA // 219 // kintvasau yojanAnyaSTAdazocA sarvasaMkhyayA / jale'vagADhA daza yadyojanAnyaSTa copari // 220 // yattu jambUdvIpaprajJaptimUlasUtre jambUddIvajagaippamANA ityuktaM tajjalAvagAhapramANamavivakSitvA iti tavRttau // kiMca vajramUlaM riSTakaMdaM vaidUryanAlabandhuram / vaidUryabAhyapatraM tajAmbUnadAntaracchadam // 221 / / e saMbaMdhamAM anyatra kahyuM che ke -himavaMtazailanA zikhara para eka jaLapUrNa suMdara padmadraha che-te daza ejana uDe che ane uttara dakSiNa pahoLo che. 217. e padmadrahamAM eka kamaLa che te eka jana lAMbu pahoLuM che, aradho jana jADuM che bhane sAthI ( 52 ) cha. 218. e kamaLa vaLI daza yojana jaLanI aMdara buDeluM che ane enI AsapAsa eka jagata-koTa AvI rahyo che. te koTa jambudvIpanA jagata-koTanI jema aneka jharUkhAothI yukta hoIne bahu ramaNIya lAge che. 219 A jagata-koTa daza jana jaLamAM Dubelo ane ATha jana jaLanI upara hoIne musa sAra yona yA cha. 220. jaMbadvIpaprajJaptinA mULa sUtramAM "jabUdvIpanA kaTa jevaDe" ema je kahyuM che te jaLanI aMdara rahelA bhAga zivAyanA ( bhAga)-bahAra rahelA bhAganuM mA5 samajavuM. Avo enI vRttinI aMdara khulAso che. vaLI e kamaLanuM mULa vAnuM che; ene kaMda riSTa ratnamaya che; enI nAlikA veryaratnanI che; enA bahAranA patro vairyaratnanA ane abhyantara suvarNamaya che. ra21. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e mAM zrIdevInA bhavanarUpa eka viziSTa padma / ( 217 ) atrAyaM vizeSo'sti // bRhatkSetravicAravRttyAdau bAhyAni catvAri patrANi vaidUryamayAni zeSANi tu raktasuvarNamayAnyuktAni / jambUdvIpapra jJaptisUtre jAmbUnadamISadraktasvarNa tanmayAnyabhyantarapatrANi ityuktam / sirinilayakSetravicAravRttau tu pItasvarNamayAnyuktAni / iti // tapanIya kesaravRntA sauvarNI karNikA bhavettasya / dvikozAyatavitatA krozoccA zrIbhavanamasyAm // 222 // ekakrozAyatametattathArddhakrozavistRtam / UnakrozonnataM tatra dakSiNottarapUrvataH // 223 // paMcacApazatottuMgaM tadarddhavyAsamekakam / dvAraM tatrAtha bhavanamadhye'sti maNipIThikA // 224 // yugmam // sApi paMcazatadhanurvyAsAyAmArddhamedurA | uparyasyA zayanIyaM zrIdevIyogyamuttamam // 225 // SaDjAtIyaiH parikSepaiH veSTitaM mUlapaMkajam / kramAdarddhArddhamAnAbjAH parikSepAH same'pyamI // 226 // C A saMbaMdhamAM ' bRhat kSevicAra ' nI TIkAmAM ema kahyuM che ke phakta cAra bAhya patrA vaidya ratnanAM che, zeSa patro lAla suvarNa nAM che. vaLI jammuddIpaprajJApta ' sUtramAM abhyantara patrone jAmmanadamaya eTale saheja raktavarNanA suvarNanAM kahyAM che. * sirinilaya ' kSetravicAranI vRttimAM vaLI pItasuvarNanAM kahyAM che. enA kesaranA vRnta lAla suvarNa nAM ane kaNikA pItasuvarNa nI kahI che. e karNikA e kaiAsa lAMbIpaheALI ane eka kAsa uMcI che, ane enI aMdara zrIdevInu bhavana Avelu che. 222. e bhavana eka kAsa lAMbu, aradhA kesa paheA ane kAsa thADerU uMcu che. emAM dakSiNa, uttara ane pUrva-ema traNa dizAe pAMcaseA dhanuSya uMcu ane ethI aradhu paheALu akeka dvAra che. e bhavananA madhya bhAgamAM vaLI eka maNipITha che. 23-224. e maNipITha pAMcaseA dhanuSyanA vistAranI ane ethI aradhI jADI che. enI upara zrIdevIne yeAgya uttama zayyA che. 225. upara je eka kamaLa kahyuM che te-mULakamaLa-nI AsapAsa, enAthI adbhu arju mAnanAM maNAnAM cha vartuNa hai vAya che. 226. 28 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) lokaprakAza / [ sarga 16 aSTottaraM zataM padmAH prathame paridhau sthitaaH| mUlapadmAdarddhamAnAH zrIdevIbhUSaNairbhUtAH // 227 // vAyUttarezAnadikSu sAmAnikasudhAbhujAm / catuHsahasrI padmAnAM tAvatAM parikIrtitA // 228 // mahattarANAM devInAM prAk catvAryambujAni ca / sahasrANyaSTa cAgneyyAmabhyantarasabhAjuSAm // 229 // sahasrANi dazAbjAnAmapAcyAM madhyaparSadAm / dvAdazAbjasahasrANi nairRtyAM bAhyaparSadAm // 230 // senApatInAM saptAnAM pratyak saptAmbujAni ca / dvitIyo'yaM parikSepo mUlapadmasya varNitaH // 231 // AtmarakSisahasrANAM SoDazAnAM caturdizam / catuHsahastrI pratyekaM pariveSe tRtIyake // 232 // trayaH pare parikSepA abhiyogipayoruhAm / dvAtriMzat prathame lakSA abhyantarAbhiyoginAm // 233 // pahelA vartuLamAM ekasone ATha kamaLe che te mULakamaLathI addha mAna-mApanAM che. temAM zrIdevInAM AbhUSaNe bharyA che. 227. ( have bIjA valayamAM ) vAyavya, uttara ane IzAna dizAomAM cAra hajAra sAmAnika devonA cAra hajAra kamaLo che. 228. pUrva dizAmAM mahattarA devIonAM cAra kamaLe che; agnikoNamAM abhyantara sabhAmAM besanArA devanAM ATha hajAra kamaLe che. 229. dakSiNa dizAmAM madhyasabhAmAM besanArA devanAM daza hajAra kamaLa che; ane netratyakoNamAM bAdAparSadAna denAM bAra hajAra kamaLe che. vaLI pazcima dizAmAM sAta senApationAM sAta kamaLe che. e pramANe mULakamaLanA bIjA valayanuM svarUpa thayuM. 23-231. have trIjA valayamAM, pratyeka dizAmAM cAracAra hajAra ema cAre dizAmAM thaIne saLa hajAra kamaLa soLa hajAra AtmarakSaka devanAM che. 232. have cothuM, pAMcamuM ane chachuM ema traNa valo rahyAM e traNemAM abhiyogI (sevaka) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e dahanA cha padmavalayonI hakIkata / catvAriMzat padmalakSA madhye madhyAbhiyoginAm / lakSANAmaSTacatvAriMzat bAhye bAhyasevinAm // 234 // yugmm|| ( 219 ) koTyekA viMzatirlakSA: padmAnAM sarvasaMkhyayA / sahasrANi ca paMcAzat zataM viMzatisaMyutam // 235 // atra SaT parikSepA iti SaTjAtIyAH parikSepA iti vAcyam // tathAhi // zradyA mUlapadmArddha mAnA jAtiH / dvitIyA taccaturthabhAgamAnA jAtiH / yAvat SaSThI catuHSaSTitamabhAgamAnA jAtiriti // zranyathA tu yojanAtmanA sahasratrayAtmake dhanurAtmanA catvAriMzahacAdhikadvikoTipramite hRdaparamaparidhau SaSThaparikSepapadmAnAM SaSTikoTidhanuH kSetramAtavyAnAm ekapaMktyA avakAzo na saMbhavati // tatazca tattatparidhikSetra parikSepapadmasaMkhyA vistArAn paribhAvya yatra yAvatyaH paMktayaH saMbhavanti tatra tAvatIbhiH paMktibhiH eka eva parikSepo jJeyaH / padmAnAmanekajAtIyatvAt / evaM ca paMcalakSayojanAtmake hRdakSetraphale tAni sarvANyapi padmAni sukhena mAntyeva / padmaruddhakSetrasya sarvasaMka deveAnAM kamaLe che. te AvI rIte:ceAthA valayamAM abhyantara padAnA abhiyAgI devAnAM matrIza lAkha kamaLeA che; pAMcamA valayamAM madhyama padAnA abhiyAgI devAnAM cALIza lAkha kamaLe che; ane chaThThA valayamAM bAhya padAnA abhiyAgI devAnAM aDatAlIza lAkha kamaLA che. 233-234. e pramANe samagra maLIne eka kroDa vIza lAkha pacAsa hajAra ne vIza kamaLA thayAM. 235. ahiM cha valaya 'eTale 'cha latinAM valaya ' sebha samanvu. te bhA prbhaass:pahelI jAti te mULa padma karatAM aradhA mAna vALI; khIjI jAti te mULa padma karatAM caturthAMza mAnavALI; trIjI jAti te mULa padma karatAM aSTamAMza mAna vALI; ceAthI jAti seALamA bhAganA mAnavALI; pAMcamI khatrIzamA bhAganA mAnavALI ane chaThThI jAti (mULa padma karatAM ) ceAsaThamA bhAganA mAna vALI. ema bAbata che. jo ema na heAya te traNa hajAra ceAjana athavA khe kroDa cAlIza lAkha dhanuSya jeTalA te drahanA utkRSTa gherAvAmAM, sATha kroDa dhanuSya jevaDA kSetramAM samAI zake evAM chaThThA valayanA kamaLe, eka paMktimAM samAi zake nahi. mATe te te pariSikSetranA gherAvAnA kamaLAnI saMkhyA tathA vistAra-beu vAnAM vicArIne, jyAM jeTalI paMktie saMbhave tyAM teTalI paktionuM eka valaya ke vartuLa samajavu; kemake kama Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 220) lokaprakAza / [ sarga 16 lanayA viMzatiH sahasrANi paMcAdhikAni yojanAnAM SoDazabhAgIkRtasyaikayojanasya trayodaza bhAgA iti etAvataH eva saMbhavAt iti // adhikaM tu upAdhyAyazrIzAnticadragaNikRtajambUdvIpaprajJaptivRttitaH avaseyam // tataH padmadAt gaMgA prAcyatoraNanirgatA / yojanAnAM paMcazatIM girau pUrveNa gacchati // 236 // gaMgAvartanakUTasyAdhastAdAvRtya sA tataH / dakSiNAbhimukhI bhUtvA pravRttA parvatopari // 237 // trayoviMzAM paMcazatI yojanAnAM kalAtrayam / sAI gatvA dakSiNasyAM patet jivhikayA nagAt // 238 // yugmm|| sA ca praNAlikArUpA bhAtyardhakrozamedurA / dvikrozadIrghA sakrozaSaTyojanasuvistRtA // 239 // vAnikI vyAttamakaravaktrAkArA tayAtha saa| sAtirekaM yojanAnAM zatamekaM patatyadhaH // 240 // LanI aneka jAti che. ane evI rIte pAMca lAkha jana jeTalA te drahanA kSetraphaLamAM te sarva kamaLa vinAaDacaNe samAI zake che. kemake A paddhoe rekelA kSetranA janene ekaMdara saravAle vIzahajAra ne pAMca ejana, ane upara tera SaDazAMza-eTale saMbhave che. A saMbaMdhamAM vizeSa vAtanA jijJAsue upAdhyAya zrImada zAnticaMdragaNikRta jammudvIpaprajJaptisUtranI vRtti jevI. padmadrahanA rvAitya taraNumAMthI gaMgA nadI nIkaLe che. te pAMcase jana sudhI pUrva dishaamaa parvata la ya che. 236. tyAMthI "gaMgAvattanakUTanI heThaLa vaLIne, dakSiNa sanmukha thaI parvata para jAya che-caDhe che. tyAMthI pAMcaso trevIza yojana ne sADAtraNa kaLA dakSiNa dizAmAM jaIne pAchI dhodhanA rUpamAM heThaLa pRthvI para paDe che, 237-238. e dhedha praNAlikArUpe aradhekasa jADe, be kesa dIrgha ane eka kosa che jana jetts pddaa| cha. 236. tethI, kaI magaramaccha mAM phADI rahyo hoya evuM jaNAto e (dha) eka yojana Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e drahamAMthI nIkaLatI gaMgAnadInI hakIkata / (221) __ yojanAni dazodviddhe SaSTiM ca vistRtAyate / kuMDe gaMgAprapAtAkhye cArumuktAvalIsamA // 241 // yugmam // tathAhuH kSamAzramaNapAdAH / AyAmo vikhkhaMbho sahi kuMDassa joSaNA huMti / nauasayaM kiMcUrNa parihI dasajoaNogAho // 242 // iti bRhatkSetrasamAse // ___ umAsvAtikRtajambUdvIpasamAse karaNavibhAvanAyAM ca mUle paNNAsaM jozraNavitthAro uvari saTThI iti vizeSo'sti / / itthaM ca kuNDasya yathArthanAmopapattirapi bhavati / evamanyeSvapi yathAyogyaM jJeyam // tacca kuNDaM vedikayA vanakhaNDena veSTitam / pUrvAparAdakSiNAsu sopAnazreNizobhitam // 243 // sopAnazreNayaH sarvA vajrastambhAH stornnaaH| ratnAlambanabAhADhayA rairupyaphalakAMcitAH // 244 // karatAM vizeSa uMcAI parathI, jANe vaja paDatuM hoya ema nIce dazAjana uMDA ane sATha yejananA vistAranA gaMgAprapAta nAmanA kuMDamAM paDe che. 240-241. e saMbaMdhe pUjyazrI kSamAzramaNa paNa kahe che ke-e kuMDanI laMbAI pahoLAI sATha ejana, uMDAI daza ejana ane gherA lagabhaga ekaso ne nevuM yojana che. 242. vaLI zrIumAsvAtikRta jabudvIpasamAsamAM, karaNavibhAvanAmAM to ema kahyuM che ke mULaAgaLa vistAra pacAsa jana che ane uparanA bhAgamAM sATha jana che. ane e rIte e kuMDanA yathArtha nAmanuM vyAjabIpaNuM paNa samajI javAya che. evI rIte anya kuDAnA sambandhamAM paNa yathAyogya jANuM levuM. te kuMDanI AsapAsa vaLI eka suMdara pavedikA ane manahara bagIco che. ane ene pUrva, pAzcama bhane dakSiNa-mebha pa hizAme suzolita pAthI-mAnI zreNimA cha. 243. e pagathIAnI zreNione teNe paNa che, vajAnA staMbhe che, ratnajaDita bAhAo che bhane sonA3pAnI sAhI che. 244. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (222) lokprkaash| [sarga 16 gaMgAdvIpazca bhAtyasmin dvau kozAvucchrito jalAt / aSTau ca yojanAnyeSa viSkambhAyAmamAnataH // 245 // gaMgAdvIpopari gaMgAbhavanaM pIThikAdiyuk / svarUpato mAnatazca zrIdevIbhavanopamam // 246 // dAkSiNAtyatoraNena gaMgAprapAtakuNDataH / nirgatya vaitADhayopAnte nadIsaptasahasrayuk // 247 // khaNDaprapAtaprAgbhAge bhitvA vaitADhyabhUdharam / dAkSiNAtyasaptanadIsahasraparivAritA // 248 // evaM caturdazanadIsahastrApUritAbhitaH / pUrvato jagatIM bhittvA gaMgA vizati vAridhim // 249 // tribhiH vizeSakam / / sakrozAni yojanAni SaDasyA hRdanirgame / vyAsaH krozArdhamudvedhaH kuNDapAtAvadhiH sa ca // 250 // tathoktaM jambUdvIpaprajJaptisUtre / gaMgAmahAnaIpavAhe chakkosAiM jozraNAI virakaMbheNaM pasattA addhakosaM uvveheNaM // e kuMDanI aMdara gaMgAdvIpa nAmano eka suMdara dvIpa che. te jaLathI be kosa uco che, ane Ayojana vistAramAM che. 245. e dvIpamAM pIThikA vagerethI yukta evuM gaMgAdevInuM bhavana bhI rahyuM che-tenuM svarUpa, pramANa chatyAhi zrIvAnAsana samAna cha. 246. gaMgAprapAtakuMDanA dakSiNa dizAnA taraNathI gaMgAnadI nIkaLe che. ene vaitAdyaparvata pAse ra nadIo maLe che. tyAMthI e khaMDaprapAtA cakAnA pUrva bhAgamAM vaitAdyaparvatane bhedIne AgaLa vahe che tyAM ene bIjI sAta hajAra nadIo maLe che. ema coda hajAra nadIonA parivAra sahita pUrva taraphanI jagata-koTane bhedIne e samudramAM bhaLe che. 247-249 drahamAMthI nIkaLe che tyAM enI pahoLAI che yojana ne eka kesa che ane tyAMthI kuMDamAM paDatA sudhImAM uMDAI aradho kesa che. 250. A saMbaMdhamAM ja bUDhIpaprajJaptisUtramAM to A ja abhiprAya che. paraMtu samavAyAMgasUtramAM ema che ke -gaMgA ane siMdhunadIne pravAha cAvIza kesathI kaMIka vizeSa che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] gaMgA AdikanA samudrasaMgama pAsenAM tIrtho / (223) samavAyAMge tu / gaMgAsindhuo naIo NaM pavahe sAtiregAiM cauvisaM kosAiM vitthareNaM pAlatte / ityuktam // kuNDodgamAdanu vyAso yojanaM yojanaM prati / pArzvadvaye samudito dhanUMSi daza varddhate // 251 // evaM ca vAridheH saMgame sArkI dvASaSTiH yojanAnyasau / maulAdazaghno yadvayAso nadInAmabdhisaMgame // 252 // vyAsAt paMcAzattamo'zaH sarvatrodvedha IritaH / krozasyAI tato mUle prAnte sakrozayojanam // 253 // vedikAvanakhaNDau ca pratyeka pArzvayoH dvyoH| mahAnadInAM sarvAsA dRSTau dRSTajagatrayaiH // 254 // tathoktaM jambUdvIpaprajJaptisUtre gaMgAvarNane / ubho pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohiM vaNakhaMDehiM saMparikhkhittA veiyaavnnkhNddvaaobhaanniyvvo|| atha gaMgAmahAnadyA ytraambhonidhisNgmH| tatra tIrtha mAgadhAkhyaM tasyezo mAgadha: surH|| 255 // kuMDamAMthI nIkaLyA bAda enI pahoLAI dareka paDakhe dara pejane daza daza dhanuSa vadhatI jAya che ane evI rIte samudrapravezasamaye te sADAbAsaTha yojana thAya che. eTalA mATe ja kahevAya che ke nadInI pahoLAI samudranA saMgama vakhate mULa karatAM daza gaNI thAya che. 251-rapara. vaLI uMDAI sarvatra pahoLAIthI pacAsamA bhAganI hoya che, eTale enI uMDAI mULa AgaLa addha kesanI, ane prAnta eka jana ane eka kesanI che. 253. vaLI dareka mahAnadIne beu paDakhe padmavedikA ane bagIcA hoya che ema zrIjina prabhumAye . 254. jabUdvIpaprajJaptisUtramAM gaMgAnadInuM varNana karyuM che tyAM paNa kahyuM che ke-enI beu bAjue padmavedikA ane vanakhaMDa-bagIcA AvelA che. te ja pramANenuM varNana ahiM paNa samajavuM. have e gaMgAmahAnadIne samudra sAthe saMgama thAya che tyAM "mAgadha" nAmanuM tIrtha che ane teno mAgadha nAme deva svAmI che. 25. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 224) lokaprakAza / [ sarga 16 evaM sindhunadIvAddhiyoge prabhAsanAmakam / etayorantarAle ca varadAmaM payonidhau // 256 // tathoktaM jambUdvIpaprajJaptivRttau / gaMgA mAgadhatIrthasthAne samudraM pravizati tathA prabhAsanAmatIrthasthAne sindhunadI samudraM pravizati // tIrtha nAmAvataraNamArgo'mbhodhau taTAkavat / tIrthasyArtho bhAvya evaM zItAzItodayorapi // 257 // taduktaM sthAnAMgavRttau / tIrthAni cakravartinaH samudrazItAdimahAnadyavatAralakSaNAni tannAmakadevanivAsabhUtAni / tatra bharatairavatayoH tAni pUrvadakSiNAparasamudreSu / vijayeSu tu zItAzItodAmahAnadyoH pUrvAdikrame Naiva / iti tRtIye sthAnake // eSAM tIrthasahaknAmnAM devAnAM svasvatIrthataH / yojaneSu dvAdazasu rAjadhAnyaH payonidhau // 258 // kRtASTamatapAzcakrI rathanAbhispRgambhasi / sthitvA vA! svanAmAMkazaraM muktvA jayatyamUn // 259 // eja pramANe sidhu nadInA samudrasaMgama AgaLa " prabhAsa" tIrtha che. vaLI beu tIrthonI vacce, samudranI aMdara "varadAma" tIrtha AveluM che. rapada. A saMbaMdhamAM jabadvIpaprajJaptisUtranI vRttimAM kahyuM che ke--gaMgAnadI mAgadhatIrtha AgaLa samudrane maLe che ane sidhu nadI prabhAsatIrtha AgaLa samudrane maLe che. jevI rIte taLAvamAM utaravAne tevI ja rIte samudramAM utaravAno mArga-e "tIrtha." tIrtha zabdano A artha zItA ane zItAdA nadInA saMbaMdhamAM paNa samajavo. 257. sthAnAMgasUtranA trIjA "sthAnaka' mAM kahyuM che ke--samudra ane zItA Adi mahAnadIemAM cakavatIne utaravAnA mArgarUpa je tIrtha te eja nAmanA devane rahevAnA sthAnarUpa che. bharata ane eNravata kSetranA tIrtho pUrva, dakSiNa ane pazcima samudramAM che, ane vije" nA tIrtho, pUrvAdikane anukrame ja zItA ane zItAdA nadIomAM che. je tIrthonAM nAma che teja te te tIrthanA adhipationAM nAma che. pratyekanI rAjadhAnI enA tIrthathI bAra jana dUra samudramAM che. 258. digvijayA nikaLele cakavatI aThThama tapa karI, rathanI nAbhisudhI Ave eTalA jaLamAM samudramAM rahI svanAmAMkita bANa pheMkI e tIrthAdhipatidevone jIte che. 259 sthAnAta Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sindhu nadInI hakIkata / gaMgA-sindhu-nAM * bila' urphe guphaao| (225) pratIcyatoraNenAtha hRdaattsmaadvinirgtaa| gatvA pratIcyAmAvRttA sindhvAvartanakUTataH // 260 // dakSiNAbhimukhI zailAt kuNDe nipatya nirgatA / pratyagbhAge tamisrAyA bhittvA vaitADhayabhUdharam // 261 // tataH pazcimadigbhAge vibhidya jgtiimdhH| vizatyambhonidhi sindhuH gaMgAsvaseva yugmajA // 262 / / tribhiH (vizeSakam // gaMgAvat sarvamasyAH syAt Arabhya hRdanirgamAt / svarUpamabdhisaMgAntaM sindhunAmavizeSitam // 263 // vaitADhayato dakSiNasyAM saritoH sindhugaMgayoH / bilAni syuH nava nava pUrvapazcimakUlayoH // 264 // udIcyAmapi SaTtriMzat tathaiva taTayostayoH / kalpAnte'nnAdibIjAnAM sthAnAnIti dvisaptatiH // 265 // paMcasvevaM bharateSu paMcasvairavateSu ca / bilAni bhAvanIyAni dvisaptatiH dvisaptatiH // 266 // have, jANe gaMgAnadInI joDake jamelI bahena hAyanI evI siMdhu nadI e dratanA pazci- - ma taraphanA toraNamAMthI nIkaLe che. nIkaLIne pazcima tarapha vahI siMdhavAvartana nAmanA kUTaparathI utarI, dakSiNa dizA taraphanA kuMDamAM paDI, vahetI vahetI tamistrAguphAnA pUrva taraphanA bhAgamAM thaine vaitAdyaparvatane bhedI, tyAMthI pazcimamAM vahI " jagatI 'ne nIcethI bhedIne samudrne bhaNe cha. 210-262. drahamAMthI nIkaLavAthI te samudrane maLatA sudhInuM, sidhunadInuM sarva svarUpa gaMgAnadInI peThe . ta nAma sindhu-seTamA 32 cha. 213. vaitAdyaparvatathI dakSiNa dizAmAM sidhu ane gaMgA nadInA pUrva ane pazcima taTapara nava nava eTale ekaMdara chatrIsa bila - evI ja rIte enI (vaitAlyanI) uttara dizAmAM paNa, e nadIonA e beu taTapara chatrii misa . ema kula thaIne hetera bila thayAM. e hetera kapAtasamaye (hayAta rahenArAM) anna vagere bIjenAM hetera sthAne che. 265. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / ( 226) [ sarga 16 uttarAhatoraNena tasmAt padmahadAdatha / nirgatA rohitAMzAkhyottarAzAbhimukhI nadI // 267 // dve yojanazate yukte SaTsaptatyA kalAzca SaT / parvatoparyatikramya vajrajivhikayA nagAt // 268 // rohitAMzAprapAtAkhye kuNDe nipatya hAravat / udIcyatoraNenAsmAnnirgatottarasaMmukhI // 269 // mArge caturdazanadIsahasraparivAritA / tatratyavRttavaitADhayaM muktvA kozadvayAntare // 270 // sthAnAttataH parAvRtya prasthitA pazcimAmukhI / punazcaturdazanadIsahasrasevitAbhitaH // 271 // aSTAviMzatyA sahasraH ndiibhirevmnvitaa| dvedhA vidadhatI haimavatasyAddhaM ca pazcimam // 272 // adho vibhidya jagatIM yAti pazcimavAridhim / gaMgAsindhvoH sapatnIva dviguNadhiH patipriyA // 273 // saptabhiH [kulakam // eja pramANe pAMca bhArata ane pAMca airAvata kSetramAM paNa bahotera hetera bila samajI ai. 266. have te (padyasaravara ) nA uttarataraphanA toraNamAMthI rohitAMzA nAmanI nadI nIkaLe che, 2 uttara hiza ta26 vaDe che. 267. te nadI parvatapara baso chetera yojana ane cha kaLA jeTaluM parikramaNa karI tyAMthI vajAjillAne AkAre rohitAMzaprapAta nAmanA kuMDamAM mukatAphalono hAra sarI paDato hoya ema paDI, tyAMthI pUrvokata uttara dizAnA toraNomAM thaIne uttara tarapha vahetAM, mArgamAM bhaLelI coda hajAra nadIono parIvAra laI te kSetranA vaitAdyathI be kesane aMntare tyAMthI vaLIne pazci tarapha vahI punaH anya cada hajAra nadIothI saMgata thaI eTale ekaMdara aThyAvIza hajAra nadIene parivAra laI hemavaMta parvatanA pazcimataraphanA addhabhAgane bhedI, temaja jagatI-keTane paNa nIcethI bhedIne gaMgAsiMdhunadIonI sapatnI hoyanI ema bamaNI samRddhithI yukata tha tI pazcima samudrane bhaNe cha.268-273. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rohitAMzA nadInI hakIkata / (227) kuNDAdvinirgamaM yAvadArabhya hRdanirgamAt / sArddhAni yojanAnyasyA viSkambho dvAdazoditaH // 274 // gavyUtamekamudvedhastataH kuNDodgamAdanu / pratiyojanamekaikapArzve vyAso vivarddhate // 275 // kodaNDAni dazadazobhayatastAni viMzatiH / lavaH paMcAzattamazca vyAsasyodvedha aAhitaH // 276 // yugmam // yojanAnAM zataM caivaM sapAdamabdhisaMgame / vyAso'syAH krozadazakamudvedhazca prajAyate // 277 // vyAsAyAmau jivhikAyAH sArddhA dvAdazayojanI / bAhalyamasyA nirdiSTamekakrozamitaM jinaiH // 278 // saviMzaM yojanazataM kunnddsyaaytivistRtii| dvIpasyAyAmaviSkambhau yojanAnIha SoDaza // 279 // asyAH prapAtakuNDasyodvedho dvIpasya cocchrayaH / bhavanasya svarUpaM ca jJeyaM gaMgAsamaM budhaiH // 280 // drahamAMthI nIkaLIne kuMDasudhI pahoMcatA sudhImAM tenI pahoLAI sADAbAra ejananI kahI che. vaLI uMDAI eka jananI kahI che. ra74. - kuMDamAMthI nIkaLyA pachI enI pahoLAI beu paDakhe pratyeka pejane daza daza dhanuSya eTale ekaMdara vIza dhanuSya vadhatI jAya che. vaLI enI uMDAI sarvatra pahoLAInA pacAsamAM bhAga jeTalI kahI che, eTale jyAre samudrasaMgama AgaLa enI pahoLAI savAse jananI thAya che tyAre tyAM enI uMDAI enA pacAsamA bhAganI arthAt daza kesa thAya che. 275-ra77. enA dhodhanI laMbAI pahoLAI sADAbAra yejana che, ane jADAI eka kosa prabhaae cha. 278. kuMDanI laMbAI pahoLAI ekaso ne vaza jana che ane emAM rahelA dvIpanI laMbAI pahesmyln cha. 275. vaLI kuMDanI uMDAI, emAM rahelA dvIpanI uMcAI tathA e dvIpamAM AvelA bhavananuM svarUpa-e sarva gaMgAnA varNanamAM che te pramANe jANavuM. 280. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) lokaprakAza / [ sarga 16 girehimavato'thAsya prAcInapazcimAntayoH / lavaNodajalasparzAdArabhya kila nirgatA // 281 // dADhaikaikA vidizAsu gajadantasamAkRtiH / aizAnyAmatha cAgneyyAM nairRtyAM vAyukoNake // 282 // yugmam // aizAnyAM tatra jagatIparyantAllavaNodadhau / dADhAyAM yojanazatatrayasya samatikame // 283 // dvIpa ekorukAkhyo'sti yojanAnAM zatatrayam / viSkambhAyAmataH padmavedikAvanamaNDitaH // 284 // yugmam // kiMcidunaikonapaMcAzatA samadhikA kila / yojanAnAM navazatI parikSepo'sya kIrtitaH // 285 // asya jambUdvIpadizi jalopari smucchryH| sAI dvayaM yojanAnAM bhAgAzcopari viMzatiH // 286 // paMcanavatibhaktasya yojanasya tthocchryH| lavaNAmbhodhidizyante krozadvayamudIritaH // 287 // yugmam / / tatraiva dADhAyAM tasmAt dvIpAccatuHzatottaraH / hayakarNAbhidho dvIpazcatuHzatAyatAtataH // 288 // have A himavaMta parvatane, gajadaMtanA AkAranI cAra dADhA" AvelI che je, enA pUrva pazcima cheDAne lavaNa samudranA jaLane sparza thAya che tyAMthI nIkaLIne IzAna, agni, naitya tathA vAyavya-ema cAra vidizAomAM gayelI che. 281-282. e cAramAMthI IzAnataraphanI dADhAmAM, jagatInA cheDAthI traNa yojana lavaNasamudramAM gayA pachI, ekarUka nAmano eka dvIpa Avela che, jenI laMbAI pahoLAI traNase jana che ane parizrepa eTale gherAvo navo ogaNapacAsa ejanathI saheja ocho che. vaLI enI AsapAsa pavedikA ane ane suMdara bagIcA AvelA che. e dvIpa, jambudvIpa tarapha aDhI ejana upara vIzapaMcANu aMza ( eTale ke be pUrNaka satyAvIza ADatrIzAMza yojana) jeTalo jaLa upara che; ane lavaNasamudatarapha be kosa jeTaluM jaLa upara che. 283-287. A eja dADhAmAM vaLI eja dvIpathI cAraso ejanane aMtare bIje "yakarNa " nAmane dvIpa che. enI laMbAI pahoLAI cArase jana ane gherA bArase pAMsaTha yojanathI kaMIka Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] himavaMta parvatanI cAra -- dADhA' nI hakIkata / (229) zatAni dvAdaza nyUnapaMcaSaSTiyutAni ca / parikSepo'syAbdhidizi dvau krozAvucchrayo jalAt // 289 // yojanAnAM dvayaM sArddha navatyAMzaiH samanvitam / asya jambUdvIpadizi khyAtaH khalu samucchrayaH / / 290 // atraaymaamnaayH| pUrvadvIpaparikSepe yojanAnAM tribhiH shtaiH| SoDazADhyaiH saMkalite parikSepo'grimo bhavet // 291 // jambUdvIpadizi jalAtprAradvIpe yaH samucchrayaH / sa pAMcanavateyAMzasAtatyA saMyuto'grime // 292 // jambUdvIpajagatyAzca dvIpasyAsya mitho'ntaram / karNabhUmirUpamuktaM yojanAnAM catuHzatI // 293 // tatraiva dADhAyAM tasmAt dvIpAt paMcazatAntaraH / zrAdarzamukhasaMjJo'sti dIpaH paMcazatAyataH // 294 // tAvadeva ca vistIrNo jgtyaastaavdntrH| saikAzItiH paMcadazazatI parirayo'sya ca // 295 // tathA ocho che. vaLI e samudranI dizAe be kesa jeTalo jaLa upara che ane jaMbudvIpatarapha aDhI jana upara nevuM paMcANa aMza jeTale jaLa upara che. 288-290. e samajaNa A pramANe-pUrva pUrvanA dvIpanA gherAvA (nA jana) mAM traNa seLa jana bheLavavAthI AgaLa AgaLanA dvIpano gherAvo Ave che. ane jayadvIpataraka | dviIpanI jaLathI upara jeTalI uMcAI hoya temAM zarapaMcANuaMza bheLavavAthI, AgaLa Agajaanaadviipnii yA mAvecha. 281-282. jabUdvIpanI jagatI ane A dvIpanI vacce karNabhUmirUpa, paraspara, cAraso jananuM bhata2 cha. 283. vaLI eja dADhAmAM eja dvIpathI pAMcaso janane aMtare trIjo "Adazamukha" nAma te dvIpa che. te pAMcase jana lAMbo pahoLe che, jagatIthI pAMcaso janane antare che, ane paMdara ekAzI jana gherAvAmAM che. jaMbudvIpatarapha enI jaLanI uparanI uMcAI sADAtraNa jana pAMsaThapaMcANuMaMza jeTalI che, ane lavaNasamudra tarapha be kosa jeTalI che. 294-ra97. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) lokaprakAza / jambUdvIpadizi bhavet jalAdasya samucchrayaH / sArddhA triyojanI bhAgAH paMcaSaSTiH puroditAH // 296 // dvau krozau lavaNadizi jalAdasya samucchrayaH / dADhAyAM punastatraivAtItya yojanaSaTzatIm // 297 // SaTyojanazatAyAmaviSkambho'zvamukhAbhidhaH / dvIpo bhAti zataiH SaDUbhiH jagatyA dUrataH sthitaH // 298 // yojanatritayonAni zatAnyekonaviMzatiH / dvIpasyAsya parikSepaH proktaH zAstraparIkSakaiH // 299 // sArddhaM caturyojanIM saccatvAriMzahavAdhikAm / dvIpadizyunnato'dbhyo'bdhidizi tu krozayAmalam // 300 // saptabhiH yojanazatairasti dvIpastataH param / azvakarNAbhidhaH saptazatAnyAyatavistRtaH // 309 // jagatyAstAvatA dUre jambUdvIpadizi sphuTaH / yojanAnyarddhaSaSThAni bhAgAn paMcadazocchritaH // 302 // dvau kozau parato vyaktaH parikSepastathAsya ca / dve sahastre dve zate ca yojanAni trayodaza // 303 // [ sarga 16 vaLI Aja dADhAmAM Aja dvIpathI chase yojanane aMtare, chaseA cAjana lAMbApaheALA ceAtheA ' adhamukha ' nAmaneA dvIpache, je jagatIthI chaseA ceAjana dUra che. enA gherAvA AgaNIzasA cAjanamAM traNa yAjana Ache eTaleke aDhAraseA satANuM yeAjana che. jaLa upara enI uMcAI dvIpa tarapha sADAcAra yeAjana ne pUrva jevA cAlIza aMza jeTalI che ane samudra ta25 me asa bheTalI che. 287-300. tyArapachI sAtasA yeAjane pAMcama * azvakarNa ' nAmanA dvIpa che. te sAtase! yAjana lAMkheApaheALA che; ane jagatIthI sAtasA yeAjana dUra che. jaLanI sapATIthI enI uMcAi jammUdvIpanI tarapha sADApAMca yeAjana ane pUrva jevA paMdara laya che, ane samudranI tarapha e kesa che. vaLI enA gherAvA e hajAra khasA ne tera ceAjana pramANe che. 301-303, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e dADhAomA AvelA antaradvIponuM svarUpa / (231) atItya yojanazatAnyaSTau dvIpAttataH param / dvIpa ulkAmukho'styaSTau zatAnyAyatavistRtaH // 304 // jagatyA dUrato'STAbhiH yojanAnAM zataiH sthitaH / ambhonidherdizi jalAducchritaH kozayoI yam // 305 // ardhaSaSThayojanAni paMcAzIti tadAdhikAn / bhAgAn pAMcanavateyAn jambUdvIpadizi sphuTaH // 306 // ekonatriMzadADhyAni zatAni paMcaviMzatiH / yojanAni parikSepo dvIpasyAsya nirUpitaH // 307 // ___ yojanAnAM navazatAnyatikramya tataH param / zatAni nava vistIrNAyato'sti ghanadantakaH // 308 // navayojanazatyAsau jagatyAH paridhistviha / zatAni paMcacatvAriMzAnyaSTAviMzatiH kila // 309 // sArddhA SaDyojanI tAkSaSTibhAgasamanvitAm / jambUddhIpadizi vyakto dizyabdhestvarddhayojanam // 310 // evaM ca ekoruko hayakarNa: tathAdarzamukho'pi ca / azvamukhAzvakolkAmukhAzca ghanadantakaH // 311 // vaLI eja pramANe (eja dADhAmAM ) e dvIpathI ATha pejana dUra chaThTho "ulakAmukha" nAmane dvIpa che. te AThase jana lo pahoLe che; jagatIthI AThase janane aMtare che; samudranI dizAe be kesa jaLa upara che; ane dvIpanI tarapha sADApAMca jana ane pUrva jevAja paMcAzI lava jeTaluM jaLa upara che. eno parikSepa arthAt gherAvo vaLI be hajAra pAMyasa sAtrIza yAna se thAya cha. 304-307. ahiMthI paNa navase yojana mUkayA bAda, te dADhAmAM sAtame " ghanadaMtaka' nAmane dvIpa Ave che. te navA jana lAMbo pahoLo che, jagatIthI navaso janane atare che, ane ene paridhi eTale gherA be hAra AThase pIsatAlIza pejana che. vaLI jabadvIpa tarapha e sADA cha ejanane upara pUrva jevA ja sATha aMza jeTaluM jaLa upara che; ane samudranI dizAe maI yona | S52 che. 308-310. se pramANe (1) / 38, (2) ya, (3) mAheza bhuma, (4) azvabhuma, (5) avarNa, Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232 ) lokaprakAza / dvIpaH sapta yathaizAnyAM dADhAyAM kathitA ime / tAvadAyAmaviSkambhAH tAvatparasparAntarAH // 312 // jagatyAstAvatA dUre tAvadevocchritA jalAt / tathaiva sapta sapta syurAgneyyAdividitraye // 313 // vizeSakam // eSAM krame svarUpe ca na vizeSo manAgapi / vizeSaH kevalaM nAmnAM tAnyetAni yathAkramam // 314 // zrAbhAsiko gajakarNo meM hastimukhau tathA / harikarNo meghamukho laSTadanto'gnikoNake // 315 // vaiSANizca gokarNastathAyaH siMhato mukhau / akarNo vidyunmukhazca nairRtyAM gUDhadantakaH // 316 // vAyavyAM nAMgolikAkhyaH zaSkulIkarNa ityapi / gomukha vyAghramukhazca karNaprAvaraNAbhidhAH // 317 // (6) ulkAmukha ane (7) ghanataka nAmanA sAta dvIpA jema izAna taraphanI dADhAmAM AvelAche, teja pramANe, teTalI ja laMbAipaheALAivALA, teTalA ja paraspara aMtaravALA, teTalA ja jagatIthI dUrastha, teTalI ja jaLaparanI uMcAivALA sAta sAta dvIpe| agnikANa vagere traNa vidizAonI dADhAmAM AvelA che. 311-313. [ sarga 16 e sarvenA kamaparatve ke svarUpaparatve leza paNa pharaka nathI, taphAvata che te mAtra nAma paratve ja. ane te nAma anukrame A pramANe che:-- ( 1 ) AlAsi, ( 2 ) 04arza ( 3 ) bheTa, ( 4 ) hastibhu, (5) riDarsa, ( 6 ) meghamukha ane ( 7 ) lada ta--e nAmanA sAta dvIpo agnikANa taraphanI dADhAmAM mAvelA che. 314-315. vaNI ( 1 ) vaiSAzi, ( 2 ) oarza ( 3 ) mayobhuma, ( 4 ) siMhabhuja, ( 4 ) bharnu, ( 6 ) vidyunsukha ane ( 7 ) gUDhadataka--e nAmanA sAta dvIpA naiRR tyakeANa taraphanI dADhAmAM bhAvelA che. 316. tebhana ( 1 ) nAMgo siGa, ( 2 ) zaNDusI, ( 3 ) gomukha, ( 4 ) vyAghrabhu, (tha ) karNa prAvaraNa, ( 6 ) vidyutada Mta ane (7) kSudradata--evA nAmanA sAta dvIpe| . vAyabyakANu turaznI hADhAmAM Ave che. 317-318. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e antara dvIponA yugmaja manuSyonI hakIkata / (233) vidyuddantakSudradantAvaSTAviMzatirityamI / virAjante'ntaradvIpA himavagirinizrayA // 318 // yugmam // __ tAvanta eva zikharigirerdADhAcatuSTaye / / tathaiva saMsthitA evaM SaTpaMcAzat bhavantyamI // 319 // - pratyekamete sarve'pi vedikAvanamaNDitAH / samAnaM ca tayormAnaM jagatIvedikAvanaiH // 320 // dvIpeSu sarveSveteSu narAstiSThanti yugminaH / aSTacApazatottuMgAH palyAsaMkhyAMzajIvinaH // 321 // dinAnyazItimekonAM vihitApatyapAlanAH / catuHSaSTyA lasatpRSTakaraNDakaiH suzobhitAH // 322 // caturthabhaktAhArAzca klpdruphlbhojinH| sundarAkRtayo rAgadveSazokarujojjhitAH // 323 // yugmaM sutasutArUpaM SaNmAsazeSajIvitAH / prasUya yAnti tridivamete mRtvA smaadhinaa||324|| vizeSakam // ema samagra aThyAvIza dvIpa thayA. e sarva antadvIpa kahevAya che ane e himavaMta parvatanA sAnnidhyathI bahu zobhI rahyA che. 318. A ja pramANe zikharI parvatanI cAre dADhAo para paNa aThyAvIza dvIpe AvelA che. eTale ekaMdara chapana thayA. 319. e chapanemAnA pratyekanI AsapAsa padyavedikA ane bagIcA AvelA che-jemanuM pramANa jagatInI vedikA ane bagIcA jevuM ja che. 320. e sarva dvIpane viSe, ATha dhanuSya pramANa kAyAvALA ane palyopamanA asaMkhyamAM bhAganA AyuSyavALA yugmaja manuSyo vase che. 321. emanAM cosaTha pRSThakaraMDaka (pAMsaLIo ) thI bhitAM suMdara AkRtivALAM zarIra che. eo upavAsa upavAsane AMtare kalpavRkSanA phaLono AhAra kare che. emane rAga, dveSa, zeka ke roga kaMi hotAM nathI. cha mAsa AyuSya bAkI rahe che tyAre eo putraputrIrUpa yugalane janma Ape che; ane emanuM ogaNyAeMzI divasa paryanta lAlanapAlana karI samAdhipUrvaka bhRtyupAbhI vahAbhai jaya cha. 322-324. 30 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234) lokaprakAza / [ sarga 16 evaM vakSyamANahaimavatAdiyugmino'pi hi / SaNmAsazeSe suvate'patyAnyAyuSi nAnyathA // 325 // tathoktaM prathamArakasvarUpAdhikAre jambUdvIpaprajJaptau antaradvIpAdhikAre jIvAbhigame ca / chammAsAvasesAuyA jugalaM pasavaMtIti // iti himavAn parvataH // kSetraM vibhAti himavanmahAhimavadantare / avibhaktaM dravyamiva dvAbhyAM tAbhyAM surakSitam // 326 // dAbhyAM pUrvAparAntAbhyAM saMspRSTalavaNArNavam / hAri haimavatAbhikhyaM vayaM paryakasaMsthitam // 327 // yugmam // dadAti hema yugmibhyaH zrAsanAditayA tataH / yadvA devo haimavataH svAmI haimavataM ttH|| 328 // dve sahane yojanAnAM zataM paMcottaraM tathA / kalAH paMcaiva viSkambhaH kSetrasyAsya nirUpitaH // 329 // jemanuM have varNana Avaze evA haimavata Adi kSetranAM yugalika manuSya paNa cha mAsa AyuSya rahe che tyAre evAM yugalone janma Ape che. 3rapa. jabUdvIpaprajJAtasUtramAM paNa pahelA ArAnA svarUpanA adhikAramAM emaja kahyuM che. vaLI jIvAbhigamasUtramAM paNa antaradvIpanA adhikAramAM evIja vAta kahelI che. e pramANe himavAna parvatanuM svarUpa kahyuM. have himavaMta ane mahAhimavaMta-e be parvatanI vacce ( surakSita), nahiM vaheMcI lIdhelA dravyanI peThe beu pakSe taraphathI rakSaNa pAmeluM, haimavaMta nAmanuM manahara kSetra bhI rahyuM che. paryakAkAre rahelA e kSetranA pUrva ane pazcimanA cheDA lavaNasamudrane spazIne rahelA cha. 326-327. yugalika manuSyane AsanAdikane mATe hema-suvarNa ApatuM hovAthI, athavA ene bhavata nAme va madhipati DabAthI, ye kSetra bhavata' pAya che. 328. - A kSetrano vidhvaMbha" be hajAra ekaso pAMca jana ne pAMca kaLA che. 3ra9 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bIjaM 'hemavaMta ' kSetra / ejeM varNana / (235) tathA zatAni SaTtriMzaJcaturazItireva ca / yojanAni catastrazca kalAH zara iha smRtaH // 330 // saptatriMzatsahasrANi yojanAnAM zatAni SaT / catuHsaptatirasya jyA nyUnAH kalAzca SoDaza // 331 // aSTAtriMzatsahasrANi tathA saptazatAni ca / catvAriMzAni kodaNDapRSTamasya kalA daza // 332 // sahasrAH SaT saptazatI paMcapaMcAzadanvitA / tisraH kalAzca bAhAtra pratyekaM pArzvayoH dvayoH // 333 // atra kSetraphalaM koTyaH SaT lakSANi dvispttiH| tripaMcAzat sahasrANi yojanAnAM zataM tathA // 334 / / paMcacatvAriMzadADhayaM kalAH paMca tthopri| aSTau ca vikalAH proktaM khaNDairyojanasammitaiH // 335 // yugmam / / sarvaratnamayo vRttavaitADhyo dhrnniidhrH| madhyabhAge vibhAtyatra palyavatsarvataH samaH // 336 // jambUdvIpasaMgrahaNIvRttau tu pNcvrnnrtnmyH|| vaLI enuM "zara" traNa hajAra chase corAzI jana ane cAra kaLA jeTaluM che. 330. vaLI enI "jyA" sADatrIsa hajAra chaso sumetera yojana ane upara lagabhaga soLa 4A-meTI . 331. temaja enuM "dhanu pRSTa" ADatrIsa hajAra sAtase cALIza jana ane upara daza 4- me cha. 332. vaLI ene beu paDakhe be "bAhA" che te pratyekanuM pramANa cha hajAra sAtaso paMcAvana yona ane // OM. 333. enuM kSetraphaLa cha koDa hetera lAkha trepana hajAra eka se pIsatALIza yojana, pAMca kaLA ane ATha vikI jeTaluM, jana janapramANa khaMDothI thayeluM che. 334-335. e kSetranA madhyabhAgamAM sarva ratnamaya tathA eka pAlAnI peThe sarvata: sarakho,-evo vRttavaitAdayaparvatazAlI rahyo cha. 338. jabUdvIpasaMgrahaNI nI TIkAmAM "sarvaratnamaya nI jagyAe paMcavarNaratnamaya kahyuM che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 236) lokaprakAza / [ sarga 16 nAmnA ca zabdApAtIti sahasrayojanonnataH / zatAnyarddhatRtIyAni sa nimagno bhuvo'ntare // 337 // sahasrayojanAyAmaviSkambhaH pariveSataH / / trayaH sahasrA dvASaSTayA yojanAnAM zataM yutam // 338 // yugmam // abhito'yaM giriH padmavedikAvanamaNDitaH / prAsAdo bhAtyuparyasya svarUpaM tasya pUrvavat // 339 // svAtinAmA surastasya svAmyekapalyajIvitaH / rAjadhAnyAdikaM tvasya sarva vijayadevavat // 340 // ayaM kSetrasamAsAbhiprAyaH / yattu jambUdvIpaprajJattyAM atra zabdApAtinAmA devaH uktaH tannAmAntaraM vA matAntaraM veti sarvavidvedyam // dvidhA vibhaktaM giriNAnena haimavataM kila / pUrvahemavataM caivAparahaimavataM tathA // 341 // punarekaikamardhaM tat saribhyAM vihitaM dvidhA / rohitAMzArohitAbhyAM snuSAbhyAmiva mandiram // 342 / / nAme "zabdApAtI" e e parvata eka hajAra jana uMco, base pacAsa yojana pRthvImAM gUDha ane hajAra hajAra yojana lAMbe pahALe che. vaLI ene gherAvo traNa hajAra eka mAsa yogana thAya che. 337-338. enI AsapAsa suMdara pavedikA ane vanakhaMDa eTale bagIca zobhI rahyo che. enI upara vaLI eka prAsAda che jenuM varNana pUrvanI peThe samajavuM. 339 svAtinAme deva ene svAmI che-jenuM AyuSya eka palyopamanuM che ane jenI rAjadhaanii vagere saghaNu viyavavat cha. 340. e pramANe kSetrasamAsano abhiprAya che. "jabUdvIpaprajJapti" mAM to "zabdApAtI" nAmane deva kahyo che. te nAmAntara hoya ke matAntara hoya e sarvajJa jANe. e vRttavaitAdyaparvate haimavaMta kSetrane be bhAgamAM vaheMcI nAkhyuM che. eka bhAga "pUrva haimavaMta" ane bIjo "pazcimahemavaMta" evA nAmathI oLakhAya che. 341. vaLI jema be putravadhuo AvIne gharane vaheMcI levA mATe enA be bhAga pADe che tema hitA" ane "hitAMzA" nAmanI be nadIoe e pratyeka bhAganA, dakSiNuddha ane Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e haimavaMta kSetranA manuSyonuM svarUpa / (237) dakSiNArddha cottarArddha iti jAtaM caturvidham / SaTpaMcAzatsahasrANi dvayuttarANyatra nimnagAH // 343 // yugmam // kSetrAnubhAvatastatra bhUH shrkraadijitvrii| cakrIbhojyajidAsvAdaphalapuSpAH suradrumAH // 344 // ye'pi yUkA matkuNAdyA lokasantApakAriNaH / yakSabhUtAmayAdyutthA doSAstatra na santi te // 345 // bhavantyahiMsakA vyAghrasiMhAdyAH svargagAminaH / udgatAnyapi dhAnyAni narANAM nopabhuktaye // 346 // manujAstatra gavyUtottuMgAH palyopamAyuSaH / utkarSato jaghanyAcca dezonapalyajIvinaH // 347 // catuHSaSTipRSTakaraMDakAH sundarabhUdhanAH / dinAnyazItimekonAM vihitApatyapAlanAH // 348 / / uttarAddha-ema be be vibhAgo pADyA che. eTale evI rIte A hemavatakSetranA cAra bhAgalA thayA. 342-343. e kSetramAM chappanahajAra nadIo che. vaLI e kSetrane evo prabhAva che ke enI bhUmi sAkara karatAM paNa miThThI che. vaLI enAM kalpavRkSenAM puSpaphaLa paNa cakravartInA bhejananA karatAM 54 madhisvAhiTa che. 344. vaLI tyAM lokone saMtApakAraka evA jU, mAMkaDa AdinuM duHkha nathI, tema nathI bhUtapreta, yakSa ke roga vagerene kaI jAtinA upadrava. 345. tyAM vAgha siMha Adi hiMsaka pazuo paNa ahiMsaka banI rahyAM che ane eo vaLI svAmI che. dhAnyo paNa tyAM puSkaLa uge che paNa mANasone ene upayoga karavo paDato nathI. 346. tyAMnA manuSyo eka gAu uMcA che. vaLI emanuM AyuSya utkarSata: eka palyopamanuM ane jaghanyathI palyopama karatAM kaMIka nyUna che. 347. emanI dehAkRti saundaryavAna che. emane cAsaDa cAsaTha pRe karaMDako che. ane e pitAnA apatyane ogaNaeMzI divasa sudhI ja pALI poSI heTAM kare che. 348. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) lokaprakAza / [sarga 16 satyapi svarNaratnAdau mamatvAvezavarjitAH / satAmapi gajAdInAmagrahAt pAdacAriNaH // 349 // vicakSaNAzcAruveSAH pressypressktojjhitaa:| caturthAnte cAmalakaphalapramitabhojinaH // 350 // AdyasaMhananAH pRthvIsvarddhapuSpaphalAzinaH / prakRtyA pratanudveSarAgAH svarlokayAyinaH // 351 // kulakam // baddhasneha ivaitasmin kAlaH suSamaduHSamA / sArvadInastatsvarUpaM diSTaloke pravakSyate // 352 // iti haimavaMtakSetram // ___ asyottarAnte ca mahAhimavAnnAma prvtH| sarvaratnamayo bhAti dviyojanazatonnataH // 353 // ayaM jambUdvIpaprajJaptyabhiprAyaH // bRhatkSetravicArAdau tu asya pItakharNavarNamayatvamuktam iti matAntaramavaseyam / anenaiva ca matAntarAbhiprAyeNa jambUdvIpapaTTAdau asya pItavarNatvaM dRzyate iti // tyAM suvarNa, ratna vagere hovA chatAM paNa koinAmAM mamatvabhAva nathI. tema hastI, ava Adi vAhaka prANIo hovA chatAM paNa emane upayoga na karatAM eo pAdacAripaaps 42 che. u48. eo vicakSaNa che, suMdara veSa dhAraNa kare che ane apavAsa apavAsane pAraNe phakata eka AmaLA pramANa AhAra le che. vaLI tyAM sevyasevakabhAva jevuM kaMI nathI. 350. emanuM paheluM vajIrUSabhanArA saMghayaNa che. vaLI eo pRthvI paranA kalpavRkSanA puSpaphaLano AhAra kare che, ane svabhAvata: aparAgadveSavALA hAI svargagAmI ja che. 3pa1. jANe bahu premabaddha thaye heyanI ema tyAM kAyamane mATe suSamaduSama kALa vAsa karI rahyo che. A vAtanuM svarUpa AgaLa upara 'kALaka" nA adhikAramAM kahezuM. 35ra. e pramANe hemavaMta kSetranuM svarUpa kahyuM have A haMmavaMtakSetranI uttara dizAe, sarvaratnamya ane baso jana uMco evo mahAhimAvAna nAmane parvata che. 353, A abhiprAya "jambudvIpaprajJApta che. "bRhatakSetra vicAra" vagere graMthomAM te Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bIjA varSadhara parvata * mahAhimavAna' nu svarUpa / (239) paMcAzataM yojanAni sa nimagno dhraantre| pUrvAparAmbhonidhispRk pramimAsurivAntaram // 354 // ___ yojanAnAM sahasrANi catvAryasya zatadvayam / / dazottaraM daza kalA viSkambho'tha zaraM buve // 355 // yojanAnAM sahasrANi saptevASTau zatAni ca / caturnavatyupetAni caturdaza tathA klaaH|| 356 // tripaMcAzatsahasrANi zatAni nava copari / ekatrizadyojanAni jyAsya sArdhAzca SaT kalAH // 357 / / sahasrAH saptapaMcAzatrinavatyadhiko zatau / mahAhimavati proktaM dhanuHpRSTaM kalAH daza // 358 // sahasrANi nava zatadvayaM SaTsaptatistathA / sArddhAH nava kalAH proktA bAhAsyaikaikapArzvataH // 359 // ekonaviMzatiH koTayo yojanAnAM samanvitAH / aSTapaMcAzatA labhairaSTaSaSTayA sahastrakaiH // 360 // zataM ca SaDazItyADhayaM kalA daza tathAdhikAH / vikalAH paMca zailesmin gaNitaM pratarAtmakam // 361 // yugmam // sarvaratnamaya' nI jagAe "patasvarNamaya lakhyuM che. e matAntara samajavuM. ane e matAntaranA ja abhiprAyane laIne jambudvIpanA paTTa vageremAM pItavarNa dekhAya che. e parvata pacAsa ejana pRthvImAM khule che. vaLI jANe e pUrva samudra ane pazcima samudra vaccenuM attara mApato hoyanI ema e beune spazIne rahelo che. 354. ene "vidhvaMbha" cAra hajAra baso daza ejana ane daza kaLA che ane enuM zara" sAta hajAra AThase cAraNuM jana ane caMda kaLA che. 355-3pa6. enI "jyA" trepana hajAra navase etrIza jana ane sADA cha kaLA che. 35. enuM "dhana pRSTa' satAvana hajAra baso trANuM jana ane daza kaLA che. 358. enI be bAjunI 'bAhA" pratyeka navahajAra base chotera yojana ane sADAnava che. 346. enuM "pratarAtmaka gaNita" arthAta " pratara' egaNIza koDa, aThThAvana lAkha aDasaTha 2 mese| cyA yona, he 51 mane pAya visil-----mathucha. 360-311. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 240 ) lokaprakAza / zatAnyekonacatvAriMzatkoTInAM tathA parAH / koTyaH saptadaza lakSAH SaTtriMzadatha copari // 362 // saptatriMzatsahasrANi trizatI sahitASTabhiH / vikalA dvAdazetyuktaM mahAhimavato ghanam // 363 // yugmam || kUTAnyaSTau parvate'smin siddhAyatanamAdimam / mahAhimavadAvhAnaM tathA hemavatAbhidham // 364 // rohitAkhyaM ca hrIkUTaM harikAntAbhidhaM tathA / harivarSaM ca vaiDUrya kUTAni himavagireH // 365 // yugmam // pUrvAparAyatazreNyAH sthitiH mAnaM ca pUrvavat / prAgvatsiddhAyatane ca prAsAdaH zAzvato'rhatAm // 366 // zeSeSu devadevInAM prAsAdAste'pi pUrvavat / svarUpaM rAjadhAnyazca prAgvattatsvAminAmapi // 367 // mahApadmahRdazcAsyopari madhye virAjate / dve sahasre yojanAnAmAyAmenoditaH sa ca // 368 // ekaM sahasraM vistIrNaH udviddho dazayojanIm / tasya madhye padmamekaM SaTparikSepazobhitam // 369 // yugmam // [ sarga 16 vaLI enuM 'ghana' ogaNacAlIza seA sattara kroDa chatrIza lAkha sADatrIza hajAra traNase ATha ceAjana ane upara khAra vikaLA--eTaluM kahyuM che. 362-363. A parvatane ATha ' phUTa ' ke zikhA che. temAM paheluM siddhAyatana, bIjuM mahAhimavata, trIjI hemavata, cAthuM rahita, pAMcamuhIkUTa, chaThThuM harikAMta, sAtamuM riva ane AThamu vairya che. 364-365. enI pUrva pazcima lakhAyalI zreNinI sthiti ane mAna pUrva peThe samajavuM. temaja siddhAyatana phUTa ane enI uparanA zAzvatA jinaprabhunA prAsAdanuM svarUpa paNa pUrvavat jANavuM. 366. vaLI zeSa sAta phUTa paranAM devadevIonA prAsAdo paNa pUrvavat jANavAM, tema emanI rAjadhAnIe ane svAmIenuM svarUpa paNa pUrvokta pramANe samajavuM. 367. A parvatane mathALe madhyamAM bhar3Apadma nAmanA draha che. te che tujAra yeAjana lAMke, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka eno -- mahApadma' draha ane * rohitA' nadI / (241) padmadAbjatulyAni padmAnyetAni saMkhyayA / viSkambhAyAmabAhalyaiH dviguNAni tataH punaH // 370 // tatsamAnodviddhatayA hRdasyAsya kajAnyapi / tAvadevocchritAni syurevamagre'pi bhAvyatAm // 371 // mUlapane ca bhavanaM zrIdevIbhavanopamam / hrIdevI ca vasatyasminnekapalyopamasthitiH // 372 // ___ dAkSiNAtyatoraNena mahApadmahRdAttataH / nirgatA rohitA nAmnI dakSiNAbhimukhI nadI // 373 // sahasra yojanAnAM SaTzatI paMcasamanvitAm / kalAH paMca dakSiNasyAM sA gatvA parvatopari // 374 // vajrajiDhikayA zailAt pravAheNa patatyadhaH / sadrohitAprapAtAkhye kuNDe rajjurivAvaTe // 375 // yugmam // atraaymaamnaayH| eka hajAra yojana pahoLo ane daza yojana uDe che. enI vacce eka suMdara kamaLa che. te kamaLanI AsapAsa bIjA puSkaLa kamaLanA cha valayo che. 368-369 e sarva kamaLonI saMkhyA padmadraha' nA kamaLa jeTalI che. paraMtu enI laMbAI, pahoLaI ane jADAI bamaNI bamaNI che. 370. 1LI belI draha sarakhA uMDA hevAthI benA kamaLe uMcAImAM sarakhAM che. AgaLa AvI vAta Ave tyAM paNa emaja bhAvI levuM. 371. je eka kamaLa kahyuM-te mULakamaLa-mAM pUrvokta zrIdevInA bhavana sarakhuM bhavana che ane tebhA pahabhA5manA mAyuSyavANI vI ' 29 cha. 372. te "mahApadraha" thakI enA dakSiNataraphanA raNamAM thaIne 'rohitA " nAmanI nadI nIkaLI dakSiNadizAmAM vahe che. 373. te nadI eka hajAra chaso pAMca jana ane pAMca kaLA jeTaluM parvata para vahIne, pachI kuvAmAM doraDuM saratuM hoya ema, dhodharUpe rohitAprapAta nAmanA kuMDamAM paDe che. 374-35. ahiM nIce mujhaba niyama che - Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (242) lokaprakAza / [sarga 16 vyAsaM hRdasya saMzodhya girivyAse'ddhite ca yat / tAvannadInAM kramaNaM girau syAdakSiNottaram // 376 / / dAkSiNAtyatoraNena tasmAnirgatya kunnddtH| prAcyaM hemavatasyAI dvedhA vidadhatI kila // 377 // krozadvayenAsaMprAptA zabdApAtimahIdharam / AlIva rohitAMzAyA hRSTAgAtpUrvasaMmukhI // 378 / / aSTAviMzatyA sahasraH nadIbhiH parivAritA / adho vibhidya jagatIM pUrvAbdhi yAti rohitaa||379|| vizeSakam // pravAhajihrikAkuNDadvIpAdiSu bhavediha / viSkambhadairyodvedhAdi rohitAMzAsamaM samam // 380 // uttarAhatoraNena mahApadmadAttataH / harikAnteti taTinI nirgatottarasanmukhI // 381 // pUrvoktamAnamullaMghya giriM sottarasanmukham / harikAntAprapAtAkhye kuNDe patati jivhayA // 382 // parvatanA vyAsamAMthI dahana vyAsa bAda karatAM je Ave tenuM ardha karavuM. enuM je pari NAma Ave te nadInuM parvataparanuM dakSiNottara kamaNa samajavuM. 376. ( parvata parathI kuMDamAM paDI ) tyAMthI pAchI enA dakSiNa taraphanA toraNamAM thaIne bahAra hemavaMtane be bhAgamAM vaheMcI nAkhI, zabdApAtI parvatathI be kesa dUra rahI, e rohitA nadI, jANe rohitAMzA nadInI sahacarI-sakhI hoyanI ema harSapUrvaka enI samukha AvI, tyAM ene AvI maLelI aThyAvIza hajAra nadIone sAthe laI jagatanA keTane heThaLa thA lehI pUrva samudrane bhaNe che. 377-376. enA pravAha, dhedha, kuMDa, dvIpa Adi sarvenI laMbAI, pahoLAI, ane uDAI vagere saghaLAM vAnAM hitAMzA samAna jANavAM. 380. vaLI e mahApadmadrahanA uttara taraphanA toraNamAMthI harikAMtA nAmanI nadI nIkaLe che ane te uttara tara 1 cha. 381. pUrvokta pramANa jeTaluM parvatapara vahIne te nadI harikAMtAprapAta nAmanA kuMDamAM dhodharUpe 59 cha. 382. nIkaLa Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ' harikAntA 'nadInI hkiikt| (243) uttarAhatoraNena tasmAnnirgatya kunnddtH| aSTAviMzatyA sahastraiH nadIbhiH pathi saMgatA // 383 // gandhApAtinamaprAptAntaritaM yojanena sA / smRtaprayojanevetaH prasthitA pazcimAmukhI // 384 // aSTAviMzatyA sahasraiH nadIbhiH punarAzritA / evaM nadInAM SaTpaMcAzatA sahasrakairvRtA // 385 // harivarSapazcimA dvedhA vidadhatI kila / adho vibhidya jagatIM patitApazcimAmbudhau // 386 // kalApakam // __ yojanAni dhruvaM paMcaviMzatirhadanirgame / viSkambho'syA yojanArdhaM codvedhaH kuNDasImayA // 387 // tatazca vardhate vyAso dhanUMSi pratiyojanam / ekato viMzatizcatvAriMzaccobhayataH punaH // 388 // evaM ca dve zate sArdhe yojanAnyabdhisaMgame / viSkambho'syAstatra punarudvedhaH paMcayojanI // 389 // yojanAyAmabAhalyA jivhikAsyAH prakIrtitA / viSkambhataH punaH paMcaviMzatiryojanAnyasau // 390 // tyAMthI vaLI pAchI nIkaLI uttara tarapha vahetAM mArgane viSe AvI maLela aThayAvIza hAra nadIone parIvAra lai, gaMdhApAtI parvatathI khAsse eka ceAjana dUradUra rahI, jANe kaMI kAma yAda AvyuM hoya ema pazcima tarapha pAchI vaLI puna: AvI maLelI bIjI aThyAvIza hajAra nadIothI parivarita thaI eTale ke ekaMdara chappana hajAra nadIothI saMyukta thaI pazcimAddha harivarSane be vibhAgamAM vaheMcI nAkhI, jagatanA koTane heThaLathI bhedI, e nadI pazcimasamudrane bhaNe cha. 383-386. enI uMDAI kuDasudhImAM aradhA yojananI che. vaLI pahoLAI drahamAMthI nIkaLatI vakhate pacavIza jananI che paNa tyArapachI pratyeka ane aneka paDakhe vIza vIza maLIne cAlIza dhanuSya jeTalI vadhatI jAya che. eTale e pramANe samudrane maLatA sudhImAM pahoLAI aDhIse yojananI sAMya yogAnanI thAya che. 387-389. - eno dhodha eka ejana jeTaluM lAMbe tathA jaDo kahyo che; ane pacavIza ejana pANI hocha.380. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 244) lokprkaash| [ sarga 16 dve zate yojanAnAM ca catvAriMzatsamanvite / kuNDasyAyAmaviSkambhAvudvedho dazayojanI // 391 // dvIpasyAyAmaviSkambho dvAtriMzayojanAni ca / jalAtsamucchyaH krozadvayaM zeSaM tu pUrvavat // 392 / / iti mahAhimavAn parvataH // ___ uttarasyAM harivarSa mahAhimavato gireH| prauDhaparyakasaMsthAnamantAbhyAM vAridhiM spRzat // 393 // vyAso'syASTau sahasrANi yojanAnAM catuHzatI / tathaikaviMzatizcaikA kalAtrAtha zaraM bruve // 394 // sahasrAH SoDaza trINi yojanAnAM zatAni ca / yuktAni paMcadazabhiH kalAH paMcadazopari // 395 // trisaptatiH sahasrANi jIvA navazatAni ca / ekottarANyatha kalAH sArdhAH saptadazopari // 396 // dhanuHpRSTaM sahasrANi caturazItireva ca / SoDazADhyAnyatha kalAzcatastraH parikIrtitAH // 397 // kuMDanI laMbAipahoLAI baso cAlIza yojana ane uMDAI daza jananI che. 31. emAM rahelA dvIpanI laMbAI pahoLAI batrIza yojana che ane ( jaLa upara) uMcAI be kesa che. zeSa sarva pUrvavatu samajavuM. 392. e pramANe mahAhimavAnaparvatanuM svarUpa samajavuM. have e mahAhimavaMta parvatanI uttare harivarSa kSetra che. eno palaMgaje AkAra che ane enA beu cheDA samudrasudhI pahoMcelA che. 393. e kSetrano "viSThabha ATha hajAra cAraso ekavIza ejana ane eka kaLA che. 394. enuM "zara seLahajAra traNaso paMdara yojana ane upara paMdara kaLA che. 35. zyanA nyA' tAMtara 12 navasa : yona mane sAAsata2 4 // cha. 386. enuM "dhanu:pRSTha " corAzI hajAra soLa cojana ane cAra kaLA che. 397. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] trI ' harivarSa ' kSetra / tyAMnA manuSyonuM varNana / (245) trayodaza sahasrANi trizatI caikssssttiyuk| yojanAnAM SaT kalAzca sArdA bAhaikapArzvataH // 398 // catuHpaMcAzacca koTyo yojanAnAM tathA praaH| saptacatvAriMzadeva lakSAH kila tathopari // 399 // trisaptatiH sahastrANi saptatyADhyASTazatyatha / kalAH saptAtra sakalaM gaNitaM pratarAtmakam // 400 // yugmam // madhye'sya gandhApAtIti vRttavaitADhyaparvataH / svarUpamasya pUrvoktazabdApAtisamaM samam // 401 // padmanAmA surastvasya svaamyekplyjiivitH| svarUpaM sarvametasya jJeyaM vijayadevavat // 402 // lakSamekaM sahasrAzca dvAdaza dvayadhikA iha / harivarSAbhidhakSetre nadyaH proktA jinezvaraiH // 403 // kSetre punarvasantyatra narA yugaladharmiNaH / kozadvayasamuttuMgAH sallakSaNA vicakSaNAH // 404 / / enI pratyeka bAhA terahajAra traNaso ekasaTha jana ane sADA cha kaLA che. 398. enuM pratarAtmaka gaNita copana koDa suDatALIza lAkha tetera hajAra AThaso zItara jana ane sAta kaLA jeTaluM che. 39-400. e harivarSakSetranA madhya bhAgamAM "gaMdhApAtI" nAmano vRttatAya parvata che. tenuM sarva 2135 pUrvarita zApAtI' parvata tulya che. 401. * pa' nAmano eka popamanA AyuSyavALo deva eno svAmI che. enuM svarUpa paNI pUrti viyavat samanyu. 402. A harivarSa kSetramAM eka lAkha bAra hajAra ne be nadIo che evuM jinabhagavAnanuM cha. 403. tyAM vaLI putraputrIrUpa le janmatA vicakSaNa manuSya varase che. teonI be kosanI kAyA che ane emanAmAM uttama lakSaNo che. 404, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (246) lokaprakAza / [ sarga 16 AyurutkarSatastveSAM pUrNa palyopamadvayam / palyopamAsaMkhyabhAgahInaM tacca jaghanyataH // 405 // te'sakRt SaSThabhaktAnte badarapramitAzinaH / aSTAviMzaM zataM teSAM dehe pRSTakaraMDakAH // 406 // catuHSaSTiM ca divasAn vidhAyApatyapAlanAm / svarlokameva te yAnti kAlazca suSamAnvaham // 407 // kSetrAnubhAvaH sarvaM ca balasaMhananAdikam / anantaguNaparyAyaM jJeyaM haimavatAdiha // 408 // iti harivarSakSetram // harivarSasyottarAnte niSadho nAma parvataH / sa caturyojanazato'ttuMgo raktasuvarNajaH // 409 // yojanAnAM zataM bhUmau magno'ntaspRSTavAridhiH / dAkSiNAtyA bhittiriva mahAvidehavezmanaH // 410 // yugmam // emanuM AyuSya utkarSataH pUrAM be palyopamanuM che; ane jaghanyataH be popama karatAM palyopamanA asaMkhyamA bhAga jeTaluM cUna che. 405. ee haMmezAM chaThTha chaThThane pAraNe phakta bora jeTalo AhAra le che. vaLI eonAM zarI. 2bhA me sone 24yAvIza pRSTa4244 che. 406. eo cosaTha divasa paryanta potAnI saMtatinuM pAlanapoSaNa karI mRtyu pAmI svargeja jAya che. vaLI tyAM haMmezAM suSamA kALa varte che. 407. e kSetrano prabhAva, tyAMnA manuSyonuM baLa saMghayaNa Adi sarvavAnAM hemavata kSetranAthI anantama paryAya . 408. e pramANe harivarSa kSetranuM svarUpa kahyuM. have A harivarSakSetranI uttara dizAe cheDApara niSadha nAmane rakta suvarNane parvata che. te cAraso yojana UMco che, ekasa ejana pRthvImAM khuMcele che ane beu cheDe samudrane aDIne rahe che. vaLI te jANe mahAvidehakSetrarUpI gharanI dakSiNa taraphanI eka bhIMta hAyanI mevA. 408-410. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] trIjA varSadhara parvata * niSadha' nI hakIkata / (247) yojanAnAM sahasrANi SoDazASTau zatAni ca / dvicatvAriMzadADhyAni viSkambho'sya kalAdvayam // 411 // trayastriMzatsahasrANi saptapaMcAzatA yutam / zatamekaM saptadaza kalAzca niSadhe zaraH // 412 // yojanAnAM sahasrANi caturnavatireva ca / SaTpaMcAzaM zatamekaM pratyaMcAsya kalAdvayam // 413 // lakSaM caturvizatizca sahasrANi zatatrayam / SaTcatvAriMzatopetaM dhanuHpRSTaM kalA nava // 414 // viMzatizca sahasrANi paMcaSaSTiyutaM zatam / sArddha kalAdvayaM jJeyaM bAhAsyaikaikapArzvataH // 415 // koTInAM zatamekaM dvicatvAriMzacca koTayaH / catuHpaMcAzaJca lakSAH SaTSaSTizca sahasrakAH // 416 // saikonasaptatiH paMcazatI tathAdhikAH klaaH| aSTAdazAsya prataragaNitaM bhUvi kIrtitam // 417 // yugmam // saptapaMcAzatsahasrAH koTInAM koTayaH parAH / aSTAdaza tathA lakSAH SaTSaSTiratha copari // 418 // ene " viSkabha" soLahajAra AThaso beMtALIza jana ne be kaLA che. 411. enuM zara" tetrIza hajAra ekase satAvana jana ane sattara kaLA che. 412. enI "jyA " cArANuM hajAra ekase chapana jana ane be kaLA che. 413. enuM dhanupRSTa eka lAkha vIza hajAra traNa chaMtALIza jana ne nava kaLA jeTaluM cha. 414. enI beu bAjunI be "bApA" pratyeka vIza hajAra ekaso pAMsaTha jana ane aDhI OMA cha. 415. enuM pratararUpa gaNita ekabe tALIza koDa cApana lAkha chAsaTha hajAra pAMcaso ogahoter yona mane mahAra se che. 411-417. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248) lokaprakAza / [ sarga 16 sahasrANi yojanAnAM saptaviMzatireva ca / zatAni nava saikonAzItInyatra bhavet dhanam // 419 // yugmam // siddhAyatanakUTaM ca dvitIyaM niSadhAbhidham / harivarSAbhidhaM kUTaM pUrvavidehasaMjJakam // 420 // harikUTaM dhRtikUTaM zItodAkUTamityapi / aparavidehakUTaM kUTaM ca rUcakAhvayam // 421 // niSadhe nava kUTAni zreNyA sthitAni pUrvavat / zrAdye caityaM devadevyo'nyeSu kUTasamAbhidhAH // 422 // vizeSakam / tigiMchistu pauSparajastatpradhAna iha hRdaH / tigichinAmA catvAri sahasrANyayamAyataH // 123 // vistIrNazca dve sahasre udviddho dazayojanIm / padmahadasamasaMkhyaiH padmaH saMzobhito'bhitaH // 424 // viSkambhAdi tu padmebhyastebhya eSAM caturguNam / yathAtra syAnmUlapadmaM catuyojanasammitam // 425 // vaLI enuM "ghana sattAvana hajAra ne aDhAra kroDa, chAsaTha lAkha, satyAvIza hajAra, nava egayAethI yejana jeTaluM che. 418-19. sA niSadhapatane (1) siddhAyatanaTa, (2) niSaSaTa, (3) rivarSayUTa, (4) pUrva vi. DaTa, (5) rikUTa, (1) tiTa, (7) zItohADreTa, (8) 2052vidveTa mane (6) 3245ttema nava zikharo che ane te pUrvavatu zreNibaddha rahelAM che. emAM pahelA zikhara para eka caitya cha bhane zeSa 852 zimazana 4 nAbhavAmA pahevAmAnA nivAsa cha. 420-422. tigichi eTale puSkaraja pradhAnapaNe hAvAthI tibiMchi kahevAte eka draha ahiM Avelo che. te cAra hajAra jana lAMbo, be hajAra yeAjana pahoLe ane daza ejana uDe che. e drahamAM cediza padmadrahanA jeTalAM ja ane vaLI suMdara kamaLa zebhI rahyAM che. 423-424. e kamaLonI pahoLAI vagere padmadrahanA kamaLAthI cAra gaNe che. dAnta tarIke A sarovaranuM mULa kamaLa . te pelA karatAM racAragaNu athatu cAra ejananuM che. 425. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka harisalilA ane zItodA nadIonuM varNana / (249) bhavanaM mUlapadme'tra zrIdevIbhavanopamam / dhIdevI svAminI tasya saikapalyopamasthitiH // 426 // dAkSiNAtyatoraNena tigichidato'mutaH / taTinI harisalilA nirgatA dakSiNAmukhI // 427 // yojanAnAM sahasrANi saptopari zatAni ca / catvAri caikaviMzAni kalAM ca parvatopari // 428 / / gatvAsau harisalilAkuNDe patati parvatAt / dakSiNena toraNena tasmAnirgatya kuNData; // 429 // harivarSapUrvabhAgaM vibhajantI dvidhA kila / ekena yojanenArvAk gandhApAtidharAdharAt // 430 // calitA prAGmukhIbhUya vizati prAcyavAridhau / SaTpaMcAzacchaivalinIsahasraH parivAritA // 431 // kalApakam / / pramANaM jibikAkuNDadvIpapravAhavRddhigam / harikAntAsamaM sarvaM jJeyamatrAvizeSitam // 432 // uttarAhatoraNena tigichihradatastataH / zItodeti nirjhariNI nirgatottarasanmukhI / / 433 / / A drahanA mULa kamaLamAM paNa zrIdevInA bhavana jevuM eka bhavana che. emAM eka pa5mnaa mAyupyavANI yA hevI' nu svAmitva cha. 426. e tibiMchi drahanA dAkSiNAtya tAraNamAMthI harisalilA nAmanI nadI nIkaLe che. nIkachaLIne dakSiNa tarapha sAta hajAra cArase ekavIza ceAjana ane eka kaLA jeTaluM parvatapara pharI, tyAMthI harisalila nAmanA kuMDamAM paDI, emAMthI pAchI dakSiNa taraphanA tAraNamAMthI nIkaLI, vahetI vahetI pUrva harivarSakSetrane be bhAgamAM vaheMcI nAkhI, "gaMdhApAti" parvatathI eka jana pramANu dUra ne dUra rahI, pUrva tarapha vaLaNa laI, mArgamAM AvI maLelI chapana hajAra nahI mAnA parIvAra sAthe pUrvasabhudrane bhaNe cha. 427-431. enA dhodha, kuMDa, dvIpa ane pravAhanI vRddhi saMbaMdhI sarva svarUpa leza paNa pheraphAra vinA harikAMtAna dIvatuM samajavuM. 43ra. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (250) lokprkaash| [sarga 16 prAguktamAnamullaMghya kSetraM kSitidharopari / zItodAkuNDe patati vajrajiDhikayA nagAt // 434 // yugmam // kuNDAdasmAdauttarAhatoraNenottarAmukhI / yAntI kuruhRdAn paMca khaleva kurvatI dvidhA / / 435 // nadIsahastraizcaturazItyA pathyAzritA kramAt / yAntI devakuruprAnte bhadrasAlavanAntare // 436 // yAvaddvAbhyAM yojanAbhyAM sumeruH dUrataH sthitaH / tAvattatsaMmukhA yAtA kAmukIva rasAkulA // 437 // vakSaskAragirevidyutprabhasyAdhovibhAgataH / parAvRttA pazcimAto lajitevAbhisArikA // 438 // dvedhAparavidehAMzca kurvatI saritAM zritA / aSTAviMzatyA sahasrairekaikavijayodgataiH // 439 // zritAmbhodhipraveze ca mUlataH sarvasaMkhyayA / nadInAM paMcabhiH lakSaiH sadvAtriMzatsahastrakaiH // 440 // adho jayantadvArasya vibhidya jagatItaTam / praviSTA pazcimAmbhodhau zItodAkhyA mhaandii||441|| kulakam // A tigichi drahanA uttara taraphanA toraNamAMthI zItAdA nAmanI nadI nIkaLe che ane uttara tarapha vahe che tathA pUrve kahyuM che eTaluM parvatapara pharIne tyAMthI dhodharUpe zItAdA kuMDamAM paDe che. tyAMthI enA uttara taraphanA toraNamAMthI nIkaLI uttara tarapha vahetI prapaMcI mANasanI peThe (uttara) kurUkSetranA pAMca drahone dvidhA bhedatI, mArgane viSe AvI maLelI corAzI hajAra nadIone sAthe laI anukrame devakurUkSetrane cheDe bhadrazALavanamAM pahoMcatAM pahoMcatAM, sumerU parvata be yejana dUra hatAM sudhI kAmAtura strInI peThe tenI sanmukha jaI, vidyu--bha nAmanA vakSaskAra parvatanA nIcenA bhAgathI, lajita abhisArikAnI peThe pAchuM vaLaNa laI, apara videhane be bhAgamAM vaheMcI, akeka vidyamAMthI nIkaLI AvI maLelI aThyAvIza aThyAvIza hajAra nadIone sAthe laI, e rIte cheka mULathI AraMbhIne samudramAM bhaLatAM sudhI ekaMdara pAMca lAkha batrIsa hajAra nadIenA parIvAra sahita vahetI vahetI yanta dvAranI nIce jAtInA keTane bhedI Akhare e mahAnadI pAzcama samudramAM bhaLe che. 433-441. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] emanA kuMDa, dvIpa vagere / zItAnadInI hakIkata / paMcAzadyojanAnyasyA viSkambho hRdanirgame / ekaM yojanamudvedhaH sa kuNDanirgamAvadhi / / 442 // vyAse'zItizca vardhante dhanUMSi pratiyojanam / tat paMcayojanazatavyAseyaM vArdhisaMgame // 443 // tatrodvedha yojanAni dazaitasyAzca jihnikA / paMcAzadvistRtA dve ca yojane medurAyatA // 444 // catvAri yojanazatAnyazItizca tathopari / kuNDasyAyAmaviSkambhau dazodvedhazca kIrttitaH // 445 // catuHSaSTiyojanAni dvIpo'syA vistRtAyataH / yojanArddhamudrito'bhyo gaMgAvat bhavanAdikam // 446 // zItopyevaM nIlavato nirgatA kesarihRdAt / zItAkuNDe nipatyAtaH prasthitA dakSiNAmukhI // 447 // prAgadvidadhatI dvedhA paMcottarakuruhRdAn / nadIsaha traizcaturazItyodakkurugaiH zritA // 448 // ( 251 ) prAptottarakuruprAnte bhadrasAlavanaM kramAt / saMprAptA yojanAbhyAM dvAbhyAM mandarabhUdharam // 449 // kuMDamAM paDatAM agAu enI uMDAi eka ceAjananI che. vaLI drahamAMthI nIkaLatI vakhate enI paheALAi pacAsa yAjananI kahI che, je tyArapachI pratyeka yAjane eMzI eMzI dhanuSya vadhatAM vadhatAM chevaTa samudramAM bhaLatI vakhate pAMcaseA yeAjana thAya che. vaLI te sthAne enI uMDAi paNa vadhIne daza ceAjana thayelI hAya che. vaLI enA dheAdha pacAsa ceAjana paheALA ane meyo laDo che. 442-444. kuMDanI laMbAi paheALAi cArasA eMzI yeAjana che ane uMDAi daza yeAjana che. 445. dvIpanI laMbAI paheALAi ceAsa ceAjana che ane enI jaLa uparanI uMcAi aradhe yeAjana che, te para bhavana vagere che te sarva gaMgApramANe jANavAM. 446. eja pramANe nIlavAna patanA kesarI nAmanA drahamAMthI vaLI zItA nAmanI nadI nIkaLe Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252) lokaprakAza / [ sarga 16 girermAlyavato'dhastAt prasthitA puurvsNmukhii| dvedhA vidadhatI pUrvavidehAn pathi cAzritA // 450 // aSTAviMzatyA sahasrairekaikavijayodgataiH / nadInAM paMcabhirlakSaiH sadvAtriMzatsahasrakaiH // 451 // sarvAgreNeti saMyuktA vibhidya jagatItaTam / dvArasya vijayasyAdho vizati praacyvaaridhim||452|| kulkm|| asyA vArdhipravezAntamArabhya hRdanirgamAt / zItodayA samaM sarva jJAtavyamavizeSitam // 453 // iti niSadhaparvataH prasaMgAt zItAsvarUpaM ca // himavatA mahatA ca kanIyasA jaladhinA niSadhena ca yat tridhA / tadiha dakSiNapArzvamihoditam bahuvidhaM niytaaniytaarkaiH|| 454 // che. nIkaLIne vahetI vahetI zItAkuMDamAM paDe che. vaLI tyAMthI pAchI nIkaLI dakSiNa sanmukha vahI pUrvavat pAMca uttarakurUdrahone be be vibhAgamAM vaheMcatI uttarakurUnI corAzA hajAra nadIone sAthe laI, bhadrazALavanamAM jaI, maMdarAcaLathI be ejanane cheTe mAlyavAna parvatathI nIce utarI, pUrva sanmukha cAlatI, vaLI pUrva videhane be vibhAgamAM vaheMcatI, mA mAM akekA vijyamAMthI nIkaLelI aThayAvIza aThayAvIza hajAra nadIone sAthe laI, evI rIte samagrapaNe pAMca lAkha batrIza hajAra nadIonA parivAra sahita vijayadvAranA nIya gatIno taTamahIne pUrva samudramANe cha.447-452. A "zItA" nadInuM, drahamAMthI nIkaLavAthI te cheka samudramAM bhaLavA sudhInuM samagra vRttAnta leza paNa taphAvata vinA zItadA nadInA vRttAnta jevuM che. 453. e pramANe niSadhaparvatanuM, ane prasaMgane laIne kaheluM zAnadInuM svarUpa jANavuM evI rIte mahA himavaMta ane kSudra himavaMtathI tathA samudra ane niSadha parvatathI traNa traNa vibhAga paDelA hovAne lIdhe tathA niyatAniyata ArAone lIdhe bahuvidha-evA A dakSiNa bAjunA bhAganuM varNana karyuM . 454. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] moLamA sarganI pUrNAhati / (253) vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSa drAjazrItanayo'taniSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame so nirgalitArthasArthasubhagaH pUrNaH sukhaM SoDazaH // 455 // // 455 // iti SoDazaH srgH| akhila vizvane Azcarya pamADI rahI che kIrti jemanI evA zrIkAtivijayavAcakanA antavAsI tathA mAtA rAjazrI ane pitA tejapALanA suputra-evA vinayavijayajIe jagatanA nizcita svarUpepara dIpaka samAna prakAza pADavAne racelA A granthane, emAM varNavelA arthanA samUhathI manahara-e sAme saga nirvine saMpUrNa thaye. soLamo sarga samApta. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptadazaH sargaH / madhye dvayorvatayornIlavanniSadhAkhyayoH / bhAtyAyatacaturastraM kSetraM mahAvidehakam // 1 // sarvakSetragurutvAt mahApramANAMgajanayutatvAt vA / idamuta mahAvidehAbhidhasurayogAt mahAvidehAkhyam // 2 // trayastriMzadyojanAnAM sahasrANi ca SaTzatI / yuktA caturazItyAsya vyAsaH kalAcatuSTayam // 3 // varSavarSadharAdrINAmanyeSAM tu jinezvaraiH / antyapradezapaMktiryA sA jIveti nirUpitA // 4 // asminkSetre punarmadhyapradezapaMktirAyatA / sA pratyaMcA bhavet pUrNalakSayojanasammitA // 5 // tatazcApekSya tAM jIvAM dhanuH pRSTadvayaM bhavet / tatraikaM daciNAbdhispRguttarAdhizritaM param // 6 // sarga 17 mo. nIlavAna ane niSadha parvateAnI vacce mahAvideha nAmanuM cArasa kSetra Avelu che. 1. sarva kSetrAmAM nhotu hAvAthI athavA enA mahAvideha nAmanA adhiSTAyaka deva hAvAthI athavA mhoTA zarIravALA manuSyA tyAM vasatA hovAthI enu* mahAvideha evuM yogya ja nAma pAlu che. 2. 3 e kSetranA * viSNubha ' tetrIzahajAra chase cArAzI yAjana ane cAra kaLA che. 3. anya kSetrA ane vadhara parvatAnA tA anya pradezanI 5ktine jinabhagavAne e ' usI che. 4. jIvA paraMtu A kSetramAM tA madhyapradezanI pakti lakhAyalI che te purA eka lAkha yAjananI paMDita 'vA' thaze. pa. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ) cothu mahAvidehakSetra / enuM vistRta varNana / ( 255) evaM zaro'pi dvividho dakSiNottarabhedataH / pUrvAparaivaM bAhApi pratyekaM dvividhA bhavet // 7 // lakSArdhaM yojanAnyasya vizikhau dakSiNottarau / dAkSiNAtyetaradhanuHpRSTamAnamatha bruve // 8 // aSTapaMcAzatsahasrAdhikaM yojanalakSakam / zataM trayodazayutaM sArdhAH kalAzca SoDaza // 9 // sahasrAH SoDazazatAnyaSTau tryazItirekikA / bAhA trayodaza kalAH kalAturyAMzasaMyutAH // 10 // zatAni trINi koTInAM koTayaH sptviNshtiH| lakSAzcaturdaza tathA sahastrANyaSTasaptatiH // 11 // paMcabhizcAbhyadhikAni yojanAnAM zatAni SaT / kalAdvayaM ca vikalA ekAdaza tathopari // 12 // etanmahAvidehasya gaNitaM pratarAtmakam / bhavyalokopakArAya tatvavidbhinirUpitam // 13 // vizeSakam // mahAvidehakSetraM taccaturdhA varNitaM jinaiH / pUrvAparavidehAzca dvividhAH kuravastathA // 14 // ane tethI te jIvA' nI apekSAe be dhana pRSTha thayAM: eka dakSiNa samudrane jaIne aDe che e, ane bIjuM uttara samudrane aDe che e. 6. e ja pramANe "zara" paNa be thaze. eka upara taraphanuM ane bIju dakSiNa taraphanu. tevI rIte pratyeka 'bAhA paNa pUrva taraphanI ane pazcima taraphanI-ema be prakAranI thAya che. 7. eka uttarataraphanuM ane bIjuM dakSiNa taraphanuM ema, beu "vizikha" eTale "zara" pacAsa hajAra ejananA che. ane enA, dakSiNa ane uttara taraphanA dhanupRdanuM pramANa eka lAkha aThAvana hajAra ekase tera jana ane sADAseLa kaLA che. 8-9 enI pratyeka bAhA" soLahajAra AThaso vyAzI jana ane savAtera kaLA che. 10. A mahAvidehakSetranuM "prataragaNita traNaso satyAvIza koDa rauda lAkha aDacetera hajAra chaze pAMca ejana, be kaLA ane agyAra vikaLA che. 11-13, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 256 ) lokaprakAza / tatra meroruttarasyAmuttarAH kuravaH smRtAH / gandhamAdana sanmAlyavatorantargirIndrayoH // 15 // dakSiNasyAM punardevakuravaH surabhUbhRtaH / vidyutprabha saumanasagajadantanagAntare // 16 // merozca pUrvataH pUrvavidehAH parikIrtitAH / tathApara videhAzca meroH pazcimataH smRtAH // 17 // zItayA saritA pUrvavidehA vihitA dvidhA / kRtAH zItodayApyevaM dvidhAparavidehakAH // 18 // aSTau pUrvavideheSu zItottarataTe kila / bhavanti vijayAzcakrijeyaSaTkhaNDalacitAH // 19 // antarnadIbhistisRbhirvakSaskArAcalestathA / caturbhiH kRtasImAno bhavantItyevamaSTa te // 20 // zItAyA dakSiNataTe tathaiva vijayASTakam | zraSTASTau vijayA evaM zItodAkulayorapi // 21 // A mahAvideha kSetra cAra bhAgamAM heMcAyalu ; (1) pUrvavideha, (2) pazcimavideha, (3) uttara3 bhane (4) 6153. 14. merUnI uttara taraphanA bhAga-e uttarakurU. te gaMdhamAdana ane mAlyavAna patAnI vayye che. 15. [ sarga 17 merUparvatanI dakSiNa taraphnA bhAga-te devakuph. e vidyutprabha ane sAmanasa nAmanA e gajada ta patAnI vacce che. 16, vaLI merUparvatanI pUrvadizAmAM pUrvavideha, ane pazcima dizAmAM pazcimavidehu che. 17. have pUrvavidehanA' zItA ' nIvaDe e vibhAga thAya che, ane pazcimavidehanA 'zI 'tAhA' nahI vaDe meM vibhAga thAya che. 18. pUrvavidehamAM zItA nadIne uttara taTe, cakravatIne jItavA paDe che e che khaDathI lakSita mAvinyo che. 18. traNa antara nadIe ane cAra vakSaskAra parvatA-Ama sAta sImA thai eTale vijaye sAha thayA 20. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mahAvidehanA ' adholokagrAma' nI hakIkata | pUrvArdhe ca videhAnAM mahI karatalopamA / tato nadyadrivijayAH samazreNyA sthitA iha // 22 // parArdhe tu dharaNI viyoginIva hIyate / samabhUmaiH samArabhya pazcimAyAM kramAttataH // 23 // vijaye nalinAvatyAM vaprAkhye cAntavarttinaH / sahasraM yojanAnyugaDA grAmA bhavanti kecana // 24 // yugmam // ( 257 ) tato'dholaukikagrAmA iti te khyAtimaiyaruH / teSAmante sthitA bhUmibhittI rodhumivArNavam / / 25 / / tatraiva jagatIbhittirjayantadvArarAjitA / UrdhvaM sthitAdhogrAmANAM didRkSuvi kautukam // 26 // zItodApi svIsvabhAvAdivAdhogAminI kramAt / yojanAnAM sahasre'bdhi yAti bhittvA jagatyadhaH // 27 // zItA nadIne dakSiNataM paNa e ja rIte ATha vijayA che. evI ja rIte vaLI zItAdA nadInA beu taTapara ATha ATha vijaceA che. 21. pUrva taraphanA (ardha) videhamAM jamIna huthaLI jevI sapATa che. tethI tyAM nadIo, pa vatA ane vijaye samazreNIe rahelA che. 22. , paNa pazcima taraphanA vidruhumAM tA jamIna vicAginI strInI paDe kSINa thatI taiya che. eTale sapATa bhUmithI AraMbhIne pazcima tarapha jatAM chevaTe 'nilanAvatI ' tathA ' vapra nAmanA vijrayAmAM chevADe AvelAM keTalAMka gAme tA hajAra hajAra yeAjana jeTalA nIcANamAM che. ane tethI eA adhAlAkagrAma--e nAmathI prasiddha che. A gAmAne cheDe jANe samudrane rokI rAkhavAne mATe bhIMta hAyanI evI jamIna che. 23--25. tyAM ja jayanta nAmanA daravAjAthI suzAbhita evA * jagatInA kATa ' Avela che. a jANuM adhAgrAmanA kotuka jovA mATe uMce ubhA rahyA hAyanI ema lAge che. 26. zItAdA nadI paNa jANe strIAnA evA svabhAvane lIdheja hAyanI ema adhAgamana karatI karatI eka sahasra yAjana jeTale nIcANa 'jagatI" nA adhAbhAgane bhedIne samudrane maLe che. 27, Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| ( 258) [ sarga17 evaM ca pazcimArdhasya kramanimnA kSitirbhavet / kUpakozasamAkarSivRSagantavyabhUriva / / 28 / / tato nimnanimnatarA bhavanti samabhUtalAt / tatratyA vijayA: zailAH saritazca yathottaram // 29 // mAlyavadgajadantasya pUrvato vijayo bhavet / kacchAkhyastasya pUrvAnte sImakRccitraparvataH // 30 // tataH sukacchavijayastasyApi sImakAriNI / gAhAvatI nAma nadI mahAkacchastataH param // 31 // vijayasyAsya pUrvAnte bahmakUTAbhidho giriH| kacchAvatIti vijayastataH paramudIritaH // 32 // hRdAvatI nadI tasya maryAdAkAriNI tataH / zrAvarttavijayo'syAnte nalinIkUTaparvataH // 33 // maMgalAvartavijaya etasmAtpUrvato bhavet / tasya vegavatI nAma nadI sImAvidhAyinI // 34 // vijayaH puSkalaH tasyAH pUrvatastasya sImakRt / ekazailagiristasmAdvijayaH puSkalAvatI // 35 / / A pramANe pazcimavidehanI bhUmi kuvAmAMthI kAsa kheMcanArA baLadane oLaMgavI paDatA bhUminI piThe krame krame nIcI nIcI thatI jAya che ethI tyAMnA vijaye, nadIo ane parvato sapATa bhUtaLathI uttarottara nIcAM nIcAM che. 28-29. mAlyavAna gajadaMtanI pUrva dizAe "ka" nAmano vijaya che. ene pUrvane che. citra parvata sImA bAMdhI rahelo che. 30. enI pachI "suka " nAme vijaya che ane ene sImADe * gAhAvatI' nAmanI nadI che. tyArapachI "mahAka" nAmane vijaya Ave che ene AmAMDa brahmaTa parvata Avelo che. enI pachI "kacchAvatI nAmanA vijaya Ave che enI maryAdA bAMdhanArI hRdAvatI nAmanI nadI che. te pachI " Avarta' nAmano vijaya Ave che ane mATe " nalinIkaTa' nAme parvata che. enI pachI vaLI maMgAvata nAmano viya Ave che ene sImADe vegavatI nAmanI nahI 9.31-36. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mahAvidehanA batrIya vijayonI hakIkata / ( 259) vijayasmin vijayate sImandharajino'dhunA / jagahInakaraH puNyaprakarSaprApyadarzanaH // 36. / / tataHparaM vanamukhamityevaM vijayASTakam / zItAyA uttarataTe paryante vanarAjitam // 37 // tatsaMmukhaM vanamukhaM zItAyA dakSiNe taTe / tasmAtpazcimato vatsanAmA vijaya aahitH|| 38 // bAhunAmA jinaH zrImAn vijaye'smin virAjate / surezvarakarAmarzerasakRnmasRNakramaH // 39 // trikUTaH parvato'syAnte suvtsvijysttH| taptA nAmAntaranadI tasya sImAvidhAyinI // 40 // tato mahAvatsanAmA vijayo'sya ca sImani / zailo vaizramaNakUTastasya pazcimataH punaH // 41 // vatsAvatIti vijayastasya sImAvidhAyinI / nadI mattA tataH pratyag ramyAkhyo vijayastataH // 42 // tyArapachI "puSkaLa" nAmane vijaya che-ene sImADe ekala parvata Avelo che. enI pachI "puSkalAvatI' nAmano viya Ave che-jemAM atyAre, pUrAM puNya karyA hoya teja darzana thAya evA ane jagatano aMdhakAra dUra karavAmAM sUryasamAna zrI sImaMdhara tIrthaMkara vicare che. e pachI vanamukha Ave che. 35-36. A pramANe AThe vija che. eo zatA nadIne uttara kinAre AvelA che ane emanA paryanta bhAgamAM vaLI suzobhita vana AvI rahelAM che. 37. enI sanmukha, zItA nadIne dakSiNataTe vanamukha che. enI pazcime "vatsa' nAmano vijaya che-jemAM atyAre, Idro suddhAM jemanA caraNanI sevA karI rahelA che evA, zrImAna bAha nAme tIrtha 42 viyare . . vibhayane sImA triTa' naamne| parvata che. tyArapachI 'suvatsa' nAmanA viya Ave che ene mATe "tatA' nAmanI atara nadI AvI che, 38-40, - tyArapachI "mahAva' nAmane vijaya che-ene sImADe vaizramaNa nAmano parvata che. enI pazcima 4 vasAvatI' nAmane vijaya che-enI sImA mattA nAmanI nadIthI baMdhAyelI che. enI pachI * 2mya ' nAme vijaya che, jenI sImA aMjana nAmanA parvatathI baMdhAykssii cha.41-42. . Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (260) lokaprakAza / / sarga 17 aMjanAdiramuSyAnte ramyako vijayastataH / unmattAkhyA nadI tasyA vijayo ramaNIyakaH // 43 // mAtaMjanagiristasya sImnyatho maMgalAvatI / vijayo'sya ca sImAyAM giriH saumanasAbhidhaH // 44 // ___ asya pazcimato devakuravastadanantaram / girividyutprabhanAmA gajadantAkRtiH sthitaH // 45 // tasya pazcimataH pakSmavijayaH prikiirtitH| tato'GkApAtI kSitibhRt supakSmo vijysttH|| 46 // tataH kSIrodAkhyanadI mahApakSmAbhidhastataH / vijayo'nte'sya ca pakSamapAtIti kSitibhRdbhavet // 47 // pakSmAvatIti vijayaH kathitastadantaram / zItastrotA nAma nadI tasya sImAvidhAyinI // 48 // tasyAH pazcimata: zaMkhavijayo'nte'sya rAjate / zrAzIviSagiristasmAdvijayo nalino'grataH // 19 // nadyantarvAhinI tasya maryAdAkAriNI bhavet / tasyAH pazcimataH khyAto vijayaH kumudAbhidhaH // 50 // tyAra pachI ramyapha nAme vijaya Ave che-enI sImA bAMdhanArI unmattA nAmanI nadI che. te pachI ramaNika nAme vijaya Ave che-enI sImAmAM 8 mAtaMjana" parvata che. pachI " maMgaLAvtii' vikSya mAvecha-menI sImAmA saumanasa parvata cha. 43-44. * A seminasa parvatanI pazcime devakupha" che. tyArapachI gajadaMtanA AkArane "vidhutrabha" parvata Ave che. enI pazcime 'padma " nAmane vijaya che--jene cheDe "aMkApAtI' parvata che tyAra pachI "cupakSama" nAme vijaya Ave che-jene cheDe kSIradA nAme nadI che. pachI "mahApama" nAme vijaya che-jene sImADe "papAtI" nAmano parvata AvI rahyo che. te pachI padmAvatI nAmane vijaya che, jenA sImADAmAM zItasrotA nadI AvI che. 45-48. - zItaRotAnI pazcime zaMkha nAme vijaya che-enI sImA "AzIviSa' parvatathI baMdhA yalI che. tyAra pachI "nalina" nAme vijaya che-enI maryAdA antarvAhinI nAme nadIthI baMdhA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mahAvidehanA batrIza vijayonI hakIkata / (261) sukhAvaho giristasya maryAdAkArako bhavet / tataH paraM ca nalinAvatIti vijayo mataH // 51 / / namasyate sukRtibhiH subAhurjagadIzvaraH / / vijaye viharannasmin zatakratuzatastutaH // 52 / / zItodAdAkSiNataTAzritaM vanamukhaM tataH / tatsaMmukhaM vanamukhaM zItodottarakUlajam // 53 // vanasyaitasya pUrvasyAM vijayo vapranAmakaH / pUrvatastasya candrAkhyo vakSaskAragirirbhavet // 54 // vijaye viharatyasmin yugaMdharajinezvaraH / adhunA dezanAsAraiH punAno bhavyamaNDalam / / 55 // tataH suvapravijayastato nayUmimAlinI / tato mahAvapranAmA vijayaH kathito jinaiH // 56 // tataH sUro nAma giristato vaprAvatI bhavet / vijayo'nte'sya gambhIramAlinI kathitA nadI // 57 // yelI che. enI pazcime "kumuda" nAme vijaya -enI sImA sukhAvaha" nAme parvata bAMdhI rahyA che. tyAra pachI " nalinAvatI' nAmane vijaya Ave che, jemAM seMkaDo Indro jemane evI rahyA che ane puNyazALI prANIo namana karI rahyA che evA zrIsubAhujina vartamAna kALe vicarI rahyA che. 49-para. - tyAra pachI zItadA nadInA dakSiNa taTapara vanamukha Ave che ane enI sanmukha enA uttara taTapara paNa vanamukha che. 53, A vananI pUrva dizAmAM vadha" nAme vijaya che, ane enI paNa pUrve " candra" nAmane vakSaskAra parvata Avelo che. 54. on e "vadha nAmanA vijayamAM hAlamAM upadezAtmaka tatvo saMbhaLAvI bhavyajanene pavitra karatA zrIyugadharajina vicare che. 55. te pachI suvapravijaya ane UrmimAlinI nadI Ave che. tyArapachI mahAvapra nAme vijaya ane sura nAmanA parvata Ave che. te pachI " vaprAvatI' vijaya ane ene cheDe gaMbhIramAlinI nahI mAvI 2 .56-57. . Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 262) lokaprakAza / [sarga 17 tatazca valguvijayastato nAgAbhidho giriH / tataH suvalguvijayastatazca phenamAlinI // 58 // syAdantaranadI tasyA gandhilo vijayaH paraH / tatogiridevanAmA tatazca vijayaH kila // 59 // syAt gandhilAvatI nAmnA tatazca gndhmaadnH| gajadantagiristasmAduttarAH kuravaH praaH|| 60||yugmm // evaM ca kacchaH sukacchazca mahAkacchaH kacchAvatIti ca / zrAvo maMgalAvartaH puSkalaH puSkalAvatI // 61 // vatsaH suvatsazca mahAvatso vatsAvatIti ca / ramyo ramyakaramaNIyau maMgalAvatIti ca // 2 // pakSmaH supakSmazca mahApakSmaH pakSmAvatIti ca / zaMkhazca nalinazcaiva kumudo nalinAvatI // 63 // vapraH suvaprazca mahAvapro vaprAvatI tthaa|| valguH suvalgurvijayo gandhilo gandhilAvatI // 64 // dvAtriMzadete vijayA: kacchAdyAH smRSTitaH kramAt / mAlyavadgajadantAdrerArabhyAgandhamAdanam // 65 // tyArapachI "vaSNu" vijaya ane "nAga parvata Ave che. te pachI "suvazuM"vijaya ane ane cha nimAlinI' nahI AvI hI cha. 58. tyArapachI "jila" nAmano vijaya ane ene che ke " deva" nAmano parvata Avela che. vaLI enI pachI gandhilAvatI vijaya ane ene che dhamAdana" nAme gajAMtaparvata ubho 7.58-10. tyA2pachI - uttara3 ' kSetra Ave che, bhane sevA zate (1) 427, (2) su427, (3) mAcha, (4) 42chAvatI, (5) bhArata, (6) bhAvata, (7) pu.48, (8) pusAvatI, (6) vatsa, (10) suvAsa(11) bhaDAvAsa,(12) vatsApatI, (13)2bhya, (14)2nya, (15) 2maNIya, (16) mAtI, (17) 568, (18) supakSabha, (18) mahA56ma, (20) 5bhAvatI, (21) , (22) nadina, (23) zubhuha, (24) nasinAvatI, (25) , (26) suSapra. (27) bhaDA, (28) prAvatI, (28) , (30) Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e. vijayAno viSkaMbha vagaire ane enI samajuti / dvAviMzatiH zatAnISazyUnAni ca trayodaza / yojanAnIha viSkambhaH sarveSu vijayeSvatha // 66 // sahasrANi SoDazaiSAmAyAmaH paMcabhiH zataiH / yojanAnAM dvAnavatyA cADhyAni dvikalADhyayA / / 67 / / antarnadInAM sarvAsAM vakSaskAramahIbhRtAm / sarveSAmapyasAvevAyAmo jJeyo vicakSaNaiH // 68 // atrAyamAmnAyaH / zItAzItodayorvAddhipraveza eva yadyapi / viSkambhaH syAdyojanAnAM pUrNapaMcazatAtmakaH // 69 // hIno hInataro'nyatra tathApyubhayakUlayoH kacchAdInAM vijayAnAM samIpe ramaNocitau // 70 // dvau dvau tayoH staH ramaNa pradezau tadapekSayA / sarvatrApyanayorvyAso bhAvyaH paMcazatAtmakaH // 71 // vizeSakam // tato videhaviSkambha zItAvyAsena varjite / ardhite'ntarnadIvakSaskArAdrivijayAtatiH // 72 // ( 263 ) suvaSNu, (31) gandhila ane (32) gandhilAvatA-a batrIza vijayA mAlyavAna nAmanA gajata pa tathI Ara bhIne gandhamAdana parvata sudhImAM AvelA che. 61-65. e batrIze vijayAnA vidhdhabha be hajAra asA ne tarayojanamAM kaMika nyuna che; ane emanI laMbAi soLahAra pAMcasA bANu yojana ane be kaLA' che. 66-67. vaLI sarva antara nadIo tathA sarva vakSaskAra parvatAnIlabAi paNa eTalI ja samaTavI. 68. e samajaNa A pramANe gItA ane gItAdA nadIonA vikhuMbha samudrane maLatI vakhate saMpUrNa pAMcaso yojana che ane bIjI jagyAe ethI ghaTatA ghaTatA che, tApaNa 'kaccha ' vagere vijayAnI samIpamAM eka taTapara amane joie evA ramaNapradeza che e apekSAe sarva sthaLe emanA byAsa pAMcasA yejana gaNavA. ane tethI zItAnA byAsa bAda karatAM videhane jeTalA vidhdhabha rahe tenu aradhAaradha karatAM je Ave te antaranaDhI tathA vakSaskAra tathA vija yonI aMgAI yAnI | (338840440 500 0 ) - 2012582024068-72. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 264) lokaprakAza / [ sarga 17 ete ca vijayAH sarve vaitADhayairvihitA dvidhA / pUrvAparAyatatayA sthitaiH rajatakAntibhiH // 73 // svarUpato'mI bharatavaitADhayasya sahodarAH / zrAyAmatazca vijayaviSkambhasadRzA ime // 74 // samakSetrasthitezcaiSAM dhanurbAhAdyasambhavaH / mUlAdUrdhvaM yojanAnAM dazAnAM samatikrame // 75 // eSu dve khecarazreNyau tayovidyAbhRtAmiha / purANi paMcapaMcAzat pratyekaM pArzvayordvayoH // 76 // yugmam // tataH punaryojanAnAM dazAnAM samatikrame / zakrezAnAbhiyogyAnAM dve zreNyau pArzvayoIyoH // 77 // tatrApi zItAyA dakSiNataTe vaitADhayAH vijayeSu ye / tatrAbhiyogyazreNyo yAstAH saudharmasya vajriNaH // 78 // zItAyAzcottarataTe vaitADhyAH vijayeSu ye / tatrAbhiyogyazreNyo yAstA IzAnasurezituH // 79 // e sarva vijayene. pUrva pazcima lAMbA aMDalA tADhaya parvatAe be vibhAgamAM vaheMcI nAcyA cha. 73. e vaitADhanuM svarUpa bharatakSetranA vaitADhaya samAna che. ane emanI laMbAI vaLI vi. jenI pahoLAI jevaDI che. 74. sapATa jamIna para rahelA hovAthI emane zara ke bAhA vagere hatAM nathI. 5. emanA mULa AgaLathI daza jana uce caDhatAM be vidyAdharonI zreNio Ave che. pratyeka zreNimAM be paDakhe vidyAdharanA paMcAvana paMcAvana nagara che. 75-76. vaLI tyAMthI ye daza jana AgaLa vadhatAM, beu bAjue saudharmendra tathA izAnanA abhiyAgI devA ( sevako ) nI be zreNio AvelI che. 77. ema paNa, zItA nadInA dakSiNataTaparanA vijayenA vaitADhya para je zreNio che te sedharmendranA abhiyegI devAnI che; ane zatAnA uttarataTaparanA vijayenA vaitADhya para je zreNiyAsAnandranAmaniyA devAnI sau . 75-76. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (265) kSetraloka ) ___ mahAvidehanA vaitADhya parvatanI hAramALA / sarve'pyamI nvnvkuuttaalNkRtmaulyH| mAnaM svarUpaM kUTAnAmuktavaitADhyakUTavat // 80 // pUrvasyAM prathamaM kUTaM sidvAyatanasaMjJitam / tata: svasvavijayAkUTaM dakSiNazabdayuk // 81 // khaNDaprapAtakUTaM syAnmANibhadraM tataH param / vaitADhyaM pUrNabhadraM ca tamistraguhamityapi // 82 // tataH svasvavijayArdhakUTamuttarazabdayuk / vaitADhyeSvantimaM kUTaM jJeyaM vaizramaNAbhidham // 83 // vaitADhyeSu hi sarveSu kUTaM dvitIyamaSTamam / syAdakSiNottarasvasvavijayArdhAbhidhaM kramAt // 84 // yathA dakSiNakacchArdhakUTaM dvitIyamaSTamam / bhaveduttarakacchArdhaM kacchavaitADhyaparvate // 85 / / ardhe dve dve vijayAnAM vaitATyagiriNA kRte / yathA dakSiNakacchArdhaM tathA kacchArdhamuttaram // 86 // A sarva vaitADhaye nava nava zikhathI virAjI rahyA che. emanuM mAna ane svarUpa pUrvokta bharatanA vaitADhayanA zikhare pramANe che. 80. paheluM zikhara pUrva dizAmAM "siddhAyatana" nAme che; bIjuM te te vijayanuM dakSiNArdhakuTa, trIjuM khaMDaprapAta, cothuM mANibhadra, pAMcamuM vetADhaya, chaThTha pUrNabhadra, sAtamuM tamistraguha, AThamuM te te vijayanuM uttarArdhaTa ane navamuM zramaNa-e pramANe che. 81-83. ahiM bIjA ane AThamA-ema je be zikharanA nAma kahyA temAM je je vijayanA te zikhara hoya te te vijayanA nAma emAM umeravAM. eTale ema ke "ka" nAmanA vijayanA vaitADhayanuM bIjuM zikhara "dakSiNakacchArdhaTa" ane enuM AThamuM zikhara "uttarakachArdhakTa" senAme DAya. 84-85. vaitADhyaparvatathI thayelA babe bhAgamAMthI eka aradhA bhAgamAM dakSiNakacchArdhazikhara ane bIjA aradhA bhAgamAM uttaraskAIzikhara-ema Ave che. 86. 8.1 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (266) lokprkaash| [sarga 17 ardhasya tasyaikaikasya sahasrANyaSTa dIrghatA / / yojanAnAM dvizatyekasaptatyADhyA tathA kalA // 87 // nIlavanniSadhakSmAbhRdakSiNodagnitambayoH / zailo vRSabhakUTaH syAdvijayaM vijayaM prati // 88 // tasya cAgurubhayataH kuNDamekaikamasti tat / sindhukuNDaM pazcimato gaMgAkuNDaM ca pUrvataH // 89 // te ca SaSTiM yojanAni viSkambhAyAmato mate / kiMcidUnanavatyADhyaM zataM ca pariveSataH // 90 // yojanAni dazodviddhe vimalodakapUrite / dvIpenaikaikena ramye svadevIbhavanaspRzA // 91 // yugmam // etAbhyAmatha kuNDAbhyAM sindhugaMgA ca nimnge| dakSiNena toraNena nirgate dakSiNAmukhe // 92 // apAntarAle'nekAbhinaMdIbhiH pathi saMdhite / vaitADhyasavidhe saptanadIsahasrasevite // 93 // tamisrAyAH pazcimataH sindhurvaitADhyabhUdharam / gaMgA khaNDaprapAtAyAH prAgvibhidya ca nirgate // 94 // evA dareka aradhIAnI laMbAI AThahajAra basa eketera yojana ane eka kaLA che. 87. have nIlavAna ane niSadhaparvatanI uttara ane dakSiNa ema beu bAjue vijayevijaye vRSabhakUTa parvata paDela che. 88. te parvatanI beu bAjue akeka kuMDa che. pazcime sindhakuMDa, ane pUrva gaMgAkuMDa. 89. beu kuMDa sATha sATha yeAjana lAMbA pahoLA che. emane gherA eka navuM pejanamAM kaMIka ocho che. ane enI uMDAI daza jana che. e nirmaLa jaLathI bharelA che. vaLI pratyekamAM akeka kapa che emAM potapotAnI devInuM bhavana AveluM che. 90-91. have e beu kuMDamAMthI, dakSiNabAjunA teraNamAMthI, gaMgA ane sidhu nadI dakSiNe tarapha vahe che. mArgamAM emanAmAM aneka nadIo bhaLe che ane vavAya najadIka pahAcatAmAM to evI DIAnI rAMgyA sAhAra thAya che. sidhu nadI misA guphAthI paDhiAme, ane bA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (267) kSetraloka ] mahAvidehanA vRSabhAcaLa parvatanI hAramALA / yAmyArdhe'pi nadIsaptasahastrasaMzrite iti / saritsahasrakai: pratyekaM caturdazabhiranvite // 95 // zItAnadIM pravizataH dakSiNAbhimukhAdhvanA / tato bhavanti SaTkhaMDAH sarve'pi vijayA ime // 96 // kulakam // zItAyA yAmyakUle'pi vijayeSvevamaSTasu / niSadhasyodagnitambe ekaiko vRSabhAcalaH // 97 // tasyApyubhayataH prAgvat kuNDe dve dve tathAvidhe / pratyag raktavatIkuNDaM raktAkuNDaM ca pUrvataH // 98 // etAbhyAmapi kuNDAbhyAM nirgate uttarAmukhe / raktAraktavatI madyau bhittvA vaitADhyabhUdharam // 99 // zItAnadI pravizataH svarUpaM punretyoH| pUrvoktAbhiH nadIbhiH syAnniHzeSamavizeSitam // 100 // yugmam // zItodAyAmya kUle'pi vijayeSvevamaSTasu / niSadhasyodagnitambe ekaiko vRssbhaaclH|| 101 // nadI khaMDaprapAte guphAnI pUrve, vaitAdyaparvatane bhedIne nIkaLe che. jemAM uttarAddhamAM tema dakSiNAddhamAM paNuM, beu nadIomAM sAta sAta hajAra nadIo AvIne bhaLe che. eTale dareka cadacauda hajAra nadIone laIne dakSiNa taraphane mAge zItAnadImAM praveza kare che. ane tethI ja A sarva vijayanA cha cha khaMDa thAya che. 92-96. - zItA nadInA dakSiNataTapara paNa je ATha vijo che temAM niSadha parvatanI uttarataraphanI bAjue aMke "vRSabhAcaLa ta che. 97. enI paNa beu bAjue pUrvanI peThe babbe kuMDa che; pazcima tarapha "raktavatI kuMDa" che bhane pUrva ta23 24tA 'cha. 88. e beu kuMDAmAMthI paNa uttarasanna "raktA" ane "rakatavatI" nAmanI nadIo nIkaLelI che ane eo vaitADhaya parvatane bhedIne "zItA " nadImAM bhaLe che. 99. e beu nadIonuM sarva svarUpa leza paNa taphAvata vinA pUrvokta nadIo jevuM ja che. 100. evI ja rIte "zItadA" nadIne paNa dakSiNataTe je ATha vijaye che temAM AvelA niSadhaparvatanI uttaramekhalApara paNa ekeka vRSabhAcaLa parvata che. 101. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (268) lokaprakAza / [sarga 17 tasyApyubhayataH kuNDe prAgvad dve dve mnorme| sindhukuNDaM pazcimato gaMgAkuNDaM ca pUrvataH // 102 // tAbhyAM gaMgAsindhunadyau pravyUDhe uttarAdhvanA / prAgvadvibhinnavaitADhye zItodA vizato nadIm // 103 / / itthamevottarataTe zItodAsaritaH kila / nitambe dakSiNe nIlavato'sti vRSabhAcalaH // 104 // prAgvad vRSabhakUTasya girerasyAsti pUrvataH / raktAkuNDaM raktavatIkuNDaM pazcimatastataH // 105 // etAbhyAmapi kuNDAbhyAM nirgatya dakSiNAmukhe / raktAraktavatI nadyau bhittvA vaitADhyabhUdharam // 106 // zItodAyAM pravizataH yAmyena rujunAdhvanA / gaMgAsindhuzravantIbhyAmimAH sarvAtmanA samAH // 107 // yugmam // tathAhuH kssmaashrmnnmishraaH| sIyAiuinnesu sIoyAe ya jammavijaesu / gaMgAsindhu naIo iyaresu ya rattarattavaI // 108 // e parvatanI paNa beu bAjue pUrva pramANe babe suMdara kuDe che; pAzcama tarapha sivu kuMDa che ane pUrva tarapha gaMgAkuMDa che. emAMnA sintha kuMDamAMthI sidhu ane gaMgAkuMDamAMthI gaMgA nadI nIkaLe che. teo uttara tarapha vahetI pUrvanI peThe vaitADhayane bhedIne zItA nadIne bhaje cha. 102-103. eja pramANe zItadA nadIne uttara taTe, nIlavAna parva ' dakSiNa mekhalApara paNa vRSamaayaa parvata mAvyA che. 104. e parvatanI pUrve, pUrva pramANe, rakatAkuMDa nAme kuMDa che, ane pazcime "raktavatI" kuMDa che. A beu kuMDamAMthI paNa "ratA" ane "rakatavatI" nAme nadIo nIkaLI, dakSiNa tarapha vahI, vaitAdyaparvatane bhedI sIdhI dakSiNa tarapha zItAdA nadIne maLe che. A beu nadIonuM sarvasvarUpa gaMgA ane sidhu nadIonI jevuM ja samajavuM. 105-107. A bAbatamAM zrIkSamAzramaNamizra kahe che ke-zItA nadInI uttaramAM ane zItadA nadInI dakSiNamAM (je vijaye che temAM ) gaMgA ane sidhu nadIo che. ane ethI Itara, eTale Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka mahAvidehanAM tIrthasthaLo, rAjadhAnInAM ngro| ( 269 ) kuNDAnyevaM catuHSaSTiH dvAtriMzat vRSabhAdrayaH / svarUpameSAM bharatavartikuNDarSabhAdrivat // 109 // catuHSaSTeH tathaivAsAM nadInAM hRdanirgamAt / prArabhya zItAzItodAvAhinIsaMgamAvadhi // 110 // sarvaM svarUpaM bharatagaMgAsindhusaritsamam / pratyekaM parivAro'pi tAvAn jJeyo vizAradaiH // 111 // yugmam // gaMgAraktAnyatarasyAH praveze mAgadhAbhidham / zItAzItodayoranyatarasyAM tIrthamAhitam // 112 // evaM sindhuraktavatyooge prabhAsanAmakam / tayordvayorantarAle varadAmaM bhavediha // 113 // evaM tIrthatrayaM jJeyaM vijayaM vijayaM prati / svarUpameSAM bharatatIrthavat paribhAvyatAm // 114 // uttarAheSu zItAyA kacchAdivijayeSvimAH / rAjadhAnyo dakSiNArdhamadhyakhaNDeSu kIrtitAH // 115 // zItAnI dakSiNamAM ane zItedAnI uttaramAM je vijayo che temAM "raktA" ane "rakatavatI" nahImA cha. 108. evIrIte ( mahAvidehakSetramAM) kuMDa cesaDa ane vRSabhAcaLa parvata batrIza thayA -eonuM sarva svarUpa bharatakSetranA kuMDa ane vRSabhAcaLa samAna che. 109. vaLI, cheka drahamAMthI nIkaLavAthI AraMbhIne zItAgItAdAnA saMgama sudhInuM casake nadIenuM svarUpa paNa eja pramANe bharatakSetranI gaMgAsiMdhu nadIonA jevuM che. temane temane parIvAra paNa teTaleja jANa. 110-111. gaMgAnadI ke raktAnadI je sthaLe zItA ke zItAdA nadIne maLe che te sthaLa "mAgadha ? tIrtha kahevAya che. evI ja rIte sidhu ane raktavatInA saMgama para "prabhAsa" nAmanuM tIrtha che. ane e beu tIrthonI vacamAM "varadAma' nAmanuM tIrtha che. 112-113. e pramANe pratyeka vijaye traNa traNa tIrtha che. emanuM svarUpa sarvathA bharatakSetranA tatatA cha. 114. zItA nadInI uttaradizAe dakSiNAdhanA madhyakhaMDamAM kaccha vagere ATha vijayenI nIce Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 270 ) lokaprakAza | kSemA kSemapurI caivAriSTA riSTavatI purI / khaDgI maMjUSauSadhizca purI ca puNDarIkiNI // 116 // zItAyA dAkSiNAtyeSu vatsAdivijayeSvimAH / rAjadhAnya uttarArddha madhyakhaNDeSu varNitAH // 117 // susImA kuNDalA caivAparAjitA prabhaMkarA / aMkAvatI pakSmavatI zubhAtha ratnasaMcayA // 118 // zItodAyA yAmyataTe padamAdivijayeSvimAH / uttarArddhamadhyakhaNDe rAjadhAnyo nirUpitAH // 119 // azvapurI siMhapurI mahAkhyA vijayAbhidhA | aparAjitAparAkhyA zokA ca vItazokikA // 120 // zItAdAyA udIcyeSu vaprAdivijayeSvimAH / yAmyA madhyakhaNDeSu rAjadhAnyo jinaiH smRtAH / / 129 / / vijayA vaijayantI ca jayantI cAparAjitA / cakrapurI khaDpuryavandhyAyodhyeti nAmataH / / 122 / / [ sarga 17 prabhASe bhAI rAjdhAnI che : (1) kSebhA, (2) kSebhapurI, (3) ariSTA, (4) riSTavatI, (5) khaDgI, (6) bhaMbhUSA, (7) auSadhI bhane (8) puMDarI DilI. 115 -116. vaLI zItA nadInI dakSiNe uttarArdha madhyakhAmAM vatsa vagere ATha vijayAnI nIce prabhANe ATha rAjdhAnI che: - ( 1 ) susImA, (2) huMDA, (3) aparAnitA, (4) pralaM4rA, (5) gAvatI, (6) pakSbhavatI, (7) zulA mane (8) ratnasaMkhyA 117- 118. eja pramANe, zIteAdA nadInA dakSiNa taTapara uttarA madhyakhaMDamAM pakSma vagere ATha vibhyonI nIye prabhAge ArAdhAnI che :- (1) azvapurI, (2) siMhapurI, (3) bhaDA, (4) vinayA, (4) aparAnitA, (6) aparA, (7) zodha ane (8) vItazodha. 118-120. eja pramANe zIteAdAnA uttara taTa para paNa dakSiNA madhyakhaMDamAM vapra vagere Au vinyonI nIce pramANe ATha rAjdhAnI che: - (1) vilyA, (2) vaijayantI, (3) bhayantI, (4) aparAnnitA, (5) vyaJjyurI (1) jaDgapurI, (7) avadhyA ane (8) ayodhyA. 121-122. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ) mahAvidehanA manuSyo, vakSaskAra parvato vagere / (271) vijayeSveSu manujAH paMcacApazatonnatAH / jaghanyotkarSataH pUrvakoTIkSullabhavAyuSaH // 123 // nAnAsaMhananA nAnAsaMsthAnA vividhAzayAH / mRtvA nAnAgatiM yAnti svasvakarmAnusArataH // 124 // yugmam // kAlaH sadAtra duHSamAsuSamArakasannibhaH / sAmpratInabharatavat garbhApatyAvanAdikam // 125 // zrAhArasyAntare mAne cAnayatyaM tathaiva hi / tatazcatuHzataguNaM mAnaM ca syAt gRhAdiSu // 126 // citrAdyAn devazailAMstAn vakSaskAragirIn viduH| caturaH caturaH zItAzItodayoH taTadvaye // 127 // citrazca brahmakUTazca nalinIkUTa ityapi / ekazailazceti zItottarakUle dharAdharAH // 128 // trikUTazca vaizramaNo'Jjano mAtaMJjano'pi ca / zItAyA dakSiNataTe vakSaskArAcalA ime|| 129 // A sarva vijemAM je manuSya vase che te uMcAImAM pAMcasA dhanuSya che ane emanuM AyuSya ekasarakhuM koDa pUrva kSullaka bhavanuM che. e manuSyanA saMghayaNa ane saMDANa eka ja jAtinA na hatAM vividha prakAranAM che ane emanA Azayo paNa vividha che. mRtyu bAda ee potapotAnA karmone anusAre vividha janma dhAraNa kare che. 123-124. tyAM sadA duSamasuSamA kALa varte che. vaLI tyAM garbhadhAraNa, apatyapAlana vagere arvAcIna bharatakSetranI peThe che. vaLI eo keTale keTale atare AhAra le che tathA keTalA pramANamAM le che e vAtano kaMI niyama nathI. emanA ghara vagerenuM pramANa bharatakSetranA ghara vagere karatAM yArasA . 125-126. zItA ane zItAdAnA beu taTapara cAracAra devagiri tathA cAra cAra vakSaskAra parvato mAtA cha. 127. se 24 / pramANe:---- citrakUTa, brahmakUTa, nalinakUTa ane ekazaila e cAra devagiri zItA nadInA uttara taTapara AvelA che; ane enA dakSiNa taTapara trikUTa, zramaNa, aMjana ane mAtRjana nAmanA cAra kSAra parvato mAvI rahA. 128-126. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 272 ) lokaprakAza / aMkApAtI padamapAtI AzIviSaH sukhAvahaH / zItodAyA yAmyataTe vakSaskArAdrayaH smRtAH // 130 // candraH sUryazca nAgazca devazceti mahIdharAH / zItodAyA udakkUle sarva evaM ca SoDaza // 131 // ekato'mI nIlavatA sajyante niSadhena vA / dvitIyAntena zItodAM zItAM vA saMspRzanti ca // 132 // yojanAnAM paMcazatAnyete viSkambhato matA / sarvatra sarve sadRzAH sarvaratnamayA api // 133 // nIlavanniSadhakSmAbhRtsamIpe'mI samunnatAH / catuHzatIM yojanAnAM zatamekaM bhuvo'ntare // 134 // tatazca mAtrA varddhamAnAH sarve yathAkramam / zItAzItodayoH pArzve jAtAH paMcazatonnatAH // 135 // paMcaviMzaM yojanAnAM zataM tatra bhuvo'ntare / turaMgaskandha saMsthAnasaMsthitA iti varNitAH // 136 // [ sarga 17 akApAtI, padmapAtI, AzIviSa ane sukhAvahu e nAmanA cAra vakSaskAra parvate zItAdA nadInA dakSiNa taTapara AvyA che; jyAre enA uttara taTapara caMdra, sUrya, nAga ane mane deva-sevA nAmanA yAra hevagiri mAvelA che. 130 - 131. e pramANe kula thaine sALa thayA. e parvatA eka tarapha nIlavAna athavA niSadha parvatane aDIne rahelA che, jyAre khIjI khAjIe zItAdA athavA zItA nadInI aDAaDa rahelA che. 132. A pava tAnA vidhdha bha arthAt paheALAi pAMcaseA yAjana che. ee vaLI savatra samAna ane sarvaratamaya che. nIlavAna ane niSadha parvatAnI samIpamAM eenI uMcAI cArasA ceAjana che. vaLI tyAM ee pRthvInI aMdara ekasA ceAjana DA gayelA che. 133-134. pachI dhImedhIme mAtrAmAtrA vadhatA vadhatA ee zItA ate zIteAdAnI pAse paheAMcatA sudhImAM pAMcase yAjananI uMcAie paheAcyA che. ahiM ee pRthvInI a Mdara savAse yAjana uMDA ( khuMcelA) che. eAnA AkAra vaLI gheADAnA ska dha jevA kahevAya che. 135-136. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e parvatonAM cosaTha zikharonu svarUpa / (273) svasvAhvAnasamAhvAnaikaikavRndArakAzritAH / yathA citragirau citraH svAmyevamapareSvapi // 137 // atha catvAri catvAri kUTAnyeSu kilAdriSu / bhavantyevaM catuHSaSTiretAni sarvasaMkhyayA // 138 // AyaM vivakSitaM giriprAvartivijayAkhyayA / nIlavanniSadhagrAvNoH samIpe'nyatarasya tat // 139 // yaH pazcimAyAM vijayo dvaitIyIkaM tadAkhyayA / tRtIyaM nijanAmnaiva siddhAyatanamantimam // 140 // viyaJcumbicalatketusiddhAyatanabandhuram / zItAzItodayoranyatarasyAH savidhe ca tat // 141 // kacchasukacchayormadhyasthite citragirau yathA / zrAdyaM sukacchakUTaM syAt kacchakUTaM dvitIyakam // 142 // tRtIyaM citrakUTaM syAt siddhAyatanamantimam / zItAzItodayorevamudagrodhasi bhAvyatAm // 143 // emanAmAMnA dareka vaLI pitAnA sarakhA nAmavALA devathI adhiSThita che. daSTAnta tarIke, citra nAmanA parvata para citra nAmano deva adhiSThAyaka che. bIjA parvatenA saMbaMdhamAM paNa emaja samajavuM. 137. A eLe parvatane vaLI cAracAra zikhara che ane e pramANe sarve maLIne cosaTha zimacha. 138. paheluM, girinI pUrvamAM AvelA vijayanA nAmanuM, je nIlavAna ane niSadha-e bemAMthI eka parvatanI samIpe raheluM che; bIjuM, girinI pazcime AvelA vijayanA nAmanuM trIjuM girinA ja nAmanuM ane cothuM "siddhAyatana" nAmanuM che. A chelluM gaganataLane sparza karI rahelI dhvajAvALA siddhamaMdirane lIdhe atyanta mane hara hara zItA ane zItAdAmAMthI ekanI sabhI5mA Avadyu cha. 138-141. jemakekaccha ane sukaccha vijayanI vacce rahelA citragiri nuM paheluM zikhara 'su427' cha; flag47' cha. vItrI viTa' cha bhane yAthu sidAyatana'cha. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | trikUTe ca girau vatsakUTaM niSadhasannidhau / dvitIyaM ca suvatsAkhyaM tatastrikUTasaMjJitam // 144 // tuyaM ca siddhAyatanaM sarveSvapyevamadviSu / zItAzItodayoryAmyataTastheSu vibhAvyatAm // 145 // yugmam // evaM caturNAM caturNAM siddhAyatanazAlinAm / kUTAnAM zreNayaH zItAzItodobhayakUlayoH // 146 // ( 274 ) pidhAnamAlinAM divyakalazAnAmivAlayaH / bhAntyarha dabhiSekAya nyastAnAmambupUrttaye // 147 // yugmam // siddhAyatanavarjAni svasvatulyAkhyanAkinA / tAnyAzritAni vijayadevavatte maharddhikAH // 148 // zItAzItodayoryAmyottarayorye sudhAbhujaH / kramAtteSAM rAjadhAnyo meruto dakSiNottarAH // 149 // gAhAvatI hRdAvatI tRtIyA vegavatyapi / zItAyA uttarataTe syustisro'ntara nimnagAH // 150 // [ sarga 17 zItA ane zIteAdAne uttarataTe ( AvelA sarva parva tAnI bAbatamA ) e pramANe sama 49. 142-143. vaNI 'triDrUTa' parvatanA yAra zimarI yA pramANe:- paDesuM 'niSadha' nI pAsenu' 'vatsa', jInnu' 'suvatsa', trI' ' triSTa' bhane yothu to ' siddhAyatana ' 4 the amAge zItA ane zIteAdAnA dakSiNa taTapara AvelA sarva parvateAnI bAbatamAM samajI levu. 143-145. evI rIte siddhAyatanAthI maneAhara evA caccAra zikharAnI kitae zItA ane zItAdAnA banne taTa para AvI rahI che. A zikhare| jANe jinabhagavAnanA abhiSekane artha jaLa bharavAne rAkhelA dvivya kaLazeA hAyanI evA virAjI rahyA che. 146-147, cAsaThamAMthI seALa ' siddhAyatana ' nAmanA zikharA bAda karatAM zeSa rahelA aDatALIze zikharA pAtapAtAnA nAma sarakhA nAmavALA deveAthI adhiSThita che. e devA vijayadevanI jevA maharSiMka eTale mahA RddhivALA che. zItA ane zIteAdAnI dakSiNe ane uttare rahelA A devAnI rAjadhAnIe anukrame merUnI dikSaNe ane uttare AvelI che. 148-149. have ahiM mAra antara nadIe AvelI che te viSe. zItA nahIne uttara taTe RNu-te AA pramANu-gADAvatI, huDAvatI anetrI vegavatI. 150. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka mahAvidehanI bAra antaranadIo vagere / (275) zItAyAmyataTe taptA mattonmatteti nizcitAH / kSIrodA zItasrotAH cAntarvAhinIti nAmataH // 151 // zItodAyA yAmyataTe tasyA uttarataH punaH / UrmigambhIraphenebhyo maalinyo'ntrnimngaaH||152|| yugmam // dvAdazAnAmapyamUSAmekaikaM kuNDamIritam / svatulyAkhyaM nIlavataH samIpe niSadhasya vA // 153 / / kuNDaM punastadekaikaM viSkambhAyAmato matam / sapAdaM yojanazatamudviddhaM dazayojanIm // 154 // parikSepeNa sAzIti yojanAnAM zatatrayam / madhye ca dvIpa ekaiko nadIkuNDasamAbhidhaH // 155 // yathA gAhAvatInadyAH kuNDaM gAhAvatIti ca / tatra gAhAvatIdvIpo bhavatyevaM pare'pyamI // 156 // yojanAni SoDazAmI visskmbhaayaammaantH| sAtirekANi paMcAzat prajJaptAH pariveSataH // 157 // 'zItA' ne dakSiNataTe -2mA pramANe:-tatA, bhattA anetrI bhattA.. zItadA"ne dakSiNa taTe traNa-te A pramANe -tedA, zItastrotA ane trIjI antaravAhinI. th|' ne uttara taTe -te mA pramANe:-abhimAlinI, lI2mAlinI ane. trI nimAsinI. 151-152. A bAre nadIone potapotAnA nAmane akeka kuMDa che ane e nIlavAna athavA niSadha parvatanI samIpe che. 1pa3. e pratyeka kuMDanI laMbAI paheLAI savAse jananI che, uMDAi dasa jananI che, ane gherAva traNaso eMzI yajanano che. 154-155. pratyeka kuMDanI madhyamAM nadI tathA kuMDanA nAmAbhidhAnavALo akeka dvIpa Ave che. jemake gAhAvatI nAmanI nadIne gAhAvatI nAmane kuMDa che; ane emAM dvIpa che enuM nAma paNa gAtAvatI che. evI rIte sarvatra samajI levuM. 155-156. (ema bAra dvIpa thayA che. te seLa yeAjana lAMbA hALA che, ane emano Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276 ) lokaprakAza / [ sarga 17 kiMca sarve'pyamI dvIpA dvau krozAvucchritA jalAt / padmavedikayA sarve vanena ca virAjitAH // 158 // madhye ca teSAM dvIpAnAmekaikaM bhavanaM bhavet / nadInAmasadRgnAmnyA devyA yogyamanuttaram // 159 // ardhakrozavyAsamekakrozAyataM manoharam / dezonakozatuMgaM svadevIzayyAvibhUSitam // 160 // yugmam // etAzca gAhAvatyAdyA nimnagA nikhilA api / paMcaviMzaM yojanAnAM zataM viSkambhato matAH // 161 // sADhe dve yojane nimnA prArabhya hradanirgamAt / zItAzItodApravezaparyantaM sarvataH samAH // 162 // yugmam // yattu zrImalayagirayaH kSetrasamAsavRttau jambUdvIpAdhikAre etAzca gAhAvatIpramukhA nadyaH sarvA api sarvatra kuNDAdvinirgame zItAzItodayoH praveze ca tulyapramANaviSkambhodvedhA iti svayamuktvA tasminneva granthe dhAtakIkhaNDapuSkarArdhAdhikArayostatratyanadInAM dviguNavistArAtidezaM vyA. gherAvo pacAsa yojanathI kaMIka adhika che. vaLI e sarve jaLathI be kesa uMcA che. 157-158. vaLI e sarvemAM pavedIo ane bagIcA zobhI rahyA che. pratyeka dvIpanA madhya bhAgamAM akeka anupama bhavana che ane te nadInA nAma sarakhA nAmavALI tyAM rahenArI devIne lAyakanuM che. 159. pratyeka bhavanamAM vaLI addha kesa pahoLI, eka kesa lAMbI ane lagabhaga eTalI ja yI, hevAnI bhana2 zayyA che. 160. gAhAvatI vagere A sarve nadIo ekase pacavIza yojana paheLI che. ane dharAmAMthI nIkaLIne cheka zItAzItAdAmAM bhaLatAM sudhI emanI uMDAI sarvatra sarakhI aDhI lejannii che. 161-192. zrImalayagirimahArAje kSetra mAsanI TIkAmAM jabadvIpanA adhikAramAM kahyuM che ke-"A gAhAvatI vagere nadIonI, kaMDamAMthI nIkaLatI vakhate tathA zItA ke zItAdAmAM bhaLatI vakhate sarvatra sarakhI pahoLAI ane sarakhI uMDAI che." Ama kahyA pachI pAchuM eja graMthamAM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mahAvidehanAM cAra 'vanamugva' nI hakIkata / (277 ) khyAnayantaH procuH yathA jambUdvIpe rohitAMzArohitAsuvarNakUlArupyakulAnAM gAhAvatyAdInAM ca dvAdazAnAmantaranadInAM sarvAgreNa SoDazAnAM nadInAM pravAhe viSkambho dvAdazayojanAni sArddhAni udvedhaH krozamekaM samudrapraveze gAhAvatyAdInAM ca mahAnadIpraveze viSkambho yojanAni 125 udvedho yojane 2 koza 2 / tadabhiprAyaM na vinH| kiMca AsAM sarvatra samaviSkambhakatve Agamavat yuktiH api anukUlA / tathAhi / pAsAM viSkambhavaiSamye ubhayapArzvavartinoH vijayayorapi viSkambhavaiSamyaM syAt / iSyate ca samaviSkambhakatvamiti // ___ jagatIsannidhau zItAzItodayostaTadvaye / syAdekaikaM vanamukhamevaM catvAri tAnyapi // 163 // zrAdyaM vanamukhaM zItAnIlavadbhUdharAntare / dvitIyaM ca vanamukhaM zItAM niSadhamantarA // 164 // tRtIyaM ca vanamukhaM zItodAniSadhAntare / zItodAnIlavanmadhye caturthaM parikIrtitam // 165 // dhAtakIkhaMDa tathA puSkarAddhanA adhikAramAM tyAMnI nadIonA bamaNA vistAranI vAta karatAM vaLI ema kahe che ke -"jabUdvIpamAM rohitAzA, hitA, suvarNakUlA ane rUkUlA ema cAra nadIo, tathA gAtAvatI vagere bAra antaranadIo-ema kula thaIne soLe nadIonA pravAhanI pahoLAI sADAbAra yojana che ane uMDAI eka kesa che; paNa pachI, pahelI cAranI samudrapravezasamaye ane pachInI bAranI mahAnadImAM bhaLatI vakhate paheLAI savAso yojana thAya che ane UMDAI be jana ne be kesa thAya che." Ama emane paraspara virodhI abhiprAya che te kaMI samajamAM Avato nathI. A nadIonI pahoLAi te sarvatra samAna hoya eja yukita anukaLa che; kemake je ene ochIvattI gaNIe to emanI beu bAjIe rahelA vijayenI pahoLAI paNa ochI vastI thAya. e ayukata thAya kemake e vijanI pahoLAI te sarvatra samAna ja hovI joIe. have "jagatI'nI bhIMta-koTa-nI pAse zItA ane zIdAnA beu taTapara akeka vanasukha cha. sabha yAra cha. 163. yA pramANe :paheluM, zItA ane nIlavAna parvatanI vacce bIjuM zItA ane niSadhaparvatanI vacce, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / yAmyottarAyatAnAM prAkpratyaviSkambhazAlinAm / eSAM vijayavadairghyaM sarveSAmapi bhAvyatAm // 166 // ekA kaleSAM viSkambho nIlavanniSadhAntike / tato jagatyA vakratvAdvardhate jagatIdizi // 167 // trisahasrI yojanAnAmaSTasaptativarjitA / zItAzItodayoH pArzve varddhamAnaH kramAdabhUt // 168 // yugmam // ( 278 ) atrAyamAmnAyaH / SoDazAnAM vijayAnAM vakSaskArASTakasya ca / SaNNAmantarnimnagAnAM kurUNAM gajadantayoH // 169 // nIlavanniSadhajyAbhyAM viSkambhe zodhite sthitam / kalAdvayaM tatsaikaikA viSkambho vanayordvayoH // 170 // yugmam // daitI yojanAdau yAvati vyAsa iSyate / nihanyate tad dvAviMzerekonatriMzatA zataiH // 171 // punarekonaviMzatyAhatya lakSaistribhirbhajet / sahasrapaMcadazakasArdhadvizatasaMyutaiH // 172 // [ sarga 17 trIjuM zIteAdA ane niSadha parvatanI vacce; tathA ceAthu zIteAdA ane nIlavAna parvatanI vacce. 164-165. 1 A sarva vanamukhA uttara dakSiNa lAMbA che tathA pUrva pazcima paheALA che. emanI laMbAi teA vijayAnI laMbAI jeTalI che. emanI paheALAi, nIlavAna ane niSadha parvatanI pAse eka 'kaLA' jeTalI che; paNa pachI jagatI'nA vakatvane lIdhe jagatInI dizAmAM vadhavA mAMDe che te krame krame vadhatI vadhatI zItA ane zIteAdAnI pAse pahoMcatAmAM te te paheALAi e hajAra navaseA mAvIza ceAjana thAya che. 166-168. ahiM' A pramANe AmnAya che:~ sevijayA, ATha vakSaskAraparvatA, cha antaranadI, ane kurUnA e gajada ta----e badhAMnI samagra paheALAIne nIlavAna ane niSadhaparvatanI 'jyA' athavA ' jIvA' mAMthI mAda karatAM zeSa e kaLA' rahe che. eTale temAMthI akekI kaLA jeTalI anne vananI paheALAI samabhavI 168 - 170. amuka 'lakhAi' vyatIta thaye tyAM AgaLanI paheALAi' jANavI hAya te te ' lakhAi 'ne Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] uttarakuru kSetra / -- gandhamAdana' ane ' mAlyavAna' prvto| (279 ) labdhaM vyAso yojanAdiH syAdatrAbhIpsitAspade / bhAjyabhAjakayoratropapattirlikhyate sphuTA // 973 // paramavyAsarUpo'tra sarvatra guNako dhruvaH / / tena hatvaikonaviMzatyAhatistu kalAkRte // 174 // aAyAma eva paramo bhAjako'tra dhruvo bhavet / uparisthakalAyugmapracepAya kliikRtH|| 175 // athottarakurUNAM yau parvatau sImakAriNau / gandhamAdanasanmAlyavantau tau varNayAmyaham // 176 // tatrottarakurUNAM yaH pazcimAyAM vyvsthitH| vAyavyAM merutaH so'yaM prajJapto gandhamAdanaH // 177 // gandhaH koSTapuTAdibhyo ramyo yadiha parvate / / tathA kSetrasvabhAvena tato'yaM gandhamAdanaH // 178 // gandhamAdananAmA ca devaH palyopamasthitiH / svAmyasyeti tathA khyAto'paraM ca zAzvatAbhidhaH // 179 // be hajAra navaso bAvIza--eTalAe guNavA; vaLI pharI ogaNIze guNavA. je Ave ene, traNa lAkha paMdara hajAra baso pacAsa-A rakame bhAgavA. pariNAma je Ave te icchita sthAnI paDa ' mA samAvI. 171-173. ahiM bhAjya ane bhAjakanI rakamanI utpatti viSe phuTapaNe kahevuM joIe. utkRSTI pahoLAI-eja sarvatra dhruva guNuka hoya che te vaDe guNavA. pachI "kaLA" kADhavA mATe ogaNIze guNavA. vaLI ahi utkRSTI laMbAIja dhruva bhojaka hoya che. "kaLA" eTalA mATe kADhavI ke emAM apakSI ye bhairavI cha mATa. 177-175. have uttarakurUkSetranI sImA bAMdhanArA gandhamAdana ane rAmAyavAna nAmanA be parvata kahI gayA chIe enuM varNana karavAmAM Ave che. 176. uttarakurUnI pazcime ane merUparvatathI vAyavyakoNamAM rahele parvata-te gandhamAdana parvata. 177. A parvata para, koI evA kSetra svabhAvane laIne koSTapuTa jevA sugandhi dravyathI paNa vizeSa sugandha che. mATe e gadhamAdana kahevAya che. athavA palyopamanA AyuSyavALe ke gadhamAdana Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 280) lokprkaash| [sarga 17 pItaratnamayazcaiSa matAntare hiraNmayaH / zobhitaH saptabhiH kUTairnAnAratnopazobhitaiH // 180 / / jambUdvIpaprajJaptisUtre tu ayaM savvarayaNamaye iti sarvAtmanA ratnamaya uktH| jambUdvIpasamAse tu kanakamaya uktaH / bRhatkSetrasamAse tu girigaMdhamAyaNo pIyo a pItakaH pItamaNimaya ityetadvRttau // tatrAdyaM mandarAsannaM vAyavyAM mandarAcalAt / kUTaM siddhAyatanAkhyaM tatrottuMgo jinAlayaH // 181 // kUTAttato'pi vAyavyAM kUTaM syAt gandhamAdanam / syAt gandhilAvatIkUTaM vAyavyAmamuto dizi // 182 / / turyaM tUttarakurvAkhyaM syAdvAyavyAM tRtiiytH| paMcamAttadakSiNasyAM vakratvenAsya bhUbhRtaH // 183 // turIyAduttarasyAM ca paMcamaM sphaTikAbhidham / asmAduttarataH SaSThaM lohitAkSAbhidhaM bhavet // 184 // nAmanA deva eno svAmI che te mATe e gadhamAdana kahevAya che. athavA to ema samajavuM ke e parvatanuM e nAma zAzvata ja che. 178-179. A parvata pItaratnamaya che athavA anyamate suvarNamaya che. ane te vividha rothI devIyamAna evAM sAta zikharothI virAjI rahyo che. 180. jabaddhIpaprajJaptisUtramAM to A gadhamAdana parvatane sarvaratnamaya kahyo che tyAre jaMbudvIpasamAsamAM ene suvarNamaya kahyo che. vaLI bRhatakSetra mAsamAM ene paLe eTale pILAmaNione kahyo che. A gaMdhamAdana parvatane sAta zikharo che - merU parvatanI pAse, enA vAyavyakoNamAM paheluM "sidvAyatana" nAmanuM zikhara che, jenA para eka uMcuM jinamaMdira che. 181. e zikharathI vAyavyakoNamAM bIjuM "gaMdhamAdana" nAmanuM zikhara che ane tethI vAyavyakANamAM trIjuM "gadhilAvatI' nAmanuM zikhara che. 182. e trIjA zikharathI vaLI vAyavyakoNamAM cAthuM 'uttarakurU" nAmanuM zikhara che, je e parvatanI vakratAne lIdhe pAMcamA zikharanI dakSiNe AvI gayuM che. 183. cAthA zikharathI uttaradizAmAM pAMcamuM "phaTika" nAmanuM zikhara che. ane enI uttare qul wohita' nAmanu zi2 mA 7. 184. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e ubhaya parvatonA aneka zikharo viSe / lohitAcAduttarasyAM saptamaM kUTamAhitam / zrAnandAkhyamiti sapta kUTAni gandhamAdane // 185 // bhogakarAbhogavatyau dvayoH paMcamaSaSThayoH / dikkumAryAva pareSu kUTatulyAbhidhAH surAH // 186 // etatkUTAbhidhadevadevInAM mandarAcalAt / rAjadhAnyo'nyatra jambUdvIpe vAyavyakoNake // 187 // athodakkurutaH prAcyAM yAmyAM nIlavato gireH / aizAnyAM mandarAt kacchAt pratIcyAM mAlyavAn giriH // 188 // nAnAkusumagulmAni vidhUtAni samIraNaiH / kurvantyenaM kIrNapuSpaM tato'yaM mAlyavAniti // 189 // maharddhiko vasatyatra mAlyavAnnAma nirjaraH / palyopamAyuriti vA yadvAsau zAzvatAbhidhaH // 190 // sa vaidUryamayazcAyaM navakUTopazobhitaH / mervAsannaM kUTamAdyaM siddhAyatanasaMjJitam // 191 // me sohitAkSanI uttare sAta 'AnaMda' nAmanu zira che. 185. e sAta paikI pAMcamA ane chaThThA zikharApara ' bhAga karA ' ane 'bhAgavatI ' nAme behitRkumArikA rahe che. zeSa pAMca zikhApara zikharanA nAma sadeza nAmavALA devA vase che. 186. e zikharanA nAmavALA devadevIonI rAjyadhAnI bIjA jambudvIpamAM merUparvatathI vAyavya azubhAM che. 187. ( 281 ) have uttarakuthI pUrve, nIlavAnaparvatanI dakSiNe, merUthI izAnakANamAM tathA kaccha nAmanA vijayathI pazcima dizAmAM mAlyavAna nAme parvata che. 188, zn pavanAe urADelAM vividha jAtinA mAnya eTale puSpanA gucchA e parvatapara verAyalA paDyA rahe che e parathI enu nAma 'mAlyavAna ' paDayuM che. athavA tyAM pApamanA AyuSya vALe! kAi maddhika mAlyavAna nAmanA deva vase che te parathI e nAma paDayu che. athavA te samane hai menu me zAdhana nAma che. 188-170. e mANyavAnapa ta vaidya rattamaya che ane ene nava zikhA che:-- pahetu 'siddhAyatana' nAmanu che, meM bheunI niSTamAM Ave che. 171. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 282 ) lokaprakAza / dvitIyaM mAlyavatkUTaM tRtIyaM tu tataH param / bhaveduttarakurvAkhyaM turyaM kacchAbhiSaM matam // 192 // paMcamaM sAgarAbhikhyaM SaSThaM tu rajatAbhidham / zItAkUTaM pUrNabhadrakUTaM harissahAbhidham // 193 // aizAnyAM mandarAt paMktyAsthitaM kUTacatuSTayam / turyAt paMcamamaizAnyAM SaSThAddakSiNatazca tat // 194 // paMcamAduttarasyAM ca SaSThaM rajatamityatha / dakSiNottarayA paMktyA zeSaM kUTatrayaM tataH // 195 // pUrNabhadrAduttarasyAM yAmyAM nIlavato gireH / kUTaM nAmnA sahasrAMkaM khyAtaM harissahaM ca tat // 196 // etannIlavato varSadharasyAsannamIritam / jAtyasvarNamayaM dIpraprabhApaTalapiMjaram // 197 // yojanAnAM sahasraM tattuMgaM vRttAkRti dhruvam / zraddhyardhayojanazatadvaya mudvedhato bhavet // 198 // [ sarga 17 jalu' 'mAjhyavAna', trIbhuM 'uttara53' mane thA '2' nAmanu . 182. cAMyabhu' 'sAgara' sane chahu~ '24' the. tyArapachI sAtabhu 'zItA" Abhu ' pUladra' ane navabhu 'rissaDa' che. 183. e navamAM cAra te merUthI izAnakANamAM zreNibaddha rahelAM che; ane pAMcamuM cAthAthI izAnakANamAM ane chaThThAnI dakSiNe che. 194. chaThThuM zikhara pAMcamAthI uttare che. ane zeSa traNa zikharA enAthI dakSiNAttaramAM paMktigddh bhAvesAM che. 185. meTale 'DurissaDa' nAmathI - prasiddha mevu ' sahasa' nAme zira te pUrNalathI uttaramAM ane nIlavAnathI dakSiNe Ave che. 196. e herissaha zikhara nIlavAna nAmanA varSadhara parvatanI najadIka AveluM che. vaLI e suvarNa maya che ane tejasvI kAntinA samUhane lIdhe piMjaravarNa nu jaNAya che. 197. vaLI e eka hajAra ceAjana uMcu che. enI AkRti gALa che. ane e basAne pacAsa yAjana jeTalu jamInanI aMdara kheMcelu che. 198. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mAlyavAnanA harimsaha zikharanI vizeSa hakIkata | (283) tathoktaM jmbuudviipprjnyptivRttau| avaziSTaM yamakagiripramANena netavyam / tacchedam / aTThAijAI joaNasayAI uThaveheNaM // sahasraM yojanAnAM ca syAnmUle vistRtAyatam / madhye sArddhA saptazatIM zatAni paMca copari // 199 // yojanAnAM trisahasrI sadvASaSTizatAnvitA / dve sahasre ca dvisaptatyadhikatrizatAMcite // 200 // sahasraM sAdhikaikAzItyADhayapaMcazatAnvitam / kramAdasya parikSepA mUle madhye tathopari // 201 // yugmam // zatAni paMca vistIrNe gajadantagirAvidam / sahasrayojanapRthu kUTaM mAti kathaM nanu // 202 // atrocyate / gajadantagiri vyApya nijArdhena sthitaM tataH / girerubhayato vyomni zeSArdhena pratiSThitam // 203 // tathoktaM kssetrsmaasbRhvRttau| ---------- -- ---------- ----- - - -- --------- e saMbaMdhamAM jabuddhiIpaprajJaptisUtranI TIkAmAM kahyuM che ke-zeSa vAta yamagirinI samAna che eTale ke e basone pacAsa yojana UMDuM che. vaLI e "harissaha" zikharane, mULa AgaLa ekahajAra jana vistAra che; madhyamAM sAtaso pacAsa jana vistAra che ane uparanA bhAgamAM pAMcaso jana vistAra che. 19. eno mULane, madhyabhAganA ane uparanA bhAgano gherAvo anukrame traNa hajAra ekaso bAsaDa ejana, be hajAra traNaso hotera jana ane eka hajAra pAMcaso ekAzI yojana. 200-201. ahiM koI evI zaMkA kare che ke pAMcase jana vistRta-evA gajadaMtaparvata para A me 12 yona vistRta zi52 sabhAya vI zate ? 202. e zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke-e zikhara gajadaMtanI upara to phakta aradhuM ja raheluM che, bAkInuM aradhuM to girinI beu bAjue AkAzamAM-jhulatuM rahyuM che. ra3, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (284) lokaprakAza / [sarga 17 evaM harikUTaharissahakUTayorapi nijanijAzrayagiryoH yathArUpaM ubhaya pArzve zrAkAzamavaruddhya sthitatvaM paribhAvanIyamiti // zrAdyakUTe jinagRhaM tathA paMcamaSaSTayoH / subhogAbhogamAlinyau dikkumArye nirUpite // 204 // zeSeSu SaTsu kUTeSu palyopamAyuSaH surAH / kUTAnurUpanAmAno mahA vijayopamAH // 205 // eteSAM devadevInAmaizAnyAM mandarAgireH / / jambUdvIpe'nyatra rAjadhAnyo harissahaM vinA // 206 // harissahasya tu khyAtA rAjadhAnI sumerutaH / - uttarasyAmanyajjambUdvIpe haristahAbhidhA // 207 / / sahastrAzcaturazItiryojanAnAM bhavediha / vyAsAyAmAvaparaM tu tulyaM camaracaMcayA // 20 // imAvadrI yojanAnAM dkssinnottrmaaytau| triMzatasahasrAna dvizatIM navottarAM saSaTkalAm // 209 // e bAbatamAM kSetrasamAsanI bahat vRttimAM kahyuM che ke-evI rIte hariTa ane harirUha zikhare potapotAnA AzrayarUpa parvato para yathArUpa bane paDakhe AkAzamAM-jhulatA rahyA che ema samajI levuM. pahelA zikhara para eka jinacaitya che; ane pAMcamA tathA chaThThA zikharopara anukame 'sumaa||' mane ' mAninI' nAmanI himaariy| 2 cha. 204. zeSa chazikharo para "popama" nA AyuSyavALA, zikhara sadaza nAmavALA tathA vijayadeva jeTalI RddhivALA deva vase che. 205. harisaha zivAyanA zikhara para rahenArA devadevIonI rAjadhAnI: merUparvatathI izAna zubhAM manya dvIpamA cha. 206. harissaha zikharanA harissaha devanI "harissahA" nAme rAjadhAnI che te merU parvatathI 6ttahizamA cha. 207. eno vistAra corAzI hajAra jana che. zeSa sarva "camacaMcA" pramANe jANavuM. 208. e beu ( gandhamAdana ane mAlyavAna ) parvato: "trIzahajAra baso nava jana cha kaLA " Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] beu parvatonA vistAra, uMcAi vagere / (285) pUrvAparaM ca vistIrNau samIpe nIlavagireH / zatAni paMca paryante'GgulAsaMkhyAMzavistRtau // 210 // catuHzatI yojanAnAM gire lavato'ntike / abhyunnatau zatamekamavagADhau bhuvo'ntare // 211 / / samIpe mandarasyAtha syAtAM paMcazatonnatau / nimagnau paMca gavyUtazatAni vasudhAntare // 212 // kalApakam / / nIlavatparvatopAntAdvardhamAnAvimau kramAt / / samutsedhAvagAhAbhyAM vistRtyA hIyamAnako // 213 // pUrvoktamAnavistIrNodviddhoccAvupamandaram / nIlavacchelakariNo dazanAviva rAjataH // 214 // yugmam // pratyekaM ca padmavaravedikAvanamaNDitau / kurutasto mitho yogAdadhijyadhanurAkRtim // 215 // gandhamAdanasanmAlyavatoH parvatayoratha / abhyantare sthitAH kAntabhujayoriva kAminI // 216 // dakSiNettara lAMbA che; ane nIlavAna parvatanI samIpa pAMcaso yojana pUrvapazcimapahoLA che. chaTAyapara to masukhanA masa-yamA mAga pahA . 208-210. beu vaLI nIlavAna parvatanI pAse cAraso jana uMcA che, ane ekaso jana jamInanI aMdara rahelA che. 211. e merUparvatanI pAse to pAMca yojana UMcA che ane savAsa yojanA jamInanI aMdara rahelA che. 212. nIlavAna parvatathI AgaLa emanI pahoLAI ghaTatI jAya che paNa kame kame emanI ucAI ane uMDAI vadhatI jAya che te merU AgaLa pahoMcatAM upara kahyA pramANe vistAra pAmelI hoIne, e beu jANe nIlavAna parvatarUpI hastInA be datRzaLa hoyanI evA jaNAya cha. 213-214. e beu parvata upara pAdikA ane bagIcA zobhI rahyA che. vaLI emane paraspara yoga thavAthI emanI je AkRti thAya che te jANe dorI caDhAveluM dhanuSya hAyanI evI thAya cha. 215. - have, maMdarAcaLanI uttare ane nIlavAnanI dakSiNe uttarakurukSetra AveluM che. jANe Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| . (286) [ sarga 17 mandarAneruttarasyAM dakSiNasyAM ca nIlataH / uttarAH kuravaH khyAtA anuttaracidAzrayaiH // 217 // yugmam // udagdakSiNavistIrNAstAH pUrvapazcimAyatAH / ardhendumaNDalAkArA bhuvo bhAlamivAhitAH // 218 // atrottarakururnAma devaH palyopamasthitiH / vasatyatastathA khyAtA yadvedaM nAma zAzvatam / / 219 / / ekAdaza sahasrANi zatAnyaSTa tathopari / yojanAnAM dvicatvAriMzat kalAdvitayaM tathA // 220 / dakSiNottaravistAra etAsAM varNito jinaiH / jJAtavyAtropapattizca pUrvAcAryapradarzitA // 221 // yugmam // ___ mahAvidehaviSkambhe meruviSkambhavarjite / ardhIkRte kuruvyAsamAnaM bhavati nizcitam // 222 // tripaMcAzayojanAnAM sahasrANi bhavediha / pratyaMcA nIlavatpArzve sA caivaM paribhAvyatAm // 223 // bharatAranI be bhujAnI vacce strI rahelI hoyanI ema e vaLI gandhamAdana ane mAlyavAna-e be parvatonI vacce raheluM che. 21-216. A uttarakurUkSetra uttara dakSiNa pahoLuM ane pUrva pazcima lAMbuM che. vaLI ene AkAra ardhacaMdra jevo hovAthI e jANe pRthvInuM lalATa hAyanI evuM jaNAya che. 217-218. tyAM palyopamanA AyuSyavALo uttarakurU nAmano deva rahe che te parathI e kSetra uttarakurU kahevAya che. athavA e zAzvatuM ja nAma samajavuM. 219 ene uttara dakSiNa vistAra agyAra hajAra AThaso beMtALIza jana ane be kaLA cha. 220-221. A saMbaMdhamAM pUrvAcAryoe je "upapatti" kahI che te nIce pramANe che : mahAvidehanA viSkalamAMthI merUne vizkebha bAda karatAM je rahe enuM aradhoaradha karatAM 2 Ave te '43' vi vistAra samAyo. 222. enI "jIvAnIlavaMtaparvatanI pAse trepana hajAra yojana che. te A pramANe -merU Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarakurukSetranA manuSyonuM svarUpa / bhadrazAlavanAyAmo dviguNo mandarAnvitaH / gajadantavyAsahInaH kurujIvAmitirbhavet // 224 // yojanAnAM sahasrANi SaSTiH kiMca catuHzatI / aSTAdazAdhikA zeSA kalA dvAdaza taddhanuH // 225 // taccaivam / zrayAmamAnayoryoge ubhayorgajadantayoH bhavetkurudhanuH pRSTamAnaM merusamIpataH // 226 // atraloka ] atyantaM ramaNIyAtra kSitirItivivarjitA / kalpadrumA dazavidhAH pUrayanti janepsitam // 227 // sadA yugaladharmANo janA lalitamUrttayaH / gavyUtatrayamuttuMgAH kalAkauzalazAlinaH // 228 // dadhAnAzcAyurutkarSAtpUrNaM palyopamatrayam / palyA saMkhyeyabhAgonaM palyatrayaM jaghanyataH // 229 // SaTpaMcAzatsaMyute dve zate pRSTakaraNDakAn / dhArayantaH krodhamAnamAyAlo bhAlpatAjuSaH // 230 // vizeSakam // ( 287 ) parvata sahita bhadrazALavananI laMbAIne dviguNita karI. temAMthI gajadatanA byAsa bAda karo. je Ave te ' 3 ' nI 'vA' tu pramANu. 223-224. vaLI enuM dhanu: pRSTa sATha hajAra cArasA aDhAra ceAjana ane bAra kaLA che. te A pramANe:eA gajada tapatAnI labhAinA saravALA--e ja menajadIka 6 kura nA dhanuH pRSTanu bhAna. 225-226. ahiMnI eTale A uttarakurUkSetranI jamIna atIva ramaNIya che ane tyAM kAi paNa jAtanA upadravanA bhaya nathI. tyAM daraza prakAranA kalpavRkSe che te leAkeAnA sarva manavAMchita pUre che. 227. tyAM nirantara yugaladhI, suMdara AkRtivALA, traNa gAuM uMcA ane kaLAzayamAM pAraMgata sevA manuSye / che. 228. emanu AyuSya utkRSTapaNe pUrA traNa patyeApamanuM, ane jaghanyapaNe traNa patyeApama karatAM patyeApamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalu ochu che. 229. emanA zarIramAM basAne chapana pAMsaLIo che. emane krodha, mAna, mAyA ane lAbha husvapache 230. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (288) lokprkaash| [ sarga 17 te SoDhA syuH padmagandhA mRgagandhAstathA smaaH| sahAzca tejastalinaH zanezcAriNa ityapi // 231 // sakRdaSTamabhaktAnte tuvriiknnmaatryaa| pRthvIkalpadrumaphalabhojino manujAzca te // 232 / / ekonapaMcAzadghasravihitApatyapAlanAH / kAsajRmbhAdibhistyaktaprANA yAnti triviSTapam // 233 // yugmam // anantaguNamAdhuryo harivarSAdyapekSayA / pRthvIpuSpaphalAdInAmAsvAdastatra varNitaH // 234 // tAdRzA eva tiryaMcaH tatra hiNsaadivrjitaaH| pAlayitvA yugmadharma gacchanti niyamAdivam // 235 / / AhArayantyamI SaSThAntaramitthaM yathAgamam / anyayugmitirazcAmapyAhAre'ntaramUhyatAm // 236 // paMcendriyatirazcAM yadvajane paramAntaram / bhASitaM SaSTharUpaM tadeSAmeva vyapekSayA // 237 // meyonI vaNI, (1) 5madha, (2) bhRgA, (3) sabha, (4) saDa, (5) testasina sane (6) zanaizcara-sama cha jati cha. 231. vaLI eo nirantara aThThamane pAraNuM, ekajavAra, ane kalpavRkSanA phaLano tuveranA kaNa jeTalA ja bhAgano AhAra kare che. 232. ogaNa pacAsa divasa sudhI apatyanuM pAlanapoSaNa karyA pachI khAMsI ke bagAsuM AvIne emanuM mRtyu thAya che, ane mRtyu bAda eo svarge jAya che. 233. tyAMnI pRthvI, puSpa, phaLa vagerenI mIThAza "harivarSa A kSetranI apekSAe anantagaNuM cha. 234. tyAMnA tiryaMcA paNa hi sAdikathI rahita che. ane e paNa tyAMnA manuSyanI mAphaka pitAno yugaladharma pALIne mRtyubAda vageja jAya che. A tiryace vaLI chaThTha chaThThane AMtare AhAra le che. A pramANe bIjA yumi tiyAne paNa AhArane antara AgamamAM kahyA pramANe sabhakhevA. 235-236. je ema kahyuM ke tirtha cA chaThTha chaThThane AMtare AhAra le che te paMcendriyatiryaMcanA sa baMdhamAM kahyuM che. 23che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka uttarakurukSetranA be ' yamaka ' parvato viSe / (289) tathoktam / paMcindiyatirinarANaM sahAviya chtthtthahmo| ityAdi / kAlaH sadAtra suSamasuSamAkhyaH pravartate / vRddhaH sAdhuriva kSetraparAvRttiparAGmukhaH // 238 // kSetre'smiMzca nIlavato girerdakSiNataH kila / yojanAnAM zatAnyaSTau catustriMzatameva ca // 239 // caturaH sAptikAn bhAgAnatikramya sthitAviha / yamakAkhyau girI zItApUrvapazcimakUlayoH // 240 // yugmam // mithastulyasvarUpau tau yamalabhrAtarAviva / tadetau yamakAbhikhyau kathitau jinanAyakaiH // 241 // athavA yamakAnAmazakunyAkRtizAlinau / tatastathoditau svarNamayau gopucchasaMsthitau // 242 // vyAsAyAmaparikSepatuMgatvodviddhatAdibhiH / harissahopamau padmavedikAvanamaNDitau // 243 // te saMbaMdhamAM zAstravacana che ke tyAM paMcendriya tiryaMca ane manuSya anukrame chaThTha chaThThane AMtare ane ame amane AMtare AhAra le che. ahiM hamezAM "suSamasuSama" kALa ja vate che, te jANe vRddhAvasthAne laIne kSetra na pahalI zanAra sAdhu sAyanI. 238. A kSetramAM, nIlavAna parvatathI dakSiNa dizAmAM AThaso cotrIza pUNuka cAra saptamAMza yojanA gayA pachI, zItA nadInA pUrva ane pazcima taTa para be camaka" parvato AvelA che. 236--240. emane "yama" eTalA parathI kahyA che ke jeDIA bhAIonI peThe enuM svarUpa paraspara ekasarakhuM che. athavA to emane "yamaka" nAmanA pakSI jevo AkAra che tethI sabhane yama / cha. 241-242. eo svarNamaya che, pucchanI jema rahelA che, ane emanI pahoLAI, laMbAI gherA, uMcAI tathA uMDAI vagere harisaha parvatanI peThe che. 243. 37 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / ( 290) [ sarga 17 tayoH parvatayoaulau bhuumibhaago'tibndhurH| pratyekaM tatra caikaikaH syAtprAsAdAvataMsakaH // 244 // dvASTiM yojanAnya'dhikAni sa samucchritaH / yojanAnyekatriMzataM krozaM ca vistRtAyataH // 245 // tanmadhye saparIvAramasti siMhAsanaM mahat / / yamakAkhyAmarAha~ taccheSaM vijayadevavat // 246 // meroruttarato jambUdvIpe'nyatra nirUpite / / rAjadhAnyau yamakayoniHzeSaM vijayopame // 247 // yaduktamantaraM nIlavato yamakabhUbhRtoH / yamakAyAdyahradayostAvadevAntaraM bhavet / / 248 / / parasparaM hRdAnAM ca tAvadevoktamantaram / antyahRdAttAvataiva kSetraparyantabhUrapi // 249 // evaM ca yamakahadadIrghatvaiH saptabhizca tthaantraiH| yathoktamuttarakuruvyAsamAnaM prajAyate // 250 // eo padmavedikA ane bagIcAne laIne bahu suMdara lAge che. emanI mathALAnI bhUmi atyanta manohara che. ane tyAM akeka mahAna prAsAda che. 244. e prAsAda sADAbAsaTha jana uMcA, ane ekatrIza jana eka kesa lAMbA pahA cha. 245. enI aMdara "yama" nAmanA devane lAyaka maheTA parivAravALA siMhAsana AvelAM che. / menu zeSa 135 vinya pramANe samanyu. 246. * anyatra jambudvIpamAM merU parvatanI uttare vijayadevanI rAjadhAnI sarakhIja camakadevanI rAjadhAnIo che. 247. nIlavAna ane yamaka parvato vacce jeTaluM antara kaheluM che teTaluM ja antara pAchuM yamaka parvata ane emanA pahelA beu kuDo vacce che. 248. vaLI e beu kuMDAnuM paraspara antara paNa teTaluM ja kahyuM che. ane A kSetranI paryanta bhUmi paNa chellA kuMDathI teTalI ja che. ra49. evI rIte sarva yamakaDAnI laMbAI ane sAta AMtarA--e badhAMne saravALe karavAthI uttarakurUne yathAkta vyAsa AvI rahe che. 250. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA nIlavAna Adika pAMca drahanI hakIkata / kSetraloka ] (291) tduktm| jAvaiyaMmi pamANaMmi hoMti jamagAo niilvNtaao| tAvaiyamaMtaraM khalu jamagadahANaM dahANaM ca // 251 // zrathAbhyAM yamakAdribhyAM dakSiNamyAM smaantraaH| zItAyAH sarito madhye hRdAH paMca yathAkramam / / 252 // prathamo nIlavannAmA nIlavagirisannibhaiH / zobhitaH zatapatrAdyaistattathAprathitAbhidhaH // 253 // yadvA nAgakumArendro nIlavannAma nirjaraH / pAlayatyasya sAmrAjyamityevaM prathitAbhidhaH // 254 // dvitIyastUttarakurusaMsthAnAbjAdimattayA / tulyAkhyavyantarAvAsAdyadvottarakuruhRdaH // 255 // candrAbhazatapatrAdimattvAJcandrAbhidho hRdH| vyantarendracandradevasvAmitvAdvA tRtIyakaH // 256 // anyatra kahyuM che ke - yamaka ane nIlavAna vacce jeTaluM aMtara che teTaluM ja antara yamaka ane enA kuMDA vacce temaja paraspara kuMDa vacce che. 251. have A yamaka parvatothI dakSiNa dizAmAM, zItA nadInI aMdara eka sarakhe atare, anukrame pAMca draha AvelA che. 252. e A pramANe - pahelA draha " nIlavAna' nAmano che. nIlavAna parvata samAna zatrapatra-kamaLa vagerethI te zobhI rahyo che eTale e e nAmathI prakhyAta che; athavA nIlavAna nAmanA nAgakumAronA IndradevanuM tyAM sAmrAjya che ene lIdhe e nAmathI oLakhAya che. 253-254. bIje "uttarakurU" nAmane draha che. emAM uttarakurU jevAM kamaLa, hevAthI athavA uttarakurU nAmanA vyantarane vAsa hovAthI enuM e nAma paDeluM che. 255. trIje "caMdra" nAmane draha che. emAM caMdramA jevI AbhAvALAM kamaLa vagere hovAthI athavA eno caMdradeva nAmano vyantarendra svAmI hovAthI e e nAme prasiddha che. 256. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (292) lokaprakAza / [sarga 17 airAvatAkArahAripadmAdimattayAthavA / vyantarerAvatADhyatvAtturyazcairAvato hradaH // 257 // mAlyavatparvatAkArAmbujAdimattayAthavA / mAlyavadvayantarAvAsAt paMcamo mAlyavAn hRdaH // 258 // padmahadasamAkArAH sarve sahodarA iva / tathaiva padmavalayaH SaDjAtIyairalaMkRtAH // 259 // vizeSastu padmadaH parikSiptaH samantataH / ekena vanakhaNDena padmavedikayaikayA // 260 // vibhaktAbhyAM pravizyAntarviniryAntyA ca zItayA / zramI padmavedikAbhyAM vanAbhyAM ca pariSkRtAH // 261 // yAmyottarAyatAzcAmI pUrvapazcimavistRtAH / sahastrayojanAyAmAH zatAni paMca vistRtAH // 262 // tthaahuH| cothe "airAvata' nAmane draha che. emAM erAvatanA AkAranA manahara kamaLo hovAthI, athavA enA svAmI-vyantara devanuM airAvata nAma hovAthI e nAma paDela che. 257. pAMcame mAlyavAna nAmane kahe che. emAM mAlyavAna parvatanA AkAranA kamaLa vagere hovAthI athavA emAM mAlyavAna nAme vyantaradevane AvAsa hovAthI e mAlyavAna kahevAya cha. 258. A sarve dro jANe sahodara-bhAIo hoyanI ema ekasarakhI AkRtinA che. vaLI chA vividha kamaLavalayo vaDe alaMkRta hoI e padmadraha samAna zobhI rahyA che. 259. taphAvata mAtra eTalo ja che ke jyAre padmahadanI AsapAsa eka padvavedikA ane eka bagIco che, tyAre A drahonI AsapAsa, aMdara praveza karIne pAchI bahAra nIkaLatI zItA nahI vimata mevI me panavehi ane meM vana cha. 260-261. A draha vaLI eka hajAra yojana uttaradakSiNa lAMbA che; ane pAMcaso yojana pUrva pazcima paDAmA cha. 212. anyatra paNa kahyuM che ke: Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enA ekaso kAMcanaparvatonuM svarUpa | sIyAsIoyANaM bahumajjhe huMti paMca harayAtra / uttarahadAhiNadIhA puvvAvara vitthaDA iNamo // 263 // padmahadAdayo ye tu pare varSadharA hRdAH / te syuH pUrvAparAyAmA dakSiNottaravistRtAH // 264 // hRdAdhidevatAnAM ca paMcAnAmamRtAzinAm / rAjadhAnyo'nyatra jambUdvIpe merorudagdizi || 265 // ekaikasya hRdasyAsya pUrvapazcimayodizoH / yojanAni daza daza muktvA taTabhuvi sthitAH // 266 // ( 293 ) zailAH kAMcananAmAno mUle lagnAH parasparam / ekaikato daza daza kSetre'smin nikhilAH zatam // 267 // yu0 // sarve'pi yojanazatottuMgA ramyA hiraNmayAH / viSkambhAyAmato mUle yojanAnAM zataM matAH // / 268 / / madhye paMcasaptatiM ca yojanAni prakIrttitAH / paMcAzataM yojanAni mastake vistRtAyatAH // 269 // yugmam // zItA ane zIteAdA nadIemAM vacceAvacca pAMca draha che ee uttaradakSiNa lAMkhA che ane pUrva pazcima paheALA che. 263. padmadraha Adi je anya varSa dhara heA che te te uttaradakSiNa paheALA ane pUrva pazcima sAMgA che. 264. A pAMce drahAnA pAMce adhiSThAyaka devAnI rAjadhAnIe anyatra ja budvIpamAM merU parvatanI uttare kahelI che. 265. A pAMce drahAmAthI pratyekanI pUrva ane pazcima dizAe, kinArA para daza daza yAjana mUkIne, mULa AgaLa paraspara joDAyalA evA ' kAMcana ' nAmanA patA che. pratyeka bAjue daza daza hAine, ee sarva maLIne A kSetramAM ekase thAya che. 266-267. e sarve ekasA yeAjana uMcA che. vaLI emanA vistAra mULa AgaLa ekasA ceAjana che, madhyabhAM payAtera yojana che bhane mathANe payAsa yeonna che. 268-267. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 294 ) lokaprakAza / zatatrayaM SoDazADhyaM kiMcidvizeSato'dhikam / yojanAni parikSepaH teSAM mUle prakIrttitaH / / 270 / / madhye vizeSAbhyadhikA saptatriMzA zatadvayI / sAtirekASTapaMcAzadyuktaM zatamathopari // 279 // yugmam // vasundharAvadhukrIDAsvarNasArisamAH sthitAH / dakSiNottara paMktyaite vedikAvanamaNDitAH // 272 // kAMcanaprabhapAtho jAdyalaMkRta jalAzrayAH / kAMcanAkhyAstato yadvA kAMcanAkhyaiH suraiH zritAH // 273 // sarve'pyekaikaprAsAdAvataMsAzritamaulayaH / prAsAdAste ca yamakaprAsAdasadRzA matAH // 274 // saparicchadamekaikaM tatra siMhAsanaM sphurat / aizvaryaM bhujate teSu nirjarAH kAMcanAbhidhAH // 275 // RddhizcaiSAM vijayavadAyuH palyopamaM smRtam / merorudag rAjadhAnyo jambUdvIpe paratra ca // 276 // [ sarga 17 emanA piridha eTale gherAvA mULa .AgaLa traNaseA seALa ceAjanathI kaMika adhika, madhyamAM khase sADatrIza ceAjanathI kaMika adhika ane mathALe ekane aThAvana ceAjanathI sahena vadhAre che. 270-271. pRthvI rUpI vadhunA ramavAnA suvarNanAM sAgaThAM heAyanI evA e parvate padmavedikA ane bagIcA vaDe sAndaryavAna heAine uttaradakSiNa zreNibaddha rahelA che. ra7ra. kAMcana samAna kAntivALA kamaLA vagerethI ze|bhI rahelA jaLAzayeA e parvata para che tethI athavA kAMcana nAmanA emanA adhiSTAyaka devA hAvAthI emanuM * kAMcana ' evuM nAma hevAya che. 273. A kAMcanaparvatanA zikharo para ekeka suMdara prAsAda che. e sarve prAsAdo yamakaparva tAnA prAsAda nevA che. 274. saghaLA prAsAdAne viSe vaLI mheATA parivAravALA siMhAsanA zaiAbhI rahyAM che. emanA kAMcana nAmanA devA ezvarya pUrvaka upabheAga karI rahyA che. 275. e kAMcanadevAnI samRddhi vijayadevanI jevI che. emanuM AyuSya eka patyeApamanuM kahyuM che ane emanI rAjadhAnIe anyatra ja budvIpamAM merUnI uttare kahelI che. 276, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka) enA sudarzana nAmanA jambUvRkSaveM varNana / (295) athottarakurukSetrasthitA jambUrnirUpyate / sudarzanAkhyA yannAmmA jambUdvIpo'yamucyate // 277 // uttarAH kuravo dvedhA vibhaktAH zitayA kila / pUrvAparArdhabhAvena sImantenAlakA iva // 278 // tatra ca dakSiNasyAM nIlagireH udIcyAM mandarAcalAt / pazcimAyAM mAlyavataH zItAyAH prAktane taTe // 279 // udakkuruprAktanArdhamadhyabhAge nirUpitam / jAmbUnadamayaM jambUpIThaM namrasurAsuraiH // 280 // yugmam // zatAni paMca viSkambhAyAmau paridhirasya ca / ekAzItyadhikaM sArdhasahasraM kiMcanAdhikam // 281 // pIThasyAsya madhyabhAge bAhalyaM parikIrtitam / yojanAni dvAdazAntyabhAgeSu kozayordvayam // 282 // tadekayA padmavaravedikayA vanena ca / samAvRtaM tanmAnAdi jagatIvedikAdivat // 283 // have A uttarakurUkSetramAM AvelA " sudarzana " nAmanA jambavRkSanuM varNana karuM chuM je yUvRkSaparathI ' dIpa' mej nAma paTheyuM che. 277. vALa jema sImanta eTale seMthAne lIdhe be bhAgamAM vaheMcAI jAya che ema A uttara3kssetr tAnahIna bIghe ( 1 ) pUrva-uttara43 ane ( 2 ) pazcima-utta273-sebha me mAgamA vyAyayuM che. 278. e be bhAgamAMnA eka-pUrvottarakurU-nA madhyamAM, nIlagirithI dakSiNe, merUparvatathI uttare ane mAlyavAna parvatathI pazcime, zItAnadInA pUrva taTapara, suvarNamaya japITha AveluM che sebha linalagavAnAme che. 278-280. e jabapIThanA vistAra ( laMbAI pahoLAi ) pAMcase janane che ane ene gherAva paMdarase ekAzI ejanathI saheja vadhAre che. enI jADAI madhyabhAgamAM bAra ejananI ane prAntabhAge be kosanI che. 281-282. e pIThanI AsapAsa eka padvavedikA tathA suMdara bagIce AvI rahyAM che-enuM mAna vagere 'tI' nItiyu. 283. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 296) lokaprakAza / [sarga 17 dikSu pUrvAdhAsu tasya jambUpIThasya tIrthapaiH / ekaikaM dvAramuktaM trisopAnapratirUpakam // 284 // tadekakrozavistIrNaM krozadvayasamucchitam / / vajraratnamayairbhUmimUlabhAgairmanoharam // 285 // bhUmerUrva pratiSThAnabhUtaizca riSTaratnajaiH / pradezaiH zobhitaM varyavaidUryastambhabandhuram // 286 // suvarNarupyaphalakaiH vaiduurysndhibndhuraiH| ratnAlambanabAhAbhiH ratnAlambanakaiH yutam // 287 // vizeSakam // ___ dvAreSu teSu sarveSu pratyekaM toraNaM bhavet / ratnastambhasanniviSTaM vRSabhAvAdicitrayuk // 288 // toraNAnAmuparyeSAmuttaraMgeSu santi vai / aSTAvaSTau maMgalAni tathA tattoraNopari // 289 // daNDA vajramayAH paMcavarNAzca caamrdhvjaaH| patAkAtipatAkAzca chatrAtichatrakANi ca // 290 // bhUyAMsi ghaNTAyugmAni bhUyAMsa utploccyaaH| bhUyAMsaH padmakumudanikarAH santi ratnajAH // 291 // vizeSakam // e pIThanI pUrvAdi cAre dizAomAM traNatraNa pagathIAvALuM akeka dvAra kahyuM che. 284. ema cAra dvAra thayAM. e cAre kesa kesa pahoLAM ane bae kosa uMcAM che. emanA mULa AgaLanI jamIna vajaratnamaya che, emanI AsapAsane bhUpradeza rijharatnamaya che ane emanA staMbha daryaratnamaya che. e kAranA phalaka eTale kamADa vairyaratna besADelAM suvarNa ane rUpAnAM che. laTakatAM ratnoe yukta enI bahAo che ane emanA para ratnanA sumakhA zAlI 2sA che. 285-287. cAre dvApara vaLI ratnamaya staMbhepara goThavelAM ane vRSabha, azva vagerenA citrovALAM tornne| che. 288. - e tarApara vaLI uttaraMga eTale bArasAkhomAM aSTamaMgaLa, vAmaya daMDa, paMcavaNanA cAmara ane davAo, patAkAo para patAkA, ane chatropara chatro zebhI rahyAM che; eTaluM ja nahi paNa tyAM aneka ghaMTAo, puSkaLa kamaLa ane rAzibaddha ratnamaya paddho ane kumuda virAjI rahAM che. 286-281. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e jambUvRkSanuM vistRta varNana / madhyabhAge'sya pIThasya syAccaturyojanonnatA / yojanAnyaSTa vistIrNAyataikA maNipIThikA // 292 // uparyasyAH pIThikAyA jambUvRkSo'sti veSTitaH / vedikAbhirdvAdazabhiH prAkArAkAracArubhiH // 293 // athAsya jambUvRttasya mUlaM vajramayaM matam / mUlAdupari yaH kando bhUmadhyasthaH sa riSTajaH // 294 // skandhaH kandAdutthito yaH sa tu vaidUryaratnajaH / suvarNamayyastacchAkhAH prazAkhA jAtarUpajAH / / 295 / / zAkhAnAM dikprasRtAnAM madhye skandhAtsamutthitA / yordhvazAkhA viDimAkhyA soktA rajatanirmitA // 296 // patrANi tasya vaidUryamayAni jagaduH jinAH / tapanIyavRntavanti gucchA jAmbUnadodbhavAH // 297 // rajatotthAstatpravAlAMkurA: puSpaphalAvalI / nAnAratnamayI jambUtaruridRg zrutaH zrute // 298 // zAkhAprabhavaparyantaH skandhaH kandAdya UrdhvagaH / dve yojanesa uttuMga vistIrNaH krozayordvayam // 299 // ( 297 ) A jammupIThanA madhya bhAgamAM eka maNipIThikA che te cAra yeAjana uMcI ane ATha yona sAMgI pahojI che. 28-2. e pIThikApara AMkata jammUvRkSa AveluM che--jenI AsapAsa killAnA AkAranI khAra bAra vedikAe zeAbhI rahI che. 293. A javRkSanuM mULa vamaya che; enA mULathakI upara, pRthvInA madhyamAM kaMda ' che te riSTharatnamaya che; ke'damAMthI nIkaLelu skandha vaidya ratnamaya che; enI zAkhAe suvarNa maya che; ane prazAkhAe rakatasuvarNamaya che. 294-295. vaLI cAtaram vistarelI zAkhAonA madhyamAM, skandhamAMthI nIkaLelI ' viDima 'nAmanI eka uMcI zAkhA che te rUpyamaya eTale ke rUpAnI che. enA patro vai ratnamaya, guccheda suvarNa - maya ane vRntA eTale DIMTa paNa suvarNanA che. vaLI enA pravAlanA aMkurA rUSyamaya ane puSpa tathA iNa vividharatnabhaya che. 286-278. 38 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (298) lokaprakAza / [ sarga 17 yA diusmRtazAkhAntarjAtA shaakhordhvgaaminii| viDimAparaparyAyA sottuMgA yojanAni SaT // 300 // evaM ca kandAdArabhya srvaagrennaassttyojniim| jambUtaruH samuttuMgo bhUmagnaH krozayoyam // 301 / / yA tasya prasRtA skandhAcchAkhA dikSu catasRSu / pUrvAdiSu kilaikaikA ziSyazAkhA guroriva // 302 // krozenonAni catvAri yojanAnyAyatAzca tAH / pratyekaM citrkRtptrphlpusspaadylNkRtaaH|| 303 // yugmam // evaM cobhayataH zAkhAdairghya skandhorvatAnvite / viSkambhAyAmataH so'yaM bhavet pUrNASTayojanaH // 304 // zAkhAyAH prasRtAyAH prAk madhyabhAge virAjate / anAhatasya devasya bhavanaM ratnanirmitam // 305 // anekaratnastambhADhyaM krozamAyAmato matam / viSkambhatastu kozAdhaM dezonaM krozamunnatam // 306 // yu0|| A jambavRkSano, kaMdathI upara, zAkhAe nIkaLI tyAM sudhIno bhAga je skaMdha kahevAyate be jana uMco ane be kesa pahoLe che. 29. vaLI tarapha vistarelI zAkhAonI aMdara "viDima" nAmanI sarvathI uMcI zAkhA che te yoganayI cha. 300. evI rIte A jambavRkSa kaMdathI AraMbhIne samagra ATha jana uMcAImAM cheane be kosa pRthvImAM gUDha rahela che. 301. have ene, skaMdhamAMthI cAra dizAomAM prasarelI, gurUnI ziSyaparamparA jevI, cAra zAkhAo che te pratyekanI laMbAI cAra ejanamAM eka kesa ochI che. vaLI e pratyeka vividha jatinA patra, puSpa mane thI mata che. 302-303, evI rIte skandhanI pahoLAI ane zAkhAonI beu bAjunI laMbAI gaNatAM, A jammuvRkssnii pA 5 saMpUrNa mA yogananI thAya che. 304. A ja bUvRkSanI, pUrvatarapha phelAyelI zAkhAnI vacce "anAdata' devanuM aneka ratnamaya staMbhevALuM eka ratnamaya bhavana zobhI rahyuM che. 305. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e jambUvRkSatuM vistRta varNana / (299) dhanu:paMcazatottuMgaM tadardha prathulaM kramAt / prAcyudIcIdakSiNAmu dvAramekaikamatra ca // 307 // dhanuHpaMcazatAyAmaviSkambhA maNipIThikA / tadardhamAnabAhalyA tatra zayyAvirAjitA // 308 // zeSazAkhAsu tisRSu syuH prAsAdAvataMsakAH / prAkzAkhAbhAvibhavanAnukArAH sarvamAnata: // 309 // sarvaratnamayA diiprprbhaapttlbhaasuraaH| anAdRtasvargiyogyasiMhAsanavibhUSitAH // 310 // yugmam // yadyapi viSamAyAmaviSkambhaM bhavanaM zrIdevyAdibhavanavat samAyAmaviSkambhaH prAsAdaH vijayAdiprAsAdavat iti bhavanaprAsAdayorvizeSa Amananti tathApi zrIjambUdvIpaprajJaptisUtrazrIjinabhadragaNikSamAzramaNakRtakSetrasamAsazrIumAsvAtivAcakakRtajambUdvIpasamAlazrIsomatilakasUrikRtanavyabRhatkSetrasamAsAdiSu eteSAM vakSyamANavanagatAnAM ca prAsAdatayA vyapadiSTatvAt krozAyAmakrozArddhaviSkambhatvasya ca uktatvAt jambU e bhavana laMbAImAM eka kesa, pahoLAImAM aradho kesa ane uMcAImAM eka kesathI saMDe sAdhu cha. 306. ene vaLI pUrvamAM, uttare tathA dakSiNe-ema traNa dvAro che. eo pAMcaso pAMcase dhanuSya uMcA tathA aDhIso aDhIse dhanuSya pahelAM che. 307. tyAM vaLI eka maNipIThikA che-te pAMcase dhanuSya lAMbIpahoLI che ane aDhIso dhanuSya 10 cha. 308. zeSa traNa zAkhAomAM paNa mahAna prAsAda che. enuM pramANa pUrva taraphanI zAkhAmAM rahelA bhavananI jeTaluM ja che. emAM sarva prakAranA ratnAe yukata che, dedIpyamAna kAntine lIdhe cakacakita thaI rahelAM che ane anAdata devane lAyakanA siMhAsanathI alaMkRta che. 309-310. je ke, jenI laMbAI pahoLAI viSama hoya e "bhavana" kahevAya, jemake lakSmIdevInuM bhavana', ane samAna laMbAI pahoLAI hoya te "prAsAda" kahevAya, vijayadeva vagerenA prAsAdanI jema-Ama "bhavana" ane "prAsAda" mAM taphAvata gaNAvAya che te paNa jabUdvIpaprajJaptisUtra, jinabhadragaNikSamAzramaNakRta kSetrasamAsanI TIkA, zrI umAsvAmivAcakakRta jambuddhIpasamAsa ane zrImatilakasUrikRta navIna bRhatakSetrasamAsa vageremAM eone tathA vakSyamANa Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 300) lokaprakAza / [ sarga 17 prakaraNe prAsAdA api viSamAyAmaviSkambhA iti dhyeyam / iti arthataH upAdhyAyazrIzAnticandropajJajambUdvIpaprajJaptivRttau // jIvAbhigamasUtre tu eSAmapi samAyAmaviSkambhatvameva dRzyate / tathA ca tadgranthaH / tattha je dAhiNille sAle ettha NaM ege mahaM pAsAyAvaDiMsae paNNatte kosaM ca uTheM uccateNaM addhakosaM AyAmavikhkhaMbheNaM iti // zeSaprAsAdasUtrANi api asyaiva sUtrasya atidezena uktAni iti jnyeym|| caturdiggatazAkhAntaH zAkhA yA viDimAbhidhA / tasyA maulau madhyabhAge siddhAyatanamuttamam // 311 // viSkambhAyAmatazcaitat prAkzAkhAbhavanopamam / dezonakozamuttuMgaprathudvAratrayAnvitam // 312 // tasya madhye mahatyekA zobhate maNipIThikA / dhanuHpaMcazatAyAmavyAsA tadardhamedurA // 313 // uparyasyA mahAneko devacchandaka zrAhitaH / paMcacApazatAyAmaviSkambhaH sarvaratnajaH // 314 // vanagatabhavanane prAsAda tarIke gaNelAM hovAthI ane emanI laMbAI eka kesanI tathA pahALAI aradhA kesanI kahelI hevAthI A jaMbavRkSanA prakaraNamAM prAsAdo paNa viSama laMbAI pahoLAIvALA che ema samajavuM. Avo artha zrI zAMticaMdraupAdhyAyakRta jakhyadvIpaprajJatinI TIkAmAM kahe che. jIvAbhigamasUtramAM te enI paNa samAna laMbAI pahoLAI jevAmAM Ave che. e sUtramAM je pATha che eno artha A pramANe che:-dakSiNa dizAmAM je vRkSa che temAM eka mahAna prAsAda kahe che te uMcAImAM eka kesa tathA laMbAI pahoLAImAM aradhA kesa che. zeSa prAsAdasUtro paNa Aja sUtranA atidezane laIne kahelAM che ema samajavuM. have cAre dizAomAM prasarelI cAra zAkhAonI aMdara-vacce je " viDima" nAmanI zAkhA kahI che tenI Toca para eka uttama "siddhAyatana" ke siddhamandira che. 311. e siddhAyatananI laMbAI pahoLAI pUrvokta zAkhAntargata bhavana jeTalI che, ane uMcAI eka kesathI saheja ochI che. e siddhAyatanane traNa dvAra che. vaLI emAM eka moTI maNipIThikA che-je pAMcase dhanuSya lAMbIpahoLI ane ethI aradhI jADI che. 312-313. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (301) kSetraloka ] enI pharatAM bIjAM asaMkhya jambUvRkSonI hakIkata / sAtirekadhanuHpaMcazatottuMgo'tha tatra ca / aSTAdhikaM jinArcAnAM zataM vaitADhyacaityavat // 315 // yugmam // evamuktasvarUpo'yaM jambUvRkSaH samantataH / bhAtyaSTAgreNa jambUnAM zatena pariveSTitaH // 316 // amI AyaparikSepagatA jambUmahIruhaH / mUlajambUtarorardhamAnA bhavanti sarvathA / / 317 // yathA dvAdazabhiH padmavedikAbhiH sa vessttitH| tathAmI nikhilA SabhirvedikAbhiralaMkRtAH // 318 // zrIdevIpadmavaccaite srve'naadRtnaakinH| svIyAbharaNasarvasvanikSepavaNigApaNAH // 319 // eteSu ca 108 jambUvRkSeSu zrIjambUdvIpaprajJaptizrIjIvAbhigamakSetravicArAdau sUtrakRdbhiH vRttidbhizca jinabhavanaprAsAdacintA na kApi cakre / bahavo bahuzrutAH zrAddhapratikramaNacUrNikArAdayaH zAzvatajinasto e maNipIThikApara eka heTa sarvaratnamaya devachandaka Avele kahevAya che--je pAMca dhanuSya lAMbapahoLe che ane ethI kaMika vizeSa uMce che. emAM vatAyanA caityanI peThe eka mA bhinabhinna cha. 314-315. AvA AvA svarUpavALA e jabUvRkSanI pharatAM ekaso ATha bIjA jambavRkSa vIrAne 2hyAM cha. 316. e ekaseATha pahelA gherAvAmAM rahelAM che ane enuM mAna mULanA jambavRkSathI maradhu cha. u17. vaLI mULa jambavRkSanI AsapAsa jyAre bAra pavedikA AvI rahI che tyAre A sarvanI pharatI cha padmavedikA che. 318. vaLI zrIdevIne jema kamaLa tema "anAdata' devane A sarva vRkSe pitAnAM AbhUSaNAdika sarva vAnAM rAkhavAnI bajArU dukAna jevAM che. 319 A ekaso ATha jambavRkSAmAM jinabhavana ke prAsAda Adika kaMI che ke nahi te saMbaMdhamAM, sUtrakAra ke TIkAkAroe zrI jaMbadvIpa prajJapti, zrI jIvAbhigama ke zetravicAra vigere granthamAM kaMI paNa ullekha karyo nathI. paraMtu zrAddhapratikamaNanI cUrNanA kartA vagere bahuzrute Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 302) lokaprakAza / [sarga 17 trakattRzrIjayAnandasUriprabhRyatazca mUlajambUvRkSavat prathamavalayajambUvRkSaprathamavanakhaMDagatakUTakASTakajinabhavanaiH saha jambUvRkSe saptadazottaraM jinabhavanAnAM zataM manyamAnA ihApi ekaikaM siddhAyatanaM pUrvoktamAnaM menire / tataH atra tattvaM kevalino viduH / iti jambUdvIpaprajJaptivRttau // mUlajambUtarostasmAdyathAkramaM dizAM traye / vAyavyAmuttarasyAM caizAnyAM ca tulyanAkinAm // 320 // jambUsahasrAzcatvAraH tAvatAM kIrtitA jinaiH / jambvazcatastraH pUrvasyAM mahiSINAM catanRNAm // 321 // yugmam // sahasrANyaSTa cAgneyyAM jambo'bhyantaraparSadAm / jambUsahasrANi daza yAmyAM madhyamaparSadAm // 322 // tA dvAdazasahasrANi nairRtyAM bAhyaparSadAm / pratyak ca sapta senAnyAM parikSepe dvitIyake // 323 // jambUsahasrAzcatvAraH pratyekaM dikctussttye| sahasrAH SoDazetyAtmarakSakANAM tRtIyake // 324 / / temaja zAvata jinanI stutinA racayitA zrI jayAnaMda sUri vagere, mULa jampavRkSapara tathA enI AsapAsanA prathama valayamAM rahelA avRkSepara tathA prathamanA vanakhaMDamAM rahelA ATha phUTa para-ema sarva maLIne eka sattara jinabhavana mAnavAnI sAthe ahiM paNa pUrvokta pramANivALuM akeka siddhAyatana mAne che. to e be hakIkatamAM satya kaI che te kevaLIgamya che. se bhu45 dIpa prajJapti' nI mA che. have vaLI, e mULajabUvRkSanI vAyavya, uttara ane IzAna ema traNa dizAomAM sAmAnika devanAM cAra hajAra jambakSe ane pUrvadizAmAM cAra agra mahiSIonA cAra jabUvRkSe DamA cha. 320-321. agnikoNamAM abhyantara parSadAnAM ATha hajAra ane dakSiNa dizAmAM madhyama parSadAnA daza hajAra jakhavRkSo kahyAM che. vaLI taitratya koNamAM bAhya parSadAnA bAra hajAra kahyAM cha. u22-323. bIjA gherAvAmAM pazcima tarapha senApatinA sAta hajAra janmavRkSe kahelAM che. 3ra3. trIjA gherAvAmAM AtmarakSaka devonAM, pratyeka dizAmAM cAra hajAra eTale cAre dizAomAM thaIna sAta vRkSA cha. 324. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enA traNa vanakhaMDa, prAsAda, puSkariNI vagere / yadyapyuktaM valayayormAnaM naivAnayoH sphuTam / pUrvAcAryairuccatAdeH prAjJaiH jJeyA: tathApi hi // 325 // zrIdevIpadmadRSTAntAt prathamAvalayAdiha / ardhArdhamAnakA jambbo'nayorvalayayordvayoH / / 326 / / tathAhuH jinabhadragaNipAdAH kSetrasamAse / paumadahe sirIe jo parivAro kameNa nidihro / so ceva ya nAyavyo jambUeNADhiyasurasta // 327 // tathaivoktaM jambUdvIpaprajJaptivRttau // atrApyekaikayA paMktyA parikSepe vivakSite / na jambUnAmavakAzaH zrIdevIpadmavat bhavet / / 328 // tadihApi parikSepajAtayastitra ityho| jJeyaM jambUpaMktayastu yathAyogamanekazaH / / 329 // sa caivaM saparIvAro jambUvRkSaH samantataH / kAnanaiH yojanazatamAnaiH tribhiH samAvRtaH // 330 // AntareNa madhyamena bAhyena ca yathAkramam / tatrAdime vane pUrvAdiSu dikSu catasRSu // 331 // jo ke A bIjA ane trIjA gherAvAmAM rahelA e vRkSonuM uMcAI AdinuM mAna pUrvAcAe kaMI kahyuM nathI paNa vidvAnoe te lakSamIdevInA padmanA daSTAnta parathI, e (bIjA trIjA) vala eTale gherAvAmAM AvelA e vRAnuM mAna pUrvanA valayanA vRkSe karatAM aradhu aradhu cha sebha sama seyu. 325-326. kSetrasamAsamAM zrI jinabhadra gaNi mahArAja kahe che ke-lakSamIdevInA pa hadamAM anukame je parivAra batAvyuM che te ja pramANe jakhavRkSanA "anAdara' devane paNa jANa. 3ra7. jabudvIpa prajJapti sUtranI TIkAmAM paNa eja bhAvArthanuM kahyuM che. ahiM paNa aneka paMktivaDe vivakSita gherAvAmAM zrIdevInA kamaLanI peThe, jambavRkSano avakAza thaI zake nahI. mATe ahiM paNa gherAvA traNa prakAranA ja samajavA. vaLI jaba kSanI tAto yoga pramANe anecha. 328-328. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . lokprkaash| [sarga 17 paMcAzataM yojanAni vagAhyAtrAntare mahat / ekaikaM bhavanaM jambUzAkhAbhavanasannibham // 332 / / yugmam // bhavaneSveSu sarveSu pratyekaM maNipIThikA / tatrAnAdRtadevasya zayanIyaM zramApaham // 333 // tasminnevAdimavanakhaMDe'khaMDazriyojjvale / paMcAzato yojanAnAmaizAnyAM samatikame // 334 // atrAntare puSkariNyaH catasraH syuzcaturdizam / prAcyAM padmA dakSiNasyAM padmaprabheti nAmataH // 335 // kumudAkhyA pazcimAyAmudIcyAM kumudaprabhA / sarvAH krozArddhaviSkambhA ekakrozAyatAzca tAH // 336 // dhanuHpaMcazatodvedhAH scturitornnaaH| vRtAH padmavedikayA vanakhaMDena cAbhitaH // 337 // kalApakam // tAsAM catasRNAM madhye prAsAdaH parikIrtitaH / sa ca jambUvRkSazAkhAprAsAdasadRzo'bhitaH // 338 // AvA AvA parivAravALA e jakhavRkSanI AsapAsa jananA mAnavALA traNa vane AvelAM che. temAM eka Ansara, bIjuM madhyama ane trIjuM bAhya ema che. 330-331. pahelA eTale Antara ( aMdaranA ) vanamAM, pUrvAdika cAre dizAomAM pacAsa pacAsa yajana mUkyA bAda, javRkSanI zAkhAnA bhavana jevuM akeka moTuM bhavana che. 332. e pratyeka bhavanane viSe maNipIThikA che ane e maNipIThikAnI upara anAdata devanuM sosAyeza sevAnu mIchAnu cha. 333. A ja atI suzobhita vanakhaMDamAM vaLI, izAna koNamAM pacAsa ejana gayA bAda, cAre hizAme yAra vAva Avacha: (1) pUrva dizAmA 5,' (2) hakSiyamA 5pramA' (3) pazcimamA bhuhA' mane (4) uttaramA muhamalA.' 334-335. e sarva aradho kesa pahoLI, eka kesa lAMbI ane pAMcaso dhanuSa uThI che. pratyekane caccAra daravAjA ane toraNe che. vaLI emanI cAre bAjue padmavedikA ane bagIcA cha. 338-337. vaLI cAre vAvamAM, madhyamAM akeka prAsAda che-je jambavRkSanI zAkhAmAM rahelA prAsAdanI navA. 338. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] soLa puSkariNI-vAvonI hakIkata / (305) evamasminneva vane vAyavyAM dizi yojanaiH / paMcAzatA puSkariNyaH catastraH syuzcaturdizam // 339 // prAcyAmutpalagulmAkhyA yAmyAM ca nalinAbhidhA / syAdutpalA pazcimAyAmudIcyAmutpalojjvalA // 340 // zrayaM jmbuudviipprjnyptisuutrjiivaabhigmsuutraabhipraayH||bRhtkssetrsmaasetu uppalabhomAnaliNujjaluppalA uppalA ya bIyaMmi iti vacanAt tRtIyaturyayoH nAmni vyatyayaH prathamAyAH nAmni vizeSazca dRzyate / iti jJeyam // ukta puSkariNItulyA etA api pramANataH / madhye tathaiva prAsAdo jambUprAsAdasannibhaH // 341 // ___ vane'sminneva nairRtyAM paMcAzadyojanottarAH / yathAkramaM puSkariNyaH prAcyAdidikcatuSTaye // 342 // bhuMgA ganibhA kiM cAMjanAtha kjlprbhaa| madhye prAsAda etAsAM sarva mAnaM tu pUrvavat // 343 // eja pramANe vaLI tyAM, vAyavyakoNamAM paNa pacAsa ejana gayA bAda cAra dizAomAM thA2 pApa cha: (1) pUrva bhai spazuibhA, (2) dakSiNamA nalinA, ' (3) pazcimamA * ut5sA' ane (4) uttarabhai sualcreqel. 338-340. A abhiprAya jakhyadvIpa prajJaptisUtrane tathA jIvAbhigamasUtrane che. bRhat kSetrasamAsamAM to ema kahyuM che ke-bIjA valayamAM eTale gherAvAmAM (1) utpalabhuubhaa, (2) nalinA, (3) SorruaipasA ana (4) Gyano nAmanI paav| che." eTale ke trIjI cethInAM nAma ulaTasulaTa che, ane pahelInA nAmamAM jarA phera che. A vAvanuM pramANa paNa uparokta vAvonI jeTaluM che ane emAM paNa jabUvRkSanA prAsAhaya prAsAha cha. 341. vaLI A vanamAM naiRtyakoNamAM paNa pacAsa yojana mUkIne, caturdizAmAM cAra vAva che. temanAM (1) , (2) mRganimA, ( 3 ) manA mana (4 ) BarrazmA-sevA nAma che. emanI vacce paNa akeka prAsAda che. vaLI emanuM pramANadika saghaLuM pUrvavat sama rg. 342-343. 30 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (306) - lokaprakAza / [ sarga 17 AgneyyAM ca yojanAnAM paMcAzato vytikrme| vanetraiva puSkariNyo dikcatuSke yathAkramam // 344 // zrIkAntA zrImahitA ca zrIcandrA ca tataH param / zrInilayAkhyeti zeSaM prAsAdAdi tu pUrvavat // 345 // prAsAdeSveSu caikaikamasti siMhAsanaM mahat / anAdRtasya devasya krIDAha saparicchadam // 346 // atra jambUdvIpaprajJaptisUtre sIhAsaNA saparivArA iti / jIvAbhigame ca sIhAsaNaM aparivAra iti // asminneva bane pUrvadikbhAvibhavanAt kila / udIcyA dakSiNasyAM caizAnIprAsAdazekharAt // 347 // eka: kUTaH dvitIyastu prAgbhAvibhavanAditaH / dakSiNasyAmudIcyAM cAgneyIprAsAdapuMgavAt // 348 // yugmam // pazcimAyAmathAgneyIprAsAdAt pUrvato'pi ca / dAkSiNAtyAt bhavanataH kUTo'trAsti tRtIyakaH // 349 // vaLI agnikoNamAM paNa pacAsa ejana mUkIne, cAre dizAe cAra vAva che-te anukrame mA pramANa cha: (1)zrIsiral, (2) zrImaDitA, (3) zrIyandrAsane (4) zrInilayA. A saghaLI vAvamAM paNa prAsAda vagere pUrvavat samajavAM. pratyeka prAsAdamAM "anAdata' devane 331 42vAne sAyanu bhDA parIvArANu siMhAsana che. 344-346. jaMbadvIpaprajJapti sUtramAM siMhAsano parIvAravALAM kahyAM che, jyAre jIvAbhigama sUtramAM parIvAra vinAnAM kahyAM che. A ja vanane viSe vaLI, pUrvastha bhavanathI uttare ane izAnastha prAsAdathI dakSiNe eka 'phUTa' arthAt zima2 che. 347. tathA pUrvastha bhavanathI dakSiNe ane agnikoNamAM AvelA prAsAdathI uttaramAM bIjuM 'Ta'. 348. vaLI agnikoNamAM AvelA prAsAdathI pazcime ane dakSiNastha bhavanathI pUrve eka trIjuM 'phUTa'cha. 348. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ATha kUTa--zikharonI hakIkata / (307) dAkSiNAtyabhavanato'parasyAM pUrvato'pi ca / prAsAdAnnaiRRtIniSTAtturyaH kUTo bhavediha // 350 // prAsAdAnnairRtIsaMsthAdudIcyAmatha yAmyataH / pratIcInabhavanataH kUTo bhavati paMcamaH // 351 // pratIcInabhavanataH udIcyAmatha yAmyataH / vAyavyakoNaprAsAdAt SaSThaH kUTaH nirUpitaH // 352 // vAyavyakoNaprAsAdAt prAcyA pazcimato'pi ca / udagbhavanatastatra kUTo bhavati saptamaH // 353 / / udagbhavanataH prAcyAmatha pazcimato'pi ca / aizAnakoNaprAsAdAdatra kUTo'STamo mataH // 354 // evamaSTApyamI kUTA jAtyasvarNamayAH smRtAH / dve yojane bhUnimagnA yojanAnyaSTa cocchritAH // 355 / / viSkambhAyAmato mUle yojanAnyaSTa kIrtitAH / madhye SaDUvaM catvAri gopucchAkRtayastataH // 356 // dAkSiNAtya bhavanathI uttaramAM ane naiRtyastha prAsAdathI pUrvamAM eka cothuM "kUTa". 350. netratyastha prAsAdathI uttaramAM ane pazcimastha bhavanathI dakSiNe eka pAMcamuM "kUTa" cha. 351. pazcimastha bhavanathI uttaramAM ane vAyavya koNanA prAsAdathI dakSiNamAM eka chaThuM "kUTa" cha. u52. vAyavya koNastha prAsAdathI pUrvamAM ane uttarastha bhavanathI pazcimamAM vaLI eka sAtamuM 'Ta'cha. u43. ane uttarastha bhavanathI pUrvamAM ane IzAnakeNuNya prAsAdathI pazcimamAM AThamuM 'Ta'. 354. ema ATha "Ta" ke zikharo che-te AThe zreSTha suvarNamaya che. vaLI e be jana pRthvIne vISe rahelAM che ane ATha jana uMcAM che. 355. enI laMbAI pahoLAI mULa AgaLa ATha yojana, madhyabhAgamAM cha jana ane Toca AgaLa cAra jana che. ane tethI emano AkAra gepucha de che. 3pa6. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (308) lokaprakAza / [sarga 17 eSAM mUle parikSepo'dhikAni paMcaviMzatiH / madhye'STAdaza maulau ca yojanAnyarkasaMkhyayA // 357 // tathoktam / paNavisahArasabAraseva mUle zramajjhi uvariM ca / savisesAiM parirao kUDassa imassa bodhavvo // 358 // ayaM jambUdvIpaprajJaptisUtrAbhiprAyaH // jinabhadragaNikSamAzramaNaiH tu aTusahakUDasarisA savve jambUNayA bhaNiyA / ityasyAM gAthAyAM RSabhakUTasamatvena bhaNitatvAt male dvAdaza yojanAni aSTau madhye catvAri ca upari AyAmaviSkambhetyAdi Uce // tathaiva malayagiripAdaiH vyAkhyAtamapi // jIvAbhigamasUtre'pItthamevaiSAM mAnaM dRzyate // tatvaM bahuzrutagamyam // pratyekameSAmupari caikaikaM siddhamandiram / etacca jambUviDimAsiddhAyatanasannibham // 359 // aSTApyete pdmvrvedikaavnmNdditaaH| digaMganAnAmaSTAnAM krIDAyai nirmitA iva // 360 // emane paridhi eTale gherAvo mULa AgaLa pacavIza yojanathI saheja vadhAre, madhyamAM aDhAra yojanathI vizeSa ane mathALe bAra yojanathI kaMIka vadhAre che. 357. - jabuddhIpaprajJaptimAM paNa emano gherAvo mULa, madhya ane Toca AgaLa anukrame savizeSa-pacavIza, aDhAra ane bAra yojanano kahyo che. 358. paNa jinabhadragaNikSamAzramaNe to AThe jambo iSabhakUTa jevA che ema kahyuM che e parathI to emanuM e mAna barAbara bAra, ATha ane cAra jana kahevAya. A vAtane zrImalayagirie paNa pramANa mAnI che ane zrI jIvAbhigamasUtramAM paNa emaja kahyuM che. te satya kayuM e bahuzruta jANe. e AThe "Ta" mAM nA pratyekapara akeka siddhAyatana eTale siddha maMdira che. ane e jabavRkSanI mhoTI 'viDimA' zAkhApara rahelA siddhAyatana jevuM che. 359. vaLI e AThe kUTanI diza, jANe ATha dizArUpI strIone kIDA karavA mATe nirmANa karyA hoya evA bagIcAo ane padavedikAo AvI rahyA che. 360, Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e jambUvRkSanA anAdRtadeva'nI hakIkata / (309) evamuktasvarUpAyA asyA jambvA mahAtaroH / nAmAni dvAdazaitAni prajJaptAni jinezvaraiH // 361 // sudarzanA tathAmoghA suprabuddhA yazodharA / bhadrA vizAlA sumanAH sujAtA nityamaMDitA // 362 // videhajambUH niyatA saumanasyeti kIrtitAH / ratnamayyA apyamuSyA drumeSu mukhyatAM viduH // 363 // tathoktaM bahuzrutAdhyayane / jahA dumANapavarA jambU nAma sudaMsaNA / zraNADhIyassa devassa evaM havai bahussue // 364 // jambUdvIpapatirdevo vasatyasyAmanAdRtaH / jambUsvAmipitRvyo yaH prAgbhave so'dhunAstyasau // 365 // catuHsAmAnikasurasahasrasevitakramaH / mahiSIbhiH catasRbhiH snehinIbhiH kaTAkSitaH // 366 // parSadbhiH tisRbhiH juSTaH saptabhiH sainyasainyapaiH / udAyudhaiH SoDazabhiH sahastraizcAtmarakSiNAm // 367 // A pramANe jenI hakIkata che evA e mahAna "jabUvRkSanAM jinabhagavAnae bAra reTamA nAma dyA cha. 61. te 21 pramANe:-(1) suhAnA, (2) abhAdhA, (3) suprasuddhA, (4) yazodharA, (5) bhadrA (6) vizalal, (7) sumanasa, (8) sunatA, (8) nityabhAritA, (10) vi045, (11) niyata ane (12) saumanasyA. 362-393. vaLI e "ja..." ratnamaya hovA chatAM ene sarvavRkSa ziromaNi kahyuM che. bahuta" adhyayanamAM e mATe kahyuM che ke-jema "anAdata" devanuM sudanA nAme jambavRkSa sarva vRkSomAM mukhya-sarvaziromaNi che tema "bahuzruta" mAM jabUsvAmI mukhya cha. 14. A jambavRkSamAM "anAhata' nAmane, jambudvIpane svAmI adhiSThAyaka deva rahe che. pUrvabhavamAM e jakhkhasvAmIne kAke hato ane atyAre tyAM che. 36pa. enI sevA arthe cAra hajAra sAmAnika de ane upabhega arthe cAra premALa paTTaraanniiyaa satata-jAyabhAnaDAya cha.66. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (310) lokprkaash| [ sarga 17 vyantarANAM vyantarINAmanyeSAmapi bhUyasAm / anAdRtarAjadhAnIvAstavyAnAmadhIzvaraH // 368 // merorudIcyAmanyatra jambUdvIpe maharddhikaH / puryAmanAdRtAkhyAyAM sAmrAjyaM pAlayatyasau // 369 // kalApakam // __ yau sImAkAriNau devakurUNAM dhrnniidhrau| saumanasavidyutprabhAbhidhau tau varNayAmyatha // 370 // niSadhAneruttarasyAmAgneyyAM mandarAcalAt / pratIcyAM maMgalAvatyA yo'sau saumanasAbhidhaH // 371 // devA devyo vasantyatra yataH prazAntacetasaH / tataH saumanaso yadvA saumanasAkhyabhartRkaH // 372 // turaMgaskandhasaMsthAno gajadantasamo'pi saH / manoharo rUpyamayaH saptakUTopazobhitaH // 373 // vaLI ene traNa sabhAo che, sAta sainyo ane senApatio che; ane enA saMrakSaNa asela tara hevo zakhasa tha ne rADAya che. 367. vaLI ene enI rAjadhAnImAM rahelA anya paNa aneka vyantaradeva ane vyaktaradevIo sevA 72naaraa-sevtth| cha. 368. vaLI mahaddhika-atula samRddhivALA e "anAdata' devane merUnI uttare anyatra jambadrIpane viSe "anAdata" nAmanI rAjadhAnI che tyAM e rAjya bhogave che. 369 have devakurUnI sImA bAMdhI rahelA arthAt ene sImADe AvelA "saimanasa" ane " vidhutvasa" nAmanA prvt| cha ta viSa 444 47. u70. e bemAMthI je "saimanasa' che te niSadhaparvatathI uttare, maMdarAcaLathI agnikoNamAM bhane 'bhAratI' vibhayanI pazcime mAvesa che. 371. ahiM su-manA arthAta zAMta manavALA devadevIo vase che e parathI, athavA to eno simanasa nAmano adhiSThAyaka deva che e parathI, e "saimanasa" kahevAya che. 372. ene azvanA skaMdha jevo AkAra che, gajadaMtasamAna manahara dekhAva che, ane e vaLI 3yamaya che. 373. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] devakurukSetra / saumanasa parvata ane enA shikhro| (311 ) siddhAyatanamAyaM syAt paraM saumanasAbhidham / sanmaMgalAvatIkUTaM devakurvabhidhaM param // 374 // vimalaM kAMcanaM caiva vAsiSTaM kUTamantimam / pramANaM jJeyameteSAM himavagirikUTavat / / 375 // yugmam // AgneyyAmAdimaM kUTaM mandarAsannamAhitam / tasyAgneyyAM dvitIyaM tu tasyApyAgneyakoNake // 376 // kUTaM tRtIyamityetatkUTatrayaM vidikUsthitam / atho tRtIyAdAgneyyAmuttarasyAM ca paMcamAt // 377 // kUTaM caturthaM prajJaptametasmAtkUTataH param / dakSiNottarayA paMktyA zeSaM kUTatrayaM bhavet // 378 // vizeSakam // vatsamitrAsumitrAkhye SaSThapaMcamakUTayoH / dikkumAryo kUTasamAbhidhA devAzcatuSu ca // 379 // atra jambUdvIpaprajJaptisUtre bRhatkSetrasamAse sirinilaya iti kSetra samAsAdiSu ca saumanasapaMcamaSaSThakUTavAsinyau suvatsAvatsamitrAkhye eva dikkumAyau~ ukte // yattu jambUdvIpaprajJaptisUtre eva jinajanmAdhikAre mene sAta zima cha:-(1) sidvAyatana, (2) somanasa, (3) bhAratI, (4) he3, (5) vibhaNa, (E) yanasane (7) vasiSTa. samanuprabhAga libhava tanA zipa prabhANe 374-375. - paheluM zikhara merUparvata pAse agnikoNamAM AvyuM che, enA agnikoNamAM vaLI bIjuM che ane e bIjAnA agnikoNamAM trIjuM AvyuM che. vaLI e trIjAthI agnikANamAM ane pAMcamAnI uttare zuM zikhara che. zeSa traNa zikharo cothAthI dakSiNettare eka hAramAM mAvata cha. 371-378. pAMcamA ane chaThThA zikhara para "sumitrA" ane "vatsamitrA' nAmanI dikumArikAo rahe che. zeSa zikharopara te te zikharonA nAmavALA devano vAsa che. 379. A saMbaMdhamAM jaMbadvIpaprajJAptasUtramAM, bRhat kSetrasamAsamAM tathA "sirinilaya" nAmanA kSetrasamAsa vageremAM sumitrA ane vatsamitrAnI jagyAe suvatsA ane vatsamitrAevAM nAma kahyA che. vaLI jabuddhIpaprajJaptisUtramAMja jinajanmanA adhikAramAM adholekamAM Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 312 ) lokaprakAza | [ sarga 17 adholokavAsinInAM bhogaMkarAdInAmaSTAnAM dikkumArINAM madhye paMcamI toyadhArA SaSThI vicitrA ca iti uktaM tadayaM likhitadoSaH nAmAntaraM vA iti sarva veda || etatkUTAdhipadevadevInAM mandarAcalAt / dakSiNasyAM rAjadhAnyo jambUdvIpe'paratra vai // 380 // uttarasyAM niSedhAdreH nairRtyAM kanakAcalAt / pUrvasyAM padamavijayAt giriH vidyutprabhAbhidhaH // 389 // tapanIyamayatvena vidyuddIptimattayA / vidyutprabhezayogAdvA khyAto vidyutprabhAkhyayA // 382 // zradyaM siddhAyatanAkhyaM vidyutprabhaM dvitIyakam // tRtIyaM devakurvAkhyaM brahmakUTaM turIyakam // 383 // paMcamaM kanakAbhikhyaM SaSThaM sauvastikAbhidham // saptamaM sItodAkUTaM syAcchutajvalamaSTamam // 384 // harikUTaM tu navamaM kUTairebhiralaMkRtaH // vibhAti sAnumAneSa vedikAvanazobhitaH // 385 // rahenArI bhAga karA 'Adi ATha kumArikAnI aMdara te pAMcamI ane chaThThI * tAyadhArA ' ane ' vicitrA ' e nAmanI kahI che. A kadAca lakhavAmAM bhUla thai hAya athavA e emanAM bIjA nAma hAya. kharIvAta kevaLI bhagavAna jANe. A zikharAnA svAmI-devadevIonI rAjadhAnI dRkSiNe che. 380. have bIjo je uttare, kanakAcalanA ne aparatra jammudvIpamAM menI vidyutprabha' nAmanA parvata upara kahI gayA chIe te niSadhapa tathI tyakeNumAM ' pakma ' vijayathI pUrvadeizAe Avye che. 381, suvarNa maya hAvAthI, vidyut-vijaLIsamAna camakatA hAine, athavA vidyutprabha nAmanA meno adhiSTAya heva hone, menu ' vidyutprala' nAma paDelu che. u82. yA vidyutprala parvatane nava zize che, te yA pramANe : - ( 1 ) siddhAyatana, ( 2 ) vidhutprala, ( 3 ) deva3, ( 4 ) Ta ( 5 ) una, ( 6 ) sauvastika, ( 7 ) sItohA ( 8 ) Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] vidyutprabha parvata ane enA shikhge| (313) nairRtyAM mandarAt jJeyamAdyaM kUTacatuSTayam / SaSThAduttaratasturyAnnairRtyAM paMcamaM matam // 386 // dakSiNottarayA paMktyA zeSaM kUTacatuSTayam / mAnato'STApi kUTAni himavagirikUTavat // 387 // navamaM niSadhAsannaM dakSiNasyAM kilASTamAt / sarvathA mAlyavadbhAviharissahasamaM ca tat // 388 // jJeyA camaracaMcAvadetatkUTapatehere / merorapAcyA nagarI jambUdvIpe paratra saa|| 389 // / tathoktaM jambUdvIpaprajJaptisUtre / jahA mAlavaMtassa harissahakUDe taha ceva harikUDe rAyahANI taha ceva dAhiNeNaM camaracaMcArAyahANI taha NeyavvA // kSetrasamAsavRttAvapi sA camaracaMcArAjadhAnIvat pratyeyA iti|| zeSakUTapatInAM tu nagaryo vijyopmaaH| jambUdvIpe'nyatra merodakSiNasyAM yathAyatham // 390 // zatajavala ane ( 9 ) harikRTa. ane enI AsapAsa paNa padmavedikAo ane bagIcAo zAlI rahamA cha. 383-385. e navazikharomAMthI pahelAM cAra merUparvatathI naiRtyakoNamAM AvelAM che. pAMcamuM zikhara chaThThAthI uttare ane cothAthI netratyamAM AveluM che. vaLI zeSa cAra rahyAM te uttarathI dakSiNa ekahaarmaa 2 cha. 386-387. e nava zikharamAMthI AThanuM mAna himavaMta parvatanA zikharasamAna che. ane navamuM zikhara je AThamAthI dakSiNe niSadhaparvatanI najadIka che enuM mAna mAlyavAna parvatanA harissahazikhara pramANe che. 388. A navamA kUTanA svAmI haridevanI rAjadhAnI, camaracAnagarInI peThe anyatra jabUdvIpamAM merUnI dakSiNe che. 389. jambudvIpaprajJaptisUtramAM paNa kahyuM che ke-A hariTa nAmanuM zikhara che te mAlyavAna 5vaMtanA harissaha zikhara jevuM samajavuM; ane A haridevanI rAjadhAnI paNa camacaMcA rAjadhAnInI piThe dakSiNadizAmAM samajavI. kSetrasamAsanI TIkAmAM paNa ene camacaMcA jevI kahI che. 10 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 314) lokaprakAza / [ sarga 17 dikkumAryoM nivasataH tatra paMcamaSaSThayoH / puSpamAlA'ninditAkhye zeSeSu pUrvavat surAH // 391 // bhogaMkarAdimA gandhamAdanAdyadrisAnuSu / vasantyo dikkumAryo'STau yA evamiha bhASitAH // 392 // zaileSvamISu krIDAtha tAsAM vAso bhavet dhruvam / vasanti ca svasvagajadantAdhobhavaneSvimAH // 393 // ekaikagajadantAdho dve dve sto bhavane tayoH / tiryaglokaM vyatikramyAsurAdibhavanAspade // 394 // adholokanivAsinyo'ta evAmUH zrute mtaaH| bhUzuddhisUtivezmAdiniyuktA jinajanmani // 395 // yadyapi uttarakuruvakSaskArayoH yathAyogaM siddhaharistahakUTavarjakUTAdhiparAjadhAnyo yathAkramaM vAyavyAmaizAnyAM ca yathA prAg abhihitAH tathA devakuruvakSaskArayoH yathAyogaM siddhaharikUTavarjakUTAdhiparAjadhAnyo yathAkramaM AgneyyAM nairRtyAM ca vaktumucitAH tathApi prastutasUtrasambandhi zeSa zikharanA svAmIonI rAjadhAnI vijaya rAjadhAnInI peThe anyatra jabuddhi pamAM merUthI dakSiNe kahI che. 390. e zikharomAMnA pAMcamAM ane chaThThA para puSpamALA ane aninditA nAmanI dikakumAri kAo rahe che ane zeSa sAta zikharo para pUrvavata devone vAsa kahyo che. 391. gandhamAdana vagerenA zikhara para bhegaMkarA vagere ATha dikumArikAono vAsa kahyo che te saMbaMdhamAM ema samajavuM ke eo tyAM kIDA karavA jatI AvatI rahe che. bAkI eo (kharI rIte) rahe che to gajadantanA abhuvanamAM. pratyeka gajadantanI nIce eenAM bae bhavano che ane e tIchalakane mUkIne asurAdikanA bhavano Ave che tyAM che. emane zAstramAM alokamAM vasanArI kahI che te Aja hetune laIne kahI che. vaLI eenuM kArya jinabhagavAnanA janma vakhate bhUmizuddhi karavA saMbaMdhI tathA sUtikAgraha saMbaMdhI che. 392-395. pUrve uttarakurUnA vakSaskAramAM, siddhaharissaha kuTa varajIne anya zikharanA svAmIonI rAdhAnIo anukrame vAyavyakoNamAM ane IzAnakeNamAM yathAga kahelI che te pramANe devakurUnA vakSaskAramAM, siddhaharikRTa zivAyanA zikharanA adhipationI rAjadhAnIo anukrame amiNa ane nityakoNama vAcita kahevI joIe paNa prastuta sutranI eka Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] devakurukSetrano ' vyAsa ', ernu ' dhanuHpraSTa ' vagere / (315 ) yAvat zrAdarzeSu pUjyazrImalayagirikRtakSetravicAravRttau ca tathA darzanA. bhAvAt asmAbhirapi rAjadhAnyo dakSiNena iti alekhi / iti zrI. jambUdvIpaprajJaptivRttau // anayoH nagayoH dairdhyavyAsoccatvAdikaM samam / gandhamAdanasanmAlyavatoriva vibhAvyatAm / / 396 // santyathAbhyAM parvatAbhyAmaMkapAlIkRtA iva / merodakSiNato devakuravo niSadhAdudak // 397 // atra devakururnAma devaH palyopamasthitiH / vasatyatastathA khyAtA yadvedaM nAma zAzvatam // 398 // dhanuHpRSTavyAsajIvAdikaM mAnaM tu dhIdhanaiH / atrApyuttarakuruvadvijJeyamavizeSitam // 399 // kintvatra niSadhAsannA jIvA kalpyA vicakSaNaiH / vidyutprabhasaumanasAyAmAnusArato dhanuH // 400 // paNa prata-nakala-mAM ke pUjyamalayagirita kSetravicAranI TIkAmAM paNa ema nathI dekhAtuM. tethI amee paNa ema na lakhatAM e rAjadhAnI dakSiNamAM ja hovAnuM lakhyuM che. Ama zrI jammudviIpaprajJaptisUtranI TIkAmAM hakIkata che. A "saimanasa' ane ' vidyutaprabha " parvatonI laMbAI pahoLAI ane uMcAI vagere saghaLuM gandhamAdana ane mAlyavAna parvatonI peThe samajavuM. 396. have mahAvidehakSetranA cethA vibhAga devakurU" viSe. A beu parvatAnA khoLAmAM rahyuM hoya evuM devakurUkSetra" merUthI dakSiNe ane niSadhAcaLathI uttare che. 397. ahiM devakupha nAmano eka palyopamanA AyuSyavALo deva rahe che enA nAma parathI e nAma paDeluM samajavuM; athavA e nAma eka zAzvatuM ja nAma che ema samajavuM. 398. enAM dhanu pRtha, vyAsa, jyA (jIvA) vagere sarvanuM pramANa nirvizeSapaNe uttarakurUnI peThe samajI levuM. 39. paraMtu ahiM "jIvA" niSedhaparvata pAse ka9pavI ane dhanu pRSTa vidyutaprabha ane saimanasa parvatanI laMbAIne anusAre kapavuM. 400, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316 ) lokaprakAza / [sarga 17 zatAnyaSTa yojanAnAM catustriMzadyutAni ca / caturaH sAptikAn bhAgAn vyatItya niSadhAcalAt // 401 // zItodAyAH pUrvataTe vicitrakUTaparvataH / citrakUTaH parataTe sAmastyAdyamakopamau // 402 // yugmam / / kintvetatsvAminonUnaM vicitracitradevayoH / jambUdvIpe'nyatra puryoM meroH dakSiNato mate // 403 // athaitAbhyAM parvatAbhyAmuttarasyAmamI smRtAH / hRdAH paMcottarakuruhvadatulyAH svarUpataH // 104 // niSadhAcalasaMkAzazatapatrAdizobhitaH niSadhAkhyasurAvAsaH prathamo niSadhahradaH // 405 // sa devkurusNsthaanshtptraadylNkRtH| devakurvamarAvAso hRdo devakuruH paraH // 406 // sUranAmA tRtIyastu hRdaH suursuraashritH| sulasasvAmikasturyo hradaH syAt sulasAbhidhaH // 407 // niSadhAcaLathI AThaso cotrIza pejanA ane cAra sakSamAMza jeTaluM mUkIne zItadA nadInA pUrva taTapara "vicitrakuTa' nAme parvata che ane enA pazcima taTapara "citrakUTa' nAme parvata che. e beunuM samagra svarUpa yamakaparvata jevuM samajI levuM. 401-402. parantu emanA svAmI citradeva ane vicitradevanI rAjadhAnI che te anyatra janma dvIpamA bheunI hakSiNe DasI cha. 403. - have A beu parvatathI uttare uttarakurUnA kaha sarakhA pAMca kaha che. 40. pahelo "niSadha' nAmane che temAM niSedhaparvata jevAM kamaLa zebhI rahyAM che ane te vaLI niSadha nAmanA devano AvAsarUpa che. 405. bIje devakurU" nAmano kahe che. te devakurUnA AkAranA kamaLathI manahara jaNAya che ane sabhA 43 nAbhana heva se che. 401. trIjo sUra' nAmane draha che. temAM sUra nAmano deva rahe che. e "sulasa" nAmane chatanA svAmI sukhasa' va cha. 407. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] devakurukSetranA draha, kAMcanaparvato vagere / (317) bhUSitaH zatapatrAdyaiH vidyududyotapATalaiH / vidyutprabhaH paMcamaH syAdvidyutprabhAdhidaivataH // 408 / / padmapadmaparikSepatatsaMkhyAbhavanAdikam / atrApi padmahadavat vijJeyamavizeSataH // 409 / / pUrvapazcimavistIrNAH te dakSiNottarAyatAH / prAk pratyak ca daza dazakAMcanAcalacAravaH // 410 // kAMcanAdrihRdezAnAmeSAM vijayadevavat / samRddhAnAM rAjadhAnyo dakSiNasyAM sumerutaH // 411 // vicitracitrau niSadhAt yAvadRre vyavasthitau / vicitracitrazailAbhyAM tAvatA niSadho hRdaH // 412 // dvitIyAdihadAnAmapyevamanyo'nyamantaram / tulyaM tathAntimahRdakhetraparyantayorapi // 413 // etA zItAsparddhayaiva zItodayA dvidhaakRtaaH| pUrvAparArdhabhAvena saddevakuravo'pi hi // 414 // pAMcamAnuM nAma vidyubha che. e vidyuta-vijaLI jevAM caLakATa mAratA kamaLathI zobhita che ane ene svAmI vivRtrabha nAme deva che. 408. A pAMce drahonAM mukhya kamaLa, pharatAM kamaLavala, emanI saMkhyA, eonAM bhavana vagere sarvasva nirvizeSapaNe padmadrahanI peThe samajI levAM. 409. eo pUrva pazcima pahoLA che ane uttaradakSiNa lAMbA che. vaLI emanI pUrva tathA pazcima beu dizAomAM dazadaza suMdara suvarNaparvata che. 410. vijayadevanI jevI samRddhivALA A suvarNagirinA drahonA svAmIonI rAjadhAnI bhe3thA dakSiNa dizAmA cha. 411. niSadhaparvatathI jeTalA vicitra ane citra parvata che teTalo ja vicitra ane citraparva tathA niSadha dra. 412. e pachInA bIjA sarva kahe paNa eTaluM ja paraspara antara che. vaLI antima draha ane kSetranA paryanta vacce paNa eTaluM ja antara che. 413. A devakurUkSetrane paNa zItadA nadIe, jANe zItA nadInI paddhathI ja hoyanI ema, paddha ane pazcimAddha -ema be bhAgamAM vaheMcI nAkhyuM che. 414. . Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | zItodAyAstu yatprAcyAM tatpUrvArddhamihocyate / zItodAyAH pratIcyAM yadaparArddha tadIhitam // 415 // tatraitAsAmaparArddhamadhyabhAge nirUpitaH / samAnaH zAlmalIvRkSo jambUvRkSeNa sarvathA / / 416 // kiMcaitacchAlmalIpIThaM khyAtaM rajatanirmitam / ( 318 ) prAsAdabhavanAntaHsthAH kUTA apyatra rAjatAH // 417 // zikharAkRtimattvena khyAto'yaM kUTazAlmalI / veNudevAkhyaH suparNajAtIyo'sya ca nAyakaH // 498 // tathoktaM sthAnAMgasUtradvitIyasthAnake / tatthaNaM do mahatI mahAlayA mahadumA paNNattA yAvat kUTasAmalI ceva jambU ceva sudaMsaNA / tatthaNaM do devA mahiDiyA jAva mahAsokhkhA palizravamaThitIyA parivasaMti / taM garule ceva veNudeve agADhIe ceva jambUdivAhivai / etadvRttAvapi garuDaH suparNa kumArajAtIyo veNudevoM nAmnA ityAdi / evaM ca na zrayaM suparNakumArANAM dAkSiNAtya indraH saMbhAvyate / kintu anya eva / tasya hi indratvena sArdhapalyopamarUpAyA utkRSTasthitenyayyatvAt / ayaM tu palyopamasthitika iti // [ sarga 17 je bhAga zIteAdAthI pUrvamAM che te pUrvA devakurU, ane je bhAga enI pazcime che te pa cibhAddha Thevahu3 - mevA nAmathI bheogamAya che. 415. pazcimA devakurUnA madhyabhAgamAM sarvathA javRkSa jevuM eka zAlmalIvRkSa che. 416, paraMtu e zAmalIghraznanuM pITha rUkhyamaya che. temaja prAsAda, bhavana ane anta:stha kRTe pazu 3Syabhaya che. 417. eneA AkAra eka zikhara jevA hAvAthI e ' phUTazAlmalI 'evA nAmathI prasiddha che. vaLI supaNuM jAtIya veNudeva nAme deva enA svAmI che. 418, A saMbaMdhamAM sthAnAMgasUtranA bIjA 'sthAna' mAM kahyuM che ke-tyAM e mahAlayarUpa e mahAn vRkSe kahelAM che. eka kUTazAlmalI ane bIjI sudarzana ja vRkSa. tyAM vaLI mahAna samRddhivALA, atyanta sukhI ane pachyApamanA AyuSyavALA e devA rahe che: eka suparNa jAtIya vedeva ane khIjo jambuDhApanA svAmI anAhatadeva. enI TIkAmAM paNa ' supaNa jAtIya eTale garUDAtinA vedeva' ema che. vaLI A deva suparNa kumArAnA dakSiNa dizAnA IMdra saMbhavata nathI. e bIjo ja deva hAvA joie. kemake indradevanI utkRSTa sthiti dADha pApamanI hAya, ane A devanI teA eka paLyeApamanI che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (319) kSetraloka ] enu zAlmalIvRkSa-enA manuSyo Adinu svarUpa / matAntare tu krIDAsthAnamayaM vRkSaH syAtsuparNakumArayoH / veNudevaveNudAlisurayorubhayorapi // 419 // tathA cAha sUtrakRtAMgacUrNikRt zAlmalIvRkSavaktavyatAvasare / tattha veNudeve veNudAlI ya vasai // tayohi tat krIDAsthAnamiti / / kharUpamuttarakurunRtirazcAM yadIritam / AyuHzarIramAnAdi tadatrApyanuvarttate // 420 // kuravo dvividhAH samA imAH suSamAbhiH sutamAM parasparam / militAH kalahAya meruNA pravibhaktA iva madhyavartinA // 421 // vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSa. drAjazrItanayo'taniSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sarga: saptadazaH samAptimagamadvidvatpramodapradaH // 422 // iti saptadazaH sargaH / bIjo mata ema che ke A vRkSa " veNudeva " ane "veNudAli" nAmanA suparNaku mArone kIDA karavAnA sthAnarUpa che. 419. e saMbaMdhamAM sUtrakRtAMganI pUNa-TIkAmAM zAmalIvRkSanA varNanaprasaMge kahyuM che ketyAM veNudeva ane veNudAli deva rahe che, kemake e beunuM e kIDAsthAna che. A devakuranA manuSya ane tiryaMcAnuM AyuSya, zarIramAna Adi svarUpa uttarakuranA manuSya AdikanuM kahI gayA chIe te pramANe samajI levuM. 420. kurUkSetranA beU vibhAgamAM suSamA Aro varte che. eTale paraspara samAnatAne laIne beu jANe vaDhavADa karavA sAmasAmAM maLyA hoya ane madhyastha evA merUe madhyastha thaIne emane jUdA pAyA hoyanI evA lAge che. 421. jemanI kIrti zravaNa karIne akhila jagata AzcaryamAM lIna thaI gayuM che evA zrIkAMti vijayaupAdhyAyanA antavAsI, ane mAtuzrI rAjabAI tathA pitA tejapALanA suputra vina vijaya upAdhyAye-jagatunA nizcita tane prakaTa batAvI ApavAmAM dIpaka jevAlA A kAvyagraMthano vidraddhane pramoda ApanAro sattaramo sarga samApta thaye. sattaramo sarga samApta. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha aSTAdazaH srgH| pArzva zaMkhezvarottasaM natvA tatvAvabodadham / svarUpaM svarNazailasya yathAzrutamathocyate // 1 // uttarasyAM sthito devakurubhyaH kanakAcalaH / uttarAbhyaH kurubhyazca dakSiNasyAM pratiSThitaH // 2 // pratyak pUrvavidehebhyaH prAk pazcimavidehataH / ratnaprabhAcakranAbhiriva mdhye'styvsthitH|| 3 // nimittahetorbhuvanaparyAyabhAMDasambhave / bhramataH kAlacakrasya bhramidaNDa ivocchitaH // 4 // mAnadaNDa ivodasto jambUdvIpamImISayA / tathaiva sthApito dhAtrA meyaM matvAbhitolyakam // 5 // snigdhayorvIkRto dhAtrImAtrA svAMke'tikautukAt / nIlacUlo bAla iva prabhAvalayacolakaH // 6 // sarga 18 mo. hava, satya vastusthiti samajAvanAra evA zrIzaMkhezvara pArzvanAthane namaskAra karIne merU parvatanuM zAstrokta svarUpa kahuM chuM. 1. A merUparvata devakurUnI uttare ane uttarakurUnI dakSiNe Avelo che. 2. e, pUrvavidehanI pazcime ane pazcimavidehanI pU-jANe ratnaprabhArUpI cakanI dharI hAyanI ema vacce vacce rahela che. 3, vaLI e, jagatanA paryAyarUpI DAmavAsaNa utAravAmAM nimittabhUta evuM je kALarUpI caka-tene pheravavAne dAMDe hAyanI ema uMce ubhe rahelo che. 4. vaLI e, jANe vidhAtrAe jambudvIpane mApavAnI IcchAthI uMcA karelo, ane pachI meyavastune taLavAnI samajIne emane ema dharI rAkhele, (vidhAtrAne) mAnadaMDa hAyanI e lAge che. 5. vaLI e, jANe pRthvIrUpI premALa mAtAne-kautukathI beLAmAM ubhe rAkhele, kAntirUpI vastra ane zyAmazikhA vALA-bALaka hAthanI e lAge che. 6. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] meruparvata / enAM kavikalpita vividha upamAna / (321) cndraarkgrhnksstrtaaraavRssbhsNtteH| bhramantyA manujakSetre meThidaNDa ivAhitaH // 7 // niilvnnissdhonmttdntinoyudhytomithH| madhye sImAstambha iva gjdntaadridntyoH|| 8 // tiryaglokamahAbjasya spaSTASTAzAdalazriyaH / bIjakoza ivAntaHsthaH parAgabharapiMjaraH // 9 // jambUdvIporupotasya muktasya lavaNArNave / kUpastambha ivotkSiptaH prbhaasitpttaaNcitH|| 10 // nyastapAdo bhadrazAlakAnanAstaraNopari / pazyannivovaMdamo'yaM nagendraH sevino nagAn // 11 // narakSetrakaTAhe'sminnAnApadArthapAyasam / pacato vidhisUdasya dIdaNDa ivonnataH // 12 // prAduzcUlaH saumanasottarIyoMzujalaplutaH / devArcaka ivonnndinndnaaraamdhautikH||13||ekaadshbhiH kulkm|| vaLI e, jANe pharatA pharyA karatA-evA candramA, sUrya, graha, nakSatra ane tArAo rUpI baLadane pharatI vakhate bAMdhavA mATe manuSyakSetramAM ubho karelo eka uMcA staMbha hAyanI e Age che. 7. vaLI e, jANe paraspara dantAdanti yuddha karI rahelA, gajadaMtarUpI dAMtavALA nIlavAna ane niSadha parvatarUpI (be) hastIonI vacce jANe sImAstaMbha hoyanI evo lAge che. 8. vaLI e, jANe ATha nirmaLa dizAorUpI suMdara patrovALA tochalekarUpI mahAna kamaLanuM, puSkaLaparAgane lIdhe pILuM pILuM thaI raheluM, ( aMdaranuM) bIjekeza hAyanI e jaNAya che. 9. vaLI e, jANe lavaNasamudramAM cheDI mUkelA jakhaddharUpI mahAna pravAhaNane,-prabhArUpI tasavANA, jayA 42so pastana (yo-311 ) DAyanI mevadANe cha. 10. vaLI e, jANe bhadrazALavanarUpI zApara ubhe rahI, sevaka jevA anya parvata para uparI-zeThanI jema damAmabharI najara karI rahyo hoyanI evo lAge che. 11. vaLI e, jANe manuSyakSetrarUpI kaDhAyAmAM vidhavidha padArthorUpI kSarAnna pakAvatA vidhAtrArUpI rasAyAnA ubhA rahele kaDachIne dAMDA hoyanI eve che. 12. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222) lokaprakAza / [ sarga 18 sa caikayA padmavaravedikayA pariSkRtaH / vanena cAbhito nAnAratnajyotiHprabhAsuraH // 14 // sahastrAnnavanavatiM yojanAnAM sa unnataH / yojanAnAM sahasraM cAvagADho vasudhAntare // 15 // lakSayojanamAno'sau sarvAgreNa bhavediti / catvAriMzadadhikAni cUlAyA yojanAni tu // 16 // yojanAnAM sahasrANi dazAnyA navatistathA / yojanasyaikAdazAMzA daza mUle'sya vistRtiH // 17 // ayaM jmbuudviipprjnyptisuutrbRhtkssetrsmaasaabhipraayH|| zrIsamavAyAMge tu mandareNa pavvae mUle dasajozraNasahassAiM vikhkhaMbheNaM palatte / iti jnyeym|| ekatriMzatsahasrANi zatA nava dazAdhikAH / yojanAnAM trayazcekAdazAMzAH paridhistviha // 18 // vaLI e, jANe prakaTa cUlavALe, saumanasavanarUpI uttarIyavastravALA, kiraNarUpI jaLathI bhIMjAya ane suzobhita nandanavanarUpI dhotIyAvALe (devano) pUjArI hoyanI evA che. 13.2 vaLI e merUparvata eka padi ane vanathI viMTaLAyelo che ane aneka ratnanI kAMtithI jhaLahaLI rahelo che. 14. vaLI e merU (pRthvInI upara ) navANuM hajAra yojana ( ucA ) che ane eka hajAra yojana pRthvInI aMdara rahelo che. 15. ema e pite samagrapaNe eka lAkha janana che. zivAya cALIza jananI enI cUlikA che. 16. mULamAM ene vistAra dazahajAra ne nevuM pUNuka ane dazaagIyArAMza jananI che. 17. e pramANe jaMbudvIpaprajJaptisUtrane ane bahatakSetrasamAsane abhiprAya che. samavAyAMga sUtramAM te ene vistAra dazahajAra jana che ema kahyuM che. ene paridhi eTale gherA mULa AgaLa ekatrIsa hajAra navasA daza pUrNa ka ane traNa agIyArAMza jana che. 18. 1. rasa prakaTa-khullA dekhAya evA cUla-mAthAnA vALavALe; merUpavaMta prakaTa-kAyelI nahiM evI cUla-cUlikAvALA. 2. trIvana lekathI ahi sudhImAM merUparvatane vidhavidha upamA ApavAmAM vidvAna kA kartAnI anupama kalpanAzakina kharekhara Azca pamADe evI che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] meruparvatanI uMcAi, vistAra ane parigha / (323) yojanAnAM sahasrANi dazAsya samabhUtale / sahasramekaM zikhare vyAsaH culopalakSite // 19 / / ekatriMzatsahasrANi yojanAnAM zatAni SaT / trayoviMzatyadhikAni paridhiH samabhUtale // 20 // UrdhvaM ca paridhistasya yojanAnAM bhavet gireH / sahasrANi trINi caikaM dvASaSTyAbhyadhikaM zatam // 21 // atha sarvatra viSkambhajJAnAya karaNam / sahastrayojanavyAsAnmeroruparibhAgataH / yatrottIrya yojanAdau viSkambho jJAtumiSyate // 22 // tadyojanaprabhRtyekAdazabhiH pravibhajyate / labdhe sahasrasaMyukte vyAso'sya vAMchitAspade // 23 // yugmam // yathAdho navanavatiM sahasrANyUprabhAgataH / atItyAtra pradeze cedviSkambhaM jJAtumicchasi // 24 // tadetairnavanavatisahasraH rudrabhAjitaiH / sahastrAnnava saMprAptAn sahastrasahitAn kuru // 25 // (ene) mathALe samabhUtaLamAM enI pahoLAI dazahajAra jana che; ane je enI cUlikA eTale zikhara che tyAM AgaLa pahoLAI eka hajAra yojana che. 19 eno gherAvo samabhUtaLe ekatrIzahajAra chaso ne trevIza jana che. 20. mathALe eno gherAve traNahajAra ekaso ne bAsaTha jana che. 21. jyAM tyAM pahoLAI jANavA mATe nIce pramANe yukti che:~ merU parvatanA ekahajAra yojanAnA gherAvAvALA upalA bhAgathI heThaLanA harakeI sthaLe enI pahoLAInA yojana Adi jANavA hoya to jeTaluM nIce utaryA e saMkhyAne agIyAravaDe bhAgavAthI je saMkhyA Ave emAM ekahajAra umeravA. je javAba Ave te te sthAnanI pahayvI. 22-23. dakAnta tarIke uparanA bhAgathI navANuM hajAra jana nIce utarIe e bhAga-sthaLanI pahoLAI jANavA mATe. navANuM hajArane agyAravaDe bhAMge eTale nava hajArane AMka Avaze. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / (324) [ sarga 18 evaM dazasahasrANi jAtAni dharaNItale / viSkambho meruzailasya sarvatraivaM vibhAvyatAm // 26 // vizeSakam // athavA prakArAntareNa idameva karaNam / mUlAdyatra yojanAdAvutpatya jJAtumiSyate / vyAsaH tasmin yojanAdau vibhakte rudrasaMkhyayA // 27 // yallabdhaM tanmUlasatkAdvistArAcchodhayet budhH| yaccheSaM tanmitastasya vyAso'bhISTasthale yathA // 28 // yugmam / / kaMdAtsahasranutpatya vyAsaM jijJAsase yadi / sahasramekAdazabhiH bhaja labdhamidaM punH|| 29 // navatiryojanAnyaMzA daza caikaadshaatmkaaH| kandavyAsAcchodhayedaM tataH zeSANi yAni tu // 30 // yojanAnAM sahasrANi dazaitAvAnmahItale / viSkambhaH svarNazailasya sarvatraivaM vibhAvyatAm // 31 // vizeSakam // atha vyAsAnusAreNa sarvatra uccatvajJAnAya karaNam / emAM ekahajAra umere. eTale dazahajAra yojana thayA. A merU parvatanI pRthvItaLa pAsenI paDANA tha6. sane se pramANe sarva sthageyI yu. 24-26. vaLI eka bIjI yukti:- mULathI uMce caDhatAM harakeI sthaLa-bhAgano vyAsa jANavA mATe, jeTaluM uMce caDhyA ene agyAravaDe bhAMgavA. je AMka Ave ene mULanI pahoLAImAMthI bAda karavA. je vadhe te te sthaLa ke bhAgano pahoLAI jANavI. ra7-ra8. jemake, mULathI ekahajAra ejana uMcenA bhAganI poLAI jANavI hoya to e hajArane agyAravaDe bhAgavA. eTale tevuM pUrNaka dazaagyAraza yejana Avaze. ene, mULanI pahoLAInA ejanamAMthI bAda karavA. bAda karatAM dazahajAra raheze-eTalA jana merUparvatane te bhAgane viSThabha samaja. e ja pramANe sarvatra samajI levuM. 29-31. : have vyAsane anusAra arthAt vyAsa uparathI uMcAI jANavAnI yukita nIce pramANe che: Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ucAi ke vyAsa--eka parathI bIjuM zodhI kADhavAnI yukti| (325) yAvAn yatrAsya vistAro nizcito bhuutlaadissu| tasminmUlasya vistArAcchodhite yattu ziSyate // 32 // guNyaM tadekAdazabhiH yadbhavettatpramANataH / uccatvamasya viSkambhasyAnusAreNa tadyathA // 33 // yugmam // yojanAnAM sahasrANi daza vyAso'sya bhUtale / mUlaviSkambhatasteSu vizodhiteSvadaH sthitam // 34 // navatiryojanAnyaMzA daza caikaadshaatmkaaH| asminnaikAdazaguNe sahasramiyamuccatA // 35 // yugmam / / mUlabhUtalayormadhye sarvatraivaM vibhAvyatAm / vistArasyAnusAreNa tuMgatvamIpsitAspade // 36 // atha sarvatra viSkambhavRddhihAnijJAnAya karaNam / uparitane vistAre'dhastanavistArataH kRte dUram / tanmadhyavartizailocchrayeNa zeSe hRte viduSA // 37 // yallabdhaM tadubhayato vRddhirgirimaulito hyadhaHpatane / tAvatyeva ca hAnirmAlAvArohaNe'dhastaH // 38 // yugmam / / taLIe ke harakoI jagyAe jeTalI nizcita pahoLAI hoya tene mULanI pahoLAImAMthI bAda karavI. je bAkI rahe ene agyAre guNavA. ema karatAM je AMkaDo Ave e e sthaLanI yA sabhAvI. 32-33. nta tarIke merU parvatanI pRthvItaLaparanI pahoLAI dazahajAra jana che. ene mULanI pahoLAImAMthI bAda karatAM nevuM pUrNAka dazaagyArAMza zeSa (jana) rahe che. e zeSa rahyA ene agyAre guNe eTale eka hajAra AvyA. e e sthaLanI uMcAI samajavI. 34-35. evI rIte merU parvatanA mULa ane bhUtaLa vacce sarvatra, ichita sthaLanI pahoLAI 52thI yA nae zAya che. 38. have sarvatra pahoLAInI vadhaghaTa jANavA mATe nIce pramANe yukita che - nIcenI pahoLAimAMthI upalA bhAganI pahoLAI bAda karavI. zeSa rahe ene parvatanI madhyavarta uMcAIe bhAMgavA. ema karatAM je AMkaDe Ave e zikharathI nIce uttaratAM beu bAjue "vRddhi samajavI, ane nIcethI upara caDhatAM beu bAjue 'hAni samajavI. 37-38. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 326 ) lokprkaash| [ sarga 18 tathA hi / sAhale mauliviSkambhe kandavyAsAdvizodhite / zeSaM navatyadhikAni zatAni navatiH sthitam // 39 // aMzA dazaikAdazotthAH caiSAM kartuM savarNanam / yojanAnAM rAzimekAdazabhirgaNayet budhaH // 40 // bhAgAn dazoparitanAn kSipejAtA ime ttH| lakSaM bhAjyarAzimenaM kvacit saMsthApayet budhH|| 41 // nagocchrayo lakSarUpo bhAjako rudrsNgunnH| lakSANyekAdaza jAtastaM bhAgArthamadho nyaset // 42 // alpatvena vibhAjyasya bhUyastvAt bhAjakasya ca / bhAgAprAptyApavayete lakSaNa bhAjyabhAjakau // 43 // uparyekaH sthito'dhastAdekAdaza sthitA: tataH / labdha ekAdaza bhAgo yojanaM yojanaM prati // 44 // yadvA bhAjyaH bhAjakayoH ubhayoH lkssruupyoH| rAziH bhAjyoM'zarUpo'sti bhAjako yojanAtmakaH // 45 // pratiyojanamekoM'zaH tatsukhenaiva labhyate / .. iyaM merorubhayato vRddhihAnI nirUpite // 46 // jemake, mULanI pahoLAimAMthI zikharanI pahoLAInA eka hajAra yojana bAda karatAM nava hajAra nevuM pUNuMka daza agyArAMza zeSa raheze, enuM varNana karavA mATe agyAre guNI daza aMza che te bheLavI devA. eTale eka lAkha bhArAzi thaI. ene eka bAjue mUkI rAmA. 36-41. have parvatanI uMcAI eka lakSa yojananI che ene paNa agIAre guNe. eTale agyA 2lakSa bhAjaka rAzi thaI. 42. Ama bhAjyarAzi je eka lakSa jana che te A bhAjakarAzithI a5 AvI. mATe bhAga cAlaze nahIM. mATe bhAjyabhAjakane ulaTAvI nAkhe. 43. che eTale upara eka raheze ane nIce agyAra raheze. arthAt yojanayojanapratye eka abhyArAMza bhAgamAyo. 44. athavA bhAjyarAzi ane bhAjakArAzi-e beumAM bhAjyarAzi aMzarUpa che ane Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ) vyAsanI vRddhi-hAni jANavAnI yukti / (327) jJAtumiSTe vRddhihAnI tatra yadyekapArzvataH / dvAviMzativibhaktasya yojanasya lavastadA // 17 // tataH ayaM bhAvaH / yAvadutpatyate kandAdaMgulayojanAdikam / / ekAdazaH tasya bhAgo kandavyAsAt kSayaM vrajet // 48 // tathAhi / ekAdazasvaMguleSu samutkrAntaSu mUlataH / kSIyate mUlaviSkambhAt saMpUrNamekamaMgulam // 49 // yojaneSvapi tAvatsu samudyAteSu mUlataH / kSIyate mUlaviSkambhAt saMpUrNamekayojanam // 50 // evaM yojanazatasahasreSvapi bhAvyam // ata eva yojanAnAM sahasre mUlato gate / navatiH yojanAnyaMzA ekAdazodbhavA daza // 51 // etAvAnekAdazoMzaH sahasrasya kSayaM gtH| tataH sahasrANi daza viSkambho dharaNItale // 52 // bhAjaka rAzi yojanarUpa che tethI pratijane akeka bhAga Avyo. A eka agyAraza yojana vaTa mAvI sabhenI 16nI vadhavaTa mAvI. 45-46. paraMtu je eka ja bAjunI vadhaghaTa jANavA mAgatA ho to, te eka janano bAvIzamo bhAga che. 47. eno bhAvArtha A pramANe :--- mULathI jeTalA aMgulapramANa ke janapramANa uMce caDhIe tenA agyAramo aMza mULanI pahoLAIthI ocho thAya. 48. jemake, mULathI agyAra aMgula upara caDhIe tyAnI pahoLAI mULanI pahoLAIthI eka aMguLa ghaTe che, ane mULathI agyAra jana upara caDhIe tyAMnI pahoLAI mULanI pahamaathii se yoni ghaTe cha. 45-50. lAe cenamAM eja pramANa jANavuM. dhAro ke mULathI eka hajAra yojana UMce caDhyA. te e hajArane agyAre bhAgatA je nevuM pUNuMka dasa agyArAMza ejana AvyA eTalA puratA, e sthaLanA vyAsa mULanA vyAsathI ochA thaze. eTale ke merUnI, pRthvItaLaAgaLanI pahoLAI daza hajAra yeAjana barAbara maLI rahI. pa1 52. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 328) lokaprakAza / [sarga 18 ekAdazasvekAdazasvatikrAnteSu bhUmitaH / sahasreSu kilaikaikaM sahastraM vyAsato iset // 53 // evaM ca navanavateH shsraannaamtikrme| zirobhAge'sya viSkambhaH sahasramavaziSyate // 54 // yadvA kandAdyojanAnAM lakSe'tIte zirastale / lakSasyaikAdazo bhAga etAvAn parihIyate // 55 // navatiryojanazatAnyadhikA nvtistthaa| aMzA dazaikAdazotthAH sahasraM ziSyate tataH // 56 // yugmm|| (nanu) pratyekaM paritaH paMcazatavistRtayoH nanu / nandanasaumanasayoH sadbhAvAt mekhalAdvaye // 57 // yojanAnAM sahasrasya dviH bhavet yugapat truTiH / kathaM ekAdazabhAgahAniH tadupapadyate // 58 / / yugmam // atrocyate karNagatyA samAdheyamidaM budhaiH / kA karNagatirityevaM yadi pRcchasi tat zruNu // 59 // eja rIte dara agyArahajAra jana uce caDhatAM. pahoLAImAM eka hajAra jana ghaTe.53. e gaNatrIe navANuM hajAra yojana UMce caDhatAM, pahoLAImAM navahajAra yojana e cho thAya eTale phakta ekahajAra jana pahoLe rahe. pa4. athavA mULathI ekalakSa jana upara AvIe te sthaLe e "lakSa"no agyAramo aMza athotu navahajAra navaso navANuM pUNuka daza agyAraza yojana pahoLAimAM ghaTe. ema gaNatAM paNa zikhare ekahajAra yojana pahoLAImAM rahe. papa-pa6. ahiM evI zaMkA upasthita thAya ke meranI pharatA pAMcaso pAMcaso jananA vistAramAM nandana ane saumanasa vana hovAthI beu mekhalApara ekasAthe ekahajAra ejanane bevAra ghaTADo thAya. tyAM agyAramA bhAganI hAninI vAta kevI rIte besatI lAvaze? pa7-58. uttarabhA 4 - vAtanu yuti 'vaDe samAdhAna 42. thuti ' su te samasa:--- 58. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] __ meruparvatanA traNa -- kAMDa ' urphe vibhAga / (329 ) kandAdArabhya zikharaM yAvattadubhayaspRzi / dattAyAM davarikAyAM sthirahastena dhImatA // 60 // apAntarAle yat kvApi kiyadAkAzamAsthitam / tat samagraM karNagatyA merorAbhAvyamityataH // 61 // tat prakalpya merutayA prAhuH gaNitakovidAH / sarvatraikAdazabhAgaparihANiM yathoditAm // 62 // vizeSakam // ayaM ca arthaH zrIjinabhadragaNikSamAzramaNapUjyairapi vizeSaNavatyAM lavaNodadhidhanagaNitanirUpaNAvasare dRSTAntadvAreNa jJApita eva / ato'yaM mekhalAyugmAvivakSayA krmaattnuH| mUle ca vistRtaH suSTUdastagopUcchasaMsthitaH // 63 // ___ athAtra trINi kANDAni vartante knkaacle| kANDaM vibhAgo niyataviziSTapariNAmavAn // 64 // caturvidhaM kANDamAdyaM mRttikAbahulaM kvacit / pASANabahulaM vajrabahulaM zarkarAmayam // 65 / / mULathI AraMbhIne zikhara paryanta, te bannene sparza kare evI rIte eka dorI sthira hAthe pakaDI rAkhatAM vacamAM kyAMya je kaMi pilANa rahe e sarva karNagati-yukti vaDe merUnuM che sema bhAvayu. 60-61. ane tethIja gaNitazAstrIe paNa ene merUrUpe kalpIne sarvatra yakta agyAramAM bhAjana ghttaa| 4 che. 12.. zrIjinabhadragaNie paNa "vizeSaNavatI'mAM lavaNasamudranuM ghanagaNita nirUpaNa karatAM daSTAntadvArA A ja bhAvArtha kahyo che. ane ema hovAthI ja-beu mekhalAne gaNatrImAM na laIe to tyAM AgaLa sAMkaDA, ane tyAMthI utaratAM utaratAM pahALA thatA thatA-mULa AgaLa baha paheALA-evA A merU parvatane uMcA karelA gepuchanA AkAre rahelo kahyo che. 63. have A merUparvatanA traNa "kAMDa" eTale viziSTa vibhAga kahyA che. 64. temAM prathama kAMDa cAra prakArano che-kavacita mATImaya, kavacit pASANamaya, kavacita 11bhaya, mana vazit veNubhaya.65. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (330) lokprkaash| [sarga 18 kANDa dvitIyamapyevaM caturdhA'sya nirUpitam / aMkajaM sphATikaM kvApi sauvarNaM rAjataM tathA // 66 // jyAtyajAmbUnadamayaM tRtIyaM kANDamIritam / trayANAmapi kANDAnAM parimANamathocyate // 67 // sahasrayojanonmAnamAdyamArabhya kandataH / triSaSTizca sahasrANi dvitIyaM samabhUtalAt // 68 // tatastRtIyaM SaTtriMzatsahastrAvadhi kIrtitam / evaM kANDaistribhistasya lakSamekaM samApyate // 69 // ayaM jambUdvIpaprajJaptisUtrAbhiprAyaH // samavAyAMge tu aSTatriMzattame samavAye dvitIyavibhAgaH aSTatriMzadyojanasahasrANi uccatvena bhavatIti uktam // ( nanu) caturvidhatve nanvevamAdyadvitIyakANDayoH / mRttikAdivibhAgAnAM na pRthakkANDatA katham // 70 // atrocyte| pRthvyAdivastujatve'pi naiyatyenoktakANDayoH / pRthvyAdirUpabhAgAnAmavivekAt na kANDatA / / 71 // bIjo kAMDa paNa eja pramANe aMkaratnamaya, sphaTikaratnamaya, suvarNamaya ane rUmayasebh yAra prahArane Dara cha.66. trIjo kAMDa uttamasuvarNamaya kahyo che. e traNe kAMDanuM pramANa nIce mujaba che : mULathI samabhUtaLa sudhI eTale ke eka hajAra yojanAno pahelo kAMDa che. samabhUtaLathI tresaTha sahasra jana paryanta bIjo kAMDa ane tyAMthI chatrIsa hajAra yojana sudhI trIjo kAMDa che. Ama traNe kAMDa vaDe merUnA samagra eka lAkha yeAjana pUrA thaI rahyAA. 67-69. e jaMbudviIpaprajJaptisUtrane abhiprAya che. samavAyAMgasUtramAM te ema kahyuM che ke bIje vibhAga ADatrIsa hajAra yojana che. ahiM koI evI zaMkA kare ke pahelA ane bIjA kAMDanA A pramANe cAra prakAra kahe che to mRttikA Adi vibhAgone laIne pRthaka pRthak kAMDa kema nathI kahetA ? 70. enuM samAdhAna A pramANe te beu kAMDA pRthvI Adika vastuothI thayelA che e Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] meruparvatanAM cAra vana / pahelu * bhadrazAla ' vana / (331) caturbhizcAyamabhito vanakhaNDairalaMkRtaH / dAnazIlatapobhAvaiH jainadharma ivonnataH / / 72 // tatra bhUmau bhadrazAlaM kramAt mekhalayordvayoH / nandanaM saumanasaM ca zikhare paNDakaM vanam // 73 / / tatrAdyaM bhadrazAlAkhyaM meroH pazcimapUrvataH / dvAviMzati-viMzatiH sahasrANyAyataM matam / / 74 / / sAr3he dve yojanazate dakSiNottaravistRtam / sthitaM meruM parikSipya valayAkRtinAtmanA // 75 // atreyamupapattiH / pUrvasyAM pazcimAyAM vA ya AyAmo'sya vrnnitH| so'STAzItyA vibhaktaH san vistAro'traikapArzvataH // 76 / / kiMca udIcyo dAkSiNAtyo vA vistAro'sya vanasya yaH / so'STAzItyA tADitaH san AyAmo'syaikapArzvataH // 77 // bhadrazAlavanaM caitat aSTadhA vihitaM kila / zItodayA zItayA ca gajadantAdrimerubhiH // 78 // kharUM, paNa chatAM e pRthvI Adika bhAgone jUdA na pADavAthI emanA pRthak pRthak kAMDa nathI hyA. 71. vaLI e merUparvata, dAna zIla tapa ane bhAva e cArathI jema jenadharma, tema, cAra panamAthI suzAlita cha. 72. merUnI pharatuM sama bhUtaLapara bhadrazALavana AveluM che. enI beu mekhalAo para kamavAra naMdanavana tathA samanasavana AvelAM che ane mathALe paDakavana che. 73. paheluM bhadrazALavana merUnI pUrva pazcima bAvIza bAvIza hajAra yojana laMbAyaluM che, ane uttara dakSiNa pahoLuM aDhIso jana che. vaLI e merUne valayAkAre vIMTaLAIne rathu cha. 74-75. ahiM eka ghaTanA che te nIce mujaba:- pUrva taraphanI ke pazcima taraphanI e vananI je laMbAI kahI enA aAzImAM bhAga barAara enI eka bAjunI pahoLAI che. vaLI uttara ke dakSiNa taraphanI enI je pahoLAI kahI enAthI adyAzagaNI enI ekabAjunI laMbAI che. 76-77. jarA jIvana nI a Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 332) -- lokaprakAza / [ sarga 18 tathAhi / eko bhAgo mandarasya prAcyA pazcimataH prH| vidyutprabhasaumanasamadhye'pAcyAM tRtIyakaH // 79 // turyazcottarato maalyvdgndhmaadnaantre|| bhAgAH sarve'pyamI zItAzItodAbhyAM dvidhAkRtAH // 80 // yu0 // taccaivam / udIcyAMzo dvidhA cakre zItayA prAkpravRttayA / prAcI prati prasthitayA prAkakhaNDo'pi dvidhAkRtaH // 81 // zItodayA yAmyakhaNDo dvidhodaggatayA kRtaH / dvidhA pazcimakhaNDo'pi kRtaH pratyakpravRttayA // 82 // ityevamaSTabhAge'smin merodikSu catasRSu / siddhAyatanamekaikaM paMcAzayojanottaram // 83 // uktAnyetAni himavaccaityatulyAni sarvathA / svarUpato mAnatazca sevitAni surAsuraiH // 84 // viditu punarekaikaH prAsAdastAvadantare / yojanAnAM paMca zatAnyucco'dha vistRtaayt:||85|| vaLI e bhadrazALa vananA, zItA ane zatedA e be nadIethI tathA gajata ane merU e parvatothI ATha bhAga paDelA che. 78. te pramANe:-(1) bhe3nI pUrva, (2) bhe3nI pazcibhe, (3) bhe3nI dakSiNe, vidhUprama tathA samanasanI vacce, (4) meranI uttare, mAlyavAna ane gaMdhamAdananI vacce;-A pramANe cAra bhAga thayA-emanA pAchA zItA ane zItAdA nadIoe AvIne babbe bhAga pADyA che. (meTo samayama18sAgathayA. )78-80. e AvI rIte -zItA nadIe dakSiNa dizAmAM vahetAM uttara taraphanA aMzanA be bhAga, ane pUrva tarapha vahetAM pUrva taraphanA aMzanA be bhAga thaIne cAra bhAga pADyA che. vaLI zItadA nadIe uttara dizAmAM vahetAM dakSiNa khaMDanA be bhAga, ane pazcimamAM vahetAM pazcima baMDanA se sAsa-sebha yA2 mA pAyA che. ( mevI rIte 2418 yayA ). 81-82. e pramANe ATha vibhAgamAM vaheMcAyelA A bhadrazALa vanamAM, merUthI cAre dizAe pacAsa pacAsa cAjana dUra akeka siddhAyatana che. 83. . cAre siddhAyatane, svarUpa ane pramANamAM sarvathA himavAna parvatanAM citya jevAM che ane surAsuzathI sevA 2dyAM che. 84... .. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] bhadrazAlavananAM ATha gajakUTaparvato / (333 ) caturdizaM catasmRbhiste vaapiibhirlNkRtaaH| yojanAni dazodviddhAH tAH SoDazApi vApikAH // 86 // paMzAzayojanAyAmA AyAmA ca vistRtAH / svarUpato nAmatazca jambUvApIsamAH samAH // 87 // yugmam / / AgneyyAmatha nairRtyAM yau prAsAdau pratiSThitau / to saudharmasurendrasya tadarhAsanazAlinau // 88 // vAyavyAmatha caizAnyAM yau prAsAdau prarUpitau / tAvIzAnasurendrasya tayogyAsanazobhanau // 89 // aSTau diggajakUTAni bane'smin jgdurjinaaH| gajAkRtIni kavayo yAnyAhuH diggajA iti // 90 // padmottaro nIlavAMzca suhstythaaNjnaagiriH| kumudazca palAzazca vataMso rocanAgiriH // 91 // anye tu rocanAgiristhAne rohaNAgiri paThanti // vaLI cAre vidizA eTale khuNAomAM eTale ja antare aneka prAsAda che. te pAMcaso pAMcaso yojana UMcA ane ethI ardha lAMbApahoLA che. 85. e cAre prAsAdanI cAre dizAe cAra cAra vAva che. e soLe vAva daza yojana UMDI, pacAsa jana lAMbI ane pacavIza jana pahoLI che. vaLI e sarvenuM svarUpa tathA pramANa manI vA samAna che. 8-87. agnikoNa tathA netratyakoNamAM je be prAsAda che e sAdhama IndranA che. ane ene gya DAya mevA mAsanAthI suzobhita che. 88. vAyavya koNa ane izAna koNamAM je be prAsAde che e IzAna IndranA che ane ene lAyakanA AsanathI virAjI rahyAM che. 89. A vanamAM vaLI ATha bajaTa-parvate kahelA che,-je hAthI jevA AkAranA hevAthI gajaTa kahevAya che. 90. - padmottara, nAsavAna, sustI , A R, bhu, 54aa, patasa bhane shynaagirievAM emanAM nAma che. 1. kaI kaI racanAgirine rahaNagiri paNa kahe che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 334) lokaprakAza / [ sarga 18 meroruttarapUrvasyAM zItAyAH saritaH punaH / gacchantyAH prAgabhimukhamuttarasyAmihAdimaH // 92 // prAdakSiNyakrameNAtha merodakSiNapUrvataH / zItAyAH prAkpravRttAyA dakSiNasyAM ca nIlavAn // 93 // merodakSiNapUrvasyAM zItodAyAzca puurvtH| merodakSiNadiksthAyAH suhastI nAma diggajaH // 94 / / aMjano nAma diGnAgo nairRtyAM merubhUdharAt / zItodAyAH pazcimata: prayAntyAH uttarAM prati // 95 // diGnAgaH kumudo'pyevaM nairRtyAmeva merutaH / zItodAyAH dakSiNataH prayAntyAH vAruNIM prati // 96 // uttarAparato meroH palAzo nAma diggjH| pazcimAbhimukhaM yAntyA zItodAyA udaka ca sH||97 // athAvataMsako'pyevaM vAyukoNe sumerutH| sa zItAyAH pazcimataH prayAntyAH dakSiNAM prati // 98 // merUnI uttarapUrve, ane pUrva tarapha vahetI zItAnadInI uttare, pahele eTale parvottara maTa Avato cha. 82. pradakSiNAne krame merUnI dakSiNapUrve ane pUrva tarapha jatI zItAnadInI dakSiNe bIje eTale nIlavAna gajakUTa Avela che. 7. meranI dakSiNapUrve, ane merUthI dakSiNe rahelI zItAnadInI pUrve, suhastI nAme trIjo 048 mAvelA che. 84. merUnI nAnya ane uttara tarapha vahetI zItadAnadInI pazcime aMjana nAmane the maTa cha. 85. vaLI merUnI naiRtyamAMja ane pazcima tarapha vahetI zItadAnadInI dakSiNe kumuda nAmane pAMcame gajakuTa che. 6. merUthI vAyavya koNamAM ane pazcima tarapha vahetI zItadAnadInI uttare palAza nAme chaThTho gajakUra Avela che. 7. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka e ATha gajakUTanA niyata sthAna / (335) meroruttarapUrvasyAmaSTamo rocanAcalaH / dakSiNAbhimukhaM yAntyAH zItAyAH pUrvatazca saH // 99 // ekaikasyAM vidizyevaM dvau dvau kUTau nirUpitau / prAsAdasiddhAyatanAntarAleSu kilASTasu // 100 // tathAhi vRddhasaMpradAyaH / bhadrazAlavane meroH catasro'pi dizaH kila / nadIpravAhaiH ruddhAH tadikSvevArhagRhANi na // 101 // kintu nadyantikasthAni bhavanAni kilAhatAm / gajadantasamIpasthA: prAsAdAzca biDaujasAm // 102 // tadantarAleSvaSTAsu karikUTA ythoditaaH| darzitaH sthAnaniyamastatrApyeSa vizeSataH // 103 // . bahiruttarakurubhyo meroruttarapUrvataH / zItAyA uttaradizi prAsAdaH parikIrtitaH // 104 // eja pramANe merUthI vAyavya koNamAM ane dakSiNa dizAmAM jatI zItA nadIthI pazcime avataMsaka nAmane sAtama gajakUTa che. 98. merUnI uttarapUrve, ane dakSiNamAM jatI zItAnadInI pUrve, racanAgiri nAmano AThame gaTazAlI rahyo cha. 86. evI rIte akekI vidizA eTale khuNAmAM babe gajakura AvelA che. e AThe vaLI prAsAda ane siddhAyatananI vacce vacce ATha gALAmAM che. 100. A saMbaMdhamAM nIce pramANe vRddhasaMpradAya che - bhadrazALa vanamAM merU parvatanI cAre dizAo nadIonA pravAhathI rUMdhAyelI che tethI te dizAomAMja jinamaMdira nathI. 101. paraMtu nadInI pAse arihaMtanA maMdire che, ane gajadaMta parvatonI pAse indronA prAsAha cha. 102. ane eonI vacce rahelA ATha gALAmAM upara jaNAvelA gajakUTa-parvata che. 103. A bAbatamAM vigatavAra sthAnaniyama nIce pramANe che - uttarakuthI bahAra, merUthI uttArapUve, tathA zItAnadIthI uttare prAsAda kahela che. 104. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| ( 336 ) / sarga 18 meroH prAcyA dakSiNataH zItAyAH siddhamandiram / etasyobhayataH kUTau dvau prajJaptau jinezvaraiH // 105 // bahirdevakurUNAM ca merodakSiNapUrvataH / / zItAyA dakSiNadizi prAsAdaH kIrtito jinaiH // 106 // madhye devakuruNAM vai zItodAyAzca pUrvataH / merodakSiNata siddhAyatanaM smRtamAgame // 107 // asyApyubhayataH kUTau samazreNyA vyvsthitau| dhuryo yugandharasyeva mahIndrasyeva cAmarau // 108 // zItodAyAH dakSiNato nairRtyAM svarNabhUbhRtaH / bahirdevakurUNAM ca prAsAdaH prAgvadAhitaH // 109 // zItodAyA uttarata: pazcimAyAM sumerutH| siddhAnAM sadanaM kUTau tasyApyubhayataH sthitau // 110 // zItodAyA uttarato vAyukoNe sumerutaH / bahiruttarakurubhyaH prAsAdaH surabhUbhRtaH // 111 // merU parvatanI pUrve ane zAnadInI dakSiNe siddha maMdira che. enI be bAjue be gaTa cha. 105. devakurUnI bahAra, merUnI dakSiNa pUrva tathA zItAnadInI dakSiNe prAsAda Avela che. 106. devakurUnA madhyamAM, zItadA nadInI pUrve ane merU parvatanI dakSiNe siddha maMdira AveluM che ema AgamamAM kaheluM che. 107. enI paNa beu bAjue samazreNie be gajaTa AvelA che-te jANe yugaMdharane be paDakhe rahelA be baLada hAyanI, athavA, rAjAnI be bAjue rahelA be cAra hAyanI. 108. devakurUnI bahAra, zItadA nadInI dakSiNe ane merU parvatanI naiRtyamAM, vaLI pUrvanI piThe eka prAsAda Ave che. 109. zItedA nadInI uttare ane merUnI pazcime vaLI eka siddha maMdira che ane ene paNa beu paDakhe be gajakUTa AvelA che. 110, uttara kurUnI bahAra, zItAdAnI uttare ane merUnI vAyavya surendranA prAsAda che. 111. 880 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka e gajakUTo saMbaMdhI vizeSa hakIkata / (337) pUrvasyAmatha zItAyA udIcyAM mandarAcalAt / uttarAsAM kurUNAM ca madhye'sti siddhamandiram // 112 // kUTau dvau tadubhayato meroH sarve'pyamI sthitAH / vihArakUTaprAsAdAH paMcAzadyojanAntare // 113 // __ yojanAnAM paMcazatAnyuccaistvena bhvntymii| gavyUtAnAM paMcazatIM nimagnAzca dharodare // 114 // mUle paMca yojanAnAM zatAnyAyatavistRtAH / madhye trINi paMcasaptatyadhikAni zatAni ca // 115 // uparyatRtIyAni zatAni vistRtaaytaaH| kUTA ime varSadharagirikUTasamA iti // 116 // tribhirvizeSakam // sarve'mI vanakhaMDena padmavedikayAnvitAH / siMhAsanADhyasvasvezaprAsAdabhrAjimaulayaH // 117 // dvASaSTiM yojanAnyete prAsAdA vistRtaaytaaH| ekatriMzadyojanoccAH ramyAH vividharatnajAH // 118 // uttara kurUnA madhyamAM, zItAnanI pUrve ane maMdarAcaLanI uttare paNa eka siddhamaahir cha. 112. enI paNa beu bAjue be gajaTa AvelA che. A sarva siddhamaMdira, gajaTa parvato ane prAsAde merU parvatathI pacAsa pacAsa janane antare AvelA che. 113. sarva gajaTo pAMcaso pAMcaso jana uMcA che ane savAsa yojanA jeTalA jamInanI aMdara khuMcelA che. vaLI e mULamAM pAMca mAjana lAMbA pahoLA che, madhyamAM traNa paMcotera jana lAMbApahALA che, ane mathALe baso pacAsa yojana lAMbA hALA che. ema eo varSadhara parvatanA kUTa jevA che. 114-116. vaLI e sarva kUTa para vana tathA padmavedikA paNa AvI rahelA che; ane emanA zikharo paNa siMhAsanethI yukta evA aneka svAmInA prAsAdathI virAjI rahyAM che. 117. A prAsAdo kahyA e vividha ratnonA banAvelA che. teo bAsaTha bAsaTha yojana lAMbApahoLA che, ane uMcAImAM ekatrIza pejana che. 118. 13 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / ekapalyAyuSasteSu svasvakUTasamAbhidhAH / krIDanti nAkinaH svairaM dikkumbhikUTanAyakAH // 119 // svastrakUTa vidiveSAM rAjadhAnyaH prakIrttitAH / jambUdvIpe'nyatra yathAyogaM vijayadevavat // 120 // eteSu karikUTeSu pUrvAcAryaizcirantanaiH / paThyante jinacaityAni stotreSu zAzvatArhatAm // 121 // jambUdvIpaprajJaptyAdisUtre tUpalabhAmahe / na sAmprataM tatra tattvaM jAnanti zrutapAragAH // 122 // ataH evoktaM ratnazekharasUribhiH svopajJakSetravicAre / karikUDa kuMDana idahakurukaM caNajamalasamavigrahesu / jiNabhavaNavisaMvAo jo taM jANaMti gIyatthA // 123 // ( 338 ) bhadrazAlavanasyAsya samabhUmeruparyatha / syAtpaMcayojanazatAtikrame nandanaM vanam // 124 // e prAsAdomAM, eka pachyApamanA AyuSyavALA, potapotAnAphUTanA samAna nAmAbhidhAna vALA, phUTa pa tAnA nAyaka-svAmI evA devA svecchAe krIDA kare che. 119. [ sarga 18 potapAtAnA kUTAnI vidizAomAM, anyatra ja budvIpamAM, vijayadevanI rAjadhAnI jevI sebhanI rAjdhAnI che. 120. A gajakUTa parvatApara zAzvata jinezvarAnA maMdire AvelAM che ema prAcIna pUrvA cAyoe svetrone viSe kahelu che. 121. paNa atyAre ja buDhIpaprajJapti vagere sUtromAM kyAMi e vAta nathI. e viSayamAM tattva zuche te zrutapAragAbhI - devaNI lage. 122. mATe ja rahazekhara sUrie peAte racelA kSetravicAra thamAM kahyuM che ke-gajrakUTa, kuMDa, nadI, draha, kurU, kaMcanagiri, yamaliMgira tathA samavRttavaitADhya A sarva sthaLe jinabhavana saMbaMdhI matale che. 3 zu che se 'gItArtha ' lage. 123. A bhadrazALa vananI samabhUmithI, upara caDhatAM pAMcasA yojana pUrA thaye 'nandanavana ' nAmanu vana Ave che, 124, Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka meruparvatanuM bIjaM vana-' nndnvn'| (339) yojanAnAM paMcazatAnyetadviSkambhato matam / sthitaM meruM parikSipya valayAkRtinAtmanA // 125 // bAhyAbhyantararUpaM hi viSkambhadvitayaM bhavet / girINAM mekhalAbhAge tato'tra dvayamucyate // 126 // eka ekAdazabhAgo yojanasyApacIyate / pratiyojanamevaM ca paMcazatyA vyatikrame // 127 // labdhAni paMcacatvAriMzadyojanAni paMcabhiH / ekAdazAMzeyuktAni tyajyante mUlavistRteH // 128 / / dazasahasrarUpAyAstadaitadavaziSyate / zatAni navanavatizcatuSpaMcAzadeva ca // 129 / / ekAdazAMzAH SaT bAhyo vyAso'yaM tatra bhuubhRtH| dakSiNottarayoH pUrvAparayorvA vanAntayoH // 130 // kalApakam / / ekatriMzadyojanAnAM sahasrANi catuHzatI / ekonAzItiradhikA parikSepo'tra bAhyataH // 131 // bAhye ca giriviSkambhe sahasrayojanonite / syAdantagiriviSkambhaH sa cAyaM paribhAvyate // 132 // eno vistAra pAMcaso janane che ane e merUparvatane valayAkAre vIMTaLAIne rahyuM cha. 125. parvatanI, mekhalAnA bhAgamAM pahoLAI be prakAre hoya che. eka bahAranI ane bIjI aMdaranI. mATe ahiM paNa be prakAre kahIe chIe.-126. caDhatAM pratyeka yojane eka abbArAMza yojana jeTalo pahoLAImAM ghaTADo thato jAya che. e hisAbe, pAMcaso yojana caDhyAthI pIsatALIza pUrNaka pAMca agyArAMza ejana jeTale mULanI pahoLAImAM ghaTADo thAya. eTale mULanI pahoLAI dazahajAra jana che emAMthI A ghaTADA bAda karatAM navahajAra navaso capana pUrNAka che agyArAMza ejana AvyA te merUnI bAhya pahoLAI AvI ane te A vananI dakSiNathI uttara sudhInI ane pUrvathI pazcima sudhInI samajavI. vaLI e parathI bahArano gherAvA ekatrIsa hajAra cAra ogaNayAeMzI ejana thAya. 127--11. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (340) lokprkaash| [sarga 18 sahasrANi yojanAnAmaSTau nava zatAni ca / catuHpaMcAzattayAMzAH SaDekAdazanirmitAH // 133 // sahasrA yojanAnyaSTAviMzatistrizatI tathA / SoDazADhyA tathA bhAgA aSTAvekAdazosthitAH // 134 // antaHparirayo'yaM ca bhavedasmin vane gireH / vanametadatho padmavedikAvanaveSTitam // 135 // evaM catvAryapi vanAni jJeyAni // siddhAyatanamekaikaM pUrvAdidikcatuSTaye / suvarNazailataH paMcAzadyojanavyatikrame // 126 // vidikSu tAvataivAsmAt prAsAdA bhadrazAlavat / teSAM caturdizaM vApyaH pratyekamiti SoDaza // 137 / / nandottarA tathA nandA sunandA vardhanApi ca / aizAnyAM vidizi prAhurvApInAmAni sattamAH // 138 // have merUnI bahAranI paheLAImAMthI eka hajAra yojana bAda karatAM enI aMdaranI pahoLAI Ave eTale te ATha hajAra navo cipana pUrNAka che agyArAMza pejana AvI. te parathI vaLI tenA gherAvo kADhIe to te aThyAvIza hajAra traNasone seLa pUNuka ATha agyArAMza yejana Ave. (alabata A e vanamAM merUne aMdarano gherAve tho). 13ra-135. have A vana paNa padmavedikA ane vanathI vIMTaLAyeluM che. 135. (ane eja pramANe thAre vanavIya cha ). vaLI merU parvatathI pacAsa pacAsa ejanane antare pUrva Adi cAre dizAe akeka siddhabhari cha. 136. vaLI vidizAomAM eTale cAre khuNe paNa, merUthI eTale eTale ja antare, bhadrazALa vanamAM che evAM prAsAdA che. vaLI darekanI cAre dizAoe kula thaIne seLa vAva che. 137. e seLe nIce pramANe - IzAna koNamAM naMdAttarA, naMdA, sunaMdA, ane varSanA e nAmanI cAra vAva AvelI che mema vidvAnAnu cha. 138. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka 1 nandanavananI soLa puSkariNIo ane nava shikhro| (341) nandiSeNA tathA moghA gostUpA ca sudarzanA / zrAgneyyAM vidizi prAhurvApInAmAni sattamAH // 139 // bhadrA vizAlA kumudA tathA ca puNDarIkiNI / nairRtyAM vidizi prAhurvApInAmAni sattamAH // 140 // vijayA vaijayantI cAparAjitA jayantyapi / vAyavyAM vidizi prAhurvApInAmAni sattamAH // 141 // syuzcatasrazcatasrastAH pUrvAdidiganukramAt / sthitAH parItya paritaH prAsAdAMstAn vidiggatAn // 142 // AgneyyAmatha nairRtyAM prAsAdau zakabhartRko / vAyavyAmatha caizAnyAM tAvIzAnasurezituH // 143 / / kUTA nava bhavantyatra nandanAkhyaM ca mandaram / niSadhAkhyaM ca himavatkUTaM rajatanAmakam // 144 // rucakaM sAgaracitraM vajrakUTaM balAbhidham / paMcAzatA yojanaiH syuroretAni nandane // 145 // yugmam // vaLI agni keNamAM naMdiSeNa, meghA, gostRpA, ane sudarzanA e nAmanI cAra vAva vidvAe kahelI che. 139. eja pramANe netrAtyamAM paNa bhadrA, vizAlA, kumudA ane puMDarikINI nAmanI cAra vAva AvedI cha-mema jJAnImAye che. 140. temaja vAyavya koNamAM vijayA, vaijayantI, aparAjitA ane jayantI e nAmanI cAra vAva AvelI che ema jJAnIo kahe che. 141. e cAra vAvo vidizAomAM rahelA prAsAdone gherIne pUrvAdi dizAmAM anukrame raDasI cha. 142. ( e prAsAda kyA te kahe che). agni keNa tathA nainatya koNamAM saudharmendranA prAsAda, ane vAyavya tathA IzAna koNamAM IzAnendranA prAsAda che. 143. mahiM 4jI na shij| mAvA che te pramANe:--(1) nanhana, ( 2 ) bhan62, (3) niSadha, (4)himavata, (5) 204ta, (6)324, (7) sAgayitra, (8) 400 ane(9) baLa. e sarva A nandana vanamAM merUthI pacAsa pacAsa ejanane antare che. 144-145. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / paurastya siddhAyatanaizAnIprAsAdayoH kila / antare nandanaM kUTaM tatra meghaMkarA surI / / 146 // jambUdvIpe SparatrAsyA rAjadhAnI sumerutaH / aizAnyAM vidizi proktA yathArhaM vijayAdivat // 147 // paurastya siddhAyatanAgneyIprAsAdayoH kila / antare mandaraM kUTaM tatra meghavatI sUrI // 148 // rAjadhAnI punarasyA pUrvasyAM meruto matA / jambUdvIpe'nyatra yathAsthAnaM vijayadevavat // 149 // apAcya siddhAyatanAgneyIprAsAdayoH kila / apAntarAle niSadhaM sumedhA tatra devatA // 150 // mero dakSiNatastasyA rAjadhAnIM jagurbudhAH / sahasrAn dvAdazAtItya jambUdvIpe'paratra vai // 151 // apAcya siddhAyatanAtpratIcyAM pUrvataH punaH / prAsAdAnnairRtIniSThAt kUTaM haimavataM sthitam // 152 // ( 342 ) pahelu nandana nAmanuM zikhara che te pUrva taraphanA siddhAyatana ane izAna kANe AvelA prAsAdanI vacce che ane tyAM meghakarA nAmanI devIneA vAsa che. 146. [ sarga 18 e devInI rAjadhAnI aparatra ja budvIpamAM merU parvatathI izAna kANumAM AvelI che. ane e samagrapaNe vijayadevanI rAjadhAnI jevI samajavA, 147, bIjuM je ma Mdara nAmanu zikhara te pUrva taraphanA siddhAyatana ane agnikANe AvelA prAsAdanI vacce Avelu che. tyAM vaLI meghavatI nAmanI devI rahe che. 148. e devInI rAjadhAnI anyatra ja badrIpamAM merUparvatanI pUrva dizAe AvelI che ane enI hakIkata paNa samagrapaNe vijayadevanI rAjadhAnInI peThe jANavI. 149. niSadha nAmanuM trIjuM zikhara dakSiNa dizAnA siddhAyatana ane agnikANanA prAsAdanI vacce Avela che. tyAM sumedhA nAmanI devI che. 150. e devInI rAjadhAnI paNa aparatra ja budvIpamAM merUparvatanI dakSiNe bArahajAra ceAjanane antare AvelI che ema buddhimAneAnu kahevu che. 151. cAthu haimavata nAmanu zikhara dAkSiNAtya siddhamaMdiranI pazcime ane naiRtya koNanA prAsAdanI pUrva dizAe AveluM che. 1para. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] __" nava zikharonA niyata sthAna vigere / (343) zobhate svAminI tatra devatA meghamAlinI / jambUdvIpe'nyatra tasyA meruto rAjadhAnyapAk // 153 // meghamAlinIsthAne hemamAlinIti jambUdvIpaprajJaptisUtre // dakSiNasyAM pratIcInAt siddhAyatanatastathA / prAsAnnaitIniSThAdudIcyAM rajatAbhidham // 154 // suvatsA devatA tatra pratIcyAM kanakAcalAt / jambUdvIpe'nyatra tasyA rAjadhAnI nirUpitA // 155 // uttarasyAM pratIcInAta siddhAyatanatastathA / vAyavyakoNaprAsAdAdapAcyAM rucakAbhidham // 156 // vatsamitrA tatra devI pazcimAyAM sumerutaH / jambUdvIpe'nyatra tasyA rAjadhAnI jinaH smRtA // 157 / / evaM ca jambUdvIpaprajJaptisUtravRttibRhatkSetrasamAsasUtravRtisirinilayakSetrasamAsasUtravRttyAdyabhiprAyeNa saumanasagajadantasambandhipaMcakUTaSaSThakUTa e zikhara para meghamAlinI devI svAmInI tarIke rahe che. enI rAjadhAnI anyatra jabUdvIpamAM merUparvatanI dakSiNa dizAe AvelI che. 153. ahiM "meghamAlinI' nAma meM kahyuM che. paNa jabadvIpa prajJapti sUtramAM ene sthAne 'ubhabhAsinI' yevu nAma . pAMcamuM rajata' nAmanuM zikhara pazcima taraphanA siddha maMdiranI dakSiNe ane netradatya keNanA prAsAdanI uttare AveluM che. 154. e zikhara para suvatsA nAmanI devIno vAsa che. enI rAjadhAnI paNa anyatra jaMbaddhIpamAM merU parvatanI pazcime AvelI che. 155. rUcaka" nAmanuM chaThuM zikhara pazcimAtya siddha maMdiranI uttare ane vAyavya koNanA prAsAdathI dakSiNa dizAe AveluM che, 1pa6. tyAM vatsamitrA nAmanI devI che. enI rAjadhAnI paNa anyatra jakhyadvIpamAM merUnI pazcime AvelI che ema jinezvaronuM kahevuM che. 157. evI rIte jaMbadvIpa prajJakhita sUtranI TIkA, brahakSetrasamAsanI TIkA, tathA sirinilaya kSetrasamAsanI TIkA vagerene abhiprAye, somanasa ane gajAMta parvatonA pAMcamA ane chaThThA zikharopara rahenArI dikakumArionAM, ane nandana vananA pAMcamA chaThThA zikharopara rahenArI Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344) lokaprakAza / [ sarga 18 vAsinyau nandanavanapaMcamakUTaSaSThakUTavAsinyau ca dikkumAryoM tulyAkhye eva // sthAnAMgasUtrakalpAntarvAcyaTIkAdiSu tu UrdhvalokavAsinISu suvatsAvatsamilAsthAne toyadhArAvicile dRzyate // udIcyasiddhAyatanAt pratIcyAmatha pUrvataH / prAsAdAdvAyukoNasthAt kUTaM sAgaracitrakam // 158 / / balAhakA tatra devI maroruttarataH punaH / jambUdvIpe'nyata tasyA rAjadhAnI jinA jaguH / / 159 // udIcyasiddhAyatanAt prAcyAM vAyavyakoNajAt / prAsAdAt pazcimAyAM ca vajrakUTamihAntare // 160 // vajrasenA tatra devI rAjadhAnI sumerutH| uttarasyAmanyajambUdvIpe jJeyA yathAgamam // 161 // ayaM tAvat kSetrasamAsabRhadvRttyabhiprAyaH // janbUdvIpaprajJaptisUtre ca sAgaracitrakUTe vajrasenA devI vajrakUTe balAhakA devI paThyate iti jJeyam // tathA kSetrasamAsasUtre vAriseNa iti pAThaH / kiraNAvalyAdAvapi dikakumArionAM nAme eka sarakhAM che. paNa sthAnAMgasUtra ane kapAntaranI TIkA vageremAM urvalokavAsI dikumArIomAMthI 'suvatsA" tathA "vatsamitrA" ne sthAne toyadharA ? mana viyitrA' sevA nAbhA cha. vaLI sAgaracitraka nAmanuM sAtamuM zikhara uttara taraphanA siddhamaMdirathI pazcime ane vAyavya koNanA prAsAdathI pUrva AveluM che. 158. e zikhara para alAhakA nAmanI devI che. ane enI rAjadhAnI paNa badhIonI rAjadhAnInI peThe anyatra jaMbadvIpamAM merU parvatanI uttare AvelI che. evAM jinaprabhunAM vacana cha. 158. AThamuM zikhara vAkUTa nAmanuM che te uttara taraphanA sidvAyatananI pUrva ane vAyavyakeNunA prAsAdanI pazcime AvI rahyuM che. 160. e zikhara para vasenA devIno vAsa che. ane enI rAjadhAnI paNa pUrvavatu anyatra jaMbadvIpamAM merU parvatanI uttara dizAne viSe AvelI che ema AgamamAM kahyuM che. 161. A je meM kahyuM che te ja mujaba kSetrasamAsanI mATI TIkAmAM paNa kahyuM che, paraMtu jaba dvApaprajJaptisUtramAM to sAgaraciva zikhara para vasenA devI ane vATa zikhara para balAhakA Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] navamA 'balakUTa ' nI hakIkata / ( 345) vAriSeNA iti / jambUdvIpaprajJaptisUtre vairaseNA iti / bRhatkSetrasamApta. vRttau ca vajrasenA iti nAma / iti jJeyam // etA aSTApyUrdhvalokavAsinyo dikkumaarikaaH| sugandhyambupuSpavRSTiM kurvante jinajanmani // 162 // bhadrazAlavanakUTatulyatvena bhavantyamI / mUle paMcayojanAnAM zatAnyAyatavistRtAH // 163 // vane'pi paMcazatike paMcAzayojanottaram / sthitereSAM sthitiH kiMcidAkAze balakUTavat // 164 // ___ atraiva nandanavane sudhAzanadharAdharAt / aizAnyAM vidizi proktaM balakUTaM jinezvaraiH // 165 // tathoktaM jambUdvIpaprajJaptisUtre / maMdarassaNaM pavvayasya uttarapuracchimeNaM etthaNaM NaMdaNavaNe balakUDe NAmaM kUDe paNNatte / ityAdi // vidizo'pi vizAlAH syuH mahato vastunaH kila / tad ghaTetAvakAzo'tra prAsAdabalakUTayoH // 166 // devI kahelI che. vaLI kSetrasamAsasUtramAM "vAriNa" evo pATha che; " kiraNavalI vageremAM vAriNa" evo pATha che; jabuddhIpaprajJaptisUtramAM vaIraseNA" evo pATha che ane bahakSetra mAsanI TIkAmAM "vAsenA" evo pATha che. A AThe devIo UrdhalAkanI dikukamArIo che ane eo jinabhagavAnanA janmasamaye sudhI jaLane chaMTakAva ane puSpanI vRSTi kare che. 162. vaLI ATha zikhara kahI gayA e bhadrazAlavananAM zikharo jevAM hoIne mULamAM pAMca yonasamA paDANA cha. 113. vaLI e pAMca yojanAnA vanamAM pacAsa jana mUkyA pachIthI rahelAM che eTale eone kaMIka bhAga baLakUTa" nI peThe AkAzamAM addhara rahela che. 164. chelluM navamuM 'baLakUTa" che te nandana vanamAM ja merUparvatanA izAnakANamAM Avela che ema jinabhagavAnanuM kahevuM che. 165. e saMbaMdhamAM ja baddhIpaprajJaptisUtrane viSe kahyuM che ke--maMdarAcaLa parvatanI uttara ane rthAt IzAnakeNamAM baLakaTa Avela che. , Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) DhosA [ sarga 18 ardhena nandanavane kUTametadavasthitam / aparArdhena cAkAze taduktaM pUrvasUribhiH // 167 / / zrAha // nandanavane balakUTam / nandanavanaM ca paMcayojanazatavistIrNAyAM meroH prathamamekhalAyAM / tataH kathaM tatra mAti // balakUTena paMcayojanazatAni nandanavanasatkAni ruddhAni paMJcayojanazatAni punaH meroH vaha zAvAze tataH zcittavaH uktaM ca / naMdanavaNa rubhittA paMcasae joSaNAiM niisrio| prAyAse paMcasae rubhittA ThAi balakUDo // 168 // iti kSetrasamAsavRttau // jambUdvIpaprajJaptisUtravRttau tu merutaH paMcAzadyojanAtikame IzAnakoNe aizAnaprAsAdaH tataH api IzAnakoNe balakUTamityuktam // tadabhiprAyaM na vidmH|| - mahAna padArthonI vidizAo paNa mahAna-vizAla hoya che. e kathanathI, ahiM prAsAda ane baLakUTa beune avakAza ghaTe che. 166. A navamuM baLaTa aradhuM naMdanavanamAM raheluM che ane aradhuM addhara AkAzamAM raheluM che ema pUrvAcAryonuM kahevuM che. 167. ahiM evI zaMkA utpanna thAya ke naMdanavanamAM baLakUTa che ( ema tame kahe che, paNa naMdanavana to merUparvatanI pAMcase jana vistIrNa evI pahelI mekhalAmAM che to emAM (eka sahasra jana vistIrNa evA) baLakUTano kevI rIte samAveza thAya ? A zaMkAnuM samAdhAna evI rIte ke-baLaTa naMdanavananAM pAMcaso yajana rokIne rahyuM che ane bIjAM pAMcaso jana to merUthI bahAra addhara AkAzamAM che. mATe zaMkA jevuM kAMI rahetuM nathI. zretrasamAsanI vRttimAM paNa kahyuM che ke naMdanavananAM pAMcase lejane rokIne nIkaLelA baLaHTe AkAzamAM pAMcaso jana kyA che. 168. vaLI jemUdvIpaprajJaptisUtranI TIkAmAM te ema kahyuM che ke " meruparvatathI IzAnakeNamAM pacAsa jana jatAM IzAna taraphano prAsAda che ane ethI paNa IzAnakANamAM baLakTa che. " A vAta kaMI samajaNamAM AvatI nathI, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] merunu brIjuM vana ' saumnsvn'| mAlyavagirisambandhiharissahAyakUTavat / sarvAtmanedaM vijJeyaM vyAsAyAmoccatAdibhiH // 169 // balanAmA surastatra svAmI tadrAjadhAnyapi / meroruttarapUrvasyAM jambUdvIpe'pare matA // 170 / / balAkhyAyA rAjadhAnyA: svarUpamakhilaM khalu / harissahAyAH sadRzaM vijJeyamavizeSitam // 171 // ___ gacchadbhizcaityanatyarthaM pANDake'do vanaM pathi / vizrAntyai zrIyate vidyAcAraNaiH munivAraNaiH // 172 // pratyAgacchabhirAnamya pANDake zAzvatAn jinAn / vizrAmyadbhiH bhUSyate'do jaMghAcAraNasAdhubhiH // 173 / / athAsya nandanAbhikhyavanasya samabhUtalAt / yojanAnAM sahasrANi dvASaSTiM paMcabhiH zataiH // 174 / / samanvitAnyatItyAsti vanaM saumanasAbhidham / yojanAnAM paMcazatIM vistIrNaM sarvato'pi tatU ||175||yugmm / / A baLadanI laMbAI, pahoLAI, uMcAI vagere sarvavAnAM mAlyavAna parvatanAM hari saha nAmanA zikhara pramANe jANuM levAM. 169 e baLakUTa para vaLI ene baLa nAmano svAmIdeva rahe che. enI rAjadhAnI merUparvatanI uttarapUrvamAM pUrvavat anya ja budvIpamAM che. 170. e rAjadhAnInuM nAma " balA che ane enI sarva hakIkata samagrapaNe harihA pramaanne zuvI. 171. A nandanavana vaLI pAMDakavanamAM jinacetyanI yAtrAe jatA vidyAcaraNa munionuM vizrAmasthaLa che. 172 vaLI pAMDakavanamAM zAzvatA jinezvaranAM darzana karIne pAchA vaLatA jaMghAcAraNa munio mali visAmo se che. 173. have A nandanavananA samabhUtaLathI bAsaThahajAra pAMcaso yajanane antare, sarvata: pAMca jananA vistAravALuM evuM saumanasa nAmanuM vana che. 174-175. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (348) .. lokaprakAza / [ sarga 18 asminnapi parikSipya sthite meruM samantataH / vakSye bAhyAntararUpau viSkambhau pUrvavat gireH // 176 / / __ yojanAnAM sahasrANi catvAri dve zate api / dvisaptatyadhike bhAgA aSTAvekAdazodbhavAH // 177 // bahirvanAt gireyA'saH eSa pUrvAparAntayoH / dakSiNottarayorvApi tatropapattirucyate / / 178 / / yugmam / / merUcchyasyAtItAni bhuvaH saumanasAvadhi / triSaSTiojanasahasrANi rudairbhajet budhaH // 179 // zatAni saptapaMcAzat saptaviMzAni tatra ca / labdhAni yojanAnyaMzA: trayazcaikAdazodbhavAH // 180 // asmin rAzau bhUmigatAt meruvyAsAt vishodhite| mAnaM yathoktaM jAyeta bAhyAyAH girivistRteH // 181 // vyAso vanasyobhayataH paMcapaMcazatAtmakaH / bAhyavyAsAttatsahastre zodhite zeSamAntaraH // 182 // saca bhayam / yojanAnAM sahasrANi trINi kiMca zatadvayam / dvisaptatyadhikaM bhAgAH aSTa caikAdazodbhavAH // 183 // A vana paNa merUnI pharate vIMTAIne raheluM hovAthI, pUrvavat ene giribAdyAntara rU5 dvividha vyAsa hoya. e nIce pramANe kahuM chuM. 176. vananI bahAra merUno pUrva pazcima athavA uttaradakSiNa vistAra cArahajAra baso ne bahatera pUrNAMka ATha agyArAMza yojana che. 177-178. e A pramANe pRthvIthI te samanasavanasudhI menI uMcAI tresaThahajAra jana che ene agyAre bhAMge. eTale bhAgamAM pAMca hajAra sAtaso satyAvIza pUrNAka traNa agyArAMza ejana Avaze. Arakamane pRthvI paranI merUnI paheLAI je daza hajAra yojana che temAMthI bAda karatAM 2 mAve te mArane niziivastAra AlyA. (10000-5727342726 ). 175-181. have vananI beu bAjunI pahoLAI pAMcaso pAMcaso jana che eTale samagra eka hajAra Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka } saumanasavana- kiMcit varNana / (349) tathA girerbAhyaparikSepaH tryodshshsrkaaH| ekAdazAH zatAH paMca SaT caikAdazajA lavAH // 184 // antargiriparikSepaH sahasrANi daza tryH| zatAH caikonapaMcAzAH trayo bhAgAzca rudrajAH // 185 // evamuktAbhilApena jJeyA vaktavyatAkhilA / atrApi nandanAbhikhyavanavat kUTavarjitA // 186 // tathaivaikaikamAzAsu vijJeyaM siddhamandiram / viditu punarekaikaH prAsAdo vApikAvRtaH // 187 / / sumanAH saumanasA ca saumanAMsA mnormaa| aizAnyAM vidizi proktAH vApyaH prAcyAdidikkramAt // 188 // saduttarakuruH devakuruH vnhividishyth|| vApyazcatasraH kramato vAriSeNA sarasvatI // 189 // vizAlA mAghabhadrA cAbhayasenA ca rohiNI / vApyaH catastro nairRtyAM jJeyAH pUrvAdyanukramAt // 190 / / bhadrottarA tathA bhadrA subhadrA ca tathAparA / bhadrAvatIti vAyavyakoNe vApyo yathAkramam // 191 / / jana thayA tene bahAranI pahoLAImAMthI bAda karatAM je Ave te aMdaranI paheLAI samavI. meTa 42726.-1000=32726 mAranI paDa15. 182-183. (vaLI e parathI gherAvo paNa nIkaLe.) bahArane gherA tera hajAra pAMcase agyAra pUrNAMka cha agyArAMza ejana Ave che. ane eno aMdarano gherAva daza hajAra traNa ogaNapacAsa pUrNaka traNa agyArAMza ejana thAya che. 184-185. naMdanavanamAM kaTa kahyAM che e kUTa zivAya badhuca ahiM naMdanavana peThe samajavuM. 186. enI ja peThe akekI dizAmAM siddhAyatana samajavuM; vidizAmAM vAvathI gherAyale prAsAda samaja. izAna khuNAmAM pUrvAdikane anukrame sumanA, manasA, somanAMsA, ane maneramAM nAmanI vAvo samajavI. agni keNamAM uttarakurU, devarU, vAriNA ane sarasvatI nAmanI Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| [ sarga 18 zrAgneyyAmatha nairRtyAM prAsAdau zakabhartRko / aizAnyAM vAyavyAyAM ca tAvIzAnasurezituH // 192 / / ___ evaM vanaM saumanasaM lezato varNitaM mayA / varNayAmi vanamatha pANDukaM zikharasthitam // 193 // atItyocaM saumanasavanasya samabhUtalAt / / yojanAnAM sahasrANi SaTtriMzatamuparyadhaH // 194 // prajJaptaM paNDakavanamanekasurasevitam / cAraNazramaNazreNizritakalpadrumAzrayam // 195 // yugmam / / caturnavatyA saMyuktA yojanAnAM catuHzatI / vanasyAsya cakravAlaviSkambho varNito jinaH / / 196 / / upapattizcAtra merumauleH sahastravistRtAt / zodhayet cUlikAmUlavyAsaM dvAdazayojanIm / / 197 / / avaziSTe'rkIkRte ca yathoktamupapadyate / mAnamasya mrktmnnipraiveykaakRteH|| 198 // yugmam // cAra vAva; naiRtya khuNAmAM anukrame vizAlA. mAghabhadrA, abhayasenA ane rohiNI nAmanI cAra vAva; ane vAyavya keNu mAM anukrame bhadrotarA, bhadrA, subhadrA tathA bhadrAvatI nAmanI yAra vApasamAvI. 187-181. vaLI agni khUNAmAM ane netratya khuNAmAM saidharmendranA be prAsAda, ane IzAna tathA vAyavya koNamAM IzAnendranA be prAsAda che. 19ra. e pramANe meM simanasavananuM lezamAtra varNana karyuM. have ( merUnA ) zikhara para rahelA pAMDakavananuM varNana karuM chuM. 193. samanasavananA samabhUtaLathI upara caDhatAM chatrIsa hajAra jana pUrA thayA pachI, aneka devathI sevAyaluM ane cAraNamunionA visAmArUpa kaHpavRkSavALuM paMDakavana Ave che. 194-15. A vananI kuratI pahoLAI cArase corANu jananI che ema jinabhagavAnanuM payana che. 186. sanI samannati yA pramANe:-- merU parvatanA zikharano vistAra eka hajAra jana che. emAMthI cUlikAnA mULanI pahoLAI je bAra ejananI che te bAda karavI. eTale navaso aThayAsI jana rahyA. ene Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka } merunA cothA vana * pAMDakavana ' nuM svarUpa / ( 351) yathA meruM parikSipya sthitA pUrvavanatrayI / parikSipya sthitamiha tathedaM merucUlikAm // 199 // trisahasrI yojanAnAM dvASaSTayA saMyutaM zatam / vizeSAbhyadhikaM kiMcit parikSepo'sya varNitaH // 200 // ___ asmin merucUlikAyAH paMcAzadyojanottaram / siddhAyatanamekaikaM prAgvat dizAM catuSTaye // 201 / / vidikSu punarekaikaH prAsAdo vaapikaavRtH| nAmAnyAsAM vApikAnAmaizAnyAdividikkramAt // 202 // puMDrA puMDraprabhA caiva suraktAkhyA tathAparA / raktAvatIti caizAnaprAsAde vApikA matAH // 203 // kSIrarasA ceturasA tthaamRtrsaabhidhaa| vAruNIti kilAgneyaprAsAde vApikAH smRtAH // 204 // zaMkhottarA tathA zaMkhA zaMkhavartA balAhakA / prAsAde nairRtIsaMsthe vApikAH parikIrtitAH // 205 // ardha karavA. eTale cAra cArANuM jana AvyA. e marakataratnanA greveyakanI AkRtivALA se pananu prabhA. 187-188. pUrvokta traNa vana jema merU parvatane vIMTAine rahelAM che tema A cothuM paDakavana merUnI cUlikAne vIMTIne raheluM che. ene gherAva traNa hajAra ekase bAsaTha janathI kaMIka adhika dde| cha. 188-200. A vanamAM, merUnI calikAthI pacAsa yojanane aMtare, pUrvanI peThe diza akeka siddha maMdira che; ane cAre vidizAo eTale khuNAmAM vAvAthI vITaLAyelA akeka prAsAda che. e vAvanAM nAma IzAna Adika vidizAone anukrame nIce pramANe che:- ra01-202. - IzAnakeNanA prAsAdanI citarapha paMDrA, prabhAvA, suratA tathA raktAvatI nAmanI vAko cha. 203. agnikoNanA prAsAdanI cotarapha kSIrarasA, ikSurasA, amRtarasA tathA vArUNa nAmanI paav| cha. 204. netratyakoNamAM rahelA prAsAdanI bAju zettarA, zaMkhA, zaMkhAvartA, tathA balAhakA nAmanI vaav| cha. 205. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 352 ) lokaprakAza / puSpottarA puSpavatI supuSpA puSpamAlinI / vAyavyakoNe vApyaH syuH sarvAH pUrvAditaH kramAt // 206 // zrAgneyanairRtyagatau prAsAdau staH zatakratoH / vAyavyezAna satkau tAvIzAnendrasya varNitau // 207 // caityaprAsAdavApInAM mAnaM triSu vaneSvapi / sadbhadrazAlavanavadvijJeyamavizeSitam // 208 // athAsmin paMDakavane'bhiSekArhAH svayaMbhuvAm | zilAzcatastraH prajJaptAH snAtrodakapavitritAH // 209 // zrAdyA pANDuzilAnAmnI dvitIyA pANDukaMbalA / tRtIyA ca raktazilA caturthI raktakaMbalA || 210 // zramUni zrAsAM nAmAni jambUdvIpaprajJaptisUtre | kSetrasamAse tu pAMDukaMbalA atipANDukaMbalA raktakaMbalA atirakta kaMbalA evaM zrAsAM nAmAni paThyante // prAcyAM merucUlikAyA prAkUparyante vanasya ca / bhAtyarjunasvarNamayI zilA pANDuzilAbhidhA // 211 // [ sarga 18 ane vAyavyakANanA prAsAdane pharatI pUrvAddika dizAne anukrame puSpAttarA, puSpavatI. suSuppA ane puSpamAlinI nAmanI cAra vAva AvelI che. 206, agnikANa tathA naiRtyakANunA--ema e prAsAda sAdharmendranA che; ane vAyavyakANu tathA IzAna aNuno-ma meM prasAda zAnendranA . 207 bhadrazALavanamAM AvelA caitya, prAsAda ane vAva-e sarvenu je mAna yAgyasthaLe kahe vAmAM AvyuM che teja mAna zeSa traNe vananA caitya, prAsAda ane vAvanu che. 208. vaLI A pAMDakavanane viSe zrI jinabhagavAnanA abhiSekane yAgya cAra zilAA AvelI che--te yAre pralunA snAtra bhajathI pavitra thayesI che. 208. pahelI pAMDuzilA, bIjI pAMDuka malA, trIjI raktazilA ane cAthI raktaka khalA che. 2100 A nAma kahyAM te ja buddhIpaprajJapti sUtrane anusAre che. kSetrasamAsamAM to pAMDuka balA, atipAMDuka khalA, raktaka khalA ane atiraktaka khalA-ema nAma kahelAM che. cAramAM je pahelI pAMDuzilA nAmanI che te menI cilakAthI pUrve ane vanane pUrva cheDe mAvesI che. 211. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] pAMDakabananI cAra zilAmA pahelI zilAnI hakIkata / ( 353) sA pUrvAparavistIrNA tthodgdkssinnaaytaa| AyAmato yojanAnAM zatAni paMca kIrtitA / / 212 // zatAnyarddhatRtIyAni madhye viSkambhato mtaa| ardhacandrAkRtestasyA madhye paramavistRtiH // 213 // pUrvAparaH zaratvena vyAso'syAH paramo budhaiH / jIvAtvena ca paramAyAmastu dakSiNottaraH // 214 // parikSepo dhanuHpRSTatayA bhAvyo yathocitaH / tattatkaraNarItyA vA samAneyaM zarAdikam // 215 // __ caturyojanapiNDAyAmasyAM bhAti caturdizam / toraNAlaMkRtaM kanaM sopAnAnAM trayaM trayam // 216 // adhijyacApAkArAyAH vakratA culikAdizi / RjutA svasvadikkSetrAbhimukhAsyAH vibhAvyatAm // 217 / / atyantakamanIyAyAmasyAM vRndaarktrjaaH| AsInAzca zayAnAzca vidanti paramAM mudam // 218 // e pUrva pazcima pahoLI che ane uttara dakSiNa lAMbI che. enI laMbAI pAMcaso yojanA che. enI pahoLAI madhyabhAgamAM aDhIso yojana che kemake e ardha caMdrAkAranI che eTale madhyabhAgamAM utkRSTa pahoLAI hoya. e pahoLAI pUrva pazcime zarapaNAne laIne utkRSTI che. vaLI enI laMbAI javApaNAne laIne uttara dakSiNa tarapha utkRSTI che. 212-214. eno gherA dhanupRSTapaNAthI yathAyogyapaNe bhAvI levo. athavA enuM zarAdika (zara, jIvA ane dhanu pRSTha) te te karaNa-yuktinI rIte zodhI kADhavuM. 215. A zilA cAra jana jADI che ane ene codiza toraNone lIdhe zobhAyamAna evAM traNa traNa pagathIyAM che. 216, enI AkRti derI caDhAvelA dhanuSya jevI che. e calikAnI dizAmAM vaka che ane potapitAnI dizAnA kSetrasamukha sarala- sIdhI che. 217. e atyanta manohara havAthI, enA para devatAo atyaMta harSathI sUe bese che, ra18. 15 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| ( 354) [sarga 18 vedikAvanakhaMDAbhyAM samantAdiyamAvRtA / kAMcIdAmanIlaparidhAnAbhyAmiva kAminI // 219 // dakSiNasyAmudIcyAM ca tasyAM siMhAsane sthite / dhanuHpaMcazatavyAsAyAme tadarddhamedure // 220 // jJeyo granthAntarAt siMhAsanayoriha vrnnkH| anAvRtasthalasthAnAdeSAM candrodayaM vinA // 221 // tulyatvAdanayoAsAyAmAbhyAM caturasratA / caturasrapIThabandharUpe jJeye ime tataH // 222 // uttarAhe tatra siMhAsane devAzcaturvidhAH / abhiSicanti kacchAdivijayASTakatIrthapAn // 223 // siMhAsane dAkSiNAtye vijayeSu kilASTam / vatsAdikeSu saMjAtAn snapayanti jinezvarAn // 224 / / pAyaM bhaavH| zilAyAH saMmukhaM hyasyAH pUrvasyAM dizi vartate / kSetraM pUrva videhAkhyaM vijayAstatra SoDaza // 225 // sarvataH vedikA tathA vanakhaMDathI vIMTaLAyelI A zilA jANe suvarNa mekhalA ane lIlA vastromAM sajaja thayelI kaI kAminI strI hoyanI evI zobhe che. 219. e zilApara dakSiNe ane uttare pAMcase dhanuSya lAMbApahoLAM ane aDhIse dhanuSya jADAM be siMhAsano rahelAM che. 220 e beuno parivAra anya graMthothI jANI levA. 21. laMbAI ane pahoLAI ekasarakhI hovAthI e cokhaMDA che; ane eTale ene sama yArasa pI81vAM sabhavi. 222. e bemAMthI je uttara taraphanuM che tenA para cAre prakAranA deve kaccha vagere ATha vijayomaa thayemA tIrtha zanI maniSa 42 cha. 223, ane je dakSiNa taraphanuM che te para vatsa vagere ATha vijemAM thayelA tIrthakaronA maniSa 42vAmAM Ave che. 224. sn| vistRta sAvArthamA pramANa: Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enI bIjI zilAnI hakIkata / ( 355) utkarSato'pi tatra dvau jAyete yugapajinau / tatra zItottarAbhAvivijayASTakajo jinaH // 226 // siMhAsane surAdhIzerauttarAhe'bhiSicyate / dAkSiNAtye dAkSiNAtyavijayASTakajo jinaH // 227 // evaM bhAvyaM pazcimAyAmapi siMhAsanadvayam / pratyavidehAhadyogyaM dakSiNottarayordizoH // 228 / / tadekaikaM dAkSiNAtyodIcyayoH zilayoH kila / yadbhAratairavatayorekaikasyAhato janiH // 229 // vanasyAtho dAkSiNAtyaparyante paannddukNblaa| dakSiNasyAM dizi merucUlikAyAH pratiSThitA // 230 // dakSiNottaravistIrNA prApazcimAyatA ca sA / RjutAsyA dakSiNasyAM vakratA cUlikAdizi // 231 // uparyasthA madhyabhAge siMhAsanamanuttaram / surendrastatra bharatajAto jino'bhiSicyate // 232 // . A zilAnI sanmukha pUrva dizAmAM pUrvavideha nAme kSetra che temAM seLa vija arthAt jUdA judA vibhAga che. tyAM ekasAthe vadhAremAM vadhAre be jinezvare thAya che temAMthI zItA nadInI uttare rahelA ATha vijayomAM thayelA jinezvarana, Indro uttara taraphanA siMhAsana para abhiSeka kare che tathA dakSiNa taraphanA ATha vijyomAM thayelA jina bhagavAnane, dakSiNa taraphanA siMhAsana52 amiSe che. 225-227. vaLI evI rIte pazcima tarapha paNa be siMhAsana che te pazcima videhamAM uttare ane dakSiNe AvelA ATheATha vijayomAM thatA tIrthakarone mATe che. 228. ' vaLI uttara tathA dakSiNa tarapha e zilApara akeka siMhAsana che kemake bharatakSetramAM tathA eravata kSetramAM akeka tIrthakarano janma thAya che. 229 ' have je pAMDukaMbalA nAmanI bIjI zilA kahI che te A vanane dakSiNa cheDe merUnI cUlithii dakSiNa dizAmA cha. 270. e zilA uttaradakSiNa pahoLI ane pUrva pazcima lAMbI che. vaLI e dakSiNa tarapha sarala sarasAdhIsane sita23 14 meTalevavANI cha. 231.............. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (356) lokaprakAza / [sarga 18 amuNyA dakSiNAmukhyAH sammukhaM bharataM ytH| tatastatratyaptAvasya yuktamatrAbhiSecanam // 233 // . zeSaM tu mAnasaMsthAnasopAnavedikAdikam / sarvAsAmapi vijJeyamavizeSeNa pANDavat // 234 // varNatazcoktarUpe dve kumudodarasodare / vakSyamANe punaH kokanadavidrumabandhure // 235 // ayaM tAvat jambUdvIpaprajJaptisUtravRttyabhiprAyaH // bRhatkSetrasamAsasU. vRttau tu sarvAH zvetasuvarNamayya uktA iti jJeyam // ___ vanapazcimaparyante zilA raktazilAbhidhA / pratIcyAM merucUlAyAH tapanIyamayI matA // 236 // pUrvapazcimavistIrNA sA dkssinnottraaytaa| RjutAsyAH pazcimAyAM vakratA cUlikAdizi // 237 // e para madhyabhAgamAM uttama siMhAsana che. e siMhAsana upara Indro bharatakSetramAM thayelA jinezvarane abhiSeka kare che. 232. A zilAnI sanmukha dakSiNa tarapha bharatakSetra Avela che ane tethI tyAM thayelA jinabhaga vAnane tyAM abhiSeka thAya che. 233. A zilAsaMbaMdhI AkRti, pramANa, pagathIyAM tathA vedikA vagerezeSa sarva pAMDakazilAnI samAna jANI levuM. 234. uparokta ubhaya zilAone varNa kumudanA garbhasamAna che. ane je have varNavazuM e beu zilAne varNa mANikya tathA pravALAM sarakho che. 23pa. A vAta jaMbudvIpa prajJaptisUtranI TIkAne anusare che. kSetrasamAsanI TIkAmAM to sarva zilAo veta svarNamaya kahI che. trIjI raktazilA nAmanI zilA vanane pazcima cheDe merunI calikAnI pazcime AvelI che ane raktasvarNamaya che ema kahyuM che. 236. e pUrva pazcima pahoLI che ane uttara dakSiNa lAMbI che. vaLI e pazcima tarapha sarala- sIdhI che ane cUlikAtarapha vAMkI che. 237. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] trIjI ane cothI zilAnI hakIkata / syAt pratIcIsaMmukhAyAmasyAM siMhAsanadvayam / jinajanmAbhiSekAhaM dakSiNottarayordizoH / / 238 // zItodottaradigbhAvipakSmAdivijayASTake / saMjAto'hannauttarAhasiMhAsane'bhiSicyate // 239 // zItodAdakSiNAbhAvivaprAdivijayASTake / jAto jino dAkSiNAtyasiMhAsane'bhiSicyate // 240 / / udIcyAM merucUlAyA udIcyAnte vanasya ca / raktasvarNamayI raktakaMbalA vartate zilA // 241 // dakSiNottaravistIrNA sA pUrvapazcimAyatA / udag rujvI cUlikAto vakA tathottarAmukhI // 242 / / asyAM siMhAsanaM madhye maNiratnamanoharam / erAvatakSetrajAto jinastatrAbhiSicyate // 243 // evaM merugirAvasminnabhiSekAsanAni SaT / abhiSekastu yugapaJcaturNAmathavA dvayoH // 244 // pazcima sanmukha rahelI A zilApara uttara ane dakSiNa dizAmAM jinabhagavAnanA abhiSekane arthe be lAyaka siMhAsana che. 238. uttara dizAnA siMhAsana para, zItadAnadInI uttare AvelA pamAdika ATha vijayomAM thayelA jinabhagavAnane abhiSeka karavAmAM Ave che; ane dakSiNadizAnA siMhAsana para, zItodAnI dakSiNe AvelA vaprAdi ATha vijamAM thayelA jinezvarano abhiSeka karavAmAM Ave cha. 238-240. cethI ratnakaMbalA nAmanI zilA che te merUnI cUlikAnI uttare vanane uttara cheDe AvelI che ane e paNa raktasvarNamaya che. 241. e zilA uttaradakSiNa pahoLI ane pUrva pazcima lAMbI che. vaLI e uttarasanmukha A desI cha; mane utta2025 mAghI tathA yUlijAta26 vaTI cha. 242. - e zilA para maNiratnathI manahara evuM siMhAsana raheluM che ane te siMhAsana para eravata kSetramAM thayelA jinabhagavAnano abhiSeka karavAmAM Ave che. 243. e pramANe A merU parvata para abhiSeka karavAnAM cha Asano che. tyAM eka sAthe cAra athavA be jinabhagavAnano abhiSeka thAya che. 244. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (358) lokaprakAza / [sarga 18 pUrvAparavideheSu nizIthe'rhajjaniyaMdA / bharatairavatakSetre madhyAhnaH syAttadA yataH // 245 // . zeSeSvapi vyavastheyaM tulyA catueM meruSu / siMhAsanAnyatastriMzat bhavanti sarvasaMkhyayA // 246 // triMzatastIrtharAjAM tu yugapanna janirbhavet / bharatairAvatavideheSu kAlaviparyayAt // 247 // yuktaivoktA tataH prAcyairahatAM yugapajaniH / utkarSAdvizatereva dazAnAM ca jaghanyataH // 248 // bharateSvairAvateSu kAlasya sAmyato mithaH // hInAdhikAnAM pUrvoktasaMkhyAto na janirbhavet // 249 / / ___ pANDukAkhyavanasyAsya madhyabhAge sunishcite| cakAsti cUlikA merorvaryavaidUryaratnajA // 250 // visphuratpaMDakavanazarAvAntaHpratiSThitaH / yavArakastaMba iva bhadrakRjjinajanmani // 251 // yugmam // kemake pUrva pazcima mahAvidehamAM ahaMtu prabhune janma je vakhate madhya rAtrIe thAya che te vakhate bharata kSetra ane aravata kSetramAM to madhyAnha kALa (kho bapora ) hoya che. 245. zeSa cAre merU para paNa enA sarakhI ja vyavasthA che eTale samagra maLIne trIza siMhAsanI thayAM. 241. vaLI bharatakSetra, airAvata kSetra tathA mahAvideha kSetramAM kALanA viparyayane lIdhe eka sAthe trIza tIrthakarone janma thato nathI. mATe pUrvAcAryoe je ema kahyuM che ke utkRSTa vIza jinezvarene ane jaghanyapaNe dazano janma thAya che e vAta yukta ja kahI che. 247-248. ema ja vaLI bhArata ane aravata kSetramAM kALanI paraspara sAmyatAne lIdhe pUrvokta saMkhyAthI hInAdhika tIrthakarane janma thatA nathI. 249. - A pAMDaka vanamAM sunizcita evA madhya bhAgamAM uttama vairya ratnonI banelI merU parvatanI gulikA, jANe jinabhagavAnanA kalyANakArI janma samaye praphullita thayelA paDakavana rUpI zarAvanI aMdara ( ropelA ) javAraka ( juvArA ) ne repa heyanI ema, virAjI rahI cha. 250-251. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] meruparvatanI * cUlikA' nuM varNana / (359) catvAriMzadyojanAni tuMgatvena bhvedsau| dvAdazaiva yojanAni mUle viSkambhato matA // 252 // madhye ca yojanAnyaSTau catvAryupari vistRtaa| udastAdutthagopucchasusthasaMsthAnazAlinI // 253 // saptatriMzadyojanAni sAtirekANi kiMcana / mUle'syA paridhiH madhye sAdhikA paMcaviMzatiH // 254 // sAdhikAni dvAdazaitatparikSepa uparyatha / vyAsAnusArato bhAvyo'nyatrApi paridhiH budhaiH // 255 // yu0|| athaitasyAM cUlikAyAmutkrAnte yojanAdike / mUlAttatpaMcamalavaH kSIyate mUlavistRteH // 256 // meroryathaikAdazabhiH yojanaiH yojanaM iset / kSIyate yojanaM tadvat paMcabhiH yojanairiha // 257 // utkrAntAyAM mUlabhAgAdyathA yojnviNshto| viMzataH paMcamo bhAgaH syAccaturyojanAtmakaH // 258 // tasmiMzca mUlaviSkambhAdapanIte bhavediha / viSkambho yojanAnyaSTAvitthaM sarvatra bhAvanA // 259 // yugmam // enI uMcAI cAlIza jananI che. enI pahoLAI mULa AgaLa bAra ejananI, mane yamAM ATha jananI ane mathALe cAra jananI che. eno AkAra vaLI gAye uMcuM kareluM pucha DAya ava.252-253. vaLI eno gherAvA maLa AgaLa sADatrIza janathI kaMika adhika. madhyamAM pacavIza janathI kaMIka adhika ane mathALe bAra ejanathI kaMika adhika che. ane anyatra gharA jANa hoya to vyAsane anusAra gaNI kADhI jANI levo. 254-2papa. have A calikAmAM, dara eka jana upara caDhatAM mULanA vistArano pAMca pAMcame bhAga ghaTatA Ave che. ra56. jema merU para dara agyAra pejane, mULanA vistArathI eka jana ghaTADo thAya che tema A calikAnA saMbaMdhamAM dara pAMca pejane eka janane ghaTADo thAya che. 2pa7. daSTAnna tarIke mULathI vALa jana uMce caDhIe tyAre vIzana pAMcame bhAga je cAra Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / ( 360) [sarga 18 yadvA mauleratikrAntamadho yadyojanAdikam / vibhakte paMcabhistasmin labdhe caturbhiranvite // 260 // jAyate'bhIpsite sthAne viSkambho'tra yathova'taH / apakrAntau yojanAnAM viMzataH sa vibhAvyate // 261 // viMzataH paMcabhirbhAga yojanAnAM ctussttyii|| labdhA caturbhiryuktASTau yojanAnIti bhAvanA // 262 // asau padmavedikayA parItA kAnanena ca / sahakAralatevoccairAlavAlena rAjate // 263 // etasyAzca zirobhAge kamanIyamahItale / prApnuvanti parAM prItiM nirjarAH sukhanirbharAH // 264 // madhye'tra siddhAyatanaM tadekaM kozamAyatam / tathA kozArddhavistAraM dezonaM krozamunnatam // 265 // aSTottarazataM tatra pratimAH zAzvatAhatAm / vaitADhayacaityavatsarvaM vaktavyamiha varNanam // 266 // teTalA jana ghaTe che. eTale ke mULanA bAra yojananA vistAramAMthI cAra yojana jAya eTale tyAM ATha ejanano vistAra rahe che. evI rIte sarvatra gaNatrI karI levI. 258-259 have je mathALethI jyAM nIce utaryA te sthaLano vistAra jANavA hoya to jeTaluM nIce utaryo tene pAMca bhAMgavAthI je Ave temAM cAra bheLavavA. ra60. jemake, ucethI vaza jana nIce utaryA tyAno vistAra jANa che te vIzane pAMca bhAgatAM cAra AvyA emAM cAra umeratAM ATha AvyA. e ATha ( jana ) te te sthaLane vistAra meM paDANA yAvI. 4 pramANe yA tyo AzutrI rIkhevI. 261-262. A likA padmavedikA ane vanakhaMDathI gherAyelI hoIne jANe kayArAthI gherAyelI koI AmasatI DAyanI mevI zAlA hI cha. 263. vaLI ene mathALe manahara bhUmi para rahetA deve sukhamAM nimagna thayA thakA utkRSTa mAnanda prApta 2 cha. 264. enA madhyabhAgamAM eka siddhamaMdira che. enI laMbAI eka kosa che, pahoLAI aradhe kosa che ane uMcAI eka kesa karatAM kaMI ochI che. 25. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka meruparvatanAM soLa nAmAbhidhAna / aneke suragandharvAH tatra gAyanti liilyaa| zRNvanti zrotrasubhagaM jinagItaM surezvarAH // 267 // jinAgre tatra nRtyantyaH kurvanti tridazAMganAH / merumaulisthamarutAM vaMzArUDhanaTIbhramam // 268 // kiMcAyaM mandaro meru: sudarzanaH svayaMprabhaH / manoramo girirAjo ratnoccayaziloccayau // 269 // lokamadhyo lokanAbhiH sUryAvarto'stasaMjJitaH / digaadisuuryaavrnnaavtNskngottmaaH|| 270 // ebhiH SoDazabhiH khyAto nAmabhiH bhUdharo bhuvi / spRzannabhramadabhrAMzuH kalAbhiriva candramAH // 271 // vizeSakam // tatrApi mandara iti mukhyanAmaiSu naamsu| mandarAkhyaH suro hyatra svAmI plyopmsthitiH||272 // mahaddhiko nivasati khyAtaM tadyogato hyadaH / / yadvedaM zAzvataM nAma bharatairavatAdivat // 273 // yugmam // e siddha maMdiramAM zAzvata tIrthakaronI ekasAne ATha pratimAo che. enuM sarva varNana vaitAya 5 tanA caitya pe gu. 266. tyAM aneka gandha jinezvaranAM karNapriya guNagAna kare che ane te surendro zravaNa karatA 2 che. 267. vaLI tyAM devAMganAo paNa jinaprabhu pAse nRtya karyA kare che. te merUzikhara para rahI jetA deva samudAyane vAMsapara rahI nRtya karatI ke naTI hoya evo bhrama utpanna kare che. ra68. bhe35 jI bha42, 3, sudarzana, svayamana, bhanAbha, ni2i2|04, ranogyaya, shilezcaya, lekamadhya, lokanAbhi, sUryAvartA, asta, digAdi, sUryAvaraNa, avataMsaka ane tattama-evAM soLa nAmAbhidhAna vaDe prasiddha-khyAta hoI, jANe soLa kaLAvALo nirmaLa yadramA sAzane 25zIna rahyoDAyanI sevA pAya che. 268-271. enAM e soLa nAmamAM paNa mukhya to 'madra" nAma che. e patana svAmI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (362) lokaprakAza / [sarga 18 evaM mahAvidehAnAM svarUpaM lezato mayA / kIrtitaM kIrtivijayagurukamakajAlinA / / 274 // satatamahatamokSAnyakSalakSmInidhAnam jayati jagati varSa zrIvidehAbhidhAnam / avirahitamanekairdevadevadevaiH atibalabaladevaiH vAsudevaiH sadaiva // 275 // tatra tIrthakaracakravartInAm __ vAsudevabaladevayorapi / syAjaghanyapadatazcatuSTayam brUmahe'tha paramaprakarSataH // 276 // dvAtriMzattIrthanAthAH prativijayamihaikaikabhAvena bodhyAH - aSTADhyA viMzatiH syAt prabalahalabhRtAM zAGgiNAM cakriNAM c| ekatrotpatyayogAddharihaladharayozcakribhiH sAkamevam vyatyAso'nyo'nyameSAmakathi gaNadharendraH prakarSAprakarSe // 277 // palyopamanA AyuSyavALe eka maMdara nAmano deva che enA nAma parathI e nAma paDyuM kahevAya che. athavA te bharata, eravata vagerenI jema e nAma zAzvata ja samajavuM. 272-273. e pramANe kIsivijayagurUnA caraNarUpI kamaLa AgaLa bramaNa karatA bhramara samAna mArA jevA mahAvidehakSetranuM lezamAtra svarUpa varNavyuM che. ra74. akhaMDa mekSalakSmInA nidhAnarUpa tathA aneka indro, rAjAo, baLadevo ane vAsudevanA nirantara sahayogavALuM A mahAvidehakSetra dinapratidina jayavaMta varte che. 275. e mahAvideha kSetramAM tIrthakaro, cakavatae, vAsudeva tathA baLadeve jaghanyataH eTale mAchAmA mAchA yAra thAya che. 276. ane utkRSTatA pratyeka vijaye akeka gaNatAM batrIza tIrthakaro thAya che; tathA aThyAvIza baLadeva, vAsudeva ane cavakatIo thAya che. ahiM gaNadharoe utkRSTata: ane jaghanyata: para spara taphAvata kahyo enuM kAraNa e ke cakravatInI sAthe ekaja sthaLe baLadeva ke vAsudevanI utpatti yatI nathI.277. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] mahAvidehaprakaraNanI samApti / (363) vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSa drAjazrItanayo'taniSTa vinayaH shriitejpaalaatmjH| kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargo nirgalitArthasArthasubhagaH pUrNo'yamaSTAdazaH // // 278 // iti aSTAdazaH srgH| sakaLa vizvane Azcaryacakita karI denArI kIrtivALA zrI kIrtivijayavAcakendranA ane vAsI, tathA mAtA rAjazrI ane pitA tejapALanA putra,-evA vinayavijayajIe jagatanA nizcita tatvone prakAzita karavAmAM dIpaka samAna e je A kAvya-graMtha 21 che tane, nirmaLa arthonA samUhathI subhaga evo A aDhAramo sarga saMpUrNa thaze. 278. aDhAramo sarga samApta. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ekonaviMzaH sargaH / atho mahAvidehAnAmudaksImAvidhAyakaH / bhUdharo nIlavAnnAma syAdvaiDUryamaNImayaH // 1 // svAmino nIlavAnnAmno yogAt palyopamasthiteH / nIlavAnityasau khyAto yadvedaM nAma zAzvatam // 2 // jambUdvIpe'nyatra cAsya meroruttarataH purii| vakSyamANasurANAmapyevaM puryAyurAdikam // 3 // dakSiNottaravistIrNaH sa pUrvapazcimAyataH / sarvamasya niSadhavat jJeyaM dhanuHzarAdikam // 4 // kintu jIvA dakSiNasyAmuttarasyAM zarAsanam / dakSiNAbhimukho bANa evamagre'pi bhAvyatAm // 5 // sarga 19 mo. have mahAvidehane uttarataraphane sImADe nIlavAna nAmanovairyamaNIya parvata Avelo che.1. eno eka popamanA AyuSyavALe nIlavAna nAmano svAmI che-ene laIne e parvata nIlavAna kahevAya che. athavAto e nAma zAzvata ja che. 2. A nIlavAnadevanI rAjadhAnI anyatra jambudvIpamAM merU parvatathI uttara dizAmAM che. have-AgaLa upara jemanuM varNana Avaze e dezanI rAjadhAnI tathA AyuSya vagere viSe 5 sabhA sabhA. 3. nIlavAnaparvata uttaradakSiNa pahoLo che, tathA pUrva pazcima lAMbo che. enuM dhanu: pRSTa ane zara vagere badhuMya niSadha parvata pramANe che. paraMtu enI "jIvA" dakSiNamukhI che, enuM dhanaHpRe" uttara tarapha che ane enuM "zara' dakSiNAbhimukha che. AgaLa paNa e pramANe samayase. 4-5. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nIlavAna parvata ane enAM nava zikharo / dIpraprabhairayaM kUTairnavabhiH shobhito'bhitH| brahmavatazrutaskandha iva guptinirUpaNaiH // 6 // tatra siddhAyatanAkhyaM samudrAsannamAdimam / / dvitIyaM nIlavatkUTaM nIlavatparvatezituH // 7 // tataH pUrvavidehezasuparvaizvaryazAlitam / kUTaM pUrvavidehAkhyaM tRtIyaM parikIrtitam // 8 // zItAkUTaM turIyaM ca zItAnadIsurIzritam / nArIkAntaM paMcamaM tannArIkAntAsurIzritam // 9 // kesarihadavAsinyAH kIrtidevyA niketanam / SaSThaM spaSTaM jinapraSTaiH kIrtikUTaM prakIrtitam // 10 // tathA'paravidehAkhyaM kUTaM saptamamIritam / sadA'paravidehezanirjarasthAnamuttamam // 11 // ramyakakSetranAthena ramyakAkhyasudhAbhujA / adhiSThitaM yacchiSTeSTaistanniSTaMkitamaSTamam // 12 // tathA cAnavamajJAnaiH kUTaM navamamIritam / upadarzanasaMjJaM tadupadarzanadaivatam // 13 // jema brahmavatazrutaskaMdha, nava "gupti" eTale "vADa" nuM enI aMdara nirUpaNa kareluM hovAthI, zobhAyamAna lAge che, tema A parvata tarapha AvI rahelAM enAM nava dedIpyamAna zikharane laIne bahu suzobhita jaNAya che. 6. e nava zikharemAM paheluM, samudranI najadIka AveluM 'sidvAyatana' nAmanuM che; bIju e parvatanA nIlavAna nAmanA svAmInuM 'nIlavAna nAmanuM che; trIjuM, pUrvavidehanA svAmInI addhithI samRddha-evuM 'pUrvavideha' nAmanuM che; cothuM, zItA nadInI adhiSThAtrI devInA Ashryvaannu, 'tATa'nAmecha: pAyabhu, nArIzia vIthI madhiSThita thayesu, 'nArIsid' nAbhana cha: cha8 saridraha-nivAsI tivInA mAya35 Ti' nAmanacha; sAta , aparavidehanA svAmInA nirantaranA AzrayarUpa, " aparavideha" nAmanuM che; AThamuM 2myakakSetranA 2khyaka nAmanA svAmIthI adhiSThita-evuM 'raka' nAmanuM che chelluM-navamuM, upadarzana devanA sthAna35,'pahazana' nAbhanu che. 7-13. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [ sarga 19 eSAmAye jinagRhaM zeSeSu punaraSTasu / tattatkUTasamAkhyAnAM prAsAdAH kUTanAkinAm // 14 // uktavakSyamANakUTaprAsAdacaityagocaram / svarUpaM himavatkUTaprAsAdajinasadmavat // 15 // asyopari mahAnekazcakAsti kesarihadaH / niSadhoparibhAgasthatigiccheriva sodaraH // 16 // atyantasundarAkArakesarAlIpariSkRtaiH / zobhate zatapatrAdyaiH khyAto'yaM kesarI tataH // 17 // dve nimnage hRdAdasmAnirgate kanyake iv| zItA ca nArIkAntA ca dakSiNottarage kamAt / / 18 // dAkSiNAtyatoraNena nirgasya dakSiNAmukhI / zItA pUrvavidehAntargatvaiti prArUpayonidhim // 19 // vizeSato'syAH svarUpaM ca prAguktameva // e nava gaNAvyAM emAMnA pahelA para jinabhagavAnanuM maMdira che. zeSa ATha zikharo para te te zikharanA nAmerI devatAonA prAsAda ke helo che. 14. A kahyA che ane have kahezuM e-sarva prAsAdo ane cetyonuM samasta svarUpa himavaMta parvatanA prAsAda tathA jinacaitya pramANe che. 15. - A parvata para eka mahAna ane suMdara kesarihada nAme draha--dharo Avela che, je niSadhaparvatanA tigiMchidraha jevo ja che. 16. suMdara AkRtinAM kesaravALAM saMkhyAbaMdha zatapatra eTale kamaLa enI aMdara AvelAM hovAthI e "kesaridraha" ne nAme oLakhAya che. 17. A drahamAMthI, jANe be kanyAo hoyanI evI zItA" ane "nArIkAMtA" nAmanI nadIo nIkaLelI che. emAM 'ItA' dakSiNa tarapha vahe che, tyAre 'nArIkAMtA " uttara tarapha vaha che. 18. vaLI "zItA" e drahanA dakSiNa taraphanA raNamAMthI nIkaLIne dakSiNa tarapha vahetI vahetI pUrvavidehanI aMdara thaIne pUva samudramAM bhaLe che. 19, A " zItA' nuM samasta svarUpa agAu kahI gayA chIe. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka enI nadIo, draha vagere / (367) uttarAhatoraNena vinirgatyottarAmukhI / nArIkAntA svaprapAtakuMDe nipatya nirgatA // 20 // dakSiNArddharamyakasya vidhAnA dvidhA khalu / asaMprAptA yojanena mAlyavantaM nagaM tataH // 21 // ramyakasyAparabhAgaM dvidhA kRtvA'parAmbudhau / SaTapaMcAzacchaivalinIsahasrairyAti saMzritA // 22 // vizeSakam // asyA vArSipravezAntaM svarUpamAdodgamAt / vijJeyaM harisalilAnadyA ivAvizeSitam // 23 // hade'smin mUlakamalaM caturyojanasaMmitam / tadardhArdhapramANAni padmAnAM valayAni SaT // 24 // palyopamasthitistatra kIrtitA kIrtidevatA / bhavanAdisthitistvasyAH zrIdevyA iva bhAvyatAm // 25 // iti nIlavAn parvataH // bIjI 'nArIkAMtA" nadI che te e drahanA uttara taraphanA toraNamAMthI nIkaLI uttara tarapha vahetI vahetI potAnA ja nArIkAMta prapAtakuMDamAM paDI, tyAMthI bahAra nIkaLI, dakSiNArdharamakakSetrane be vibhAgamAM vaheMcI nAkhI, mAlyavaMtaparvata eka jana jeTalo rahyo tyAM AgaLathI uttarArdha ramyakakSetranA paNa be bhAgalA pADatI pitAmAM bhaLelI chapana hajAra nadIo sahita pazcima samuMdrane bhaNe. 20-22. drahamAMthI nIkaLI tyAMthI te cheka samudramAM bhaLatA sudhInuM, A nadInuM samasta svarUpa, deza 54 ||232vinaa, risalisA nahI pramANe samA. 23.. A drahamAM mukhya kamaLa cArajananuM che. enI AsapAsa vaLI bIjA cha valaye che. e valamAMnA kamaLanuM mAna pUrvapUrvanAthI aradhuM aradhuM che. 24. mukhya kamaLa palyopamanA AyuSyavALI kIrtidevInuM sthAna che. A kIrtidevInAM bhavana vagere badhuM zrIdevIvatu jANavuM 25. e pramANe nIlavAna parvatanI hakIkata kahI. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 368 ) lokaprakAza / uttarasyAM nIlavato dakSiNasyAM ca rukmiNaH / rAjate ramyakakSetraM ramyakAmarabhartRkam // 26 // svarNamANikyakhacitaiH bhUpradezaiH manoramaiH / nAnA kalpadrumaiH ramyatayedaM ramyakAbhidham // 27 // paramAyAmarUpA'sya pratyaMcA harivarSavat / kintvatra sA dakSiNasyAmuttarasyAM zarAsanam // 28 // iSuvAhA kSetraphalAdyapIha harivarSavat / kSetrAnubhAvakAlAdisvarUpaM tadvadeva ca // 29 // kSetrasyAsya madhyabhAge vibhAjako'rdhayoH dvayoH / mAlyavAniti vikhyAto vRttavaitADhyaparvataH // 30 // mAlyavatsadRzAkAraiH tadvadevAruNaprabhaiH / sadA rAjannutpalAdyaiH mAlyavAniti kIrtyate // 31 // jambUdvIpajJaptisUtre tu mAlyavatparyAya iti nAma dRzyate // have, e nIlavAnanI utare ane kimaparvatanI dakSiNe, ramyaka nAme devanuM ramyaka nAmanu kSetra che. 26 suvarNa maya ane mANekaya pradeza ane vividhAtinA kalpavRkSAne lIdhe e kSetra atyanta ramya eTala ramaNIya lAge che tethI enu raka evuM nAma paDelu che. 27. [ sarga 19 enI utkRSTa lakhAi rUpI ' jIvA ' eTale ' jyA ' ke pratyaMcA ' harivarSa kSetrapramANe che. parantu te dakSiNubhAM che, ane menu' ' dhanuHpRSTa ' utarabhAM hai 28. senAM zara, ' mADI', 'kSetraiNa 'tyAdi temana ne 'kSetra prabhAva, vagere sarva svarUpa harivarSa pramANe ja che. 29. " A kSetramAM mAhyavAna nAme oLakhAtA geALAkAra vaitADhaya parvata AvI rahyo che, jene lIdhe enA vacamAMthI be vibhAga paDI gayA che. 30. 7 emAM, mAhyavAnanA AkAranA ane enI jevIja rakata prabhAvALAM puSkaLa subhita kamaLe! vagere vikasI rahelAM hAvAthI e '* mAlyavAna ' ne nAme prakhyAta che. 31. jammuddIpa prajJAta ' mAM tA enu mAhyavatA paryAya evu nAma che, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra loka: ] pAMcamuM ' ramyaka' kSetra / 'rupyI' nAmano pAMcamo varSadhara parvata / prabhAsAkhyasurastatra svAmI palpopamasthitiH / meroruttaratastasya purI nIlavadAdivat // 32 // harivarSa sthAyigandhApAtivaitADhyazailavat / jJeyamasyApi sakalaM svarUpamavizeSitam // 33 // udakU ramyakavarSasyApAgU hairaNyavatasya ca / rukmI nAmnA varSadharaH prajJaptaH paramarSibhiH // 34 // sa pUrvapazcimAyAmo dakSiNottaravistRtaH / mahAhimavato bandhurivAtyantasamAkRtiH // 35 // rukmaM rUpyaM tadasyAstItyanvarthakalitAbhidhaH / sarvAtmanA rUpyamayo rukminAmasurAzritaH // 36 // idaM jambUdvIpaprajJaptau // kSetrasamAsavRttau tu rukmaM zvetaM hema tanmaya zrayamuktaH iti jJeyam // ( 369 ) A paryaMtane svAmI * prabhAsa ' nAmanA deva che, jenu eka patyeApamanu AyuSya che. menI rAjdhAnI, nIsavAna vagerenI prema, bheunI uttare che. 32. enu paNa sarva svarUpa, hariva kSetranA gaMdhApAtivaitADhaya pramANe che; leza paNa phera zara nathI. 33. ramyakakSetrathI uttare ane heraNyavatathI dakSiNe ' rUkamI ' ke ' rUpcI ' nAmanA va dhara parvata Ave che. 34. e paryaMta pUrva pazcima lAMbe che, ane uttaradakSiNa paheALA che. e vaLI jANe mahAddhimava tapa tanA khaMdhu hAyanI ema ene jarAyejarA maLatA che. 35. " , 34bha ' bheTale 3Sya-35, me parathI, 3Syabhaya hone menu 34bhI De 3SyI mevu sAtha ka nAma paDeluM che. vaLI enA adhiSThAtA deva paNa kamI nAmane che. 36. rUkamI ' ne AveA artha' jambudrIpa prajJapti ' nI TIkrAmAM che. jyAre ' kSetrasa bhAsa ' nI TIamAM ' 34bha' bheTale zvetasuvArya' bhane ' abhI ' bheTale 'zvetasuvalu bhaya ema a karelA che. 4 47 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | viziSTairaSTabhiH kUTaiH so'tituMgairalaMkRtaH / digaGganAnAmaSTAnAM krIDAparvatakairiva // 37 // ( 370 ) zrAdyaM pUrvArNavAsannaM siddhAyatanasaMjJitam / rukmidevAdhiSThitaM ca rukmisaMjJaM dvitIyakam // 38 // ramyakAdhIzvarasthAnaM tRtIyaM ramyakAbhidham / turyaM narakAntAdevyA narakAntAbhidhaM ca tat // 39 // tathA mahApuMDarIkahadezAyAH zubhAspadam / buddhikUTaM buddhidevyA paMcamaM parikIrttitam // 40 // rUpyakUlAnadIdevyAH SaSTaM kUTaM tadAkhyayA / saptamaM hairaNyavataM hairaNyavatadaivatam // 41 // maNikAMcanadevADhyaM maNikAMcanamaSTamam | ye jinAlayo'nyeSu prAsAdAH svAminAkinAm // 42 // mAnaM svarUpaM kUTAnAM caityanirjarasadmanAm / himavagirivat sarvaM tathaivAsya girerapi // 43 // [ sarga 19 A rUkamIparva tane, ATha dikakumArIenA krIDAparva tA hAyanI evA ATha suMdara uMcA zima che. 37. 6 pahela, pUrva samudranI najadIkamAM 'siddhAyatana ' nAmanuM; bIjI, rUkasIdevanA AzrayarUpa '34bhI 'nAmanu; trIbhuM', ramya kSetranA svAbhInA Azraya, '2bhyaH ' nAmanu; yathu N, nrkAMtAdevInA sthAnarUpa ' narakAMta ' nAmanuM; pAMcamuM, mahApuDarIka hadanI svAminI buddhidevInA mAzraya35, 'muddhiTa ' nAmanu; cha, 3pyasAnahInI hevIthI adhiSThita, ' 3Sya' nAbhanu; sAtama hairaNyavaMta devanA nivAsarUpa, ' hairaNyavata ' nAmanu; ane AThamu, maNikAMcanadevanI bhAsiDInu' bhaNiaMthana ' nAmanu. 38-41. pahelA siddhAyatanazikharapara jinabhagavAnanuM caitya che; jyAre zeSa sAtepara emanA bhASi-hevAnA prAsAhI che. 42. A parvatanuM temaja enAM zikharAnu mAna, svarUpa tathA e para AvelAM caitya, devaprAsAde Adi sarva svarUpa himava Mtaparvata pramANe che. 43, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e 'rupyI' urphe 'rukmi' nAM zikhara, draha vagere / (371) hRdo mahApuMDarIko mhaapdmhdopmH| vibhAti salilaiH svacchaiH nirjayan mAnasaM srH||44|| asmiMzca mUlakamalaM yojanadvayasaMmitam / tadardhArdhapramANAni zeSAbjavalayAni SaT // 45 // atrAdhiSThAyikA buddhaiH bodhitA buddhidevatA / bhavanAdisamRddhayA sA zrIdevatAnukAriNI // 46 // hRdAdasmAdApage dve dakSiNodagmukhe kramAt / vinirgate zmazrulekhe ivottarauSThamadhyataH // 47 / / __ dAkSiNAtyatoraNena niHsRtya dakSiNAmukhI / narakAntA svake kuNDe gatvA snAtveva nirgatA // 48 / / ramyakodIcyabhAgasya dvaidhIkArabhayAdiva / arvAk sthitA yojanena mAlyavaddharaNIdharAt / / 49 // tato valitvA bhindAnA pUrvAddhaM rampakasya saa| .... pUrvAmbhodhau yAti nadISAMcAzatsahasrayuk / 5 / / vizeSakam // e parvatane, mahApadmadraha tulya, "mahApuMDarIka" nAmane kahe che. mAnasa sarovaranAthI paNa caDhI jAya evAM enAM svaccha jaLa che. 44. A drahanuM mukhya kamaLa be yojana pramANa che. enI AsapAsa bIjA cha valayo che, je darekanA kamaLanuM, pUrva pUrvanA karatAM aradhuM aradhuM pramANa che. 45. e kamaLanI adhiSThAtrI buddhi " nAmanI devI che. enAM "bhavana" Adika samRddhi sabhIvAnA prabhArI cha. 46. A drahamAMthI, jANe upalA hoThanA madhyabhAga thakI be bAjue "mathulekhA nIkaLI hAyanI evI, dakSiNa ane uttara tarapha vahetI be nadIo nIkaLelI che. 47. bemAMthI eka narakAMtA nAmanI che te e kahanA dakSiNa taraphanA toraNamAMthI nIkaLI dakSiNa tarapha vahetI vahetI, jANe snAna karavA mATe hAyanI ema potAnA kuMDamAM paDI, mAMthI bahAra nIkaLI ramyaka kSetranA uttarArdhanA be TakA thaI javAnA bhayathI hAyanI ema mo9yavAna parvatathI eka jana jeTaluM cheTethIja valaNa laI, eja 2myakanA bhedI karI, mArgamAM maLelI chappana hajAra nadIonI saMgAthe pUrvasamudramAM jaI bhaLe che. 48-50. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (372) . lokaprakAza | [ sarga 19 uttarAhatoraNena vinirgtyottraamukhii| rUpyakUlA svaprapAtakuMDe nipatya nirgatA // 51 // dakSiNAdha ca hairaNyavatasya kurvatI dvidhA / / krozaddhayenAsaMprAptA vikaTApAtinaM girim // 52 // tato nivRtya hairaNyavatAparArdhabhedinI / aSTAviMzatyA sahastraiH sarinirAzritA pathi / / 53 / / sAhakSetravibhedotthapAtakAnuzayAdiva / papAta pazcimAmbhodhau taskRtajighAMsayA // 54 // kalApakam / / iti rukmiprvtH| kSetra ca hairaNyavatamudIcyA rukmiNo gireH| dakSiNasyAM zikhariNoIyolInamivAntare // 55 // rUpyaM hiraNyazabdena suvarNamapi vocyate / tato hiraNyavantau do tanmayatvAt dharAdharau // 56 // rukmI ca zikharI cApi taddhiraNyavatoridam / hairaNyavatamityAhuH kSetrametat mahAdhiyaH // 57 // bIjI nadI 'rUdhyakUlA" nAmanI che. te eja drahanA uttara taraphanA teraNamAMthI nIkaLI uttara taraphane mArga laI, raste potAnA prapAtakuMDamAM paDI tyAMthI bahAra nIkaLI hairavaMta kSetranA dakSiNa taraphanA ardha bhAganA be vibhAga karatI, vikaTApAti parvatathI be kosa eTale cheTethIja valaNa laI eja haraNyavaMtanA uttara taraphanA ardhabhAgane paNa be vibhAgamAM vahe. zatI. raste maLelI aThayAvIza hajAra nadIonI saMgAthe, jANe evA heraNyavaMta jevA kSetrane bhedI kaTakA karyAthI lAgelA pApanA prAyazcittane arthe ja heyanI ema, pazcimasamudramAM jaI 5 cha. 51-54. se prabhArI 3bhipatanu parthana 4yu ( 29yakta kSetranI sIta). e kSetra rUkimaparvatanI utare ane zikhari parvatanI dakSiNe AveluM che, jANe e benI vacce saMtAI beThuM hoyanI evuM jaNAya che. 55. 'hi29ya ' meTa '34' paNa thAya che bhane 'suvarSa ' 55 thAya che. tethI 3mi bhane Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuM thayaMta' kSetra mAM nuM pa cahaNI (22) prayacchati hiraNyaM vA yugminaamaasnaadissu| yat santi tatra bahavaH zilApaTTA hiraNyajAH // 58 // prabhUtaM tannityayogi vAsyAstIti hiraNyavat / tadeva hairaNyavatamityAhuH munisattamAH // 59 // hairaNyavatanAmA vA devaH plyopmsthitiH| aizvayaM kalayatyatra tayogAt prathitaM tathA // 60 / / kSetrAnubhAvo mAnaM ca nRtirazcAmapi sthitiH| nirivarsa haimavatavadaramiha dhanaiH 2 - kSetrasyAsya madhyabhAge caturaMzavibhAjakaH / vaitADhyo vikaTApAtI rAtnikaH palyasaMsthitaH // 12 // panospalazatapatrAdIni santyatra saMtatam / vikaTApAtivarNAni vikaTApAtyayaM tataH // 3 // zikharI, je beu (anukrame) rUdhyamaya ane suvarNamaya che te beunuM "hiraNyavaMta " evuM eka samAna nAma kahI zakAya. eTale e hiraNyavaMta parvatAnA saMbaMdhavALuM je kSetra te haraNyavaMta kSetra. 56-57. athavA to tyAM hiraNya eTale suvarNanI puSkaLa pATayo hovAthI, tyAMnA yugalIAne Asana vagerene mATe e kSetra ApyA kare che mATe e nAma paDeluM che. 58. - athavA to emanI nitya upayoganI pracuratara vastuo hiraNyavat eTale suvarNavALI hovAthI munivaroe e nAma pADeluM che. 59. athavA to tyAM eka palyopamanA AyuSyavALe haraNyavaMta deva prabhutva eTale uparIpaNuM bhagave che ene lIdhe e nAma paDeluM che. 60. A kSetrane prabhAva, enuM pramANa tathA tyAMnA manuSya ane tiryaMconI sthitie sarva hemavatakSetravat jANavuM. 61. A kSetramAM ratnamaya "vikaTApati " vaitAlya Avelo che. ene pAlA jevo AkAra che ane enA cAra vibhAga paDelA che. 62. vikaTApAti' eTale kadi na uDI jAya evA pAkA" varNa-raMganA patro, utpale tathA zatapatra Adi tyAM nirantara labhya hovAthI e "vikaTApAti' kahevAya che. 63. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (374) kokprkaash| [sarga-19 prAste devo'ruNAkhyo'tra svAmI palyopamasthitiH / jambUdvIpe'nyatra nagaryudIcyAmasya merutaH // 64 // zeSamasya svarUpaM tu gandhApAtinagendravat / evaM catvAro'pi vRttavaitADhyA rAtnikAH samAH // 65 // evaM ca kSetravicArasUtravRtyabhiprAyeNa haimavate zabdApAtI hairaNyavate vikaTApAtI harivarSe ganmApAtI ramyake mAlyavAn iti vRttavaitADhyAnAM vyavasthA // jambUdvIpavRttyabhiprAyeNa tu haimavate zabdApAtI harivarSe vika. TApAtI ramyake gandhApAtI haiMraNyavate mAlyavAn iti vyavastheti // atra tattvaM sarvavidvedyam // iti hairaNyavatakSetram // udIcyAM hairaNyavatAdapAgairavatAdapi / / SaSTo varSadharaH khyAtaH zikharI nAma parvataH // 66 // jJeyaH zikharizabdena vRkSastadAkRtIni ca / bhUyAMsi ratnakUTAni santyatreti zikharyasau // 67 // ahiM eka palyopamanA AyuSyavALA arUNa nAmane deva svAmitva bhagave che. enI rAjadhAnInI nagarI anyatra jambudvIpamAM merUparvatanI uttare che. 64. enuM zeSa svarUpa gandhApati vaitADhaya pramANe che. vaLI cAre vRtavaitADhaye eka sarakhA ratnamaya che. 65. kSetravicArasUtranI vRttine abhiprAye eja pramANe vyavasthA che-eTaleke haimavaMtakSetramAM 'zapAtI' nAmanI vRttavaitAdaya saav| cha; 29yatabhA viTApAtI' nAmanA; rivarSamAM "gadhApAtI" nAmano; ane ramekamAM "mAlyavAna" nAmano. paNa jakhadvIpaprajJaptinI vRttimAM to ema kahyuM che ke " hemavaMtamAM "zabdApAtI" Ave che; harivarSamAM "vikaTApaatii'; 2bhyabhAgadhApAtI' bhane 29yavatamA 'mAsyavAna' AvAcha." sAyujyu te kevaLI jANe. e pramANe heraNyavaMta kSetranI hakIkata samajavI. have zikhari parvata viSe. heraNyavaMtathI uttare tathA airavatathI dakSiNe chaThTho "zikhari' nAmane varSadhara parvata mAvA che. 66. 'ziri' no martha mA vRkSa' devI; mane menA mAnai maNi ratnamaya zikharo che tethI te * zikhari " parvata kahevAya che. 67. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka chaThThA 'zikhari' nAmanA varSadhara parvatanI hakIkata / (375) santyekAdaza kUTAni vakSyamANAni yAni tu / tebhyo'mUnyatiriktAni kUTAnIti vibhAvyatAm // 68 // anyathA sarvazailAnAM yathoktakUTayogataH / zikharitvavyapadezaH sambhavan kena vAryate // 69 // sa caikAdazabhiH kUTaiH parito'laMkRto giriH / pratimAbhiriva zrAddhadharmaH zarmadadarzanaH // 70 // zrAdyaM siddhAyatanAkhyaM pUrvavAridhisannidhau / dvitIyaM zikharisvargikUTaM zikharisaMjJakam // 71 // tRtIyaM hairaNyavatakUTaM tatsvAmidaivatam / tUrya suvarNakUlAkhyaM tannadIdevatAspadam // 72 // dikkumAryAH surAdevyAH paMcamaM ca tdaakhyyaa| SaSTaM raktAvarttanAkhyaM lakSmIkUTaM ca saptamam // 73 // raktavatyAvarttanAkhyaM prajJaptaM kUTamaSTamam / ilAdevyA dikakumAryA nAmnA ca navamaM matam // 74 / / dazamaM cairavatAkhyamairAvatasurAzritam / syAttigichihadezAyAstigichikUTamantimam // 75 // je ( amuka) agyAra zikharonI vAta have hamaNuMja kahezuM ethI A jUdAM samajavAM. kAraNake anyathA te evA kaTane vege parvata mAtranAM * zikhari' evA nAmAbhidhAnano saMbhava ubhe thAya. 68-69. suMdara samyakatvavALe zrAddhadharma jema agyAra paDimA" thI zobhe che tema A parvata enAM pharatAM AvelAM agyAra zikharethI zebhI rahyo che. 70. e agyAramAM paheluM, pUrva mahAsAgaranI najadIkamAM AveluM, "siddhAyatana nAmanuM che; bIjuM zikharidevanuM, 'zikhari' nAmanuM che; trIjuM hiraNyavaMta kSetranA svAminuM, 25yavata' nAmanucha yAthu suva[sAnahInI vAnu'suvarNaesa.' nAmanu cha, pAMyabhu, suzahavI nAme bhArInu, yenA 4 nAmanu cha. chahu 24tAvata', sAtabhu sabhITa' bhane mA 24tavatyAvartana'cha. vaNI navabhu, sAhevI nAme hizubhArInu, senA nAma cha, zabhu ' zavata' nAmanA vanA mAyabhUta-se 'bhairAvata' nAmanu cha bhane cheda-pyArabhu timichidrAnA mAlinu timichiTa'nAma cha. .71-75. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (376 ) ........ lokaprakAza / ...... [sarga 19 idaM jambUdvIpaprajJaptisUtrAbhiprAyeNa // kSetrasamAse tu atra paMcamaM zrIdevIkUTaM navamaM gandhApAtIkUTamiti dRzyate // ___ zrAdye caityaM zeSakUTadazake ca sudhaabhujaam| tattatkUTasamAkhyAnAM syuH praasaadaavtNskaaH|| 76 // puNDarIkahRdazcAtra padmahadasahodaraH / asmiMzca mUlakamalamekayojanasaMmitam // 77 // tadardhArdhapramANAni zeSAbjavalayAni SaT / lakSmIdevI vasatyatra sthityA zrIdevateva sA // 78 // hivamagirivat sarva mAnamatrApi cintyatAm / jyAbAhAdhanurAdInAM kevalaM digvipryyH|| 79 // nadyastisro hRdAdasmAt nirgatAH tribhiradhvabhiH / nadI suvarNakUlAkhyA raktA raktavatIti ca // 80 // dakSiNenAdhvanA tatra nirgatya dkssinnaamukhii| suvarNakUlA patati kuNDe svasamanAmani // 81 // e jaMbadvIpaprajJaptisUtrane anusarIne kahyuM che. kSetra mAsamAM to e ullekha che ke pAMyabhuvITa'cha, ane navabhudhApAtikUTa'. pahelA zikhara para jinezvaranuM citya che. zeSa dazapara te te zikharanA nAmAbhidhAnavALA devanA prAsAda eTale mahele che. 76. A parvata para padmadraha jevoja eka "puMDarIka' nAmedraha che. emAM kamaLo puSkaLa che paNa je eka mULakamaLa che te eka jana pramANa che. bIjA pharatAM cha valamAM je kamaLe che te uttarottara pUrva pUrvathI ardha ardha vistAranA che. ahiM zrIdevI jevIja eka lakSmIdevIno pAsa cha. 77-78 . A parvatanI jyA , bAhA, dhanu AdikanuM pramANa himavaMta parvata pramANe che. mAtra hi SELsusaTa cha. 78. je "puMDarIka" nAmane ahiM draha kahyo temAMthI traNa mA traNa nadIo nIkaLe che (1) suvarSaal, (2) 24tA mana (3)24tapatI. 80. A suvarNa kUlA dakSiNamAge nIkaLe che ane (vahetI vahetI ) pitAnA nAmanAja kuMDamAM paDe che. tyAMthI pAchI nIkaLI haraNyavaMta kSetranA uttarAddhane be bhAgamAM vaheMcatI, vikaTApAti Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] enA drahamAMthI nIkaLatI nadIonI musApharInuM varNana | tato nirgatya hairaNyavatottarArdhabhedinI / yojanA dUrasthA vikaTApAtibhUdharAt // 82 // prAk parAvartya hairaNyavata pUrvArdhamAditaH / sUtradhArasyeva rajjuH dvidhA vidadhatI kramAt // 83 // zraSTAviMzatyA sahastraiH nadIbhiH paripUritA / gRhiNIva svAmigehe vizati prAcyavAridhau // 84 // tribhirvizeSakam // asmAdeva hRdAt prAcyatoraNena vinirgatA / raktAnadI pUrvadizi pravRttA parvatopari // 85 // yojanAnAM paMcazatImatikramya tataH param / raktAvarttanakUTasyAdhastAduttarato bhavet // 86 // trayoviMzAM paMcazatIM yojanAnAM kalAtrayam / sArddhaM gatvAdhikamudak zikharidamAdharopari // 87 // vajrajivhiyottIrya kuMDe raktaprapAtake / zatayojana prapAtA bhujaMgIvAvizat bile // 88 // udIcyatoraNenAsmAdvinirgatyottarAmukhI | nadI saptasahasrADhyA vaitADhyagirisImayA // 89 // ( 377) parvatathI aradhA ceAjana jeTale cheTethI pUrva tarapha vaLaNu lai, vaLI suthAranI dorInI jema eja hairaNyavatanA pUrvAddha ne paNa be bhAgamAM vaheMcatI, mAgamAM krame krame pAtAmAM bhaLelI aThyAvIza hajAra nadIonI saMgAthe, bharatArane ghera jatI eka strI hAyanI ema pUrva samudramAM praveza ure che. 81-84. eja drahanA pUrva taraphanA tAraNamAMthI raktA nadI nIkaLe che ane parvatapara ugamaNI vahe che. vaLI pAMcasA yAjana jeTale cheTe gayA pachI raktAvana nAmanA zikharanI nIce thaIne uttaratarapha vahe che. evI rIte pAMcasAtrevIza yeAjanane sADAtraNa kaLA jeTaluM uttara tarapha vahI, eka nAgaNI peAtAnA khIla eTale daramAM praveza karatI hAya ema ekasA yeAjananI uMcAi parathI raktAprapAta kuMDamAM paDe che. tyAMthI pAchI enA uttarAdA tAraNamAMthI nIkaLI uttarAdI vahetI sAta hajAra nadIethI saMgata thai vaitADhya paryaMtanI hadamAM AvelI khaMDaprapAtA guphAnI 48 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 378) lokaprakAza / [ sarga 19 daryAH khaNDaprapAtAyAH prAcyAM vaitATyabhUdharam / bhitvodIcyaiH saptanadIsahastrairAzritAdhvani // 90 / / sahasraiH saritAmevaM caturdazabhirAzritA / vibhidya jagatIM pUrvArNave'sau vizati drutam // 91 // pazcimena toraNena hRdaadsmaadvinirgtaa| raktAvatI pazcimAyAM pravRttA parvatopari / / 92 // atikramya paMcazatIM nijaavrtnkuutttH| parvatoparyuttarasyAM vyUDhA tatra vyatItya ca / / 93 // trayoviMzAM paMcazatIM sAraM sArdhakalAtrayam / vajramayyA jivhikayA yojanaikazatonnatAt // 94 // nipatya parvatAt raktAvatIprapAtakuNDake / roSAvezAt bhAminIva dattajhaMpA mahAvaTe // 95 // udIcyenAdhvanA tasmAdudagmukhI vinirgatA / zrAvaitADhyAntikaM saptanadIsahasrasevitA // 96 // kandarAyAH tamisrAyAH pazcimAyAM dharAdharam / drutaM vibhidya vaitADhyamuttarArdhaM samAgatA // 97 // udIcyaiH saptabhiH sindhusahasraiH saha gacchati / pazcimAbdhAviti nadIcaturdazasahasrayuk / / 98 / / pUrvamAM eja parvatane bhedI, mArgamAM vaLI bIjI sAta hajAra nadIe bhaLavAthI, ekaMdara coda hajAra nadIonA parivAra sahita, "jagata" nA keTane bhedI turata pUrvasamudramAM 45 cha.85-81. have trIjI raktAvatI nadI eja drahanA AthamaNuM taraNumAMthI nIkaLI pazcima tarapha parvatapara pAMcaso yajana jeTaluM vahI potAnA AvartanakUTathI uttara tarapha vaLaNa laI samagra pAMcaso trivIza ejana sADAtraNa kaLA pramANa mArga kApI, ese janapUra uMcA parvata parathI kaI krodhAviSTa mAninI sphoTA kuvAmAM jhaMpApAta kare tema, vAmajIhAkAre raktAvatI prapAtakuMDamAM paDe che. tyAMthI vaLI uttaramArge nIkaLI uttArAdI vahetI vaitADhaya parvatanI hadasudhImAM sAtahajAra Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sAtamu eravata kSetra / enI bharatakSetra sAthe samAnatA / (379) iti zikharI prvtH|| uttarasyAM zikhariNa udIcyalavaNArNavAt / dakSiNasyAmairavatakSetraM bhAti manoharam // 99 // airAvataH suro hyasya svAmI palyopamasthitiH / vasatyatra tataH khyAtamidamairAvatAkhyayA // 100 // - bharatasya pratibimbamivedaM saMmukhe'mbudhau / tatpramANaM te tulyaM sadA tadanuvartate // 101 / / bhAnunA bhAsite tasmistenedamapi bhAsitam / indunA zobhite tatrAdo'pi syAttena zobhitam // 102 // tadyadA SaDbhirarakaiH bhinnAM bhinnAM dazAM zrayet / tathedamapi sanmitramiva mitrAnuvRttikRt // 103 / / jine tatra jino'trApi ca,yatra tatra cakriNi / vAsudevAdiSu satsu tatrAtrApi bhavanti te // 104 // nadIothI saMgata thaI, tamisAguphAthI pazcime vaitADhayaparvatane bhedI uttarArdhamAM AvI vaLI uttarAdI sAta hajAra nadIo maLavAthI kula cAra hajAra nadIonA parivAra sahita pazcima samudrana bhane cha.82-88. e pramANe zikhara parvatanI hakIkata thaI. zikhara parvatanI uttare ane uttaralavaNasamudrathI dakSiNe eravata nAmanuM manahara kSetra AveluM che. 9. eka palyopamanA AyuSyavALA enA airAvatadeva nAmanA svAmIthI adhiSThita hovAthI e kSetranuM eravata nAma paDeluM che. 100. sanmukhamAM rahelA samudramAM jANe bharatakSetra ja pratibimbita thayuM hoyanI evuM A kSetra che, kAraNake e pramANamAM enA samAna ja che ane vaLI enuM ja anuvartana kare che. 101. juo ke:--tyAre bharatakSetramAM sUrya uge che tyAre ahiM paNa uge che. vaLI caMdramAM paNa tyAM uge che tyAre ahi paNa uge che. bharatakSetrane jevA judI judI sthitivALA cha ArA" mAMthI pasAra thavuM paDe che tevAja cha ArAmAMthI A kSetrane paNa pasAra thavuM paDe che kAraNake eka uttama mitra hoya e potAnA mitrane pagale pagaleja cAle che. jyAre bharatakSetramAM jinevara, cakravatI ane vAsudeva Adika hoya che tyAre ahiM paNa hoya che. tyAM jevAM daza Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / idaM dazAzcaryayutaM syAttatrAzcaryazAlini / hasatIva nijaM mitraM bharataM tulyaceSTayA // 105 // madhye sthitena dvedhedaM vaitADhyagiriNA kRtam / dAkSiNAtyairAvatArdhamudIcyairAvatArdhakam // 106 // yadudIcyArNavAsannamuttarArdhaM taducyate / zikharidamAdharAsannaM dakSiNArdhamudIritam // 107 // kSetrAzApecayA hyeSA daciNodaguvyavasthitiH / sUryAzApekSayA tvasya yAmyArdhaM vArdhisannidhau // 108 // udIcyArdhaM nagAsannaM vyavahArastvayaM punaH / kSetrAzApekSayA sarvo na tApadigapekSayA // 109 // yugmam // udIcyArdhamasya yAmyabharatArdhena sannibham / tadvajjIveSucApAni bAhAtrApi na sambhavet // 110 // itaH prabhRti yAmyArdhAdiSu sarvaM vivarddhate / zravidehArdhamiSvAsajIbAbAhArAdikam // 111 // ( 380 ) 'Azcarya ' thAya che tevAM ahiM paNa thAya che. Ama A airavatakSetra jANe peAtAnA mitra bharatakSetranI jevI ceSTA karIne enI hAMsI karatuM hAyanI--evuM jaNAya che. 101-105. enA madhyabhAgamAM vaitADhaya parvata Avelo hAvAthI enA, (1) dakSiNa eravata ane (2) uttara eravata-evA e vibhAga paDelA che; uttara samudranI pAse AvelA bhAga uttarAddha airavata, ane zikharIparvatanI najadIka AvelA dakSiNAddha eravata kahevAya che. 106-107. C A dakSiNauttaranI vyavasthA kSetranI dizAnI apekSAe kahI che. sUryanI dizAnI apekSAe teA samudranI najadIkamAM dakSiNA' Ave ane zikharI parvatanI najadIkamAM uttarA' Ave. parantu ahiM vyavahAra badheA kSetranI dizAnI apekSAe che, sUryanI dizAnI apekssaakhe nathI. 108-108. [ sarga 19 eravatakSetranu uttarAddha te bharatakSetranA dakSiNA jevuM che. mATe ahiM paNa enI pramANe ja jIvA, zara ane dhanuSya samajavAM. khADA ahiM paNa saMbhavatI nathI. 110. uttarAdha mUkIne pachI dakSiNAdikamAM cheka videhAdha sudhI dhanuSya, jIvA, mAhA ane zara Adika sarva vadhatAM jAya che. 111. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tatra ca jambUdvIpanA sAte kSetronI paraspara tulanA / vaitADhyasyApyatra tata uttarasyAM kilAlpakaH / AyAmo dakSiNasyAM ca varddhamAnaH kramAt mahAn // 112 // yAmyavidyAdharazreNyAM vidyAdharapurANyataH / SaSTiH bhavantyudIcyAyAM zreNyAM paMcAzadeva ca // 113 zeSaM sarvamAbhiyogya zreNivedIvanAdikam / jJeyaM bharatavaitADhyopamamuktAnusArataH // 114 // raktAraktAvatIsrotasvinIbhyAM tasthuSAntare / vaitADhyena ca SaTkhaMDamidamairAvataM kRtam // 115 // uttarArdhamadhyakhaMDe udIcyalavaNodadheH / dakSiNasyAmudIcyAM ca vaitADhyAbhidhabhUdharAt // 116 // caturdazAdhikazataM yojanAnAM kalAstathA / ekAdazAtikramyAbdhivaitADhyAbhyAmihAntare // 117 // nagarI syAdayodhyAkhyA navayojanavistRtA / dvAdazayojanAyAmAlaMkRtottamapUruSaiH // 118 // vizeSakam // ( 381 ) tethI A kSetramAM vaitADhayanI paNa lakhAi je uttarakrizAmAM teA svalpa che te dakSiNamAM krame krame vadhatI hAi vadhAre che. ane emahAvAthI dakSiNa taraphanI vidyAdharAnI zreNimAM sATha nagara che, jyAre uttarataraphanI zreNimAM emanA pacAsaja nagara che. 112-113. enAM zeSa sarva vAnAM eTale ke abhiyeAgikAnI zreNi, vedI, vana vagere, bharatakSetranA vaitADhayanAM kahI gayA chIe eja pramaNe che. 114. raktA ane raktavatI nadIethI tathA vacce ubhelA vaitADhayaparvatathI A eNravatakSetranA cha vibhAga paDelA che. 115. e chamAMnA eka * uttarA madhya khaDa ' je uttara-lavaNusamudranI dakSiNe ane vaitADhayaparvatanI uttare ekasA cAda yAjana ane agyAra kaLA eLagyA khAda samudra ane vaitADhayanA vacce Avele che temAM nava ceAjana paheALI ane khAra yeAjana lAMbI, uttamapurUSAnA nivAsa lUta ayodhyA nAbhe nagarI che. 116-118. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (382) lokaprakAza / [sarga 19 zeSAH paMcApi khaMDAH syuranAryA dhrmvrjitaaH| atrApi cAryadezAnAmadhyarddhA paMcaviMzatiH // 119 // eteSvaiva hi dezeSu jinacayardhacakrINAM / syAduttamanRNAM janma prAyo dharmavyavasthitiH / / 120 // evaM ca jambUdvIpe'smin saptakSetrI virAjate / madhye mahAvidehAkhyamapAgudak trayaM trayam // 121 // bharatairAvate tatra tulyarUpe nirUpite / samasvarUpe hairaNyavate haimavate api / / 122 // ramyakAkhyaharivarSe ubhe tulAdhRte iva / pUrvAparavidehAnAmapyevaM tulanA matA // 123 // devottarakurUNAmapyevaM tulyatvamAhitam / vinA bharatairavatavidehAn aparAH punaH // 124 // akarmabhUmayaH SaT syuH kRSyAdikarmavarjitAH / tisro bharatairavatavidehAH karmabhUmayaH // 125 // yugmam // tathA cAtra varSadharaparvatAH SaT prakIrtitAH / videhebhyo dakSiNasyAmudIcyAM ca trayaM trayam // 126 // zeSa pAMce khaMDe anArya che. tyAM dharma jevuM kaMI che nahiM. uttarArdha madhyakhaMDa" mAM paNa phakta sADIpacavIza Aryadeza che, ane emAM ja jinabhagavAna, cakravatI tathA vAsudeva vagere uttama purUSe jame che, ane tyAM ja dharmanI vyavasthA cha..118-120. e pramANe jaMbudviIpamAM sAta kSetra che. madhyamAM eka, mahA videha; ane uttara dakSiNa traNa traNa. emAM, bharata ane airavata beu ekasarakhAM, tathA heraNayavaMta ane hemavaMta beu ekasarakhAM che. vaLI ramyaka tathA harivarSa e beu paNa ekasarakhAM che. tema ja pUrva mahAvideha ane pazcima mahAvideha paNa paraspara samAna che. evI rIte devakupha tathA uttarakurU vacce paNa samAnatA che. navemAM, bharata, airavata ane videha zivAyanAM cha akarmabhUmi," arthAta "kRSi Adi karma rahita che. bharata, airAvata ane videha ja bhabhUmi' cha. 121-125. vaLI cha varSadhara parvate kahyA che e mahAvidehathI uttare traNa ane dakSiNe paNa traNa che. 126. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpanA parvatonI tulanA ane ekandara saMkhyA / (383) himavacchikharI caikAdazakUTau mithaH samau / rukmimahAhimavatAvaSTakUTau tathaiva ca // 127 // nIlavanniSadhau tulyau navakUTau parasparam / meruH nirupamaH so'pi navakUTopazobhitaH // 128 // bharatairavatakSetradvAtriMzadvijayodbhavAH / vaitADhyAH syuH catustriMzat pratyekamekabhAvataH // 129 // sarve'pyete rUpyavarNA navakUTopazobhitAH / dazottarazatadraMgAbhiyogyAlidvayAnvitAH // 130 // ___ catvAro vRttavaitADhyAH samarUpAH parasparam / harivarSahemavataharaNyavataramyake // 131 // devottarakurustheSu hRdeSu dazasu dhruvam / prAk pratyak ca dazadazakAMcanAcalabhAvataH // 132 // dve zate kAMcananagAH parasparAnukAriNaH / sthitA bhoktuM catasRbhiH paMktibhiH bAndhavA iva // 133 // yugmm|| gajadantau saumanasagandhamAdanasaMjJitau / rUpyapItaratnamayau saptakUTopazobhitau // 134 // e chamAM, himAvAna ane zikharIne agyAra agyAra zikharo che ane ema e beu eka sarakhA che; tema rUkamI ane mahAhimAna ATha ATha zikharovALA eka sarakhA che. teja pramANe nIlavAna ane niSadhane navanavA zikhare che-ema beu vacce samAnatA che. merU advitIya cha. mene pAra nava suzAmita zima cha. 127-128. bharatakSetramAM eka, eravata kSetramAM eka ane videhanA batrIza vijamAM akeka-ema sarva maLI cotrIza vaitAdyaparvata che. je sarve rUbavarNa yukta, navanavA zikharothI alaMkRta che ane, eka dasa nagarIonI eka-evI babbe zreNiovALA che. 129-130. harivarSa, hemavaMta, heraNyavaMta tathA ramyaka-e cAremAM thaIne cAra ekasarakhA vRttavaitAnyprvto cha. 131. Uttara devakaphanA daze drahomAM, jANe cAra paMgata karIne jamavA beThelA ( basa ) bAMdhavA hAyanI evA, daza daza pUrvadizAnA ane daza daza pazcimadizAnA maLIne ekaMdara base ekasrmaa yanapata. 12-133. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384) lokprkaash| (sarga 19 vidyutprabhamAlyavantau vaidUryatapanIyajau / navakUTAMcitau tulyA ityAkRtyA nagA amI // 135 // yugmam // catuHkUTAH SoDazApi vakSaskArAdrayaH samAH / vicitracitrayamakAH samarUpAH parasparam // 136 // dvizatyekonasaptatyAdhiketyatra dharAdharAH / himavacchikharIspRSTAH daMSTrAzcASTau mithaH samAH // 137 // vaitADhyeSu nava nava kUTAH prtyekmitytH| sarvavaitADhyakUTAni SaDuttaraM zatatrayam // 138 // prativaitADhyameteSu kUTatrayaM tu madhyamam / sauvaNaM zeSakUTAzca rAtnikA iti tadvidaH // 139 // sakrozaSaDyojanoccAH caityaprAsAdazobhitAH / sarve'pi bharatasthAyivaitADhyakUTasodarAH / / 140 // kUTAH sapta saumnsgndhmaadnshailyoH| rukmimahAhimavatoraSTAvaSTau pRthak pRthak / / 141 // pyamaya banepAtaratnabhaya sevA sobhanasa' bhane yamAhana' nAmanA (me) 100daMta parvato che, je sAta sAta zikharavALA che ane evI rIte paraspara ekasarakhA che. vaLI daryamaya ane suvarNamaya evA 'vidhatuprabha" ane "mAlyavAna nAmanA (be) gajadaMta parvata je navanavA zikharavALA che te paraspara ekasarakhA che. 134-145. cAra cAra kaTavALA hAI paraspara ekasarakhA soLa vakSaskAra parvata che. vaLI citra, vicitra ane be yamaka ema thaIne cAra ekasarakhA parvato che. 136. evI rIte kula ekaMdara basane ogaNotera parvato che. vaLI himavAna ane zikharI parvatanI ATha dADhAo che je paNa ekasarakhI che. 137. pratyeka vaitADhayane navanavA zikharo che eTale trIzenA thaIne traNa ne cha zikhara thayAM. navamAMnAM vacalAM traNa traNa suvarNamaya che ane zeSa ratnamaya che. vaLI e save zikharo cha jana ane eka kesa uMcA che, citya ane prAsAdothI alaMkRta che, ane bharatakSetranA vaitADhayanA zikharanI jevAM ja che. 138-140. somanasa ane gaMdhamAdana parvatane sAta sAta zikhare che, ane rUkamI tathA mahAhima tara mA ma che. 141. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpanA ekandara 'kUTa' tathA 'draha ' nI saMkhyA ane tulanA / vidyutprabha mAlyavato: nIlavanniSadhAgayoH / merozca nandanavane kUTAH nava navoditAH // 142 // himavacchikharikUTAH ekAdaza pRthak pRthak / SoDazAnAM catuHSaSTiH vakSaskAramahIbhRtAm // 143 // harissahaharikUTabalakUTojjhitA ime / zataM sarve'STapaMcAzaM himavatkUTasannibhAH // 144 // yojanAnAM paMca zatAnyuccA rAtnAH mithaH samAH / sAhasrAH svarNajAH tulyAH harissahAdayaH trayaH // 145 // evaM ca girikUTAnAM trividhAnAM pramANataH / sarvasaMkhyA saptaSaSTyA samanvitA catuHzatI // 146 // dvAtriMzativijayeSu bharatairavatAkhyayoH / catustriMzat hi vRSabhakUTA: tulyAH parasparam // 147 // bhadrAlAbhidhavane jambUzAlmalIvRcayoH / aSTASTetyaSTapaMcAzat bhUmikUTA mithaH samAH // 148 // vidyutprabha ane mAhyavAnane, nIlavAna ane niSadhane temaja merUnA naMdanavanamAM navanava shimre| che. 142. ( 385 ) himavAnane tathA zikharIne pRthak pRthak agyAra zikhare che. vaLI seALe vakSaskAra pateAnA thaine cAsaTha zikharA che. 143. e zikharA samagra thaine ekasA ekasaTha thayA temAMthI hirasaha, harikUTa tathA khelakUTae traNa bAda karatAM bAkInA ekasA aDAvana rahyA e badhAM ratnamaya che, pAMcase yeAjana uMcAM che ane paraspara samAna che. ane risaha vagere traNe paraspara samAna che, suvarNa maya che ane hunnara hunnara yojana yA che. 144-145. e rIte traNe mApanA ( parva tAnA ) zikharAnA saravALA cAraseAne saDasaTha che. 146. khatrIza vijayAnA matrIza tathA bharata ane aravatanAM thaine e-ema cAtrIza ekasarakhAM vRSabhakUTa che. vaLI bhadrasAlavananAM, javRkSanAM ane zAmalIvRkSanAM ATha ATha eTale kula cAvIza che. ema cAtrIza ane ceAvIza maLIne ekaMdara aThAvana paraspara samAna lUbhiTo che. 147-148. 49 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (386) lokaprakAza / [ sarga 19 eteSAM vaktumucite parvatatve'pi vastutaH / kUTatvavyavahAro'yaM pUrvAcAryAnurodhataH // 149 // mahAhadAzca SaT padmapuNDarIko samAviha / mahApadmamahApuNDarIkAvapi mithaH samau // 150 // tirgichikesariNau ca tulyau dvighnau yathottaram / daza devottarakuruhradAH padmadopamAH // 151 / / evaM hradA SoDazaite SaNmahAhadadevatAH / zrIhrIdhRtikIrtibuddhilakSmyaH parasparaM samAH // 152 / / caturdaza mahAnadyo gaMgAdyAH saparicchadAH / jambUdvIpazubhakSetre kulyAtulyA vibhAnti yAH // 153 // gaMgAsindhU rohitAMzA rohitA ca tathAparA / harikAntA harinadI zItodA ceti nAmataH // 154 // meroH dakSiNataH sapta khyAtA etA mhaapgaaH| meroruttarato'pyevaM zobhante sapta sindhavaH // 155 // zItA ca nArIkAntA ca narakAntA tathAparA / rUpyakUlA svarNakUlA raktA raktavatIti ca // 156 // - ---- ------- tattvataH te A sarvene phUTa na kahetAM parvata ja kahevA joIe. paraMtu pUrvAcAryonA anurodhane laIne ema vyavahAra paDelo che. 149 moTA draha cha kahyA che emAM 'padma draha" ane "puMDarIkadraha" e beu ekasarakhA cha; mahApamane 'mahApurI' yA mesA ; tathAtinichi 'mane 'sara' e beu ekasarakhA che. vaLI e uttarottara pUrva pUrvanAthI dviguNu che. vaLI beu kurUmAM paNa padmadraha jevA daza kahe che. eTale kula thaIne soLa draha thAya che. 150-151. vaLI cha mahAdrahanI zrI, mahI, dhRti, kIrti, buddhi ane lakSmI nAmanI cha devIo kahI che, je paNa paraspara sarakhI ja che. 15ra. vaLI ahiM jANe jambudvIparUpI uttama kSetranI suMdara nI hoyanI evI, gaMgA vagere yo mahA nhii| saparivAra vA 42 chaH sabhA (1) , (2) sindhu, ( 3 ) Di. taial, (4) |dditaa, (5) Pisitt, (9) risane (7) zItohA- sAta bhe35 tathA Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra loka ] evaM ca jambUdvIpanI ekandara nadIonI saMkhyA ane tulanA / ( 387 ) himavatparvata sthAyipadmahRdAdvinirgatAH / gaMgA sindhurohitAMzAH nAmnyaH tisro mahApagAH // 157 // mahAhimavadadristhamahApadmahRdAt punaH / rohitA harikAnteti nirgate dve mahApage // 158 // niSadhAcalamaulisthatigiM chihradamadhyataH / samudbhUte harinadI zItodeti mahApage // 159 // nIlavatparvatagata ke sarihRdataH kila / zItA ca nArIkAntA ca nirgate dve mahApage / / 160 / / tathA mahApuNDarIkahradAt rukminagAzritAt / narakAntA rUpyakUletyudgate nimnage ubhe / / 161 // zikharidamAdharasthAyipuNDarIkaha dotthitAH / raktAraktavatIsvarNakUlAbhidhA mahApagAH / / 162 / / tisro nadyo himavatastisraH zikhariNo gireH / zeSavarSadharebhyazca mahAnadyoH dvayaM dvayam // 163 // varSAyAzritya saritaH prativarSa dvayaM dvayam / videheSvapAcyAM SaT SaDudIcyAM tato yathA // 164 // dRkSiye uhI che; nyAre ( 1 ) zItA, ( 2 ) nArIaMtA, ( 3 ) narAMtI, ( 4 ) 3 yaDUsA, (4) svArthIlA, (6) rastA bhane ( 7 ) stavatI se sAta methI uttare huI che. 153-156. vaLI e cADhamAMthI, gaMgA, sindhu ane rAhitAMzA nAmanI traNa himavAna pa tanA padmadrahamAMthI nIkaLelI che; rAhitA ane harikAMtA nAmanI e mAhimavaMtapa tanA mahApadmadrahamAMthI nIkaLelI che; hira ane zItAnA nAmanI eniSadhAcaLaparvatanA tigichidrahamAMthI nIkaLelI che; zItA ane nArIkAMtA nAmanI e nIlavAna parvatanA kesara ThumAMthI nIkaLelI che; narakAMtA ane rUpyalA-e e rUkamIpatanA mahApu DarIkadrahamAMthI nIkaLelI che; tathA raktA, raktavatI ane svarNa phUlA-e traNa zikharipatanA puMDarIka drahamAMthI nIkaLelI che. 157-162. evI rIte hAine, traNanu mULa himavataparvatamAM kahevAya, traNanu' mULa zikharIparvatamAM kahevAya; ane zeSa AThamAMthI babbenu mULa bAkInA (cAra) varSAM dharapatemAM kahevAya. 163. vaLI kSetranI apekSAe; dareka kSetramAM abbe che: evidehAmAM be ane enI dakSiNe Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 388) lokaprakAza / [ sarga 19 gaMgA sindhuzca bharate rohitArohitAMzike / haimavate harivarSe harikAntAharI ubhe // 165 // zItAzItode videhakSetre tathA ca ramyake / nArIkAntAnarakAnte hairaNyavatage ubhe // 166 // rUpyakUlAsvarNakUle tathA cairavatasthite / nadyau raktAraktavatyAvevametAzcaturdaza // 167 // gaMgAsindhuraktavatIraktAnAM saritAmiha / caturdazasahasrANi parivAraH prakIrtitaH // 168 // rUpyakUlAsvarNakUlArohitArohitAMzikAH / aSTAviMzatyA sahasraH srotasvinIbhirAzritAH // 169 // nArIkAntA narakAntA harikAntA haristathA / SaTpaMcAzacchaivalinIsahasraiH parivAritAH // 17 // zItAzItodayonadyoH pratyekaM ca paricchadaH / paMcalakSAH sahasrANi dvAtriMzat prikiirtitH|| 171 // zlokakrameNa saritAmiha zlokacatuSTaye / dviguNaM jivhikAmAnavistArodveddhatAdikam / / 172 / / cha tathA uttare che. eTale ke gaMgA ane sidhu bharatakSetramAM, rohitA ane rohitAMzA haimavaMtakSetramAM, harikAMtA ane hari harivarSa kSetramAM, zItA ane zItadA beu videhamAM, nArikAMtA ane narakAMtA ramyakakSetramAM, rUkhakUlA ane svarNakUlA hairaNyavaMtakSetramAM tathA raktA ane 24tavatI araktakSetramA. 164-167. vaLI gaMgA, sidhu, rakatavatI ane raktAe cAra cAra cAra hajAra nadIonA parIvAra vALI che; rUkUlA, svarNakUlA, rahitA ane rohitAzAe cAra pratyeka aThayAvIza hajAra nadIonA parIvAravALI che; nArIkAMtA, narakAMtA, harikAMtA ane hari e cAra chapana chapana hajAra nadIonA parIvAravALI che; jyAre zItA ane zItadA pratyekane pAMca lAkha batrIza hajAra jeTale parIvAra kahyo che. A cAre lekamAM varNavelI nadIonuM, jilhA-pahoLAI-uMDAi AdikanuM pramANa (pUrva pUrvanA lekamAM varNavelIthI uttara uttaranA lokamAM varNavelInuM Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka e nadIonI saMkhyA paratve matamatAntara / (389) ekazlokoditAnAM tu sarva tulyaM parasparam / gaMgAsindhuraktavatIraktAnAM tulyatA yathA // 173 // ___ daza lakSAzcatuH SaSTiH sahasrANi vidahegAH / nadyo'pAcyAM lakSamekaM SaNNavatisahastrayuk // 174 // udIcyAmapi tAvantya evaM ca sarvasaMkhyayA / SaTpaMcAzatsahasrADhayA nadIlakSAzcaturdaza // 175 // __ jambUdvIpo'bhito ruddhaH svaviruddhena vaardhinaa| svamokSAyeva datte'smai kanIH zaivalinIrimAH 176 // catuHSaSTivijayagA mahAnadyazcaturdaza / antarnayo dvAdazAtiricyante navatistviyam // 177 // tathAhuH zrIratnazekharasUrayaH svakSetrasamAse / aDasayari mahANaio bArasa aMtaraNaitro sesAo / parizraraNaio caudasa lakhkhA chappaNNasahassA ya // 1 // anukrame bamaNuM bamaNuM che. ekaja lokamAM kahelI cArenuM, jemake gaMgAsilvarakatAvatI 24tAnu, ta, mesarva pramANa samuche. 198-173. dasa lAkha cosaTha hajAra nadIo mahAvidehamAM che, enI dakSiNamAM eka lAkha channu hajAra che, ane eTalI saMkhyAmAM enI uttara dizAe che. eTale sarvamaLIne caMda lAkha cha.5na 2 nhii| che. 174-175. jaMbudvIpanI A badhI nadIo samudrane maLe che te upara granthakAra kavi uspekSA kare che ke-damanathI gherAyale eka rAjA jema potAnA chuTakArA mATe ene potAnI kanyA Ape che tema, samudrarUpI duzamanathI gherAyelA evA jakhkhadIpe ene, potAnA chaTakArA mATe jANe A badhI nadIrUpI kanyA ApI hoyanI ! 176. e gaNAvI e uparAMta nevuM nadIo che. cosaTha vijayomAM rahelI cosaTha, coda mahAnadIo ane bAra antanadIe. A saMbaMdhamAM zrIratnazekharasUrinA kSetrasamAsamAM ullekha che-te A pramANe - aDyottera mahAnadIo che, bAra antanadIo che, ane bIjI cauda lokha chappana hajAra eonA parivArarUpa nadIo che. (1) Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 390 ) lokaprakAza / [sarga 19 zrImalayagirayastu praveze ca sarvasaMkhyayA zrAtmanA saha caturdazabhiH nadIsahasraiH samanvitA bhavantIti kSetrasamAsavRttau kacchavijayagatasindhunadI varNayanto mahAnadInAM na pRthak gaNanA iti suucyaaNckruH| tathApi dvAdaza antaranayo'tiricyanta eva ityatra tatvaM bahuzrutagamyamiti jJeyam // tathApi pUrvAcAryAnurodhAt saMkhyA tathoditA / nAtra paryanuyogArhA vayaM prAcyapathAnugAH // 178 // kecittu gAhAvaI mahAnaIpavUDAsamANI sukacchamahAkacchavijae duhA vibhayamANI aThThAvisAe salilAsahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIyaM mahAnaI samappei ityAdi jambUdvIpaprajJaptivacanAt tathA nadyo vijayacchedinyo rohitAvatkuMDAH svanAmasamadevIvAsA aSTAviMzatinadIsahastrA. nugAH pratyekaM sarvatrasamA: paMcaviMzazatavistRtA ardhatRtIyayojanAvagAhA gAhAvatI paMkavatI ityAdhumAsvAtivAcakavacanAcca dvAdazAnAmaMtanadInAmapi pratyekamaSTAviMzatisahasrarUpaM parivAraM manyamAnAH SaTtriMzatsahasrAdhikanadIlakSatrayeNAntarnadIparivAreNa saha dvinavatisahasrAdhikAni saptadaza nadIlakSANi manyante // uktaM ca / zrImalayagirijI to kSetrasamAsanI vRttimAM kacchavijayagata sindhanadInuM varNana karatAM kahe che ke samudrane cAra hajAra nadIo maLI e cAda hajAramAM sidhu mahAnadI pote paNa AvI jAya che, arthAt mahAnadIo jUdI gaNavAnI nathI ema eo sUcana kare che. topaNa bAra antarnadIe to vadhAre gaNavAnI che ja. AmAM tatvavAta bahuzrutagamya che-kharUM zuM e kevaLI jANe. ame to pUrvAcAryone anusarIne saMkhyA kahI che. amArAthI phAraphera kahevAya nahIM kAraNa ke ame emane mArge cAlanArA chIe. 178. keTalAka to "sukaccha ane mahAka7 vijayane "gAhAvatI' antaranadI be vibhAgamAM vaheMcatI thakI aThyAvIza hajAra nadIonA parivAra sahita dakSiNamAM "zItA' mahAnadIne maLe che" ItyAdi ja badrIpa pannattimAM ullekha che te parathI tathA "vijayenA vibhAga pADanArI", rohitAnI piThe kuMDavALI, potAnA nAmavALI devIonA AvAsayukta, aThyAvIza hajAra nadIothI saMgata, sarvatra samAnapaNe savAse jananA vistAravALI ane aDhI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetrajotra ] e matamatAntara sambandhamA viziSTa dalIlo / sutte caudasalakhkhA chappannasahassa jambUdIvaMmi / huti u sattarasa lakhkhA bANavai sahassa melaviyA // 1 // zranye tu yadi antarnadISu anekAni parivAranadIsahasrANi pravezeyuH tadA kathaM tAsAM krameNa parataH parataH gacchantInAM vistAravizeSo gaMgAdinadInAmiva na saMpadyeta / yastu parivAraH siddhAnte'bhidadhe sa tu yathASTAzItiH grahAH candrasyaiva parivAratayA prasiddhA api sUryasyApi sa eva parivAraH / na punaH pRthak pratIyate // uktaM ca samavAyAMgavRttau / aSTAzItiH mahAgrahAH ete yadyapi candrasyaiva parivAraH anyatra zrUyate tathApi sUryasyApi indratvAt ete eva parivAratayA avaseyA iti / tathA gaMgAdisambandhIni eva aSTAviMzatinadIsahasrANi antarnadInAmapi parivAra iti // evaM cAntarnadInAM pRthakparivAramanabhyupagacchanto yathAvasthitAmeva nadIsaMkhyAM manyante ityAdikaM jambUdvIpasaMgrahaNIvRttau / ( 312 ) ceAjana uDI gAhAvatI Adi aMtaranadIe " ityAdi umAsvAtivAcakanA vacanathI, dareka antana DhInA aThyAvIza aThyAvIza hajAranA parIvAranI gaNatrIe khArenA ' traNa lAkha chatrIza hajAra ' parIvAra mAnI, ekadara sattaralAkha khANuM hajAra nadIo kahe che. anyatra paNa ullekha che ke-- sUtramAM jambudrIpanI aMdara caiAda lAkha chappana hajAra nadIo che emAM bIjIe bhaLe che eTale samagra maLIne sattara lAkha khANuM hajAra nadIe thAya che. ( 1 ) phAi vaLI ema kahe che ke " jo antanadIomAM sahusrabaMdha nadIo piravArarUpe praveza karatI hAya teA pachI anukrame AgaLa vadhatAM vadhatAM e nadIone vistAra gaMgA vagere nadIenI jevA kema nathI thatA ? mATe siddhAntamAM je parIvAra kahyo che te viSe ema samajavAnuM che ke jema je amuka adhyAzI graheA caMdramAnA parivArarUpa che teja ahvAzI graheA sUryanA parivArarUpa che, A sUryane kAi jUdo piravAra nathI-evI ja rIte enA viSe paNu che. ( samavAyAMgasUtranI TIkAmAM kahyuM che ke A aThyAzI mahAgraheAne anyatra phakta cadramAnA ja parivArabhUta kahyA che teApaNu sUryapaNu indra hAvAthI enA parivArarUpa paNa eneja jANavA. ) eTale ke, gaMgA vagerenA je aThyAvIza hajAra nadIone parivAra che te ja parivAra antanadIonA che, emanA jUdA parivAra nathI. eTale nadIenI yathAvasthita 1456000 saMkhyA ja kharI che. " e prakAre jammUdrIpasa MgrahaNInI TIkAmAM ullekha che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 392) lokaprakAza / [sarga 19 tathA cAhuH shriihribhdrsuuryH| sIyA sIoyA viya battIsasahassapaMcalakhkhehi / savve cauddasalakhkhA chappannaM ca sahassa melaviyA // 1 // dikptto'pyevmaah| jambUddIvi narAhiva saMkhA savvanai cauddahayalakhkhA / chappannaM ca sahassA navainaio kahati jiNA // 2 // kuMDodvedhastathA dvIpocchrAyastadbhavanasya c| parimANaM samagrAsu nadISu sadRzaM bhavet // 179 // zItA ca harisalilA gaMgAsindhU ca rohitaa| svarNakUlA narakAntA nayo'bhUH dakSiNAmukhAH // 180 // udak yAtA raktavatI raktA ca rUpyakalikA / nArIkAntA rohitAMzA zItodA harikAntikA // 181 / / sindhuM vinA yAH sarito dakSiNa dizamAgatAH / tAH pUrvAbdhi gAminyaH sindhustu pazcimAbdhigA / / 182 // zrIharibhadrasUri paNa kahe che ke - zItA ane zAtedAne pAMca lAkha batrIsa hajAra nadIono parivAra che. ema sarva saravALe karatAM cAdalAkha chappana hajAra nadIo thAya che. (1). zrIdigambara paNa kahe che ke - he rAjana, jambudvIpamAM jinabhagavAne sarvamaLI cauda lAkha chappana hajAra nevuM nadIo 4ii che. ( 2 ). kuMDanI uMDAI, dvIpanI uMcAI tathA bhavananuM mAna sarva nadIomAM ekasarakhuM che. 179. zItA, harisalilA, gaMgA, sidhu, rohitA, svarNakUlA ane narakAntA-A sAta nadIo dakSiNasamukha vahe che, jyAre raktavatI, raktA, rUgalA, nArIkAMtA, hitAMzA, zItadA ane harikAntA-A sAta nadIo uttarasanmukha vahe che. 180-181. - dakSiNatarapha vahenArImAMthI eka sidhune bAda karatAM bAkInI pUrva samudrane maLe che, sivuM pazcimasamudrane maLe che. 182. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e nadIono vistAra / jambUdvIpanA ekaMdara tIrtho / ( 393 ) udak yAtAzca yA nadyo vinA raktAmahAnadIm / tAH pazcimAbdhigAminyo raktA pUrvAbdhigAminI // 183 // ___ svakIyahRdavistAre'zItibhakte yadApyate / dakSiNAbhimukhInAM sA nadInAM mukhavistRtiH / / 184 // uttarAbhimukhInAM tu svakIyahradavistRtau / catvAriMzadvibhaktAyAM yallabdhaM tanmitA matA // 185 / / vyavastheyaM dakSiNasyAM saritAM mandarAcalAt / udak yAmyottaradizAbhimukhInAM viparyayAt // 186 // sarvAsAM mukhavistAre dazaghne prAntavistRtiH / vyAsapaMcAzattamAMzaH sarvatrodvedha AhitaH // 187 // mukhaparyantavistAravizleSe gatayojanaiH / guNite paMcacatvAriMzatsahasravibhAjite // 188 // labdhaM yattadubhayato vyaasvRddhirbhiipsite| yojanAdau gate sarvAsvapi tasyArdhamekataH // 189 // yugmam // uttara tarapha vahenAramAMthI eka raktAne bAda karatAM bAkInI pazcima samudrane maLe che, raktA pUrva samudrane maLe che. 183. potAnA drahanA vistArane eMzIe bhAgatAM je AMkaDo Ave te dakSiNAbhimukha nadIAnA mRkhano vistAra samajo ane eja pramANe potAnA drahanA vistAra bhAgatAM je Ave te uttarAbhimukha nadIonA mukhane vistAra samajo. mandarAcaLathI uttare dakSiNAbhimukhI tathA uttarAbhimukhI nadIonA viparyayane lIdhe, mandarAcaLathI dakSiNe A vyavasthA cha. 184-186. (sarva nadIonA) mukhanA vistArane daze guNatA cheDAnA vistAranuM pramANa Ave che. vaLI uMDAI sarvatra vistAranA pacAsamAM bhAga jeTalI che. 187. ( harakoI nadImAM ) eka sthAnethI bIje sthAne jatAM, enI pahoLAI keTalI vadhI te jANavA mATe, mukha ane paryantanA vistAranI bAdabAkIne " jeTalA yeAjana gayA hoIe teTalA' vaDe guNI pIsatALIza hajAre bhAgavA. je Ave e beu bAjunI thaIne vRddhi samajavI. enuM aradhuM karatAM eka bAjunI vRddhi Avaze. 188-189 50 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (394) lokaprakAza / [sarga 19 catuHSaSTiH vijayeSu saptavA caturdaza / dvAdazAntanadInAM ca kuMDAnAM navatistviyam // 190 / / dvighnadvighnapramANAni kuMDAni jihvikAdivat / tulyAnyantarnimnagAnAM mitho vijayagAni ca // 1.1 // prAguktAH parvatAH kUTAH kuMDAni ca mahApagAH / sarve vRtA vedikayA vanADhyobhayapArzvayA // 192 / / vedikAvanakhaMDAnAM sarvatrApyavizeSitam / svarUpaM jagatIsthAyivedikAvanakhaMDavat // 193 // airavate ca bharate vijayeSvakhileSu ca / pratyekaM tritrisadbhAvAtInAM dvayuttaraM zatam // 194 // zreNyaH catasraH pratyekaM vaitADhyeSu guhAdvayam / zreNyaH zataM syuH SaTtriMzamaSTaSaSTizca kandarAH // 195 // dazottaraM purazataM prativaitADhyaparvatam / saptatriMzacchatAnyevaM catvAriMzAni tAnyapi // 196 // ( dvIpamA) 5. sarva bhajIne neyuH (matrI ) viyomA yosaB. saatkSetromAM coda, ane bAra antarnAdIomAM bAra. 190. A kuMDanuM mAna jihAdikanI peThe ( uttarottara ) bamaNuM bamaNuM che. vaLI antarnAdIo tathA vijayenA kuMDa eka sarakhA che. 191. pUta sarve parvata, kuTe, kuDA ane mahAnadIonI pharatI "padmavedikA che ane padmavedikAnI banne bAjue bagIcA che. 12. A vedikA ane bagIcA" nuM samasta svarUpa leza paNa phAphera vinA sarvatra "jagata" nA vehi bhane mAyA' pramANe cha. 183. eravatakSetramAM, bharatakSetramAM ane pratyeka vijayamAM traNa traNa tIrtha AvelAM hoIne, tIrthonI kula saMkhyA eka ne be che. 194. 24 vaitAdayamA yAra yAra * zreNi' mane me zubha mAvA, (yAtrIza vaitAdayanI) kula zreNi ekaso chatrIza che ane guphA aDasaTha che. 1lpa. dareka tADhayapara ekaso ne daza nagara che tethI sarva traNa hajAra sAtaso cAlIza ngre| cha. 186. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpamA tIrthakaro vagere tathA sUryacandra vagerenI saMkhyA / dvAtriMzacca videhasthA bharatairavate iti vijayAH syuH catustriMzaccakrI jetavyabhUmayaH // 197 // catustriMzadrAjadhAnyo dvau kurusthau mahAdrumau / asyAnti kentaradvIpAH SaTpaMcAzacca vArdhigAH // 198 / / evaM ca saMgrahadvArA yaduktamapyanUditam / sukhAvabodhodyatAnAM tadasmAkaM na doSakRt // 199 // jinaizcakribhiH sIribhi: zAGgibhizca caturbhiH caturbhiH jaghanyena yuktaH / sanAthastathotkarSatastIrthanAthaiH catustriMzatA'yaM bhavedvIparAjaH // 200 // cakravarttibaladeva kezavaiH triMzatA paricitaH prakarSataH / bhAratairavatayoH dvayaM tathA te pare khalu mahAvidehagAH // 201 // jambUdvIpe syuH nidhInAM zatAni SaDyuktAni trINi sattAmapekSya | SaTtriMzatte cakribhogyA jaghanyAdutkarSeNa dve zate saptatizca // 202 // ( 395 ) videhamAM atrIza, bharatamAM eka ane airavatamAM eka--ema sarve maLI cAtrIza vijayA che. evI ja rIte cAtrIza rAjadhAnIe che. vaLI kurUmAM AvelAM che e e mahAvRkSeA che; ane najadIkamAM, samudramAM AvelA chappana antadvIpA che. 197-198. A pramANe ame sahelAithI bedha karAvavA mATe upasaMhAra karyo che. ema karatAM pUrve kahelu' hAya evu kai ahiM rahI gayu` hAya te| emAM amArA doSa na kADhavA. 199. A jambudvIpamAM jaghanyata: eTale echAmAM ochA cAra cAra tIrthaMkara, cakravatI, baLadeva ane vAsudeva thAya che; jyAre utkarSa ta: eTale vadhAremAM vadhAre tIrthaMkarA cAtrIza ane cakravatI, baLadeva tathA vAsudeva trIza trIza thAya che. emAM bharata tathA eravatamAM e ane mADInA mahAviddehamAM thAya che. 200 - 201. jambudvIpamAM vidyamAna traNasA ne cha nidhAna che. emAM cakravatIne AchAmAM ochA chatrIza ane vadhAremAM vadhAre khaseAne zIttera upabhAgamAM Ave che. 202. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (396) (sarga 19 cakrI gaMgAdyApagAnAM mukhasthAnetAnAttAzeSaSakhaMDarAjyaH / vyAvRttaH sannaSTamasya prabhAvAt saadhissttaatRnaatmsaanimimiite||203|| paMcAkSaratnadvizatI dazAdhikotkarSeNa bhogyAtra ca cakravartinAm / jaghanyato'STAbhyadhikaiva viMzatirekAkSaratneSvapi bhAvyatAmidam // 204 // dvau candrau dvau dinendrAviha parilasato dIpakau sadmanIva SaTsaptatyA sametaM grahazatamabhita: kAntimAviSkaroti / SaTpaMcAzacca RkSANyAnalapathapRthUnnidracandrodayAntara muktAzreNyAH zrayanti zriyamativitatazrIbharaiH vizrutAni // 205 // ekaM lakSaM sahasrAH satatamiha catustriMzadudyotahRdyAH nyUnA: paMcAzatoccaiH dadhati ruciratAM tArakAkoTikoTyaH / proyatprasvedavindvAvalaya iva nizi vyomalakSmImRgAkSyAH ratyadhyAsaM vidhAtuM priyatamavidhunA gADhamAliMgitAyAH // 206 // koTIkoTipadena kecana budhAH koTiM vadantyatra yat kSetrastokatayAvakAzaghaTanA naiSAM bhavedanyathA / cakravatI samasta cha khaMDa rAjyane digvijaya karI pAcho vaLe che tyAre aThThamanA tapanA prabhAvathI, gaMgA vagere nadIonA mukhamAM rahelA e nidhAnone ane enA adhiSThAtAone potAne svAdhIna 42 cha. 203. vadhAremAM vadhAre basone dasa ane ochAmAM ochA aThayAvIza paMcendriya ratno cakratiin upAgamA Ave che. mendriya ratnAnA samayamA 55 sema 4 che. 204. gharamAM jema dIvA prakAza pADe che tema jambudvIpamAM prakAza pADanArA be sUrya ane be candra che. vaLI pharatA caLakATa mArI rahelA ekase chetera graho che. eTaluM ja nahi paNa anilapatha eTale AkAza rUpI atyanta vistRta caMdaravAnI aMdara metInI zreNinI zebhAne dhAraNa karatA chappana prasiddha nakSatra che. 205. vaLI manahara udyotavALA ane manane ullasita karavAvALA eka lAkha tetrIsa hajAra navase pacAsa koTAkoTi tArAo che; je jANe rAtrIne vakhate ratisukha prasaMge pitAnA svAmIthI Aligita thayelI AkAzalakSamIrUpI strIne utpanna thayelA prasveda bindu heyanI! 206. saDiM TATa' pahana artha 241 vidvAna Ti' 4 42 cha; yama DIne , anyathA, kSetra a9pa hovAthI, eTalI moTI saMkhyAmAM tArAonA avakAzanI vAta saMbhavI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] jambUdvIpamAM tArAonI saMkhyA / e paratve matamatAntara / anye koTaya eva tArakata terautsedhikairaMgulaiH koTAkoTidazAM bhajanti ghaTitA ityUcire sUrayaH // 207 // tathA ca saMgrahaNIvRttau // iha dve mate / tatraike koTInAmeva koTI - koTItisaMjJAMtaraM nAmAntaraM manyante kSetrasya stokatvena tathA pUrvAcAryaprasiddheH / anye tvAhuH nagapuDhavIvimANAI miAsu pamAgaguleNaM tu iti vacanAt tArAvimAnAnAM svarUpeNa koTaya eva satyo yadautsedhAMgulena sarvato mIyante tadA koTI koTayo jAyante / tathoktaM vizeSaNavatyAm koDAkoDIsannaMtaraM tu mannati vittathovatayA / anne ussehaMgulamANaM kAUNa tArANam // 1 // jayati jagati jambUdvIpa bhUmidhavo'yam satatamitaravArSidvIpasAmantasevyaH / suragirirayamuccairaMzuko nIlacUlaH zrayati kanakadaMDo yasya rAjadhvajatvam // 208 // ( 397 ) zake nahiM. bIjA AcAryo vaLI ema kahe che ke utseyAMgulanA mAne ghaTAvatA, tArAonA aTimonI saMNyA 'aTioTiyA ne pAbhI zaDe che. 207. A sabaMdhamAM saMgrahaNInI vRttimAM A pramANe ullekha che:-- A bAbatamAM e mata che.: eka matavALA kahe che ke 'kaiTikAki' e zabda 'koTi' nuMja saMjJAntara-nAma samajavuM. kAraNake kSetra alpa che tethI pUrvAcAryAe ema prasiddha kahyuM che. bIje mata ema che ke:-- parvata, pRthvI ane vimAnAnuM pramANAMgulathI mApa karavu ' sebha hyuM che eTale e mApe tArAonA vimAnA svarUpe '* keTi ' ja hoya che paNa jyAre utsedhAMgulanA mAne sata: mApavAmAM Ave tyAre e * kepikeTi ' thAya che. vaLI ' vizeSaNavatI ' mAM ema ullekha che ke:--keTalAka AcArya, kSetra alpa hAvAthI 'aTiTi ' ne 'aTi ' saMjJAntara-nAma Ahe che. jiinnthe| vajI tArAbhAnuM utsedhaaNgulavaDe ja mAna kADhavAnu` kahe che. (1). nirantara anya dvIpasamudrorUpI sAmantAthI sevAtA A jammUDhIpa jANe eka vijayavaMta nRpati-rAjA heAyanI evA che kemake ene paNa ucca aNuvALA ', nIlalAvALA 2 ane hunacha uvANo suragiri bheTale bhe3parvatamI 4604. 208. 1 - 2. mekSe maMzu=dira, yUsA=yUsibha: dhvapakSe aMzuvastra, khulA = lagI. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (398 ) lokaprakAza / [sarga 19 vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSadrAjazrItanayo'taniSTa vinayaH zrItejapAlAtmajaH / kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargaH pUrtimito yuto'dbhutaguNairekonaviMzaH sukham // 209 // iti ekonaviMzaH srgH| akhila vizvane Azcaryacakita karI nAMkhanArI kIrti che jemanI evA zrI kIrtivijaya vAcaspatinA antavAsI-ziSya tathA mAtA-rAjazrI ane pitA-tejapALanA suputra evA vinayavijayajI upAdhyAye jagatanA nizcita tatvone dIpakanI jema prakAzamAM lAvanAra evuM je A kAvya racyuM che eno adabhUta guvALe ogaNIzame saMga nirvine pUrNa thayo. 209. ogaNIzamAM sarga samApta. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha viMzatitamaH sargaH / praNamya paramajJAnaprabhAprastAvakaM prabhum / dvIpe'sminnatha sUryenducArarItirvibhAvyate // 1 // sarveSAM kAlamAnAnAmAdirAditya eva hi / tato'sya vaktumucitA pUrva cAranirUpaNA // 2 // tathAhuH paMcamAMge // se keNaTTeNaM bhaMte evaM buccai sUre icce | sUre icce goyama sUrAiyANaM samayAi vA zravaliyAi vA jAva vA prosa ppiNIti vA zravasappiNIti vA // tato'tra bahuvAcye'pi prathamaM saiva tanyate / paMcAnuyogadvArANi tasyAmAhuH jinezvarAH // 3 // maMDalAnAmiha kSetra prarUpaNA tataH param / saMkhyAprarUpaNA teSAM tadabAdhAprarUpaNA // 4 // tataH paraM maNDalAnAmantarasya prarUpaNA / cAraprarUpaNA caiSAM bhAvyante 'nukramAdimAH // 5 // saga vIzamo. have, utkRSTajJAnarUpI prabhAnA prastAvaka evA zrIjinaprabhune praNamIne A jambudvIpamAM rahelA sUrya ane caMdramAnI gati viSe vyAkhyAna karU chuM. 1. sUrya ja sarva kALanA mAnanu mULa che, mATe prathama e sUryanI gatinuM nirUpaNa karIe. 2. sUryane Aditya kema kahevAmAM Ave che-e sabadhamAM pAMcamA aMgamAM A pramANe ullekha che;--( jinabhagavAna kahe che ) huM gAtama, sUrya ne Aditya kahevAnu kAraNa e che ke ' samaya tathA ' Avila ' thI te cheka ' utsarpiNI ' ane ' avasarpiNI ' sudhInA sarva kALanuM mAna sUryathI thAya che. A sUrya viSe bahubahu kahevAnu che paNa prathama enI gati viSe kahIe chIe. e mATe jinaprabhue pAMca anuyAgadvArA kahyA che: maMDaLAnI (1) kSetraprarUpaNA, (2) saMkhyAprarUpaNA, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | [ sarga 20 iha prakaraNe yatra kvApyaMzA avishesstH| kathyante tatraikaSaSTichinnAMstAn paricintayet // 6 // abhyantarAdibhiH bAhyaparyantaiH suurymnnddlaiH| zrAkAzaM spRzyate yattanmaNDalakSetramucyate // 7 // yojanAnAM paMcazatI dazottarA tathA lavAH / aSTacatvAriMzadasya viSkambhaH cakravAlataH // 8 // tathAhi / aSTacatvAriMzadaMzA viSkambhAH pratimaNDalam / maNDalAnAM ca caturazItyADhyaM zatamIritam // 9 // atra catvAriMzatA sA guNyate maNDalAvalI / dvAtriMzAni zatAnyaSTAzIti bhAgA bhavanti te // 10 // vibhajyate caikaSaSTayA yojanAnayanAya te| puurvoditaanaamNshaanaamekssssttyaatmktvtH|| 11 // catuzcatvAriMzamevaM yojanAnAM zataM bhavet / aSTacatvAriMzadaMzAH zeSamatrAvaziSyate // 12 // (3) mAyApra35, (4) manta2535, sane (5) yA2535. se pAyenu anubha ni3595 42vAmA mAze. 3-5 A prakaraNamAM harakoI jagyAe avizeSapaNe "aMza' kahyo hoya te "eka janane meshm| maza-mA' samasyA hai. kSetranI vyAkhyA -bAhya temaja abhyantara Adika sUryamaMDaLo jeTale AkAzapradeza spazIne rahelAM che teTale pradeza te maMDaLanuM kSetra" kahevAya che. 7. e maMDaLakSetrano vistAra pharato pAMcaso daza yojana ane aDatALIza "lava" ke 'maza'. 8. te A pramANe -aDatAlIza aDatAlIza " aMza" nuM eka-evAM ekaso corAzI 'bhddge|' cha. aTale 'sase yAzI' ne, 'atAza' 43 guzuvAthI ma16 ra AThaso batrIza aMza AvyA. have enA ejana karavA mATe e rakamane ekasaThe bhAMge kemake ekasaTha aMzane eka jana kahyo che. evI rIte emAMthI eka gumAlIza ejana nIkaLyA ane upara aDatALIrA aMze vadhyA - 12. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sUryamaMDaLonA kSetra / (401) maNDalAnAmantarANi syuH jyazItyadhikaM zatam / syuH sarvatrApyantarANi rUponAnyagulISviva // 13 // yojanadvayamAnaM syAdekaikaM maNDalAntaram / zataM tryazItyAbhyadhikaM dvikena guNyate tataH // 14 // zatAni trINi SaSaSTyAbhyadhikAni bhavantyataH / prAcyamatra catuzcatvAriMzaM prakSipyate zatam // 15 // yojanAnAM paMcazatI dazottarA tathA lavAH / aSTacatvAriMzadeSA maNDalakSetra vistRtiH // 16 // iti sUryamaNDalakSetram // 1 // samAkramya yojanAnAmazItisaMyutaM zatam / paMcaSaSTiH maNDalAni jambUdvIpe vivasvataH // 17 // vizeSazcAyamatra / paMcaSaSTyA maNDalaiH syAdekonAzItiyukzatam / yojanAnAmekaSaSTibhAgairnavabhiraMcitam // 18 // tataH SaTSaSTitamasya maNDalasya lavaiH saha / syAt dvipaMcAzatAzItiyuk yojanazataM hyadaH // 19 // pAchA e maMDaLanI vaccevacce antara (AMtarA) che. e AMtarAnI saMkhyA ekaso vyAzI che. kemake AMtarA sarvatra ekarUpa ochA thAya. ( jemake pAMca AMgaLI vacce AMtarA cAra che. ) vaLI akeka AMtare be janapramANa che. mATe eka trAzIne ye guNe eTale 366 jana thayA. emAM pUrvokata vistAranA, 144 yojana ne 48 aMza umero eTale 510 yojanA ne 48 aMza AvyAje maMDaLanA kSetrane vistAra thayA. 13-16. se pramANe, sUryabhAnA kSetra' viSa bIta DI. (1). have sUryamaMDaLanI saMkhyA viSe - jabUdvIpamAM sUryanAM pAMsaTha maMDaLa che ane te ekso eMzI yajana jeTale pradeza zahIne 26i che. 17. ahiM ATaluM kahevAnuM che -e pAMsaTha mAMDalAnA te 179 jana ne 9 aMza thAya che. paNa emAM, e pachInA eTale chAsaThame mAMDalAnA para aMza bhaLIne 180 jana thAya che. 18-18 51 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (802) lokaprakAza | tathA sASTacatvAriMzadbhAgAM yojanazatatrayIM triMzAma / vyApyAbdhau maNDalazatamarkasyaikonaviMzaM syAt // 20 // evaM ca maNDalazataM vezcaturazItimat / pUrvoktaM maNDalakSetraM samAkramya vyavasthitam // 21 // atra jambUdvIpavarttinAM paMcaSaSTeH maNDalAnAM viSayavyavasthAyAM saMprahaNIvRttyAdyuktaH ayaM vRddha sampradAyaH / yathaikato merugireH triSaSTiH niSadhopari / harivarSajIvAkoTyAM vijJeyaM maNDaladvayam // 22 // meroraparato 'pyUrdhvaM triSaSTiH nIlavagireH / ramyakajIvAkoTyAM ca maNDale dve vivasvataH // 23 // iyaM bharatairavatApekSayA maNDalasthitiH / agnivAyusthayormeroH jJeyA niSadhanIlayoH // 24 // prAgvidehApekSayA tu meroraizAnakoNake / syuH triSaSTiH nIlavati maNDalAnIti tadvidaH // 25 // [ sarga 20 vaLI sUryanAM khIjAM ekaseA AgaNIza maDaLA lavaNu samudranI uparanA traNaseA trIza ceAjana ane aDatAlIza aza' jeTalA pradeza rokIne rahyAM che. 20. eTale ( saravAlA karatAM ) sUryanAM ekasA ceArAzI maMDaLe AkAzamAM pUrvokata ' pAMcaseA daza yeAjana ne aDatAlIza aza ' jeTalA kSetrane vyApIne rahelAM che. 21. jammUdrIpatti pAMsaThe ma`DaLAnA viSayanI vyavasthAnA saMbaMdhamAM 'saMgrahaNI'nI TIkA vageremAM A pramANe vRddha saMpradAya che:--mepa tathI eka paDakhe niSadhaparvata para tresaTha ane hiravarSa nI ' jIvA 'nI keTImAM e ema pAMsaTha maDaLeA che. vaLI merUne khIje paDakhe nIlavAna parvatapara tresaTha ane ramyakakSetranI jIvA ' nI keATImAM be ema 65 maDaLeA che. 22-23. A maDaLeA niSadha ane nIlavAna pa tapara, bharata ane airavatanI apekSAe methI agni ane vAyavya kANumAM samajavA. 24. paraMtu pUrva videhanI apekSAe, nIlavAnaparanAM tresaTha maDaLeA merUthI izAna kANumAM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sUryamaMDaLonI saMkhyA / evaM pratyagvidehAnAmapekSayA sumerutaH / naiRtasthAyi niSadhe vijJeyA maNDalAvalI // 26 // kiM ca vidiggatAbhyAM zreNIbhyAM maNDalAlyau sthite ime / audayikakSetraparAva dayanayoH dvayoH // 27 // kAntihAnyA'yane yAmye'girvAgAgatau ravI / dRzyete kAntivRddhyA ca dUrato'pyuttarAyaNe // 28 // evaM harivarSaramyakajIvAkoTyorapi bhAvanA // tathAhuH-jambUdvIpaprajJaptisUtre-jambUddIveNaM bhaMte dIve sUriyo udINapAiNaM uggattha pAiNadAhiNaM Agacchanti (1) pUrvavidehApekSayedam / pAiNadAhiNaM uggattha dAhiNapaDINaM Agacchanti (2) bharatApekSayedam / dAhiNapaDINaM uggattha paDINaudINaM Agacchanti (3) pazcimavidehApekSayedam / paDINaudINaM uggattha udINapAiNaM Agacchanti (4) airAvatApekSayedam // samajavA. jyAre pazcima videhanI apekSAe niSadha uparanA tresaTha merUthI maitrAtyamAM samajavA. 25-26. vaLI vidigata zreNimAM rahelA A beu tresaTha tresaTha maMDaLe, udayakSetranA parAvartanane sIdhe, (ii) me 'ayana' bhAM mAvA che. 27. 'dakSiNAyana" mAM bane sUryonI kAnita ghaTatI hoya che; paNa AgaLa AgaLa vadhatAM uttarAyaNa" mAM kAnti vadhatI vadhatI hoya che ane tethI (te vakhate) eo dUrathI paNa mAya che. 28. harivarSa kSetra tathA ramyakSetranI "jIvA nI beu koTIo para rahelA be be maMDaLanI 5 mA pramANe bhAvanA' sabhApI. A saMbaMdhamAM "jabUdvIpa prajJaptisUtra" mAM ullekha che te nIce pramANe ' he bhagavana ! jambudvIpamAM sUrya (1) pUrvavidehanI apekSAe, uttarapUrvamAM ugIne pUrvadakSiNamAM Ave che, (2) bharatakSetranI apekSAe, pUrvadakSiNamAM ugIne dakSiNa pazcimamAM Ave che; (3) pazcimavidehanI apekSAo, dakSiNa pazcimamAM ugIne pazcimauttaramAM Ave che; ane (4) eravatakSetranI apekSAe, pazcimauttaramAM ugIne uttarapUrvamAM Ave che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (404) lokaprakAza / [ sarga 20 yA maNDalAnAM viSayavyavasthe'yamudIritA / bhAratAdimadhyabhAgApekSayA sA vibhAvyatAm // 29 // anyatra tu svasvabhAnUdayakSetre ythoditaa| maNDalAnAM vyavasthA sA'vyaktA vaktuM na zakyate // 30 // evaM ca-yeSAmadRzyo dRzyattvaM dRzyo vA yAtyadRzyatAm / yatra tatraivodayAstau teSAM bhAnumato nRNAm // 31 / / nanvevaM sati sUryasyodayAstamayane khalu / syAtAmaniyate bADhaM sto (stAM) yaduktaM purAtanaiH // 32 // jaha jaha samae samae purao saMcarai bhakhkharo gayaNe / taha taha io vi niyamA jAyai rayaNIi bhAvattho // 33 // evaM ca sai narANAM udayatthamaNAI hota niymaaii| sai desakAlabhee kassai kiMciva dissae niyamA // 34 // maMDaLanI A viSayavyavasthA kahI e bharatakSetra vagerenA madhyabhAganI apekSAe sabharAvI. 28. parantu anyatra te eonI, potapotAnA sUryanA udayakSetramAM je vyavasthA che te avyakta hovAthI kahI zakAtI nathI. 30. AvI rIte je manune, jyAM adazya sUrya dazya thAya ane dastha sUrya adazya thAya tyAM ja te manuSyane sUryane udayAsta che. 31. ahIM koI ema zaMkA kare che ke, je ema hoya to to sUrya udaya ane asta 'aniyata'thAya? e zaMkAno uttara-ema ja che. sUryanA udayAsta aniyata ja che. e saMbaMdhamAM pUrvAyA 4dhuM che :- 32. jema jema samaye samaye sUrya AkAzane viSe AgaLa AgaLa vadhatuM jAya che tema tema tyAMthI tyAMthI ja pAchaLa rAtrI thatI jAya che e svAbhAvika che. 33. evI rIte amuka mANasone sUryane udayAsta dezakALane bhede niyamita hoya che; kAraNake e amukane to niyamitapaNe dekhAya che. 34. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sUryamaMDaLonI traNa prakAranI ' abaadhaa'| (405) sai ceva aniddiDo ruddhamuhatto kameNa savvesiM / tesiM cIdANipi ya visayapamANo ravI jesiM // 35 / / bhagavatIsUtrazataka 5 prathamoddezakavRttau // iti sUryamaNDala saMkhyA prasaMgAttadviSayavyavasthA ca // 2 // ___ vAcyA'tha maNDalAbAdhA trividhA sA nirUpitA / oghato maNDalakSetrAbAdhAdhikRtya mandaram // 36 // merumevAdhikRtyAnyA cAbAdhA pratimaNDalam / maNDale maNDale'bAdhA tRtIyA tvarkayoH mithaH // 37 // sahasrANi catuzcatvAriMzadaSTau zatAni ca / viMzAni meruto dUre maNDalakSetramoghataH // 38 // tathAhi jambUdvIpAntaH sarvAbhyantaramaNDalam / sAzItiyojanazataM sthitaM vagAhya sarvataH // 39 // vaLI e sarvane kime krame adazya thato jAya che ane pAchA krame krame jemane dekhAte jAya che tenI tenI apekSAe te udaya thayele manAya che. 35. e pramANe bhagavatI sUtranA pAMcamA zatakanA pahelA uddezanI TIkAmAM ullekha che. A pramANe sUryanA maMDaLanI saMkhyA viSe tathA prasaMgopAtta enA viSayanI vyavasthaa viSa pr3yaa| pUrI tha4. (2). have e maMDaLonI abAdhA prarUpaNA - maMDaLanI abAdhA traNa prakAranI che: (1) (sarva mAnI ) 3ne apekSAne sAdhata: mamAthA (2) ( me3na / apekSIne) pratyeka maMDaLanI abAdhA (3) beu sUryanI parasparanA maMDaLamaMDaLanI samAdhA-mAma prA2 cha. 36-37. se prAraMbhAMnA paDatA prAra-sAdhata: amAyA' viSe. sUryanA maMDaLanuM kSetra merU parvatathI "ghataH cumAlIza hajAra AThase vIza yojana dUra che. te A pramANe sarvathI abhyantara maMDaLa jabudvIpamAM pharatuM ekase eMzI jana avagAhIne raheluM che. tethI, e dvIpanA eka lakSa jana pramANa vistAramAMthI beu bAjunA eka Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (406) lokaprakAza / [sarga 20 tatazca dvIpaviSkambhAllakSarUpAdviyojyate / sAzItiyojanazataM pratyekaM pArzvayoH dvayoH // 40 // sahasrA navanavatizcatvAriMzA ca SaTzatI / IdRgrUpaH sthito rAzirasmAdapyapanIyate // 41 // sahasrANi daza vyAso merostato'vaziSyate / navAzItiH sahasrANi catvAriMzA ca SaTzatI // 42 // yugmam // etAvAn maNDalakSetre meMruvyAso na yadyapi / tathApi bhUtalagato vyavahArAdihocyate // 43 // tathAhuH zrImalayagiripAdA bRhtkssetrsmaasvRttau| yadyapi ca nAma maNDalakSetra merorviSkambho dazayojanasahastrAtmako na labhyate kintu UnaH tathApi dharaNitale dazayojanasahasrapramANaH prApyate iti tatrApi sa tAvAn vyavahArataH vivakSyate // asminAzAvarddhite ca sampadyate yathoditam / oghato maNDalakSetrAntaraM meruvyapekSayA // 44 // eMzI ekaso eMzI yajana bAda karavA. ema karatAM "navANuM hajAra chaso cAlIza yojana" raheze. emAMthI paNa merUne daza hajAra yojana pramANa vyAsa bAda kara-eTale "nevyAsI 12 chse| yAdIza yAna' 29 cha. 38-42 / sUrya maMDaLanA kSetramAM merUne ATalA vyAsa nathI topaNa tene, pRthvItaLa para daza hajAra janane vyAsa che te ja ahiM vyavahArane laIne kahI zakAya che. 43. (A sUrya maMDaLe jamInathI 800 ejana ucA hovAthI tyAM merU parvatano vistAra 11 jane 1 yojana pramANe ghaTato hovAthI jana 72 ghaTe, paNa te hIsAbamAM lIdhela nathI). A saMbaMdhamAM pUjyapAda zrImAlayagiri paNa "brahakSetrasamAsa" nI TIkAmAM kahe che kemaMDalakSetramAM merUno vyAsa daza hajAra yojana jeTalo nathI, paNa ocho che. to ye pRthvItaLa para e daza hajAra yojana pramANu hoIne ahiM paNa vyavahArane laIne "daza hajAra" 4vAya che. pachI A rAzi (89640) ne ardha karavAthI maMDaLonA kSetranuM attara merUnI apekSAe 652 46 // bhu (44820) sAdhata: thAya che. 44. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sUryamaMDaLonI traNa prakAranI 'abaadhaa'| (407) iti meruM pratItya maNDalakSetrAbAdhA // 1 // etadevAntaraM meseH sarvAntarmaMDalasya c| ataH paraM yadaparaM nAsti maMDalamAntaram // 45 // sarvAntarAnantare tu dvitIyamaMDale tataH / sASTAcatvAriMzadaMzaM varddhate yojanadvayam // 46 // itthaM prAgmaMDalAdagryamaMDale yojanadvayam / sASTAcatvAriMzadaMzamabAdhAyAM vivarddhate // 47 // evaM yAvatsarvabAhyamaMDalaM merutaH sthitam / sahastraiH paMcacatvAriMzatA trizaiH tribhiH zataiH // 48 // iti meruM pratItya pratimaMDalamabAdhA // 2 // yadAauM carataH prApya sarvAbhyantaramaMDalam / tadA sUryasya sUryasya syAt parasparamantaram // 49 // sahasrA navanavatizcatvAriMzAzca ssttshtii| dvIpavyAsAdubhayato maMDalakSetra(180) karSaNAt // 50 // yugmm|| evI rIte merUne apakSIne maMDaLanA kSetranI "Aghata: abAdhA "kahI. 1 upara kahyuM te antara merU ane sarvathI abhyatra maMDaLa vacce che; kemake tyArapachI bIju abhyantara maMDaLa che nahi. 4pa. sabhyantara maMDaLa pachInA bIjA maMDaLamAM be ejanane aDatALIza aMza aMtara vadhe che ane evI rIte pUrvanA maMDaLathI AgaLanA maMDaLamAM " oghata: abAdhA'mAM be ejana sautAjIzamazavadhe cha. 46-47. evI rIte gaNatAM sarvabAhAmaMDaLa merUthI pIsatAlIza hajAra traNaso trIza yojana eTale cheTe 2ghuche. e pramANe merUne AzrIne pratyeka maMDaLanI abAdhA" kahI. 2. jyAre beu sUrya sabhyantara maMDaLamAM phare che tyAre eonuM paraspara antara' navANu hajAra chaso ne cAlIza yejana jeTaluM hoya che. dvIpanA ekalakSa jana pramANa vistAramAMthI, maMDaLakSetranA beu paDakhethI eka aMzI ekase eMzI ceAjana kula 360 jana mAha 72vAthI mema bhAva . 49-50. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) lokaprakAza / [sarga 20 sarvAntarAnantarau tau dvitIyaM maMDalaM ydaa| upasaMkramya carataH tadA mitho'ntaraM tyoH|| 51 // sahasrA navanavatiH yojanAnAM ca ssttshtii| paMcacatvAriMzadADhyA paMcatriMzattathA lavAH // 52 // yugmam / tathA hyeko'pyarka iha dvitIyamaMDale vajan / sASTAcatvAriMzadaMze dve yojane vyatikramet // 53 // evaM dvitIyo'pi tato varddhante pratimaMDalam / yojanAni paMca paMcatriMzadbhAgA mitho'ntare // 54 // evaM yAvatsarvabAhyamaMDale caratastadA / tayoH mitho'ntaraM lakSa saSaSTIni zatAni SaT // 55 // antarvizantau tau sarvabAhyamaMDalataH punaH / arvAcIne sarvabAhyAdvartete maMDale yadA // 56 // tadArkayorantaraM syAllakSamekaM zatAni SaT / catuHpaMcAzAni lavAH SaDviMzatiH puroditaaH|| 57 / / evamantaH pravizataH pratimaMDalamantaram / . paMcabhiryojanaiH paMcatriMzatAMzaizca hIyate // 58 // sarvAbhyantara maMDaLanI pachI, jyAre e beusUryo bIjA maMDaLamAM phare che tyAre enuM paraspara antaranavANuM hajAra chasa pIsatAlIza yojana ane pAMtrIsa lava jeTaluM hoya che. pa1-para. se / pramANe: eka sUrya bIja maMDaLamAM gaye eTale be jana ane aDatAlIza aMza jeTaluM dUra gaye. evI rIte bIje sUrya paNa ema karavAthI eTale dara go tethI dareka maMDaLe eonuM paraspara astara pAMca jana ne pAMtrIza aMza jeTaluM vadhatuM jAya. evI rIte jyAre e beu sUryo sarvabAhA maMDaLamAM vicare tyAre enuM paraspara akhtara eka lAkha chase sATha yojana jeTaluM thAya. pachI sarvabAhya maMDaLamAMthI punaH aMdara dAkhala thatI vakhate sarvabAhya maMDaLanI jenA pahelA maMDaLamAM Ave, tyAre beu sUya vaccenuM antara eka lAkha chaso cepana ejana ane chavIza aMza jeTaluM hoya che. evI rIte aMdara AvatAM, dareka maMDaLe enuM aMtara pAMca jana ane pAMtrIza aMza jeTaluM ghaTatuM jAya che. 53-58. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] sUryamaMDaLonuM paraspara aMtara / emanA cAra 1 evaM pUrvoditameva sarvAbhyantaramaMDale / mitho'ntaraM dvayoH bhAnvoH punastadavaziSyate 66640 // 56 // iti maMDale maMDale sUryayoH parasparamabAdhA // 3 // iti maNDalAbAdhA prarUpaNA // 3 // dve dve ca yojane sUryamaNDalAnAM mitho'ntaram / kathametad iti zrotuM zraddhA cet zrUyatAM tadA // 60 // sUryamaNDalaviSkambhe sphuraccaturazItinA / zatena guNite tyakte maNDalakSetra vistRteH // 61 // zeSA sthitA yojanAnAM saSaTSaSTiH zatatrayI / satryazItizatenAsyAM bhaktAyAmetadantaram // 62 // iti maNDalAntaraprarUpaNA // 4 // karttavyA maNDalacAraprarUpaNA ca samprati / saptAnuyogadvArANi tatrAhuH tattvavedinaH // 63 // evI rIte sarva abhyantara maDaLAmAM beu sUryAnu paraspara aMtara 98640 yeona bheTa ( mADI ) rahe che. pa evI rIte maMDaLe maMDaLe beu sUryAnI paraspara abAdhA kahI. trIjI maDaLAbAdhA prarUpaNA pUrI thai. ( 3 ) huve maDaLAnA antara viSe. ( 409 ) evI rIte maDaLeAnA a MtaranI prarUpaNA kahI ( 4 ). have maDaLAnI gati viSe. ene mATe tatvavettAee sAta anuyaigaDhArA kahelAM che; 63. 52 sUryanA maDaLAnu paraspara antara e e ceAjana che. te kevI rIte te sAMbhaLeA: 60. sUrya maDaLanI paheALAi 6 ne 184 vaDe guNA, je Ave tene maDaLakSetranI paheALAImAMthI bAda kare. eTale 32 yAjana raheze. ene vaLI 183 vaDe bhAMgeA. eTale e yeAjana yAvaze. 61-62. kahyA pramANe Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| (410) [sarga 20 pratyadvaM maNDalacArasaMkhyAprarUpaNA rveH| varSAntaH pratyahaM rAtridinamAnaprarUpaNA // 64 // maNDale maNDale kSetravibhAgenApyaharnizoH / prarUpaNA maNDalAnAM parikSepaprarUpaNA // 65 // pratimaNDalaM muhUrttagatimAnaprarUpaNA / maNDale maNDale dRSTipathaprAptiprarUpaNA / / 66 // prarUpaNA saptamI ca khyAtArdhamaNDalasthiteH / anuyogadvAramatha prathamaM paritanyate // 67 // carato'rko yadA sarvAntarAnantaramaNDale / sUryasaMvatsarasyAhorAtro'yaM prathamastadA // 68 // tryazItiyukzatatame dvaitIyIkAttu maNDalAt / paripATyA sarvabAhyamaNDale tau yadAgatau // 69 // saMpUrNAH sUryavarSasya SaNmAsAH prathame tadA / etadeva ca varSe'smin dakSiNAyanamucyate // 70 // yugmam // (1) daravarSe sUryanA maMDaLamAM gatinI saMkhyA (2) varSamAM hamezanI rAtrI tathA hivasanu pramANa; (3) pratye bharaNe kSetravimA prabhArI hisa; (4) bhajana prikSepa arthAt gherAvo; (5) pratyeka maMDaLe eka muhUrtamAM gatinuM mAna, (6) pratyeka maMDaLe piyAti; ane (7) artha bhanI sthiti. 14-67. e sAta dvAramAMnA pahelA dvAra viSe - jyAre beu sUryo sarvathI abhyatra maMDaLa pachInA maMDaLamAM phare che tyAre sUryasaMvatsarane pahele ahorAtra thAya che. 68. pachI vaLI tyAre e bIjA maMDaLa thakI, pharatA karatA anukrame eka glAzImAM eTale sarvathI bahAranA maMDaLamAM Ave che tyAre sUryavarSanA pahelA cha mAsa thAya che, je A varSakSiAyana uvAya che. 65-70. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] e 'cAra ' urphe gati-nI saMkhyA ( prathama anuyoga dvAra ) / (411) sarvabAhyAktine'tha maNDale'au yadA punaH / tadottarAyaNasyAhorAtro'yaM prathamo bhavet // 71 // tryazItiyukzatatame bAhyArvAcInamaNDalAt / yadA kramAdravI prAptau sarvAbhyantaramaNDale // 72 // pUrNA dvitIyA SaNmAsAH pUrNaM tathottarAyaNam / pUrNa varSa sa SaTSaSTyahorAtratrizatAtmakam // 73 // yugmam // evaM ca:-sarvAntarasarvabAhyamaNDalayoH kilaikazaH / pratyavaM sUryacAraH syAt sarveSvanyeSu ca dvizaH // 74 // tathA ca AgamaH // jANaM sUrie savvabhbhantarAo maMDalAo savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai savvabAhirAo ya maMDalAo savvabhbhantaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai esa NaM addhA kevaieNaM rAiMdiyaggeNaM aahiyttivejjaa| tinnichAvaThe rAiMdiyasae rAiMdiyaggeNaM aahiyttivejjaa||taa eyAeNaM addhAe sUrie kai maMDalAiMcarai-tA? culasIyaM maMDalasayaM cAraM carai, bAsIyaM maMDalasayaM dukhkhutto cri| taM jahA / nikhkhamamANe ceva pavisamANe ceva duveya khalu maMDalAiM saI carai / taM jahA / savvabhbhantaraM ceva savvabAhiraM ceva maMDalaM // eo vaLI jyAre sarvabAhya maMDaLathI aMdaranA pahelA maMDaLamAM Ave che tyAre e uttarAyaNane pahele ahorAtra thAya che. 71. pachI vaLI pharatA pharatA e bahAranA pahelA maMDaLa thakI, sarvanI aMdaranA-ekaso cAzImA maMDaLamAM Ave che, tyAre bIjA cha mAsa pUrA thAya che, eTale uttarAyaNa saMpUrNa thAya che ane traNaso chAsaTha ahorAtranuM eka varSa paNa pUrNa thAya che. 72-73. evI rIte, (1) sarvathI aMdaranA ane (2) sarvathI bahAranA-ema be maMDaLamAM ekekavAra, ane zeSa sarva maMDaLamAM bevAra dara varSe sUryanuM gamanAgamana thAya che. 74. A saMbaMdhamAM AgamamAM ullekha che te A pramANe - sUrya sarvAbhyantara maMDaLathI saMkramaNa karIne sarva bAhya maMDaLamAM Ave che ane pAcho sava bAdha maMDaLathI saMkramaNa karIne savaoNlyantara maMDaLamAM gamana kare che teTale kALa keTalA Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / (412) [ sarga 20 iti maMDalacArasaMkhyAprarUpaNA // Akramete yadA bhAnU sarvAbhyantaramaMDale / aSTAdazamuhUrtAtmA sarvotkRSTA dinastadA // 75 // rAtriH sarvajaghanyA tu syAt dvAdazamuhUrtikA / atha kramAt rAtrivRddhiH bhAvanIyA dinakSatiH // 76 // yugmam / / yadA tasmAdviniryAntau sarvAbhyantaramaNDalAt / prArabhamANI navyAdvamahorAtre'sya cAdime // 77 // saMkramya carataH sarvAbhyantarAnantarasthitam / dvitIyaM maNDalaM sUryo dvIpamandiradIpakau // 78 // dvAbhyAM muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAM divasastadA / hIyate vAsateyI ca tAbhyAmeva vivarddhate // 79 // tribhirvizeSakam // ahorAtre dvitIye'sya tRtIyamaMDale ydaa| saMkrAntau taraNI sarvAntarAnantaramaNDalAt / / 80 // ahorAtra kahevAya ? uttara-teTale kALa traNa chAsaTha ahorAtra kahevAya. vaLI eTalA vakhatamAM sUrya keTalA maMDaLamAM phare ? eTalA vakhatamAM sUrya eka corAzI maMDaLamAM phare. emAMthI eka myAzI maMDaLamAM te e be vAra phare (pharIne nIkaLe ane puna: praveza kare ema be vAra ). ane, eka sarvathI aMdaranuM ane eka sarvathI bahAranuM--ema be maMDaLamAM te mevAra 32. e mujaba pratyabda maMDala cAra saMkhyA prarUpaNA karI. (paheluM anugadvAra ). have bIjA anuyogadvAra viSe. (maleka 75 thI 123 sudhI). jyAre beu sUryo sarvAtyaMtara maMDaLe saMkramaNa kare che tyAre divasa mhoTAmAM mATeaDhAra mahatta thAya che ane rAtrI nhAnAmAM nhAnI bAra muhUrtanI thAya che. pachI kamekrame divasa TUMko thato jAya che ane rAtrI lAMbI thatI jAya che. 75-76. jyAre dvIparUpI maMdiranA dIpa samAna beu sUryo, e sarvAtyaMtara maMDaLathI nIkaLatAM, navA varSano prAraMbha kare che tyAre tenA pahelA aherAtramAM te sabhyantara maMDaLanI pAse rahelA bIjA maMDaLamAM gamana kare che, ane te vakhate muhUrta jeTalo divasa TUMko thAya cha bhane zatrATIaibhI thAya cha.77-78. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rAtri dinamAna ( bIjuM anuyogadvAra ) / muhUrttakaSaSTibhAgaizcaturbhiH divasastadA / hIyate varddhate rAtriH bhAgaistAvadbhireva ca / / 81 / / yugmam / / evaM muhUrttekaSaSTibhAgau dvau pratimaNDalam / hApayantau dinakSetre varddhayantau nizAdizi // 82 // arko yadA sarvabAhyamaNDale samupasthitau / ahorAtre'sya varSasya tryazItiyukzatonmite // 83 // tadA tAbhyAM muhUttaikaSaSTyaMzAnAM zatatrayam / saSaTSaSTidinAkRSTaM rajanyAM cAbhivarddhitam // 84 // tAvadbhizca muhUrttakaSaSTibhAgairyathoditaiH / vibhAjitairekaSaSTyA muhUrttAni bhavanti SaT // 85 // ahorAtre 'tra tadrAtriraSTAdazamuhUrtikA / utkRSTAhazcApakRSTaM syAt dvAdazamuhUrttakam // 86 // yAmyAyanasya pUrNasyAhorAtro'yaM kilAntimaH / tryazItiyugahorAtrazatenedaM hi pUryate // 87 // loke tuH -- rasadvinADyo'rkapalA mRge syuH sacApakumbhe'STakRtaiH palaistAH / vaLI e varSanA bIjA aheArAtramAM jyAre e sUrya sarvAbhyantara ma`DaLathI trIjA maMDaLamAM praveza kare che tyAre divasa muhUtta pramANa TuMkA thAya che ane rAtrI e pramA zubhAM sAMgI thAya che. 80-81. ( 413 ) evI rIte pratyeka maMDaLe ke muhUtta jeTalA divasa apa thatAM thatAM ane eTalA pramANumAM rAtrI mhATI thatAM thatAM, jyAre beu sUryA varSoMnA 183 mA aheArAtramAM savathI mahA ranA maMDaLamAM Ave che tyAre divasa ( =6 ) muhUtta pramANu Tu MkA thAya che ane eTalA pramANamAM rAtrI lAMkhI thAya che. eTale ke divasa aDhArane khadale bAramuhUttanA thAya che; ane rAtrI eja pramANamAM lAMkhI eTale ke mArane badale aDhAra muhUnI thAya che. A 183 me aheArAtra saMpUrNa thayelA dakSiNAyananA chellA aheArAtra che. Ama dakSiNAyana 183 ahAraatrthii sa MpUrNa thAya che. 82-87. leAkarUDhi pramANe te, Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414) lokprkaash| [ sarga 20 alau ca mIne'STayamAH sazakA meSe tulAyAmapi triMzadeva // 88 / / kanyAvRSe bhUzikhino'GgavedAH sArkAstrirAmA mithune ca siMhe / karke trirAmA vasuvedayuktA eSA mitiH saMkramavAsarANAm // 89 // tatazca:- ekArkapakSadvizAstridantAH tridentapakSadvizerAH kusUryAH / mRgAdiSaTke'hani vRddhirevam karkAdiSaTke'pacitiHpalADhyA // 90 // pravizanto sarvabAhyamaNDalAttaraNI yadA / saMkramya carataH sarvabAhyArvAcInamaNDale // 91 // tadA dvAbhyAM muhattaikaSaSTyaMzAbhyAM vivarddhate / divasaH kSIyate rAtristAbhyAmeva yathottaram // 92 // yugmam // (hinabhAna ) bha42 santima vAza ne pA2 5, dhanuSya (dhana) anesa saMkAtimAM chavIza ghaDI ane 48 paLa, vRzcika ane mIna saMkrAntimAM aThyAvIza ghaDI ne cAda paLa meSa tathA tulA saMkrAntimAM trIza ghaDI, kanyA ane vRSa saMkrAntimAM ekatrIza ghaDI ne seMtALIza paLa, mithuna ane siMha saMkrAntimAM tetrIza ghaDI ne bAra paLa, ane karka saMkrAntimAM tetrIza ghaDI ne aDatALIza paLa hoya che. 88-89. tethI makara saMkrAMtithI cha saMkrAMti sudhI anukrame 121-522-323-323-522-121 paLa vRddhi pAme che ane karka saMkrAMtithI dhana saMkrAMti sudhI cha saMkrAMtimAM teja anukrame teTalA paLa divasa ghaTe che. ( A badhI hakIkata tenuM asala sthaLa joyA zivAya cekasa thaI zake tema nathI.) sarvathI bahAranA maMDaLamAMthI saMkramaNa karIne beu sUryo jyAre bahAranI aMdaranA pahelA maMDaLamAM praveza kare che tyAre divasa mahatta jeTaluM lAMbA thAya che, ane rAtrI teTanI TUMkI thAya che. 19ra. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rAtridinamAna | dkssinnaayn-uttraaynn| (415) kramAdevaM yadA prAptau sarvAbhyantaramaNDale / tryazItiyukzatatame bAhyArvAcInamaNDalAt // 93 // tadotkRSTaM dinamAnamaSTAdazamuhUrttakam / rAtriH sarvajaghanyA tu syAt dvAdazamuhUrtikA // 94 // yugmam // etadevodagayanasyAntyaM dinamudIritam / pUrNe cAsminnahorAtre saMpUrNaH sUryavatsaraH // 95 // __ atyutkRSTaM cApakRSTaM pratyaramekameva hi / dinaM rAtristathaivaikA sarvotkarSApakarSabhAk // 96 // rAtriryAmyAyanAnte'tigurvI laghutamaM dinam / dinaH saumyAyanAnte'tiguruH nizA laghIyasI // 97 // tathA ca siddhAntaH // iha khalu tassevaM AiJcasaMvaccharassa saI ahArasamuhatte divase bhavai / saiM aTThArasamuhuttA rAi bhavai / saiM duvAlasamuhutto divaso bhavai / saI duvAlasamuhuttA rAi bhavai / evI rIte e anukrame jyAre sarvathI aMdaranA maMDaLamAM, eTale ke bahAranA avacIna maMDaLa thakI eka gyAzImA maMDaLamAM praveza kare che tyAre dinamAna utkRSTa eTale ke aDhAra mahatta nuM thAya che; ane rAtrI jaghanya eTale ke bAra mahattanI thAya che. A divasa uttarAyaNano chello divasa che. vaLI A ahorAtra pUrNa thAya eTale sUryasaMvatsara saMpUrNa thAya che. 83-85. evI rIte dara varSe lAMbAmAM lAMbo eka ja divasa Ave che, ane huMkAmAM TuMke paNa eka ja divasa Ave che; rAtrI paNa e ja pramANe lAMbAmAM lAMbI eka ja, temaja TUMkAmAM dusI 55 80 Ave che. 81. dakSiNAyanane cheDe rAtrI utkRSTa ane divasa laghutama heya che; jyAre uttarAyaNane cheDe divasa utkRSTa ane rAtrI laghutama heAya che. 97. A saMbaMdhamAM siddhAntamAM paNa ullekha che te A pramANe -"sUryasaMvatsarano eka ja divasa aDhAra muhano hoya che, ane rAtrI paNa eka ja aDhAra mahattanI hoya che. tema divasa paNa eka ja bAra muhUrtane hoya che ane rAtrI paNa eka ja bAra muhurtanI DAya ." Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokprkaash| [sarga 20 jambUdvIpe yadA meroH dakSiNottarayoH dinam / cakiteva tadA rAtriH syAt pUrvAparayoH dizoH // 98 // sarvotkRSTaM dinamAnaM dakSiNottarayoH ydaa| rAtriH sarvajaghanyA syAt pUrvapazcimayoH sadA // 99 // sarvotkRSTaM dinamAnaM pUrvapazcimayoH ydaa| rAtriH sarvajaghanyA syAt dakSiNottarayoH tadA // 100 / / kiMca kSetreSu sarveSu samaM mAnamaharnizoH / kintvetayoravasthAne yathoktaH syAdviparyayaH // 101 // kSetre kAle ca sarvasminnahorAtro bhavet dhruvam / triMzanmuhUrttapramANo na tu nyUnAdhikaH kvacit // 102 / / loke tuH-bhavet paitraM tvahorAtraM mAsenAdvena daivatam / daive yugasahasre dve brAhayaM kalpau tu tau nRNAm // 103 // evamahorAtre vizeSa vadanti / ata eva dakSiNAyanaM devAnAM rAtriH uttarAyaNaM teSAM dinam iti zubhakArya tatra vihitamiti manyante // jaMbudvIpamAM jyAre merU parvatathI dakSiNe ane uttare divasa hoya che tyAre rAtrI, jANe enAthI bahIne jatI rahI hoyanI ema, enI pUrva ane pazcima dizAmAM hoya che. 98. vaLI dakSiNa ane uttaramAM jyAre sarvotkRSTa dinamAna hoya che tyAre pUrva ane pazcimamAM sarvathI jaghanya rAtrI hoya che, ane pUrva tathA pazcimamAM jyAre sarvotkRSTa dinamAna hoya che tyAre dakSiNa tathA uttaramAM savathI jaghanya rAtrI hoya che. 9-100. agara ke sarva kSetromAM rAtrI divasanuM mAna sarakhuM hoya che to paNa avasthAnamAM upara kahyA pramANe viparyaya eTale pheraphAra hoya che. 101. sarva kSetramAM ane sarva kALamAM aherAtre to trIza muhUrtane ja hoya che, kayAMya paNa ane kadi paNa evo heta nathI. 102. lokarUDhi pramANe to pitRone ahorAtra eka mAsane, devane ahorAtra eka che ane pradhAno ahorAtra devanA be sahaja yugano hoya che. vaLI A brahmAne ahorAtra e manaSyanA be "ka95' kahevAya che " e pramANe ahorAtranA saMbaMdhamAM pheraphAra che. vaLI e Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rAtridinamAna / (417) nanu cASTAdazamuharttAtmAharbharate yadi / syAttadA ca videheSu rAtriH sarvalaghIyasI // 104 // tarhi rAtreAdazAnAM muhUrtAnAM vyatikrame / syAt kSetre tatra kaH kAla iti ceducyate zRNu // 105 // yurAtrimAnavizleSe zeSArdhAdhaM bhavet dvayoH / sAmAnya kSetrayo rAtridinapUrvAparAMzayoH // 106 // tdythaa| kSaNebhyo'STAdazabhyo dvAdazApakarSaNe sthitAH / SaT tadarthaM trayaM sAdhAraNaM jyeSThadinoSayoH // 107 // evaM ca / aSTAdazamuharttAtmA ydotkRssttdinstdaa| pazcAtrikSaNazeSe'hni bhavet bhAnUdayo'grataH // 108 // tathAhi / muhUrtatrayazeSe'hni bharatairavatAkhyayoH / bhavedabhyudayo bhAnoH pUrvAparavidehayoH / / 109 // pramANe dakSiNAyana te devonI rAtrI kahevAya che ane uttarAyaNa te eone divasa kahevAya che, mATe zubha kArya uttarAyaNamAM karavAM evI lokamAnyatA che. 103. ahiM koI mANasa evI zaMkA uThAve ke "je vakhate bharatakSetramAM aDhAra muhUrtane divasa hoya che te vakhate mahAvidehakSetramAM rAtrI bAra muhUrtanI nhAnAmAM nhAnI hoya che, to pachI e rAtrInA bAra muharta vyatikame tyAre e kSetramAM ye kALa thAya che ? " 104-105. e zaMkAnuM samAdhAna A pramANe -dinamAna ane rAtrImAnanI bAdabAkI karatAM je zeSa rahe enuM aradhuM aradhuM beu kSetramAM rAtrI-divasanA pUrva ane pazcimAMzamAM sAmAnya 2 cha. 106. te A pramANe --aDhAra muhUrtamAMthI bAra bAda karatAM zeSa cha rahyA-enuM addha je traNa te utkRSTa divasa ane rAtrImAM sAmAnya rahe che. 107. e pramANe jyAre aDhAra muhUrtane utkRSTa divasa hoya tyAre pazcA-pAchalA bhAgamAM traNa muhUrta jeTalo divasa zeSa rahya chate agratA-AgalA bhAgamAM sUrya udaya thAya che. 108 te A pramANe -bharata ane airavatamAM jyAre traNa muhUrta eTale divasa zeSa rahe 53 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza | dine trikSaNazeSe ca pUrvAparavidehayoH / syAt bhAratairavatayoH taraNerudayaH khalu // 110 // evaM ca / syAt bhAratairavatayoH aho'ntyaM yatkSaNatrayam / jyeSThe'hani tadevAdyaM pUrvAparavidehayoH // 111 // dine gurau yadevAdyaM pUrvAparavidehayoH / tat bhAratairavatayorahNo'ntyaM syAtkSaNatrayam // 112 // tathA aSTAdazamuhUrttA syAt yadotkRSTA nizA tadA / tanmuhUrttalaye'tIte bhavedarkodayaH puraH // 113 // tathAhi / pUrvAparavideheSu bhAnorastAt tribhiH kSaNaiH / syAt bhAratairavatayoH taraNerudayaH khalu // 114 // bhAratairavatayozca bhAnorastAdanantaram / tribhiH kSaNaiH syAt pratyUSaM pUrvAparavidehayoH // 115 // kSaNazabdazcAtra prakaraNe muhUrttavAcIti dhyeyam / / ( 418 ) tathA ca [ sarga 20 bhavedvidehayorAdyaM yanmuhUrttatrayaM nizaH / syAt bhAratairavatayoH tadevAntyaM kSaNatrayam // 116 // tyAre, pUrva ane pazcima mahAvidehamAM sUryodaya thAya ane pUrva tathA pazcima mahAvidehamAM traNa muhUtta jeTaleA divasa bAkI rahe tyAre bharata ane eravata kSetramAM sUryanA udaya thAya 108 - 110 e pramANe, bharata ane eravatamAM utkRSTa divasanAM chellAM traNa muhUrtta teja pUrva ane pazcima mahAvidehanAM divasanAM pahelAM traNa muhUtta thAya, ane pUrva tathA pazcima mahAvidehamAM utkRSTa divasanAM pahelAM traNa muhUtta te ja bharata tathA eravatanAM divasanAM chellAM traNa muhU thAya 111-112. vaLI jyAre rAtrI nhATAmAM mhoTI arthAt aDhAra muhUttanI hoya tyAre enA traNa muhUtta vyatikramse chate AgalA bhAgamAM sUyyadaya thAya. 119. te A pramANe:--pUrva ane pazcima mahAvidehamAM sUrya asta thAya te pachI traNa muhUtaeN bharata ane airavatamAM sUryanA udaya thAya; tathA bharata ane airavatamAM sUrya asta thAya te pachI traNa muhUrto pUrva ane pazcima mahAvidehamAM sUryanA udaya thAya. 114-115. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] rAtridinamAna / (416) syAt bhAratairavatayoH yannizAyaM kSaNatrayam / bhavedvidehayo rAtreH tadevAntyaM kSaNatrayam // 117 // iha ca praagvidehaadikssetraavhaanoplkssitaaH| pUrvAdikSetradigmadhyabhAgA jJeyA vivekibhiH // 118 // teSvidaM kAlanaiyatyaM jJeyamanyatra tu sphuTam / bhAvyamasyAnusAreNArkodayAstavibhAvanAt // 119 // evaM ca apAcyudIcyoH pratyUSAt muhUrttatritaye gate / laghornizAyAH prArambhaH syAt pUrvAparayoH dizoH // 120 // aparAhnatrimuhUrtyAM zeSAyAM cAnayoH dizoH / pratyak prAk ca nizAntaH syAdevaM sarvatra bhAvyatAm // 121 // idaM gurudine guA rAtrau tvasyAH kSaNatrayam / gate zeSe ca kalpAhaHprAntAvuktadizoH kramAt // 122 // vaLI beu videhamAM rAtrInAM pahelAM traNa muhU teja bharata ane eravatamAM chellAM traNa thAya temaja bhArata ane eravatamAM rAtrInAM je pahelAM traNa muhUrta te ja banne videhamAM rAtrInAM chellAM traNa muhUrta thAya. 116-117. ahiM pUrva videha kSetra ane pazcima videha kSetra evAM nAma kahyAM che eno vivekIoe pUrva ane pazcima kSetradizAnA madhya bhAga-evo artha levo. e bhAgamAM Avo kALane niyama samaje. anyatra te ene anusAre sUryodaya ane sUryAstanI bhAvanAthI phuTapaNe otel A. 118-118. ane evI rIte dakSiNa ane uttara dizAmAM prabhAta thAya te pachI traNa muhUre pUrva ane pazcima dizAmAM jaghanya rAtrIno prAraMbha thAya che. vaLI e beu dizAomAM, divasanA bapora pachInA traNa muhUrta bAkI rahe tyAre pazcima ane pUrva dizAmAM prabhAta thAya che. evI rIte sarvatra samajI levuM. 120-121. vaLI e vAta kahI e utkRSTa dinamAna hoya e prasaMganI samajavI. rAtrI utkRSTa hoya tyAre to enA traNa muhUrta vItyA pachInA zeSa muhUrto mAM, ukata dizAomAM, kramavAra divasa pUrNa thAya che. 122 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (420) lokaprakAza / [ sarga 20 nizAM cAhrAM madhyamAnAmapyevaM sto ythocitm| vizleSazeSArddhazeSe yAte cAdiparikSayau // 123 // iti kRtA varSamadhye dinarAtripramANaprarUpaNA / / maNDalasyAbhyantarasya dazAtra pridherlvaaH| kalpyAH tatrodyotayettAMstrIneko'rko dine gurau // 124 // trIMzca tatsaMmukhAnanyaH SaTsvaMzeSu dinaM ttH| madhye tayoH lavau dvau dvau rajanIti lavA daza // 125 // jaghanye'hani ca dvau dvau bhAgau dIpayato ravI / dinaM caturSu bhAgeSu nizA SaTsu laveSvataH // 126 // prakAzaM kSetratazcaivaM dazAMzau dakSiNAyane / hIyete kramatastau ca varddhate uttarAyaNe // 127 // atroppttiH| dvAbhyAM kilAhorAtrAbhyAmekenArkena maNDalam / pUryate'horAtrayozca muhUrttAH SaSTirAhitAH // 128 // madhyama rAtrI ane madhyama divasone paNa Adi ane aMta, muhUrtonI bAdabAkI karatAM zeSa muhUrta rahe enuM ardha vItye thAya che. 123 evI rIte varSanA sarva ahorAtranA pramANanI prarUpaNArUpa bIjA anugadvAranuM pardhana 53 thayuH ve 'yAra 7356 / ' nIan dvA2 vi. ( Ras 181 sudhI). have, abhyatara maMDaLanA gherAvAnA je ApaNe daza vibhAga kapIe to e dazamAMthI traNa vibhAgane, utkaTe divase, eka sUrya prakAzita kare che; ane enI sanmukhanA traNa vibhAgane Aje sUrya prakAzita kare che. tethI e cha vibhAgamAM divasa hoya. bAkI vacce babbe vibhAga rahyA emAM rAtrI hoya che. Ama daza vibhAga samajavA. 124-125. jaghanya divasa hoya tyAre beu sUryo be be vibhAgone prakAzita kare che. tethI cAra vibhAgamAM divasa hoya, ane cha vibhAgamAM rAtrI hoya. 126. evI rIte "kSetrataH" batAvelA dazAMzamAM prakAza hoya ane dazAMza anukrame dakSiNAyanamAM ghaTatA jAya che, jyAre uttarAyaNamAM vadhatA vadhatA jAya che. (4 thI ghaTe che ne thI vadhecha sebha sabhA) 127. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] kSetravibhAga pramANe rAtridivasa (trI dvAra ) / (421) paSTazca dazamo bhAgaH SaT te ca triguNIkRtAH / dazAMzatrayarUpAH syuH SaSTeraSTAdaza kSaNAH // 129 // tadebhiraSTAdazabhiH muhattaH pridherpi| utkRSTadivase yuktaM dazAMzatrayadIpanam // 130 // dazAMzadvayarUpAzca SaSTeH dvAdaza nishcitaaH| tat taiH dvAdazabhiH yuktaM dazAMzadvayadIpanam // 131 / / tathAhuH / iha chacciya dasabhAe jaMbUddIvassa dunni divasayarA / tAviti dittalesA abhiMtaramaMDale saMtA // 132 // cattAriya dasabhAe jaMbUddIvassa dunni divasayarA / tAviti maMdalesA bAhirae maMDale saMtA // 133 // evaM prakAzakSetrasya dazAMzakalpanA budhaiH / ApuSkarA) kartavyA ravInAmatha tatra ca // 134 // dizatyekonapaMcAzA catutriMzat sahasrakAH / dvicatvAriMzaca lakSAH koTyekA paridhirbhavet // 135 // - ahiM A pramANe upapatti che-eka sUrya be aherAtramAM maMDaLa pUruM kare che. evA be ahorAtranA sATha muhatta thAya, sAThane dazAMza che, ene traNagaNuM karatAM aDhAra mahatto AvyA. eTale ke utkRSTa dinamAnamAM sUrya traNadazAMza paridhimAM eTale gherAvAmAM aDhAra muhUrta sudhI prakAza Ape che. vaLI sAThanA dazAMzane bamaNu kare, eTale bAra AvyA, tethI ema samajavuM ke e vakhate sUryanA gherAvAnA be dazAMzamAM bAra muhUrta sudhI prakAza mAghe cha. 128-131. kahyuM che ke beu sUryo jyAre abhyantara maMDaLamAM hoya che tyAre jambudvIpanA cha dazAMza bhAgane diptasyAthI prakAzita kare che. ane jyAre bahAranA maMDaLamAM hoya che tyAre jammudvIpanA cAra dazAMza bhAgane madalesyAthI prakAzita kare che. 132-133. evI rIte sUryonA prakAza kSetranA dazAMzanI kalpanA cheka puSparAdhIpa sudhI karI levI. te A pramANe -puSkarArdha dvIpane (mAnuSettara pAse) eka koDa beMtALIza lAkha cotrIza hajAra ne ogaNapacAsa ejana jeTalo gherAvo che. A 2kamanA dazAMzane traNagaNA karo. eTale Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (422) lokaprakAza / [ sarga 20 dazAMzatritayaM lakSA dvicatvAriMzadasya ca / saptatriMzAH catustriMzat sahasrAH parame dine // 136 // tApakSetraM tiryagetat puSkarArdhe vivasvatAm / tatastadardhe pazyanti tatratyAH sUryamudgatam // 137 // tathoktam / lakhkhehiM egavIsAi sAiregehi pukhkharaddhami / udae picchaMti narA sUraM ukkosae divase // 138 // srvaantrmNddlgtsuuryyoraatpaakRtiH| UrdhvAsyanAlikApuSpasaMsthAnasaMsthitA matA // 139 // merudizyardhavalayAkArA vArinidherdizi / zakaTo/mUlabhAgAnukAreyaM prakIrtitA // 140 // merordizi saMkucitA vistRtA cAmbudherdizi / pratyekamasyA AyAmo dakSiNottarayo: dizoH // 141 / / merorantAt yojanAnAM sahasrANyaSTasaptatiH / zatatrayaM trayastriMzaM tRtIyayojanAMzayuk // 142 // sahasrAH paMcacatvAriMzadyojanAni tatra ca / jambUdvIpe zeSamabdhau dvayoryoge yathoditam // 143 // beMtAlIza lAkha cotrIsa hajAra ane sADatrIza pejana AvyA. ATalA yojana puSkarAI dvIpamAM sUryonuM, utkRSTa dinamAne, tIrNa tApakSetra che ane tethI tenA ardha bhAgathI eTale 2117018 ejanathI tyAMnA leke sUryane ugele jue che. 134-137. anyatra paNa kahyuM che ke puSkarArdhadvIpamAM, utkRSTa dinamAne ekavIza lAkhathI kaMIka adhika jana sudhInA lokone teTalA darathI sUrya ugelo dekhAya che. 138. sabhyantara maMDaLagata beu sUryonA AtapanI AkRti UMcA mukhavALA nALavALAM puSpanI AkRti jevI kahelI che. vaLI te merU tarapha ardhavalayAkAra che ane samudra tarapha gADAnI udhanA mULa bhAgane AkAre che; merU tarapha saMkoca pAmatI ane samudra bhaNI vistRta thatI che. beu AkRti vaLI uttara-dakSiNa lAMbI che, ane te merUnA cheDAthI aThThotera hajAra traNa Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] kSetravibhAga pramANe rAtridivasa ( trIju dvAra ) / (423) meruNA yanmate sUryaprakAzaH pratihanyate / teSAM mate mAnamidaM tApakSetrAyateH dhruvam // 144 // yeSAM mate meruNArkaprakAzo naabhihnyte| kintu meruguhAdInAmapyantaH prathate mahaH // 145 // teSAM mate mandarArdhAdArabhya lvnnoddheH|| SaDbhAgaM yAvadAyAmaH tApakSetrasya nizcitaH // 146 // tadA ca yojanAnAM sahasrANi paMca rAzau puraatne| kSipyante mandarArdhasya tato mAnamidaM bhavet // 147 // yojanAnAM sahasrANi vyazItiH trizatI tathA / trayastriMzatsamadhikA tRtIyoMzazca yojanaH // 148 // suparvaparvatAdevaM puurvpshcimyorpi| tApakSetrasya pratyekaM AyAmo jJAyatAmiyAn // 149 // sarveSu maNDaleSveSa caratoH bhaanumaalinoH| avasthitaH sadA tApakSetrAyAmaH prakIrtitaH // 150 // tetrIsa pUNuka eka tRtIyAMza yojana jeTalI che. AmAMthI pIsatAlIza hajAra yojana jeTalI jambudvIpamAM che ane zeSa tetrIza hajAra traNaso tetrIza yojana jeTalI samudramAM che. 139-143 sUryanA A AtApa kSetranI laMbAi, jeone mate merUthI sUryane prakAza pratighAta pAme che temane mate che. 144. jeone mate merUthI sUryane prakAza pratighAta pAmato nathI paraMtu merUnI guphA AdikanI aMdara paNa phelAya che temane mate to merUnA ardha bhAgathI mAMDIne lavaNasamudranA chaThThA bhAga sudhI sUryanuM tApakSetra laMbAyeluM che. eTale emane mate pUvokta mAnamAM merUparvatanA ardha vistAranA pAMcahajAra yojana bheLavavAthI e laMbAI Ave che. arthAt te gyAzIhajAra traNa so tetrIza pUNuka eka tRtIyAMza ejana e lokonA mata pramANe kahevAya che. 145-148 merUparvatathI pUrva pazcima paNa sUryanA tApakSetranI laMbAI eTalIja samajavI. 149 vaLI saghaLA ya maMDaLomAM vicaratA beu sUryonA tApakSetranI laMbAI hamezAM avasthita (0232 vinAnI ne sabhI ) 4ii cha. 150 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / viSkambhastu merupArzve tasyArdhavalayAkRteH / syAt meruparidheH bhAge dazame triguNIkRte // 151 // tathA ca sahasrA nava SaDazItyadhikA ca catuHzatI / yojanAnAM dazachinnayojanasya lavA nava // 152 // viSkambho'mbhodhipArzve tu tApakSetrasya nizcitaH / antarmaNDalaparidherdazAMze triguNIkRte // 153 // sa cAyam / yojanAnAM sahasrANi caturnavatireva ca / ( 424 ) [ sarga 20 triMzA paMcazatyaMzAH SaSTijA dvayabdhisaMmitAH // 154 // nanvevamabdheH SaDbhAgaM yAvadvyAptimupeyuSaH / tApakSetrasya viSkambhaH saMbhavet nAdhikaH katham // 155 // tathAhi / pUrvoktatApakSetrasya prAnte'bdhau pariradhistu yaH / taddazAMzatrayamito viSkambhaH saMbhavet na kim // 156 // atrocyate / saMbhavatyeva kintvatra karaNenaiSa saMvadan / caturnavatisahasrAdika eva mato budhaiH / / 157 / / have A sUryanA tApakSetranI paheALAi viSe kahe che--a valayAkAra evA e tApakSetranI merUnI pAse paheALAi merUnA paridhinA traNa dazAMza jeTalI che eTale ke navahajAra cAra se cAsI pUrNAMka nava dazAMza ceAjana che. paNa samudra pAse e paheALAi antasaDaLanI paridhinA traNa dazAMza jeTalI che eTale ke cArANu hajAra pAMca seA chatrIza ceAjana ne sAta trizAMza yAjana che. 151-154 ahi evI zaMkA upasthita thAya ke jo keTalAkane mate sUryatapakSetra lavaNusamudranA chaThThA bhAga paryaMta lakhAyalu che te enI paheALAi paNa upara kahI ethI adhika kema na saMbhave ? pUrvota tApakSetrane prAnta samudranA je paridhi che tenA traNadazAMza jeTalI paheALAi kema na sabhave ? 155-156 6 enA uttaramAM kahe che:- saMbhave ja. paraMtu vidvAnAe ahiM * karaNayukita ' sAthe bhaLatI AvatI paheALAI gaNelI che ane e paheALAi cArANuM hajAra Adika ceAjana che. vaLI A Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra loka ] prakAza ane aMdhakAranI vRddhihAni / vyaktistu karaNasyAsya muhUrttagaticintayA / kAryA dRggocarasyeva sAmyA dRkpathatApayoH // 158 // tathAhuH / atrodayAstAntaraM prakAzakSetraM tApakSetramityekArthAH || viSkambhastveSa tApasya dvividho 'pyanavasthitaH / yAmye'yane hIyamAnaH saumye vRddhimavApnuyAt // 159 // muhUrtte kaSaSTibhAgadvayagamyaM tu yad bhavet / kSetraM tAvanmitA vRddhiH hAnizca pratimaNDalam // 160 // tathA ca maNDalaiH sArdhatriMzataikaikabhAnumAn / kSetraM gamyaM muhUrttena vardhayedvA kSayaM nayet // 169 // maNDalAnAM satryazItizatenaivamanukramAt / vardhitaM kSapitaM tAbhyAM saumyayAmyAyanAntayoH // 162 // muhUrtaiH SabhirAkramyaM kSetraM syAdeSa eva ca / bAhyAntaramaNDalAbhyAM dazAMzo vRddhihAnibhAk // 163 // yugmam // prakAzapRSTalagnasyAndhasyeva tamaso'pyatha / AkRtizcintyate bhAnvoH sarvAntamaNDalasthayoH // 164 // karaNayukitanI vyakita muhUtta gati vicArIne karavI. che, tevuM ja dakSatha ane tApakSetranI sAthe sAmya che. antara, (2) prAzakSetra bhane ( 3 ) tAyakSetra mAtra ( 425 ) kemake tenu jema daggAcaranI sAthe sAmya kahyuM che ke (1) udaya ane asta vaccenuM arthavAcI che. 157-158. tApakSetranI beu prakAranI A paheALAi anavasthita-anizcita che; kemake dakSiNAyanamAM te ghaTe che ane uttarAyaNamAM vadhe che; eka muhUttanA e ekasaThAMzamAM jeTalu kSetra ALa gAya teTalI uttarAyaNamAM vRddhi ane dakSiNAyanamAM hAni pratyeka maMDaLe thAya che; tethI sADItrIza maDaLe ekekA sUrya eka muhUttamAM gamana karI zakAya eTalu kSetra vadhArI ghaTADI zake che; ane tethI anukrame ekasA vAzI maMDaLamAM zrIne uttarAyaNa athavA dakSiNAyanane cheDe beu sUryAe jeTalu kSetra vadhAryuM ke ghaTADayuM hAya te cha muhU mAM gamana karI zakAya eTalu ja hAya che, kemake bahA ranA ane aMdaranA ema beu maMDaLamAM prAMte eka dRzAMza vRddhi ke hAni thAya che. 159-163. huMve bheU sUrya sarvathI aMdaranA maMDaLamAM hAya che tyAre, adhanI jema prakAzanI pAchaLa lAgelA aMdhakAranI AkRti viSe vicAra karIe. 164, 54 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (426) lokaprakAza / [ sarga 20 asyApyAkRtirUvA'syanAlikApuSpasaMsthitA / tApakSetravadAyAmamAnaM cAsyApyavasthitam // 165 // astaM gate dinapatau merorapi guhAdiSu / dhvAntopalabdherAyAmaH tamaso'pi prakAzavat // 166 // viSkambho merusaMlagne syAdevaM dhvAntacolake / mandarAdriparikSepadazAMze dviguNIkRte // 167 // SaTyojanasahasrANi caturvizaM zatatrayam / dazabhAgIkRtasyaikayojanasya lavAzca SaT // 168 // lavaNAmbhodhidizi tu viSkambhaH tamaso bhavet / antarmaNDalaparidheH dazAMze dviguNIkRte // 169 / / sa caaym|yojnaanaaN sahasrAstriSaSTiH saptadazAdhikAH / aSTacatvAriMzadaMzAH SaSTijAH tatra maNDale // 170 / / sarvabAhyamaMNDalaM tu praaptyorussnnrocissoH| tApAndhakArayoH prAgvat saMsthAnAdinirUpaNam // 171 // iti karkasaMkrAntau AtapakSetratamAkSetrayoH svarUpam / / enI paNa AkRti urdhvamukhI nALavALAM puSpa jevI che, enI laMbAInuM pramANa paNa tApakSetranI laMbAI jeTaluM ja che. dinapati sUrya arata pAme che tyAre merUnI guphA AdikamAM paNa aMdhakAra chavAI jato hovAthI e aMdhakAranI laMbAI paNa prakAzanI laMbAI jeTalI ja cha. 195-166. have eno viSaMbha eTale enI pahoLAI merUnI AgaLa merUnA paridhinA be dazAMza jeTalI che eTale ke cha hajAra traNaso vIza pUNuMka ne cha dazAMza yojana che; jyAre lavaNa samudra tarapha savobhyantara maMDaLanA paridhinA dazAMza jeTalI che eTale ke tresaTha hajAra ane sattarapUrNAMka ATha dazAMza jana che. 167-170. A pramANe karka saMkrAtimAM (sUryanA) Apa kSetranuM ane aMdhakAra kSetranuM svarUpa kahyuM. have jyAre beu sUryo sarvathI bahAranA maMDaLamAM Ave che tyAre tApa ane aMdhakAranA AkAra AdikanuM svarUpa te pUrvavatuM samajavuM. phakata samudra taraphanI pahoLAImAM phera che. e pahoLAI sarvabAhA maMDaLanA paridhinA be dazAMza jeTalI eTale ke tresaTha hajAra cha se ne Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] prakAza ane aMdhakAranI vRddhihAni / (427) kintvabdhidizi viSkambhe vizeSo'sti bhavetsa ca / bAhyamaNDalaparidheH dazAMze dviguNIkRte // 172 // syuH triSaSTiH sahasrANi satriSaSTizca SaTzatI / taddazAMze triguNite dhvAntavyAso'pyasau tadA // 173 // sahasrAH paMcanavatizcatvAryeva zatAni ca / caturnavatiyuktAni triMzadaMzAzca SaSTijAH // 174 // vizeSakam // baahyaantrmnnddlsthaarktaapkssetraanusaartH| vRddhihAnivyatIhAraH prakAzatamasorbhavet // 175 // sAmIpyAt dIpratejastvAt sarvAntamaMDale'rkayoH / dinAtapakSetravRddhidharmastIvastamo'lpatA / / 176 // mandatejastayA dUratayA ca bAhyamaNDale / nizAtamAkSetravRddhistApakSetrAlpatA himam // 177 // yattu jambUdvIpaprajJaptisUtre sarvAntarmaNDalasthe ravau samudradizi tApakSetraviSkambhaH caturnavatiH yojanasahasrANi aSTau zatAni aSTaSaSTyadhikAni caturazca dazabhAgAn yojanasya uktaH tathA dhvAntavikambhazca triSaSTiH yojanasahasrANi dve ca paMcacatvAriMzadadhike yojanazate tresaTha yojana che. te vaMpate eja paridhinA traNa dazAMza jeTalA eTale ke paMcANuM hajAra cAra so corANuM pUrNAka eka dvitIyAMza yeAjana jeTale andhakArano vyAsa hoya che. 171-174. bahAranA ane aMdaranA maMDaLamAM rahelA sUryanA tApakSetrane anusAre prakAza ane aMdhakAranI vRddhi hAni thAya che. sarvathI aMdaranA maMDaLamAM Ave tyAre beu sUryonajIka ane tIvra tejavALA hovAthI divasanA pramANanI tathA AtapakSetranI vRddhi thAya che tethI tIvra tApa lAge che ane andhakAra a95 rahe che. vaLI beu sUryo sarvabAhya maMDaLamAM hoya che tyAre teo ane maMdatejavALA hovAthI rAtrInI ane aMdhakAranA kSetranI vRddhi thAya che, tApakSetra svapa thAya che ane hima paDe che. 175-177. vaLI jambudvIpa prajJapti sUtramAM, sarvathI aMdaranA maMDaLamAM sUrya hoya che tyAre samudratarapha tApakSetranI pahoLAI cerANuM hajAra AThaso aDasaTha pUrNAka cAra dazAMza ejananI je Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) lokaprakAza / [sarga 20 SaT ca dazabhAgA yojanasyAyameva ca sarvabAhyamaNDalasthe ravau tApakSetradhvAntakSetrayoH viparyayeNa viSkambhaH uktaH sa tu jambUdvIpaparidhereva dazAMzadvayatrayakalpanayA itivyAmoho na vidheyH| yattu tatra sarvAntarmaNDale ubhayataH samuditaM dvIpasambandhi SaSTyadhikaM yojanazatatrayaM nyUnatayA na vivakSitaM yacca sarvabAhyamaNDale ubhayataH samuditAni samudrasambandhIni SaSTayadhikAni SaTyojanazatAni adhikatayA na vivakSitAni tatra avivava bIjam / ityAdikaM arthataH upAdhyAyazrIzAnticandropajJajambUdvIpaprajJaptivRtteH avaseyam // tApakSetrasya ca vyAso yAvAn syAdyatra maNDale / karaprasArastasyArddha pUrvato'parato'pi ca // 178 // merordizi tu mervaddhaM yAvattejaH prsrpti| pAthodhidizi pAthodheH SaDbhAgaM yAvadarkayoH // 176 // karaprasAra UrdhvaM tu yojanAnAM zataM mtH| yattApayata etAvadUrdhvaM nijavimAnataH // 180 // kahI che, tathA aMdhakAranI paheLAI tresaTha hajAra base pIstALIza pUNyaka cha dazAMza ejana nI je kahI che, ane tethI ulaTI rIte teTalIja sarvathI bahAranA maMDaLamAM sUrya hote chate tApakSetranI tathA andhakArakSetranI pahoLAI je kahelI che-te jambudvIpanI paridhinA be dazAMza tathA traNa dazAMzanI kapanAthI kahelI che. mATe te saMbaMdhamAM muMjhAvuM nahiM. vaLI tyAM sarvathI aMdaranA maMDaLamAM beu taraphanA maLIne dvIpa saMbaMdhI traNa sATha yojana nyuna nathI kahyA temaja sarvathI bahAranA maMDaLamAM beu bAjunA maLIne samudra saMbaMdhI cha se sATha jana adhika nathI kahyA-temAM avivakSA ja kAraNa samajavuM. - A hakIkata upAdhyAya zrI zAMticaMdra karelI khUdvIpaprajJaptinI TIkAmAM kahelI che tyAMthI jANI levI. je maMDaLamAM tApakSetrane jeTaluM vyAsa hoya tethI ardha ardha pUrva ane pazcimamAM sUryanA kiraNane prasAra hAya. 178. beu sUryonuM teja merU tarapha merUnA ardhabhAga sudhI phelAya che, ane samudra tarapha samudranA chaThThA bhAga sudhI vistare che. 179 beu sUryonA kiraNe uce eka se jana sudhI pahoMce che. ene potAnA vimAnathI uce teTaluM kSetra tapAvI zake che. 180. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tApakSetrano vistAra / (429) zateSvaSTAsu sUryAbhyAmadhastAt samabhUtalam / sahasraM ca yojanAnAmadhogrAmAstato'pyadhaH // 181 // tAMzca yAvattApayataH prasaranti karAstataH / vivasvatoryojanAnAmaSTAdaza zatAnyadhaH !! 182 // ___ saptacatvAriMzadatha sahasrANi zatadvayam / triSaSTizca yojanAnAM SaSTayaMzA ekaviMzatiH / / 183 // karaprasAra etAvAn sarvAntarmaNDale'rkayoH / pUrvato'paratazcAtha dakSiNottarayoH bruve // 184 // trayastriMzat sahasrANi trayastrizaM zatatrayam / yojanavyaMzayuk vArDoM dvIpe'zItiyutaM zatam // 185 // sahasrANi paMcacatvAriMzatsvargigirerdizi / sAzItiyojanazatonAnyathAbdherdizi bruve // 186 // sarvabAhyamaNDale tu crtorussnnrocissoH| karaprasAra etAvAn syAt pUrvAparayordizoH // 187 // ekatriMzatsahasrANi zatAnyaSTau tthopri| ekatriMzadyojanAni triMzadaMzAzca SaSTijAH // 188 // beu sUryothI A jana nIce sama pRthvItaLa che ane ethI paNa eka hajAra jana jeTalA nIcANamAM "adhogrAma" AvelAM che, tyAM sudhI beu sUryonAM tApanA kiraNe prasare che. eTale ema thayuM ke beu sUryanAM kiraNe nIce aDhAraso jana sudhI prasare cha. 181-182. sarvathI aMdaranA maMDaLamAM rahelA beu sUryonA kiraNane vistAra pUrva ane pazcimamAM saDatAlIza hajAra base tresaTha pUNuMka ne sAta vIzAMza jana jeTalo che; jyAre uttara ane dakSiNamAM merUparvata tarapha cumALIza hajAra AThase ne vIza yojana, ane samudra tarapha tetrIza hajAra traNase tetrIza pUNuMka ne eka tRtIyAMza cIjana-sudhI samudramAM tathA eka se ne eMzI yonIpabhA che. 183-186. sarvathI bahAranA maMDaLamAM jyAre e beu sUryo vicaratA hoya che tyAre eonA rine vistAra pUrva ane pazcimamAM ekatrIsa hajAra AThase ekatrIza pUNuMka ne eka dvitI Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (430) lokaprakAza / [ sarga 20 merordizi yojanAnAM vArDo triMzaM zatatrayam / dvIpe ca paMcacatvAriMzatsahasrAstataH param / 189 // trayastriMzatsahasrANi satryaMzaM yojanatrayam / karaprasAro bhAnvoH syAllavaNAbdhau zikhAdizi // 190 / / UrdhvaM tu yojanazataM tulyaM sarvatra pUrvavat / aSTAdaza yojanAnAM zatAnyadhastathaiva ca // 191 // iti kSetravibhAgena dinarAtrimAnaprarUpaNA tatprasaMgAdAtapatamaHsaMsthAnAdiprarUpaNA ca // kRtA kSetravibhAgena dinarAtriprarUpaNA / parikSepamiti brUmaH sAmprataM pratimaNDalam // 192 // ___ vagAhyobhayato dvIpe sarvAntarmaNDalaM sthitam / sAzItiyojanazatam dvighnaM kAryamidaM ttH|| 193 // saSaSTiyojanazatatrayaM jAtamidaM punH| dvIpavyAsAllakSarUpAdvizodhyate tataH sthitam // 194 // viSkambhAyAmato nUnaM sarvAbhyantaramaNDalam / sahasrA navanavatizcatvAriMzA ca SaTzatI // 195 // cAMza yojana che ane merU tarapha, samudramAM traNaseM ne trIza yojana ane dvIpamAM pIsatALIza hajAra jana che. lavaNa samudramAM zikhA tarapha tetrIza hajAra ne traNa pUNuMka ne eka tRtIyAMza jana paryanta che. vaLI uMce eka se jana ane nIce aDhAraso jana paryanta vistAra che. 187-181. A pramANe kSetravibhAgavaDe divasa ane rAtrInA pramANunI prarUpaNa karI. enA prasaMgathI vaLI tApa ane aMdhakAranA AkAra AdikanI prarUpaNa paNa karI. have dareka maMDaLe ene parikSepa (paridhi) keTaluM hoya te kahe che-12. sarvathI aMdaranuM maMDaLa dvIpamAM ubhayataH ekaso eMzI jana avagAhIne raheluM che. e rakamane bamaNuM karo. traNa sATha yojana AvyA. A rakama dvIpano vistAra je eka lAkha jana che temAMthI bAda kare. eTale navANuM hajAra chase ne cAlIza yojana AvyA. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] pratyeka maMDaLe ( sUryanA ) paridhinuM mAna ( coyuM dvaar)| (431 ) paridhistu yathAmnAyamasya lakSatrayaM yutam / sahasraH paMcadazabhiH navAzItizca sAdhikA // 196 // saSaSTiyojanazatatrayaM yatprAgaprAkRtam / tasya vA paridhiH kAryaH pRthagIdRdvidhastu saH // 197 / / ekAdaza zatAnyaSTatriMzAnyenaM vizodhayet / jambUdvIpasya paridheH syAdapyevaM yathoditaH // 198 // athaikataH sthitaM sarvAntarAnantaramaNDalam / aSTacatvAriMzadezAn sarvAntamaMNDalAtmakAn // 199 // dve yojane ca tyaktvArvAk parato'pyevameva tat / evaM paMcatriMzadaMzaM bhavedyojanapaMcakam // 200 // tato'rkayugmAntaravadvardhante pratimaNDalam / / yojanAni paMca paMcatriMzadaMzAzca vistRtau // 201 // tatasteSAM parikSepA jJeyA vyAsAnusArataH / sa paMcatriMzadaMzasya yojanapaMcakasya vA // 202 / / parikSepaH pRthakkArya IyUpaH sa jAyate / sAdhikASTAtriMzadaMzayuk saptadazayojanI // 203 ||yugmm // e sarvathI aMdaranA maMDaLanI laMbAI pahoLAI AvI. arthAt vaccenuM aMtara AvyuM. e parathI eno paridhi traNa lAkha paMdara hajAra ne nevAzI yejana jeTalo thAya che. 193-196. athavA Ama paNa thAyaH-pUrvokta traNaso ne sATha yajanano jUdo paridhi kADho. e agyArase ne ADatrIza pejana Avaze. ene jabudvIpanA paridhimAMthI bAda karo. eTale paNa upayukta paridhi Ave che. 197-198. have eka taraphathI, sarvathI aMdaranA maMDaLanI pAsenuM maMDaLa pUrva pazcima, savathI aMda. 2nA maMDaLanA be yojana ane aDatALIza aMze cheDIne raheluM che. jethI be bAjunA maLIne pAMca yojana ane pAMtrIza aMze thAya. banne sUryonA aMtaranI peThe dareka maMDaLe pAMca jana ne pAMtrIza aMze vistAramAM vadhe che. ene parikSepa (gherA ) paNa vyA ane anusAra kADho. athavA pAMca jana ne pAMtrIza aMzevALA vyAsano ja parikSepa jUda kADho. te sattara jana ane ADatrIza aMze lagabhaga Avaze, paNa vyavahArathI ene saMpUrNa aDhAra Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (432) lokaprakAza / [ sarga 20 aSTAdaza yojanAni parantu vyvhaartH| saMpUrNAni vivakSyante tato'STAdazayojanIm / / 204 // prAcyaprAcyamaNDalasya parikSepe niyojayet / tato'gyAyyamaNDalasya parikSepamitirbhavet // 205 / yugmam // evaM vRddhiH parikSepe yAvaccaramamaNDalam / tato yathAvRddhihAnirAsarvAntaramaNDalam // 206 // evaM ca paridhiH sarvAntarAnantaramaNDale / lakSatrayaM paMcadazasahasrAH saptayukzatam // 207 // tArtIyike maNDale ca sarvAbhyantaramaNDalAt / lakSAstistraH paMcadaza sahastrAstatvayukzatam // 208 // lakSAstisro'STAdazaiva sahasrAstrizatI tthaa| yuktonaiH paMcadazabhiH sarvAntye paridhirbhavet // 209 // tathAhuH zrImalayagiripAdAH kSetravicArabRhadvRttau // evaM maNDale maNDale AyAmaviSkambhayoH paMca paMca yojanAni paMcatriMzadekaSaSTibhAgAdhi jana kahevAya. A aDhAra janane pUrva pUrvanA maMDaLanA paridhimAM bheLavatAM javAthI AgaLa-AgaLanA maMDaLanA paridhinuM mApa Ave che. evI rIte cheka chellA maMDaLa sudhI kayAM javAthI parikSepa vadhato jaze. ahIM jema vRddhi thatI jaze tema sarvathI aMdaranA maMDaLa paryanta pAwi mApatA ni yatI . 188-206. e gaNatrIe, sarvathI aMdaranA maMDaLa pachInA maMDaLane paridhi traNa lAkha paMdara hajAra ekaso ne sAta jana Avaze, sarvathI aMdaranA maMDaLathI trIjA maMDaLane paridhi traNa lAkha paMdara hajAra ekase ne pacIza jana Avaze ane sarvathI chellA maMDaLane paridhi traNa lAkha aDhAra hajAra trazuso ne lagabhaga paMdara jana Avaze. 2 7-209. A saMbaMdhamAM zrI malayagiri AcArya kSetra vicAra' granthanI moTI TIkAmAM kahe che ke - evI rIte pratyeka maMDaLa, maMDaLanA vistAramAM pAMca yojana ane pAMtrIza aMza athavA maMDaLanA paridhimAM aDhAra ejana vadhAratA vadhAratAM tyAM sudhI pahoMcavuM ke maMDaLano vistAra eka lAkha chaso ne sATha jana Ave athavA e maMDaLane paridhi traNa lAkha aDhAra hajAra traNase ne lagabhaga paMdara vejana Ave. ahiM pratyeka paridhie aDhAra vadhAratA javAthI Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] pratyeka maMDaLe sUryanI pratimuhUrtagati ( pAMcamuM dvaar)| (433) kAni pariraye aSTAdaza aSTAdaza yojanAni parivardhayatA tAvadvaktavyaM yAvatsarvabAhyamaNDalaM ekaM yojanazatasahasraM SaTzatAni SaSTyadhikAni AyAmavi kambhAbhyAM trINi yojanazatasahasrANi aSTAdazasahasrANi trINi zatAni paMcadazottarANi kiMcidUnAni pariraye iti / atra ca yadyapi pratipArakSepaM aSTAdazaaSTAdazavRddhau vyazItyadhikazatasya aSTAdazabhiH guNane catu: navatyadhikAni dvAtriMzacchatAni bhavanti eteSAM ca saikonanavatipaMcadazasahasrAdhikalakSatrayarUpaprathamamaNDala parikSepeNa saha yoge sarvabAhyamaNDalaparirayaH tisro lakSA aSTAdaza sahasrA trizatI vyazItyuttarA bhavanti / parantu prAguktAni saptadazayojanAni sAdhikayojanasatkASTAtriMzadekabhAgAdhikAni pratiparirayavRddhiriti vibhAvyaiva nyUnapaMcadazAdhikazatatrayayuktASTAdazasahasrAdhikalakSatrayarUpaH sarvabAhyamaNDalaparidhiH uktaH iti sambhAvyate / yadyapi atrApi uparitanaM zatatrayaM caturdazottarameva bhavati tathApi uparitanAnAM aSTatriMzato bhAgAnAM sAdhikatvAt nyUnAni paMcadazaiva vivakSitAni iti samyagvibhAvanIyaM gaNitajJaiH // evaM kRtA maNDalAnAM prikssepprruupnnaa| gati pratimuhUrtaM ca brUmahe pratimaNDalam // 210 // ekase ne trAzIne aDhAre guNavAthI batrIza ne cerANuM Ave che ane e rakama prathama maMDaLanA paridhinI traNa lAkha paMdara hajAra ne nevAzIvALI rakamamAM bheLavavAthI sarvathI bahAranA maMDaLane paridhi traNa lAkha aDhAra hajAra traNaseM ne gyAsI yojana jeTalo thAya che. paNa sattara jana ne ADatrIza aMze vALI rakama pUrNa aDhAra jana gaNI che ene lIdhe ja ATale vadhAre paridhimAM AvyuM che paNa je 17 jana ne 38 aMza ja paridhimAM vadhAratA jaIe te to sarvathI bahAranA maMDaLano paridhi traNa lAkha aDhAra hajAra traNa ne lagabhaga paMdara jana ja Ave. ahiM paNa upara to traNase ne cAda jana thAya che te paNa tenI upara ADatrIza aMzo adhika hovAthI traNa ne lagabhaga paMdara kahyAM che.-ema gaNitazoe samyaga rIte vicArI levuM. evI rIte sUryanA pratyeka maMDaLanA paridhinI prarUpaNa karI. have e pratyeka maMDaLe. sUryanI pratyeka muhUrta gati viSe kahIe chIe -210. 55 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (434) lokaprakAza / [sarga 20 ekaikaM maNDalaM hyekamArtaNDena samApyate / dvAbhyAM kilAhorAtrAbhyAM muhUrtAH SaSTiretayoH // 211 // tataH SaSTyA vibhajyante parikSepAH svakasvakAH / evaM sarvamaNDalAnAM muhUrttagatirApyate // 212 // evaM ca saMkramya carataH sUryo sarvAntarmaNDale ydaa| tadA pratyekamekaikamuhUrte'sau gatistayoH // 213 // nUnaM paMca sahasrANi yojanAnAM zatadvayam / ekapaMcAzamekonatriMzadaMzAzca SaSTijAH // 214 // yugmam // dvitIyAdimaNDaleSvapyevaM parirayaiH svakaiH / muhUrtagatirAneyA SaSTyA bhaktairvivasvatoH // 215 // yadvA pratiparikSepaM yoktASTAdazayojanI / vRddhiH SaSTyA vibhaktuM tAmUrdhvAdhastadvayaM nyaset // 216 // rAziH SaSTena datte'zaM tatrASTAdazalakSaNaH / tato'STAdaza SaSTighnAH syuH sahasramazItiyuk // 217 // teSAM SaSTyA hRte bhAge labdhA aSTAdaza sphuTam / etAvantaH SaSTibhAgAH kiMcidUnAstu nizcayAt // 218 // eka sUrya be ahorAtrImAM eka maMDaLa samApta kare che ane be ahorAtrInA sATha muhuta che tethI te te maMDaLanA paridhine sATha vaDe bhAMgIe to te te maMDaLe sUryanI muhUrtagati bhAva cha. 211-212. evI rIte sarvathI aMdaranA maMDaLamAM saMkramIne jyAre beu sUryo gamana kare che tyAre pratyeka maMDaLe eka muhUrtamAM e enI gati pa25136 jana jeTalI thAya che. 213-214. evI rIte dvitIyAdika maMDaLamAM paNa te te maMDaLanA paridhine sAThe bhAMgIne be sUryonuM muhurtagatinuM pramANa lAvavuM. 215. athavA pratyeka paridhie je aDhAra ejananI vRddhi kahelI che tene sAThe bhAMgavA. 26 Avaze. 18ne 60 vaDe bhaMgAya nahIM mATe, 18 ne 60 vaDe guNe eTale 1080 aMza Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] evaM ca pratyeka maMDaLe dRSTipatha prApti ( chaThThe dvAra ) / prAcyamaNDalamuhUrttagatau cipyanta ityataH / yathoktaM tatparimANaM bhavedevaM yathottaram // 219 // yugmam // etadyAmyAyane saumyAyane tu pratimaNDalam | aSTAdazAMzAH cIyante muhUrttIyagatau raveH // 220 // sarvabAhye yojanAnAM paMcottaraM zatatrayam / sahasrANi paMca paMcadazabhAgAzca SaSTijAH // 221 // sarvAntimArvAcIne tu trizatI caturuttarA / sahasrANi paMca saptapaMcAzat SaSTijAH lavAH // 222 // muhUrttagatirityevaM vivasvatoH nirUpitA / atha prapaMcyate dRSTipathaprAptiprarUpaNA // 223 // muhUrttagatirarkasya yA vivakSita maNDale / yacca tasmin dinamAnaM dvayametat pRthag nyaset // 224 // muhUrttagatireSAtha dinamAnena guNyate / ekArkasya tadaikAhaHprakAzyaM kSetramApyate // 225 // AvyA ene 60 vaDe bhAMgatAM 18 sAThAMza AvyA. A rakamane pUnA maMDaLanI muhU. gatimAM bheLave. ema karavAthI enuM yatheAkta parimANu Avaze. karavuM. 216-219 uttarAttara paNa ema ja evI rIte dakSiNAyanamAM samajavuM, uttarAyaNamAM te pratyeka maMDaLe sUrya nI muhUtta gatimAM aDhAra aMzA ghaTatA jAya che, ane evI rIte sarvathI bahAranA maDaLamAM pAMca hajAra traNaseA pAMca pUrNAMka padara sAThAMza ceAjana jeTalI sUryanI muhUtta gati Ave che, ane sa thI bahAranA maMDaLanI agAunA maMDaLamAM e muhUtta gati aDhAra sAThAMza echI eTale ke pAMca hajAra traNaseA cAra pUrNAMka sattAvana sAhAMza yonna thAya che. 220-222. ( 435 ) evI rIte beU sUryanI muhUtta gati viSe samajaNa ApI. have eenI draSTipathaprApti viSe hI chIme 223. vivakSita maMDaLamAM sUryanI je muhUtta gati hAya te rakama eka bAju mUkeA. vaLI te maphaLamAM je dinamAna haiAya te rakama eka bAju mUkeA. eU rakamane guNAkAra karA. je Ave te Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaprakAzA (436) lokaprakAza / [sarga 20 yAvaccaikAhaHprakAzyaM kSetramekatramaNDale / ..., tadardhana manuSyANAM bhavet dRggocaro raviH // 226 // ayaM bhaavH| yAvatkSetraM dinArdhana bhAnuH bhAvayituM kSamaH / dRzyate tAvataH kSetrAt maNDaleSvakhileSvapi // 227 // yathA paMca sahasrANi yojanAnAM zatadvayam / ekapaMcAzamekonatriMzadaMzAzca SaSTijAH // 228 // muhUrtagatireSA yA proktA'bhyantaramaNDale / guNyate sA dinArdhana muhUrttanavakAtmanA // 229 // saptacatvAriMzadevaM sahasrANi zatadvayam / / triSaSTizca yojanAnAM SaSTyaMzA ekaviMzatiH // 230 // udgacchanniyataH kSetrAt bhAnurastamayannapi / ihatyaiH dRzyate lokaiH sarvAbhyantaramaNDale // 231 // tatazcaitat dviguNitamudayAstAntaraM bhavet / prakAzakSetramapyetAvadevobhayato'nvitam // 232 // tathAhuH / eka sUrya eka divasamAM jeTaluM kSetra prakAzita kare che tenuM pramANa samajavuM. ane eka maMDaLe sUrya jeTaluM kSetra eka divasamAM prakAzita kare che tethI aradhA kSetra jeTalA dUra rahelA manuSyane sUrya daSTigocara thAya che. Ane bhAvArtha e ke aradhA divasamAM sUrya jeTaluM kSetra prakAzita kare che teTalA kSetranA lokone sUrya teTalA dUrathI daSTigocara thAya che. ra24-227 - jemake pAMca hajAra baso ekAvana pUNuMka ogaNatrIza sAThAMza yojana jeTalI je aMda-ranA maMDaLamAM rahelA sUryanI muhUrtagati kahelI che tene aradhA divasavaDe eTale ke nava muhUrta vaDe guNe. eTale saDatAlIza hajAra baso tresaTha pUNuMka ekavIza sAThAMza jana Avaze. eTalA kSetramAM rahelA lokone eTale dUrathI sarvathI aMdaranA maMDaLamAM ugatA temaja Athamate sUrya daSTigocara thAya che-dekhAya che. vaLI e rakamane bamaNuM karatAM je Ava e udaya ane asta pathyenu santa2 sabhA. prakSetra 5 meTa -seTamA yona (mamA ) sabhA: 228-232. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka dRSTipatha prApti / raviNo udayatthaMtara cauNavaisahassa paraNasaya chavvisA / bAyAlasaThThibhAgA kakkaDasaMkaMtidiyahami // 233 // sahasraiH saptacatvAriMzatA dvitIyamaNDale / saiko nAzItinAdRzyo yojanAnAM zatena ca // 234 // saptapaMcAzatA SaSTibhAgairekasya tasya ca / zairekonaviMzatyA vibhaktasyaikaSaSTidhA // 235 // tryazItiH yojanAnyaMzAH trayoviMzatireva ca / SaSTibhaktayojanasyaikasya SaSTilavasya ca // 236 // ekaSaSTivibhaktasya dvicatvAriMzadaMzakAH / hAniratreyamAdyAt syAt puro hAnau dhruvo'pyayam // 237 // sarvAntarmaNDalAttArtiyIkaM yatkila maNDalam / tadevAdyaM prakalpyAgre yeSu yeSu vibhAvyate // 238 // dRgmArgastaraNestatra tatraikadvyAdisaMkhyayA / hatvA SaTtriMzataM bhAgaM bhAgAMstAn yojayet dhruve // 239 // pUrvamaNDaladRgmArgaprAptistena vivarjitA / kharAMzoH dRkUpathaprAptimAnaM syAdiSTamaNDale // 240 // evaM ca evaM ca kiM ca tatazva anyatra paNa kahyuM che ke ka saMkrAntinA divaseAmAM sUryanA udaya ane asta vaccenu antara cArANuM hajAra pAMcaseA chavvIza pUrNAMka etALIza sAThAMza yeAjana jeTaluM che. 233. vaLI dvitIya maMDaLamAM e sUryanuM udaya ane asta vaccenuM antara 47179 pUrNa yAjana tathA 57 sAThAMza tathA te upara eka sAThAMzanA hU~ che eTale ke lagabhaga 47179 pRyAjana jeTaluM che. te parathI ema samajavAnu ke Adya maDaLanI gatimAMthI lagabhaga 833 42 yAjana jeTalI hAni thai. mAgaLa paNa uttarAttara pratyeka maMDaLe eTalI ja hAni samajavI. eTale e maaNdde| 'dhruva' samanvA. 234-237. ( 437 ) vaLI, sarvathI abhyantara ma`DaLathI je trIjuM maMDaLa che tene ja paheluM kalpIne aMgre jemAM jemAM sUryanI dRSTipatha-prApti bhAvavAmAM Ave temAM OM, Adi rakama ' dhruva ' nI rakamamAM bheLavatAM javI. bheLavatAM je rakama Ave te rakama pUrvAmaMDaLanA daSTipayanI rakamamAMthI bAda karatAM je Ave te icchita maMDaLamAM sUryanI draSTipatha prAptinuM mAna samajavu'. 238-240. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (438) lokaprakAza / [sarga 20 yathAntarmaNDalAttAtiyIke taraNimaNDale / SaTtriMzadekena guNyA sthito rAzistathaiva saH // 241 // tataH SaTtriMzadevaite tryazItyuparivartiSu / yojitA bhAgabhAgeSu jAtAste cASTasaptatiH // 242 // ekaSaSTyA lavaizcaikaH SaSTibhAgo bhavet sa ca / yojyate SaSTibhAgeSu zeSAH saptadaza sthitAH // 243 // evaM ca tryazItiyojanAnyaMzA SaSTijAtA jinairmatAH / saptadazaikaSaSTyaMzA zodhyarAziH bhavatyasau // 244 // anena rAzinA hIne dvitiiymnnddlaashrite| dRggocare tRtIye syAt maNDale hapatho raveH // 245 // evaM ca sahastraiH saptacatvAriMzatA paramavAta shritH| yojanAnAM SaSTibhAgaiH trayastriMzanmitaH tathA // 246 // ekasya SaSTibhAgasya vibhktsyaikssssttidhaa| bhAgadvayena coSNAMzuH dRzyaH tRtIyamaNDale // 247 // evamuktaprakAraNa bahiniSkramato rveH| dRpathaprAptiviSayAt hIyate pratimaNDalam // 248 // dAkhalA tarIke abhyantara maMDaLathI trIjuM maMDaLa . temAM upara kahyA pramANe "dhruva" nI rakamamAM , bheLave. eTale dhruvanI rakama lagabhaga 833 che temAM bheLavavAthI lagabhaga 8314 cyA. mA 24bha 'zodhyarAzi' 24. (pyAzi meve mAha 42vAnI 27). 241-244. e rakama dritAya maMDaLAzrita ravinA draSTipathanI rakamamAMthI bAda karavAthI tRtIya maMDaLamAM sUryanA draSTipathanuM mAna Ave. 245. eTale ke 47179 pUrNa yojana ane 58 sAThAMza jeTalI je rakama ApaNe dvitIya maMDalAzrita cokkasa karI gayA chIe temAMthI A 83 ejana jeTalI zodhyarAzi bAda kare. eTale 47096 pUrNa yojanA ane 34 sAThAMza (47096 )Avaze. ATalA kSetramAM trIne bharaNe sUrya mAya che. 241-247. evI rIte ukata prakAre bahAra nIkaLatA sUryanA daSTipathaprAptinA viSayamAMthI maMDaLe Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] dRSTipatha prApti / (439) nyazItiH sAdhikA kvApi caturazItireva ca / sAdhikA sA kvApi paMcAzItiH sApyadhikA kvacit // 249 // yojanAnAM hAnirevaM bhAvyA gnnitpNdditaiH| pUrvoktagaNitAmnAyAt yAvatsarvAntyamaNDalam // 250 // tatra caikatriMzatava sahasrairaSTabhiH shtaiH| ekatrizaiH triMzatA ca SaSTyazaiH dRzyate raviH // 251 / / yadyapi AntaratRtIyamaNDalApekSayA dvyazItyadhikazatatame'smin maNDale pUrvoktakaraNaprakriyayA zodhyarAziH paMcAzItiH yojanAni ekAdaza SaSTibhAgA ekasya SaSTibhAgasya satkAH SaDekaSaSTibhAgA 8634+ (xi ) evaMrUpo jAyate tathApi pUrvoktAH SaTtriMzadbhAgabhAgAH kalAnyUnA api vyavahArataH pUrNAH vivkssitaaH| tasmiMzca kalAnyUnatve antyamaNDale ekatra piNDite sati aSTaSaSTiH ekaSaSTibhAgAH truTyanti tadapasAreNa paMcAzItiH yojanAni nava SaSTibhAgAH yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkA SaSTiH ekaSaSTibhAgA jAyante 8560+(.x69) / ayaM ca zodhyarAziHsarvabAhyAvarvAcInamaNDalagatahapathaprAptiparimANAtyadizodhya. te tadA yathoktaM sarvAntyamaNDale dRkpathaprAptiparimANaM bhavatIti dhyeyam / maMDaLe, 834 yojanathI mAMDIne kayAMka 84 ejana, kayAMka ethI vadhAre, kayAMka 85 pejana ane kyAMka 85 thI saheja adhika-eTaluM ochuM thAya che. gaNitajJoe pUrvokata gaNitanA AnAya pramANe cheka chelAM maMDaLa sudhI pejanamAM ghaTADo karI che. e rIte chellAM maMDaLamAM ekatrIsa hajAra AThase ekatrIza pUNuMka eka dvitIyAMza ejanathI sUrya dekhAya che 248-251 - ahiM ApaNe sarvathI aMdaranA maMDaLathI trIjA maMDaLane paheluM kalpIne vAta karIe chIe eTale e apekSAe cheluM je 182 muM maMDaLa AvyuM temAM je ke pUti "karaNaprakriyAne laIne zodhyarAzi 85+8. (4) yojana thAya che. te paNa pUrvota : nA bhAge amuka kaLA jeTalA nyUna hovA chatAM vyavahArata: pUrNa kahyA che eTale e kaLAnyUnatva anya maMDaLamAM ekatra thavAthI 6 truTe che. te bAda karavAthI 85+6+(64) ejana zodhyarAzi thAya che. A "zadhyarAzi"ne je "sarvathI bahAranA maMDaLathI pUrvanA maMDaLa" nA "daSTipathaprApti parimANa" mAMthI bAda karavAmAM Ave te javAbamAM je Ave te yathAta sarvathI anya maMDaLa" nA daSTipathaprAptinuM parimANa samajavuM. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (440) lokaprakAza / [ sarga 20 pUrvoktadhruvakAdyupapattistu atra upAdhyAyazrIzAnticandropajJajambUdvIpaprajJaptisUtravRtteH avseyaa| granthagauravabhayAt na atra ucyte| iti jnyeym|| yadvA paMcayojanasahasrAH paMcottaraM zatatrayam / SaSTibhAgAH paMcadaza muhUrttagatiratra hi // 252 // SaNmuhUrtAtmanA caiSA divasArthena guNyate / tato'pyetat dRkprAptimAnaM sarvAntyamaNDale // 253 // sarvabAhyAktine tu cturshiitivrjitaiH| dvAtriMzatA yojanAnAM sahastraiH dRzyate raviH // 254 // aMzaizcaikonacatvAriMzatA ssssttismudbhvaiH| ekasya SaSTibhAgasya SaSTyAMzaizcaikaSaSTijaiH // 255 // // 31916-39--( 3x3 ) yojana // paMcAzItiH yojanAni navabhAgAzca SaSTijAH / SaSTyaMzasyaikasya bhAgAH SaSTistathaikaSaSTijAH // 256 // sarvAntyamaNDalAdarvAcInadvitIyamaNDale / eSA vRddhistato vRddhau purato dhruvako'pyasau // 257 // pUrvokta dhruva AdinI upapatti te upAdhyAya zrIzAnticaMdrakRta "jambudvIpa prajJaptisUtranI TIkA" thI jANavI. granthauravanA bhayathI ame ahiM te kahetA nathI. athavA, ahiM eka muhUrtamAM pa305 4 jana jeTalI sUryanI gati che tene aradhA divasanA cha muhUrtIthI gaNavAmAM Ave to e rIte paNa sarvAtya maMDaLamAM sUryanA daSTipathanuM prabhA mAze. 251-253. 'sarvathA mAranA mAthI maranA bha' bha ta 1816-34-(48x6) yoganathI sUrya mAya che. bhatama 85 5++tx) yonanI vRddhi thAya che. sarvathA chellA maMDaLanI pahelAnA bIjA maMDaLamAM eTalI vRddhi jANavI. ane te pachI paNa eTalI ja vRddhi dareka maMDaLe thatI Ave che. (tethI e rakamane "dhruvAMka rUpa" samajavI.) 254-257. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] dRSTipatha prApti / sarvabAhyAttRtIyAdimaNDaleSvatha dRkpatham / jJAtuM guNitayA SaTtriMzataikadvyAdisaMkhyayA // 258 // dhruvAMkAt nyUnate'sau syAt cepyarAziranena ca / prAcyamaNDala gmArgo yuktaH syAdiSTamaNDale // 259 // tathAhi tRtIye maNDale bAhyAt patriMzadekatADitA / dhruvakAttadavasthaiva vizodhyate tataH sthitam // 260 / / paMcAzItiH yojanAni SaSTigAzca lavA nava / SaSTyaMzasyaikasya lavAH caturviMzatireva ca // 269 // yugmam // dvitIyamaNDalasyAkSigocaro'nena saMyute / tRtIyamaNDale dRSTipathamAnaM bhavedidam // 262 // yojanAnAM sahasrAH syuH dvAtriMzatsaikayojanAH / bhAgAH ekonapaMcAzadyojanasya ca SaSTijAH // 263 // ekaSaSTivibhaktasyaikasya SaSTilavasya ca / trayoviMzatirevAMzA evaM sarvatra bhAvanA // 264 || vizeSakam | evamantaH pravizataH sUryasya bAhyamaNDalAt / pUrvoktarItyA hagmArgapramANe varddhite raveH // 265 // ( 441 ) have sabAhya maDaLathI tRtIya Adika maMDaLAmAM STipathanu mApa jANavA mATe chatrIzane eka e Adika saMkhyA vaDe guNavAthI je rakama Ave eTalA ekasaDIA bhAgane dhruva rakamamAMthI bAda karatAM je rakama Ave te rakamane pUrvanA maDaLanA dRSTipathanA mApamAM umeravI. peTale ISTa maMDaNamAM ( sUryanA ) dRSTipathanu bhASa Avaze. 258-258. jemake, bahAranA maMDaLathI trIjA mAMDaLamAM eka vaDe guNelI chatrIzanI rakama (TTu)ne dhruvAMkamAMthI bAda karI. eTale pacAzI pUrNa yeAjana, nava sAThAMza yeAjana tathA eka sAThAMza yeAjana nA cAvIza ekasaThIA bhAgeA-eTalu Avaze. e khIjA maMDaLanA daSTipathanA mApamAM umerA eTale khatrIza hajAra ne eka pUrNa ceAjana, egaNapacAsa sAThAMza ceAjana tathA eka sAThAMza ceAjananA trevIza ekasaThAMza-eTaluM Avaze. e trIjA maMDaLanA dRSTipathanuM mApa AvyuM. A abhAye sarvatra lAvavu. 260-264. evI rIte bahAranA maMDaLathI aMdaranA maMDaLamAM praveza karatAM sUryanA draSTipathanu pramANu 56 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (442) lokaprakAza / [ sarga 20 paMcAzItiH sAtirekA saMpUrNA saiva kutracit / sAdhikA caturazItiH kvApi sA kevalA kvacit // 266 // vyazItiH sAdhikA kvApi yojanAnAM yathAyatham / / sarvAntarmaNDalaM yAvad bhAvyaM tacca pradarzitam // 267 // vizeSakam // yadyapi bAhyatRtIyamaNDalAt dvayazItyadhikazatatame sarvAbhyantaramaNDale yathoktakaraNena vyazItojanAni dvAviMzatiH SaSTibhAgAH yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkAH paMcatriMzadekaSaSTibhAgAH 8332+(6x64) evaM rUpaH kSepyarAzirbhavati tathApi ye'tra dhruvakAt SaTtriMzat yathoktarUpAH zodhitAH te kalayA nyUnA api pUrNA eva vivakSitAH tataH kiMcadadhikaM nirgatam tacca adhikaM sarvAbhyantaramaNDale ekatra piNDitaM sat aSTaSaSTiH ekaSaSTibhAgA bhavanti / tataH te bhUyaH kSepyarAzau kSipyante tataH jAtaH kSepyarAziH 8333+(6x63 ) / asmiMzca rAzau sarvAbhyantarAnantarAdvitIyamaNDalagatadRkpathaparimANe yojite sati yathoktaM sarvAbhyantaramaNDale dRkpathaparimANaM bhavatIti jJeyam // kathaM caiva yojanAnAM sahasraiH dUragAvapi / AsannAviva dRzyete taraNI udayAstayoH // 267 // pUrvokta rItie vadhatuM jatuM che. emAM kSedhyarAzi eTale je umeravAnI rakama che te kyAMka paMcAzI yojanathI jarA adhika, kayAMka paMcAzI ejana, kayAMka cArAzI cAjanathI kaMIka adhika, kayAMka vaLI rAzI ja jana ane kayAMka trAzI ejanathI kaMIka adhika che-ema sarvAntara maMDaLa paryanta yathAyogya bhAvavuM. je ke bahAranA trIjA maMDaLathI sabhyantaranA eTale 182 mA maMDaLamAM pUrvokta karaNa prakriyA " vaDe to 83 pUrNa yojana, 22 sAThAMza ane 35 ekasaThIA aMza-eTalI kSekhyarAzi thAya che. te paNa ahiM ApaNe te "dhruvAMka' mAMthI upara kahyA mujaba 36 ekasaThIA bhAga bAda karyA che te eka kaLA jeTalA nyuna chatAM pUrA bAda karyA che-kaMIka adhika bAda karyA che tethI te "adhika" ekatrita thatAM sarvathI aMdaranA maMDaLamAM 68 ekasaThIA aMza jeTaluM thAya che ane tethI te pharIthI " kSekhyarAzi" mAM bheLavatAM 83 pU jana 23 sAThAMza ane kara ekasaThIA aMza-ATale "kharAzithayo. A "kSeparAzi " sabhyantarathI bIjA , Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetroja ] dRSTiAcatti ( 2) madhyAhve tu yojanAnAmaSTazatyAM sthitAvapi / dUrasthAviva dRzyete kathamuSNatviSau nanu // 268 // atrocyate dUratvena pratighAtAt svabimbamahasAM rvii| Asannau sukhadRzyatvAt jJAyate udayAstayoH // 269 // madhyAhne cAsannatayA prasarpattIvarazmibhiH / jJAyate durnirIkSyatvAdAsannAvapi dUragau // 270 // tathA cAgamaH // lessApaDighAeNaM uggamaNamuhattaMsi dUre a mUle a dIsaMti // atra dUre ceti dRSTrasthAnApekSayA viprakRSTe mUle ceti dRSTapratItyapekSayA Asanne iti bhagavatIsUtrazataka 8 uddeza 8 // dUratvAdeva bhUlagnAviva taavudyaastyoH| naikavyAdeva dRzyete madhyAhne khAgragAviva // 271 // maMDaLamAMnA daSTipathanA mApamAM bheLavavAthI yukta sabhyantara maMDaLamAMnA daSTimArganuM pramANu Ave che-ema samajavuM. atra kaI jijJAsu prazna kare che ke--beu sUryo udayAsta samaye hajAra yojana dUra chatAM ApaNuM najIka kema dekhAya che? vaLI madhyAhune AThase jana jeTalA uMce chatAM bahu dUrastha jevA kema dekhAya che ? te praznano khulAso A pramANe -udayAstakALe ratvane laIne emanA bionA tejano pratighAta thAya che tethI sukhe joI zakAya che. tethI jANeee najIkamAM hoya evA dekhAya che. vaLI madhyAhune najIka hAine enA vistarI rahelAM tIvra kiraNene laIne du:khe joI zakAtA hovAthI (najIkamAM hovA chatAM ) dUra rahelA hoya ema vartAya che. 270. AgamamAM paNa kahyuM che ke udayakALa, dUra hovA chatAM lesthAnA pratighAtane laIne najadIkamAM hoya evA lAge che, (dUra eTale jonAranA sthAnanI apekSAe dUra; najIka eTale jenArane paDatI pratItinI apekSAe najIka). (bhagavatI sUtra zataka 8 uddeza 8). | dara hovAthI ja eo baMne udayAsta kALe pRthvIne aDIne rahelA hoya evA dekhAya che; ane najIka hovAthI ja eo madhyAhna samaye AkAzanA agrabhAgamAM rahelA hoya ema dekhAya che. ra71. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 444 ) lokaprakAza / uccatvaM tu sarvadA'pi samAnameva sUryayoH / yojanAnAM hyaSTazatyA nArvAk na paratazca tau // 272 // evaM dRSTipathaprAptiprarUpaNA prapaMcitA / atha prarUpaNA bhAnvoH kurmo'rdhamaNDalasthiteH // 273 // ekaM maNDalamekenAhorAtreNa samApyate / dvAbhyAmabhimukhasthAbhyAM ravibhyAM prativAdivat // 274 // merordakSiNapUrvasyAM yadA prathamameva hi / ekaH sUryaH pravizati sarvAbhyantaramaNDalam // 275 // pazcimottaradigbhAge tadaivAnyo'pi bhAskaraH / samakAlaM sparddhayeva sarvAntarmaNDalaM vizet // 276 // itthaM tAbhyAM pravizadbhyAM vyAptaM yatprathamakSaNe / kSetraM vyapekSayA tasya kalpyamAntaramaNDalam // 277 // prathamAttu caNAdUrdhvaM vivasvatau zanaiH zanaiH / kramAdapasarantau ca sarvAbhyantaramaNDalAt // 278 // meU sUryonI uMcAi te hammezAM samAna ja che kemake ee AsA yeAjanathI erA bhAvatA nathI tebha AdhA yetA nathI. 272. evI rIte eu sUryanI draSTipathaprApti viSe vivecana karyuM. have emanA ardhamaMDaLanI sthiti viSe. 273. [ sarga 20 vAdI prativAdInI peThe sAmasAmA rahelA beu sUrya eka aheArAtramAM eka maMDaLa pUrNa pure che. 274. jyAre eka surya merUthI dakSiNu pUrvamAM pahelAM sobhyantara maDaLamAM dAkhala thAya che tyAre khInne sUrya paNa spardhAthI DAyanI, ema te ja vakhate pazcimettara dizAmAM te ja ( paDesAM sarvAlyantara ) bhaMDejamAM hAyasa thAya che. 275-276. evI rIte praveza karatA te beU sUryA pahele kSaNe keTaluM kSetra vyApta kare che. tenI apekSA sarvAnyantara maMDala udaya 277. pahelA kSaNathI AgaLa dhIme dhIme te meU sUrya anukrame sobhyantaramaMDaLamAMthI pachInA maMDaLa sanmukha apasaraNa karatA karatA pahelA kSaNamAM jeTalu kSetra sparze che tenI a Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] ardhamaMDaLanI sthiti ( sAtamuM dvAra ) / (445) anantarabahi vimaNDalAbhimukhaM kila / sarpantau caratazcAraM tatazca prathamakSaNe // 279 // spRSTaM kSetraM yadetAbhyAM tadapekSya prakalpitam / jJeyaM maNDalatulyatvAt maNDalaM na tu taattvikm||280|| vishesskm|| tthaahuH| ravidugabhamaNavasAo nippajjai maMDalaM iha egam / taM puNa maMDalasarisaM ti maMDalaM vuccai tahA hi // 281 // girinisiDhanIlavaMtesu uggayANaM ravINa kkmi| paDhamAo ceva samayAo saraNeNaM jo bhamaNam // 282 // to no nicchayarUvaM nippajai maMDalaM diyarANam / caMdANa vi evaMciya nicchayo maMDalAbhAvo // 283 // merodakSiNapUrvasyAmeko'bhyantaramaNDale / saMkramya yAmyadigbhAgaM yadA meroH prakAzayet // 284 // tadAparottaradizi prApto'bhyantaramaNDalam / anyo merorudagbhAgaM prakAzayati bhAnumAn // 285 // kSiAe te maMDaLatulya hovAthI tenI maMDaLa evI kalpanA karavI, te kAMI tAtvika eTale khare 53 bha nathI. 278-280. kahyuM che ke--be sUryonA bhamavAthI ahIM eka maMDaLa thAya che; paraMtu te maMDaLa jevuM hovAthI tene maMDaLa kahevAmAM Ave che. jemake niSadha ane nIlavaMta parvata para karka saMkrAntimAM ugatA sUryo prathama samayathI gativaDe bhramaNa kare che, ane tethI emanuM e maMDaLa kahevAya che paNa nizcayarUpa maMDala thatuM nathI. evI ja rIte caMdronA paNa nizcaya maMDaLane abhAva che. 281-283. merUthI dakSiNa-pUrve jyAre eka sUrya aMdaranA maMDaLamAM dAkhala thaIne merUnA dakSiNa taraphanA bhAgane prakAze che tyAre bIjo sUrya merUthI pazcimottare aMdaranA maMDaLamAM dAkhala thaIne mekanA uttara taraphanA bhAgane prakAze che ane te vakhate merUthI dakSiNa ane uttare savathI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (446) lokaprakAza / [sarga 20 dakSiNottarayormeroH sarvotkRSTaM dinaM tadA / rAtriH sarvajaghanyaiSo'horAtro vatsare'ntimaH // 286 // ___ ahorAtre navAbdasya carataH prathame yadi dvitIyasmin maNDale'rko niSkramyAntaramaNDalAt // 287 // dAkSiNAtyaH tadA sUryaH sarvAntarmaNDalAzritAt / vinirgatya dakSiNArdhAt vAyavyAM surabhUbhRtaH // 288 / / dvitIyasya maNDalasyottarArddha AzritaH caran / meroruttaradigbhAgaM prakAzayati dIpavat // 289 // auttarAhaH pataMgastu sarvAntarmaNDalAzritAt / auttarArdhAt vinirgatya meroH dakSiNapUrvataH / / 260 // dvitIyasya maNDalasya dkssinnaardhmupaashritH| meroH dakSiNadigbhAgaM prakAzayati lIlayA // 291 // __ kSetramAbhyAM ca yatspRSTaM tasyAhnaH prathamakSaNe / dvitIyaM maNDalaM buddhyA kalpyate tadapekSayA // 292 // evaM ca aikaikasminnahorAtre ekaikamardhamaNDalam / saMkramya saMcarantau tAvanyAnyavyavahArataH // 293 // mATe divasa ane sarvathI hAnI rAtrI thAya che ane te varSamAM chele ahorAtra kahevAya cha. 284-286. pachI jyAre te banne suyo navA varSanA pahelA ahorAtramAM aMdaranA maMDaLamAMthI nIkaLIne bIjA maMDaLamAM parikramaNa kare che tyAre dakSiNa taraphane sUrya sarvAbhyantara maMDaLanA dakSiNArdhamAMthI nIkaLIne merathI vAyavya dizAmAM bIjA maMDaLanA uttarArdhamAM dAkhala thaI pharato pharato dIpakanI jema merUnA uttara taraphanA bhAgane prakAze che, ane uttara taraphane sUrya sabhyantara maMDaLanA uttarArdhamAMthI nIkaLIne merathI dakSiNa pUrve bIjA maMDaLanA dakSiNArdhamAM dAkhala thaI merUnA dakSiNa taraphanA bhAgane prakAzita kare che. 287-291. (havebeu sUe te divasane prathama kSaNe jeTaluM kSetra paryuM tenI apekSAe bIjuM maMDaLa ka9pI levuM. 22. ane evI rIte akekA ahorAtramAM akeka adhamaMDaLamAM saMkramIne paraspara vyavahAra Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra loka ] ardhamaMDalanI sthiti / pratyekaM dvau muhUrttakaSaSTibhAgau dine dine / kSapayantau sarvabAhyamaNDalAvadhigacchataH // 294 // yugmam // tasmAtpunaH sarvabAhyArvAcInamaNDalasthitAt / dakSiNArdhAt vinirgatya sarvAntyamaNDalAzritam // 295 // uttarArdhaM sa vizati yaH prakAzitavAn purA / ravirmeroryAmyabhAgaM sarvAbhyantaramaNDale // 296 // yugmam // yastu tatrottarabhAgamadidIpadraviH purA / sa sarvabAhyArvAcInamaNDalasyottarArdhataH // 297 // nirgatya dIpayedyAmyamardhaM sarvAntyamaNDale / AdyaM saMvatsarasyArdhamevamAbhyAM samApyate // 298 // yugmam // tatastau dvAvapi ravI saumyAyanAdimatkSaNe / anantaraM sarvabAhyAt dvitIyaM maNDalaM zritau // 299 // uttarArddhaM yo'didIpat sarvAntyamaNDalAzritam / dIpayet so'tra yAmyArdhamuttarArdhaM tataH param // 300 // pUrNAMka saMcaratA te beu sUryA dinapratyeka muhUttane khapAvatA eTale eTalA echA AchA khapAvatAM ekeka maMDaLane vyatikramAvatA sathI bahAranA maMDaLamAM Ave che. 23-24. ( 447 ) A beu sUryamAMthI je surya pahelAM sarvAbhyantara maDaLamAM merUnA dakSiNa bhAgane prakAzita karyA hatA te sUrya sarvathI mahAranA maMDaLatho pUrvanA ( agAunA ) maMDaLanA dakSiNAmAMthI bahAra nIkaLI chellA ma`DaLanA uttarArdhamAM praveza kare che ane prakAze che. vaLI te e sUcamAMthI je sUrya pUrve ( sarvAbhyantara maMDaLamAM ) merUnA uttara bhAgane prakAzita karyA hatA te sUrya 8 sarva thI bahAranAthI pUrvanA '( prathamanA ) maDaLanA uttarAdha mAMthI nIkaLI chellA maMDaLanA dakSiNA mAM praveza karI dakSiNAne prakAzita kare che. 25-298. , Ama e eU sUryA maLIne saMvatsaranuM pUrvArdha ( varSano pahelA cha mAsa ) samApta re che. 278. tyArapachI vaLI e beu sUrya uttarAyanane pahele kSaNe sava bAhyama`DaLathI anantara evA bIjA maMDaLamAM Ave che. 29. emAMthI jeNe cheka chellA maMDaLanA uttarAdhane prakAzita karyuM... hatuM te ahIM tenA dakSiNA ne prakAze che ane jeNe dakSiNAyane prakAzita karyuM hatuM te uttarAne prakAze che. 300, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (448) lokaprakAza / [sarga 20 evaM punarmaMDalArdhamekaikaM vyatihArataH / ekaikasminnahorAtre Akramantau divAkarau // 301 // pratyekaM dvau muhUrtekaSaSTibhAgau dinadine / vardhayantau kramAt prAptau sarvAbhyantaramaNDale // 302 // maNDale'smin ahorAtre gatAdvasyAntime rvii| yathA'didIpatAmadhaM punaH dIpayataH tathA // 303 // iti ardhmnnddlsthitiH| sUryavaktavyatA caivaM yathAmnAyaM prpNcitaa| evaM prapaMcayAmo'tha candracAraprarUpaNAm // 304 // Adau kSetraM maNDalAnAM tadabAdhA tadantaram / taccArazca vRddhihAnipratibhAsaprarUpaNA // 305 / / atrAnuyogadvArANi pNcaahustttvvedinH| tatrAdau maNDalakSetraparimANaM pratanyate // 306 // maNDalAni paMcadaza candrasya sarvasaMkhyayA / ssttpNcaashyojnkssssttibhaagpRthuunytH|| 307 // evI rIte ekeka ahorAtramAM vArApharatI ekekA maMDaLAIne AkramaNa karatA thakA te beu sUryA dinapratye huM muhUrta dinamAnamAM vadhAratA vadhAratA anukrame cheka aMdaranA maMDaLamAM dAkhala thAya che ane gata varSanA chellA aherAtramAM jema eo adha maMDaLane prakAza ApatA hatA teja pramANe A vakhata paNa ardha maMDaLane prakAza Ape che. 301-303. evI rIte sUryanI ardhamaMDaLa sthitinuM svarUpa samajAvyuM. Ama sUrya viSe AmnAya pramANe je kahevAnuM hatuM te kahI dIdhuM. have evI ja rIte candranI gati viSe kahIe chIe. sUryanA saMbaMdhamAM jema pAMca anugadvAra kahyAM hatAM tema candramAnA saMbaMdhamAM paNa tatvavettAoe pAMca anugadvAra kahelAM che ane te A pramANe che:-(1) caMdramAnA bhAnu kSetra, (2) yAnI mAyA, ( 3 ) samAnu ata2, (4) yAnI gati sane 5) samAnI vRddhiaanin| pratimAsa. 304-306. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] caMdramA saMbaMdhI hakIkata-caMdramaMDaLonu kSetra (1) / (446 ) guNitAH paMcadazabhiH SaTpaMcAzat bhavanti te / aSTau zatAni catvAriMzAnyekaSaSTijAH lavAH // 308 // ekaSaSTyA vibhajyante yojanAnayanAya te / trayodaza yojanAni labdhAnyetattu ziSyate // 309 // saptacatvAriMzadaMzA yojanasyaikaSaSTijAH / maNDalAnAM punareSAmantarANi caturdaza // 310 // paMcatriMzadyojanAni triMzattathaikaSaSTijAH / lavA ekasyaikaSaSTyaMzasya kSuNNasya saptadhA // 311 // bhAgAzcatvAra ekaikametAvadantaraM bhavet / zItayutemaNDaleSu tatropapattirucyate // 312 // candramaNDalaviSkambhe praagvtpNcdshaahte| zodhite maNDalakSetrAt yojanAnAM catuHzatI // 313 // zeSA saptanavatyADhyA hyekoM'zaH caikssssttijH| vibhajyante ca te caturdazabhirmaMDalAntaraiH / / 314 // paMcatriMzadyojanAni labdhAnyuddharite(sapta) hte| ekaSaSTyekaSaSTyaMzenaikena ca samanvite // 315 // se pAyabhA paDelA " bhAnA kSetra" viSe 49 che. (1) sarve maLIne caMdramAnA paMdara maMDaLo che. pratyeka maMDaLa prayajana pahoLuM che tethI paMdare maMDaLane vistAra 13 yojana che. 307-310. paMdara maMDaLo vacce coda AMtara hoya te dareka (AMtara) 35 jana + za ejana + (14) yAna che. 310-312 enI upapatti ke yukti A pramANe che - eka maMDaLanA vistArane pUrvanI peThe 15 vatI guNe. eTale 13 yojana Avaze. e paMdare maMDaLone vistAra have samasta maMDaLa kSetrano vistAra 510 yojana che emAMthI te 13 bAda kare eTale 47 yojana rahyA e vaida AMtarAne kula vistAra che, mATe 57 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (450) lokaprakAza / [sarga 20 aSTAviMzA catu:zatyetasyAzca bhajane sati / caturdazabhirApyante triMzadaMzAH puroditAH // 316 // zeSA aSTau sthitA bhAjyA bhAjakAzca caturdaza / bhAgAprAptyApavatyete tato dvAbhyAmubhAvapi // 317 // bhAgabhAgAstato labdhAzcatvAraH sAptikA iti / etaccaturdazaguNaM kartavyaM prathamaM tviha // 318 // paMcatriMzadyojanAni caturdazaguNAni vai / zatAnyabhavaMzcatvAri navatyADhyAni ye'pi ca // 319 // triNshdekssssttibhaagaashcturdshgunniikRtaaH| jAtAH zatAni catvAri viMzatyADhayAni te tvatha // 320 // ekaSaSTyA vibhajyante yojanaprAptaye ttH| labdhA SaTyojanI zeSAzcatuHpaMcAzadaMzakAH // 321 // saptabhaktasyaikaSaSTibhAgasya yA cturlvii|| caturdazaguNA sApi SaTpaMcAzat bhavantyamI // 322 // aSTAvekaSaSTibhAgAH jAyante sptbhaajitaaH|| dvASaSTirete syuH prAcyacatuHpaMcAzatA yutAH // 323 / / 497 ne 14 vatI bhAMge eTale bhAgamAM 35 pUrNa yajana ane 306 ekasaThAMza ejana mA. 2 // pramANe 497 janane cAde bhAMgatAM bhAgamAM 35 AvyA. bhAjaka ane bhAgane guNAkAra 490 thaye tene 47 mAMthI bAda karatAM bAkI 7 jana rahyA, te rahelA 7 ejanane 61 vaDe guNI eka aMza bheLavatAM 428 aMza AvyA tene 14 vaDe bhAgatAM 30 ekasaThIA bhAga AvyA ane 8 aMza vadhyA te upara vadhelA ATha aMzane caMde bhAMgatAM ja athavA $ AvyA. eTaluM35 OM jana caMdranA dareka maMDaLanuM AMtarUM samajavuM. 313-318 A AvelA AMtarAne 14 vaDe guNatAM paNa upara aMka Avaze te A pramANe - 35 janane de guNatAM 490 AvyA. 30 ekasaThIA bhAgane 14 vaDe guNatAM 420 AvyA. tene 61 vaDe bhAMgatAM 6 jana AvyA ne 54 aMza vadhyA. pachI cAra sAtI A Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] -caMdramaMDaLonI avAdhA. (2) / (451) ekaSaSTyaiSAM ca bhAge prAptaM saikAzayojanam / yojyate'zazcAMzarAzau yojanaM yojaneSu ca // 324 // evaM ca yojanAnAM paMcazatI dshottraikssssttijaaH|| ___ aSTacatvAriMzadaMzAH maNDalakSetrasaMmitiH // 325 // kRtaivaM maNDalakSetraparimANaprarUpaNA / saMkhyAprarUpaNAM tveSAmAhuH paMcadazAtmikAm // 326 // tatra paMcamaNDalAni jambUdvIpe jinA jaguH / zeSANi tu dazAmbhodhau maNDalAnyamRtadyuteH // 327 // abAdhA tu tridhA prAgavat tatrAdyA mepekSayA / oghato maNDalakSetrAbAdhA'nyA pratimaNDalam // 328 // tRtIyA tu mitho'vAdhA zazinoH pratimaNDalam / tatroghato'rkavat meroH maNDalakSetramIritam // 326 // catuzcatvAriMzataiva sahasraraSTabhiH shtaiH| viMzatyADhyaiH yojanAnAm iyataivAdyamaNDalam // 330 // bhAgane caMde guNatAM pada AvyA tene sAte bhAMgatAM 8 AvyA tene 54 aMzamAM bheLavatAM 62 thayA tene ekasaTha vaDe bhAgatAM 1 pejana Avyo ne eka ekasaThIo bhAga vadhyo tene 496 mAM bheLavatAM 497 6 caida AMtarAnuM pramANa AvyuM. have ApaNe maMDaLakSetrano vistAra kADho che te 13 yojanane cade AMtarAnA vistAra 497 jana sAthe meLavatAM 110 3 jana pramANa Avaze. 319-3ra5. A pramANe caMdramaMDaLanA kSetranA pramANanI prarUpaNa karI. e caMdramaMDaLonI saMkhyA paMdaranI che temAM pAMca jambudvIpamAM che ane zeSa daza lavaNa samudra upara che. 3ra6-3ra7. ve yadanA mAnI thA'.viya 49 - (2) sUryanA saMbaMdhamAM kahI gayA tema A caMdramAnA saMbaMdhamAM paNa abAdhA traNa prakAre che: (1) eghathI merUnI apekSAe abAdhA, (2) pratyeka maMDaLe maMDaLakSetranI abAdhA, ane ( 3 ) pratye bhaNe yadrabhAnI 52252 aAyA. 328-326. ghathI merUnI apekSAe sUryanI peThe caMdramAnuM maMDaLakSetra kaheluM che. eTale tenuM paheluM maMDaLa mALIza hajAra AThase ne vIza jana merUthI dura raheluM che. 33. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (452) lokaprakAza / [sarga 20 SaTtriMzadyojanAnyekaSaSTyaMzAH pNcviNshtiH|| ekasyaikaSaSTijasya catvAraH saptajAH lavAH / / 331 // vardhate'ntarametAvat pratimaNDalamAdimAt / sarvAntyamaNDalaM yAvat tato dvitIyamaNDalam // 332 // satsahasrezcatazcatvAriMzatA cASTabhiH shtH|| SaTpaMcAzairekaSaSTibhAgaistatvamitaistathA // 333 // ekasyaikaSaSTijasya caturbhiH saptajaiH lavaiH / syAt mandarAt antaritamekato'parato'pi ca // 334 // kalApakam // sarvabAhyamaNDalaM tu sthitaM dUre sumerutaH / sahasraH paMcacatvAriMzatA triMzaistribhiH zataiH // 335 // yojanAnAM yojanaikaSaSTibhAgASTakojjhitaiH / atho mitho'ntaraM vakSye zazinoH pratimaNDalam // 336 // // yugmam // indvormiyo'rkavatsantiraMgamaNDale'ntaram / sahasrA navanavatizcatvAriMzA ca SaTzatI // 337 // inazca dvaaspttiyojnaanaamekpNcaashdNshkaaH| ekaSaSTibhAH sattabhaktasyAsya lavo'pi ca / / 338 // pahelA maDaLathI mAMDIne cheka chelalA maMDaLa sudhI dara maMDaLe 36 pUrNa jana ane 2paDuM ekasaThAza jana jeTaluM aMtara vadhatuM jAya che. tethI bIjuM maMDaLa 44859 5Na yoja ane 25OM ekasaThAMza ejana jeTaluM merUthI beu bAjue dUra raheluM che. 331-334. sarvathI bahAranuM maMDaLa che te te merUthI 453296 yojana jeTaluM dUra che. 335-336. have beu caMdramAnuM dara maMDaLe paraspara aMtara keTaluM che te kahuM chuM. (3) 336. sabhyantara maMDaLamAM beU caMdramAnuM paraspara antara sUryonI peThe 99640 jananuM Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] -emarnu paraspara antara ( 3 ) / (453) . etAvadantaraM glAvoH vardhate pratimaNDalam / bahiniSkramatorantarvizatoH parihIyate // 339 // etacca yatpurA proktaM pratimaNDalamekataH / antaraM tad dviguNitaM bhavetpArzvadvayodbhavam // 340 // evaM ca sahasrA navanavatiH yojanAnAM zatAni ca / dvAdazopetAni sapta vibhAgAzcaikaSaSTijAH // 341 // ekapaMcAzadekoMza ekaSaSTilavasya ca / saptabhAgIkRtasyaitat dvitIyamaNDale'ntaram / / 342 // yugmam // sarvAntime'ntaraM lakSaM saSaSTIni zatAni SaT / yojanAnAmekaSaSTibhAgaiH SoDazabhirvinA // 343 // aSTAMzoruvyAsamindumaNDalaM bhAnumaNDalAt / aSTASTArvAkkSetrabhAgAH AbhyAM ruddhAstato'dhikAH // 344 // tataH SoDazabhiH bhAgaiH nyUnaM paramamantaram / sarvAntyamaNDale glAvorarkayoH paramAntarAt // 345 // che. ane pachI dara maMDaLe 72 pUNe jana ane 51 ekasaThAMza ya na jeTaluM aMtara tyAMthI bahAra nIkaLatAM vadhe che ane aMdara dAkhala thatAM ghaTe che. 337-339. A aMtara je pUrve dara maMDaLe eka taraphanuM kahyuM che tene bamaNuM karavAthI beu taraphanuM mata2 gANe cha. 340. bIja maMDaLamAM beu caMdramAnuM paraspara aMtara pahelA maMDaLa karatAM 72 rojana vagere jeTaluM vadhAre che eTale 9640 janacchara jana vagere che eTale ke 99712 pU jana upara 51 ekasaThAMyA jana che. 341-342. vaLI e ja pramANe sarvathI antima maMDaLamAM beu caMdronuM antara 100659 yona cha. 343. yanA maMDaLathI caMdranA maMDaLano gherAvo ATha aMza vadhAre che. tethI beu caMdramAe kSetranA ATha ATha aMze vadhAre rokayA che. ane tethI sarvathI chelA maMDaLamAM sUryanA utkRSTa antarathI beu caMdramAonuM utkRSTa aMtara seLa aMza jeTaluM ochuM che. 344-35, Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (454) lokaprakAza / [sarga 20 evaM kRtA candramasormitho'bAdhAprarUpaNA / sAmprataM maMDalacAraprarUpaNA prapaMcyate // 346 // parikSepA maNDalAnAM muhUrtagatiratra ca / maNDalArdhamaNDalayoH kAlasaMqhyAprarUpaNA // 347 // sAdhAraNAsAdhAraNamaNDalAnAM prarUpaNA / evaM catvAryanuyogadvArANyatra jinA jaguH // 348 // viSkambhAyAmatastatra sarvAbhyantaramaNDalam / sahasrA navanavatizcatvAriMzA ca SaTzatI // 349 // tisro lakSAH paMcadaza sahasrA yojanAnyatha / navAzItiH parikSepo'dhiko'bhyantaramaNDale // 350 // bhAvanA tUbhayorapi sUryAbhyantaramaNDalavat // dvitIyamaNDalavyAsaM vibhaavyoktaanusaartH| bhAvanIyaH parikSepaH sa cAyamupapadyate // 351 // tisro lakSA paMcadaza sahasrANi zatatrayam / yojanAnyekonaviMzaM sAdhikaM kiMcanAthavA // 352 // e pramANe beu caMdramAnI paraspara abAdhAnI prarUpaNa karI. have eonI maMDaLagati viSe kaMIka kahIe. (4) 346. maDiyA2 manuyogadAra De che : (1) bhagAnI paridhi meTa ghe2||paa, (2) muhurtagati, (3) maMDaLa temaja ardha maMDaLanI kALasaMkhyA, ane (4) sAdhAraNa tathA asAdhA25 bha31. bhata the yA2 pAnAM mApaNe mahi viyAravAnAM che. 347-48. : (1) sarvathI aMdaranuM maMDaLa 99640 ejana lAMbu pahoLuM che, arthAta teTalo te baMnene madhya viEbha che. ane tethI ene paridhi 315089 jana jhAjherA che. A beunI bhAvanA te sUryanA abhyantara maMDaLanI peThe jANavI. 349-350. have bIjA maMDaLano vyAsa pUrvokta anusAra vicArI ene gherA kADho. te 315319 yojanathI kaMIka adhika Avaze. 351-3para. te A pramANe Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] - eonI gati ( 4 ) / (455) pUrvamaNDalaviSkambhAt paramaNDalavistRtau / dvAsaptati yojanAni vRddhiH prAk pratyapAdi yA // 353 // tasyAH pRthak parikSepaH karttavyaH kovidendunaa| dve zate triMzadadhike yojanAnAM bhavedasau // 354 // pUrvapUrvaparikSepe yadyayaM kSipyate tadA / parAparaparikSepA bhAvanIyA yathottaram / / 355 / / iyamindumaNDalAnAM parikSepaprarUpaNA / muhUrttagatimAkhyAmi saMprati pratimaNDalam // 356 // upasaMkrAntayorindvoH sarvAbhyantaramaNDale / paMca paMca sahasrANi yojanAnAM trisaptatiH // 357 // sahasrestrayodazabhiH satatvaiH saptabhiH zataiH / chinnasya yojanasyAMzazatAzca saptasaptatiH // 558 // catuzcatvAriMzadADhyA muhuurttgtiressikaa| jijJAsyate'syAzcet bIjaM zrUyatAM tarhi bhAvanA // 359 / / ihaikaiko'pyamRtAMzurekaikamardhamaNDalam / ekenAhorAtreNaikamuhUrttAdhikyazAlinA // 360 // pUrvamaMDaLanI pahoLAIthI pazcima maMDaLanI paheLAImAM pUrve je 72 jananI vRddhi kahelI che te 72 janane jude paridhi kADho. te 230 ejana thaze. te jyAre pUrva pUrvanA gherAvAmAM umeravAmAM Ave tyAre uttarottara maMDaLanA gherAvA Ave te samajI levA. 353-355 evI rIte caMdranA maMDaLanA paridhinI vAta thaI. have pratyeka maMDaLe emanI muhUrtagati viSe kahe che - 356. sarvAtyantara maMDaLane viSe saMkrAnta thatAM beu caMdramAnI gati eka muhUrve 5073jhapha yojana jeTalI che. 357-359 enuM bIjaka eTale teTalI gati kevI rIte AvI te jANavuM hoya te tenI A pramANe bhAvanA cha: Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / [ sarga 20 zatAbhyAmekaviMzAbhyAM dvAbhyAM chinnasya nizcitam / muhUrttasyaikAdazabhiH sAdhairbhAgaiH prapUrayet // 361 // yugmam // evaM zazI dvitIyo'pi dvitIyamardhamaNDalam / kAlenaitAvataiva drAk bhramaNena prapUrayet // 362 // saMpUrNasya maNDalasya pUrttikAlo yadeSyate / ahorAtradvayaM dvAbhyAM muhUrttAbhyAM yutaM tadA // 363 // ( 456 ) ekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM cUrNitasya ca / trayoviMzatiraMzAnAM muhUrttasya vinirdizet // 364 // yugmam // maNDale pUrttikAle'tra pratyayaH kena cediti / trairAzikena tadapi zrUyatAM yadi kautukam // 365 // bhAnuH laghuvimAnatvAcchIghragAmitayApi ca / SaSTyA muhUtairekaM maNDalaM paripUrayet // 366 // tadvaiparItyA dvASaSTyA sAgrayA tairvidhustu tat / sASTaSaSTiH saptadazazatI tAni yuge tataH // 367 // ekacandrApekSayArdhamaNDalAni bhavanti hi / tAvantyeva ca pUrNAni dvayorindvorapekSayA // 368 // eka caMdramA eka a maDaLane 1 ahArAtra, 1 muhUtta ane 22 muhUrta--ATalA kALa daramyAna purU kare che. vaLI bIjo caMdramA paNa bIjA a maDaLane teTale ja samaye pUrNa kare che, eTale eka saMpUrNa maMDaLane pUrNa karavAnA kALa 2 ahorAtra, r muhUtta che. 360-314 eka ma`DaLa pUrNa karavAmAM ATalA samaya lAge che tenI khAtrI zI ? evI keAI zakA kare teA tenu samAdhAna trirAzinI gaNatrIe thAya che. te jANavAnI icchA hAya te sAMbhA 365. sUrya caMdra karatA kAMika nAnA vimAnavALA tema ja zIghra gativALA hovAthI te pratyeka maDaLa sATha muhUtta mAM ( e ahArAtrimAM ) pUrNa kare che. paNa caMdramA teA tenA karatAM dhImI gativALA hAvAthI bAsaTha muhUttathI kaiMka adhika samayamAM pUrNa kare che. eTalAnA yuga Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] eonI pratyeka maMDaLe muhUrtagati / (457) tatazca sASTaSaSTisaptadazazatamAnArdhamaNDalaiH / yugAnta vibhI rAtriMdivAnAM yadi labhyate // 366 // aSTAdazazatI triMzA tadA nanu kimApyate / dvAbhyAmardhamaNDalAbhyAmiti rAzivayaM likhet // 370 // antyena rAzinA rAzau madhyame guNite sati / jAtaH zatAni SaTtriMzat saSaSTInyeSa bhajyate // 371 // saassttssssttisptdshshtaatmkaayraashinaa|| ahorAtradvayaM labdhaM caturvizaM zataM sthitam // 372 // ahorAtrasya ca triMzanmuhUrttA iti tADitam / triMzatA'bhUt viMzatIyuk saptatriMzacchatAtmakam // 373 // asmin sASTaSaSTisaptadazazatyA hRte dvayam / labdhaM muharttayoH zeSaM zataM caturazItiyuk // 374 // bhAgAprAptA'pavayete aSTabhiH bhAjyabhAjako / trayoviMzatireko'nyazcaikaviMzaM zatadvayam // 375 // eSA muhUrttadvASaSTiH savarNanAya gunnyte|| ekaviMzAbhyAM zatAbhyAM ye coparitanAH lavAH // 376 // 1768 thAya. teTalAM ja vaLI eka caMdramAnI apekSAe ardhamaMDaLa thAya. be caMdramAnI apekSAe vaLI teTalAM ja saMpUrNa maMDaLa thAya. 366-068. tethI yugAnataranA 1768 ardha maMDaLe je 1830 ahorAtra thAya te be ardhamaMDaLe keTalA ahorAtra thAya-ema trirAzimAMDIne hisAba kare. e lakhavAnI rIta : 1768 : 1830 : : 2 A pramANe lakhI 1930 ne ra vaDe guNatAM 3660 Ave ene 1768 vaDe bhAgavA, eTale be aherAtrI AvI ane 124 vadhyA. e 124 ne eka ahorAtranA 30 muhUrta guNatAM 3720 Ave ene 1768 vaDe bhAgatA be muhUrta AvyA. tenA 3536 bAda karatAM 184 vaLyA pachI bhAga na cAlavAthI 184ne 1768 baMne rakamane AThe bhAMgatA re thayA. Ama javAsbhaa 2 aArAtra, 222 bhuta meTale 123333 bhuta mAvyA. 366-375. 58 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 458 ) lokaprakAza / [ sarga 20 trayoviMzatiruktAH prAk te cipyante bhavettataH / trayodaza sahasrANi satatvA saptazatyapi // 377 // yugmam || sarvAntarmaNDalasthasya paridhiryaH puroditaH / ekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM so'pi guNyate // 378 // jAtaH SaT koTayaH SaNNavatiH lakSAH svarUpataH / catustriMzat sahasrANi SaTzatyekonasaptatiH // 379 // sahastraikhayodazabhiH satatvaiH saptabhiH zataiH / eSAM bhAge hRte labdhA muhUrttagatiraindavI // 380 // yojanAnAM sahasrANi paMcopari trisaptatiH / catuzcatvAriMzAnyaMzazatAni saptasaptatiH // 381 // muhUrttagatirityevaM bhAvyendvoH pratimaNDalam / vibhAjyoktabhAjakena prAgvat parirayaM nijam // 382 // muhUrttIyagatau yadvA vardhante pratimaNDalam / triyojanI paMcapaMcazAzca SamavatiH zatAH // 383 // bhAgA ekayojanasya vibhaktasya sahasrakaiH / trayodazamitaiH saptazatA ca paMcaviMzayA // 384 // yugmam // mene savartha sAvavA mATe 221 vaDe bheTale 13725 bhAvaze. 376-377. vaLI sarvAntara maDaLamAM rahelA caMdramAnA pUrve je piriSa kahyo che tene paNa 221 varlDa zuSNeA. eTale te 69634669 Avaze. ane 13725 vaDe bhAgavAthI caMdramAnI muhUttagti 2073 744 yogna bhAvaze. 378-381. 13725 evI rIte beu caMdramAnI pratyeka maMDaLe muhUtta gati, pUrvavat peAtAnA paridhine ukta bhAjathI bhAMgatAM je Ave te samajavI. 382, athavA teA, pratyeka maMDaLe muhUtta gatimAM 3 383-384. 9655 ceAjana vadhe che ema samajavuM. 13725 Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] onI pratyeka maMDaLe muhUrttagati / ( 459 ) atra upapattiH / yojanadvizatI triMzA yA vRddhiH pratimaNDalam / uktA pariraye guNyA sA dvizatyaikaviMzayA // 385 // bhaktA trayodazasahasrAdinA rAzinA ca sA / datte triyojanIM zeSAnaMzAnapi yathoditAn // 386 // yugmam // sarvAntarmaNDale candrau janAnAM dRSTigocarau / sahasraiH saptacatvAriMzatA triSaSTiyuktayA // 387 // dvizatyA ca yojanAnAM ekasya yojanasya ca / SaSTyaMzairekaviMzatyA tatropapattirucyate // 388 // yugmam // antarmaNDalaparidherdazAMze triguNIkRte / indroH prakAzakSetraM syAt tApakSetramivArkayoH // 389 // ardhe prakAzakSetrasya pUrvato'parato'pi ca / indrorapi dRSTipathaprAptiH vivasvatoriva // 390 // tathA ca jambUdvIpaprajJaptisUtram / tayANaM ihagayassa maNusassa sIyAlIsAha joaNasahassehiM dohiyatevaThehiM joNasaehiM egavIsAe sahibhAehiM joaNassa caMde cakhkhuphAsaM havvamAgacchai // enI samajaNu A pramANe:--pratyeka maMDaLe gherAvAmAM je 260 ceAjananI vRddhi kahI che tene 221 vaDe guNI 1372pa vaDe bhAgavA eTale 3pa yAjana AvI raheze. 385-386. sarvAntara eTale sarvethI aMdaranA maMDaLamAM hAya tyAre eU cadramA 4726320 ceAjanathI leAkeAne STigAcara thAya che. 387-388, e kevI rIte te samajAve che:-sarvathI aMdaranA maMDaLanA gherAvAnA dazAMzane traNagaNA karA. eTale je Avaze te sUcanA tApakSetranI peThe beu cadramAnuM prakAzakSetra Avaze. pachI pUrva ane pazcima ema beU tarapha prakAzakSetranuM adha karavAthI, sUryanA daSTimArganI prAptinI jema cadronA STi mArganI prApti Ave che. 389-390. A saMbaMdhamAM jammuddIpaprajJaptisUtramAM kahyuM che keH-- " ahiM rahelA leAkeAne beu caMdramA 47263 ceAjanathI STigeAcara thAya che. " Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (460) lokaprakAza / [sarga 20 ambUdvIpaprajJaptisUtravRttau ca / ___ yattu SaSTIbhAgIkRtayojanasatkaikaviMzatibhAgAdhikatvaM tattu saMpradAya gamyam / anyathA candrAdhikAre sAdhikadvASaSTimuharttapramANamaNDalapUrtikAlasya chedarAzitvena bhaNanAt sUryAdhikArasatkaSaSTimuhUrttapramANamaNDalapUrttikAlasya chedarAzitvena anupapadyamAnatvAt iti dRshyte| tadatra tatvaM bahuzrutagamyam // paMcayojanasahasrAH paMcaviMzatiyukzatam / yojanasya tathaikasya paMcaviMzatisaMyutaiH // 361 // trayodazabhiH sahasraH bhaktasya saptabhiH zataiH / bhAgA navatyaghikAni zatAnyekonasaptatiH // 362 // muhartagatireSendroH sarvaparyantamaNDale / athAtraiva dRSTipathaprAptiH vivicyate'nayoH // 393 // ekatriMzatA yojanasahasraraSTabhiH shtaiH| ekatriMzaH sarvabAhye dRzyate maNDale vidhU // 394 // atra sUryAdhikAroktam tIsAe saSThibhAehiM ityadhikaM mantavyam / iti jambUdvIpaprajJaptau // paNa enI TIkAmAM kahyuM che ke--"1 yajananA 33 jeTaluM je adhikapaNuM kahyuM che te saMpradAyagamya che, nahiM te caMdranA adhikAramAM kaMIka adhika evA 62 muhUrtamAM maMDaLa pUravAnA kALane chedarAzi paNa kahevAthI sUryanA adhikAra paratve kahelA 60 mahatta jeTalA maMDaLaputtikALane chedarAzipaNuM prApta thaI zake nahiM" ema che. mATe ahiM tattva zuM te bahu zrata jANe. ' sarvathI chellA maMDaLamAM, beu caMdramAnI muhUrtagati 5125pha, jana che ane daSTimArgaprapti 31831 pejane che arthAta 31831 janathI lekene daSTigocara thAya che. 391384. A saMbaMdhamAM jambudvIpa prajJapti sUtranI TIkAmAM kahyuM che ke-ahiM sUryanA adhikAramAM helA adhika jANavA. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] eonA maMDaLonU kALamAna / sAdhAraNAsAdhAraNa mNddlo| (461) __ atra sarvAbhyantarasarvabAhyacandramaNDalayoH dRSTipathaprAptitA drshitaa| zeSamaNDaleSu sA candraprajJaptibRhatkSetrasamAsajambUdvIpaprajJaptisUtravRttyAdigrantheSu pUrvaiH kvApi darzitA nopalabhyate / tato'trApi na darziteti jJeyam // pratimaNDalamityevaM muhUrttagatirIritA / maNDalArdhamaNDalayoH kAlamAnamatha bruve // 395 // ___ navazatyA vibhaktasya caMcatpaMcadazADhyayA / vibhAgairmaNDalArdhasya kilaikatriMzatonitam / / 396 // ardhamaNDalamekenAhorAtreNa samApyate / ekaikena zazAMkena yatrakutrApi maNDale // 397 // yugmam // dvicatvAriMzadadhikaiH zanaizcaturbhireva ca / ahorAtrasya bhaktasya lavaikatriMzatAdhikau // 398 // ahorAtrau pUrtikAlaH ekasmin maNDale vidhoH / ravistu pUrayet pUrNAhorAtradvitayena tat // 399 // yugmam // ahiM 8 sarvathI aMdaranA" ane 8 sarvathI bahAranA'-ema be caMdramaMDaLanI ja daSTipathaprAptinuM pramANa batAvyuM, bAkInA-zeSamaMDaLanuM nathI batAvyuM kemake caMdraprajJapti, bRhat kSetrasamAsa, jambudvIpa prajJaptisUtra tathA e graMthanI TIkA AdikamAM pUrvAcAryoe kyAMya paNa dekhADeluM labhya nathI. e pramANe caMdramAnI "pratyeka maMDaLe muhUrtagati " viSe kahyuM. have eonA maMDaLa ane ardhamaMDaLanA kALamAna viSe kahe che- , jeTaluM ochuM ardhamaMDaLa koIpaNa maMDaLamAM rahelo eka caMdramA eka aherAtre saMpUrNa 42 cha. 368-387. koIpaNa eka AkhuM maMDaLa pUrNa karavA caMdramAne 2ahorAtra joIe chIe. [1-(33) sAra pUrNa 421 / 1 aArA na 1 (mAbhu) maMDaLa pUrNa karavA keTalA ahorAtra joIe ema trarAzika rIte gaNutAM e javAba maLaze. koI paNa eka AkhuM maMDaLa sUrya be ahorAtre pUrNa kare che. 398-399 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (462) lokaprakAza / [ sarga 20 maNDalArdhamaNDalayoruktaivaM kAlasaMmitiH / sAdhAraNAsAdhAraNamaNDalAni bravImyatha // 400 / / prathamaM ca tRtIyaM ca SaSThaM saptamamaSTamam / dazamaikAdaze paMcadazamityaSTamaNDalI // 401 // nakSatrairavirahitA sadApi tuhinadyuteH / maNDaleSveSu nakSatrANyapi cAraM caranti yat // 402 // dvitIyaM ca caturthaM ca paMcamaM navamaM tathA / trINi ca dvAdazAdIni kilaiSA saptamaNDalI // 403 // RkSaiH sadA virahitA maNDaleSveSu no bhavet / kadApi cAra RkSANAmUSareSu gavAmiva // 404 // prathamaM tRtIyamekAdazaM paMcadazaM tathA / ravicandroDusAmAnyA maNDalAnAM catuSTayI // 405 // eteSu maNDaleSvinduH nakSatrANi tathA rviH| cAraM caranti sarve'pi rAjamArge janA iva // 406 // 404 // evI rIte caMdranA maMDaLa tathA ardhamaMDaLanA kALanuM pramANa karyuM. have enA sAdhAraNa tathA asAdhAraNa maMDaLa viSe kahe che-400. paddha, jIg, hu, sAtabhu, bhu, zabhu, aJyArabhu bhane harabhu-mAkhai (caMdranA) ATha maMDaLImAM caMdrane kadi paNa nakSatrane viraha hoto nathI kemake e AThamAM nakSatrAno 5 yAra ( Amana) che. 401-402. bIjuM, cothuM, pAMcamuM, navamuM, bAramuM, teramuM ane cAdamuM-A sAta maMDaLamAM caMdramAne nakSatrane viraha ja hoya che kemake tyAM nakSatronI gati nathI, uSara bhUmimAM gAye natInathA tabha. 403-404. - paheluM, trIjuM, agyAramuM ane paMdaramuM-e cAra maMDaLo sUrya, caMdra temaja nakSatrabadhAne sAmAnya che. kemake e cAremAM sUrya, caMdramA tema ja nakSatra paNa gamana kare che, rAjabhaa52 gamanAgamana 42 che abha. 405-406. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] --eonI vRddhihAnino pratibhAsa (5) / (463) SaSThAdIni paMca sUryacArahInAni sarvathA / zeSANi maNDalAnIndoH kiMcit bhAnuH spRzedapi // 407 // saadhaarnnaasaadhaarnnmnnddlaanyevmuucire| sampratIndoH vRddhihAnipratibhAsaH prarUpyate // 408 // avasthitasvabhAvaM hi svarUpeNendumaNDalam / sadApi hAniH vRddhiH vA prekSyate sA na tAtvikI // 409 // kevalaM yA zuklapakSe vRddhirhAnistathA pare / rAhuvimAnAvaraNayogAt sA pratibhAsate / 410 // tathAhi / dhruvarAhuH parvarAhuH evaM rAhuH dvidhA bhavet / dhruvarAhostatra kRSNatamaM vimAnamIritam // 411 // tacca candravimAnasya pratiSThitamadhastale / caturaMgulamaprAptaM cAraM carati sarvadA // 412 // tenApAvRttya cAvRttya caratyadhaH zanaiH shnaiH| vRddhihAnipratibhAsaH posphurItIndumaNDale // 413 // chaThTha, sAtamuM, AThamuM, navamuM ane dazamuM-e pAMca caMdramaMDaLamAM sUryanuM jarA paNa gamanAgamana nathI, zeSa maMDaLamAM sUryanuM kavacit AvAgamana che kharUM. 407. eTaluM caMdranA sAdhAraNAsAdhAraNa maMDaLe viSe vivecana karyuM. have caMdranI vRddhi ane hAninA pratibhAsa viSe kahe che. (5) 408. svarUpe te caMdramAM hamezAM avasthita svabhAvavALo ja che. enI hAnivRddhi dekhAya che te bharI nivRddhi nathI. 406. enI zukala pakSamAM vRddhi ane kRSNa pakSamAM hAni dekhAya che te kevaLa rAhunA vimAnanA AvaraNane yoge dekhAya che. 410. A rAhu viSe ema kahyuM che ke (1) parvarAhu ane (2) nityarAhu-ema rAhu be prakAranA che. nityarAnuM vimAna ekadama zyAma che ane te vimAna caMdramAnA vimAnanI nIce caMdrathI cAra AMgaLa dUra rahIne cAle che, tene AvarIne dhIme dhIme cAlyA kare che. tethI ja caMdramAmAM vRddhihAnine bhAsa thAya che. 411-413. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / (464) [ sarga 20 tathoktam / caMdassa neva hANI navi buDhI vA avaThio cNdo| sukkilabhAvassa puNo dIsai vuDDhI ya hANi ya // 414 // kinhaM rAhuvimANaM niccaM caMdeNa hoi avirahiyam / cauraMgulamappattaM hiTThA caMdassa taM carai // 415 // teNaM vaDhi caMdo parihANI vAvi hoi caMdassa // tatra prakalpya dvASaSTiM bhAgAn zazAMkamaNDale / hriyate paMcadazabhiH labhyate'zacatuSTayam // 416 // etAvadAtriyate tat pratyahaM bharaNIbhuvA / ahobhiH paMcadazabhirevamAtriyate'khilam // 417 // yugmam // dvau bhAgau tiSTataH zeSau sadaivAnAvRtau ca tau| eSA kalA SoDazIti prasiddhimagamat bhuvi // 418 // kalpyante'zAH paMcadaza vimAne rAhave'tha saH / jayatyekaikAMzavRddhyA nItijJo'rimivoDupam // 419 // taccaivam / anyatra paNa e ja bhAvArthanI gAthAo kahelI che, e A vAtanI sAkSI pUre che. 414-415. caMdramAnA maMDaLanA (vimAnanA) bAsaTha bhAga kapIne e bAsaThane paMdare bhAgo. bhAgamAM 4 Avaze. eTale caMdramA sadA nityarAhunA vimAnathI AvarAya che. eTale paMdara divase caMdramAne hUMpha AvarAya. phakta bAkI rahyo te kadi AvarA nathI, sadA khule rahe che ane te bhAga pRthvI para caMdramAnI soLamI kaLA tarIke prasiddha che. 416-418. vaLI rAhunA vimAnanA 15 bhAgo kapIe to te potAnA tevA akeka bhAganI vRddhie karIne te caMdramAne jIte che-roke che-DhAMke che, nItijJa purUSa zatrune jIte ema. 419. tamA zata Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] rAhurnu AvaraNa-zukla ane kRSNapakSa / (465) svIyapaMcadazAMzena kRSNapratipadi dhruvam / muktvAMzau dvAvanAvAryoM zeSaSaSTeH sitatviSaH // 420 // caturbhAgAtmakaM paMcadazaM bhAgaM vidhutudH| AvRNoti dvitIyAyAM nijabhAgadvayena ca // 421 // aSTabhAgAtmako paMcadazAMzI dvau ruNaddhi saH / SaSTiM bhAgAnityamAyAM svaiH paMcadazabhiH lvaiH||422||tribhirvishesskm|| ___ tataH zukla pratipadi caturbhAgAtmakaM lavam / ekaM paMcadazaM vyaktIkarotyapasaran zanaiH // 423 // dvitIyAyAM dvau vibhAgau pUrNimAyAmiti kramAt / dvASaSTyaMzAtmakaH sarvaH sphuTIbhavati candramAH // 424 // indozcaturlavAtmAMzo yAvatkAlena rAhuNA / pidhIyate mucyate ca tAvatkAla mitA tithiH // 425 // indoH pidhIyamAnAH syuH kRSNAH prtipdaadikaaH| tithayo mucyamAnAH syuH zuklAH pratipadAdikAH // 426 // kRSNa pakSanA paDavAne divase, caMdramAnA kapelA 62 bhAgamAMthI na AvarI zakAya evA be bhAga choDIne bAkInA 60 bhAganA , ne eTale ke cAra bhAgane rAhu potAnA , vaDe AcchAdita kare che, ane vadI bIjane divase rAhu pitAnA ja vaDe caMdramAnA ATha bhAgane Avare che. evI rIte amAvAsyAne divase rAhu potAnA sarva bhAgavaDe eTale ke enuM akhila niyamAna 18 mAgAne mAre che. 420-422. pachI zukalapakSanI pratipadAne divase te dhImethI lagAra khasIne caMdranA cAra bhAgane prakaTa kare che, bIjane divase caMdranA ATha bhAgane prakaTa kare che ane evI rIte krame krame 5mAne hivase mAsa bhAga35 mA saMpUrNa mA 48 thAya che. 423-424. caMdramAne e cAra bhAga jeTalo aMza rAhu jeTalo kALa Avarela ke khullo rAkhe che teTalo kALa te eka tithi kahevAya che. rAhu nitya nitya Avarato jAya che evI pratipadAdika tithio kRSNapakSanI kahevAya che, ane rAhu nitya nitya khullI karatA jAya che evI pratipahaadditithiye| zusapakSanI aDavAyacaM. 425-426. 59 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (466) lokprkaash| [sarga 20 tthaahuH| kAleNa jeNa hAyai solasabhAgo tu sA tihI hoi / taha ceva ya vuDhIe evaM tihiNo smuppttii|| 427 / / ekonatriMzatA pUrNaiH muhUrtazca dvissssttijaiH| dvAtriMzatA muhUrtAzerekaiko rajanIpateH // 428 // caturdhA SaSTyaMzarUpo rAhuNA chAdyate lavaH / mucyate ca tadaitAvanmAnAH syuH tithyo'khilaaH|| 429 // yugmam / / evaM ca / dvASaSTibhaktAhorAtrasyaikaSaSTyA lvairmitaa| tithirevaM vakSyate yattayuktamupapadyate // 430 // tithimAne'smiMzca hate triMzatA syaadythoditH| mAsazcAndra evamapi triMzattithimitaH khalu // 431 // / nanu rAhuvimAnena yojanArdhamitena vai| SaTpaMcAzadyojanakaSaSTibhAgamitaM khalu // 432 // kathamAcchAdituM zakyaM garIyaH zazimaNDalam / laghIyasA garIyo hi durAvAramiti sphuTam // 433 // yuM che : eTale samaye caMdramAno soLamo bhAga ocho thAya, ke jeTale samaye e vadhe teTalA kALapramANu eka tithi thAya. A pramANe tithinI utpatti che. 4ra7. rAhu caMdramAne uparokta cAra bhAga jeTale aMza 292 muhUrta paryanta Avarele ke khulle rAkhe che. eTale sarva tithionuM e ja pramANu samajavuM. ane evI rIte eka aherAtranA rU jevaDI tithi kahevAya che te yukta ja che. 428-430. tithinA A pramANane trIze guNavAthI eTale ke A pramANunI trIza tithione se idrabhAsa thAya che. 431.. ahiM koI evI zaMkA upasthita kare ke-"aradhA yojana jevaDuM ja rAhunuM vimAna che te ka yojana pramANa (eTale ke pitAthI lagabhaga bamaNuM hoTuM) evuM caMdramAnuM vimAna kevI rIte AvarI zake ? nhAnI vastuthI mhoTI vastu na AvarI zakAya e vAta prakaTa rIte sabhanaya mevI cha," 432-433. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] ----- zukla ane kRSNa pakSa / (467) evamuttarayantyatra kecit praaktnpnndditaaH| laghIyaso'pyasya kAntijAleratyantamecakaiH // 434 // AcchAdyate mahadapi zazibimbaM prsmRtvraiH|| dAvAnalocchalabhRmastomairiva nabho'GgaNam // 435 // yugmam / / anye tvabhidadhuH dhIrAH yojanArdhaM yaducyate / mAnaM grahavimAnasya tadetatprAyikaM tataH // 436 // yojanAyAmaviSkambhaM tat dvAtriMzAMzameduram / svarbhANumaNDalaM tena vidhurAdriyate sukham // 437 // tathA caahuH| AyAmo vikhkhaMbho joaNamegaM tu tiguNio prihii| aDhAijjadhaNusayA rAhussa vimANavAhallam // 438 // saMgrahaNyAdarza prakSepagAtheyaM dRzyate // __ bhagavatIvRttAvapi etasyAzcAlanAyA evaM pratyavasthAnam / yadidaM grahavimAnamardhayojanapramANamiti tat prAyikam / tatazca rAhoH grahasya uktAdhikapramANamapi vimAnaM saMbhAvyate / anye punarAhuH laghIyaso'pi rAhuvimAnasya mahatA tamisrajAlena tdaatriyte| iti bhagavatIsUtravRttI 12 zatake paMcamoddezake / tatvaM tu kevalino vidanti / AnA khulAsAmAM keTalAka prAcIna vidvAno ema kahe che ke rAhunuM vimAna che ke nhAnuM che te paNa enA atyanta zyAma raMganA vistRta kAntinA samUhathI te moTuM evuM paNa caMdrabimba DhaMkAI jAya che, jema dAvAnaLathI uchaLelA dhumADAnA samUhavaDe AkAzamaMDaLa DhaMkAI jAya che ema. 434-435. keTalAka paMDite vaLI ema kahe che ke grahanA vimAnanuM pramANa ardha yojana karyuM che tyAM prAya: ardha yojana " samajavuM. rAhunuM vimAna to eka jana lAMbuM pahoLuM ane batrIza sArera samAtethI te nA misne sumethI Dhaia 3. 431-437. sthhaNInI pratamAM A (438 mI) prakSepa gAthA dekhAya che. temAM kahyuM che ke "rAhunA vimAnanI Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (464 ) ba%Aza [ 20 kadAcit grahaNa iva vimAnamupalabhyate / vRttAkRti dhruvarAhoH kadAcit na tathA ca kim // 439 // dineSu yeSu tamasAbhibhUtaH syAt bhRzaM zazI / teSUpalabhyate vRttaM vimAnamasya yeSu ca // 440 // zazI vizuddhakAntitvAt tamasA nAbhibhUyate / vRttaM vimAnaM naitasya dineSu teSu dRzyate // // 441 // yugmam / / tathoktam / vadRccheo kaivai divase dhuvarAhuNo vimANasta / disai paraM na disai jaha gahaNe pavvarAhussa // 442 // aJcacchaM na hi tamasAbhibhUya tejaM sasI visujjhnto| teNa na vaTTaccheo gahaNe u tamotamo bahulo // 443 / / iti bhagavatIvRttau // laMbAI pahoLAI eka jananI che, ethI traNa gaNo ene paridhi che ane aDhIso dhanuSya pramANa enI jADAi che " 428. bhagavatIsUtranI TIkAmAM paNa ullekha che ke grahanA vimAnanuM pramANa ardha jana kahyuM che te prAya: samajavuM. ane tethI rAhu grahanA vimAnanuM pramANa adhika paNa saMbhave che. " keTalAka vaLI ema kahe che ke rAhanuM vimAna ladhu che paNa enA andhakArano samUha mahoTe che tethI caMdramaMDaLa DhaMkAI jAya che. e pramANe bhagavatIsUtranI TIkAmAM bAramA pAMcamA uddezAmAM kahyuM che. tatva kevaLIgamya. ahiM koI vaLI eka bIjI zaMkA kare che ke "grahaNa samayanI peThe keIka vakhate dhavarAhunuM vimAna gALa dekhAya che ane keIka vakhate evuM nathI dekhAtuM tenuM zuM kAraNa?" 439 eno khulAso e che ke -"je divasamAM caMdra rAhuthI atyanta parAbhava pAmela hoya te divasomAM e rAhunuM vimAna gALa dekhAya che, paNa jyAre caMdramA tejasvI kAntivALe hoya tyAre rAhu eno parAbhava karI zakato nathI ane tethI enuM vimAna meLa dekhAtuM nathI. " 440-441. bhagavatIsUtranI vRttimAM paNa ziSe AvI ja zaMkA karelI che tene uttara paNa AcAra A ja bhAvArtha na Apela che. 442-443 vALI beu gAthAonA e ja bhAvArtha che. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] - ' grahaNa ' viSe umana / (469) __yadA tu lezyAmAvRNvan parvarAhuH bajatyadhaH / puSpadantamaNDalayoH yathoktakAlamAnataH // 444 // tadA bhavatyuparAgo yathArha candrasUryayoH janaiH grahaNamityasya prasiddhiH paribhAvyate // 445 // yugmam / / jaghanyatastatra SaNNAM mAsAmante zazigrahaH / utkarSato dvicatvAriMzato mAsAmatikrame // 446 // mAsairjaghanyataH SaDbhirjAyate taraNigrahaH / saMvatsarairaSTacatvAriMzatotkarSataH punaH // 447 // __ yadA svarbhANurAgacchan gacchan vA puSpadantayoH / lezyAmAvRNuyAtarhi vadanti manujA bhuvi // 448 // candro ravirvA tamasA gRhIta iAte yadyatha / lezyAmAvRtya pArzvena gacchatyarkazazAMkayoH // 446 // tadA vadanti manujA raviNA zazinAthavA / rAhoH kukSibhinna iti yadA punarvidhutudaH // 450 // arkendulezyAmAvRtyApasarpati tadA bhuvi / vadanti manujA vAntau rAhuNA zazibhAskarau // 451 // caturbhiHkalApakam // have kaMIka "grahaNa" viSe kahe che. jyAre parvarAha sUrya ke caMdramAnI lezyAne (katine) Avarato chate yakta kALe sUrya ke caMdranI nIce jAya che tyAre sUrya caMdrano yathAyogya uparAga (DhaMkAvApaNuM) thAya che-te lokomAM nA nAmathI sAya che. 444-445. caMdragrahaNa jaghanyataH cha mAse ane utkRSTata: beMtALIza mAse thAya che, jyAre sUryaakssy dhanyata: cha bhAse bhane utkRSTata: mAjI2 varSe thAya che. 446-447. sUryacaMdranI nIcethI jatAM AvatAM rAhu jyAre enI vezyAne (tene) AcchAdita kare che tyAre leke kahe che ke ene andhakAre (hue) pakaDI rAkhyA che. vaLI e jyAre enI lesthAne Avarate eonI paDakhethI cAlyA jAya che tyAre loko kahe che ke Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470) lokaprakAza / [sarga 20 yadA tu gacchan vAgacchan rAhuzcandrasya vA rveH| lezyAmAvRtya madhyena gacchatyAhurjanAstadA // 452 // rAhuNA ravirindurvA vibhinna iti cetpunH| sarvAtmanA candrasUryalezyAmAvRtya tiSThati // 453 // vAvadantIha manujAH paramArthAvidastadA / rAhuNA kSudhiteneva grastazcandro'thavA rviH||454|| trimirvizeSakam / / zrRMgATakazca jaTilaH kSatrakaH kharakastathA / durdharaH sagaro matsyaH kRSNasarpazca kacchapaH // 455 // ityasya nava nAmAni vimAnAstvasya paMcadhA / kRSNanIlaraktapItazuklavarNamanoharAH // 456 // yugmam // iti bhagavatImUtrazataka 12 SaSThoddezake // sampUrNasarvAvayavo viziSTAlaMkAramAlyAmbararamyarUpaH / maharddhiko rAjati rAhureSaH lokaprasiddho natu maulimAtraH // 457 // sUryo ke caMdramAe rAhanI kukSine bhedI che. vaLI tyAre rAhu evI ja rIte eonI lezyAne AvarIne khasI jAya che tyAre teo kahe che ke rAhue sUryacaMdrane vamI kADhyA che. vaLI rAhu jyAre jyAre e beunA madhyamAMthI jAya che tyAre kahe che ke rAhue emane bhedyA che. vaLI jayAre rAhu sUryane ke caMdramAne sarvathA prakAre AvarIne rahe che tyAre paNa satyasvarUpathI ajJAna evA loko ema kahe che ke kSudhAtura hoyanI evA rAhue sUrya ke caMdrane asyA cha, arthAt jI gayA che. 448-454. sArAhunai nava nAma cha: (1) zrRMgATa, (2) Tisa, (3) kSatra, (4) 524, (5) dudha2, (6) sA2, (7) matsya, (8)409 / sarpa mana (8)4275. vaNI manA (1) zyAma, (2) nIma, (3) 24ta, (4) pAta bhane (5) ta-sebha pAMye nA manahara vimAne che. 455-456. e pramANe bhagavatIsUtramAM zataka 12, uddeza 6 mAM kahyuM che. uttama vastrAbhUSaNa ane puSpamALAthI saindaryavAna ane mahAna samRddhie yukta evA A rAhune sarva sapUrNa avayava che, paNa lokane viSe e mAtra mastakarUpe ja prasiddha che. tevA nathI. 457. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] candramAsa / uttarAyaNa-dakSiNAyana / (471) kiMca vidhorekaikamayanamahorAtrAstrayodaza / catuzcatvAriMzadahorAtrAMzAH sptssssttijaaH|| 458 // dvAbhyAM candrAyaNAbhyAM syAt bhamAsaH saptaviMzatiH / ahorAtrAH saptaSaSTibhAgAH tatraikaviMzatiH // 459 // atropapattistvevam / sarvoDUnAM candrabhogo vakSyamANaH samuccitaH / muhUttInAM zatAnyaSTakonaviMzAnyatho lvaaH|| 460 // syuH saptaviMzatiH saptaSaSTijAstriMzatA ttH| muhUrtAMke hRte labdhAhorAtrasaptaviMzatiH // 461 // muhartA nava ziSyante bhAgAzca sptviNshtiH| muhUrtAH saptaSaSTighnAH kAryAH kartuM savarNanam // 462 // SaTzatI vyuttarA syAt sA saptaviMzatibhAgayuk / babhUva SaTzatI triMzA bhAgo'syAstriMzatA punaH // 463 // saptaSaSTibhavA bhAgA labhyante ekviNshtiH|| yathokto'yaM bhamAso'syArdhAdhu yAmyottarAyaNe // 464 // candrottarAyaNArambho yugAdisamaye bhavet / prAguttarAyaNaM pazcAdyAmyAyanamiti kramaH // 465 // 13 8 ahorAtranuM eka caMdrAyaNa thAya, ane be caMdrAyaNano eka nakSatramAsa thAya. eTale eka nakSatramAsanA 27 8 ahorAtra thAya. 458-459. enI samajuti A pramANe - sarva nakSatrane caMdra sAthe bhagavaTe ekatra karIe to 819 7 muhUrtana thAya. A rakamane trIze bhAMgIe te 27 che ahorAtra AvI rahe. eno eka caMdramAsa thayo, ane methI samartha mAgarnu yadanu 6kSiNAyana ne uttarAyaNa thayu. 460-464. yuganA Adi samaye caMdranA uttarAyaNane AraMbha thAya che ane tethI paheluM uttarAyaNa ane pachI dakSiNAyana-ema anukrama che- ane tenAthI ja ticakranI gatinA eka mULa Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (472) lokprkaash| [ sarga 20 pravRttiH syAdyato jyotizcakracAraikamUlayoH / sUryayAmyAyanazItAMzU tarAyaNayoH kila // 466 // yugAdAveva yugapattatrArkadakSiNAyanam / puSpasaptaSaSTijAMzatrayoviMzatyatikrame // 467 // yugAdAvabhijidyogaprathamakSaNa eva tu / candrottarAyaNArambhaH tato yuktaM puroditam // 468 // tathoktaM jambUdvIpaprajJaptisUtravRttau / sakalajyotizcAramUlasya sUryadakSiNAyanasya candrottarAyaNasya ca yugapatpravRttiH yugAdAveva / sA'pi candrAyaNasyAbhijidyogaprathamasamaya eva / sUrAyaNasya tu puSpasya trayoviMzatau saptaSaSTibhAgeSu vyatIteSu / tena siddhaM yugasya Aditvamiti // puSpasya saptaSaSTyutyaviMzatyaMzAdhike ttH| muhUrttadazake bhuMkte muhUrtakonaviMzatau // 469 // bhogyAyAM saptacatvAriMzadaMzAyAM samApyate / vidhunodIcyamayanaM yAmyamArabhyate'pi ca // 170 // yugmam // samAna evAM sUryanA dakSiNAyananI ane caMdranA uttarAyaNanI-beunI pravRtti (zarUAta) meM sAthe thAya che. 465-416. . vaLI yuganI AdimAM, eka sAthe ja, puSyanakSatrano 3 aMza vyatikrape sUryanuM dakSiNayana, ane abhijita nakSatranA yugane pahele ja kSaNe caMdranuM uttarAyaNa zarU thAya che. mATe upara yuM te yuzta che. 497-498. jakhyadvIpa prajJaptisUtranI vRttimAM paNa kahyuM che ke sarva jyotizcakranA mULarUpa evA sUryanA dakSiNAyananI ane caMdranA uttarAyaNanI yuganI AdimAM eka sAthe ja pravRtti (zarUAta) thAya che. temAM paNa caMdrAyaNanI pravRtti abhijita nakSatranA yogane pahele ja kSaNe ane sUryAyananI pravRtti puSpanakSatrane 3 aMza vyatikrame thAya che. ema hovAthI yuganuM Aditya siddha thayuM. puSpa nakSatranA 10 phUTa muhUrta bhagavAI rahyA keDe bAkInA 19 7 muhurta bhagya rahe tyAre caMdra uttarAyaNa samApta kare che ane dakSiNAyanane prAraMbha paNa karI de che. 469-470. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] caMdrAyaNo viSe samana / (473) evaM ca srvnksstrbhogaardhaanubhvaatmke| .... sAmarthyAdavasIyete yAmyottarAyaNe vidhoH // 471 // na tvaadyaantymnnddlaabhimukhprsrnnaatmke| . yAmyottarAyaNe syAtAM bhAnoriva vidhorapi // 472 // kiMca lokaprasiddhamakarakarkarAzisthitaH tataH / audicyaM yAmyamayanaM vidhurArabhate kramAt // 473 // yuge yuge catustriMzaM zataM candrAyaNAni vai| triMzAnyaSTAdazazatAnyabhizca yugavAsarAH // 474 // _yugAtItaparvasaMkhyA kAryA pNcdshaahtaa| kSipyante tatra tithayaH parvoparigatAstataH // 475 // rAzerasmAdvivaya'nte'vamarAtrAH tataH param / RkSamAsArdhena bhAge yallabdhaM tadvicAryate // 476 // labdhe same'ke vijJeyamatItaM dakSiNAyanam / viSame'ke punarlabdhe vyatItamuttarAyaNam // 477 // ane evI rIte samarthana karatAM, caMdramAnA dakSiNAyana ane uttarAyaNa sarva nakSatranA aradhA bhegavaTAnA anubhavarUpa jaNAya che. A caMdrAyaNe kaMI bhAnunA ayananI peThe pahelA ane chelA maMDaLa sanmukha ja prasAraNa karavAvALA nathI. 471-472 vaLI caMdramAM prasiddha makara ane karka rAzimAM AvI tyAMthI anukrame uttarAyaNa bhane dakSiNAyananI prA2 42 che. 473. pratyeka yugamAM 134 caMdrAyaNe thAya che eTale pratyeka yuganA divase 134413 4 meTale 1830 thAya che. 474. yuganA prAraMbha pachI amuka divase kayuM caMdrAyaNu che te jANavAnI rIta batAve che - sugAtIta parvonI saMkhyAne paMdara vaDe guNI pachI parvAtIta tithio emAM umeravI. je aMka Ave emAMthI avarAtre eTale kSayatithio bAda karavI. bAda karatAM je aMka Ave ene ardhacaMdramAsa vaDe bhAMga. Ama karatAM bhAgamAM je aMka Ave te je sama aMka hoya te jANavuM je dakSiNAyana vyatIta thayuM, je viSama aMka hoya 60 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 474 ) lokaprakAza | zeSastUritAnaMzAn saptaSaSThyA haret budhaH / labdhAMka pramitA varttamAnAyanadinA gatAH // 478 // tatrApyuddharitA ye'GkAH te vijJeyA vizAradaiH / dinasya saptaSaSThyaMzA darzyate'tra nidarzanam // 476 // yathA yugAderArabhya navamAsavyatikrame / paMcamyAM kenacit pRSTaM kiM candrAyaNamasti bhoH // 480 // kuryAt paMcadazannAni parvANyaSTAdazAtra ca / kSipet gatAn paMcatithIn tyaktvAvamacatuSTayam // 481 // ekasaptatyA sametaM saMjAtaM zatayordvayam / bhAjako'sya bhamAsArdhaM pUrNarUpAtmakaM na tat // 482 // kintu saptaSaSTibhAgaiH kiyadbhiradhikaM tataH / eSa rAziH saptaSaSTyA bhAgasAmyAya guNyate // 483 // aSTAdaza sahasrANi saptapaMcAzatAdhikaM / zataM jAtamitazcoDumAsArddhadivasA api // 484 // [ sarga 20 tA jANuvu' je uttarAyaNu vyatIta thayuM. vaLI je azA vadhe ene saDasaThe bhAgavA eTale bhAgamAM je rakama Ave teTalA cAlatA ayananA divase vyatIta thayA jANavA. vaLI pa jeTalA aMzA vadhe teTalA saDasaThAMza tyArapachInA divasanA vyatIta thayA samajavA. 475-49 e vAta TAntavaDe samajAve che: jemake yuganI AdithI mAMDIne nava mAsa gayA bAda paMcamIne divase kayuM ca`drAyaNa che? e jANavA mATe A pramANe karavuM:-- navamAsa=18 pa; 18 ne 15 vaDe guNA, temAM pAMca tithi umerA ne cAra avamarAtrA bAda kA. eTale (18x15) +5-4=271 bhAvyA. ardhanakSatra mene ardhabhAse meTa ! 134 vaDe lAge. Ama 271113(4 eTale ke 2013_eTale 271x15 eTale ke 1957 nakSatra mAsanA divase AvyA. A bhAgAkAra karatAM bhAgamAM 19 Avaze te 19 vaLI zeSa 772 vadhaze ene 67 vaDe bhAge. bhAgamAM 11 ayana vyatIta thayAM samajavAM. AvyA e 11 divase Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] candrAyaNo viSe samaja / (475) saptaSaSTyA hatAH zeSaiH vedvedlvairyutaaH| jAtAH paMcadazADhyAni zatAni nava taiH punaH // 485 // hRte bhAjyAMke'yanAni lbdhaanyekonviNshtiH| zeSA bhAgasaptazatI dvisaptatyadhikA sthitA // 486 // bhasyA bhAge saptaSaSTyA labdhA rudramitA dinaaH| zeSAH paMcatriMzadaMzAH tiSTanti saptaSaSTijAH // 487 // candrAyaNAnyatItAnItyevamekonaviMzatiH / anantaramatItaM yattaccandrasyottarAyaNam // 488 // vartamAnasya ca yAmyAyanasya vAsarA gtaaH| ekAdaza lavAH paMcatriMzacca saptaSaSTijAH // 489 // atra pUrNA bhaviSyanti samApte paMcame titho / evamanyatrApi bhAvyaM karaNaM gaNakottamaiH // 460 // induH tatparivArazca rUpakAntyAdibhiH bhRzam / sazrIka iti vikhyAtaH sasI prAkRtabhASayA // 491 // mRgazcinhaM vimAne'sya pIThikAyAM pratiSThitam / mRgAMkitavimAnatvAt mRgAMka iti vocyate // 462 // vyatIta thayA samajavA. vaLI zeSa rUche vaLyA te bAramA divasanA vyatIta thayA samajavA. eTale samajavAnuM je - 16 no aMka viSama che eTale, vyatIta thayuM te caMdranuM uttarAyaNa vyatIta thayuM che. vaLI vartamAna (dakSiNa) ayananA 115 divasa vyatIta thayA che ane paMcamI samApta thaye the 53 42. 480-460 A karaNa pramANe jotiSIoe anyatra paNa bhAvI levuM (A rIta pramANe pAsa 44v|). | caMdra ane ene parIvAra rUpa, kAnti AdikamAM atyanta zrIka (zobhAyamAna) che. ane tethI te prAkRta bhASAmAM sasI e nAme prasiddha che. vaLI enA vimAnanI pIThikA para muganuM cinha che eTale mUganA cinhavALA vimAnavAmAM hovAthI e mRgAMka paNa kahevAya che. 481-452. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / ( 476 ) tathA ca paMcamAMge / sekeNaNaM bhaMte evaM vRccai caMde sasI / caMde sasI goyama caMdassa NaM jyotisiMdassa jotisaraNNo miyaMke vimANe kantA devA kamtAo sevIo / have // [ gn 20 iti candrasvarUpanirUpaNam // evaM saMkSepatazcandranirUpaNaM yathA kRtam / tathaiva varNayAmo'tha nakSatrANAM nirUpaNam // 493 // Adau saMkhyA maNDalAnAM 1 teSAM kSetraprarUpaNA 2 / ekaRkSa vimAnAnAM tathAntaraM parasparam 3 // 494 // sumeroH maNDalAbAdhA 4 viSkambhAdi ca maNDale 5 / muhUrttagatiH 6 AvezaH zazAMkamaNDalaiH saha 7 // 495 // digyogo 8 devatAH 6 tArAsaMkhyo 10 DUnAM tathAkRtiH / sUryenduyogAddhAmAnaM 12 kulAdyAkhyAnirUpaNam 13 // 496 // A saMbaMdhamAM pAMcamA 'aga' mAM ullekha che:-(zrI gAtama prazna kare che) huM bhagavan ! caMdramAne ' sasI 'kema kahe che ? (bhagavAna uttara Ape che) huM gAyama ! caMdrane sasI (sazrIka) eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke te (caMdra) jyotizrvakanA indra che, yAtizcakranA rAjA che, enA mugAMkita vimAnamAM maneAhara devA tathA maneAhara devIe rahe che-ityAdi zrI ( ceAlA ) ne laine te sazrIka-sasI kahevAya che. A pramANe caMdramAnA sarva svarUpanu nirUpaNu samApta. ahiM' jema caMdramAnuM TuMkamAM svarUpa samajAvyuM tema have nakSatrA viSe pazu saMkSipta hakIkata kahIe chIe. 493. eka nagarI jema daravAjAe vaDe gamya-pravezI zakAya tevI hAya che tema nakSatrAnI paripATI amuka paMdara dvArAvaDe gamya che--jANI zakAya che. te paMdara dvArA A pramANe che:-- (1) nakSatramaMDaLAnI saMkhyA ( 2 ) nakSatrAnAM kSetra, ( 3 ) eka nakSatranA vimAnAnuM paraspara aMtara, ( 4 ) nakSatra maMDaLanI merU prati akhAdhA, ( 5 ) nakSatramaMDaLanI paheALAi Adika, (6) nakSatranI eka muhU`mAM gati, (7) nakSatramaMDaLAnA caMdramAnA maLiA sAthe Aveza, (8) emanA dizAe sAthe yAga, ( 9 ) Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatro / nakSatronA nAmAdika / (477) amAvAsyApUrNimAnAM nakSatrayogakIrtanama 14 / pratimAsamahorAtrasamApakAni tAni ca 15 // 497 // ebhizca paMcadazabhiH dvAraiH pUrgopuraurikha / gamyoDUparipATIti tAmeva prathamaM bruve // 498 // abhijit zravaNaM caiva dhaniSTA zatatArikA / pUrvA bhadrapadA saivottarAdikAtha revatI // 499 // azvinI bharaNI caiva kRttikA rohiNI tathA / mRgazIrSaM tathA cArdA punarvasU tataH param // 500 // puSyo'zleSA maghA pUrvAphAlgunyuttaraphAlgunI / hastazcitrA tathA svAtiH vizAkhA cAnurAdhikA // 501 // jyeSTA mUlaM tathA pUrvASADhA saivottarApi ca / jinapravacanopajJo nakSatrANAmayaM kramaH // 502 / / ___ azvinyAH kRttikAyAH yat prasiddhaM laukikakramam / ullaMdhyAtra pravacane yadetat kramadarzanam // 503 // amana (madhiSThAya:) vatA, (10) memanA tArAmAnI sayA, (11) memanI maakRti, (12) emanA sUrya ane candramA sAthe saMga kALanuM mAna, (13) emanAM kulAdikanAM nAme, (14) emane amAvAsyA ane pUrNimA sAthe yoga ane (15) pratyeka mAse ahorAtra saMpUrNa karanArA nakSatra. 494-48. e paMdara dvAromAMnuM paheluM dvAra-- jinazAstramAM nakSatronI saMkhyA aThayAvIzanI kahI che te anukrame A pramANe che - (1) mamiti , (2) zravaNa, (3) dhaniSTA, (4) zatatA, (5) pUrva pahA, (6) uttara bhAdrahal, (7) revatI, (8) mazvinI, (8) 12, (10) kRttiA , (11) limI, (12) bhRgazIrSa, (13) mAdrI, (14) punarvasU, (15) puSya, (16) ARSA, (17) bhadhA, (18) pUrvA gunI, (18) utt| zagunI, (20) sta, (21) bhitrA, ( 22 ) svAti, (23) vizA, (24) anurAdhA, (25) nyeSTA, (26) bhUga, (27) pUrvASADhA, mane (28) uttarASADhA. 488-502. lokika krama to-paheluM azvinI, pachI bharaNI, pachI kRttikA, ItyAdi pramANe che-tene Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (478) lokaprakAza / tatra hetuH prathamataH saMyogaH zazinA samam / yugasyAdAvabhijitaH zeSANAM tu tataH kramAt // 504 // kRttikAdikramastu loke saptazilAkacakrAdiSveva sthAneSUpayogI zrUyate // Arabhya nanvabhijito nacatrAnukramo yadi / zeSoDnAmiva kathaM vyavahAryatvamasya na // 505 // atrocyate'sya zazinA yogo yadalpakAlikaH / RkSAntarAnupraviSTatayAsya tadvicakSaNam // 506 // yaduktaM samavAyAMge saptaviMze samavAye / jambuddIve dIve abhIiva jehiM sattAvisArhi Nakhatterhi saMvavahAre vahai // etaddvRttiH yathA / jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdau bhijidvajaiH saptaviMzatyA nakSatraiH vyavahAraH pravarttate abhijinnakSatrasya uttarASADhAcaturthapAdAnupravezanAt / iti // loke tu auttarASADhamantyAMcitasrazca zruteH ghaTIH / vadantyabhijito bhogaM vedhasattAdyavekSaNe // 507 // ullaMdhIne siddhAntamAM je A krama kahyo che enA hetu ema che ke yuganI AdimAM caMdra sAthe pahelA abhijita nakSatranA yoga hoya che ane te pachI ja anukrame zeSa nakSatrAnA yoga thAya che. 503-504. kRttikAdikane krama tA vaLI leAkeAne viSe sapta zilAkacakrAdika sthAnakAmAM ja upayAgI kahevAya che. [ sarga 20 ahiM` kAi ema zaMkA uThAve ke--jyAre tame 'abhijit' thI Ara'bhIne nakSatranA krama kaheA che. tyAre bAkInAM nakSatrAnI jema e abhijit vyavahAra ' mAM kema nathI ? " 505. e zaMkAnuM samAdhAna A pramANe:-- caMdramAnI sAthe enA ( abhijitnuM ) saMcAga svalpakAlika che, pachI cadramA sagha anya nakSatrane viSe praveza karI jAya che. mATe me avyavahArya che. 506. 4 samavAyAMgasUtramAM paNa 27 mA samavAya mAM kahyuM che ke jakhUdvIpamAM abhijita zivAyanA 27 nakSatrA vyavahAramAM varte che. enI TIkA A pramANe che-jaThThIpamAM (dhAtakIkhaMDa AdimAM nahi), abhijit zivAyanAM 27 nakSatrAthI vyavahAra pravarte che. kemake abhijita nakSatranA uttarASADhAnA cAthA pAdamAM samAveza thAya che. " leAkeAmAM te vedha sattA Adika jovAmAM, uttarASADhAnA abhijita sAthe sayeAga chellA pAttanI cAra ghaDI jeTalA ja kahevAya che. pa07. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (476) kSetraloka ] nakSatronA maMDaLo / emanAM kSetra vagere / aSTAveva maNDalAni syurssttaaviNshtrpi| uDUnAM tatra cArastu niyate svasvamaNDale // 508 // iti maNDalasaMkhyA // 1 // sAzItiyojanazate dvIpasyAntaravartini / uktaM muktivadhukAntaiH nakSatramaNDaladvayam // 506 // triMze ca yojanazatatraye lvnnvaaridheH| SaD nakSatramaNDalAni dRSTAni viSTapekSibhiH // 510 // nakSatramaNDalaM cakravAlaviSkambhato bhvet|| gavyUtamekaM pratyekaM gavyUtArdhaM ca meduram // 511 // evaM nakSatrajAtIyamaNDalakSetrasamitiH / dazottarA paMcazatI yojanAnAM nirUpitA // 512 // na tvaikaikasya vRkSasya maNDalakSetrasambhavaH / raverivAyanAbhAvAt sadA cArAt svamaNDale // 513 // iti maNDalakSetram // 2 // aDhAvaze nakSatranAM maMDaLe to phakta ATha ja che. ne e AThamAMthI potapotAnAM niyata maMDaLamAM ja e nakSatranI gati che. pa08. e pramANe " nakSatranA maMDaLonI saMkhyA " nAmanuM paheluM dvAra thayuM. have e nakSatranA bIjAM dvAra " kSetra " viSe kahe che - be nakSatramaMDaLe jambudvIpamAM che ane te 180 janamAM che. bAkI cha nakSatramaMDaLe lavaNasamadra upara che ane te 330 janamAM che. pratyeka nakSatramaMDaLa cakravALane viSka eka gAu ane pahoLAIe aradhe gAu che. pa09-511. eTale badhAM AThe nakSatramaMDaLanuM kSetra 180330 eTale 510 jananuM thayuM. 512. sUryanI peThe " ayana " nA abhAvane laIne, tathA hamezAM potapotAnA niyata maMdaLamAM ja gamana karatA hoIne, dareka nakSatrane maMDaLakSetra saMbhavatuM nathI. pa13. have nakSatranA vimAnenuM paraspara aMtara (trIjuM dvAra ). Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480) lokaprakAza / [sarga 20 yatra yatra yAni yAni vakSyante bhAni mnnddle| syAttadIyavimAnAnAM dve yojane mitho'ntaram // 514 // mitho'ntaramuDUnAM cedidameva bhvettdaa| maNDalakSetramanyat syAt bhUzUnyaM tacca neSyate // 515 // yattu do joaNAI NakhattamaMDalassa NakhattamaNDalassa ya abAhAe aMtare paNNatte ityetat jambUdvIpaprajJaptisUtraM tat aSTAvapi maNDaleSu yatra yatra maNDale yAvanti nakSatrANAM vimAnAni teSAmantarabodhakam / yacca abhijinnakSatravimAnasya zravaNanakSatravimAnasya ca parasparamantaraM dve yojane iti upAdhyAyazrIzAnticandragaNibhiH svakRtavRttau vyAkhyAyi tadabhiprAyaM samyak na vidmaH / yadyapi upAdhyAyazrIdharmasAgaragANAbhiH svakRtavRttau etatsUtravyAkhyAne dve yojane nakSatrasya nakSatrasya ca abAdhayA antaraM prajJaptam ityeva likhitamasti tadapi abhiprAyazUnyameva // catuzcatvAriMzataiva sahasrairaSTabhiH zataiH / vizezca yojanaiH meroH sarvAntaraM bhamaNDalam // 516 // je je maMDaLamAM je je nakSatra kahevAmAM Ave che te nakSatranA vimAnonuM paraspara antara be jana che. 514. nakSatra nakSatra vacce paraspara aMtara paNa keTaleka sthaLe eTaluM ja eTale ke be - jananuM kahyuM che te je teTaluM ja svIkArIe to maMDaLakSetra vinAnI bIjI jagyA zUnya rahe e IcchavA gya nathI. - jambudvIpa prajJapta sUtramAM dareka nakSatramaMDaLanuM abAdhA aMtara be jananuM kahyuM che te AThe maMDaLamAM je je maMDaLanI aMdara jeTalAM nakSatronAM vimAne che teonAM paraspara aMtarane jaNAvanArUM che ( ema samajavuM ). vaLI abhijit nakSatranA vimAna ane zravaNa nakSatranA vimAna vacce paNa upAdhyAya zrI zAMticaMdragaNie pote karelI TIkAmAM be jana jeTaluM aMtara kahyuM che. te paNa ame samajI zakatA nathI. tema ja zrIdharmasAgaragaNie paNa pote racelI vRttimAM nakSatra nakSatra vaccenuM aMtara be jananuM kahyuM che ema lakhyuM che, e lakhANa paNa abhiprAyaphUnya che. have zuM kAra. sarvathI aMdaranuM nakSatramaMDaLa merUthI 44820 pejane raheluM che ane sarvathI bahAranuM nakSatramaMDaLa methI 45330 jAne raheluM che. ( A parathI AThe nakSatramaMDaLanuM Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatra maMDaLonA viSkambhAdika tathA muhUrtagati / (481) sahasraH paMcacatvAriMzatA viMzaistribhiH zataiH / yojanaiH merutaH sarvabAhya nakSatramaNDalam // 517 // iti meroH abAdhA // 4 // viSkambhAyAmaparidhipramukha maanmetyoH| raveH sarvAntarasarvabAhyamaNDalayoriva // 518 // iti maNDalaviSkambhAdi // 5 // sahasrANi paMca zatadvayaM ca paMcaSaSTiyuk / yojanAni yojanasya bhaktasyaikasya nizcitam // 519 // ekaviMzatyA sahasraiH SaSTyADhayaiH navabhiH zataiH / vibhAgAzca samadhikAH pUrvoktayojanopari // 520 // aSTAdaza sahasrANi zatadvayaM triSaSTiyuk / sarvAntarmaNDaloDUnAM muhUrtagatireSikA // 521 / / upapattizcAtra nakSatraM sarvamapyatra pUrayet svasvamaNDalam / muhattairekonaSaSTyA muhUrttasya tathA lavaiH / / 522 // mApa pUrve 510 jananuM kaheluM che (loka 512 ) te barAbara maLI rahe che. ( 45330-44820510 ). 516-517. e pramANe "merU prati abAdhA" nAmanuM cothuM dvAra thayuM. have "maMDaLanA vidhvaMbhAdika" nAmanA pAMcamA dvAranA nirUpaNamAM kahevAnuM ke - sUryanAM sabhyantara ane sarvabAhA-ema be maMDaLanA vidhvaMbha, AyAma ane paridhi Adika pramANe ja A nakSatronAM vidhvaMbha, AyAma, paridhi Adika che. 518. have "muhurtagati" nAmanA chaThThA dvAranuM nirUpaNa kare che- sabhyantara maMDaLamAM rahelA nakSatronI muhUrtagati para6pa pha3 ejana jeTalI che. 519-521 enI samajaNa A pramANe : 61 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (483) lokaprakAza / [sarga 20 sasaptaSaSTitrizatavibhaktasya tribhiH zataiH / saptottaraiH pratyayazca trairAzikAttaducyate // 523 // __ nakSatrArdhamaNDalAnAM saMpUrNayugavartinAm / paMcatriMzatsamadhikaryadyaSTAdazAbhiH zataiH // 524 / / aSTAdazazatI triMzAhorAtrANAmavApyate / dvAbhyAmardhamaNDalAbhyAM kimApyate tadA vada // 525 // __ atrAntyarAzinA rAzau madhyame guNite sati / trisahasrI SaTzatI ca jAtA SaSTayadhikA kila // 526 // paMcatriMzatsamadhikenASTAdazazatAtmanA / Ayena rAzinA bhAge rAtriMdivamavApyate // 527 // aSTAdazazatI zeSA paMcaviMzatiyuk sthitA / muharttAnayanAyaiSA triMzatA guNitAbhavat // 528 // catuHpaMcAzatsahasrAH sArdA saptazatIti ca / eSAM bhAge'STAdazabhiH paMcatriMzadyutaiH zataiH // 529 // labdhA muhartA ekonatriMzat tato'pavarttanam / chedyachedakayoH rAzyoH paMcabhiH tau tataH sthitau // 530 // saptADhyA trizatI bhAjyo bhAjakaH saptaSaSTiyuk / trizatI ye'tra labdhAzcaikonatriMzat muhUrttakAH // 531 // triMzanmuhUrtarUpe'horAtre puurvaagte'nvitaaH|| te muhUrtAH syurekonaSaSTI rAzirasau punaH // 532 // dareka nakSatra pitapotAnuM AkhuM maMDaLa 5937 muhUrtomAM pUre che, jenI nAce pramANe trarAzika hisAbathI khAtrI karavI. pa22-para3. saMpUrNa yugavata 1835 nakSatrAdhamaMDaLethI je 1830 aherAtra thAya te 2 adhamaMDaLethI keTalA ahorAtra thAya ? mATe 1835 : 1830 : : 2 Ama trirAzi lakhavI eTale ke ahorAtra Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] nakSatronI muhUrtagati / (483) guMNyate bhAgasAmyAya saptaSaSTisamanvitaiH / tribhiH zataiH kSipyate'smin saptADhyAMzazatatrayI // 533 // saSaSTinavazatyevaM shsraashcaikviNshtiH| ayaM ca rAziH paridheH bhAjakaH pratimaNDalam // 534 // tisro lakSAH paMcadaza sahasrANi tathopari / navAzItiH parikSepaH sarvAbhyantaramaNDale // // 535 // raashiyojnruupo'yN bhAgAtmakena rAzinA / kathaM vibhAjyo'sadRzasvarUpatvAdasau tataH // 536 // tenaivArhati guNanaM guNito yena bhAjakaH / tataH tribhiH zataiH saptaSaSTyADhyaireSa guNyate // 537 // jAtA ekAdaza koTyaH SaTpaMcAzacca lakSikAH / saptatriMzatsahasrANi SaTzatI ca triSaSTiyuk // 538 // sahasrairekaviMzatyA SaSThyADhyairnavabhiH zataiH / bhAge'sya rAzeH prAguktA muhartagatirApyate // 536 // eTale ke 135 aherAtra. AmAM 13, ahorAtranA muhUrta kADhavA mATe 1825 ne 30 vaDe guNane 1835 vaDe bhAgavAthI 2937 muhUrta Avaze, jemAM eka ahorAtranA 30 muhUrta bheLavatAM 2967 AvI rahyA. 524-542. have pachI 59 ne bhAganA sAmya mATe 367 vaDe guNe ane temAM 307 bheLa eTale 2160 Avaze. A rakama dareka maMDaLa paridhinI bhAjaka rakama samajavI. pa3ra-pa34. A sarvAzyantara nakSatramaMDaLane paridhi 315089 yojana che. upara bhAjaka 5937 nI rakamane 367 vaDe guNela che. mATe A 315089 yojanavALI bhAnya rakamane paNa 367 vaDe guNe. eTale 11537663 Avaze; e bhAjya rakama che. tene 2160 vaDe bhAMgo eTale para6563 ejana Avaze. ane tethI pUrve 119-para1 - kemAM muhUrtagati kahI che te maLI rahI. pa38-539. (e pramANe sarvAbhyatara maMDaLamAM nakSatranI muhurtagati samajavI.) Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA (484) lokaprakAza / [sarga 20 yojanAnAM tripaMcAzacchatI saikonaviMzatiH / sahasrairekaviMzatyA SaSTyADhyaiH navabhiH zataiH // 540 // bhaktasya yojanasyAMzasahasrAH ssoddshopri| sapaMcaSaSTistrizatI gatiH sarvAntyamaNDale // 541 / / tthaahi| lakSatrayaM yojanAnAmaSTAdazasahasrayuk / zatatrayaM paMcadazaM parikSepo'ntyamaNDale // 542 // ayaM tribhiH saptaSaSTisahitaiH tADitaH zataiH / koTya ekAdaza lakSA aSTaSaSTiH kilAdhikAH // 543 // sahasrairekaviMzatyA zataiH SaDbhiH sapaMcabhiH / rAzerasyaikaviMzatyA sahasrairnavabhiH zataiH // 544 // hRte SaSTyadhikaiH bhAge muhUrttagatirApyate / nakSatrANAM kila sarvabAhyamaNDalacAriNAm // 545 // iti muhuurtgtiH||6|| ___ SaTsu zeSamaNDaleSu muhuurttgtisNvide| sukhena tattatparidhijJAnAya kriyate'dhunA // 546 // have sarvathI bahAranA maMDaLamAM nakSatranI , muhUrtagati 5319za: jana cha. 540-541. te A pramANe - sarvathI bahAranA maMDaLane paridhi 318315 yojana che. ene 367 vaDe guNe, 116821605 AvyA. ene 21960 vaDe bhAMge, eTale 531966: AvI raheze. 542-545. e pramANe nakSatronI muhUrtagati viSe kahyuM. [ yA4 2 1 mA 'bhutagati' dvAramA nakSatranA mA mAmAMnA (1) saavyantara ane (2) sarvabAhya ema be ja maMDaLo mAMhenA nakSatronI muhUrtagati AvI.] zeSa cha maMDaLe rahyAM emAM sukhethI (nakSatronI) muhUrtagati jANavA mATe te te maMDa Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] nakSatrono -- candramaMDalAveza ' / emano 'digyog'| (485) bhamaNDalAnAM sarveSAM maNDaleSvamRtayuteH / samavatAraH tatrAdyamAye zazAMkamaNDale // 547 // bhamaNDalaM dvitIyaM ca tRtIye candramaNDale / SaSTe tRtIyaM vijJeyaM lavaNodadhibhAvini // 548 // caturthaM saptame jJeyaM tathA pNcmmssttme|| vijJeyaM dazame SaSTamekAdaze ca saptamam // 549 // aSTamaM ca paMcadaze zeSANi tu sadoDubhiH / sapta candramaNDalAni rahitAni vinirdizet // 550 // eSAM candramaNDalAnAM parikSepAnusArataH / pUrvoktavidhinA bhAnAM muhUrtagatirApyate // 551 // iti candramaNDalAvezaH // 7 // abhijicchravaNazcaiva dhaniSTA zatatArikA / pUrvottarA bhAdrapadA revatI punarazvinI // 552 // bharaNI phAlgunI pUrvA phAlgunyeva tathottarA / svAtizca dvAdazaitAni sarvAbhyantaramaNDale // 553 // LAnA gherAvAnuM jJAna meLavavuM joIe. te meLavavA sArU sarva nakSatramaMDaLane caMdramaMDaLAmAM utAra: paheluM nakSatramaMDaLa pahelA caMdramaMDaLamAM che. bIju nakSatramaMDaLa trIjA caMdramaMDaLamAM che; trIjuM nakSatramaMDaLa lavaNasamudragata chaThThA caMdramaMDaLamAM che; cothuM sAtamAmAM, pAMcamuM AThamAmAM, chaDuM dazamAmAM, sAtamuM agyAramAmAM, ane AThamuM paMdaramAmAM che. zeSa sAta caMdramaMDaLa sarvadA nakSatra vinAnAM ja che. 546-550 Ama samavatAra eTale utAro karyo eTale te te maMDaLamAM nakSatronI muhurtagati uparyukta te te caMdramaMDaLanA gherAvA parathI pUrvokta rIti anusAra (guNAkAra bhAgAkAra 42pAthI ) sAvate. 551. evI rIte " candramaMDalAza " nAmanuM sAtamuM dvAra thayuM. ve * hizyA' nAmanu 218bhu 62 4 cha. ( 4 552 thI 614 sudhA ). nakSatrAnA 8 bhagabhAnA sarvAtyanta2 mamai (1) anilita, (2) zra], Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (486) lokaprakAza / [sarga 20 caranti tanmaNDalArdhaM ythoktkaalmaantH| pUrayanti tadanyArdhaM tathA tAnyaparANyapi // 554 // punarvasUmaghAzceti dvayaM dvitiiymnnddle| tRtIye kRttikAstUrye citrA tathA ca rohiNI // 555 // vizAkhA paMcame SaSTe'nurAdhA saptame punH| jyeSTASTame tvaSTa bhAni sadA caranti tadyathA // 556 // ArdA mRgaziraH puSyo'zleSA mUlaM karo'pi ca / pUrvASADhottarASADhe ityaSTAntimamaNDale // 557 // / pUrvottarASADhayoH tu catustArakayoriha / dve dve staH tArake madhye bahizcASTamamaNDalAt // 558 // aSTAnAM dvAdazAnAM ca bAhyAbhyantaracAriNAm ! sarvebhyo'pi bahiH mUlaM sarvebhyo'pyantare'bhijit // 556 // tthaahuH| aha bharaNi sAi uvari bahi mUlo bhiMtare abhiI // (3) dhaniyA, (4) zata , (5) pUrvA bhAdrapaha, (6) utt2| lApahI, (7) revatI, .(8) azvinI, (6) 1271, (10) pUrvA zagunI, (11) utta2 gunI ane (12) svaatie bAra nakSatro AvelAM che. teo pUvokta samayamAM A maMDaLanA adha bhAgamAM gamana kare che. ane enA dvitIyAne bIjAM teja nAmanA nakSatro pUrNa kare che. 552-554. sarvAbhyantara pachInA bIjA maMDaLamAM hamezAM punarvasU ane maghA, trIjAmAM kRtikA, thAmAM citrA ane hiNa, pAMcamAmAM vizAkhA, chaThThAmAM anurAdhA, sAtamAmAM chA bhane mAmAbhA meTale chAma (1) mA, (2) bhRgazira, (3) puSya, (4) zveSA, (5) bhUja, (6) sta, (7) pUrvASADhA bhane (8) uttarASADhA-ye yA nakSatro gamana 42 cha. 555-557. cAra tArAo jemane che evA pUrvASADhA ane uttarASADhA nakSatranA babe tArA AThamA maMDaLanI aMdara che ane babbe tArA bahAra che. 558. sarvathI bahAranA maMDaLamAM gamana karanArA ATha ane sarvathI abhyantara maMDaLamAM gamana karanArA bAra nakSatramAMthI mULa nakSatra sarvathI bahAra che ane abhijita sarvathI maha2 che. 558. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka nakSatrono 'digyog'| (487) yAni dvAdaza RkSANi sarvAbhyantaramaNDale / tAni candrasyottarasyAM saMyujyante'munA samam // 560 // ebhiH yadoDubhiH sArdhaM yogaH tadA svabhAvataH / zeSeSveva maNDaleSu bhaveccAro himadyuteH // 561 // srvaantrmnnddlsthaanaamessaamuttrvrtitaa| candrAt yuktA tadebhyazca vidhArdakSiNavarttitA / 562 / / __ madhyamIyamaNDaleSu yAnyuktAnyaSTa teSu ca / vinA jyeSTAM tridhA yogaH saptAnAM zazinA samam // 563 // auttarAho dAkSiNAtyo yogaH pramardanAmakaH / Adyo bahizcare candre dvitIyo'ntazcare svataH // 564 // pramardo bhavimAnAni bhintvendoH gacchato bhavet / yogaH pramarda eva syAjjyeSTAyAH zazinA samam // 565 // anyatra kahyuM che ke bharaNuM nIce che, svAti upara che. mULa bahAra che ane ane miti maha2 cha." sarvAvyantara maMDaLane viSe je bAra nakSatro che teono caMdramA sAthe vega caMdranI uttare thAya che. ane e yoga thAya che tyAre caMdramAnuM pharavuM abhAvata: zeSa maMDaLamAM 1 thAya che. 510-561. teo jyAre sabhyantara maMDaLamAM hoya che tyAre e caMdrathI uttara dizAmAM, ane caMdra eethI dakSiNa dizAmAM hoya e yukta che. pa62. | madhanA eTale bIjAthI te sAtamA sudhInA cha maMDaLamAM je ATha nakSatra kahyAM che te AThamAMthI ceSTA paDatuM mUkatAM zeSa sAta rahyAM e ene caMdramA sAthe saMga traNa prakAre thAya che. (1) uttarAbhimukha yoga, (2) dakSiNAbhimukha ga ane (3) maI yoga. 593-564. caMdramA bahizcara hoya tyAre pahele (uttarAbhimukha ) ega thAya che, e jyAre annazcara hoya tyAre bIjo (dakSiNAbhimukha) yoga thAya che ane e jyAre nakSatranA vimAnone bhedIne madhyamAMthI jato hoya tyAre trIjo (pramarda) yoga thAya che. jayeSTAne te caMdra sAthe pramarda ga ja thAya che. pa64-565. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (488) lokprkaash| [sarga 20 uddanyAdyAni SaT bheSu baahymnnddlvrtissu| indordakSiNadiksthAni saMyujyante'munA samam // 566 // pUrvottarASADhyoH tu baahytaaraavypekssyaa| yAmyAyAM zazinA yogaH prajJaptaH prmrssibhiH|| 567 // dvayoIyostArayostu candre madhyena gacchati / / bhavet pramardayogo'pi tato yogo'nayordvidhA // 568 // udIcyAM dizi yogastu saMbhavennAnayorbhayoH / yadAbhyAM paratazcAro kadApIndorna varttate // 566 // vibhinnamaNDalasthAnAM pRthkmnnddlvrtinaa| nakSatrANAM candramasA yathA yogastathocyate // 570 // svasvakAlapramANenASTAviMzatyA kiloDubhiH / nijagatyA vyApyamAnaM kSetraM yAvadvibhAvyate // 571 // tAvanmAnamekamadhamaNDalaM kalpyate dhiyaa| dvitIyoDukadambena dvitIyamardhamaNDalam // 572 // aSTAnavatizatADhyaM lakSaM sampUrNamaNDaleSu syuH| sarve'pyaMzA eSa ca vijJeyo maNDalacchedaH // 573 // sarvathI bahAranA maMDaLanA ATha nakSatramAMthI pahelAM cha nakSatrane caMdra sAthe yuga e caMdranI dakSiNe rahyAM hoya tyAre thAya che; chellA be eTale ke-pUrvASADhA ane uttarASADhAne caMdra sAthe yoga bahAranA tArAnI apekSAe dakSiNa dizAmAM kahe che, paNa babbe tArAnI vaccethI caMdra pasAra thato hoya tyAre pramarda vega paNa thAya che. Ama pUrvottarASADhAne caMdra sAthe yoga be prakAra che. uttara dizAmAM to emano caMdra yuga saMbhavato ja nathI. kemake kaI paNa divase caMdranI, A banethI uttare te gati thatI // nathI. 566-568. have bhinna bhinna maMDaLamAM rahelA nakSatrane pRthak maMDaLava icaMdramA sAthe vega thAya che te viSe kahe che. 570. pitapotAnA kALanA pramANuvaDe adhyAvIze nakSatro pitApitAnI gatithI jeTaluM kSetra Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' nakSatrono ' viyoga ' | kSetraloka ] nannu sa-- - maNDaleSu yeSu yAni carantyuDUni teSviyam | candrAdiyogayogyAnAM bhAMzAnAM kalpanocitA // 574 // sarveSvapi maNDaleSu sarvoDubhAgakalpanA / iyartti kathamaucityamiti cet zrUyatAmiha // 575 // bhAnAM candrAdibhiryogo naivAsti niyate dine / na vA niyatavelAyAM dine'pi niyate na saH // 576 // tena tattanmaNDaleSu yathoditalavAtmasu / tattannakSatra sambandhisImAviSkambha prahitaH // 577 // prAptau satyAM mRgAMkAderyogaH syAduDubhiH saha / vamarjhAvi yoo minnamahattavarjinaH // 178 // evaM bhasImAviSkambhAdiSu prAptaprayojanaH / prAgukto maNDalaccheda idAnImupapadyate // 579 // ( 4=$ ) byAsa kare eTalA kSetrapramANa eka a maDaLa buddhivarDa vicAravuM; ane e ja pramANe bIjA nakSatragaNuthI vyApyamAna kSetrapramANu khIjuM adhamaMDaLa vicAravuM, ( Ama vicAratAM ) ( AThe ) saMpUrNa maMDaLeAmAM sarve maLIne 109800 aMzA thaze-ene maDaLacheda samajavA. 571-573. ( ahiM kAi evI zaMkA kare ke je maDaLAmAM je nakSatrA cAle che teemAM caMdrAdikanA ceAgane lAyaka nakSatrAnA aMzeAnI kalpanA teA ucita che, paraMtu sa saDAmAM sanakSatrAnA azeAnI kalpanA kevI rIte ucita kahevAya ? 574-575. AvI zaMkA karanArane uttara Ape che ke-- nakSatrAnA caMdrAdika sAthe yAga koi nizcita divase thatA nathI, tema koI nizcita divase nizcita veLAe paNa thatA nathI. tethI yathAdita aMzarUpa te te maMDaLezamAM te te nakSatrAnI sImAnA vistAra atAnyeA che tenI prApti thaye caMdrAdikanA nakSatrA sAthe ceAga thAya che. 576-578. e pramANe pRthamaMDaLamAM rahelA sUryanA paNa cAga samajI levA. evI rIte nakSatrAnI sImAnA vistAra AdikamAM jenI jarUra che e pUrvakata ( 109800 a za rUpa ) maMDaLachedanI upapatti-samajaNu have kahIe chIe:-- 579. 62 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (490) lokaprakAza / [ sarga 20 trividhAnIha RkSANi samakSetrANi kAnicit / kiyanti cArdhakSetrANi sArdhakSetrANi kAnicit // 580 // __ kSetramuSNatviSA yAvadahorAtreNa gamyate / tAvatkSetraM yAni bhAni caranti zazinA samam // 581 // samakSetrANi tAni syuH ardhakSetrANi tAni ca / ardhaM yathoktakSetrasya yAnti yAnIndunA saha // 582 // yugmam / / yathoktakSetramadhyardhaM prayAnti yAni cendunaa| syustAni sArdhakSetrANi vakSyante'gre'bhidhAnataH // 583 // tatra paMcadazAdyAni SaTkaM SaTkaM paradvayam / ahorAtraH saptaSaSTibhAgIkRto'tra kalpyate // 584 // tataH samakSetrabhAni pratyeka saptaSaSTidhA / kalpyAnIti paMcadaza saptaSaSTiguNIkRtAH // 585 // jAtaM sahasrapaMcADhyamardhakSetreSu bheSu c| sArdhAstrayastriMzadaMzAH pratyekaM kalpanocitAH // 586 // yugmam / / a Rai nakSatra cha: 32is (1) samakSetrI, (2) madha kSetrI bhane Beis (3) sAkSetrI (hoDhakSetrani) cha. 580. (1) eka ahorAtramAM sUrya jeTalA kSetramAM pahoMcI vaLe teTalA kSetramAM jeTalAM nakSatre caMdra sAthe phare te nakSatro samakSetrI kahevAya. (2) je vaLI uparyukata kSetranA adha bhAgamAM ja caMdra sAthe phare te ardhakSetrI kahevAya. (3) ane je uparyukta kSetrathI dADhA kSetramAM caMdra sAthe phare te sArdhakSetrI kahevAya. pa81-583. pahelA prakAranAM 15 nakSatra che, bIjA prakAranAM 6 che ane trIjA prakAranAM paNa 6 che. 584. have eka ahorAtra 9 ane enA 67 bhAga kapo. pachI dareka samakSetrI nakSatranA paNa saDasaTha saDasaTha ka9pe. eTale 15 samakSetrI nakSatro che enA 67X15 eTale 1005 aMze thayA. vaLI dareka ardhakSetrI nakSatranA evI rIte 33 bhAga kare eTale 6 evAM nakSatrAnA 3386 eTale 201 aMze thayA. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] tatazva nakSatrono 'digyoga ' / nAH sArdhAtrayastriMzajAtaM saikaM zatadvayam / sArdhakSetreSu pratyekaM bhAgAzcAdhazayukzatam // 587 // sArdhakSetrANi SaDiti ta eta SaDguNIkRtAH / satrINi SaTzatAnyekaviMzatizcAbhijillavAH // 588 // aSTAdaza zatAnyevaM triMzAni sarvasaMkhyayA / etAvadaMzapramitaM syAdekamardhamaNDalam // 589 // tAvadevAparamiti dvAbhyAmidaM nihanyate / SaSTyadhikAni SaTtriMzacchatAnItyabhavanniha // 590 // triMzanmuhUrttA ekasminnahorAtre iti sphuTam / saSaSTiSaTUtriMzadaMzazateSu kalpanocitAH // 591 // triMzA vibhAgAH pratyekaM guNyante triMzateti te / jAtaM lakSamekamaSTAnavatyA sahitaM zataiH // 592 // ( 491 ) etasmAt maNDalachedamAnAdeva pratIyate / zazAMkabhAskaroDUnAM gatyAdhikyaM yathottaram // 593 // evI ja rIte dareka sAkSetrI nakSatranA 10nA bhAga kalpavAthI evA 6 nA 100nAx6 eTale ke 603 a MzA thayA. ema 27 nakSatrAnA 1005+201+903 eTale kula 1809 a'zeA thayA. emAM 28 mA nakSatra abhijitu nA 21 aMze umerA. eTale ekadara 1830 azA thayA. ATalA ( 1830 ) aMza pramANa eka amaDaLa thAya. 585-589. bIjI adha maMDaLa paNa evaDu ja hAvAthI enA paNa 1830 aMzA hAya. eTale mehara 3660 aNsh| thayA pa80. have eka ahArAtranA 30 muhUtta che-te trIzenA pratyekanA e 3660 aMze kalpavA ucita che. mATe 3660 ne 30 vatI guNatAM 109800 aMzeA AvyA, je pUrve maMDalahnumaan chu . 581-582. maDalachedanA A mAnathI ja caMdra, sUrya tathA nakSatrAnI gatimAM uttarAttara adhika pAyeM pratIta thAya che par3ha-3. nemADe, Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492) lokaprakAza / [sarga 20 tathAhi / aikaikena muhUrtena zazI gacchati lIlayA / prakrAntamaNDalaparikSepAMzAnAM yadA tadA // 594 // aSTaSaSTyA samadhikairadhikaM saptabhiH shtaiH| sahasramekamarkastu muhUrtenopasarpati // 565 // triMzAnyaSTAdaza zatAnyuDUni saMcaranti ca / paMcatriMzatsamadhikAnyaSTAdazazatAni vai // 566 // vizeSakam / / __ uktendubhAskaroDUnAM gatiH prAk yojanAtmikA / iyaM tvaMzAtmikA cintyaM paunaruktyaM tato'tra na // 597 // vizeSastvanayorgatyoH kazcinnAsti svruuptH| pratyayaH ko'tra yadyevaM tatropAyo nizamyatAm // 598 // svasvamaNDalaparidhimaNDalacchedarAzinA / vibhajyate yallabdhaM tatsudhiyA tADayate kila // 566 // uktendroMDUbhAgAtmamuhUrttagatirAzibhiH / muhartagatireSAM syAt pUrvoktA yojanAtmikA // 600 // yugmam // caMdramA cAle che te eka muhUrtamAM, cAlatA maMDaLanA gherAvAnA aMze mAMhelA 1768 jeTalA aMze cAle che, sUya eka muhUrtamAM 1830 aMze jeTaluM cAle che, ane nakSatro 1835 aMze pramANe cAle che. 194-56. - caMdra, sUrya ane nakSatronI je pahelAM ( muhUrta ) gati kahI che te yojanamAM kahI che, ane A atyAre kahI e aMzamAM kahI che. mATe ahiM punarUkti deSa na gAva. 587. A beu gatimAM svarUpathI kaMI taphAvata nathI enI khAtrI zuM ? ema koI prazna kare tene mATe nIce pramANe uttara che-598. pitapotAnA maMDaLanA paridhine maMDaLachedanA aMkavaDe bhAMge. je Ave tene yathAta caMdra, sUrya ke nakSatranA aMzarUpa muhartagatinA aMkavaDe guNe, eTale pUrvokata yojanamAM bhutagati' mAvaze. 59-100. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatrono digyoga ' / trairAzikena yadivA pratyayo'syA vidhIyatAm / kiM tat trairAzikamiti yadIcchA tannizamyatAm // 601 // syAt maNDalApUrttikAlo vidhoH prAgavat sa varNitaH / paMcaviMzAH zatAH sapta sahasrAzca trayodaza // 602 // asyopapattiH yojanAtmakamuhUrttagatyavasare darzitAsti / tatazca C paMcaviMzasaptazatatrayodazasahasrakaiH / muhUrttAzaiH lakSamaSTAnavatizca zatA yadi // 603 // maNDalAMzA avApyante brUtApyante tadA kati / ekenAntarmuhUrttena rAzitrayamidaM likhet // 604 // yugmam || Ayo rAziH muhUrtAMzarUpo'ntyastu muhUrttakaH / sAvarNyarthamekaviMzadvizatyAntyo nihanyate // 605 / / ekaviMzA dvizatI syAt madhyarAzirathaitayA / hataH koTidvayaM lakSA dvicatvAriMzadeva ca // 606 // paMcazaSTiH sahasrANi zatAnyaSTa bhavantyataH / paMcaviMzasaptazata trayodazasahasrakaiH // 607 // ( 493 ) athavA te trirAzinI rIte khAtrI karA. e A pramANe:--601 caMdrama DaLa sapUrNa karavAnA kALa pUrva kahyA pramANe 13725 muhUrtAza thAya che je pUrve ceAjanAtmaka muhUtta gati samajAvatAM siddha karela che ) 602. te para thI, 13725 muhUrto zAe jo 109800 maMDaLAMzeA Ave te eka antarmuhUTM keTalAM bhAMDaNAMzI Ave mema trayu rAzi sajavI. 603-604. 13725 : 108800 : : 1 A traNa rAzimAM Adya rAzi muhUttAzarUpa che ane chelrI muhUttarUpa che mATe eune savarNa karavA mATe chellI rakamane 221 vaDe guNA, eTale 221 Avaze. 605, Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (494) lokaprakAza / [sarga 20 eSAM bhAge hRte labdhA muhUrtagatiraindavI / bhAgAtmikA yathoktA ca sA raverapi bhaavyte||608|| kalApakam // pUrvokto maNDalacchedarAziH SaSTyA muhUrttakaiH / yadyApyate muhUrtena tadaikena kimApyate // 608 // guNito'ntyenaikakena madhyarAzistathA sthitaH / aSTAdazazatIM triMzAM yacchatyAyena bhAjitaH // 606 // .. bhamaNDalapUrtikAlamAnaM bhavet savarNitam / SaSTIyuktA navazatI sahasrAzcaikaviMzatiH // 610 // upapattirasya yojanAtmakagatyavasare darzitAsti / tatazca etAvadbhirmuhattAzaiH mnnddlcchedsNcyH| prAguktazcellabhyate tanmuhartena kimApyate // 611 // sAvAdAdyAntimayoH guNyate'ntima ekakaH / sasaptaSaSTyA trizatyA tAdRgpaH sa jAyate // 612 // have 221 ne 109800 vaDe guNe te 24265800 Avaze. ene 13725 vaDe bhAgo. eTale pUrvokta 1768 aMzarUpa caMdranI muhUrtagati Avaze. 605-608. sUryanI paNa yathAkata aMzAtmaka muhUrtagati A pramANe nIkaLaze - pUrvokata maMDaLa chedanI rakama je 60 muhu Ave te eka muhu zuM Ave? 608. 10 : 106800 : : 1 AmAM 109800 ne 60 vaDe bhAMgatAM 1830 Avaze. 609. have nakSatronI aMzAtmaka mahattagati kADhavA mATe rIta kahe che : nakSatramaMDaLanA saMpUrNa kALamAnane savarNita karatAM 2190 Ave. (je vAta ja nAtmaka muhUrnAgati vakhate samajAvI che ) 610. have trirAzi A pramANe - 21960 muddattAzAe pUkata 109800 maMDaLa chedanI rakama Ave te eka muddo zu Ava. 611. 21890 : 108800 : : 1 AmAM savarNapaNA mATe antima rakamane 367 vaDe guNo. eTale 367 AvyA. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatronA 'devtaa'| hato'nena madhyarAzizcatasraH koTayo bhavet / / dve lace SaNavatizca sahasrAH SaT zatAni ca // 613 // tasyAyarAzinA bhAge labdhA bhAnAM lavAtmikA / aSTAdazazatI paMcatriMzA muhUrtajA gatiH // 614 // iti digyogaH tatprasaMgAt sImAviSkambhAdi nirUpaNaM ca // 8 // brahmA viSNurvasuzcaiva vrunnaajaabhivRddhyH| pUSAzvazca yamo'gnizca prajApatistataH param // 615 // somo rudro ditizcaiva bRhsptistthaaprH| so paraH pitRnAmA bhago'ryamAbhidho'pi ca // 616 // // sUrastvaSTA tathA vAyurindrAgnI ekanAyakau / mitrendranaiRtA Apo vizvadevAstrayodaza // 617 // abhivRddharahirbudhna ityAkhyAnyatra gIyate / somazcandro raviH sUraH IdRzAkhyA pare surAH // 618 // bRhaspatirapi prasiddho graha eva / / ene 109800 vaDe guNe, ne 21960 vaDe bhAge. eTale 109664367 eTale 1835 Avaze. e nakSatronI aMzAtmaka muhUrta gati AvI. 612-614. e pramANe "diga" nAmanuM AThamuM dvAra samajAvyuM ane sAthe sAthe prasaMgopAtta sImA tathA viSkanma AdikanuM paNa nirUpaNa karyuM. ve navamA dvAra 'devatA' viSa. prakSA, vi, vasu, 1351, 204, manivRddhi, pUSA, madha, yama, ni, prati , soma, 36, hati, mRtaspati, sarpa, pitR, HI, maryabha, sUra, spaSTa, vAyu, me naay:rU5 Indra tathA agni, mitra, Indra, nAta, Apa ane tera vizvadeve-AvA nAmAbhimAnavALA de che. abhivRddhinuM apara nAma ahinjana paNa kahevAya che. temanuM candra ane sUranuM ravi apara nAma che. bRhaspati vaLI prasiddha graha paNa che.. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (496) lokaprakAza / [sarga 20 amI abhijidAdInAmuDUnAmadhipAH smRtaaH| yeSu tuSTeSu nakSatratuSTI ruSTeSu tadruSaH // 616 // kulakam / / devAnAmapyur3anAM syuH yadadhIzAH surAH pare / tatpUrvopArjitatapastAratamyAnubhAvataH // 620 // svAmisevakabhAvaH syAt yatsureSvapi nRSviva / yathA sukRtamaizvaryatejaHzaktisukhAdi ca // 621 // vikhyAtau candrasUryo yau sarvajyotiSkanAyakau / tayorapyaparaH svAmI pareSAM tarhi kA kathA // 622 / / tathA ca paMcamAMge / sakkassa devindassa devaraNo somassa mahAraNNo ime devA ANAuvavAyavayaNanidese ciThati / taM jahA / somakAiyA vA somadevakAiyA vA vijjukumArA vijjukumArIo aggikumArA aggikumArIo vAukumArA vAukumArIo caMdA sUrA gahA NakhkhattA tArArUvA ityAdi // iti devatAH // 9 // teo abhijita Adika nakSatranA svAmI che. teo tuSTa hoya te nakSatra tuSTamAna thAya che ane teo rUra hoya te nakSatro rUSTamAna thAya che. 615-619. - devatulya gaNAtA nakSatrone paNa upara jaNAvyA pramANenA bIjA deva svAmipade chee parvopArjita tapanA tAratamyane lIdhe samajavuM. manuSyanI jema devAmAM paNa svAmisevaka bhAva che ane ezvarya, teja, zakita, tathA sukhAdika sagaNuM puNyane anasAre prApta thAya che. 120-121. prasiddha evA paNa caMdra ane sUrya jeo sarve tiSyanA nAyake che teone paNuM jyAre bIje svAmI che tyAre anya vyakitaonI zI vAta karavI ? 22. pAMcamA aMgamAM kahyuM che ke devonA Indra, denA rAjA, saumpa mahArAjA-Ave che zakrendra-tenI AkSAjJA uThAvavA mATe makAyanA de, samadevakAyanA deva, vivukumAre, vidhutamArImA, animAra, animArIsA, vAyubhAre, vAyubhAzayA, yadrI, sUryo, graha, nakSatro ane tArA ItyAdi deve khaDAne khaDA rahe che. 1 semakAyanA deva, somadevakAyanA de ke ? te samajAtuM nathI. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka nakSatronA 'tArA-vimAno-nI sNkhyaa'| (497) tisraH tisraH paMca zataM dve dve dvAtriMzadeva ca / tisraH tisraH SaT ca paMca tisra ekA ca paMca ca // 623 // tisraH paMca sapta ca dve dve paMcaikaikikA dvayoH / paMca catasraH tisrazca tata ekAdaza smRtAH // 624 // catasrazca catasrazca tArAjyAbhijitkramAt / jJeyAnyuDuvimAnAni tArAzabdAt budhairiha // 625 // na punaH paMcamajyotirbhedagAH kila tArakAH / vijAtIyaH samudAyI vijAtIyoccayAnna hi // 626 // prathIyAMsi vimAnAni nakSatrANAM laghUni ca / tArakANAM tato'pyaikyaM yuktiH sAsahi nAnayoH / / 627 // kiMca koTAkoTirUpA tArAsaMkhyAtiricyate / aSTAviMzatirUpA ca RkSasaMkhyA vilIyate // 628 // se pramANe vatA' nAmanu nabhu dvA2 thayuH have dareka nakSatranA tArAonI saMkhyA kahe che - abhijitathI mAMDIne sarve aThThAvIze nakSatranA "tArAnI saMkhyA anukrame nIce bhu5 cha:--trA, 1], pAya, so, me, 2, matrIza, , , , pAya, pa, me, pAya, , pAya, sAta, me, me, pAya, pe, 4, pAMya, yAra, ay, maNyAra, yAra, sane yA2. 127-624. ahiM "tArA" e zabdano artha "nakSatronAM vimAne" samaja, tiSkanA pAMcama bhedarUpa tArA nahiM; kemake vijAtIyano samuccaya kahyAthI samudAyI vijAtIya lekhAya nahiM. vaLI nakSatronAM vimAne TAM che ane tArAonAM nhAnAM che te vAta paNa te beu eka vata nathI' ema batAve che. vaLI tArAonI saMkhyA keTakeTa che ane nakSatrAta 34ta yAvIza cha. 125-628. 63 Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) HIT | [ 20 tat dvivyAdivimAnezaH syAt devo'bhijitAdikaH / gRhadvayAdhipatiH yathA kazcinmahardhikaH // 629 // evaM ca na kApyupapattiH tArAsaMkhyAprayojanaM ca // ___vAruNyAM dazamI tyAjyA dvitIyA pauSNabhe tathA / zeSoDuSvazubhA svasvatArAsaMkhyAsamA tithiH // 630 // iti tArAsaMkhyA // 10 // gozIrSapudgalAnAM yA dIrghA zreNistadAkRtiH / gozIrSAvalisaMsthAnamabhijit kathitaM tataH // 631 / kAsArAbhaM zravaNabhaM pakSipaMjarasaMsthitA / dhaniSTA zatatArA ca puSpopacArasaMsthitA // 632 / / pUrvottarAbhadrapade ardhArdhavApikopame / etadardhadvayayoge pUrNA vApyAkRtirbhavet // 633 // koI mahA samRddha mANasane be traNa ke vizeSa ghara hoya che tema A abhijita Adika devane paNa be traNa ke vizeSa vimAna hoya che. 629. evI rIte che eTale beune eka TharAvavA kaI rIte yukitamatuM nathI. tArAonI saMkhyAnuM to ahiM prayojana ja nathI. zatatArA nakSatramAM dazamI azubha che, revatImAM dvitIyA azubha che, zeSa nakSatramAM temanA temanA tArAonI saMkhyA hoya te saMkhyAvALI tithi azubha che. e azubha tithio varyA che. e pramANe "tArAcaMkhyA" nAmaka dvAra viSe vivecana saMpUrNa. have nakSatranA AkAra viSe kahe che. ( dvAra 11 muM ). abhijita nakSatra gAyanA zreNibaMdha mastake hAya e AkAre che eTale ke enuM gazIrSAvali jevuM saMsthAna che. 631. zravaNanakSatra taLAvane AkAre che, dhaniSThA pakSinA--pAMjarAne AkAre che ane zatatArA puSpamALAne AkAre che. 632. pUrva bhAdrapadA ane uttara bhAdrapadA beu aradhI aradhI vAvane AkAre che, ane beuno bhego eka AkhI vAva jevo AkAra che. 633. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka nakSatronI " aakRti"| (466) pauSNaM ca nausamAkAraM azvaskandhAbhamazvinam / bharaNI bhagasaMsthAnAM curadhAreva kRttikA // 634 // zakaToddhIsamA brAhmI mArga mRgazirassamam / ArdrA rudhirabindvAbhA punarvasU tulopamau // 635 // vardhamAnakasaMsthAnaH puSyo'zleSAkRtiH punaH / patAkAyA iva maghAH prAkArAkAracAravaH // 636 / / pUrvottare ca phAlgunyAvardhapalyaMkasaMsthite / atrApyetadvayayoge pUrNA palyaMkasaMsthitiH // 637 // hasto hastAkRtizcitrA saMsthAnato bhavedyathA / mukhamaNDanaraipuSpaM svAtiH kIlakasaMsthitA // 638 // vizAkhA pazudAmAbhA rAdhaikAvalisaMsthitA / gajadantAkRtiH jyeSTA mUlaM vRzcikapucchavat // 636 // gajavikramasaMsthAnAH pUrvASADhAH prkiirtitaa:| ASADhAzcottarAH siMhopavezanasamA matAH // 640 // revatI nakSatra vahANa jevuM che, azvinI azva-ghoDAnI khadha jevuM che, bharaNuM bhagAkAre che ane kRttikA astrAnI dhAra jevuM che. 634. rehi gADAnI udhane AkAre che; mRgazira mRga eTale haraNanA zIra-mastaka sarakhuM che, A lohInA bindu jevuM che ane punarvasu tulA eTale trAjavAne AkAre che. 635. puSya nakSatra svastika sarakhuM, aSA patAkA-dhajAnA AkAranuM, ane maghA na 2nu cha. 636. pUrva ane uttarA phAlganI-beu aradhA aradhA palaMgane AkAre che eTale beu aDadhI thaine AkhA palaMgano AkAra thAya che. da37. hasta nakSatra hAthane AkAre, citrA mukhanA maMDanabhUta svarNa puSpane AkAre ane pAti bhAtAne mAre che. 138. vizAkhA pazunA dAmaNa jevuM, rAdhA ekAvalI hAra jevuM, ceSTA hAthInA dAMta re bhane bhUNa vIchAnA pucha yu cha. 136. pUrvASADhA hAthInA pagalA jevuM ane uttarASADhA beThelA siMhanA AkAranuM che. 640. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (500) lokaprakAza / [sarga 20 loke tu ratnamAlAyAm turagamukhasadRzaM yonirUpaM carAbham zakaTasamamathaiNasyottamAMgena tulyam / maNigRhazaracakranAbhizAlopama bham zayanasadRzamanyaJcAtra paryakarUpam // 641 // hastAkAranibhaM ca mauktikanibhaM cAnyat pravAlopamam dhiSNyaM toraNavatsthitaM maNinibhaM satkuNDalAbhaM param / krudhyatkesarivikrameNa sadRzaM zayyAsamAnaM param cAnyadantivilAsavasthitamataH zRMgATakavyakti ca // 642 // trivikramAbhaM ca mRdaMgarUpam vRttaM tato'nyadyamaladvayAbham / paryakarUpaM murajAnukAra mityevamazvAdibhacakrarUpam // 643 // ityAkatiH // 11 // saptaSaSTilavaiH saptaviMzatyAbhyadhikAnyatha / yogo navamuhUrtAni zazinAbhijito mataH // 644 // ratnamALA nAmanA graMtha je lokomAM mAnya che temAM to AzvanIthI mAMDIne aDyAvize nakSatrone AkAra anukrame nIce mujabanI vastuo jevo kahyo che :-azvanuM mukha, yoni, kSu2, gAI, bhRgarnu bharata, maNi, 12, 12, yanI nAli, zAsanu vRkSa, zayyA, 56, sta, bhAti, pravAsa, taNa, maNi, du, pAyabhAna siddn| pAne, zayyA, julatA hAthI, zIgAu~, jaya 5i, bhRha, vartu, khai, 5 ane bhu204. 141-643. e pramANe nakSatranI AkRtti viSe samajavuM. have nakSatrAnA sUrya- sAthe sayAnA bhAna viSe. (vAra 12 ). emAM prathama caMdramA sAthe saMgakALane mAna viSe. abhijita nakSatrano caMdramA sAthe sAdhika 7 muhUrta pramANa mAM rahe che. 64. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatrono 'sUrya-candra sAthai saMyogakALa ' | jyeSTAzleSAbharaNyArdrA svAtizca zatatArikA / muhUrttAni paMcadaza yoga eSAM sudhAMzunA // 645 // uttarAtritayaM brAhmI vizAkhA ca punarvasU / paMcacatvAriMzadeSAM muhUrttAn yoga indunA // 646 / / paMcadazAnAM zeSANAmuDUnAM zazinA saha / yogastriMzanmuhUrttAnItyevamAhuH jinezvarAH // 647 / / prayojanaM tu eSAm | mRte sAdhau paMcadazamuhUrtte naiva putrakaH / ekaH triMzanmuhUrtestu kSepyaH zeSaistu bhairubhau // 648 // etAnyardhasArdhasamakSetrANyAhuH yathAkramam / athaiSAM raviNA yogo yAvatkAlaM taducyate // 646 // muhUrterekaviMzatyADhyAni rAtriMdivAni SaT / ardhakSetrANAmuDUnAM yogo vivasvatA saha // 650 // ( 501 ) jyeSTA, azleSA, bharaNi, ArdrA, svAti tathA zatatArA- cha nakSatrAno caMdramA sAthe 15 muhU pramANu cAga rahe che. 645. uttarA phAlgunI, uttarASADhA, uttarA bhAdrapadA, brAhmI, vizAkhA ane punarvasu e chanA caMdramA sAthe 45 muhUrto sudhI ceAga rahe che. 646. zeSa padara nakSatrAne caMdramA sAthe 30 muhUtta paryanta yAga rahe che. 647. ahiM sayeAgakALa kahevAnuM prayAjana e che ke paMdara muhUtta saMyAgakALa hAya evA nakSatramAM jo koi sAdhu kALa kare teA eka pazu putaLuM karavuM nahi. trIza muhUtta sayAgakALa hAya evA nakSatramAM sAdhu kALa kare tA eka putaLu karavu. khAkInA harakeAi nakSatramAM sAdhu kALa kare to be putaLAM karavAM. 648, A traNa prakAranA nakSatrA anukrame a kSetrI, sA kSetrI, ane samakSetrI samajavAM. 649 have sUrya sAthe saMcAgakALanA mAna viSe kahevAnuM ke-- A traNa prakAra kahyA emAMnA akSetrI nakSatrAnA sUrya sAthe ceAga 6 aheArAtra ane 21 muhUtta hAya che; sA kSetrI natrAnA yAga 20 ahArAtra ane 3 muhUtta hoya Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaprakAza / sArdhakSetrANAM tu bhAnAM yogo vivasvatA saha / tribhirmuhatairyuktAni rAtriMdivAni viMzatiH // 651 // samakSetrANAmuDUnAM ahorAtrAMstrayodaza / muhUrttezca dvAdazabhiradhikAn ravisaMgatiH // 652 // rAtriMdivAni catvAri paNmuhUrttAdhikAni ca / nakSatramabhijit cAraM caratyuSNarucA saha / / 653 / / ( 502 ) atrAyamAmnAyaH / saptaSaSTayudbhavAnaMzAnahorAtrasya yAvataH / yannakSatraM caratyatra rajanIpatinA saha // 654 // tannakSatraM tAvato'horAtrasya paMcamAn lavAn / bhAnunA caratItyatra dRSTAnto'pyucyate yathA // 655 // saptaSaSTilavAnekaviMzatiM zazinA saha / caratyabhijit arkeNa tAvataH paMcamAn lavAn // 656 // ahorAtrasya iti zeSaH || athaikaviMzatiH paMcabhaktA dinacatuSTayam / dadyAdekoMzakaH zeSastriMzatA sa nihanyate // 657 // jAtA triMzat athaitasyAH paMcabhiH bhajane sati / muhUrttAH karaM prAptA evaM sarvatra bhAvanA // 658 // [ sarga 20 che; jyAre samakSetrI nakSatrAnA yAga 13 ahArAtra ane 12 muhUtta hAya che. vaLI abhijit nakSetranA yeAga 4 aheArAtra ne 6 muhUtta hoya che. 649-653. ahiM samajaNu A pramANe che:~ eka nakSatrane eka ahArAtranA jeTalA saDasaThamA bhAga sudhI caMdramA sAthe yAga hAya tenA pAMcamA bhAganA aheArAtra sudhI sUrya sAthe ceAga hAya. 654-655. dRSTAnta tarI:-- abhijit nakSatranA caMdramA sAthe ceAga ? ahArAtra che tyAre te parathI tenA sUrya sAthai yoga se ahorAtra thAya. ( ahorAtra mahorAtra, 6 bhuhUrta. ) hayapa-haya8. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatronA 'kula aadi| (503) tthaahuH| jaM rikhkhaM jAvaie vaccai caMdegNa bhaagstthiiN| sa paNabhAge rAiMdiyassa sureNa tAvaie // 656 // __ saptaSaSTiH tadardhaM ca catustriMzaM tathA zatam / samArdhasArdhakSetreSu saptaSaSTilavAH kramAt / / 660 // iti sUryenduyogAddhAmAnam // 12 / RkSeSu yeSu mAsAnAM prAyaH parisamAptayaH / tAni mAsasamAkhyAni syuH RkSANi kulAkhyayA // 661 // prAyograhaNatazcAtra kadApyupakuloDubhiH / samAptiH jAyate mAsAM bhaiH kulopakulairapi // 662 // kuloDubhyo'dhastanAni bhavantyupakulAnyatha / syuH kulopakulAkhyAni tebhyo'pyadhastanAni ca // 663 // evI rIte sarvatra bhAvanA karI levI. anyatra paNa kahyuM che ke " eka nakSatrano eka ahArAtranA jeTalA saDasaDIA bhAga sudhI caMdranI sAthe saMga hoya tenA pAMcamA bhAganA ahorAtra sudhI sUrya sAthe saMyoga khAya. " 658. samakSetrI nakSatronI bAbatamAM 67, adha kSetra nakSatronI bAbatamAM yuvA ane sAIkSetra nakSatronI bAbatamAM 134 saDasaThIA bhAga samajavA. 660. e pramANe sUrya-caMdra sAthe nakSatranA saMyegakALanuM mAna kahyuM. have nakSatronA kulAdika viSe ( dvAra 13 muM ). prAyaH je nakSatramAM mAsa pUrA thAya che te nakSatra phaLe karIne te mAsanA nAmanA hAya che. ahi ! prAya: zabdathI ema samajavAnuM che ke kuLanakSatrAthI ja nahi paNa hAyit 5gn bhane sAdA nakSatrAthI 55 bhAsa pUrNa thAya che. 161-912. kuLa nakSatrothI nIcenAM upakuLa nakSatra hoya che ane ethI paNa nIcenA kopr nakSatra che. 193. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 504) lokprkaash| [sarga 20 tAni caivamAhuH / kulabhAnyazvinI puSyo maghA mUlottarAtrayam / dvidaivataM mRgazcitrAkRttikAvAsavAni ca // 664 // upakulyAni bharaNI brAhma pUrvAtrayaM krH| aindramAdityamazleSA vAyavyaM pauSNavaiSNave // 665 / / kulopakulabhAnyAbhijinmaitrANi vAruNam / iti // kulAdiprayojanaM tvidam / pUrveSu jAtA dAtAraH saMgrAme sthAthinAM jayaH / anyeSu vanyasevArI yAyinAmasadAjayaH / / 666 // iti kulAdyAkhyAnirUpaNam // 13 // dhaniSTAthottarAbhadrapadAzvinI ca kRttikaaH| mArgaH puSyazcaiva maghA uttarAphAlgunIti ca // 667 // citrA vizAkhA mUlaM cottarASADhA yathAkramam / zrAvaNAdimAsarAkAH prAyaH samApayanti yat / / 668 / / mazvinI, puSya, bhadhA, bhU, ay Gtt|', vimA, bhRgazISa, citrA, vRtti ana ghaniSTA-mamAra dugnksstr| che. bhaNI, zahilA, ra 'pU', sta, jyeSTA, punarvasU, azleSA, svAti, revatI tathA zravaNuM--A bA2 upakuLa nakSatra che. ane Adra, malita, anurAdhA tathA shttaa|-240 yA2 531 nakSatrI che. 164-665. kuLAdikanuM prayojana A pramANe - kuLanakSatramAM janmelA dAtAra thAya che ane ene saMgrAmane viSe jaya thAya che. bAkInA nakSatramAM janmelA parAdhInatAthI pIDAtA-du:khI hoya che ane emano saMcAmamAM jaya anizcita che-ee sadA vijayI thatA nathI. 666. e pramANe nakSatronA kuLAdikanuM nirUpaNa karyuM. have ( nakSatrAne) amAvAsyA ane pUNi bhAna yoga viSe 4De cha:-(2 14 ). dhaniSTA, utt2| mArapI, madhinI, kRtti, bhRgazIrSa, puSya, maghA, utt| zagunI, citrA, vizAkhA, mULa ane uttarASADhA-e nakSatra anukrame prAya: zrAvaNAdika mAsenA pUrNimAmAne pUrNa 42 che. 197-98. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatrono ' amAvAsyA ane pUrNimA sAthe yog'| (505) tata eva pUrNimAnAM dvAdazAnAmapi kramAt / eSAmuDUnAM nAmnA syuH nAmadheyAni tadyathA // 666 // ___ zrAviSTI ca prauSTapadI tathaivAzvayujIlyapi / kArtikI mArgazIrSI ca pauSI mAghI ca phAlgunI // 670 // caitrI ca vaizAkhI jyeSTI maulItyAkhyA tathA parA / ASADhItyanvitA etAH sadArUDhAzca karhicit // 671 // yugmam // zraviSTA syAddhaniSTeti tyenduyuktyaanvitaa| zrAviSTI paurNamAsI syAt evamanyA api sphuTam // 672 // yadA copakulAkhyAni samApayanti puurnnimaaH| pAzcAtyAni tadaitebhyaH zravaNAdInyanukramAt // 673 // rAkAstvimAH samApyante kulopakulabhaiH ydaa| tadopakulapAzcAtyaiH abhijitpramukhairiha // 674 // yadyapyabhijitA kvApi rAkApUrtiH na dRzyate / zrutiyogAttathApyetat rAkApUrakamucyate // 675 // ane tethI ja te nakSatronAM nAmathI anukrame bAre pUrNimAonAM nAma paDayAM cha. 666. bho zrApI, mArapaTTI, mAcinI, atizrI, mAzI , poSI, mAghI, zunI, caitrI, vaizAkhI, chI athavA mailI ane ASADhI. A bAra nAma anvayayukta che ane jyAMya jyAMya to sh|30 cha. 170-67. dhaniSTA eTale zravi-enI pUrNimA zrAviSTI ke zrAvaNuM kahevAya che. evI rIte mI pUNimA 55] samAvI. 172. vaLI jyAre upakuLa nakSatra pUrNimAone samApta kare che tyAre teothI ( upakuLa nakSatrothI) pUrvanAM zravaNAdika nakSatro anukrame amAvAsyAne samApta kare che. 673. A pUrNimAone vaLI jyAre kuLo kuLa nakSatre samApta kare che tyAre upakuLethI pAchalAM abhijit Adika nakSetre amAvAsyAne samApta kare che. 674. jo ke abhijitu nakSatra pUrNimA samApta karatuM kyAMya dIThuM nathI, to paNa phakata zratiyogathI eTale ke sAMbhaLavA mAtrathI ene pUrNimAnuM pUraka kahyuM che. 675, 64 Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (506) lokaprakAza / [ sarga 20 yasmin RkSe pUrNimA syAttataH paMcadaze'thavA / caturdaze'mAvAsyA syAt gaNane prAtilomyataH / / 676 // tdythaa| mAghe rAkA maghopetA'mAvAsyA ca svaasvaa| savAsavAyAM rAkAyAM zrAvaNe sA maghAnvitA // 677 / / evamanyatrApi bhAvyam // iti amAvAsyApUrNimAyogakIrtanam // 14 // yadA yadA yairnakSatrairastaM yAtaiH samApyate / ahorAtraH tAni vakSye nAmagrAhaM yathAkramam // 677 / / tadA samApyate RkSaH rAtrirapyebhireva yata / ucyate rAtrinakSatrANyapyamanyeva tadbudhaiH // 678 // samApayati tatrAdyAnahorAtrAMzcaturdaza / nabhomAsyuttarASADhA saptaitAn abhijit tadA // 676 // je nakSatramAM pUrNimA thAya tethI pratiloma gaNatAM paMdarame athavA cAdame nakSatra samApArayA thAya. 676. bha, mAha mAsamAM pUrNimAne maghAno roga hoya ane amAvAsyAne vAsavano yoga hoya tyAre zrAvaNa mAsamAM pUrNimAne vAsanane vega hoya ane amAvAsyAne maghAne yo| DAya. 177. e pramANe anyatra paNa jANavuM. e pramANe amAvAsyA ane pUrNimAnA yoga viSe kahyuM. have eka varSanA pratyeka mahinAmAM, kayA kayA nakSatro keTalA keTalA ahorAtra paryata hoya che te anukrame nAmavAra kahIe chIe. 677. ( dvAra 15 muM) A nakSatra amuka aherAtranI samApti paryanta hoya che. eo vaDe rAtri samApta thAya che tethI teone rAtrinAM nakSatro paNa kahe che. 678. zrAvaNa mAsamAM pahelA cAda ahorAtra saMpUrNa thatAM sudhI uttarASADhA hoya che, pachInA sAta ahorAtra saMpUrNa thatAM sudhI abhijitu nakSatra hoya che, pachInA ATha Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] nakSatronA 'ahoraatr'| (507) tataH zravaNamapyaSTAvekonatriMzadityabhUt / dhaniSTA zrAvaNasyAntyamahorAtraM tato nayet // 680 // nayet dhaniSTAhorAtrAn bhAdrasyAdyAMzcaturdaza / tataH zatabhiSak sapta pUrvA bhadrapadASTa ca // 681 // sottarAntyamahorAtraM saiveSasya caturdaza / / tataH pauSNaM paMcadaza caramaM caikamazvinI // 682 // azvinyeva kArtikasya nayatyAdyAMzcaturdaza / ahorAtrAn paMcadaza bharaNyekaM ca kRttikAH // 683 // samApayanti tA eva sahasyAdyAMzcaturdaza / brAhmI paMcadazAntyaM ca mRgazIrSa samApayet // 684 / / pauSasyApi tadevAdyAnahorAtrAn samApayet / caturdaza tathAHSTau tataH sapta punarvasU // 685 // puSyo'syAntyamahorAtraM mAghe'pyAdyAMzcatudeza / samApayet paMcadazAzleSA tathAntimaM maghAH // 686 // ahorAtra saMpUrNa thatAM sudhI zravaNa hoya che. chelle trIzame ahorAtra dhaniSTa pUrNa 42 cha. 178-980. bhAdrapada mAsamAM pahelA cAda ahorAtra saMpUrNa thatAM sudhI dhAnA hoya, pachInA sAta saMpUrNa thatAM sudhI zatatArA hAya, pachInA ATha sudhI pUrvAbhAdrapadA hAya. chelalA ahorAtrane uttarA bhAdrapadA saMpUrNa kare. 681. A mAsamAM pahelA coda ahorAtra purAM thatAM sudhI uttarA bhAdrapadA hoya, pachInA paMdara pUrNa thatAM sudhI piSNa-revatI hoya, chelle trIzamo ahorAtra azvinI pUrNa kare. 682. kArtika mAsamAM pahelA cAda ahorAtra azvinA hoya, pachInA paMdara ahorAtra bharaNa hoya, ane chelle eka ahorAtra kRttikA AvIne pUrNa kare. 683. mAgazara mAsamAM pahelA saida ahorAtra saMpUrNa thatAM sudhI kRttikA hoya, pachInA paMdara pUrNa thatAM sudhI brAhmI hAtha ane chelo eka arAtra mRgazIra pUrNa kare. 684. pisa mAsanA pahelA cida ahorAtra mRgazIrSa pUrNa kare, pachInA ATha Adra pUrNa 42, 5chiin| sAta punarvasu pUrNa 43. che trIzI mArA puSya yU 42. 185-686. mAgha mAsanA pahelA coda ahorAtra puSya pUrA kare, pachInA paMdara aleSA pUrNa 42 mana ch| bhaghA pUrNa 42.686. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (508) lokaprakAza / [sarga 20 pUrayanti phAlgunasya maghAH AdyAMzcaturdaza / tataH paMcadaza pUrvAphAlgunI sottarAntimam // 687 // uttarAphAlgunI caitre nytyaadyaaNshcturdsh|| tato hastaH paMcadaza citrAhorAtramantimam // 688 // ahorAtrAMstataH citrA nayeJcaturdazAdimAn / vaizAkhasya paMcadaza svAtirantyaM vizAkhikA // 686 // samApayatyatha jyeSTe vizAkhAdyAMzcaturdaza / saptAnurAdhA jyeSTASTau mUlaH paryantavartinam // 690 // mUlaH samApayatyAdyAnASADhasya caturdaza / pUrvASADhA paMcadazottarASADhAntyavartinam // 691 // saMgrahazcAtra / sattaha abhisavaNe taha sayabhisae ya puvvabhaddavae / addA puNNavvasUe rAhA jeThA ya aNukamaso // 692 // phAgaNanA pahelA cAda ahorAtra maghA nakSatra hoya, pachInA paMdara pUrvA phAgunI nakSatra hoya ane chelle divase uttarA phAlazunI hAya. 687. citramAsamAM pahelA coda ahorAtra uttarA phAlganI, pachInA paMdara ahorAtra hasta nakSatra ane chelle eka ahorAtra citrA nakSatra hoya. 688. vaizAkhanA pahelA coda ahorAtra citrA hoya, pachInA paMdara ahorAtra svAti nakSatra hoya ane chelle ahorAtra vizAkhA heya. 689. jayeSTa mAsamAM pahelA cauda ahorAtra pUrNa thatA paryanta vizAkhA nakSatra hoya, pachInA sAta ahorAtra anurAdhA pUrNa kare, pachInA ATha jayeSTA pUrNa kare. chelalA ahorAtre bhUla nakSatra DAya. 980. ASADhanA pahelA cAda ahorAtra mULa nakSatra hoya, pachInA paMdara ahorAtra paryanta pUrvASADhA hoya, ane chelle eka ahorAtra pUrNa thatAM sudhI uttarASADhA hoya. 61. uparanA badhAno saMgraha A pramANe - (1) milit mane zravaNa, (2) shttaa| mane pUrvAbhAdrapa!, (3) mA mana punarvasu, tathA (4) rAdhA ane chA-Ama cAra nakSatrayugalemAMnA pahelAM pahelAM cAra sAta Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] nakSatronA 'ahoraatr'| (509) pannarasadiNe sesA rattivirAmaM kuNaMti sAkhkhattA / uttarasADhA AsADhacarimadivasA gaNijjhati // 693 // prayojanaM tveSAm / yathA nabhazcaturbhAgamArUDhe'rke prtiiyte| prathamA pauruSI madhyamahnazca vyomamadhyage // 664 // caturbhAgAvazeSaM ca nabhaH prApte'ntyapauruSI / jJAyante rajanIyAmAH apyebhiruDubhistathA // 665 // tathAhuH uttarAdhyayane / jagaNei jayA ratiM khattaM taM miNaha cuppbhaage| saMpatte viramejjA sajjhAo posakAlami // 666 // tammeva ya Nakhkhatte gayaNa cauppabhAgasAvasesami / virattiyaMpi kAlaM paDilahittA muNI kuNai // 667 // granthAntare ca / ahorAtra saMpurNa kare che ane bIjAM bIjA cAra ATha ahorAtra pUrNa kare che. zeSa nakSatra paMdara ahorAtra pUrNa kare che. uttarASADhA ASADha mAsane aMtima divasa gaNAya cha. 982-653. A nakSatranuM prayojana zuM te kahe che - jema, AkAzanA cAra bhAga pADyA hoya te cAramAMthI pahelo bhAga sUrya pUrNa kare tyAre pahelI pirUSI" thAya, bIjo bhAga pUrNa kare (arthAt AkAzanA madhyamAM Ave ) tyAre madhyAhna thayo kahevAya ane chello cotho bhAga pUrNa kare tyAre chellI parUSI " nI pratIti thAya che tema A nakSatravaDe rAtrInA praharo jANavAmAM Ave che. 694-65. A bAbatamAM uttarAyanasUtramAM ullekha che ke rAtrInA cAra bhAga da9pI, cAramAMthI pahelA bhAgamAM nakSatra hoya tyAre pradoSa samajavo ane temAM munie svAdhyAyadhyAnathI viramavuM. eja nakSatra jyAre pachI AkAzanA chellA (thA) bhAgamAM Ave tyAre muni "paDilehaNa karIne vairAtrika kALa saMbaMdhI liyA 42.666-687. granthAntare-koI bIjA granthamAM vaLI ema kahyuM che ke Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) rokAza | [ sarSa 20 daha teraha solahame visamei sUriyAo nnkhkhttaa| majjhayagayaM miNeyaM syaNIM jA bhANaparimANam // 698 // zItakAle ca dinAdhikamAnAyAM rAtrau sUryabhAt ekAdazacaturdaza saptadazaikaviMzatitamaiH nakSatraiH nabhomadhyaM prAptaiH yathAkramaM prathamAdipraha rAntaH syAt iti sNprdaayH|| to zA ravirikhkhAo gaNiyaM sirarikhaM jAva sattaparihINam / sesaM duguNaM kiccA tIyA rAI phuDA havai // 699 // ityAdi bahudhA // ityahorAtrasamApakanakSatrakIrtanam // 15 // samAptaM cedaM nakSatraprakaraNam // sUryanakSatrathI 10 muM, 13 muM, 16 muM ane ra0 muM nakSatra anukrame jyAre AkAzanA madhyamAM Ave tyAre rAtrIne anukrame pahele, bIje, trIje ke cothe prahara vItyo che ema samajavuM. 68. vaLI ziyALAmAM divasa karatAM rAtrI maheTI hovAthI, sUrya-nakSatrathI 11 muM, 14 muM, 17 muM ane 21 muM nakSatra jyAre AkAzanA madhyamAM Ave tyAre rAtrIne anukrame pahele, bIje, trIje ke ceAthe prahara pUre thaye che ema samajavuM. vaLI lokokita te Ama che - sUrya nakSatrathI cheka zira nakSatra sudhI nakSatra jeTalAM thAya emAMthI sAta bAda kare. vadhe ene bamaNu kare. Ama je rakama Ave eTalA rAtrInA paheAra purA thayA samajavA. 69. bIjI paNa evI aneka rIto che. e pramANe ahorAtrane pUrNa karanArA nakSatranI vAta saMpUrNa. ahiM nakSatraprakaraNa paNa samApta thayuM. have graho viSe kaMIka Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka ] graho viSe ika | ( 511 ) vikAlako 'GgArakazca lohitAMkaH zanaizvaraH / AdhunikaH prAdhunikaH karaNaH karaNaka eva ca // 700 // navamaH kaNakaNakaH tathA kaNavitAnakaH / kaNasantAnakazcaiva somaH sahita eva ca // 701 // azvasenaH tathA kAryopagaH karburako'pi ca / tathAjakarako dundubhakaH zaMkhAbhidhaH paraH // 702 // zaMkhanAbhastathA zaMkhavarNAbhaH kaMsa eva ca / kaMsanAbhastathA kaMsavarNAbhaH nali eva ca // 703 // nIlAbhAso rUpya ca rUpyAvabhAsabhasmakau / bhasmarAzitilatilapuSpavarNadakAbhidhAH // 704 // dakavarNaH tathA kAyo'vaMdhya indrAgnireva ca / dhUmaketuH hariH piMgalako buddhastathaiva ca // 705 // zukro bRhaspatI rAhvagastimANavakAstathA / kAmasparzazca dhurakaH pramukho vikaTo'pi // 706 // visandhikalpaH prakalpaH syurjaTAlAruNAgnayaH / SaTpaMcAzattamaH kAlo mahAkAlastataH paraH // 707 // svastikaH sauvastikazca vardhamAnaH pralambakaH / nityAloko nityodyotaH svayaMprabho'vabhAsakaH // 708 // vidvAsa, bhaMgAra4, boDitAM zanaizvara, AdhuniGa, Adhunika, aNu, uNu4, aNu4yu, 4NuvitAnaU, aNusaMtAnaU, sobha, sahita, azvasena, DAyapaNa, 24, 200424, huhumlaGa, zama, zaMkhanAla, zamavazuli, haMsa, iMsanAla, savarNAbhi, nIsa, nIsAvalAsa, 3SyI, 3gyAvalAsa, lasma, bhasmarAzi, tisatisa, puSyavArtha, haU, haDavartha, aya, avadhya, indrAgni, dhUbhahetu, hari, piMgala, budha, zurDe, mRhaspati, rAhu, agasti, bhAyuva, Amasparza, dhura, prabhu, viSTa, visaMdhimudaya, anudaya, baTAla, ma3yu, agni, Aja, mahAbhaNa, svasti, sauvasti, vardhamAna, Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (512) lokprkaash| [sarga 20 zreyaskarastathA kSemaMkara AbhaMkaro'pi ca / prabhaMkaro rajAzcaiva virajAnAma kIrtitaH // 709 // azoko vItazokazca vimalAkhyo vitptkH| vivastrazca vizAlazca zAlaH suvrata eva ca // 710 // anivRttizcaikajaTI dvijaTI karikaH karaH / rAjArgalaH puSpaketuH bhAvaketuriti grahAH // 711 // grahAstu sarve vkraaticaaraadigaatbhaavtH| gatAvaniyatAH tena naiteSAM prAktanaiH kRtA // 712 // gatiprarUpaNA nApi maNDalAnAM prarUpaNA / lokAttu keSAMcit kiMcit gatyAdi zrUyate'pi hi||713|| yugmam meroH pradakSiNAvarta bhramantyete'pi maNDalaiH / sadAnavasthitaireva divAkarazazAMkavat // 714 // nApi cakre tArakANAM maNDalAdinirUpaNam / avasthAyimaNDalatvAJcandrAdyayogacintanAt // 715 // prayaMbaka, nityAloka, nityodyota, svayaMprabha, abhAsaka, zreyaskara, kSemakara, AzaMkara, prazaMkara 204sa, visa, mazA, piit||4, bhi, tita, 15tra, vizAla, zAsa, sunata, mani vRtti, merI, dvirI, 21, 42, 2NGLA, paThetu tathA sADetu- pramANe " adde| 88 hyA cha. 700-711. e sarve grahonI gati vakra ane aniyamita hoIne, pUrvAcAryoe emanI gati maMDaLa viSenkaMI kahyuM nathI. jo ke emAMnA keTalAka grahonuM gati Adika kiMcit svarUpa lake pAsethI zravaNugocara thAya che. 712713, eo paNa sUrya caMdranI peThe hamezAM aniyamita maMDaLo vaDe merUnI pharatA bhamya are che. 714. vaLI ahiM tArAonA maMDaLAdinuM nirUpaNa paNa nathI karyuM. kemake eonAM avasthita maMDaLe che ane tethI caMdrAdika sAthe ene yoga thato nathI. 715. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraloka] cAlu prakaraNanI samApti / (513) tathoktaM jIvAbhigamasUtra / NakhattatAragANaM avaTiyA maMDalA muNeyavvA / tevi ya payAhiNAvattameva meruM aNupariMti // 716 // evaM ravIndugrahaRkSatArAcArasvarUpaM kimapi nyagAdi / zeSaM vizeSaM tu yathopayogaM jyotisskckraavsre'bhidhaasye||717|| vizvAzcaryadakIrtikIrtivijayazrIvAcakendrAntiSadrAjazrItanayo'taniSTa vinayaH shriitejpaalaatmjH| kAvyaM yatkila tatra nizcitajagattatvapradIpopame sargo nirgalitArthasArthasubhago viMzaH samAptaH sukham // 718 // iti viMzatitamaH srgH| A sambandhamAM jIvAbhigamasUtrane viSe Avo ullekha che ke "nakSatra ane tArAonA maMDaLa avasthita che, ane e paNa merUnI pharatA pharyA kare che." 716. e pramANe sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA-A badhAonI gati AdikanuM svarUpa kiMcit kahyuM che. haju vizeSa kahevAnuM che te upagapramANe tizcakanA varNana vakhate zu. 717. akhila jagatane AzcaryamAM lIna karI detI kIrtinA svAmI evA zrI kIrtivijayagaNinA antavAsi-ziSya, tathA pitAzrI tejapALa ane mAtuzrI rAjubAInA suputra evA vinayavijaya upAdhyAye jagatanA nizcita tane dIvAnI jema prakAzita karate je A kAvyagrantha race che emAM nIgaLatA puSkaLa-aneka arthone laIne mana haraNa karI leta e A vIzama sarga nirvine samApta thayo. 718. vIzame sarga samApta. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 MMGmcccwww s 15 ... kAttika m // abhijidAdInAM tArAsaMkhyA AkAraH rAtrisaMkhyA mAsakramazca // 1 abhijit saMkhyA 3 gozIrSAvalI 7 : zrAvaNa 2 zravaNa 3 kAsAra dhaniSThA 5 pakSipaMjara 15 : bhAdrapada 4 zatabhiSaka 100 puSpamAlA pUrvAbhAdrapadA 2 arddhavApI uttarAbhAdrapadA 2 arddhavApI 15 .. Azvina revatI 32 naukAsaMsthAna 8 azvinI 3 azvaskaMdha 15 ... kArtika hai bharaNI bhagasaMsthAna 10 kRttikA curadhArA 15 : mAgasIra 11 rohiNI 5 zakaToddhI 12 mRgazIrSa 3 mRgazIra 15 : posa 13 AdroM . 1 rudhirabindu 14 punarvasu tulA 15 puSya 3 varddhamAnaka 15 :. mAhA azleSA 5 patAkA 15 ... 17 maghA 7 prAkAra phAguNa 18 pUrvA phA0 2 arddhapanyaMka 16 u0 phA0 2 arddhapalyaka 15 .. 20 hasta 5 hastatala 21 citrA 1 mukhamaMDana suvarNapuSpa 15 . vaizAkha 22 svAti 1 kIlaka vizAkhA 5 pazudAmana jyeSTa anurAdhA ekAvalI 25 jyeSTA 3 gajadaMta 26 mUla 11 vRzcikapuccha 27 pUrvASADhA 4 gajavikrama (pAda) 15 28 uttarASADhA 4 siMhanISadana 15 * zrA. h `dh aSADha Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________