________________
लोकप्रकाश ।
[सर्ग १२ तत्र यत्रोदेति भानुः सा पूर्वानुक्रमात् पराः ।
विसंवदन्त एताश्च क्षेत्रदिग्भिः यथायथम् ॥ ८८ ॥ तथा हि । रुचकापेक्षया या स्यादक्षिणा क्षेत्रलक्षणा।
तापाशापेक्षया सा स्यादस्माकं ध्रुवमुत्तरा ॥ ८९ ॥ ___ अष्टादशविधा भावदिशस्तु जगदीश्वरैः । प्रोक्ता मनुष्यादिभेदभिन्ना इत्थं भवन्ति ताः ॥ ९० ॥ कर्माकर्मभूमिजान्तीपसमूर्छजा नराः । तथा द्वित्रिचतुःपंचेन्द्रियास्तियंच आहिताः ॥ ९१ ॥ कायाश्चतुर्दा पृथिवीजलतेजोऽनिला इति । स्युः वनस्पतयो मूलस्कन्धानपर्वसम्भवाः ॥ ९२ ॥ षोडशैता दिशो देवनारकांगिसमन्विताः । भवन्त्यष्टादश भावदिशस्तीर्थकरोदिताः ॥९३॥त्रिभिर्विशेषकम्।। ___ यत्र क्वचिदपि स्थित्वा प्रज्ञापको दिशां बलात् ।
निमित्तं वक्ति धर्म वा गुरुः प्रज्ञापकाख्यदिक् ॥ ९४ ॥ જે દિશામાં સૂર્ય ઉગે તે પૂર્વ દિશા. અને તેથી અનુક્રમે બીજી દિશાઓ જાણવી. ૮૮.
આ દિશાઓ ક્ષેત્રદિશા સાથે મળતી આવતી નથી. કેમકે રૂચકની અપેક્ષાએ જે ક્ષેત્રદિશા દક્ષિણ કહેવાય છે તે તાપદિશાની અપેક્ષાએ આપણું ઉત્તર દિશા છે. ૮૮-૮૯.
છઠ્ઠી ભાવદિશા છે. એના જિનેશ્વરભગવાનોએ મનુષ્ય વગેરેના ભેદને લઈને અઢાર २४ा .८०
ते मा प्रमाणे:
(१) भभूभिना मनुष्या, (२) मभूभिना मनुष्यो, (3) मन्तजीपन), मनुष्यो, (४) सभूछिभ मनुष्यो, (५) मेन्द्रियति य, (६) तेन्द्रियतिय य, (७) यतुरिन्द्रय तिर्थय, (८) पथेन्द्रिय तिर्थ य, (6) 2वीय, (१०) अ५४ाय, (११) ते४२४य, (१२) वायुय, (१३) वनस्पतिना भूग, (१४) सना २४, (१५) सनी टाय, (१६) सेना पर्व, (१७) हेव भने (१८) ना२8. ८१-८३.
આ પ્રમાણે અઢાર ભાવદિશા તીર્થકરોએ કહેલી છે.
દિશાનો સાતમો પ્રકાર પ્રજ્ઞાપક દિશા છે. કોઈ પણ સ્થળે બેસીને, નિમિત્તિઓ નિમિત્ત જ્ઞાનના બળથી નિમિત્ત ભાખે અથવા ગુરૂ ધર્મનો ઉપદેશ કરે એ પ્રજ્ઞાપક દિશા જાણવી. ૯૪,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
