________________
क्षेत्रलोक ] व्यन्तरना 'अणपन्नी, ' 'पणपन्नी' वगेरे अन्य आठ प्रकार । (४१) तथोक्तम् । तहिं देवा वंतरिया वरतरुणीगीयवाइयरवेणम् ।।
निच्चं सुहिया पमुइया गयंपि कालं न याणंति ॥ १ ॥
व्यन्तराणाममी अष्टौ मूलभेदाः प्रकीर्तिताः। ..
अष्टावान्तरभेदाः स्युः अणपर्णीमुखाः परे ॥ २४९ ॥ तथा हि । अणपन्नी पणपन्नी इसीवाई भूयवाईए चेव ।
कंदी य महाकंदी कोहंडे चेव पयए श्र॥ २५०॥
प्राग्वत् प्रतिनिकायेऽत्र द्वौ द्वाविन्द्रावुदीरितौ । क्षेत्रयोः रुचकाद्याम्योत्तराहयोरधीश्वरौ ॥ २५१ ॥ इन्द्रौ सन्निहितः सामानिकश्चाद्यनिकाययोः । धाता विधातेत्यधिपौ निकाये च द्वितीयके ॥ २५२ ॥ तार्तीयिकनिकायेन्द्रौ ऋषिश्च ऋषिपालितः । चतुर्थस्य निकायस्य तावीश्वरमहेश्वरौ ॥ २५३ ॥ सुवत्सश्च विशालश्च निकाये पंचमेऽधिपौ ।
षष्टे निकाये नेतारौ हास्यहास्यरती इति ॥ २५४॥ અન્યત્ર પણ કહ્યું છે કે – મનહર તરૂણીઓના ગીતવાદ્યના નાદને લીધે, વ્યન્તરદેવો નિત્ય એટલા સુખ અને પ્રમોદમાં રહે છે કે કાળ કેટલો વહ્યો જાય છે એ એઓ જાણતાજ નથી.
અહિં જે વ્યન્તરદેવના આઠ ભેદ કહ્યા તે “મૂળ ભેદ” છે. એમના બીજા આઠ, અણુपन्नी माहि अवान्तर लेहो पछे. ते २मा प्रभारी-(१) पन्नी, (२) पशुपनी, (3) ऋषिपाही, (४) भूतवाडी, (५) ४वीत, (६) मडावीत, (७) अ अने (८) पता. २४६-२५०.
પૂર્વવત્ અહિં પણ આઠે નિકામાં પ્રત્યેક નિકાયના બેબે ઈન્દ્રો છે; અને એ રૂચકથી દક્ષિણે અને ઉત્તરે આવેલા ક્ષેત્રના જુદા જુદા અધીશ્વર છે. ૨૫૧.
પહેલી એટલે “અણપત્રી' નિકાયના વ્યક્તોના, રસન્નિહિત અને સામાનિક નામના બે ઈન્દ્રો છે; અને બીજી એટલે પણપન્ની” નિકાયના વ્યારાના, ધાતા અને વિધાતા नामना न्द्रो छ. २५२.
ત્રીજીના ષિ અને ઋષિ પાલિત અને ચોથીના ઈશ્વર અને મહેશ્વર ઈન્દ્રો છે. ર૫૩.
પાંચમી નિકાયના સુવત્સ અને વિશાળ નામના, અને છઠ્ઠીના હાસ્ય અને હાસ્યરતિ નામના ઈન્દ્રો છે. ૨૫૪.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
