________________
क्षेत्रलोक ] नक्षत्र मंडळोना विष्कम्भादिक तथा मुहूर्तगति । (४८१)
सहस्रः पंचचत्वारिंशता विंशैस्त्रिभिः शतैः ।
योजनैः मेरुतः सर्वबाह्य नक्षत्रमण्डलम् ॥ ५१७ ॥ इति मेरोः अबाधा ॥ ४ ॥
विष्कम्भायामपरिधिप्रमुख मानमेतयोः।
रवेः सर्वान्तरसर्वबाह्यमण्डलयोरिव ॥ ५१८ ॥ इति मण्डलविष्कम्भादि ॥ ५॥
सहस्राणि पंच शतद्वयं च पंचषष्टियुक् । योजनानि योजनस्य भक्तस्यैकस्य निश्चितम् ॥ ५१९ ॥ एकविंशत्या सहस्रैः षष्ट्याढयैः नवभिः शतैः । विभागाश्च समधिकाः पूर्वोक्तयोजनोपरि ॥ ५२० ॥ अष्टादश सहस्राणि शतद्वयं त्रिषष्टियुक् ।
सर्वान्तर्मण्डलोडूनां मुहूर्तगतिरेषिका ॥ ५२१ ।। उपपत्तिश्चात्र
नक्षत्रं सर्वमप्यत्र पूरयेत् स्वस्वमण्डलम् ।
मुहत्तैरेकोनषष्ट्या मुहूर्त्तस्य तथा लवैः ।। ५२२ ॥ માપ પૂર્વે ૫૧૦ જનનું કહેલું છે (લોક ૫૧૨ ) તે બરાબર મળી રહે છે. ( ४५33०-४४८२०५१० ). ५१६-५१७.
એ પ્રમાણે “મેરૂ પ્રતિ અબાધા” નામનું ચોથું દ્વાર થયું. હવે “મંડળના વિધ્વંભાદિક” નામના પાંચમા દ્વારના નિરૂપણમાં કહેવાનું કે –
સૂર્યનાં સભ્યન્તર અને સર્વબાહા-એમ બે મંડળના વિધ્વંભ, આયામ અને પરિધિ આદિક પ્રમાણે જ આ નક્ષત્રોનાં વિધ્વંભ, આયામ, પરિધિ આદિક છે. ૫૧૮.
હવે “મુહુર્તગતિ” નામના છઠ્ઠા દ્વારનું નિરૂપણ કરે છે– સભ્યન્તર મંડળમાં રહેલા નક્ષત્રોની મુહૂર્તગતિ પર૬પ ફ૩ એજન જેટલી છે. ૫૧૯-૫૨૧
એની સમજણ આ પ્રમાણે :
61
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
