________________
( ૨૦ ) સ્ત્રોમીશ !
[ ૨૪ तथाहुः ॥ नेरइश्रा दुविहा।माइमिथ्थदिठीउववरणगा अमाइसम्मदिट्ठीउववरणगा य । तथ्थणं जे से माइमिथ्थदिठी सेणं महाकम्मतराए चेव जाव महावेयणतरा चेव । तथ्थणं जे से अमाइसम्मदिट्टी सेणं अप्पकम्मतराए चेव अप्पवेयणतराए चेव ॥ भगवती शतक १८ उद्देश ५॥
मनोदु:खापेक्षया तु सदृशो भूरिवेदनाः ।
यदेते पूर्वकर्माणि शोचन्ति न तथा परे ॥ ७१ ॥ तथाहुः ॥ तथ्थणं जेते सन्निनूया तेणं महावे अणा । तथ्थणं जेते असनिभया तेणं अप्पवेपणा ॥ अत्र सन्निभूय इति ॥ संज्ञा सम्यक् दर्शनम् तद्वन्तो भूताः । यद्वा पूर्वभवे संज्ञिपंचेन्द्रियाः सन्तः नारकं प्राप्ताः । अथवा संज्ञीभूताः पर्याप्तकीभूताः । तद्वीपरीताः सर्वत्र असंज्ञीभूताः ॥ इति भगवती शतक १ उ० २॥
આ સંબંધમાં ભગવતી સૂત્રના અઢારમા શતકના પાંચમા ઉદ્દેશમાં ઉલ્લેખ છે તે આ પ્રમાણે છે –
(૧) માયાયુક્ત મિથ્યાદષ્ટિવાળા અને (૨) માયરહિત સમકિતદષ્ટિવાળા–એમ બે પ્રકારના નારકે છે. તેમાં પહેલા પ્રકારના છે એ ભારે કમી છે તથા અત્યન્ત વેદના ભેગવવાવાળા છે. જ્યારે બીજા પ્રકારના છે એનાં કર્મ પણ અ૯પ છે અને એ વેદના પણ અ૯૫ ભગવે છે. | મનદુઃખની અપેક્ષાએ તે સમ્યફદષ્ટિ નારકો બહુ દુઃખી છે કારણકે પૂર્વ કર્મોનો એ જે શાચ કરે છે તે શેચ બીજાને થતો નથી. ૭૧.
આ સંબંધમાં પણ ભગવતીસૂત્રમાં ઉલ્લેખ છે તે આ પ્રમાણે –
જેઓ “સી” છે એમને અત્યન્ત દુઃખ થાય છે. પણ જેઓ “અસંજ્ઞી” છે એમને સ્વલ્પ દુઃખ થાય છે. અહીં “સંસી” એટલે (૧) સંજ્ઞાવાળા અર્થાત્ સમ્યક્દર્શનવાળા–એમ અર્થ લેવો; અથવા (૨) પૂર્વભવમાં જેઓ “સંસીપંચેન્દ્રિય હતા અને પછી “નારક’ ઉત્પન્ન થયા છે એઓ-એમ અર્થ કરે; અથવા (૩) સંજ્ઞી એટલે પર્યાતા-એમ પણ અર્થ લેવાય. ( શતક ૧, ઉદ્દેશ ૨).
એ પ્રમાણે પરસ્પર કૃત વેદના ” વર્ણવી. (૨) હવે “પરમધામિકકૃત વેદના” વિષે.
દુષ્કર્મોને વશ એવા એ નારકોને નાના પ્રકારની પરમાધામીકૃત વેદના પણ સહન કરવી પડે છે. અને તે આ પ્રમાણે –
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org