________________
क्षेत्रलोक ]
पहेली रत्नप्रभा पृथ्वीनी हकीकत । तत्र प्रतिष्टिता भूमिराधारेण घनोदधेः । महाकटाहविन्यस्तस्त्यानाज्यघनपिंडवत् ॥ १७६ ॥ योजनानां सहस्राणि विंशतिः परिकीर्तितम् । घनोदधेमध्यभागे बाहल्यं कमतस्ततः ॥ १८० ॥ प्रदेशहान्यासौ हीयमानोऽत्यन्ततनूभवन् । पृथ्वीं वलयाकारेण स्वयमावृत्य तिष्ठति ॥ १८१ ॥ युग्मम् ॥ वलयस्यास्य विष्कम्भः प्रज्ञप्तो योजनानि षट् । उच्चत्वं तु वसुमतीबाहल्यस्यानुसारतः ॥ १८२ ॥ असौ घनोदधिरपि धनवाते प्रतिष्ठितः । असंख्यानि योजनानि मध्ये तस्यापि पुष्टता ॥ १८३ ॥ प्रदेशहान्या तनुतां भजमानो घनोदधेः । श्रावृत्य वलयं तस्थौ वलयाकृतिनात्मना ॥ १८४ ॥ अस्यापि वलयस्यैवं मानमाद्यैरुदीरितम् ।। चतुष्टयी योजनानां सार्बोच्चत्वं तु पूर्ववत् ॥ १८५ ॥
હાટા કડાયામાં રહેલા થીજી ગયેલા ઘીનો ઘટ્ટ પિંડ હોય એવો ઘોદધિ છે. એને આધારે એ પૃથ્વી રહેલી છે. ૧૭૯.
ઘને દધિ મધ્યભાગમાં વીશ હજાર જન જાડો છે. અને પછી કમે કમે પ્રદેશના ઘટવાથી એ (ઘનેદધિ ) પાતળો થતો થતા છેવટે અત્યન્ત સૂક્રમ થઈને, પૃથ્વીને વલયા॥२ वाटीने २९ . १८०-१८१.
છેવટે આ વલયની પહોળાઈ છ જન છે, અને એની ઉંચાઇ પૃથ્વીની જાડાઈ प्रमाणे ( १८०००० यान). १८२.
આ ઘનોદધિ પણ ઘનવાયુ ઉપર રહેલો છે. એ (ઘનવાયુ ) મધ્યભાગમાં અસંખ્ય જનની જાડાઈમાં છે; પણ પછી પ્રદેશના ઘટવાથી સૂક્ષ્મ થતો થતો, ઘનેદધિના વલયને વલયાકારે વીંટીને રહેલો છે. ૧૮૩-૧૮૪.
આદ્ય પુરૂષોએ આ વલયનું પ્રમાણ પ્રાંતે સાડાચાર એજનનું કહ્યું છે; ઉંચાઈ તે પૂર્વવત્ સમજી લેવી. ૧૮.
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
