Page Text
________________
क्षेत्रलोक ] प्रकाश अने अंधकारनी वृद्धिहानि ।
(४२७) किन्त्वब्धिदिशि विष्कम्भे विशेषोऽस्ति भवेत्स च । बाह्यमण्डलपरिधेः दशांशे द्विगुणीकृते ॥ १७२ ॥ स्युः त्रिषष्टिः सहस्राणि सत्रिषष्टिश्च षट्शती । तद्दशांशे त्रिगुणिते ध्वान्तव्यासोऽप्यसौ तदा ॥ १७३ ॥ सहस्राः पंचनवतिश्चत्वार्येव शतानि च । चतुर्नवतियुक्तानि त्रिंशदंशाश्च षष्टिजाः ॥ १७४ ॥ विशेषकम् ॥ बाह्यान्तर्मण्डलस्थार्कतापक्षेत्रानुसारतः। वृद्धिहानिव्यतीहारः प्रकाशतमसोर्भवेत् ॥ १७५ ॥ सामीप्यात् दीप्रतेजस्त्वात् सर्वान्तमंडलेऽर्कयोः । दिनातपक्षेत्रवृद्धिधर्मस्तीवस्तमोऽल्पता ।। १७६ ॥ मन्दतेजस्तया दूरतया च बाह्यमण्डले । निशातमाक्षेत्रवृद्धिस्तापक्षेत्राल्पता हिमम् ॥ १७७ ॥
यत्तु जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे सर्वान्तर्मण्डलस्थे रवौ समुद्रदिशि तापक्षेत्रविष्कम्भः चतुर्नवतिः योजनसहस्राणि अष्टौ शतानि अष्टषष्ट्यधिकानि चतुरश्च दशभागान् योजनस्य उक्तः तथा ध्वान्तविकम्भश्च त्रिषष्टिः योजनसहस्राणि द्वे च पंचचत्वारिंशदधिके योजनशते ત્રેસઠ યોજન છે. તે વંપતે એજ પરિધિના ત્રણ દશાંશ જેટલા એટલે કે પંચાણું હજાર ચાર સો ચોરાણું પૂર્ણાક એક દ્વિતીયાંશ યેાજન જેટલે અન્ધકારનો વ્યાસ હોય છે. ૧૭૧-૧૭૪.
બહારના અને અંદરના મંડળમાં રહેલા સૂર્યના તાપક્ષેત્રને અનુસારે પ્રકાશ અને અંધકારની વૃદ્ધિ હાનિ થાય છે. સર્વથી અંદરના મંડળમાં આવે ત્યારે બેઉ સૂર્યોનજીક અને તીવ્ર તેજવાળા હોવાથી દિવસના પ્રમાણની તથા આતપક્ષેત્રની વૃદ્ધિ થાય છે તેથી તીવ્ર તાપ લાગે છે અને અન્ધકાર અ૯૫ રહે છે. વળી બેઉ સૂર્યો સર્વબાહ્ય મંડળમાં હોય છે ત્યારે તેઓ
અને મંદતેજવાળા હોવાથી રાત્રીની અને અંધકારના ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ થાય છે, તાપક્ષેત્ર સ્વપ થાય છે અને હિમ પડે છે. ૧૭૫–૧૭૭.
વળી જમ્બુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રમાં, સર્વથી અંદરના મંડળમાં સૂર્ય હોય છે ત્યારે સમુદ્રતરફ તાપક્ષેત્રની પહોળાઈ ચેરાણું હજાર આઠસો અડસઠ પૂર્ણાક ચાર દશાંશ એજનની જે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005155 |
| Book Title | Lokprakash Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinayvijay, Motichand Oghavji Shah |
| Publisher | Agamoday Samiti |
| Publication Year | 1932 |
| Total Pages | 536 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |