Book Title: Agam Suttani Satikam Part 16 Nishitha
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003320/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmala saNassa AgamaravANa (saTIkaM) bhAga:-16 :saMzodhaka sampAdakazca: muni dIparatnasAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmala daMsaNassa zrI AnaMda-kSamA lalita suzIla-sudharmasAgara gurUbhyonamaH / Agama suttANi (saTIka) bhAgaH-16 nizItha-chedasUtram-2 uddezakAH-7.....13 paryantAH -: saMzodhakaH sampAdakazcaH :muni dIparatnasAgara tA. 14/4/2000 ravivAra 2056 45- Agama suttANi-saTIkaM mUlya rU.11000/ mamian Wan Agama zruta prakAzana // --: saMparka sthala :- - "Agama ArAdhanA kendra' zItalanAtha sosAyaTI vibhAga-1, phleTa naM-13, 4-thI maMjhila, vhAyasenTara, khAnapura, . ahamadAbAda (gujarAta) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtrasya pRSThAGka: 193 16 | nizItha-chedasUtrasya viSayAnukramaH | bhAgaH-15 - uddezakAH-1.....6 paryantAH gatAH bhAgaH-16 - uddezakAH-7.....13 atre vartamAnAH bhAgaH-17 - uddezakAH-14.....20 paryantAH AgAmi bhAge mudritA: mUlAGkaH viSayaH | pRSThAGkaH mUlAGkaH 470-560/ uddezakaH-7 | - kleza upazamana vidhAnaM - maithuna sevana icchA | - prAyazcita dAna - vidhAnaM - maithunecchayA mAlA karaNaM, vicaraNa sambandhi vidhAnaM lohAdisaJcaya, hAra nirmANaH, | - paryuSaNA sambandhi vidhAnaM kambalAdi nirmANaH, akSi- |-746 | uddezakaH-11 saJcAlana Adi niSedha-vidhAnaM | - dhAtupAtra sambandhI niSedhaH -579 | uddezakaH-8 avarNavAda niSedhaH - strIyAH sArdhena vihAra, bhaya, vismaya, viparyaya-. svAdhyAya, niSedha-vidhAnaM AdinAm niSedha-vidhAnaM - ArAmAgArAdi sthAne - AhAra sambandhI vidhAnaM strIyAH sArdhaM svAdhyAya, - pravajyA vidhAnaM-ityAdi vihAra, AhAra, vArtA -788| uddezakaH-12 sambandhI niSedha-vidhAnaM - trasaprANi bandhana niSedhaH - AhAra-vidhAnaM | - pratyAkhyAnabhaGga niSedhaH |-607/ uddezakaH-9 - pRthvIkAyAdi virAdhanA niSedha rAjapiNDa niSedhaH | - gRhastha sambandhe niSedha-vidhAnaM - rAjJasya antapure praveza niSedhaH - nadIuttaraNe vidhAnaM - rAjJasya abhiSeka darzane- 1-862 | uddezakaH-13 niSedha vidhAnam | - niSadyA sambandhI vidhAnaM -654 | - uddezakaH-10 | - anyatIrthika evaM gRhastha AgADha evaM pharuSa vacana niSedhaH sambandhe niSedha vidhAnaM - nimitta kathana niSedhaH - mukhadarzana niSedha-vidhAnaM ziSya niSkeTikA | - auSadha evaM upacAra niSedhaH - vipariNAmakaraNa niSedhaH - pArzvasvAdi sambandhe - abhyAgata sAdhu sambandhividhAna niSedha-vidhAnaM 305 353 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika anudAtA -5.pU. mAlavabhuSaNa tapasvI AcAryadeva zrI navaratnasAgara sUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI lAlabhAI devacaMda zAha taraphathI - nakala eka. M -pa.pU. saraLa svabhAvI-zrImad bhagavatIsUtra vyAkhyAna paTu AcAryadeva zrI naradevasAgarasUrIzvarajI ma.sA. tathA pUjyazrInA ziratna tapasvI gaNivaryazrI caMdrakIrtisAgarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI puruSAdAnIya pArzvanAtha zve. mUrti. jaina saMgha, devakInaMdana sosAyaTI, amadAvAda taraphathI nakala eka, -5.pU. zAsana prabhAvaka-kriyArAgI AcAryadevazrI vijaya AcakacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI eka sagRhastha taraphathI nakala eka. 5.pU. sAhityapremI munirAja zrI sarvodaya sAgarajI ma.sA.nI preraNAthI-"acalagacchAdhipati pa.pU.A.bha.zrI guNasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. munirAja zrI cAritraratnasAgarajI ma. nI 19mI aThThAi nimitte-zrI cAritraratna phA.ce.TrasTa taraphathI nakala eka. -5.pU. vaiyAvRttvakArikA sAdhvI zrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA vyavahAra vicakSaNA pU. sAdhvI zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI jaina ArAdhanA maMdira-"jJAnakhAtA" taraphathI nakala eka. -5.pU. saumyamUrti sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI pa.pU. gurumAtA-vAtsalyamUrti sA.zrI ratnatrayAzrIjI ma.nI paMcamI punyatithi nimitte zrImatI lIlamabena prANalAla pI. dAmANI taraphathI nakala eka. -5.pU. svanAmadhanyA sA. zrI saumyaguNAzrIjI tathA teonA ziSyA sA.zrI samajJAzrIjInI preraNAthI-2053nA yazasvI cAturmAsa nimitte zrI pArzvapadmAvatI jaina saMgha, pArUlanagara, amadAvAda taraphathI nakala be. -5.pU. ratnatrayArAdhakA sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjI tathA teozrInA ziSyA sA. zrI samajJAzrIjInI preraNAthI saMvata 2054nA nirmaLa ArAdhanAmaya cAturmAsanI smRtimAM-ghATaloDiyA (pAvApurI) jaina zve. mUrti. saMgha, amadAvAda taraphathI nakala eka. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -5.pU. sAdhvI zrI ratnatrayAzrIjI ma.nA parama vineyA sA.zrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI teonA saMsArIbhAIzrI indravadanabhAI dAmANInA anumodanIya puruSArthathI "Agama dIpa-saMpuTa"nA badalAmAM prApta rakamamAMthI-nakala cAra. -5.pU. prazamarasanimagnA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI ma.nI preraNAthIsammetazikhara tirthoddhArikA pa.pU. sAdhvIzrI raMjanazrIjI ma.sA.nA ziSyA apratima vaiyAvRttvakArikA sA.zrI malayAzrIjI tat ziSyA sA. zrI narendrazrIjI-tat ziSyA sA. zrI praguNAzrIjI ma.nA. AtmazreyArthearihaMta TAvara, jaina saMgha, muMbai taraphathI nakala eka. -5.pU. AgamoddhAraka AcAryadevazrI nA samudAyavartI pa.pUjya vaiyAvRttvakArikA sA. zrI malayAzrIjI ma.nA ziSyA pU. sA. zrI kaivalyazrIjI ma.nA ziSyA pU.sA.zrI bhavyAnaMdazrIjI ma.sA.nA suziSyA miSTabhASI sAdhvIzrI pUrNaprajJAzrIjI ma.sA. tathA temanA vinita ziSyA sA. zrI pUrNadarzitAzrIjI tathA sA. pUrNanaMdItAzrIjInI preraNAthI-sarvodaya pArzvanAtha cerITebala TrasTa, mulunDa muMbaI taraphathI nakala eka. -5.pU. vaiyAvRttvakArikA sAdhvIzrI malayAzrIjI ma.nA praziSyA sA. zrI bhavyAnaMdazrIjIma.nA suvinitA sA.zrI kalpaprajJAzrIjI tathA kokIlakaMThI sA. zrI kairavaprajJAzrajI nI preraNAthI -mehula sosAyaTI, ArAdhanAbhavana, subhASanagara, vaDodarAnI baheno taraphathI nakala eka -zrI vizAzrImALI tapagacchajJAti-jJAnakhAtuM, jaina pAThazALA, jAmanagara taraphathI nakala be. -zrI maMgaLa pArekhano khAMco-jaina zve. mUrti. saMgha, amadAvAda. taraphathI 2054nA cAturmAsa nimitte nakala be. zrI AkoTA jaina saMgha, vaDodarAnI baheno taraphathI naphala eka. -zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha, vaDodarAnI preraNAthI AgamonA seTanA badalAmAM prApta rakamamAMthI nakala pAMca. zeSa sarve rakama "amArA"Aja paryanta prakAzanonA badalAmAM prApta thayelI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 7, mUlaM-470, [bhA. 2287] ad namo namo nimmala saNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH 34.2 nizItha-chedasUtram saTIka [prathamaM cheda sUtram uddezakA : 7.....13 paryantAH mUlam + (niyuktiyuktena) bhASyam + cUrNiH uddezaka :-7 cU-chaduddesage sattamuddesago evaM saMbanjhati[bhA.2287] AhAramaMtabhUsA, mAliyamAdI u bAhirA bhuusaa| vigatI vigatisahAvA, va bAhiraM kuja saMThappaM // cU- chaTuddesagassa aMtimasutte vigatIAhAro paDisiddho, mA tena vigatiAhAreNa ya pINiyasarIrassabbhaMtarabhUsA bhvissti|sttmudde sageviAimasuttemAligapaDiseho, mA bAhirabUsA bhavissati / ahavA-vigatIAhArAto saMjamavigatasabhAvo bAhiravibhUsAnimittaMtaNamAliyAti kareja tappaDisehaNatthaM imaM suttaM mU. (470) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNa-mAliyaM vA muMja-mAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNa-mAliyaM vA piMcha-mAliyaM vA poDia-daMta mAliyaM vA siMga-mAliyaM vA pattamAliyaM vA puppha-mAliyaM vA phala-mAliyaM vA bIya-mAliyaM vA hariya-mAliyaM vA karei; kareMtaM vA sAtijati / / ma. (471) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNa-mAliyaM vA bhuja-mAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNa-mAliyaM vA piMcha-mAliyaM vA poMDiadaMta-mAliyaM vA siMga-mAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haDDa-mAliyaM vA bhiMDa-mAliyaM vA kaTTa-mAliyaM vA patta-mAliyaM vA puSpha-mAliyaM vA phala-mAliyaM vA bIya-mAliyaM vA hariya-mAliya vA dharei, dharataM vA sAtiJjati // mU. (072) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAetaNa-mAliyaMvAbhuMja-mAliyaMvA vettamAliyaM vA mayaNa-mAliyaM vA piMcha-mAliyaM vA poMDiadaMta-mAliyaM vA siMga-mAliyaM vA saMkha-mAliyaM vA haDDa-mAliyaM vA bhiMDa-mAliyaM vA kaTTa-mAliyaM vA patta-mAliyaM vA puppha-mAliyaM vA phala-mAliyaM vA bIya-mAliyaM vA hariya-mAliyaM vA piNaDDai, piNaDDaM, taM vA sAtijati / / cU-vAraNAtitaNehiM paMcavaNNamAliyAokIraMjahA mhuraae| muMjamAliyA, jahA-vijAtiyANaM jaDIkaraNe / vetta-kaTTesu kaDagamAdI kIraMti, kaTTe vA cuMdappaDiyA bhavaMti / mayaNe mayaNapupphA kIraMti, paMcavaNNA / bheMDesu bheMDAkArA kareMti, moraMgamayI vA / makkaDahaDDesu haDDamayI DiMbhANaM galesu Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-7/472 bajjhati, hasthi-daMtesudaMtamayI, vraaddgesukvddgmyii|mhissiNgesujhaa pArasiyANaM, pattamAliyA tagarapattesumAlA gujjhti| ____ ahavA - vivAhesu anegavihesu anegaviho vaMdanamAliyAo kIraMti / phalehiM gujAtitehiM ruddakkhehiM vA puttaMNIvagehiM vA voMDIvamaNe tapphalehi vA mAlA kIrati / annena vA kAravei, anumoyati vA / kayaM vA aparibhogattaNeNadhareti, piNaddhatiappaNo sarIraM Abhareti, savvesuvi mehunnpddiyaae| ettha ekekkAo padAta ANAdiyA dosA Aya-saMjama-virAdhanA ya bhavati / / [bhA.2288] taNamAliyAdiyA u, jattiyamettA u AhiyA sutte| mehuNNa-parinnAe, tA udharatassa aannaadii|| [bhA.2289]taNa-vetta-muMja-kaTTe, bhiNdd-mynn-mor-picch-hddddmyii| ___ poDiyadaMte pattAdi, kare dhare piNiddhe aannaadii| [bhA.2290] savikAro mohuddIraNA ya vakkheva rAga'NAiNNaM / gahaNaM ca tena daMDiga, gomiya bhaaraadhikrnnaadii|| cU-saliMgAto savikArayA labbhati, Aya-para-mohudIraNaMvA kareti, suttatthesuvA palimaMtho, sarAgo vA labmati, amAiNNaM titthakarehi ya adinnaM, teNagehiM vA tadaTThAe gheppati, asAhu tti kAuMdaMDigehi vAgheppati, gommiehiMgheppati, bhAreNayaAyavirAhaNA, anuvakArittAyaadhikaraNaM bhavati, phAlaNa-chiMdaNaghaMsaNAdiesuMvA AtavirAhaNA, jhusirAjhusirehiM yasaMjamavirAhaNA, loge ya uDDAho / jamhA ete dosA tamhA na kareti, no dhareti, no piNaddhati / bhave kAraNaM[bhA.2291] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jtnnaa|| cU-aNappajjhosavvANa vikareja, na ya pacchittaM / appajjo vA duvidhateicchetArisa khariyAdINaM ArAhaNaTThAe karejja / tAhe tAo lobhAviyAo paDisevaNaM dejja / paDhamaMtA jAo appamollAo vA pacchA bahumollAo / evaM dubhikkhe vibheMDagAdi kaNNapUragAdi kAuM daMDiyassa uvaThThavijaMti, so parituTTho bhattaM daahiti|| mU. (473)je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe aya-lohANi vAtaMba-lohANi vA tauyalohANi vA sIsaga-lohANi vA ruppa-lohANi vA suvaNNa-lohANi vA kareti, kareMta vA sAtijati // mU. (474] je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe aya-lohANivAtaMba-lohANivA tauyalohANi vA dharei, dharetaM vA saatijti|| mU. (475] jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe aya-lohANivAtaMba-lohANivA tauyalohANi vA sIsaga-lohAmi vA ruppa-lohANi vA suvaNNa-lohANi vA pari jati, paribhuMjaMtaM vA saatijti|| cU-hiraNNaM ruppaM[bhA.2292] ayamAdI lohA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte / mehuNNa-parinnAe, etAi dharetassa aannaadii|| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 7, mUlaM-475, [bhA. 2292] [bhA.2293] sadhigAro mohuddIraNA ya vakkheva rAga'NAiNNaM / gahaNaMca tena daMDiya-diTuMtako naMdiseNena // cU- mehuNaTThAe kareMte piNihitassa kA ANAdiyA ya virAhaNA / dhamaMta-phUmaMtassa saMjamachakkAya-virAhaNA / rAule vAmUijjai tattha bNdhnnaatiaaydosaa|suvnnnnN vA kAravijJati, lohAdi vA kuTuMtassa AyavirAhaNAvA, tehiM vA dheppej||jmhaa ete dosA tamhA no kareti, nodhareti, no piNaddhati / kAraNe kAre[bhA.2294] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche / abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jataNA / / cU-rAyAbhiogeNa mehuNaDhevA karejja / balAmoDIevA kArAvijjati, dubmikkhe vA asaMtharaMto sayaM krej| mU. (176) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvalI vAmuttAvalI vA kaNagAvalIM vArayaNAvalIM vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keUrANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA kareti, kareMtaM vA sAtijati / / mU. (477) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvalI vA muttAvalIMvA kaNagAvalIM vArayaNAvalIMvA kaDagANi vAtuDiyANivA keUrANivA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA dhareti; dharetaM vA sAtijati // mU. (478) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvalI vAmuttAvalI vA kaNagAvaliM vArayaNAvalIMvA kaDagANivA tuDiyANi vA keUrANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttAme vA suvaNNasuttANi vA pari jati, pari jaMtaM vA saatijti|| cU-kuMDalapaMkaNNAbharaNaM, guNaM kaDIsutayaM, maNI sUryamaNImAdaya, tuDiyaMbAhurakkhiyA, tinni sarAto tisariyaM, vAlaMbhA mauDAdisu ocUlA, agArINaM vA galolaiyA, nAbhiM jA gacchai sA palaMbAsAya ulaMvA bhnnnnti|atttthaarslyaaohaaro, navasuaDDahAro, vicittehiM egasarAegAvalI, muttiehiM muttAvalI, suvaNNamaNiehiMkaNagAvalI, rayaNahiraNAvalI, cauraMgulo suvaNNaopaTTo, trikUTo mukuttH| [bhA.2295] kaDagAI AbharaNA, jattiyamettA u AhiyA sutte / mehuNNa-parinnAe, etAi dharetassa aannaadii| [bhA.2296] savigAro mohuddIraNA ya vakkheva rAga'NAiNNaM / gahaNaMca tena daMDiya-diTuMto naMdiseNena / dhU-mehuNapaDiyAekA, jacceva lohesu virAdhanA / kAraNe[bhA.2297] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe dA viduvidha teicche| abhioga asiva dubbhikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (479) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNa vaDiyAe AINANi vA sahiNANi vA kallANi vA sahiNakallANi vA AyANi vA kAyANi vA khomANi vA dugullANi vA tirI'paTTANi vA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-7/479 malayANi vA pattuNNAmi vA aMsuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA abhilANi vA gajjalANi vA phADigANi vA kotavANi vA kaMbalANi vA pAvAragANi vA kaNagANi vA kaNagakatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaciyANivA kaNagaphulliyANi vA vagghANi vA vivagghANi vA AbharaNANi vA AbharaNavicittANi vA uddANi vA goramigAINagANi vA kiNhamigAINagANi vA nIlamigAiMNagANi vA pesANi vA pesalesANi vA kareti kareMtaM vA sAtijjati / 6 mU. (480) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNa vaDiyAe AINANi vA sahiNANi vA.... jAva.... pesANivA pesalesANi vA dhareti dharetaM vA sAtijati / mU. (481) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNa vaDiyANa AINANi vA.... jAva.... pesalesANi vA paribhuMjaMti paribhujaMtaM vA sAtijJjati / cU-ajiNaMcammaM, tammi je kIraMti te AINANi, sahiNaM sUkSmaM, kallANaM snigdhaM, lakSaNayuktaM vA, kiM ci sahiNaM kallANaM ca, caubhaMgo / AyaM nAma tosalivisae sIyatalAe ayANaM khuresu sevAlatariyA laggaMti, tattha vatthA kIraMti / kAyANi kAyavisae kAkajaMghassa jahiM maNI paDito talAge tattha rattANi jANi tANi kAyANi bhaNNaMti / dute vA kAye rattANi kAyANi / poMDamayA khommA, anne bhaNaMti - rukkhehiMto niggacchaMti, jahA "baDehiMto pAdagA sAhA " dugullo rukkho tassa vAgo ghettuM udUkhale kuTTijati pANieNa tAva jAva jhUsIbhUto tAhe kajjati etesu dugullI, tirIDarukkhassa vAgo, tassa taMtU paTTasariso so tarilo paTTo, tammi kayANi tirIDapaTTANi / ahavA - kirIDayalAlA mayalavisae mayalAmi pattAmi kovijjati, tesu vAlaesu pattuNA dugullAto abdhaMtarahite jaM uppajjati taM aMsuyaM, suhamataraM cINaMsuyaM bhaNNati / cINavisae vA jaM taM cIrNasuyaM, jattha visae jA raMgavidhI tAeSa dese rattA desarAgA / romesu kayA amilA / ahavA - nimmalA amila ghaTTiNI ghaTitA te paribhujamANA kaDaM karDeti / gIjjatasamANa saddaM kareMti te gajalA / phaDigapAhANanibhA phADigA acchA ityarthaH / kotavo varako uvArasA kaMbalA kharaDagapArigAdi pAvAragA, suvaNNa dute suttaM rajjati, tena jaM vutaM taM kaNagaM, aMtA jassa kaNageNa katA taM kaNagaya, kaNageNa jassa paTTA katA taM kaNagapaTTe / ahavA kaNagapaTTA migA, kaNagasutteNa phulliyA jassa pADiyA taM kaNaga-khacittaM, kaNageNa jassa phullitAu dinnAu taM kaNagaphulliyaM / jahA kaddameNa uDDeDijjati / vagghassa cammaM vagghANi, cittaga-cammaM vivagghANi / ettha chapatrikAdi ekAbharaNena maMDitA AbharaNatthapatrikaM caMdalehika-svastika- ghaMTika-mottikamAdIhiM maMDitA AbharaNavicittA, suNagAgitI jalacarA sattA tesiM ajiNA uTThA / anne bhAMti - uDDuM cammaM goramigANaM aiNA goramigAdiNA pesA pasavA tesiM aiNaM / anne bhAMti - pesA lesA ya macchAdiyANa ete [bhA. 2298] sahiNAdI vattha khalu, jattiyamettA ya AhiyA sutte / mehaNa-parinnAe, tAi dhareMtammi ANAdI // [ bhA. 2299] savigAro mohuddIraNA ya vakkheva rAga'NAiNNaM / gahaNaM ca tena daMDiya-diTThato naMdiseNena // dhU- ANAdi bhAro bhaya-paritAvaNAdi savve dosA vattavvA // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 7, mUlaM-481, [bhA. 2300] [bhA.2300] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| abhioga asiva dubmikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (482) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe akkhaMsi vA UruMsi vA uyaraMsi vA thaNaMsi vA gahAya saMcAlei, saMcAleMtaM vA sAtijati // cU-akkhA nAmasaMkhANiyappadesA / adhavA-annataraMiMdiyajAyaM akaMbhaNNati, uvagacchayA kakkhA bhaNNati, vakkhaMsivA UraMsi, hatthAdiesu vA mehuNavaDiyAe saMcAleti cauguruM / [bhA.2301] akkhAdI TThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| jo ghettuM saMcAle, so pAvati ANamAdINi / / cU-ANAdiyA dosA, jassa sA aviraiyA rUsati / ahavA - sacceva rUseja, geNhaNAdayo dosaa|| [bhA.2302] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| __ abhioga asiva dubhikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (483) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAe Amajjeja vA pamajajja vA, AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati // mU. (484) je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAe saMbAheja vA palimaddeja vA, saMbAheMtaM vA palimaddetaM vA sAtijati // mU. (485) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAe telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA, makkheMtaM vA miliMgetaM vA saatijti|| mU. (486) jebhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAe loddheNa vA kakkaNa vA ullolleja vA ubaTTeja vA, ulloleMtaM vA uvvaTeMtaM vA sAtijati // mU. (87) je bhikkhU mAuggAmasma mehuNavaDiyAe annamannassa pAe sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoej vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA saatijti|| mU. (488) jabhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAe phumeja vA raeja vA, phumeMtaM vA raeMtaM vA saatijti|| - mU. (489) jebhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaM Amajjeja vA pamajeja vA, AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati // ma.(490) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAeannamannassa kAyaMsaMbAheja vA palimaddeja vA, saMvAheMtaM vA palimaddataM vA sAtijati // mU. (491) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA makkheMtaM vA bhiliMgetaM vA sAtijati / / mU. (492) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaM loddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA uvvaTTeja vA ulloleMtaM vA uvvaTetaM vA sAtijjati // mU. (493) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholleja vA padhoeja vA, uccholetaM vA dhoeMtaM vA saatijti|| ____ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2- 7/494 mU. (494) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaM phumejja vA raeja vA, phumetaM vA raeMtaM vA sAtijJjati / / mU. (495) je bhikkhU mAuggAmassama mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi vaNaM saMbAheja vA palimaddeja vA, saMbArhataM vA palimaddetaM vA sAtijjati / / mU. (496) je bhikkhU mAugassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi vaNaM saMbAheja vA palimaddeja vAsa saMbArhataM vA palimaddetaM vA sAtijJjati // mU. (497) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamaNNassa kAyaMsi vaNaM telleNa vA, ghaNa vA vasAe vA navaNIeNa vA makkhejja vA bhiliMgeja vA, makkhetaM vA bhiliMgetaM vA sAtijjati // mU. (498) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi vaNaM loddheNa vA kakkeNa vA ulloleja va uvvaTTeja vA, ulloleMtaM vA uvvaTTetaM vA sAtijati // mU. (499) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi vaNaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholejja vA padhoeja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijjati // mU. (500) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi vaNaM phumeja vA raejja vA, phumetaM vA raeMtaM sAtijjati / / mU. (501) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamaNNasa kAyaMsi gaDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchideja vA vicchideja vA, acchidetaM vicchidetaM vA sAtijjati // mU. (502) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAegaM acchiMdittA vicchiMdittA pUyaM vA soNiyaM vA nIhareja vA visohaja vA, nIhareMtaM vA visoheMtaM vA sAtijjati / / mU. (503) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA nIharittA visohettA sIodaga-viyaDaNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoejja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijjati // mU. (504) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannas kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA nIharittA visohettA uccholettA padhoettA annayareNaM AlevaNa-jAeNaM aliMpeja vA viliMpejavA, AliMpataM vA viliMpataM vA sAtijjati // mU. (505) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsiM gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchidittA nIharittA visohettA uccholettA padhoettA AliMpittA viliMpittA telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA abbhaMgeja vA makkhejja vA abbhaMgetaM vA makkhaMtaM vA sAtijjati // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 7, mUlaM-506, [bhA. 2302] mU. (506) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyaMsi gaMDaM vA pilagaMvA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaMtikkheNaM satthajAeNaM acchidittA vicchidittA nIharettA visohettA uccholettA padhoetta AliMpittA viliMpittA abbhaMgettA makkhettA annayareNa dhUvaNajAeNa dhuveja vA padhUvejja vA dhUvaMtaM vA padhUvaMtaM vA saatijti|| mU. (507) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa pAlu-kimiyaM vA kucchikimiyaM vA aMgulIe nivesiya nivesiya nIharai, nIharaMtaM vA sAtijati // mU. (508) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAeannamannassa dIhAonahasIhAo kappeja vA saMThaveja vA, kappaMtaM vA saMThaveMtaM vA sAtiJjati // mU. (509)je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAiMjaMgha-romAiMkappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA saatijti|| mU. (510) je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAiMvatthi-romAiMkappejja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtiJjati // mU. (511)je bhikkhUmAugAmassa mehuNavaDiyAeannamannassa dIhAiMcakkhu-romAiMkappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU. (512) jebhikkhumAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAiMkakkha-romAiMkappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU.(513) jabhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAI maMsu-romAiMkappeja vA saMThaveja vA, kappeMtaM vA saMThaveMtaM vA saatijti|| mU. (514) je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa daMte Aghaseja vA paghaMseja vA, AghasaMtaMvA paghaMsaMtaM vA sAtijati / / mU. (515) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAeannamannassa daMte uccholejja vApadhaoeja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA saatijti|| mU. (516) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa daMte phumeja vA raeja vA, phutaM vA raeMtaM vA sAtijati // mU. (517) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uDe Amajeja vA pamajejja vA, AmajaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAtijati / / mU. (518) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uDhe saMbAheja vA palimaddeza vA, saMbAheMtaM vA palimabetaM vA sAtijjati // mU. (519) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uDhe telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkhejjavA bhiliMgeja vA, makkheMtaM vA miliMgetaM vA sAtijati / / mU. (520) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uDhe loddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA uvvaTTeja vA ulloleMtaM vA uvvaTeMtaM vA sAtijati // mU. (521) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uDhe sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoeja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM sAtijati / / mU. (522) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa uTTe phumeja vA raeja vA, Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nizItha - chedasUtram -2-7/522 phumetaM vA raeMtaM vA sAtijJjati // mU. (523) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAiM uttaroTThAI kappejja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThavetaM vA sAtijjati // mU. (524) je bhikkhU mAgauggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAI acchipattAiM kappeja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati / / mU. (525) je bhikkhU mAuggAmassama mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi Amajjeja vA pamajjeja vA, AmajaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAtijjati / mU. (526) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi saMbAhejja vA palimaddejja vA, saMbAhetaM vA palimaddetaM vA sAtijjati / / mU. (527) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAtijjati // mU. (528) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi loddheNa vA kakkreNa vA ulloleja vA uvvaTTejja vA, ulloleMtaM vA uvvadvetaM vA sAtijjati / / mU. (529) je bhikkhU mAuggAmsa mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi sIodagaviyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholejja vA padhoejavA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijjati / / mU. (530) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa acchINi phumejja vA raeja vA, phutaM vA rataM vA sAtijjati // mU. (531) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAI bhumaga-romAiM kappeja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati // mU. (532) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa dIhAiM pAsa-romAiM kappejja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati / / mU. (533) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa kAyAo seyaM vA jallaM vA paMkaM vA malaM vA nIhareja vA visohejja vA, nIhareMtaM vA visorhetaM vA sAtijJjati / / mU. (534) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa acchi - malaM vA kaNNamalaM vA daMta-malaM vA naha-malaM vA nIharejja vA visohejja vA nIhareMtaM vA visoheMtaM vA sAtijjati // mU. (535) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annamannassa gAmAnugAmaM dUijjamANe sIsa-duvAriyaM karei, kareMtaM vA sAtijati // cU- annamannassa pAe pamajjati, imo sAhU imassa, imo vi imassa / doNha vi esa saMkappomAuggAmassa abhiramaNijjA bhavissAmo tti kAuM / [bhA.2304] pAyappamajjaNAdI, sIsaduvArAdi jo gamo chaTTe / annonnarasa tu karaNe, so ceva gamo u sattamae // [bhA. 2305] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche| abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jataNA / / [bhA. 2306 ] annonna-karaNa- vajjA, je suttA sattamammi uddiTThA / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 7, mUlaM-535, [bhA. 2306] __ ubhayassa vi viNNavaNe, itthI-purisANa to sunnsu|| cU-annonnakaraNasuttAjesattamuddese vuttA tevajeuMsesagA paay-pmjjnnaadii-jaav-siisduvaaraadi|ahvaa-tnnmaaliyaadii-jaav-siisduvaarsuttN teubhayassa viitthI-purisANaM viNNavaNAe daTThavvA / kimuktaM bhavati- itthI purisaM vinnaveti, puriso itthIM vinnaveti // [bhA.2307] eseva gamo niyamA, napuMsagesupi ithi purisaannN| pAdAdi jA duvAraM, sarisesuya baalmaadiisu|| cU-purisohatthINavatthaM napuMsagaM vinnaveti / itthI vipurisanevatthaM npuNsgNvinnveti|esrisesu bAlamAdIsu"tti-itthI isthirUvaMbAlaM cuNbti|purisopurisruuvN bAlaM cuMbati casaddAto visarisesu ajati mehuNavaDiyAe - bAlaM cuMbati, AdisaddAto abAlaM pi, to cuguruN| mU. (536) je bhikkhU mAuggAmaM mehuNavaDiyAe anaMtarahiyAe puDhavIe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati // mU. (537) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sasiNiddhAe puDhavIe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAvetaM vA tuyaTTAvetaM vA sAtijjati // mU. (538) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sasarakkhAe puDhavIe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijjati / / mU. (539) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe mahayAkaDAe puDhavIe nisiyAveja vA tuyAveja vA, nisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati // mU (540) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMtAe puDhavIe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati / / mU. (541) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMtae sIlAe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati // mU. (542) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMtAe lelUe nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati // mU. (543) je bhikkhU mAuggAmassama mehuNavaDiyAe kolAvAsaMsi vA dArUe jIvapaiTie saaMDe sapANe sabIe saharie saose saudae sauttiMga-paNaga-dagamaTTiya-makkaDA-saMtANagaMsi NisIyAvejja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati / / cU-anaMtarahitA nAma sacittA / aMte ThitA aMtA, na aMtA anaMtA madhyasthitA ityarthaH / sA sItavAtAdiehiM satthehiM rahitA ashstrphtaa|ashstrphttvaacc AdyapadArthatvena sacittAkhyAnamityarthaH / tammi jo mehuNanimittaM nisiyAveti tuyaTTAveti vA tassa GkA / puhaviniSphannaMGka / evaM svataH acittA AukkAeNaM puNa sasaNiddhA, sacittapuDhavirayeNa sasarakkhA, mahaMtA kaMdA (rUvA] silA, sacittA saceyaNA silA, lelU leTU, kolA dhuNA, tANa AvAso dhuNitaM kaassttmityrthH| ____ ahavA - taM dAruM kolehiM virahiyaM annataresu jIvesu paiTThiyaM, imesu vA pipIliyAdiaMDesu paDibaddhaM, pANA kuMthumAdI, sAlagAdI bIyA, duvvAdI hariyA, ussA vA tammi ThitA, uttiMgo kIliyAvAso, paNago ullI, dagaMpAmIyaM, komArAmaTThiyA |athvaa-ulliyaamttttiyaa, koliyApuDago makkaDasaMtANao / ahavA - saMtANao pipIliyAdINa / mehuNapaDiyAe cauguruM / saMghaTTaNAdi Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-7/543 kAyanipphannaM c| [bhA.2308] puDhavImAdIesuM, mAuggAme u mehunntttthaae| je bhikkhU nisiyAve, so pAvati ANamAdINi // [bhA.2309] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche / amioga asiva dubbhikkhamAdisUjA jahi jtnnaa|| mU. (544) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vA paliyaMkaMsi vA nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAtijati // mU. (545) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vApaliyaMkaMsivA nisIyAvettA vAtuyaTTAvettA vAasanaMvA pAnaM vA khAimaMvA sAimaMvA anugghAseja vA anupAeja vAanugdhAsaMtaM vA anupAeMtaM vA sAtijati // cU-egeNa UrUeNaM aMko, dohiM paliyaMko / ettha jo mehuNaTThAe nisiyAveti tuyaTTAveti vA kA / te ceva dosA / diDhe saMkAdiyA geNhaNAdiyA dosA / anu pazcAdabhAve, appaNA asituMpacchA tIe grAsaM deti, eva karoDagAdIsu appaNA pAuM pacchA taM paaeti| [bhA.2310] aMke paliyaMke vA, mAuggAmaM tu mehunntttthaae| je bhikkhU nisiyAve, so pAvati ANamAdINi // [bhA.2311] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jtnnaa| mU. (546) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvai-kulesu vA pariyAvasahesu vA nisIyAveja vA tuyaTTAveja vA, nisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA saatijti|| mU. (547) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvai-kulesu vA pariyAvasahesuvA nisIyAvettA vA tuyaTTAvetta vA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA anugdhAseja vA anupAejja vA anugghAsaMtaM vA anupAeMtaM vA sAtijati / cU-do suttA / artha tRtIyoddezake pUrvavat / navaraM - mehuNavaDiyAekA / [bhA.2312] AgaMtAgArAdisu, mAuggAmaM tu mehunntttthaae| je bhikkhU nisiyAve, so pAvati ANamAdINi // [bhA.2313] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche / abhioga asiva dubbhikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (548) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annataraM teicchaMAuTTati, AuTuMtaM vA saatijti|| cU-annavaraMnANacatuvidhAe tigicchAe-vAdiya-pettiya-saMbhiya-sannivAtiyAe AuTTati nAma karetiGkA / jA vi satyadhaMsaNapIsaNavirAhaNA, jaM ca sA pauNA asaMjamaMkAhiti / ahavA - se avirao pAsejja tAhe so bhaNejja - keNesa tigicchaM kArAvitaM? annatarassa padosaM gachejja / [bhA.2314] annataraM taicchaM, mAuggAmaM tu mehunntttthaae| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 7, mUlaM-548, [bhA. 2314] je bhikkhU kujAhi, so pAvati ANamAdINi / / [bhA.2315] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche / abhioga asiva dubmikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (549) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe amaNunAiMpoggalAInIharai (avaharati), nIharaMtaM (avaharaMta) vA saatijti|| mU. (550) jebhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAemaNunnAiMpoggalAiMuvakirati (uvaharati), uvakiraMtaM (uvaharaMta) vA sAtijjati // ghU-amaNunno poggale avaharati / maNunne uvaharati saMpADeti / [bhA.2316] amaNuNNA'vahAraM, uvahAraMceva taha maNuNNANaM / je bhikkhU poggalANaM, dehaTThANe va aannaadii| cU-avahAro uvahAro vA ekeko duvidho - sarIre ThANe ya / sarIre duviho -aMto bAhiM ca // imo aMto[bhA.2317] vamaNa-viregAdIhiM, abbhaMtara-poggalANa avhaaro| telluvvaTTaNa-jala-puppha-cuNNamAdIhi bjjhaannN|| cuu-asuibhuuyaassNduusiy-sebhiy-pitt-ruhiraadiyaannvmnn-vireynnaadiihiNavhaaro|baahiro sarIrAto pUya-soNiya-siMghANa-lAla-kaNNamalAdi telluvvaTTaNAdIhiM vajaM avaharati // jattha ThANe acchati tatthimaM kareti / [bhA.2318] kayavara-reNuccAraM, muttaM cikkhalla-khANu-kaMTANaM / saddAdamaNunnANaM, kareja taTThANa avahAraM // . dhU-bahu jhusiradavvasaMkaro kayavaro, reNU dhUlI, uccAra-pAsavaNa-cikkhalla-khANu-kaMTAdIyaM ca jahA rudiyAdisaddANaM asubhagaMdhANa ya ahimaDAdINaM tahANAto avahAraM kareti / subhANa ya uvahAraM kreti|| [bhA.2319] AvarisAyaNa uvaliMpaNaMca cunnnn-kusumovyaarNc| saddAdi maNuNNANaM, karejja taTThANa uvahAraM // dhU-jattha jattha acchati sA itthItaM ThANaM saMpamajjittA udageNAvarisati, chagaNapANieNavA uvaliMpati, paDavAsAdie vA cuNNe ukkhivati, puSphovayAraM vA kareti, gIyAdi vA sadde karejja, avaneti uvahareti vA mehuNaTThA GgA / diDhe saMkAdiyA dosA, gharaM saMjao soveti tti uDDAho // [bhA.2320] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche| abhioga asiva dubmikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (551) je bhikkhU mAuggAsassa mehuNavaDiyAe annayara pasu-jAyaM vA pakkhi-jAyaM vA pAyaMsivA pakkhaMsivApucchaMsivAsIsaMsivAgahAya ujihati vA pabvihati vA saMcAleti ujiheMtaM vA pabviheta vA saMcAleMtaM vA sAtijjati // dhU-abhilAiyA pasujAtI / haMsacakorAdiyA pakkhijAtI / pakkhAdiyA aMgAvayavA pasiddhA / tesu gahAya ujjihati uppADeti, pagariseNa vahai khivati pabvihati / ahavA - pratIpaM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 nizItha-chedasUtram -2-7/551 vihaM pavihaM muMcatItyarthaH / mehuNaTThAe saMcAleti vAGkA / sA taDaphaDejA, tassa appaNo vAAyavirAhaNA / kAyAdINa vA uvari paDejja / [bhA.2321] pakkhI-pasumAdINaM, siMgAdIesujo u ghettUNaM / uvvIhe pavvIhe, mehuNaTThAya aannaadii|| [bhA.2322] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| ___abhioga asiva dubhikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| mU. (552) je bhikkhUmAuggAmassa mehuNaTThAe annayaraMpasu-jAyaMvA pakkhi-jAyaMvA sotaMsi kaTuM vA kaliMcaM vA aMguliyaM vA salAgaMvA anuppavesittA saMcAleti, saMcAleMtaM vA sAtijati / cU-pasUpuvvavaNNito, kaliMcovaMsakapparI, ghaDiyA sAgA, annataraMsotaMahiTThANaM,joNIdAraM, vAso anukUlaM paveso anuppaveso, thoyaM vA pveso'nuppveso| saMcAlanaM vighaTTanaM / mehuNaTThAkA / ANAdiyA ya dosA, paritAvaNAdie mUlaM, diTTe sNkaadiyaa| [bhA.2323] pakkhI-pasumAINaM, je bhikkhU soya kaTThamAdINi / anupaviseuM cAle, mehuNNaTTAe aannaado|| [bhA.2324] nava soo khalu puriso, soyA ikkArase va itthINaM / . manuyagaIsu evaM, tiri-itthINaM tu bhtiyvvaa|| dhU-do kaNNA, do acchI, do nAsA; muhaM, aMgAdAnaM, adhiTThANaM, ca ete nava purisassa, itthIe te ceva anne do thaNA ete ekkArasa- evaM mnuygtiie| tiriesuimaM bhANiyavvaM // [bhA.2325] ekkAra-tera-sattara, dutthaNi cau aTTha ava bhayaNA tu| nivvAghAte ete, vAghAeNaMtu bhaiyavvA // dhU-ayamAdidutthaNi 11 gavAdI 13 sUyaramAdI 17 nivvAghAe evaM / vAghAe egacchiNI ayA dasa sottA, tipayodharA gau|| [bhA.2326] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA viduvidha teicche| abhioga asiva dubmikkhamAdisUjA jahiM jtnnaa|| dhU-aNapajjho (appajjho] duvidhategicchAe vA sukkapoggalaNigghAyaNaTuM, rAyAbhiogeNa vA, asive saMjayapaMtA asaMjau tti kAuMna mAreti, dubmikkhe vA samuddesaTThA koti gAvimAdI va nejaa| mU. (553] je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraMpasu-jAya vA pakkhi-jAyaMvA ayamitthitti kaTuAliMgeja vA parissaejavAparicuMbejavAvicchedejavAAliMgaMtavAparissayaMtaM vA paricuMbataM vA vicchedaMtaM vA saatijjti|| cU-AliMganaM sparzanaM, upagUhanaM pariSvajanaM, mukhenacuMbanaM, daMtAdibhiH sakRt chedanaM, anekazo vicchedaH vividha prakAro vA chedaH vocchedaH, jaM sA nahamAdIhiM paritAviJjati / diDhe saMkAdiyA dosaa| [bhA.2327] pakkhIpasumAdINaM, esA itthi tti jo kariya bhikkhuu| daMta-nahAdIesuM, mehuNNaTThAya aannaadii|| tional For Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : : 7, mUlaM-553, [bhA. 2327] - mehaNaTThAGkA / [bhA. 2328] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche| abhioga asiva dubbhikkhamAdIsU vA jahiM jataNA / mU. (554) je bhikkhU mAuggAmassama mehuNavaDiyAe asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vAdei, detaM vA sAtijati // mU. (555) je bhikkhU mAuggAmassama mehuNavaDiyAe asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai, paDicchaMtaM vA sAtijjati // cU- mehuNaTThAe deti paDicchati yaGka / [bhA. 2329] je bhikkhU asanAdI, mAuggAmassa mehuNaTThAe / dejjA va paDicchejjA, so pAvati ANamAdINi // [bhA.2330] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche / abhioga asiva dubmikkhamAdisU jA jahiM jataNA / / 15 mU. (556) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vAde, detaM vA sAtijjati // mU. (557) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNaTThAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchaMtaM vA sAtijati / / cU- mehuNaTThA deti paDicchati yaGka / [bhA. 2331] je bhikkhU vatthAdI, mAuggAmassa mehuNaTThAe / dejjA ya paDicchejjA, so pAvati ANamAdINi // [bhA. 2332] bitipadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche / abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jataNA // mU. (558) je bhikkhU mAuggAmaM mehuNavaDiyAe sajjhAyaM vAei, vAeMtaM vA sAtijjati // mU. (559) je bhikkhU mAuggAmaM mehuNavaDiyAe sajjhAyaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAtijati // cU-iha sajjhAyaggahaNAto suttamattho vA, taM uvadisati, savvepadA mehuNaTThAekA / [bhA. 2333] paMcavidhaM sajjhAyaM, mAuggAmassa mehuNaTThAe / je bhikkhU kujjAhI, so pAvatI ANamAdINi // [bhA.2334] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vi duvidha teicche / abhioga asiva dubbhikkhamAdisU vA jahiM jataNA / cU-duvidhetegicchAe cariyANi vA uddisati / / mU. (560) je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayareNaM iMdieNaM AkAraM karei kareMtaM vA sAtijjati / / taM sevamANe Avajjati cAummAsiyaM parihAraTThANaM anugghAiyaM / / dhU- soAdi annataraM iMdiyaM jo mehuNaTThAe kareti so Avajjati pAvati cAummAsAto nipphaNNaM cAummAsiyaM, samayasaNNAe anugghAiyaM gurugaM / ahavA - chedo paryavakaraNaM uvaghAto, yathA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2- 7/560 unghAtiyasakkaM / nAsyodgghAtaH anudghAtaH / gurutvAt dustaratvAcca anudghAtamityarthaH / AgAramiMdiemaM, annatarAeNa mAtugAmassa / je bhikkhU kujjAhI, so pAvati ANamAdINi // [bhA. 2335 ] 16 cU- annatareNa iMdieNa iMdiyANi vA AgAre kareti so ANAdidose pAvati // itthi anurattassa purisassa ime AgArA [bhA. 2336] kANacchi romahariso, vevahU seo vi diTThamuharAo / nIsAsajutA ya kadhA, viyaMbhiyaM purisaAyArA // cU-kANacchiM kareti / jassa anuratto daddhuM romaMco bhavati, hariso vA bhavati / ahavA - romANa hariso romahariso romaMcetyarthaH, zarIrasya ISat kaMpo bhavati / prasvedo bhavati / diTThIe muhassa rAgo jAyati / sanizvAsaM bhASate / punaH punastat kathAM vA karoti, "punaH punaH vijubhikA bhavati / ete purisAgArA // jA purisAMnurattA itthI tassime AgArA [bhA. 2337] sakaDakkhapehaNaM vAla-suMvaNaM kaNNa-nAsakaMDuyaNaM / chaNNaMgadaMsaNaM ghaTTaNAmi uvagUhaNaM bAle // cU-chaNNaMgadaMsaNaM / [bhA. 2338] nIyallayaduccaritANukittaNaM tassuhINa ya pasaMsA / pAyaMguTTe mahI-bilehaNaM niTTubhaNapuvvaM // cU- jasa anurattA tassaggato appaNo niyallagANa duccariyaM kitteti / [bhA. 2339] bhUsaNa-vighaTTaNANi ya, kuviyaNi sagavviyANi ya gayANi / iti itthI - AgArA, purisAyArA ya je bhaNitA // cU- ete AgAre kareMto saMghADAdimA diTTho bhattasaMkAdi, geNhaNAdi dosA ya / [bhA. 2340] bitiyapadamaNappajjhe appajjhe vA vi duvidha teicche / abhioga asiva dubbhikkhamAdisU jA jahiM jataNA // uddezakaH-7 samAptaH muna dIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizIyasUtre saptama uddezakasya [ bhadrabAhu svAmI racitA niyukti yuktaM ] saMghadAsagaNi viracitaM bhASyaM evaM jinadAsa mahattara viracitA cUrNiH parisamAptA / uddezakaH-8 cU-uktaH saptamaH / idAnIM aSTamaH / tassa imo saMbaMdho [bhA. 2341 ] kahitA khalu AgarA, te u kahiM katividhA u vinneyA / AgaMtAgAdisu, savigAravihAramAdIyA // cU- sattamassa aMtasutte thIpurisAgArA kahitA / te kahiM havejja ? AgaMtAgArAdisu / te AgaMtAgArAdI samae kativihA gAme AgArA vinneyA ? iha apuvvarUviyANi / mU. (561) je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvai-kulesu vA pariyAvasahesu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 8, mUlaM - 561, [bhA. 2341] vA ego itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA khAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei, annayaraM vA anAriyaM niDuraM assamaNapAoggaM kahaM kaheti, kahataM vA sAtiJjati / / cU- ego sAhU egAe itthiyAe saddhiM samANaM, gAmAo gAmaMtaro vihaaraa| ahavA gatAgataM caMkamaNaM sajjhAyaM kareti, asaNAdiyaM vA AhAreti, uccAra- pAsavaNaM paridvaveti / ego egitthIe saddhiM viyArabhUmiM gacchati / anAriyA kAmakahA niraMtaraM vA apriyaM kahaM kaheti kAmaniDurakahAo / etA ceva asamaNapAyoggA / athavA - desabhattakahAdI jA saMjamovakArikA na bhavAta sA savvA asamaNapAuggA // [bhA. 2342 ] AgaMtArAgAre, ArAmAgAre gihakulA vasahe / purisitthi eganege, caukkabhayaNA dupakkhe vi // - ege egitthIe saddhiM, ege anegitthIe saddhiM, anegA egitthIe saddhiM, anegA anegitthIe saddhiM // 17 [bhA. 2343] jA kAmakahA sA hota'nAriyA lokikI va uttariyA niDara bhallIkahaNaM, bhAgavatapadosakhAmaNayA // cU- tattha loiyA-naravAhaNadaMtakadhA / loguttariyA taraMgavatI, malayavatI, magadhasenAdI / niDuraM nAma "bhallIdharakahuNaM" - ego sAdhU bharukacchA dakkhiNApahaM satyeNa yAto ya bhAgavaeNa pucchito kimeyaM bhallIgharaM ti ? tena sAhuNA dAravatidAhAto ArabdhaM jahA vAsudevo ya payAo, jahA ya kUracAragabhaMjaNaM kosaMvAraNNapaveso, jahAjarakumArAgamo, jahaya jarakumAreNa bhalliNA hao ya / evaM bhallIgharuppattI savvA kahiyA / tAhe so bhAgavato paduTTho ciMteti- jai eyaM na bhavissati to esa sabhaNo ghAyavvo / so gao diTTho ya'nena pAde bhallIe viddho / tAheM AgaMtUNa taM sAhuM khAmeti bhaNati ya mae evaM ciMtiyamAsI taM khamejjAsi / evamAdI nidurA / evamAdi purisANa vi tAna jujjeti kahiuM, kimu vA egitthiyANaM // [bhA. 2344] avi mAyaraM pi saddhiM, kadhA tu egAgiyassa paDisiddhA / kiM puna anArayAdI, taruNitthIhiM saha gayassa / / cU- mAibhagiNimAdIhiM agamammitthIhiM saddhiM egAnigassa dhammakahA vi kAuM na vaTTati / kiM puna aNNAhiM taruNitthIhiM saddhiM / [bhA. 2345] annA vi appasatthA, dhIsu kadhA kimu anAriya asabbhA / caMkamaNa- jjhAya-bhoyaNa, uccAresuM tu savisesA // cU- annA iti dhammakadhA, avisaddAo saveraggA, sA vitthIsu egAgiNiyAsu viruddhA, kiM puna anAriyA, anAriyANa joggA anAriyA, sAya kAmakahA, asabhA joggA asabbhA / ahavAasabdhA jattha ullavijjaMti / caMkamaNe sati vibbhama- iMgitAgAraM daTTu mohubbhavo bhavati, sajjhAe manaharasaddeNa, bhoyaNadANaggahaNAto visaMbhe, uccAre UrugAdi-chaNNaMgadarisaNaM / / bhayaNapadANa cauNhaM, annatarajute u saMjate saMte / [bhA. 2346 ] 162 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nizItha-chedasUtram -2-8/561 je bhikkhU viharejjA, ahavA vi karejja sajjhAyaM // dhU-bhayaNapadA-caubbhaMgo puvvutto| [bhA.2347] asanAdI vA''hAre, uccArAdi ya AcarejjAhi / niTuramasAdhujjutaM, annatarakadhaM ca jo khe| [bhA.2348] soANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaMtahA duvidhaM / pAvati jamhA teNaM, ee tu pade vivajjejjA // dhU-diDhe saMkA, bhoigAdi, jamhA ete dosA tamhA na kappati vihArAda kaauN|| kAraNe puNa karejA[bhA.2349] bitiyapadamaNappajjhe, gelnnnnusgg-rohg'ddhaanne| saMbhama-bhaya-vAsAsuya, khaMtiyamAdI ya nikkhamaNe // dhU-aNappajjho so savvANi vihArAdINi karenja / / idAni gelaNNe'[mA.2350] uddesammicautthe, gelaNNe jo vidhI smkkhaao| so ceva ya bitiyapade, gelaNNe aTThamuddese // dhU-idAni "uvasagge"tti tatthimaM uyAharaNaM[bhA.2351] kulavaMsammi pahINe, sasa-bhisaehiM tu hoi AharaNaM / sukumAliya-pavvajjA, sapaJcavAyA ya phAseNaM / / dhU- iheva aGgabharahe vANArasINagarIe vAsudevassa jeTThabhAo jarakumArassa putto jiyasattU rAyA / tassa duve puttA sasao bhasao ya, dhUyA ya sukumAliyA / asiveNa savvammi kulavaMse pahINe tinni vi kumAragA pavvatitA / sA ya sukumAliyA jovvaNaM pattA / atIvasukumAlA rUvavatIyAjato bhikkhAdiviyAre vaccai tato taruNajuANA piTThao vaccaMti / evaMsA rUvadoseNa sapaJcavAyA jaayaa| etIe gAhAe imAovakkhANagAhAo[mA.2352] jiyasattu-naravariMdassa, aMgayA sasa-bhiso ya sukumAlA / dhamme jinapannatte, kumAragaceva pvviyaa|| [bhA.2353] taruNAiNNe niccaM, uvassae sesigANa rakkhaTTA / gaNiNi guruNo u kahaNaM, vIsuvassae hiMDae ego|| dhU-taM nimittaM taruNehiM AiNNe uvassage sesigANa rakkhaNaTThA gaNiNI gurUNa kaheti / tAhe guruNA te sasa-bhisagA bhaNiyA-saMrakkhaha eyaM bhagiNiM / te ghettuM vasuMuvassae ThiyA |te ya balavaM sahassajohiNo / tANego bhikkhaM hiMDati ego taM payatteNa rakkhati / je taruNA ahivaDaMti te hayavihae kAuMghADeti / evaM tehiM bahulogo virAdhito // tattha u tarumiNiNagarIe paMcasatAhiM sAhUhiM ThitA sapakkhomANaMca[bhA.2354] haMtavihataviparaddhe, baNhikumArehi turminniingre| kiM kAhiti hiMDato, pacchA sasao va bhisao vA / / [bhA.2355] cakkI vIsatibhAgaM, savve vi ya kesavAo dsbhaag| ___ maMDaliyA chabbhAga, AyariyA addhamaddheNaM // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 8, mUlaM - 561, [bhA. 2355 ] cU- evaM te kilissamANe NAuM [bhA. 2356 ] bhAyanukaMpapariNNA, samohaNaM ego bhaMDagaM bitio / AsatthavaNiyagahaNaM, bhAu ya sAriccha dikkhA ya // - 19 cU- bhAyaNukaMpAe sukumAliyA anasanaM pavvaJjati / bahudinakhINA sA mohaM gatA / tehiM nAyaM kAlagati / tAhe taM ego geNhati, bitio upakaraNaM geNhati / tato sA purisaphAseNa rAto ya sIyalavAteNa nijjaMtI appAtitA saceyaNA jAyA / tahAvi tuNDikkA ThitA, tehi pariTThaviyA, te gayA gurusagAsaM / sA vi AsatthA / io ya adUreNa sattho vaccati / diTThA ya satthavAheNaM gahiyA, saMbhotiyA rUvavatI mahilA kayA, kAleNa bhAtiyAgamo, diTThA, abbhuTThiyAya dinnA bhikkhA / tahAvi sAdhavo nirakkhaMtA acchaM / tIe bhaNiyaM - kiM nirakkhaha ? te bhaNaMti - amha bhagiNIe sArikkhA hi, kiMtu sA matA, amhehiM ceva pariTThaviyA, annahAna pattiyaMtA / tIe bhaNiyaM - pattiyaha, ahaM ciya sA, savvaM kaheti / vayapariNayA ya tehiM dikkhiyA / T evamAdiyA uvasaggeNa caubbhaMgannatareNa vasejjA / / idAniM " rodhaga' tti dAraM [ bhA. 2357] seNAdI gammihitI, khettupAdaM imaM viyANittA / asive omoyarie, bhayacakkA'niggame gurugA / / cU- mAsakappapAuggaM khettaM bhettuM seNaM gammihiti, seNAe vA abhipaDaMtie tAhe to khettAo gammati, AdisaddAo saMvaTThami / vAsakappakhette ime uvaddavA hoMti - asivuvaghAto omabohigabhaoppAo ya paracakkAgammuyAo, ete nAuM jati na niggacchati to caugurugaM pacchittaM // [bhA. 2358] ANAdiyA ya dosA, virAdhanA hoti saMjamAtAe / asivAdimmi paruvite, ahigAro hoti senAe / cu- a -aniMtassa ANAdI dosA AyasaMjamavirAhaNA ya / jayA asivAdI savve pratipadaM parUvitA bhavaMti tadA iha senApadenAhikAro kAyavvo / taM puNa asivAdI ime jANaMti anAgayameva // [bhA. 2359] avisesa- devata-nimittamAdI abitaha pavitti soUNaM / niggamaNa hoti puvvaM, annAte ruddhe vocchiNNe / / cU-ohimAdiatieNa nAyaM, devayAe vA kahiyaM, avisaMvAdinimitteNa vA nAyaM, pavattivattA taM vA avitahaM nAuM tato anAgataM niggaMtavvaM, aNAte sahasA rohite, vocchinnesu vA pahesu na niggacchati, na dosA // tamhA anAgayaM [bhA. 2360] soccA va sovasaggaM, khettaM mottavvamanAgataM ceva / ina muyati sagAle, laggai gurue savitthAre // cU- nAuM jati anAgayaM na muMcati to cauguru savitthAraM bhavati / imo vitthAro "paritAva mahAdukkho" - kAraga gAhA / imehiM puNa kAraNehiM aniMto vi suddho [bhA. 2361] gelaNNa-roha-asive, rAyaduTThe bhae va omammi / uvadhI sarIrateNaga, nAte vi na hoi niggamaNaM // cU- gilANa paDibaddho, rohite niggamo natthi, bAhiM asivaM / ahavA - rAyaduTThe omaM vA bAhiM, uvahisarIrateNagA bAhiM || [bhA. 2362] eehi ya annehi ya, na niggayA kAraNehi bahuehiM / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 nizItha - chedasUtram - 28/561 acchaMte hoti jataNA, saMvaTTe nagararohe ya // cU- etehiM ya annehiM ya kAraNehiM ya acchaMtANa desasaMvaTTeNa nagararodhe ya imA jayaNA / / bohigAdibhaeNa paracakkabhaeNa ca bahU gAmA saMvaTTiyA ekkato ThitA saMvaTTo bhaNNati, te cciya rAyadhiTThitA senA / tesimAjayaNA [bhA. 2363] saMvaTTammi tu jataNA, bhikkhe bhattaTTha-vasahi thaMDille / tammi bhae pattammI, avAuDA egato ThaMti // cU- tattha "bhikkhe" tti dAraM [bhA. 2364] vaiyAsu va pallIsu va, bhikkhaM kAuM vasaMti saMvaTTe / savvammi rajjakhobhe, tattheva ya jAi thaMDille // cU-saMvadveNa vA vAse saccitte saccitto puDhavikkAo tti kAuM na hiDaMti, puvvaTThitAsu vatitAsu pallIsu vA bhikkhaM hiMDatA tato ceva thaMDille bhottuM rAo saMvaTTe vasaMti / adha vaiyAdi natthi, savvammi rajakhobho, to tattheva saMvaTThe jANi thaMDillaacittAI tesu bhikkhaM geNhaMti / / aha natthi thaMDillaacitA tAimA jayaNA [bhA. 2365] pUaliya sattu odaNa, gahaNaM paDalovariM pagAsamuhe / sukkhAdINa alaMbhe, ajavaMte vA vilakkhaNatA / / cU- ullammi paDate mA puDhavikAyavirAhaNA bhavissati tena maMDagAdi sukkhapUaliyAe "asaMsatta" suttagAhA / sukkhoyaNaM vA kummAsA, pagAsamuhe bhAyaNe geNti, paDalovariTThite ceva / aha sukkhaM na labbhati, na vA sarIrassa jAvagaM, ulle gheppamANo levADite paDale levADagaM lakkheti / idAniM "bhattaTThe" tti [bhA. 2366 ] pacchannAsati vahitA, aha sabhayaM tena cilimiNI aMto / asatI ya va sabhayammi va, dhareMti addhetare bhuMje // cU- saMvaTTassa bAhire pacchaNNe bhattaTTaM karetu, asati pacchaNNassa sabhae saMvaTThassa aMto ceva cilimili dAuM bhuMjati / asati cilimilIe sabhae vA cilimilI na pAgaDijaMti tAhe addhabhAyaNANi ghareMti, addhA kamaDhagAdisu bhuMjaMti // [bhA. 2367 ] kAle apahuppaMte, bhae va satthe va gaMtukAmammi / kappuvari bhAyaNAI, kAuM ekko u parivese // cU- aha vArageNa kAle na pahuppati, bhae vA turiyaM bhoyavvaM, saMvaTTAdisavvo calito gaMtukAmo tAhe bhAyaNA kappuvariM ThaveuM savve kamaDhagAdisu bhuMjaMti, ekko parivesati // [bhA. 2368 ] patteyacaDDagAsati, sajjhilagA egato gurU vIsuM / omeNa kappakaraNaM, anno guru nekkao vA vi // cU- savvesiM caDDugA na pahuppaMti tAhe sajjhilagA - je vA pItivaseNa ekkato milaMti ekkato bhujaMti, guru vIsuM bhuMjati, jAhe bhuttA tAhe omeNa AyAmaNaM caDDagANaM kAyavvaM, gurusaMtiyaM kamaDhagaM na tesi melijjati, anno kappeti / ahavA - apahuvvamANesu ekkato kappijjaMti // idAni bhAyaNa- kappavihI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-561, [bhA. 2368] [bhA. 2369] mANassa kappakaraNaM, daDellaga-mutta-kaDuyarukkhesu / tassa'sati kamaDha kappara, kAujamIve padese vA / / cU-udittagAdi daDhabhUmIe gomuttiyapadesesu vA khArakaDuyarukkhaheDDA vA, evamAdi thaMDilANa asati kamaDhage ghaDAdikappare vA bhAyaNassa kappaM kAuM annattha neuM thaMDile, gate vA saMvaTThe pacchA parimiliyAjIvapadesesu pariThaveti / sa evAture thaMDilassa vA abhAve dhammAdhammAkAsAjIvapadesabuddhiMkAuM pariTThaveti / idAniM "vasahi" tti dAraM [bhA. 2370] goNAdI vAghAte, alabbhamANe va bAhi vasamANA / vAtadisi sAvatabhae, sayaM paDAliM pakuvvaMti // cU- saMvaTThassaMto nirAbAdhe miliyapadese vasaMti, aMto vA - goNamahisAdiehiM tapapphaDaMtehiM vAghAto, alaMbhe vA jato dhADIbhayaM tato vajreuM vasaMti / aha sAvayabhayaM tAhe vAyAnukUlaM vajeMti, aMto bAhiM vA vasamANA sIta-vAtAtava - jala-sAvatarakkhaNaTThA puvvakatAe paDAlIe ThAyaMti / asati phAsuehiM sayaM kareMti / AgADhe vi dhAraNaM kAuM vasaMti / vatie vi evaM / / idAniM uccAravidhI bhaNNati / "thaMDile "tti dAraM 21 [bhA. 2371] paDhamAsati sesANa va, mattae vosicca rayaNie / thaMDilla nivese vA, gatesu, sabhae padesesuM // cU- paDhamaM anAvAtamasaMloaM, tassAsati sesANa ApAyasaMloyAdiyA, asati divasato acchiuM rAto mattae vosicca pabhAe thaMDile pariTThaveMti, tattha sannivese vA gate vosirati pariTThaveti vA / aha piTThato bhayaM anadhiyAso vA tAhe dhammAdipadesesu vosirati / dAraM / idAniM "tammi bhae" pacchadraM / jo na paracakkAdibhaeNa saMvaTTe paiTThA tammi patte paracakke ghADiyAgame vA savvovakaraNaM guvilapadese ThaveuM "avAuDA ekato'' tti annato ekapadese ThAyaMti // kamhA evaM kareMti ? bhaNNati [bhA. 2372] jinaliMgamappaDihataM, avAuDA vA vi daTTu vajreti / bhaNi mohaNikaraNaM, katajogo vA bhave karaNaM / / cU- aceliyA jinaliMgaM ussagge ThiyA ya, evaM Thite na koti uvaddaveti, esa uvavAto apaDilehito jinamudretyarthaH / ahavA-te teNaA avAuDe daDuM sayameva vajraMti, vija-maMtapabhAveNa thaMbhaNa-mohaNaM kareti, sahassajohI vA tIsatthe vA kayajogo tassa tArise AkaMpaM ubhayagacchasaMrakkhaNaTThA karaNaM bhave / " saMvaTTe" tti gataM / idAniM " nagararohe "tti dAraM - [bhA. 2373] saMvaTTaniggayANaM, niyaTTaNA addharodhajayaNAya / bhattaTTaNa thaMDille, sarIrabhikkhe vigiMcaNatA / / cU- je mAsakappakhettANa niggaMtuM saMvaTTe ThiyA te saMvaTThaniggayA / te idAniM ukhaMdacoraeNaM saMvaTTato niyattiu nagaraM paviTThA // je anagArA to na niggatA tesiM imA aTThamAse rohagajayaNA bhaNNati [bhA. 2375] hAni jA egaTThA, do dArA kaDaga cilimiNI vasabhA / taM ceva egadAre, mattagasudhovaNaM ca jataNAe // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-8/561 [bhA.2375] rohe u aTThamAse, vAsAsu sabhUmie nivA jNti| ruddhe u tena nagare, hAvaMti na mAsakappaM tu|| cU- aTTha udubaddhite mAse roheuM nivA vAsAsuM appaNo rajAtiM gacchaMti, uDubaddhe rohite tahAvisAdhUvAsakappona hAviyabyo, aTThavasahIoaTThabhikkhAyariyAto, avasahIoamaMcaMteNa bhikkhaayriyaao|| puNo vi sattavasahIo amaMcaMteNa aTThAdI bhikkhAyariyA / evaM-jAva-egA vasahI egA bhakkhAyariyA / etaduktaM bhavati "hAnI jA egaTThA' imA ya gAhA ettha-atthe joeyvvaa|| [bhA.2376]bhikkhassa va vasadhIya va, asatI satteva caturo jA ekkA / laMbhAlaMbheekkevagassa'negA usNjogaa| cuu-kNtthaa| dAraM / / "addhrodhgjynn"ttigyN| idAni "hAnI jAegaTThA"tti asya dvitIyaM vyAkhyAnaM - sapakkha - parapakkhavasahijayaNA ya bhaNNati / tatthime vikappA - patteyA samaNANaM / patteyA samaNINaM / mahAjanasammadeNa vA dublabhavasahIe samaNa-samaNINa egaTThA / ahavA - savvapAsaMDitthINa egaTThA / savvapAsaMDapurisANa ya egaTThA / ahavA- savvapAsaMDa purisaitthINa egaTThA / ahavA - savvapAsaMDa purisitthINa egaTThA / / patteyasamaNavikappe "pAsaMDitthI' tatthimA jayaNA[bhA.2377] egattha vasaMtANaM, pahaM duvArAsatI sayaM karaNaM / majheNa kaDagacilimili tesubhao ther-khuddddiio|| cU-saMjaya-saMjatINaM patteyavasahiabhAve jadA egavasahIe vasaMti tahA causAle pihaMduvAre vasaMti pihaduvArAsati sayameva kuTuM chettuMduvAraM kreNti| gihamajjhe kuDDAsati kaDagaM cilimiliM vA ThAveMti kaDagAsaNaM therA ThAyati / saMjatINaM khuDDiyAo therANa parato khuDDA / khuDDINa parato therii| khuDDANaparaomajjhimA saMjativaggethrINa parato mjjhimaao|mjjhimaannprtotrunnaa| saMjativagge vimajjhimANa parato taruNIo esA vihI daDhakuDDigihe / evaM savvaM vasabhA jayaNaM kareMti // puvvaddhassa vakkhANaM gataM / "taMceva egadAre" tti asya vyAkhyA[bhA.2378] dAradugassa tu asatI, majjhedArassa kaDagapottI vaa| nikkhama-pavesavelA, sasaddapiMDeNa sjjhaao|| cU-bitiyaduvArassAsati karaNaM vA na labmati tadA egaduvAraM kaDagacilimilIhiM dudhA vi kajati, addheNa saMjayA aNa saMjatIto niggacchaMti / aha saMkuDaM na labbhati vA visajiuM tAhe paropparaM niggamaNavelaM vajeti vaMdeNa, sasaI niSphiDaMti, piMDeNa sajjhAyaM kareMti, saMgArakahaM na karaMti paDhaMti vA ||"tesu bhato therakhuDDIo' tti asya vyAkhyA[bhA.2379]aMtammi va majhami va, taruNI taruNA tu svvbaahiro| ___ majjhe majjhima-therI, khuDDaga-therA ya khuDDI y|| cU-daDhakuDDe aMte sapaccavAyamAgAse sajhe taruNIo / zeSaM gatArtham / idAnaM "mattage'' tti dAraM[bhA.2380] patteya samaNa dikkhiya, purisA itthI ya savve egaTThA / pacchaNNa kaDagacilimili, majjhe vasabhA ya matteNaM // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-561, [bhA. 2380] 23 cU-pattegA jattha tthIvajA savvapAsaMDA egavasahIe ThiyA, jattha vA savve pAsaMDA thIsahiyA egaDiyA tatthimA jayaNA - jo pacchaNNapadeso tattha ThAyaMti, asatiM pacchaNNassa majjheNaM kaDagacilimilI vasabhA deMti appasAgAriyakAiyabhUmIe asati divA rAto vA vasabhA mattagehiM jtiyNti| vasabhagahaNaM te khetaNNA appasAgAriyaM pariTha-ti / evaM saMjatIo vipAsaMDisthimajjhe jayaMti / ahavA- "vasabhA0" tti jattha saMjatAsaMjatINaM egaduvArA egavasahI tattha appasAgAriya kAiyabhUmIe asati bAhiM vA sapaccavAto rAto taruNIo aMte, majhe vA vasabhiNIo, mattaesu kAiyaM vosiriuM majjhimANa appeMti, tAo therINa, terI khuDDINaM, therA vasabhANaM, te pariTThati // [bhA.2381]pacchaNNa asati niNhaga, boDiya bhikkhU asoya soe ya / pauradava-caDDagAdI, garahA ya saaMtaraM ekko / cU-pacchaNNakaDagacilimilINaasati NiNhaesuThAyaMti, tesuasatiboDiesu, tesuasati bhikkhupaesu, evaM puvvaM asoyavAdINa, paccha soyavAisuThiyA, AyamaNAdikiriyAsupauradaveNaM kajaM kareti, caDDagaM kamaDhagaM, tesu bhuMjaMti, garahApariharaNatthaM, saMtaraM ThiyA "ege" tti khuDDugAdi ego caDugANa kappaM kareti / ahavA - ego sAdhUAyamaNAdikiriyAsu aMtare ThAyati / / "patteya samaNA dikkhiya" asya vyAkhyA[bhA.2382] pAsaMDIpurisANaM, pAsaMDitthINa vA vipttege| pAsaMDitthi pumANaM, va egato hotimA jtnnaa| cU-purisA patteyaM, itthI patteyaM / athavA - purisA itthI ya savve egato ThitA / imA jynnaa| "pacchaNNa asati niNhaga' asyArthasya spRzanaM // [bhA.2383]je jahiM asothavAdI, sAhammaM vA vi jattha tahiM vaaso| nihutA ya juddhakAle, na vuggaho neva sjjhaao| cU- sAdhammiyA niNhayaboDiesu bhikkhaesu vi kAruNiyattaM jIvAtipayatyANi vA jesu atthittaM tesu tesu ThAyaMti, juddhakAlo rodhagamityarthaH / na tattha sapakkha-parapakkhehiM saddhiM vuggahaM kareMti, na ca sajjhAyaM kareMti // "addharohagajayaNA" sammattA / bhattaTThANe vi ettheva gatA / idAnaM "thaMDile" tti[bhA.2384] taM ceva pubvabhaNiyaM, pattegaM dissamatta kurukUyaM / thaMDilla-sukkha-harite, pavAyapAse padese vaa|| cU-puvvabhaNiyaM "anAvAyamasaMloe" eyaMcevapatteyaM |ahvaa - sesaM thaMDilesupatveyamaggahaNaM kareMti / / "maTTiya kurukuyaM" ca asya vyAkhyA[bhA.2385]paDhamAsati amaNuNNe, tarANa gihiyANa vA vi aaloe| patteya matta kurukuya, davaM va pauraM gihtthesuN|| cU- paDhamaM anAvAyamasaMloyaM, tassAsati amaNunnAya AvAtaM gaccheti, tassAsati pAsatthAdiyANaM / tato bitiyabhaMga asoa-soANa gihipAsaMDiyANa ya kameNa AloyaM gaccheti / pacchaddhaM kNtthN|| [bhA.2386] tena para gihatthANaM, asoyavAdINa gaccha AvAyaM / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nizItha-chedasUtram -2-8/561 itthI napuMNaesu vi, parammuho kurukuyA seva / / cU-tato tatiyabhaMge gihipAsaMDiyaasoyasoyANa kameNa aavaatNgcche| tena paraM bitiyabhaMge itthInapuMsAloyaM gaccheti / parammuho kurukucaM ca kareti / tato tatiyabhaMge hatthinapuMsAvAtaM, tattha vaMdeNa volaM kareMtA vaccaMti / jayaNAe pUrvavat / esA thaMDilajayaNA / bAhiM na labbhati niggaMtuM jaM aMtothaMDilaM vidinnaMtattha vosire, jati nattha haritaMsukkhovosireti, asatisukkhassa maliyamIsesu vosirati / aho ya bhUmI na pAsai tAhe dhammAdipadesesu vosirato suddho| idAni "sarIre" tti dAraM[bhA.2387]pacchaNNa-puvvabhaNite, vidinna thaMDila sukkha harite vaa| agaDa varaMDaga dIhiya, jalaNe pAse ya desesu|| cU- rodhage sarIrapariTThavaNavidhI avaradakSiNAe ceva disAe anAvAtamasaMloyaM pacchaNNapuvvabhaNiyaM pariTThAvaNiyaM se rayaharaNAdi uvakaraNaM pAse Thavijjati / / [bhA.2388] annAte paraliMge, nAuvaogaddha mA u micchattaM / nAte uDDAho vA, ayaso patthAradosA vaa|| ghU-annAo vA jo tassa paraliMgaM kajjati / taM pi uvaogakAlAo parato kajati, mA so micchattaM gamissati / jo jana-nAto tammi paraliMgaM na kajjati, mA jano bhaNihiti ete mAtiNo, pAvAyArA, parovaghAtiNo ya, evaM uDDAho, pavayaNovaghAto, patthAradosoya / etaddosapariharaNatyaM saliMgeNa ceva vidinne thaMDile pariDhavijjati / aha haritaM tAhe sukkhasu, asati mIsamaliesu agaDe vA anuNNAyaM, pAgArovarieNa vA khiviyavvaM, dIhiyAe vA vahaMtIe chubhiyavvaM, jalaNe vA jalaMte chubhiyavvaM / etesiM vA pAse ThaviJjati / aha na labbhati tAhe dhammAdipaesa tti kAuM etesu khivaMti // idAniM "bhikkha"tti dAraM[bhA.2389]na vi koi kiM ci pucchati, nitamanitaM ca bAhi aMto vA / AsaMkite paDiseho, gamaNe ANAdiNo dosaa|| ghU-jattha rodhage aMto bAhiM vA na ko ti paDipucchati, nipphiDaMto pavisaMto vA tatthicchA, aMto bAhiMvA aDaMti / jattha AsaMkiyaM "ko esa? kato vA Agato? mA esa aMto kahehiti, kahiM vA niggacchati? mA esa bhedaM dAhiti' erise AsaMkite paDisehe na gaMtavvaM / ANAdiyA ya dosaa|| [bhA.2390] paura'nnapAnagamaNe, cauro mAsA hvNt'nugghaataa| so ya itare ya cattA, kula-gaNa-saMdhae ya patthAro // cU-saMtharaMto jati gacchati catuguru, jo gacchati tena appA pariccatto, itare ya acchaMtA te ya etena pariccattA, bAhirA vA riu tti kAuM geNhaMti / bhedaM payacchaMti tti abbhaMtarA geNhaMti / ubhao vikul-gnn-sNgh-ptthaarsNbhvo|| [bhA.2391] aMto alabbhamAnesanamAdIsu hoi jaitavvaM / jAvaMtie visodhI, amaccamAdI alAbhe vaa|| cU- phAsue esaNijje ya aMto alabbhamANe aMte ceva panagaparihAnIe jayaMti / jAvaMtiyA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-561, [bhA. 2391] visohikoDIejAba- caulahuMpatto |visohikoddiie asatiamacco dANasaDDAdiyA vAobhAsijaMti, deMtANa avisohikoDIe vigheppNti|| [bhA.2392]Apucchiya Arakkhiya, sehi senAvati amacca-rAyANaM / niggamaNa-diTTharUve, bhAsA vi tahiM asaavjaa|| cU-tahAvi alabbhaMte, Arakkhito koTThapAlo, taMpucchaMti, amhaM asaMtharaM niggacchAmo, dAraM ne dehi / jati so bhaNeja mA naggacchaha, ahaM bhe demi, tAhe gheppaMti / aha so bhaNeja - "nasthi me bhattaM, bIhemi ya ranno seTThi pucchaha" / tAhe seTTi pucchaMti / evaM senAvatiM, amaccaM, rAyANaM, ditesu gahaNaM / tesiM vA aNunnAte niggcchNti| dArapAlANa ya sAhU darisijjaMti ete diTTharUve kareha / ete bhattaTThA neti atiMtiya, na kiM ci tubmehiM vattavvA, bAhiM niggaehiM ya asAvajA bhAsA bhaasiyvvaa|| [bhA.2393] mA nIha sayaM dAhaM, saMkAe vA na deMti niggNtuN| dANammi hoi gahaNaM, anusaTThAdINi paDisehe // cU-ArakkhiyAdi pucchiyA bhaNaMti - "nAnIha, amhe sayaM bhattaM demo", te puNa bhedasaMkAe niggaMtuMna deNti| tejati avisuddhaM deti tahAvi gahaNaM / aha no bhattaM no niggaMtuM deti tAhe anusaTThI dhammakahA vijAmaMtAdiyA vA payujaMti / / jatA niggacchaMti tadA bahiyA vi imaM vidhiM payuMjaMti[bhA.2394] bahiyA vi gametUNaM, ArakkhagamAdiNo tato niti / hita-naTTha-cAriyAdi, evaM dosA jaDhA hoti / / cU-aMto bahiM ca gamite savve cArigAdidosA paricattA bhvNti|| bahiyA je sAhU paTThavijjati te imehiM guNehiM juttA[bhA.2395] piyadhamme daDhadhamme, saMbaMdha'vikAriNo krnndkhe| paDivattINa ya kusale, tabbhUte pesate bhitaa|| cU-jesiM aMto bAhiM ca sayaNasaMbaMdho atthi, avikArI na ubbhaDavesA, na kaMdappasIlA bhikkhaggahAdikiriyadakkhA, paDivattI prativacanaMta prati kuzalA bAhiM khaMdhAro Agato tattha je jA uppaNA, te bAhiM pesijjaMti / / "bhAsA vitahi asAvana" tti asya vyAkhyA[bhA.2396] kevaiya Asa-hatthI, jodhA dhaNNaM ca kettiyaM nagare / paritaMta aparitaMtA, nAgarasenA va na vi jANe // cU-bAhiraccehiM pucchito na bhaNAti, na jAmAmi / / te bhaNaMti - tattheva vasaMtA kahaM na yANaha ? sAhU bhaNaMti[bhA.2397]suNamANe vi na suNimo, sajjhAe samiti gutti AuttA / sAvajaM soUNa vi, na hulabbhA''ikkhiuMjaiNo / / cU-jaikiMci suNimotahAvisAvajaM na yujati akkhiuN|aNtovipucchito bhikkhAdiuvaoge na nAyaM / aMto bahiyA ya - imaM uttaraM "bahu suNeti"- siloge / evaM hiMDate paDuppanne samudANe[bhA.2395 bhattaTTaNamAloe, motUNaM saMkitAi tthaannaaii| - sannine pani meho. atigamaNaM didrirUvANaM / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 nizItha chedasUtram -2-8/561 cU- " bhattaTTaNamAloe" tti asya vyAkhyA[bhA. 2399] sAvaga sanniThANe, oyavitetara kareti bhattaGkaM / tesa'satI Aloe, caDaga kuruyAi no channe // cU-jattha saDDho ya saDDI ya ubhayaM pi appasAgAriyaM tattha bhattaTTaM kareMti, asatI egataroyavite, iyaraggahaNeNa anoyavievi, asati ahAbhaddaesu vA etesiM asatIe aDavIe asaMkaNije ghaNadaraTThANe vajretA, Aloe pagAse bhattaTTaM kareMti, cArigAdisaMkAe no channe kareMti / sacitto seho jai ko ti pavvAiuM ThAti tassa paDiseho, na pavvAveMti / aha koi kAuM liMgaM pavisati, tAhe bhAMti - amhe gayA nAmaMkiyA dAreNa niggatA, taM jai tume gheppasi to avassaM mArijasi, dAre gaNiyA pucchiyA bhaNati - na jAnAmo koi esa tti, pavisaMtA bhaNati dAriTTha "amhe te ceva ime diTTharUve karesi" // [bhA. 2400 ] bhattaTThita pAhADA, punaravi ghettuM atiMti pajjattaM / anusaTThI dAriTThe, anne vasatI ya jaM aMtaM // cU- evaM bhattaTThiyA tadUNe bhAyaNe puNaravi pajjattaM ghettuM atiMti, jati dArapAlo maggati vA na vA pavesaMdeti, ruddhesu jai anno koi anukaMpAe dena tattha anumatI, na vA vArijjati, annadAtArassa vA asatIte taM jaM aMtaM paMtaM dijjati // [bhA. 2401] ruddhe vocchiNNe vA, dAriTThe do vi kAraNaM dIve / iharA cAriyasaMkA, akAla okhaMdamAdIsu // cU- aha niggatANa dAraM ruddhaM sthagitamityarthaH, gamAgamo ya vocchiNNo, abbhitarA sAhU bAhirA je bhikkhAniggayA ete vi do vi dArapAlassa bhikkhAdi nigamaNakAraNaM dIveMti / iharA akahIe sAhU niggatA, na te paviTThA, nUnaM te cAriyA AgatA AsI, je te sAhU niggatA te na paviTThA, nUnaM tehiM esa ukkhaMda okaTThao / / [bhA. 2402] bAhiM tu vasitukAmaM, atineti pelliyA anicchaMtaM / gurugA parAjaya jae, bitiyaM ruddhe va vocchiNNe // - bhikkhaTTatAniggatANa jai koi sAhU bAhi vasittumicchati taM pi te sahAyA balA pavesaMti / ege anege vA nikkAraNe bAhiM vasate cugurugaa| abhitarillANa parAjaya-jae anege dosA bhavaMti | bitiyapadeNa savvaM nittharaM nagaraM ruddhaM, gamanAgamo vocchiNNo, evaM apavisaMto dAriTThe vA aniveMdete suddho / / evaM rohakAraNe - itthIhiM saha vihArAdi padA haveja / "rodhage" tti dAraM gataM / idAnaM "addhANe" tti addhANe jattha sapaccavAyaM / tattha jati saMjatIto sattheNaM padhAvitA tattha satthe jati bodhiyateNAimayaM haveja tattha gamaNe, rAo vA suvaMtANaM, imA jayaNA [bhA. 2403 ] majjhammi ya taruNIo, therIo tAsi hoMti ubhayaMto / theri bahiTThA khuDDI, khuDDibahiTThA bhave therA // [bhA. 2404] therabahiTThA khuDDA, khuDDabahiTThA u hoMti taruNA u / duvidhammi vi addhANe, sapaccavAyammi esa gamo / / cU- taruNIo majjhe kIraMti, tAsiM piTThato aggao ya therIo havaMti, tAsiM ubhayaMte therA, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-561, [bhA. 2303] 27 therANaM ubhayaMte khuDDA, tesiM ubhayaMto taruNA, duvidhaM addhANaM-paMtho mggoy| tammi sapaJcavAe esa gamo bhaNito / evaM addhANe vA itthIhiM saddhiM vihArAdiyA padA bhave / idAnaM "saMbha bhaya vAsaM" tinni vi dArA egagAhAe daMseti[bhA.2405] AU agaNI vAU, teNaga raTThAdi saMbhamo bhnnito| bohiyamecchAdibhae, goyaracariyAe vAseNaM / / cU-AUmAdiyA saMbhamA, bohiyamecchAdibhayaM / goyaraM aDaMtA vAseNa abbhahatA eganilae vi hojA / / [bhA.2406] jalasaMbhame thalAdisu, ciTuMtANaM bhaveja cubhNgo| egataruvassae vA, vUDhagalaMte va svvtto|| cU-ego egitthIe samaM haveja, AukkAyasaMbhameNaM udagavAhage thale egaM uNNaya thalaM pavvayaM DogaraM vA, tattha ciTuMtANaM caubhaMgasaMbhavo haveja . jalasaMbhame vA khettAo khettaM saMkamenja / ettha vi catubhaMgasaMbhavo / egataravasadhIe vA bUDhAe jAva annA vasadhI na labmati tAva catubhaMgasaMbhavo, savvao vA egapakkhassa vasadhI galati, evaM pi egaTThitANa cubhNgo|| [bhA.2407]egatarajhAmie uvassayammiDajjhejja vA vi mA vsdhii| aimeva ya vAtammi vi, teNabhayA vA nilukkaannN|| cU- saMjata-saMjatINa egatarassa jhAmitA vasadhI / vasahisaMrakkhaTTA vA tANa vasadhiM gtaa| jhAmitavasadhie vA khetAo khettaM saMkAmijaMti / evaM vAte vicaubhaMgasaMbhavo haveja / teNagabhaeNa vA guvile caubhaMgasaMbhaveNa nilukkA acchaMti / / ___bhA (2408] bhoiyamAivoredhe, raTThAdINaM tu saMbhame hojjA / bohiya-mecchabhae vA, guttinimittaM ca egattha // cU- bhoiyassa bhoiyassa viroho, evaM gAmassa gAmassa ya, rahassa rahassa ya, erise saMbhame caubhaMgasaMbhamo haveja / bohiyamecchabhaeNapalAyANa caubhaMgasaMbhavena vihArasajjhAyaasaNAdiyA, uccArAdimA vA egattha nilukkANa saMbhavo haveja, guttiM vA rakkhaNaM kareMtANa sNbhvejaa|| bha. (2409] puvvapaviDhegatare, vAsabhaeNaM visejja anntro| tattha rahite paraMmuho, na ya suNNe saMjatI ThaMti // cU- vAsAsu vAsAvAse par3ate saMjato saMjatI vA kiM ci nivvovarisaM ThANaM paviThaM haveja, pacchA iyaraM pavisijja / tattha janavirahite do viparopparaM paraMmuhA acchaMti, sajjhAyajuttA ya / suTu vi vAse paDate saMjatI suNNaTThANe no pavisati / idAniM "khaMtimAINa nikkhamaNe" tti[bhA.2410] kAraNa ega maDaMbe, khaMtigamAdIsu melaNA hoja / pavvajjhamabhupagame, appANa cauvihA tulnnaa|| cU-asivAdikAraNeNaegAgiochinnamaDabaMgato haveja, tattha ya "khaMtiyamAdI" asaMkaNitthI mileja, sA ya pavvajjabbhuvagamaM kareja, tato appAnaM caubvihAe davva-khetta-kAla-bhAvatulanAe tuleti / / eseva attho imAhiM gAhAhiM bhaNNati [bhA.2411] asivAdikAraNagato, vocchinnamaDaMba sNjtiirhite| Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-8/561 kahitA kahita uvaDiya, asaMkaitthIsimA jayaNA / / cU-aDDAiya joyaNaaMtare jassa annaM vasimaM natthitaM chinnamaDaMbaM sA asaMkaNijjatthI dhamme kahite akahita vA pavvajaM uvahitA, tatthimA jayaNA appaNo davvato tulnnaa| [bhA.2412] AhArAduppAdaNa, davve samutiM va jANate tiise| jati tarati nittu khette, AhArAdINi v'ddhaanne|| cU-davvatojatiAhAraM uvahi sejjaM vA tarati uppAetuM, samui nAma-jo tIse sabhAvo bhukkhAlU sIyAlU / jati yataM paDhamAliyAdi saMpADeuM sakketi, mahurAdi pANagaMvA eyANi uppAeuM sakketi, tato pavvAveti / khettato jai addhANaM neuM tarati, jati ya addhANe AhArAdI uppAeuM stto|| [bhA.2413]gimhAtikAlapANaga, nisigamaNomesu vA vi jati stto| bhAve kodhAdi jaI, gAhe nANe ya caraNe ya / / cU-kAlato jati gimhakAle riukkhamaM pANagaMpavAyavasahI ya AdisaddAto sItakAlAdisu yajaMtammiriummidullabhaMtaMjati uppAetuMsatto, rAto vAjatisattoneuM,omevAjatiAhAruppAdaNaM kAuM satto, bhAve jati appaNo kohAdiyANaM jayaM kAuM satto, rattassa vA jayaM kArAveuM stto| nANacaraNANi vA jati satto anivveeNa gAheuM, cakkavAlasAmAyAriM ca gAheuM jai stto|| [bhA.2414] gurugaNiNipAdamUlaM, evamapattAe apputulnnaae| Avakadhasamattho vA, pavvAve etare bhayaNA // cU- jo vA jAvajjIvaM samattho vaTTAveuM so niyamA pavvAveti, iyaro asamattho ya, tassa bhayaNA / jai se anno vaTTAvago asthi to pavvAveti / aha natthi na pavvAvei / esA bhayaNA // [bhA.2415] abbhujjatamegataraM, paDivajiu kAmo so vi pvvaave| gaNa gaNi saladdhite u, emeva aladdhijatto vi|| cU-abbhujiyamaraNaMparinnAdi, abbhujiya-vihArojiNakappAdi / eyaM egataraM abbhujjativihAraM paDivajjitukAmo / itthiyA ya uvaTThiyA pavvajjaM / jati anno gaNe gaNI saladdhI atthi tIse pariyaTTiyavvA tetAhetaM tassa appeuM appaNA abbhujvihaarNpddivjjti|ah nathi anno vaTTavago tAe no abbhajjayavihAraM paDivajai / taM pariyati / kiM kAraNaM? abbhajjiyavihArAto tassa vidhipariyaTTaNe bahutariyA nijarA / aladdhijutto vi annavaTTAvagasaMbhave pavvAveti, iyarahA no / / [bhA.2416] pavvAvaNijja-tulaNA, emevittha tadikkhaNA hoti| aviditi-tulaNA u pare, uvaTTita-tulaNA ya AtagatA / / cU-jo pavvAvaNijjo tassa vi eseva davvAdiyA caubvihA tulaNA kjjti| codaga - Aha - jati tA tassa mAtA vA bhaginI vA to so tassA samuI jANAti ceva, kiM tulijjati ? ucyate - katAi so khuDDalao ceva tesiM majjhAo phiDito to na jANai, evaM pare avidite tulaNA bhvti|jsspunn suha-duha-kohAdiyA samutI najati tassa nasthi tulaNA / tammi uvaTTitai AyatulaNA bhavati // tassa pavvAvaNijassa imA tulaNA bhavati[bhA.2417] pAriccha pucchamaNNaha, kAyANaM dAyaNaMca dikkhA y| tattheva gAhaNaM paMthe, nayanaM appAya ittriyaa|| [bhA.2418] pejjAti pAtarAse, sayaNAsaNavattha pAuraNadavve / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-561, [bhA. 2418] 29 dosINa dubbalANi ya, sayaNAdi asakkatA eNhi / / jU-paricchA nAmatulaNA / sA bhaNNati-puvvaMtumamanahA davvAdieFuciyA, iyANiM paJcatiyAe anhaa| puvaM anuppae khIrAdipejAo itthiyA (icchiyA] pAyarAsA-paDhamAliyA tti vuttaM bhavati, idAniMsA nasthi majjhaNhebhikkhaM aDittA pAreyabvaM / uduvaDhe sayaNabhUmIe, ikkaDa kaDDiNAdisaMthAragesu vAsAsu aasnnN| pucaM AsaMsAdisa idAniM uDubaddhAe nisajjAe vAsAsu naM sNthaarg-bhisigaadiesuN| puvvaM tujha vatthapAuraNA mahaddhaNamullA saNhA ya prAsi, iyANiM te amahaddhaNamullA thUlakaDA ya / puvvaM te ruppa-suvaNNAdisu bhoyaNaM, idAni telaau-kmddhaadisu|aahaaro vitepuvvaM nehAvagADhe riukkhamo anukUlo ya, idAniM te vosINo nibbalo asaMskRtaH / eNhi sayaNAdiyA vi asNskRtaa| "eNhi" ti-idaaniN|| [bhA.2419]paDikArA ya bahuvidhA, visayasuhA Asi tena puNa eNhi / caMkamaNaNhANa dhuvaNA, vilevaNA oshaaiNc|| cU-paDiyArA nAma sarIrasaMskArA, caMkamaNAdi vividharogovasamaNiyaosahANi / evaM davve gataM / imaM khette[bhA.2420]addhANa dukkha sejA, sareNu tamasA ya vasadhio khitte| parapAtesu gayANaM, vutthANa va udu-suhghresu|| cU- mAsakappe puNNe addhANaM niranuvANaehiM / dukkhakAriyAo sejjAo reNukajjavAo, ajotikaDAotamasAo, evaM pavvajAe / gihavAse puna tumaMsiviyAdiehiM AsAdiehiM jANehiM uda vAtaNivAtesu ya haritovalittesu ya UsitA, kahaM pavvajjAe dhitiM karejaha / / [bhA.2421] AhArAdevabhogo, joggo jo jammi hoi kAlammi / so annahA na ya nisiM, akAla'joggo ya hINo y|| cU- AhArAdio uvabhogo jo jammi kAle joggo so pavvajJAkAle annahA vivriito| nisiM ca jAvajjIvana bhottavyaM, diyA vivelAtikkame labbhate, ajoggo ananukUlo, so vihINo omodariyAe / eNhi bhAve[bhA.2422] savvassa pucchaNijjA, na ya paDikUlei sairamuitatthA / khuDDI vipucchaNijjA, codaNa-pharusAdiyA bhAve // cU-gihavAse rAo paccuTTitA muhasalilAdiehiM savvassa pucchaNijjA AsI, gihavAse na te koti paDikUlaM kareti, AgamagamAdiehiM ya "satira" miti secchA, "udita" miti bhAviyA, idANI te khuDDI vi pucchaNijjA / asAmAyArikaraNe pharusavayaNehiM cotiJjihisi / savvaM soDhavvaM / / imaM saMkhevao bhaNNati[bhA.2423]jA jena va tena jadhA, va lAlitA taM tahaNNahA bhaNati / sotAi-kasAyaNa ya, jogANa ya niggaho samitI / / cU-suhabhAvitAannahAbhaNNati, na dukkhabhAvitA |soyaadimiNdiyaannNsdaa niggaho kAyavvo, kohAdikasAyA jeyavvA, maNAdi appasatthANa jogANa niggaho kAyavvo, iriyAdisamittIsu a Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 nizItha-chedasUtram -2-8/561 sadA samiyAe hoyavvaM / iyANiM "kAyANaM" ti[bhA.2424]AlihaNa-siMca-tAvaNa-, vIyaNa-daMta-dhuvaNAdikajjesu / kAyANAnuvabhogo, phAsugabhogo parimito ya / / cU-puDhavikAenoAlihaNavilIhaNAdI kAyavvA, AukkAe siMcaNAdi, aganIetAvaNAdi, vAte vIyaNAdi, vaNassatIe daMtadhAvaNAdI, evamAdisu kajjesuanuvabhogo, jo bhogo sophAsueNa, tena vi primitenn|| [bhA.2425] abbhuvagatA ya loo, kappaTThaga liMgakaraNa daavnntaa| bhikkhaggahaNaM kaheti va, neti vahaM te disA tinni| cU-evaM savvaM abbhuvagacchati jai to se loco kajjati / dAvaNaMca dikkhAe tti, jo sAdhU kappaTThagassa niyaMseti, evaM se pariharaNaliMgakaramaM dAijati "tattheva" tti chinnamaMDave, appaNo samIve gahaNAsevanasikkhaM gAheti, uggamAdi visuddhabhikkhAgahaNaM ca kAreti, paMthaM va neti, saMbaddhaitthisahieNa asaMbaMdhiitthIhiM vA purisamIseNa vA saMbaMdhipurisasatyeNa vA asaMbaMdhehiM vA bhaddagehi-jAva- gurusamIvaM pattA tAva "ittaraM" disAbaMdhaM kareti / imaM, ahaM te disA tinni-ahaM te Ayario, ahaM te uvajjhAo, pavattINa y| gurusamIvaMpuNa pattAe gurU vaahiti| evaM bitiyapade ege egitthIe saddhiM caubhaMgasaMbhava ityrthH|| mU. (562) je bhikkhU ujANaMsi vA ujjANa-gihaMsi vA ujANa-sAlaMsi vA nijAMsi vA nijANa-gihaMsi vA nijANa-sAlaMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA kareti, sajjhAyaM vA kareti, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThaveti, annayaraM vA vA anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAoggaM kahaM kaheti, kaheMtaM vA sAtijati / / mU. (563) je bhikkhU aTuMsi vA aTTAlayaMsi vA cariyasi vA pAgAraMsi vA dAraMsi vA gopuraMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA kareti, sajjhAyaM vA kareti, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariThThaveti, annayaraM vA anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kaheti, kaheMtaM vA sAtijati // __mU. (564) je bhikkhU dagaMsi vA daga-magagaMsi vA daga-haMsi vA daga-tIraMsi vA daga-TThANaMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA parihaveti, annayaraM vA anAriyaM pihuNaM assamaNapAuggaM kahaM kaheti, kaheMtaM vA sAtijati // mU. (565) je bhikkhU suNNa-gihaMsi vA suNNa-sAlaMsi vA bhinna-gihaMsi vA bhinna-sAlaMsi vA kUDAgAraMsi vA koTThAgAraMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThaveti, annayaraM vA aNAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kaheti, kaheMtaM vA sAtijati // mU. (566) je bhikkhU taNa-gihaMsi vA taNa-sAlaMsi vA tusa-gihaMsi vA tusa-sAlaMsi vA chusa-gihaMsi vA chusa-sAlaMsi vA ego emAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA, parihaveti, annayaraM vA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 8, mUlaM - 566, [bhA. 2425 ] anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kaheti, karhataM vA sAtijjati / / mU. (567) je bhikkhU jANa-sAlaMsi vA jANa - -gihaMsi vA juggasAlaMsivA jugga-gihaMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei sajjhAvaM vA karei asanaM vA jAva AhArei, uccAre vA pAsavaNaM vA pariTTavetisa annayaraM vA anAriyaM vihuNaM assamaNa-pAugga kahaM kaheti, kaheMtaM vAsAtijjati // mU. (568) je bhikkhU paNiya-sAlaMsi vA paNiya-gihaMsi vA pariyA-sAlaMsi vA pariyAgihasi vA kuviya-sAlaMsi vA kuviya-gihaMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThaveti annayaraM vA anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kaheti, karhataM vA sAtijjati / / mU. (569) je bhikkhU goNa-sAlaMsi vA goNa-gihaMsi vA mahA-kulaMsi mahA-gihaMsi vA ego egAe itthIe saddhiM vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAreti, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThaveti, annayaraM vA anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM karei, kahataM vA sAtijati // 31 cU- ujjANaM jattha logo ujjANiyAe vaccati, jaM vA Isi nagarassa uvakaMThaM ThiyaM taM ujjANaM / rAyAdiyANa niggamaNaTThANaM nijjANiyA, nagaraniggame jaM ThiyaM taM nijjANaM etesu ceva gihA kayA ujjANa - nijjANagihA / nagare pAgAro tasseva dese aTThAlago / pAgArassa aho aDDahattho rahamaggo cariyA / bANagaM dAraM, do balANagA pAgArapaDibaddhA / tANa aMtaraM gopuraM / jena jano dagassa vaccati so daga paho daga- vAho daga-maggo daga-bhAsaM daga-tIraM / suNNaM gihaM sunnAgAraM / dese paDiyasaDiyaM bhinnAgAraM / adho visAlaM uvaruvariM saMvaDDhitaM kUDAgAraM / dhannAgAraM koTThAgAraM / dabbhAditaNaTThANaM adopagAsaM taNasAlA / sAlimAdi - tusaTThANaM tusa- sAlA, muggamAdiyANa tusA / gokarIso gomayaM, goNAdi jattha ciTThati sA gosAlA, gihaM ca / jugAdi jaNANa akuDDA sAlA sakuDuM gihaM / assAdiyA vAhaNA, tANaM sAlA gihaM vA / vikkeyaM bhaMDaM jattha chUDhaM ciTThati sA sAlA gihaM vA / pAsaMDigo pariyAgA, tesi Avasaho sAlA gihaM vA / chuhAdiyA jattha kammavijati sA kammaMtasAlA gihaM vA / maha pAhane bahutte vA, mahaMtaM gihaM mahAgihaM, bahusu vA uccAraesu mahAgihaM / mahAkulaM pi ibbhakulAdI pAhaNNe bahujana AiNNaM bahutte / imA suttasaMgahagAhA [bhA.2426] ujjANa'TTAla dage, suNmA kUDA va tusa bhuse gome / goNA jAmA paNigA, pariyAga mahAkule sevaM // cU- evaM jahA paDhamasutte / evaM etesu ussaggAvavAteNa caubhaMgasaMbhavo vattavvo / imaM "ujjANavakkhANaM" [bhA.2427]sabhamAdujjANagihA, niggamaNagihA vaniyamAdiNaM iyare / nagarAdiniggamesu ya, sabhAdi nijjANagehA tu // cU- iyare tti nijjANe, vaniyamAdiyA niggamagahiyaM kayaM NijjANa-gihaM / ahavA - pacchaddheNaM bitiyaM vakkhANaM || sAlAgihANa imo viseso - [bhA. 2428] sAlA tu ahe viyaDA, gehaM kuDDasahitaM tu'negavidhaM / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-8/569 vaNibhaMDasAla paribhikkhugAdimahabahugapAhaNNe // cU-paNiyasAlA paNiyavasavo, mahAkulaM pacchaddheNa vyAkhyAtaM / mU. (570)je bhikkhU rAo vA viyAle vA itthi-majjhagate itthi-saMsatte itthi-parivuDe aparimANAe kahaM kahei, kaheMtaM vA sAtijati // [bhA.2429] saMjhA rAtI bhaNitA, saMjhAe u vigamo viyAlo tu| kesiMcI vocchatthaM, pacchannatare duvidhakAle // cU-rAtIti rAtI saMjJA, tIe vigamo viyAlo / athavA - jaMsi kAle corAdiyA rajjaMti sA rAtI saMjhAvagametyarthaH, te cciya jammi kAle vigacchaMti so viyAlo sNjhetyrthH|| [bhA.2430] itthINaM majjhammI, itthI-saMsatteparivuDe tAhi / caupaMca u parimANaM, tena paraM kahaMta aannaadii| cU-itthIsu ubhao ThiyAsu majjhaM bhavati urukopparamAdIhiM saMghaTato saMsatto bhavati, diTThIe vA paropparaM saMsatto, savvato samaMtA pariveDhio parivuDo bhaNNati / parimANaM-jAva-tinni cauro paMca vA vAgaraNAni, parato chaTThAdi aparimANaM kahaM kaheMtassa caugurugaM ANAdiyA ya dosaa| esa suttattho / idAni nijuttI[bhA.2431] majjhaMdoNhatagato, saMsatto uurugaadighttttto| catudisiThitAhi parivuDo, pAsagatAhi va aphusNto|| cU-ahavA - egadisiThiyAhiM vi aphusaMtIhiM parivuDo bhaNNati / [bhA.2432] duvidhaM ca hoti majjhaM, saMsatto dihi diTThi aMto vaa| bhAvo vi tAsu nihato, emevitthINa purisesu / / cU-ca saddAo saMsattaM pi duvidhaM - UrugAdighaTuMto saMsatto diTThIe vA, itthINa vA majhe, diTThINa vA majjhe / ahavA - saMsattassa imaM vakkhANaM - tena tAsu bhAvo nihato nivesito, tAhiM vA tammi nisevito, parasparaM gRddhAnItyarthaH / ime dosA[bhA.2433] itthImAtisuhINaM, aciyattaM Asi AvaNA chedo| Ata-para-tadubhae vA, dosA saMkAdiyA ceva / / cU-itthINaMjo nAyao bhAyA piyA putta bhaccayamAdI tANa vA je suhI mittA etesiM aciyattaM haveja, aciyattaM vA uppanne diyA asivAveMtiGka / rAto kA / tesiM annesiM vA tasahimAdiyANaM vocchedaM kareja Aya-para-ubhayasamutthANA ekkato miliyANa dosA haveja / aha saMkaMti ete rAto militA kiM puNa anAyAraM kareja, saMkite cauguruM, nissaMkite mUlaM / geNhaNAdiyA dosA tamhANo rAto itthINaM dhammo kheyvvo||bhve kAraNaM[bhA.2434] bitiyapadamaNappajjhe, nAtIvagge ya sannisejjAsu / NAtAcAruvasagge, ranno aNtepuraadiisu|| cU- aNavajjho vA nAtivaggaM vA so cirassa gato tAhe bhaNeja - rattidhammaM kaheha, tAhe so kaheja-varaM; koi dhammaMpavvajaM vA paDivajjejja / sAvaga-sejjAtara-kulesuvAasaMkaNijjesuaduTThasIlesu vA nAyAyAresu / uvasaggo vA jahA aMtepuri abhivutto|ahvaa-raayaa bhaNeja-aMtepurassa me dhamma Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-570, [bhA. 2434] kaha, tAhe akkhe // tatthimaM vidhAnaM [bhA. 2435] naccAsaNNammi Thio, diTThimabaMdhaMto Isi va kiDhIsu / veraggaM purisavimissiyAsu kiDhigAjuyANaM vA // cU- nAsaNNe Thito, bhaNNi ya-dUre ThAyaha, mAya me saMghaTTeha, tAsu diTThi abaMdhaMto Isi vuDDhAsu diTThI baMdheMto veraggakahaM kaheti, purisavimissANa vA kaheti / ahavA. - savvA itthIo tAhe theravimissANa kaheti / / 2435 / / mU. (571) je bhikkhU sagaNicciyAe vA pariNicciyAe vA niggaMdhIe saddhiM gAmANuggAmaM dUimAme purao gacchamANe piTThao rIyamANe ohayamaNasaMkappe ciMtA-soya-sAgarasaMpaviTTe karatalapalhatthamuhe aTTajjhANovagae vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA kareinaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei, annayaraM vA anAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kahei, kaheMta vA sAtijjati // [bhA. 2436] sa-gaNiccayA sa-sissiNi, adhavA vi sa gacchavAsiNI bhaNitA / para - sissiNi para- gacche, nAyavvA para gaNiccIo // cU- sagaNicciyA, sasissiNI vA, sagacchavAsiNI vA / parasissiNI vA, paragaNavAsiNI vA parigaNicciyA / / 2436 / / [bhA. 2437] purato va maggato vA, sapaccavAte apaccavAte ya / vaccaMtANaM tesiM, caukkabhayaNA avoccatthaM / / 33 cU- purota aggato Thito sAhU vaccati / ahavA- piTThato maggato Thito sAdhU vaccati / / ettha caubhaMgo imo [bhA. 2438] purato vaccati sAdhU, adhavA piTTheNa ettha caubhaMgo / ahava na purao vAo, piTTe vA ettha vA caturo // cU- purato sAdhU vaccati no mggto| no purato maggao vaccati / bahUsu purato vi maggato vi / no purato no maggato pakkhApakkhI suNNo vA / ahavA - imo caubhaMgo- purato sAvAyaM, no pitttthto| no purato, pito sAvAyaM / purato vi sAvAyaM, piTThato vi sAvAtaM / no purato no piTThato sAvAtaM / nibbhae '"avvoccatyaM " gaMtavvaM purao sAdhU, piTThato saMjatIto // [bhA. 2439] bhayaNapadANa catuNhaM, annatarAteNa saMjatIsahite / ohatamanasaM kappo, jo kuJja vihAramAdINi // cU-saMjatisahio jati ohiyamaNasaMkappo viharati GkA // [bhA. 2440] so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM tadhA duvidhaM / pAvati jamhA teNaM, ete tu pade vivajjejjA / / cU- so puNa kiM ohayamaNasaMkappo viharati ? bhaNNati[bhA. 2441] addhitikaraNe pucchA, kiM kahiteNaM aniggahasamatthe / dukkhamaNA kiriyA, siTTe sattiM na hAvessaM // 163 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-8/571 cU- tAo ohayamaNasaMkappaM daTTu pucchaMti, jeTTha'jjo ? kiM adhiti sareha ? tAhe saMjato bhajA - jo niggahasamattho na bhavati tassa kiM kahieNa ? tAhe saMjatIo bhAMti - "dukkhe anAte kiriyA na kajati, mAe puNa dukkhapaDiyAro soDhA, appaNo sattiM na hAvessaM / evaM bhaNite taha vi gAraveNa akaheMte saMjatIto imaM bhAMti - 34. [bhA. 2442 ] amhavi kareti aratI, sUitadukkhaM imaM asIsaMtaM / iti anurattaM bhAvaM, nAtuM bhAvaM padaMseti / / cU- asIsaMtaM akahijaMtaM / tAo amugatabhAvAo nAuM abbhuTThadhammo appaNo bhAvaM daMseti / AkAravikAraM karejja / evaM saparobhaya- samutthAdosA bhavaMti // kiM cAnyat [mA. 2443] paMthe ti navari nemmaM, uvassagAdIsu esa ceva gamo / nissaMkitA hu paMthe, icchamanicche ya vAvattI // cU- nibbhamettaM nemaM tANa purato, no uvassae vi ohiyamaNasaMkappeNa acchiyavvaM, saMjatI jai icchati tAhe cAritravirAhaNA, jai no icchai tAhe saMjayassa AyavirAhaNA, ciMtAe vehAnasaM kareja || kAraNe [bhA. 2444] bitiyapadamaNappajjhe gelaNNuvasagga-duvidhamaddhANe / uvadha sarIra - teNaga, saMbhama-bhaya-khetta saMkamaNe / / cU- aNappajjho ohayamaNasaMkappo bhave // gelaNe imaM - [bhA.2445] pAuggassa alaMbhe, egAgi- gilANa khaMtiyAdisu vA / sis mAuvasaggA, mujhe kadhaM ca iti ciMtA / / cU- gilANapAuggaM na labbhati tAhe adhitiM karejja / khaMtiyAdisu vA gilANIsu vA adhitiM kareja | uvasagge imaM DaMDieNa uvasaggijaMto uvasaggijaMtIsu vA ciMtaM kareja, uvasagge DaMDieNa appaNo saMjatINa vA uvasagge kIraMti kahaM mucejjAmo tti citaMta karejja / / "uvahI sarIrateNaga" tti asya vyAkhyA [bhA.2446] uvadhI sarIra cAritta bhAva mucceja kiha nuhu avAyA / vavasAyasahAyassa vi, sayatI cittaM dhitimato vi // cU-uvadhIteNagA sarIrateNagA ya / saMjatINa vA cArittateNagA / kahiM etehiMto aviggheNa nittharejja / erise kajje samatyassa vi cittaM sIdati // [bhA. 2447] parisaMto addhANe, davaggibhayasaMbhamaM ca nAUNaM / vohiyamecchabhae vA iti ciMtA hoti egassa / / - addhANe parissaMto taNhA khuhatto vA addhANaM kahaM nittharejja / dagavAhasaMbhame aggisaMbhame bhayAdisaMbhame vA ciMtA bhavati / vohiyamecchabhaeNa vA ciMtAparo bhaveja | idAnaM "khettasaMkameNa " tti dAraM [ bhA. 2448 ] niggaMdhINaM gaNadhara parUvaNA khettapehaNA vasadhI / sejjAtara vIyAre, gacchassa ya ANaNA dArA // cU- eriso saMjatINaM gaNadharo bhavati - [ bhA. 2449] piyadhamme daDhadhamme, saMvigge'vajja oyateyaMsI / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-571, [bhA. 2449]] saMgahuvaggaha-kusalo, suttatthavidU gnnaadhiptii|| cU-piyadhammo nAmege no daDhadhamme / evaM caubhaMgo / tatiyabhaMgillo gaNadharo / saMviggo davve bhaavey|dvve migo, bhaavesaadhuu| saMsArabhauvvaggomAkato vipamAeNachalijjIhAmittisatatovautto acchati / vajjaM pAvaM tassa bhIrU / oyateyassi tti|| [bhA.2450] Aroha-parINAho, citamaMso iNdiyaai'pddipunnnno| aha oyo teyo puNa, hoi anottappatA dehe // cU- usseho Arodde bhaNNati, vitthAro pariNAho bhaNNati, ete jassa do vi tullA, ciyamaMsobaliyasarIro, iMdiyapaDipuNNo no vipaliMdio, na cakkhuvigalAdItyarthaH / aheti-esa oobhnnnnti| tejo sarIre |annottppttaa "trapUSa" lajjAyAM (a] lajjanIyamityarthaH / vatthAdiehiM jo saMgahakaro, osahabhesajehiM uvaggahakaro, kriyAparo kusalo, sutatthe jANaMto vidU bhaNNati / eriso gaNAhivatI bhaNNati // gaNadharaparUvaNe tti dAraM gtN| idAni "khettapehaNe"tti dAraM[bhA.2451] khettassa u paDilehA, kAyavvA hoi aanupubbiie| kiM vaccatI gaNadharo, jo vahatI so taNaM cri|| cU-khettapaDilehaNakamo jo so ceva aannupuvvii| saMjatINaM khettaM saMjatehiM paDilehiyavvaM no saMjanIhiM, tatya vi gaNadhareNa / codagAha - kiM vaccati gaNadharo ? ucyate - jo vahatI so taNaM carati / evaM jo gaNabhogaM muMjati so savvaM gaNaciMtAbharaM vahati // [bhA.2452]saMjatigamaNe gurugA, ANAdI sunni-pesi-pellnntaa| tucchAlobheNa ya AsiyAvaNAdI bhave dosA // cU-saMjatIo khettapaDilehagA gacchaMti, to Ayariyassa cauguruM ANAdiyA ya dosA / jahA sauNI vIrallassauNassa gaMmA navata, evaM tAo viduTThagammAo bhavaMti / savvassa abhilasaNijjA bhavaMti, maMsapesi vva visayatthIhi ya pellijaMti / tucchaM svalpaM, tena vi lobhijjaMti / AsiyAvaNaM haraNaM, evamAdi dosA bhvNti| [bhA.2453] tuccheNa vi lohijjati, bharuyacchAharaNa niyaDisaDDeNaM / nitanimaMtaNa vahaNe, ceiyarUDhANa akkhivaNaM / / dhU- bharuyacche rUvavatIto saMjatIo daTuM AgaMtugavaNiyao niyaDisaDDittaNaM paDivaNNo, vIsaMbhiyA gamaNakAle pavvattiNiM vinnaveti / vahaNaTThANe maMgalaTThAnaMtAdi vivattemi, saMjatIo paTTaveha / pttttviyaa| vhnneceiyvNdnndvaaaaruuddhaa| payaTTiyaM vahaNaM / "akkhivaNaM" tievaMharaNadosA bhavaMti // 2453 // [bhA.2454] emAdikAraNehiM, na kappatI saMjatINa paDilehA / gaMtavvaM gaNadhareNaM, vihiNA jo vaNNito puTviM // cU-puvvati-ohanijjuttIe / dAraM / idAni "vasahi" dAraM[bhA.2455] ghaNakuDDA sakavADA, sAgAriya bhagiNimAu perte| nippaccavAya joggA, vicchiNNa purohaDA vsdhii| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-8/571 cU- pakkiTTagAdi ghaNakuDDA, saha kavADeNa sakavADA, sejjAtaramAtubhagiNINaM je ghare te saMjativasahIe paraMteNa ThitA, duTThateNagAdi paccavAyA natthi, mahaMta purohaDA y|| [bhA.2456] NAsaNNa nAidUre, vidhavA-pariNatavayANa pddiseve| majjhattha vikArANaM, akutUhalabhAvitANaM ca / / cU-vihavA raMDA, pramahaMtA pariNatavayA, majjhatthA na kaMdappasIlA, gItAdivigArarahitAto, saMjatINa bhoyaNAdikiriyAsu akotuA, dhamme sAdhusAdhuNIhiM vA bhAvitA erisA paDiseve savAsiNIo ||vshi tti gataM / / idAni "sajjAyare" ti dAraM[bhA.2457] guttAguttaduvArA, kulaputte sattimaMta gaMbhIre / bhIta parisamaddavite, ajjAsajjAyare bhaNitA // cU-kulupatte ti tinnipadA paDhiyasiddhA // so ya imo[bhA.2458] bhoiya-mahayaramAdI, bahusayaNo pellao kulINo ya / pariNatavao abhIrU, anabhiggahito akohallI // cU- sattimaMto mahaMtamavi paoyaNaM ajja vasahI uppanne paoyaNe abhirU anbhigghitmicchNto| sesaM kaMThaM / iyANiM "vIyAre'"tti, anAvAyamasaMlogAdI catuNhaM bhaMgANaM tesiM kayamo pasattho? tesiM ki viyArabhUmI ? aMto pasatthA, bAhiM pasatthA ? bhaNNati[bhA.2459] vIyAre bahi gurugA, aMto viya taiyavajjate cev| tatie vijattha purisA, uti vesitthiyAo y|| cU-ussaggeNa saMjatINaM aMto viyArabhUmI, jai bAhiM viyArabhUmI gacchaMti to Ayariyassa cauguruM / aMto tatiyabhaMge anunnAyaM, tattha vihI-AvAM aMto vi sesabhagesu cauguruM / tatie vi jai purisA AvayaMti vesitthiyAo ya tahAvi cuguruN|| [bhA.2460] jatto dussIlA khalu, vesitthi napuMsa hehra tericchaa| sA tu disA paDikuTThA, paDhamA bitiyA cautthI y|| cU-paradArAbhigAmI dussIlA heTThovAsaNaheuMjatthaloyakarA ThAaMtijattha yavANarAdi tiriyA baddhA ghiTuMti tattha ime uti|| [bhA.2461] cAra bhaDa ghoDa meMThA, solaga taruNA ya je ya dussiilaa| ubbhAmitthI vesiya, apumesu ya eMti tu tdtttthii|| . cU-paMcAlavaTTAdi ghoDA, solA turagapariyaTTagA, uDabhAmagavesitthiya apumesu ya tadaTThiNo anne vA AgacchaMti // "heTuM"tti asya vyAkhyA[bhA.2462] heuvAsaNaheuM, negAgamaNammi gahaNa uddddaaho| vAnara mayUra haMsA, chglg-sunngaadi-tericchaa| cU-gujjhAdesovAsaNaheuM te jati udiNNamohA saMjati geNhaMti to uDDAho / "tericchi" tti asya vyAkhyA- "vAnara" pacchaddhaM / ete kila itthiyaM abhilsNti|| [bhA.2463] jai aMto vAghAto, bahiyA siMtatiyayA anunnnnaataa| sesA nANunnAyA, ajANa viyaarbhuumiio|| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-571, [bhA. 2463] cU- bahiyA vi itthiyAvAto tatiyabhaMgo to anuNNAo / / idAnaM " gacchassa ANaNa" tti dAraM [bhA. 2464] paDilehiyaM ca khettaM, saMjativaggassa ANaNA hoMti / nikkAraNammi maggato, kAraNa purato va samagaM vA // cU- jayA khettAo khettaM saMjatIto saMcArinaMti tadA nibhae nirAbAhe sAdhU purao ThitA tAo ya maggato ThitA AgacchaMti / bhayAtikAraNe puNa sAdhU purato maggato pakkhApakkhiyaM vA samaMtao vA ThiyA gacchaMti // [bhA. 2465] nippaccavAya saMbaMdhi-bhAvite gaNadharappabitiya-tatio / ti bhae puNa sattheNa, saddhiM katakaraNasahito vA // cU- saMjatINa saMbaMdhiNo je saMjatA tehiM sahito gaNadharo appabitio appatatio vA nippaccavAe neti / sapaccavAe sattheNa saddhiM neti / jo vA saMjato sahassajohI satthe vA kayakaraNo tena sahito neti // 37 [bhA.2466] ubhayaTThAtiniviTTaM, mA pelle vaiNi tena puraege / taM tu na jujjati avaNaya, viruddha ubhayaM ca jataNAe / dhU- ege AyariyA bhaNati - purato vi ThiyA saMjatIto gacchaMtu / kiM kAraNaM ? Aha kAiyasaNNAniveTTaM saMjayaM mA vaiNI pellihiti, so vA vaiNiM, tamhA purao gakchaMtuM / " taM na jujjati / kamhA ? tAsiM aviNato bhaNati, logaviruddhaM ca / tamhA ubhayaM jayaNAe karejja / kA jayA ? jattha ego kAiyaM saNNaM vosirati tattha savve vi ciTThati, tato vi ciTTaMte daddhuM maggato ceva ciTThati, tAo vi piTThato sarIraciMtaM kareti / evaM dosA na bhavaMti // - mU. (572) je bhikkhU nAyagaM vA anAyagaM vA uvAsayaM vA anuvAsayaM vA aMto uvassayassa addhaM vA rAti kasiNaM vA rAtiM saMvasAvei saMvasAveMtaM vA sAtijjati // mU. (573) je bhikkhU nAyagaM vA anAyagaM vA uvAsayaM vA anuvAsayaM vA aMto uvassayassa addhaM vA rAtiM kasiNaM vA rAtiM paDiyAikhai na paDiyAikkhaMtaM vA sAtijjati // cU- "nAyago" svajano, "anAyago" asvajanaH, "uvAsago" zrAvakaH, iyaro anuvAsago / "arddha" rAtIe do jAmA, "vA" vikappeNa egaM vA jAmaM, cauro jAmA kasiNA rAtI, vA vikappeNa tinni jAmA / egavasahie saMvAso "vasAhi" tti bhaNAti, annaM vA anumodati / jo taM na paDisedheti, annaM vA apaDiseghaMtaM anumoyati tassa cauguru / [bhA.2467] nAtagamanAtagaM vA, sAvagamassAvagaM ca je bhikkhU / addhaM vA kasiNaM vA, rAtiM tU saMvasANAdI / / - ANA anavatthiyA dosA / / [bhA. 2468] sAdhuM uvasamANo, uvAsato so vatI ya avatI vA / so paNa nAta itare, eva'nuvAse vi do bhaMgA // cU- sAdhuM uvAsatIti uvAsago, dhUlagapANavahAdi vatA jena gahitA so vatI, iyaro avatI / so duviho vi sayaNo asayaNo ya / evaM anuvAsae vi do bhaMgA / "bhaMgA" iti prakArA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ityarthaH / nizItha - chedasUtram -2-8/573 imaM puna sutaM itthaM paDuca [bhA. 2469 ] itthiM paDucca suttaM, sahiraNNa sabhoyaNe ca AvAse / jati nissAya jevA, mehuNa- NisibhoyaNe kujjA / cU- jai itthI uvasagge saMvasati, saitthIo vA puriso, anitthIo vA sahiranno, gahiyabhattapANo jo, ete sAdhuvasahIe AvAseti, rAto sAdhuM vA paDucca AgatA vasadhiThiyA mehuNaM kareMti rAto vA bhuMjati, eesu suttaNivAtoGkA / etaddosavippamukke purise Gka / / kahaM puna addharAie egaM vA jAmaM tinni vA jAmA saMbhavaMti ? - [bhA. 2470] jati pattA tu nisIdhe, pae va nitesu addhamannayare / egataramubhayato vA, vAghAteNaM tu addhanisiM // cU- jai aDDharatte vA egammi vA jAme gate tihiM vA jAmehiM gatehiM pattA haveja "egatara" tti gihatthA saMjatA vA, "ubhaya'tti gihatthA saMjatA ya / evaM vAghAyakAraNeNa vA appaNo vA rutIe pae niggacchaMtANa addhanissAdi saMbhavo bhavati // gihiNA saha vasaMtANaM ime dosA[ bhA. 2471] sAgAriya adhikaraNe, bhAsAdosA ya vAlamAtaMke / Aya - vAghAtammiya, sapakkha- parapakkha - teNAdI // cU-kAiyasaNNAvosiraNe udagassa abhAve kAraNato moyAyamaNeNa vA pAdapamajjaNe vA sAgAriyaM bhavati, AujjovaNavaNiyAdi adhikaraNaM / ahavA - niMtAniMte calaNAdisaMghaTTite "adhikaraNaM" kalaho havejja . jati saMjatibhAsAhiM bhAsaMti to gihatthA geNhaMti / aha gAratthiyabhAsAhiM bhAsati to asaMjato voliMti / so gihattho sappeNa khaito AyaMkeNa vA mato adhAyukAleNa vA mato tAhe saMkA // [bhA. 2472] kiMcaNa aTThA eehiM, ghAtito grahaNa- dosa-gamaNaM vA / anne vA vi avahite, saMkA gahaNAdiyA dosA / / cU- nUnaM eyassa gihatthassa kiMcaNaM Asi taM Ayu saMjaehiM uddavio, geNhaNAdiyA dosA / "sapakkhe" tti koi seho aseho vA abbhuTThadhammo taM hiraNNaM jANittA taM se hariDaM nAsejjA / eyaM gamaNaggahaNaM / "parapakkhe" tti sahiraNNagaM jANittA taM gihatthaM anno koi gihI hareja tAhe saMjatA saMkijjati / tAhe so rAyakulaM gaMtuM kahejja, saMjaehiM me hiraNNaM AsiyAviyaM / tattha geNhaNAdiyA dosA / AdiggahaNAto vA ubhayaM harejja / / jamhA ete dosA [bhA. 2473] tamhA na saMvasejjA, khippaM nikkAmate tao te u / je bhikkhana nikkhAme, so pAvati ANamAdINi // cU- nikkhamaNaM nippheDaNaM, "tato" tti AzrayAt, te iti gRhasthAH sAdhUhiM vattavvA "niggacchaha "tti // bhave kAraNaM [bhA. 2474] bitiyapadaM gelaNNe, paDiNIe tena sAvayabhae vA / sehe addhANammi ya, kappati jataNAe saMvAso // cU- gilANaTThA vejo Anito, paDinIe vA uvaddaveMte koti biijo Anijati / evaM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-573, [bhA. 2474] tenasAvayabhaesu vA seho vA jAva na pavvAvijjati, addhANIe vA saha AgataM na nikkhAme "addhANapavaNNA vA samagaM paviTThA" // [bhA.2475] AgaMtugaMtu vekhaM, annaTThANAsatI ya sNvste| paDiNIe tu gihINaM, alliyati gihI va Aneti // khU-gatArthAH / jayamA jahA adhikaraNaM uDDAhAdI na bhavaMti tahA jayaMtItyarthaH / / mU. (574) je bhikkhU nAyagaMvA anAyagaMvA uvAsayaM vA anuvAsayaMvA aMto uvassayassa addhaM vA rAti kasiNaM vA rAtiM saMvAsAveti, taM paDucca nikkhamati vA pavisati vA, nikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA saatijti|| dhU-"paDucca"tti jAhe sogihattho kAiyAdiniggacchati tAhe saMjato viciMtate "esa kAiyaM gato ahamavi eyannissAe kAiyaM gacchAmi, uTThAveti vA ehi, vccaamo| [bhA.2476] saMvAse je dosA, nikkhamaNa-pavesaNammi te cev| . nAtavvA tu matimatA, puvve avarammi ya pdmmi|| cU-je saMvAse adhikaraNAdI dosA bhavaMti te niggacchaMte vi|| ime adhikatarA[bhA.2477]gihisahito vA saMkA, ArakkhigamAdi geNhaNAdIyA / ubhayAcaraNadavAsati, avnnnn-apmjjnnaadiiyaa|| dhU-gihatthasahito tti kAuM corapAradArio tti kAuM saMkA bhavati, tAhe daMDavAsiyAdIhiM geNhaNAdI dosA / kAiyasaNNA-ubhayaM, taMvosirato davAdiasatIe uDDAho logo avaNNaMbhAsati, pAdathaMDilAdI ya na pamjati sNjmviraahnnaa|| mU. (575) je bhikkhUranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM samavAesuvA piMDa-niyaresu vA iMda-mahesu vA khaMda-mahesu vA rudda-mahesu vA muguMda-mahesu vA bhUta-mahesu vA jakkha-mahesuvA nAgamahesu vA thUma-mahesu vA ceiya-madahesu vA rukha-mahesu vA giri-mahesu vA dari-mahesu vA agaDamahesuvA taDAga-mahesuvA daha-mahesu vA nadi-mahesu vA sara-mahesuvA sAgara-mahesuvA Agara-mahesu vA aNmayaresu vA tahappagAresu viruvaruvesu mahA-mahesu asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati // . dhU-khattiya iti jAtiggahaNaM, muditojAti-suddho, pitimAdieNaabhisitto muddhAbhisitto, samavAyo goTTimattaM, piMDanigaro dAibhattaM, piti-piMDapadAnaM vA piMDanigaro, iMdamaho, khaMdho skaMda kumAro, bhAgineyorudraH, mukuMdo baladevaH, cetitaMdevakulaM, kahiM cirukkhassa jattAkIraigiripabvaie jattA, nAgadarigAdi dhAuvAyavilaM vA sesA pasiddhA / etesiM egatare mahe jattha ranno aMsiyA, pattegaM vA ranno bhatte jo geNhati kaa| [bhA.2478] samavAyAI tu padA, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesiM asanAdINaM, geNhaMtA''NAdiNo dosaa|| [bhA.249] gaNabhattaM samavAo, tattha na kappaM jahiM nivssNsii| pitikAlo piMDanivedaNaM tu nivanIyasAmaNNo / . ghU-pitRpiMDapradAnakAlo madhA (yathA] zrAddheSu bhvti|| [bhA.2480] iMdamahAdIesuM, uvahAre nivassa janavatapure vA / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 nizItha-chedasUtram -2-8/575 vitimissito na kappati, bhaddaga-paMtAdi dosehiN|| dhU-iMdAdINamahesujeuvahAra nijaMti balimAdiyAjanenapureNavA, tejai mivapiMDavaimissito na saMkappaMti, bhadrapaMtAdiyA dosaa|| [bhA.2481] ranno pattegaMvA, vi hojja ahavA vi missitA te tu| gahaNAgahaNegassa u, dosA u ime pasajaMti // cU-annasaMtiyaMgeNhaMti, rannosaMtiyassaaggahaNaM aha rannassegasaMtiyassa vAgahaNe aggahaNe vidosA / / gahaNe duvidhA - bhadda-paMtadosA ime[bhA.2482] bhaddago taNNIsAeSa paMto gheppaMta daNaM bhaNati / aMto ghare icchadha, iha gahaNaMduTTadhammotti // cU bhaddato ciMteti eeNa uvAeNa gehaMti tAhe abhikkhaNaM samavAyAdisaMkhaDIto kareti, logeNa vA samaM pattegaMvA / paMto tattha samavAyAdisughepaMtaM dahNa bhaNati-aMto mama gharena icchaha iya mama saMtiyaM janavayabhatteNasaha geNha, aho ! duTThadhammo, tato so ruttttho|| [bhA.2483] bhattovidhivocchedaM, Nivvisaya-caritta-jIvabhedaM vA / egamanegapadose kujA patthAramAdINi // cU-mattAdI vocchedaM kareja, mA etesiM ko uvakaraNaM deja, Nivvisae vA kareja, carittAo vA bhaMseja, jIviyAo vA vavaroveja, egassa vA padusseja anegANa vA / kula-gaNa-saMghe vA patthAraM kareja // ime agahaNe dosA[bhA.2484] tesu ageNhatesU, tIse parisAe evamuppajje / ko jANati kiM ete, sAdhU ghettuM na icchaMti // cU- sAdhUhi ageNhaMtehiM tIse goTThi parisAe evaM cittamuppajjati ko puna kAraNaM jANeja, kimitiksmaaddhetorityrthH|| [bhA.2485] itaresiM gahaNammI, niva-collaga-vajaNe jnaasNkaa| jAtIdosaM se te, jANaMtAgaMtao soy|| dhU-iyare goTijayaNA tesiMcollagassa gahaNe nivacollagassa vajaNejaNassaAsaMkA bhavatiete sAdhu nUnaM se hInajAti tti jANaMti dosaM / soya tattha AgaMtugo karakaMDuvat |jnen ghUsiyaM, rannA uvAladdhaM, tAhe paduTTo bhattovahivocchedAdie dose karejja // . [bhA.2486] tamhA na tattha gamaNaM, samavAyAdIsujattha ranno u / pattegaMvA bhattaM, annena janena vA missaM // dhU-goTThiyasamavAyabhattesu vA patteyabhaI kulagaNasammisaMvA ranno no geNhe / / [bhA.2487] bitiyapadaM gelaNNe, nimaMtaNA davvadullabhe asive| omoyariyapadose, bhae ya gahaNaM anunnaatN|| cU-AgADhe gelaNNe annato na labbhati tAhe gheppaMti, abhikkhaNaM nimaMtamANassa ghettuM pasaMgaM vAreMti, jaM vA se nasthi taM maggati, dullabhaM davvaM ca annato natthi, asivagahiyA anne gihA, no rnno|omernno gehelabbhati, annoadhikatarorAyA paduTTho, annato bohigAdi bhayaM, evamAdiehiM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 8, mUlaM-575, [bhA. 2487] kAraNehiM gahaNaM anunnAyaM // mU. (576) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM uttara-sAlaMsi vA uttaragihaMsi vA rIyamANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheti, paDiggArhataM vA sAtijjati // cU-atthAnigAdimaMDavo uttarasAlA, hayagayANa vA sAlA uttarasAlA, mUlagihamasaMbaddhaM uttara gihaM / [bhA. 2488] uttara- sAlA uttara-gihA ya ranno havaMti duvidhA tu / gaNagahaNe tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM // sAlatti navari nemaM, ujjANa-pavesaNa savvahiM vajje / sAlANaM puNa gahaNaM, hatAdi hitaNaTThamAsaMkA // [bhA. 2489 ] cU - nibhamettaM "nemaM" udAharaNamAtraM, hayAdi hite naTTe vA saMkA bhavati / kalle ettha saMjayA AgayA, tehiM haDaM haDetu vA annesiM kahiyaM, tehiM vA haDaM / uttarasAlAgihANaM" imaM vakkhANaMmUlagihamasaMbaddhA, gihA ya sAlA ya uttarA hoMti / jattha va na vasati rAyA, pacchA kIraMti jAva'NNe || [bhA. 2490 ] cU- jattha vA kIDA puvvaM gacchati na vasati te uttarasAlAgihA vattavvA / je vA pacchA kIraMte te uttarasAlAgihA / etesu ThANesu mIsaM amIsaM vA jo geNhati te ceva dosA / taM caiva pacchittaM / taM ceva bitiyapadaM // 41 mU. (577) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM haya-sAlAgayANa vA gayasAlAgayANa vA maMta-sAlAgayANa vA gujjha-sAlAgayaNa vA rahassa-sAlAgayANa vA mehuNa-sAlAgayANa vA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheti, paDiggAhetaM va sAtijjati / / cU- hayagayasAlAsu hayagayANa uvajevaNa piMDamAniMya deti, tattha rAyapiMDo aMtarAyadoso ya sesasAlAsu paiTThA bhattA | ahavA suttA'bhihiyasAlAsu ThitAdINa aNAhAdiyANa bhattaM payacchaMti / jo gehati GkA / [bhA. 2491] hayamAdI sAlA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte / gaNagahaNe tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM / / - - ranno rAyapiMDo tti na geNhati, ananesi geNhati ? je IsarAdiyA daMsaNapaTTage ANeMti / annesiM tassa gahaNasaMbhavo bhavati // mU. (578) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM sannihi-sannicayAo khIraM vA dahiM vA navanIyaM vA sappiM vA gulaM vA khaMDa vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA annayaraM vA bhoyaNajAtaM paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijJjati // cU- sannihI nAma dadhikhIrAdijaM viNAsi davvaM, jaMpuNa ghaya-tella-vattha- patta - gula- khaMDa- sakkarAiyaM avinAsi davvaM, ciramavi acchai na viNassai, so sacato / viDaM kRSNalavaNaM, sAmudrakAdi udbhijjaM / [bhA. 2492] sannidhisannicayAto, kIrAdI vatthapattamAdI vA / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 nizItha-chedasUtram -2-8/578 gahaNAgahaNe tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM // [bhA.2493] odaNa-gorasamAdI, vinAsi davvA tu sannidhI hoti| . sakkuli-tella-ghaya-gulA, avinAsI saMcaiya dvvaa|| cU-"sakkulI' prpttiH|| mU. (579)je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM ussaTTa-piMDaM vA saMsaTThapiMDa vA anAha-piMDaM vA kiviNa-piMDaM vaNImaga-piMDaM vA paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati taM sevamANe Avajai cAummAsiyaM parihAraTThANaM anugghaaiyN|| [bhA.2494] osaTTe ujjhiya-dhammie u saMsaDhe sAvasese su / vaNimaga jAtaNapiMDo, anAhapiMDe abNdhuunnN|| cuu-uusddheujjhiy-dhmmie|sNsttpiNddobhuttaavsesN|vnnimgpiNddonaam jojAyaNavittiNo, dAnAdi phalaM lavittA labhaMti, tesiMjaMkaDaM taM vaNimagapiMDo bhaNNati / anAhAabaMdhavA, tesiMjo kao piMDo / etesiM jo geNhatiGkA // [bhA.2495] etesAmaNNataraM, je piMDaM rAyasaMtiyaM giNhe / teceva tattha dosA, taMceva ya hoi bitiyapadaM / / cU- dosA te ceva, bitiypdN|| uddezakaH-8 samAptaH muni dIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizothasUtre aSTamoddezakasya (niyuktI yukta) bhASyaM, evaM cUrNiH smaaptaa| (uddezakaH-9) cU-aTThamuddesagassa aMtamasutte patthivapiMDavicAro, ihAvi navamassa Adisutte so cevAdhikato / esa saMbaMdho mU. (580) je bhikkhU rAyapiMDaM geNhai, geNhataM vA sAtijati // mU. (581) je bhikkhU rAyapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAtijati // [bhA.2496] patthiva-piMDa'dhikAro, ayamavi tasseva esa nvmss| so katividhotti vA, kerisassa ranno vivajo u|| cU. so kativiho piMDo? kerisassa vA ranno vjeyvvo|| [bhA.2497] jo muddhA abhisitto, paMcahi sahio pabhuMjate rjjN| . tassa tuDo vajo, tavvivarIyammi bhayaNA tu|| cU-suddhaM paraMpradhAnamAdyamityarthaH, tassa AdirAiNA abhisito muddho muddhAbhisitto, senAvai amacca purohiya seTTi satyavAhasahio rajjaM bhuNjti| eyassa piMDo vajjaNijjo / sese bhayaNA / jati attha doso to vaje, aha natthi doso to no vajje / / [bhA.2498] mudite suddhabhisitto, mudito jo hoti joNito suddho| abhisitto ca parehiM, sayaM ca bharaho jadhA rAyA / / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 uddezaka : 9, mUlaM-581, [bhA. 2498] cU- muie muddhAbhisitte / muite, no muddhAbhisitte / no muie, muddhAbhisatte / no muite no muddhAbhisitte / muito jo udito udiyakula-vaMsa-saMbhUto, ubhayakulavisuddho, muddhAbhisitto mauDapaTTabaMdhena pi (pa] yAhiM vA appaNA vA abhisitto jahA bharaho / esa muddhaabhisitto| [bhA.2499] paDhamaga-bhaMgo vajjo, hotu va mA vA vi je tahiM dosaa| sesesu hoti piMDo, jahiM dosA taM vvjNti|| cU-paDhamabhaMgo vajjo, sesa-ti-bhaMge apiMDo, apiMDe vijattha dosA so vajaNijjo // rAya-piMDassa imo bheo[bhA.2500] asanAdiyA cauro, vatthe pAe ya kaMbale ceva / pAuMchaNagAyatahA, aTThaviho rAya-piMDo u|| [bhA.2501] aTThavidha-rAya-piMDe, annatarAgaMtu jo pddigaahe| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-annataraM jo geNhatiGkA / ANAdiyA ya dosaa|| [bhA.2502] Isara-talavara-mAiMbiehiM seTThIhiM stthvaahehiN| nitehi ya anitehi ya, vAghAo hoi bhikkhussa // [bhA.2503] IsarabhoisamAdI, talavarapaTTeNa talavaro hoi| . veMTaNabaddho seTThI, paccaMtaNivo tu maaddNbii|| cU- daza aizvarye, aizvaryeNa yuktaH IzvaraH, so ya gAmabhotiyAdipaTThabaMdho / rAyapratimo cAmaravirahito talavaro bhaNNati / jammiya paTTe siriyA devI kajjati taM veMTaNagaM, taM jassa rannA anunnAtaM so seTThI bhaNNati / jo chiNNamaMDavaM bhaMjati so mADaMbio, paJcaMtavisayaNivAsI rAyA mADaMbio jo sarajje pararajje ya pnycbhinnnnaato| satyaM vAheti so satthavAho // [bhA.2504] jA niti iMti tAva'cchaNe u suttaadibhikkhprihaannii| rIyA amaMgalaM ti ya, pellA haNaNA iharadhA vaa|| cU-etehiM evamAdIehiM pavisaMtehiM vA nikkhamaMtehiM vA vAghAto bhikkhussa bhavati / Asahatthi-pAya tti-rahasaMghaTTe pavisaMtassa bhAyaNANi bhijjeja / annataraM vA iMdiyAjAyaM luseja / aha jAva te atiMti niti vA tAva udikkhaMte to suttatthabhikkhAparihANIya bhavati / iriovauttassa abhidhAo bhavati, AsAdi nirikkhaMtassa saMjamavirAdhanA, kassa "amaMgalaM"tikAuMassAdiNA pellaNaM, kassAdiNA vAghAtaM dejjA / "iharaha"tti- janasammadde ahAbhAveNaM pelaNaM ghAto vA bhave // ahavA- tatthime dosA[bhA.2505] lobhe esaNaghAto, saMkA tena napuMsa itthI y| icchaMtamanicchaMte, cAtummAsA bhave gurugaa| [bhA.2506] annattha erisaM dullabhaM tigeNhe anesaNijjaM pi / annena vi avaharite, saMkejati esa teNo tti // [bhA.2507] vAghAto sajjhAe, sarIravAghAta bhikkhvaaghaato| rAkhattiya caubhaMgo, itthaM vAghAtadosA ya / / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 nizItha-chedasUtram -2-9/581 cU-rAyakulagharaM paviThThassa aMtepuriyAhiM ukkosaMdavvaM nINiyaM, taMca anesaNijjaM / so ciMteti - annattha erisaM natthi, dullabhaM vA davvaM, tAhe lobheNa anesaNijjaM pi geNhejjA / "saMkA tena"tti ranno vA ghare ucchuddhavippaiNNe annena vi avahaDe saMjato ArAtI tti saMkijjati / luddho vA appaNocevakae geNhaNAdiyA dosA / athavA- teNago ciMteti-eteNa liMgeNa pavesolabbhihiti, liMgaM kAuM pavisejja / / "napuMsaitthiya"tti asya vyAkhyA[bhA.2508] alabhatA paviyAraM, ithi napuMsA balA pi gennhNti| Ayariyakula-gaNe vA, saMdhe va kareja patthAraM / / dhU-ityi-napuMsA tatya niruddhaMdiyA virahitogAse balA vi sAhU geNheja, jati paDisevati carittavirAhaNA, aha tIe bhaNito necchati tAhe sA kUvejja - esa me samaNo balA geNhati, tassa paMtAvaNAdiyA dosA / evaM Aya-para-ubhayamutthA ya dosA bhavaMti / ahavA - ruTTo rAyA Ayariya- . kula-gaNa-saMgha-patthAraM karejja // [bhA.2509] anne vi hoMti dosA, AiNNe gummrynnmaadiiyaa| tannIsAe paveso, tirikkha-maNuyA bhave duTThA / cU-rayaNAdi-AiNNe gummiya tihANaillA aibhUmiM paviTTho tehiMgheppai hammati vA, tannIsAe vA avaharaNaTThA anno pavisati, vANarAdi vA tiriyA duTThA tehiM uvaddavijaMti, aNAriyapurisA vA duTThA vA haNijja / / "AiNNe" tti asya vyAkhyA[bhA.2510] AiNNe rayaNAI, geNheja sayaM paro va tannIsa / gomiya-gahaNA haNaNA, rannA ya Nivedite je tu // cU-ranno vAvAo, ranno vA uvannIe jaM rAya paMtAvaNAi krissti|| [bhA.2511] cAriya-corAbhimarA, kAmI pavisaMti tattha tannIsA / vANara-taraccha-vagghA, micchAdi-narAva ghaatejaa| cU- ete sAdhuNissAe pavisejja / jati vi sAhussa paveso anunnAto tahA vi mecchamanuyA ayANaMtA dhAeja // bhave kAraNaM[bhA.2512] duvidhe gelaNNammiya, nimaMtaNA daMvvadullabhe asive / omoyariyapadose, bhae ya gahaNaM anunnAtaM / cU-AgADhaM anaagaaddhNc|anaagaaddhe tikhuttomaggiUNajatina labmatitAhepanagaparihANIe jAhe cauguruM patto tAhe geNhaMti, AgADhe khippameva geNhati / "bhikkhaM geNhAhi" ti nimaMtio rannA, bhaNAti- "jai puNo na bhaNihisito geNhAmo" nibaMdhevA gennhti| davvaMvA kiMci dullabhaM tittamahAtittagAdI, asive vA annato alabbhamANe rAjakulaM vA asiveNa no gahiyaM tattha geNhati / ome vA annato alabbhaMte, annammi vA asive, rAyA na paduTTa, kumAre vA, tAhe ranno dharAto abhiggacchaMto geNhati / bohiga-meccha-bhae vA tattha Thito geNhati / evamAdiehiM kAraNehiM gahaNaM rAyapiMDassa aNunnAtaM // mU. (582) je bhikkhU rAyaMtepuraM pavisati, pavisaMtaM vA sAtiJjati // [bhA.2513] aMteuraM ca tividhaM, juNNa navaM ceva kaNNagANaM ca / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 uddezaka : 9, mUlaM-582, [bhA. 2513] ekkakaM pi ya duvidhaM, saTThANe ceva prtthaanne|| cU-ranno aMtepuraM tividhaM - ehasiyajovvaNAo aparibhujjamANIo acchaMti, eyaM juNNaMtepuraM / jovvaNayuttA paribhujamANoo navaMtepuraM / appattajovvaNANa rAyaduhiyANa saMgaho kannatepuraM / taM puNa khettato ekkekaM duvidhaM - saTThANe paraTThANe ya / saTThANatthaM rAyaghare ceva, paraTThANatyaM vasaMtAdisu ujjaanniyaagyN|| [bhA.2514] etesAmananataraM, ranno aMteuraMtu jo pvise| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // [bhA.2515] daMDArakhiya dovArehiM varisadhara-kaMcuijjehiM / nitehi anitehi ya, vAghAto ceva bhikkhussa / / cU- etIe gAhAe imaM vakkhANaM[bhA.2516] daMDadharo daMDArakkhio u dovAriyA u dAriTThA / varisadhara-baddha-cippiti, kaMcugipurisA tu mhtrgaa|| cU-daMDagahiyaggahattho savvato aMtepuraMrakkhai |rnnovynnenn itthiM purisaMvAaMtepuraM nIneti paveseti vA, esa dNddaarkkhito|dovaariyaa dAreceva niviTThA rkkhNti|vrisdhraajesijaatmettaann ceva dobhAuyAcchenaM dAuNaM gAlitA te vaDDitA / jAtamettANa ceda jesi meliMtehiM cotiA te cippisA / ranno ANattIe aMtepuriyasamIvaM gacchaMti, aMtepuriyANattIe vA rannosamIvaM gacchaMti te kaMcuiyA / je rannosamIvaM aMtepuriyaM nayaMtiAneti vA riuNhAyaNhAtaMvA kahaM kaheMti, kuviyaM vA pasAdeMti, kaheMtiya ranno, vidite kAraNe annato vijaM aggato kAuMvayaMti, temhtrgaa|| anne ya ime dosA[bhA.2517] anne vi hoMti dosA, AiNNe gummrynnitthiio| tannIpsAe paveso, tirikkha-maNuyA bhave duTThA / [bhA.2518] saddAi iMdiyatthovaogadosA na esaNaM sodhe| siMgArakahAkahaNe, egatarubhae ya bahu dosA // cU-tattha gIyAdisaddovaogeNa iriyaM esaNaM vAna soheti, tehiM pucchito siMgArakahaM kaheja, tattha ya AyaparobhayasamutthA dosA // ime paraTThANe[bhA.2519] bahiyA vi hoti dosA, kerisiyA khnn-ginnhnnaadiiyaa| gavvo bAusiyattaM, siMgArANaM ca saMbharaNaM // ca-ujjANAdiThiyAsukoisAdhUkougeNagaccheja, tecevapuvvavaNNiyAdosA, siMgArakahAkahaNe vAgeNhaNAdiyA dosA, aMtepuredhammakahaNeNa gavvaMgacchena, orAlasarIrovA gavvaMkarejja, aMtepure pavese ubbhAtito'mhi hatthapAdAdikappaMkarete bAusadosA bhavaMti, siMgAre yasouMpuvvarayakIlite sareja / ahavA- tAo da8 appaNo puvvasiMgAre saMbhareja, pacchA paDigamaNAdi dosA haveja // [bhA.2520] bitiyapadamaNAbhogA, vasahi-parikkheva sej-sNthaare| hayamAI duTThANaM, AvatamANANa kajje va // cuu-anaabhogennpvittttho| ahavA-aMtepuraMparaTThANatthaM sAdhuNAna nAtaM- "eyAoaMtepurio" Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-9/582 AmajAna tti, puvvAbhAseNa paviTTho ayaannNto| ahavA - sAhU ujjANAdisu ThitA, rAyateuraM ca savao samaMtA Agato pariveDhiya ThiyaM, annavasahi-abhAve yataM vasahiM aMtepuraM majjheNa atiMti niti vaa|ahvaa-sNthaargsspccppnnheuNpviddhe| ahavA-sIha-vagdha-mahisAdiyANaduTThANapaDinIyassa vA bhayA rAyaMtepuraM pavisejja |annto natthinIsaraNovAto, "kajje"tti kula-gaNa-saMdhakajjesuvA paviseja, tattha devI daTThavvA, sA rAyANaM upaneti // mU. (583) je bhikkhU rAyaMtepuriyaM vadejjA - "Auso rAyaMtepurie! no khalu amhaM kappati rAyaMtepuraM nikkhimittae vA pavisittae vA imamhaM tumaMpaDiggahaNaMgahAya rAyaMtepurAo asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dalayAhi"jotaMevaM vadati vadetaM vA sAtijati / / ghU-nIhariya niSkriAmya, gRhItvA Ahatya mama dadAtItyarthaH / [bhA.2521] je bhikkhU vaejAhi, aMteuriyaM na kappate mjjhN| aMteuramatigaMtuM, AhArapiMDaM ihaannaadii|| ca-aMtepuravAsiNo aMtepuriyA ranno bhAriyA ityarthaH / iheva bAhiM Thiyassa mama AhArAti any||ime dosA[bhA.2522] gamanAdi apaDilehA, daMDiyakove hirnnnnsccitte| abhioga-vise haraNaM, bhide virodheya levakaDe // cU- gacchaMtI AgacchatI ya chakkAyavirAheja, apaDilehie ya gamAgame bhikkhA na kappati, apaDilehie vA bhAyaNe geNheja, daMDio vA daTuM paduseja, saMkeja vA anAyAraM, hirannAdi vA kiMciteNiyaMpacchatIyA tattha chubhejja, palaMbAdivA sacittaMchubheja, orAliyasarIrassa vA vasIkaraNaM deja, appaNA paduTTA annena vA pauttA visaM deja, bhAyaNaM vA hareja, ajANaMtI vA bhAyaNaM bhiMdeja, khIraMvi havI virohidavve ekatto geNhejja, poggalAdi vA saMjamaviruddhaM geNheja, levADeja vA pattagapaMdhaM // [bhA.2523] lobhe esaNaghAto, saMkA teNe carittabhede ya / icchaMtamanicchaMte, cAummAsA bhave gurugaa| dhU- ussosagalobheNa esaNaghAtaM kareja, nUnaM se ubbhAmago saMkito kA, nissaMkite mUlaM, teNaDhe vA saMkeja - kiM pi hariuM eyassa paNAmiyaM, AyaparobhayasamutthehiM dosehiM carittabhedo, agArIe ya balA gahihe icchaMte carittabhedo, uDDAhabhayA anicchaMtoGkA / [bhA.2524] duvidhe gelaNNammi, nimaMtaNA davvadullabhe asive| omoyariyapadose, bhae sA kappate bhnnituN|| mU. (584) je bhikkhU novaejA, rAyaMtepuriyA vaejA- "AusaMtosamaNA! no khalu tujhaM kappai rAyaMtepuraM nikkhamittae vA pavisittae vA AhareyaM paDiggahagaM ato amhaM rAyaMtepurAo asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaMvA amihaDaM AhaTTa dalayAmi" jotaM evaM vadaMtI, paDisuNeti, piDasuNetaM vA sAtijati // cU-sAhUNa AyaragoyaraM jANamANI bhaNejja[bhA.2525] eseva gamo niyamA, nAyavvo hoti bitiyasutte vi / ___ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 uddezaka : 9, mUlaM-584, [bhA. 2525] puvve avare ya pade, duvihe uvahimma vi taheva // cU-duviho uvahI - ohIo uvaggahito / tattha vi eseva gamo vttvyo| mU. (585) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAsittANaM duvAriyaM bhattaM vA pasubhattaM vA bhayaga-bhattaM vA bala-bhattaM vA kayaga-bhattaM vA haya-bhattaM vA raya-bhattaM vA kaMtAra-bhattaM vA dubbhikkhabhattaM vA damaga-bhattaM vA gilANa-bhattaM vA vadaliyA-bhattaM vA pAhuNa-bhattaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saatijti|| [bhA.2526] ranno duvAramAdI, bhattA vuttAya jattiyA sutte / gahaNAgahaNe tattha, dosA u ime pasajjati // [bhA.2527] dovAriyapuvvuttA, balaM payAdI pasu hayagayAdI / sevaga-bhoigamAdI, kaya'kayavittI nava purANA vA / / [bhA.2528] kaMtAra-niggatANaM, dubhikkhe damaga vrisvddliyaa| pAhuNaga atihiyAe, siyA ya aaroggsaalitrN|| cU-dovAriyA dArapAlA / balaM cauvvihaM-pAukkabalaM AsabalaM hatthibalaM rahabalaM / etesiM kayavittINa vA akayavittINa vA NAvAlaggANa vAjaM rAyakulAto peTTagAdi bhattaM niggcchti| kaMtArAte aDaviniggayANaM bhukkhattANaM jaMdubhikkhe rAyA deti taMdubhikhabhattaM, damagA raMkA tesiM bhattaM damagabhattaM, sattAhavaddale paDate bhattaM kareti rAyA apuvvANaM vA avidhINa bhattaM kareti raayaa| ahavA - ranno ko ti pAhuNago Agato tassa bhattaM AdesabhattaM, AroggasAlAe vA "itarami" tiviNAvi AroggasAlAe jaM gilANassa dijjati taM gilANa-bhattaM / / [bhA.2529] bhaddo tannissAe, paMto gheppaMta daguNaM bhnnti| aMto ghare na icchaha, iha gahaM duTTadhamma tti / / [bhA.2530] bhattovahivoccheyaM, nimvisiya caritta-jIvabhedaM vaa| egamanegapadose, kujA ptthaarmaadiinni|| [bhA.2531] tesuagiNhatesU, tIse parisAe evamuppajje / ko jANati kiM ete, sAhU ghettuMna icchNti|| [bhA.2532] duvihe gelaNNammI, nimaMtaNA davvadullabhe asive / omoyariyapadose, bhae va gahaNaM anunnAtaM / / mU. (586) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAiM chaddosAyayaNAI ajANiya apucchiya agavesiya paraM caurAya-paMcarAyAo gAhAvati kulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamati vA pavisati vA nikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAtijjati, taMjahA-koTThAgAra-sAlANi vA bhaMDAgArasAlANi vA pANa-sAlANi vA khIra-sAlANi vA gaMja-sAlANai vA mahAnasa-sAlANi vaa|| cU-"ime"tti pratyakSIbhAve, SaDiti saMkhyA, dosANaM AyayaNaM ThANaM nilae tti, avijJAya bhikSAyai pravizati, caturAtrAt parataH, Adezena vA paMcarAtrAt parataH kA, saparikhevAto aMto pavisati, aMtAto vA bAhiriyaM niggacchati, dhaNNabhAyaNaM koTThAgAro, "bhAMDAgAro" - hiraNNa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 nizItha-chedasUtram -2-9/586 suvaNNabhAyaNaM, jattha udagAdi pAnaM sA pANasAlA bhaNNati, khIragharaM khIrasAlA, jattha dhaNNaM dabhijati sAgaMjasAlA, uvakkhaDaNasAlA mahANaso, puvvadiDhepucchA, apuvvegavesaNA, apucchaMtassa kA |imaa nijuttI[bhA.2533] chaddosAyataNe puNa, ranno avijANiUNa je bhikkhU / caurAya-paMcarAyaM, pareNa pavisANamAdINi // [bhA.2534] koTThAgArA ya tahA, bhaMDAgArA ya pAnagArA y| khIra-ghara-gaMja-sAlA, mahAnasANaMca chaaytnnaa|| cU-jattha saNa-sattarasANi ghaNNANi koTThAgAro / bhaMDAgAro jattha solasavihAiM rynnaaii| pAnAgAraM jattha pANiyakammaM to surA-madhu-sIdhu-khaMDagaM-macchaMDiya-muddiyapabhittINa pAnagANi / khIragharaMjattha khIraM-dadhi-navanIya-takkAdINi acchNti|gNjsaalaajtth saNa-sattarasANi-dhaNNANi koTTijaMti / ahavA - gaMjA javA te jattha acchaMti sA gaMjasAlA / mahAnasasAlA jattha asanapAna-khAtimAdINi nAnAvihabhakkhe uvakkhaDijaMti // etesuime dosA[bhA.2535] gahaNAIyA dosA, AyayaNaM saMbhavo tti vegtttthaa| didveyara pucchi gavisaNa gaMjasAlA u kuTTaNiyA // dhU-gahaNAdiyANaM dosANaM AyayaNaM ti vA saMbhavaTThANaM ti vA egaTuM, puvvadiDhe pucchA tatyeva tANijatthapurA AsItyarthaH, "itare"-adiDhe gavasaNaM-kavatiyANi? katomuhANi vA? kammi vA ThANe? kiM ciMdhANi vA? zeSaM gatArtham // [bhA.2536] paDhame bitie tatie, cautthamAsAvi caugurU aNte| uccAto paDhamadine, bitiyA egesi tApaMca // cU-jattha paDhamadivase na pucchati mAsalahuM, bitiyadivase na pucchati mAsaguruM, tatiyadivase na pucchati caulahuM ti / tiNhaM paremaM aMte tti caturthadivase cauguruM / ege bhaNaMti - paDhamadine parisaMto vakkheNa vA aparisaMtotAhe bitiyadiNAto Arabma paMcadine cauguruM, evaM caurAu tti vuttaM bhvti|| ... [bhA.2537] ahavA paDhame divase, bhinnamAsAdi paMcame gurugaa| vIsAdI va egesiM, pareNa paMcaNha divasANaM // cU-paDhamadivase bhinnamAse ||kaa / paMcame cauguruMGkA / athavA - paDhamadine vIsAdi // kA / chaTTa divase cauguruM, kA / evaM sutte vaNNiyaM paMca gatA / / tato paraM. [bhA.2538] bhaddesu rAyapiMDaM, Avajjati ghnnmaadipNtesu| asive omoyarie gelaNNapade ya bitiyapadaM / dhU-bhaddesu rAyapiMDadosA, paMtesu geNhaNAdayo dosA, je rakkhagA te bhaddapaMtA / bhaddA bhaNaMtikiM ajo! atigatA? paMtAcAriya cora tti kAuMpaMtAvaNageNhaNAdI kareja / bitiyapade asivAdiyaM paNagaparihANIe jaiuM jAhe cauguruM patto tAhe geNhejja / / mU. (587) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM aigacchamANANa vA niggacchamANANa vA payamavi cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhAreMti, abhisaMdhAretaM vA sAti Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9, mUlaM-587, [bhA. 2438] jati // cU-atiyAnaM pravezaH, bahinirgamo niryANaM, cakSu'saNANa daddhuM pratijJA / athavA - cakSuSA darzayAmIti pratijJA, egapadaM pi gacchati tassa ANAdiyA dosA / [ bhA. 2539] je bhikkhU rAtINaM, niggacchaMtANa ahava niMtANaM / cakkhupaDiyAe padamavi, abhidhAre ANamAdINi || cU- atiMti pravizaMti, ekamavi padaM abhidhAreMto ANAdidose pAvati // [bhA. 2540 ] saMkaSpuTThiyapadabhiMdaNe ya diTThesu ceva sohI tu / lahuo gurugo mAso, cauro lahugA ya gurugA ya // [bhA. 2541] maNauTThiyapadabhede, ya daMsaNe mAsamAdi catugurugA / guruo lahugA gurugA, daMsaNavajresu ya padesu // [ bhA. 2542 ] paDipoggale apaDipoggale ya gamaNaM niyattamaM vA vi / vijae parAjae vA, paDisehaM vA vi vocchedaM // cU- "rAyANaM pAsAmi'' tti manasA ciMteti mAsalahuM, uTThitai mAsaguruM, padabhede caulahuM, diTThe cauguruM | ahavA - bitiyAdeseNa - manasA ciMteti mAsaguruM, uTThitai caulahuM, padabhede cauguruM, egapadabhede vicaugurugA kimaMga puNa diTThe / ANAdi virAdhanA bhaddapaMtA dosA ya / jo bhaddato so paDipoggale tti - sAdhuM dRSTvA dhruvA siddhi acchiukAmo vi gacchai tAhe adhikaraNaM bhavati, jaMca so jujjhAti-karessati, jati se jayo tAhe niccameva saMjae rato kAuM gacchati / "apaDipoggale" ti imehiM luttasirehiM vi diTThehiM kato me siddhi, gaMtukAmo vi niyatteti / aha kahaM vi gato parAjio tAhe paccAgato padUsati, pauTTho ya jaM kAhiti bhattovakaraNapavvayaMtANa ya paDisehaM kareja, uvakaraNavocchedaM vA karejja / apaharatItyarthaH // ahavA - ime dosA haveja[bhA. 2543] 49 davaNa ya rAyaDiM, parIsahaparAjito'ttha kotI tu / AsaMsaM vA kujA, paDigamaNAdINi vA padAni / / cU- AsaMsA nidAnaM kujjA / ahavA tassamIve alaMkiyavibhUsiyAo itthIo daDuM paDigamaNaM -annatitthiNIM siddhaputtiM saMjatI vA paDisevati, hatthakampaM vA kareti / ahavA - koI Isaraputto kumAro pavvaito, so taM rAyANaM thI- parivuDaM dadrUNa ciMtei laddhaM loiyaM amhehiM erisINaM nAnubhUtaM, tAhe paDigacchejA // bhave kAraNaM [bhA. 2544 ] bitiyapadamaNappajjhe, abhidhAra'vikovite va appajjhe / jANate vA vi puNo, kula-gaNa-saMghAikajjesu / / cU- kulAdikajje jai rAyA padhAvio tAhe na alliyaMti maggato gacchati / evaM paDiyariUNa jatite paDipuggalAdayo dosA na bhavaMti to jahiM Thio tahiM aliyaMti // mU. (588) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAmisittANaM itthIo savvAlaMkAravibhUsiyAo payamavi cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMghAreti, abhisaMghAreMtaM vA sAtijjati / / je bhikkhu itthiyAe, savvaMkArabhUsiyAe u / [bhA. 2545] 164 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-9/588 cakkhuvaDiyAe padamavi, amidhAre ANamAdINi // [bhA.2546] maNauTThiyapayabhede, yadasaNe mAsamAdi ctugurugaa| ___ guruo lahugA gurugA, saNavajesu ya pdesu|| [bhA.2547] keittha bhuttabhogI, abhuttabhogI ya kei nikkhtaa| ramaNijjaloiyaM ti ya, amhaM peyArisaM Asi / / cU-bhuttabhogiNo sati vibhave nikkhaMtA puNo saMbhavaMtA vcNti|| [bhA.2548] paDigamaNa annatitthiya, siddhI saMjati saliMgahatthe y| vehAnasa ohANe, emeva abhuttabhogI vi|| cU-peDhe pUrvavat / abhuttabhogI vi uppannakouo paDigamaNAdI pade karejjana / / kiM cAnyat[bhA.2549] rIpAti anuvaogo, itthI-nAtI-suhINamaciyattaM / ajitiMdiya uDDAho, AvaDaNe bheda pddnnNc|| khU-tannirikkhaMtorIyAe anuvautto bhavati, itthIeje sayaNA sayaNANa vAje suhINo tesiM aciyattabhavati, jahA se anurattA diTThI lakkhijjatitahAse aMtagaovibhAvo najati ajiiMdio evaM uDDAho / taM nirikkhaMto khANagAdisu AvaDeja, bhAyaNaM vA bhiMdeja, sayaM vA paDeja, hatthaM pAdaMvA lUseja, aayviraadhnaa|| [bhA.2550] bitiyapadamaNappajjhe, abhidhAra'vikovite va appjjhe| jANaMto vA vipuNo, moha-tigicchAi-kajjesu / / cU-mohatigicchAe vasabhehiM samaM appasAgArie Thito nirikkhti|| . ___ -- so imaM vidhimatikato pAsai[bhA.2551] nivvIyamAyatIe, diTThIkIvo asArie pehe / addhANANi va gacchati, saMvAhaNamaNAdi dacchaMti // - cU-nivvItiyAdiyaM jAhe AtIto tAhe appasArie didvito diTThIe kIvo pAsati, jai se poggalaparisADo jAo to laTuM, anuvasamaMte saMbAdhAdie vA decchati, addhANaM gacchena, tattha dacchaMti padabhede vi nasthi pacchittaM // mU. (589) jebhikkhUrannokhattiyANaMmudiyANaMmuddhAbhisittANaMmaMsa-khAyANaMvAmacchakhAyANaM vA chavi-khAyANaM vA bahiyA niggayANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saatijti|| bU-migAdipAraddhiniggatAmaMsakhAdagA-daha-nai-samuddesumacchakhAdagA, chavI kalamAdisaMgA, tA khAmotti niggayA ujjANiyAe vA niykulaann| [bhA.2552] maMsa chavi bhakkhaNaTThA, savve uDDaniggayA smkkhaayaa| gahaNAgahaNe satthau, dosA tetaMca bitiyapadaM // cU- tesu chasu uDDasu rAiNa niggatANaM tattheva asana-pAna-khAima-sAtimaM ukkAti taDiyakappaDiyANa vAtatyeva bhattaM karejja / tattha bhaddapaMtAdayo dosA pUrvavat / annesiM gahaNe, ranno aggahaNe imaM vkkhaannN|| [bhA.2553] maMsakkhAyA pAraddhiniggayA maccha-Nati-daha-samudde / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9, mUlaM-589, [bhA. 2553] chavi-kalamAdIsaMgA, je ya phalA jammi uya uddummi| cU-tattha gayA pagate kaarveNti|| mU. (590) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM annayaraM uvavUhaNiyaM samIhiyaM pehAe tIse parisAe anuTTiyAe abhiNNAe avvocchinnAe jo tamannaM paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA saatijjti|| ahapuNa evaMjANejja- "ihajja rAyakhattie parivusie" je bhikkhUtAegihAetAe payasAe tAe uvAsaMtarAe vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei. asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA parihavei, annayaraM vA aNAriyaM pihuNaM assamaNa-pAuggaM kahaM kaheti, kaheMtaM vA sAtijati // cU-kSatAttrAyantIti kSatriyA, annataraggahaNena bhedadarzanaM, zarIraM upabRhayaMtIti upabRhaNIyA, samIhitA samIpamatitA, taM puNa pAhuDaM, pehAe prekSya / uvavUhaNiya tti asya padasya vyAkhyA "athe"tyayaM nipAtaH, uktaH piMDaH, vasahivisesaNo puNa saddo yathAvakSyamANaM evaM jANejjA - "jJA' avabodhane, "iha" bhUpradeze "ajje"tti vartamAnadine, parivuse paryuSite vasatetyarthaH / je bhikkhUtasmin gRhe nikRSTataro apavarakAdipradezaH, tasminnapinikRSTataraHkhaddhAsthAnaM avakAzaH vihArAdi karejja tassaGkA [bhA.2554] mehA dhAraNa iMdiya, dehAUNi vivajjae jmhaa| uvavUhaNIya tamhA, caubvihA sA u asanAdI / / cU-zIghraM granthagrahaNaM meghA, gRhItasyAvismaraNena dhRti dhariNA, sotiMdiyamAiMdiyANaM savisae pADavajaNaNaM, dehassopacao, AusaMvaTTaNaM, jamhA ete evaM uvavUhati tamhA uvavUhaNiyA / sA ya cauvvihAasaNAdi / "tIse parisAe anuTThie" tti asya vyAkhyA[bhA.2555] AsannamukkA uTThiya, bhinna u viniggayA tato keii| vocchinnA savve niggayA u paDipakkhao suttaM // cU-jeNaMtassa ranno uvavUhaNiyA AniyA, piThThao tti vuttaM bhavati, taM jo tAe parisAe anuTThitAe gehati tassa kA / rAyapiMDo ceva so| AsaNANi mottuM uddhaDitAe acchaMti, tato keti niggatA bhiNNA, asesesuM niggatesu vojchinnA, erise na rAyapiMDo / paDipakkhe suttaM - anuTThitAe abhiNNAe avvocchiNNAe ityarthaH / / [bhA.2556] ranno uvavUhaNiyA, samIhito vakkhaDA ta duvihaatu| chinnAcchinne tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM // cU-uvakkhaDA anuvkkhddaay|odnkusnnaadi uvakkhaDAya, khIradahimAdi anuvakkhaDA, savvesupariviDhesu chinnA parivissamANI acchinnA saauvvuuhnniyaa|tiie parisAe anuvaTTitAe abhiNNAe avvocchinnAe uvavUhaNiyAe gheppamANIe teceva bhaddapaMte dosA taMceva bitiypdN|| [bhA.2557] rAyA u jahiM usite, tesu paesesu bitiydivsaadi| je bhikkhU viharejjA, ahavA vi karejja sajjhAyaM / / [bhA.2558] asanAdI vAhAre, uccArAdINi vosirejjA vaa| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 nizItha-chedasUtram -2-9/590 so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-ANAdiNo dosA, tasmin gRhe yasmin rAjA sthitaH AsIt, tato rAyocchariyAo rakkhijaMti, tattha gahaNAdayo dosA / aha uccArapAsavaNaM pariThThaveti tAhe tameva chnnaa''vijjti|| . [bhA.2559] pamhuTTha avahae vA, saMkA abhicArugaM ca kiM kunnti| iti abhinavavutthammi, cira vutth'ciyttghnnaadii|| cU-tattha kiM ci pamhuTuM / pamhuTuM nAma paDiyaM, vIsariyaM vA kiM ci hojja, annena vi avaharite saMkijjati, pamhaTussaharaNavuddhIeiMdiyaThiyA uccATaNa-vasIkaraNAmi, esa ettha ThitoabhicAruaM kareti / ahiNavapavutthe ete dosA, cirapavuttha apattiyaM, gahaNAdiyA dosuvi / [bhA.2560] . ahavA sacittakamme, daddUNodhArite tu te divve / atthANI vAsahare, nivaNNasaMbAhio va Iha / / ghU-tAsu sacittakammAsu vasahIsu annArisobhAvo samuppajjati-ettha atyANi maMDavo, ettha se vAsagharaM, ettha nivaNNo, ettha saMbAdhito, evamAdi ThANA dttuN|| [bhA.2561] bhuttabhuttANa tahiM, havaMti mohubbhaveNa dosA u / paDigamaNAdI tamhA, ee upae vi vajjejjA / / cU-bhuttabhogINa taM sumariuM mohubbhavo bhave, itaresiM kouenn||kaarnnenn[maa.2562] bitiyapadamaNappajjhe, ussaNNAina-saMbhamabhae vaa| jayaNAe'NunnavettA, kappaMti vihAramAdINi // cU-anavajo savvANi vikarejja, ussamanAmana tattha kotivAvAraMvahati, projjhitamityarthaH, AiNNaM - savvalogo Ayarati, annavasahIe abhAve aggamAdisaMbhame vA bohigAdibhaye vA jayaNAe tappaDiyarage anunnavettA vihAramAdINi kareti // mU. (591) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattA-saMThiyANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAtijati // mU. (592) je bhikkhUrannokhattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaMbahiyA jattA-paDiniyattANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAtijati // cU- jAhe paravijayaTThA gacchati tAhe maMgalasaMtinimittaM diyAdINa-bhoyaNaM kAuM gacchaMti, paDiniyattA vi vijae saMkhaDiM kreNti| [bhA.2563] jattuggatarAdImaM, ahavA jattA u pddiniyttaannN| gahaNAgahaNe tattha u, dosA te taMca bitiyapadaM // cU-gahaNAgahaNebhaddapaMtadosA, ranno na geNhaMtiannesiMgehaMti, annehiM vA attaTThiyaMgeNhaMti, teceva dosA, taM ceva bitiyapadaM // [bhA.2564] maMgalamamaMgalicchA, niyattamaniyattame ya ahikrnnN| . jAvaMtigamAdI vA, emeva ya paDiniyatte vii|| cU- jattAbhimuhassa niyattassa vA maMgalabuddhIe amaMgalabuddhIe vA / maMgalabuddhIe gacchati Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 uddezaka H 9, mUlaM-592, [bhA. 2564] pavisativA, amaMgalabuddhIe ngcchtinvaagihNpvisti|duhaa viadhikrnnN|jaavNtiymaadiinni vA doseNa duTuM bhattaM geNhejjA // mU. (593) je bhikkhUranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAmisittANaM nai-jattA-paTThiyANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAtijati // mU. (594) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM nai-jattA-paDiNiyattANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saatijti|| mU. (596) jebhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM giri-jattA-paDiniyattANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA saatijti|| [bhA.2565] girijattapaTThiyANaM, ahavA jattAo pddiniyttaannN| gahaNAgahaNe tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM / [bhA.2566] girijattA gayagahaNI, tattha u saMpaTThiyA niyattANaM / gahaNAhaNe tattha u, dosA te taM ca bitiyapadaM / / cU-cAribaMdhaM hatthigahaNI tIe gcchti|| mU. (597) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaMmuddhAbhisittANaM mahAbhiseyaMsi vaTTamANaMsi nikkhamati vA pavisati vA, nikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA saatijti|| cU- je tti niddese, bhikkhU puvvavaNNio, "rAjU dIpto", IsaratalavaramAdiyANaM abhisegANamahaMtataroabhiseyo mahAbhiseo, adhirAyatteNaabhiseyo, tammivaDheMtejo tassamIveNa majjheNa vA nikkhamati vA tassa ANAdI dosAGka / [bhA.2567] ranno mahAbhisege, vaTuMte jo u nikkhame bhikkhU / ahavA vi pavisejjA, so pAvati ANamAdINi // [bhA.2568] maMgalamamaMgale vA, pavattaNa nivattaNe ya thiramathire / vijae parAjae vA, voccheyaM vA vi paDisehaM / / dhU-maMgalabuddhIepavattANaadhikaraNaM, amaMgalabuddhIe niyattaNeadhikaraNadosA, vocchedAdiyA ya, jaisethirarajjaM vijaovAjAtopuNopuNomaMgaliesuatthesusAhavotattha ThavijaMti adhikaraNaM ca / athire parAjae vA vocchedaM paDisehaM vA, nivisayAdi karejja / ahavA[bhA.2569] dahNa ya rAyaDiM, parIsaha-parAjio'tya koI tu| AsaMsaM vA kujjA, paDigamaNAINi va payANi // [bhA.2570] bitiyapadamaNappajjhe, abhicAra'vikovite va appjjhe| jANate vA vipuNo, anunnavaNAdIhiM kjjehiN|| cU-kAe vidhIe anunnavitavvo? kiM puvvaM pacchA majjhe anunnaveyavvo? ucyate[bhA.2571] nAuNamaNunanavaNA, puTviM pacchA amNglmvnnnnaa| uvaogapucchiUNaM, na nAe majhe anunnnnvnne|| [bhA.2572] ohAdIyAbhogiNi, nimittavisaeNa vA vi nAUNaM / bhadde puvvANuNNA, paMtamaNAe ya majjhammi / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 nizItha-chedasUtram -2-9/597 .. cU-ohimAdiNA nANaviseseNa AbhoginivijAe vA avitahanimitte vA uvaujjiUNa, appaNo asatiannaM vA pucchiUNaM thiraMti rajjaMnAUNaM anunnavaNApurdiyaM bhvti| athiraM vA rajjaM nAUNa puci anunnAvijaMto amaMgalabuddhI vA se uppajjati, pacchA avajJAbuddhI uppajjati, ohimAdinAmAbhAve vA majjhe anunnveti|| [bhA.2573] anunnavite dosA, pacchA vA appiyaM avaNNo vaa| paMte puvvamamaMgala, nicchubhaNa paosa ptthaaro|| cU-mama rajjAbhisee aTThArasa pagatIo savapAsaMDA ya agve ghettUmAgayA ime seyabhikkhuNo NAgatAtaMete appathaddhA AlokajJA |ahvaa-ahmetesiNappio, nivvisayAdI karenja, pacchA vi avajJAdoSA bhavaMti, puvvaM amaMgaladoso, tamhA te anunnaveyavvA // [bhA.2574] AbhoettANa vidU, puTviM pacchA nimittvisenn| rAyA kiM demi tti ya, jaM dinnaM puvvraadiihiN|| cU-dhammalAbhettA bhaNaMti - anujANaha pAuggaM, tAhe jai jANati pAuggaM, bhaddaga vA tAhe bhaNAti - jAva anunnAyaM / ayANago rAyA bhaNati - kiM demi? tAhe sAhavo bhaNaMti - jaM dinnaM puvvraatiihiN|| [bhA.2575] jANaMto anujANati, ajANato bhaNati tehi kiM dinnaM / pAuggaM ti ya vutte, kiM pAuggaM imaM sunnsu|| cU-kiM dinnaM puvvarAtIhiM ? sAhavo bhaNaMti- imaM suNasu[bhA.2576] AhAra uvahi sejjA, ThANa nisIyaNa tuytttt-gmnnaadii| thI-purisANa ya dikkhA, dinnA ne puvvraadiihiN|| [bhA.2577] bhaddo savvaM vitarati, dikkhAvajjamanujANate pNto| anusaThThAtimakAuM, nite gurugA ya aannaadii| cU-paMtobhaNAti-mA pavvAveha, sesaM anuNNAyaM, jai tubbhe savvaM logaMpavvAveha,kiM karemo? evaM paDisiddhA anusaTThAdI akAuM tato rajjAto Niti cauguruM, aannaadinno|| ime ya dosA[bhA.2578] ceiya-sAvaga-pavvatiukAmaataraM-bAla-vuDDA y| cattA ajaMgamA vi ya, abhatti titthassa hAnI y|| cU-ete savveparicattA bhavaMti, cetiyatitthakaresuabhattI, pavayaNe hAnI katA, etthapaDisiddhaM annattha vi paDisiddhaM, evaM na koti pavvayati evaM hAnI // [bhA.2579] acchaMtANa vi gurugA, abhatti titthe ya hAnI jA vuttaa| bhaNamANa bhANaveMtA, acchaMti anicche vcNti|| cU-paDisiddhe vi acchaMtANa cauguruM / annattha vi bhaviya jIvA bohiyavvA / te na boheti / au tatthaacchaMtA sayaMbhaNaMtA annehiyabhaNAvitA kiM ci kAlaM udikkhaMti, savvahAanicchaMte annarajaM gcchti|| [bhA.2580] saMdisaha ya pAuggaM, daMDigo nikkhamaNa ettha vAreti / gurugA aniggamammI, dosu vi rajjesu appabahuM / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9, mUlaM-597, [bhA. 2580 ] 55 cU "puvvabhaNiyaM tu jaM bhaNNati - kAra - gAhA " ettha piDasehe desANunnA / kA anunnA ? imA, "do vi rajesu appabahu" tti tassa do rajje havejja || [bhA. 2581] ekkahi vidiNNa rajje, rajje egattha hoi avidinnaM / ettha itthiyAo, purisajjAtA ya egattha / / cU- ahavA- so bhaNeja - mama do rajje, egattha pavvAteha, egattha mA / tattha sAhavo rajjesu appabahuMjANiUNa jattha bahuya pavvayaMti tattha gacchaMti / ahavA - egattha raje itthiyAo abbhuNunnAyA, ettha purisA, dosu vi rajjesu egataraM vA // [bhA. 2582] taruNA therA ya tahA, duggayagA aDDagA ya kulputtaa| javayagA nAgaragA, abyaMtarabAhirA kumarA // cU- ahavA - bhaNejja - there pavvAveha, mA taruNe / ahavA - mA therA, taruNA / duggae pavvAveha, mA aDDe ahavA - aDDe mA, duggte| kulaputte kulaputtagahaNAo susIlA, susIle pavvAveha, mA dussale | ahavA - dussIle, mA susIle / evaM jAnapadA, nAgarA, nagarabdhaMtarA, bAhirA, kumArA akatadArasaMgahA || [ bhA. 2583 ] ohImAtI nAtuM, je dikkhamuveMti tattha bahugA u / te veMti samanujANa, asatI purise ya je ya bahu // - asati tti ohimAdINa, purise pavvAveMti jo vA thI - purisAdiyANa bahutaro vaggo taM pavvAveti // [bhA.2584] etANi vitarati tahiM, kammaghaNa kakkhaDo u nivvisae / bharahAhivo na'si tumaM, pabhavAmI appaNo rajje / / cU-koti eyANivitarati, koti puNa atipaMto "kammaghaNo " tti - kammabahulo 'kakkhaDo" tibvakammodae vaTTamANo nivvisae ANavejja / tattha pulAgaladdhimAdiNA vattavvaM - bharahAhivo na'si tumaM / so bhaNati - jai vi No bharahAhivo tahAvi appaNo rajje pabhavAmi // so paNa Nivvisa imeNa kajreNa kareti [ bhA. 2585 ] dikkhehiM acchaMtA, amaMgalaM vA mae ime diTThA / mA vA na puNo decchaM abhikkhaNaM ceti nivvisae / cU- mA acchaMtA dikkhehiti, amaMgalaM vA, ime mae diTThA mA puNo abhikkhaNaM decchAmi, eteNa kAraNeNa nivvisa // bhaNati tattha [bhA. 2586 ] anusaTThI dhammakahA, vijjanimitte pabhussa karaNaM vA / bhikkhe alabbhANe, addhANe jA jahiM jayaNA // cU- anusaTThI dhammakA vijjA-maMta-nimittAdiehiM uvasAmijjati / anuvasamaMte jati pabhUto karaNaM kareti // [bhA. 2587] vevviyaladdhI vA, Isatthe vijjaorasabalI vA / tavaladdhi pulAgo vA, pelleti tametare gurugA // cU- jahA bhagavayA "viNhuNA" anagAreNa, Isatthae ka jo kayakaraNo, vijAsamattho vA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 nizItha - chedasUtram - 2-9/597 jahA "ajjakhauDo", sahassajohI vA urassabaleNa jutto, tavasA vA jassa teladdhI uppaNA, lAgaladdhI vA eriso samattho vaMdhitA puttaM sarajje Thaveti / ahavA-appaNA vaTTAveti jAvarAyaputto joggo laddho / itaro puNa asamattho jai pelleti to cugurugaa| anuvasamaMte niggaMtavva, niggaehiM uggumuppAyaNesaNAsuddhaM bhuMjatehiM gaMtavvaM, jAhe na labbhai tAhe paNagaparihANIe jatituM gheppati, addhANe jA jayamA vRttA sA jayaNA ihA vi daTThavvA / mU. (598) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAo dasaabhiseyAo rAyahAnio uddiTThAo gaNiyAo vaMjiyAo aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhUtto vA nikkhamati vA pavisati vA, nikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAtijjati / taM jahA-caMpA mahurA vANArasI sAvatthI sAyaM kaMpillaM kosaMbI mihilA hatthiNapuraM rAyagihaM vA // cU- "imA' pratyakSIbhAve, dasa iti saMkhyA, rAINa ThANaM rAyadhANi tti uddidvAto, gaNiyAo dasa, dejiyAo nAmehiM, aMto mAsassa dukkhutto tikkhutto vA nikkhama-pavesaM kareMtassa Gka / [bhA. 2588 ] dasahiM ya rAyahANI, sesANaM sUyaNA kayA hoi| mAsasaMto duga-tiga, tAo atitammi ANAdI / / cU- annAo vi nayarIo bahujanasaMpagADhAo no pavisiyavvaM // imA sUtrasya vyAkhyA[mA. 2589] ima iti paccakkhammI, dasa saMkhA jattha rAiNo ThANA / u-rAyahANI, gamitA dasa vaMja caMpAdI // cU- nAmehiM vaMjiyAo caMpAdi // [ bhA. 2590] caMpA mahurA vANArasI ya sAvatthimeva sAetaM / hathiNapura kaMpillaM, mihilA kosaMbi rAyagihaM / / cU- bArasacakkINa eyA rAyahANIo // [bhA. 2591] saMtI kuddUya aro, tinni vi jinacakkI ekkahiM jAyA / tena dasa hoMti jattha va, kesavajAyA jaNAiNNA / / cU- jAsu vA nagarIsu kesavA annA vi jA jaNAiNNA sA vi vajjaNijjA / / tattha ko doso ? [bhA. 2592] taruNA vesitthi vivAharAyamAdIsu hoti satikaraNaM / Aujja- gIyasadde, itthIsadde ya saviyAre // cU- taruNe hAtaviMlitte thIgummaparivuDe daGkaNa, vesitthIo uttaraveubviyAo, vIvAhe ya vivAhariddhisamiddhe AhiMDamANo, rAyA'neyavivihariddhijutte niMtAniMte daThThe bhuttabhogINaM satikaraNaM, abhuttANaM kouyaM paDigamaNAdI dosA / AdisaddAto bahu naDanaTThAdi AojjANi vA tatavitatAdINi gIyasaddANi vA laliya-vilAsahasiya-bhaNiyANi, maMjulANi ya itthIsaddANi, savigAraggahaNAto mohodIragA // [bhA. 2593] rUvaM AbharaNavihiM, vatthAlaMkAra bhoyaNe gaMdhe / mattummattaviuvvaNa, vAhaNa-jANe satIkaraNaM // cU-siMgArAgArarUvANi, hAra'ddhahArAdiyA AbharaNavidhI, vatthA "AjInasahiNAdiyA" sattamuddesagAbhihitA, kesapuSpAdi alaMkAro, vividhaM vaMjaNovaveyaM bhoyaNajAyaM bhuMjamANaM pAsittA, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9, mUlaM-598, [bhA. 2553] migaMDa-kappUrAgaru-kuMkumacaMdaNa-turukkhAdie gaMdhe, tahA matteviloladholaMtanayame, utprAbalyena matte unmatte daramatto vA unmatto, vividhavesehiM viubviyA, AsAdivAhaNArUDhA, sibiyAdiehiM jANehiM gacchamAme pAsittA, satikaraNAdiehiM dosehiM saMjamAo bhajjejja / ahavA - vehanasaM gaddhapaTuM vA karejja / / ime ya virAdhanAdosA[bhA.2594] haya-gaya-raha-sammadde, jaNasammadde ya aayvaavttii| bhikkha viyAra vihAre, sajjhAyajjhANapalimaMtho / cU- haya-gaya-raha-jANasammaddeNa AyavirAhaNA bhaveta bahujaNasammaddeNa rohiya-ratthAsu dikkhaMtassa bhikkhaviyAre vihAresu sajjhAesu ya palimaMtho accAule jhANapalimaMtho / jamhA ete dosA tamhA ettha na gaMtavvaM / bhave kAraNaM[bhA.2595] bitiyapade, asivAdI, uvahissa vA karaNe va levassa / bahuguNataraMca gacche, AyariyAdi vva AgADhe // cU- anno asivaM tena atigammati, uvahI vA annao na labmati, tattha sulabho levo, gacchavAsINa vA taMbahugaNaM khettaM, AyariyANavA tatthajavaNijjaMpAuggaMvA lbbhti|aadisdaao bAla-vuha-gilANANa vA annatare vA AgADhe poynne||ahvaa[bhaa.2596] rAyAdi-gAhaNaTThA, paduTTha-uvasAmaNaTTha-kajje vaa| sehe aticchaMtA, gilANa vejjosahaThThA vaa|| duu-rnnodhmmgaahnntttthaa| rannoannassavA padudrussa uvasamaTThA / sehovA tatthaThito saNNAyagANa ya agammo, tammajjheNa vA gacchiukAmo, gilANassa vA vejosaha - nimittaM // mU. (599)je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittAmaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vAsAimaMvA parassa nIhaDaM paDDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati / taMjahA-khattiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAya-saMsiyANa vA rAya-pesiyANa vaa|| bU-kSatAt trAyantIti kSatriyA ArAkSaketyarthaH, adhivo rAyA, kussito rAyA kuraayaa| ahavA-paJcaMta-ni kurAyA, je etesiMceva preSyA pesitA, etesiM mIhaDaM-nisaTuM-dattamityarthaH / [bhA.2597] khattiyamAdI ThANA, jatiyamettA u AhiyA sutte| tesUnIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM / / mU. (600) je bhikkhUranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaMvA parassa nIhaDaMpaDiggAheti, paDiggAheMtaM vAsAtijati | taMjahA-naDANa vA naTTANavA kacchuyANa vA jallANa vA mallANa vA muTThiyANavAvelaMbagANa vA kahagANa vA pavagANa vAlAsagANa vA dokhalayANa vA chattANuyANa vaa|| cU-nADagAdi nADayaMtA naDA, naTThA akellA, jallA rAjJaHstotrapAThakAH,anAhamallagANaM paviTThA mallA, muTThiyA jujjhaNamallA, velaMbalA khelaM vA (?] akkhAtigA kahAkAragA kahagA, nadIsamuddAdisu je taraMti te pavagA, jayasaddapayottAro lAsagA bhaMDA ityarthaH / [bhA.2598] naDamAdI ThANA khalu, jattiyamettA ya AhiyA sutte| tesUnIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM / / Jain Education international Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2-9 / 600 mU. (601) je bhikkhU ranno khattiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhe, paDiggAhetaM vA sAtijati / taM jahA- Asa-posayANa vA hatthi-posagAhetaM vA sAtijjati / taM jahA- Asa-posayANa vA hatthi-posayANa vA mahisa-posayANa vA vasaha-posayANa vA sIha-posayANa vA vaggha-posayANa vA aya-posayANa vA poya-posayANa vA migaposayANa vA suNha-posayANa vA sUyara-posayANa vA meMDha- posayANa vA kukkuDa- posayANa vA cIralla-posayANa vA haMsa-posayANa vA mayUra-posayANa vA suya-posayANa vA // 58 cU- bRhattarA raktapAdA vaTTA, alpatarA lAvagA / [bhA. 2599] posagamAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte / te nIhaDa- gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM // mU. (602) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAheti, paDiggArhataM vA sAtijjati / taM jahA- Asa-damagANa vA hatthi - damagANa vA / / mU. (603) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyAmaM muddhAbhisittANaM vA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAtijjati / taM jahA- Asa-miThANa vAhattha - miMThANa vA // mU. (604) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei, paDiggAhetaM vA sAtijjati / taM jahA Asa-rohANa vA hatthi - rohANa vA / / [bhA. 2600 ] damagAdI ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte / tesU nIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM // [bhA. 2601] AsANa ya hatthINa ya, damagA je paDhamatAe viniyaMti / pariyaTTameMTha pacchA, ArohA juddhakAlammi / / cU- je paDhamaM viyaNaM gArheti te damagA, je janA jogAsaNehiM vAvAraM varheti te meMThA, juddhakAle je AruMhati te ArohA // mU. (605) je bhikkhU ranno khattiyANaM madiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAheti, paDiggArhataM vA sAtijjati / taM jahA - satthavAhANa vA saMvAhAvayANa vA abbhaMgAvayANa vA uvvadvAvayANa vA majjAvayANa vA maMDAvayANa vA chatta-ggahANa vA cAmara-ggahANa vA haDappa-ggahANa vA pariyaTTa-ggahANa vA dIviya-ggahANa vA asi-ggahANa vA dhaNuggAhANa vA satti-ggahANa vA koMta-ggahANa vA // cU-IsatthamAdiyANi rAyastthANi AhayaMti kathayaMti te satthavAhA, paDimaddaMti je te paramaddA zayana -kAle paripiMTTaMti, zatapAkAdinA tailena abbhaMgeti pAdehiM, uvaTTeti NhAveti je te majjAvakA, mauDAdiNA maMDeti je te maMDAvagA, vastraparAvartaM gRNhanti je te pariyaTTagA, AbharaNabhaMDaya "haDappo", cAvaM dhaNuyaM, asI khaggaM / [bhA. 2602] satthavAhAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9, mUlaM-605, [bhA. 2602] tesUnIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM / mU. (606) je bhikkhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati / taM jahA - varasi-dharANa vA kaMcuijANa vA dovAriyANa vA DaMDArakkhiyANa vaa|| [bhA.2603] varisadharaTThANAdI, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesUnIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bitiyapadaM // mU. (607) je bhikhU ranno khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati / taM jahA - khujANa vA cilAiyANa vA vAmaNINa vA paDabhINa vA babbarINa vA pAusINa vA joNiyANa vA palhaviyANa vAIsaNINa vA thArugiNINa vA lausINa vA lAsINa vA siMhalINa vA AlavINa vA puliMdINa vA sabarINa vA parisaNINa vA, taM sevamANe Avajati cAummAsiyaM parihArahANaM anugghAiyaM // cU-zarIravakrAkhujjA, paTThivadugAhArA (paTTI kujAgArA] niggatA vaDabhaM, sesA visayAbhihANehiM vattavyaM / [bhA.2604] khujAI ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesUnIhaDa-gahaNe, dosA te taM ca bihiyapadaM / [bhA.2605] addhANa-saddadosA, duguMchitA loe sNkstikrnnN| Ata-parasamutthehiM, kaDDaNagahaNAdiyA dosA / / dhU-khujAdiyAsu gacchaMtassa addhA (TThA]NadosA / gIyAdiyA ya saddadosA / duguM chitAo ya tAo loe, appAyArasevaNe saMkijjati / bhuttANa satikaraNAdiyA dosA |itraannkouyN / Ayapara-ubhayasamutthA ya dosA / so vA itthaM, itthI vA taM balA geNheja / gennhnn-kddddnndosaa|| uddezakaH-9 samAptaH munidIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizIthasUtre navamauddezakasya [bhadrabAhu svAmiracitA niyukti yuktaM] saMghadAsa gaNi viracitaM bhASyaM evaM jinadAsa mahattaraviricatA cUrNiH prismaaptaa| (uddezakaH-10) cU-ukta- navamoddezakaH / idAnIM dazamaH / tassimo saMbaMdho[bhA.2606] mA bhuMja rAyapiMDaM, ti coito tattha mucchito giddho| khujAtI mA vaccasu, AgADha ca uppatI dasame / / cU-guruNA cetito mucchiya giddhe ekArthavacane / ahavA-taM bhuMjato saMjamAsaMjamaM na yANati mUrchitavat, mucchito abhilASamAtragRddhaH / ahavA - khujAdiyANamAlayaM vacceti / codito AgADhavayaNaM bhaNejja / esa uppattI AgADhavayaNassa / dasamuddesagassa esa sNbNdho|| mU. (608) je bhikkhU bhadaMtaM AgADhaM vadati, vadaMtaM vA sAtijati // cU- "je'' iti niddese, "bhikkhU" puvvavaNNio, "bhadi kalyANe sukhe ca dIsistutisaukhyeSu ___ Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 nizItha - chedasUtram - 210/608 vA", mAhAtmyasya silokaH "bhadaMto" AcAryaH / atyarthaH gADhaM AgADhaM / "vad vyaktAyAM vAci" annaM vA vadaMtaM anumodeti / nijuttI [bhA. 2607 ] AgADhaM pi ya duvihaM, hoi asUyAi taha ya sUyAe / eesa patteyaM, dohaM pi parUvaNaM vocchaM / / cU- AgADhaM dvividhaM - asUtAe sUtAe vA // AgADhapharusobhayasuttANa tinna vi imaM sarUvaM[bhA. 2608] gAduttaM gUhaNakaraM, gAhetumhaM va tena AgADhaM / neharahitaM tu pharusaM, ubha saMjoyaNA navaraM // cU- gADhaM uktaM gAduttaM taM kerisaM ? "gUhaNakaraM" anyasyAkhyAtuM na zakyate / ahavA sarIrasyoSmA yenoktena jAyate tamAgADhaM / neharahiyaM niSpivAsaM pharusaM bhaNNati / gADhapharusaM ubhayaM tatiyasutte- saMjogo doha vi // sUyAsUyavayaNANaM imehiM dArehiM sarUvaM jANiyavvaM [bhA. 2610] [mA. 2609] jAti-kula- rUva-bhAsA, dhana bala pariyAga jasa tave lAbhe / satta-vaya-buddhi dhAraNa, uggaha sIle samAyArI // amhe mo jAtihInA, jAtImaMtehi ko viroho ne / esa asUyA suyA, tu navari paravatthu niddeso / / cU-lokaprasiddhaM ulliMgitavacanaM sUcA / atra tAddasaM na gRhItavyaM, iha tu paraM doSeNa sUcayati spaSTameva doSaM bhASatItyarthaH / paravatthu niddeso nAma bhaMtaM caiva bhaNati - tumaM jAtihINo tti / [bhA. 2611] amhe mo kula - hINA, ko kulaputtehiM saha viroho ne / [bhA. 2612] eza: asUyA sUyA, tu navari paravatthu niddeso // amhe mo rUva-hiNA, sarUvadehesu ko viroho ne / esa asUyA sUyA, tu navari paravatthu niddeso / / [ bhA. 2613] amhe mo akatamuhA, alaM vivAeNa ne katamuhehiM / esa asUyA sUyA, tu navari paravatthu niddeso / / cU- vAgmI - kRtamukhaH / bhAsAe dvitIyavyAkhyAnam [ bhA. 2614] khara-pharusa-niTTharaM ne, vakkaM tujjhaM miya-mahura-gaMbhIraM / esa asUyA sUyA, tu navari paravatthu niddeso / / cU- sarosavayaNamiva akaMtaM kharaM, praNaya- neha - nittaNhaM pharusaM, jagArAdiyaM anuvayAraM niDuraM, "ne" ityAtmanirdeze, akkharehiM mitaM, atyaabhidhANehiM madhuraM, sareNa gaMbhIraM // amhe mo dhana-hInA, Asi agArammi iDimaM tumme / [ bhA. 2615] [bhA. 2616] esa asUyA sUyA, tuNavari paravatthu niddeso // emeva sesaesa vi, joeyavvA asUya-sUyAo / AtagatA tu asUyA, sUyA puNa pAgaDaM bhaNati / / appaNo dosaM bhAsati, na parassa esA asUyA / na appaNI, parassa phuDameva dosaM bhAsati esA sUyA, sUyaMtItti sUyA / orasabala-yukto balavAn / pariyAyo pravrajyAkAlaH / loke khyAtirmahAtmA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-608, [bhA. 2616] iti yazaH, saMjamo vA cautthAdio tavo / AhArovakaraNAdiesu laddhimaM lAbho / satvena yuktaH zakto vA zaktaH / prathame vayasi vartamAnaH tridazavat vayavaM, jo vAjammivae Thito tassa tahA guNaM bhaasti|uppttiyaadibuddhijutto buddhimN|dhaarnnaa ddhsmRti| bahubahuvidhakSiprAnizritAsaMdigdhadhruvANAM uggahaM kareti / avakohAdiNA sIleNa jutto sIlavaM / cakkavAlasAmAyArIe jutto kusalo vA / ete atthA savve sUyAsUehiM bhANiyavvA / / [bhA.2617] ekkekkA sA duvihA, saMtamasaMtA ya appaNi pare ya / paccakkha parokkhA viya, asaMta paJcakkha dosyraa|| cU-AtagatA asUyA, paragatA sUyA |asuuyaa saMtAsaMtAya / sUyA vi saMtAsaMtA ya / jahattheNa ThiyaM saMtaM / abhUtArthaM anRtaM asaMtaM / parassajaMpabhAsati taM (parokhaM] paccakkhaM vA asaMtaM paccakhaM mahaMtadosataraM bhavati ||ahvaa-imehiN appAnaM paraM vA pasaMsati niMdati vA[bhA.2618] gaNivAyate bahusute, medhA vAyariya dhammakahi vaadii| appakasAe thUle, teNue dIhe ya maDahe y|| [bhA.2619] amhe khamaNA na gaNI, ko gaNivasaheha saha viroho ne / esa asUyA sUyA, tunavari paravatthu-niddeso / / [bhA.2620] agaNiM va gaNiM bUyA, gaNiM va agaNiM tu hAsamAdIhiM / evaM sesapaesuvi, sappaDivakkhaM tu neyavvaM / / dhU- sesA padA bhussuyaadiyaa| vicittaM bahuyaM ca suyaM bahussuto / tividho medhAvI-gahaNadhAraNA-merAmedhAvI ya / Ayario gacchAhivatI, tatthevaM bhAsati amhe ke Ayariyattassa je sAmAyAriM pi na yAnAmo / ahavA bhaNAti - tuma ko Ayariyattassa, jo sAmAyAri pi na yANasi / caubihAe akkhevaNimAdiyAe dhammakahAladdhIe jutto| sasamayaparasamaesukatAgamo uppannappatimo vAdI / bahualpakaSAyaM / kriyAsu adakSaH sthUraH / tanurdakSaH / jaDDAmo thUra dehA ko tanudehehiM ne saha viroho| ghaTTemo nicca uvariM, 2maDahasarIrehiM ko viroho ne| niMdaM vA kareti thutI y| paramappaNo kahaMtaraM nAuM paravayaNapayogavasA paccattaramappaNA deti|| etesAmaNNataraM AgADhaM jo vadati tassimA sohii| [bhA.2621] chedAdI ArovaNa, neyavvA jAva mAsiyaM lahuyaM / Ayarie vasabhammi ya, bhikkhummi ya khuDDae ceva / / [bhA.2622] Ayario AyariyaM, AgADhaM vayati pAvaiccheyaM / vasabhe chagguru bhikkhummicchalahU khuDDae gurugaa| cU-Ayario AyariyaM AgADhaM vadati chedo / Ayario vasabhaM phrama / Ayario bhikkhuM phrarkI / Ayario khuDkA / / [bhA.2623] vasabhe chagurugAI, challahugA bhikkhU khuDDa gurugaaii| aMto puNa siM caulahU, mAsaguru mAsalahuo y|| cU-vasabho AyariyaM AgADhaM vadeti (gu)| vasabho vasabhaM (la) vasabho bhikkhaM kA / vasabho khuDaM Gka / bhikkhU AriyaM AgADhaM vadati ph'| bhikkhU vasabhaMkA / bhikkhU bhikkhuM / bhikkhU khuDaM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 nizItha-chedasUtram -2-10/608 mAsaguru / khuDao AyariyaM AgADhaM vadati kA / khuDDao vasabhaMGka / khuDDo bhikkhu mAsa laghu / khuDDuo khuDDayaM mAsalaghu | ahavA - anyaH prAyazcitatakramaH / [bhA.2624] paMcaNhAyariyAI, ceyA ekkekka hAsaNA ahavA / rAiMdiyavIsaMtaM, cauNha cattAri vi visiTThA // cU- Ayariya vasabha bhikkhU thero khuDDo ya chedAdI vIsarAiMdiyAi aMte eteNaM ceva cAraNiyappaogeNaM cAreyavvaM / jattha jattha caugurugaM tattha tattha suttaNivAo dtttthvvo|| ahavApuvvuttANa cauNhaM caugurugaMtavakAlavisesiyaM / ahavA- savvesiM avisiTuM cuguruN|| [bhA.2625] jaMceva paraTThANe, AsAyaMto u pAvae omaM / taMceva ya omo viya, AzAiMto vi rAyaNiyaM // cU-paraTThANaM para pradhAnaM jyeSThAmityarthaH / jaso omaM AsAdeMtopAvati, omo vitaMcevajeTuM AsAdeMto pAvati / / 2625 // [bhA.2626] eesAmaNNayaraM, AgADhaM jo vade bhdNtaarN| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-asaMkhaDayAdayo dosA, pakkhApakkhaggahaNe ya gcchbhedo||kaarnne bhaNejA vi[bhA.2627] bitiyapadamaNappajjhe, appajjhe vA vaejja khiNsNto| uvalaMbhaTThA ya tadhA, sIyaMte vA vadejjA hi|| cU-aNavajjhovA sAhU bhaNejA, aNavajjho vA bhadaMtobhaNejja |appjjho vA bhaNeja khisaNaparaM bhadaMtaM / so Ayario bahussuo jAtihIno sIsapaDicchae abhikkhaM jAtimAvIhiM khiMsati, so suttatthe uvajIviuMna sakketi, tAhe tassa jAtisaraNAe khiMsaM uvAlaMbhaMvA karejja / jo Ayario jAihINo "ahaM na najjAmi"tti anne sAhU jAtimAtiehiM khiMsati / / tassa annApadeseNaimA khiMsA[bhA.2628] jAtikulassa sarisayaM karehi na hi koddavo bhave saalii| AsalaliyaM varAo, cAeti na gaddabho kaauN|| cU-tujjha vi jaM kulaM jAtI vA taM amhehiM parinnAyaM to appaNo ceva jAtikulaM sarisaM karehi / mA koddavasamANo houM appAnaM sAlisarisaM bhaNNatu / no vA gaddabhasamANehiM houM jAtI assalalitaM kAuM skkti|| virUveNa khiMsamANo imaM bhaNNati[bhA.2629] rUvasseva sarisayaM, karehi na hu koddavo bhave saalii| AsalaliyaM varAo, cAeti na gaddabho kAuM / / cU-vAyago-gaNI, Ayario vA, jeNa kato tassimA khiMsA[bhA.2630]aha vAyago tti bhaNNAti, esa kira gaNI ayaM ca aayrio| so vi maNNe erisao, jeNa kao esa Ayario // cU-imo uvAlaMbho khiMsate / sItate vA[bhA.2631] jAtI-kulassa sarisaM, karehi mA appaverio hohi / hojja hu te parivAto, gihi-pakkhe sAhu-pakkhe ya / / ___ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-589, [bhA. 2631] cU-parivayaNaM parivAto ayaso aguNakittaNaM ityarthaH / ahavA - imo uvAlaMbho[bhA.2632] juttaM nAma tume vAyaeNa gaNiyA va erisaM kaauN| AyarieNa va houM, kAUNaM kiM ca kAhAmo // khU-juttamitiyujyate yogyaMvA, nAmazabdaH pAdapUraNe, idaM, neti nirdeze, vAcako vA Ayariyassa vA houM kiM erisaM kAUNa jujati / aha tubbhe ceva majjAyaravakhagA hotuM kareha to amhe kiM kAhAmo // sIdaMte vA imo uvAlaMbho[bhA.2633] ahavA na majja juttaM, bhadaMta eyArisANi vottuMje / gurubhattiM-coitamaNo, bhaNAmi lajjaM pvhiuunnN|| [bhA.2634] varatara mae si bhaNito, na yAvi anne paccuvAladdhe / channe mama veNNappaM, bhaNejja anno pagAseMto / / khU-ahaMtepacchaNme dosapacchAyaNaMkareMtobhaNAmi, anno puNadosakittaNaM kareMto bahujaNamajjhe bhaNejja, tena varataraM mae si bhnnito|| evaM bhaNijjaMto jati rUseja to imaM bhaNNati[bhA.2635] tumhe mama AyariyA, hitovaesi tti tena sIso'haM / evaM viyANamANA, na hujuJjati rUsiuM bhaMte / / ghU-jeNa me hitovaesaM deha tena tubbe mamaM AyariyA, hiovadesiNo tti kAuM ahaM vi sIsattaNaM me paDivaNNo / kiM ca -jo jeNa jammi ThANammi ThAvito daMsaNe va caraNevA, so taMtao cutaM tammi ceva kAuM bhave niriNo / evaM viyANamANA tubbhe kiM rUsaha // [bhA.2636] emeva sesaesuvi, tasseva hitaTThiyA vdaagaaddhN| rAgaM kusuMbhao muyaina vihu avakoio sNto|| cU- etaM pAyaso khisaMta-sIdaMte bhaNati / "sesesu vi" aNappajjhAdiesu tasseva gurussa hiyaTThatA vade AgAddhaM / ahavA - eyaM AgADhavayaNaMca bhadaMte bhaNiyaM, sesesuvi uvajjhAyAdiesu hiyaTThatA vade AgADhaM / codagAha - jANaMtehiM guru kahaM AgAda bhaNNati? ucyate - kusuMbhago avikovito rAgaM jahA na muMcati tahA guru vi egaMte jAva phuDovadeseNa na vikovito tAva anAyArasevaNaM na muMcati / / kiM cAnyat[bhA.2637] vatthu viyANiUNaM, evaM khise uvAlabhejA vA / khiMsA tu nippivAsA, sapivAso ho uvAlaMbho / / cU-Ayariya-uvajjhAyAdiyA khara-mauyasajjhA vA rAyamAiiDDi-maMtA ete vatthu jANiUNa khisA uvAlaMbho vA payuMjiyavyo / niTTharaM niNhehavayaNaM khiMsA, mauyasiNehavayaNaM uvaalNbho|| [bhA.2638] khiMsA khalu omammI, kharasajjhe vA visIyamANammi / rAyaNiya-uvAlaMbho, puvvaguru mahiDDi mANI y|| cU-ome kharasajhe khiMsA paujjati / rAtiNio Ayario jeTho vA puvvaM gurU AsI so ya kammabhAriyayAe pAsatthAdI jAto, unnikkhaMto vA, rAyAdimahiDDio vA, aniDvimaM pijomANI, etesu uvAlaMbho payujatiM // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 nizItha-chedasUtram -2-10/609 mU. (609) je bhikkhU bhadaMtaM pharusaM vayai, vayaMtaM vA saatijti|| [bhA.2639] jaMlahusagaM tu pharusaM, bitioddesammi vaNNitaM puvvaM / teceva niravasesaM, dasamuddesammi nAyavvaM // cU-jahA bitioddese pharusaMtahA ihaM pi ussagga'vavAtehiM vattavvaM / navaraM - iha Ayariye suttnivaao|| mU. (610) je bhikkhU bhadaMtaM AgADhaM pharusaM vayai, vayaMtaM vA sAtijjati / / [bhA.2640] eseva gamo niyamA, mIgasutte vi hoti naayvvo| __ AgADha-pharusagammi, pubve avarammiya padammI / / cU- jo etesu dosu puvyuttesu suttesu gamo so ceva iha mIsagasutte gamo daTThavvo / navaraM - saMjogapacchittaM bhANiyavvaM // mU. (611) je bhikkhU bhadaMtaM annayarIe accAsAyaNAe accAsAeti, accAsAeMtaM vA sAtijati // cU- dasAsu tettIsaM AsAdaNA bhaNitA, tAsiM annatarAe AsAdaNAe AsAdeti / AGityupasargo maryAdAvAcakaH "sad" visaraNagatyavasAneSu / guruM paDucca vinayakaraNe ja phalaM tamAyaM sAdetIti AsAdanA / sA ya AsAdaNA caubihA[bhA.2641] davve khette kAle, bhAve AsAyaNA muNeyavvA / eesiM nANattaM, vocchAmi ahAnupuvIe / / cU-cauNha davvAdiyANa imA vakkhA[bhA.2642] davve AhArAdisu, khette gamaNAdiesu nAyavvA / kAlammi vivaccAse, micchA paDivajjA bhAve // cU-davve AhArAdiesu / sehe rAtiNieNa saddhiM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAiM vA AhAremANe tattha sehatarAe khalukhaddhaM aahaareti| seherAiNieNa saddhiM asanaM vApAnaM vAkhAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA taM rAtiniyaM anApucchittA jassa icchetti tassa khaddhaM khaddhaM dlyti| AdiggahaNAo vatthAdiyA guruNoadaMsiyApaDi jti| khettepuratopAsatomaggaovAAsannaM gamaNaM kareti, AdiggahaNAto ciTThaNanisIyaNAdI Asanne kareti / kAlammi vivaccAso nAma seho rAtiniyassa rAto vA viyAle vA vAharamANassa apaDisuNettA bhavati / viNayeNa paDiMsuNeyavvaM / tassa puNa vinaeNa apaDisuNemANassa ussuttaM bhavati, tena vivaccAso bhavati / bhave jaMgurU bhaNati taM na paDivajjati, apaDivajaMte ya micchA bhavati / [bhA.2643] kAle u suyamANe, apaDisuNetassa hoti AsayaNA / micchAdipharusabhAve, aMtarabhAsA ya kahaNA y|| cU-"kAle"tti rAto vA viyAle vA guruNo vAhAtassa suNeto vi asuNeto viva acchti| esA kAlAsAdaNA / idAnaM bhAvAsAdaNA - micchA paDivattito bhAve tti hisi tti vattA, kiM tuma ti vA, pharusaMbhaNAti, guruNo vA dhammakahaM kaheMtassa aMtarabhAsA esA bhAvAsAyaNA // davvAdiesucausu vi imo avinayadoso Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM- 611, [bhA. 2644] [bhA. 2644 ] guruvaccaiyA AsayaNA tu dhammassa mUlachedo tu / catupadadosA ete, etto va visesiyaM vocchaM / / cU- guruvinayakaraNe kammakkhae jo Ato taM sAdeti / ahavA - gurupaJccatito nANAdiyA Ayo, taM avinayadoseNa sAdeti na labhatItyarthaH / vinao dhammassa mUlaM, so ya avinayajutto tassa chedaM kareti // ahavA - dhammassa mUlaM sammattaM, guruAsAdaNAe tassa chedaM kareti / davvAdiesu causu vi ete to dosA bhaNiyA / etto ekkekssa viseseNa bhaNAti[bhA. 2645] saccittakhaddhakAraga, avikaDaNamadaMsaNe bhave dosA / iMgAla avihi teNiM, galagguchUDhAtti sesesuM // - guruNo anAlotiyaM apaDidesiyaM vA jai bhujati to ime dosA - saccittaM phalakaMdAdI bhujejja, atippamANe vA bhuMjejja, taM ajIraMtaM Adijja vamejja mArejja va sarIrassa vA akAragaM bhuMjeja tena se vAhI bhaveja, iMgAlasaghUmaM vA bhuMje, avidhIe vA bhuMje surasuraM cavacavaM, duaM vilaMbitaM saparisADiM maNavayakAesu vA agutto bhuMje, sattavihAloyavajjite teNiyaM bhavati, ThANAdisapagAsaNayA bhAyaNapakkhevaNayA gurubhAve sattaviho Alogo, satA vijayaNA suvihiyANaM / "sesesu" tti rAiNieNa saddhi khaddhaM khaddhaM, DAyaM DAyaM, rasiyaM rasiyaM, amaNunnaM maNunnaM ityAdi galae lagejjA, turie atippamANeNa vA kavale ucchUDha AyavirAhaNAdiyA dosA // davvAsAdaNA gatA / idAni khettAsAdaNA dosA [bhA. 2646 ] ghaTTaNa- reNu-vinAso, tipAsa obhAvaNA bhave purato / khette kAla-palitte, gilANa asuNeMta adhikaraNaM / / cU- AsannaM gacchaMtassa guruNA saMghaTTaNA bhavati, pAduTThiyareNunA ya vatthavinAso bhavati so jati pAsato vAmato dAhiNato maggato ya purato gacchaMte obhAvaNA Ayariyassa / esa khettAsAdaNA gatA / ime kAle rAto viyAle vA pelate Ayariyassa vAharaMtassa apaDisuNemANassa sIsassa gilANavirAhaNA haveja, uvakaraNadAho vA ajaMgamo Ayario Dajjhe, apaDisuNemANo vA annena sAhuNA bhaNito - kIsa akaNNasueNa acchasi tti, uttarAduttareNa adhikaraNasaMbhavo // kAlAsAdanA gatA / idAniM bhAvAsAdanA [bhA. 2647] sehAdINa avaNNA, parautthiyagamma paribhavo loe / bhAvAsAyaNa dosA, sammamanAuMTaNA ceva // 65 cU- sehAdiNo viciMtejja jahA - ete amhaM jeGatarA Ayariyassa avajJAM kareMti tahA najjati nUnaM esa patito, te vi sehA avajJAM kareja, evaM sasissehiM paribhUto paratitthiyANa vi gammo bhavati, loge ya paribhUto bhavati / ete bhAvAsAdaNA dosA / guruNo uvadesapadANe sAmaNAuTTaMtassa bhAvAsAdaNA ceva // "micchA paDivajjaNA bhAve" tti asya vyAkhyAmicchApaDivattIe, je bhAva jattha hoMti sabbhUyA / [bhA. 2648 ] te vita paDivajjaNA ya AsAyaNA tamhA || cU-micchA anRtaM pratipadanaM pratipatti, jattheti davvAdiesujIvAdipadatthesu vA suttajjhayaNa 165 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/611 suyakkhaMdhesuvA, sabbhUyA je jinapannattA bhAvA, te guru ayANaMto parisAmajjhe pannaveti, tattha uvadeso sIso tuNhikko acchati, jAhe uDhio vakkhANAo tAhe sIso egaMte guruNo sabbhAvaM sAhati / aha sIso tesu padatyesuparisAmagjhe ceva vitahapaDivajjaNA ettha vutthANaM karejja tAhe avinayo bhavati, avinayapaDivattIe ya tamhA AsAyaNA bhavati / ahavA - parisAmajjhe gurU codito vitahapaDivajaNaM karejja, na samyakpratipadyatItyarthaH / tamhA sIsassa AsAyaNA bhavati / ahavA - gurU jANato ceva annahA atthaM pannaveti, mA parappavAdI dosaMbhoga jahA savvassa kevalissA jugavaM do natthi vogaa| egopayogapratipAdanamityarthaH / taM ca sehatarAto jANati - jahA apa-siddhaMtaM pannati, tattha jati vitahaM paDivajjati AsAdanA sehss| codagAha - jamatthaM Ayario na yANati tamatthaM sIso kahaM jANati? bhaNNati[bhA.2649] jaM'gAranagAratte, suta tu sahasaMbhutaM ya jaM kiM ci| taMguru annahakahaNe, nevamidaM micchpddivttii|| dhU-jaMtena sehatarAeNagihatthattaNe suellayaM, anAgAratte vAannatosuyaM, appaNA vAUhitaM, taM gurussa annahA kahiMtassa so bhaNejjA - na eyaM bhavati tti, nicchApaDivattio AsAdaNA bhvti|| [bhA.2650] evaM bhaNato doso, imaM sutaM va'nnahiM mae evaM / sabbhUyamasabbhUe, evaM micchaaupddivttii|| cU-evaM gurupaDikUlaM bhaNato AsAdanA doso bhvti|ahvaa-siiso guruM bhaNai-tujjhaevaM pannaveMtassa samayavirAhaNA doso bhavati / mama eyaM suyaM annAyariyasamIve / evaM pannavijete samayavirAhaNA dosona bhvti| evaMsIsassasabbhUyamasabbhUyaevAparisAmajhe micchApaDivattio AsAdanA bhvti| [bhA.2651] jitiyaM paDhame tatie, yahoti gelnnnnknjmaadiisu| addhANAdI bitie, osannAdI cutthmmi|| cU-bitiyaMti avavAyapadaM, paDhametti davvAsAyaNA, tatie tti kAlAsAdanA, bitie tti addhANAdisu khettAsAdaNA, cautthe tti osannAdisu Thiyassa / tattha paDhamatatiya tti gelaNNaM paDucca bitiyapadaM bhvti|| [bhA.2652] hojja guruo gilANo, apatthadavvaM vataMca se ittuN| avigaDamadaMsitaM vA, bhuMje khaddhaM va dalaejjA // dhU-guru gilANo, tassa yajaMapatthadavvaMtaM laddhaM, tAhetaM aviyaDitaM adaMsiyaMvA sayaMbhuMje, annassa vA anaapucchaaekhddhNkhddhNdlyti|maa sorAtiNiNo sayaMbhuMjihiti, evaM gururakkhaNaTThA avinayaM pi kareMto suddho|| [bhA.2653] kaMTAi-sAhaNaTThA, avathaMbhaTThA va'lIno addhaanne| saMbAdhuvassae vA, vissAma-gilANa chedsue|| dhU-khettAsAdaNaMpaDucca avavAto bhaNNati-addhANe kaMTAdi-sAhaNaTThA purato gacchati |visme vA avalaMbaNaTThA pAsato allINo gacchati / gilANassa vA avathaMbhaNaTThA allINo acchati / ww Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-611, [bhA. 2653] saMbAdhuvassae vA AsannaThito acchati gacchati vA |aayriyss vA vissAmaNaM kareMto AsannaM ciTThati saMghaTeti vA / gilANassa uvvattaNAdI kareMto saMghaTTaNAdI kareti AsannaM vA ciTThati / cheyasuyaM vA vakkhANeto appasadaM vakkhANeti mA apariNayA suNehiMti, tAhe sotArA AsannaM tthvijNti||imo kAlAvavAdo[bhA.2654] kAle gilANavAvaDa, sehassa va sAriyaM bhave bAhiM / saMbAdhuvassae vA, adhikaraNAI u mA dosaa|| cU-rAo vA diyA vA gilANavAvaDo gurussa vAharaMtassa na deja saI, sehassa vA sAgAriyaM bAhiM aMtoThito suNeto vi sadaM na dejja, mA saNNAyagA saraMpaccabhijANittA uppavAhiti / sAhUhiM vA otaprotaM saMbAdhuvassae yA sajjaM alaMbhaMto ullaMdhiuM vayaMtassa vA adhikaraNAdI dosA tamhA tattha Thiyo ceva sadaM karejjA / ahavA - gihatthasaMbaddhe uvassae kAraNaThiyA na me adhikaraNAdi dosA bhAvissaMti tamhA Ayario saNiyaM vAharati, taM ca asuNaMto tusiNIo suddho, adhikaraNadosabhayA vA tusiNIo acchati tahA vi suddho|| [bhA.2655] ullAvaM tu asatto, dAuM gilANo taheva uTheuM / tusiNI tattha gao vA, suNeja so vAharaMtassa // cU-divA rAtovAvAharaMtassa gurussa gilANoullAvaM dAumasatto gilANotusiNIoacchejja, uTheuM vA asatto tattha gato paDisuNejja / zabdaM dadAtItyarthaH / / idAniM bhAvassa avavAdo bhaNNati[bhA.2656] bhaNati rahe jai evaM, havejja NihosamiharahA dosaa| tujhe vi tAva Uhaha, bhaNati pagAse vidaDhamUDhe // cU-sehatarAeNa Ayario parisAmajhe na vattavyo jahA tumaMpannavesi evaM na bhavati tti|to kahiM tena bhANiyavvaM ? ucyate - "rahe' egaMte bhaNati jahAhaM pannavemi / jati evaM bhaNNati to niddosa / "iharahA" jahA tumaM pannaveha evaM samayavirAhaNA doso bhavati / tubbhe vimayAbhihitaM atthaM Uhaha-kiM ghaDati na ghaDatIti, tAva zabdaH parimANavAcakaH, jahA imeNa me paheNa gaMtavvaM jAvatitaMdaTuM, eva iNamatthaM puvvAvareNa tAva Uhaha jAva bhveabhigo| ahavA-padapUraNe (vA] daDhaM-heDaM jo maDU bhUtatthaM apaDivajjaMto pagAsaM parisAmajjhe vi bhnnnnti|| "osannAdI cautthammi" asya vyAkhyA[bhA.2657] virahe u maThAyaMtaM, osanna bhaNati parisamajhe vi / na vi jAmasi hittAdi va, naDapaDhiyaM kiM tuhNtennN|| cU- osanno Ayario, virahe egaMte bahu bhaNito - "sagoravaviramAhi"tti aTThAyato aviramaMtetyarthaH, parisAmajhe vibhaNNati-nayANasi tumaM hitaM vA ahiyaM vA naDapaDhiteNa vA kiM tujhateNa, pAdehiM vA saMghaTTijatijeNa so avamANito ciMteti ete maM devayamiva pekkhaMtA idAnaM maMosannadoseNa dAsamiva pAsaMti taM na etesiM doso,majjha doso, ujjamAmi // mU. (612) je bhikkhU anaMtakAya-saMjuttaM AhAraM AhArei, AhAreMtaM vA sAtijati // cU-anaMtakAto mUlakaMdo, allagaphalAdi vA evamAdisammissaM jo bhuMjati tassa cuguruN| [bhA.2658] je bhikkhU asanAdI, bhuMjejja anaMtakAyasaMjuttaM / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU- ANAdiyA dosA bhavaMti / ime dosA[bhA. 2659 ] nizItha - chedasUtram - 2 - 10/612 taM kAyaparicayatI, tena ya bhutteNa saMjamaM cayatI / atikhaddha anuciteNa ya, visUigAdINi AyAe // cU-imA AyavirAhaNA tena rasAleNa atikhaddheNa anucitteNa ya visUtiyAdI bhave marejja rogAtaMko bhavejja, evaM AyavirAhaNA / jamhA ete dosA tamhA na vA, ajIraMte vA annataro bhottavvaM // kAraNe bhuMjejjA[bhA. 2660] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelaNNe / addhANaroha vA, jayaNa imA tattha kAyavvA // dhU- imA vakkhamANa- jayaNA[ bhA. 2661] omaM ti-bhAgamaddhe, ti-bhAga AyaMbile cautyAdI / nimmisse misse yA, paritta'naMte ya jA jataNA // - jahA palaMbasutte vakkhamANA, jahA vA peDhe bhaNiyA tahA vattavvA / imo se akkharattho - oma esaNijjaM bhuMjati tibhAgeNa vA UNaM esaNijjaM bhuMjati, addhaM vA esaNijjaM tibhAgaM vA esaNijjaM, AyaMbileNa va acchati, cautthaM vA kareti, na ya anaMtakAyasammissaM bhuMjati, jAhe nimissaM na labbhati tAhe parittakAyamissaM geNhati, jAhe taM pi na labbhati tAhe anaMtakAyamissaM geNhati, jA ya paNagAdi jayaNA sA daTThavvA // mU. (613) je bhikkhU AhAkammaM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAtijJjati / / cU-AdhAkaDaM AhAkammaM, taM jo bhuMjati tassa cauguruM ANAdiNo ya dosA / tassa AhAkammassa kaha saMbhava haveja ? imo bhaNNati [ bhA. 2662 ] sAlI - ghaya- gula-gorasa, navesu vallIphalesu jAtesu / puNNa dANasaDDA, AhAkamme nimaMtaNayA / / cU- kassa ti dAnaruiNo abhigamasaGghassa vA navo sAlI ghare pavesito tAhe dAnasaDDo ciMteti - puvvaM jatINa dAuM pacchA appaNA paribhogaM kAhAmi tti AhAkammaM kareja / jahA sAlIe evaM ghRte guDe gorase vA tuM bAdivalliphalesu jAtesu puNNinimittaM dANasaGghAti AhAkammaM kAuM sAhuNo nimateja || tassa ya AhAkammassa ime dosA [bhA. 2633] AhAkamme tivihe, AhAre uvadhi vasahimAdIsu / AhArAkammaM, cauvvidhaM hoi asanAdI / / cU- AhAkammaM tividhaM - AhAre uvadhi vasahIe ya / Adisaddo nAmAdibhepradarzanArtha, uttarabhedapradarzanArtha vA / AhArAhAkammaM cauvvidhaM asanAdiyaM // [mA. 2634] vahI AhAkammaM, vatthe pAe ya hoi nAyavvaM / vatthe paMcavidhaM puNa, tivihaM puNa hoi pAyammi / / cU- uvadhiAhAkammaM duvidhaM - vatthe pAde ya / tattha vatthe paMcaviha jaMgiyaM bhaMgiyaM saNiyaM pattayaM tirIDapaTTaM ca / pAde tivihaM - lAuya dAruya maTTiyApAdaM ca / etesiM vakkhANaM pUrvavat // vasahI AdhAkammaM, mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / [bhA. 2665 ] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-613, [bhA. 2635] ekkekaM sattavihaM, nAyavvaM AnupuvvIe / cU-vasahIAhAkammaM duvidha- mUlaguNAhAkammaM uttaraguNAhAkammaM ca / mUlaguNe sattavihaM imaM - paTTIvaMso do dhAraNAo cattAri ya mUlavelIo / uttaraguNe ime satta- vaMsaga-kaDaNa-okaMcaNachAvaNa-levaNa-duvAra-bhUmikamme ya / etesiM vakkhANaM pUrvavat ||aahaakmmss ime egaTTiyA[bhA.2636] AhA adhe ya ya kamme, AyAkamme ya attakamme y| __taM puNa AhAkammaM, nAyavvaM kappatI kss| cU-AhAe nAmAdicaubviho niklevo / davvAhA dhaNuM AhiyaM jIvA agge AropitA ityarthaH, baillANa vA khaMdhe jugaM AhitaM / bhAvAhA AhAkarmagrahaNAdAtmani karma AhitaM, AtmA vA karmaNi AhitaH / ahe kamme vi caubviho nikkhevo / uccAnIce nIcatare ca dravyaM kriyate taM davvAhe kammaM / AhAkammaggahaNAto jamhA visuddhasaMjamaTThANehiMto appANaM AvasuddhaThANe aho aho kareti tamhA bhAvAhokammaM / ___AyAhamme vicaubvidho nikkhevo / davvAyAhamme anuvautto pANAtivAyaM kreNto| bhAvAte nANa-daMsaNa-caraNA, taM haNaMto bhAvAtAhammaM / attakamme vicauvviho nikkhevo / davve attakamma anuvauttassa kiriyaa| bhAve attakammaM anuvauttassa kiriyaa| bhAveattakammaMAhAkammapariNato parakammaM attakammI karati / taM puNa AhAkammaM kassa purisassa kappati na kappati vA? ahavAkassa titthe kathaM kassa kappati na kappati vA / / AdhAkammakArI imaM duvidhaM uddissa karejA - oheNa vibhAgeNa vA / so puNa ohavibhAgo imehiM cauhiM dArehiM anugaMtavyo[bhA.2667] saMghassa purima-pacchima-samaNANaM ceva hoi samaNINaM / cauNhaM uvassayANaM, kAyavva parUvaNA hoti| cU-AhAkammakArI sAmaNNeNa vA viseseNa vA saMghuddesaM kreti| evaMsamaNaM-sAmaNNa-viseseNaM vA uddissati / cauNhaM uvassayANaM sAmaNNeNa viseseNa vA uddesaM kareti / te ya ime cauro uvassayA-paMcayAmasamaNANa ego, samaNINa bitio, evaM cAujjAmiyANa vido, evaM curo|| [bhA.2668] saMghaM masuddisittA, paDhamo bitio ya samaNa-samaNINaM / tatio uvassae khalu, cautthao egpurisNtu|| cU-AhAkammakArI sAmaNNe cauro saMkappeuM AhAkammaM kareti- ego saMgha, bitio samaNasamaNIo, tatio uvassae uddisiuM kareti, cauttho egapurisaM uddissati / / [bhA.2669] jadi savvaM uddisiuM, saMghaM tu kareti doNha vina kappe / ahavA savve samaNA, samaNI vA tattha vitaheva / / cU-yadItyabhyupagame, sarvamiti sAmAnyena sarvasaMgha uddisiuM kareti to doNha vi caujAmapaMcajAmANa na kappati / ahavA - do purima-majjhimA / ahavA - savve samaNa-samaNI ya maNNeNa uddisti|ttthettisaamnuddese tahevajahA kaDaM saMghassatahAsamaNa-samaNINa vicaujAma-paMcajAmANa vi savvesiM akappaM bhavati / / vibhAguddese maM vihANaM[bhA.2670] jai puNa purimaM saMgha, uddisatI majjhimassa to kappe / __ majjhima uddiDhe puNa, doNhaM pi akappiyaM hoi / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 nizItha-chedasUtram -2-10/613 cU-jai puri usabhasAmisaMghaM uddisiuM kareti to majjhima-bAvIsa-titthakarANa saMghassa kappaM bhavati, pacchimANa akappaM / aha majjhima-saMghassa uddisiuM kaDaM to doNha vipurima-majjhimANa akappaM / ahavA- caujAma-paMcajAmANaM doNha viakappaM / pacchimuddidve purima-pacchimANa akappaM majjhimANa kappaM // [bhA.2671] emeva samaNavagge, samaNIvagge ya puvvniddive| majjhimagANaM kappe, tesi kaDaM doNha vina kappe / / cU-puvvamiti risabhasAmiNo titthe je samaNA samaNIo vA te uddisiuM kareMti, to tesiM akappaM, majjhimANa puNa kappaM / tesiM majjhimANa kaDaM doNha vipurimANa majjhimANa akappaM // [bhA.2672] purisANaM egassa vi, kayaM tu savvesi purama-carimANaM / na vi kappe ThavaNA mettagaMtu gahaNaM tahiM ntthi|| cU-oheNa egapurisaM samuddissa jaM kayaM taM savvesiM purima-pacchimANa akappaM / majjhimANa viseso - egeNa gahieNa sesANa tattha kappaM bhavati / purima-pacchimANa puNa egeNa vi gahie sesANa vi savvesiM akappaM bhavati "ThavaNA" iti prajJApanamAtra nAtra saMbhavo'stItyarthaH / aha majjhimagaM egaM uddisiuM kareti purima-pacchimANaM samaNa-samaNINaM savvesiM akappaM / majjhimANaM puNa tassevegassa akappaM sesANaM bhvti|| [bhA.2673] evamuvassayapurime, uddidvaMtaM na pacchimA bhuNje| majjhimatavvajANaM, kappe udditttthsmpuvvaa|| cU-evaM jati sAmaNNeNa uvassayANaM kareti to savvesiM akappaM bhavati / aha purimovassae uddisiuM kareti to purimANa-pacchimANa yasavvesiM akappaM, majjhimANaM puNa kappaM bhavati / aha majjhimovassae savvouddisiuM kareti to majjhimANa puNapurima-carimANa yasavyesiMakappaMceva bhvti| "majjhimatavvajANaM kappe'"ttiasya vyAkhyA- jatimajjhimasamaNANa uvassae uddisiuM kareti te ceva samaNe vajjeuM majjhimANa ceva sesagANa samaNa-samaNiuvassagANa kappaM bhavatItyarthaH / "uddiThThasamapuvva"tti asya vyAkhyA - puvva iti risabhasAmi vA / ahavA-paMcajAmA te udiTThasamA, teSAM na kalpayatItyarthaH / evaM prAyasaM purima-majjhimANa bhnnitN|| imaM tu prAyasaM majjhima-pacchimANaM bhaNNati[bhA.2674] savve samaNA samaNI, majjhimagA ceva pacchimA cev| majjhimaga-samaNa-samaNI, pacchimagA smnn-smnniio| cU- "savve samaNA samaNI" ettha sAmaNNeNa bhaNite savvesiM akappaM / "majjhimagA ceva" majjhimagANa samaNa-samaNINa yauddiDaMpacchimANasavvesiMakappaM, majjhimapAsAvaccijANa savvesiM kappaM / majjhima-samaNANa uddir3ha majjhima-samaNINa kappaM, sesANaM savvesiM akappaM / majjhimasamaNINa uddir3ha majjhima-samaNANa ceva kappaM, sesANa savvesiM akappaM / pacchima-samaNA uddilaM pacchimagANa samaNANa samaNINa ya akappaM, majjhimagANa doNha vi kappaM / pacchima-samaNINa uddiDhe vi evaM ceva bhANiyavvaM // [bhA.2675] uvasaga-gaNita-vibhAvita, ujjugajaDDA ya vaMkajaDDA ya / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 uddezaka : 10, mUlaM-613, [bhA. 2675] majjhimaga ujjupannA, pecchA saNNAiyAgamaNaM / / cU-bahUNaMuvassagANaMmajjhepaMca itigaNiyA |amugitinaamehiN vibhAtiyAgaNiyavibhAtiesu caubhaMgo kaayvyo| majjhimANapaDhamabhaMge gaNiyavibhAtitANaceakappa, sesANa kappaM / majjhimANa bitiyabhaMge jAva gaNiyappamANehiM na gahiyaMtAva svavesiM akappaM, tappamANehiMgahite sesANa kappaM bhavati / majjhimANatatiyabhaMgajAvatiyA sarisanAmA savvesiMakappaMsesANa kpNbhvti|mjjhimaann cautthabhaMge savvesiM akappaM bhavati / codaga Aha - kiM kAraNaM - caujjAmANa uddiTTavajANa kappaM, paMcAjAmANa savvesiM ceva akappaM ? atrocyate - purimA rijju jaDDA ya / pacchimA vaMka jaDDA ya / majjhimA ujnupannA nANamaMtA ya / tividhANa vi sAhUNa naDapecchaga-diluteNa nidarisaNaM kajjati / sAhUNa saNNAyagakulAgayANa gihiNo uggamAdidose karejja / tattha vi tihA nidarisaNaM kjti|| [bhA.2676] naDapecchaMdaTUNaM, avassa AloyaNA na se kappe / kaugAtI sopecchati, na te vi purimANa to savve // cuu-nddbilNvinnonnddaa|purimaann sAhUbhikkhAdiniggatA, naDaMTUNa ujjuttaNeNaMAyariyANaM avassa AloyaNaM deMti, AyarieNa ya bhamio na vaTTati, na sAhUNa naDapekkhaNA kappate kaauN| AmaMti abbhuvagatA puNo aDato kauAdI pecchati, chatto kaugo bhaNNati - Aloie gurUhiM bhaNito - na tumaM pecchasu / so bhaNNati - naDo vArito na kaugo, esa mayA kauo diTTho / Ayario bhaNai - kauo vina kappate daTuM / evaM ujjuttaNeNa jAvatitaM paDisijjhati tAvatiyaM vajeti / jAhe na savvaM kappati tti vArito tAhe savve naDA vajeti // [bhA.2677] emeva uggamAdI, ekekkaNivAriterate giNhe / . savve vina kappaMti, tti vArio jA jiyaM cyti|| cU- emeva purimANa uggamAdidosaM vArito vajei, itaraM geNhati, jAhe vArio savve vi uggAdidosA na kappaMti tAhe savve jAvajIvaM paricayati / / evaM saNNAyagA sAhU vi ekkekko vArito ThAyati[bhA.2678] saNNAtagA vi ujjuttaNeNa kassa kaDaM tujjha eyaM ti| mama uddicha na kappati, kItaM annassa vA pkre| cU-jahA sAhU saNNAyagAvaloyaNeNa saNNAyagakulaMgatotadA saNNAyagA vi kiMciabbhuccayaM karejja / sAhuNA pucchiyA kasseyaM tumhe kayaM, te ujjuttaNeNa kahayaMtitujjhameyaM ti|so sAhU bhaNati -mamaudiTuMbhattaMna kappati, tAhe sogihI kIyakaDAdiya kareti, annassa vA sAhussa AhAkammAdi kareja // [bhA.2679] savvesi saMjayANaM, uggamadosA nivAriyA savve / iti kahite purimANaM, savvesiM te u na kreNti|| cU-evaM gihINa jAhe kahiyaM savve uggamadosa savvesiM sAhUNaM na kappaMti tAhe te gihiNo savve uggamadose savvesiM sAhUNaM na kareMti / iti upapradarzanArthe / purimA eva tiSThantItyarthaH // "ujju-jaDDattaNANa' imaM vakkhANaM[bhA.2680] ujjattaNaM se AloyaNAe jaDDattaNaM se jaM bhuMje / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 nizItha-chedasUtram -2-10/613 tajjAtie na jANati, gihI vi annassa anne vaa|| cU-jaM se AloetitaM se ujjuttnnN|jNtjaatiie savve dose na vajeti eyaM se matIe jddttnnN| gihiNo vi jaM annassa nivAriyassamaNNaM kareMti, anno va uggamadose kareti, evaM siM matIe jaDattaNaM, jaMpuNapucchittA phuDaM sAhati evaM siM ujjuttaNaM / "majjhima-ujjupannANaM" imaMvakkhANaM[bhA.2681] ujuttaNaM se AloyaNAe pannA tu sesavajaNayA / saNNAyagA vi doseNa kareMtaNNeNa svvesiN|| ghU-jaM rahe paDiseviuM Aloeti, eyaM se ujjuttaNaM / jaMtajAtIe savve dose vajjati, eyaM se pnnttnnN| gihiNo vijahA esa eyassadosoakappo tahAtajAtIyA savve akappA, jahA eyassa tahA savvasAhUNaM / anne uggamadose annesiM sAdhUNaM na kappaMtItyarthaH // "pacchimA vaMkajaDDa"tti asya vyAkhyA[bhA.2682] vaMkA u na sAhaMtI, puTThA ya bhaNaMti uNha-kaMTAdI / pAhuNaga-saddha-Usava, gihiNo vi ya vAulaM tevN|| cU-vaMkattaNato dose paDiseviuMna sAhaMti, nAlocayaMti, jaDattaNaM se jaM jANaMto ajANato vA AtmA' ticAre pravartate / pucchio - tume naDo diTTho? bhaNati - na me diTTho / to kiM tattha ciTThito? bhaNati - ta uNheNAbhihato ciTThato, kaMTago vA laggo, so tattha citttthtennaavnniito| gihiNo vipucchitAbhaNaMti-pAhuNA AgatA tenamae abbhuccaokao, appaNo kaovA erise bhatte saddhA ussavo vA ajja amhANaM, evaM gihiNo vAuleMti-vyAmohamutpAdayaMti, na sbbhaavmaakhyaayNtiityrthH| eteNa kAraNeNa cAujAma-paMcajAmANaAkammaggahaNe viseso kto| evaM saMjatINa vi saMjayasarisagamo dtttthvvo|| [bhA.2683] etesAmaNNataraM, AhAkammaM tu geNhatI jo u / so ANA anavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-bitiyapadeNa imehiM kAraNehiM bhuMjejjA[bhA.2684] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelaNNe / addhANa rohae vA, dhitiM paDuccA va aahaare|| cU-asivagahio tti, to pacchA bhoyaNaTThA / asivagahito vA, alaMbhaMto bAhiM vA asivaM tena aniMtoome vi akavvaMtorAaduDhe appasAriyaMacchaMto, bohigabhae bhikkhAe aniggacchaMto, gelaNNe osadhaM patthabhoyaNaM vA, addhANe addhANakappo asaMtharaMto vA AhAkammalaMbhe gahaNaM karejja / rohae vi apphavvaMto dubbaladhitI vA prANasaMdhAraNaTThA AhAre, annataraM vA kAraNaM paDucca AhArejja / / gilANa addhANesuimA vakkhA[bhA.2685] Ayarie abhisee, bhikkhummi gilANagammi bhynnaao| tikkhutto aDavipaese, catupariyaTTe tato ghnnN|| [bhA.2686] gurugo jAvajIvaM, suddhamasuddhaNa hoi kAyavvaM / vasabhe bArasavAsA, aTThArasa bhikkhuNo mAsA / / cU-Ayario gilANo suddhassa alAbhe AhAkammaM bhayati sevatItyarthaH / evaM abhiseo Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 uddezaka : 10, mUlaM-613, [bhA. 2686] bhikkhuuy|addhaanne paDisevaNA pavesauttiNNA majjhevA tikkhutto hiMDiuMcapariyaTTe paNagahANIe asaMtharaMto jAhe cauguruM patto tAhe geNhati / evaM na tassa doSetyarthaH // mU. (614) je bhikkhU paDuppannaM nimittaM vAgareti, vAgaretaM vA sAtijjati // mU. (615) je bhikkhU anAgayaM nimittaM vAgareti, vAgareMtaM vA sAtijati // cU-paDuppannaM nAma vaTTamANaMlAbhAlAbhAti vaTTamANevAgareti |annaagtNessyN nimittaM vAgaretiAgAmassa kAle lAbhAti vAgareti / chavvihaM nimittaM imaM[bhA.2687] lAbhAlAbha-suha-dukkha-jIvita-maraNa tiitvjaaii| gihi-annatitthiyANa va, je bhikkhU vAgarijANA / / cU-lAbhAlAbhaM suhaM dukkhaM jIvitaM maraNaM-etANi cha atItakAlavajAmi vAgareti vartamAna eSye ityarthaH / gihINaM annatitthiyANaM vA jo vAgareja bhikkhU so ANAdidose pAveja / / chaviha-vaTTamANagapradarzanArtha[bhA.2688] paTThavio me amuo, labhati na labmati va tassimA velA / vImaMsA dukkhIhaM, suhIti amuaMcate dukkhaM // cU-amugo mayA amugasamIvaM pesito lAbhanimittaM so tattha taM labheja na labheja ? ahavAimA tassa AgamanavelA, so laddhalAbho aladdhalAbho vA Agacchati na vA? vImaMsaTTA vA koi pucchejja - kimahaM suhI dukkhI vA ? ahavA - vaTTamANakAle ceva vAgareti imaM te sArIraM dukkhaM mANasaMvA vttttti|| [bhA.2689] jIvati mao tti vA, saMkitammi egataragassa niddesaM / . evaM hohiti tujhaM, tassa va lAbhAdao esse|| cU-kotividesatthona najati jIvatimatovA, erise saMkite pucchitoegataraniddesaMkarejja, evaM vaTTamANe / esse vijassa pucchijjati - so paccakkho parokkho vA / paccakkho bhaNNati-tujhaM esse kAle evaM hohiti / lAbho alAbho vA, suhaM dukkhaM vA, jIviyaM maraNaM vA / parokkhe tassaesse kAle imo lAbho alAbho vA, suhaM dukkhaM, jIvitaM maraNa vA bhavissati // jIviya tti bhaNite[bhA.2690] AnaMdaM apaDihayaM, saMkhaDikaraNaM ca ubhayadhA hoi| khettAdi maraNa koTTaNa, adhikaraNamaNAgayaM ca // cU-AnaMdaM apaDihayaM kareti vardhamAnakamityarthaH / mato tti bhaNito saMkhaDikaraNaM karejja / evaM ubhayahA avi adhikaraNadoso bhavati / ahavA-mato tti bhaNite khittacitto bhave marativA, ura-sira-kuTThaNAdi vA kareja, mattikiccakaraNesu vA adhikaraNaM bhave / ahavA-anAgate nimitte vAgarite ete khittacittAdiyA dosA bhvNti|| jaMca nimitta-baleNa kajjasaMghamaM karejja / / [bhA.2691] ucchAho visIdaMte, agaMtukAmassa hoti gmnnNtu| ahikaraNa thirIkaNaM, kaya vikkaya sanniyattI y|| cU-aNAgatanimittavAgaraNeNa kajje visIdaMtassa ucchAho kato bhavati / lAbhatthiNo paradesaM Ford Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 nizItha-chedasUtram -2- 10/615 agaMtukAmassaavassa te lAbho bhavissatittigamaNaM kreti| kisimAdi adhikaraNesuvisIdaMtassa avassa vuDDI bhavissatitti vAgarie adhikaraNe sthairyaM bhvti| ahavA-paradesaMgaMtukAmassa iheva lAbho bhavissatittithirIkateadhikaraNaM bhavati / imaMkiNAhi innNvikkinnaahi|ito kammAraMbhAto sanniyattAhi imammi kammAraMbhe payaTTasu, evaM te lAbho bhavissati / evaM adhikaraNa dosA // imeya dosA[bhA.2692] Aesa visaMvAde, pos-nicchubhnnaadii-voccheo| ahikaraNaM annena va, uDDAha'nnANa-vAto y|| cU-Aese ya visaMvatie padosaM gacchejja / vasahIo vA nicchubheja / AhArAdivasahANa vA vocchedaM karejja / annena vA nimittieNa saddhiM adhikaraNaM bhave, annena vA nimittieNa saMvAdite sAdhUNa annANa-vAdo bhavati, uDDAho ya bhaveja // [bhA.2693] niyamA tikAlavisae, nimitte chavvihe havati doso| sajjaM u vaTTamANe, Atubhae tatthimaM nAyaM // cU-niyamAavassaMdoso bhavati, tikAlavisae atItevaTTamANe esseya, chavvihe lAbhAdie sayameva vartamAnakAle Adese doso bhavati, ubhayamiti appaNo parassa vA, tatthimaM nAtaM dRSTAMta ityrthH|| [bhA.2694] AkaMpitA nimitteNa, bhoiNI hotie ciragatammi / puvvabhaNitaM kadhaMte, AgataruTTho ya vlvaate|| [bhA.2695] dArAbhogaNa egAgi, Agamo pariyaNassa pcconniiN| pucchA ya khamaNakahaNaM, saadiiyNkaarsuvinnaadii| [bhA.2696] koho balavA-gabhaM, ca pucchito bhaNati paMcapuMDAso / phAlaNa diDhe jati nevaM tuha avitahaM kati vA // cU- ego nimittio tena bhotiNI gAmasAmiNI AkaMpitA avisaMvAtinimittena aauttttitaa| annatA sA bhotiNI bhotiyaM ciragataM pucchati - kayA so bhotito Agacchati? tena kahiyaM-amugadine amugavelAe aagcchti|taahe tassa nemittiyapuvvabhaNitaMitthimAdipariyANe savvaM kaheti / satI asatI tti me dAraM, tassaAbhogaNaTThA egAgI Agatopecchati-savvapariyaNo paccoNIe niggato a, maggati tA pcconnii| tena pucchiyaM - kahaM te NAyaM? tehiM kahiyaM - eriso tAriso khamago nemittio, tena kahiyaM / so gatotaM bAhirittA nimittaM pucchti| tena vise suviNAdisAdIyaMkAraM nimittaM avitahaM kahiyaM / so bhotio taMmi kahite IsAluyabhAveNa ruTTho vaDavAesaMpucchati-esa valavA gabbhiNI, etIe kiM bhavissati ? tena bhaNiyaM-paMcapuDo Aso bhavissati / tena takkhaNA ceva phAlaviyA ditttthaa|taahe bhotitobhaNati-"jaievaMna hotaMtotuha evaMporTsa phaaliyNhotN|" evaMavitanemittiyA kettiyA bhavissaMti, jamhA ete dosA tamhA na vAgare // bhave kAraNaM[bhA.2697] asive omoyari, rAyaduTuM bhae va gelnnnne| __ addhANa rohae vA, jayaNAe vAgare bhikkhuu|| [bhA.2698] eteha saMtharaMto, paNagAdI kamma'icchito sNto| Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-615, [bhA. 2698] 75 esseva paDuppanna, va bhaNati bhaddesu uvutto|| cU-etehiMkAraNehiMasaMtharaMtopaNagaparihANIe jAhe AhAkammaMaikvaMtotAhe puvvaMAgamissa nimittaM vAgareti bhaddagesuatIva uvautto, pacchA Agamissa paDuppannaM / / mU. (616) je bhikkhU sehaM avaharai, avahareMtaM vA saatinyjti|| cU-sehaNijjo seho, jo taM aNobhavvaM avaharati tassa cauguruM / taM ca sehaM na labhati / [bhA.2699] seha'vahAro duviho, pavvAviyae ya'pavvayaMte y| ekkeko vi ya duviho, purisitthigatoya naayvyo| cU-sehAvahAro duviho - pavvatite apavvatite vA / puNo duviho - ekeko purisitthibhedeNa naayvyo| kihaM puNa tassAvahAro havejja?[bhA.2700] pavvAvaNija bAhiM, Thavettu bhikkhussa atigate saMte / sehassa AsiAvaNa, abhidhArete ya pAvayaNI / / cU-koti pavvAvaNijjaM sasahi sehaM ghettuM paTTito / taM bhikkhAkAle egattha gAme bAhiM ThaveuM bhikkhaTThA paviTTho, so ya annena sAhuNA seho diTTho / tato sa teNaM vippayAreuM aasiyaavito| sAdhuvirahito vA egAgI abhidhAreMto vayaMto aMtarA annena vippayAreuM pavvAvito / ete do vi jayA pAvayaNI jAtA tadA appaNA ceva appaNo disa-paricchedaM karissaMti / / jena so bahi-dvito diTTho so imo[bhA.2701] sannAtigato addhAo va vaMdaNagapuccha seho mi| so kattha majjha kajje, chAyapivAsussa vA addtii|| cU-saNNAbhUminiggatena diTTho,AdisaddAto bhattAdipariTThAvaNA-niggateNa diTTho / ahavA - keNai addhANaniggateNa diTTho / seheNa vaMdito sAdhU pucchati -ko si tumaM? kato vA Agato? kahiM vA paTTito? seheNa bhaNiyaM - amugeNa sAhuNA saddhiM paTTito pavvajAbhippAeNa / so kattha sAdhU ? seho bhaNati - majjha kajje chAyassa pivAsiyassa vA bhattapANaTThA addi|| so sAdhU bhaNAti[bhA.2702]majjhamiNamannapAnaM, bhuMjasu (uvajIva]'nukaMpayAe suddho u / puTThamapuDhe kahaNe, emeva ya iyarahA dosA / / cU-jati so sAhU sAhammiu tti anukaMpAte bhattapAnaM dadAti to suddho / seheNa pucchito apucchito jai dhammaM anukaMpAe kaheti to emeva suddho| aha avahaNaTThA bhattaM pAnaM vA deti, dharma vA akkhati, to se cauguruM pacchittaM, sehaMca na labhati // ime ya avaharaNapayogA[bhA.2703] bhatte pannavaga nigRhaNA ya vAvAra jhaMpaNA ceva / paTThavaNa sayaM haraNe, sehe'vvatte ya vatte y|| cU-avaharaNaTThAe- "mama saMbaMdhaM essai"tti bhattaM se deti, dhammaMvA se pannavei / so seho tassa AuTTo bhaNati- tujha samIve nikkhamAmi, kiMtu kahiM vime guvilapadese nigUhaha, tassa haMpurato na ThAyAmi / tAhe sotaM vAvAreti -amugattha nalukkAhiti / tattha nilukkaM sAghUpalAlAdiNA jhaMpeti - sthagayatItyarthaH / ahavA - annehiM saddhiM annagAmaM paTThaveti / egAgiM vA paTThavei - "amugattha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/696 vaccaha ahamavi amugadine tatthaNhAmi" / ahavA-sayameva ghettuMavaharati / etesachasu padesu sehe avvatte vatte ya // imaM pacchittaM[bhA.2704] guruo caulahu cauguru, challahu chaggurugameva chedo ya / . bhikkhUgaNAiriyANaM, mUlaM aNavaThTha paarNcii|| cU-bhikkhU jati avvattasAhussa avaharaNaTThA bhattaM deti mAsaguruM / dhammassa pannavaNAte caulahuM / nigRhaNavayaNe cuguruN| vAvAraNe challahuM / jhaMpaNe chgguruN| paTThavaNe sayaM haraNe chedo / evaM avvatte / vattepuNa caulahugAoADhattaM mUle tthaayti| ganiggahamAto uvajjhAto tassa caulahugA ADhattaM aNavaDhe ThAyati / Ayariyassa caugurugADhattaM pAraMcie tthaayti||evN sasahAe avaharaNaM bhaNiyaM / jo puNa asahAo abhidhArato vayati tatthimaM[bhA.2705] abhihAreMta vayaMto, puTTho vaccAmahaM amugamUlaM / pannavaNa bhattadAnaM, taheva sesA payA nasthi / / cU-koi seho asahAo egAgI kaMci AyariyaM abhidhArato vaccati / tena aMtarA gAme paMthe vA sAdhU diTTho, nIyAvattaM se vaMdaNaM kataM / tena sAhuNA pucchito - kahiM vaccasi? kato vA Agao? tena kahiyaM - amugAyariyassa sagAse pavvayaNaTThA vaccAmi / jati bhikkhU vuggAhaNaTThA avvattassa bhattadAnaM dhAreti to mAsaguruM, dhamma-pannavaNAte caulahuM / vatte caulahuM cugurugaa| uvajjhAyaAyariyANaMchallahu uggurugA / heDhe ekkekkapadaM husati / sesA nigRhaNAdiyA padA natthi / avarAhapadAbhAvAto pacchittaM pina vijjati / / esa apavvAvie vidhI bhaNito / imo pavvAvite[bhA.2706] purisammi itthigammi ya, pavvAvitagammi esa ceva gmo| nAyavvo niravaseso, avvatte taheva vatte ya / / cU-jo apavvAvie vihI pavvAvieviesaceva vidhI |avvtte vatteya niravaseso dtttthvyo| [bhA.2707] evaM tu so avahito, jAhe jAto sayaMtu paavynnii| nikkAraNe ya gahito, vaccati tAhe purillaannN|| cU- evaM jo avahito so jAhe sayameva pAvayaNI jAto adhItAnuyogItyarthaH / eso anno vA jo nikkAraNe keNati gahito so appaNo sayameva disAparicchedaM kAuM puNo bohilAbhaThThatAe purillANa ceva vaccati // bhattadAnAdi avahaDassa imo avavAdo bhaNNati[bhA.2708] annassa va asatIe, gurummi abbhujategatarajutte / dhAreti tameva gaNaM, jo yahaDo kaarnnjjaae| cU-jeNaavahaDo tassa gacche anno Ayario-natthi / ahavA - asthi so abbhajjayamaraNeNaM abbhujjayavihAreNa vA jutto pratipannetyarthaH / tAhe so avahaDotaMceva gaNaM dhareina purillANaM gcchti| jai keNai AyarieNaM kAraNajAeNa avahaDo so taM ceva gaNaM dharei, na purillANaM gacchati // evaM ceva visesiyataraM bhaNNati[bhA.2709] kAraNajAe avahaDo, gaNaM dharemANA so hrNtss| jAvego nimmAto, pacchA se appaNo icchaa| cU-jo kAraNeNa avahaDo annAbhAve so gaNaM dhareMto haraMtassa Abhavvo bhavati / so jeNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 616, [ bhA. 2709] kAraNeNa avahaDo jati taM kAraNaM na pUreti to purillANa ceva Abhavvo havati, na haraMtassa / jo kAraNeNa avahaDo so tammi gaNe tAva acchati jAva ego gIyattho NimmAto, pacchA se appaNI icchA, tattha vA acchati, purillANa vA gacchati / itaro puNa nikkAraNAvahaDo egammi nimmAe purillANa gacchati, na tasyecchA ityarthaH // [ bhA. 2710] 77 etesAmannataraM, avahAraM jo karejja sehassa / so ANA aNavatthaM, nicchatta-virAdhanaM pAve // cU- kiM puNa taM kAraNaM jeNa avahAraM kareti ? [bhA. 2711] nAUNa ya vocchedaM, puvvagate kAliyANujoge ya / suttatthajANagassA, kappati sehAvahAro u // cU- kassa ti AyArayassa puvvagate vatyuM pAhuDaM vA kAliyasutte vi sutakkhaMdho ajjhayaNaM uddeso vA atthi, tamannassa natthi / jati taM annassa na saMkAmijjati to vocchijjati / evaM nAUNa bhattapANapannavaNAdiehiM avvattaMvattaM vA suttajANao puriso sehAvahAraM karejja / evamAdikAraNesu kalpate ityarthaH // [bhA. 2712] emeva ya itthIe, abhidhAraMtIe taha vayaMtIe / ttavvattAgama, java purisassa nAyavvo / cU- evaM itthI vi abhidhAraMtI jA gacchati sasahAI vA jA vayati / vattAe avvattae vA jaheva gamo purisANa taheva itthIe vi nAyavvo bodhavvamityarthaH // mU. (617) je bhikkhU sehaM vipparinAmeti, vippariNAmetaM vA sAtijjati // cU-koti seho ahametassa Ayariyassa samIve pavvAyAmitti pariNato, taM vividhaiH prakArairAtmAnaM tena parinAmayati tti viparinAmeti / ahavA- vividhaprakArairAtmAnaM parinAmayati / vigataparinAmeti vigataparinAmaM vA karotIti vipparinAmeti / [bhA. 2713] vipparinAmaNasehe, pavvAviyae ya'pavvayaMte ya / ekkekkA sA duvihA, purisitthigayA ya nAyavvA // taha ceva bhihAraMte, vaMdiya pucchA ya bhattapannavaNA / taha vi asaMbajjhate, vipparinAmo imehiM tu / / [bhA. 2714] cU- tattheti jahA'vahAre sahAyo abhidhAraMto vA kassai Ayariyassa pAsaM vaccai, aMtarA ya annena sAhunA diTTho / seheNa ya vinayapuvviM tassa vaMdaNayaM kayaM / sAhuNA pucchito kahiM vaccasi ? tena bhaNiyaM - amugAyariyassa sagAsaM pavvatiuM vaccAmi / tAhe so taM vipparinAmeti bhattadAnadhammapannavaNAe ya / / taha vi apaDivajramANaM imehiM vipparinAmeti [bhA. 2715] AhiMDae vivitte, maddavie jAti lAbha suta atthe / pUiya mahaNe netA, saMgahakuso kahaka vAdI // cU- "AhiMDae"tti asya vyAkhyA[bhA. 2716] AhiMDati so niccaM vayaM tu nAhiMDagA na vatthavvA / ahavA vi sa vatthavvo, amhe puNa aniyatA vAsA / / cU- so tammi vipparinAmaMto bhaNai- "mama pAse nikkhamAhi / so AhiMDio io io Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-10/617 paDihiMDai, DAlaM DAlio, tumaM pi tena samaM hiMDato suttatthANaM anAbhAgI bhavissasi / amhe puNa na AhiMDagA, na vatthavvA, jato mAsakappavihAreNa viharAmo, to amhehiM samANaM suhaM acchihisi, aniggacchaMto suttatthANaM ya abhAgI na bhavissasi / " ahavA - tassa bhAvaM nAUNa bhaNejjA- "so vatthavvo egagAmaNivAsI kUvamaMDukko iva na gAmanagarAdI pecchati / amhe puNa aniyatavAsI, tumaM pi amhehiM samANaM hiMDato nAnAvidha-gAma-nagarAgara-sannivesarAyahANiM jAnavadeya pecchaMto abhidhAnakusalo bhavissasi, tahA sara vAvi-vappiNinadi-kUpa-taDAga-kANaNujANa - kaMdara-dari-kuhara-pavvate ya nAnAviha-rukkhasobhie pecchaMto cakkhusuhaM pAvihisi, titthakarANa ya tilogapUiyANa jammaNa-nikkhamaNa-vihAra- kevaluppAda-nivvANabhUmIo ya pecchaMto daMsaNasuddhiM kAhisi, tahA annonnasAhusamAgameNa ya sAmAyArikusalo bhavissasi, savvApuvve ya ceie vaMdaMto bohilAbhaM nijittehisi annonna- suya-dANAbhigamasaDDhesu saMjamAviruddhaM vividha-vaMjaNovaveyamaNNaM ghaya-gula-dadhi-kSIramAdiyaM ca vigatiparibhogaM pAvihisi" // [ bhA. 2717] emeva sesaesu vi, paDipakkhagaena niMdatI taM tu / vi yaso hoti tahA, taha vi ya vissAsaNA sAu // 78 cU- sesA vivittamAdiyA pdaa| je tassa sehassa anukUlA te appaNA daMseti, paDipakkhapadehiM taM niMdati / jassa pAsaM paTThito jahA so niMdati jai vi tahA bhavati tahAvi vissAsaNA viparinAmaNA ityarthaH / amhe vivittA niratiyArA guNAdheyA / so avivitto mUlaguNAtiyArehiM saMpanno sAraMbhI saparigraha ityarthaH / amhaM Ayario amhe ya mddvjuttaa| so appaNo parivAro ya se kohaNo, appe vi avarAhe kate bhaNati, nicchubbhati vA / ime amhANaM AyariyA jAtikulena ya saMpannA, savvajanassa pUNijjA, gurugAya / so puNa jAihINo / kiM ca ime amhANaM AyariyA laddhisaMpannA, AhArovakaraNavasahIo ya jahA abhilasiyA upajjaMti pakAmaM ca niccitehiM acchiyavvaM / so puNa aladdhio, tassa je sIsA te niccaM AhArovakaraNamAdiyANa aDaMtA suttatthANaM abhAgiNo agIyatthA ya, tumaM pitArisI bhavissasi / ime ya amhANaM AyariyA bahussuyA aho ya rAto ya vAyaNaM payacchaMti / tassa puNa namokkAra, ceiavaMdana-paDikkamaNesu vi saMdeho / ime ya amhANaM AyariyA atthadhAriNo atthaporisiM payacchaMti sIsapaDicchaehiM AkulA / so puNa agIyattho, egAniehiM tassa samIve acchiyavvaM / imo ya amhANaM Ayario rAtIsaratalavaramAdiehiM mahAjanena ya pUjio / taM puNa nako ti jANati pUeti vA, maya-mAyavacchao vivAheMDalo, anADhito savvaloyassa / imo ya amhANaM Ayario mahAjananetAro / so yaegAgI, natha se koti / ime amhANaM AyariyA bAla-vuDa- seha-dubbala - gilANAdiyANa saMgahovaggahakusalA / so puNa na kiMci anuatteti, asaMgahito appAposao / imo ya amhANaM Ayario akkhevaNimAdiyAhiM kahAhiM sarAyaparisAe dhammaM kaheuM samattho / so puNa vAyakuMThI / imo paravAdimahaNo na koi uttaraM dAuM samattho / so puNa ekkaM pi akkharaM niravekkhaM vottuM asatto / evaM tAva apucchito vipparinAmeti // aha so seho pucchejjA [bhA. 2718] diTThamadiTThe videsattha gilANe maMdadhamma appasue / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 10, mUlaM-617, [bhA. 2718] 79 niSphatti natthi tassa, tivihaM garahaM ca so kunnti|| cU-koti seho kaMciAyariyaM abhidhAreMto vaccati, tena aMtarA ko ti sAhU pucchito-amugA me AyariyA kahiM ci diTThA, sutA vA? sosAhU bhaNati kiM tehiM ? seho bhaNAti-pavvatitukAmo haM tANa samIve / tAhe so diDhe vi bhaNAti - na me diTThA / sute vi bhaNAti - na me sutA / dhavA - sadesatthe vibhaNAti videsaM gtaa| ahavA- agilANe vibhaNAti gilANA |so vaccase bitijjato kiM ci kAhisi? adhavA bhaNAti-jo tassa pAse pavvayati so avassaM gilANo bhavati / ahavA jo tassa pAse pavvayati so nicca gilANaveyAvaccavAvaDo bhavati / ahavA bhaNati-so maMdadhammo, kiMtujhamaMdadhammatAruccati? kiM ca te maMdadhammehiM saha saMsaggIe? ahavA bhaNati-so appasuto, tumaMca gahaNadhAraNA samattho / tassa pAsagato samANo kiM kAhisi? ahavA-tumaMcevate paDhAvihisi / ahavA bhaNAti - tassa nipphattI natthi / jaM so pavvAveti so marati, unnikkhamati vaa| ahavA- setividhaM-manovAkkAyagarahaNaM kareti |ahvaa - nANedaMsaNacaraNe / evaM vippariNAmeti, na tamhA evaM vadeja / diTThAdiesu samAvaM ceva kahejja / / imA vihI jai pucchite[bhA.2719] jati puNa tena na diTThA, neva suyA pucchito bhaNati anne / jadi vA gayA videsaM, so sAhati jattha te visae / cU-jo seheNa pucchito jati tena AyariyA nadiTThA, neva sutA katya gAmeNagare visae vA, to pucchito bhaNati - ahaM na yANAmi, anne sAhU pucchasu / aha jANati jahA te videsaM gato tAhe kahayati- jattha te visae evaM gAma nagaraM pi kahayati / / [bhA.2720] sesesu tu sabbhAvaM, nA'tikkhati maMdadhammavajjesu / gRhaMte sabbhAvaM, vippariNati hInakahaNe ya / / cU-sesesuttigilANAdiesupadesujaiviesogilANAdibhAvevaTTati tahAvigilANAdibhAve nAikkhatimaMda-dhammaM vajjeuM, mNd-dhmmNpunnaatikkhti|naann-dNsnn-cittsNpnnovaadii dhammakahI maddavo vinIto saMgahovaggahakarI-erise bhAve gUheMtassa vipparinAmamA bhavati, adhikaM pi annAyariehiM to jai hInaM kaheti ||ahvaaimaa garahA[bhA.2721] sIsokaMpiya garahA, hatthavilaMbiya aho ya hkkaare| acchI kaNNA ya disA, velA nAmaM na ghettavvaM // cU-pucchito sIsaM kaMpeti, hatthe vA dhuNati, vilaMbie vA kuNati, aho kaTaM ti vA bhaNati, aho na najjati vA, hA hA aho'kajaM ti vA bhaNati, acchINi vA millAvei, animisanayanena vA khaNamekaM acchati, tammAmaggahaNe vA hatthehiM kaNNe Thaeviti / ahavA - bhaNAti - jAe disAe so, tAe disAe vi na ThAyavvaM / nirannehiM imAe velAe tassa nAmapi na ghettavvaM // ahavA[bhA.2722] pavvayasI AmaM kassa tti sagAse amugassa niddiDhe / AyaparAhikasaMsI, uvahaNai paraM imehiM tu|| cU- koi seho kaMci abhidhAreMto vaccati, aMtarA anno Ayario sAhU vA diTTho, vaMdio pucchio tumaM pavvayasi ? seho bhaNAti - "AmaM" ti anumayatthe / sAhuNA bhaNiyaM - "kassa sagAse?" seho bhaNAti - "amugAyariyassa" tti niddiDhe / tAhe so sAdhU appAnaM parasamIvAto Page #83 -------------------------------------------------------------------------- Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 uddezaka : 10, mUlaM-617, [bhA. 2728] saMvajjhaNaTThA evaM vipnaameNti| kiti uvahI? tivihA-kammovadhI bhAvovadhI sarIrovadhI / iha tu kammovadhIpahANA tIvrakarmodae vartamAnA ityarthaH / parasya vyaMjakatvena adhikA kAyakriyA niyaDI bhaNNati / RjubhAvavirahitA anujjatA te evaM vipparinAmaNaM kurvanti / [bhA.2729] eesAmaNNataraM, vissasaNaM je kareMti sehss| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-etesiMpagArANaMjo annatareNa vissAsei-vipparinAmeti sehaM so ANAdi dose pAvati, cauguruyaM ca se pacchittaM, taM ca sehaM na labhati, purillANaM ceva so Ahavvo, sAhammiyateNiyaMca dullabhabodhiyaM ca kammaM baMdhati / asaMkhaDe ya AyasaMjamavirAhaNA bhave / sehavipparinAme ya micchattaM / jamhA ete dosA tamhA no vipparinAme / / evaMpavvaiukAme, pavvaie vi evaMceva, itthIe vievaM ceva / bitiyapadaM cevaM[bhA.2730] nAUNa ya voccheyaM, puvakae kAliyAnuoge ya / suttatthajANagassA, kappati vissAsaNA tAhe // mU. (618) je bhikkhU disaM avaharati, avaharaMtaM vA sAtijati // cU-dizetivyapadezaHpravrajanakAleupasthApanAkAle vaa|yoaacaary upAdhyAyovA vyapadizyate sA tasya dizA ityarthaH / tasyApahArI - taM parityajya anyamAcArya upAdhyAyaM vA pratipadyate ityarthaH / saMjatIe pavattinI avi yaa| [bhA.2731] rAgeNa va doseNa va, visAvahAraM karejja je bhikkhU / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-rAgeNa kiMcinIyallagaMpAsittA rAgojAtotAhetaM disaMgeNhati, purille AyariovajjhAe uDDeti / doseNa koti kamhi tti kAraNe u dusaddho, samaNo annaM aayriyNsNdipti|tss cauguruM pacchittaM ANAdiNo dosA bhavaMti ||ahvaa - imeNa rAgeNa uddisati[bhA.2732] jAti kula rUva bhAsA, dhaNa bala parivAra jasa tave lAbhe / satta vaya buddhi dhAraNa, uggahasIle smaayaarii|| cU- mAtipakkhavisuddhA dabbhajAi, piyapakkhavisuddhaM ikkhAgumAdiyaM kulaM, suvibhattaMgovaMga ahInapaMceMdiyattaNaM rUvaM, miyamadhuraphuDAbhihANA bhAsA, dhaNimaM pavvatito pavvatiyassa vA tattha dhanamatthi, uvaciya-maMsa-soNio balavaM, viriyaMtarAyakhayovasamena vA balavaM, sasamaya-parasamayavisArayattanena loge loguttare ya jaso, cautthAdiNA bAhirabbhaMtareNa vA taveNa vA jutto, AhArovakaraNalAbhasaMpanno, viddhi-AvatIsuanussuoavikkamA yasattamaMto, dudArajjhavasANo vA sattamaMto, tIsati-variso tidaso iva vayavaM, uppAiyAdicaubvihabuddhiuvavedo buddhimaM, bahuM dhareti, buhavidhaM dhareti, anissiyaM dharei, asaMdiddhaM dharei, dhuvaM dharei, duddharaM dharei, evaM uggahaNe vi, khamAdisIlauvaveto sIlavaM, cakkavAlasamAyArIe jutto kusalo y||evN [bhA.2733] eehiM tu uvaveyaM, rAgeNa paraMtu uddisati koii| 166 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/618 jaccAivihaNaM vA, ujjhati koI pribhvennN|| cU-etehiM uvaveyaM koi rAgeNa annaM AyariyaM uddisati / etehiM ceva jaccAdiehiM vihUNaM koti paribhaveNa paricayati, doSeNa ityarthaH // [bhA.2734] ahavaNa mettIpuvvaM, pUyA laddhi parivArato raage| ahigaraNamasammANe, sabhAvanidraM ca doseNaM // ca-ahavaNazabdovikalpapradarzane.mittabhAvo maitrI. tatpUrvaMtanimittaM,mahAyaNapaiyaM tena vA so pUtito, AhArAdilasiddhasapanna parivArasaMpannaM vA / etehiM guNehiM uvaveyaM rAgeNa AyariyaM pddivjjti| AyarieNa puNa saddhiM adhikaraNe uppanne, AyarieNa vA asammANio, sabhAveNa vA aniDhuMAyariyaM paricayati, esa doseNa / purisAMtariyaM pariccAe annamuddisaNeya ime dosA[bhA.2735] ANAdiyA ya dosA, virAdhanA hoti sNjmaayaae| dullabhabohiyattaM, bitiyavayavirAhanA ceva / / cU-titthakarANaM ANAbhaMgo, AdisaddAto anavatthA, jahA eyassa eyamasaJcaM tahA annaM pi| evaM micchattaMjaNayati / bitiyapayavirAhaNe saMjamavirAhaNA / annena bhaNito "kimAyariyaM pariccayasi"tti, uttarottareNa adhikrnnN| etya aaysNjmviraahnnaa|dullbhbodhiiyttNc nivvateti / tamhA disAvahAraM no kare / bitiyapadeNa annamAyariyaM uddisejjA vi[bhA.2736] bitiyapadaM Ayarie, osannohAie ya kaalgte| osanno chavviho khalu, vattamavattassa mggnnyaa|| ghU-jai Ayario osanno jAto, odhAvito vA, kAlagato vA, ee tinni dArA / ettha osanno chavviho- pAsattho, osanno, kusIlo, saMsatto, ahAchaMdo, nitio ya / tammi acche Ayario jo saMkappio vattoanatto vA / so vattAvatto kahaM gaNaMdhareti tti caubhaMgeNa maggaNA kajjati / solasavarisAreNavayasAavatto, prennvtto|andhiiynisiihoagiiyttho sutteNaavvatto, sutteNa gAyattho vtto| sutteNa vi vatto, vaeNa vi vatto, paDhamabhaMgo / bitio - sua-vatto, na vaeNa / tatio-sue naavatto, vaeNa vatto / cauttho-dohiM vi avtto|| [bhA.2737] vatte khalu gIyatthe, avvatte vaeNa ahv'giiytthe| . vattittha sAra pesaNa, ahavA''saNNe sayaM gamaNaM / / dhU-vaeNavattIgIyattheesa paDhamabhaMgo, khludpuurnne|avvttevennes bitiyabhaMgopaDhamabhaMgo ahavA-agIyatthe esa tatiyabhaMgo pddhmbhNgillo| ubhayavatto tassa icchA aNmamAyariyaM uddisati vA na vA / so vatto tamosaNNAyariyaM sAreti-codayatItyarthaH / kahaM ? annaMgItaM peseti / ahavA - AsaNNe u sayaM gaMtuMcodeti, taM peseti, sayaM vA gacchati // 2737 // [bhA.2738] egAha paNagapakkhe, cAummAse varise jattha vA milati / codeti codavetiva, amicche vaTTAvate sayaMta // cU-egAho tti, Asanne dine dine gaMtuM sAreti, egAho vA egataraM, paMcaNhaM dinAna vA sAreti / evaM pakkhe cAummAse varisaMte ya jattha vA samosaraNAdisu milati tattha vA sAreti / savvahA anicchaMte taM gaNaM sayameva vaTTAveta // [bhA.2739] annaM ca uddisAve, payAvaNaTThA na sNghttttaae| .. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 618, [bhA. 2739] jati nAma gAraveNaM, muja' niTTe sayaM ThAti / / cU- so ubhayavatto annaM vA AyariyaM uddisati / syAt kimartha ? patAvaNaTThA, na gacchassa saMgahovaggahaTThatA, svayameva zaktamatvAt / mama jIvaMte ceva annamAyariyaM uddisati, jati nAma eriseNa gAraveNa osannattaNaM muejati tahAvi sAdhu, savvahA anicche sayameva Ayariyapade ThAyati / / gato paDhamamaMgo / idAniM bitiyabhaMgo [bhA. 2740] suyavatto vayAvatto, bhaNati gaNaM te'haM dhAriumasatto / sArehi sagaNameyaM, annaM ca vayAsu AyariyaM // cU- so sutteNa vatto vaeNa avvatto / so taM AyariyaM bhaNati eyaM te gaNaM ahaM apaDuppannavayataNAo ya dhAreuM asatto, ehi tumaM eyaM sagaNaM sArehi / ahavA - na sArehi to amhe annaM AyariyaM vayAmo ityarthaH // [bhA. 2741] Ayariya uvajjhAyaM, icchaMte appaNo ya asamattho / tigasaMvaccharamaddhaM, kula-gaNa-saMghe disAbaMdho // cU- apaDuppannavayattaNAto gaNaM vaTTAveumasattho anne Ayario vajjhAe uddisiumicchaMto puvvAyariyaM bhaNAti amhe annassa Ayariyassa no uvasaMpajjAmo, so ne uvasaMpannANa amhaM sacittAdI harati, tumaM jati sagaNaM na sAresi to amhe nisaDuM ceva annaM AyariyaM paDivajjAmo / kulicaM kulasamavAyaM dAuM kule uvaTThAyaMti, tAhe kuleNa jo datto sa tesiM tinni varisANi sacittAdi no harati // tinhaM varisANaM parato imA vidhI - 83 * [bhA. 2742 ] saccittAti haraMti na, kulaM pi necchAmo jaM kulaM tujjhaM / vaccAmo annagaNaM, saMdhaM vA jati tumaM na TThAsi / / cU- puvvAyariyassa aggato bhaNitaM - jaM tuha kulaM taM kulico ahaM tiha varisANaM uvari sacittAdi harati, jai tumaM amahAyario na ThAsi to amhe ato vi parato gaNaM saMghaM vA dUrataraM vayAmo / tAhe gaNAyariyaM uddisAveti, gaNasamavAe vA uvtttthaayNti| so vi saMvaccharaM sacittAdI na harati, evaM saMghe uvaTThAyaMti, so vi chammAsaM sacittAdI na harati, evaM bitiyapadena disAvahAraM kareti // [bhA. 2743] evaM pi aThAyeMto, tAvetuM addhapaMcame varise / sayameva dhareti gaNaM, anulomeNaM ca NaM sAre / / cU-evaM addhapaMcame varise puvvAyariyaM codaNAhiM "tAveuM" avatAveuM jAhe so na ThAi tAhe addhapaMcamehiM varisehiM vayavattIbhUto sayameva gaNaM dhareti, jattha ya pAsati tattha ya puvvAyariyaM anulomehiM vayaNehiM sAreti - codayatItyarthaH // [bhA. 2744] ahava jati asthi therA, sattA pariyaTTiUNa taM gacchaM / duhato vatta sarisao, tassa u gamao muNeyavvo / cU- ahavityayaM vikalpavAcI, appaNA gIyattho, anne ya se therA gacchapariyaTTagA atthi, to annaM AyariyaM na uddisaMti / kamhA na uddisaMti ? bhaNNati - jato se paDhamabhaMgasariso ceva esa gamo bhavati // gato bitiyabhaMgo / / idAniM tatiyabhaMgo [bhA. 2745 ] vattavato u agIo, jati therA tattha kei gIyatthA / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/618 tesaMtie paDhaMto, coditi siM asati annattha // cU-jo puNa vayasA prAgprauDhavayo vatto agIyattho puNa jai ya sagacche therA gIyatthA to so tahiM therANaM aMtie samIve paDhaMto gacchassa codanAtisAraNaM kareti, osannAyariyaM ca codeti, tesi gIyatthatherANaM asati gaNaMghettuM aghettuM vA annAyariyasamIve uvasaMpaJjati suttaTThANaM atttthaa| gato tatiyabhaMgo / idAniM cauttho[bhA.2746] jo puNa ubhayAvatto, pavaTTAvaga asati so u uddisati / savve vi uddisaMtA, mottUNa ime tu uddisati / / cU-jo sutteNa vaeNaavvattosogaNavaTTAvagassaasatiannaMAyariyaMuddisati-uvasaMpajjate ityarthaH ete caubhaMgillA savve vi ime mottuM uddisaMti // [bhA.2747] saMviggamagIyattha, asaMviggaM khalu taheva gIyatyaM / asaMviggamagIyatthaM, uddisamANassa caugurugA // cU-saMviggaM agIyatthaM, asaMviggaMgIyatyaM, asaMviggaM agIyatthaM ete Ayari-uvajjhAyatteNa uddissaMtassa caugurugaM bhavati / tassa ya caugurugAdi / tassa kAlaparimANaM imaM[bhA.2748] sattarattaM tavo hoi, tao chedo phaavtii| chedeNa chinnapariyAe, tato mUlaM tato dugN|| cU- ete ajogge uddisiuM annAuTuMtassa sattadine cauguru bhavati / anne sattadine challahu~, anne sattadine chagguruM / tato paraM anne sattadine caugaruchedo / evaM challahu chaggurugA vi chedA sattadine neyA / tato ekkekaM diNaM mUlaM aNavaThThA pAraMcIyA bhavaMti / ahavA - chaggurugatavovari chaggurugo ceva chedo sattadine, tato mUlaaNavaThThapAraMciyA ekkekaM dinaM / ahavA-chaggurugatavovari paNagAdiochedosattasattadinesuneyo, tatoparaM muulNannvtthtthpaarNciyaa| eyaMpacchittaM viyANamANeNa saMviggo gIyatyo uddisiyvvo|| [bhA.2749] chaTThANavirahiyaM vA, saMviggaMvA vi vayati gIyatthaM / cauro ya anugghAyA, tattha vi ANAdiNo dosaa|| cU-chaTThANavirahiyaM saMviggaMgIyatthaMsadosaMjati uddisati tocaugurugApAyacchittaMANAdiyA yadosA bhavaMti / / "chaTThANavirahiyaM" asya vyAkhyA[bhA.2750] chaTThANA jA nitio, tavirahitakAhiyAdiyA curo| teviya uddisamANA, chaTThANagayANa je dosaa|| cU-pAsattho ussaNNo kusIlo saMsatto ahAcchaMdo nitito ya-etehiM chahiM ThANehiM virahito sadoso ko bhavati? bhaNNati - kAhiyAdiyA cauro / kAhIe mAmAe saMpasArae pAsaNie / ahavA- kAhie pAsaNie mANAe akayakirie / ete uddisamANassa te ceva dosA je chaTThANagate bhnniyaa||osnne tti gayaM / idAni "ohAtiya-kAlagate"tti do dArA[bhA.2751] ohAtiya-kAlagate, jAhicchA tAhe uddisAveti / __ avvattetivihe vI, niyamA puNa saMgahaTTAe / cU-jati viAyario ohaatito|ohaavnnNc duvidhaM-sArUviyattaNeNa vA gIhatthattaNeNa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-618, [bhA. 2751] vA / kAlagae vA Ayarie jo paDhamillesu tisu bhaMgesu avvattA tinni bhaNiyA tesiM jAhe icchA Ayariyauddese tAhe uddisAveti annamAyariyaM paDivajaMta tti / (je ubhayato avattA) te puNa avvattattaNAe niyamA gacchasaMgahaThThatAe annamAyariyaM paDivajaMti / / esa bhikkhU bhaNito / Ayariya uvajjhAesu imo vidhi[bhA.2752] tIsu vi dIvitakajjA, visajjiyA jati ya tassa taM natthi / nikkhiviya vayaMti duve, bhikkhU kiM dAni nikkhivituM // [bhA.2753] doNhaTThAe doNha vi, nikkhivaNA hoti ujjamaMtesu / sIyaMtesutu sagaNo, vaccati mA te viNAseja / / [bhA.2754] vattammi jo gamo khalu, gaNavacche so gamo u aayrie| nikkhamaNe tammi vattA, jamuddise tammi te pacchA // cU-iha gnnaavcchetitouvjjhaao|jyaauvjjhaao AyariovAannaMAyariyaM uddisati tAhe jo ubhayavattammi bhikkhummi vidhI, sacceva gaNAvacchee Ayarie ya vidhI daTThavyo / nvrNgnnnikkhevNkaauNvyNti|sgnneje annaAyariya-uvajjhAyA saMviggA gIyatthA tetesiMgaNanikkhevaM kareMti / asaMviggA agItA tesu jati nikkhivaMti to tena nikkhippamANA cattA bhavaMti / tamhA asaMviggA'gItesu na nikkhive / annAbhAve sagaNo ceva vaccati / samuddisati AyariyaM tammite "tammi"tti tasya, te sarve ziSyA bhavaMti - pacchittaNa uvasaMpannakAlAo pacchAuvasaMpajjaNakAlAdArabhyetyarthaH / / [bhA.2755] ohAvita osanne, bhaNati aNAhA vaMya viNA tujjhe / kama-sIsamasAgarite, duppaDiyaragaMjato tiNhaM / / cU-ohAiyaM osanna vA AyariyaMjattha pAsati tatthiM bhaNati-tujjhehiM viNA aNAhA vayaM, vayamityAtmanirdeze, asAgAriyapadese, tassa osannohAtitAyariyassa kamesu pAdesu sIseNa nivaDati, bhaNai- "ehi ! pasAdeNaabbhuDheha, saNAhIkareha amhe, mA mumAu ya DiMbhayaM piva io tao duludulemo / sIso pucchati - tassa gihI-bhUyassa AcArittiNo kiM pAdesu nivaDijati ? Ayario bhaNati-duppaDiyaragaMjao tiNha mAtu pitu dhammAyariyassa ya / ete paramovakAriNo / etesiM dukkheNa paJcuvakAro kAuM sakkati / / kiM cAnyat[bhA.2756] jo jeNa jammi ThANammi ThAvito daMsaNe va caraNe vaa| sotaM tato cuyaM, tammiceva kAuM bhave niriNo / / cU-jo jeNa dhammovadesappadANAdiNA daMsame caraNe vA ThAvito so taM guruM daMsaNa-caraNehito cuyaM tesuceva daMsaNa-caraNesu ThAviuM niggayariNo niriNI bhavati-kRtapratyupakAretyarthaH ||jyaa Ayariya uvajjhAyA gaNaparivuDA annAyariyaM uvasaMpajaMti tadA imo vidhI[bhA.2757] nikkhivaNA appANe, pare ya saMtesu tassa te deti / saMghADate asaMte, so vi na vAvAra'NA pucchaa|| cU-jadA tehiM Ayariya-uvajjhAehiM AloyaNappadANeNa appA uvanikkhitto bhavati, tadA bhaNaMti-ime ya me sAhU, esa parinikkhevo / tena viAyarieNa appaNo saMtesu sAhusuna ghettavvA, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2- 10/618 tassa ceva te deti / aha vatthavvAyariyassa asatI sAhUNa tAhe savve te ghettuMpaDicchAyariyassa egaM saMghADagaM kappAgaM deti / so ki apADicchAyario vatthavvAyariyassa aNApucchAe te sisse na vAvAreti pesnnaadisu|| mU. (619) je bhikkhU disaM vipparinAmei, vipparinAmeMtaM vA saatijti|| cU-imA suttassa sutteNa saha saMbaMdhagAhA[bhA.2758] sayameva ya avahAro, hoti disAe na me gurU so tu| aha bhaNitA vipparinAmaNA u annesimA hoti / cU- sayamiti svayaM atikrAntasUtre vipparinAmaNA AtmagatA abhihitA, imA puNa vakkhamANasutte anne annassa disAvipparinAmaNaM kareti // [bhA.2759] rAgeNa vadoseNa va, vipparinAmaM kareti je bhikkhU / duvihaM tiviha disAe, so pAvati ANamAdINi / / - cU-disaM vipparinAmeti sa rAgeNa vA doseNa vA / rAgeNa tammi sehe ajjhovavAto gADhaM tAhe tena rAgeNavipparinAmeuM appaNoaMteNa kddeti|dosenn paduTThomA tassa sIsobhavautti vipparinAmeti / AyariyovajjhAyA duvihA disA sAhUNaM / AyariyovajjhAyA pavattiNI ya tivihA saMjatINa disA, eyA disA vipparinAmeMtassa ANAdiyA dosA / / so puNa imehiM vipparinAmeti[bhA.2760] Daharo akulINo tti ya, dummeho damaga maMdabuddhi tti / avi ya'ppalAbhaladdI, sIso paribhavati AyariyaM / cU-"Daharo"tti asya vyAkhyA[bhA.2761] Daharo esa tava gurU, tumaMca thero na jujjate jogo| avipakkabuddhi eso, vae karejjA va jaM kiM ci // cU-koti sehopariNayavaotaruNAyariyassasamIve pavvatitukAmoannena bhaNNati-"Daharo esa tava guru tumaMca pariNayavao, nesaAyariya-sIsasaMjogo jujjati, kahaM putta-nattua-samANassa sIso bhavissati? kahaM vA vinayaM kAhisi? kiM ca te sayaNAdijaNo bhaNIhiti' tti / ahavA bhaNAti - so Daharo avipakkabuddhi, avipakkabuddhittaNeNa ya akajaM pi kajaM vadati avipakkabuddhittaNAto jaM kiM ci dosaM karejja / evaM vipparinAmeti / ahavA - so vipparinAmaMto sabbhUtaM vA kiMci dosaM vade, asabbhUtaM vA kiMca dosaM vaeja // [bhA.2762] emeva seseesuvi, taM niMdato sayaM paraM vA vi / saMteNa asaMteNa va, pasaMsae taM kulAdIhiM / / cU-sesA kulAdiyA padA, tehiM kulAdiehiM padehiM ta jiMdati / jassa uvaTThito so puNa sao parao vA saMtehiM vA asaMtehiM kulAdiehiM jassa paduTTho sayaM paraM va taM niMdati / tassa sehassa jamuddisati tammi saMtehiM vA saMtehiM vA sayaM parAyagaMvA saMsati / imo kulINo, so akuliinno| imo mehAvI, so dummeho / imo Isara-nikkhaMto, so damago / ahavA-imo vatthapattAdiehiM Isaro, so damago / Imo buddhisaMpaNmo, so abuddhimaM / api cAso alpalAbhaldhI, imo saladdhimaM / imehiM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-619, [bhA. 2762] 87 kAraNehiM sisso, paro vA paribhavati Ayariya / ahavA-pasaMsate kulAdIhiM sehaM-taMkulamaMto so akulajo / evaM sesapadesu vi / / kAraNe vipparinAmaNaM pi karejja[bhA.2763] nAUNa ya voccheyaM, puvvakae kAliyAnujoge y| suttattha jANagassA, kappati vissAsaNA tAhe // mU. (620) je bhikkhU bahiyAvAsiyaM AdesaM paraM ti-rAyAo aviphAlettA saMvasAveti, saMvasAveMtaM vA sAtiJjati // ___ cU-AgatoAdesaMkarotIti Aeso, prAghUrNakamityarthaH / soyaannagacchavAsI bahiyAvAsI bhnnnnti|tmaagtN parota tirAyAto, parato tiNhaM diNANaM ti, aviphAliya "viSphAlaNA" nAma viyaDaNA - kiM nimittaM AgatA? aNajjaMto vA bhadaMta? kato AgatA? kahiM vA vaccaha ? evaM aviphAleMtassa catthadime cauguruM bhavati, ANAdiNo ya dosaa| [bhA.2764] bahiya'NNagacchavAsI, AdesaM AgayaM tu jo saMtaM / tiNha divasANa parato, na pucchati saMvasANAdI / cU-Arato apphAleMtassa dosA[bhA.2765] paDhamadina bitiya-tati, lahu guru lahugA ya sutta tena paraM / saMviggamaNunnitare, va hota'puDhe ime dosA / / cU-paDhamadine aviphAleMtassa mAsalahu~, bitiyadine mAsaguruM, tatiyadine caulahuM, "tena paraM" ti - cauttha dine suttaNivAto caugurumityarthaH / saMviggo ujjamaMto, maNuNNo saMbhotito, iyaro asaMbhotito pAsatthAdiNo vA / ee jati apucchito saMvAsei to ime dosA bhavaMti // [bhA.2766] uvacaraga ahimare vA, chevatito tena mehuNaTTI vA / rAyAdavakArI vA, pauttao bhAvateNo vaa|| cU-katAi sotena vesaggahaNeNaMuvacarobhaMDito gacchati, ahimarobaMdiogacchati, chevatito asaMviggahito bhaNNati, sapakkhaparapakkhato, teNagovA gacchati, mehuNaM sevittumAgato, mehuNaTThI vA gacchati ranno vA avakAraM kAumAgato, ranno vA avakArakAraNAe gacchati, vA vikappo, Ayariyassa vA udAyimArakavat, bhAvateNo siddhatAvaharaNaTThatAe keNatipauttoAgato, appaNA vA goviMdavAcakavat, evamAdi dosA bhavaMti / / apuDhe pucchito vA imaM bhaNe[bhA.2767] uvasaMpayAvarAhe, kajje kAraNiya aTThajAte vaa| bahiyA u gacchavAsissa dIvaNA evmaadiihiN|| cU-tujhaM ceva uvasaMpajjaNaTThA Agato, avarAhAloyaNaM vA dAhAmi tti Agato, kula-gamasaMghakajjeNavA, asivAdIhiM vA kAraNehaM Agato, aTThajAyanimitteNa vA Agato'haM / so bahiyA gacchavAsI viSphAlito evamAdI kAraNe dIvijA, Ayario vi vipphAlaNA evamAikAraNe suhaM jANati / kAraNe tiNha diNANaM parato na vipphAle, AlayaNaM vA na pddicche|| [bhA.2768] kajje bhattaparinnA, gilANa rAyA ya dhammakahI vaadii| chammAsAdukkosA, tesiM tu vaikkame gurugaa| cU-kula-gaNa-saMgha-kajjeNaAyario vAvaDo na viSpholeti / bhattapariNNI, anasanovaviTTho, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/620 tattha vA vAulo, gilANakajjeNa vAvaDo, dinaM vA savvaMdhammamAikkhat, varavAdiNA vA saddhiM vAdaM kareti, evamAdikAraNehiM tiNha diNANaM parato aviphAleMto visuddho| ukkoseNa jAva chammAsA, chammAsAtikkamapaDhamadine aviphAleMtassa cugurugaa| [bhA.2769] annena paDicchAve, tassa'sati sataMpaDicchate rattiM / uttara-vImaMmAsuM, khinno va nisiM pina pddicche| cU-tirAti-vakkame annena vi AloyaNaM paDicchAveti |annss vA AloyaNArihassAsati sayameva rAo paDicchati / aha rAo vA paravAduttaravImasAe vAvaDo, divA vAdakAraNeNa khinno vimaMsaMto rAto vina paDicchati / evaM chammAsA pattA / chammAsaMte vi annehiM paDicchAveti, eseva bhAva ityrthH||2769|| [bhA.2770] dohi tihi vA dinehiM, jati chijjati to na hoi pacchittaM ! teNaparamaNuNNavaNA, kulAi ranno va diiveNti|| cU-chaNha mAsANaM parato jati dohiM tihiM vA dinehiM kajjaM chijjati parisamApyate ityarthaH, to pacchittaM na bhavati / adha chammAsA parato dohiM tihiM vA dineMhi kajaM na samappati to kula-gaNasaMghassa ranno vA Nidedeti tahiM jo haM vAvaDo bhavissAmi tena nAgamissaM ||kaarnnenn viSphAlejjA[bhA.2771] bitiyapadamaNappajjhe, annagaNAdAgayaM na vipphAle / appajjhaMca gilANaM, acchitukAmaMca vaccaMtaM / / cU-aNavajjho "na vipphAle" tti, na vipphAlijjati vA, avajjho vA gilANo na pucchati, gilANa vAvaDovA,so vA Adeso gilANona pucchijjati,nilANavAvaDovAAesona pucchijjti| ahavA-tena apucchie ceva kahiyaM-jahA tujjhasagAseacchiukAmoAgato / ahAva-apucchieNa ceva kahiyaM - ihAhaM vasitaM imiNA kAraNeNa gacchAmi ceva / evaM aviphAleMto suddho|| mU. (621) je bhikkhU sAhikaraNaM aviosaviya-pAhuDaM akaDa-pAyacchittaM paraMti-rAyAo viSphAliya aviSphAliya saMbhuMjati, saMbhuMjaMtaM vA sAtijjati // cU-je tti niddese / bhikkhU puvvavaNNito / saha adhikaraNeNa sAdhikaraNo, kaSAyabhAvAzubhabhAvAdhikaraNasahite ityarthaH / vividhaM vividhehiM pagArehiM vA osaviyaM uvasAmiyaM, kiMtaM pAhuDaM-kalahamityarthaH / na viosaviaM aviosaviyaM pAhuDaM, tammi pAhuDakaraNe jaMpacchittaM taM kaDaM jeNa so kaDapacchitto, a mA no nA pratiSedhe na tat kRtaM prAyazcittaM akRtaprAyazcittaM, jo taM saMbhujaNa saMbhoeNasaM jati-egamaMDalIe saMbhuMjati tti vuttaM bhvti| ahavA-dAnaggahaNasaMbhoeNa bhuMjati, tassa caugurugA ANAdiNo ya dosA / ime adhikaraNaniruttA egaTThiyA ya[bhA.2772] ahikaraNamahokaraNaM, aharagatIgAhaNaM ahotaraNaM / addhitikaraNaMca tahA, ahIrakaraNaMca ahiikrnnN|| cU-bhAvAdhikaraNaM karmabandhakAraNamityarthaH / ahavA - adhikaM atirittaM utsUtraM karaNaM adhikaraNaM, adhoadhastAt AtmanaH karaNaM, adharAadhamA jaghanyA gati, tAmAtmAnaMgrAhayatIti, adho-adhastAdavatArabhUmigRhamizreNyAnivA, na dhRtiHadhRtirityatyarthaH asyAH karaNaM, adhIrasya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-621, [bhA. 2772] asatamaMtasya karaNaM adhikaraNaM / ahavA - adhIH abuddhimAn puraSaH, sataM krotiitydhikrnnN|| [bhA.2773] sAhikaraNo ya duviho, sapakkha-parapakkhato ya naayvyo| ekkeko vi ya duviho, gacchagato niggato ceva // cU- sAdhikaraNo sAdhU duvidhena adhikaraNena bhavati / taM caimaM duvidhaM sapakkhAdhikaraNaM prpkkhaadhikrnnNc| sapakkhAdhikaraNakArI gacchagato gacchaniggato vA / evaM parapakkhAdhikaraNaM duvidhaM // taM puNa adhikaraNaM imehiM, kAraNehiM uppajjati[bhA.2774] saccitta'cittamIso, vayoga-parihArio ya deskhaa| sammamaNAuTTate, ahikaraNamato samuppajje / / cU-"sacitte"tti asya vyAkhyA[bhA.2775]kimaNA''bhavvaM giNhasi, gahiyaM vana desi majjha AbhavvaM / saccittetaramase, vitahA paDivajjao klho|| cU- seho sehI vA egassa uppanno ! tamanno giNhamANo bhaNio - kimAbhavvaM giNhasi? puvvagahiyaM vA maggito majjha AbhavvaM kiM na desi? evaM scitte| evaM iyare acittemIseya vitahaM vivarIyaM paDivajjato adhikaraNaM bhavati // tinni dArA gatA / idAni "vayogate" tti[bhA.2776] viccAmelaNa sutte desI bhAsApavaMcaNe ceva / annammiya vattavve, hInAhiyamakkhare ceva // cU-sutte viccAmelaNA - annonnajjhayaNasuyakkhaMdhesu ghaDamANe AlAvae vivituM joeMte - viccAmelaNAbhavati |desii bhAsA-marahaTTavisae codditi, kuNiyaMvA bhaNaMto hasijasi-veyaNaceTThAhiM evaM kuNaM kur3hivA karotItyarthaH / annammi yavattavve - kuMdaMcadaM, hInakkhare - bhAskara iti vaktavve bhAkara iti, adhiakkhare suvanaM susuvannaM / / "parihAriya"tti asya vyAkhyA[bhA.2777] parihArigamaThaveMte, Thavie aNaTThAe nivvisaMte y| kucchiyakule ya pavisati, codita'nAuTTaNe kalaho / cU-guru-gilANa-bAla-vuDDa-AdesabhAdiyANa jattha pAuggaM labhati te parihAriyakule, te na Thaveti, aNaTThA vA nivisati-pravizatItyarthaH / ahavA - pariharaNijjA parihAriyA, te ya kulA, te visaMto codito anAusa'te usa'te vA kalaho bhave / / "desakahe"tti asya vyAkhyA[bhA.2778] desakahA parikahaNe, ekke ekke ya desraagmmi| mA kara desakahaM vA, aThAyamANaMmi ahigaraNaM / / cU- dasa-itthi-bhatta-rayakahA kareMto codito- "mA kare desakahaM, na vaTTati" ti / "ko'si tumaM? jeNamaM vAresi", aTThAyaMte-adhikaraNaM bhave / ahavA - ekko sura8 vaNNeti, lATo visao bitio, bhaNAti- "kiM tumaMjANesi kUvamaMDukko, dakkhiNAvaho pahANo" evaM ekveka desarAgeNa uttarAuttareNa adhikaraNaM bhavati / evamAdiesu kajjesu codijjate sammamAusa'te adhikaraNaM samuppaje // evaM uppanne adhikaraNe[bhA.2779] jo jassa u uvasamatI, vijjhavaNaM tena tassa kAyavvaM / jo u uvehaM kujA, Avajati so ime tthaanne|| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/621 cU-sAdhU jassa sAhussa uvasamati so tena sAhuNa uvasAmeyavyo vijjhaveyavyo / jo puNa uvehiM kareti so imehiM ThANehiM pacchittaM Avajati / uvehaM kareti, ohasaNaM kareti, uttuati sahAyakiccaM vA kreti|| [bhA.2780] lahuo u uvehAe, guruo so ceva uvhsNtss| uttuyamANe lahuyA, sahAyagatte srisdoso|| cU- uvehaM kareMtassa mAsalahuM / uvahasaMtassa so ceva mAso guruo / ut-prAbalyena tudati uttudatipracodayatItyarthaH / tassa caulahugA |shaaygttNpunnkreNto adhikaraNakAriNA sarisadoso sapisapAyacchittI ya bhavati / / uvehAe tti imaM vakkhANaM[bhA.2781] paravattiyANa kiriyA, mottu paraDhaMca jayasu aaydde| avi ya uvehA vuttA, guNA ya dosA ya evaM tu|| cU- adhikaraNaM kareMto daTuM tuNhikko majjhatyeNa vA bhAveNa acchati / anne vi bhaNaMti - "parapratyayA parabhavA kriyA karmasaMbaMdhaH so asmAkaM na bhavati, uvasAmaMteNa paraTTho kao bhavati, tamhA taM paraTuM mottuM- "jayasu"tti paraM jattaM kareha jhANAdi-nANAdie AyaTe AtmArthe / aviya ohanijjuttIe vuttaM - "uvehettA saMjamo vutto", evaM uvakkheveNa sajjha yAdi guNA bhavaMti, paraTThavakkheveNa suttatthapalimaMthAdiyA dosA bhvNti||ahvaa-aayrio anno vA sAdhUannena sAhuNA bhaNio - etehiM adhikaraNaM karehi kiM na uvasameha ? tAhe bhaNAti[bhA.2782] jati paropaDiseviJjA, pAviyaM pddisevnnN| majjha monaM careMtassa, ke aDhe prihaayti|| cU-evaM bhaNato mAsalahuM / sesaM kaMThaM / "ohasaNa-uttuaNA" ekekagAhAe vakkhANeti[bhA.2783] eso vitAva damayau, hasati va tassommatA ya ohasaNA / uttaradAnaM mA usarAhi aha hoti uttynnaa|| cU-doNhaM adhikaraNaM kareMtANaM evammi sIdaMte Ayarioanno vA bhaNati-eso vitAva evaM damayatu / uttareNa vA egaM apohaMto taM aTTahAsehi hasati / esa ohasaNA / imA uttuaNA - uttaradANa sikkhAvaNaM / ahavAbhaNAti-mA yassaosarAhimA vA eteNa jIppIhisi / evamAdi uttuaNA / / imaM "sahAyattassa" vakkhANaM[bhA.2784] vAyAe hatthehiM, pAehiM dNt-luddmaadiihiN| jo kuNati sahAyattaM, samANadosaM tayaM biNti|| cU-doNha kalahaM kareMtANaM tatthegassa ego sAhU sahAyattaNaM kareti, vAyAe kalaheti, hattheNa vA haNati, pAeNa vA paNhi deti, daMtehiM vA khAyati, lauDeNa vA haNeti / evamAdiehiM jo sahAyattaM kareti so tena adhikaraNasAdhuNA samANadoso / AyariyANa uvehAe ime dosA / sAmaNNeNa (samANe] vA adhikaraNe anuvasAmijaMto imaM dosadarisaNataM udAharaNaM-khahacarathalacarANi ya sattANi AsitANi / tattha ya egaM mahallaM hatthijUhaM parivasati / annatA pAsuttaM ciTThati / tattha ya adUre do saraDA bhaMDiumAraddhA / vaNadevayAe ya te daTuMsavvesisabhAe AghosiyaM[bhA.2785] nAgA jalavAsIyA, suNeha ts-thaavraa| Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM- 621, [bhA. 2785] 91 saraDA jattha bhaMDaMti, abhAvo pariyattaI // [bhA. 2786 ] vanasaMDasare jala thala khahaca vIsamaNa devayAkahaNaM / vAreha saraDuvekkaNa, dhADaNa gayanAsa cUraNatA // cU- devayAe bhaNiyaM mA ete saraDe bhaMDate uvekkhaha, vAreha / tehiM jalacara-thalacarehiM ciMtiyaMkimahaM ete saraDA bhaMDatA kAhiMti ? tattha ya ego saraDo bhaMDato bhaggo pellito so dhADijaMtosuhasuttassa hatthissa bilaM ti kAuM nAsAvuDaM paviTTho / bitio vi paviTTho / te sirakavAle juddhaM laggA / hatthI viulIbhUto mahatIe asamAhIe veyaNaTTo ya "cUraNaM" ti taM vanasaMDaM cUriyaM, bahave tattha vAsiNo sattA ghAtitA / jalaM ca ADohaMteNa jalacarA ghAtitA / talAgapAlI bheditA / talAgaM viNaTTaM / jalacarA savve vinntttthaa| evaM sAhussa vi uvehaM karemANassa mahaMto doso uppajjati / tena uvekkhittA piTThApiTThI karejja / pakkhApakkhieNaya rAyakulaM baMNa nicchubhaNa- kaDagamaddagaM kareja / kicAnyat[bhA. 2787] tAvo bhedo aso, hAnI daMsaNa-caritta-nANANaM / sAhupadoso saMsAravaddhaNo sAhikaraNassa // cU- caturthoddezake pUrvavat / ayaM vizeSa bA. (2788] atibhaNiya abhaNite vA, tAvo bhedo ya jIvacaraNANaM / rUvasarisaM na sIlaM, jinhaM manne bhave ayaso // cU- jasatthApasattho tAvo bhavati, so sAdhU mayA bahuvidhehiM asabbhadosehiM abbhakkhAto AkuTTho vA vA paritappai / esa pasattho / imo appasattho - "kiM vA mae tassa jAtisAraNaM na kataM, hA cukkomi' tti paritappi / rUvANurUvaM se sIlaM natthi tti ayazaH / ahavA logAvavAto bhavati / jimhamanena kRtaM - lajjanIyamityarthaH, "manne" tti evaM manyAmahe, evamAdi ayazo bhavati / / [bhA. 2789 ] akkuTThatAlite vA, pakkhApakkhikalaheNa gaNabhedo / egatara - sUyaehi ya, rAyAdIsiTTe gahaNAdI / / cU- jArajAto tti vayaNeNa akkuTTho, hastadaMDAdinA prahAradAnaM tADanaM, annonnapakkhapariggahakaraNeNa gaNabhedo bhavati / egapakkheNa rAyakule kahite / ahavA sUcaehiM cADaehiM kahie - tattha geNhaNAdiyA dosA bhavaMti // " hAnI daMsaNa-caritta-nANANaM" ti asya vyAkhyA[bhA. 2790] cattakalaho vi na paDhati, avacchalatte ya daMsaNe hAnI / kohAi vivaDDI, taha hAnI hoti caraNe vi / cU-kalahuttarakAlaM pi kasAyadosasaMtAviyamaNo na paDhati, sAhupadosakaraNattaNeNa avacchallattaM bhavati, avacchallaMte ya daMsaNahANI bhavati / jahA jahA kohAdiyANa vaDDI tahA tahA carittahANI bhavati / / jamhA ete dosA tamhA uvehA na kAyavvA / to kiM kAyavvaM ? bhaNNai [bhA. 2791] AgADhe ahigaraNe, uvasama okaDDaNA u guruvayaNaM / uvasamaha kuNaha jhAyaM, chaDDuNatA sAgapattehiM // cU- adhikaraNe AgADhe - kakkhaDe uppanno kohAbhabhUtA uvasAmeyavvA, kalarhetA ya pAsaTThiehiM avakaDDheyavvA / gurUhiM uvasamaNaTThA imaM vayaNaM bhaNiyavvaM - ajo ! uvasameha / anuvasamaMtANa kao saMjama ? kao vA sajjhAo ? tamhA uvasameha, uvasamittA ya sajjhAyaM kareha / mA damaga Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/621 purisA iva kaNagarasasaMThANiyaM saMjamaM kasAya-sAga-rukkha-pattesu nissArayAe saMjamaM chaDDeha // ahavA gurU bhaNaMti[bhA.2792] jaM aJjiyaM samIkha-llaehiM tava-niyama-baMbhamaiehiM / taM dAni peccha nAhiha, chaDDetA sAga-pattehiM / / cU- "chaDDaNayA sAgapattehiM"ti, atra dRSTAnto jahA- ego parivAyago damagapurisaM ciMtAsogasAgarapaviThaM karatala-palhatthamuhaM atthovajjaNamupAyaciMtanaparaM pAsati / pucchati ya - kimevaM ciMtAparo? tena se sabbhAvo kahio - "dAriddAbhibhUo mi" tti|ten bhaNiyaM- "issaraM te karemi, jato bhaNAmi tato gacchAhi, jaM ca bhaNAmi taM savvaM kAyavvaM / " tAhe te saMbalaM ghettu pavvayaNiguMjaMpaviTThA / parivvAyageNaya bhaNito-esa kaNagaraso sItavAtAtavaparisamaMagaNaMtehiM tisAkhuhAvedaNaM sahaMtehiM baMbhacArIhiM acitta-kaMda-mUla-patta-puppha-phalAhArIhiM samIpattapuDehiM bhAvao arussamaNehiM ghettavyo / esa se uvcaaro| tena damageNa so kaNagaraso uvacAreNa gahito kaDuyadoddhiyaM bhariyaM / tato niggato tena parivvAyageNa bhaNiyaM-suruTeNa vitume esa sAgapatteNa na chddddiyvvo| tao so parivAyago gacchaMto taM damagapurisaM puNo puNo bhaNati- mamaM pabhAveNaM issaro bhavissasi / so ya puNo puNo bhaNamANo ruTTho bhaNati-jaMtujjha pabhAveNa issarattaNaM tena me na kajjaM, taM kaNagarasaM sAgapatteNa chaDDeti / tAhe parivvAyageNa bhaNiyaM - hAhA durAtman ! jaM ajjiyaM samIkha-llaehiM tava-niyama-baMbhamaiehiM / taM dAni peccha nAhiha, chaDDetA saagpttehiN|| ahavA - gurU te adhikaraNakare sAhU bhaNati[bhA.2793] jaM ajjiyaMcaritaM, desUNAe vipuvvakoDIe / taMpikasAiyametto, nAsei naro muhutteNaM / / cU- "samIkhallaehiM"ti diTuMto davvakhallagA ya gahiyA, "tavaniyamabaMbhamatiehiM" ti diTuMtovasaMhAro bhAvakhallagA gahitA / tena parivvAyageNa so damagapuriso bhaNNati - tuma idAniM parivvAyakAlAto pacchA paritappamANo jANehisi - "hA duTu me kayaM jaM kanagaraso sAgapattehiM chddddito"|aayrito viteadhikaraNakare bhaNAti-tubbhe vimA klheh|maapcchaa paritappihiha, jahAbahukAlovajjito saMjama-kanagaraso sAga-rukkha-pattasaMThANiesu kasAesu chaDDito niratthayaM appA ettiyaM kAlaM pavvajAe kiliTTho tti / evaM Ayario sAmaNNato bhaNAti // aha avidhIe vAreti[bhA.2794] Ayario egaM na bhaNe aha ega nivAre mAsiyaM lahuyaM / rAga-dosa-vimukko, sIyagharasamo ya aayrio|| cU-AyariojatiegaMavikaraNisAhuManusAsati, bitiyaM nAnusAsati tato, Ayariyassa mAsalahuM / tamhA AyarieNa rAgadosavimukkeNa bhaviyavvaM / diluto - "sIyadharaM' - vaDDakIrayaNanimmiyaM cakkiNo sIyagharaM bhavati, vAsAsu nivAya-pavAtaM, sIyakAle somhaM, gimhe sIyalaM / jahA taM cakkiNo sIyagharaM savvariukkhamaM bhavati tahA pAyayapurisassa vi te savvariukkhamA bhvNti| jahA taM visesaM na kareti tahA Ayario vi visesaM na kreti|| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-621, [bhA. 2794] visesaM puNa kareMtassa imo doso bhavati[bhA.2795] vArei esa eyaM, mamaM na vArei pakkharAeNaM / ___ bAhirabhAvaM gADhataragaM ca maM pekkhasI ekkaM / / cU-esa Ayario eyaM sAhuM attabuddhIe vAreti / mama puNa parabhAvabuddhIe na vAreti / evaM pakkhagarAge kajjamANe so ego sAhU bAhirabhAvaM gacchati, gADhataraM vA adhikaraNaM kareti / ahavA -AyariyaMbhaNejja- "tumaM maMekaM bAhiraMpecchasi"tti appAnaM ubbaddhiuMmAreti (to] Ayariyassa pAraMciyaM, unnikkhamati vA to mUlaM / / aha adhikaraNaM kAuM anuvasaMto ceva acchati gacche to ima vidhI[bhA.2796] gacchA aniggayassA, anuvasamaMtassimo vihI hoti / sajjhAya bhikkha bhattaTTha'vAsate caturahekkeke / / cU-puvvaddhaM kNtthN|suurode sajjhAyakAle coijjai, biiyaM bhikkhottaraNakAle, taiyaM bhattaTThakAle, cautthaM padose AvassayavelAe / evaM cauro vArA ekeka ahe codijjati // gose paDikkaMtANaM sajjhAe apaTTavie aMtare esamAdi kAraNe adhikaraNaM uppajje / [bhA.2797] duSpaDilehiyamAdIsu, codito sammaM apddivjNte| na vi paTTaveti uvasama, kAlo na suddho chi(ji]yaM vaasii|| cU-dosaduTuM paDilehaNaM kareMto, AdisaddAtoapaDilehaMto coditotammianAusa'teadhikaraNaM bhave, jati apaThThaviti sayaMceva uvasaMto lhuuN| aha ekko, do vivA na uvasamaMti, tAhe AyariyA paTThavaNavelAe imaM bhaNaMti-ime sAhU na paTTaveMti / uvasamaha ajjo ! so paccuttaraM deti - "avassaM kAlo na suddho, chi(ji) yaM vA sAhUhiM sutaM, gajjiyaM vA sAhUhi sutaM, tato na paTThaveMti", evaM vutte savve paTThaveMti, sajjhAyaM kareMti / anuvasamassa mAsaguruM pacchittaM / / bhikkhottaraNa-velAe puNo AyariyA bhaNaMti[bhA.2798] no taratI abhattaTThI, na ca velA'bhuMjaNe na tinnaM si| napaDikkamaMti uvasama, niratIcArA nu paccAha / / cU-ajjo ! sAhavo bhikkhAe no tarati, uvasamAhi / so paccutaraM deti "nUnaM" na bhattaTThI, na vA bhikkhAvelA, tena no taraMti" / evaM vutte bhikkhAe avataraMti / tassa anuvasaMtassa bitiyaM maasguruN| sanniyaTTesugurUbhaNAti - ajjo ! na bhuMjaMti sAhU, uvasamaha / so paccuttaraM deti "sUrNana jiirtnnhe"|evN vutte savve egatato bhujNti| tssttiyNmaasuguruN|punnoguruupdosepddikkmnnkaal bhaNAti - "ajjo ! sAhU na paDikkamaMti, uvasamAhi / paccuttaramAha "nUnaM niratiyArA" / ittha cautthe ThANe anuvasamaMtassa cauguruM / evaM gosakAle adhikaraNe uppanne vidhI bhaNio / / [bhA.2799] annammi va kAlammi, paDhaMta hiMDaMta mNddlaa''vaase| tinni va donni va mAsA, hoti paDikta gurugA u|| cU-annammikAle sajjhAe paTThavitejati adhikaraNaM uppannaM paDhaMtANa, totinnicodaNAkAlA, donni mAsagurU / bhikkhaM hiDatANaM adhikaraNe - donni codaNAkAlo, egaM mAsaguruM / bhuttANa adhikaraNe uppanne-egocodanAkAlo, ettha natthi maasguruN|anuvsNtss paDikkamaMtecaugurumeva Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/621 bhavati / / [bhA.2800] evaM divase divase, cAukkAlaM tu sAraNA tassa / jati vArena sAretI, gurUNa gurugo u tativAre / / cU-puvvaddhaM kaMThaM / jati vArA Ayario taM sAraNaTThANesuna sAreti tati guruNo mAsagurugA bhavanti // [bhA.2801] evaM tu agIyatthe, gIyattha sArite gurU suddho / jati taM gurU na sAre, AvattI hoi doNhaM pi|| cU-evaM dine dine sAraNAvidhI agIyatthassa / gIyatthaM puNa egadiNaM causu ThANesu sAreto, parato asAreMto vi suddho / jati puNataM gIyaM agIyaM vA gurUNa sAreti tassa yaanuvamaMtassa, evaM doNha vi AvattI-pacchittaM bhavati / anne bhaNaMti-agIyassa anuvasamaMtassa vi natthi pacchittaM, agIyaM acodeMtassa gurussa pacchittaM / gItaM puNa jati gurUnacodeti to AvattI doNha vibhvti|| [bhA.2802] gaccho ya donni mAse, pakkhe pakkhe imaM prihvetii| bhattaTuM sajjhAyaM, vaMdaNa'lAvaM tato prennN|| cU- evaM anuvasamaMtaM gaccho donni mAse sAreti / imaM puNa gacche pakkhe pakkhe parihaveti / anuvasamaMtassa pakkhe gate gaccho tena samaMbhattaTuM na kareti / bitiyapakkhe gate sajjhAyaM tena samANaM na kareti / tatiyapakkhe tassa vaMdanaM na kreti| cautthapakkhe gate AlAvaM pitena samANaM vjeti|| [bhA.2803] Ayario caumAse, saMbhuMjai cauro deti sjjhaayN| vaMdana'lAvaM caturo, tena paraM mUla nicchubhnnaa|| cU-AyariopuNaanuvasamaMtassa vicauromAse bhatta-pAna-dAna-ggahaNa-saMbhogeNa saMbhuMjati, cauNhaM uvari bhattaM vajeti / cauro sajjhAyaM deti, tao sajjhAyaM vajeti / vaMdanAlAvapade do vi cauro mAse karei, tato varise puNNe saMvaccharie paDikaMte mUlaM pacchittaM, gaNAo ya nicchubhati // [bhA.2804] evaM bArasamAse, dosu tapo sesae bhave chedo / parihAyamANa taddivase, tavo mUlaM pddikkto|| cU-evaM bArasamAse anuvasamaMte acchaMte dosu tavo Adimesu jAva gaccheNa vajjito sesesu dasasu mAsesu chedA paMcarAiMdio jAva saMvatsaraM patto / pajjosavaNArAtipaDikkaMtANaM adhikaraNe uppanne esA vidhI / divasamAse parihAvettA 'taddivasa' iti paJosavaNAdivase adhikaraNe uppanne tavo mUlaM ca bhavati, na chedo / paDikkamaNakAle vA uppanne mUlameva kevalaM paDikkamaMte bhavati // eseva'ttho bhaNNati[bhA.2805] evaM ekvekkadiNaM bhavettu ThavaNA dine vi emeva / ceiyavaMdaNasArite, tammiya kAle timAsagurU // cU-bhaddavayasuddhapaMcamIe anudie Aicce adhikaraNe uppannesaMvaccharobhavati,chaTThIeegadiNUNo saMvaccharo bhavati, eva ekkekkadiNaM parihavaMteNa ANeyavvaMjAva ThavaNAdiNo tti paryupAsamAdivasa ityrthH| tammi ThavaNAdineanudie Aicce adhikaraNe uppaNe evamevacodaNA sajjhAyapaTTavanakAle codijjati, puNo ceiyavaMdaNakAle coijati, anuvasamaMto puNo paDikkamaNavelAe, evaM tammi Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-621, [bhA. 2805] pajjosavaNakAladivase timAsagurU bhavati / [bhA.2806] mUlaM tu paDikkate, paDikkamaMte va hoja ahigaraNaM / saMvaccharamussagge, kayammi mUlaM na sesaaii|| cU-paDikkate mUlaM bhavati / esA ThavaNadivasavidhI / aha addhapaDikkaMtANa ceva adhikaraNaM bhave saMvatsarIe kAussage kate mUlameva kevalaM, na sesA pacchittA bhvti|| [bhA.2807] saMvaccharaMca ruTuM, Ayario rakkhatI payattemaM / jati nAma uvasamejjA, pavvatarAjI srisroso|| cU- evaM Ayario taM ruTuM saMvatsaraM payatteNa rakkhati / kimarthaM ? ucyate-jati nAma uvasameja / aha no uvasamati saMvacchareNa vi to so pavvatarAIsarisaroso bhvti|| [bhA.2808] annado AyariyA, ekkekaM vrismuvsmeNtss| tena paraM gihi eso, bitiyapadaM raaypvvtie| cU-mUlAyariyasamIvAvo niggayaManne doAyariyA kameNa ekekkavarisaMpayatteNaceva vidhiNA saMrakSati / jeNa uvasAmito tasseva sIso / teNaM ti tasmAt tRtIyavarSAt parataH "so"tti sa gRhI kriyate / saMghastasya liMgamavaharatItyarthaH / bitiyapadeNa vA daMDiyapavvaiyassa liMgaM na hijati // esA vihI bhikkhussa bhaNiyA / uvajjhAyariyANa vi eseva vihI / navari-imo viseso[bhA.2809] emeva gaNAyarie, gacchammi tavo tu tinni pkkhaai| do pakkhA Ayarie, pucchA ya kumaardittuNto|| cU-iha gaNAcAryagrahaNAdupAdhyAyaH parigRhyate, tassa anuvasamaMtassa gacche vasaMtassa tinni pakkhA tava bhavati, parato chedo / Ayariyassa anuvasamaMtassa do pakkhatavo bhavati, parato chedo| sIsopucchati-"kiM sarisAvarAhe visamaM pacchittaM deha? tamhA rAgadosIbhavaMto" ettha Ayario kumAra-dilutaM deti ||je te uvajjhAyassa tinni pakkhA te divsiiktaa| [bhA.2810] paNayAladine gaNiNo, cauhA kAuM sapAya ekkaaraa| bhattaTThaNasajjhAe, vaMdana'lAve ya haaveNti|| cU-tecaubhAgeNa katA sapAtA ekkArasadivasA bhvNti|ttth gaccho uvajjhAeNaM samaMvasadhIe ekkArasadiNaM bhattaha~ kareti evaM sajjhAyavaMdanAlAve vi, parato paNayAladiNANa dasago chedo / Ayariyassa do pakkhA divasIkatA / [bhA.2811] tIsadine Ayarie, addhaTThadinA u hAvaNA tattha / parato gaccheNa caupadehiM tu, nijUDhe laggatI chedo|| cU-te caubhAeNa vibhattA addhaTThamAdiNA bhavaMti, tattha gaccho AyarieNa saha aTThame dine bhattaM kareti, evaM sajjhAe vaMdanAlAve ya, gaccheNa niseho cauhi bhattaTThANAdiehiM padehiM / pannarasarAiMdie chede laggati / / bhikkhU uvajjhAyAyariyANaMannagamasaMkaMtANaM sAmaNNaM bhaNNati[bhA.2812] saMkamato annagaNaM, sagaNeNa ya vajjito caupadehiM / Ayario puNa varisaM, vaMdana''lAvehiM sAreti / / cU-sagaccheNaMjadA bhattaTThAnAdiehiM padehiM vaJjitotadA annagaNaM sNketo|tNanngnnaayrio Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/621 vaMdanA''lapadehiM bhuMjaMto sAraMto ya varisaM rakkhaMti // [bhA.2813] sajjhAyamAtiehiM, dine dine sAraNA paragaNe vii| navaraM puNa nANattaM, tavo gurussetaro chedo|| cU-paragaNevi saMketassa jjhAyamAdiehiMcauhi ThANehiM sAraNA kjjti| navaraM-paragaNasaMkamaNe imo viseso - gurussa asAraMtassa tavo iyarotti sAdhu, tassa annagaNe anuvasamaMtassa paDhamadine ce chedo bhavati // "pucchA ya kumAradiTuMto" tti asya vyAkhyA[bhA.2814] sarisAvarAhadaMDo, jugaranno bhogaharaNa bNdhaadii| majjhime baMdhavahAdI, avvatte kaNNAdi khiMsA y|| cU-Ayarito bhaNAti- sarise vi avarAhe visarisaM daMDaM dalayaMtA jahA ya no rAgadosillA bhavAmo tahA kumArehiM diTuMto kajjati-egassa ranno tinni puttA -jeTTho majjhilo kaniTTho / tehiM ya tihiM vi AmaMtiyaM "piyaraM mArittA rajjaM tihA vibhyaamo"|tNcrnnaa nAyaM / tattha jeTTojuvarAyA, esa pahANavatthu tti kAuM kimerisaM ajjhavasati tti tassa bhogaharaNabaMdhaNa-tADaNa-khiMsaNA ya savve pagArA ktaa| majjhimo avahaDo eya'ppahANo tti kAuMna tassa bhogaharaNaM kataM, baMdha-vaha-khisaNAdiyA ktaa|avvttoknittttho etehiM viyArio ttikAuMkaNNacaveDayaMdaMDokhisAdaMDokato, nabhogaharaNaMbaMdhaNadaMDA katA / jahA logo tahA loguttara vi vatthusariso daMDo kajjati // pamANapurise akiriyAsu vaTuMte ime appaccayamAdI bahutaragA dosA bhavaMti[bhA.2815] appaccaya vIsatthattaNaMca logagarahA ya durbhigmo| ANAe ya paribhavo, neva bhayaMto tihA dNddo|| cU- ete ceva AyariyA bhavaMti, akasAyaM cAritta bhavati, evaM saccuvadesesu appaccayo bhavati / sesA sAhavo vi kasAyakaraNAdisu vIsatthA bhavaMti / logA garahaMti-emeva kalImUlo tti / rosaNo ya gurU sIsapADicchayANaMdurahigamo bhavati, rosaNassa ya ANaM parihAMveMti sissA neva se sIsA bIhaMti / ato vatthuvisesakAraNato tihA daMDo kto|| [bhA.2816] gacchammi ya paTTavite, jena pade niggatA tato bitiyaM / . bhikkhu gaNAyariyANaM, mUlaM aNavaThTha paarNcii| cU-jati tave paTTavite niggacchati to mUlaM pAvati, evaM bhikkhussa / gaNAvacchetiyassa ya aNavaDhe ThAyati / aayriysscrime| ahavA-paTTaviyaM prArabdhaM, jeNa padeNa prArabdhaNa gacchAto niggatA tato jaMpadaM bitiyaMtaM annagaNe gayassa pArabbhati / nidarisaNaM-jati gacchAto bhattaTThapadeNa niggatotoannagaNaMgayassa gaNotena samANana bhuMjati, sajjhAyaMpuna kreti|evNjtisjjhaaypdenn niggato vaMdanaM kareti / vaMdane niggayassa AlAvaM kareti |aalaavpenn niggayassa parAgaccho cauhiM vi padehiM vajeti / evaM bhikkhussa, gaNI uvajjhAo, Ayariyassa, etesiM ceva mUlaaNavaThTha-pAraMciyA aMto pacchitA sagaNAto aniggatANa niggayANa y|| evaM sAmaNNeNa bhaNiyaM / imaM niggatANa bhaNNati [bhA.2817] khara-pharusa-nidurAI, aha so bhnnituNabhaanniyvvaaii| Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 uddezaka : 10, mUlaM-621, [bhA. 2817] ____ 97 niggamaNa kalusahiyae, sagaNe aTThAparagaNe y|| cU-"khara-pharusa-nidurAI"ti asya vyAkhyA[bhA.2818] uccasara-sarosuttaM, hiMsayaM mammavayaNaM khrNtNtu|| akkosa-niruvayAruttamasabbha niTTharaM hoti // cU-ucceNa mahaMteNa sareNa jaM sarosaM uktaM taM kharaM / jaM puNa hiMsagaM mammaghaTTaNaM ca taM pharusaM / jagArAdiyaM akkosavayaNaM / kakAra-DakArAdiyaM ca niruvayAraM / asabhAjoggaM asabbhaM jahA kolikaH / erisaM niTTharaM hoi / erisANi abhANiyavvANi / / bhaNio kAlusahiyao, niggato sagacchAto so| sagaNe aTThaphaDDayA, paragaNiyavvayA vi atttthphddddyaa|je paraniyavvA te saMbhoiyA aTTa, asaMbhoiesu vi aTTha, je annasaMbhotiyA te ujjayacaraNA osnnaa| so etesugato[bhA.2819] aTTha aTThamAsA, mAsA do hoti aTThasu pyaaro| vAsAsuasaMcaraNaM, na ceva iyare vipesNti|| cU-sagaNiccaesu aTThaphaDDaesu pakkhe pakkhe saMcaraMtassa aTTha mAsA bhavaMti, paragaNacciesu phaDDaesu aTTamAsA, ete savve viaTTamAsA / aTThasu udubaddhiesumAsesu bhikkhU vihAro bhavati tena aTThagahaNaM kayaM / vAsAsucausumAsesu tassa adhikaraNasAhussa saMcaraNaM natthi-vAsAkAlo tti kAuM / "iare vi" tijammi phaDDae so saMkamati tevi taMpannavettA varSAkAla-iti kRtvA na preSayaMti / jato Agato tattha je tassa gaNo aTThaphaDDagA tesusaMkamaMtassa tehiM asajjhAya-bhikkhabhattaTThaNApaDikkamaNavelAsu so sAretavyo, uvasamati tti / jati na sAreti to mAsaguruM pacchittaM, tassa puna anUvasamaMtassa divase divase paMca rAtidiyA chedo bhavati // [bhA.2820] sagaNammi paMcarAIdiyAiM dasa paragaNe maNuNNesu / annesu hoti pannara-vIsA tu gayassa osnne|| cU- paragaNe saMbhotiesu saMketassa dasarAiMdio chedo, annasaMbhotiesu pannarasarAiMdio chedo / osannesu vIsarAiMdio chedo / evaM bhikkhussa bhaNiyaM / / imaM uvajjhAyariyANaM[bhA.2821] emeva uvajjhAe, dasadivasAdI tubhinnnnmaasNto| pannarasAdI ugaNI, causu vi tthaannesumaasNte|| cU-evaM uvajjhAyassa vi, navaraM - dasarAiMdio chedo Adi, bhinnamAso chedo aMte / gurussa Ayariyassa tassa causu ThANesu sagaNa-paragaNa-saMbhoiya paragaNa-annasaMbhotiya osannesu ya pannarasarAtiMdio chedoAdI, mAsio chedo aNte|| __eyaMpuriseNa sagaNAdiTThANa vibhAgapacchittaM daMsiyaM / idAnievaMceva ThANesupurisavibhAgaThANaM pacchittaM daMsijjati[bhA.2822] sagaNammi paMcarAIdiyAI bhikkhussa tddivschedo| dasa hoti uvajjhAe, gaNi Ayarie ya pannarasa // cU-sagaNe saMketassa bhikkhassa paMcara iMdio chedo, uvajjhAyassa dasa, Ayariyassa pannarasa rAtiMdiyA chedo|| 167 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 [bhA. 2823] [bhA. 2824] [bhA. 2825] nizItha - chedasUtram -2-10/621 annagaNe bhikkhusa, dasa tu rAtiMdiyA bhave chedo / pannarasa uvajjhAe, gaNi Ayarie bhave vIsA || saMviggamansaMbhoiehiM bhikkhussa pannarasachedo / vIsA ya uvajjhAe, gaNi Ayarie ya paNavIsA / / evaM ekkkadiNaM, havettu ThavaNAdine vi emeva / ceiyavaMdanasArite, tammi ve kAle timAsagurU / / pAsatthAdigayassA, vIsaM rAiMdiyAe bhikkhussa / paNavIsa uvajjhAe, gaNi Ayarie bhave mAso // [bhA. 2826] cU- gaNasya gaNe vA AcAryaH / ahavA - gaNitvamAcAryatvaM ca yasyA'sau gaNi Ayario // idAnaM sagaNAdi ThANe bhikkhumAdipurisapakkhavibhAgeNa ya chedasaMkalaNA bhaNNati [bhA. 2827] aDDAijjA mAsA, pakkhe aTThahiM mAsA havaMti vIsaM tu / paMca umAsA pakkhe, aTThahi cattA u bhikkhussa / / cU- adhikaraNaM kAuM anuvasaMto bhikkhu sagaNaM saMkaMto tassa pakkheNaM dine dine paMcarAtiMdieNa chedaNe aDDAijamAsA pariyAgassa chijjUMti, pannarasaeNa paMcaguNiuM, tIsAe bhAge hite aDDAijjA mAsA havaMti / aTTha sagaNaphaDDuyA / tesu tasseva paNagacchedaNaM vIsaM mAsA chijjUMti, pannarasa aTThahiM guNito puNo paMcahiMguNitA tIsAe bhAge hite vIsaM mAsA bhavaMti / paragaNasaMbhoiesa saMkaMte pakkheNa (dasaeNa ] chedeNa paMcamAsA chijjNti| tasseva (dasaeNa ] ceva chedeNa paragaNe aTThahiM pakkhehi vattAlIsaM mAsA chijjUMti / evaM bhikakhussa / / uvajjhAyassa sagaNe [bhA. 2828] paMca u mAsA pakkhe, aTThahi mAsA havaMti cattA u / addhaTTamAsa pakkhe, aTThahi saTThI bhave gaNiNo // - puvvaddhaM pUrvavat / uvajjhAyassa paragaNe pannaraseNa chedeNa pakkheNa addhaTThamAsA chicaMti paMcadasahiM guNatA paMcadasA paMcavIsuttarA dosayA bhavaMti, te tIsAe bhAge hite addhaTThamAsA bhavaMti / uvajjhAyarasa paragaNe aTThasu phaDDaesa aTThahiM pakkhehiM pannaraseNa chedeNa saTThi mAsA chijjUMti, pannarasa pannarasehiM guNitA puNo aTThahiM guNitA tIsAe bhAge hite saTThI bhavaMti / evaM gaNiNo upAdhyAyasyetyarthaH / / idAniM Ayariyassa sagaNe [bhA. 2829] addhaTTamAsa pakkhe, aTThahi mAsA havaMti saTTIo / dasamAsA pakkheNaM, aTThaha sItI u Ayarie / cU- pUrvavat puvvaddhaM / Ayariyassa paragaNe saMkaMtassa pakkheNa vIsaeNa chedeNa dasamAsA chijjaMti, pannarasa vIsahiM guNitA tIsAe bhAge hite dasamAsA bhavaMti / paragaNaTThaphaDDugesu aTThasu Ayariyassa aTThapakkhehi vIsaeNa chedeNa asIti mAsA chijjati / pannarasa aTThahi guNitA puNo vIsahi guNitA tIsAe bhAge hite asIti mAsA bhavaMti // idAniM - etesiM ceva bhikkhu uvajjhAyAyariyANaM saMvigga - annasaMbhotiesu osannesu ya saMkalichedo bhaNati / tattha bhikkhussa annasaMbhotiyaosannesu [bhA. 2830] addhaTTamAsa pakkhe, aTThahi mAsA bhavaMti saTThIo / dasamAsA pakkheNaM, aTThaha sItI ya bhikkhussa // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-621, [bhA. 2830] cU-guNagAra-bhAgahArehiM mAsuppAdaNaM pUrvavat / / uvajjhAyassa annasaMbhoiesu[bhA.2831] dasamAsA pakkheNaM, asi aTTahi ya havaMti naayvvaa| addhatterasapakkhe, aTThahi ya sayaM bhave gnninno|| ghU-puvvaddhaM pUrvavat / uvajjhAyassa osannesu saMketassa pakkheNa paNavIsaeNa chedena addhaterasamAsA chijaMti, pannarasa paNuvIsAe guNitA tIsAe bhAge hite addhaterasamAsA bhvNti| tassevaaTThasuosannesuphaDDaesuaTTahiM pakkhehiM paNuvIsaeNachedeNa sataMmAsANaM chijjati, pannarasa aTThahiM guNiyA puNo paNuvIsaguNitA tIsAe bhAge hite sayaM mAsANaM bhvti|| Ayariyassa annasaMbhotiesu saMkaMtassa[bhA.2832] addhaM terasa pakkhe, mAsANa sayaM ca aTTahiM bhavati / __pannarasa-mAsa-pakkhe, aTTahi vIsuttaraM gaNiNo / cU- pUrvArdhaM pUrvavat / Ayarissa osannesu pakkheNa tIseNa chedena pannarasa mAsA chijjeti / Ayariyassa osannaphaDDaesu tIseNa chedeNa ahiM pakkhehiM vIsuttaraM mAsasayaM chijjati, guNagArabhAgAhArA puurvvt|| [bhA.2833] coeti rAgadose, sagaNa-paragaNe imaMtu nANataM / paMtAvaNa nicchubhaNa, parakula gharaghADie na gtaa| cU-sIso codeti- "rAgadosI bhavati, jaM sagaNe thovaM-pacchittaM deha paragaNAdisu bahuyaM, esa sagaNe bhe rAgo, paragaNe bhe doso' Ayario bhaNati-imaMtucedaNANattaM kareMtA diTuMtasAmatyeNa narAgadosI bhavAmo suNa, jahA agassa gihiNo cauro bhjjaao|taao yatena kamhi ege avarAhe kate paMtAvettA "nIha mamaM gihAo' tti nicchUDhA / tatthegA kamhi yi paragharammi gyaa| bitiyA kulagharaM / tatiyA bhattuNo - egasarIro, ghADiutti vayaMso, tassa gharaMgatA / cautthA nicchubhaMtI vi bArasAhAe laggA hammamANI vinagacchati, bhaNatiya "katoNaM vaccAmi, natthi meannogatavisao, jati vi mArehi tahAvi tumaMceva gatIsaraNaM ti" tattheva tthitaa| tuttttenncutthiighrsaaminniiktaa|ttiyaaeghaaddiyaaghrNjNtiie socevaanuvattiovigayaroseNa kharaMTiyA aanniyaay| bitiyAe kulagharaMjaMtIe "avatAvei"ttiannehiM bhaNieNa vigayaroseNa kharaMTiyA daMDiyA ya / paDhamA dUraNaTTha tti na tAe kiM ci paoaNaM, mahaMteNa vA pacchittaM daMDeu aannijjti|evNuvsNhaaro-prghrsNtthaanniyaaosnnaa, kulagharasaMThANiyAasaMbhoiA, ghADiyasamA saMbhoiyA, aniggame gharasamo sgccho|jaav dUrataraM tAva mahaMtataro daMDo bhavita ityarthaH / / bhaNiyaM pakkhAdhikaraNaM / idAni parapakkhAdhikaraNaM bhaNNati / tassa puNa uppattI kahaM haveja ? -ato bhaNNati[bhA.2834] aciyatta-kalapavese, aibhUmi anesnnijj-pddisehe| avahAra'maMgaluttarasa bhaavacittmicchtte|| cU-kammiya kule sAhU pavisaMtA aciyattA, taMca ajANaMtA anAbhogao vA paviThThA, tattha so gihavatI Ausejja vA haNeja vA / sAdhU vi asahaMto paJcAuse, ato adhikaraNaM uppajjati / evaM atibhUmipaviDhe / bhikkhA vA anesaNijjA paDisiddhA, seho vA se saNNAtato avahaDo, jattAniggato vAgihattho sAhuMdaTu "amaMgalaM"tibhaNNati, samayavicAre vA gihI uttaradAumasatyo, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 nizItha-chedasUtram -2-10/621 sahAveNa vA koti sAdhU aciyatto taM daTuM, abhiggahIyamicchaddiTThI vaa| [bhA.2835] ahigaraNa gihatthehiM, osaraNaM kaDDaNA ya AgamanaM / AloyaNa pesavaNaM, apesaNe hoti caulahugA // cU-evamAdiehiM kAraNehiM gihattheNa samAnamadhikaraNamuppajjati / adhikaraNaM kareMto sAdhU bitiyasAhuNA osAreyavyo, anosaraMto bAhAe gahAya kaDDiyavyo / "AgamanaM" tato ciya sanniyaTuMti, Aloeti ya guruNo "adhikaraNaM kataM" ti, tAhe gurU vi uvasamaNaTThA tattha vasabhe paTThaveti, jati na pesaveti to guruNo caulahuM pcchittN|| [bhA.2836] ANAiNo ya dosA, virAhaNA hoti sNjmaataae| vuggAhaNa satyeNaM, vAraNa aganI visaM uvdhii|| cU-so gihI anuvasamaMto saMjamAyavirAhaNaM karejja / jati pabhUto unnikkhamAvejja, appabhU vApabhuNA unnikkhamAveja, evmaadi-sNjmviraadhnaa|ksaadinnaaghaaej evamAdi AyarivAdhaNA bhaveja |gihttoamuvsmNto logaMbuggAheja-natthi etesiNdhmmo|ahvaa bhaNejja-saNaM vosirittA ete vikkhiraMti, na nilleveti vA, esA pavayaNavirAdhanA / khaggAdiNA vA sattheNa haNeja, bhikkhaM vA vAreti, aganinA vA uvahiM uvassayaM vA hejja, visagarAdi vA dejja, uvahiM vA harAvejja / / esA saMjamAyavirAhaNA daTThavvA / taM puna vAraNaM imesu ThANesu karejja[bhA.2837] rajje dese gAme, nivesaNagihe ya vAraNaM kuNati / jA tena vinA hANI, kula-gaNa-saMdhe ya patthAro // cU-bhattovakaraNavasahimAdiNAvAritetema viNA jAparihANI pIDA vA sAhUNaMtaM gurUvasabhe apesaveMto pAvati / ahavA - pabhaveMto savvaM ceva kula-gaNa-saMghaM patthAreja -vistareNa vinAza kuryAdityarthaH // [bhA.2838] eyassa natthi doso, aparikkhagadikkhagassa aha doso| pabhu kujA patthAraM, apabhU vA kArave pbhunnaa|| cU-gihI ciMteti eyassa sAhussa natthi doso, jo eyaM anuvasaMtaM aparicchiuM dikkheti tassa doso, taM ceva ghAyeti / pabhU evaM sayameva patyAraM kareti, apabhUvA rAyavallabho avallabho vA atthapadANeNa pabhuNA kAraveti // jamhA ete dosA[bhA.2839] tamhA khalu paTThavaNaM, puvvaM vasabhA samaMca vsbhehiN| anulomaNa pecchAmo, tti neti anicchamANo vivsbhehiN|| cU-gihiuvasamaNaTThA puTviM Ayario vasabhe paTThaveti, nataM adhikaraNaM kareMti, vasabhehiM vA samaM sayameva Ayarito gacchati, gayA anulomavayaNehiM, "anulomaNaM" ti praguNIkaramamityarthaH / aha sogihI anuNijjaMto bhaNeja - "taMtA kalahayitaM ANeha, pecchAmo, pacchA khaMmIhAmI vaa|" tAhe vasabhA taM tassa abhippAyaM nAUNa samIvaNeti / aha so sAdhU aniccho tAhe vasahehi anicchamANo vibalA neyavvo ||te puNa imerisaguNajuttA vasabhA puTviM pttttvijjNti| [bhA.2840] tassaMbaMdhi suhI vA, pagayA oyassiNo gahiyavakkA / tasseva suhI sahiyA, gati therA tagaMpuvvaM // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-621, [bhA. 2840] 101 cU- "tassa"ti-gihiNoje sayaNa, mittAvA, logevApagatAprakhyAtA, "uya"ttiteyassiNo khIrAsavAdi-laddhisaMpannA, miSTavAkyA savvavahAraprayogavazA bhaNaMtA gihiyavakkAbhavaMti, erisA vasabhA tassa gihiNo je anne gihIsaMbaMdhe suhiNo vAtehiM sahiyA gati, pUrvamiti prathamaM, pazcAt sAdhuM nayiSyaMti, thirasabhA vA therA, parinayavayA vA therA // tassaggato imerisaM bhaNaMti[bhA.2841] so nicchubhati sAdhU, AyarietaM ca juJjasi gametuM / nAUNa vatthubhAvaM, tassa jati naMti gihishitaa|| cU-jeNa sAhuNA tume samaM kalahitaM so sAdhUAyarieNa ghADijjati, amhaM AyariyA na suTu suNeti, tava ca AyariyaM jujati gameuM, jaiAyariyaM gameti khamati yato laDheM / "pecchAmo"tti asya vyAkhyA - "nAuNa vatthu" pacchaddhaM, kUrAkUraMgihivatyubhAvaM / keNa vA'bhippAeNa bhaNati"ANehi"ti kiM haMtukAmo khameukAmo vA ? evaM nAUNa tassa jaiNeti to je saMbaMdhI suhI vA gihI teMhi sahitA taM sAhU neti ||ah so gihI tivvakasAo uvasAmijaMto vina uvasamati to tassa sAhussa gacchassa ya saMrakkhaNaTThA imA vidhI[bhA.2842] vIsuMuvassate vA, ThaveMti pesiti phaDDapatiNo vaa| deMti sahAte savve, va niti gihite anuvseNte|| cU- vIsuM pRthak annammi uvassayammi eta sAhuM Thaveti, annagAme vA je phaDDayA tesu je AyariyA taM tANa paTThaveMti, niMtassa ya sahAe deMti, aha mAsakappo puNNo to sabve niti, evaM gRhasthe anupazAMte nirgacchantItyarthaH / / aha so gihI uvasAmijaMto uvasamati, sAhU novasamati to se bhikkhAdikiriyAdisu imaM pacchittaM[bhA.2843] aviosiyammi lahugA, bhikkhaviyAre ya vasahi gAme y| gaNasaMkamaNe bhaNaMte, ihaM pi tattheva vaccAhi // cU-jati anuvasaMto sAhU bhikkhaM hiMDati, viyAra-vihArabhUmiM vA gacchati vasahIuppAyaNaTThA vA gAmaM pavisati, vasahIo vA annasAdhu-vasahiM gacchati, to savvesu caulahugA pacchittaM / ativikkakasAyAbhibhUto annaM gaNaM saMkaMtotaM annagaNiccayA bhaNaMti - "ihaM pi gihIasahaNA atthi tumaMpi asahaNo, mA tehiM samANaM adhikaraNaM kAhiti, tattheva vaccAhi" / / [bhA.2844] iha vi gihI avihaNA, na ya vocchiNNA ihaM tuha ksaayaa| annesiM pAyAsaM,jaNaissasi vacca tattheva // [bhA.2845] simmina saMgijjhai, saMkaMtammi u apesaNe lahuyA / gurugA ajayaNa-kahaNe, egatarapadosato jNc|| cU-anuvasaMte hi sAhummiannaMgaNaM saMkaMte mUlAyarieNa sAhusaMghADago pttttveyvyo| tattha so gato tena saMghADaeNa siDhe kahite so tehiM na sNghiyvyo|ah puNa mUlAyariotesiM sAhusaMghADayaM napaTTaveti to caulahuM, so sAhusaMghADago bahujaNamajjhe "esa niddhammo gihIhiMsamANaMadhikaraNaM kAumAuo" evaM ajayaNakahaNe caugurugA pacchittaM / ajayaNAte kahite so sAdhU egatarassa paduTTho jaMka hititaM te ajayaNAkahI pAveMti / "egataro' tti sAhusaMghADago gihI ya / ahavAsAhusaMghADago mUlAyario ya / adhavA - mUlAyario jassa samIvaM saMkaMto y|| tamhA ajayaNaM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 nizItha-chedasUtram -2-10/621 vajeuMimA vidhI[bhA.2846] uvasAmito gihattho, tumaM pikhAmehi ehi vccaamo| dosA hu anuvasaMte, na sujjhae tujjha sAmayiyaM // cU-puvvaM guruNo egaMte kaheuM pacchA so sAdhUegate bhaNNati- "uvasAmito sogihattho, ehi vaccAmo, tumaM pi taM khAmeha, anuvasamaMtassa ihalogaparalogeya bahu dosA / samabhAvo-sAmAyiyaM, taM sakasAyassa no visujjhejjA" / evaM egate bhaNito jati novasamati to evaM ceva gaNamajjhe bhaNNati, evaM bhaNie koti gacchati, koti na gacchati // tivvakasAyapariNato ya bhaNNati - "tassa gihiNo nimitteNaM ihaM piThANaM na labhAmi[bhA.2847] tamatimirapaDalabhUo, pAvaM ciMtei diihsNsaarii| pAvaM vavasitukAmo, pacchitte maggaNA hoti // cU-kaNhacauddasIerAobhAsuradavvAbhAvotamaMbhaNNati, tammicevarAtojadArayareNudhUmadhUmigA bhavati tadA tamatimiraM bhaNNati, jadA puNa tAe ceva rAtIe rayAyiyA mehaduddinaM ca bhavati tadA tamatimirapaDalaM bhaNNati-suTuM aMdhakAraM na tattha puriso kiM ci pAsati / evaM puriso kasAyaudaeNa tivvativvatarativvatameNa tamatimirapaDalabhUto bhnnnnti|bhuutshbdH dravyAndhakArasAddazyopamyArthe draSTavyaH / ahavA-tama evaM timiraM-tamatimiraMtamatimirameva paDalaM-tamatimirapaDalaM, aMdhakAravizeSamityarthaH, tena uvamA kajjati tena tamatimirapaDalabhUto / ihApi bhUtazabdaH upamArthe / yathA andhakAreNa na kiMcidupalabhyate evaM tIvrakaSAyodayAna cAritraguNaH kshciduplbhyte| ahavA-pittudayavikAreNa yadavyacakkhidiyassa sabalIkaraNaM timiraM bhaNNati / daviMdiyasabalabhAveya daMsanAvaraNakammodao bhvti|siNbhudyvikaarenn yadavyacakkhidiyassaMtaraNaM paDalaM bhaNNati, tabbhAve ya cakkhudaMsaNAvaraNodao / evaM timirapaDalehiM purisassa tamo bhavati - na kiMcit pazyatItyarthaH / tena uvamA jassa kajati so bhaNNati tamatimirapaDalabhUto / ihApi bhUtazabdo upamArthe, yathA'sau pumAn darzanAvaraNodayAna kiMcit pshyti| evaM cAritrAvaraNakaSAyodayAdiha paraloke hitaM na kiMcit pazyati / aizvaryAjjIvitAdvA bhraMsanaM pApaM taM tassa gihatthassa ciMteti / tammi pApa-pavasite pacchitte imA maggaNA bhaNNati // [bhA.2848] vaccAmi vaccamANe, caturo lahugA yahoti gurugA y| paharaNa maggaNa laddhe gahaNammiya challahU gurugaa|| cU-vaccAmitaMgihatthaMpaMtAvemitti saMkappakaraNecaulahuA, padabhedAtipaMthevaccaMtassa caugurugA, paharaNamaggaNe challahugA, paharaNe laddhe gahite ya chggurugaa|| [bhA.2849] ugginnadinna amAye, chedo tisu vegasAraNe mUlaM / dosu ya aNavaThThappo, tappabhitiM hoti paarNcii|| cU-uggiNNe chedo, paharitemUlaM / anne bhaNaMti-uggiNNe paharite ya amate chedo, mate muulN| "jaMjattha" tti paritAvaNAdiyaMcajaMjattha saMbhavati taM vattavvaM |ahvaa-tN saMjayaM gihatthavahAe AgataM so ceva gihttho| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 10, mUlaM - 621, [ bhA. 2850 ] [bhA. 2850] taM ceva niTThavetI, baMdhaNa nicchubhaNa kaDagamaddo vA / Ayarie gacchammiya, kulagaNasaMdhe ya patthAro // cU- taM saMjayaM niTThaveti vyApadayati baMdhati vA, vasahi-nivesaNa - gAma-nagara- desa- rajjAto vA Nicchubhati ghADayatItyarthaH, jaMteNa vA pIlati / ahavA - kaDagamaddo egassa ruTTho savvaM ceva gachaM vyApAdayati / jahA khaMdagagaccho pAlaeNa / ahavA - AyariyANa baMdhaNa-nicchubhaNa-kaDagamaddaM kareti, evaM kulasamavAyaM dAtuM kulassa kareti / evaM gaNassa saMghassa esa patthAro / aha egaM aNege vAgAme nagare paMthe vA jaMjattha pAsati taM tattheva vyApAdayati / esa patthAro bhaNNati // evaM gAgiNo vaccaMtassa ArovaNA dosA ya bhaNiyA / idAniM sahAyasahiyassa ArovaNA bhaNNati[bhA. 2851] saMjayagaNe gihiMgaNe, gAme nagare ya dese rajje ya / ahivati rAyakulammiya, jA jahiM ArovaNA bhaNitA / / - bahU saMjate melettA taM saMjayagaNaM sahAyaM geNhati / evaM gihigaNaM / taM puna gAmaM nagaraM desaM rajjaM, ahipati tti aha etesiM ceva adhivA sahAyA, te geNhaMti / annaM vA kiM ci rAyakulaM sahAyaM gehati, jahA sagA kAlaga'jjreNa / egAgiNo jA saMkappAdigA ArovaNA bhaNitA ihAvi sacceva daTThavvA // [bhA. 2852] saMjayagurU tadahivo, gihI tu gAma pura desa rajje vA / eesiM ciya ahavA, egatarajuo ubhayao vA / / 103 - saMjayANaM jo gurU so tadadhivo bhaNNati / ahavA- saMjatANa adhivo gurU / gihINa tadadhivo gihattho bhvti| tuzabdo vikalpe, pAsaMDI cetyarthaH / gAma-pura-desa- rajjANa je adhivA bhaNNaMti - gAmassa gAmauDo vyApRtak ityarthaH / purassa seTThI koTThavAlo vA, desassa desakuTTho vA, desavyApRtako vA, rajassa mahAmaMtrI, rAjA vA, etesiM egatareNa ubhaeNa vA saMjutto gacchati // "jA jahiM ArAvaNA bhaNitA" asya vyAkhyA - saMjayagaNeNa tadadhiveNa vA sahito vaccAmi tti saMkappe caulahu~ / [bhA. 2853 ] tahiM vaJcaMte gurugA, dosu u challahuga gahaNe chaggurugA / ugginna paharaNa, chedo mUlaM jattha vA paMthe // cU- egatarobhaeNa vA saMjate padabhedAtipaMthe vaccaMtassa cauguruM, paharaNa-maggaNadiTThe ya dosu padesu chalahu~, gahie chagguru, ugginnapahariesu dosu padesu jahAsaMkhaM chedo mUlaM ca, paritAvaNAdiyaM paMthe vA puDhavAdiyaM savvaM daTThavvaM / gihatthAdiehiM egatarobhayasahito gacchAmi tti saMkappeti cauguruM, padabhedAdipaMthe paharaNamaggaNe ya dosu vi padesu challahuM / zeSaM pUrvavat / evaM bhikkhussa bhaNiyaM // [ bhA. 2854 ] eseva gamo niyamA, gaNi Ayarie ya hoi nAyavvo / navaraM puNa nANattaM, aNavaTTappo ya pAraMcI // cU- uvajjhAe Ayarie ya eseva vidhI / navaraM- heTThA padaM husati uvariM aNavaTTha-pAraMciyA bhavaMti / ahavA - tavArihA sArisA ceva, uvajjhAyassa mUlaThANe aNavaTTho, Ayariyassa pAraMciyaM // tavArihANa imo viseso [bhA. 2855 ] bhikkhussa dohi lahugA, gaNavacche guruga egamegeNaM / uvajjhAe Ayarie, dohiM gurugaM tu nANattaM // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nizItha-chedasUtram -2-10/621 cU-bhikkhUssa dohiM vi lahugA / Ayariye saMte uvajjhAo gaNavaccho vi bhaNNati, tassa tavArihA annatareNa taveNa vA kAleNa vA gurU AdijaMti |anne bhaNaMti-tavaguru ceva / kAlagate Ayarie uvajjhAo jAva anabhisitto AyariyapadaM anusIlaMto evaM uvajjhAo Ayario bhaNNati, Ayariyassa tavArihA dohi vi gurugA, eyaM "nANattaM" viseso|| [bhA.2856] kAUNa akAUNa va, uvasaMta uvaTTiyassa pacchittaM / sutte u paTTavaNA, asute rAgo ya doso vaa|| cU- gihatthassa avakAraM kAuM akAuM vA jato uvasaMto gurussa AloyaNa-vihANeNa apuNakaraNeNa uvaTThiyassa tassa pacchittaMsutteNapaTTavijJatitti, paThThAviJjati-tasyAgrato nigadyate "idaM te prAyazcittamiti" asuttovadesaNaMpuNa pAyacchittaMappaMdeMtassa rAgo, bahuM deMtassa doso| [bhA.2857] thovaM jati Avanno, atiregaM deti tassa taM hoti| sutteNa u paTThavaNA, suttamanicchaMte nijjuhnnaa|| cU-jati thovaM AvaNNo tattha jati Ayario tassa atiregaM deti, UNaM vA, to jattieNa ahiyamUNaMvA deti, tamAyariyassa pacchittaM bhvti| tamhA sutteNa paTTavaNA / jo puNa suttaM necchati suttatthAbhihiyaM vA pacchittaM necchati, tassa nitahaNA visaMbhoga ityrthH|| [bhA.2858] jeNa'hiyaM UNaM vA, dadAti tAvatiyamappaNo paave| ahavaNa suttAdese, pAvati cauro anugdhaayaa| cU-pUrvArdhagatArtham / ahavA-Ayario UNAtirittaM deMto suttAdeseNa cuguruNpaavti|tN caimaMsuttaM "je bhikkhuuugghaatiyNanugghaatiyNvdti|anugghaatiyNugghaatiyNvdti| ugghAtiyaM anugghAtiyaM dei / anugghAtiyaM ugghAtiyaM dei" tassa cauguru pacchitaM bhvtiityrthH|| [bhA.2859] bitiyaM uppAetuM, sAsaNapaMte asanjhapaMcapadA / AgADhe kAraNammI, rAyA saMsArie jayaNA // cU- koi paDiNIo gihattho, tassa sAsaNahetuM, tena samANamadhikaraNamuppAdeuM so sAsijati / appaNA asamatyo AgADhe kAraNe (saMjaya-gAmaM] gAmaM nagaraM desaM rajjaM etehiM paMcahiM padehiM sahito sAseti, asamattho asahAo vA rAyasaMsAriyaM kujjA, anusaTThI dhammakahA-vijAnimittAdiehiM jaiuM / esA jayaNA / ahavA - puvvaM gAmabhoiyassa, pacchA tassAmiNo, evaM uttaruttaraM, pacchA jAvarAyA saMsAriyaM kujA / esA vA jayaNA-rAyANe puNa paMtetaM rAyANaM pheDiuM tavvaMsajaM annavaMsajaM vA bhaddayaM Thaveti ||jo imehiM guNehiM jutto pheDeti tassa[bhA.2860] vijA-orassabalI, teyasaladdhI sahAyaladdhI vaa| uppAetuMsAsati, atipaM kAlaga'jjo vA // ghU-jo vijAbaleNa jutto jahA-ajja khauDo / urassajeNa vA bAhubaleNa jutto jahA-bAhubalI / teyaladdhIe vA saladdhI jahA-baMbhadatto puvvabhave saMbhUto / sahAyaladdhIe vA jahA-hariesabalo / eriso adhikaraNaM uppAeuM atipaMtaM sAseti / jahA-kAlaga'jjeNa gaddabhillo saasio| ko u gaddabhillo ? ko vA kAlaga'jo? kammi vA kajje sAsito? bhaNNatiujjenI nAma nagarI / tattha ya 'gaddabhillo' nAma rAyA ! tattha 'kAlagajjA' nAma AyariyA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-621, [bhA. 2860] 105 jotis-nimitt-bliyaa|taan bhaginI rUvavatI paDhame vae vaTTamANI gaddabhilleNa ghitaa| aMte pure chUDhA / ajjakAlagA vinnati, saMgheNa ya vinnatto na muMcati / tAhe ruTTho ajjakAlago paiNNaM kareti- "jaigaddabhillaM rAyANaMrajAona ummUlemi, topavayaNa-saMjamovagghAyagANaMtamuvekkhagANa ya gatiM gcchaami"| tAhe kAlagajjo kayageNa ummattalI bhUto tiga-caukka-caccara-mahAjanaTThANesu imaM palavaMto hiMDaMti- "jai gaddabhillo rAyA to kimataH paraM / jai vA aMtepuraM rammaM to kimataH paraM / visao jai vA rammo to kimataH paraM / suniveThThA purI jai to kimataH paraM / jai vA jano suveso to kimataH paraM / jai vA hiMDAmi bhikkhaM to kimataH paraM / jai suNNe deule vasAmi to kimataH paraM / / evaM bhAveuM so kAlagajo pArasakulaM gto| tattha ego sAhitti rAyA bhaNNati, taM samallINo nimittAdiehi aauddeti|annyaa tassa sAhAnusAhiNA paramarAyANeNa kammiyikAraNe ruTeNa kaTTarigA muddeuM pesiyA sIsaM chiMdAhitti, taMAkoppamANaMAyAtaM soyaM vimaNo sNjaato| tAhe kAlagajjeNabhaNitomA appAnaM maarehi| sAhiNA bhaNiyaM-paramasAmiNAruTeNa ettha acchiuM na tri| ____ kAlagaJjaNa bhaNiyaM - ehi hiMdugadesaM vaccAmo / rannA paDissuyaM / tattullANa ya annesiM pi paMcAnautIe sAhiNA saMaMkeNa kaTTAriyAo muddeuM pesiyAo / tena puvvilleNa dUyA pesiyA mA appAnaM mAreha / eha vaccAmo hiMdugadesaM / te channautiM pisurdrumaagyaa| kAloya navapAuso vaTTai varisAkAlena tiirtigNtN|chnnuiNmNddlaaiNkyaati (Ni) vibhttiuunnN| jaMkAlagajo samallINo so tattha rAyA adhivo rAyA Thavito, tAhe sagavaMso uppanno / vatte ya varisAkAle kAlagajjeNa bhaNio-gaddabhillaM rAyANaM rohemo / tAhe lADA rAyANo je gaddabhilleNa avamANitA te melleuM anne yatato ujjeNI rohitaa| tassa ya gaddabhillassa ekkA vijjA gaddahirUvadhAriNI asthi |saay egammi aTThAlage paravalAbhimuhA ThaviyA / tAhe parame Adhikappe gaddabhillo rAyA aTThamabhattovavAsI taM avatAreti / tAhe sA gaddabhI mahaMteNa saddeNa nAdati, tirio maNuo vA jo parabaliyo saI suNeti sa savvo ruhiraM vamaMto bhayavihalo naTThasaNNo dharaNitalaM nivaDai / kAlaganjoya gaddabhillaM aTThamabhattovavAsiM nAuMsaddavehINa dakkhANaM asataM johANa nirUveti-"jAhe esa gaddabhI muhaM viDaMseti jAva ya sadaM na kareti tAva jamagasamagaMsarANa muhaM puurejjeh"| tehiM purisehi taheva kayaM / tAhe sA vANamaMtarI tassa gaddabhillassa uvariM haNiuM matteuM va lattAhiM yahaMtuMgatA |so vigaddabhillo abalo unmuulio| uhiyA ujjennii| bhaginIpunaravisaMjame ThaviyA / evaM adhikaraNamuppAeuM atipaMtaM sAseMti / erise vi mahAraMbhe kAraNe vidhIe suddho ajayaNApaccatiyaM puna kareMti pacchittaM / / mU. (622) je bhikkhU ugdhAtiyaM anugghAtiyaM vadati, vadaMtaM vA sAtijati // mU. (623) je bhikkhUanugghAtiyaM ugghAtiyaM vadati, vadaMtaM vA sAtijjati // mU. (624) je bhikkhU ugghAtiyaM anugghAtiyaM deti, detaM vA sAtijjati // mU. (625) je bhikkhU anugghAtiyaM ugghAtiyaM deti, deMtaM vA sAtijati // cU-ugghAtiyaM lahuyaMbhaNNati, anugghAiyaM gurugaM / "vadati" prarUpayati, "dadAti" Aropayati / evaM vivarIesu parUvaNAdAnesu caugurugaM pacchittaM / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 nizItha-chedasUtram -2-10/625 [bhA.2861] ugghAyamanugghAyaM, va'nugghAyaM tahA ya ugghAyaM / je bhikkhU pacchittaM, vaeja dijjA va vivarIyaM / / ghU-prAyazcittasya nyUnAdhikadAne AjJAbhaMgAdayo doSAH[bhA.2862] so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM tahA duvidhaM / pAvati jamhA teNaM, avvivarIyaM vade de vA // cU-vivarIyaMpasvetodeMtovA titthagarANaMANAbhaMgakareti, annahA parUvaNadAnesuyaaNavasthA katA bhavati, annahA parUvaNadAnehiyamicchattaMjaNeti, jahA eyaMtahAanyadapi sarvamalIkamiti, UNe caraNassa asuddhI, adhike sAghupIDA / evaM duvihA virAhaNA bhavati, jamhA ete dosA tamhA avivarIyaM vadati deti vaa|| [bhA.2863] paritAvamaNanukaMpA, bhayaM ca lahugammi patte guru deNto| vIsatthayA na sujjhai, iyare aliyaM vadaMte ya / / cU- lahugammi patte guruM deMte sAhussa paritAvaNA katA, ananukaMpA ya, bhayeNa ya puNo nAloyeti / itare tti guruM patte lahuM dete vIsatthatAe ya puNo paDiseveti, na ya se cArittaM sujjhi| ete dete dosA / vadaMte puNa dosuvi suttesu aliyaM bhavati // kiM cAnyat[bhA.2864] appacchitte u pacchittaM, pacchitte aimttyaa| dhammassAsAyaNA tivvA, maggassa ya virAdhaNA / / cU-appacchitte anAvattIe jo pacchittaM deti, patte vA AvattIe jo atippamANaM pacchittaM deti, so suacaraNa dhammassa AsAdaNaMgADhaM kareti, darzanAjJAnacaraNAtmakasya camArgasya virAdhanAM karoti // "dharmasye"tti asya vyAkhyA[bhA.2865] suya-caraNe duhA dhammo, suyassa AsAyaNa'nnahA dAne / UNaM deMte na sujjhati, caraNaM AsAyaNA caraNe / / cU-annahA vadaMteNa sutta virAhiyaM / UNaM deteNa caraNaM virAdhitaM // maggasye ti vyAkhyA[bhA.2866] nANAti-tivihA maggo, virAhito hoti annahA daanne| suyamaggo vegaTThA, maggo ya suyaM crnndhmmo|| cU-puvvaddhaM kNtthN| suyaMti vA maggo tti vA eghuuN|ahvaa- maggo suaMbhaNNati, dhammo caraNaM, ete virAhateNa mokkhamaggo virAhito bhavati / evaM samaja-AyavirAhaNAto asaMkhaDAdayo ya dosA, devayavA chalejja // [bhA.2867] bitiyaM gurUvaesA, tavavalie ubhydubblle'blite|| veyAvacca anuggaha, vigicaNaTThAe vivarIyaM // cU-AyariyaparaMparovadeseNa AgaMtaM guruM lahuM vA vadaMto deMto vA suddho / "tavabaliya"tti cautthamAditava karaNe balio, so ugdhAtipAyacchitte dinne bhaNAti- "kiM mameteNa kajaM ti, anna pideNti|" tAhe Ayarito anugghAtaM deti, bhaNati- "imaMceva pacchittaM, etaM me anuvautteNa dinnN|" "ubhayadubalo" nAma dhitIe saMghayaNeNa ya, tassa anugghAtie vi ugghAtaM dijjai, jahA tarati voDhaM / dhitisaMghayaNANa egatarabalie ya tayanurUvaM dijjai / "balie"tti - ubhaeNa vi Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 uddezaka : 10, mUlaM-625, [bhA. 2867] baliyassa ciyamaMsasoNiyassa dappuddharassa ugghAtie vi anugghAtaM dijjati / jo AyariyANa veyAvaccakaraNe abbhujato tassaM sANuggahaM dijjati / bhaNiyaMca-"veyAvaccakarANaM hoti anugdhAe vi ugghAtaM" / anuggahakasiNeNa vA se dijjati, pAyacchitte dinne chahiM divasehiM gatehiM anna chammAsAjatiuM Avannojhosiya cha AdillA anne chammAsA dijNti|jovaa vigiMciyavvotassa apacchitte vi pacchittaM dijjati, appe vA bahuM dijjati, varaM pacchitto maggo nassihiti // mU. (626) je bhikkhU ugghAiyaM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati // mU. (627) je bhikkhU ugghAiya-heuM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati / / mU. (628) je bhikkhU ugghAiya-saMkappaM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjataM vA sAtijati // mU. (629) jebhikkhUugdhAtiyaMugghAtiya-heuMvA ugghAtiya-saMkappaM vAsoccA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA saatijjti|| mU. (630) je bhikkhU anugghAtiyaM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati // mU. (631) je bhikkhU anugghAiya-heuM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjataM vA sAtijjati / / mU. (632) je bhikkhU anugghAiya-saMkappaM socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijjati / mU. (633) je bhikkhU anugghAtiyaM anugghAiya-heuM vA anugghAiya-saMkappaMvA soccA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati // mU. (634) je bhikkhU ugghAiyaM vA anugghAiyaM vA soccA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA saatijjti|| ___ mU. (635) je bhikkhU ugghAiya-heuM vA anugghAiya-heuM vA socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA saatijti|| mU. (636) je bhikkhU ugghAiya-saMkappaM vA anugghAiya-saMkappaM vA socA naccA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati // mU. (637) je bhikkhU ugghAiyaM vA anugghAiyaM vA ugghAiya-heuM vA anugghAiya-heuM vA ugghAiya-saMkappaM vA anugdhAiya-saMkappaM vA socA naccA saMbhuMjai saMbhuMjaMtaM vA sAtijati // cU-etecha suttaa| ugghAtiyaM nAma jaM saMtaraM vahati laghumityarthaH / anugghAtiyaM nAmajaM niraMtaraM vahati gurumityarthaH / "soccaM"ttiannasagAsAo, "naccaM"ttiannasagAsAo, "nacaM" tisayameva jANittA, "saMbhuMje"ti egao bhojanaM / ugghAiyaheusaMkaNa ugghAtiyANa tiNha viimaM vakkhANaM[bhA.2868] ugghAtiyaM vahaMte, AvannugghAyaheuge hoti / ugghAtiyaM-saMkappiya, suddhe parihAriyatave y|| cU- ugghAtiyaM ti pAyacchittaM vahaMtassa - pAyacchittamApannassa jAva manAloiyaM tAva heuM bhaNNati, Aloie "amugadine tunjheyaM pacchittaM dijihiti" tti saMkappiyaM bhannati / eyaM puNa duvidhaMpiduvihaMvahati-suddhataveNa vA parihArataveNa vaa|heuu visuddhassa tavassa vA parihAratavassa vA / saMkappiyaM pi suddhataveNa vA parihArataveNa vA / / anugghAiyaheu-saMkappANa anugghAiyANa tiNha vi imaM vakkhANaM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nizItha-chedasUtram -2-10/637 - - [bhA.2869] anugghAtiyaM vahaMte, Avanna'nughAtaheugaM hoti / __ anughAtiya-saMkappiya, suddhe parihAriya tave y|| cU-pUrvavat / navaraM - anugghAtie tti vattavvaM // je sagche suddhaparihAratavANa ArUDhA te NajaMti ceva / je parAgacchAto AgatA te pucchijjaMti[bhA.2870] ko bhaMte! pariyAo, suttattha abhiggaho tavokammaM / - kakkhaDamakakkhaDesuya, suddhatave maMDavA doni / / cU-imA paDhamA pucchA[bhA.2871] gIyamagIo gIo, mahaMti kaM vatthu kassa va si joggo? / aggIu ttiya bhaNite, thiramathira taveya kyjoggo|| ghU-so pucchijjati- kiM tumaMgIyattho agIyatyo? jati so bhaNati-gIto mahaMti / to puNa pucchijjati- kiM Ayario? uvajjhAo ? pavvattao ? thero? gaNAvacchetito? vasabho? etesiM egatare akkhAe pucchinnati- kayamassa tavassa joggo - suddhassa, parihAratavassa? aha so agItomi tti bhaNijjA Apucchijjati - thiro athiro tti / thiro dRDho, tavakaraNe balavAnityarthaH / athiro aMtarAdeva bhajate, nAMtaM nayatItyarthaH / puNo thiro athiro vA pucchijjati - tave kayajoggo tvkrnnenaabhysttvo|| [bhA.2872] sagaNammi nasthi pucchA, annagaNAdAgayaM ca jaMjANe / pariyAo jamma dikkhA, auNattIsa vIsakoDI vaa|| cU-sagaNeeyAonasthipucchAo, jaosagaNavAsiNosavvenajaMtijojAriso, annagaNAgataM pijaMjANetaMna pucche| "bhaMtettiAmaMtaNavayaNaM, "pariyAe"ttipariyAoduviho-jammapariyAo pvvjaapriyaaoy| jammapayAojahannenajassa eguunntiisvaasaa| kaha? jammaTThaviresapavvatito, navamavarise uvaTThAvito, vIsativarisassa dihivAo uddiTTho, variseNa jogasamatto evaM ete auNatIsaMvAsA / ukkoseNadesUNA puvvkoddii|pvvjaa egUNavIsassa diTThivAtouddivo variseNa samatto, ete vIsaM, ukkoseNa desUNA puvkoddii|| idAni "suttatthami" ti asya vyAkhyA[bhA.2873] navamassa tatiyavatthU, jahanna ukkosa UNagA dasa u / suttattha'bhiggahe puNa, davvAditavo rynnmaadii| cU- navamassa puvvassa jahannenaM tatiyaM AyAravatthU, tattha kAlanANaM vaNNijjati, jAhe taM adhIyaM / ukkoseNa jAhe UNagA dasa puvva adhItA / samattadasapugviNo parihAratavo na dijti| suttatthassa evaM pamA / "abhiggahe"tti abhiggahA davvakhettakAlabhAvehiM / "tavokamma" puNa "rayaNamAdi"tti, rayaNAvalI AdisaddAto kaNagAvalI sIhanikkIliyaM javamajhaM vaimajjhaM cadANayaM // "kakkhaDesu ya pacchaddhaM" asya vyAkhyA - suddhaparihAratavANaM katamo kakkhaDo? kayamo vA akakkhaDo? ettha sela-eraMDa-maMDavehiM diTuMto kajjati[bhA.2874] jaM mAyati taM chubhati, selamae maMDavena eraMDe / ___ ubhayabaliyammi evaM, parihAro dubbale suddho| cU-selamaMDave jaM mAyai taM chubhati, na so bhanjati / eraMDamae puNa jAvatiyaM sahai tAvatiyaM / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-637, [bhA. 2874] 109 chubhati / evaM "ubhayabalie'tti dhiisaMvayaNovajutte jaM Avajate taM parihArataveNa dijjati / jo puNa dhitisaMghayaNehiM "dubbalo"tti hIno tassa suddhatavo vA hInataraM pi dijati // sIso pucchati -kiM suddhaparihAratavANa egAvattI uta bhinnA? ucyate[bhA.2875] avisiTThA AvattI, suddhatave ceva taha ya prihaare| vatthupuNa AsajjA, dijja te tattha egtro|| cU-suddhaparihAstavANaavisesiyA AvattIAyariyA diivnti|sNghynnovjuttNjaanniuunnN parihAratavo dijjati, itaro vA suddhatavo, evaM egatarA dijjti|| imerisANa savvakAlaM suddhatavo dijjati[bhA.2876] suddhatavo ajANaM, agiyatthe dubbale asNghynne| dhitibalie ya samannAgaesu svvesuprihaaro|| cU- ajANaM agIyatthassa, dhitIe dubbalassa, saMghayaNahIne, etesiM suddhatavo dijjati / dhitibalajutto saMghayaNasamaNNie purise parihAratavo dijjati / / parihArataM paDivajaMte imA vihI[bhA.2877] viusaggo jANaNaTThA, ThavaNAbhIesu dosu Thavitesu / agaDe nadI ya rAyA, diTuMto bhIya Asatthe // cU-parihAratavaM paDivajaMte davvAdi appasatthe vajjettA pasatyesudavvAdisu kAusaggo kIrai, sesasAhU jANaNaTThA / AlAvaNAdipadANa ya ThavaNA Thavijjati, tesu aThaviesu jati bhIto to Asaso kIrai ti / imehiM ma bIhe, pAyacchittaM, sujjhai, mahatI ya nijarA bhavati / kappaTTiyaanuparihAriyA ya do sahAyA ThavitA / imehiM agaDa-nadI-tIrAidiTuMtehiM bhItassa AsAso kiirti|agdde paDiyassa AsAso kIrati-esanodhAvati, rajjU aannijjti|aciraauttaarejjsi, mA visAdaM geNhasu / evaM jati nA''sAsijjati to kayA ti bhIeNa tattha ceva marejja / ___nadipUrageNahIramANobhaNNati-taDaMavalaMbAhi, esatAragodatigAdighettumavatariumuttArehisi mA visAdaM geNhasu / rAyagahio vi bhaNNati - esa rAyA jati vi duTTho tahA vi viNNavijaMto purisAdiesu AyAraM passati, ai DaMDaM na kareti, evaM AsAsijjaMto Asasati, daDhacitto ya bhavati / / kAussaggo ya kiM kAraNaM kIrai? ucyate[bhA.2878] niruvassagganimittaM, bhayajaNaNaTThA ya sesagANaM tu| tassappaNo ya guruNo, ya sAhae hoi pddivttii|| cU-sAhussa niruvasagganimittaMsesasAhUNaya bhayajaNaNaTThA kAussaggo kiiri|soydvvo vaDhamAdikhIrarukkho, khettao jinagharAdisu, kAlao puvvasUre pasatyAdidinesu ya, bhAvato caMdatArAbalesu, tassappaNo guruNo ya sAhae supaDivattI bhavati soya jahaNNeNa mAso, ukkoseNa chammAsA / / tammi parihAratavaM paDivajaMte Ayario bhaNati - eyassa sAhussa niruvasagganimittaM ThAmikAussaggaMjAva vosirAmi / "logassuJjoyagaraM" anapehettA "namo arihaMtANaM"ti pArettA "logassujoyagaraM" kaDittA Ayario bhaNati[bhA.2879] kappaTThio ahaM te, anuparihArI ya esa te giio| puTviM kayaparihAro, tassa'sayaNNo vi dddhdeho|| cU-Ayario, AyariyaniuttovAniyamA gItatyotassaAyariyANapadANupAlago, kappaTTito Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 nizItha-chedasUtram -2-10/637 bhaNNati / so bhaNAti - ahaM te kappaTThAtI / parihariyaM gacchaMtaM savvat anugacchati jo so anu parihArito, so viniyamAgIyattho, so se dijjati, esa teanuprihaarii|sopunn puvvakayaparihArI, puvakayaparihAriyassa asati anno vi akayaparihAro dhitisaMghayaNajutto daDhadeho gIyattho anuparihArito Thavicati / evaM dosu Thaviesu imaM bhaNNati[bhA.2880] esa tavaM paDivajjati, na kiM ci Alavadi mA na Alavaha / attaTTa ciMtagassA, vAghAto bhe na kaayvyo| cU-esa AyavisuddhikArao parihAratavaM pddivjjti| esa tubbhe na kiM ci Alavati, tubbhe vi eyaM mA Alavaha / esa tubbhe suttatthesu sarIravaTTamANI vA na pucchati, tubme vi evaM mA pucchaha / evaM pariyaTTaNAdipadA savve bhANiyavvA / evaM AlavaNAdipade AtmArthaciMtakasya dhyAnaparihArakriyAvyAghAto na kartavyaH // ime te AlavaNAdipadA[bhA.2881] AlAvaNa-paDipucchaNa-pariyajhuTThANa vaMdanaga mtto| paDilehaNa-saMghADaga-bhattadANa-saMbhuMjaNe cev|| cU-AlAvodevadattAdi, pucchA suttatthAdiesu, punvAdhItasuttassa pariyaTTaNaM, kAlabhikkhAdiyANa uTThANaM, rAo suttahitaihiM khamaNamAyaMvA vaMdaNaM, khelakAiyasaNNAsaMsattamattagona sohetitassaMtio vA na gheppati, uvakaraNaM paropparaM na paDilehaMti, saMghADagA paropparaM na bhavaMti, abhattadANaM paropparaM na kareMti, egamaMDalIe na bhuMjaMti, yaccAnyat kiMcit karaNIyaM taM tena sAdhaMna kurvantItyarthaH / / imaM gacchavAsINa pacchittaM[bhA.2882] saMghADagAo jAva u, lahugo mAso dasaNha tu padANaM / lahugA ya bhattadANe, saMbhuMjaNe hoNti'nugghaataa| cU-jati gacchillagA parihAriyaM Alavati to tANa mAsalahu, evaM jAva saMghADagapadaM aTThamaM savvesu mAsalahu~, jati gacchillayA haMda bhattaM geNhasuto caulahuM, egaTuM bhuMjaMtANa cuguruN|| parihAriyassa imaM pacchittaM[bhA.2883] saMghADagA u jo vA, gurugo mAso dasaNha tu padANaM / bhattapayANe saMbhuMjaNe ya parihArie gurugaa| cU- parihAriyassa aTThasu paesu mAsaguruM bhattadANasaMbhaMjaNe cauguruM / / kappaTTiyassa anuparihAriyassa doNha vi ega saMbhogo, ete do vigacchillaehiM samANaM AlAvaM kareMti vaMdAmo tti ya bhaNaMti, sesaM na kareMti / kappaTThiya-parihAriyANa imaM paroppara-karaNaM[bhA.2884] kitikammaMca paDicchati, pariNNa paDipucchagaM pise deti / so vi ya gurumuvaciTThati, udaMtamavi pucchito khti|| cU-kapaTTitoparihAriyavaMdanaM pddicchti| "pariNNa" tti paJcakkhANaMdeti |sutttthesupddipucchN deti| "so" ttiparihAriokapaTThiyaMudaciTThati, abbhuTThANAdikirayaMsussUtaMcekareti, saNNAdi gacchaMto acchei, pucchito kappaTTitaiNa "udaMta" iti sarIravaTTamANI kheti|| [bhA.2885] udveja nisIejjA, bhikkhaM geNheja bhaMDagaM nehe| kuviya-piya-baMdhavassa va, karoti itaro ca tusinniio| Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-637, [bhA. 2885] 111 cU-parihArito tavakilAmitojaidubbalayAe uTheuMna sakkeitAhe anuparihAriyassaaggato bhaNeti- udvejjAmi, nisIejjAmi, bhikkhaM hiMDejAmi / uhavio jati bhikkhaM hiMDiUNa sakkati tA hiMDati / aha na sakketi to anuparihArio parihAriyabhAyaNehiM hiMDittu deti / jai na sakkei bhaMDagaM paDileheu tAhe anuparihArio se paDilehaNiyaM karei / jai na sakketi saNNAkAiyabhUmi gaMtuM / tattha parihArio-bhaNAti-kAiyasaNNAbhUmiM gacchejjAmi, tAhe se anuparihArio mattae panAmeti / evaM jahA piyabaMdhuNo kuvio baMdhUjaM karaNIyaMtaM tusinIyabhAveNa savvaM kareti / evaM "iyaro"tti anuparihArito kreti|| [bhA.2886] suttanivAo itthaM, parihAratavammi hoi duvidhmmi| taM socA naccA vA, saMbhuMjaMtassa aannaadii| cU-ettha suttanivAo-jo parihAratavaM duvidhaM ugghAyaM anugghAyaM vahai taM soccA naccA vA jo saMbhuMjati tassa ANAdiyA dosA bhavaMti // . [bhA.2887] bitiyapadasAhuvaMdaNa, ubhao gelaNNa thera asatI ya / AlavaNAdI upade, jayaNAe samAyare bhikkhU // cU-sAdhuvaMdanaM ti annagacchaMsA saMpaTTitA / anno sAdhUte daTTha bhaNAti-amugasAhussa vaMdanaM karejjaha, so parihAratavaM paDivanno jassa paribhAitaM (tiyaM) hatthe, so ayANaMto vaMdiuM vaMdanayaM kadheti, tassa na doso| "ubhao gelaNmaM" tti kappaTThiyaM anuparihAriyaparihArioaete jati tinni vi gilANA tAhe gacchellayA savvaM jayaNAe kareMti / kA jayaNA? bhaNNati - gacchellayA parihAriya-bhAyaNehiM hiMDittA kappaTThiyassa panAmeMti, so anuparihAriyassa panAmeti, so vi parihAriyassa / attha kappaTThiyaanuparihAriyA panAmeuM pi na vaeMti to sayameva gacchillayA kareMti / jati gacchillayA savve vi gilANA to te kappaTThiyAdiyA tinni jayaNAe savvaM pi krejaa| parihArio gacchillayabhAyaNesu AniuM anuparihAriyassa panAmeti, se kappaTTiyassa, so vi gacchillayANaM / "thera asatie" tti therA AyariyA, tesi veyAvaJcakarassa asatI, veyAvaccakaravAdhAe vA anno ya saladdhIo natthi, tAhe parihArio vi kareja jayaNAe, so gurubhAyaNesu hiMDiuM anuparihAriyassa panAmeti / kappaTThiyassa vA se vi AyariyANaM deti / evamAdisu kajjesu AlavaNAdIpade jayaNAe bhikkhU samAcaredityarthaH / / suttANi ph'| idAni etesiM ceva chaNhaM suttANaM dugAdisaMjogasuttA vattavvA / tattha dugasaMjoge pannarasa suttA bhvNti| tattha paDhamaMdasamaMpanarasamaMca / ete tinnidugasaMjogasuttAsutteNevagahiyA, sesA bArasa atthato vattavvA / tigasaMjogeNa vIsaM suttAbhavaMti / tatthachaTTha panarasamaMcado visuttA sutteNeva gahitA, sesA aTThArasa attheNeva vattavvA / causaMjogeNaMpannarasa, te attheNeva vattavvA / paMcasaMjogeNa cha, tevi attheNa vattavvA / chakkagasaMjoge ekaMtaM sutteNeva bhamitaM / evaM ete sattAvannaM saMjogasuttA bhvNti| etesiM atyo puvvvsuttsmo| dugasaMjogeNa ugghAtiyaM anugghAtiyaM vA kahaM saMbhavati? bhaNNati-AvattI se ugghAtiyA kAraNe u dAnaM anugghAtiyaM / evaM ugghAyAnugghAyasaMbhavo / ahavA - taveNa anugghAtaM kAlato ugghAtiyaM, evaM uvaujjiUNa bhAvetavvaM // ___ mU. (638) je bhikkhU ugNayavittIe anatthamiya-maNasaMkappe saMthaDie nivvitigicchA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nizItha-chedasUtram -2-10/638 samAvaneNaMappANeNaM asanaM vA pAnaMvA khAimaM vA sAimaMvA paDiggAhettA saMbhuMjati, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati / aha puNa evaM jANejA-anuggae sUrie, atthamie vA se jaMca muhe, jaMca pANisi, jaMca paDiggahe, taMvigiMciya visohiyataMpariTThavemANe nAikkamai |jotNbhuNji, bhuMjataMvA sAti0 cU- "je" tti niddese, "bhikkhU" puvvavaNNio / uggato udito / ko so? aadico| vattaNaM vittIjIvanopAyamityarthaH / ugagate Adicce vittI jassa so uggtvittii| pAThAMtareNa vA uggatamuttI, uggatAe AdiccamuttIe jassa vittI so uggatamuttI / ahavA- "mUrti" zarIraM, taM jassa pratizrayAvagrahAt udite Aicce vRtti-nimittaMpracAraM karoti so vA uggayamuttI bhaNNati / anatthamie Adicce jassamanasaMkappo bhavati sa bhaNNati - anatthamiyamaNasaMkappo / uggayavittIgahamAto solasabhaMgIe pacchillA aTTha bhaMgA gahitA / anatthamiyasaMkappagahaNAto bitiyasolasabhaMgIe pacchillA ceva aTTha bhaMgA gahitA / etehiM savvabhaMgasUyaNA katA / saMthaDio nAma haTThasamatyo, taddivasaM pajjatabhogI vA adhvAnapratipanno kSapaka glAno vA na bhavatItyarthaH / vitigicchA vimarSamativiplutA saMdeha ityarthaH, sA niggatA vitigicchAjassa jo Nivvitigiccho bhavati / udiya anatyamiya saMthaDiya nivvitigicche ya asanAdi bhuMjaMto suddho| - aha puNa suddha-bhutto evaMjANati nivvitigiccheNa citteNajahA-"anudito atthamito vA Adicco" se jaMca muhe pakkhittaM, jaMcapANiNA gahiyaM, jaMcapaDiggahe ThaviyaM, taM ca "vijJANe" tti pariThavite, "visohemANe"tti niravayavaM kareMto, no pratiSedhe, atikkamaNaM laMghaNaM, dhammo tti suta raNadhammo, jinANaM ca, no atikkamati / jo puNa amudiya'tthamite tti nivitigicheNa citteNa jati tsscuguruNpcchittN|evNsNthddiie vitigicchevisuttaM |asNthddiie nivvitigicche vitigicche ya do suttA / evaM ete cauro suttA / idAnaM nijuttIe suttasaMgahagAhA[bhA.2888] saMthaDamamaMthaDe vA, nivvitigiMche taheva vitigiNche| kAle davve bhAve, pacchitte maggaNA hoti|| cU-pUrvArdhagatArtham / paDhamaM suttaM sathaDIe nivvitigicche| tattha-tividhA pcchittmggnnaa| kAladavva-bhAvehiM / kAlapacchittaparUvaNatyaM bhaMgaparUvaNA kjjti|anudiymnsNkppeanudiygvesii anudiyagAhI anudiyabhotI / 'anudiyamanasaMkappa" ggahaNeNa bhAvo ceva kevalo gheppati, svvtthaanupaatii| ___"anudiyagavasi"tti-uvaogAdikAlato jAva bhikkhaM na geNhati / "anudiyagAhi"tti AdibhikkhaggahaNakAlatojAva na bhuMjati / "anudiyabhoti"ttiAdilaMbaNAojAva pacchimo laMbaNo / etesu chausu padesu sapaDipakkhesu bhaMgarayaNalakkhaNeNa solasa bhaMgA raeyavvA / raiesu jattha majjhillapadesu dosu paropparaviroho dIsati / majjhillesu vA ekkammi dosu vA udito diTTho aMtille ya anudito te bhaMgA virujjhamANA vajA, sesA gajjhA / anatthamiyamaNasaMkappe anatthamiyagavesI anatthamiyagAhI anatyamiyabhotI-etesu causu padesu sapaDipakkhA solasa bhaMgA kAyavvA / ettha majjhillapadesujattha paropparaM viroho dIsati / majjhillesuvA ekkAmma dAsuvA atthAmao diTTho, aMte ya anatthamio te bhaMgA virujjhamANA vajA, sesA gajjhA // anudiyauiya-atthamiya-anatthamiesu causuviThANesuavirujjhamANabhaMgaparinAmapadadarimaNatthaM |bhnnnnti Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-638, [bhA. 2889] 113 [bhA.2889] anudiyamaNasaMkappe, gavasa-gahaNe ya bhuMjaNe ceva / uggataNatthamite vA, atthaM patte ya cattAri // cuu-pddhmobititocutthoatttthmoy-etecuroghddti|sesaacuronghddNti|uditmnsNkppe vipaDhamo bitiocutthoatttthmoy-etecuroghddNt|sesaa curonghddNti|antymiymnnsNkppe paDhamo bitio cautyo aTThamo ya - ete cauro gajjhA, sesA cauro vajA / atthaMpatte vi- ete cauro gajjhA / caturaggahaNaM sarvathAnupAtI // "anudiyamanasaMkappo"tti asya vyAkhyA[bhA.2890] sUre anuggayammi u, anudita udito ya hoti sNkppo| emeva'tthamitammi vi, egayaro hoti sNkppo|| cU-anudie sUrie anudiyamaNasaMkappo udiyamaNasaMkappo vA bhvti| udite vi anudito udito vA maNasaMkappo bhavati / evaM atthamie vi atthamiyamaNasaMkappo udiyamaNasaMkappo vA bhvti| uditevianuditouditovA maNasaMkappo bhavati / evaMatthamie viathamiyamaNasaMkappo anatthamiyamaNasaMkappo vA / anatthamie vi atyamiyamaNasaMkappo vA anatyamiyamaNasaMkappo vA / evaM egataro saMkappo bhvti|| [bhA.2891] anudita-manasaMkappe, gavesa-gahaNeya bhuMjaNe gurugaa| aha saMkiyammi bhuMjati, dohi lahU uggae suddho|| [bhA.2892] atthaMgaya-saMkappe, gavesaNe gahaNa-bhuMjaNe gurugaa| aha saMkiyammi bhuMjati, dohi lahu anatthamie suddho|| cU-"uggayavittI" asya sUtrapadasya vyAkhyA[bhA.2893] uggayavittI muttI, maNasaMkappe ya hoMti AesA / ___ emeva ya'natthamite, dhAte puNa saMkhaDI purto|| cU- uggaya iti vA, udao tti vA egahu~ / vartanaM vRttiH / uggae sUrie jassa vittI so uggyvittii| AdesaMtareNa vA uggayamuttI bhaNNai / uggatAe AiccamuttIe jassa vittI so uggayamuttI bhaNNati / ahavA - mUrti : zarIraM, taM uggae Aicce vittinimittaM jassa ceti so uggayamuttI bhaNNati / maNasaMkappo tti vA, ajjhavasANaM ti vA, cittaM tti vA, egaDheM / tammi maNasaMkappe AdezA ime kAyavvA-anudite vi Adicce maNasaMkappeNa udite vRttireva bhavati, na praayshcittmityrthH| cazabdaH samuccae, jahA anudie udiyamaNasaMkappeNa Niddoso tahA udie vi anudiyamaNasaMkappeNa sadoSetyarthaH / athamie vi taheva tti / athamie vi Aticce anatthamiyamaNasaMkappeNa vRttireva bhavatina prAyazcittaM / ihApiAdezAMtaraMkartavyaM-jahA atthamie vianatthamiyamaNasaMkappeNa Nidoso tahA anatthamie vi atthamiyamaNasaMkappeNa sadoSetyarthaH / ahavA - uggayavittI uggayamuttI etadevAdezAMtaraM draSTavyam / ahava - "maNasaMkappeNa0" iti upariSTAdavakSyamANaM anudite atthamite vA kattha gahaNasaMbhavo bhavati? ato bhaNati - "dhAte puNa saMkhaDI purato" tti / "dhAyaM" ti vA "subhikkhaM" ti vA egahu~ / tammi subhikkhe saMkhaDIe [1618 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 nizItha - chedasUtram -2-10/638 saMbhavo bhavati / sA ya saMkhaDI duvidhA - pure saMkhaDI, pacchA saMkhaDI ca / puvvAdicce puresaMkhaDI | ma jjhaNhapacchAto pacchAsaMkhaDI / iha puNa jA anudite sA puresaMkhaDI / puNasaddaggahaNAo atthie vA pacchasaMkhaDIsaMbhavo bhave / ahavA - dhAtaggahaNaM avavAdapradarazanArtham / subhikkhe saMtharaMte vA nikAraNe jata anudite atthamite vA gahaNaM kareti to pacchittaM, iharahA puna na bhavati / / sUtrapadadvayasya-gAthAdvayena vyAkhyA kriyate / pUrvaM prakRtabhaMgA ucyaMte / anudiya-udiya-solasagaMbhIe ime aTTha ghaDemANA jahAsaMkheNa ThaviyavvA-paDhamo, bitio, cauttho, aTTho, navamo, dasamI, bArasamo, sIlasamo ya / sesA aTTha vajitA / tato anatthamiya atthamiyasolasabhaMgIe ete ceva aTTha bhaMgA uddharittA / paDhama-bitijA bhaMgA paMcama-chaTTabhaMgaTThANesu kAyavvA / paMcama chaTTA paDhama-bitijjaThANesu kAyavvA / tatiya-cautthabhaMgA sattama-aTThamabhaMgaTThANesu kAyavvA / sattama'TThamA tatiya-cautthaThANesu kAyavvA / ahavA - paDhamebitiya-tatiya-cautthabhaMgA paMcama-chaTTa-sattama'TTha bhaMgANa heTThA kameNa ThAveyavvA evaM Thaviesu tato imaM gaMthamAha [bhA. 2894] anudiyamaNasaMkappe gavesagaha bhoyaNammi paDhamalatA / bitiyAe tisu asuddhA, uggayabhoI u aMtimao // - anudiyamaNasaMkappe anudiyagavesI anudiyagAhI anudiyabhotI / esA paDhamalatA / bitiyAlatA - Adillesu tisu padesu saMkappa- gavesaNa ggahaNapadesu asuddhA, aMtillaM bhogipadaM tammi suddhA // [ bhA. 2895 ] tatiyAe do asuddhA, gahaNaM bhotI ya doNhi vI suddhA / saMkaSpammi asuddhA, tisu suddhA aMtimalatA tu // cU- tatiyalatAe-do saMkappa-gavesaNapadaM ca asuddhA, gahaNa - bhogIpadaM ca etesu dosu vi suddhA / cautthalatAe-saMkappapadaM ekkaM asuddhaM, gavesaNaM gahaNaM bhogIpadaM ca tinni vi suddhA / anudiyassa aMtillA latetyarthaH / / idAniM - suddhe NaM bhAveNaM cattAri latAo bhaNNaMti - so Adicco udito anuggato vA niyamA uggayaMti bhaNNati [bhA. 2896] uggayamanasaMkappe, amuditaesI ya gAha bhoI ya / emeva ya bitiyalaya, suddhA Aimi aMte ya // cU-udiyamanasaMkappe anudiyagavesI anudiyagAhI anudiybhotii| esA udite paDhamalatA / bitiyalatA - vi evaM ceva / navaraM - Ati - aMtapadesu suddhA / majjhillesu dosu padesu asuddhA / / [bhA. 2897] tatiyalatAe gavesI, hoti asuddho u sesagA suddhA / cattAri vi hoMti payA, cautthalatiyAe udayacitte // cU- tatiyAe egaM gavesaNApadaM asuddhaM, sesA saMkappagahaNabhogipadaM ca tinni vi suddhA / savvesu padesu cautthalatiyA vizuddhA udayacittatvat / evaM atthamitA'natthamite vi aTTha latA, cauro asuddhA, cauro suddhA, tAsiM vibhAgadarisaNatthaM bhaNNati - atthamiyaM anatthamiyaM vA sUriyaM niyamA atthamiyaM bhaNNati / / [bhA. 2898] atthaMgayasaMkappe, paDhamavaraM esi gahaNa bhoI ya / do saMtesu asuddho, bIyA majjhe havaI suddho // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 uddezaka : 10, mUlaM-638, [bhA. 2898] cU-atthaMgayasaMkappeanatthamiyagavesI anatthamiyagAhI anatthamiyabojI esA pddhmltaa| bitiyA AdiaMtesu dosu vi asuddhA / majjhe gavesagahaNesu dosu vi suddhA / [bhA.2899] taiyA gavasaNAe, hoi visaddhA u tIsu avisuddhaa| cattAri vi hoti payA, cautthalaigAe atthmie| cU-tatiyalatA- egammi gavasaNapade suddhA, sesesutisu asuddhA / cautthalatAe cattAri vi padAasuddA, atthamiyamaNasaMkappetti kAuM |avisuddhltaa gtaa|idaani visuddhalatAo bhaNNati - atthamiyaM anatyamiyaM vA niyamA anatthamiyaM bhaNNati[bhA.2900] anatthagayasaMkappe, paDhamA esIya gahaNa bhoI ya / maNa esi gahaNasuddho, bitiyA aMtammi avisuddhaa|| cU-anatthaMgayasaMkappe anatthamiyagavesI anatthamiyagAhI anatthagiyabhojI / esa paDhamalatA / bitiyalatAe - AdillA tinni padA visuddhA, aMtillabhogipadeNa AvasuddhA // [bhA.2901] mana esaNAe zuddhA, tatiyA gahabhoyaNe ya avisuddhA / saMkappe navari suddhA, tisu vi asuddhA u aNtimgaa| cU-tatiyalatA-saMkappe ya gavesaNeya suddhA, gahaNabhogipadehiM dohiM asuddhA / cautthalatAsaMkappeNanavari-suddhA, sesesutisupadesugavesaNa-gahaNa-bhogIhiMasuddhA, aMtimA iticturthltaa|| ettha - aTThasu avisuddhe suimaM pacchittaM[bhA.2902] paDhamAe bitiyAe, tatiya cautthI ya navama dsmiie| ekkArasi bArasiyae, latAe cauro anugghAyA / / cU-etAsu aTThasu vi latAsu cauro anugghAyA-cauguru ityarthaH / te anudiyalatAsu causu tavakAlavisesiyA kAyavvA ||imaa puNa suddhalatAo[bhA.2903] paMcama-cha-sattamiyAe, aTTamiyA tera coddasamiyAe y| pannarasa solasI viya, latAto eyA visuddhaato|| cU-etesupacchittaM natthi vizuddhabhAvatvAt ||jNbhnniyN "upariSTAdvakSyamANami" titadvakSyati[bhA.2904] doNha vi kayaro guruo, amuggytthmiybhuNjmaannaannN| Adesa donni kAuM, anuggate lahu gurU itro|| cU-sIso pucchati - anudiyamaNasaMkappassa atthamiyamaNasaMkappassa ya kayamo gurutarao? Ayario bhaNati- ettha AesadugaM kAyavvaM / ettha ege bhaNaMti- "anuggatAtoatthamiyabhojI guruatro| kamhA? jamhA so saMkilaThThaparinAmo divasAto bhottuM akilaMto ceya pahe rAtIe bhuMjati, avisujjhamANakAlo ya / anudiyabhojI puNa savvarAti ahiyAseuM kilaMto bhuMjati visujjhamANakAlo tena lhuatraao|" anne bhaNaMti-"atthamiyabhojIoanudiyabhojI guruatrto| kamhA? jamhA sosavvarAti sahiuM thovaM kAlaM na sahati tena so saMkiliTThapiranAmo / iyaro puNa ciMtei-bahuM me kAlo soDhavvo tema bhuMjai ato lhuttro|" imo sthiyapakkho - anudie patisamayaM visujjhamANakAlo tti gurutro| evaM savvaM kAlaniSphaNNaM pacchittaM bhaNiyaM // idAniM davva-bhAvaniSphaNaM pacchittaM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/638 bhaNNati / ta puNa imehiM ThANehiM nAyaM hojja[bhA.2905] gavisaNa gahie Aloya namokkAre bhuMjaNe yslehe| suddho vigiMcamANo, avigicaNe hotimA sohii|| cU-anuditoatyamito vA imehiM ThANehiM nAto, kae uvaogepadabhedakaenAyaMjahAanUdito atthamito vA tato cciya saniyattaMto suddho / aha gavesaNaM kareMteNa tanAyaM tato ceva sa niyaMtatto suddho| aha gahite NAyaM jaMgahitaM taM vigicaMto suddho / aha AloeMteNa nAyaM taha vi vigicaMto suddho / aha bhuMjiukAmo namokkAraM kareMteNa nAyaM to vigicaMto suddho| ____ ahaM bhuMjaMteNa nAyaM sesaM vigicaMto suddho / aha savvami bhutte saMlehasesaM taM vigicaMto suddho| "aviMgicaNe" tti NAte jati bhuMjati to davvabhAvanipphannaM pacchittaM bhavati / imaM davvanipphaNNaM[bhA.2906] saMleha paMca bhAge, avaDDa do bhAe paMcamo u bhikkhussa / mAsa catu chacca lahu gurU, abhikkhagahaNe tisU mUlaM // cU-saMlehA tinnilaMbaNA, anuggate atthamite vA saMlehasesaMnAuM bhuNjti| paMcalaMbaNasesaM vA jati jti| "bhAgo" tti-tibhAgo, dasalaMbaNAjatite jti|avttuNaddhN, pannarasalaMbaNA te savvaM jati jati / "do bhAgaM" tti-donni bhAgA vIsaMlaMbaNA / tIsAe paMca mottuM sesA paNavIsaM tejati bhuMjati / etesu saMlehaNAdiesu imaM pacchittaM - mAsalahuM mAsaguruMcaulahuMchallahuM chgguruN| abhikkhasevaM paDucca bitiyavArAe mAsaguruM Adi chede ThAyati tatiyavArAe caulahugAdi mUle ThAyati // evaM bhikkhuss| [bhA.2907] emeva gaNAyarie, aNavaThThappo yahoti paarNcii| . tammi viso ceva gamo, bhAve paDiloma vocchaami| cU- gaNi uvajjhAo, tassa vi emeva cAraNAgamo / navaraM - tassa mAsagurugAdi ADhattaM tatiyavArAe aNavaDhe ThAyati / Ayariyassa vi emeva gamo / navaraM-caulahugAdi AraddhaM tihiM vArAhiM pAraMcie ThAyati / evaM davvaniphaNNaM jahA jahA davvavur3I tahAtahA pacchittavuDDI bhvti| gataMdavvanipphaNNaM / idAniMbhAvepaDilomaMbhaNAmi-jahAjahA davvaparihANI tahAtahA pacchittavuDDI svalpasvalpatarabhAvena gRddhatvAt // [bhA.2908] paNahINa tibhAgaddhe, tibhAgasese ya paMcamotu sNlehe| tammi vi soceva gamo, nAyaM puNa paMcahiM gtehiN|| [bhA.2909] emeva bhikkhagahaNe, bhAve tatiyammi bhikkhuNo mUlaM / . emeva gaNAyarie, sapayA sapadA padaM hasati // cU-tammi mAvapacchitte jo davve cAraNappagAro so ceva daTThavyo / navaraM - nANattaM, paMcahiM gatehiM"ti paMcabhirmuktaiH sesA paNavIsaM tIsA / panagena hInA sesA vIsaM bhuMjato maasguruN| addhaM sesA pannarasa laMbaNA bhuMjato caulahuM / tibhAgo dasa laMbaNA te bhuMjato cugurugaa| tIsAe paMca laMbaNA mottuM sesA paNavIsaM te anAbhogato paribhuttA, nAte puNa sesA paMca paribhujaMtassa chllhuaa|sNlehsesN bhuMjati chggurugaa|bitiyvaaraaemaasgurugaaaaddhttNchedetthaayti| tatiyavArAe ___ Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-638, [bhA. 2909] 117 caulahuyAADhataM mUle ThAyati bhikkhuss| uvajjhAyassamAsagurugAdiADhattaMtatiyavArAe aNavaDDhe ThAyati / Ayariyassa caulahuoADhataMtatiyavArAepAraMcie tthaayti|jedvvbhaavesutvaarihaa pacchittA te tavakAlehi dohiM vi gurugA bhavaMti // uggayavittI anatyamiyasaMkappA ya dopadA vyAkhyAtA / idAni "saMthaDie"tti- sUtrapadasya vyAkhyA [bhA.2910] saMthaDio saMtharaMto, saMtatabhoI va hoti naayvvo| pajjattaM alabhaMto, asaMthaDI chinnabhatto vA / / cU-bhattapAnaM pajjattaM labhaMto, saMthaDo bhnnnnti| ahavA-saMthaDati dine dine pajjattaMapajjattaMvA bhuMjaMto saMthaDIo bhaNNati / jo puNa pajjattaM bhattapAnaM na labhati cautthAdiNA chinnabhatto vA so asaMthaDIto bhaNNati // "nivvitigiMcha" tti asya sUtrapadasya vyAkhyA[bhA.2911] nIsaMkamaNudito atichittA va sUro tigeNhatI jo u / udita carete vihu so, laggati avisuddhprinaamo|| cU-udie anatthamie vA jassa nissaMkitaM -nissaMdiddhaM citte ThiyaM jahA Adicco anudito Atacchio va ti - astamitaH so avisuddhaparinAmAto pacchite laggati / / [bhA.2912] emeva ya udito tti ya, caratitti va soDhamuvagayaM jassa / . sa vivajae vi suddho, visuddhprinaamsNjutto|| cU-soDhAmAta nissaMdiddhaM citte uvagataM, jahAAdicco uditocarati vA, so jati vivajjate bhavati tahA vi vizuddhaparinAmayuktatvAt zuddhayate ||ckkhuavisytth Adicco imehiM najati udito atthamito vA[bhA.2913] sami-ciMtiNiyAdInaM, pattA pupphA ya nlinimaadiinN| udayatthamaNaM raviNo, kaheMti vigasaMta maulettA // cU-samipattA ciMciNipattA ya naliNamAdINa ya pupphA-ete viyasaMtA raviNo udayaM keMti / etecevamauletA atthamanaM kdhNti||khN puNa Adicco uditoatthamitovA nadIsati? ucyate - imehiM aMtarito[bhA.2914] abbha-hima-vAsa-mahigA, mahAgirI rAhu reNu rychnnnno| mUDha-disassa va buddhI, caMde gehe va temirie|| cU-abmasaMthaDehimanikarevA paDamANe, vAseNavAutthaite, mahiyAevA paDamANIe pacchAtito, mahAgiriNA vA aMtarito, rAhuNA vA savvaggahaNe gahito, udita atthamato reNUpaMsUtAe chAtito, raeNa va chAtito, disAmUDho vA avaradisaMpuvvaM maNNamANo so nIyaM AicaM dardu "udayamatto tti Adicco" ghettuM bhattapAnaM ca vasahiM paviTTho jAva bhuMjati tAva atthamiyaM aMdhakAraM ca jAyaM tato nAtaM jahA "atyaMte bhutto mi" tti| gihabbhaMtare kAraNajAte divAsutto, padose caMde udite vipabuddho, vivareNajoNhapaviTuMpAsittA ciMteti - "esa Adicca-tAvo paviTTho" soya timirAbhibhUto maMda maMdaM pAsati, gihIhi nimaMtito bhuttoy| evamAdiehiM kajehiM anudiyaM udiyaM bhaNejja, udiyaM vA anudiyaM bhaNijjA, anatthamie vA atthamiyaM saMkappaM karejjA, athimi vA anatthamiyasaMkappaM kareja / nivvitigicheNa ya Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 nizItha-chedasUtram -2-10/638 suttuvadesagahitaM / jato bhaNNati[bhA.2915] sutaM paDucca gahite, nAtaM iharA tu sa na muMjato / jo puNa bhuMjati nAuM, paDucca taM suttametaM tu|| ghU. "suttaM paDucca"tti sUtrapramANAd gRhItaM, jato sutteNa bhaNitaM - "uggayavittI anatthamiyamaNasaMkappe saMthaDIe nivvitigiche asamaM vAGka paDigAhettA AhAraM AhArejjA" na doSetyarthaH / gRhI bhutte vA pazcAd jJAtaM anudito atthamito vA, "se jaM ca muhetyAdi" suttaM / "iharaha" tti jo so anuditaM atyamiyaM vA puvvAmeva jANaMto na geNhaMto bhuMjato vA / jo puNa anudiyaM atyamiyaMvA nAuM bhuMjatitaM paDucca imaMsuttaM bhaNNati |tN jamANe annesiMvAdalayamANe rAtI-bhoyaNapaDisevaNApatte Avajati cAummAsiyaM parihAraThANaM anugghAtimaM / / "vigiMcaNa-visohaNapadANa" imaM vakkhANaM[bhA.2916] savvassa chaDDaNa vigiMcaNA u muh-htth-paaychuuddhss| phusaNadhuvaNA visohaNa, sa kiMca bahuso ya naannttN|| cU-anudito atthamito tinAuMjaMmuhe pakkhittaM taMkhelamallae nicchubhai, jaMpANiNA gahitaM taMpaDiggahe nikkhivati, jaMpaDiggahe taM thaMDile vigiMcati / evaMsavvavigicaNA bhaNNati / phusaNa ttinicchoDaNA, dhuvaNa ti kappakaraNaM, esA visodhaNA bhnnnnti|ahvaa-chddddunnaa phusaNAdhuvaNANa ekasiM karaNaM vigicaNA, bahuso etesiM ceva kAraNe visohaNA evaM vigicaNa-visohaNaNANattaM bhaNitaM // evaM kareMto nAtikamate dhamma- "dhamma" miti asya vyAkhyA[bhA.2917] nAtikamate ANaM, dhammaM meraM va rAtibhattaM vA / attadvegAgI vA, saya bhuMje deja vA iyare // cU-titthakarANA'tikkamaNaM kareti, suyadhamma nAtikkamati, cAritameraM na laMgheti, rAtittaM nAtikkamati, anuditaM atthamitaM vA nAuM taM bhuMjamANA / "annesiM dalamANe"tti asya vyAkhyA -attalAbhaabhigrahI sayaMbhuMjati, kAraNeNa vAjoegAgaso visayaMbhuMjati, iyaropuNaanattalAbhI anegAgI vA annesiM dalijja // saMthaDio nivvitigiMcho sammattaM suttaM idAnaM saMthaDio vitigiccho bhaNNati mU. (639) je bhikkhU uggayavittIe anatthamiyasaMkappe saMthaDie vitigicchAe samAvanneNaM appANeNaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheMtA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA saaiji| aha puNa evaM jANejjA - "anuggae sUrie atthamie" vA se jaM ca muhe, jaM ca pANisi, jaMca paDiggahe, taMvigiMciya visohiyataM parihavemANe nAikkamai / jo taM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA saatiji| [bhA.2918] evaM vitigicche vI, dohi lahU navari te u vtkaale| tassa puNa havaMti layA, aTTha asuddhA na itraao|| cU-saMthaDio vitigiccho, so vi evaM ceva vattavyo / navaraM-tassa je tavArihA pacchittA te tavakAlehiM dohiM vi lahugA / "tasse"ti viigiMchassa / "puNa" saddo puvvakayabhaMgakamAto visesaNe / asuddhA eva kevalA aTTha-latA bhavaMti, "itarAto" suddhAto na bhavaMti, vitigiMchassa prtipkssaabhaavaat|| Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 uddezakaH 10, mUlaM-639, [bhA. 2918] [bhA.2919] anuditaudiyo kiha nu, saMkappo ubhayao adiDhe u / dharati na va ttica sUro, so puNa niyamA cauNhekko / cU- "ubhaya" tti udayakAle vA atthamaNakAle vA / abbhAdiehiM kAraNehiM adiDhe Aicce saMkA bhavati-kiM udito anudito tti / asthamaNakAle vi kiM sUrodharati na vatti saMkA bhvti| so puNa niyamA anuditto udito vA, anatthamito atthamito vA / etesiM cauNha vikappAnaM annatare vaTTati, udayaM paDucca vitigiMcha-maNasaMkappo vitigiMchagavesI vitigiMchagAhI vitigiNchbhotii|evN aTThabhaMgA kAyavvA / asthamaNaM paDucca evaM ceva aTThabhaMgA kAyavvA / dosuviaTThabhaMgIsu cauro cauro alakkhaNA uddhariyavvA / ime ya ghettavvA - paDhamo bitio cauttho aTThamo ya / atthamaNalatAsu ya ete cauro ghettavvA / aTThasu vi ya latAsu cauguru pacchittaM, ubhayalahuM, davvabhAvanipphaNaM pipacchittaMpUrvavat, navaraM-ubhayalahuM pacchittaM daTThavvaM / / saMthaDio vitigiccho gto| idAniM asaMthaDio nivviigiMcho bhaNNati mU. (640) jebhikkhU uggayavittIeanatyamiyasaMkappe asaMthaDienivitigiMchAsamAvaneNaM appANeNaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA saatijjti| aha puNa evaM jANejA - "anuggae sUrie atthamie" vA, se jaM ca muhe, jaMca pANiMsi, jaMca paDiggahe, taM vigiMciya visohiya taM parihavemANe nAikkamai / jo taMbhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAtijati / / mU. (641) je bhikkhU uggayavittIe anatyamiyasaMkappe asaMthaDie vitigiMchAsamAvaneNaM appANeNaM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA saMbhuMjai, saMbhuMjaMtaM vA sAtijati / aha puNa evaMjANejjA- "anuggae sUrie atthamie" vA, sejaMcamuhe, jaMca pANisi, jaM ca paDiggahe, taM vigiMciya visohiya taM parihavemANe nAikkamai / jo taM bhuMjai, bhujaMtaM vA saatijti|| cU-so asaMthaDito tividho imo[bhA.2920] tavagelaNNa'ddhANe, tividho tu asaMthaDo vihe tiviho / tava'saMthaDimIsassa vi, mAsAdArovaNA innmo|| [bhA.2921] ega duga tinni mAsA, caumAsA paMcamAsA chammAsA / savve vi hoti lahugA, egatturavaDDiA jeNaM / / cU-chaTTha'hamAdiNAtaveNa kilaMtoasaMthaDo, gelaNNeNavAdubbalasarIroasaMthaDo, dIhaddhANema vA pajjattaM alabhaMto asaMthaDo / etesu tisu vi puvvakameNa solasa latA kAyavvA / alakkhaNA uddaritA / sesesupacchittaM kAlaniSphannaM pUrvavat |dvvbhaavpcchitte imoviseso|ttth tavAsaMthaDe taveNa vigiTeNa kilAmitopAraNae AuroanudiyaM atyamiyaMvA nAuMsalehasesaM jatimAsalahuM, paMca sese bhuMjati domAsiyaM, dasalaMbaNesamuddisatitimAsalahuM, pannarasalaMbaNe samuddisaticaumAsalahuM, vIsalaMbaNe samuddisati paMcamAsalahuM, paMca visuddhacitteNa samuddivA sesA paNuvIsaM anudiyaM atthamiyaM vA nAuM bhuMjati chammAsalahuM / savve ete lahugA mAsA jeNa eguttaravuDDI diTThA / "vuDDi"tti bhaNite sIso pucchati-kativihA vuDDI ? Ayario Aha Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nizItha-chedasUtram -2-10/641 [bhA.2922] bhikkhussa tatiyagahaNe, saTThANaM hoti dvvnissphnnnne| bhAvammi u paDilomaM, gaNi Ayarie vi emeva // [bhA.2923] duvihA u hoi vuDDI, saTTANe ceva taha ya paraThANe / saTThANammi u gurugaM, paraThANe lahU ya bhayaNA vaa| dhU- saTThANavuDDI niyamA gurU bhavati / jadA mAsalahU to mAsaM ceva saTThANaM saMkamati, tadA visesatthaM niyamA mAsagurU sNkmti| evaMdumAsalahuto dumaasguruN| paraTThANavuDI nAma visarisA saMkhAjahA-mAsAtodumAso, dumAsAto timAso evaMjAvapaMcamAsAto chmmaaso| paraTThANavuDDIe lahutolahuvA bhavatiguruvA / bitiyavArAe dumAsADhattaM chede ThAyati, tatiyavArAe timAsalahuto ADhattaM mUle ThAyati, evaM bhikkhussa / uvajjhAyassa evaM ceva, navaraM-dumAsalahuo ADhattaM tihiM vArAhi aNavaDhe ThAyati / Ayariyassa timAsalahuto ADhattaM tihiM vArahi carame ThAyati / evaM davvanipphaNNe pacchittaM / bhAve paDilomaM bhANiyavvaM // tavAsaMthaDio gto| idAnaM gelaMnA saMghaDio[bhA.2924] emeva ya gelaNNe, paTThavaNA navari tattha bhinneNaM / cauhiM gahaNehiM sapayaM, kassa agIyatthasuttaM tu|| cU-gelaNNAsaMthaDI vi evaM ceva, navaraM - lahubhiNNamAsAto ADhattaM paMcamAsalahue tthaayti| cautthavArAe bhikkhussa mUlaM / uvajjhAyAyariyANaM heTThA padaM husati, cauhiM vArAhiM sapadaM bhavati / bhAve paDilomaM daTThavvaM / / gato gelaNNAsaMthaDio - idAni "addhANAsaMthaDio, vihe tividho"tti asya vyAkhyA[bhA.2925] addhANAsaMthaDie, pavesa majjhe taheva uttinnnne| majjhammI dasagAtI, pavese uttiNNe pnngaatii|| cU-addhANAsaMthaDI tividho-vihapavese, vihamajjhe, vihottaare| tattha paDhama majjhe bhaNAtibhikkhussa saMlehAdiesu chasu ThANesu dasa-rAtidiyAdI ArovaNAe domAsiyAe ThAyati, evaM sttmvaaraaemuulNphusti|uvjjhaao pnnrsraatiNdiyaadisttmvaaraaeannvddhetthaayti|aayrio vIsarAtiMdiyAdi sattamavArAe caramaMpAvatIti / bhAve evaM ceva paDilomaM / idAniM pavese uttiNNe yabhaNNati-pavese uttAre ya dosu vi saMlehaNAdisuchasupadesupaNageNaM paTThavaNA kajjatimAsalahue ThAyati, bhikkhussaaTThamavArAesUlaM bhvti|uvjjhaayss dasAdiaTTamavArAeaNavaDhaM Ayariyassa pannarasAdi aTThamavArAe carimaM pAvati / bhAve evaM ceva paDilomaM / sIso pucchai- "kiM kAraNaM? addhANAsaMthaDiomajhe khippaMsapadaM pAvito? AdiaMtesu cireNa pAvito?" Ayariyo bhaNAti - AdI addhANayassa bhayaM uppajjati - "kahamaddhANaM NittharissAmi" tti, aMte vi addhANassa bhukkhA-tisAkilAmito tti, kAraNeNa cireNa sapadaM pAvati / majhe puNa jitabhayo nAtikilaMto ya abbhatthaNAto ya khippaM sapadaM pAvati / ettha kAlanipphaNNaM tavakAlehi visittuN| etya ekkekkAo pAdAtoANAdiyA dosA, rAtIbhoyaNadosA y| "kassa agIyatthasuttaMtu" asya vyAkhyA-sIsosa pucchati- "eyaM jaM bhaNiyaM pacchittaM, eyaM kassa" ? Ayariyo bhaNati - evaM suttamagIyatthassa / bhaNNai - "kiM kAraNaM?" bhaNNai - so Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-641, [bhA. 2925] 121 kajjAkajaM jayaNAjayaNaM vA agIto na jANati // gIto puNa jahatthaM jANaMto[bhA.2926] uggayamanuggae vA, gIyattho kAraNe n'tikkmti| dUtA''hiMDavihArI, te viya hoMtI sapaDivakkhA / / cU-gIyatyo puNa kAraNe uppaNe uggae vA anuggae vA geNhaMtojayaNAearattaduTThoya bhuMjato ANaMdhammaM rAtIbhoyaNaMvA nAtikkamati |teyaddhaannpddivnnnnyaa tividhA-dUijjatA vAAhiMDagA vA viharaMtA vA / ekkekkA sapaDivakkhA kAyavvA / / imeNa bhedena[bhA.2927] dUijaMtA duvihA, nikkAraNiyA taheva kaarnniyaa| asivAdI kAraNiyA, cakke thUbhAiyA iyare / / cU- dUijjaMtA duvihA - nikkAraNiyA ya kAraNiyA ya / asivomodariya-rAyaduTTha-khubhiyauttimaTThakAraNe vA, ahavA - uvadhikAraNA, levakAraNA vA, gaccha vA bahuguNataraM ti khettaM, AyariyAdINa vA AgADhakAraNe, etehiM kAraNehiM dUijjaMtA kAraNiyA / nikkAraNiyA asivAdivajjitA uttarAvahe dhammacakkaM, madhurAe devaNimmiya thUbho, kosalAe va jiyaMtapaDimA titthakarANa vA jammabhUmIo, evamAdikAraNehiM gacchato nikkaarnnigo|| [bhA.2928] uvadesa anuvadesA, duvihA AhiMDagA muNeyavvA / viharaMtA vi ya duvihA, gacchagayA niggayA ceva // cU- AhiMDagA duvidhA - uvadesAhiMDagA anuvadesAhiMDagA ya / uvadeso suttatthe ghettuM bhavissAyario desadarisaNaM kareti visayAyArabhAsovalaMbhanimittaM, eso uvaesAhiMDago / anuvadesAhiMDago kougeNa desadasaNaM karoti / viharaMtA duvidhA - gacchagayA gacchaniggayA ya / gacchavAsiNo udubaddhe maasNmaasennvihrNti|gcchniggtaa duvihA-vidhiniggayA avidhiniggayA ya / vidhiniggayA jinakappiyA, paDimApaDivaNNagA, ahAlaMdiyA,suddhaparihAriyA ya / avidhiniggayA codaNAdIhiM coijjaMtA coyaNaM asahamANA gacchato niggcchNti|| etesiM bhedAnaM ime anudiya atthamitesu lagaMti[bhA.2929] nikkAraNiyA'nuvadesagA vi laggati anudita'tthamite / gacchA viniggayA vihu, lagge jati te karejjevaM // cU-nikkAraNiyA anuvadesAhiMDagA avidhiniggayAyaanuiya atthamiyejatigehaMtibhaMjaMti vA to pacchitte laggati / je puNa kAraNigA uvaesAhiMDagA gacchagayA ya ee kAraNe jayaNAe geNhatA bhuMjaMtAya suddhA / gacchaniggatA vijati anuiya'tthamie gehaMti bhuMjaMti vA to pacchitte laggati / je puNa vidhiniggayA te anudiya'tthamite niyamA na geNhaMti trikAlaviSayajJAnasampannatvAt / / ahavA - anyo vikalpaH gacchAdvinirgatAnAM[bhA.2930] ahavA tesiMtatiyaM, appatto'nuggato bhave suuro| pattoya pacchimaM porisaMtu atthaMgato tesi / / cU- "ahavA" -zabdo viklpvaacii|tesiN jinakappiyAdINaMtatiyaM porisiM sUro "apatto" anudito bhaNNati, pacchimaMca porisiMpatto sUro asthaMgato bhaNNati, tesiMca bhattaMpaMtho yatatiyAe niyamA / anyathA na kurvatItyarthaH / asaMthaDI nivvitigiccho bhaNito / idAniM "mIso"tti - Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 mIso vitigiccho bhaNati / kiha puNa tassa vitigicchA bhavati ? imehiM[bhA.2931] vitigiccha abbhasaMthaDa, sattho va padhAvito bhave turitaM / anukaMpAe koI, bhatteNa nimaMtaNaM kuNati // nizItha - chedasUtram - 2 - 10 / 641 cU-abbhasaMthaDAdiehiM vitigiMcho bhavati / addhANapavaNNA sattheNa atarA ya anno abhimuho satyo aagto| do vi egaTThANe AvAsitA / abhimuhAgaMtugasatthigeNa ya keNaI anukaMpAe sAhU nimaMtitA bhattAdiNA / sAhu jammi satye so calito AdiccodayavelAe udito anudito saMkAe gahiyaM // ihaM pi tividhe asaMthaDIe vitigicche aTTha latA asaMthaDie nivvitigiMcche tavAhiM pacchitaM ubhayaguruM, vitigiMche puNa ubhayalahuM, sesaM taM caiva savvaM mAsAdiyaM pacchittaM[bhA.2932] tatiyabhaMgAsaMthaDinivi-tigiccha sohI tu kAlanipphaNNA / cahuyaM savve vi hu, ubhayagurU ettha pacchittA // [bhA. 2933] emeva carimabhaMgo, navaraM ettha havaMti aTTha latA / ubhaya hue sa (ya] jANasu, kAlAdI ettha pacchittaM / mU. (642) je bhikkhU rAo vA, viyAle vA sapAnaM sabhoyaNaM uggAlaM uggilittA paccogilai, paccogilaMtaM vA sAtijjati / / cU-rattiM viyAlANa puvvakataM vakkhANaM / saha pAnena sapAnaM, saha bhoyaNeNa sabhoyaNaM / udagiraNaM uggaro, ralayorekatvAt sa eva uggalo bhaNNati, sitthavirahiyaM pANiyaM kevalaM uDDoeNa saha gacchatItyarthaH, bhattaM vA uDDoeNa saha Agacchati, ubhayaM vA / taM jo uggiltAta paccogilati annaM vA sAtijjati / kahaM puNa sAtijati ? kassa vi uggA Agato / tena annassa siTThe - uggAlo me Agato paccugilio ya / tena bhaNiyaM suMdaraM kathaM, esA sAtijjaNA / tassa pAyacchittaM cauguruM, ANAdiyA ya dosA / esa suttattho / idAniM nittI [bhA. 2934] uddaddare vamittA, AiyaNe paNagavuDDhi jA tIsA / cattAri chacca lahu guru chedo mUlaM ca bhikkhussa // cU-duvidhAdarA - ghannadarA poTTadarA ya, te uddaM jAva bhariyA taM uddaddaraM bhaNNati, paryAyavacanena subhikSa mityarthaH / tasmin samikSe pajjatiyaM aNAdi ghettuM bhottuM ca vamettA avisiTThabhattalobheNa jo puNo paccAdiyati / jai divaso egalaMbaNAdI jAva tAva caulahuM / chahiM AraddhaM jAva- dasa etesu cauguruM / ekkArasAti-jAva-pannarasa tAva challahu~ / solasAdi - jAva- vIsaM tAva chagguruM / egavIsAdijAva- paNavIsaM tAva chedo| chavvIsAdi- jAva- tIsA laMbaNA uggiliuM paccogilatiM tAva mUlaM / evaM paMcaguvarivaDDI bhikkhussa bhaNiyaM // [bhA. 2935 ] gaNi Ayarie sapayaM, egaggahaNe vi gurUNa AmAdI / micchatta'maccabahue, virAhaNA tassa va'NNassa // cU- "gaNi" tti uvajjhAo, tassa caugurugAdi aNavaTThe ThAyati / Ayariyassa chalahugAdi ADhattaM sapadamiti pAraMcie ThAyati / [bhA. 2936 ] evaM tAva divaso, rattiM sitthe vi catugurU hoti / uddaddaraggahA puNa, uvavAe kappate ome // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 642, [bhA. 2936 ] [bhA. 2937] 123 rAto va divasato vA, uggAle kattha saMbhavo hoja ? girijannasaMkhaDIe, aTThAhiya tosalIe vA // cU- evaM tAva divasao / rAo puNa egasitthaggahaNe vi caugurugaM / uddaddaragahaNeNa avavAto daMsito, jeNa omAdisu kappati / ANAti ANA titthakarANaM kovitA bhavati / aNavatthA ktaa| micchattaM ca jaNeti - jahAvAdI tahAkArI na bhavati / ahavA-vaMtAdAnaM daddhuM seho siDhilabhAvo paDigamaNaM vA karejjA / rAyA vA vipparinAmejA / vAraNaM vA bhikkhAdiyANa karejjA / asAraM vA pavayaNaM bhaNejja / asuittaNeNa vA haDDusarakkhAdijaNehiM atisatiyA bhaNejjA / tassa va'nnassa AyavirAdhanA bhavejja | ettha dito amcbttuenn| ego raMkabaTuo aMciyakAle saMkhaDIe majjhiyakUraM jimito atippamANaM / niggayassa rAyamaggamogADhassa hiyayamucchallaM amaccapAsAyassa heTThA vamiumAraddho / AloyaNaThiteNa ya amacceNa diTTho / so ya bahugo vamettA tamAhAramaviNaGkaM pAsittA lobheNa bhuMjiumAraddho / amacassa taM daduM aMgamudadhusiyaM, uGkaM ca kayaM, so amaJco dine dine jemaNavelAe jimito vA taM saMbharitA uDDuM kareti / evaM tassa vaggalI vAhI jAto, viNaTTho ya / so vi vaDuo evaM ceva viNaTTho / evaM AyavirAhaNA hoja / jamhA ete dosA tamhA pamANamittaM bhottavvaM, jeNa uggAlasaMbhavo tosalivisa vA // [bhA. 2938] addhANe vatthavvA, pattamapattA duhA ya addhANe / pattA ya saMkhaDije, jaiNamajayaNAe te duvihA / / cU- te saMkhaDibhoiNo saMjayA te duvihA - addhANapaDivaNNA, vatthavvA ya / vatthavvA te tattheva mAsakappeNa ThitA, te duvidhA - saMkhaDipehI saMkhaDiapehI ya / addhANapaDivaNNA duvidhA - tattheva gaMtukAmA, annattha vA gaMtukAmA / jattha sA saMkhaDI tattheva gaMtukAmA te duvidhA - jayaNapattA ajayaNapattA ya / je anussuyA padabhedaM akareMtA suttatthaporisIo ya kareMtA AgacchaMti te jayaNapattA / je puNa saMkhaDi soccA ussuabhUA turiyaM suttatthe akareMtA te ajayaNapattA / je puNa addhANiyA annatthagaMtumaNA te duvidhA - pattabhUmigA apattabhUmigAya // [bhA. 2939] vatthavvajayaNapattA, egagamA vi hoti nAyavvA / ajayaNavatthavvA viya, saMkhaDipehI u egagamA // cU- tattha saMkhaDi - apaloiNo, je ya tattheva gaMtukAmA jayaNapattA, ete do vi cAraNiyAe egagamA bhavaMti / je tattheva gaMtukAmA ajayaNapattA, je ya vatthavvA saMkhaDipehiNo ete do vi cAraNiyAe gagamA bhavaMti / "pattA ya saMkhaDiM je" asya vyAkhyA [bhA. 2940] tattheva gaMtukAmA, voleumaNA va taM uvarieNaM / payabheya ajayaNAe, paDiccha-uvvattasu ya bhaMge / cU- jattha gAye saMkhaDI tattheva gaMtukAmA, je vA tassa gAmassa - "uvarieNaM" ti majjheNa gaMtukAmA, desI bhAsAe vve (ca) vattheNa ti vRttaM bhavati / te jati sabhAvamatIe padabhedaM kareMtA egamAdidiNaM vA paDikkhaMti, avelAe "uvattaM"ti suttatthaporisIagemaNa vA pattA jayaNapattA bhavaMti / etesiM je itare te jayaNApattA // "pattamapattA duhA ya addhANe" asya vyAkhyA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 nizItha-chedasUtram -2-10/642 [bhA.2941] saMkhaDimabhidhAreMtA, dugAuyA pattabhUmiyA hoti| joyaNamAti appattabhUmitA bArasa u jAva // ghU-saMkhaDigAmassa je pAseNa gaMtukAmAe saMkhaDimabhidhAretuM addhajoyaNAo acchaMti te pattabhUmiyA bhavaMti, je puNa joyaNamAdisu ThAmesu jAva bArasajoyaNA te savve apattabhUmiyA bhvNti|| [bhA.2942] khettaMto khettabahiyA, appattA bAhi joyaNadue y| cattAri aTTa bArasa, jaggasu va vigicaNAtiyaNA // cU- khettaMto-jAva-addhajoyaNo saMkhaDimabhidhAretA AgacchaMti ete pattabhUmigA, je puNa khettabAhiratojoaNAto dujoaNAtojAvabArasaNhaM vAjoyaNeNaM saMkhaDimabhidhArettA AgacchaMti ete apattabhUmigA / saMkhaDIe jAva daTu bhoccA padose na jaggaMti, verattiyaM kAlaM na geNhaMti, "vigicaNa"tti uggAlaM uggAlettA vigicaMti, uggilittA vA aadiyNti|| etesu causu padesuimA vAraNA kajjati[bhA.2943] vatthavvajayaNapattA, suddhA paNagaMca bhinnamAso y| tava kAlesu visiTThA, ajayaNamAdIsuvi visitttthaa|| dhU-vatthavvA saMkhaDiapehiNojayaNApattAyajeNate saMkhaDIejAva daTuMbhoccA pacchA pAusIyaM porisie na kareti, mA Na jIrihiti, to Ayarie ApucchittA nivaNNA suddhA / te ceva jati verattiyaM na kareMti to paMcarAiMdiyA tavalahugA kAlagurU / aha uggAlo Agato vigiMcati ya to bhinnamAso tavaguruo kAlalahU / aha taM uggalA Adiyati to mAsalahuM ubhyuruuN| vatthavvasaMkhaDipehiNo ajayaNapattA ya etesiMdoNha visaMkhaDIe bhoccA pAdosiyana kareMtimAsalahuM / verattiyaM na kareMti ettha vi mAsalahuM / uggAleti vigiMcati ettha vi mAsalahuM / AdiyaMti ettha mAsaguruM / ettha vi tavakAlehiM visesiyavvA // [bhA.2944] tisu lahuo guru ego, tIsuya guruo ya caulahU aMte / tisu caulahuyA cauguru, tisucaugguru challahu aNte|| [bhA.2945] tisu challahuyA chagguru, tisu chagguruyA ya aMtime chedo| chedAdI pAraMcI, bArasamAdIsutu caukkaM // cU-"tisu lahuo guru ego" ttigatArthaM / je annatya gaMtukAmA pattabhUmigA addhaMjoyaNAto saMkhaDinimittAgatA tesiMpAdosiyAsu tisu ThANesu mAsaguruM, aMte caulahugA / je apattabhUmagA saMkhaDinimittaMjoyaNato AgatA tesiM pAdosiAdisutisupadesucaulahuM, aNtecuguruN|je puNa dujoyaNAto AgatA tesiM Adipadesu cauguruM, aMte challahugA / je puNa cauNhaM joyaNANamAgatA tesiM challahugA, (aMte chagguruyA / ] je aTTha joyamANamAgatA tesiM chaggagurugA, aMte chedo / je bArasaNhaMjoyaNANamAgatAtenisa bhoccA pAdosiyaMna kreNti|chedoverttiyN na kareMti |aadisddaato mUlaM vigicaMti aNavaThTho AdiyaMti pAraMciyaM / "chedAdI pAraMcI" - AdisaddAto mUlaNavaThThA ete cauro pAyacchittA / bArasamAdIsutu caukkaM je tassa Adio Arabbha kameNa ThAveyavvA / ahavA -paDilomeNabArasAdisu pdesusvvesucukkNdtttthvvN||svvesuy caukkApadesujetavAriha tavakAlehiM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM -642, [bhA. 2945] visesiyavvA dohiM lahuM, tavaguruM kAlaguruM, ato dohiM vi gurugaM bhaNito vi esa attopatthAramaMtareNa na suTu avabodho tti / patthAra-nidarisaNatthaM bhaNNati [bhA. 2946 ] addhANe vatthavvA, pattamapattA ya joyaNaduve ya / cattAri aTTha bArasa, na jaggasu vigiMcaNAtiyaNe // cU- aha suddheNa uddeNa aTThagharasayA tiriyaM cauro evaM battIsa gharA kAyavvA / paDhamaghara'TThayapaMtIe adho adho ime aTTha purisavibhAgA lihiyavvA / addhANiyA vatthavvayA jayaNAkArI, ego purisavibhAgo / addhANiyA vatthavvayA ajayaNakArI, bitio vibhAgo / pattabhUmayA tatito / appattabhUmagA joyaNAgaMtA cauttho / du-joyaNAgaMtA paMcamI / cau-joyaNAgaMtA chaTTo / aTThajoyaNAgaMtA sattamo / bArasa-joyaNAgaMtA aTTamo / uvarimatiriyA ya caukkapaMtIe uvariM kameNa ime cauro vibhAgA lihiyavvA / na jaggasu vA vigiMcaNA ya, AdiyaNA, savvaM gatatthaM // AdimacaukkapaMtIe bitiyadharAto kameNa ime pacchittA ThaveyavvA [bhA. 2947] je puNa saMkhaDipehI, ajayaNapattA ya tesi imA / pAo siya verattiya, uggAlavigiMcaNAtiyaNe / 125 [bhA. 2948 ] paNagaM ca bhinnamAso, mAso lahugo ya paDhamao suddho / mAso tavakAlagurU, dohi vi lahugo ya gurugo ya // - bitiyathara paNagaM / tatiyagharae bhinnamAso / cautthe mAsalahuM / ukkameNa bhaNiyaM / paDhamaghare suddho tti / aMtille jo ya mAso so tavakAlehiM dohiM vi gurugo / panagatavo taveNa lahugo / bhinnamAso taveNa gurugo tti / ahavA - mAso tavakAlaguru, Adipade dohiM vi lahU - bhavati / majjhillesu dosu vi padesu jahAsaMkhaM kAlataveNa gurugA bhavaMti // bitiyAdi- caukkagharapaMtIo savvA imeNa tavasA pUreyavvA [bhA. 2949] lahuo guruo mAso, cauro lahuyA ya hoMti gurugAya / chammAsA lahu gurugA, chedo mUlaM taha dugaM ca // cU-imA ya rayaNa-bhaMga-lakkhaNagAhA [bhA.2950] jaha bhaNiya cautthassA, taha iyarassa paDhame muNeyavvaM / pattANa hoi jayaNA, jA jayaNA jaM tu vatthavve // cU- pacchaddhaM tAva bhaNAmi - je addhANiyA jayamApattA vatthavvA ya jayaNaittA jaM tu tesiM pacchittaM cautthe ThANe bhaNNati "jahA bhaNiyaM cautthassa cautthaM" AdiyaNaM padaM, jayaNaittANa jahA cautthe ThANe - bhaNiyaM tahA "iyare" tti - jayaNaittA tesiM paDhamesu tisu ThANesu muNeyavvaM mAsalahumityarthaH / aMtille mAsaguruM / bitiyapaMtIe jaha bhaNiyaM cautthassa tahA "iyare" pattabhUmayA tesu tisu Aillesu ThANesu muNeyavvaM aMtillesu caulahuM / evaMbattIsA vi dharA pUreyavvA / navaraM - aMtillaM paMtIe cheda-mUla- aNavaTTha- pAraMciyA / tavArihA tavakAlehiM nisesiyavvA, pUrvavat / sthApanA // [bhA. 2951] eeNa sutta na kayaM suttanivAte ime u AesA / lohIya omapuNNA, keti pamANaM imaM beMti / / Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2 -10 / 642 cU- evaM pasaMgeNa vikovaNaTThA bhaNiyaM, na ettha suttaM NivaDati / suttanivAte ime AdesA bhavaMti / Ayario bhaNAti - guNakArittaNAto omaM bhottavvaM jahA uggAlo na bhavati / diTTaMto lohI / "lohi" tti kavallI "ome "tti UNA, jati AdANassa addahijjati to tappamANI na chaDDeta, aMto aMto uvvattati / aha puNa- "puNNaM" ti - AkaMThA AdANassa bhariyA, to tappamANI bhariyA abbhUANA chaDDijjati, aggiM pi vijjhAveti, evaM atippamAmaM bhattaM pAnaM vA pADaNA periyaM uggilijjati, na omaM, tamhA omaM bhottavvaM / vikovaNaTThA tattha AyariyadesagA imaM omappamANaM vadaMti // [bhA. 2952] 126 tatta'tthamite gaMdhe, galagapaDigae taheva'nAbhoge / ee na hoMti doNha vi, suhaniggata nAtamoilaNA // cU- "lohI ya omapuNNa"tti asya vyAkhyA [bhA. 2953 ] atibhutte uggAlo, teNomaM kuNasu jaM na uggalati / chaDajati atipuNNA, ttA lohI na puNa omA // cU- "tatte "tti - asya vyAkhyA bhaNNati / [bhA. 2954] Aha jati UNamevaM tattakavalle va biMdumegassa / bitio na saMtharevaM, taM bhuMje sasUre jaM jIje // cU- negama-pakkhAsito ego bhaNai - jati omaM bhottavvaM to imerisaM bhottavvaM, jahA - tatto kavallo, tatte udagabiMdu pakkhito takkhaNA nAsati / evaM erise AhAreyavvaM jaM bhuttameva jIrai / "atthamie"tti asya vyAkhyA - pazcArthaM gatArthaM / bitio negama pakkhAsito bhaNAti - evaM erise bhutte na saMtharati tamhA erisaM bhuMjau sUratthamaNavelAe jijjati / "gaMdhe "tti asya vyAkhyA[ bhA. 2955] niggaMdhI uggAlo, tatie gaMdho u eti na tu sitthaM / avijANato cautthe, pavisati galagaM tu jA pappa // cU- gaMdhe do AdesA / ego bhaNati - sUratthamaNe jiNe rAto asaMtharaM bhavati tamhA erisaM bhuMjao jeNa atthamie vi annagaMdhivirahito uggAro bhavati, na gaMdho uggArasyetyarthaH / anno bhaNai - hou gaMdho uggArassa, jahA sitthaM nAgacchati tahA bhuMjau / ete do vi tatio Adeso / uttho bhaNati - "avijAnato " pacchaddhaM / cauttha-pakkhAsito bhaNati - sasittho uggAro atyamie galagaMjAva pappati, AgacchitA ajANaMtasseva paDipavisati, erisaM bhuMjao // evaM negama pakkhAsitehiM bhaNie Ayario Aha - "ete na hoMti donni vi" asya vyAkhyA[bhA.2956] paDhamabitie divA vI, uggAlo natthi kimuta rayaNIe / gaMdhe ya paDigae yA, ee puNa do ya'nAdesA // cU-paDhama-bitiyA AdesA anAdesA ceva jena divA vi uggAlassa abhAvo / tatiya-cautthA ete donni vi anAdezA sUtravirahitatvAt // "suhaniggata nAtamoilaNa" tti asya vyAkhyA[bhA. 2957 ] paDupanna'nAgate vA, kAle AvassagANa parihANI / jeNa na jAyati muNiNo, pamANametaM tu Ahare // evamapi tassa niyayaM, juttapamANaM pi bhuMjamANassa / vAtassa va siMbhassa va, udae ejjA u uggAlo / / [bhA. 2958 ] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-642, [bhA. 2959] 127 [bhA.2959] jo puNataM atthaM vA, davaMca nAUNa niggayaM gilati / tahiyaM suttaNivAto, tatthAdesA ime hoMti // cU-sAhuNA pamANajuttaMAhAreyavvaM, jeNapaDuppanna'nAgatekAle AvassayajogANa parihANI na bhavati tavatiyaM AhAreyavvaM / evaM pamANajutte AhAreyavvaM jo sasittho asittho uggAlo davaM vA kevalaM taM jo muhaniggataM jANittA paccogilai tammi suttnivaato|| tattha ya ime AdesA bhavaMti[bhA.2960] acche sasittha cavviya, muhaniggaya-kavala-hatthabharite ya / aMjalipaDite diDhe, mAsAtI jAva carimaM tu|| acchaMAgataMjaipareNaadiTuMAdiyati tomAsalahuM |ah dittuNtomaasguruN|ssitthmaagtN jati pareNa adiLaM Atiyati to mAsaguruM / diDhe caulahuM / aha taM sitthaM adilR cavveti to caulahuM / didvecuguruN| muhAto niggataM kavalaM egahatthe paDicchiuMadiDhe Adiyati cauguruM, diDhe challahuM / aha ekkaM hatthapuDaM bhariyaM adiTuM Adiyati to challahuM, diDhe chagguru / aha aMjalibhariyaM adiTuM Adiyati to chagguruM, diDhe chedo / aMjaliM bharittA annaM bhUmIe paDiyaM taM pi adiTuM Adiyati tochedo, diDhe mUlaM / evaM bhikkhuss| uvajjhAyassa mAsaguru ADhattaM adiTThadikhehiM navame ThAyati / Ayariyassa caulahuADhattaM adidiThehiM dasame tthaayti|| [bhA.2961] diyarAo lahu gurugA, bitiyaM rayaNasahieNa dittuNto| addhANa sIsae vA, sattho va pahAvito turiyaM / / cU- ahavA - sasitthaM asitthaM vA adiTuM diTuM vA divasato AdiyaMtassa caulahuM / rAo cauguruM / virAhaNA puvvabhaNitA / bitiyapade kAraNeNa AdiejjA, na ya pacchittaM bhave / / tattha AyariyA rayaNasahiyavaNie diTuMtaM kareMti / [bhA.2962] jala thala pahe ya rayaNA, nuvajjaNaM tena aDavi pajaMte / nikkhaNaNa-phuTTa-patthara, mA me rayaNa hara palAvo / / cU-jahA ego vaNio kahiM ci thalapaheNa mahatA kileseNa saya-sahassamollANa rayaNANaM paMcasatAtiM uvajjaNittA paraM videsaMpatthio, pacchA sadesaM patthito / tattha ya aMtarA paccaMtavisae egA aDavI sabarapuliMda-corAkiNNA / so ciMteti - kahamaviggheNaM nittharejjAmi tti / te rayaNe ekkammi vijaNe padese nikkhaNati / anne phuTTapatthare ghettuM - ummattaga-vesaM kareti corAkulaM ca aDaviMpavajati / takkare ejamANe pAsittA bhaNAti-ahaM sAgaradatto rayaNavANitomAmamaMDakkaha, mAme rayaNe harIhaha / so palavaMto corehiM gahio pucchito - kayare te rayaNe? phuTTapatthare dNseti| corehiM nAyaM - kato vi se rayaNe haDe tena ummattago jAto mukko ya / evaM tena pattapuppha-phala kaMda-mUlAhAreNa sA aDavI paMthoya AgamagamaNaM kareMteNa janA bhAvitA ||taahe[bhaa.2963] ghettUNa nisi palAyaNa, aDavI maDadehabhAvitaM tisito| vipiuM rayaNAbhAgI, jAto sayaNaM samAgamma / cU-terayaNe nisIe ghettuNaddviNpvnnnno|jaahe aDavIe bahumajjhadesabhAgaMgato tAhe taNhAe parabbhamANo egammi silAyalakuMDe gavagAdI-maDagadehabhAvitaM vivaNNagaMdharasaM udagaM daTuMciMteti Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-10/642 jai eyaM nAtiyAmi to me rayaNovajjaNaM niratthayaM savvaM, kAmabhogANa ya anAbhAgI bhavAmi, tAhe taM pivatA aDaviM nitthiNNo / sayaNadhaNa kAmabhogANa ya savvesiM AbhogI bhavati // idAniM diTThatovasaMhAro 128 [bhA.2964] vaNiuvva sAhu rayaNA, mahavva aDavi (ya] omamAdINi / udagasarisaM ca vaMtaM, tamAdiyaM rakkhae tANi // cU- vaNiya- sariccho sAhU, rayaNa-saricchA mahavvatA, uvasaggaparisaha- saricchA takkarA, omAdi saricchA aDavI, vaMtaM maDagatoyasamaM, phuTTapattharasamANe sAdiyArA mahavvayA / kAraNe vaMtamAdiyaMto mahavvae - rakkhati / addhANasIsae maNuNNaM AhAriyaM vaMtaM ca // tAhe [bhA. 2965 ] divasato annaM geNhati asati turaMte ya satthe taM ceva / nisi liMgeNa'nnaM vA, taM caiva sugaMdhi davvaM vA // cU- divasato annaM geNhati, annaMmi vA alabhaMte rAto annaM geNhati, tassa vi abhAve satthe vA turiyaM padhAvamANe tAhe taM caiva baMtaM ghettuM cAujjAtagAdiNA sugaMdhadavveNa vAsittA bhuMjati, na doSetyarthaH // mU. (643) je bhikkhU gilANaM soccA, na gavesati na gavesaMtaM vA sAtijjati // cU- je tti niddise / bhikkhU puvvavaNNio / glai harSakSaye / imassa rogAtaMkeNa vA sarIraM khINaM, sarIrakkhayo bhavati taM gilANaM, annasamIvAo soccA sayaM vA nAUNaM jo na gavesati tassa cauguruM, jaM so gilANo agaviTTho pAvihiti paritAvAdi tanniSphaNNaM pacchittaM pAveti, tamhA gavesiyavvo / [bhA. 2966 ] saggAme sauvassae, saggAme parauvassa ceva / khettaMto annagAme, khettabahi sagaccha-paragacche / / [bhA. 2967] soccANaM parasamIve, sayaM ca nAUNa jo gilANaM tu / na gavesayatI bhikkhU, so pAvati ANamAdINi / / - saggA savaussae gilANo gavesiyavvo / saggAme parauvassae tattha vi gaveyavvo / khettaMto annagAme ettha gilANo gavesiyavvo / aha annagAme khettabahi ettha vi gilANo gavesiyavvo / etesu ThANesu sagacchillo paragacchillo vA bhavatu gavesiyavvo / ahavA bahugilANa - saMbhave imA vidhI - ahavA- saggAmauvassae sagacchillo paragacchillo ya do vi gilANA / puvvaM sagacchillo gadesiyavvo, pacchA paragacchillo / evaM savvaTThANesu puvvaM Asannatara gavesiyavvo / bitiyapadeNa asivAdikAraNehiM agavesaMto suddho / [bhA. 2968 ] asive omoyarie, rAyaTThe bhae va gelaNNe / addhANa rohae vA, na gavesejjA ya bitiyapadaM // mU. (644) je bhikkhU gilANaM socA ummaggaM vA paDipahaM vA gacchati, gacchaMtaM vA sAti0 // [ bhA. 2969 ] soUNa jo gilANaM, ummaggaM gacche paDipahaM vA vi / mAo vA maggaM, saMkamatI ANamAdINi / / dhU- ummaggA nAma aDavipaheNa gacchati / ahavA - apaMtheNa ceva, "paDiheNaM" ti jenAgato Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 644, [bhA. 2969 ] teneva niyaMttati, tato vA paMthAto annaM pathaM saMkamati / so puNa kiM evaM kareti ? ucyate - so ciMteti jai tehiM diTTho gilANaveyAvacca NaM kahi mito niddhammesu gaNijjIhAmi / aha karemi to me sakajjavAghAto bhavati / evaM kareMtassa ANamAdiyA dosA, jaMca so gilANo apaDijaggito pAvihiti tanniSphaNNaM ca pacchittaM pAvati // tamhA dosapariharaNatthaM 129 [bhA. 2970 ] soUNa vA gilANaM, paMthA gAme ya bhikkhavelAe / jati turiyaM nAgacchati, laggati gurue savitthAraM / cU-gilANaM suNettA paMthe vA gacchaMto, gAmaM vA paviTTho, bhikkhaM vA hiMDato, jati takkhaNA ceva turiyaM gilANaMte nAgacchati to se cauguruM pacchittaM savitthAraM / / tamhA [bhA. 2971] jaha bhamara-mahuyara-gaNA, nivataMti kusumitammi vanasaMDe / taha hoti nivatiyavvaM, gelaNNe katitavajaDheNaM // jaha bhamarA kusumite vanasaMDe vaNivataMti evaM dhammatarurakkhaMteNa veyAvacca'TTayAe nivatiyavvaM / sAhammiyavchallaM kayaM / appA ya nijjarAdAre nitotio bhavati / tassa ime do dArA [bhA. 2972] suddhe saDDI icchakAra asatta suhiya omANa luddhe ya / anuyattaNA gilANe, cAlaNa saMkAmaNA duhato // cU- "suddhe "tti asya vyAkhyA [bhA. 2973 ] soUNa vA gilANaM, jo uvayAreNa Agao suddho / jo uve kujjA, laggati gurue savitthAre / / cU-u -uvacAro vidhI / uvacArametteNa vA jo Agato so suddho, na tasya prAyazcittaM / uvehaM puna kareMto caugurue savitthAre laggati / "uvacAra" sya vyAkhyA [bhA. 2974] uvacarati ko gilANaM, ahavA uvacAramettagaM eti / uvacarati va kajjatthI, pacchittaM vA visoheti // cU- jattha gilANo tattha gaMtUNaM pucchito ko tubbhaM gilANaM "uvacarati" paDijAgaratItyarthaH / ahavA-uvacarati pucchati-tujjhaM koti nogilANa ityarthaH / ahavA - logopacAramAtreNA''gacchati -'"uvacAro'" bhnnnnti| ahavA sAdhUNaM majjAtA ceva jaM- "gilANassa vaTTiyavvaM " esa uvacAro bhaNNati / ahavA - kajjatthI uvacarati iti uvacAro, kiM ci jJAnAdikaM tatsamIpAdIhatItyarthaH / ahavA - pacchittaM mA me bhavissati tti nirjarArtha esa upacAraH / idAniM "saDDi "tti dAraM dhammasaDDhAe gilANaM paDiyaraMto nijjarAlAbhaM labhissAmi tti [bhA. 2975] soUNa vA gilANaM, turaMto Agato davadavassa / saMdisaha kiM kamI, kammi va aTThe niuMjAmi // - cU- " turaMto" ti - zravaNAnaMtarameva tvaritaM tatkSaNAt davadavassa pratipanno zIghragatyA ityarthaH / jattha gilANA tattha gaMtUNa gilANaM gilANapaDiyaragaM AyariyaM vA bhaNAti - saMdisaha, kiM karemi ? kiM vA veyAvaccaTThe appANaM NiuMjAmi - yojanAmItyarthaH // 169 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 nizItha-chedasUtram -2-10/644 [bhA. 2976 ] paDiyarihAmi gilANaM, gelaNNe vAvaDANa vA kAhaM / titthAnusajjaNA khalu, bhattI ya kayA bhavati evaM // [bhA. 2977 ] saMjogadiTThapADhI, uvaladdhA vA vi davvasaMjogA / satyaM va tena'hIyaM, vejo vA so purA AsI // cU-ahamanenAbhiprAyeNAyAtaH gilANaM paDiyarissAmi, gilANaveyAvacceNa vA vAvaDe je sAhU tesiM bhattapAna- vissAmaNAdiehiM veyAvaccaM kAhAmi / evaM kareMtehiM titthANusajjaNA titthakarabhattI katA bhavati / / evaM tena bhaNite jati te pahuppaMti to bhAMti - ajjo ! vacca tumaM, agge pahuppAmo / na so tehiM nivvesabuddhI nivvisiyavvo / aha te na pahuppaMti, kusalo vA so AgaMtugo, saMjogadiTThapADhI, vejjasatthaM vA tenAdhItaM, puvvAsameNa vA so vejjo, to na visaGgeti [ bhA. 2978 ] atthi ya se jogavAhI, gelaNNa-tigicchaNAe so kusalo / sIse vAvArettA, teicchaM tena kAyavvaM // cU- aha tassa AgatuNo jogavAhI atthi, jati ya gelaNNatigicchaNAe so kusalo to sasisse vAvArettA iti - vAvAraNaM kula-gaNa-saMghappaoyaNe vAdakajjapesaNe vatthapAduppAvaNe gilANakicce suttatthaporisippayANe vA jo jattha jogo taM tattha saNNijjoettA appaNA savvapayatteNa teiMcchaM kAyavvaM / suttatthaporisIvAvAraNe imA vidhI [bhA. 2979] dAUNaM vA gacchati, sIseNa va tehiM vA vi vAyAveM / tatpa'nnattha va kAle, sohI ya samuddisati haTThe // - cU- appaNA suttatthaporisIo dAuM kAlavelAe gaMtuM teicchaM karei / aha dUraM to suttaporisaM dAuM atthaporisIe sIse vAvArettA teiccha kareti / aha dUrataraM AsukArI vA paoyaNaM tAhe sIseNa do dAveti, appaNA tegicchaM kareti / aha appaNo sIso vAyaNAe asatto tAhe jesiM so gilANo tehiM vAyAvei / ubhayato vi vAyaMtassa asatI ya anAgADhajogassa jogo nikkhippara / AgADhajogiNaM puNa imA vidhI - " tattha'nattha va " tti jatta so gilANo khette tattha vA khette ThitA / ahavA - "tattha" tti - sagacche ThitA annagacche vA ThiyA AyarieNa bhaNiyA - jahAkAlaM sodhijaha, tAhe jattiyANi divasANi kAlo sodhito tattiyANi divasANi uddisaNakAlo ekkAdavaseNaM uddisati / "haTTe" tti gilANe paguNIbhUte jattiyANi divasANi pamAdo kAlaggahaNe kato, na vA suddho te uddesaNakAlA na uddisijaMti / annattha ThitA sesaM vidhiM kappAga samIve savvaM kareMti / annattha khette ThAyaMtANa imo vidhI [ bhA. 2980] niggamaNe caubhaMgo, addhA savve va neti doNhaM pi / bhikkhavasadhI ya asatI, tassaNumae ThavejjA u // imo caubhaMgo - vatthavvA saMtharaMti, no AgaMtugA / no vatthavvA, AgaMtugA saMtharaMti / no vatthavvA, no AgaMtugA saMtharaMti / vatthavvA vi, AgaMtugA vi saMtharaMti / ettha paDhamabhaMge AgaMtugANa'ddhA jAvatiyA vA na saMtharaMti te niMti / bitiyabhaMge vatthavvANa addhA jAvatiyA vA na saMtharaMti te niMti / tatiyabhaMge doNha vi addhA jAvatayA vA na saMtharaMti te niMti / evaM bhikkhavasahINa asati niggacchaMti / "tasse' tti-gilANassa je anumatA te gilANapaDiyaragA ThavijaMti, sesA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM- 644, [bhA. 2981] nirgacchantItyarthaH // "saDDi 'tti gataM / idAniM "icchAkAra "tti dAraM[bha.2981] abhaNito koi na icchati, patte therehiM ko uvAlaMbho / diTTaMto mahiMDDIe, savittharArovaNaM kujjA / / - koi sAhU veyAvacce kusalo, so ya pareNa jati bhaNNati - ajjo ! ehi icchAkAreNa gilANaveyAvaccaM karehi, to kareti / mANittaNeNaM abhaNito na icchati kAuM / soya socdyA gilANaM nAgato / kulagaNasaMghatherA ya je kAraNabhUtA kattha sAmAyArIo ussappaMti, kattha vA sIdaMti, paDijAgaraheuM hiMDaMti te tattha pattA / tehiM so pucchitto - ajjo ! ussapaMti te nANadaMsaNacarittANi, atthi vA abbhAse keti sAdhaNo, tesiM vA virAbAhaM, gilANo vA te koti kattha ti suto ? so bhaNati - atthi io abbhAse / sAhU - jANasi tesiM vaTTamANI ? jANAmi, atthi tesiM gilANo / therehiM uvAladdho- "tumaM tattha kiM na gato ? // [ bhA. 2982 ] bahuso pucchijjato, icchAkAraM na te mama kareMti / paDibhuMDaNA vidukkhaM, dukkhaM ca salAhiMtuM appA // cU- bahu vArA pucchijjUMto bhaNAti - te mama icchAkAraM na kareMti / annaM ca ahaM anabbhatthito gato tehiM "paDibhuDio' tti tehiM nisiTTho paDimuDiyassa mANasaM dukkhaM bhavati / dukkhaM vA paDimuMDaNA sahijjati, appAvi dukkhaM salAhijjati / jArisaM ahaM gilANaveyAvaccaM karemi erisaM anno na kareti to kimahaM aNabbhatthi to gacchAmi / ettha therA mahiDDiya-diTTaMtaM kareMti / "mahiDDio" tti rAyA / ego rAyA kattiyapuNNimAe marugANa dAnaM deti / ego ya marugo coddasavijjATThANapArago / bhotiyAe bhaNito - tumaM savvamarugAhivo, vaJcca rAyasamIvaM, uttamaM te dAnaM dAhiti / so marugo bhaNAti- egaM rAyakivvisaM geNhAmi, bIyaM aNAmaMtito gacchami, jati se pitipitAmahassa anuggaheNa paoyaNaM to me AgaMtuM nehIti, iha Thiyassa vA me dAhiti / bhotitAe bhaNito- tassa atthi bahU marugA tujjha saricchA anuggahakAriNo / jati appaNo te darNiNa kajjuM to gaccha / jahA so maruto abbhatthamaM maggatA ihaloiyANa kAmabhogANa anAbhAgI jAo / evaM tumaM pi abbhatthaNaM maggaMto nijjarAlAbhassa cukkihisi / savittharaM ca paritAvaNAdiyaM cauguruM ArovaNaM pAvihisi / evaM camaDheuM AuTTassa cauguruM pacchittaM deti / icchAkAra tti gataM / idAniM " asate" tti dAraM / kula-na-saMgha therehiM AgatehiM pucchito bhaNati [bhA.2983] kiM kAhAmi varAo, ahaM khu omANakArao hohaM / evaM tattha bhaNate, cAuNmAsA bhave gurugA // 131 cU- logo jo savvahA asatto paMguvat savvassANukaMpanijjo so '"varAo" bhaNNati / so haM varAo tattha gato kiM kAhAmi ? navaramahaM tattha gato omANakArao hohaM / evaM bhaNaMtassa caugurugA savitthAra bhavaMti / / so ya evaM bhaNato imaM bhaNNati [bhA. 2984 ] uvvatta khela saMthAra jaggaNe pIsa bhANa dharaNe ya / tassa paDijaggatANa va, paDilehetuM pi si asatto / / cU- kiM tumaM gilANassa uvvattaNaM pi kAuM asatto ? khelamallagassa bhANapariTThavaNe, saMthAragabhuyaNa- baMdhaNa-paritAvaNe, rAo jaggaNe, osahipIsaNe, sapANa-bhoyaNa-bhAyaNANa saMghaTTaNe, "tasse" Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 nizItha-chedasUtram -2-10/644 ttigAlaNassa gilANa-paDijAgarANa vA uvahiM pi paDilehiuM tumaM asamattho? // "asamattha" iti dAraM gataM / idAni "suhie"tti dAraM[bhA.2985]suhiyAmo tti ya bhaNatI, acchaha vIsatthayA suhaM savve / evaM tattha bhaNaMte, pAyacchittaM bhave tivihaM // cU-mAsakappavihAraTThiehiM suaM jahA - amugo'ttha gilANo / tattha ketI sAhU bhaNaMti - gilANapaDiyaragA vaccAmo / tatthege bhaNaMti - "suhiyAmo" tti amhe suhie, mA dukkhie kareha / tubbhe vi savve vIsatthA anubbiggA suhaM suheNa acchaha / kiM appANaM dukkhe nioeha, mA a yANuya coddasaricchA hoha / evaM bhaNaMtANa tividhaM pcchitteN| imaMjai evaM Ayario bhaNati-to cuguruN| uvajjhAo bhaNati-to caulahuM / bhikkhussa mAsaguruM / "omANe" tti dAraM[bhA.2986] bhattAti-saMkileso, avassa amhe vi tattha na traamo| kAhiMti kattiyANaM, tena ciya te ya addnnnnaa|| cU-tahevamAsakappaTThiyA gilANaM socA ege bhaNaMti-vaccAmo gilaannpddiyrgaa|anne tattha bhaNaMti- anne vitattha gilANaM socA paDiyaragA AgayA, tattha bhattAtisaMkileso mahaMto / amhe vitattha gatA, "avassaM" - nissaMdiddhaM "na tarAmo" na sNthraam-ityrthH| gilANa paDiyaraNaTThA AgatANavA kettiyANapAyaghoyaNa-abbhaMgaNa-vissAmaNa-pAhuNNagaMvA kaahiti|tenNciy gilANeNa te bhaddaNNA viSAdIkRtA ityarthaH // [bhA.2987] amhehi tahiM gaehi, omANaM uggamAtiNo dosaa| evaM tattha bhaNaMte, cAummAsA bhave gurugaa|| cU-gilANaTThayA bahusamAgame niyamAomaMuggamadosAyatatyeva bhvNti| evaMbhaNaMtecaugurugA savitthArA ||idaani "luddhe"tti dAraM[bhA.2988] amhe mo nijjaraThThI, acchaha tubbhe vayaM se kAhAmo / asthi ya abhAvitA ne, te vi ya nAhiMti kaauunnN|| cU-mAsakappaTTitehiM suyaM jahA amugammi gAme amugAyariyassa gilANo asthi / jattha yaso gilANo taM khettaM vasahi-bhatta-pAna-thaMDillamAdiesu savvaguNesu uvaveyaM ramanijjaM suhavihAraM jehiM suyaM te ciMteti-annahAtaMna sakketi pelliuM gilANalakkhaM mottuM / tAhe gilANalakkheNa gaMtuMbhaNaMti - "amhe vi gilANaveyAvaccaTThayAe nijaraTThI AgatA, taM tubbhe acchaha, amhe gilANaveyAvacaM kremo|aviyamhNabhaavitaa sehA, amhevi,taaveyaavccNkreNtedttuNteveyaavccNkaauNjaannihiti'|| [bhA.2989] evaM gilANalakheNa, saMThitA pAhuNa tti ukkosN| paggaMtA camaati, tesiM cArovaNA cuhaa|| cU-evaM gilANalakkheNaM ti gilANapaDiyaraNA kavaDeNa ThitA loge "pAhuNaga" tti kAuM deMti, adeMtesu vi ukkosadavvaM maggaMti / evaM taM khettaM camaDeti / camaDhie ya khette gilANapAuggaMna labbhati, tAhe tesiMcamaDhagANaMcaubvihA ArovaNA kjjti-dvv-khett-kaal-bhaavnipphnnnnaa|| tathimA davvaniphaNNA[bhA.2990] phAsugamaphAsuge vA, acitta-citte paritta'naMte ya / asineha-siNehagata, anahArAhAra lahugurugA y|| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-644, [bhA. 2991] 133 ghU- khette camaDhaNadoseNa alabhaMtA gilANassa imaM geNhaMti obhAsaNAe "iha phAsugaM esanijaMti" ti|sesaa kaMThA / phAsuga-acitta-paritta-asineha-anAhArimeyacaulahugA / etesiM paDipakkhe gurugA // evaM davva-nipphaNNaM / imaM khetta-nipphannaM / [bhA.2991] luddhassa'bmaMtarao, cAummAsA havaMti ugghaayaa| bahitA ya anugghAtA, davvAlaMbhe psjjnntaa|| cU-ukkosadavvalobheNa khettaM camaDhettA gilANapAoggaM khettabbhaMtare alabhaMtANa caulahugA, aMto alabbhamAme bahi maggaMtA na labbhaMti caugurugA / davvAlaMbhe pasajjaNa tti asya vyAkhyA - aMto gilANapAugge davve alabhaMte bahi khette pasajjaNA pacchittaM // [bhA.2992] khettA joyaNavuDDI, addhA duguNeNa jAva battIsA / gurugA ya chacca lahuguru, chedo mUlaM taha dugaM ca / ghU-khettabahi addhajoyaNAto Aneti cauguruM / bahiM joyaNAto Aneti challahuM / dujoyaNA fI (phrA] cujoynnaaochedo|atttthjoynnaaomuulN |solsjoynnaaoannvtthtthaa / battIsajoyaNAo pAraMciyaM / / ahavA- davvAlAbhe pasajjaNA / pacchittaM ima[bhA.2993]aMto bahiM na labbhati, ThavaNA phaasug-mht-mucch-kicch-kaalge| __ cattAri chacca lahuguru, chedo mUlaM taha dugaM ca // cU-aMto bAhiM vA gilANapAugge alabbhaMtetAhe phAsuyaM priyaasNtingk| aphAsugraMpariyAsaMti kA / tAhe so gilANo tena pAriyAsiyasatteNa anAgADhaM paritAvijjati Gka / gADhaM paritAvijjati kaa| maMhataggahaNeNadukkhAdukkhefI mucchAmucche phrama / kicchapAme chedo| kicchussAse mUlaM / samohate aNavaTTho / kAlagate carimaM ||gtN khetta-pacchittaM / idAniM kAlaniSphaNNaM[bhA.2994] paDhamaM rAiM ThaveMte, gurugA bitiyAti-sattahiM carimaM / paritAvaNAti bhAve, appattiya kuuvnnaadiiyaa| cU- paDhamarAtIe pariyAsetassaGkA / bitiyarAtIe phrAM / taiyarAtIe phrama / cauttharAtIe chedo / paMcamIe mUlaM / chaTThIe navamaM / sattamIe carimaM / gataM kAlapacchittaM / idAni bhAvapacchittaM - "paritAvaNAti" gAhApacchaddhaM asya vyAkhyA[bhA.2995]aMto bahiM na labbhati, paritAvaNa-mahata-muccha-kiccha-kAlagate / cattAri chacca lahu guru, cedo mUlaM taha dugaM ca // cU-vyAkhyA pUrvavat / apattiyaM karetiGka / kUvati-AdiggahaNeNaM anAhohaM ti bhaNejjA, na deti vA me, uDDAhaM vA karejjaha, kA / / evaM AhAre bhaNiyaM / idAni uvadhIe aticamaDhie khette sNthaargealbbhNte| [bhA.2996]aMto bahiM na labbhati, saMthAraga-mahata-muccha-kiccha-kAlagate / cattAri chacca lahu guru, chedo mUlaM taha dugaM ca . / cU-pUrvavat / / luddhe tti gata / idAni "anuyattaNe' ti dAraM[bhA.2997] anuattaNA gilANe, davvaTThA khalu tahava vejaTThA / asatIte annatto, AneuM dohi vI krnnN|| Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 nizItha-chedasUtram -2-10/644 ghU-"davvaTTha"tti dravyArthena gilANo anuyattijjati patthadavvaM uppAyaM tehiM dvvaannuattnnaa| "veJjaTThi' tti vejjassa aTThamuppAeMtehiM vejamaNuyattaMtehiM ya gilANo anuyattito bhavati / saggAme asati davvavejANa do vi annatto gilANassa kiriyA kAyavvA // ahavA- davvANuyattaNA imA[bhA.2998] jAyaMte tu apatthaM, bhaNaMti jAyAyo taM na labbhati ne| viniyaTTaNA akAle, jA vela na veti tu na demo|| ghU-jai gilANo apatthadavvaM maggati to bhaNNaMti - amhe jAyAmo taM na labmati / evaM bhaNaMtehiM anuvattito bhvti| tassaggato vA uggAheuMgacchaMtiatarA niyttuNti|tssggto ullAvaM kareMti-"naladdhaM / ne" akAle vA jAiyaM ti jeNa na labmati, akAle vA jAyaMte gilANe bhaNaMti -jAva velA bhavati tAva udikkhAhi, tAhe Anettu dAhAmo, na bhaNaMti- na demo tti / / khettao[bhA.2999] tattheva annagAme, vutthaMtara'saMtharaMta jynnaae| asaMtharanesaNamAdI, channaM kaDajogi giiytthe| cU-"tattheva"tti tasminneva gAme yatra sthitA te|| asya vyAkhyA[bhA.3000] paDilehaporisIo, vi akAuMmaggaNA tu sggaame| khettaMto taddivasaM, asati vinAse va tattha vse|| cU-jai sulabha davvaM to paDilehaNiyaM, suttaM atthaM porisiMca kAuM maggaMti, evaM asai atyaM hAviMti, evaM pi asai suttaM hAviMti, evaM asai dullabhe ya davve paDilehaNa suttatthaporisIo vi akAuMsaggAme anobhaTuM maggaMti-utpAdayaMtItyarthaH / "annaggAmi"ttiasya vyaakhyaa| pcchddhN| skosjoynnkhettssNtoanngaampddidinnNannobhtttthuppaadeti| ettha visuttattha-porisI parihAvaNa daTThavvA / asati anobhaTThassa saggAmaparaggAmesu khettaMtobhaTTha uppaaeNti| taddivasaM saggAme paraggAme sakhete asati[bhA.3001]khettabahitA va ANe, visohikoDiM va'ticchito kaaddhe| patidinamalabbhamANe. kammaM samaticchito tthve| cU- khettavahiyA vi taddivasaM anobhaTTa asati obhaTTa visuddhaM ANeyavvaM / "vutthaMtaraM"ti asya padasya vyAkhyA-"vinAse ca tattha va" / sakhetabahitA jato Anijati, jati taM dUrataraM, khIrAdi vA taM vinAsi davvaM, paccUsagatehiM uccauNhe na labbhati, vinassati vA, tAhe avaraNhe gatA tattave vutthA sUrodayavelAeghettuM bitiyadiNe avinaTTha ANeti / ahavA- dUratare avinAsi davvaM, "vutthaMtaraM" tiaMtaravutthA AnayantItyarthaH / esA savvA vihI esanijeNa bhnniyaa| "asaMtharate jayaNAe"tti jati evaM gilANaM paDucca esanijeNa na saMtharaMti to gilANassa sakhette saggAme paNagahANIe taddiNaM uppAeMti, sakhette paraggAme ya paNagaparihANI taddiNaM uppAeMti / tattha vi asatIe khettabahiyA vipaNagaparihANIe taddivasaM uppaaeti| evaM jAhepacchittAnulomeNa kItAdivisodhikoDI aticchito tAhejati gihatthehiM saMjayaTThAe parivAsiyaMdahimAdi, jati yataMgilANassa ptthNtosggaamaatoaanneti|astisggaameprggaamaato khettabahiyAto ya AnaMti taddivasaM / evaM jAhe pacchattAnulomeNa avisohiM pattA tAhe cauguruesu Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM- 644, [bhA. 3001] 135 vi appabahuttaM nAuM tAhe anneNa kaDDhAveti, sayaM vA kaDDeti / esA gilANaM pahucca jayaNA bhaNiyA / "asaMtharaMtesaNamAdi" tti jaigilANaTThAe vAvaDANaM parakkhettaM vA vayaMtANaM appaNo hiMDatANaM gilANapaDiyaragANa asaMtharaM bhavati to te vi esaNamAdi paNagaparihANijayaNAe appaNI geti / evaM jAhe gilANaM paDucca AdhAkammaM pi "samaicchitto" pratidinaM na labhatItyarthaH / tAhe "channaM kaDajogI gIyattha "tti asya vyAkhyA- "Thavae "tti / suddhamavisuddhaM vA gilANapAuggaM davvaM paDidiNaM alabdhaMtaM uppAetuM ghayAdiyaM ThavayaMti paryuvAsayaMtItyarthaH, taM ca channapadese kaDajogI gIyattho vA Thaveti / zrutArthaparyuccAraNAsamarthaH kRtayogI / yastu zrutArthapratyuccAraNasamarthaH / sa gItArthaH / jaM taM pariyAsijjati taM puNa kerise ThANe Thavijjati / [bhA. 3002] uvvaragassa tu asatI, cilimili ubhayaM ca taM jaha na pAse / tassa'sati purANAtisu, ThaveMti taddivasapaDilehA // cU- taM puNa annammi gehovvarae Thavijati, asati uvvarayassa tattheva vasahIe aparibhoge koNe kaDagacilimilIhiM AvarettA Thavijjati jahA "ubhayaM na passati' tti gilANo agIyattho ya / gilANo abbhavahareja, agIyANaM appaccayo bhavati, tamhA appasAgArie Thavejja / " tassa" tti aparibhogaTThANassa asati purANaghare Thavati, AdisaddAto bhAviyasaDDaghare vA, taddivasaM ca ubhayakAlaM paDilehA kajjati / [bhA. 3003] phAsugamaphAsugeNa ya, sacitta itare paritta'naMte ya / AhAra taddinetara, sineha itareNa vA karaNaM // cU- ahavA - "dohiM vi'"tti saggAmaparaggAmAto ANeuM kAyavvaM / ahavA - phAsugeNa vA aphAsugeNa vA sacitteNa vA acitteNa vA parittAdiesu / / gilANAnuattaNA gatA / idAniM vejjAnuattaNA / so gilANo bhaNejja [bhA. 3004] vejjaM na ceva pucchaha, jANaMtA tassa veMti uvadesA / DakkapilaggAtiesu ya, ajANagA pucchae vejjaM // cU- tattha jati saMjayA ceva tigicchaM kareMti tAhe bhAMti - amhehiM pucchito vejjo, "tassa" tti vejjassa uvadeseNa karemo / sappaDakke piDagaM gaMDa AdisaddAto sItaligA duTThavAto-tesu eseva vidhI / savvesu ajANagA vejjaM pucchaMti / / sIso pucchati [bhA. 3005] kiha uppanno gilANo, aTThamauNhodagAtiyA vuDDI | kiMci buhabhAgamaddhe, ome juttaM pariharaMto // cU-bahuvihA ro AtaMkA jehiM gilANo uppajjati / ahavA - kayapayatte vi dIhagelaNNaM uppajjaM, jato bhaNati - aTThamauNhodagAdigA buDDhI // [bhA. 3006] jAva na mukko tAva'nasanaM tu asahussa aTTha chaTuM vA / mukke vi abhattaTTho, nAUNa ruyaM tu jaM joggaM // cU-viseseNAsajjhe roge ajiNNajaragAdige jAva na muccati tAva abbhattaTTaM kareti, mukko va uvariM abhattaTTaM kareti evaM sahussa / jo puNa asahU jahantreNa aTTamaM chaTTaM vA kareti, rogaM vA nAuM - viseseNa rogassa jaM patthaM taM kIreti, jahA vAyussa ghatAdipANaM, avabheyage vA ghayapUrabhakkhaNaM / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-10/644 "uNhodagAdiyA vuDDhatti" asahu rogeNa amukko jatA pAreti tadA imo kamo - usiNodae kUrasitthA nicchubmiuM Isi maleuM pAreti / evaM sattadiNe "kiM ci" tti usiNodage mahurollaNaM thovaM chubbhati tena udageNa pAreti / 136 eeNa vi sattadine "bahu" tti tatiyasattage kiM ci mattAto bahuyaraM mahurollaNaM usiNodage chubbhati / etena vi sattagaM / "bhAge" tti tibhAgo madhurollaNassa do bhAgA usiNodage, etena vi sattagaM / "addhaM" tti addhaM mahurollaNassa addhaM usiNodagassa / etena vi sattagaM / tato paraM tibhAgo usiNodagassa mahurollaNassa do bhAgA / evaM pi sattagaM / tato UNo tibhAgo usiNodagassa samahigA do bhAgA mahurollaNassa / evaM pi sattagaM / tato kiMci mettaM usiNodagaM sesaM mahurollaNaM / evaM pi sattagaM / tato etena kameNa mahurollaNaM aMbakusaNeNa bhiMdati / evaM kIramANe jai paguNo to laThThe // [bhA. 3007] evaM pi kIramANe, vejjaM pucchaMta'ThAyamANe vA / jANaM aTThayaM te, aniDDhi iDDhi aniDDitare // cU- evaM pi kIramANA "aThAyamANe"tti roge anuvasaMte roge vejjaM pucchati / te ya aTTha vejjA bhavaMti tesiM ca do niyamA aniDDI, iyare sesA cha, te ya iDDI aniDDI vA bhavaMti // te avejjA saMviggAsaMvigge, liMgI taha sAvae ahAbhadde / anabhiggahamiccheyara, aTThamae annatitthI ya / [ bhA. 3009] saMviggamasaMvigge, diTThatthe liMgi sAvate saNNI / assaNNi iDDi gatirAgatI ya kusaleNa teicchaM // cU- saMviggo, asaMviggo, liMgattho, gahIyANubvao sAvago, avirayasammaddiTThI saNNI / asaNiggaNAto tao - dhettavvA anabhiggahiyamiccho, abhiggahiyamiccho, annatitthI ya / diTThatthaggahaNAto gIyattho ghito| ettha savigggahIyatthehiM caubhaMgo kAyavvo- puvvaM paDhamabhaMgilleNa kAraveyavvaM / asati bitieNa, tassa asati tatiyabhaMgeNa, tassAsati carimeNa / tassa'sati liMgamAdisu chasu kameNa iDDIsu aniDDIsu vA savvesu kusalesu / esa vidhI iDDI- aniDDIsu dosu vi kusalesu aniDDiNA kAraveyavvaM, na iDDImaMtena / duH pravezAdidopatvAt / egadubahuataraM kusaleNa teicchaM kAravejjA, pacchA akusaleNa / esA ceva gatirAgatI jahAbhihiyavihANAto / / [bhA. 3008] [bhA. 3010] voccatthe caulahuyA, agIyatthe cauro mAsa'nugghAyA / cauro ya anugghAyA, akusalakusaleNa karaNaM tu / cU- saMviggaM gIyatthaM mottuM asaMviggeNa gIyattheNa kAraveti evamAdi voccatte caulahugA / gIyatthaM kusalaM mottuM agIyattheNa akusaleNa kAraveti cugurugaa| kusalaM mottuM akusaleNa kAraveti ettha vi caugurugA ceva / vejjasamIve gacchato imA vidhI [bhA. 3011] coyagapucchA gamaNe pamANa uvakaraNa sauNa vAvAre / saMgAro ya gihINaM, uvaeso ceva tulanA ya // [bhA. 3012] pAhuDiya tti ya ege, naNeyavvo gilANa to u vejjagharaM / evaM tattha bhaNaMte, cAummAsA bhave gurugA // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-644, [bhA. 3012] 137 cU-0 codago pucchati-"kiM gilANo vejjasagAsaM nijau, aha vejo ceva gilANasamIvaM Anijau?" evaM pucchio Ayariyadesigo bhaNati - "samIvaM vejje AnijaMte pAhuDiyadoso bhavati, tamhA-gilANo ceva vejjadharaM nijau" |aayrio bhaNati-evaM bhaNaMtassa ceva caugurugA bhvNti|| [bhA.3013] liMgatthamAdiyANaM, chaNhaM vejANa nijato mUlaM / saMviggamasaMvigge, uvassaggaMceva aannejjaa|| cU-liMgattho sAvagoM sanni anabhiggahiyamiccho ya abhiggahiyamiccho ya annatithio ya etesi chaNhaM pi gihaM gacchau gilANaM ghettuM, no uvassayaM ete AnijaMti / adhikaraNadoSabhayAt / saMviggo asaMviggo ya ete do viuvassayaM ceva aanijNti|| codago bhaNati - "pAhuDiya"tti asya vyAkhyA[bhA.3014] raha-hatthi-jANa-turage, amuraMgAdIhi eMte kaayvho| AyamaNa-maTTi-udae, kurukuya saghare tuprjoge|| cU-hatthituragAdigameva jaannN|ahvaa-rhaadigNsvvN jANaM bhaNNati / ahavA-sivigAdigaM jANaM bhaNNati, anuraMgA gaDDI, evaM AgacchaMte puDhadikAyavadho bhavati / vejjeNa ya parAmusie, gaMDAdiphAlaNe vA kate AyamaMtassa maTTiya-udagassa ya kurukuyakaraNa vadho bhavati / saghare puNa vejjassa parajoggAto nAdhikaraNaM bhavatItyarthaH ||aacaaryaah[bhaa.3015]vaataatvpritaavnn, maya mucchA suNNa kiM susaannkuddii| savve va ya pAhuDiyA, uvassae phAsugA sA tu|| cU-gilANo vejjagharaM nijaMto vAtena AyaveNayaparitAvijjati, logoyapucchati- "kiM esa mato nijati" / "suNNa"tti aMtarA nijato mato, vejjeNa ya uggANite muhe mato diTTho bhaNati "kiMmajjhagharaM susANakuDI, jeNa mataM aanneh"|tto vejo saceloNhAeja, savvammi yaphalihae chagaNapANiyaMdejja / he codg| gilANe nijaMte samatiregA svvevpaahuddiyaa| uvassaepuNa phAsueNa karejja / / "codagapuccha"tti dAraM[bhA.3016] uggahadhAraNakusale, dakkhe pariNAmie ya piyadhamme / kAlaNNU desaNNU tassANubhae ya pesejA / / cU-vejovaMdesauggahaNasamattho, avissaraNeNadhAraNAsamattho, lihaNadavvabhAgaTThAvaNeyakuMzalo, zIghra karaNatavAt dakSo, avavAdasaddahaNAto pariNAmago, nirmithyakaraNatvAt dharmapriyo, vejasamIvapavese kAlaNNU, dezagrahaNAt riktakSaNaH, kSetre-AsannaM vA parigRhyate taMdesaMjAnAtIti desannU / erisA gilANassa ya anumatA te jasamIvaM pesejjA / ahavA - "tasse" ti vejjassa je anumatA te vejasamIve pesenja / vaidyasya yaiH sArdhana vigrahaH lokayAtrA ityarthaH / / [bhA.3017] eyaguNavippamukke, pesaMtassa cauro anugghaayaa| gItatthehi ya gamaNaM, gurugA ya imehiM ThANehiM / / cU-eyaguNavippamukke Ayario jati pesati to cauguruM pacchittaM, te ya gIyatthe pesejja / / idAni "pamANe" ti dAraM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 nizItha-chedasUtram -2- 10/644 [bhA.3018] ekaM dugaM caukkaM, daMDo dUA taheva niihaarii| khaiNhe nIle maliNe, col-ry-nnisejj-muhpottii|| cU- ego daMDo, do jamadUo, cauro NIhArI / eyapamANe pasaveMtassa cauguru / idAni "uvakaraNe"tti dAraM-kiNhovakaraNA jati gacchaMtiNIleNa vA maliNeNavA / kiM cataM uvakaraNaM - colapaTTe rayaharaNaM nisejjA muhapottiyA ya, ettha niryogopakaraNamaline catugurumityarthaH, tasmAt zuddhaM zuklaM gRhItavyaM / idAni "sauNe"tti dAraM[bhA.3019( mailakucele abbhaMgiellae sANu khujja vddbhey| kAsAyavatthakuccaM-dharA ya kajaM na sAheti / / cU-"sANe" tti maMdapAdI zuklapAdo vA / kujaM vA sarIraM asya uddhalitA sasarakkhA - ete niggamapavesesu diTThA kajaM na sAhati // ime sAhati[bhA.3020] naMdItUraM puNNassa daMsaNaM saMkha-paDaha-saddI y| bhiMgAra vattha cAmara, evamAdI pstthaaii| ghU-naMdImukhassa mauMdAdItUrassa, bahu AujjasamuddAto vA tUraM bhaNNati, saMkhassa paDahassa ya saddasavaNa pasatyaM, puNNakalasassa bhiMgArassa chattassa ya cAmarANa ya, AdisaddAto sIhAsaNassa dadhimAdiyANa yadarisaNaM pasatthaM // [bhA.3021] AvaDaNamAdiesu, cauro mAsA hvNt'nugghaayaa| evaM tA vaccaMte, patte ya ime bhave dosaa|| cU-uMbaramAdI sireNa ghaTTeti tti AvaDaNaM bhaNNati / AdisaddAto paDati vA pakkhalati vA annena vA rakkhamAdie ghettuM akkaMcito kahiM vA vaccasi tti pucchiochIyaM vA amaNunnasaddasavaNaM evamAdiesujai gacchati to cauguruMpacchittaM / esa tAva aMtarA vacaMtassa vihIbhaNito / veja gharaM patena ime dosA pariharatavvA // idAni "vAvAre"tti dAram[bhA.3022]sADa'bbhaMgaNa uvvalaNa, loyachArukkaraDe ya chiMda bhiNdNte| suha AsaNa rogavihI, uvadeso vA vi AgamaNaM / / cU-egasADo vejjo appasattho na pucchijjati, tellAdiNA abbhaMgito, kakkAdiNA uvvavalito loyakaraNe vA addhakammijjito, chAraMgArakeyArAdINa vA uvariThito, dArumAdivA kiMci chiMdati, khurappa gAdiNA vA kassa ti dUsiyabhaMgaM chiMdati, ghaDakamalAuM vA kassa ti bhiMdati sirovehaM vA / erisesu appasattha jogesuna pucchijjati / gilANassa vA jati kiM ci chiMdiyavvaM bhiMdiyavvaM vA to pucchijjati / imeriso pucchiyavvo-suhAsaNatyo rogavidhI-vejasatthaM vA paDhaMto pucchijjti| soya vejje pucchito saMto gilANovatthaM sou uvadesaM vA deti Agacchati vA gilANasamIvaM // idAni "siMgAre"tti dAraM[bhA.3023] pacchAkaDe ya saNNI, dNsnn'dhaabhdaannsddddey| __micchAdiTThI saMbaMdhie ya paritithie ceva // cU-purA pacchAkaDo, gihIyANuvvato sAvago saNNa, daMsaNasaMpanno avirato sammaddihI, daMsaNavirahitoarahaMtesu tassAsaNe sAdhUubhayabhaddasIloahAbhaddo bhaNNati, dAnaMprati saDDI gRhasthaH, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-644, [bhA. 3023] 139 sAkyAdisAsanaM pratipanno mithyASTi, svajanaH saMbaMdhI, sarakkhAdiliMgadvitA paratisthiNo / ca saddo samuccae / evasaddo purisAbhAve itthi-napuMsesuMdaTThavyo / esiM siMgAro kajati - jAhe vejo Anijati giNaTThA / tubbhe tattha sannihitA hoha, jaM so bhaNati taMtubbhe savvaM paDivajaha / / vejjasamIvaM paTTavitA je te vejassa imaM kahi~ti[bhA.3024] vAhi-nidANa-vikAre, desaM kAlaM vayaM ca dhaauNc| AhAra aggi dhiti bala, samuI vA tassa sAhati // cU-jarAdigo vAhI, nidAnaM rogutthANakAraNaM, pravardhamAnarogavizeSo vigAraH / sa gilANo samugammi jAto, vasaMtAi kei kAle jAto, rogutthANakAlaM vA se kaheMti, imo se yauvanAdiko vayaH, vAtAdiyANayadhAtUNaimo se ukkaDo, AhAre appabhogo ci kaheMti, sAmarthya astinAstIti, dhRtibalaM samuccayabhAvaH / eyaMsavvaM vejjassa kaheMti // idAni "uvadese" tti dAraM-savvaM souM vejo sagihattho ceva davvAdiyaM uvadesaM dejja[bhA.3025] kalamoyaNo ya khIraM, sasakkaraM tUliyAdiyA davve / bhUmigharaTTaga khete, kAle amugIi velaae|| cU-davvaokalamasAliodaNo, khIraMcakhaMDasakkarAcitaM, sassadehaastharaNaMtUlI |aadisddaato palaMko, pAuraNaM rallagAdi / khettao bhUmighare vA / kAlato paDhamapaharAdiesu deha // [bhA.3026]icchAnulomabhAve, na ya tassa'hiyA'havA jahiM visayA / ahavA khittAdIsU, paDilomA jA jahiM kiriyA / / cU-bhAvao jaM se icchao anulomaM taM se deha, adhavA - na ya tassa'hiyA jahiM visayA pratilomamityarthaH / ahavA - dittacittassa avamAno kajjati, khittacittassa avamAno kajati, jakkhAiTThassa vi anulomaM paDilomaM vA kaJjati, jAva jammi roge prasAdhitA kiriyA sA tattha kajjati ||ahvaa- tassa gilANassa saNNAyago koi bhaNejja[bhA.3027] niyaehiM osahehi ya, koi bhaNejjA karemahaM kiriyaM / tassappaNo yathAmaM, nAuM bhAvaM ca anumaNNe // cU-appanijehiM osahagaNehiM karemi kiriyaM kAravemi vA, visajjaha me va gihaM / evaM bhaNie kiM kAyavvaM? "tasse"tigihatthassabhAvaMnAuMjai unnikkhamaNAbhippAeNakaretito na visajeti, ghammaheuM kareMtassa anuNNavati, gilANassa vA appaNajai DhobhAvo to anunnaveti, iharahA no|| ahavA-vejo bhaNeja[bhA.3028] jArisayaM gelaNNaM, jA ya avasthA tu vaTTae tassa / aTUNa na sakkA, vottuM to gacchimo tattha // cU-jArisaMtubbhehiM gelaNNamakkhAyaM, jArisA ya tassa vaTTamANI avasthA kahitA, erisAe gilANaM adaLUNa na sakketi kiritovedeso dAuM, kiriyaM va kAuM, to haM tattheva vaccAmi // idAnaM "tulaNe" tti? dAraM / sagihaTThiyassa gilANasamIvAgayassa vA uvadesa deMtassa vejjassa[bhA.3029] apaDihaNaMtA souM, kayajogA'laMbhe tassa ki demo? jaha vibhavA teicchA, jA lAbho tAva jUhaM ti|| Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2 - 10/644 - davvAdiyaM vejjuvadesaM samaggamappaDihaNaMtA souM appANaM tuleMti kimeyaM labhissAmo na veti ? jati dhuvo lAbho atthi to na bhaNaMti kiM ci / ahavA-saMkite bhaNaMti-jati kate joge na labhA moto kiM demo ? vejasatthe ya jaha vibhAvA teicchA bhaNitA sApavAdetyarthaH, evaM tAva usAreti jAva jammi davve dhuvo lAbho bhavissati / jahanneNaM jAva kodavodaNo, jUhaM ca kAMjikamityarthaH / taMDulodaga mudagaraso vA jUhaM bhaNNati / vejjAgamaNe vejjassa gilANassa ya kitikammakaraNe imA vidhIego saMghADo vA, puvvaM gaMtUNuvassayammi kare / liMpaNa - sammajjaNayaM, gilANajoggaM ca ANeti / [bhA. 3031] vijjassa ya pupphAdI, viraittA AsaNe ya donni tahiM / vAittA ya gilANaM, pagAse Thavaittu acchaMti // [bhA. 3030] [ bhA. 3032] abbhuTThANe Asana, dAvaNa-bhatte bhatI ya AhAre / gilANassa AhAre, neyavvo AnupuvIe // [bhA. 3033] abbhuTThANe gurugA, tattha vi ANAdiyA bhave dosA / micchattaM rAyamAdI, virAhaNA kula-gaNe saMghe // cU- Ayario jati vejjassa Agacchato abbhuTThANaM deti to caugurugA ANAdiyA dosA | rAyA rAyaamacco vA coppagasamIvAto souM sayaM vA dahuM "Ayario vejassa abbhuTThito" tti, "amhaM gavveNa abbhuTThANaM na deti, amhaM bhiccassa nIyatarassa ya abbhuTThANaM deti, aho / " "duTThadhammaM" micchattaM gacche, paduTTho vA kula-gaNa-saMghassa patthAraM karejja || 4 140 [bhA. 3034] aNabhuTThANe gurugA, tattha vi ANAdiNo bhave dosA / nicchattaM so vi anno, gilANamAdI virAhaNayA || cU- jai Ayario vejjassa abbhuTThANaM na deti to caugurugA, ANAdiNo ya dosA / sayaM vejjo anno vA "aho tavassiNo vi gavvamuvvahaMti" tti micchattaM gcche| ahavA-paduTTo gilANassa no kiriyaM kujjA, gilANassa vA appayogaM karejja, evaM gilANavirAhaNA, AdisaddAto rAyavallabho gilANaM pi vedha-vadhAdiehiM virAheja | jamhA ete dosA tamhA [ bhA. 3035] gIyatthe ANayaNaM, puvvaM uTThitu hoti abhilAvo / gilANassa dAyaNaM, sohaNaM ca cuNNAigaMdhe ya // cU-giyatthehiM vejjo puvyuttavihANeNa ANeyavvo jayA ya Agacchati tadA tiNhaM ego, paMcaha dojanA AgaMtu aggato guruNo kaheMti - "vejjo Agacchai "tti / tA guravo do AsaNe ThAveMti, Ayario caMkamaNalakkheNa puvvuTThito acchati / gIyatthehiM ya kaheyavvaM - esa vejjo Agato tti / guruNA ya puvvuTThieNa so puvvaM aNAlavaMto vi Alaveyavvo / puvvaNNatthe AsaNe uvanimaMteyavvo, tato Ayario vejjo ya AsaNesu uvavisaMti / "abbhuTThANa Asane tti gataM / idAniM "vAyaNe" tti dAraM- gilANassa jati kiMci sarIre uvakaraNaM vA asuI taM puvvameva dhoveyavvaM, khelamallago kAiyasaNNAsAdhIya avaneyavvo, bhUmI uvaliMpiyavvA / tahA vi dugaMdhe paDavAsamAdi cuNNAgaM dhuvaNeyavvA / evaM gilANo sutIko sukkilavAsapAuo darisijjati / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-644, [bhA. 3035] jati kiM gaMDoti phADeyavvaM, tamhi phAlie usiNodagAdiphAsuaM hatthavovaNaM dijjati, anicche va pacchAkaDAdiyA maTThiyA udagaM yacchaMti, gaMdhapupphavuNNaM taMbolAdiyaM ca se payacchaMti // idAniM " bhatte bhatI ya AhAre" tti pacchaddhassa imaM vakkhANaM / vejjo bhaNati - [bhA. 3036] caupAdA teicchA, ko bhesajjAi dAhitI tubbhaM / tahiyaM puvvA pattA, bhaNati pacchAkaDA damhe // cU- cauppAdA teiccA bhavati / gilANo, paDiyaragA, vejjo, bhesajjANi ya / tumbha ko bhesaja payacchihiti tti / tattha paccha kaDAdi puvvaM saMgAradinnaM pattA bhAMti - amhe savvaM dAhAmo // [bhA. 3037] koyI majjaNaga vihI, sayaNaM AhAra uvahi kevaDie / gIyatthehi ya jayaNA, ajayaNa gurugA ya ANAdI || cU- koi vejo bhaNejja - "majaNaM" - NhANaM, vidhI vibhaveNa snAtunicchati ityarthaH / sayaNaM pallaMkAdiyaM, AhAramukkosaM, uvahiM tUlittamAdI, "kevaDiyaM" ti - kevagA / evaM gilANassa majjhaM vA ko dAhiti ? eyaM savvaM pacchAkaDAdiehiM abbhuvagaMtavavaM / pacchAkaDANa ya abhAve gIyatthehiM ya jayaNAe abbhuvagaMtavvaM / jati ajayaNAe abbhuvagacchaMti paDisehiMti vA to caugurugA, ANAdiyA ya dosA bhavaMti / etesu majjaNAdisu dijjaMtesu adijjaMtesu vA bhaddo kiriyaM kareti ceva, jo puNa abhaddo so saMbuddhe abvagate nikkAiyataraM kareti / [bhA. 3038] eyassa nAma dAhiha, ko majjaNagAi dAhitI majjhaM / te cevaNaM bhaNaMti, jaM icchasi taM vayaM savvaM // cU-eyasseti gilANassa majjaNAdi savvaM tubbhe dAhiha, majjhaM puNa ko dAhiti ? evaM bhaNito ceva pacchakaDAdi bhAMti - jaM jaM icchasi taM taM savvaM amhe dAhAmo // [bhA. 3039] jaM ettha savva amhe, paDisehe guruga dosa ANAdI / 141 pacchAkaDA ya asatI, paDisehe guruga ANAdI / / cU- je te puvvapacchAkaDAdiyA pannavitA tehiM evaM bhaNito - "jaM ettha gilANassa tujjha dAyavvaM taM savvaM amhe dAhAmo," evaM bhaNite jo te adikaraNabhayA paDisedheti tassa caugurugA, ANAdiNo ya dosA / pacchAkaDAdiyANa vA asatIe jo vejjaM paDiseheti tassa vi ete eva caugurugA ANAdiyA ya dosA bhavaMti // [bhA. 3040 ] juttaM sayaM na dAuM, anne deMte va NaM nivAreMti / na kareja gilANassA, avappayogaM ca se dejjA // cU- vejjo te paDisehijjaMte souM bhaNati - aparigrahatvAt sAdhUnA yuktaM yujyate adAnaM / jaM puNa anne vi dete nivAreti, tena paTuTTho ya gilANakiriyaM na kareja, avappayogaMkareja, tasmAdanyAnna nivAriyedityarthaH / / "gIyatthehi" ya jayaNAe tti asya vyAkhyA [bhA. 3041] dAhAmo tti va gurugA, tattha vi ANAdiNo bhave dosA / saMkA va sUyaehiM, hiyaNaTTe tenae vA vi // cUpacchAkaDAdiyANa asati jati sAhU bhaNAti-avassaMte bhattaM dAhAmo to caugurugA ANAdiyA dosA | ahavA - ime dosA / ete ahirannA kato dAhiMti, annena vihite so saMkijjati, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 nizItha - chedasUtram -2-10/644 naTThe vA daviNajAte etena gahiyaM ti saMkijjati, tenago vA esa tti saMkijjati, sUyagehiM vA rAule sUijjati-asthi se daviNajAyaM ti jeNa vejjassa deMti tti / / [bhA. 3042 ] paDisehe'jayaNAe, dosA jayaNA imehi ThANehiM / bhikkaNa ihI bitiyaM, rahite jaM bhaNihisI juttaM // cU- pacchAkaDAdiyANa asati jai vejjaM ajayaNAe paDiseheti- "neti bhattiM bhattaM vA " dosA to caugurugA, ANAdiyA dosA, tamhA jayaNA kAyavvA / imehiM ThANehiM bhikkhANiyaM kAuM dAhAmo - iDDiNe vi nikkhamaMte jaM kkhitaM taM ghettuM dAhAmo, bitiyapadeNa vA kAraNajAte gahioddhariyaM dAhAmo, "rahie" tti pacchAkaDAdiehiM rahie eyaM bhAMti - jaM tumaM bhaNIhisi taM jahAsattIe savvaM dAhAmo, jamhaM juttaM ta kAhAmo, evaM sAhAraNaM ThaveMti / kayAti so vejo evaM bhaNeja[bhA. 3043] ahiranna gaccha bhagavaM, sakkhI ThAveha deMti je pauNaM / dhaMtaM pi duddhakaMkhI, na lahai duddhaM a-dheNU te // cU- iha sAkSI pratibhU vA gRhyate (ghaM) vaMtaM pi nirAyaM pi bhaNiyaM pi hoti, adheNU visukkhalI vaMjjhA ca, na tasmAt kSIraM prApsyatItyarthaH / eyaM bhaNaMte [bhA. 3044] pacchAkaDAdi jayaNA, dAvaNa kajreNa je bhaNiya puvvi / saDDA vibhavavihUNA, te cciya icchaMtayA sakkhI / / cU- iha jayaNaggahaNAtI kamme gheppati, davAvaNakajjreNa je AnitA te "ceva" saGgha-virahitA, vibhavavicchinnA ya dAnassa bhAve icchaMtA te ceva sakkhI vatijati, jahA - "amhehiM bhikkhuNiya kAuM jahAladdhaM eyassa dAhAmo amha ya jaM juttaM taM karehAmo-dharmAviruddhamityarthaH / tumhe ettha sakkhI pratibhU vAcA" | ahavA - "iDDi 'tti asya vyAkhyA- koi iDDimaMto pavvaito tAhe so bhaNati - [bhA. 3045] paMcasatadANagahaNe, palAlakhelANa chaDDaNaM ca jahA / sahasaM ca sayasahassaM, koDI rajjaM ca amugaM vA // cU-vejjassa purao iDDhimaM bhaNati - jahA palAlakhelA akiMvitkarA nippivAsacittehiM chaDDijjati evaM taDiyakappaDiesu ahaM paMcasayA detA ito "gahaNe" tti paMcasayANaM lAbhe vi rUpakasyASTAdazImiva kalAM manyamAnAgrahaNaM kRtavanta, evaM sahasse koDi rajjuM vA amugaMca anirdiSTaM saMkhyAsthAna grahItavyaM / / [bhA. 3046] evaM ta gihavAse, AsIya idAniM tu kiM bhaNIhAmi / jaM tumha ya juttaM, ogADhe taM karIhAmo // cU- evaM amha gihavAse AdI idAniM puNa akiMcaNA samaNA pavvaiyA kiM bhaNAmo tahAvi gilANe "ogADhe" tti aTThIbhUte jamhaM juttaM anurUpaM taM tujjha kAhAmo // [bhA. 3047] parasakkhiyaM NibaMdhati, dhammAvaNe tattha kaiyadiTTaMto / pAsAe kUvAdI, vatthukkuruDe Thito dAI // cU- bhaNi iDDiNA evaM AgaMtugo vejjo jati parasakkhiyaM nibaMdhati to nibaMdhato ceva evaM bhaNati - dhammAvaNo, esa atthaM jaM saMbhavati ghettavvaM, kaiya-diTTaMtasAmattheNa, jahA- koti nagaraM gato jatthAvaNe suvaNNaM rayayaM vA tattha geNhati, evaM gaMdhiyAvaNe caMdanAdiyaM, nesatthiesu musalimAdiyaM, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 10, mUlaM-644, [bhA. 3047] 143 potiesu (sAlimAdiyaM) khajagaviseso / evaM dhammAvaNe tume dhammo ghettavyo / evaM pavito vi jati necchati tAohimAdi pucchiuM pAsAda-kUva-vatthu-kuruDAdiesuThiyaMdavvaM ghettuMdAyavvaM, na ya paDisehiyavvaM // [bhA.3048] aMto para-sakkhIyaM, dhammAdAnaM puNo vinecchNte| sacceva hoti jayaNA, arahitarahitammijA bhnnitaa|| ghU-anAgaMtuge viveje esa ceva vidhI / dhamma eva AdAnaM dhammAdAnaM "puNo"tti puNo puNo bhaNNamANo jayA taMNecchati tadA sacceva jayaNA jA pacchAkaDAdiesu arahite rahite vA puvvaM AdIe bhaNitA / iha AdIe ceva sagacchAvaNe sA ceva vidhI // jai saggAme vejo na hoja to annagAmAto vi Aneyavvo tattha / ko viseso ? ucyate[bhA.3049] pAhijje nANattaM, bAhiM tu bhaNIe esa ceva gmo| pacchAkaDAdiesu, arahitarahite ya jo bhaNito / / ghU-pAheja nAma kaTAmadAvaNiyaM, taM vatthavvassa na bhavati, eyaM "nANattaM" viseso, "bAhi tu"tti anyagrAmagatasyetyarthaH / zeSaM pUrvavat ||imaa jayaNA[bhA.3050] majaNagAdIcchaMte, bAhiM abhitare va anusaTThI / dhammakaha-vijja-maMte, nimita tassaTThamaNNo vA // cU-majjaNaMsnAnaM, AdisaddAtaabbhaMgubvaTThaNAdiAhAra-sayaNAdivA, "bAhiM"tipaMtheAgacchaM totti gilANasagAse pacchakaDAdiyA kAravijaMti, tesa'sati appANeNa kjti|ahvaa-pcchaakddaadiyaannastii bhaNaMti-bAhiM kUvataDAgAdiesuNhAyaha, bAhiM anicchaMteabhitareNhANamicchaMte anusaThThImAdi kajjati, vijJAmaMtanimittaM vA tassAuMTaNanimittaM payuMjati, anno vA tahiM AuTTeuM tassa karejati / ahavA- bAhiravejassa abaMtaravejjassa vA anusahimAdINi kahijaMti // "dhammakahi"tti asya vyAkhyA[bhA.3051] taha se kaheMti jaha, hoti saMjao sanni dANasaDDo vaa| bahiyA tu aNhAyaMto, kareMti khuDDA simaM aNto|| cU-akkhevaNAdiyAhiM kahAhiM tahA se dhammaM kaheMti jahA so pavvayati, gihiyANuvvato vA sAvagobhavati |avirysmmdditttthiivaadaannpddovaa muhAvAjeNa kiriyNkreti|dhmmkhaalddhiabhaave vijAmaMtehi vasIkajjiti, vijAmatehiM vA se hANAdi Anijati, nimitteNa vA AuTTijati / asati savvesiM anicche vA Amalaga se dijaMti bhaNaMti ya bAhiM kUvataDAgAdiesuNhAyaha / tesu vi anicchaMte ceva imaM se khuDDagA aMto uvassagassa kreNti|| [bhA.3052] usiNe saMsaDhevA, bhUmI-phalagAi-bhikkha-caDDAdi / anusaThThI dhammakahA, vijanimitte ya aMto bahiM / / [bhA.3053] tellubvaTTaNa NhAvaNa, khuDDAsati vasabha-annaliMgeNaM / paTTadugAdI bhUmI, aniccha jA tali pllNko| cU-khuDugAtaMvejaM telleNaabbhaMgeuM kakkeNauvvaTTeuMusiNodageNasaMsaTTiyaM annena vAphAsueNa NhANeti, asatI phAsugassa jayaNAe taatinnhaannodgN|khuddugaastiieyvsbhaa kareMti, gacchassa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 nizItha-chedasUtram -2-10/644 subhAsubhakAraNesubhAruvvahaNasamatthAvasabhA bhaNNaMti, tesaliMgapariccAeNagihimAtiannaliMgaTThitA savvaMNhANAdiyaM vejsskreNti| esaNhANaMpatijayaNA bhaNitA |idaani "2bhUmIphalagAti"tti asya vyAkhyA- "paTTadugAdI" pacchaddhaM / bhUmIe saMthArapaTTe uttarapaTTe ya suvati, anicche bhUmIetappe sovijjti| tattha vianicchephalagasaMthAruttarapaTTa atthriysovijjti|ttth vianicche uttarottaraM neyaM jAva talI pallaMkepi se dijjati // idAni "bhikkhe"tti asya vyAkhyA[bhA.3054] samudAni oyaNo, mattao ya necchaMta vIsutavaNA vA / evaM paNicchamANe, hoti alaMbheimA jayaNA / / cU-samudAniodanaM bhikkhakUro se dijati, se tammianicchaMte mattago se vaTTavijJati, tammi anicchaMtepihiodaNaM vaMjaNaM vivihaMgheppati tAvijjatitaMpianicchaMtealaMbhevA imaajynnaa|| [bhA.3055] tigasaMvaccharatigaduga, egamaNege yajonighAe ya / saMsaTThamasaMsaTTe, phAsugamaphAsuge jayaNA // cU- "tigasaMvacchare"tti - jesiM sAlivihimAtiyANa tisu varisesuM punnesu abIyasaMbhavo bhaNito, tANaM je taMdulA te ticchaDA ghettavvA / asati ducchaDA ghettavvA / asati egacchaDA ghettavvA |astitisNvcchraannduvrisaateviti-du-egcchddaakmennghettvvaa |astidusNvtsriyaann egavarisAte viti-du-egacchaDA kameNaghettavvA.asati "anege" yatti tivarisAtobahutarakAlaM jesiM ThitI bhaNitA te viti-du-egacchaDA kameNa ghettavvA . varisahANi daTThavvA / vakaMtajoNiyANa asatI, jonighAe tti jonighAtena je tidugegacchaDA katA te kameNa ghettavvA // asyaivArthasya vyAkhyA[bhA.3056] vakaMtajoNi ticchaDa, duekkachaDaNe vi esa ceva gmo| emeva joNighAte, tigAti itareNa rahite vA / / cU- vakaMtajoNi ticchaDA gatArthaM / duga ega asya vyAkhyA - dugaegacchaDANa vi esa ceva gamo / vakaMtajoniriti anuvartate / "joNighAe yaM" ti asya vyAkhyA - "emeva jonighAte tigAti' chaDitA / ete savve ahAkaDA taMdulA ghettavvA / ahAkaDANa asati tivarisigAti kaMDAveyavvA / asati kaMDatassa "iyareNa"tti paraliMgeNa "rahitti"tiasAgArie ThANe svayameva kaMDayatItyarthaH / svaliMgeNa vA asAgArie ThANe / kUradahaNe pANiyaM imerisaM "saMsaTTa" pacchaddhaM / dahimaTTigAdibhAyaNadhovaNaM saMsaTThAdhovaNaM, asaMsaThTha-phAsuyaMuNhoyagaMtaMduladhovaNAtivA phAsuyaM, asati phAsugassa aphAsugaM pijayaNAe jaMtasarahiyaM taM ghettavvaM // [bhA.3057] puvvAuttA uvacullaculli sukkhadhaNamajjhusiramaviddhe / puvakaya asati dANe, ThavaNA liMge ya kllnnaa|| cU-"puvvaM-paDhamaMgihihiMdAruyapakkhevaNasamAuttA "puvvAuttA" bhnnnnti|kaasaaavcullii cullI vA ? cullIe samIve avacullI / tAe puvvaM tattAe raMghaveti / avacullAsatIe cullIe / puvvatattAsatIe dAruyapakheveimerisA pakkhivati-"sukkhA" nArdA, "ghanA" na pollA vNshvt| "ajjhusirA" na sphuTitA, tvacA yuktA vA, dhuNehi na viddhA // etesiMdAruANaM imaM pamANaM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 644, [bhA. 3058 ] [bhA. 3058] hatthaddhamettadAruya, nicchalliyamadhuNitA ahAkaDagA / asatI ya sayaM karamaM, aghaTTaNovakkhaDamahAuM // cU- hatthaddhaM bArasaMguladIhA, avagayacchallI, dhuNehiM aviddhA / erisA ahAkaDA ghettavvA, asatI ahAkaDANaM hattha'ddhamettA sayaM kareti nicchalleti ya / uvakkhaDeMto na ghaTTeti / ummue paropparAo uvakkhaDiye na vijjhaveti / ahAuyaM pAlettA svayameva vijjhAyati // imaM se ya piNe pANiyaM NhANe pANiyaM / [bhA. 3059 ] kaMjiya cAulaudae, usiNe saMsaTThametare ceva / piyaNAI pAnaga, pAyAsati cIra daddarae // cU- kaMjiyaM avazrAvaNaM, cAuladhoyaNamuyagaM, usiNoyagaM vA, saMsaTThipANagaM vA, "metaraM" phAsugaM, maddaNAtiesu anicchassa aphAsugaM pi vA kappUravAsiyaM / eyaM NhANapiyaNAdikajjesu dijjati / eyaM pAnagaM pAe Thavijati, asati anicche vA vArage Thavijati, ghanena cIreNa daddati ya // " bhikkhe "tti gayaM / idANi "caDage" tti [bhA. 3060] caDDaga sarAva kaMsiya, taM rayatte suvaNNa maNi sele / bhottuM sa eva dhovati, aniccha kiDi khuDDa vasabhA vA // cU- caDDugaM aThageNa kajjati / tattha bhuMjati / tattha vi anicchaMte kaMsabhAyaNe, taMbabhAyaNe vA / anicche rayathAle suvaNNathAle vA manisele vA bhAyaNe bhuMjati / bhutte so ceva sarAveti, anicche kiDDi- sAviyA dhovati, tassA'sati khuDDiyA, khuDDiyAsati vsbhaa| sIsopucchati kahaM asaMjayassa saMsabhAyaNaM saMjao sAraveti ? AcAryAha [bhA. 3061] puyAtINi vimaddai, jaha vejjo Aurassa bhogatthI / taha vejjapaDikkammaM, kareMti vasabhA vi mokkhaTThA // [bhA. 3062 ] tegicchigassa icchA, 'nulomaNaM jo na kujja sati lAbhe / assaMjamassa bhIto, alasa pamAdI ca gurugA se / / - kiM cAnyat cU- Alasena annatarapamAtena vA jo na kareti tassa caugurugA // gilANaveyAvacce ime kAraNA 145 [bhA. 3053] logaviruddhaM dupariccayo ya kayapaDikayI jiNANA ya / ataraMtakAraNe te, tadaTThe ceva vijammi // cU- gilANassa jati veyAvaccaM na kajjati to logena garahiyaM, loguttarasaMbaMdheNa ya saMbaMdho duSpariccayo, katapaDikatiyA ya kayA bhavati / jiNANa ya ANA kayA bhavati / ete ataraMte veyAvaccakAraNA / tadarthamiti glAnArthe, vaidyasya vaiyAvRtyakaraNe ta eva kAraNA bhavaMti // [bhA. 3064 ] eseva gamo niyamA, hoi gilaNe vi majjaNAdIo / saviseso kAyavvo, liMgavivegeNa parihINo // cU- gilANassa vi majjaNAio eseva vidhI saviseso kAyavvo / navaraM parilaMgamakartavyamityarthaH / idAniM saMkhevamAha 16 10 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 nizItha-chedasUtram -2-10/644 [bhA.3065] ko vocchiti gelaNNe duvihaM anuyattaNaM niravasesaM / jaha jAyati so niruo, taha kujA esa sNkhevo| cU- duvidhA anuyattaNA - vejje gilANe ya / zeSaM pUrvavat / idAniM vejjassa dAnaM dAyavvaM / tathimo vidhI - pacchaddhaM "anusaTThI - dhammakahA vija nimitte ya aMto bahiM / " "aMta" iti sa vAstavyo vejo, "bahi" riti aagNtug|| [bhA.3066]AgaMtu pauNa jAyaNa, dhammAvaNa tattha kati ya dittuNto| pAsAde kUvAdI, vatthukuruDe tahA ohii|| cU-gilANe pauNIbhUe AgaMtugo jayA bhatti maggati tadA anusaTThI se kajjati, jahA - na vaTThati jatINa hatthAto veyaNagaMghettuM, muhA kayAe bahudhammo bhvti| kahAladdhisaMppaNmo vA se dharma kaheti / vijAmaMtena vA vase kAtuM moyAvijjati, nimitteNa vA AuddeuM millAvijjati / imo ya se diTuMto kahijjati jahA -keNa ti katieNa gaMdhiyAvaNe vagA dinnA, bhaNitaM ca (mama] mae etesiM kiMci bhaMDajAtaM dijasi / so annayA tammi AvaNe majaM maggati, vaNieNa bhaNito - mama evaM pannaM, taM geNhasu, natthi me majjaM / evaM amha vidhammAvaNAto dhammaM geNhasunasthi dvinnjaayN|| tammi anicche "ThavaNa"tti dAraM / seheNa pavvayaMtena jaM NiguMje kahi ca ThaviyaM taM AneuM dijati / tassAsati ohinANIcoddasa-dasapubviyaMvA pucchiuMucchinnasAmiyaMjaMkahiM cipAsAde nihanayaM, kUve vA, AdisaddAto niddhamaNAdi, vatthukuru jaMpaDitaM, jaMvatthavA nihAnayaM / ahavA"vatthukuruDaM" uvvassaM ussannavatyutaM nagaraM, tatthajaMnihANayaMtaM ghettuMdAyavvaM, jonIpAhuDagapayogeNa vA kAtuM dAyavvaM // [bhA.3067] vatthavvaM puNa jAyaNa, dhammAdANe puno anicchNte| sacceva hoti jayaNA, rahite pAsAyamAdIyA // cU- "rahie"tti pacchAkaDAdiehiM, sesaM taM ceva kaMThaM // savvahA daviNajAyassa abhAve jo uvahiM maggati[bhA.3068]uvahimmi paDaga sADaga, saMvaraNaM vA vi attharaNagaM vaa| dugabhedAdAhiMDaNa, anusaTThAdI paraliMga hNsaadii|| cU-paDagaggahaNAopAuraNaMmaggati / sADagaggahaNAtoparihANaM, juvalaMvA / saMvaraNagrahaNAt pracchAdanapaDaM Navatagacchai vA ? attharaNaggahaNAto pattharaNagaM tUliM vA / dugabheto saMghADageNa hiMDiu maggittA dijjati se, saMghADageNa alabbhaMte vaMdeNa vi hiMDati, savvahA aladdhe anusaTThAdI payuMjati / se anusaTThimatiktena saliMgeNa ya alabbhaMte pariliMgeNa uppAeuM dijjati / haMsAdI pUrvavat // uvakaraNaM bitiyapadeNa na dejja[bhA.3069] bitiyapade kAlagate, desuTThANe va bohigaadiisu| asivAdI asatIe ya, vavahArapamANa adsaaiN| cU-so vejo kAlagato gilANo vA, deso vA uvvaso jAto, bodhigA mecchA, tabbhaeNa vA disodisaM phuDDA, AdisaddAto paracakkAtiNA asivaM vA jAya, AdisaddeNa dubhikkhaM, rAyaduTuM vA, "asai" tti savvahA aladdhe vavahAraM kareMti / vavahAreNa vA nijjiyassa na deMti, vavahAreNa vA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-644, [bhA. 3069] 147 dAvijaMtA pamANahINANi addha (da] sANiyadalayaMti / amhaM ete ceva sahiNA, natthi annANi // evaM vA na dejja AgaMtugavatthavvANa daviNajAyaM taM maggaMtANa imo vidhI[bhA.3070] kavaDagamAdI taMbe, ruppe pIe taheva kevddie| hiMDaNa anusaTThAdI, pUiyaliMge tivihbhedo|| cU- kavaDDagA se dijaMti, tAmramayaM vA jaM nANagaM vavaharati taM dijjati / jahA dakSiNAvahe kAgaNIruppamayaM,jahA bhillamAle cammalAto, "pIya" ttisuvannaM, jahApuvvadese diinaaro| kevaDio yathA tatraiva ketarAtA / saMghADagAdiNA hiMDaNaM, aladdhe anusaTThAtI payujati / idAni "liMga" tti dAraM- "putiyaliMgetividhe bhedo" tti / tammi visae jaM tiNhaM liMgANaM pUtitaM tena hiMDaMti pannavayaMti ca |tNc imaMsaliMgaM gihiliMgaM kuliNgNc|| [bhA.3071] bitiyapae kAlagae, desuTThANesu bohigaadiisu| asivAdI asatI ya, vavahAra'hirannagA samaNA / / cU-idAni "kallANe"tti dAraM[bhA.3072] pauNammi ya pacchittaM, dijjati kallANagaM duveNhaM pi| vUDhe pAyacchitte, visaMti te maMDaliM dovi / / [bhA.3073] anuyattaNA tu esA, davve vejje ya vanniyA duvihA / etto cAlaNadAraM, vocchaM saMkAmaNaM vume|| cU-jAhe gilANo pauNo jAto tAhe se paMca kallAmayaM dijati / paDiyaragANa ekkllaannyN| AhAsaMtareNa vA duNha vi paMca kallANagaM / bUDhe pacchitte tAhe do vi maMDale pavisaMti / / "anuyattaNa"tti mUladAraM gataM / idAna "cAlaNe"tti dAraM[bhA.3074] vejassa vadavvassa va, aTThA icchaMti hoti ukkhevo / paMtho va puvadiTTho, ArakkhiyapuvvabhaNito y|| cU-puvvaddhassa imaM vakkhANaM[bhA.3075] catupAyA teicchA, iha vejA natthi na vi ya davvAiM / amugastha asthi donni vi, jati icchasi tattha vaccAmo / cU-tigicchA cauppayA bhvti|tumNgilaanno, amhe yapaDiyaragAasthi / iha vejoosahadavvAI ca nasthi / amuyattha gAme nagare vA do vi asthi / gilANo bhaNNati - jai tuma icchasi to tattha vccaamo|| gilANo bhaNati[bhA.3076] kiM kAhiti me vejo, bhattAikArayaM ihaM mjjhN| tubhe vi kilasemI, amugattha mamaM haraha khippaM // cU- ihaM vA annatya vA jattha tubbhehiM abhippeyaMti tattha me kiM vejjo kAhiti bhattAdiesu akAragesu, tamhA mA tubbhe vikilesemi, to me amugaM gAma nagaraM vA neha / tattha me bhattAikAragaM bhavissati / evaM bhaNaMto so caalito|| imehiM vA kAraNehi[bhA.3077] sANuppagamikkhaTTA, khINA duddhAigANa vA aTThA / ___ amitarerA puNa, gorasa siMbhudaya tittaTThA / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 nizItha-chedasUtram -2-10/644 ghU- nAgaragilANaM sANuppagabhikkhaTTA gAmaM nayati, nagare vA khINA duddhAdiyA davyA na labhaMtItyarthaH / "amitara" tti nAgarA etehiM kAraNehiM gAmaM gilANaM nayaMti / iyarahA puNa gAmevvayagilANassa gorasAtiehiM davvehiM siMbhudato jAto tAhe usUre bhikkhaTThA titta-kaTukasAyadavvaTThA ya nagaraM nyNti||ahvaa nAgaragilANaM imeNa kAraNeNa gAmaM nayaMti[bhA.3078] parihINaM taM davvaM, camaDhijaMtaMtu annmnnehi| kAlAtikatena ya, vAhI parivaDDito tss|| cU- nagare annonnagilANasaMghADaehiM ThavaNakulA camaDhitA, tAhe jaM gilANapAyoggaM davvaM parihINaM taM na labhyatetyarthaH / ahavA - vejjeNa tassa sANuppae bhattamAiTTha, taM ca na labbhati, ato tassa nagare kAlAtikkameNa vAhI suTutaraM parivaDDita // evamAti kAraNe jANittA annonnaM bhaNaMti[bhA.3079] ukkhippattagilANo, annaM gAmaM vayaM tuNehAmo / neUNa annagAma, savvapayatteNa kAyavvaM // ghU-nagarAto annaM nagaraM, nagarAto annaM gAma, gAmAo vA nagaraM, gAmAo vA annaM gaam| iha caturthavikalpo gRhItaH / pacchaddhaM kaMThaM / jai rAtIe gaMtukAmA tAhe "paMthe puvadihro" kIrai jahA rAto gacchaMtA na mujhaMti / "Arakkhi' DaMDavAsio bhaNNati - amhe pae gilANaM nehAmo, tume corAcAriyaM ti vA nAUNaM na ghettavvA |jN so bhaNNati taM kAyavvaM // idAni "saMkamaNa" tti dAraM[bhA.3080] so nijati gilANo, aMtarasammelaNAe saMthobho / neUNa annagAma, savvapamatteNa kAyavvaM // ghU-jaM disaMjaMca gAmaM so gilANo nijati tato ya disAto tato ya gAmAto anno gilANo nagaraM Anijati / aMtare te do vimilitA paropparaM vaMdaNaM kAuMnirAbAhaM pucchNti| gilANa saMthobhaM kareMti / evaM saMkAmaNe "duhao"tti vuttaM bhavati, nAgarA gAmagilANaM geNhaMti, gAmeyagA vi nAgaragilANaM / imaM vottuM[bhA.3081] jArisa davve icchaha, amhe mottUNa te na labbhihaha / iyare vibhaNaMtevaM, niyattimo neha atrNte|| ghU-nAgarehiMgAmeyayA bhaNiyA jArise dabbe titta-kaTukasAyAdie icchaha tArise davve amhe mottuMtubbhe na labhitthA / iyare vigAmeyagA nAgare bhnnNti|tubbho amhehiM vinA dadhi-ghaya-khIrAI na labhicchA / tAhe te paropparaM beti - jai evaM to tubbhe imaM neha, amhe vi tubbhaccayaM nemo / evaM gilANAnumatena saMchoho |evN tehiM NetuMparigilANaM savvapayatteNa kAyavvaM, no niddhamammayAe evaM ciMteyavvaM vA[bhA.3082] devA hune pasaNNA, jaM mukkA tassa ne kayaMtassa / so hu atitikkharoso, ahiyaM vA vaarnnaasiilo| cU-'hu' zabdo avadhAraNArtha / "ne" AtmanirdezaH / niSpannasya vastunaH kRtasyAntakAritvAt kRtAntaH kRtaghnatvAttattulyetyarthaH / "atitikkharoSaH" 6DharoSaH punaH punaH roSakArI ca, adhikaM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 644, [bhA. 3082 ] ca vyApAre niyuMjati - kRtAkRtAni punaH punaH kArayatItyarthaH // ahavA - niddhammayAe imaM bhANiUNa na kareti se veyAvaccaM / [bhA. 3083] teneva sAiyA mo, yassa vi jIviyammi saMdeho / paNa vina esa mhaM, te vi karejjA na va karejjA / / cU- gelANaveyAvacce tenaM ciya atIva sAtitA, idAniM na sakkemo karetuM / ahavA - esa jIviyasaMdeho kiM niratthayaM kilissAmo / pauNo vi esa amhaM na bhavati / kiM karemo / te vi amhaMtaNagilANassa kareja vA na vA / ato amhe vi na karemo // evamAdiehiM niddhammakAraNehiM [bhA. 3084] jo u uvehaM kujjA, Ayario keNatI pamAeNaM / orAvaNA tu tassA, kAyavvA puvvaniddiTThA // cU-puvvaniddiTThA caugurugA ityarthaH / ahavA-luddhadAre davvAdiyA ArovaNA puvvaniddiTThA / ihaM pi uvehAe sacceva / / yadyapi kRto nirdezaH tathApi vizeSajJApanArthaM punarucyate[bhA.3085]uveha'pattiyaparitAvaNa mahaya muccha kiccha kAlagate / cattAri chacca lahu guru chedo mUlaM taha dugaM ca // cU- gilANe uvehaM jo kareti tassa catugurugA / uvehAe katAe gilANassa appattiyaM jAtaM caugurugA / uvehakaraNe jati gilANo anAgADhaM paritAvijati to caulahugA, gADhaparitAvaNe caugurugA ityarthaH / mahata iti mahatA dukkhaM bhavati to chllhugaa| eyaM caiva dukkhA dukkhaM bhaNNati / "muccha"tti mUrcchA utpadyate to chaggurugA / yadi kRcchapANo bhavati to chedo / jati kRcchasAso mUlaM / mAraNaMtiyasamugghAtena samohate anavaTTho bhavati / kAlagae pAraMcio bhavati / evaM savvaM uve kareMtassa pacchittaM vRttaM // [bhA. 3086] uvehobhAsaNa paritAvaNa mahata maccha kiccha kAlagate / cattAri chacca lahu guru, chedo mUlaM taha dugaM ca // cU-uvehAe obhAseMtassa ya dosu vi caulahugA / uvehAe katAe so gilANo sayameva gaMtuM gihI obhAsai / tassa ya sIyavAyAtavehiM parisameNa ya paritAvaNAtI ThANA, taM caiva pacchittaM // [bhA.3087]uvehobhAsaNa ThavaNA, paritAvaNa mahata muccha kiccha kAlagate / cattAri chacca lahu guru chedo mUlaM taha dugaM ca // cU-ThavaNAe caugurugA so gilANo uvehAe katAe obhAsiuM osahaM bhattapANaM vA Thaveti, "na sakkemahaM dine dine hiMDiuM", tassa tena sItalena paritAvaNAtI ThANe taM caiva pacchittaM // [bhA.3088] uvehobhAsaNa vAraNa, paritAvaNa mahata muccha kiccha kAlagae / cattAri chacca lahu guru, chedo mUlaM taha dugaM ca // cU- vAraNe caugurugA ceva gilANaM vAreti mA obhAsasu, mA vA ThAvesu / gihI vA vAreti mA deha obhAseMtassa, evaM vAreti tassa paritAvaNAIM ThANA, taM caiva pacchittaM // [bhA. 3089] uvehobhAsaNakaraNe, paritAvaNa mahata muccha kiccha kAlagae / cattAri chacca lahu guru chedo mUlaM taha dugaM ca // 149 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 nizItha-chedasUtram -2- 10/644 cU-sayaMkaraNe cugurugaa|gihtthehiN vA kAravetiettha vicatugurugA |syNkreNtssayaanngehi vA kareMtehiM paritAvaNAtI ThANA uppajjaMti, taMceva pacchittaM bhavati // [bhA.3090] vehAnasa ohANe, saliMgapaDisevaNa nivaareNte| gurugAya nivAreMte, carimaM mUlaM ca jaMjattha // cU-appaDijaggito gilANo jati nivveeNavehAnasaM kareti toapaDijaggaMtayANa carimaM / aha ohAvati to mUlaM / saliMgaTThito jati akappiyaM paDisevati to catugurugA / saliMgaTTitaM akappipaDisevaMtaM jati vAreti toctugurugaa| "jattha"ttiparitAvaNAdiyaM pcchittNtNdtttthvv|| [bhA.3091] saMviggA gIyatthA, asaMviggA khalu taheva giiytthaa| saMviggamasaMviggA, navaraM puNa te agIyatthA / [bhA.3092] saMviggasaMjatIo, gIyatthA khalu taheva'gIyatthA / gIyatthamagIyatthA, navaraM puNa tA asaMviggA // ghU-saMjatA vi - saMviggA gIyatthA / asaMviggA gIyatthA / saMviggA agIyatthA, asaMviggA agIyatthA / saMjatIo vi-saMviggA gIyatthIo, asaMviggA giiytthiio|sNviggaa agIyatthIo, asaMviggA agIyatthIo y|| etesu jatitaM gilANaMchaDDeti to jahA saMkheNa imaM pacchittaM[bhA.3093] cauro lahugA gurugA, chammAsA hoti lahuya gurugAya / chedo mUlaM ca tahA, aNavaThThappo ya paarNcii| cU-ahavA - imesu chaDDuti[bhA.3094] saMvigga nitiyavAsI, kusIla osanna taha ya paassthaa| saMsattA veMTA vA, aha chaMdA ceva atttthmgaa| cU- saMviggA 1 nitiyA 2 kusIlA 3 osannA 4 pAsatthA 5 saMsattA 6 veMTA 7 ahAchaMdA 8 // etesu aTThasu jahAsaMkhaM imaM pacchittaM[bhA.3095] cauro lahugA gurugA, chammAsA hoti lahuga gurugA ya / chedo mUlaM ca tahA, aNavaThThappo ya paarNcii| ghU-ahavA - imesu chaDDeti[bhA.3096] saMviggo sejAyara, sAvaga taha daMsaNe ahAbhadde / dANe saDDI paratitthagA ya paratitthigI ceva / / cU- saMviggA saMjatA, sejjAtaresu vA gihiyAnuvvayasAvagesu vA, avirayasammadiTThIsu vA, ahAbhaddaesu vA paratisthiyapurisesuvA, prtitthiyitthiisuvaa|| etesujahAsaMkhaM chaDDetassa imaM pacchittaM[bhA.3097] cauro lahugA gurugA, chammAsA hoti lahuga gurugA ya / __ chedo mUlaM ca tahA, aNavaThThappo ya paarNcii| cU-khettao chaDtassa imaM pacchittaMbhaNNai[bhA.3098] uvassaga nivesaNa, sAhI gAmamajjhe ya gAmadAre ya / ___ ujjANe sImAe, sImamatikkAmaittANaM // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - uddezaka H 10, mUlaM-644, [bhA. 3098] 151 cU- uduvAsAsu khettasaMkamaNakAle uvassage ceva chaDDe uMgacchati / nipheDiya uvassagAo nivesaNe chaDDeti / nivesaNAto nipheDiyA sAhIe chddddeti|gmmjhNjaanneuNchddddeti / gAmadArejA neuNchddddeti| ujaannNjaaneuNchddddeti|gaamsiimNtechddddeti| saggAmasImaM atikkameuM paraggAmasImAe chaDDeti // etesu jahAsaMkhaM imaM pacchittaM[bhA.3099] cattAri chacca lahu guru, uvassagA jAva siimtikte| chedo mUlaM ca tahA, aNavaThThappo ya paarNcii| cU-jamhA eyaM pacchittaM ANAdiyA ya dosA bhavaMti tamhA na chddddeyvyo| imaM kAlappamANaM avassaMrakkhiyabvo[bhA.3100] chammAse Ayariyo, gilANa pariyaTTatI payatteNaM / jAhe na saMtharejA, kulassa uNiveyaNaM kujaa|| cU-jeNa pavvavito, jassa vA uvasaMpanno so Ayario suttatthaporisIo vi mottuM chammAsaM savvapayatteNaMgilANaMpariyaTTati |annaahiNgnnciNtaahiN asaMtharaMto kulasamavAyaMdAuMtasasa niveeti - samarpayatItyarthaH / [bhA.3101] saMvaccharA tinni u, kulaM pariyaTTatI payatteNaM / jAhe na saMtharejjA, gaNassa u niveyaNaM kujjA / cU-kulaM vAraggahaNavinyAsena evamAcAryamabhyarthyavArageNa vA yogyabhaktapAnakenaauSavagaNena ca trivarSa sarvaprayatnena saMrakSatItyarthaH / parato asaMtharaMto gaNasyArpayatItyarthaH / / [bhA.3102] saMvaccharaMgaNo vA, gilANaM sArakkhatI pyttennN| jAhe na saMtharejjA, saMghassa niveyaNaM kuJA // cuu-kNtthaa| parato gaNo saMghassa nivedayati, so saMgho jAvajjIvaM kreti|| ___ - uktArthasparzanagAthA - [bhA.3103]chammAsA Ayario, kulaM pi saMvaccharANi tinni bhave / saMvaccharaMgaNo vI, jAvajIvAi saMgho vi / / cU-AgADhe kAraNajAte uppanne gilANassa veyAvacaM no karejA / chaDDeja vA gilANaM[bhA.3104] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnnnne| eehiM kAraNehiM, ahavA vi kula gaNe saMghe / / cU-asive uppaNe, omoyariyAevA, rAyaduDhe yajAte, sarIra tenagabhae vA jAte, savvo vA gaccho gilANo jAo, eehiM kAraNehiM akareMto suddho, kula-gaNa-saMgha-samappaNevA kateakareMto suddho / asivAti kAraNesuimA jayaNA - asivema gacchaMto gilANaM vahiuM asamattho uvakaraNaM ujjhati, tahAvi asamattho annesiM paDibaMdhaTTitANa appeMti, sejjAtarAtIyANa vA, thalIsu vA sannikkhivati, savvAbhAve asamatthAya ujjhaMti gilANaM evNomodriyaadisuvi| rAyaduDhe jai ekkassa paduTTho to annesiM ati / aha savvesiM paduTTho to sAvagAdisu nikiviuM vayaMti / / mU. (645) je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTTiyassa saeNa lAbheNa asaMtharamANassa jo tassa na paDitappai, na paDitappaMtaM vA sAtijati // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-10/645 - bhikkhU gilANo ya puvvavaNNiyA / jo sAhU gilANassa veyAvaccakaraNe abbhuTThito so jAva gilANassa osaDhaM pAuggaM vA bhattapANaM vA uppAeti sarIragappatikammaM vA kareti tAva velAtikkamo, belAtikkame aDaMto no phavvati / evaM tassa asaMthare anno jo na paDiyappati bhattapAnAdiNA tassa caugurugA / paritAvaNAtI-nipphaNNaM ca / gilANoya soya paricatto bhavati / tamhA tassa paDitappiyavvaM / sIso pucchati - gilANaveyAvacce keriso sAhU niyujjati ? AcAryAha[bhA. 3105] khaMtikhamaM maddaviyaM, asaDhamalolaM ca laddhisaMpannaM / dakkha subharamasuviraM, hiyaggAhiM aparitaMtaM / 152 cU-kohaniggaho khaMti, akkosamANassa vi jassa khamAkarame sAmatthamatthi so khaMtIe khamo bhaNNati / ahavA-khatIkSamaH a (A]dhAretyarthaH / mAnaniggahakArI maddavio / mAyAniggahakArI asaDho / iMdiyavisayaniggahakArI alolo, ukkosaM vA dahuM jo esaNaM na pelleti so vA alolo aluddhetyarthaH / laddhisaMpanno jahA ghayavattha (jjha ] samittA / gilANAtiyaM sigghaM kareti dakkhe / appeNa aMtapaMtehiM vA jAveti tti vA subharokuvvAsasaha ityarthaH / asuviro aniddAlU / gilANassa jo cittamanuyattati apatyaM ca na kareti so hiyaggAhi, gilANassa vA anutappito jo suciraM pi gilANassa kareMto jo na bhajati so aparitaMto // [bhA. 3106] suttattha apaDibaddhaM, nijjarapehiM jiiMdiyaM daMtaM / kohalavippamukkaM, anAnukittiM saucchAhaM // cU- jo ya suttatsu apaDibaddho - gRhItasUtrArtha ityarthaH / nijjarApehI no kayapaDikittIe kareti, jitiMdito jo iTThaniTThehiM visaehiM rAgadose na jAti, sukara- dukkaresu mahappakAraNesu ya jo avikAreNa bharaM uvvahati so daMto, iMdiyanoiMdiesu vA daMto, naDAdi-kouesu ya viSpamukko, kAuM jo rittaNeNa na vikatthati - "ko anno evaM kAuM samattho" tti, "tujjha vA erisaM tArisaM mae kayaM" ti, jo evaM na kathayati so anAnukittI, anAlasso sautsAho / ahavA - alabbhamANe vi jo aviNo maggati so sa ucchAho // [bhA. 3107 ] AgADhamanAgADhe, saddahagaNisevagaM ca saMThANe / AuraveyAvacce, erisayaM tu niuMejjA / / cU- AgADhe rogAyaMke anAgADhe vA, AgADhe khippaM karaNaM anAgADhe kamakaraNaM jo kareti / ahavA - AgADhajogiNo anAgADhajogiNo vA jahA kiriyA kAyavvA, jA vA jayaNA evaM savvaM jo jANati, so ya ussaggAvavAe saddahati, te ya jo saTThANe nisevati, ussagge ussaggaM, avavAe avavAyaM / ahavA- saTThANaM AyariyAtI, tesiM jaM joggaM taM tassa uppAeti deti ya / eriso gilANaveyAvacce niuMjati // [ bhA. 3108 ] eyaguNavippahUNaM, veyAvadyammi jo uThAvejjA / Ayario gilANassA, so pAvati ANamAdINi // cU- vaNNitaguNavivarItaM jo gilANaveyAvacce Thaveti so Ayario ANAtI dose pAvati / / etesi parUvaNatA, tappaDipakkhe ya pesaveMtassa / pacchittavibhAsaNatA, virAhaNA caiva jA jattha // [ bhA. 3109] Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 uddezaka : 10, mUlaM-645, [bhA. 3109] ghU-etesiM khaMtimAtiyANaM payANaM yathArtha prarUpaNA kAyavvA / tappaDipakkhA khaMtiyakhamassa kohiNo, maddaviyassamANiNo, asaDhassamAI, evamAdiyANa pacchittavibhAsA kAyavvA-vyAkhyA ityarthaH / ajoggehiya veyAvacceNiujjaMtehiMjA gilANassa virAhaNAsAyavattavva pddipkkhdoslaa|| imaM pacchittaM[bhA.3110]gabviya kohe visaesu, dosu lahugA u mAiNo gurugo| lobhiMdiyANa rAge, cauguru sesesu lahu bhayaNA // cU-mANissakohiNo, ajiiMdiyassa visaesu, dosukaarinnoculhugaa|maayaavinnomaasguruN| lobhissaajiiMdiyassaya raag-kaarinnocugurugaa| "sesesu"ttialaddhisaMpannoadakkho dubbharo suvirohiyapaDikUlo paritaMtosuttatthapaDibaddhoanijjarapehI adaMtokotUhalI appappasaMsIanucchAhI AgADhAnAgADhesu vivarIyakArI asaddahaNago paraTThANA nisevI etesu lahumAso / "bhayaNa" tti ete savve padAmAsalahupacchitteNa bhaiyavvA-yojayitavyA ityarthaH / ahavA- "bhayaNa"ttiAtesaMtena vA caulahugA / ahavA- "bhayaNa" tti aMtarAiyakammodaeNa aladdhI bhavati so ya suddho, jo ya puNa saladdhI appANaM "aladdhimaM"ti daMseti to asAmAyArinipphaNNaM mAsalahuM / evaM sesesu vi uvaujja vattavvaM // [bhA.3111] evaM tA pacchittaM, tesiM jo puNa Thaveja te u gnne| AyariyagilANaTThA, gurugA sesANa tivihaM tu / / cU-evaM pacchittaM paDipakkhe je kasAiyadosA tA tesiM bhaNiyaM / jo puNo Ayario ete gaNe gilANAtti-veyAvaccakaraNe Thaveti tassa caugurugA / sesA jai Thaveti tesiM imaM tividhaM pacchittaMuvajjhAtojaiThaveti tocaulahu~, vasabhassamAsaguruM, bhikkhussamAsalahuM |ahvaa-uvjjhaayss caulahuM, gIyatthassa bhikkhussamAsaguruM, agiiytthssmaaslhuN| evaMvA tividhaM-akhaMtikhamAtiesu kalahAtikareMtesu gilANassa gADhAti paritAvaNAdiyA dosA // ime ya bhavaMti[bhA.3112] ihaloiyANa paraloiyANa laddhINa pheDito hoti / jaha AugaparihINA, devA lavasattamA ceva // cU-iha loiyA AmosahikhelosahimAdI, paraloiyA saggamokhA, tesiM pheDito bhavati / jahAAugeapahuccaMtevalavasattamAdevA jaataa|evNgilaannoviasmaahiieatttthjjhaanniianaaraahgo bhavati / tiriyAikugatIsu ya gacchati, na vA ihaloe AmosahimAtIo laddhIo uppAeti / jamhA ete dosA tamhA veyAvaccakaro na tthveyvvo|| [bhA.3113] eyaguNasamaggassa tu, asatIe Thavejja appdostrN| veyAlaNA u itthaM, guNadosANaM bhuvigppaa|| cU- vaNNiyaguNasamaggAbhAve appadosataraM Thaveti, adosaM pacchittANulomao jANejjA / dosaviyAlaNeNa ya bahu vikappA uppajaMti / jahA - kohe mANo asthi vA na vA |maanne puNa koho niyamA asthi / tamhA kohIomANI bahudosataro / tamhA kohi ThavejA no mANiM / evaM savvapadesu viyAlaNA kAyavvA / idAnaM suttattho[bhA.3114] je bhikkhU gilANassA, veyavacceNa vAvaDaM bhikkhuM / lAbheNa'ppaNaeNaM, asaMtharaM taM na pdditppe|| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-10/645 cU- "vAvaDo" vyApRtaH, akSaNikaH, tasya bhikkhuNo anno bhikkhU jo na paDitapti tassa cauguruM paritAvaNAtinipphaNNaM ca / imaM ca pAvati 154 [bhA. 3115] so ANA aNavatthaM, micchatta virAhaNaM tahA duvihaM / pAvati jamhA tenaM, taM paDitappe payatteNaM // cU- tamhA tassa paDitappiyavvaM savva payatteNa // kAraNe na paDitappijjA vi[ bhA. 3116] bitiyapadaM aNavaTTho, parihAratavaM taheva ya vahaMto / attaTThiyalAbhI vA, savvahA vA alaMbhaMte // cU- aNavaTThatavaM jo vahati sAhU so na paDitappejjA / aNavattho vA kAraNe gilANaveyAvaccakaro kato tassa iyare no paDitappati, evaM parihArio vi vattavvo, attAhiTThiyajogI attalAbhio annarasa saMtiyalAbhaM no bhuMjati ato apaDitappejjA, tahAvi alabdhaMte apaDitappamANo vi suddho / mU. (619) je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTThie gilANapAugge davvajAe alabbhamANe jo taM na paDiyAikkhai, na paDiyAikkhaMtaM vA sAtijjati // - bhikkhU gilANo ya pUrvavat, abbhuTThito veyAvaccakaraNodyataH, pAuggaM osahaM bhattaM pAnaM vA, tammi alabbhate jati so veyAvaccakaro annesiM sAhUNaM na karehi Ayariyassa vA, to caugurugaM paritAvamadinipphaNNaM ca / [bhA. 3117] AurapAugagammI, davve alabdhaMte vAvaDe tatsa / jo bhikkhU nAtikkhati, so pAvati ANamAdINi // cU- vAvaDo vyApRtaH niyuktaH, jati annesiM na kaheti to ANAdiNo dosA // "davvajAe" t asya sUtrapadasya - vyAkhyA [bhA. 3118 ] jAyaggahaNe phAsu, roge vA jassa jaM ca pAuggaM / taM pattha-bhoyaNaM vA, osaha - saMthAra-vatyAdI / / cU- alabbhamANe annesiM sAdhUNaM akahijjaMte ime dosA [bhA. 3119] pAratAvamahAdukkhe, mucchAmucche ya kicchapANe ya / kicchurasAse ya tahA, samohae caiva kAlagate // cU- paritAvaNa duvidhA - anAgADhAgADhA, pAse chappayAe gAhAe ceva gahitA // esu aTThasu padesu jahAsaMkhaM imaM pacchittaM [bhA. 3120] cauro lahagA gurugA, chammAsA hoMti lahuga gurugA ya / chedo mUlaM ca tahA, aNavaTTappo ya pAraMcI // cU- jamhA ete dosA [bhA. 3121] tamhA AloejjA, saMbhoiya asati annasaMbhoe / jaiUNa ca osanne, sacceva u laddhihANidharA // cU- AloyaNaM nAma annesiM AkhyAnaM, taM ca AkhyAnaM sagacche, tesimasati annagacche saMbhotiyANaM, tesimasati annasaMbhotiyANaM, tesimasati paNagaparihANIe jatituM jAhe mAsalahuM patto tAhe osannANaM kaheMti, jai evaM na kareti to sacceva ihaloiya-paraloiyaladdhihAnIdoso Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 uddezaka : 10, mUlaM-646, [bhA. 3121] bhavati / "ihara"tti anAkhyAyaMtasyevetyarthaH // bhave kAraNaMjeNa annesiM na kahejA vi[bhA.3122] bitiyapadaM docce vA, annaggAme va sNbhmegtre| tassa va apatthadavve, jAyaMte vA akaalmmi|| cU-te do vi ceva janA - ego gilANo ego paDiyarago / so paDiyarago annAbhAve kassa kaheu / annagAme vA anne sAhuNo kassa kaheu / paricarago udagAgaNi-hatthi-sIha-vohigAdI etesiM saMbhamANaM egataraM vaTTamANe apaMparAbhUtesu disodisaM phuDitesu kassa sAhau / jaM vA davvaM labmati taMgilANassa apatthaM tena annesiM na kaheti, gilANo vA apatthaM davvaM maggati tena vAna kaheti, annesiM akAle vA jAyaMte na sAdhayati / ahavA - garahiyavigatIto maggati te ya anne apariNayA tAhe na sAdhati, mA vippariNAmissaMti / evamAdiehiM kAraNehiM asAheMto suddho|| mU. (647)je bhikkhU paDhamapAusammi gAmANuggAmaMdUijjati, dUijjataM vA saatijti|| mU. (648) je bhikkhU vAsAvAsaM pajjosaviyaMsi dUijjati, dUijjataM vA sAtijjati // cU- "je" tti niddese, bhikkhU puvvaNNito / pAuso AsADho sAvaNo ya do mAsA / tattha AsADho paDhamapAuso bhnnnnti|ahvaa-chnnhN utUNajena paDhamapAuso vannijati tema paDhamapAuso bhnnnnti|ttthjogaamaannuggaamNduuijjti, anupazcAdabhAve, dosu sisira-gimhesurItijjati dUijjati, dosu vA pAesu rIijjati dUijjati tassa cuguruN| ANAtiNo ya dosA bhavaMti / esa suttattho / idAniM nijutti[bhA.3123] vihisutte jo u gamo, paDhamuddesammi Adio sutte / so ceva niravaseso, dasamuddesammi vAsAsu // cU-vidhisuttesavvoceva AyAro, iha tuviseseNaAcArAMgasya bitiyasuyakkhaMdhetatiyajjhayaNaM iriyA bhaNNati, tassa vi paDhamuddese tassa vi Adisuttesu jo vidhI bhaNito so ceva niravaseso nisIhadasamuddese paDhamapAuggasutte vidhiivttvyo| soyaimo-abbhuvagatekhaluvAsAvAse abhippavuDhe ime pANAabhisaMbhUtA bahavebI ahuNAbhinnA aMtarAse maggA bahupANA bahubIyA jAva sasaMtANagA anabhikkaMtA paMthA no vinnAyA maggA sevaMNaccAno gAmANugAmaMdUtijjejjA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijA // tammi ya paDhamapAusamma viharaMtassa imaM pacchittaM[bhA.3124] vAsAvAsavihAre, cauro mAsA hvNt'nugghaayaa| ANAdiNo ya dosA, virAdhanA sNjmaataae| cU- vAsa iti varSAkAlaH, dvitIyavAsagrahaNAt varSamAne jo viharati tassa cauro mAsA anugghAyA bhavaMti / ANAdiNo ya dosA, saMjamAyavirAhaNA ya bhavati / adhavA - vAsA iti varSAkAlaH, dvitIyavAsagrahaNAt nivasanaM, tasmin yo viharati / zeSaM gatArthaM // imA saMjamavirAdhanA[bhA.3125] chakkAyANa virAdhana, AvaDaNaM visama-khANu-kaMTesu / vujhaNa abhihaNa-rukkho-lasAvate tena uvacarate // cU- "chakkAyANa virAdhana''tti asya vyAkhyA[bhA.3126] akkhuNNesu pahesU, puDhavI udagaM ca hoti duvidhaM tu / ullapayAvaNa agaNI, iharA paNao harita kuNthuu|| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 nizItha-chedasUtram -2-10/648 cU-akSuNNA amarditAH paMthAnaH tesu viharaMto puDhavIkAyaM virAheti, udagaM ca duvidhaM - vAsudagaMbhomudagaMca virAheti, ulluvahiMjaiagaNIepayoveti toaganivirAhanA, yavAgnistatra vAyoH sambhavaH, apyaaveNtssaayviraahnn| iharAapayAvetassavA ullI samucchatitaM virAheti, hariyaM ca, evaM vaNassativirAhaNAsabhavo, kuMthumAdiyA ya bahU tasA pANA virAheti / esA saMjamavirAhaNA bhnnitaa| imA AyavirAdhanA - varise ullaNabhayA rukkhassa aho ThAyati, sIreNa AvaDai vaDasAlamAiesu, visamevA paDai, pAeNa vAkhANue apphaDai, kaMTagesuvA vijjhati, udagavAheNa vA vujjhai, tiDibhitta-rukkha-vijjumAiesu abhihaNNai, ulaMto vA rukkhamuvalliaMto sAvatena khajjati, ulluvahiNA vA ajIraMte AyavirAhaNa / avahaMtesu vA paMthesu tenagA duvihA bhavaMti, akAle vA viharaMto uvacarago tti kAuMghippai / imehiM kAraNehiM pAusavAsAsu rIejjA[bhA.3127] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelaNNe / AbAhAdIesutu, paMcasu tthaannesuriiejaa|| cU-asive uppanne gacchejja, parapakkhomodariyAe asaMtharaMto gacchati, rAyaduDhe virAhaNabhayA gacchati, bohiga tenabhae haraNabhayA gacchati, annattha gilANo tappaDiyaraNaTThAe gacchati / "AvAhAtiesu tu" tu zabdo avadhAraNArthe, ete ceva asivAtI paMcaTThANA ityarthaH / jattha puNaM evaM paDhijjati- "AbAhAtiesuva" tattha AbAhAditA ime paMcaTThANA - 1 AbAhaM, 2 dubhikkhaM, 3 bhayaM, 4 daodhaM, 5 paribhavati vA koti / sarIravajjA pIDA AbAhaM, dubbhikkhabhayA puvvuttA, haodheNa vasahI gAmo vA tattha vUDho, daMDamAtI paDiNIto, koti paribhavaNaM tAlaNaM vA kareja // [bhA.3128] evaM tu pAusammI, bhaNiyA vAsAsu navari culhugo| teceva tattha dosA, bitiyapadaM taM cimaM cannaM / / cU-vAsAsu vi evaM ceva, navari caulahuaMpacchittaM / vAsAsu viharaNe bitiyapayaM taM ceva / [bhA.3129] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelaNNe / nANAitigassaTThA, vIsuMbhaNa-pesaNeNaM vA // cU-puvvaddhaM pUrvavat / ima ca annaM - nANAi pacchaddhaM, nANAtitigassaTThA gacchati / tattha nANanimittaMapuvvaM suyakkhaMdhaM annassa Ayariyassa asthi / soya bhattaM paccakhAukAmo bhjti| nagheppati to vocchijjati, ato tadaTThA gacchejja / evaMdaMsaNapabhAvagANa vi aTThA gacche / carittaTThAtatthakhettecarittaMnasujjhaiitthIdosehiM, esaNA dosehiM, atovAsAsuannaMkhettaM gacche / "vIsuMbhaNa" tti jIvo sarIrAto sarIraM vA jIvAto vIsuM pRthagabhUtaM, AcAryo mRta ityarthaH, tammi mate gacche anno Ayario natthiato gcchti|ah utima8 koi paDivajiukkAmotsa visohakaraNaTThatAe gacchijjA / etadeva pesaNaM / ahavA - AyarieNa annatare uppaiyakAraNe pesito, jahA ajjarakkhiyasAmiNA gotttthaamaahilo||uktvishessjnyaapnaarthN punarucyate[bhA.3130] AU teU vAU, dubbalasaMkAmite va omaanne| pANAi sappa kuMthU, uTThaNa taha thNddilss'stii|| cU-AukkAeNa vA vasahI plAvitA, thaMDilANi vA gAmo vAhaDo, aganikkAeNa vA vasahI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 648, [bhA. 3130] 157 daDDhA gAmo vA, vAtena vA vasadhI bhaggA, "dubbala" tti vAseNa tammimANA dubbalA vasahI jAtA, sA paDiukAmA saMkAmita "tti so gAmo annassa paDinIyassa dinno / ahavA - te vatthavvA annattha saMkAmiyA tammi ya gAme anne AvasitA / "omANe"tti iMdamahAdiesu tattha paMDaraMgAdato AgatA, tehiM omANaM jAtaM, ubhijja-bIya- sAvaehi ya vasadhI saMsattA, AdisaddAto makkoDaga udheimAdI daTThavvA, sappo vA vasahIe Thito, anuddharikuMthUhiM vA vasahI saMsattA, gAmo vA uTThito, viyArabhUminisihiyassa vA asai / / evamAdi hoja vAghAu tti tAhe imaM vahipuvvaM ceva kareMti [ bhA. 3131] mUlaggAme tinni u, paDivasabhesu vi ya tinni vasadhIo / ThAyaMte paDilehA, viyAravAghAyamAyaTThA // cU- mUlaggAmo jattha sAdhavo ThitA tammi gAme tinni vasahIo giNhaMti, bhikkhAyariyagAmAdi paDivasabhA bhaNNaMti, tesu vi patteyaM tinni tinni vasahIo paDileheMti / syAt- kimarthaM ? jati mUlaggAme viyArabhUmie vasahIe vAghAto bhavati to tesu paDivasabhesu ThAyatItyarthaH // AukkAyAdi vAghAte uppanne imA jayaNAvidhI [bhA. 3132] udagAgaNivAtAdisu, annassa' satI ya thaMbhaNuddavaNA / saMkAmitammi bhayaNA, uTThaNa thaMDilla annattha // cU- udageNa agaNIe vAtena ahiNA vA vasahIe vAghAte uMppanne annavasahIe ThAyaMti / asati annavasahIe vijjAe udagAdiyA thaMbhijjati / uddavaNaM nAma vijjAe sappo anyatra nIyate ityarthaH, saMkrAmaNe bhayaNA-jati bhaddago gAmasAmI logo vA to acchaMti, paMtesu gacchaMti, uTThitai gAme, thaMDilassa asatIe annaM gAmaM gacchaMti / / omANe imA jayaNA [bhA. 3133] iMdamahAdIsu samAgaesu paratitthiesu ya jataMti / paDivasabhesu sakhette, dubbalasejjAyae dhUNaM / / cU- iMdamahAdiesu samAgatesu bahusu paratitthiesu, sakhette paDivasabhesu jataMti aMtarapallIsu ya, tesu vi asaMtharaMtA gacchaMti / dubbalasejjAe puNaM thUNaM dalayaMti, jaM vA dubbalaM taM kareti // vasahipamajjaNe imo vidhI [ bhA. 3134] donni u pamajjaNAo, udumbhi vAsAsu tatiyamajjhaNNe / sahi bahuso pamajjati, atisaMghaTTaM tahiM gacche // cU- asasattA vi uDubaddhe do vArA vasahI pamajijjati - puvvaNhe avaraNhe ya / vAsAsu tinni vArA, sA ya sajjhaNhe taiya vArA bhavati / uDubaddhe vAsAsu vA kuMthumAdiehiM pANehiM saMsatte jahAbhihiyappamANAto airittapamajaNAra bahuso vi pamajjijjati / atisaMghaTTaNeNa vA pANiNaM annaM gAmaM gacche | [bhA. 3135 ] eehiM kAraNehiM, ega-dugaMtara- tigaMtaM vA vi / kamamANo khettaM, puTTho vi jato na'tikkamati // cU- evamAdikAramehiM egagAmaMtaraM tiggAmaMtaraM bahugAmaMtaraM vA saMkamaMto annaM khettaM puTTho vi dosehiM "jato "tti yatnena AjJA meraM ca nAtikrAmatItyarthaH / ahavA - "jato "tti yato nAtikramati tataH gacchatItyarthaH // paMthaM paDucca imA jayaNA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 nizItha-chedasUtram -2-10/648 [bhA. 3136] uttaNa-sasAvayANi ya, gaMbhIrANi ya jalANi vajrettA / taliyArahitA divasaM, abbhAsatare ca je khette // - uddhattaNA uttaNA dIrghA tiNA jammi paMthe tena na gacche, sIhavagghAdiehiM sasAvayANi ya taNANi ya jammi paMthe | ahavA - magarAdiehiM sasAvagA jalA jammi paMthe, gaMbhIrA atthAghA jalA jammi paMthe, ete paMthe vajreto gacchati / taliyArahiyA anuvAhaNA, taM pi divasato gacchati na rAtrau, jaM ca abbhAsataraM khettaM taM gacchati // mU. (649) je bhikkhU pajjIvasaNAe na pajjosavei, na pajjIvaseMtaM vA sAtijjati / / mU. (650) je bhikkhU apajjosavaNAe pajjosaveti, pajjosaveMtaM vA sAtijjati // cU- do suttA jugavaM vaJcaMti / imo suttattho [bhA. 3137] pajjosavaNAkAle, patte je bhikkhu nosavejjAhi / appattamatIte vA, so pAvati ANamAdINi / / cU-je bhikkhU pajjosavaNAkAle patte na pajjIvasati / "apajjosavaNAe "tti apatte samatIte vA jo pajjosavati tassa ANAdiyA dosA cauguruM pacchittaM / / esa suttattho / imA jijjuttI[bhA. 3138 ] pajjosavaNAe akkharAi hoMti u imAI goNNAI / pariyAyavatthavaNA, pajjosavaNA ya pAgaitA // [bhA. 3139] parivasaNA pajusaNA, pajosavaNA ya vAsavAso ya / paDhamasamosaraNaM ti ya ThavaNA jeTThoggahegaTThA // cU- "pajjosavaNa "tti etesiM akkharANi imANi egaTTitANi goNNanAmANi aTTha bhavaMti / taM jahA pariyAyavatthavaNA, pajosavaNA ya, parivasaNA, pajjusaNA, vAsAvAso, paDhamasamosaraNaM, ThavaNA, jeTToggahotti, ete egaTThitA / 1. etesiM imo attho - jamhA pajjosavaNAdivase pavvajjApariyAgo vyapadizyate - vyavasthApyate saMkhA - "ettiyA varisA mama uvaTThAviyassa" tti tamhA pariyAyavatthavaNA bhaNNati / 2 jamhA udubaddhiyA davva-khetta kAla bhAvA pajjAyA, ettha pari samaMtA osavinaMti - parityajantItyarthaH, anne ya davvAdiyA varisakAla-pAyoggA ghettuM Ayarijjati tamhA pajjosavaNA bhaNNati / "pAgaya" tti savvalogapasiddheNa pAgatabhidhANeNa pajjosavaNA bhaNNati / 3 jamhA egakhette cattAri mAsA parivasaMtIti tamhA parivasaNA bhaNNati / 4 udubaddhiyAvAsasamIvAto jamhA pagariseNa osaMti savvadisAsu parimANaparicchinnaM tamhA pajussaNA bhaNNati / pajjosavaNA iti gatArthaH / 5 varSa iti varSAkAlaH, tasmin vAsaH vAsAvAsaH / 6 prathamaM AdyaM bahUNa samavAto samosaraNaM / te ya do samosaraNA- egaM vAsAsu, bitiyaM udubaddhe / jato pajjosavaNAto varisaM ADhappati ato paDhamaM samosaraNaM bhaNNati / 7 vAsakappAto jamhA anna vAsakappamerA Thavijjati tamhA ThavaNA bhaNNati / 8 jamhA udabaddha ekkaM mAsaM khettoggaho bhavati vAsAvAsAsu cattAri mAsA, tamhA udubaddhiyAo vAse uggaho jeTTho bhavati / eSA vyaMjanato nAnAtvaM, nanyarthataH / / etesiM egaTThiyANaM egaM ThavaNApadaM parigRhyate tammi nikkhitte savve nikkhittA bhavaMti [bhA. 3140] ThavaNAe nikkhevo, chakko davvaM ca davvanikkheve / khettaM tu jammi khette, kAle kAlo jahiM jo u // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 10, mUlaM - 650, [bhA. 3140] 159 cU-ThavaNAe chavviho nikkhevo taM jahA - nAmaThavaNA ThavaNaThavaNA davvaThavaNA khettaThavaNA kAlaThavaNA bhAvaThavaNA / nAma-TThavaNa-ThavaNAto gayAo / davvaTThavaNA duvidhA Agamato no Agamato ya / Agamato jANae anuvautte / no Agamato tividhA - taM jahA jANagasarIraTThavaNA bhaviyasarIraTThavaNA jANagasarIrabhaviyasarIravatirittA / / vatirittA davvaTThavaNA imA[ bhA. 3141] odaiyAdIyANaM, bhAvANaM jo jahiM bhave ThavaNA / bhAvena jeNa ya puNo, Thavejja te bhAvaThavaNA tu // cU- '"davvaM ca davvanikkhevo" davvaparimANena sthApyamAnA davvaTThavaNA bhaNNati, ca saddo'nukarisaNe, kiM anukarisayati ? bhaNyate - imaM davvaM vA nikkhippamANaM, davvassa vA jo nikkhevo sAThavaNA bhaNNati / / [bhA. 3142] sAmitte karaNammi ya, ahikaraNe ceva hoMti chabbheyA / egatta-puhuttehiM, davve khette ya bhAve ya // cU-sAmitte paDivasabhagAmassa aMtarapalliyAe ya, karaNe khetteNa egatta- bahumitte davvassa ThavaNA davvANa vA ThavaNA davvaThavaNA / tattha davvassa ThavaNA jahA koi sAhU egasaMthArAbhiggahaNaM Thaveti - gRNhAtItyarthaH / davvANa ThavaNA jahA - saMthAragatigapaDoAraggahaNAbhiggahaNaM Atmani Thaveti / karaNe jahA davveNa ThavaNA, davvehiM vA ThavaNA / tattha davveNa AyaMbiladavveNa cAummAsaM jAti / davvehiM kUrakusaNehiM vA cAummAsaM jAveti / ahavA - causu mAsesu ekkaM AyaMbilaM pArettA sesakAlaM abhattaGkaM kareti, evamAtmAnaM sthApayatItyarthaH / davvehiM dohiM AyaMbilehiM cAummAsaM jAveti / adhikaraNe davve ThavaNA, davvesu vA ThavaNA / tattha davve jahA egaMgie phalahie mae suviyavvaM, davvesu anegaMgie saMthArae mae suviyavvaMti evaM chabbheyA / egatta-puhattehiM davve bhaNitA / idAniM khettaThavaNA "khettaM tu jammi khette' tti / kSetraM yat paribhogena parityAgena vA sthApyate, jammi vA khette ThavaNA Thavijjati sA khettaThavaNA / sAya sAmittakaraNa adhikaraNehiM egatta-puhuttehiM chabyA bhANiyavvA / idAniM kAlaThavaNA - "kAle kAlo jahiM jo u" tti / kAle kAlo etesu jahAsaMkhaM ime padA jAha jo u", kAle jahiM ThavaNA Thavijjati, kAlo vA jo uThavijati sA kAlaThavaNA / addha iti kAlo tattha vi sAmattakaraNa adhikaraNehiM egatta-puhuttehiM chabbheyA bhavaMti / bhAve chabbheyA / sAmitte khettassa egagAmassa paribhogo, khettANaM sImAtINaM mUlagAmassa paDivasabhagAmassa aMtarapalli yAe ya / karaNe khetteNa egatte pahutteNa, ettha na kiM ci saMbhavati / adhikaraNe - egattaM paraM addhajoyaNemerAe gaMtu pADayattae, puhatte kAraNe dugAdI addhajoyaNe gaMtuM paDiyattae / kAlassa ThavaNA udubaddhe jA merA sA vajjijjati sthpAyatetyarthaH / kAlANaM cauNhaM mAsANaM ThavaNA Thavijjati, AcaraNatvenetyarthaH / kAleNa AsADhapuNNimAkAleNaM ThAyati / kAlehiM bahUhiM paMcAhehiM gatehiM ThAyaMti / kAlammi pAuse ThAyaMti / kAlesu kAraNe AsADhapuNNimAto savIsaimAsadivasesu gatesu ThAyaMti / bhAvassodatiyassa ThavaNA, bhAvANaM koha- mANa- mAyA lobhAtINaM / ahavA - nAnamAdINaM gahaNaM / ahavA-khAimaM bhAvaM saMkAmaMtassa sesANaM bhAvANaM parivajjaNaM bhavati / bhAveNa nijatA ghakhette ThAyaMti no aDaMti / bhAvehiM saMgaha uvaggaha- nijjaranimittaM vA no Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 nizItha-chedasUtram -2-10/650 aDati / bhAvammi khayovasamie khattie vA ThavaNA bhavati / bhAvesu natthi ThavaNA / ahavA - khaovasamie bhAvesuddhAto bhAvAto suddhataraMbhAvasaMkamaMtassa bhAvesuThavaNA bhavati / evaMdavvAtiThavaNA samAseNabhaNitA / idAniete ceva vitthAreNa bhaNIhAmi / ttthpddhmNkaaltthvnnNbhnnaami| kiM kAraNaM? jeNa eyaM suttaM kAlaThavaNAe gataM / ettha bhaNati[bhA.3143] kAlo samayAdIyo, pagayaMkAlammitaM pruuvessN| nikkhamaNe ya pavese, pAusa-sarae yvocchaami|| cU-kalanaM kAlaH, kAlejjatIti vA kAlaH, kAlasamUho vA kAlaH, so ya samayAdI, samayo paTTasADiyAphADaNAdiTuMtenaM suttAeseNaM paraveyavyo / AtiggahaNAto AvaliyA muhatto pakkho mAso udU ayanaM saMvaccharo jugaMevamAi ettha jaM "pagayaM" ti-adhikAra samayena siddhatena tamahaM pruuvess| udubaddhiyamAsakappakhettAto pAuse nikkhamaNaM, vAsAkhette ya pAuse ceva pvesNvocchN| vAsAkhettAtosarae nikkhamaNaM, udubaddhiyakhete pavesaM saraeceva vocchAmi |ahvaa-sre niggamaNaM pAuse pavesa vocchAmItyarthaH / / [bhA.3144] UnAtirittamAse, aTThavihariUNa gimh-hemNte| egAhaM paMcAhaM, mAsaMcajahA smaahiie|| cU-cattAri hemaMtiyA mAsA, cattAri gimhiyA mAsA, ete aTTha UnAtirittA vA vihritaa| kahaM viharittA? bhaNNati-paDimApaDivannaNaMegAho / ahAladiyANaM paMcAho / jinakappiyANa suddhaparihAriyANa therANaya maaso| jassa jahAnANa-daMsaNa-carittasamAhI bhavati sotahA viharittA vAsAkhettaM uveti / / kahaM puNa UnAtirittA vA udubaddhiyA mAsA bhavaMti? tattha UNA[bhA.3145] kAUNa mAsakappaM, tattheva uvAgayANa UNA u| cikkhallavAsaroheNa vA bitIe ThitA nUnaM // cU-jattha khette AsADhamAsakappo kate tattheva khette vAsAvAsatteNa uvagayA, evaM UNA aTTha mAsA | AsADhamAse anirgacchatA saptaM viharaNakAlA bhavaMtItyarthaH / adhavA - imehiM pagArehiM UNA aTTha mAsA haveja-sacikkhallA paMthA, vAsaMvA ajja vinovaramate, nayaraM vA rohitaM, bAhiM vA asivAdi kAraNA, tena maggasire savve ThiyA, ato posAdiyA AsADhatA satta virahaNakAla bhavaMti // idAnaM jahA atirittA aTTha mAsA vihAro tahA bhaNNati[bhA.3146] vAsAkhettAlaMbhe, addhaannaadiisupttmhigaatu| sAdhaga-vAghAtena va, appaDikamituM jati vyNti|| cU-AsADhe suddhavAsAvAsapAuggaM khettaM maggatehiM na laddhaM tAva jAva AsADhacAummAsAto paratosavIsatirAtemAse atikteladdhaM, tAhebhaddavayAjoNhassapaMcamIepajosavaMti, evaM navamAsA savIsatirAtA viharaNakAlo diTTho, evaM atirittA aTTha mAsA / ahavA - sAhU addhANapaDivaNNA satthavaseNaM AsADhacAummAsAto pareNa paMcAheNa vA dasAheNa vA pakkheNa vA kattiyacAummAsiya Arato ceva niggayA / ahavA - AyariyANaM kattiyapoNNimAe parato vA sAhagaM nakkhattaM na bhavati, annaM vA rohagAdikaM vi, esa vAghAya jANiUNa kattiyacAummAsiyaM apaDikkamiyaM jayA vayaMti tatA atirittA aTTha-mAsA bhvNti|| Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 650, [ bhA. 3146 ] "egAhaM paMcAhaM mAsaM ca jahA samAhIe " asya vyAkhyA[bhA. 3147] paDimApaDivaNNANaM, egAho paMca hota'hAlaMde / jina - suddhANaM mAso, nikkAraNato ya therANaM / / ca-'"jina" tti jinkppiyaa| "suddhANaM" tti suddhaparihAriyANaM, etesiM mAsakappavihAro / nivvAghAyaMkAraNAbhAve / / vAghAte puNa therakappiyA UNaM atirittaM vA mAsaM acchaMti[bhA. 3148] UNAtirittamAsA, evaM therANa aTTha nAyavvA / iyaresu aTTha riyituM, niyamA cattAri acchaMti // cU- evaM UNAtirittA therANaM aTTha mAsA naayvvaa| itare nAma paDimApaDivaNNA AhAlaMdiyA visuddhaparihAriyA jinakappiyA ya jahAvihAreNa aTTha rIituM vAsArattiyA cauro mAsA savve niyamA acchaMti // vAsAvAse kammi khette kammi kAle pavisiyavvaM ato bhaNNati [ bhA. 3149] AsADhapuNNimAe, vAsAvAsAsu hoi ThAyavvaM / maggasirabahuladasamI to jAva ekkammi khettammi // 161 cU- "ThAyavvaM "tti ussaggeNa pajjosaveyavvaM, ahavA- praveSTavyaM tammi paviTThA ussaggeNa kattiyapuNNimaM jAva acchaMti / avavAdeNa maggasirabahuladasamI jAva tAva tammi egakhette acchaMti / dasarAyaggahaNAto avavAto dasito - anne vi do dasarAtA acchejjA / avavAtena mAgaMsiramAsaM tatraivAste ityarthaH // kahaM puNa vAsApAuggaM khettaM pavisaMti ? imeNa vihiNAbAhiTTiyA vasabhehiM, khetta gAhettu vAsapAuggaM / kappaM kattu ThavaNA, sAvaNabahulassa paMcAhe // [bhA. 3150 ] cU-bAhiTThiyatti jattha AsADhamAsakappo kato, annattha vA Asanne ThitA vAsasAmAyArIkhettaM vasabhehiM gArhati - bhAvayaMtItyarthaH / AsADhapuNNimAe paviTThA paDivayAo Arambha paMcadiNAI saMthAraga taNa- Dagala-cchAra-mallAdIyaM geNhaMti / tammi ceva panaga rAtIe pajjosavaNAkappaM kaheMti, tAhe sAvaNabahulapaMcamIe vAsakAlasAmAyAriM ThaveMti / [bhA. 3151] ettha u anabhiggahiyaM, vIsati rAI savIsatiM mAsaM / tena paramabhiggahiyaM, gihiNAtaM kattio jAva / / cU- "etthaM "tti ettha AsADhapuNNimAe sAvaNabahalapaMcamIe vAsapajjosavie vi appaNo anabhiggahiyaM / ahavA - jati gihatthA pucchaMti - "ajjo tubme etta varisAkAlaM ThiyA aha na ThiyA ?", evaM pucchiehiM "anabhiggahiyaM "tti saMdigdhaM vaktavyaM, iha anyatra vAdyApi nizcayona bhavatItyarthaH / evaM saMdigdhaM kiyatkAlaM vaktavyaM ? ucyate-vIsatirAyaM, savIsatirAyaM mAsaM / jati abhivaDDiyavarisaM to vIsatirAtaM jAvaM anabhiggahiyaM / aha caMdavarisaM to savIsatirAyaM mAsaM jAva anabhiggahiyaMbhavati / "tenaM tti tatkAlAt parataH appaNo, abhirAmukhyena gRhItaM abhigRhItaM, iha vyavasthiti iti, gihINa ya pucchaMtANa karheti - "iha ThitAmo varisAkAlaM" ti / kiM puna kAraNaM vIsatirAte savIsatirAte vA mAse vAgate appaNo abhiggahiyaM gihiNAtaM vA kaheti, Arato na kaheMti ? ucyate 16 11 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 nizItha-chedasUtram -2-10/650 [bhA.3152] asivAikAraNehiM, ahavana vAsaM na suTu AraddhaM / ahivaDDiyammi vIsA, iyresusviistiimaaso|| ghU-kayAiasivaMbhave, AdiggahaNAtorAyaduTThAi, vAsAvAsaMnasuTuAraddhaM vAsituM, evamAdIhiM kAraNehiMjaiacchaMtitoANAtitA dosA |ah gacchati to gihatthA bhaNaMti-etesavvaNNuputtagA na kiMcijANaMti, musAvAyaMca bhaasNti| "ThitAmo"tti bhaNittAjeNa niggatA logo vA bhaNejasAhU etthaM varisArattaMThitAavassaMvAsaMbhavissati, tatodhanaM vikkiNaMti, logogharAtINi chAdeti, halAdikammANi vA saMThaveti / abhiggahite gihiNAte ya Arato kae jamhA evamAdiyA adhikaraNadosA tamhA abhivaDDiyavarise vIsatirAte gate gihiNAtaM kareMti, tisu caMdavarise savIsatirAte mAse gate gihiNAtaM kreNti| jattha adhikamAso paDati varise taM abhivaDDiyavarisaMbhaNNati / jattha na paDati taM cNdvrisN| soya adhimAsagojugassa ate majjhevA bhavati / jati aMte to niyamA doAsADhA bhvNti| aha majjhe to do posA / sIso pucchati - "kamhA abhivaDDiyavarise vIsatirAtaM, caMdavarise savIsatimAso?" / ucyate - jamhA abhivaDDiyavarise gimhe ceva so mAso atikato tamhA vIsadiNA anabhiggahiyaMtaMkIrati, iyaresu tIsucaMdavarisesu savIsatimAsA ityarthaH // [bhA.3153] ettha u paNagaM paNagaM, kAraNiyaM jAva sviistiimaaso| suddhadasamIThiyANava, AsADhI punnnnimosvnnaa|| cU-ettha uAsADhe puNNimAeThiyADagalAdIyaMgeNhaMti, pajosavaNakappaMca kaheMtipaMcadiNA, tato sAvaNabahulapaMcamIe pajjosaveti / khettAbhAve kAraNe paNage saMvuDDhe dasamIe pajjosaveMti, evaM pannarasIe / evaM panagavuDDI tAva kajati-jAva-savIsatimAso puNNo so ya savIsatimAso ca bhddvysuddhpNcmiieyujti|ah AsADhasuddhadasamIe-vAsAkhettaM paviThThA |ahvaa-jtth AsADhamAsakappokaotaMvAsapAuggaMkhettaM, anaMca nasthivAsapAuggaMtAhe ttthevpnyjosveNti|vaasNc gADhaM anuvarayaM ADhattaM, tAhe tattheva pajjovaseMti / ekkArasIo ADhaveuM DagalAdItaM geNhaMti, pajjosavaNAkappaMkaheMti, taaheaasaaddhpunnnnimaaepjosveti| esa ussggo|seskaalNpjosveNtaannN avavAto / avavAte vi savIsatirAtamAsAtI pareNa atikameuM na vaddati / savIsatirAte mAse puNNejati vAsakheta na labbhatitorukkhaheTThAvipajosaveyavvaM |tNc puNNimAepaMcamIe dasamIe evamAdipavvesupajjosaveyavvaM no apuvvesu| sIso pucchati "idAni kahaM cautthIe-apavve pajosavijjati?" Ayario bhaNati- "kAraNiyA cautthI ajjakAlagAyarieNa pavattiyA / kahaM ? bhaNNate kAraNaM-kAlagAyario viharaMto "ujjeNi" gto|ttth vAsAvAsaM tthio| tattha nagarIe "balamito" raayaa| tassa kaNiTThobhAyA 'bhAnumitto' juvaaraayaa|tesiN bhaginI 'bhAnusirI' naam| tise putto 'balabhANU' nAma / so pagitibhaddaviNIyayAe sAhU paJjuvAsati / AyariehiM se dhammo kahito - paDibaddho pavvAvio ya tehi ya balamitta-bhAnumittehiM ruDehiM kAlaganjo pajosavite nivvisato kto| keti AyariyA bhaNaMti - jahA balamitta-bhAnumittA kAlagAyariyANaM bhAgiNejA bhvNti| "mAulo" tti kAuM mahaMtaM AyaraM kareMti, abbhuTThANAdiyaM / taM ca purohiyassaM appattiya, bhaNAti Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 650, [bhA. 3153 ] ya esa suddapAsaMDo, vetAdibAhiro, ranno aggato puNo puNo ullAveMto AyarieNa nippiTTappasiNavAgaraNo kato / tAhe so purohito Ayariyassa paTTo rAyANaM anulomehiM vippariNAmeti / ete risito mahAnubhAvA, ete jeNa paheNaM yacchaMti tena paheNaM jati ranno jano gacchati patANi vA akka mai to asaM bhavati, tamhA visajjehi, tAhe visajjitA / anne bhaNaMti - rannA uvAeNa visajjitA / kahaM ? savvammi nagare kila ranna aNesaNA karAvitA, tAhe se niggatA / evamAdiyANa karaNANa annatameNa niggatA viharaMtA "patidvANaM" nagaraM tena paTThitA / patiTThANasamaNasaMghassa ya ajakAlagehiM saMdiTTaM - jAvAhaM AgacchAmi tAva tubmehiM no pajjosakyivvaM / tattha ya 'sAyavAhaNo' rAyA sAvato, soya kAlagajaM eMtaM souM niggato abhimuho samaNasaMgho ya, mahAvibhUIe paviTTho kAlagajjo / paviTThehiM ya bhaNiyaM - "bhaddavayasuddha paMcamIe pajjosavijjati", samaNasaMgheNa paDivaNNaM / tAhe rannA bhaNiyaMtaddivasaM mama loyAnuvattIe iMdo anujAeyavvo hohIti, sAhUcetite na pajjuvAsessaM, to chaDIe posavaNA kajjau / tAhe rannA bhaNiyaM - anAgayaM cautthIe pajjosacijjati / AyarieNa bhaNiyaMevaM bhavau / tAhe cautthIe pajjosaviyaM / evaM jugappahANehiM cautthI kAraNe pavattitA / saccevANumatA savvasAdhUNaM / rannA aMtepuriyAo bhaNitA tubbhe amAvAsAe uvavAsaM kAuM paDivayAe savvakhajjabhojavihIhiM sAdhUuttarapAraNae paDilAbhettA pAreha, pajjovasaNAe aTThamaMti kAuM paDivayAe uttarapAraNayaM bhavati, taM ca savvalogeNa vi kayaM, tato pabhiti 'marahaTThavisae' "samaNapUya" tti chaNo pavatto // idAniM paMcagaparihANimadhikRtya kAlAvagrahocyate - - 163 [ bhA. 3154] iya sattarI jahannA, asati nautI dasuttarasayaM ca / jati vAsati maggasire, dasarAyaM tinni ukkosA / [ bhA. 3155 ] pannAsA pADijjati, cauNha mAsANa majjhao / tato u sattarI hoi, jahanno vAsuvaggaho / cU- iya iti upapradarzane, je AsADhacAummAsiyAto savIsatimAse gate pajjosaveMti tesiM sattari divasA jahanno vAsakAloggaho bhavati / kahaM sattarI ? cauNhaM mANaM vIsuttaraM divasasayaM - bhavati savIsatimAso pannAsaM divasA, te vIsuttarasayamajjhAo sohiyA, sesA sattarI / je bhaddavayabahuladasamIe pajjosaveMti tesi asItidivasA majjhimo vAsakAloggaho bhavati / je sAvaNapuNNimAepajjosaviMti tesiM NautiM caiva divasA majjhimo ceva vAsakAloggaho bhavati / je sAvaNa bahuladasamIe pajjosaveMti tesiM dasuttaraM divasasayaM majjhimo caiva vAsakAloggaho bhavati / AsADhapuNimA josaviMti tesiM vIsuttaraM divasasayaM jeTTho vAsuggaho bhavati / sesaMtaresu divasapamANaMvattavvaM |evmaadipgaarehiN varisArattaM egakhette acchittA kattiyacAummAsiyapaDivayAe avassaM niggaMtavvaM / aha maggasiramAse vAsati cikkhallajalAulA paMthA to avavAtena ekkaM ukkoseNaM tinnivA - dasa rAyA jAva tammi khette acchaMti, mArgasirapaurNamAsIyAvadityarthaH / maggasirapuNNimAe jaM parato jati vi cikkhallA paMthA vAsaM vA gADhaM anuvarayaM vAsati jati viplavaMtehiM tahAvi avassaM niggaMtavvaM / aha na niggacchaMti to cugurugaa| evaM paMcamAsito jeTToggaho jAto // [bhA. 3156 ] kAuNa mAsakappaM, tattheva ThiyANa tItamaggasire / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 nizItha-chedasUtram -2-10/650 sAlaMbaNANa chammAsio u jeTThoggaho bhaNito // cU- jammi khette kato AsADhamAsakappo, taM ca vAsAvAsapAuggaM khettaM, annammi aladdhe vAsapAugge khette jattha AsADhamAsakappo kato tattheva vAsAvAsaM ThitA, tIse vAsAvAse cikkhallAiehiM kAraNehiM tattheva maggasiraM ThitA, evaM sAlaMbaNANa kAraNe avavAtena chammAsito jeTTeggaho bhavatItyarthaH // [bhA. 3157] jai atthi payavihAro, caupaDivayammi hoi niggamaNaM / ahavA vi aniMtassa, ArovaNA puvvaniddiTThA // cU- vAsAkhette nivviggheNa cauro mAsA acchiuM kattiyacAummAsaM paDikkamiuM maggasirabahulapaDivayAe niggaMtavvaM esa ceva caupADivao / caupADivae aniMtANaM caulahugA pacchittaM / ahavA - amiMtANa / avisaddAto eseva caulahu savitthAro jahA puvvaM vaNNio nitIyasutteM saMbhogasute vA tahA dAyavvo / caupADivae appatte atikkaMte vA Nite kAraNe niddosA / tattha apatte ime kAraNA [bhA. 3158] rAyA kuMthU sappe, agaNigilANe ya thaMDilassa' satI / ehiM kAraNehiM, appatte hoi niggamANaM // cU-rAyA duTTho, sappo vA vasahiM paviTTho, kuMthUhi vA vasahI saMsattA, agaNiNA vA vasahI daDDhA, gilANassa paDicaraNaTTA, gilANassa vA osahaheuM, thaMDilassa vA asatIte, etehiMkAraNehiM appatte caupADivae niggamaNaM bhavati // ahavA ime kAraNA [ bhA. 3159 ] kAiyabhUmI saMdhArae ya saMsattaM dullabhe bhikkhe| ehiM kAraNehiM, appatte hoti niggamaNaM // - kAiyabhUmI saMsattA, saMthAragA vA saMsattA, dullabhaM vA bhikkhaM jAtaM, AyaparasamutthehiM vA dosehiM mohodao jAo, asivaM vA uppannaM, etehiM kAraNehiM appatte niggamaNaM bhavati // cauppADivae aikkaMte niggamo imehiM kAraNehiM [bhA. 3160] vAsaM na uvaramatI, paMthA duggamA sacikkhilA / eehiM kAraNehiM, aikkaMte hoi niggamaNaM // cU-aikkaMte vAsAkAle vAsaM novaramai, paMtho vA duggamo, aijaleNa sacikkhalloya, evamAiehiM kAraNehiM caupADivae aikkaMte niggamaNaM na bhavati // ahavA - ime kAraNA [ bhA. 3161] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelaNNe / etehiM kAraNehiM, aikkaMte hoya'niggamaNaM // * - bAhiM asivaM omaM vA, bAhiM vA rAyaduTTaM, bohigAdibhayaM vA AgADhaM, AgADhakAraNeNa vA na niggacchati / etehiM kAraNehiM caupADivae atikkaMte aniggamaNaM bhavati / esA kAlaThavaNA / idAniM khettaThavaNA [bhA. 3162] ubhao vi addhajoyaNa, addhakosaM ca taM havati khettaM / hoti sakosaM joyaNa, mottUNaM kAraNajjAe // cU- "ubhao" tti puvvAvareNa, dakkhiNuttareNa vA / ahavA - ubhao tti savvao samaMtA / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-650, [bhA. 3162] 165 addhajoyaNaM saha addhakoseNa egadisAe khettapamANaM bhavati / ubhayato vi melitaM gatAgatena vA sakosajoyaNaM bhavati / avavAyakAraNaM mottUNa erisaM ussaggeNa khettaM bhavai / taM vAsAsu erisaM khettaThavaNaM Thavei-kSetrAvagrahaM gRhAtItyarthaH / / so ya khettAvaggaho saMvavahAraM paDucca chaddisi bhavati |jo bhaNNati[bhA.3163] uDDamahe tiriyammiya, sakkosaMhavati savvato khettaM / iMdapadamAdiesU, chaddisi sesesucau pNc|| cU-urdu, aho, puvvAdIyAoyatiriyadisAsocauro, etAsuchasudisAsu girimajjhaTThitANa savvato samaMtA sakosaMjoyaNaM khettaM bhavati |tN ca iMdapayapavvate chaddisiM saMbhavati / iMdapayapavvato -gyggpvvtobhnnnnti|tss uvariMgAmo, adhevigAmo, majjhimaseDhIe vigaamo|mjjhimseddhii ThitANa ya cauddisaM pi gAmo, evaM chadisiM pigAmANa saMbhavo bhavati / AtiggahaNAto anno vi jo eriso pavvato bhavati tassa vi chaddisAo saMbhavati / sesesu pavvatesu caudisaM paMcadisaM vA bhavati / samabhUmIe vA nivvAghAeNa cauddisiM saMbhavati // vAghAyaM puNa paDucca[bhA.3164] tinni duve ekkA vA, vAghAeNaM disA havati khette| ujjAnAu pareNa, chinnamaDaMbaMtu akkhettaM // cU-egadisAe vAghAte tisu disAsu khetta bhavati, dosu disAsu vAghAte dosu disAsu khettaM bhavati, tisu disAsu vAghAte egadisaM khettaM bhavai / ko puNa vAghAto? mahADavI pavvatAdivisamaM vA samuddAdi jalaM vA, etehiM kAraNehiM tAo caudisAo ruddhAo, jeNa tato gAmagokulAdI natthi / jaM disaM vAghAto taM disaM aggujjAmaM jAva khettaM bhavai / parao akhettaM jaM chinnamaMDavaM taM akhettaM / chinnamaMDavaM nAma jassa gAmassa nagarassa vA uggahe savvAsu disAsu anno gAmo natthi gokulaM vA taM chinnamaMDavaM, taM ca akhettaM bhavati // natimAtijalesuimA vihI[bhA.3165] dagadhaTTatinni satta va, uDuvAsAsuna haNaMti te khettaM / cauraTThAti haNaMtI, jaMghaddhako vitupareNa // cU- dagaghaTTo nAma jattha addhajaMghA jAva udagaM / udubaddhe tinni damasaMghaTTA khettovaghAtaM na kareti, te bhikkhAyariyAe gayAgaeNa cha bhavaMti, na haNaMti ya khettaM / vAsAsu satta dagasaMghaTTA na haNaMti khettaM, te gatAgatena coddasa / uDubaddhe cauro dagasaMghaTTA uvahaNaMti khettaM, te gayAgatena atttth| vAsAsu aTTa dagasaMghaTTA uvahaNaMti khettaM, te gatAgatena solasa / jattha jaMghaddhAto parato udagaMtena egeNa vi uDubaddhe vAsAsu uvahammati khettaM, soya levo bhaNNati // gatA khittaThavaNA / idAniM 'dvvtttthvnnaa"| [bhA.3166] davvaTThavaNAhAre, vigatI saMthAra mattae loe| saccitte accitte, vosiraNaM ghnndhrnnaadii| cU-AhAre, vigatIsu, saMthArago, mattago, loyakaraNaM, sacittoseho, DagalAdiyANayaacittANaM uDubaddhe gahiyANaM vosiraNaM, vAsAvAsapAuggANa saMthAradiyANa gahaNaM, uDubaddhe vi gahiyANa vatthapAyAvINa dharaNaMDagalagAdiyANa ya kaarnnenn|| tattha- "AhAre"tti paDhamaddAraM asya vyAkhyA For Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 nizItha-chedasUtram -2-10/650 [bhA.3167] puvvAhArosavaNaM, jogavivaDDI ya sattio gahaNaM / saMcaiyamasaMcaie, davvavivaDDI pstthaao| cU- jo uDubaddhito AhAro so osaveyavvo osAreyavyo - parityAgetyarthaH / jai se AvassagaparihANI na bhavati to cauro mAsA uvavAsI acchau / aha na tarati to cattAri mAsA egadivasUNA, evaM tinni mAsA acchittA pAreu evaM jaijogaparihANI to do mAsA acchau, mAsaM vA, ato paraM divasahANI, jAva dine dine AhAreu jogvuddddiie| imo jogavuDDI jo nomakkAraitto so porasIe pAreu, jo porisitto so purimaDDeNa pAreu, jo purimaDDaitto so ekkAsaNayaM karetu / evaMjahAsattIejogavaDI kAyavvA / kiM kAraNaM? vAsAsucikhallacilivile dukkhaM bhikkhAgahaNaM kajati, saNNAbhUmiM ca dukkhaM gammati, thaMDilA hariyamAtiehiM duvvisojjhA bhavaMti / "AhAraTThavaNa"tti gye| idAni "vigatiTThavaNa"tti dAraM - "saMcaiya"tti pacchaddhaM / vigatI duvihA - saMcatiyA asaMcitiyA y| tattha asaMcaiyA-khIraM dadhI maMsaM navanIya, keti ogAhimagA ya / sesA ughygul-mghu-mjj-khjjgvihaannaavsNctigaao| tatthamaghu-maMsa-majavihANAyaappasatthAo, sesA khiiraatiyaapstthaao|pssthaasuvaa kAraNe pamANapattAsugheppamANIsudavvavivaDDI ktaabhvti|| nikkAraNe annataravigatIgahaNe doSa ucyate[bhA.3168]vigatiM vigatImIto, viyatigayaM jo u bhuMjae bhikkhuu| vigatI vigatisahAvA, vigatI vigatiM balA nei / cU-vigatiM khIrAtiyaM / vibhatsA vikRtA vA gatI vigatI, sA ya tiriyagatI naragagatI kumANusuttaM kudevattaM ca |ahvaa - vividhA gatIM saMsAra ityarthaH / ahavA- saMjamo gatI, asaMjamo vigatI, tassa bhIto / "vigatigama"tti vigtiptikaarmityrthH| vigatI vA jammi vA davve gatA taM vigatigataMbhaNNati taM puNabhattaM pANaM vA / jotaM vigatiM vigatigataM vA bhuMjati tassa imo doso - "vigatI vigatisabhAva"tti, khIrAtiyA bhuttA jamhA saMjamasabhAvAto vigatisabhAvaM kareti, kAraNe - kajaM uvacarittA paDhijjati, vigatI vigtisbhaavaa| ___ahavA - vigayasabhAvA, vikRtasvabhAvaM vigatasabhAvaM vA jo bhuMjati taM sA balA naragAtiyaM vigati neti vApayatItyarthaH / jamhA ete dosA tamhA vigatIto NAhAreyavvAto uDubaddhe, vAsAsu viseseNa / jamhA sAdhAraNe kAle atIvamohubbhavo bhavati, vijugajjiyAiehiM yatammi kAle moho dippati / kAraNe-bitiyapadeNa-geNhejjA AhAreja vA-gelANo vA AhAreja / evaM Ayariya-bAlavuDDa-dubbalassa vAgacchovaggahaTThA dheppejA ||athvaa-sddddaa nibaMdheNa nimaMtejApasatthAhiM vigatIhiM tatthimA vidhI[bhA.3169]pasatthavigatiggahaNaM, tattha viya asaMcaiya ujA uttaa| saMcatiya na gehaMtI, gilANamAdINa kajjaTThA / cU-pasatthavigatIto khIraMdahiM navanIyaM ghayaMgulo tella ogAhiyaMca, appasatthAmo mahu-majjamaMsA / Ayariya-bAla-vuDDAiyANaM kajjesu pasatthA asaMcaiyAo khIrAiyA gheppaMti, saMcatiyAo ghayAiyA na gheppaMti, tAsukhINAsujayA kajjaM tayA na labbhati, tena tAto na gheppaMti / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-650, [bhA. 3169] 167 aha saDDA nibaMdheNa bhaNeja tAhetevattavvA-"jayA gilANAtikajaM bhavissatitayA gecchAmo, bAla-vuDDa-sehANa ya bahUNi kajjANi uppajaMti, mahaMto ya kAlo acchiyavvo, tammi uppanne kajje ghecchAmo"tti / tAhe saDDA bhaNaMti - amha ghare asthi vittaM vigatidavvaM ca pabhUtamatthi, jAvicchA tAva geNhaha, gilANakajje vidAhAmo", evaMbhaNitA saMcaiyaM pigennhNti|ginnhNtaannyavocchinne bhAve bhaNaMti - alAhi pajjaMtaM / sA ya gahitA bAla-vuTTa-dubbalANaM dijjati, baliya-taruNANaM na dijati / evaM pasatthavigatiggahaNaM // [bhA.3170]vigatIe gahaNammi vi, garahitavigatiggaho va kjjmmi| garahA lAbhapamANe, pccypaavppddiighaato|| cU- mahu-majja-maMsA garahiyavigatINaM gahaNaM AgADhe gilANakacaM "garahAlAbhapamANe"tti garahaMto geNhati, aho! akajjamiNaM kiM kuNimo, annahA gilANo napannappai, garahiyavigatilAbhe yapamANapattaM gemhaMti, noaparimitamityarthaH,jAvatitA gilANassa uvaujjatitaMmattAegheppamANIe dAtArassa paccayo bhavati, pAvaM appaNo abhilAso tassa ya paDighAo kao bhavati, pAvadiTThINaM vApaDighAokaobhavati, suvattaM ete gilANaTThA gennhNtinjiihlolyaaetti| evaM vigatiTThavaNA gatA / idAni "saMthAraga"tti dAraM[bhA.3171] kAraNe uDugahite ujjhiUNa geNhaMti annprisaaddN| dAuM gurusmasa tinni u, sesA geNhaMti ekkekkaM / / cU-uDubaddhakAlejesaMthAragAkAraNegahitA tevosirittAannesaMthAragA aparisADI vAsAjogge gehaMti, garussa tinnidaauNnnivaatepvaatenivaaypvaae|sesaa sAdhUahArAiNiyA ekkekkaM gennhNti|| idAni "mattae'tti dAraM[bhA.3172] uccArapAsavaNakhelamattae tinni tinni geNhaMti / saMjamaAesaTThA, bhijjeja va sesa ujjhaMti // cU-varisAkAle uccAramattayA tinni, pAsavaNamattayA tinni, tinni khelamattayA / evaM nava ghettavvA / imaM kAraNaM - jaM saMjamanimittaM varisaMte egammi vAhaDite bitiesu kajaM kareti, asivAdikAraNiesu aTThajAyakAraNisu vA Aesie Agatesu dalaejjA, sesehiM appaNo kajaM kareMti / egamAdibhinneNa vA sesehiM kajaM kreNti| (esa sA]je uDubaddhagahiyA te ujjhNti| ubhayo kAlaM paDilehaNA kajjati / diyArota vAavAsaMte jati paribhujaMti to mAsalahuM, jAhe vAsaM paDati tAhe pari jaMti, jeNaabhiggaho gahitosoparihaveti, ullo na nikkhiviyavvo, apariNayasehANaM na vAijjati / / "mattae"tti gayaM / idAni "loe"tti[bhA.3173] dhuvaloo ya jiNANaM, niccaM therANa vAsavAsAsu / asahU gilANassa va, taM rayaNiM tUna'tikkAme / / ghU-uDubaddhe vAsAvAsAsu vA jinakappiyANaM dhuvaloo dine dine kurvatItyarthaH / therANa vi vaasaasaadhuvloocev|ashugilaannaa pjjosvnnraatinaatikkmNti|aaukkaaiyviraahnnaabhyaa saMsajjaNabhayA ya vAsAsu dhuvaloo kajjati / / "loe" ti gataM / idAni "sacitte" tti- [bhA.3174] mottuM purANa-bhAvitasaDDhe sccittsespddiseho| Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 nizItha - chedasUtram -2-10/650 mA hohiti niddhammo, bhoyaNamoe ya uDDAho // - jo purANo bhAviyaso vA ete mottuM sacitte - sesA sacittA na pavvAvijjati / aha pavvAviMti sehaM sehiM vA to cauguruM ANAtiyA ya dosA / vAsAsu pavvAvito mA hohiti niddhammo tena na pavvAvijjati / kahaM "niddhammo" bhavati ? ucyate- "vAsaMte mA nIhi, AukkAyAtiyavirAdhaNA bhavati" / tAhe so bhaNAti - jai ete jIvA to nisaggamANe kiM bhikkhaM geNha ? viyArabhUmiM vA gaccha ? kahaM vA tubhe ahiMsagA sAhavo ya vAsAsu calaNe na dhovaMti pAyalehaNiyAe NillihaMti ? tA so bhaNAti - asuddhaM cikkhallaM maddiUNa pAe na dhovaMti, asuiNo ete, samalassa ya kao dhammo / evaM vippariNato uNNikkhamati / ahavA- sAgAriyaM kAuM sAhavo pAe dhovaMti tato asAmAyArI pAusadoso ya, asamaMjasaM ti kAuM na sahati Niddhammo a bhavati / "bhoyaNamoe ya uDDAho "tti vAse paDeta abhAvite sehe vahIto AnitaM jai maMDalIe bhuMjati to uDDA kareti, pANA iva ee paropparaM saMkaTThe bhuMjaMti / ahaMpi nehiM viTTAlito / tAhe viSpariNamati / aha maMDalIe na bhuMjati tAhe asAmAyArI samayA ya na katA bhavati / jati vA te sAhavo nissaggamANe mattasu uccarA- pAsavaNAti AyaraMti, soya taM daddhuM vippariNAmejjA, unnikkhamate, uDDAhaM ca kareti / aha sAhavo sAgAriyaM ti kAuM dhareMti to AyavirAhaNA / aha nisaggaMte ceva nisiraMti to saMjamavirAdhaNA / jamhA evamAdidosA tamhA vAsAsu pajjosavite na pavvAvetavvo / purANasaDDhe puNa ete dosA na bhavaMti, tena te pavvAvijjaMti / kAraNe pajjosavite vi pavvAvijaMti / atisati jANiUNa jattha puvvuttA dosA natthi taM pavvAveti / anatisati vi avvocchittimAikAraNehiM pavvAveti / imaMca jayaNaM kareMti - vicittaM mahatiM vasahiM geNhaMti, AukkAyajIvacodaNe pannavijjati, asarIro dhammo natthi tti kAuM, maMDalImoesujattaM kareMti, annAe vasahIe ThaveMti, jatteNa ya uvacaraMti / / "sacitte "tti gayaM / idAniM " acitte "tti dAraMDagalacchAre leve, chaDDuNa gahaNe taheva dharaNe ya / puMchaNa- gilANa - mattaga, bhAyaNabhaMgAti hetU se // [bhA. 3175] cU- chAra-Dagala-mallamAtINaM gahaNaM, vAsAuDubaddhagahiyANa vosiraNaM, vatthAtiyANa dharaNaM, chArAiyANa vA dharaNaM, jati na geNhaMti to mAsalahuM, jA ya tehiM vinA gilANAtiyANa virAhanA, bhAyaNe vi virAdhite leveNa vinA / tamhA ghettavvANi / chAro gahito ekkoNe ghano kajjati / jati na kajjaM taliyAhiM to vigicijjaMti / aha kajjaM tAhi to chArapuMjassa majjhe Thavijjati / paNayamAdisaMsajjaNabhayA ubhayaM kAlaM taliyADagalAdiyaM ca savvaM paDilehaMti / levaM saMjoettA appaDibhujjamANabhAyaNaheTTha pupphage kIrati, chAreNa ugguMThijjati, saha bhAyaNeNa paDilehijjati, aha apabhujjamANaM bhAyaNaM natthi tAhe bhallagaM liMpiUNa paDihatthaM bharijati / evaM kANai gahaNaM kANai vosiraNaM kANai gahaNadharaNaM // " davvaTThavaNA " gatA / idAniM " bhaavtttthvnnaa"| [bhA. 3176 ] iriesaNa bhAvANaM maNavayasA kAyae ya duccarite / ahikaraNakasAyANaM, saMvaccharie vi osavaNaM // cU- iriyAsamitI esaNAsamitI bhAsAsamitI etesiM gahaNe - AyANa-nikkhevaNAsamitI pariTThAvaNiyAsamitIya ghiyaato| etasu paMcasu vi samitIsu vAsAsu samieNa bhaviyavvaM / evaM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 650, [bhA. 3176 ] 169 ukto codagAha - "udubaddhe ki asamitena bhavitavvaM ? jeNa vAsAsu paMcasu vi samitIsu uvautteNa bhaviyavvamiti bhaNasu ?" AcAryAha [bhA. 3177] kAmaM tu savvakAlaM, paMcasu samitIsu hoti jatiyavvaM / vAsAsu ahIkAro, bahupANA mediNI jeNaM // dhU- "kAmaM tu" / kAmamavadhRtArthe, yadyapi sarvakAlaM samito bhavati tahAvi vAsAsu viseseNa ahikAro kIrai jeNaM tadA bahupANA mediNI AgAsaM ca / mediNi tti puDhavI evaM tAva savvAsiM sAmaNNaM bhaNiyaM // idAniM ekkekkAe samitIe dosA bhaNaMti [bhA. 3178 ] bhAsaNe saMpAtivaho, duppeo nehachedu tatiyAe / iritacarimAsu dosu ya, apeha apamajaNe pANA // cU-'"bhAsaNe'tti bhAsAsamitIte asamiyassa asamaMjasaM bhAsamANassa makkhigAtisaMpAtimANa muhe pavisaMtANa vadho bhavati, AdiggahaNAto AukkAyaphusitA sacittapuDhavirato sacittavAo ya muhe pavisati / "tatiyA" esaNAsamitI paDikkamaNa'jjhayaNe suttAbhihitAnukkameNa vAsAsu uvauttassa vi virAhaNA, kiM puNa anuvauttassa / udaullapurekammANaM ca hatthamattANaM nehacchedaM dukkhaM jANaMti snigghakAlatvAt durjJeyo durvijJeya AukkAiyacchedo pariNatI - acittI bhavatItyarthaH / "irie" - iriyAsamitatAe anuvautto chajjIvanikkAe virAheti / "carimAsu dosu"tti - AyANanikkhevaNAsamitI pAriTThAvaNiyAsamitI ya, etAo do carimAo / eyAsu anuvautto jai paDilehaNapamajjaNaM na kareti duppaDilehiya- duppamaJjiyaM vA kareti na pamajjati vA, eyAsu vi evaM chajjivanikAyavirAhaNA bhavati / paMca samitIo udAharaNAo jahA Avassae // [bhA.3179] maNa-vayaNa- kAyagutto, duccariyAtiM va niccamAloe / ahikaraNe tu durUvaga, pajjoe ceva dumae ya / - maNe vAyA kAraNa ya gutto bhavati / guttINaM udAharaNA jahA 'Avassae' / jaM kiM ci mUlaguNe uttaraguNesu samitIsu guttIsu vA udubaddhe vAsAsu yaduccariyaM taM vAsAsu khippaM AloeyavvaM / idAniM - '"adhikaraNa" tti - adhikaraNaM kalaho bhaNNati, taM ca jahA 'cautthoddese' vaNNiyaM tahA ihAvi savittharaM daTThavvaM / taM ca na kAyavvaM, puvvuppannaM ca na udIriyaM vaM / puvvuppannaM jai kasAyukkaDatAe na khAmita to - pajjosavaNAsu avassaM viosaveyavvaM / adhikaraNe ime dinaMtA durUvagAmovalakkhiyaM, poto, damao ya // tattha " durUvaga" tti udAharaNaM - AyariyajaNavayassa aMtaggAme ekko kuMbhAro / so kuDagANaM bhaMDiM bhariUNa paJcaMtagA durUtagaM nAmayaM gato / tehiM ya durUtagavvehiM gohehiM e baillaM hariukAmehiM bhaNNati [bhA. 3180] egabatillaM bhaMDiM, pAsaha tubbhe vi ijjhatakhalahANe / haraNe jjhAmaNa bhANaga, ghosaNatA mallajuddhesu // cU- "bho bho pecchaha imaM accheraM, egeNa bailleNa bhaMDI gacchati / tena vi kuMbhakAreNa bhaNiya"pecchaha bho imassa gAmassa khalahANANi ijjhaMti" atigayA bhaMDI gAmamajjhe ThitA / tassa tehiM durUvagavvehiM chiddaM labhiUNa ego baillo haDo / vikkayaM gayA kulAlA, te ya gAmillayA jAtitA - deha illaM / te bhAMti - tumaM ekkeNa ceva bailleNa Agayo / te puNo jAtitA / jAhe na deMti tA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 nizItha-chedasUtram -2- 10/650 rayakAle savvadhaNNANikhaladhANesukatAni, tAhe aggI dinno / evaM tena satta varisANi jhAmitA khldhaannaa|taahe aTThamevarise durUvagagAmellaehiMmallajuddhamahe vaTTamANobhANago bhaNito-dhosihi bho jassa amhehiM avaraddhaM taM khAmemo, jaMca gahiyaM taM demo, mA amha sasse dahau / tato bhANaeNa ugghosiyaM // tato kuMbhakAreNa bhANago bhaNito bho imaM ghosehi[bhA.3181] appiNaha taM baillaM, durUvagA tassa kuNbhkaarss| mA bheDaihitidhaNNaM, annANi vi satta varisANi // cU-bhANageNa ugghosiyNtN| tehiMdurUvagavvehi so kuMbhakAro khaamito| dinno ya se billo| imo ya se uvasaMhAro - jati tA tehi asaMjatehiM annANIhiM hotehiM khAmiyaM tena vi khamiyaM, kimaMgapuNa saMjaeMnANIhiMyojakayaMtaMsavvaMpajjosavaNAekhAmeyavvaMca, evaM karatehiM saMjamArAdhanA katA bhavati / / ahavA- imo diluto pajogo tti[bhA.3182] caMpA anaMgaseno, paMca'cchara thera nayaNa duma vle| viha pAsa nayana, sAvaga, iMgiNi uvavAya naMdivare / / [bhA.3183] bohaNa paDimoddAyaNa, pabhAva uppAya devdttdde| maraNuvavAte tAvasa, nayana taha bhIsaNA samaNA // [bhA.3184] gaMdhAragirI devaya, paDimAguliyAgilANapaDiyaraNaM / pajjoyaharaNa pukkhara, raNagahaNe nAmao svnnaa|| cU- iheva jaMbuddIve aDDabharahe 'caMpA' nAma nagarI, 'anaMgaseno' nAma suvaNNagAro / so ya atIva thIlolo / so yajaM rUvavaiMkaNNaM pAsati taMbahuMdaviNajAyaM dAuMpariNei / evaM kila tena paMca itthisayA pariNIyA / so tAhiM saddhiM mANussae bhoge bhuMjamANo viharai / ito ya 'paMcaselaM' nAma dIvaM / tattha 'vijumAlI' nAma jakkho parivasai / so ya cuto / tassa do aggamahisIto - 'hAsApahAsA' ya / tAo bhogasthiNIto ciMteti - kiMci uvappalobhemo / tAhiM ya diTTho 'anaMgaseno' / suMdare rUve viuvviUNa tassa asogavaNiyAe' nilINA / tAo diTThAto anaMgasenena / tato ya tassa maNakkhevakare vibmame dariseMti / akkhito so tAhiM, hattha psaareumaarddho| tAhe bhaNito- "jatite amhehiM kajaM to paMcaseladIvaM ejaha" tti bhaNittA-tAo adaMsaNaM gatA / iyaro vivihappalAvIbhUo asattho ranno pannagAraM dAUNa ugghosaNapaDahaM nInAveti imaM ugghosijjati - "jo anaMgasenayaM paMcaselaM dIvaM pAveti tassa so daviNassa koDiM payacchati" evaM ghussamANe nAviyathereNa bhaNiyaM- "ahaM pAvemi"tti, chikko paDaho / tassa dinnA koDI / taM duve gahiyasaMbalA dUrUDhA nAvaM / jAhe dUraM gayA tAhe nAvieNa pucchito - kiM ci aggalo jalovari pAsaMsi? tena bhaNiyaM "nAva"tti / jAhe puNo dUraMgato tAhe puNo pucchati, netena bhaNiyaM-kiMci mANusasirappamANaM ghaNaMjaNa-vaNNaM diisti| ___ nAvieNa bhaNiyaM - esa paMcaseladIvaNagassa dhArAe Thito vaDarukkho / esA nAvA etassa aheNajAhitti, eyssprbhaagejlaavtto|tumNkiNci saMbalaMghettuMdakkho houMvaDasAla vilggejsi| ahaMpuNa saha nAvAejalAvatte gcchiihaami|tumNpunnjaahe jalaM velAe uattaM bhavatitAhenagadhArAe NagaM ArubhittA parato paccorubhittA paMcaselayaM dIvaM jattha te abhippeyaM tattha gacchejasu / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-650, [bhA. 3184] 171 anne bhaNaMti - tumaM ettha vaDarukkhe ArUDho tAva acchasu, jAva u saMjjhAvelAe mahaMtA pakkhiNoAghamiSyaMti pNcseldiivaato| te rAto vasittA pabhAepaMcaselagadIvaM gamissaMti / tesiM calaNavilaggogacchejasu / jAva yasothero evaM kaheti tAva saMpattA vaDarukkhaM nAvA / 'anaMgaseno' vaDarukkhamArUDho / nAviyatherosaha nAvAe jlaavttegto| etesi doNha pagArANaM annatareNa tAto dihAto / tAhi saMbhaTTo, bhaNio ya na eriseNa asuiNA deheNa amhe paribhujAmo / kiMci bAlatavacaraNaM kAuM niyANeNa ihe uvavajjasu, tAhe saha amhehiM bhoge bhuNjhsi| ___ tAhi ya se sussAdumaMte pattapupphaphale ya datte udagaM ca / sIyalacchAyAe pAsutto / tAhiM ya devatAhiM pAsutto ceva karayalapuDe chubhittA caMpAe sabhavaNe kkhitto, vibuddho ya pAsati- sabhavaNaM sayaNaparijanaMca ADhattopalaviuM "haasephaase"|logenn ichajjaMtobhaNAti-diTuMsuyamanubhUyaM jaM vattaM paMcaselae dIve / tassa ya vayase NAilo nAma sAvao, so se jiNapannattaM dhammaM kaheti - "eyNkrehi|ttosodhmmaaisukppesudiihkaaltthitiio saha vemAniNIhiM uttame bhogebhuMjihisi, kimetehiM vadhUtehiM vANamaMtarIhiM appkaaldvitiiehiN"|sotNasddhNtosynnpriynnNc agaNaMto niyANakAuMiMgiNimaraNaM pddivjjti| kAlagaouvavaNNapaMcaselae dIve vijumAlI nAmajakkho, hAsapahAsAhiM saha bhoge bhuMjamANo viharati / so vi nAilo sAvago sAmaNmaM kAuM AloiapaDikaMto kAlaM kAuMaccutte kappe sAmAnito jaato| so vitatthe viharati / annayA naMdIsaravaradIveaTThAhimahimanimittaMsayaMiMdANittehi appaNa'ppaNonitogehiM niuttA devasadhA milaMti / 'vijumAli' jakkhassa ya AujjaNiyogo / paDahamanicchaMto balA AnIto devasaMghassaya dUratthoAyojaM vAyaMto, nAiladeveNa dittttho| puvvAnurAgeNa tappaDibohaNatthaM canAila devo tassa samIvaM gato / tassa ya teyaM asahamANo paDahamaMtare deti / nAiladeveNa pucchitto- maM jANasi tti / vijjumAliNA bhaNiyaM - ko tubbhe sakkAie iMde na yANai ? deveNa bhaNiyaM - parabhavaM pucchAmi, no devattaM / vijumAliNA bhaNiyaM- "njaannaami"|tto deveNa bhaNiyaM- "ahaMteparabhave caMpAe nagarIe vayaMsao AsI nAilo nAma / tume tayA mama vayaNaM na kayaM tena appiDDiesu uvavanno, taM evaM gae vijinappaNIyaM dhamma paDivajasu / dhammo se kahito, paDivaNNo ya / tAhe so vijjumAlI bhaNAti- idAniM kiM mayA kayavvaM? accayadeveNa bhaNiyaM-bohinimittaM jin-pddimaaavtaarnnNkrehi| tato vijjumAlI aTThAhiyamahivaMte gaMtuMcullihamavaMtaMgosIsadArumayaM paDimaM devayAnubhAveNa nivvatteti, rayaNavicittAbharaNehiM savvAlaMkAravibhUsiyaM kareti, annassa yagosIsacaMdanadArussa majjhepakkhivati, ciMtetiya "katthimaM nivesemi" / itoyasamudde vaNiyassa pavahaNaMduccA puNogahiyaMDollati, tssyddolaaymaannsschmmaasaavttttti|soyvnniobhiitovviggo dhuuvkddcchuyhtthoittttveynnaa-nmokkaarproacchti| vijjumAliNA bhiyaM-"bho bho maNuyA! ajaM pabhAe imaM te jANapattaM vItIbhae nagare kUlaM pAvihiti / imaM ca gosIsacaMdanadAruM, purajanavayaM udAyanaM ca rAyANaM meleuM bhaNejAsi - ettha devAhidevassa paDimaM karejaha" esaa.devaannvttii| tao devAnubhAveNa, nAvA pattA vIIbhayaM / tao vaNio agdhaM ghettuMgao rAyasamIvaM, bhaNiyaM ca tena "ittha gosIsacaMdane devAdhidevassa paDimA kAyavvA" / savva jahAvattaM vaNieNa ranno kahiyaM, gao vaNio / rannA vi puracatuvejje (vaNNe) meleuM akkhiyaM akkhANayaM / saddiA . ___ Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 nizItha-chedasUtram -2-10/650 vaNakuTTagA - "ittha paDimaM karehi" tti / kate adhivAsaNe baMbhaNehiM bhaNiyaM - devAhidevo baMbhaNo tassa paDimA kIrau, vAhito kuThArona vahati / annehiM bhaNiyaM-viNhu devAdhidevo / tahAvitaMna vahati / evaM khaMda ruddAiyA devayagaNA bhANettA satthANivAhitANi na vahati / evaM sNkilissNti| itoypbhaavtiieaahaarornnouvsaahito|jaaheraayaattth'vkkhitton gacchatItAhe pabhAvatIe dAsaceDI visajjitA - gaccha rAyANaM bhaNAhi - velAikkamo vaTTeti, savvamuvasAhiyaM kiNNa bhuMjaha tti? gayA dAsaceDI, savvaM kahiyaM / tato rAtiNA bhaNiyaM - suhiyAsi, amhaM imeriso kAlo vaTTati / paDigayA dAsaceDI / tAe dAsaceDIe savvaM pabhAvatIe kahiyaM / tAhe pabhAvatI bhaNati"aho micchadasaNamohitA devAdhidevaM pi na munnNti"| tAhe pabhAvatI bahAyA kayakouyamaMgalA sukkilla-vAsa-parihANa-parihayA bali-puppha-dhUva-kaDacchUya-hatthA gatA / tato pabhAvatIe savvaM balimAdikAuM bhaNiyaM-"dehAdhidevo mahAvIravaddhamAnasAmI, tassa paDimA kIrau" ttphraahi| vAhito kuhADo, egadhAe ceva duhAjAtaM, pecchaMtiyapuvvanivvattiyaM savvAlaMkArabhUsiyaM bhagavao paDimaM, sA neu rannA gharasamIve veyAvayaNaM kAuM tattha viThThayA / tattha kiNhaguliyA nAma dAsaceDI devayasussUsakAriNI niuttA / aTThami-cAuddasIsupabhAvatI devI bhattirAgeNaM sayameva naTTovahAraM kareti / rAyA vi tayAnuvattIe murae pavAeti / annayA pabhAvatIe naTThovahAraM kareMtIe rannA siracchAyA na diTThA / "uppAu"tti kAuM amaMgula-cittassa ranno naTThasamamuravakkhoDA (na) paDaMti tti ruTThA mahAdevI "avajja" tti kaauN| tatorannAlaviyaM- "no me avajJA, mArUsasu, imeriso uppAo diTTho, tato cittAkulatAe muravakkhoDayANacukko"tti / tatopabhAvatIe laviyaM-jinasAsaNaMpavaNNehaM maraNassana bheyavvaM / annayA puNo vi pabhAvatIe NhAyakayakouyAte dAsaceDI vAhittA "devagihapavesA suddhavAsA aanehi"ttibhnniyaa|teysuddhvaasaaaanijmaannaa kusaMbharAgarattAiva aMtaresaMjAtA uppaaydosenn| pabhAvatIe adAe muhaM nirakkhaMtIetevatthA pnnaamitaa|tto ruTThApabhAvatI "devayAyaNaMpavisaMtIe kiM me amaMgalaM karesitti, kimahaM vAsagharapavesiNi"tti, adAeNaM dAsaceDI saMkhAvatte aahyaa| matA dAsaceDIkhaNeNa / vatthA vi sAbhAvitA jAtA / pabhAvatI ciMteti - "aho me niravarAhA vi dAsaceDI vAvAtiyA, cirAnupAliyaM ca methUlagapANAivAyavayaM bhaggaM, eso vime uppAu" tti| tato rAyANaM vinnaveti-"tubbhehiManunnAyA pavvajaM abbhuvemi|maaapricttkaambhogaa marAmi" tti| ____ rannA bhaNiyaM - "jati me saddhamme bohehisi"tti / tIe abbhuvagayA nikkhaMtA, chammAsaM saMjamamanupAlettAAloiyapaDikaMtA matA uvavannA vemaanniesuN|ttopaasittaapuvvNbhvNpuvvaanuraagenn saMgAravimokkhaNatthaM ca bahUhi vasaMtarehiM ranno jaiNaM dhammaM kaheti / rAyA vi tAvasabhatto taM no paDivajeti / tAhe pabhAvatIdeveNaM tAvasaveso kato, pupphaphalodayahattho ranno samIvagaM gato / atIva egaM ramaNIyaM phalaM ranno smppiyN| rannA agghAyaM surabhigaMdhaMti, AloiyaM cakkhuNA surUvaM ti, AsAtiyaM ama(ya) rasovamaM ti / rannA ya pucchitto tAvaso- kattha erisA phalA saMbhavaMti? ito nAidUrAsaNNo tAvasAsame erisA phalA bhavaMti / rannA laviyaM - daMsehi me taM tAvAsamaM, te ya rukkhA / tAvaseNa bhaNiyaM - ehi, duyaggA vi ta vyaamo| do vipyaataa| Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 650, [bhA. 3184] 173 rAyA ya mauDAtieNa savvAlaMkAravibhUsito gato pecchati ya mehaniguruM babhUtaM vanasaMDaM / tattha viTTho diTTho tAvasAsamo, tAvasA''same ya pecchati sa dAre patte gaMdhaM divvaM / diTThitai ya maMtemANe nisuNei esa rAyA egAgI Agato savvAlaMkAro mAreuM geNhAmo AbharaNaM / rAyA bhIto pacchaosakkitumAraddho / tAvaseNa ya kUviyaM dhAha dhAha esa palAto geNha / tAhe savve tAvasA bhisiyagaNe tiyaMtiyakamaMDaluhatthA dhAvitA, hana hana geNDa geNha mAraha tti bhaNaMtA - ranno anumaggato laggA / rAyA bhIto palAyaMto pecchai - egaM mahaMtaM vanasaMDaM / suNeti tattha mAnusAlAvaM / ettha raNaMti mannamANo taM vanasaMDaM pavisati / pecchai ya tattha caMdamiva somaM, kAmadevamiva rUvavaM, nAgakumAramiva suNevatthaM, bahassatiM va savvasatthavisArayaM, bahUNaM samaNANaM sAvagANaM sAvigANa ya sAreNa sareNaM dhammamakkhAyamANaM samaNaM / tattha rAyA gato saraNaM saraNaM bhaNaMto / samaNeNa ya laviya - "te na bhetavvaM" tti / "chuTTosi"tti bhaNitA tAvasA paDigatA / rAyA vi tesiM vippariNato isi Asattho / dhammo ya se kahito, paDivanno ya dhammaM / pabhAvatidevena vi savvaM paDisaMghariyaM / rAyA appANaM pecchati saMghAsaNattho ceva ciTThAmi, na kahiM vi gato Agato vA, ciMteti ya kimayaM ti ? pabhAvatideveNa ya AgAsatthena bhaNiyaM savvameyaM mayA tujjha paDibohaNattha kayaM, dhamme te avigghaM bhavatu, annattha vi maM Avatakappe saMbharejjAsi tti lavittA gato pabhAvatI devo / * - savvapurajanavaesu pAraMpariNanigghoso niggato- vItIbhae nagare devAvatAritA paDimA tti / itoya 'gaMdhArA' janavayAto sAvago pavvaitukAmo savvatitthakarANaM jammaNa-nikkhamaNakevaluppayAnivvANabhUmIo dadru paDiniyatto pavvayAmi tti / tAhe suttaM 'veyaDDagiriguhAe' risabhAtiyANa titthakarANa savvarayaNavicittiyAto kaNagapaDimAo / sAhU sakAse suNattA tAo dacchAmi ti tattha gato / tattha devatArAdhanaM karettA vihADiyAo paDimAo / tattha so sAvato thayathutIhiM thuNaMto ahorattaM nivasito / tassa nimmalarayaNesu na manAgamavi lobho jAto / devatA ciMteti - "aho mAnusamaluddhaM" ti / tuTThA devayA, "bUhiM varaM" bhaNaMtI uvaTThitA / tato sAvageNa laviyaM - "niyatto haM mANusaesu kAmabhogesu kiM me vareNa kajjaM ti ? "amohaM devatAdaMsaNaM" ti bhaNittA devatA aTThasayaM guliyANaM jahAciMtitamanorahANaM paNAmeti / tAo gahitAo sAvatena, tato niggato / suyaM caNaNa jahA bItIbhae nagare savvAlaMkAravibhUsitA devAvatAritA paDimA / taM icchAmi tti, tattha gato, vaMditA paDimA / kati vi dine pajjuvAsAmi tti tattheva devatAyayaNe Thito, toya so tattha gilANo jAto / "desito sAvago" kAuM kaNhaguliyAe paDiyarito / tuTTho saavgo| kiM mama pavvatitukAmassa guliyAhiM / esa bhogatthiNI tena tIse jahAciMtayamanorahANaM aTThasayaM guliyANaM dinnaM gato sAvo / tato vi kiNhaguliyA vinnA ( sa ) NatthaM kimeyAo savvaM jahAcitiyamaNorahAo u neti ? jai saccaM to "haM uttattakaNagavaNNA surUvA subhagAya bhavAmI" tti egA guliyA bhakkhiyA / tAhe devatA iva kAmarUviNI parAvattiyavesA uttattakaNagavaNNA surUvA subhagA ya jAyA / tato pabhiti jano bhAsiumADhatto esa kiNhaguliyA devatANubhAveNa uttattakaNagavaNNA jAyA, idAniM houM se nAmaM "suvaNNaguliya'tti, taM ca ghusitaM svvjnnvesu| tato sA suvaNNaguligA guligaladdhapaccayA bhogatthiNI egaM guliyaM muhe pakkhiviDaM ciMteti "pajjoyaNo me rAyA bhattAro bhavijja" Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 nizItha - chedasUtram -2-10/650 tti / bItIbhayAo ujjreNI kila asItimittasu joyaNesu / tattha va akamhA rAyasabhAe pajoyassa aggato purisA kahaM kahaMti - "bItIbhate nagare devAvatAriyapaDimAe sussUsakArigA kaNhaguligA devatAnubhAveNa suvaNNaguligA jAtA, atIva sohaggalAvannajuttA bahujanassa patthanijjA jAtA / " taM suttA poo tassa gulummAtito dUtaM visajjeti udAyanassa- "eyaM suvaNNaguliyaM samaM visajjesu" tti / gao dUto, vinnato udAyano / udAyaNeNa ruTTeNa visajjito, assakAriyA' sammAnito ya dUto / ahAvattaM dUtena pajjoyassa kahiyaM / puNo poNa rahassito dUto visajio suvaNNaguliyAe jai maM icchasi vA to'haM rahassiyamAgacchAmi / tIe bhaNiyaM - jati paDimA gacchati to gacchAmi, iyarahA no gacche / gaMtuM dUtena kahiyaM paJjoyassa / tato pajjoto'nalagiriNA hatthirayaNeNa saNNaddhaNimiyaguDeNa appaparicchaDenAgato, ahoratteNa patto, paosavelAe paviTThA carA, kahiyaM suvaNNaguliyAte / tattha ya bAlavasaMtakAle lepagamahe vaTTamANe puvvakAritA pajjoeNa lepagapaDimA maMDiyapasAdhitA gItAojjanigghoseNa rAyabhavaNaM pavesitA devatAvatAriyapaDimAyayaNaM ca / bhaviyavvatAe chaleNa ya tammi AyayaNe sAThavitA / iyarA devAvatAriyapaDimA kusumomAliyagIyavAittanigghoseNa savvajanasamakkhe leppachaleNa NitA suvaNNaguligA ya / paDimaM suvaNNaguligaM ca pajjoto harijaM - gato / jaM ca rayaNi'nalagirI vItIbhae nagare pavesiMto taM rayaNi aMto je gayA te'nalagiriNo gaMdhahatthiNo gaMdheNa AlANakhaMbhaM bhaMtuM savve vi luliyA savvajanassa ya jaayNti| mahAmaMtijanena ya unnIyaM - nUnaM ettha'nala girI hatthI khaMbhavippaNaTTho Agato, anno vA koi vaNahatthI / - pabhAe rannA gavesAviyaM / diTTho'nalagirissa Animalo / pavattibAhatenakahiyaM - ranno Agato pajjoto paDigao ya / gavesAvitA suvaNNaguligA yatti, nAyaM tadaTThA Agato Asi tti / rannA bhaNiyaM - paDimaM gavesahi tti / gvitttthaa| kusumomAliyA ciTThai na va tti, devatAvatAriyapaDimAe ya gosIsacaMdanasItAnubhAveNa ya kusumA no milAyaMti / NhAyapayatotarAyA majjhaNha desakAle devAyayaNaM atigao, pecchatI ya puvvakusume parimilANe / rannA ciMtiyaM kimesa uppAto, uta annA ceva paDima tti ? tAhe avaneuM kusume nirikkhitA, nAyaM haDA paDimA / ruTTho udAyano dUtaM visajeti, jai te haDA dAsaceDI to haDA nAma, visajjeha me paDimaM / gatapaJccAgatena dUtena kahiyaM udAyaNassa - na visajjeti pajjoo paDimaM / tato udAyaNo dasahiM mauDabaddharAtIsaha savvasAhaNa - baleNa payAto / kAlo ya gimho vaTTati / marujaNavayamuttaraMto ya jalAbhAve savvakhaMdhavAro tatiyadine tisAbhibhUto visaNNo / udAyanassa ranno kahiyaM / * rannA vi appabahuM ciMtiuM natthi anno uvAto saraNaM vA, natthi paraM pabhAvatidevo saraNaM ti, pabhAvatidevo saraNaMsi kao / pabhAvatidevassa kayasiMgArassAsaNakaMpo jAo, tena ohI, pauttA, diTThA udAyanassa ranno AvattI / tato o Agato turaMto pinaddhaMkhaM paraM jaladharehiM puvvaM appAtito jaNavao paviralatusArasIyaleNa vAyuNA / tato pacchA vAlaparikkhitaM va jalaM jaladharehiM mukkaM sarassa taM ca jalaM devatA-kaya-pukkharaNItie saMThiyaM, devayakayapukkharaNi tti abuhajaneNaM "ti pukkharaM" ti titthaM pavattiyaM / tato udAyano rAyA gato ujjeniM / rohitA ujjenI / bahujanakkhae vaTTamANe udAyanena pajjoto bhaNio - tujjhaM majjha ya viroho / amhe ceva duaggA jujjhAmo, kiM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-650, [bhA. 3184] 175 sesajanavaeNaM mArAvieNaM ti / abbhuvagayaM pnyjoenn| duaggANa vidUtae saMcAreNa saMlAvo-kahaM jujjhAmo? kiM rahehiM gaehiM assehiM ? ti| udAyaneNa laviyaM - jAriso tujjha'nalagirI hatthI eriso majjhanasthi, tahA tujjhajeNa abhippeyaM tena jujjhAmo / pajjoeNa bhaNiyaM- gaehiM asamANaM tujhaMti, kallaM rahehiM jujjhaamotti| dUvaggaNe viavaTThiyaM / vidiyadiNe udAyaNo raheNa uvadvito, pajjoo'nalagiriNA hatthi - rayaNeNa / sesakhaMdhAvAro seNNaccaparivAro pecchago ya udAsINo ciTThati / udAyaNeNa bhaNiyaM - esa bhaTThapaDivaNNo hato mayA, saMpalaggaM juddhaM, Agato hatthI / udAyaneNa cakkabhamecchUDho, causu vi pAyatalesu viddho sarehi, paDio hatthI / evaM udAyanena ranne jittA gahio pajjoo / bhaggaM parabalaM / gahiyA ujjeNI / naTThA suvaNNaguliyA / paDimA puNa devatAhiDitA saMcAleuMna sakkitA / pajjotoya lalATe suNahapAeNa aNkito| imaM ca se nAmayaM lalATe ceva aMkitaM[bhA.3185] dAso dAsIvatio, chettaTThI jo ghare ya vattavyo / ANaM kovemANe, haMtavvo bNdhiyvvoy|| cuu-kNtthaa| udAyano sasAhaNeNa paDiniyatto, pajoo vibaddhokhaMdhAvAre nijati / udAyano Agao, jAva dasapuroddese 1 tattha varisAkAlo jaato|ds vimauDabaddharAyANo niveseNa tthito| udAyanassa uvajemaNAe bhuMjati pajoto / annayA pajosavaNakAle patte udAyano uvavAsI, tena sUto visajjito / pajoo ajja gacchasu, kiM te uvasAhijautti / gato sUto, pucchio pjoo| AsaMkiyaM pajjotassa / "na kayAti ahaM pucchio, ajja pucchA katA / nUnaM ahaM visasammiseNa bhatteNa ajja mArijiukAmo / ahavA- kiM me saMdeheNa, eyaM ceva pucchaami|" / pajoeNa pucchio sUto - aja me ki pucchijjati / kiM vA haM ajja mArijiukAmo? sUtena laviyaM-na tumaM mArijasi / rAyA samaNovAsao'jja pajosavaNAe uvavAsI / to teja iTuM aja uvasAhayAmitti pucchio|topjjoten laviyaM-"ahosapAvakammeNa vasaNapatteNa pajjosavaNA vina nAtA, gaccha kahehi rAiNo udAyanassa jahA ahaM pisamaNovAsagoajja uvavAsio bhatteNa na me kajaM / " sutena gaMtuM udAyanassa kahiyaM - so vi samaNovAsago ajja na bhujati tti / tAhe udAyano bhaNati - samaNovAsageNa me baddheNa ajja sAmAtiyaM na sujjhati, na ya sammaM pajosaviyaM bhavati, taM gacchAmi samaNovAsagaMbaMdhanAto moemikhAmemi ya samma, tena so moio khamioya lalATamaMkacchAyaNaTThayA yasovaNNo se paTTo baddho / tatopabhiti paTTabaddharAyANo jAtA / evaM tAva jatigihiNovikayaverAadhikaraNAiMosavaMti, samaNehiM puNasavvapAvaviratehiM suTutaraMosaveyavvaM ti / sesaM savittharaMjIvaMtasAmiuppattIe vattavva // ahavA - imaM udAharaNaM[bhA.3186] khaddhAdAniya gehe, pAyasa damaceDarUvagA dttuN| pitarobhAsaNa kIre, jAiya raddhe ya tenA to|| ghU-khaddhiM AdAniM jesu gihesu te khaddhAdANIyagihA - IzvaragRhA ityarthaH / tesu khaddhAdANIyagihesu, khaNakAle pAyaso navagapayasAhito / taM daTuM damagaceDA damago-darido tassa puttabhaMDA ityarthaH pitaraM obhAsaMti - "amha vi pAyasa dehi" tti bhnnito| tena gAme duddhataMdule ohAriUNa samappiyaM bhAriyAe - "pAyasamuvasAhehi" tti / soya paccaMtagAmo, tattha corasenA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 nizItha-chedasUtram -2-10/650 paDitA, te ya gAmaM viluliumaaddhttaa| [bhA.3187] pAyasaharaNaM chettA, pacchAgaya asiyaeNa siisNtu| bhAuyaseNAhivakhiM, saNAhiM saraNAgato jattha // cU- tassa damagassa so ya pAyaso saha thAlIe haDo / taM velaM so damagocchettaM gato / so ya chetAto taNaM luNiUNaM Agato, taMciMteti- "ajja ceDarUvehiM samaM bhokkhemi" tti gharaMgaNapattassa ceDarUvehiM kahitaM tato "bappa" tti bhaNaMtehi so ya pAyaso ho / so taNapUliyaM chaDDeUNa gato kohAbhibhUto, pecchati seNAhivassa purato pAyasathAliyaM ThaviyaM / te corA puNo gAmaM paviTThA, egAgI senAhivo ciTThai / tena ya damageNa asieNa sIsaM chinnaM seNAvatissa naTTho dmgo| te ya corA hannAyagA naTThA / tehiM ya gatehiM mayakicaM kAuM tassa Daharatarato bhAyA so seNAhivo abhisitto|tssmaaybhginiibaaujjaaiyaatoakhisNti-"tumNbhaaovrtiejiivNteacchti senAhivattaM kAuM, ghirtyuutejiiviyss|soamirsnngtoghito-dmgojiivgejjho, AnitonigaDiyaveDhigo sayaNamajjhagato AsaNaTTito vaNagaMgahAya bhaNati-are are bhAtiveriyA, kattha teaahnnaamitti| ___damageNa bhaNiyaM "jattha saraNAgatA paharijaMti tattha paharAhi" tti / evaM bhaNite sayaM ciMteti - "saraNAgayA no paharijaMti / " tAhe so mAubhagiNIsayaNANaM ca muhaM nirikkhati / tehiM ti bhaNito - "no saraNAgayassa paharijjati", tAhe so tena pUeUNa mukko / jati tA tena so dhamma ajANamANeNa mukko, kima nu puNa sAhuNA paralogabhItena abbhuvagayavacchalleNa abbhuvagayassa sammaMna sahiyavvaM ? khAmiyavvaM ti / idAni "kasAya"tidAraM |tesiNcukknikkhevo jahAvaTThANe kohocauvidho udgraaismaannovaaluaaraaismaannopuddhviiraaismaannopvvygraaismaanno,daarN| [bhA.3188] vAodaehi rAI, nAsati kAleNa sigayapuDhavINaM / nAsati udagassa satiM, pavvatarAI tujA selo|| cU- vAeNa udaeNa ya rAtI nAsai jahA sakkhaM sigayapuDhavINaM / "kAleNa"tti kAlavizeSapradarzanArtha, udagarAtI sakRt nazyati, tatkSaNAdityarthaH |jaapunn pavvatarAtI sAjAva pavvato tAva ciTThati aMtarA naapgcchtiityrthH|| idAni rAtIhiM kova-avasaMghAraNatyaM bhaNNati [bhA.3189]udagasaricchA pakkheNa'veti catumAsieNa sigayasamA / varisena puDhavirAtI, AmaraNa gatI ya paDilomA / / cU-udagarAisamANo jo rusito taddivasaM ceva paDikkamaNavelAe uvasamati jAva pakkhe vi uvasamato udagarAtisamANo bhaNNati / jo puNa divasapakkhiesu anuvasaMto jAva caumAsie uvasamati so sigatarAtisamANo koho bhavati / jo divasapakkhacAummAsiesu anuvasaMto saMvaccharie uvasamati so puDhavirAisamANo / jahA puDhavIe sarade phuDiyAto dAlio pAuse pavuDhe milaMti evaM tassa vi variseNa krodho aveti| jo puNa pajosavaNAe vi no uvasamati so pavvayarAtIsamANo koho / jahA pavvayassa rAtI na milati evaM tassa vi AmaraNaMto koho novasamati / etesiM gatIto paDilomaM vttvvaao| pavvayarAtIsamANassa naragagatI, puDavIsamANassa tiriyagatI, sigayasamANassa manuyagatI, udagasamANassa devagatI, akasAyassa mokkhgtii|| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 uddezakaH 10, mUlaM-650, [bhA. 3190] [bhA.3190] emeva thaMbhakeyaNa, vatthesu parUvaNA gatIo y| maruya acaMkAriya paMDarajamaMgUya aahrnnaa| cU-evaM sesA kasAyA caubheyA vattavvA / thaMbhe tti thaMbhasamANo mANo / so cauvviho atthi| [bhA.3191] sela-'hi-thaMbhadAruyalayA ya vaMse ya meMDha gomuttii| avalehaNi kimi kaddama kusuMbharAge haliddA y|| [bhA.3192]causu kasAtesu gatI, naraya tiriya mANuse ya devgtii| uvasamaha niccakAlaM, soggaimaggaM viyaannNtaa|| cU-selathaMbhasamANo mANo atthi, ahithaMbhasamANo mANo atthi, kaTThathaMbhasamANo mANo asthi,tinisalayAsamANomANoasthi |gtiitopddilomNvttvvaato| "keyaNaM" techajjiyalevanagaMDo keyaNaM tibhaNNati, soya vaMko tassamA mAyA |ahvaa-ytkRtkNtNpaayyseliie keyaNaM bhaNNai, kRtakaMca mAyA / mAyA cauvvihA-evalehaNiyAkeyaNe, gomuttiyAkeyaNe, ghaNavaMzamUlasamakeyaNe, meddhsiNgkeynnevi| gtiitopddilomNvttvvaao| "vatthe"tti vtthraagsmaannolobho|socubiho| haridArAgasamANolobho, kusuMbharAgasamANo bho, kaddamarAgasamANolobho, kimirAgasamANo lobho| gatIo paDilomAto vattavvAo / ime udAharaNA- kohe maruo, mANe acaMkAriyabhaTTA, mAyAe paMDarajA, lobhe ajjmNguu|kohe imaM[bhA.3193] avahaMta goNa marute, chauNhe vappANa ukkaro uvriN| chUDho mao uvaTThA, atikove na demo pacchittaM // ettha eseva dmgo| adhavA - ego marugo, tassa ikko baillo / so yataMgahAya keyAre haleNa vAhemi tti gato / so ya parissaMto paDito, na tarati uTheuM / tAhe tena dhijjAtieNa haNaMtena tassa uvarituttago bhaggo, tahAvina utttthti|annktttthaabhaave leTuehiM haNiumAraddho, egakeyAralejhuehiM, tahAvinoTTito, evaM cauNha keyArANa ukkareNa Ahato, no uhito|to tena leTupuokato, mao so goNo / tAhe so baMbhaNo govajjhavisohaNatyaM dhijjAtiyANamuvaTTito / tena jahAvattaM kahiyaM, bhaNiyaM ca tena - ajja vi tassovariM me koho na phiTTati / tAhe so dhijAtiehiM bhaNio - tuma atikohI, natthi te suddhI, na te pacchittaM demo, savvalogeNa vajjito so'sologapaDito jaato| evaM sAhuNA eriso kovo na kAyavyo / aha kareja to udagarAtIsamANeNa bhaviyavvaM / jo puNa pakkhiya-cAummAsiya-saMvacchariesuna uvasamati tassa vivego kAyavbo, jahA dhijjAtiyassa / mAne imaM[bhA.3194] dhanadhUyamaccaMkAriya-bhaTTA aTThasu ya maggato jaayaa| caraNapaDiseva sacive, anuyattI hiM padAnaM ca // [bhA.3195]nivaciMta vikAlapaDicchaNA ya dAnaM na demi nivakahaNaM / khiMsA nisi niggamaNaM, corA senAvatI gahaNaM // [bhA.3196] necchati jalUga vejje, gahaNaM taM piya anicchmaanniitu| geNhAve jalUgavaNA, bhAuyadUe kahaNa moe|| |16[12 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram - 2 - 10 / 650 cU- 'khitipatiTThiya' nagaraM / 'jiyasattU' rAyA / 'dhAriNI' devI / 'subuddhI' sacivo / tattha nagare 'dhano' nAma seTThI / tassa 'bhaddA' nAma bhAriyA / tassa ya dhUyA bhtttthaa| sAya mAupiyabhAuyANa ya uvAtiyasayaladdhA / mAyapitIhi ya savvapariyaNo bhaNNati - "esA jaM kareu na keNa ti kiMciccakAreyavvaM" ti / tAhe logeNa se kayaM nAma accNkaariybhtttthaa| sA ya atIvarUvavatI, bahusu vaNiyakulesu varijjati / 178 dhano ya seTThI bhaNati - jo eyaM na caMkArehiti tassesA dijjihiti tti / evaM varage paDiseheti / annayA saciveNa varitA / dhaNeNa bhaNiyaM - jaina kiMci vi avarAhe caMkArehisi to te pycchaamo| tena ya paDisuyaM / tassa dinnA / bhAriyA jaataa| so ya na caMkAreti / so ya amacco rAtIte jAme gate rAyakajjANi samAneuM Agacchati / sA taM dine dine khiMsati savelAe nAgacchasitti / tato savalAe etumADhatto / annayA ranno ciMtA jAtA - kimesa maMtI savelAe gacchati tti / ranno annehiM kahiyaM - esa bhAriyAe ANAbhaMgaM na kareti tti / annayA rannA bhaNiyaM - imaM erisaM tArisaM ca kaJjaM ca savelAe tume na gaMtavvaM / so osuabhUto vi rAyANuattIe Thito / sAya ruTThA vAraM baMdheuM ThitA / amacI Agato ussUre, "dAra - mugghADehi "tti bahuM bhaNitA vi jAhe na ugghADeti tAhe tena ciraM acchiUNa bhaNitA - "tumaM ceva sAmiNI hojjAsi tti aho me Alo aMgIkato" / tAhe sA "ahamAlo" tti bhaNiyA dAramugdhADeuM piyagharaM gatA / savvAlaMkAravibhUsitA aMtarA corehiM gahitA / tAse savvAlakAraM ghettuM corehiM semAvatissa uvanItA / tena sA bhaNitA - mama mahilA hohi tti / so taM balA na bhuMjati, sA vi taM necchati / tAhe tena visA jallagavejjassa hatthe vikkItA / tena vi sA bhaNitA-mama bhajjA bhavAhi tti / taM pi anicchaMtIe tena vi rusieNa bhaNitA - "vaNaM" - pANIyaM, tAto jalUgA geNhAhi" tti / sA appANaM navanIeNa makkheuM jalamavagAhati, evaM jalUgAto geNhati / sA taM ananurUvaM kamma kareti na ya sIlabhaMgaM icchati / sA tena rUhirasAveNa virUvalAvaNNA jAyA / ito ya tassa bhAyA dUyakicceNa tatthAgato, tena sA anusarisa tti kAuM pucchitA, tIe kahiyaM, tena davveNa moyAviyA AniyA ya / vamaNavirayaNehiM puNa navasarIrA jAtA / amacceNa ya paccANeugharamANiyA savvasAmiNI ThaviyA / tA so kohapurassarassa mANassa dosaM daddhuM abhiggaho gahito - "na me koho mAno vA kAyavvo / [bhA. 3197] sayaguNasahassapAgaM, vaNabhesajjaM jatissa jAyaNayA / tikkhutta dAsibhiMdaNa, na ya koho sayaM ca dAnaM ca // cU- tassa ghare sayasahassapAgaM tellamatthi, taM ca sAhuNA vaNasaMrohaNatthaM osaDhaM maggiyaM / tAe ya dAsaceDI ANatA, "Anehi" tti / tAe ANaMtIe sahatelleNa egaM bhAyaNaM bhinnaM / evaM tinni bhAyaNANi bhinnANi / na ya sA rutttthaa| tisu ya sayasahassesu viNaTThesu cautthavArAe appaNA uTTheUNaM dinnaM / jai tAe kohapurassaro merusariso mAno nijjito to sAhuNA suTTutaraM gihaMtavvo iti // mAyAe imaM [bhA. 3198] pAsatthi paMDarajjA, parinna-gurumUla-nAta abhiAgA / pucchA tipaDikkamaNe, puvvabbhAsA cautthaM pi // cU-nANAtitiyassa pAse ThitApAsatthI, sarIrovakaraNaba (pA) usA niccaM sukkillavAsapariharitA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-650, [bhA. 3198] 179 viciTThaitti / logeNa se nAmaM kayaM paMDarajja"tti / sAya vijA-maMta-vasIkaraNuccATaNakouesuya kusalA janesu paujjati / jano ya se paNayasiro kayaMjalito citttthti| ___ addhavayAtikaMtA veraggamuvagatA guruM vinnaveti - "AloyaNaM paychAmi" ti / Aloie puNo vinnaveti - "na dIhaM kAlaM pavanaM kAuM samatthA" | tAhe guruhiM appaM kAlaM parikammavettA vijAmaMtAdiyaM savvaM chaDDAvettA "parinna" ti asanagaM paccakkhAyaM / AyariehiM ubhayavaggo vi vArito na logassa kaheyavvaM / tAhe sA bhatte paccakkhAte jahA puvvaM bahujaNaparivuDA acchittA idAni na tahA acchati, appasAhusAhuNiparivArA ciTThai / tAhe se aratI kajati / tato tAe logavasIkaraNavijA mnnsaaaavaahitaa| tAhe jano pupphadhUvagaMdhahattho alaMkitavibhUsito vaMdavadehiM / ubhayavaggo pucchito - kiM te janassa akkhAyaM? te bhaNaMti-"nava" ti|saa pucchittA bhaNati-mama vijAe abhioiyaM eti| guruhi bhaNitA- "navaTTati" ti| tAhe paDikaMtA / sayaM Thito logo aagNtuN| evaMtao vArA samma paDiktA, cautthavArAte pucchittA na sammamAuTThA bhaNati ya-puvvabbhAsA'huNA aagcchNti|| [bhA.3199] apaDikkamasohamme, abhiuggA devasakkaosaraNe / hatthiNi vAussagge, goyama-pucchA tuvAgaraNA // cU-anAloeu kAlagatA sohamme eraavnnssaggmhisiijaataa|taahe sAbhagavatovaddhamAnassa samosaraNe AgatA, dhammakahAvasANe hasthiNirUvaM kAuM bhagavato purato ThiccA mahatAsaddeNa vAtaM kammaM kareti |taahe bhagavaM goyamojANagapucchaMpucchati / bhagavayApuvvabhavo se vAgarito |maaanno vi ko ti sAhu sAhuNI vA mAyaM kAhiti, teneyAe vAyakammaM kataM, bhagavatA vAgariyaM / tamhA erisI mAyA duraMtA na kAyavvA / lobhe imaM udAharaNaM - "luddhamaMdI" ahavA "ajjamaMgU"[bhA.3200] madhurA maMgUAgama bahusuya veragga saTTapUyA y| sAtAdi-lobha-nitie, maraNe jIhAi niddhamaNe / / cU-ajamaMgUAyariyA bahussuyA ajjhAgamA bahusissaparivArA ujjayavihAriNote viharaMtA mahuraM ngriiNgtaa|te "veraggiya"tti kAuMsaDDehiM vatthAtiehiM pUitA, khIra-dadhi-ghaya-gulAtiehiM dine dine pajatieNa paDilAbhayaMti / so Ayario lobheNa sAtAsokkhapaDibaddho na viharati / nitio jAto / sesA sAdhU vihritaa| __so vi anAloiyapaDikato virAhiyasAmaNNo vaMtaro niddhammaNA jakkho jAto / tena ya padeseNa jadA sAhU niggamaNa-pavesaM kareMti, tAhe sojakkhopaDimaM anupavisittA mahApamANaMjIhaM nillAleti / sAhUhiM pucchito bhaNati - ahaM sAyAsokkhapaDibaddho jIhAdoseNa appiDDio iha niddhammaNAo bhomejje nagare vaMtaro jAto, tujjha paDibohaNatthamihAgato taMmA tubbhe evaM kaahih| anne kaheMti-jadAsAhU jaMti tadA so mahappamANaM hatthaM savvAlaMkAraM viuviUNa gavakkhadAreNa sAdhUNa purato pasAreti / sAhUhiM pucchito bhaNAti-sohaM ajjamaMgU iDDirasapamAdagaruo mariUNa NiddhammaNejakkhojAto, tamAkoitubbheevaMlobhadosaMkaheja ||evNksaaydose nAuMpajjosavaNAsu appaNo parassa vA savvakasAyANa uvasamaNaM kAyavvaM / imaMca vAsAsu kAyavvaM[bhA.3201]abbhuvagayagayaverA, nAtuM gihiNo vi mA hu ahigaraNaM / kujAhi kasAe vA, avigaDiyaphalaM va siM souN| Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 nizItha-chedasUtram -2-10/650 [bhA. 3202] pacchittaM pahupANA, kAlo balio ciraM ca ThAyavvaM / sajjhAya-saMjama tave, dhaNiyaM appA niyotavvo / cU- aTThasu udubaddhiesu mAsesu jaM pacchittaM saMciyaM na vUDhaM taM vAsAsu voDhavvaM / kiM kAraNaM taM vAsAsu vujhe ? bhaNNate - jeNa vAsAsu bahupANA bhavaMti, te hiMDatehiM vahijjaMti, sIyANubhAveNa ya kAlo balito, suhaM tattha pacchittaM voDhuM sakkati / egakkhette ciraM acchiyavvaM tena vAsAsu pacchittaM vujjhati / avi ya sIyalaguNeNa baliyAI iMdiyAI bhavaMti / tadappanirohatthaM tavo kajjati / paMcappagArasajjhAe ujjamiyavvaM, sattarasavihe ya saMjame, bArasavihe ya tave appA ghaniyaM sudu nioeyavbo, niraMjitavyamityarthaH // [bhA. 3203 ] purimacarimANa kappo, tu maMgalaM vaddhamANatitthammi / to parikahiyA jinagaNa-harA ya therAvalicaritaM // cU- purimA usabhasAmiNo sissA, carimA vaddhamANasAmiNo / etesiM esa kappo ceva jaM vAsAsu pajjosavijjaMti, vAsaM paDau mA vA / majjhimayANaM puNa bhaNitaM pajjosaveMti vA na vA, jati doso atthi to pajjosaveMti, iharahA no / maMgalaM ca vaddhamANasAmititthe bhavati / jeNa ya maMgalaM tena savvajiNANaM caritAtiM kahijjuMti, samosaraNANiya, sughammAtiyANa therANaM AvaliyA kahijjati / / ettha suttaNibadhe ya imo kappo kahijjati [bhA. 3204 ] sutta jahA nibaMdho, vagghAriyabhattapANamaggahaNaM / nATThi tavassI nahiyAsi vagghArie gahaNaM // chU-no kappati niggaMthANa vA niggaMdhINa vA bagghAriya- vuTThikAyaMsi gAhAvati kulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA / kappaise appavuTThikAryaMsi saMtaruttaraMsi gAhAvaikulaM bhattA vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA / vagghAriyaM nAma jaM tinnavAsaM paDati, ttha vA nevvaM vAsakappo vA galati, jattha vAsakappaM bhettUNa aMto kAo ya ulleti, eyaM vagghAriyaM vAsaM / erise na kappati bhattapANaM ghettuM / sutte jahA nibaMdho tahA na kalpate ityarthaH / avagghArie puNa kappaMti bhattapANaggahaNaM kAuM / kappati se appavuTTikAyaMsi saMtaruttaraMsi, saMtaramiti aMtarakappo, uttaramiti vAsakappakaMbalI / imehiM kAraNehiM bitiyapade vagghAriyavuTTikAye vi bhattapANagrahaNaM kajati " nANaTThI" pacchaddhaM / "nANaTThi"tti jadA ko ti sAhU ajjhayaNaM suttakkhaMdhamaMgaM vA ahijjati, vagghAriyavAsaM paDati, tAhe so vagghArie vi hiMDati / 'tavassI" tti ahavA chuhAlU anadhiyAso vagghArie hiMDati / ete tinnihi vagghArite saMtaruttarA hiMDaMti / saMtaruttarasya vyAkhyA pUrvavat / ahavA - iha saMtaraM jahAsattIe cautthamAdI kareMti / uttaramiti "bAlesuttAdie" na aDaMti // [bhA. 3205] saMjamakhettacuyANaM, nANativassi - anahiyAsANaM / Asajja bhikkhakAlaM, uttarakaraNeNa jaiyavvaM // ghU-saMjamakhetta-cuyAje nATThi tavassI anadhiyAsI ya jo, ete savve bhikkhAkAle uttarakaraNeNa bhikkhagahaNaM kareMti / kerisaM puNa saMjamakhettaM [bhA. 3206] unniyavAsAkappA, lAuyapAtaM ca labbhatI jattha / sajjA esaNasohI, varisaikAle ya taM khettaM // * Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-650, [bhA. 3206] cU- jattha khette unniyavAsAkappA labdhaMti, jattha alAbu pAdA cAukkAlo ya sujjhati sajjhAo, jattha ya bhattAdIyaM savvaM esaNAsuddhaM labbhati, vividhaM ca dhammasAhaNovakaraNaM jattha labbhati / kAlavarisI nAma - rAto vAsai, na divA / ahavA - bhikkhAvelaM saNNAbhUmigamaNavelaM ca mottuM vAsati / ahavA - vAsAsu vAsati no udubaddhe esa kAlavarisA / eyaM saMjamakhettaM // tato asivAdikAraNehiM cutA / "nANaTThitavassi aNadhiyAse" tti tinni vi egagAhAte vakkhANeti[ bhA. 3207] puvvAhIyaM nAsati, navaM ca chAto na paJcalo ghettuM / khamagassa ya pAraNae, varasati asahU ya bAlAdI / cU- chubhAbhibhUyassa parivADiM akuvvato puvvAdhItaM nAsati, abhinavaM vA suttatthaM cchAto grahItumasamartho bhavati, khamagapAraNae vA tavasi, bAlAdI asahU vA, vAsaMte asamatthA uvavAsaM kAuM // tA imeNa uttarakaraNeNa jataMti [bhA. 3208] bAle sutte sUtI, kuDasIsagachattae ya pazcimae / nA tassI ana-hiyAsi aha uttaravisesA // cU- varisaMte uvavAso kAyavvo / asahu kAraNe vA "bAle"tti unniyavAsAkappeNa pAuto aDati / unniyassa asati uTTieNa aDati / uTTiyAsati kutaveNaM / jAhe eyaM tividhaM pi vAlayaM natthi tAhe jaM sottiyaM thiraM ghaNaM masiNaM tena hiMDati / sottiyassa asati tAla- sUiM uvariM kAuM hiMDati / kuDasIsayaM palAsaM pattehiM vA gaMDeNaviNA chattayaM kIrai, taM siraM kAuM hiMDati / tassa'sati vidalamAdIchattaeNaM hiMDati / eso saMjamakhettacuttAdiyANa vAsAsu vAsaMte uttarakaraNaviseso bhaNito / / savvo ya esa pajjosavaNAvidhI bhaNito- bitiyapadeNa pajjosavaNAe na pajjosaveMti apajjosavaNAe vA pajjosavejjA imehiM kAraNehiM 181 [bhA. 3209] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelaNNe / addhA rohavA, do vi suttesu appabahuM // cU- pajjosaNAkAle patte asivaM hohiti tti nAtUNa na pajjosaveMti, omoyariesu vi evaM atikkaMte vA pajjosavijjA / mahallaThANAto vA cireNa niggayA te na pajjosavaNAe pajjosavejjA, bohiyabhae vA niggatA atikkaMtA pajjosaveMti / evaM dosu vi suttesu appAbahuM nAuM na pajjosaviMti / apajjosavaNAe vA pajjosaveMti / / mU. (651) je bhikkhU pajjosavaNAe golomAiM pi vAlAI uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAtijjati // pajjosavaNA kese, gAvIlomappamANamette vI / je bhikkhUvAtiNAvatI, so pAvati ANamAdINi // [bhA. 3211 ] na vi siMgapuMchavAlA, na atthi puMche na batthiyA vAlA / sujavasaNIrogAe, sesaM guru hAni hAnIe // * cU- golomamAtrA pi na kartavyA kimuta dIrghA / ahavA - hastaprApyA apizabdena vizeSyaMti / uvAtiNAveti tti pajjosavaNArayaNi atikkAma tItyarthaH / tassa caugurugaM pacchittaM / ANAdiyA ya dosA / [ bhA. 3210] Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 nizItha-chedasUtram -2-10/651 cU-vAsAsu lomae akajaMte ime dosA[bhA.3212] nisuDhaMte Auvadho, ullesu ya chappadIu mucchaMti / tA kaMDUya virAhe, kujA va khayaM tu AyAte // cU-AukkAe nisudaMteAuvirAhaNA, ullesu yavAlesuchappayAo sammucchaMti, kaMDuaMto vA chappadAdi virAheti, kaMDuaMto vA khayaM karejjA / tattha AyavirAhaNA // jamhA ete dosA tamhA[bhA.3213]dhuvaloo u jiNANaM, varisAsu ya hoi gacchavAsINaM / uDu taruNe caumAso, khura-kattarichallahU gurugaa|| cU- uDubaddhe vAsAsu vA jinakappiyANaM dhuvaloo, therakappiyANa vAsAsu dhuvaloo dhuvalAyAsamattho vA taM rayaNiM nAtikkame / therakappito taruNo uDubaddhe ukkoseNaM cauNhaM mAsANaM loya karAveMti, therassa vi evaM, navaraM - ukkoseNaM chammAsA / jati uDubaddhe vAsasu vA khureNa kAravetito-mAsalahuM, kattIe mAsaguruM, ANAdiyAyadosA, chappatigANa virAhanApacchakammadosA y| AdesaMtareNa kAraveti to challahu, kattIe caugurugA / loyaM karAveMtena ete dosA parihAriyA bhvNti|| [bhA.3214] pakkhiya-mAsiya-chammAsie ya therANa tU bhave kppo| kattari chura-loe vA, bitiyaM asahU gilANe y|| cU-bitiyaM ti bitiyapadeNaM loyaMna kAravejA |ashuu loyaMna tarati adhiyAseuM sirorogeNa vA maMdacakkhuNA vA loyaM asahaMto dhammaMchaDDejA / gilANassa vA loo na kajjati, loe vA kareMte te gilANo haveja / evamAdiehiM kAraNehiMjai kattie kareti to pkkhepkkhe|ah chureNa to mAse maase| paDhamaMchureNa, pacchA kttie|loykrssmhurodyNhsthdhovnnN dijjatipacchAkamma prihrnntthN| avavAdeNa loo chamAseNa kAraveyavyo / therANa esa kappo saMvaccharie bhnnito|| mU. (652) je bhikkhU pajosavaNAe ittiriyaMpiAhAraM AhAreti, AhAretaM vA saati0|| [bhA.3215] ittariyaM piAhAraM, pajjosavaNAe jo u AhAre / tayabhUi-biMdumAdI, sopAvati ANAmAdINi / / cU- ittariyaM nAma thovaM egasitthamavi addhalaMbaNAdi vA / adhavA - AhAre tayAmettaM, sAtimimiriyaM cuNNagAdI bhUtimettaM, pANage biMdumatte / "taye'tti tilatusatibhAgamettaM / "bhUti" riti yat pramANamaMguSTa-pradezanIsaMdaMsakena bhasma gRhyate, pAnake biMdumAtramapi, Adiggaha nAto khAtimaM pithovaM jo AhAreti pajosavaNAe so ANAdiyA dosA pAvati cauguruMca pacchittaM // pavvesu tavaM kareMtassa imo guNo bhavati[bhA.3216] uttarakaraNaM egaggayA ya aaloyceivNdnyaa| maMgaladhammakahA viga, pavvesuMtavaguNA hoti|| [bhA.3217] aTThama cha? cautthaM, saMvacchara-cAumAsa-pakkhe ya / posahiyatave bhaNie, bitiyaM asahU gilANe y|| cU-uttaraguNakaraNaMkataMbhavati, egaggayAyakatA bhavita, pajosavaNAsuvarisiyAAloyaNA dAyavvA varisAkAlassayaAdIemaMgalaM kataM bhavati, saDDhANayadhammakahA kAyavvA / pajjosavaNAe Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 652, [bhA. 3217] 183 - je aTThamaM na karei to cauguruM, cAummAsie chaTuM na kareti to caulahuM, pakkhie cautthaM na kareti to mAsaguruM / jahA ete dosA tamhA jahA bhaNito tavo kAyavvo / bitiyaM avavAdeNa na karejjA pi / uvavAsassa asahU na kareja, gilANo vA na karejA, gilANapaDiyarago vA, so uvavAsaM veyAvaccaM ca dovi kAuM asamattho, evamAdiehiM kAraNehiM pajjosavaNAe AhAreMto suddho // mU. (652 ) je bhikkhU annautthiyaM vA gAratthiyaM vA pajjosaveti, pajjosaveMtaM vA sAti0 // [ bhA. 3218] pajjosavaNA kappaM, pajjosavaNAe jo tu kahejA / gahi annatitthi osannaM, saMjatINaM ca ANAdI // cU-posavaNA puvvavaNNitA / gihatthANaM annatitthiyANaM - gihatthINaM annatitthININaM, osannANa ya saMjatINaya - jo ete pajjosaveti, eteSAmagato paryuSaNAkalpaM paThatItyarthaH / tassa cauguruM / ANAdiyA ya dosA // [ bhA. 3219] gihi annatitthi osanna dugaM te guNehanuvaveyA / sammIsavAsa - saMkAdiNo ya dosA samaNivagge // cU- gihatthA gihatthINIo evaM dugaM / ahavA - annatitthigA, annatitthiNIto / ahavA - osannA osaNNIo ete dugA, saMjamaguNehiM anuvaveyA, tena tesiM purato na kaDhijjati / ahavA - etesiM sammIsavAse dosA bhavaMti / itthIsu ya saMkamAdiyA dosA bhavaMti / sajatIo jai vi saMjamaguNehiM uvaveyAo tathApi sammIsavAsadoso saMkAdoso ya // [bhA.3220]divasato na caiva kappati, khettaM ca paDucca suNejjamannesiM / asatI ya va itaresiM, daMDigamAdatthito kaDDe / / cU- pajjosavaNAkappo divasato kaDDiDaM na caiva kappati / jattha vi khettaM paDucca kaDDijati jahA divasato AnaMdapure mUle cetiyaghare savvajanasamakkhaM kaDhijjati, tattha vi sAhUna kaDheti, pAsattho kaDDhati, taM sAhU suNejjA, na doso / pAsatthANa vA kaDakassa asati iMDigeNa vA abbhaTThio saDDehiM vA tAhe divasato kaDDati / pajjosavaNAkappakaDDaNe imA sAmAyArI - appaNo uvassae pAdosie Avassae kate kAlaM ghettuM kAle suddhe vA paTThavettA kahijati, evaM causu vi rAtIsu / pajjosavaNArAtIe puNa kaDDI savve sAdhU mappAvaNIyaM kAusaggaM kareMti, "pajjosavaNakappassa samappAvaNIyaM karemi kAussaggaM jaM khaMDiyaM jaM virAhiyaM jaM na pUriyaM savvo daMDao kaDhiyavvo jAva vosirAmi tti / " logassujoyakaraM cittena ussArettA puNo loyassujjoyagaraM kaDDhittA savve sAhavo nisIyaMti / jeNa kaDDhito so tAhe kAlassa paDikkamati, tAhe varisAkAlaThavaNe Thavijjati // esa vidhI bhaNitA / kAraNe gihattha-annatitthiya-pAsatthe ya pajjosaveti / kahaM ? bhaNNati [bhA. 3221] bitiyaM gihi osannA, kaDDiyaM tammi ratti ejjAhi / asatI ya saMjatINaM, jayaNAe divasato kaDDe | cU- jati kaDijjaMti gihatthA annatitthiyA osaNNA vA AgacchejjA to vi na ThavejjA / evaM sejiya mAdiitthIsu vi / saMjatIto vi appaNo paDissae ceva rAto kahuMti / jai puNa saMjatIe saMbhotiyANa kaDuMtiyA na hoja to AhApahANANaM kulANaM AsaNNe sapaDiduvAre saMloe sAhu sAhuNINa ya aMtare cilimilaM dAuM divasato kaDhijjati pUrvavat // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 nizItha-chedasUtram -2-10/654 mU. (654) je bhikkhU paDhamasamosaraNuddese pattAI cIvarAiM paDiggAheti, paDiggAheta vA . sAtijati / taM sevamANe Avajai cAummAsiyaM parihAraTThANaM anugghaatiyN|| ghU-bitiyaM samosaraNaM uDubaddhaM / taM paDucca vAsAvAsoggaho paDhama-samosaraNaM bhaNNati / sesA suttapadA kaMThA / taM vatthapAdAdiggahaNaM sevamANe Avajati prApnoti, caumAsehiM niSphaNNaM caAummAsiyaM, anugghAtiyaM gurugaM pAvati / imo suttattho[bhA.3222] paDhamammi samosaraNe, vattha pAyaM ca jo pddiggaahe| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // ghU-jogeNhaiso ANAikkamaM kareti, anavatthAya tena katA bhavati / micchattaMcajaNeti "na yathAvAdinastathAkAriNaH iti / AyavirAdhanaM ca paavti|| [bhA.3223] paDhamosaraNe uvahI, na kappati pubagahiyaM atiritte / appattANa ugahaNaM, uvahissA saatiregss| dhU-jai paDhamasamosaraNe na kappati uvahI ghettu to kiM kAyavvaM ? ucyate - puvvagahito atiritto uvadhI paribhoktavyaH / kathaM puNa soatirego uvadhI ghetavyo? ucyate- "appattehiM" ti khetta-kAle appattapattehi caubhaMgo kAyavyo / so imo caubhaMgo - khettao nAmege pattA no kaalo|kaalto nAmege pattANa khettto| ege khettao vikAlao vipattA / egeno khettao no kAlao pttaa| imo paDhamabhaMgo - udubaddhito carimamAsakappo jattha kato, annakhettAsatIe kAraNato vA tattheva vAsaM kAumANA khettato pattA na kAlato / imo bitiyabhaMgo - addhANa paDivaNNavAya vAghAto, anaMtarAceva AsADhapuNNimA jAtA, etekAlatopattA nkhettto| imotatiyabhaMgo-je varisakhettaMAsADhapuNNimAepaviThThAteubhaeNa vipttaa|aasaaddhpunnnnimN apattANaaMtareaddhANe avaTTamANANaevaM ubhennviapttaanncrimbhNgobhvti||kevtipunatirittouvhiN ghettavyo ? ata bhaNNati[bhA.3224] doNhaMjai ekkassA, niSphajjati vAsajoggamettuvahI / vAsAjoggaM duguNaM, ageNhato gurugaannaadii| ghU-ekvekko sAhu aDDAijje pddoaaregennhti|jikaarnnaaaddhaannniggtaa vivittAAgacchejja tAhe do sAhU egassa saMpuNNaM paDoyAraM deMti, tesiMca appanno paDoyAro ciTThati / evaM anne vido egassa evaM savvesiMdAyavvaM / evaMjati appanno duguNaMna geNheja tocauguruMpacchittaM ANAdiNo ya dosA bhavaMti ||atirittovkrnnghnne kiM kAraNaM? etta bhaNNati imo diluto[bhA.3225] davvovakkharaNehAdiyANa taha khAra-kaDuya-bhaMDANaM / vAsAvAse kuDuMbI, atiregaM saMcayaM kuNati // ghU-davyovakkharo-upaskaradravyamityarthaH |ahvaa-drvymiti hiraNyaM, uvakkharosUiidakaH, sneho dhRtaM taila vA AdisaddAto vAsA tellaM eraMDAdi, vaNatellAdi vA, khAro vatthullAdigo loNaM vA,kaTukAdi suMThamAdINi kaTuyaMvA, ghrpitttthraadiyaabhNddaa|ahvaa-kdduyNbhNddN kucchiMbhariMkuTuMbiNo vivAsAsu etesu atirittaM saMcayaM kreNti|| syAt - kiM kAraNaM? ato bhaNNati Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM - 654, [bhA. 3226] [ bhA. 3226] vaNiyA na saMcaraMtI, haTThA na vahaMti kammaparihANI / laNAse va kiM kAhiti agahite puvvaM // cU-kakkhapuDivavaNiyA gAmesu na saMcaraMti, paTTaNesu vi vAsavaddaleNa haDDA na vahati / aha so kuTuMbito atirittaM na gehati, uppanne 'paoyaNe kayavikkayassa haTTaM gacchati, tAhe se halakarisaNakammasaMjogA parihAyaMti / gelaNNe vA uppanne, Adese vA Agate, atirittA'bhAve kiM pacchA bhoyaNapAhuNNAdI kareu || [bhA. 3227] taha annatitthiyAdI, jo jArisao tassa saMcayaM kuNati / iha puNa chaha virAhaNa, paDhamammiya je bhaNiyadosA / / 185 cU- annatitthiyA vi jo jAriso so appanno liMgAnurUvassa saMgahaM kareti / jahA sarakkhassa dagasoArAmaTTiyAe, pADiyA chagaNa-loNANa ya, tavvaNNiyavattharAganimittaM bhajjuNaM kaMdalayamAdiyANaM challividhINaM / "ihe "tti iha jinasAne jati atirittovakaraNaM na geNhaMti to chaNhaM jIvanikAyANaM virAhaNA bhavati, aha vAsAsu uvadhi geNhati to je paDhamasamosaraNe geNhato uggamAdidosA bhaNitA te pAvati // kahaM duguNa nijjoAbhAve chaNhaM virAdhanA bhavati / ato bhaNNati - [bhA. 3228] rayaharanenolleNaM, pamajjaNe pharusageha puDhavivaho / gAmaMtare pagalaNe, puDhavI udagaM ca duvidhaM tu // - pharusa iti kuMbhakArasAlAe paTThitA / tattha ya sacittapuDhavI - saMbhavo bhavati / tattha bitiyarayoharaNAbhAve ulleNa ceva rayaharaNeNa pamajjati to puDhavIvirAhaNA / annaM vA gAmaM bhikkhAyariyAdi gacchato Agacchato aMtarA atippaTTe maliNarayoharaNodage pagalamANe puDhavivirAdhanA, aMtarikkhodagaM bhomodagaM ca evaM virAheti // [bhA. 3229] ahavA aMbIbhUte, udagaM paNao patAvaNA aganI / ullaMDagabaMdha tasA, ThANAdI keNa va pamaje // cU- bitiyarayoharaNAbhAve ullarayoharaNaM jati sukkhaveti tA uggahAu phiTTai, anuvvavijjaM taM aMbI bhavati / tamma aMbe udaga - virAhanA, paNao ya sammucchati / aha etaddosapariharaNatthaM aganIe tAveti to aganivirAhaNA / aha ulleNa pamajjaNaM karei to dasiyaMtesu ullaMDagA parivajjhaMti mRdagolakamityarthaH / etesu paDibaddhesu jati pamajaNaM karei to tasa-virAdhanA / aha ullaMDaga tti kAuM na pamajjati to saMjamavirAdhana / ThANAdAna-nikkhevaM vA kareMto kena pamajjau // [bhA. 3230] emeva sesagammi vi, saMjamadosA tu bhikkhanijoe / colenisejjA ulle, ajIragelaNNamAtAe / cU- bhikkhAnijjogo paDalApattagabaMdho ya tesu duguNe su adheppaMtesu saMjamavirAdhaNA, yathA rayoharaNenetyarthaH / colapaTTe rayoharaNanisejjAe ya duguNe agheppaMte ullesu niccabhogeNa gelaNNaM bhavati, ettha AyavirAhaNA pUrvavat / / appaNo duguNapaDoArAto atirittaM agevhaMto ime dosA[bhA. 3231] addhANaniggatAdI, paritA vA ahava naTThagahaNammi / jaM ca samosaraNammI, agiNhaNe jaM ca paribhoge / cU- chinnAchinnaddhANaniggayA, AdiggahaNAto asivAtikAraNaviniggatA vA jati Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha -chedasUtram -2-10/654 parijjhovakaraNA hiyaNaTThovakaraNA vA jati paDhamasamosaraNe uvahiggahaNaM kareti to "jaM ca" tti - je dosA abhihitA tAn prApnuvaMti atiriktaM agRNhaMto ityarthaH / paDhamasamosaraNaM vA kAuM uvakaraNamageNhato "jaM ca" tti-je dosA taNAdiparibhoge tAMzca prApnuvaMti / / eSa evArtha vyAkhyAgraMthenocyate [bhA. 3232] addhANaniggatAdInamadeMte hoti uvahinipphaNNaM / jaMte tasariMga, seve deMta'ppaNA jaMca // cU- atirittAbhAve adeMtANa uvahinipphaNNaM prAyazcittaM bhavati / jahanne paNagaM / majjhime mAsalahuM / ukkose caulahuyA / jaM te addhANAdi-viniggayA jhusirAjhusirataNaM anesaNIyaM vA kiMci sevaMti te taM adeMtA pAveMti / aha appaNovakaraNaM tose dalayaMto appaNo parihANI, jaM te appaNA taNamaNesaNAdI sevaMti / / " gahaNe "tti asya vyAkhyAattaTTha paraTThA vA, osaraNe geNhaNe ya pannarasa / dAu paribhoga chappati, Daure ulle ya gelaNNaM // [bhA. 3233] cU- appaNI parassa vA aTThA paDhamasamosaraNe uvahiM geNhamANassa ahAkammAdiyA pannarasa uggamadosA bhavaMti / "paribhoga" tti asya vyAkhyA- aMto bahiM addhANAdiyANa dAuM egapaDoArassa niJcaparibhogeNa chappadA bhavaMti / chappadAdisu ya'nnAdipaDiyakhaddhAsu dagodaraM bhavati - jalodaramityarthaH / egapaDoyArassa vA ulsassa niccaparibhogeNa ajIraMto gelaNNaM bhavati / / [bhA. 3234] tamhA u giNhiyavvaM, bItIyapadaM tahA na geNhejjA / addhA gelaNe, ahavA vi havejja asatIe / cU-tasmAt kAraNAdAtmaduguNapaDoArato atirittaM geNhiyavvaM / bitiyapadeNa imehiM kAraNehiM hejA / addhANapaDivaNNo gilANo vA asatIte va na geNhejjA atirittaM // ete tinni vi egagAhAte vakkhANeti [bhA. 3235] 186 kAlenevatieNaM, pAvissAmaMtare u vAghAte / gelapaNAtaparevA, duvihA puNa hoi asatI u // cU- gimharasa carimamAse addhANapaDivaNNA ciMteti ca jAva na AsADhapuNNimAkAlo eti tAva amhe kettaM pAvissAmo, aMtarA ya natimAtivAghAtena ruddhA, AsADhapuNNimAkAle atikkaMte pattA, ato duguNo atiritto vA na ghito| appaNA gilANeNa gilANavAvaDeNa vA atiritto na gahito / duvidhAe vA saMtAsaMtasatIe na gahitaM / saMtAsatI anesanijjaM labbhati / ahavA - bahu sAhU akappiyA ego kappiyo, savvesiM atiritto uvadhiM ghettuM na pAreti / bahu vA bAlavuDDA asaMtAsatI appattA pi na labbhati / etehiM kAraNehiM puvvaM atirittovahI na gahito hojjA | imo paDhamamaMgo - [bhA. 3236] gahie va agahie vA, appattANaM tu hoi atigamaNaM / uvahI-saMthAraga-pAdapuMchaNAdINa gahaNaTThA // cU- atirittovahidhAraNe gahite agahite vA kAlao appattANaM - vAsakhette atigamaNaM kartavyaM ityarthaH / appatte kAle kimarthaM vAsakhettaM pavisaMti / uvahI pacchaddhaM kaMThA // paDhama carimabhaMgapradarzanArthamevocyate Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10, mUlaM-654, [bhA. 3237] 187 [bhA.3237] kAleNa apattANaM, pattA'pattANa khettao gahaNaM / vAsAjoggovahiNo, khettammi u ddglmaadiinni|| cU-kAleNa apattANaM khettato pattANaM paDhamabhaMgo / kAleNa khetteNa ya apatto carimabhaMgo / paDalapatta baMdhamAdi-vAsAjoggovadhiNo duvidhabhaMge vi gahaNaM bhavati / kAlato pattANa niymaa| khettato pattApattANa DagalAdiyANa gahaNaM kareMti / bitiyabhaMgA ghiyaa| DagalAdiyA ime[bhA.3238]Dagalaga-sasarakkha-kuDamuha-mattaga-tiga-leva paaylehnniyaa| saMthAra-phalaga-pIDhaga-nijjogo ceva duguNo tu.|| cU-upaladugacIrAdi-DagalA khela-mallaga-saNNA-samAdhikAiyA dhUvaThThA ya sarakkhogheppati / gilANosahakAtiyA samAhiThThavaNaTThA kuDamuhe gheppati / kAtiyasaNNA khelamattago eyaM tigaM bhAyaNAviNaTThA levo|vaasaasukddmnnillihnntttthaa paaylehnnnniyaa|pddisaaddi aparisADi saMthArago duvidho vi sayaNaTThA / sIyalajavAdirakkhaNaTThA ya chagaNAdI / piDhagaM uvavesaNaTThA / caMpagapaTTAdiya phalayaM / savve vi ete khette gheppaMti / duguNovadhI jai bAhiM na gahito kAraNeNa to so vi khetteceva gheppti|| [bhA.3239] cattAri samosaraNe, mAsA kiM kappatI na kappati vA / kAraNiya paMcarattA, savvesiM mallagAdINaM / / / cU-DagalAdisu gahiesu AsADhapuNNimAe pajjosaveti cattAri mAsA, kiM ghettuM kappati na kappaitti pucchA / AyariyAha-ussaggeNa na kappati, kAraNe avavANa kappati, khettassa alaMbhe addhANaniggayAvAAsADhapuNNimAe pattA tAhe paMcadiNe DagalagAdiyaM gehaMti, paMcamIe pjosveNti|ahpNcmiie pattA to uvariMjAva dasamI taavddglgaadiyNgennhNti| evaM kAraNe paMcarAiMdiya -vuDDI kajjati |mllgaadiinnN aTThA-jAva-bhaddavadasuddhapaMcamIe gahiteagahitevADagalagAdie niyamA pajjosaveyavvaM // [bhA.3240] tesiM tattha ThiyANaM, paDilehocchuddha cAraNAdIsu / levAdINa agahaNe, lahugA puTviM agahite vA / / cU-tesiMsAhUNaM, tattheti vAsAkhetteti, tANaimA sAmAcArI-jaMsabhA-pavA-''rAma-devakulasuNNagihamA-diehiM vatthaM ucchuddhaM paMthigAdiehitaMpaDilehati, jadAappaNo parassa vAghAto uppanno tadA taM gheppaMti / tassAsati cAraNAdiesu / vAsAsu jati levaM geNhaMti, AdiggahaNAto vatthaM pAdaM vA to caulahugA / puvvaM vA levAdiesu agahiesu caulahugA ceva / / [bhA.3241] vAsANa esa kappo, ThAyaMti ceva jAva tu skosN| paribhutta vipatiNNe, vAghAyaTThA nirikkhNti|| cuu-skosjoynnmNtrejNkppddiesupddibhuttNakiNcitkrNtipritttthvNtitNnirikkhiyvvN| -- esA sAmAcArI[bhA.3242] addhANaniggayaTThA, jhAmiya sehe va tena pddinniie| AgaMtu bAhi puvvaM, diLaM asaNNi-saNNIhiM / cU-addhANa niggayA je tesiM aTThAe appaNo vA uvahI jhAmito hojjA, seho vA uvadvito, tenagapaDiNIehiM vA uvahI haDA jadA, tadA eesu maggati // AgaMtu bAhi pacchaddhaM vakkhANaM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 .. nizItha-chedasUtram -2-10/654 [bhA.3243] tAlAyare yadhAre, vANiya khaMdhAra seNa sNvtttte| lAuliga-vaiga-sevaga, jAmAtu ya pNthigaadiisu|| cU- bhaMDA ceDANaDAdiyA tAlAyarA, dhArai tti devacchattadharA, vANiya tti vAlaMjuoSa rAyabiMbasahiyaM sacakkaM paracakaM vA khaMdhAvAro, rAyabiMbarahiyA senA, coradhADibhaeNa bahU gAmA egaTTitA nAgayAhiDitA yasaMvaTTho bhaNNati, lAuligADuMgarapecchaNayaM, vaitti goulaM, sevagAcAra bhaDA, jAmAugA pasiddhA, paMthigA bahuvatthadesaMje pecchiyA te vA maggitavvA // ___ addhANAdikAraNesu uppannesutAlAyarAdisumaggaMtiimeNa vidhinnaa| "AgaMtu bAhi puvvaM" tiasya vyAkhyA[bhA.3244] AgaMtuesupuvvaM, gavesatI cAraNAdisU baahiN| pacchA je saggAme, tAlAyaramAtiNo hoti|| cU-mUlavasabhagAmamottuMje anne paDivasabhagAmAsakosajoyaNabbhaMtare sahaaMtarapallIe etesu bAhiragAmesuje AgaMtugA tAlAyarAdiNotesupuvvaM mggti|astibaahirgaamesucaarnnaadiyaann, tato pacchA je mUlavasabhagAme AgaMtugA cAraNAdiNo eNti|| khaMdhAvAra-seNa-saMvaDhe goulamajjhesu cAraNAdisu vatthasaMbhavo bhaNNati[bhA.3245] labhrUNa nave itare, samaNANaM dija se va jaamaadii| ____ cAraNa-dhAra-vaNINaM, paDaMti savve visaDiyarA // ghU-saca rAjAmAdiyA nave vatthe labhrUNa itare purANe sAhUNa dejjA, cAraNANaM devacchattadharANaM DuMgarANa vacaMtANaM vatthe paDaMti, te vA purANA vA sAhUNaM deMti, bAlaMjuyavaNiyANaMbalajaMtANaM vatthA paDaMti / ete puNa savve vi sAvagA itare vA asAvagA / bahiggAma-saggAmAdiesu AgaMtugacAraNAdiyANa asatI imA vidhI / "diTThamasaNNisaNNIsu"tti asya vyAkhyA[bhA.3246] bahi aMta'sannisannisu, jaM dilu tesu ceva jamadiTuM / kei duhao va'sannisu, gihisusaNNIsu diTTitare // ghU-"bahi" tti-khetta'byaMtare paDivasabhagAmesuje asaNNI tesujaMpuvvadiTuMvatthaM taM maggaMti // 1 // tassAsati bAhiragAmesu ceva saNNIsu jaM puvadiTuM vatthaM taM maggaMti // 2 // tassAsati baahirgaamaadiesucevasnnnniisujmdittuNtNmggNti||3||tssaastibaahirgaamesucev saNNIsu jamadiTTha vatthaM taM maggaMti // 4 // tassAsati "aMta"tti aMto mUlavasabhaggAme asaNNIsu jaM puvadidvaMtaM vatthaM maggaMti ||1||tssaasti aMto ceva saNNisujaMpuvvadiTuM vatthaM taM maggaMti // 2 // tassAsati aMto ceva asaNNisu jamadiTuM vatthaM taM maggaMti // 3 // tassAsati aMto ceva saNNisu jamadiTuM vatthaM taM maggaMti ||4||keti puNa AyariyA evaM bhaNaMti-bAhiM asaNNisu dittuN||1|| asati ceva jmdittuN||2||astiaNto asaNNi dittuN||3||astitesucev jmdittuN||4|| evaM saNNisa vi cauro vikalpAH // 4 // itaraM - ahaSTamityarthaH / diTe AhAkamma-ukhevanikkhevaNAdiyA AsaMkAdosA parihAriyA bhavaMti / tena puvvaM diTThassa gahaNaM, pacchA iyarassa // [bhA.3247] koI tattha bhaNejjA, bAhiM khettassa kappatI gahaNaM / gaMtuMtA paDisiddhaM, kAraNagamaNe bhugunnNtu|| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 10, mUlaM-654, [bhA. 3247] 189 cU- koti codagapakkhAsito - tattheti puvvavakkhANe, imaM bhaNejja- "jai mUlagAmAto paDivasabhagAsesudUratvAtkalpyaM bhvti| evaMtahiM dUratvAt kSetravahirgrahItavyamityarthaH / " AcAryAha - khettabahivAsAsu tAva gaMtuM paDisiddhaM kiM puNa vatthAdiggahaNaM / aha kAraNe vAsAsu khetabahiyA gacchati tattha gao jaivAsakappAiNA nimaMtijatitaM saMjame bahuguNakAriyaM ti kAuMtaM pigeNhati [bhA.3248] evaM nAmaM kappatI, jaMdUre tena bAhi gennhNtu| evaM bhaNaMte gurugA, gamaNe gurugA va lahugA vA // cU-pUrvArdhagatArtham |aacaaryaah- "gaMtu khettassa bahiyAgheppau"tti, evaMtujjha bhnntocugurugaa| aha gacchati to jati navapAuso to caugurugA, sesavAsakAle caulahugA // "kAraNagamane bahuguNaMtu" asya vyAkhyA. [bhA.3249] saMbaMdhabhAviesuM, kappai jApaMcajoyaNe kajje / juNNaM va vAsakappaM, geNhati jaM bahuguNaM ca'nnaM // cU-AyariyAdI kAraNe sAhammiyasaMbaMdhesu apparopparaM gamAgamabhAvitesu vAsAsu kappati gaMtu-jAva-paMca joyaNANi, tassa cirAyaNe juNNo vAsAkappo, naveNa ya vAsAkappeNa nimaMtito, tAhe taM vAsAsu bahuguNaM ti kAuM geNhati / evaM kAraNato kAraNAvekkhaM annaM pijaM paDalAdikaM bahuguNaM taM pigeNhati // nikkAraNagamaNe geNhato ya ime dosA[bhA.3250] AhAkammuddesiya, pUtIkamme ya mIsajAe y| ThavaNA pAhuDiyAe, pAotara kIya pAmice // [bhA.3251] pariyaTTie abhihaDe, ubbhinne mAlohaDe tiy| acchejje anisaTTe, dhote ratte ya ghaDhe y|| cU-sAhuaTThA maliNaM dhovaMti, bhaTThimAdiyAsu vA rattaM vAlibhaddagaMDiyAe u pomhaNaTThA ghaTThI ete tinni vi ekko doso // [bhA.3252] ee savve dosA, paDhamosaraNeNa vajiyA hoti| jinadiDhe agahite, jo geNhati, tehi so puttttho|| cU-ete savve vi AhAkammAdiyA dosA paDhamasamosaraNe vatyAdi geNhaMtena vajjiyA bhvNti| puvvaMvA dappeNaagahiteuvakaraNe paDhamasamosaraNejogeNhatitassa jiNehiM diTThA kammabaMdhaNadosA, tehiM so puTTho bhavati / ahavA-jiNehiM je diTThA saMjamaguNA, kAraNeNa puvvaM agahite uvakaraNe, pacchA paDhamasamosaraNe jo geNhati, tehi guNehiM so'puTTho bhavati // [bhA.3253] paDhamammi samosaraNe, jAvatiyaM ptt-ciivrNghitN| savvaM vosiritavvaM, pAyacchittaM ca voDhavvaM / / cU-jaM nikkAraNae dappeNa gahiyaM taM savvaM vosiriyavvaM, tassa ya dosaniriharaNatthaM pacchittaM voDhavvaM // [bhA.3254] addhANa niggayA vA, jhAmiya sehe yatena pddiniie| AgaMtu bAhi puvvaM, diTuM asnnnni-snnnniisu|| [bhA.3255] tAlAyare yadhAre, vANiya khaMdhAra seNa saMvaTTe / lAuliya vatiya sevaga, jaamaaug-pNthimaadiisu|| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 nizItha - chedasUtram -2-10/654 cU- dvAvapyetI gamau keSucit pustakeSu punaH saMti teSvimo'bhiprAyaH[ bhA. 3256 ] sajjhAyaTThA dappeNa, vA vi jANaMtakevi pacchittaM / kAraNagahiyaM tu viU, dharaMta' gIesu ujjhati // cU- addhANaniggatAdikAraNA jo taM niravekkho tAlAyarAdisu kamukkameNa vA bAhiM aMto, diTThAdivikappeNa vA jo saMjamaNiravekkho geNhati, sajjhAyaTThA dappeNa vA, tattha jANaMtage vi pacchittaM jANaMta gIyattho, kimuta agItasyetyarthaH / jaM puNa kAraNe vidhIe gahiyaM taM jati savve gIyatthA to dhareMti, na pariTThaveMti / aha gIyatthamIsA apariNAmagA ya to aNammi uvakaraNe laddhe taM ujjhati / esa vAsAsu gahaNe vidhI bhaNito // [bhA. 3257] aha asthipadaviyAro, catupADivagammi hoti niggamaNaM / ahavA vi anaMtassA, ArovaNa puvvanidiTThA // [bhA. 3258] puNNammi niggayANaM, sAhammi ya khettavajjie gahaNaM / saMviggANa sakosa, itare gahiyaMmi geNhaMti // cU-puNNesu causu mAsesu padaviyAre vijjaMte avassaM caupADivae niggaMtavvaM, aniggacchaMtANaM caulahuA / niggayA sAhammiyakhettaM vajjeuM annesu gAmanagarAdiesu uvakaraNassa gahaNaggAhaNaM kareMti / je saMviggA saMbhogA tANaM jaM khettaM sakosajoyaNaparimANaM taM pariharaMti, iyare pAsatthAdiyA tehiM jattha khette pajjosaviyaM tattha tehiM gahie uvakaraNe pacchA saMviggA geNhaMti na doSa ityarthaH // itareMsi jaM khettaM taM do mAse na vajjijjati / imeNa kAraNeNa [bhA.3259] vAsAsu vi geNhaMtI, neva ya niyameNa itare viharaMti / tehi tu suddhamasuddhe, gahite jaM sesagaM kappe // cU-pAsatthAdI vAsAsu vi uvakaraNaM geNhaMti, na ya caupADivae puNNe niyama viharaMti, tena kAraNeNa tehiM suddhe asuddhe vA uvakaraNe gahite jaM sesagaM saDDagA payacchaMti taM savvaM saMviggANa kappati ghettuM / / sa parakkhettesu imo parihArakAlo [bhA. 3260 ] sakkhette parakhette, do mAse pariharittu geNhaMti / jaM kAraNaM na niggaya, taM pi bahiM jhosiyaM jANe // cU- do mAse pariharittu tatiyamAse geNhaMti / ahavA - caupADivae kAraNe na niggayA uvakaraNAvekkhaM jAvatiyaM kAlaM anuvAsa vasaMti taM pi khettA bAhirajjhosiyaM kSapitamityarthaH // caupADivae imehiM kAraNehiM na niggayA[bhA.3261]cikkhalla vAsa asivAtiesu jati kAraNesu geNhaMti / deMte paDisehettA, geNhaMti tu dosu puNNesu / / cU- sacikkhallA paMthA, vAsaM vA novaramate, bAhiM vA asiva - omadubbhikkhAdiyA / evamAdikAraNehiM na niggayA, tattha dosu mAsesu apuNNe jati koti vatthANi dejja te paDiseheyavvA / jAdo mAsA puNA bhavaMti tAhe geNhaMti // kamhA do mAsesu puNNesu vatthaggahaNaM kajjati ? atocyate [bhA. 3262] bhAvo tu niggae siM, vocchijjati deMti vA vi annassa / attati va tAI, emeva ya kAraNamaniMte // * Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : : 10, mUlaM- 654 [bhA. 3262] cU- je iha khette vAsAvAsaM ThitA tesiM vattha dAhAmo tti saDDAyANa jo bhAvo so niggaesu sAhusu vocchijjati / sAhUNa vA je vatthA saMkappitA te annasAdhUNaM annapAsa'tthANa vA deMti / appaNA vA - "attaTTha" ti paribhuMjati vA / cauppADivae kAraNato aniMtesu vasaMtesu ageNhaMtesu ya emeva bhAvavocchedo bhavati / / apunnesu vi do mAsesu kAraNe gahaNaM kajjati / ke ya te kAraNA ? i 191 [bhA. 3263] bAlas sahu-vuDDa-ataraMta-khamaga- sehAulammi gacchammi / sIyaM avisahamANe, geNhaMti imAe jayaNAe / cU- asahU azaktiSTaH, ataraMto gilANo, lallakkaM vA sItaM paDataM na sahaMti, evamAdiehiM kAraNehiM dohiM mAsehiM apunnehiM imAe jayaNAe geNhaMti // [ bhA. 3264] paMcUNe domAse, dasadivasUNe divaDDamAsaM vA / dasapaMcahiyaM mAsaM, paNavIsadiNe va vIsaM vA // [bhA. 3265]pannarasa dasa va paMca va, dinAni parihariya geNha ekkaM vA / ahavA ekvekkadiNaM, auNaTThi dinAni Arabbha / / cU- do mAsA posapuNNimAe pUraMti / jattha vAsaM ThitA tattha ussaggeNa mAhabahulapaDivayAe tattha ggahaNaM kAyavvaM / kAraNaM anAgADhaM gADhataraM avekkhiUNa omaMthagapaNagaparihANIe gahaNaM kAyavvaM / egaM vA caupADivvae egadinaM pariharettA geNhaMti / ahavA - jattha vAsaM ThitA tattha caupADivayadiNAdArabbha sadviMdinA vatthaggahaNaM kAyavvaM / kAraNepuNa omaMthagaparihANIe auNasaTThidinArabma ekkekkaparihANIe jAva kattiyapoNNimapADivayaM ekkaM parihariya geNhaMti / vAsAvAsaM jatta ThitA tattha sA vidhI bhaNitA // uDubaddhiyamAsakappaM ThitA tatthimA vidhI [bhA. 3266 ] bitie vi samosaraNe, mAsA uksagA duve hoMti / omaMthagaparihANI, ya paMca paMcega ya jahanne // cU- uDDubaddhiyamAsakappo savvo bitiyasamosaraNaM bhaNNati, tattha vi ukkoseNNaM do bhAsA parihariyavvA / kAraNe omaMtha ega-paNagegadinaparihANI pUrvavat, paNagaparihANIe paNagaM jahannaM, egadinaparihANIe egadino jahanno, taM parihariya geNhaMti / / eseva'tthovakkhANagAhA[bhA. 3267] apariharaMtassete, dosA te caiva kAraNe gahaNaM / bAla-vuDDhAule gacche, asati dasa paMca ekko ya // cU- uDubaddhiyakhette ete domAse apariharaMtassa je vAsAkhette dosA bhaNitA te ceva bhavaMti / uDDubaddhiyakhatte bAladikAraNehiM, asati vA uvakaraNassa, omaMthagaparihAnIe jahannapakkhe dasa paMca vA egaM vA dinaM parihariya geNhaMti / parakkhette saMviggasaMtie dohiM mAsehiM puNNehiM uvariM jahannena paMcahi ya dinehiM khettiehiM uvakaraNe agahie annesiM na kappati kiM ci ghettuM / jo gehati tassimo doso [bhA. 3268] kAraNAnupAlagANaM, bhagavato ANaM paDicchamANANaM / jo aMtarA u hati, taTThANArovaNamadattaM // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-10/654 cU-kAraNaM kriyA, piMDavisohiyAdiyA / "piMDassa jA visohI" gAhA / puvvarisIhiM pAliyaM je pacchA pAlayati te kAraNAnupAlayA / bhagavato vaddhamAnassa ANaM paDicchati yathA bhagavatA uktaM - abhilApyAdipadArthaprarUpaNA tathA pratipatyA AjJApratipannA bhavati / erisaguNajuttANaM sAhUNaM aMtarA'gRhIte uvakaraNe jo geNhati sAhU tassa pacchitta taTTANArovaNA cAummAsukkose, mAsi majjhe ya, paMca jahane, bhagavayA ananunAyaM ti adattAdAnaM bhavati // 192 [bhA.3269] uvariM paMca apuNNe, gahaNamadattaM gata tti geNhaMti / aNapuccha dupucchA, taM puNNe gata tti geNhaMti // cU-parakhette doNha mAsANaM uvariM paMcasu dinesu apunnesu jati geNhati tattha vi taTThANArAdhanamadattaM bhavati / aha jANaMti nissaMdiddhaM khettasAmiNo paraM videsaM gatA to do mAsovari paMcadinesu geNhaMti, khetteehi vatthaggahaNaM kayaM na kayaM ti anApucchA / / dupucchA imA [bhA. 3270] govAlavacchavAlA, kAsagaAesa bAlavuDDA ya / avidhI vihI u sAvaga, mahataradhuvakammi liMgatthA // - cU- je gose niggayA te padose pavisaMti, te pucchitaM govAlamAdie kiM samaNehiM vatthaggahaNaM kataM na kataM ti / esA avidhipucchA / sAvagAdiyA, dhruvakammI lohakArI rahakArI kuMbhakAro taMtukAro ya / evaMvidhapucchAe nAuM vatthAdiggahaNaM kareMti vA na vA / pucchie vA sayaM vA paradesagae (nAuM) domAsAsu apunnesu geNhaMti // parakhettaggahaNe imA vidhA [bhA. 3271] uppannakAraNe gaMtu, pucchiuM tehi dinna geNhati / tesAgatesa suddhesu jattiyaM sesa aggahaNaM // cU-kei AyariyA - bahubAlavuDDusehAdiyA tANa vatthaggahaNakAraNe uppanne ya sakhette ya vatthAsatI te parakhette vatthaggahaNaM kAukAmA gaMtuM khettasAmie pucchaMti, tehiM abmaNunnAyaM jattiyaM jappamANaM vA tattiyaM tappamANaM geNhaMti, atirittaM na geNhaMti / vihapucchAe pucchite suddhabhAveNa suddhe gahite uvakaraNe jati puvvakhettiyA suddhA Agaccheja to jaM gahiyaM taM samapyeti, atirittaM na geNhaMti / vihipucchAe pucchite suddhabhAveNa suddhe gahite uvakaraNe jati puvvakhettiyA suddhA Agacchejja to jaM gahiyaM taM samappeMti sesassa ya saggahaNaM // kahaM puNa khettiyANa suddhAsuddhAgamo bhavati ? ato bhaNNati[bhA.3272] paDijaggaMti gilANaM, osahahetUhi ahava kajjehiM / ehiM hoMti suddhA, aha saMkhaDimAdi taha ceva . / khettiyA puNe vido mAsesu no agatA, imehiM kAraNehiM - gilANaM paDijaggamANA, gilANassa vA osagahaNaM saMpichittA, ahavA - kulagaNasaMghakajreNa vA vAvaDA, evamAdiehiM kAraNehiM aniMtA suddhA / aha saMkhaDinimittaM ThitA, vaiyAisu vA paDivajjaMtamAgatA, to jaM khettiehiM gahiyaM gahiyameva, na puvvakhettiyANa deMti, sesaM pi giNhaMti // ime visuddhakAraNA [bhA. 3273] tenabhaya - sAvayabhayA, vAse naIe ya vA viruddhANaM / dAyavvamadeMtANaM, cauguru tivihaM va navamaM vA // cU- puvvaddhaM kaMThaM / jaM gahiyaM taM dAyavvaM / aha na deMti to cauguruM / uvakaraNaniSphaNNaM vA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 uddezakaH 11, mUlaM-655, [bhA. 3273] tividhaM navamaM' aNavalutaM vA bhavati / / "taM puNNe gaya tti giNhati" asya vyAkhyA[bhA.3274] paradesagae nAtuM, sagaMva sejAyare va puchittuM / gehaMti asaDhabhAvA, puNNesuMdosu maasesu|| ghU-avavAdato geNhejjA, na dejja vA[bhA.3275] bitiyapayamaNAbhoge, suddhA detA adeMtA gurugaau| AuTTiyA gilANAdi jattiyaM sesa aggahaNaM // cU-"kiM ettha sAdhU AsiNo"tti anAbhogA parakhette geNheja, pacchA nAetaM dAyavvaM / aha na deMti to cauguruM uvakaraNanipphaNNaM vA / AuTTie vA gilANassa jatieNa kajjaM taM geNhaMti sesamatiritaM (na) gennhtiityrthH|| uddezakaH-10 samAptaH muni dIparala sAgareNa saMzodhitA sampAditA nizIthasUtre dazama uddezakasya [bhadrabAhu svAmi racitA niyukti yuktaM] saMghadAsa gaNi viracitaM bhASya evaM jinadAsa mahattara viracitA cUrNiH prismaaptaa| (uddezakaH-11) cU-ukto dazamoddezakaH / idAnImekAdazaH prAbhyate / asyAbhisaMbaMdho imo[bhA.3276] vuttaM vatathaggahaNaM, dasame egArase u paadss| kAlassa va paDiseho, vutto iNamo u bhaavss|| cU-dazame aMtasUtreSu vastragrahaNamuktaM, ekAdaze AdyasUtre pAtragrahaNamucyate / eSaH saMbaMdhaH / ahavA - dazamasUtre kAlapratiSedha uktaH / iha ekAdazAdyasUtre bhAvapratiSedha ucyte|| mU. (655) je bhikkhU aya-pAyANi vA taMba-pAyANi vA tauya-pAyANi vA kaMsa-pAyANi vA ruppa-pAyANi vA suvaNNa-pAyANi vA jAyarUva-pAyANi vA maNipAyANivA kaNaga-pAyANi vAdaMta-pAyANivAsiMga-pAyANivA camma-pAyANivA cela-pAyANivA saMkha-pAyANivA vairapAyANi vA karei, kareMtaM vA saatijti|| ___ mU. (656) je bhikkhU aya-pAyANi vA taMba-pAyANi vA tauya-pAyANi vA kaMsa-pAyANi vA ruppa-pAyANi vA suvaNNa-pAyANi vA jAyarUva-pAyANi vA maNipAyANi vA kaNaga-pAyANi vAdaMta-pAyANivA siMga-pAyANivA camma-pAyANivA cela-pAyANivA saMkha-pAyANivA vairapAyANi vA dharei, dhareMtaM vA sAtijati / / mU. (657) je bhikkhU aya-pAyANi vA taMba pAyANi vA tauya-pAyANi vA kaMsa-pAyANi vAruppa-pAyANi vA suvaNNa-pAyANi vA jAyarUva-pAyANi vA maNipAyANi vA kaNaga-pAyANi vA daMta-pAyANi vA siMga-pAyANi vA camma-pAyANi vA cela-pAyANi vA saMkha-pAyANi vA vairapAyANi vA paribhuMjai, paribhujaMtaM vA saatijjti|| mU. (658) jebhikkhUaya-baMdhaNANivAtaMba-baMdhaNANi vAtauya-baMdhaNANivA kaMsabaMdhaNANi 16 13 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 194 nizItha-chedasUtram -2-11/659 vA ruppa-baMdhaNANi vA suvaNNa-baMdhaNANi vA jAyasvabaMdhaNANi vA maNi-baMdhaNANi vA kaNagabaMdhaNANi vA daMtabaMdhaNANi vA siMga-baMdhaNANi vA camma-baMdhaNANi vA cela-baMdhaNANi vA saMkhabaMdhaNANi vA vaira-baMdhaNANi vA karei, kareMtaM vA saatijti|| mU. (659) jebhikkhUaya-baMdhaNANivAtaMba-baMdhaNANivAtauya-baMdhaNANivA kaMsabaMdhaNANi vA ruppabaMdhaNANi vA suvaNNa-baMdhaNANi vA jAyarUvabaMdhaNANi vA maNi-baMdhaNANi vA kaNagabaMdhaNANi vA daMtabaMdhaNANi vA siMga-baMdhaNANi vA camma-baMdhaNANi vA cela-baMdhaNANi vA saMkhabaMdhaNANi vA vaira-baMdhaNANi vA dharei, dhareMtaM vA sAtiJjati // . mU. (660) jebhikkhUaya-baMdhaNANivAtaMba-baMdhaNANivAtauya-baMdhaNANivA kaMsabaMdhaNANi vA ruppa-baMdhaNANi vA suvaNNa-vaMdaNANi vA jAyarUvabaMdhaNANi vA maNi-baMdhaNANi vA kaNagabaMdhaNANi vA daMta-baMdhaNANi vA siMga-baMdhaNANi vA camma-baMdhaNANi vA cela-baMdhaNANi vA saMkhabaMdhaNANi vA vaira-baMdhaNAmi vA paribhuMjai, paribhuMjataM vA saatijjti|| cU-ayamAdiyA kaMThA / hArapuMDaM nAma, (?] ayamAdyAH pAtravizeSAH mauktikalatAbhirupazobhitA / maNimAdiyA kaMThA, muktA zailamayaM celamayaM pa (vA] seppato khaliyaM vA puDiyAkAraM kajai / prathamasUtra svayameva karaNaMkajai / dvitIyasUtre anyakRtasyadharaNaM |tRtiiysuutre ayamAdibhiH svayameva baMdhaM karoti / caturthasUtre anyena ayamAdibhirbaddhaM dhArayati / . [bhA.3277] ayamAI pAyA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| tabbaMdhaNabaddhA vA, tANa dharetammi ANAdI // cU-karaNe dharaNe ANANavatthamicchattavirAhaNA ya bhavai / catugurugaM ca se pacchittaM / / imo ya bhAvapaDiseho bhaNNati[bhA.3278] tiNhaTThArasavIsA, satamavAijjA ya paMca ya sayANi / sahasaMca dasasahassA, pannAsa tahA ya syshssaa|| [bhA.3279] mAso lahuo guruo, cauro mAsA havaMti lhugurugaa| chammAsA lahugurugA, chedo mUlaM taha dugNc|| cU-egAdiyA-jAva-tini kahAvaNA jassa mullaM, evaM ghareMtassa mAsalahuM / caurAdiyA-jAvaaTThArasa kahAvaNA jassa mollaM, eyaM dharetassa mAsaguruM / vIsAe caulahuM / ikkIvIsAi-jAva-sayaM pUraMettha cugurugaa| eguttarAdiyasayAo-jAva-aDvAijjA sayA etthchllhugN|tduvrieguttrvddiiejaav-pNcsyaa etthchggurugaa| evaMsahasse chedo| dasasahassesumUlaM / pannAsAe shssesuannvtthttho| sayasahasse pAraMciyaM / ekkakke ThANe ANAiyA dosA // ime AyasaMjamavirAdhanAdosA[bhA.3280]bhArobhayaparAtAvaNa, mAraNe ahikaraNa ahiyksinnmmi| paDilehAnAlovo, manasaMtAvo tuvAdAnaM // pamANAtiritte bhAro bhavati / adhavA- bhArabhayA na viharati / bhaeNa vA na viharai - "mA me eyaM ukkosaMpattaM hIrejjA". bhAreNa vA paritAvijjati / tenagehiM vA tadaTThA gahio pritaaviti| 'mA esa ceva yaM kAheti" tti tenagA vA mArejja / tenagehiM ya gahie pAe ahikaraNaM / athavA - Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 uddezaka : 11, mUlaM-660, [bhA. 3280] airittaM anupayogitvAt adhikaraNaM / ete gaNaNAdhike pamANAdhike mullAdhike ya dasadosA bhaNiyA / mullapamANakasiNaMcajai paDilehaMti totenagApaDuppAyattiharaMtiyate, atoapaDilehie uvahinipphaNNaM sNjmviraahnnaay|gnnnnaairittNjipddileheito suttatthapalimaMtho, appaDilehie uvahinipphaNNa saMjamavirAhaNA ya / atirittaggahaNAe appaDilehaNAe ya ANAlovo kao bhavati / kasiNAvarAhe manasaMtAvo bhavai / erisaMtArisaM majjhapAyaM Asi tti, khittAdi vA bhave, kasiNaMca sehassa unnikkhiviukAmassa uvAdAnaM bhavai / jamhA ete dosA tamhA mahaddhaNamollAI pAyAiM na dhreyvvaaii|| [bhA.3281] bitiyapadaM gelaNNe, asatIe abhAvite ya gacchammi / asivAdI paraliMge, parikkhaNaTThA vivego vA // [bhA.3282] agadosahasaMjogo, taM ciya rajatAdi ahava vejjeTThA / mallagamabhAvitammI, paidinadulabhe va rayatAdI / / cU-ayamAipAtre vejjuvadeseNa gilANassa osahaM Thavijjati, saMjoie vA vejaTThA vA gheppai / rAyA rAyamacco vApavvAviosiyA, tassa ya kaNagamAipAdovaciyassakasabhAyaNe mAchaDDI gelannaM vA bhaveja tena kaNagAdI gheppeja / "asai"tti lAuyamAdiyAbhAve ayamAdiyaM geNhejja / tattha vi appamullaM / gacche vA abhAviyA asthi, tesiM aTThAe mullagaM giNheja / patidinaM alabhaMte dullabhe vA rayatAdi gheppeja // [bhA.3283] gacche va karoDAdI, patAvaNaTThA gilANamAdINaM / asive sapakkhapaMte, rAyaduDhe va prliNge|| cU- uvaggahaTThA vA karoDagAI gacche dharijjati / gilANassa vA kiMci osaDhaM choDhuM uNhe payAvijjati, AdiggahaNAo omarAyaduTThAdisu, kAraNe vA paliMgaM kareMto geNhejja / / [bhA.3284] bhuMjai na va tti seho, parikkhaNaTThA va geNaha kNsaadii| visarisavesanimittaM, hojja va pNddaadipvvio|| cU-sehassa vA parikkhaNanimittaMpADihAriyaMgheppejjA / ahavA-koiapavvAvanijjo kAraNeNa pavvAvio, tassa ya visariso veso kAyavvo, kAraNe samatte tassa vivego kaayvvo|| mU. (661) jebhikkhU paraM addhajoyaNamerAopAyavaDiyAe gacchai, gacchaMtaM vA saatijti|| cU- mUlavasabhagAmAo-jAva-addhajoyaNaM ti merA bhavai / addhajoyaNAo parao jai jAi pAyaggahaNaM kareti to ANAdiyA dosA bhvNti| [bhA.3285] paramaddhajoyaNAo, saMtharamANesu navasu khettesu / jebhikkhU pAyaM khalu, gavasatI ANamAdINi / / cU-ussaggeNaM jAva ubbhAmagakhettaM tammi pAyaM gavesiyavvaM, parato ANAdiyA dosA, tamhA no parato uppaaenaa|| [bhA.3286]bhikkhuvasahIsu jaha ceva Navasu taha ceva paayvtthaadii| joyaNamaddhe cauguru, adbhuDhehiM bhave crimN|| cU-uDubaddhe aTThasu mAsakhettesu vAsAkheteya etesuNavasukhettesujaha ceva bhattapANamupAei Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 nizItha-chedasUtram -2-11/660 tahA pAyavatthAdie vi // jaipuNa saMtharaMto parato addhajoyaNAo Aneti to imaM pacchittaM[bhA.3287] aMtarapallI lahugA, parato khalu addhajoyaNe gurugaa| tatiyAe gavesejjA, itarAhiM ahiMsapadaM // cU-jaiaMtarapallIAoAneito caulahugA / aMtarapallIAoparaoaddhajoyaNamettAo, mUlavasamagAmAo taM ca joyaNaM, ettha caugurugA / khettabahi joyaNe challahuM / divaDDe chagguruM dohiM chedo / aDDAijehiM mUlaM / tihiM aNavaThTho / addhaTehiM pAraMciyaM / ANAiNo ya dosA / duvihA ya virAhanA / tattha AyarivAhaNA kaMTa'TTikhANubhAiyA, saMjame chakkAyAdiyA / tamhA khettabahiM na gavesiyavvaM / khettato addhajoyaNa'nmaMtare gavasaMto, kAlato suttatthaporisI kAuM taiyaporisIe gavesai / jai itarohi gavasai to abhikkhAsevAe catulahugA, aTThamavArAe pAraMciyaM paavi|| khettabbhaMtare alabbhamANe viharate ceva bhAyaNabhUmiM gaMtavvaM[bhA.3288] bitiyapadaM gelaNNe, vasahI bhikkhmNtre| majjhAyagurUjoge, suNaNA vattaNA gnne|| cU-gelanAiyANa imA vyAkhyA[bhA.3286] duhao gelaNammI, vaisahI bhikkhaM ca dullabhaM ubhae / aMtaravigiTThisajjhAo natthi guruNaM va pAuggaM / / cU-duhato gelanaM appaNo parassa / ahavA - anAgADhaM gADhaM ti / "duhata"tti khettakAlesu atikkama kareti / gilANakAraNeNa- sayaM gilANo gilANavAvaDo vA na tarati gaMtuMjattha bhAyaNA uppAjaMti, tAhedUrAto vibhAyaNAaMtarapallIyAsuAnijaMti, annataraporisIe vA geNhejjA / ahavA - bhAyaNadese bhikkhaM dullabhaM, vasahI vA dullabhA, ubhayaM vA dullabhaM / ahavA - ubhae gilANassa gacchassa ya bhikkhavasahI ya dullabhA / ahavA - "ubhae"tti pAyoggaM natthi suttatthaporisIto vi akAuMpAdaggahaNaM kareMti / ahavA- "ubhae"tti pAyoggaM natthi suttatthaporisIto vi akAuM pAdaggahaNaM kareMti / ahavA-bAlavuDDA ubhayaMtehiM Aulo gaccho saMkAmeuM na sakkati, gAmaMtarANi vA vigiTThANi |ahvaa- tammi bhAyaNadese sajjhAto na sujjhati / gurUNa va bhattapANAdIyaM pAyoggaM natthi, AgADha joggaMvA vahati // [bhA.3290] anuogo paTThAvaA, ahinavagahiyaM ca te u vttetti| ___ appA vA te khettA, gacchassa va natthi pAoggaM // cU-"anuogo paTTaviu"tti atthaM suNeti tti vuttaM bhavati, abhinavadhAritaM vA suttatthaM vA vatteti / bhAyaNabhUmIe vA mAsakappapAuggA khettA appA- gacchasya AdhArabhUtA na bhvtiityrthH| sabAlavuDDassa vA gacchassa vatthapAtoggaM natthi // [bhA.3291] eehiM kAraNehiM, gacchaM Asajja tinni caturo vaa| gacchaMti nibbhayaM bhANabhUmi vasahAdiesu suhN|| cU-evamAdiehiM kAraNehiM bhANabhUmiM gaccho na gacchai / "gacchamAsajja"tti -tricaturo vA sAhU nibbhayaM bhANabhUmiM gacchati / te ya gIyatthA vasabhA vacaMti / tesiM appANaM sulabhaM bhattapANavasahImAdI bhavati // gaNaNApramANAtiriktamapi grahItavyaM, kutaH? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 uddezakaH 11, mUlaM-661, [bhA. 3292] [bhA.3292] AlaMbaNe visuddhe, duguNo tiguNo caugguNo vA vi / khettAkAlAdIo, samaNuNNAo va kppmmi|| cU-visuddhe AlaMbaNe duguNo tiguNo vA caugguNo vA pAdapaDoyAro ghettavyo, avisaddAto vatthAdiyo vi / khettAtIo addha-joyaNAto prto|kaalaatiito vAsAsu gahaNaM kareti, dumAsaM vA apUrettA gahaNaM kareMti, rAovA / etaM savvaM kAraNe visuddhe anunnAyaM / pakappe pakappo gcchvaaso| ahvaa-nisiihjjhynnN|| .mU. (662) je bhikkhU paramaddhajoyaNamerAto sapaJcavAyaMsi pAyaM abhihaDaM AhaDa dijamANaM paDiggAheti, paDiggAheMtaM vA sAtijati // cU-addhajoyaNAtoparatosapaccavAtena paheNaabhihaDaMabhirAbhimukhye "haharaNe" abhimukhaM hataM aaniitmityrthH| jo bhikkhU ANAvei taM paDiggAheti vA so ANAdI pAvati cauguruMca se pacchittaM / esoceva-attho imo[bhA.3293] paramaddhajoyaNAo, sapaJcavAyammi abhihaDAnIyaM / taMje bhikkhU pAyaM, paDicchate ANamAdINi / / cU-imehiM vA sAvAyo patho[bhA.3294] sAvatatenA duvidhA, savvAlajalA mahAnadI puNNA / vaNahatthi duTThasappA, paDinIyA ceva tu avaayaa| cU-sIhAdiyA sAvayA, tenaaduvihaa-sriirovkrnne|jle-gaahmgraaiiehiN savvAlA mahAnadI vA agAdhA puNNA / vaNahatthavA duDhe pahe, kuMbhAkArAdisappA vA pahe vijaMti, gihINa vA veriyAdipaDiNIyA saMti / / evamAtiavavAtehiM ime dosA[bhA.3295] tenAdisu jaMpAve, taM vA pAvaMti aMtarA kaayaa| baddhahitamArite vA, uDDAhapadosavocchedo // cU-sogihatthoAnitto tenagasamIvAtojaMghAtAdipAvati |aadisddaatosiNhvgghaadiyaann vA samIvAto jaMpAvati, so vA gihattho Asurutto jaM kaMDAdie tenAdipahAre pAvati, aMtarA vA puDhavAdikAe virAheja, baMdiggahatenehiMvA baddho, hiovA, jujjhatovAmArito, tAhesayaNAdijano bhAsati- saMjayANa pAde netA sAvago mAriutti, evaM uDDAho, tassa vA sayanijA padosaMgacchejjA, taddavvaNNadavvassa vA vocchedaM kareja, so vA padosaM gacche, vocchedaM vA kareja / / jamhA evamAdi dosA tamhA AhaDaM no geNhejA, appaNA gaveseja / / bitiyapadeNa gihatthANItaM pigeNhejA[bhA.3296] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnnnne| sehe carittasAvaya, bhae ya jayaNA imA tattha // cU-sakkhette pAdAsatIe dullabhesuvAasivehiMto vA gaMtumasamattho, ahavA pAdabhUmIe aMtarA vA asivaM omaMvA rAyaduTThabohigabhayaM vA sayaM gilANavAvaDo vA, sehassa vA tattha sAgAriyaM, mA so sIdejA, carittadosA vA, tattha anesaNAdiyA dosA, sAvayabhayaM vA tattha / / evamAdikAraNehiM imaM jayaNaM kareMti[bhA.3297] appAheMti purANAtigANa satthe Anayaha pAtaM / tehi ya sayamANIe, gahaNaM gItetare jayaNA // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 nizItha-chedasUtram cU- appAhaNaM sadeso, purANassa saMdisaMti / AdiggahaNeNaM gihItAnuvvayasAvagassa vA sammadiTTiNo saMdisaMti - pAdaM sattheNa ANayaha / tehiM vA AnitA jadi savve gIyatthA to geNhaMti / itare agIyatthA tesu jayaNaM kareMti, puvvaM paDisehittA chinne bhAve tihaM ya jayaMtA jatA attaTThiyA tadA gehaMti // [bhA. 3298 ] eseva gamo niyamA, AhAre sesate ya uvakaraNe / puvve avare ya pade, sapaccavAetare lahugA / / - jo pAde vihI bhaNito eseva vidhI AhAre, sesovagaraNe ya daTThavvo / sapaccavAte, itare puNa nipaJcavAte savvattha caulahugA / / mU. (663) je bhikkhU dhammassa avaNNaM vadati, vadataM vA sAtijJjati // cU- "dhRJ dhAraNe", dhArayatIti dharmaH, na vaNNo avaNNo nAma ayaso akIrtirityarthaH / "vadavyaktAyAM vAci" / [bhA. 3299] duvihI ya hoi dhammo, suyadhammo khalu carittadhammo ya / suyadhammo sajjhAo, carittadhammo samaNadhammo // -2-11/662 [bhA. 3300 ] suyadhammo khalu duviho, sutte atthe ya hoi nAyavvo / duviho ya caraNadhammo, ya agAramanagAriyaM ceva // cU- paMcavidho sajjhAto suyadhammo / so puNa duviho - sutte atthe ya / carittadhammo duviho - agAradhammo anagAradhammo ya / ekkekko duviho - mUluttaraguNesu // [bhA. 3301] duviho tassa avaNNo, dese savve ya hoti nAyavvo / suttanivAto dese, taM sevaMtammi ANAdI / / cU- dese savve vA suyassa avaNNaM vadati / evaM caritte vi duviho avaNNo / suttassa dese caulahugA, atthassa dese caugurugA / savvasuyassa avaNNe bhikkhuNo mUlaM / abhiseyassa aNavaTTho / guruNo carimaM / eyaM dAna pacchittaM / AvajjaNAe tiNha vi savve sutte atthe vA pAraMciyaM / gihINaM mUlaguNesu jati deze avaNaM vadati to caugurugaM savvahiM mUlaM / gihINaM uttaraguNesu jati dese avaNNaM vadati to caulahugA / gihINaM savvuttaraguNesu caugurugA / sAhUNaM mUlaguNesu uttaraguNesu ya jati dese avaNNaM vadati to caugurugA, dosu vi savvesu mUlaM / ettha atyassa dese gihINa ya, mUlaguNadese sAhUNa ya, uttaraguNadese suttaNivA bhavati / evaM avaNNavayaNaM sevaMtassa ANAdiyA dosA bhavaMti // [bhA. 3302 ] mUlaguNa- uttaraguNe, dese savve ya caraNadhammo u / [bhA. 3303] sAmAdiyamAdI u, suyadhammo jAva puvvagataM // sAmAiyamAIe, ekkArasamAu jAva aMgAto / aha deso ettha lahugA, sutte atthammi gurugAdI // 1 cU- pUvvaddhaM gatArthatvAt kaMThaM / suyassa sAmAdiyAdi- jAva-ekkArasaaMgA-tAva- deso, eyaM caiva saha puvvagaeNa savvasuyaM // [bhA. 3304] savvammi tu sayanANe, bhUyA vAte ya bhikkhuNo mUlaM / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 uddezakaH 11, mUlaM-663, [bhA. 3304] gaNi Ayarie sapadaM, dAnaM AvajaNA carimaM / [bhA.3305] gihiNaM mUlaguNesU, dese gurugA tu savvahiM mUlaM / uttaraguNesu dese, lahugA gurugA tu svvesiN|| [bhA.3306] mUlaguNe uttaraguNe, gurugA desammi hoti sAhUNaM / savvammi hoti mUlaM, avaNNavAyaM vyNtss| cU-kahaM puNa vadaMto AsAdeti? [bhA.3307] jIvarahite va pehA, jIvAulamuggadaMDatA moyaM / ko doso ya parakaDe, caraNe emAtiyA dese / / ghU-jIvehiM virahite jAva paDilehaNA kajjati sA niratthiyA / jIvAule vA loge saMkamaNAdikiriyaM kareMto kahaM niddoso? parittegiMdiyANayasaMghaTTaNemAsalahuMdANe, evaMappAvarAhe uggadaMDayA ajuttA / java bitiyapade Nu moyAyamaNaM bhaNiyaM taM pi ajuttaM___ AhAkammAdiesuparakaDesuko doso? evamAdicaraNassa deseavnnnno|srvym-niymaatmkN cAritraM kuzalaparikalpitaM eSa srvaavrnnvaadH||imerisN sutte avaNNaM vadati[bhA.3308] kAyA vayA ya tacciya, te ceva pamAya appamAdAya / jotisa-joni-nimittehiM kiM ca verggpryaannN|| cU-ayuttaMpuNo puNo kAyavayANavaNNaNaMpamAdappama yANaya kiMvAveraggapavaNNANaM, jotiseNa jonIpAhuDeNa vA nimitteNa vA / savvaM vA pAgatabhAsANibaddhaM, evamAdi suya-AsAyaNA / evaM avannaM vadaMto ANAiyA ya dosA, suyadevatA vA khittAdicitta kareja, anneNa vA sAhuNA saha asaMkhaDaM vA bhave- "kIsa avannaM bhAsasi" tti / jamhA ete dosA tamhA no avaNNaM vade / / kAraNe vadejjA vi[bhA.3309]bitiyapadamaNappajjhe, vaela avikovite va appjjhe| jANate vA vi puNo, bhayasA tavvAdisU ceva // cU-aNapajjho khettAdiyo vaeja, appajjho vA avikovito so vA vaejjA / 'tavvAdi'tti jo avannavAdapakkhaggahaNaM kareti so ya rAyAdi balavaMto tabbhayA vadejjA, no doso|| mU. (664) je bhikkhU adhammassa vaNNaM vayati, vayaMtaM vA saatijjti|| ghU-iha ahammo bhAraha-rAmAyaNAdipAvasuttaM, caragAdiyANayajepaMcaggitavAdiyA vyvisesaa| ahavA-pANAtivAyAdiyA micchAdasaNapajjavasANAaTThArasapAvaTThANA, etesiMvaNaM vdtiityrthH| [bhA.3310] eseva gamo niyamA, voccatthe hoti tu ahamme vi / . dese savve ya tahA, puvve avarammi ya pdmmi|| cU-voccatthe vipakkhe, vannavAyaM vadatItyarthaH / sesaM kNtthN| [bhA.3311] iharaha vi tAva loe, micchattaM dippae sabhAveNaM / kiM puNa jati uvavUhati, sAhU ajayANa mjjhmmi|| cU-"iharahavi"ttisahAveNapradIpateprajvalate, kimiti nirdeze, punaH vizeSaNe, kiM vizeSayati? sUtarAM dIpyata ityarthaH / yadItyabhyupagame, ajayANaM aggato uvavUhati tAhe thirataraM tesiM micchattaM Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 nizItha-chedasUtram -2-11/664 bhavatItyarthaH / zeSaM puurvvt|| mU. (665) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe Amajjeja vA pamajjeja vA AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati / / mU. (666) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe saMbAheja vA palimadeja vA saMbAheMtaM vA palimade'taM vA sAtijati // ma. (667) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA makkheMtaM vA bhiliMgetaM vA saatinyjti|| mU. (668) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA pAe loddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA uvaTeja vA ulloleMtaM vA uvaDheMtaM vA sAtijati // mU. (669) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholleja vA padhoejja vA uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijati // mU. (670) je bhikkhU annautthiyassa vA garasthiyassa vA kAyaM Amajjeja vA pamajeja vA AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati // mU. (671) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaM Amajjeja vA pamajjeja vA AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati // mU. (672) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kArya saMbAheja vA palimaddeja vA saMbAheMtaM vA palimaddataM vA sAtijati // mU. (673) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA makkheMtaM vA bhiliMgetaM vA sAtijati // mU. (674) jebhikkhU annautthiyassa gArasthiyassa vA kAyaMloddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA uvaTTejja vA ulloleMtaM vAsa, uvvaTeMtaM vA sAtijati // mU. (675) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA kAyaM sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoeja vA uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijati // mU. (676) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA kAyaM phumeja vA raeja vA phumeMtaM vA raeMtaM vA saatijti|| mU. (677) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAryasi vaNaM Amajjeja vA pamajjeja vA, AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijjati / / mU. (678) je bhikkhU annautthiyassavAgArasthiyassa vAkAyaMsivaNaMsaMbAheja vA palimaddeja vA, saMbAheMtaM vA palimadaMtaM vA sAtijjati // mU. (679)je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaMsi vaNaM telleNa vAghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAtijati // mU. (680) je bhikkhUannautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAryasi vaNaM loddheNa vA / kakkeNa vA ulloleja vA ubaTTeja vA, ulloleMtaM vA uvaTetaM vA sAtijati // mU. (681) jebhikkhUannausthiyassa vA gAratthiyassavAuccholeja vA padhoeja vAuccholeMtaM Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 681, [bhA. 3311] vA padhoeMtaM vA sAtijati // mU. (682) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaMsi vaNaM phumejja vA raeja vA, phumetaM vA rataM vA sAtijjati / / mU. (683) jebhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaMsi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchidejja vA vicchiMdejja vA acchidetaM vA vicchidetaM vA sAtijjati / / 201 mU. (684) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAryaMsi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA pUyaM vA soNiyaM vAnIhareja vA visoheja va nIhareMtaM vA visohetaM vA sAtijjati // mU. (685) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAryaMsi gaMDaMvA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM vikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA- viyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholeja vA padhoeja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijjati / / mU. (686) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA pUyaM vA soNiyaM vAnIharettA visohettA sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholetta padhoettA annayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA, AliMpaMtaM vA viliMpaMtaM vA sAtijjati / / mU. (687) je bhikkhU annautthiyassa va gAratthiyassa vA kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA pUyaM vA soNiyaM vAnIharettA visohettA sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholettA padhoettA annayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpittA viliMpittA telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA abbhaMgeja vA makkheja vA abhaMgataM vA makkheMtaM vA sAtijjati / / mU. (688) jebhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM acchiMdittA vicchiMdittA pUyaM vA soNiyaM vAnIharettA visohettA sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholettA padhoettA annayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpittA vilipittA telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA abbhaMgettA makkhettA annayareNa dhUvaNajAeNaM dhUvejja vA padhUvejja vA dhUveMtaM vA padhUveMtaM vA sAtijjati / mU. (689) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAlu-kimiyaM vA kucchi-kimiyaM vA aMgulIe nivesiya nivesiya nIharai, nIharaMtaM vA sAtijjati / / mU. (690) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAo naha- sIhAo kappejja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA saMThavetaM vA sAtijjati // mU. (691) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAiM jaMgha- romAI kappejja vA saMThavejja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati / / mU. (692) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAI kakkha-romAiM kappeja vA saMThaveja vA, kappetaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 nizItha-chedasUtram -2-11/693 mU. (693) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA dIhAI maMsu-romAI kappeJja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU. (694) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAI vatthi-romAiM kappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati / / mU. (695) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA dIhAiM cakkhu-romAiMkappeJja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU. (696) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA daMte AghaMseja vA paghaMseja vA AghaMsaMtaM vA paghaMsaMtaM vA sAtijati // mU. (697) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA daMte uccholeja vA padhoeja vA uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijati / / mU. (698) je bhikkhUannautthiyassa vA gAratthiyassa vA daMte phumeja vA raeja vA phubhetaM vA raeMtaM vA sAtijjati // mU. (699) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA uDhe Amajjeja vA pamajjeja vA AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA sAtijati // mU. (700) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA uDhe saMbAheja vA palimaddeja vA saMbAheMtaM vA palimaddetaM vA sAtijati // mU. (701) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA uDhe telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA, makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAtijati // ___ mU. (702) jebhikkhUannautthiyassa vAgAratthiyassavA uDheloddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA uvvaTTeja vA, ulloleMtaM vA uvvaTeMtaM vA sAtijjati // mU. (703) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA uDhe sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoeja vA uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijjati // mU. (704) je bhikkhUannautthiyassa vA gAratthiyassa vA uTTe phumeja vAraeja vA phumeMtaM vA raeMtaM vA saatijti|| mU. (705) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAiM uttaroTTharomAiMkappeja vA saMThaveja vA, kappeMtaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAiM nAsA romAiM kappeja vA saMThaveja vA kappeMtaM vA saMThaveMtaM vA saatinyjti| mU. (706) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAiM acchipattAI kappeja vA saMThaveja vA, kappeMtaM vA saMThaveMtaM vA sAtijjati / / mU. (707) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA acchINi Amajjeja vA pamajeja vA, AmajaMtaM vA pamajaMtaM vA saatijti|| mU. (708) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA acchINi saMbAheja vA palimaddeja vA, saMbAhetaM vA palimaddetaM vA sAtijati / mU. (709) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA acchINi telleNa vA ghaeNa vA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 11, mUlaM-710, [bhA. 3312] 203 vasAe vA navanIeNa vA makkheja vA bhiliMgeja vA, makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAtijati / / mU. (710) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA acchINi loddheNa vA kakkeNa vA ulloleja vA ubaTTeja vA, ulloleMtaM vA uvvade'taM vA sAtijati / mU. (711) je bhikkhUannautthiyassa vA gAratthiyassa vA acchINi sIodaga-viyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholeja vA padhoeja vA, uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAtijati // mU. (712) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA acchINi-phumeja vA raeja vA phumeMtaM vA raeMtaM vA sAtijati // mU. (713) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAI bhumaga-romAiM kappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU. (714) je bhikkhU annautthiyassa vA gAratthiyassa vA dIhAiM pAsa-romAiM kappeja vA saMThaveja vA, kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAtijati // mU. (715) je bhikkhU annautthiyassa vA gArasthiyassa vA acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA nahamalaM vA nIhareja vA visoheja vA, nIhareMtaM vA visoheMtaM vA sAtijati // mU. (716) je bhikkhUannautthiyassa vA gArasthiyassa vA kAyAo seyaM vAjalaM vA paMkaMvA malaM vA nIhareja vA visoheja vA nIharetaM vA visoheMtaM vA saatijti|| mU. (717) jebhikkhUgAmAnugAmaMdUijjamANe annautthiyassa vA gArasthiyassa vA sIsaduvAriyaM karei, kareMtaMvA saatijti||paayppmjnnaadii, sIsaduvArAdije karejAhiM / gihi-annatitthiyANa vA, jo pAvati ANamAdINi // cU-cauguruMse pacchittaM,ANAdiyAdosA bhavaMti / micchattethirIkaraNaM / sehAdiyANa yatattha gamaNaM / pavayaNassa ya obhAvaNA / jamhA ete dosA tamhA etesiM veyAvaccaM no kAyavvaM / / kAraNe puNa kAyavvaM[bhA.3313]bitiyapadamaNappajjhe, kareja avikovite va appajjhe / jANate vA vi puNo, puraliMge sehmaadiisu|| cU-kAraNeparaliMgapavaNNokarejjA, sehovAanalo vigiMciyavbo tassa kareMtosuddho, tassaggato vA pannavaNaM kareMto suddho / ahavA - seho Agato parissaMto davvaliMgeNa, tassa vissAmaNAdi kAyavvaM / appasAgArie jayaNaM kareMto suddho / / mU. (718) je bhikkhU appANaM bIbhAveti, bIbhAveMtaM vA sAtijjati / / mU. (719) je bhikkU paraM bIbhAveti, bIbhAveMtaM vA sAtijati // cU-ubhayaM vA / ananyabhAve AtmaivAtmA, pRthagbhAve AtmavyatiriktaH paraH, AtmaparavyapadezenobhayaM bhavati / aihikapAritrikaM bhayotpAdanaM bIbhAvanaM, cauguruM ANAdiyA ya dosA bhavaMti / [bhA.3314] divva-maNuya-tericchaM, bhayaM ca AkamhikaM tu nAyavvaM / ekekkaM piya duvihaM, saMtamasaMtaM ca nAyavvaM // cU-bhayaM cauvvihaM uppajjati - pisAyAdiehito divvaM, tenAdiehiM to mAmussaM, Au-teuvAu-vaNassaiyAehiM to ya tericchaM, nirhetukaMcautthaM akasmAdabhayaM bhavati / ekkekaM puNo duviha Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 nizItha-chedasUtram -2-11/719 saMtAsaMtabheeNa / pisAya-tena-siMghAiesu diDhesu jaM bhayaM uppajjati taM saMtaM, adiDhesu asaMtaM / akasmAdabhayaM saMtaM, AtmasamutthaM mohanIyabhayaprakRtyudayAdudbhavati asaMtaM, akasmAdabhayaM bhayakAraNasakalpitAbhiprAyotpannaM / / codakAha-nanuihalokabhayaM paralokabhayaM AdAnabhayaM AjIvaNAbhayaMakasmAdabhayaMmaraNabhayaM asilogabhayaM evaM sattavihaM bhayamuttaM, kahaM caubvihaM bhaNaha? AcAryAha[bhA.3315] kAmaM sattavikappaM, bhayaM samAseNa taM puNo cauhA / tatthAdAnaM samaNe, na hojja ahavA vi dehuvhii|| cU-kAmaM ziSyAbhiprAyAnumatArthe, tadeva sattavihaM bhayaM saMkhippamANaM cauvidhaM bhavati / kahaM puNa saMkhippati? ucyate - ihalogabhayaM manuyabhae samotarati, paralogabhayaM divva-tiriyabhaesu smotrti|aadaaneaajiivnn-mrnn-asilogbhyNc-etecuro vitisudivvaadiesusmotrNti| katham? ucyate-jato AdAnena hatthahitaina divva-maNuya-tericchayANa bibheti|aajiivnnN vittI, sA ca divva-maNuya-tericchAnyatamAdhInA / maraNaM prANaparityAgaH, asAvapi divy-mnussytirygnytmbhaavaavsthsyeti|naarkaa kila mrnnbhymicchntyev|aksmaat kAraNAt trividhameva maraNabhaya / asiloga vi divva-maNuesu saMbhavati / sannIsu ya paMceMdiyatiriesu akasmAdbhayaM saTThANe samotarati / evaM sattabhayA causu bhaesusamotAritA / ettha samaNassa AdAnabhayaM na hojj| ahavA - samaNo vi dehovahI ceva, AdAnabhayaM bhavati // codagAha - kahaM dehuvahI AdAnabhayaM? ucyate[bhA.3316] egesiM jaMbhaNiyaM, mahabmayaM etadeva vihisutte| tenAdAnaM deho, mucchAsahiyaM ca uvkrnnN|| cU-baMbhacerA vidhisuttaM, tattha bhaNiyaM - etadevegesiM mahadbhayaM bhavati, etadeva sarIraM, egesiM avirayajIvANaM mahaMtaM bhayaM bhavati, tena kAraNeNa deho AdAnaM bhavati, uvagaraNaM ca mucchAsahiyaM AdAnaM bhavati, na sesaM / / [bhA.3317] rakkhasa-pisAya-tenAiesu udayaggi-jaDDamAIsu / tavivarIyamakamhA.jo tena paraM ca appANaM / / cU-rakkhasa-pisAyAdiyaMdivvaM, tenAdiyaM mANusaM, udaya-ggi-jaDDamAdiyaMtericchaM, akasmAdbhayaM ca / etena caubviheNa jo appANaM paraM ubhayaM vA // [bhA.3318] bIhAvetI bhikkhU, saMte lahugA ya gurumasaMtammi / ANAdI micchattaM, virAdhanA hoti sA duvihA / / cU-saMte lahugA, asaMtesu caugurugA ityarthaH / duvihA Aya-saMjamavirAhaNA / / [bhA.3319] novekkhati appANaM, na iva paraM khettamAdiNo dosA / bhUehi va dheppejjA, bheseja paraM ca jaMca'nna // cU-appANaM paraMbIhAbeMto appANaM paraMca nAvekkhati, bIhaMto sayaM parovA khittacitto bhaveja, tattha mUlaM, gilANArovaNA ya / bhIo vA saMtotaM ceva bIbhAveMto haNeja, bhIto vA bhUtena gheppejA, gahaggahito vA paraM bhIseja, tattha pi bahu vaNAdiyA dosA / "jaMca'nno''tti khettAdiaNapajjho Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 710, [bhA. 3319] chakkAyavirAhaNaM kareja, ettha se kAyanipphaNNaM // jahA bhae kajamANe ete dosA tamhA bhayaM na kAyavvaM / imaM kAraNaM[bhA. 3320] jaha mohappagaDINaM kohAtINaM vivajjaNA seyA / taha caukAraNamudayaM, bhayaM pi na hu sevitaM seyaM // cU- jaha mohanijjassa kohAdiyANa uttarapagaDINaM vajraNA seyA bhavati tahA bhayaM cauvvihaM mohassa uttarapagaDI vivajjeuM zreyaM bhavatItyarthaH // [ bhA. 3321] bhayauttarapagaDIe, sesA mohassa sUtiyA pagaDI / mohapagaDIe sesA, tu sUtitA mUlapayaDIto // 205 cU- eyaMbhayaM mohanijjassa uttarapayaDI, eyAe gahiyAe sesAo mohanijjassa uttarapagaDIto sUcitAto bhavaMti / evaM savvA caiva mohapagaDigahiyA / mohamUlapagaDIe sesA satta nANAvaraNAiyA mUlapagaDIto sUciyA bhavaMti // [bhA. 3322] tAjehi pagArehiM, bajjhatI nANaniNhavAdIhiM / nikkAraNammi tesU, vaTTaMte hoti pacchittaM // cU-tA iti aTThamUlapagaDIo, paMcAnaui vA uttarapagaDIto, samyaktvamizrayorbandhI nAstItyevaM paMcanavati / eyAto dohiM baMdhaheuppAgArehiM bajjhaMti tesu vaTTaMtassa pacchittaM bhavati / te ya ime / 1 nANaM jassa samIve sikkhiyaM taM niNhavati / 2 nANipurisassa paDinIo / 3 adhijaMto vA aMtarAyaM kareti / 4 jIvassa vA nAnovaghAyaM kareti / 5 nANipurise vA padosaM kareti / evAmAdiehiM paMcavihaM nANAvaraNaM bajjhai / etesu caiva savisesu navavidhaM daMsaNAvaraNaM bajjhati / bhUtAnukaMpayAte vayAnupAlaNAte khaMtisaMpannayAe dAnaruIe gurubhattIte etehiM sAtAvedanijaM vajjhati / vivarIyaheUhiM asAtaM / mohanijjaM duvidhaM - daMsaNamohaM carittamohaM ca / tattha daMsaNamohe arahaMta paDinIyayAe evaM siddha-cetiya-tavassi suya-dhamma-saMghassa ya paDinIyattaM kareMto daMsaNamohaM baMdhati / tivvakasAyatAe bahumohayAte rAgadosasaMpannayAte carittamohaM baMdhati / AuyaM cauvvihaM - tattha nirayAuyassa imo heU- micchatteNa mahAraMbhayAte mahApariggahAte kuNimAhAreM nissIlayAte ruddamajjhANeNa ya nirayAuM nibaMdhati / tiriyAuyassa imo hetU ummaggadesaNAte saMttamaggavippaNAsaNeNaM mAillayAte saDhasIlatAte sasallamaraNeNaM evamAdiehiM tiriyAuyaM nibaMdhati / ime manuyAuyaheuNo- virayavihUNo jo jIvo tanukasAto, dAnarato, pagatibhaddayAe manuyAuyaM baMdhati / devAuyahetU ime devavirato savvavirato bAla-taveNa akAmanijjarAe sammaddiTThiyAe ya devAuyaM baMdhati / nAmaM duvihaM - subhAsubhaM / tattha sAmaNNato asubhe ya ime hetU - mana- vaya kAyajogehiM vaMko mAyAvI tihiM gAravehiM paDibaddho / etehiM asubhaM nAmaM bajjhati / etehiM ceva vivarIehiM subhaM nAmaM bajjha / subhagottassa ime hetU - aharaMtesu ya sAhUsu ya bhatto, arahaMtapanIeNa sueNa jIvAdipadatthe ya royaMto, appamAyayAe saMjamAdiguNappehI ya uccAgoyaM badhati / vivarIehiM nIyAgoyaM / sAmaNNato paMcavihaMtarAe imo hetU pANavahe musAvAte adinnAdANe mehuNe pariggahe ya etesu raibaMdhagare, jinapUyAe vigghakaro, mokkhamaggaM pavajjaMtassa jo vigdhaM kareti / etesu aMtarAiyaM baMdhati / visesaheu uvaujja vAttavvA / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 nizItha-chedasUtram -2-11/719 etesu heUsu nikkAraNevaTuMtassa pacchittaM bhvti|codgaah-jaav bAyarasaMparAto tAva savvajIvA Auyavajjato satta kammapayaDIto niccakAlaM sappabhedA baMdhaMti, kahaM appAyacchittI bhavati? sapAyacchittassa ya sohI natthi, sohI abhAve ya mokkhAbhAvo / AcAryAha[bhA.3323] kAmaM AuyavajjA, nicaM bajhaMti svvpgddiito| jo bAdaro sarAgo, tivvAsu tAsu pacchittaM // cU-tIneSu hetuSu vartamAnasya prAyazcittaM bhavati, na maMdeSu / zeSaM kaMThaM / uttaraprakRtIradhikRtyacyate[bhA.3324]ahikicca u asubhAto, uttarapagaDIto hoti pacchittaM / aniyANeNa subhAsu, na hoti sahANapacchittaM / ghU-aTThaNhaM pagaDINaM jA asubhAto tANaM hetusu vaTuMtassa pacchittaM, jahA naannpdosaadiesu| jA puNa subhAto tAsu na bhavati pacchittaM, jahA annANe padosaM kareti titthagaradipaDinIesu vaa| anidAnena vA subhaM baMdhassa pAyacchittaM na bhavati, jahA titthagaranAmagotahetusu "arahaMtasiddha" kAraga-gAhA jammi bhede jaM pacchittaM bhaNiyaM taM tassa saTThANapacchittaM // taM ca imaM bhaNNati[bhA.3325] desapadosAdIsuM, sAte lobhe a asarise phAse / lahuo lahuA puNa hAsa artinidaacukkmmi|| cU- nANassa jati dese padosaM kareMti, AdiggahaNAto NANassa ceva jadi dese paDinIyattaM aMtarAyaM maccharaM niNhavaNaMkareti, sAyoveyanijassa nidANAdiehiM apasatthajjhavasAtojadihetUe vaTTati, lobhakasAyassa ya jai baMdhaheUe vaTTati to mAsalahuM / asarisaphAse purisassa isthinapuMsakaphAsA asarisA, itthIe purisa-napuMsagaphAsA asarisA, napuMsagassa thI-purisaphAsA asarisA, ettha asarisA phAsA baMdhassa jati heUe vaTTati etesu savvesu caulahugA pacchittaM / hAsaM aratI niddA niddAniddA payalA payalApayalA eyAmaM chaNhaM pagaDINaM jati heUsu vaTTati to mAsalahuM pcchittN|| [bhA.3326] savve NANapadosAdiesu thINeya hoti carimaM tu| nirayAu kuNimavajje, micche vede ya mUlaM tu|| cU-nANassa jati savvassa padosaM kareti paDinIyAdihetusu vA vaTTati, thINagiddhinidAe ya jati heUe vaTTatitopAraMciyaM pacchittaM / nirayAuyassa kuNimaheuMekaMvajjeuMsesesumahAraMbhAdiesu jati vaTTati, micchattassa, tivihavedaheUe ya vaTuMtassa mUMpacchittaM / kuNimAhAre rAge gurugA, dose lhugaa|| [bhA.3327] tiriyAu asubhanAmassa ceva hetUsu mAsiyaM guruyaM / sesAsu appasatthAsu, hoti savvAsu caulahugA / cU-tiriyAuyassa heUhiM savvehi, nAmassa jA asubhA pagaDIto tAna ya heUe vaTTati to mAsaguruM pacchittaM / sesAsutti cauro daMsaNabheyA, lobhavajjA pannarasa kasAyA, hAsAdichakke yahAsa arati vajjAcauro bhedA, nIyAgoyaM, paMcavihaMca aMtarAyaM / eyANa appasatthANabaMdhaheusuvaTuMtassa caulahugA pacchittaM // codakAha Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-710, [bhA. 3328] 207 [bhA.3328] sakkA apasatthANaM, tu hetavo parihArittu payaDINaM / sAdAdipasatthANaM, kahaM nu hetU pariharejjA // dhU-aprazastaprakRtihetavo varjituM zakyante, azubhAdhyavazAyavarjanAt / kathaM nityakAlazubhAdhyavasitaH sAdhuH zubhaprakRtihetUn varjayati, teSAM zubhAdhyavasAyabandhAt ||codk evAha_ [bhA.3329] jati vA bajjhatisAtaM, anukaMpAdIsuto kahaM saahuu| paramanukaMpAjutto, vaccati mokkhaM suhnubNdhii|| ___ cU- jati sAtaM banjhati bhUyAnukaMpayAte, AdisaddAto vayasaMpannatAte saMjamajogujameNa khaMtisapaMnnAtAte dAnaruIe gurubhattirAgeNa ya to sAhU etehiM anukaMpAiehiM jutto punabaMdhI kaha gokkhaM gacchati? jato punna mokkhagamaNavigghAya havati // kiM cAnyat[bhA.3330] suhamavi AvedaMto, avassamasubhaM puNo smaadiyti| evaM tu natthi mokkho, kahaM ca jayaNA bhavati etthaM // cU-suhaM AvedaMto avassaM pAvaM vaMdhati, punapAvodayA ya avassaM saMsAro bhavati, ato evaM sAhussa mokkho nasthi / kahaM vA etya sAhuNA jatiyav - ghaTitavyamityarthaH // [bhA.3331] ahavA na ceva bajjhati, puNNaM nAvi asubhodayaM pAvaM / savva aniTThiyakammo, uvavajjati kena devesu|| ghU-ahavA - anukaMpAdiehiM puNNaM na bajjhati, na vA pApaM, savvahA aparikkhINakamme ya puNNAbhAve devesu keNa hetuNA uvavajjati // evaM codakenokte AcAryAha[bhA.3332] pubbatava-saMjamA hoti, rAgiNo pacchimA araagss| rAgo saMgo vutto, saMgA kammaM bhave tenaM / / [bhA.3333] bhaNNati jahA tu kotI, mahallapalle tu sodhayati patthaM / pakkhivati kubhaM tassa u, nathi khato hoti evaM tu|| [bhA.3334] anno puNa pallAto, kuMbhaM sohayati pakkhiveti patthaM / tassa khao bhavatevaM, iya je tu saMjayA jIvA / / [bhA.3335] tesiM appAnijjara, bahu bajjhai pAva tena natthi kho| appo baMdho jayANaM bahunijjara tena mokkho tu|| cU-pUrvA iti prathamA / ke te? tapaH saMyamazca / yatra tapaH tatra niyamAtsaMyamaH, yatra saMyamaH tatrApi niyamAt tapaH / ubhayoravyabhicArapradarzanArthaM tapaH saMyamagrahaNaM / yathA tatropayogaH, yatropayogastatrAtmA iti / sAmAiMya chedovaThThAvaNiyaM parihAravisuddhiyaM suhumasaMparAgaM ca ete puvatavasaMjamA / ete niyamA rAgiNo bhavaMti / pazcimA tava-saMjamA arAgiNo bhavaMti / taM ca ahAkhyAtacAritraM ityarthaH / ahava - anasanAdIyA jAva sukkajjhANassa AdimA do bheyA, puhuttavitakkasaMviyAraM egattaviyakkaM aviyAraMca, ete puvtvaa| ___sAmAiya-cheda-parihArasuhumaMcaetepuvatavasaMjamAniyamA rAgiNo bhvNti|suhumkiriyaaniyttttii vocchinnakiriyamappaDivAiM ete pacchimA tavA, ahakkhAyacArittaM pacchimasaMjamo, ete pacchimatavasaMjamA niyamA arAgiNo bhavaMti / etehiM puvvatavasaMjamehiM devehiM uvavajjati sarAgitvAt / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 nizItha-chedasUtram -2-11/719 rAgo tti vA saMgo tti vA ekArthaM / yato bhaNitaM - "rAgo saMgo vutto" / ahavA - kammajanito jIvabhAvo rAgo, kammuNA saha saMjoyayaMto sa eva saMgo vutto / saMgAto pagatibhadeNa nivvattamANaM kammaM bhavati, tena kammuNA udijjamANeNa bhavo bhavati - saMsAra ityarthaH / te ya sarAgasaMjatA palladhaNmapakkhevadiTuMtenaM bahusodhagA appabaMdhI kameNa pacchime tavasaMjame pappa mokkhaM gacchati / evaM subhapagaDibaMdhesu sAhavo jataMti / jamhApagaDihetavesu pavattaMtassa ete dosA tamhA na bIbhe, na vA prNbiihaavijaa|| [bhA.3336] bitiyapadamaNappajjhe, bIbhe appajjha hiinsttevaa| khettaM dittaM ca paraM, pavAti-paDinIya-tenaM vA / / cU-aNappajjho kittadittosayaMvA bIbheti, paraMvA bIbhAvei, hInasatto vA appajjho bIbheja, khittAdiyaM vA parappavAdi vA paDinIyaM vA anuvasamaMtaM sarIrovagaraNatenaM duvihaM bIbhAveMto nihosa ityrthH|| mU. (720) je bhikkhU appANaM vimhAveti, vimhAveMtaM vA sAtijati / / mU. (721) je bhikkhU paraM vimhAveti, vimhAveMtaM vA saatijti|| cU-vismayakaraNaM vimhAvaNA, Azcarya-kuhakaparAkSepakaraNamityarthaH / [bhA.3337] vimhAvaNAtu duvidhA, abhUyapuvvA ya bhUyapuvvA ya / vijjA tava iNdjaaliy-nimittvynnaadisuNcev|| cU-vijAe maMtena vA tavoladdhIe vAiMdajAleNavAtItAnAgatapaDuppannena vA nimittavayaNaNa aadisddaatoaNtddhaann-paadlevjogennvaa|ahvaa-vymmrhtttthy-dmil-kuddddkk-golly-kiirddugsaiNdhvaatiiyaann ya kuTTikaraNaM / imaM abhUtabhUtapuvvANa vakkhANaM[bhA.3338] jo jeNa akayapuvvo, assuyapuvvo adiTThapubbo vA / so hota'bhUyapuvvo, tabvivarIyo bhave bhuuto|| cU-jeNa purimeNa jo vija-maMtajoga-iMdajAlAdio payogo appaNA akayapubbo anneNa vA kajjamANo na diTTho asuMto vA sotsa abhUyapuvvo bhannati / tavvirIyopuNa jo sayaMkato diTTho suto vA so bhUtapuvvo bhaNNati / ettha sabbhUte caulahuM, asabbhUe cauguruM, nemitte atIte caulahuM, paDuppannanAgateSu cauguruM // ettha nimittavayaNaM asabbhUte imaM udAharaNaM[bhA.3339] divvaM accheraM vimhaoya atisAhasaM atisaoya / katto se nAuMje, kiM nAhiti kiM suhaM nAtuM // cU-dojanAmiliuMkittiyAdiyANa sattaNhaMNakkhattANaMimaMNAmasaMgAraMkareMti-divvaM, accheraM, vimhato, atisAhasaM, atisato, "katto se nAtuM je, kiM nAhitti, kiM muhaM nAuM" evaM / evaM maghAdi anurAhAdi ghaniTThAdi / evaM saMgAraM karittA bahujanamajjhe evaM bhAsati-jojaM aTThAvIsAe nakkhattANaM annataraM chivati tamahaM jANAmi, taM parokkhaM kAtuM chikkaM, itaro saMgArasAhU bhaNAti - jadi puvvadAriyaM to puvvAmuho ThiccA, aho divvaM nANaM tAhe jANati kittiyA / evaM annammi vi saMgAranAme ukkittite jANati / evaM savvanakkhatte jaannti|| [bhA.3340] eto egaratenaM, vimhatakaraNeNa saMtasaMtenaM / appaparaM vimhAve so pAvati aannmaadiinni|| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 11, mUlaM-721, [bhA. 3340] 209 ghU-vijjAmaMtAdiyANa egatareNa vimhAveMtassa aannaadiyaa| ime ya dosA[bhA.3341] ummAyaM pAvejjA, tadaTThajAyaNa adANa pddinniie| khettaM va paraMkujA, tavanivvahaNaMcamAyA ya / / cU-erisaM mayA kataMtti sayameva dittacitto bhavejjA, taMvA vimhAvaNakaraNaTThA jaejjA / dinne ahigaraNaM |adijNte paDinIto parovA vimhAvito khittacittobhavati / vijJAjIvaNappayogeNa ya tavo nivvahatI - vikalIbhavatItyarthaH / asabbhUte yA mAyAkaraNaM musaavaadoy| jamhA ete dosA tamhA no vimhAvejjA ||imehiN kAraNehiM vimhAvejA[bhA.3342] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelaNNe / addhANa rohae vA, jayaNAe vimhyaavejaa| cU-asivaavanayaNeNa vimhAvejjA / ahavA - asive ome ya - apphavvaMto vimhAvejA, rAyaduDhe bhaye ya AuMTaNanimittaM vimhAvejjA / gelaNNe vi vijja AuMTaNaTThA osahaTThA vA / rodhagaaddhANesuviapphavvaNAdigANi bahUNi kAraNANiavekkhiUNaM vimhAvejjA |tNcjynnaate| sAimA-puvvaM saMtena, pacchA asaMtena, paNagAdijayaNAe vAjAhe caulahu pattotAhe vimhAvejjA / / mU. (722) je bhikkhU appANaM vippariyAsei, vippariyAsaMtaM vA sAtijati / / mU. (723) je bhikkhU paraM vippariyAsei, vippariyAsaMtaM vA saatijti|| cU-viparyayakaraNaM vippariyAsaNA, taM kuvvaMto cugurugaa| sAya vipariyAsaNA caubvihA davvAdiyA imA[bhA.3343] davve khette kAle, bhAve ya caubviho vivcaaso| eesiM nANattaM, vocchAmi ahaanupuviie|| . [bhA.3344] davvammi dADimaMvADiesukhette dunaammaadiisu| .. . kAle gelaNNovahI, bhAvammi ya nivvuyaadiisu|| dhU-ajANayassa pucchaMtassa dAlimaM aMbADiyaM, aMbADiyaMdAlimaM kaheti / khete vivajjAsaMdunAme kae jahA AnaMdapuraM akkatthalI, akkatthalI AnaMdapuraM / kAlavivajJAso-anAgADhe gelane agADhagelaNNakahaNaM / AgADhagelaNNe anAgADhagelaNNakahaNaM / uvahiMvAakAle geNhati, kAle na geNhati / bhAvammi ya appANaM anivuttaM nivvuyaM daMseti, nivvuyaM paraM anivvuyaM pagAseti / AdisaddAto khamAdiyA bhAvA vattavvA // [bhA.3345] jo jeNa pagAreNaM, bhAvo niyao tamaNNahA jo tu| maNNati kareti vadati va, vippariyAso bhave eso|| cU-bhAva iti dravyAdiko bhAvaH, niyatto tti Thito, taM annahA jo sAhU maNasA bhaNNati kiriyAe vA kariti annassa vA aggato pannaveMto vadati / eso vipryaasH|| tattha davva-bhAvavipariyAso imo[bhA.3346] ceyaNamaceyaNaM vA, vaejja kujjA va ceyaNamacittaM / vesaggahaNAdisu vi, thI-purisaM annahA davve // [16/14 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 nizItha-chedasUtram -2-11/723 cU-sacittapuDavAiyaM davvaM acittaM vadati, acittaM vA bhasmAdiyaM sacittaM vadati, kareti vA iMdajAlAdinA, itthiM vA purisanevatthaM kareti vadati, purisaM ca itthinevatthaM kareti vadati vA anyaakaarmityrthH||khettbhaave "dunAmamAdisu"tti asya vyAkhyA[bhA.3347]sAetA nA'ojjhA, ahavA ojjhAto'haM na saaetaa| vatthavvamavatthavvo, na mAlavo mAgadho vA'haM / / cU-kotisAhUaojjha-nagarAtopAhuNagogato, so vatthavvagasAdhUNApucchito-aojjhAto Agato si? tAhe so bhaNati - no atojjhAo, sAeyAto Agatomi / so vatthavvagasAhU taM bitiyanAmaM na gaNati / evaM sAete pucchitte aujjhA bhAsati / ahavA - "vatthavvago si"tti pucchite avatthavvaM appANaM kahei |avttvvovaaappaannN vatthavvaM khei|maalvvisyuppnno vA pucchito jagahavisayuppaNo'haM kaheti / evaM mAgadhaH pRSTaH mAlavamanyaM vA viSayaM kathayati // kAlabhAvavivaccAso imo[bhA.3348] varisA nisAsu rIyati, itaresu na rIyate vadati mnne| vayaparimANaM va vae, pariyAyaM vA vivaccAsaM / / cU-varisAkAle rIyatino uDubaddhe / ahavA-misAsurIyati do divasato pannaveti, vAsAsu rAto vA vihariyavvaM, iyaresuya uDubaddhe divase ya no vihariyavvaM / manute manyate vA vAsAsu rAto ya viharaNaM zreyamiti / vayapariNAmaM vA vivarIyaM kareti vadati vA, jahA - naDo tharo taruNavesaM kareti taruNo vA theraM kareti / jammaM pavvajapariyAgaM vA vivarIyaM vadati jahA - viistivaaspriyaagopNcviistivaas-priyaagNappaannNkheti|pNcviistivaas-priyaagoviistivaas-priyaagN kheti||bhaavvinncaaso imo[bhA.3349]atavassiNaM tavassiM, dehagilANo miso vi huna tinno| sArikkhe so vi ahaM, na vittisara-vaNNabhedaM vA / / cU-koti sAhU sabhAvakiso sarIreNa, pucchitto-so tumaM tavassI ? so appANaM atavissaM tavassi kaheti / ahavA - sabhAvakiso agilANo vi saDDhe jAyati vigatimAdiyaM, "dehi me gilANo"tti / saDehiM vA pucchito. "so tumaM gilANo" ? AmaM ti vadati / ahavA - saDDehi pucchitto - "kayaro so gilANo? demi se pAtoggaM / " tAhe appANaM vadati, annaM vA kisaM sAdhu daMseti agilANaM |luddho vA haTTe vigilANe gaMtuMsaDDejAyati-"sogilANoajja vinatarati, deha se dadhikhIrAdiyaM paaoggN"| koi cirappavAsI sayaNo tassa sarisayaM sAdhuMda bhaNeja-esa sAhU tarasa sArikkho" / tAhe so sAhU bhaNeja - "so mi ahaM / " sabbhUtaM vA paJcabhinnAto avalAvaM kareti- "na vi"tti / sara-vanabhedakaraNIhiMguliyAhiM vA appANaM annahA kareja // [bhA.3350] etesiM kAraNANaM, eyatarAeNa jo vivccaase| appANaM ca paraMvA, so pAvati aannmaadiinni|| [bhA.3351] davvAdivivaccAsaM, ahavA vI bhikkhuNo vdeNtss| ahigaraNAi parehi, mAyAmosaM adattaM ca // cU-ANAdiyAyadosA, saMjamavirAhaNAyamAyAkaraNaMca, bAdaramusAvAyabhAsaNaMca, "kIsa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-723, [bhA. 3351] 211 vA avalavasi?"tti asaMkhaDaM bhve|| [bhA.3352] bitiyapadaM gelaNNe, khettasatIe va apariNAmesu / annassaTThA dulabhe, patteyaM causu vipdesu|| cU- "gelanaM"ti davvAvavAdo / "khettasatIe" tti khettAvavAdo / "apariNAmesu"tti kAlAvavAdo "annssttttedullbhe''ttibhaavaavvaado| causuvidavvAdiesupadesupatteyaMeteavavAdapadA imeNa vidhiNA-tattha gelanne acittassa alabha phalAiyaM missa sucittaM vA ANiyaM, taMca gilANo necchati, tAhe so bhaNNati- "eyaM acittaM" / ahavA acittaM ceva osaDhaM palaMbAdiyaM AniyaMca gilANassa appatthaM tamhA te bhannati - "eyaM missaM sacittaM saMsattaM saMsattaM vA / " jadi gilANo bhaNejjA - "kIsa bhe'do eyaM gahiyaM?" bhannati- "aNAbhogA, idAniM evaM pariThThaveyavvaM / " ___"khettAsatIe tti"-atojjhAe mAsakappo kato vAsAvAso vA, punne mAsakappe vAsAkAle vAannakhettAsatIetattheva ThitA, tAhetato khettAtoannokoti gItattho anakhettaMapariNAmagANa kAsaM pAhuNago gato, tehiM ya apariNAmagehiM pucchitto kato Agato si? tAhe so gIyattho viteti - "mA ete apariNAmagA jANisaMti, ete nitiyavAsaM vasati" tti / tAhe so gIyattho bhaNati-Agato'haM sAeyAto / idAniM kAlato- "apariNAmagesa"tti kAraNe anudiyatthamite ghettavyo, caMdaM AecaM bhaNejjA, anudiyaM vA udiyaM bhaNejjA, udite kAraNe vA uditaM anuditaM bhaNeja, atthaMgataM vA bhaNejja dharati tti / bhAvato "annassahA dullabhe"ttidullabhe gilANAdipAtoggeappaNo annassa vAaTThAparavvaesa kreti|atvssii visotavassittiappANaMbhaNejjA, tassavAtavassissa aTThAte nemi, agilANaM vA gilANaM appANaM bhaNeja, jeNaM vA paravavadeseNa labhati taM vade, vesaggahaNaM vA kre| mU. (724) je bhikkha muhavaNNaM karei, kareMtaM vA sAtijjati / / cU-"muhaM" ti paveso, tassa caubviho nAmAtI nikkhevo| nAma-ThavaNAto gatAto / davvamuhaM gihaadivtthupveso| tinnisayA-tisaTTA pAvA durAsayA bhAvamuhaM / tassa bhAvamuhassa vanaM aNatIti vanaM Adatte- gRhAtItyarthaH / kathaM puNa so muhavanaM kareti[bhA.3353] kutittha-kusatthesU, kudhamma-kuvvaya-kudAnamAdIsu / je muhavaNNaM kujA, ummagge ANamAdINi // cU-bitiyagAhAe jahAsaMkhaM udAharaNaM[bhA.3354] gaMgAtI sakkamaya, gaNadhammAdI ya govvayAdIyA / bhomAdI dAnA khalu, tinni tisaTThA u ummaggA // cU- gaMgA AdiggahaNAto pahAsa-prayAga-avakhaMDa sirimAya (la] keyArAdiyA ete savve kutitthA |shaakymtN kapilamataM IsaramatAdiyA savve kustthaa| mallagaNadhammo sArassayagaNadhammo kUyasabhAdiyA savve kudhammA / govvayAdiyA disApokkhayA paMcaggitAvayA paMcagavvAsaNiyA evamAdiyA savve kuvvayA / bhUmidAnaM godAnaM A-hatthi-suvaNNAdiyA ya savve kudANA / kutsitArthAbhidhAraNe khalu zabdaH / tinnisayA tisaTThA pAvA durAsayA jattINa vajjA sesA savve ummaggA / jo jattha bhatto tadanukUlaM bhAsaMtassa ANAdiyA dosA, caugurugaM pacchittaM, micchate ya Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 nizItha-chedasUtram -2-11/724 pavattIkaraNaM, pavayaNe ya obhAvaNayA - "ete adinnAdANA sANA iva, ete caaddukaarinno|" etaddosapariharaNatthaM / tamhA no kutitthiyANa muhavaNaM karejja / [bhA.3355] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnnnne| eehiM kAraNehiM, jayaNAe kappatI kAuM / ghU- sapakkhapaMtAsive paraliMgapaDivanno pasaMsati / ahavA - asivomesu asaMtharaMto tabbhAviyakhettesu thalasu vA pasaMseja / paraliMgI vA jo sayaduTuM pasamejA tadAnuvattIe pasaMsejjA / rAyabhayA bohigabhaeNavA srnnaavgtopsNsej| annato gilANapAuggealabbhaMtesucevalabbhati psNsejjaa|| [bhA.3356] pannavaNeca uvehaM, puTTho baMbhAti vA dhreNtete| AgADhe va apuTTho, bhaNeja laTTho tahA dhmmo|| ghU- kAraNe caragAdibhAvitesu khettesu Thiyassa jati te caragAdiyA bahujaNamajhe sasiddhataM panaveti tattha uvehaM kujA, mA paDivahakaraNe khetAto nINijejja / uvAsagAdipuTTho - "asthi NaM etesiM bhikkhuyANaM vae vA niyamevA?" tAhe tesiMdAnasaDDANaM anuyattIe bhanija-"ete vibaMbhasvayaM dhareMti, AdisaddAto jIvesu dyaaluyaa|" anatare vA AgADhe gilANAdikAraNe bhaNejja / / | imA pasaMsaNe jayaNA[bhA.3357] jeje sarisA dhammA, savvAhiMsAditehiM upsNse| eesiM pihu AtA, asthi hu nicco kuNati vatti / / cU-sarisadhammehiM pasaMsati-tumha vi saccavayaM, amhvi| tumha vi ahiMsA, amha vi|tumh vi adinAdANaM vajaM, amha vi|tumh viasthiyA, amha vi / davvatteNa vA jahA tumhaM nicco, tahA amhaM pi nicco / jahA amha vi AtA suhAsuhaM kammaM karei, tahA tumha vi|| [bhA.3358] evaM tA savvAdisu, bhaNeja vituulikesimNbuuyaa| amha vina saMti bhAvA, itaretarabhAvato svve|| cU-sat zobhano vAdI sadvAdI, AtmAstitvavAdItyarthaH / je puNa vetuliyA tIsu imaMbUtA - vigayatullabhAve vetuliyA-nAstitvavAdina ityrthH| savvabhAvA itaretarabhAvato natthitti,nityatvaM anityatve nAsti anityatvaM niyatve nAsti / evaM AtmA anAtmA, kartRtvamakartRtvaM, sarvagatva asarvagatvaM, mUrtatvaM amUrtatvaM, ghaTatvaMpaTatvaM paramANutvaMdvipradezikatvaM kRSNatvaM nIlatvaMgotvaMazvatvaM evamAdi // ___ mU. (725) je bhikkhU verajja-viruddharajaMsi sajjaM gamaNaM, sajjaM AgamaNaM, sajaMgamaNAgamaNaM karei, kareMtaM vA sAtijati // ghU-jesiM rAINaMparopparaMvarejjaM, jesiM rAINaM paropparaMgamanAgamaNaM viruddhaM, taMvareja viruddhrjj| sjjgghnnaavttttmaannkaalgghnnN|ahvaa-abhikkhgghnnNkreti|pnvgNpdduccgmnnN,antttthaannaato AgamaNaM, gaMtuMpaDiyAgayassa gamanAgamaNaM / evaM jo karei tassa ANAdiyA dosA, cauguruMca se pacchittaM / eso suttattho / esA suttaphAsiyanijuttI / verasaddassa imo chavviho nikkhevo[bhA.726] nAmaM ThavaNA davie, khette kAle ya bhAvavere y| taM mahisa vasabha vagghA, sIhA naraesu sijjhnnyaa|| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-725, [bhA. 3359] 213 cU-nAma-ThavaNAto gatAto / davvahetuMjaM veraMtaM davvaveraM / virodhidavvANavA jogo davvaveraM, jahA aMbakhIrANaM / jammi khette veraM vadRti, khettanimittaM vA, jammi vA khette vannijati taM khettverN| jammi vA kAle veraM vannijati taM kAlaveraM / bhAvevere imaM udAharaNaM - egastha gAme gAvIto corehiM gahiyAto / kuddheNa mahattaro niggato / amiyA gAvIto, jujhaM saMpalaggaM / corAhivo seNAvatI mahattareNa saha sNplggo|teruddjjhaannovgtaa ekkamekaM vahetuMmayA,paDhamapuDhavIe nAragA uvvnnaa| tato uvvaTThA te do viannonnamahisajUhesu mahisavasabhA uvavannA, jUhAviA ityrthH| tattha viannamannaM pAsittA AsuruttAjuddhaM saMpalaggA, annonnaM vahittA matA, doccapuDhavIe naargaauvvnnaa| tato uvvaTTitA do vivagghA jAtA / tattha viannonna vahettAmayA, tccpuddhviNgtaa| tato uvvaTTitA do vi sIhA uvavannA / tattha vi ekkamekaM vahettA mayA, cautthapuDhavIte nAragA uvavannA / tato uvvahitA do vi manuesu uvavannA, tattha jinasAsaNaM pavanA, siddhA y|| imo verajjasadassa niggamo[bhA.3360] varaMjastha u rajje, veraM jAtaM va rajati va verN| jaMca virajati rajjaM, rajjeNaM vigayarAyaM vA / / cU-jatya rajepuvvapurisaparaMparAgataMveramatthitaMbhaNNativerajjaM |ahvaa-npuvvpurisprNpraagtN, jassa saMpadaM rAiNo veraMjAtaM taM verajjaM / ahavA- svairasattAe annarAINa gAma-nagaradAhAdie kareti so evaM kareMto veruppAyaNe rajjeti evaM vA verajaM / ahavA - jassa rAiNo rajje savvesarA virajaMti - bhRtyA ityarthaH, taM rajjaM rajjeNaM virtataM bhaNNati, etaM verajaM / ahavA-vigato rAyA mato pavasito vA eyaM verajaM ||jN sutte sajjaggahaNaM kahiyaM tassimaM vakkhANaM[bhA.3361] sajjaggahaNAtItaM, anAgataM ceva vAritaM verN| pannavaNapaDuccagayaM, hojA gamanaM ca ubhayaM vaa|| cU-jahA vaTTamANaveraM pariharijati, evaM jattha atItaM veraM, bhavissati vA jattha khette veraM, etesu vi gamaNAdiyA na kAyavvA / sesaM kNtthN|verjjgghnnaato anne vi atthA sUiyA, te ya ime[bhA.3362] anarAyA jugarAyA, tatto verajjae ya dorajje / etto ekkakkammi ya, cAummAsA bhave gurugaa| cU-ekkakke caugurugA pacchittaM bhavati / "aNarAyA" diyANa cauNha vi evaM vakkhANaM[bhA.3363]anarAyaM nivamaraNe, juvarAyA docca jaav'nbhisitto| verajaMtu parabalaM, dAiyakalaho tu verajaM / / cU-mate rAyANe jAva mUlarAyA juvarAyA ya ete do vi aNabhisittA tAva anarAyaM bhavati / puvvarAiNo jo juvarAyA abhisitto tena adhiTThiyaM rajjaM jAva so doccaM juvarAyANaMNAbhisiMcati tAva taM juvarajaM bhaNNati / paracakkeNAgaMtuM jaM rajjaM villolitaM taM verajaM / egarajAbhilAsiNo do dAiyA jattha kaDagasaMThiyA kalahiMti taM do rajjaM bhaNNati / / virajje vi imerise kappati gamaNAdIyaM kAtuM[bhA.3364]aviruddhA vANiyagA, gamanAgamaNaMca hoti aviruddhaM / nissaMcAraniruddhe, na kappatI bNdhnnaadiiyaa|| Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 nizItha-chedasUtram -2-11/725 ghU-jattha vANiyAparopparaMgamaNAgamaNaM kareMtA aviruddhA, sesa-janavayassa yajattha gamAgamo aviruddho, tattha sAhUNaM kppigNtuN| imaM viruddha-rajjaMjattha vaNiyANaM sesajaNavayassa yanissaMcAra niruddhaM (na kappai gNtuN)| tattha gomiyAIhiM gahiyANa ya AyasaMjamapavayaNovaghAyAdiyA ya dosA vakkhamANA / / so puNa imehi saddhiM ma gacchejjA[bhA.3365] attANa corameyA, vaggurasoNahi palAimo phiyaa| paDicaragA ya ahimarAdiyA paMthe ditttthditttthaadii|| ghU-koveNa ariijA kAraNAvekkhagAmiNoattANA, kvvddiyaavaa| gavAdihAriNo coraa| cAvaggahitaggahatthAdiyA rAtoyajIvaghAyaNaparA metaa| pAsiyavajjhappayogeNa mayaghAtayAvaggurA - loddhayA / suNahabitijjatA soNahiyA / je bhaDAdiyA ranno anApucchate saputadAraMdhaNAdiyA annarajjaM gNtukaamaateplaadinno| nAnAvidhagAma-nagara-desAhiMDagA phpddivnnnngaaphiyaa| gAmanagara-seNAdiyANa bhaMDiyA pddicrgaa| kesiMca vaggurasoNahiyA ekaM, tattha adhimaragAaTThamagA, ahivat anupakRteSvapakAre mArakA abhimarA / etesu bhagovadaMsaNatthaM imaM bhaNNati[bhA.3366] attANamAdiesU, diyapahadiDhe ya aTThiyA bhynnaa| etto egatareNaM, gamaNAgamaNammi aannaadii| ghU-attANAdisahAesuaTThasu ekeke aTThabhaMgA sNbhvNti|teyime-attaannshaayaa divasato gacchaMti paheNa gomiyAdirAyapurisehiM diTThA / esa paDhamabhaMgo / divasato paheNa adiTThA bitiyabhaMgo / divasato uppaheNa diTThA tatio bhaMgo / divasato uppaheNa adiTThA cauttho / evaM rAto vi curobhNgaa|evNsvveatttth| ettoaTThabhaMgIto egatareNAvijogamanAdiyaMkareti tassa ANAdiyA dosA / / imaMca se pacchittaM[bhA.3367] attANamAdiesu, diyapahadiDhe ya caulahU hoti / rAte ya pahamadiTe, caugurugA'tikkame mUlaM / / ghU-Adillesu causu maMgesu caulahugA tavakAlavisesiyA / pacchimesu causu rAtibhaMgesu caugurugA tavakAlavisesiyA / jato rajjAto pahAvito tammi atikte mUlaM // savvabhaMgaparimANajANaNaTThA bhaNNati[bhA.3368] attANamAdiyANaM, aTTaNhaTThahipadehi bhaiyANaM / causaTThIya payANaM, virAdhanA hotimA duvihA / / cU-attANAdiesuaTThasuekkakke aTThabhaMgA, savve custttthibhNgaa| causaddhiM bhaMgapadANaannatareNa gacchaMtassa imA saMjamAyavirAhaNA duvihaa|| [bhA.3369] chakkAya-gahaNa-kaDUNa, paMthaM bhettUNa ceva atigamaNaM / suttammi ya atigamane, virAdhanA doNha vaggANaM / / cU-apahe asatthovahayapuDhavIe puDhavIkAyavirAdhanA / osa nadimAdi saMtaraNe AukkAya virAdhanA / vanadave satthiya-pajjAliya-vijjhAvaNe vA aganikkAyavirAdhanA / jattha jattha agaNI tattha tattha niyamA vAyU havati / hariyamAdipalaMbAsevaNe vA vaNassaivirAhaNA / puDhavi-AuvaNassatisamassiyANa beiMdiyamAdiyANa virAdhane tskaayviraahnnaa||imN kAyapacchittaM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 725, [bhA. 3370] [bhA.3370] chakkAyacausu lahugA, parittalahugA ya guruga sAhAre / saMghaTTaNa paritAvaNa, lahu guru ativAyaNe mUlaM // cU- jahA peDhe tA vattavvA // idAniM " gahaNa - kaDDaNe "tti / ThANaillA rAyapurisA gahaNakaDDhaNaM karejja / te cauvvihA, ime [bhA. 3371] saMjaya giri-tadubhayabhaddagA ya taha tadubhayassa vi ya paMtA / bhaMgo gommitesU, saMjayabhaddA visajeMti / / cU-saMjayabhaddA, no gihibhaddA / no saMjayabhaddA, gihibhaddA / saMjayabhaddA vi, gihibhaddA vi / anneno saMjayabhaddA no gihibhaddA vi / gomiyA ThANaillA / saMjayabhaddA paDhama-tatiyabhaMgesu te sAhU gacchaMte na dhareMti - visarjayantItyarthaHH // [bhA. 3372] saMjayabhaddagamukke, bitiyA ghettuM gihI va geNhaMti / je puNa saMjayapaMtA, giNhaMtI jati gihI mottuM // cU-paDhamabhaMge saMjayabhaddA, tehiM bhaddattaNeNa saMjatA mukkA, na niruddhA | bitiyabhagillA saMjayapaMtA, (bitiyabhaMgillA ] te saMjate ghettuM paDhamaThANapAlage gihI vi giNhaMti, kIsa bho ete saMjate mukkatti ? je puNa bitiyabhaMge te saMjayapaMtA, te paMtattaNeNa sAhUsaheje gihatthe mottuM sAhU giNhaMti, mAgacchatti baMdhaNAdiyaM vA karejja || [bhA. 3373] paDhama-tatiyamukkANaM, rajje diTThaNa doNha vi vinAso / pararajjapavesevaM, jato na neMtI tahiM pevaM // 215 cU- paDhama-taiesu bhaMgesu ThANapAlayA saMjayabhaddA, tehiM bhaddattaNeNaM mukkA sAhU "gacchaha tti na vaaremo"| tAhe te sAhU pararajje paviTTha, diTTha ya rAyapurisehiM pucchiyA - "kao AgatA" kahaM kena vA paheNa uppaheNa vA ? jati sAhU bhAMti - uppaheNa AgatA to ummaggagAmiNo tti sadosA / aha sAhU bhAMti - paNa ThANapAlapurisehiM visajjiyA AgatA - tAhe doNha vi viNAso, sAhUNa ya ThANaillANa ya / evaM pararajja pavese geNhaNakaDDaNAdiyA dosA diTTha / jato virajjAto niMti tattha vi ete geNhaNa - kaDDUNa-paMtAvaNAdiyA dosA daTThavvA / / [bhA. 3374] rakkhijjati vA paMtho, jati taM bhettUNa janavayamatiMti / gADhataraM avarAho, sutte suNNe va donhaM pi // cU- aha ghADiM corabhaMDiyaabhimaramAdibhayA paMthA rakkhijjaMti na vA kassa ti gamAgamaM deti, tA sAhU attAnAdiehiM samANaM jA rannA merA katA, na gamAgamo kena ya kAyavvo tti, taM jati bhettRNaM pararanno janavayaM aiMti pravizaMti, janameraM vA bhettUNa jati atiMtiM, to gADhatareNa avarAheNa sAhU jujrjjati / ettha sAhUNaM ceva doso, na thANaillANaM / a suttesu thANapAlesu suNNe vA thANapAlage gacchaMti to "doha vi' tti saMjayANaM thANapAlayANa ya / ahavA saMjayANa sahAyANa ya gehaNakaDhaNAdiyA dosA // imaM pacchittaM * [bhA. 3375 ] geNhaNe gurugA chammAsA kaDDUNe chedo hoti vavahAre / [bhA. 3376] pacchAkaDammi mUlaM, uDDAha-viruMgaNe navamaM // uddAvaNanivvisae, egamanege paosa pAraMcI / avaTuppo do ya, dosu ya pAraMcio hoti // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 nizItha-chedasUtram -2-11/725 ghU-thANayaniuttehiM aniuttehiM vA rAyapurisehiM gahiyANa sAhUNa caugurugA / hatthe gahiuM kaDiesu challahugA / kaDDavikaDDakaraNe - chaggurugA / "vavahAre" tti - karaNasAlAe rohiesu vvhaarejmaannesuchedo| "pacchAkaDe"tti najjittesuvavahAramUlaM / "uDDAhe"ttipecchaha bhoparalogaThitA janarAyasImAatikkamaMkareti, corAdiehiMvA saddhiM odhAveti, kaNNacchi-nAsa-kara-pAdaviruMgite vA, etesudosupadesunavamaM aNavaTuM / uddavaNe nivvisate vA etesu vi dosu vi padesu pauTeNaMrannA kae pAraMciyaM bhavati / ahavA-"paose" tti erise pagarisadosaduDhe pAraMciyaM bhvtiityrthH| attANasahAyANaM ete savve dosA bhnniyaa|| [bhA.3377] emeva sesaesuvi, corAdIhi samagaMtu vaccaMte / savisesatarA dosA, patthArojAva bhaMsaNatA / / cU-corAdiesusamayaM vacaMtassa te cciya geNhaNa-kaDDaNa-vavahArAdiyA, imeya anne savisesA dosA / pattharaNaM patthAro svistrmityrthH|tss vA egassa vA sasahAyassa vAtaggacchiyANaM annagacchiyANaMvAkulagaNa-saMghassa vA geNhaNAditA kareja / esptthaaro|jiivit-crnneybhNsnnptthaarN kareja / jAva saddaggahaNAto sarIraviruMgaNAbhedA daTThavvA / tesu vi patthAro bhaanniyvyo| savisesadosadarisaNatthaM bhaNNati[bhA.3378] tenammi pasajjaNa, nissaMkite mUlamahimare carimaM / jati tAva hotibhaddaga, dosA te taM caimaM annaM / / ghU-tenagAdiehiM samANaM gacchaMto tenagAdiaDhesu kayakAritANumatena tenaTThadisu pasajjatistainyaMkarotItyarthaHH / jatite aTThisaMkijatitocaugurugA, nissaMkitemUlaM |abhimrttenissNkite pAraMciyaM / jadivA te bhaddayA thANapAlA, tehiM visajjiyANa pararaRs paviTThaNaM te cciya geNhaNAdiyA dosA / taMceva caugurumAdiyaM pacchittaM / imaM ca'nnaM dosubbhavakAraNaM // [bhA.3379] Ayariya uvajjhAe, kula gaNa saMdheya ceiyAiM y| savve vipariccattA, verajjaM saMkamaMtenaM // cU-imaMca se vakkhANaM[bhA.3380] kiM Agata'tya te biMti, saMti ne ettha aayriymaadii| ugghAemo rukkhe, mA etu phalatthiNo sauNA // cU-te sAhU rAyapurisehiM pucchijaMti - tubbhe kimatthamAgatA sAhU ? veMti - "sati" vijaMte "ne" - asmAkaM, iha AcAryAdayaH santi tenAgatA vayaM / tAhe rAyapurisA diTuMtaM vayaMti - jamhA phalasthiNo sauNA rukkhamAgacchaMti tamhA te ceva rukkhe "ugghAemo" chidAmo tti vuttaM bhavati, jeNa te phalasthiNo sauNA nAgacchaMti, etena diTuMtasAmattheNa AyariyAdI ugghAemo jeNa koti tadaTTha nAgacchati // jamhA ete dosA tamhA[bhA.3381] eyArise vihAre, na kappatI samaNasuvihiyANaM tu / ___ do sIme 'tikkamati, janasImaM rAyasImaMca / / cU-sImA merA majjAtA, taMjanameraMca duvihaM pi atikkamati - laMghayatItyarthaH // - rAyasImAikkame ime dosA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 11, mUlaM-725, [bhA. 3382] 217 [bhA.3382] baMdhaM vahaM ca ghoraM, Avajati erise vihrmaanno| tamhA tuvivajjejjA, verajja-viruddha-saMkamaNaM / / cU-nigaDAdito baMdho, kasaghAtAdito vaho / "ghora' mamati bhayAnako atIva vadhabaMdhau ityarthaH / veraje jamhAerise dose pAvati tamhA verajje vihAraM vajjejjA ||imenn bitiyapadeNaviharejjA[bhA.3383] daMsaNanANe mAtA, bhattavisohI gilaannmaayrie| ___ ahikaraNa vAda rAyakula-saMgate kappae gNtuN|| cU- "daMsaNa-nANe"tti asya vyAkhyA[bhA.3384] suttatthatadubhayavisArayammi pddivnnnnuttmtttthmmi| eyArisammi kappati, verjj-viruddh-sNkmnnN|| cU-dasaNappabhAvagANa satthANa sammadiyAdisutanANeyajo "visArado" nissaMkiyasuttattho tti vuttaM bhavati / jo ya uttimaTThapaDivaNNo so ya khette Thio tatthaMtarA vA verajaM, mA taM suttatthaM vocchijjatu tti ato taggahaNaTThayAe kappati verajjaviruddhaM saMkamaNaM kaauN|maataa pitaM vA kassA ti nikkhimiukAmaM AyarieNa vA kena ti bhattaM paccakkhayaM / bhattaM vA paccakkhAukAmo eyArise vA kajje saMkameja / ahavA-koisAhU bhttNpcckhaaukaamo| "visodhi"tti soAloyaNaMdAtukAmo tAhe so gIyatthasamIvaM gacche, ajaMgamassa vA gIyatyo pAsaM gcchti| gilANassa vA paDiyaraNaTTha gammati / gilANapAyoggosaDhaheuM vA / AyariyAdisamIvaM vA AyariyAdipesaNeNa vA gacchati / ahavA-kassa tisAhuNo gihiNA saddhiM adhikaraNe uppanne so ya gihI nIvasamati, tAhe saladdhIto tassuvasAmaNaTTha gacchati / ahavA-so annarajje parappavAdI uvahitotassa nigghtttthgcchti|raayduddhevaarnno uvsmnntttthslddhitogche|ahvaa-raaykulsNgtN kena ti adhikaraNaM kataM taduvasAmaNaTTha gacche / ahavA - "kulasaMgata"tti kula-saMgha-kajjeNa / evamAdisu kajjesukappate verajjaviruddhasaMkamaNaM kAuM / / / imeNa vidhinA[bhA.3385] Apucchiya Arakkhiya seTThI senAvatI amaccArAyANaM / abhigamaNe niggamaNe, esa vihI hoi naayvvo|| [bhA.3386] Arakkhito visajjeti, ahava bhaNijjA tu pucchaha tu settiN| jAva nivetA neyaM, muddA purise va dUtenaM // cU-verajjaviruddharajjaM gacchaMtA sAhU daMDapAsiyaM pucchaMti, jati tena visajjiyA laTTha / aha so bhaNejja - ahaM na na yANAmi, seTThipucchaha / tAhe seTiM pucchaMti / jadi tena visajjiyA to laDheM / aha so bhaNejja - ahaM na yANAmi, senAvaI pucchaha / tAhe senAvatiM pucchaMti / jadi tena visajjiyA to lddheN| aha so bhaNeja-ahaM na yANAmi amacaM pucchaha / evaM paraMpareNa neyaMjAva Nivo rAyA ityarthaH verajjAto niggacchaMtassa verajaM vA pavisaMtassa esa saMkamaNe vihI bhaNito / rAyamAtiNo ya ete muddApaTTa dUtapurisaMvA maggijaMti, rAyadUtena vA saddhiM gammati, jato rajjAto niggacchaMti tatthesA vihii|| [bhA.3387] jattha vi ya gaMtukAmA, tattha vi kAreMti tesi nAyaM tu| __ ArakkhigA vi te viya, teneva kameNa pucchaMti // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-11/725 cU- jaM rajaM gaMtukAmA tattha je sAhU tesiM lehasaMdesageNa puvvAmeva nAyaM kareMti - amhe ito AgaMtukAmA tumme ittha ArakkhiyAdi pucchaha / jAhe tehiM pucchiyA anunnAyaM ca tAhe iyare AgacchaMtItyarthaH / eso atigame praveze nirgame ca vidhiruktaH / idAniM " Ayarie"tti dArasya vyAkhyA[ bhA. 3388] rAINa doNha bhaMDaNa, Ayarie AsiyAvaNaM hoti / katakaraNe karaNaM vA, niveya jayaNAe saMkamaNaM // [bhA. 3389 ] abbharahiyassa haraNe, ujjANAdiTThiyassa guruNo ya / uvvaTTaNAsamatthe, dUragae vA vi savi bolaM // 218 cU- bhaMDaNaM kalaho / dohaM rAtINaM kalahe vaTTamANe tatthegassa ranno Ayarito Asannasevago - priya ityarthaH / itaro ya rAyA taM jANiUNa appaNo sabhAe bhAsati - "ko so taM abbharihiyamAyariyaM Aja mA sAdattaNaM se kayaM hoti' / tAhe ko ti sUravIravikkaMto bhaNeja - "ahamANemi "tti / so gaMtu Ayariyassa AsiyAvaNaM kareti - haratItyarthaH // abmarahito Asanno, niggayassa guruNo sabhApavArAmujjANAdisuvaTThiyassa Ayariyassa haraNaM / tatthimaM karaNijjaM - "katakaraNe karaNaM", dhanuvedAdie satthesu jeNa sikkhAkaraNaM kayaM gihibhAvaTThitena so sAhU kayakaraNo bhaNNati - sa tatra karaNaM kareti samatyo juddhaM kAtuM uvaTTheti / mohaNi thaMbhaNivijjAdipayogeNa vA uTTheti / tassa abhAve asamattho vA khaNamettaM tuhikkA aJccaMti sAhU / jAhe Ayarito dUraM haDo tAhe sesa sAhU bolaM kareMti - "Ayarito ne haDo, dhAha dhAha"tti / AsannaTThite bolaM na kareMti, mA jujjhaM bhavissati / juddhe ya bahujaNakkhayo bhavati // sAhiM tao rAyA bhaNito, abhaNito vA hAreMtehiM rAtiNo dUtaM visajjeti, "pasehi ne AyariyaM / tena jati paTTavito to laTThe [bhA. 3390] pesavitammi adeMte, rannA jati te visajjiyA sIsA / guruNA niveditammI, hAritagarAtiNo puvvaM // cU- jati dUte pesavite AyariyaM na visajjeti tAhe sAhU do tinni vA dine rAyANaM pAsettA vinnaveMti - amhe visajjeha, gacchAmi gurusamIvaM, kerisA amhe guruvirahiyA acchamANA ? na sarati sajjhAyAdi amhaM / " jadi te rannA visajjiyA to sAdhU tAhe Ayariyassa saMdisaMti "amhe aagcchaamo|' tAhe AyariyA hAreMtagarAiNo nivedeti / evaM nivedite puvvaM pacchA sAhU puvyuttavihANeNa jayaNAe saMkamaMti // mU. (726) je bhikkhU diyAbhoyaNassa avaNNaM vadati, vadaMtaM vA sAtijjati // mU. (727) je bhikkhU rAtibhoyaNassa vaNNaM vadati, vadaMtaM vA sAtijjati // cU-diyAbhoyaNassa avaNNaM dosaM bhAsati, rAtIbhoyaNassa vaNNaM guNaM bhAsati / [bhA. 3391] diyarAto bhoyaNassA, avaNNavaNNaM ca jo vade bhikkhU / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU- ANAdiyA ya dosA cauguruM ca se pacchittaM // - kahaM puNa diyAbhoyaNassa avaNNaM bhAsati ? Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-727, [bhA. 3392] 219 [bhA.3392] abalakaraMcakkhuhataM, apuTTikaraM ca hoti diyabhattaM / vivarIyaM rAtIte, do vi vadaMtassa cugurugaa|| [bhA.3393] diyabhattassa avaNNaM, je tu vade rAtibhoyaNe vaNNaM / cauguru ANAdIyA, kahaM ti avaNNaM va vaNNaM vA / / [bhA.3394] vAyAyavehi sUsati, oyo hIrati ya ditttthiditttthss| macchiyamAtiNivAto, balahAnI ceva cNkmnne|| cU-diyAbhoyaNaM vAtena AtaveNa yasusiyaMabalakaraM bhvti|oyo teyo bhnnnnti| diTThiNA dilR diTTidiTuM / parajana-dRSTi dRSTasyAnnasya ojApahAro bhavatItyarthaH / divasato macchiyamAdI nivaDaMti, uDDe vagguliyAdI dosaa| divasato ya bhuMjittA kammaceTThasuavassaM caMkammiyavvaM, tattha passedo bhavati, AyAsosAso bahuM ca davamAdiyati, evaMtaM abalakaraM bhvti|| imaM rAtI-bhoyaNassa vaNNaM vadati[bhA.3395] AuM balaM ca vaDDati, pINeti ya iMdiyAi nisibhattaM / neva ya jijjati deho, guNadosa vivajjao ceva // cU-rAto bhutteakmmssstthiNdiysscitttthtosubhpogglovcyobhvti|subhpogglovcyaao AyubalaiMdiyANa vuDDI bhavati, rasAyanopayogavat / kiMca subhapoggalovayacayAto zIghraM deho na jIyaMte / ete guNA rAtIbhoyaNe / eyassa vivajjato divase / to tammi ceva guNA vivarIyA dosA bhavaMti / imAmma kAraNajAte vaejA[bhA.3396] bitiyapadamaNappajjhe, vaejja avikovite va appjjhe| jANaMta vA vi puNo, kAraNajAte vaejjA tu|| cU-aNappajjhoaNappavaso khittAdito so diyAbhoyaNassa avanaM vadejA, rAIbhoyaNassa vA vaNNaM vaena / avikovito vA agIyattho appajjho vi vaeja, bahusu vA asivoma-gilANarAyaduTThadiesu kAraNesu guNavuDDihaiuM gIyatyo vi avannaM vanaM vA vaeja / / ma. (728) je bhikkhU diyA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA bhuMjai, bhuMjataM vA sAtijati // mU. (729) je bhikkhU diyA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA rattiM bhuMjai, bhuMjataM vA sAtijati // mU. (730) je bhikkhU rattiM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati // mU. (731) je bhikkhU rattiM asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA rattiM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtiJjati // ___ cU-causu vi bhaMgesu ANAdiyA ya dosA, cauguruMca pacchittaM tavakAlavisesiyaM dijjati / tammiya[bhA.3397] caubhaMgo rAtibhoyaNe, tu paDhammi colpttttmtirege| pariyAvaNNa-vigicaNa, dara-guliyA-rukkha-gharasuNNe // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha -chedasUtram -2-11 / 731 cU- yaduktaM sUtre etadeva catuvidhaM / paDhamabhaMgasaMbhavo imo - diyA ghettuM nisiM saMvAsetuM taM bitiyadiNe bhuMjamANassa paDhamabhaMgo bhavati / sA ThavaNA imehiM pagArehiM - "collapaTTe "tti asya vyAkhyA 220 [bhA. 3398] khamaNaM mohatigicchA, pacchittamajIramANa khamao vA / gacchai sacolapaTTo, pacchA ThavaNaM paDhamabhaMgo || cU- egeNa sAhuNA khamaNaM kataM - taM puNa mohatigicchaM kareti, pacchittavisuddhaM vA kareti, bhatte va aJjIraMte kataM / ahavA- so egaMtarAdikhamago, jaddivasaM ca taNa uvavAso kato taddivasaM ca tassa saNNAyagANa jaMghAparijiNNasaDDINaM vA virUvarUvA saMkhaDI, tehiM sAhU AmaMtiyA, bhikkhaggahaNakAle ya so khamagasAhU tesiM sAhUNaM davAvemi tti kAtuM anuggAhitena colapaTTibatijjo gacchati / te me varaM jAnissaMti - jaha sa jeTThajjo uvavAsito, me saMvibhAgaM ThavissaMti bitiyadiNe gahaNabhogaM kareMtassa paDhamabhaMgo bhavati // "atirege pariyAvanna-vigiMcaNa-dara-guliyA- rukkha-sunnaghare " tti asya vyAkhyA[bhA.3399] kAraNagahiuvvariyaM, Avaliya vihI ya pucchiUNa gato / bhokkhaM sue darAdisu, Thaveti sAbhiggaha'NNo vA // cU- atippamANaM bhattaM gahiyaM / sahasA lAbhe, saMkhaDI vA ucchUralaMbhe, anucittakhette vA guru gilANAdiyANa savvasaMghADagehi mattagA'vaTThavitA evamAdikAraNehiM atirittaM gahiyaM, taM ca uvvariya uvavAsigamAdI AvaliyA te saMbhotigAdiAvaliyAe ya pucchiUNa pariTThavaNAe gato, etadeva pariyAvannaM bhavati, ukkosa- aviNAsidavvalobheNa kalle bhokkhAmi ttiM ciMteUNa dare Thaveti, "guliga "tti lolage kAuM rukkhakoTare vA Thaveti, sunnaghare vA Thaveti, evaM kareti, evaM abhiggahito anabhiggahito vA therimanukaMpAe sue vA bhokkhAmi tti therighare Thaveti // [bhA. 3400 ] theriya dunnikhitte, pAhuNae sANa- goNakhaie vA / ArovaNa kAyavvA, baMdhassa parUvaNA ceva // cU- therighare ThavitaM jati pAhuNaeNa khaiyaM, sANeNa vA khatitaM, goNassa vA gobhatte dinnaM, ettha pacchittaM vattavvaM, anusamayaM kammabaMdhaparUvaNA ya kAyavvA // imaM pacchittaM [bhA. 3401] bile mUlaM gurugA vA, anaMtaguru sesa lahuya jaM ca'nnaM / kula - nAma-TThiyamAuM, maMsAjiNNaM na jA''uTTe // cU- vasime bile jati Thaveti to mUlaM pacchittaM / uvvase va cugurugaa| anaMtavaNassatikAyakoTThare caugurugA / "sesa "tti guliya, parittavaNassati sunnaghare therIe vA sannikhitte etesu caulahugA / "jaM ca'nnaM"ti AyavirAhaNA saMjamavirAdhaNA mahuviMdovakkhANaM ca / savvesu pacchittaM vattavvaM / imA kammabaMdhaparUvaNA - therighare ThaviyaM jati pAhuNaeNa khatiyaM jAva tassa pAhuNagapurisassa Asattamo kulavaMso tAva tassa sAhussa anusaMtato kammabaMdho / anno bhaNati - jAva tassa nAmasaMtANo / anno bhaNati - jAva tassa aTThINi gharaMti / anno bhaNati - jAva tassAyuM ghareti / anno bhagati - jAva tassa tappaccato maMsovacayo dhareti / anno bhaNati - jAva taM bhattaM na jIrati tAva tassa sAhussa kammabaMdho / Ayario bhaNati - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM -731, [bhA. 3401] "ete savve anAesA, imo siddhaMtassa bhAvo - "jAva nAuTTati tAva se kammabaMdho" / sabbhAvAuTTassa Aloie nAloie vA kammabaMdho vocchijjatItyarthaH // paDhamabhaMgo gato / sesA tinni bhaMgA ime[ bhA. 3402 ] saMkhaDigamaNe bitito, vIyAragayassa tatiyao hoi / sannAtagame carimo tassa ime vaNiyA bhedA / / 221 cU- avaraNhasaMkhaDIe diyA gahiyaM rAyo bhuttaM bitiybhNgo| anudite sUriye bAhiM viyArabhUmiM gayassa deva-uvahAra-balinimaMtaNe rAto gahite diyA bhutte tatiyabhaMgo / sannAyagakulagatANaM saNNAyagavayaNeNa appaNo balavvavAte2 rAto ghettuM rAto bhuMjaMtANa carimabhaMgo, bhedA juNhAdiyA vakkhamANA ityarthaH // [ bhA. 3403] girijaNNagamAdIsu ya, saMkhaDiukkosalaMbhe bitio u / aggiTThi-maMgalaTThI-paMthiga-vatigAtisu tatio / / cU-bitiyabhage avaraNhasaMkhaDI girijaNNayaM, AdisaddAto kUla-talAga - nAga-gaNa-jakkhAdi jannasaMkhaDIte ukkosaM laddhaM, astamite sUrie bhuMjaMtANaM bitiyabhaMgo / dakkhiNApahe aTThakuDavamettasamitAte ego mahappamANo maMDago kjjti| so guNadhaeNamaggo aruNodayavelAe dhulijaghassa dijjata, esa aggaTThiyabaMbhaNo bhaNNati, eyaM geNhatassa tatiyabhaMgo bhavati / saDDo vA paeM gaMtukAmo anuggate sUrite paDilA bheja maMgalaTTha / vIyAraniggayassa vA sAhussa anuggate sUrite koti addhANapaDivaNNo addhANakappaM dejja / evamAdi tatiyabhaMgo / / imo ya carimabhaMgo [ bhA. 3404] chaMdiya saiM gayANa va, saNNAyasaMkhaDI ya vIsaraNaM / dinnaga kae saMbharaNaM, bhoyaNakallaM na evhiti // cU- nimaMtiyA, ahAbhAveNa vA sayaM, saNNAyagasaMkhaDiM kei sAhU gatA to tattha nimaMtiyA - aja me bhikkhA vissAmo - to tesiM sannAyagANaM bhoyaNakAle vissariyA, dinne janavayassa "kae "tti parivesaNAe samattAe tehiM saNNAyagehiM rAto sAhU saMbhariyA / te ya bhAMti - bhagavaM parivesaNavaggehiM na saMbharitA tumhe, khamaha amhaM avarAdhaM, geNhaha idAniM bhattapANaM / sAhU bhAMti -kalle ghecchAmo, ehi rAtI tti / / tAhe tehiM gihatthA joNhAdIe te uvaNissaMti [bhA. 3405 ] johA-maNI- patIve, uTThitta jahannagAi ThANAI / caugurugA chaggurugA, chedo mUlaM jahannammi // cU- etesu causu vi ThANesu jaha saMkhaM pacchaddheNa jahannammi pade jahannaM pacchittaM bhaNiyaM // - saNNAgayesu rAto nimaMtitesu sAhU bhAMti [bhA. 3406] saMsattAti na sujjhati, nanu joNhA avi ya do vi usiNAI / kAlenaMtarae vA maNidIvRddIvie biMti // cU- rAto bhattAdiggahaNaM na sujjhati, jato saMsattAsaMsattaM na sujjhati, dAyagassa ya gamAgamo na dIsai, mattagassa ukkhavanikkhevAdI / gihiNo bhAMti - nanu divasasamA joNhA, savvaM dIsai / aha kAlapakkho, joNhA vA abbhAdiehiM chAdito caMdo, tAhe rayaNaM maNiM vA dippaMtaM ThaveMti, jotiM vA pajjAleMti, etesu pagAsitesu savvaM dIsati / api ya bhattaM pANaga ca do vi usiNAI, natthi saMsattadoso / evaM bhaNaMtesu kei sAhu rAto ghettuM bhuMjijjA / tatthimaM nAvAsaMThiyaM pacchittaM / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 nizItha-chedasUtram -2-11/731 joNhAsujoviyaM ti kAuM bhuMjatassa cugurugaa| tassAho maNIujjotiyaM kAuM bhuMjaMtassa chaggurugaM / tassAhodIvamujotiyaM kAuM bhuMjaMtassa chedo / tassAho udditujoviyaM kAuM bhuMjaMtassa mUlaM / ete mUlapacchittA / / ato paraM bahipacchittaM taM cimaM / [bhA.3407] bhottUNa ya AgamaNaM, guruhi vasabhehi kulagaNe saMghe / ArovaNa kAyavvA, bitiyA vi abhikkhagahaNeNaM // ghU-sannAtagasaMkhaDIte asaMkhaDIe vA annattha vA rAto joNhAdiesubhottUNAgatA, AgatehiM ceva AloyaNapariNayehiM annAloyaNAe vA gurUNa kahiyaM / gurUhi bhaNiyaM- "durlDa me kayaM" ti| jati samma AuTTha to chaggurugaM ceva, anAuTuMtANa guruvayaNatikkame chaggurugA / tato vasabhehiM bhaNitA - ajjo kIsa guruvayaNaM atikkamaha ? jati vasabhehi bhaNitA sammaM AuTTA to chaggurugaM ceva / vasabhavayaNAtikkame chedo / evaM kuleNa kulatherehi vA codito samma AuTuMtassa chedo ceva, kulAtikkame mUlaM / gaNeNa gaNatherehiM vA codite AuTuMtassa mUlaM ceva, aNAuTuMtassa aNavaTuM ceva, anAusa'tassa pAraMciya / esA gurumAtivayaNAtikkame dAhiNeNa vuDDI bitIyA vAmeNa etesu ceva pacchittaThANesu abhikkhasevAe vuDDI kAyavvA / evaM maNimmi vi vuDDI / guru-vasabha-kulagaNAtikkame cauhiM padehiM chedAdI jAva carimaM NAyavvaM, vAmeNa bitiyA pi abhikkhasevAe kAyavvA / eva dIve guru-vasabha-kulAtikkame tihiM padehiM mUlAdi jAva carimaM / bitiyA vi abhikkasevAte / evaM uddite tti guru-vasabhAtikkame dohiM padehiM aNavaThThapAraMcI, bitiyA vAmeNa abhikkhasevAte kAyavvA / esA paDhamA nAvA / kulAditherehiM kulAdIhiM vA jaMkayaM kajaM taM ko atikkameti nAtikkamati vA? etenAbhisaMbaMdheNa imaM bhaNNati[mA.3408] tihi therehi kayaMjaM, saTThaNe tattiyaM na voleti| hichillA vi uvarime, uvaritherA tu bhaiyavvA // cU-tihiM - kulagaNasaMghatherehiM jaM AbhavaMtAdi kajaM kayaM, ThavaNA vA kAti ThavitA, taM kajjaM saTTaNaM nAtikkamati / saTTaNaM kulatherANaM kulagaNatherANaM gaNasaMghatherANaM, saMgho eyaM tigaM annahA na karotItyarthaH / ahavA-tattiyaM vA tanmAtrameva kAryavyavaharantina upariSTAdvyavahAraM saMvardhayanti, attaM vA ThavaNaM ThaveMti / heTThimA kulatherA te vijaM uvarimehiM gaNasaMghatherehiM kataM taM nAtikamaMti / gaNatherA vi saMghatherehiM kayaM nAtikkamaMti / uvarimatherA u bhatiyavvA / kA bhaaNA ? imA - kulatherehiM jaM kayaM arattaduDhehiM yataM uvarimA gaNasaMghatherA anahA na karetaM, aha anAgameNa kataM rattaduTehiM vA taM annahA kareMti / esA bhayaNA / evaM kulagaNasaMghakajjesu vi daTThavvaM / / gurumAdiehiM coijz2ato imaM bhaNati[bhA.3409] caMdujoe ko doso, appappANe ya phAsue davve / bhikkhU vasabhA''yarie, gacchammiya aTTha sNghaaddaa|| cuu-pubddhNkNtth|pcchddhenn bitiy-ttiynaavaaghitaato|tesucevjonnhaadisupddhmnnaavaagmenn bhikkhu-vasabha-Ayariya-kula-gaNa-saMghaetesuchasupadesuatikkamamANe chllhugaa-jaav-crimNdtttthvvN| esA dAhiNato pacchittavuDDI / bitiyA vAmato abhikkhesevAte / maNimAdisu pacchitta-vuTTI, abhikkhasevAeyapUrvavat / aTThasaMghADaggahaNAtoetthevapurisaavibhAgeNatatiyanAvA daMsijati, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-727, [bhA. 3409] 223 tassa viseso vakkhamANo, joNhAmaNIsu pacchittavuDDI ekko saMghADago / padIvuddittesu bitito saMghADago, vAmato abhikkhasevAe vi do saMghADA, evaM bitiya-NAvAte caturo saMghADA, tatiyanAvAe vi cauro, do catukkA aTTha saMghADA bhavantItyarthaH / ahavA - joNhAto pacchittavuDDIte vAmato abhikkhasevAe ya eko saMghADo / evaM mANadIvauddIvitesu vi / evaM vA bitiyanAvAte cauro saMghADA / tatiyanAvAe vicauro, evaM aTTha saMghADA / anne puNa paDhama-bitiyaNAvAsu evaM cevaaTTa saMghADA bhvNti| cautthanAvAte te bhikkhU vasabha Ayariya gaccho kulaM gaNo saMghoya etesu sattasu vipadesu atikkamaNe paDhamaNAvAgameNa caugurugAdijAva jarimaMdAhiNato vuDDI, bitiyA vAmato / maNimAdisu pUrvavat ||ahvaa- purisajoNhAdisu avisesato imaM pacchittaM[bhA.3410] saNNAyaga AgamaNe, saMkhaDi rAto ya bhoyaNe mUlaM / bitie aNavaThThappo, tatiyammi ya hoti paarNcii| cU- sannAtagakulamAgatA annatthaM vA saMkhaDite sAhU jati rAto bhuMjati to mUlavayavirAhaNa tati kAtuM mUlapacchittaM, bitiyavArA bhuMjati to aNavatu, tatiyavAre paarNcii| "phAsuyadavve"tti sIsassa ime dosA daMsijaMti[bhA.3411] jati viya phAsugadavvaM, kuMthUpaNagAdI taha vi duppssaa| paccakkhaNANiNo vi hU, rAtIbhattaM pariharaMti // cU-yadyapi svata odanAdi prAzukaM dravyaM tathA'pyAgantukA kunthvAdayaH panakAdayazca tadutthA avisuddhakAle durdazyA bhavaMti / kiM ca ye'pi pratyakSajJAnino te vizuddhaM bhaktAnapAnaM pazyaMti tathA'pi rAtrau na bhuMjata, mUlaguNabhaMgatvAt / / joNhAmaNIdIvuddittAlaMbaNapratiSedhArthamidamAha[bhA.3412] jati viya pivIlagAdI, dIsaMti patIva-jotiujjoe / taha vi khalu anAiNNaM, mUlavayavirAhaNA jennN|| cU-tIrthakaragaNadharAcAyaranAcIrNatvAt, jamhAchaTTemUlaguNovirAhijjatitamhAna rAto mottavvaM ahavA - rAtIbhoyaNe pANAtivAyAdiyANaM mUlagunANaM jeNa virAhaNA bhavati ato rAtIe na bhottavvaM / "gacchaM" ti ya asya padasya vyAkhyA[bhA.3413] gacchaggahaNe gaccho, bhaNAti ahavA kulAdio gccho| gacchaggahaNe va kae, gahaNaM puNa gcchvaasiinnN|| cU-gaccho codayatijahA cautthaM padaMcautthaNAvAe kulagaNasaMghA vApatteyagaccho tecodayaMti jahA savvanAvAsu gacchaggahaNAtovAimapacchittaM gacchavAsINa bhaNitaM-na jinklpaanaamityrthH|| bitiyanAvAe imaM vakkhANaM[bhA.3411] bitiyAdese bhikkhU, bhaNaMti duTu me kayaM ti boleNti| challahu vasabhe chagguru, chedo mUlAdi jA carimaM / / cU-bitiya-tatiyanAvAe viseso bitiyAe sayaM kaheMti, taIyAe ima[bhA.3415] tatiyAdese bhottUNa, AgatA neva kassai khei| te annao va soccA, khiMsaMtaha bhikkhUNo tesu|| cU-taIyAdeso tRtIyanAvA, je te bhottUNa AgayA tesiM ceva paropparaM saMlavaMtANaM bhikkhUhiM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 nizItha-chedasUtram -2-11/731 suyaM - te codayaMti / "annao"tti je te bhottUNa AgayA tehiM jahA vasabheNa annassa kahitaM, tassaMtie bhikkhuNo socA, anovA gihattho tassaMtitebhikkhuNo socA khiMsavayaNeNa codeti|| tattha atikkamaMte imA pacchitta-vuDDI bhavati[bhA.3416] bhikkhuNo atikkamaMte, challahu vasabhesuhoti chggurugaa| guru-kula-gaNa-saMghAdIkkame ya chedAijA carimaM / [bhA.3417] AyariyA bhikkhUNa ya, vasabhANa gaNassa kula gaNe saMghe / gurugAdatikkamaMte, jA sapadaMcauttha aadese|| cU-"khiMsaMtaha bhikkhuNo"tti asya vyAkhyA[bhA.3418] pecchaha tu anAcAra, rattiM bhottuMna kassai kheti| evaM ekekka-niveyaNeNa vuDDI u pcchite|| cU-bhikkhuhiM codio jAhe nAuTTatitAhe bhikkhuNo vasabhANa kheNti| vasabhA gurUNa kheNti| gurU vikulassa / kulaM pignnss|gnno visNghss| evaM ekekkaNivedaNeNa pcchittvuddddiibhvti|| ahavA- anyena prakAreNa prAyazcittavRddhidarzanArthamAha[bhA.3419] ko doso ko doso, tti bhaNaMta laggatI bitiyaThANaM / ahavA'bhikkhaggahaNe u ahavA vatthussa aiyaaro|| cU-uttarottarapradAnena abhIkSNAsevanena vA bhikSAdivastutavyatikrameNa vA praayshcittvRddhiH|| jamhA nisibhoyaNe bahU doso pacchittaM ca tamhA na bhottavvaM / kAraNe puNa bhotavvaM / taMca imaM kAraNaM[bhA.3420] bitiyapadaM gelaNme, paDhamabitie ya annhiyaasmmi| phiTTati caMdagavejhaM, samAhimaraNaMca addhaanne|| cU-gilANo agilANo vA paDhamabitiyaparIsahehiM additto asahU vA, siriiMgiyamAdiuttimaTThapaDivanno vA, cauggahaNAto ome vA addhANe vA, caubhaMgajayaNAe bhuMjejjA / / tatthimaM "gilANe". [bhA.3421] patidivasamalabbhaMte, visohi volINe paDhamabhaMgo u / addhANAdisu juyalodayammi sUlAdiyA bitio|| cU-jayA gilANassa patidiNaM visuddhaM na labmati tayA paNaga-parihANIe visohikoDIe paidivasaMgeNhejjA |jaahe taMpivolINotAhe paDhamabhaMgo diyAgahiyaM diyAbhottaM |addhaannaadipvttss bAlavuDDajuyalassa paDhamabitiyaparIsahodae bitiyabhaMgo / AgADhe vA sUlAdigelane caturthabhaMgo rAto gahiyaM rAto bhuttaM // [bhA.3422] emeva tatiyabhaMgo, Ati tamo aMtae pagAso u| duhato pi appagAso, addhANasuyAisu cuttho|| [bhA.3423] paDhamabitiyAturassa ya asahussa havejja ahava juyalassa / kAlammidurahiyAse, bhaMgacaukkeNa ghnnNtu|| cU. "emeva"tti AgADhe ahiDakkAdisu tatiyabhaMgo rAto gahiyaM diyA bhottaM / addhANapaDivaNNagANa AgADhe vA gelanne caturthabhaMgo rAto gahiyaM rAto bhuttaM ti| "gilANo"tti Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 uddezaka : 11, mUlaM-731, [bhA. 3423] gataM / idAni "caMdagavejhaM". [bhA.3424] emeva uttimaDhe, caMdagavejjhasarise bhave bhNgaa| ubhayapagAse paDhame, AdIyaMteya svvtmo|| cU- cakrASTakamupariputtalikAkSicandrikAvevavat durArAdhyamanazanaM, tasmAttadArAdhane samAdhinimittaM catvAro bhaMgakAH / pazcArdhasiddhAH // idAni "addhANa" tti[bhA.3425] addhANammi va hujatu, bhaMgA caurotutaM na kappati u / duvihAya hoMti udarA, poTTe taha dhaNNabhANA y|| cU-taM addhANaM uddaddare gaMtuMna kappati, uddhaM darA uddhaddaraM, te darA UrdhA pUrNA-dhAnyasya bharitA ityarthaH / dhannabhAyaNA kddpllaadi| [bhA.3426] uddaddare subhikkhe, addhANa va vajaNaM tu dappeNaM / lahugA puNa suddhaNde, jaMvA AvajjatI tattha // / cU-sulabhaM bhikkhaM subhikkhaM, udaMdarasubhikkhesu cauro bhaMgA kAyavvA / paDhama-tatiyabhaMgesu jo dappeNa addhANaM paDivajati tassa jati vi kiM viavarAhaM nAvajati tahA vi se caulahugaM, jaM vA saMjamavirAhaNaM AvajatitaM vA pacchittaM / / paDhama-tatiesu vibhaMgesu imeNa kAraNeNa gammati[bhA.3427] nANaha daMsaNaTTa, carittaTTa evamAigaMtavvaM / uvagaraNapuvvapaDilehitena satyeNa jynnaae| cU-AyArAdInANaM, goviMdanijjuttimAdidaMsaNaM, jattha visaecarittaM nasujjhati tato'vamaNaM critttttth| uvakaraNapaDilehaNaMAlocyayogayasya grahaNaM, bhaMDimAdieNa visuddhasatyeNa smNgNtvv|| nANadaMsaNaTTha gammamANe imeNa vihiNA gammati[bhA.3428] saguru kula sadese vA, nANe gahite satI ya saamtthe| vaccati u annadesaM, daMsaNajuttAdi atthe vA // cU-svagurusamIve jamatthi nANaM tammi gahite tato sadeze svakule ghettavvaM, jAhe sadese natthi tAheannadesaMgacchaMti, tattha viAsannataresuegavAyaNesu ginnhNti|gihtenaanneappnnobuddhisaamtthe vijamANe daMsaNavisuddhakAragasatthaTuM gammamANe eseva gamo / idAniM carittaTTa[bhA.3429] paDikuTTha desa kAraNa gatA u taduparame niti caraNaTTha / asivAI va bhavissati, bhUte va vayaMti paradesaM // cU- asaMjamavisao jo deso so bhagavayA paDisiddho, tattha na vihariyavvaM / taM desaM asivAdikAraNesu jadi gatA tammi kAraNe uvasaMte tato asaMjamavisayAto nigacchaMti / taM saMjamavisayaM caraNaTTha gcchNti| tattha vA vasaMtANa nimitteNa NAtaM jahA asivaM ettha bhavissati, uppannaMvA asivaM, ttoprdesNvyNti||pddhm-ttiybhNgehiNevmaadikaarnnehiN vayaMtAgacchuvaggahakaraM imaM uvagaraNaM ghettuM vayaMti[bhA.3430] cammAdi lohagahaNaM, naMdIbhANe ya dhammakarae ya / paratisthiya uvagaraNe, guliyAto kholamAdINi // 16| 15 paamtthe| Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 nizItha-chedasUtram -2-11/731 cU-cammAdilohaggahaNaM etesiM doNhaMdArANaM jahakkameNa imA pubva-pacchaddhavakkhA[bhA.3431] taliya puDaga vaddheyA, kosaga kattI ya sikkae kaae| pippalaga sai Ariya-nakkhaccanisatthakoso y|| cU-"talaviyapuDabaddhANa" imA vyAkhyA[bhA.3432] taliyA tu rattigamaNe, kaMTuppaha tenasAvate ashuu| puDagavivacci sIte, baddho puNa chinnsNghtttt| cU-acakkhuvisae rato gammamANe satthavasA uppaheNa gammamANe sAvayatenabhaeNa vA turiyaM gammamANa sukumAlapAdovA asahU kaMTagasaMrakkhaNatthaM kamaNIopAdesubaMdhati, sItena vipavvIsu viyAuAsu phuTuMtIsu khallagAdI puDage baMdhati, taligAdi tuTThasaMghaNaTTha baghno (ddho] gheppti|| [bhA.3433] kosaga naharakkhaTTa, himAdikaMTAdisU tu khpusaadii| kattIo vikaraNaTTha, vivitta puDhavAdirakkhaTTha / / cU-aMgulikosagonahabhaMgAdirakkhaTTa, himaahikaMTAdirakkhaTTakhapusavagguriaddhajaMdhAtiyAo gheppNti|kttiicmmN tatthapalaMbAdivikarAkajaMti, maadhuuliielolihiNti|vivittaavaavaaskppaabhaave atthaMDile sacittapuDhavimAdirakkhaTTa tatya uddhaTThaNAdi kareMti // "camme"tti gayaM / AdisaddAo sikkakAyAdiggahaNaM tesiM imA vakkhA[bhA.3434] tahi sikkaehiM hiMDaMti, jattha vivittA va palligamaNaM vaa| paraliMgaggahaNammiva, nikkhavaNaTTha va anntth|| cU-jattha musitAtatthapattabaMdhAbhAvecorapallIsuvAbhikkhAyariyAe gammamANe lAue sikkagesu kAuMgammai, cakkadharAdivA paraliMgaMsikkaeNa kajati, addhANakappAdivA tattha kAuMnikhippati, palaMbAdi vA sikkae ANeuM annatya theramAdisusaNNikkhivaMti agiiytyaasNkaae| [bhA.3435] je ceva kAraNA sikkagassa te ceva hoMti kAe vi| kappuvahI bAlAi vA, vahati tehiM palaMbe vA // cU- "kAe"tti kavoDI / ahavA - kavoDisikkagANaM imo uvayogo - addhANakappe bAlavuDDaasahuAyariyANa uvahiM, bAlavuDDhe vA sUlaviddhaM vA palaMbAINi vA vahati / / "sikkaga"ttagataM / idAni "lohaggahaNaM" [bhA.3436] pippalaga vikaraNaTTha, vivittajuNNe ya saMghaNaM sUi / Ariga tali-saMdhaNaTTha, nkkhccnnnnkkh-kNttaadii| ghU- palaMbavikaraNaTTa pippalago, musitasesavatthassa bhAvajuNNassa vA sivvaNaTTha sUI, tuTTevANahasivvaNaTTa ArA, sallakaMTuddharaNaTTa naharaNI gheppati // imo satthakoso - patthaNasatthayaM aMgulisatthayaM sirAvehasatthayaM kappaNasatthayaM lohakaTayA saMDAsao anuvehasalAgA vIhimuhaM sUimuhaM / evamAdisatthakosassa imo uvaogo[bhA.3437] kosA'hi-salla-kaMTaga, agatosaDhamAiyaM tuvaggahaNaM / ___ ahavA khette kAle, gacche purise ya jNjoggN|| cU-ahiDakaMpacchijjai, salluddharaNaMvAsasthageNa kjjti|agdmev osddhN|ahvaaanegdvvehiN Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH11,mUlaM-731, [bhA. 3437] 227 agado, egaMgitaM osaDhaM / khette jaM jahiM natthi, gimhakAle vA suttagudizItalaM mahallagacche kelagAdisAdhAraNaMca jassa purisassa (kha] samata taM pittavvaM / / idAni "naMdibhAyaNaM dhammakarao ya" jugavaM bhannai[mA.3438] ekaM bharemi bhANaM, anukaMpA naMdibhANa darisaMti / neti va taM vaigAdisu, gAleMti davaM tu karaeNaM // cU-addhANe kotibhaNeja-"ahaMme dine dine egaMbhAyaNaMbharemi", ttthnNdiibhaaynnNuvtttthvNti| ahavA-taM naMdibhAyaNaM bhikkhAyariyAe goulaM neti, phaasugaaphaasugNvaadvNdhmmkrennNgaaleti|| idAni "paratitthovakaraNaM". [bhA.3439] paratitthiyauvagaraNaM, khette kAle ya jaMtu aviruddhaM / tarayaNi palaMbaTTa, paDinIe diyA va kottttaatii|| cU-paraliMge ThiyA bhattapANaM geNhaMti, palaMbe vA jattha paDinIyA tattha paravesachannA gacchaMti, bhattAdivAuppAeMti, micchakoTuMdivasato gtaaprvescchnnaapogglaadiakppNgennhNti| phalANi va jattha paJcaMti taM koTheM, tattha paraliMgaThThiyA phalAdi geNhaMti // idAni "guliga"tti tuvarukkhacuNNaguligAo kajaMti / gorasabhAvitA pottA kholo bhaNNati[bhA.3440] gorasabhAviyapotte, puvvakate davasa saMbhame dhove| asatI ya tu gulita mige, suNNe nvrNgdtiyaao| ghU-jattha phAsuyadavassaasaMbhavotattha gorasabhAvite pottedhuvaMti, agIyasthapaJcayAya bhaNNatigoulAo usittiyapAnagamAnItaM, asati guliyANaM agItacitarakkhaNaTTa sunne ya gAme paDisatthiyamAdiyANa / navaraMgadatiyAto gahitaM ti bhaNNati / / [bhA.3441] emAdi anAgayadosarakkhaNa? ageNhaNe gurugaa| ____ anukUle niggamao, pattA satthassa sauNeNaM / / cU-uvagaraNassa ageNhaNe kA / anukUle caMde tArAvale niggamago gacchati, jAva satyaM na pAvaMti tAva sauNaM giNhaMti, jadA satthaM pattA tadA sasthasaMtieNa sauNeNa gacchaMti, no patteyaM sauNaM gennhNti|| [bhA.3442] appattANa nimittaM, patte satyammi tinni prisaato| - suddhe tti patthiyANaM, addhANe bhikkhapaDiseho / / [bhA.3443] kaDajogi sIhaparisA, gIyattha thirA u vsbhprisaao| suttakaDamagIyatthA, migaparisA hoti nAyavvA / / cU-jadAsatthaMpattAtadA tinniprisaaokreNti-siih-vsbhmigprisaayogiiytthaasiihprisaa| gIyA balavaMto vasabhaparisA |adhiitsuttaaagiittthaa migprisaa| satyo suddha tti kAuM ptttthiyaa| jayA aDaviM pavanA tadA koti paDinIo bhikkhapaDisehaM karenja / / anunnavaNakAle satthavAho evaM vottavyo[bhA.3444] siddhatthagapupphe vA, evaM vottuM pi nicchubhati pNto| bhattaM vA paDisiddhaM, tiNha'nusatyAdi tattha imA / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 nizItha-chedasUtram -2-11/731 ghU-"jahA siddhatthA caMpayapuSphaMvA siraTTiyaM kiMci pIDaM na karetievaM tumhe vi amhaM na kiMci pIDaM kareha, vaccaha bhaMte!" pacchA paMto aDavimajhe bhikkhaM paDiseheti, satthAo vA nicchubbhai, tattha jayaNAe "tiNhaM" - satthassa satthavAhassa AtiattiyANa // [bhA.3445] anusaThThI dhammakahA, vijanimitte pabhussa karaNaM vaa| paratitthiyA va vasabhA, sayaM va therI ya cubhNgo|| cU- ihalogaavavAyadarisaNatthaM anusaTThI, ihaparalogesu kammavivAgadarisaNaM dhammakahA, vijamaMtehiM vA vsiikjjti| sahassajohI-balavaM satthahiM baMdhittu sayameva satyaM adhiDhei-prabhutvaM karotItyarthaH / esA NicchubhaNe vihI / bhikkhApaDisedhe imo vihI - savvahA asaMtharaNe vasabhA paratitthigA hotu panaveMti, bhattAi vA uppAeMti, rAo geNhati // "sayaMva" tti asya vyAkhyA[bhA.3446] paDisehe alaMbhe vA, gIyatyesu sayameva cubhNgo| therisagAsaMtu mige, pese tatto ya aaniitN|| ghU- satthAheNa paDisiddhA tenehiM vA satthe vilulite alabmamANe jai te savve gIyatthA to caubhaMgeNa jataMti / aha gIyamissA to saliMgeNa ceva / jati bhadditA tattha satthe therI asthi to tassamIve ThAveMti, agItehiM vA therisamIvAto ANati, therisamIvAto AniyaMti bhnnnnNti|| [bhA.3447] katto ti palligAdI, savA theri paDisatthagAto vA / nAyammiya pannavaNA, na huasarIro havati dhmmo|| cU-migesupucchaMtesuimaM uttaraM- "pallIo vA paDisatthAto saDDhehiM vA dinnN"| evaM caubhaMgeNa jayaMtA jati migehiMNAtA tote migA pannavijaMti "asarIrodhammo na bhavati, tamhA savvapayatteNa sarIraM rakkhiyavvaM, pacchA imaM ca annaMca pacchitteNa visohissAmo" ||prisaagmne imo vidhI[bhA.3448] purato ya vaccaMti migA, majjhe vasabhA umaggato siihaa| piTThato vasabha'nnesiM, paDitA'sahurakkhaNA doNhaM / / cU-puvvaddhaM kaMThaM / anne bhaNaMti- piTThato vasabhA gacchati, imaM kAraNaM migasIhANaM eesiMje asaha khuhApivAsAparissahehiM pIDitA tesi rakkhaNa? ||vsbhovtogo imo[bhA.3449] purato ya pAsato piThThatoya vasabhA vahaMti addhANe / gaNapatipAse vasabhA, migANa majjhammi vsbhego|| [bhA.3450 vasabhA sIhesu migesu, ceva thAmAvahAravijaDhA tu| jo jattha hoi asahU, tassa taha uggahaM kujjA / / cU-thAmo balavaM, jatthe tti jeNa pivAsAiNA asahU tena uvaggahaM kuvvaMti ||tNc imaM[bhA.3451] bhatte pANi vissAmaNe ya uvagaraNa-dehavahaNe y| thAmAvihAravijaDhA, tinni vi uvageNhate vasabhA // cU-khuhitassa bhattaM deMti, pivAsiyassa pAnaM, parissaMtassa vissAmaNaM, uvakaraNasarIre voDhuM asamatthassa tesiM vahaNaM kareMti, "tinni vi" migasIhavasabhe vasabhA uvginnhNti|| [bhA.3452] jo so uvagaraNagaNo, pavisaMtANaM aNAgayaM bhnnito| saTThaNe saTTaNe, tassuvaogo ihaM kmso|| Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 uddezaka : 11, mUlaM-731, [bhA. 3452] ghU-cammAdipuvyuttameva saTTaNaM, jeNa jayA kajaM taM tadA payottavyaM / / eseva kmo|| [bhA.3453] asatIte gammamANe, paDisatthe tena-suNNagAme vA / rukkhAINa paloyaNa, asatI naMdI duvihadavve // cU-sattheNa gammamANe satye asatI bhattapANassa imesu maggati-paDisatthe, "tena" pallIsu, suNNagAme vA, rukkhamUlesu vA palaMbe paloeMti-gRNhaMtItyarthaH / saMtharaNAsati "naMdI" hariso, duvidhaM davvaM - parittAnaMtAdi, asaMthare utkrameNApi tadadravyaM gRNhaMti, yena naMdI bhavatItyarthaH / / "paDisattho" asya vyAkhyA[bhA.3454] bhatteNa va pAneNa va, nimaMtae'nuggae va atthmite| . Aicco udito tti ya, gahaNaM giiytthsNvigge|| cU-sattheNaM gammamANe asaMthare jati paDisatyo mileja rAto tattha ahAbhaddA dAnaruiNo saDDhA vA jati bhatteNa pAneNa vA nimaMtiyA anuggae sUrie atthamite vA tAhe jati savve gItA to giNhaMti ceva / aha agItamissa tAhe gItA bhaNaMti - "vaccaha tubbhe, amhe udite sUrie imaM bhattapAnaM ghettuMpacchA ehaamo|" paTThiesumigesutegIyA takkhaNameva rAto ghettuManumaggato gacchaMti, thie satthe migapurato AloeMti - "Aicce udie gahaNaM kAtuM AgatA" / eyaM savvaM jayaNaM gIyatthI saMviggo kareti // [bhA.3455] gIyatthaggahaNeNaM, rAte geNhato bhave giito| saMviggaggahaNeNaM, taM geNhaMto vi sNviggo|| cU-"tenapallIsu pisitaM" saMbhavati / / tattha imA jayaNA - [bhA.3456] poggala beMdiyamAdI, saMtharaNe caulahU tu svisesaa| teceva asaMtharaNe, vivarIya sabhAva saahaare|| cU-jaisaMtharaNepoggalaM beMdiyasarIraniSphanaM geNhaMti tocaulahugaMdohi ditavakAlehiM lhuyN| teiMdiesu kAlaguruM / cauridiesu tavaguruM / paMciMdiesu dosu gurugN| asyaivApavAdo-asaMtharaNe beiMdiyAdikameNa dhettavvaM / aha asaMtharaNe vivarItaM ukkameNa geNhaMti to te ceva cugurugaa| avavAde apavAdaH-ukkameNApi jaM sabhAveNa sAdhAraNaM taM geNhaMti ||pisitgghnne imA jayaNA[bhA.3457] jatta visesaM jANaMti, tattha liMgeNa catulahU pisie| annAte uggahaNaM, satthammi vi hoti emeva // cU-jattha satthe gAme vA jano visesaM jANati - jahA sAhU pisitaM na bhuMjaMti, tattha jati sAlageNa pisitaggahaNaM kareMti tocaulahuM / "annAe"tti-jattha visesaMna jANaMtitattha saliMgeNeva gahaNaM / aha paraliMgaM karei to mUlaM / paDisatthamAdisu vi emeva / rAtrau bhikSAgahaNe bhojane ca idameva draSTavyaM / idAnaM suNNagAmetti[bhA.3458] kApaDiyAdIhi samaM, tenagapalliM tu sikkae ghettuM / gahaNaM sati lAbhammiya, uvakkhaDe annaliMgeNa // [bhA.3459] addhANAsaMtharaNe, suNNe davvammi kappatI gahaNaM / lahuo lahuyA guruyA, jahannae majjhimukkose // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 nizItha-chedasUtram -2-11/731 cU-addhANapaDivanANaMasaMtharaNejAte suNNe gAmejahannamajjhimukkosassadavvassaadinnassa kappati gahaNaM kAtuM / aha saMtharaNe geNhati to imaM "oheNa" purisaavibhAgeNa pacchittaM, jahanne mAsalahuM, majjime caulahuM, ukkose cuguruN||jhnnmjjhimukkosdrisnntthN imaM[bhA.3460] ukkosaM vigatIo, majjhimagaM hoti kuurmaadiinni| dosINAti jahanna, geNhatI AyariyamAdI / / cU-Ayariya-vasabha-bhikkhUNaM geNhatANaMANAdiyA dosaa||imNcpurisvbhaagenn pacchittaM[bhA.3461] addhANe saMtharaNe, suNNe gAmammi jo u ginnhejaa| chedAdI ArovaNa, neyavvA jAva mAso u|| cU-addhANapaDivanno saMtharaNe jo sunnagAme vigatimAdiyaM geNhati tassa aMto mAsassa bahiM vA didiThaM AyariyamAdiyANa chedAdi ArovaNA tAva neyavvA jAva mAsiyaM aMte / / [bhA.3462] chedo chagguru challahu, cauguru caulahu guru lhuumaaso| bhikkhU vasabhAyarie, ukkose majjhima jahanne // cU-imocAraNApagAro-Ayariyassa vigaimAi ukkosaM sunnagAme aMto diTuMgiNhaMtassa chedo, aMto ceva adiDhe chagguru / bAhiM diDhe chaggurugA ceva / bAhiM adiDhe challahugA / Ayariyasseva odanAdimajjhimeaMto diTechaggurugA, adittechllhu|baahiN diDhechallahagAceva, adiddhecugurugaa| Ayariyasseva aMto jahanne dosINAdiyammidiDhe challahugA, adiDhe caugurugA, bAhiM diDhe caugurugA ceva adiDhe caulahugA / vasabhasaksa evaM ceva-cAraNAppagAreNa chaggurugAdi mAsagurue ThAyati / bhikkhassa vi evaM ceva challahugAdi mAsalahuge ThAyati / "bhikkhavasabhAyarie"tti jaM purisavivaccAsagahaNaM kaMtaM taM viparItacAraNApradarzanArtham / bhikkhussa gAmabAhiMjahannaM adiTuMgehaMtassa mAsalahuM, diDhe mAsaguruM, aMto adiDhe mAsaguruM ceva, diDhe caulahuM / evaM majhe mAsagurugAdi cauguruge ThAyati / ukkose caulahugAdi challahuge ThAyati / vasabhassa evaM ceva mAsagurugAdi chagguruge ThAyati / Ayariyassa caulahugAdi chede ThAyati / tamhA pacchittaM pariyANamAmo saMtharaNe na gennhejaa||| asaMtharaNe imeNa vidhiNA sunnagAme sunnaM davvaM geNhejA[bhA.3463] uDDasesa bAhiM, aMto vA paMta geNhati adittuN| bahi aMto tato diTuM, evaM majjhe tahukkosaM // cU-uDDasesa nAma jaM luMTAgehi appaNa? bAhiM nItaM, taM bhottuM sesaM chaDDiyaM, tattha jaM jahannaM taM adiTuMgeNhaMti / tassa asati aMto gAmassa paMtaM ceva adittuNgennhNti|tss asati bAhiM paMtaM dilu gennhNti| tassa asati aMto paMtaM diTuM geNhaMti / tassa asati majjhimaM / evaM ceva cAreyavvaM / tassa asati ukkosaM evaM ceva / / jaghanyamadhyamotkRSTavikalpapratiSedhArthamidamAha[bhA.3464] tullammi adattammi, taM geNhasujeNa AvatiM tarasi / tullo tattha avAo, tacchaphalaM vajjate tenaM / / cU-jahannamajjhimukkosesu davvesu avisuddhabhAvato tullaM adattAdAnaM, saMjamAyavirAhaNA vA, to geNhaNakaDDaNAdi avAyo tattha tullo ceva bhavati, tamhA tucchaphalaM davvaM vajeuM jeNa davveNa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-731, [bhA. 3464 ] bhutteNa taM AvatiM tarasi taM geNhasu / asunnadavve imA vihI [ bhA. 3465 ] vilaulae ya jAyai, ahavA kaDavAlae anunnavae / iyareNa va satthabhayA, annabhayA vuTThie koTTe // cU- luMTAgA, vilaulagA to jAyati / ahavA - je tattha suNNagAme vuDDAdi ajaMgamA gihapAlagA ThitA, na naTTha te maggati, anunnavettA vA sayaM giNhaMti / kahaM puNa so gAmo sunno jAo ? tatthime sunnaheU - "itara" tti, corabhayaM mahallasatthabhaeNa va sannabhayaM nAma paracakkabhayaM etehiM uTThao gAmo / koTTaM vA jaM aTavimajjhe bhilla - puliMda - cAuvvanna - jaNavayabhissaM duggaM vasati, vaNiyA ya jattha vavaharaMti taM koTTaM bhannati, tammi sunne davvaggahaNaM vRttaM // "naMdi"tti asya vyAkhyA [bhA. 3466 ] naMdati jana tavasaMjamesu neva ya daratti rijaMti / jAyaMti na dInA vA, naMdI khalu samayasaNNA vA // cU-yenAbhyavahatena tave saMjame vA naMdati sa eva naMdI, yenAbhyavahatena na drutaM pappati sa naMdI / adhavAyenAbhyavahatena na dInA bhavaMti sa naMdI / samayasaNNAe vA saMtharaNaM naMdI bhaNNati / yayA yena vA saMtharaNaM bhavati tathA kartavyamityarthaH / "rukkhAdINa paloyaNa''tti asya vyAkhyA[bhA. 3467] phAsugajoniparitte, egaTThi abaddhabhinna'bhinne ya / baddhaTThie vi evaM emeva ya hoMti bahubIe // [bhA. 3468 ] emeva hoMti uvariM, baddhATThiya taha hoMti bahubIe / sAhAraNassa bhAvA, AdIe bahuguNaM jaMca // cU- eyao do vigAhAo jahA peDhe vaNassatikAyassa kappiyapaDi sevAe / idAniM rAo pAnagajayaNA, jahA bhattaM tahA pAnaM pi vattavvaM / grahaNaM prati imo viseso 231 [bhA. 3469] pariniTThiyajIvajaDhaM, jalataM thalayaM sacittamiyaraM vA / eyaM tu duvihadavvaM, pAnayajayaNA imo hoi // [bhA. 3470] tuvare phale ya patte, rukkha-silA-tuppa-maddaNAdIsu / pAsaMdaNe pavAte, Ayavatatte vahe avahe // [bhA. 3471] jaDDe khagge mahise, goNe gavae ya sUyara mige ya / dupparivADIgahaNe, cAummAsA bhave lahuyA // cU- eyAo do vigAhAo jahA peDhe AukkAyassa kappiyaDisevaNAe / / mU. (732) je bhikkhU asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA parivAsei, parivAseMtaM vA sAtijati // cU- "az bhojane ", " khAd bhakSaNe", "pApAne", "svada AsvAdane" / ete cauro, tinni, do annayaraM vA jo rAto anAgADhe - na AgADhaM anAgADhaM, tammi jo parivAseti tassa cauguruM, ANAti virAdhanA ya bhavati / imA nijuttI [bhA. 3472] je bhikkhU asanAdI, rAto anAgADhe nikkhavejjAhi / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 nizItha-chedasUtram -2-11/732 cU-kiMpuNa AgADhaM anAgADhaM vA? tatthimaM AgADhaM samAsato cauvviha[bhA.3473] addhANe omevA, gelaNNa pariNNa dullabhe davve / AgADhaM nAyabvaM, suttaM puNa hota'nAgADhe // cU-imaMkhettAgADhaM-addhANa-paDivaNNagANaMsavvahAjaM asaMtharamaMtaMAgADhaM / imaM kAlAgADhaM - omakAle jaM asaMtharaNaM taM AgADhaM / ime - gilANa-pariNNI do vi bhAvAgADhaM / gilANassa taddivasaM pAyoggaM jati na labbhati gilANAgADhaM / pariNNassa asamAdhANe uppanne diyA rAto vA parinnAgADhaM / iha rAtI ahikAro / imaM davvAgADhaM - "dullabhadavve" tti - satapAga-sahassapAgaM, ghayaM, tellaM, tena sAhuNo kajjaM, tmmialbbhNtedullbhdvvaagaaddhN| evaMvidhaMAgADhaM nAyavvaM / paDipakkhe anAgADhaM / isaM suttaM -anAgADhe parivAseti, tassa ya sohI, saMjamAyavirAdhanAdosA ya / / tattha saMjame imA virAdhanA[bhA.3474] sammucchaMti tahiM vA, anne AgaMtugA va laggati / takeMti paraMparato, parigalamANe vi emeva // cU- asanAdie parivesAvite kimirasagAdI pAnA sammucchaMti, anne vA macchiya-masagamakkoDa-pivIligAdI paDeti, takketi, prNprtovaabhvNti|privaasidvvNmcchig-muiNg-muusgaadii takeMti, macchiyAo gihakoiliMgA takeMti, gihakoilagaM majjAro takketi, majjAraM sANo takketi, esa takkeMti prNpro|ahtNbhaaynnN parigalati, tattha viparigalie evaM ceva takkeMti prNpro| ava madhubinoda rupAkhyAnaM draSTavyam / esA saMjamavirAdhanA |imaa AyavirAdhanA[bhA.3475] lAlA tayA vise vA, uMdarapiMDI va paDaNa sukkaM vA / gharakoilAimuttaNa, pivIligA maraNa nANAtA / / cU-bhatte pAne vAparivAsiThavitesappAdiNA jiMghamANeNa lAlA visasammissA mukkA havejjA, tayA viseNa vA phusitaM havejjA / uMdarANi vA saMvAsagatANi tattha paDejjA / jiMghamANeNa lAlA visasammissA mukkA havejjA, tayA viseNa vA phusitaM havejjA / uMdarANi vA saMvAsagatANi tattha paDejjA / tehiM vA saMvAsagatehi bIyaM nisaTuM, taM paDejA / gharakoilo vA mutejjA / gilakokilaavayavasammisseNa bhutteNa poTTe kila gihakoilA sammucchaMti / muiMgAdI vA paDejja / ettha muiMgAsu mehA parihAyati / mehAparihAnIe nANavirAhaNA / sesesu AyavirAhaNA / pariyAvaNAdi jAva carimaM pAvati // bitiyapade AgADhakAraNe nikkhavaMto adoso / taca imaM[bhA.3476] bitiyapadaM gelaNNe, addhANome ya uttimaDhe ya / etehiM kAraNehiM, jayaNAe nikkhave bhikkhuu|| cU-gilANassa patidiNaM alabbhaMte, addhANa pavaNnANaM asaMtharaNe, dubhikkhe ya asaMtharaMto, uttimaTThapaDivaNNassa asamAhANe takkhaNamalaMbhe emAdikAraNehiM jayaNAte parivAsejjA / / 3 imA jayaNA[bhA.3477] sabeMTa'ppamuhe vA, daddara mayaNAdi aparibhuMjate / uMdarabhae sarAvaM, kaMTiyauvariM ahe bhuutii|| ghU- lAue sarveTe chubbhati, appamuhe vA kuDamuhAdisu, tattha choDhuM cammeNa ghanena vA cIrena Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 732, [bhA. 3477] 233 daddareti, daddarAsi sarAvAdipidhaNaM dAtuMsaMdhiM mayaNeNa liMpati, chagaNeNa, maTTiyAe vA, tato avyAbAhe egaMte Thaveti, jattha uMdarabhayaM tattha sikkae kAuM behAse Thaveti, jai rajjUe uMdarA avataraMti tatyaMtarA sarAvaM ThaveMti, kaMTakAo vA kaddame uddhamuhA kareMti, bhAyaNassa vA muhe kaMTikA kareMti, esA uvari rakkhA / bhUmiThiyassa vA aho bhUtI kareti, parigalaNabhayA vehAsaThiyassa aho bhUti karijjati / / jattha pivIligabhayaM, mUsagA ya natthi, rajjUe vA mUsagehiM chiMdaNabhayaM, tatthimA AlayaNavidhI [bhA. 3478 ] IsiM bhUmimapattaM, AsannaM vA vi chinnarakkhaTTa / paDileha ubhayakAlaM, agIya ataraMta annattha // cU- bhUmIe IsiM apattaM rajjUe osAreMti, AsaNNaM vA heTTha aNaphiDataM ThaveMti / kimevaM Thavijjati ? jadi mUsageNa rajjU chijjati to sapANabhoyaNaM bhAyaNaMpaDitaM pi na bhijjatti, rakkhiyaM bhavati, puvvAvarAsu ya saMjhAsu paDilehaNapamajjaNA kareMti, / agItagilANA jattha vasatIe saMti na tattha ThaveMti / te va agIyagilANA annattha ThaveMti // mU. (733) je bhikkhU parivAsiyassa asanassa vA pAnassa vA khAimassa vA sAimassa vA tayappamANaM vA bhUippamANaM vA biMduppamANaM vA AhAraM AhArei, AhAreMtaM vA sAtijati / / mU. (734) je bhikkhU maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA sammelaM vA hiMgolaM vA annayaraM vA tahappagAraM virUvarUvaM hIramANaM pehAe tAe AsAe tAe pivAsAe taM rayaNi annattha uvAtiNAveti, uvAtiNAveMtaM vA sAtijjati / cU- jammi pagaraNe maMsaM AdIe dijjati pacchA odanAdi, taM maMsAdi bhaNNati / maMsANa vA gacchaMtA AdAdeva pAraNe kareti taM vA maMsAdi / Aniesu vA masesu AdAveva jaNavayassa maMsapagaraNaM kareMti pacchA sayaM paribhuMjaMti taM vA maMsAdI bhaNNati / evaM macchAdiyaM pi vattavvaM / maMsakhalaM jattha maMsANi sosijaMti, evaM macchakhalaM pi / jamannagihAto Anijjati taM sAheNaM, jamannagihaM nijati taM paheNagaM / ahavA - jaM bahUgihAto varagihaM nijati taM AheNaM, jaM varagihAto vahUgharaM nijati taM paheNagaM / ahavA - varavahUNa jaM AbhavvaM paropparaM nijati taM savvaM AheNakaM, jamannato nijjati taM paheNagaM / savvANa maMsAdiyANaM jaM hijjati-nijjati tti taM hiMgolaM, hujjati vA taM higolaM / ahavA - jaM matabhattaM karaDugAdiyaM taM hiMgolaM / vIvAhabhattaM sammelo / ahavA sammelo goTThI tie bhattaM sammelaM bhaNNati / ahavA - kammAraMbhesu NhAsitA je te sammelo / tesi jaM bhattaM taM sammelaM / gihAto ujjANAdisu NhAsitA je te sammelo / tesi ja bhattaM taM sammelaM / gihAto ujjANAdisu hIraMtaM - nIyamAnamityarthaH, prehA pekSya, taM lapsyAmItyAzA / ahavA - odanAdi azitumicchA tadAsA, drAkSApAnakAdi pAtumicchA pipAsA / ahavA - tAe pradezAe - pratizrayAdityarthaH, jo ti sAhU jammi dine pagaraNaM bhavissati tassa Arato jA rayaNI taM jo annattha pratizraye uvAtiNAveti - nayatItyarthaH / annaM vA nayaMtaM sAdijjati, tassa cauguruM ANAdiNo ya dosA, AyasaMjamavirAdhanA / uktaH sUtrArthaH / idAniM nijuttI / sA prAyazo gatArthaiva / - [bhA. 3479 ] maMsAi pagaraNA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte / sejjAyaretarANa va, je tatthAsAgate bhikkhU // - Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 734 cU-taM pagaraNaM sejjAtarassa, itarassa vA asejjAtarassa, je bhikkhU tattha bhatte AsA tatthAsA, tatthA sAte annaM vasahiM Agate ANAdayo dosA bhavaMti // [bhA. 3480] 234 taM rayaNiM annatthA, uvAtiNA etaresu vA tattha / so ANA anavatthaM micchatta-virAdhanaM pAve // cU- sejjAyarabhatto sejjAyarapiMDo akappiu tti kAuM annavasahiM gacchaMti, iyaresu tattha gaMtuM vasaMti pari jayaTTha // [bhA. 3481 ] maMsANa va macchAva, gacchaMtA pAriyammi vayagAdI / AneMti saMkhaDiM puNa, khalagA jahiyaM tu sosaMti / / cU- gacchamANA sakhaDiM kareMti, kattiyamAsAdi amaMsabhakkhaNavate gahite tammi puNNe maMsAdipagaraNaM kAuM dhijjAtiyANa dAuM pacchA sayaM pAreMti / ahavA - maMsAdibhakkhaNavirativvayaM ghettuM tassa rakkhaNaTTha Adie saMkhaDiM kareMti, Anie vA maMge saMkhaDiM kareMti / khalagaM jattha maMsaM sosaMti // [bhA. 3482] [bhA. 3483] AheNaM dAragaittagANa vadhuittagANa va paheNaM / varaittAdi vaheNaM, paheNaM neMti annattha / / sammelo ghaDA bhojaM, jaM vA atthAragANa pakaraMti / hiMgolaM jaM hijjati, sivaDhoDhasivAi karaDaM vA // hIraMtaM nijaMtaM, kIrataM vA vi dissa tu tayAsA / annattha vasati gaMtuM, uvassato hoti tavaeso // sejjAyarassa piMDo, mA hohiti tena annahiM vasati / itaresu parijayaTTha anAgayaM vasati gaMtUNaM // [bhA. 3484] [bhA. 3485 ] cU-tattha gacchamANassa aMtarA chakkAyavarihaNA kaTaTThivisamAdiehi vA AyavirAdhanA / - ime ya dosA tattha -- [bhA. 3486 ] dunniya donni viTTha, mattummattA ya tattha itthiio| daGkaM bhuttAbhutte, kouyasaraNehi gamaNAdI // cU- uppAuyaM dunniyatthaM vA dunnItaM avAuDA, duniviTTha vibbhalA, nibbharA mattA, madakkhae IsiM saveyaNA savikareceTThakArI ummattA, bhuttabhogiNo tAto daTTu satikaraNaM, iyarANa kouyaM, tato paDigamaNAdi karejja / jamhA ete dosA tamhA tattha na gaMtavvaM // bitiyapadena vA gacchejjA[bhA. 3487] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelaNNe / addhANa rohae vA, apparinAmesu jayaNAe / cU- asivAdI sattasu kAraNesu jati gIyatthA tato paNagaparihANIe vasahiThitI ceva giNhaMti / / - jato bhaNNati [bhA. 3488 ] parinAmatesu acchati, AulachammeNa jAi itaresu / dosA puvvattA, sAita kAraNe jayaNA // cU-agiyA vijati parinAmagA to acchaMti / aha agItA apariNAmiyA to sejjAyarasaMkhaDIte Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 uddezaka : 11, mUlaM-734, [bhA. 3488] Ayario bhaNati - ettha kallaM jaNAulaM bhavissati, ito niggacchAmo annavasahIe ThAmo, asejAyarasaMkhaDIe puNa saMvAsabhaddayA bhavissaMti tti kAuM annavasahIe vivasejjA / mU. (735) je bhikkhU niveyaNapiMDaM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAtijati / / ghU-uvAiyaManovAiyaM vAjaMpuNNabhadda mANibhadda savvANajakkha mahuMDimAdiyANa nivedijjati so niveyaNApiMDo / so ya duviho - sAhunissAkaDo anissAkaDo ya / nissAkaDaM geNhaMtassa cauguruM, anissAkaDe mAsalahuM ANAdiyA ya dosaa| [bhA.3489] savvANamAiyANaM, duviho piMDo niveyaNAe u| nissAe'nissAe nissAe ANamAdINi // cU- savvANAdiyA je arahaMtapakkhiyA devatA tANa jo piMDo nivedijjati so duvidho - nissamanissA kaDI y| nissAkaMDa piMDaM geNhaMtassa aannaadiyaa|| imeNa vihiNA NissAkaDaM kareMti[bhA.3490] carugaM karemi iharA, samaNA necchaMtuvakkhaDaM bhottuN| saddhAkataM ThaveMti va, nissApiMDammi suttaM tu|| cU-dANaruI saDDho vA niveyaNacaruvavadesaM kAtuM sAdhUNa deti, AdhAkammaM ThavitaM / ahavA"jAva sAhU sAhU acchaMti tAva uvAtiyaM demo, suhaM sAhU giNhaMti", ettha osakkaNamIsajAyaThaviyadosA / jayA vA sAhU AgamissaMti tadA dAhemo, ettha osakkaNa-mIsajAtaThaviyadosA / saddhAkaDaM sAhuNissAe vA ThaveMti, ettha Thaviyagadoso / kevalo esa nnissaakddo| ettha suttaNivAto / imo anissAkaDo sAhU hou vA mA vA devatAte puvvapavattaM ThaveMti / so ya Thavito sAhU ya pattA, eso kppti|| nissakaDo vi kappati-imehiM kAraNehiM[bhA.3491] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelaNNe / addhANa rohae vA, jayaNAgahaNaM tu gIyatthe / cU-panagaparihANijayaNAte geNhaMti, jahA vA agItaaparinAmagA nayANaMti tahA gIyatthA gehNti|| mU. (736) je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijati // mU. (737) je bhikkhU ahAchaMdaM vaMdati, vaMdaMtaM vA sAtijati // cU-"ahAchaMde"tti-jakAravyaMjanalopekRte svare vyavasthite bhavatiahAchaMdaH,chaMdo'bhiprAyaH, yathA svAbhipretaM tathA prajApayan ahAchaMdo bhavati, taM jo pasaMsati vaMdati vA tassa caugurugaM ANAdiyA ya dosA / kerisA puNa ahAchadapaDivattIto[bhA.3492] ussuttamaNuvaiTuM, sacchaMdavigappiyaM ananuvAdI / paratatti-pavatte tiMtiNe ya iNamo ahaachNdo| ghU-ussuttaM nAma suttAdavetaM, anuvadiTuM nAmajaMno AyariyaparaMparAgataM, muktvyaakrnnvt| sIso pucchati- kimannaM so parUveti? AcAryAha - "sacchaMdavigappiyaM", svena chaMdena vikalpitaM svacchandavikalpitaM, taMca "ananupAtI"na kvacit sUtre arthe ubhae vA anupAtI bhavati, IddazaM prruupynti|kiNcprogRhsthstsy kRtAkRtavyApAravAhakaH, parapavAdabhASIvA, strIkathAdipravRtto ___ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 nizItha - chedasUtram -2-11/737 vA, parataptivRtti / tiMtiNo - davve bhAve ya / davve tuMburugAdi kaTTaM aganipakkhitaM tinitineti / bhAve tiMtiNo AhArovahisejjAo iTThato alabhamANo soyati -jUrati tippati / evaM divasaM pi tinitiniMto acchati addhitti / imA ahAcchaMde pratiptayaH / / so ya ahAchaMdo tihA ussuttaM daMseti - parUvaNa-caraNa-gatIsuM / tattha parUvaNe imaM [bhA. 3493] paDilehaNa - muhapottI, rayaharaNa- nisijja -pAtamattae paTTe / paDalAi cola uNNAdasiyA paDilehaNA potte // cU- pAdapaDilehaNimuhapottiyANaM egaMtaraM bhavatu, jato svakAyapamajjaNA bhAyaNapamajjaNA ya eyAe ceva kajjati, na viroho appovagaraNayA ya bhavati, tamhA svave va paDilehaNigA savve va muhapottiyA kajjatu / rayaharaNapaTTago ceva bAhiraNisejjAkajjaM kareti / kiM nisejJjAgahaNaM kajjati ? ekkaM ce pAdaM paDiggahaM bhavatu / kiM mattayagahaNaM kajjati ? paDiggaheNaM ciya mattayakajja kajati, bhaNiyaM - taruNo egaM pAdaM geNhejjA / "paTTe "tti uttarapaTTo, so rAto atthuraNaMkajjati, bhikkhAggahakAle taM ceva paDalaM kajjati / ahavA - rAta uttarapaTTe, divA so ceva colapaTTo kajjati / kiM kakkhaDaphAsAhiM unnadasiyAhiM? khomiyA ceva miuphAsA bhvNtu| jati jIvadayatthaM paDilehaNA kajjati to egavatthassa uvariM savvapaDilehaNA kajjau / taM vatthaM bAhiM zItale padese paDilehijjatu / evaM jIvadayA bhavati // [bhA. 3494 ] daMtacchinnamalittaM, hariyaTThi pamajjaNA ya niMtassa / anuvAdi ananuvAdI, parUvaNA caraNa-gatIsuM ca // cU- daMtehiM nahA chettavvA, nehaharaNaM na ghettavvaM, adhikaraNasaMbhavAt / pAdaM alittaM ghareyavvaM, levaggahaNe bahU AyasaMjamavirAhaNA bhavati / haritovariThitaM DagalAdi ghettavvaM, te jIvA bhArAkkAMtA AsAsiyA bhavaMti, annahA adayAluttaM bhavati / jahA NiMto jIvadayatthaM pamajjati jAva channa tahA parato pi pamajjatu, jIvadayatthena na doso / ettha kiM ci anuvAdi jahA paDilehanimuhapottI / ahavA - paDilehaNA potte / kiMca ananuvAdI, jahA- "paTTe paDalAdi cole"tti, chpptiyuNdrsNbhvaat| ahavA- savve padA agItassa'nuvAdI ya pratibhAsanti, gItArthasya ananupAti, anabhihitatvAt - sadoSatvAcca / eSA parUvaNA bhaNitA / idAniM caraNa-gatIsuM bhaNNati / / tattha caraNe [bhA. 3495 ] sAgAriyAdipaliyaMkanisejjAsevaNA ya gihimatte / niggaMthiciTThaNAdI, paDiseho mAsakappassa // [bhA. 3496 ] sejjAtara - rAtapiMDe, uggamasuddhAi ko bhave doso / paDivatti duvihadhamme, sejjaM navae ya paliyaMke // anuDDAho gihimatte, niggaMthIciTThaNe ca savvattha / dosavimukko acche, mAsahiyaM UNa caraNevaM / / [bhA. 3497] cU- sejjAtarapiMDo uggamAdisuddho bhottavvo, AdiggahaNAto rAyapiMDo, na tatra doSaH / nave paliyaMke maMkuNAijIvavirahite soyavvaM, na dosA / gihinisijjAe ko doso ? avi ya sAhU tattha nisaNNo dhammaM kahejjA, te yaduvihaM dhammaM - gihidhammaM sAdhudhammaMca, evaM bahutamo guNo gihinisejjAte / gihimattasevaNe ko doso ? avi ya uDDAhapacchAdaNaM kataM bhavati / niggaMthINaM uvassae dosavimuko Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-737, [bhA. 3497] 237 kusalacitto ciTThaNAdipade kiM na kareti? aha tattha Thiyassa akusalacittasaMbhavo bhave, annattha vi akusalacittassa doso bhavatyeva / jattha na doso tattha mAsAhiyaM pi vasatu, jattha doso tattha UNe vi mAse gacchau, evaM mAsakappeNa na kiM ci payoyaNaM / evaM caraNe parUvaNaM kareti // kiM cAnyat[bhA.3498] cAre verajje vA, paDhamasamosaraNa taha ya nitie y| suNNe akappie vA, aNAuMche ya saMbhoe / cU-caraNaM cAraH / vigatarAyaM verajaM, jaM bhaNiyaM "no kappai niggaMthANaM verejjaviruddharajaMsi sajaMgamaNaMsajjaM AgamaNaM" tdyukt| kamhA? jamhAparIsahovasaggA soDhavvA / aviyapavvayaMtena ceva appA paricato / paDhamasamosaraNammi uggamAdisuddhaM vatthapattaM kiM na gheppati? ko doso nimmamassa? nitiyAvAse ko doso? avi vihrNtaannNsiiunnhpriishaaiyaaydosaa| nipaccavAte suNNA vasahI kiM na kajati? ko doso ? akappieNa uggamAdisuddhaM aNiyaM piMDavatthAdi, kiM na jati? annAyauMchaMaDaMtassa pivAsa-khuha-parissamA bahutarA dosA, tamhA sasaDDAdisu kulesu ceva uggamAdisuddhaM gettavvaM / annasaMbhoio paMcamahavvaya-aDDArasasIlaMgasahassadhArI tigutto paMcasamitoya, tena saddhiM kiM na jati? na ya annakiriya annasasa sNkaamti|evNcrnne ussuttaM parUvei kareti ya / / idAniM gatidiTuMtamAha[bhA.3499] khettaM gato ya aDaviM, ekko ekko saMcikkhae tahi ceva / titthakaro tiya piyaro, khettaMtUbhAvao siddhii|| cU- imaM ahAchaMdo diluto parikappeti / taM jahA - ego kuTuMbI tassa cauro puttA / tena savvo saMdiTTha - "gacchaha khette, kisivAvAraM kareha" / tatthego jahuttaM khettaM kammaM karei / bIo gAmA niggaMtuM aDavIe ujjANAdisu sIyalacchAyAdvito acchati / tatio gihA niggaMtuMgAme ceva devakulAdisupa jUyAdipatto ciTThati / cautyo gihe ceva kiMci vAvAraM kareMto ciTThati / annayA tesiM piyA mato / tAna jaMpiisaMtiyaM kiMci davvaM chette vA uppannaM taM savvaM samabhAgeNa bhavati / idAnaM dittuNtovsNhaaro|pcchddhN-kudduNbismaa titthagarA, bhAvato khettaM siddhI / paDhamaputtasamA mAsakapavihArI ujjamaMtA, bitiyaputtasamA nitiyvaasii| tatiyaputtasamA pAsatthA, cautthaputtasamA sAvagadhammaThitA gihinno| titthakarapitisaMtiyaM davvaM nANadasaNacarittA / jaMca tubbhe khettaM paDucca dukkaraM kiriyakalAvaM kareha taM savvaM amha nitiyAdibhAvaTThiyANaM suheNa ceva sAmaNNaM / / kahaM puNa ahAchaMdaM pasaMsati ? ucyate[bhA.3500] veraggito vivitto ya, bhAsae ya sheuyN| sAsaNe bhattimaM vAdI, evamAI psNsnnaa|| cU-virAgo aggaM jassa sa veraggito, vigatarAgo vA veraggito / ujjamaMto mUluttaraguNesu visuddho vivitto| "ussuttaM pannaveMto vi esa jujjamANaM saheugaM bhAsaki, jinasAsane jinANaM jinasAsaNapavannANa ya savvesiM esa bhattimaMto vannavAdI ya" // [bhA.3501] evaM tu ahAchaMde, je bhikkhUpasaMsae ahava vaMde / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 nizItha-chedasUtram -2-11/737 cU- kaMThA / jaM so samAyarati taM savvaM anunnAyaM bhavati / ahAchaMdasehANa ya ahAchaMdabhAve thirIkaraNaM kayaM avati, seho vA tattha gacchati // kAraNe puNa pasaMsati vaMdati vA[bhA. 3502] bitiyapadamaNappajjhe, pasaMsa avikovite va appajjhe / jAte vA vi puNo, bhayasA tavvAdi gacchaTTha / / cU- ahAchaMdo koi rAissio, tabbhayA taM pasaMsati vaMdati vA / "tavvAdi"tti kazcidevaM vAdI pramANaM kuryAt - "ahAchaMdo na vaMdyo, nApi prazasya" iti pratijJA / kasmAddhetoH ? ucyate - karmabandhakAraNatvAt / ko dhSTAntaH ? aviratamidhyAtvavaMdanaprazaMsanavat / IzapramANasya dUSaNe nadoSamAvahati parazaMsavaMdanaM parUvaNaM kurvan / "gacchaTTha"tti koi ahAchaMdo omAisu gaccharakkhaNaM kareti, taM vaMdati pasaMsati vA na doso // mU. (738) je bhikkhU nAyagaM vA anAyagaM vA uvAsagaM vA anuvAsagaM vA analaM vA pavvAvei, pavvAveMtaM vA sAtijjati // cU- nAyago svajanaH, anAyago asvajanaH / ahavA - nAtago prajJAyamAnaH, anAyago aprajJAyamAnaH / na alaM analaM aparyAptaH - ayogya ityarthaH, pavvAveMtassa caugurU AmAdiyA ya dosA / imA nijz2uttI na suttakkameNa anAnupuvvIe vakkhANeti [bhA. 3503] sAdhuM uvAsamANo, uvAsato so vatI va avatI vA / so puNa nAyaga itaro, eva'nuvAse vi do bhaMgA // cU- uvAsago duviho - vatI avatI vA ? jo avatI so paradaMsaNa-saMpaNNo / ekkekko puNo duviho - nAyago anAyago vA / anuvAsago pi nAyagamanAyago ya / ete ceva do vikappA // analamityaparyAptaH / codakAha - " nanu alaMzabdaH triSvartheSu dRSTaH, tadyathA - paryApte bhUSaNe vAraNe ca / AcAryAha[bhA. 3504 ] kAmaM khalu alasaddo, tiviho pajjae tahiM pagataM / analo apaJccalo tti ya, hoti ajogo ya egaTTha // cU- yadyapi triSvartheSu dRSTaH tathApi arthavazAdatra paryApte dRSTavyaH / na alo analaH, , ayogyazca ekArthA / / te ya pavvajjAe ajoggA [bhA. 3505 ] aTTharasapurisesuM, vIsaM itthIsu dasa napuMsesu / pavvAvaNA anarihA, iti analA ittiyA bhaNiyA / / cU- savve aDayAlIsaM / je te aTTharasapurisesuM te ime[bhA. 3506 ] bAle vuDDhe napuMse ya, jaDDe kIve va vaahie| tene rAyAvakArI ya, ummatte ya adaMsaNe // dAse duTTheya mUDhe ya, anatte juMgie i ya / ubaddhae ya bhayae, sehanippheDiyAi ya / / [bhA. 3507] cU- jo purisanapuMsago so paDisevati paDisevAveti / jA tA vIsaM itthIsu tA imA - bAlA vuDDI jAva sehanippheDiyA, ete aTThArasa / imAo ya do [bhA. 3508] guvviNi bAlavacchA ya, pavvAveuM na kappatI / eesiM tu parUvaNA, kAyavvA dupayasaMjuttA // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 11, mUlaM-738, [bhA. 3508] 239 cU- napuMsagadAre viseso-itthInapuMsiyA itthivedo vi se napuMsakavedamapi vedeti / "eesiM" gAhApacchaddhaM / "dupadasaMjutta "tti asya vyAkhyA [bhA. 3509 ] kAraNamakAraNe vA, kAraNa jayaNetarA puNo duvihA / esa parUvaNa duvihA, pagayaM dappeNimaM suttaM // cU- kAraNe nikkAraNe vA pavvAveti / kAraNe jayaNAte ajayaNAe vA / jo dappeNa pavvAveti tassa caugurugaM ANAdiyA ya dosA // "bAle" tti dArassa imA vakkhA [ bhA. 3510] tiviho ya hoti bAlo, ukkoso majjhimo jahanno ya / etesiM patteyaM, tinhaM pi parUvaNaM vocchaM // cU-tivihabAlassa patteyaM imaM vakkhANaM / [ bhA. 3511] suttaTThagamukkoso, chappanamajjho tu jAva tu jahanno / evaM vayaniSkaNNaM, bhAvo vi vayAnuvattI vA // - jammaNato sattaTThavariso jo so ukkoso bAlo, cha- paMcavariso majjhimo, egAdi jA cauvariso esa jahanno / evaM bAlattaM vatanipphaNNaM, prAyaso bhAvo vayANuvattI bhavati, vA saddo vayAnuvatti tti / kahaM ? jahA bAlo sa-bAlabhAvo - kAraga gAhA ahavA vA saddo navabhedojahannajahanno, jahannumajjho, jahannukkoso | eva majjhimuvakosesu tinni tinni bhedA vattavvA // imaM tivihabAlakaraNaM lakkhaNaM ca - [bhA. 3512] ukkosa davaNaM, majjhimao ThAti vArito saMto / jo puNa jahannabAlo, hatthe gahito vi na vi ThAti // cU- jaM puNa te vAritA kareMti taM kerisaM ? [bhA. 3513] chiMdaMtamachiMdaMtA, tinna vi haritAti vAritA saMtA / ukkoso jati chiMdati, tAni puNo ThAti to diTThe / / cU- AdisaddAto puDhavAdisu AliMpaNa- siMcaNa-tAvaNa-bIyaNa-saMghaTTaNAdi daTThavvA / ukkoso jati tesu chedaNAdisu payaTThati to guruNA annena vA diTThametto ceva avArio ThAyati / majjhimo puna yadA vAraMto tadA ThAyati / jahannabAlo jadA hatthe ghettuM dharitto tadA ThAyati, tivihaM vAmahattheNa chiMdati pAdeNa vA // idAnaM te kerisaM bAlA meraM dhareMti ? tivihaM bAlalakkhaNaM ca bhaNNati [bhA. 3514] maMDalagammi vi dharito, evaM vA diTTha ciTThati taheva / majjhimao mA chiMdasu, ThAiti ThANaM nahiM ceTTe // cU- maMDalamAlihaMti, "meraM alaMdhittA ettha ciTThaha" tti bhaNitA ThiyA nisaNNA nivaNNA vA, haritAdi vA acchidaMtA ukkoso jaheva bhito taheva Thito / majjhimo vi haritAdi chiMdaMto jadA vArito tadA ciTThati, maMDale vi niruddho meraM laMghettuM pAse ciTThati // imo jahanno [ bhA. 3515] dAhiNakarammi gahito, vAmakareNaM sa chiMdati taNANi / na ya ThAti tahiM ThANe, aha rujjhati vissaraM ruvati // cU- haritAdisu puvvaddhaM gatArtham / jahannabAlo maMDaleNaM niruddho na tammi maMDalaTThaNe ciTThati, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 nizItha-chedasUtram -2-11/738 - pAeNa vA maMDalaM bhaMjeti / ahaM bAlo rujjhati maMDale to caDapphaDaMto vissaraM ruvati / / esevatyo imAe gAhAe bhaNNati[bhA.3516] jaha bhaNito taha ciTThai, paDhamo bitieNa pheDiyaM ThANaM / tatito na ThAti ThANe, esa vihI hoti tiNhaM vi|| cuu-kNtthaa| esa tiNhaM pibAlANaM lakkhaNe sarUve viparUvaNAvihI vkkhaao|ey tivihaM bAlaM jo pavvAveti tassa sikkhAveMtassa asikkhAviMtassa vA imaM pacchittaM[bhA.3517] egUNatIsa vIsA, eguNavIsA ya tivihbaalmmi| paDhame tavo bitie mIso, tatie chedo va mUlaM vA // cU- ukkose bAle auNattIsA, majjhime vIsA, jahanne egUNavIsA / "paDhame"tti ukkose jadA savvetavaTThaNagatA tayA tesuceva ThANesuchedo payatuti / "bitie'tti majjhime tavachedojugavaM gacchaMti, eyaM miisNbhnnnnti| "tatie"ttijahanneNa [tavo] chedoceva kevalo bhavati, pavvAveMtassa vA mUlaM ceva / / ukkosabAlassa aunattIsa" tijaM vuttaM tassimA cAraNavihI[bhA.3518] egUNatIsa divase, sikkhAveMtassa mAsiyaM lahuyaM / ukkosagammi bAle, te ceva asikkhaNe gurugaa|| [bhA.3519]anne vi aunatIsaM, gurugA sikkhamasikkhe yculhugaa| punaravi aunattIsaM, lahugA sikkhetare gurugo|| [bhA.3520] anne vi aunatIsaM, gurugA sikkhe asikkha challahugA / challahugA sikkhammI, asikkhagurugA auntiisN|| [bhA.3521] emeva ya chedAdI, lahugA gurugAya hoti maasaadii| sikkhAvetamasikkhe, mUlekkadugaMtahekkekkaM / / ghU- etesiM cauNha gAhANaM imA savittharA vakkhANabhAvaNA- ukkosagabAlaM pavvAvettA sikkhAveMtasasa egUNatIsaM divasA mAsalahU, asikkhAveMtassa maasguruu|anne egUNatIsaMdivase sikkhAveMtassa mAsaguruMasikkhAveMtassa culhu|anne yaegUNatIsaMdivasesikkhAveMtassa caulahu asikkhAveMtassa cuguru| ____ anne egUNatIsaM divase sikkhAveMtassa cauguru asikkhAveMtassa challahu / anne egUNatIsaM divase sikkhAveMtassa challahu asikkhAveMtassa chagguru / anne egUNatIsaM divase sikkhAveMtassa chagguru asikkhAveMtassa mAsalahuchedo / anne eMgUtIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahuchedo asikkhaaveNtssmaasguruchedo|anneeguunntiisNdivsesikkhaaveNtssmaasguruchedoasikhaaveNtss caulahuchedo / anne egUNatIsaM sikkhAveMtassa cauguruchedo asikkhAveMtassa challahuchedo / anne egUNatIsaM divase sikkhAveMtassa caulahuchedo asikkhAveMtassa chagguruchedo / anne egUNatIsaM divase sikkhAveMtassa chagguruchedo asikkhAveMtassa egdinnmuulN|tto sikkhAveMtassa egadinamUlaM asikkhAveMtassa egdinNannvlu|ttosikkhaaveNtss egadiNaMaNavaDhaM asikkhaaveNtsspaarNcii| tato sikkhAveMttassa paarNcii| [bhA.3522] ahavA eseva gamo, dinehi sikkhetaravajjito hoti| mAsAdi tavacchedA, mUlAdie dinekkekkaM // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA. 3522] 241 [bhA.3523] ahavA eseva tavo, chedo paNagAdito lahU gurugo| jA chammAse Neo, tatto mUlaM duge ceva / / cU-ahavA - ukkoseNa bAlassa tavo mAsAdI ceva / chedo puNa lahagurugo paNagAdi tAvaneyavvo-jAva-chammAse sikkhAsikkhesu / mUlAdiyA ekkekkadinaM tahA / adhavA - ukkosaM bAlaM pavvAveMtassa aunattIsaM divase mAsalahuM tavo / anne auNattIsaM divase mAsagurutavo / evaM auNattIsaM achaDaMtehi caulahugA caugurUchallahuchagurU tavA chedA ya neyavvA, mUlAdi ekkakkaM dinaM, ettha sikkhAsikkhA na kAyavvA / / [bhA.3524] majjhimavIsaM lahugo, sikkhamasikkhassa mAsio chedo| anne vIsaM sikkhe, lahuo cheditare maasguruu|| [bhA.3525] anne vIsaM sikkhe, mAsagurU tavo asikkhe so chedo / puNaravi sikkhe chedo, guruo asikkhammi culhugaa| [bhA.3526] evaM aDDokkaMtI, neyavvaM jAva chaggurU chedo| tena paraM mUlekvaM, dugaMca ekkakkayaM jANa // cU-etesiMdo (ti) NhaMgAhANaMimAbhAvaNA-majjhimaMpavvAveMtassa vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahu tavo, asikkhAveMtassa mAsalahu chedo anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahuchedo, asikkhAveMtassa mAsagurU tvo|anne vIsaMdivase sikkhAveMtassa mAsagurUchedo asikhAveMtassa mAsagurU chedo / anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsaguru chedo, asikkhAveMtassa caulahu tvo| anne vIsaM divase sikkhAveMtassacaulaha tavo, asikkhAveMtassa caulahuchedo / annevIsaM divase sikkhAveMtassa caulahu chedo, asikkhAdeMtassa cauguru tavo / evaM aSTovakaMtIe tavachedo neyavvo jAva chagguruchedo / tato sikkhAtikkhesu mUla'NavaThThapAraMciyA ekekkadinaM neyavvA / / [bhA.3527] ahavA sikkhAsikkhe, tavachedA mAsiyAdi jA lhugaa| evaMjA chammAsA, mUlekkadugaMtahekkekaM / / [bhA.3528] do lahuyA do guruyA, tavachedA jAva huMti chggurugaa| tena paraM mUlekaM, dugaMca ekkakkayaM jaanne|| cU- ahavA - majjhime anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahu tavo, asikkhAveMtassa mAsalahu chedo||1||anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahuchedo asikkhAveMtassa mAsaguru tvo||2||anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsaguru tavo, asikkhAveMtassa mAsaguru chedo|| 3 // anne vIsaM divase sikkhAveMtassa mAsaguruchedo, asikkhAveMtassa caulahutavo ||4||anne vIsaM divase sikkhAveMtassa caulahu tavo, asikkhAveMtassa caulahu chedo // 5 // anne vIsaM divase sikkhAveMtassa caulahu chedo, asikkhAveMtassa challahu tavo // 6 // anne vIsaM divase sikkhAveMtassa challahu tavo, asikkhAveMtassa chllhuchedo||7||anne vIsaM divase sikkhAveMtassa chaggurutavo, asikkhAveMtassa chggurutvo||8||anne vIsaM divase sikkhAveMtassa chaggurutavo, asikkhAveMtassa chagguruchedo / anne vIsaM divase sikkhAveMtassa chagguru chedo, asikkhAveMtassa 16/161 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 nizItha - chedasUtram -2-11 / 738 egadinaM mUlaM / tao sikkhAveMtassa egadiNaM mUlaM, asikkhAveMtassa egadinaM aNavaTTe / tato sikkhAveMto ega diNaM aNavaTTe, asikkhAveMto pAraMcI / tato sikkhAveMto egadinaM paarNcii| idAnaM janno [ bhA. 3529 ] so eguNavIsajahanne, sikkhAveMtassa mAsio chedo / asikkha guruo, eva'DDhokkaMti jA carimaM // ahavA paDhame chedo, taddivasaM ceva havati mUlaM vA / emeva hoti bitie, tatie puNa hoi mUlaM tu // [bhA. 3530] cU- jahannaM pavvAveMto egUNavIsaM divase sikkhAveMtassa mAsalahuchedo, asikkhAveMtassa mAsaguruchedo / anne egUNavIsaM divase sikkhAveMtassa mAsaguruchedo, asikkhAveMtassa culhuchedo| evaM chedo aDDokaMtIe neyavvo, mUla'NavaTTapAraMciyA ekkekkadinaM neyavvA / ahavA ukkosabAlaM pavvAveMtassa chedo bhavati mUlaM vA / evaM bitie tti-majjhime / jahanne puNa mUlameva / codakAha - kahaM chedo mUlaM vA ? AcAryAha-yadi caraNasaMbhavo tataH chedo. caraNAbhAve mUlaM / jaghanye punaH caraNAbhAva eva, na mUlaM / / tividhaM bAlaM pavvAveMtassa ANAdiyA, ime dosA uDDAhAdIbaMbhassa vatassa phalaM, ayagole ceva hoMti chakkAyA / [bhA. 3531] rAIbhatte cAraga, ayasaMtarAe ya paDibaMdho // taM bAlaM daddhuM atisayavayaNeNa bhAMti gihiNo- "aho / imesiM samanANaM iha bhave ceva baMbhavayassa phalaM dIsati" / ahavA - etesiM ceva jaNiu tti sakAe cauguruM, nissaMkite mUlaM / ayagolo viva aganipakkhito sudhamaMto aganipariNato jatto jatto chippai tatto tatto Dahati / evaM so bAlo ayagolasamANo mukko jato hiMDati tato chakkAyavahAya bhavati / so ya rAo bhattaM pAnaM obhAsati / jati rAo deMti to rAtibhoyaNaM virAdhitaM / ahana deMti to priyaavnnaanipphnnnnN| bhaNati ya logo - imassa bAlattaNe ceva baMdhanAgAro uvavaNNo / ime ya samaNA cAragapAlattaNaM kareMti, jeNa evaM bAlaM NiruM bhati / ayaso ya aho ! niraNukaMpA samaNA balA ya niruMbhate" / aMtarAyaM bhavati, bAlapaDivadheNa ya te na viharaMti, je nitiyavAse dosA te vA bhavaMti // kiM cAnyat [bhA. 3532] UNaTThe natthi caraNaM pavvAveMto vi bhassate caraNA / mUlAvarohiNI khalu, nArabhati vANati ceTTaM // cU-UNaTTabarise bAle caritaM na vijjati, jo vi ya pavvAveti so niyamA carittAu bhassati / atra pratiSedhadvAreNa dRSTAntaH- jahA lAbhatthI vaNio mUlaM jeNa tuTThati tArisaM pannaM no kiNAti, jattha lAbhaM pecchati taM kiNAti / evaM jeNa carittAto bhassati taM na pavvAvei, jena na bhassati taM pavvAveti / bAlaM pavvAveMtassa ya jamhA imaM tavokammaM bhavati tamhA na pavvAveti / [bhA. 3533] ugghAyamanugghAyaM, nAUNaM chavvihaM tavokammaM / tavaguNalakkhaNameyaM, jinacaudasapuvvie dikkhA // - lahu ughAyaM, guru anugghAyaM, etehiM dohiM bhedehiM chavviha / - kahaM puNa chavvihaM tavokammaM bhavati ? ucyate Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 738, [bhA. 3533] [bhA.3534] ugghAyamanugghAto, mAso cau chacca chavviha tavo u / emeva chavviho vI, chegho sesANa ekkekkaM cU- mAso ugghAto anugghAto / evaM caumAsachammAsAdi ugghAtANugghAtA / evaM chavvihaM tavokammaM / chedo vi eso ceva chavviho / sesA mUlAdiyA ekkekA bhavaMti / tapa Atmako guNaH, tapa eva vA guNaH tapoguNa, tapoguNasya lakSaNaM tapolakSaNaM / lakSate'neneti lakSaNaM / mAsenopalakSitaH mAsikalakSaNaH tapaH / evaM caturmAsaSaNmAseSvapi / etadeva SaDavidhaM tapoguNalakSaNaM bAlaprabrAjane bhavati-na paMcakAdirityarthaH / / bitiyapadeNa bAlo pavvAvijjati / "jinacoddasapuvvie dikkha' tti 243 asya vyAkhyA [bhA. 3535 ] pavvAveMti jinA khalu coddasapuvvI ya jo ya aisesI / ee avyavahArI, gacchagae icchimo nAuM // - jina coddasapuvvI atisesI vA pavvAviMti / ziSyAha amhaM ete avyavahArI, jahA gacchagato pavvAveti tahA me akkhaha / ke vA jinAdIhiM pavvAvitA / ato bhaNNati[bhA. 3536 ] satyAe aimutto, maNao sejaMbhaveNa puvvavidA / pavvAvio ya vairo, chammAso sIhagiriNA vi // * cU- "zAstA" tIrthakaraH, tena atimuttakumAro pavvAvito / coddasapuvvavideNa sijaMbhaveNa attaNo puttI bhaNago pavvAvito / avitahanimitta atisayaTThitaina sIhagiriNA vairo pavvAvito / / bAlapavvAvaNe imaM gacchavAsikAraNaM [bhA. 3537] uvasaMte vi mahAkule, nAtIvagge vi saNNi sejjatare / ajjA kAraNajAte, anunAtA bAlapavvajjA / / cU- "uvasaMte vi mahAkule, nAtIvagge" etesiM doNha vi dArANaM imaM vakkhANaM[bhA. 3538] vipulakule atthi bAlo, nAtIvagge va sevagAdimate / janavAtarakkhato sAraveMti AsaNNabAlAI / / - cU- kiM pi viulaM vicchiNNakulaM "3uvasaMtaM" pavajjApariNataM, navaraM tattha bAlapaDibaMdho, "jai amhaM etaM bAlaM pavvAveha to savve pavvayAmo" / te vattavvA - "niyayasamIve bAlaM Thaveha, tubhe puNa pavvayaha" / jati na ThaveMti, nIyA vA na icchaMti to saha bAleNa savve pavvAvijaMti, bahuguNataraM ti kAuM, mA tappaDibaMdheNa savvANi acchaMtu / ahavA - kassati sAdhussa nAtivaggo savvo asivAdiNA mao, navarekkaM bAlaM jIvati / na ya tassa koti vAvAravAhao asthi / tAhe so sAdhU ayasavAyarakkhAheuM taM bAlaM AsannaM puttaM bhAtiyaM pavvAvettA saMrakkhati // [ bhA. 3539 ] evaM saNNi tarANa vi, ajjA ya va DiDibaMdha paDinIe / kajaM karemi sacivo, jati me pavvAvayaha bAlaM / / 1 cU- sammadiTThisaMtiyaM bAlaM anAhaM taM pi evaM ceva sAraveMti / "taro" tti sejjAtaro, tassa vi saMtiyaM bAlaM anAhaM pavvAveMti / "ajjA paDinIeNa kAmAtureNa vA kena ti balA paribhuttA / tassa ya samAvuttIte DiMDibaMdho jAto garbhasaMbhava ityarthaH / sA ya saMjamatthI na paricaiyavvA, vihiNA saMrakkhiyavvA, jayA pasUyA tayA bAlaM pavvAveyavvaM, satyakivat / "kAraNajAte"tti kula-gaNa Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 nizItha-chedasUtram -2-11/738 saMghakajje annammi vA gacchAdite kajje "sacivo" maMtI, so bhaNejA-"ahaM vo tujhaM imaM karja karemi, jaimeima bAlaM alakkhaNaMmUlanakkhattiyaMvApavvAveha", tAhe pvvaavejaa|jaaisddgghnnaato asivakaMtArAdisuvikotibhaNejjA-ahaMbheparitappAmijaimeimaMbAlaM pavvAveha, evamAdikAraNehiM anunnAtA bAlapavvajjA gacchavAsINaM / / pavvAviyANa ya tesiM imA vaDvAvaNavihI[bhA.3540] bhatte pANe dhovaNa, sAraNa taha vAraNA niuNjnntaa| caraNa-karaNa-sajjhAyaM, gAheyavvo pyttennN|| cU-niddhaM madhuraM riukkhamaMca se bhattaM deti, pAnaM pise madhurAdi iTTa dijjati, rAto vibhattapANaM Thaveti, "dhovaNa"tti abbhaMgaNuvaTThaNaNhANaM ca se phAsueNa kIrati, kappakaraNeNa ya teyassI bhavati, levADAti vA savvaM se dhovati, paDilehaNAdipuvvakahitesu atthesu puNo puNo sAraNA kajjati, asamAyArikaraNaM kareMto hariyAI vA chiMdato khelaMto vA vArijati, caraNakaraNesu ya niujjati, sajjhAyaM ca payatteNaM gAhijjati // niddha-madhura-bhattaguNA ime[bhA.3541] niddhamadhurehi AuM, pussati dehiMdipADavaM mehaa| acchaMti jattha Najjati, saDDhAtisupIhagAdiyA / / cU-codakAha-kathamAyuSaH puSTi ? AcAryAha-yathA devakurottarAsukSetrasyasnigdhaguNatvAdAyuSo dIrghatvaM, susamasusamAyAM ca kAlasya snigghatvAddIrghatvamAyuSaH, tathehApi snigghamadhurAhAratvAt puSTirAyuSo bhavati, sAcana pudgalavaddheH, kintuyuktagrAsagrahaNAt, krameNa bhoga ityarthaH / dehasya ca puSTirindriyANAM ca paTutvaM bhavati / meghA ca khIrAdiNA bhavati / jattha ya so bAlo najati amugassa puto tti tattha gAme nagare dese rajje vA acchaMti jAva mahallo jAto / saDDhAikulesu ya aMtarapANagapIhagAdI savvaM se ahAkaDaM bhavati / itthI vi bAlI evaM cev|| "bAle"tti dAraM gayaM / idAni "vuDe"tti tassime bhedA[bhA.3542] tiviho ya hoi vuDDo, ukkoso majjhimo jahanno ya] eesiMpatteyaM, parUvaNA hoti tiNhaM pi|| ghU-kiM parimANasese Aue vuDDo bhavati? ato bhaNNati[bhA.3543] dasa AuvivAgadasA, aTThamavarisAi dikkhpddhmaae| sesAsu chasu vi dikkhA, pabbhArAIsusA na bhve|| cU-jaM jammi kAle AuyaM ukkosaM dasadhA vibhattaM dasa AuvivAgadasA bhavaMti / pratisamayabhogatvena AyAtItyAyuH, vipacanavipAkaH,AyuSoparihANItyarthaH |anubhaagen yukto vibhAgo dazA ucyate, tato ya dasa dasAo dasarisapamANAto varisasayAuso bhavaMti - bAlA kiDDA maMdA balA ya pannA hAyaNI pavaMcA pabbhArA mummuhI sAyaNI y| eyAtI jahAnAmAnubhAvA ya parUveyavvA / paDhamadasAe aTThavarisovariM navamadasamesuM dikkhA,AdeseNa vA gabbhaTThamassa dikkhA jammaNao aTThamavarise / kIDDAdi evaM ca pavaMcAsu chasu vi dikkhA anunnAtA, pabbhArAdiyAsu tisu vuDDo tti kAuMnANunnAtA dikkhA ||jhnnmjjhimukkose vuDDaparUvaNatthaM imaM[bhA.3544] aTThami dasa ukkoso, majjho navamIi jahanna dsmiie| jaMtuvariM taM he?, bhayaNA va balaM samAsajja // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA. 3544] 245 cU-ahamidasAe jahannA vuDDhabhAvo alpa ityarthaH, navamIemajho, dasamIe ukkoso vuTTabhAvo, punarbAlabhavanAdityarthaH / ahavA-jaM uvaritaM hekAyavvaM / aTThamadasAe ukkoso, ceSTAbuddhayAdi bahaguNatvAt / navamIe majjho madhyamaguNatvAt / dasamIe jahanno alpaguNatvAt / ahavA - balaM samAsajja bhayaNA kAyavvA / sA imA- aTThamadasAto jo jahannabalo bhikkhaviyArapaDilehaNAdisu asatto so jahanno, majjhabalo majjhimo, ukkosabalo ukkoso / evaM navama-dasamIsu vi dasAsu vattavva // [bhA.3545] bAlA maMdA kiDDA, pabalA paNNA ya haaynnii| pavaMcA pabbhArA yA, mummuhI sAyaNI tahA / / [bhA.3546] kesiM ci evaM vAtI, vuTTo ukkosago ujA syrii| aTThamadasA vi majjho, navamIdasamIsutujahanno / / cU-evaMbruvate, teSAmayamabhiprAyaH-SaSTivarSAdUrdhvaprabaledriyahAnIrityarthaH ||asmaayaariikrnne puci nisiddho, puNo asamAyAriM kareMto guruNA aneNa vA diDhe tAhe imaM kareti[bhA.3547] ukkoso dalUNaM, majjhimao ThAti vArito sNto| jo puNa jahannavuDDo, hatthe gahito nvritthaati|| [bhA.3548] jaha bhaNito taha uhito, paDhamo bitieNa pheDitaM ThANaM / tatito na ThAti ThANe, esa vihI hoti tiNhaM pi|| cU-pUrvavat vyAkhyeyA |vuttuN pavvAveMtassa imaM pacchittavihANaM[bhA.3549] egUNatIsa vIsA, eguNavIsA ya tivihvuddddmmi| paDhame tavo bitie mIso chedo mUlaM ca tatiyammi / / cU-dasamadasAThiyaMpavvAveMtassa egUNatIsa, navamadasahita vIsA, aTThamadasadvitai eguunnviisaa| eyaM jahA bAle tahA savvaM aviseseNa neyavvaM / / vuDDapavvAvaNe ime dosA[bhA.3550] AvAsaga chakkAyA, kusattha soe ya bhikkhapalimaMtho / thaMDillaapaDilehA, apamaJjaNa pADhakaraNajaDho / cU-vuDattaNeNaAvassagakaraNaMna sakketi gAhetuM, logakussuibhAvitopuDhavAdikAe nasaddahati, na tarati vA te pariharituM, kusatthabhAvito vA taM bhAvaNaM na muMcati, imammiya jinappaNIe bhAvaM na geNhati, atisoyavAeNaMpuDhaviM geNhati, bahuNA yadaveNaAyamati, cauttharasAdiNA vAdavenAyamittuM necchati, bhikkhaM na hiMDati, hiMDaMto vA esaNaM na soheti, hiMDaNe vi adakkho, bitiyassAvi palimaMtho thaMDilasAmAyArI na saddahati, thaMDilaM vA na paDileheti, na pamajjati, pADhe dummeho maMdabuddhittaNao ya gahaNajaDDo, karaNakiriyAsu ya krnnjddddo|| [bhA.3551] thaMDillaM na vipAsati, dubbalagahaNI ya gaMtuM na caeti / annassa vi vakkhevo, codane iharA viraadhntaa|| cU-cakkhuvigalattaNao "imaM thaMDilaM nava"tti na pAsati, dubbalaggahaNI vA dhaMDilaM gaMtuMna caeti,aMtarAceva athaMDilevosirati, paDilehaNAdisukiriyAsupADhe yaabhikkhaNaMvinAseMtassa codaNA, annassa vi vakkhevo / "ihara"tti acodane saMjamavirAhaNatA bhavati // kiM cAnyat Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 nizItha-chedasUtram -2- 11/738 [bhA.3552] uTheMta nivesaMte, caMkammeMte avaauddiydosaa| paDileha-bhikkhagahaNe, pAtavaho uvahivIsaraNaM // cU- vuDDattaNao colapaTuM na dhareti sammaM, to uDetanivesaMto caMkamaMto ya avAuDo, tato hstiloouddddaahoy| uvagaraNAi paDilehaMna kareinasaddahativA, dosehiM vA kareti, jaDattaNao bhikkhaggahaNe pAdaM bhajati / jattha vIsamati tattha uvahiM vIsAreti chaDDeti vA paMthe vccNto|| kiM cAnyat - vuDDo caraNakaraNaM sajjhAyaM gAhijjato ya cetijaMto bhaNati[bhA.3553] loyassa'nuggahakarA, ciraporANa tti vanimo amhe / caraNa-karaNa-sajjhAe, dukkhaM vuDDo ThaveuMje / / cU- logapavAdo - "varisasayAuNA diTeNa pAvaM kharati" tti evaM vayaM logAnuggahakArI, amhe yacirajIvittAje parassa pAvaMkhavemotoappaNonakhavessAmo? dIhAuttaNao, cirAyusseva visesaNaM, purANakAlasamANa tti, porANagA iha gacche, amhe purANatarA ajjA ityarthaH / adhavAporANa ttijassa papottAdibhAvo asthi saporANo, soya vuDDo bhavati, tubbhe savve papottasamANA, kiM sikkhAveha ? kiM vA jANaha? evaM vuDo caraNa-karaNa-sajjhAe dukkha Thavejati / ahavA - sa vuDDo omarAtiNio bhoyaNamaMDalIe aMte nivesijjaMto bhaNati - "amhe logassa anuggahakarA ciraporANA ya, taM amhehiM aniviTehiM ko anno AdIte-nivesiumicchati"tti // [bhA.3554] ugghAyamanugghAyaM, nAUNaMchavvihaM tvokmm| tavaguNalakkhaNameyaM, jinacoddasapubbie dikkhA // [bhA.3555] pavvAti jinA khalu, caudasapubbI yaje ya aisesI / ee avvavahArI, gacchagae icchimo nAuM / / [bhA.3556] satthAe puvapitA, coddasapuvINa jaMbunAma pitaa| taM majjheNaM janao, dikkhio rakkhiya'jjehaM / / cU-zAstA tIrthakaraH, puvvapitA mAhaMNakuNDaggAme somilo(?) baMbhaNo / jaMbu nAmeNa pitA pavvAvito usabhaddatto / taM majjheNaM tti navapubviNA rakkhiya 'jjeNa pitA pavvAvito somadevo nAma // codako bhaNati - ete avvavahArI, jahA gacchavAsI pavvAti tahA bhaNaha / AcAryAha[bhA.3557] uvasaMte vi mahAkule, nAtIvagge ya snnisejjaasu| ajjA kAraNajAte, anunAyA vuDDapavvajA / / cU- jahA bAle taheva vyAkhyA : navaraM - imo viseso - khettAo khettaM ajANaM natthi, vuDDo hatasaMko "saMkAmissati"tti ato pvvaaveti|| evamAdikAraNehiM pavvAviyassa jayaNAte imaM kAyavvaM[bhA.3558] bhatte pAne sayaNAsaNe ya uvahI taheva vNdnne| caraNa-karaNa-sajjhAyaM, anuyaTTamANa ya gAhaNayA / / cU-bhattapANagaM se samAhikAragaM dijjati, sayaNIyaM se samabhUmIe mauyasaMthArage, vAso vi se ucco kajati, AsanaM pi, se pAdapuMchaNaM dijjati, pIDhagaMvA taM pise uccaM uvahiM jattiyaMtarati voDhuM jattieNa vA sItaM na bhavati tattiyaM dijjati, ukkoso vAhijjati, addhANe vA se uvahiM vunjhati, Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM- 738, [bhA. 3558 ] vaisuTThaNaM kAumasamattho tti vaMdanaM na davAvijjati, sAgArieNa vA (na] davAviJjati, caraNakaraNa-sajjhAyaM payatteNa gAhijjati, "anuyaTTamANehiM" kusattha soyamAdiesu avaggahesu saNiyaM anuyaTThamANehiM samayaM gAhijjati / / avavAdeNa bAlavuDDhapavvAvaNavihI, kAraNaM ca bhaNai[bhA.3559] uvarjujiuM nimitte, duNhaM pi tu kAraNe duvaggANaM / hohiMti jugappavarA, doha vi aTTha duvaggANaM // / [bhA. 3560] ohimaNA uvaujjiya, parokkhanANI nimitta ghettUNaM / jati pAragA to dikkhA, jugappahANA va hohiMti // cU- ohimAipaccakkhanANI nANe uvaujjati, parokkhanANI nimittavisaeNa uvaujjati / kimatthaM uvaujjati ? ato bhannati - bAlavuDDANa doNha pi ya kAraNA, "kiM nitthAragA nava ? i jati pAragA jugappahANA vA to dikkhA / te ya bAlavuDDhA "duvaggANaM" bhavaMti - itthIpurisavaggANaM ti, tadarthamupayujjaMtItyarthaH / imaM kAraNaM te bAlavuDDA jugappavarA hoMti tti, tena tesiM dikkhA kati / ahavA - duhaTTa suttatthANaM, kAliyassa puvvagayassa vA / ahavA- samaNasamaNIvaggANaM doNha vi AdhArA bhavissaMtIti / jeNa tesiM dikkhA dijjati / vuDDeNa tti gataM / idAniM "napuMsage "tti dAraM / tassime solasa bhedA [bhA. 3561] paMDa vAtie kIve, kuMbhI issAlue ttiya / sauNI takkammasevI ya, pakkhiyApakkhite ti ya // sodhie ya Asitte, vaddhie cippite ti ya / maMtosahI uvahate, isisatte devasatte ya // [bhA. 3562] cU- ciTThautA, etesiM sarUvaM kahijjati / kenaM pavvAveyavvA na vA ? ao bhannati[bhA. 3563] pavvAvaNa gIyatthe, gIyatthe apucchiUNa caugurugA / tamhA gIyatthassA, kappati pavvAvaNA pucchA / / cU- gIto pavvAveti no agIto / jati agIto pavvAveti to cauguruyaM / gIto vi jati apucchiuM pavvAveti tassa vi caugurugaM / tamhA gIyatthassa pucchA, suddhe kappati pavvAvaNA / imA paDhamapucchA kosi tumaM ? ko vA te nivvedo jeNa pavvayasi / / evaM pucchite [ bhA. 3564] sayameva koi sAhati, mettehi va pucchito uvAeNaM / ahavA vilakkhaNehiM, imehi nAuM pariharejjA / / cU- sarise maNussate mama eriso vedodayo tti sayameva sAdhati / ahavA - mettehiM se kahiyaM nivvedakAraNaM - esa tatio tti / pavvAvageNa vA uvAyapuvvaM pucchito kaheti tatio tti / ahavA - paMDagalakkhaNehiM nAtuM na pavvAveti // sA ya pucchA imerise kajjati [bhA. 3565 ] najaMtamanajjUMte, nivveyamasaDDhapaDhamatA pucche / annAto puNa bhaNNati, paMDAi na kappae amhaM // cU- assAvage najjUMte anajjaMtevA paDhamaM nivvedo pucchijjati / jo puNa annAto sa sAmaNNeNa bhaNati - "paMDAI na kappati amhaM pavvAveuM " // so ya jadi paMDago to evaM ciMteti [bhA.3566 ] nAto mi tti panAsati, nivveyaM pucchitA va se mittA / sArheti esa paMDo, sayaM ca paMDo tti nivveyaM // 247 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 nizItha-chedasUtram -2-11/738 cU-ahametehiM nAtotti panAsati, sesaM gatArtham ||puvvmulliNgitaa paMDagalakkhaNA te ya ime[bhA.3567] mahilAsahAvo saravanabheo, meDhaM mahaMtaM mauyA u vaannii| sasaddagaMmuttamapheNagaMca, etANi chappaMDagalakkhaNANi // cU-paMDago mahilAsabhAvo bhavati / puMsasvarAd bhinno bhavati strasvaraH / ahavA- na puMsasvaraH nApistrIsvaraH, madhya ityarthaH / varNagrahaNAtgaMdharasasparzAgRhyante,yAzAstrIpuMsayostayorvimadhyAH tasya bhavaMti / meDhaM aMgAdAnaM, tacca tasya mahaMtaM bhavati / vANIyamauyA bhavai / sasaddagaM muttaM mutteti strIvat, aphenagaM ca mUtrayataH phena na bhavatItyarthaH / eyANi cha paMDagalakkhaNANi // "mahilAsahAvo"tti asya vyAkhyA[bhA.3568] gatI bhave paJcavaloiyaM ca, miduttayA sIyalagattayA y| dhuvaM bhavedokkharanAmadheo, saMkArapaJcaMtario ddhkaaro|| cU-gatI semaMdApadAkulA sazaMkAya, pAsapiTThatopaccavaloiyaM kareMto gacchati, tassazarIratvacA mRdurbhavati, gAtaM ca shiitphrisNbhvti|jo eriso so ghuvaMduakkharanAmo bhvti| teya akkharA saMkAro, saMkArapratyantare anaMtara ityarthaH, DhakAro bhavati // [bhA.3569] gati-bhAsa-aMga-kaDi-pahi-vAhu-bhamuhA ya kes'lNkaare| pacchanna-majjaNaM piya, pacchannataraMca niihaaro|| cU-kiM cAnyat- bhAsate hatyapallavehi dAhiNakopparaM vAmakaratale kAuM dAhikaratale vadanaM nsituNbhaastistriivt| aMgacase samAukaM, abhikkhaMca kaDithaMbhayaMkareti, maddAveiyaabhikkhaNaM piMDaM, itthI va jahA abhilasitaparisaM dardu paTTi parAmusati, bAhuvikkhevaMto bolletti, vatthAbhAve bAhAhiM uraMpAuNati, bhAsaMtoya savibbhamabhamuhAjuyalaM ukkhivati, casaddAtopariharaNaM pAuraNaM vAjahA itthI tahA pariheti, itthIjahA kese tahA AmoDeti, juvatialaMkAraMva se piyaM alaMkareti, pahAyati ya pacchanne, pacchannatare uccArapAsavaNaM kareti / / kiM cAnyat[bhA.3570] purisesu bhIru mahilAsu saMkaro pamayakammakaraNo y|| tivihammi viveyammI, tigabhaMgo hoi naayvvo|| ghU- saMki sabhao ya purisamajjhe viciTThati, itthINa majjhe nissaMko nibbhao ciTThati strIparSatsamAgameityarthaH / pamadAkammaM kareti, piyaMca se taMca kaMDaNa-dalanupphaNa-payaNa-parivesaNavatthAyaMcaNa-soya (?] dgaahrnnpmjnnaadii| emAdibAhiralakkhaNaM aMto se napuMsagavedo lkkhnnN| so puNaNapusaMvedo tivihe bhede bhvti|khN? jao bhannati - "tivihammivi" pacchaMddhaM / kahaM puNa tivihe vi vede ekkakke tigabhaMgo bhavati ? ucyate - puriso purisavedaM vedeti, puriso isthivedaM vedeti, puriso napuMsagavedaM vedeti / evaM itthInapuMsagA vi bhANiyavvA // imaM veyANaM salakkhaNaM[bhA.3571] ussaggalakkhaNaM khalu, phuphugamAdi sarisaM tu vedANaM / avavAtato tu bhaio, ekkekko dosu ThANesu // cU-abhipretavastusvarUpaM nirvAcyaM, kAraNanirapakSamutsarga, tisuvi vedesu / imaM utsrglkssnn| bAhiM anuvalakkho aMto anusamayaDAho anuvasaMto vi ghaTTijamANadippaMto phuphuaggisamANo itthivedo / pavaNa-vikovita-pattidhaNaMta rajaliya-tivvapalAla-davaggisamANo vattalakkhaNA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 11, mUlaM - 738, (bhA. 3571] purisavedo / taNa-kaTTha- mahAsaMcaya- vividhiMdhaNa- ghora-jaliyamaNuvasaMto'tattalakkhaNo mahAnagaraDAhasamANo napuMsagavedo / avavAdaM puNa pappa ekkekko vedo dosu dosu ThANesu bhaiyavvo pUrvavat // esa lakkhaNapaMDago gatyAdyavaloyaNeNa bhavati / adhavA imaM paMDagalakkhaNaM [ bhA. 3572] duviho ya paMDato khalu, dUsiya uvaghAya-paMDao ceva / uvaghAe vi ya duviho, vede ya taheva uvagaraNe // - napuMsago duvidho dUsio uvaghAyapaMDago ya / dUsio duvidho Usitto Asitto ya / uvaghayapaMDago vi duviho - vede uvakaraNovaghAte ya // [bhA. 3573] dUsiyavedo dUsI, dosu vi vedesu sajjae dUsI / do sevati vA vede, zrIpuMsu va dUsate dUsI // cU- dUsito vedo jassa sa dUsI bhaNNati, dosu vA thI- purisavedesu rajjati jo so vA dUsI, do vA thI- purisave sevati jo so dUsI, jo thI - purisavedo do vi dUsati so vA dUsI // Asitto Usitto, duviho dUsI ya hoi nAyavvo / Usitto aNavacco, sAvacco hoti Asitto // [bhA. 3574 ] - "dUsi "tti asya vyAkhyA 249 cU- puvvaddhaM gatArthaM / no jassa avacaM uppajjati nibbhIo so ussitto, jassa puNa avaccaM uppajjati sIo so Asitto // "vedovaghAtapaMDao" imo [bhA. 3575 ] ha mo tu kumArI, iMdamahe nagarabAliga nimittaM / mucchiya gaDhio umao, veda vi ya uvahato tassa // cU- hemapurise nagare hemakUDo rAyA / hemasaMbhavA bhAriyA / tassa putto varataviyahemasannibho hemo nAma kumAro / so ya pattajovvaNo annayA iMdamahe iMdaTThaNaM gato / pecchai ya tattha nagarakulabAliyANaM rUvavatINaM pNcste| balipupphadhUvakaDacchuyahatthA iMdAbhimuhIo daThThe sevagapurise pucchati - "kimeyAo AgayAto, kiM vA abhilasaMti ?" bhaNiyA ya tena sevagapurisA "ahametesiM iMde varo datto, deha eyAo aMteurammi" / tehiM tAo ghettuM savvAto aMteure chUDhA / tAhe nAgarajano rAyANaM uTTito- "moeha"tti / taorannA bhaNiyaM "kiM majja puttona royati tumaMjAmAuo?" tato nAgarA tuNhikkA ThitA / eyaM ranno sammataM ti avipaNNaM gatA nAgarA / kumAreNa ya tA savvA pariNItA / so ya tAsu atIva pasatto / pasattayassa tassa sarvvavIryanIgAlo jAto, tato tassa vedovaghAto jAto, mao ya / anne bhaNaMti- tAhiM ceva appaDisevago tti rUsiyAhiM mArito // vedovaghAyatti gataM / idAniM " uvakaraNovahato" bhaNNati [bhA. 3576] uvahata uvakaraNammi, sejjAyara sejjAyara bhUNiyA nimitteNaM / to kavilagassa vedo, tatio jAto durahiyAso / / cU- suTThiyA AyariyA / tesiM sIso kavilo nAma khuDDago / so sejjAtarabhUNiyAte saha kheDuM kareti / tassa tattheva ajjhovavAdo jAto / annayA sA sejjAtarabhUNiyA egAgiNI nAtidUraM gAvINa dohaNavADagaM gatA / sA tato duddha-dadhi-dhettUNa gacchaMti / kavilo ya taM ceva bhikkhAyariyaM gacchati / tenaMtarA asAgArie anicchamANI balA bhAriyA uppAitA / tIe kappaTThiyAte adUre pitA chitte kisiM karei / tIe tassa kahiyaM / tena sA diTTha joNibbhaei ruhirokkhitto mahiyaloliyA * Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 nizItha - chedasUtram -2-11 / 738 ya / soya kuhADahatthagato ruTThe / kavilo ya tena kAleNa bhikkhaM aDituM paDiniyatto / tena ya diTTe, mUlato se sAgAriya saha jaladharehi chinnaM nikkattiya / so ya AyariyasamIvaM na gato, unnikkhNto| tassa ya uvakaraNovaghAeNa tatio vedo udinno / so ya juNNAkoTThanIyAe saMgahio / tattha se itthIvedo udinno / esa uvakaraNovaghatapaMDago bhaNito / / esa vedovakaraNaghAto bahukammodaeNaM jAyati / jato bhaNNati[ bhA. 3577] puvvaM duccariyANaM, kammANaM asubhaphalavivAgeNaM / to uvahammati vedo, jIvANaM maMdapuNnANaM // cU- kaMThA / so ya napuMsagavedodayA posAsaesu paDisevoga bhavati, na vedodayaM tarati niruMbhiuM // ettha diTThato goNo [bhA. 3578 ] jaha paDhamapAusammI, goNo vAto u haritagataNassa / anumajjati koTTibaM, vAvannaM dubbhigaMdhIyaM // cU- imo uvasaMhAro [bhA. 3579] evaM tu kei purisA, bhottUNaM bhoyaNaM pativisaTTaM / tAva na bhavaMti tuTTha, jAva na paDiseviyA pose / / [bhA. 3580 ] lakkhaNadUsiM uvaghAyapaMDagaM tivihameva jo dikkhe| pacchittaM tisu vi mUlaM, ime ya anne bhave dosA // cU- vedukkaDayA ete jAva na paDisevati purisasAgAriyaM AyabhAvaM vA tAva dhitiM na labhati / lakkhaNavedasiM uvaghAtapaMDagaM ca jo evaM tividhaM pavvAveti tassa mUlaM paMcchittaM, ANAiyA ya dosA // imA saMjamavirAdhanA [ bhA. 3581] gahaNaM ca saMjayassa, AyariyANaM ca khippamAloe / bahiyA va niggayassA, carittasaMbhedaNiM ca kahA || cU- agha pavvAvito evaM nAuM " gahaNaM ca " gaadhaa| paDisevaNAbhippAtena saMjato tena gahito, tena ya saMjatena AyariyANaM khippamAloeyavvaM / jati nAloeti to cauguruM / ahavA - aMto virahaM alabhamANo bAhiM viyArAdiyagayANaM carittasaMbhedaNiM kahaM kahejjA / / [bhA. 3582] chaMdiya-gahiya-gurUNaM, jo na kaheti kahiyammi ca uvehaM / parapakkha sapakkhe vA, jaM kAhiti so tamAvaje // cU-tena napuMsageNa jo saMjayo "chaMdiu "tti - nimaMtito "maM paDisevAhi tti, ahaMvA paDisevAmi" tti / joya gahito ete jati gurUNaM na kaheMti kahite vA yadi gurava uvehaM kareMti to savvesiM caugurugA / jaM vA so napuMsago parapakkhe sapakkhe vA uDDAhaM karejjA paDisevaNaM kareto, taM so akato uvehaMto ya pAyacchittaM pAvati // "carittasaMbhedaNi"tti asya vyAkhyA / [ bhA. 3583 ] itthikahAo kaheti, tAsi avannaM pumo pagAseti / samalA sAvi dugaMdhA, khedo ya na etare tANi // cU- itthikahAto kaheti - tAsu vA jaM suhaM, jahA ya paribhujaMti, puNo / tAsi avannaM bhAsati - tAsiM jotI samalA sAvI duggaMdhA ya, tAsu ya paribhuMjamANIsu purisassa khedo jAyati / amhaM puNa Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA. 3583] 251 Asae malAdidosA khedo ya na bhavati, to varaM amhehiM saha aNAyAro kato / / paMDagassa ime bhAvA, so imehiM vA bhAvehiM paMDago lakkhiyavvo [ bhA. 3584 ] sAgAriyaM nirakkhati, taM ca maleUNa jiMghate hatthaM / pucchati sevimasevI, ati suhaM ahaM vi ya duhAvi // cU- aMgAdAnaM sAgAriyaM, taM appaNo parassa va nirikkhati, taM ca sAgAriyaM appaNo parassa vA hatthehiM maliuNa taM hatthaM jiMghati, bhuttabhogaM sAdhuM rahe pucchati napuMsago kiM paDiseviyapuvvo na vA? tammi paDiseviAte atIva suhaM bhavati / tato sAdhubhAvaM nAuM bhaNAti - ahaM vi ya se duvihA vi Asae posae tha / tattha kei paDisevijjA ? te ya paDigamaNAdI karejja / tatthAyario ega-dugatisu mUla'NavaTThapAraMciyA pAvati // ahavA [ bhA. 3585 ] so samaNasuvihitehiM, paviyAraM kattha tI alabhamANo / to sevitumADhatto, gihamo ya parappavAdI ya // cU- so paMDago samaNesU sajjhAyajhANaniratesu mehuNapaviyAraM alabhaMto tAhe gihiNo paratitthie ya AdisaddAto bhaDa-naTTa-caTTa-meMTha-ArAmiya-solla-ghoDa- govAla- cakkiya-jaMti - kharage sevejja vedodaeNa / / tatthime dosA [ bhA. 3586 ] ayaso ya akittIyA, tammUlAgaM tahiM pavayaNassa / siM pi hoti saMkA, savve eyArisA maNNe // cU- vAyAghAo ayaso / avaNNavAyabhAsaNaM akittI / jinapavayaNassa tammUlA tannimittA taddhetukA ayasaakittIto havejjA, je ya taM paDisevaMti tesiM saMkA bhavati - savve ima samaNA erisA - saMkayA manyate ityarthaH / aMdhavA - tesiM paMDagANaM saMkA bhavati jahA amhe tatiyA tahA ime samaNA - savve erisA maNeNa mannate // "ayasamaakittINaM" imaM vakkhANaMerisasevI eyArisA va etAriso carati saddo / so eso na vi anno, asaMkhaDaM ghoDamAdIhiM // [bhA. 3587 ] cU- bahujanasamudae logo evaMvAdI bhavati ete samaNA erisasevI, sayaM vA erisA - "napuMsaga" tti vRttaM bhavati / eriso ayasakittIsa do logo " carati" prakAzatItyarthaH / sAdhavo vA bhikkhAviyArAdiniggate cahuM taruNA juvANagA bhaNaMti - are are bhadde gomiya ! so eso sirimaMdirakArao / annA bhaNai - na vi eso, anno so / ahavA - te taruNA juvANA bhaNaja - eha samaNA tubme vi tArisaM kareha / evaM bhaNito ko vi asahuNo asaMkhaDaM ghoDamAdIhiM saha karejjA / tammiya nicchUDheko ti saMjato saMsatto citAe daDDumicchati unnikkhamati marati vA / ettha Ayariyassa pavvAveMtassa pacchittaM vattavvaM / evamAdidosapariharaNatthaM paMDago na dikkheyavvo // "paMDaga "tti gataM / idAniM "kIvo" [bhA. 3588 ] kIvassa goNNanANaM, kammudaeNaM tu jAyae tatio / tammi vi so ceva gamo, pacchittussaggaavavAte // cU-klidyate iti klIvaH / guNaniSphaNNaM goNNaM / mehuNAbhippAe aMgAdAnaM vigAraM bhayati, vayaM thibuhiMya galati, sa mahAmohakammodaeNa bhavati / evaM galamANe jatiM nirodheti to niruddhavatthI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 nizItha - chedasUtram -2-11 / 738 kAlaMtareNa tatio bhavati / je paMDage dosA pacchittaM ca ettha vi ussaggeNa te ceva / avavAe pavvAveyavvA / / " idAniM vAtio" [bhA. 3589] udaeNa vAtigassa, savikAraM tAva jA asaMpattI / taJcanniya'saMvuDie, diTThato hota' labdhaMte // sU- vAito nAma jAhe so mohakammodaeNaM sAgAriyaM kasAiyaM bhavati tAhe so na sakketi dharetuM, na ya sabhAvatthaM tAva bhavati jAva na kayaM jaM na kAyavvaM / ettha taccannieNa diTTaMto- egattha jalataraNaNAvArUDho taccannito / tattha tassa'ggato AsannA ahAbhAveNa agArI asaMvuDA niviTTha / tassa ya taccatriyassa taM daddhuM thaddhaM sAgAriyaM, tena veukkaDayAe asahamANeNa janapurato paDiggahitA agArI / taca purisA haMtumAraddhA / tahAvi tena na mukkA / jAhe se vIya nisaggo jAto tAhe mukkA // [ bhA. 3590 ] sAgAriyanissAe, alaMbhato vAtio anAyAraM / kAlaMtareNa so vi hu, napuMsagattAe pariNamati // cU- sAgAriyatti aMgAdAnaM, taM mohukkaDayAe puNo puNo thabbhati, vAudoseNa ya taM thaddhaM acchati, tassa nissAe tannimittaM so vAtio anAyAra sevei, kAlaMtare napuMsagabhAvaM pariNamati / tattha doso jahA paMDago / / idAniM "kuMbhI" [ bhA. 3591] duviho ya hoi kuMbhI, jAtIkuMbhI ya vedakuMbhI ya / jAIkuMbhI bhaito, paDisiddho vedakuMbhIo // cU- jassa vasaNA sujjhati so kuMbhI / so duviho - vAyadoseNa jassa sAgAriyaM vasaNaM vA sujjhati so jAikuMbhI rogItyarthaH / jassa puNa mohukkaDayAe sAgAriyaM vasaNA vA Asevato sujjhati sa vedakuMbhI / jAikuMbhI pavvAvaNe bhatito / kA bhayaNA ? jati se ati mahallA vasaNA to na pavvAvijjati / aha IsisUNA to pavvAvijati / esa bhayaNA / vedakuMbhI acaMtaM paDisiddho pavvAvaNe // kiM kAraNaM ? ato bhaNNati [bhA. 3592] vatthiNirohe abhivamANe sAgArie bhave kuMbhI / so vi ya niruddhavatthI, napuMsagattAe pariNamati // cU- apaDisevagattaNaM vatthiniroho, tena se vasaNA vahuti, te vaddhitA atippamANA sAgAriyA se bhavaMti, annaM ca se niruddho kAlaMtareNa napuMsagabhAvaM pariNamati / ettha doso pAyacchittaM ca pUrvavat // idAniM "IsAlugo" tti [bhA. 3593] issAlue vi vedukkaDayAe baMbhavvayaM dharemANo / soviya niruddhavatthI napuMsagattAe pariNamati // cU-yasyerSyA utpadyate abhilASetyarthaH, so IsAlU bhaNNai / paDisevijaMtaM daTTu IsA uppaNNA sa vedukkaDo itthi alabhaMto baMbhavyaM ca dharemANo so vi kAlaMtareNa niruddho napuMsago bhavati / dosA pacchittaM pUrvavat / / idAniM "sauNI" [bhA.3594] sauNI ukkaDavedo, abhikkhapaDisevanANupagaIo / soviya niruddhavatthI, napuMsagattAe pariNamati // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 738, [ bhA. 3594] 253 cU- ukkaDavedattaNato abhikkhapaDisevaNAe pasatto gharaciDao iva sauNI bhavati / dosA pacchittaM ca pUrvavat // idAniM takkammasevI [bhA. 3595 ] [bhA.3596] takkammasevi jo U, seviyayaM ceva lihai sANuvva / so viya aparicaraMto, napuMsagattAe pariNamati // paDicaratI AcaratI, Dajjhato ukkaDeNa vedeNa / so vi ya aparicaraMto, napuMsagattAe pariNamati / cU-paDicarati tti mehuNamAsevati, jayA bIyaNisaggo jAto tadA sANo iva taM caiva jIhAe lihatiAcaratItyarthaH / sa erisaM vilINabhAvaM veukkaDatA Dajjhato koti kareti suhamiti mannaM to / so vi appaDicaraNo anAsevago kAleNa napuMsago bhavati / doso pacchittaM ca pUrvavat // idAniM 'pakkhiyApakkhio" [bhA. 3597] pakkhe pakkhe bhAvo, hoi apakkhammi jassa appo u / so pakkhapakkhito U, so vi niruddho bhave apumaM // - sukapakkhe sukkapakkhe jassa aIva mohubbhavo bhavati, apakkhe tti kAlapakkhoM tattha appo bhavati / mohubbhavapakkhe so niruMbhaMto napuMsago pariNamati / ahavA sukkapakkhe kiNhapakkhe vA pakkhamettaM atIva udayo bhavati / " apakkho "tti tattiyameva kAlaM appodayo bhavati / dosAdi sesaM pUrvavat // idAniM "sogaMdhiya "tti [bhA. 3598 ] - sAgAriyassa gaMdhaM, jiMghati sAgAriyassa saMdhAe / kAlaMtareNa so vi hu, napusagattAe pariNamati // cU- subhaM sAgAriyassa gaMdhaM maNNatIti sogaMdhI / so sAgAriyaM jiMghati, maleUNa vA hattha jiMghati, sa mahAmoho tena sagAriyAgaMdhabbhAseNa pacchA lihati jIhAe vi, sa pacchA vi paribhogamalabhaMto kAlaMtareNa tatito bhavati / dosA pacchittaM pUrvavat // idAniM " Asitto" / itthisarIrAsatto Asitto, jo vatthi sarIraM vA pappAsaMsati jo vA annaM Asatto - [ bhA. 3599] viggahamaNuSpavesiya, acchati sAgAriyaMsi Asitto / so vi ya niruddhavatthI, hotI vedukkaDo vasaNI // cU- viggahaM aMgAdAnaM, taM anuSpavesittA acchati itthisAgAriyaMsi yonI ityarthaH / esa Asitto / so ya mohakkaDayAe aIva vasaNI niruddhavatthI / aivvasaNI alabdhaMto kAlaMtareNa napuMsago bhavati / dosA pacchittaM ca pUrvavat // idAniM "baddhitA 'di bhaNNati [bhA. 3600 ] baddhiya cippiya avite, maMtosahiuvahate vi ya taheva / isisatta devasattA, avvasaNi napuMsagA bhajjA / / cU- baddhio nAma jassa bAlasseva chejjaM dAtuM vasaNA gAliyA / cippito nAma jassa jAyamettasseva aMguTThapadesiNImajhiyAhiM caDhijjati jAvakRtAH / ete do niyamA abIyA / annassa maMtena vedo uvahato | annassaosaheNa / etesiM jAva paDibheo na bhavati tAva taha ceva sIyA na bhavaMti / risiNA deveNa vA ruTTeNa vA sAvo dinno- "mama tavAnubhAvA vayaNAo na te purisabhAvo bhavissati' tti / ete chAvi avvasaNI vasaNI vA / tattha je avvasaNI napuMsagA te bhajjA "bhaj sevAyAM," te Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 738 pavvAveyavvA iti / ahavA - cha ete napuMsagA avaNI vasaNI vA evaM bhayaNijjA - je avvasaNI te pavvAvaNijjA no itare / / idAniM etesu pacchittaM bhaNNati 254 [bhA. 3601] dasasu vi mUlAyarie, vayamANassa vi havaMti caugurugA / sesANaM chaNhaM pI, Ayarite vadeMte catugurugA // cU-dasa Adille jo pavvAveti Ayarito tassa dasasu vi patteyaM mUlaM / te cciya jo dasa vadati - "pavvAveha"tti, tassa caugurugaM / vaddhitAdI sesA cha, te pavvAveMtassa Ayariyassa caugurugA, te vi ya cha jo "pavvAveha "tti bhaNati tassa vi caugurugaM / sIso imAe uvauttI bhaNati "pavvAveha "tti [ bhA. 3602 ] thIpurisA jaha udayaM, dhareMti jhANovavAsaNiyameNaM / evamapumaM pi udayaM, dharejjati ko tahiM doso | cU- jahA thIpurisA jhANaniyamovavAsesu uvauttA vedodayaM dhareMti evamapumaM pi jadi vedodayaM dharejjA te pavvAvite ko doso havejjA | [bhA. 3603] ahavA tatite doso, jAyati itaresu so na saMbhavati / evaM khu natthi dikkhA, saveyagANaM na vA titthaM / / cU- ahavA tujjhamabhippAo tassa vedodaeNa cArittabhaMgadoso jAyati- itaresu thI purisesa dodaeNa kiM na bhavati carittadoSo ? teSvapi bhavatyeva / khINamohAdiyA mottuM titthaM, nAvi titthasaMtatI AcAryAha * [bhA. 3604] thIpurisA patteyaM, vasaMta dosarahitesu ThANesu / saMvAsaphAsadiTThe, iyare vacchaM va diTTaMto // cU-itthI pavvAvitA itthINaM majjhe nivasati, puriso vi purisANaM, evaM te pattegA dosarahitesu ThANesu vasaMtA niddosA / itaro yadi itthINaM majjhe vasati to saMvAsato phAsato diTThio ya dosA bhavaMti / evaM tassa purisesu vi dosA / tassevaM ubhao saMvAse diTTaMto- "apatthaM aMbagaM bhoccA rAyA rajjaM tu haare"| adhavA - vacchaMbagadiTTaMtA do vattavvA / vacchassa mAtaraM daddhuM thaNAbhilAso bhavati, mAtAvi puttaM paNhAti / aMbaM vA dahuM khajramANaM vA aMbayaM daddhuM jahA annassa muhaM paNhAti / evaM tassa saMvAsAdiehiM vedodaeNa abhilAso bhavati / bhuttAbhuttasAhavo vA tamabhilasaMti / tamhA napuMsago na dikkhiyavvo // bitiyapadena imehiM kAraNehiM savve dikkhejjA [bhA. 3605] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va AgADhe / gelaNa uttamaTTe, nANe taha daMsaNe carite // cU- so asivaM uvasAmehitti, asivaggahiyANa vA tappissati, saladdhio vA so ome bhattapANeNa gaNassa uvaggahaM karessati // [bhA. 3606 ] rAyaduTThabhaesU, tANaTTha nivassa ceva gamaNaTTha / vijjo va sayaM tassa va, tappissati vA gilANassa // cU- rAyaduTTe tANaM karessati, rAyavallabho vA so rAyANaM gamessati, balavaM kayakaraNo sa bohigAdi bhae AgADhe tANaM karessati, sattavihAgADhevA pavvAvijjati / vejjo vA so sayaM gilANassa kiriyaM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 11, mUlaM-738, [bhA. 3606] 255 karessati / ahavA - vijassa gilANassa vA tappissati / uttimaTThapaDivannagassa asahAyassa kusahAyassa vA me sahAyo bhavissati, tappissati vA so vA uttimaDheM pddivjjti|| [bhA.3607] guruNo va appaNo vA, nANAdI geNhamANa tppihiti| acaraNadesA Nete, tappe omAsivehiM vA / / cU-guruNo appaNo vA nANaM geNhaMtassa asanAdivatthAdiehiM tappihiti / evaM daMsaNe vi / caritaM jattha dese na sujjhai caraNaTTha tato nitassa esa me sahAyo bhavissati tappissati vA / / [bhA.3608] eehiM kAraNehiM, AgADhehiM tu jo u pavvAve / paMDAtI solasagaM, kae tu kajje vigicaNatA / / cU-jeNa kAraNeNa so pavvAvito tammi samANite pacchA so vigiNciyvvo| kAraNajAte ya pavvAvijaMtassa imA vihI[bhA.3609] duviho jANamajANI, ajAnagaM pannaveti tu imehiM / janapaccayaTThayA vA, najjaMtamaNajjamANe vi / / cU-jANi tti jANati, jahA "sAhUNa na kappati tatiyaM dikkheuM", tamuvaTTiyaM pannaveMti "no tujha dikkhA, avattavesadhArI sAvagadhamma paDivajjasu, annahA te nANAdivirAdhaNA bhvti|" ajAnagaMpuNajanapaccayaTTha kaDipaTThamAdiehiM pnn-ti|so puNaajAnago tattha jaNe najatina vA evaM duvidhe viimA jayaNA[bhA.3610] kaDipaTTae ya chihalI, kattariyA bhaMDu loya pADho ya / dhammakahasannirAula-vavahAravigicaNaM kujjaa| cU-puvvaddhassa imA vakkhA[bhA.3611] kaDipaTTao abhinave, kIrati chihalI ya amha cevAsi / kattariyA bhaMDU vA, anicche ekvekkprihaannii|| cU-colapaTTo se vajjhata, no aggato carayaM kareti, sire se "chihali"tti sihaM se muccati / jai so bhaNai- kiMme aggatocarayaM na kareha, savvaM muMDaM vA? tAhe sobhaNNati-navadhammo ceva evaM kiirti|vsbhaa yabhaNaMti *amha viNavadhammANa evNcevaasi|tNpunn muMDaM kattarimanicchaMtassa, "bhaMDu"tti khuro, tena so muMDijjati |khurN pianicchaMto evaM ekahANIte pacchA se loo kjti| savvesu chihalI muMcati // [bhA.3612] chihalI tu anicchaMto, bhikkhUmAdImayaM pinnecchNti| paratitthiya vattavyaM, ukkamadANaM sasamae vi|| cU-chihaliM pi anicchaMte savvaM vA se muMDaM kajjati, tato sikkhavijati / sA sikkhA duvihA - AsevaNasikkhA gahaNasikkhA ya / AsevaNasikkhAe se kiriyAkalAvo na daMsijjati / imA gahaNasikkhA- "pADhe"tiasya vyAkhyA-bhikakhumAdiparatitthiyANaMsasamayavattavvayaMpADhijati, tammi anicchaMte siMgArakavvaM pADhijati, tammi anicchaMte dhammakahAgaMDiyAo pADhinati, tammi anicchaMtesamaejeparatisthiyavattavvayasuttAtepADhaMti, tammi anicchesasamayaM ukkameNa viluliyaM pADhaMti // imA se kAraNe vihI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 . - nizItha-chedasUtram -2-11/738 [bhA.3613] vIyAra-goyare therasaMjuo rattidUre tarunANaM / gAheha mamaM pitao, therA gaaheNt'jttennN|| cU-viyArabhUmiM gacchaMto goyaraM vA hiMDaMto therasaMjutto hiMDati / rAto dUre tarunANa sevijati ciTThati vA, taM ca na pADheti sAhavo / jati bhaNeja-mamaM pi pADheha tti tAhe therA vaMcaNANi kareMti, ayatteNa gAhiti // taM piimerisaMgAhiMti[bhA.3614] veraggakahA visayANa niMdayA uTThanisIyaNe guttaa| cukkakhalite ya bahuso, sarosamiva codate trunnaa|| cU-je suttA veraggakahAe ThitA visayanidAe ya te sutte gAhijati / ahavA - tassa purato veraggakahA visayaniMdakahA kahijjA / udvaitanivesaMtAya sAhavo saMvaDA bhavaMti jahA aMgAdAnaM na passati / tassa jai sAmAyArIe ki ci cukkayaM kayaM khalitaM vA viNaTuM kayaMtAhe taruNA bhikkhUte niTTharaM sarosaM codaMti, bahuvArA bahusaM, evaM kaesu taruNesu anubaMdhaM na gcchti|| [bhA.3615] dhammakahA pADheti ya, kayakajjA vA se dhmmmkkheNti| mA hana paraM piloyaM, anuvvayA tuja no dikkhA // cU- gatatyo paDhamo pado / idAni pacchaddhassa vakkhANaM - jeNa kajeNa so dikkhio tammi samatte kajje dhammo se kahijjati, bohiuvadhAyakAraNAya se kahijaMti, tumaMcarayoharaNAdiliMgaTTito ya parabhavabohIe uvadhAyakAraNAya vaTThasi, taMmA hana paraM pi logaM, muMca rayoharaNAdi liMgaM, tujjha sAvagANuvvatA te geNhasu, na sAdhudikkhA bhavati / evaM pannavite jati sAdhuliMgaM muMcati to laDheM / aha na muMcati tAhe "sannirAulaM" ti asya vyAkhyA[bhA.3616] sanni kharakammio vA, bhesetti kao ihesa kNcicco| nivasiDhe vA dikkhito, eehi anAye pddiseho| cU-saNNI jo kharakammito so puvvaM pannavijjati- "amhehiM kAraNe tatio pavvAvito, so idAniliMganecchae mottuM, taMtumabhesehi" pacchA soAgaMtuguravo vaMdituMniviTe, savvenirikkhati saMjate / tAhe taM puvvakahiyaciMdhovalakkhitaM karamalaNa-bhUmaphAlaNa-sirakaMpaNa-pharusavayaNakharadiTThavaloyaNeNa rUsitobhaNAti- "kato esa tujjhamajhe kaMcicco? avasarAhi tti, mAtena vAessaM / evaM ca jadi na muMcati, kharakammiyassa vA asati, tena va ranno kahitaM, ettha vi so vavahAreNa jetuM vikiMciyavvo . imo vavahAro-jadi sa bhaNeja etehiM dikkhitomi tti, ettha jati jaNeNa na NAtaM eehiM dikkhito tti to aNAte paDisijhaMti avalappati ityarthaH ||ah so bhaNeja[bhA.3617] ajjhAviomi etehi ceva paDiseho kiM va'dhIyate / chaligakahAtI kaddati, kattha jatI kattha chliyaaii|| cU-ahametehiM ceva ajjhAvito, janena annAte ettha vipddiseho| ahavA bhannati - "kiM tume aghItaM"ti, tAhe so parasamae caliyakavvakahAdi kaDDati / tAhe sAhavo bhaNaMti- "kattha jatI, kattha chaligAdi kavvakahA? sAhavo veraggamaggaTThitA siMgArakahA na paDhaMti - na yujatetyarthaH" // imerisaM sAhavo savvaNNubhAsiyaM suttaM paDhaMti Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 738, [bhA. 3618] [bhA. 3618] puvvavasaMjuttaM, veraggakaraM sataMta- aviruddhaM / porANamaddhamAgahabhAsA niyayaM havati suttaM // cU-puvvasuttanibaddho pacchAsuttema avarujjhamANo puvvAvarasaMjuttaM bhannati, visaesu virAgakaraM, svataMtra svasiddhAntaH tammi aviruddhaM savvahA savvattha savvakAlaM natthi AyA to sataMtaviruddhaM bhannati, titthayarabhAsito jassa'tyo gaMdho ya gaNadharanibaddho taM porANaM / ahavA - pAyayabaddhaM porANaM, magaha'ddhavisayabhAsanibaddhaM addhama gahaM / adhavA - aTTharasadesIbhAsANiyataM addhamAgadhaM bhavati suddaM, "niyataM" ti nibaddhaM // kiM cAnyat [bhA. 3619] je suttaguNA vRttA, tavvivarIyANi gAhate puvvaM / nicchiNNakAranANaM, sA ceva vigiMcaNe jayaNA // - suttassa guNA ime[bhA. 3620 ] * niddosaM sAravaMtaM ca, heUkAraNacoiyaM / uvanIyaM sovayAraM ca, mitaM mahurameva ca / appaggaMtha mahatyaM ca, battIsAdosavajjiyaM / acchobhaNamavajraM ca, suttaM savvannubhAsiyaM // [bhA. 3621] cU- ete suttaguNA, etehiM vivarIta Ada veva suttaM paDhAvijjati / evaM pADhie ko guNo ? bhannati-nicchinnakAranANaM savvo vigiMcaNavihI bhavati, esa vavahAravigiMcaNavihI bhaNitA // jo vavahAreNa vigiMcituM na sakkati tassimA vihI[ bhA. 3622] kAvAlie sarakkhe, taccaNNiyavasabhaliMgarUveNaM / vaDuMvagapavvaie, kAyavvaM vihIe vosiraNaM / / dhU- gIyA avikAriNo vasabhA kAvAla sarakkha taccanniya-vesaggahaNeM taM pariTThaveti / bahusayaNo vaDaMvage tammi esA pariTThavaNavihI // imesu ya [bhA. 3623] nivavallabhavahupakkhammi vA vi taruNavasabhA mitho veMti / bhinnakahAto bhaTThe, na ghaDati iha vacca paratitthiM // - 257 dhU. jo nivassa vallabho, jo ya bahumittasayaNapakkhito, tesu vi esa ceva pariTThavaNavihI / jayA sa napuMsago mitho rahasse taruNabhikkhu obhAsati, bhinnakahAo vA kareti, tadA taruNabhikkhU bhaNaMti- "iha jatINa majjhe na ghaDati erisaM tumaM, tumaM yadi erisaM kAukAmo si to unnakkhamAhi paratitthiesa vA vaccaM " // jati so evaM gato to laThThe / aha so bhaNejjA[bhA. 3624] tumae samagaM AmaM, ti niggato bhikkhamAtilakkheNaM / nAsati bhikkhugamAdI, choDhUNa tato vi vipalAti / / cU- sanapuMsago taM taruNavasabhaM bhaNejja - "tumaM samagaM vaccAmi mamaM tattha choDhuM AgacchejjAsisa / " tA sAdhU bhaNeja "ANaM ti, ehi vyaamo|" tAhe bhikkhumAdiliMgalakkheNa gaMtuM bhikkhumAdiesu choDhuM taM sAdhU nAsati / jo puNa nIto bhikkhu mAdiesu taM sAdhuM na muMcati taM rAto suttaM nAuM vipalAti / tammi vA bhikkhAdiniggae vipalAti, sAhU vA bhikkhAdiniggato tato cciya vipalAti // "napuMsago "tti gataM / "jaDDe"tti 16 17 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 nizItha-chedasUtram -2-11/738 [bhA.3625] tiviho ya hoi jaDDo, sarIra-bhAsAe karaNajaDDo u| bhAsAjaDDo tiviho, jala mammaNa elamUo y|| ghU-tiviho jaDDo - sarIrajaDDo, karaNajaDDo, bhAsAjaDDo ya / etta bhAsAjaDDo puNo tiviho - jalamUgo mammaNamUgo elamUgo, casaddA dummehajaDDo ya / jahA jale nibbuDDo ullAveti vA jalaM evaM jalamUgo avvattaM bhAsati / elamUgo bhAsai elago jahA buDabuDati, evaM elamUgo bhAsati / aMtaraMtare khalati vAtojassa avippaTThabhAsI bobbaDo ya sa mammaNo / ghosaMtassa vijassa gaMdho na ThAyati sa dummeho mASatuSavat // ete pavvAveMtassa imaM pacchittaM[bhA.3626] jalamUe talamUe, sarIrajaDDe ya karaNajaDDe ya / eesu caugurugA, sesakajaDDammi mAsalahuM / cU-jalaM elaM atisarIre karaNajahuMca, etepavvAveMtassacaugurugA, "sesa"ttinAtisarIrajaDDo, mammaNo dummeho ya, etesutisumaaslhuN||jl-el-muuesu ime dosA[bhA.3627] daMsaNa-nANa-caritte, taveya samitIsu karaNajoge y| uvadilR pi na geNhati, jalamUo elamUo y|| ghU-dasaNasarUvaM, saNapabhAvagANivA satthANi, daMsaNaM vA paDucca jo uvadeso diJjati / evaM nANe caraNe tave samitIsu karaNesu joesu ya tinni tinni bheyA kAyavvA / tesuvaiDhe na geNhati jalamUgo elamUgo ya / ato te na dikkhiyavvA / / kiMca[bhA.3628] nANAdaTTa dikkhA, bhAsAjaDDo apaJcalo tss| so bahiro viniyamA, gAhaNauDDAha ahikrnnN|| cU-dikkhA nANAdaTTha icchijjati / soya bhAsAjaDDo duviho vi tassaggahaNe apaccalo asmrthetyrthH| soyaduvaho viniyamA bahiro bhavati / tammi mahatA saddeNa gAhijaMte uDDAho bhavati / tammi agiNhate kovo bhavati, tato adhikaraNaM ||idaaniN sarIrajaDDe dosA[bhA.3629] tiviho sarIrajaDDo, paMthe bhikkhe yahoti vNdne| etehi kAraNehiM, jaDDassa na dijjatI dikkhA // cU- sarIrajaDDo na sarIra bhedeNa tiviho, kriyAbhedeNa tiviho imo - paMthe, bhikkhADaNe, vaMdanapayANakAle y|| eyassa tivihassa vi imA vakkhA[bhA.3630] addhANe palimaMtho, bhikkhAyariyAe apaDihattho y| doso sarIrajaDDe, gacche puNa so anunnaao|| ghU-pathechaDDijati, Urughasoyasebhavati, sAvayatenabhayaMcase bhavati, ahasAdhavopaDikkhaMti tAhe tesiM pi palimaMtho bhikkhAyariyAe, vaMdane aparihattho, etya viannasiM plimNtho| evamAdi sarIrajaDDe dosA / tenaM se dikkhA pddisiddhaa| "gacche puNa soanunnAto"tipubviM pavvAvaNakAle kisoAsI pacchA sarIrajaDDojAto, tassa gacche pariyaTTaNAanunnAyAna parityAjyetyarthaH / anne bhaNaMti-nAtisarIrajaDDassa mahallagacche pavvajjA anunnAtA ityarthaH / kiM cAnyat[bhA.3631] uDussAso aparikkamo ya gilANa'lAghava aggi ahi ude| ___ jaDDassa ya AgADhe, gelaNNa'samAhimaraNaM vaa|| Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA.3631] 259 ghU-sarIrajaDDassa addhANAdisu urlDa sAso bhavati |khlaadilNghnnesu ya appaparakkamo bhvti| jahA se gilANassa tahA savvaM kAyavvaM / gilANo vA so abhikkhaM bhavati / tassa sarIralAghavaM na bhavati / ahavA - ahi-aggi-udagAdisuAvataMtesu nAsitavve alAdhavaM bhavati / sarIrajaDDassa AgADhe gelaNNe uvacitarIrassa DAhajarAdiNA asamAhimaraNaM bhavati // kiM cAnyat[bhA.3632] seeNa kakkhamAtI-kucchaNadhuvaNuppilAvaNe pANo / nasthi galabhoacoro, niMdiyamuMDA ya vAtoya / / cU-uvacitasarIrassa gimhAdisu kakkhoruudaraMtarANi sedeNa kucchejjA, te ya adhovaMtassa vraNI havejja / aha dhovati uppilAvaNe pANiNo baho bhavati / jaNo imaM bhAsati - galaparibhuttaM jatovassaMkajjaMtarepagaDaM bhavati, tena natthi so corojeNimesamaNA evaM uvacitadehA, tena najati jahA ete pariNatarasabhoyiNo neva ya iMdiyamuMDA-na jitendriyA ityrthH|| idAnaM karaNajaDDo[bhA.3633] iriyAsamitI bhAsesaNA ya aadaannsmitiguttiisu| na vi ThAti caraNakaraNe, kammudaeNaM karaNajaDDo / / cU-paMcasu samitIsu tIsu ya guttIsu eyAsu aTThasu pavayaNamAdIsu tahA savitthare caraNe - "vayasamaNadhammasaMjamakaraNaga" gaahaa| tahA karaNe savitthare "piMDavisohIsamiti" gAhA, evaM uvadiTuM jo na geNhati cArittAvaraNakammodaeNa etesu na ciTThati esa karaNajaDDo / jo vetaM gAheti tassa vi suttesupalimayo / emAdidosapariharaNatthaM jaDDo na dikkhiyvvo|| atha kAraNe ajANayA vA dikkhito tassa paripAlaNe imA vihI[bhA.3634] mottuM gilANakiccaM, dummehaM pADhe jAva chammAsA / ra ekkeke chammAsA, jassa ya duTuM vigiNcnnyaa|| cU-jati dummaho gilANaTTha pavvAvito tojAva gilANakiccaM tAva pariyaTTati paaatiy| jo puNa mottuM gilANakiccaM ajANayA pavvAvito taM chammAse pADheti / aha dummeho pavvAvito eka gilANakiccaM mottuMsesaMsavvaM pamAdittA diyArAoya paDhAvijjatijAva chmmaasaa|jtichmmaasenn namokkAraM sAmAtisuttaM vAgeNhatitona chddddijti| aha nageNhatitoanedoAyaritAsaMkamati, jaMAyariyaMdaTuMdummehattaNaMchaDDeti tassaAyariyassa / soahana gAhito tehiM atopari vigiMcaNayA prityaagetyrthH|| __ [bhA.3635] chammAsakaraNajahuM, pariyaTTati do vijaavjiivaae| anne do AyaritA, tesiM daTuM vivego y|| cU- karaNaja9 appaNo Ayarito chammAse pariyaTThati pacchA anne do AyaritA saMkamati, dummehavat / mammaNaM NAtisarIrajaDaM ca ete do jAvajjIvaM priyttttti|| idamevArthaM kicidvizeSayuktamAha[bhA.3636] jo puNa karaNe jaDDo, ukkosa tassa hoti chmmaasaa| kulagaNasaMghaniveyaNa, eyaM tu vihiM tahiM kujA // cU-karaNajahuMappaNoAyarioukkoseNachamAse priyttttti| aha anno natthi Ayario, ___ Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 nizItha - chedasUtram - 2 - 11 / 738 necchati vA, tAhe kulagaNasaMghasasavAtaM kAuM "jassa bhe ruJcati so geNhau" evaM vigiMcati / anne bhaNaMti-annAyariyAbhAve appaNo ceva aTTharasamAse pariyaTThati tato pacchA kulAdiesu vigiMcati / / "jaDDe "tti gataM / idAniM kIvo [bhA.3637] tiviho ya hoti kIvo, abhibhUto nimaMtaNA anabhibhUto / caugurugA chaggurugA, tatie mUlaM tu bodhavvaM // [bhA. 3638] ahavA duviho ya hoi kIvo, abhibhUto ceva anabhibhUto ya / abhibhUto vi yaduviho, nimaMtaNA'' liddhakIvo ya / / - abhibhUto anbhibhuutoy| abhibhUto puNo duviho - nimaMtaNAkIvo AliddhakIvo ya / anabhibhUto vi duvidho saddakIvo diTThikIvo ya / esa cauvviho kiivo| imA parUvaNA itthIte nimaMtito bhogehiM na tarati ahiyAseuM, esa nimNtnnaakiivo| jatughaDo jahA aggisannikariseNa vilayati evaM jo hatthorukakkhapayodharehiM Aliddho paDisevati, esa AliddhakIvo // imo diTThakIvo - / [bhA. 3639 ] duviho ya anabhibhUto, sadde rUve ya hoi nAyavvo / abhibhUto gacchagato, sesA kIvA u paDikuTTha / / [bhA. 3640] saMphAsamaNuppatto, paDatI jo so u hoti abhibhUto / nivatati ya itthiNimaMtaNeNa eso vi abhibhUto / / daNa dunniviDaM, nigiNamanAyAraseviNaM vA vi| sadda vA sotu tatio sajjaM maraNaM va ohANaM // [bhA. 3641 ] cU- "daTTUNa" uvarisarIramappAuyaM duvviyaDaM "dunniviTTha" asaMvuDaM " nigiNaM" ti, naggaM mehuNamanAyAraseviNaM vA jo khubbhati so diTTikIvo / imo saddakIvo- "saddaM souM" tti, bhAsAbhUsaNa- gIta - pariyAraNa saddaM ca sotuM jo khubbhati so saddakIvo / "tatio "tti esa tatio kIvo / ahavA - ete nirujjhamANA "tatio "tti napuMsagA bhavaMti, sajjaM vA maraMti, ohAviMti vA // imaM diTThikIve bhaNNati [bhA. 3642 ] sAhammi annahammiya, gAratthiyaitthiyAo daddUNaM / to uppajjati vedo, kIvassa na kappatI dikkhA // - cU- eyA tividhitthIodaDuM ukkaDavedattaNao purisavedo udijjati / udinne ya balA itthiggahaNaM karejja / uDDAhAdI dosA tamhA na dikkheyavvo / dikkhaMtassa imaM pacchittaM - AliddhakIve cauguruM, nimaMtaNakIve chagguruM, diTThIkIve chedo, saddakIve mUlaM, ahavA- sAmantreNa kIve mUlaM // ete jati pavvAvitA ajANatAe to imA jayaNA pariyaTThaNe [ bhA. 3643] saMghADagANubaddhA, jAvajjIvAe niyamiyacarite / do kIve pariyaTTati, tatiyaM puNa uttimaTThammi // cU- sadA saMghADagAnubaddhA sabitijjA evaM atIva niyamiyA kajjati / abhibhUto duvidho vi evaM priyttttijjti| tatio anabhibhUto so paraM (puNa) uttimaTTe pavvAvijjati / / esevasttho annahA bhaNNai Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 uddezakaH 11, mUlaM-738, [bhA. 3644] [bhA.3644] abhibhUto puNa bhatito, gacche sabitijao u savvattha / iyare puNa paDisiddhA, sadde rUveyaje kiivaa| cU-puNasaddeNa abhibhUto duvidho vi, bhayaNasadde sevAe / adhavA - jati gacche bitijagA asthi to te pavvAvijaMti, sabitijA savvattha gacche gacchaMti, iyare puNa je sadda-diTThikIvA te do vipaDisiddhA, tesiM paraM uttimaDhe dikkhA // "kIve" ti gayaM / idAni "vAhite"tti[bhA.3645] rogeNa va vAhINa va, abhibhUto jo tu abhilase dikkhaM / solasaviho u rogo, vAhI puNa hoi atttthviho| cU-imo solasaviho rogo[bhA.3643] vevaggipaMgu vaDabhaM, nimmanimalasaMca sakkarapamehaM / bahiraMdhakuMTavaDamaM, gaMDI koTIkkhate sUI / / cU-imo aTTaviho vAhI[bhA.3647] jara-sAsa-kAsa DAhe, atisAra bhagaMdare ya sUle ya / tatto ajIraghAtaga, Asu virecA hi rogvihii| cU-AzughAtitvAdvyAdhi, ciraghAtitvAdrogaH,taMrogatthavAhigapavvAveMtassa dosA ANAdI ime ya[bhA.3648] chakkAyasamAraMbho nANacarittANa hoti prihaannii| ghaMsaNa pIsaNa payaNaM, dosA evaMvihA hoti // dhU- jati tassa tigicchaM AuTTati to chakkAyavirAdhanA / esa carittaparihANI / gilANavAvaDaveyAvaccassa suttatthaporisIo akareMtassa nANaparihANI / caMdanAdiyANa ghasaNaM, vaDachallimAdiyANa pIsaNaM, ghayamAdIyANa payaNaM, evamAdi palimaMthadosehiM appaNo savvakiriyAparihANo / adhana kareti se kiriyaM to cuguruN| sevA pAvati pAvehiM vA taM ca pAvati dikkhite // kiM cAnyat[bhA.3649] jAtA anAhasAlA, samaNA vi yadukkhiyA paDiyaratA / teci ya pauNA saMtA, hojja vasamaNA na vA hojjA / / cU-"anAhasAla"ttiArogasAlA gacchavAsoanAhasAlAvat / tattha sAhavoannassavamaNaM, annassa vireyaNaM, annassa (sa) masaNaM, annassa pANayaM, annassa ghayAINaM, evamAdi uggamettA dukhiyA jAtA / pacchaddhaM kaMThaM / "rogi"tti gataM / idAni "tenA". [bhA.3650] akaMtitoya teno, pAgatito gaam-des-addhaanne| takkarakhANagateno, parUvaNA hoti kAyavvA / / cU-aDADAe balA harato akatio, rAte avaharaMto pAgatito / adhavA - rAulavaggasa akaMtito, pAgayajaNassa haraMtio pAgatio, gAmato haraMto gAmateno, sadesa paradese va haraMto desatemo, gAmadesaMtaresu haraMto aMtarateno, paMthe musaMto addhANateno / tadevikkaM karotIti takkaro, no annaM kiM ci kisimAdI karotI ti / khettaM khaNaMto khaanngteno|| so masAseNa cauvviho teno Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 nizItha-chedasUtram -2-11/738 [bhA.3651] davve khette kAle, bhAve yatenagammi nikkhevo / eesiMtucauNhaM, patteyaparUvaNaM vocchN| ghU-imo davvateno[bhA.3652] saccitte acitte, yamIsae hoti davvateno u / sAhammi annadhammiya, gAratthIhiM ca naayvvo|| ghU-sacittaMdupadacatuppadApadaM / acittaM hirannAdi / mIsaM sabhaMDamattovagaraNaM assAdi, phalAdi vA desovacitAvacitaM / taM puNa sacittAdi davvaM sAhammiyANa annadhammiyANa gAratthiyANa vA avaharaMto davvateno / so tiviho - ukkosa-majjhima-jahanno / haya-gaya-rAyitthI-mANakke haraMto ukkoso, go-mahisa-khattakhaNa-khariyAdivAharaMto majjhimo, pahiyajaNamosagogaMThabhedagoasaNAdi vA haraMto jahanno / ettha ekkeke cauppagArA ime - teno tenateno paDicchago pddicchgpddicchgo|| idAni khetta-kAla-bhAvatenA tinni vijugavaM bhannati[bhA.3653] sagadesa paradesa videse, aMtarateno ya hoti khettmmii| rAiMdiyA va kAle, bhAvammiya nANateno tu|| cU-sadesato, paradesato, etesimNtrevaahrNtokhetttengo| rAto vA diyaavaahrNtokaalteno| bhAvateno nANadaMsaNacaritte hrNto|| [bhA.3654] hayagayalaMcikkAI, teneMto tenao u ukkoso| khettakhaNa kaNhavaNNiya, goNAteno ya mjjhimto|| [bhA.3655] gaMThIchedagapahiyajaNadavvahArI jahanna teno u / ekeko viya duviho, paDicchagapaDicchago ceva / / cU-ime udAharaNA tisuvi[bhA.3656] goviMda'jjo nANe, daMsaNasatthaTThahetugaTTha vA / pAvAdiya uvvaragA, udAyivahagAtiyA caraNe // cU-goviMdo nAma bhikkhU / so egeNAyarieNa vAde jito aTTharasa vArA / tato tena ciMtiyaM siddhaMtasaruvaM jAva etesiM na labmati tAhe te jetuM na sakeMto, tAhe so nANAvaraNaharaNaTTha tassevAyariyassa aMte nikkhato / tassa ya sAmAiyAdiM par3heMtassa suddhaM sammattaM / tato guruM vaMdittA bhaNati - dehi me vate / nanu dattANi te vatANi / tena sabbhAvo kahito / tAhe guruNA dattANi se vayANi / pacchA tena egiMdiyajIvasAhaNaM goviMdanijuttI kayA / esa nANateno / evaM dasaNapabhAvagasatthaTTha kakkaDagamAdihetugar3ha vA jo nikkhamati so daMsaNateno / jo evaM ca karaNaTTha caraNaDhacaraNaM geNhati, bhaMDiovAgaMtukAmo, jahA vA ranno vahaNaTTha udAyimArageNa caraNaM ghiye| AdisaddAto "madhurakoNDailA' ete savve carittatenA / / ete davvAditenA samaNa-samaNI na kappaMti pavvAvetuM[bhA.3657] saccittaM acittaM, ca mIsagaM teNiyaM kuNati jo u| samanANa va samaNINa va, na kappatI tArise dikkhA // cU-pavvAvite ime dosA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 11, mUlaM - 738, [ bhA. 3658 ] [bhA. 3658 ] vahabaMdhaNa uddavaNaM, ca khiMsaNaM AsiyAvaNaM ceva / nivvisayaM ca nariMdo, karejja saMghaM ca so ruTTe / / dhU- tassa vA pavvAyagAyariyassa va savvassa va gacchassa latakasAdiehiM vahaM kareja, vaMdhaNaM niyalAdiehiM, uddavaNaM mAraNaM, khisA "dhiratthu te pavvajjAte "tti, AsiyAvaNaM, pavvajjAto, gAmaNagarAto vA dhADejja | ahavA - nareMdo ruTThe nivvisayaM karejja, kulagaNasaMghANa vA vahAdie vi pagAre karejjA // kiM cAnyat 263 [bhA. 3659] ayaso ya akittI yA, taM mUlAgaM bhave pavayaNassa / siM pi hoi evaM savve eyArisA maNNe // cU-navari - tenatthe vattavvA / / jo pavvAveti tassa ANAdiyA dosA, imaM ca se pacchittaM[ bhA. 3660 ] saggAmaparaggAme, sadesa paradesa aMto bAhiM ca / diTThadiTThe sohI, mAsalahu aMtamUlAI // cU- saggAme paraggAme sadese etesiM adho ukkosa-majjhima- jahannA ThavijjaMti, etesiM aMto bAhiM vijati etesiM aho diTThadiTThadi / etassa'dho mUlaM // [bhA. 3661] mUlaM chedo chagguru, challahu cattAri gurugalahugA ya / gurugalahuo ya mAso, saggAmukosagAtINaM // cU- mUlAdi jAva mAsalahuM tAva Thavijjati / imA cAraNA- saggAme ukkosaM aMto diTTaM jo avaharati taM jo pavvAveti tassa mUlaM / adiTTe chedo / bAhiM diTThe chedo, adiTThe chagguru / majjhime chedAto challahue ThAyati / jahanne chaggurugAto cauguruge ThAyati / evaM paraggAme aDDokkaMti cAraNAe chedADhattaM caulahue ThAyati / sadese chagguru ADhattaM mAsagurue ThAyati / evaM paraggAme aDDokkaMti cAraNAe chedADhattaM caulahue ThAyati / sadese chagguruADhattaM mAsagurue ThAyati / paradese challahu ADhattaM mAsalahue ThAyati / annadhA vi cArijate etadeva bhavati / jamhA ete dosA tamhA na pavvAveyavvo teno // kAraNato pavvAve [bhA. 3662] mukkI va moio vA, ahavA vIsajjito narideNaM / addhANaparaviese, dikkhA se uttimaTThate // dhU- baMdhanAgArasodhaNe mukko, sayaNeNamanneNa vA daMDeNa moio, rannA vA visajjito - jahA pabhavo / ahavA - meyajjaRSighAtavat / addhANe paradese vA uttimahaM vA paDivajraMto dikkhijjaMti / / teneti gataM / idAniM " yAvakAre "tti / imo rAyAvakArI[bhA. 3663] ranno orohAtisu, saMbaMdhe taha ya davvajAyammi / aTThito vinAsAya hoti rAyAvakArI tu // cU- aMteure avaraddho, sayaNo vA, ki ci davvajAtaM vA avahitaM ranno, rayaNadavvassa va vinAsAya abbhuTThito rAyAvakArI // [bhA. 3664 ] saccitte acitte, va mIsae kUDalehavahakaraNe / samanANa va samaNINa va, na kappatI tArise dikkhA // - je ranno sacittaM davvaM puttAdi, acittaM hArAdi, mIsaM vA, dUvattaNeNa vA viroho kato, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 nizItha-chedasUtram -2-11/738 kUDaleheNa vA rAyaviruddhaM kayaM daMDiyavirohe vA puttAdi se vahito, erisona kappati pavvAveuM // [bhA.3665] AsA hatthI kharigAti vAhitA katakataMca knnyaadii| doccaviruddhaM ca kayaM, leho vahitoya se koii|| [bhA.3666] taMtu anuTThiyadaMDaM, jo pavvAveti hoti mUlaM se / egamaNegapadose, patthArapaosao vA vi // [bhA.3667] bahabaMdhaNa uddavaNaM, ca khisaNaM AsiyAvaNaMceva / nivisayaM ca nariMdo, karejja saMghaMca sorudde|| [bhA.3668] ayaso ya akittI yA, taM mUlAgaM bhave pavayaNassa / tesi pi hoi evaM, savve eyArisA maNNe // cU-evamAdidosA / jo pavvAveti mUlaM // kAraNe vA pavvAvejA[bhA.3669] mukko va moito vA, ahavA vIsajjito narideNaM / addhANaparavidese, dikkhA se uttimaDhe vA // ghU-idAni "ummatto". [bhA.3670] ummAdo khalu duvidho, jakkhAeso ya mohanijo ya / aganI AlIvaNatA, AtavayavirAhaNuDDAho / ghU-jakkheNa AviTe, mohaNijjakammodaeNa vA se ummaadojaato| etedovina pvvaaveyvvaa| imedosA- aganIepayAvaNAdikareja, palIvaNaMkareja, appAnaMvayANivirAheja, khariyAdiggahaNeNa vA uDDAha krejj| [bhA.3671] chakkAe na saddahati, sajjhAya-jjhANa-joga-karaNaM vaa| uvadiTuMpi na geNhati, umpatte na kappatI dikkhA // cU-kAe na saddahati, sajjhAyajjhANaM na kareti, appasatye maNAdijoge kareti, paDilehaNa saMjamAdikaraNajoge na kareti / annaM pi vividhaM cakkavAlasAmAyArIe uvadiTuM na kareti / evamAdidosehiM ummattena kappati dikkhA / / idAni "aiMsaNo". [bhA.3672] duviho adaMsaNo khalu, jAtIuvaghAyao ya naayvyo| uvaghAto puNa tividho, vAhI uppADa aNjnntaa|| cU-jAtiojammAMdho, timirAdivAhiNAaMdho, avarAhiyassavAupADiyANi, tattasalAgAe vA aMjiyANi, anne eeNeva pasaMgeNa "thINaddhI" bhannati / jAti-vAhi-aMjitaM'dho yatisu vi cugurugaa| udvitanayaNe chagguru, carimaM thiinnddhiie|| [bhA.3673] uvahata uThThiya nayaNe, adaMsaNe ahava thiinngiddhiie| cauguruyaM chagguruyaM, taie pAraMcito hoti // [bhA.3674] chakkAyavirAdhanatA, AvaDaNakhANukaMTamAdIsu / thaMDille apaDilehA, aMdhassa na kappatI dikkhA // cU-appecchaMto chakkAe virAheti, visame khANukaMTesuAvaDai, appecchaMto thaMDilasAmAyAriM na kareti, aMdhatvAdeva // imA thINaddhidoso Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 11, mUlaM-738, [bhA. 3675] 265 [bhA.3675] Avahati mahAdosaM, dasaNakammodaeNa tatio u| egamaNegapadose, patthArapaosao vA vi|| cU- mahaMta dosaM Avahati - pAvati / makhA bhannati ? daMsaNakammodaema ko doso saMpAvai thINaddhI? bhaNNati - ime ya dosA, so thiNaddhIe duDhe gihisAhUNaM egamaNegANa vA vadha-baMdhaNamAraNaM karenja, jaMca'nnaM kiM ci kAhi tti AlIvaNAdiyaM / savvaM pavvAveto pAvati pacchittaM / / "aMdhi"tti gataM / idAni "daase"| tassime bhedA[bhA.3676] gabbhe kIte aNae, dubhikkhe sAvarAharuddha vaa| samanANa va samaNINa va, na kappatI tArise dikkhaa|| cU-"gabbhe "tti-ugAlidAso, kiNittAdAso kato, riNaMadeMtodAsattaNeNapaviTe, dubmikkhe chAto dAsattaNeNa paviTe, kimiti kAraNe avarAdhI daMDaM adito rannA dAso kato, baMdiggahe niruddho, daviNaM ato dAso kato, ete dikkhetuM na kppNti||ime dosA[bhA.3677] uvasaMto rAyamacco, samanANaM vaMdanaM tu kunnmaanno| dahNa duvakkharagaM, savve eyArisA manne // cU- ego rAyapratimo, rAyA vA, uvasaMto ahiNavasaDo, tassa saMtito dAso egeNAyarieNa annAo pvvaavito|tey viharaMtAtaM nagaramAgatA jattha so raayaa| vaMdanaM kareMtena so.diDhe daaso| vippariNate nissAraM pavayaNaM ti| ciMteti ya savve erisA ete ||ahvaa imaM kareja [bhA.3678] vahabaMdhana uddavaNaM, ca khiMsaNaM AsiyAvaNaMceva / * nivvisayaM ca nariMdo, kareja saMghaM pi parikuvito // cU-taM annaM vA unnikkhAvittA dAsattaNaM karejja / sesaM kNtthN|| [bhA.3679] ayaso ya akittI ya, taM mUlAgaMtahiM pavayaNassa / tesiM pi hoi saMkA, savve eyArisA manne / [bhA.3680] mukko vA motio vA, ahavA vIsajio narideNa / ___addhANaparavidese, dikkhA se uttimaDhe vaa|| cU-idAni "duDe" [bhA.3681] duviho ya hoi duTTe, kasAyaduDhe ya visayaduDhe ya / duviho kasAyaduDhe, spkkhprpkkhcubhNgo|| cU- kohaM kareMtA kasAyaduDhe, visayAsevI visayaduDhe / kasAyaduDhe puNo duviho - sapakkhe parapakkhe ya / ettha caubhaMgo kAyavyo / / imo paDhamabhaMgo[bhA.3682] sAsavanAle muhanaMtae ya ulugacchi sihiriNi spkhe| parapakkhammi ya ranno uddavao hoi naayvvo|| cU-puvvaddheNa cauro udAharaNA paDhamabhaMgo, pacchaddheNa bitiybhNgo|| "sAsavaNAle" imaM udAharaNaM[bhA.3683] sAsavanAle chaMdaNaM, guru savvaM bhuMje etare kovo / khAmaNa ya anuvasaMte, gaNi haveta'nnahi prinno|| Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 nizItha-chedasUtram -2-11/738 ghU-egeNa sAhuNA sAsavaNAlussellayaM susaMbhRtaM laddhaM, tattha se atIva gehI, tena yataM guruNo uvanIyaM, taM ca guruNA savvaM bhuttaM, iyarassa kovo jAto jhaTiyaM ca / guruNA so khAmito, tadAvi novsNto|bhnntiy-bhNjaamite daMtA |gurunnaa viciMtiyaM-mA esa measamAvimaraNeNa mArissai tti, gaNe annaM AyariyaM ThavettA annaM gaNaM gaMtuM anAsagaMpaDivaNNaM // pucchati yate sAhU "kattha me guravo?" [bhA.3684] pucchaMtamanakkhAe, sovva'NNao gaMtu kattha se sarIraM / . guruNA puvvaM kahite, dAyite pddicrnndNtvho| cU-pucchati kahiM gato gurU? na kaheMti sAhavo / so annao soccA gato jattha guravo / tahiM kahiyaM-ajja ceva kaalgtopritthtthvito| tAhetepucchati-kattha se sarIrayaM? guruNA puvakahito ciMdhehiM uvalakhito-so esopaavotti| tena kiM karesi? pecchAmi se sarIraM ti| tAhe daMsito, saha te sAhuNA guvilaTThaNaThitAna paDicarito "kimesa kaahiti"tipecchNti|uvhitotugolovlN kaDDiUNa daMte vadhaMto bhaNAti- "sAsavaNAlaM khAsi"tti, eyaM kareMto diDhe / idAni "muhanaMtage"tti[bhA.3685] muhanaMtagassa gahaNe, emeva ya gaMtu nisi galaggahaNaM / sammUDheNitareNa vi, galate gahito mayA do vi|| cU- egeNa sAhuNA atIva laDheM muhanaMtagaM AniyaM, taM guruNA gahiyaM / ettha vi savvaM puvvavakkhANagasarisaM / navaraM - taM muhanaMtagaM ca paJcappiNaMtassa na gahiyaM / jIvaMte ya gato rAyo sAdhuviraha labhittA "muhanaMtagaM geNhasi"tti bhaNaMto gADhaM gale giNhati, saMmUDheNa guruNA vi so gahito, do vimatA // idAni "ulugacchi"tti[bhA.3686] atthaMgae vi sivvasi, ulugacchI acchi ukkhiNAmi tuhaM / paDhamagamo navari ihaM, uluyacchIu tti ddhokketi|| cU-ego sAhU atthaMgate sUrie sivvaMto guruNA bhaNito "pecchasi tti ulugacchI?' so ruTTe bhaNAti "evaM bhaNaMtassa te do vi acchINi uddharAmi" / ettha vi savvaM paDhamasarisaM / navaraMrayoharaNAto ayomayaM kIliyaM kaDDiUNa do vi acchINi uddharitu Dhokketi / / idAni "sihiriNi"tti[bhA.3687]sihiriNi laMbhA''loyaNa, chiMdite savvAtiyaMte uggirnnaa| bhattapariNNA annaM, na gacchatI so ihaM navaraM / / cU-egeNa sAhuNA ukkosA bhajjitAladdhA, guruNoAloiyA, nimaMteti, gurunnaasvvaaaaditaa| so sAdhU patthara ukkhivittA Agato, annehi vi vArito, tahAvi anuvasamaMte guruNA ceva bhattaM paccakkhAyaM, no annaM gaNa gto| ete cauro vi liNgpaarNcii|gtopddhmbhNgo / idAnaM bitiyabhaMgo -sapakkhe parapakkhe duTThI, jahA udAyi maargo|eso vikul-gnnsNghrkkhttttlighaatuNgicchubhti| ete pavvAvitA naayaa| pavvajakaraNaM paDucca anrihaa| [bhA.3688] parapakkhe u sapakkho, udAyinimArato jaha ya duDhe / sopavayaNa-rakkhaTTa, nicchubhati liMga haatuunnN|| Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA. 3688] 267 cU-idAniM tatiyabhaMgo[bhA.3689] parapakkho sapakkhe, bhaito jai hoijauNarAyA u| taMpuNa atisayanANI, dikkhaMtadhikAraNaM nAuM / ghU-parapakkho sapakkhe duDhe jahA madhurAe junnraayaa| akhANagaM jahA jogasaMgahesu / evaM atisayanANI jati uvasaMto to dikkhNti|anuvsNto eseva bhayaNA / anatisatI na dikkhaMti, dikkhaMti vA avagAriNaM naatuN||cutthbhNgo[bhaa.3690] parapakkho parapakkhe, daMDikamAdI paduDhe paradese / uvasaMte vA tattha u, damagAdi paduDhe bhatito u|| cU-daMDiyAdI je paropparaMpauTTha te tatthevana dikkheyavvA, mA egataro egassa ghAtaM kaahiti| tepauhajatya paropparaM na passaMtitena paradese dikkhA dosuviparoppare uvsNtesu| IsarovA uvasaMte damagamaNuvasaMtaMtattheva dikkhetti, bhayaNAvA, atiruddoorasavIriyaMdamagaMpitatthevana dikkheti| esa bhayaNA / idAni visayaduDhe bhaNNati- [bhA.3691] tiviho u visayadudve, saliMgi gihiliMgiannaliMgI y| etto ekkeko viya, negaviho hoti naayvvo|| cU- saliMgaTTito visayaduTe, evaM gihiliMgaannaliMgadvito visayaduDhe / ekkeke anegabhedA imesaliMgI saliMge, saliMgI gihiliMge, saliMgI annliNge| eva gililiMge annaliMge yatinni tinni bhedA kAyavvA / / aha sapakkhaparapakkhehiM caubhaMgo kAyavyo / paDhamabhaMgo imo[bhA.3692] saparipakkho visayaduDhe, sapakkhe pAraMcio u kaayvyo| AuTTassa u evaM, hareja liMgaM atthaayte|| cU-jo pauDhe so AuTTe pAraMcio kAyavvo, aTThayaMte puNa liMgaM haraMti / bitiyabhaMgo vievaM ceva vattavyo / / imo tatiyabhaMgo vi[bhA.3693] parapakkhaM tu sapakkhe, visayapaduTuM na taMtu dikkhNti| seljhiyamAdipaduTuM, na ya parapakkhaMtu tattheva / / cU-parapakkhaM sapakkhe duTuM na pavvAti, mAtenevapasaMgeNa puNo puNo paDisevissati, uvasaMtaM vA paradese / pacchaddheNa carimabhaMgo bhaNNati - parapakkhaM parapakkhe / sejjhiyAdisu pauTuM tatyeva na dikkhaMti, annatya dikkhaMti / pAgatitthIsu avirataM pavvAti cauguruM, koDuMbe mUlaM, daMDie pAraMcI, tamhA virato pavvAveyavyo / / idAni "mUDho"[bhA.3694] davvadisakhettakAle, gaNaNA sArakkhi abhibhave vede / vuggAhaNamaNnANe, kasAyamatte va mUDhapadaM / / cU-imo davvamUDho[bhA.3695] dhUmAdI bAhirito, aMto dhattUragAdiNA davve / jo davvaM vana yANati, ghddiyaavoddovdittuNpi|| cU-bAhirito ghUmeNAkulito mujjhati, aMtodhattUrageNamadaNakoddavodaNeNavAbhutteNa mujjhti| jo vApuvvadiTuMdavvaM kAlaMtareNa diTThammina yANati so davvamUDho ghaDigAvodravat |ajjhaavgbhjjaa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 nizItha-chedasUtram -2-11/738 kavaDaviNItA dussIlA vA aNAhagamaDagaM gihe choDhUNa dahitaM dhutteNa saha plaayaa|so bhattA tIse guNA saMbharaMto aTThI ghaDiyAte choDhuM ghettuMgaMgaMpayAto, tIe aMtarA diTe |anukNpaaekhitN- "ahaM saa|" "savvaM sArikkhA tIe, puNa imANi se aTThINi, na patijati" |taae savvaM kahiyaM teti "jahA puvva-bhuttaM jNpiyNc"| tAhe baNAti - "savvaM saccaM, imANi se aTThINi, na ptijti"| esa dvvmuuddho|| [bhA.3696] disimUDho puvvAvara, bhaNNati khatte u khettavaccAsaM / diyarAtivivaccAso, kAle piNddaardiluto|| cU-disimUDho vivarItadisA geNhati, jahA puvvaM avrNbhnnnnti| khettamUDho khettaM nayANati jammivAkhette mujjhati rAto vA parasaMthAraM appaNo mnnnnti| kAlamUDho divasaMvA rattiM mnnnnti| ettha piMDAradiTuMto - ego piMDAro ubbhAmigAsatto abmavaddale mAhisaM dadhiM duddhaM nisaTuM pAtuM suttuTThitoniddAkamaDhitojoNhaMmannamANo divAcevaM mahisItogharaMsaMcAritechodaMvatijjhADaMtareNa oNato ubbhAmiyagharaM paTTito / "kimeyaM" ti jaNeNa kalakalo kato, vilakkho jAto / esa kaalmuuddho|| [bhA.3697] UNAhiyamannaMto, uTTArUDho ya gaNaNato mUDho / sArikkhe thAmupuriso, mhtrsNgaamdittuNto| cU-jo gaNetoUNaMahiyaM vA bhaNNatiso gaNaNamUDho, jahA-ego uTTapAlo, uTTete egavIsaM rakkhati, egatthArUDhotaMna gaNeti, sese vIsaMgaNeti, puNo vigaNite vIsA, na'sthi me ego uTTo tti anne pucchati, tehiM bhaNito jatthADho esa te igavIsaimo / sArikkhAmUDho jahA - khANuM purisaMmaNNati / ettha mahataraseNAvati saMgAmadiTuMto-egammi gAmecorApaDiyA, mahattaro kuDeNa laggo / corakuTTiyANa ya juddhaM / mahattaro seNAhiveNa saha laggo, tena seNAhivo mArito, so vi paDito / seNAhivo sArikkheNa mato, kuTTieNa gAmaM netuM daDo, corehiM vi sArikkheNa mahataro nIto / tattha so bhaNati- "nAhaM seNAhivo", corA bhaNaMti - "esa raNapisAo"tti palavati, annadA so nAsiuM sggaamNgto|te bhaNaMti-ko si tuma peto pisAto? tena paDirUveNa aagto| sAbhiNnANe kahite pacchA sNghito| ubhayo vi sayaNA sArikkhamUDhA / / [bhA.3698] abhibhUto sammujjhati, satthaggIvAdisAvatAdIhiM / accudayaanaMgaratI, vedammi u raaydittuNto|| cU-khaggAdiNA sattheNa, AlIvaNAdisuaggiNA, vAdakAle vAdiNA, araNNe sAvayatenagesu, abhibhUo bhayA sammujjhati / vedamUDhoatIvaudayo, abbhudaeNaaNaMge ratI kareti, jahA puriso karaggIvajugachiDDAdisu, itthI vi karaMguliphalAdisu / ahavA - sarisavede - puriso purisaM AsaposAdisu paDisevati, asarisavede puriso- itthaM AsakharAdisu paDisevati / / bhaddabAhukayA gAhA davvadevuggAhaNamUDhe bhaNNati - [bhA.3699] vaNiyaM mahilAmUDhaM, mAImUDhaM ca jANa rAyANaM / dIve yapaMcasele, aMdhalagasudaNNakAre y|| ghU-"vaNiyaM mahilAmUDhaM" ti, ettha sAvagabhajA vattavvA / esa davvamUDho / veyamUDho rAyaputto Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM -738, [bhA. 3699] 269 udAharaNaM - AnaMdapuraNaM nagaraM, jitArI rAyA, vAsatthA bhAriyA, tassa putto anaMgo nAma / bAlatte acchirogeNa gahito niccaM ruyate acchati / annayA jananIte sayaNIe nigiNaTTiyAe ahAbhAveNa jAnuUruaMtare choDhuM uvaggUhito, do vi tesiM gujjhA paropparaM samupphiDitA taheva tuNhikko Thito / laddhovAya rUvaMtaM puNo taheva kareti, ThAyati rUyaMto, pavaDDhamANo tattheva giddho| mAuM piya anuppiyaM, pitA se mato, so rajje Thito, tahAvi taM mAyaraM paribhuMjati, sacivAdIhiM buccamANo vi No Thito / esa vedamUDho / dIve, paMcasele, aMthalaga, suvannagAre ya ete cauro vi vuggAhaNe mUDhA || "dIvo" tti[bhA. 3700 ] puvvaM vaggAhitA ketI, narA paMDitamAnino / necchati kAraNaM souM, dIvajAe jahA nare // cU- imaM tu udAharaNaM - ego vaNigo, tassa mahilA atIva iTTha, so vANijreNa gaMtukAmo taM Apucchati / tIe bhaNiyaM - ahaM pi gacchAmi, tena sA nItA, sA guvviNI, samuddamajjhe vinaTTha jAnavattaM, sA phalagaM vilaggA / aMtarA dIve ukkUlitA, tattheva pasUtA dAragaM / sa dArago saMvuDo, sA tattheva saMpalaggA / bahunA kAlena'vatarite tattha jAnavatte duruhitA sanagaramAgatA / so tIe vuggAhito "na te logavutteNa aha janani tti kAuM pariccaiyavvA / " salogeNa bhaNNaMti - " agammagamaNaM mA karehi, pariccayAhi", tahAvi no pariccayati, "paMcasele" tti jahA - anaMgaseno paMcaselaM gato hAsappahAsa'ccharAdivaggAhito bAlamaraNeNa marAhitti, paDiyAgato mittasayaNehiM bhaNNamANo vi iMgiNIpaDivaNNo savittharaM savvaM kaheyavvamiti / " aMdhalaga "tti - aMdhapuraM nagaraM, tattha anaMdho nAma raayaa| so ya aMdhabhatto, tena aMdhA khAnapAnAdiehiM pariggahiyA / savvesu ya tesiM dANaM deti / diTTha ya te dhutteNa / "musAmi" tti citteuMsa te micchovayAreNa atIva uvacarati / bhaNatiya " aha aMdhalagadAso, jattha'mhe nivasAmo tattha rAyA atIva aMdhabhatto / tattha je aMdhA te divalogaM vilaMbeMti / tubbhettha dukkhiyA, jadi bhe atthi icchA to bhe tattha nemi / tehicchitaM / " tena rAto nINittA nAtidUre bhaNati - iha tthi corA / jati bhe kiM ci aMtaddhaNaM atthi to appaha / tehiM vIsaMbheNa appiyaM, bhaNiyA ya patthare geNhaha, jo alliyatti taM pahaNejjAha, jati bhe ko ti bhaNijjA "musiyA kena vi aMdhA DoMgaraM bhAmitA " / jAha te core / pahaNejjAha, so vi mahaMtaM sIla chinnaTakaM DogaraM samaM bhamittA purillaM maggillassa lAittA saNIyaM palAto / teya diTTha govAlamAdIhiM, bhaNaMtiya- 'muddhA varAgA DoMgaraM bhAmitA", ete corA, patthare khivaMti, na deMti ya DhoyaM / "suvaNNagAre " tti - ego pasupAlaboddo / tena uvajjiyaM suvaNNaM / taM tena appiyaM suvaNNagArassa, ghaDehi me ettha moraMgAI / tena ghaDitA, tassa daMsitA / kalAdeNa yaso bhaNito "tujjhate mA hIrijihi tti, jahi te royati chAemi" / tena paDivaNNaM / kalAeNa haDaM suvaNaM, taMvitA tassa ghaDeuM appiyA, bhaNio ya jano te bhaNihi tti "kalAeNa muTThevarA, na te pattijjiyavvaM" / imaM ca bhaNijjAsi - "jo et paramattho tamahaM jANe" / kalAyanAmo ya sayameva bhaNNati / ete vuggAhaNamUDhA / annANamUDho - jA sakkAdimatA annANA nANabuddhIte gehati, jo jAtaNaM hetusate hi daMsiyaM pi ghaDamANamattha giNhaMti / kasAyamUDho - kasAyodayA hatAhitaM, ihaparalogesu kajjamakajjaM vA na yANati / madamUDho duviho - davve bhAve ya / davve majjAdiehiM mUDho - Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 nizItha - chedasUtram - 2 - 11 / 738 kajjAkajjaM vaccAvaccaM gammAgammaM na yANati / bhAve aTThavihamayamUDho paralogahiyaM na passati // [bhA. 3701 ] annANa kutitthimate, kohe mAnAtimatteNa vi ceto / viyaDeNa va jo matto, na veyatI esa bArasamo // cU- mUDhapade pavvajjArihA bhannaMti [bhA. 3702] mottUNa vedamUDhaM, AdillANaM tu natthi paDiseho / vuggAhaNamaNnANe, kasAyamUDhA tu paDikuTTha / / cU- vedamUDho anariho / vedapadassa je AdillA padA te savve arihA pavvajjAe vuggAhaNaannANakasAyamUDhA tabbhAvaNapaDikuTTha / matto vi madatyo paDikuTThe / vedavuggAhaNa-annANa-kasAyamattagamUDhaM ca pavvAveMtassa caugurugaM ANAdiyA ya dosA ayasa akittIya, bitiyapadaM asivAdI / / "mUDhe "tti gayaM / idAniM "anatte" [bhA. 3703] saccittaM accittaM, va mIsagaM jo anaM tu dhAreti / samanANa va samaNINa va, na kappatI tArise dikkhaA / / cU- ime dosA [bhA. 3704] ayaso ya akittI yA, tammUlAgaM tahiM pavayaNassa / ana poccaDa jhaMjhaDiyA, savve eyArisA maNNe / - anaMriNaM, poccaDaM mailaM, davvamailaM cakkiyAdiparihaNaM, bhAve annANapoccaDo / "jhaMjhaDie "tti jhaMjhaDiyA riNe adijaMte vaNiehiM aNegappagArehiM duvvayaNehiM jhaDiyA jhaMjhaDiyA, latAkasAdiehiM vA jhaDitA / savve eyArisA ete gaNehaNakaDDaNAdiyA dosA / / imaM bitiyapadaM [bhA. 3705 ] dAnena tosito vA, ahavA vIsajjito pahUNaM tu / addhANaparavidese, dikkhA se uttamaTThe vA // cU- addhapadatte dANeNa tosieNa dhaNieNa visajjito, "pabhu"tti dhaNito, savvammi adinne tena visajjito pavvAvijjata / / sesaM kaMThaM / adAne tti gataM / idAniM juMgito [bhA. 3706 ] jAtI kamme sippe, sArIre juMgiyaM viyANAhi / samanANa va samaNINa va, na kappatI tArise dikkhA || dhU- jAtijuMgito niyamA kuleNa juMgito tti tamhA do vi ekaM padaM // so juMgito cauvviho imo - [bhA. 3707] cauro ya juMgiyA khalu, jAtI kamme ya sippa sArIre / nekkArapANaDoMbA, varuDA vi ya juMgitA jAtI // cU- jAtijuMgito pacchaddheNa bhaNNati / jugucchito koligajAtibhedo nekkAro / anne bhaNaMti - lohakArA hariesA meyA pANA AgAsavAsiNo DoMbA suppAdiyA ruDaM karettA varuDAtaMtivarattA uvalittA / ete sabve jAtijuMgitA // kammajuMgitA [bhA. 3708] posaga-saMpara-naDa- laMkha - vAha- sogariga-macchiyA kamme / padakArA ya parIsaha, rayagA kosejjagA sippe | Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-738, [bhA. 3708] 271 cU- itthI - mayUra - kukkuDosagA, saMparA NhAvigA, sodhagA, naDA nADagANi NADeMtA, laMkhA vaMsavarattArohagA, vAho ega-duga-tigAdiNo dhanuvaggahatthA, migaluddhagA mie vAgurAhiM vahettA, vAguriyA, suNakAragA, sogariyA khaTTikA, macchaggAhagA macchikkarA, ete kammajuMgitA / padakArA cammakArA, parISahA NhAvitA, vatthasohagA rayagA, veDayakAriNo kosejjA / ete sippajuMgitA / / sarajuMgitA ime - [bhA. 3709] hatthe pAe kaNNe, nAsA uTThe vivajjiyA ceva / vAmaNaga- vaDabha-khujjA, paMgula - kaMTA ya kANA ya / cU-sarvagAtrahInaM vAmanaM, pRSTato'grato vA vinirgatasarIraM vaDabhaM, sarvagAtramegapArzvahInaM kubjaM gaMtumasamarthaH, pAdajaMdhAhInaH paMgu hInahastaH kuMTaH, ekAkSaH kANaH // [ bhA. 3710] pacchA vi hoMti vigalA, AyariyattaM na kappatI tesiM / sIso ThAveyavvo, kANagamahiso ya niNNammi // cU-jadi pacchA sAmaNNabhAvaTThito sarIrajuMgito havejjA so aparivajjo, jati so AyariyaguNehiM uvaveo tahAvi Ayario na kAyavvo / aha pacchA Ayarito vigalo havejja tena sIso ThAveyavvo / appaNA appagAsabhAvo ciTThati / jo cAyario sa kANagamahiso / jahA so ghaNe gaDDAe vA appagAse ciTThati, tahA gurU vi / ANAdI ayasa akittimAdI ya dosA bhavaMti tamhA no dikkhiyavvo / -bitiyapade dikkhejjA [bhA. 3711] jAheya mAhaNehiM, paribhuttA kammasippapaDiviratA / addhANaparavidese, dikkhA se uttimaTThe vA // cU- jAhe jAtijugito mahAyaNamAhaNehiM paribhutto tAhe dikkhijati, kamma - sippajuMgitA kammasippaviratA mAhaNAdibhuttA tayA dikkhiti / sarIrajuMgito adikkhiyavvo / uttimaTThe vA // "juMgie" gataM / idAniM " ubbaddho" - [bhA. 3712] kamme sippe vijjA, maMte joge ya hoti uvacarao / ubbaddhao u eso, na kappae tArise dikkhA || uvacaragabhAveNa baddho upacArakaH, pratijAgaraka ityarthaH / kamme sippe vijjA, maMte ya parUvaNA cauNhaM pi / govAlauDDumAdI, kammammi u hoMti ubbaddhA / / cU- kammasippAnaM donhaM vijJAmaMtANa ya dohaM bheyaparUvaNA kajjati / tenaM caugahaNaM / anuvaesapuvvagaM gopAlAtikammaM, AyaritovaesapuvvagaM rahagAratunnagArAdI sippaM / lehAdiyA sauNarUyapajjavasANA bAvattari kalAo vijjA, devayasamayanibaddho maMto / ahavA - itthipurisAbhihANA vijjAmaMtA / ahavA- sasAhaNA vijjA, paDhaNasiddho maMto / dugamAdi davvaniyarA viddesaNavasIkaraNa-ucchAdaNa-rogAvaNayakarA va jogA / ittha gopAlAdIkamme chinnagA kAlato, mulle gahite aggahite vA, kAle asaMputre na kappati dikkhiuM, punne kappati, acchinnakAlato kae kamme gahite vA aggahite vA mulle kappati // [bhA. 3714] sippAI sikkhato, sikkhAveMtassa deti jo sikkhe / gahiyammi vi sikkhammI, jaccirakAlaM tu obaddho // cU- esa paMcavidho [bhA. 3713] Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 738 cU- AdiggahaNAto vijjAmaMtajogA sikkhaMto sikkhaveMtassa kevagAdi davvaM deti, soya jati tena evaM ubbaddho jAva sikkhA tA tuma mamAyatto / tammi asikkhite kappati, sikkhie kappati / adha eva ubbaddho sikkhie vi uvari ettiyaM kAlaM mamAyatteNa bhaviyavvaM, tammi kAle apunnena kappati punne kappati // [bhA. 3715] emeva ya vijjAe, maMte joge ya jAva obaddho / tAvati kAle na kappati, sesayakAlaM anunnAto // - aMtarA pavvAveMtassa ime dosA [bhA. 3716] 272 baMdha- vaho roho vA, haveja paritAva-saMkileso vA / obaddhagammi dosA, avaNNasutte ya parihANI // cU- bitiyapadaM [bhA. 3717] mukko va moito vA, ahavA vIsajjito nariMdeNaM / addhANaparavidesaM, dikkhA se uttimaTThe vA // cU- gato ubbaddho / ubbaddha-bhayagANaM imo viseso- "kuNatu va saMpadaM ubaddho, bhayao puNa bhattIe gheppaMte / ubbaddhaga-bhayagANaM, esa viseso muNeyavvo / / idAniM " bhayago"divasabhayae ya jattA, kavvAle ceva hoMti uccattA / bhayato cauvviho khalu, na kappatI tArise dikkhA // [bhA. 3718] cU- bhayago cauvviho- divasabhayago jattAbhayago kavvAlabhayago uccattayabhayago ya / esa tAva saMkhevato cauvviho vi na kappati dikkheuM / tesiM cauNha vi sarUvamiNaM [bhA. 3719] divasabhayao u ghippati, chinnena dhanena divasadevasiyaM / jattA u hoti gamaNaM, ubhayaM vA ettiyadhaNeNaM // cU- kAle chinno savvadinaM dhanaM pacchiNNaM rUvagehiM tume mama kammaM kAyavvaM / evaM dine dine bhayo gheppati / so dine apuNNe no kappati pavvAvetuM / imo jattAbhayago - dasajoyaNANi mama sahAeNa gAgiNA vA gaMtavvaM ettieNa dhanena, tito paraM te icchA / anne ubhayaM bhAMti - "gaMtavvaM kammaM ca se kAyavvaM" ti // imo kavvAlabhayago [bhA. 3720] kavvAla uDDumAdI, hatthamitaM kammamettiyadhanena / eccirakAloccatte, kAyavvaM kamma jaM beMti / cU- kavvAlo, khitikhANato uDDumAdI, tassa kammamappiNijjati, do tinni vA hatthA chinnaM achinnaM vA ettiyaM te dhaNaM dAhAmi tti / imo uccattabhayago - tume mamaM ecciraM kAlaM kammaM kAyavvaM jaM jaM ahaM bhaNAmi, ettiyaM te dhaNaM dAhAmi tti / / imA jattAbhayage pavvAvaNavihI [bhA. 3721] katajattagahiyamollaM, gahite akayammi natthi pavvajjA / pavvAveMte gurugA, gahite uDDAhamAdINi / / cU-kayA jattAe gahie molle agahie vA kappai pavvAveuM, gahie mulle akayA jattAe no kappati / sesaM kaMThaM / kavvAlo vi evaM ceva / uccattabhayago vi kAle aputre na dikkhijjati // idAniM kammobaddhabhayagANa ya je kappaMti na kappaMti vA te bhaMgavigappeNa visesitA bhaNaMti - Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 11, mUlaM- 738, [bhA. 3722] [bhA. 3722] chinnamachinane va dhane, vAvAre kAla issare ceva . suttatthajANaeNaM, appabahuyaM tu NAyavvaM // cU-puvvaddhassa imA vibhAsA[bhA. 3723] vAvAre kAla dhane, chinnamachinne va aTTha bhaMgA tu / sAvita gahite akae, motuM sesesu dikkhati // cU- chinno vAvAro, chinno kAlo, chinnaM dhaNaM, chinnaM nAma amugaM kammaM kAyavvaM, ettigaM kAlaM ettieNa dhanenaM ti / esa paDhamabhaMgo | bitiyabhaMge - dhaNaM achinnaM evaM aTThabhaMgA kAyavvA / etesiM aTThaNhaM bhaMgANaM vAvAre chinne achinne vA kAle vichinnAcchinne sakkhINa purato sAvite dhaNe chinne gahite akae ya kamme na dikkhaMti, sesesu dikkheMti / te ya sesA vi cauttha chaTTabhaMgA / adhavA - "sesa"tti aTThasu vi bhaMgesu sakkhipurato asavie dhaNe chinne achinne vA agahite kae akae vA kamme dikkheMti / idAniM puNo eyaM ceva viseseti [bhA. 3724] gahite va agahite vA, chinnadhaNe sAvie na dikkhati / achinnadhaNe kappati, gahite vA agahite vA vi // 273 cU-paDhama-tatiya-paMcama-sattame ya vAvArakAlesu chinnAchinnesu sakkhipurato sAvitesu gahite agahite vA chinne dhane na dikkhati / kiM kAraNamucyate - so bhaNejja - "mae sakkhipurato sAvitaM" ti, annaM ca "mae anno vi na gahito tujjha abbhAe" tti / achinne puNa dhane kappati, kiM kAraNaM? jamhA mollassa parimANaM na kayaM akate ya parimANe vavahAro labbhati / / "issare" tti asya vyAkhyA [bhA. 3725] jattha puNa hoti chinnaM, thovo kAlo va hoti kammassa / tattha anissare dikkhA, Isaro baMdhaM pi kArejjA / / cU- dhaNaM ca chinnaM, bahuM ca kammaM kayaM, thovaM ca sesaM, kAlo vi thovo acchati, erise kamme kappati jati anIsaro to dikkhijjati / Isaro puNa thovaM kammasesaM balA baMdhituM pi kArAveja / / kiM kAraNaM - issare na kappati / aNIsare kappai ? tato bhannati[bhA. 3726] ghettuM samayasamattho, rAyakule attahANi kaDhate / phellassa tena kappati, roddorasavIrite vA vi / / cU-te pavvAvitaM sehaM so dariddo sayaM appaNI ghettumasamattho / adha so dariddo rAyakulaM gacchati dUtageNa kaDDati, tattha dhanakkhato bhavati, dravyAbhAvAttaM na karoti phello dariddo, tassa tena kappati / issaro puNa kaDhai abhinivesA ukkoDaM (caM) pi dAtuM / jo puNa dariddo raudraH urasseNa vA juttomA vadhabaMdhoddavaNaM karessati, tena phellassa vi na kappati // "bhayage" tti gataM / idAniM sehanippheDitA'[bhA. 3727] tatiyavvavAiyAre, nipphaDaga teNiyaM viyANAhi / atisesiyammi bhayaNA, amUDhalakkhe ya purisammi // cU- sehanippheDiyaM jo kareti so tatiyaM vayaM adinnAdAnaveramaNaM aticarati / taM kerisaM ? 16 18 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 kahaM vA niSphaDeMto tatiyavvataM aticarati ? [bhA. 3728] apaDuppaNNo bAlo, biaTThavarisUNI ahava aNiviTTe / ammApitu-avidinno, na kappati tattha va'nnattha / / cU- apaDuppaNNo aTThavariso kiMvAdhiko vA biaTThavarisUNaM vA solasavarisUNaM avaMjaNajAtaM / ahavA - aniviTTaM avivAhitaM etappagAraM ammApitiavidinnaM / tattha vA game annattha netuM na kappati pavvAvetuM / aha nippheDe to taM nippheDagatenaM viyANAhi / / ime ettha tenagavigappA [bhA. 3729] cU- imaM vakkhANaM [bhA. 3730] nizItha-chedasUtram -2-11/738 tene ya tenatene, paDicchagapaDicchage ya nAyavve / ete tu sehanippheDiyAe cattAri u vigappA // jo taM tu sayaM netI, so teno hoti logauttarite / bhikkhAtie gatammi u, haramANo tenateno u // cU- apaDuppannaM bAlaM harato teno / sa teno taM sehaM bAhiM gAmAdiyANa ThavettA appaNNA bhikkhassa paviTTe, etyaMtare jo taM sehaM anno upposettA harati so tenateno // [bhA. 3731] taM puNa paDicchamANo, paDicchato tassa jo puNo mUlA / hati egaMtarito, paDicchagapaDicchago so u // cU-tenassa tenatenassa vA jo paDicchati sa paDicchago, paDicchagassa jo puNo anno paDicchAti sa paDicchagapaDicchago bhaNNati / iha saMtarameva egaMtaraM bhaNNati / anne bhaNaMti- "geNhati egaMtariu " tti, tenassa paDicchamANo tenapaDicchao ekkekeNa aMtaritA paDicchagA bhavaMtItyarthaH // sehanippheDiyaM kareMtassa cauguruM / ANAdI dosA ime ya [ bhA. 3732] ammA piyaro kassa ti, vipulaM ghettUNa atthasAraM tu / rAyAdINaM kahae, kahiyammi ya giNhaNAdIyA || vippariNameva saNNI, koI saMbaMdhiNo bhave tassa / [bhA. 3733] vippariNatA ya dhammaM, muejja kujjA va gahaNAdI / / cU- sehamavaha nAtuM sannI vipariNamejjA, sehassa vA saMbaMdhI te ya vipariNatA dhammaM mueja, rAyamAdihiM vA gahaNAdi kAravejjA // [bhA. 3734] nippheDaNe sehassa tu, suyadhammo khalu virAhito hoti / suyadhammassa ya lovA, carittalovaM viyANAhi // [bhA. 3735] Ayariya uvajjhAyA, kulagaNasaMdho taheva dhammo ya / savve vi pariccattA, sehaM nippheDayaMtenaM // cU- rAyAdi ruTThe sa tesiM kaDagamaddaM kareja / tamhA mAtApitreNa adattA sehanippheDiyA na kAyavvA // bitiyapadeNa ya karejjA / "atisesagammi bhayaNe" tti asya vyAkhyA [bhA. 3736 ] hohiti jugappahANo, dosA ya na keyi tattha hohiMti / tena tasesI dikkhe, amohahattho u tattheva . / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 11, mUlaM - 738, [bhA. 3736] 275 cU- jo ohimAdiatisayanANI jANati esa nitthArago jugappahANo hohiti dosA ya na keti bhavissaMti, tena atisayI dikkhaMti / aha jANAti hohiMti dosA to na pavvAveti / esa bhayaNA / amUDhalakkho vA Ayario amohahattho jaM so pavvAveti so avassaM nittharati na ya keti dosA uppajjaMti taM ca nAnyatra nayantItyarthaH / / sehanippheDitA aTTharasa purisesu tti gataM / idAniM napuMsayA dasa te purisesu ceva vRttA napuMsagadAre / je jati purisesuM vuttA te ceva ihaM pi| kiM kato bhedo bhannati - tahiM purisAkitI, iha gahaNaM sesayANa bhave / idAniM "vIsaM itthIo, tassa bAlAdI - - aTThara itthIto jahA purisA / idAniM guvviNI bAlavacchA ya [bhA. 3737] dhU- je ete heTThA analANaM bAlAdI dosA vanniyA te guvviNI bAlavacchAe bhANiyavvA / kahaM ? ucyate - guvviNIe bAladoso bhavisso, bAlavacchAe puNa vaTTamANo ceva bAladoso, napuMsagA vi te hojjA // sesA vi bhaiyavvA ime mottuM [bhA. 3738] mottUNa navari vuDaM, sarIrajaDDuM ca coramavagAriM / je kei analadosA, puvvaM bhaNitA mae samAseNaM / te ceva aparisesA, guvviNi taha bAlavacchAe / dAsamanattaM ca tahA, obaddhAtI ya je paMca // cU- ubbaddhAi paMca ime - ubbaddhago bhayago sehanippheDiyA guvviNI bAlavacchA ya / etesu savvesu na bhavaMti // [bhA. 3739] avasesA puNa analA, bhaiyavvA taha ya guvviNA ya bhave / kAyabhavattho biMbaM, vikita veyaNammi va marejjA // cU- avisesA siya atthi siya natthi / ime guvviNIte ceva dosA, strIkAye bhavati AsthA kAyabhavastho ukkoseNa dvAdazavarSANi garbhatvena tiSThatItyarthaH / hasta-pAda-karNa-nAsAkSivivarjitaM biMbaM mRgAvatI putravat, vaikRtaM sarpAdivat bhavet, pasavakAle vedanAe vA marejja // [bhA. 3740] sAmannataraM, analaM jo nAyagAi pavvAve / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU- anala vvAveMtassa imaM pacchittaM bha. (3741 ] tene kIve rAyA'vagAriduTTe ya juMgite dAse / se guvviNi mUlaM, sese caturo savitthArA // cU- "sehe "tti sehanippheDiyA eesu jahuddiTThesu mUlaM sesesu savvesu caugurugA savitthArA // ahavA - annaparivADIte imaM bhannai - ahavA [bhA. 3742 ] [bhA. 3743 ] kIve duTThe tene, guvviNi rAyAvagAri sehe ya / mUlaM cau pAraMcI, mUlaM vA hoti caugurugA // cU- kIve mUlaM duTThadisu causu pAraMciyaM / ahavA duTThadiesu ceva causu mUlaMtene va caugurugA // - - suttanivAto etthaM, cauguruyaM jesu hoti ThANesu / uccAritatthasarisA, sesA tu vikovaNaTThae // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 nizItha-chedasUtram -2-11/738 [bhA.3744] bAle vuDDhe kive, jaDDe matte yajuMgiyasarIre / gacche pavvaiyANaM, saMvAso egato bhito|| cU-bAlavuDDAkAraNepavvAviyA, kIvoabhibhUto, sarIrajaDDo, ummatto, sarIrajuMgito, adaMsaNo, ete savvo pavvAviyA saMtA erisAjAtA / etesiMsaMvAso ekkatoceva, na puddho|jditeannvshiie ThavikhaMti to te visAdaM gacchaMti, tamhA gacchagatA ceva vidhIe pariyaTTijati / guviNI kahaMci anAtA pavvAvitA jahA - karakaMDumAtA paumavitA / paDinIeNa vA jahA peDhAleNa jeTTa / sA vihIe bhAvitasaDakulesusaMguppati, saDDA nisesavaTTamANi ca vahaMti, aMtaraMtare sAhavo ya // [bhA.3745] jinavayaNapaDikkuTe, jo pavvAveti lobhadoseNaM / caritaTThI ya tavassI, loveti tameva tu carittaM // cU-aDayAlIsaM paDikuTTha sillalobheNa appaNo carittavuddinimittaM paro pavvAvito appaNo vicarittaghAyaM kareMti / imaM bitiyapadaM[bhA.3746] pavvAvio siyatti ya, sesaMpaNagaManAyaraNajoggaM / ahavA samAyaraMto purimapadanivArite dose| cU-jati aNalo pavvAvito "sia"tti ajANayA jANayA vA kAraNeNa sesaM paNagaM nAyarAvijjati |tNc imaM muMDAvaNa sikkhAvaNa uTThavaNa saMbhuMjaNa saMvAse tti / so eyassa paNagassa nAyaraNajogo / adha AyarAveti to pavvAvaNapade puvvavannie dose pAvati- jattha jattha cauguru tattha tattha suttaNivAto / sesA pacchittA sIsavikovaNaTTha khiyaa|| mU. (739)je bhikkhU nAyagaMvA anAyagaMvA uvAsagaMvA anuvAsagaM vA analaM uvaTThavei uvaTThaveMtaM vA sAtijati // [bhA.3747] nAyagamanAyaga vA, sAvagamassAvagaMtuje bhikkhU / . analamuvaTThaveI, so pAvati aannmaadiinni|| cU- sUtrArtha pUrvavat / aNalaM uvvaTTavetassa ANAdI dosA caugurugaM ca / ciTThau tAva uvaTThavaNAvihI / pavvAvaNAvihI tAva naaumicchaami|| [bhA.3748] pucchA suddhe aTTA, vA sAmAiyaM ca tikkhutto| sayameva u kAyavvaM, sikkhA ya tahiM payatteNaM / / cU-jAva uvaThThati pavvajjAe so pucchijjati - "kosi tumaM, kiM pavvayasi, kiM ca te veraggaM? evaM pucchito jati analo na bhavati to suddho pavvajjAe kappaNijjo / tAhe se imA sAhucariyA khinti|| [bhA.3749] goyrmcittbhoynnsjjhaay'nnhaannbhuumisejjaadii| abbhuvagaya thirahattho, gurU jahanneNa tiNNaTTA // cU-goyaretidine dinebhikkhaM hiMDiyavvaM / jatthajaMlabbhaitaMacittaMghettavyaM,taMpiesaNAdisuddha, AniyaM pi bAlavuDDasehAdiehiM saha saMvibhAgeNa bhottavyaM / niccaM sajjhAyajjhANapareNa hoyavva / sadA aNhANagaM, udubaddhe sayA bhUmisayaNaM, vAsAsuphalagAdiesusotavvaM / aTTharasasIlaMgasahassA ghareyavvA, loyAdiyA yakilesAanege kAyavvA / eyaM savvaM jatiabbhuvagacchati topvvaaveyvyo|| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 uddezaka : 11, mUlaM-739, [bhA. 3749] ___ esA pavvAnijaparikkhA pavvAvaNA bhaNNati / idAnaM "muMDAvaNA" - sohaNe divasecetiyANa purao pavvAvaNijjaM / appaNo vAmagapAse ThavittA ceie vaMdittA parihiyacolapaTThassa rayaharaNaM deti|taahe "aTTa"tti asya vyAkhyA-jothirahatthoAyarito tinni aTTAto geNhati, samattho vA savvaM loyaM kareti, asati Ayariyassa thirahatthassa, anno pavvAveti // thirahattho tassa loyakaraNaM sAmAiyaM ca imerise ThANe kajati[bhA.3750] davvAdI apasatthe, mottu pasatthesu phAsugAhAraM / laggAti va tUrate, guruanukUle va'hAjAyaM // cU-aTThimAdi appasatthadavvA, UsaramAdi appasatthakhettaM, rittAtihimAdI appasatthakAlo, viTTimAdI appasattho bhAvo / ete appasatthe mottuM pasatthesu davvAdiesu pavvAvijjati / tassa guruNo ya anukuulesutaaraablcNdrblesu|jaav yadavvAdiyA pasatthA nalabbhaMti tAva phAsugAhAraM dhareMti / sannAtagabhayA vA turaMgopasatthalaggabaleNa pavvAvavijjati / ubhayasAhagealabbhamANe gurU anukUle pavvAvijati / "ahajAtena" ti sanisejjaM rayoharaNaM muhapottiyA colapaTTo ya eyaM ahAjAtaM dAtuM vA / (sUrI sehaM vijAe abhimaMtai sattavArA] vAmapAsaTThiyassa Ayarito bhaNAti - imassa sAdhussa sAmAissa ArUhAvaNaM karemi kAussaggaM / anne bhaNaMti - uccArAvaNaM karemi; ubhayadhA viaviruddhaM, annatthUsasieNaMjAvavosirAmitti,logassajjoyagaraMciMtittAnamo'rahaMtANaM ti pArittA, logassujoyagaraM kaDDittA pacchA pavvAvaNijjeNa saha sAmAiyasuttaM tikkhutto kaDDati, pacchA seho icchAmi khamAsamaNo tti vNdti| vaMdiya pubuTTito bhaNAti-"saMdisaha kiMbhaNAmo'? guruvayaNaM "vaMdittA pavedehi", tAhe vaMdiya paJcuTTito bhaNAti - "tumhehiM me sAmAiyaM AruhiyaM, icchAmi anusddiN|" guruvayaNaM- "nitthAragapArago guruguNehiM vaThThahi" tti / / [bhA.3751] tiguNapayAhiNapAde, nitthAro guruguNehi vaTTAhi / anahiMDate sikkhaM, sammayanItehi gAheti // cU-tAhe vaMdati, vaMdittA namokkAramuccArato payAhiNaM kareti, pAdesu AruhiyaM me sAmAiyaM, icchaamianusddhiN"| tebhaNaMti- "nitthAragapArago hohi, AyariyaguNesu vaTTasu" esA muNddaavnnaa| idAniM sikkhA "sikkhA yatahiM payatteNaM" ti, sA duvihA - AsevaNa-gahaNasikkhA ya / duvihaM pi sikkhaM anahiMDaMto gAhijjati / ko taM gAheti ? je tassa sammatA nItA ya te gAhiti, tesiM asati anIto vi sammato, tesiM pi asati anno vi gAheti / ete ekeke vitahaM karemANo caulaha / / sikkhA ya gAhA // idAniM "uvaTThavaNA"[bhA.3752] appatte akahittA, aNabhigata'paricchatikkame pAse / saMtharaNe hiMDAvaNa, ekkakke huMti cugurugaa| cU-"appatte"tti asya vyAkhyA[bhA.3753] appattaM u sutenaM, pariyAe uTThaveMte cugurugaa| ANAdI kAyavaho, na ya paDhati akappio jNc|| cU- puTviM jAhe satthapariNNA suttato adhItA tAhe uvaTThavaNApatto bhannati / dasaveyAliyamuppattikAlatopuNajAhe chajjIvaNiyAadhItAtaM jo sutteNa appatte pavvajApariyAte Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 nizItha - chedasUtram -2-11/739 uvaTThaveti tassa uvaTThaveMtassa cauguruM tavakAlehiM dohiM gurugaM / ucce TThavaNA ut prAbalyena vA ThAvaNA uTThavaNA / "ANAdI" virAdhaNA, ayANaMto vA chajjIvanikAe vaheti, "uTThavitomi" tti sesaM na paDhati, apaDhaMto ya piMDAdiyANa akappito, tenAniyassa ya paribhoge pacchittaM jaM taM ca pAvati, uvaTThaveMto na veyAvaccaM karijjati "akappiu" tti / / " akahettA" asya vyAkhyA [bhA. 3754] suttatthe, akattA, jIvAjIve ya puNNa pAvaM ca / uvaTThaNe caugurugA, virAhaNA bahugajANaMte / / - suttassa tyo suttattho, ime puDhavAdiyA jIvA, ime dhammAdiyA ajIvA, Asavo, baMdho, puNNaM, pAvaM, saMvaro, nijjarA, mokkho, navapayatthA sabhedA kammabaMdhabhedahetavo kaheti / jo evaM suttatthaM akettA uvaTThaveMtassa cauguruM tavaguruM, atthaM ca asuNeMto bahuvihaM virAdhanaM kareti, sAya appattasutta bhaNiyA / "anaMbhigate "tti asya vyAkhyAanabhigayapuNNapAvaM, uvaTThaveMtassa caugurU hoMti / [ bhA. 3755] ANAdiNo virAdhana, mAlAe hoti diTTaMto // - puNNapAvaggahaNAto navapayatthA gahitA, aNabhiggAhitA jassa no saddahati tti neyagahaNattaNeNa vA kahijjamANe no laddhA taM ca uvaTThaveti tassa cauguruM kAlaguruM / ANAdI dosA / asaddato vA chajjIvanikAyavirAhaNaM karejja / so ya mahavvayANa ajoggo / kahaM diTThato hoti mAlAe ? - jahA paMcavaNNasugaMdhapupphamAlA paumuppalovasobhiyA uddhasukkakhANu mAlaitA na sobhati tahA paMcamahavvayamAlA sabhAveNovasobhitA tassa na sobhati // "aparicchitti asya vyAkhyA [bhA. 3756 ] ullammiya pAricchA, abhigae nAUNa to vae deMti / ekkekaM tikkhutto, jo na kuNati tassa caugurugA // cU-ullammi ya paricchati esa AukkAte paricchA gahitA, tadagrahaNAto sesakAesu vi paricchA kAyavvA // jato bhaNNati [bhA.3757] uccArAti athaMDila, vosiraThANAdi vA vi puDhavIe / nadimAdi dagasamIve, sAgaNi udditta teummi / / cU-jadA uccArapAsavaNaMkareti tadA se athaMDilaM sacittA ya puDhavi daMsijjati / "ettha vosirAhi" tti| evaM uddhaTTaNa-nisIya-tuyaTTaNaM kareMtassa jati necchati to saddahati / ahaM taM asatthovahataM dahUM na vimaMsati to najjati anabhigato AukkAeNa tti / talAgAdINaM udagasamIve ullapuDhavIe evaM ceva paricchA / teukkAe sAgaNIe vasahIe ThAyaMti tattha bhaNNati-padIvaM ussakkehi, vAsa-sIte udite payAvehi tti bhaNNati / / [ bhA. 3758] viyaNa'bhidhAraNa vAte, harite jaha puDhavie tasesuM ca / emeva goyagate, hoti paricchA u kAesu // cU-vAte dhammatto bhaNNati-viyaNaM tAlaveMTAdiNA viehi, ito vAtaM ehi abhidhAraNaM karehi / hariyatasesuM jahA puDhavIe paricchA / evaM bhikkhAgato pi kAsu pricchijjti| sasarakkhudaullehiM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 11, mUlaM-739, [bhA. 3758] 279 hatthehiM aganisaMghaTTaNaM haritatasagatahatthAto ya bhikkhaM giNhAviJjati / yatrAgni tatra vAyuH / uSNaM vAzItIkRtya daapyte| evaM aparicchittAje uvaTThavetitassa cauguruMdohiM vilahuM |ptte kahitatthe abhigatatthe paricchitatthe nAtuMpatte deNte| "pAse'ttiuvaTThavijamANe Ayario appaNo vAmapAse Thaveti, annaTTha cauguruM / jati asthi tAhe cetie vaMdittA mahavvayakahaNA ya kAussagaM kareti, tattha cauvIsatthayaM ciMteti, NavakkAreNa pArettA cauvIsatthayaM phuDaviyaDaM vAyAte kahittA tAhe mahavvayauccAraNaM kareMti / savvattha pi taheva cauguru / "ikkame" tti asya vyAkhyA - "ekkekaM tikkhutto" pacchaddhaM kaMThaM / ekkakaM mahavvayaM tato vArA atikkamati / anne bhaNaMti - tato vArA apurettA atikkamaMtassa cauguruM / jati saMtharaNe hiMDAveti to cuguruN|| sA uvaThThavaNA imerise kAyavvA[bhA.3759] davvAtisAhae tA, taheva na tugaMtu uvarime hetttt| duvihA tivihA ya disA, AyaMbila jassa vA jNtu|| dhU-davva-khetta-kAla-bhAvapasatthesutArA-caMda-balesuyasAhagesusesaM vaMdaNa-niveyaNa-nitthAragapayAhiNakaraNasAdhunivedanaMca jahA sAmAtie taheva kAyavvaM, no paMcamahavvae saiMkaDhitA puNo her3ha do tatiyaM vArA kaddati, kiMtu ekkekaM vataM tinni vArA kddhijti| jAhe sammattA uvaTThavaNA tAhe uvaTThaviyassa sAdhussa AyariyauvajjhAyA duvihA disA dijjati / ityiyA taiyA-pavattiNIdisA dijjati / jaddivasaM uvaThThavito taddivasaM kesi ciabhattaDhe bhavati, kesiMci nivvitiyaM, kesi ci AyaMbilaM, kesi cina kiM ci| jassa vA jaMAyariyaparaMparAgataMchaTTaTThamAtiyaM kaarvijjti| esA uvaTThavaNA / idAni saMbhuMjaNA - jato maMDalisaMbhogaha sattaAyaMbile kAravijjati, nivvitie vA jassa vA jaM Ayariyassa paraMparAgayaM // bitiyapadeNa apattaM akavittA vi uvaTThavijjati[bhA.3760] bitiyapadaM saMbaMdhI, kakkhaDa bahibhAva oma sNvaase| pattaM va apattaMvA, analamuvaTThavate bhikkhuu|| dhU-bitiyapadeNa sutteNa apattaM piuvaTThavejja |jo saMbaMdhI sayaNijjaoputtAdI, jadi so evaM ciMttijjA[bhA.3761] muMjiMsu mae saddhiM, idAnaM NecchaMti sA hu bhibhaavN| ahiyaM khaMti va ome, pacchaNNaM jeNa bhuNjNti|| cU-puvvaM gihavAse mae saddhiM egabhAyaNe bhuMjiMsu idAniM egabhAyaNe bhottuM necchaMti, jati eeNa karaNeNa suTu bahibhAvaM kakkhaDaM gacchati to apattaMpi sueNa uvaTThati / "oma" ttiasya vyAkhyA-taM anuvaTThaviyaM maMDalIe anoyaviyaM puvvaM bhuMjAvittA bAhiM nINaMti, so tattha nINio ciMteti-mamanINittAappaNA kiMpiahiyaM khAyatijeNa pacchaNNe jNti|jtieten kAraNeNa kakkhaDaM bahibhAvaM gacchati / ahavA- "omi"tti kiMci suMdaraM paDuppaNNaM anesaNijjaM "sehassa dijihiti"ttitaM gahiyaM, taMca tassa dinnaM sobhaNeja-eyaM AyariyapAyoggaM ki mama dijjati tattha koti bhaNenA[bhA.3762] tava kappati na tu amhaM, anuvaTThavitassa'nesiyaM siddhe| ____ jati gacchati bahibhAvaM, anulomA uDDavaTThavaNA / / Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 739 - tava anuvaTThaviyassa eyaM kappati, na u amhaM, tAhe so ciMteti "assamaNo haM kimettha acchAmi', jati so kakkhaDaM bahibhAvaM gacchejjA to anulomehiM pannavettA pavvAuTTa apattaM ceva uvaTTaveMti // ahavA[bhA. 3763] 280 vAsAdisu vA ThAosi natthi bahi aMto bhujjamANesu / saMvAso tu na kappati, egassa' NalaM pi tu ThaveMti // - anuvaTThavito tti maMDalIe na bhujati, sAgAriu tti vA kAtuM puvvabhutto bAhiM Thavijjati, bahipi vAsAsu vAsaMte maMDaviyAdi dRNaM natthi, bhuMjatANa vA sAgAriu tti appattaM ceva uvaTThaveMti / "saMvAse "tti asya vyAkhyA- pacchaddhaM / anuvaTThavitena saha egaThThe saMvAso na kappati, tassa ya puDho vasaMtassa vAsAsu udubaddhe vA vasahI sahAo vA natthi, puDho ya egassa vasituM na kappati, itthimAdi dosA bhavaMti, tamhA evamAdikAraNehiM pattApattassa vA aNalassa ajjhayaNuddesaNAdI kAtuM uvaTThaveDaM saMbhuMjeja saMvAse vA // idAniM pattaM jati atikkAmeti-jattiyANi davasANi atikkAmeti tattiyANi divasANi caugurugAdi pacchittaM / sattarattaM tavo gAhA / bitiyapadeNa atikkAmejjA na doso[bhA. 3764] piya putta khuDDa there, khaDagadhere apAvamANammi / sikkhAvaNa pannavaNA, diTThato daMDigAdIhiM // khU- do pitA puttA pavvattiyA, jati te do vi jugavaM pattA to jugavaM uvaTThavinaMti / aha "khuDDe" tti khuDDe suttAdIhiM apatte "there "tti dhera suttAdIhiM patte therassa uvaTThavaNA / "khuDDa"tti jaNi khuDDago suttAdIhiM pato there puNa apAvamANammi to jAva sujjhato uvaThThavaNAdiNo eti tAva thero payatteNa sikkhAvijjati, jadi patto to jugavaM uvaTThavinaMti // aha tahAvi na patto thero, tAhe imA vihI [bhA. 3765 ] thereNa anunnAe, uvaTTha'nicche ThaveMti paMcAhaM / ti paNa paramanicche vI, vatthusabhAve ya jA'hIyaM // cU-thereNa anunnAe khuDa uvaTThaveMti / aha necchati tAhe thero paNNavijjati "daMDiyadiTThatena", AdisaddAta amaccAdI / jahAego rAyA rajjaparibbhaTThe saputto annaM rAyANaM ulaggiumADhatto / so rAyaputtassa tuTThe / taM se puttaM rajje ThavetuM icchati, kiM so pitA nAnujANAti ? evaM tava jadi putto mahavvayarajjaM pAvati, kiM na mannasi ? evaM pi pannavito jadi necchati tAhe ThaMti paMcAhaM, puNo vi pannavijati, anicche paMcAhaM ThaMti, evaM tipaNa kAleNa jadi patto to jugavaM uvaTThavaNA / ao paraM thero aniccheti khuDDo uvaTThavijjati / ahavA - "vatthusabhAve vi jA'dhItaM" ti vatthussa sahAvI vatthussabhAvo mAnI "ahaM puttassa omataro hojjAmi "tti unnikkhamejjA, gurussa khuDDussa vA padosaM gacchejjA, tAhe tinha paMcAhANa parato vi saMcikkhAvijjati jAva adhIyaM ti / / aha do pitA puttA juvalagANi to imA vihI [ bhA. 3766 ] do thera khuDDa thera, khuDDagadhere apAvamANammi / ranno accamAdI, saMjatimajjhe mahAdevI / / cU- do therA saputtA samaga pavvAvitA, "ettha do there "tti do vi therA pattA na tAva khuDDagA, therAuvaTTaveyavvA / "khuDDuga"tti do khuDDA pattA na therA, ettha vi pannavaNavidhI taheva / "therakhuDDago "tti Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : : 11, mUlaM - 739, [bhA. 3766 ] 281 do therA khuDDago ya ego ettha uvaTThavaNA, aha do khuDDA thero ya ego patto, ege there apAva mANammi / / ittha imaM gAhAsutaM [bhA. 3767 ] do patta piyA puttA, egassa u putto patta na u thero / gahito sa paMca viyarati, rAiNio hou esa vi tA // cU- puvvaddhaM kaMThaM / Ayariehi vasabhehiM vA pannavaNaM gAhito vitarati, sayaMvA vitarati, tAhe khuDDago uvaTThavijati, anicche rAyadiTThataM pannavaNA taheva, imo viseso / so apattathero bhaNNati - esa te putta paramamedhAvI etto uvaTThavijjau, jai tumaM na visajjesi to ete do vi pittA puttA rAtinitA bhavissaMti, taM eyaM visajjehi, esa vi tA houM etesiM rAimiu tti / ato paraM anicche taheva vibhAsA / idAniM pacchaddhaM - ranno amacyo ya samagaM pavvAvitA jahA pitA puttA tahA ase saM bhANiyavvaM / AdiggahaNeNaM seTThisatthavAhANaM rannA saha bhANiyavvaM / saMjatimajjhevi doNhaM mAtAdhitINaM, doha ya mAtAdhitI juvalayANaM, mahAdevI amaccINa ya, evaM ceva savvaM bhANiyavvaM // rAyA rAyANo vA, donni vi samapatta dosu ThANesu / Isara seTThi amacce, nigama ghaDA kula duve ceva / / [bhA. 3768 ] cU- rAyArAyANo tti ego rAyA, bitio rAyarAyA sama pavvAiyA / ettha vi jahA pitApottANaM tahA daTThavvaM, etesiM jo ahiyaro rAyAdi itarammi amaccAdie ome patte uvaTTAvijamANe apattiyaM karejjA, paDi bhajjejja vA, dAruNasabhAvo vA udurusejjA, tAhe so appatto vi itarehiM samaM uvaTThavijjati // [bhA. 3769] eehi kAraNehiM, ajjhayanuddesamAie kAuM / anadhI vikattA, uvaTTaveUNa saMbhuMje // cU- ahavA - rAitti jattha ego rAyA so amaccAdiyANa savvesiM rAiNito kajjati / rAyANo tti duppabhiti rAyANo samaM pavvaiyA samaM ca patA te uvaTThavijjaMtA samarAtiNiyA kAyavva tti dosu pAsesu ThAvinaMti / / eseva'ttho bhaNNati [ bhA. 3770] samagaM tu anegesU, pattes anabhiogamAvaliyA / egato duhato va ThitA, samarAiNiyA jahAsaNNA / / cU- puttAdisaMbaMdhiNo asaMbaMdhesu bahusu samagaM uvaTThavijjramANesu guruNA antreNa vA abhiyogo na kAyavvo "io io dAha" tti / evaM egato duhato vA Thitesu jo jahA gurussa Asanno so tahA jeTThe ubhayapAsaTThiyasamA samArAiNiyA / evaM do IsarA, do seTThI, do amaccA, "nigama "tti do vaNiyA, "ghaDa" tti goTTI do guTTIo goTThIyA vA pavvatiyA, do mahAkulehiMto pavvaiyA, savve samA samarAtiNiyA kAyavvA, etesiM ceva puvvapatto, puvvaM ceva uvaTThaveyavvA // [bhA. 3771] IsiM adhoNatA vA, vAme pAsammi hoti AvaliyA / ahisaraNammi u vaDDI, osaraNe so va anno vA // cU-te uvaTThavijjamANA guruNo vAmapAsa Thito ego aNegA vA IsiM adho oNatA - gajadaMtavat avanatA ityarthaH / "ahisaraNe" tti te jadi guruM tena aggato vA saraMti to gacchavuDDI - anyo'pi pravrajatItyarthaH / aha pacchato bAhireNa vA osaraMti to so vA anno vA unnikkhamati, odAyi vA evaM nimittaM // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 740 mU. (740) je bhikkhU nAyageNa vA anAyageNa vA uvAsaeNa vA anuvAsaeNa vA analeNa veyAvaccaM kArAvei, kArAveMtaM vA sAtijjati // 282 cU- kAraveMtassa cauguruM pacchittaM ANAdiyA ya dosA // [bhA. 3772] puvvaM ciya paDisiddhA, dikkhA analassa kahamiyANiM tu / yAvacaM kAre, piMDassa akappie suttaM // veyAvacce analo, cauvviho hoi ANupubbIe / [bhA. 3773] suttattha abhigameNa ya, pariharaNA eva nAyavvA / / cU-veyAvaccaM prati analo cauvviho- sutte, atthe, abhigame, prihrnne| suttato jeNa piMDesaNA na paDhitA / atthato jeNa tasseva attho na sutto / abhigamaNaM - jo veyAvaccaM na saddahati / pariharaNe - jo akappiyaM na pariharati / codakAha - "nanu jo pavvajjAto analo ya veyAvaccassa vi analo, kiM puDho suttakaraNaM ?" ucyate - jo pavvajjAe aNalo sa veyAvaccassa niyamA analo, jo puNa pavvajjAe alo sa veyAvaccassa alo vA analo vA / ato pihasuttakaraNaM // eesAmaNNataraM, analaM jo nAigAti kArejjA / veyAvacaM bhikkhU, so pAvati ANamAdINi / / [bhA. 3775 ] bitiyapae egAgI, gelaNNa'sahU ya'laddhimaMte ya / ome ya anahiyAse, gihIsu vA maMdadhammesu // [bhA. 3774] cU-gacche ekko ceva piMDAdi kappito savvesiM kAtuM na tarati, je kappiyA te gilANA asahU vA, aladdhimaMtA vA ome vA asaMtharato analeNa kAravija / "anahiyAsa "tti anne jAva bhikkhAdigayA na eMti tAva koti bhikkhU chuhAlU analeNa kAravijjA / gihiNo vA maMdadhammA pAuggaM na deMti, so ya analo laddhisaMpaNNo // tAhe [bhA. 3776] ehi kAraNehiM, piMDassussArakappiyaM kAuM / veyAvaccamalaMbhe, kArejja'saDho tu analeNaM // cU- evaM asaDho kAraveMto suddho // mU. (741 ) je bhikkhU sacele sacelagANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAtijjati // mU. (742) je bhikkhU sacele acelagANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAtijjati // mU. (743) je bhikkhU acele sacelagANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAtijjati / / mU. (744) je bhikkhU acele acelagANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAtijJjati / / ca-sacelA saMjatA, sacelAo saMjatIo, caubhaMgasUtraM vyAkhyeyaM / causu vi bhaMgesu cauguruM tavakAlavisiddhaM / [bhA. 3777] je bhikkhU sacelo tU, ThANa- nisIyaNa- tuyaTTaNaM vA vi / cetija sacelANaM, so pAvati ANamAdINi / / vIsatthAdI dosA, cautyuddesammi vanniyA je tu / te ceva niravasesA, sacelamajjhe sacelassa // [bhA. 3778 ] cU- kAraNe vasejjA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 uddezakaH 11, mUlaM-744, [bhA. 3779] [bhA.3779] bitiyapadamaNappajjhe, gelnnnnuvsggrohg'ddhaanne| samanANaM asatIe, samaNIpavvAvite cev|| cU-aNappajjho vasejjA, gilANaM vA paDiyaraMto vasejjA, uvasagge vA jahA so rAyakumAro saMgutto rohae vA ekA vasahI laddhA, addhANapaDivaNNo vA saMjayANa asatI saMjativasahIe vasejjA, ahavA-do vi vaggA addhANapaDivannA vasejjA / adhavA - samanANa asatIte samaNIhiM bhAyA piyA vA pavvAvio so vasejA // [bhA.3780] emeva bitiyabhaMge, kaMtArAdIsu uvhivaaghaate| samaNINaM tatiyammitu, vAghAto hoti samanANaM / cU-bitiyabhaMge samaNINa uvdhiiuvghaato| tatiyabhaMge samanANa uvhiuvghaao|| catusu vibhaMgesime dosA[bhA.3781] saMcarite vihu dosA, kiM puNa egataranigiNNi ubhao vaa| diTThamadaTThavvaM me, diTThipayAre bhave khobho / / cU-paDhamabhaMge ubhaye vi saMcarite vIsatthAdi AlAvAtiyAya dosA, kiM puNa bitiya-tatiyaubhayanigiNNeya, savisesA dosaa| saMjato saMjatI vA ciMteti-diha~ adaTThavvaM me aMgAdAnAdi / sAgArie ya diTThipayAreNaM cittakkhobho bhavati / khubhio anAyArapaDisevaNaM kareja // [bhA.3782] Ayapara ubhayadosA bitie bhaMge na kappatI bitiyaM / vihimuTThavatthadANaM, ThANAti caeti egattha / / [bhA.3783] emeva tatiyabhaMge, addhANe uvasayassa tu alNbhe| khuDDAtimajhe samaNI saavybhycitttthnnaadisu|| [bhA.3784] emeva carimabhaMge, dosA jayaNA tu dabbhamAdIhiM / sabhayammi majjhe samaNI, niravA emaggato eti // [bhA.3785] duhato vAghAto puNa, catutthabhaMgammi hoti naayvvo| emeva ya parapakkhe, puvve avarammiya pdmmii| cU-puvvaddhaM kaMThaM / parapakkho gihatthiannatithiNIo / tesu eevaM ceva caubhaMgo dosA ya / egatare ubhayapakkhe vA vivitte vatthAbhAve khaMDapatta-dabbha-cIvara-hatthapihaNA jayaNA kAyavvA / sAvayabhayAdIsu ya saMjaio majjhe choDhuM ThANAtI cetejjA / / duhato vi acelANaM paMthe imA gamaNavihI[bhA.3786] duhato vAghAyammI, purato samaNA tu maggato smnnii| khuDDehi bhaNAveMti, kajje deyaM ti dAveMti // cU-aggato sAhU gacchaMti, piTThato smnniio|jti saMjatIo kiM ci vattavvAo khuDDehiM bhnnaaveNti|jNkiNci deyaM tNkhuddddehiNcevdvaaveNti|sbhepunn piThThao aggatopAsato vA saMjayA gacchaMti na doso / biiyacautthesu bhaMgesu savvapayatteNa saMjatINa vatthA dAyavvA // [bhA.3787] samanANaM jo u gamo, aTThahi suttehi vannio eso| soceva niravaseso, voccatho hoti samaNINaM / / ___ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 744 cU- cauro saMjatisuttA, cauro gihattha'nnatitthiNIesu / ete aTTha saMjatINa vi, saMjatesu cauro suttA gihattha'nnatitthiesu cauro / eseva vivaccAso, dosA ya vattavvA // mU. (745) je bhikkhU pAriyAsiyaM pippaliM vA pippalicuNNaMvA siMberaM vA siMgaberacuNNaM vA bilaM vA loNaM, ubbhiyaM vA loNaM AhArei, AhAreMtaM vA sAtijati // 284 cU- pAriyAsiyaM nAma rAto pajjusiyaM / abhiNNA pippalI, sA eyasuhumA bhedakatA cuNNA / evaM mirIya- siMgaberANaM pi / siMgaberaM suMThI / jattha visae loNaM natthi ettha Uso paccati, taM bilaloNaM bhaNNati / ubmetimaM puNa sayaMruhaM jahA sAmudaM siMdhavaM vA / evamAdiparivAsitaM AhAreMtassa ANAdI dosA, cauguruM ca / imA nijuttI [bhA. 3788] pariyAsiyamAhArassa maggaNA''hAro ko bhave aNAhAro / AhAro egaMgio, cauvviho jaM ca'tIti tahiM / / cU- ettha sIsassa matI uppannA-pariyAsiya AhArassa maggaNA / amhe na yAnAmo ko AhAro ko vA anAhAro ? taM icchAmo AhArAnAhAraM nAtuM / Ayarito bhaNati AhAro egaMgito asaNAdI cauvviho, ja vA anna tattha atIti sA - AhAro cauvviho / egaMgito AhAro[bhA. 3789] kuro nAse sudhaM, egaMgI takkaudagamajjAtI / khAtime phalamaMsAdI, sAtime mahuphANitAdINi / / cU- kurAdI ekkaM ceva khudhaM NAseti / pANe takka - khIra - udaga majjAdI egaMgi tisaM nAseMti AhArakiccaM ca kareMti / khAime egaMgiyA phalamaMsAdI AhArakiccaM ca kareMti / sAimevi madhuphANiya- taMbolAdiyA egaMgiyA khuhaM NAseMti // " jaMca atIti tahiM" ti asya vyAkhyA[bhA. 3790] jaM puNa khuhApasamaNe, asamatthegaMga so u lavaNAtI / taMpi ya hotAhAro, AhArajutaM va vijutaM vA // cU- jaM egaMgiyaM khuhAsamaNe asamatthaM AhAre ya atIti taM AhAreNa saMjuttaM asaMjuttaM vA AdhAro ceva nAyavvo, jahA asane loNaM hiMgu jIrayaM kaDugaM maMDaM ca // [bhA. 3791] uda kappUrAdI, phale suttAdINi siMgaberagulo / naya tANi khaveMti khuhaM, uvakAritA to AhAro // cU-udae kappUraM gacchati, aMbAdisu phalesu suttaM, suMThIe gulo, emAdi khuhApasamaNe asamatthaM pi uvakArittaNao AhAro ceva vattavvo / sesaM anAhArimaM // adhavA AhArima'nahArimabhedo imo [bhA. 3792] ahavA jaM bhukkhatto, kaddavaumAe pakkhivati koTThe / savvo so AhAro, osahamAdI puNo bhatio / / cU- bubhukSayA Arta bukSukSArta, jaM kiM ci bhuMjati so savvo AhAro, kaddamovamo / "api karddamapiDAnAM kuryAt kukSiM niraMtaraM / " osaDhamAdI bhayaNA jaM ghatapUrAdI osaDhattaM AhAra eva, jaM puNatiphalAdiyaM davvaM savvaM anAhArimaM yasmAt tadupariSTAt punarAhAra kariSyatItyarthaH // ahavA [bhA. 3793] jaM vA bhukkattassa, u, saMkasamANassa deti AsAdaM / savvo so AhAro, akamaNiTTaM ca'nAhAro // - Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 uddezaka H 11, mUlaM-745, [bhA. 3793] cU-saMkasamANassasaMgrasataHkavalaprakSepaM kurvataHadhavA saMkasamANassaAsvAdayataH AsvAda prayacchati esa AhAro / jaMpuNa akAmaM abhyavahArAmItyevaM na kAmayati, aniSTaM zobhanamapina rocate, erisaM anAhAro bhavati ||tN puNa imaM anAhArimaM[bhA.3794] anahAra moya challI, mUlaM patta phala jNc'naahaaro| sesaM tayabhUti toye, biMdumette vi cugurugaa| cU-kAiyaM moyaM, niMbAdINaMchallI, niMboliyamAdI phalA, tasseva mUlA, jaMca'nnaM ghosADagAdI, devadAlitirigicchamAdIyANaMpattapupphaphalabIyA, evamAdI savvaManAhArimaM / "sesaM" ti aahaaro| tassa jati tila-tusa-tayAmettaM parivAsiyaM AhAreti, sattugAdisukkacuNNANi egamaMgulIe jattiyA bhUtI laggati / "toyami" ti pANagaM, tassa ya biMdumitte vi cugurugaa||anne ya imedosA[bhA.3795] micchattA saMcatie, virAhaNA sukkhe paannjaatiiy| sammucchaNA ya takkaNa, davve ya dosA ime hoti / / cU-asaNAdiparivAsijjamANaMdaTuMsedhovAannovA micchattaMgacchejjA, najadhAvAdItadhAkAri tti / uDDAhaM vA karejA - "nissannidhisaMcayA samaNa tti, ime puNa savvaM kareMti" / parivAsie ya AyasaMjamavirAhaNA / sattugAdie sukke dharie UraNigAdI sammucchaMti, uMdaro vA tattha takto pAsato paripAleMto biDAlAdiNA khajati, evamAdI saMjame / AyavirAhaNA sappo koilA viso lAlaM muNcti|tyaaviso viusiMdhamANo nissAseNa sikarejA, uMdaro vA lAlaMmuttaMvA muMcejA, evamAdI dose sammuddiDhe AyavirAdhanA bhavati / "micchattA saMcaiya"tti asya vyAkhyA[bhA.3796] seha-gihiNA va dikhe, micchattaM kahamasaMcayA smnnaa| saMcayamiNaM kareMtI, annattha vinUna emeva // cU-gatArthA / "savvAo rAtIbhoyaNAo veramaNaM" ti jaMdhA evaM paDimaM paDivajettA pAdaM ca vaMdittAjadA eyaM annadhA kareMti tadAannattha vipANavadhAdisu "nUna" vitakke, evamevetyavadhAraNe, savvaM smaayrNti| "davve ya dosA ime hoti" asya padasya vyAkhyA[bhA.3797] niddhe dave paNIe, apamajjaNapANatakkaNA jharaNA / AhAre diTTha dosA, kappati tamhA anaahaaro|| cU- ghayAtie niddhe, "dave"tti pAnage / ahavA - niddhameva davvaM, jadhA khIraM ghataM tellaM dadhi takaM madhu ti| "paNIte"tti asanAdi neghAvagADhaM / erisaM rAto ThavitaM jaM bhAyaNe taMpamajjituM na tarati, aha paDileheti to rayaharaNaM vinAsejjati, apaDilehaNAe ya dasahiM divasehiM bhAyaNaM uvahayaM bhavati, tattha vA pANajAtI sammucchaMti paDeMti vA, takkaNA sacceva, jharate ya heTa pANajAdI paDaMti, madhubiMdovakkhANeNa vA takeMta-paraMparadosA bhavaMti / ettha codagAha - "AhAre diTTadosA tamhA anAhAro kappatu ThavetuM / AcAryAha[bhA.3798] anahAro vina kappati, lahugA dosA yaje bhaNitapuTviM / ___ taddivasaM jayaNAe, bitiyaM kddjogisNviggo|| cU-jati anAhArimaM Thaveti to caulahu pacchittaM, ANAdiyA virAdhanA ya / anAhArimaMca Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 nizItha - chedasUtram -2-11 / 745 sukkhaM davaM ca, sukkaM challimAdi, evaM niMbakareMjitatellAdI / ettha anAhArime ThavijamANe dosA je AhAra puvvavaNitAta eva bhavaM / tamhA amAhArimaM pi no ThavejjA / jAdhe payoyaNaM tAdhe taddivasaM ceva maggijjati / vibhelaya-haritakImAdINa ya challI aha na labbhati, dullabhalaMbhe vA, dine dine maggaMtA vA garahitA, tAdhe jayaNAe ThaveMti / jadhA agIya - saDamAdI na yANaMti tathA bitiyapade kaDajogI saMviggo Thaveti / mayaNeNAliMpati, ghaNacIreNa cammeNa vA daddare tti, jadhA pANAdI na nileMti, pAsao chAreNa oguMDijati, nivvAghAe padese Thavijjati, ubhayato kAlaM pamajjijjati / evaM niddoso bhavati // [bhA. 3799] aha kAraNe anAhAro, tu kappati taha Thaveja itaro vi / vocchinnammi maDaMbe, bitiyaM addhANamAdIsu / / - jadhA kAraNe anAhAro diTThe ThavetuM tahA Thavija "iyaro "tti AhAro / so vi kAraNe kappati ThavetuM / taM puNa imerise kAraNe vochinne maDaMbe ThitA, tattha dullabhaM pippalImAdIti savvaM saMbasAvijjA, taM pi gacchakAraNA osadhabhesajjAdInimittaM, taM pi jati mAsakappaM vAsAvAsaM vA ThitA tattha na maggati, annakhette maggati, jAhe annahi na labdhaMti tAhe tattheva maggaMti, jahA yANi kAraNe diTThaNi tahA asanAi vi kAraNe ThavejjA, biiyapadeNa addhANakappaM ThavejjA / AdisaddAo paDivannauttimaTThassa vA gilANassa vA pAnagAi / / [bhA. 3800 ] vocchiNNammi maDaMbe, sahasaruyuppAya - uvasamanimittaM / ditthA te taM ciya, gehaMtI tivihabhesajjaM // cU- "sahasaruya" sUlavisUyAti, tassa uvasamaNanimittaM, diTThatthA gIyatthA, te caM ciya davvaM gehaMti jejIvaso bhavai, tiviha bhesajja vAyapittasiMbho ya / / mU. (746) je bhikkhU giri- paDaNANi vA maru- paDaNANi vA bhigu-paDaNANi vA tarupaDaNANi vA giri- pakkhaMdaNANi vA maru- pakkhaMdaNANi vA (bhigupakkhaMdaNANi vA) taru-pakkhaMdaNANi vA jala-pavesANi vA jalaNapavesANi vA jala-pakkhaMdaNANi vA jalaNa-pakkhaMdaNANi vA visabhakkhaNANi vA sattho - pADaNANi vA valaya-maraNANi vA 7vasaTTANi vA tabbhAvANi vA, aMto sallANi vA vehANasANi vA giddha-paTThaNi vA jAva annayarANi vA tahappagArANi vA bAlamaNANi pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijjati // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThaNaM anugghAiyaM / [bhA. 3801 ] giripaDaNAdI maraNA, jettiyamettA u AhiyA sutte / tesiM annatarAgaM, pasaMsate ANamAdINi / / cU- tesiM suttAbhihiyANaM duvAlasaNhaM bAlamaranANaM annatarAgaM pasaMsai, ANAdiyA dosA, caugurUMca pacchittaM // giri-re-maru-taru-bhigUNaM cauNha vi imaM vakkhANaM [bhA. 3802] jattha pavAto dIsati, so tu girI maru adissamANo tu / mAdI ubhigU, taru ya assotthavaDamAdI // cU- girimarUNaM viseso - jattha pavvae ArUDhehiM aho pavAyaThANaM dIsai so girI bhaNNai, adissamANe marU / bhigU naditaDI AdisaddAto vijjUkkhAyaM, agaDo vA bhannai / pippalavaDamAdI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 746, [bhA. 3802] tarU / etehiMto jo appAnaM muMcai maraNaM vavasiuM taM pavaDaNaM bhannai / ete cauro vi paDaNasAmannAo ekko maraNabhedo // etesu ceva causu pakkhaMdaNaM / pavaDaNa pakkhaMdanANa imo bhedo[bhA. 3803] paDaNaM tu uppatittA, pakkhaMdaNa dhAviUNa jaM paDati / taM puma girimmi jujjai, NaditaDabhigUhiM vA paDaNaM // - thANattho uDDuM uppaittA jo paDai vastraDevane DiMbhakavat, eyaM pavaDaNaM / jaM puNa adUrao AdhAvittA paDaitaM pakkhaMdaNaM / ahavA-Thiya-nisanna-nivannassa anuppaittA pavaDamANassa pavaDaNaM, uppAittA jo paDai pakkhaMdaNaM / taM puNa paDaNaM pakkhaMdaNaM vA girimmi jujjai ghaDatItyarthaH / naditaDibhigUhiM vA paDaNaM pakkhaMdaNaM ca jujjai / tarusu kahaM pakkhaMdaNaM jujjai ao bhaNNati 287 [bhA. 3804] olaMbiUNa samapAitaM ca taruo u pavaDaNaM hoti / pakkhaMdaNuppatittA, aMdoleUNa vA paDaNaM // - hatthehiM sAlAe laggiuM aho laMbiuM paDaMtassa pavaDaNaM, rukkhaggao vA samapAdaThiyassa anuppaittA pavaDamANassa pavaDaNaM / rukkhaTThiyassa jaM uppaitta paDaNaM taM pakkhaMdaNaM, hatthehiM vA laMbiuM jaM aMdolaittA paDai taM vA pakkhaMdaNaM / cauro vi pakkhaMdaNA pakkhaMdaNa sAmannao biio maraNabhedo | jala-jalaNapaveso pavesasAmaNNo taio maraNabhedo / jala-jalaNapakkhaMdaNe cauttho maraNabhedo / sesA visabhakkhaNAiyA vA aTTha patteyabhedA / visalakkhaNaM siddhaM, sattheNa appAnaM vivAei | " valaya-vasaTTANaM" imaM vakkhANaM [bhA. 3805] valayaM valayAyamANo, jo maraNaM marati hInasattatayA / sotiMdiyAdivasato, jo marai vasaTTamaraNaM tu // ghU-saMjamajogesu valaMto hInasattayAe jo akAmago marai eyaM valayamaraNaM, galaM vA appaNo valei / iMdiyavisaesu rAgadosavasaTTo maraMto vasaTTamaraNaM marai // " tabbhava - aMtosallANaM" imaM vakkhANaM [bhA. 3806 ] tammiM ceva bhavammI, mayANa jesiM puNo vi uppattI / taM tabbhaviyaM maraNaM, avigaDabhAvaM sasallaM tu // cU- jammi bhave vaTTai tasseva bhavassa heusu vaTTamANo AuyaM baMdhittA puNo tatthovajjiukAmassa jaM maraNaM taM tabbhavamaraNaM, eyaM manuyatiriyANa ceva sNbhvi| aMtosallamaraNaM duvihaM - davve bhAve yA davve nArAyAdiNA salliyarasa maraNaM, bhAve mUluttaraiyAre paDisevittA guruNo anAloittA paliuMcamANassa vA bhAvasalleNa salliyassa erisassa avigaDabhAvassa aMto sallamaraNaM / vehAnasaM rajjue appAnaM ullaMbe / giddhihiM puDhaM giddhapuDhaM gRddhairbhakSitavyamityarthaH, taM gomAikalevare attANaM pakkhivittA giddhehiM appAnaM bhakkhAvei / ahavA-paTTedarAdisu alattapuDage dAuM appAnaM giddhehiM bhakkhAvei // ete duvAlasa bAlamaraNA pasaMsamANassa ime dosA [bhA. 3807] micchattathirIkaraNaM, sehaparIsahaparAitekkataraM / nikkivayA sattesu ya, havaMti je jattha ya paDaMtI // - aho ime sAdhU egaMtasuTThiyappA ime giripavaDaNAdI maraNe pasaMsaMti, dhuvaM ete karaNijA, natthettha doso, evaM micchattAiThiyANaM micchatte thirIkao bhAvo bhavati / pasaMsiyabAlamaraNe seho Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 nizItha-chedasUtram -2-11/746 parIsahabaparAjio bArasaNhaM egataraM paDivajjejjA / jeya bAlamaraNe pasaMsie appAnaM aivAejA tesu sattesunigghiNayA kayA bhavati / tvviraahnnaaniephnnnnNcpcchittNpaavei| tamhAno psNsejaa|| kAraNevA pasaMsejjA / imaM yate kAraNA[bhA.3808] bitiyapadamaNappamajhe, pasaMse avikovite va appjjhe| jANaMte vA vi puNo, kajjesu bahuppagAresu // cU-te ya bahuppagArA kajjA ime[bhA.3809] kayammi mohabhesaje, aTThayaMte thaavitu| juMgiyaM Amae vA vi, asajjhaM pannaveMti u|| cU-sAhussa udittamohassa nimviiyAdimohabhesajjekaetaha vimahoNijje aTThayamANe, kanna'cchi nAsahatthapAdAdi juMgiyaM vA, kuTTavAhiNA vA asajjheNa gahiyaM, goNasamAikkhayaM vA asajhaM, paMDiyamaraNe asattaM, ete imeNa vidhiNA bAlamaraNeNa pannaveti // [bhA.3810] tattha dasaNNaha avAte, AdillANa maranANa dNsettaa| donni pasaMsaMti vidU, vehAnasa gaddhapaTuM ca / / cU-pavaDaNAdIyA aMtosalla pajjavasANA eta dasa / etesiM jIvavavarovaNAdi avAe daMsettA te paDisehittA doNhaM vihANasagaddhapaTTamaranANaM guNe AgamavidU pasaMsaMti, paMDiyamaraNamasatteNa te pratipattavyA ityarthaH / bhaNiyaM duvAlasavihaM bAlamaraNaM / idAni paMDiyamaraNaM / tassimo saMbaMdho[bhA.3811] bAlamaraNeNa ya puNo, paMDitamaraNe kayA havati suuyaa| bhattapariNNA iMgiNi, pAdopagame ya nAyavve / / cU-taM tivihaM - bhattapariNNA iMgiNi pAuvagamaNaM ca / ete kameNa-jahannamajjhimukkosA / tatthA ekkekkaMduhA paDivajjai-ahAnupubbIe anaanupuvviiey|pvvjaasikkhaapyaadikmennmrnnkaalN pattassa ANupulvI, atthaggahaNAIepade apphAsettA anaanupuvii|punno ekkekaMduvihaM-saparikkama aparikkamaM ca / saparikkamo - jo bhikkhU viyAraM annagAmaM vA gaMtuM samattho, itaro aparikkamo / puNo ekkakkaM duvihaM - nivvAghAimaM vAghAimaM ca / niruassa akkhayadehassa nivvAghAima, itarassa vAghAimaM / vaaghaaoduviho-cirghaaiaasughaaiy||etthbhttprinNtaav bhnnaami|jNtNaanupubiie saparikammaM nivvAghAimaM taM ima[bhA.3812] pavvajjAdI kAuM, neyavvaM tAva jAva vocchittii| paMca tuleUNa ya so, bhattapariNNaM pariNato ya / / cU-puvvaddhassa imA vakkhANagAhA[bhA.3813] pavvajA sikkhAvaya, atthaggahamaM ca aniyato vaaso| niSphattI ya vihArI, sAmAyArI ThitI ceva / / cU- pavvajaM abbhuvagao sikkhApadaM ti suttaM gahiyaM, attho suo bArasamAo desadasaNaM kayaM, sIsA nipphAtiA, esA avvocchittI / tAhe jai dIhAU saMghayaNadhitisaMpaNNo ya tAhe appAnaM taveNa, satteNa, sutteNa, egatteNa, baleNaya paMcahA tuleUNa jiNakappaM ahAladaMsuddhaparihAraM paDimaMvApaDivajjai |ah uppAU, vihArassavAajoggo, tAhe abbhujjayamaraNaMtivihaM viyaleUNa appaNo dhitisaMghayanANurUvaM bhattaparinaM prinno|| tassimAo tinni dAragAhao Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3814] 289 [bhA.3814] gaNi nisiraNe paragaNe, siti saMlehe agiiy'sNvigge| ekkA''bhoyaNa ane, aNapuccha-pariccha aaloe|| [bhA.3815] ThANa-vasahI-pasatthe, nijavaggA davvadAyaNA carima / __ hANa'paritaMta nijara saMthAruvvattaNAdINi // [bhA.3816] sAreUNa ya kavayaM, NivvAghAeNa ciMdhakaraNaM ca / aMtovahi vAghAto, bhattapariNNAe kaayvyo| cU-gaNi nisiraNe[bhA.3817] gaNi nisirammi uvahI, jo kappe vannioya sttviho| soceva niravaseso, bhattapariNNAe dasamammi / cU- jAva parikammaM karei tAva ittaraM gaNanikkhevaM karei, paDivaNNaM parivajau AvakahaM gaNanikkhevaM karei / daarN| -paragaNe[bhA.3818] kiM kAraNa caMkamaNaM, therANaM taha tavo kilaMtANaM / appajjhayammi maraNe, kAluNiyA jhaannvaaghaate|| [bhA.3819] sineho palavI hoi, niggate ubhayassa vi|| Ahanca vA vi vAghAto, nehe sehAdi viubmaamo|| "paragaNe tti" paragaNe gaMtuM anasanaM paDivajjai, kiM kAraNaM? bhannai - sissA kaluNabhAvaM karejA, ANAhANiM vA, uvakaranimitteNavAvuggahaNegaNabhedohaveja, bAlAINavAucie akajjamANe hANi vA daTuM emAiehiM kAraNehiM sagaNe jhANavAghAo haveja / paragaNe ete dosA na havaMti, gurukulavAso ya kao bhavati / dAraM / -sitI[bhA.3820] davvasitI bhAvasitI, anuyogadharANa jesi uvlddhaa| na uDDagamaNakaje, hiDillapadaM pasaMsaMti // [bhA.3821] saMjamaThAnANaM kaMDagANa lessA ThitIvisesANaM / ___ uvarillaparikkamaNaM, bhAvasitI kevalaM jAva // cU-"sIti" duvihA-davve bhAve yA davve jahA nisseNI jahA tIe uvaruvariMpadArohaM karei tahA bhAvasaMjamasItIe uvaruvariM saMjamaThANA ArubhiyavvA, te ArabhaMto aMtakiriyaM vA krei| kappavimANovavattiM vA / esA bhAvasItI jehiM uvaladdhA na te uDDhagamakajje hiDillapadagamaNaM pasaMsaMti / daarN| -saMlehe[bhA.3822] cattAri vicittAI, vigatI nitahiyAti cttaari| egaMtaramAyAme, nAtivigiTTe'vigiDhe vA / [bhA.3823] egaMtariyaM nivibillaM tigaMca egaMtare bhave vigtii| nissaTThagalladharaNaM, chArAdIchaDuNaM ceva / / [16] 19 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 nizItha-chedasUtram -2-11/746 cU-"saMlehe" tipaleho, tiviho- ukkosomajjhimojahanno / ukkoso bArasavAsA, majjhimo varisAdi, jahanno chmmaasaa| tattha ukkosasaMlehaNAvihiM bhaNAmi - cattAri saMvaccharANi vicittaM tavaM karei, pAraNae uggamAisuddhaM kappaNijjaM savvaM pArei / anne cattAri varise vicittaM ceva tavo kAuMniddhapaNItavajjaM nivvitiyaMpArei / annedo varise cauttaM kAuMAyaMbileNa pArei / ekkArasame varise paDhamaMchammAsa avikiTTha tavaM kAtuM kajieNa pArai / biie chammAse vigiLaM tavaM kAuM AyaMbileNa pArei / duvAlasamaMvarisa niraMtaraMhAyamANaMusiNodaeNaAyaMbilaMkarei,taM koDIsahiyaMbhavai, janAyaMbilassa koDI koDIe miili|jhaa paIvassa vattI telaMca samaM niTThaitahA bArasame varise AhAraMpariharei, jahA AhArasaMlehaNA AuyaMca samaMniTThai / etya bArasamavAsassa pacchimA je cattAri mAsA tesu tellagaMDUsa nisaTuMdharetuMkhelamallage nicchubmai, mA airukkhattaNao muhajaMtavisaMvAdo bhavissati, tassaya visNvaadenosmmNnmokkaarmaaraahei|mjjhimjhnnprikmmnnaasu eseva vihImAsapakkhehiM neyavyo / etto egayareNaM saMlehettA bhattapariNNigiNipAuvagamaNaM vA paDivajjai / dAraM / -agIya[bhA.3824] nAsei agIyattho, cauraMgaM svvlogsaarNg| nahammi ya cauraMge, na hu sulabhaM hoicauraMgaM / / [bhA.3825] paDhamabitiehi chaDDe, aMto bAhiM vaNaM vigicNti| micchadiDhe AsAsaNAya maraNaM caDhaM tena / / [bhA.3826] paDigamaNAdipadose, tericche vANamaMtarate ya / moe daMDigamAdI, asamAhigatI ya diTThI y|| [bhA.3827] ete anne ya tahiM, bahave dosA ya paJcavAyA y| etehiM kAraNehiM, agIyatthe na kappai pariNNA // [bhA.3828] paMca va cha satta sate, adhavA etto visAtiregatare / gIyatthapAdamUlaM, parimaggejA apritNto|| [bhA.3829] egaMca do va tinniva, ukkosaM bArase va varisAtiM / gIyasthapAdamUlaM, parimaggejjA apritNto|| [bhA.3830] gIyatthadullabhaM khalu, kAlaM tu paDucca maggaNA esaa| te khalu gavesamANA, khette kAle yaparimANaM // [bhA.3831] tamhA gIyattheNaM, pavayaNagahiyatthasavvasAreNaM / nijavatena samAhI, kAyavvA uttimaTThammi / cU-"agIe"tti-agIyassapAsejai bhttNpcckkhaaitocuguruN| kamhA? jamhA agIyatyo cauraMganAsei, taMca naTuM puNo dullahaM bhavai |tNc kiM cauraMgaM? bhannai ____ mANusattaM saI saddhA, saMjamammi ya vIriyaM / kahaM agIo nAsei, bhaNNai so'pirnniy|| paDhamabiiyaparIsahaparAjito diyA rAo vA obhAseja, te taM agIyatthA "niddhammo"tti Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3831] 291 kAuMgAmassaMto bahiM diyA rAo vA pariThThavejjA, so vi aTThaduhaDhe paDigamaNaM vA karejA, mariUNa vA tiriyavANamaMtaresu uppajjena, tattha puvvabhavaveraM saMbharittA uvasaggaMkarejjA / ahavA -agIo "rAI"tti kAuMpAnagassa gahaNaM na karei, tisiyassa moyaM dejA, soyadaMDiyamAI duruDhe micchattaM gacche, kula gaNa saMghapatthAraMvAkarejjA |jo soagIehiM pariThThavio so gIehiM diDhe, AsAsio, anusaDhe, vihiNA paDiyario, avirAhiyasAmaNNo mao / ete anne ya bahU agIyatthe dosaa| tamhA no agIyatthasamIve parinaM paDivajje / gIyasamIve paDivajjiyavvaM / sagacche paragacche vA jai vi dUraM tahAvi gaMtavvaM, jAva paMca vA cha satta joyaNasae samahie vA gItatthasamIvaM aparissaMtena gaMtavvaM esA khittaMpaDucca pnnviyaa|kaaloaprissNtoegaahennvaajaav ukkosAubArasavAseNa gIyatthasamIvaM gaMtavvaM / esA khettakAlaM paDucca pannaviyA / jeNa gItatthadullabo kAlo bhavissati gIyattheNa ya savvahA uttamaTThapaDivanassa samAdhI kAyavvA / -asavigge[bhA.3832] nAsei asaMviggo, cauraMgaM svvlogsaarNgN| naTThammiya cauraMge, na hu sulahaM hoi cauraMgaM // [bhA.3833] AhAkammiyapANaga, puSpA siMgA ya bahujane nAtaM / sajjAsaMthAro viya, uvahI viya hoti avisuddho|| [bhA.3834] ete anne ya tahiM, bahavo dosA ya paccavAyA ya / etehiM ya annehiM ya, saMvigge kappati pariNNA / / [bhA.3835] paMca va cha satta sate, ahavA eto vi saatiregtre| saMviggapAdamUlaM, parimaggejA apritNto|| [bhA.3836] egaMca do va tinni va, ukkosaM vArise va vrisaaii| saMviggapAdamUlaM parimagejjA apritNto|| [bhA.3837] saMviggadullabhaM khalu, kAlaMtu paDucca maggaNA esA / te khalu gavasamANA, khette kAle ya parimANaM / / [bhA.3838] tamhA saMviggeNaM, pavayaNagahiyatthasavvasAreNaM / nijavaeNa samAhI, kAyavvA uttimaTThammi / / cU-"asaMviggo"tti-asaMviggassapAse uttimaTTha paDivajaito caugammaM asaMviggojamhA cauraganAsei |imey dosA-ahAmmiyaMpAnagavasahisaMthAragAIdei,pumAIhi accaNaM karei kAravei, uvalevaNasamajjaNAI ya bahujananAyaM vA kareja, tUraMvAANeja, emAIasaMvigge bahU dosA, tamhA gIyatthassa saMviggassa pAse pariNaM paDivajje / tassAsai saMviggasasa gIyasthas, zeSaM pUrvavat / / [bhA.3839] ege u kajjahANI, so vA sehA ya pavayaNaM cattaM / tavva'NNie nimitte, catto cattoya uDDAho / tassaTThagatobhAsaNa, sehAdi adAna so pricctto| dAuM vA'dAuM vA, bhavaMti sehA vi niddhmmaa|| [bhA.3840] Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 nizItha-chedasUtram -2-11/746 [bhA.3841] kUyati adijamANe, mAriMti bala tti pavayaNaM cattaM / sehA yajaM paDigatA, jaNo avaNNaM padANe vi|| ghU- "ega tti" - dAraM, egega nijAvageNa kajahANI imA - pariNNI sehA pavayaNaM ca cattaM, uDDAho vA bhave / kahaM puNa ete dosA? soniJjavago tassa pAsato kAraNeNa niggato. pariNNIya paDhamabiiyaparIsahodae obhAseja, sesA agIyA na dijja, evaM so catto / ahavA-sopariNNI te agIte bhaNejA - "etthaM taM majjhaTThavi tellayaM etaM to me deha / " tAhe te agIyaparinAmagA ciMteja "mAI kavaDAyArA, natthettha dhammo" tti, unnikkhameja, aiparinAmagA vA taM daTuM "niddhammA" bhavejjA, aipasaMgaM karejja / adattesuvA so kUvejA, "balA me mAriti" takti uDDAhaM kareja / evaM pavayaNaM cattaM tamhA jattha anege nijavagA ttha paDivajjiyavvaM / -Abhogana[bhA.3842] parato saMya va nacA, pAragamicchatta bhnnirgmicchttN| asatI khemasubhikkhe, nivvAghAtena pddivttii|| [bhA.3843] sayaMceva ciraM vAso, vAsAvAse tavassiNaM tena / tassa viseseNa yA, vAsAsupaDivajjaNANi // [bhA.3844] kaMcaNapura iha saNNA, dive ya guruNA ya puccha khnnaay| pAraNaga khIraruhiraM, AmaMtaNa saMghaNAsaNatA / / [bhA.3845] asivAdikAraNehiM, vahamANA saMjatA priccttaa| uvahivinAso je chattANa catto so pavayaNaM cevA // cU- "Abhogana" tti dAraM - paccakkhANakAle AbhoevvaM, anAbhoeMtassa cauguruM / jaM ca tappaDibaMdhe ThiyA tA asivAIhiM pAvihiMti, tamhA ohimAiNA AbhoevvaM, annaM vA aisesiyaM pucchaMti / jai jAva pariNNI jIvai tAva niruvasaggaM so vA nivvahai to paDivajjai, annahA paDiseho / devatA vA kaheja - jahA kaMcanapuri khIraM khamagassa taccanniyaM jAyaM / jai evaM vihiM na pakareMti to imA virAdhanA - anAbhoie asivomAi uppanne jai parinnI uvakaraNaM ca vahati to aayviraahnnaa| ahA uvakaraNaM uDDetito uvakaraNeNa vinAjA virAdhanA / aha parinnI chaDDeti to uDDAho micchattAiyA ya dosaa| -anne[bhA.3846] ego saMthAragato, saMlehagate ya (tatiya] ttiypddiseho| annAapucchaasamAhI, tassa vA tesiMca asatI y|| [bhA.3847] bhaveja jai vAghAto, bitiyaM tattha dhA (ThA] vate / cilimiNA aMtare ceva, bahi vaMdAvate jnN|| [bhA.3848] pAnagAdINi joggAI, jAtiM tattha smaahite| alaMbhe tassa jA ThANA, parikkhe soya jAyaNe / / [bhA.3849] asaMtharaM ajoggA vA, jogavAhI va te bhave / esaNAdi parikeso, jAyA tassA viraadhnaa|| Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3849] 293 ghU-idAni "ani" tti dAraM - egeNa paJcakkhAe anno jai Agato so saMlehaM kAravijai, taio paDisehijjai apahuppaMtehiM / aha pahuppaMti nijAvagaveyAvaccakaro to bahU nijavinaMti / aha so parinnI paDibhAi tAhe tattha anno puTviM saMlehio Thavijjati, cilimiliaMtarito ya jano vaMdAvijjati / daarN| -aNapuccha[bhA.3850] khIrodaNe yadavve, tacca dugucchaNNaya tahiM vitre| paricchiyA susaMlehadAgamaNe'maccakoMkamate / / [bhA.3851] kalamodaNA vi bhaNite, hasaMti jai te tahiM na paDivaje / AnIya kucchate jati, karemI joggaM ti to tivare / / [bhA.3852] kalamodaNo ya payasA, annaM ca sahAvaanumayaM jss| uvanIyaM jo kucchati, taMtu aluddhaM paDicchaMti / / cU-"anApuccha' tti- gurujanassa aNApucchAe jai pariNaM paDivajjai paccakkhAti vA to cuguruN|imaa virAdhanA- AyarieNaanApucchAepaDivanno kiikici veyAvaccAi kAuMnecchai, akajjamANe tassa asamAhI, aha kareMti tote paritAvijjati, annattha vA gacchaMti, kakkhaDakhete vA tattha bhattapANaM natthi, asai bhattapANassa jai taM chaDDituM gacchaMti to uDDAho, mahaMto ya pavayaNovaghAo, bhattapaccakkhAyassa vA bhattAipAuggaM na labbhai, jA tena vinA virAdhanA taM nipphaNNa pAvati tamhA gacchopucchiyavvo- "ajo! imosAhU pariNaMpaDivajai mahaMta nijaradAraM", eva pucchie jojaMtarai sotaMabhiggaha geNhai sulabhaM vA dullabhaMvA bhattapANAigurUNaM kaheti, evaM dosA parihariyA bhvNti| -pariccha[bhA.3853] nahu te davvasaMlehaM, pucche pAsAmi te kisN| kIsa te aMgulI bhaggA, bhAvaM sNlihmaaturN|| [bhA.3854] rannA koMkaNagAmaccA, do vi nivvisayA kayA / doddhie kaMjiyaM choDhuM, koMkaNo takkhaNA gto|| [bhA.3855] hiMDito vahile kAye, amacco jA bhareti tu| tAva puNNaM tu paMcAhaNe puNNe nihaNaM gto|| [bhA.3856] iMdiyANi kasAye ya, gAraveya kise kuru. no vayaM te pasaMsAmo, kisaM sAhusarIragaM / / cU- "paricchaM" tti dAraM - AyarieNa pariNNI paricchiyabvo, tena vi gurU / accho ya pricchiyvvo|apricchinne cauguruM, virAdhanA duvihA, aparicchae ekko yajaM virAhaNaM pAvihiti tannipphaNNaM bhavai paricchiyavvaM davvabhAvehiM / parinnI gacchaM paricchai - "ajjo ! ANeha me kalamasAlIkUra, khIraM ca me kaDhiyaM khaMDamacchaMDiyasakkarAjuyaM kallANayaMtA bhoynnN"| jai hasaMti, bhaNaMti vA - "kao amhaM erisaM" ? tAhe ttha na paccakkhAi / aha bhaNaMti - "jogaM karemo" AniyaM vA / ukkosaM pi AniyaM, so durgacchai, jai taM paDivajaMti bhaNaMti vA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-11/746 "annaM Anemo'"tti to tesiM aNtiepddivaai| bhAvaparicchAe jaite kasAijjati tAhe tassaMtie napaccakkhAi / idAniM gurU gaccho yataM paricchai-davve kalamoyaNAe davvaM sabhAvAnumayaM vA uvanIyaM, jai dugaMchai tosuddho / bhAveNa pucchijjai- "ajo! kiM saMleho, kaona kau?" tti / tAhe so rUsio aMguliM bhaMjiUNa dAyei - "pecchaha kiM kao, na kaotti / " evaM kae gurU bhaNai"kao tume davvasalaMho bhAvasaMlehaM karehi, ettha pahANo bhAvasaMleho sapayatteNa kAyavyo / " ettha gurUamaccakoMkaNagadidvaMtaM kaheti-rannAamacco koMkaNaoyado vinivvisyaaaannttaa| paMcAhassa parao jaMpasse tassaM sArIro niggaho / kaMkaNo doddhie kaMjiyaM choDhuM takkhaNA ceva niravanekkho go| amacco puNa bhAvapaDibaddho jAva bhaMDI bahIlage kae ya bharei tAva paMcAho punno / rannA uvaladdhe niggaho ko| evaM tumaM pi bhavapaDibaddho asaMlihiappA amacco iva vinissahisi / evaM paricchitte jo suddho so paDicchiyavvo, no ithro| -Aloe[bhA.3857] AyariyapAdamUlaM, gaMtUNa saMti parakkame sNte| savveNa attasohI, kAyavvA esa uvadeso / [bhA.3858] jaha sukusalo vivejo, annassa kaheti appaNo vAhiM / ___ vejjassa ya so souM, to paDikammaM samArabhate / / [bhA.3859] jANaMtena vi evaM, pAyacchittavihimappaNo niuNaM / taha viya pAgaDataragaM, AloeyavvayaM hoti / / [bhA.3860] chattIsaguNasamaNNAgaeNa tena vi avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI, suTu vi vavahArakusaleNaM / / [bhA.3861] jaha bolo jaMpaMto, kajjamakajaM ca ujju bhaNati / taMtaha AloejA, mAyAmadavippamukko u|| [bhA.3862] uppaNnAnuppannA, mAyA anumaggato nihaMtavvA / AloyaNa niMdaNa garahaNA te na puNo vi biiyNti|| [bhA.3863] AyAraviNayagurukappamAdIvaNA atasohI ujjubhaavo| ___ ajjava maddava lAghava, tuTThI palhAyajananaM ca / / [bhA.3864] pavvajjAdI AloyaNA utiNhaM cukkgvisohii| ___appaNo taha pare, kAyavvA uttimaTThati // [bhA.3865] nANanimittaM AseviyaM tu vitahaM paviyaM vA vi| __ ceyaNamaceyaNaM vA, davvaM sesesu imgNtu|| [bhA.3866] nANanimittaM addhANameti ome vi acchai tdch| nANaMca AgamessaMti kuNai parikammaNa dehe / / [bhA.3867] paDisevatI vigatIto, majjhe davve ya esatI pivati vA / etassa vi kiriyA, katA u pnngaadihaanniie|| [bhA.3868] emeva daMsaNammi vi, saddahaNA navari tattha nANattaM / esaNa iDDI dosa, vayaMta caraNe siyA so vA / / Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3869] [bhA.3869] ahavA tigasAlaMbeNa davvamAdI caukkamAhavva / AsevitaM nirAlaM, batoya Aloya eyNtu|| [bhA.3870] paDisevaNAtiyArA, jai vIsariyA kahaM vi hojjA di / tesu kaha vaTTiyavvaM, salluddharaNammi smnnennN|| [bhA.3871] je me jANaMti jinA avarAhe jesujesu tthaannesu| tehaM AloetuM, uvahito savvabhAveNaM / / [bhA.3872] evaM AloeMti visuddhbhaavprinaamsNjutto| ArAhato taha vi saagaarvpliuNcnnaahirto|| dhU-"Aloe"tti dAraM-AloyaNA dAyavvA / pavvajadiNA Arabbha Aloei jAva anAsagapaDivatti vidino, nANadaMsaNacarittAiyAraMekkekaMdavvAicaukkasohIe, davvaosacittAcittaM, khettato addhANAiesu, kAlao subhikkhadubhikkhe, bhAvao hiTThagilANeNa, evaM uttimaTTakAle svavaM AloyavvaM jahA kusalAvi vijo appaNo bAhiM annassakaheva tahA sAhUpacchittaviyANago vi annassa'iyAraM kahei, chattIsaguNasamannAgaeNa vi AloyaNA dAyavva / ime chattIsaguNA - aTTavihA gaNisaMyapAya, ekkekkA caubvihA / vinayapaDivattI caubvihA / ete savve miliyA chttiisN| paMcavihavavahArakusaleNaviparasakkhiyA visohI kaayvvaa|jhaavaabaaloujjuyNkjmkjN va bhaNai tahA samattaM AloyavvaM / visAriesu paDisevaNAtiyAresu imaM vattavvaM je me jANaMti jiNA, avarAhe naanndNsnncritte| tehaM Aloettu, uvaSThio svvbhaavennN|| AloyaNAe ime guNA paMcaviho AyAro pabhAvio bhavai, carittaviNaoya kao bhavai, appA gurubhAve Thavio, therakappo carittakappo AloyaNakappo vA divio bhavai, attasohI kayA, ujjasaMjamokao bhavai, ajjavaM amAyattaMtaMkayaMbhavai, maddavayAeamAnattaMdAiyaM, lAghaveNa alobhattaM kayaM, appaNo tuTThI appaNo palhAdajaNaNaM kayaM, bhuvitthrNettaaloynnaapgyNvttvvN| -ThANa[bhA.3873] gaMdhavvaNaTTAujjassa cakkajaMtaggikammapharuse y| naMtikkarayagadevatA DoMbA poMDahigarAyapahe / / [bhA.3874] baarg-koddv-kllaann-kry-pupph-phl-dgsmiivmmi| __ArAmaahe vigaDe, nAgaghare puvvabhaNite ya / / cU- "ThANaM" tti dAraM - vasahI ThANaM, kerisaM tassa joggaM? bhannai - jattha jhANavAghAo na bhvi| te ya ime jhANavAghAyaThANA - gaMdhavvaNaTThasAlA, savvAujjasAlA cakkijaMtAdisAlAo, turaga-gatasAlAo, rAyapaho ya / ahavA - jattiyA samayaviruddhA uvassayA savve vajeyavvA / chakkAyapaDivajaNAya jattha daMdiyapaDisaMvAro natthi manasaMkhobhakaraNaM ca jattha natthi tArise ThANe vasahI ghettvvaa| - vasahI[bhA.3875] paDhamabitiesu kappe, uddesesU uvassagA je tu| vihisutte ya nisiddhA, tabvivarIyA bhave sejjA / / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 nizItha-chedasUtram -2-11/746 cU-"vasahi"tti dAraM-kerisApuNa sA vasahI ghettavvA? savvasAhUNa ekA vasahIna kppi| jai ekkao ThAyati to cauguruM / tesu samuddisaMtesu annApANagaMdheNaM jhANavAghAo havejA, tamhA do vasahIo ghettavvAo |egaa uttamaTThapaDivanassa, biiyA sesasAhUNaM / -pasattha[bhA.3876] iMdiyapaDisaMcAro, maNasaMkhobhakaraM jahi natthi dAraM / cAussAlAiMduve, anunnaveuM ya ThAyati / / [bhA.3877) ujjANarukkhamUle, sunnagharanisaddahariyamagge y| evaMvidhe na ThAyati, hoja samAhIi vaaghaato|| [bhA.3878] pAnagajogAhAre, ThaveMti se tattha jattha na uveMti / apariNatA vA so vA, annccygiddhirkkhtttt| [bhA.3879] bhuttabhogI purA jo vi, gIyattho vi ya bhaavito| saMte sAhAradhammesu, so vi khippaM tu khubmati / / [bhA.3880] paDilomAnulomA vA, visayA jattha duurto| ThAvettA tattha se niccaM, kahaNA jANagassa te / / cU- "pasattha" tti dAraM - sannivesassa kamma disAbhAge vasahI pasatthA ? sannivesavasabhassa muhasira kakuhapoTTA pasatthA, sesesuappasatthA / -nijAvaga[bhA 3881] pAsatthosaNNakusIlaThANaparivijiyA u nijjvgaa| piyadhamma'vajabhIrU, guNasaMpannA aphritNtaa|| [bhA.3882] uvvattaNAi saMthArakahagavAdI ya aggadArammi / bhattaM pAnaviyAre, kahaga disA je samatthA ya / / [bhA.3883] jo jArisao kAlo, bharaheravate ya hoti vaasesu| te tArisagA tatiyA, aDayAlIsaM tu nijjvgaa| [bhA.3884] evaM khalu ukkosA, parihAryatA havaMti tinne va / do gIyatthA tatito, asuNNakaraNaM jahanneNaM / / ghU-"nijjavaga"tti dAraM-nijjavagA pddiyaargaa| te kerisA kettiyA vA? pAsatthAtiThANavirahiyA piyadhammAavajjabhIrUdaDhasaMghayaNA guNasaMpannA veyAvaccakaraNeaparitaMtAgIyatthA bharahavAse dusamANakAlANurUvA ukkoseNa aDayAlIsaM nijavagA uvvataNAdikAyapaDiyaragA cauro, abbhaMtaradAramUle cauro, saMthAragavAvArecauro, tassappaNo dhammakahI cauro, vAdIcauro, balasaMpannA aggaddAre cauro, icchiyabhattaNitagA cauro, pANage Gka, viyAre cauro, pAsavaNe chauro, bAhiM janavayassa dhammakahI cauro, caudisiM sahasajohA cauro / pAnageGka, viyare cauro, pAsavaNe cauro, bAhiMjaNavayassa dhammakahI cauro, caudisiM sahasajohA cauro / ettAo ekkagaparihANI ya neyavvA jAva jahanneNa do janA ekko bhikkhAe vaccai, bIo parinnissa pAse acchi| -davvadAyaNA carime Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3885] 297 [bhA.3885] navasattae dasamavitthare ya bitiyaM ca pAnagaMdavvaM / anupuvvavihArINaM, masAhikAmANa uvahaniuM / / [bhA.3886] kAlasabhAvAnumato, puvajjhusito suto va diDhe vA / jhosijjati so sehA, jayaNAe cuvvihaahaaro|| [bhA.3887] taNhAchedammi kate, na tassa tahiyaM pavattate bhaavo| caramaMca eka bhuMjati, saddhAjaNaNaM dupakkhe vii|| [bhA.3888] kiM patto no bhuttaM me, parinAmAsuyaMmuyaM / diTThasAro sayaM jAo, codane se sItatA / / [bhA.3889] tividhaM vosirio so, tAhe ukkosagANi davvANi / maggaMtA jayaNAte, carimAhAraM padeseMti // [bhA.3890] positA tAI kotI, tIrapattarasa kiM mametehiM / veraggamanuppatto, saMvegaparAyaNo hoti|| [bhA.3891] desaM bhoccA koI, dhikkAra karai imehiM kammehiM / veraggamanuppatto, saMvegaparAyaNo hoti / / [bhA.3892] savvaM bhoccA koto, dhikkAraM karai imehi kammehiM / veraggapanuppatto, saMvegaparAyaNo hoti|| [bhA.3893] savvaM bhoccA koI, manuNNarasavipariNato bhavejAhi / teceva'nubaMdhaMto, desaM savvaM ca rocIyA // dhU-davvadAyaNA carimitti dAraM-AhAradavvaM dAijai carimAhArakAle / savvassa kira carime kAle aIva AhArataNhA jAyai, tassa vocchedaNaTTa kAlasabhAvANumaopuvvajjhusiovA imo se daMsiyai - nava rasavigaio, dasamI savitthArA, sattaviho odaNaoSa aTTharasa vaMjaNo, pAnagaM pi se ukkosaM dijjai / evaM taNhAvocchede kae na puNa tassa tammi maI pavattai, tAhe vocchede ya kae samAhI bhavissati / taM ca uggamuppAdaNAesaNAsuddhaM maggijai, pacchA panagaparihANIe bitiyacauuvahariyaM daTuM koI saMvegamApano tIrapattassa me kimetenaM ? na ceva bhuMjai, koi desaM bhuMjaI, koi savvaM bhuMjai / "aho! imo sAhUcarimaM bhuMjai"-sesasAhUNa visaddhAkayA bhavai, desaM savvaM vA bhoccA vi hA "kimeeNaM" ti saMvegaM gacchati / saMveggao ya tivihaM vosirai-AhAraM, uvahiM, dehaM ahavA AhArovahivasahI / anno puNa desaM savvaM vA bhoccA taM ceva'nuvaMdhijjA puNo Aneha tti bhnnejaa| - hAni[bhA.3894] vigatIkayAnubaMdho, AhAranubaMdhaNAte voccheto| parihAyamANadavve, guNavuDDisamAhi anukmmaa| [bhA.3895] daviyaparinAmato vA, hAvaMti dine tujA tinni / veti na labbhati dulabhe, sulabhammi va hoimA jayaNA / / [bhA.3896] AhAre tAva chiMdAhi, gehiMto na ya issati / jaMvA bhuttaM na puvvaM taM, tIraM patto na mucchasi // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-11 / 746 cU- ettha "hAni" tti dAraM- tassa maNunnAhArapaDibaddhassaguNavaDDhinimittaM davvahAnIe tahA vocchedaM kareMti / jA tinni dine hu samANaM Ane tato paraM bhannai - " na labbhai" / bhaNati ya-' ." Ahera tAva gehiM chiMdasu, pacchA uttimaTThe kAhisi / jaM vA puvvaM na bhuttaM tamidAniM tIrapatto icchasi / taNakaTTe va aggI jahA na tippai, udahI vA jaleNa, tahA imo jIvo AhAreNa na tippati, taM uttamasAhasaM karehi" tti / - aparitaMte[bhA. 3897] 298 vaTTaMti aparitaMtI, diyA ya rAto ya savvaparikamma / paDicaragAnuguNacaragA, kammarayaM nijjaremANA / / [ bhA. 3898 ] jo jattha hoi kusalo, so uNa hAveti taM sati balammi / juttA saoige, tassa va dIveMti taM saGkaM // cU-" aparitaMte' tti dAraM te paDicaragA divA rAo ya aparitaMtA kammaM nijjaremANA veyAvaccaM kareMti / jo ya jattha kusalo samatto so tattha ujjamai tahA jaha bhAvaM sudbutaraM dIvei / dAraM / - nijjara[bhA. 3899 ] deha viugA khippaM, ca hoja ahavA vikAlaharaNaNaM / dohaM pi nijjarA vaTTamANe gacchI u egaTTha // [ bhA. 3900 ] kammamasaMkhejjabhavaM khavei anusamayameva Autto / annataragammi joge, sajjhAyammi viseseNaM / / [ bhA. 3901] kammamasaMkhejabhavaM, khaveti anusamayameva Autto / annataragammi joge, kAusagge viseseNaM // [bhA. 3902 ] kammamasaMkhejjabhavaM, khavei anusamayameva Autto / annataragammi joge, veyAvacce viseseNaM // kammamasaMkhejjabhavaM, khavei anusamayameva Autto / annataragammi joge, visesato uttimaTThammi // [ bhA. 3903] cU- "nijjara "tti dAraM - kammanijjarA dehaviyogo khippa cireNa vA hojja, paciragANa vidoha vi mahatI nijarA / kahaM ? jao bhannai - kammamasaMkhejjabhavaM, khavei anusamayameva Autto / annataragammi joge, sajjhAyammi viseseNaM // evaM gAhA vattavvA kAussago veyAvacce uttimaTTe ya / dAraM / - saMdhAra [bhA. 3904 ] bhUmiM silAe phalae, taNAe saMthAra uttimaTThammi / domAdi saMtharaMti, vitiyapada anadhiyAse ya / / taNakaMbalapAvAre, koyavattUlI ya bhUmisaMthAre / emeva anahiyAse, saMthAragamAdi pallaMke // [bhA. 3905] " saMthAragi" tti dAraM - uttimaTThapaDivaNNassa keriso saMthAro ? ussaggeNa tAva bhUmIe paccakkhAyassa Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 uddezaka : 11, mUlaM-746, [bhA. 3905] Thio nivanno vA, jayAsaMtharei tayA saMthArutarapaTTe, asaMthare vahucIrA, tahAvi asaMthare ajjhusire kusumAItaNe, tatokotava-pAvAraga-nava-tagatuliya, tahAviasaMthare saMthAragojAvapallaMko, ahavA jahA tassa samAhI tahA kAyavvaM / / cU-uvvattaNAdi[bhA.3906] paDilehaNasaMthAre, pAnagauvvattaNAdiniggamaNaM / sayameva kareti sahU, ussaggAnetare karate / / [bhA.3907] uvvattaNanIharaNaM, mao u adhiyAsaNAe kaayvyo| saMthAra'samAhIe, samAhiheuM udaahrnnN|| [bhA.3908] kAovacio balavaM, nikkhamaNapavesaNaM va se kuNati / taha viya avisahamANaM, saMthAragayaM tu saMthAre / [bhA.3909] dhIrapurisapannatte, sappurisanisevite paramaramme / dhannA silAtalagatA, nirAvayakkhA nivajaMti // [bhA.3910] jaiM tAva sAvatAkulagirimaMdaravisamakaDagaduggesu / sAdhiMti uttimaTTa, dhitidhaNiyasahAyagA dhIrA // [bhA.3911] kiM puNa anagArasahAyaeNa annonnasaMgahabaleNa / paraloiyaM na sakkai, sAheuM uttimo aDhe / / [bhA.3912] jinavayaNamappameyaM, mahuraM kaNNAhUti suNetenaM / sakkA hu sAhumajhe, saMsAramahoyahiM tariuM / [bhA.3913] ___ savve savvaddhAte, savvaNU svvkmmbhuumiisu| savvagurU savvahitA, savve merummi abhisittA / / [bhA.3914] savvAhiM va laddhIhiM, savve viparIsahe praaittaa| savve vi ya titthagarA, pAovagayA tu siddhigatA / / [bhA.3915] avasesA anagArA, tItapaduppannanAgatA savve / keI pAovagayA, paccakkhANigiNiM kei|| [bhA.3916] savvAo ajAto, savve viya pddhmsNghynnvjaa| savve ya desaviratA, paccakkhANeNa umrNti|| [bhA.3917] savvasuhappabhAvAto, jIviyasArAto svvjnitaato| . AhArAto na taraNaM, na vijjatI uttimaM loe|| [bhA.3918] viggahagate ya siddhe, mottuM logammi jattiyA jiivaa| savve savvAvatthaM, AhAre huMti uvuttaa| [bhA.3919] taMsArisagaM rayaNaM, sAraMjaM savvalogarayanANaM / savvaM pariccayittA, pAovagatA pariharaMti / / [bhA.3920] evaM pAovagama, nippaDikammaM jinehi pannattaM / jaM soUNaM khamato, vavasAyaparakkama kuNai / / Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 nizItha-chedasUtram -2-11/746 cU-"uvvattaNAINi"tti dAraM-ussaggeNayatena sayameva uvvattaNa-pariyattaNa-uThTha-nisIyaNaniggamanapavesa-uvakaraNapaDilehaNa-pANagANayaNaM ca kAyavvaM, cAukkAlaM sajjhAyaM ca karei / jaM jahA tarai taMtahA sayameva karai |ah na tarai tAhe se savvaM anne kareMti, aMtohito bAhiM noneti, bAhirato vA aMto pavaseMti jahAjahA sasamAhIdhIIyatahA kreNti| evaM pikIramANejai na tarejja tAhe se imaM kahijjai, dhIrapurisapannatemaraNavibhattigAhAodhoseyavvAo, jAva "eyaMpAuvagamaNaM, nippaDikammaM jinehiM pannattaM |sN soUNa parinI, vasasAyaparakkamaM kuNai / -sAraNa[bhA.3921] keI parIsahehiM, bAuliuvetaNuDato vA vi| obhAsejja kayAtI, paDhamaM bitiyaM ca Asajja // [bhA.3922] gIyatthamagIyatthaM, sArettuMmativisohaNaM kAuM / to paDibohiya (cha) aTTa, paDhame pagayaM siyA bitiyaM / / cU-"sAreUNaM" ti dAraM-koi paDhamaviiyaparIsaha'ddio diyA rAo vA bhAseja ? tAhe se saMbhArijai - "kosi tumaM?" "sayaNo hN|" "kiM paDivanno' ? "uttimhuuN|" "kA velA" ? kahei "divasaM rAtiM vA / " to "kiM obhAsasi valiyaM, me sajjhANavAghAo vaTTai", evaM se sariUNa asamAhipaDighAyatthaM samAhihetuMca bhattaM pAna vA divA rAo vA dijjai / ___ codagAha - "na juttaM" Ayario "kavae"tti diTuMtaM kahei - jAhe kila kAlaM karei jIvo tAhe AhAre gADhaM abhilAso bhavai / -kavaya[bhA.3923] parIsahacamU, joheyavvA maNeNa kaarnnN| to samaradesakAle, kavayatullo u aahaaro|| [bhA.3924] saMgAmadugaparUvaNaveDagaegasarauggaho ceva / asurasuriMdAvaraNaM, saMvubhamaM rahiyakaNagassa / / [bhA.3925] lovae pavae johe, saMgAme paMthie ti ya / Aure sikkhate ceva, diluto kahate ti y|| [bhA.3926] saMgAme sAhasito, kaNatena tattha Ahato sNto| sattuM puvvaliggaM, AhaNai u maMDalaggeNaM // [bhA.3927] rukkhavilaggo rudhito, pahaNai kaNaeNa kUNiyaM sIse / anaho ya kUNio se, harati siramaMDalaggeNaM / / [bhA.3928] sarIramujjhayaMjeNa, ko saMgo tassa bhoyaNe / samAhisaMvaraNA heuM, dijjatI so u aNtto|| [bhA.3929] suddhaM esittu ThAveMti, hAnI u vA dine dine / puvyuttAe u jayaNAe, taM tu goviMti annahiM / / cU- ettha diluto jahA - koi sahassajohI saMgAme vammita-kavaio hatthikhaMdhagao saMgAmaM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM- 746, [bhA. 3929] 301 joi, an ya se jahA kaMDamAINi na kiM ci AvAhaM kAuM samatthA / dumArUDheNa ya ekkeNa se purisaNa matthae kaNaeNa Ahao, so kaNao paJcaphiDio kavayassa guNeNa tena avaloiyaM, diTThe dumArUDho addhacaMdeNa ya se siraM avanIyaM / jahA sahassajohI tahA uttimaTThapaDivanno / jahA ya saravarisaM tahA parisahovasaggA / jahA kaNago tahA sAdhAraNavedanA / jahA kavayaM tahA AhAro / vedanApaDighAe kae savve parIsahovasagge jinai / hatthipadAu~die vA jahA puriso pAyaM dAUNa khaMdhaM vilagga evaM AuTTiyapadathANIyaM AhAraM AhArettA aMtakiriyaM vA devalogovavattiM vA ArUhai / eha vedana'TTo AhAraM na karei to aTTajjhANovago tiriesu uvavajjai, bhavanavanaesu vA, tamhA savvavedanovavAyaM kAuM samAhiNA nokkAreNa kAlagao / - ciMdhakaraNaM [bhA. 3930] Ayarito kuMDipadaM, je mUlaM siddhivAsavasahIe / ciMdhakaraNa kAyavvaM, aciMdhakaraNe bhave gurugA / / [bhA. 3931] sarIre uvakaraNammi ya aciMdhakaraNammi so u rAtiNio / maggeNa gavesaNAte, gAmANaM ghAyaNaM kuNati // cU- tAhe sa 'ciMdhakaraNaM" ti dAraM- aha se ciMdhakaraNaM na kareMti to caulahuM / ciMdhakaraNaM duvihaM - sarore uvakaraNe ya / loyaM puvvaM caiva kAUNaM saMvareMti / aha puvvaM na kao puNo vaDDilA vA tAhe loo se kajjati, evaM sarIre / uvakaraNe kAlagayassa colapaTTI, muhapottiyA muhe bajjhai, hatthapAdAya se bajjhati, aMguTTaMtare laMchijjaitti / jadi divaDDukhette nakkhatte kAlagao to duni puttalagA, samaNakhitte ego, avaDDe natthi / aciMdhakaraNe dosA- devesu uvavanno nicchattaM gacchai, jahA so sAvago ujjenIe, daMDio vA ciMdheNa viNA daTTUNaM gAme giNheja | - aMtovahi [bhA. 3932] na pagAseja lahuttaM, parisahaudatena hoja vAghAto / uppanne vAghAte, jo gItatthANa uvAghAto // cU- "aMto bahiM "tti evaM bhattaparinaM gAmassa aMto bahiM vA paDivajjai na doso / - vAghAte [bhA. 3933] duvidhA nAyamanAyA duvidhA NAyA ya daMDamAdIhiM / sayagamaNapesaNaM vA, khiMsaNe cauro anugghAtA // [bhA. 3934 ] saparakkame jo u gamo, niyamA aparakkamammi so ceva / puvvI rogAyaMkehi navari abhibhUto bAlamaraNaM pariNato ya // cU- "vAdhae" tti dAraM - jai se kammodaeNa vAghAto havejjA to na ceva pagAsetavvo tti / imo vihI vAghAte uppanne anno jo saMlihio so Thavijjai / esa gIyatthANaM uvAyo / jo vA anno vA ucchahai so Thavijjai / iyarassa puNa gilANapaDikammaM kIrai / ahavA - tattha vasabho Thavijjai / taM pi rAo saMjjhAchede vA pariTThaveMti / esA daMDiyamAIhiM annAe jayaNA / taM puNa paDibhaggaM pesaMti sayaM vA gacchaMti / jo taM khiMsai tassa cauguruM / jo saparakkame gamo so ceva aparakkame, navaraM so -- Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 nizItha-chedasUtram -2-11/746 sagacche paDivajai / saparakkamA itarA ya ete do vi bhnniyaa| idAni vAghAimaM anAnupuvvI - rogAtaMkehiM bAhio bAlamaraNaM marejjA, atthabhallAIhi vA viruMgio bahUhiM AsughAikAraNehiM parakkamamakAUNaMbhattaM paJcakkhAvei, sojaipaMDiyamaraNeNaasattotato UssAsaM niraMbhai, vehAnasaM giddhapaTuM vA paDivajjai, tassa uttama ArAhaNA / viharaMto puNa AyAralovaM karei / eso paccakkhANe vihI bhnnito| idAniM iMginI bhannai[bhA.3935] AyaparapaDikkammaM, bhattapAraNNAe do anunnAtA / paravajjiyA ya iMgiNi, cauvihAhAraviratI y|| cU- jAva avvocchitI tAva neyavvaM / paMcadhA tuleUNa iMginimaraNaM pariNao / iMginIe AyaveyAvaccaM paro na karei, niyamA cauvvihAhAraviraI / jai bahiM paDivajai to anIhArimaM, ahagaccheto nIhArimaM / paDhamabiiyasaMghayaNI paDivAi, jeNaahiyaMnavamapuvvassa taiyaM AyAravatthu ekkArasaMgI vA paDivajjai, dhitIe vajjakuDDasamANo savvANi uvasaggANi ahiyAsei / / gayA "iNginnii"| -igiNI[bhA.3936] AyaparapaDikammaM, bhattapariNNA ya do anunnaayaa| parivajiyA yaiMgiNi cauvihAhAraviratI y|| [bhA.3937] ThANa-nisIyaNa-tuyaTTaNamittirayAiM jahA smaadhiite| sayameva ya so kuNatI, uvasaggaparIsaha'dhiyAsI / / [bhA.3938] saMghayaNadhitIjutto, navanavapuvvAsu tena saMgAvA / iMginipAovagama, paDivajjati eriso sAhU // idAni "pAdavagamaNaM"[bhA.3939] nicalanippaDikammo, nikkhivati jaMjahi jahA aMgaM / eyaMpAdovagama, nIhAriM vA aniihaariN|| cU-ettha pavvAyAI neyavvaMjAva avvocchittii| paMca tuleUNa pAdavagamaNaM pariNao / dhiIe vajjakuDDasamANo nicalo jahe va nikkhittANi aMgANi taheva acchai / appaNA kiM ci na karei, parona tassa kiM ci veyAvaccaM karei / tassa paDilehaNa-papphoDaNA ntthi| jahA - pAdavo samavisame paDio ciTThai tahA so vi parappayogA paraM cAlijjai / vicchinne thaMDile tassa (sa] pANa-bIyahariyarahie paDivAi, jattha kaDDavikaDDi kijaMte tasa-thAvarANa pIDA na bhavai, erise nirAvarAhe paDivAi, caubvihe uvasagge ahiyAsei / eyaM pinIhArimaM anIhAriNaM vA // - pAovagama[bhA.3940] pavvajjAdI kAu, neyavvaM jAva hoti vocchittii| paMca tuleUNa ya so, paovagamaM pariNato y|| [bhA.3941] nicalaNipphaDikamme, nikkhivate jaMjahiM jahA aMgaM / eyaM pAtovagama, niihaariNaniiyhaariNvaa|| Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 11, mUlaM - 746, [bhA. 3942] [ bhA. 3942] padovagamaM bhaNiyaM, samavisame pAdavo ya jaha paDito / navaraM parappaogA, kaMpeja jahA calatarussa / / [bhA. 3943] tasa pANa- bIyarahite, vocchinna- viyAra thaMDilavisuddhe / nidesAniddese, bhavaMti abbhujjayaM maraNaM // [bhA. 3944 ] puvvabhaviyavereNaM, devo sAharati koti pAtAle / mA so caramasarIra, na vedanaM kiM ci pAvihisi // uppanne uvasagge, divve mANussate tirikkhe ya / savve parAjaNittA, pAdovagatA pariharati / [bhA. 3945 ] [bhA. 3947] [bhA. 3946 ] jaha nAma asIkosI asI vi (kosI vi do vi] khalu anne / iyame anno deho, anno jIvo tti maNNaMti || puvvAvaradAhiNauttarehiM vAtehi AvayaMtehiM / jana vi kaMpai merU, taha te jjhANAo na calaMti // paDhamammi ya saMghayaNe, vaTTaMtA selakuTTasAmANA / tesiM pi ya vocchedo, coddasapuvvINa vocchede // [ bhA. 3949 ] divvamanuyA u dugatigassa pakkhevagaMsi AkujjA / vosaTTacattadeho, ahAuaM koti pAlejjA / / [bhA. 3948] / [bhA. 3952] [ bhA. 3950] anulomo paDilomo, dugaM tu ubhayasehiyA tigaM hoMti / ahavA sacittamacittaM dugaM tiga mIsagasame ya // [bhA. 3951]puDhavi-daga-agani-mArua-vaNassati-tasesu koti sAharati / vosaTTacattadeho, ahAuyaM ko u pAlejjA / / etanijjarA se, duvihA ArAdhanA dhuvA tassa / aMtakirayA va sAhU, kareja devA pavattiM vA // majjaNagagaMdhapuSphovayArapariyAraNaM sayA kujjA / vosaTThacattadeho, ahAuyaM koti pAlejjA / / puvvabhaviyapemmeNaM, devo devakuruuttarakurAsu / koI tu sAharejjA, savvasuho jattha anubhAvo // [bhA. 3955] puvvabhaviyapemmeNaM, devo sAharati NAgabhavaNammi / jahiyaM iTThA kaMtA, savvasuhA hoMti anubhAvA // [bhA. 3953] [bhA. 3954] [ bhA. 3956 ] puvvabhaviyavereNaM, devo sAharati koti pAyAle / mAso carimasarIro, na vedanaM kiM ci pAvihiti / / [bhA. 3957 ] battIsalakkhaNadharo, pAdovagato ya pAgausarIro / purisaddesinikaNNA royavidiNNA na geNhejjA / / [bhA. 3958 ] ga-gaMdha- pupphovayArapariyAraNaM sayA kujjA / vosa - cattadeho, ahAuyaM koti pAlejjA / / 303 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 - - nizItha-chedasUtram -2-11/746 [bhA.3959] navaMgasottapaDivohayAe, atttthaarsvirtiseskuslaae| vAvattarIkalApaMDiyAe cosaTThimahilAguNehiM ca / / [bhA.3960] soAtI nava sottA, aTThArase hotiM desbhaasaao| igatIsa raivisesA, kosallaM ekkviistihaa|| [bhA.3961] caukaNNammi rahasse, rAteNaM raaydinnpsraate| timigarehiM va udahINa khobhito jA maNo munninno|| [bhA.3962] jAhe parAiyA sA, na samatthA sIlakhaMDaNaM kaauN| neUNa selasiharaM, to se silaM muMcate uvriN|| [bhA.3963] egaMtanijjarA se, duvidhA ArAhaNA dhuvA tss| aMtakiriyaM va sAdhU, kareja devovavAyaM vA // [bhA.3964] munisuvvayaMtavAsI, khaMdagadAhe ya kuNbhkaarkdde| devI puraMdarajasA, daMDati pAlakkamarute y|| [bhA.3965] paMcasayA jAteNaM, rudruNa purohiteNa miliyAti / rAgaddosatulaggaM, samakaraNaM ciMtiyaM tehiM / / [bhA.3966] jaMteNa kateNa va sattheNa va sAvatehi vividhehi / dehe viddhaMsete, na ya te ThANAhi uclNti|| [bhA.3967] paDinIyatA ya keI, agiMga so savvato pdejjaahiN| pAdovagamanasaMto jai cANakkassa va karIse // [bhA.3968] paDinIyayA ya keI, vammaMse khelatehi vinihittaa| mahu-ghaya-makkhiyehaM, pipIliyANaM tu dejaahi|| [bhA.3969] aha so vivAyaputo, vosaTTa nisiTTha cattadehAuM / soNiyagaMdhehi pipIliyA cAlaMkio dhIro / / bhA.3970] jaha so kAlAsagavesiu vimoggllselsihrmmi| khatito viuviUNaM, deveNa siyaalruuvennN|| [bhA.3971] jaha so vaMsipadese, vosiha nisiha cattadeho u / vaMsIpAtehiM viniggatehiM aagaasmukkhitto|| [bhA.3972] jaha'vaMtIsukumAlo, vosaTTa nisaTTa cattadeho u| dhIro sapelliyAe, sivAte khatioti rttennN|| [bhA.3973] jaha te goTTaTThANe, vosaTTa nisiTTha cttdehaagaa| udageNa vujjhamANA, viyarammi u saMkame laggA / [bhA.3974] bAvIsamAnupuTviM, tirikkhamaNuyA va bhesaNayA (te)| visayANukammarakkhA, na karejja devA va maNuyA vA / / [bhA.3974] jaha sA battIsaghaDA, vostttthnistttthcttdehaagaa| dhIrA gateNa udIvite Nadigalammi u lliyaa| Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 uddezaka : 12, mUlaM-746, [bhA. 3975] [bhA.3975] evaM pAdovagamaM nippaDikammaM tuva nInayaM sutte| titthagara-gaNadharehi ya, sAhUhi ya seviyamudAraM // uddezakaH-11 samAptaH muni dIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizIthasUtre ekAdazauddezakasya (bhadrabAhu svAmi racitA niyukti yukta) saMghadAsagaNi viracitaM bhASyaM evaM jinadAsamahattara viracitA cUrNiH pari smaaptaa| (uddezakaH-12) cU-bhaNio ekkaarsmo| idAniM bArasamo bhannai / tassimo saMbaMdho[bhA.3976] jati saMsiuMna kappati, ativAto kisuparassa so kaatuN| . baddhassa hojja maraNaM, bhaNitA ya gurU lahU vocchaM / cU-"saMsa"tti psNsaa| giripaDaNAIbAlamaraNApANAivAuttikAuMjaisaMsiuMna kappai, kiM puNato atIvAo parassa kAuM kappissai ? sutarAMna kalpatetyarthaH / baMdho ya aivAyaheU / baddhassa ya maraNaM haveja / ao suttaM bhannai / ahavA saMbaMdho - caugurU bhaNiyA, idAniM caulahuM vocchaM / tasthimaM paDhamaM suttaM mU. (747) je bhikkhU koluNapaDiyAe annayariM tasapANajAI-taNa-pAsaeNa vA muMjapAsaeNa vA kaTTa-pAsaeNa vA camma-pAsaeNa vA vetta-pAsaeNa vA sutta-pusaeNa vA rajju-pAsaeNa vA baMdhati, baMdhataM vA saatijti|| mU. (748) je bhikkhU koluNapaDiyAe annayariM tasapANajAI - taNa-pAsaeNa vA muMjapAsaeNa vA kaTTha-pAsaeNavA camma-pAsaeNavA vetta-pAsaeNavA sutta-pAsaeNa vA rajju-pAsaeNa vA baddhellayaM vA muMcati, muMcaMtaM vA saatijjti|| cU- bhikkhU puvvavannio / "koluNaM" kAruNyaM anukapA, "paDiyAe" tti pratijJA, anukaMpApratijJayA ityrthH| asaMtIti asA, tecatejo vaayuudviindriyaadyshcpraanninotrsaa| ettha teUvAUhiM nAhikAro / jAiggahaNAo visiTThagojAitannagAIhiM ahigAro / taNA damAiyA, pAsotti bNdhnnN| dabbhArajjU ityrthH| vettapAsaggahaNAo savvevaMsabheyA ghiyaa| kaThThapAsaggahANo niyalikhoDAdiyA gahiyA / evamAIhiM baMdhetassa culhuN| biiyasuttevi baddhellagaMmuyaMtassa caulahuM ceva / imA suttaDhaphAsiyA[bhA.3977] tasapANa tannagAdI, kaluNaparinnAe jo u bNdhejaa| taNapAsagamAdIhiM, muMcati vA ANamAdINi // cU-iha sejagasejjAyarAI khalagakhettAI vaccaMtA bhaNejja[bhA.3978] ohANaM tA ajo, ihaI dejA va tannagAdINaM / amhe tujhaMihayaM, bhAyaNabhUtA privsaamo|| cU-"ohANaM" tiuvayogo, "ajjo"ttiAmaMtraNe, "ih"ttighre| "tannagAINaM" AisaddAo [16] 20 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 nizItha - chedasUtram -2-12/748 gavAisu vivihovakkharesuMca, evaM bhaNaMtesu sAhuNA vattavvaM pacchaddhaM / "bhUta" zabdaH bhAyaNatulyavAcI / jahA aliMdAibhAyaNaM gihaMto bAhire vA ThiyaM na kiM ci gharavAvAraM kareti taheva amhe iha parivasAmo / vasahiggahaNakAle annattha vA vasaMte jai gihI kiM ci vijjaM pucchijjA tatthimaM bhAsejjA [bhA. 3979] na vi joisaM na gaNitaM, na akkhare neva kiM cira (va] kkhAmo / appassagA asuNagA, bhAyaNa-khaMbhovamA vasimo / / cU- dhare kiM ci suNagAiNA avarajjhate apassagA amhe, gihiNo saMdisaMtasasa asuNagA amhe, jhANovagayA vA annaM na passAmo suNemo vA / sesaM kaMThaM // " tannagagahaNaM" kimarthaM cet ? [bhA. 3980] thaNajIvi tannagaM khalu, tannagagahaNaM tu taM bahu avAtaM / sesA vi sUiya khalu, tannagagahaNeNa goNAdI || cU-bAlavacchaM tannagaM / taM thaNajIvI bahuavAyaMca, ataH tannagagahaNaM kayaM / sutte tannagaggahaNAo ya sesA vi goNAI savve sUiyA, na baMdhiyavvA ityarthaH // aha baMdhai to ANAiyA dosA / ime ya anne ya[bhA. 3981 ] accAveDhaNa maraNaMtarAya phaDuMta AtaparahiMsA / siMgarollaNaM vA, uDDAho bhadda paMtA vA / / dhU- aIva AveDhiyaM paritAvijjai marai vA, aMtarAiyaM ca bhavai / baddhaM ca taDapphaDiMtaM appAnaM paraM vA hiMsai / esA saMjamavirAdhanA / taM vA bajjhataM siMgeNa khureNa vA kAeNa vA sAhuM nolejjA / evaM sAhussa AyavirAdhanA / taM ca daTTu jano uDDAhaM karejja - "aho ! duddiTThadhammA parattattivAhiNo" / evaM pavayaNovadhao / bhaddapaMtadosA vA bhave bhaddo bhaNAi - "aho ! ime sAhavo ahaM parokkhANa ghare vAvAraM kareMti / " paMto puNo bhaNejja - "duddiTThadhammA cADukAriNo kIsa vA amhaM vacche baMdhaMti muyaMti vA / " diyA vA rAo vA nicchubhejjA, voccheyaM vA karejja || ee baMdhaNe dosA / ime muyaNe [bhA. 3982 ] chakkAya agaDa visame, hiya naTTha palAya khaIya pIte vA / jogakkhema vahaMti maNe baMdhanadosA ya je vRttA // cU- tannagAimukkAmaDaMtaM chakkAyavirAdhanaM kareja, agaDe visame vA paDeja, teNehiM vA hIreja, na aDavIe rulaMtaM accheja, mukkaM vA palAyitaM puNo baMdhiuna sakkai, vRgAdisaNapphaDe (e] hiMvA khajjai, mukkaM vA mAUe thaNAt khIraM piejjA / jai vi emAidosA na hojja tahAvi gihiNo vIsatthA accheja, amhaM ghare sAhavo sutthadutyajogakSemavAvAraM vahaMti, "maNa" tti evaM maNeNa ciMtitA maaNuttasattA appaNo kammaM kareMti / aha taddosabhayA mukkaM puNo baMdhaMti / tattha baMdhaNe dosA je vattA te bhavaMti / jamhA ete dosA tamhA na baMdhaMti muyati vA // kAraNe puNa baMdhaNamuyaNaM karejja [ bhA. 3983] biiyapadamaNappajjhe, baMdhe avikovite va appajjhe / visama' gaDa agani AU, saNapphagAdIsu jANamavi // cU-aNappajjho baMdhai avikovito vA seho / ahavA-vikovio appajjho imehi kAraNehiM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 12, mUlaM-748, [bhA. 3983] 307 baMdhati - visamA agaDa agani AUsu marijihiti tti, vRgAdisaNa'phaeNa vA mA khajihiti, evaM jANago vibaMdhai // "muMcaI" tassa imaM bitiyapadaM[bhA.3984] bitiyapayamaNappajjhe, muMce Avakovite vi appjjhe| jANaMte vA vi puNo, blipaasgagnimaadiisu|| cU-balipAsago tti bNdhnno| tena aIva gADhaM baddho mUDho vA taDapphaDei marai vA jayA, tayA muNci|agni tti palIvaNage baddhaM muMcei, mA Dajjhihiti / baMdhaNa-muyaNe imA jayaNA[bhA.3985] tesu asahINesuM, ahavA sAhINa'pecchaNe jynnaa| keNaM baddhavimukkA, pucchaMti na jANimo keNaM // cU-"tesu"tti jayA ghare gihatthA asAhINA tayA eyaM karei, sAhINesu vA apecchamANesu migesu / aha gihI pucchejjA-keNa tannagaMbaddhaM mukkaM vA tattha sAhUhiM vattavvaM- na jANAmo amhe / / mU. (749)je bhikkhU abhikkhaNaM abhikkhaNaM paJcakkhANaM bhaMjai, bhaMjaMta vA sAtijjati / / cU-abhikkhaM nAma puNopuNo, namokkarAI paccakkhANaM bhajaMtassa caulahuMANAdiyAya dosaa| imo suttaphAso[bhA.3986] paccakkhANaM bhikkhU, abhikkhaNA''uTTiyAe jo bhNje| uttaraguNanipphannaM, so pAvati ANamAdINi // cU-AuTTiyA nAmaAbhogo-jAnAna ityarthaH, namokkArAI uttaraguNapaccakkhANaM, paMcamahavvayA mUlaguNapaJcakkhANaM / ihuttrgunnpnyckkhaannennaahigaaro| imA abhikkhasevA[bhA.3987] saki bhaMjaNammi lahuo, mAso bitiyammi so gurU hoti / suttanivAto tatae, carimaM puNa pAvatI dshiN|| cU-"saki"tti ekkasiM bhaMjamANassa mAsalahuM, biiyavArA mAsaguruM, taiyavArAe caulahu~, etya suttanivAto / cautthavAre cuguruN|pNcmvaare chaTThavAre phraa|sttmvaarecheo|atttthmvaare mUlaM / navame aNavaDhaM / dasamavAre carimaM- paarNciityrthH||aannaaiyaa ya dosA / ime ya[bhA.3988] appaccoo avvanno, pasaMgadoso yaadaDhatA dhamme / mAyA yamusAvato, hoti painnAi lovo y|| ghU-jahA esa namukkArAi bhaMjai tahA mUlaguNapaJcakkhANaM pi bhaMjai, evaM agIyagihatyANa ya apaJcayaMjaNei / varNyate yena savarNatapratipakSaH avarNa, so appaNo sAhUNaMca / paccakkhANabhaMgo pasaMgeNa mUlaguNa vi bhaMjai / paccakkhANadhammo samaNadhamme vA adaDhattaM kayaM bhavai / anaM painnaM paDivAi, anaM vA kareitti mAyA / annaM bhAsai annaM karei ttimusaavaao| ete do vijugalao labbhaMti / porisimAi-painnAe ya lovo kao bhavai, esA saMjamavirAdhanA / paccakkhANaM bhaMjai tti devayA paduTThA khittAi karejja / / kAraNe puNa apunne vi kAle bhuMjai[bhA.3989] biiyapadamaNappajjhe, bhaMje avikovite va appjjhe| ___kaMtAromagilANe gurUNiogA ya jaannmvi|| ghU-aNappajjho seho vA ajANato bhuMjai natthi doso / "kaMtAraM"tti addhANapaDivanassa paccakhAe pacchA bhattaM paDuppannaM dUraMca gaMtavvaM aMtare ya anabhattasaMbhavo natthi, evaM bhuMjato suddho| Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 nizItha-chedasUtram -2-12/749 "ome" vi kallaM na bhavissai tti sAhAraNaTThA bhuMjai / "gilANo" vi vigaimAi paccakhAyaM vebruvaesA bhuMjai / aggiyaga-vAhimi vA rAo bhuMjai / AyariovaeseNa vA turiyaM kahiM ci gaMtavvaM, tattha porisimAi apunne bhottuM gacchai / khamao vA mAsAikhamaNe kate aIva kilaMto apunne ceva bhuMjAvijjai / uppUravigailaMbhe nivitie saMdisAvijai, dubbalasarIrassa vA vigaipaccakkhANe vigaI dijjai / ussUre seho dukkhaM gamissai tti kAuM namokkAre ceva vitrNti| khIrAiyA vA vinAsidavvaM cirakAlamaTThAhiM apunne porisimAipacakkhANe namokkAre ceva vitrNti|| [bhA.3990] khamaNeNa khAmiyaMvA nivvItiya dubbalaM va nAUNaM / ussUre vA seho, dukkhamaThAiMca vitaraMti / / mU. (750) je bhikkhU parittakAyasaMjuttaM AhArei AhAreMtaM vA sAtijati // cU-parittavaNassaikAeNaMsaMjuttaMjo asaNAI jaitassacaulahuMANAiNoyadosA bhvNti| [bhA.3991] je bhikkhU asanAdI, bhuMjeja parittakAyasaMjuttaM / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-imA saMjamavirAdhanA[bhA.3992] taM kAyaparicayatI, tena ya catteNa saMjamaMcayate / atikhaddha anuciteNa ya, visUigAdINi aataae|| cU-tamiti parittakAyaM pariccayaina rakSati, vyavatItyarthaH / tena yaparicatteNa saMjamo vahio -virAhio tti vuttaM bhavati / esa saMjamavirAdhanA / tena yatigadugasaMjutteNa aippamANeNa bhutteNa anuvacieNaya ajinnavisUiyAe AyavirAdhanA / / asaNAisu ime udAharaNA[bhA.3993] bhUtaNagAdI asane, pAne sahakArapADalAdINi / khAtime phalasuttAdI, sAime taMbolapaMcajuyaM // cU-bhUtataNaM ajjago bhannai, tena saMjuttaMasanaM jai, AisaddAokaramaddiyAdiphalA mUlagapattaM AsUripattaMca, anneyabahupattapupphaphalA desNtrpsiddhaa| pAnagaM-sahagAra-pADalAnIluppalAdIhiM saMjuttaM pivai / khAime-jAiphalaM kakkolaM kapUraM lavaMgaM pUgaphalaM-ete paMca davvAtaMbolapattasAhiyA khAyai / ettha tini sacittA, tini acittA / ahavA - pUgaphalaM khadiravat taM na ganijai / bIyapUragatayA paMcamA chuDabhai, sA duvihA-sacittA acittA saMbhavai |ahvaa- saMkhacunno pUgaphalaM khairo kappUraMjAipattiyA ete paMca acittA, etehiM sahiyaM taMbolapattaM khAei / / kAraNe parittasahiyaM bhuMjejjA[bhA.3994] bitiyapadaM gelanne, addhANe ceva taha ya omammi / eehi kAraNehiM, jayaNa imA tattha kAyavvA / / cU- gelanne vejjUvaesA, addhANe annammi alabbhaMte, ome asaMtharaMtA emAikAraNehiM imA jayaNA kaayvvaa|| [bhA.3995] ome tibhAgamaddhe, tibhAgamAyaMbile cutthaaii| nimmisse misse vA, parittakAyammi jA jayaNA // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM- 751, [bhA. 3995 ] mU. (751) je bhikkhU salomAiM cammAI ahiDei ahiDeMtaM vA sAtijjati / / cU- saha lomehiM salomaM, ahiTThei nAma "mameyaM "ti jo giNhai tassa caulahu~ / [bhA. 3996 ] cammammi salomammI ThANa- nisIyaNa- tuyaTTaNAdINi / bhikkhU cetijjA, so pAvati ANamAdINi / / 309 cU- salome camme jo ThANaM cetei kareti nisIyai tuyaTTai vA so ANAidoso pAvati // imaM ca se pacchittaM [bhA. 3997] giNhaMte ciTTaMte, nisiyaMte caiva taha tuyahaMte / lahugA catu jamalapadA, carimapade dohi vi gurugA / / cU- geNhaNAdisu causu ThANesu caulahugA cauro bhavaMti / jamalapayaM ti kAlatavA, tehiM visiTThA dijaMti / carimapayaM tti tuyaTTaNaM, tammi carimapade dohiM vi kAlatavehiM gurugA ityarthaH // anya ime dosA [bhA. 3998] avidinnovahi pANA, paDilehA vi ya na sujjhai salome / vAsAsu ya saMsajjati, patAvaNa'patAvaNe dosA / / cU- titthakarehiM avidinnovahI, romaMtaresu ya pANA sammucchaMti, sarome paDilehaNA na sujjhai, kuMthupaNagAI tehiM vAsAsu saMsajjati / jai saMsajjaNabhayA patAvei to saMsajjati / ubhayathA vi dosA / salomadoSadarzanArtha jhusirapratipAdanArtha ca idamAha [bhA. 3999] ajina salomaM jatiNaM, na kappatI jhusira taM tu paMcavidhaM / potthagataNapaNa yA dUsaduvidha cammapaNagaM ca // cU- ajinaM carmma / jatayo tti sAhavo / taM tehiM na kappai, jhusiradoSatvAt / ziSyAha- kiM jhusiraM ? kaivihaM vA ? ke vA tattha dosA ? AcAryAha - jhusiraM pollaM jIvAzrayasthAnamityarthaH / taM imaM paMcavihaM-potthagapanagaM, taNapanagaM, pamagapanagaM, panagazabdaH pratyekaM yojyaH, dUsaM vatthaM, tattha do bhedA apaDilehapaNagaM duppaDilehapaNagaM ca cammaNapaNagaM ca paMcamaM // imaM potyagapaNagaM * [ bhA. 4000 ] gaMDI kacchavi muTThI, saMpuDa phalae tahA chivADI ya / sAlI vIhI koddava, rAlaga'ranne taNAiM ca // cU-dIho bAhallapuhatteNa tullo cauraMso gaMDIpotthago / aMte taNuo, majjhe pihulo, appabAhallo kacchavI / cauraMguladIho vuttAkRtI muTTIpotthago / ahavA - cauraMguladIho caurasso muTThipotthago / dumAiphalagasaMpuDhaM dIho hasso vA pihulo appavAhallo chevADI / ahavA - tanupattehiM ussIo chevADI / rAlao tti kaMgupalAlaM, sAmagAi ArannataNA // [bhA. 4001] appaDilehiyadUse, tUlI uvahANagaM ca nAyavvaM / gaMDuvahANA'' liMgiNi, masUrae ceva pottamae // cU- egavahukameragA tUlI, akkaDoDDagAitUlabhariyA vA tUlI, rUyAdipunnaM sirovahANamuvahANagaM, tassovari gaMDapadese jA dijjai sA gaMduvadhANigA, jAnukopparAdisu sA AliMgiNI, cammavatthakataM vA vaTTarUyAdipunnaM vivasaNaM masUrago / / imaM duppaDilehiyapaNagaM [bhA. 4002 ] palhavi koyavi pAvAraNavatae taha ya dADhigAlI u / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 nizItha - chedasUtram -2-12/751 duppaDilehiyadUse, eyaM bitiyaM bhave paNagaM // cU- palhavi gayAttharaNI je vaDDattharagAdisU iNamA bhedA / maTTharomA abbhuttaromA vA te savve ettha nivayaMti / koyavago varakko, ato je anne vA vi bhedA viularomA kaMbalAdi te savve ettha nivartati / pAvArago phullavaDapAtrigAdi / atthuraNaM pAuraNaM vA akattiyaunnAe navayaM kajjati / dhoyapotti dADhIyAlI viralimAdibhUribhedA savve ettha nivartati / / [bhA. 4003] aya- eli - gAvi-mahisI, migANamajinaM ca paMcamaM hoti / taligAkhallagavajjhe, kosagakattI ya bitieNaM // cU- adhavA - bitiyA'' eseNa pacchaddhagahiyaM cammapaNagaM / / idAniM jhusiradosA bhaNati / tattha paDhamaM potthage imA dAragAhA[bhA. 4004] potthagajiNadiTTaMto, vagguraleve ya jAlacakke y| lohita lahugA ANAdi muyaNa saMghaTTaNA baMdhe // cU- "jhusiro' tti potthago na ghettavvo, jiNehiM tattha bahujIvovaghAto diTTho / imo diTThato " vaggura" asya vyAkhyA [bhA. 4005 ] cauraMgavaggurA parivuDho pi pheTTeja avi mio'ranne / khIra khaura leve vA, paDio sauNo palaejjA / / cU- cauraMgiNI senA hatthI assA rahA pAikkA, sa eva vAgurA, tayA parivRto AheDagArUDhehiM samaMtAdveSTita ityarthaH / avi tattha migo chUTTejja / na ya potthagapattaMtarapaviTThA jIvA chuTTejjA / "leve" tti sauNo pakkhI, so macchigAdi, so khIre paDio, cikkaNe vA anaMtaraM khaure, annattha vA avazrAvaNAdicikkaNaleve paDito palAyennazyedityarthaH / na ca pustakapatrAntare // "jAle" tti asya vyAkhyA [bhA. 4006 ] siddhatthagajAleNa va, gahito maccho vi nipphiDijjAhi / tila kIDagA vi cakkA, tilA va na ya te tato jIvA // cU- siddhatthagAdi jeNa jAleNa gheppaMti taM siddhatthagajAlaM, avi tattha matso na gheppejja / naya potthage jIvA na ghippijjA / "cakke" ti - avi tilapIlagacakke tilA kIDagA vA chuTTejjA, naya potthage jIvA // " lohiya"tti asya vyAkhyA [bhA.4007] jati tesiM jIvANaM, tattha gayANaM tu lohitaM hojjA / pIlijjate dhaNiyaM, galijja taM akkhare phusituM / cU- "tattha gayANaM ti kaMthumAdijoNigANaM jahA tilesu pIlijjaMtesu tesu tellaM nIti tahA yadi tesuM jIvANaM ruhiraM hojjA, to potyagabaMdhaNakAle tesiM jIvANaM sudupIlijaMtANaM akkhare phusiuM ruhiraM galejja | "lahuga"tti asya vyAkhyA [bhA. 4008] jattiyamettA vArA, muMcati baMdhati ya jattiyA vArA / jati akkharANi lihati va, tati lahugA jaM ca Avajje // cU- baMdhaNamuyaNe saMgaTTaNAdi Avajjati taM ca pacchittaM / sesaM kaMThaM // - idAniM taNapaNagAdisu dosA Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 uddezaka : 12, mUlaM-751, [bhA. 4009] [bhA.4009] taNapanagammi vidosA, virAdhanA hoti sNjmaa''taae| sesesu vipaNaesuM, virAdhanA saMjame hoti|| cU-taNesujhusira tti kAtuM caulahU / duvihA virAdhanA ya imA[bhA.4010]ahi-vicchuga-visakaMTagamAdihi khatiyaM ca hoti aadaae| kuMthAdi saMjamammi, jai uvvattA tatI lahugA // cU- puvvaddheNa AyavirAdhanA / kuMthumAdisu virAhijaMtesu saMjamavirAdhanA / jattiyA vArA uvattatiparivattativA AuMcatipasAreti vAtattiyA culhuu|ahghiyN "jhusira"ttipariccayati to ahigaraNaM, na ya jhusirataNesu paDilehamA sujjhati / sesA paNagA appaDilehiya cammapaNagaMca etesu gahaNesu caulahU, dhuvA ya saMjamavirAdhanA, AyavirAdhanA jahAsaMbhavA / jamhA ete dosA tamhA potyAdi jhusirA na kappaMti dhettuM // codakoha[bhA.4011] diTTha salome dosA, nillomaM nAma kappae ghettuN| geNhaNe gurugA paDileha paNaga tasapANa satikaraNaM / / cU- codako bhaNati-amhamuvagataM-salome camme diTThA dosA, taMmA kappatu, acchatu AvannaM, nillomNkpptu| AyaritobhaNati-nillomaMgeNhaMtassa cugurugaa|citttthtss nisIyaMtassa tuyaTuMtassa etesuvicaugurugA kaaltvvisesitaa| tattha paDilehAna sujjhati, nillome kuMthumAdiyA yatasA sammucchaMti, taM ca sukumAraM itthiphAsatullaM, tattha bhuttabhogINa satikaraNaM bhavati, abhuttabhogINa itthiphAsakouyaMjaNeti // idamevArthamAha[bhA.4012] bhuttassa satIkaraNaM, sarisaM itthINa eta phAseNaM / jati tA aceyaNe'yaM, phAso kimu saceyaNe itre|| cU-jati tAva aceyANacamme ayaMphariso suhaphAso, itaratti saceyANa itthIsarIre sAgArie vA kimityatizayo bhavet draSTavyaH / yasmAt ete doSAH, tamhA nillomaM pina ghettavvaM // jaiavavAdato cammaM geNhai tadA puvvaM salomaM, tatthimaM[bhA.4013] bitiyapadaM tu gilANe, vuDDhe taddivasa bhutta jynnaae| nilloma makkhaNaDhe ghaTe bhimNe va arisAu (su] / cU- "gilANe" "vuDe"tti asya vyAkhyA[bhA.4014] saMthAragagilANe, amilA-ajinaM saloma giNhaMti / vuDDA'sahu-bAlANa va, atthuraNAe vi emeva / / cU-gilANassa atthuraNaTThA gheppati, taMca amilAiajiNaM / vuD-asahu-bAlANa vikAraNe atthuraNaTThA emeva gheppati // "taddivasabhutta jayaNAe"tti asya vyAkhyA[bhA.4015] kuMbhAra-lohakArehi divasamaliyaM tutaM tasavahUNaM / . uvari loma kAtuM, sottuMpAdo paNAmeti / / cU-kuMbhArAdiyA tatya divasatovaveDhA kammaM kareMti, tammi taddivasaM paribhujjamANe tasAdiyA pANAnabhavaMti, taddivasaMteuhitaisupaDihAriyaMgiNhaMti, rAtoatthurittA "pAto' pbhaaepnycppinnNti| esa gahaNaparibhogajayaNA / idAniM alomassavavAdo- "nilloma" pacchaddhaM / nillomaM salamAbhAve Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 nizItha-chedasUtram -2-12/751 gilANAdi atthuraNaTThA gheppati / telleNa vA makkhaNaTThA, kullagAdipAsesu vA ghaTTesu atthuraNaTThA, bhinnakuTThi-parihANaatthuraNaTThA vA, arisesu vA savaMtesu uvavesaNaTThA ginnhNti| [bhA.4016] jaha kAraNe salomaM, tu kappate taha haveja itaraM pi| AgADhe asalomaM, Adi kAtuMjA potthae gahaNaM // ghU- "iyaraM" ti alomaM, AgADhe kAraNe taM a (sa] lomaM Adi kAtuM appappaNo jhusiraparibhogaTThANesu pacchAnupubbIte tAva gAheyavvaM jAva potthago tti / / alomagahaNakAraNANaM vakkhANaM ima[bhA.4017] avatANagAdi nilloma tella makkhaTTha gheppatI ajiNaM / ghaTThA va jassa pAsA, galaMtakoDhArisAsuMvA // ghU-bhinnakuTThArisesu alomacammagahaNaM imeNa kAraNeNa gheppati[bhA.4018] soNitapUyANitte, dukkhaM dhuvaNA dine dine cIre / kacchulle kiDibhille, chappatigille ya nillomaM // ghU-kacchUpAmA, kiDibhaM kuTThabhedo sarIregadese bhavati,chappadAto vA jassaatIvasammucchaMti, sa nillomaparihANaM geNhati / emAdikAraNehiM nillomaM gheppti|| taNadUsajhusiraggahaNe imA jayaNA[bhA.4019] bhattaparinna gilANe, kusamAti kharA'satI ya jhusirA vi / appaDilehiyadUsAsatI ya pacchA taNA hoti / / cU-bhattapaccakkhAyassagilANassaavavAdeNajayaNAeghepatitadAanjhusirAkusAdighettavvA, aha te kharAasatI vA tesiM tAhe jhusirA vidhippaMti / ahavA- bhattapaJcakkhAyassa gilANassa vA avavAteNaapaDilehiyaMdUsaggahaNaM pattaM taMtUlimAdighettavvaM, tassa asatI ajhusirajhusirAtaNA ghettvvaa|| [bhA.4020] duppaDilehiyadUsaM, addhANAdI vivitta geNhaMti / gheppati potthagapaNagaM, kAlika-nijjuttikosaTThA / / ghU- addhANAdisu vivittA jahuttovahiM alabhaMtA duppaDilehiyapaNagaM geNhaMti / mehAu gahaNadhAraNAdiparihANiM jANiUNa kAlisuyaTThA kAliyasuyanijjuttinimittaM vA potthagapaNagaM gheppaMti / koso tti smudaayo|| mU. (752) je bhikkhU taNa-pIDhagaM vA palAla-pIDhagaM vA chagaNa-pIDhagaM vA kaTTha-pIDhagaM vA paravattheNocchannaM ahilei, ahiTuMtaM vA saatijjti|| cU-palAlamayaMpalAlapIDhagaM, taNamayaMtaNapIDhagaM, vettAsaNagaMvettapIDhagaM, bhisimAdikaTThamayaM, chagaNapIDhagaMpasiddhaM, parogihattho, tassaMtieNavatyeNaucchaiyaM, taMjosAhUahiDeti nivstiityrthH| tassa caulahU ANAiNo ya dosA / [bhA.4021] pADhagamAdI AsaNa, jattiyamettA u AhiyA sutte / paravattheNocchanne, tANi ahiTuMti aannaadii|| ghU-ime AyavirAdhanA dosA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM - 752, [ bhA. 4022] [ bhA. 4022 ] duTThiya magga pamAde, paDeja tabbhAvaNA va se hojjA / pavaDeMte uDDAho, pavaMcaNaTThA kate ahiyaM // cU-pareNa tamAsaNaM ajANatA paDinIyaTThayA vA pavaMcaNaTThA vA duTThiyaM ThaviyaM, bhaggaM vA ThaviyaM, ega-du- tisavvapAdavirahiyaM vA ThaviyaM, tattha vIsatto niviTTho paDeja vA / niddose tabbhAvaNA vA se hojjA / paDamANo vA avAuDo bhavati / tattha uDDAho "samaNo paDiu" tti / pavaMcaNaTThA duTThitAdi kayaM AsaNaM to ahiyatarA uDDAhapavaMcaNA dosA bhavaMti // vajramANe vA / ime saMjama dosA - [bhA. 4023] gaMbhIre tasapANA, puvvaM Thavite ThavijjamANe vA / pacchAkamme ya tahA, upphosaNa dhovaNAdINi // 313 cU- gaMbhIraM guvilaM aprakAzaM, tattha dunnirikkhA kuMthumAditasA pANA te virAhijjati / evaM puvvaTThavite samaNaTThA ThavijamANe vA imo diTTaMto egassa rano purato sAhussa taccanniyassa vAdo / sAhU bhaNati - arahaMtapaNIo maggo sudiTTho / itaro buddhapaNIo tti / evaM tesiM bahudivasA gatA / annayA ranno jAva te nAgacchaMti tAva do AsanA ThavittA aMDayANi vatthapacchAdiyANi kayANi / taccannito puvviM Agato apehittA niviTTho / sAhU Agato vatthaM avaNItaM / diTThA aMDatA / annAsaNe majittA niviTTo / tuTTho rAyA - esa sammaggo tti / ohAvito taccanio tti / "ete" na nilleveMti, cauttharaseNa vA nilleveMti" / evaM upphosaNAdi pacchAkammaM karejja || - imammi kAraNe adhiTTeja [bhA. 4024] bitiyapadamaNappajjhe, ahi avikovite va appajjhe / rAtihimaMtadhammakahivAdi parAbhiyoge ya // cU-rAyA anno vA amaJcAdi iDDimaMto dhammakahI vAdI vA rAyAbhiyogAdiNA vA adhiTTeja // imA jayaNA [bhA. 4025 ] pIDhaphalaesu puvvaM, tesa' satIe u jhusiraparibhutte / pAgaitesu pamajjiya, bhAve puNa issare nAtuM // - pIDhAdi ajjhasire puvvaM adhiTTheti, ajjhasirANa asatI jhusire adhiTTheti, jhusirA vi je gihIhi takkhaNa puvvaparibhuttA tattha nisaMto pAgaDiesu pamajjiya nivasati, tattha gihivatthaM avaneu appaNo nisijja dAte adhiTTeti, rAyAdiissarANa ghare jati pamaJjite tussati to pamajjati, adha " kukkuDaM" ti mannati, to na pamajjati / evaM bhAvAbhAvaM nAuM pamajjati, na vA // mU. (753) je bhikkhU niggaMdhIe saMghADiM annautthieNa vA gAratthieNa vA sivvAvei, sivvAveMtaM vA sAtijjati / / cU- annatitthieNa gihattheNa sivvAveti tassa caulahuM, ANAdiNo ya dosA[bhA. 4026] saMghADio cauro, tipamANA tA puNo bhave duvihA / egamanegakkhaMDI, ahigAro anegakhaMDIe / cU-prAyeNa saMghAtijrjjati tti saMghADI, guNasaMghAyakAraNI vA saghADI, desIbhAsAto vA pAuraNe saMghADI / tato saMkhApamANeNa cauro / pamANapamANena tipamANA / egA duhatthadIhA duhatthavitthArA sA uvassae acchamANIe bhavati / do tihatthadIhA tihatthavitthArA / tatthegA bhikkhAyariyAe, bitiyaM vIyAraM gacchatI pAuNati / cautthA cauhatthadIhA cuhtthvitthaaraa| eyA savvA vi pAsagaladdhA / Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 nizItha-chedasUtram -2-12/753 puNo ekkekA duvihA / pacchaddhaM kaMThaM / [bhA.4027] taMje u saMjatINaM, gihiNA ahavA vi annatitthINaM / sivvAveti bhikkhU, so pAvati aannmaadiinni|| cU-taM saMjatisaMtiyaM saMghADiM jo Ayarito gihattheNa annatitthieNa vA sivvAveti tassa ANAdiNo dosA // sivvAveMtassa ime dosA[bhA.4028] kujA vA abhiyogaM, pareNa puDhe va siDhe uDDAho / hIna'hiyaM vA kujA, chappatiNA saMharijA vaa| cU-so gihI annatitthI vA tattha vasIkaraNappayogaM karejja / anneNa vA puTTho kassa saMtiyaM vatthaM ? so kahijja - saMjatisaMtiyaM / tAhe tassa saMkA bhavati, uDDAhaM vA karejja - nUnaM ko visaMbaMdho asthi tena eso sivveti / pamANeNa hInamahiyaM vA karejja / chappadAto chaDDeja mAreja vA / taM saMghADiM harejjA / sivvaMto vA viddho, tattha paritAvaNAdinipphannaM / upphosaNAdi vA pacchAkammaM kujA // jamhA ete dosA tamhA imo vihI[bhA.4029] chinnaM parikammitaM khalu, agujjhauvahiM tu gaNaharo deti / gunjhovahiM tu gaNiNI, sivveti jahArihaM milituN|| cU-jaMatippamANaM taM chiMdati, ukkutimAdiNAparikammiyaM, agujjhovahi tinni kappA, cauro saMghADIto, pAtaM pAyanijjogo ya, evaM gaNaharo pari kammiyaM deti / seso gujjhovahI, taM gaNiNI sarIrapamANaM miliuM sivveti / / kAraNe gihIannatitthINa vA sivvAveti[bhA.4030] bitiyapadamaniuNe vA, niuNe vA hojja keNatI ashuu| gaNi gaNadhara gacche vA, parakaraNaM kappatI tAhe // cU-gaNI uvajjhAto, gaNaharoAyarito, annovA gacche vuDDo taruNo vA vuddddsiilotesivvejaa| aha te asahU hojjA gacche vA natthi kusalo tAhe gihiannatithiNA vA sivvaati|| tattha imo kappo[bhA.4031] pacchAkaDasAbhiggaha, nirabhiggaha bhaddae ya assnnii| gihi annatithieNa va, gihipuvvaM etare pcchaa| cU-sivvAvaNe imo vihI[bhA.4032] ahabhAvamAgateNaM, asatI saTThANe gaMtu sivvaave| pAsaTThiya avvakhitto, to dosevaM na jAyaMti / cU-so gihattho annatithio vA sAhusamIvaM ahappavvittIe Agato sivvaavinyjti|jdi abbhAsAgato na labbhati to tassa jaM ThANaM tattha gaMtuM sivvAvijjati / jayaNAe chappadAto puvvaM annattha saMkAmijaMti / tassa samIve Thito nivanno vA tAva ciTThati jAva sivviyaM / evaM puvuttA dosA na bhvNti|| mU. (754) je bhikkhU puDhavikAyassa vA AukkAyassa vA aganikAyassa vA vAukAyassa vA vaNapphatikAyassa vA kalamAyamavi samArabhai, samArabhaMtaM vA saatijti|| cU-"kalamAya"tti stokprmaannN|ahvaa "kalo"tticaNao, tappamANamettaM pijo virAheti . Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 uddezaka : 12, mUlaM-754, [bhA. 4032] tassa caulahuM ANAdiyA ya dosA evaM kaDhiNAukkAe teUvAUpatteyavaNassatisu / dave puNa AukkAe biMdUmittaM / vAukkAte kalamettaM kahaM ? bhannati -basthipUraNe lbbhti| [bhA.4033] je bhikkhU puDhavikAyaM, kalAyadhannappamANamettamavi / AU teU vAU, patteyaM vA virAhejjA // cU-"kalAyadhanna"tti caNagadhannaM / sesaM kNtthN| jo ete kAe virAdheti[bhA.4034] so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM tahA duvihaM / pAvati jamhA teNaM, ete upade vivajjejjA / / cU-puDhavAdi virAheMtassa saMjamavirAdhanA / "AhAre"tti paMDurogAdisaMbhave AyavirAdhanA, sesaM kNtthN|| sIso pucchati- "kalamettahINatare virAdheti, kiM catulahU na bhavati ANAdiyA ya dosA?" gurU bhaNati[bhA.4035] kalametta navari nemmaM, ekkammi vighaatiymmiculhugaa| kalamettaM puNa jAyai, vaNavajANaM asaMkhehiM / / cU-nibhamettaM nemNprdrshnmityrthH|vnnssikaaymettN vajjittA sesegediyakAyANaMasaMkhejANaM jIvasarIrANaM samudayasamitisamAgameNaM kalamettaM labmati / imaM vaNassatikAe sarIrappamANaM[bhA.4036] egassa anegANa va, kalAu hInAhigaM pitu tarUNaM / jA AmalagA lahugA, duguNA duguNA tato vuddddii|| cU- egassa patteyavaNassatikAyassa asaMkhejANa vA kaladhannappamANamettaM sarIraM bhavati / kalamettAo hINaMahiyaM vA virAheMtassajAvaaddAmalagamettaMtAvacaulahuM,ao paraMduguNavuDDIe jAva aTThavIsAhite sate carimaM / anaMte caugurugAdi neyavvaM / / kAraNe virAheja[bhA.4037] bitiyaM paDhame bitie, paMcame addhaannkjjmaadiisu| gelannAtI taie, cautthakAe ya sehaadii| cU-bitiyaMavavAdapadaM / paDhametti puDhavikkAe, bitieviAukkAe, paMcamittivaNassatikAe,. eesutisukAesu, addhANakajjamAdiyAje paDhavanniyAkAraNAte iha daTThavvA / taietti teukkAie je dIhagilANAdI kAraNA bhaNiyA / cautthe tti vAukkAie je sehAdiya kAraNA bhaNiyA te iha dtttthvvaa|| mU. (755) je bhikkhU saccittarukkhaM duruhai, duruhaMtaM vA saatijti|| cU-AruhaMtassa caulahuM / ANAdiNo ya dosA / kNtthaa| [bhA.4038] je bhikkhU saccittaM, rukkhaM AuTTiyAe duruhejaa| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-teya saccittarukkhA tivihA ime[bhA.4039] saMkhejajIvitA khalu, asaMkhajIvA anaMtajIvA ya / tivihA havaMti rukkhA, suttaM puNa dosu aannaadii| cU-saMkhejajIvA tAlAdI, asaMkhejajIvA aMbAdI, anaMtajIvA thohraadii| saMkhejjAsaMkhejjesu dosu suttanivAto, anaMtesu cugurugaa| AruhaMtassa Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 nizItha-chedasUtram -2-12/755 [bhA.4040] kheve khevelahugA, micchattaM pavaDaNe ahikke| paritAvaNAdi AyA, savisesatarA pariggahite // cU- "kheve"tti, AruhaMtassa uvaruvari hatthAlaMbaNe sevA jattiyA khevA tattiyA caulahu, anaMte cuguruN| taM dardu koi micchattaM gacche / tabvirAdhane saMjamavirAdhanA / AyAe paDeja vaa| paDitassahatyAdivirAdhanA, ettha gilANArovaNA, paDatovA adhikAevirAheja / devamanuyapariggahite ete ceva savisesatarA dosA, khettAdibaMdhaNAdiyA ityarthaH // kAraNe duruheja[bhA.4041] bitiyapadamaNappajjhe, gelanna'ddhANa oma udae ya / uvahI sarIra teNaga, saNapphae jaDDamAdIsu / / cU-khettAdiyAaNappajjhadurUheja, gelanneosadhaTThA, addhAnome asaMtharaMtApalaMbaTThA, udagapUre AyakkhaTThA, uvadhisarIrateNagesurAyabodhigAdibhaesuvA durUhitA nilukkaMti, sIhAdisaNapphae jaDDami vA vadhAya AvavaMte AyarakkhaNaTThA durUhaMti / tatya puvvaM acitte, tato parittamIse, tato anaMtamIse, tato parittasacitte, tato anaMtasacitte, evaM kAraNA jayaNAe na dosA // mU. (756) je bhikkhU gihimatte bhuMjai, bhuMjataM vA sAtijati // cU-gihimatto ghaTikaragAdi / tattha jo asanAdI bhuMjati tassa caulahu~ / [bhA.4042] je bhakkhU gihimatte, tsthaavrjiivdehnnipphnne| bhuMjejjA asanAdI, so pAvati aannmaadiinni|| cU-so gihimatto duviho-thAvarajIvadehanipphannovA, tasajIvadehanipphanno vaa| sesaM kNtthN|| te ya ime[bhA.4043] savve vi lohapAdA, daMte siMge ya pakkabhome ya / ete tasanipphannA, dArugatuMbAiyA itre|| cU- suvanna-rayata-taMba-kaMsAdiyA savve lohapAdA, hatthidaMtamayA, mahisAdisiMge vA kayaM, kavAliyAdi vApakkaM bhomaM, etaMsavvaMtasanipphannaM / "itaraM"ti thAvaranipphannataMdAruyaM tuMbaghaDiyaM bhannaI, maNimayaM vA ||etehiN jo bhuMjai tassa caulahuM ANAdiyA ime dosA[bhA.4044] puTviM pacchAkamme, osakkahisakkaNe ya chkkaayaa| ANaNa-NayaNa-pavAhaNa, darabhutte sahariya vocchedo|| cU-je bhaddayA gihI te puvvaM ceva saMjayaTThA dhovetuM ThavejA, paMto pacchAkammaM kareti, jAva saMjayANaMna bhoyaNavelA tAva jAmottiosakkaNA, bhuttesusaMjaesubhuMjihAmotti ahiskknnaa| saMjatA ettha bhutte tti puNo nimmajjaNA, nimajjamovaTTaNAyamaNesu chakkAyavirAdhanA / AnijaMtaM nijaMtaM vA bhajjena |avhNtNannN pavahAvejja / sAdhUNa vAdarabhuttemaggatitattha adeMtassaaMtarAyadosA, deMtassa sakajjahANI, sAdhUhi vA Amite hIrejja / ettha jA taNaphalaesuavahaDesu virAdhanA vuttA sAiha gihimatte bhANiyavvA / sakajahANIe ruTTho bhaNejja - mA puNo saMjayAma deha tti vocchedo / jamhA ee dosA gihimatte na bhaMjiyavvaM / kAraNe bhuMjati[bhA.4045] bitiyapadaM gelanne, asatI ya abhAvite va khettammi / ___asivAdI paraliMge, parikkhaNaTThA va jataNAe / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-756, [bhA. 4045] 317 ghU- vejaTThA gilANaTThA vA gihimattA gheppaMti, bhAyaNassa vA asatI, rAyA dikkhitto abhAviyassaTTAvA, sagacche vA uvaggahaTThA, asive vA sapakkhapaMtAe paraliMgakaraNe gheppati, seho saddahati na vatti taparikkhaNaTThA gheppati / "jayaNAe"tti jahA puvvabhaNiyA pacchAkammAdiyA dosA na bhavaMti tahA gheppNti|| mU. (757) je bhikkhU gihivatthaM parihei, pariheta vA saatijti|| cU-gihivatthaM paDihAriyaM bhujatassa caulahuM, ANAdiyA ya dosaa| [bhA.4046] gihimatto jo ugamo, niyamA soceva hoti gihivatthe / nAyavvo tumatimayA, puvve avarammiya padammi // cU-ime visesadosA[bhA.4047] koTTiya chinne uddiTThamailite aMkite va aciyattaM / duggaMdha-jUya-tAvaNa, upphosnn-dhaav-dhuuvnntaa|| ghU- mUsageNa kuTTitaM pamANAtirittaM chinne dosA, acchinne sakajjahANI, ghayatelAdiNA vA aMkiyaM / emAiehiM kAraNehiM aciyattaM bhavati / sAdhUNaM aNhANaparimaleNa vA duggaMdhaM juguNchti| "jUya"tti chappayA bhavaMti, chaDDeti vA / tAva tti agani uNhe vA tAveti / saMjatehiM paribhuttaM upphosatidhovati vA, duggaMdhaM vA ghuuveti|| mU. (758)je bhikkhU gihinisejaM vAhei, vAheMtaM vA saatijti|| cU-gihiNisejjA paliyaMkAdI, tattha nisIdaMtassa caulahuM, ANAdiyA ya dosaa| [bhA.4048] goyaramagoyare vA, je bhikkhU nisevae gihiNisejjaM / AyArakahA dosA, avavAyassAvavAto y|| cU-bhikkhAyariyAgato Agato vA dhammatthakAmA AyArakahA tattha je dosA bhaNiyA te gihiNisejaM vAheMtassa iha vattavvA |asthaane apavAdApavAdazca kRto bhavati // kiMcAnyat[bhA.4049] baMbhassa hota'guttI, pANANaM piya vaho bhave avhe| caragAdIpaDighAto, gihINa aciyattasaMkAdI / / [bhA.4050] kharae khariyA suNhA, naDhe vaTTakkhure ya saMkejjA / khaNaNe aganikkAe, dAra vatI saMkaNA hrite|| ghU- gihiNisejjaM vAheMtassa baMbhaceraaguttI bhavati, avahe pANiNaM vadho, udAharaNaM - dhammatthakAmAe caragAdibhikkhAgayANaMsAdhusamIvasanniviTThAkahamuDemittipaDisehaM kareti, kimesa saMjato niviTTho ciTThati tti aciyattaM, mehuNAsaMkA bhavati, duvakkharagAdIsu ya naDhesu sa saMjato saMkijati / kette vA khae (khaNaNe], aganiNA vA daDDhe, dAreNa vA harite, vatIM vAchettuMharite, sAdhU saMkijjati / jamhA ete dosA tamhA no gihiNisejaM vAhei |imesiN puNa aNunnA[bhA.4051] ucchuddhasarIre vA, dubbalatavasosio va jo hojjA / there junnamahalle, vIsaMbhaNa vesa htsNke| cU-bAusattaM akareMtomalapaMkiyasarIro "ucchuddhasarIro" bhannati, rogapIDiodubbalasarIro tavasosiyasarIrovA, jo thera tti sadvivarise viseseNaMjunnasarIre / "mahalle' tti savvesiM vuDataro Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 nizItha-chedasUtram -2-12/758 saMviggavesadhArI visaMbhaNaveso ceva hatasaMko / ahavA - tattha nisano na saMkijati jo keNai doseNa so htsNko|| [bhA.4052] ahavA osahaheuM, saMkhaDi saMghADae vA vaasaasu| vAghAyammi u ratthA, jayaNAe kappatI ThAtuM // cU-"ahava"tti-avavAdakAraNabhedapradarzane / osadhahetuMdAtAraM ghare asahINaM paDicchati, saMkhaDIe vA velaM paDikkhaMti, bhariyaM bhAyaNaM jAva muMcittuM ete tAva saMghADao paDicchati vAse vA paDate acchati, vadhuvarAdiuvvahaNeNa vA racchAe vAghAto, jahA puvvuttA dosA na bhavaMti tahA jayaNAe acchiuNkppti|| [bhA.4053] eehiM kAraNehiM, aNunnaveUNa virahite dese / acchaMta'vavAteNaM, avavAdavavAtato cev|| cU-bIesupaMDagAivirahite dese gihivatiM sAmiMaNunnaveuMacchaMta'vavAeNa ubbhaatthiyaa| atavAde puNa anno avavAo avavAyAvavAdo bhannati, tena avavAdAvavAdeNa nisIdaMtItyarthaH / mU. (759) je bhikkhU gihiteicchaM karei, kareMtaM vA saatijjti|| cU-imo suttaphAso[bhA.4054] je bhikkhU tegicchaM, kujA gihi ahava annatitthINaM / ___ suhumatigicchA mAso, sesatigicchAe lahu aannaa|| cU-tigicchA nAma rogapratikAraH, vamana-virecana-abhyaMgapAnAdibhitaM jo gihINa adhavAannatitthiyANaM kareti tassa suhumatigicchAe mAsalahuM, bAyarAe caulahu~, ANAdiyA ydosaa| suhumatigicchA nAma nAhaM vejo aTThApadaM deti / ahavA - bhaNAti mama eriso rogo amugeNa pannatto / / bAdaratigicchA catuppayA[bhA.4055] virae ya avirae vA, viratAvirate ytivihtegicchN| jaMga~jati joggaM, taTThANapasaMghaNaM kuNatI / / cU-pAsatthAdiyA virayA, avirao saDDo, micchAdiTThI vA avirato, gahIyANuvvato viratAvirato, tivihatigicchA aTThApadaM deti, appaNo vA kiritaM kaheMti, catuppAdaM vA tegicchaM krei| gilANo AnijaMto nijaMto jaM virAdheti tannipphannaM pAvati / kiriyAkaraNakAle vA jaM kaMdamUlA divaheti, pacchAbhoyaNakaraNe vA / ahavA-sa rogavimukko kisikaNAdi kajaM jaMjogaM kareti sa tena tigicchiNA tammi jogaTThANe saMdhito bhavati / ahavA-sa rogI jaMjogakarI puvvaM AsI se rogakAle avvAvArotammiacchati rogavimukkopuNataTThANasaMghaNaMkareti, vyAghrAyaspiMDavat, sAmarthyAd bahusatvoparodhI bhavati, ityato cikitsA na krnniiyaa|| bitiyapade karejjA vA[bhA.4056] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / addhANarohae vA, jayaNAe kappatI kaatuN|| cU-gacche asivAdikAraNasamuppannapaoyaNA jayaNAe karitA suddhA // imA jayaNA[bhA.4057] pAsatthamAdiyANaM, puvvaM dese tato avirate ya / suhumAti vijjamaMte, purisitthi acittsccitte|| Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM - 759, [ bhA. 4057] 319 cU- jAhe paNagaparihANIe caulahuM patto tAhe pAsatthesu puvvaM vijjamaMte suhumAe kareti, pacchA acittadavvehiM, pacchA sacittehi, taM pi puvvaM purisesu, pacchA itthiyAsu pacchA itthiyAsu, tao napuMsesu / "desa" tti pacchA desaviratesu evaM ceva, tato avirate, appabahuciMtAe vA attho uvaujja vattavvo // mU. (760) je bhikkhU purakammakaDeNa hattheNa vA matteNa vA davvieNa vA bhAyaNeNa vA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAhetaM vA sAtijjati / / cU- imo suttattho [bhA. 4058 ] hattheNa va matteNa va, purakammakaraNa geNhatI jo u / AhArauvadhimAdI, so pAvati ANamAdINi // cU- purastAt karma purekarma, pure kammakaraNaM hattheNa matteNa ya caubhaMgo / hastena mAtrakeNa / hastena, na mAtrakeNa / na hastena, mAtrakeNa / na hastena, na mAtrakeNa / paDhamabhaMge do catulahuyA bitiyatatiesu ekkekke catulahuM, carimo suddho / udaulle tisu vi bhaMgesu mAsalahuyA, sasaniddhesu tisu bhaMgesu paMcarAtiMdiyA / / imo suttAphAso [bhA. 4059 ] purakammammi ya puccha, kiM kassArovaNA ya pariharaNA / eesi caunhaM pI, patteyaparUvaNaM vocchaM // cU- kimiti pariprazne / kiM purekammaM ? kassa vA bhavati ? kA vA purekamme ArovaNA ? kaha vA purekammaM pariharijjati ? // codakAha [bhA. 4060] jati jaM purato kIrati, evaM utthANa-gamaNamAdINi / hoti purekammaM te, emeva ya puvvakamme vi // cU- sAdhussa bhikkhatthiNo gharaMgaNamAgatassa jati jaM purato kIrati taM purekammaM / evaM dAtArassa jAo uTThANa-gamaNa-kaMDaNAdiyAo kiriyAo savvAo purekammaM pAvati / aha puvvaM kammaM evaM samAso kajjati, ihApyevamityarthaH // kiM cAnyat ? codaka evAha [ bhA. 4061] evaM phAsumaphAsaM, na jujjate na vi ya kAyasohI te / haMdi hubahUNi purato, kIraMti katANi puvvaM ca // cU-dudhA vipaJcakkhaparokkhasamAsakaraNe esanamanesanIyaM na najjati, karmaNa anekArthasaMbhavAt, anajjramANe ya sohI na bhavati / haMdItyevaM, hu gurvAmaMtraNe, evaM he gurU / bahuNi purato kIraMti bahUNi ya puvvaM dAyageNa kayANi savvANi teMdANiM purekammaM pAvaMti / / AcAryAha [bhA. 4062] kAmaM khalu purasaddo, paJcakkhaparakkhato bhave duviho / taha vi ya na purekammaM, purakammaM coyaga ! imaM tu // cU-codaka! abhipretArthAnumate kAmazabdaH, pAdapUraNe khalu evazabde vA / paccakkhaparokkhakayA dAyageNa gamaNAdiyA purekammaM na bhavati // imaM bhavati [bhA. 4063 ] hatthaM vA mattaM vA, puvvaM sIodaeNa jo dhove / samaNaTTayAe dAtA, taM purakammaM viyANAhi / / cU-sItodagaM sacittaM, tena jo dAyago hatthamatte dhovati samaNaTThA eyaM purekammaM // "kiM" ti Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 nizItha-chedasUtram -2- 12/760 gayaM / idAniM "kassa"tti dAraM[bhA.4064] kassa tipurekammaM, jatiNotaM puNa pahU sayaM kujjA / ahavA pahusaMdiTTho, so puNa suhi pema baMdhUvA // cU-kassa ti purekammaM ? pucchA, uttaraM tapparihAriNo sAdhorityarthaH / taM purekammaM pabhU vA pabhusaMdiTTo vA karejja / gihasAmI pabhU tassaMdiTTho tiviho - suhI mitto, pesso dAsamAdI, baMdhu maayaa-bhginimaatio|khNpurekmmss saMbhavo? bhannati-saMkhaDIepaMtiparivesaNe niuttokoi hatthaM mattaM vA dhuviuM dejA, annattha va asuihattho dhuviuM dejA ||ahvaa - [bhA.4065] acusiNa cikkaNe vA, kare dhuviuM puNo puNo deti| AyamiUNa ya puvvaM, deja jatINaM paDhamatAte / cU-parivesaMtassa jatiaccusiNokUrocikkaNohatthelaggatittitAheannopAsahito kuMDagAdisu pAniyaM dhareti, tattha se dAyA puNo puNo hatthe udaulletuM dalayati / adhavA - yadi uvaulletuM paDhamaM sAdhUNaM dalayati to purekammaM bhavati / bhaddabAhukayA gAhA / aTThavidhabhaMgesu visuddhabhaMgaggahaNaM imaM[bhA.4066] damae pamANapurise, jAe paMtIe tAe mottuunnN| . so puriso taM va'nna, taMdavvaM anna-annaM vA / / cU-"damae"tti kammakaraggahaNaM / "pamANapuriso" ttideyadavava-sAmiggahaNaM / dAtAdamago sAmI vA jAe paMtIe niuttotaMpatiM mottuMjadito purekammakateNa hattheNataMvA davvaM annaM vA davvaM dalayati |jti pariNayahatthoya to kappati biyacatthabhaMgesu tti / aha anno purisotaM vA davvaM annaM vAdavvaM dalAti, kappati anyapaMktItyanuvartate SaSThASTamabhaMgagrahaNaMvA vikalpaH SaSThASTamamadhyagatazca saptamabhaMgo kalpata ev|| prathama-tRtIya-paMcamabhaMgeSu abhaMge vA bhadrabAhukRtagAthayA grahaNaM nirdizyate[bhA.4067] dAUNa annadavvaM, koI dejjA puNo vitaM ceva / attaTThiya-saMkAmita, gahaNaM giiytthsNvigge|| cU-anesaNAkayaM davvaM mottUNa davvassa annaMdAuMtaM ceva anesaNAkataM davvaM puNo dejjA, evaM chinnavAvAre kappati / adhavA -ta anesaNAkataM dAtA sayaM ahiDhei / ahavA - taM aNesaNAkayaM dAtA annassa dejjA, so jati dejjA evaM saMkamiyaM kppti|tN anesaNAkataM davvaM eteNa vikappeNa gIyatthassa kappati, no agIyatthassa / jamhA taM gIyatthe giNhaMto vi saMviggo bhvti|| eseva'ttho siddhasenakhamAsamaNeNa phuDataro bhannati[bhA.4068] so taMtAe annAe, bitie u annatI ya do va'nne / emeva ya anneNa vi, bhaMgA khalu hoti cattAri // cU-so puriso taMdavvaMtAepaMtIe paDhamo bhNgo| annapaMtIe tti bitio bhNgo|evN aTThabhaMgI kAyavvA / imo gahaNa vikappo[bhA.4069] kappati samesu taha sattamammi tatiyammi chinnavAvAre / ___ attaTThiyammi dosU, savyastha ya bhaesu krmtte|| cU-karamattesu bhayaNA, jati sasaNiddhAdI na bhavati tataH grahaNaM // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM - 760, [bhA. 4069 ] " gItatthasaMviggo" tti asya vyAkhyA[bhA. 4070] gIyatthaggahaNeNaM, attaTThitamAdI giNhatI gIyo | saMviggaggahaNeNaM, taM giNhaMto vi saMviggo // cU- attaTThiyaM AgamapramANato geNhati, na tassa vippariNAmo bhavati - saMvigga evetyarthaH // imeNa puNa vikappeNa purato vi kayaM taM purekammaM na bhavati [bhA. 4071] parato vi hu jaM dhoyaM, attaTThAe na taM purekammaM / taM puNa ullaM sasiddhigaM ca sukkhe tahiM gahaNaM // cU- appaNaTThA jadi hatthe pakkhAleti to udaullaM vA sasaNiddhaM vA bhannati, tattha pariNate aNattaTThie vi gahamaM bhavati // purekammaudaullesu imo viseso [bhA. 4072] tulle vi samAraMbhe, gahaNaM sukkhekka ekkapaDiseho / / annattha vUDha tAviya, attaTThe hoti khiSpaM pi // cU- AukkAyasamAraMbhe tulle siodaulle sukke aNattaTThie vi gahaNaM, purekamme puNa sukke vino gahaNaM cireNa vi / imeNaM puNa vihANeNaM khippaM pi gahaNaM, takkAdichUDhe laMbaNe aganitAvite vA attaTThie vA grahaNamityarthaH // "kassa" tti dAraM gayaM / "idAniM" ArovaNa "tti dAraM[ bhA. 4073 ] cAummAsukkose, mAsipamajjhe ya paMca ya jahanne / purakamme udaulle, sasiNiddhArovaNA bhaNiyA / / 321 cU- udagasamAraMbhe purekamma ukkosaM / udaullaM majjhimaM / sasaNiddhaM jahannaM / etesu kamaso ArovaNA caulahuM mAsalahuM paNagaM ca // "ArovaNa" tti gataM / idAniM "pariharaNa' tti[bhA.4074] pariharaNa vi ya duvihA, avidhi-vidhIte ya hoi nAyavvA / paDhamillugassa savvaM, bitiyassa ya tammi gacchammi // [bhA. 4075] tatiyassa jAvajIvaM, cautthassa ya taM na kappatI davvaM / taddivasa egagahaNe, niyaTTagahaNe ya sattamae // cU- paDhamagAdhAe puvvaddhaM kaMThaM / sese divaDDagAdhAe satta codagA AyariyadesagA / tesiM imaM cakkhANaM bha. (4076 ] paDhamo jAvajjIvaM savvesiM saMjayANa savvAiM / davvANi nivAretI, bitio puNa tammi gacchammi / / cU- paDhamacodagAha - jattha ghare kammaM kataM tattha jAva so purekammakArI jassa ya taM kayaM pure kamma te jAvajjIvaM ti tAva sagacchaparagacchayANaM savvasAdhUNaM savvadavvA na kappati ghettuM / bitiyacodago paDhamaM bhaNati-jaM paragacchayANaM ni pAresi taM ajuttaM, sagacchayANaM caiva savvesiM tattha ghare savvadavvA jAvajjIvaM na kappaMti // [bhA. 4077] 7 tatio jAvajjIvaM, tassevegassa savvadavvAI / vArei cauttho puNa, tassevegassa taM davvaM // cU- tRtIyacodako bitiyaM bhaNAti - jaM sagacche savvesiM nivAresi taM ajuttaM, jassa purekammaM 16 21 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 nizItha - chedasUtram -2-12 / 760 kataM tassa vegassa jAvajjIvaM savvadavvA na kappaMti / cautthacodago taiyacodagaM bhaNati - jaM tattha savvadavve vAresi taM ajuttaM, taM cevegadavvaM tassevegassa jAvajjIvaM mA kappatu // savvANi paMcamo taddiNaM tu tasseva chaTTo taM davvaM / sattamato niyattaMto, taM geNhai pariNatakarammi / / [bhA. 4078] cU-paMcamocautthaM bhaNAti-tassevegassa jAvajjIvaM davvanivAraNamajuttaM, tassevegadinaM tassevegassa tattha ghara savvadavvA mA gheppaMtu / chaTThacodago paMcamaM bhaNAti- tassa dinamajuttaM savvadavvanivAraNaM, tamevegaM davvaM tassa taddinaM tattha ghare mA kappatu / saptama codagAha - sarvamidamayuktaM / jadA hatthe pariNao AukkAo tadA sanniyadvaMto tattha ghare so ceva sAdhU savvadavve geNhau, na doso // AcArya Aha [bhA. 4079] egassa perakammaM, pattaM savve vi tattha vAreMti / davvarasa ya dullabhatA, paricatto gilANao tehiM // siM suvadeso, AyariyA tehi tU paricattA / khamagA pAhuNagA tU, suvvattamayANagA te u // [bhA. 4080 ] cU- egassa sAdhussa kate purekamme je savvasAdhUNaM tammi gihe savvadavve nivAreti tehiM gilANaAyariya-khamagA pAhuNagA bAlA vuDDhA ya paricattA, catuguruM ca se pacchittaM / kamhA ? jamhA tammi kule gilANAdipAyogaM labmati, nAnyatra / kiM ca anyaprarUpaNA caiSA- codagAha - " kahaM vA savvehiM nAyaM jahA ettha purekammaM kataM ? " AcAryAha [bhA. 4081] addhANaniggayAdI, ubbhAmaga khamaga akkhare rikkhA / maggaNa kahaNa paraMpara, suvvattamayANagA te vi // ubhAmaga'nubhAgama, sagacchaparagacchajANaNaTThAe / acchati tahiyaM khamato, tassa'satI sa eva saMghADo // [bhA. 4082] dhU- je addhANaniggayA ubbhAmagA ya apphaciyA bhikkhaM aDaMti / sagacchaparagacchayANa ya kahaNaTThA khamago tattha nisanno acchati "ettha purekammaM kataM" ti / khamagAsati pAraNagadiNe vA jassa purekammaM taM sa eva sAdhusaMghADo ego vA tattha acchati / / [bhA.4083] jadi egassa u dosA, akkhara na tu tAni savvato rikkhA / jati phusaNa saMkadosA, hiMDatA ceva sAheti // - jadi egassa acchao itthimAdiyA dosA bhavaMti to kuDDAdisu akkharANi lihaMti "ettha purekammaM kRtaM " ti / aha akkharANi savve na yANaMti to sAdhujanasamayakayA "rikkha'"tti rekhA kajjati / aha anno vi rikkhaM kareti to phusaNAsaMkabhaMgadosA bahave hojja, to jassa purekammaM kataM so saMghADago hiMDato ceva annassa sAdhUNaM kadheti - "ettha ghare purekammaM" / te vi annesiM / evaM paraMpareNaM savva sAdhUNaM kahiMti / AcArya Aha- "suvvattamajANagA jesiM esA pariharaNavidhI" // [ bhA. 4084] esA avihI bhaNitA, sattavihA khalu imA vihI hoti / tatyAdI carimaduge, attaTThiyamAdi gItassa // dhU- esa sattavidhA avidhipariharaNA bhaNiyA / sattavidhA ceva imA vidhipariharaNA Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-760, [bhA. 4084] 323 upphosaNApadavirahiyA // etesiM aTThaNha payANaM Aillesu dosu, carimesu ya dosu, etesu causu attaTThiesugahaNaM jai savve gIyatthA bhvNti| [bhA.4085] egassa bitiyagahaNe, pasajjaNA tattha hoti kpptttthii| vAraNa lalitAsaNio, gaMtUNa ya kamma hattha upphose / / [bhA.4086] egeNa samAraddhe, anno puNa jo tahiM sayaM dei / jati hoti agItA to, parihariyavvaM payatteNaM / / cU-bhikkhaTThA sAhussa "gharaMgaNe Thiyassa" dAtAreNa AukkAyasamAraMbho kao, sAhuNA paDisiddho / tattha annojai sayaMceva dAuMabbhujjaoannabhaNio vA tattha jai savve sAhavo gIyatthA to giNhaMti, agItesu mIsesu ya prihrNti|| [bhA.4087] samaNehi ya abhaNaMto, gihibhaNito appaNo va chaMdeNaM / mottumajANagamIse, giNhaMtI jANagA sAhU // cU- "bitiyaggahaNe"tti asya vyAkhyA-paDhamadAtAreNa jA purekammakateNa hattheNa bhikkhA gahiyA taM jadA anno bitio dei sA kiM gejjhA agejjhA? tattha agItAbhippAo bhannati[bhA.4088] amhaTThasamAraddhe, taddavvanneNa kiha nuniddosN| savisannAharaNeNaM, mujjhati evaM ajaannNto|| cU-ettha agIto mujjhati imeNa diTuMteNa-"vairiNo aTThAya viseNa saMjuttaM bhattaM kayaM egeNa, annojaditaM dei to kiMnamarati? evaM amhaTThAjeNa udagasamAraMbho kato tenajA gahiyA bhikkhA taMjadi anno dei kiM doso na bhavai? bhavatyeva" / tamhA agItesumIsesu vA parihariyavvaM // gItesu imo vidhI[bhA.4089] egeNa samAraddhe, anno puNa jo tahiM sayaM deti / jati jANagA u sAhU, paribhuttaM je suhaM hoti // cU-gItA giNhaMti paribhuMjaMti ya ||adhvaa[bhaa.4090] gIyatthesu vibhayaNA, anno annaM va tena matteNaM / vippariNatammi kappati, ssnniddhdullpddisiddhaa|| cU- anno puriso annaM davvaM tena udaulleNa matteNa jadA deti tadA na kappati, AukkAe pariNate attaTThie kappati / sasaNiddhAvatthaM udaullAvatthaM ca paDisiddhaM - na kalpatItyarthaH / aha bitieNa vipurekammaM kayaM, so vi sAdhuNA paDisiddho, tatio annabhaNito sayaM vA jadi deti tattha vigahaNaM puurvvt| ___ "pasajjaNA tattha hoti kappaTThI" asya vyAkhyA-aha tatio vipurekammaM kareja, tattha gIeNa vina ghettavvaM, jamhA ettha pasajjaNAdoso diisti|ko pasajjaNA doso? bhannati-"taruNakappaTTIo kaMdappA sAdhu celavaMtIo purakammaM karejja" / asyaivArthasya vyAkhyA[bhA.4091] taruNIo piMDiyAo, kaMdappA jati kare purekmm| paDhamabitiyANa mottuM, Avajati caulahU sese // cU-paDhamabitiesu purekamme kate jadi anno bhaNati - "paDicchAhi ahaM te dalayAmi" tesu Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 nizItha-chedasUtram -2-12/760 udikkhti| tatIyAdisu jadi udikkhati to caulahuM // "vAraNa laliyAsaNao"tti asya vyAkhyA[bhA.4092] purekammammi kayammI, jati bhaNati mA tumaMimA deU / saMkApadaM va hojA, laliyAsaNio va suvvattaM // cU-purekamme kate sAdhU bhaNati- "mA tumaM dehi, imA deu|" tAhe sA ciMteti- "ahaM virUvA vuDDA vA, na vA se ruccAmi, imA taruNI surUvAruccativA, se evaM saMkA bhavejA-aha kiM manne esa etIe saha ghaDiohavejja? ahavA bhaNejja-tumaMphuDaMlaliyAsaNioiva jahAbhilasiyaM parivesiyaM icchasi / "gaMtUNa" ya tti asya vyAkhyA[bhA.4093] gaMtUNa paDiniyatte, so vA anno va se tahiM dati / annassa vi dijihitI, parihariyavvaM pyttennN|| cU-purekamme katedAyageNabhikkhA nINitA, sAdhuNApaDisiddhA, gtosaadhuu|bhikkhaahtthgto dAyago ciMtei-jadA esa sAhU gharapaMtIo imAopaDiniyatto ehiti tadA se dAhAmitaM bhikkhN| so dAtA anno vA deti / na kappati / aha taM nINitaM bhikkhaM annassa sAdhussa kappeti? tassa vi na kappaM // [bhA.4094] annassa va dAhAmo, annassa vi saMjayassa na vi kappe / attaTThiyacaragAdINa vA vi dAhaMti to kappe / cU-puvvaddhaM kNtthN|ah appaNo attahraticaragAdINaMvA saMkappetijadiya pariNatoAukkAo to gheppati / / "annassa va dAhAmo"tti asya vyAkhyA[bhA.4095] purekammammi kayammI, paDisiddhA jati bhaNejja annassa / dAhaMti paDiniyatte, tassa va annassa vana kppe|| [bhA.4096] bhikkhacarassa'nnassa vi, puvvaM dAUNa jai dae tassa / __so dAtA taM velaM, parihariyavvo payatteNaM // cU-sAdhuaTTha purekamme katepuvvaMbhikkhAyarassa bhikkhaMdAuMpacchAacchinnavAvAro "tassa"tti sAdhussa dejA, so dAtA taM velaM acchinnavAvAro parihariyavbo, na pakappati // idAni "kamme"tti dAraM[bhA.4097] purekammammi kayammI, jai geNhati jai ya tassa taM hoi / evaM khu kammabaMdho, ciTThati loe va baMbhavaho / ghU-codaga Aha - purekammakaDadoso jadi dAyagassa na bhavata sAdhussa giNhato bhavati, to jadA sAdhUna geNhati, tadApurekammakatakammabaMdhodAyagagAhagesuaNavadvito vegalo ceTThati / ettha loiya-udAharaNaM- iMdeNa uDaMkarisipattI rUvavatI diTThA / tIe samaM adhigamaM gato / so tao niggacchaMto uDaMkeNa dittttho|ruttenn risiNA tassasAvodino, jamhAagamanijA risipattIabhigayA tamhA evaM te baMbhavajjhA bhavatu / tassa baMbhavajjhA uvaTThiyA, so tassa bhIto-kurukhettaM paviThTho / sA baMbhavajjhA kurukhettassa pAsao bhamati, so vitao tabbhayA na niiti|iNdenn vinA sunnaM iNdtttthaannN| tato savve devA iMdaM maggamANA jANiUNa kurukhete uvaTTitA bhaNaMti - ehi gaccha devAlayaM / so Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 12, mUlaM-760, [bhA. 4097] 325 bhaNAti - io niggacchaMtassa me baMbhavajjhA laggati / tAhe sA devehiM baMbhavajjhA catudhA vibhattA, ikko vibhAgo itthINaM RtukAle Thio, bitio udage kAiyaM nisiraMtassa, tatio baMbhaNassa surApANe, cauttho gurupattIe abhigame / sA baMbhavajjhA etesutthiyaa| iMdo vi devlogNgo| evaM karmabandhaH brahmahatyAvat vegalaH ||aacaaryaah[bhaa.4098] davveNa ya bhAveNaya, caukkabhayaNA bhave purekamme / sAgAriyabhAvapariNati, tatito bhAve ya kamme y|| cU-davyato purekamma, nbhaavto|ndvvopurekmmN, bhAvaopurekammaM / bhAvato vidavvato vipurekammaM / na davvato na bhAvato purekammaM / idAni - bhaMgabhAvaNAkate purekamme "sAgAriyaM"tti suikANa aTThAe na paDisiddhaM, gihataM, vigiMcIhAmo tti davvao pddhmbhNgo| bhikkhamavataraMto ciMteti purekammaM pi ghecchaM, na ya laddhaM, bhAvapariNayassa bitio bhaMgo / bhAvapariNaeNa purekamma laddhaM tatio / ubhayadhA visuddho cauttho purekammaM paDucca / / [bhA.4099] davveNa ya bhaveNa ya, caukkabhayaNA bhave purekamme / sAgAriyabhAvapariNati, tatito bhAve ya kamme ya / / cU-davyato purekammaM, na bhAvato / na davvao purekammaM, bhAvao purekammaM / bhAvato vidavvato vipurekammaM / na davvato na bhAvato purekammaM / idAni - bhaMgabhAvanAkate purekamme "sAgAriyaM"tti suikANa aTThAe na paDisiddhaM, gahitaM, vigiMcIhAmo tti davvao paDhamabhaMgo / bhikkhamavatarato ciMteti purekammaM pi ghecchaM, na ya laddhaM, bhAvapariNayassa bitio bhaMgo / bhAvapariNaeNa purekamma laddhaM ttio| ubhayadhA visuddho cauttho purekammaM paDucca // [bhA.4099] sunno cautthabhaMgo, majjhillA donni tU pddikkutttthaa| saMpattIi vi asatI, gahaNapariNae purekammaM / / cU-majjhima do bhaMgA paDisiddhA avisuddhabhAvatvAt / paDhamo suddhasariso prayojanapekSatvAt vizuddhabhAvatvAcA / davvato saMpatte vipurekamme bhAvapurekammassaasatI asNpraapti-prthmbhNgetyrthH| bhAvato gahaNapariNate davvato asaMpatte vi bhAvato purekammaM bhavati-dvitIyabhaMgetyarthaH / ahavAsavvaM pacchaddhaM bitiyabhaMgadarisaNatthaM bhaNiyaM // codaga Aha[bhA.4100] saMpattIi vi asatI, kammaM saMpattio vi ya akammaM / evaM khupurekammaM, ThavaNAmettaM tu codeti // cU-"purekamme asaMpattevipurekammabhavati bitiyabhaMge, purekamme saMpatte vipurekammepurekammadoso na bhavati paDhamabhaMge, jato evaM tato me cittassa patiTTiyaM purekammaM ThavaNamettameva nippayoyaNaM parUvijjati" ||aacaary Aha-he codaga! jo tume baMbhavajjhAdidvaMto dinno kammabaMdhaM paDucca mamaM pi so ceva diTuMto imo[bhA.4101] iMdeNa baMbhavajjhA, kayA u bhIo u tIe naasNto| so kurukhettapaviTTho, sA vi bahi paDicchae taM tu / / [bhA.4102] niggata punaravi geNhati, kurukhettaM eva saMjamo amhaM / jAhe tato tu nIte, gheppati tA kammabaMdheNaM / / Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 nizItha-chedasUtram -2-12/760 cU- jadA kurukhettAo niggacchai iMdo tadA puNo vi baMbhavajjhA geNhati / Ayario dilutamuvasaMhArakareti- kurukhettasarisoamhaMsaMjamo,baMbhavajjhasariso kammabaMdho, jAhe saMjamAto bhAvo niggacchati tAhe kammabaMdheNaM vajjhati, aniggato na bajjhati / / kiM cAnyat[bhA.4103] je je dosAyataNA, te sutte jinavarehi pddikutttthaa| te khalu anAyaraMto, suddho itaro u bhiyvyo| cU-"iyaro"tti samAyaraMto, so bhayanijo-bajjhatI na vaa|kaa bhayaNA? kAraNA jayaNAe akappiyaM sevaMto suddho, iharaha tti nikkAraNe kAraNe ya ajayaNAe dappato pamAdeNa ya sevato na sujjhati // idAni purekammAdianesaNavajaNaguNo vidhI ya saMdisijati[bhA.4104] samaNunnA parisaMkI, avi ya pasaMgaM gihINa vAreMtA / giNhaMti asaDhabhAvA, suvisuddhaM erisaM samaNA / / cuu-"smnnunn"ttianumtii|tN ca parisaMkati- "mAanumatI bhavissai''tti, ao vajei purekmm|jti yapurekammakateNa hatyeNa bhikkhaM giNhati togihIsupasaMgo kato bhavati, aggahaNe puNapasaMgo vArito bhavati-puNo vigihIna karotItyarthaH / evaMsavvaMaNesaNaM vajettA asaDhabhAvA sAdhU visuddhaM gehaMti bhattAdi / idAniM hatthe[bhA.4105] kiM uvaghAto hatthe, matte davve udAhu udgmmi| tinni viThANA suddhA, udagammi anesaNA bhnniyaa|| cU-codagopucchati-purekammakate hatthAdicauNhaM kammi uvadhAo diTTho? Ayario bhaNati - hatthamattadavvA ete tini viThANA suddhA, udage anesaNA tthitaa|| atrAcArya upapattimAha[bhA.4106] jamhA tu hatthamattehi kappatI tehi cevataM davvaM / __ attaTThiya paribhuttaM, pariNate tamhA dagamanesi // cU-jamhA pariNate dage tehiM ceva hatthamattehi taM ceva davvaM attaTTiyaM paribhuttaM sesaM vA kappai tamhA dage anesaNA tthiyaa| vidhipariharaNA asanAdisu sattavidhA bhnniyaa|| idAni "phosaNa"tti dAraM evaM vatthe pasaMgeNAbhihitaM[bhA.4107] kiM uvaghAto dhoe, ratto cokkhe suimmi vi kayammi / attaTThiya-saMkAmiya, gahaNaM giiytthsNvigge|| cU-sAdhUNaM dAhAmi tti maliNaM dhovati, vidhi ajANato dhAtumAdisu rattaM kAuM dalAti, rayagasajjiyaM nippaMkakayaM ca cokkhaM, asutimuvalittaM ghotaM sutaM ti eyAvatthaM kayaM nAtuM sAdhuNA paDisiddhaM, appaNA attaTThiyaM annassa dinaM, saMkAmiyaMkappanijaM bhavati / / "gIyatthasaMviggassa" vyAkhyA[bhA.4108] gIyatthaggahaNeNaM, attaTThiyamAti giNhatI giio| __ saMviggaggahaNeNaM, taM geNhaMto vi sNviggo|| [bhA.4109] emeva ya paribhutte, nave ya taMtuggate adhotammi / upphosiUNa deMte, attaTThigasevite gahaNaM / Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : : 12, mUlaM- 760, [bhA. 4109 ] 327 cU- gihiNA aMgaM parimaliyaM paribhuttaM, taMtubhya udagatamAtraM, ete vi jayA upphosituM dadAti tadA akappaM / attaTThiyaM dAyageNa appaNA vA paribhuttaM tadA kappaM // uggamamAdisu dosesu, sesesArovaNaM vinA / gamo seva vinneyo, sohI navari annahA // [ mA. 4110] cU- sesesu uggamadosesu ya esaNadosesu visodhikoDisamutthesu eseva vidhI, navari pacchittaM bhavati / avisodhikoDIe puNa attaTThiyaM pi na kappati / idAniM purekammassa avavAdoasive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelanne / [bhA. 4111] addhANa rohae vA, jayaNAe kappatI kAtuM // cU- asivAdisu aphavvaMtA giNhaMti, jayaNAe paNagaparihANIe / mU. (761) je bhikkhU gihatthANa vA annatitthiyANa vA sIodagaparibhogeNa hattheNa vA matteNa vA davvieNa vA bhAyaNeNa vA asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAheti, paDiggArhataM vA sAtijati // [bhA. 4112] gihiannatitthiyANa va, sutimAdI AhitaM tu matteNaM / je bhikkhU asaNAdI, paDicchate ANamAdINi / / cU- gihatthA sottiyabaMbhaNAdI, annatitthiyA parivvAyagAdI, udagaparibhogI mattao suI, ahavA koI suivAdI tena dalejjA, soya sIodagaparibhogI mattao ullaMkakamAdI, tena gevhaMtassa ANAdiyA dosA caulahuMca se pacchittaM // ime sItodagaparibhoiNo mattA [bhA. 4113] dagavArabaddhaNiyA, ullaMkAyamaNivallalAU ya / kaTThamayavAracaDDuga, mattA sItoyaparibhogI // cU- matto dagavArago gaDuao AyamaNI loTTiyA kaTTamao, ullaMkao kaTTamao, vArao caDDuyaM kavvayaM taM pi kaTThamayaM // etesu geNhaMtassa ime dosA [bhA. 4114] niyamA pacchAkammaM, dhoto vi puNo dagassa so satthaM / taM piya satthaM annodagassa saMsajjate niyamA // cU- bhikkhappayANovalittaM pacchA dhuvaMtassa pacchAkammaM / sa mattago asanAdirasabhAvio tti udagassa satthaM bhavati / taM pi udagaM annodagassa satyaM bhavati, tamudagamaMbIbhUtaM saMsajjate ya / / [ bhA. 4115 ] sIodagabhoINaM, paDisiddhaM mA hu pacchakammaM ti / kiha hoti pacchakammaM, kihava na hoti tti taM suNasu // - jeNa mattaeNa saccittodagaM paribhuJjati tena bhikkhaggahaNaM paDisiddhaM / sIso pucchati"kahaM pacchakammaM bhavati na bhavati vA ? AcAryAha- "supsu" - [bhA. 4116] samasaMsaTTe, sAvasese ya niravasese ya / hatthe matte davve, suddhamasuddhe tigaTThANA // - saMsaTTe hatthe, saMsaTTe matte, sAvasese davve eesu tisu padesu aTTha bhaMgA kAyavvA / visamA suddhA samA asuddhA // bhaMgesu imA gahaNavidhI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 nizItha - chedasUtram -2-12/761 paDhame bhaMge gahaNaM, sesesu vi jattha sAvasesaM tu / annesu tu aggahaNaM, alevasukkhesu vA gahaNaM // [bhA. 4117] cU- "annesu "tti - samesu bhaMgesu / jadi deyaM davvaM sukkhaM alevakaDaM, sukkhaM maMDagakummAsAdI, to gijjhaM, pacchAkammassa abhAvAt // bitiyapadaM [bhA. 4118] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelanne addhANa rohae vA, jayaNAgahaNaM tu gIyatthe // mU. (762) je bhikkhU kaTTha kammANi vA cittakammANi vA potthakammANi vA daMtakammANi vA maNikammANi vA selakammANi vA gaMdhimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMdhAtimANi vA pattacchejjANi vA vihANi vA cakkhudaMsaNa paDiyANa abhisaMdhAreti abhisaMdhAretaM vA sAtijjati / [bhA. 4119] kaTThakammANi ThANA jattiyamettAu AhiyA sutte / cakkhUpaDiyAe tesu dosA te taM ca bitiyapadaM // cU. kaTThakammaM koTTimAdi pustakeSu ca vastreSu vA potthaM cittalevA prasiddhA pUyAdiyA puSpamAlAdiSu gaMThimaM jahA AnaMdapure, puSpphapUragAdiveDhimaM pratimA, pUrimaM sa ca kakSukAdimukuTa saMbaMdhisu vA saMghADimaM mahadAkhyAnakaM vA mahattA mahataM / mU. (763) je bhikkhU vappANi vA phalihANi vA uppalANi vA pallalANi vA ujjharANi vA nijjharANi vA vAvINivA pokkharANi vA dIhiyANi vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasapaMtiyANi vA cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAtijjati // [bhA. 4120] ppAI ThANA khalu, jattiyamettA ya AhiyA sutte / cakkhupaDiyAi tANI, abhidhAreMtassa ANAdI || cU- vappo kedAro, parihA khAtiyA, nagarAdisu pAgAro, rannoduvArAdisu toraNA, nagaraduvArAdisu aggalA, tasseva pAsago rahasaMThito pAsAto, pavvayasaMThitaM uvaruvaribhUmiyAhiM vaTTamANaM kUDAgAraM, kUDevAgAraM kUDAgAraM parvate kuTTitamityarthaH / nUma gihaM bhUmigharaM, rukkho cciya gihAgAro rukkhagihaM, rukkhe vA gharaM kaDaM, parvataH prasiddhaH, maMDabo viyaDaH, dhUmaH prasiddhaH, paDimA gihaM cetiyaM, lohArakuTThI AvesaNaM, logasamavAyaThANaM AyataNaM, devakulaM pasiddhaM, sadbhyaH sthAnaM sabhA, gimhAdisu udagappadANaThANaM pavA, jattha bhaMDaM acchati taM paNiyagiha, jattha vikkAi sA sAlA / ahavA sakuDuM gihaM, akuDDA sAlA, evaM jANasAlAo vi, jANA sivigAdi jattha mikkhittA, guhA prasiddhA, evaM dabbho pavvago vidabbhasAriccho, iMgAlA jattha DajjhaMti, kaTThA jattha phaTTaMti, ghaDijaMti vA, savasayaNaM susANaM, giriguhA kaMdaraM, asivasamagaTThANaM saMti, selo pavvato, gosAdi ThANaM uvaTThANaM, bhavaNAgAraM vaNarAyamaMDiyaM bhavaNaM, taM ceva vaNavivajjiyaM gihaM, cakkhurindriyaprItyarthaH darzanapratijJayA gacchaMti, tattha gacchaMtassa saMjamavirAdhanA, diTThe ya raagdosaadyo| ime dosA [bhA. 4121] - kammapasatthapasatthe, rAgaM dosaM ca kArae kujjA / sukayaM suajjiyaMtiya, sudu vi vinioiyaM davvaM // cU- kArago sippI / tena suppasatthe kate rAgaM kareti, appasatthe dosaM / ahavA bhaNati - devakulAti kayaM ettha anumatI / ahavA jeNa kAravitaM taM bhaNAti - suTTu ajjiyaM tena davvaM, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM - 763, [bhA. 4121] suTThANe vA niuttaM, evaM anumatI micchasuvavUhA // [bhA. 4122] vakkehi ya satthehi ya, paraloyagatA vi te suNajjaMti / niuNAniuNA va kayI, kammANa va kArakA sippI // - niuNA'niuNattaM kavINa vakkehiM najjita, sippiyANaM kammehiM najjati // - vinaTThavatyuM daGkaM bhaNati [bhA. 4123] dussikkhiyassa kammaM, dhaNiyaM aparikkhio ya so AsI / je suhA vi niuttaM, subIyamiva Usare mollaM // cU- kArAvago vA dhammAdhamme sippisue vA aparikkhago Asi / kahaM so aparikkhago Asi ? pacchaddhaM bhaNAti / / aMtarA gayassa vA ime dosA [bhA. 4124] duvihA tivihA ya tasA, bhItA vADa saraNANi kaMkhejjA / nollejja tagaM va'nnaM, aMtarAe ya jaM ca'nnaM // 329 - duvidhA - jalacarA thalacarA y| tivihA- jalathalakhahacAriNo ya, te bhItA, "vADa" ttikhaDayaM dejjA, jalayarassa jalaM saraNaM, bilaM DoMgaraM vA thalacarassa, khahacarassa AgAsaM, kaMkhejjA abhilASasaraNaM vA gacchatetyarthaH / taM vA sAdhuM annaM vA nollejja / tesiM vA caraMtANaM aMtarAiyaM kareti / "jaM ca'nnaM" tite nassaMtA jaM kAhiMti / idAniM avavAdaH [ bhA. 4125] bitiyapadamaNappajjhe, ahidhAre akovite va appajjhe / jAte vA vi puNo, kajje bahuppagAresu / / cU- "kajjesu bahuppagAresu" asya vyAkhyA [ bhA. 4126 ] tattha gato hoja pahU, na vinA tena vi ya sijjhate kajjaM / saMbhamapaDiNI bhae, osannAinnagelanne // cU- pabhU rAyAdi, kula-gaNa-saMghakajjaM aggimAdisaMbhame paDiNIyabhayA vA gacchaMti / osannaM ti sAdhUNaM tattha gamaNaM aviruddhaM / AinnaM ti sAdhavo tattheva AvAseMti / gilANassa vA patthabhoyaNAdinimittaM gacchati // tatthimA jayaNA [bhA. 4127] tesuM diTThimabaMdhaMto, gayaM vA pddisaahre| parassAnuvaroheNaM, dehaMto do vi vajjae / cU-padhANappadhANesu diTThi na baMdhati, sahasA vA gayadiTThi paDisAharati, rAyAdi anuyattio jo to do vi rAgadose vajrei || mU. (764) je bhikkhU kacchANi vA gahaNANi vA nUmANi vA vaNANi vA vaNaviduggANi vA pavvayANi vA pavvayaviduggANi vA cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA saatijjti|| [bhA. 4128] kacchAdI ThANA khalu, jattiyamettAM u AhiyA sutte / cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM // cU-cakkhuddaMsaNapaDiyAe gacchaMto culhuN| ikkhumAdi kacchAsa gahaNANi kAnanAni, (daviyaM i] maM bhinnaM vANi ujjANANi vA, egajAtIya aNegajAIyarukkhAulaM gahaNaM vaNaviduggaM, ego pavvato. bahUehiM pavvatehiM pavvapaviduggaM / kUvo agaDo, taDAga daha-NadI pasiddhA, samavRtA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 nizItha-chedasUtram -2-12/764 vApI, cAturassA pukkharaNI, etAo ceva dIhiyAo, dIhiyA sAraNI vAvi pukkharaNIo vA maMDalisaMThiyAo, annonnakavADasaMjuttAoguMjAliyA bhannati |anne bhaNaMti- nikAaNegabhedagatA guMjAliyA / sarapaMtI vA egaM mahApramANaM saraM, tAmi ceva bahUNi paMtIThiyANi patteyavAhujuttANi sarapaMtI, tANi ceva bahUNi annonakavADasaMjuttANi sarasarapaMtI / tesu gacchaMtassa te ceva dosA, taM cava ya hoti bitiyapadaM // __mU. (765) je bhikkhU gAmANi vA nagarANi vA kheDANi vA kabbaDANi vA maMDabANi vA doNamuhANi vA paTTaNANi va AgArANi vA saMbAhANi vA sannivesANi vA cakkhuiMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAtijjati // [bhA.4129] gAmAdI ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM // cU-gacchaMtassa dappao catulahuM / karAdiyANa gammo gAmo, na karA jattha taM nagaraM, kheDaM nAma ghUlIpAgAraparikkhittaM, kuNagaro kabbaDa, joyaNabhaMtare jassa gAmAdI natthitaM maDaMba, suvannAdi AgAro, paTTaNaM duvihaM - jalapaTTaNaM thalapaTTaNaM ca, jaleNa jassa bhaDamAgacchati taM jalapaTTaNaM itaraM thalapaTTaNaM, donni muhA jassa taM donnimuhaM jaleNa vi thaleNa vi bhaMDamAgacchati, AsamaM nAma tAvasamAdINaM, satyavAsaNatthANaMsannivesaM, gAmo vA piMDitosanniviTTho, jattAgatA logosanniviTTho sannivesaM bhannati, annattha kisiM karettA annattha voDhuM vasaMti taM saMbAhaM bhannati / ghosaM goulaM, vaNiyavaggo jattha vasati taM negamaM aMsiyA gAmatatiyamAgAdI, bhaMDagA ghaNA jattha bhijaMti taM puDAbheyaNaM, jattha rAyA vasati sA raayhnni|| mU. (766) je bhikkhU gAma-mahANivA nagara-mahANi vA kheDa mahANi vA kabbaDa mahANi vA maDaMba-mahANi vA doNamuha-mahANi vA paTTaNa-mahANi vA AgAra-mahANivA saMbAha-mahANi vA sannivesa-mahANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreMtaM vA sAtijati / / [bhA.4130] gAmamahAdI ThANA, jattiyamettAu AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM // cU-gAme maho gAmamaho- yAtrA ityrthH|| mU. (767) je bhikkhU gAma-vahANi vA nagara-vahANi vAkheDa-vahANi vA kabbaDa-vahANi vA maDaMba-vahANa vA doNamuha-vahANi vA paTTaNa-vahANi vA Agara-vahANi vA saMbAha-vahANi vA sannivesa-vahANi vA cakkhubaMsaNa-paDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAtijjati // [bhA.4131] gAmavahAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM // cU-grAmassa vadho grAmavadho - grAmaghAtetyarthaH / / mU. (768) je bhikkhU gAma-padhANi vA nagara-padhANi vA kheDa-padhANi vA kabbaDa-padhANi vA maDaMba padhANi vA doNamuha-padhANi vA paTTaNa-padhANi vA Agara-padhANi vA saMbAha-padhANi vA sannivesa-padhANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAtijati // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 12, mUlaM-768, [bhA. 4132] 331 [bhA.4132] gAmapahAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM / / cU-gAmassa paho grAmamArgetyarthaH // mU. (769) je bhikkhU Asa-karaNANi vA hatthi-karaNANi vA uTTa-karaNANi vA goNakaraNANi vA mahisa-karaNANi vA sUyara-karaNANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA saatijti|| [bhA.4133] AsakaraNAdi ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM / / cU-AsasikkhAvaNaM AsakaraNaM evaM sesaannivi|| mU. (770)je bhikkhUAsa-juddhANi vA hatthi-juddhANi vA uTTa-juddhANi vA goNa-juddhANi vA mahisa-juddhANi vA sUyara-juddhANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreta vA saatijti|| [bhA.4134] hayajuddhAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte / cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM / / cU-hayo azvaH teSAMparasparatoyuddhaM, evmnyessaampi|gjaadyHprsiddhaa |shriirenn vimadhyamaH kAraSTaH, raktapAdaH caTakaH, zikhidhUmabaNaHlAvakaH,ahimAdI pasiddhA, aDDiyapavvaDiyAdikAraNehiM juddhaM / savvasaMdhivikkhohaNaM nijuddhaM / puvvaM juddheNa jujiuM pakchA saMdhIo vikkhobhijaMti jattha taM juddhaM nijuddhaM // mU. (771) je bhikkhU ujjUhiya-ThANANi vA hayajUhiya-ThANANi vA gayajUhiya-ThANANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA saatijjti|| [bhA.4135] nihitAdi ThANA; jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiyapadaM / / cU-gAvIo upeMhitAoaDavihuttIo ujjuhijaMti |ahvaa-gosNkhddii ujjUhigA bhannati, gAvINaM nivveDhaNA parimANAdi nihigA, vadhuvarapariANaM ti mihujUhiyA, vammiyaguDiehiM hatehiM baladarisaNA hayANIyaM, gayehiM baladarisaNA gayANIyaM, rahehiM baladarisaNA rahANIyaM, pAikkabaladarisaNApAikkANIyaM, causamavAyoya aNiyadarisaNaM / corAdivA vajhaMnInijamANaM pehaae|| ___ mU. (772) je bhikkhU abhiseya ThANANivA akkhAiya-ThANANi vA mANummANiya-ThANANi vAmahayA haya-naTTa-gIya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-paDuppAiyaTThANANi vA cakkhudasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA saatijti|| [bhA.4136] AghAtAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesU, dosA te taM ca bitiypdN|| cU-akkhANagAdI AghAdiyaM, egassa valamANaM anneNa anumIyata iti mAnummANiyaM jahA dhanne kaMbalasaMbalA adhavA - mAnapotAo mAnummANiyaM / vijjAdiehiM rukkhAdI namijaMtIti Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 nizItha-chedasUtram -2-12/772 nemmaM / adhavA - nammaM naTeM sikkhAvijaMtassa aMgANi namijaMti / gahiyaM kavvA / adhavA - vatthapupphacammAdiyA bhajjaM rukkhAdibhagodavvavibhAgovA / kalaho vAtigojahA siMdhavINarAyAdINaM vuggaho / pAsA AdI jUyA, sabhAdisu anegavihA jnnvaayaa| mU. (773) je bhikkhU DiMvANi vA DamarANi vA khArANi vA verANi vA mahAjuddhANi vA mahAsaMgAmANi vAkalahANi vA bolANi vA cakkhuddasaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAtijati / / cU-je bhikkhU itthINi vA" ityAdi[bhA.4137] itthImAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesR. dosA tetaMca bitiyapadaM / cU-AsayaMte satthAvatthANiacchaMti |ahl-ashvvNti jaMtItyarthaH / codamANA geMdugAdisu ramaMte majapAnaaMdolagAdisu lalaMtejalamadhye dA, naSTamRtAdiSu kaMdaNA, mohanobbhavakArikAkriyA mohaNA mehuNAsevaNaMtA, sesapadA gNypsiddhaa| [bhA.4138] samavAyAdiThANA, jAteyamettA u AhiyA sutte| cakkhupaDiyAe tesu, dosA te taM ca bitiyapadaM // mU. (774)jebhikkhUvirUvarUvesumahussavesuitthINivApurisANivA therANivAmajjhimANi vADaharANi vA aNalaMkiyANi vA sualaMkiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA naccaMtANi vA hasaMtANivAramaMtANivA mohaMtANivA viulaM asanaMvA pAnaM vA khAimaMvA sAimaMvA paribhAyaMtANi vA paribhuMjaMtANi vA cakkhudasaNapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreMtaM vA sAtijjati / [bhA.4139] virUvarUvAdi ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte / cakkhupaDiyAe tesU, dosA tetaMca bitiyapadaM // cU- anegarUvA virUvarUvA, mahaMtA mahA mahAmahA, jattha mahe bahu rayo jahA bhNsurulaae| ahavA - jattha mahe bahU bahurayA milaMti jahA sarakkhA so bahurayo bhannati / tAlAyarabahulA bahunaDAgalAgaputtapujje vegaDaMbhagAyabahusaDhA avvattabhAsiNobahugAjastha mahemilaMti sobahumilakkhU maho, te ya milakkhaU dhabhaabhamIlAdi / / mU. (775)je bhikkhUihaloiesuvA ruvesu, paraloiesuvA rUvesudihrasuvA rUvesu, adiDhesu vA rUvesu suesu vA rUvesu, asuesuvA rUvesu vinAesu vA rUvesu, avinAesu vA rUvesu sajjai rajai gijjhai ajjhovavajjai sajaMtaM rajaMtaM gijjhaMtaM ajjhovavajaMtaM vA saatijti|| [bhA.4140] ihalogAdI ThANA, jattiyamettA ya aahiyaasutte| cakkhupaDiyAe tesU, te dosA taM ca bitiyapadaM // cU-ihaloiyA maNussA, paraloiyA hayagayAdi, puvvaM paccakkhaM ditttthaa|aditttthaa devaadii| maNunnA je iTThA / amaNunnA je aniTThA / sajjaNAdI padA egaTThiyA / ahavA - AsevanabhAve sajjaNatA, maNasApItigamaNaMrajaNatA, sadosuvaladdhe viaviramogedhI, agammagamaNAsevaNe vianyjuvvaato|| mU. (776) je bhikkhUpaDhamAeporisIe asanaMvA pAnaM vA khAimaMvA sAimaM vA paDiggAhettA pacchimaMporisiM uvAiNAvei, uvAimAvetaM vA sAtijati // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 12, mUlaM-776, [bhA. 4141] 333 [bhA.4141] puvvAe bhattapAnaM, ghettUNaM je uvAdiNe carimaM / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-divasassa paDhamaporisIe bhattapAnaM ghettuM carimaM ti cautthaporisI taM jo saMpAveti tassa caulahuM ANAdiyA ya dosA / Ahacca kadAcit kAlappamANaM abhihitaM jaM tassa atikkamaNaM taM uvAtiNAvitaM bhannati / siyA avadhAraNe, bhuMjaMtassa vi catulahuM, jiNakappiyassa atikkamaNe bhuMjaNeyacauguruM, ciTThatu tAvacautthaporisI, paDhamAto bIyA carimA, bitiyAotatiyA carimA, tatiyAo cautthI carimA / / evaM puvvA vibhANiyavvA, jato bhannati[bhA.4142] bitiyAto paDhama puvvA, uvAdiNe cauguruMca aannaadii| dosA saMcaya saMsatta dIhasANe ya goNe y|| cU-bitiyaporisiM paDucca paDhamA puvvA bhannati tatiyaM paDucca bitiyA puvvA, cautthassa tatiyA puvvA / evaM jattha gahaNaMtattheva bhuMjiyavvaM, jo atikkAmeti tassa cauguruMcaulahuM ANAdiyA ya dosA / ime ya saMcayAiyA // [bhA.4143] agani gilANuccAre, abbhuTThANe pAne pAhuNe nirohe ya / sajjhAyaviNayakAiya, payalaMtapaloTTaNe paannaa|| cU-"saMcayasaMsattassa" vyAkhyA[bhA.4144] nissaMcayA u samaNA, saMcayo gihI tu hoti dhaaretaa| saMsattaanuvabhogA, dukkhaM ca vigiNcituNhoti|| cU- gRhItvA dharaNaprasaMge saMcayastatra gRhIvad bhavati, ciraM ca acchaMtaM saMsajjati, saMsattaM ca dukkhaM vigiMcijati, pariThAveMtassa ya virAdhanAdinipphanna, bhAravi (di] yAvaDo dIhasANehiM DasiMjati, goNeNavAAhammati, ettha AyarivAhanAnipphannaM cuguruN|ah tabbhayA nikkhivati toculhuN| paritAvaNAdIjAva carimaMneyavvaM / AulabhAve bhANabhedaMkarejja |tppddibNdheagninaa vADajjhatiuvakaraNaMvA,jaMcauvadhinAvinA paavti| gilANaveyAvaccaMkAtuMnatarati, uvvattaNAdIyaM akIrate ya paritAvaNAdiyaM / aha nikkhivaMti to nikkhavaNadosA / uccArapAsavaNamattagaM kahaM parihavettudharetuvA, guru pAhuNagassa vA abbhuTThANaM na kareti / aha kareti to viyAvaDo bhANabhedaM karejja, bhariyabhAyaNadharaNe gAtaNirodho asamAdhI sajjhAyaM na paTThaveti, AyariyAdINa vinayaM na kareti, sakAiyaNirodo, ahagahiteNavosiratitouDDAho, uMcaMtassavApaloTeja, tattha pAnavirAdhanA hvejj|| [bhA.4145] emeva sesaesuvi, egataravirAdhanA ubhayato vaa| asamAhi viNayahANI, tappaccayanijarAe y|| cU- "dIhasANAdIesu dAresu jahA saMcayasaMsattA tahA sapAyacchittA bhaNiyavvA / sAdhussa bhAyaNassa vA ubhayato vA / ahavA- "egatarassa"tti AyasaMjamaubhayavirAdhaNA vA bhArakkamaNe asamAdhI gurumAdINa ya vinayahANiM kareja, akareMto sa nijjarAlAbhaM na labheja // [bhA.4146] pacchittaparUvaNaya, etesiM ThaveMtae ya je dosaa| gahiyakaraNe ya dosA, dosA ya prihveNtss| Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 nizItha-chedasUtram -2- 12/776 cU-savvesu saMcayAdIsudAresu pacchittaparUvaNA kAyavvA / ThaveMtassa ThavaNA dosA / gahiteNaM kiccAI kareMtassa bhAyaNabhedAdi dosA / payalaMtapariTThaveMtassa aMtarAdiyA dosA / / ato jamhA dharite ettiyA dosA[bhA.4147] tamhA u jahiM gahiyaM, tahi bhuMjaNe vajjiyA bhave dosaa| evaM sohi na vijjati, gahame viya pAvate bitiyaM // cU-jahiMcevaporisIe gahiyaMtahiMceva bhottavvaM / evaM bhaNite codagAha-"tujhaM sodhInasthi, jato gahaNe ceva bitiyA porisI paavii"||evN nodage bhaNite gurU bhaNati[bhA.4148] evaM tA jinakappe, gacchammicautthiyAe je dosaa| itarAsu kiM na hoMti, davve sesammi jynnaae|| ghU- eyaM jinakappiyANaM bhaNiyaM, gacchavAsINa paDhamAe gahiyaM yadi carimaM saMpAvati to saMcayAdIyA savve dosA saMbhavaMti / puNo codago bhaNati- "bitiyatatiyAsudharijaMte asanAdI davve tacceva saMsattAdI dosA kiM na bhavaMti" ? Ayario bhaNati-davve jimiyasesammi uddharie anuddharie vA kAraNe dharijaMte jayaNAe dharijjati, jayaNAe dharetassa jadi dosA bhavaMti tahAvi sujjhati, AgamaprAmANyAt / / atirittaggahaNaM imaM kAraNe[bhA.4149] paDilehaNA bahuvihA, paDhamAe katA vinAsimavinAsI / tattha vinAsiM bhuMje'jinnaparinne ya itaraM pi|| cU-abhigamasaDDeNadAnasaDDeNa vA annatarepagate bahuNA bahuvidheNa bhakkhabhojjeNa paDilAbhaNA kayA paDhamAe porisIe, taMca davvaMduvidhaM-vinAsikhIrAdiyaM, avinAsiodaNaM, nehakhajagAdI yAnamokkAraporesittA vinAsi davvaM sav jati / sesasAdhUNaMjatiajinaM parinnivAabhattaTThI vA adhavA - tIe vigatIe paccakkhANaM kayaM to iyaraM pi avinAsi davvaM savvaM bhuMjati // asyaivArthasya vyAkhyA[bhA.4150] jati porisiittA taM, gameMti to sesagANa na visajje / agamittA'jinne vA, dhareMti taM mttgaadiisuN|| ghU-sesA purimaDDiyA, taMtesiMna dijjati, jadinamokkAraittA savvaM na gameti, savvesi ajinna vA tAhe taM mattagAdisu choDhuMdhareMti na doso / / ahavA imeNa kAraNeNaM dharijjejja[bhA.4151] taM kAuMkoti na tarati, gilANamAdINa ghettu puvvaNhe / nAuM va bahu vitarati, jahA samAhi carimavajaM // cU-taMasanAdiyaM pesalaM paribhuttaM gilANaveyaccha uvvattaNAdikAuMnatarati, bahupariTThavaNiyaM laddhaM, savelaM ca bhottukAmA tAhe carimaM porisiM vajettA bitiyatatiyAe ya gurU "vitaraMti" dharaNamanujAnaMtItyarthaH // tammi dharijjaMte saMsajjaNabhayA imA vihI[bhA.4152] saMsajimesu chubbhati, gulAdi levAi itara lonnaadii| jaMca gamissaMti puNo, emeva ya bhuttasese vi|| cU- levADe gulo chubmati alevADe loNaM, "jaM ca gamissaMti puNo" bitiyatatiyavArAe bhuMjaMtA niTThavehiMti tammi esA vihI, biiyataiyavArAsu bhuttasesuddharie saMsajjaNabhayA eseva Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 uddezakaH 12, mUlaM-776, [bhA. 4152] loNagulAdiyA vidhI / evamukte punarapyAha codakaH[bhA.4153] codeti dharijaMte, jedosA giNhamANe kiM na siyaa| ussaggavIsamaMte, ubbhAmAdI udikkhNte|| cU-jahAdharaNedosA tahAgeNhaNevisANagoNamAdIyAaNegavidhAdosA, kAussaggakaramakAle vi dosA, vIsamaMtassa vi te ceva dosA, ubbhAmago bhikkhAyariyagato udikkhivaMtassa te ceva dosaa|| [bhA.4154] evaM avAyadaMsI, thUle vi kahaM na pAsaha avaae| haMdi hu niraMtaro yaM, bharito logo avaayaannN|| cU- sa eva codago bhaNati - dharijjatesu tubbhe evaM avAe pekkhaha, sikkhAdi - aDaNo goNAdie thUle avAe kahaM na mekkhaha ? hadIvyAmuMvati pratyakSabhakhadarzate vA anegAvAtabhariyaM loyaM pajya ityarthaH / / kahaM ? ucyate[bhA.4155] bhikkhAtiviyAggate, dosA pddiniiysaannmaadiiyaa| uppajaMte jamhA, na hulabmA phaMdiuM evaM // cU-codaka evAha[bhA.4156] ahavA AhArAdI, na ceva sayayaM havati ghettvvaa| nevAhAreyavvaM, to dosA vajjitA hoti|| cU-satataM nAhAreyavvaM, cautthachaTThAdi kAuM savvahA asatto AhArejja / ahavA - savvahA anAhAreMteNa avAyA vajjiyA bhavaMti // Ayario bhaNati[bhA.4157] pannati sajjhamasajhaM, kajaM sajjhaMtu sAhae maiNaM / avisajhaM sAto, kilissati nataMca saahei|| cU-kajaM duvihaM-sAdhyamasAdhyaM ca / sajhaMpayogasA sAdheto na kilissati sAheti ya kjN| asajhaM sAdheto kilissati, na yataMca kajaM sAdheti, mRtpiNDapaTAdi saadhnvt|| [bhA.4158] jadi etavippahUNA, tavaniyamaguNA bhave nirvsesaa| __ AhAramAdiyANaM, ko nAma pariggahaM kujjaa| [bhA.4159] mokkhapasAhaNaheuM, nANAdI tappasAhaNe deho / dehaTThA AhAro, tena tu kAlo anunnaato|| cU-mokkhaheuM nANadaMsaNacaraNA, tesiM nANAdiyANa pasAhaNe deho icchijjai / dehadhAraNaTThA AhAro icchijjati / tassa ya AhArassa gahaNe dhAraNe ya kAlo anunnaato|| [bhA.4160] kAle u anunnAte, jai vihu laggejja tehi dosehiN| suddho uvAtiNito, laggati u vivajjae pareNaM // cU-kAlo anunnAo, AdillA tinni paharA vIyAiMvA tinni paharA / tammi anunnAe kAle jati vidosehiM phusijjai tahAvi apcchittii|anunnaatkaalaatoprenn atikkAmeMtoasaMtehiM vi dosehiM sapacchittI bhvti|| [bhA.4161] paDhamAe giNhiUNaM, pacchimaporisi uvAtiNe je u| Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 nizItha - chedasUtram -2-12/776 te ceva tattha dosA, bitiyAe je bhaNitapuvi // cU- paDhamaporisigahiyaM bitiyaM porisiM uvAiNAveMtassa je puvvaM dosA bhaNiyA te ceva dosA paDhamagahiyaM cautthaporisiM uvAiNAveMtassa / taM uvAiNAviyaM pariTThavittA asaMtharaMto annaM ghettuM bhuMjati kAle pahuppaMte / adha kAlona pahuppati, to taMceva jayaNAe bhuMjeti / jayaNA paNagaparihANIe / annaM alabdhaMte pahuppaMte vi kAle tasseva paribhogaH / ime atikkamekAraNA [ bhA. 4162 ] AhacuvAtiNAvita vitigiMcaNaparinna'saMtharaMtammi / annassa geNhaNaM bhuMjaNaM ca jataNAe tasseva // [bhA. 4163 ] sajjhA-levaNa-sivvaNa, bhAyaNa-parikammasaTThArAtIhiM / sahasa aNAbhogeNaM, uvAtitaM bhoja jA carimaM / / cU- sajjhAe atiuvayogA vissariyaM, evaM lepaparikammaNaM kareMtassa, uvadhisivvaNaM, AlajAlaM anegavihAI sadesakahaM tesiMdUraM, eteSveva vyagrasya sahasAtkAro atyaMtavismRtiranAbhogo / bitiyapade imehiM kAraNehiM uvAtiNAvijjau, uvAtinAvitaM vA bhuMjejja || [bhA. 4164 ] bhayagelannaddhANe, dubmikkhatavassikAraNajjAe / kappati atikAmeuMta kAlamaNunnAta AhAro // - bohigAdibhaeNa nassaMto lukko vA nibbhayaM jAva bhavati tAva dhareti, gilANaveyAvaccaM kareMto, addhAe vA satthavasago, dubbhikkhe vA bahu aDato / "tavasse "tti asya vyAkhyA[ bhA. 4165 ] saMkhunnato tavassI, egaTThANammi na taratI bhottuM / taM ca paDhamAe labbhati, sesAsu ya dullabhaM hoti // cU- vikiTThe tave kate tavassiNA saMkhuttA aMto paDhamaporisigahiyaM savvaM na tarati bhottuM, asamAhI vA bhavati, ussUre ya annaM na labmeti, tAhe taM caiva dharei jAva carimaM, bhuMjati ya / "kAraNa jAte"tti asya vyAkhyA- kulAdikajjehiM vAvaDo dhareti bhuMjati vA // [ bhA. 4166 ] AhAro va davaM vA, paDhamAgahitaM tu sesigA dulahaM / ataraMtatavassINaM, bAlAdINaM ca pAoggaM // cU- ataraMtAdiyANa aTThA dhareti jAva carimA / evamAdiehiM kAraNehiM kappati atikkameuM kAlaM anunnAtAto pareNaM AhAretuM ca kappatItyarthaH // mU. (777) je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvAtiNAve, uvAtiNAveMtaM vA sAtijJjati / / [ bhA. 4167 ] paramaddhajoyaNAto, asanAdI je uvAtiNe bhikkhu / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve / / cU- dugAuyaM addhajoyaNaM, jo tao khettappamANAo pareNa asanAi saMkAmei tassa caulahuM ANAdiyAya dosA | AcArya - nizcayotsargamAha [bhA. 4168 ] paramaddhajoyaNAto, ujjANapareNa caugurU hoMti / ANAdiNo ya dosA, virAdhanA saMjamAtAe / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-777, [ bhA. 4168 ] 337 cU- acchatu tA paramaddhajoyaNaM, aggujjANA pareNaM jo uvAiNAveti tassa caugurugA ANAdiyA ya dosA, AyasaMjamavirAdhaNA ya duvidhA bhavati // sA imA [bhA. 4169 ] bhAreNa veyaNAe, na pehae khANumAi ahighAto / iriyA-paliya-teNaga-bhAyaNabhedeNa chakkAyA // cU- bhArakkaMto veyaNAbhibhUto khANUmAdI na pekhati, assAdIhiM vA abhihantrai / adhavA - mArakkaMto anuvautto vaDasAlAdiNA siraMsi ghaTTijjai, iriya vA na visodheti, dUravahaNeNa pagalite puDhavAdi virAdhanA, teNehi vA samuddeso harijjati, khuhApivAsattassa bhAyaNaMpi bhijeja, tattha chakkAyavirAdhaNAsaMbhavo, bhAyaNabhede appaNo parassa ya hAnI, je ya dosA tamAvajjati sAvaM / / codagAha - [bhA. 4170] ujjANA AreNaM, tahiyaM kiM te na jAyate dosA / pariharitA te dosA, jati vi tahiM khettamAvajje // cU- puvvaddhaM kaMThaM / AcAryAha- pacchaddhaM anunnAe khette jadi vi dose Avajjati tadAvi niddoso // codakAha[ bhA. 4171 ] * evaM suttaM aphalaM, suttanivAto imo u jinakappe / gacchamma addhajoyaNa, kesiM cI kAraNe taM tu / cU- ujjANAdikkame jadi bhArAdie dose bhaNaha, to "paramaddhajoyaNAto "tti jaM suttaM evaM niratthayaM kahaM (na] bhavatu ? Ayario bhaNati - "jaM aggujjANaM nAtikkamati" imo suttattho jinakappo / "jo puNa addhajoyaNamera "tti suttattho evaM gacchavAsiyANaM / keI puNa AyariyA bhaNaMti-jahA gaMccavAsINaM vi utsaggeNamaggujjAmaM nAtikkamati kAraNe addhajoyaNaM / evaM avavAdiyaM suttaM / avavAdeNa avavAdAvavAdeNa vA atarapalliyAto vA parato vA dUrato vi AneMti / / - jato bhannati [bhA. 4172] sakkhette jai na labbhati, tatto dUre vi kAraNe jatatI / gihiNo vi ciMtaNamaNA, gatammi gacche kimaMga puNa || 16 22 cU- aha aMtarapalliyAo jadA khette na labbhati tadA kAraNe dUrAto vi Aniti, ussaggeNa gacchavAsI addhajoyaNAto ANeMti / saggAme na hiMDati / kiM kAraNa ? bhannati - jai tAva gihiNo kayavikkayasaMpauttA agAgayamattha citeuM ghata-gula- kaDu-lavaNataMdulAdI ThaveMti abbharahiyapAhuNagA''gamaNaTThA / gacche kimaMga puNa jesiM kayavikkayo jesiM kayavikkayo saMcayo ya natthi tehiM sakhettaM rakkhiyavvaM // imo vidhI [bhA. 4173] saMghADegoThavaNA, kulesu sesesu bAlavuDhAdI / taruNA bAhiragAme, pucchA nAtaM agArIe // - saggAme je saGghAdI ThavaNakulA tesu gurusaMghADo ekko hiMDatti, jANi saggAme sesANi kulANi tesu bAlavuDaseha asahumAdI hiMDaMti / pucchati "kiM AyareNa khettaM paDilehituM rakkhaha, bAhiragAme hiDahaM ? " / / ettha AyariyA agArididvaMtaM kareMti Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 nizItha-chedasUtram -2-12/777 [bhA. 4174] parimitabhattagadANe, nehAdavaharati dhovathovaM tu / pAhuNaviyAlaAgama, visannaAsAsaNaM dAnaM / / dhU- ego kivaNavaNio agArIe avissaMto taMdula ghaya-gula-lavaNa-kaDu-bhaMDAdiyaM divasaparivyayaparimaMta deti, AvaNAto ghare na kiMci taMdulAdi dhareti / agArIe ciMtA "jadi eyassa abbharaMhio mitto anno vA padosAdI avelAe AgamiMssati to kiM dAhaM ? " tato sA appaNI buddhivvageNa vaNiyassa ajANato nehataMdulAdiyANa thovaM thovaM pheDeti, kAleNa bahu susaMpannaM / annayA tassa mitto padosakAle Agato / AvaNaM ArakkhiyabhayA gaMtuM na sakketi / vaNiyassa ciMtA jAyA, visanno - kahametassa bhattaM dAhAmi tti / agArI vaNiyassa maNogataM bhAvaM jANittA bhaNati mA visAdaM karehi, savvaM se karemi / tIe abbhaMgAdiNA NhAveuM visiTTamAhAreNa bhuMjAvio, tuTTho mitto, pabhAe puNo jemeuM gato / vaNio vi tuTTho bhAriyaM bhaNati - ahaM te parimiyaM demi, kato etaM ti ? tIe savvaM kahiyaM / tuTTeNa vaNieNa "esA gharaciMtiya" tti savvo gharasAro samappio // [bhA. 4175] - evaM pItivivaDDI, vivarItaM nega hoi diTTaMto / louttare viseso, asaMcayA jeNa samaNA u / / cU- evaM kIraMte mittANa paropparaM pItivuDDI bhavati / bitiyadiTTaMto eyaraseva vivarIto kAyavvo, tattha nehacchedo bhavati / ihaM pi loguttare jena asaMcayA samaNA tena viseseNa khettaM vaDDhAveyavvaM // khette ya vaDDAvite ya imo guNo[bhA. 4176 ] janalAvo paraggAme, hiDaMtANaM tu vasahi iha gAme / - dejjaha bAlAdINaM, kAraNajAte ya sulabhaM tu // cU- jano appaNo appaNo gharesu gAmamajhe vA miliya AlAvaM kareti - ime tavassiNo annagAme bhikkhaM hiMDituM iha bhuMjaMti vasaMti vA parigihesu / itthiyAo bhAMti - iha gAme je bAlAdI hiMDaMti tesiM AdareNa avisesaM dejjaha, pAhuNagAdikAraNajAte jati desakAle adesakale vA hiMDaMti to sulabhaM bhavai // [bhA. 4177] pAhuNavisesadANe, nijjarakittI ya ihara vivarIyaM / puvviM camaDhaNa siggA, na deMti saMtaM pi kajesu // dhU- pAhuNagassa ya visesa AyareNa bhattapANe dijamANe paraloe nijarA, ihaloe kittI, pItivaDDI, paropakAriyA ya katA bhavati / iharaha ti - pAhuNagassa akIraMte eyaM ceva vivarIyaM bhavai / ThavaNakulA ya puvvaM aTThAviyA, saggAme vA diNe diNe hiMDaMtehiM camaDhiyA dAnaM deMtA saMtA "siggA" zrAntA saMtaM pi davvaM paresu uppanne pAhuNagAdikajje na deMti, tamhA guNa dosadarisaNAto sakhettaM ThavaNakulA vA ThAveyavvA // ima ya guNo [mA. 4178] borIe diTThataM, gacche vAyAmihaM ca pairikkaM / kei puNa tattha bhuMjaNa, ANaggahe je bhaNiyadosA // cU- "borIdiTTaMtassa" imaM vakkhANaM [bhA. 4179] gAmamAse badarI, nissaMdaM kaDuphalA ya khujjA ya / Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-777, [bhA. 4179 ] pakkAmAlasaDiMbhA, khAyaMtiyare gatA dUraM // - gAmabhAse badarI / sA gAmaNIsaMdapANieNaM saMvaDDiyakaDugaphalA / annaM ca khujjattaNao suhArohA / tattha phalA, kei pakkA kei AmA / ahA- "pakkAmaMti" maMdapakkA / tattha je AlasiyA ceDayA te apajjattie khAyaMti, iyarepuNa je AlasiyA na bhavaMti te dUraMgaMtuM mahAdarIvaNesu paripAgapakke pajjattie khAyaMti // kiMca[ bhA. 4180 ] 339 sigghayaraM AgamaNaM, tesi'nnesiM ca deti sayameva / khAiMti evamihayaM, Ayapara- suhAvahA taruNo // dhU- jAva te AlasiyA tAva kaDugaphalAe badarIe kilissamANA acchaMti tAva te dUragAmI sayaM pattIe khAittA bhariyabhArAe AgaMtuM tesiM AlasiyANaM annesiM ca ghare ThiyANaM pajattIe deti, puNoM ya appaNA khAyaMti / evaM ihaM pi gacchavAse taruNabhikkhU vIriyasaMpannA ucchAhamaMtA bAhiraggAme hiMDatA AyaparasuhAvahA bhavati / / kahaM ucyatekhIradahImAdINa ya lAbho sigghatarapaDhamapatirikke / [ bhA. 4181] uggamadosA vi jaDhA, bhavaMti anukaMpitA vitare // cU-diTTaMtAnurUvo gAhattho uvasaMghAreyavvo, sigghataraM AgamaNaM, "paDhama'tti paDhamAliyaM kareti, paDhamataraM vA AgacchaMti, antrasAdhuvirahiyaM pairikkaM, bahU sAdhu abhAvo, uggamadosA jaDhA, "itare"tti bAlavuDDAdi acchaMtA || codagAha [bhA. 4182 ] ujjANAto pareNaM, uvAtiNaM tammi puvva je bhaNiyA / bhArAdiyA dosA, te ceva ihaM tu savisesA // cU-codako bhaNati - ujjANAtikkame bharAdiyA dosA bhaNiyA, te ceva addhajoyaNamerAtikkame khettabahuttaNao savisesatarA dosA bhavaMti, tamhA dosadarisaNAto AhAranimittaM mA ceva aDaMtu / AcAryAha [ bhA. 4183] tamhA u na gaMtavvaM, na hi bhottavvaM na vA vi bhottavvaM / iharA bhede dosA, iti udite codagaM bhaNati // [bhA. 4184] jati eyavippahUNA, tavaniyamaguNA bhave niravasesA / AhAramAdiyANaM, ko nAma pariggahaM kujjA / / cU- jati vinA AhAreNa tavAdi guNA niravasesA haveja, to AhArAdiya na dhammovaggahakaraNadavvANa ko gahaNaM kujjA // "gacche vAyAmihaM ca pairakkaM" ti asya vyAkhyA[ bhA. 4185 ] evaM uggamadosA, vi jaDhA pairikkatA anomANaM / mohatigicchA ya kayA, viriyAyAro ya anucinno // dhU- puvvaddhaM kaMThaM / gacche esA ceva samAcArI gaNadharabhaNitA / taruNabhikkhUhiM ya mohatigicchanimittaM vAyAmo kato bhavati / tassa aDaMtassa ya pairikkaM casaddAo ihaM pi pairikkaM, vIriyaM ca na gahiyaM bhavati tamhA gaMtavvaM // codakAha - "gammatu, tattheva samuddisaMtu, je AnayaNe dosA bhAravedaNAtiyA te pariharittA bhavaMti tamhA tahiM ceva bhuMjaMte / Ayario Aha[bhA.4186] jati tAva lotiyagurussa lahuo sAgArie puDhavimAdI / AnayaNe pariharitA, paDhamA Apuccha jayaNAe / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha - chedasUtram -2-12/777 cU-jadi tAva loiyAdi, jo kuTuMbaM dhareti gurU, tammi abhutte na bhuMjaMti, kimaMga puNa loguttare jassa pabhAveNa saMsAro nittharijjati, tamhA tattha naM bhottavavaM / aha bhuMjati to mAsalahuM, vasadhi abhAve tattha bhuMjaMtANaM sAgAriyaM, athaMDille ya puDhavAdivirAdhanA / bhattaM AnayaMtehiM ete savve dosA parihariyA bhavaMti / bitiyapadeNa paDhamAliyaM kareMtA guru ApucchittA saMdisAvittA gacchaMti jayaNAe kareti jahA saMsadvaM na bhavati // [bhA. 4187 ] 340 codagavayaNaM appAnukaMpito te ya bhe pariccattA / Ayarie anukaMpA, paraloe iha pasaMsaNatA / / cU- codago bhaNati - jAva so tato ehiti tAva taNhAchudhAkilaMto atIva paritAvijjati, evaM te paTThavetehiM paricattA, appA anukaMpio bhavati / " Ayario bhaNai - te ceva anukaMpiyA jato veyAvaccaniuttA, esA pAraloiyA anukaMpA / ihaloge vi te anukaMpiyA, jato bahUhiM sAdhusAdhuNIhiM pasaMsiddhaMti // [bhA. 4188 ] evaM piparicattA, kAle khamae ya asahupurise ya / kAlo gimho tu bave, khamatto vA paDhamabitiehiM // cU-jao te tisiyabhukkhiyA bhArakaMtA vA tava abhihayA paMthaM vAheMti, tabbhe puNa chAyAsu acchaha, evaM te paricattA / AyariyAha - tesiM kAlaM paDucca, khamagaM paDucca, khamagaM paDucca, asahupurisaM paDucca, paDhamAliyAkaraNaM anunnAyaM / gimho tisAkAlo tattha paDhamAli kAtuM pANiyaM piyaMti / khamago vA paDhamabitiyaparisahehiM bAdhito tattheva kAyasAharaTThA paDhamAliyaM kareti / evaM asahupuriso vi u bhukkhAlU // [bhA. 4189] jati evaM saMsa, appatte dosiNAdiNaM gahaNaM / laMbaNabhikkhA duvihA, jahannaukkosatigapaNae / cU-jadi kAlakhamagapurise paDucca paDhamAliyA anunnAtA evaM saMsadvaM bhavati, saMsaTTe gurumAdiyANa dijaMte abhattirAgo / AcAryAha- appatte desakAle dosINaM gheppati, jesu vA padesesu velA tesu ghettuM kareMti / kappaM ca bhAyaNasasa kareMti / paDhamAliyApamANaM duvidhaM - laMbaNehiM bhikkhAhiM vA / tattha jahanneNa tinni laMbaNA, tinni bhakkhAo / ukkosaNaM paMca laMbaNA, paMca vA bhikkhA / seso majjhimaM // imo saMsadva parihANappayogo [bhA. 4190 ] ettha hoti bhattaM, bitiyammi paDiggahe davaM hoti / gurumAdI pAyo, matta bitie ya saMsattaM // cU- egammi paDiggahe bhattaM bitiyasAdhupaDiggahe pANagaM / egammi mattae gurumAdiyANa pAyoggaM vippati | bitiyasAdhumattae saMsattaM gheppati / davaM vA paDilehijjati, jadi suddhaM to paDigga parikhippati // [bhA. 4191] jati rakko to davamattagammi paDhamAliyAe gahaNaM tu / saMsattaggahaNa davadullabhe ya tattheva jaM aMtaM // cU-jadi rikko so davamattago, to tattha aMtapaMtaM paDhamAliyA nimittaM gheppati, tattheva paDhamAliyaM kareti / evaM saMsadvaM na bhavati / aha tammi mattage saMsattagaM gahiyaM dullabhadave vA khette davaM gahiyaM to Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM- 777, [bhA. 4191] 341 tattheva bhattapariggahe jaM aMtapaMtaM bhattaM taM jahA asaMsaTTaM bhavati tahA kareMti, davamattage vA ukaDDiaM kareti // [ bhA. 4192] bitiyapadaM tattheva ya, sesaM ahavA vi hoja savvaM pi / saMsattaggahaNa davadullabhe ya tattheva jaM aMtaM // - jadi rikko so davamattago, to tattha aMtapaMtaM paDhamAliyA nimittaM gheppati, tattheva paDhamAliyaM kareti / evaM saMsadvaM na bhavati / aha tammi mattage saMsattagaM gahiyaM dullabhadave vA khette davaM gahiyaM to tattheva bhattapariggahe jaM aMtapaMta bhattaM taM jahA asaMsaGkaM bhavati tahA kareMti, davamattage vA ukADDaaM kareti // [bhA. 4192] bitiyapadaM tattheva ya, sesaM ahavA vi hoja savvaM pi / tamhA AgaMtavvaM, AnanaM ca puTTho jati visuddho // cU- avavAto bhikkhAyariyagatA tattheva bhuMjaMti appaNo saMvibhAgaM, sesaM savvaM Aneti / adhavA - tattheva savvaM appaparasaMvibhAgaM bhuMjaMti / jamhA esa eva vidhI tamhA vidhANA gaMtavvaM, vihiNA AneyavvaM, vihiNA tattheva bhottavvaM / savvattha evaM vidhiM kareMto jadi vi dosehiM puTTho tahA vi suddho // bhikkhAyariyagayA savvamasavvaM vA bhottavvaM imeNa vihiNAaMtarapallIgahitaM, paDhamAgahitaM ca savva bhuMjejjA / dhavalaMbho saMkhaDI ya va, jaMgahitaM dosiNaM vA vi // [bhA. 4193] cU-jaM aMtarapalliyAe gahiyaM paDhamaporisigahiyaM vA savvaM bhuMjati / jattha vA jANaMti saMkhaDIe dhuvo laMbho bhavissati tti tattha jaM gahitaM taM savvaM bhuMjati, dosINaM vA jaM gahiyaM taM savvaM bhuMjati // [bhA. 4194] darahiMDite va bhANaM, bharitaM bhottuM puNo vi hiMDejjA / kAlo vAtikkamatI, bhuMjejjA aMtarA savvaM // cU- adhavA - addhahiMDie bhariyA bhAyaNA, tAhe appasAgArie pattiyaM bhottuM puNo vi hiMDejjA / adhavA - jAva patti tAva kAlAtikkaMtaM bhavati atthameti vA, tAhe tattheva aMtarA savvaM bhuMjati // [ bhA. 4195 ] paramaddhajoyaNAto, ujjANapareNa je bhaNitadosA / AhacchuvAtiNAviya, taM cevussA avavAte // mU. (778) je bhikkhU diyA gomayaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpeja vA viliMpeja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAtijati / / mU. (779) je bhikkhU diyA gomayaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpaMtaM vA piliMpaMtaM vA sAtijjati / / mU. (780) je bhikkhU rattiM gamoyaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpaMtaM vA sAtijjati // mU. (781) je bhikkhU rattiM gomayaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpeja vA viliMpejja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAtijjati / / cU- caukkabhaMgasuttaM uccAreyavvaM / kAyaH zarIraM, vraNo kSataM / taM tena gomayeNa AliMpai sakRt, viliMpai anekazo / aparivAsite mAsalahuM, parivAsite caubhaMge caulahuM tavakAlavisiTThA, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 nizItha-chedasUtram -2-12/781 ANAdiyA ya dosaa| [bhA.4196] diyarAo gomateNaM, caukkabhayaNA tujA vaNe vuttA / eto egatareNaM, makkheMtANAdiNo dosaa|| cU-caukkamayamA caubhaMgo tatioddesae jA vraNe vuttA, ihaM pi sanceva / / [bhA.4197] naccuppatitaM dukkhaM, abhibhUto veyaNAe tivvaae| addIno avvahito, taMdukkha'hiyAsate sammaM // [bhA.4198] avvocchittinimittaM, jIyaTThIe samAhiheuM vA / eehiM kAraNehiM, jayaNA AliMpaNaM kujjA / / ghU-gomayagahaNe imA vidhI[bhA.4199] abhinavavosiTThAsati, itare uvaoga kAu gahaNaM tu / mAhisa asatI gavvaM, anAtavatthaM ca visghaatii|| ghU-vosiriyamettaM ghettavvaM, taM bahuguNaM / tassAsati iyaraM cirakAla vosiriyaM, taMpi uvaogaM karettuM gahaNaM / jadi na saMsattaM pi mAhisaM ghettavvaM / mAhisAsati gavvaM / taM vi anAyave ThiyaM, chAyAyAmityarthaH, taM asusitaM visaghAti bhavati, AyavatthaM puNa susiyarasaM na guNakArI // mU. (782) je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpeja vA viliMpeja vA AliMpaMtaM vA viliMpaMtaM vA sAtiJjati // mU. (783) je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhettA rattiM kAMsi vaNaM AliMpeja vA viliMpeja vA AliMpaMtaM vA viliMpaMtaM vA sAtiJjati // ma. (784) je bhikkhU rattiM AlevaNajAyaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM Alipeja vA viliMpeja vA AliMpaMtaM vA viliMpataM vA sAtijati // mU. (785) je bhikkhU rattiM AlevaNajAyaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpeja vA viliMpeja vA AliMpaMtaM vA viliMpaMtaM vA sAtijati // cU-AlevaNajAtaM aalevnnppgaaraa| [bhA.4200] diyarAto levaNaM, caukkabhayaNA tujA vaNe vuttaa| eto egatareNaM, makkheMtANAdiNo dosA / / [bhA.4201] so puNa levo cauhA, samaNo pAyI virega sNrohii| vaDachallituvaramAdI, anAhAreNa iha pagataM // cU-vedanaMjouvasameti, 1|paayipaagNkreti, 2||vireynno puvvaM rudhiraMdosevA nigghAeti, 3 / saMrohI rohaveti, 4 / jAvaiyA vaDachallimAdI tuvarA veyaNovasamakAragA / iha anAhArimaM prisaavet|| [bhA.4202] nacuppatitaM dukkhaM, abhibhUto veyaNAe tivvaae| addIno avvahito, taMdukkha'hiyAsae sammaM // [bhA.4203] avvocchittinimittaM, jIyaTThIe samAhihetuM vA / eehi kAraNehiM, jayaNA AliMpaNaM kujA / / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-786, [bhA. 4203] 343 mU. (786) je bhikkhU annautthieNa vA gAratthieNa vA uvahiM vahAvei, vahAveMtaM vA sAtijjati / / mU. (787) je bhikkhU tannIsAe asanaM vA pAnaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, detaM vA sAtijjati / / [bhA. 4204 ] je bhikkhU uvagaraNaM, vahAve gihi ahava annatitthehiM / AhAraM vA dejA, paDucca taM ANamAdINi / / chU- "mamesa uvakaraNaM vahai"tti paDucca AhAraM dejjA tassa caulahuM ANAdiyA ya dosA / ime ya dosA [bhA. 4205] pADeja va bhiMdeja va, malagaMdhAvanna chappatiyanAso / atthaMDile ThavejjA, hareja vA so va anno vA // cU- sa gihattho annatitthio vA uvakaraNaM pADejja, bhAyaNaM vA bhiMdejja, maliNe duggaMdhe vA uvakaraNe avannaM vadeja, chappatiyAo vA chaDDeja vA mAreja vA / adhavA- so ayagolo athaMDile puDhavihariyAdisu Thaveja | adhavA - tassa bhAreNa AyavirAdhanA havejja / taM uvakaraNaM so vA hareja, anuvauttassa vA anno hareja / [bhA. 4206] dubbaliyattaM sAhU, bAlANaM tassa bhoyaNaM mUlaM / dagaghAto api piNe, duguMcha vamaNe kayuDDAho // cU- bhagavatA goyameNa mahAvIravaddhamANasAmI pucchito- "etesiMnaM bhaMte! bAlAmaM kiM baliyattaM seyaM ? dubbaliyattaM seyaM" ? bhagavayA vAgariyaM - "dubbaliyattaM seyaM, baliyattaM asseyaM" / tassa ya baliyattaNassa mUlaM AhAro / so ya sAhusamIve AhAraM AhArettA bahUNi adhikaraNANi kareja, udagaM vA piejja, Ayamejja vA, bhutto vA duguMchAe vamejja, ruyuppAto vA se havejja / saMjaehiM erisaM kiMpi me dinnaM jena rogo jAo evaM uDDAho marejja vA / savvattha pacchAkamme phAsueNa dese mAsalahUM, aphAsueNa dese savve vA catulahu~, tamhA gihattho annautthio vA na vAheyavvo, na vA asanAdI dAyavvaM // bhave kAraNaM jeNa vahAveja vA asanAdi vA dejA [bhA. 4207] asive omoyarie, rAyaTThe bhae va gelanne / desuTThANe aparakkame ya vAhejja dejA vA // cU- asivakAraNe ome vA rAyaduTThe vA bohigAdibhae vA vaccaMto appaNA asamattho vahAvejja vA, tannimittaM vA asanAdi deja / gilANo vahAveja vA, gilANaTThA vA gammate / desuTThANe vA aparakkamo gihiNA vahAveja deja vA AhAraM // mU. (788) je bhikkhU imAo paMca mahannavAo mahAnaIo udiTThAo gaNiyAo vaMjiyAo aMtomAssa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarai vA saMtarai vA, uttaraMtaM vA saMtaraMtaM vA sAtijJjati / taM jahA- gaMgA jauNA saraU erAvaI mahI // taM sevamANe Avaja cAummAsiyaM parihAraTThANaM anugghAiyaM / cU- je ityaviziSTo nirdezaH, bhikSoH / imA iti vakSyamANA pratyakSIbhAve gaNitAo paMca mahannavAo iti bahUdakAH bahvarNavatvAdeva mahAnadyaH / ahavA - mahat zabdaH prAdhAnyavistIrNatve ityarthaH / [bhA. 4208 ] uddiTThAo naIo, gaNiyA paMca iti vajiyA nAme / bahusalilA va mahannava, mahANaIo ya pAdhanne / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizItha-chedasUtram -2-12/788 cU-puvvaddhaM kaMThaM / pazcArdhaM gatArtham / aMto abyaMtare kAlamAsasya mAsakalpavihAreNa sakRt kalpata eva uttarituM / tasminneva mAse dvi-tRtIyavArA pratiSedhaH // bAhAhi va pAehi va, uttaraNaM saMtaraM tu saMtaraNaM / taM puNa kuMbhedaie, nAvA uDupAiehiM vA // [bhA. 4209] cU- niraMtaraM uttaraNaM, kuMbhadatiyAdiehiM saMtaraM saMtaraNaM / kuMbho ego ghaDaNAvA vA, datio vAtapUrio, nAvA pasiddhA, uDuvo koTiMvo, AdisaddAo lAupannIhiM / sAdijjaNA anumoyaNA vAkyopanyAse taM jahA gaMgAdyAH prasiddhAH, caulahaM pAvati / / esa suttattho / adhunA niryuktivistaraH[bhA. 4210] paMca parUveUNaM, nAvAsaMtArimaM tu jaM jattha / saMtaraNammi vi lahugA, tattha vi ANAdiNo dosA / / cU- "jaM jattha "tti jadi uttaraNaM saMtaraNaM vA jattha tti nadIe eesiM paMcaNhaM nadINaM kamhi vi uttaraNaM kamhii saMtaraNaM / adhavA- ekkAe ceva appodagatthAme uttaraNaM bahudagathAme saMtaraNaM / saMtaraNe caulahuM, avi saddAo utataraNevi caulahuM, dosuvi ANAdiyA dosA savittharA bhANiyavvA / / paMcahaM gahaNeNaM, sesAto sUyiyA mahAsalilA / tattha purA vihariMsU, na ya tAo kayAi sukkhati // [bhA. 4211] cU-paMcaNhaggahaNAto annA vi jAo bahUdagAo, aviccheyavAhiNIo tAo vi gahitAo / syAbuddhiH kimarthaM gaMgAdInAM grahaNaM ? atrocyate - pacchaddhaM kaMThaM // tattha saMtaraNe tAva dosA bhaNAmi [bhA. 4212] 344 anukaMpA paDinIyA, va hojja bahave ya paccavAyA tu / eesiM nANattaM vocchAmi ahAnupuvvIe // cU-tattha anukaMpAe tAva bhannati / [ bhA. 4213] chumaNaM jale thalAto, anne vottAritA chubhahi sAhU / ThavaNaM ca paTTi (tthi) tAte, daTuM nAvaM ca Aneti // ca - sAdhu saMtaraNa jANittA thalAo nAvaM jale chubhejjA / ettha jahAsaMbhavato AukkAyavirAdhanAe sadvANapacchittaM / puvvArUDhe vA uttArettA udae vA chuhittA sAdhuNA vilaggAvejA / sAdhuNo vA daTuM saMpaTThiyaM nAvaM dhareja, sAdhumo vA daTTu parakUlAto nAvaM ANejja, ettha vi jahAsaMbhavato kAyaniSphannaM / / ettha je avatAritA udage vA chUDhA sAdhunimittaM imaM kujjA [bhA. 4214] nAviya- sAhupadose, niyaTTaNa'cchaMtakA ya haritAdI / jaM tena -sAvatehi va, pavAhaNa'nnAe kiNaNaM vA // cU- nAviyassa sAdhu sa vA padosaM gacchejjA, jaMvA te pAvejja tanniSphannaM, jaM vA te niyaTTaMtA taDe vA acchaMtA hariyAdicakkAyavirAdhanaM kareja, jaM ca te sAvaehiM pAvihiMti, jaM ca annaM nAvaM kItAdI kAuM pavAhejja, ettha tanniSphannaM savvaM sAdhuNo pAveMti // parakUlAto nAvANayaNe imo diTTaMto[bhA. 4215] majjagato marUMDo, nAvaM sAhUNa appaNA''neti / kahiyA jati akkhevA, tati lahugA maggaNA pacchA // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 12, mUlaM-788, [bhA. 4215] 345 ghU- NhAyaMto muruMDarAyA sAdhuNo saMtaritukAmA daNaM sayameva nAvie AnettA sAdhuNo vilaggAvettA bhaNati-kaheha kiM ci tAva jAvanaM uttaremo / akkhevaNAdikahAladdhijutto sAdhU kahetumAraddho / tena kahateNa akkhitto nAviyaM "sanne" ti saNiyaM kaDDaha, jeNa esa sAdhu ciraM kaheti / sAdhukAraNA saNiyaM gacchaMtANaMjattiyAAvallakhevA tattiyA caulahugA / uttinneNa rannA aMtepure akkhAyaM-atisundarakadhagA sAdhuNo / aMtepure kouhallUssugaM yANaM vinnaveti - jai te sAdhuNo ihaM Anijjeja to amhe vi suNejAmo dhammakadhaM / rannA gavesittA, AniyA, evAmAdI dosaa| jai aMtepure AyaparasamutthA dosA // kiMca[bhA.4216] sutta-'tthe palimaMtho, negA dosA ya / nivadharapavese / satikaraNa koueNa va, bhuttA-'bhuttANa gmnnaadii|| cU-kaMThA / ete anukaMpadosA gatA / ime "paDinIya" dosA[bhA.4217] chubbhaNa siMcaNa bolaNa, kaMbala-sabalA ya ghADiyAnimittaM / anusaTTA kAlagatA, nAgakumAresu uvvnnaa|| cU-tatthachubmaNAdisunAvAe sAmanneNa didrutI kjjti|jhaa madhurAe bhaMDIrajattAeghADieNa aNApucchAe vaillA nItA / tannimittaM veraggiyA sAvageNa anusaTThA bhattaM paccakkhAyaM / kAlagayA nAgakumAresu uvavannA / / tehiM [bhA.4218] vIravarasasa bhagavato, nAvArUDhassa kAsi uvasaggaM / micchAdiTThi paraddho, kaMbala-sabalehi titthaM ca // cU-bhagavaM nAvArUDho, nAgakumAreNa sudADheNa uvasaggito, kaMbalasabalehiM moio, mahimA ya kayA, tammi ya padese titthaM pavvattaM / / "chubbhaNa"tti paDinIo nAvAe ArubhaMte sAdhuNo bhaNati[bhA.4219] sIsagatA vi na dukkhaM, kareha majjhaM ti evamavi vottu / jA chubbhaMtu samudde, muMcati nAvaM vilaggesu / / cU-siddhatthaga-samipattapuSpANi vA siraTThiyANi jahA pIDaM na kareMti evaM mama tubbhe pIDaM na kareha, anuggahoya, evaM vottuM pijAhe nAvaM ArUDhA sAdhavo tAhe muMcati nAvaM nadimuhesu "jo"tu samudde paDatu tti, tattha kilassaMtu, maraMtu vA // "chubbhaNa"ttigayaM / "siMcaNa-bolaNa" do vidAre jugavaM vakkhANeti[bhA.4220] siMcati te uvahivA, tece jale chubhejja uvahiM vA / manovahinipphannaM, anesiya taNAdi tarapannaM // cU-nAvigo anno vA paDinIo sAdhu siMcati, uvahiM vA / "bolaNa tti-teceva sAdhUjale chuhejjaauvhivaa| AyavirAdhanAeparitAvamaraNaniSphannaM,jaMcauvadhiNAse anesanijaMgeNhihiMti, jaMca jhusirAjhusire taNe sevehiMti, savvaM tannipphannaM pAvati |trpnnecmggejjaa, adijamANe vA ruMbhejA, dijjamANe adhikaraNaM // "siMcaNa-bolaNa"tti do dorA gtaa| idAni "bahavo ya paccavAyA u"tti asya vyAkhyA[bhA.4221] saMghaTTaNA ya ghaTTaNa, uvagaraNapaloTTasiMcaNe dosaa| Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 nizItha-chedasUtram -2-12/788 sAvayateNe timhegatarA, virAdhanA sNjmaa''yaae| ghU-puvvaddhassa imaM vakkhANaM[bhA.4222] tasa-udaga-vaNe ghaTTaNa, siMcaNa logo ya naavisiNcnnyaa| loTTaNa uvahI ubhae, vuDDaNa emeva atthAhe // cU-jalasaMbhavA tasA, daga sevAlAdi vaNakAyo-ete saMghaTTaNa-paritAvaNa-uddavaNAdi / sAdhu uvagaraNaM vA logo nAvigA vA siMcejja vA, pAdehiM vA malejjA, sAdhu uvakaraNaM vA vaNAvAto loTTeja / atisaMvAdhe vA sayaM loTTejja / evaM vAhe atthAhe vA uvahi AtA tadubhayaM vA vuDDenja / / - "sAvayateNe" tti asya vyAkhyA[bhA.4223] ohAramagarAdIyA, ghorA tattha u saavyaa| sarIrovahimAdiyA, nAvAteNA ya ktthi|| cU-ohAro maccho / sesaM kaMTha / sarIrateNA uvakaraNateNA ubhayateNa vA katthai samuddamajjhe nAvAhiM bhamaMti / / "tiNhegatara"tti asya vyAkhyA[bhA.4224] sAvayateNe ubhayaM, anukaMpAdI virAdhanA tinni / saMjama AubhayaM vA, uttara-nAvuttaraMte y|| cU-sAvayA, teNA, sAvayA vitenA vi|ahvaa-anukNpaae paDiNIyaTThayAe anukaMpaDiNIyaTTayAe vA / ahavA- saMjamavirAdhanA AyavirAdhanA ubhayavirAdhanA / ahavA- nAvaM Arubhate, nAvA ArUDhe, nAvAto uttaraMte ya evaM bahavA paccavAyA bhavaMti // saMtaraNaM gataM / idAni "uttaraNaM tattha[bhA.4225] jaMghaddhA saMghaTTo, saMghaTuvariMtu leva jA naabhii| tena paraM levuvariM, tuMbAdI naavvjjesu|| cU-jattha tale pAdatalAto ArubheUNaM jAva mukkajaMghAe addhaM buDDati esa saMghaTTo bhannati / mukkajaMghaddhAo ArubheUNa uvariM jAva nAbhI vuDDuti esa levo bhannati / nAbhIto ArabheUNa uvariM savvaM levovariM bhannati / taMduviha - thAhaM athAhaM ca / jattha nAsiyaM na buDDuti taM thAhaM / jattha puNa nAsiyA buDDuti taM atthAhaM / tuMbAdiesu vA nAvAvajesu jattha taraMto jalaM saMghaTTeti taM savvaM uttaraNaM bhannati / tattha uttaraNe ime dosA[bhA.4227] saMgaTTaNA ya siMcaNa, uvakaraNe paDaNa saMjame dosaa| cikkhalla khANu kaMTaga, sAvaya-bhaya-bujjhaNe aataa| cU- logeNa sAdhussa saMghaTTaNA, sAdhU vA jalaM saMghaTTeti / adhavA - saMbhavato kAyasaMghaTTaNe pacchittaM vattavvaM / saMghaTTaNagahaNA paritAvaNoddavaNe vigahite, tannipphannaM ca / paDinIo sAdhuM uvakaraNaMcavA se siMcati, anukaMpAe vA sAdhu siMcati, sAdhUvA appaNAappAnaM siMcejA, paDaNaM vA sAdhussa uvakaraNassa vA udae / ete saMjamadosA / ime pacchaddhagahitA AyavirAdhanA dosAsacikhale jale khuppati, jalamajjhe acakkhuvisae khANukaMTaeNavA vijjhajja, magarAdI sAvayabhayaM bhavati, nadIvAheNa vA vujjhai / / imaM ca kappasasa cautthudadesagAbhihitasuttassa khaMDaM bhannati, eravati koNAlAsu jattha cakkiyA ityAdi / imo suttattho Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 uddezaka H 12, mUlaM-778, [bhA. 4227] [bhA.4228] eravati jammi cakkiya, jalathalakaraNe imaM tu nANattaM / ego jalammi ego, thalammi ihaiM thlaa''gaasN|| cU-eravatI nadI kulANA janavate, kuNAlAe nagarIe samIve addhajoyaNaM vahati / sA ya uvvedheNaM addhajaMghappamANaM, annAe yajammi addhaM jaMghappamANaM "cakkiyaM"ti sakkijati uttaritraM tatthajalathalakaraNe uttariyavvaM.jalathalANa nANattaMpacchaddhagahitaM, na viroleNtenngNtvvmityrthH|| [bhA.4229] eravatikuNAlAe, vitthinnA addhajoyaNaM vhtii| kappati tattha apunne, gaMtuMjA verisI annA // cU-puvvaddhaM gatArthaM / uDubaddhakAle apunne mAsakappe jAva tinnivArA bhikkhalevAdikajjesu jayaNAekappati / annA vijA nadI erisItAte vi kappati gNtuN| uttaraNasaMtaraNAnisvavidhAnena puurvvt| adhavA- dagasaMghaTTe sakRd uttaraNaM, dvitRtIyavArA sNtrnnN|| bhaNio suttattho / idAniM nijuttI / uttaraNe paMthappagArA bhannaMti[bhA.4230] saMkama thale ya nothale, pAsANajale ya vAlugajale y| suddhadaga-paMkamIse, paritta'naMte tasA ceva / / cU-tiviho paMtho saMkameNa thaleNaM nothaleNaM / jaM taM nothaleNaM taM cauvvihaM - pAsANajalaM, vAluyAjalaMsacittapuDhavIe suddhadagaM, paMkamIsaMjalaM, tmmikhupptehiNgmmti| ekekeparittanaMtakAyANa tasANa ya virAdhanA saMghaTTaNAdiyA saMjamavirAdhanA bhavati / jaleNa gammamANe vikalpapradarzanArthamAha[bhA.4231] udae cikkhallaparitta'NaMtakAtiga tase ya mIse ya / akaMtamaNakaMte, saMjogA huMti appabahuM / cU-ahapuNa evaM jANajjA-eravai kuNAlAejastha cakkiyA egaMpAyaMjale kiccA egaMpAyaMthale kiccA, evaM se kappai aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarie vA saMtarie vaa| jattha no evaM cakkiyA, evaM se no kappai aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarie vA saMtarie vA / udagaggahaNe udae teUvAUvihUNA ega-du-tiyAdI cikkhallAdipuDhavIsu vaNassatIsu ya paritta'naMtesu tasesu ya beiMdiyAsu, eesu puvvaM mIsesu, pacchA sacittesu, thiraathiresu, akkatamanakkatesu, saMjogA bhANiyavvA / appAbahuaM" ti eesu saMjogesu jesu appatarA saMjamavirAdhanA dosA tesugaMtavvaM // "saMkama"tti jattha saMkamo tatthime saMkamabhaMgavigappA[bhA.4232] egaMgiya cala thira pADisADi nirAlaMba egato sbhe| paDipakkhesu ya gamaNaM, tajjAtiyare ca saMDe vA // cU-saMghAtimAsaMghAtimo egaMgio bhavati, tena gaMtavvaM, na caleNa / pArisADiNA na gaMtavvaM / apArisADimA gaMtavvaM / na nirAlaMbeNa egato vA sAlaMbeNa gaMtav |duho (vA] sAlaMbeNa gNtvvN| sabhae na gaMtavvaM, paDipakkhe nibbhaeNa gaMtavvaM / anegaMgiya-cala-parisADi-nirAlaMba-sabhae etesiM paMcaNDaM padANaM paDipakkhesu gamaNaM / ettha battIsabhaMgA kAyavvA. ego paDhamabhaMgo suddho / sesA asuddhA / tesu vi bahuguNataresu gamaNajayaNA kAyavvA / "saMDe" vA saMkamavikappo tti, ao bhannati - te duvihA - tajjAyA atajjAyA vA, tattheva jAyA silAdI tajjAyA, annao dAragAdI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 nizItha-chedasUtram -2- 12/788 AnettA ThaviyA atajjAyA / tesuvicalAcala-prakaMtA'nakkaMtasabhaya-nibbhayAdI bhedA kAyavvA // - "saMkame"tti gataM / idAni "thale"tti[bhA.4233] nadikoppara caraNaM vA, thalamudayaM nothalaM tu taM cuhaa| uklajala vAlugajala, suddhamahI paMkamudayaM ca // ghU-nadIe AuMTiya kopparAgAraM calaNaM tena gammati, jalovarikavADANi mottuM pAlibaMdho kajatitena caraNeNaM gammai, ettha viakaMta-anakaMta-sabhaya-nibmayAdI bhedA vattavvA / "udaga"ti thaleNa udayassa parihAro / thalaM tigataM / idAni "nothalaM"titaM caubvihaM pacchaddhaM / aho pAsANA uvariMjalaM, aho vAlugA uvarijalaM, aho suddhamahI uvarijalaM, aho paMko uvariM jalaM // paMkudage ime vidhANA[bhA.4234] lattagapahe ya khalute, taha'ddhajaMghe ya jAnu uvariM ca / leve ya levauvariM, aktAdI ya sNjogaa.| cU-jammettaM alattageNa pAdo rajati tammeto kaddamo jammi pathe so lattagapaho, khalugametto kaddamoaddhajaMghametto jAnumito, "jAnuvari leve"tti nAbhimetto levo, levovariMca kaddamo / ete savvekaddamappagArAcauvihenothale kaddameyasabheyAakaMtAnakaMta-sabhaya-nibmayAdI savvejahAsaMbhavaM saMjogA kAyavvA ||imenn jutto paMtho parihariyavvo[bhA.4235] jo viya hota'kaMto, hariyAditasehi ceva prihiinno| tena vi u na gaMtavvaM, jattha avAtA ime hoMti // kNtthaa| cU-imehiM sAvAto patho bhavati[bhA.4236] girinadi punna vAlAdikaMTagA dUrapAramAvatta / cikkhalla kallugANi ya, gArA sevAla uvale y|| cU-jattha pahe girinadI pUrapunnA tivvavegA magarAdi vAlA aMto jale jattha pAsANa-kaMTakA vaNapphati kaMTakA vA pUrANIA, dUrapAraM vA jalaM, AvattabahulaM vA jalaM, calanicikkhallo vA jattha, koMkaNavisae nadIsuaMto jalassa kallugA pAsANA bhavatitepAdaM aceyaNaM kareMti chiMdaMti "gArA" gArisarisANi ninnANi, lokaprasiddhAoaddagA, sevAloprasiddho, uvalA chinnpaasaannaa|| caubvihe nothale puvvaM imeNa gaMtavvaM[bhA.4237] uvalajaleNa tu puvvaM, akaMta niraccaeNa gaMtavvaM / tassa'sati anakaMte niravvaeNaMtu gaMtavvaM // cU-uvalajale kaddamAbhAve sthirasaMghananAcca ataH pUrva tena gamyate / sesaM kaMThaM / tassa abhAve sigatajalasuddhapuDhavIe ya kameNaM / ato bhannati[bhA.4238] emave sesaehi vi, sigatajalAdIhi hoti sNjogaa| paMka madhusittha lattaga, khalu'ddhajaMghA ya jaMghA y|| cU-uvalAtovAluyAappasaMghayaNatarA tena vAluyAjaleNapacchA gammati, vAlugAtosuddhapuDhavI appasaMghayaNatarA tena vAluyAjalAtopacchA tIe gammati, tesuakaMtAdi saMjogApUrvavat / paMkajalaM bahuavAyaM, annapahAbhAve tena pacchA gammati / so ya paMko jo mahusitthAgitI lattagametto tena Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 12, mUlaM-788, [bhA. 4238] 349 paNa gammati, pacchA khalugametteNa, pacchA addhajaMghappamANeNa, tao pacchA jaMghappamANeNa - jAnumAtreNetyarthaH // jo puNa jANuppamANAto pareNa paMko tena na gaMtavvaM jao bhannati[ bhA. 4239 ] aDDhorugamettAto, jo khalu uvariM tu kaddamo hoti / kaMTAdi jo vi hu so, atthAhajalaM va sAvAto // cU- jAnuppamANAto uvari kaddamo kaMTAdi avAyavajito vi gatiabhAvAto sAvAto ceva bhavati, atthaahjlvt|| eso vidhI savvo uvalAdisacittapuDhavIe bhaNio / aha acittAdIpuDhavI to imA vidhI - [ bhA. 4240] jattha acittA puDhavI, tahiyaM Au-tarujIvasaMjogA / joNiparitta - thirehiM, akkaMta - niraccaehiM ca // cU- puDhavI savvattha accittA, kiM AukkAeNa gacchau, kiM vaNassatiNA gacchatu ? AukkAe niyamA vaNassatI atthi tamhA tena mA gacchatu, vaNassatiNA gacchatu / tattha vi parittajoNieNa thirasaghayaNeNa, tattha vi akkaMteNa tattha vi nippaccavAteNa, sapaccavAteNa bitio / anakaMte vi ete ceva do vikappA / evaM thire vi cauro vikappA / athire ca curo| evaM paritte aTTha vikappA / evaM anaMte vi aTTha / evaM paritte aTTha vikappA / evaM anaMte vi aTTha / evaM savvaggeNa vaNassatikAe solasa vikappA // idAniM Aussa tasANa ya saMyogo bhannati [ bhA. 4241] emeva tu saMjogA, udagassa catuvvihehi tu tasehiM / akkaMta-thirasarIre, niraJcaehiM tu gaMtavvaM // cU- cauvvihA tasA - beMdiyA teiMdiyA catupaMciMdiyA / ettha puvvaM beMdiesu thiresu akkaMtasu nipaccavAeNa esa paDhamabhaMgo, sapaccavAteNa bitio / anakkaMte vi ete ceva do vikappA / evaM athiresu cauro vigappA / evaM teiMdiya - cauriMdiya paMcaMdiesu vi aTTha'TTha vigappA / evaM tasesu vi savvaggeNaM battIsaM vigappA / aha saMtara - niraMtaravigappo kajjati to tasesu savvaggeNaM ca vigappA bhavaMti / / teu-vAusu gamaNassAsaMbhavo tti ao bhannati [ mA. 4242 ] U- vAuvihUNA, evaM sesA vi savvasaMjogA / udagassa tu kAyavvA, jena' hikAro ihaM udae / cU- vaNassAtatasesu vi dugasaMjogo bhANiyavvo / puvvaM tasesu therAdisu gaMtavvaM, jato vaNe vi niyamA tasA atthi tti / puDhavI Au-vaNassati tigasaMjogo, tisuvi saMbhave kayameNa gacchau ? puvvaM puDhavinA, tato vaNassatiNA tao AuNA / puDhavi Au - vaNassati tasesu tti esa caukkasaMjogo / caukkasaMbhave karateNa gaMtavvaM ? puvvaM accittapuDhavIe, tao viralatasesu, tao saccittapuDhavIe, tao vaNassatiNA, tao AuNA, ete sesasaMjogA bhaNiyA / iha bahubhaMgavitthare bIyamettamabhihitaM / etthaM puNa bhaMgavitthare je udagaM amuMcaMteNa bhaMgA bhavaMti te kAyavvA, jeNa iha udagAdhigAro / sesabhaMgA puNa iha vikovaNaTThA bhaNiyA / / "aMto mAsassa dukkhutte tikkhutto uttara "tti asya sUtrapadasyArthaH[bhA. 4243] eravati jattha cakkiya, tArisae na uvahammatI khettaM / paDisiddhaM uttaraNaM, punne asati khetta' nunnAtaM // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 nizItha-chedasUtram -2-12/788 cU-eravatI nadI kuNAlA janapade, sA addhajoyaNavitthinnA addhajaMgha'tthAhaM udagaM vahati / tIe kei padesA sukkhA natthi / udagaM taM jo uttarittA bhikkhAyariyaM kareti tattha uDubaddhe jatya tinni dagasaMghaTTA te gatAgateNaMcha, vAsAsu satta te gayAgaeNaM coddasa / etto ekkeNa vi ahiehiM uvahammati khetta / annattha vijattha ettiyA dagasaMghaTTA tattha vi evaM ceva - "paDisiddhaM uttaraNaM" pacchaddhaM, asya vyAkhyA - punne mAsakappe vAsAvAse vA jati anuttinnANaM asthi annaM khetaM mAsakappapAyoggaMtonauttariyavvaM, jANianutinnANikhettANi tesuvihariyavvaM, aha anuttinnANaM annaM natthi khettaM to uttariyavvaM // [bhA.4244] sattatu vAsAsu bhave, dagaghaTTA tinni hoMti uDubaddhe / je una haNaMti khettaM, bhikkhAyariyaM ca na haraMti // [bhA.4245] jaha kAraNammi puNNe, aMto taha kAraNammi asivaadii| uvahissa gahaNa liMpaNa, nAvodagaMtaM pijayaNAe / cU-jahA kAraNe punne mAsakappe vAsAvAse vA annakhettAsatI ya diTuM uttaraNaM tahA aMto vi mAsassa asivAdIhI kAraNehiM uvahI vA annato dullabhA levassa vA aTThAe uttarejjA / "navodagaM taM pijayaNAe" tti asivAdiehiM ceva kAraNehiM jaM udagaM nAvAe uttarittA ujANaM gammati / / jattha gaMtavvaM tatthimA vidhI[bhA.4246] nAva-thala-levaheTThA, leve vA uvarie va levassa / donnI divaDDamekaM, addhaM nAvAe parihAti / / cU-nAvuttaraNathAmAto jai do joyaNANi pajjohAreNa vakkathaleNa gammati tena gaMtavvaM, mA ya naavaae| [bhA.4247] do joyaNAi gaMtuM, jahiyaM gammati thaleNa teneva / mA ya durUhe nAvaM, tatthAvAyA bahU vuttA / / cU-evaM nAvA uttaraNathAmAo levahe?'ttidagasaMghaTTaNeNa divddddjoynnnngcchumaaynaavaae| evaM nAvuttaraNaghAmAto joyaNapajjohAreNa leveNa gacchau mA ya nAvAe / evaM nAvuttaraNathAmAto addhajoyaNapajjohAreNaM levuvarie gacchatu mA ya nAvAe / esa nAvuttaraNathAmAo parihANI vuttA / evaM ceva levovari uttaraNathAmAo divaDDajoyaNapajjohAreNa thaleNa gaMtavvaM mA ya levovariNA / levuttaraNathAmAo egajoyaNapajjohAreNaM saMgha ma gacchau mA ya levovariNA / levuttaraNathAmAo addhajoyaNaparihAreNa addhajoyaNeNa saMghaTTeNa gacchatu mA ya leveNa gacchau, mA ylevovrinnaa| esA levuvarithAmAto parihAmI / levuttaraNathAmAto egajoyaNapajohAreNa thaleNa gacchau mA ya leveNa / levuttaraNathAmAto addhajoyaNeNa saMghaTTeNa gacchatumA ya leveNa, esa levAto parihANI / saMghaTuttaraNathAmAtoaddhajoyaNapajjohAreNathaleNagacchatumAyasaMghaTTeNa, etesiparihAsaNaM asatIe nAvAlevovari levasaMghaTehiM vi gaMtavvaM jynnaae|| tattha'ddhajaMghAe vi imA jayaNA[bhA.4248] thalasaMkamaNe jayaNA, paloyaNA pucchiUNa uttaraNaM / paripucchiUNa gamaNaM, jati paMtho tena jayaNAe / Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 12, mUlaM-788, [bhA. 4248] 351 cU-"thalasaMkameNe"tti egaMpAdaM thale vibhAsA, paloyaNA nAma loyaM uttaraMte paloeti, jeNaM jeNaM addhajaMghAmettaM udagaM teNaM teNaM gacchati / aha uttaraMte na pAsejA to pADipahiyamannaM vA pucchati, "jato nIyatarAgaMudagaMtitaM ciMdhehiti"tti vutta bhavati / paripucchiUNaM tijadi tassa udagassa parihArapaMtho atthitaM pucchiUNa tena jayaNAe gaMtavvaM // aha tena thalapaheNa ime dosA havejja[bhA.4249] samudAnaM paMtho vA, vasahI vA thalapaheNa jati ntthi| sAvayateNabhAyaM vA, saMghaTTeNa tato gacche / / ghU-samudAnaM bhikkhA natthi, athavAthalapahocevanatthi, vasadhI vA natthi, siMhAdisAvatabhayaM vA, sarIrovahiteNabhayaM vA, to thalapahaM mottuM udagasaMghaTTeNaM gaMtavvaM / / tadabhAve leveNa vA tatthimA uttaraNajayaNA[bhA.4250] ete ceva ya dosA, jati saMghaTTeNa gacchamANassa / to leveNaM gacche, niravAeNaM timA jayaNA // [bhA.4251] nibbhae gAratthINaM, tumaggato colapaTTamussAre / sabhae atthagdhe vA, oinnesu ghaNaM paDheM // cU-jaigihisatthasahAyo tAhe udagasamIvaMgaMtuM, uDDhagakAyaMmuhanaMtageNapamajjittA, ahokAyaM rayaharaNeNaM uvakaraNaM paDilehittA, egaoyataMuvakaraNaM karettA, jadicorabhayaM natthito gihatthANa savvapacchao udagamavatarati |jh jaha ogADhataraMjalamogAhaitaha tapa pacchao Thito uvaruvariM colaTTamussArei jahA na bhijai / aha satthapacchao bhayaM athAhaM vA jalaM to jAhe aggato gihatthA kettiyA vi uttinnA tAhe sAhU majjhe avatarati, colapaTTaM ca ghaNaM kaDIe - daDhaM baMdhatItyarthaH / / eteNa vihANeNa uttaraMtassa jai colapaTTo bhinno, annaM vA kiM ci uvakaraNajAyaM, to imo vihI / [bhA.4252] dagatIre tA ciTTe, nippagalo jAva colapaTTo u| sabhae palaMbamANaM, gacchati kAeNa aphusNto|| cU-pagalamANaMdagasaMrakkhaNaTThA dage dagasamIve vA niddhapuDhavIte tAva ciTThati jAva colapaTTo annaM vAuvakaraNaM nippagalaM / aha tatthaacchaMtassa bhayaMtopagalamANameva sarIre aphusaMto gacchati, bAhAe palaMbamANaM nei ||jtth satthavirahio egAgI dagamuttarai tatthimo vihI[bhA.4253] asati gihi nAliyAe, nAkkhettuM puNa vipaDiyaraNaM / egAbhogaMca kare, uvakaraNaM leva uvariMca / / cU-gihisahAyAsaisavvovakaraNaMoyaraNatIremottuM, nAligAAyappANAtocauraMgulAirittA, taMghottuMjalamoyarittA, tIeANakheuM-uvagdhAittAityarthaH, saparatIrAopuNo vijalapaDiyaraNaM kareti-pratyAgacchatItyarthaH / AgaMtUNaM taM sukkovakaraNaM egAbhogaM kareti, taM ghettuM tena ANAkkhitajalapaheNa uttarati / esa leve levuvarite vA vihI bhnnito|| thalasaMghaTTalevalevovaripahesu vijamANesu vi avavAdeNa nAvaM duruhejjA / imehiM kAraNehiM[bhA.4254] bitiyapaya tena sAvaya, dubmikkhe kAraNe va aagaaddhe| kajuvahi magara vujhaNa, nAvodagataM pijynnaae|| Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 nizItha-chedasUtram -2-12/788 cU-tesu thalAipahesusarIrovahiteNAduvihAhoja, sIhAdisAvayabhayaMvA hoja, bhikkhA vAna labbhai, gADhaMvA ahiDakkavisavisUiyAdi gilANakajaM vAhoja, evamAdikAraNehiM khippaMosahehiM kajaM haveja, atituriyaM vA kulAikajje haveja, uvakaraNuppAdaNArthaM vA gacche, levalevovariehiM vA magarabhayaM, ahavAlevalevovariehiMbujjhaNa bhayaM, evamAdiehiM kAraNehinAvAtArimaMudagaMgacchejjA, taM pijayaNAe gacchai / ahavA- "kuJjavahi"tti egAbhogo uvahI karejjA / kiM kAraNaM? kayAi paDinIehiM udage chuDabheja, tattha magarabhayA egAbhogakaesu padesu Arubhai, egAbhogakaesu vA bujjhai-taratItyarthaH / nAvAe vA viNaTThAe egAbhogakae dagaMtaraMtItyarthaH / adhavA - nAvodagaM "taMpijayaNAe"ttijaibalAbhiyogeNa nAvAiudagaMussaMcAvejjejjA, taMjayaNAe ussiNciyvvN|| taM puNa egAbhogaM uvakaraNaM kaha kareMti? ata ucyate[bhA.4255] purato durUhaNamegaMte, paDilehA puvva paccha samagaM vaa| sIse maggato majhe, bitiyaM uvakaraNa jynnaae| cU-na gihatthANaM purato uvakaraNaM paDileheti, egAbhiyogaM vA kareti, durUhaNitta nAvaM duruhitukAmo egaMtamuvakkamittA uvakaraNaMpaDileheti, ahokAyaMrayaharaNeNa, uvarikAyaM muhanaMtageNa, bhAyaNeyaegAbhogebaMdhittA tesiMuvariMuvahiMsuniyamitaMkarei, bhAyaNamuvahiMca egtttthaakrotiityrthH| anne bhaNaMti-savvovahI (egaTThA kajjati bhAyaNaMamathie: egaTThANe puDho kjjt|puvvpcchsmgN va" ti gihatthANaM kiM puvvaMduruhiyavvaM aha pacchA adha samagaM? ettha bhannati-jadiyathirA nAvA na DolAyati to puvvaM duruhiyavvaM, samagaMvA, na pcchaa| ___ adhapaMtA to napuvvaM, mAamaMgalamiti kAuM rUsejja / tesiMpaMtANa bhAvaM nAtuMsamagaMpacchAvA Arubhenja / "sIse"tti nAvAe sIse na durUhiyavvaM, taM devatANaM ThANaM / "maggato"ttipacchato vi na duruhiyavvaM, taM nijAmagaTThANaM / majhe vina duruhiyavvaMtaM kUvagaTThANaM, tattha vA caraMtA bhAyaNAdi virAheja / sesamajjhe durUhiyavvaM |jdi majjhe ThAto natthi to sesaMte nirAbAhe ThAti, jattha vA te ThaveMtitattha tthaayNti|saagaarNbhttN paJcakkhAti tti, namokkAraparo tthaayti| uttaraMtona puvvamuttarati, majhe uttarati, na pacchA / sAruvahi puvvameva appasAgAriyA kajjati / ussaggeNa tarapannaM na daayvvN| aha tarapannaM nAvio maggeja, tAhe anusaTTidhammakahAdIhiM mellAvijjati / amuMcaMte bitiyapadeNa dAyavvaM, tattha viAtmopakaraNaM jaMtaM paMtaM dijjati, jaditaM necchati ruMbhati vA tattha anukaMpAe jadi anno dejja sona vAreyavvo, appaNA vA annato maggittA dAyavvaM / / uddezakaH-12 samAptaH muni dIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizItha sUtre dvAdazam uddezakasya [bhadrabAhusvAmi racitA niyuktiyuktaM] saMghadAsa gaNi viracitaM bhASyaM evaM jinadAsa mahattara viracitA cUrNiH prismaaptaa| (uddezakaH-13) cU-ukto dvAdazamoddezaH / idAnIM trayodazamaH / tattha saMbaMdhagAhA imA[bhA.4256] nAvAe uttinno, iriyApahitAe kuNati ussaggaM / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 13, mUlaM-788, [bhA. 4256] 353 tamanaMtarAdi puDhavisu, nivAraNaDhesa sNbNdho|| cU-saMghaTTAdi jAva nAvAe uttinno udagaM 'iriyAvahiyaM paDikkamai" taM ussaggaM annaM vA ceTThA ussaggaM kattha kareti tti kattha vA na karei tti esa saMbaMdho // saMbaMdhAnaMtaraM imaM suttaM mU. (789) je bhikkhU anaMtarahiyAe puDhavIe ThANaM vA sejaM vA nisejaM vA nisIhiyaM vA ceei, veetaM vA saatijti|| mU. (790) je bhikkhU samaniddhAe puDhavIe ThANaM vA sejaM vA nisejaM vA nisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAtijati // .mU. (791) je bhikkhU maTTiyAkaDAe puDhavIe ThANaM vA sejaM vA nisecaM vA nisIhiyaM vA ceei, ceeMtaM vA sAtijati // mU. (792) jebhikkhU sasaraskhAepuDhavIeThANaM vA sejaM vA nisejaM vA nisIhiyaM vAceei, ceetaM vA sAtijati // mU. (793) je bhikkhU cittamaMtAe puDhavIe ThANaM vA sejaM vA nisejaM vA nisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAtijati // mU. (794) je bhikkhU cittamaMtAe silAe ThANaM vA sejaMvA nisejaM vA nisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAtijati // mU. (795) je bhikkhU cittamaMtAe lelUe ThANaM vA sejaM vA nisejaM vA nisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAtijati // mU. (796) je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie saaMDe sapANe sabIe saharie saossesaudae sauttiMga-paNaga-daga-maTTiyamakkaDAsaMtANagaMsiThANaMvA sejaM vAnisejaMvA nisIhiyaM vA ceei, ceeMtaM vA sAtijati // cU-sasaNiddha sasarakkha silA lelU kolAvAsasaaMDe sapANe sabIe saharie uttiMga-paNagasaussaMdagamaTTiya-makkaDaga-saMkamaNaM / ete suttapadA / imaM vakkhANaM[bhA.4257] puDhavImAdI ThANA, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesuTThANAdINI, ceeMtANAdiNo dosaa|| cU-ThANaMkAussaggaM, AdisaddAtonisIyaNa-tuyaTTaNAceyaNakaraNa, anaMtarahiyAnAmasacintA, tammi saTThANe pacchittaMcaulahuM |ahvaa[bhaa.4258] aMtararahitAnaMtara, IsiM ullA u hoti ssnniddhaa| ranaraeNa vibhinnA, phAsugapuDhavI tu ssrkkhaa| ghU-antaraNaM vavadhAnaM, tena rahitA niraMtaramityarthaH / adhavA - puDhavI anaMtabhAveNa rahitA asaMkheya jIvikA pajjattaM saMkheyA vi / adhavA - jIe puDhavIe aMtA jIehiM rahiyA sA puDhavI aMtarahiyA na aMtarahitA sarvA sacetanA na mizrA ityarthaH / IsiM ullA sasaNiddhA, seyaM puDhavI acittA sacitteNa ArammaraeNa vitibhinnA sasarakkhA // [bhA.4259] cittaMjIvo bhaNito, tena saha gayA tu hoti sccittaa| pAsANasilA ruMdA, lelU puNa maTTiyA le // [16] 23 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 nizItha-chedasUtram -2-13/796 dhU-saceyaNA ruMdA mahAsilA, sacitto vA lellU lettuuo|| [bhA.4260] kolA u ghuNA tesi, AvAso tappatiTThiyaM daaruN| aMDA tumudiMgAdI, pANaggahaNe tasA curo|| [bhA.4261] bIyaM tu apparUDhaMtadeva rUDhaM tu hoti hritaadii| kIDaganagaruttiMgo, saNkurnirNkuropnno|| ghU-kolA ghuNA, tesiM AvAso dArue vA, "jIvapatihie" "sapANe"vA dArue puDhavIe vA, evaM "sabIe" dArue puDhavIevA anaMkuriyaM, taM ceva aMkurabhinnaM haritaM, kIDayaNagarago uttiMgo, pharugaddabho vA, paNago paMcavanno saMkuro aNaMkuro vA, uso neho, aMDagA muiMgAdigA, dagamaTTiyA cikhallo sacitto mIso vA // [bhA.4262] makkaDasaMtANA puNa, lUtA phuDatoya aphuDito jaav| saMkamaNaM tasseva u, pivIligAdINi annesi / / cU- makkoDiyaphuDagaM aphuDiyasaMtANagaM, tasseva gamaNakAle saMkamaNaM bhannati / ahavA - saMtANagasaMkamaNaM pipIlikamakoDagAdINaM bhannati / ThANaM uddhaTThANaM, sejA sayanijaM, nisejA AsaNaM, nisIhikA sajjhAyakaraNaM / eesiM ceyaNakaraNaM Avanne saTThANapacchittaM, AmAdiyA ya dosA, AyasaMjameya dosA jahAsaMbhavaM bhANiyavvA / / puDhavAdiegidiyANa saMghaTTaNAdikaraNe veyaNovamA imA[bhA.4263] theruvamA akaMte, matte sutte va jArisaMdukkhaM / emeva ya avvattA, viyaNA egidiyaannNtu|| dhU-jahAtherassajarAejinnassavarisasatAyussa taruNeNabalavattAjamalapANiNAsavvatthAmeNa akaMtassajArisA veyaNA tArisA puDhavikAiyANa adhikatarA ThANAdiThiyakaMtehiM veyaNA bhavati, nyavvttnnolkkhijti|veynnaa yajIvassa bhavati, naajiivss|teyjiivliNgaa egidiesu avvattA / jahA matte sutte vA avvattaM suhadukkhaliMgaM, evaM egidiesuviavvattA ceyaNA daTThavvA liNgNc||kiNc egidiyANa uvayogapasAhagA ime diTuMtA[bhA.4264] bhoyaNe vArukkhete vA, jahA neho tnutthito| pAballaM nehakajjesu, kAreMtuMje apcclo| dhU-jahArukkheti bhoyaNe suhumo nehaguNoasthi,jatotenaAhArieNa sarIrovacayo bhavati na ya avvattataNao lakkhijjati, tahA vA puDhavIe atthi neho suhumo, so vi suhumattaNeNaM na dissati,jaopuDhavIetanuTTitoalpaH ttotenpraablyenehkjjehtthaadisriirmkkhnnNkrtumshkyN|| assa diTuMtassa uvasaMghAro[bhA.4265] kohAI pariNAmA, tahA egidiyANa jNtuunnN| pAballaM tesu kajesu, kAreuMje apcclaa| cU-egidiyANakohAdiyApariNAmA, sAgAriyAyauvayogA, tahA sAtAdiyAtuveyaNAto, ete savve bhAvA suhumattaNao aNatisayassa anuvalakkhA / jahA sannI pajjattA kohudayA u Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 uddezaka H 13, mUlaM-796, [bhA. 4265] akkosaMti tivaliM bhiguDiM vA kareMti tesu te appItikajjesu tahA prAbalyena egidiyA appaccalA asamarthA ityrthH| jamhApuDhavIkAyAevaMvidhavedaNamaNubhavaMtitamhA tesuThANAdiyaMna kaayvvN|| avavAdato vA karejja[bhA.4266] vosaTThakAyaasive, gelanna'ddhANa sNbhmegtre| vasahIvAghAeNa ya, asatI jayaNA u jA jattha // cUvosaTTakAyopaovagatosoparapapaogAaNaMkaMpanenapaDinIyattaNeNavAanaMtarahiyAThANesu ThavijjejjA, ativagahiyA vasahimalabhaMtA rukkhAdiheDhesu ThAyaMti, vejjaTThA osahaTThA vA gilANo jayAnijjatitadAvasadhiabhAve athaMDile ThAeja,addhANapaDivannAvA ThAyaMti,aganimAdisaMbhame vA vasahiNiggayA uppahe ThAyaMti, vasahivAghAe vA ThAyaMti, savvahA vA vasahieabhAve ThAyaMti, tehiManaMtarahitAdiathaMDilANajAjatthajayaNAsaMtaraNamAiyAsaMbhavati paDilehaNa-pamajjaNAdiyA vA sA savvA vikAyavvA // mU. (797) je bhikkhU thUNaMsi vA giluyaMsi vA usukAlaMsi vA kAmajalaMsi vA dubbaddha dunnikhitte anikaMpe calAcale ThANaM vA sejaM vA (nisejaM vA) nisIhiMya vA ceei, ceetaM vA saatijti|| [bhA.4267] thUNAdI ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesUThANAdINiM, ceteMtANAdiNo dosaa|| cU-thUNA velI, giheluko uMbaro, usukAlaM ukkhalaM, kAmajalaMNhANapIDhaM // [bhA.4268] thUNAo hoti viyalI, giheluo uMbaro u naayvyo| udukhalaM usukAlaM, siNANapIDhaMtu kAmajalaM // ghU-gatArthA / navaraM - siNANa majjaNA do vi egaTThA // "dubaddhe"tti baMdho duvidho rajjubaMdho kaTThAdisu vehabaMdho vA, taM na subaddhaM dubaddhaM / "dunnikkhittaM"ti nihitaM sthApitamityarthaH taM na sunikkhittaMdunnikkhittaM / kesiM cidunirikkhiyaM tiaalaavgo|tN apaDilehiMya duppaDilehiyaM vaa| na ni prakaMpaMani prakaMpaM, aniprakampitvAdeva claaclNclaaclnsvbhaavN| tAzesthAnAdi na krtvym| [bhA.4269] rajjU veho baMdhaoSa nihayANihataM hu hoti nikkhamaNaM / anirikkha apaDilehA, claaclmnippkNpNtu|| cuu-gtaarthaaH| nihatAnihaya tti nikkhayamanikkhayaMvA // tArise sadose ThANAI kareMtassa ime dosA[bhA.4270] pavaDate kAyavaho, AuvadhAtoya bhaannbhedaadii| tasseva puNakaraNe, ahigaraNaM annakaraNaM vaa|| cU-tato paDato chaNhaM kAyANaM virAdhanaM krej|appnno vA se hatthapAdAdIvirAdhanA hvej| bhANAdI vA uvakaraNajAtaM virAdhejja / tassa thUNAdiyassa pADiyassa rajjUbaddhassa vA voDitassa vehabaddhassa vA visaMdhAtiyassa puNo karaNe, annassa vA ahiNavassa karaNe adhikaraNaM bhvti| paDisiddhakaraNe ANAdiyA dosA, caulahuMca se pacchittaM / / bitiyapadaM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 nizItha-chedasUtram -2-13/797 [bhA.4271] vosaTTakAyaasive, gelannaddhANa saMbhamegatare / vasahIvAghAtema ya, asatI jayaNAya jA jattha // mU. (798) je bhikkhU kuliyaMsi vA bhittisivA silasi vA lelusi vA aMtarikkhajAyaMsi vA dubbaddhe dunnikhitte anikaMpe calAcale ThANaMvA sejaM vA (nisejaMvA) nisIhiyaM vAceei, ceetaM vA sAtijati / / cU-kuliyaM kuDaM taM jato niccamavatarati, iyarA sahakarabhaeNa bhittI, naINaM vA taDI bhittI, silA-leDU puvvuttaa| paDhamasutte niyamA sacittA, iha bhayanijjA / zeSaM pUrvavat / [bhA.4272] kuliyAdi ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte| tesUThANAdINI, ceteMte ANamAdINi // [bhA.4273] kuliyaM tu hoi kuDaM, bhittI tasseva girinadINaM tu / sila-lelU puvvuttA, tattha sacittA ihaM bhayitA // [bhA.4274] vosaTTakAyaasive, gelanna'ddhANa sNbhmegtre| vasahIvAghAtemaya, asatI jayaNA yajA jattha // mU. (799)je bhikkhU khaMdhaMsi vA phalahaMsi vA maMcaMsivA maMDavaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vAhammatalaMsivA dubbaddhe dunnikhitte anikaMpe calAcale ThANaM vA sejaM vA (nisejjaM vA) nisIhiyaM ceei, ceetaM vA saatijti|| cU-khaMdhaM pAgAro peDhaM vA, phaliho aggalA, akuDDo-maMco, so ya maMDavo, gihovari mAlo dubhUmigAdI, nijUhavagavakkhovasobhitopAsAdo, savvovaritalaMhammatalaM bhuumitlNtrNvaahmmtlN| esa suttatyo / imA nijuttI[bhA.4275] khaMdhAdI ThANA khalu, jattiyamettA u AhiyA sutte / tesu ThANAdINiM, ceteti aannmaadiinni|| [bhA.4276] khaMdho khalu pAyAro, peDhaM vA phaliho tuaggalA hoi / ahavA khaMdho ugharo, maMco akuDDo gihe maalo|| cU-ahavA - kaMdho gharo mRdiSTakadArusaMghAto skandha ityarthaH[bhA.4277] vosaTTakAyaasive, gelnnddhaannsNbhmegtre| vasahIvAghAtema ya, asatI jayaNA yajA jtth|| mU. (800) je bhikkhU annautthiyaM vA gArasthiyaM vA sippaM vA silogaM vA aTThAvayaM vA kakkaDagaM vA vuggahaMsi vA salAhatthayaMsi vA sikkhAvei sikkhAveMtaM vA sAtijati // ghU-sippaMtunnagAdi, silogo vannaNA, aTThAvadaM jUtaM, kakkaDagaM heU, vuggaho kalaho, salAhA kvvkrnnppogo| esa suttattho / imA nijjuttI[bhA.4278] sippasilogAdIhiM, sesakalAo vi sUiyA hoti| gihi annatitthiyaM vA, sikkhAveMte tmaannaadii| ghU-sesA u gaNiyalakkhaNasauNarUyAdi sUcitA, na gihI annatitthI vA sikkhAveyavvo, jo sikkhAveti tassa ANAdiyA dosA, caulahuMca se pacchittaM / / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 uddezakaH 13, mUlaM-800, [bhA. 4279] [bhA.4279] sippasiloge aTThAvae ya kkkddg-buggh-slaagaa| tunnAge vannajute, hetU kalahuttarA kvve|| cU-puvvaddheNa suttpdsNgho|pcchddhennjhaasNkhN tattha udAharaNaMsippaM,jaMAyariyauvadeseNa sikkhijati, jahA tuNmAgatUNAdi, silogo guNavayaNehiM vannaNA, aTThApadaM cauragehiM jUtaM / ahavA- imaM aTThApadaM[bhA.4280] amme na vi jANAmo, puTTho aTThApayaM imaM beti / suNagA vi sAlikUra, necchaMti prNpbhaatmmi|| cU-pucchito apucchito vA bhaNAti-amhe nimittaM na suTu jANAmo / ettiyaM puNa jANAmo paraMpabhAyakAle dadhikaraM suNagA vikhAtiuM necchihiMti / arthapadena jJAyate subhikkhaM / kakkaDaga heU jattha bhaNite ubhayahA pi doso bhavati - jahA jIvassa niccattapariggahe nAragAdibhAvo na bhavati, anicce vA bhaNite vinAsaI ghaTavat kRtavipraNAzAdayazca doSA bhavaMti / ahavA - karkaTahetusarvabhAvaikyapratipatti, atrobhayathAdoSo, mUrtimadamUrtasukhaduHkhabhedato jJAnakAlabhedAcca kArakabhUtavizeSAcca viruddhaM sarvabhAvaiyayaM, atha naivaMtataH pratijJAhAni / "vuggaho" - rAyAdINaM amukakAle kalahobhavissati, rannovAjuddhaMzagaDamadeseNakalahejayamAdisati, doNhaMvA kalahaMtANaM ekkassa uttaraM kaheti / "salAha"tti kavvasadbhAvakaheti, kavvehiM vA vikovito kavvaM kreti| slaahkhtthennNtisvvklaatosuutitaatobhvNti|taanianntithigaadiinni sikkhAticaulahuM, ANAdI saMjame ya dosA, adhikaraNaM, ummggovdesoy|| imaM bitiyapadaM[bhA.4281] asive omoyarie, rAyadaduDhe bhae va gelanne / addhANa rohae vA, sikkhAvaNayA u jynnaae| cU-rAyAdimannaM vAIsaraMsikkhAveMto asivagahito tappabhAvAo ThANagAdi labhati, ome vA phavvati, soccA rAyaduDhe tANaM kareti, bohigAdibhaye tANaMkareti, gilANassa vAAsahAtiehiM uvaggahaM karissati, addhANarohagesuvA uvaggahakArI bhavissati, evamAdikAraNeavikkhiUNa imAe jayaNAe sikkhaaveti|| [bhA.4282] saMviggamasaMviggo-dhAviyaM tu gAheja paDhamatA gIyaM / vivarIyamagIe puNa, sAhiggahamAi tena prN|| cU-paNagaparihANIejAhecaulahuMpatto tesujatiuM tesu vi asaMtharaMto tAhe saMviggodhAvitaM gIyatthaM sikkhaveti, pacchA asaviggoghAvitaM gIyatthaM agIesu vivarIyaM kajjati, tato asaMviggoghAvitaMagItaM, ttosNviggagiiyN| atra viparItakaraNe heturmaatdbhaavnaaNkrissyti| savigna agItArtha pacchA gahiyAnuvvayaM, tato pacchA saNasAvagaM, tato pacchA ahAbhaddayaM, tato miccha anabhiggahAbhiggahiyaM // mU. (801) je bhikkhU annautthiyaM vA gArasthiyaM vA AgADhaM vayai, vayaMtaM vA saatijti|| mU. (802) je bhikkhU annautthiyaM vA gAratthiyaM vA pharusaMvayai, vayaMtaM vA saatijti|| mU. (803) jebhikkhUannautthiyaMvA gAratthiyaMvAAgADhaMpharusaMvayai, vayaMtaMvA saatijti|| mU. (804)je bhikkhUannautthiyaM vA gArasthiyaM vA annayarIe accAsAyaNAeaccAsAei, accAsAeMtaM vA sAtijati // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 nizItha - chedasUtram -2-13/804 [bhA. 4283] AgADha pharusa mIsaga, dasamuddesammi vannitaM puvvaM / gihiannatitthiehi va, taM caiva ya hoti terasame // cU- jahA dasamuddese - bhadaMtaM prati AgADha- pharusa-mIsagasuttA bhaNitA tahA ihaMgihatya annautthiyaM prati vaktavyAH // imehiM jAtimAdiehiM gihatthaM annatitthiyaM vA UNataraM paribhavaMto AgADhaM pharusaM vA bhaNati / [bhA. 4284] jAti kula rUva bhAsA, dhaMNa bala pAhanna dANa paribhoge / satta vaya buddhi nAgara, takkara bhayake ya kammakare // - jAti kula rUpa bhAsA - dhaNeNa, baleNa, pAhannattaNeNa ya / etehiM dAnaM prati adAtA sati vidhane / kimannattaNeNa ? aparibhogI, hInasatvaH, vayasA apaDuppanno maMdabuddhi, svataH nAgaro taM grAmyaM paribhavati, tathA gihatthaM annatitthiyaMvA takkara- bhRtaka karmakarabhAvehi ThiyaM paribhavati // [bhA. 4285] jati tAva mammaparighaTTiyassa muNiNo vi jAyate maMtuM mannuM / kiM puNa gihINa maMtuM (mannuM], na bhavissati mammaviddhANaM // cU- jati tAva kohaNiggahaparA vi jatiNA jAtimAdimammeNa ghaTTiyA kuppaMti kiM puNa gihiNo? sutarAM kopaM kariSyantItyathaH / / so ya uppannamaMtU imaM kujjA [bhA. 4286 ] khippaM mareja mAreja, vA vi kujjA va geNhaNAdINi / desaccAgaM va kare, saMtAsaMteNa paDibhinne / cU- appaNA vA mannuppanno marejja, kuvito vA sAhuM mAreja, ruTTho vA sa hu rAyakulAdiNA gehAvejA, sAdhuNA vA sehio desaccAgaM kareja, saMteNa asaMteNa vA pratyAbhinno evaM kuryAt // mU. (805) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA kougakammaM kareti, kareMtaM vA sAtijati // mU. (806) jebhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA bhUikammaMkareti, kareMtaM vA sAtijjati / / mU. (807) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNaM vAgarei vAgareMtaM vA saati0|| mU. (808) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNApasiNaM vAgarei vAgareMtaM vA sAtijati // mU. (809) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA tIyaM nimittaM karei, kareMtaM vA sAtijjati // mU. (810) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA lakkhaNaM karei, kareMtaM vA saatijjti|| mU. (811) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA sumiNaM karei kareMtaM vA sAtijjati / / mU. (812) jebhikkhU annautthiyANavA gAratthiyANa vA vijjaM pauMjai, paraMjaMtaM vA saatijjti|| mU. (813) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA maMtaM pauMjai, pauMjaMtaM vA sAijjati / / mU. (814) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA jogaM pauMjai, paraMjaMtaM vA sAijjati / / cU-imA suttapadasaMgahaNI [ bhA. 4287] kouga-bhUtIkammaM, pasiNApasiNaM nimittatItaM vA / lakkhaNaM vaMjaNa sumiNaM, vijjA maMtaM ca jogaM ca // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM - 814, [ bhA. 4288 ] [bhA. 4288] gihiannatitthiyANa va, je kujjA vAgareja vA bhikkhU / vijAiM ca pauMje, so pAvati ANamAdINi // cU- kouabhUtINa karaNaM, pasiNassa pasiNApasiNassa nimittassa lakkhaNavaMjaNasuvinANa ya vAgaraNaM, sesANaM vijjAdiyANa pauMjaNatA // kouAdiyANa imaM visesarUvaMhANAdikoukammaM, bhUtIkammaM savijjagA bhUtI / vijArahite lahugo, cauvIsA tinni pasiNasayA / / [bhA. 4289] cU- niMdumAdiyANa masANacaccarAdisu NhavaNaM kajjati, rakkhAnimittaM bhUtI, vijjAbhimaMtIe bhUtIe caulahu~ / iyarAe maaslhuN| pasiNA ete paNhavAkaraNesu puvvaM AsI // 359 [bhA. 4290] pasiNApasiNaM suviNe, vijjAsiddhaM tu sAhati parassa ahavA AiMkhiNiyA, ghaMTiyasihaM parikaheti / cU- suviNayavijjAkahiyaM kadhiMtassa pasimApasiNaM bhavati / ahavA - vijjAbhimaMtiyA ghaMTiyA kannamUle cAlijjati, tattha devatA kadhiti, kaheMtassa pasiNApasiNaM bhavati, sa eva iMkhiNI bhannati // [ bhA. 4291] lAbhAlAbhasuhaduhaM, anubhUya imaM tume suhihiM vA / jIvittA evaiyaM, kAlaM suhiNo mayA tujjhaM // cU-pucchagaM bhaNati - atItakAle vaTTamAme vA imo te lAbho laddho, anAgate vA imaM bhavissati / eva alAbhaM pi niddissati, evaM suhadukkhe vi saMvAdeti / ahavA bhannati - suhIhiM te imaM laddhamanubhUtaM vA / ahavA bhaNAti - mAtApitAdite suhiNo evatiyaM kAlaM jIviyA, amuge kAle eva matA // [bhA. 4292] duvihAya lakkhaNA khalu, abbhitarabAhirA udehINaM / bahiyA sara- vannAI, aMto sabbhAvasattAI // battIsA aTThasayaM, aTTasahassaM ca bahutarAI ca / dehesU dehINa lakkhaNANi suhakammajaNiyANi // [bhA. 4293] cU-pAgayamaNuyANaM battIsaM, aTThasaMya baladevAvAsudevANaM, aTThasahassaM cakkavaTTititthakarANaM / je puTThA hatyapAdAdisulakkhijjaMti tesiM pamANaM bhaNiyaM, je puNa aMto svabhAvasattAdI tehiM saha bahutarA bhavaMti, te ya annajammakayasubhaNAmasarIraaMgovagakammodayAo bhavaMti // lakkhaNavaMjaNANa imo viseso [ bhA. 4294] mANummANapamANAdilakkhaNaM vaMjaNaM tu masagAdI / sahajaM ca lakkhaNaM, vaMjaNaM tu pacchA samuppannaM // cU- mANAdiyaM lakkhaNaM, masAdikaM vaMjaNaM / ahavA - jaM sarIreNa saha uppannaM taM lakkhaNaM, pacchA samuppannaM vaMjaNaM // mANummANapamANassa ya imaM vakkhANaM [ bhA. 4295 ] jaladoNamaddhabhAraM, samuhAi samussito va jA nava tu / mAnummAnapamAmaM, tivihaM khalu lakkhaNaM evaM // cU- jalabhariyAe doNIe jalassa doNaM chaDDeMto mANujutto puriso, tulArovito addhabhAraM tulemANo ummANajutto puriso bhavati, bArasaMgulapamANAI samuhAI nava samussito pamAnavaM puriso, evamAdi tividhalakkhaNeNa Adissati - tumaM rAyAdi bhavissati // idAniM devANaM bhannati Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 nizItha-chedasUtram -2-13/814 [bhA.4296] bhavapaccaiyA lINA, tulakkhaNA hoMti devadehesu / bhavadhAriNiesu bhave, viuvitesuMtuta vattA / ghU- devANaM bhavadhArinijasarIresu lakkhaNA lINA anupalakSyA uttaravaikriyasarIre vyaktA lakSaNA / / idAnaM nAraka-tiriyANaM bhannati[bhA.4297] osannamalakkhaNasaMjuyAo boMdIo hoMti niresu| nAmodayapaJcaiyA, tiriesuya hoMti tivihA u|| ghU-osannamekAMtenaiva neraiyANaM alakSaNayuktA boMdi sarIramityarthaH / tiriesu lakkhaNaalakkhaNa-missA yativihA sarIrA bhavaMti, lakkhaNamalakkhaNaM vA savvaM mANakammudayAo / / idAniM suviNaMbhaNAti[bhA.4298] noiMdiyassa visao, sumiNaMjaM suttajAgaro paase| suhadukkhapuvvarUvaM, aridvamiva so nrgnnaannN|| cU-noiMdiyaomaNo / tabbisate suvino noiMdriyaviSayamityarthaH, mtijnyaanvissyshc|tNc suviNaM pAyo suttajAgarAvatthAe pekkhati, Agamissa suhadukkhassa so nimittaM bhavati / jahA manuyANaM maraNakAle puvAmeva ariDagamuppajjati taM ca suhadukkhanimittaM tividhaM bhavati / kAtiyaM vAtiyaM mANasiyaM bhavati ||jto bhannati[bhA.4299] akkhI bAhU phuraNAdi kAio vAio tu sahasuttaM / aha sumiNadaMsaNaM puNa, mANasio hoi duppaaoN| dhU-kAtito bAhuphuraNAdi anegaviho, vAtito vi sahasA bhaNitAdianegavidho mAnasio vi (sumiNa daMsaNAdi anegavidho) // suviNuppAto imo paMcaviho[bhA.4300] AhAtacca-padAne, ciMtA vivarIya taha yavvtto| paMcaviho khalu sumiNo, parUvaNA tassimA hoi.| ghU-ahAtacaM ime passaMti, imaMca se sarUvaM[bhA.4301] pAeNa ahAtacaM, sumimaMpAsaMti saMvuDA samaNA / iyare gihI ta bhatitA, jaM diTuMtaM tahA taccaM / / ghU-savvapAvaviratA saMvuDA / itare pAsatthA gihatyA yaahAtacaM prati bhayanijjA / jaheva diTTho taheva jo bhavati so ahAtacco bhavati / / padANAdiyANa tiNhaM imaM sarUvaM[bhA.4302] payato puNa saMkalitA, ciMtA taNhAi tassa dagapAnaM / mejjhassa daMsaNaM khalu, amejjhamejhaMca vivriitN|| ghU-pratataH svpnsNtaanHshrRNkhlaavt|jaagrtennjNciNtiyNtNsuvinnepaasti, esa "ciMtA" suvino| sui sugaMdhe mejjhaM, itaraM amejhN| mejhe diDhe suviNe phalaM amejhaMbhavati / amejjhe diDhe phalaM se mejhaM bhavati / esa vivarIto sminno|| imo "avvatto". [bhA.4303] jaMna sarati paDibuddho, jaM na vi bhAveti passamANo vi / ___eso khalu avvatto, paMcasu visesunaayvvo|| ghU-vibuddho vijaM phuDaM na saMbharati, saMbharaMto vA jassatyaM na vi bujjhati so savvatto / so ya Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 13, mUlaM-814, [bhA. 4303] 361 paMceMdiyavisae saMbhavati / savve vA suviNe pAyo iMdiyavisae bhavaMti // idAniM vijjA maMtA- . [bhA.4304] vijjA maMta parUvaNa, jogo puNa hoti paaylevaadii| so u savina avijjo, savija saMjoyapacchittaM / / cU-itthiabhihANA vijJA, purisaabhihaannomNto|ahvaa-sovcaarsaadhnnaa vijA, paDhiyasiddho mNto| vasIkaraNaviddesaNucchAdaNApAdalevaMtaddhANAdiyAjogA bahuvidhItA, tepuNa savve visavijjA avijA vaa| savijjesuM caulahuM, iyaresumAsalahuM, mIsesusaMjogapacchittaM / gihINaMannatitthiyANa vAetesu kougAdiesujogapajjavasANesu kahijjamANesuadhikaraNaM, jaMvAte kaheMti ucchAdaNAdi tanniSphannaM pAvati / / bitiyapade kougAdi kareja kahejja vA maMtAdI[bhA.4305] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnne| addhANarohakajje'dvajAya vAdI pbhaavnntaa|| ghU-asivAdisujaMjattha saMbhavatitaMtattha kAyavvaM, kulAdikajjesuvA aTThajAyaNanimittaM vA vAdI vA karejja, pavayaNapabhAvaNaTThA vA kareja // mU. (815) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA naTThANaM mUDhANaM vippariyAsiyANaM maggaMvA paveei, saMdhiM vA paveei, maggAo (maggeNa) vA saMdhiM paveei, saMdhIo vA maggaM paveei, paveeMtaM vA saatijti|| [bhA.4306] naTThA paMthaphiDitA, mUDhA u disAvibhAgamamuneMtA / taMciya disaM pahaM vA vaceti vivjjiyaavnnaa| cU-paMthapraNaSTAnAM paMthaM kathayati, aDavIe vA mUDhANaM disIbhAgamamunaMtANaM disivibhAgeNa pahaM kaheti, jato ceva AgatA taMceva disaM gacchaMtANaM vivajjatAvannANaM sabbhAvaM kaheti / / [bhA.4307] maggo khalu sagaDapaho, paMtho va tavivajitA sNdhii| so khalu disAvibhAgo, paveyaNA tassa kahaNA u|| cU-saMdhI kheDago, jato gamissati so disAbhAgo, taM tesiM mUDhANaM pavedeti kathayatItyarthaH / sagaimaggAo ujjusaMdhisaMkheDayaMpavedeti, ujjusaMghisaMkheDayAo vA sagaDamaggaMpavedeti, kahayati tti vuttaM bhavati / ahavA-savvo ceva paho maggo bhannati, saMdhI paMthavodheyaM |ahvaa-pNthuggmocev saMdhI, paMthassa vA sadhI aMtare kaheti, saMdhIo vA jo vAmadakkhiNo pahotaM kaheti / / [bhA.4308] gihi-annatitthiyANava, maggaM saMdhiM vajo pvedeti| . maggAto vA saMdhiM.saMdhIto vA paNo maggaM / ghU-tesiM gihaannatitthiyANaM maggAdi kaheMto imaM pAvati[bhA.4309] so ANAaNavatyaM, micchatta-virAdhanaM tahA duvihaM / pAvati jamhA temaM, ete u pae vivajjejjA // cU-duvihA AyasaMjamavirAdhanA-tesiM sAdhuciMdhiteNa paheNa gacchaMtANaM ime anne dosA[bhA.4310] chakkAyANa virAdhanA, sAvaya-teNehi vA viduvihehiM / jaMpAvaMti jato vA, padosa tesiM taha'nnesiM / cU-jaMte gacchaMtA chakkAe virAheti, sa ciMdhaMto tannipphannaM pAvati / tena vA paheNa gacchaMtA te Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 nizItha - chedasUtram -2-13/815 sAvatovaddavaM sarIrovahitenovaddavaM pAveMti tti, jaM vA te gacchaMtA annesiM uvaddavaM kareMti, jato vA te niddddiTThA to svayaM pAvaMti, tato tassa paMthaciMdhagassa sAdhussa annassa vA sAdhussa padosamAvaGgeti amhe paDinIyattaNeNa erisapaMthe chUDhA, imeNa paMtAvaNAdI kareja | vAdAto ciMdhijja [ bhA. 4311] biiyapayamaNappajjhe, pavede avikovite va appajjhe / addhA asiva abhioga AturAdIsu jANamavi // cU- khittAdigo aNappajjho seho vA avikovito ciMdheja, appajjho vi addhANe vA satyassa pahaM ajANaMtassa ciMdhejja, asive gilANakajje vA vejjassa kappAyariyassa vA AnijaMtassa paMthamuvadisati, "abhiogo "tti balA rAtiNA desito gahito, evamAdikAraNehiM jANaMto vi kahito suddho // mU. (816) je bhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA dhAuMpaveei, paveeMtaM vA sAtijati / / mU. (817) jebhikkhU annautthiyANa vA gAratthiyANa vA nihiM pavaei, paveeMtaM vA saatijjti| cU- yasmin dhamyamane suvarNAdi patate sa dhAtuH / [ bhA. 4312] annatarAgaM dhAtuM, nihiM va Aikkhate tu je bhikkhU / gihiannatitthiyANa va, so pAvati ANamAdINi // cU- annayaragahaNAto bahubhedA dhAtU / nidhANa nidhI, nihitaM sthApitaM draviNajAtamityarthaH / taM jo mahAkAlamatAdiNA nAuM akkhAti tassa ANAdiyA dosA / / ime dhAtubhedAtiviho ya hoi dhAtU, pAsANarase ya maTTiyA ceva / so puNa suvanna-u-taMba - rayata-kAlAyasAdINaM // [bhA. 4313] - jattha pAsA juttiNA jutte vA dhammamAte suvannAdI paDati so pAsANadhAtU, jeNa dhAtupANieNa taMbagAdi AsittaM suvannAdi bhavati so raso bhannati, jA maTTiyA jogajuttA ajuttA vA dhammamANA suvannAdi bhavati sA dhAtumaTTiyA, kAlAyasaM lohaM, AdiggahaNAo maNi-rayaNamottiya-pavAlAgarAdi // nahANe imo vigappo [bhA. 4314] sapariggahetaro vi ya, hoi tihA jalagao thalagao vA / nihitetaro thalagato, kayAkato hoti savvo vi // cU- so nihI maNuyadevatehiM pariggahito vA hojja apariggahito vA / so jale vA hoja thale vA / jA sodhale so duviho - nikkhato vA anikkhao vA / savvo ceva gihI sarUveNa duvidhokayarUvo akayarUvo vA / rUvagA''bharaNAdi kayarUvo, cakkalapiMDaTThito akayarUvo / sapariggahe adhikatarA dosA kaheMtassa nihANagasAmisamIvAto // dhAtunihidaMsaNe ime dosA [ bhA. 4315] adhikaraNaM kAyavaho, dhAtummi mayUra aMkadiTThato / ahigaraNaM jA karaNaM, nihimmi makkoDa gahaNAdI // cU-kAyavadhamaMtare vi asaMjayaparibhoge adhikaraNaM bhavati, dhammamANe puddhvaatikaayviraadhnaa| ahavA - taM caiva sAdhuM dhAtuvAyaM kAraveti / eso dhAtudaMsaNe doso // imo nihANe mayUraMkadiTTaMto[bhA. 4316] mora nivaM kiyadInAra pihiyaNihijANaeNa te kahiyA / diTThA vavaharamANA, kao ee paraMparA gahaNaM // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka H 13, mUlaM-817, [bhA. 4316] 363 cU-mayUrako nAma raayaa|ten mayUraMkeNa aMkitA dInArA AhaNAvi / tehi dInArehiM nihANaM tthviyN| tammiThavite bahU kaalogto|tNkenninemittinnaanihilkkhnnenn nAyaM, taMtehi ukkhayaM, te dInArA vavaharaMtA rAyapurisehiM diTThA / so vaNito tehiM rAyapurisehiM rAyasamIvaM nIto / rannA pucchiyaM-kato ete tujjha dInArA? tena kahiyaM-amugasamIvAto / evaM paraMpareNa tAva nIyaM jAva jehiM ukkhittaM, te gahitA daMDiyA ya / asaMjayaNiggahaNe adhikaraNaM / nihiukkhaNeNa ya nisi jAgaraNaM kAyavvaM / ahavA- nihidaMsaNe adhikaraNaM jAgaraNaM nAma yajanakaraNaM, uvlevndhuubpussphblimaadikrnneadhikrnnmityrthH| nihikkhaNaNeyabibhIsigAmakoDagAdI visatuMDAbhavaMti tattha AyavirAdhanAdI, rAyapurisehiM ya gahaNaM, tattha geNhaNakaDDaNAdiyA dosaa| tattha imaM bitiyapadaM[bhA.4317] asive omoyarie, rAyapuDhe bhae va gelanne / addhANarohakajja'TThajAtavAdI pabhAvaNAdIsu / / cU-asivevejoAnitotassadasijjatidhAtUnihANagaMvA,omeasaMtharaMtA gihiannatitthie sahAe ghettuMdhAtuM kareti, nihiM vA geNhati, rAyaduDhe ranno uvasamaNaTThA sayameva jo vAtaM uvasameti tassa ghAuM nighANaM vA daMseti, bodhigAdibhayAto jo trAeti tassa daMseti / gilANakajje sayaM giNhati, vijassa vA daMseti, addhANe jo nitthareti, rohage asaMtharaMtA sahAyasahitA geNhaMti / ahavA-jo rohage AdhArabhUto tassa dNseti| kulAikajje vA, saMjatimAdinimittaM vAaTThajAte, vAdI vA, udAsINagahaNaTThA pavayaNapabhAvaNaTThA pUyAdikAraNamimittaM sahAyasahito gihiannatitthiehiM dhAtuM nihANaM vA geNheja // mU. (818)je bhikkhU mattae attaANaM dehai, dehataM vA sAtijati / / mU. (819)je bhikkhU addAe appAnaM dehai, dehaMtaM vA sAtijjati / / mU. (820)je bhikkhU asIe appAnaM dehai, dehaMtaM vA sAtijati / / mU. (821)je bhikkhU maNie appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati / / mU. (822)je bhikkhU kuDApANe appAnaM dehai, dehataM vA saatijti|| mU. (823)je bhikkhU telle appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati // [je bhikkhU mahue appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati ||je bhikkhU sappie appAnaM dehai, dehaMtaM vA saatijti||] mU. (824) je bhikkhU phANie appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati / / [je bhikkhU majjae appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati // ] mU. (825)je bhikkhU vasAe appAnaM dehai, dehataM vA sAtijati // cU- mattago pANagassa bharito, tattha appaNo muhaM paloeti / oetassa ANAdiyA dosA, caulahuMca se macchittaM / evaM paDiggahAdisu vi|sespdaannNimaa saMgahaNI[bhA.4318] dappaNa maNi AbharaNe, sattha dae bhAyaNa'nnatarae y| tella-mahu-sappi-phANita, mj-vsaa-suttmaadiisu|| cU-darpaNaH Adarza, sphaTikAdi maNi, sthAsakAdi AbharaNaM, khaDgAdi zastra dagaM pAnIyaM, tacca annatare kuMDAdibhAjane sthitaM, tilidigaM tailaM, madhu prasiddhaM, sappi ghRtaM, phANitaM guDo, Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 nizItha-chedasUtram -2-13/825 chiDDaguruMmajjaM, macchAdIvasAsuttaM majjhe kajjati, ikkhurase vAgaMDiyAstaMta / savvesutesujahAsaMbhavaM appaNoacakkhuvisayatthA nayaNAdiyA dehAvayavA paloei, tattha svaM rUpaM pazyati / codaka Aha - "kiM tat pazyati?" AcAryAha -AtmacchAyAM pshyti| punarapyAha codakaH-"kathaM AdityabhAsvaradravyajanitacchAyAdigabhAgaMmuktvA anyto'pishyte?"|aacaaryaah-avocyte, yathA damarAgendranIlapradIpazikhAdInAMAtmasvarUpAnurUpaprabhAchAyA svata eva sarvato bhavati, tathA sarva - pudgaladravyANAM AtmaprabhunurUpA chAyA sarvato bhavatyanupalakSA vA ityato'nyato'pi zyate / punarapicodakarAha- "jadiappaNochAyaM dehatito kahaM appaNosarIrasarisaMvannarUpanapecchati?" atrocyate[bhA.4319] sAmA tu divA chAyA, abhAsuragatA nisiM tu kaalaabhaa| sacceva bhAsuragatA, sadehavannA munneyvvaa|| cU-AdityenAvabhAsite divAabhAsvare adIpti bhUmyAdike draye vRkSAdInAM nipatitA chAyA chAyeva dRzyate anirvyaJjatAvayavA varNataH zyAmAbhA, tasminneva abhAsvare dravye bhUmyAdike rAtrI nipatitA chAyA varNataH kRSNAbhA bhavati / jayA puNa sacceva cchAyA diptimati darpaNAdike dravye nipatitA divA rAtrI vA tadA varNataH (zarIravarNataH) zarIravarNavyaMjitAvayavA ca dRzyate, sAca chAyA sadhzana bhavati ||codk Aha - yadi chAyA sadhzA na bhavati, sA kathaM na bhavati? kiMvA tat pazyaMti? atrocyate[bhA.4320] ujjoyaphuDammitu dappaNammi saMjujate jayA deho| hoti tayA paDibiMbaM, chAyA va pbhaassNjogaa| ghU-ujjIyaphuDodappaNo, nirmala zyAmAdivirahitaH, tammi yadA sarIraManvA kiMcighaDAdi saMjujjate tadA spaSTaM prabiMbaM pratinibhaM bhavati ghaTAdInAM / jadA puNa sa dappaNo sAmAe Avarito gaganaM vAabmagAdIhiM AvanaritaM, tadA tammiceva Ayarise pagAsahita dehAdisaMjutte chAyAmAtraM dissati ||idaaniN sIso pucchati- "taM paDibiMbaMcchAyaM vA ko pAsati? tattha bhannati-sasamayaparasamayavattavvayAe[bhA.4321] AdarisapaDihatA uvalaMbhati rassI sarUvamannesi / taMtuna jujai jamhA, passati AyA na rssiio|| cU-AtmanaHzarIrasyayArazmayaH SaDdizaM vinirgatAH, tAsAM yAAdarzaadhaHkRtAH pratihatA razmayaH, tArazmayo biNbaadisvruupNuplbhNti|esso'bhipraayanyessaaNprtNtraannaaN| jainataMtravyavasthitA AhuH-na yujate etat / yasmAt sarvapramANAni AtmAdhInAni, tasmAdAtmA pazyati na rshmyH|| idAnIM parAbhiprAye tiraskRte svapakSaH sthApyate "ujjoyaphuDammitu" gAhA eSo'rthastasyArthasya sthirIkaraNArthaM punarapyAha[bhA.4322] juJjati hu pagAsaphuDe, paDibiMbaM dappaNammi psNto| tasseva jayAvaraNaM, sA chAyA hoti biMbaM vaa|| cU-jujate ghaTate phuDappagAse dappaNe appANaM paloeMte aDibiMbaM pratirUpaM nivvaMjitAvayavaM passati, taM ca passaMtassa jatA abbhAdIhiM appagAsIbhUtaM bhavati tadA tameva biMbaMchAyA dIsati, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 uddezakaH 13, mUlaM-825, [bhA. 4322] "biMba"tichAyaMvApekkhaMtassaabbhAdI AvaraNAvagametamevachAyaMbiMbaMpassati, nivvaMjitAvayavaM -prtiruupmityrthH| sIsopucchati-'kamhA savve dehAvayavAAdarisenapecchati?" ato bhannati[bhA.4323] je AdarisaMtatto, dehAvayavA havaMti nynaadii| tesiM tatthuvaladdhI, pagAsajogA na itresiN|| dhU-chaddisi sarIrateyarassisu padhAvitAsu jaM disi Adariso Thito tatto ye nayanahatthAdI sarIrAvayavA je Adarise nivaDiyA tesiM tammi Adarise uvaladdhI bhavati / jati ya Adariso abmAvagosappagAseNa saMjuttona, aMdhakAravyavasthita ityarthaH / "itare"ttije AdariseNa saha na saMjuttA, te na ttroplbhynte|| [bhA.4324] emeva ya paDibiMba, jaM AdariseNa hoi saMjuttaM / ___ tattha vi ho uvaladdhI, pagAsajogA adiDhe vi| cU-evamityavadhAraNe / kiM avadhArayitavyaM? yadetadupalabdhikAraNamuktaM / anenopalabdhikAraNeNa yadapyanyat ghttaadisvruupprtibiNbNaadrshsNyujytettraapyuplbdhirbhvtyaatmnaaapshyto'pighttaadikN| evaMmaNimAdIsuvi bhAveyavvaM, navaraM-tellajalAdisujArisaM biMbaMAgAsamaMtare tti tArisameva diiste|| [bhA.4325] eesAmannatare, appAnaM je u dehate bhikkhU / so ANAaNavatthaM, micchatta-virAdhanaM paave|| ghU-dappaNamaNimAdiyANaannayarejoappAnaMjoetitassa ANAdiyA dosA, caulahuMca se pacchittaM AyasaMjamavirAdhanA ya bhavati / ime yaanne dosA[bhA.4326] gamaNAdI rUvamarUvavaM tu kujA nidaannmaadiinni| bAtusa-gAravakaraNaM, khittAdi niratyaguDDAho // cU-AdarisAdIsuappAnaM svataMdaTuM visae bhuMjAmi tti paDigamanaM kareti, annatitthiesu vApavisati, siddhaputto vA bhavati, siddhaputtivAsevati, saliMgeNa vA saMjatiM paDisevati, virUvaM vA appAnaM daTuMniyANaM karejA, AdisaddAto devatArAhaNAdI vasIkaraNajogAdI vA adhijjejja, sarIrabAusattaMvA karejja, Adarise vAappaNo rUvaM daTuMsobhAmitti gAravaM kareja, sveNa harisio virUvo vA visAdeNa khittAdicitto bhavejja / taM kammakhavaNavajjiyaM niratthaka, sAgAriya diDhe uDDAho / "na esa tavassI, kAmI, esa ajiiMdio"tti uDDahaM karejja // [bhA.4327] bitiyapadamaNappajjhe, sehe avikovite va appjjhe| visaAtaMko majjaNa, mohatigicchAe jANamavi // dhU-aNappajjhoparAdhInattaNatoseho, avikovitoajANattaNato, jopuNaappajjhojANago so imehiM kAraNehiM appAnaM Adarise dehati - sappAdiviseNa abhibhUte jAlAgaddabhalUtAtaMke vA uvahite AdarisavijjAe majjiyavvaM, tattha Adarise dehati - sappAdiviseNa abhibhUte jAlAgaddabhalUtAtaMke vA uvahitai AdarisavijAe majjiyavvaM, tattha Adarise appaNo paDibiMbaM gilANassa vA umajjati, tato pannappati, mohatigicchAe vA dehati ||ahvaa ime kAraNA[bhA.4328] puSphaga galagaMDaM vA, maMDala daMtarUya jIha oDhe y| cakkhussa avisae vuDDihANi jANatA pehe // piNjhA . Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 nizItha-chedasUtram -2-13/825 cU-akkhimmi phullagaM, gale vA gaMDaM, pasu tti maMDalaM vA, daMte vA koti ghunndNtgaadirogo| ahavA- jibmAe oDhe vA kiM ci udviyaM pilagAdi / evamAdi acakkhuvisayaTThiyaM apekkhaMto tigicchAnimittaM, rogAivuTTihANijANaNanimittaM vA adAe dehati appasAgArie, na doso|| mU. (826) je bhikkhU vamanaM karei, kareMtaM vA sAtijati // mU. (827) je bhikkhU vireyaNaM karei, kareMtaM vA sAtijati // mU. (828)je bhikkhU vamaNa-vireyaNa karei, kareMtaM vA sAtijati // cU-uDDavireyo vamanaM, aho sAvaNaM vireyo| [bhA.4329] vamaNaM vireyaNa vA, je bhikkhU Aie anntttthaae| so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cuu-nippyoynnNanntttthaa|culhuNcpcchittNpaavti|smtiritt'tthpdghnnNimaaegaahaae[bhaa.4330] vamanaM vireyanaM vA, abmaMgoccholaNaM siNANaM vaa| nehAditappaNa rasAyaNaM va natthiM ca vatthiM vaa|| cU- gAtabbhaMgo tellAdimA, phAsugaaphAsugeNa dese uccholaNaM, savvagAtassa siNANaM, vannabalAdinimittaM ghayAdiNehapAnaM tappaNaM, AdiggahaNAto abbhaMgo tappaNaM ca, vayatthaMbhaNaM egamaNegadavvehiMrasAyaNaM, nAsArasAdirogaNAsaNatyaMnAsakaraNaM natthaM,kaDivAyaarisavinAsaNatthaM caapANabAreNavatthiNAtellAdippadANaMvasthikammokiMcAnyat-vividhANaM davvANaMegANegapayuttANaM vIriyavivAgaphalaM negavihaM jANeUNa davvANaM abbhavahAraM kareti ||jto bhannati[bhA.4331] vanna-sara-rUva-mehA, vaMgavalI palita-nAsaNaTThA vaa| dIhAu tadvatA vA, thUla-kisaTThA vataMkujA // cU-sarIre suvannayA bhavati, mahurasaro paDipunnaidiyo rUvavaM mehAdhAraNAjutto bhavati, vaMgA gaMDe bhavaMti, saMkuciyagattavalIpaliyAmayaNAsaNaTThA uvaujjati davve / ahavA - dIhAU bhavAmi tti tadaTThA vovayujaMti / thUlo vA kiso vA bhavAmi, kiso vA dhUlo vA bhavAmi, etadaTThA tavidhadavbovayoga kreNti| evamAdi kareMtassa ANAdiyA dosA / / ime ya dosA[bhA.4332] ubhayadharaNammidosA, ahakaraNakAyA yajaMca uddddaaho| pacchannamaggaNaM piya, agilANagilANakaraNaM vA / / ghU-"ubhae"tti-vamanaM vireyanaM / atIva vamaNemareja, ativireyaNe vAmarejja / aha ubhayaM dharetito uDDanirohe koDho, dayanirohe maraNaM atha ativegeNa athaMDilAdisuchaDDuNanisiraNaMvA, etya chakkAyavirAdhanA / jaMca appAnaM agilANaM gilANaM kareti tannipphannaM, "cattasarIrA vi sarIrakammaM kareMti"tti uDDAho, tammikate patthaM annaM maggiyavvaM, ptthbhojnmityrthH| ahavApacchannaM taM kareMtehiM appasAgArito paDissato maggiyavyo / imaM bitiyapadaM[bhA.4333] nacuppatiyaM dukkhaM, abhibhUto veyaNAe tivvaae| addINo avvahito, taMdukkha'hiyAsae sammaM // [bhA.4334] avvocchittinimittaM, jIvaTThAe samAhiheuM vaa| vamaNavireyaNamAdI, jayaNAe Adite bhikkhU // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM - 828, [ bhA. 4334] 367 cU-do vigAhAto tatiyauddesakagameNa pUrvavat // mU. (829) je bhikkhU arogiyapaDikammaM kareti, kareMtaM vA sAtijjati // cU-arogo niruvahayasarIro / mA me rogo bhavissati tti anAgayaM ceva rogaparikammaM karetitassa caulahuM, ANAdiyA ya dosA / [bhA. 4335 ] je bhikkhU arogatte, kujjA hi anAgayaM tu tegicchaM / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve / / cU-imehiM kAraNehiM avavAdeNa kujjA [bhA. 4336 ] viharaNa vAyaNa AvAsagANa mA me va tANa vA pIlA / hojA hi akIraMte, kappati hu anAgayaM kAuM // cU- viharaNaM jAva mAsakappo na pUrati tAva karemi mA mAsakappe punne viharaNassa vAghAto bhavissati / roge vA uppanne mA vAyaNAe vAghAo bhavissai / vividhANa vA AvAsagajogANaM rogamuppanne kamaM asahamANehiM haritAdicchedaNaM annaM vA kiMci gilANaTThA vatAiyAraM kareja, anAgayaM puNakIramANe kamme phAsueNa kIramANevratabhaMgona bhavati, tamhA anAgayaM kappati kAuM / emAdikAraNe avekkhiUNa anAgayaM rogaparikammaM kajjati / jato bhannati [bhA. 4337] amugo amugaM kAlaM, kappati vAhI mamaM ti taM nAtuM / tappasamaNI u kiriyA, kappati iharA bahU hAnI / / cU-mamaMjappasarIrassa amugo vAhI amuge kAle avassamuppajjati tassa rogassa anAgayaM ceva kiriyA kajjati / "ihara"tti uppanne roge kiriyAe kajjramANIe bahU dosA, dosabahuttAo ya saMjamahAnI bhavati // anAgayaM kajjamaNe ime guNA [bhA. 4338] appaparaanAyAso, na ya kAyavaho na yA vi parihAnI / na caDhaNA gihINaM, nahachejjariNehi diTTaMto // cU- anAgataM rogaparikamme kajamANe appaNo parassa ya anAyAso bhavati, kame phAsueNa kajjamANe kAyavadho na bhavati, na ya suttatthe AvassagA parihAnI bhavati, anAgataM jahAlAbheNa saNiyaM kajjramANe gihINaM camaDhaNA na bhavati / kiMca uvekkhito vAhI ducchejjA bhavati, jahA rukkho aMkurAvatthAe nahacchejjo bhavati, vivaDDhito puNa jAyamUlo mahAkhaMdho kuhADeNa viducchejjo, riNaM pi avaDDhiaM appattaNao succhejjaM, vivaDDhiyaM duguNacauguNaM ducchejjaM, evaM vAhI vi anAgataM succhejjo, pacchA ducchejo| jo suttatthesugahiyattho gahaNasamattho gahaNasamattho yajoya gacchovaggahakArI kulagaNasaMghakajjesu ya pamANaM tassa esA vidhI / jo puNa na imeriso tassa imA vidho [bhA. 4339] jo puNa apuvvagahaNe, uvaggahe vA apaJcalo paresiM / asahU uttarakarame, tassa jahicchA na u niogo // cU- abhiNavANaM suttatthANaM gahaNe asamattho, sAdhuvaggassa va vatthapAyabhattapANaosaDhabhesajjAdI etehiM uvaggahaM kAuM asamattho, uttarakaraNaM tavopAyacchittaMvA tattha vi asahU, erisassa parisassa icchA na niyogo " avassamaNAgayaM kAyavvaM " ti // mU. (830) je bhikkhU pAsatyaM vaMdai, vaMdaMtaM vA sAtijjati // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 nizItha-chedasUtram -2-13/831 mU. (831) je bhikkhU pAsatthaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAtijati / / cU-suladdhaM te mANussaM jammaMja sAhUNaM vaTTasi-evamAdipasaMsA, vidhIe vaMdanaM ucchobhaNaM vaMdanaM vA / esa suttatyo / imA nijjuttI[bhA.4340] duvidho khalu pAsattho, dese savve ya hoi naayvvo| savve tinni vigappA, dese sejaatrkulaadii|| cU-duvidhopAsattho-dese savve y| savvahAjopAsatto sotividho / deseNa jopAsattho so sejjAtapiMDabhotimAdI anegavidho // pAsatyaniruttaM imaM savvadesaabhedeNa bhannatibhA.(4341] daMsaNanANacaritte, taveya attAhitopavayaNe ya / tesiM pAsavihArI, pAsatthaM taM viyANAhi // cU- daMsaNAdiyA pasiddhA / pavayaNaM cAuvanno samaNasaMgho / attA AtmA saMdhipayogeNa AbhiogeNa Ahito AropitaH sthApitaH jehiM jehiMsAdhUhi-te ujjuttavihAriNa ityrthH| tesiM saadhuunnNpaasvihaariijosoevNvidhopaasttho| pavayaNaMpaDucca jamhA sAhu-sAhuNi-sAvaga-sAvigAsu egapakkhe vi na nivaDati, tamhA pavayaNaM pai tesiM pAsavihArI / adhavA - daMsaNAdisu attA ahio jassa so attAhito / ettha akAro saMdhIe atthavasA husso daTThavvo, darzanAdInAM virAdhakamityarthaH / jamhA so virAdhako tamhA tesiMdaMsaNAdINaM paasvihaarii|| idAni savvapAsattho tividhabhedo bhannati[bhA.4342] daMsaNanANacaritte, sattho acchati tahiM na ujjamati / eteNa u pAsattho, esoanno vipjjaao| cU-satyo acchai ti / suttaporisiM vA asthaporisiM vA na karei nodyamate, daMsaNAiyAresu vaTTati, cArittenavaTTati, aticAre vAna vajeti,evaMsatthoacchati, tena pAsattho |anyH paryAyaH anyo vyaakhyaaprkaarH||adhvaa[bhaa.4343] pAso tti baMdhaNaM ti ya, egar3ha baMdhahetavo pAsA / pAsatthiyapAsatthA, eso anno vipjjaato|| cU-pAsotti vA baMdhaNotti vA egaheM, ete padAdo viegaTThA / baMdhassa heU "avirayamAdI" te pAsA bhannati, tesupAsesu Thito pAsattho / / savvapAsattho gato / imo desapAsattho[bhA.4344] sejjAyarakulanissita, ThavaNakulapaloyaNA abhihaDe y| ___ puTviM pacchA saMthuta, nitiyaggapiMDabhoti paasttho|| cU-sejjAtarapiMDaM a~ji, savAIkulanissAe viharati, ThavaNAkulANivA nikkAraNepavisati, saMkhaDiMpaloeti, AdaMsAdisuvA dehaM paloeti, abhihaDaM geNhati jati ya, sayaNaMpaDucca mAtApitAdiyaMpuvvasaMthavaM kareti, pacchAsaMthavaMvA sAsusasurAdiyaM / dAnaM vA paDucca adinne puvvasaMthavo, dinne pacchAsaMthavo, nitiyaM niccanimaMtaNe nikAeti,jati dine dine dAhisiaggapiMDoaggaLUro taM geNhati jai ya, evamAdiesuMavavAdapadesu vaTuMto desapAsattho bhvti|| mU. (832) je bhikkhU osannaM vaMdati, vaMdaMtaM vA sAtiJjati // mU. (833) je bhikkhU osannaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijati // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 uddezaka : 13, mUlaM-833, [bhA. 4344] ghU-dve sUtre / osannadoso / osanno bahutaraguNAvarAhI ityarthaH / [bhA.4345] AvAsaga sajjhAe, paDileha jjhANa bhikkha bhattaTTe / kAussaga paDikamaNe, kitikammaM neva pddilehaa|| cU-"AvAsaga"tti asya vyAkhyA[bhA.4346] AvAsagaManiyataM kareti hInAtirittavivarIyaM / guruvayaNaNiyoga valAyamANe iNamo u osnno| cU-aniyayaM - kadAtiM karei, kayAi na kareti, adhikaM vA kareti, dosehiM vA saha karei, cakkavAlasAmAyArIe sIdamANo Avassage AloyaNavelAe "nioira"tti codito samma apaDivajaMto tahA vA akareMtovalAyamANo guruvayaNobhavati, annatya vA codito guruvayaNAo valAyati / "sajjhAya"tti sajjhAyaM hInaM kareti, atirittaM vA kareti / ahavA - na kareti / vivarIyaM vA kAliyaM ukkAle kareti, ukkAliyaM vA kAlavelAe kareti, asajjhAe vA kareti / paDilehaNAe vi evaM ceva daTThavvaM / puvvAvarattakAle jjhANaM no jhAyati / asubhaM jhAyati / ____ Alasito bhikkhaM na hiMDati, anuvautto vA bhikkhAvisohiM na kareti, asuddhaM vA gennhti| "bhattaTuM' tti-maMDalIe kadAti bhuMjai, kadAi na bhuMjati, maMDalisAmAyAriM vA na kareti, dosehiM vA bhuMjati, pavisaMto nisIhiM na kareti, nito AvassiyaM na kareti, niMtAnaMto na pamajjati vA / nadisaMtaraNAdisuannatyaM vAgamaNAgamaNekAussaggaMna kreti|dosehiNvaakreti| "paDikkamaNaM"ti micchAdukkaDaM, taM pamAyakhaliyAdisu na kareti / saMvaraNAdisu kitikammaThANesu "katikammaM" vaMdaNaM na kareti / gurumAdINa vA vissAmaNAdi kitikammaMna kareti / nisIaNatuyaTThaNAdiTThANaMna paDilehe, saMDAsayaMvA nisiiyNtoaadaannikkhNvnnsuvaanpddilehetinpmjti||esdesosnno gto| imo savvosanno[bhA.4347] uubaddhapIDhaphalagaM, osannaM saMjayaM viyaannaahi| Thaviyaga raiyaga bhotI emetA pddivttiio|| cU- jo ya pakkhassa piTThaphalagAdiyANa baMdhe mottuM paDilehaNaM na kareti so saMjao uubddhpiiddhphlgo|adhvaa- niccathaviya saMthArago, niccutthariyasaMthArago ya uubaddhapIDhaphalago bhannati / ThaviyapAhuDiyaM bhuMjati, nikkhittabhotI vA, tthviybhotii| ghaMTI karagapaTalagAdisu jo avaTTiyaM AneuM bhuMjati so ratiyabhotI ||ahvaa- imo saMkhevao osanno bhannati [bhA.4348] sAmAyAriM vitaha, osannojaM ca pAvatI tattha / [gArthArdhaH] cU. savvaM sAmAyArivitahaM kareMto osanno, jaM vA mUluttaraguNAtiyAraM jattha kiriyAvisese payaTTho sapAvati taM aniMdato anAloyaMto pacchittaM akareMto osanno bhavati / / mU. (834)je bhikkhU kusIlaM vaMdati, vaMdaMtaM vA saatijjti|| mU. (835) je bhikkhU kusIlaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAtijati // cU-kutsitaH zIlaH, kutsiteSu zIlaM karotItyataH kusIla imA nijutti [bhA.4349] kouyabhUtIkamme, pasiNApasiNaM nimittmaajiivii| [16] 24 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 nizItha-chedasUtram -2-13/835 kakka-kuruya-sumiNa-lakkhaNa-mUla-maMta-vijjovajIvI kusilo u|| cU-nidumAdiyANaM tigacaccarAdisu NhavaNaM kareti tti kotuaM, rakkhanimittaM abhimaMtiyaM bhUrtideti, aMguTThabAhUpasiNAdI kareti, suviNae vijAe akkhiyaMakkhamANassapasiNApasiNaM, tItapaDuppannamanAgayanimittovajIvI / adhavA-AjIvI jAti-kula-gaNa-kamma-sippe paMcavidhaM kreti|loddaadikenn kakkeNa jaMghAi ghasati, sarIre sussUsAkaraNaM kurukuyA, bakusabhAvaM kareti tti vuttaM bhavati, subhAsubhasuviNaphalaM akkhati, itthipurisANa masatilagAdilakkhaNe subhAsubhe kaheti, vividharogapasamaNe kaMdamUle kaheti / ahavA - gabbhAdAnapaDisADaNe mUlakammaM maMtavijAhiM vA jIvANaM kareMto kuzIlo bhvti|| mU. (836) je bhikkhU nitiyaM vaMdati, vaMdataM vA saatijjti|| mU. (837) je bhikkhU nitiyaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijjati // ghU-nizcamavatthaNAto nitito| [bhA.4350] jaMpuvvaM nitiyaM khalu, cauvvihaM vanniyaM tu bitiymmi| taM AlaMbaNarahito, sevaMto hoti nitio u / dhU-davva-khetta-kAla-bhAvA etaM caubvihaM, iheva ajjhayaNe bitiyuddese vanniyaM, taMnikkAraNe sevaMto nitito bhavati / mU. (838)je bhikkhU saMsattaM vaMdati, vaMdataM vA sAtiJjati // mU. (839)je bhikkhU saMsattaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA saatijti|| dhU-dosehiM jutto saMsatto Akinnadosa vA sNstto| [bhA. ] saMsatto va alado, naDarUvI elato ceva // [gAthArddha:] kU-imApacchaddhAto nijjuttI-saMsattokahaM? alaMdamivAjahAgobhattaka-laMdayaManegadavvaniyaraM kimimAdIhiM vA saMsattaM tahA so vi / ahavA-saMsatto aNegarUvI naTavat elakavat, jahA naDo naTTavasA anegANi rUvANi kareti, UraNago vA jahA haliddarAgeNa ratto dhoviuM puNo guligagerugAdirAgeNa rajjate, evaM puNo vidhoviuM annonnena rajjati, evaM elAdibahurUvI / / evaM saMsatto imeNa vihiNA bahurUvI[bhA.4351] pAsattha ahAchaMde, kusIla osannameva sNstte| piyadhammo piyadhammesu ceva iNamo tusNstto|| cU-pAsatthANaM majjhe Thito pAsattho, ahacchaMdesu ahAchaMdo, osannesu osannAnuvattio osanno, saMsattANamajhe saMsattANucarito, piyadhammasumilitoappAnaM piyadhammaMdaMseti, niddhammasu niddhammo bhavati / "iNamo"tti vakkhamANasarUvo sNstto|| [bhA.4352] paMcAsavappavatto, jo khalu tihi gAravehi pddibddho| ithigihisaMkiliTTho, saMsatto soya naayvvo|| ghU-paMca AsavadArA - pANavaha-musAvAya-adatta-mehuNa-pariggaha, etesu pravRtaH / khalu avdhaarnnaartho| tinni gAravA- iDDirasasAyaM vA, etesu bhAvato pddibddho| itthIsu mohamohito saMkiliTTho tappaDisevI / gihIsu vi samakkhaparokkhesu sutthadutthesu Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 uddezaka : 13, mUlaM-839, [bhA. 4352] dupadacauppadesu vA vAvAratahaNapaDibaddho saMkiliTTho / saMkhevo imo - jo jArisesu milati so tAriso ceva bhavati, eriso saMsatto naayvvo|| mU. (840) je bhikkhU kAhiyaM vaMdati, vaMdaMtaM vA sAtijjati / / mU. (841)je bhikkhU kAhiyaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijjati / / cU-dve sUtre / sajjhAyAdikaranije joge mottuM jo desakahAdikahAto kadheti so kaahito| imA nijuttI[bhA.4353] AhArAdINa'TThA, jasaheuM ahavapUyaNanimittaM / takkammo jo dhammaM, kaheti so kAhio hoti / / ghU-dhammakahaM pijo kareti AhArAdinimittaM, vatthapAtAdinimittaM, jasatthI vA, vaMdanAdipUyAmimittaMvA, suttasthaporisimukkavAvAroahoyarAtoyadhammakahAdipaDhaNakahaNavanjho, tadevAsya kevalaM karmatakkamma evaMvidho kaahitobhvti||codgaah-"nnusjjhaaopNcvidhovaaynnaadigo| tassa paMcamo bhedo dhammakahA / tena bhavvasattA paDabujhaMti titthe ya avvocchittI pabhAvaNA ya bhavati, ato tAo nijjarA ceva bhavati, kahaM kAhiyattaM paDisijjhati? / " AcAryAha[bhA.4354] kAmaM khalu dhammakA, sajjhAyassava paMcamaM aNgN| abbocchittIi tato, titthassa pabhAvanA ceva / / cU-pUrvAbhihitenodakArthAnumate kAmazabdaH / khaluzabdoavadhAraNe'rthe / kimavadhArayati? imaM- "sajjhAyassa paMcama evAMgaMdhammakahA" jai ya evaM[bhA.4355] taha viyana savvakAlaM, dhammakahA jIi svvprihaannii| nAuM va khetta kAlaM, purisaMca pavedate dhammaM // cU- savvakAlaM dhammo na kaheyavvo, jato paDilehaNAdi saMjamajogANa suttasthaporisINa ya AyariyagilANamAdIkiccANa yaparihANI bhavati, ato na kAhiyattaM kAyavvaM / jadA puNa dhamma kaheti tadA nAuMsAdhusAdhuNIya ya bahugacchuvaggahaM / "khettaM" ti omakAle bahUNaMsAdhusAdhuNINaM uvaggahakarAimedAnasaDDhAdibhavissaMti (tti) dhammaM khe| rAyadipurisaMvA nAuM kahejjA, mahAkale vA imeNa ekkeNa uvasaMteNaM puriseNaMbahU uvasamaMtIti kahejjA / / mU. (842)je bhikkhU pAsaNiyaM vaMdai, baMdaMtaM vA sAtijati // mU. (843) je bhikkhU pAsaNiyaM paMsasai, pasaMsaMtaM vA sAtijati / / cU-janavayavavahAresu naDaNavAdisu vA jo pekkhaNaM kareti so paasnnio| [bhA.4356] loiyavavahAresU, loe satyAdiesu kajjesu / pAsaNiyattaM kuNatI, pAsaNio soya naayvvo|| cU-loiyavavahAresu"tti asya vyAkhyA[bhA.4357] sAdhAraNe viregaM, sAhati puttapaDae ya AharaNaM / doNha ya ego putto, donni mahilAo egassa / / cU-doNhaM sAmannaM sAdhAraNaM, tassa viregaM vibhayaNaM, tatthanne pAsaNiyA cchetumasamatthA, so bhAvatthaM nAuM chiMdati / kahaM ? estha udAharaNaM bhannati- egassa vaNiyassa do mahilA, tatthegIe Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 nizItha - chedasUtram -2-13/843 putto / eyaM udAharaNaM jahA namokkAranijz2uttIe / paDagaAharaNaM pi jahA tattheva / evaM annesu vi bahUsu logavavahAresu pAsaNiyattaM karei chiMdati vA // 'loe satthAdiesu" tti asya vyAkhyA[bhA. 4358] chaMdaniruttaM saddaM, atthaM vA loiyANa satthANaM / bhAvattha ya sAhati, chaliyAdI uttare sauNe // cU- chaMdAdiyANaM logasatthANaM suttaM kaheti atthaM vA, ahavA "atthaM va "tti atthasatthaM, setumAdiyANa vA bahUNa kavvANaM, kohlayANa ya, vesiyamAdiyANa ya bhAvatthaM pasAhati / chaliya siMgArakahA tthIvannagAdI | " uttare "tti chaMduttarAdI / ahavA vavahAre utatara sikkhAvei / ahavA - " uttare "tti louttare vi sauNa ruyAdANi kahayati // - * mU. (844) je bhikkhU mAmagaM vaMdai, vaMdaMtaM vA sAtijjati / / mU. (845) je bhikkhU mAmagaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAtijjati // cU-mamIkAraM kareMtaM mAmAo [bhA. 4356 ] AhAra uvahi dehe, vIyAra vihAra vasahi kula gAme / paDisehaM ca mamattaM, jo kuNati mAmato so u / / cU-uvakaraNAdisu jahAsaMbhavaM paDisehaM kareMti, mA mama uvakaraNaM koi geNhau / evaM annesu vi viyArabUmimAdiesu paDisehaM sagacchaparagacchayANaM vA kareti / AhArAdiesu caiva savvesu mamattaM kareti / bhAvapaDibaMdhaM evaM kareMto mAmao bhavati // vividhadesaguNehi paDibaddho mAmao imo [bhA.4360] ahajArisao deso, je ya guNA ettha sassagoNAdI / suMdara abhijAtajaNo, mamAi nikkAraNovayati // cU- "aha'' tti ayaM jAriso deso rukkha-vAvi-sara- taDAgovasobhito eriso anno natthi / suhavihAro / sulabhavasahibhattovakaraNAdiyA ya bahU guNA / sAlikkhumAdiyA ya bahU sassA nipphajraMti y| go-mahisa- parattato ya pauragorasaM / sarIreNa vatthAdiehiM suMdaro jaNo, abhijAyattaNato ya kulINo na sAhusuvaddavakArI, evamAdiehiM guNehiM bhAvapaDibaddho nikkAraNio vA vayati - prazaMsatItyarthaH // mU. (846) je bhikkhU saMpasAriyaM vaMdati, vaMdaMtaM vA sAtijjati / / mU. (847) je bhikkhU saMpAsAriyaM pasaMsati, pasaMsaMtaM vA sAtijjati // cU-gihINaM jANaM gurulAghaveNaM saMpasAreMto sapasArio / [bhA. 4361] assaMjayANa bhikkhU, kaje assaMjamappavattesu / jo detI sAmatthaM, saMpasArao so ya nAyavvo / / cU- je bhikkhU asaMjayANaM asaMjamakajjapavattANaM pucchaMtANaM apucchaMtANa vA sAmatthayaM deti"mA evaM imaM vA karehi, ettha bahU dosA, jahA haM bhamAmi tahA karehi" tti, evaM kareMto saMpasArito bhavati / te ya ime asaMjayakajjA / [bhA. 4362] gihinikkhamaNapavese, AvAha vivAha vikkaya kae vA / gurulAghavaM kaheMte, gihiNo khalu saMpasArIo // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 13, mUlaM-847, [bhA. 4362] 373 cU-gihINaM asaMjayANaM gihAo disi jattae vA niggamayaM deti / gihi (ssa]jattAo vA Agayassa pAvesaM deti / AvAho viDDiyAlaMbhaNayaM suhaM divasaM kaheti, mA vA eyassa dehi, imassa vA dehi / vivAhapaDalAdiehiM jotisagaMthehiM vivAhavelaM deti / agghakaDamAdiehiM gaMthehiM imaM davvaM vikkiNAhi, imaM vA kiNAhi / evamAdiesu kajjesu gihINaM gurulAghavaM kaheMto saMpasArattaNaM pAvati // pAsatthAdiyANa savvesiM imaM sAmannaM[bhA.4363] eesAmannataraM, je bhikkhU pasaMsae ahava vaMde / so ANA aNavatthaM, micchattavirAdhanaM pAve // cU-micchattaM janeti, saMjamavirAdhanaM ca pAvati // imANi pasaMsaNakAraNANi bhavaMti[bhA.4364] mehAvinIyavattI, dANarUI ceiyANa atibhtto| logapagato suvakko, piyavAI puvvabhAsI y|| cU-anujjamaMtassa ete savve aguNA daTThavvA, tamhA mehivamAdiehiM pasaMsavayaNehiM na pasaMsiyavvA / / annesu vi suttesu pAsatthAdiyANa vaMdaNaM paDisiddhaM / jato bhannati[bhA.4365] Thiyakappe paDiseho, suhasIla'jANa ceva kitikammaM / navagassa yA pasaMsA, paDisiddhapakappamajjhayaNe / cU-imo Thiyakappo "Acelakuddesiya-sajjAtara-rAyapiMDa-kitikamme / vayajeTTha-paDikkamaNe mAsaM paJjosavaNakappe / " ettha paDisiddhaM vaMdanayaM pasaMsA ya suhasIlANaM / pAsatthAdI ajANa ya kitikammaM pddisiddh| kitikammaM vaMdanayaM / "navagassa"tti pAsatthAdI paMca kAhikAdI cauro, ete savve nava / pagappo imaM ceva nisIhajjhayaNaM / ettha navagassa pasaMsA pddisiddhaa|| idAniM sAmanneNa sIyaMtesu vaMdaNapaDiseho kajjati[bhA.4366] mUlaguNa-uttaraguNe, saMtharamANA vi je pmaaeNti| te hota'vaMdanijjA, taTThANArovaNA cauro / / cU-jo saMtharaMto mUluttaraguNesu sIdati so avNdnijo|jNcpaastyaadi ThANaM sevati tehiM vA saha saMsaggiM kareti, ato taTThANAsevaNeNa ArovaNA, se caulahuM ahAchaMdavajjesu, ahAchaMde puNa cauguru / / bitiyapadaM[bhA.4367] bitiyapadamaNappajjhe, pasaMsata avikovie va appajjhe / jANate vA vi puNo, bhayasA tavvAdi gacchaTThA / / cU-anavajjhokhittAdicittoparAdhINattaNato pasaMse, avikovitosehosovAdosaMajANato pasaMse satthacitto vi / adhavA - jANatA vi dosa bhayA pasaMse rAyAsiyaM / "tavvAdi"tti koi paravAdA imArasaMpakkhaM kareja-pAsatthAdayo napasaMsajjA iti pratijJA, asya pratighAtatthaM pasaMsiyavvaM na doso, gacchassa vA uggahakArI so pAsatthAdI puriso ato gacchaTThA pasaMseti // imo vaMdanassa avavAto[bhA.4368] bitiyapadamaNappajhe, vaMde avikivoe va appajjhe / Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 nizItha-chedasUtram -2-13/847 jANate vA vi puNo, bhayasA tavvAdi gacchaTThA // ghuu-puurvvt|avvaae ussaggo bhannati-avavAdeNajadApAsatthAdiyANasarIranirAbAhattagavesaNaM / kareti tayA vaMdanavirahiyaM kareti ||jtaa bhannatti[bhA.4369] gacchaparirakkhaNaTThA, anAgayaM aauvaatkuslennN| evaM gaNAdhipatiNo, suhasIlagavasaNaM kujA // ghU-omarAyaduTThAdisu gacchassa vA uvaggahaM karessati, tigiccha vA "anAgaya"ti, tammi omAdige kAraNe anuppanne vi "Au''tti assa pAsatyAdipurisassa pAsAto asanavatthAdI saMjamavaDDIvA, gacchanirAvAhayA vA aayo| uvAyakusalattaMpuNa gaNAdhipatiNotahAsuhasIlANaM gavesaNaM kareti jahA na vaMdati, te gavesatiya na ya tesi appattiyaM bhvti|| sA ya tesiM gavesaNA imehiM ThANehiM kAyavvA[bhA.4370] bAhiM AgamaNapahe, ujANe deule smosrnne| racchauvassagabahiyA, aMto jayaNA imA hoti|| cU-jattha te gAmanagarAdisu acchaMti tesi bAhiM Thito jatA te passati sejjAtarAdi vA tadA nirAbAhAdi gavesati / jayA vA te AgacchaMti bhikkhAyariyAdi tammi vA pahe diTThANaM gavesaNaM kareti / evaM ujANAdiTThANaM cetiyaM vaMdananimittamAgato vA devaule gavesati, samosaraNe vA diTThA, racchAevAbhikkhAdi aDatAabhimuhAsaMbhimuhosaMbhiTThA gvsti| kadAcitepAsatthAdayo bAhiM diTThA bhaNejja - amha paDissayaM na kadAi eha, tAhe tadANuvattIe tesiM uvassaya pi gmmti| tattha uvassayassa bahiyAThitosavvaM nirAbAhAdigavesati |atinibNdhevaatesiNaNto uvassayassa pavisittA gavasati / imA jayaNA gavesiyavve bhavati / ahavA jayaNA imA hoti purisavisesavaMdane / soya purisaviseso imo[bhA.4371] mukkadhurA saMpAgaDakicce crnnkrnnprihiinne| liMgAvasesamette, jaMkIrati taarisNvocchN|| cU-saMjamadhurA mukkA jeNa so mukkadhuro, samatthajaNassa pAgaDANi akiccANi kareti jo so sNpaaddgddkicco| ahavA-asaMjamakiccANisaMpAgaDAdikaretijosAsaMpAgaDakicco, saMpAgaDattevI vA mUlaguNe uttaraguNe sevatItyarthaH / so akiccapaDisevaNAto ceva karaNaparibbhaTTho, caraNakaraNapaDihINattaNao ceva davvaliMgAvaseso, davvaliMgaM se na paricattaM (liMga) sesaM savvaM paricattaM / mAtrazabdaH lakSaNavAcI / pravrajyAlakSaNaM dravyaliMgamAtramityarthaH // tArise davvamaliMgamette jArisaM vaMdaNaM kIrati tArisaMsuNasu[bhA.4372] vAyAe namokkAro, hatthusseho ya sIsanamanaM ca / saMpucchaNa'cchaNaM chobhavaMdanaM vaMdaNaM vA vi| ghU- bAhiM AgamaNapahAdiesu ThANesu diTThassa pAsatthAdiyassa vAyAe vaMdanaM kAyavvaM - 'vaMdAmo"tti bhaNAti / visiThThatare uggasabhAve vA vAyAe hatthussehaM ca aMjaliM kareti / ato vi visiTTatarauggayatarasabhAvassa vA do viete kareti, tatiyaMcasirappaNAmaM kreti|tto visiThThatare tinni kAuM puruTTito bhatti pi va darisaMto sarIre vaTTamANiM pucchati / tato visiTTatarassa pucchitA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM - 847, [bhA. 4372 ] khaNamettaM paJjavAsaMto acchati / adhavA-purisavisesaM jANiUNa ucchobhavaMdanaMdeti- "icchAmi khamAsamaNo vaMdiuM jAvanijjAe nisIhiyAe tiviheNaM" eyaM ucchobhavaMdanayaM / ahavA - purisavisesaM nAuM saMpunnaM bArasAvattaM vaMdaNaM deti / te ya vaMdanavisesakAraNA ime [bhA. 4373] pariyAya parisa purisaM, khettaM kAlaM ca AgamaM nAuM / kAraNajAte jAte, jahArihaM jassa jaM joggaM / / cU- baMbhaceramabhaggaM visesito dIhapariyAto sesutaraguNehiM sIdeti / sayaM sIyati, "parisa" parivAro se saMjamaviNIto mulUttaraguNesu ujjutto / "puriso" rAyAdidikkhito bahusaMmato vA pvynnubhaavgo| "khettaM" pAsatthAdIbhAviyaM tadaNugaehiM tattha vasiyavvaM / omakAle jo pAsatyo sagacchavaDDhAvaNaM kareti tassa jahArito sakkAro kAyavvo / "Agame" se suttaM atthi, atthaM vA se pannaveti-cAritraguNAna prajJApayatItyarthaH / kAraNA kulAdigA / jAtazabdo prakAravAcI / bitio jAtasaddo uppannavAcI / jassa purisassa jaM vaMdaNaM arihaM taM kAyavvaM / codagAha - jogaggahaNaM niratthayaM punaruttaM vA / AcArya Aha - no niratyayaM / kahaM ? bhannati - annaM pi jaM karanijaM abhuTThANAsaNa-vissAmaNa-bhattavatthAdipadANaM taM pi savvaM kAyavvaM, evaM jogaggahaNA gahitaM / / eyAi akuvvato, jahArihaM arihadesie magge / na bhavai pavayaNabhattI, abhattimaMtAdiyA dosA // [bhA. 4374] 375 cU- eyAI ti vAyAe namokkAramAtiyAI ti pariyAgamAdiyANaM purisAM arihaMtadesie magge ThiyANa jahArihaM vaMdaNAdi uvayAraM akareMtANaM no pavayaNe bhattI kayA bhavati / vaMdanAdi uvayAraM akareMtassa abhattI bhavati / AisaddAto nijjara-sugailAbhassa vA anAbhAgI bhavati / / mU. (848) je bhikkhU dhAtipiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAtijjati" cU. - bAlassa dhAittaNaM kareMtassa ANAdiyA dosA, caulahuM ca se pacchittaM / [bhA. 4375 ] je bhikkhU dhAtipiMDaM, giNhejja sayaM tu ahava sAtijje / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU- sAtijaNA annaM kareMtaM anumodati / sesaM kaMThaM / / dhAiniruttaM imaM[bhA. 4376] dhArayati dhIyate vA, dhayaMti vA tamiti tena dhAtIto / jahavibhavA AsitayA, khIrAI paMcadhAtIo // cU- taM bAlaM dhArayatIti dhAtI / tena bAleNa dhIyate pIyata ityarthaH / so vA bAlo taM dhAvatIti dhAtI, taM pibatItyarthaH / nijattikAra Aha- jatA bhagavatA titthaM paNItaM tadA vibhavANurUvA paMcadhAtIto AsI / taM jahA - khIraghAtI majjaNa maMDaLa-kIlAvaNaM aMkadhAtI ya / eyA savvAo vi samAseNa duvidhA-sayaMkaraNe kArAvaNe ya / ahavA - dhAtiM dhAittaNe Thaveti / kahaM puNa dhAittaNaM kareti ? bhannai - egassa sAdhussa egA pariciyasaDDI / so sAdhU tattha bhikkhAe gato / tassa saMtiyaM dAra rudaMtaM daTTu sAhU imaM bhaNAti [bhA. 4377] khIrAhAro rovati, majjha kitASS sAdi dehiNaM pajje / pacchA va majjha dAhisi, alaM va bhujjo va ehAmi // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 nizItha-chedasUtram -2-13/848 cU-sAhU bhaNati - dasa dArago khIrAhAro chuhato rovati, tA tumaM anna vAvAraM mottuMimaMtAva dAragaMthaNatokhIraM pjjehi|evN katemajjhaMAsApUraNaM kayaM hoti, majjha vibhikkhaM pacchA dAhisi eyaMmi titte / ahavA bhaNati - bhikkhAe vi me alaM, paraM evaM pajehi / ahavA bhaNAti - puNo bhikhAnimittaM ehAmi, idAni eyaM pAehi // imaMca anna bhaNAti[bhA.4378] matimaM arogi dIhAuo ya hoti avimANito cAlo / dullabhayaM khusutamahaM, pajehi ahaM va se demi| ghU-bAlo bAlabhAve vi avimANito matimaM bhavati, arogo bhavati, dIhAugo ya bhavati / vimANito puNa maMdabuddhI sarogo appAuto |tN mA vimANehi, annaM ca dullabo puttajammo, taM evaM pajjehi thaNaM / ahavA- gavAdikhIraM karoDage choDhuM dehi, ahametaM pjjaami|| sAdhussa dhAittaNaM kareMtassa ime dosA[bhA.4479] ahikaraNa bhaddapaMtA, kammudaya gilANae ya uDDAho / car3agArI ya avanno, nIyA anno vanaM sNke|| ghU-asaMjato pAsito adhikaraNaM kammabaMdhaparUvaNA ya kulamaDDiyAdiNa bhaddapaMtadosA ya / bhaddadosA - esa tavassI appaNo gihaM caittA amhovari nehaM kareti viseseNa, se bhattapANAdI dejjaha / agArI vA saMbaMdhaM gacchati / paMtadosA - appaNo asubhakammodaeNa gilANo jAto so bAlo, tAhe bhaNati - kiM pi erisaM samaNeNa dinnaM jeNa gilANo jAto, evaM janavAe uDDAho - "etekmmnnkaargaa|" ahavA bhaNejjA-ete adinnadAnAbhikkhAnimittaMcAIM kareMti, evamAdi loe avannaM vadejja / ahavA - tassa agArIe sayaNA anno vA sayaNo saMkejjA-nUnaM esa saMjato etIe agArIe saha anAyAraM sevatijeNa se puttabhaMDAdi bhuMjAve ti|| ahavA - imo dhAtikarANa vigappo[bhA.4380] ayamaparo u vigappo, bhikkhAyari saDDi addhitI pucchaa| dukkhasahAyavibhAsA, hitaM me dhAtittaNaM ajjo|| ghU-dhAtikaraNe puvvillavikappAto imoavaro anno vigappo bhannati- egassa sAdhussa egA agArI uvasamati, annayA so tIe gharaM bhikkhAe gato, diTThA ya tena sAdhuNA sA saDDI vimaNI ussuyamaNI addhitimNtii| tAhe so sAhU pucchati - kiM nimittaM vimaNA - sA bhaNati - kiM tujha mama saMtiyeNa dukkheNa / bhnniyNc||1|| joyaNa dukkhaM patto, jo ya na dukkhassa niggahasamattho / joyaNa duhie duhio, na hu tassa kahijau dukkhaM // // 2 // sAhU bhaNai-ahayaM dukkhaM patto, ahayaM dukkhassa nigghsmttho| ____ ahayaM duhie duhio, tA majjha kahijau dukkhaM // sA "dukkhasahAyavibhAsa"tti / tAhe sA saDDI bhaNai - jati tumaM dukkhaniggahasamattho to kahemi, amugadhare me dhAtittaNaM AsI, tattha tena dhAittaNeNa suhaM jIvaMtI AsI, ajja me taM pheDiyaM, annA tattha ThaviyA tena'mhi ajja saMciMtA // tahe sAdhU taM pucchata imehiM taM[bhA.4381] vaya-gaMDa-thulla-taNuya-taNehi taM pucchiyaM ayaannNto| tattha gato tassamakhaM, bhaNAti taM pAsiuM baalN|| Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM-848, bhA. 4381] 377 cU-jA sA ThavetA tassa keriso vayo - taruNI majjhA vuDDA? gaMDathaNI unnayathaNI mahatthaNI appathaNI kopparathaNI patitathaNI? sarIreNathUlA taNuyI vAtaM ThaviyaghAtiMayANaMto emAiehiM pucchiuM tammi gharagato tIe / ThaviyaghAtIe samakkhaM gihapatisamakkhaM ca taM ba laM pAsiuM imaM bhnni|| [bhA.4382] ahuNuTThiyaM ca anavekkhitaM ca imaMgaM kulaM tu mannAmi / punnehi jahicchAe, calati bAleNa suuemo|| cU-aho! imaMkulaM nanupitiparaMparAgayasiriyaMahuNuTThiyasiriyaM eyaM |adhvaa-annvekkhiyN ti, na eyaM gharaciMtagA vuDDA paDijaggaMti, natthi vA ettha gharaciMtagA vuDDA, appaNo jahicchAe punnehiclti|gihsaamoy bhannati-ajjo kahajANasi? sAdhUbhaNai-imeNa baalennjaannaami|| jArisI sA ThaviyadhAtI tArisIe dose ubbhAsiukAmo bhaNati[bhA.4383] therI dubbalakhIrA, cimiDho pelliyamuho atithnniie| tanuI maMdakkhIrA, kopparathaNiyaM ti suuimuho|| cU-imobAlo lkkhnnjutto| eyANi se lakkhaNANiammadhAtIe uvahammaMti, jato eyassa dhAtI therI, therI dubbalakhIrA bhavati, esa varseto rukkhagato bhavissati / aha mahallathaNI to thaNehiM pelliyA nAsikA cimiTA bhavissati, suhaM ca se pelliyaM galraM bhavissati, kRzA maMdakhIrA bhavati, appAhArattaNao vaTuMto kiso ceva bhavissati / kopparathaNIe kopparAgAre thaNe sUsaMto udaMturo sUimuho ya bhavissati / / bahuvitthAradUsaNe imaM sAvannaM bhavati[bhA.4384] jA jena hoti vanneNa ukkaDA garahate sa teNeva / garahati samaNA tivvaM, pasatthabhedaM ca duvvannaM // cU-jA sA ThaviyadhAtI sAjeNa vanneNa juttA pasatyeNa vA apasatyeNa vA ukkaDeNa vAjahannena vA sa sAdhU teNeva vanneNaM taMgarahati / adhajAya ThaviyA jAya pheDiyA tato do vi samavannA to samavAyAto vA tattha vitaM ThaviyaM tivvatareNa vA duvannayareNa vA vannabhedeNa juttaM teneva grhti| jA puNa sA ThaveyavvA taM duvvanneNa vi juttaM pasaMsati kimuta pstthenn|| evaM kareMtassa ime dosA[bhA.4385] ovaTTiyA padosaM, chobhaga ubbhAgamo ya se jNtu| hojjA majja vi vigyo, visAti iyarI vi emeva / / cU-jA sA dhAtiThANAto sAdhuvayaNeNa uvahitA padosamAvannA chobhagaM chubheja / chobhago abbhavakkhANaM / esa te tIe saha anAyAraM sevati, tassa vA ubbhAmago tti, saMghADago anno vA mehuNasaMsaTTho paTTho jaM paMtAvaNAdi kAhiti tannipphannaM ca / iyarI vi jA saMjaeNa pasaMsitA dhAtittaNe ThavitA, sA vi ciMteja-esa samajato puNo tIe ulaggio majjha dose kAuMtIe guNe vanneuM mama vigdhaMdhAtittaNe kareja, taMjAva na kareti tAva visaM garaM vA demi, evaM sA vi kareja // gatA khIradhAtI / idAni majjaNAdiyAo[bhA.4386] emeva sesiyAsu vi, suyamAdisu karaNakAraNe sgihe| ivIsu ya dhAIsu ya, taheva uvvaTThiyANa gmo|| Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 nizItha-chedasUtram -2-13/848 cuu-sesiyaaomjjnn-mNddnn-kiilaavnn-akdhaatiioy| "sutt"ttiputto|tss majjaNAdikaM mAtari vA kAraveti, "karaNaM"ti appaNA vA sagihaM ceva kareti, jahA iDDigharesu khIradhAtI Thavijai tahA iDDigharesuceva majjaNAdidhAtIto ThavijaMti / majjaNAdidhAtINa vi uvvahitANaM jo gamo khIradhAtIe so cevagamo aseso daTThavvo // imaM majaNadhAtittaM[bhA.4387] lolati mahI yadhUlI, ya guMDitoNhANa ahavanaM mjhe| jalabhIru abalaNayaNo, atiuppilaNeNa rttccho|| cU-bAlaMdhUlIe dhavaliyaMgaMdaTuM, mahIe vA lolaMtaM daTuM, sAdhUtaM puttamAyaMbhaNAti-eyaM bAlaM Nhavehi / udagaMvA kuDagAdisu choDhuM tehi, tAhe ahaM NhAvemi / hANadhAtIe ima pacchaddhaM dUsaNaMai(sa]jjhallamalaNhANeNa uvasaMto ehavijaMto jalabhIrU bhavati, nayaNA ya atijalabharaNeNa dubbalA havaMti, annaM ca jaleNaM uppilAviyA nayaNA jamadUasannibhA rattA bhvNti| [bhA.4388] abbhaMgiya saMvAhiya, uvvaTTiya majjiyaMcataM bAlaM / uvaneiNhANadhAtI, maMDaNadhAtIe suidehN|| cU-sA NhANadhAtI taMbAlaM abbhaMgAdiehiM cokkhadehaM karettA maMDaNadhAtIe smppeti|| gatA mjjnndhaatii| imA maMDaNadhAtI[bhA.4389] usukAdiehi maMDehi tAva naM ahavanaM vibhUsemi / hatthevvagA va pAde, kayameleccA va se paade|| cuu-usuutilgaa|tehiN tilagakaDagAdiehi imaM vibhUsiyaMkarehi |ahvaa-vibhuusnne Anehi, jeNAha vibhUsemi / imomaMDaNadhAtIe doso-hatthevvagAAbharaNagAkaDagAdI pAdekareti gallivagA vase nakkhattamAlAdo pAe kayA, evaM sA alakkhaNaM maMDeti tti / gatA mNddnndhaatii| imA kIlAvaNadhAtI[bhA.4390] DhaDDasara punnamuho, mau girAsU ya mammanullAvo / ullAvaNakAdIhi va, kareti kAreti vA ki9 // cU-kIlAvaNadhAtIe dosaMtAva bhaNAti - jayA DhaDDarasarA kIlAvaNadhAtI bhavati to tassa sareNa punnamuho bhavati / aha mauyagirA to mammaNapalAvo bhavati, maulapalAvo vA bhavati, mUaM vA bhavati / evaM rudaMtaM bAlaM madhuramadhurehiM kIlA vaNavayaNehiM sAdhUkIlAvaNaM kareti / mAtaraMvA bhaNAti - eyaM rudaMtaM bAlaM kiilaavehi|| imA aMdhAtI[bhA.4391] thullAe vigaDapAdo, bhaggakaDI sukkaDI ya dukkhaM vaa| nImaMsakakkhaDakarehi bhIruto hoi gheppNte|| cU-thUlAe akadhAtIe kaDimAroviyassajena visAlA urU bhavaMtitena viyaDapAdo bhavati, sukkhakaDIe aho uruvilaMbiyattaNao bhaggakaDisamANo bhavati, nimaMsakaDIe aTThIsudukkhavijjati, kiMca nimaMsalehiM karehiM kakkhaDaphAsehiM niccaM gheppaMte bhIrU bhvti| taMbAlaM sAhU akeNa dhareti, mAyaraM vA se bhaNAti- "dharehi tti bAlaM" ||dhaatiipiNdde imaM udAharaNaM[bhA.4392] kollatire vatthavvo, datto AhiMDito bhave siiso| uvaharati dhAtipiMDaM, aMgulijalaNe ya sAdivvaM // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM-848, [bhA. 4392] 379 ghU-esAbhaddavAhukayA nijattigAhA / imaM se vakhANaM[bhA.4393] ome saMgamatherA, gaccha visajjaMti jNghblhiinaa| navabhAgakhettavasahI, dattassa ya Agamo tAhe // ghU- asthi saMgamatherA nAmAyariyA, te viharaMtA kollairaM nagaraM gatA, tattha dubhikkhaM, soya Ayario jaMghAbalaparikkhINo, appaNo sIsassa sIhanAmassa gaNaMsamappeti, visajeti ya gacchaM, subhikkhe viharaha, gatA te, so vi Ayario kollaire Thito vatthavvo, jAto-khettaNitito tti| tattha so Ayario taM kollairaM navabhAge kAuM tattheva mAsakappeNa viharati / evaM viharaMtassa bArasamo variso / tato sIheNa sejhaMtito datto nAma AyariyANaM sIso gavesago pesito, so Agato / Ayario nitito tti kAu parihaveNa uvassayassa bAhiM Thito, gurUhiM saddhiM goyaraM paviThTho, annAuMcheNaM alabhaMto saMkilissati, ThavaNAkuleNa daaeitti|tNguruu jANiUNa egammi siTTikule pUyaNAgahiyaM ceDaM dardu bhaNati - mAruya ceTTatti / sA pUyaNA aTTahAsa guruppabhAveNa naTThA, seTThiNI tuTThA,tIe laDugAdI nINiyaMpajjattiyaMguruNA bhaNio-"geNhasu"tti / datteNagahiyaM, sanniyaTTo ya, ciMtitaM - "eyassa eyAninissAkulAdINi / " Ayario vi annAuMchaM hiMDiuM aagto|viyaale AvassagakaraNe guruNA bhaNiyaM- "sammaM Aloehi ti|" uvautto-"na sNbhraami"tti|gurunnaa bhaNio "dhAtipiMDotume bhutto"ttinsmmNpddivnno| bhaNiyaMca "atisuhumANi pikkhasiguruNo sucariyatavajogajuttassa" khettadevayA uvasaMtA, sAtassa ruTThA, mhduddinnNviuvvti| so bAhiM sasIkareNa vAuNA abhibhUo guruNA bhaNito "atiihi"tti| so bhaNAti "duvAraM na pekkhAmi"tti / guruNA kheleNa aMgulI saMsaTThA kayA,uDDAgArA padIvamivajali umADhattA,ehi ya ito tti vuttaM, so taM "sAdevvaM"atisayaM daTuM tuTTho,AuTTo "micchAmi"ttibhAsati / / [bhA.4394] uvasaggabahiTThANaM, annAuMcheNa sNkilesoy| pUyaNa ceDe mA ruda, paDilAbhaNa vigaDaNA samma / ghU-evamAdi dhAtipiMDo na kappae ghettuM / avavAde kAraNato geNhaMto adoso[bhA.4395] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / addhANarohae vA, jayaNA gahaNaM tu gIyatthe / cU-asivAdikAraNehiM gIyatyo paNagaparihANI jayaNAe geNhaMto suddho|| mU. (849) je bhikkhU dUtipiMDaM jati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati // cU-gihisaMdesagaM neti Aneti vA jaMtannimittaM piMDaM labhati so duutipiNddo| [bhA.4396] je bhikkhU dUtipiMDaM, geNheja sayaM tu ahava sAtije / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // ghU-appaNA geNhati, annaM vA geNhataM anujANati, tassa ANAdiyA dosA, caulahuMca pcchittN|| [bhA.4397] saggAma paraggAme, duvihA dUtI u hoi nAyavvA / sA vA so vA bhaNatI, bhaNatI taMchannavayaNeNaM // ghU-taMdUittaNaM duvihaM-saggAmevA karei prggaamevaa|jaa sA saggAme pAgaDatthA apAgaDatthA - Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 nizItha-chedasUtram -2- 13/849 vA / paragAme vi esA ceva duvidhA / puNo ekekkA duvidhA- itthI vA saMdisati, puriso vA / / [bhA.4398] duvihAya hoi dUtI, pAgaDa channA yachanna duvihA ya / louttare tatthegA, bitiyA puNa ubhayapakkhe vi // cU-puvvaddhaM gatArtham / jA sA channa sA duvidhA - egA louttare, bitiyA loge y|| loguttare ya imA pAgaDatthA[bhA.4399] bhikkhAdI vaccaMte, appAha niNeti khaMtigAdIhiM / sA te amugaM mAtA, so ca piyA pAgaDaM khti|| cU-saggAme annapADayaMbhikkhAe vaccaMta sAhuM saDDI sejjAtarI vA dhUyAe appAheti- "pAgaDaM imaMbhaNejjAha" / sAdhUvi asaMkitaMcepaDivajjati-"AmaMkahissa" titattha gaotaMsejjAyaridhUyaM bhaNAti-"sA tujha mAtA pitA vA teimbhnnti"| sapakkhaparapakkhANaMasaMketo kaheti tti|| imA louttarachannA[bhA.4400] dUtittaM khu garahitaM, appAhito bitiyapaJcaM bhaNati / avikovitA sutA te, jA Aha mamaM bhaNati khNtii|| cU-sagAme ceva sAhuM bhikkhaTTA annapADayaM gacchaMtaM sejjAtarI mAtUM saMdisati- "mama mAu imaM imaM ti kahejjAsi" / so taM savvaM saMdesagaM sou bitiyasAdhupaccayaTThAtaM sejjAtariMbhaNAti- "amhaM dUittaM garahiyaM / " tamevaM paDihaNittA so appAhiyasAdhU taM mAtidharaM gato / bitiyasAdhupaccayA garihaNagavavadesappadANeNa sadiLaM kahei, "suNehi sahI ! sA tujhaMdhUyA sAdhudhamme akovitaa|" sAbhaNati kiM te kataMtAe?" sAdhU bhaNati-jA Aha" ti / bhaNati- "amugaMimaMimaM ti mama maatuNkhejjh|" sA vitaM sou bhaNAti-"bArijihi tti, napuNoevaM kaahiti|" jA ubhayapakkhe vighannA sA biitIecevagAhAe daTThavvA / tattha viseso-jassasaMdisati jo ya saghADaiddho anno vA koi pAsaTTito taM na jaannaati| ___ kahaM ? bhannati -jaMghAparijiyasaDDIjAmAU titthajattaM gto| tammi gate tAhiM mAtAdhutAhiM ovAtiyaM - "jati so kkhemasiveNa ehiti to bokkaDeNa baliM koTTajAe dAhAmo" / so ya Agato appaNo gharaM / tao tAe ghUtAe tammi gAme mAtigharaM / taM gAma sAhU bhikkhAyariyaM jaMtA diTThA, bhaNiyA ya "maM mAtUte kahijjAsi taM tahatti / " tehi kahayaMtIe pariyacchiyaM - "Agao jAmAu'"tti, dinnaM uvAtiyaM / emAdiyA dosA ||imey annagAme dUittaNe dosA[bhA.4401] gAmANa doNha veraM, sejjAyaridhUya tattha khaMtassa / vahapariNatta khaMtabbhatthaNaM ca nAte kae juddhaM // cU-dohagAmANaMAsannaTThiyANaMparopparaM vairasaMbaMdho / tatthegagAme sAdhU ThitA / tattha sAdhUNa jA sejjAtarIedhUyA tammi paDiveragAme vsti|ttth ego khaMto dine dine bhikkhAyariyaM gcchti| jattha ThitA te sAdhU tena gAmeNa saMpasAriuM sannahiuMpaDiverAme paDAmo / taM nAuM tAe sejAtarIe so bhikkhAyariyaM gacchaMto abbhatthiomamadhUyAe kahejjAhi- esa gAmo tumhovari paDiukAmo, bhattuNo suttaM karejjAsi / tato khaMteNa tIse kahiyaM, tAe vi bhattuNo kahiyaM / gAmo evaM nAuM sannadhiuM egapAsahito, itaresuAgatesujuddhaM ktN|| Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM - 849, [ bhA. 4402] [bhA.4402] jAmAtiputtaparimAraNaM tu keNa kahitaM ti jaNavAto / jAmAtiputtapatimAraeNa khaMteNa me siddhaM // cU- tattha juddhe sejjAtarIe jAmAuo putto patI ya mAritA / tattha logajattAgato jaNo bhAsati - "keNa anAgataM kahiyaM, jena sannaddhehiM mahaMtaM juddhaM kataM, jAmAtiputtapatimAraNaM ca bhe vattaM ?" tAhe sejjAtarI ruyaMtI jaNassa kaheti - " eyaM jAmAtiputtaparimAraNaM vattaM, eyaM ca khaMtena kataM, jato tena sihaM / " jamhA evamAtidAso bhavaMti tamhA datittaNaM na kAyavvaM // bitiyapade imehiM kAraNehiM kareja[bhA. 4403] 381 asive omoyarie, rAyaduTThe bhae va gelanne / addhANaroha vA, jayaNA kahaNaM tu gIyatthe // mU. (850) je bhikkhU nimittapiMDaM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAtijjati / / cU- tItamanAgatavaTTamAmatthANopaladdhikAraNaM nimittaM bhannati, jo taM payuMjitA asanAdimuppAdeti so nimittapiMDo bhannati / ANAdiyA dosA, caulahuM ca se pacchittaM / [bhA. 4404] je bhikkhU nimittapiMDaM, kaheja sa taM tu ahava sAtije / so ANA aNavatthaM, nicchatta-virAdhaNaM pAve // cU- kaMThA / tividho kAlo- tIto vaTTamANo Agamisso, ekkekkaM chavvihaM nimittaM payuMjati / tattha ime chabbhedA- lAbhaM alAbhaM suhaMdukkhaMjIviyaM maraNaM / eyammi patte ujjUMte niyamA saMjamAyaparobhayA dosA bhavaMti / ettha tItaM appadosataraM, tato AgamissaM bahudosataraM, tato paDuppannaM bahudosataraM // tattha paDuppanne imaM udAharaNaM[bhA. 4405 ] niyamA tikAlavisae, nemitte chavvihe bhave dosA / sajjaM tu vaTTamANe, Aubhae tatthimaM nAyaM // cU-imA bhaddabAhukayA gAhA / etIe imA do vakkhANagAhAto[bhA. 4406 ] AkaMpiyA nimitteNa bhoiNI bhoie ciragayammi / puvvabhaNitaM kaheMte, Agato ruTTho va valavAe / [ bhA. 4407 ] dArAbhoyaNa egAgi Agamo pariyaNassa paccoNo / pucchA ya khamaNakahaNaM, sAiyaMkAre suvinAdi // cU- egamme gAme osanno nemittI acchati / tattha jo gAmabhotito so pavasito / tassa ya jA bhoiNI sA taM nemittiyaM nimittaM pucchati / tAhe tena sA avitahanimitteNa AkaMpiyA / annadA sA taM pucchati-kayA amoggatiyA eMti / so ya diTTho / sAgate kae, pucchai - kahaM bhe nAtaM ? tena bhaNiyaM khamaNo mittI, tena kahiyaM / Agato gharaM / kilisiMto maNasA esa "vabhicAri "tti / bhutattare nemittI saddAvito, kaheti nimittaM / tena jaM kiM ci puvvabhaNiyaM bhuttaM vA anubhUtaM vA suvinAdigataM savvaM satyaGkArehiM kahitaM, evaM kahate vi kovaM na muMcati // [bhA. 4408] kohA valavAgabbhaM ca pucchito paMcapuMDagA saMtu / phADaNA diTThe jati neva to tuhaM avitahaM kati vA / / cU- tato ruTTho (do) pucchati etIe valavAe kiM gabbhe tti ? nemittaNA uvauttema hoiUNa bhaNiyaM - kisoro paMcapuMDo / tato ruTTho kAlaM na paDikkhati tti, phADeha udaraM, se phADiyaM, diTTho - Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 nizItha-chedasUtram -2-13/850 jhaadittttho| tato bhaNAti-jati eyaM nimittaM evaMna bhavaMtaM to tujhaMpoDeM phADiyaM hotaM / taM erisA avitahanemittI kettiyA bhavissaMti, jato vabhicaraMti nimittA, chAumatthuvaovagA ya vitahA bhavaMti / adhikaraNAdayo ya dosA AyaparobhayasamutthA, saMkAdiyA ya itthIsu dosA / ato na nimittaM vAgareyavvaM // avavAdeNaM vAgareyavvaM[bhA.4406] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / addhANarohae vA, jayaNAe vAgare bhikkhU // ghU-asivAdikAraNehiM suTuvautto tItAinimittaM vAgareti, jAhe paNagaparihANIe caulahuM ptto| mU. (851)je bhikkhU AjIviyapiMDaM bhuMjati, bhuMjataM vA sAtijati // cU-jAtimAtibhAvaM uvajIvati tti aajiivnpiNddo| [bhA.4414] je bhikkhU''jIvapiMDaM, giNheja sayaM tu ahava sAtijje / / so ANA aNavatthaM, nicchatta-virAdhaNaM pAve // cU-svayaM geNhati, annaM vA geNhAvati, anujANati vA tassa ANAdiyA ya dosA, caulahuM capacchittaM // tammimaMca AjIvaNaM[bhA.4411] jAtI-kula-gaNa-kamme, sippe AjIvaNA upaMcavihA / sUyAe asUyAe va, appANa kaheja (ti) ekkeko|| cU-eyassa imaM vakkhANaM[bhA.4412] jAtI kule vibhAsA, gaNo u mallAdi kamma kisimaadii| tunnAti sippaNA vajagaMca kamametarA vje|| cU-mAtIsamutthAjAtI, pitipakkhokulaM / vibhaastivkkhaannNkaayvvN| ahavA-kammasippAnaM imoviseso-vinAAyariovadeseNajaMkajjatitaNahAragAditaMkammaM, itaraMpuNajaMAyariovadeseNa kajati taM sippaM / etesiM ceva imaM vakkhANaM / / doNha vijAtIkulANaM imaM[bhA.4413] homAtivitahakaraNe, najatijaha sottiyassa puttotti| osio vesa gurukule, AyariyaguNe va sUeti // cU-jAtikulavisuddhovihomevitahakaraNenajati-"esa sottiyaputto-zrutismRtikriyAvarjito zrotrikaH" / avitahaM puna kiriyaM kareMto najati jahA-"visiDhe gurukule vasio sikkhio vaa|" vitahakaraNeNa Ayarito vA vi se najati appahANa ppahANotti / "sUteti"Atmano kriyAcaritena guro kriyAcaritaM jJApatItyarthaH / ahavA-"sUya" tti-appAnaMsUyAe jaannaaveti|| jato bhannati[bhA.4414] sammamasammA kiriyA, anena UNAhiyA va vivriiyaa| samidhA maMtAhuti dvANa jAva kAle ya ghosaadii|| ghU-samihAtikA kiriyAaNeNa sammaM payuttA / kahaM jANasi sammaMpauttA asammaMvA? sAdhU bhaNati-"anegahA meesa kiriyaaanubhuutputvaa|" tAhebhaNati-"kiMtumaMbaMbhaNo?" "AmaMti bhaNati / tAhe gRhe saMdisati - "imassA''gatassa avassaM bhikkhaM dejaha / " jA asamA kiriyA sA tividhA-hInA ahitA viviitaa|tNc asammakaraNaM samihaM pakkhivaMto kareti, annaMvA maMtaM Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM-851, [bhA. 4414] 383 uccArati, ghRtAdi vA AhutiM kareti, ukkuDugAdiThANaMvA maMtuccAraNaM jAva udAttAdI ghoso| ete samihAdao appaNo ThANesu kajjaMtA kAlajutA bhavaMti, annahA ajuttaa| ahavA - saMjjhAtigo kAlo, tammi hInAdhiyavivarItatA joeyavvA, jahA baMbhaNajAtikulesuappAnaM jANAveti // [bhA.4415] uggAtikulesu vi emeva gaNe mNddlppvesaadii| deuladarisaNabhAsA, uvaNayaNe daMDamAdI vA (yaa)|| ghU-khattiesu uggakulA, AdisaddAto vaisa-suddesu vi| kula tti gataM / maMDalamAlihiyaM daTuM mallAdigaNesu hinAhiyaM vivarIyaMvA tattha viappAnaMjANAveti |gnn ttigayaM / sippeahinavaghaDaNaM cikkhayaM vA sippiyaM dardu bhaNAti - "aho! devakulassa uvaNato uvasaMdhArA pahANo ahavA appahANo" ti / aho AyAmavitthAre daTuM bhaNati - "evatie daMDe eyassa u' tti / iha daMDo hstH|aadishbdgrhnnaaddhnvaadi / kiM cAnyat[bhA.4416] kattari payoyaNApekkha, vatthu bahuvittharesu emeva / kammesu ya sipapesu ya, sammamasammesu suuitraa|| cU- kartarItyeSa kartAraH, sa cazilpI kArApako vA, paoyaNaM kAraNaM, taM ca daviNaM, avekkhA'pekSya dRSTvA ityarthaH vatthu (kkhA) ussiyAdi, bahuvittharaM anegabhedaM / esa avyvttho| imo uvasaMghArattho-jo kattA sippI so jati pabhUtaMdaviNajAtaM labhati to vatthU sukayaMbahuvittharaM kareti / kArAvago vijati asthi pabhUtaM daviNajAyaM to vatthU sukataM bahuvittharaM kArAveti, tAni vatthUNi bahuvittharANi "sammaM" kayANi daTuMbhaNAti - 'susippiNA kataM, kArAvagovA visesannU pahANoAsita suviDhattaMca dvinnjaatN|" aha "asamma" vatthukayaMdaTuM bhaNAti-"dussikkhiyassa kamma kArAvago vA avisesannUjeNa davvaM muhA nijuttaM, subIyamiva uusre|" evaM appAnaM kammesu vA sippesu vA jANAveti, suAvetti appAnaM kammesu vA, akahaMto jANAvei, asUyAe puNa phuDameva appAnaM kahei-"ahaM pi sippI puvvAsameNa AsI" ||imN bitiyapadaM[bhA.4417] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnne| addhANarohae vA, jayaNAe vAgare bhikkhuu|| mU. (852) je bhikkhU vaNImagapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAtijati / / [bhA.4418] je bhikkhU vaNiyapiMDaM, bhuMje ahavA vi jo u sAtijje / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cuu-kNtthaa|smnnaadiyaa sANapajjavasANAje tesubhattA tesu dAtAresu appAnaM vanneti / kahaM ? bhannati[bhA.4419] mayamAtivacchagaM pi va, vaNeti AhAramAtilobheNaM / samaNesu mAhaNesuya, kivinaa'tihisaannbhttesu|| cU-jahAmayamAtivacchoannAegAvIevannejati, gAvIvAtammivannijati, soyaAhArAdisu luddho appAnaM vanneti, luddhattameva doSa ityarthaH / samaNasaddo imesu Thito[bhA.4420] niggaMtha sakka tAvasa, geruya AjIva paMcahA samaNA / tesiM parivesaNAe, lobheNa vaNeja ko appaM // cU-nigaMthA sAdhU khamaNA vA, sakkA rattapaDA, tAvasA vaNavAsiNo, geruA parivAyayA, Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 nizItha-chedasUtram -2-13/852 AjIvagA gosAlasissA paMDarabhikkhuA vi bhannaMti / ete parivesajjamANe daTuM bhattalobheNa te thuNaMto dAtAraMca pasaMsaMto appAnaM tattha vanneti ||smnnesuimenn vihiNA[bhA.4421] bhuMjaMti cittakammaTTitA va kAruNiyadANaruiNo vA / avi kAmagaddabhesu vi, na nAsae kiM puNa jtiisu|| ghU-jahA cittakarma nimvikAraM evaM ThitA bhuMjaMti annaM ca sattesu kAruNiyA dayaM kuvvNti| appaNA dAnaM deti, ruccati |avipdtthsNbhaavnnaae| imaMsamAveti-je vitAva kAmapavvattA desu vidAnaM dinna vinassati- phalaM dadAtItyarthaH / kimaMgapuNaje imejaiNozIlamaMtA vatadhAriNo ya / aho ! tesu viDhattaM sudinnaM ca tena dAnaM bIyamiva sukhette mahaphalaM te bhvissti|| evaM bhaNaMtassa ime dosA[bhA.4422] micchattathirIkaNaM, uggamadosAya tesuvA gcche| caDugAradinnadAnA, paJcatthiya mA puNo eNtu|| cU- kusAsaNatthe pasaMsaMto dAtArassa nicchattaM thirIkataM, dAtAro vA tassa tuTTho uggamadosannataravvauM bhattAdi dejja / ahavA-te pasaMsaMto bhoyaNAdiluddho vA tesuceva pavisati / paMto vA bhaNAti - imehiM parabhave na dinnaMdAnaM, tena suNagA iva cADu kareMtA bhattAdi pbhti| ahavA-imepaJcasthiyApratyanIkA buddhakaMTakAmApuNoejaMti, kaDugapharusavayaNehiM nibmacchiti dAnaM ca na deMti / ahavA - ime paJcatthiyA "mA puNo eMtu"tti visAdi dejja / / samaNe tti gataM / "mAhaNi"tti asya vyAkhyA[bhA.4423] lokAnuggahakArIsu bhUmidevesu bahuphalaM dAnaM / avi nAma baMbhabaMdhusu, kiM puNa chkkmmniresu|| ghU- prAyazcittadAna-sUtakavizuddhi-hastagrahaNakaraNaM, tathAnyeSu bahuSu samutpadyamAneSu lokAnugrahakAriNaM, kiM ca ete divi devA AsI, prajApatinA bhUmau sRSTA devA, eteSu jAtimAtrasaMpannabrahmabaMdhuSvapi dattaM mahat phalaM / kimityatizayArthe / atizayena phalaM bhavati SaTkarmanirateSu / tAni ca yajanaM yAjanaM adhyayana adhyApanaM dAnaM pratigrahaM ceti / / "mAhaNe"tti gataM / idAni kivaNe[bhA.4424] kivaNesu dubalesu ya, abNdhvaayNkjuNgiyttesu| pUyA hejje loe, dAnapaDAgaM harati deto|| cU-aparityAgazIlaH kRpaNaH, ahavA - dAriddovahato jAyago kRpaNaH, svabhAvato rogAdvA durbalaH, abaMdhuH sarvasvajanavarjitaH,jvarAdyAtaMkenAtaMkitaH, juMgitaH hastapAdAdivarjitaH, ziro'kSidaMtAdivedanAta, pUjayA loko hiyate, jo ete kivaNAdi pUeti sodAnapaDAgaMharati-sarvottaraM dAna dadAtItyarthaH / / "kivaNa' tti gataM / idAni "atihi"tti[bhA.4425] pAeNa deti logo, uvayArI parijitesu vusite vA / jo puNa addhAkhinnaM, atihiM pUeti taM dAnaM / / cU-pAtoggahaMjato bAhulyeuvakArakArI, paricitomittAdIvusitosamosioegagAmanivAsI vaa| pAyaso erisesu dAnaM logo deti, taMca dAnaM na bhvti|jo tti dAtA, puNo tti visesaNe / kiM viseseti? "addhANaM", tammi addhANe jo khinnaH zrAnta ityarthaH so atihI bhavati, nAnyaH, taM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza : 13, mUlaM - 852, [ bhA. 4425 ] 385 jati so dAtA taca dAnaM jaM tArisassa atihissa dijjati / atidhAvupasthitaH atithI // atihi tti gataM / idAniM "sANe" tti [bhA.4426] avi nAma hoti sulabho, goNAdINaM taNAdi AhAro / chikkikkArahayANaM, na ya sulabho hoti suNagANaM / / cU-avi saM sAvaNe / kiM saMbhAveti ? goNAdINaM sANassa ya AhAradullabhattaM / nAma iti pAdapUraNa / ahavA - nAma ityupasarga, ayaM cArthavizeSe, kiM visesayati ? imaM goNAtINaM durlabho'pyAhAraH tRNAdikaM sulabha evama mantavyaH aTavyAM svayaM bhUtaH prakIrNatvAt, na ca zvAnAdItAM / kutaH ? parAdhInatvAt jagupsitatvAcca, chikkikArakaraNA daMDAdibhizca hanyamAnAnAM na sulabha ityarthaH // kiMca[bhA. 4427] kelAsabhavaNe ete, AgayA gujjhagA mahiM / caraMti jakkarUveNaM, pUyApUyahitAhitA // cU- kailAsaparvato meru, tattha jAmi devabhavaNANi tannivAsiNo je devA ete imaM maccalogaM Agacchati, jakkharUveNa khAnarUpeNetyarthaH / aha buddhI - kimatthaM AgacchaMti ? bhannati - pUyApUyahiyAhiyA / jo pUeti tassa ete hitaM ti hitaM kareMti, jo puNa apUyago tassa ete ahiyaM kareMti. ahavA - pUyApUyahitAgatA / pUya tti pUyanijjA, etesiM ettha pUyaM hitaM / logo kareti tti, tadatthaM ete AgatA / sANitti gataM / evamAdipasaMsAe appAnaM vanneti ime dosAete majjha bhAvo, viddho loge yaNAtahajjammi / [bhA. 4428] ekkeke puvyutta, bhaga-paMtAiNo dosA // ghU- "yaNAtahajjuMmi tti - immammi loge jo manogataM bhAvaM jANAti tassa logo AuTTati tti vuttaM bhavati, soya dAtA ciMteti - eteNa majjha maNogato bhAvo viddho tti nAto, tAhe so dAtA tassa AuTTo bhaddo so uggamAdi kareja, paMto vA adinnadAnAdipadose karejja / ete ya ettheva puvvattA // imaM atthasesaM bhannati [ bhA. 4429] emeva kAgamAdisu, sANaggahaNeNa sUiyA hoMti / jo vA jammi pasatto, vanneti tahiM puTThe'puTTho u // cU- sANagahaNaNa kAgAdibhattA vi gahitA / jo vA jammi aniddiTThe pUyAbhirato taM tahA pasaMsaMto appAnaM vanneti - pucchito vA apucchio vA dAnaphalaM tassa anukUlaM kahayatItyarthaH // ime apattaM anumatidosA [bhA. 4430] dAnaM na hoti aphalaM, pattamapattesu sannijujjaMtaM / Iya vibhaNite dosA, pasaMsato kiM puNa apattaM // cU- sAnne vi pasaMsite doso, kiM puNa jo visesiyaM apattaM pasaMsaMti / / apavAdaH[bhA. 4431] asive Amoyarie, rAyaduTThe bhae va gelanne / addhANarohae vA, jayaNAe pasaMsate bhikkhU // mU. (853) je bhikkhU tigicchApiMDaM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAtijati // cU- rogAvaNayaNaM tigicchA, taM jo kareti gihassa tassa ANAdiNo dosA, caulahuM ca se pacchittaM / 16 25 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 nizItha-chedasUtram -2-13/853 [bhA.4432] je bhikkhU tigicchapiMDaM, bhuMjejja sayaMtu ahava sAtijje / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // [bhA.4433] bhaNai ya nAhaM vejo, ahavA vi kaheti appaNo kiriyaM / ahavA vi vejjiyAe, tiviha tigicchA muNeyavvA / cU-"bhaNati ya nAhaM vejo" asya vyAkhyA[bhA.4434] bhikkhAtigato rogI, kiM vejo haMti pucchito bhaNati / atthAvattIe kayA, apahANaM bohaNA evaM // cU-bhikkhAtigataM sAdhuMrogI pucchati-imorogoimaMcase samutthANaM, khehimejennpnnppaami| sAdhUbhaNati- kimahaM vejjo, jeNapucchasi? erisayaNeNa tesiMabuhANaM bohaNaMkataMatthAvattIe, to vejjaM pucchAmo tti // "ahavA appaNo kiriyaM kaheti"tti asya vyAkhyA[bhA.4435] erisayaM va dukkhaM, bhesajjeNa amueNa paDaNaM me| sahamuppatiyaM ca sayaM, vAremo atttthmaadiihiN|| cU-sAdhU rogiNA pucchito bhaNAti - eriso rogo amugeNa me davveNa pannattA, amugeNa vA vejjennpnnvvito| ahavA-sAdhUbhaNAti-erisaMrogamuppannaMjarAdigaMsahasAcautthacchaTTha'hamAdIhiM pheDemo // "ahavA vi" pacchaddhassa imaM vakkhANaM[bhA.4436] saMsohaNa saMsamaNaM, nidAna parivajjaNaMca jaMjattha / AgaMtu dhAtukhobhe, va Amae kuNati kiriyaM tu|| cU-"vejjiyA" vejjasatthaM, "tividhaM" tti vAtito rogo, pattio va sibhio vA / etesu rogesu sasohaNaM vamaNaM vireyaNaMca / "saMsamaNaM" - jeNa dosA samijaMtitaMca paripAyaNAdikaM,jaM ca jattha roge "nAyaNaM" ti jeNa rogo saMbhUto jeNa vA vaDDati tassa vajaNaM kAraveti / rogo puNa duvidho-AgaMtuto ghaaukhobhenny|dhaaukhobho tiviho |aagNtugo duTThakaMTagAdigo / ettha duvidhe vi kiriyaM karei / / tigicchakaraNe ime dosA[bhA.4437] assaMjamajogANaM, pasaMdhaNaM kAyaghAta ayagole / dubbalavagghAharamaM, acudae geNhaNuDDAho // cU-rogAdabhibhUto ApucchamANo pannavaMteNa asajamajogasu kRsimAdiesusaMdhito bhavati, kArApitetyarthaH / kaMdamUlAdiyANa ya ghAto kato bhavati / assaMjato ya vaTuMto ayagolasamANo kAtovaghAte vi payaTTito bhavati / ettha udAharaNaM-tigicchiNA dubbalavaggho pannaviyo anukNpaae| pacchA so vagghoarogasarIro bahusatte haMtuMpavatto / evaM gihattho vi / atha rogakiriyAe kajjamANIe vi ati udito jAto, tattha geNhaNAdiyA dosA, kiM pi saMjaeNa dinnaM ti jeNa rogavuDDI jAtA mato vA / saMjaeNa mAritotti uDDAho / imaM bitiyapadaM__ [bhA.4438] asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelnne| addhANa rohae vA, jayaNAe kArae bhikkhU // mU. (854) je bhikkhU kovapiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati // cU-kohaprasAdApiMDaM labhate sa kopapiMDaH, culhuN| For Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 uddezaka : 13, mUlaM-854, [bhA. 4439] [bhA.4439] je bhikkhU kovapiMDaM, bhuMjeja sayaM tu ahava sAtije / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhaNaM pAve // [bhA.4440] vijjA-tavaSbhAvaM, rAyakule vA vi vallahattaM se| nAuM orassa balaM, jaMlabmati kovapiMDo so|| cU- vijAsiddho vijApabhAveNa sAvANuggahasamattho bhavati, tavappabhAveNa va teyaladdhimAdisaMpanno, ranno vA esa vallabho, acaMkArio uvaghAta karessati, sahassajohI vA esaorasabalajutto, ete kuddhA avakArakAriNotti, dAtA bhayA deti, geNhaMtovimamesakovabhayA deti, jamevaM labbhatitaM geNhaMtassa kodhapiMDo bhavati / / ahavA[bhA.4441] annesi dijamANe, jAyaMto vA aladdhio kuje / kovaphalammi vi diTe, jaMlabbhati kohapiMDo u / cU-pagateannesiMdhijjAdiyamAdiyANaMdaTuMalabhaMto kujjhati, vinA vipagaeNavatthamasaNAdiyaM jAtaM to vA aladdhe kujjhati, tamaNunnavettAjaM saMjayassa dijjati so kodhpiNddo|ahvaa- kuddheNa sAve dinne sAvaphale diDhe jaM labbhati, so kovpiNddo|| ettha udAharaNaM imaM[bhA.4442] karaDuyabhattamaladdhaM, annahi dAhittha bhaNati vcNto| therAbhogaNa tatie, AikkhaNa khAmaNA dAnaM / / cU-hatthakappe dhammaruImAsakhamago mAsapAraNe vaNiyakule maryAkacaM kareDuyabhattaM, tattha bhikkhaM paviThTho / dhijjAtiyaparivesaNAe vaggacittehiM so na sannAto / AsAe ciraM kAlaM Thito / vaccaMto bhaNAti - "annehiM dAhiha" / taM ca thereNa suyaM / so vi annato pajjattiyaM ghettuM pArettA puNo mAsovavAsaM karettA pAraNaTThA paviTTho tammi ya vaNiyakale / taddiNaM ceva annaM mataM / puNo tassa mAsapuraNe tattha paviThTho, taheva aladdhe bhaNAti, taM pithereNa suaN| evaM tinni vArA / taiyavArAe thereNa kahiyaM-eyaM risiM uvasameha, mA savve viNassihiha / so uvasAmito pajjattiyaM ghayapunnAdi dinnaM / esa kodhapiMDo / imaM bitiyapadaM[bhA.4443] asive omoyarie, rAyaduTTha bhae va gelanne / addhANa rohae vA, jayaNAe esae bhikkhU // mU. (855) je bhikkhU mAnapiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijati // cU-abhimAnato piMDaggahaNaM kareti tti mANapiMDo, ANAdiyA ya, pacchittaM ca caulahu~ / [bhA.4444] je bhikkhU mAnapiMDaM, muMjejja sayaM tuahava sAtijje / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU-imaM mAnapiMDe lakkhaNa[bhA.4445] ucchAhito pareNa va, laddhipasaMsAhi vA smuttuio| avamANio pareNa va, jo esati mANapiMDo so|| dhU-tavvatiritto paro / tena mahAkulapasUtAtiehiM vayaNehiM ucchAhito, tato mANahito jaM esati so bhaannpiNddo| tahA pareNa ceva tuma laddhIe aNannasarisA evaM pasaMsito samuttuio tti mANAbhibhUto / ahavA- vividhapAyaM pakkaM daTuMbhaNAti -dehi me ito bhattaM / bhattasAmiNA vuttaM- "na demi"tti / paDibhaNati sAhU-avassaMdAyavvaM ti / atimANato tallaMbhe ujjamaM kareMtassa mAnapiMDo Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 nizItha-chedasUtram -2-13/855 bhavati // ettha imaM udAharaNaM[bhA.4446] iTTagachaNammi paripiMDatANa ullAvo ko nu hupaeti / ANeja iTTagAo, khuDDo paccAha haM ANe / / cU- atthi giraphulligA nagarI, tattha ya AyariyA bahusissaparivasaMti / annadA tattha "iTThagacchaNe"tti, iTTagA sattAgalA (suttAalA) chaNo uusvo|tmmivddhte sAhU paropari piMDitA ullAvaM kareMti-ko ahaM ajja iTThagAcchaNe vaTTamANe iTTagAo panjattiyAo Anejati? khuDDago bhaNati- ahaM aannaamitti|| sAdhU bhaNaMti[bhA.4447] jai vi ya tA pajjattA, agulaghatAhiM na tAhi ne kajaM / jArisayAto icchaha, tA ANemiti nikkhNto|| cU-jai vitumaMtA pajjattAo ANehisi tahAviamhaMtA hiMgulaghayavajiyAhiM na kajjaM / evaM nikAIe khuDDo bhaNAti - jArisAo tubbhe bhaNaha tArisAo ANemi tti vottuM bhAyaNe ghettuM uvaogaM kaauNniggto| pariyaDateNa diTThA egammi ghare pabhUtA uvsaahiyaa| tattha agArI[bhA.4448] obhAsiya paDisiddho, bhaNati agAri avassimA mjjhN| jati labhasi tA to me nAsAe kuNasu moyaM tu|| cU-tIe pddisiddho| tAhe khuDDo bhaNati-imA iTTagAto avassaM maljhaM bhavissaMti Ahattaya, agArI paDibhaNAti-jati eyA labhasi, to tume majjha nAsAe moyaM kataM-mUtritamityarthaH / tato so khuDDo tato gharAo niggato ||so Aha[bhA.4449] kassa gharaM pucchiUNaM, parisAe kataro amugo pucchNto| kiM tena amha jAyasu, so kivino na dAhitI tujhaM // cU-imaMkassa gharaM? pucchie kahiyaM-iMdadattassa / kattha so? imo? parisAe acchti|taahe parisaM gaMtuM pucchati-"kayaro tubbhaM iMdadatto?" tti / tattha'nne bhaNaMti- "kiM tena ? so kivaNo itthivaso ya na tujjha dAhiti jAtito / amhe jAyasu dAhAmo jahicchiyaM ||taahe iMdadatteNa[bhA.4450] dAhaM ti tena bhaNitaM, jati na bhavati chaNhamesi purisANaM / annataro to te haM, parisAmajjhammi jaayaami|| cU- tAhe khuDDo bhaNai - "jai imesiM chaNhaM purisANaM annataro na bhavasi to te haM imAe parisAe majhe kiMci paNaemi" / / tato tenaM annehiM ya bhaNiyaM-ke ete cha purisA? ime sunnsu| [bhA.4451] seDaMguli vagguDAve kiMkara titthaNhAyae ceva / gaddhAvaraMkhi hadda-nnae ya purisA'dhamA chaatu|| cU-jadA itthI bhaNitA raMdhehi, tadA bhaNati - ahaM uDemi, tAva tumaM adhikaraNIto chAraM avnehitti|tss chAre avnniiteseddNguliitobhnnti|ithivynnaatodgmaanneti, soyalogasaMkito appabhAe ceva suhasutte page roDeto Aneti tti vagguDAvo / kiMkaro uhito itthiM bhaNAti - kiM karemi tti? jaMbhaNAmitaM karesi tti / titthaNhAyato- jayA siNANaM maggati, tadA itthI bhaNati - gaccha taDAgaM, tattha NhAto kalasaM bharetumAgacchAhi tti / gaddhAvaraMkhI-bhoyaNakAle parivesaNAe "ito bAhi" tti bhaNito, tAhe gaddho iva rikhaMto Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 13, mUlaM - 855, [bhA. 4451 ] 389 bhAyaNaM uDDeti / itthIbhaNito - "kammaM karehi" tti / tAhe paDibhaNati - "haMda annayaM haMda" tti / " geNha annayaM ttabhaMDaM", eyaM geNha, jA kammaM karemItyarthaH / ete cha purisA adhamA / etesiM hatthAto na hAmi / tAhe janena kalakalo kato - esa chahiM vi guNehiM jutto tti // iMdadatto bhaNati[bhA. 4452 ] jAyasuna eriso haM, iTTagA dehi puvvamatigaMtuM / mAlA uttAre gulaM bhoemo die tai durUDhA // - tAhe khuDugeNa bhaNiyaM - iTTagA dehi / tena abbhuvagayaM demi / jAhe gharasamIvaM gato, tAhe khuDDugaM gharAsanne appasAgAriyaM ThaveuM, appaNo puvvaM gharaM paviTTho agAriM bhaNati - mAlAo gulaM uttArehi tti, jeNa baMbhaNe bhuMjAvemo / tAhe sA agArI mAlaM ArUDhA, tIe gulo samappito, bhaNiyA- "uvari gulabhAyaNaM saMjIharAhi "tti, sA gulabhAyaNaM saMjIharI gatA / iyareNAvi[bhA.4453] sitiavaNaNa paDilAbhaNa dissitarI bola aMgulI nAsaM / doNhekkatarapadose, AtavivattI ya ubhae ya // cU- niseNI pheDatA khuDDo hakkArito paDilAbhiuM payatto / bahupADalAbhie agArie diTTha, rolaM kareti " mA dehi "tti bhaNAti / tAhe khuDDo appaNI sAgAriyaM sanneuM aMguliM nAsiyAe pakkhivati, "nAsigAe te moyaM kayaM " ti / paDilAbhito gato khuDDo / esa mAnapiMDo / ime dosA - sA agArI donhaM egatarassa padosaM gacchati sAhussa bhattuNo bA / agArI abhimAnato appAnaM vihADejja / ahavA - ruTThA sAhussa bhattuNo vA ubhayassa vA visaM garaM vA dAuM vihADejjA / / imaM bitiyapadaM [bhA. 4454 ] asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelanne / addhANa rohae vA, jayaNAeM esae bhikkhU // mU. (856) je bhikkhU mAyApiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati // mU. (857) je bhikkhU lobhapiMDaM bhuMjati bhuMjaMtaM vA sAtijjati / / mU. (858) je bhikkhU vijjApiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati / / mU. (859) je bhikkhU maMtapiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati / / cU-vijjAmaMtehi piMDaM jo uppAeti tassa ANAdiyA dosA caulahuM ca / [ bhA. 4455] vijjAe maMteNa va, jo uppAiUNa giNhae bhikkhU / so ANA aNavatthaM micchatta-virAdhanaM pAve // [bhA. 4456] vijjAmaMtaparUvaNa, vijjAe bhi (cchu) kkhuvAsio hoi / maMtammi sIsaveyaNa, tattha maruMDeNa diTThato // cU- itthiabhidhANA sasAdhaNA vA vijjA, purisAbhihANo paDhiyasiddho ya maMto / vijjAe bhikkha uvAsago udAharaNaM / imaM [ bhA. 4457 ] paripiMDitamullAvo, atipaMto bhikkhuvAsato dAne / jati icchaha jANa ahaM, vatthAdINaM davAvemi // cU-bahU sAdhU itarakahAe acchaMtA piMDitA ullAvaM kareMti-"esa bhikkhuuvAsago atipaMto, abhiggahiyamicchadiTThI, sAhuvaggansa dAnaM na deti / " evaM sAhU ullAveti / egeNa sAhuNA bhaNitaM - Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 nizItha - chedasUtram -2-13/859 jai vijjApiDaM icchaha to ahaM vatthagulaghayAdINi davAvemi / sAhUhiM abbhuvagataM / so sAhU bhikkhUuvAsagadharaMgato / / [ bhA. 4458 ] tuM vijJAmaMtaNa, kiM demI ghayagula ya vatthAdI / dinne paDisAharaNaM, kena hitaM keNa muTTho mi / / cU- vijjA AmaMteuM uvAsago vasIko bhaNati - ajjo kiM demi te ? sAhU - "ghayagulavatthe vividhe ya khajjage / " tAhe tena bhikkhuuvAsageNa haTThatuTTheNa sAhU paDilAhitA gatA / tena sAhuNA dinne vijjAe uvasaMcAro kato / uvvAsago cetaNaladdho satthIbhUto bhaNAti - "keNa me haDaM, keNa vA muTThotti / tAhe tassa parijaNo Atikkhati "tume sahattheNa seyabhikkhUNaM dinnaM ti // tAhe so[bhA. 4459 ] paDivijjathaMbhaNAdI, so vA anno va se karejjA hi / pAvAjIvI mAdI, kammaNakArI bhave biti // - jassa sA pattA vijjA se vA anno vA koti rattapaDAdI sAdhU vA thaMbhejjA, paDivijjAe vacchAi vA thabhejjA jahA novabhuMjejjA / ahavA-yasya prayuktAvidyA so avasIkato ceva paDivijjAe sAhuM vijaM vA thaMbheja, anno vA koi se uvakArakArI paDivijjAto vijjaM sAdhuM vA thaMbhejja, evaM uDDAho / annaM ca so vA anno vA logo bhaNejjA - "ete pAvajIvino mAyAvino kammaNANi ya kareMti, na sAhuvittiNo ete / " bhave bitiyapadeNa vijJApayogA, asivAdikAraNehi na doso // "maMtammi sIsa" pacchaddhaM, asya vyAkhyA [bhA. 4460 ] jaha jaha paesiNi jANuyammi pAlittato bhamADeti / taha taha sIse viyaNa, panAsati muruMDarAyassa / / cU- muruMDI rAyA, sIsaveyaNatto jayA vejjehiM na sakkio pannaveu tAhe pAlittAyariyaM hakkAreti, so Agato, AsaNattho muruDeNa bhaNio - vedanaM me avanehi, tAhe appasAgAriyaM appaNo jANuMsi maMtaM jhAyaMto padesiNi aMguliM bhamADeti jahA jahA tahA tahA muruMDarayassa sIse veyaNA paNassati, avagayaveyaNo diTThasaMpaJccayo gurussa pAesu paDito // evamAdI maMtapaoge ime dosApaDimaMtathaMbhaNAdI, so vA anno va se karejjAhi / [bhA. 4461] pAvAjIvI mAyI, kammaNakArI bhave bItie / mU. (860) je bhikkhU jogapiMDaM bhuMjati, bhuMjaMtaM vA sAtijjati // cU- pAdalevAdijogehiM AuTTeuM jo piDaM uppAdeti tassa ANAdI Gka / [bhA. 4462 ] je bhikkhU jogapiMDaM, bhuMjeja sayaM tu ahava sAtije / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhanaM pAve // cU- te ya jogA imerisA[bhA. 4463] sUbhagadUbhaggakarA, je jogA''hArime ya itare ya / AghaMsa vAsa dhUvA, pAdapalevAiNo itare // cU-dUbhago subhago kajati, subhago vA dubbhago kajjati jogeNaM / te ya jogA AhArimA hojjA, itare anAhAribhA vA / anAhArimA ime - sarIraM AdhassaMti jahA cadanenaM, vatthaM vAsavAsiyaM dijjati, agarumAdiNA vA jahA dhUvijjati, pAdatalaM vA levijjati tena dUraM jalovari vA gammati // tatthimaM udAharaNaM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 uddezaka H 13, mUlaM-860, [bhA. 4464] [bhA.4464] nadikaNhavennadIve, paMcasayA tAvasANa nivsNti| pavvadivasesu kulavatI, paadlevuttaarskkaaro|| cU-AbhIravisae kaNhavennA nAma nadI / tassa kUle baMbhaddIvo / tattha paMcasatA tAvasANa parivasaMti / tesiM jo kulavatI so pAdaleva joga jaNati / te aTThamicauddasAdisu pavvadivasesu pAdalevajogappabhAveNavennaNadIparakUlato jalamuvarieNapAdapayAreNajaha bhUmIetahAbennAtaDanagaraM eNti| tato tesiM savvajaNo AuTTo, bhattAdiNA sakkAraM kareti |je yA vi anabhigatA saDDA te vi tesiM AuTTA, aho! paJcakkho tavappabhAvo ti|| [bhA.4465] jana sAvagANa khisaNa, samiyakkhaNa mAtiThANa leveNaM / sAvagapayattakaraNaM, avinayaloe clnndhoe| cU-janenasAvagA khisijaMti-"tujhaMpavayaNe erisoatisao natthi, etepaccakkhadevatA, paNamaha etesiN|" annadA vairasAmImAulo samiyAyario viharaMto tatthAgato, tassa kahiyaM te tuNhikkA tthitaa| saDDehi do tinnivArA bhaNitA-ohAmijjatipavayaNaM, kareha pasAyaM / tena bhaNitaM - "ete mAtihANiNo pAdaleveNa uttaraMti, tubbhe nimaMtittA savve gihe neuM usiNodaeNa pAde pkkhaaleh|"taahe sAvagA uvaTThitA paadsoenn,tenecchNti| "logo na yANatitujhaM vinayaM kAuM, amhe vinayaMkaraNe, vinaeNayabahuphalaMdAnaM bhavati"tato sAvagehiM payatteNaM calaNadhovaNaMkattaM // [bhA.466] paDilAbhita vaccaMtA, nibuDDa nadikUla milaNa smitaae| vimhaya paMcasayA tAvasANa pavvajja sAhA y|| cU- sAvagehiM bhattAdihi paDilAhitta bahujanaparivAritA gayA vennaM natiM / tattha jo jahA uinnosothaanibbuddo| sAvagehiMjanassa akkhittaM- "etemAtiTThANaM kareMti, na etesiM atisao ko vi|" tammijanasamUhe AgatA nadIe tIre ThitA bhaNaMtiAyariyA-venne! kamaM dehi tti|taahe do vi taDIo AsannaM ThitAo kamamettavAhiNI jaataa| AyariyA egakkameNa paratIraM gatA, piTThao nadI mahaMtI jAtA, puNo taheva pccaagtaa| tAhe janotAvasAyasavve paraM vimhayaM gtaa| bahU jaNo AuTTo / te ya paMcatAvasasayA samiyAyariyassa masIve pavvatitA / tatoya baMbhaddIvA sAhA saMvuttA / asivAdikAraNesu vA jogapiMDaM uppAdejjA, na dosa iti|| mU. (861) je bhikkhU cunnayapiMDaM jati, bhuMjataM vA sAtijati / / cU-vasIkaraNAiyAcunnA, tehiM jo piMDaM uppAdeti tassa ANAdiyA, caulahuMca se pcchittN| [bhA.4467] je bhikkhU cunnapiMDaM, bhuMjejja sayaMtu ahava sAtijje / so ANA aNavatthaM, micchatta-virAdhana pAve // cU- kaMThA / vijAmatehiM je dosA te ceva vasIkaraNamAdiehi cunnahiM dosA, egANegapadosapatthAradosA ya / asivAdikAraNehiM vA vasIkaraNamAdicunnehiM piMDaM uppAdenA / / mU. (862) je bhikkhUaMtaddhANapiMDaM jati, bhuMjaMtaM vA sAtijati ||tNsevmaanne Avajai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAtiyaM / __ cU-appAnaM aMtarahitaM kareMto jo piMDaM geNhati so aMtaddhAnapiMDo bhnnti| tattha udAharaNaM - pADaliputte nagare caMdagutto rAyA, cANakko maMtI, suTThiyA AyariyA / te ya Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 nizItha - chedasUtram -2-13 / 862 [bhA. 4468] jaMghAhINe ome, kusumapure sissa jogarahakaraNaM / khuDDadugaM'jaNasuNaNaM, gamanaM desaMta osaraNaM // cU- appaNA gaMtu asamatthA omakAle sIsassa sAhugaNaM dAu taM subhikkhaM paTTaveMti / tassa ya sIsassa aMtaddhANajogaM rahe ekAMte kaheti / so ya aMjanajogo dohiM khuDDagehiM suto / tato so gaccho payaTTo jato subhikkhaM / tato khuDDagA do vi AyariyaneheNa paDibaddhA desaMtAo gacchassa osarittA AyariyasamivamAgayA / / tattha ya [bhA. 4469] bhikkhe parihAyaMte, therANaM ome tesi deMtANaM / sahabhoja caMdagutte, omoyariyAe dobballaM // cU- tato te therA jaM labdhaMti taM tesiM khuDDagANaM samatiregaM deMti, appaNA omaM kareMti / tato tehiM dohiM vi khuDDugehiM so aMtaddhANajogo melio, egeNaM akkhI aMjitA bitito na passati / evaM laddhapaccayA bhoyaNakAle saha rannA caMdagutteNa bhuMjaMta, jaM ranno sArIrayaM bhattaM taM te aMtaddhiyA bhuMjaMti, tato ranno omoyariyAe dobbalaM jAyaM // tato cANakkeNa [bhA. 4470] cANakkapuccha iTTAlacunna dAraM piheu dhUmo ya / dissA kucha pasaMsA, therasamIve uvAlaMbho // cU- pucchitto kIsa parihANI ? bhaNAti - "majjha bhattaM ko ti atiddhito pakkhivati tti, na jANAmi" / tato cANakkeNa samaMtA kuDDe dAuM egaduvArA bhuMjaNabhUmI katA / dAramUle ya suhumo iTTAlacunno vikkhitto / rAyA aMto egAgI niviTTho / tAhe khuDDagA AgatA, paviTThA aMto / diTThA payapaddhatI cunne / cANakkeNa nAyaM pAdacAriNo ete, aMjaNasiddhA / " tAhe dAraM ThaveuM dhUmo kato, aMsuNA galateNa galitaM aMjaNaM, diTTaM khuddddgdugN| caMdagutto picchati - "ahametehiM viTTAlito / " tato appasAgAriyaM cANakkeNa nINitA / therANa samIvaM cANakko gato "kIsa khuDDe na sAraveha / " tena bhaNiyaM - "saMtA paDicodaNA, micchA me dukkaDaM 'ti / gato, khuDDANa ya vAvAraMto pavUDho / [bhA. 4471] je vijjamaMtadosA, te cciya vasikaraNamAicunnehiM / egamagapado, kujjA patthArato vA vi // asive omoyarie, rAyaduTTe bhae va gelanne / addhANaroha kA, jayaNAe bhuMjaI bhikakhU // saMkarajaDamauDavibhUsaNassa tannAmasarisanAmassa / tassa suteNesa katA, visesacunnI nisIhassa // uddezakaH-13 samAptaH [bhA. 4472] muni dIparatnasAgareNa saMzodhitA sampAditA nizIya sUtre trayodazauddezakasya (bhadrabAhusvAmi racitA niyukti yuktaM) saMghadAsa gaNi viracitaM bhASyaM evaM jinadAsa mahattara viracitA cUrNiH parisamAptA / 34 prathama cheda sUtraM "nizIthaM-2" parisamAptaM (uddezaka : 7.... 1 3 paryantA : samAptAH ) Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvabharI vaMdanA jemanA dvArA sUtramAM guMthAyela jinavANIno bhavya vAraso vartamAnakAlIna ''AgamasAhitya''mAM prApta thayo e sarve sUrivara Adi ArSa pUjyazrIone paMcama gaNadhara zrI sudharmA svAmI daza pUrvadhara zrI zayyabhavasUri devavAcaka gaNi devardrigaNi kSamAzramaNa saMghadAsagaNi jinadAsa gaNi mahattara zIlAMkAcArya malayagirisUri haribhadrasUri droNAcArya vAdivetAla zAMticaMdra sUri zAMticaMdra upAdhyAya guNaratnasUrI AnaMda sAgarasUrijI jina vijayajI jaMbu vijayajI lAbhasAgarasurijI [1] bAbu dhanapatasiMha 50 bhagavAnadAsa vIrabhadra RSipAla brahmamuni tilakasUri - sUtra-niryukti - bhASya - cUrNi - vRtti - AdinA racayitA anya sarve pUjyazrI vartamAna kAlina Agama sAhitya vArasAne saMzodhana-saMpAdana-lekhana Adi dvArA mudrIta/amudrIta svarUpe rajU kartA sarve zrutAnurAgI pUjyapuruSone caMdrasAgara sUrijI cauda pUrvadhara zrI bhAhu svAmI (anAmI) sarve zruta sthavIra maharSio zrI zyAmAcArya jinabhadra gaNi kSamAzramaNa siddhasena gaNi agastyasiMha sUri abhayadevasUri kSemakIrtisUri AryarakSita sUri (?) caMdra sUri malladhArI hemacaMdrasUri dharmasAgara upAdhyAya vijaya vimalaNi punyavijayajI amaramunijI AcArya tulasI smaraNAMjali paM becaradAsa 50 rUpendrakumAra zveta prakAzaka sarve saMsthAo muni mANeka caturavijayajI kanaiyAlAlajI caMpaka sAgarajI 50 jIvarAjabhAI paM0 hIrAlAla Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vRtti-kartA [2] 45 Agama mULa tathA vivaraNanuM zloka pramANadarzaka koSTaka) krama / AgamasUtranAma zloka pramANa zlokapramANa AcAra 2554 zIlAGkAcArya 12000 2. sUtrakRta 2100 zIlAGkAcArya 12850 3. sthAna 3700 abhadevasari 14250 4. samavAya 1667 abhayadevasUri 3575 5. bhagavatI 15751 | abhayadevasUri 18616 jJAtAdharmakathA 5450 abhayadevasUri 3800 7. upAsakadazA 812 abhayadevasUri 800 8. antakRddazA 900 abhayadevasUri 400 9. anuttaropapAtikadazA 192 abhayadevasUri 100 10. praznavyAkaraNa 1300 abhayadevasUri 5630 11. |vipAkazruta 1250 | abhayadevasUri 900 12. aupapAtika / 1167 | abhayadevasUri 3125 13. rAjaprazniya 2120 | malayagirisUri 3700 14. jIvAjIvAbhigama 4700 malayagirisUri 14000 15. prajJApanA 7787 | malayagirisUri 16000 16. sUryaprajJapti 2296 / malayagirisUri 9000 17. candraprajJapti 2300 malayagirisUri 9100 18. jambUdvIpaprajJapti 4454 zAnticandraupAdhyAya 18000 19thI nirayAvalikA 1100 candrasUri 600 (paJca upAGga) 24. catuHzaraNa 80 vijayavimalayagaNi (?) 200 25. Atura pratyAkhyAna 100 guNaralasUri (avacUri) (?) 150 26. mahApratyAkhyAna 176 | AnandasAgarasUri (saMskRtachAyA) | 176 27. bhaktaparijJA 215 AnandasAgarasUri (saMskRtachAyA) | / 215 28. tandula vaicArika 500 vijayavimalagaNi (?) 500 29. saMstAraka 155 guNarala sUri (avacUri) 110 | 30. gacchAcAra 175 | vijayavimalagaNi 1560 31. gaNividyA 105 AnandasAgarasUri (saMskRtachAyA) 105 23. | - Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1000 krama AgamasUtranAma vRtti-kartA * vRtti zloka pramANa zlokapramANa 32. | devendrastava 375 | AnandasAgarasUri (saMskRta chAyA) 375 |33. maraNasamAdhi 837 AnandasAgarasUri (saMskRta chAyA) 837 34. nizItha 821 | jinadAsagaNi (cUNi) 28000 saGghadAsagaNi (bhASya) 7500 35. bRhatkalpa 473 malayagiri+kSemakIrti 42600 saGghadAsagaNi (bhASya) 7600 36. | vyavahAra 373 | malayagiri 34000 saGghadAsagaNi (bhASya) 6400 37. | dazAzrutaskandha 896 - ? - (cUNi) 2225 38. jItakalpa * 130 siddhasenagaNi (cUrNi) 39. | mahAnizItha 4548 40. | Avazyaka 130 haribhadrasUri 22000 41. | oghaniyukti ni.1355 droNAcArya (?)7500 - piNDaniyukti * ni. 835 malayagirisUri 7000 42. | dazavaikAlika 835 haribhadrasUri 7000 43. uttarAdhyayana 2000 zAMtisUri 16000 44. | nandI 700 malayagirisUri 7732 45. | anuyogadvAra 2000 maladhArIhemacandrasUri 5900 nodha:(1) 6.45 bhAgama sUtromA tabhAna ANe paDela. 1 thI 11 aMgasUtro, 12 thI 23 upAMgasUtro, 24thI33 prakIrNakasUtro u4thI. 38 chedasUtro, 40 thI. 43 mULasUtro, 44-45 cUlikAsUtrona nAmeDala prasiddha che. (2) ukta zloka saMkhyA ame upalabdha mAhitI ane pRSTha saMkhyA AdhAre noMdhela che. jo ke te saMkhyA mATe matAMtara to jovA maLe ja che. jemake AcAra sUtramAM 2500, 2554, 2525 evA traNa zloka pramANa jANavA maLela che. Avo mata-bheda anya sUtromAM paNa che. (3) 68 vRtti- noMche te ma 36 saMpAna bhuvanA cha. sipAyanI 555 vRtti-cUrNi sAhitya mudrita samudrita avasthAmA cha deg4. (4) gacchAcAra bhane maraNasamAdhi naviya caMdAvejjhaya bhane vIrastava prakIrNaka bhAve che. sabhe "AgamasuttANi" mAM bhUNa 3the bhane "bhAgamahI'mA akSarazaH gujarAtI anuvAda rUpe Apela che. temaja gIta jenA vikalpa rUpe che e - Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcattvanuM mAdhya ame '"AmamuttA'imAM saMpAdIta karyuM che. (5) gopa ane vinDa e baMne niryukti vikalpe che. je hAla mULasUtra rUpe prasidhdha che. je baMnenI vRtti ame ApI che. temaja temAM maghyanI gAthAo paNa samAviSTa thaI che. (6) cAra prajIva sUtro ane mahAnizItha e pAMca AgamanI koI vRtti Adi upalabdha thavAno ullekha maLato nathI. prajaLa nI saMskRta chAyA upalabdha che tethI mUkI che. nizIya-vA-nitattva e traNenI vRtti ApI che. jemAM vazA ane nItattva e baMne uparavRtti maLatI hovAno ullekha che, paNa ame te meLavI zakyA nathI. jyAre nizItha upara to mAtra vIsamA uddeza HnI ja vRtti no ullekha maLe che. * vartamAna kALe 45 AgamamAM upalabdha niryukti: krama niyukti 9. AcAra-niyukti 2. sUtrakRta-niryukti rU. vRhattva-nivRtti * 4. vyavahAra-niryukti 5. dazAzruta0-niryukti 180 [4] zlokapramANa krama niyukti 450 265 w 6. Avazyaka-niryukti 7. oghaniyukti 8. piNDaniyukti 9. dazavaikAlika niyukti 10. uttarAdhyayana-niryukti noMdha : (1) ahIM Apela zno pramANa e gAthA saMkhyA nathI. '32 akSarano eka zloka'' e pramANathI noMdhAyela zloja pramANa che. shlokprmaann| 2500 1355 835 500 700 (2) * vRhattva ane vyavahAra e baMne sUtronI nivRtti hAla mAghya mAM bhaLI gaI che. jeno yathAsaMbhava ullekha vRttiAra maharSi e bhASya uparanI vRttimAM karyo hoya tevuM jovA maLela che. (3) gopa ane pitttaniryukti svataMtra mUnaJALama svarUpe sthAna pAmela che tethI tenuM svataMtra saMpAdana Ama-41 rUpe thayela che. (temaja A saMpAdanamAM paNa che.) (4) bAkInI cha niryuvijJamAMthI vAzrutanya niyukti upara vRddi ane anya pAMca niryukti u52nI vRtti ame amArA saMpAdanamAM prakAzIta karI che. jyAM A cha niyuvijJa spaSTa alaga joI zakAya che. (5) niryuvijJakartA tarIke madravAdusvAmI no ullekha ja jovA maLe che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] Pc 483 vartamAna ANe 45mAgamabhA 59 bhASyaM krama bhASya | zlokapramANa| krama bhASya gAthApramANa 1. | nizISabhASya | 7500 / 6. AvazyakabhASya * bRhatkalpabhASya 7600 7. oghaniyuktibhASya * 322 vyavahArabhASya 6400 piNDaniyuktibhASya * paJcakalpabhASya | 3185 / 9. | dazavaikAlikabhASya * jAtakalpabhASya / 3125 10. uttarAdhyayanabhASya (?) 46 noMdha:(1) nizISa , bRhatkalpa bhane vyavahArabhASya na l saGghadAsagaNi ddovaamuN||y che. bhbhaa2|| saMpAnamA nizISa bhASya tenI cUrNi sAthe bhane bRhatkalpa tathA vyavahAra bhASya tenI-tanI vRtti sAthe samAviSTa thayuM che. (2) paJcakalpabhASya samA2. AgamasuttANi bhAga-38 ma ta thay. (3) AvazyakabhASya bhai un prabhA483 sayuM bhA. 183 2 // mULabhASya 3 cha bhane 300 yA anya bhASyanI che. no samAveza Avazyaka sUtra-saTIkaM bha.. zyoM cha. [2. vizeSAvazyaka bhASya pU4 prasidhdha thayu cha 5 te samaya AvazyakasUtra- 652nuM bhASya nathI bhane adhyayano anusAranI sarasamasa vRtti Adi peTA vivaraNo to kavara ane gItA e baMne upara maLe che. jeno atre ullekha ame karela nathI.] (4) oghaniyukti, piNDaniyukti , dazavaikAlikabhASya nau samAveza tena tenI vRtti bhAM thayo 4 che. 5 teno stA vizeno 6dy amone malA nathI. [oghaniyukti upara 3000 zloka pramANa bhASyano ullekha paNa jovA maLela che.] (5) uttarAdhyayanabhASyanI ||thaa niyuktibhAmaNI gayAnuM samAyacha (?) (5) mArIte aMga - upAMga - prakIrNaka - cUlikA me. 35 Agama sUtro (352no cha paSyano ullekha amArI jANamAM Avela nathI. koIka sthAne sAkSI pATha-Adi 13pe bhASyagAthA sevA bhane che. (7) bhASyakartA tarI mudhya nAma saGghadAsagaNi govA maNera cha. tema4 jinabhadragaNi kSamAzramaNa bhane siddhasena gaNi no 56cd5 bhaNe . 28ix bhaassyn| tal ajJAta ja che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] / 18500 7000 ( vartamAna ANe 45mAgamamA 55 cUrNiH ) krama | cUrNi zlokapramANa krama | cUrNi zlokapramANa | 1. AcAra-cUrNi / 8300 9.| dazAzrutaskandhacUrNi | 2225 2. sUtrakRta-cUrNi 9900 10. paJcakalpacUrNi 3275 3. bhagavatI-cUrNi 3114 | 11./ jItakalpacUrNi 1000 jIvAbhigama-cUrNi 1500 12.] AvazyakacUrNi . jaMbUdvIpaprajJapti-cUrNi 1879 | 13.| dazavaikAlikacUrNi 6. nizIthacUrNi 28000 | 14. | uttarAdhyayanacUrNi 5850 7. bRhatkalpacUrNi 16000 | 15. | nandIcUrNi 1500 8. vyavahAracUrNi | 1200 | 16. anuyogadAracUrNi / 2265 noMdha:(1) 651 16 cUrNimAMthI nizItha , dazAzrutaskandha, jItakalpa bheja cUrNi smaa2|| 2 // saMpAdanamAM samAvAI gayela che. (2) AcAra, sUtrakRta, Avazyaka, dazavaikAlika, uttarAdhyayana, nandI, anuyogadvAra e sAta TU pUjyapAda AgamoddhAraka zrI e prakAzIta karAvI che. (3) dazavaikAlikanI jI0 me cUrNi 4 agatsyasiMhasUrikRta chetenuMzana pUya zrI. punyavijayajIe karAvela che. (4) jaMbUdvIpaprajJapticUrNi vize luce srust4u pranAyita muM 3 che. bhagavatI cUrNi to bhaNe4 cha, 50 47 prazIta 45 nathI. tabha4 bRhatkalpa , vyavahAra, paJcakalpa merA stamatI sabhecha 59 // zIta yayAnuM mAM nathI. (5) cUrNikAra tarI jinadAsagaNimahattarannAma mukhyatve saMbhaNAya che. 32 mate amuka cUrvanA kartAno spaSTollekha maLato nathI. "mAgama-paMthAMgI" yintyamAmata" vartamAna kALe prApta Agama sAhityanI vicAraNA pachI kharekhara AgamanA pAMca aMgomAM keTaluM ane zuM upalabdha che te jANyA pachI eka prazna thAya ke Agama paMcAMgI nI vAtI dI yinya cha. aMga-upAMga-prakIrNaka-cUlikA meM u5 mAgamI 652 paNa nathI. eTale 35 AgamanuM eka aMga to aprApya ja banyuM. sUtra paratve upalabdha nirvatti phakta cha che. eTale 39 AgamonuM eka aMga aprApya ja banyuM. sArId sis bhASya, sis niyukti sane yAM cuurnnin| samAve vartamAna ANe suvyavasthita paMcAMgI mAtra Avazyaka sUtra nI gAya. 2 naMdIsUtra bhAM paMcAMgIne pahale saMgrahaNI, pratipattimokaganA pakSapacha. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] - 45 Agama aMtargata vartamAna kALe upalabdha vibhAgo ) sUicanA :- ame saMpAdita karela majuttA -laTIi mAM bekI naMbaranA pRSTho upara jamaNI bAju kAmasUtra nA nAma pachI aMko Apela che. jemake 1/3/6/2/14 vagere. A aMko te te AgamanA vibhAgIkaraNane jaNAve che. jemake khAvAmAM prathama aMka kRtaz2azvano che tenA vibhAga rUpe bIjo aMka jUnA che tenA peTA vibhAga rUpe trIjo aMka dhyayanano che. tenA peTA vibhAga rUpe cotho aMka dRzava no che. tenA peTA vibhAga rUpe chello aMka mUno che. A mUna gadya ke padya hoI zake. jo gadya hoya to tyAM peregrApha sTAIlathI ke chuTu lakhANa che ane thA/padya ne padyanI sTAIlathI II - { gorvela che. pratyeka Agama mATe A rIte ja oblikamAM () pachI nA vibhAgane tenA-tenA peTA-peTA vibhAga samajavA. jyAM je-te peTA vibhAga na hoya tyAM (-) oblika pachI Desa mukIne te vibhAga tyAM nathI tema sucaveluM che.] (9) nAvAra - zrutajU:/vRttA/adhyaya/dezava:/mUi yUnA nAmaka peTA vibhAga bIjA zrutaskandamAM ja che. (2) sUtrakRta - zrutaskandhaH/adhyayanaM/uddezakaH/mUlaM (3) thAna - thAna/madhyayana/mUi (4) samavAya - samavAyaH/mUlaM (6) bhAvatI - zataOM/w:-3yaMtarazata/uddezaka:/mUrta ahIM zatakranA peTA vibhAgamAM be nAmo che. (1) (2) saMtazatava kemake zata 21, 22, 23 mAM zata nA peTA vibhAganuM nAma : jaNAvela che. zatakra - rU3,34,35,36,40 nA peTA vibhAgane saMtarazataka athavA zatazata nAmathI oLakhAvAya che. jJAtAdharmakayA- zrutaskandhaH/varga:/adhyayana/mUlaM pahelA zrutajyamAM adhyayana ja che. bIjA zrutaja no peTAvibhAga ja rAkhe che ane te ja nA peTA vibhAgamAM adhyayana che. upAsakadazA- adhyayana/mUlaM antakRddazA- vargaH/adhyayana/mUlaM anuttaropapAtikadazA- vargaH/adhyayana/mUlaM (10) pravyAva- /nadhyayanaM/mUrva sAtha ane saMvara evA spaSTa be bheda che jene mAtra ane saMvaradvAra kahyA che. (koIka kAra ne badale zrutanya zabda prayoga paNa kare che) (11) vipAkazruta- zrutaskandhaH/adhyayanaM/mUlaM (12) pati- mUrta (13) nAnI- mUrta Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] (14) jIvAjIvAbhigama- *pratipattiH/* uddezakaH/mUlaM A AgamamAM ukta traNa vibhAgo karyA che to paNa samajaNa mATe pratipattiH pachI eka peTAvibhAga nodhanIya che. 34 pratipatti -3-mAM neraiya, tirikkhajoNiya, manuSya, deva sevA // 2 peTavilA pa cha.tathA tipatti/(neraiyaAdi)/uddezakaH/mUlaM merIta spaSTa mala pAudA cha, 4 rIte zamI pratipatti nA uddezakaH navanayI 5 te peTavilA pratipattiH nA 4 che. prajJApanA- padaM/uddezakaH/dvAraM/mUlaM pdn| peTa viniwi sis uddezakaH cha,sis dvAraM che 59 pada-28na para vibhAgamA uddezakaH ane tenA peTA vibhAgamAM dA paNa che. (16) sUryaprajJapti- prAbhRtaM/prAbhRtaprAbhRtaM/mUlaM (17) candraprajJapti- prAbhRtaM/prAbhRtaprAbhRtaM/mUlaM mAgama 16-17i prAmRtaprAbhRta na pakSa pratipattiH nAma peTa vimAcha. 59 // uddezakaH mAhi mujaba teno vizeSa vistAra thAyela nathI. (18) jambUdIpaprajJapti- vakSaskAraH/mUlaM (19) nirayAvalikA - adhyayanaM/mUlaM (20) kalpavataMsikA - adhyayana/mUlaM (21) puSpitA - adhyayanaM/mUlaM (22) puSpacUlikA - adhyayanaM/mUlaM (23) vaNhidazA - adhyayana/mUlaM mAgama 18 cI 23 nirayAvalikAdi nAmathI sAthe hovAbhaNe cha tene 64inna pAya bata sUtra bhogAvedAcha.bhA [-1, nirayAvalikA, varga-2 kalpavataMsikA... ko3 4aa (24 thI 33) catuHzaraNa (Adi dazepayannA) mUlaM (34) nizItha - uddezakaH/mUlaM (35) bRhatkalpa - uddezakaH/mUlaM (36) vyavahAra - uddezakaH/mUlaM (37) dazAzrutaskandha - dazA/mUlaM (38) jItakalpa - mUlaM / (39) mahAnizItha - adhyayanaM/uddezakaH/mUlaM (40) Avazyaka - adhyayanaM/mUlaM (41) ogha/piNDaniyukti - mUlaM (42) dazavaikAlika - adhyayanaM/uddezakaH/mUlaM (43) uttarAdhyayana - adhyayanaM//mUlaM (44- 45) nandI-anuyogadvAra - mUlaM Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] amArA saMpAdIta 45 AgamomAM AvatA mUla no aMka tathA temAM samAviSTa gAthA krama AgamasUtra | mUlaM / krama | AgamasUtra mUlaM | gAthA gAthA AcAra 552 806 70 sUtrakRta sthAna 1010 71 | 142 172 142 4. 383 93 27. 172 samavAya bhagavatI jJAtAdharmakathA 1087 161 / 139 241 133 133 upAsaka dazA 73 137 / 137 8. | 62 82 82 antakRddazA | anuttaropapAtika 307 307 praznavyAkaraNa 47 664 47 | 1420 12. 77 147 24. | catuHzaraNa 723 | 25. AturapratyAkhyAna 169 | 26. / mahApratyAkhyAna bhaktaparijJA 28. taMdulavaicArika 57 29. | saMstAraka 13 | 30. / gacchAcAra 12 | 31. | gaNividyA 4 | 32. | devendrastava 14 | 33. / maraNasamAdhi 3 | 34. / nizISa bRhatkalpa 36. | vyavahAra 93 | 37. | dazAzrutaskandha 231 38. | jItakalpa 103 | 39. | mahAnizItha | 40. | Avazyaka 131 | 41. | oghaniyukti - | 41. | piNDaniyukti 1 | 42. | dazavakAlika 2 | 43. | uttarAdhyayana | 1 | 44. nandI | 1 | 45. | anuyogadvAra .215 285 114 398 622 214 103 / 103 11./ vipAkazruta aupapAtika 13. rAjaprazniya 14. jIvAbhigama 15. prajJApanA sUryaprajJapti 17.| candraprajJapti 18. | jambUdIpaprajJapti 19. nirayAvalikA 20. kalpavataMsikA 21. puSpitA puSpacUlikA |23.| vaNhidazA 1528 218 92 | 21 365 1165 1165 21 712 712 540 515 1640 11 1731 22. 168 350 | 141 noM5 :- 651 gAthA saMjyAno samAveza mUlaM bhAM 45 4115 . te mUla sipAyanI malA gAthA sama4vI na. mUla za6 me abhI sUtra bhane gAthA ne bhATe no bhApato saMyukta anubhAcha. gAthA Mi4 saMpAnImA sAmAnya maM. gharAvatI TopAdhI teno sasa Apela che. paNa sUtranA vibhAga dareka saMpAdake bhinnabhinna rIte karyA hovAthI ame sUtrAMka judo pADatA nathI. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10]. [11] [12] [13] [14] [15] [14] - amArA prakAzano - abhinava hema laghuprakriyA - 1 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 2 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 3 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 4 - saptAGga vivaraNam kRdantamAlA caityavandana parvamAlA caityavandana saGgraha - tIrthajinavizeSa caityavandana covizI zatruJjaya bhakti [AvRtti-do] abhinava jaina paJcAGga - 2046 abhinava upadeza prAsAda - 1- zrAvaka kartavya- 1 thI 11 abhinava upadeza prAsAda -ra- zrAvaka kartavya - 12 thI 15 abhinava upadeza prAsAda - 3- zrAvaka kartavya - 16 thI 36 navapada - zrIpAla (zAzvatI oLInA vyAkhyAna rUpe). samAdhi maraNa [vidhi - sUtra-padya - ArAdhanA-maraNabheda-saMgraha] caityavaMdana mALA [779 caityavanaMdanono saMgraha] tatvArtha sUtra prabodhaTIkA [adhyAya-1] tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno siddhAcalano sAthI [AvRtti - be caitya paripATI amadAvAda jinamaMdira upAzraya Adi DirekTarI zatruMjaya bhakti [AvRtti - be zrI navakAramaMtra navalAkha jApa noMdhapothI zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI zrI bAravrata pustikA tathA anya niyamo - [AvRtti - cAra) abhinava jaina paMcAMga - 2042 sarvaprathama 13 vibhAgomAM zrI jJAnapada pUjA aMtima ArAdhanA tathA sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi zrAvaka aMtima ArAdhanA [AvRtti traNa]. vItarAga stuti saMcaya [1151 bhAvavAhI stutio] (pUjya AgamoddhAraka zrI nA samudAyanA) kAyamI saMparka sthaLo tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA- adhyAya-1 tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA- adhyAyatatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-3 tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-4 [22] [23] [24] [25] [27]. [28]. [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] [35] tatvAthadhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-5 tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya[3] tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-7 [39] tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-8 4i] tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-9 41] tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-10 prakAzana 1 thI 41 abhinavakRta prakAzane pragaTa karela che. [42] AyAro [AgamasuttANi-1] paDhamaM aMgasuttaM [43] sUyagaDo [AgamasuttANi-2] bIaM aMgasuttaM [44] ThANaM [AgamasuttANi-3] taiyaM aMgasuttaM [45] samavAo [AgamasuttANi-4] cautthaM aMgasuttaM [46] vivAhapannati [AgamasuttANi-5] paMcamaM aMgasuttaM [47] nAyAdhammakahAo [AgamasuttANi-6] chaThaM aMgasuttaM [48] uvAsagadasAo [AgamasuttANi-7] sattamaM aMgasuttaM [49] aMtagaDadasAo [AgamasuttANi-8] aTThamaM aMgasuttaM [50] anuttovavAiyadasAo [AgamasuttANi-9] navamaM aMgasuttaM [51] paNhAvAgaraNaM [AgamasuttANi-10] dasamaM aMgasuttaM [52] vivAgasUyaM [AgamasuttANi-11] eksarasamaM aMgasuttaM [53] uvavAiyaM [AgamasuttANi-12 ] paDhama uvaMgasuttaM [54] rAyappaseNiyaM [AgamasuttANi-13] bIaM uvaMgasuttaM [55] jIvAjIvAbhigamaM [AgamasuttANi-14 ] taiyaM uvaMgasuttaM [56] panavaNAsuttaM [AgamasuttANi-15] cautyaM uvaMgasuttaM [57] sUrapannatiH [AgamasuttANi-16] paMcamaM uvaMgasuttaM [58] caMdapannattiH [AgamasuttANi-17] chaThaM uvaMgasuttaM [59] jaMbUddIvapannati [AgamasuttANi-18] sattamaM uvaMgasuttaM [60] nirayAvaliyANaM [AgamasuttANi-19] aTThamaM uvaMgasuttaM [61] kappavaDiMsiyANaM [AgamasuttANi-20] navamaM uvaMgasuttaM [62] pupphiyANaM [AgamasuttANi-21 ] dasamaM uvaMgasuttaM [63] pupphacUliyANaM [AgamasuttANi-22] eksarasamaM uvaMgasuttaM [64] vaNhidasANaM [AgamasuttANi-23] bArasamaM uvaMgasuttaM [65] causaraNaM [AgamasuttANi-24] paDhamaM paINNagaM [66] AurapaJcakkhANaM [AgamasuttANi-25] bIaM paINNagaM [67] mahApaccakkhANaM [AgamasuttANi-26] tIiyaM paINNagaM [68] bhattapariNNA [AgamasuttANi-27] cautthaM paINNagaM Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] EEEEEEZZZZ3333333333333333333333 [69] taMdulaveyAliyaM [AgamasuttANi-28] paMcamaM paINNagaM [70] saMthAragaM [AgamasuttANi-29] chaThaM paINNagaM [71] gacchAyAra [AgamasuttANi-30/1] sattamaM paINNagaM-1 [72] caMdAvejjhayaM [AgamasuttANi-30/2 ] sattamaM paINNagaM-2 [73] gaNivijJA [AgamasuttANi-31] aThThamaM paINNagaM [74] deviMdatthao [AgamasuttANi-32] navamaM paINNagaM [75] maraNasamAhi [AgamasuttANi-33/1 ] dasamaM paINNagaM-1 [76] vIratthava [AgamasuttANi-33/2 ] dasamaM paINNagaM-2 [77] nisIha [AgamasuttANi-34] paDhamaM cheyasuttaM [78] buhatkappo [AgamasuttANi-35] bIaM cheyasuttaM [79] vavahAra [AgamasuttANi-36] taiyaM cheyasuttaM [80] dasAsuyakkhaMdhaM [AgamasuttANi-37] cautthaM cheyasuttaM [81] jIyakappo [AgamasuttANi-38/1] paMcamaM cheyasuttaM-1 [82] paMcakappabhAsa [AgamasuttANi-38/2 ] paMcamaM cheyasuttaM-2 [83] mahAnisIhaM [AgamasuttANi-39] chaThaM cheyasuttaM [84] AvasassayaM [AgamasuttANi-40] paDhamaM mUlasuttaM [85] ohaninutti [AgamasuttANi-41/1] bIaM mUlasuttaM-1 [86] piMDanijjutti [AgamasuttANi-41/2 ] bIaM mUlasuttaM-2 [87] dasaveyAliyaM [AgamasuttANi-42] taiyaM mulasuttaM [88] utaraljhayaNaM [AgamasuttANi-43] cautthaM mUlasuttaM . [89] naMdIsUrya [AgamasuttANi-44] paDhamA cUliyA [90] anuogadAraM [AgamasuttANi-45] bitiyA cUliyA prakAzana 42 thI 90 Agamazruta prakAzane pragaTa karela che. [1] mAyAra gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-1] paheluM aMgasUtra [2] sUya gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-1] bIjuM aMgasUtra 88 gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-1] trIjuM aMgasUtra [4] samavAya gujarAtI anuvAda (AgamadIpa-1] cothuM aMgasUtra [5] vivAhapannatti - gujarAtI anuvAda (AgamadIpa-2) pAMcamuM aMgasUtra nAyAdhammakahA- gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-3]. chaThuM aMgasUtra [87] pAsahasA - gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-3] sAtamuM aMgasUtra [c8] saMta gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-3] AThamuM aMgasUtra [9] anuttaropapAtikadasA- gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-3] navamuM aMgasUtra [10] pahAvAgaraNa- gujarAtI anuvAda (AgamadIpa-3] dazamuM aMgasUtra Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [101] vivAgasUya - [102] uvavAiya [103] rAyappaseNiya - [104] jIvAjIvAbhigama - [105] pannavaNAsutta [10] sUrapannatti - [17] caMdapannati - [108] jaMbuddIvapannati - [109] nirayAvaliyA - [110] kappavarDisiyA - [111] pulphiyA - [112] pucUliyA - [113] vaSThidasA - [114] causaraNa - [115] AurapaccakkhANa - [116] mahApaccakkhANa - [117] bhattapariNA - [118] taMdulaveyAliya - [119] saMthAraga - [120] gacchAyAra - [121] caMdAverjAya - [122] gaNivijjA - [123] deviMdatyao - [124] vIratthava - [125] nisIha - [126] buhatakalpya - [127] vavahAra - [128] dasAsuyambaMdha - [129] jIyakappo - [130] mahAnisIha - [131] Avasaya - [132] ohanijjutti - [133] piMDanijjutti - [134] dasaveyAliya - [13] gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-3] [AgamadIpa-4] [AgamadIpa-4] AgamadIpa-4] [AgamadIpa-4] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-5] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] AgamadIpa-6] AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-6] [AgamadIpa-7] [AgamadIpa-7] [AgamadIpa-7] [AgamadIpa-7] agiyAramuM aMgasUtra paheluM upAMgasUtra bIjuM upAMgasUtra trIjuM upAMgasUtra cothuM upAMgasUtra pAcamuM upAMgasUtra chaThThuM upAMgasUtra sAtamuM upAMgasUtra AThamuM upAMgasUtra navamuM upAMgasUtra dazamuM upAMgasUtra agiyAramuM upAMgasUtra bAramuM upAMgasUtra pahelo payajJo bIjo payatro trIjo payajJo cotho payajJo pAMcamo payajJo chaThTho payajJo sAtamo payajJo-1 sAtamo payajJo-2 AThamo payajJo navamo payajJo dazamo payajJo paheluM chedasUtra bIjuM chedasUtra trIjuM chedasUtra cothuM chedasUtra pAMcamuM chedasUtra chaThThuM chedasUtra paheluM mUlasutra bIjuM mUlasutra-1 bIjuM mUlasutra-2 trIjuM mulasUtra Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] [135] utta247ya - gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-7] cothuM mUlasutra [139] nahIsutaM - gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-7] pahelI cUlikA [137] anuyogadvAra - gujarAtI anuvAda [AgamadIpa-7] bIjI cUlikA prakAzana 91 thI 137 AgamadIpa prakAzane pragaTa karela che. [138] dIkSA yogAdi vidhi [13] 45 Agama mahApUjana vidhi [140] AcArAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-1 [141] sUtrakRtAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-2 [142] sthAnAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-3 [143] samavAyAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-4 [144] bhagavatIaGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-5/6 [145] jJAtAdharmakathAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-7 [146] upAsakadazAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-7 [147] antakRddazAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-7 [148] anuttaropapAtikadazAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-7 [149] praznavyAkaraNAgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-7 [150] vipAkazrutAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-8 [151] aupapAtikaupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-8 [152] rAjaprazniyaupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-8 [153] jIvAjIvAbhigamaupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-9 [154] prajJApanAupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-10/11 [155] sUryaprajJaptiupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-12 [156] candraprajJaptiupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-12 [157] jambUdvIvaprajJaptiupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-13 [158] nirayAvalikAupAGgasUtraM saTIka AgamasuttANi saTIkaM-14 [159] kalpavataMsikAupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIka-14 [160] puSpitAupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-14 [161] puSpacUlikAupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-14 vaNhidasAupAGgasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-14 catuHzaraNaprakIrNakasUtra saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-14 AturapratyAvyAnaprakIrNakasUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM-14 [165] mahApratyAkhyAnaprakIrNakasUtraM sacchAyaM AgamasuttANi saTIkaM-14 [166] bhaktaparijJAprakIrNakasUtraM sacchAyaM AgamasuttANi saTIka-14 [162] [163] [164] Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [167 ] taMdulavaicArika prakIrNakasUtraM saTIkaM [168 ] saMstArakaprakIrNakasUtraM sacchAyaM [169] gacchAcAraprakIrNakasUtraM saTIkaM [ 170 ] gaNividyAprakIrNakasUtraM sacchAyaM [171] devendrastavaprakIrNakasUtraM sacchAyaM [172] maraNasamAdhiprakIrNakasUtraM sacchAyaM [15] [173 ] nizIthachedasUtraM saTIkaM [174] bRhatkalpachedasUtraM saTIkaM [175 ] vyavahArachedasUtraM saTIkaM [176 ] dazAzrutaskandhachedasUtraM saTIkaM [177] jItakalpachedasUtraM saTIkaM [178 ] mahAnizIthasUtraM (mUlaM) [179] AvazyakamUlasUtraM saTIkaM [180 ] oghaniyuktimUlasUtraM saTIkaM [181] piNDaniryuktimUlasUtraM saTIkaM [182] dazavaikAlikamUlasUtraM saTIkaM [183] uttarAdhyayanamUlasUtraM saTIkaM [184] nandI cUlikAsUtraM saTIkaM [185] anuyogadvAracUlikAsUtraM saTIkaM AgamasuttANi saTIkaM - 14 AgamasutANi saTIka - 14 AgamasuttANi saTIkaM - 15-16-17 AgamasuttANi saTIkaM - 18-19-20 Agagama suttANi saTIkaM - 21-22 AgamasuttANi saTIkaM - 23 AgamasuttANi saTIkaM - 23 AgamasuttANi saTIkaM - 23 AgamasuttANi saTIkaM - 24-25 Agama suttAmi saTIkaM - 26 AgamasuttANi saTIkaM 26 AgamasuttANi saTIkaM - 27 AgamasuttANi saTIkaM - 28-29 AgamasutANi saTIkaM - 30 AgamasuttANi saTIkaM - 30 prakAzana 139 thI 185 Agamazveta prakAzane pragaTa karela che. AgamasuttANi saTIka - 14 AgamasuttANi saTIka - 14 AgamasuttANi saTIkaM - 14 AgamasuttANi saTIkaM 14 -: saMparDa sthaNa :'Agama ArAdhanA kendra' zItalanAtha sosAyaTI-vibhAga-1, phaleTa naM-13, 4the mALe zrI naminAtha jaina derAsarajI pAchaLa, vhAI senTara, khAnapura amadAvAda-1 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasuttANi bhAga-1 bhAga-2 bhAga-3 bhAga-4 bhAga - 5-6 bhAga-7 [16] "AgamasuttANi-saTIkaM" bhAga 1 thI 30 nuM vivarae samAviSTA AgamAH bhAga-8 bhAga-9 bhAga-10-11 bhAga - 12 bhAga-13 bhAga- 14 bhAga- 23 bhAga- 24-25 bhAga- 26 bhAga- 27 bhAga - 28-29 bhAga - 30 AyAra sUtrakRta sthAna samavAya bhagavatI ( aparanAma vyAkhyAprajJapti) jJAtAdharmakathA, upAsakadazA, antakRddazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika, rAjaprazniya jIvAjIvAbhigama prajJApanA sUryaprajJapti, candraprajJapti jambUdvIpaprajJapti niravAyalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, puSpacUlikA vahidazA, catuHzaraNa, AturapratyAkhyAna, mahApratyAkhyAna, bhaktaparijJA, tandulavaicArika, saMstAraka, gacchAcAra, gaNividyA, devendrastava, maraNasamAdhi bhAga- 15-16-17 nIzItha bhAga - 18-19-20 bRhatkalpa bhAga - 21-22 vyavahAra dazAzrutaskandha, jItakalpa, mahanizItha Avazyaka oghaniryukti, piNDaniryukti dazavaikAlika uttarAdhyayana nandI, anuyogadvAra Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S bhASyaM - -