________________
२७८
निशीथ - छेदसूत्रम् -२-११/७३९
उवट्ठवेति तस्स उवट्ठवेंतस्स चउगुरुं तवकालेहिं दोहिं गुरुगं । उच्चे ट्ठवणा उत् प्राबल्येन वा ठावणा उट्ठवणा । “आणादी" विराधणा, अयाणंतो वा छज्जीवनिकाए वहेति, "उट्ठवितोमि" त्ति सेसं न पढति, अपढंतो य पिंडादियाण अकप्पितो, तेनानियस्स य परिभोगे पच्छित्तं जं तं च पावति, उवट्ठवेंतो न वेयावच्चं करिज्जति “अकप्पिउ" त्ति ।।
" अकहेत्ता" अस्य व्याख्या
[भा. ३७५४]
सुत्तत्थे, अकत्ता, जीवाजीवे य पुण्ण पावं च । उवट्ठणे चउगुरुगा, विराहणा बहुगजाणंते ।।
- सुत्तस्स त्यो सुत्तत्थो, इमे पुढवादिया जीवा, इमे धम्मादिया अजीवा, आसवो, बंधो, पुण्णं, पावं, संवरो, निज्जरा, मोक्खो, नवपयत्था सभेदा कम्मबंधभेदहेतवो कहेति । जो एवं सुत्तत्थं अकेत्ता उवट्ठवेंतस्स चउगुरुं तवगुरुं, अत्थं च असुणेंतो बहुविहं विराधनं करेति, साय अप्पत्तसुत्त भणिया । "अनंभिगते "त्ति अस्य व्याख्याअनभिगयपुण्णपावं, उवट्ठवेंतस्स चउगुरू होंति ।
[ भा. ३७५५]
आणादिणो विराधन, मालाए होति दिट्टंतो ॥
- पुण्णपावग्गहणातो नवपयत्था गहिता, अणभिग्गाहिता जस्स नो सद्दहति त्ति नेयगहणत्तणेण वा कहिज्जमाणे नो लद्धा तं च उवट्ठवेति तस्स चउगुरुं कालगुरुं । आणादी दोसा । असद्दतो वा छज्जीवनिकायविराहणं करेज्ज । सो य महव्वयाण अजोग्गो । कहं दिट्ठतो होति मालाए ? - जहा पंचवण्णसुगंधपुप्फमाला पउमुप्पलोवसोभिया उद्धसुक्कखाणु मालइता न सोभति तहा पंचमहव्वयमाला सभावेणोवसोभिता तस्स न सोभति ॥
"अपरिच्छित्ति अस्य व्याख्या
[भा. ३७५६ ] उल्लम्मिय पारिच्छा, अभिगए नाऊण तो वए देंति । एक्केकं तिक्खुत्तो, जो न कुणति तस्स चउगुरुगा ॥
चू-उल्लम्मि य परिच्छति एस आउक्काते परिच्छा गहिता, तदग्रहणातो सेसकाएसु वि परिच्छा कायव्वा ॥ जतो भण्णति
[भा.३७५७] उच्चाराति अथंडिल, वोसिरठाणादि वा वि पुढवीए ।
नदिमादि दगसमीवे, सागणि उद्दित्त तेउम्मि ।।
चू-जदा उच्चारपासवणंकरेति तदा से अथंडिलं सचित्ता य पुढवि दंसिज्जति । “एत्थ वोसिराहि” त्ति। एवं उद्धट्टण-निसीय-तुयट्टणं करेंतस्स जति नेच्छति तो सद्दहति । अहं तं असत्थोवहतं दहूं न विमंसति तो नज्जति अनभिगतो आउक्काएण त्ति । तलागादीणं उदगसमीवे उल्लपुढवीए एवं चेव परिच्छा । तेउक्काए सागणीए वसहीए ठायंति तत्थ भण्णति-पदीवं उस्सक्केहि, वास-सीते उदिते पयावेहि त्ति भण्णति ।।
[ भा. ३७५८] वियणऽभिधारण वाते, हरिते जह पुढविए तसेसुं च । एमेव गोयगते, होति परिच्छा उ काएसु ॥
चू-वाते धम्मत्तो भण्णति-वियणं तालवेंटादिणा विएहि, इतो वातं एहि अभिधारणं करेहि । हरियतसेसुं जहा पुढवीए परिच्छा । एवं भिक्खागतो पि कासु परिच्छिज्जति। ससरक्खुदउल्लेहिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org