________________
निशीथ -छेदसूत्रम् -२-१०/६५४
परिज्झोवकरणा हियणट्ठोवकरणा वा जति पढमसमोसरणे उवहिग्गहणं करेति तो "जं च" त्ति - जे दोसा अभिहिता तान् प्राप्नुवंति अतिरिक्तं अगृण्हंतो इत्यर्थः । पढमसमोसरणं वा काउं उवकरणमगेण्हतो “जं च" त्ति-जे दोसा तणादिपरिभोगे तांश्च प्राप्नुवंति ।।
एष एवार्थ व्याख्याग्रंथेनोच्यते
[भा. ३२३२] अद्धाणनिग्गतादीनमदेंते होति उवहिनिप्फण्णं । जंते तसरिंग, सेवे देंतऽप्पणा जंच ॥
चू- अतिरित्ताभावे अदेंताण उवहिनिप्फण्णं प्रायश्चित्तं भवति । जहन्ने पणगं । मज्झिमे मासलहुं । उक्कोसे चउलहुया । जं ते अद्धाणादि-विनिग्गया झुसिराझुसिरतणं अनेसणीयं वा किंचि सेवंति ते तं अदेंता पावेंति । अह अप्पणोवकरणं तोसे दलयंतो अप्पणो परिहाणी, जं ते अप्पणा तणमणेसणादी सेवंति ।। " गहणे "त्ति अस्य व्याख्याअत्तट्ठ परट्ठा वा, ओसरणे गेण्हणे य पन्नरस । दाउ परिभोग छप्पति, डउरे उल्ले य गेलण्णं ॥
[भा. ३२३३]
चू- अप्पणी परस्स वा अट्ठा पढमसमोसरणे उवहिं गेण्हमाणस्स अहाकम्मादिया पन्नरस उग्गमदोसा भवंति । “परिभोग" त्ति अस्य व्याख्या- अंतो बहिं अद्धाणादियाण दाउं एगपडोआरस्स निञ्चपरिभोगेण छप्पदा भवंति । छप्पदादिसु यऽन्नादिपडियखद्धासु दगोदरं भवति - जलोदरमित्यर्थः । एगपडोयारस्स वा उल्सस्स निच्चपरिभोगेण अजीरंतो गेलण्णं भवति ।।
[भा. ३२३४] तम्हा उ गिण्हियव्वं, बीतीयपदं तहा न गेण्हेज्जा । अद्धा गेलणे, अहवा वि हवेज्ज असतीए ।
चू-तस्मात् कारणादात्मदुगुणपडोआरतो अतिरित्तं गेण्हियव्वं । बितियपदेण इमेहिं कारणेहिं हेजा । अद्धाणपडिवण्णो गिलाणो वा असतीते व न गेण्हेज्जा अतिरित्तं ॥ एते तिन्नि वि एगगाहाते वक्खाणेति
[भा. ३२३५]
१८६
कालेनेवतिएणं, पाविस्सामंतरे उ वाघाते । गेलपणातपरेवा, दुविहा पुण होइ असती उ ॥
चू- गिम्हरस चरिममासे अद्धाणपडिवण्णा चिंतेति च जाव न आसाढपुण्णिमाकालो एति ताव अम्हे केत्तं पाविस्सामो, अंतरा य नतिमातिवाघातेन रुद्धा, आसाढपुण्णिमाकाले अतिक्कंते पत्ता, अतो दुगुणो अतिरित्तो वा न गहितो। अप्पणा गिलाणेण गिलाणवावडेण वा अतिरित्तो न गहितो । दुविधाए वा संतासंतसतीए न गहितं । संतासती अनेसनिज्जं लब्भति । अहवा - बहु साहू अकप्पिया एगो कप्पियो, सव्वेसिं अतिरित्तो उवधिं घेत्तुं न पारेति । बहु वा बालवुड्डा असंतासती अप्पत्ता पि न लब्भति । एतेहिं कारणेहिं पुव्वं अतिरित्तोवही न गहितो होज्जा | इमो पढममंगो - [भा. ३२३६] गहिए व अगहिए वा, अप्पत्ताणं तु होइ अतिगमणं । उवही-संथारग-पादपुंछणादीण गहणट्ठा ॥
चू- अतिरित्तोवहिधारणे गहिते अगहिते वा कालओ अप्पत्ताणं - वासखेत्ते अतिगमणं कर्तव्यं इत्यर्थः । अप्पत्ते काले किमर्थं वासखेत्तं पविसंति । उवही पच्छद्धं कंठा ॥
पढम चरिमभंगप्रदर्शनार्थमेवोच्यते
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org