Book Title: Prem Pank
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Parivar Prakashan Sahakari Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005194/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - alaeNkajhAnDara DUmA phata. 07 ATM 0i2 VJI 01 TO yAne prema-paMka saMpAdaka gopALadAsa paTela PIDE "parivAra prakAzana sahakArI maMdira li. amadAvAda 13. Jajn Education International T Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka viSe ' khyAta phreMca navalakathAkAra alekajhAnDara DUmAkRta " zrI maskeTiyarsa" zreNInI sattaramI sadInA kenya rAjadarabAranA barakaMdAjenI prema-zaurye bharI gAthAne sAkAra karatI pAMca navalakathAomAMthI premazauryane rAhe !" "vIsa varasa bAda " tathA " kAminI ane kAMcana !" e traNa navalakathAo eka pachI eka bahAra paDI cUkyA pachI A ceAthI navalakathA bahAra paDe che. A navalakathAnAM pAtro mukhyatve kAnsanA rAjadarabAranA umarAva khAnadAnanAM arthAt kSatriya varganA che. bIjA rAjadarabAranI jema e pAtro hajI vilAsavaibhavamAM saDIne gaMdhAI UThayAM nathI. hajI premanA ane zaucenA khela sAthe ja khelI zake tevAM tejasvI che. A vArtAnA cAra bhAga pUrA karIne bahAra nIkaLIe chIe, tyAre jANe chevaTanA pAMcamA bhAgamAM je natIje nIkaLavAnuM che, tenA oLA sAmethI gherAtA najare paDe che. pAMcamA bhAgamAM navalakathAnuM kArya tenI carama koTIe pahoMce che; sAthe sAthe navalakathAkAranA kasaba paNa ! * dagA kisIkA sagA nahi' e nAme pAMcamo bhAga paNa A cothA bhAganI sAthe ja bahAra paDavAne heI, bhAratIya bhASAomAM kadAca pahelI vAra ATalA vistArathI UtarelI A pAMca bahata navalakathAo prakAzita karavAnuM prakAzana saMsthAnuM eka gauravavaMtuM kArya pUruM thAya che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka ["zrI maskeTiyarsa-4"] [ alekajhAnDara DUmA kRta vikhyAta navalakathA "luIjhA da lA vAliyera"] saMpAdaka gopALadAsa jIvAbhAI paTela - parivAra prakAzana sahakArI maMdira li0 amadAvAda-6 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka 50 0 paTela vyavasthApaka, parivAra prakAzana sahakArI maM0 li0 amadAvAda-6 mudraka zAMtilAla harajIvana zAha jIvana mudraNAlaya, amadAvAda-14 (c) parivAra prakAzana sa ma li pahelI AvRtti : prata 1000 kiM. 15 rUpiyA garaTa, 1975 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana prema-zauryanA rAhe mAthAM hatheLImAM laIne ghUmanAra DrAMsanA zUravIra barakaMdAjonI jaza-gAthA te 'zrI maskeTiyarsa.' A jANItI navalakathA mULa pAMca svataMtra pustako rUpe bahAra paDI che. parivAra saMsthAe e pustakone "thrI maskeTiyarsa" navalakathAnA pAMca bhAga rUpe prasiddha karavAnuM nakkI karyuM hAI, prathama traNa bhAga ('premazauryanA rAhe!', 'vIsa varasa bAda !', 'kAminI ane kAMcana !') vistRta saMkSepa rUpe eka pachI eka prasiddha karyA hatA. bAkInA be bhAga have pAMca-cha varSa pachI bahAra paDe che. alabatta, saMpAdakazrIe te pAMce bhAga presa mATe ATha varSa pahelAM taiyAra karI ApyA hatA; paraMtu na dhArIe tyAMthI AsamAnI-sulatAnI AvIne UbhI rahe che, ane mAnavInuM dhAryuM pAra paDatuM nathI. e AsamAnI-sulatAnInI vigatAmAM vAcakone utAravAnA na hoya. utsAhI vAcako je be bAkI bhAgA mATe AgrahabharI ugharANI karyA karatA hatA, te have vAcakanA hAthamAM mUkI zakIe chIe, e badala saunA bhAgyavidhAtAnA AbhAra mAnavA rahyo. amArAM TAMcAM sAdhanA mATe 'bhagIratha kahI zakAya evA A kAryamAM satata preraNA ane utsAha ApavAnuM kAma te amArAM pustakonA vAcakoe ja kareluM che. temane ahIM yAda karavA ghaTe. gujarAtI vAcakanA hAthamAM A navalakathAo pahoMcADavAnI mULa preraNA ApanAra sva0 maganabhAI desAIne, tathA te kAmamAM cAlu utsAha pUranAra sva0 maNibhAI vAghajIbhAI paTela, tathA sva0 ThAkorabhAI desAIne ane aMte tenA vidrAna saMpAdaka zrI. geApALadAsa jIvAbhAI paTelane mArI zraddhAMjali arpaNa karuM chuM. tA. 15-8-75 pu pahela Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvika e meAla 1 'thrI maskeTiyarsa' navalakathAnA A cothA bhAganuM nAma 'prema-paMka' rAkheluM che. saheje prazna thAya ke, eka rIte mAnavInI uttama kahI zakAya tevI lAgaNI ke vRttine 'kAdava' zabda sAthe zuM kAma sAMkaLavI joIe ? paraMtu mAnavIe ja e bAbatamAM pUratA anubhava karI, e samAsa nathI yojyA ? alabatta, vastutAe sAhitya ke kAvyamAtra, premanI sarAhanA - stuti arthe ja hoya che. paraMtu mAnavanuM uttamamAM uttama manAtuM ke gaNAtuM sAhitya ke kAvya paNa premanA pariNAme acUka prApta thatAM zeka-udveganA nirUpaNarUpe hoya che, e vAta paNa svIkAravI rahI ! te mAnavajIvanamAM raMga pUranArI - are tenI pravRttinA mULa srota rUpa A lAgaNI kema ekIsAthe AkarSaka tema ja AghAtaka che? bIjI rIte A prazna pUchIe, to je strI mAtRrUpe - bhaginIrUpe - putrIrUpe AtmabalidAna ane sevAne maMgaLa pravAha vahAvI puruSane dhanya karI mUke che, te ja strI meAhinI-kAminI-ramaNIrUpe kema ATalA utpAta ke adha:pAta sarajAve che? strInuM maMgaLA rUpa sAcuM che ke, mAhinI rUpa ? paNa e savAla khoTI rIte upADayo na kahevAya ? jagatanI prabaLamAM prabaLa vidyut-zakti dhana ane RNa e be cheDA vacce kheMcANa UbhuM karIne ja kAragata bane che. e zakti jyAM evuM 'Tenzana' ke AkarSaNa nathI UbhuM karI zakatI, tyAM e kriyAzIla ke asarakAraka paNa nathI banatI. eTale strI paNa jagatamAM maMgaLA zaktirUpe kAma karavAnI hAya tA paNa te A rIte AkarSaNa-kheMcANa arthAt 'Tenzana' UbhuM karIne ja karI zake. ane dareka maMthana-kriyAmAMthI chevaTe haLAhaLa jhera paNa utpanna thAya ke pachI jIvanadAyI amRta ! temaja strI-puruSa vaccenA A 'Tenzana 'mAMthI 4 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa kAdava Ubho thAya ke kamaLa! paNa dareka jaNa mATe e vastu ghaTa sAthe jaDelI che, e nakkI ! prema karo ane pastAo, ke tarI jAo! ApaNI A navalakathAnAM pAtro mukhyatve phrAMsanA rAjadarabAranAM umarAva khAnadAnanAM arthAt kSatriAyavarganAM che. bIjA rAjadarabAronI jema e pAtro haju vilAsa-vaibhavamAM saDIne gaMdhAI UThayAM nathI. haja premanA ane zauryanA khela sAthe ja khelI zake tevAM tejasvI che. premanI sAtheno zurAtanano aMza temanA premane gaMdhAI UThata bacAvI le che. bAkI "meDama' ane da gIzanA gerakAyade premamAM zuM vakhANavA lAyaka tattva che? paraMtu puruSa da gIza che, ane prema-pAtra strI "maeNDama' che, tethI ja e kAdavamAMthI paNa amuka jAtanI udAttatArUpI kamaLa UbhuM thAya che. alabatta, emAMthI bane sukhI thAya che ke yazasvI nIvaDe che, evuM kAMI nathI, - baMne jaNa mRtyune Are ja UbhelAM rahe che. paraMtu e benA premanI ala5-atialpa-tuccha kathA paNa kaLAkAre AlekhavA jevI avazya banI rahe che. bIjo kALo kAdava che yuvAna rAjA lUI-14 ane luijhA vaccenA premane. A navalakathAmAM tene zarUAtane AkarSaka bhAga ja Ave che, paNa itihAsa uparathI jANI zakIe chIe tema, A ja luijhA rAjA lUI14nAM saMtAnonI mAtA banyA pachI pAchI avagaNAya che ane taoNnezAta - maeNDama taspA rAjAnI navI premapAtra bane che. paraMtu tethI karIne je premaprasaMga vArtAmAM vArtAkAre saMgharavA lAyaka gaNyo che, te pheMkI devA jevo nathI! ema to samagranI dRSTie jotAM saravALe karyuM jIvana pheMkI devA jevuM nathI hotuM? chatAM evA jIvanamAM paNa kayAMka ne kayAMka amuka taNakhAo evA pragaTayA hoya che, je kAvya ane sAhityanuM vastu banavA yogya hoya che ane bane che. 3 jemaNe "zrI maskeTiyarsa' vArtAnA prathama traNa bhAga vAMcyA che, te A cothA bhAgane vizeSa AsvAda laI zakaze. paraMtu A pAMce Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAge mULa svataMtra navalakathAo ja che; mAtra vastunA kramanI rIte amuka kramamAM vAMcavI joIe eTaluM ja. gujarAtImAM e pAMce svataMtra navalakathAone "zrI maskeTiyarsa' e nAmanI navalakathAnA pAMca bhAga rUpe darzAvI che, paNa tethI te dareka svataMtra navalakathA maTI jatI nathI. dareka navalakathAnI zarUAtamAM "maMDANa" nAmathI pAtronI ke vastunI oLakharUpe eka upadyAta taiyAra karIne mUkelo che. te tema ja pAtrasUci, e benI madadathI e pAMcamAMthI koI paNa eka navalakathA svataMtrapaNe vAMcI zakAya ema che - mULe ema ja vaMcAtI AvI che. A vArtAnA cAra bhAga pUrA karIne bahAra nIkaLIe chIe, tyAre jANe chevaTanA bhAgamAM je natIjo nIkaLavAno che, tenA LA sAmethI gherAtA najare paDe che. sAcA vArtAkAre badhI bAbatene anurUpa pheja darzAvavo ja rahyo; ane ApaNane lAgyA vinA rahetuM nathI ke, ApaNe A vArtAkAra ApaNane e sAcA pheja tarapha ja laI javAnI dRSTi, hiMmata tathA kasabavALo che. kAraNake, mAnavamAM rahelI anaMtanI - bhUmAnI - pUrNanI tamannA bhale maryAdita kSetramAM game teTalo raMga dekhADe, paraMtu chevaTe pUrNatAno pokAra ja te badhAmAM tene goThavAvA deto nathI; - jagatanI racanA ja mAnavane pUrNatA tarapha laI javA mATe hoI, alapamAM rAcavA jatAM tene Thoka ja paDayA kare che. sAcA lekhakoe pitAnAM pAtrone acUka paDatA e Thoka batAvavA ja joIe, to ja temanI vArtA vAstavika bane. aMte, navajIvana TrasTanA je kAryakaro, tathA Tekaniziyane temaja citrakAra zrI. rajanI vyAse AgaLanA traNa bhAgonI jema A bhAgane citro ane suMdara kalevara pUruM pADavAmAM utsAhathI madada karI che, temane saune saharSa yAda karIne viramuM chuM. tA. 1-8-75 gepALadAsa jIvAbhAI paTela Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja che. >> ja ja che pa3 61 anukramaNikA prakAzakanuM nivedana prAstAvika be bela ge pALadAsa paTela pAtrasUci 1. luIjhA rAolane yogya nathI ! 2. tene da vArdane hisAba le che 3. bAstilane gavarnara 4. rAjAjI pattAnI bAjI rame che 5. beijhamenA hisAbo 6. baratAdiyera naM. 2 7. be sakhIo 8. dAyaje 9. retInA TApuo upara zuM banyuM 10. maeNDama majA kare che. 11. laeNreInanI adekhAI 12. madhyasthI ! 13. salAhakAro 14. pheble 15. Rtumahotsava 16. "raoNyala eka' nIce 17. rAjAjInI mUMjhavaNa 18. rAjAjInuM rahasya 19. madhyarAtrInuM paribhramaNa 20. chupAIne sAMbhaLanAra sAMbhaLI zake 21. eremIsane patravyavahAra 22. hisAbI kArakuna 23. rAtanA be vAgye ( che i 114 121 126 134 140 147 154 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 172 17) 188 201 211 215 222 229 245 252 26. 24. bApAe hoTelamAMthI jAkAro 25. kharekhara be pA hoTelamAM zuM banyuM hatuM 26. agiyAra varSathI dIkSita 27. khAsa kAma 28. khuzakhuzAla 29. vanadevatA ane jaLaparI 30. rAjavI mAnasa 31. vanadevatA ke jaLadevIe na dhAreluM tevuM 3ra. navA janarala 33. AMdhI 34. leTarI kapa, traNa kokaDAM 36. pasanuM baLa ochuM thayuM nathI! 37. plAMzatanuM bIjuM ghara 38. rAjAjInI mulAkAta 39. da gIza 40. jAsUsenA kolakarAra 41. da vAda 42. yuddha, 43. dAnanI kAmagIrI 44. mukAbale 45. dhanuSyane be paNacha rAkhavAnA phAyadA 46. be mulAkAtI bAnue 47. kela ane karAra 48. strIonI dAjha 49. jAkAre ! 50. chuTakAre! 51. maeNDama para. saMjoga-vijoga 53. prema-paMka 54. kAramI cIsa 279 285 289 296 301. 306 313 318 320 325 331 339 348 354 358 370 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrasUci sa H kAuMTa da lA phera. pisa-emIsa-dAte neno prasiddha barakaMdAja mitra. rAolano pitA. ena, rANI : rAjA laI-13 nI patnI. rAjA laI-14nI mA. iMglenDanA marahuma DyUka oNpha bakiMgahAmanI premikA. vidhavA thayA bAda potAnA mahAamAtya mAjhArenI rakhAta banI rahI, ane pitAnA putra I-14 ne saMbhALIne ucheravA lAgI. kArDinala rizaltha tenA premano IrSALu umedavAra hatA. emIsaH cAra barakaMdAja mitromAMne eka. Aba dakhyuM. je syuiTanA paMthano eka-sattAdhIza banyA hoya che. krAMsanA nANAMpradhAna phukene maLatiyo. kuke tene potAnI jAgIra vanano bizapa banAve che. tene kArDinala banavuM hoya che. bhalA paisane te pitAnI yojanAomAM bheLave che - tene upayoga karI levA pUrato. eliveH rAola vizvAsu nokara. kelaberaH mAjhArene vizvAsu munIma; pachI luI-14 nA vakhatamAM kukenI jagAe nANAMmaMtrI bane che. keda, prinsa: krAMsano rAjavaMzI; bahAdura senApati; raoNkoya, le vagere yuddhono vijetA. pahelAM rAola tenI nokarImAM hoya che. gAsta Dacaka da eraleH rAjA lUI-13 ne nAno bhAI. huvA mukAme rahe che. aisa tenA paDozamAM ja raheto hoya che. gezara, meDama: juo guzana. grAphaTana, mairIH iMglenDanA darabAranI yuvAna umarAvabAnuM. rAjA cAlsa-2, Dathaka opha bakiMgahAma vagerenA premano asvIkAra karI chevaTe rAola (brAjajaina) upara niSphaLa prema DhALe che. maeNDama beliyeranI nAnI bahena. cijhAta: eka jesyuITa vaidya. cidaH aisano vaphAdAra, e chAbele hajUriye. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAsa-2H jeno ziraccheda kromavele karAvyo hato te rAjA cArlsa1 no putra. have te iMglenDanA rAjA banyA hoya che. esa vagere barakaMdAja mitroe enI punaH rAjya prAptimAM sAre hiMmatabharyo bhAga bhajavyo hoya che. tenI bahena heviyeTAnuM lagna rAjA lUI-14 nA nAnA bhAI philipa - "maura" - Dacaka dAMjU sAthe thayuM hoya che. krAMsanA rAjadarabAramAM te maiDama" nAme oLakhAya che ane bahu dhamAliyo bhAga bhajave che. Dacaka da orale : krAMsanA rAjAnA nAnA bhAIne ilakAba. rAjA lUI-14nA vakhatamAM tene nAnA bhAI philipa (" mara) e ilakAba dharAvatA hoya che. tene zAreta, mAdamuLa daH rAjakumArI hetriyeTAnI rAja-sakhI tarIke nimAyelI eka rUpavatI bAnuM. pachI meM da meMtaspA sAthe paraNe che. trAMbale : bAtilanuM gavarnara-pada vecI nAkhanAra mAcha gavarnara. jhazana plAM zetanI rakhAta. da gIza, kAuMTa mArzala grAmene putra. philipane tathA rAola mitra. maeNDama ne premI. daste, mAM : juo airemIsa. dAte rAjA I-13 tathA lUI-14nA vakhatamAM kAmagIrI bajAvanAra mukhya barakaMdAja. esa-eremIsa-ceMsa e traNa barakaMdAjene cAlAka, capaLa ane bahAdura mitra. piyerapheda, mora daH juo peTa. poryosaH cAra barakaMdAja mitromAMne eka - paDachaMda zarIravALe, hiMmatavAna, tathA bhale-bhoLo. judI judI jAgIronA mAlika tarIke mai0 6 vAle, - da brAsIya, da piyerapheda. hAMzataH dArlenAMne vizvAsu hajUriye. pachIthI perIsamAM kariyANAne vepArI. philipa Dathaka dAMjUH rAjA laI-14ne nAno bhAI Dacaka opha erale. iMglenDanA rAjA cArlsa-2nI bahena rAjakumArI hetriyeTA sAthe tenuM lagna thAya che. hetriyeTAne prema prApta karI zake evI kazI lAyakAta vinAno, sukumAra ane kAcA kAnane hoya che. tenA mitro tene hetriyeTAnA premIo viruddha uzkerI, pitAnuM kAma kaDhAvye jAya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uke *AMsanA surITeDa Ta -- nANAMpradhAna. mAjhAre sAthe maLIne teNe krAMsanI tijorI lagabhaga khAlI karI hoya che. aremIsa tene maLatiyA bane che. phaeNra, phAuTa deM lA: jIe atheAsa. bakiMgjhAma caka Apha H iMglaeNnDanA marahUma caka opha bikAmane putra; cArlsa-2nI ahena rAjakumArI hetriyeTAnA premI : tenA lagna bAda tene krAMsa vaLAvavA jAya che ane darakhAramAM vaTALa UbheA kare che. beIjhamA H mAMtanuM H khAstilane gavara; jesyuIMTa paMthane hAI aremIsa tene peAtAnI yAjanAmAM upayAga kare che. eliyera maeNDama duH krAMsanA mArkivasanI mahA svarUpavatI vidhavA, nANAMpradhAna phuMke teneA prema jItavA prANapaNe keziza karatA hAca che. chAjalIta vAIphAuTa 4H jIe rAela. mAjhAre, kArDinala : vidhavA banelI rANI ananeA mahAmAtya ane premI. rAjA lUI-14nA sagIrapaNA daramyAna sa`sattAdhIza. mAtikAM, moM, du: 6 gIzane khALapaNanA mitra, mArzala grAmeAMnA kuTuMbI. mAriyA theresAH rAjA sUrya-14nI tucchakArAyelI rANI. spenanI rAjakumArI. mAlikAta : bluvAnA zAhukArane yuvAna putra. mAnikamAMMne mitra, mAMtAlane premI. sAziyAlI : khAstilamAM purAyelA eka bhedI kedI. chellA ane pAMcamA bhAganuM maMDANa e kedI upara ja thayeluM che. airemIsanI yojanAnI zetaraMjanuM eka mukhya pyAdu. mizeoM, maeNrI : maeNDama 6 zetrujInuM bIjuM nAma. jIe zetrujI. maiDama : jIA hetriyeTA, mAMtaspA, 04: tAne-zArAMtanA premI. pachI tene paraNe che, mAMtAle, ora 6: bluvAnA darakhAra-gaDhamAM rAjasakhI ke tahenAtAnu tarIke kAma karatI yuvatI. mAlikaunanI maLatiyaNa; luijhAnI sakhI, have ksuvA che|DI philipanI patnI hetriyeTAnI rAjasakhI tarIke rAjadarakhAramAM AvI hAya che. 'sAMzyAra': jIe philipa. 11 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAela ? e thAsane putra - maeNDama zeDyUjhathI thayelo. rANe eNnanI sakhI maeNDama zevjha jyAre rAjadarabAramAM aNamAnItI thaIne pena tarapha nAsI TI, tyAre rastAmAM judA nAme musApharI karatA ezAsana tene bheTe thaye hatA. rAolanuM darabArI nAma vAikAuMTa da brA jaoNna che. rizalya, keDinala mazahura rAjA laI-13no mahApratApI mahAmAnya. luIjhA da lA vAliyeraH jvavAnA marahuma DayUka oNpha eralenI patnInI rAjasakhI tarIke rahetI yuvatI. tenA pitA mAkivaMsa da lA vAliceranA mRtyu pachI tenI mAtA DathakanA ghara-kArabhArI seremI sAthe paraNI hoya che. paDozamAM rahetA aiAsane putra rAola bacapaNathI luIjhAnA premamAM hoya che. pa: pukhta uMmare luIjha philipanI patnI - iMglenDanI hebriyeTA - maeNDamanI rAja-saMkhI tarIke joDAI krAMsanA rAjadarabAramAM Ave che. laI-13 : "zrI maskeTiyarsa' vArtAnI zarUAtanA bhAgamAM kAMsano rAjA. penanI ainano pati. kArDinala rizalyuM tene mahAmAtya. rAjA laI 14no pitA. laI-14 : sadgata rAjA laI-13no putra. tenI sagIra vacamAM tenI mAtA rANI ena mahAmAtya mAjhA sAthe maLI rAjakArabhAra saMbhALatI hoya che. mAjhArenA mRtyu pachI ane pukhta uMmarano thatAM, vArtAnA A cothA bhAgamAM to te krAMsanA manasvI rAjavI tarIke bhAga bhajavato hoya che. laviyera : bAstilanuM gavarnara-pada vecI nAkhanAra mAjI gavarnara. laeNreIna zavAliyara daH philipa "maizerane IrSALu mitra. ghUsI TuarTaH iMglenDanA darabAranI yuvAna umarAvajAnu. vAnela, maeNDamaH krAMsanI pArlAmenTanA kAunsilara meM. vAlanI patnI. pahelAM kukenI premikA hoya che; pachI kelaberanI premikA bane che. vAnela, moM maeNDama vAvelano patiH pArlamenTano kAuMsilara. pitAnI patnInA premIone jeNe potAnI pragati sAdhanAra kSudra mANasa. vAda, da. marahama da vAne putra, da gIzane mitra. bahu adekhA svabhAvane tuccha mAnavI. vAla maura da: juo pasa. 12 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinTara, leMDa : rAjA cArlsa-1no vaphAdAra mitra. mazahUra vyaka epha bakiMgahAmane mitra. leDI sAhebAne diyara. viliyasa juo DyUka oNpha bakiMgahAma. zetrujha, maeNDamaH rANu aina (laI13nI patnI)nI vizvAsu ane khaTapaTI sakhI. kArDinala rizalyunA bephamAMthI bacavA te merI miza nAme pena tarapha nAsI chUTe che. pahelAM eNremIsa sAthe rAjakhaTapaTamAM hoya che. have tenAthI paNa vikhUTI paDI hoya che. selaH jesyuITa viSe joDakaNAM racavA badala bAstilamAM purAyela eka kavi. se tene ? rAjA I-14ne khuzAmatI darabArI. seM-remIH huvA mukAme rAjA laI-13nA nAnA bhAI gAste, DayUka de e ralene ghara-kArabhArI. luIjhAnI mAe vidhavA thatAM tenI sAthe lagna karyuM hoya che. hatriyeTA: iMglenDanA rAjA cAlsa-ranI bahena, 'maeNDama'; krAMsanA rAjA laI-14nA nAnA bhAI philipa "meM ra" sAthe lagna thAya che. juvAna DayUka oNpha bakiMgahAma. da gIza, ane pachI rAjA I-14 sAthe premaprasaMga pADe che, ane potAnA pati "meMzyora'ne avagaNyA kare che. 44 85 citrasUci 1. beijhame eremIsane mAziyAlInA TAvara tarapha laI jAya che 2. rAjA meDamanA rIsa-bhavanamAM manAvavA jAya che ......... 3. lA vAliyera phreMsa AgaLa jamIna upara ekalI paDI hatI 4. varasAdanA tophAnamAM rAjA ane lA vAliyera .. 5. da vAI ane dagIzanuM kaMThayuddha ........... .. ** 6. tAle DhAMkaNa baMdha karavA te tarapha vaLI, te ja rAjA upara AvI pahoMcyo ......... 143 232 298 371 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lITI 21 102 zuddhipatra [nIce darzAvelI bhUla pustaka vAMcatA pahelAM vAcaka sudhArI le te sAruM; paraMtu na sudhAre, to vAMcatAM vAMcatAM jyAM kaMIka na samajAyA jevuM lAge, te pAna upara kaMI sudhAro ahIM sUcavyo che ke nahi tenI khAtarI karI le. lITInI saMkhyAmAM pAnanuM mathALuM gaNuM lIdhuM che.] azuddha zuddha A zakti sUkSama A sUkSama zakti tene te dararoja tene te dararoja arajI sarajI aMkhe AMkhe jANuM jaIne jANI joIne 103 tamArAM ApanAM 108 khyAla ja na khyAla ja koIne na 113 tamAre bIjuM tamAre mATe bIjuM 118 karatAM paNa baMne baMne karatAM paNa 119 belI. "rAjAjI!" belI, "rAjAjI?" mAdamujhola, da tane mAdamaAla tone 130 mAMtAbene metAlene 130 parAkrama ne parAkrama saune pahele majale nIcene majale 177 bIjA majale uparane majale 186 pAchuM prApta karavuM pAchAM prApta karavAM 186 tene nAbUda karavuM." temane nAbUda karavAM." 187 karavAnI karAvavAnI 192 sanA karavI." vAra na karavI." 194 vinaMtI kare." vinaMtI karaze." 177 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 110 219 222 222 232 232 pharavAno hukama umeryo. meM tene ! bezama hate; te lazkarI TukaDIo haI to be kukee guphAne guphA thaye evuM jANe, che kAMte hAtha upara. apAnA cIMcakArI cAlle ja 232. pharavA devAnuM jaNAvyuM. seMteznone ! bezarama hato te lazkarI TukaDIo hAI te guphAne be - phukee guphA thaye che evuM jANe, kAM te ApanA hAtha upara. mIMcakArI cAlyo dekhA tuM eka vAra potAnAM 234 240 240 247 249 dekhAyuM 250 254 261. belI 270 304 322 356 eka vAta pitAnuM khelI hareja" gheDo ke; kamarAmAMthI thatI haze ja." ghaDe che; kamarAmAM thatI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paka ['zrI maskeTiyarsa '-4: 'luijhA 4 lA vAlicera'] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMDANa zrI maskeTiyarsa' navalakathAnA trIjA bhAgamAM "kAminI' ane 'kAMcana' e baMne bAbato aMgenuM phrAMsanA rAjadarabAranuM kokaDuM sArI peThe gUMcavAyuM che. mahAmAtya mAjhArenA mRtyu pachI rAjA lUI-14 kolaberane potAno nANAMkIya salAhakAra banAvI, nANAMpradhAna phukenI sattA toDavA prayatna kare che. kukee potAnA mitro ane sAgarItonI othe AkhA phrAMsa rAjyanI mahesUlanAM aDhaLaka nANAM bhegAM karI lIdhelAM che. ApaNA cAra barakaMdAja mitromAMno eremIsa, je kAminI ane kAMcana baMne bAbatonI khaTapaTomAM pahelethI haMmeza rasa dharAvato Avyo che, te kakeno madadanIza-salAhakAra bane che. tenI salAhathI kuke potAnA bela-ila--mera TApune bhAre moTA kharce killebaMda karAve che. paoNrthonanI bhalamanasAI ane rAkSasI kAMDAbaLane madadamAM laI, e navI ja jAtanI killebaMdInuM kAmakAja, taddana gupta rIte jhapATAbaMdha calAvAtuM hoya che. eka vakhate e killebaMdI pUrI thaI jAya. ane tenA upara topo caDI jAya, pachI teno mAlika game tyAre rAjA lUIne DArI zake ke tenI AgaLa mana-phAvatI zarato rajU karI zake. daramyAna, IgleMDano rAjA cA-2 phrAMsanA rAjA I-14nA nAnA bhAI philipa sAthe potAnI bahena hebriyeTAnuM lagna goThavI, ethosa sAthe te bAbatanuM kaheNa mokale che. te kaheNa svIkArAya che, ane rAjakumArI hebriyeTA IgleMDathI potAnA juvAna darabArI mitro sAthe phrAMsa AvavA nIkaLe che. e anusaMdhAnamAM cArlsa-2 rAjA I-14ne puchAve che ke, ApaNe be bhAIo kadI koI kAraNe laDavAnA chIe nahi, to pachI tame zA mATe bela-ila-o-merane mArI sAme ATalA moTe kharco killebaMda karAvo cho? rAjA lUI-14 A samAcArathI coMke che, ane dAnene e TApu upara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka chUpI rIte jaI, badhI mAhitI jANI lAvavA mokale che. dAoMnAM kuke eremIsa-paoNrthonanI badhI kAmagIrIno bheda evI cAlAkIthI tathA utAvaLathI ukelI lAve che ke, eNremIsane kuke pAse tarata tenAthI vadhu utAvaLe doDI AvIne kahevuM paDe che ke, tame abaghaDI jaIne e TApu rAjAne bheTa karI Avo; nahIM to rAjadrohanA gunAsara mAryA gayA jANo! iMglaMDanI rAjakumArI hetriyeTA phrAMsa Ave che, paNa philipa tenI vilAsapriyatAne jhIlI zake tevo raMgIlo nathI. eTale hebriyeTA philipanA juvAna mitra da gIza, IgleMDanA DayUpha oNpha bakiMgahAma vagerene potAnI AsapAsa pheravatI pheravatI chevaTe rAjA jUI-14ne ja potAnI mohinImAM kheMce che; ane e be vacce evuM vicitra prema-prakaraNa zarU thAya che, je A prema-paMka navalakathAnuM AkarSaka vastu bane che. A navalakathAnI nAyikA luijhA da lA vAliyera chevaTe vicitra rIte te prema-prakaraNamAM homAya che. luijhA da lA vAliyara _vA mukAme rahetA, marahUma rAjA lUI-13nA nAnA bhAI gAsto (te vakhate DayUka da oraleo)nA ghara-kArabhArI seM-remInI punarlagnanI patnInI AMgaLiyAta putrI che. te vIsa varSa bAda' navalakathAmAM eNyosanA putra rAolanI bAla-sakhI tarIke dAkhala thaI hoya che. tenuM mugdha mIThuM sauMdarya pahelethI ja sau koIne AkarSatuM hoya che. rAola tene paraNavA icchato hoya che, paNa ethosa bhAvInA oLA pichAnato hoya tema, e lagna maMjUra rAkhavA icchato nathI. lAijhA chevaTe potAnI sakhI matAlenI khaTapaTathI rAjakumArI hebriTAnI rAjasakhI tarIke nimAIne paeNrIsa Ave che. rAola tene te samudAyamAM joI navAI pAme che, tathA tenI sAthe lagna karI, rAjadarabAranI bhraSTatAmAMthI tene ugArI levA icche che. te arthe potAnA pitA eNthosane chevaTanA samajAvI levAno prayatna te kare che. rAolane e aMge bahu du:khI thato joI, eNthosa chevaTe rAjA pAse A lagnanI paravAnagI mAgavA paeNrIsa AvavA kabUla thAya che. tyAMthI A navalakathA UghaDe che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIjhA rAolane gya nathI! rAola ane kAunTa da lA phera (eNthosa) te ja divase sAMje paeNrIsa AvI pahoMcyA, je divase rANImAtA ne juvAna bakiMgahAmane jhaTa igleMDa pAchA pharavA Agraha karyo hato. zAhI bhojana bAda pattAnI ramata pUrI karI, rivAja mujaba, rAjA lAI-14 kolabera ane kuke sAthe maMtraNA karavA potAnA kamarAmAM cAlyo gayo hato. pelA baMne maMtraNAo pUrI karIne javA nIkaLyA, te vakhate rAola bAraNA pAse AvI hAjara thayo. rAjAe tene adhakhUlA bAraNAmAMthI joyo ke tarata ja pUchayuM - "meM0 da brAjalona, zuM kAma che?" "sarakAra, luvAthI hamaNAM ja AvelA kAunTa da lA phera ApanI mulAkAta temane bakSavAmAM Ave, te mATe bahu Atura che." "vALunA vakhata sudhImAM mane kalAka maLe tema che; to kAuMTa da lA phera hamaNAM ja AvI zakaze?" "Apa nAmadAranA hukamanI rAha jotA te nIce ja UbhA che." "to temane ekadama AvavA kaho," rAjAe kahyuM, ane pAMca miniTa bAda thosa rAjA lUI-14nI samakSa AvIne Ubho rahyo. rAjAe umaLakApUrvaka kahyuM, "huM AzA rAkhuM chuM, kAuMTa, ke tame mArI pAse kazI mAgaNI karavA AvyA cho." "nAmadAra, evA irAdAthI Avyo chuM, e vAta huM chupAvavA nathI mAgato." "to to bahu sAruM," rAjA rAjI thato bolyo. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w prema-paMka "paNa, sarakAra, mAre potAne mATe e mAgaNI nathI." "eTaluM vaLI kharAba, chatAM tamAre potAne mATe je nahi karavA do, te tamArA pAlita putra mATe karatAM paNa mane sarakho ja AnaMda thaze." "Apa nAmadAranA e vacanathI mane bahu hiMmata Ave che; huM vAikAuMTa da brAjalaoNna (rAola) mATe je kAMI kahevA Avyo chuM - te paraNavA mAge che, sarakAra." te haja bahu nAnA che, chatAM teno kaMI vAMdho nahi. huM temane mATe sArI patnI pasaMda karIza." teNe kyAranI pasaMda karI lIdhI che, have mAtra Apa nAmadAranI maMjUrInI rAha e jue che." to, te patnI tamArA potAnA abhiprAya mujabanAM pratiSThA-kuLamilakata vagere dharAve che?" eNthosa thoDuMka khamacAyo. "tenI varelI patnI sArA kuLanI che, paNa milakatavALI nathI, nAmadAra." e UNapa to ApaNe bharapAI karI laIzuM." Apa nAmadAranI e jAtanI kRpAdRSTithI huM kharekhara AbhArI chuM; paraMtu, Apa mane eka vAta kahevAnI paravAnagI Apazo : Apa pote tene lagnanA dAyajA tarIke kaMI kADhI Apo, evuM mArI A mulAkAtanuM pariNAma Ave, to mane kharekhara kheda thAya." evo khoTo viveka batAvavAnI jarUra nathI, kAuMTa; e chokarInuM nAma zuM che?" "mAdamujhola lo baoNma la bloka da lA vAliyera," eNthose TADhAzathI javAba vALyo. "mane e nAma paricita lAge che; eka mA vasa da lA vAliyara hatA kharA." rAjAe vicAramAM paDI jaI kahyuM. hA, sarakAra temanI ja putrI." Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ luijhA rAolane yogya nathI! "paraMtu te to gujarI gayA che, ane temanI vidhavAe pachI mArI kAkInA ghara-kArabhArI ma0 da seM-remI sAthe punarlagna karyuM hatuM, ema mane yAda Ave che." "Apa nAmadAranI mAhitI taddana kharI che." "uparAMta, mane evI paNa khabara che ke, e yuvAna bAnuM have mArA nAnA bhAInAM mahoradAra prinsesa heviyeTAnI tahenAta-bAnu paNa banI che." mArA karatAM paNa e chokarInA itihAsa vize Apa nAmadAra vadhu paricita ho, ema lAge che." rAjA pharI vicAramAM paDI gayo tathA kAuMTanA ciMtAgrasta caherA tarapha joIne bolyo, "e yuvAna bAnu khAsa kaMI suMdara hoya evI chApa mArA upara paDI nathI." "sarakAra, e bhalI tathA nama chokarI che; khAsa kaMI suMdara to na ja kahevAya." to suMdaratanI bAbatamAM to A pasaMdagI sAmAnya ja kahevAya; have mafthavA bAbata aMge vicArIe." "paMdarathI vIsa hajAra phrAMkano dAyajo bahu bahu to lAvaze, sarakAra; paraMtu e baMne premIone e bAbatanI darakAra nathI; ane huM pote to paisAne khAsa gaNatarImAM leto ja nathI." hA, hA, vadhAre paDatA hoya ke na hoya te vAta jAdI che; paraMtu Avazyaka rakama to joIe ja ne? kazI jAgIrabAgIra na hoya, to paMdara hajAra phUAMka vaDe koI strI rAjadarabAramAM rahI na zake. e UNapa to huM bharapAI karI ApIza; paraMtu have ApaNe kula-khAnadAnanI vAta upara AvIe. mAIkavasa da lA vAliyeranI putrI - e to barAbara che; paraMtu bhalA se-ramI vacce dAkhala thayA eTale e kuLanI pratiSThA ochI to thaI ja. ane kAuMTa, tame pote to tamArA khAnadAna bAbata AgrahI cho ja, ema huM mAnuM chuM." Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paka "sarakAra, huM have Apa nAmadAra taraphanI vaphAdArI sivAya bIjI koI bAbatano AgrahI rahyo nathI." rAjA pharI thobhyo. "juo kAuMTa, tame A vAtacIta zarU karI tyArathI mane acaMbAmAM nAMkhatA AvyA cho. mULe, tame A lagnane huM maMjUrI ApuM ema kahevA AvyA hatA, paraMtu A jAtanI vinaMtI karatAM tamane kaMIka du:kha thatuM hoya ema huM joI zakuM chuM. keTalAka loko sAthe vAtacIta karavAmAM mArI mitratAne huM mArI samajazaktinI madadamAM lAvI dauM chuM, tyAre bIjAonI bAbatamAM huM mArA avizvAsane kAme lauM chuM, jethI mArI vivekazakti vadhI jAya che. huM pharIthI kahuM chuM ke, tame A vinaMtI evI rIte karo cho ke, jANe e saphaLa nIvaDe evuM jarA paNa icchatA na ho!" "sarakAra, ApanI AgaLa huM jUThuM nahi boluM; mane A lagna gamatuM to nathI ja." "to pachI, nA pADI do!" "nA, sakAra; huM da brAjalonane mArA pUrA aMtarathI cAhuM chuM; ane te A lagnane eTaluM badhuM icche che ke, tene nA pADI huM du:khI karavA icchato nathI. mane, alabatta, A lagna pasaMda nathI, paraMtu Apa nAmadArane huM AgrahapUrvaka vinaMtI karuM chuM ke, Apa tene maMjUra rAkho, jethI rAola rAjI thAya." kAuMTa, mane eTaluM kahI do ke, e chokarI kharekhara ene cAhe che?" jo Apa nAmadAra mAro spaSTa abhiprAya pUchatA ho, to mane e chokarInA premamAM jarAya vizvAsa nathI; tenA aMtaramAM premano chaTo kadAca Ubho thayo haze, to paNa, have rAjadarabAramAM AvavAnA AnaMdathI, tathA meDamanI tahenAta banAvavAnI maLelI pratiSThAthI teno te chAMTo kyAMya UDI jaze. rAjadarabAranAM bIjAM lagna jevuM ja e lagna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ luijhA rAolane yogya nathI! banI rahevAnuM che, e huM joI zakuM chuM; paraMtu bAjalaoNna te ja lagna pasaMda kare che, ane bhale te khuzI thAya." ane chatAM, potAnAM chokarAMnA gulAma banI rahetA lADa-ghelA pitAo jevA nabaLA mananA tame dekhAtA to nathI ja, eTaluM mane kahI levA do," rAjAe kahyuM. sarakAra, durAcArI ane svacchaMdI saMtAna pratye to huMya evo ja kaThora thaI rahuM tevo chuM. paraMtu rAola bIjI rIte bahu sIdho juvAniyo che, ane tenuM du:kha ane hatAzA mArAthI joyAM jatAM nathI; kAraNa ke, tene khinna karI mUkavo eTale Apa nAmadArano eka vaphAdAra ane zaktizALI sevaka ocho karavo, ema huM to mAnuM chuM." "huM tamArI vAta samajuM chuM; ane tamArA aMtarane paNa barAbara samajI zakyo chuM. huM maoN0 da brAjalaoNna sukhI thAya e mATe tamArA jeTalo ja iMtejAra chuM, ema mAno." to pachI, nAmadAra A5 dastakhata karI Apo; jethI rAola pote hAjara thaI Apa nAmadAranI saMmati Apane zrImukhe sAMbhaLavA bhAgyazALI bane." kAuMTa, tame bhUlo cho; meM hamaNAM ja kahyuM ke, huM mai0 da brAjalaoNna sukhI thAya tema icchuM chuM; eTale atyAranI ghaDIthI huM A lagnano virodha karuM chuM." "paraMtu sarakAra, Ape vacana ApyuM che; da bAjalaoNna mATe e phaTako asahya banaze." e phaTako mAre hAthe paDaze; huM pote ja vAikAuTa sAthe vAta karI laIza." "sarakAra, premanuM ghamasANa bahu kAramuM hoya che." "are game tevo prema hoya to paNa tenA ghamasANamAMthI bacI nIkaLAya che." Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. prema-paMka sarakAra, te mATe Apa nAmadAra jevuM rAjezarI hRdaya hovuM joIe." "kAuMTa, A bAbatanI tame kazI ciMtA na karazo; mArA manamAM da brAjalaoNnanA bhAvI bAbata amuka kalpanA che. huM ema nathI kaheto ke, tene huM mAdamaAjhola da lA vAliyera sAthe paraNavA nahi dauM, paraMtu te ATalI nAnI uMmare paraNI jAya ema paNa huM nathI icchato. vaLI pelI kaMIka mAlamilakatavALI bane nahi, tyAM sudhI e tene paraNe evuM paNa na bane. ane huM vAikAuMTane je kAMI pade pahoMcADavA mAguM chuM, te mATe teNe potAnI lAyakAta prathama puravAra karI ApavI joIze - arthAt kAuMTa, baMnene huM thoDI rAha jovarAvavA mAguM chuM." "chatAM sarakAra mane eka vakhata --" "kAuMTa, tame kahyuM hatuM ke, tame eka "vinaMtI karavA AvyA cho." "kharI vAta, sarakAra." to badalAmAM huM eka vinaMtI tamane karuM chuM. A vAta viSe have ApaNe kazI ja carcA na karavI. thoDA ja vakhatamAM eka laDAI jAhera thavAnI che. ane te mATe mArI pAse baMdhana vinAnA mANaso mAre joIze. koI paraNelA ke kuTuMbI mANasane topamArAnA ghamasANamAM dhasI javAnuM kahetAM mane vicAra thAya. uparAMta, bAjalaoNna kazuM parAkrama karI na batAve, te pahelAM tene kAraNe eka javAna chokarIne - cheka ja ajANI chokarIne huM kaMIka jAgIra UbhI karI ApuM, to mArA bIjA umarAvomAM nAhaka IrSyA ane adekhAI UbhAM thAya." those javAbamAM bolyA vinA namana karyuM. "basa to ATaluM ja kAma hatuM ne?" rAjAe pUchayuM. "basa sarakAra, eTaluM ja hatuM. have huM Apa nAmadAranI rajA mAguM chuM. paNa rAolane mAre zuM kahevuM?" tamAre potAne kazuM kahevAnuM nathI; eTaluM ja vAikAuMTane kahejo ke, kAle savAre te mane darabAra vakhate maLe. ane tamane potAne vidAya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna da vAIno hisAba le che ApavAnI bAbatamAM to mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke, thoDA ja divasamAM huM mArI rAjasattA evI rIte sthApita karI devA mAguM chuM ke, jethI tamArA jevA guNavAna ane zaktizALI mANasono huM yogya satkAra karI zakuM." nAmadAra, sAcA rAjAnI sattA tenA rAjadarabAramAM nahi, paNa prajAnAM hRdayamAM sthApita thAya che." eTaluM kahI oNthosa bahAra cAlyo gayo. dAdvaine davAIne hisAba le che thosa rAjAjInA kamarAmAMthI bahAra AvatAM ja tyAM UbhelA rAola IMtejArIthI pUchayuM, "zuM thayuM, meMzyora?" rAjAjI ApaNA baMne pratye sadbhAva dharAve che, te A lagnanI vigato jAte goThavavA mAge che, arthAt temane e badhuM evuM sArI rIte karavuM che ke, te mATe temane thoDo vakhata joIze. paraMtu e moDuM thavAmAM rAjAjInI bhalI lAgaNIono vAMka gaNavAne badale tArI adhIrAIno ja vAMka gaNaje." rAolanuM moM paDI gayuM. "ahIM Avyo chuM, to meM0 dAnane maLato jAuM; mane temano kamaro batAva jouM." "bIjA dAdara AgaLa che," ema kahI rAola sAthe thayo. paraMtu teo mukhya dAdaranA pagathAre pahoMcyA teTalAmAM kAunTa da gIzanI vardI paherelo eka nokara sAme doDI Avyo. "zuM che?" rAole pUchayuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prema-paMka A ciThThI Apane ApavAnI che, mArA mAlike Apane jaladI pahoMcADavA pharamAvyuM che. paNa chellA kalAkathI huM Apane badhuM ja zodhI rahyo chuM." rAole oNthosanA mAM sAmuM joI, tenI saMmatithI e ciThThI tyAM - ja ughADIne vAMcI- "priya rAola, mAre tamAruM kAma paDayuM che. jema bane tema AvIne jaladI mane maLo. kAuTa da gIza." paraMtu rAola A ciThThI vAMcI rahe teTalAmAM to DayUka oNpha barkihAmanI vardI paherelo bIjo nokara AsapAsa zodhato pharato hato, te rAolane joI, tarata rAjI thato tyAM doDI Avyo ane "nAmadAra DayUke mokalAvI che," ema kahI teNe eka ciThThI tenA hAthamAM pakaDAvI dIdhI. eNthose tarata ja rAolane kahyuM, "bhAI, tuM atyAre dhamAlamAM che, to huM ja have meM0 dA nene ekalo ja maLI laIza. rAjAjI tane savAranA darabAra vakhate maLavAnA che, eTaluM yAda rAkhaje; ane huM kAle bapora pachI _vA javA UpaDI jaIza, te pahelAM mane maLavuM hoya to mAre utAre tuM AvI pahoMcaje." huM kAle savAre tamAre utAre AvI jaIza, mazyora," rAola kahyuM. oNthosa jatAM ja rAole bakiMgDAmanI ciThThI ughADI- "mazyora da bAjalaoNna, mArA oLakhItA sau ca sagRhasthomAM mane tamArA tarapha vadhu bhAva che. huM tamArI mitratAne kasoTIe caDAvavA icchuM chuM. mane sArI phreMca bhASAmAM lakhelo eka kAgaLa maLyo che, tenI nIce koI sAruM nAma lakheluM che. e kAgaLamAM zuM lakhyuM che, te kadAca mArAthI barAbara samajAyuM na hoya; mATe tame AvIne tarata mane maLI jAo. mane kahevAmAM AvyuM che ke, tame blavAthI pAchA AvI gayA cho. tamAro, viliyarsa DayUka oNpha bakiMgahAma." Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAne da vAIno hisAba le che rAole da gIzanA nokarane kahyuM, "huM hamaNAM ja tArA mAlika pAse AvuM chuM;" ane DayUkanA nokarane teNe kahyuM, "eka kalAkamAM ja huM DayUka sAheba pAse AvI pahoMcuM chuM." rAola da gIza pAse gayo tyAre te da vArda ane mAnika sAthe vAto karato beTho hato. da gIza tarata rAolane pAsenA kamarAmAM laI gayo; teNe tarata kahevA mAMDyuM, "bhAI, traNa divasathI huM saLagI rahyo chuM, mArA premanI ADe eka bIjo ghero paDachAyo pharI vaLyo che, ane te paDachAyo dUra nahi thAya, to huM gAMDo thaI jaIza." rAola khinna thaIne eTaluM ja bolyo, "bhAI, tamArI AMkha AgaLathI e paDachAyo dUra thAya, te karatAM na thAya temAM ja huM tamAruM vadhu hita jouM chuM." "bhAI, tame maeNDamano prema mArA aMtaramAMthI dUra karavA jema jema vadhu salAha Apo cho, tema tema mArA aMtaramAM e vadhu dRDha thato jAya che." paNa bhAI tame ema mAno cho ke, maeNDama kadI tamArA premano yathocita javAba vALaze? tamane ema mAnavAne kazuM kAraNa maLyuM che?" "bhAI, tamane kema karIne samajAvuM ke, e bAbatamAM kazAM hisAbI lekhAM mAMDI na zakAya ! ane mANasa maratAM lagI AzA paNa choDI zake nahi." to tame maeNDamanA patinI ja adekhAI karI rahyA cho?" "nA, nA, mane maeNDamanA patinI adekhAI nathI satAvatI, paNa maeNDamanA premInI adekhAI satAve che." "meDamanA premInI?" Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka (( 'tame nathI jANatA ema huM mAnavA taiyAra nathI; DaDyUka oNpha kivhAmanI vAta huM karuM chuM. meM tenI sAthe AkharI pheMsalo karI nAMkhavAnuM nakkI karyuM che, ane tene ciThThI paNa lakhI mokalI che." << 'to zuM, tame DaNUkane e kAgaLa lakhyo che?" ema kahI, rAole da gIzane bakiMglAmanA nokare ApelI ciThThI khIsAmAMthI kADhIne batAvI. da gIze te ciThThI vAMcI ane saMtoSa sAthe kahyuM, "vAha, e kharekhara bahAdura mANasa che. tame temane maLavA jAo tyAre sAthe eTaluM kahI dejo ke, Aje, kAle, parama divase ke cothe divase, te nakkI kare tyAre huM temane viMsanI AgaLa maLavA taiyAra chuM." " paNa cUka atyAre rAjAjI sAthe pattAM rame che, ema temano nokara kaheto hato; to ApaNe baMne tyAM jaIe; huM temane gaeNlarImAM bAjue bolAvIza ane tamAro saMdezo kahIza. te mANasane be zabdo ja basa thaze." 14 "C "e to bahu sAruM; mane dhAraNa rahe mATe huM sAthe da vArdane laI lauM chuM." "mAnikoM zuM khoTo che? 6 vArdane ahIM ja rahevA do ne!" 'to zuM tamAre haju tenI sAthe aNabanAva ja cAlyA kare che?" "mane e mANasa gamato nathI; mane kadI e mANasa gamyo nathI. eTale gaI kAle jeTalo nahoto gamato, teTalo Aje paNa nathI gamato. emAM 'haju 'nI kaMI vAta ja nathI. "5 "to cAlo badhA ja sAthe jaIe," da gIze kahyuM. teo paeNle raoNyAla pahoMcyA tyAre bhapakAbaMdha pozAkavALI bAnuo ane umarAvajAdIo AmathI tema pharatI hatI, ane rAjAnI AsapAsa paNa suMdara pozAkonuM eka kuMDALuM thaI rahyuM hatuM. bakiMgsAma kuke sAthe vAto karato hato. rAolane te vakhate tenI pAse javuM ThIka na lAgyuM. paNa eTalAmAM dAte nAM barakaMdAjonA kaptAnanI navI vardI paherI ThassAbhera tyAM Avato dekhAyo, eTale rAole tenI pAse jaIne kahyuM, "kAkA, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna da vAIno hisAba le che 15 DayUka oNpha bakiMgahAmane mAre maLavuM che; te atyAre kuke sAthe vAto kare che, tyAM mArAthI javAya nahi, paNa tame to tamArA padanI hesiyatathI jaI zako." dAtena kuke sAmuM jAe te pahelAM to teNe ja dAna tarapha najara karI; eTale dADaeNnAM sIdho te tarapha pahoMcI gayo. kukee kahyuM, "Avo, Avo, meM0 dAoM ne; ame bela-ila-- mera TApu vize vAta karatA hatA." bela-ila-Amera viSe? hAM, hAM, e to tamArI potAnI mAlikIno che, nahIM vAru?" bakiMgahAma bolI UThayo, "paNa meM0 kukee mane hamaNAM ja jaNAvyuM ke, temaNe te TApu rAjAjIne bakSisa ApI dIdho che." tame to bela-ila joyo che ne, zavAliyara?" kukee mAM ThAvakuM rAkhIne pUchayuM. "jiMdagImAM eka vakhata ja te tarapha huM gayo chuM;" dAtuM e sAmAnya vAta karato hoya tema javAba Apyo. "tyAM tame ghaNo vakhata rokAyA hatA?" "bhAgye eka divasa." "tyAM hatA te daramyAna tame badhuM jhINavaTathI joyuM to haze?" "ekAda divasamAM jovAya teTaluM." "paNa tamArA jevAnI tIvra najare ghaNuM ghaNuM jovAI jAya, ema paNa kharuM ne?" kukee kahyuM; javAbamAM dAoM noMe jhaTa nIcA vaLI namana daramyAna rAole bakiMgahAmane nizAnI karI potAnI pAse bolAvyo hato. paNa bakiMgahAma maeNDama pAse jaIne pAse Ave te daramyAna vacce ja meMzyora' (meDamanA pati, rAjAnA nAnA bhAI philipa) tene bheTI gayA. temaNe moM upara saMtoSanuM smita dhAraNa karI cUkane pUchayuM - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prema-paMka "vahAlA DayUka, meM sAMbhaLyuM che te zuM sAcuM che? kahe che ke, iMgleMDanA rAjA cArlsa-e tamane jaladI iMgleMDa pAchA bolAvyA che, ane tame tarata iMgleMDa pAchA pharo cho?" gIzanA kAna tarata saravA thaI gayA. "hAjI, mane spaSTa hukamo maLyA che. mane ahIM bahu thoDA divasa rokAvAnI ja paravAnagI hatI. chatAM rAjAjI gusse thAya tevuM karIne huM vadhu rokAyo,- paNa have to mAre javuM ja paDaze." arere, tamArA jevI khuzanumA vyakitano abhAva amArA rAjadarabArane bahu sAlaze amAruM jo cAle evuM hoya to ame jarUra nAmadAra rAjA cArlsa-rane vinaMtI tathA Agraha paNa karIe ke jethI tamane thoDuM vadhu rokAvA paravAnagI Ape." "nAmadAra, ApanA sabhAva badala AbhAra; paraMtu A rAjadarabAra mANasane bhale game tevA ghenamAM nAMkhI de tevo hoya, to paNa chevaTe to e ghenamAM bahu vakhata paDI na ja rahevAya." "to tame kayAre jAo cho?" AvatI kAle ja; mArI ghoDAgADI to traNa divasa thayAM taiyAra thaIne UbhI che." philipa jANe "have thAya?' evo bhAva batAvI cAlato thayo, eTale da gIza tarata DayUka oNpha bakiMgahAma pAse dhasI gayo. rAola jhaTapaTa tyAM pahoMcI gayo, paNa da gIze tene kahyuM, "have kazuM karavAnuM bAkI rahetuM nathI." ane pachI tarata ja mUkanA baMne hAtha pakaDI teNe temane kahyuM, "DayUka mane mApha karo; huM gAMDo thaI gayo hato; mane mArI ciThThI pAchI ApI do." hA, hA, have huM A deza ane temane choDIne jAuM chuM, eTale have tamane mArA pratye kazo bIjo bhAva dAkhavavAno zA sAru rahe?" rAola tarata tyAMthI dUra khasI gayo. paNa tema karavA jatAM te da laoNreIna ane da vArda vAto karatA hatA temanI vadhu najIka pahoMcI gayo. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna da vAIno hisAba le che 17 da vArda hasIne kaheto hato, "bahu DahApaNabharI pIchehaTha!" "kema?" "kAraNa ke, vahAlA DabhUkane ema karavAthI taravAranA eka-be ghA thatA rahI gayA, vaLI!" baMne jaNa khaDakhaDATa hasI paDyA. rAola e sAMbhaLI khUba gusse thaI tyAM Ubho rahyo ane bolyo, "da vArda, tamArI kuTeva tame nahIM bhUlavAnA kema?" laoNreIna tarata tyAMthI sarakI gayo. da vArda tumAkhIthI pUchayuM, "kaI kuTeva vAru?" "jeo gerahAjara hoya temanuM apamAna karavAnI, gaI kAle tame meM dArlenanuM karyuM hatuM, Aje DayUka oNpha bakiMgahAmano vAro che." "paNa koI koI vAra huM hAjara rahelAonuM paNa apamAna karuM ja chuM, e tame to barAbara jANo ja cho, moMzyora."da vArtho vaLato javAba Apyo. rAola ane da vArdanA garamAgarama phUMphADA ekabIjA sAthe aphaLAvA lAgyA, eTalAmAM pAchaLathI koI bolyuM, "mane lAge che ke, mArA nAmano ahIM ullekha thayo kaMI !" baMnee pAchA vaLI joyuM to, dAnAM hasate moMe tyAM AvI pahoMcyo hato. teNe pAse AvI da vArdanA khabhA upara hAtha mUkyo eTale rAola jarA dUra khasyo. dAoM noMe da vArdane kahyuM, "ghaNA vakhatathI huM tamArI sAthe vAta karavAnI taka zodhato hato; Aje ja e taka maLI che. to tame jarA mArA kamarAmAM AvavAnI maherabAnI karazo? tame tamArI sAthe lavAya teTalA tamArA dosto lAvI zako cho." "zI vAta che?" da vArda kaMIka hasavAno prayatna karIne bolyo, - "tamArA koI mitro AsapAsa che ke nahi?" "hA, hA, meM0 mAniko, mai0 da gIza -" pre-2 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka "rAola tuM paNa cAla, ane DayUka oNpha bakiMgahAmane paNa leto Ava." dAnanA kamarAmAM dAkhala thatAM ja da vAgheM joyuM ke kAuMTa da lA phera paNa tyAM eka bAju beThelA hatA. rAola temanI pAse jaIne besI gayo. dAoM e have da vArda tarapha pharIne kahyuM, "meM tamane tathA A badhA sagRhasthone ahIM AvavAnI tasadI ApI che, tenuM kAraNa e che ke, mArA mitra, kAuMTa da lA phere mane evA samAcAra ApyA che ke, tame mAre viSe kaMI ApAtmaka vAto bahAra kahyA karo cho. tame ema paNa kaho cho ke, mane tame tamAro kaTTara duzmana gaNo cho, jema, tamArA pitA mane gaNatA hatA." "sAcI vAta che," da vArthe javAba Apyo. "arthAt tame mArA upara koI guno, koI doSa ke koI halakaTa kAma karyAno AkSepa mUko cho, to tame bhalA thaI e badhuM spaSTa zabdomAM kahI batAvazo?" A badhA sAkSIo samakSa? meM game tyAM te vAta karI haze, paNa samajIne mArA e AkSepanI vigata koI samakSa pragaTa karI nathI. to tame tamArI samajabuddhi jatI karI, e badhuM jAhera karAvavA iccho cho, kharuM?" dAoM no jorathI mUchanA cheDA dAMta vaDe kAtaravA lAgI gayo. teNe pachI gusso dabAvIne kahyuM, "meM tamane tamArA AkSeponI vigato sa samakSa jaNAvavA kahyuM te tame sAMbhaLyuM to kharuM ne?" to huM moTethI kahuM?" "hA, hA, ame sau sAMbhaLavA Atura chIe." to, mArA bApu eka khAnadAna umarAva-bAnune cAhatA hatA. ane te bA paNa temane cAhatAM hatAM. te bAnue milananuM saMketasthAna Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtene da vAIno hisAba le che 19 jaNAvatA premapatro mArA bApune lakhelA, te vaccethI mau0 dAnanA hAthamAM AvatAM, te mArA pitAne badale aMdhArAno lAbha laI pelI umarAva-bAnunA zayanakhaMDamAM ghUsI gayA ane e rIte eka nIca halakaTa mANasa jevuM kAma karyuM." kharI vAta che,"dAoMnee kahyuM, "mane paNa e bada-IjajatIbharyuM kAma karavA badala A pAchalI uMmare pastAvo thAya che. paraMtu, e dezakALa atyAra karatAM judA hatA; huM te vakhate mAMDa ekavIsa varasano chokaraDo hoIza, ane tyAre harahaMmeza mota hAthamAM laIne ja cAlavuM paDatuM. kArDinala rizalyu ane tenA mANaso haraghaDI amArI pratye duzmanAvaTa AdarI rahyA hatA. uparAMta, te ghaDIe AvI badhI bAbato aMge vadhu cokhaliyApaNuM lokomAM na hatuM. mAthuM levuM ke ApavuM e vadhu sahelI vastu hatI; atyAre to mAtra aMtaramAM vera-jhera bharIne ja loko vartatA hoya che. teo i vastune halakaTa nathI gaNatA - paNa te vakhatanI juvAnInI gaddhApaccIsIne vadhu kaDaka dhoraNe tapAsavA nIkaLI paDe che. uparAMta, 'laDAImAM ane premamAM badhuM nyAyI gaNAya'- e nyAye te bAnu amArA duzmana pakSanI hatI, jema atyAranA da vAInA pitA paNa; ane zarUAtamAM e rIte temanA pitAnI jagAe ghUsavAnuM mana mane thayuM hatuM te kevaLa mArI priya patnI-premikAnI bhALa meLavavA ja. chatAM e kRtya karavA badala huM kharekhara dilagIra chuM, ane tamo sau dekhatAM atyAranA da vArdanI mAphI mAguM chuM. joke, tenA bApanI premikA bAju koI khAnadAna umarAvajAdI na hatI, paNa eka badacalana halakaTa duSTA hatI - eTaluM huM umerato jAuM." "nA, nA, te khAnadAna hatI ane pariNIta kulIna strI hatI. phrAMsamAM tenA para AdaravAmAM AvelA A atyAcArathI zaramiMdI banI te phrAMsa choDIne kayAMka cAlI gaI," da vArthe bhArapUrvaka jaNAvyuM. * "zrI maskeTiyarsa' prathama bhAgamAM te vAta Ave che, pR0351 40. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prema-paMka kAuMTa da lA kaeNra have bolI UThayA, "bhAI, e badhI vAta rahevA de; kAraNa ke, tuM e strI viSe kazuM jANato nathI. e strI phrAMsanI rAjamudrAnA DAmathI lAMchita karelI gunegAra bAI hatI. phrAMsamAM paNa chetarIne koIne te paraNI hatI ane pachI chate dhaNIe iMgleMDa jaI tyAM bIjA koIne paraNI gaI hatI. iMgleMDamAM paNa te patine jhera daI, tenI milakata paDAvI laI, phrAMsamAM pAchI da vArda jevA premIo UbhA karIne potAnuM svacchaMdI jIvana te jIvatI hatI. iMgleMDamAM hatI tyAre paNa teNe laoNrDa vinTaranA eka aphasarane lobhAvI bhraSTa karI, tene hAthe DayUka oNpha bakiMgsAma- atyAranA A lUkanA pitAzrInuM khUna karAvyuM hatuM, tathA chevaTe phrAMsa bhAgI AvIne dAnanI priyatamAne jhera daI mArI nAMkhI hatI. A badhA aparAdho karanAra bAIne khAnadAna-kulIna-paraNetara vagere vizeSaNothI da vArdane zaNagAravI hoya to bhale; bAkI e bAInuM nAma moe ANatAM paNa kamakamAM AvI jAya." ghUpha oNpha bakiMgahAma to potAnA pitAnA khUna sAthe saMkaLAyelo A badho prasaMga sAMbhaLatAM kapALethI parasevo lUchavA lAgI gayo. dArlenae da vArda tarapha pharIne kahyuM, "juo bhAI, e bAInA AtmAne meM adhogatie pahoMcADyo ke bhraSTa karyo evuM kAMI ja nathI; ane chatAM meM je chetarapiMDI calAvI hatI, te badala huM kharA aMtarathI paramAtmA pAse mAphI mAgato Avyo chuM, ane tamo sau AgaLa paNa atyAre mAguM chuM. eTale have huM mAnuM chuM ke, da vAIne e bAbatamAM mArI sAme kazo AkSepa karavApaNuM rahetuM nathI." da vArthe kaMIka gaNagaNatAM svIkArasUcaka namana karyuM. dAste nae have tenI vadhu najIka jaIne kahyuM, "ane huM mAnuM chuM ke, mArI jema bIjAonI upara paNa AkSepa mUkatAM tame have jarA vicAra karazo. kAraNa ke, tamane evA AkSepo mUkyA karavAnI kuTeva ja paDI lAge che. hamaNAM ja tame 35 varSa pahelAM banelI ghaTanA badala eka gharaDA sainikanI TIkA karavA jeTaluM cokhaliyApaNuM batAvyuM, to tame pote paNa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dAtanAM da vAIno hisAba le che bIjAonI ijjata ane svamAnano ghAta thAya evuM karatAM khacakAzo, evuM huM mAnuM chuM. eTale, juo, moM0 da vAI, tame huM kahuM chuM te barAbara dhyAnapUrvaka sAMbhaLI lo--havethI jo tamArA nAma sAthe saMkaLAyelI evI koI nidAnI vAta mAre kAne AvI, to tamArI khera nathI." "moMzyora, kazA muddA vagara AvI dhamakI ApavAno kaMI artha nathI," da vAde jaNAvyuM. "juo mA0 6 vArda, haju meM mAre kahevAnuM pUruM karyuM nathI. hamaNAM ja tame eka bAnunI ane tamArA pitAnI ijjatanI vAta karI. tamane lokonI ane khAsa karIne strIonI ijjata viSe Avo UMco khyAla che, e khuzI thavA jevI bAbata che. to pachI tame moM0 brAjalaoNnane ema kema kahyuM hatuM ke, temanI mA koNa che e te jANatA nathI? e koInI ijjata ane svamAnano savAla na thayo vAru?" rAolanI AMkho camakI UThI. teNe tarata ja kahyuM, "zavAliyera dAtaeNnAM, e mArI aMgata bAbata che, ane te huM ja patavI laIza." dAte nAMe tene eka bAjue khaseDIne kahyuM, "juvAna, mane vacce dakhala na karIza." ane pachI da vArda tarapha joIne kahyuM, "juo A bAbatano pheMsalo taravAra vaDe lAvI zakAya tevo nathI; tethI huM A badhA ijjatadAra sadgRhasthonI sAme te vastu carcA levA mAguM chuM. to bolo, mA~ da vAI, A juvAna mANasa tathA sAthe tenAM mAtA ane pitAne lAMchana lAge evuM kahevA mATe tamArI pAse zA purAvA che?" "huM mAnuM chuM ke, dareka mANasa potAne manaphAvatuM bolavAne svataMtra che, ane khAsa karIne potAnI vAtanI sAbitI taravArathI ApI zake tema hoya tyAre." "e kaMI dalIla na thaI; tamArA jevA tuccha prANInuM jIvana bhale pheMkI devA jevuM hoya, kAraNa ke Ameya te sArI peThe gUMcavAyeluM ja hoya che; paNa tethI bIjAM mANasonI jiMdagI ane ijajata tame khatarAmAM mUkI zako nahi. uparAMta, taravArathI potAnI vAtanI saccAI puravAra kara Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. prema-paMka vAnA divasa ane phezana have bhUtakALanI vAta banI gayAM che. ane rAjAe enI sakhata manAI pharamAvI che. eTale tamArA premazauryanA ane ijajatanA khyAlo sAthe susaMgata thavAya te mATe tame maeN0 da brAjalaoNnanI sau samakSa kSamA mAgo ane e vAtano ahIM ja aMta lAvo. tamArI eka chokaraDAnI mUchanI mAphI meM eka gharaDA aphasare hamaNAM ja mAgI, te pramANe !" "ane jo huM tema karavAnI nA pADe to?" "to pachI pariNAma e Avaze ke--" "ke, tamArI A mIThI mIThI vAtone badale rAjAnI dhvaMdvayuddha bAbatanI manAIno bhaMga AvIne Ubho raheze ema ja ne?" nA, nA, huM rAjAjI pAse ja sIdhI pahoMcI jaIza. meM bajAvelI keTalIka sevAonA badalAmAM rAjAjIno sadbhAva meM prApta karyo che. temaNe mArI vinaMtIthI hamaNAM ja mane bAtilanA gavarnara beijhamo da mAMtaruM upara nAma bharyA vinAno hukama lakhI Apyo che. huM rAjAjIne jaIne kahIza ke, eka kAyara nApAka mANase meM0 da bAjalaoNnane temanI mAnI bAbatamAM gaMdo AkSepa karIne apamAnita karyA che; to Ape mane ApelA hukamamAM huM nAma bharI ApuM eTale meM0 da vArdane tame bAstilamAM traNa varSa mATe mokalI Apo." ATaluM kahI, tarata dAoM noMe e hukama kADhIne Tebala upara bichAvyo ane kalama hAthamAM lIdhI. da vArda ekadama phIko paDI gayo. te tarata rAola pAse jaIne bolyo, "huM maeN0 dAoMnoe hamaNAM vAparelA zabdomAM tamArI mAphI mAguM chuM, kAraNa ke tema karavAnI mane pharaja pADavAmAM Ave che." "ema nahIM," dAteM na bolI UThyo, " "mane pharaja pADavAmAM Ave che' ema nahIM, paNa "mAro aMtarAtmA DaMkhato hovAthI' evA zabdo vAparIne mAphI mAgo. kAraNa ke, ema kaho, to ja tame sAcuM bolyA kahevAo." Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtene da vAIno hisAba le che "huM kabUla rAkhuM chuM, paraMtu AvA jorajulama karatAM pahelAMnA jamAnAno taravArano ghA sAro, ema kahyA vinA mane cAlatuM nathI." nA, nA, meMzyora," bakiMgahAma bolI UThyo; "taravAranI ghA karAya ke thAya, tethI te karanAra ke khAnAranI saccAI-jUThAI zI rIte nakkI thaI zake? enAthI to eTaluM ja nakkI thaI zake che, e ghA karanAranA hAtha kuzaLa che - jema e hAtha bIjAM ghaNAMya sArAM-khoTAM kAmo karavAnA kasabI hoya!" sau have A badhuM prakaraNa patI gayuM eTale vidAya thavA tatpara thaI gayA. dAtee sauno tyAM AvavAnI tasdI levA badala AbhAra mAnyo. saue dAoMnAM sAthe hAtha milAvI javA mAMDyuM paNa koIe da vArda sAthe hAtha milAvyo nahIM. te gussAthI saLagI javA lAgyo ane gaNagaNyo, "ahA, jenA upara mArI dAjha kADhuM, evuM koI mane nahIM maLe zuM?" tame mArI upara tamArI dAjha kADhI zakazo, mazyora, kAraNa ke huM ahIM hAjara chuM." tenA kAnamAM eka dhamakIbharyo avAja Avyo. da vArthe pAchA pharIne joyuM to DayUka oNpha bakiMgahAma tyAM Ubho hato. "tame, moMzyora?" da vArda bolI UThyo. hA, huM! huM kaMI phrAMsanA rAjAno prajAjana nathI; tema ja huM have A bhUmi upara rahevAno paNa nathI, kAraNa ke huM iMgleMDa pAcho jAuM chuM. mArA hRdayamAM paNa hatAzA ane gussAno eTalo badho bhAra ekaTho thayo che ke, tamArI peThe mAre paNa mArI dAjha kADhavA koI mANasa joIe che. meM dAnanA siddhAMtonI huM bhAre kadara karuM chuM, paraMtu, tamArI pratye te siddhAMto lAgu karavA huM baMdhAyelo nathI. huM aMgreja chuM; eTale UMco pAsethI na meLavI zakAya te mArI pAsethI tame jarUra meLavI zakazo. cotrIsa kalAkamAM to huM kaeNle baMdare pahoMcI gayo hoIza. tame mArI sAthe ja AvI zako cho. tyAMne kinAre bharatI caDavA lAge tyAre pANI pharI vaLavAthI retInA amuka DhagalA mukhya bhUmithI chUTA paDI jAya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prema-paMka che. temanA upara jaI ApaNe svaMdvayuddha khelI laIe, to phrAMsanA rAjAnI bhUminA kAyadAono anAdara karyo paNa nahIM kahevAya. kema kharuM ne? kAraNa ke, e DhagalA divasanA cha kalAka phrAMsanI bhUmi sAthe joDAyelA rahe che, paNa bharatI vakhate bIjA cha kalAka sudhI te mahAsAgaranI ane tenA mAlika IzvaranI hakUmatamAM AvI jAya che!" "huM ghaNI khuzIthI tamAro prastAva svIkAruM chuM," da vAde kahyuM. "ane tame jo mane mArI nAMkhavAmAM saphaLa thAo, to tame mArI uttamottama sevA bajAvI, ema huM gaNIza." "tamArI icchA pUrI karavA mArAthI banatuM huM karI chUTIza." da vArthe jaNAvyuM. bAstilane gavarnara badhA cAlyA gayA eTale eNvosa ane dAteM nAM paNa dAdare thaI nIce UtaryA. eNyose dArlenane kahyuM, "bhAI, tuM joI zake che ke, rAolane moDA yA vahelA da vArda sAthe dvaMdvayuddhamAM UtaravuM paDaze. da vArda jeTalo bahAdura che, teTalo ja halakaTa che." hA moTAbhAI; paNa rAola zAMta prakRtino che, eTale jyAM sudhI tene koI khAmukhA satAvaze nahi, tyAM sudhI te laDAImAM nahi Utare. potAno muddo sApha hovo, ane jAte zAMta hovuM, e vastu AvAM yuddhomAM ochI nirNAyaka nIvaDatI nathI. paraMtu, moTAbhAI, tame kaMI ciMtAmAM paDI gayA lAgo cho, ema kema?" "vAta ema che ke, kAle ja rAola rAjAjIne maLavAno che. rAjAjI tenA lagnanI bAbatamAM cukAdo saMbhaLAvavAnA che. enAthI rAolanA mijAjanuM ThekANuM nahi rahe, ema huM mAnuM chuM. te vakhate jo da vArdano bheTo tene thaze, to pachI e eTalo zAMta nahi rahyo hoya." Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 bAtilano gavarnara paNa ApaNe badhuM jALavI laIzuM." "huM to blAvA pAcho pharuM chuM. ahIM rAjadarabAranA badhA upara uparanA DoLadamAmanI mane dhRNA Ave che. perIsamAM to tuM mArI sAthe hoya eTalo ja vakhata mArAthI rahI zakAya che. ane huM kaMI tArI sAthe harahaMmeza rahI zake nahi." paNa to pachI moTAbhAI, ahIM rahI ja jAo ne! tamArA jevA mANasanI rAjAne haMmeza jarUra rahevAnI ane kuke kaMI have vadhu TakI rahevAno nathI." "to zuM bhAI, mane mArI moTAIne kAraNe AsamAne caDAvyA pachI, have pAchI AvI nokarI ja mArI pAse tAre karAvavI che?" "ThIka, ThIka, tame phAve tema karajo; rAola upara tame najara rAkhavA hAjara nahIM raho, to paNa huM perIsamAM ja chuM ne." "basa, have huM nirAMte luvA pAcho pharI zakIza." "paNa tame atyAre sAthe grimodane letA kema na AvyA? tame ekalA tamAre utAre jazo?" grimaoNda have biyAro gharaDo thayo che, ane mAre blaqvA tarata ja pAchuM pharavAnuM hovAthI meM tene ArAma karavA utAre ja rahevA dIdho che." to ThIka huM mazAla laIne mArA ekAda barakaMdAjane sAthe mokaluM chuM." ema kahI dAte nae jarA bAjue vaLI bUma pADI : "are tame sadgRhasthomAMnA koNa kAuMTa da lA pherane temane utAre laI jaI zakazo?" * "are, mAre meMzyora dArlena sAthe vAta karavAnI na hota, to huM pote kAuMTa da lA pherane mArI sAthe jarUra laI jAta." dArlenanI pAchaLathI koI bo. "koNa che, e?" dAtenae aMdhArA tarapha najara karIne pUchayuM. "huM chuM, moMzyora dAnAM." "are, e to meMzyora beijhamaoNno avAja che." hA, hA, mazyora." Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prema-paMka bhalA beijhamaoN tame ahIM aMdhArAmAM kone pakaDavA AvyA cho? ane jene pakaDavAno hoya tene pakaDavA tamArA aphasarane mokalavAne badale tame jAte zA mATe padhAryA cho?" "mAre tamane ja maLavuM hatuM, eTale." eNthose have javAnI rajA mAgI. dAoMnoe tarata eNthosane bAstilanA gavarnara tarIke beijhamaoN da mAMtaruMnI oLakha karAvI. baMnee arasaparasa salAma karI; pachI eNthosa vidAya thayo. ThIka, to bhalA beijha have tamAre je vAta karavAnI hoya te zarU karo; joke, rAjAjIe koIne pakaDavAnA hukamo kADhyA hoya ema mArI jANamAM nathI." e to kamanasIbInI vAta kahevAya." "vAha, "kamanasIbInI vAta" eTale?" dAtenae hasatAM hasatAM pUchyuM. kema, mArA kedIo e ja mArI jAgIra che ne?" vAha, tamArI jAgIra vadhAravA lokoe moTI saMkhyAmAM bAtilamAM purAvuM kema?" "to vastusthiti kahI batAvuM chuM, meMzyora; barakaMdAjonA kaeNpTananA pada jevI rokaDa pagAranI to mArI nokarI na ja kahevAya ne?" paNa, tame phrAMsanA prathama koTInA killAnA - eTale ke bAtilanA gavAra to kahevAo ne!" "mUo che ja ne!" "kema, kema, e gavarnara-pada maLavA badala maravA paDyA ho ema nirAza thaIne kema vAta karo cho?" AsapAsa koI sAMbhaLe tema to nathI ne? mAre jarA khAnagI vAta karavI che." Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bAtilano gavarnara "to jarA cAMdanImAM bahAra Avo." ema kahI dAna tene bahAra laI gayo. pachI teNe tene pUchayuM, "have gaDagaDavA mAMDo - zI vAta che?" "bahu lAMbI vAta che." "paNa Ama raDatA raDatA zAne bolo cho? huM zarata mAravA taiyAra che ke, tamArI bAstilanI Avaka varSe pacAsa hajAra phAMkanI to ochAmAM ochI che ja." "to to bhagavAnanI dayA ja kahevAya ne!" are juo, sAruM varSa hoya ke kharAba, tyAM pacAseka kedIo to evA kAyama hoya ja che, jemanA darekanA kArabhAramAMthI tamane varSe dahADe hajAra phrAnkanI Upaja thAya. tamArI marjhanI jAgIramAMthI bIjI Avaka thatI haze te jadI." paNa moTAbhAI, tamane tamArI nokarI sIdhI rAjAjI pAsethI maLI che; paNa meM to mAruM gavarnara-pada trAMbale ane viyera pAsethI kharIdya che, jeo mArI pahelAM bAstilanA gavarnara hatA." kharI vAta ! ane trAMbale mANasa evo nahoto ke je bAstilanuM gavarnara-pada tamArA hAthamAM maphata ja AvavA de." "ane evA ja luviyara paNa eTale, mAre trAMbalene 75 hajAra phrAMta pAghaDInA kabUlavA paDyA ane teTalA ja luviyerane." "khaNakhaNatA?" are, khaNakhaNatA! paNa eTalAthI ja patyuM hota to ThIka ja thAta ne! uparAMta, bAtilanI zarUAtanI traNa varSanI kula Avaka varSe pacAsa hajAra phAMkA lekhe paNa temane ja padharAvavAnI !" "A to bhAre sakhata zarato kahevAya." "are eTaluM ja nahi, traNa varSa sudhI dara varSe pacAsa hajArano hapato huM cUkate na karuM, to A sodo phoka thAya, ane teo pharI pAchA ApoApa gavarnarapade AvI jAya! rAjAjIe paNa e zarato maMjUra Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prema-paMka rAkhI che, kAraNa ke, rAjAjI game te rIte pelA be nivRtta thAya ema icchatA hatA." "paNa mAjhArenA saMrakSakonI TukaDInuM kaptAna-pada choDIne AvA kaDadAmAM hAtha ghAlavAnI tamAre jarUra thI paDI, bhalAdamI? tyAM paNa tamane varSe bAra hajAra phUAMka pagAra maLato ja hato ne?" are bhagavAna bhagavAna karo! e buDho pAjI mane varSe mAtra cha hajAra ja Apato ane te jagAnuM kharca ja varSe 6,500 jeTaluM hatuM. e to mArI jAgIranI Avaka na hota, to huM devALiyo ja thaI jAta ! paNa bhaluM thajo tamArA mitra ma0 daoMnuM, ke temaNe luviyera ane trAMbalenI pAse A kaDadA upara sahIo karAvI, eTaluM ja nahi, paNa temaNe traNe haptA cUkavavA mATe jAmIna thavAnuM paNa kabUlyuM!" "zI vAta che? moM0 daoM -eNremIsa tamArA jAmIna? ane te paNa ATalI moTI rakama mATe?" hA, hA, temanI mArI upara bhAre kRpA che. dara varSe 31mI meno divasa pUro thatAM mAre pelA baMne jaNane je pacIsa-pacIsa hajAra phrAMka ApavAnA hoya che, te rokaDA meM0 daE pote ja lAvI Ape che. Ama be varSanA be hapatAnA eka lAkha phrAMta temaNe ja cUkavyA che. ane Aje 31mI me che ane chello hapto cUkavavAno thayo che. kAla sudhImAM te hapato huM na cUkavuM, to tarata ja pelA loko Akho sodo phoka karI nAMkhe, ane meM bharelI badhI rakama paNa jAya !" "A to badhuM bahu vicitra lAge che! paNa A badhAmAM mArI madada tamAre zI levAnI che, te haju mane na samajAyuM." "tame mau0 darbone oLakho cho, eTale temanuM saranAmuM jANatA hazo ema mAnIne huM pUchavA Avyo chuM. temanA jUnA saranAme huM jaI Avyo paNa te tyAM na maLyA. have mAre game tema karIne AkhI rAta rakhaDIne paNa temane khoLI kADhavA rahyA. mAre mATe A jIvana-maraNano prazna che." Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 bAstilano gavarnara e to vainanA bizapa che." "zuM bretAnanA vaeNnamAM? to to mAruM AvI ja banyuM; kAraNa ke, huM kema karIne kAle bapora pahelAM vaeNna pahoMcI zakuM?" paNa sAMbhaLo, bizapa kaMI potAne ThekANe ja sthira thaIne besI rahetA nathI. tame mAno cho eTalA dUra te kadAca na paNa hoya !" "to te jyAM hoya tyAMnuM ThAmaThekANuM maherabAnI karIne batAvone." "mane khabara nathI, paraMtu jo koI divasa mAruM nAma koIne na kaho to eka jagA batAvuM, jyAM tamane temanA ThAma-ThekANAnI sAcI bhALa maLe kharI." "huM kadI koIne nahi kahuM." "to zuM tamAre oNremIsane zodhI ja kADhavo che?" "game tema karIne." "to ma0 kuke jyAM hoya tyAM jaI pahoMco, eTale eNmIsa tamane maLaze." "paNa e bene zI levA-?" bhalAdamI, vaeNna bela-ila kasabAmAM AvyuM; ane bela-ila me0 phukenuM che, ane meM0 phukee meM0 daLaMne tyAMnA bizapa banAvyA che." "samajayo, samajyo; tame mane kharekhara jIvatadAna dIdhuM che." paNa mAruM nAma nahi devAnuM hoM !" "jarUra, jarUra." "to have tame kyAM jAo cho?" dAnae pelAne UpaDato joIne pUchayuM. mAM" phakane ghera." "atyAre ma0 phuke rAjAjI sAthe pattAM rame che. mATe kAle vahelI savAre ma0 phukene maLajo." "ema ja karIza; AbhAra !" Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prema-paMka beijhamaoN jatAM dAnAM dAdara caDatAM caDatAM gaNagaNyo, "bhAre vicitra vAta! oNremIsa A rIte beijhamaoNne potAnA hAthamAM le te zA mATe? jAH to paDaze ja. eNremIsa bhAre UMDo mANasa che!" rAjAjI pattAMnI bAjI rame che dAnae kahyuM tema phuke rAjAjI sAthe pattAM ramavA ja beTho hato. rAjAjI sAthe moTuM maMDaLa tyAM ekaThuM thayuM hatuM. temAMthI pahela prathama rAjAjInAM rANI mAriyA theresA potAnA kamarA tarapha javA UbhAM thayAM. te rANI-mAtA eNnanAM bhatrIjI thatAM hatAM ane rAjAjIne mugdha bhAve kharekhara cAhatAM hatAM. rAjAjI temane mUkavA javA UbhA na thayA. rAjAjInA nAnA bhAI philipanI patnI iMglaMDanI prinsesa henipeTA 'maeNDama'no rAjadambAramAM praveza thayo, tyArathI teNe sau koIne pAchaLa pADI dIdhAM hatAM. te zarIrathI tema ja manathI evI jIvarI hatI, tathA vAtacItamAM tathA utsava-samAraMbhamAM eTalo prANa jhaTa pUrI detI, ke sau koI tene ja dekhI rahetuM. bakiMgahAma javAno thayo hato, eTale da gIzano sitAro camakavA lAgyo hato. meDame have bakiMgahAmane javA khAte gaNI, tenA tarapha durlakSa ja karavA mAMDyuM hatuM; ane bakiMgahAma dUrathI e capaLAnI caMcaLa vRtti tarapha khedanI najare joyA karato hato. maeNDama have potAnA kamarAmAM javA UbhI thaI, tyAre rAjAjIe tarata UbhA thaI, potAnA nAnA bhAI tarapha najara paNa karyA vinA, tene tenA kamarA sudhI laI javA tarata potAnA hAtha tenA hAthamAM Apyo. kamarAnA bAraNA AgaLa jaI, rAjAe tyAMthI pAchA pharatA pahelAM maeNDama sAme najara karI ane eka UMDo nisAso Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjI pattAnI bAjI rame che 31 nAkhyA. meDame paNa AMkho DhALI daI eka UMDo nisAso nAkhyo. e baMne nisAsA cAlAka bAju matAlethI chAnA rahyA nahi. rAjA pattAMnA meja tarapha pAchA pharyA, tyAre temanI sthiti kaMIka bhAnabhUlA jevI thaI gaI hatI. eTale Tebala upara paDelA paisA koNe konA vatI jItyA che teno hisAba lenAra jANe koI rahyuM nahi. mAnikae vIseka hajAra fAMka pote ja upADI lIdhA. da vAde paNa DayUka oNpha bakiMgahAmanA cittanuM ThekANuM na joI, tenA vatInI moTI rakama upADI lIdhI. paNa tethI kolabera jarA paNa bhAnabhulo thayo na hato. te tenI gaNatarImAM ja hato. teNe have rAjAjInI pAse AvI temanA kAnamAM kiMIka gusapusa karI. rAjAjI ekadama kaMI jussAmAM AvI gayA. temaNe AsapAsa najara karIne pUchyuM, "meMzyora phuke cAlyA gayA ke zuM?" "nA jI, huM ahIM hAjara ja chuM;" DayUka oNpha bakiMgahAma sAthe vAtoe vaLagelA phukee javAba Apyo. "tamArI vAtacItamAM bhaMga pADavA badala mane mApha karaje; paraMtu tamArI sevAonI jarUra hoya tyAre mAre tamane bolAvavA ja joIe." "huM harahaMmeza ApanI sevAmAM hAjara chuM." phakae vaMdana karI javAba Apyo. tamArI rokaDa-peTI sAthe ne?" rAjAe banAvaTI hAsya hasIne kahyuM. mArA karatAMya mArI rokaDa-peTI pahelI Apa nAmadAranI sevAmAM hAjara hoya, sarakAra." to vAta ema che ke, mAre phateblo mukAme paMdara divasano utsava-samAraMbha karAvavo che; eTale mAre amuka rokaDa rakama joIze - keTalIka joIze kolabera?" kolabere potAnuM krUra hAsya hasatAM kahyuM, "cAlIsa lAkha phrAMka bahu che." Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prema-paMka phukee mAtra gaMbhIratAthI namana karIne kahyuM, "Apane kyAre joIze?" paNa te daramyAna teNe potAnA nakha potAnI chAtImAM eTalA jorathI dabAvI dIdhA hatA ke, aMdara lohInAM TIpAM UpasI AvyAM. joke, tenA moM upara to bephikarAI ane AnaMdanI ja rekhAo mojUda hatI. "tamane e bhegA karatAM jeTalo vakhata joIe te lejo -nA, nA, mAre jema bane tema jaladI ja te nANAM joIze." "sarakAra, paNa amuka vakhata to joIze ja." kolaberanA moM upara vijayanI rekhAo chavAI rahI. paNa kukee tumAkhIbhera umeryuM, "mAtra rokaDa nANAM gaNavA jeTalo ja samaya joIze, sarakAra. eka divasamAM daseka lAkha sikkA toLI zakAya." "to bhale cAra divasa lejo," kolabere jaNAvyuM. mArA kArakuno," kukee rAjAjI sAme joIne javAba Apyo, "Apa nAmadAranI sevAmAM camatkAra karI batAvaze. Apane traNa divasamAM e nANAM maLI jaze." have kolaberano phIkA paDavAno vakhata Avyo. 2 kuke jevo potAne ghera mArate ghoDe AvI pahoMcyo, tevo ja pathArImAM ALoTI gayo. eNremIsa te kamaLamAM beTho beTho kazuM lakhato hato. kukenA moM upara kSobha, ciMtA ane hatAzAnI chavAI rahelI phIkAza joI te coMkI UDyo. nokara ravAnA thatAM ja, bAraNuM baMdha karI teNe kukene pUchyuM, "kema, kaMI pattAnI bAjumAM harahaMmezanI mAphaka hArI AvyA ke zuM?" roja karatAM vadhAre." "meMzyora phukene vaLI "vadhAre" zuM ne "chuM' zuM?" "hA, cAlIsa lAkha hArIne Avyo houM, tene tame vadhAre gaNo ke zuM?" Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjI pattAMnI bAjI rame che "cAlIsa lAkha? pattAnI bAjImAM cAlIsa lAkha hArI gayA? azakaya!" "mecyora kolabera mArA mATe jyAM khelatA hoya, tyAM zI navAI?" "samajyo; arthAt navI rakamanI mAgaNI peza karavAmAM AvI che, kema?" "hA, ane teya rAjAjIne meMe. mAtra mIThuM hasavA dvArA mANasanI katala kevI rIte thaI zake, e tame najare joyuM hoya to ja mAnI zako." "ThIka; tamane barabAda karavAno ja temano irAdo che." tame ema haju mAno cho?" "to bIjuM zuM?" "kharI vAta; paraMtu mane vAta javanI mAgaNI karAze, evI kalpanA nahotI." paNa mazyora kuke jevAne cAlIsa lAkhanI mAgaNIthI mArI zakAya evuM kyAM che?" vahAlA dable, tamane mArI tijorInI sthitinI vadhu khabara hota, to tame ATalA svastha na raheta." ane tame ApavAnuM vacana ApIne AvyA cho?" "hAsto; je divase huM nA pADuM, te divase kolabera e rakama lAvI Ape; kyAMthI te to huM nathI jANato; paNa te lAvI Ape eTale mAruM AvI bane. rAjAjIne to nANAM jogavI ApanAranuM ja kAma!" eNremIse mAtra khabhA caDAvIne kahyuM, "moMzyora, tamArI sthitino mANasa to jyAre nAte rUche tyAre ja barabAda thaI zake." "paNa mANasa game te sthitino hoya, to paNa rAjA sAthe to te laDI na zake ne? ane laDavuM hoya to paNa lazkara, bela-ilanI killebaMdI, ane bharapUra khajAno-eTaluM to joIe ne! have e badhuM ja kyAM rahyuM che?" Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka paraMtu jarUra paDaye badhuM jaDI Ave; tame badhuM ja khalAsa thayuM ema mAnatA ho, tyAre ja evuM kaMIka jaDI Ave, jenAthI badhuM ja bacI jAya." "paNa e camatkArI "kiMIka" koNa zodhI Ape?" tame pote." "huM? huM zodhaka tarIkenA padanuM rAjInAmuM ApI dauM chuM." "to zuM zodhI lAvIza." to bhale; kAme lAgI jAo." "ApaNI pAse ghaNo vakhata che." darbhe, tame tamArI svasthatAthI ja mane mArI nAMkhazo. tame zuM mane A ghAtamAMthI paNa bacAvI zakazo ema mane kahevA mAgo cho?" tamAre potAne bacavuM che ke nahi, eTaluM mane kahI do, eTale basa." "jarUra bacavuM che." "to basa, have kazI paMcAta na karazo. joke, huM pote hamaNAM ja tamArI pAse eka rakama mAgavAno hato." "tamAre potAne mATe?" "nArA ane ApanA mANaso mATe." "tamAre keTalA joIe che?" "mIMDAMvALI rakama che, paNa bahu moTI nathI." "keTalI?" "pacAsa hajAra phAMka." "eha, eTalA to koI paNa ghaDIe mANasa pAse hoya. tamAre e rakama kyAre joIe?" "kAle savAre kAle savAre pahelI jUna che ne?" "eTale?" "ApaNe bharavAnA hapatAnI mudata kAle pAke che." Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 rAjAjI pattAnI bAjI rame che "Aje hapatA bharavAnA che, evuM huM jANato nahoto." "kAle ApaNe trIjo ane chello hapato bharavAno che." "trIjo hapato?" "hA, hA, doDha lAkha phrAMka beijhamone bharavAnA che, teno." "beijhamaoN? te koNa che vaLI?" "bAtilano gavarnara." hAM, che to kharI; paNa tene huM zA mATe doDha lAkha krAMka bharuM chuM?" "ApaNe luviyera ane trAMbale pAsethI bAtilanuM gavarnara pada beijhamo mATe kharIdya che ne?" "kaMIka jhAMkhI yAda Ave che kharI. paNa ApaNe e pada beIjhama mATe zA kAraNe kharIdhuM hatuM, te mane yAda devarAvazo?" prathama to beijhamaoN upara upakAra karavAnuM ane pachI ApaNI jAta upara upakAra karavA! bAlino gavarnara ApaNo mANasa hoya to koI vakhata kAma Ave ne? ApaNe je sthitimAM chIe, te sthitimAM bAstila vacce ane ApaNI vacce keTaluMka cheTuM rahetuM hoya ema tamane lAge che?" hA paNa, teTalA mATe doDha lAkha phAMkanI rakama tamane vadhAre paDatI nathI lAgatI? ane eka vAra bAstilamAM keda pakaDAyA, eTale pachI bhUtakALamAM ApaNe tenA gavarnarane kaMI paNa madada karI hoya, te zA kAmamAM Ave?" "mahAzaya, beijhamAM jevo mANasa upakAra bhUle tevo nathI. ane tevA mANasa upara karelo upakAra haMmeza sAruM vaLatara Ape ja." "upakAra karavAmAMthI pAchuM vaLatara jovAnuM?" "mahAzaya, tamAre e vaLatara tarapha dRSTi rAkhavAnI nathI; e mAruM kAma che." to zuM tamArI koI yojanA che?" "hA jI, huM nA kaheto nathI." Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka "ane beijhamaoN te yojanAmAM tamAro sAgarIta che?" "hA, hA, beijhamo karatAM paNa kharAba sAgarIto nathI hoI zakatA? paNa e pacAsa hajAra phUAMka mane kAle maLaze kharA ? pAMca hajAra pistA-sonaiyA ja mAre joIze." "tamAre Aje rAte joIe che?" "to to vadhu sAruM; bicAro beIjhamAM kayArano mUMjhAto haze." to bhale, eka kalAkamAM e rakama laI lejo. doDha lAkha phrAMkanA vyAjamAM mane tamArI pAsethI cAlIsa lAkha maLavAnA hoya, to te sodo kaMI khoTo nathI." beIjhamanA hisAbe seMTa paoNlanA ghaDiyALamAM savAranA sAtanA TakorA paDatA hatA ane eremIsa ghoDA upara besI, sAdA nAgarikanA pozAkamAM bAtilane daravAje AvI hAjara thayo. teNe gavarnara beijhamaoNne maLavuM che ema jaNAvyuM, tyAre aMdara aMdaranA paherAvALAo tarapha e saMdeza mokalavAmAM Avyo. tenuM nAma pUchavAmAM AvyuM tyAre teNe eTaluM ja jaNAvyuM ke, pahelI janane divase jenI rAha tame juo cho te jaNa AvyA che evuM temane kahejo. keTalIya vAre e saMdezo gavarnara pAse pahoMcavAno thayo tyAre, te ghoDAgADImAM besI bahAra AvavA ja nIkaLatA hatA. eNremIsane daravAje Ubhelo jotAM ja beIjhamaoNe AnaMdanI cIsa pADIne potAnI ghoDAgADIne pAchI levarAvI. jANe tene zodhavA ja te jatA hoya! eNmIsane temaNe ghoDA sAthe potAnA makAne lIdho. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beijhamA~nA hisAbo 37 makAne pahoMcI, khurazI upara goThavAI eNremIse temane pUchyuM ke, "tame kayAMka bahAra javA nIkaLyA hatA, kharuM? to to meM atyAranA pahoramAM AvI tamane muzkelImAM mUkayA, nahi?" 66 nA re nA, tamArA AvavAthI huM muzkelImAM mukAuM, evuM te hoya?" "to kabUla karI do ke, tame Aje bharavAnA paisA zodhavA kayAMka jatA hatA!" "nA, nA, huM khAtarIthI kahuM chuM ke huM eTalAmAM bahAra UbhelA ghoDAgADIvALAe bUma pADIne pUchyuM, Apa mahAzaya haju moM phuMkene tyAM javAnA cho? ke ghoDA choDI nAMkhuM ?" << ,, 66 nA, nA; moM phuMkenI vAta koNa kare che? huM vAtacIta karuM chuM - tyAre koNa harAmajAdo vacce bUmo pADe che?" beijhamaoNe akaLAIne bArI pAse jaI bUma pADI. "oho, to tame mA~0 kukene tyAM jatA hatA, kharuM? eTale huM Aje paisA lAvIza ke nahi e bAbata tamane zaMkA hatI?" "nA, nA, laoNrDa, A to tame kayAM maLo ke na maLo, enI khabara nahIM, eTale ja~~~ ,, "paNa moM0 phuMkene tyAMthI tamane jarUra paisA maLI raheta; kAraNa ke, temanA hAtha haMmeza khullA rahe che." "are bhagavAna bhagavAna karo; mArAthI maeN. phuke pAse paisA mAgavA javAya paNa kharuM? e to bahu moTA mANasa kahevAya. huM to tamAruM saranAmuM emane pUchavA jato hato." "mAruM saranAmuM? moM0 kukene pUchavA jatA hatA? zAthI ?" (6 'kAraNa ke, bela-ila mAM0 kukenI jAgIra che, ane bela-ila vaoNnanA bizapanI hakUmatamAM AveluM che ane tame vhaoNnanA bizapa cho, eTale..." Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prema-paMka paNa jo huM vanamAM chuM eTaluM tame jANatA ja hatA, to pachI tame eN0 kukene bIjuM zuM pUchavA mAgatA hatA?" beijhamaoN have taddana gegepheMphe thaI gayo. teNe gabharAtAM gabharAtAM eTaluM ja pUchyuM, "mArI kaMI bhUla thaI che, laoNrDa? to mane kSamA Apo." eNremIse joyuM ke, have AthI vadhAre tene satAvavo ThIka nathI; eTale teNe e vAta tyAMthI paDatI mUkI; paNa teNe mana sAthe gAMTha to vALI ja rAkhI ke, A badhAmAM bheda jarUra che; ane huM vanano bizapa chuM e khabara paNa beijhamane zI rIte paDI, tathA moM0 kukene tyAM mAruM ThAmaThekANuM maLaze evuM paNa beijhamaoNe zAthI dhArI lIdhuM, e vAtanI tapAsa to karavI ja paDaze. paNa teNe hasatAM hasatAM kahyuM, "are emAM vaLI bhUla zuM ne nA-bhUla zuM? paNa have ApaNe ApaNo hisAba cUkate karI laIe." "paNa, laoNrDa, Aje tame mArI sAthe nAsto lezo ke nahi, e mane prathama kahI do." "ghaNI khuzIthI." beijhamaoNe pAseno ghaMTa traNa vakhata vagADayo. "to have Ajano hapato bharI daIe, eTale pachI tamAre trAMbale ane luviyeranuM kazuM devuM bAkI nahi rahe, kema? paNa A traNa varSa daramyAna tamane kazI bacata thaI haze ke nahi?" nA re nA, laoNrDa; pacAsa hajAra dara varSe ApI dauM eTale kazuM ja na bace. gaI kAle sAMje ja mAre meM0. dAna sAthe e bAbata carcA thaI hatI, ane temanA jevA pakkA gaNatarIbAja mANasane paNa kabUla karavuM paDyuM ke, mArI pAse kazuM ja na bace." eNremIsa tarata samajI gayo ke, beijhamaoNnI potA aMgenI badhI mAhitInuM mULa zuM che! paNa teNe ma ThAvakuM rAkhI pUchyuM, "mArA jUnA mitra dADaeNnane tame maLyA hatA, zuM? temanI tabiyata kema che vAru?" -- "ghaNI sArI che, laoNrDa." Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beIjhamA~nA hisAbo 39 "ane temaNe tamArI sthitinI rajeraja mAhitI pUchI hatI kharuM? to mane paNa kahone, tamArI pAse atyAre keTalA kedIo che?" "sATha." "to to ThIka saMkhyA che." "nAmadAra, pahelAM to koI koI vakhata baso baso kedIo rahetA." "to paNa, sATheka jaNa hoya tyAM sudhI tamAre kazI khoTa na Ave." "bIjA koIne na Ave; bIjo koI to aDhIeka lAkha phrAMka eTalAmAMthI uparAMtamAM kUdI kADhe ! paNa mAro svabhAva mAyALu che, eTale huM te badhAne bahu sArI rIte khavarAvuM pIvarAvuM chuM, tethI mArI pAse vadhArAnuM kazuM bacatuM nathI. juone koI rAvaMzI kedI hoya to rojanA pacAsa phAMka maLe; paNa kamanasIbe atyAre koI rAjavaMzI kedI nathI. koI mArzala kedI hoya to rojanA chatrIsa phUAMka maLe; paNa teya nathI. lephaTananTa-janarala ane brigeDiyara kedInA chavIsa phUAMka maLe; sadbhAge mAre tyAM tevA be kedI che. pachI pArlamenTanA sabhyonA paMdara phrAMka maLe tevA mArI pAse ja che. sAmAnya jaja ane dharmaguru mATe dasa phrAMka rojanA maLe tevA sAta che. paNa huM to temane pelA paMdara phrAMka vALAonI jema ja rAkhuM che. ane kedakhAnAmAM mANasane kaMI kAma na hoya eTale bhUkha vadhu lAge. eTale A dasa phrAMkavALAne khavarAvavAmAM ja sADA sAta phUAMka vaparAI jAya che." ane jo tame pelA paMdara phrAMkavALAone A dasa phAMkavALAonI jema jarAkhatA ho, to paMdara phUAMkavALAone paNa sADAsAta phrAMkanI kiMmatanuM ja khavarAvatA hazo, eTale te kedIo pAsethI tamane jaNa dITha rojanA sADA sAta phUAMka bace kharuM ne?" beijhaoN bicAro Ama bolavAmAM baMdhAI gayo eTale vizeSa kaMI kahI zakyo nahi. teNe eTaluM ja kahIne saMtoSa mAnyo ke, "bIjAnI khoTa mAre kayAMkathI ne kayAMkathI bhAgavI ja rahI ne?" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prema-paMka "kharI vAta; paNa dasa fAMkathI nIcenA koI ja nathI zuM?" nAgariko ane bArisTarone rojanA pAMca fAMka bhaththuM hoya che." "temanAmAMthI tamane keTalI Avaka thAya, vAru?" : ,, " doDheka DrAMka, jaNa dITha. "beijhamA~, kharekhara tame pramANika mANasa cho, ane dayALu cho." "AbhAra, laoNrDa; paraMtu vepArIo ane beliphonA gumAstAone traNa ja fAMka maLe che. temanI bicArAonI sthiti jarA kaparI kahevAya ,, kharI.' (6 66 'paNa uparanA vargonuM vadhyuM ghaTayuM temane ApI zakAya ne?" 66 jarUra; ane e badhuM temane maLatuM hovAthI, keTalAka jaNane to mAruM rasoDuM evuM mAphaka AvI gayuM che ke, chUTI jAya topaNa vaLI vaLIne pAchA ja bAstilamAM AvyA kare che!" "jAo, jAo, maherabAna ! jelamAM AvavAnuM te koI icche kharu? mAtra khAvAnuM sAruM maLe, paNa bIjI badhI svataMtratA to jhaMTavAI ja jAya ne!" "are tame nahi mAno, laoNrDa; juo huM mAruM rajisTara tamane batAvIne puravAra karI ApuM-joke, e rajisTara ema koIne batAvAya nahi, paNa tame to mArA gharanA mANasa jevA ja cho, eTale--" ema kahI, teNe rajisTara utArI, temAMthI 'ma' akSara kADhI te akSarathI zarU thatA nAmavALA eka jaNanuM nAma kADhI, 1659nA jAnyuArImAM, 1660nA janamAM, 1961nA mArcamAM - ema traNa vAra tene pAcho Avelo batAvyo. eNremIse navAI pAmyo hoya tema te rajisTara vadhu khAtarI karI jovA mATe hAthamAM lIdhuM ane nAmo upara jhapATAbaMdha najara pheravavA mAMDI. eka jagAe seladoM nAma AvyuM tyAM te tarata thobhyo ane teNe pUchyuM, A ja pelo jecyuiTo viSe joDakaNAM racavA badala pakaDAyelo kavi ke?" "C Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 beijhamaoNnA hisAbo hA jI, tame tenI bAbatamAM aMgata rasa batAvelo, eTale huM tene sArI rIte rAkhuM chuM." "AbhAra, AbhAra; bicAro chokaraDo kavi che, ane tene badrI mA ja che. eTale meM tamane tenI bAbatamAM saheja bhalAmaNa karI hatI. paraMtu tame to mAyALu svabhAvanA eTale e vastu barAbara yAda rAkhI che!" laoNrDa, tame jenI bAbatamAM bhalAmaNa karI hoya, tene huM bhUluM kharo? tene huM barAbara paMdara phrAMkavALA kedInI jema ja rAkhuM chuM." eTale ke, A mAziyAlInI jema?" eNremIse ekadama eka kedInA nAma AgaLa thobhIne pUchyuM. seladomAMthI eNremIsa mAziyAlI upara zI rIte pAchaLa AvI pahoMcyo, tenuM beijhamaoNne bhAna rahyuM nahi. teNe vAtanA caDasamAM ja javAba Apyo, "barAbara tenI jema ja." "to A mAziyAlI koI iTAliyana che zuM? ane tene kema ekadama paMdara phrAMka TharAvyA che?" cUpa, dhUpa, laoNrDa, e nAmanI bahu pUchaparacha na karazo. meM te viSe tamane pahelAM nAma dIdhA vinA vAta karI hatI." "to zuM te koI rIDho gunegAra che?" "nA re nA, taddana javAna che." "to zuM teno guno bhayaMkara prakArano che?" "bilakula akSamya!" ATaluM kahI teNe eremIsanA kAna pAse potAnA be paMjAnuM bhUMgaLuM karI dhImethI kahyuM, "jenuM moM rAjajInA mAM sAthe barAbara maLatuM Ave che te--" hA, hA, have yAda AvyuM, tame pahelAM evA eka kedInI vAta karI hatI kharI; paNa emAM eNe kazo jANIbUjIne karelo aparAdha zo kahevAya?" paNa laoNrDa, vicAra to karo ke, e sarakhApaNuM keTalo moTo utpAta macAvI mUke!" Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prema-paMka paNa eTalAmAM nAstAnuM teDuM AvyuM eTale teo bhojananA oraDAmAM gayA. eNremIse tyAM vAta vAtamAM beijhamone khUba cagAvyo, tathA Tebala upara paDelI bATalIomAMthI ughADI ughADIne tene khUba dArU pAI dIdho. pote to jANe cAkhato hoya tema ja thoDo thoDo lIdhA karato hato. eNmIse beijhamaoNne vacce pUchayuM, "tame pelA selada kavine paNa Avo sAro dArU pIvA Apo cho, kema?" "nA, nA, e joDakaNAM lakhanArane e dArU zAno maLe? e to baratodiyera naM. rane ja maLe." "mitra, e vaLI kaI bhASA thaI?" "hAM, hAM; e to pelA TAvaranuM nAma che, jenA be naMbaranA oraDAmAM pelA mAziyAlIne rAkhavAmAM Avyo che." keTalA divasathI e tyAM che?" "sAta-ATha varSathI, lagabhaga." kema "lagabhaga' kaho cho? tamane cokasa tArIkhonI khabara nathI hotI?" "e mArA vakhatamAM nahoto Avyo, mau0 dable; ane bAstilanI gupta vAto cArja ApatI vakhate vArasAmAM ApavAmAM AvatI nathI!" arthAta, tene keda pUravAmAM Avyo emAM rAjyanI koI moTo bheda che, ema?" evuM to kAMI nahi, paraMtu enuM moM saravuM Ave che, e ja moTo bheda na kahevAya?" " paNa tamArA bIjA paheregIro ke nokarI to ene jotA ja haze ne? temane e vAtanI khabara na paDe?" nA, nA, jenA mane tenuM moM maLatuM Ave che, tene je vAraMvAra maLato-joto hoya, tene ja teno khyAla Ave. bIjA koIne nahi." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 beijhanA hisAbo "paNa e badhI manA sarakhApaNAnI vAta, mane lAge che ke, tamArI kalpanA mAtra haze tene keda pakaDavAnuM kharuM kAraNa kadAca bIje ja hoya." "nA, nA, evuM nathI; tame to -ne joyA che; tame have A kedIne juo, to tame paNa e sarakhApaNAthI coMkI UTho." "le, huM e kedIne jouM? nA re nA; mane to tamArAM e TAvara tarapha jatAM kaMpArI chUTe- jANe mane potAne ja pUravA laI jatA hoya evuM lAge!" "jAo, jAo, maherabAna; e kedIne jovA to bhalabhalAe keTalA prayatna karyA che-- mane keTakeTalI moTI rakamo ApavA kahyuM che. paNa tame to mArA mitra cho, ane bhalA cho; bolo, tamAro vicAra hoya to huM tamane khAtarI karAvuM. AvI taka pharI kadI nahi maLe!" "bhale, paNa sAthe mane pelA kavine paNa batAvavo paDaze! mane to e kavimAM ja kharo rasa che. paNa mane navAI lAge che ke, pelA kedIne paMdara phUAMka zAthI ane A bhalA kavine traNa phAMka zAthI?" kAraNa ke A kavi to koI divasa paNa chUTaze; paNa A mANasa to kadI nahi chUTe." "kema?" "kAraNa ke, tenA mo sarakhApaNuM te pote kadI choDavAno ja nahi, tethI! sivAya ke baLiyA-zItaLAthI tenuM mAM cheka ja bagaDI jAya! paNa A kedakhAnAmAM svacchatA eTalI jALavavAmAM Ave che ke, baLiyA-zItaLA tene ahIM kadI thAya tevo saMbhava ja nathI." Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 kharatAdiyara naM. 2 1 beijhamaoNe have paherAvALAne tathA jelarane sAthe lIdhA. temane ema jaNAvavAmAM AvyuM ke, A mahAzaya rAjAjInA zilpI che, ane temane ahIMnAM TAvara batAvavA laI javAnA che. eNremIsanA AgrahathI teo prathama seladoMnI koTaDI tarapha gayA. te aDhAreka varasano juvAniyo hato. te gavarnarane joI pokAra karI UThayo, "mArI mA, mArI mA!" gavarnare tene kahyuM, "jo Aje huM tAre mATe sAruM khAvAnuM ane pIvAnuM lAvyo chuM. ,, "mAzyora, mane eka varSa aMdhArI koTaDImAM pUravo hoya to pUro, ke khAvAmAM mAtra roTI ne pANI ApavuM hoya to Apo, paNa mArI mAne eka varSa bAda huM chUTo thaIne maLuM evuM badalAmAM kRpA karIne karo." "paNa, mane khabara che te pramANe tArI mA bahu kaMgALa sthitimAM rahe che, ane tane ahIMnA jevuM khAvApIvAnuM sukha tyAM nahotuM." 66 paNa jo te kaMgALa sthitimAM rahe che evuM tame jANo cho, to pachI tenA ekanA eka AdhAra jevA mane tenI bhego jaladI karavo joIe, moMzyora.' "" " paNa te koI joDakaNuM banAvyuM hatuM-- "" mahAzaya, e meM kazA badaIrAdA vinA ja lakhyuM hatuM, ane te badala tamAre mAro te hAtha kApI nAMkhavo hoya to kApI nAMkho, paNa 44 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = IL I E C G S jame : **, EnrF=_ _ 2 1 Ika 'Pillain ' N Illis IIII : 18 ) beIjhame aremIsane mArziyAlInA TAvara tarapha laI jAya che. - mR. 44. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 baratodiyera naM. 2 45 mArI mA bhego mane karo; huM bAkI rahelA bIjA hAthe paNa kaMIka kAmakAja karIza ane tene khavarAvIza." dIkarA, e badhuM mArA hAthamAM ochuM che? mArA hAthamAM to koI koI vakhata tane sAruM khAvA lAvI ApavAnuM che." bhalA bhagavAna!" ema kahI te bicAro UbaDo paDI raDavA lAgI gayo. eNmIsa tarata ja oraDA bahAra nIkaLI gayo. te bolI UThyo, "kevI karuNatA!" "mahAzaya, e to enAM mAbApano ja vAMka kahevAya," jelare tene kahyuM. mAbApano vAMka kevI rIte?" "kema vaLI tene laeNTina bhaNAvyo zuM kAma? bhaNAvI bhaNAvIne ja tene bagADI mUkyo tyAre te jela bhego thayone? juone huM jarAya bhaNyo nathI, to huM jelamAM chuM kaMI?" eNremIse e bicArA jelara tarapha najara karI. bAstilamAM jelara hovuM tene e jelamAM hovuM ema nahoto gaNato! eNmIse beijhamone kahyuM, "huM jarUra A bicArA juvAniyAne mAphI maLe te mATe arajI karIza." ane jo tame temAM saphaLa na thAo, to tene dasa phrAMkanA vargamAM mUke evuM to karajo ja, jethI mane ne tene baMnene lAbha thAya." beijhamaoNe kahyuM. "paNa have pelo bIjo kedI che, te paNa Ama ja tenI mAne yAda karyA karato hoya, to mAre tyAM nathI AvavuM," mIse kahyuM. nA, nA, e to bicAro gheTA jevo zAMta che. uparAMta, mAne bolAvavI hoya topaNa hoTha to ughADavA paDe ne? paNa te kadI hoTha, ja ughADato nathI." "to ThIka, cAlo tenI pAse jaIe." Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka jelare have eNmIsane pUchayuM, "tame, zyora, jelanA zilpI cho, kharuM?" hA, bhAI." "to pachI ahIMnuM AvuM badhuM joIne tamArI chAtI kema DhIlI thaI jAya che?" eNmIsa samajI gayo ke, A badhAne kazo vahema na jAya te mATe teNe kaMIka cAlAkIthI javAbo ApavA joIe. paNa eTalAmAM to beijhamaoNe ja jelarane kahyuM, "ame upara jaIe chIe; tame ahIM dAdara AgaLa ja nIce UbhA rahejo." beijhamaoNe pachI naM. 2 vALA kamaranuM bAraNuM ughADyuM. lokhaMDanA saLiyAvALI bArImAMthI AvatA prakAzamAM eka suMdara juvAna mANasa aMdara beThelo dekhAyo. tenA vALa nAnA kApelA hatA, tathA tene dADhI ugavAnI zarUAta thaI hatI. pAsenI ArAma khurazIne koNI TekavIne te eka skUla upara beTho hato. upara paheravAnAM tenAM kapaDAM kImatI malamalanAM hatAM ane te pathArI upara paDelAM hatAM. gavarnara aMdara peTho eTale pelAe zAMtithI UbhA thaI tene salAma karI. paraMtu tenI najara eNremIsa upara paDI ke tarata eNremIsa phIko paDI gayo ane Akhe zarIre jorathI dhrUjI UThayo. tenA hAthamAMno Topo jamIna upara paDI gayo. beijhamAM to vAraMvAra A kamarAmAM Avato, eTale tene oNremIsa jevI kazI lAgaNI na thaI. te to eka sArA sevakanI rIte potAnA hAthamAMnuM khANuM Tebala upara goThavavA lAgI gayo. badhuM goThavI lIdhA pachI beijhamaoNe kedIne pUchyuM, "tamArI tabiyata ThIka dekhAya che; tame bhalAcaMgA cho ne?" "hA, hA, taddana sArI chuM; tamAro AbhAra mAnuM chuM, meMzyora." teno avAja sAMbhaLIne to eNremIsa phATela AMkhe tenA tarapha eka be pagalAM AgaLa vadhyo. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baratodiyera naM. 2 47 beijhamaoNe te joI kedIne kahyuM, "A sahastha zilpI che, ane te tamArA kamarAnI cImanI tapAsavA AvyA che; dhUNIbUNI to nathI thatI ne?" "jarA paNa nahi, meMzyora." beijhamoMe have eremIsa tarapha pharIne kahyuM, "tame kahetA hatA ke, jelamAM mANasa kadI sukhI hoI zake ja nahi; paNa juo, ahIM eka mANasa che, je jarAya du:khI nathI. kema tamane ahIM kazuM du:kha che kharuM?" beijhamaoNe pelA kedI tarapha pharIne pUchayuM. kazuM ja nathI." "tamane koI vakhata kaMTALo nathI Avato?" oNremIse pUchyuM. "kadI nahi." beijhamaoN hasI paDyo. eNmIse beijhamone pUchayuM, "paNa mane haju temane vadhu prazno pUchavAnI tamArI rajA che?" jeTalA pUchavA hoya teTalA pUchone!" to tame ja emane pUcho ke, temane ahIM zAthI lAvavAmAM AvyA che, te e jANe che?" beijhaDaoNe e pramANe pelAne pUchayuM, eTale teNe javAba Apyo, "nA, mane khabara nathI." tamane zA mATe keda pUravAmAM AvyA che, te tame na jANatA ho, to tamane gusso na caDe vAru?" eNremIse jANe carcAnA bhAvamAM AvI jaIne pUchato hoya ema pUchyuM. "zarUAtanA divasomAM mane tema thatuM hatuM kharuM." "to have kema nathI thatuM?" "kAraNa ke, meM vicAra karyo ane mane lAgyuM ke, meM kazo guno karyo nathI, eTale paramAtmA kadI mane sajA na kare." "paNa kedamAM purAvuM, e sajA na kahevAya?" "hA, sAta varSa pahelAM jevuM hatuM tevuM to ahIM nathI ja." Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 - prema-paMka "paNa tamArI vAta sAMbhaLe tene to ema lAge ke, jANe tamane A keda gamatI hoya!" "huM sahana karI lauM chuM." "arthAt koIka divasa chuTAze, e khAtarIthI ne?" "mane khAtarI to nathI ja, mAtra AzA che, eTaluM ja. paNa divase divase e AzA ochI thatI jAya che." "paNa eka vakhata tame svataMtra hatA ja, to pachI pharI kema na thaI zako?" "e ja kAraNe mArI AzA ghaTatI jAya che, kAraNa ke, jo mane pharIthI choDavo hota, to mane kedamAM pUryo ja zA mATe hota?" "tamArI uMmara keTalI thaI?" "mane khabara nathI." "tamAruM nAma zuM?" "huM bhUlI gayo chuM." "tamArAM mAbApa koNa che?" "mane te bAbatanI kazI khabara kadI hatI ja nahi." "paNa tamane ucheratAM hatAM te loko koNa hatAM?" "teo mane temano putra nahotAM kahetAM." "ahIM AvatA pahelAM tame kadI koIne prema karatA hatA?" "mArI AyA ane mArAM phUlone huM prema karato hato. mArA hajUriyAne paNa." "tamArI AyA ane tamAro hajUriyo tamArI pAse nathI, tenuM tamane duHkha thAya che kharuM?" te marI gayAM tyAre huM khUba raDayo hato." "teo tame ahIM AvyA tyAra pachI marI gayAM hatAM ke ahIM AvyA pahelAM?" "mane upADI lAvyA tenI AgalI rAte teo marI gayAM hatAM." Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baratodiyera naM. 2 baMne eka sAthe ja?" "hA." tamane kevI rIte upADI lAvyA hatA?" "eka mANasa mArI pAse Avyo; teNe mane gADImAM besI javA kahyuM. huM beTho eTale teNe bAraNe tALuM mArI dIdhuM. ema mane ahIM laI AvyA." "tame te mANasane pharI dekho to oLakhI zako?" "teNe burakho paheryo hato." beijhamaoNe eNremIsane pUchayuM, "kevI navAInI vAta che? paNa, A badhuM teNe tamane ja kahyuM. mane to kazI vAtanI khabara ja na hatI." "tame pUchayuM nahi hoya, eTale zI rIte kahe?" "kharI vAta; mane evuM badhuM jANavAnI iMtejArI ja hotI nathI." eNmIse have kedI tarapha pharIne pUchayuM, "tame ahIM AvyA te pahelAM koI ajANI strI ke puruSa tamane maLavA AvatAM, evuM tamane yAda che?" hA! eka strI traNa vakhata AvI hatI. dareka vakhate te baMdha ghoDAgADImAM AvatI; burakhAthI meM barAbara DhAMkIne. jyAre te makAnamAM AvatI ane huM tathA te ekalAM paDatAM, tyAre te burakho UMco karatI." te tamane zuM kahetI?" pelo zokagheruM hasyo ane bolyo, "tamArI peThe te paNa pUchatI ke, huM khuzI AnaMdamAM to chuM ne, tathA mane kaMTALo to nathI Avato ne?" ane te tamArI pAse Ave tathA jAya tyAre zuM karatI?" "mane tenA hAthamAM laI, chAtIe dabAvatI ane cuMbana karatI." "tamane tenI AkRti barAbara yAda che?" "barAbara !" "tame akasmAt tenI bhegA thaI jAo to tame tene barAbara oLakhI kADho kharA?" -4 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 prema-paMka cokkasa." beijhamoe eNremIsane pUchayuM, "have ApaNe jaIzuM?" "hA, hA, jyAre tamArI marajI thAya tyAre." eNmIse bephikarAIno bhAva dhAraNa karIne javAba Apyo. baMne jaNA tyAMthI nIkaLI nIce UtaratA hatA, tyAre beijhamaoNe eNremIsane pUchayuM, "A badhuM tamane zuM lAge che?" "eTaluM ja ke, pelA gharamAM khUna karavAmAM AvyAM che." "A kedInA gharamAM?" "hA, pelI AyA ane hajUriyAne jhera daIne ekIsAthe mArI nAMkhavAmAM AvyAM che." "zuM A chokaraDAe emanuM khUna karyuM haze?" "nA, nA, e chokarAe e khUna thatuM joyuM haze, eTale khUnInuM nAma bahAra na pADI de te mATe tene ahIM jelamAM pUrI devAmAM Avyo che. tene copaDIo ApavAmAM Ave che?" "nA, nA, copaDIo ApavAnI to sakhata manAI che. mahAmAtyajI mAjhAree svahaste e lakhI jaNAvyuM che." "e lakhANa tamArI pAse haju haze kharuM?" "hA, hA, tamAre javuM che?" "mane mahApuruSonA hastAkSara ane khAsa karIne temanI sahI jovAno bahu zokha che." "to to, A pramANabhUta hastAkSara che; mAtra eka ja jagAe saheja chekachAka che." "chekachAka? zAnI?" "eka AMkaDAnI ja; pahelAM evuM lakhANa hatuM ke, rojanA 50 phrAMkanA kharcathI temane jelamAM rAkhavA." "e to rAjakuTuMbanA ja mANasano dara thayo, kharuM ne?" Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baratodiyara naM. 2 51 paNa mahAmAtyajIne potAnI bhUla pachI samajAI haze, eTale temaNe pAchaluM mIMDuM chekI nAkhyuM ane AgaLa ekaDo umerI lIdho. paNa tame pelA sarakhApaNAnI bAbatamAM kema kazuM kahetA nathI?" "bhalA meM0 da beijhamAM, huM nathI bolato tenuM eka ja kAraNa che, ane te e ke, evuM kazuM sarakhApaNuM che ja nahi." nathI? kevI vAta?" e sarakhApaNuM kevaLa tamArI kalpanAmAM ja che. ane hoya topaNa e vAta tamAre moMe lAvavAnI jarUra nathI. kAraNa ke rAjA lUI-14 jo jANaze ke, temanA prajAjanamAMnA koInuM mAM temane maLatuM Ave che evI vAta tame phelAvo cho, to te tamArI upara khUba gusse thaI jaze." "kharI vAta, kharI vAta; paNa e vAta meM tamArA sivAya koIne karI ja nathI; ane tame to samajadAra mANasa cho, eTale vAMdho nahi. paNa haja tamAre pelI mahAmAtyajInI hastAkSaravALI noMdha jovI che?" cokkasa." beijhamaoNe potAnA kamarAmAM pahoMcI, eka kabATamAMthI eka khAnagI rajisTara kADhIne tenuM nAnuM tALuM kholI nAMkhyuM. eremIse joyuM ke, e tALAnI nAnI cAvI, beijhamaoN je jhUmakhuM potAnI pAse ja rAkhato, temAM hatI. beijhamaoNe have temAMthI "ma' akSara kADhI pelI noMdha batAvI. temAM A pramANe lakhANa hatuM kadI koI pustaka na ApavuM. kapaDAM sArAmAM sArI jAtanAM meLavIne ApavAM; kasarata na karavA devI-na ApavI; eka ja jelara tenI pAse jAya Ave; koInI sAthe kazI vAtacIta na karavA devI. vAjiMtro mAge te ApavAM. bIjI badhI jAtanI svataMtratA ane sukhasagavaDa tene maLe. 15 fAMka rojanuM bhaththu gaNavuM. e paMdara ochA paDe, to meM da beijhamAM vadhu mAgI zake." Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prema-paMka oho," beijhamAM bolI UThyo; "have huM jarUra vadhAre rakama mAgIza." kharI vAta che; meM0 da mAjhArenA hastAkSara che. huM barAbara e akSarothI paricita chuM. to ThIka, gavarnara mahAzaya, have ApaNe ApaNI vAta upara AvIe." hA, hA, mAre A rakama keTalA vakhatamAM pAchI ApavAnI che, e tame ja karAvI Apo." e mudata TharAvavAnI jarUra nathI; tame doDha lAkha phrAMka maLyAnI pahoMca Apo eTale basa." "paNa paisA kyAre pAchA ApavA, e zarata lakhavI to paDaze ne?" "hA, jyAre huM mAruM tyAre paNa tame samajo ja cho ke, tame jyAre icchazo tyAre ja huM mAgIza." mane e bAbatanI kazI ciMtA ja nathI; paNa meM pacAsa pacAsa hajAranI be pAvatI ApI che ne?" "hA, te baMne juo ahIM tamArA dekhatAM ja phADI nAMkhuM chuM." haju beijhamAM doDha lAkhanI bhegI pAvatI lakhI Ape te pahelAM to eremIse pelI beya pAvatIo phADI nAMkhI. potAnA upara dAkhavavAmAM AvelA e vizvAsathI gadgadita thaI, beIjhamaoNe tarata doDha lAkhanI pahoMca lakhI nAMkhI. e nANAM jyAre eNremIsa pAchAM mAge tyAre ApavAM e zarata lakhAyelI eNremIse joI lIdhI. pachI te pahoMca khIsAmAM mUkIne eNmIsa Ubho thato thato bolyo, "have huM tamAro ekAda kedI uDAvI jAuM to gusse na thatA." eTale zuM?" "alabatta, tenI mAphI meLavI lAvIne. tamane khabara che ke, pelA bicArA selanA kissAmAM mane bhAre rasa che." "hA, hA, kharI vAta. tamAro hAtha jeTalo khullo che, teTalo ja samartha che, e vAtanI mane khabara che." Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sakhIo beijhamaoN bAtilamAM eNremIsane kedIo batAvato hato, te vakhate ja eka ghoDAgADI maeNDama da beliyerane bAraNe AvIne UbhI rahI. meDama vAnelara aMdara khabara kahevarAvIne jaladI jaladI maeNDama da beliyerane jaI maLI. tenI AMkhomAM vicitra camakAro dekhAto hato. e camakAro nIrogitAno nahoto ke AnaMdano nahoto. "kema bahenabA, have mane to bhUlI ja gayAM ne kaMI? rAjadarabAranA AnaMda-utsavamAM A bApaDI bahenapaNI zAnI yAda Ave?" "jAo, jAo, huM kyAM vaLI rAjadarabAranA AnaMda-utsavamAM jAuM chuM? huM to have mArI jAgIra beliyera tarapha cAlI javAnI vetaraNamAM vAha! e vaLI navuM tUta zuM? eka ja gAmaDe cAlyA javuM che? meM to juduM ja sAMbhaLyuM hatuM." loko to bhalI bhalI vAto karyA ja kare paNa tame zuM sAMbhaLyuM che, te to kaho." 1. phrAMsanA mAkirvasanI mahA svarUpavatI vidhavA. nANAMpradhAna phake tenA upara prema karato hoya che. - 2. pArlamenTanA kAunsilara meM0 vAlanI patnI. pahelAM phakanI premikA hoya che. have tenA upara ciDAI, UgatA sitArA kolaberanI premikA banI hoya che. 53 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prema-paMka "e ja ke, have tame tamArA sadgata patine bhUlI gayAM cho." "le, kara vAta! huM mArA patine bhUlatI ja nathI; joke, temane gujarI gaye be varSa thayAM, ane haju mane aThThAvIsamuM ja varSa cAle che, eTale kadAca mArA badhA vyavahAramAM emano zoka dekhA na de, e svAbhAvika che. joke, tame to Adarza patnI cho, eTale tamArA kaDaka dhoraNe mAro vyavahAra pUro na Utare ema bane." maeNDama beliyere kukeno prema choDI kolaberanI soDamAM peThelI meDama vAlane ADakataro ToNo mAryo te tene vAgyA vinA na rahyo. paNa meDama vAnela kaMI e ghA ema ne ema jhIlI le tevI nahotI. teNe tarata ja upADIne kahyuM, "tame kaMI navuM prema prakaraNa zarU karyuM che, evuM meM to sAMbhaLyuM, eTale ja mane navAI lAgI." loko to vAto urADayA ja karavAnA. koI juvAna strI viSe AvA AkSepo thayA kare temAM navAI zI che?" are bhAI, mArI vAta pUrI sAMbhaLo to kharAM. loko ema nathI kahetA ke, tame jhaTa jhaTa koInA hAthamAM AvI gayAM cho. tame AtmarakSaNamAM tamArA nahora-dAMta sArI peThe vAparyA che, tathA potAnA gharamAM killAnI peThe purAI beThAM hatAM. joke e killo cheka abhedya nathI rahyo, eTaluM ja loko to kahe che." "paNa mArI sAthe koInuM nAma to bolAtuM ja haze ne?" "tamAre e nAma sAMbhaLavuM ja che?" "A ardhA kalAkathI huM bIjuM zuM pUchI rahI chuM?" "to lo sAMbhaLo, DayUka oNpha bakiMgahAma!" "cha, meM to DayUkane najare paNa joyA nathI." "kadI nahi?" "DayUka paeNrIsamAM AvyA che tyArathI huM mAruM ghara choDIne bahAra ja nIkaLI nathI." Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sakhIo 55 " are !" maeNDama vAnela potAno paga bArI pAsenI zetaraMjI upara paDelA eka kAgaLa tarapha lAMbo karatI bolI, "maLavAnI zI jarUra che? kAraNa ke lakhIne paNa maLI zakAya ne?" maeNDama beliyera kaMpI UThI; kAraNa ke pelo kAgaLa, je te hamaNAM ja vAMcatI hatI tenA upara moM phukenI mudrA spaSTa dekhAtI hatI. teNe tarata ja te kAgaLa upara potAno gheradAra rezamI pozAka chAvarI dIdho, ane pachI maeNDama vAnelane kahyuM, "AvI AvI mUrakha vAto kahevA to tame atyAranA pahoramAM mAre tyAM nahi ja doDI AvyAM ho." to cAlone bahena, mArI gADImAM, ApaNe visanI taraphanI jhADImAM jarA pharI AvIe; pahelAM ApaNe tyAM pharatAM pharatAM ekabIjAnAM premaprakaraNonI vAto kevAM dilathI karatAM? mArAthI haju seTa mAMde* bhulAtuM nathI. ' C ,, 66 "chaT chaT, haju tame seTa mAMdene yAda karyA karo cho? ane tame to ATalAM badhAM svamAnI mANasa cho !" "svamAnI chuM eTale ja, sAmA premIjananI bevaphAI tathA upekSA mArAthI sahana nathI thaI zakatI. ane jene huM tajI dauM te jo tethI kharekhara da:khI thato lAge, to huM pachI paNa tene cAhuM chuM. paraMtu jeo mane tajI de ane pAchA uparathI potAnI bevaphAInuM ghamaMDa dAkhave, teo mane maraNiyaNa banAvI mUke che." "ane chatAM tame seMTa mAMdene eTale ke,--mA0 phukene bhUlatAM nathI e kevuM?' maeNDama vAnela samajI gaI ke, maeNDama beliyera have potAnI adekhAI karavA lAgI che. teNe kahyuM, "huM game tevI hoIza, tathA mane moM phuMke * kAminI ane kAMcana 'mAM Ave che tema, ma0 kukenuM prema-prakaraNa calAvavAnuM khAnagI makAna, jyAMthI bhUgarbha rasto tenI kacerImAM pahoMcato. A khAnagI makAna konuM hatuM te koI na jANatuM. paNa kukenI premikAone e makAnanI cAvI maLatI. tyAM AvI, teo amuka tAra kheMcavAnI karAmatathI kukene potAnA AvyAnI khabara pahoMcADI zakatI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 prema-pAMka upara game teTalo gusso caDayo haze, chatAM mArA svabhAvanI eka sArI bAju paNa tamAre bhUlavI na joIe. huM atyAre moM0 kukene yAda karatI AvI chuM tenuM kAraNa eTaluM ja ke, temanI je vale thavA beThI che, te joI mane kharekhara du:kha thAya che. mAre mate temanA jevo kamanasIba mANasa atyAre A pRthvI upara bIjo koI nahi hoya ! " "heM? kAMI thayuM che?" maeNDama beliyera chAtI upara hAtha dabAvI coMkIne bolI UThI. maeNDama vAnela have tenI A prema-kabUlAtano purAvo joI, ekIsAthe rAjI thatI tathA adekhAIthI saLagI maratI bolI, "tamane zuM kazI ja khabara nathI?" 66 'nA, nA, mane kazI ja khabara nathI.' CC to jANo ke, rAjAjIe ma0 phuMke uparathI potAnI kRpAdRSTi taddana pAchI kheMcI lIdhI che, ane mA0 kolabera upara DhoLavA mAMDI che. belailanI killebaMdInuM kAvataruM pakaDAI gayA pachI to khAsa. - "paNa meM to sAMbhaLyuM hatuM ke, e kAvataruM pakaDAyuM tene to meM0 kukee potAnA lAbhamAM vALI lIdhuM che-- temaNe UlaTI e AkhI killebaMdI rAjAjIne ja bakSisa karI daIne, rAjAjInI vadhu kRpA meLavI che." 'e vAtamAM zo mAla che? mAtra te rAjadrohanI sajAmAMthI chaTakI gayA eTaluM ja. paNa have to navI vAta evI banI che ke, traNa divasamAM ja nANAM-pradhAna moM0 kukenI pUrepUrI barabAdI thaze. joke huM traNa divasa kahuM chuM, paNa covIsa kalAka ja bahu che. moM phuMke kAM to *paNa kaMIka samajAya tevuM to kaho, bahena! tame to mane jabbe karavA ja beThAM cho!" ,, 66 "" 'huM--aM have mAnI kharI!' maeNDama vAnela manamAM khuzI thatI gaNagaNI. teNe have potAnI prema-harIphane pUrepUrI khatama karavA chello ghA karyo--"sAdA zabdomAM vAta eTalI che ke, moM0 kuke pAse have paisA ja rahyA nathI." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sakhIo "paNa Aje nathI tethI zuM? kAle te lAkho bhegA karaze!" "emanA be hoziyAra mitro jIvatA rahyA hota, to jarUra ema banata; paNa temane to pahelA ja phAMsIe caDAvI dIdhA che!* paNa paisA marI jatA nathI ne? temane bahu to chupAvI zakAya; paraMtu colAka mANasa temane khoLI kADhyA vinA na rahe!" "to to e khoLI kADhavAnuM ThekANuM tame ja temane batAvajo ! rAjAjIe gaI kAle ja cAlIsa lAkha mAgyA che." "cAlIsa lAkha!" maeNDama beliyera have ekadama maDadA jevI phIkI. paDI gaI; chatAM te bolI, "meMzyora kuke pAse cAlIsa lAkha to haze ja." "UMdhuM-UM! ane Aje temanI pAse eTalA haze ema mAnI laIe. topaNa mahinA pachI rAjAjI bIjA je mAgaze te to nahi ja hoya !" to zuM rAjAjI pachIthI paNa mAgaze?" cokkasa vaLI; tethI ja huM to kahuM chuM ke, bicArA ma0 kuke have AvI ja banyuM che. ghamaMDamAM ne ghamaMDamAM te atyAre to paisA ApyA karaze, paNa pachI jyAre pAse bilakula nahi rahe, tyAre temane dhULa cATatA thayA vinA chUTako nathI." to zuM meM0 kolaberane mau0 kuke upara eTalI badhI dAjha che ke, temane barabAda karIne ja choDaze? te pote zuM phrAMsanA nANAMpradhAna thavA icche che?" nANAM pradhAna to jagA khAlI paDatAM thaze; paNa atyAre meM0 kuke temanI yojanAo sAme TakI nahIM zake, eTalAnI to mane khAtarI. thaI che ja. tethI ja huM mArA e jUnA premInI dayA khAIne ahIM doDI AvI che, jethI tamArA jevAM temanA mitro, vakhatasara temane bacAvI. levA kaMI karI zake! meM0 kuke bhale mane bevaphA nIvaDyA che, paNa eka vakhata te mane cAhatA hatA, teTalA mArge ja mane temanI dayA Ave che." kAminI ane kAMcanamAM maeN0 lido ane meM0 dimerIno e prasaMga Ave che. juo pR0 334 i. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prema-pAMka '' to pachI tame pote jamA0 kukane jaIne kema maLatAM nathI?" "juo bahena, je premIe mane tajI dIdhelI che, tenI pAse huM pahela karavA zA mATe jAuM? uparAMta mArA patino paNa mAre vicAra karavAno ne ?" ATaluM kahI, maeNDama vAnela javA mATe UbhI thaI. te jANatI hatI ke, mA0 kuke maeNDama beliyerano prema meLavavA utsuka che, tathA oNDama beliyera paNa have mA0 kukene namatuM jokhavA taiyAra thaI che. paNa, ma phuMkenI paDatI have nizcita hoI, temane paDakhe pesavA jevuM nathI, ema maeNDama beliyerane ThasAvI, potAne bhUlI janAra premI kuke upara te vera levA mAgatI hatI. alabattA, maeNDama beliyera maLa phukene svIkAravA taiyAra thaI che, e vAtanI tene khAtarI na hatI. paraMtu ' pANI pahelAM pALa' bAMdhavAnI rIte, athavA maeNDama beliyera jo moM phuMkene svIkArI cUkI hoya, to tene dajhADavAno AnaMda levA ja te AvI hatI. maeNDama vAnela UbhI thaI, paNa maeNDama beliyerane ciMtAmAM paDI besI rahelI ja joIne teNe tene pUchyuM, "mane daravAjA sudhI vidAya karavA paNa nahi Avo ke zuM, bahena?" maeNDama beliyera maDadAnI peThe paDI rahI hatI, te have ekadama UThI, pazu bolyAcAlyA vinA potAnA aMdaranA oraDAmAM pesI gaI, ane aMdara jaI teNe bAraNuM baMdha karI dIdhuM. phuMkeno pelo kAgaLa teNe potAnAM kapaDAMnA gherathI DhAMkI rAkhyo hato tenuM tene bhAna na rahyuM. maeNDama vAnela tarata te kAgaLa tarapha gaI, ane tenA upara moM0 phukenI mudrA jotAM ja te gussAthI saLagI UThI ane bolI, "huM--aM! tyAre to huM AvI tyAre ma0 phukeno kAgaLa ja e vAMcatI hatI! '' pelI bAju maeNDama beliyera aMdaranA oraDAmAM jatAM ja paganI ane mananI dhAraNa na rahevAthI bebhAna thaI, lAkaDAnI peThe jamIna upara tUTI paDI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sakhIo 2 phaTako aNadhAryo AvavAthI vadhu kAramo banyo hato. bhAnamAM AvatAM maeNDama beliyere badhI vastusthiti samajavA prayatna karyo. kolabera jAhera hitane nAme meM phuMke sAme potAnA aMgata veranI ja kALI ramata ramI rahyo hato. maeNDama vAnela paNa ma phukenI barabAdI najIka AvatI joI, AnaMda mANatI hatI ane kolaberane e mATe ja uzkerI rahI hatI. puruSa dayA vinAno hato to strI hradaya vinAnI hatI. ane rAjA e kAvatarAmAM sAgarIta banyo hato. 5 paNa maeNDama beliyera kaMI zoka karatI paDI rahenArI bAI na hatI. teNe tarata amuka nizcaya karI lIdho, ane potAnI tahenAtI-bAnuone potAnuM jarajhaverAta kADhIne taiyAra karavA hukama karyo. mukhya bAnue navAI pAmI pUchyuM, "maeNDama, rupa dara vakhata beliyera jatAM e badhuM paeNrIsamAM ja mUkIne jAo cho. maeNDame javAba ApavAne badale potAnA kverIne tAbaDatoba bolAvavA mANasa mokalyuM. jhaverI AvatAM maeNDame potAnA badhA jhaverAtanI kiMmata AMkavA tene kahyuM. pelo cheka ja navAI pAmyo. kAraNa ke, emAMnuM keTaluMka jhaverAta to kevaLa vaTa khAtara ja vadhu kiMmata ApIne tenI pAsethI ke tenI mAraphate kharIdeluM hatuM. jhaverI e badhuM vecI nAMkhavAnI vAta sAMbhaLatAM ja Abho thaI gayo. paNa e moTA jhaverIo dhaMdhedArI hovA chatAM, A moTAM tavaMgara umarAva kuTuMbonA vaMzaparaMparAthI eka bhAgarUpa banI gayelA hoya che. teonI pAse temanuM nANu ke jhaverAta jema sahIsalAmata hoya che, tema ja AvI badhI kharIda-vecANanI vAto paNa. maeNDame potAnuM badhuM sonuM ane jhavarAta tene vecIne rokaDa nANAM ApavA pharamAvyuM. barAbara dasa lAkha fAMkanI rakama thaI rahe te mATe chevaTe cAMdInAM vAsaNo paNa maeNDame kADhI nAMkhyAM. jhaverIe spaSTa zabdomAM jaNAvyuM ke, A ja verAta dhIme dhIme gharAkanI garaja joIne kADhIe, to eka lAkha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prema-paMka phrAMka vadhu Upaje. paraMtu maeNDame tene te phikara na karavA jaNAvyuM. jhaverIe to paNa chevaTe eTaluM to kahyuM, "maeNDama, mAro napho A badhAmAM pacAsa hajAra fAMka thaze." maeNDame javAbamAM teno AbhAra mAnyo. pachI koIne vahema na jAya te mATe maeNDame jhaverInI ghoDAgADImAM ja nANAMnI peTA rakhAvI, ane pote tene tyAMthI ja, tenI ghoDAgADImAM jyAM javuM haze tyAM jaze evI vyavasthA karI. te pramANe maeNDama tenI ghoDAgADImAM nANAM sAthe seMTa mAMdevALA makAne AvI pahoMcI. te makAnanI cAvI maeNDama pAse paNa hatI. vAcaka jANe che ke, te makAna bhUgarbha-mAge phukenA mahela sAthe joDAyeluM hatuM; tathA amuka arIsAo uparanI ThesIo pheravavAthI phuMkenA khAnagI kamarAmAM pote AvyAnI jANa karI zakAtI. maeNDame cAvI vaDe bAraNuM ughADI, paisAnI peTI upara levarAvI. pachI kocamaeNna ane jhaverInA mANasa cAlyA gayA. aTale teNe bAraNuM aMdarathI baMdha karyuM. makAnamAM badhI sAmagrI taiyAra ja hatI -- alabatta, koI mANasa tyAM hatuM nahi. dIvo potAne hAthe saLagAvI maeNDama tyAM beThI, ane e nANAM kevI rIte apAya to kuke svIkAre, eno vicAra karavA lAgI. kAraNa ke, kuke prANa javAnA thayA hoya to paNa evI madada koInI pAsethI na svIkAre, e te barAbara jANatI hatI. temAMya pote taddana ughADI thaIne--potAnuM badhuM jarajhaverAta ane sonAcAMdInAM vAsaNa vecIne ANelAM A nANAM kuke jevo didAra mANasa jhaTa svIkArI le e to azakaya hatuM. te mAtra tenA premano yAcaka hato. ane atyAra sudhI maeNDame tene e vastu ja ApI na hatI! phuMke kadI A nANAM svIkAre, to te tenA svArpaNanA pratIka rUpe ! paraMtu te ja ghaDIe maeNDama beliyerane eka kaThora saMzaya kAMTAnI peThe khUMcavA lAgyo : 'kuke zuM kharekhara tene cAhe che? phuMke jevo caMcaLa prakRtino mANasa svarganI devIne paNa sthira bhAve prema karI zake? kuke mahAprajJa mANasa hato, ane udAtta hRdayano mANasa hato; tethI tenuM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyajo 1 hRdaya prApta karavuM e game tevI lobhAmaNI vastu bhale hoya, paraMtu te hRdaya kadI tene haMmeza mATe maLI zake tevuM hatuM kharuM?' maeNDama have potAnI asthiratAthI ja akaLAI. premanI bAbatamAM sAmAnA hradaya karatAM potAnA ja hradayane vadhAre tapAsavuM joIe. ane sAmAnA premanI parIkSA potAno anargaLa prema vahAvIne ja karavI joIe. premanA mArgamAM zaMkA karavAnI hoya, to te potAnI ja upara ! 8 dAyo seMTa mAMdevALA phukenA khAnagI makAnamAM AvIne beThelI maeNDama beliyera, ghaDiyALamAM sAta vAgyA eTale eka arIsA tarapha gaI. tyAM eka kaLa pheravIne teNe ghaMTano hAtho kheMcyo. tyAra pachI potAnA ja aMtaramAM atyAra sudhI cAlelI rakajhakathI thAkI gaI hoya tema te eka moTA koca AgaLa besI gaI. dasa miniTa bAda chUpA bAraNAnI kaLa UghaDavAno avAja Avyo ane kuke aMdara dAkhala thayo. te ghaNo phIko paDI gayo hato ane aMtaramAM cAlatI koI bhAre gaDamathalanA vajanathI jANe jhUkI gayo hato. tenA suMdara umadA caherA upara ciMtAnI rekhAoe je pILAza sarajI hatI, tethI te UlaTo vadhu juvAna dekhAto hato. prema karatI strI haMmeza potAnA premapAtranA caherAne khullA pustakanI jema vAMcI zakatI hoya che. bIjI skUla zaktionI UNapa parama pitAe srIone A sUkSma zakti khAsa bakSIne pUrI karI ApI che. strIo potAnuM aMtara puruSanAthI chupAvI zake, paNa koI puruSa strInI najaramAMthI potAnuM aMtara chupAvI zake, e zakaya nathI. maeNDamane eka najara nAMkhatAM ja khabara paDI gaI ke, phuMkenuM citta kevaDI moTI ciMtAnA bhArathI dabAI gayeluM che, tathA tenI AkhI rAta Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 prema-paMka kevI rIte pachADo khAIne ke paDakhAM ghasIne vItI che. maeNDame have chevaTano nizcaya karI lIdho : A mANasane atyAre ja koInA aMtaranI hUMphanI khAsa jarUra che! maeNDamamAM raheluM mAtRtva jANe pokArI UThayuM. have kazI gaDabhAMjanI jarUra ja jANe na rahI! mA kadI prema karatI vakhate sAmo javAba kevo maLaze tenI phikara kare che? te tarata UThIne UbhI thaI ane kuke pAse pahoMcIne bolI, "tame Aje savAranA mane lakhyuM hatuM ke, huM tamane bhUlavAnI zarUAta karavA lAgI chuM ane chevaTanA keTalAya vakhatathI huM tamane maLI nathI; eTale tame mAnI lIdhuM ke, huM tamane yAda paNa nahIM karatI houM! huM tamArI te bhUla sudhAravA AvI chuM. ane huM tamArI AMkhamAM atyAre zuM vAMcI zakuM chuM te jANo cho?" "zuM vAMcI zako cho, kaho jouM?" phuMkee navAI pAmI pUchyuM; kAraNa, maeNDama taraphathI Avo aMtarano umaLako Aja sudhI tene kadI jovAjANavA maLyo na hato. "huM spaSTa joI zakuM chuM ke atyAre tame mane jevI cAho cho, tevI tame kadI mane cAhI nathI. te ja pramANe tameya spaSTa joI zakatA hazo ke, huM tamane kadI bhUlI nathI." phukenI AMkho acAnaka AnaMdanA eka vicitra prakAzathI camakI UThI. te bolyo, "tame kharekhara devadata cho, ane koI mANasa tamArA upara zaMkA lAvI zake ja nahi. bahu bahu to te tamArI samakSa ghUMTaNiye paDI tamArI kSamA ja yAcI zake." kuke ghUMTaNiye paDavA ja jato hato tene rokIne maeNDame potAnI pAse besADI dIdho. "bolo, hamaNAM tamArA manamAM thaIne eka kharAba vicAra pasAra thaI gayo ke nahi?" 66 "tamane zI rIte khabara paDI, maeNDama ?" F Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diAyajo 3 "tamArA caherA upara thaIne eka vicitra smita pasAra thaI gayuM. to bhalA thaIne tamArA te vicAra mane kahI do jouM! mitro vacce kazI. vAtanuM aMtara rAkhI zakAya nahIM, jANo cho ne?" "to, maeNDama, mane prathama kaho ke, A chellA traNa-cAra mahinAthI tame mArA pratye kema ATalAM badhAM kaThora thaI gayAM hatAM?" "huM kaThora thaI hatI?" "hA, hA; mane tamArI mulAkAtanI tame manAI nahotI pharamAvI?" "arere," maeNDama da beliyera UMDo nisAso nAMkhIne bolI: "kAraNa eTaluM ja hatuM ke, tame mArI mulAkAta lo tenA badalAmAM vadhAre kaparuM kamanasIba tamArI mulAkAta le evuM ja AjakAla cotaraphathI yojAI rahyuM che. mArA ghara upara duzmanonI AMkho cokI karyA ja kare che. eTale tamArA du:lamAM mAre tyAM AvavAne kAraNe vadhu umero na thAya, te mATe ja meM tamane manAI karI hatI." A zabdo sAMbhaLatAM ja nANAM pradhAna tarIkenI badhI ciMtAo. kukenA aMtarane gherI vaLI; atyAre thoDIka kSaNothI eka premInAM amaryAda sukhada svapno ja tene vIMTAI gayAM hatAM. te bolyo, "mArA rUma umero na thAya te mATe? to zuM tamArI suMdara AMkho mArA upara kevaLa karuNA-vRttithI khinna thaIne DhaLI che? mAre e AMkhomAMthI bIjI vastu joIe che." "maoNzyora, khinna koNa thayuM che e jarA tamAro potAno cahero, arIsAmAM joIne pachI kaho." "kharI vAta che; mArA upara kAmakAjano bojo vadhAre paDato thaI gayo hoI, huM jarA phIko paDI gayo chuM. uparAMta rAjAjIe gaI kAle mArI pAse thoDIghaNI rakama mAgI che." "hA, hA, cAlIsa lAkha mAgyA che, mane khabara che." "tamane khabara che? zI rIte? kAraNa ke, rAjAjIe rANIjI vagerenA cAlyA gayA pachI mArI ekalAnI samakSa e vAta karI hatI." Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka "tame juo cho ke, mane e vAtanI khabara che; have tame e nANAM ekaThAM karyAM ke nahi, eTaluM ja kaho ne." << vAha, fAMsa dezanA nANAMpradhAnanI tijorImAM cAlIsa lAkha jevI tuccha rakama na hoya, ema kema karIne bane?" 4 "" "ThIka, ThIka; tamArI pAse haze athavA tamane te rakama maLaze.' 'mane maLaze'eTale ?" "f ' thoDA vakhata pahelAM ja tamAre vIsa lAkha ApavA paDayA hatA ne ? 'paNa priya, tame Aje mArI sAthe A ja vAto karavAnAM cho? nagada nANAMnI vAto ane khaNakhaNATathI mArA kAna Akho divasa bharelA ja rahe che." << nA, nA, e vAto karavA ja huM Aje ahIM AvI chuM." tr mane tamArA kahevAno artha samajAyo nahIM.'' 66 to mane kaho ke, tamAruM nANAMpradhAnanuM pada kAyamanuM kahevAya ke, rada thaI zake tevuM?" 66 tamArA A praznathI mane ati Azcarya thAya che; jANe e prazna pUchavA pAchaLa tamAro koI khAsa hetu hoya." .. "mAro hetu sIdhosAdo che; huM tamArA hAthamAM thoDAka paisA mUkavA mAguM chuM, ane tethI mAre jANavuM che ke, tamAruM pada kAyamI che ke nahi." haju mane khAsa kazuM samajAyuM nahi." 66 "zuM na samajAyuM, vahAlA moM0 kuke? mArI pAse thoDAka paisA che; temanuM zuM karavuM enI mane mUMjhavaNa che. mAre jamInamAM temanuM rokANa karavuM nathI, to temano sAro upayoga karI zake tevA koI mitrane tyAM mAre thApaNa tarIke te mUkavA che." k "enI kaMI khAsa utAvaLa che? e vAta pAchIthI karIzuM." "nA, nA, utAvaLa che; kAraNa ke e nANAM pelI peTImAM ja che." ema kahI maeNDame te peTInuM DhAMkaNuM kholyuM, to aMdarathI sonAmahorono Dhagalo ane noTonA thokaDA najare paDayA. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAyo 65 kuke meDamanI sAthe ja Ubho thaI gayo hato, te have thoDoka vicAra mAM paDI gayo. pachI acAnaka coMkI UThI, phIko paDI jaI, khurazImAM besI paDyo ane baMne hAthe moM DhAMkI daI, bolyo, "meDama, meDama, tame mane zuM dhArI lIdho?" meM zuM dhAryuM che, e viSe tame zuM mAnI lIdhuM?" "e ja ke, mane paisAnI mUMjhavaNamAM paDelI joI, tame dayA karIne mAre mATe e paisA lAvyAM cho. mane tamArA aMtaranI khabara na paDI zake eTalo tamArAthI judo huM kharekhara nathI." "jo tame mAruM aMtara joI zakatA ho to eTaluM kema nathI joI zakatA ke, huM paisA nahIM, paNa mAruM aMtara ja tamane arpavA AvI chuM." "to to tame mane paisA ApavA AvyAM cho e mArI kalpanA sAcI hatI, A rIte mAruM apamAna karavAno adhikAra haju meM tamane Apyo nathI." - "tamAruM apamAna karavAno?" meDame ekadama phIkI paDI jaIne kahyuM, "tame mane kahyA karo cho ke, tame mane cAho cho; ane tamArA e prema mATe mArI Ijajata ane svamAnano huM bhoga ApuM, ema kyAranuM tame icchayA karo cho. ane chatAM huM jyAre mArA potAnA paisA tamane ApavA AvI chuM tyAre tame mAro adhikAra nathI ema mane kaho cho?" meDama, tame jene tamArI Ijajata ane svamAna kaho cho, tenuM rakSaNa karavAne tame jema svataMtra cho, tema mane mArI ijajata ane svamAnanuM rakSaNa karavAno adhikAra Apazo ke nahi? mane pAyamAla thavA do; jeo mArA tarapha verabhAva rAkhI rahyA che, teonA e mahAbhAra nIce kacarAI javA do; mane mArA potAnA pazcAttApanA bhAra nIce paNa chuMdAI javA do; paNa bhagavAnane khAtara tamArA A dayAbhAvathI mane sadaMtara dhULa karI na nAkhatAM." meM tamane mArI mitratA dharI hatI, eN0 kuke !" che.-5 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-aMka "hA, ane tyAM AgaLa ja tame anullaMghanIya maryAdA paNa mAre mATe AMkI rAkhI che." to tame mArI mitratAne pAchI Thelo cho, ema ne?" hA, huM jarUra pAchI TheluM chuM." "meM0 kuke have mArA meM tarapha juo; huM tamane mAro prema dharuM chuM. ghaNA vakhatathI huM tamane cAhatI AvI chuM, paNa mAre moMe huM te kahetI nahotI. tame ghUMTaNiye paDI keTalIya vakhata mArA premanI yAcanA karI hatI. atyAra sudhI mane tamArA premanI sthiratA viSe- tamArI niSThA viSe zaMkA hatI,-eTalo mAro prema adhUro hato. have mane mArA prema vize zaMkA nathI rahI; eTale, tamArI niSThA bAbata zaMkA karavAnI mAre rahetI nathI. huM have saMpUrNapaNe tamane samapita thAuM chuM. bolo, tame sukhI thazo?" "e parama sukhathI kadAca huM gUMgaLAI jaIza." "to mAro svIkAra karo, ane tamAre mATe jema meM eka pUrvagrahano tyAga karyo che, tema tame mAre mATe mArA paisA na levAya e jAtanA durAgrahano tyAga karo." "priya, mane na lobhAvazo." "priya, mane nA na pADazo." "tame AzuM karI rahyAM cho, teno vicAra gaMbhIratAthI karI juo." "kuke, eka ja zabda - tame "nA" bhaNo, eTale huM A bAraNuM ughADI cAlatI thaIza; tame pachI mAruM moM kadI jovA nahIM pAmo. tame 'hA' bhaNo ane huM sarvatobhAve tamArI banI jaIza." "paNa A peTI?" "te mAro dAyo che- te laIne huM mArA patine ghera AvI chuM." "ethI to tame sadaMtara khAlI thaI jazo - A peTImAM nahi nahi toya, daseka lAkhanI rakama haze." Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ retInA TApuo upara zuM banyuM "hA, mAruM sarvasva ja temAM che. paraMtu jo tame mane na cAhatA ho, to mAre e jhaverAtanI kaMI jarUra nathI; ane huM tamane cAhuM chuM teTalI tame mane cAhatA hazo, to paNa mane e kazAnI jarUra nathI." "A sad bhAgya to huM kalpI zakuM tethI paNa ghaNuM moTuM che. huM e dAyajo svIkAruM chuM." "arthAt tamArI patnI tarIke mane paNa." -ema kahI mArkIe tenA hAthamAM paDatuM nAMkhyuM. retInA TApuo upara zuM banyuM kele jatAM rastAmAM bakiMgahAma ane da vArda bahu mitratAbharI rIte varyA tathA baMne vacce najIka AvI rahelI AkharI laDAIne jANe bhUlI ja gayA. chaThThA divase teo kele pahoMcyA. DayUkanA nokaroe agAuthI pahoMcI jaI badhI taiyArI karI rAkhI hatI ane lUkanA 'mATa'-jahAja sudhI pahoMcavA hoDI taiyAra khaDI hatI. ghoDA vagere jahAja upara caDAvAI rahyA, eTale DayUke jahAjanA kaptAnane eTaluM ja jaNAvyuM, "dariyo zAMta che ane sUryano prakAza sAro hovAthI sUryAsta jovAnI majA Avaze. eTale, saMdhyAkALa sudhI kinArA upara ja pharavAnI majA laI, rAta paDo ja huM jahAja upara AvIza." DabhUkanA mANasone dhakkA AgaLa eka hoDI taiyAra rAkhavA sUcanA apAI hatI, jethI jyAre marajI thAya tyAre DayUka jahAja upara pahoMcI jaI zake. dhIme dhIme bharatInAM pANI AgaLa AvavA lAgyAM eTale barkihAme kinArAthI thoDe dUra thayelA eka retInA TApu tarapha da vAdane lIdho. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prema-pAMka bharatInAM pANI te TApunI AsapAsa pharI vaLyAM hatAM, paNa Toca sudhI pahoMcavAne haju thoDI vAra hatI. baMne jaNa jhaTapaTa pANImAM thaI te TekarA upara jaI pahoMcyA. dariyAnuM pANI UMcuM AvatuM ja jatuM hatuM, ane e Tekaro. vadhu vakhata koro rahI zake tema na hatuM. bakiMgahAme da vArdane kahyuM, "tamane ThIka lAgatuM hoya to tame iMglaMDanI bhUmi sudhI AvI zako cho; nahi to ahIM ja have patAvI daIe." paNa eTalI vAramAM to TekarA upara paNa pANI pharI vaLavA lAgyuM. baMne jaNA jhaTapaTa taravAro kheMcI taiyAra thaI gayA. bakiMgahAma bolI UThayo, "juo eN0 da vArda, huM tamArI sAthe laDI rahyo chuM, kAraNa ke, mane tamArI upara bhArobhAra aNagamo che. tame mArA mitromAMnA ekane khUba apamAnita karyo che, ane huM tamAro jIva levA mArAthI banatuM badhuM karI chUTIza. kAraNake, tame je jIvatA rahezo to mArA mitro pratye ghaNI duSTatA dAkhavavAnA cho, enI mane khAtarI che. basa, moMda vArda, mAre ATaluM ja tamane kahevAnuM che." ATaluM kahI bakiMgahAme da vArdane nIcA namI salAma karI. ane laoNrDa, atyAra sudhI mane tamArA pratye khAsa aNagamo na hato; paraMtu have tame mArA svabhAvane barAbara pAmI gayA cho, eTale huM paNa tamane barAbara dhikkAravA lAgyo chuM ane mAre paNa tamane mArI nAkhavA mArAthI banatuM karI chUTavuM paDaze." Ama kahI, teNe paNa DayUkane namana karyuM. tarata ja baMnenI taravAro aMdhArI rAte vIjaLInA be camakArAnI peThe lapakI UThI. baMne jaNA kuzaLa paTTAbAja hatA. ane zarUAtamAM kAMI pariNAma na AvyuM. paraMtu rAta dhIme dhIme gADhI thavA lAgI hatI ane teo mAtra dhAraNAthI ja humalo karI rahyA hatA. acAnaka da vArdanI taravAra bakiMgahAmanA khabhA upara aTakI ane lUkano hAtha nIco namI gayo. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ retInA TApuo upara zuM banyuM 69 laoNrDa, tamane vAgyuM lAge che," da vArda eka be pagalAM pAcho haThatAM bolyo. " jarAka," kahI cUka pAcho sAmo dhasI gayo. A vakhate da vArdanI chAtI AgaLa tenI taravAra rokAtAM teNe pUchyuM, "vAgyuM ke?" nA, nA, paNa have tamAro vAro che," ema kahI da vArthe jussAmAM AvI jaI bakiMgahAma upara humalo karyo. bakiMgahAmanA hAthanAM be hADakAMmAM thaI tenI taravAra ArapAra nIkaLI jatAM teno jamaNo hAtha jUTho paDI gayo. paNa te hAthamAMthI chUTI gayelI taravAra DAbA hAthamAM ja jhIlI laI, teNe ekadama da vArda upara evo dhasAro karyo ke, tenI taravAra pelAnI chAtImAM ArapAra ghUsI gaI. da vArdanI taravAra DayUkanA hAthamAM peThelI rahI, ane te pote nIce pANImAM gabaDI paDayo. da vArda marI gayo na hato, paNa dariyo jhapATAbaMdha vadhato jato hato eTale DayUke tarata AMkho mIMcIne jorathI da vArdanI taravAra potAnA hAthamAMthI kheMcI kADhI, ane pachI da vArda tarapha pharIne pUchyuM, "jIvaleNa ghA che?" "nA, paNa lagabhaga evo!" phephasAMmAMthI gaLAmAM dhasI AvelA lohIthI gUMgaLAte avAje da vArda bolyo. "to zuM karavuM che? tame cAlI zakazo?" "nA, nA, paNa tamArA mANasone jaladI bolAvo, nahIM to huM pANImAM ja DUbI jaIza." DayUke tarata jorathI bUma pADIne hoDI bolAvI. te pahelAM da vArda upara mojuM pharI vaLatuM joI, bakiMgahAme potAno sAjo hAtha tenA baraDA nIce ghAlI tene UMco karyo. mojuM DayUkanI keDa sudhI AvI gayuM, paNa te barAbara paga TekavI rahyo. e mojuM pasAra thaI gayuM eTale bhUka, da vArdane laI, kinArA tarapha AgaLa cAlyo; paraMtu eTalAmAM eka moTuM mAMnuM dhasI AvyuM ane baMne jaNa gabaDI paDayA. da vArda bebhAna thaI gayo. te ja ghaDIe lUkanA cAra khalAsIo lUka upara toLAI raheluM jokhama Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka joI dariyAmAM kUdI paDayA ane tenI AsapAsa AvI UbhA rahyA. DayUkanuM AkhuM zarIra lohIthI kharaDAI gayuM hatuM. pelAo DayUkane UMcakavA gayA paNa DayUke nA pADI ane kahyuM, "prathama mAkirvasane kinAre laI jAo." sAlo phreMca jahAnamamAM jAya," pelAoe ciDAIne javAba Apyo. "harAmajAdAo!" DayUke khoMkhAro khAIne kahyuM, "pahelA mau0 da vArdane kinAre laI jAo, nahi to huM tamane badhAne phAMsIe caDAvIza." eTalAmAM hoDI pAse AvI gaI hatI. DayUkano sekreTarI ane DayUkano bhaMDArI dariyAmAM kUdI paDayA. da vArda jIvato rahyo hoya ema lAgatuM na hatuM. chatAM bhUke tene ja pahelo kinAre levarAvyo. kinAre pharavA AvanArA thoDAka navarAo hAjara hatA tathA chaeka mAchIo A laDAI joIne bhegA thaI gayA hatA. teo eka mANasane UMcakIne lavAto joI, dariyAmAM kUdI paDyA ane keDa sudhInA pANImAM AgaLa AvI gayA. pelAoe da vArdanA zarIrane teonA hAthamAM soMpI dIdhuM. kanA sekreTarIe somaiyA bharelI eka thelI te mAchIo tarapha pheMkI ane kahyuM, "mArA mAlika nAmadAra DayUka oNpha bakiMgahAma taraphathI; tame mArvisa da vArdanI pUratI saMbhALa lejo." baMnenA jhabhya taNAIne kinAre AvyA hatA. pelA mAchIoe temAMthI bakiMgahAmanA jhabhbhAne da vArdano gaNI tenA upara vIMTALI lIdho. DayUkane khalAsIoe adhavaca ja hoDImAM laI lIdho ane hoDI jahAja tarapha haMkArI mUkI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 maeNDama majA kare che bakiMgahAma cAlyo jatAM da gIzane have kinAro potAne mATe khullo thayelo lAgyo. mazyora (philipa)ne have koInI adekhAI karavAnuM rahyuM nahi, eTale potAnA mitra zavAliyera da laoNreInanA hAthamAM ja potAnI jAtano kula kabajo meMpI daI, te nirAMta mANavA lAgyo. bIjI bAju, rAjAjIne meDama (potAnA nAnAbhAI bheMzyora philipanI aMgreja patnI prinsesa heniyeTA)nI sobata eTalI badhI gamatI cAlI, ke roja roja navAM navAM AnaMda-utsavanAM nimitte temaNe UbhAM karavA mAMDyAM, jethI maeNDamane paeNrIsano vasavATa AnaMdaprada thaI paDe. - rAjAjIe have pheblo mukAme mahotsavanI taDAmAra taiyArIo karAvavA mAMDI hatI, ane darabAramAM dareka jaNa potAne e mahotsavamAM AmaMtraNa maLe tenI ja peravI karavA lAgyuM. da laoNreInane paraMtu da gIzanI adekhAI AvavA mAMDI. da gIza have moMzyoranA gharamAM jANe a nAkhI beTho hato, ane da gIza kayAre mazyora tathA meDama baMneno kula kabajo karI besaze, teno tene Dara lAgavA mAMDyo. tethI eNe eka yojanA vicArI ane tyAMthI thoDA vakhata mATe acAnaka e alopa thaI gayo! pahele divase to mazyore da gIzanI sobatano AdhAra lIdho eTale temane kazI khoTa na lAgI; paNa da gIza meMzyora karatAM maeNDama pAse vadhu rahevA iMtejAra hato, ane meMzyorane potAne haMmezA AnaMda-pramoda, vAtacIta tathA nRtya-saMgItanA maeNDamanA jalasAomAM hAjara rahevAnuM phAvatuM nahi; eTale thoDA ja vakhatamAM te potAnA oraDAmAM ekalo paDI gayo. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 prema-paMka da gIza bIje divase meDamanA koI agatyanA kAryakramamAM salAha ApavA vadhu rokAI rahyo; pachI meMzyorane sobata 2AvA te alabatta thoDI vAra doDI Avyo, paNa kAMIka kharIdInI bAbatamAM salAha ApavAnI hovAthI tarata meDamanA kamarA tarapha pAcho doDI gayo. marane have da laoNreInanI khoTa vadhu sAlavA lAgI. te meDamanA kamarA tarapha gayo, paNa tyAMnI hasAhasa, AnaMda-pramoda ane bhIDa joIne ciDAI gayo ane potAne kaMTALAmAM athavA alaga rAkhI, bIjAMone AnaMda karatAM joI, te khUba gusse thaI gayo. sau koI moMzyoranuM moDhuM caDheluM joI gabharAI gayuM ane AkhI maMDaLImAM nAsabhAga macI rahI. paNa meDama ekalI svastha rahI. teNe mAtra hasIne pUchayuM, "atyAre to tamAre TaoNIleTano vakhata hoya che ne?" hA, hA, bIjA badhAne jyAre amana-camanano vakhata hoya, tyAre mAre - paNa ahIM AvaDI badhI nAsabhAga kema macI gaI vAru?" maeNDame javAba Apyo, "gharanA mAlika jyAre AvI pahoMce, tyAre temanA pratyenA AdarathI saue cheTAM rahevuM joIe ne!" ema kahI teNe bhalA mANasa jevI evI ceSTA karI, jethI te oraDAmAM bAkI rahelAone hasavuM rokavA moDhuM dabAvavA jatAM bhoMya bhAre paDI gaI. mAMzyorane e paristhitinI khabara paDayA vinA na rahI; ane te ekadama gussAthI dhamadhamI UThayo. eTale rahyAMsahyAM sa paNa jIva laIne tyAMthI bahAra nAThAM. DayUka* have risAyelA chokarAnI jema maeNDama pratye bolyo, "vAha bhAI, mArA gharamAM ja mane bahAranA ghUsaNakhora jevo gaNavAmAM Ave che." - ema kahI te tarata kamaro choDI cAlato thayo. potAnA kamarAmAM AvI teNe ArAma khurazImAM paDatuM nAkhyuM, ane pachI moTethI bUma pADI, "koNa jANe zavAliyera laoNreIneya kyAM bhAgI gayo?" "koI jANatuM nathI, nAmadAra," eka hajUriyAe javAba Apyo. *rAjAnA nAnAbhAI tarIke DayUka oNpha orale paNa te kahevAto. - Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI 73 "e ja javAba ApatAM AvaDe che ne? havethI pharI je koI evo javAba Apaze, tene huM nokarImAMthI rukhasada ja ApI daIza." ATaluM bolI teNe UbhA thaI Tebala uparathI, abharAI uparathI ane bArI uparathI, phUladAnIo, gulAbadAnIo, attaradAnIo, je hAthamAM AvyuM te laI laIne jamIna upara pheMkavA mAMDyuM. dhamAla sAMbhaLI paheregIrono kaeNpTana tarata tyAM doDI Avyo ane pUchavA lAgyo, "Apa nAmadArano zo hukama che?" kazo ja nahi, mArA kamarAmAM vAjitro nathI vAgatAM enI khoTa huM pUrI karuM chuM, eTaluM ja." kaeNpTane tarata nAmadAranA dAktarane bolAvavA mANasa mokalyuM, paNa dAkatara Ave te pahelAM ja mAlikaoNrna AvIne hAjara thayo ane prinsane saMbodhIne bolyo, "mausinora, zavAliyera da laoNreIna hAjara che." Dayuke mAlikaoNrna tarapha hasIne AbhAradarzaka najare joyuM. te ja vakhate laoNreIna aMdara dAkhala thayo. 11 lauInanI adekhAI mUka da' orale rAjI thato bolI UThyo, "kema bhAI, kyAM alopa thaI gayo hato?" "nAmadAra, huM vaLI alopa kyAM thavAno hato? mArI jarUra tamane nathI evuM mane lAgyuM eTale huM cAlyo gayo." jarA samajAya tema bola jouM!" "Apa nAmadAra pAse mArA karatAM vadhu ramUja Ape evA sobatIo che, ane huM te loko sAthe harIphAImAM UtarI zakuM evuM mane lAgyuM nahi, eTale meM jagA khAlI karI." Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 premaka konI sAthe harIphAImAM TakI zakAya evuM na lAgyuM? da gIza sAthe?" "huM koInuM nAma pADato nathI." "paNa tuM kema cAlyo gayo te mAre jANavuM ja che." to pachI mesinora khoTuM na lagADazo. mane lAgyuM ke mArI hAjarI amuka jaNane gamatI nathI." "kone?" "meDamane." "tuM zuM kahevA mAge che?" "sIdhI samajAya tevI bAbata che; tame mArA upara je aMgata saMbaMdha dAkhavo cho, tenI maeNDamane IrSyA AvatI lAge che." "evuM mAnavAne tane kazuM kAraNa maLyuM che?" "maeNDama kadI mArI sAthe bolatAM ja nathI; khAsa karIne amuka samayathI." kayA samayathI?" "jyArathI da gIza temano vadhAre mAnIto thayo tyArathI tene dararoja game te vakhate mulAkAta maLe che." "ame te vakhate eTale? eno zo artha?" juo nAmadAra, tame gusse thaI gayA; mane khAtarI ja hatI." "paNa maeNDama da gIzane vadhu pasaMda kare che, eTalAthI tuM cAlyo gayo ema tuM kahe, teno artha e ja thAya ke, tane da gIzanI adekhAI Ave che." "nAmadAra huM kazuM ja kahevA mAgato nathI; mArA kahevAno avaLo ja artha thAya che." "paNa savaLo artha samajAvane!" "prema hoya tyAM adekhAI hoya ja; ane mitro paNa eka prakAre premIo ja che. nAmadAra. eTale Apa paNa jema maeNDama sAthe Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI 75 koI ne koI mANasane vadhAre paDato hAjara raheto juo, tenI sAthe ja maeNDamane hasatAM-khelatAM juo, ane tame jAo tyAre badhAnAM mAM upara zAhI DhaLI jAya, to pachI Apane paNa adekhAI na Ave?" paNa ApaNI vAtane A badhA sAthe zo saMbaMdha che? tuM zAthI cAlyo gayo hato e to kaheto ja nathI. thoDA vakhata upara tuM evuM bolyo ke, ApaNo khapa na hoya tyAM upara paDatA zA mATe javuM; have vaLI ema kahe che ke, maeNDama da gIzane vadhu pasaMda kare che." "huM evuM bolyo ja nathI, moMsinyora." "tuM bolyo ja che." "huM bolyo ja houM, to paNa maeNDama ema kare temAM mane potAne kazuM vAMdhAbhareluM haragija lAgatuM nathI." "chatAM koIne kazuMka vAMdhAbhareluM lAge tevuM to che ja ne? tArA manamAM je hoya te sAce sAcuM bolI nAkha." "huM sAcuM ja kahuM chuM, masinyora; paNa bIjAe kahelI vAta mAre moDhe bolI batAvavAnuM mane kadI gamatuM nathI." "eTale? bIjAomAM vAto thAya che, ema? zI vAto thAya che?" mausinyora, tame to mArI jubAnI letA hoya ema pUchaparacha karo cho. TADhA pahoranI vAto to cAlyA ja karatI hoya; sagRhastha e badhI eka kAnethI bIje kAne ja kADhI nAkhavI joIe." paNa e vAtone kAraNe tuM mArI pAsethI cAlyo gayo eTaluM to kharuM ja ne? ane huM e ja pUchuM chuM ke, tane zuM sAMbhaLavA maLyuM, jethI tAre cAlyA javuM paDyuM?" sAcuM kahuM to lokomAM evI vAta cAle che ke, moM0 da gIza maeNDama pratye ati AdarabhAva dAkhave che. have kaho emAM vAMdhAbhareluM zuM che? eTale ja huM kahyA karuM chuM ke, e bAbata tamAre jarAya mana upara levA jevI nathI." Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka vAha, ma0 da gIza meDama pratye vadhAre paDatI Asakti dAkhavato hoya ne mAre e vAta mana upara levI nahi ema?" nA, masinyora, A vAta to huM da gIzane paNa moDhe kahI saMbhaLAvuM ke tuM maeNDama tarapha vadhAre bhAva batAve che. are, huM to maeNDamane paNa e vAta kahevI hoya to kahI dauM. Dara eTalo ja che ke, loko mane adekho mAne- jyAre kharI rIte huM mAtra mitratA bAbatanI ja adekhAI karuM chuM. huM tamAro svabhAva barAbara oLakhuM chuM- tame sneha batAvo tyAre pUrepUro batAvo cho. tame meDamane cAho cho- ane koNa temane cAhyA vinA rahI zake?- have maeNDame tamArA mitromAMthI eka suMdara ane mohaka mitrane tAravI kADhayo che. to dhIme dhIme meDama tenA pratye ja tamAro bhAva paNa vALavA prayatna kare ja- pariNAme tame bIjA mitro tarapha durlakSa ja karavA lAgavAnA. paraMtu tame mArA pratye durlakSa karavA mAMDo, eTale huM to maravAnuM ja pasaMda kare - maeNDamanI ja mArA pratyenI upekSAvRttithI huM adhamUo thaI rahyo chuM. tethI meM da gIzane mATe ja jagA khAlI karavAno nizcaya karyo che ane eka svamAnI mANasanI rIte huM saunA mArgamAMthI khasI jAuM chuM. emAM vAMdhAbhareluM zuM che?" "jo, have huM pUchuM teno sAcesAco javAba ApIza?" "tamane huM haMmezA sAcI ja vAta kahuM chuM, ane tethI ja tamAro apriya banato jAuM chuM!" "paNa bakiMgahAma meDama sAthe vadhAre paDato lAgelo hato, e bAbatamAM te ja mArI AMkha pahelaprathama ughADI hatI ne?" "te to pAgala mANasa hato, masinyora." paNa tenA pAgalapaNA pratye mArI AMkha teM ja ughADI hatI ne?" meM nahi, masinyora, da gIze! mArI ane tenI bheLaseLa na karI besatA!" Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI hA, hA, teM to thoDA ja zabdo kahyA hatA, paNa da gIze ja vadhu adekhAI dAkhavI hatI." "hAsto, kAraNake teno to gharasaMsAra kathaLato hato ne!" "eTale? teno "gharasaMsAra" eTale vaLI zuM?" "meM khoTuM zuM kahyuM? tamArA gharamAM te ja mukhya hoddo dharAvato nathI?" paNa bakiMgDamanA pAgalapaNAnI peThe ja da gIzanA pAgalapaNAnI have vAto thavA lAgI che ne?" mane mApha karo, nAmadAra; da gIza kazI badadAnata dharAve che evuM koI nathI kahetuM." "ThIka, ThIka, samajyA e to." juo mausinyora, huM na Avyo hota to ja ThIka hatuM ne? AvI UDatI vAto karIne meM evI zaMkAo UbhI karI gaNAya ke, meDama jo e jANe to tene mAro mahAparAdha ja mAne." "mAre badale tuM hoya ane AvuM badhuM tane sAMbhaLavA maLe, to tuM zuM kare?" "huM to evI badhI vAtone eka kAnethI bIje kAne ja kADhI nAkhuM, jethI badhI vAto emanI meLe ja TADhI paDI jAya." ThIka, ThIka, e to huM ja badho vicAra karI jaIza.". hA, hA, ghaNo vakhata che; tema je kazuM evuM moTuM jokhama paNa nathI. A to badhuM tamArI mArA pratyenI mitratA ghaTI jaze evA mArA bhayamAMthI ja UbhuM thayuM che; ane mane tamArI mitratA pAchI maLI gaI, eTale mArA magajamAM to kazuM rahyuM ja nathI." DayUke vicAramAM paDI jaI mAtra mAthuM ja dhuNAvyuM. pachI bhojanano samaya thatAM ja cUke meDamane teDuM mokalyuM, paNa temaNe javAba vALyo ke, te pote hAjara rahI zakaze nahi, ane potAnA kamarAmAM ja bhojana laI leze. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 prema-paMka DayUke jarA phIkuM hasIne kahyuM, "Aje savAranA temanA oraDAmAM huM acAnaka jaI caDayo hato. te vakhate e saue bhAgAbhAga karI mUkI hatI ane temano saMgIta samAraMbha tUTI paDayo hato, eTale e sau mArAthI have ataDAM thayAM che." to ApaNe ekalA ja bhojana karI laIe," laoNIne kahyuM; "paNa da gIza ApaNI sAthe bhojanamAM hota to vadhu sAruM thAta." jarUra, da gIza mArI sAthe lAMbo vakhata ataDo rahe, evo teno svabhAva ja nathI." "moMsinyora, meM mArI vAtothI tamane tenI viruddha uzkeryA haze; have huM ja tamo baMneno madhyasthI thAuM e yogya kahevAya. tame thoDI vAra rAha juo, huM ja jAte jaIne tene bolAvI lAvuM chuM." laIne bahAra jaI potAnA pAsavAnone bolAvyA tathA judI judI sUcanAo ApI, temane cotarapha doDAvyA. pachI potAnA aMgata hajUriyAne kAnamAM kahyuM, "game tema karIne jaladI nakkI karI lAva ke, eN0 da gIza maeNDamanA kamarAmAM che ke nahi. zI rIte jANI lAvIza, kahe jouM." "ghaNI sahelAIthI, hajUra; mAlikaoNrnane huM pUchIza, eTale te kumArI da metAlene pUchI lAvaze. paNa meM moM da gIzanA badhA pAsavAnone hamaNAM ja cAlyA jatA joyA che eTale te paNa temanI sAthe cAlyA gayA ja haze." to paNa khAtarI to karI lAva." daza miniTamAM te pAcho Avyo; teNe bolyA cAlyA vinA laoNreInane chAnomAno nokaronA dAdara tarapha bolAvyo ane pachI bagIcA tarapha UghaDatI bArIovALA eka kamarAmAM laI jaI, gupacupa sAme jovA kahyuM. da gIza cAreka vAjitravALAone laIne sAmethI Avato hato. tahenAta-bAnuo mATenA pAchalA dAdara AgaLa AvI tenuM bAraNuM UghaDe Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI tenI te rAha jovA lAgyo. thoDI vAramAM bAraNuM UghaDyuM, ane e sau tyAM thaIne maeNDamanA kamarAmAM dAkhala thaI gayA. "haM-aM-e," laoNreIna gaNagaNyo; "meDamanA bhojana vakhate saMgItano prabaMdha ja thaI rahyo che; bicAro philipa ema mAne che ke, e saune teno Dara lAgyo che eTale meM chupAvatA phare che. paNa A to tene bAjue rAkhI mahA-bhojananI ja paravI cAle che!" teNe hajUriyAne pUchayuM, "tane A vAtanI khabara zI rIte paDI?" "ma0 mAlikaoNne kahyuM." "tArA pratye teno sadbhAva lAge che!" "nA jI, moMzyora pratye temano bhAre sadbhAva che; ane temane temanA ghara-kArabhArI banavuM che." "jarUra te banaze ja, huM maMzyorane khAsa bhalAmaNa karIza. paNa sAcuM kahI deje, tane e vAta mArA kAne nAkhavA badala zuM maLyuM che?" "mAtra ma0 da gIzanI A khAnagI khabara." to le, e khabara huM tArI pAsethI so sonA mahorothI kharIduM "AbhAra macyora." paNa meM A badhuM kazuM joyuM nathI, ema ja tAre samajI rAkhavAnuM." "ane mane paNa Ape kazuM ApyuM nathI, ema Ape samajI rAkhavAnuM." laoNreIne have meMzyora pAse jaI, ThAvake moMe jaNAvyuM, "ma0 da gIza jaDayA nahi. te koNa jANe havA thaI gayA che. savAranI tamArI aNadhArI mulAkAte e lokone coMkAvI mUkyA che." Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paka kaMI nahi, e to ApaNe tene manAvI laIzuM; paNa have ApaNe bhojana karavA besI jaIe." masinyora, Aje mane bhalabhalA khyAlo phurI Ave che; tame atyAre vaNanotaryA jaIne ekalAM paDelAM maeNDamane jamatI vakhate sAtha ApavA jAo, to sAruM dekhAze. tamane manamAM bIjo kazo vahema nathI, tathA savAranA tame meDamanA kamarAmAM temanI sobata mATe ja gayA hatA, evuM tethI puravAra thaze. premI pati taraphathI patnIne eTaluM AzvAsana jarUra maLavuM joIe. maeNDama kharekhara bahu rAjI thaze." to paNa sAthe cAla." baMne jaNa meDamanA kamarAmAM, potAnA AgamananI jAherAta karAvyA vinA ociMtA ja peThA, tyAre tyAM to adbhuta nATAraMbha cAlI rahyo hato. vAjiMtro vAgatAM hatAM ane da gIza tathA maeNDama nAcatAM hatAM. Tebala upara bhojana pIrasAI rahyuM hatuM ane AnaMda-kallolanuM vAtAvaraNa jAmI rahyuM hatuM. moMzyorane AvelA jotAM ja badhAMnA motiyA marI gayA ane pharI pAchI bhAga-doDa macI rahI. mAMzyora pUtaLuM banI gayelI maeNDama tarapha jaIne bolyA, "vAha, mane ghaNI khuzI thaI, huM to ema mAnIne Avyo hato, ke tame ekalAM paDI bahu khinna banI gayAM hazo. eTale tamane sobata tathA AnaMda ApavA vaNanotaryo huM AvI pahoMcyo; paraMtu huM jouM chuM ke, mAruM ghara rAjayanuM sauthI vadhu AnaMda-kallolabharyuM ghara che; mAtra mane ja temAMthI bAkAta rAkhavAmAM Ave che. maeNDama, mArI vinaMtI che ke, tame jayAre AvA badhA AnaMdotsavo goThavI, tyAre mane temAM bhAga levA bolAvatAM raho. huM evo kamanasIba mANasa chuM ke, mane koI yAda ja karatuM nathI. uparAMta mane na bolAvavo hoya, to pachI mArA mitrone to mArA AnaMda ke sobata mATe jarUra chUTA rAkhazo; tame to tamArI tahenAtabAnuothI paNa calAvI laI zako. A to mane tamArI tathA mArA mitronI ema bevaDI sobatathI vaMcita rAkhavA jevuM thAya che." Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI maeNDama svasthatAthI mAtra eTaluM ja bolI, "huM jyAre phrAMsanA darabAramAM AvI tyAre mane evI khabara nahotI ke huM turkastAnanA sulatAnanA janAnakhAnAmAM jAuM chuM. huM koInI najare na paDuM evI ja tamArI icchA hoya, to jarAya khacakAzo nahiM; huM tamArI icchAne jarUra mAna ApIza; tame mArA kamarAnI bArIone lokhaMDanA saLiyA paNa jaDAvI zako cho, jethI huM mAruM DokuMya bahAra na kADhI zakuM." A chelluM vAkya te evA ThAvakApaNAthI tathA ThassAthI bolI ke. oraDAmAM UbhelAM da gIza ane matAlene mahAparANe potAnuM hasavuM dabAvI rAkhavuM paDyuM. prinsa A badhuM samajI gayo, eTale te vadhu gusso karIne bolyo, "ema? mArA gharamAM mArI sAthe ja Avo vyavahAra calAvavAmAM Avaze kema?" laoNreIna have jANe tene zAMta pADavA prayatna karato hoya tema bolyo "are, are, A zuM?" ema kahIne sAthe sAthe te prinsane bahAra kheMcI gayo. potAnA kamarAmAM AvIne khurazI upara besI paDIne prinse laoNreInane kahyuM, "joyuM, A kevI badamAzI cAle che te?" laoNreIna jANe aMtaranuM du:kha pragaTa karato hoya tema bolyo, "ane ApaNe ema mAnatA hatA ke, pelo pAgala bakiMgahAma gayo eTale saune nirAMte jIvavAnuM maLaze." "are A to aithI paNa vadhu bhUMDuM thayuM che. bakiMgahAma kadI Ama pAchale bAraNethI pesavA prayatna na kare. A to mane bhramamAM rAkhIne badhuM calAvavAmAM Ave che. huM to A vastu eka miniTa paNa cAlavA daI zakuM tema nathI." ema kahI, te tarata potAnI mAnA oraDA tarapha cAlyo gayo. rANI-mAtA eNna tene dhUMApUMA thaIne Avelo joI samajI gaI ke, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 prema-paMka bhAIsAheba pAchA potAnI patnInI bAbatamAM ja kaMI kahevA doDI AvyA che! paNa jyAre prinsane da gIza mATe phariyAda karavA Avelo jAyo, tyAre te hasI paDI ane bolI, "dIkarA, tane to have rogI mANasa gaNI kADhavo joIe. adekhAInI paNa rIta hoya ke hada hoya! ane mArAthI paNa AvI bAbatomAM mAthuM na mArI zakAya. javAniyAM upara mAro thoDo ghaNo prabhAva che, te AvI mUrNa vAto karavA jauM to pachI rahe ja nahi. uparAMta da gIza gunegAra che enI kazI sAbitI kyAM che!" "paNa huM tenA upara bahu nArAja thaI gayo chuM." "paNa e to tArI potAnI bAbata thaI; rAjamAtA tarIke mArA kuTuMba upara mArAthI manasvIpaNe kazI johukamI vAparI zakAya nahi." "to pachI mane phAvaze tema huM karI laIza." paNa tuM zuM karaze, e to kahe." "huM da gIzane pharI mArA makAnamAM joIza, to tene mArA hojamAM DubADI devarAvIza." rAjamAtA hasI paDyAM ane bolyAM, "jA karI joje." philipa have strInI peThe raDI paDyo ane bolI UThayo, "badhA ja mane bevaphA nIvaDe che, mArI koIne darakAra nathI; mArI mAM paNa mArA duzmanonA pakSamAM bhaLI gaI che. huM have rAjAjI pAse pahoMcIza." "hA, hA, temane ahIM AvavAno vakhata ja thayo che; tuM jAte ja temane kaheje." paNa eTalAmAM to rAjAjI AvatA hovAnAM pagalAM bahAra saMbhagAtAM ja te tyAMthI gupacupa nAsI gayo! rANImAtA hasI paDyAM.rAjAjIe AvIne phateblo mukAme mahotsavanI thaI rahelI taiyArIonI vAta karavA mAMDI. rANImAtAe e sAMbhaLI lIdhA bAda temane kahyuM, "A tamAro nAno bhAI paraNe paMdara divasa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNreInanI adekhAI thayA nathI, teTalAmAM to potAnI patnInA premIo bAbata phariyAda karavA bIjI vAra doDI Avyo!" "zuM haju bakiMgahAmanI ja koI vAta che?" "nA, nA, have da gIzano vAro che?" "to meDama bahu udaMDa bAI che ke zuM?" "haze jarA vaLI; svataMtrapaNe UcharI hoya, to thoDuM ghaNuM ema bane paNa kharuM." bApaDo, mAro nAno bhAI ! to to tenuM AvI banyuM !" rAjA hasato hasato bolyo. "to zuM tamane maeNDamanI udaMDa prakRtino kAMI vAMdho nathI ne?" "meDamamAM e vastu jarA vAMdhAbharI kahevAya kharI; paNa kharI rIte aMtarathI te tevI nathI, ema huM mAnuM chuM." paNa tamAro nAno bhAI to gusse thaI gayo che, ane te da gIzane pANImAM DubADI devA mAge che!" e to bahu sakhata sajA kahevAya!" rAjAjI hasI paDIne bolyA. "paNa ema hasI kADhavA jevI A vAta nathI. ApaNe kaMIka vicAravuM joIe." "da gIzane bacAvI levA kharune? jarUra e kAma to ApaNe karavuM ja joIe! ApaNA umarAvonI evI katala ApaNe na thavA devI joIe." tamAro nAno bhAI tamArI A majAko sAMbhaLI jAya, to jarUra te tamane rAjagAdIethI uthalAvI pADavA kAvatarAM ja karavA mAMDe; jema tamArA kAkA tamArA pitAnI sAme karyA karatA hatA!" nA, nA, philipa mane khUba cAhe che; ane sAmI bAjue mane paNa tenA upara bahu vahAla che. ame baMne bhAI sArI rIte salAhasaMpathI rahevAnA, e jANI rAkhajo. paNa philipanuM kahevuM zuM che?" Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 prema-paMka "ke tame maeNDamane udaMDa thavAnI manA karo; ane da gIzane tenA pratye bhAva rAkhato roko!" to to mArA bhAIne rAjAnA pharamAnanI zakti viSe bahu UMco abhiprAya hoya ema lAge che! koI strIne sudhAravI ane te paNa manAIhukama pharamAvIne! ane sAthe sAthe premI thatA eka puruSane paNa!" "to tame A badhuM kaI rIte patavavA dhAro cho?" "da gIza hoziyAra mANasa che; tene ekAda zabda kahetAM ja te sAnamAM samajI jaze." paNa meDamane?" "e jarA agharI vastu che. koI strIne eka zabdathI sAnamAM ke bhAnamAM na lAvI zakAya. tene mATe koI vakhata AkarA upAya paNa levA paDe- paNa mArA bhAI khAtara huM e paNa laIza." "eTale? kazuM ajugatuM to nahIM karo ne?" . "nA, nA, mAtAjI, tame mane zuM mAnI lIdho? maeNDama jevI jIvarI strIno taravarATa manAIhukamothI ke baMdhanothI na zamAvI zakAya e badho tanamanATa mAtra bIjI tarapha vALI laI zakAya ane bahAranAone badale ApaNA kuTuMba tarapha ja te vaLe, te mATe zarUAtamAM mAre ja sAcavIne vacce kUdI paDavuM paDaze." "barAbara che, strInA premane to e rIte ja sAcavI levo joIe! ene phudhI na nakhAya." to mAtAjI, phrAMsa dezano sauthI suMdara evo tamAro hAtha AgaLa karo jouM, tenA upara cuMbana karIne ja huM e kAma upADuM." saphaLa nIvaDajo, sarakAra, kuTuMbanI svasthatAnA rakhavALa banajo." mAtA putranAM ovAraNAM letI bolI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . US:// Oii WUVQUOVOVCU. 'I T ET rAja maMDamanA rIsa-bhavanamAM manAvavA jAya che. - pR0 85. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyasthI ! rAjAjIe maeNDamanA kamarAmAM tarata ja jaI pahoMcI bahu kuzaLatAthI kAma levA mAMDayuM. meDamano kamaro atyAre rIsa-bhavanamAM badalAI gayo hato, ane meDama gherI khinnatAmAM paDelI hatI. rAjAjIe jANe kazuM jANatA na hoya, tema prasanna mukhe meDamane pUchayuM, "to Aje pharI vAra jItyasamAraMbha kayAre rAkhIe ?" meDame potAnuM suMdara mastaka dhuNAvIne kahyuM, "sarakAra, huM hamaNAM ja Apane khabara mokalavAnI hatI ke, huM temAM hAjara nahi rahI zakuM." "zuM, tabiyata ThIka nathI?" "hA, sarakAra." "to, tamArA dAktarane bolAvuM." "nA, jI; teo mArI bImArInI kazI davA nahi karI zake." "oho, evI kaI asAdhya bImArI acAnaka thaI AvI?" sarakAra, mane iMgleMDa pAchA javAnI paravAnagI Apo, e ja mArI bImArIno ekamAtra upAya che." "iMgleMDa pAchA javAnI paravAnagI? tame to mane gabharAvI rahyAM cho!" "mAre moMe ApanI AgaLa A vAta bolavI paDe che, tenuM mane duHkha thAya che. paraMtu mane mArA kuTuMbamAM ja pAchI mokalAvI do." meDama, maeNDama, A zuM bolo cho?" ema kahI rAjA tenI taddana najIka pahoMcI gayo. 85 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka juo sAMbhaLo, sarakAra," prinsesa potAnI juvAnI ane suMdaratAnI rAjA upara paDatI asara manamAM mANatI bolI"mane nAnI uMmare ja ahIM hINapata ane apamAna veThavAnAM thayAM che. huM eka mahAna rAjAnI putrI chuM, paraMtu mArA pitAnI jo hatyA thaI zakI, to mAruM apamAna karavuM e to bahu sahelI vAta ja hoyane! meM nAnapaNamAM ghaNuM du:kha veThayuM che ane mArI mAne paNa ghaNuM du:kha veThatI meM joI che. te ghaDIethI ja meM pratijJA karI hatI ke, mAre garIbAImAM majUrIno roTalo khAvo paDe to paNa te pasaMda karavo, paNa rAjamahelamAM rahI hINapata ane apamAna kadI na veThavAM. bhagavAne mane sAro dahADo dekhADayo, ane mArI pratiSThA ane hoddo mane pAchAM maLyAM. mAruM lagna paNa eka phreMca rAjakumAra sAthe thayuM, tethI mane eka sAruM sagapaNa, sAro mitra, ane samAna sobatI maLyAM ema meM mAnI lIdhuM hatuM. paraMtu have mane dekhAya che ke, mane eka mAlika ja maLyo che, ane e vastusthiti sAme huM baMDa pokAruM chuM. mArI mAne to huM kadI A badhuM jANavA nahIM dauM, paraMtu Apane to huM sanmAnuM chuM, ane - cAhuM chuM -" rAjA cakyo; tene AvA mIThA zabdo kadI sAMbhaLavA maLyA nahotA. "Apa sarakArane badhI khabara paDI ja haze; nahi to atyAre Apa ahIM Ama padhAryA na hota. ane Apa na AvyA hota, to huM ja ApanI pAse doDI AvavAnI hatI, e huM kabUla karI dauM chuM. Apa sivAya ahIM bIjA konuM zaraNa huM laI zakuM?" "paNa vahAlAM bhAbhI-bahena, iMgleMDa pAchA javuM e eTalI sahelI vAta nathI, eno vicAra tame karI joyo che?" huM vicAra karI zakatI ja nathI - mane to mAtra je te jALI ja thAya che. mArI upara humalo thAya, tyAre huM sahaja rIte ja e humalo pAcho vALavA tAkuM chuM, eTaluM ja." Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyasthI! "paNa temaNe zuM karyuM che te to kaho?" rAjAe pUchayuM. prinsesa eTama strIjanocita cAlAkIthI pote mAro maTIne cAlI thaI S! rAjA paNa enI cAlamAM sapaDAI jaI, "tame mArA bhAIne zuM ne? che?" ema pUchavAne badale, "temaNe tamane zuM karyuM che?" ema chavAnI sthitine pahoMcI gayo. - upara "mane temaNe zuM karyuM che, ema pUcho cho? e samajavA mATe strI banavuM paDe, sarakAra; teoe mane rAvI che -' ane ATaluM kahetAMmAM potAnA suMdara hAthanI suMdara AMgaLIo AMkha tarapha dharavA jatAM jatAMmAM to te pharIthI raDI paDI. "mArA vahAlAM bhAbhI-bahena, sAMsatAM thAo, ane mane kaMIka vAta karo," rAjA teno garama dhabakato hAtha potAnA hAthamAM leto bolyo. pelIe paNa potAno hAtha tenA hAthamAM ramato mUkI dIdho. prathama to, sarakAra, teoe mArA bhAInA parama mitrane mArI pAsethI kADhI mUkyo. DayUka oNpha bakiMgahAma mArA hamavatana hatA tathA A dezanA paroNA jevA mulAkAtI hatA; paNa te mArI TevothI sArI rIte paricita hatA, eTale mane ahIM navuM ke aDavuM na lAge te saMbhALI levA koziza karyA karatA." "paNa viliyarsa tamane prema nahotA karatA?" "khAlI bahAnAM! ane DayUka mane prema karatA hoya ke nahi, tenI mane zI paMcAta? sarakAra, puruSe koI strIne prema karavo eTaluM basa nathI, e jANo cho ne?" ATaluM kahI, te evI madhuratAthI hasI ke rAjAnuM hRdaya pAMsaLIo bharIne dhabakI UThyuM. "paNa mArA bhAIne adekhAI AvatI hoya to?" "hA, e kaMIka kAraNa kahevAya kharuM, paNa te mATe DayUkane vidAya ' karI devAmAM Ave, e barAbara kahevAya?" "nA, nA, vidAya karI devAmAM nathI AvyA." Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka "to hAMkI kADhayA, baratarapha karyA, dezanikAla karyA, basa! yuropnane prathama koTIno sadguhastha frAMsanA rAjA lUI-14nA darabAramAMthI sane najara nAkhavAne kAraNe ke guccho bakSisa ApavAne kAraNe bhikhArI huM peThe hAMkI mukAyo. paNa huM bhUlI; A to meM ApanI rAjasattA UI AkSepa karyo, kharuM?" ne! .. 66 'vahAlAM bhAbhI-bahena, me DayUkane kADhI nathI mUkayo; mane to kha ph ,, bahu gamatA hatA. << tame nathI kADhayA ? to to bahu sAruM thayuM. chatAM cUka jatAM mane nirAMta maLaze evuM huM mAnatI hatI; paNa have moMzyore acAnaka bIjuM bahAnuM kADhayuM che ane-" "ane bIjA koI have phUTI nIkaLyo che, emane? paNa tame eTalAM svarUpavAna cho ke, harahaMmeza koI ne koI tamArA upara prema karanAruM phUTI ja nIkaLavAnuM ! " "to mAre mArI AsapAsa eka nirjana ekAMta sarajI rAkhavuM joIe nahIM? paNa tene badale huM laMDana pAchA pharavAnuM vadhu pasaMda karuM chuM. tyAM badhAM mArAthI paricita che ane mArI yogya kadara kare che. tyAM mArAthI . mitro vacce rahI zakAze ane chatAM e mitrone koI mArA premIo kahIne gALa nahi bhAMDe. zarama che! AvI zaramabharI zaMkAo karavI e koI sadgRhasthane chAje kharuM? srIo upara julamagAra banI zakavAnuM valaNa batAvyAthI moMzyora mArI najare cheka ja UtarI gayA che." 66 paNa to pachI kabUla karI nAkho ke, da gIza tamane cAhe che." 66 paNa sarakAra, huM te vAta zI rIte jANI zakuM?" << 'nA, nA, premI puruSa haMmezAM potAnI jAtane khullA pustakanI peThe vAMcI zakAya tema khullI karI deto hoya che." "mA~ da gIza haju sudhI ema khullA hariMgaja nathI paDayA. 'vahAlAM bhAbhI-bahena, tame mau0 dagIzano bacAva ja karo cho." << "" Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyasthI! 89 << basa tyAre sarakAra, have Apa paNa evI zaMkAo karavA mAMDo, eTale mArI tArAjI pUrI thAya!" 66 nA, maeNDama, nA; tame du:khI na thazo; tame raDavA ja lAgyAM ne? huM AjIjI karuM chuM ke, tame zAMta thAo. "" paNa teNe to raDavA ja mAMDayuM; ane moTAM moTAM AMsu tenA hAtha upara paDayAM. rAjAe mAyALupaNe teno hAtha potAnA hAthamAM laI, te AMsu cUmI lIdhAM. << 'to vastutAe to tamArA manamAM 6 gIza viSe kazI ja lAgaNI nathI, kharuM ne ? huM mArA bhAIne e bAbata khAtarI ApI zakuM?" rAjA madhyasthI ke samAdhAnImAM hovI joIe tethI vadhu lAgaNI batAvato bolavA lAgyo. "mane dagIza pratye jarA paNa lAgaNI nathI, ema Apa khAtarIthI mAnI zako cho; paraMtu maiMzyorane khoTI salAha maLe che; ane te prakRtithI ja zaMkAzIla mANasa che." "paNa tamAre lagatI bAbata hoya to koNa zaMkAzIla na thaI bese?" rAjAe vinAkAraNa prazaMsAvAkayo bolavAnuM cAlu rAkhyuM. maeNDame pUrI manoharatAthI potAnI AMkho nIcI DhALI dIdhI. teno hAtha pakaDI rAkhanAra rAjAe paNa e zabdo bolI potAnI AMkho DhALI dIdhI. rAjAnI e kSaNabharanI cupakIdI eka yuga jeTalI lAMbI banI gaI. oNDame dhIme rahIne potAno hAtha tenA hAthamAMthI kADhI lIdho. te kSaNathI tene rAjA uparanA potAnA saMpUrNa vijayanI khAtarI thaI gaI. "paNa moMzyoranI phariyAda che ke, tamane emanI sAthenI vAtacIta ke sobata karatAM bIjI vyaktionI sobata vadhu pasaMda Ave che." r 'paNa meMzyora potAnuM moM cATalAmAM joyA karavAmAM ja potAno AvaradA pUro karatA hoya, ane zavAliyara da laoNreIna sAthe maLIne strIo viruddha kAvatarAMbAjI karyAM karavAnuM ja temane gamatuM hoya, tyAM bIjuM zuM zuM thAya?" Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka paNa mArA bhAIne saMtoSa ApavA khAtara tame zuM karazo, e to kaho!" phrAMsamAMthI mArI ravAnagI, vaLI!" "e vAta pharI tame kema moMe lAvyAM? tame jotAM nathI ke e sAMbhaLIne mane bahu ochuM AvI jAya che." rAjA gaphalatamAM potAnA premanI kabUlAta karI beTho! : "paNa sarakAra, huM ahIM sukhI nahi thaI zakuM; meMzyorane Aje meM0 da gIzano kaMTALo Ave che; kAle bIjA koIno vAro Avaze. mane iMgleMDa ja pAchI pharavA do." "kadI nahi, kadI nahi!" to zuM sarakAra, mane ahIM keda karI rAkhazo?" "hA, hA, jarUra paDaze ema paNa karIzuM. paNa priya, tame ema kema na karI zako ke, mau0 da gIza jevA aNagamatAonI sobata zodhavAne badale, ke sadaMtara vidAya thavAnI vAta karavAne badale, amArI sAthe ja eka thaMIne raho! bhale amArAmAM meM0 da gIza jeTalI buddhimattA ke capaLatA nahi hoya, chatAM tamane sukhI jovAnI IMtejArI bAbatamAM ame jarAya UtaratA nahi hoIe, kadAca." rAjAe ATaluM kahI, maeNDama pratye bhAvabharI AMkhe joyuM ane pachI kahyuM, "priya mane eka vacana Apo." "zuM, bolo!" "je samaya ane sobata upara amAro tamArA snehIjana tarIke haka che, te badhuM tame ajANyAo ane aparicito sAthe tamArA kamarAmAM goMdhAI rahIne veDaphI nahi nAkho. bolo ApaNe duzmana sAme saMrakSaNAtmaka ane AkramaNAtmaka kolakarAra karavA che?" "sApanI sAthe kolakarAra, sarakAra?" kema nahi? tame paNa eka samrATa jeTalI ja sattA dharAvo cho . Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyasthI! "paNa sarakAra, Apa eka vaphAdAra mitrarAjA banI zakazo?" "meDama tame jozo tyAre khAtarI thaze." "ane e karAra kyArathI amalamAM Avaze?" "AjathI, atyAranI ghaDIthI!" "to sarakAra, huM Apane camatkAra sarajI batAvIza; ApanA AkhA rAjadarabAramAM Apa ja ekamAtra svatejathI jhaLahaLatA sUrya cho !" "meDama, maeNDama! tame ja jANo cho ke e sUryanA aMtarano prakAza tamArA taraphathI AvatA prakAzane keTalo AbhArI che." jAo, jAo, sarakAra, tame tamArA mitranI khuzAmata karI tene chetarI rahyA cho !" huM sogaMda khAI batAvuM?" "Apa sarakAranA sogaMdathI mArA jevInuM mAthuM keTaluM pharI jAya e samajo cho?" rAjAe tarata eka bAjaTha upara ghUMTaNiye paDI, maeNDamano hAtha potAnA hAthamAM lIdho. maeNDame kavijana ke citrakAra kalpI zake tevA madhura smita sAthe tene potAnA baMne hAtha ApI dIdhA. rAjAe te baMne hAthomAM potAnuM baLa mAM chupAvI dIdhuM. baMnemAMthI koI eka zabda bolI zakayuM nahi. meDame thoDI vAramAM vahAlathI tenA moM upara hAtha pheravatI hoya te rIte potAnA hAtha kheMcI lIdhA. rAjA jhaTapaTa UThIne kamarA bahAra cAlyo gayo. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 salAhakAra 1 maeNDama juvAna hatI; sAmAne AkarSavA tathA parAjita karavA prayatna karavAnI vRttivALI tathA zaktivALI hatI. evI prakRtio raMgabhUmi upara pravezatAM ja, game tevAM vighno oLaMgIne prekSako pAsethI prazaMsAnAda meLavavA jIvasaTosaTa prayatna karavAmAM mAnatI hoya che. eTale bikagvAma vaDe pUjAyA pachI, tathA bakiMgsAmathI caDiyAtA da gIza vaDe pUjAyA pachI, - kevaLa navuM navuM mANavAnI strIjanocita icchAthI ja, tene rAjAne jItavAnI paNa IcchA thaI AvI. Ameya rAjA lUI-14 frAMsano pahelA naMbarano puruSa gaNAya; eTaluM ja nahi, vastutAe paNa, phrAMsa dezano te sauthI vadhu suMdara tathA manohara yuvAna hato. paNa, rAjA zAthI acAnaka A yuvatI tarapha kheMcAyo hato? oNDamanI aMkho sarvottama kahevAya tevI - kALA raMganI hatI; lUInI AMkho eTalI ja suMdara hatI paNa bhUrA raMganI hatI. maeNDamane haMmeza khaDakhaDATa hasavuM priya hatuM tathA te potAnA halana-calana Adi vyavahAramAM haMmezAM bephikara hatI; tyAre rAjA bahu khinna prakRtino - saMkocazIla hato. eTale A be svabhAvo, ekabIjAnA saMparkamAM AvatAM ja, ekabIjAnA pUraka hovAne kAraNe ja kadAca ekabIjA tarapha kheMcAyA. lUI jyAre potAnA kamarAo tarapha pAcho pharyo, tyAre AkhuM mana bharIne tene eka ja vicAra AvyA karato hato ke, maeNDama AkhA darabAramAM sauthI suMdara - sauthI manohara srI che; potA pratye tene sauthI vadhu 92 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAhakAro AdarabhAva ane AMtarika snehabhAva che; chatAM te bahu svamAnI tathA udaMDa prakRtinI che, ane tenI lAgaNIone kuzaLa vINAkAranI jema bajAvI jANavI joIe- to temAMthI svargIya prema-saMgIta UbhuM thaI zake! rAjAe prathama kAma e karyuM ke, nAnAbhAIne bolAvIne tene jaNAvI dIdhuM ke, pote badhuM gupacupa goThavI lIdhuM che, ane have teNe akaLAvAnI ke mUMjhAvAnI jarUra nathI. teNe ema paNa salAha ApI ke, aMgreja prakRti phrAMsamAM jhaTa samajI zakAtI nathI, paraMtu eka vakhata tene yogya rIte dhIrajathI ane kuzaLatAthI vALI laIe, eTale basa. philipe mAtra eTaluM ja kahyuM, "Apa nAmadAra je ghaDIthI mArI patnIne doSamukta jAhera karo cho, te ghaDIthI mAre bIjuM kazuM vicAravAnuM rahetuM nathI, paraMtu je bIjAo AmAM saMDovAyA che, teo eTalA doSamukta che ke nahi tenI tapAsa to Ape karavI ja joIe." bIjI bAju laoNreIna da gIzane tyAM jaI, tenI AMkhe pATA bAMdhI, maeNDamanI aMdhArakhINane mArge ja tene AgaLa doravA prayatna karato hato. meMzyoranA manamAM kazuM nathI, evI khAtarI te da gIzane ApavA mAgato hato, jethI te maeNDama taraphanA premamAM macyo rahe! paNa eTalAmAM rAola e ja prakaraNa aMge potAnA mitrane cetavaNI ApavA ja jANe tyAM AvI pahoMcyo. tene jotAM ja laoNreIna UThIne Ubho thaI gayo. chatAM da gIze tene pUchyuM, "to mane zuM karavAnI salAha Apo cho?" manamAM nirAMta rAkhI majAmAM sUI raho, vahAlA kAuMTa," laoNreIne javAba Apyo. mArI salAha, da gIza, tethI UlaTI che; tame ekadama ghoDesavAra thaI tamArI jAgIra tarapha cAlyA jAo; tyAM gayA pachI zavAliyeranI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 prema-paMka salAha pramANe bhale nirAMte UMghajo." rAola badhuM pAmI jaI bolI UThayo. "zuM ? jAgIre cAlyA jAya? zA mATe da gIza cAlyA jAya vAru?'' laoNreIne pUchyuM. ." hA hA; je kAMI banyuM che ane je vAto saMbhaLAya che, tenAthI tame ke da gIza ajANyA to nahi ja ho! ane e badhAnuM zuM pariNAma AvI zake, tenI kalpanA karavA jeTalI buddhi to tamArAmAM haze ja. moMzyora kharekhara da gIza upara khUba gusse thaI gayA che, ane maeNDamane paNa raDavuM paDayuM che." (6 paNa tethI dagIzane zA mATe bhAgI javuM paDe, te kahezo? huM hamaNAM ja maeNzyorane maLIne Avyo chuM, ane huM khAtarIthI kahuM chuM ke, temanA manamAM 6 gIza pratye kazo gusso nathI." "are, rAjAjIe Akho mAmalo potAnA hAthamAM lIdho che, eTale mANyorane manamAM zAMti ja hoya ne!" " paNa rAjAjI da gauzane cAhe che ane khAsa karIne temanA pitAjI to temanA khAsa premapAtra hatA. paNa bIjI agatyanI bAbata to e che ke, kAuMTa Ama bhAgI jAya, to potAnA gunAnI kabUlAta karyA jevuM na thAya ke?" * zA mATe?" "C kAraNa ke, mANase kharekhara guno karyo hoya to ja, ke tenI sajAnA DarathI ja te bhAgAbhAga karI mUke." "athavA potAnA upara khoTo Aropa Avyo hoya to risAIne ke gusse thaIne paNa cAlyo jaI zake. ane ApaNe badhA mitro prayatnapUrvaka jo evI ja havA UbhI karIe, to pachI badhA ema ja mAnaze. mATe kAuMTa, tame nirdoSa cho, ane AjanA prasaMga vakhate tamArA upara avizvAsa batAvavAmAM Avyo hovAthI tamane mAThuM lAgyuM che, ane tethI tame cAlyA jAo cho, evuM kahevAvA do. " Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAhakAro 95 "nA, nA; da gIza; tame nirdoSa cho te mATe bedhaDaka tame ahIM ja raho." zavAliyara bolyo. "paNa huM dagIzane kayAM lAMbo vakhata cAlyA javAnuM kahuM chuM? atyAranI ghaDIe te cAlyA jAya; ane thoDA vakhata pachI badhuM ThekANe paDI gayuM hoya tyAre bhale te pAchA Ave. tyAre temane hAsya ane AvakAra ja jovA maLaze- gusso ane phUMphADA nahi. atyAre to rAjAjIno gusso karyuM svarUpa leze, enI gaNatarI koIthI karI zakAya tema nathI," rAole kahyuM. 64 'nA, nA, brAjaoNta, meM nakkI karyuM che ke, huM ahIM ja rahIza." da gIze javAba Apyo. 'to huM bhaviSya bhAkhuM chuM ke, tamArA mAthA upara bhayaMkara Aphata AvI paDaze, da gIza. "" "paNa Aje sAMjano nRtyasamAraMbha to kAyama ja rahyo che te? eno artha e ke, Aje banelA prasaMgano kazo khaTako koInA mana upara nathI," da gIze javAba Apyo. "ThIka bhAI, tyAre mArA hAtha heThA paDe che, ane mAre vadhu kaMI kahevAnuM rahetuM nathI." Ama kahI, rAola eka moTA sophA upara saDAI paDayo. laoNreInane have cAlyA javuM hatuM, paNa rAola ekalo,dagIza sAthe raheze, to kadAca pAcho tene potAnA abhiprAyanokarI leze, e bIke, teNe chelluM hathiyAra vAparyuM-- "phAMteblonA mahotsavamAM maeNDama paoNmonA - phaladevIno zRMgAra sajavAnAM che; ane rAjAjI vasaMtarAjano. mane to nAcatAM phAvatuM nathI, ane mArA paga tamo saunA jevA ghATIlA na hovAthI, huM to sAmAnya pAtra ja banavAno chuM. paNa kAuMTa jojo, paoNmonA devIne phaLanI chAba arpavAnuM tamAre mAthe che, te cUkatA nahi,' 66 jarUra, jarUra, huM nahi ja bhUluM vaLI !" da gIza AnaMdamAM AvI jaI bolI UThayo. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paka laoNreInane have khAtarI thaI gaI ke, kAuMTa cAlyo nahi ja jAya; eTale te vidAya thayo. rAole laoNreIna cAlyo jatAM potAnA mitrane samajAvavA jarA paNa prayatna na karyo; kAraNa ke, tene khAtarI hatI ke ema karavuM nirUpayogI ja che. chatAM te bolyA vinA na rahyo ke, "kAuMTa, tame eka bhAre jokhamamAM UtarI rahyA cho. huM tamane barAbara oLakhuM chuM tame haMmezAM dareka bAbatamAM sAme cheDe jaIne ja UbhA raho cho; ane tame jene cAho cho te paNa tevI ja prakRtinI che. ane mAnI laIe ke, te paNa tamArA jeTalo ja tamane sAmo prema kare che, to paNa -" nA, nA; kadI nahi! te mArA upara eTalo ja prema kare to to amo baMne mATe e eka bhAre kamanasIbanI vAta ja banI rahe." "to to pachI tamane kevaLa avicArI nahIM, paNa cheka pAgala ja gaNavA joIe." kema?" mane sAcesAcuM kahI do ke, jene tame ATalI badhI cAho cho, te tamArA kAraNe kaMI AphatamAM mukAya, ema tame nahi ja icchatA ho ne?" jarUra, evuM nathI ja icchato." "to pachI tene dUra rahIne cAlyA karo." "dUra rahIne?" hA hA, jo tamAre tamArA premano javAba maLe evI apekSA na hoya, to pachI te najara samakSa rahe ke dura hoya, tenI zI paravA? temanI chabIne sAthe rAkho - kaMIka yAdadAstane." rAola !" ThIka, ThIka bhAI, tamArA mANaso AvI pahoMcyA che, eTale huM vizeSa kaMI kaheto nathI; eTaluM ja kahuM chuM ke, sukhamAM ke du:khamAM huM tamAre paDakhe haMmeza rahIza, enI khAtarI rAkhajo." Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAhakAro "bahu sAruM, bhAI tame e nRtya-samAraMbhamAM hAjara nathI rahevAnA?" "nA mAre zaheramAM eka mulAkAta patAvavAnI che; Avajo bhAI." sAMjanA nRtyasamAraMbhamAM sau photeblo mukAme thanArA mahotsavamAM rAjAjI taraphathI vidhisara AmaMtraNa maLaze enI utsukatAthI rAha jotAM hatAM. meDame da gIzanI premabharI najara jhIlI hatI, ane divasa daramyAna tene dIdhelo cheha potAne ja kaThavA lAgyo hovAthI teNe sAmethI bamaNI uSmA dAkhavatI najare da gIzane navAjyo hato. rAjAnI najaramAMthI A badhuM achatuM rahyuM na hatuM. tethI jyAre photeblo mukAme saune nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM, tyAre teNe moTethI kahyuM, "ahIM tame sau je hAjara cho, te saune pheblonA mahAsamAraMbhamAM AvavAnuM mAruM hArdika nimaMtraNa che." sau rAjI rAjI thaI gayAM ane eka pachI eka rAjAjI samakSa AvIne nimaMtraNa badala temano AbhAra mAnavA lAgyAM. da gIza paNa jyAre AbhAra mAnavA Avyo, tyAre rAjAe tene mAtra eTaluM ja kahyuM, "hAM, hAM, kAuMTa, meM AmaMtraNa ApatI vakhate tamane joyA na hatA." kAuMTe nIcA namI vaMdana karyuM, ane maeNDama maDadA jevI phIkI paDI gaI. kAuMTa AbhAra mAnavA potAnuM mAM khole te pahelAM rAjAe umeryuM, "kAuTa tamAre to khetInI mosama cAlu thaI hovAthI naoNrmanDImAM tamArI jAgIra upara javAnuM haze; tamArA kheDUto tamArI rAha joI rahyA haze." Avo sakhata prahAra karI rAjAe bicArA kAuMTa tarapha pITha pheravI lIdhI. kAuMTa ekadama maDadA jevo phIko paDI gayo; tathA pUchavAmAM AvelA praznanA javAba sivAya, vagara paravAnagIe rAjAne saMbodhana na karI che-7 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 prema-aMka zakAya, e niyama bhUlIne rAjAjInI AgaLa pharI vaLyA jevuM karIne bolyo "mane Apa nAmadAre je kahyuM te samajAyuM nahi." rAjAe potAnuM mAthuM saheja pheravIne taravAra jevI tIkSNa dRSTi karIne kahyuM, "meM ema kahyuM ke tame tamArI jAgIre cAlyA jAo." kAuMTanA moM upara ThaMDA parasevAnAM biMdu chavAI rahyAM; tenA hAthamAM AMgaLA pahoLAM thaI gayAM ane tenA hAthamAM pakaDelo Topo nIce paDI gayo. meDame to potAnI pAse UbhelI maeNDama da noMela sAthe hasatAM hasatAM vAto cAlu rAkhI. jANe teNe kazuM joyuM-sAMbhaLyuM nathI! meM0 da gIza ekadama potAnA kamarA tarapha nATho, tyAM rAola beTho beTho tenI rAha joto hato. da gIzanA lathaDatA paga joI, teNe pUchayuM, "kema? kema?" "hA, hA, tame kahetA hatA te ja sAruM hatuM." eTaluM kahI te pathArImAM gabaDI paDyo. "ane pelI?" AkAza tarapha gussAmAM hAtha UMco karI da gIze javAba Apyo, "pelI? pelI?" "hA, hA, teNe zuM kahyuM ke karyuM?" "teNe potAnI pAse UbhelI maeNDama da noMelane eTaluM ja kahyuM ke, "mAro pozAka mane barAbara phITa bese che ane eTaluM kahI te mAM phADIne hasI paDI." Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 phateble cAra divasathI phateblomAM je AnaMdotsavanI taiyArIo thaI rahI hatI, tene kAraNe e sthaLa eka gAMdhanagarI jevuM banI rahyuM hatuM. jAduI lAkaDIthI sarajAtA camatkAranI peThe, tyAMnAM vanopavana, jharaNAM, saritA vagere saune jhaLAMhaLAM tathA suzobhita karI devAyAM hatAM. meM0 kolaberanA hAthamAM cAlIsa lAkha phrAMka mUkavAmAM AvyA hatA, ane te teNe barAbara kAme lagADyA hatA. jaMgalamAMnI dareka vanadevatA, tathA dareka vanadeva pAchaLa rojanA so so phAMka kharca thatuM hatuM, ane temanA pozAka pAchaLa traNaso traNaso phUAMka. dArUkhAnuM ane rozanI pAchaLa rojanA eka lAkha phrAMka lekhe kharca thatuM hatuM. pANInA kinArAo uparanI rozanInuM kharca rojanA trIsa hajAra krAMka thatuM hatuM. nAya-ane nRtya-samAraMbho to varNavyA na jAya tevA bhavya banI rahyA hatA. rAjA tathA maeNDama baMne paurANika pAtronA vezamAM bIjAM paurANika vezadhArI pAtrone mulAkAta bakSatAM hatAM, temanI khaMDaNI svIkAratAM hatAM ane temane kRpAthI navAjatAM hatAM. e badhAM pAtro koI pRthvImAMthI, koI AkAzamAMthI, koI nadImAMthI, koI vRkSomAMthI yogya vakhate nIkaLI Ave evI tarakIbo goThavAI hatI. rAjAjInAM rANI mAriyA theresA ane maeNDamanA pati maizyora to koI citramAM jANe hatAM ja nahi! rAjAjI jANe IMgleMDanI maeNDama hetripeTAne ja paraNyA hoya, tema adhagI tarIke meDama ja temanA paDakhe harahaMmeza dekhAtI. 99 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prema-paMka zavAliyera laoNreIna moMzyorane sAtha ApI rahyo hato paraMtu sAthe sAthe rAjA ane meDamanI bAbatamAM potAnAthI reDAya teTaluM jhera paNa tenAmAM bharI rahyo hato. eTale phateblo mukAme AvyA pachI traNeka divasamAM to meMzyora taddana khinna tathA gamagIna banI gayA. AsapAsanA AnaMdapUrNa ane premavibhora vAtAvaraNamAM temanI mUrti taddana zakagherI - kALI kaNaka dekhAtI hatI. te divase baporanA be vAgyA pachI AkhuM maMDaLa nadIe nAhavAnA eka unmAdaka kAryakrama arthe ravAnA thayuM hatuM. moDA UThelA mazyora zRMgAravidhi paravArI, potAnI alaga beThaka jamAvavAnA manasUbA sAthe meDamane pAse AvelA potAnI jAgIranA mathake laI javA mATe temanA taMbU tarapha gayA. tyAM temane kahevAmAM AvyuM ke, badhAM agiyAra vAgyAnAM nadI uparanA snAna-samAraMbhamAM cAlyAM gayAM che. mAMzyorane thayuM, "e paNa ThIka che; cAlo A garamImAM ApaNe paNa nAhavA jaIe." paNa eka tabelAmAM eka gADI ke eka ghoDo ja bAkI rahyAM na hatAM. eTale dhUMdhavAIne te potAnI mAtAnA taMbU tarapha gayo. to bahArathI ja tene rANI mAriyA theresA raDatI raDatI potAnuM manadu:kha rANImAtA AgaLa nivedita karatI hatI, e saMbhaLAyuM. rAjAjI maeNDama sAthe vadhAre paDatA rahe che, ane potAne cheka bhUlI gayA che, e jAtanI phariyAda te karatI hatI. badhI vAtacIta speniza bhASAmAM cAlatI hovAthI, maiyarane bahu samajAI nahi; paNa rANInuM du:kha paNa samAna pAtrone nimitto ja hoI, te khoMkhAro khAIne aMdara peTho. rANI mAriyA theresA tarata AMkho lUchI, maoNzyara pratye hasIne temane AvakAra ApI, potAnA taMbU tarapha cAlatI thaI. moMzyore have potAno DUmo rANI mAtA AgaLa eTalA ja kaDavA tathA du:khabharyA zabdomAM ThAlavyo. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheblio 101 rANI mAtAe ekadama to judo ja dekhAva dhAraNa karI, potAnA bhAI pratye tathA potAnI patnI pratye Ama adekhAIno bhAva dhAraNa karavA badala philipane DAryo, paraMtu moranI vAta eTalI sAcI hatI ke, rANI-mAtAthI vizeSa kAMI kahI zakAyuM nahi. meMzyore have tabelA tarapha jaI, ghoDo mAgyo; paNa tabelAvALAe eke ghoDo nathI' ema kahyuM eTale pAse paDelI cAbUka laIne meMzyore e tabelAvALAne evo jhUDavA mAMDyo ke te bicAro cIso pADato bahAra nATho. meMzyora tenI pAchaLa paDyA ane cotarapha doDAdoDa karIne temaNe eka moTuM ramakhANa macAvI mUkayuM. A tarapha nadIkinAre vanadevIo ane deva-devIonI hAjarImAM zaNagArelI hoDInI madadathI eka adbhuta dRzya sarajAI rahyuM hatuM. meDama snAna mATenA custa ardha-pozAkamAM ane zuMgAramAM adbhuta asarAno dekhAva karatI saune AkarSI rahI hatI. rAjAjInI AMkhomAMthI nItarato premarasa paNa sAmethI bIjI jovA jevI bAbata hatI. ane AsapAsanAM sau e vastunI noMdha lIdhA vinA rahI zakyAM nahi. snAna pachI rAjA ane maeNDama, suMdara ghoDAo upara adAthI joDAjoDa savArI karIne, AkhA darabAra sAthe, taMbuothI sarajAyelA upavananagaramAM pAchAM pharyA. meDama tarata ekalA pAchaLa mUkelA meMzyorane saMbhALI levA doDI gaI, ane rAjAjI rANI ane rANImAtAne manAvI levA. e prasaMge zuM zuM thayuM e zabdomAM kahI batAvavAne badale, vAcakane thoDe AgaLa ja varNavelI ghaTanAo uparathI jAte ja anumAna karI levA vinavIe chIe. rAjAjI potAnA taMbUmAM jaI arIsA AgaLa UbhA rahI, pozAka ThIkaThIka karI rahe, te pahelAM to maeNDama taraphathI eka nAnIsarakhI ciThThI AvI pahoMcI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka temAM eTaluM ja lakheluM hatuM: "jaladI Avo; mAre hajAra hajAra vAto kahevAnI che." 102 haju hamaNAM ja baMne jaNa traNa traNa hajAra vAto karIne to nadIe AvIne chUTAM paDayAM hatAM; teTalAmAM vaLI hajAra hajAra vAto kaI kahevAnI thaI, e prazna ApaNane bhale thAya; paNa prema-ghenamAM paDelAMne evo prazna ja UThato nathI. rAjA tarata ja maeNDamanA utArA tarapha pahoMcI gayo. maeNDame pote rAjAjIne bolAvyA hatA tevo dekhAva na thAya, te mATe te pote bagIcA tarapha potAnI bAnuo sAthe pharavA nIkaLI gaI hatI. rAjA tyAM pahoMcatAM ja maeNDame AMkhanI nizAnIthI ja samajAvI dIdhuM ke, pote jANI jaIne Ama temane teDAvIne ahIM cAlI AvI che. rAjAjIe tarata eka sarasa pataMgiyuM pakaDIne maeNDamane sAdara karyuM tathA bIjI tahenAtabAnuo mATe evAM pataMgiyAM laI AvavA sau darabArIone hasatAM hasatAM hukama karyA. daramyAna maeNDama ane rAjAjI eka beThaka upara besI gayAM ane pakaDelA pataMgiyAnA adbhuta raMgonuM varNana karatAM hoya evI rIte tene hAthamAM sAme rAkhI, vAto karavA lAgyAM. 'mArI ciThThIthI navAI to nathI lAgIne ?" maeNDame pUchayuM. navAI ja nahi, gabharAmaNa paNa thaI che. paraMtu mAre paNa tamane eTaluM ja agatyanuM kaMI kahevAnuM che." 66 (" nA, nA, sarakAra; mAre je kahevAnuM che te ja vadhu bhayaMkara che- maeNzyora have mane maLavA nA pADe che. "" 66 "to to ApaNI baMnenI sarakhI ja vale thaI che!" << 'Apa nAmadArane zuM thayuM, sarakAra?" "rANImAtAne rANIe vAta karI haze, eTale mAro paNa e rIte ja satkAra thayo!" "juone sarakAra, duniyA kevI kharAba che! ApaNe be ekabIjA pratye nirmaLa nirdoSa sadbhAva dAkhavIe chIe, teno paNa kevo vicitra artha karAya che?" Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebloga 103 rAjAe nisAso nAkhIne kahyuM, "kharI vAta che." "Apa sarakArane to ApanA rAjyamAM kazuM aDI na zake, paraMtu mAre to have iMgleMDa pAchA ja pharavuM rahyuM." rAjA acAnaka meDamano hAtha pakaDI laIne bolI UThyo, "juo, mane AkhI duniyA taraphanuM game te du:kha Avaze, te huM sahana karI laIza, paNa tame iMglaMDa cAlyA javAnI vAta karazo, to te mArAthI nahi sahana thAya." meDame prema-UbharAtI najare potAno zikAra banelA rAjA tarapha joyuM, ane tene jIvatadAna ApavA mAgatI hoya tema kahyuM, "ane mane paNa e vastunuM du:kha nahi hoya, evuM ja Ape mAnI lIdhuM ke sarakAra? Ape to jAta pahelAM tamArA prajAjanonuM du:kha prathama jANavuM joIe." "maeNDama, maeNDama, pahelAM eTaluM ja kaho ke, tame iMgleMDa cAlyA javAnI vAta pharIthI tamAre moMe nahIM lAvo!" meDame mAtra potAnA hAthanI AMgaLIothI rAjAnA hAthane jarA vadhu dabAvI, teno javAba ApI dIdho. "paNa A badhAno kaMIka upAya to vicAravo ja joIze ne, sarakAra." eka upAya che ke, mAre bIjAonA dekhatAM tamArA pratye kazo bhAva na batAvavo." eTale mane jIvatI jabbe karavI che, sarakAra? ApanA snehabhAvanI amRtasaMjIvanI vinA to mArAthI A dezamAM eka ghaDIya na rahI zakAya!" "to pachI tamAre mane koI rasto batAvavo joIe." "hA, juo, sarakAra, mArA pati koI bIjI strI tarapha prema karatA hoya, ane mane bhramamAM rAkhavA mAgatA hoya, to te zuM kare, e kaho jouM?" "tame ja kaho!" Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 prema-paMka "prathama to te pelI strI sAme najara paNa na nAkhatA hovAno dekhAva kare." "paNa e to meM kahyuM hatuM te ja thayuM!" "nA, nA, paraMtu sarakAra, eka strI tarIke huM eTalA dekhAvamAtrathI na bharamAuM. huM to temane trIjI koI strI upara prema karatA jouM, to ja mAnuM ke pelI upara have temano bhAva rahyo nathI." "zAbAza! arthAt mAre tamArA karatAM bIjI koI upara prema karavA mAMDIne tamArI uparanA premane chupAvavo joIe, kharuMne? paraMtu tema karavAthI meMzyoranuM mana bhale zAMta thAya, paNa tamAre badale mane bIjI koI strI upara prema karato joIne rANInuM mana zI rIte zAMta thAya?" "vAha, sarakAra, mArA uparano ghA khALavAmAM Apa madadagAra thAo eTaluM ochuM che? adekhI strIone to koI divasa koI kyAreya zAMti nahi ApI zake, teo to sAcuM nimitta na hoya to kalpita nimittathI paNa du:khI thayA ja karavAnI." paraMtu, mAre konA upara prema karavAno dekhAva karavo, e paNa tamAre ja nakkI karI ApavuM paDaze ne? ane e pAtra evuM hovuM joIe ke, upara uparathI huM tenA pratye premano dekhAva karavA jAuM teTalAmAM ja mane sAcesAca prema karavA lAgI jaI, te mane gaLe paDatuM na Ave; ane bIjI bAju huM paNa tene sAcesAca prema karavA lAgI na jAuM!" sarakAra, mane daradInI barAbara mAhitI che! mane choDI Apa bIjI koI upara sAcesAca prema karavA lAgI javAnA nathI -" rAjAe potAnA prema viSenA meDame batAvelA AvA aDaga vizvAsathI pulakita thaI jaI, meDamano hAtha AbhAravaza jarA dabAvyo. meDame hasatAM hasatAM AgaLa kahyuM, "ane sarakAra, mArI tahenAtabAnuomAM eka evI che ke, tenA upara game teTalo prema Apa dekhADazo, topaNa ApanA upara haka karatI kadI nahi Ave!" Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAMteblo "koNa, koNa ?" 'mAdamuAjhola davAliyera." ' "are, tenAM hADakAM upara cAmaDI sivAya bIjuM kazuM kayAM che?" 66 "huM paNa kayAM vadhu jADI chuM?" 66 paNa te bahu gamagIna prakRtinI che." k " khAsI, majAnI; Apane tenA tarapha kadI sAco bhAva ja utpanna nahi thAya !" 105 66 'paNa te laMgaDIya che. tamArI badhI bAnuomAMthI tame cheka ja kadarUpI ane aNagamo thAya tevI ja bAnu mane pasaMda karI ApI, henriyeTA!" 66 'paNa sarakAra, te mArA kamarAmAM haMmeza rahetI haze, eTale tene maLavA Apane mArA kamarAmAM ja AvavuM paDaze; ane tene ekAMtamAM to maLI na zako, eTale mArI hAjarImAM ja maLavuM paDaze - arthAt mArI sAthe vAto karavA dvArA ja tenI sAthe Apa vAto karI zakazo. ' "to A karAra kabUlamaMjUra che?" ,, "hA, hA, sahI-sikkA sAthe; paraMtu ApanA bhAInI patnI tarIke Apa mane sAmAnya kauTuMbika premabhAva tathA eka rAjA taraphathI maLato AdarabhAva to jAheramAM dAkhavatA ja rahejo. jethI vadhAre paDatuM chupAvavA jatAM, tadna ja UlaTuM sAbita na thaI jAya ! '' 66 'paNa, paNa, pelI laMgaDI chokarI upara mane premabhAva dAkhavo joI, loko mArI rasavRttinI niMdA nahi kare? paraMtu e jarA jeTalI niMdAthI tamane kAyamanI zAMti meLavI apAtI hoya, to kAMI vAMdho nahi." t "mAtra zAMti ja nahi, paNa mArI tema ja ApaNA kaTuMbanI ijjata paNa sAcavI zakAze, kema bhUlo cho?" "Aje rAtre ja rozanI tathA nRtyasamAraMbha che; AjathI ja kumArI luijhA pratye mAro premabhAva e rozanI karatAMya vadhu jhaLahaLI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prema-paMka UThaze, ane e nRtyasamAraMbhamAM UchaLatA pago karatAMya vadhu jorathI UchaLI raheze." "sarakAra, paNa, e badhuM ThAvakAIthI tathA samajapUrvaka karavAnuM che. rAjAjI jevA rAjAjI thaIne Apa nAmadAra ekadama ekAda laMgaDI chokarI upara ati premabhAva dAkhavavA jazo, to koI tene sAcuM ja nahi mAne!" "ThIka, ThIka meDama, tamArI samajadArI AgaLa paNa huM mArI hAra kabUla karuM chuM, jema tamArAM sauMdarya ane pratApa AgaLa meM kabUla karI ja che!" maeNDame mAtra teno hAtha vadhu jorathI dabAvyo. 15 Rtumahotsava rAjAjIe have yojI rAkhelA mahAna Rtumahotsava-samAraMbhanI taiyArIo zarU karavAno hukama ApI dIdho. e samAraMbha mATe khulle hAthe thatuM kharca harakoIne vicAramAM nAkhI de tevuM hatuM. pariNAme kolabere tarata rAjAjInI mulAkAtanI mAgaNI karI. kolabera AvatAM rAjAjIe paisAnI rakamo badhA vepArIone tarata ja cUkavatA rahevA tene Agraha karyo. "paNa sarakAra, te mATe mArI pAse nANAM hovAM joIe ne?" "kema, mai0 phukee mokalavA kahyAM hatAM te mokalyAM che ke nahIM? te to barAbara vakhatasara AvI gayAM hatAM." "to pachI?" "ATha divasamAM cAlIsa lAkha pUrA thaI gayA, sarakAra." "badhA ja?" Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tumahotsava 107 "chelI penI paNa. Apa nAmadAre grAnDa-kaeNnAlanA kinArAo upara rozanI karavA jyAre jyAre kahyuM hatuM, tyAre tyAre naheramAM pANI hatuM eTaluM tela rozanI mATe vaparAtuM hatuM!" arthAt, mAM kolabera tamArI pAse have nANAM nathI, eTaluM ja ne?" "mArI pAse to nathI; alabatta, ma0 phuke pAse che ja." "eTale?" "atyAra sudhImAM be vakhata thaIne maeN0 kuke pAse ApaNe sATha lAkha mAgyA, ane te temaNe eTalI bephikarAIthI ApyA che ke, jANe haju bIjA joItA hoya to Ape. ane atyAre ApaNe joIe ja che, eTale temaNe ApavA joIe." ma0 kolabera, huM mArA karmacArIone e rIte chUMdI nAkhavA mAgato nathI; ATha divasamAM meM0 phukee sATha lAkha ApyA, to te ghaNA che." paNa sarakAra, bela-ilanI killebaMdInIvAta kema bhUlI jAo cho? e paristhitimAM to kazo phera nathI ja paDyo ne?" ghaNo paDyo che; have huM mArI bAbato mane ThIka lAge te rIte saMbhALuM chuM- bIjA kahe te rIte nahi, samajyA? mATe tamAre huM mAguM tyAre salAha ApavA AvavuM. tamAre keTalA paisA joIze?" "sittera lAkha krAMka, sarakAra." *0 phae eka karoDa phrAMkane kharce bela-ila TApumAM, chUpI rIte, eNremIsa ane paoNrjesanI madadathI ane doravaNIthI jaMgI killebaMdI zarU karAvI hatI. rAjAnI khaphAmarajI thAya tyAre tyAM pesI jaI, rAjAne varavA mATenI e taiyArI hatI, paraMtu dAta nAnI cAlAkIthI ane rAjA cA-2nI vakhatasara maLelI sUcanAthI e kAvataruM pakaDAI gayuM hatuM, ane phukee e TApu pUrI killebaMdI sahita rAjAjIne bheTa ApI dIdho hato. "kAminI ane kAMcana" e pustakamAM te vAta Ave che. juo pR0 381-421. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prema-paMka "to mArI khAnagI tijorImAMthI e rakama laI lo; trIsa lAkhanI ciThThI hamaNAM ja lakhI ApuM chuM." rAjAe tarata ja kalama hAthamAM laI, ciThThI lakhI ApI ane kolaberanA hAthamAM ApatAM kahyuM, "mAre rAjAnI jema vartavuM joIe; eka pAjInI jema nahi, samajyA?" bIjI bAju rAjAjI samAraMbhane mATe keTaluM badhuM kharca karI rahyA che te samAcAra cotarapha phelAtAM vAra lAgI nahi. eTale sau koI paNa potapotAnI rIte pAchA na paDAya te pramANe pozAka vagere kharca karavA lAgI gayAM. trA-samAraMbha mATenI raMgabhUminA chUTA bhAgo taiyAra karI karIne lAvI rAkhavAmAM AvyA hatA, te badhAne pAMca kalAkamAM joDI daI, sutAroe bhavya suzobhita raMgamaMca tathA thiyeTara taiyAra karI dIdhAM. ane jyAre ghaNA vakhatathI saune moMe caDeluM RtunRtya zarU thayuM, tyAre to lokonI bhavyamAM bhavya kalpanA paNa jUThI paDI gaI. jANe svargalokanAM deva-devI ja saMdeha, svargIya saraMjAma sahita pRthvI upara UtarI AvyAM che, evo dekhAva thaI rahyo. acAnaka vasaMtarAja-rUpadhArI rAjAjI pAse temanI sobatI meM teno maDadA jevI phIko paDI jaI doDI Avyo. "zuM che, zuM che, seMtezno?" "hajUra, phala-samarpaNa nRtyano khyAla ja na rahyo; te bhAga 2 da gIzane bhajavavAno hato, paNa te to vidAya thaI gayA che." "to eTalo bhAga paDato mUko." "paraMtu saMgItavALAone pahelethI khabara nahi ApelI eTale teonA kramamAM to te bhAga rahyo che, ane pAeka kalAka sudhI nRtya vagaranuM saMgIta cAle e to AkhA samAraMbhanI majA mArI nAkhe." Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rtumahotsava 109 "to saMgItavALAone paNa e bhAga kApI nAkhavA ekadama sUcanA ApI do!" "e to ApI devAya, paraMtu paraMtu-kamanasIbanI vAta e che ke " "zuM che? jhaTa bolI nAkha!" "hajUra, kAuMTa da gIza barAbara potAnI vezabhUSA sAthe hAjara "huM ?" seMtee DaratAM DaratAM eka bAju UbhelA da gIza tarapha AMgaLI karI. rAjAjIne potA tarapha jotA joI, da gIza tarata AgaLa Avyo ane bolyo, "sarakAra, raNabhUmi upara ApanI sevA bajAvavA mATe jema mAthAnI paravA karyA vinA doDI jAuM, tema ApanI raMgabhUmi upara mane soMpAyelA kAma vinA Akho samAraMbha adhUro na rahe, te mATe huM mArA mAthAnI paravA karyA vinA ApanI sevA bajAvavA hAjara thaI gayo chuM." paNa meM tamane pAchA pharavAnuM kahyuM na hatuM, kAuMTa." nahotuM ja kahyuM, sarakAra; paraMtu mArI jAgIra upara ja coTI rahevAnuM paNa nahotuM pharamAvyuM sarakAra!" maeNDame tarata ja rAjAne IzArAthI samajavI dIdhuM ke, "be harIphonI upara sAthe zaMkA lAvavAmAM Ave e phAyadAnI vAta che!" eTale tarata ja rAjAe nirNaya upara AvI jaI da gIzane potAno bhAga bhajavI javAnI paravAnagI ApI. da gIze maeNDamanI daramyAnagIrI potAnI ja rIte samajI lIdhI! nRtyasamAraMbhamAMthI paravArI da gIza maeNDamanI pAse pahoMcI gayo. pelIe eTalI TADhAzathI tenI tarapha joyuM ke, tene zuM bolavuM te ja samajAyuM nahi. te mAtra eTaluM ja bolI zakyo, "Apa nAmadAre Aje Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 prema-paMka nu samAraMbhamAM je umadA dekhAva karyo, te badala Apane dhanyavAda ApavA huM Avyo chuM." "ema?" "Apa nAmadAre je devInuM rUpa lIdhuM hatuM, te Apa nAmadArane barAbara anurUpa hatuM, - suMdara, tucchakArabharI ane capaLa." maeNDama kSaNabhara cUpa rahI; paNa pachI bolI, "kAuMTa, tame paNa sarasa nRtyakAra cho !" nA, maeNDama; huM to e varganA lokomAMno chuM, jeo tarapha koI kadI lakSa ApatuM nathI; ane lakSa Ape to paNa thoDI vAramAM bhulAI jAya che." ATaluM kahI te eka lAMbo nisAso nAkhI, eka vADa pAchaLa alopa thaI gayo. meDame javAbamAM mAtra khabhA thoDA ulALyA ane pachI potAnI tahenAta-bAnuo AvatAM te bolI UThI, "A mANasa dezanikAla thayo eTale tenI buddhi paNa dezanikAla thaI gaI che ke zuM? te kevuM kaDhaMguM nAcato hato, ane kevuM kevuM mUrkhAIbharyuM bole paNa che?" pAse ja pharato da gIza e badhA bola barAbara sAMbhaLe te rIte ja moTethI tathA dhImethI uccArAyA hatA. AgaLanA kAryakramamAM mahAparANe da gIza hAjara rahI zakyo. pachI raMgabhUmino kAryakrama pUro thAya ane sa verAvA mAMDe te pahelAM ja te ekalo bahAra nIkaLI gayo. tyAM eka bAju ekAMtamAM da lA vAliyera rAjAjInA jharUkhAnI bArI tarapha najara nAkhIne beThelI teNe joI. da gIza tene oLakhIne tarata utAvaLe bolyo, "sukha-rAta, mAdamuajhola da lA vAliyara; tame maLI gayAM te sAruM thayuM." "mane paNa khUba AnaMda thayo, mau0 da gIza." eTaluM bolI te tyAMthI khasI javA lAgI. "maherabAnI karI, atyAre mane ekalo na mUkazo; tame joke, A badhI dhamAla na gamatI hovAthI ekAMtamAM beThAM cho; paNa atyAre huM ekalo paDIza to huM bahu -" Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trastumahotsava 111 "zuM thayuM che, moMzyora la kAuMTa? tamane kaMI dukha thatuM hoya ema lAge che." bicArI lA vAliyera ciMtAmAM paDI jaI bolI UThI. mane? nA, nA, kaMI thayuM nathI!" "to moM0 da gIza, ghaNA vakhatathI mAre tamAro AbhAra mAnavAno hato, te atyAre mAnI lauM: meDamanI tahenAtabA tarIke mane nImavAnI bhalAmaNa tame karI hatI." "hA, hA, mane yAda AvyuM, ane tamArI e sevA bajAvyA badala huM mArI jAte ja mane dhanyavAda ApI lauM chuM; paNa, tame koIne cAho cho, kharAM?" "huM?" lA vAliyera navAI pAmI bolI UThI. "bhUlyo, bhUlyo, mane mApha karo; mArA cittanuM atyAre kaMI ThekANuM nathI. paNa tame me. brAjalonane ahIM joyA che?" lA vAliyera e nAma sAMbhaLI coMkI UThI. "tame zuM pUcho cho?" teNe pUchyuM. "meM tamane pharIthI khoTuM lagADayuM kharuM? mArA upara dayA lAvI mane kSamA karo." are, meMzyora da gIza, tame bahu ja du:khI thaI gayA lAgo cho. tamane zuM thayuM che?" are, kumArI, tamArI jevI mAyALu bahena ke mitra mane hota, to kevuM sAruM thAta?" "mazyora da gIza, tamAre vAIkAuMTa da brAjalaoNna jevA mitro che, e kema bhUlI jAo cho?" kharI vAta, kharI vAta; te mArI sAcAmAM sAco mitra che." eTaluM kahI te ekadama cAlato thayo. lAijhA da lA vAliyera cAlyA jatA da gIza tarapha joI rahI hatI, tevAmAM ja tenI be sakhIo - jeo maeNDamanI tahenAtabAnuo paNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prema-pAMka hatI - mAMtAle ane taoNne zArAMta - tyAM AvI pahoMcI. teoe parIono pozAka dhAraNa karelo hato. nATyasamAraMbhanI saphaLatAthI AnaMdita thaI, teo ThekaDA bharatI tyAM AvI pahoMcI. te traNee upavanamAM te rAte 'raoNyala oka'vRkSa nIce dila kholI vAto karavA maLavAnuM goThavyuM hatuM. rAjadarabAranA kaDaka niyaMtraNa nIce rahetAM rahetAM, manamAM ekaThI thayelI vAto khullI havAmAM paNa bolI nAkhavAnI tevAM lokomAM kevI iMtejArI ekaThI thatI hoya che, te to e kAma karanArAM ke temanAM ricito ja jANI zake ke kalpI zake. mAMtAlee luijhAne UdhaDI levA mAMDI, "tuM Ama cheka ekalavAI banI gaI che te kevuM? badhAM nATyasamAraMbhamAM bhAga laI AnaMda kare, tyAre tuM ekalI bahAra besI rahI che! jyAre ame badhAM AnaMda karIe, tyAre tAre raDavuM; ane ame loko pozAka coLAI javAthI ke khovAI javAthI jarA raDavA jevAM thaIe, tyAre tAre hasavuM!" "cAlo ne bahena, Aje ApaNe nakkI karyuM che te pramANe, zAMta nirjana sthAne ekalAM besI vAto karIe; koI kahenAra-mUchanAra na hoya e rIte manamujaba haravA pharavAmAM kevo AnaMda Ave che? keTale divase AvI nirAMta maLI che?" luijhAe sakhIone saMketasthAne doratAM kahyuM. phUTaDI, UMcI, dhRSTa, taoNne zArAMta ane mAMtAle prema, premIo ane temane kema ramADavA vagere bAbato aMge majAka-mazkarI karatI AgaLa vadhatI hatI; tevAmAM acAnaka, aMdhArAmAM temaNe be jaNane hAthamAM hAtha bhiDAvI vAto karatA AvatA joyA. tarata traNe sakhIo bAjue aMdhArAmAM chupAIne UbhI rahI "A to moMzyora da gIza che ne, kaMI!" mAMtAlee taoNne zAroMtenA kAnamAM kahyu "" A to moMzyora brAjalaoNna che ne, kaMI!" taoNne zArete lA vAliyeranA kAnamAM kahyuM. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rtumahotsava 113 da gIza pote hamaNAM ja mAdamujhola da vAliyerane maLyo hato, ane tene potAnI asaMbaddha vAtothI kevI rIte coMkAvI mUkI hatI tenI vAta bAjalaoNnane karato hato. brAjalaoNna tene AzvAsana ApatAM bolyo, "lujhA bahu samajaNI che, ane te tamAre viSe bIjuM kazuM kadI nahi dhAre." pelA baMne pasAra thaI gayA eTale taoNne zAraoNte pUchyuM, "lA vAliyera, tane vAikAuMTa da bAjalane luijha' kahIne kyA hakathI ullekhI vA ?" "ame sAthe ja UcharyA hatAM ane moM0 da brAjalaoNne mArI sAthe lagna karavA mAgaNI paNa karI hatI paNa-" paNa zuM?" "paNa rAjAjIe saMmati na ApI, ema lAge che." vAha, rAjAjIne e bAbatamAM zuM lAgevaLage vaLI? A kaMI rAjakAjanI bAbata ochI che? premanI bAbatamAM temane zI levAdevA? tethI huM kahuM chuM ke, tuM maeN0 da brAjalaoNnane paraNI jA; mArI sadara paravAnagI che," meMtAe kahyuM. taoNne zAreta hasavA lAgI. luijhAe have baMne sakhIone potAnA milanasthAne jaladI jaI pahoMcavA jaNAvyuM. vacce khullI jagA AvatI hatI, ane pachI enI sAme pAra jhADI hatI. e khullI jagAmAM koI joI na jAya te mATe traNe sakhIoe utAvaLe doTa mUkI; paraMtu lAijhA eka paganI azaktine kAraNe baMne sakhIonI sAthe doDI zakI nahi. paNa te ghaDIe bAjue thaIne eka jaNa doDIne AgaLathI ja pelI jhADImAM pesI gayuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 royala eka nIce Aje e bahenapaNIo kharekhara potAnA hadayanA bhAvo ThAlavavA ja ahIM AvI hatI. ane taoNne zArata to koNa jANe A nibaMdha svataMtratAthI ekadama raMgamAM AvI gaI hatI. "Aje da gIza pAcho Avyo hato ne kaMI!" te bolI. "bicAro!" lA vAliyere javAba Apyo. "kema bicAro? maeNDama upara te prema kare che, ane meDama pUratAM svarUpavAna che tathA temano darajjo paNa khAsso moTo che." lA vAliyare DokuM dhuNAvIne kahyuM, "koI jyAre prema karI bese che, tyAre kaMI rUpa ke darajajo jovA nathI besatuM. prema karatI veLA to hadayane ane e hRdayanA arIsA rUpa AMkhone je jovAnI hoya." maoNtAle moTethI hasI paDI. "hRdaya! AMkho! kevaLa manuM ghUMka uDADo!" "nA, nA; lA vAliyeranA bhAva to umadA che." "to zuM tame e ja abhiprAyanAM nathI?" luijhAe pUchayuM. "khare ja, huM jIvuM ja mAnuM chuM; paraMtu maeNDama jevI bAI upara potAno prema DhoLanAra mANasanI dayA khAvAnI na hoya - kAuMTane gAMDo ja kahevo joIe." kAuMTane gAMDo zA mATe kahevo? maeNDama ja sAmA mANasanA hRdaya sAthe daDAnI peThe ramata rame che. te prema nAmanI vastumAM mAnatAM ja nathI. nAnAM chokarAM majA karavA dArUkhAnuM phoDe, jeno eka taNakho rAjamahelane Aga lagADe-evuM e kare che. temane badhuM dekhADa mATe ja 114 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raoNyala oka" nIce 115 karavuM hoya che. majA ane prema e be tANAvANAnuM ja temanA jIvananuM pota vaNAyuM che. eTale mau. da gIza bhale te bAI upara prema karyA kare, te bAI kadI da gIza upara prema karavAnI nathI." taoNne zArata hasI paDI. te bolI, "A "prema" "prema" nuM zuM kUTayA kare che? koI vaLI sAcesAca prema karatuM hoya che? pote phasAI na jAya tevI kALajI rAkhI, badhA puruSone AkarSyA karavA emAM ja strInuM sAcuM strItva raheluM che. puruSo potAne bhaje- potAne page paDatA Ave, evuM karatI rahe ane chatAM koImAM na baMdhAya, e ja kharI strI!" eTale ke tArA premI maoN0 da maoNtapAe tArI pAsethI eTalI ja AzA rAkhavAnI che, ema ne?" "hA, hA; bIjAonI jema temaNe paNa! meM kabUla rAkhyuM che ke, temanAmAM amuka prakAranI uttamatA che, eTaluM ja basa nathI? are dIkarI, juvAnIno je samaya maLyo hoya, te daramyAna strIe mahArANInI peThe vartavuM joIe,- hajAro jaNa khaMDaNI arpatA Ave, te mahAnubhAvatAthI svIkAryo javuM; paNa koInA tAbedAra na banavuM! pAMtrIsa varSa bAda ja strIe hRdaya nAmanI cIjanA astitvane mana upara letA thavuM!" bApare!" lo vAliyara gaNagaNI UThI. zAbAza! arthAt strIe premikA ane patnI baMne ekasAthe banavuM! sakhI tuM jarUra A duniyAmAM tAro rasto karI leze!" mAMtAle bolI. "to zuM tane mArI e vAta mAnya nathI?" "pUrepUrI mAnya che," mAMtAle hasatAM hasatAM bolI. "tuM kharekhara gaMbhIrapaNe A javAba Ape che?" luijhAe pUchayuM. "hA, hA, gaMbhIrapaNe mAtra mAruM du:kha eTaluM ja che ke, mArA A badhA siddhAMto amalamAM mUkavAnA thAya, tyAre ja huM kAcI paDI jAuM che! pariNAme huM ramADavA jAuM chuM bAdazAhone, ane mArA hAthamAM ramatA he che hajUriyA!" Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 prema-pAMka - "are bahena, majAkabharyuM bolavA javAmAM tuM tane sAcA premathI cAhanAra mAlikone anyAya zA mATe kare che?" "are huM tene samULago dhakelI nathI kADhatI, eTalA mAtre ja teNe sukhI rahevuM joIe. koInA pratye huM kumaLo bhAva batAvuM, e mAre mATe kamanasIbInI vAta che; paraMtu tethI karIne e lokone huM sajA karavA jAuM, to te lokonuM kamanasIba tethI paNa moTuM banI jAya!" taoNne zArata have vacce paDI : "tArI vAta sAcI che, matAle; strImAM abhimAna ane caMcaLatA baMne sAthe rahelAM hoya che; have babUcako abhimAnane caMcaLatA sAthe gUMcavI mAre, temAM mAre zuM? huM to mArA prazaMsako pratye abhimAnathI ja vartu chuM; tathA teomAMnA koIne huM macaka ApuM chuM, evo dekhAva paNa thavA detI nathI. pariNAme te loko mane capalA kahe che, to temanAM zIMgaDAM temane bhAre! temanI darekanI khuzAmatane mAre svIkArI ja levI e kyAMno nyAya? strIo bApaDIo khuzAmatathI ja namI paDe che; ane pariNAme puruSonI caMcaLatAno bhoga bane che. huM puruSone temanA sikkAmAM ja badho hisAba cUkate karavAmAM mAnuM chuM." "kevo sarasa siddhAMta!" matAle hasIne tALI pADatI bolI. "kevo tuccha?" luijhA gaNagaNI. "strIone capalA kahIne loko nide che; paraMtu capalatA e to strInuM sAcuM gaurava che. puruSa to vijetAnA ghamaMDamAM haMmezAM strIne dInayAcaka gaNIne ja vartavA Ave che; paraMtu sAcI capalA tene kharI ghaDIe hAthatALI ApIne sarakI gaI hoya che. pariNAme puruSa ghamaMDamAM UMcI karelI potAnI pUMchaDI nIcI namAvI khuzAmata karavA lAgI jAya che. eTale sAcI strI haMmezAM puruSane AkarSe che, ane chatAM tene hAthatALI ja ApyA kare che. strIe puruSanI patnI banI jaI, tenI gulAmI karavA karatAM, garviSTha premikA rahI, bhaktonuM artha kSamAbhAve svIkAratA rahevuM joIe. strIne paramAtmAe ekIsAthe sauMdarya ane capaLatA eTalA mATe ja bakyAM che, samajI?" Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "oNyala oka" nIce 117 "vAha, vAha! tuM sakhI keTalI samajaNI che ane strInA potAnI jAta pratyenA gauravane keTaluM pramANe che!" matAle rAjI thatI bolI UThI. "paNa ApaNI A zANI sakhI kema kazuM kahetI nathI?" mane tamArI vAta samajAtI nathI, bhAI,"luijhA bolI UThI; "tuM to jANe A duniyA bahAranA lokonI bhASA bolatI hoya ema mane lAge che." "tArI duniyA tane mubAraka!" mAMtA bolI UThI. "hA, hA, je duniyAmAM puruSo strInuM patana thAya tyAM sudhI ja tene pUjyA kare che, ane eka vAra te paDI eTale tene phATelA cIMtharA tole gaNI avagaNe che!" tone zAre bhabhUkI UThI. paNa, patananI vAta huM kyAM karuM ? huM to hRdayanI vAta ja karuM chuM. huM to ema mAnuM chuM ke, strInuM premabharyuM hRdaya ja tenI capaLatA karatAM tenuM sAcuM baLa che. strI jayAM sudhI dila daIne cAhe che ema puruSane khAtarI nathI thatI, tyAM sudhI te paNa strIne devInI peThe pUjato bhakta nathI banato. capalA strI potAnAM nakharAMthI puruSane unmatta-gAMDo banAvI zake, paraMtu puruSane kevaLa unmatta banAvavo, e strIne mATe bhayaMkara jokhamakAraka vastu che. prema to satata cAlatI rahelI saMpUrNapaNe AtmabalidAnanI kriyA che. paraMtu, te mAtra ekapakSIya nathI rahetI; ekabIjAmAM ekarUpa banI javA icchatAM baMne pAtro e rIte AtmasamarpaNa karavA tatpara banI rahe che. huM kadI prema karIza, to mAro premI mane svataMtra ane niSkalaMka rahevA de evI tenI pAse huM apekSA rAkhIza; sAthe sAthe tene eTalI khAtarI paNa thatI raheze ke, huM nA pADuM chuM, paNa e nA pADavAthI mAruM AkhuM hRdaya cirAI jAya che. arthAt huM nA pADuM chuM, te ja mAruM tene mATe arpeluM vajana che. sAmethI te paNa mAro Adara karaze ane mArI barabAdI nahi icche; ane chevaTe tuM kahe che tema, mAru patana thaze, jene huM svArpaNa karyuM tyAre te kharekhara potAne dhanya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prema-paka banelo mAnaze; tuM kahe che te pramANe e patanathI te mArI dhRNA karato nahi thaI jAya.' paNa ijhA, e badhI tArI DAhI vAto to ThIka, paNa bicAro rAola da brAjalaoNna tArI AgaLa ghUMTaNiye paDIne tArA hRdayanI yAcanA kare che, chatAM tuM kema tene avagaNe che?" mAMtAlee pUchyuM. are, luIjhA game tevA zabdo vApare, paNa te ApaNA sau karatAM moTI ane vadhu bhayaMkara capaLA che, ane puruSone kema ragaragAvavA e barAbara jANe che," taoNne zArata bolI; "paNa sakhI, Aja tuM amane sAcesAcuM kahI de ke, tuM naryA hRdayanI bharelI che, to bAra bAra varSathI e rAola bicArA pratye ATalI badhI krUra zI rIte thaI zake che?" paNa tame loko zA mATe mAnI lo cho ke, huM tene prema karuM chuM?" "zuM, tuM rAolane prema nathI karatI?" haju meM koIne prema karyo ja nathI; jANe hajI huM prema karavA mATe uMmaralAyaka ja nathI banI." "luijhA, luijhA, ThIka che ke bicAro rAola ahIM hAjara nathI; te hAjara hoya tyAre je Ama bolI besatI! te bicAro prANa paTakI nAMkhaze. tuM to amo baMne karatAM paNa vadhu krUra-ghAtakI hoya ema lAge che. huM ane taoNne zArata bhale game tema bolIe, paNa maeN0da mataspA jo A mArI sakhIne cAhavAnuM baMdha kare, to mArI sakhI mAthuM pakaTI nAMkhe, ane huM paNa mAlikaoNnane game teTalo TaTaLAvatI hoIza, paNa vacce vacce tene mArA hAtha upara cuMbana karavA devA jeTalo sadhyAro to ApatI rahuM chuM; tyAre tuM to narI lohItarasI rAkSasI ja che!" "mUrakha, mUrakha!" luijhA gaNagaNI. to zuM tuM bicArA moMvada brAjalaoNnane jarA paNa nathI cAhatI?" taoNne zArata pUchI beThI. are, sakhI , e paMcAta mUkIne mArI eka salAha che te sAMbhaLI le. jo eN0 da bAjalaoNna kadI paNa AnI pakaDamAMthI chUTA thAya, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raoNyala oka nIce' 119 to tuM moM da taspAnuM nakkI karI letA pahelAM meM0 da brAjalaoNnano vicAra karI joje!" motAle bolI. paNa tema ja karavAnuM hoya to, meM0 da seMtezno paNa zA khoTA che? Aje temaNe kevuM sarasa nRtya karyuM hatuM? tuM zuM mAne che, lA vAliyera? "mane zA mATe pUche che? meM temane joyA nathI ke huM temane oLakhatI paNa nathI." jA, jA, tAre AMkho to che ne?" che ja to vaLI!" "to te Aje nRtya-samAraMbhamAM bhAga lenAra saune joyA ja haze ne?" lagabhaga badhAne!" "to pachI e badhA sadagRhasthomAM tuM kone pasaMda kare?" "hA, hA, ma da seteznone, ke ma0 da gIzane, ke moM-" "mane koI pasaMda AvatuM nathI; badhA mane sarakhA ja lAge che." "e bhavya samAraMbhamAM ATalA badhA zreSTha rAjavaMzIo ane umarAvo ekaThA thayA hatA, temAMthI koI tane na gamyuM?" "meM evuM kayAre kahyuM?" "to tAro Adarza puruSa kayo che?" "tame mane A badhuM zuM pUcho cho?" luijhA jarA uzkerAIne bolI UThI: "tamane baMnene paNa mArA jevuM hRdaya che, tema ja mArA jevI AMkho che; ane chatAM tame rAjAjI e samAraMbhamAM hAjara hovA chatAM, temane badale moM0 da gIza ke moM0 da seteznonAM nAma kema do cho?" baMne sakhIo coMkI UThI ane bolI, "rAjAjI!" lA vAliyera baMne hAthamAM potAnuM mAM chupAvI daIne bolI UThI, "hA, rAjAjI! rAjAjI! rAjAjInI sAthe sarakhAvI zakAya evo koI puruSa tame bIjo joyo che?" Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka "bahena, rAjAjI sudhI ApaNI AMkho zI rIte pahoMce?" 66 'kharI vAta che; sUrya sAme joI rahevA badhI AMkhonI tAkAta hotI nathI. paNa huM to AMdhaLI banI jAuM to paNa AMkhA TekavIza to sUrya upara ja mArI najara TekavIza ! sUrya jo hoya, to pachI bIjA tArA-caMdra tarapha koNa najara nAMkhe?" 120 66 te ja kSaNe pAchaLanAM pAMdaDAM upara koInAM pagalAMno tathA koIno akkaDa rezamI pozAka saLavaLyo hoya evo avAja Avyo. tarata ja traNe sakhIo cAMkIne UbhI thaI gaI. mAMtAle bUma pADI UThI, A jhADImAM to jaMgalI sUvara ke vadhu ja haze! cAlo, cAlo, khullI jamIna tarapha jaladI doDI joIe!" ane traNe sakhIo doDAya teTalA jorathI te tarapha doDI gaI. khullI jagAe pahoMcyA pachI mAMtAle hAMphatI hAMphatI bolI, "bahena, lA vAliyera, tuM paNa utAvaLe sAruM doDI." "mane khUba ja bIka lAgI che. paNa varunI nahi; vadhu mane khAI gayuM hota to kaMI nahi; paNa mane Dara che ke, koI mANasa ApaNI vAto pAchaLa UbhuM UbhuM sAMbhaLatuM hatuM. arere, huM kevI kamanasIba chuM? huM zuM zuM bolI gaI? khare ja koI sAMbhaLI gayuM haze, to zuM thaze?" ane ATaluM bolatAM bolatAM to te bebhAna thaI ghAsa upara DhaLI paDI. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 rAjAjInI mUMjhavaNa luijhAne potAnI be sakhIonA hAthamAM bebhAna thaIne paDelI mUkIne ApaNe have pelA 'raoNyala oka" vRkSa tarapha jaI pahoMcIe, jyAM thayelA saLavaLATanA avAje A sakhIone coMkAvI hatI. pelI traNe bhAgI jatAM tarata ja tyAM AgaLa eka jaNa DALIo be hAthe haTAvIne AgaLa Avyo. sarakAra, jarA dhImA thAo, kakyAMka koI joI jaze." "are, te badhI to bhAgI gaI." "paNa temanI pAchaLa koNa paDayuM che te e loko jANe, to teo jarUra UbhI ja rahe!" eTale?" eka jaNInuM mArA upara mana mohyuM che, ane bIjIe Apane potAnA sUrya tarIke oLakhAvyA che." to to ApaNe teo AgaLa chatA nahi ja thaIe; sUrya kaMI rAte dekhA de?" paNa A be parIo koNa hatI, jemano ApaNe be mATe AvI sAro abhiprAya hato, e jANavAnI, huM jo Apane sthAne houM to, jarUra utkaMThA rAkhuM." paNa temanI pAchaLa doDAdoDa karyA vinA paNa ApaNe temane oLakhI zakIzuM. baMne jaNIo ApaNA darabAranI ja bAnuo hatI ane ApaNe temanA avAja uparathI divase jarUra pArakhI zakIzuM. kAle tuM ja tapAsa karaje, eTale basa." 121 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 prema-paMka "to sarakAra, Ape hamaNAM mane ApanA navA premanI je khAnagI vAta karI, tenuM zuM samajavuM? ApanI A navI prazaMsaka pratye ApanuM mana lobhAyuM to nathI ne?" nA re nA, mAdamuAjhola da lA vAliyerane evI suMdara AMkho che! tene bhulAya ja zI rIte?" "paNa A bIjIno avAja vadhu madhura che, eTale huM pUchuM chuM." "paNa suMdara AMkhone suMdara kahIe tethI madhura avAjane madhura na kahI zakAya? paNa jo meM te, meM nAnakaDI lA vAliyera upara mane UbhA thayelA bhAvanI vAta karI, te bahAra na javI joIe. meM tArA sivAya mArI e gupta vAta koIne kahI nathI; eTale bIjuM koI kAle e vAta jANatuM thaze, to te ja ene kahyuM haze, evuM mAnatAM mane vAra nahi lAge." "Apa sarakAra gusse thaI gayA, kharuM?" "nA, nA, paNa e bicArI chokarInI vale besI jAya ne!" "jarA paNa phikara na karazo, sarakAra." "to tuM vacana Ape che ne?" "vacana ApuM chuM, sarakAra." rAjA hasatA hasatA manamAM bolyA, "basa have AvatI kAle badhAM ja jANatAM thayAM haze ke, rAte huM lA vAliyerane zodhavA nIkaLyo hato !" pachI pote jaMgalanA kayA bhAgamAM che, e jANavA AsapAsa joIne temaNe kahyuM, "ApaNe kyAMka bhUlA to nathI paDyA ne?" "nA, nA, sarakAra, juo pelo jhAMpo dekhAya tyAM AgaLa thaIne ApaNe javAnA hatA, tevAmAM koI strIonI vAtacItano avAja sAMbhaLI, ApaNe ADA phaMTAyA hatA. ane ema ADA phaMTAyA te sAruM ja thayuM, kAraNa ke mane Apa nAmadAranA nAma sAthe mAruM nAma bolAyeluM sAMbhaLavA maLyuM." tuM e ne e vAta upara vAraMvAra AvyA kare che, kaMI !" Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mUMjhavaNa 123 "sarakAra, kSamA karajo, paNa AkhI pRthvInA taLa upara evI strI hovAnuM jANamAM AvavuM ke, je ApaNe jANatA paNa na hoIe, ne ApaNe te mATe lAyaka paNa na hoIe, chatAM ApaNuM nAma gokhatI hoya, e ochA AnaMdanI vAta na kahevAya. joke, Apa nAmadArane to vagara mAgI evI prazaMsA harahaMmeza maLatI rahetI hovAthI, Apane e vAtanI kazI navAI na lAge, e svAbhAvika che." . "nA, nA, setezno; mane paNa vagara mAgye AvI potAnA aMtaranI bhakti arpanArI koI strI che e jANI AnaMda ja thayo che. ane mAruM mana, meM tane kahyuM hatuM tema, lA vAliyera tarapha baMdhAI gayuM na hota, to huM jarUra A mArI prazaMsakane--" lA vAliyeranI bAbatamAM evI kazI ciMtA karavAnI jarUra nathI, sarakAra." "tenuM nAma daI te pharI mane tenI yAda apAvI; have jaladI cAla, ApaNe tene zodhavA nIkaLyA hatA e mULa kAme ja pAchA AgaLa cAlIe." paNa eTalAmAM koI strInAM DUsakAno ane "doDo', "doDo" evA madada mATenA pokArano avAja sAMbhaLatAM baMne jaNa te tarapha doDyA. thoDe dUra jatAM rastA vacce ja eka bAI, bIjIne hAthamAM jhIlI, ghUMTaNiye paDelI dekhAI ane trIjI thoDe dUra UbhI UbhI madada mATe pokAro karatI hatI. rAjAe pAse jaIne pUchayuM: "zI vAta che?" "koNa, rAjAjI?" ema kahetAM kahetAMmAM to matAlee potAnA hAthamAM pakaDelI lA vAliyerane choDI dIdhI eTale tenuM mAthuM dhaba daIne jamIna upara pachaDAyuM. rAjAe jarA kaDaka thaIne pUchayuM, "hA, hA, rAjAjI che, paraMtu tethI tamArA hAthamAM pakaDelI bAIne Ama jamIna upara kema paTakI dIdhI? te koNa che?" Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prema-paMka "mAdamuAkola da lA vAliyera che, sarakAra." "mAdamuAkola da lA vAliyara?" "hA sarakAra; te hamaNAM ja bebhAna banI gaI che." "to sarajanane bolAvI lo." seteznone coMkI UThayo. rAjAjIe thoDA vakhata pahelAM potAne lA vAliyara upara utpanna thayelA premanI gupta vAta karI hatI ane tene aMdhArAmAM zodhavA ja teo nIkaLyA hatA. daramyAna, vacce, jhADa nIce. besI vAto karatI koI strIonI gupta maMtraNAo sAMbhaLavA teo thobhyA hatA. paraMtu rAjAjIe atyAre je zabdo uccAryA, te taddana bhAva vinAnA TADhA ja hatA. nahi to pote jene prema karatA hoya tene bebhAna paDelI jANI mAtra sarajanane bolAvavAnuM koI na kahe!" saMtezno, tuM mAdamuAjhola vAliyeranI tapAsa rAkhato rahe, huM maeNDamane jaIne khabara ApuM chuM ke, temanI bAnune akasmAta naDyo che ane te bebhAna thaI gaI che." rAjAjI maeNDamane maLavA cAlyA gayA, te daramyAna pAse thaIne eka ghoDAgADI pasAra thatI hatI tene thobhAvI setezno lA vAliyarane darabAragaDhamAM laI Avyo. rAjAjIe maeNDamane zodhI kADhI, ane eka jhADa nIcenI beThaka upara tenI sAthe te besI gayA. "sarakAra, tame mArA tarapha jarA bedarakArI dekhADavAnA kolakarAra karyA che, te bhUlI gayA?" "arere! maeNDama, ApaNe karelA karAro bahu AkarA che; mArAthI te pALI zakAya tema lAgatuM nathI; huM to kayArano tamArI pAse AvavAnuM bahAnuM ja zodhI rahyo hato, ane te khuzanasIbIthI mane maLI paNa gayuM che; huM eka akasmAtanI vAta karavA ja tamArI pAse Avyo hato." kayo akasmAta?" Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mUMjhavaNa 125 "tamArI tahenAta-bAnuomAMnI eka mAdamujhola da lA vAliyera jaMgalamAM bebhAna thaI gaI che." "vAha sarakAra, enA tarapha premabhAva dekhADavAnuM zarU karavAnI AvI taka jatI karIne tame ahIM doDI AvyA? tamAre to te chokarIne hAthamAMthI choDavI joItI nahotI. to ApoApa, tenA upara tamane prema Ubho thayo che, evI vAta jAhera thaI jAta." sAcI vAta! jo ke, meM seMteznone kahIne mAruM mana lA vAliyera upara mohyuM che, evI khabara cotarapha phelAvavAnI peravI to karI ja dIdhI che." paNa sarakAra, tamArI e premapAtrane maratI mUkI tame ahIM doDI AvyA, te uparathI setezno ja zuM dhAraze? e kaMI tame tenA tarapha premabhAva dAkhavyo na kahevAya!" kharI vAta, kharI vAta; tame yojanAnA badhA cheDAo kevA saMbhALI jANo cho? ThIka, to huM tyAM ja jAuM chuM ane pelI bebhAna banelI pratye khUba ja premabhAva dAkhavavA maMDI jAuM chuM!" ema kahI rAjAjIe maeNDamano hAtha jorathI dabAvyo. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 rAjAjInuM rahasya rastAmAM ja rAjAjIne seMtegno sAmo Avato maLyo. "daradI kema che?" rAjAjIe phikara-ciMtAno DhoMga karIne pUchayuM. sarakAra, mAre zaramiMdA thaI kabUla karavuM joIe ke, mane kazI ja khabara nathI." zuM kazI ja khabara nathI? e kevuM?" rAjAjI jANe potAnA premapAtranI kazI ja khabara na rAkhI te mATe gusso thayAno DhoMga karIne bolyA. "sarakAra, kSamA karajo; paraMtu, acAnaka mane pelI okavRkSa nIce vAto karanArI traNamAMthI mArAM vakhANa karanArI bhegI thaI gaI, eTale huM rokAI gayo; ane have huM ApanAM vakhANa karanArInI bhALa meLavavA nIkaLato ja hato, ne Apa sAme maLyA." ThIka, ThIka, paNa mAdamuajhola da lA vAliyera pahelI, e khabara che ne?" pote dhAraNa karelo DhoMga AgaLa calAvatAM rAjAjIe kahyuM; "paNa tArAM vakhANa karanArInuM nAma zuM che te to kahe!" "tone zAreta." "te suMdara che kharI?" "ghaNI ja suMdara che, sarakAra ane teno avAja meM pArakhI kADho eTale pachI tene khabara na paDe te rIte tene ja pUchaparacha karIne meM khAtarI karI lIdhI ke, te potAnI be sakhIo sAthe thoDA vakhata upara oka-vRkSa nIce vAto karatI beThI hatI, tevAmAM varu ke koI lUMTAru Avyo che ema mAnI, teo gabharAIne tyAMthI nAsI chUTI hatI." 126 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInuM rahasya 127 "to pachI, tenI be sakhIo koNa hatI te teM pUchI na lIdhuM?" "sarakAra, Apa mane bAstilamAM mokalI ApavAnA cho ke nahi, te prathama kahI do." kema?" "kAraNa ke, huM svArthI tema ja mUrakha nIvaDyo chuM. mArA vakhANa karanArI mane maLI gaI e AnaMdamAM bAkInI be viSenI mAhitI meLavavAnuM ja huM bhUlI gayo. mane manamAM ema paNa hatuM ke, ApanuM mana to mAdamaAjhola da lA vAliyera tarapha ja AkarSAyuM che, eTale okavRkSa nIcenI ApanI bhakatanuM nAma jANavAnI Apane eTalI badhI utsukatA nahIM ja hoya. ane taoNne zArata mAdamuAjhola da lA vAliyeranI khabara kADhavA javAnI utAvaLamAM hoya ema lAgatuM hatuM, eTale mane vadhu pUchaparacha karavAnI taka paNa na hatI." ThIka, ThIka, huM paNa tArI peThe khuzanasIbIthI avAja uparathI koIka vakhata mArA vakhANa karanArIne zodhI kADhIza." sarakAra, Apa to koIne choDavA mAgatA nathI! mAdamaAjhola da lA vAliyera to che ja, ane A pAchI "raoNyala-okavALI upara paNa ApanuM mana coMTayuM hoya ema lAge che. ane traNamAMthI eka jaNI jo oLakhAI gaI che, to tenI pAsethI bIjI benAM nAma meLavavAnuM have muzkela nathI." ThIka, ThIka, paraMtu huM tArI peThe tenA avAja uparathI ja tene zodhI kADhavA prayatna karIza. paNa hamaNAM to ApaNane lA vAliyeranI ja tabiyatanI phikara che; eTale prathama tyAM ja jaIe." je kamarAmAM lA vAliyerane suvADavAmAM AvI hatI tyAM seMtezno rAjAjIne laI gayo. te have bagIcAne ThaMDA pavanathI bhAnamAM AvI gaI hatI, paNa tenAM kapaDAMnuM ThekANuM na hatuM, ane te gaMbhIra ciMtAmAM paDI gaI hovAthI, teno khyAla paNa te tarapha rahyo na hato. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 prema-paMka rAjA tene khabara na paDe te rIte oraDAmAM dAkhala thayo; paNa caMdrano prakAza paDeluM tenuM mukha jotAM ja bolI UThyo, "bhalA bhagavAna, e to marI ja gaI che ne!" nA sarakAra," tAle dhIme avAje bolI, "UlaTuM tene have sAruM che. tene sAruM che ne, luijhA?" paNa luijhAe potAnI dhUnamAM kazuM sAMbhaLyuM na hatuM. eTale mAtAe AgaLa kahyuM, "rAjAjI tArI tabiyatanI khabara pUche che." rAjAjI?" jANe luijhAnA hRdayamAM kaTAra pesI gaI hoya ema vedanAthI te bolI UThI. hA, hA," meMtAlee javAba Apyo. to rAjAjI A tarapha AvyA che?" AsapAsa joyA vinA ja luijhAe pUchayuM. "e ja avAja! e ja avAja!" rAjAe seMteznonA kAnamAM dhImethI kahyuM. hA sarakAra; e ja avAja che; teNe ja sUrya pratyeno potAno prema jAhera karyo hato." rAjAjI have lA vAliyera tarapha pahoMcIne bolyA, "mAdA!Ajhola da lA vAliyera, tamArI tabiyata ThIka nathI; hamaNAM ja upavanamAM tamane bebhAna thayelAM meM joyAM hatAM. tamane zuM thayuM hatuM?" sarakAra," pelI bicArI phIkI paDI jaIne dhU jatI dhU jatI bolI; "mane khabara nathI." tame ghAruM cAlyAM hazo, e thAkathI kadAca - " "nA sarakAra," metAle utsukatAthI bolI UThI, "cAlavAno thAka nahoto lAgyo; kAraNa ke ame Akho vakhata "raoNyala-oka' nIce beThAM beThAM vAto ja karatAM hatAM." "oNyala-oka' nIce?" rAjAe coMkI seMtezno tarapha najara karIne kahyuM. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInuM rahasya 129 hA, hA; "raoNyala oka' nIce mAdamaAjhola taoNne zArata sAthe, kharuM ne?" saMtegnoe pUchayuM. "tame zI rIte jANuM?" matalee sAmuM pUchavuM. sIdhI sAdI rIte ja arthAt temaNe pote ja mane e vAta kahI che." "to to mAdamuAkola da lA vAliyera zAthI bebhAna banI gayAM hatAM tenuM kAraNa paNa temaNe kahyuM ja haze?" "hA, hA, koI varu ke lUMTAru AvI pahoMcyAnI vAta hatI, kharuM ne?" lA vAliyara AMkho sthira rAkhI badhI vAtacIta sAMbhaLatI hatI. rAjA have potAnI lAgaNI dabAvI rAkhI na zakatAM bolI paDyo, "gabharAvAnI kaMI jarUra nahotI; kAraNa ke, je varunI tamane bIka lAgI hatI, te be pagavALuM ja hatuM !" to koI mANasa ja amArI badhI vAta sAMbhaLatuM hatuM, kharuM?" luijhA cIsa pADatI hoya tema bolI UThI. "paNa dhAro ke koI mANasa sAMbhaLato hoya, to paNa zuM thayuM? koI sAMbhaLatuM hoya to tame na bolo evuM kAMI tame bolyAM nahIM ja ho!" lA vAliyara potAnA be hAtha AmaLI, potAnuM moM temAM saMtADI bolI, "bhagavAnane khAtara kaho, koNa tyAM chupAyuM hatuM? koNa badhuM sAMbhaLatuM hatuM?" rAjA have tenI pAse jaI teno eka hAtha potAnA hAthamAM laI bolyo, "huM sAMbhaLato hato. tamane bIka lAgI jAya tevuM to kAMI huM karI beTho nathI ne?" lA vAliyara eka moTI cIsa nAkhI pharIthI bebhAna thaI gaI; ane tenI khurazImAM jaDanI peThe gabaDI paDI. rAjA mAMDa mAMDa tene potAnA hAthamAM jhIlI laI zakayo. pre-9 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 prema-paMka matAle ane tone zArata pAse ja hatAM, paNa rAjAjI pote badhI vAto sAMbhaLI gayA che e jANI DaranAM mAryA saDaka thaI dura ja UbhAM rahyAM. rAjAe ja eka DhIMcaNa jamIna upara TekavI, lA vAliyarane keDethI potAnA hAthamAM toLI rAkhI. Apa sarakAra sAMbhaLatA hatA?" taoNne zAraoNta paNa bolI UThI. paNa rAjAe tene kazo javAba ApavA prayatna na karyo. te mAtra luIjhAnI baMdha AMkho sAme ja joI rahyo ane teno sarI paDato hAtha teNe potAnA bIjA hAthamAM pakaDI lIdho. hA, hA," ema kaheto saMte paNa mAdamuAjhola da tane zAraoNta paNa bebhAna thaI gabaDI paDe to tene potAnA hAthamAM pakaDI levA, hAtha lAMbA karI pAse dhasI gayo. paNa taoNne zArata ema bebhAna thaI jAya tevI mUrti na hatI. te to meM tene upara eka bhayaMkara najara nAMkhI, jhaTa bahAra bhAgI. matAle jarA vadhu hiMmata dhAraNa karI, luijhA tarapha jaladI AgaLa dhasI AvI, ane tene rAjAjInA hAthamAMthI teNe laI lIdhI. rAjA pote ja have dhAraNa gumAvI rahyo hato, kAraNa ke luijhAnA sugaMdhIdAra vALanA gucchA tenA moM upara phelAI rahI, tenA mAthAmAM jANe bhaDAkA phoDavA lAgyA hatA. chatAM luijhAne hAthamAMthI choDatAM jANe rAjAjI potAnA prANa aLagA karatA hoya evuM mautAlane lAgyA vinA na rahyuM. seMtejhe paNa e joI tarata ja manamAM gaNagaNyo, "vAha, A to bhAre parAkrama che; e parAkrama bIjAne prathama kahevAnuM bahumAna huM jatuM karuM, to mArA jevo mUrakha koI na kahevAya !" rAjAjIe, teno vicAra jANI gayA hoya ema tarata tene kahyuM, "joje A vAta koIne karavAnI nathI." paNa rAjAjI bhUlI gayA ke, kalAkeka pahelAM temaNe evI ja sUcanA tene karI hatI; alabatta te vakhate te sUcanA karavA chatAM manamAM AzA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInuM rahasya 131 hatI ke, meM temna e vAta bahAra kahevA ja mAMDaze. paNa atyAre to temane Dara ja hato ke, meM tene A badhI vAta bahAra phelAvI to nahIM de! ane ardhA kalAka bAda ja teblo mukAme sau koI jANI gayuM ke, rAjAjI mAdamaAjhola da lA vAliyeranI tabiyata bAbata citA batAvatAM cheka phIkA paDI gayA hatA, ane bebhAna banelI tenA zarIrane hAthamAM pakaDatAM ja ghUjI UThayA hatA. arthAt AkhA yuganI eka mahAna ghaTanA banI cUkI hatI : rAjAjI mAdamuAjhola da lA vAliyeranA premamAM paDyA hatA. have meMzyora nirAMtanI UMghe UMghI zakaze ! rANImAtA, paristhitimAM AvelA A acAnaka pherabadalAnI khuzakhabara juvAna rANI mAriyA theresAne ane philipane saMbhaLAvavA doDI gayAM. paraMtu, temaNe e khabara kahevA mATe judo ja rasto lIdho. temaNe rANIne kahyuM, "juo theresA, tame khoTAM ja rAjAjI upara vahemAtAM hatAM ne? Aje have loko kahevA lAgyA che ke temane bIjI koI upara prema che! eTale kAlanI vAta jema jUThI hatI, tema AjanI paNa evI ja gaNavI joIe." philipane temaNe 'royala oka'vALo Akho banAva kahI batAvyo ane kahyuM, "tuM tArI patnI bAbata je adekhAIo kare che, te kevuM khoTuM che? rAjAjI to nAnakaDI lA vAliyeranA premamAM paDayA hovAnuM kahevAya che. tuM tArI patnIne e bAbata vize vAta karIza nahi. rANIne kAne to e vAta pahoMcavI ja na joIe." A chellA vAkyanI dhArI asara tarata thaI; kAraNa, mazyora tarata svastha thaI, vijetAnI peThe, potAnI patnIne zodhavA doDI gayA. kAraNa, haju madharAta thavAnI vAra hatI, ane utsava savAranA be vAgyA sudhI cAlyA karavAno hato. maeNDamane zodhI kADhI temaNe sIdhuM ja saMbhaLAvI dIdhuM - Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka << 'koIne kazI vAta na karazo ane rANIjIne to jarA paNa nahi; paNa rAjAjI viSe zI vAta cAle che te jANI? rAjAjI lA vAliyeranA premamAM gaLAbUDa DUbI gayA che!" 132 aMdhAruM hatuM eTale maeNDame bAjue joIne nirAMte hasI lIdhuM, tene potAnI ane rAjAnI yojanAnAM dhAryAM phaLa AvyAM hovAno purAvo maLI gayo! paNa jyAre mazkare maeNDamane vAtAvAtamAM 'raoNyala-oka 'vALo Akho banAva kahI batAvyo, tyAre maeNDama ciMtAmAM paDI gaI. kAraNa ke, lA vAliyera jo rAjAjI pratyeno potAno prema sakhIo AgaLa bolI gaI hoya, ane rAjAjIe e badhuM chupAIne sAMbhaLyuM hoya, to paristhiti pote dhArele mArge vaLI na kahevAya. uparAMta rAjAjI hamaNAM ja tene thoDA vakhata pahelAM maLI gayA tyAre temaNe 'raoNyala-oka' vALA prasaMgano ullekha paNa nahoto karyA ! . eTale patithI chUTI paDatAM maeNDame tarata rAjAnI zodha zarU karI. rAjA maLatAM ja teNe ajANI thaI pUchayuM, 'pachI pelI lA vAliyeranuM zuM thayuM?" "te acAnaka bahu nabaLI paDI gaI che." "paNa to pachI, ApaNe je aphavA phelAvavI hatI ke, tame tenA premamAM paDayA cho, tenuM zuM thaze?" "to paNa e aphavA to phelAya evI vyavasthA thaI gaI che," rAjAoM bephikarAIthI javAba Apyo. tene khabara na hatI ke, 'raoNyalaoka' vALI vAta jANIne, rAjA te vAtano ullekha kare che ke nahi e jANavA ja, maeNDama A badhuM pUche che. paNa puruSamAM strInuM aMtara pAmI javA jeTalI akkala kayAM hoya che? ane teya premanA kAdavamAM garaka thayelA puruSamAM ! ATalI vAta karI, rAjA maeNDamathI tarata chUTo paDI gayo! Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInuM rahasya 133 maeNDama tarata seMteznonI zodhamAM nIkaLI paDI. te to 'raoNyala-oka' vALI vAta badhAne kahevA Atura ja hato; temAMya maeNDama jevo zrotA tene maLe to to bhAre AnaMdanI vAta! eTale teNe rajeraja vAta maeNDamane kahI saMbhaLAvI. enI vAta pUrI thatAM meDame tene bhArapUrvaka pUchayuM, "ane sAthe sAthe kabUla karI do ke, tame ane rAjAjIe maLIne A aphavA khoTekhoTI ja phelAvavAnuM paDyuMtra racyuM che!" mArI IjajatanA sogaMda, maeNDama; huM pote ja sAthe hAjara hato ne !" to zuM lA vAliyere kahelI vAtanI asara rAjAjInA hRdaya upara paNa sAcesAca thaI che?" cokkasa, maeNDama, jema taoNne zAtanA zabdonI asara mArI upara thaI che tema ja! are lA vAliyera jyAre temanA hAthamAM paDI, tyAre rAjAjInI hAlata jovA jevI thaI hatI!" tamane je dekhAyuM hoya te mane spaSTa zabdomAM kahI do jouM." "are rAjAjIe tene hAthamAM jhIlI tyAre rAjAjI ja lAgaNIvaza thaI jAte bebhAna thaI javAnI aNI upara AvI gayA hatA." vAha, tamane vAto sArI kahetAM AvaDe che," ema kahI meDama prayatnapUrvaka eka cIsa dabAvI daIne, tyAMthI cAlI gaI. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 madhyarAtrInuM paribhramaNa zavAliyera da laoNreIna potAnI jhera okatI jIbha ane jhera bhareluM hRdaya laI, moMzyora pAse AvI pahoMcyo. "mAMzyora eka vicitra bAbata tamArA lakSamAM AvI?" kaI?" "rAjAjIe da gIzane bhUMDo AvakAra ApavAno mAtra dekhAva ja karyo che!" "mAtra dekhAva ja ?" "hA, hA; kharI rIte to tene temaNe potAno kRpApAtra banAvI dIdho kevI rIte?" "tene dezanikAla karyo hato eTale te pAcho Avyo tyAre tene pharI kADhI mUkavAne badale, temaNe tene nRtyamAM pAcho bhAga levA dIdho." "rAjAjIe emAM zuM khoTuM karyuM? te bicAro thoDo aNaghaDa haze ke bahu bahu to kaDhaMgo; paNa te sivAya teno bIje kazo vAMka kyAM hato, jene kAraNe tene darabAramAMthI dezanikAla karavA jevI kaparI sajA karavI ghaTe?" vAha, A to badhe ja udAratAnI parAkASThAnuM vAtAvaraNa lAge che ne! ane tamArA karatAM to rAjAjIne tenI vadhAre adekhAI hovI joItI hatI!" 134 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 madhyarAtrInuM paribhramaNa "rAjAjIne adekhAI? zAnI adekhAI vaLI?" laoNreIna have samajI gayo ke, vAta kaMIka palaTAI che. eTale teNe pheravI toLyuM : "potAnI sattAnI-potAnA hukamanI avagaNanA thAya enI to kharI ne?" hA, hA, e vAta to barAbara che." "to zuM tame pote to da gIza mATe kSamAyAcanA karavA nahotA gayA ne, nAmadAra?" nA, nA da gIza Ama to sAro mANasa che; paNa maeNDama sAtheno teno keTaloka vyavahAra mane nahoto gamato eTaluM ja." zavAliyerane da gIza tarapha khUba aNagamo hato; paNa te joI gayo ke, vAta kayAMka khoTakAI paDI che. eTale teNe rAha jovAnuM salAhabharyuM mAnyuM. uparAMta da vArda Avaze tyAre potA karatAM paNa moMzyorane da gIza sAme sArI rIte uzkerI zakAze ema tene lAgyuM. teNe AkhI paristhitinA aMkoDA meLavI jovA prayatna karyo. da gIzane kADhI mUkavAmAM Avyo hato, chatAM te pAcho Avyo hato. ane te paNa jyAre meDamane have tenA tarapha kazI lAgaNI rahI na hatI tyAre! bIjI bAja, maeNDama have rAjAjI tarapha vaLavA lAgI che, paNa hAlamAM ja sAMbhaLyuM che te pramANe rAjA have maeNDama sivAyanI koI trIjI tarapha ja vaLyo che, tyAre! arthAt A badhuM kokaDuM UkalI rahe tyAM sudhI zAMta rahevAmAM ja DahApaNa che. zyorano dAMta du:khato hovAthI te have rAtanA vadhu bahAra nahIM nIkaLe, evo temano saMdezo meDamane pahoMcADI, laoNreIna bagIcAo tarapha nIkaLavA jato hato, tevAmAM teNe be jaNane vAto karatA jatA joyA. te be da gIza ane da brAjalaoNna hatA. temane aNagamAnuM vaMdana karI, te darabAragaDha tarapha cAlyo. tyAM AMgaNAmAM teNe be strIone gupacupa cAlI jatI joI. temAMnI ekanI TaTTAra ruAbadAra cAla joI te coMkyo. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prema-paMka paNa tevAmAM tenA nokare tenI pAchaLa doDI AvI tene maLavA koI saMdezavAhaka Avyo hovAnuM jaNAvyuM. "bhale, savAre maLIzuM," laoNreIne haju pelI be jaNIono pIcho pakaDavAnI vRttithI kahyuM. kAraNa tene e baMne koNa hatI tenI kalpanA AvI gaI hatI. "paNa te koIka agatyanA kAgaLo lAvyo che." "kayAMnA che?" "eka IgleMDathI ane bIjo kelethI." "kelethI? tyAMthI vaLI mane koNa kAgaLa lakhanAruM hatuM?" "ApanA mitra da vArdanA akSaro oLakhAya che kharA." laoNreIna tarata potAnA taMbU tarapha cAlyo gayo. laoNreInane potAnA patro vAMcavA pAchaLa mUkI, have ApaNe pelI be strIo sAthe jaIe. te be taoNne zArata ane maeNDama pote hatAM. meDame taoNne zAratane kaDaka avAje kahyuM, "have badhI vAta vigate mane kahI de jouM." Apa nAmadAra mArA upara gusse to thayAM nathI ne?" "paNa tame loko mArI tahenAta-bAkho cho; ane tamArI gAMDIghelI vAtothI rAjAjIne kaMI khoTuM to nathI lAgyuM ne, enI mAre khAtarI karavI che. ane tethI prathama mAre jAte jaIne e khAtarI karavI che ke, tame loko je jhADa nIce beThAM hatAM, tyAM tame karelI vAto pAchaLanI vADamAM saMtAnAra sAMbhaLI zake ke nahi." paNa nAmadAra, Apa ATalAM jaladI jaladI cAlazo to thAkI jazo. e jagA haju bahu dUra che." "to tame traNa jaNAM hatAM, kema?" "hA jI; lA vAliyara, matAle ane huM." Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyarAtrInuM paribhramaNa 137. ane te rAjajI viSe bahu tucchakArapUrvaka vAta karI hatI kema?" "nAmadAra, ame nirjana jagAe besI, darabAranAM badhAM mANasomAM koNa sAruM che, evI carcA karatAM hatAM, eTale mArA bolavAno evo artha thAya kharo. paNa huM AzA rAkhuM chuM ke, Apa nAmadAra rAjAjIne mAre viSe kaMI khoTuM lAgyuM haze to jarUra sudhArI lezo." "jarUra huM prayatna karIza; paraMtu aMdhAruM hatuM ane game tevI nIravatA hoya, to paNa rAjAjI tamo lokone oLakhI zake ke tamArI vAto sAMbhaLI zake enI ja mane khAtarI nathI. eTale pahelAM to huM e ja khAtarI karI levA mAguM chuM." * paNa nAmadAra, lA vAliyera jo oLakhI zakAI, to huM paNa oLakhAI ja gaI hoIza evo mane Dara che. uparAMta seM tegnoe e bAbatamAM to have kazI zaMkA ja rahevA nathI dIdhI." paNa teM rAjAjI viSe evAM te zAM apamAnakAraka veNa kADhayAM hatAM?" "nAmadAra, meM apamAnakAraka kahI zakAya tevAM veNa nahotAM kADhayAM; paNa mArI sAthenI bAjue rAjAjI viSe bahu bhakti bhAva ane premabhAvabharyA veNa kADhayAM hatAM, eTale tenI sarakhAmaNImAM mArAM veNa apamAnakAraka lAge kharAM." "e metAle chokarI bahu bhAna vinAnI che." "nA nAmadAra, metAle nahi, lA vAliyera e badhuM bolI hatI." maeNDame coMkI UThavAno DhoMga karyo; jANe teNe e vAta pahelI vakhata ja sAMbhaLI hoya. te bolI, "paNa rAjAjI eTale dUrathI tamArI vAto sAMbhaLI zakyA hoya ke nahi, e bAbatamAM ja mane zaMkA che; eTale te khAtarI karI jovA ja ApaNe te sthAne jaIe chIe." paNa tene lagabhaga khAtarI ja hatI ke, rAjAjIe e vAto sAMbhaLI ja che, ane te sAMbhaLIne ja temano bhAvapalaTo thaI gayo che. roTale teNe jhaTapaTa eka yojanA manamAM goThavI kADhI ane rAjAjI mATe tucchakAra Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prema-mAMka bharI vAto karavA badala taoNne zArauMtane dhamakAvavAno dekhAva karI chevaTe tene kahyuM, "paNa haju ApaNe AkhI vAtanI mAMDavALa karAvI zakIe tema chIe. tuM evI vAta kahevA mAMDa ke, tame traNe jaNIo rAjAjI vADa pAchaLa UbhA rahI badhuM sAMbhaLe che ema jANIne ja je kaMI bolI hatI te bolI hatI. khAsa karIne tuM to setegnA sAMbhaLe che evuM jANIne ja, tene uzkeravA khAtara ja, tenAM vakhANanAM vAkayo bolI hatI. ane te ja rIte tArI bIjI sakhI paNa rAjAjI mATe prazaMsAnAM vAkayo jANIjoIne ja bolI hatI. e badhI kevaLa ramUja khAtara karelI ramUja hatI; ane jema seMtegno viSe tuM je kaMI prazaMsAnuM bolI hatI te sAcuM nahotuM, tema ja lA vAliyera rAjAjI viSe prazaMsAnuM je kaMI bolI hatI te paNa sAcuM nahotuM." 66 are maeNDama, lA vAliyera to rAjAjI viSe jekaMI bolI hatI, te pAchuM kheMcI levA eTalI Atura thaI gaI che ke, tene uparAuparI je phITa Ave che tenuM kAraNa paNa e ja che." basa, to to mau0 6 mAlikaoNrna bAbata mAMtAle je kaMI bolI hatI te paNa khoTuM ja hatuM, ane huM seMtegno viSe je kaMI bolI hatI teya khoTuM hatuM, tema jalA vAliyera rAjAjI viSe je kaMI bolI hatI te paNa khoTuM hatuM, evI jAherAta jaladI karavA lAgI jA. potAno hoddo bhUlI, AvI tahenAta-bAnuo upara khuza thavA badala rAjAjInI paNa kaMIka badagoI thAya, to temAM kazuM khoTuM nathI. ane mAMtAle to tuM kahIza tema kahevA ja lAgaze ne?" 66 "bahu ja rAjIkhuzIthI." "ane lA vAliyara ? '' 66 " e aDiyala TaTTa che-- mazkarImAM paNa te jUThuM na bole tevI che." 66 paNa eTaluM jUThuM bolavuM tenA hitamAM hoya to paNa?" 66 ...to paNa ! mane Dara che ke, te jUThuM kadI nahi bole." Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 madhyarAtrInuM paribhramaNa "hA, hA, mane paNa khabara che ke, e bahu ja jiddI chokarI che. paNa jo te A rIte kahevAnI nA pADaze, to AkhA darabAramAM tenI ThekaDI thavA lAgaze, ane pachI evI chokarIne mAre tenA gAmaDAmAM pAchI ja mokalI devI paDaze. rAjAjI mATe premabhAva bolI batAvanArI evI laMgaDI DokarIono mAre khapa nathI." A chellA zabdo te eTalI tIvratAthI ke, jussAthI bolI hatI ke, taoNne zArata paNa thatharI gaI. paNa "raoNyala-oka' pAse teo pahoMcyAM tyAre tyAM bIjA koI be jaNa besI vAta karatA hatA. tone zArate tarata maeNDamanuM dhyAna te tarapha kheMcyuM ane tene AgaLa vadhatI rokI. paNa teo koNa che te jANI lAvavA dhImethI maeNDama jarA AgaLa vadhI. eka jaNano avAja tene saMbhaLAyo, "vAIkAuMTa, paNa huM temane pAgalanI mAphaka cAhuM chuM." maeNDama te avAja oLakhI gaI. te da gIzano avAja hato ane te tenA mitra vAIkAuMTa da bAjalana sAthe vAta karato hato. meDama have tane zAretane thoDe dUra kheMcI gaI. pachI teNe tene kahyuM, "tamArA lokonA parAkramanI ja vAto A koI be jaNa karatA lAge che. te huM sAMbhaLyA karIza. paNa tuM have matAne jaladI bolAvI lAva ane tame baMne A upavananI kinArIe AvIne UbhA rahejo. A loko cAlyA jaze eTale huM tamane bolAvavA AvIza. pachI tame baMne oka nIce besI te divasanI peThe vAto karajo, eTale huM vADa pAchaLa UbhI rahI e vAto saMbhaLAya che ke nahIM tenI khAtarI karI laIza." tone zArata tarata cAlatI thaI. maeNDama pAchI jaIne pelA be lokonI vAto sAMbhaLavA lAgI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chupAIne sAMbhaLanAra sAMbhaLI zake tone zAraoNtane ravAnA karI, maeNDama da gIza zuM kahe che te sAMbhaLavA vADa pAchaLa gupacupa AvIne UbhI rahI. rAola da gIzane dukhapUrvaka kaheto hato, "bhAI, bhAre kamanasIbInI vAta che ke, tame tamArI lAgaNIo chupAvI jANatA nathI. ahIM pAchA AvyA pachI, tame tamArA bolavA-cAlavAthI, are, halana-calanamAtrathI saune jAhera karyA karyuM che ke, tame maeNDamane cAho cho. tame kazuM bolyA nA hota to paNa tame mAtra pAchA pharyA eTalAthI ja samajanArA to samajI jAya ke, tame lagabhaga maeNDamanI pAchaLa gAMDA thaI gayA cho. paNa Ama karavuM e keTaluM jokhamakAraka che, te samajavA jevI paNa tamArI sthiti rahI nathI. ane e bhayaMkara bhaDAko jayAre thaze, tyAre tamane koNa bacAvI leze? meDamane koNa bacAvI zakaze? kAraNa ke, maeNDama tamArA premathI game teTalAM aNajANa haze, to paNa tamAruM gAMDapaNa ja temanI sAme purAvArUpa thaIne UbhuM raheze." "mArA upara ghaNI ghaNI vItI gaI che, bhAI, huM have viveka-vicAra ke sAna-samaja gumAvI beThelo mANasa banI rahyo chuM. atyAre mArAmAM kazA ja prakAranuM baLa raheluM hoya ema mane lAgatuM nathI. eTale, mane samajAvavo te, ke huM samajuM te, badhuM ja nakAmuM che; kAraNa ke, huM vicArapUrvaka ke avicArapUrvaka kAMI ja karI zake evI sthitimAM nathI. pahelAM mAre mArI jAtano ja virodha karavo paDayo hato; pachI bakiMgahAmano, ane have rAjAjI medAnamAM AvyA che, eTale to meM virodha karavAnuM ja mAMDI vALyuM che; pachI maeNDamanA svabhAvano sAmano karavAnI to vAta ja kyAM 140 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chupAIne sAMbhaLanAra sAMbhaLI zake 141 rahI? paNa, huM mArI jAtane chetarato nathI; huM eTaluM coksa jANuM chuM ke, e premanI pAchaLa mAre maravApaNuM ja raheluM che." paNa bhAI, A badhAmAM maeNDamano kazo vAMka kADhavApaNuM nathI; vAMka hoya to tamAro ja che. tame jANo cho ke, maeNDama svabhAve ja udaMDa, navInatAnAM ja bhUkhyAM, ane naryA khuzAmatapriya che. ane chatAM evI strI mATenA premane mATe tame tamAruM jIvana barabAda karavA beThA cho. bhale tame temanI sAme juo- prema karavo hoya to prema paNa karo-kAraNa, jenuM mana bIje kyAMya rokAyuM na hoya tevo koI puruSa e mahAsuMdarIne prema karyA vinA na rahI zake - chatAM, temane prema karo tyAre paNa temanA patino, temanA patinA hoddAno ane tamArI potAnI sahIsalAmatIno khyAla tamAre rAkhavo joIe." AbhAra, rAola." zI bAbatano?" kAraNa ke, e strI khAtara huM keTaluM veThI rahyo chuM te joyA pachI paNa tuM mane AzvAsana ApavA prayatna kare che, ane tene mATe je kaMI sAruM kahI zakAya ke na kahI zakAya evuM huM mAne che, te mane kahI saMbhaLAve che!" tamArI bhUla thAya che, bhAI, huM je mAnato houM chuM te badhuM ja bolI nAMkhato nathI; arthAt tevuM kazuM ja huM bolato nathI. paraMtu jayAre huM boluM chuM, tyAre huM mArA dilamAM hoya tevuM ja boluM chuM; dekhAva karavA khAtara jUThuM kadI bolato nathI, ane je koI mArI A vAta sAMbhaLe che, te mArA upara e bAbatano vizvAsa rAkhe." maeNDama A badho samaya tRSAtura thaIne temanI vAtacItanA zabdonuM pAna karI rahI hatI. "bhAI, tArA karatAM huM tene vadhAre oLakhuM chuM. huM jANuM chuM ke te mAtra uddeDa nathI, paNa chIcharI che; te navInatA pAchaLa doDanArI nathI, paNa tene koI upara vizvAsa ja nathI; te khuzAmatathI vaza thAya tevI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 prema-paMka nathI, paNa kevaLa nakharAMbAja che. brAjalaoNna, huM e badhuM jANuM chuM chatAM tene khAtara narakanI yAtanAo huM jIvatAM jIvata hiMmatathI tathA dhIrajathI veThI rahyo chuM. mArI tAkAta ane mArI hiMmatanI maryAdA bahAranuM sAhasa huM kheDI rahyo chuM. paraMtu, yAda rAkhaje, rAola, ke vijaya mAro ja che; ane tene pota posa AMsue raDavuM paDaze." "vijaya? kaI jAtano vijaya, vAru?" "eka divasa tenI sAme jaI huM tene kahI saMbhaLAvIza : "huM nAdAna hato ane premamAM haiyAbhUlo thaI gayo hato. paNa huM to mAruM kapALa dhULamAM daTAya te rIte tArAM caraNomAM ja paDavAnI AzA rAkhato hato. paNa teM tArI najarothI, mane tArA hAtha sudhI pahoMce teTalo beTho karyo. huM tArI najarono bhAva samajyo chuM ema mAnI tane vadhu utkaTatAthI prema karavA lAgyo; paraMtu tuM to evI hRdayahIna bAI hatI ke kevaLa taraMgamAM AvI jaI te mane pharI pAcho nIce pachADayo. tArAmAM bhale rAjavaMzI lohI vahetuM hoya, paNa tuM koI paNa IjajatavAna sadgRhasthano prema pAmavAne pAtra nathI. huM tArA premane balidAna tarIke mAruM jIvana arpa chuM, paNa maratI vakhate tAre mATe mArA dilamAM dhikkAra sivAya bIjuM kAMI ja rahyuM nahi hoya." arere," rAola cIsa pADI UThayo; "bhAI, huM mAnato hato te sAcuM ja nIkaLyuM; tame pAgala ja banI gayA cho !" ane have ahIM koI laDAIo cAlatI nathI, tethI huM uttaramAM sAmrAjyanI koI nokarI meLavI laIza, jyAM koI haMgeriyana, koI kroTa ke koI turka mArA upara dayA lAvI, mane du:khamukta karI deze." paraMtu da gIza A vAkya pUruM kare, te pahelAM rAola acAnaka kUdako mArI Ubho thaI gayo. bAjunI DALIo be hAtha vaDe khaseDIne eka strI sAme AvIne UbhI rahI hatI. te khUba vikSubdha tathA phIkI paDI gayelI dekhAtI hatI. eka hAthe teNe khaseDelI DALIo pakaDI rAkhI, ane bIje hAthe potAno burakho UMco karyo. tenA TaTAra vAna uparathI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA vAlicera sa AgaLa jamIna upara ekalI paDI hatI-pu0 143, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chupAIne sAMbhaLanAra sAMbhaLI zake 143 ane potAnA hRdayanA dhabakArathI da gIza tene oLakhI gayo : te meDama hatI. da gIze ekadama cIsa pADI, potAnA lamaNA upara mUkelA hAtha uThAvI lIdhA ane temAM potAnuM moM dabAvI dIdhuM. rAola gAbharI banI jaI, mAtra AdaraAvakAranA thoDA zabdo bolI zakayo. moMzyora da bAjalaoNna," prinsesa bolI, "maherabAnI karI jarA mArA sevakone bolAvI lAvone! sAme ja kyAMka jhADImAM haze, ane ma0 da gIza, tame ahIM ja raho; huM thAkI gaI chuM, ane kadAca mAre tamArA TekAnI jarUra paDaze." e kamanasIba juvAniyAnA mAthA upara vIjaLI tUTI paDI hota, to paNa te atyAre meDamanA ThaMDA ane kaThora avAjathI jevo bIjo tevo bInyo na hota. paraMtu te aMtarathI bahAdura mANasa hato. te ekadama UThayo. meDamanA laMbAyelA hAthane TekavavAne badale, rAola javAnI AnAkAnI karato hato tenI pAse jaI, teNe tenA baMne hAtha potAnA hAthamAM pakaDyA, ane tene sUcavyuM ke, "tuM bhAI, te kahe che tema jA; mAruM je thavAnuM hoya te bhale thAya." maeNDama kadI rAha jovAnuM zIkhI na hatI; teno laMbAyelo hAtha adhdhara rahyo hato, te rAola jatAM da gIzanA hAthamAM paDayo: gussAthI nahi paNa lAgaNIthI dhrUjato. da gIzane maeNDama e jhADathI thoDe dUra dorI gaI; teNe kahyuM, "A jhADa nIce thayelI vAto Aja rAte bIjAoe ja sAMbhaLyA karI che." "to tame amArI paNa badhI vAto sAMbhaLI che?" da gIze AbhA thaI jaI pUchayuM. ekeeka zabda." mArI barabAdImAM eTaluM vaLI bAkI rahyuM hatuM !" ema kahI da gIze mANuM chAtI upara DhALI dIdhuM. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 prema-paMka "to, tame hamaNAM kahyuM tevI ja huM chuM ema sAcesAca mAno cho?" da gIza ekadama phIko paDI gayo; teNe moM bAjue pheravI lIdhuM. "huM phariyAdanA rUpamAM nathI kahetI," prinsesa dhImA avAje kahyuM, mane ghA karI jAya tevI sAcI vAta, chetarAmaNI khuzAmata karatAM huM vadhu pasaMda karuM chuM. tethI ja pUchuM chuM , ma da gIza, ke huM kharekhara eka chIcharI prakRtinuM tuccha mANasa chuM?" "tuccha?" e juvAniyo pokArI UThayo; "tame tucche! nA, nA; mArA jIvananA kImatImAM kImatI dhana mATe e zabdo vAparI ja na zakAya." paNa puruSanA aMtaramAM dAhaka javALA UbhI karIne, pachI tene temAM khAkha thaI jato je strI joI rahe, tene huM to evI ja gaNuM." paNa meM zuM kahyuM ke na kahyuM, tenI tamane zI darakAra? tamArI AgaLa mAruM evuM te zuM mUlya che, jethI huM jIvuM che ke nahi te paNa jANavAnI tamAre jarUra hoya?" "mazyora da gIza, tame tathA huM baMne mAnavaprANIo chIe; tethI tamArA jIvanane barabAda thatuM huM joI rahI zake nahi. AjathI tamArA pratyeno mAro vyavahAra huM badalI nAMkhyuM che. huM khullA dile je sAcuM che te ja kahuM chuM - huM tamane vinaMtI karuM chuM ke, tame mane havethI cAhazo nahi, ane meM kadIka paNa tamane koI mITho bola kahyo hoya ke bhAvabharI najare joyA hoya, to paNa te taddana bhUlI jAo." "tame mane vinaMtI karI cho?" hA, hA; meM mAre hAthe je nukasAna karyuM hoya, te mAre potAne hAthe ja mAre sudhArI ApavuM joIe. eTale kAuMTa, meM tamArA pratye je kaMI nakharALApaNuM dAkhavyuM hoya, ke ramata ramavA khAtara bhAva batAvyo hoya, tenI mane kSamA ApI do.-- nA, nA, mane vacce rokazo nahi tame mane je kaMI kahyuM tenI paNa huM tamane kSamA ApI dauM chuM; tame Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chupAIne sAMbhaLanAra sAMbhaLI zake 145 maravAno vicAra choDI do, ane tamArA kuTuMbane mATe, rAjA mATe, tathA amo sau srIjAta mATe jIvatA raho; kAraNa ke, strIo tamArA pratye prema ane Adara dAkhavI zake tevA tame vIra cho, bahAdura cho." "maeNDama, maeNDama !' .. 'nA, nA; hajI sAMbhaLo. jyAre tame pahelAM to AvazyakatAne ja kAraNe, ane pachI mArI vinaMtIne kAraNe mane bhUlI jazo, tyAra pachI ja tame mAruM sAcuM mUlyAMkana karI zakazo; ane mane khAtarI che ke, tame atyAranA tamArA prema'ne badale te vakhate tamArI sAcI mitratA mane arpazo, jeno huM kharA aMtarathI svIkAra karIza." da gIze potAno hoTha jorathI dAMta nIce dabAvyo ane jArathI paga jamIna upara pachADayo. pachI zvAsa rUMdhAto hoya te rIte te bolyo, "maeNDama, tame je arpavA mAgo cho te mArAthI svIkArI zakAya tema nathI." 4. "zuM? tame mArI mitratAno asvIkAra karo cho?" "ema nahi, paNa mane tamArI mitratAnI jarUra nathI; huM tamArA mATenA premamAM marI javAnuM vadhu pasaMda karIza -- tamArI mitratA mATe jIvavAnA karatAMya --'' "kAuMTa !" "maeNDama, A AkharI ghaDI che, eTale eka puruSa potAnA aMtarathI je strIne bhaje che tenI sAthe je rIte bole, te rIte huM badhuM bolI nAMkhuM to kSamA karazo. meM tamArI viruddha phariyAdarUpe je kaMI kahyuM hatuM, te mArI tamArA pratyenI Asaktine kAraNe kahyuM hatuM. meM uparAMtamAM kahyuM hatuM ke, huM marI javA mAguM chuM, ane huM avazya marI jaIza. kAraNa ke, huM jIvato rahIza, to tame mane bhUlI jazo; paNa huM marI jaIza, to tame mane kadI nahi bhUlI zako, enI mane khAtarI che." have vicAramAM paDI jaI mAthuM nIcuM namAvI devAno ane mAM bAjue pheravI levAno maeNDamano vAro Avyo. eka miniTa vicAra karI laI teNe namratAthI kahyuM, "to tame mane khUba ja cAho cho, kharu?" ' pre.-10 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prema-paMka tame abaghaDI mane hAMkI kADhazo ke haju mArI be vadhu vAto sAMbhaLavA thobhazo, to paNa huM eTaluM ja kahevAno chuM ke, tamane huM gAMDAnI mAphaka cAhuM chuM." arthAt have daradI mATe AzA ja nathI, kharuM?" meDame kaMIka lADanI rIte kahyuM, "to have mAre tamArI sAravAra jarA vadhu ciMtApUrvaka karavI paDaze. lAvo jouM tamAro hAtha, cheka ja barapha jevo ThaMDo paDI gayo che ne kaMI." dagIze ghUMTaNiye paDI, meDamano eka nahi paNa baMne hAtha pakaDI lIdhA. to bhale mane prema karajo, kAuMTa; kAraNa ke have bIjuM kaMI thaI zake tema lAgatuM nathI." ema kahI maeNDame da gIzanA hAthanI AMgaLIo khabara paNa na paDe te rIte saheja dabAvI ane pachI eka mahArANI athavA eka ati AdarabhAva pAmelI premikA je rIte kare te rIte teNe mAtra mAnasika preraNAthI ja da gIzane Ubho karyo. da gIzanA AkhA zarIramAM pagathI mAthA sudhI vIjaLI pasAra thaI giI. meDamane khAtarI thaI ke, A mANasa tene aMtarathI cAhe che. pachI teNe kahyuM, "kAuMTa, tamAro hAtha mane Apo; have ApaNe pAchA pharIe." "maeNDama," kAuMTa ghUjato pUjato tathA cheka ja mUMjhAIne kholI UDyo, "tame mane mArI nAMkhavAno A trIjo ja mArga khoLI kADhayo lAge che." paNa khuzanasIbI eTalI ja che ke, e mArga lAMbAmAM lAMbo che," eTaluM kahI, je jhuMDamAMthI teo nIkaLI AvyAM hatAM, te tarapha meDama kAuMTane dorI cAlI. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 eremIsane patravyavahAra da gIzanA prema-prakaraNanuM Ama thALe paDI gayuM. acAnaka e badhuM zA kAraNe banyuM tenI tene kalpanA paNa na AvI zakI. te daramyAna zavAliyera da laoNreIna da vArdano patra vAMcavA potAne utAre pAcho pharyo. te kAgaLamAM da vAgheM tene lakhyuM hatuM ke, kaile sudhI te bakiMgahAma sAthe taMdvayuddha khelavA gayo hato, ane tyAM maraNatola ghAyala thaI pathArIvaza thayo che. paNa teNe khAsa to e vAta jaNAvavA prayatna karyo hato ke, maeNDama ane bakiMgahAma baMne ekabIjAnA prabaLa premamAM che. zavAliyare e kAgaLa tucchakArathI Tebala upara pAcho pheMkI dIdho. kAraNa ke, davA ApelI khabaro vAsI thaI gaI hatI, ane ahIM to kevAMya avanavAM prema-prakaraNo phUTI nIkaLyAM hatAM. Avo vAsI khabarovALo kAgaLa vAMcavA pote pelI be jaNIono pIcho karavAnuM cUkayo, te badala tene kheda thavA lAgyo. kAraNa, AvA badhA darabArI bheda-bharamAM jANI lenAro ja sauthI vadhu lAbha chaDI laI zake. rAtano eka vAgI gayo hato, ane have to sau potapotAne ThekANe paDI gayuM haze, ema mAnI, teNe bArI akasmAta ja ughADI. paraMtu tenuM khuzanasIba haju paravArI gayuM nahotuM!-sAme ja eka puruSa ane eka strInA oLA teNe AvatA joyA. pelI strI to teNe joyelI bemAMnI ja eka hoya ema spaSTa dekhAtuM hatuM- eTale temane oLakhI kADhavA te jaladI jaladI te tarapha doDyo. dAdara UtarI te jevo bAraNA tarapha vaLavA jato hato, tevAmAM meDamane ekalIne ja teNe aMdara AvatI joI. zavAliyarane have tenI 147 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prema-paMka sAthe koNa hatuM te jANavAnI caTapaTI lAgI. eTale meDamane jhaTapaTa vaMdana karI, te bahAra cAlyo. meDamano sobatI haju dUra eka tarapha cAlyo jato dekhAto hato. laoNreIne tarata teno pIcho pakaDyo. have te mANasa laoNreInanA hAthamAMthI chaTakI zake tema nahotuM. paraMtu acAnaka eka bAjuethI be jaNa vacce dhasI AvyA. te nANAMpradhAna meM0 kuke ane nAmadAra bizapa oNpha oNna hatA. loreInathI temane AvakAranA be zabdo bolyA vinA AgaLa doDI javAyuM nahi. ane meM0 kuke jenuM nAma, te saunI sAthe mIThI vAto karavAmAM to pAchA ja na paDe. laoNreIne kukene kahyuM, "Apa bahu moDA padhAryA, meMzyora; sau koIne utsava-samAraMbhamAM ApanI gerahAjarI bahu kaThatI hatI." "paraMtu mArAthI jaladI AvI zakAya tema hatuM ja nahi, chevaTano kara je nAMkhyo, teno paeNrIsamAM kevo satkAra thAya che, te joIne huM chUTo thayo ke tarata AvI pahoMcyo chuM." "to zuM, paeNrIsa zAMta che ne?" "hA, hA; paeNrIse e kara sArI rIte svIkAryo che." "barAbara; tethI ja Apane ahIM AvatAM moDuM thayuM haze." "paraMtu rAjAjI darabAragaDhamAM che ke nahi te mane kahezo, zavAliyara? huM atyAre rAte ja temane maLI zakIza ke mAre kAla savAra sudhI rAha jovI paDaze, e mAre jANavuM che." "chellA adhaeka kalAkathI rAjAjI kayAM che tenI mane kazI khabara nathI." "kadAca maeNDamanA kamarAo tarapha haze." "nA,nA,zyora;tyAM to nathI ja, kAraNa ke, meDamane ja abaghaDI meM bahArathI AvatAM joyAM. paNa temanI sAthe koIka hatuM te rAjAjI to nahotA ne?" laoNreIne pelA viSe mAhitI meLavI levA prazna karyo. "nA, nA, rAjAjI to nahotA ja." Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNremIsano patravyavahAra 149 paNa eTalAmAM sAmenA eka ToLAmAM kolaberane joI, laoNreIne kahyuM, "pelA ma0 kolabera kadAca rAjAjI viSe tamane mAhitI ApI zakaze." ema kahI te tyAMthI sarakI gayo. laoNrena cAlyo gayo eTale kuke bhavAM caDAvI kaMIka vicAramAM paDI gayo. eNremIse tenI tarapha karuNAbharI najare khinnatAthI joyuM ane pUchayuM, "kolaberanuM nAma sAMbhaLI zA mATe Ama ciMtAmAM paDI gayA? tamane tamArA potAnA bhAgyodayamAM vizvAsa che ke nahi?" mArA bhAgyodayamAM eTalo badho vizvAsa che ke, koI mANasathI prApta na karI zakAya tevuM badhA prakAranuM dhanavaibhavanuM, mAnapratiSThAnuM ane chevaTe premanehanuM aMtima sukha prApta karIne mane have khAtarI thaI che ke, AthI AgaLa koI jAtanuM caDANa karavAnuM rahetuM na hovAthI, mAre have nIce UtaravAnuM ja bAkI rahe che!" paNa bhAI, tamane sAMpaDelA badhA AnaMdanI vAta tame mane karatA nathI ne!" "vahAlA bujI, tamane e badhA sAMsArika AnaMdonI vAto na karI zakAya. tame game teTalA mArI sAthe ekAtmabhAve vartatA ho, tema chatAM mAre tamArA jhabhbhAnI AmanyA rAkhavI ghaTe!" paraMtu pAdarI AgaLa kabUlAta vidhinI rUe badhI vAto kahI zakAya ne?" paNa e jAtanI aMtima kabUlAto tamArI AgaLa karavAnI Ave, to paNa mane ghaNI zarama Ave." paNa eTalAmAM to kolaberane potA tarapha Avato dekhI, kukee remIsane bAjue cAlyA javA kahyuM. "te badamAza tamane mArI sAthe joze, to tamane paNa dhikkAravA lAgaze." paNa te 'badamAza'nI sAthe vAto karavAmAM vakhata bagADavAne badale tame maeNDamanI ja mulAkAta kema letA nathI?" meDamanI?" Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prema-paMka "hA, hA, be-traNa divasathI maeNDamano sitAro bahu camakavA lAgyo che; ane ApaNI yojanA pramANe ApaNe rAjAjInAM mAnItAM saunI sAthe ' meLa rAkhavAno che, jethI kolabera rAjAjInA kAna bhaMbhere teno upAya thato jAya!" paNa AjakAla rAjAjIno sadbhAva meDama upara Utaryo che, enI tamane khAtarI che?" jo kaMI pheraphAra thayo hoya to te Aja savArathI ja thayo hoya. tame jANo cho ja ke mArI pAse mArA AgavA jAsuso che!" ThIka, to huM jaladI maeNDama pAse jAuM chuM; mArI pAse hIrAjaDita be sarasa naMga che." meM joyAM che; evAM moMghAM ane rAjavaMzI naMga bIjAM maLavA muzkela che." te ja ghaDIe eka nokara AvIne kukene tathA eremIsane temane mATenI ciThThIo ApI gayo. kukenI ciThThI maeNDama da beliyeranI lakhelI hatI. temAM je premabharyo saMdeza hato tenAthI koI paNa mAnavanuM hRdaya AnaMdavibhora banyA vinA na rahe. temAM lakhyuM hatuM "priya, tamArAthI vikhUTI paDaye eka kalAka ja thayo che; paraMtu tamane huM cAhuM chuM e kabUla karyo eka yuga thaI gayo che." maeNDama beliyera be divasa kuke sAthe rahyA pachI eka kalAka pahelAM ja chUTI paDI hatI. kukee e ciThThIne premathI cuMbana karyuM ane e ciThThI lAvanAra dUtane mUThI bharIne sonAmahoro ApI dIdhI. eNremIsa mATenI ciThThImAM A lakhANa hatuM- "Aja sAMjathI rAjAjIne navuM ja gheluM vaLagyuM che. potAne eka yuvatI cAle che evI temane khabara paDI che. e juvAna chokarI potAnI sakhIo sAthe khAnagImAM vAtacIta karatI haze, te vAto sAMbhaLavAmAMthI rAjAjIne enuM gheluM vaLagyuM che. chokarInuM nAma mAdamaAjhola da lA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNremIsano patravyavahAra 151 vAliyera che. rAjAjI enAmAM baMdhAI jAya eTalI suMdara te che. havethI mAdamuAjhola da lA vAliyarane lakSamAM letA rahejo." maeNDama bAbatamAM eka akSara paNa te ciThThImAM nahoto. tarata ja eNremIse phukene pUchyuM "tamane lA vAliyera nAmanI juvAna chokarIno paricaya che?" jarA paNa nahi.'' << jarA yAda karI juo." 66 "hA, hA, te nAmanI chokarI maeNDamanI tahenAtamAM che kharI.'' "to mAMzyora, tame atyAre maeNDamane nahi paNa tene maLo." "eTale zuM?" "pelAM naMga paNa tene ja Apajo." "naoNnsansa!" "mAMzyora, mArI salAhanI avagaNanA na thaI zake, e jANo cho ne?" " chatAM ,, "tame vakhata gumAvyA vinA tene maLo. ane maeNDama da beliyera AgaLa huM tamAro jAmIna thaIza ke tame rAjakAraNIya hetusara ja te suMdarIne maLyA hatA! '' "tame zuM kahevA mAgo cho? tame hamaNAM konuM nAma lIdhuM?" 'have tamane khAtarI thaze ke, tamArI rajeraja hilacAlathI huM jeTalo mAhitagAra chuM, teTalo ja bIjAo viSe paNa hoI zakuM!" 'ThIka, to tame kahezo tenI tahenAta huM bharIza; pachI che kaMI?" phuMke maeNDama da beliyeranI yAdathI pulakita banIne bolyo. "paraMtu, have to sAtame AsamAnathI dharatI upara pAchA Avo~~ A tamAro kolabera tamane maLavA sAme ja Ave che." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152. prema-paka kolabera kuke pAse AvatAM mIThuM hasyo. eremIse kukene dhImA avAje kahyuM, "beTo, tamArI pAsethI bIjA pacIsa-pacAsa lAkha mAgavAno hoya ema lAge che." kolabere AvatAMveMta kukene pUchayuM, "amArI A badhI taiyArIo Apane moMzyora, kevI lAgI?" "bahu sArI taiyArIo che, kahevuM joIe." "alabatta, ame badhA rAjAjInA nokaro to garIba mANaso chIe; tema ja pheblonI sarakhAmaNI ApanA vaoNnA mahela sAthe to na ja thaI zake" "sAcI vAta che," kukee TADhAzathI kahyuM. "ame amArAM nabaLAMpAtaLAM sAdhanothI jeTaluM thaI zake teTaluM karyuM che." kukee javAbamAM mAtra namana karyuM. paraMtu, Apa ApanA abhuta bagIcAomAM rAjAjIne mahotsava mATe nimaMtro to vadhu sAruM kahevAya nahIM? ApanA bagIcAonI khyAti dUra dUra sudhI phelAyelI che. nahIM nahIM toya temanI pAchaLa cha karoDa phrAMka kha thayuM haze." sAta karoDa vIsa lAkha phrAMka," kukee jaNAvyuM. "to to Apa jo rAjAjIne e bagIcAomAM utsava goThavIne nimaMtro, to raMga rahI jAya." "paraMtu, nAmadAra rAjAjI mAruM evuM nimaMtraNa svIkAre ema tame mAno cho?" "mane emAM jarAya zaMkA nathI; teozrI svIkAraze ja enI huM khAtarI ApuM chuM." "to huM jarUra e bAbata vicAra karIza," yukee kahyuM. "kabUla karI lo, kabUla karI lo," oNmIse AturatAthI kukenA kAnamAM kahyuM. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNremIsano patravyavahAra 153 "to zuM, e bAbatano haju 'vicAra 'karavA mAgo cho ema?" "hA, hA; rAjAjIne vinaMtI karavA kayAre javuM eno vicAra to karavo paDe ne !" "are atyAre, Aje rAte ja Apa maLI zakazo," kolabere AturatAthI kahyuM. AjubAju UbhelAone to moM0 phuMkene tyAM kevA kalpanAtIta AnaMda-utsavamAM bhAga levAnuM maLaze, e vicArathI ja galagaliyAM AvI gayAM. phuMkee tarata ja hasatAM hasatAM te saune kahyuM, "sagRhastho, Apa saune nimaMtraNo ApavAnuM mane game to kharuM ja; paraMtu rAjAjI potAnA rAjyamAM jyAM padhAre, tyAM te temanA ja mahelamAM padhAryA gaNAya; eTale tyAM AvavAnAM nimaMtraNa paNa rAjAjI ja kADhaze; eTale Apa saune rAjAjI mAraphate ja niyaMtraNo maLaze. ,, tarata ja cAre tarapha AnaMdano dhvani phelAI rahyo. "ghamaMDI mANasa," kolabera manamAM gaNagaNyo; "teM mArI A vAta svIkArI eTale ochAmAM ochA ekAda karoDa fAMka tArA ochA thayA ja jANaje!" 66 'bhAI, tame to mane pAyamAla karI nAMkhyo," kukee dhIme avAje eNremIsane kahyuM. "UlaTA, meM tamane ugArI lIdhA che, ema jANajo." kuke have dAdara caDI tapAsa karavA lAgyo ke rAjAjI AsapAsa kayAMya dekhAya che ke nahi. .. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 hisAbI kArakuna seMteznonA paga have havAmAM adhdhara ja cAlatA hatA. chellA be-traNa kalAkathI tenI kiMmata ane mAna vadhI gayAM hatAM. rAjAjIe tene lA vAliyera pratyenA potAnA premanI banAvaTI jAherAta karavA saMtalasamAM lIdho hato; paNa have to sau koI tenI pAsethI mAhitI meLavavA tenI paLazI karavA lAgI gayAM hatAM! cAre bAju tene prema, prema ane premanuM sAmrAjya vyApI raheluM dekhAtuM hatuM. rAjAjIno maeNDama pratyeno prema, maeNDamano rAjAjI pratyeno prema, da gIzano maeNDama mATeno prema, lA vAliyerano rAjAjI mATeno prema, mAlikaoNrnano mAMtAle mATeno prema, ane taoNne zAratano potAne mATeno prema! setezno jevA darabArInuM to ATalAthI mAthuM ja bhamI jAya ! seMteznonI vANI have sahastradhAre vahevA lAgI hatI; koI paNa bAbatanuM vigate varNana karavAnI potAmAM ATalI badhI zakti hatI, tenI khabara ja tene atyAra sudhI na hatI. rAjAjIne have maeNDama mATe AkarSaNa rahyuM na hatuM, eTale lA vAliyeravALI vAta aMge maeNDamane tIvra jijJAsA jAgI hatI; ane rAjAjI meDama kevI UMcI nIcI thAya che te jANavA Atura rahetA hatA. paraMtu rAjAjIne vadhAre to lA vAliyera vize vadhu vigato jANavAnI laganI lAgI hatI. ane meM tenoe have te bAbatanI vigato ekaThI karavA bIDuM jhaDapyuM hatuM. te pote tene viSe khAsa kAMI jANato na hato. eTale rAjAjIne khuza karavA, rAjAjInA kahyAthI, te vizeSa mAhitI meLavavA tatpara thayo. 154 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hisAbI kArakuna 155 khAsa karIne lA vAliyera pahelAM koI premaprasaMgamAM sapaDAI che ke nahi te jANI lAvavA! vAIkAuMTa da brAjalaoNna taraphathI kAuMTa da lA phera tenA hAtha mATe mAgaNI karI gayA hatA, e rAjAjIne yAda hatuM, paNa te to sIdhI kAyadesara vAta hatI. tenAthI rAolane lA vAliyera upara game teTalo prema hovAnuM sAbita thatuM hoya, paNa lA vAliyera pote kharekhara rAola pratye kheMcAI che ke nahi, tenI kazI kalpanA te uparathI zI rIte Ave? paNa eTalAmAM bahAra pagalAMno avAja saMbhaLAtAM, koNa AvyuM che te jANI lAvavA rAjAe seteznone bahAra mokalyo. setezno tarata ja pAcho Avyo ane bolyo, "meM0 kuke ApanA bolAvyAthI AvyA che; paraMtu atyAre moDuM thayeluM che tethI atyAre ja hAjara thavAno temano Agraha nathI; te mAtra temanA AvyAnI jANa Apa nAmadArane karavA mAge che." "oho, moM, kukene meM traNa vAgye kAgaLa lakhIne AvatI kAle savAre AvI pahoMcavA jaNAvyuM hatuM, paNa te to atyAre rAte ja be vAgatAmAM AvI pahoMcyA ne kaMI! to temane jaladI ahIM mokalI, meM kahelI tapAsa karavA tame UpaDI jAo, kAuMTa; ane kAle savAre badhI mAhitI laI AvIne mane maLo." kuke aMdara AvatAM ja rAjAjIe tene utAvaLe AvI pahoMcavA badala dhanyavAda ApyA, ane pUchayuM, "mAro saMdeza kayAre maLyo hato?" "sAMjanA nava vAgye sarakAranuM ane mArI sAthe vananA bizapa paNa padhAryA che, jemaNe ApanI samakSa hAjara thavA devA paravAnagI mAgI hatI." "hA, hA, temaNe koI bAbata aMge mane dhanyavAda ApavA mATe AvavA jaNAvyuM hatuM." kharI vAta che, sarakAra, mArI bhalAmaNathI Apa nAmadAre traNa mahinA upara temanA nimaNUka-patra upara dastakhata karI ApyA hatA. temane tarata pAchA pharavAnuM che, eTale te atyAre ja AvyA che." Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prema-paMka to bhale temane aMdara AvavA do." eNremIse aMdara AvI rAjAjIne dhanyavAda aryA, paraMtu rAjA tenA moM sAme tIvratAthI joI rahyo. "to tame vaoNnanA bizapa cho, kharuM?" "hA, sarakAra." "vana to bretAnamAM AvyuM ne? lagabhaga dariyAkinArA najIka ja." eNremIse saMmatisUcaka namana karyuM. "bela-ilathI thoDA gAu, kema?" "aDhAra gAu, sarakAra." to to bela-ilathI ekAda pagalA jeTaluM ja dUra gaNAya, kharuM?" amo garIba bretAno mATe to eTaluM aMtara ghaNuM ja moTuM gaNAya, sarakAra. uparAMta, nadIthI bela-ila vacce aDhAreka gAu jeTalo dariyo che, pAcho." "ma0 kukenuM tyAM bahu sAruM makAna che, ema meM sAMbhaLyuM che." hA, sarakAra, meM paNa sAMbhaLyuM che." rAjAe have kuke tarapha pharIne kahyuM, "vAha, tamArI jAgIramAM ja vananA dharmAsana upara moM dable jevA mANasa hoya, ane tame tamAruM bela-ila temane batAvyuM ja na hoya, e bahu navAInI vAta che." sarakAra," bizapa vacce ja bolI UThyo; "amo garIba bretAna pAdarIone amAruM sthaLa choDI bahAra nIkaLavAno vakhata ja raheto nathI." to to tamane evA garIba rAkhavA badala mAre moMkukene sajA karavI paDaze; paNa ThIka, vananI Avaka keTalI che?" sATheka hajAra liva, sarakAra," eNremIse javAba Apyo. oho, e to bahu ochI Avaka kahevAya; huM tamane tenA karatAM vadhu sAre sthaLe goThavI ApIza." eNremIse namana karyuM. rAjAe paNa sAmuM namana karyuM. eno artha e thayo ke, e mulAkAta pUrI thaI. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hisAbI kArakuna 157 eNmIsa jatAM rAjAe have kuke tarapha pharIne kahyuM, "huM tamane hajAra hajAra dhanyavAda ApavA mAguM chuM, meM kuke. mane tamArA vize kaMIka pUrvagraha jevuM hatuM, - joke, te badhuM have nIkaLI gayuM che; paraMtu, te pUrvagrahanuM kAraNa tame jANo cho?" hA, sarakAra; Apa nAmadAra ema mAnatA hatA ke, huM kharcanA roLa vALI dauM chuM." nA, nA, e nahi." "to pachI kadAca Apa sarakAra ema mAnatA hazo ke, loko pAse paisA nathI, to Apane mATe paNa nahi rahyA hoya, eTale huM aNaghaDa vahIvaTadAra kahevAuM.": "hA, huM ema mAnato hato; paNa huM bhUla karato hato, ema mane have samajAyuM che." kukee mAthuM namAvyuM. "paNa lokoe navA karaverA aMge kazuM tophAna ke phariyAda karyA nathI ne?" "nA sarakAra ane paisA pUratA maLyA che." "tame gayA mahine mane khUba paisA pUrA pADyA che." "ane haju to Apa nAmadAranI badhI jarUriyAto uparAMta Apa nAmadAranI icchAone saMtoSI zakAya eTalA paisA che." AbhAra, moM, kuke; paNa have bIjA beeka mahinA huM kAMI paisA paisA mAgavAno nathI." "to e daramyAna huM pacAsa-sATha lAkha phrAMka ekaThA karI laIza, je laDAI phATI nIkaLe to paNa hAtha upara rahe." "pacAsa-sATha lAkha!" Apa sarakAranA ghara-kharcanI ja vAta huM karuM chuM." Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prema-paMka "to zuM tame laDAI phATI nIkaLaze ema mAno cho?" "sarakAra, rAjagaruDane paramAtmAe cAMca ane nahora bakyAM che, to te potAnI rAjazAhI prakRti pragaTa karI zake te mATe ja ne?" rAjA ghaNo ja prasanna thayo. "paNa ame lokoe ahIM puSkaLa paisA vAparI nAMkhyA che, 0 kuke tame mane te mATe vaDhavAnA nathI ne?" "sarakAra, Apa nAmadArane haja javAnInAM vIsa varSa mANavA mATe che; te vIsa varSa daramyAna Apane soeka karoDa phrAMka vAparavA to joIze ja." e to ghaNI moTI rakama kahevAya." huM bIjI bAbatomAM karakasara karIza, sarakAra; ane ApanI pAse kolabera ane huM ema banne jaNa chIe ja ne? temAMno eka Apane ApanI tijorInAM nANAM chUTe hAthe vAparavA preraNA ApyA karaze - ane te mANasa huM hoIza; ane bIjo Apane mATe nANAM karakasarapUrvaka bacAvavA peravI karyA karaze - ane te mANasa kolabera haze." "mA~kolabera?" rAjAe navAI pAmI pUchyuM. hA, sarakAra; mau0 kolabera bahu sArA hisAbanIsa che." kukee A vAta evI sAhajika rIte kahI hatI ke, rAjAne jarA paNa vahema na gayo. teNe tarata ja pUchayuM, "tame to moM0 kolaberanI stuti karo cho !" hA, sarakAra; mAre stuti karavI joIe; kAraNa ke, te guNavAna mANasa che eTaluM ja nahi, paNa te Apa nAmadAranI sevA niSThApUrvaka bajAvanAra mANasa che, te huM barAbara jANuM chuM." to tamArI sAthe temane takarAra jevuM kema cAle che?" "bahu sAduM sIdhuM kAraNa che, sarakAra; huM paisA tijorImAM kema Ave e jouM chuM; tyAre te e paisA tijorImAMthI pAchA bahAra kema na nIkaLe tenI peravImAM rahe che." Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 hisAbI kArakuna 66 nA, nA, moM0 surinTenDanTa; tame hamaNAM ja temane viSenA tamArA sArA abhiprAyanI viruddhanuM kaMIka umeravAnA cho!" "nA, sarakAra; AkhA frAMsamAM emanA jevo bIjo sAro kArakuna maLavo muzkela che." I. sa. 1661mAM A 'kArakuna" zabda Aje tenI AsapAsa je Utarato bhAva gUMthAyo che, tevo hINapatabharyA bhAva nahoto dharAvato. paraMtu rAjAjIe mA~ phuMke mATe surinTenDanTa zabda vAparyA pachI e zabda sarakhAmaNImAM ApoApa kaMIka UtaratI kakSAe goThavAI gayo. 66 'tame emanA karakasariyA svabhAva viSe game te kaho, to paNa A phAMteblo mukAme aDhaLaka nANAM kharacIne temaNe ja utsavanuM A Ayojana karyuM che. ane kharcanI bAbatamAM temaNe jarAya hAtha kheMcI pakaDayo nathI." kue mAthuM namAvyuM, paNa javAba na Apyo. "to zuM tamAro abhiprAya paNa evo ja nathI?' 66 nA, sarakAra; mA~ kolabere badhuM barAbara gaNatarIbhera karyuM che, ane te mATe Apa nAmadAranA dhanyavAdane pAtra banyA che." A 'gaNatarIbhera' zabde rAjAne coMkAvI mUkayo. kuke jevA dilera mANasane mAMe e zabda sAMbhaLI, rAjAne tarata khAtarI thaI gaI ke, ahIMnuM badhuM Ayojana 'mana mUkIne ' nathI ja thayuM -- kayAMka 'gaNatarI ' jevI vastu AnaMda-utsavamAM paNa ADe AvI che : pote hajI pUrepUro rAjezrI nathI! Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. rAtanA be vAgye seteznone rAjAjIe lA vAliyeranA pUrvajIvana vize sAcI mAhitI ekaThI karI lAvavAnuM kAma soMpyuM, eTale tenA pagane pAMkho AvI hoya tema te UDyo. tene evo vicAra Avyo ke, da gIze lA vAliyerane maeNDamanI tahenAta-bAju tarIke dAkhala karAvI hovAthI, tenI pAsethI kadAca jaladIthI samAcAra maLI zakaze. tenI yojanA evI hatI ke, jo lA vAliyara viSe sArA ja samAcAra maLe, to to rAjAne enA premamAM AgaLa vadhavAmAM madada karavI, ane rAjAne AbhAra nIce dabAvavo; paraMtu jo ene vize bhUMDA samAcAra ja maLe, to rAjAnuM mana lA vAliyera upara keTalAM coMTayuM che te jANI laI, e chokarIne darabAramAMthI hAMkI kADhavAnI vetaraNa karIne, maeNDama, rANI vagere je badhI strIo rAjAno prema prApta karavA prayatna karatI hoya, temane AbhAra nIce lAvI mUkavI, ane temanA saunA mAnItA thaI javuM. Ama ene to baMne rIte lAbha ja lAbha dekhAto hato. ane rAjAne jo lA vAliyara upara gAMDo ja prema hoya, chatAM lA vAliyara bAbata bhUMDA samAcAra maLyA hoya, to pote tenI badhI vAta jANe che ema lA vAliyerane khabara paDavA devI, ane chatAM pote tenA upara maherabAnI karI, rAjAne e vAta kahI deto nathI ema jaNAvI, tene dabANa nIce rAkhavI. pachI tene rAjAnI sevA bajAvavA dvArA je kaMI lAbho maLe, temAMthI hisso meLavavAnI gaNatarI rAkhavAnuM paNa setigno cUkyo nahIM ! 160 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtanA be vAgye 161 barAbara eka vAgyAnA arasAmAM sadbhAgya segnoe da gIzane bagIcAmAM eka thaDane aDhelIne Ubho rahelo ane kaMIka prema-gIta gaNagaNato dekhyo. tenI sAme eka khullI bArImAMthI prakAza Avato hato tenA tarapha te joI rahyo hato. kahevAnI jarUra nathI ke e bArI maeNDamanA kamarAnI hatI. seteznoe bIjo kazo vicAra karyA vinA tene khabhe hAtha mUkI, kahI dIdhuM, "vAha, ThIka thayuM tame maLI gayA che. huM tamane ja zodhato hato, kAuMTa." mane?" da gIze coMkIne kahyuM. "hA, hA, tame ahIM UbhA UbhA prema-gIto racI rahyA cho, e jANI mane vizeSa AnaMda thayo; kAraNa ke, huM paNa premamAM paDayo chuM, maherabAna!" da gIza tarata teno hAtha pakaDI tene bAjue dorI gayo, jethI tenI najara pelI bArI upara na paDe. "tame mane zA mATe zodhatA hatA, te kaho; huM mArAthI banatI madada karavA taiyAra chuM, ema mAnajo." "to mAre eka vyakti viSe jarA mAhitI joIe che; ane tamane e vyakti sAthe saMbaMdha che, ema mArA jANavAmAM AvyuM che." "ane e vyakti sAthe ja tame premamAM paDayA cho, ema ne?" huM 'hA' paNa nathI kaheto ane "nA" paNa nathI kaheto; kAraNa ke, koI evA mANasamAM prema karI besIe, jenI pAsethI e prema pAcho vaLavAnI ApaNane AzA ja na hoya, to pachI nAhaka du:khI thavuM paDe; tenA karatAM pahelethI joIne pagaluM bharavuM zuM khoTuM?" "sAcI vAta che; ApaNuM hRdaya e kImatI vastu che, ane tene svIkAravA taiyAra na hoya tevA mANasa upara te na ja pheMkI zakAya!" to mAre mAdamaAjhola da taoNne zAraoNta viSe kaMIka pUchavuM che." che.-11 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 prema-paMka vAha bhAI, A kahANI kyAMthI lAvyA? mAre mAda0 tane zAreta sAthe kazo ja paricaya nathI." kema, tame temane maeNDamanI tahenAtamAM goThavI ApyAM nathI?" nA re nA, e pote evA sArA khAnadAnanAM che ke, temane dAkhala thavA mATe koInI bhalAmaNa na joIe." "to pachI peluM gIta sau koI gAya che teno zo artha?" kayuM gIta? mane saMbhaLAvo jouM." "ke,- "mA~0 da gIza che tahenAtI bAnuone phAvyA; te ja kumArI metAlene tema ja - ne lAvyA. -e chellI kaDImAMnuM nAma mane yAda rahyuM nathI." "lA vAliyerane!" da gIze umerI ApyuM; "paNa e kavitAmAM taoNne zArata nAma kayAM che?" "paNa e kavitAmAM metAlenuM nAma che ne! tame tene oLakho cho?" "ADakatarI rIte; te bA mAlikaoNrna nAmanA yuvakanI mAnItI che; mAlikaoNrna mAnikano mAnIto che ane mAnikoe mane maeNDamanI tahenAtamAM maoNtAlenuM nAma dAkhala karAvI ApavA tathA mAlikaoNrnanuM nAma moMzyoranA ghara-kArabhAramAM dAkhala karAvI ApavA jaNAvyuM hatuM. ane tame jANo cho ke ramUjI mAnika mAro mAnIto dosta che." "ane e mAgelI nokarIo tame meLavI ja ApIne?" metAlenI bAbatamAM hA, mAlikaoNrnanI bAbatamAM nA ane hA bane; kAraNa ke, e mANasa alabatta ahIM haraphara karI zake che, paraMtu koI jagA upara tene haju goThavI zakAyo nathI." gItanA chellA caraNamAM AvatI lA vAliyeranuM zuM che?" saMtegnoe AMkha micakArIne pUchayuM. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtanA be vAgye 163 "hA, emane paNa maeNDamanI tahenAtamAM meM dAkhala karAvI ApyAM che; paraMtu, kAuMTa, mAdamaAjhola lA boma la LyAMka da lA vAliyera mATe tame game tema mArI samakSa na bolazo; kAraNa ke temanA jevI cAritryazIla bAna meM bIjI joI nathI - jANI nathI." to to tame chevaTanI aphavA ja sAMbhaLI nathI, maherabAna !" nA, nA, mAre sAMbhaLavI paNa nathI; e aphavA tamArI pAse ja rAkhI mUkazo." paNa e bAna aMgenI kazI vAta sAMbhaLavAno tame Avo inakAra kema karo cho?" mAdamuAkola da lA vAliyera mArA eka parama mitranI premikA che." da gIza ATaluM kahI, namana karI cAlato thayo. setezno pote ATalI ATalI jahemata uThAvyA chatAM lA vAliyara viSe vizeSa kaMI mAhitI na meLavI zakyo hovAthI akaLAyo; ane vicAramAM ne vicAramAM AgaLa cAlavA lAgyo. thoDI vAramAM nokaronAM makAno AvyAM, pachI temanI pAchaLanAM moTAM moTAM vRkSo dekhAyAM ane pachI ekadama UMcI thatI ane AkhA mahelane gheratI dIvAla. acAnaka teNe eka jagAe AkAza tarapha UMcethI Avato eka strI ane puruSanI vAtacItano avAja sAMbhaLyo. teNe dhArI dhArIne joyuM to dIvAlane TekavelI nisaraNInI Toce eka strI dIvAlanI upara hAtha TekvI UbhI hatI ane dIvAlanI pelI bAjue najIkanI DALI upara beThelA eka puruSa sAthe vAtacIta calAvI rahI hatI. strI pelA puruSane kahetI hatI, "mAM" mAnika, A rIte lAMbo vakhata ApaNAthI vAtacIta na calAvI zakAya. tame Ama atyAre mane ahIM vAtacIta calAvavA ciThThI lakhIne bolAvI, te bahu khoTuM karyuM che. mane koI joI jAya to kevuM mAnI bese? ane temAMya pAchI mane tamArI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 prema-paMka sAthe kazI levAdevA che nahi, chatAM! ane kaMIka agatyanI vAta kahevAnI che, evuM jUThuM kAraNa batAvavAnI tamAre zI jarUra paDI, bhalA?" are matAleja, tame cAlyAM na jazo; mAre sAcesAca ghaNI ghaNI vAto kahevAnI che." seMtezno baMnene have oLakhI gayo. pAse ja eka jhADavA nIce dhIme rahIne te chupAI gayo. paNa Ama ciThThI lakhIne tathA mane meDamanI tahenAtamAM nokarI apAvI che vagere bAbato yAda devarAvIne, Ave vakhate, A sthaLe, mane bolAvavAnI hoya kharI?" paNa mAre vAta kahevI che te to sAMbhaLo; Aje divase be vAgye da gIza cAlyA gayA. temane jAtA joI huM temanI pAchaLa pAchaLa gayo - je huM haMmeza karato Avyo chuM. tame jANo cho ke, da gIzanI dezanikAla thavA jevI bhAre phajetI thaI hovA chatAM, te pharI pheblo pAchA AvyA che, ane paeNrIsamAM je be jaNe temane dezanikAla karyA hatA, temane ja phateblo AvIne te maLyA. meM temane ghaNI nA pADI hatI, chatAM te potAnA prema-prakaraNanI bAbatamAM bahu aDiyala mANasa che, eTale temaNe mArI eka vAta na sAMbhaLI, ane te ahIM AvavA nIkaLyA che. arthAt temane ghoDA upara besI utAvaLe A tarapha AvatA joI huM temanI pAchaLa pAchaLa thoDe dUra rahIne cAlyo Avyo. huM mAnato hato ke, thoDo vicAra karyA pachI te pAchA pharaze; paNa te to pAchA pharyA ja nahi, eTale huM temane pharI bhego thaI zakyo nahi. zaheramAM huM ATha vAgyAno Avyo chuM ane da gIzane zodhavA prayatna karyA karuM chuM, paNa mane temanI bhALa maLatI nathI. te sIdhA siMhanI boDamAM ja ghUsI jaze evI mArI kalpanA ja na hoya; eTale meM ahIM darabAragaDha tarapha zodhakhoLa karI na hatI. paNa rAta vadhavA lAgatAM ane mArA mitranuM zuM thayuM haze tenI ciMtAmAM, pachI meM darabAragaDhanA koI AvatA jatA nokarane sAdhyo ane tamane ciThThI pahoMcADIne ahIM bolAvyAM." Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtanA be vAgye 165 "juo ma0 mAniko, tamAre tamArA mitranI kazI ciMtA karavAnI jarUra nathI; rAjAjIe temane sArI rIte AvakAryA che, meDame temane mIThuM hasIne pramANyA che, ane moMzyorane paNa temanA upara have kazo gusso rahyo nathI.' ThIka, ThIka; tethI tyAre te ahIM darabAragaDhamAM ja dhAmA nAMkhIne paDayA che, ema kahone. paNa mAre have temanI pAse jaI pahoMcavuM hoya to zuM karavuM? darabAragaDhano daravAjo to A kalAke mAre nAme ane mAre mATe koI ughADe nahi; ane A DALI upara to AkhI rAta mArAthI popaTano avatAra lIdhA sivAya kADhI zakAya tema nathI." paNa tethI karIne huM kaMI tamane A bhIMta uparathI aMdara dAkhala karavAnI hiMmata karI zake nahi." "eka jaNane nahi to be jaNane to karI zakazo ja," bIjo eka avAja jhADamAMthI ja Avyo. "bhalA bhagavAna, e vaLI koNa bolyuM?" maoNtAle cIsa pADI UThI. "mAlikaoNrna che, kumArI meMtAle!" ATaluM bolI tarata ja mAlikaoNrna jhADa upara vadhu UMco AvI dIvAlanI TocanI samakakSa AvIne beTho. "mAre ATaluM ja vaLI khUTatuM hatuM," mAMtAle hatAza thaIne bolI UThI. mAdamujhola tAle, ame baMne tamArA mitro chIe; tamAre amArI muzkelInA vakhatamAM amane madada karavI joIe; ame A TADhamAM AkhI rAta khullAmAM zI rIte vitAvI zakIe?" mAnika have jarA vadhu joramAM AvI bolyo. "are, macyora mAlikaoNrna to sazakta juvAna che, ane temane AvA zobhItA tArAo nIce rAta gALavAmAM saheje muzkelI nahi paDe; ane mAre temane eka bAbatanI thoDI sajA paNa karavAnI che." to bhale, tame temanI sAthe tamAro hisAba patAvI lejo; paNa huM to cAlyo AvuM chuM," ema kahI mAnie kapaDAM phATavAnI darakAra karyA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 prema-pAMka vinA DALI uparathI bhIMta upara kUdako mAryo ane pelI nisaraNIe thaI te nIce UtarI gayo. meAMtAle paNa hasatI hasatI have nIce UtaravA lAgI. te ja vakhate mAlikaoNne mAnikI beTho hato te jagAe DALI upara besIne kahyuM, "are mAMtAlejI, maherabAnI karIne mane A DALI upara ja jhUlato na rahevA dezo. mAnikoM mahAzayane to kapaDAM phATe topaNa moM. da gIzanAM navAM kapaDAM maLI zake; paNa mane to mAnikoM mahAzayanAM ja maLI zake, je phATelAM hoya. mArAthI temanI peThe tamArI madada vinA bhIMta upara kUdako mArI zakAze nahi." . paNa mAnikoM have matAlene da gIzano utAro kayAM che, te pUchavA lAgyo. mAMtAlee kahyuM, "ahIMthI vADe vADe jajo, tyAM vacce eka rasto ADo Avaze. tyAM tamane cAra rastA phaMTAtA dekhAze, temAMthI eka rasto tamAro haze. e raste jazo eTale darabAragaDhanA kamarAo zarU thaze. temAM kayAMka zodhazo eTale da gIzano utAro maLaze.' "" vAha, to to tame batAvele raste AkhI rAta aTavAyA karavA sivAya tathA koI paheregIrone hAthe pakaDAvA sivAya bIjo kazo rasto ja dekhAto nathI. mATe maherabAnI karI tame mAro hAtha pakaDo, mAMtAle bAnu, ane mane dagIzane utAre pahoMcADI jAo." CC "vAha, ane aMdhArI rAte tamAro hAtha pakaDI mane pharatI koI jue to zuM dhAre?" << to pachI mAlikaoNrnane nIce AvA do; tenuM bhejuM bahu phaLadrupa che, eTale te kaMIka rasto batAvaze; tathA ame be jaNa hoIzuM to ekabIjAne bacAvavAmAM madadagAra thaIzuM." paNa eTalAmAM setegne DALIo khaseDI bahAra Avyo ane bolyo, "ziva-rAta, mAnikaoNM; tame bhalAdamI atyAra sudhI kayAM hatA? amo badhAe rAte tamArI ghaNI tapAsa karI hatI. mAdamuAjhAla da metAle, huM chuM tamAro ghaNo ghaNo namra sevaka !" Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bopAo haoNTelamAMthI jAkAro 167 66 mAMtAlee, " bhalA bhagavAna !" kahI potAnuM mAM be hAthamAM saMtADI dIdhuM. "maherabAnI karI kazo aMdezo na lAvazo; huM jANuM chuM ke tame tadna nirdoSa cho; ane tamArI taraphe huM joItI sAkSI pUrIza. mAniko, mArI pAchaLa pAchaLa Avo; huM tamane badhA ADarastA, tathA bhulabhulAmaNIonI pAra dorI jaIza.' 'to tame moM 39 mAlikaoNrnane paNa sAthe ja letA jAo ne!" mAMtAlee kahyuM. 66 nA, nA," mAlikaoNrna bolyo; " moM0 mAnikoMe tamArI sAthe ghaNI ghaNI vAta karI lIdhI; have mAro vAro che; mATe paNa ApaNI bhaviSyanI yojanAo bAbata ghaNI agatyanI vAto karavAnI che." "sAMbhaLyuM? tame temanI pAse ja raho; AjanI rAta ja gupta maMtraNAo mATenI che!" kahI setegnA mAnikoMne da gIzanA utArA tarapha dorI cAlyo. 24 hoTelamAMthI jAkAro mepA "" mAMtAlee have mAlikaoNrna pAse jaI tene dhamakIbharyA sUre kahyuM, 'tamAre mane barabAda ja karavI che? AvI rIte mArI pAchaLa paDavAnuM hotuM haze? zuM kAma tame oraleAM choDIne ahIM mArI pAchaLa AvyA cho, kaho jAuM? " da "vAha, huM to mArAM gharabAra, bhaviSya-kArakirdI badhuM choDIne tamArI pAchaLa ja cAlI nIkaLyo chuM; ane tame phAMteblomAM cho, eTale huM ahIM Avyo chuM, vaLI!" (6 'vAha, e te kaMI javAba che? cAlo utAvaLa karo, tamAre zI vAta karavAnI che? tame bhAnabAna bhUlIne to nathI AvyA ne?" Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 prema-paMka vAha bhAI, huM to kazuM bhUlyo nathI, mAtra tame mane have bhUlyAM cho, e cokkasa. ahIMyAM AvI tamane maLavA mATe eka aThavADiyAthI huM bhaTakayA karuM chuM... ane te paNa khisakolI ke uMdara ke noLiyAnI peThe jamInamAM chupAIne. paNa mane have e avatAra mAphaka Avato hoya ema lAgatuM nathI, eTale mAre mANasanI peThe jamIna upara pharavuMharavuM che. paNa sAcuM kaho, tame huM ahIM Avyo chuM e jANatAM hatAM ke nahi? ane jANatAM hatAM to zA mATe mArI jarA paNa saMbhALa na lIdhI? ane meMzyoranA ghara-kArabhArI tarIke mArI nokarInuM kayAM sudhI AvyuM, e paNa mAre jANavuM che." are mazyoranI pAse ATalA divasa koI kazI vAta ja kayAM upADI zakatuM hatuM? mAtra gaI kAlathI ja te pAchA svastha thatA jAya che, ane adekhAI karavAnuM temaNe choDI dIdhuM che." temanI adekhAI zI rIte dUra thaI?" "bIjI bAju vALI devAmAM AvI eTale, gaI kAlathI evI aphavA phelAvavAmAM AvI che ke rAjAjI meDamane badale bIjI koInA premamAM paDyA che, eTale meMzyoranI maeNDama uparanI adekhAI dUra thaI gaI!" e aphavA koNe phelAvI?" "mane lAge che ke, maeNDama ane rAjA pote ja evI samajUtI upara AvyAM che." "barAbara, barAbara; moMzyoranI adekhAI dUra karavAno e ja rasto hato. paNa have bicArA moM0 da gIzanuM zuM thayuM?" "are meDame temane to cheka ja paDatA mUkyA che." "meDama sAthe tamAre kevo saMbaMdha che?" ghaNo ja sAro." "ane rAjAjI sAthe?" Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bopAo haoNTelamAMthI jAkAro "rAjAjI mArI pAsethI jyAre jyAre pasAra thAya che tyAre tyAre acUka hase che." to maeNDama ane rAjAjInA prema-prakaraNa mATe ADa tarIke konA premanI vAtane UbhI karavAmAM AvI che?" lA vAliyera pratyenA premanI." bicArI bApaDI; ApaNe e aphavA rokavI joIe; kAraNa ke ma0 rAola da brAjalona che evAta sAMbhaLaze to kAM to lA vAliyerane mArI nAMkhaze, athavA potAnI jAtane." "tame sAcesAca ema mAno cho?" "are maMda bAjalaoNna lA vAliyarane eTalI utkaTatAthI cAhe che ke, lA vAliyera dekhAva khAtara paNa rAjAjIne cAhavAnuM karaze, to huM ? pharIthI kahuM chuM ke, brAjalaoNna tene mArI nAMkhaze ke pote AtmahatyA karaze." "paNa rAjAjI lA vAliyerane bacAvI leze ne?" "rAola to rAjAne paNa eka sAmAnya DAkune mArI nAMkhe tema mArI nAMkhaze!" "bhalA bhagavAna ! maoN0 mAlikaoNrna, tame gAMDAbAMDA thayA cho ke zuM?" "jarA paNa nahi; ane huM ja rAolane A vAta kahI daIza." "cUpa, cUpa," mAMtAle tenA kAna pAse mAM laI jaIne bolI; "tame rAolane kazI vAta na karatA; kAraNa ke, Aje sAMje- paNa koI AsapAsa sAMbhaLatuM to nahi hoya ne?" "nA, nA, koI nathI." "Aje sAMje "raoNyala-oka' nIce lA vAliyera vAtavAtamAM bolI paDI ke, jeNe rAjAjIne eka vAra joyA hoya, te bIjA koI puruSane pachIthI cAhI zake ja nahi." "arere, strI jAta, sApaNanI jAta! to to mAre rAolane e vAta ja kahI devI paDaze. haju moDuM nathI thayuM." Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 prema-paMka nA re nA, have ghaNuM ja moDuM thaI gayuM che. kAraNa ke, lA vAliyera je kaMI bolI hatI, te rAjAjInA jANavAmAM AvyuM che- are, rAjAjIe potAne sage kAne sAMbhaLyuM che- kAraNa ke te vakhate acAnaka te "raoNyala-oka'nI pAchaLa ja chapAIne beThelA hatA!" to to have e AkhalAonI laDAImAM ApaNe vacce paDavA jaIe, to rAjAjI ane 'raoNyala-oka" e benI vacce ApaNo ja chUMdo thaI jAya." "huM tamane e ja kahevA mAgatI hatI." "to have ApaNe bIjI rIte ApaNI yojanA vicAravI joIe. juo, meM0 da gIza maeNDamanA premamAM che; bIjI bAju lA vAliyera rAjAjInA premamAM che; trIjI bAju rAjAjI meDama tema ja lA vAliyera baMnenA premamAM che, ane cheka chellA zyora rahyA, je potAnI jAta sivAya bIjA koInA premamAM nathI. ATalAM badhAM premaprakaraNo cAlatAM hoya, tenI vacce DImacA jevA mAthAvALo paNa potAnuM nasIba ghaDI laI zake. to pachI ApaNa be jevAM hoziyAra mANasonuM to pUchavuM ja zuM?" "pAchA kalpanAne ravADe caDI gayA, kharuM?" "jarA paNa nahi; kalpanAone ghoDe savAra thAya te bIjA; paNa ApaNI yojanAo saraLatAthI pAra pADavI hoya to ApaNe be vacce vaphAdArInA kolakarAra thavA joIe. mATe tamAro hAtha lAMbo karo ane bolo jouM ke, "mAlikaoNrnane mATe badhuM ja karI chUTIza." "mAlikone mATe badhuM ja karI chUTIza," matAlee kahyuM. "ane huM tAle mATe badhuM karI chUTIza," mAlikone paNa hAtha lAMbo karIne kahyuM. "have zuM karavAnuM che?" "have tamArI AMkha ane kAna khullAM rAkho; eka ekanI sAme vAparI zakAya evAM badhAM sAdhano bhegAM karyA karo; ane ApaNI sAme vAparI zakAya evuM eka paNa sAdhana koIne hAtha caDavA na do." Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bopAo haoNTelamAMthI jAkAro 171 66 "ThIka, to have kolakarAra thaI gayA; huM jAuM chuM; tame paNa tamArI haoNTele jAo. ' "are bopA haoNTelamAM meM kamaro rAkhyo hato, paNa have mArI pAsethI te chInavI levAmAM Avyo che. koNa jANe kayAMkathI cAra gAmaDiyAo eka DoLImAM koI mAMdA sAdhune laIne AvyA ane tene mArA oraDAmAM ja utAryo. me haoNTelavALAne tathA e sAdhune e kamaro me rokelo che, ema jaNAvyuM, to tarata mane bAraNAM bahAra dhakelI mUkavAmAM Avyo. arthAt have mArI pAse koI utAro nAmanI cIja ja nathI.' "e sAdhu koNa haze? e koI paMthano uccAdhikArI to nahi hoya?" "meM ene mATe e zabda bolAto sAMbhaLyo hato kharo. paNa have. mAre utArA mATe zuM karavAnuM che?" "are e bAbatanI evaDI ciMtA zA mATe karo cho, maherabAna !" tarata nIcethI setegno nIkaLIne bolyo; "cAlo mArA kamarAmAM jagA che, tyAM tame nirAMte rahejo. tyAM tamane koI sAdhu AvIne nahi kADhI mUke." mAlikaoNrna ane mAMtAle baMne jaNa corI karatAM pakaDAI gayelAM bALakonI jema chobhIlAM paDI gayAM. paNa mAlikaoNne tarata mAMtAlene cAlyA javAno saMketa karyA, te cAlI jatAM mAlikaoNrna setegno pAsethI rAjAjInA prema-prakaraNanI badhI vigato khotarI kADhavAnI maLelI takano lAbha levAnI icchA sAthe tarata ja se tegnonA utAre javA taiyAra thayo. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 kharekhara bApA hoTelamAM zuM banyuM hatuM Ameya rAjAjInA utsavone kAraNe zaheranI mukhya kahevAya tevI haoNTela bopAomAM jagAnI tANAvANa ja rahevuM ane mAlikaoNrna jevA muphalisane to vAta pUchavA paNa koI bAraNe Ubho rahevA na de. paraMtu koNa jANe pahelavahelo mAlikaoNrna jyAre te haoNTelamAM Avyo tyAre tenI ane tenA ghoDAnI jANe rAha jovAmAM AvatI hoya tema tene bhAvapUrvaka AvakAravAmAM Avyo. mAlikaoNrnane navAI thaI, paNa teneya lAgyA vinA na rahyuM ke, jo te satI nAnI oraDI mAgaze, to tene pAcho ja kADhavAmAM Avaze, eTale teNe ThAvakuM moM rAkhIne, jANe pote jANato ja hoya tema kahyuM, "A makAnano sArAmAM sAro oraDo huM levAno chuM, e tame jANI ja lIdhuM haze." "hA, hA, tabelA sAthe." haoNTelavALAe paNa jANato hoya tema jarA hasIne kahyuM. "paraMtu, e moTo oraDo hAla turata huM anAmata rAkhavAno chuM, ane mAre kharce eka nAnI oraDI ja hAla turata lauM chuM. mArA mitra Avaze, tyAre te e moTA oraDAmAM raheze ane tenuM bhADuM paNa te ja TharAvaze." hA, hA, e ja pramANe karavAmAM Avaze; mane khabara che." ema kahI haoNTelavALAe tenI sAme joI AMkha micakArI. mAlikaoNrnane lAgyuM to kharuM ke, e haoNTelavALI kazIka gaphalatamAM che; paraMtu teNe vadhu paMcAta karyA vinA e paristhitino lAbha levAnuM ja Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharekhara bopAoM haoNTelamAM zuM banyuM hatuM nakkI karyuM. potAnI oraDIe pahoMcyA pachI, tarata ja te rAjadarabAranI vAto jANavA darabAragaDha tarapha corIchUpIthI gayo, ane tema karavA jatAM sArI peThe dAjho, cholAyo ane TicAryo, bIje ja divase e vIzImAM eka pachI eka sAta navA utAruo AvI pahoMcyA. temane ane temanA rasAlAne AvatA joI mAlikaoNrnane evo vicAra jarUra Avyo ke, pote eka divasa vahelo Avyo te ghaNuM sAruM thayuM; nahi to Aje to patto ja na khAta. badhA navA utAruone temanI jagAoe goThavyA pachI haoNTelavALo mAlikaoNrna pAse Avyo ane kahevA lAgyo, "juo moMzyora, tamArA mitre agAuthI mane lakhI rAkhyuM che, te pramANe pelo moTo sAro oraDo meM anAmata rAkhI ja mUkayo che.' mAlikaoNna haoNTelavALA pAse e kAgaLa jovA mATe mAgyo,- e bahAne ke, potAne maukhika ApavAmAM AvelI sUcanAo anusAra ja vIzIvALAne paNa lakhI jaNAvavAmAM avyuM che ke kema ! GT haoNTelALAnA khIsAmAM ja e ciThThI hatI. mAlikaoNna te vAMcI -- "keTalAMka agatyanAM mANasonI miTiMga tamArI haoNTelamAM goThavavAmAM AvI che; tenI khabara tamane ApavAmAM AvI che. huM paNa phAMteblomAM te miTiMgamAM hAjara rahevA AvavAno chuM. to mArA eka mitra - je mArA karatAM agAu ke mArI pachIthI Avaze -temane mATe eka nAnI oraDI rAkhazo ane moTo kamaro mAre mATe rAkhazo. e moTo kamaro mAre potAne mATe che; paraMtu nAnI oraDImAM rahenAra mAro mitra garIba sthitino hoI, tenI oraDInuM bhADuM mAphakasaranuM hoya te jojo." haoNTelavALAe have vijayasUcaka hAsya karIne kahyuM, "juo, e nAnI oraDI tamAre mATe ja temaNe rAkhelI che ne?" - 173 "cokkasa," mAlikaoNna mAM ThAvakuM rAkhI javAba Apyo; "ane e ciThThI upara jenI sahI che, tenI sadhdharatA viSe tamane zaMkA to nathI ne?' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 prema-paMka paNa mahAzaya, e ciThThI nIce koInI sahI ja nathI; temanuM nAma to huM ja tamane pUchavAno hato." zuM nIce sahI ja karI nathI? to to tamAre samajI levuM joIe, ke, temaNe pote potAnuM nAma jANI joIne ja pragaTa nahIM karyuM hoya; eTale temanA vizvAsu ane mitra evA mArAthI te zI rIte pragaTa karI zakAya? paNa A nAnI oraDIno hisAba mAre ja cUkate karavAno hoI, mAruM ane mArAM ghoDAnuM rahevAnuM ane khAvApIvAnuM rojanuM zuM kharca Ave che, te mane kaho jouM." cAra lighu, meMzyora." "to huM traNa divasathI ahIM chuM, tenA bAra liva thayA; e laI lo jouM!" "paNa utAvaLa zI che?" "juone maherabAna; mAre hukama thAya te vakhate game tyAre UpaDI javuM paDe, eTale hisAba patelo hoya e ja sAro ne?" "ThIka ThIka, lAvo maherabAna." mAlikaoNne evuM mAnI lIdhuM ke, da gIza ke mAnie ja A rIte agAuthI A haoNTelamAM kamara anAmata rakhAvyA haze. da gIzane darabAragaDhamAM kevo AvakAra pharIthI maLe che, teno bharoso na hovAthI Ama karavuM ja paDe ane A haoNTelamAM koI miTiMga maLavAnI vAta to da gIze potAnI jAtane chupAvavA ja UbhI karI lAge che, i0. Ama sAta divasa to barAbara cAlyuM; paNa sAtamA divasanI rAte mAlikaoNrna savAranA eka vAgyAnA arasAmAM bArIe havA khAvA Ubho hato, tevAmAM teNe mAnikone ghoDA upara besIne ciMtAtura mukhe Avato joyo. mAlikaoNne mAnI lIdhuM ke, A nAnI oraDI jene mATe rAkhavAnI hatI te ja e hovo joIe; eTale teNe mAnikone bUma pADI. pelAe meM UMcuM karIne joyuM to mAlikaoNrnane oLakhyo. teNe tarata ja rAjI thaIne kahyuM, "vAha bhAI, huM atyAra sudhI pheblo mukAme Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharekhara bopAo haoNTelamAM zuM banyuM hatuM 175 traNa cIjo TUMDhI rahyo chuM, paNa mane maLatI nathI; da gIza, kamaro ane tabelo. "mA~0 da gIzanA to huM paNa kazA samAcAra ApI zakato nathI; kAraNa ke, huM paNa temane bhego thayo nathI. paraMtu tamArI oraDI ane tabelo to A rahyAM, kAraNake, tamAre mATe te anAmata rakhAyelAM che." mAre mATe anAmata rakhAyelAM che? zI rIte?" "kema, tame ja kAgaLa lakhIne nathI rakhAvyAM?" nA, bhAI." paNa eTalAmAM haoNTelavALo ja nIce mAnika pAse AvI pahoMcyo. tene dekhatAM ja mAnikaoNe kahyuM, "mAre eka kamaro joIe." "tame pahelethI anAmata rakhAvyo che?" "nA." "to pachI mArI pAse kamaro phAjala nathI." "to meM pahelethI anAmata rakhAvyo che," mAnie pheravI toLyuM. kAgaLathI?" haoNTelavALAe pUchyuM. mAlikone mAnikone "hA" kahevAnI nizAnI karI. to te kAgaLanI tArIkha zI che?" haoNTelavALAe zaMkAmAM paDI jaI pUchayuM. mAnie javAba mATe mAlikone tarapha UMce joyuM. paNa mAlikaoNrna pote ja have mitranI madade nIce doDI Avyo hato. paraMtu te ja vakhate eka moTo jhabhbho vIMTALelo eka musAphara haoNTelanA daravAjA AgaLa AvIne thobho. haoNTelavALAe mAnikone, kamara anAmata rAkhavA mATe ciThThI kaI tArIkhe lakhI hatI e vAta pharI pUchI. teno javAba pelA ajANyA musAphare ja Apyo, "gayA budhavAre." haoNTelavALo jAte tene oLakhI gayo hoya ema tenI pAse jaI bolyo, "Apano kamara Apane mATe taiyAra che." Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-beMka << paNa mAre mATe bIjI eka nAnI oraDI paNa rAkhavA meM lakhyuM hatuM ne?" 176 "emAM ApanA mitra chellA aThavADiyAthI AvIne UtaryA che," haoNTelavALAe mAlikaoNrna tarapha AMgaLI karIne kahyuM. pelAe mAlikaoNrna tarapha najara karIne tarata ja kahyuM, "e sadguhastha mArA mitra nathI." "to zuM, tame A sadguhasthanA mitra nathI?' haoNTelavALAe ceAMkIne mAlikaoNrnane pUchayuM. . 'paNa huM mitra houM ke nahi, tenI tamAre zI phikara? tamane huM paisA cUkavyuM che ne!" haoNTelavALAe javAbamAM mAtra, tene tarata jJa oraDI khAlI karI cAlyA javA jaNAvyuM. mAlikaoNna pelA vaTemArgune kahyuM, "Apane mATe moTo kamaro che, te Apane ekalAne bIjA kamaro zA mATe joIe che?" javAbamAM pelA vaTemArgue pAchaLa eka DoLI sAthe AvatI maMDaLI tarapha AMgaLI karI. e DoLImAM koI sAdhune cAra kheDUto UMcakIne AvatA hatA. A vAta mAlikaoNna metAlene karI hatI, te ApaNe gayA prakaraNamAM jANI AvyA chIe. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra varSathI dIkSita ame vAcakane vadhu vakhata iMtejAra rAkhavA mAgatA nathI. e jhabbAvALo musAphara eremIsa hato; phukethI chUTo paDI te bopAe haoNTele AvI pahoMcyo hato, jyAM teNe sAta-ATha divasa agAuthI eka oraDI ane eka kamaro anAmata rakhAvyAM hatAM. mAlikaoNrna ane mAnikone hAMkI kADhayA bAda, oNremIsa pelA sAdhu pAse jaI pahoMcyo, ane temane pUchayuM, "Apane kamare mAphaka Avaze ke oraDI?" "nIcale majale je hoya te." eTale pahele majale AvelI nAnI oraDImAM je sAdhune DoLI sAthe ja laI javAmAM AvyA. bIjA majale Avelo kamaro oNremIse potAne mATe rAkhyo. - sAdhune DoLImAMthI utArI, DoLIvALA kheDUtoe ja, pathArInA ozikA pAse mUkelI khurazImAM jALavIne besADayA. sAdhue tarata ja haoNTelavALAne bolAvyo. haoNTelavALo Avyo eTale sAdhue tene kahyuM, "A bhalA DoLIvALAone vidAya karo. rastAmAM tApa bahu lAgavAthI huM bebhAna thaI gayo hato tyAre te bicArAo mane potAne ghera laI javA mAgatA hatA; paNa meM A haoNTelamAM mane pahoMcADavA teone vinaMtI karI; kAraNa ke, ahIM mArI rAha jovAtI haze, ema huM jANato hato." 177 pre-12 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 prema-paMka haoNTelavALo navAI pAmI e sAdhu tarapha joI rahyo, eTale sAdhue potAnA aMgUThA vaDe potAnI chAtI upara krUsanI nizAnI amuka rIte karI. haoNTelavALAe javAbamAM potAnA DAbA khabhA upara evI ja nizAnI karI. pachI te bolyo, "ame ApanI rAha joI rahyA hatA; paNa amane evI AzA hatI ke, A5 vadhAre sArI tabiyate ahIM AvI rahezo." pelA DoLIvALAo haoNTelavALAe A sAdhu tarapha batAvelA vinayathI navAI pAmI UbhA rahyA hatA. temane pelA sAdhue potAnA UMDA khIsAmAMthI traNa ke cAra sonIyA kADhIne ApavA dharyA; paraMtu sAdhunI pAse AvavA teonI hiMmata na cAlI, eTale haoNTelavALAe ja sAdhunA hAthamAMthI laI te sonaiyA e lokone ApI dIdhA. AvA muphalisa dekhAtA sAdhunA khIsAmAMthI sonaiyA nIkaLatA joI, pelA kheDUto vizeSa navAI pAmatA vidAya thayA, eTale haoNTelavALo bAraNuM baMdha karIne namrapaNe dUra Ubho rahyo. paNa pelA sAdhunA lamaNA bhayaMkara tAvathI phATI paDatA hatA. teNe potAnA kapALa upara dhImethI hAtha pheravatAM pheravatAM haoNTelavALAne pUchyuM - "ahIM phateblomAM vaido keTalA che?" "traNa, pitAjI." "temanAM nAma?" lvInIge, kArmolapaMthI sAdhu hubera, ane trIjo zrAvaka prijhA." "gijhArtane ekadama bolAvo." haoNTelavALo AjJAno amala karavA bahAra jato hato, tevAmAM sAdhue pharIthI tene thobhAvyo ane pUchyuM, "ahIM aMtima kabUlAta-vidhi karAvavAnA adhikArI koNa che?" "ghaNA che, pitAjI; paraMtu jesyuITa-pathI pAse mAM pAse che, temane bolAvI maMgAvuM?" "hA, tarata ja." Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra varSathI dIkSita 179 haoNTelavALo jatAM sAdhue khIsAmAMthI kAgaLono bIDo kADhayo ane dareka kAgaLa kALajIpUrvaka vAMcavA mAMDayo. paraMtu tenI bImArI eTalI tIvra kakSAe pahoMcavA lAgI hatI ke, tene tammara AvatI hoya tema tenA kapALe parasevAnAM TIpAM bAjhavA mAMDayAM. te AMkho mIMcIne lagabhaga bebhAna avasthAmAM ja paDayo hato, tevAmAM haoNTelavALo vaidane laIne AvI pahoMcyo. sAdhue tarata pelA kAgaLo sameTI laI khIsAmAM khosI lIdhA. grijhA AvIne sAdhune jaNAvyuM, haoNTelavALAe mane jaNAvyuM che ke, mAre ApaNA paMthanA koI mahAtmAnI sevA bajAvavAnI che." "kharI vAta; to mane sAcesAcuM kahI do ke, A bImArImAMthI huM beTho thaIza ke nahIM; kAraNa ke mane ghaNI azakti lAge che." grijhAte nADI joIne kahyuM, "mArA paMthano prathama ke dvitIya varSano dIkSita sAdhu hoya, to huM ema kahuM ke, tAva maTI jAya tevo che." chuM?" "paNa huM agiyAra varSathI dIkSita chuM; mane zuM kahezo?" "to zuM huM mArA paMthanA koI vaDA adhikArInI samakSa Ubho << hA; ane e rIte va!" "ane Apane ApanA roganI sAcI sthiti jANavI che?" "hA; mArI sAcI sthiti,' "" (6 'Apano magajano tAva chellI kakSAe pahoMcyo che." "arthAt have AzA nathI? bolI nAkho moMzyora grijhArta; tame kadAca agiyAra varSanA dIkSita mATe ja kahyuM haze, paNa huM to tethI paNa moTo chuM; paMthanA anuyAyI tarIke tamArI pAsethI huM tethI vadhu satyanI apekSA rAkhuM chuM." Ama kahI te sAdhue potAnI AMgaLI uparanI sonAnI vIMTI naMga tenI najara paDe te rIte pheravyuM. te jotAM ja grijhArna cAMkIne bolI UThayo, "khuda janarala pote?" "grUpa!" sAdhue pharamAvyuM; "have tame jANI zakazo ke, tamAre sAcesAcI vAta kahI devAnI che." Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka "moMzyora, mAMsinyora, Apa ApanA aMtima kabUlAta-vidhinI taiyArI karavA mAMDo; kAraNake, be kalAkamAM to Apa behoza banI gayA hazo, ane te ApanI cheka chellI behozI haze." 180 + "to mAre be kalAka ja jIvavAnuM che ke?" "te paNa huM mokaluM te kADho pIo to ja, ,, 6c 'paNa mAre A be kalAkamAM ApaNA paMtha mATe agatyanAM kAmo patavavAnAM che; eTale tame tamAro kADho jaladI mokalI Apo." 2 vaida gayo tenI sAthe ja kabUlAta-vidhi karAvanAro Avyo. paNa pelA sAdhue tene pharamAvyuM, "A haoNTelamAM ATha jaNa AvyA che; temAMthI huM kahuM teone eka pachI eka bolAvo." "paraMtu, mane to kabUlAta-vidhi sAMbhaLavA bolAvavAmAM Avyo che; to zuM A badhuM tame je kaho, te kabUlAta-vidhino bhAga gaNI mAre gupta rAkhavAnuM che?" da "hA, taddana gupta. jAo prathama viyenAthI AvelA jarmana musAphara baeNrana da vaoNparane mokalo." kahyuM. pelo Abho banI gupacupa ja Ubho rahyo. te "" "hukamanuM pAlana karo, sAdhue anullaMghanIya AjJAnA avAje pelo jaIne te vyaktine bolAvI lAvyo. sAdhue pelA kabUlAta-vidhivALAne jarA bahAra jaIne UbhA rahevAnuM, tathA A vyakti jAya pachI tarata aMdara AvavAnuM pharamAvyuM. sAdhue have pelAne pUchyuM, "tame bAdazAhonA bAhazAha, ane popanA samakSa evA jesyuITa-paMthanA janarala banavAnI harIphAImAM UtaravA AvyA cho kema?" "paNa mane pUchanAra koNa che, te pahelAM mAre jANavuM ghaTe." Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra varSathI dIkSita 181 .. 'tame jene maLavAnI AzAe AvyA cho, te !" ema kahI pelA sAdhue vIMTInuM naMga pheravIne pelAnI najare paDe tema karyuM. pelo tarata ja Abho thaI pAcho khasI gayo. 66 Apa AvI kaMgALa koTaDImAM, ane A avasthAmAM padhAryA cho?" " e paMcAtamAM na paDatA; mAro vakhata kImatI che; bolo, ApaNA paMthane madadagAra thAya evuM kazuM gupta rahasya tame mane arpaNa karI zako tema cho? tame jANo cho ne ke, je mANasa ApaNA paMtha mATe upayogI nIvaDe tevuM koI moTAmAM moTuM rahasya jaNAve, tene ja huM mAro vArasadAra banAvavA mAguM chuM ? "" "mArI pAse pacAsa hajAra vizvAsu mANasonuM lazkara DAnsUba nadIne kAMThe taiyAra khaDuM che. oNsTriyAno samrATa ApaNA paMthano virodhI che; tene cAra divasamAM uthalAvI pADI, huM Apa kaho te rAjavaMzI kumArane tenI gAdI upara besADI zakIza. yuropanA bIjA bhAgomAM paNa evI ja krAMti karavAnI mArI yojanA che." "ThIka, tamane pachI javAba maLaze; have tame phAMteblothI paMdara miniTamAM bahAra cAlyA jAo." pelo bahAra jatAM ja sAdhu gaNagaNyo: "AmAM gupta rahasya zuM AvyuM? A to lazkarI kAvataruM che. ane oNsTriyAnA rAjakuTuMbanI mUThImAM AkhA yuropanuM bhAvI paDe che, eya zI rIte kahevAya ? " ATaluM kahI, teNe potAnA kAgaLamAM baeNrananA nAma upara cheko mUkayo. pelo kabUlAta-vidhi karAvanAro aMdara Avyo eTale tene spaeNnanA kArDinala eNrebiyAne bolAvI lAvavA sAdhue pharamAvyuM. pelAe daramyAna kahyuM, "ApanA vaida Apane mATe kADho laI bahAra UbhA che." 66 'huM bolAvuM, tyAre teo aMdara Ave. jAo, speniza kArDinala eNrebiyAne jaladI mokalo." Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka pAMca miniTamAM ja pelo kArDinala phIko paDI gayelo, mUMjhAto aMdara Avyo. te bIjI kaMIka vAta karavA gayo, tene tarata sAdhue dabAvI dIdho, ane te zuM gupta rahasya arpita karavA mAge che te ja bolI nAkhavA tene jaNAvyuM. kabUlAta-vidhi karAvanAro hAjara hato tethI pelo bolavA AnAkAnI karato hato; eTale sAdhue tene speniza bhASAmAM bolavA jaNAvyuM. 182 te mujaba pelAe kahyuM, "rAjA lUI-14nuM mAriyA theresA sAthe lagna thayuM tenA gupta karAramAM jaNAveluM che ke, baMne jaNe spenanI rAjagAdI upara kazo hakadAvo na karavo. e karAranI zaratano bhaMga karavAmAM Ave, to AkhA yuropanI zAMti jokhamamAM AvI paDe tema che." pachI pelAe A sAdhunA kAna pAse memAM lAvIne kahyuM, " paNa DrAMsanA rAjA lUIo, spaoNnanA rAjAnuM ke mAriyA theresAnA bhAInuM maraNa thatAM ja e vAraso pacAvI pADavA lazkarI taiyArIo sAthenI yojanA taiyAra karI che, ane e yojanAno kAgaLa mArI pAse che." 'lAvo, kayAM che?" (6 pelAe kAgaLa sAdhunA hAthamAM mUkatAM ja, sAdhue tene pUchyuM, tame ApaNA paMthanI kharekhara mahAna sevA bajAvI che. paraMtu e yojanAno kAgaLa tame meLavyo zI rIte?" 66 "phrAMsanA rAjAnA nAnA karmacArIone me phoDayA che. teo bALI nAkhavAnA badhA raddI kAgaLo mane ApI jAya che. "" tene paNa pelA sAdhue pAeka kalAkamAM phAMteblo choDI cAlyA javAnuM tathA javAba pachI mokalAze ema jaNAvyuM. have sAdhue venisanA mArinane bolAvavA kahyuM, tathA sAthe sAthe davA laIne vaidane paNa. sAdhue pelA kArDinalanuM nAma potAnA kAgaLamAMthI chekI na nAkhyuM paNa tenA nAma AgaLa krUsanI cokaDI karI. pachI ATalA pariAmathI thAkI gayo hoya tema te pathArImAM DhaLI paDayo. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra varSathI dIkSita 183 jayAre te bhAnamAM Avyo, tyAre teNe joyuM ke pelo kabUlAta-vidhi karanAro bAraNA pAse Ubho hato ane vaida temane pITha pAchaLa Teko ApI adhdhara karIne potAno kADho pivarAvato hato. adhe kADho pivAI paNa gayo hato. pelA venisavALAe AvIne vaida tathA pAdarInI rUbarUmAM ja pelA sAdhunA hukamathI pote ANelI gupta vAta saMbhaLAvI; pope jesyuITa paMthanI vadhatI jatI sattAthI gabharAIne, jesyuITa lokone hAMkI kADhavA yuropanA judA judA rAjAonI madadathI yojanA karI che. te pramANe agiyAra varSanI dIkSAvALA be mukhya sAdhuone bIjA 32 jaNa sAthe amuka amuka jagAe dezanikAla karavAnA che. sAdhue eno AbhAra mAnyo; kAraNa ke, popanuM A kAvataruM jANamAM AvI javAthI paMthane bacAvI levAno veLAsara upAya karI zakAya tevuM zakaya banyuM hatuM. sAdhue bIjAonI mAphaka tene paNa pachI javAba mokalavAnuM tathA pAeka kalAkamAM phateblo choDI javAnuM pharamAvyuM. pelo cAlyo jatAM sAdhu gaNagaNyo: "A badhA kAM to jAsUso jevA che ke polIsanAM mANaso jevA che. teomAMno koI janarala thaI zake tevo nathI. teoe bIjAnAM vAvatAM zodhI kADhayAM che, paNa te upayogamAM lAvI zake tevuM raTjha koInI pAse nathI. barabAdI, yuddha ke lazkarI tAkAta - evAM sAdhanothI jisasanuM maMDaLa - jeyuITa paMthanuM kAma-AgaLa nahi dhapAvI zakAya. mAtra naitika bAbatomAM uttamatA dAkhavavAthI maLatA prabhAvathI e kAma AgaLa dhapaze. paraMtu haju mAro vArasadAra mane maLyo nahi, te pahelAM A mane zuM thavA beThuM? huM to jANe marI cAlyo! to zuM amAro paMtha, mArA koI majabUta vArasadAra vinA khakhaLI paDaze? mutyu mArI upara dhasI AvyuM che, te zuM mArI sAthe ja amArA paMthane paNa letuM jaze? mane jo daza varSa vadhu maLyAM hota, to phrAMsanA A navA rAjAthI maMDAtA navA yugamAM jarUra huM amArA paMthane zikharanI cheka Toca sudhI laI jAta." Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 prema-paMka A maravA lAgelA mANasano gaNagaNATa pelo kabUlAta-vidhi karAvanAro coMkI UThIne sAMbhaLyA karato hato. vauda gijhA kaMIka svasthatAthI mana sAthe e badhAnI noMdha leto hoya ema lAgatuM hatuM. "paraMtu mAre mArA vArasAdara zodhavAnuM kAma pUruM karavuM ja rahyuM; are gijhArta, griSTArta! eka kalAka ja vadhu mArAthI jIvI zakAya, te mATe game te koziza kara!" | prijharve pAse jaI pelA pyAlAmAM vadhelo kADho nahi, paNa potAnI pAsenI eka nAnI zIzImAMthI thoDAM TIpAM tenA moMmAM reDI dIdhAM. "have jaladI pelA skaoNcane, ane brenanA vepArIne vArA pharatI bolAvo- utAvaLa karo! huM maravA lAgyo chuM - are mAruM gaLuM raMdhAya che." pelo kabUlAta-vidhi karAvanArI bIjI koI madada maLI zake to meLavavA bahAra doDI jato hato, tevAmAM bAraNAmAM UbhelA eremIso tene AMgaLI UMcI karI DAryo ane pAcho oraDAmAM pesI javA sUcavyuM. eremIse tarata ja sAdhunI pAse jaI kahyuM, "masinyora, yAdImAM huM chaThTho chuM, paraMtu ApanI sthiti ghaNI bagaDatI jatI hovAthI, mane maLyA pahelAM Apane mRtyu upADI na jAya, te mATe huM bolAvyA vinA AgaLa Avyo chuM." "tame eremIsa, zavAliyera daLyuM ane vananA bizapa cho kharuM? chelI jyubili vakhate meM tamane joyA hoya evuM yAda Ave che. to zuM tame umedavAra tarIke rajU thAo cho?" hA, masinyora; meM sAMbhaLyuM che ke, ApaNA paMthane koI moTuM rAjadvArI rahasya prApta karavAnI jarUra che; ane Ape paNa tenuM rahasya meLavI ApanArane Apano vArasadAra nImavAnuM nakkI karyuM che ema jANI, huM evuM eka agatyanuM rahasya laIne ApanI pAse Avyo chuM. paNa moMe bolelo zabda game tenI pAse pahoMcI jAya, eTale huM A kAgaLamAM te vastu lakhI lAvyo chuM, te tame vAMco." eTaluM kahI, teNe eka Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra varSathI dIkSita 185 kAgaLa kholIne sAdhunI AgaLa dharyo; tathA sAthe sAthe pelA be jaNane jarA dUra UbhA rahevA nizAnI karI. "paNa bolelA zabda karatAM lakhelo zabda vadhu jokhamakAraka nahi?" "nA, laoNrDa; kAraNa ke A kAgaLa Apa ane huM e be ja jaNa samajI zakIe tevI mIMDAnI lipimAM lakhelo che. e lipi Ape 1655mAM vAparI hatI; ane Apano aMgata sekreTarI ekalo ja e lipi jANato hato." "to tame kayAMthI e lipi jANo cho?" "e lipi meM ja tene zIkhavI hatI." ATaluM kahI, te tyAMthI bahAra cAlyo jato hato; paNa sAdhue pelo kAgaLa vAMcI laI, tene jaladI jaladI pAse bolAvyo. ane te pAse Avyo eTale pAse saLagatI mINabattI upara dharI teNe eremIse Apelo kAgaLa saLagAvI dIdho. pachI teNe dhIme rahIne oNremIsane pUchyuM, "A rahasya tamArA hAthamAM zI rIte AvyuM?" maeNDama da zetrujha mAraphate. rANIjInI te nikaTanI vizvAsu sakhI hatI. have te marI gaI che." bIjuM koI te vAta jANe che?" "eka nokara ane nokaraDI jANatAM hatAM, jeoe tene ucheryo hato." "teonuM zuM thayuM?" "teo paNa marI gayAM. A rahasya ja evuM jalada che ke, tene jANanAra sau koI marI ja jAya." "to pachI tame zI rIte jIvatA rahyA cho?" "huM e rahasya jANuM chuM ema koI jANatuM nathI tethI." "ane A rahasya tame keTalA vakhatathI jANo cho?" "chellAM paMdara varSathI." Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 prema-paMka "ane A rahaya tame kazA svArtha vinA niSkAmabhAve paMthane arpo cho?" nA, nA, huM sakAmabhAve, amuka AzA-mahattvAkAMkSA sAthe ja A rahasya paMthane samarpe cheApa jo jIvatA raho, to Ape mane mArA lAyakanuM pada ApavuM joIze." "paNa huM have maravAnI aNI upara chuM, eTale huM tamane mArA vArasadAra banAvuM chuM." Ama kahI potAnA hAtha uparanI vIMTI teNe kADhIne eNremIsanI AMgaLI upara paherAvI dIdhI. pachI teNe pelA vaidane ane kabUlAtavidhivALAne pAse bolAvIne kahyuM, "tame sAkSI cho ke, huM moM dabla, vananA bizapane mArA kula vArasadAra TharAvuM chuM, nImuM chuM, banAvuM chuM." ATaluM kahI, teNe pote ja potAnAthI namAya teTaluM namI eremIsane vaMdana karyA. pelA vaida ane pAdarIe paNa ghUMTaNiye paDIne eremIsane vaMdana karyA. pachI e be jaNane oraDAnI bahAra kADhI sAdhue eremIsane kahyuM, "meM kAMI kAmo karavAM dhAyAM hatAM, te bAkI rahI gayAM, vakhata thoDo che. mArAthI te badhAM have pAra nahIM paDe." "huM te badhAM pAra pADIza." "ThIka, to sAMbhaLo; pope ApaNA paMthanuM nikaMdana kADhavAno niradhAra karyo che- popa maravo ja joIe." "popa maraze ja, eremIse zAMtithI ane dRDhatAthI javAba Apyo. "bramenanA vepArIne sAta lAkha livra ApavAnA bAkI rahe che. tenuM nAma DaoNsTeTa che." "tene te rakama cUkate karavAmAM Avaze." "A kAgaLamAM nAma lakhelA mAlTAnA che nAIToe ApaNA agiyAra varSanA eka dIkSita adhikArInI gaphalatathI ApaNA paMthanAM traNa rahasyo prApta karyA che. te lokoe te rahasyanuM zuM karyuM che te jANI laI, te rahasya pAchuM prApta karavuM ane tene nAbUda karavuM." Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 agiyAra varSathI dIkSita "tema karavAmAM Avaze." "A traNa nAmavALA dIkSitone tibeTamAM nAza pAmavA mokalI devA. temane sajA pharamAvI devAmAM AvI che, ane teno amala karavo." "e sajAno amala thaze." "eNnvarsa mukAme rAvelAnI pautrI rahe che. tenA hAthamAM keTalAMka kAgaLiyAM evAM che jethI ApaNA paMthane kAyamano khataro rahe che. chellAM 51 varSathI tene pacAsa hajAra liva dara varSe cUkavavAmAM Ave che. paNa paMthane mAthe e bhAre bojo kahevAya. te kAgaLiyAM amuka uccaka rakama kharIdI levAM athavA ApavA nA pADe, to pelI rakama na ApavI paDe tema karavuM." "je sArAmAM sAruM haze, te avazya karavAmAM Avaze." "limAthI AvatuM eka vahANa lisbana baMdare gaye aThavADiye lAMgaryuM haze. temAM cokoleTa bharI lAvavAmAM AvyAM che. paNa dareka cokoleTanI aMdara sonAnI lagaDI che. e AkhuM vahANa ApaNA paMthanuM che. temAM kula eka karoDa sittera lAkha linI kiMmatanuM sonuM che. tenAM kAgaLiyAM A rahyAM. te mAlano kabajo tame laI lejo." paNa pachI to acAnaka tenA moMmAMthI lohIno ja eka kogaLo dhasI Avyo ane tenI AMkho, nAka vagere badhAmAMthI lohI vahevA lAgyuM. pelAe maratAM maratAM eNremIsano hAtha potAnA hAthamAM laI dabAvyo. eNremIse pachI teno hAtha chUTo karI tenA hRdaya upara goThavI dIdho ane pachI pelA kabulAta-vidhi mATe AvelA pAdarIne bolAvIne kahyuM, "have kabUlAta-vidhi karAvavAnI rahetI nathI; te svargavAsI thaI gayA che. have temane mATe mazAnayAtrA ane prArthanAo ja bAkI rahe che." Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prema-paMka pachI pelA vaida tarapha pharIne eremIse kahyuM, "moMzyora prijhA, A pyAlo khAlI karI nAkho ane dhoI nAkho. grAnDa kAunsile tamane emAM je mUkavA kaheluM temAMnuM ghaNuM vadheluM dekhAya che." 2ijhArta ekadama cakyo ane lathaDiyuM khAI trAsano mAryo pAcho paDyo. eNremIse mAtra tenA tarapha joI khabhA macakoDyA; ane pachI potAne hAthe ja e pyAlo rAkhamAM ThAlavI dIdho. 27 khAsa kAma bIje divase athavA te ja divase (kAraNa ke, AgaLa varNavelI bInAo savAranA traNa vAgye banI hatI,) nAstA pachI, rAjA rANIjIo sAthe prArthanAmAM gayA, ane moMzyora pote zavAliyera da laoNreIna vagere sAthe nadIe snAnakrIDA mATe cAlyA gayA. maeNDama asvasthatAnuM kAraNa batAvI, potAnA kamarAmAM ja bharAI rahI hatI, te vakhata mAMtAle gupakIdIthI lA vAliyarane bagIcAnI bahAra eka nirjana jagAe kheMcI javA lAgI. mitAle cotarapha jotI jotI AgaLa vadhatI hatI. dUra laI jaI, lA vAliyerane teNe sIdho savAla pUchayo, "sakhI, tuM mAMda brAjalonane cAhe che ke nahi, te sAcesAcuM kahI de." "nAnapaNathI ame bhegAM UcharyA chIe, mitra chIe; te lagabhaga mAro mAruM che." "tAro bhAI? tAro vivAhita jIta nahi?" 'sakhI, tuM ATalI AkaLI thaIne kema pUche che?" "to zuM karuM? tArI sthiti have huM joI gaI chuM; tuM Akho divasa nisAsA nAkhyA kare che, ane paganA aMgUThA vaDe jamIna upara ba" akSara lakhavAne badale 'la' akSara lakhyA kare che ! paNa mUrakha, tuM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa kAma 189 rAjAnA premamAM game teTalI taDapyA kare che, paNa tane pelI kahANInI khabara che? ke rAjA eka dAsI upara prema batAvato, tethI te dAsI Akho divasa ghelI ghelI thaIne pharyA karatI; paNa kharI rIte rAjA to bIjI koI umarAvajAdI uparano potAno prema gupta rAkhavA ane bIjAone chetaravA ja tenI dAsI upara premano dekhAva karato hato? sau koI e vAta jANatAM hatAM, mAtra pelI mUrakha dAsI ja nahotI jANatI!" paNa eTalAmAM rAolane ja tyAM Avato joI, baMne jaNI grUpa thaI gaI. rAola luijhAnI rajA levA Avyo hato: rAjAe tene tAbaDatoba eka kharIto laI IMgleMDanA rAjA cArlsa-2 pAse pahoMcI javAno Adeza karyA hato. maeNDama paNa potAnA bhAIne je patro lakhI Ape, te teNe letA javAnuM hatuM. M rAole luijhA tarapha pharIne kahyuM, "mAre bahu to paMdareka divasa dUra rahevAnuM thaze; ane A to kazA jokhamavALuM kAma paNa nathI. pahelAM laDAInAM medAnomAM dhasI javAnuM hotuM tyAre paNa huM tArI vidAya laI prasanna citte dhaso jato - kAraNake mane tArA premanI bAbatanI nirAMta hatI. Aje have A nAnA kAma mATe dUra javAnuM thAya che, tyAre mane manamAM vizeSa nirAMta hovI joIe; kAraNa ke, pAcho AvIza tyAra kadAca rAjAjI mane tAro hAtha suparata karaze. paraMtu koNa jANe kazA amaMgaLa bhAvInI AzaMkA vinAkAraNa mane gherI rahI che jANe mArA nasIbamAM e maMgaLa divasa AvavAno nathI - ane AvI du:khada AzaMkAno mAryA huM tArI pAse AzvAsana - zAMti pAmavA Avyo chuM." ATaluM kahI, te ghUMTaNiye paDayo ane lA vAliyerano hAtha potAnA hAthamAM laI tenA upara teNe namratAthI cuMbana karyuM. luijhAnI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyAM. rAola te AMsune premanAM samajyo; metAle sAcuM kAraNa samajI hatI gaI ke, luijhA rAolane cheka ja bhUlI beThI che, tenAM e AMsu che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka paNa eTalAmAM taoNne zAroMta rAolane bolAvavA AvI; kAraNake maeNDame potAnA bhAIne lakhavAno kAgaLa pUro karyo hato, ane te rAolanI rAha jotI hatI. 190 28 khuzakhuzAla 1 mAnikoMnuM khIssuM have khAlI thaI gayuM hatuM: ane da gIzanI atyAranI ghelI dazAmAM te paisAnI mAgaNI bAbata kazuM svasthatAthI sAMbhaLe ke vicAre tevI sthitimAM na hato. mAlikaoNrna pAse teNe paisAnI mAgaNI karI, tyAre teNe kahyuM, "mane mAMzyoranA ghara-kArabhAramAM jagA apAvI do, to mane ne tamane saune paisA ja paisA thaI rahe." eTalAmAM dagIzane e tarapha Avato joI, mAlikaoNrne mAnikoMne kahyuM, "game tema karI, da gIza ane moMzyora vacce pharI meLa karAvavo joIe; ane ApaNe kaMIka bhejuM vAparIe, to e vastu azakaya nathI.' ,, .. to ThIka, tAruM bhejuM kAme lagADa. "paNa pachI mane moMzyoranA ghara-kArabhAramAM jagA apAvavAnuM na bhUlatA. "" ,, daramyAna 6 gIza pAse AvI jatAM mAnikoMe tenI sAme joI pUchyuM, "kema bhAI zuM zodho cho?" "bhAI, huM je zodhuM chuM, te tArAthI mane meLavI apAya tevuM nathI; alabatta, tAruM bhejuM bahu phaLadrupa che, paNa te phaLadrupatA tuM tArA mitranA upayogamAM haMmeza lAvato nathI." Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuzakhuzAla 191 "are, bolI nAkho, maherabAna; mArA bhejAnI phaLadrupatA A meM khIsAmAMthI kADhI." "to mAre eka ghera pahoMcavuM che, jyAM mAre kaMIka kAma che." to ThIka, te ghara najIka pahoMcI jAo, eTale basa!" "paNa e gharamAM adekho pati rahe che, je mane pAse TakavA de tevo nathI, tenuM zuM? "adekho pati e kUtarAno avatAra kahevAya; cAne kUtarAne zAMta pADavA mIThAInuM Dhepha nAkhavuM joIe." "jA, jA; e salAha to koI paNa gamAra ApI zake; tuM kazuM ja samajI zakato ja nathI; mAro mitra rAola hota to te samajata." - "khAsa karIne tene tamAre mArA karatAM ochI koyaDAnI bhASAmAM kahevuM paDatuM ke, "mAre maeNDama pAse javuM che, paNa mazyoranI bIka lAge che, kAraNa ke temane mArI IrSyA AvI che.'' da gIza ekadama gusse thaI gayo; te bolyo, "khabaradAra, zayatAna! tuM game tevAM moTAM nAmonI bAbatamAM phAve tema zuM bake che?" huM kyAM koInuM kazuM nAma dauM chuM? tame mane adekhA patinI vAta karI, tyAre meM dezanAM be suprasiddha premaLa pati-patnIno dAkhalo ApIne eTaluM kahyuM ke, patnI pAse javuM hoya, to patine pahelAM sAdhavo joIe." "eTale?" "eTale ema ke, ApaNe eka yA bIje raste mazyoranA gharamAM pesavuM joIe - alabatta ApaNe nahi, paNa ApaNA koI hoziyAra mANasane gharamAM ghusADI rAkhyo hoya, to te bAraNuM paNa ughADe, tema ja patine paNa ApaNA vize be sArA bola kahI manAvI le! TUMkamAM zuddha phreMca bhASAmAM kahIe to, patino ApaNA uparano krodha dUra karAve ane patnIno ApaNA uparano prema vadhArAve, evo ApaNo hoziyAra mANasa moMzyoranA gharamAM ghusADavI joIe!" Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prema-paka paNa patinA gharamAM ApaNo mANasa dAkhala karavA mATeya be bAbato joIe: eka to patinI pAse pahoMcavA koI yukti jaDavI joIe, ane pachI pelo hoziyAra mANasa maLavo joIe. te pote e baMne bAbatomAM kazo upayogI nIvaDe tema nathI." "huM nahi ne mAro mitra mAliko to che ne? te tamane hajAra yuktio zodhI Apaze ane gharamAM pesIne paga jamAvavAnuM paNa tene barAbara AvaDaze." "tAro e mitra vaLI koNa? mane kaMI tenuM nAma yAda Ave che kharuM." are oralethI Avelo mAro mitra; tame pahelAM tene moMzyoranA ghara-kArabhAramAM jagA meLavI ApavAnuM kabUlyuM paNa hatuM." to tArA e mitrane kahe ke, mane moMzyora mIThI najare jotA thAya evo upAya batAve, pachI huM tene jarUra temanA ghara-kArabhAramAM rakhAvI ApIza." paNa eTalAmAM rAola tyAM AvI pahoMcyo. teNe da gIzane joIne tarata kahyuM, "vAha bhAI, ThIka maLI gayA; huM tamArI vidAya levA tamane zodhato ja hato. mane rAjAjI koI agatyano saMdeza laIne iMgleMDa mokale che. maeNDama pAsethI paNa mAre temanA bhAI uparano kAgaLa letA javAno che, eTale huM tyAM paNa javA mAguM chuM." "iMgleMDa mokale che? ThIka, bhAI, tyAre vidAya. ane maeNDama pAse kAgaLa levA javuM hoya to hamaNAM ja jAo; maeNDama ekalAM ja haze, kAraNa ke, mezyora to nadIe snAna mahotsava mATe cAlyA gayA che." to to bhAI tame mezyoranI maMDaLInA ja kahevAo, eTale mArA vatI temanI mAphI mAgajo; mAre bahu jaladI cAlyA javAnuM che, eTale teozrIne maLIne temanI vidAya levAnuM mArAthI bane tema nathI. ma0 phakee rAjAjI taraphathI mane evI AjJA ApI che ke, mAre jarA paNa vAra na karavI." Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuzakhuzAla 193 rAola da gIza pAsethI bhAvabharI vidAya laI, cAlato thatAM, mAnikoe da gIzano hAtha dAbIne kahyuM, "lo, tamAre moMzyorane maLavAnuM bahAnuM joItuM hatuM te maLI gayuM !" maeNDama brAjalonanI rAha ja joI rahI hatI. bAjalanano tejasvI ane pratApI chatAM saumya ane bhalo dekhAva ja evo hato ke, eka vAra tene joyo hoya to paNa tene bhUlavo azakaya hatuM. ane meDama phrAMsa AvI tyAre, dariyAnA jokhamanI avagaNanA karI vahANa upara sAme AvI sau prathama tene AvakAranArAmAMno te eka hato, eTale tene to e bhUlI ja na hatI. maoN0 da bAjalana," meDame tene dekhatAta kahyuM; "mArA bhAIne tame maLavAnA cho, tyAre tamArA pitAe mArA bhAI upara AbhAranuM je Na caDAveluM che, te temanA putrane bhAvabharI rIte AvakArIne thoDuM ghaNuM adA karatAM temane kharekhara ghaNo AnaMda thaze." "maeNDama, kAuMTa da lA pherene rAjAjInI je kaMI thoDIghaNI sevA bajAvavAnuM bahumAna maLyuM hatuM, te to rAjAjIe temanA pratye batAvelI kRpAthI kayAranuM adA thaI cUkyuM che. mAre to UlaTI, amo pitA-putra baMnenAM Adara, bhakti ane saMmAnanI khAtarI teozrIne pahoMcADavAnI rahe che." "tame mArA bhAIne oLakho cho?" "nA jI; huM pahelI vAra ja teozrInAM darzana karIza." "tamAre mATe mAre bhAIne kazI bhalAmaNanI jarUra ja nathI paDavAnI. ane chatAM tamArA vaiyaktika guNo bAbata koI jAmInanI jarUra paDe, to mAruM nAma tame nisaMkoca laI zako cho." Apa nAmadAra ApanA ati kRpAbhArathI mane kharekhara kRtArtha karI mUko cho." pre-13 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka << "nA, nA; moM da brAlaoNna, UlaTuM TrAMsane kinAre huM UtarI te vakhate duniyAnA be moTA bAdhAo - moM0 da gIza ane DayUka oNpha bakiMgsAma - teoe je kaMI babUcakapaNuM dAkhavavA mAMDayuM hatuM, te tame tamArI samajadArIthI kevuM saMbhALI lIdhuM hatuM, te mane barAbara yAda che. paNa te lokonI vAta paDatI mUko - tamArI vAta upara ja AvIe. tame IMgleMDa kAyama mATe jAo cho? mArI A jijJAsA badala mane mApha karazo, paNa tenI pAchaLa tamane banI zake teTalI madadagAra nIvaDavAnI ja mArI bhAvanA che." 194 66 nA, maeNDama, huM to rAjAjIe mane vizvAsapUrvaka sAMpelA eka kAgaLa iMgleMDa pahoMcADavA ja jAuM chuM; ethI vizeSa tyAM rahevAnuM mAre kaMI kAraNa hoya ema mane lAgatuM nathI. sivAya ke, rAjAjI cArlsa-2 mane bIjo kAMI hukama Ape, "" 66 to huM kahI rAkhuM chuM ke, te to tamane potAnI pAse bane teTalA vadhu lAMbo samaya rahevA vinaMtI kare.' " te sthitimAM mArAthI teozrIne to nA nahi pADI zakAya. paraMtu to pachI huM Apane atyArathI vinaMtI karI rAkhuM chuM ke, frAMsanA rAjAjIne Apa yAda devarAvazo ke teozrIno namra sevaka dUra iMgleMDamAM DrAMsa pAchA pharavA mATenA temanA hukamanI rAha joI rahyo che." (C 'nA, nA, paNa mA~zyora da brAlaoNna, mArA dezanI strIo tamane tyAM vadhu rokAvAnuM mana karAvavAmAM saphaLa nahi nIvaDe, ema huM mAnI zakatI nathI." << paNa Apa nAmadAra bahu buddhizALI cho, eTale kadAca samajI gayAM hazo ke, mane fAMsa jaladI pAchA pharavAnI utkaMThA rakhAve evuM kazuMka kAraNa ahIM ja mojUda che." 66 'to tamArA jevA yuvAna premasUra 'nAITa'nA premano javAba paNa sAmA pakSethI barAbara maLato haze, e pUchavAnI mAre jarUra ja na hovI joIe kharuM?" Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuzakhuzAla 195 "meDama, ame baMne sAthe ja UcharyA chIe ane huM mAnuM chuM ke, amAro prema arasaparasano ja che." to pachI, moMzyora da brAjalaoNna tame jarUra tyAMthI vahelA ja pAchA pharajo; kAraNa ke, tame tyAMthI pAchA pharo, e sivAya tamo baMnenA lagnanI ADe bIjuM kazuM naDatara bAkI rahetuM nahi hoya, evI huM AzA rAkhuM chuM." UlaTuM, eka moTuM vidana bAkI rahe che, meDama." "hai? e vaLI kayuM?" "zAjInI paravAnagI maLavI bAkI che." "to zuM rAjAjI e lagnanI viruddha che?" viruddha che ke nahi te to huM nathI jANato; paraMtu mArA pitAjIe jyAre temanI pAse lagnanI paravAnagI mAgI, tyAre teozrIe e lagna mulatavI to rakhAvyuM che. teozrIe sIdhI nA nathI pADI, paNa eTaluM to kahyuM che ke, e lagna mulatavI rAkhavuM ja paDaze." "to zuM e juvAna bApu tamArA premane yogya nathI, ema mAnavAmAM Ave che?" "are, koI paNa rAjAnA premane pAtra thAya tevI te che, enI mane khAtarI che." "to tenuM khAnadAna tamArA khAnadAnane anurUpa nathI?" tenuM khAnadAna uttama che." "te juvAna che? suMdara che?" "tenI uMmara sattara varSanI che, ane mArA manathI te atizaya suMdara che." "to zuM te grAmapradezamAM che ke paeNrIsamAM che?" "te ahIM photeblomAM ja che, meDama." "huM tene oLakhuM chuM?" "te ApanI ja tahenAta-bhAnuM che." Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-beMka "to tenuM nAma zuM che? jo tamAre te gupta rAkhavAnuM kAraNa na hoya, to mane jarUra kaho." 66 mAro sneha evo vizuddha che ke tene gupta rAkhavAnI kaMI jarUra nathI; temAMya Apa nAmadAra to mArI pratye ati kRpALutA dharAvo cho, eTale ApanAthI to te jarA paNa chUpuM rAkhavuM na ghaTe. tenuM nAma mAdamujhola luijhA da lA vAliyera che." 196 maeNDama game teTalI kuzaLatAthI potAnA gaLAmAMthI nIkaLatI cIsa dabAvI rAkhavA gaI, paraMtu tenA gaLAmAMthI eka dhImI cIsa nIkaLI ja gaI. " ane rAnAnIC A yuvatI sAthenuM tamAruM lagna mulatavI rakhAvyuM che?" 66 hA jI. "temaNe te mulatavI rakhAvavAnuM kAMI kAraNa darzAvyuM hatuM ? " nA jI." (6 (6 "" "kAuMTa da lA phere rAjAjInI paravAnagI kayAre mAgI hatI?" (6 "" 'eka mahinA karatAM vadhu samaya thaI gayo, maeNDama. "eka mahino ?' hAjI; eka mahino to thayo ja." tr "to vAikAuMTa, tamAre jaladI pAchA pharavuM ja joIe, ema huM paNa kabUla karuM chuM," maeNDame jarA hasIne kahyuM; " ane mArA bhAIne huM iMgleMDa je pahelA patra lakhIza, temAM huM rAjAjInA nAme tamane jaladI pAchA pharavA devAnuM kahevarAvIza." maeNDame Apelo patra laI, rAola temane namana karI cAlato thayo. te jatAM ja maeNDama gaNagaNI, "eka mahino? eka mahinAthI rAjA lA vAliyeranuM lagna aTakAvI rahyA che, ane meM ja mUrakhe hAthe karIne e chokarI prema karavA rAjAjIne soMpI !" Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuzakhuzAla 197 ane meDame tarata bIjo kAgaLa potAnA bhAIne lakhyo, jenA tAjA kalama tarIke bAjalaoNnane ekadama phrAMsa pAchA pharavAno hukama umeryo. mAnikonA kahyAthI da gIza have ghoDA upara besI nadI tarapha jyAM meMzyora nAhavA gayA hatA te tarapha ja UpaDyo. mAnika paNa sAthe ja thayo. macyora nAhatI vakhate potAnA zarIranuM gorApaNuM ane sukumAratA bIjAonI sAthe sarakhAvI khAsa prasanna thayA hatA, ane tethI pAchA pharatAM taDako temanA zarIrane jhAMkhapa na lagADI de, te mATe jhADonI chAyA nIce thaIne ja, mAM upara burakhA jevI jALI rAkhI, dhIme dhIme ghoDo calAvatA AvatA hatA. da gIze temane svAthya, AnaMda ane sukhavaibhava vAMchatAM abhinaMdana ApyuM eTale tarata teozrI khuza thaI bolI UThyA, "AvA bhAI, Ama mAre jamaNe hAthe tAro ghoDo lAva, ane joje bahu dhImo calAvaje-dhULa ane taDako mArA moM upara na paDe te rIte dhImI gatie javAnuM che." da gIza temanI bAjue goThavAyo eTale tarata prinsa majAkanA bhAvamAM AvI jaI bolI UThayA, "priya mitra, have mane kahe ke, pelA da gIzanI zI khabara che, jene huM pahelAM oLakhato hato paNa pachI je mArI patnI upara mIThI najara nAMkhato thayo hato?" da gazi AvI sIdhI majAkathI Abho banI gayo; paNa mAM ThAvakuM rAkhI bolyo, "meMzyora, mArA upara jarA dayA dAkhavo; Apa to mitrabhAve game tema bolo, paNa pelo zavAliyera da laoNreina to mArI vale besADI nAMkhaze." paNa da gIza, kabUla karI de ke, huM maeNDama tarapha jarA kheMcAyo hato." Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 prema-pAMka "huM kadI evI ajugatI vAta kabUla karavAno nathI." hA, hA, mArA pratye AdarabhAva dAkhavavA tArAthI e vAta kabUla na thAya, e kharuM che. paNa huM tane mArA pratyenA AdarabhAvamAMthI mukti bAM che, ane jema mAdamuAkola da zAle ke AdamuAkola da lA vAliyeranI vAta karato hoya tevI rIte vAta kara. alabatta, pahelI tArI vivAhitA che ane bIjI rAjAjInI bhaviSyanI premikA che!" "vAha, mausinyora, Aje A5 khUba raMgamAM cho, kahevuM paDaze." "vAta ema che ke, Aje bahu divase tane maLI huM khare ja bahu rAjI thayo chuM. paNa huM mArA upara gusse thaI gayo hato nahi?" huM gusse thAuM? ApanA upara?" "are paNa meM rAjAjIne kahIne tane dezanikAla nahoto karAvyo; maeNDama karAvyo hato. teM meDamane zuM kahyuM hatuM ke karyuM hatuM, jethI temaNe tane AvI sajA karAvI, bola jouM?" "khare ja sinyora -" hA, hA, strIone game te kAraNe khoTuM lAgI jAya che; paNa mane potAne tArA pratye kazuM khoTuM nathI lAgyuM, he." "to to huM cheka ja kamanasIba prANI nathI." paNa jo, huM ja maeNDama sAthe tAro meLa karAvI ApavA mAguM chuM. Aje sAMje maeNDamanA kamarAmAM pattAM ramavA tAre AvavAnuM che; tuM jemaje mArI sAthe, ane huM tane maeNDama pAse laI jaIza." "to to Apa nAmadAra mane nA pADavAnI paravAnagI Apazo?" "zuM? mAruM kahyuM tAre nathI mAnavuM ema? tuM baLavo karavA mAge che?" "nAmadAra, gaI kAle meDame AkhA darabAranI rUbarUmAM mArA sAmuM paNa na joyuM, uparAMta meM temane vaMdana karyA tyAre temaNe javAba sarakho na Apyo." Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuzakhuzAla 199 mAnika da gIzanI hoziyArI upara Aphrina pokArI gayo. tene bIka hatI ke da gIza ekadama rAjI thaI maeNDama pAse pahoMcI javAnI hA pADI besaze ! prinsane da gIzane moMmAM ja potAnI patnInI tenA taraphanI bedarakArInI vAta bahu gamI. eTale temaNe to have potAnI sAthe AvavAno da gIzane 'hukama' ja Apyo. dagIza mAthuM namAvI na chUTake jANe e hukama mAthe dhAraNa karyA jevuM karyuM; paNa tarata ja umeryuM, "nAmadAra, atyAre to huM Apa nAmadAra pAse eka kAma laIne Avyo chuM." "bolI nAMkha." mAMvada bAjalaoNna rAjAjInA hukamathI laMDana javA UpaDI jAya che; te Apane salAma bharavA AvyA hatA, paNa Apane nadIe nAhavA gayelA jANI, tathA temane jaladI UpaDI javAno hukama hoI, nAchUTake temaNe Apane potAnI salAma nivedita karavAnuM kAma mane seMcyuM che." vAha, huM vAikAuMTane sukha-yAtrA icchuM chuM. paNa have tuM jaladI kapaDAM badalIne AvI pahoMca, nahi to -" "nahi to zuM thaze, masinyora?" "huM tane bAstilamAM naMkhAvIza." "vAha, Apa nAmadAra paNa nAmadAra maeNDamanA bilakula 'sikkAnI bIjI bAju' jevA ja cho. maeNDamane mArA pratye bhAva na hovAthI mane te dezanikAla karAve che, ane Apa nAmadArane mArA pratye ati bhAva hovAthI Apa mane bAstilamAM naMkhAvazo. huM Apa nAmadArano tema ja maeNDamano baMneno ekasAthe AbhArI chuM." cAla, cAla, tuM bahu AnaMdI mitra che; ane mAre tArA vinA cAle tema ja nathI; tuM nahoto teTalA divasamAM pelA rotIsUrata laoNreIne mArI vale besADI dIdhI hatI." Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka " paNa nAmadAra, to pachI Apane mArI eka araja badalAmAM rajU karavAnI paravAnagI abaghaDI ja Apazo." "araja zI che?" "huM mArA eka mitranA mitrane - mAlikaoNrnane ApanA gRha-taMtramAM kaMIka ThekANe pADavA mAguM chuM." "kaI nokarImAM ?" 200 "game te; koI paNa bAbatanI dekharekha rAkhavAnA kAmamAM.' "jo, te tArI araja kevA sArA divase rajU karI che! kAle ja meM mArA eka karmacArIne rUkhasada ApI dIdhI che. te kAma upara huM tene laI lauM chuM." "tene kAmakAja zuM karavAnuM raheze?" "mArA AkhA gharamAM dekharekha rAkhavAnuM ane mane roja-ba-roja ahevAla ApatA rahevAnuM." "vAha, to to ApanA gRha-taMtrano vaDo polIsa amaladAra ja kahone! e kAma to te Apane saMtoSakAraka rIte bajAvI Apaze. "paNa teno dekhAva kevo che? mane mArI AsapAsa bhaddA dekhAvanA mANaso gamatA nathI. " "" mAnikoMe have vacce AvIne kahyuM, "nAmadAra, kAuMTano mitra te huM, ane te mANasa mAro mitra che. huM Apa nAmadArane khAtarI ApuM chuM ke, e Apane badhI rIte saMtoSa ApI zakaze." Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 vanadevatA ane jaLaparI darabAragaDhamAM mijabAnI pUrI thayA pachI sau kapaDAM paherIne taiyAra thaI AvatAM sAMjanA ATheka vAgI gayA. ATha vAgatAMmAM mahemAno maeNDamane tyAM AvavA lAgyA. maeNDamanuM AmaMtraNa saune haMmezAM AkarSatuM. paraMtu tyAM saunI eka prakAre parIkSA paNa thaI rahetI. maeNDamanAM vinoda, marmALI bhASA ane AnaMdollAsane pahoMcI vaLavuM darekane mATe zakaya nahotuM. mA~zyorano ThaThAro Aje jovA jevo hato. kArDinala mAjhAree bheguM kareluM ane pAchaLa mUkeluM jhaverAta to hatuM ja ane rANImAtAnuM tathA uparAMtamAM potAnI patnI je lAvelI te paNa hatuM. e badhuM temaNe Aje dhAraNa karyuM hatuM! tenI pAchaLa da gIza kaMIka dhIme pagale tathA namratA dhAraNa karIne kaMI khacakAto khacakAto Avato hoya tema Avyo. teNe evo suMdara-samucita pozAka paheryo hato ane tenA ghATIlA suMdara zarIra upara te evo zobhato hato, ke AkhA meLAvaDAmAM sau koIne e bAbatamAM tenuM ja sarvoparItva svIkAravuM paDayuM! maeNDame eka ja najara tenA upara nAMkhI -- ane te ghaDIe da gIzanA mAM upara raMga caDI Avyo; paNa e eka najarathI ja maeNDamanA manamAMthI jANe rAjAne gumAvyAno raMja dUra thaI gayo, ane tenA mAM upara paNa raMga caDI Avyo. mAMzyora have maeNDama pAse AvIne teno hAtha hAthamAM laIne bolyA, "maeNDama, atyAre huM ahIM eka dezanikAla thayelA kamanasIba mANasane laI Avyo chuM. tamArI tenA upara khaphA-najara thayelI che te huM jANuM chuM; paraMtu, huM tamane yAda rAkhavA vinaMtI karuM chuM ke, te mAro sarvottama mitra 201 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 prema-aMka che, ane tene tame ja mAyALu zabdothI AvakArazo, to mane khare ja ghaNI AnaMda thaze." "konI vAta karo cho?" meDame cAre tarapha bhAlA mANasanI peThe najara nAMkhIne pUchyuM. prinse tarata ja jarA khasI da gIzane AgaLa karyo. meDama tarata navAIno bhAva dhAraNa karIne bolI, "zuM moM da gIzanI vAta tame karatA hatA?" "hA, hA, emanI ja. tene tame mAphI Apo." "mAphI ApuM? zA vatInI, paNa?" "kAMI nahi, kAMI nahi, paNa tame tamAro hAtha tene cUmavA do, eTale basa." maeNDame jANe nAmarajIthI karyo hoya tema hAtha AgaLa dharyo. da gIze tenA upara ghUMTaNiye paDI cuMbana karyuM. ' te ja vakhate rAjAjI padhAryAnI jAherAta thaI. maeNDama potAnI tahenAta-bAnuonI haroLa sAthe rAjAjIne satkAravA AgaLa vadhI. rAjAe saunI sAthe hasIne vAta karI tathA sau upara najara nAMkhI - khAsa karIne maeNDamanI tahenAta-bAnuo upara, ane temAMya lA vAliyera upara! pachI maeNDama ane meMzyora sAthe ThaThThAmazkarIo cAlI. rAjAjIno mitra-vidUSaka setezno sAthe hato. moMzyora moTA mitramaMDaLa-sakhI maMDaLa sAthe nadIe nAhavA gayA hatA, tenI vAta upADIne rAjAjIe kahyuM, "maoNzyoranA snAna-samAraMbhanI to kavitAo lakhAvA lAgI che, ane eka kavine to pANImAM rahetI eka jaLaparIe najare joyelI gupta vAto paNa kahI dIdhI che, eTale te kavie lakhelI kavitA to kharekhara sAMbhaLavA lAyaka thaI che." rAjAjIe Ama kahI pAse UbhelI strIo tarapha najara karIe to temAMnI keTalIyanA moM upara raMga caDI Avyo. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ane jaLaparI 203 maeNDame tarata ja rAjAjIne pUchayuM, "Apa nAmadAranA rAjyamAM jala-sthalamAM rahenAra sau ApanAM prajAjana kahevAya. eTale e jaLaparIe pelA kavine kahelI vAto Apane to jANamAM AvI ja gaI haze. to Apa ja temAMthI thoDI vAnagI amane saMbhaLAvone." rAjAjIe hasatAM hasatAM kahyuM, "juo maeNDama, huM temAMnI badhI vAto kahuM, to temAMnI keTalIka vigato sAMbhaLatAM tamane jarA mUMjhavaNa thaze, tenA karatAM mArA A mitra ane sobatI seMteznone tame kahezo to te barAbara badhuM varNavIne kaheze. temane vAta kahetAM sArI AvaDe che, ane yAda na rahyuM hoya to te upajAvI kADhIne kahetAM paNa sAruM AvaDe che. e bAbatamAM to temane eka kavi ja kahevA joIe!" setezno tarata bolI UThyo, "Apane pelI jalaparIe kavine kahelAM pado yAda na rahyAM, to mane to zI rIte yAda rahe? uparAMta, pANImAM banI banIne zuM banI zake? tenA karatAM sthaLa upara ja kevI kevI rasabharI vAto banatI hoya che!" "to sthaLa upara banatI rasabharI vAto kaho!" meDame tarata pharamAvyuM. e prazna to vanadevatAne pUchavA yogya che. ane vanadevatAnI bhASA samajanArane to evAM evAM rahasyo sAMbhaLavA maLe che, je sAMbhaLavA to devaloko paNa icchA kare." vAha, kAuTa, tamane to vAtamAM maNa ghAlatAM bahu sAruM AvaDe che ne! cAne vanadevatAo pAse AjakAla bahu rasika vAta kahevAnI bhegI thaI che e jANa tamane thaI, teno artha e ke, temane potAne e lokonI dostI hovI joIe ane temanI bhASA paNa tame samajI zakatA hovA joIe." hA meDama e bAbata huM namrapaNe chatAM pUratA abhimAna sAthe svIkArI zakuM tema chuM." to tame vanadevatA pAsethI sAMbhaLelI A thoDA divasamAM ja banelI koI rasika vArtA ane Aje saMbhaLAvone!" Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prema-aMka ThIka, maeNDama, Apano hukama huM nakArI zakato nathI. to sauthI prathama to huM eTaluM jaNAvyuM ke, vanadevatAo paNa vana vana dITha judI hoya che. ane temAMya okavRkSamAM rahenArI vanadevatA khAsa viziSTa zakti dharAvatI hoya che. ane temAMya phateblonA upavanamAM 'raoNyala-oka' evA nAmavALA vRkSamAM rahenArI to khAsa viziSTa zakti dharAve che. ane rA5 nAmadArane huM taddana namrapaNe jaNAvI dauM ke, e sarvottama vanadevatAno huM khAsa mitra chuM." "zAbAza, kAuMTa, tamArI vAta kahevAnI kuzaLatA to rAjAe vakhANI te karatAMya vadhu jaNAya che. ane je amane koI bhAre rasika vAta jANavA maLaze, evAM purAM eMdhANa tamArA upodaghAtathI ja varatAya che!" hA, to juo sAMbhaLo : pheblo mukAme mahAzubhasthAne eka jhUMpaDImAM be go5 rahetA hatA. ekanuM nAma hatuM tirasI. tene vArasAmAM ghaNI moTI jAgIra maLI hatI, ane te hato paNa phUTaDo tathA badhA rAjavaMzI guNayukta. kahone ke te gopa-rAjA ja hato ! paNa tenuM khAsa Adhipatya strIonA hRdayamAM hatuM - koI strI potAnI marajIthI enA sivAya bIjA koIne potAnuM bhAvabharyuM hRdaya arpI zake ja nahi -" "zAbAza, zAbAza! paNa have tenA bIjA sAthInuM varNana karone! te paNa tenA mitra-rAjA tirasI karatAM koI ocho Utare evo to nahi ja hoya !" "meDama, e bIjA gopanuM nAma AmitAM hatuM paNa te mAmUlI mANasanuM varNana karavAnuM mane phAvaze ja nahi; sAmAnya be-pagA mANasa jevo te mANasa hato. mAtra tenAmAM eka guNa hato ane te e ke, te tenA mitra" "gopa-rAjA" maeNDame jarA hasI vacce umeryuM. "hAM, hAM - tenA gopa-rAjAnA hukamathI tenA paga AgaLa jIvato daTAvA taiyAra thaI jAya." "vAha vaphAdArI! vAha rAjabhakti!" meDame hasIne kahyuM. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ane jaLaparI 205 seteznoe namana karI e prazaMsA svIkArI lIdhI. pachI teNe AgaLa calAvyuM - "eka rAte tirasI ane amitAM baMne jaMgalamAM potapotAnA prema-prakaraNanI vAto karatA pharatA hatA." hAsto; rAjakAraNanI vAto karavA to te vanajaMgalamAM na ja pharene!" meDame hasIne kahyuM. "hAM maeNDama; to huM kaheto hato tema, pharatAM pharatAM teo vananA gADhamAM gADha bhAgamAM AvI pahoMcyA. teone potAnA hRdayanI gupta vAto ekabIjAne kahevA nirjana ekAMta ja joItuM hatuM. acAnaka teone kAne e nirjana bhAgamAM ja koInI vAtono avAja Avyo." maeNDame anAcaka metAle ane taoNne zArata tarapha najara nAMkhI. te baMne kaMIka vicitra saLavaLATa dAkhavavA lAgI hatI. e avAja keTalIka gopa-kanyAono hato. teo paNa potAnA hRdayamAM ekaTho thayelo prema bhAra ekabIjIne kahIne hRdaya haLavAM karavA evI nirjana ekAMta jagAmAM AvI hatI." vAta eTale sudhI AvatAM ja sau ekadama khaDakhaDATa hasI paDyAM. meM tegnoe ThAvake moMe jaNAvyuM, "vanadevatAe mane kahyuM hatuM ke, e gopa-kanyAo traNa hatI." meDame paNa eTale ThAvake moMe kahyuM, "emanAM nAma zAM hatAM, vAru? vanadevatAe tamane jarUra te kahyAM ja haze !" seMteno jarA khacakAyo. paNa pachI tarata bolyo, "philI, AmArilI ane gAlAteA." have emanA rUpanuM varNana karo," meDame jarA hasI seMteznone pharamAvyuM. "philI," seMtegnoe moMtA tarapha najara karIne kahyuM, "nAkALI, nA-gorI, nA-UMcI, nA-nIcI, nA-AnaMdI, nA-gaMbhIra evI hatI. te koI rAjakuMvarI jevI majAkI prakRtinI hatI ane duniyAnI zreSThamAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 prema-paMka zreSTha nakharAMbAjane paNa harAve tevI nakharAMbAja hatI. paMkhiNInI peThe te harahaMmeza kalabalATa karatI rahetI; ane ghaDIkamAM jamIna sarasI UDatI to ghaDIkamAM pakaDavA AvanAra pAradhIone paDakAratI AkAzamAM UMcI caDI jatI." saunI AMkho mAMtAle upara sthira thaI. paNa te to ThAvake moMe seMtegno jANe bIjI koI strInuM varNana karato hoya ema dhyAna daIne sAMbhaLI rahI. "AmArilI traNemAM moTI hatI," meM tenoe AgaLa calAvyuM. taoNne zArata e sAMbhaLI jarA ghUrakI; paNa meM tegnoe dAkSiNyathI tarata umeryuM, "paNa enI e moTAI vIsa varSa karatAM AgaLa jatI na hatI. UMcI, vALanAM gADhAM jhulaphAMvALI, rUAbadAra cAlavALI, tathA mAnavAmAM devInI peThe sarasAI bhogavatI e gopa-kanyAe UMghatA kAmadevanA bhAthAmAMthI bANa corI lIdhAM hatAM ane pachI te bANo AsapAsanA badhA gopa-javAno upara tAkavAmAM te dUra AnaMda lIdhA karatI." kevI nAdAna duSTa bharavADaNa!" meDame ThAvake moMe kahyuM, "mane lAge che ke, koI ne koI divasa te aNaghaDa bAI e tIkSya bANa potAne ja vagADI besaze !" badhA gopa-yuvAnonI e ja prArthanA che," seMtegnoe paNa taoNne zArata tarapha najara karIne kahyuM. "khAsa karIne pelA gopa AmitAMnI," meDame umeryuM. e gopa amitAM evo zaramALa prakRtino che ke, enA hRdayamAM evo bhAva hoya to paNa koInA jANavAmAM kadI na Ave." "ane have gAlAteA bAkI rahI; tenuM varNana jarA vigate karajo, kAuTa; kAraNa ke, pelI benA varNana karatAM A trIjInuM varNana karavAmAM ja kadAca tamArI varNanazaktinI parIkSA thaI raheze." seMtegnoe pUrI svasthatAthI tenuM varNana AraMbhya-"gAlAteA dUdha jevI sapheda che, ane tenA sonerI vALa pavanamAM laherAya che tyAre Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ane jaLaparI 207 pavanane taraMgita tathA sugaMdhita karI mUke che. tenI suMdara bhUrI AMkhomAMthI evuM vicitra teja nIkaLyA kare che ke je amAnuSI ja lAge. jyAre te bhavAM caDAve athavA potAnI najara jamIna upara DhALI de, tyAre sUrya pote zokano kALo ochADa oDhI le che. tethI UlaTuM, te jyAre hase che, tyAre samasta prakRti khIlI UThe che, AnaMdI UThe che, ane AgalI kSaNe cUpa thaI gayelAM paMkhI paNa kalarava karatAM maMjula kaMThe gAvA mAMDe che. gAlAteA to samagra sRSTinI prazaMsAne - nahi, nahi, pUjAne pAtra che; ane te teno prathama prema je mAnava upara DhoLaze, te mANasa kharekhara dhanya thaI jaze." maeNDame ThAvake moMe rAjAjIne pUchayuM, "Apa nAmadArane A traNa gopa-kanyAo bAbata zo abhiprAya che?" "AmA rilI kharekhara mAre mate suMdara che." "mane to philI bahu gamI," moMzyora vacamAM bolI UThyA, ane AkhI maMDaLI khaDakhaDATa hasI paDI. bicArI matAle zaramanI mArI lAla lAla thaI gaI. "ThIka", meDame have AgaLa calAvyuM; "e gopa-kanyAo aMdara aMdara zI vAto karatI hatI?" "teo ekabIjIne kahetI hatI ke, premano mAraga kharekhara kAMTALo che, ane khUba jokhamakAraka che; paraMtu prema na karavI e paNa hRdayane mATe mRtyunI sajA barAbara che." chevaTe teo zA nirNaya upara AvI?" maeNDame pUchayuM. "teo e nirNaya upara AvI ke, prema karavI e jarUrI che." "to to bahu sAruM; temaNe potAno prema kayAM DhoLavA vicAryuM hatuM vAru?" "AmArilI jo ke prema karavAmAM rahelAM jokhamo upara vizeSa bhAra mUkatI hatI, chatAM teNe kabUla karyuM ke amuka gopa-yuvAnanI mUrti tenA aMtaramAM vasI gaI che kharI." Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 208 : prema-paMka e mUrti tirasInI hatI ke amitAMnI?" "AmitAMnI meDama," seMtegnoe namratAthI kahyuM, "paNa suMdara madhura AMkhovALI gAlAteAe tarata javAba Apyo ke, duniyAbharanA bhalabhalA gopayuvAno paNa gopa-rAja tirasInI barAbarI na karI zake - jema badhAM vRkSo okanI barAbarI na karI zake, ke badhAM puSpo kamaLanI barAbarI na karI zake. vaLI teNe tirasInuM evuM manohara varNana karI batAvyuM ke, tirasI gopa-rAja, je e badhuM sAMbhaLato hato, te paNa potAnAM padapratiSThA bhUlI te kanyA tarapha AkarSAya. Ama AmA rilI ane gAlAteA e be gopa-kanyAonAM hRdayanI gupta vAta okavRkSamAM rahetI vanadevatAe mane kahI saMbhaLAvI. e vanadevatA okanAM polANomAM, vanavagaDAmAM, khINakotaramAM je kaMI banatuM hoya che te jANI zake che, tathA avakAzamAM UDatAM paMkhIo paNa potAnAM je prema-prakaraNanAM gIta gAtAM hoya che, te paNa te sAMbhaLI zake che." to ThIka, mazyora da setezno tame ATaluM ja vanadevatAne mukhe sAMbhaLyuM hatuM, nahi?" hA jI; mane eTaluM ja kahevAmAM AvyuM hatuM." "paNa tame pAse UbhelI jaLadevI tarapha bilakula durlakSa karyuM te bhUla karI; te tamane kazuMka vizeSa saMbhaLAvavA mAgatI hatI, paNa tame utAvaLamAM tyAMthI cAlyA gayA." "jaLadevI?" hA, hA, tamArA e "raoNyala-oka vRkSa pAse ja eka manohara jharaNuM che, tyAM rahetI jaLadevI tamArI pelI vanadevatA karatAM vadhu vigato jANatI hatI." rAjA have akaLAvA lAgyo; potAnA parAkramanI kaMIka vizeSa vigato maeNDama pAse che eTaluM samajAtAM tene vAra na lAgI. "te jharaNuM oLaMgavA jatI hatI tevAmAM ja te jaLadevIe mane rokIne kahyuM, A bhUMDI vanadevatAe maeN0 da seteznone adhUrI ane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ane jaLaparI 209 tethI jUThI vAta ja kahI che, ane teTalA uparathI bhAre bhrama sarajAvAno che!" "adhUrI ane jUThI?" "hAsto, je adhUruM hoya te jUThuM ja nIvaDe. juone, huM teNe kahelI vizeSa vAta umerI ApuM, eTale tame tathA tamArA mitra gopa-rAja ja nakkI karI lejo." rAjA pharIthI coMkyo. jaLadevIe mane kahyuM, ahIM mArA kinArA upara eka hAsyarasika nATikA jevI ghaTanA hamaNAM ja banI gaI. be bharavADo chAnAmAnA strIonI gupta vAto sAMbhaLavAnA lobhamAM "raoNyala-oka' pAchaLa chupAIne tyAM beThelI bharavADaNonI vAto sAMbhaLatA hatA. paNa pelI bharavADaNo bahu tophAnI bharavADaNo hatI; temaNe thoDA vakhata agAu ja mArA jharaNAnA kinArA upara besI paganAM chabachabiyAM karatI vakhate pelA be bharavADone cAMdanInA prakAzamAM tyAM pharatA dUrathI joyA hatA; teoe temane oLakhI paNa kADhayA hatA; eTale teoe tophAna karavAnI vRttithI nakkI karyuM ke, ApaNe "raoNyala-oNka' vRkSa nIce besIe ane pelA bharavADo A tarapha Ave eTale pachI temane mATe premanI jUThI vAto ApasamAM karI, teone babUcaka banAvIe!" rAjA ekIsAthe lAlacoLa ane kALo kaNaka banato cAlyo. - kharekhara pelI traNa kanyAoe potAne banAvavA kevaLa tophAna khAtara ja premanuM A nATaka racyuM hatuM ke zuM? "ane strIo barAbara jANatI hoya che ke, puruSone vaNamAgyo koI strIno prema prApta thAya tyAre temane keTalo AnaMda thAya che! eTale pelI gopa-kanyAoe e beya jaNane jANe vikhaMbha-kathA karatI hoya te rIte vAto karatAM karatAM tirasIne tathA AmitAMne barAbara ullA banAvyA. ane pelA baMne banyA paNa kharA!" che.-14 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prema-paMka rAjA have vacce bolI UThyo, "paNa maeNDama, tame jaLadevatAnI bhASA zI rIte samajI zakayAM?" "pUchI juone A maMzyora da seteznone te paNa pelI vanadevatAnI bhASA barAbara samajI zakayA hatA ne? e deva-devI ApaNA mAnavonI badhI bhASA jANatI hoya che! tethI pelI jaLadevIe mane aMgrejImAM ja badhI vAta kahI hatI; paNa mArA kAna mane chetaratA hoya ema mAnI, pachI meM mArI tahenAta-bAnuo mAdamuAjhola tAle, da taoNne-zArata, ane da lA vAliyerane pAse bolAvI ane jaLadevIne mukhe badhI vAta phreMca bhASAmAM kahevarAvI. teone je vAta teNe phreMca bhASAmAM kahI, te ja vAta mane teNe aMgrejImAM paNa kahI hatI!" "kharI vAta?" rAjAe pUchyuM. "kharI vAta che ke, philI-are kumArI da maoNtAle?" meDame bAjue pharIne pUchyuM. "hAjI; Ape kahyuM te pramANe ja badhuM hatuM," mAMtAlee bedhaDaka bolI nAkhyuM. "ane kumArI da taoNne zArata, tame paNa ema ja kaho cho ne?" taddana sAcI vAta che." "ane tame lA vAliyara?" e bicArI rAjAnI tIvra dRSTi heThaLa samasamI rahI. te AkhI vAta banAvaTI che - ema paNa spa kahI zakI nahi, tema ja sAcuM che ema jUThuM paNa bolI zakI nahi. teNe mAtra jANe saMmatisUcaka DokuM UMcuM karI chAtI upara nIcuM nAkhI dIdhuM. - rAjA tarata ja bolI UThayo, "sAcI vAta che; strIonI gupta vAto sAMbhaLavA prayatna karanAra te bene yogya sajA ja thaI kahevAya." to zuM jaLadevInI vAta sAMbhaLI, Apa nAmadArane nAkhuzI thaI, ema mAre mAnavuM?" meDame ThAvake e rAjAne pUchayuM. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 rAjavI mAnasa "nA, nA, maeNDama, tamArI jaLadevIe to UlaTo mane ghaNI khuza karyo che. kAraNa ke teNe sAcI ja vAta kahI hatI, ane tenA traNa traNa sAkSIo tame rajU karelA che." lA vAliyeranI AMkhoe aMdhArAM AvI gayAM. 30 rAjavI mAnasa rAjA potAnA kamarA tarapha jhaDapI pagale pAcho pharyo. e rIte te potAnA lathaDatA pagane sthira rAkhavA mAgato hato. meDamane rAjAnA jaladI jaladI cAlyA javAmAM kazuM asAdhAraNa na lAgyuM. tenuM mana to pote mArelA phaTakAthI ja AnaMda-vibhora banI gayuM hatuM. tene to rAjAne eTaluM ja batAvavuM hatuM ke, temano prema potAnA jevI koI khAnadAna rAjavaMzI upara DhoLavAthI amuka ziSTatA ane maryAdA ApoApa jaLavAI rahe che, tyAre sAmAnya vyakti upara prema DhoLavA jatAM rAjA jevo rAjA paNa sAmAnya mAnavIono TIkApAtra - hAsyAspada banI rahe! lUInI prakRti meDama barAbara samajatI hatI. tenA hRdaya upara Avo sIdho ghA karavo, e tenA svamAnane toDI phoDI dhULabheguM karavA jevuM hatuM. lUI kadI potAnI e vale na thavA de. te tarata ja potAnA hRdayanA bhAvone jatA karI, potAnI pratiSThAne jALavavA ja tatpara thaI jAya! eTale maeNDamane khAtarI hatI ke, rAjA ja have luijhAnA upara pote prema DhoLyo hato e chApa bhUMsI nAkhavA, te chokarIne vadhAre paDatI utAvaLathI bane teTalI potAnI najara sAmethI nAbUda karavA prayatna karaze. ane vasutAe paNa, mAjhArenA dabANamAMthI nIkaLyA pachI, lUI, pahelI vAra, pote prajAjanonAM hRdayono - bhAvabhaktino tema ja samagra Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 prema-paMka rAjyano mAlika che, evuM anubhavavAnI zarUAta karato hato, tyAM ja blAvA jevA gAmaDAnI chokarIo tenI AvI mazkarI karI gaI, e vastu tene jhALa jevI lAgI gaI. paraMtu strIo upara potAnI lazkarI tAkAtano ke rAjavI tAkAtano prayoga ocho ja karI zakAya ! ane chatAM A mAtra rAjavI mAna-pratiSThAno ja savAla na hato. rAjA pahelI vAra lA vAliyeranI nirdoSatA, mugdhatA ane premaLatAthI AkarSAyo hato. teNe eka yuvAna tarIke mAnavI tarIke - nirmaLa ekaniSTha prema prApta karavAnAM kevAMya svapnAM mANyAM hatAM ane lA vAliyerano evo mugdha prema potA tarapha DhaLelo jotAM te bIjo badho vicAra choDI, ekadama te prema svIkArI potAne dhanya mAnavA lAgyo hato. koInuM hRdaya vaNamAgyuM bhaktibhAvathI potAne arpaNa thayeluM jovuM - e vastu mAnavane kevo deva jevo banAvI mUke che! ane, e chokarI pAse khAnadAna, buddhi, ke sauMdarya e kazAnI baDAza mAravA jevuM kAMI ja na hatuM. ane chatAM AsapAsanI sau strIo karatAM tenI pAse je vizeSa hovAnuM rAjAne dekhAyuM, te vizeSa vastu- teno hRdayabharyo nirdetuka prema - e vaDe ja te jitAi gayo hato. paraMtu te vastu to eka mazkarI hatI-ThaMDe peTe rAjA jevA rAjAnI karelI mazkarI hatI! rAjA ekadama sAbado thaI gayo. A vastu tenA jIvanamAM pahelI tema ja chellI ja banI raheze! have koInA mugdha premanI vAta tene lobhAvI ke chetarI zakaze nahi! rAjA potAnA kamarAmAM AvI jhaDapabhera AmathI tema AMTA mAravA lAgI gayo; tathA hAthapaga ugAmI, pastAvAnI, gussAnI, hatAzAnI ema aneka ceSTAo karavA lAgyo. sAme setezno paNa gupacupa pUtaLAnI peThe Ubho hato, tenuM tene bhAna na hatuM. acAnaka tenI sAme najara paDatAM rAjA gussAthI dhamadhamI jaI bolI UThayo, "he, alyA setezno, tuM paNa A zaramabharelI mazkarIthI chetarAyo!" Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjavI mAnasa 213 sarakAra, Apa nAhaka e vAtane ATalI badhI mana upara na lAvazo; strIo to puruSajAtanA kamanasIba mATe ja AvI hRdayahIna, premahIna, akkalahIna sarajAI che. temanI pAsethI kazA sArAnI AzA rAkhavI, e ja azakyanI icchA rAkhavA samI viDaMbanA mAtra che." setezno, huM gusse nathI thayo; paNa be TacUkaDI chokarIo ApaNI Ama majAka karI gaI, e vAtanuM mane vadhAre paDatuM lAgI AvyuM che. ApaNe baMne kazo vadhu vicAra karyA vinA ApaNA AMdhaLA hRdayanA doravAyA doravAI gayA e kevuM?" sarakAra, e hRdayane dhamaNanI peThe dama bharyA karavAnuM ja kAma soMpavuM joIe, ane ene ApaNI lAgaNIo ke bhAvanAono bhAra saMbhALavAnuM tajAvI devuM joIe. chatAM mArI potAnI vAta kahuM to, Apa nAmadArane pelI chokarI upara "ekadama vaLI gayelA - " "huM vaLI gayo? haze, paNa mAre e chokarIno vAMka na kADhavo joIe; kAraNake mane potAne to pahelethI khabara hatI ja ke tenuM hRdaya bIjA koIne arpita thaI gayeluM hatuM." hA jI; vAikAuMTa da brAjalaoNna mATe tenI mAgaNI ja Apa nAmadAra pAse karavAmAM AvI hatI." "ane have, e be jaNa arasaparasa ATalAM badhAM cAhe che, to iMgleMDathI vAIkAuMTa pAcho Ave eTale tarata e chokarIne tenI sAthe paraNAvI ja daIzuM. meM nAhaka te vakhate e lagna mulatavI rakhAvIne upAdhi vahorI! paNa have ApaNe baMnee A vAta mana uparathI cheka kADhI ja nAkhavI, ane " te ja ghaDIe bahArathI hajUriyo eka ciThThI laIne rAjAjIne ApavA mATe aMdara AvavA paravAnagI mAgavA lAgyo. rAjAjIe tene aMdara AvavA daI e ciThThI hAthamAM laIne pUchayuM, "konI che?" Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prema-paka sarakAra mane khabara nathI; pharaja upara UbhelA eka aphasare mane ApI." rAjA e ciThThI vAMcatAM ja ekadama kaMpI tathA cIsa pADI UThayo. setezno tarata rAjAjI tarapha doDyo. teNe pelA hajUriyAne bahAra cAlyA javA nizAnI karI, ane pachI bAraNuM baMdha thatAM rAjAjIne pUchyuM - nAmadAra, Apa asvastha cho?" nA, nA, paNa setezno tuM A vAMca." seteznoe ciThThI hAthamAM laIne vAMcI - "mArI A dhUNatA kSamA karazo; tathA patranA AraMbhamAM kazAM vidhisara saMbodhana nathI tenI savizeSa kSamA Apazo. A badhuM huM ghaNI utAvaLamAM tathA kaMIka corIchUpIthI lakhuM chuM, eTaluM ja mane kSamA apAvavA jaNAvavuM basa thaze. huM mArA kamarAmAM du:khazokathI taraphaDatI pAchI pharI chuM. Apa nAmadArane mArI eTalI ja namra araja che ke, sAcI vAta nivedita karavA mane jhaTapaTa mulAkAta bakSavAmAM Ave. mAruM hRdaya phATI paDe che." - luijhA da lA vAliyara" saMtegnoe ciThThI pUrI karI rAjAjI tarapha praznArtha dRSTi karIne joyuM. rAjAe tene jaladI jaladI jhalmo oDhI levA jaNAvyuM. ane pUchayuM, "A lokonA kamarAmAM chAnAmAnA jaI pahoMcAya tevo koI upAya tane sUjhe che?" "nA sarakAra; meDama hamaNAM hamaNAM potAnI tahenAta-bAnuo upara kaDaka jApato rAkhe che, evuM sAMbhaLyuM che." paNa te taraphanA koI hajUriyAne tuM oLakhe che ke nahi?" Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ke jaLadevIe na dhAreluM tevuM - 215 "huM eka sadagRhasthane oLakhuM chuM, je tyAMnI eka tahenAtabAnu sAthe sArA meLamAM che." taoNne zAraoNta sAthe ?" * "nA sarakAra, tAla sAthe." "tenuM nAma?" "mAlikaoNrna." "te ApaNane aMdara ghusADI zakaze, evI tane khAtarI che?" "te aMdara javAnI kAMI ne koI vyavasthA jarUra karaze ja; te bahu cakora mANasa che; ane eka vakhata meM tenA upara AbhAra caDAvelo che, eTale teno badalo vALavA te jarUra prayatna karaze." 31 vanadevatA ke jaLadevIe na dhAreluM tevuM- seMtegnoe dAdara AgaLa ja eka nokarane bolAvI mAlikaoNrnane bolAvI maMgAvyo. mAlikaoNrna moMzyoranI nokarIe caDI gayo hato ane temanI sAthe ja atyAre vAtacIta karato hato. te Avyo eTale jhabhA vaDe DhaMkAyelA rAjAjI bAjue pharI gayA, jethI mAlikaoNrna temane oLakhI na zake. tegnoe mAlikaoNrnane tahenAta-bAnuonA kamarAmAM javAnI goThavaNa karavAnuM kahetAM ja mAlikaoNrna bolI UThayo, "azakaya; tamAro hetu zo che, e jANyA vinA mArAthI e gaMbhIra jokhama uThAvI ja zI rIte zakAya?" "juo, moMzyora mAlikaoNrna, mArAthI e hetu pragaTa karI zakAya tema nathI, paraMtu mitra tarIke mArAmAM vizvAsa rAkho ke tamane tathA koIne nukasAna ke jokhamamAM AvI paDavuM paDe evo hetu haragija nathI." Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prema-paMka "paNa kumArI mAMtAlanI sAthe vAta karato tame mane joyo hato, teTalA mATe tenA kamarAnA bAraNAnI cAvI tame mArI pAse mAgo cho, e kevuM?" paNa kumArI mAMtAle te kamarAmAM ekalAM nahIM ja rahetAM hoya." hA, kumArI da lA vAliyara sAthe rahe che, paNa temane maLavA javA to tame paNa na icchatA ho jema kumArI tAlene paNa maLavA javAnuM tamane kAraNa na hoI zake. kumArI vAliyerane maLavA javA to vAikAuMTa da brAjalaoNna icche to temane huM jarUra aMdara javA dauM; athavA rAjAjIne game tyAM javAnI sadara paravAnagI che eTale temane huM te kamarAnI cAvI ApI zake. paraMtu tamAro hetu jAgyA vinA tamAre mATe huM e kamaro ne kholI zake." to to tame mane e cAvI ApI do jouM," rAjA ekadama AgaLa AvI, moM khulluM thavA daI bolyo; "uparAMtamAM tame kumArI tAlene tamArI sAthe vAto karavA nIce bolAvI lo, jethI ame upara jaI kumArI da lA vAliyera sAthe vAta karI zakIe; amAre temane ja maLavuM che." "nAmadAra sarakAra!" mAlikaoNrna ekadama jamIna sudhI nIco namIne bolyo. hA, hA, rAjA!" lUI hasato hasato bolyo; "tame je sAmano karyo, tema ja tame have je tAbedArI batAvo cho, tethI huM khuza thayo chuM. jaladI UTho ane meM kahyA mujabanI vyavasthA karI Apo." "Apa nAmadAranI AjJA mane zirodhArya che." mAlikaoNrna rAjAjIne dAdara tarapha dorI jato bolyo. "paNa kumArI matAlene prathama nIce bolAvI lo; tathA huM Avyo chuM enI khabara temane ke koIne jarAya na paDavI joIe." mAlikaoNrne tarata ja nIcA namI e AjJAno svIkAra karyo. mAlikaoNrna have utAvaLe dAdaro caDavA lAgyo. paNa vicAra karI, rAjAjI paNa Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ke jaLaparIe na dhAreluM tevuM - 217 tenI lagolaga upara pahoMcI gayA, ane pelAe cAvI lagAvI ke tarata ja bAraNuM ughADI aMdara dAkhala thaI gayA. lA vAliyara eka ArAma khurazImAM nIcuM mAthuM karI beThI hatI, ane metAle eka arIsA sAme UbhI rahI potAnA vALa goThavatI hatI. rAjAjIne joI tarata te cakIne bahAra nAThI. lA vAliyera rAjAjIne joI UbhI thavA gaI paNa pAchI gabaDI paDI. setezno bAraNA AgaLa avaLo pharI paDadA pAchaLa Ubho rahyo. lA vAliyere pharI UbhA thavA prayatna karyo ane nIcA namI AjIjI karatAM kahyuM, "sarakAra, mArI dhRSTatA badala kSamA karo; meM Apane ghaNI tasdI ApI." "mArI mulAkAta tame zA mATe mAgI hatI?" "sarakAra, meM bhAre aparAdha karyo che; Apa nAmadAranI huM bhAremAM bhAre gunegAra chuM." "jarA paNa nahi." "sarakAra, mArA pratye Avo gaMbhIra upekSAno bhAva na dAkhavazo; Apa A gussAmAM bolI rahyA cho, e huM samajuM chuM. meM Apane bhAre khoTuM lagADayuM che, paNa huM eTalI ja khAtarI Apane ApavA mAguM chuM ke, meM jANIbUjIne e aparAdha karyo nathI." koI juvAna chokarI majAkanA bhAvamAM AvI jaI, kazI ramata khele, tethI mAre khoTuM lagADavAnuM na hoya. tamArI jagAe bIjuM koI paNa hota to teNeya ema ja karyuM hota." "sarakAra, Apa zuM kaho cho? jo meM jANIbUjIne e majAka khelI hoya, to to mArA jevI aparAdhinI bIjI koI na kahevAya." paNa ATaluM ja kahevA mATe tame A mulAkAta mAgI hatI?" ema kahI rAjA tarata pAcho pharavA gayo. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka te joI tarata ja lA vAliyera DUsakAM bharatI rAjAjI tarapha vaLI ane kahevA lAgI, "sarakAra, mane eka vAra kahetA jAo, ke, 'raoNyalaoka' nIce je kaMI huM bolI hatI te vadhuM Ape sAMbhaLyuM hatuM?" "ekeeka zabda.' 39 218 "ane e zabdo sAMbhaLatI vakhate Apane lAgyuM hatuM kharuM ke, huM e badhuM goThavIne majAka khAtara bolI rahI chuM?" "te vakhate nahIM lAgyuM hoya to pachI jyAre te bolanArane sage meAMe meM sAMbhaLyuM ke, e badhuM majAka khAtara goThavI rAkheluM ja te bolI hatI, tyAre to tema mAnavuM ja rahyuM." 66 "paraMtu, nAmadAra ema huM na kahuM to mane dhamakI ApavAmAM AvI hatI. "" "dhamakI? mArA rAjyamAM koNa evI dhamakI ApI zake?" "jene eka kaMgALa muphalisa juvAna chokarIne DarAvavAnI ke barabAda karavAnI sattA che, te vaLI." "paNa evAM jUThAM bahAnAM batAvI, bIjAone doSita TharAvI, potAno doSa DhAMkavA IcchatI tamArA jevI karatAM to tevA julamagAra lokone huM vadhu pasaMda karyuM." "sarakAra, Apa mArA bolavA upara vizvAsa nathI mUkatA? Apa zuM ema sAcesAca mAno cho ke, A badhI majAka me mAre hAthe karIne yojI hatI?" ATaluM kahetAmAM to lA vAliyera potAnA baMne hAthomAM mAM DhAMkI daI, DUsake caDI. rAjA srIjAtinA A phaMda tarapha krUra TADhI najarathI joI rahyo. "hA, hA, ane majAka paNa kevI! jo rAjA tene sAcI mAnI page paDato Ave, to tene AkhA darabAra samakSa dhUtkArIne apamAnavAno AnaMda maLe; tema ja potAnA adarAyelA bharathArane paNa lagna bAda, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ke jaLadevIe na dhAreluM tevuM - 219 eka rAjA jevA rAjAne pote kevo banAvyo hato, e parAkramanI vAta AnaMda sAthe kahI zakAya !" sarakAra!"lA vAliyara cIsa pADI UThI; "Apa have eka zabda na bolazo; Apa mane prANadaMDa daI rahyA cho, te paNa joI zakatA nathI?" e paNa e majAkano ja eka bhAga che, bAju," rAjA TADhAzathI bolyo. joke tene lAgavA mAMDayuM kharuM ke, kaMIka kAcuM kapAya che. lA vAliyera have jorathI dhabAkA sAthe ghUMTaNiye paDI ane bolI, sarakAra, mArI vaphAdArI upara zaMkA lavAya tenA karatAM huM bezarama dekhAuM te vadhu pasaMda karuM chuM. ane tethI have mArI zarama ane mArI samajabuddhi baMnenI paravA choDI, huM kahI dauM chuM ke, Ape maeNDamanA kamarAmAM meDamane moMe je kaMI sAMbhaLyuM hatuM te dharAra jUThANuM che, ane huM "raoNyala-oka vRkSa heThaLa je bolI hatI -" "-te?" "te ja ekamAtra satya hakIkata che. huM ahIM ghUMTaNiye paDI zaramanI mArI marI jAuM e bahetara che; paNa huM mArA prANa nIkaLI jaze tyAM sudhI bolyA karavAnI chuM ke, huM Apane cAhuM chuM - Apane blavA pahelavArakA joyA tyArathI huM mAruM hRdaya Apane arpaNa karI beThI chuM. mArI e dhRSTatA badala mane je sajA karavI hoya te karo; mArI e bezaramI badala mane dhUtkArI kADho; paraMtu eka kSaNa paNa ema na mAnatA ke meM majAka karI Apane chetaryA hatA. huM evA kuLamAM janmI chuM, sarakAra, jenI vaphAdArI nIvaDI cUkelI vastu che ane huM paNa mArA rAjAne cAhuM ATaluM bolatAM bolatAM to dAtaraDAthI kapAyelI kumaLI DALInI peThe tatkSaNa te rAjAjInA hAthane lagabhaga behoza thaIne vaLagI paDI. rAjAne e mugdha chokarInA hRdayasparzI zabdo sparyA vinA na rahyA. ane lA vAliyaranA hAthano sparza potAnA hAthane thatAM ja temaNe tenI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 prema-AMka kamare hAtha vIMTALIne tene UMcakI lIdhI. paraMtu tenuM mAthuM tenI chAtI upara evA vajanathI DhaLI paDayuM hatuM ke, rAjAne ema ja lAgyuM ke tenuM prANa-paMkheru UDI gayuM che. rAjAe DaranA mAryA ekadama setegnone bUma pADI. baMnee maLI tene pAsenI pathArImAM haLavethI poDhADI dIdhI ane pAse paDelI zIzIomAMthI sugaMdhI jaLo khobA bharI bharI tenA memAM upara chAMTayAM. setegno have vAliyerane vinaMtI karato kahevA lAgyo, "sAMsatAM thAo, have AMkha ughADo; rAjAjI tamArI vAtane sAcI mAne che, ane have juo te ja pote gAbharA thaI gayA che.' paNa lA vAliyera sAMbhaLatI na hatI. rAjA have ghUMTaNiye paDI, tenA hAthanA paMjA upara cuMbana upara cuMbana karavA lAgyo. tene khAtarI thaI gaI hatI ke atizaya vedanAthI tenuM nAjuka hRdaya phATI gayuM che. keTalIya vAraeN koNa jANe dhIme dhIme lA vAliyerano jIva tenA khoLiyAmAM pAcho Avyo. tenA hoTha upara haju e ja zabdo hatA, "sarakAra, mane mApha karo, mApha karo!" rAjA kaMI bolI zakayo nahi; setegno have vakhata joI pAcho paDadA pAchaLa khasI gayo. rAjA prema-bharI karuNA-bharI najare pelI sAmuM joI rahyo. 6" 'sarakAra, ApanI kRpAdRSTi uparathI lAge che ke, have Ape mane kSamA ApI che; have mane maThamAM sAdhvI tarIke mokalI ApavAno hukama bakSo. AkhI jiMdagI huM ApanI kSemakuzaLatA mATe prArthanA karatI maThamAM vitAvIza. ApanI samakSa beadabI karIne paNa mArA hRdayano prema nivedita karavAnI taka maLI, ene huM mArA jIvananI parama khuzanasIbI mAnIza. have huM mAruM mAM Apane batAvI gusse nahi karuM. "" << nA, nA, have to tuM bhagavAnane dhanyavAda ApatI tathA lUIne cAhatI ahIM ja raheze. tuM paNa sAMbhaLI le ke, lUI tane ja cAhe che - tane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanadevatA ke jaLadevIe na dhAreluM tevuM - 221 ja cAhaze - ane te paNa bhagavAnanI sAkSIe, tArA pavitra hRdayanA sogaMda khAIne kahe che." "sarakAra! sarakAra!" rAjAe javAbamAM cuMbanothI tene navarAvI dIdhI. paraMtu lA vAliyerane rAjAnI A uddAmatAno ja Dara lAgavA mAMDyo. teNe potAnI beadabInI kSamA mAgavAnuM ja cAlu rAkhyuM. rAjAe have UbhA thaI gaMbhIratApUrvaka jaNAvyuM, "A jagatamAM tArA jeTaluM jene cAhato houM, ke jeno Adara karato houM, tevuM have bIjAM koI ja nathI. mArA hRdayamAM je AnaMdano Ubharo tuM jue che, tethI tuM Dara nahIM. e kSaNika nathI. rAjA paNa mANasa che ane tene sAco prema karavAno ke meLavavAno haka che, enI tuM nA nahi ja pADe. AjathI mAMDIne tuM mArA saMrakSaNa nIce Ave che. AjathI mAMDIne tArA upara adhikAra calAvanArAM ke tane adekhAIthI barabAda karavA icchanArAM e sahunA karatAM huM eTalI UMcI banI rahe che ke, tane DarAvavAnI hiMmata karavAne badale tArI karuNAne paNa pAtra teo na rahe teTalA heTha te banI raheze. AjathI tuM have tArI rojanI prArthanAomAM mane kadI na bhUlatI." "sarakAra, khAtarI rAkhajo ke, bhagavAna ane tame mArA hRdayamAM ekasAthe ja vaselA rahezo." rAjAe have seMteznone pAse bolAvyo ane tene batAvIne lA vAliyerane kahyuM, "meM tane je zAzvata prIti sogaMdapUrvaka bakSI che, tenA badalAmAM A mANasa pratye tuM thoDIka mitratA dAkhavaje." seteznoe tarata ja lA vAliyara samakSa eka ghUMTaNa TekavI namana karyuM. kAraNa ke, AjathI lA vAliyera tene mATe rAjAjI jeTalI ja Adara ane saMmAnane pAtra vyakti banatI hatI. uparAMta, A prema-prasaMgamAM rAjAjI tene ja potAno sAkSI banAvavA mAgatA hatA. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara navA janarala rAjA ane lA vAliyera potAnA premanA rasAyaNamAM bhUtakALanI badhI kaDavAza, vartamAnano badho AnaMda ane bhaviSyanI badhI AzAo ogALIne ekarUpa karI rahyAM hatAM, te daramyAna emIsa ane phuke, rAjA je vastuo bhUlato hato, te aMge ja vicAra karI rahyA hatA. to have, moMzyora dable, tame mane ApaNA bela-ila prakaraNanuM kemanuM goThavAyuM tenI vAta karo." badhuM yojanA mujaba ja goThavAtuM jAya che. rAjA e nirjana nIrasa TApumAM je lazkarI TukaDIo mokale che, teo tarata kaMTALavA mAMDe che. pachI ApaNe yogya vakhate ApaNe paise temane badhI sukhasagavaDa, tathA AnaMdapramodanAM sAdhano pUrAM pADavA mAMDIe chIe, eTale teo "ma0 phuke jhIMdAbAda!' nA ja pokAro karavA lAge che - "rAjajI jhIMdAbAda!' to kadI temane moMe nIkaLatuM ja nathI!" arthAt tyAM mokalelI TukaDIo upara ApaNe bharoso rAkhI zakIe, kharuM ne? ane rAjAjI e lazkarI TukaDIo traNa traNa varase badalyA kare, to thoDAM varSomAM to rAjAjInA lazkaranAM ja pacAsa hajAra mANasa ApaNA vaLanAM banI gayAM hoya, kharuM ne? zyora dable, tamArI yojanAzakti ane agamacetInAM jeTalAM vakhANa karIe teTalAM ochAM. paraMtu ApaNA mitra du vAlanI zI hAlata che?" paoNsanA khAnapAnanI, sArasaMbhALanI, tathA mAliza vagerenI barAbara vyavasthA karelI che. te seMTa mAMdemAM tamArA makAnamAM ja che. have 222 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA janarala 223 dhIme dhIme te AkhuM jhADa halAvIne upADI nAkhe te mULa dazAe Avato jAya che." "paNa thoDA vakhatamAM ekalA ekalA rahI te kaMTALI jaze ane pUchaparacha zarU karaze to?" "tene koI maLI na zake evI goThavaNa karavAmAM AvI che." "paraMtu temane manamAM kaMIka AzA-mahattvAkAMkSA jevuM to hazene? zI AzAe te tamArAM e badhAM niyaMtraNo sahana karI rahyA che?" bela-ilanA mahAna eMjiniyara tarIke rAjAjI AgaLa tene rajU karavAno che, e AzA tenA manamAM meM UbhI karI rAkhI che. jema bane tema jaladI te bela-ila pahoMcI jAya e ApaNI yojanAo mATe bahu agatyanuM che. kAraNa ke e mANasa evo AnaMdI prakRtino ane chatAM AjJApAlaka che ke, rAjAjInA badhA aphasarone te potA-vage karI leze, ane chatAM ApaNI AjJAne vaphAdAra raheze.' "to pachI temane jaladI tyAM ravAnA karavAnI peravI karone?" "huM e peravImAM ja chuM, paraMtu mAre tamane eka vAta karI levI joIe. mane dAna upara vahema jAya che. te ahIM photeblo mukAme zAthI nathI, e mane samajAtuM nathI. te kadI rajA upara Utare tevo ke navaro besI rahe tevo nathI. eTale atyAre te zI peravImAM che, te mATe prathama jANI levuM che. mAruM potAnuM kAmakAja have barAbara goThavAI gayuM hovAthI huM prathama kAma dAnanI bhALa meLavavAnuM ja karavAno chuM." tamAruM kAmakAja goThavAI gayuM kharuM? mAre viSe paNa huM evuM ja kahI zakuM, to kevuM sAruM?" "tamAre kazI ciMtA karavAnI jarUra nathI; rAjAjIe tamane sArI rIte AvakAryA che, ane kolabera paNa tamane jaMpavA de che, e badhI sArI nizAnIo che. eTale have gaI kAle meM kahyuM hatuM tema pelI lA vAliyera tarapha tame lakSa ApavA mAMDo, to sAruM. tene tamAre pUrepUrI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 prema-paMka jItI levI joIe. ane tamArA jevA prema-kuzaLa mANasa mATe e vastu agharI na hovI joIe." "agharI to na ja kahevAya; paNa mAruM hRdaya have eka premikAne apita thaI cUkyuM che." are moTAbhAI, to to tamane amAre saMbhALI levA paDaze! atyAre tamAruM mAthuM ThekANe hoya enI tamane potAne ja keTalI badhI jarUra che, ane amAre badhAne paNa!" kharI vAta che, ane tethI to tamAro saMdeza AvatAM ja huM badhuM choDI tarata cAlyo Avyo. to ThIka, tame kaho cho ke, mAre pelI chokarIne hAthamAM levI joIe; paNa temAMthI zuM nIpajavAnI tamArI dhAraNA che, te to mane kaho !" "rAjAjI tenAmAM mohita thayA che. parama divasa sudhI te maeNDamamAM Asakata hatA. are moMzyore pote rAjamAtAne suddhAM e bAbata phariyAda karI hatI. paNa have da lA vAliyerano vAro Avyo che ane te pAchI meDamanI tahenAta-bAnuM che. mArI jANa mujaba maeNDame ja oThA tarIke tene rAjA AgaLa dharI che. e sthitimAM e vAliyera chokarI baMne upara dubhAyelI raheze. eTale tene hAthamAM levI tamArA jevAne agharI nahi paDe. ane te hAthamAM AvI eTale maeNDama tathA rAjAjInuM gupta rahasya tamArA hAthamAM Ave; ane hAthamAM koInuM gupta rahasya hovuM, eTale tenA upara kevA tAkAtavALA banavuM, e tame to samajo ja cho." "paNa pelIne hAthamAM zI rIte levI?" "vAha, tame mane e prazna pUcho cho? koI strI upara tamAruM mana coTe, to pachI tame bIjAM pagalAM zuM bharo?" tene mArA premanuM nivedana karato premapatra lakhuM; tenI koI paNa sevA bajAvavAmAM huM keTalI dhanyatA anubhavIza, enuM varNana karuM; ane patra nIce mAtra "phuke' evuM lakhI sahI karuM!" Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 navA janarala ane tamArA evA patra chatAM koI strI abhedya rahI hoya evo tamane anubhava thayo che?" "eka ja jaNI aNanama rahI hatI; paNa cAra divasa agAu te paNa namI paDI, ane e dhanyatAnA AnaMdathI ja huM atyAre pulakita thaI rahyo chuM." to tame lA vAliyarane paNa premapatra lakhavA mAMDo..." "nA, nA, tame ja lakhAvo te pramANe huM lakhIza. atyAre mArAthI koIne premanI bAbatamAM chetarAmaNanA zabdo vAparI zakAya tema rahyuM nathI." pachI eNremIsanA lakhAvyA mujaba phukee patra lakhyo "meM tamane joyAM che, ane tamane jANIne navAI nahi lAge ke, mane tame khUba suMdara lAgyAM cho. paraMtu rAjadarabAramAM tamAre yogya pada tamane maLyuM na hovAthI, tyAMnI tamArI badhI hAjarI eLe jAya che. tamane jo koI paNa jAtanI mahattvAkAMkSA preratI hoya, to koI pratiSThita ijajatadAra mANasanI premabhakti, tamArI zaktio ane sauMdaryane AgaLa lAvavAmAM upayogI nIvaDe, e nirvivAda che. huM mArA premabhakti tamAre caraNe sAdara karuM chuM. huM samajuM chuM ke, tamArA jevAM svarUpavAna yuvatIne, potAnA bhaviSya bAbatanI kazI dhra vatAnI khAtarI na hoya tyAM sudhI, potAnI Ijajata AbarU jokhamamAM mukAya tevuM pagaluM bharavAnuM na game. tethI jo tamane mAro prema svIkAravAnuM yogya lAge, to huM te badalano AbhAra tamane haMmezane mATe mukta ane svataMtra karI mUkIne ja vyakta karIza." "nIce sahI karo," oNmase kahyuM. "mArI sahInI AvazyakatA tame mAno cho?" "e kAgaLa nIcenI tamArI sahI daza lAkha phUka jeTalI kImatI che, eTaluM pelI nAdAna chokarI paNa samajyA vinA nahi rahe." phukee sahI karI. "have tame e kAgaLa konI mAraphate mokalazo?" eNremIse pUchayuM. pre-15 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 prema-paMka "jIvanabhara mArI sevAmAM rahelA mArA vizvAsu nokara tobI mAraphate." "ThIka, ThIka; uparAMta A dAvamAM ApaNI hoDa kaMI bhAre paNa nathI." kema? e chokarI jo rAjA tema ja maeNDama baMne pratye bhAvavALI hoya, to rAjA tene mAge teTalAM nANAM Apaze ja." rAjA pAse nANAM che kharAM?" "hovAM ja joIe; nahIM to mArI pAse te vadhu mAgyA vinA na rahe e bAbatanI dharapata rAkhajo, kAraNake, thoDA vakhatamAM ja te vadhu nANAM mAgaze." nA, nA, huM to mAnato hato ke te vaoN mukAme utsava-samAraMbha goThavavAnI mArI pAse mAgaNI karaze; paNa haju tevuM kaMI banyuM nathI." paraMtu te nahi ja mAgaNI kare, evuM mAnI na lezo; te svabhAve kUra nathI; paNa tenI lAgaNIo udaMDa che; ane kolabera enI prakRti samajI gayo che eTale tene barAbara ramADI jANe che." "to to mAruM AvI banyuM; kAraNake, rAjA upara mAro prabhAva kevaLa mArI pAsenAM nANAMno ja hato. paraMtu huM khAlI thaI gayo chuM." "nA, nA; evuM kAMI nathI." "mArI sthiti mArA karatAM tame vadhu jANo?" "ema paNa hoya." "paNa dhAro ke rAjA vaoN mukAme utsava-samAraMbhanI mAgaNI kare, to huM te mATe nANAM kyAMthI lAvuM? chellAM nANAM ja meM zA bhoge UbhAM karyA hatAM te tame jANo cho?" "have je nANAM UbhAM karavAM paDaze, te mATe tamAre kazo bhoga ApavI nahi paDe." paNa tyAre mane koNa paisA ApI devAnuM che?" Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 navA janarala 227 "huM ApIza." "mane tame sATha lAkha phAMka ApI zakazo?" "jarUra paDaye eka karoDa ApIza." "dabdha mahAzaya, mane eka vAta vacce pUchavA do; mane rAjAjInI khaphAmarajI karatAMya have tamArI khaphAmarajInI vadhu bIka lAge che. tame kharekhara koNa cho?" "tame jANo ja cho, vaLI." e to che; paNa tamAruM lakSa zuM che?" "huM phrAMsanA rAjyasihAsane evo rAjA beThelo jovA mAguM chuM je mazyora phukeno bhakta hoya,- ane e meMzyora phuke mArA bhakta hoya." "paNa huM to saMpUrNapaNe tamArI ja chuM, enI to tamane khAtarI ja che; paraMtu rAjAjI mArA bhakta kadI nahi bane." paNa meM ema kyAre kahyuM ke rAjAjI tamArA bhakta thaze?" "vAha, hamaNAM to kahyuM!" atyAranA rAjAjI ema meM kyAM kahyuM che?" "eTale?" "mAnI lo ke, e rAjA lUI-14 na hoya to? ane je hoya tenI rAjagAdI tamane ja AbhArI hoya to?" "dable, tame gAMDA thayA cho? phrAMsanI rAjagAdI upara lUI-14ne sthAne AvI zake tevo koI jIvato mANasa mArI jANamAM nathI." paNa mArI jANamAM che." koNa? philipa?" "nA." "to pachI rAjavaMzI na hoya, ane rAjagAdIno adhikArI na hoya, tevo bIjo koI te gAdI upara AvI ja zI rIte zake?" "paNa badhA ja adhikAravALo koI hoya to?" "mazyora darbhe, tame kevaLa mane mUMjhavI rahyA cho." Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 .. eNremIsa hasyo. "mane have kharekhara tamAro Dara lAge che!" phukee umeryuM. eNmIsa javAbamAM vadhu hasyo. "tame to haso cho kaMI!" phuMkee akaLAIne kahyuM. vakhata Avye mArI jema tame paNa eTaluM ja - evuM ja hasazo." - 66 to jarA vadhu khulAsAvAra vAta karo !" "jyAre yogya vakhata Avaze tyAre huM ja tamane badhI vAta karIza. tyAM sudhI mArAmAM vizvAsa rAkho." << "ThIka, huM tamArAmAM vizvAsa rAkhavA taiyAra chuM. paraMtu Aja sudhI tame ATalA badhA AtmavizvAsathI -- hiMmatathI mArI sAthe kadI vAta nahotA karatA. "> prema-paMka "paraMtu AtmavizvAsathI vAta karavA mATe pAchaLa baLa dekhAtuM hovuM joIe ne?" "to have tamane kayArathI e baLa dekhAvA mAMDayuM che?" "gaI kAlathI; meM tamane hamaNAM ja eka karoDa fAMka ApavA taiyArI batAvI hatI, huM pharIthI e vAtanI tamane yAda devarAvuM chuM." "zI vAta che? hamaNAM ja tame rAjAone uthalAvIne pheMkI devAnI ane temanI jagAo managamatA bIjA rAjA sthApavAnI tamArI tAkAtanI paNa vAta karI hatI ! '' "huM e vAta pharIthI paNa tamane kahuM chuM!" phuMke eka khurazImAM phasaDAI paDayo. eNremIsa tenI sAme jANe mAnava-bhAgya-vidhAtA hoya te rIte joI rahyo. "ThIka, ThIka, atyAre to huM jAuM chuM; tame tamAro kAgaLa lA vAliyerane pahoMcADavAnI vyavasthA karo. huM kAle tamane maLIza." ema kahI eNremIsa cAlato thayo. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMdhI Aje pheblonI AsapAsanAM upavanomAM vana-vihArano kAryakrama hato; ane sau maMDaLa AnaMda-vibhora thaI vana tarapha UpaDayuM. strIo ghoDAgADIomAM hatI ane rAjA vagere ghoDAo upara hatA. e vanavihAra mATe nIkaLatA pahelAM rAjAe kolaberanI sUcanA mujaba ma0 phukene bolAvIne vidhisara vaoN mukAme AnaMda-utsavanuM nirmatraNe mAgI lIdhuM. uparAMta, e AnaMda-pramodanuM Ayojana pheblo karatAM paNa moTA pAyA upara "maoN0 phakane chAje tevuM' karavA paNa, rAjAe, kolaberanI kaMjUsAInI TIkA karatAM karatAM jaNAvyuM! vanavihAre UpaDatI vakhate, zarUAtamAM to, rANI mAriyA theresA ane maeNDamanA koca pAse pAse ja rAjA ghoDesavArI karato rahyo hato; paNa pachI dhIme rahIne pAchaLa paDato paDato lA vAliyera vagere tahenAta-bAnuo beThI hatI te koca pAse te AvI pahoMcyo. paNa eTalAmAM AkhuM saraghasa thomyuM. te badhAM jaMgalanI adhavaca AvI pahoMcyAM hatAM. tyAM AgaLathI traNa suMdara chAyAdAra rastA phaMTAtA hatA. rANIo vagere tyAMthI UtarI potapotAnI tahenAta-bAnuo sAthe page cAlavA lAgI. keTalAya nokaro moTA moTA vAsothI nIce namelI DALIo pAchI dhakelatA rahetA hatA. da gIza meDama pAse AvIne vaMdana karI Ubho rahyo. meMzyora to laoNreIna ane mAniko sAthe nadInI sahelagAhe ja cAlyA gayA hatA - ahIM AvyA na hatA. 229 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 prema-paMka rAjAe lA vAliyarane kocamAMthI UtaratI veLA hAthano Teko Apyo, eTale moMtAle ane taoNne zArata samajIne dUra khasI gayAM. pachI rAjA thoDI vAramAM, eka ADarate thaI, jhapATAbaMdha lA vAliyerane badhAthI dUra ekAMtamAM laI cAlyo. koI temanI pAchaLa lAgu rahI zakyuM nahi, ane jotajotAmAM to koIne temanI bhALa ja na rahI. rAjA lo vAliyerane laI je ADa-rasta athavA na-raste dUra laI cAlyo, te tarapha ja nasIbajoge be mANaso kayAranA pharatA hatA. upara AkAzamAM bhayaMkara tophAna gherAI rahyuM hatuM, tenI jANe temane darakAra na hatI. acAnaka vIjaLIno moTo camakAro ane pachI bhayaMkara kaDAko thatAM, te be jaNamAMno eka cekIne bolI UThyo - are, A to AMdhI caDI AvI che; cAlo ApaNe ApaNI ghoDAgADIo tarapha pahoMcI jaIe, bhAI daLyuM." "haja kAMI utAvaLa karavA jevuM nathI," eNremIse AkAza tarapha najara karIne kahyuM, "paNa tame kahetA hatA tema gaI sAMje pelo kAgaLa pahoMcADI dIdho che, kema?" hA, hA, tenA hAthamAM te pahoMcI gayo." "kazo javAba tamAro mANasa lAvyo?" "nA, mane pachI taoNbI maLyo nathI. te chokarI eNDamanI tahenAtamAM hoya, athavA potAnA kamarAmAM kapaDAM badalatI hoya, to paNa tene bahAra thobhavuM ja paDe, ane ApaNe to nIkaLavAno vakhata thaI gayo eTale tyAMthI nIkaLI gayA." nIkaLatAM pahelAM tame rAjAjIne maLyA?" "hA, hA; AjathI barAbara eka mahinA bAda vaoN mukAme mArA makAnamAM AnaMda-pramodanA utsavanuM nimaMtraNa temaNe kolaberanA paDhAvyA pramANe barAbara mAgI lIdhuM ne! paNa have vacce eka rAta gaI eTale tamArA pelA badhA bhrama ochA thayA haze!" Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMdhI 231 kayA bhrama?" "tame karoDonI madada mane e AnaMda-utsava mATe karavAnuM ThokatA hatA, te bhrama vaLI!" "zA mATe dUra thAya? gaI AkhI rAta meM e AnaMda-utsava mATe je je taiyArIo karavAnI che, te aMge hukamo lakhavAmAM ja gALI che," emIse javAba Apyo. paNa e AyojanamAM ochAmAM ochuM keTaluM kharca thaze ema tame dhAro cho?" je thAya te huM sATha lAkha ApIza; tamAre vIsa trIsa lAkhanI jogavAI karavI paDaze." "tame bahu camatkArI mANasa cho, daE, atyAre tame lAkhonI rakama chUTe hAthe vero cho; ane thoDA divasa agAu bAtilanA gavarnara beijhamone hapatAnA ApavA mATe pacAsa hajAra krAMka paNa tamAre mArI pAse mAgavA paDyA hatA!" "kAraNake, thoDA divasa upara huM cheka ja garIba hato." "ane Aje?" "Aje rAjA karatAMya vadhu tAlevaMta chuM." "bhale bhale; tame tamArA ApelA vacanamAMthI pAchA pharo evA nathI, enI mane khAtarI che eTale tamArI e gupta vAta tamArI pAsethI kaDhAvavA huM Agraha nahi rAkhuM. paNa juo, A AMdhI caDI AvI, ane ApaNe ghoDAgADIo sudhI korA nahIM ja pahoMcI zakIe." ane tarata ja comera muzaLadhAra varasAda tUTI paDyo. haju pAMdaDAM palaLIne pANI nIce Ave te pahelAM ApaNe doDI jaIe to kema?" eremIse pUchyuM. "azakya, paNa ATalAmAM dazeka DagalAM dUra mArI eka krIDA-guphA che; cAlo tyAM ja jaIe." Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 prema-paMka vAha, tamArI krIDA-guphAo kyAM kayAM patharAyelI che? ane tamane e badhIno rasto paNa bhalo yAda rahe che! paraMtu, tamAro ghoDAgADIvALo ApaNane bIje raste pAchA pharelA mAnI laI, rAjAjInI gADIonI pAchaLa pAchaLa to cAlyo nahi jAya?" e Dara rAkhavAnI jarUra nathI; huM jyAM mArI gADIne thobhAvuM, tyAMthI mAtra rAjAjInA khAsa hakama sivAya, te mane pUchayA vinA khase ja nahi. paraMtu, juo, juo, ApaNe ekalA ja ATale dUra nathI AvyA; bIjAMonAM pagalAM tema ja avAja paNa AsapAsamAM saMbhaLAya che!" koI strIno avAja che," emIse kahyuM. ane koI puruSano paNa che," phukee kahyuM. "are, A to lA vAliyera ane rAjAjI che ne!" baMne jaNa ekasAthe Azcarya pAmI bolI UThyA. to pachI rAjAjIne paNa A krIDA-guphAnI mAhitI haze - ane vanadevatAo tathA jaLadevatAo hamaNAM rAjAjI upara bahu khuza che!eTale te tyAM ja jatA haze." "nA, nA, ApaNe pahelA ja tyAM jaIe; jo rAjAjI guphAnI vAta nahi jANatA hoya, to te zI vAto kare che, te sAMbhaLI zakAze; ane jANatA hoI tyAM ja Avaze, to guphAne be pravezadvAra hoI, bIjI bAjuthI ApaNe khAlI karI jaIzuM," kukee kahyuM. ane rAjAne e guphAnI khabara na ja hatI; te to koI ghaTAdAra moTA jhADanI otha ja zodhato hato tathA vAliyarane pAchaLa pAchaLa dorato Avato hato. eka jhADa nIce AvI, rAjAe potAno Topo hAthamAM laI, lA vAliyaranA mAthA upara dharyo, jethI tenA upara pANInAM TIpAM Tapake nahi. sarakAra, A zuM karo cho?" kahI, lA vAliyere haLave paNa makkama hAthe rAjAjIno hAtha Agho dhakelyo. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ l " varasAdanA tophAnamAM rAjA ane lA vAliyera.- pR0 ra3ra. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMdhI 233 "huM tane AkhI maMDaLIthI dara kheMcI lAvyo e ThIka na karyuM. tuM pANIthI AkhI ja bhIMjAI jaIza! jone, tuM to dhrujavA paNa lAgI." "nA sarakAra; mane mAtra eTalI ja bIka che ke, huM ahIM Ama Apa nAmadAra sAthe ekalI AvI, eno khoTo artha karAze." vAha, zo khoTo artha karAze? tuM phrAMsanA rAjA sAthe eTale ke rAjyanA prathama koTInA sadgRhastha sAthe nathI, zuM?" "sarakAra, mArI bAbatamAM to e bahumAna ja che; paraMtu huM mAre mATe gerasamaja karAya te aMge nathI bItI." "to zuM mArI bAbata aMge Dare che?" "Apa sarakAra gaI kAle rAte nAmadAra maeNDamanA kamarAmAM zuM banyuM te bhUlI gayA?" "vAha, e prasaMga to mane ghaNo ja yAda raheze - e prasaMgane kAraNe to mane tAro prathama patra maLyo ane te paNa maLI!" "sarakAra, varasAda jorathI paDavA lAgyo, ane Apa nAmadAranuM mastaka tana khulluM che." "mAre mATe jarAya phikara na karIza; phikara to tArI karavAnI che." "vAha sarakAra, huM to gAmaDAgAmanI chuM, ane varasAdamAM ke taDakAmAM, medAnomAM ke bagIcAomAM rakhaDavAne TevAyelI chuM,"lA vAliyere hasatAM hasatAM kahyuM, "ane mArAM kapaDAMnI bAbatamAM to kazuM ciMtA karavA jevuM ja nathI." "hA, hA, meM eka vAra joyuM che ke, tArAM kapaDAM taddana sAdAM ja hoya che. paraMtu te jANe che, priya, ke mAro tArA uparano prema tArAM kapaDAM ke zaNagAra-AbhUSaNane kAraNe nathI thayo." "sarakAra, mArI sAdAImAM mAro kazo gaNa jovAnI jarUra nathI; huM tavaMgara nathI, e ja enuM kAraNa che," eTaluM bolI te madhura mIThuM hasI paDI. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 prema-ka "to pachI tuM kabUla kara ke tane suMdara kapaDAM-zaNagAra game to che!" 66 'sarakAra, je vastunuM mAruM gajuM pahoMcatuM hoya, te vastu ja mane suMdara lAge che. je vastu mArA hAthanI bahAra hoya, te vastune huM mAre mATe niSiddha koTInI gaNuM chuM." "paNa e badho mAro ja vAMka che; tArI ane tArA kuTuMbanI bahu vakhata sudhI upekSA karavAmAM AvI che; huM have e bhUla jhaTapaTa sudhArI levA mAguM chuM." "sarakAra, mane maeNDamanI tahenAta maLI che, eTaluM ja bahu che; ethI vadhu kaMI paNa ApanI kRpAthI karavA jazo, to kevaLa mAre mATe ane Apane mATe duzmano ja UbhA karazo. mane AvI sAmAnya kakSAmAM ja rahevA dejo; emAM rahIne paNa mane je prApta thayuM che, te mAruM mana amUlya che." "" 'tuM vastusthitine bahu nirAzAnI najare jotI lAge che, " rAjAe vicAramAM paDI jaIne kahyuM. "sarakAra, mArI vAtanI kazI gerasamaja na karazo, eTaluM ApanI pAse mAgavAnI paravAnagI Apo. mAruM tuccha hRdaya to game tevI moTI vAta mATe taDape, paraMtu Apa kaMI ApanA ekalAnA nathI: Apa pariNIta cho, ane nAmadAra rANIjInA taraphanA ApanA premamAM eka kaNa paNa mAre nimitte Apa ocho karo, to te vastu rANIjIne keTalI badhI kAramI vedanA denArI thaI paDe? Apa na jANo; paraMtu nAmadAra rANIjI ApanA dareka pagalAne bArIkAIthI nihALI rahyAM che. Apa nAmadAra temane pita tarIke maLyA cho, e saubhAgya mATe te bhagavAnano jeTalo AbhAra mAnatAM haze, teTalAM ja te ApanA hRdayano eka paNa dhabakAro temanA sivAya bIjA koI mATe dhabakato thayo che evuM jANe, tyAre du:khI thAya. evAM premaLa bhalAM rANIjIne du:kha thAya evuM koI paNa kRtya apakRtya gaNAya. huM je zabdo vAparuM chuM te badala mane kSamA Apazo; Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMdhI 235 kAraNa ke, AvA moTA sAmrAjyanI samrAjJI mArA jevI eka tuccha chokarInI IrSyA lAve, e asaMbhavita kahevAya; paraMtu samrAjJI paNa chevaTe strI che ane tenuM hRdaya paNa chevaTe patinA premathI vaMcita thatAM kaMpe ja." "priya tuM jANe che ke, tArA AjanA A zabdothI ja, atyAra sudhI tAre mATe mArAmAM je sadbhAva hato, te have prazaMsAbhAva banI jAya che?" "sarakAra, Apa ApanI kRpA vaDe mArI dareka vAtane vadhAre paDato opa ApI daIne ja svIkAro cho. huM Apane ApanA rAjyanA sauthI vadhu udAra prakRtinA puruSa mAnuM chuM; paraMtu Apa mArA jevI bALAnI majAka karavA jeTalI hade jAo, evuM mAnavAnI mane pharaja na pADazo. "" "to to AkhA khristI jagatamAM mArA jevo kamanasIba rAjavI bIjo koI nahi hoya; kAraNake, huM jene AkhI duniyAmAM sauthI vadhu cAhuM chuM, tenAmAM paNa mArA zabdone sAcA mAnavAno vizvAsa Ubho karI zakato nathI." "" " sarakAra, " lA vAliyera pAse AvelA rAjAne thoDo haLavethI Agho dhakelatI bolI; 'have varasAda baMdha rahe tevuM thayuM che." paNa te A zabdo bolI rahI te pahelAM ja varasAda ekadama gAjavIja sAthe jorathI tUTI paDayo. te bicArI DaranI mArI cIsa pADI UThI. rAjAe have tene eka hAtha vaDe potAnA hRdaya sarasI khecI lIdhI. ane bIjo hAtha tenA mAthA upara UMco dharyo - jANe tenA upara vIjaLI paDe to rokavA mATe ! "sarakAra, AMdhI vadhatI ja jAya che; jANe bhagavAna gusse thayA che." 66 to priya sAMbhaLa, jo pAMca miniTa bAda paNa A tophAna ATalA ja jorathI pharIthI cAlu thaze, to jarUra huM ene paramAtmAno kopa ja Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 prema-pAMka mAnIza; paraMtu pAMca miniTa bAda te pasAra thaI gayuM haze, to to tene huM kevaLa eka mosamI banAva ja gaNI kADhIza." ane rAjAe e zabdo kahIne, jANe prazna pUchato hoya e adAthI AkAza sAme najara karI. paraMtu AMdhI dUra ne dUra cAlI gaI, ane A sthaLa upara pachI eka paNa kATako thayo nahi, ke eka paNa jhApaTuM varasyuM nahi. rAjAe have dhIme rahI luijhAnuM mAM UMcuM karIne pUchyuM, " haju paNa tuM A AMdhIne paramAtmAnA kopa tarIke oLakhAvIza zuM?" luijhAe UMce joyuM tenI sAthe ja tene pahelI vAra khabara paDI ke, varasAdanuM pANI pAMdaDAMnI pAra thaI have moTe TIpe rAjAnA mastaka upara TapakI rahyuM hatuM. te bolI UThI, "sarakAra, mAre mATe Apa Ama khulle mAthe varasAdamAM palaLatA UbhA cho, evI huM te koNa chuM?" "jotI nathI ke tuM to AMdhIone haTAvI suMdara vAtAvaraNa sarjanArI maMgalA che?" te ja ghaDIe eka sUryanuM kiraNa paNa vAdaLo ane pAMdaDAMmAMthI mArga karatuM e tarapha AvyuM ane pANInAM asaMkhya TIpAM ratnonI peThe camakI UThayAM. "sarakAra, rANIjI vagere sau keTalAM badhAM mUMjhAI gayAM haze? AvI AMdhImAM Apane ekalA mUkI devA badala teo sau upara keTalAM AkaLAM banI gayAM haze? ane maeNDama to-- paNa maeNDama zabda bolavAnI sAthe to te jANe chaLI marI hoya evo dekhAva thaI gayo. "te zuM maeNDamanuM nAma dIdhuM? ( "hA, sarakAra, te paNa dAjhe baLe che." '"paNa maeNDamane mArA upara dAjhe baLavAno zo adhikAra che?" "sarakAra, mArAthI ApanA hRdayane lagatI vAtanI carcA na thaI zake." .. to zuM tuM paNa ema mAne che ke, tene mArA upara dAjhe baLavAnuM kAraNa che?" ,, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhI 237 sarakAra, te paNa dAjhe baLe che ja." lA vAliyere makkamatAthI e vAtanuM punaruccAraNa karyuM. "ane tethI tenuM vartana tArA pratye kaMIka kaThora banyuM che?" "sarakAra, have kRpA karIne gADIo tarapha padhAro; Apa nAmadAranI ghaNI zodhakhoLa thatI haze ane koInAM pagalAM pAse ja AvatAM saMbhaLAya che, juo!" bhalene, jene pAse AvavuM hoya te Ave; meM varasAdamAM kumArI da lA vAliyerane sAtha ane otha ApyAM, temAM kazuM ajugatuM karyuM che, evuM koI mAnI to jue ke bolI to jue-" sarakAra, kRpA karo, kRpA karo; Apa eka ja bhInA thaI gayA cho; ane koI paNa kAraNe Ape AvuM jokhama kheDavAnuM na hoya." meM eka sahastha tarIkenI mArI pharaja ja bajAvI che. ane jenuM AvI banyuM hoya te potAnA rAjAnA A kRtyanI niMdA karI jue-" paNa eTalAmAM to keTalAka darabArIo doDatA doDatA, zodhatA zodhatA ciMtAtura thaI te tarapha AvI pahoMcyA. paraMtu rAjAe to lA vAliyaranA mAthA upara pANInAM TIpAM na paDe te mATe potAno Topo dharelo ja rAkhyo. pachI te tarapha ekaThAM thaI gayelAM te saunA dekhatAM rAjAe potAnA hAthano Teko lA vAliyerane ApI tene ghoDAgADIo tarapha lIdhI. Akho vakhata potAnA bIjA hAthe tenA mAthA upara temaNe potAno Topo dharI ja rAkhyo. rANIe, meDame, - saue rAjAnuM A asAdhAraNa dAkSiNya najare joyuM. meDame rANI mAriyA theresAne koNI mArIne kahyuM, "juo, jarA, juo!" rANIe tarata potAnI AMkho mIMcI dIdhI; - bebhAna banI gaI hoya ema. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 prema-paMka pelAM sau cAlyAM jatAM ja eremIse phukeno hAtha pakaDI jorathI kahyuM, "game tema karIne tame lA vAliyerane mokalelo premapatra pAcho hAtha karI lo! rAjA pote A chokarI upara gaLAbUDa premamAM paDelA che, ane te chokarI upara premapatra lakhavAnI hiMmata karanAranuM AvI ja bane ! vadhAre kharAbI to e che ke, A chokaraDI pAchI rAjAnA premamAM DUbI marelI che. ane tamArA vizvAsu nokare e premapatra lA vAliyerane ApI dIdho hoya evuM tame mAnatA ho, to game tema karIne tame lA vAliyeranI mulAkAta laIne, e patrano artha cheka ja sAmAnya gaNAya tevI rIte tenI sAthe vAta karI Avo." kahevAnI jarUra nathI ke, be kalAka bAda phukee lA vAliyeranI ziSTatAbharI mulAkAta tenA kamarAmAM lIdhI, tyAre tene khAtarI thayA vinA na rahI ke, potAno patra tenA hAthamAM pahoMcyo ja nathI. eNremIsa e vAta jANatAM ja veMkyo. te bolI UThyo, oN0 phuke, tamAro vizvAsu mANasa tamArA te premapatra dvArA ja tamane vecI khAvA ke tamane dabAvavAnI peravImAM paDayo che. ekadama game tema karIne tene pakaDo ke mArI nAkho!" thoDI vAra pachI bhAre zodhakhoLa ane doDadhAmane aMte baMnene khAtarI thaI ke, e patra jenI mAraphate mokalyo hato te taoNbI bhAgI chUTayo phuke dAMta kacakacAvIne bolyo, "paNa te A duniyAmAM to kayAMka hazene?" "sAcI vAta che; mAre teno patto meLavavo ja paDaze." eNremIsa mukako ugAmIne bolyo. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 loTarI 1 rANImAtA eNne Aje juvAna rANI mAriyA theresAne potAnI mulAkAte AvavA vinaMtI karI hatI. eka vakhatanI e jAjaramAna-svarUpavAna rANImAtA roga ane vRddhAvasthAne kAraNe have koInIya spRhaNIya vastu rahI nahotI! rAjA pote pahelAM savAra-sAMja be vakhata eka eka kalAka temanI pAse AvIne besato. paraMtu have jyArathI rAjakAja teNe mAthe lIdhuM hatuM, tyArathI ekAda vakhata mAMDa te rANI-mAtAne maLato; ane teya ghaNuMkharuM rANImAtA bahAra kAMka AvyAM hoya tyAM ja. maeNDamanI AsapAsa ja have mukhya darabAra to bharAto. rANI eNnanI pAse to keTalAMya varSothI temanI pAse rahelI temanI speniza narsa lA maoNlenA ke bIjI ekAda bAnu sivAya koI hotuM ja nahi. rANImAtA samajI gayAM hatAM ke, A badhAM juvAniyAM to potAnA bhogavilAsanuM sAdhana - sonuM - jyAM maLe tyAM ja bhegAM thavAnAM. eTale dhIme dhIme temaNe e badhAMne kheMcavA e ja upAya ajamAvavA mAMDayo. temanI pAse mAjhA2ee bheguM karI ApeluM sonAnANuM hatuM ja. uparAMta keTaluMka durlabha evuM jarajhaverAta paNa hatuM. eTale prathama to temaNe potAnA meja upara bAjInI ramatamAM ghaNA ghaNA sonaiyA jItI zakAya ema che, ema jAhera thavA dIdhuM. uparAMta pote khuza thAya to ghaNI bakSiso ApI zake tema che, tathA potAne maLatAM ghaNAM varSAsano nAme caDAvI ApI zake tema che, ema paNa saunI jANamAM AvavA dIdhuM. 239 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240. prema-paMka paraMtu A prakaraNa je divasanI hakIkata noMdhe che, te divase moDI rAtanA mahAbhojana bAda rANImAtAe potAnI pAsenAM be anupama jaDAu bresaleTo laoNTarIthI ApI devAnuM jAhera karyuM hatuM. e bresaleTo evI suMdara kArIgarInAM hatAM ke, te meLavavA koI paNa umarAvajAdI ke rAjarANIne paNa mana thAya. e bresaleTonI prazaMsAmAM to yuropanA rAjadarabAromAM kavioe keTalIya kavitAo ane joDakaNAM racyAM hatAM! savAramAM ja yuvAna rANI theresAne temaNe mulAkAte bolAvI hatI. te AvI eTale temaNe sAMje pote karavA dhArelA laoNTarI-samAraMbhanI vAta karI. te bicArI bolI ke, "Apa A anupama bresaleTo phrAMsanA rAjavaMzanA kabajA bahAra cAlyA jAya evuM karavA iccho cho?" rANI mAtAe javAba Apyo: "mAre e bresaleTa tane ja bheTa ApavAM hatAM, paraMtu e tane bheTa ApI dauM, to pachI maeNDama risAya ane mArAthI dUra bhAge. mAre to maeNDama ahIM mArI pAse rahyA kare evuM karavuM che, jethI tenA upara mArI (ane tArI paNa!) najara rahe ane rAjAjI tenAM nakharAMmAM nAhaka na jAya! laoNTarIthI e bresaleTa tane maLe, to temAM tene kaMI vAMdho kADhavA jevuM na rahe, kharuM ne?" mAriyA theresA rAjamAtAnI yukti samajIne rAjI thatI thatI cAlI gaI. pachI meDama temane maLavA AvI. teNe to sIdhuM ja kahyuM, "e bresaleTa kAMto ApanA hAtha upara rahevAM joIe ke pachI mArA hAtha upara. bIjA koInA hAtha upara te rahe to chAje ja nahi." paNa meM e bresaleTa tamArA hAthamAM Ave te mATe ja A yukti karI che to!" laoNTarI to AMdhaLI vastu che; emAM ApaNuM dhAryuM pariNAma zI rIte lAvI zakAya?" juo, mane svapna AvyuM che ke, e laoNTarImAM rAjAjIno ja naMbara lAgavAno che; ane mArAM svapna jevI khoTAM paDatAM nathI." Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laoNTarI 241 "vAha! svapna upara vizvAsa rAkhavo e vaLI vadhu muzkela bAbata." nA, nA, mArAM svapna upara mane vizvAsa che, ane te vizvAsa che tethI ja meM A laoNTarI yojI che. ane mArA jIvananA AkharI divasomAM tamo sa mArAM svapna upara vizvAsa mUkatAM thAo, evuM huM icche che." paNa dhAro ke, ApanA svapna mujaba rAjAjInA hAthamAM e bresaleTa AvyAM pachI?" pachInI vadhu tame mane pUcho cho ke? rAjAnA hAthamAM e bresaleTa Avaze eTale te pote to e bresaleTa paherI zake nahi, tethI je hAthomAM te vadhumAM vadhu zobhe te hAthomAM ja te padharAvI deze. ane e hAtha konA haze, e mAre meM tamAre sAMbhaLavuM che?" maeNDama rAjAjInA potAnI uparanA premano ullekha rANI mAtAne e sAMbhaLI jarA zaramAI, chatAM laoNTarInA AMdhaLA cAnsa upara tene bharoso paDyo nahi. eTale rANImAtAe, hasatAM hasatAM, A bresaleTo tene ja maLavAnAM che te mATenAM kAraNo gaNAvavA mAMDayAM - jao paheluM kAraNa to mAruM svapna ja che. eTale te svapna mujaba rAjA jo jIte, to to te tamane ja e bresaleTa ApI deze, kharuM?" "ThIka, e eka kAraNa thayuM pachI?" bIjuM kAraNa e ke, tame ja jo laoNTarImAM jIto, to to e bresaleTa tamane ja maLaze, kharuM?" "barAbara, e bIjuM kAraNa thayuM; pachI?" "pachI meMzyora jIte, to paNa --" "to to te temanI priya patnI zavAliyera da laoNreInane ja paherAvI deze," maeNDama khaDakhaDATa hasatI bolI; paNa pachI teNe umeryuM, "hAM, e trIjuM kAraNa thayuM; have koI cothuM to nathI ne?" -16 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 prema-paMka "kema, huM ja jIvuM to paNa e bresaleTa tamane ja maLe ne?" "kharI vAta," meDame hasatAM hasatAM javAba Apyo. sAMjanA ATha vAgatAMmAM to badhAM ja rANI-mAtAnA kamarAmAM AvI pUgyAM hatAM. rANI ena potAnA bhapakAbaMdha pozAkamAM susajaja thaIne beThI hatI. baso jaNanAM nAmanI TikITo lakhIne temane naMbara ApI devAmAM AvyA hatA. ane e naMbarovALA suMdara goLa lakhoTA eka suMdara rezamI thelImAM bharavAmAM AvyA hatA. badhAM AvyA eTale darekanI TikiTa naMbara sAthe tene vaheMcI devAmAM AvI. lA vAliyeranuM nAma na hovAthI tene TikiTa maLI nahi. pachI jemane TikiTa ApavAmAM AvI hatI, temanAM nAma naMbara sAthe bolI batAvavAmAM AvyAM. rAjAnI TikiTa upara pahelo naMbara hato. bIjo naMbara rANImAtAno, pachI rANI mAriyA theresAno, pachI meMzyorano, pachI meDamano- e pramANe rAjA dhyAna daIne badhAM nAma sAMbhaLI rahyo. meDamanI tahenAtabAnuomAMthI lA vAliyerane TikiTa nahotI maLI, te tarata rAjAnA tema ja sau koInA lakSamAM AvyuM. meDame rANImAtAne mazkarInA sUre kahyuM, "lA vAliyeranuM nAma rAkhavuM hatuM ne! tene e bresaleTa maLyAM hota, to te vecIne tenI dahejanAM nANAM UbhAM karI zakata! juone eNe savAre vana-krIDA vakhate je peTIkoTa paheryo hato, te ja atyAre paNa paheryo che." mAlikaoNrna ane mAMtAlanAM nAma paNa paDatAM mukAyAM hatAM; seMtezno ane taoNne zAratanAM nAma hatAM. seteznoe taoNne zAratane kAna pAse mAM laI jaIne kahyuM, "ApaNe ApaNAM nasIba joDIe to kema? jo huM jItuM to bresaleTa tamane ApI daIza, ane tame jIto to tamArI suMdara AMkho vaDe mArA upara eka mIThI najara nAkhajo!" nA, nA, tame bresaleTa jIto to tame ja rAkhaje; dareka jaNa potapotAne mATe!" Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 laoNTarI "tamArA jevAM krUra ane ghAtakI suMdarI meM joyAM nathI..." "cUpa cUpa; kadAca mAro naMbara laoNTarImAM Avyo haze ane bolaze to paNa tamArA lavArAmAM mane saMbhaLAze nahi." ane tarata ja je javAna chokarIne pelI thelImAMthI naMbaravALo eka lakhoTo upADavAno hato, te teNe upADayo ane naMbara moTethI bolI batAvyo-naMvara !" rAjAjI! rAjAjI!" rANImAtA, rANI tathA meDama AnaMdapUrvaka bolI UThayAM. meDame to rANI-mAtAne kAnamAM hasatAM hasatAM kahI paNa dIdhuM - "tamAruM svapna sAravuM paDayuM " rAjae pachI kAzkeTamAMthI e bresaleTo hAthamAM lIdhAM ane pachI emanI kArIgarI ane suMdaratAthI rAjI thaI, temanAM vakhANa karI, saune jovA mATe pheravavA mAMDyAM. pahelAM e bresaleTo puruSomAM ja pharavA lAgyAM, strIo bahu utsuka thaI gaI. chevaTe rAjAjIe ja kahyuM, "have strIone e jovA do. ApaNa puruSo karatAM AvI badhI jarajhaverAtanI cIjonI kadara e loko ja vadhu sArI rIte karI zake!" eTale have e bresaleTo rANI, maeNDama, vagerenA hAthamAM thatAM thatAM tahenAtabAnuo sudhI pahoMcyAM. chevaTe matAle ane lA vAliyera e benA ja hAthamAM javAnA bAkI rahyAM, tyAre puruSoe emanI sAme jovAnuM ja choDI dIdhuM. nahi to atyAra sudhI badhA puruSonI najara, je strInA hAthamAM e bresaleTa jatAM tenA hAtha ane tenA moM upara thatA pheraphAro jovA mATe, te tarapha ja coMTI rahetI! : metAle e bresaleTo hAthamAM AvatAM ja AbhI banI gaI. lA vAliyere to upekSAbharI najara te tarapha nAkhI. metAle bolI UThI, "tuM to jANe sAcI strI ja nathI; AvAM bresaleTa hAthamAM levAnuM paNa tane mana nathI thatuM!" Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka "hA, hA; huM sAcI strI nathI ja; je ApaNuM kadI thavAnuM na hoya, tenI kazI lAlasA mane UbhI thatI nathI." lA vAliyare javAba Apyo. 244 rAjAe e zabdo sAMbhaLyA hatA. te have lA vAbiyera pAse jaIne bolyo : " kumArI, tamArI bhUla thAya che; tame srI cho ja. ane strIone ja suMdara AbhUSaNothI rAjI thavAno haka che." "sarakAra, Apa nAmadAra mArI kazI vAtane sAcI nahi ja mAnavAnA, kharuM?" 66 'nahi, nahi; UlaTuM dareka sadguNa tamArAmAM che, e huM mAnuM ja chuM. mATe A bresaleTo kevAM che, te viSeno tamAro sAco abhiprAya Apo. "" "sarakAra, A bresaleTo eTalAM suMdara che ke, koI rAjarANInA hAthamAM ja zobhe." "tamAro abhiprAya jANI huM rAjI thayo; ane eka rAjA have tamane e bresaleTo tamArA hAtha upara dhAraNa karavA vinaMtI kare che: e bresaleTa tamArUM che." lA vAliyere bhayathI kaMpI UThIne AkhI kAskeTa rAjAjI tarapha dharI. rAjAe haLave hAthe te tenA tarapha pAchI dhakelI. AkhA maMDaLa upara mRtyunI kAramI zAMti jANe chavAI gaI. rANIo sudhI A vAtacItanA zabdo saMbhaLAya tema na hatuM. toMne zArAMte e dUtakArya karyuM. teNe rANIo pAse jaIne moTethI kahyuM, 'bhalA bhagavAna! lA vAliyera kevI bhAgyazALI che! rAjAe tene bresaleTa bakSisa ApI dIdhAM!" (6 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 traNa kakaDAM A badhA utsavasamAraMbhanI dhamAlamAM dAtaMnene ApaNe eka ja bhUlI gayA chIe, evuM vAcakane lAgaze. paraMtu kharI vAta e che ke, phateblo mukAme rAjA utsava-samAraMbha mATe AvavAno thayo, tyAre dAnae ja tenI pAse thoDI rajA mAgI lIdhI hatI. rAjAe AnAkAnI karI hatI, paNa dAnano Agraha joI, chevaTe teNe te rajA maMjUra karI hatI. utsava-samAraMbhamAMthI gerahAjara rahevAmAM dArlonanI eka yojanA hatI; paraMtu te yojanA yathAkrame ja pragaTa thavA devI amane paNa vadhu yogya lAge che. plAMzetane ghera AvI kAmakAja vinAno kaMTALelo mANasa paDI rahe te rIte e paDI raheto. bhalo bicAro plazeta mUMjhAIne vAraMvAra AvIne tene pUchato - "mahAzaya, Apane kaMTALo Ave che, nahi?" "nA re nA, mane kaMTALo vaLI zA mATe Ave?" paraMtu, tame Akho divasa Ama jANe khinna thaIne besI raho, e mArAthI joyuM jatuM nathI." "kema bhAI, lA raoNzelanA gherA vakhate toponuM nizAna goThavI ApanAra pelo kadarUpo Araba hato, te tane yAda che? Ama navaro paDe tyAre te ghaNI vAra kazAM pAMdaDAM gUMgImAM ghAlI saLagAvIne dama mAryA karato. 245 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 prema-paMka "tene pUchato ke, kema bhAI, Ama paDyo paDyo Akho vakhata UMdhyA kare che? tyAre te javAba Apato ke, "UbhA rahyA karatAM besavuM sAruM; ane besavA karatAM sUvuM sAruM; ane sUvA karatAM marelA hovuM vadhAre sAruM." paNa mahAzaya, thAkelA hoIe tyAre UbhA rahevA karatAM besavuM vadhu sAruM kahevAya. ane e pramANe beThelA karatAM sUtelA hovuM paNa maMjUra rAkhI zakAya. paraMtu jIvatA karatAM marelA hovuM e vadhu sAruM- e vAta huM kabUla rAkhI zakato nathI. marelA hovA karatAM huM pathArImAM sUtelA hovAnuM jarUra vadhu pasaMda karuM. ane tame jo mArA abhiprAya karatAM e ArabanA abhiprAyanA thayA ho, to mAre mAnI levuM ja rahyuM ke, tame e ArabaDAnI peThe jIvanathI paNa kharekhara kaMTALelA ja cho." nA re nA, bhAI, huM jIvanathI jarA paNa kaMTALelo nathI. mAtra huM pelI vAtamAM Ave che te sasalAnI peThe vicAra karuM chuM." "vicAra karo cho? nA re nA, tame sukAtA jAo cho; ane kharuM kahuM to have huM ja maraNiyo thaI gayo chuM eTale taravAra laI sIdho maeN0 daoM sAthe hisAba cUkavavA ja doDI javAno chuM." "e-heca, tuM bhAI ma0 darjenuM nAma zA mATe bolyo? ane tAre ma0 darbhe sAthe zo hisAba cUkate karavAno che, vAru?" "kAraNa ke, chellI traNa rAtothI tame UMghamAM maeN0 dablanuM nAma bolyA karo cho!" huM? e zI vAta? kharekhara, huM zuM boluM chuM, bhAI? mane kahe to!" gaI kAle rAte ja tame bolyA hatA, "eNremIsa, baccA eremIsa!" uparAMta tame chellA traNa divasathI bahArathI pAchA AvatAMnI sAthe ma0 dablane meM joyA che ke moM dabdha taraphathI tamAre mATe koI patra Avyo che, ema pUchayA karo cho! ane "mAlAgA'nI sogaMda! mAre gherathI tame dUbaLA banIne jAo, e huM kadI maMjUra rAkhavAno nathI." Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa kokaDAM 247 "le bhAI, have huM jADo thavAnA sogaMda khAuM chuM, basa? tathA have huM svapnAM ja nahi lAvuM tathA eNremIsanA kAgaLa saMbaMdhI kazI pUchaparacha paNa nahi karuM, basa ? e viSe tArI peThe ja 'mAlAgA'nI sogaMda khAuM chuM. paNa bhAI, 'mAlAgA' e to sUkI drAkSa ke khArekanuM nAma che. enA sogaMda tuM kayArathI khAto thayo? pahelAM to kadI khAto nahoto!" plAMzeta AMkha cIMcakArI ekadama hasI paDayo. te bolyo, "e have mArA AkarAmAM AkarA sogaMda che. e sogaMda zIkhavADanAra koNa che kahyuM? " << `jarUra kahe, bhAI." "juo mAlika, huM tamArI peThe vicAramAM paDIne dUbaLA banavAmAM mAnato nathI. mane to haju kakaDIne bhUkha lAge che, ane mArA hAtha-paga haju majabUta che. huM ema mAnuM chuM ke, mojamajA karyA sivAya A pRthvI upara sukhI thaI ja zakAya nahi. "" "vAha, zI adbhuta dalIla che!" ' "paraMtu mAlika, mojamajA kaMI raste rakhaDatI cIja nathI. eTale ApaNe eno kaMI ne kaMI upAya karavA joIe - peravI karavI joIe - are, yojanA karavI joIe.' ,, "vAha, mArA AyojanakAra ! tArI mojamajAnI yojanA zI che, kahe to vAru." "tame joyuM che ne ke koI koI vAra huM ghara choDIne cAlyo jAuM chuM?" 66 hA; amuka amuka divase tuM jAya che; paNa huM ema mAnato hato ke tuM mAlanI kharIdI mATe ke ugharANI mATe bahAragAma jAya che." "paNa kayA divasoe huM bahAra jAuM chuM, te tame noMdhyuM che?" "hA, dareka mahinAnI paMdaramI ane trIsamI tArIkhe." "ane huM keTalA divasa gerahAjara rahuM chuM?" Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 prema-paMka be, traNa ke kadIka cAra divasa." "paNa huM ugharANI mATe ke kharIdI mATe jAuM chuM, evuM bhaluM tame mAnI zakayA !" bhAI, tArI vAtamAM mane rasa paDavA mAMDyo che, ane have to mAro kaMTALo cAlyA javA lAgyo che. huM tyAre kyAM zA mATe jAya che, te sAcesAcuM kahe jouM, tane "mAlAgA"nI sogaMda !" "basa, have jo mArI vAtamAM je tamane rasa paDato jAya che, to pachI huM tamArA kaMTALAno pUrepUro upAya karI nAkhavA mAguM chuM. bolo, tamArI pAse keTalA ghoDA che?" "daza, vIsa, pacAsa." nahi, nahiM; be ja ghoDA basa che: eka tamAre mATe ane eka mAre mATe! to pachI kAle mArI sAthe AvavA taiyAra thaI jAo!" "paNa tuM mane kayAM laI javA mAge che, te to kahe!" juo mAlika, ahIM vadhu kazI pUchaparacha nahi karavAnI, e ApaNI zarata! huM tamane pheblo laI javA mAguM chuM, tyAM mArI nAnIsarakhI jAgIra che." "vAha beTTa! jAgIra? tuM vaLI jAgIradAra kayArano banyo?" "juo mAlika, mane tamo sau jAgIradAro sAthe rahI rahIne evA badhA moTA zabdo vAparavAnI Teva paDI che eTaluM ja. bAkI tyAM mAruM sAmAnya nAnuM sarakhuM ekAMtamAM AveluM ghara che." to ahIM bajAramAM AvelI dukAna karatAM, tyAM ekAMta jagAe AvelA gharamAM mane vadhu majA paDaze, ema tuM zAthI mAne che?" mAlika, ghara to smazAnane kinAre ja AveluM che, paNa majA gharamAM che!" "le! smazAnane kinAre AvelA gharamAM besI tuM motanA vicAro karIne AnaMda karavA jAya che, ema?" Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 traNa kokaDAM "are jojo to kharA mAlika, ke majA che ke nahi." Ama kahI hasato hasato plAMzata dukAna tarapha cAlyo gayo. pachI tarata dAnoe potAnA vicArano tAMtaNo pAcho jaDyo - "basa basa, traNa bAbatomAM badhuM AvI gayuM. eka to bAlinA gavarnara beijhama sAthe emIsa paisAnI levaDadevaDa zA mATe rAkhe che, te nakkI karavuM. bIjuM e ke, eNremIsa kema mane kAgaLa lakhato nathI, te nakkI karavuM. ane trIjuM e nakkI karavuM ke, paoNrjesa kayAM che? A traNa kokaDAM ukelIe eTale badhuM ja rahasya pragaTa thaI jaze. eremIsa e badhuM mArAthI chupAve che, to ApaNe ApaNI akkala laDAvavI ja rahI; ane 'mAlAgA'nI sogaMda! eNremIsanuM kokaDuM ukelavAmAM plAMzetanI jAgIranA masANiyA ghara karatAM ochI majA nahi hoya!" bIje divase savAre dADaeNnAM amuka vicAra karI sIdho meM da beijhamenI mulAkAta levA bAtila tarapha cAlyo. te divasa jelanI sAphasUphIno hato, eTale bhAre dhamAla macI rahI hatI. beijhamaoNe dAnone pUrepUrA bhAvathI AvakAryo, paNa vAta karatAM te kaMIka khacakAto hoya ema dAtenone lAgyA vinA na rahyuM. are, beijhamene jANe dAna sAthe vAtacIta karavAnI koIe manAI karI hoya, ema ja Akho vakhata lAgyA karatuM hatuM. pahelAMnA beijhamAM ane AjanA beijhamAM jovA maLelA A pheraphAre tene jarA vicAramAM nAkhI dIdho. ane dAtenAM "vicAra"mAM paDe, eTale te mANasa maTI bilADI ja banI jAya. dAtenae chevaTe beijhamane sIdhuM ja pUchayuM, "tame eNremIsa sAthe pachI bhegA thayA hatA ke nahi, tathA eremIse tamane bAkInA 50,000 phrAMkano hapato bharI Apyo hato ke nahi?" tyAre kazo sIdho javAba ApavAne badale, 'mAre jarA kAma che, jaIne hamaNAM AvuM chuM kahIne beijhamAM cAlyo ja gayo, te pachI Avyo Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 prema-paMka ja nahi! dAtenAM have cetI gayo. eTale te have beijhamo pAcho Ave tenI rAha jovAne badale amuka vicAra karIne bAtilanI bahAra ja nIkaLI gayo. tenI cAlAka najare te joI gayo ke, pote A badhI pUchaparacha karavA beijhama pAse Avyo hato e vastu ja kadAca beijhama eremIsane jaNAvI devAnI utAvaLamAM che! teNe A rIte "vicAra" calAvyo-"jo beIjhamaoNne mArI sAthe kazI vAtacIta na karavAnI eremIse ja sUcanA ApI haze, to huM pachIthI kazI pUchaparacha karavA AvuM chuM ke nahi, tenI khabara pahoMcADavAnuM teNe avazya jaNAvyuM ja haze! ane beijhama e "hukamanuM pAlana tarata karavAno ja ! mATe ApaNe ahIM ATalAmAM ja koI ThekANe gupacupa chupAIne joI levuM ke jelano koI mANasa kazo saMdezo laIne bahAra nIkaLe che ke nahi." ane thoDI ja vAramAM tenA dhAryA pramANe ja banyuM! bAstilano daravAjo barAbara dekhAya tevI jagAe chupAIne dUra te beTho hato tyAMthI teNe joyuM ke, eka sainika jelanA daravAjAmAMthI nIkaLyo. have varadI paherelo sainike eka vakhata nokarIe hAjara thayA pachI covIsa kalAke eTale ke bIjA divasanI vahelI savAre ja chUTo thAya, e dAnAM to jANato ja hato, eTale A sainika jarUra koI ciThThI-capATI laIne ja kayAMka jato hovo joIe e samajI jatAM dAnane vAra na lAgI. ane sainika hoya te ciThThI-capATI hoya to kamarapaTTA nIce ja khose. dAna e jarA lokonI bhIDa sudhI pahoMcI, pAse jaIne joyuM to tenA kamarapaTTAmAM khoseluM parabIDiyuM dekhAtuM hatuM ja. have e parabIDiyuM kazI jhUMTAjhUMTa karyA vinA potAnA hAthamAM Ave e jovuM rahyuM. paNa eTalAmAM te rastA upara thaIne eka sainikane keTalAka polIso pakaDIne laI jatA hatA. pelo sainika dhAMdhala macAvI rahyo hato; te kaheto hato ke, te pote sadgRhastha che, sainika che, cora nathI; alabatta, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa kokaDAM 251 te koInA gharamAMthI pakaDAyo hato, paNa te gharamAM e corI karavA nahi paNa prema karavA peTho hato. baMdIvAna sainike jelanA sainikane pAse thaIne jato joI, tarata tene potAno birAdara jANI, potAne A polIsanAM yogya rIte sanmAna sAthe laI jAya tema karavA tenI madada mAgI. ane phreMca sainikane upadezasalAha ApavAnI Ave to te pAchI pAnI kare ja nahi. eTale pelo jelano sainika tarata ja polIsone tema ja pelA baMdIvAnane yogya zikhAmaNa ApavAnA kAmamAM paDyo. te ja ghaDIe dAnae bhIDamAM jelanA sainikanI pAse dhasI jaI, tenA kamarapaTTAmAMthI koI cAlAka khIsAkAtarunI jema peluM parabIDiyuM kheMcI lIdhuM. thoDeka pAse eka gharanA thAMbhalAnI ADamAM jaI teNe uparanuM saranAmuM joyuM, to "meMzyora du vAla, zyora phukene tyAM, seM-mAMda -" ema lakheluM hatuM. teNe kavara sIdhuM phADyA vinA paga nIce roLAcoLamAM ja saheja phATI gayuM hoya tema vaccethI phADIne aMdarano kAgaLa kADhIne vAMcyo to aMdara lakhyuM hatuM - vahAlA zyora da vAlo - tame moMzyora darbsane maherabAnI karI jaNAvajo ke, te bAstila Avyo hato ane pUchaparacha karato hato. - tamAro da beijhamAM" dAno rAjI thaI gagaNyo, "vAha, vAha! badhuM samajAI gayuM; paoNrtho bhAI paNa sAthe sAmela che." pachI pelA kAgaLane parabIDiyAmAM ghAlI daI, koI jue nahi tema, tene thoDe dUra jamIna upara nAkhI, dAna dUra khasI gayo. pelo jelano sainika badhuM dhAMdhala patAvI, AgaLa cAlavA mAMDyo. paNa pachI paTTA upara hAtha mUkatAM ja samajI gayo ke kAgaLa tyAM nathI! tenA hosakosa cheka ja UDI gayA. nokarI to gaI ja! paNa bIjIya zI sajA thAya te zuM kahevAya? pachI te pAcho vaLI Amatema najara karavA lAgyo, to thoDe dUra peluM parabIDiyuM joIne rAjI thato tenA tarapha doDyo. parabIDiyuM gUMthAI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 prema-paMka gayuM hatuM tathA eka bAju jarA phATayuM paNa hatuM. paraMtu sIla barAbara jemanuM tema hatuM ane te bicAro jIvamAM jIva Avyo hoya tema rAjI thato AgaLa cAlyo. dAnae tene AgaLa javA dIdho. te jANI gayo hato ke, eNmIsa paeNrIsamAM nathI, kAraNa ke beijhame e kAgaLa pahoMcADavAnuM paoNsane soMpe che; ane paoNsa kukene tyAM che. ane paoNsa sAthe vAtacIta karI, badhuM kaDhAvavuM tene azakaya na lAgyuM ! 36 parthonuM baLa ochuM thayuM nathI! dAnae barAbara gaNatarI karI hatI ke, dareka kalAkane barAbara . sATha miniTa hoya che, ane dareka miniTane sATha sekaMDa! e gaNatarIne AdhAre jyAre pelo jelano sainika kukenA makAnamAMthI parabIDiyA vinA bahAra nIkaLyo, tyAre ja dAnAM aMdara peTho. aMdara pesavA mATe dAnone potAnuM nAma ApavuM na hatuM; kAraNa, tene khAtarI hatI ke, paherAvALAone paNa cokkasa sUcanAo ApavAmAM AvI ja haze, eTale teNe khoTuM nAma ApyuM ane sIdhuM ema jaNAvyuM ke, pelo sainika hamaNAM je kAgaLa meM0 6 vAlone ApI Avyo, te teno potAno mANasa hato; ane te kAgaLamAM pote AvyAnI khabara ja meM, du vAlone jaNAvelI hatI. eTale have tene mATe aMdarano rasto khullo thaI gayo. eka hajUriyo tene cheka pAchaLa javAno rasto batAvavA sAthe AvavAnuM pUchavA lAgyo; paraMtu dAnane have A makAnano pote bhomiyo che e dekhAva cAlu rAkhavo paDyo; eTale teNe kahI dIdhuM ke, mane mau0 6 vAlano utAro kayAM che te khabara che! Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paoNsanuM baLa ochuM thayuM nathI! 253 pAeka kalAka te AkhA makAnamAM tenuM bhavya pharnicara joto joto AgaLa ne AgaLa vadhato gayo. makAnamAM jeTalA thAMbhalA hatA teTalA nokaro hatA. AkhA makAnanA chevaTanA bhAgamAM eka dIvAlathI AMtarelo judo bhAga Avyo. temAM vRkSo-velA-pUtaLAMnI bharamAra hatI. paoNsane AkhA makAnanI cheka pAchaLa ATalI badhI cALaNIo bAda rAkhavAmAM Avelo joI tenI navAI vadhatI cAlI. tyAMnA daravAjA uparanA paheregIrane teNe kahyuM, "aMdara jaI meM la baeNrana 6 vAlene khabara Apo ke rAjAjInA barakaMdAjonA kaptAna meM0 la zavAliyera dArtAno maLavA che." paoNrtho khabara maLatAM ja sAmo AvyAM, paNa tenA moM upara kevaLa navAI ja vyApelI hatI. teNe tarata kahyuM, "tame ahIM kayAMthI?" paNa bhAI, tame ja ahIM jANe kayAMka saMtAI gayA ho tema kema bharAI peThA cho?" hA, hA, "paoNrTose jarA mUMjhAIne kahyuM, "tamane navAI lAgatI haze kharI ke, huM vaLI maoN0 phukenA gharamAM kayAMthI, kharuM?" vAha, emAM navAI zI lAgavAnI che? maeN0 phukene ghaNA mitro che, khAsa karIne hoziyAra, cAlAka ane baLavAna lokonI te khAsa mitratA rAkhe che." tame mane bela-ilamAM maLyA ja hatA." "ane tethI ja tame ma0 phukenA mitra cho, e kalpavuM kazuM muzkela na ja kahevAya!" hA, hA, mane amuka rItanI maeN0 phukenI oLakhANa che," paoNoMsa jarA tata-papa karato bolyo. "vAha bhAI, paoNsa, tame mArI pratye kevuM parAyApaNuM rAkho cho?" kevI rIte?" "tame pote ja bela-ila jevI suMdara anokhI killebaMdhI bAMdhI hatI chatAM mane to tevI vAta paNa karI nahi! rAjAjIe to mane e Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 prema-paMka suMdara killebaMdhI bAMdhanAranuM nAma jANavA ja mokalyo hato, paNa tame mane kazuM kaho tyAre ne?" "zuM rAjAjIe tamane e jANavA--" "hA, hA, paNa have e vAta mUkI ne paDatI." vAha, vAta paDatI zA mATe mukavI? to zuM rAjAjI jANatA hatA ke ame bela-ilane killebaMda karI rahyA hatA?" le, rAjAjI badhuM ja jANatA hoya che." "paNa koNa te killebaMdI bAMdhI rahyuM che, tenI temane khabara na hatI?" "temane je varNana maLyuM hatuM te uparathI te samajI zakyA hatA ke, koI bhAre zilpI-laDavaiyo ja evI killebaMdI bAMdhI zake." "arere, mane pahelethI e vAtanI khabara hota to! paraMtu huM vaeNnamAM tamane pAcho bhego na thayo eTale pachI tame rAjAjIne zuM kahyuM?" "meM vicAra karyo ane vicAra karatAM mane pUruM satya mAlUma paDI gayuM. tamane meM bela-ilamAM hukamo ApatA ane paththara UMcakatA joyA ja hatA eTale e killebaMdI tame ja bAMdhI che tenI mane kalpanA karatAM vAra na lAgI; ane meM sAthe sAthe e paNa kalpI lIdhuM ke tame moM0 phukenA hukamathI bela-ilane killebaMda karI rahyA hatA." sAcI vAta che." paNa huM eka vAta vicAra karavA mAMguM eTale pachI adhavaca raheto nathI. meM e paNa kalpI lIdhuM ke, meM0 phuke e killebaMdI aMge bhAre guptatA jALavatA hovA joIe. paNa zAthI e guptatA te rAkhatA hatA e tame jANatA hatA, bhAI?" "pote killebaMdI kare che te badhA jANI na jAya te mATe vaLI, bIjuM zuM kAraNa hoya?" are, eN0 phuke potAne moMe rAjAjIne kahetA hatA tyAre e kAraNa meM sAMbhaLyuM; te kAraNa e hatuM ke, meM kuke rAjAjIne acaMbAmAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paoNrthonanuM baLa ochuM thayuM nathI! 255 nAkhavA mATe gupta rIte Akho TApu pUro killebaMda karIne rAjAjIne bakSisa ApavA mAgatA hatA. uparAMta temaNe ema paNa kahyuM ke, e AkhI killebaMdI anokhA prakAranI che ane te emanA eka parama mitre jAte dekharekha rAkhIne bAMdhelI che. rAjAjIe temane e mitranuM nAma pUchyuM, to meM0 phukee kahyuM ke, temanuM nAma berana vAle che. ane temane ApanI samakSa rajU karavA ApanI paravAnagI huM mAguM chuM." zuM mane rAjAjI samakSa rajU karavAnI paravAnagI mAgI?" "ane rAjAjIe tarata ja ApI paNa.' "to pachI mane e loko rAjAjI samakSa haju rajU kema karatA nathI ?" to tamane e "lokoe"rAjAjI samakSa rajU karavAnI vAta nathI karI?" vAta to karI che; paNa rAjAjIe paravAnagI ApI che e kahyuM nathI; ane mane rAha joto ahIM nAkhI mUkyo che." are, rAjAjIe paravAnagI ApI che eTale tamane rajU to karaze ja vaLI; paNa ahIM tamane bahu aTuluM lAgatuM haze, nahi?" nAre nA, have huM vAMcavAmAM paDyo chuM eTale evuM nathI lAgatuM." "paNa bhAI vAMcavAmAM 'paDavAthI tamAruM zarIranuM baLa to bahu ghaTI gayuM haze!" "nA re nA; jarAya nahi." "meM to sAMbhaLyuM hatuM ke, ahIM AvyA pachI thoDA divasa -" "hA, hA, mAruM eke hADakuM hAlI zakatuM nahotuM." kema, kema? zuM thayuM hatuM?" paoNsa samajI gayo ke, te vadhAre paDatuM bolI beTho che. "huM bela-ilathI ghaNI sakhata ghoDesavArI karIne Avyo hato." Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 prema-paMka hA, hA, huM tamArI pAchaLa ja Avato hato; ne rastAmAM meM sAta ke ATha ghoDAo marelA paDelA joyA hatA !" "huM ghaNo vajanadAra mANasa chuM e to tame jANo cho ne? ane mArI ghaNI carabI ogaLI javAthI huM ekadama mAMdA jevo thaI gayo hato. eNmIse mane ma0 phukenA potAnA dAkataranI sAravAramAM mUkI dIdho. paNa aThavADiyuM pUruM thatAM to mArAthI zvAsa ja levAto baMdha thaI gayo. dAkatare kahyuM ke, tame khUba havA zvAsamAM lo cho, teTalI A oraDAmAM maLI zakatI nathI. tethI teoe bIjA moTA kamarAmAM mane khaseDyo; paNa mane jarAya bahAra nIkaLavA na de; dAktara to mane hAlavAnuM ja na kahe, tethI eka bhayaMkara akasmAta paNa thaI gayo." kevoka "bhayaMkara akasmAta, vaLI?" "dAkatara gadheDo mane azakti AvI gaI che ema kahI bahAra nIkaLavAnI ja manAI karyA kare, paNa mane to mArA zarIramAM khUba jora mAlUma paDe; eTale meM eka vakhata mArA hajUriyAne mArAM kapaDAM lAvI ApavA hukama karyo, jethI huM bahAra jaI zakuM. paNa navAInI vAta! mArAM kapaDAM bahu pahoLAM thaI gayAM hatAM chatAM mArA paga bahu moTA thaI gayelA, te bUTamAM pese ja nahi. bahu jora karI kheMcIne huM bUTa pagamAM paheravA gayo, to bUTanuM upaluM paDa mArA hAthamAM rahyuM ane nIcenuM taLiyuM chaTakayuM, ane mAro paga sIdho kamarA vaccenI paDadImAM ja athaDAyo. paDadI gaI tUTI, ane paDadI upara bhalA takhtA, arIsA badhuM nIce paDIne thayo khurado! paDadI pAchaLanuM cInI mATInAM ane kAcanA vAsaNovALuM Tebala paNa te AcakAthI gabaDyuM ne sAteka hajAra phrAMkanA mAlano cUro thaI gayo. paNa navAInI vAta e ke, e paDadI bhAgI gaI tenA dhakkAthI chata upara digAveluM baso ratala vajananuM kAcanuM jhUmara paDayuM mArA mAthA upara. "bApare, to to tamAruM mAthuM phUTI gayuM haze !" Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paoNsanuM baLa ochuM thayuM nathI! 257 "nA, nA, mAthuM nahi, paNa te jhUmara phUTI gayuM. ApaNI khoparIo upara notra-dAma maMdiranA ghumaTa jevA ghUmaTa hoya che, tenI sAthe athaDAtAM topa jevo dhaDAko thayo ane kAca verAIne paDayA AjubAju! paNa gammatanI vAta e ke, e jhUmara mArA mAthA upara paDatAM tenI nIcenA bhAgamAM pAMca zobhAnA maNakA hatA te--" mAthAmAM pesI gayA, ema ne?" "nA, nA, mArA mAthAmAMthI e jagAe UlaTA pAMca moTA lakhoTA UpasI AvyA." to to bhAI, tamArI khoparI nIce je zilpavidyA bhegI thaI haze, te e pAMca maNakA vAgyA tyAM thaIne bAraNuM maLaze ema mAnI doDI AvI haze, paNa e maNakAthI tamArI khoparImAM joItAM kANAM na paDatAM, tyAM ne tyAM nAnA nAnA pAMca ghUmaTa UpasI AvyA haze." paNa pachI e lokoe mane temanuM ghara bahu takalAdI gaNI, ahIM A pAchaLanA bagIcAmAM AvelA majabUta bAMdhaNInA makAnamAM mUkayo che; ahIM bagIcAmAM avAranavAra huM mArI zakti pAchI AvI ke nahi, te jovA moTAM jhADa halAvI halAvI ukhADI kADhuM chuM, paraMtu mArA mAthA uparanA pAMce DhekA barAbara besI na jAya tyAM sudhI rAjAjI pAse mane rajU na karI zakAya, ema kahI eNmIsa mane laI jato nathI." "to eremIsa ahIM perIsamAM che?" "nA, maoN0 phuke sAthe photeblo gayo che." "to to tamane bhUlI ja jAyane! kAraNa ke photiblomAM to atyAre nAca-gAna-nATakanI mahephilo UDI rahI che ane rozanIonA jhagArAothI rAta ane divasa eka banI rahyAM che. paNa mane bIjo ja Dara che: eNremIsa ziyALa jevo lucco che; teNe tamane ahIM jANI bUjIne pUrI rAkhyA che!" "mane pUrI rAkhyo che?" to juo, tamane kadI bahAra javA devAmAM Ave che?" pre-17 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 << "kadI nahi.' 66 'tamane ghoDesavArI karavA devAmAM Ave che?" ,, kadI nahi. prema-pAMka << tamArA mitrone tamArI pAse maLavA AvavA devAmAM Ave che?"... "kadI nahi. " 66 to pachI, bhalAdI e badhAno bhego saravALo karI juo to 'keda pUryA che' evo javAba Ave che ke nahi? AgaLanA makAnamAM kadIka paNa tame koIne maLavA pAmo, eTale takalAdI makAnanuM bahAnuM batAvI, jhUmara phoDI, kAca phoDI, pyAlA phoDI, tamane ahIM pAchaLa lAvI mUkayA che!" 66 paNa eNremIsa mane pUrI "juo huM pUchuM tenA ApaNe baMne maLI eno hetu pAmI zakIzuM." zuM karavA rAkhe?" spaSTa - sAcA javAba Apazo, to "pUcho bhAI, bilakula sAcesAcuM ja kahIza; kAraNa ke mane paNa have badhuM bhedI lAgatuM jAya che. ,, << to bela-ilanI killebaMdIno nakazo eNremIse ja taiyAra karyA hato ne?" "hA, paNa eTaluM ja teNe karyuM hatuM. pachInuM badhuM to me ja karyuM hatuM; te kadI bela-ila Avato ja nahi. mAre ja vAna tene maLavA javuM paDatuM." (c to basa te mAtra nakazA ja dorIne bela-ilanA kuzaLa ijanera tarIke potAnI jAtane AgaLa dhapAvavA mAge che, ane tamane to mAtra kaDiyA-salATa jevA ja TharAvavA mAge che." "hA, hA, patharA UMcakanAra ane plAsTara chAMdanAra majUra ja vaLI !" k "eTale te pote rAjA AgaLa bela-ilanA ijanera tarIke rajU thaI AgaLa Avaze, ane tamane 'vAgyuM che, '- 'mAMdA cho ', karI ahIM nAkhI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paoNsanuM baLa ochuM thayuM nathI! 259 mUkaze. paNa have to mane ja mana thaI jAya che ke, jANe huM ja rAjAjI AgaLa tamane bela-ilanA kuzaLa ijanera tarIke rajU karI dauM! to e oNremIsabhAIne barAbara khabara paDe kharI, ke mitrone bhoge AgaLa kema avAya che!" "kharI vAta, bhAI; oNremIsa to mane vAyadA ja karyA kare che; to pachI tame ja mane rAjAjI AgaLa rajU karI do ne! -- nA, nA, paNa eNremIsa gusse thAya ,, 66 zA mATe? te paNa tamane rAjAjI AgaLa rajU karavAnuM kahyA to kare che ne?" ' nA, paNa meM ahIMthI temane kahyA vinA na nIkaLavAnuM vacana ApyuM che. "" "orbhA, eno vicAra pachIthI karIzuM; paNa ahIM tamAre eNremIsanA vartInuM kazuM kAmakAja saMbhALavAnuM che?" ' "hA, hA, ahIM je patro Ave te mATe tene phAMteblo pahoMcADavAnA hoya che kharA. 33 "paNa AjakAlamAM koI kAgaLa Avyo che?" "hA, hamaNAM ja." "paNa e kAgaLo tamane vAMcavAnI paravAnagI hoya che?" "nA, e badhA kAgaLo bahu agatyanA hoya che; eTale mAre vizvAsumAM vizvAsu mANaso dvArA tene tarata mokalavAnA hoya che. "" "to Aje Avelo agatyano kAgaLa tame jAte ja phAMteblo jaIne pahoMcADI Avo to zuM? UlaTo eNremIsa khuza thaze; tathA tame have ghoDesavArI karI zako tevA sAjA thayA cho ema paNa najare joI zakaze. pachI te zAnuM bahAnuM kADhaze? ane mAthAnA DhekA to TopA nIce ja chupAI rahene?" "kharI vAta!" Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka 'uparAMta rAjAjI paNa tyAM che, eTale huM ja tamane rAjAjI samakSa rajU karI daIza.'' 66 260 66 vAha bhAI dAnAM, tamArA jevo sAcI - upayogI salAha Ape . evo mitra me bIjA koI joyo ja nathI." "to pachI e kAgaLa moDo na pahoMce te mATe cAlo ne ApaNe tarata ja ahIMthI nIkaLIe." "paNa mAM phuMkane meM kahyuM che ke, huM temane khabara ApyA vinA se-mAMde choDI nahi jAuM, tenuM zuM?" "vAha, tameya mArA bhAI kevA bAliza cho? tame phAMteblo ja jAo cho, tyAM moM phuMkene maLIne sIdhA kahI devAnuM ke, 'meM se-mAMde hamaNAM ja choDayuM che ane te vAta huM tamane jaNAvuM chuM!'" "kharI vAta! te ahIM na hoya eTale te hoya tyAM jaIne ja e khabara ApavI paDe ne! vAha, bhAI, tamArI tarata-buddhi upara to huM ApharIna chuM." << basa to rAjAjI bela-Ilano kuzaLa ijanera koNa che, te jANavA mAge che; tamane potAne AgaLa AvavAnI ke baDAI mAravAnI Teva ja nathI; eTale lucco eNremIsa tamane DhAMkI rAkhI, rAjAjI AgaLa pote ja bela-ilano ijanera che ema kahI rajU thavA icche che. paNa huM tamArI yogya kadara thAya evo ja prayatna karavAno." dArlenAM have paoNsane laI pagapALo ja tyAMthI cAlI nIkaLyo. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 plAMzetanuM bIjuM ghara 1 plAMzetane to potAne ghera mAM0 da vAlAM padhAryA enuM ja mahattva bahu bhAre hatuM. paoNDsa plAMzete karelA bhAvabhInA satkArathI khuza thaI gayo ane tenA gharane ane dukAnane potAnuM mAnI, mevAnI peTIomAMthI moTA khobA bharI vakhANa karato karato mAMmAM oravA lAgyo. tAtkAlika teNe upara javAnuM mokUpha rAkhI, plAMzetanI dukAnanA koThAra vacce ja aDDo jamAvyo. potAnA nAkane je cIja gamI, te cIjano bUkaDo teNe bharyA ja che; ane jo jIbhane paNa te cIja vadhu gamI, to pachI e peTIe ardhI khAlI thaye ja chUTako. tenA dAMta badhA sAbUta hatA ane ghaMTInI peThe ja badhuM jhapATAbaMdha cAvI ApatA hatA. gaLAnI naLInI pahoLAIno to savAla ja na hato. thoDA vakhatamAM to plAMzetanA nokaro gabharAI jaI ekabIjAne nizAnIo karI e badhuM batAvavA lAgyA. temanA manamAM thaI gayuM ke, dukAnamAM Aja sAMja sudhImAM kazuM vecavA jevuM ja bAkI nahi rahe! lAMzetanI dukAnano mukhya gumAsto khAsa akaLAvA lAgyo. kAraNake, plAMzete tene potAnA mRtyu bAda potAnI dukAna soMpI devAno vAyado karI rAkhelo hato. te paoNsa pAse jaI bolI UThayo, "mAMzyora, Apa jarA kALajI rAkhajo; A badhI cIjo to narI Aga che Aga !" "to pachI jhaTapaTa mane thoDuM madha ApI de jouM; madha bahu ThaMDuM gaNAya che." ema kahI paoNse pAse paDelI madhanI daza-zeriyA kUpI .. 261 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 prema-paMka upADIne teno dATo kADhI, moDha lagAvI. eka ghUMTaDo khAso ardhA zerano Utarato. eTalAmAM plAMzeta pAse thaIne jato hato; tene pothele pUchayuM, "bhAI, vALanuM kyAre thavAnuM che? A badhA kAcA-korAthI peTa bharAtuM nathI ane jIbha saLavaLyA kare che." dAnae ja vacce javAba Apyo, "bhAI, ahIM to ApaNe sAmAnya nAstA jevuM ja karI laIe; pachI plAMzetanI jAgIra upara jaIne pUre bhojana to karIza." to to rastAmAM khAvA kAma Ave," ema kahI pothele biskITa bharelI eka baraNI potAnAM jaMgI khIsAMmAM ThAlavI dIdhI. pachI nAstAnuM jaladI jaladI patAvI traNe jaNa perIsathI nIkaLI sAMjanA chaeka vAgatAM pheblo mukAme AvI pahoMcyA. plAMtanuM makAna bApAe vIzInI sAme ja AveluM hatuM. eka buDhDhA nokare AvI traNe ghoDA saMbhALI lIdhA. aMdara pesatAM ja dAnae joyuM to trIseka varSanI eka hRSTapuSTa yuvAna strI, eka bilADIne pAsAmAM laI, ArAma khurazI upara paDI paDI UMghatI hatI. dAtane bolI UThayo, "luccA plazetiyA, have huM samajayo ke tuM avAranavAra kayAM Ave che! A to tAre bIjuM ghara ja che!" plAMzete A badhAnA pagaravathI jAgI UThela strI tarapha joIne kahyuM, "Diyara, huM moMcyora la, zavAliyera dAntanonI oLakha karAvuM chuM; te mArA mAnavaMta bhAgIdAra che!" dAnae te bAIno hAtha pUrepUrA vivekathI hAthamAM lIdho. pachI plazete moMzyora la bena du vAla da brAsIya da piyerapheda'nA rajaAta karI. paoNse koI mahArANIne paNa maMjUra thAya tevI adAthI namana karyuM. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ plAMzetanuM bIjuM ghara 263 pachI plAMzetanI vArI AvI, ane te to sIdho tenA be hAthamAM ja bharAyo. dAneAMe kahyuM, "bhAI, tane jIvana jIvatAM AvaDe che, ema kahevuM paDe!" plAMzeta hasatAM hasatAM bolyo, "mAMzyora, ApaNu jIvana paNa eka mUDI che, jenuM rokANa yogya rIte karIe, to ja temAMthI sAro lAbha khATI zakIe. ,, "ane bhAI tane to tArI mUDI upara bahu sAruM vyAja maLatuM lAge che, " ema kahI paoNsa vAdaLa gaDagaDatAM hoya tevA avAje hasI paDayo. plAMzete have ghara-dhaNiyANI tarapha pharIne kahyuM, "A be sadgRhasthonI mArA jIvana upara ghaNI ghaNI asara che; me tamane emane viSe vAraMvAra vAta karI che." "bIjA be viSe paNa," bAnue Daca bhASAnA raNakA sAthe javAba Apyo. "maeNDama Daca che?" dAnAMe pUchyuM. "huM eNnTavarpa taraphanI chuM," bAnue ja javAba Apyo. "ane temanuM nAma meDama gezara che." "bhAI, tuM temane meDama na kaheto; ethI emanuM nAma nAhaka gharaDuM thaI jatuM lAge che.'' "huM temane truzAM kahuM chuM." "bahu suMdara nAma che, temanI suMdara jAta jevuM ja," paoNse mUchanA AMkaDA caDAvatAM kahyuM. plAMzete kahANI AgaLa calAvatAM kahyuM, "truzAM haoNlenDathI potAnA sadguNa ane be hajAra phlaoNrina laIne eka jaMgalI pazu jevA dhaNI pAsethI nAsI AvyAM hatAM. te dhaNI temane DhoranI peThe dhIbato. mArI dukAnano je Agalo mAlika hato, tenI pAse te raDatAM kakaLatAM doDI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 prema-AMka AvyAM hatAM. guzAMnA be hajAra phlaoNrina me... dhaMdhAmAM lagADayA che jethI temane varSe daza hajAra DrAMkanI Avaka thAya che. te svataMtra che ane sArI rIte goThavAI gayAM che. te eka gAya rAkhe che, eka nokaraDI rAkhe che ane eka buDhDho nokara rAkhe che. uparAMtamAM te mArAM phATelAM kapaDAM sAMdhI Ape che, dareka pakhavADiye mane maLe che ane khuzIAnaMdamAM jIvana gujAre che." "ane kharekhara huM bahu sukhamAM chuM," tuzAMe javAba Apyo. daramyAna rasoDAnI taiyArIo dhamadhokAra cAlI rahI hatI. paoNrthAsa khUba bhUkhyo thaI gayo hato ane plAMzete samajI jaIne ja khAnapAnanI taiyArIo vistRta pramANamAM karAvavA mAMDI hatI. bhojana daramyAna paoNse kharekhara vikrama noMdhAvyo. daza bATalIo khAlI thaI gaI ane khorAka khUTatAM zuzAM cIjhanAM cosalAM laI AvI. dA nAMo bhoMyarAmAM pharIthI javAno plAMkSetane Adeza karyo. Ameya tenAthI sthira pagale cAlI zakAtuM na hatuM. eTale dAnAM tenI sAthe madadamAM gayo. daramyAna pAchaLa oraDAmAM paoNse truzAM sAthe bhAvabharI mitrAcArI AraMbhI ! truzAM paNa AvA moTA jAgIradArano potA pratyeno bhAva dekhI ghelI ghelI thaI gaI. bATalIo AvatAM pharIthI mahephila jAmI. chevaTe savAranA benA arasAmAM AkhuM ghara kaMIka UMghavA tarapha vaLyuM. 3 bIje divase badhA ja ghasaghasATa UMghatA hatA. buzAMe AvI bArIomAMthI pesatAM sUryakiraNo saune jagADI na de te mATe paDadA DhALI dIdhA. paraMtu dAnAM thoDI vAra pachI jAgI UThayo. pachI to badhA ekabIjAne uThADavA maMDI gayA, ane gharamAM nAstA mATenI mabalaka taiyArI AraMbhAI, plAMzeta have potAnA mahemAnone potAnuM AkhuM ghara batAvavA laI cAlyo. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAM zetanuM bIjuM ghara 265 mukhya zerI upara A gharane cAra bArIo paDatI hatI. te tarapha rastAnI dhAMdhala rahetI hovAthI be bArIo kAyama mATe plazete baMdha karAvI dIdhI hatI. pachI makAnanI bIjI taraphanI bArI ughADatAM sAmI bAju dUra vana-upavananuM suMdara dRzya najare paDyuM. paraMtu vacce paththara ane kUso patharAyeluM medAna joI, paoNrthose pUchyuM, "A zuM che bhAI?" e phateblonuM smazAna che," plAMzete javAba Apyo. he ? smazAna?" dAnae pUchayuM. "hA, hA; eka divasa khAlI nathI jato, jyAre ahIM koI ne koI daTAvA AvatuM na hoya. ane judI judI vyakti pramANe temane dATavA AvatAM saraghaso paNa rAjakuTuMbanAM mANasonAM, vepArI nAgarikonAM, sAdhvIonAM - ema tarehavAra ja hoya che." "kharI majA," paoNrTose saraghaso jovAnI vAta sAMbhaLI javAba Apyo. paNa emAM majA jevuM zuM kahevAya, e mane samajAtuM nathI." dAnAM bolI UThayo. "vAha, e joIne majAnA dhArmika vicAro manamAM udbhave che," plaze bolI UThayo; "ApaNe badhAe eka ne eka divasa maravAnuM to che ja; ane koI DAhyA mANase kahyuM che ke, mRtyuno vicAra mANasane bahu lAbhakara che. huM paeNrIsamAM evA bhAgamAM rahuM chuM, jyAM hajAro vAhanonI ane lAkho jIvatAM mANasonI avarajavara ane dhamAla ja Akho vakhata najare paDyA kare che. ahIM AvI thoDAM maDadAM jovAthI mane bhAre zAMti maLe che." vAha bhAI, tuM to kavi ane philasUpha thavA ja jamyo lAge che," dAnae javAba Apyo. paNa eTalAmAM eka maDaduM daTAvA tyAM AvavuM joI, paoNrthosa bolI UThyo, "lo eka maDadu AvI ja pUgyuMne!" Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 prema-pAMka paNa e maDaduM koI sArI pratiSThita vyaktinuM nathI lAgatuM; juone koI pAchaLa AvyuM ja kayAM che?" plAMzete javAba Apyo. eka mANasa dekhAya che," paoNse kahyuM. jhamAmAM pUrepUro DhaMkAyelo; ane mane have A bArI gamatI jAya che," dAnae jarA cAMkIne kahyuM. paoNse paraMtu saraghasa vinAnuM maDadu jovA tyAM vadhu rokAvA nA pADI, eTale te ane plazeta dArtAnone tyAM ekalo mUkI cAlyA gayA. dAnoM thoDuM vadhu nirIkSaNa karyA bAda bolI UThyo: "vAha, A to eNremIsa ja che ne!" paraMtu eTalAmAM pAse koIno pagarava sAMbhaLI eNremIse te tarapha moM pheravyuM, to eka strIne joIne, potAno Topo tene salAma karavA mAthethI utAryo. vAha, vaeNnanA bizape ahIM smazAnabhUmimAM paNa koI saMketasthAna UbhuM karyuM che ke zuM? be hajI evo ne evo ja rahyo!" dAnAM gaNagaNyo. pelAM be vaccenI vAtacIta ardho kalAka cAlI. paraMtu dAnAM bAInuM mAM joI zakayo nahi; tenI pITha ja tenA tarapha Akho vakhata dekhAtI rahI. pachI jayAre te javA lAgI, tyAre teNe oNremIsane khUba laLIne namana karyuM. dAnAM gaNagaNyo, "vAha, zarUAtamAM bhAIsAheba namyA; have jatI vakhate bAIsAheba namI paDyAM!" dAnAM tarata zerI taraphanI bArIe doDyo. eNmIsa bApA haoNTelamAM dAkhala thayo, paNa bAI jaMgalanI kinArI taraphanI dizAmAM vaLI. tyAM tenI ghoDAgADI taiyAra UbhelI hatI. dAnane manamAM thaI AvyuM ke, A bAIno burakho kema karIne UMco karAvavo! eTale te tarata tenI pAchaLa pAchaLa doDyo. doDatI veLA tenA eDIvALA bUTano avAja thatAM, pelI bAIne lAgyuM ke, mAro pIcho koIe pakaDayo che! eTale tarata teNe tenA tarapha vaLIne joyuM. dAnanI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 267 chAtImAM jANe goLI pesI gaI. te maeNDama da zeDyUjha* hatI! eremIsanI jUnI maLatiyaNa, merI miza! rAolanI mA! dAno have dUrathI ja pAcho pharyo; paNa teNe suzAMnA nokarane vacce pUchyuM, "A konuM maDaduM daTAvA AvyuM che?" eka garIba phrAMsiskana pAdarInuM; tene smazAna sudhI pAchaLa AvanAra ekAda kUtaro paNa nathI." "paNa eNremIsa kUtaro nathI, chatAM te Avyo ja che, to jarUra tene bIjI koI sArI gaMdha maLI hovI joIe," dAnae vicAryuM. 38 rAjAjInI mulAkAta plazetanA gharamAM paoNrthonane ghaNuM goThI gayuM. phUTaDI suzAM paoNrthesane bagIcAmAM pharavA laI gaI ane sTraoNberI toDI toDIne potAne hAthe khavarAvavA lAgI. paoNsa paNa tene rAjI karavA, te kahe te jhADa bAthamAM laI ukhADI ApavA lAgyo! dAna plazetanA manamAM thatI citA pAmI gayo. te tarata ja rAjAjInI mulAkAta kayAre maLI zakaze te jANI lAvavA ekalo darabAragaDha tarapha cAlyo gayo. be kalAkamAM te pAcho Avyo tyAre khabara lAvyo ke, "Aje sAMjanA rAjAjI ApaNane maLaze." *zrI maskeTiyarsa-1mAM rANI eNnanI prema-kAraNa tathA rAjakAraNamAM vaphAdAra mitra tarIke te dAkhala thAya che. kArDinala rizabhunA paMjAmAMthI nAsI chUTavA merI miza nAme sapaeNna nAsI chUTe che. rastAmAM eNthosa sAthe eka rAta bhegI thAya che. juo 'thrI maskeTiyarsa-2 pR0 109 I. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka cha vAgye ghoDA taiyAra karAvI, baMne jaNa plAMzetano tathA zuzAMno bhAvabhInI paroNAgata mATe AbhAra mAnIne nIkaLavA taiyAra thayA. "dA nAMe paoNsanI AMgaLI tarapha joIne kahyuM, "bhAI, tamArI AMgaLI upara sarasavIMTI che!' 264 traNaso pistala ApyA hatA," paoNsa bolI UThayo. 66 to maeNDama TyuzAMne tamArA saMbhAraNA tarIke e vIMTI ApatA jAone! tamArA jevA moTA umarAvo potAnA jUnA nokare karelI bhAvabhInI mahemAnagatanI kadara kare !" "" "are maeNDamane to huM brAsIya mukAme AvelI bAra ekaranI mArI jAgIra ja kSisa karI devA icchuM chuM." paoNse rAjI thaIne javAba Apyo. .. "e badhuM bhaviSyamAM thaI raheze. atyAre to A vIMTI Apo, eTaluM basa che," ema kahI, dAtanee e vIMTI potAne hAthe ja kADhI laI maeNDama pAse jaI kahyuM, "maeNDama, mozyora la baeNrana tamArA bhAvabhInA satkAranI kadara kema karavI e samajI zakatA nathI; emanA jevA bIjA khAnadAna uMmarAva bIjA maLavA muzkela che; te to potAnI brAsIyanI jAgIra ja tamane bakSisa ApavA taiyAra thayA hatA, paNa meM mahAparANe temane tema karatA rokayA che." plAMzeta ane guzAM baMne ardhI ardhI thaI gayAM. paoN se to pelI nokaraDI ane buThThA nokarane paNa khIsAmAMthI mUThIo bharIne nANAM ApavA taiyArI batAvI; paNa dAtanAMe kahyuM, "e lokone bakSisa huM ApIza." ema kahI teNe te baMnene eka eka pistala pakaDAvI dIdho. rAtanA sAta vAgye rAjAjIe haoNlenDanA elacIne mulAkAta bakSI hatI. pAeka kalAka e mulAkAta cAlI. tyAra pachI bIjI mulAkAtono Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 269 vAro Avyo. eka thAMbhalA pAchaLa dAnAM ane paoNrjesa UbhA UbhA potAno vAro Ave tenI rAha jotA hatA. eTalAmAM dAnae paoNsane meM0 phuke ane eremIsane parA rAjadarabArI pozAkamAM rAjA pAse jatA batAvyA, ane kahyuM, "jao ma0 ke eNremIsane bela-ilanI killebaMdInA zilpI tarIke rajU karavA jatA hoya ema lAge che." to pachI mAruM zuM?" "meM tamane pahelethI ja kahyuM hatuM ne bhAI, ke tame bhoLA bhALA nikhAlasa dilanA mANasa cho, eTale tamane temaNe seM-mAMdamAM ja nAkhI mUkavA dhAryuM lAge che. paNa, gabharAzo nahi, huM chuM ne?" ke A daramyAna rAjAjIne kaheto hato, "mAre Apa nAmadAra pAse eka araja gujAravAnI che. maMtra daLyuM mahattvAkAMkSI mANasa nathI; paraMtu pote rAjadarabAranI kAMIka sevA bajAvI zake tema che ema jANe che. Apa nAmadArane romamAM eka pratinidhi joIe che, je tyAM jabarI asara jamAvI zake. to huM ma0 darbsa mATe kArDinalanA TopAnI araja gujAravA ApanI paravAnagI mAguM chuM." rAjA coMkayo. "huM Apa nAmadAra pAse vAraMvAra kazI mAgaNI rajU karato nathI," phakee kahyuM. "paraMtu moM0 phuke, dae phrAMsamAM rahIne ja amArI sevA vadhu sArI rIte bajAvI nahi zake? huM temane Abizapa banAvuM to?" sarakAra, Apa to maeN0 darbo upara kRpAno varasAda varasAvI rahyA cho," phukee bhAre rAjadvArI kunehathI javAba Apyo; "Arcabizapa to Apa nAmadAra temane banAvazo ja, paNa tethI kArDinalano Topo temane mAthethI khaseDavo nahi paDe-baMne bakSiso ekasAthe goThavAI raheze." rAjA phukenI hAjarajavAbIthI khuza thayo; te hasato hasato bolI UDyo, "dAno paNa AnAthI vadhu sAro javAba ApI na zakata." Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka tarata ja dAne AgaLa dhasI Avyo ane bolyo, "sarakAra, Ape mane yAda karyA? huM hAjara chuM." 270 eNremIsa ane phuMke eka DagaluM pAchA haThayA ane jANe tyAMthI cAlatA thavA lAgyA. paraMtu dAnAMe paoNrthAsane AgaLa karIne tarata kahyuM, "sarakAra, huM ApanI samakSa moM la baeNrana du vAlAMne rajU karavA rajA lauM chuM-frAMsanA eka bahAduramAM bahAdura umarAva!" eNremIsa paoNrthAsane jotAM ja maDadA jevo phIko paDI gayo. phuMkee paNa sakhata mUThI bhiDAvI. 66 'paoNrthAsa ahIM kayAMthI?" phukee eNremIsanA kAnamAM kahyuM. "sarakAra," dAnAMe AgaLa calAvyuM; "moM0 6 vAlAMne mAre ApanI samakSa cha varSa agAu rajU karavA joItA hatA; paNa keTalAka mANaso evA joDakA tArAo jevA hoya che ke, jeo temanA joDIdAro sAthe khasavAnuM na maLe tyAM sudhI khasatA ja nathI. eTale Aje jyAre moM dabla temane paDakhe che, tyAre ja huM temane rajU karavAnuM ucita mAnuM chuM. "" t to zuM e be jaNa mitro che?" rAjAe pUchayuM. 66 parama mitro che, sarakAra; ekane badale bIjA gaNo to paNa cAle; moM0 da vanane ja pUcho ne ke, bela-ilanI killebaMdI zI rIte karAI hatI.' "" phuMke ekadama eka pagaluM pAcho haTho. "bela-ilanI killebaMdI e sadguhasthe ja karI hatI," eNremIsa have tarata bolI UThayo. rAjA Azcaryacakita thaI paoNsanI bhavya AkRti tarapha joI rahyo. dAnAMo AgaLa kahyuM, "paNa mAAMzyora la baeNranane pUcho ke, e badhI killebaMdI pUrI karavAmAM temane konI doravaNI maLI hatI?" "eNremIsanI," paoNse kheladilIthI javAba Apyo, ane bizapa tarapha AMgaLI karI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 271 66 'A badhuM zuM che, ane kayAM jaI aTakavAnuM che, koNa jANe?" eNremIsa manamAM gaNagaNyo. rAjAe navAI pAmI pUchyuM, "kArDinalanuM, are, bizapanuM nAma eNremIsa che zuM?" "upanAma che, sarakAra," dAtanAMe kahyuM; "emanA pAdarInA jhabhbhA nIce eka tejasvI aphasara, eka anupama vaphAdAra sagRhastha ane ApanA rAjyano DAhyAmAM DAhyo dharmazAstrI chupAyelo che, sarakAra .' luIe mAthuM UMcuM karIne kahyuM, "ane eka kuzaLa ijanera paNa !" "ane barakaMdAjomAM e mArA sAthIdAra paNa hatA, sarakAra; mA da, moM 6 vAlAM, huM, tathA mA0 la kAuMTa da lA phera - je Apane suparicita che-te cAra maLI evI maMDaLI jAmI hatI ke, jenI vIratAbharI vaphAdArInI vAto ApanA pitAzrInA rAjyakALamAM tema ja ApanA sagIrapaNAnA kALamAM cotarapha saMbhaLAyA karatI. moM dablUe ApanA pitAzrInA amAtyone potAnI salAhathI seMkaDo vakhata navAjyA hatA, sarakAra." "" "ane pitAnI je vaphAdArIthI sevA bajAvI hatI, evI vaphAdArI putra pratye dAkhavavA ja jeNe bela-ilanI killebaMdI AraMbhI hatI, oNremIse umeryuM. lUIe tarata phuke tarapha pharIne kahyuM, "to jAo, mAM0 dane kArDinalanI je haeNTa khAlI paDaze te tarata ja maLI jaze." pachI eNremIsa pratye pharIne teNe kahyuM, "mAro kola che; ane moM0 phukeno tame e badala AbhAra mAnajo. ane mA0 6 vAlAM, bolo tamAre tamArI sevA badala zuM mAgavuM che? jeoe mArA pitAzrInI vaphAdArIthI sevA bajAvI hoya, teonI yogya kadara karatAM mane ghaNo AnaMda thaze. "" "sarakAra paoNse zarU karyuM, paNa tenAthI AgaLa bolAyuM nahi. "sarakAra," dA nAM vacce bolI UThayo, '"Apa nAmadAranI rUbarUmAM e jarA DaghAI gayA che; joke hajAra hajAra duzmanonA goLIbAra ke Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 prema-paMka AgabharI najaro sAme te haMmeza aDaga UbhA rahyA che. paraMtu mane to ApanA sUrya samAna prakAza tarapha jovAnI Teva che, eTale huM DaghAyA vinA Apane emanA mananI vAta jaNAvavA rajA lauM chuM temane kazuM ja joInuM nathItemane mAtra ApanI sAme pAeka kalAka joI rahevAno AnaMda bakSavAmAM Ave, evI temanI apekSA che." "tame Aje sAMje mArI sAthe vALu karavA Avajo." rAjAe paoNsane dilathI hasIne kahyuM. dAnAM have paoNrthone bahAra dhakelI gayo. paoNse dAnane kAnamAM kahyuM, "eNremIsa mArA upara ciDAyo lAge che." are atyAre to te tamArA upara bhAre khuza thayo che; kAraNa ke, tene kArDinalanI iMTa meLavI ApavAmAM ApaNe be ja kAraNabhUta thayA chIe." paNa eNremIse jarA ADA phaMTAI, eka thAMbhalA pAchaLa pahoMcI jaI tarata paoNrthono hAtha pakaDyo ane kahyuM, "to tame mArI jelamAMthI nAsI chUTyA kema?" "bhAI, emane na vaDhatA; huM ja bhagADI lAvyo chuM," dAnoe kahyuM. paNa, mitra tame thoDI vadhu rAha joI na zakyA?" oNmase paoNsa sAme joIne ja kahyuM. dAnoMe ja javAba Apyo, "juo, tame devaLavALAonI rAjanIti bhAre ADIavaLI hoya che, paNa ame to taravAriyAbhAI sIdho ja ghA karI jANIe. vAta ema che ke, huM beijhane maLavA gayo hato..." eremIse tarata kAna saravA karyA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 273 paNa porjesa vacce bolI UThayo, "hAM, hAM, ThIka yAda AvyuM. eNmIsa, tamAre mATe beijhamee kaMIka kAgaLa mokalyo che." eremIse tarata te kAgaLa laI vAMcya; dAna e kAgaLamAMnI hakIkata jANato ja hato eTale svasthapaNe Ubho rahyo. paNa emIse enA karatAMya vadhu svasthatA dAkhavIne kAgaLa vAMcI gajavAmAM mUkyo, ane dAnane kahyuM - "tame zuM kahetA hatA kepTana?" huM e kaheto hato ke, rAjAjInA kAmakAja aMge huM beIjhamane maLavA gayo hato. saheje tamArI ane tamArA mitro viSe vAta nIkaLI; to mane jaNAvyuM ke, beijha mArI sAthe kaMIka TADhAza dAkhavI rahyo che. eTale huM to tyAMthI cAlato thayo; paraMtu rastAmAM eka sainika mane maLyo te pUchavA lAgyo, 'maherabAna A parabIDiyA uparanuM saranAmuM vAMcI Apazo?' meM vAMcI ApyuM to upara lakheluM, 'moMzyora du vAla, moMzyora phukene tyAM, seM-mAMde.' te uparathI mane khabara paDI gaI ke, paoNrthomaiyA bela-ila ke piyeraphAMda nathI cAlyA gayA, paNa seM-mAMdemAM maoN0 phukene tyAM ja che. paNa moM0 phuke te seM-mAMdemAM che nahi, eTale paoNrjesabhAI kAMto ekalA paDI gayA haze ke kadAca eNmIsa sAthe haze. eTale ApaNe tarata cAlyA poryosane maLavA!" "ghaNuM sAruM karyuM," eremIse vicAramAM paDI jaI kahyuM; "ane pachI tame paoNrthosane phateblo sAthe letA AvyA kema?" "hA, plAMtane ghera ja UtaryA chIe." zuM plAMzeta phateblomAM rahe che?" hA, smazAna najIka." "smazAna najIka' eTale?" "are plAMzeta beTAnA jIvana vizenA khyAlo vicitra che, tene koI koI vAra smazAna tarapha joI rahevAthI bhAre preraNA maLe che. eTale Aje ja savAre--" paoNrTose javAba Apyo. che-18 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 "Aje savAre zuM?" '' "Aje savAre ame eka mANasane jamInamAM daTAto sarvAMga joyo. kevo zokabharyA dekhAva? paNa dAneAMne to te dekhAva paNa plAMzeta jeTalo ja jovA gamyo hoya ema lAge che.' "" << "to zuM dAta nAMo paNa e vidhi joyo?" "hA, hA, ame to sau cAlI gayA, paNa e to moDA sudhI jotA ja rahyA. "" prema-paMka eNremIsa coMkayo ane dAtanAM sAmuM jovA gayo paNa te to pAse AvelA setegno sAthe bhAre rasapUrvaka vAtacIta karavAmAM tallIna thaI gayo hato. setegno jatAM eNremIse dAnAMne khabhe hAtha mUkIne kahyuM, "mAre tamArI sAthe vAta karavI che, dazeka miniTa ApI zakazo?" "amAre hamaNAM ja rAjAjI sAthe bhojana levA javAnuM che; eTale rAjAjITebale jaIne birAje te pahelAM jarUra ahIM ja UbhA UbhA ApaNe vAto karI laIe." .. "to mane kharekharuM kahI do ke, tame paoNsanA manamAM mArI sAme zaMkAno bhAva pedA karyo che ke nahi ?" 66 bhAI, huM to eTaluM ja jANuM ke, te ekalo ekalo khUba kaMTALyo hato, ane te pUro sAjo thAya eTale rAjAjI sAthe teno bheTo tame karAvavA IcchatA ja hatA, e jANI, meM tene tarata mArI sAthe lIdho." .. "ThIka, ThIka, paNa ApaNa mitroe ekabIjA sAthe jarA vadhu khullA dile vartavuM joIe; tame bhAI mane haju pahelAM jevo ja cAho cho ke nahi?" jeTalo pahelAM cAhato hato teTalo ja," dA nAMe dviarthI javAba Apyo. "to kaho, tame rAjAjInA hukamathI bela-ila AvyA hatA ne?" 66 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 275 "hAM, bhagavAnanI kasama !" "paraMtu, bela-ilane pUrepUro killebaMda karI rAjAjIne arpaNa karavAnA AnaMdathI tame amane vaMcita rAkhyA." "le, paNa tame bela-ila rAjAjIne ApavA iccho cho tenI khabara mane pahelethI hoya to ne!" to tame kazuM jANyA vinA ja bela-ila AvyA hatA?" nahi to? eNremIsa AvA kuzaLa Ijanera banI gayA che ane AvI anokhI killebaMdI yojI zake che, enI mane kalpanA paNa zI rIte Ave?" ThIka, huM AgaLa cAluM; jyAre amArI gupta vAta tamArI jANamAM AvI gaI, tyAre tame rAjAjIne e khabara ApavA banatI utAvaLe UpaDyA, kharuM?" meM mArAthI banatI utAvaLa karI ja hatI, kAraNake tame loko mArA karatAM vadhu utAvaLe jatA hatA. jyAre baso aThThAvana ratalano paoNrTosa jevo mANasa mArAmArI karato doDato jAya, ane tame tamAre mATe vAparelA zabdo pramANe 'saMdhavAthI pIDAto pAdarI' paNa Akhe raste doDamAra karato bhAge, to pachI mAre mAnI levuM ja rahyuM ke, mArA be mitro mArAthI kazuMka chupAvavA mAge che, ane te vAto eTalI agatyanI che ke, mane chetarIne Ama doDI javAnI temane jarUra paDI che. eTale meM paNa mArA pAtaLA ane saMdhivA vinAnA zarIrathI karAya teTalI utAvaLa karI." "paNa bhAI, tamane evo vicAra kema na Avyo ke, tame ajANamAM mane tathA paoNsane kaMIka nukasAna karI besazo?" "mane lAgyuM to hatuM ja; paNa tame tathA pothaise bela-ilamAM mane kevo bhaTakAvyo hato te jarA yAda karI juo." "arthAt tame have badhuM jANI gayA cho, ema?" "nA bhAI, kazuM ja nahi." Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 prema-paMka "vAta ema che ke moM phakane ghaNA kharAba zAo che; temAMno eka to khAsa kaTTara duzmana che. rAjAjIne tame je mAhitI pahoMcADo, teno pelo evo geralAbha laI zake tema hatuM ke, amAre jaladI jaI meM, phakene potAnI vaphAdArI ane dilerInI sAbitI tarIke e TApu rAjAjIne ApI devA utAvaLa karAvavI paDI. jo tame amArA karatAM vahelA pahoMcI gayA hota, to eN0 duke rAjAjIne e bakSisa ApIne coMkAvI na zakyA hota." huM samajyo." "basa gupta vAta kaho ke rahasya kaho, to ATaluM che." to tamAre mane bAjue laI jaIne eTaluM ja kahevAnuM hatuM ke, "vahAlA dAnAM, ame bela-ilane rAjAjI mATe ja killebaMda karI rahyA chIe, ane ame e killebaMdI rAjAjIne ja arpaNa karavA mAgIe chIe." to mArI badhI hilacAla tarata ja maMdI paDI gaI hota. huM tarata rAjAjI pAse jaIne kahI deta ke, "meM0 phuke bela-ilane killebaMda karI rahyA che, ane ghaNI sArI rIte karI rahyA che; paraMtu e TApu killebaMda karavA mATenA hetuo viSe vAta karavA ma0 phUke Apa nAmadArane sIdhA ja maLavAnA che.' Ama karyuM hota, to huM kazI kaDhaMgI sthitimAM mukAyo na hota, ane tame loko rAjAjIne AvI kImatI bheTa ApIne coMkAvavAno AnaMda paNa meLavI zakyA hota." paNa tame to mau0 kolaberanA ja hitamAM vartatA ho ema varyA cho, to zuM tame temanA mitra cho?" jarAya nahi; UlaTuM kolabera evo duSTa halakaTa mANasa che ke, huM mAjhAre jeTalo ja tene dhikkAruM chuM, paNa huM tenAthI jarAya bIto nathI, eTalI vAta kharI." to bhAI, huM mai0 phukene cAhuM chuM ane temanAM hitone huM mArAM hito ja mAnuM chuM. tame jANo ja cho ke, mArI pAse kazI milakata hatI ja nahi; temaNe mane bizapanI jAgIra bakSI che. te bahu udAra mANasa Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAjInI mulAkAta 277 che; ane sAmA mANasanA aMtaranI sAcI dilerI oLakhavA jeTalo huM duniyAnA anubhavI chuM. eTale huM have temanA ja hitamAM lAgelo chuM." "tame sAro mAlika zodhI kADhayo che,"dAnoe javAba Apyo. eremIse hoTha karaDayA; paNa pachI tarata pUchyuM, "paoNrcosa A badhAmAM zI rIte che, e to tame samajI ja gayA hazo?" nA; paraMtu jayAM sudhI koI mitra tenI gupta vAta sAme AvIne mane na kahe, tyAM sudhI huM pUchaparacha karavAnI IMtejArI dAkhavato nathI." "to huM kahuM !" nA, mane e rIte vizvAsamAM levAthI mAre koI rIte baMdhAvyuM paDe tema hoya, to e kahevAnI jarUra nathI." "nA, nA, paoNsa karatAM bIjA koIne huM vadhu cAhato nathI. te evo bhalo bhoLo mANasa che! tenI vAta sIdhI ja hoya che. ane bizapa banyA pachI mane evA sAdA svabhAvanA bhoLA mANaso, je kazI kAvatarAbAjI jANatA nathI, te vadhu game che. eTale mane paoNrtho maLyo, tyAre e kevaLa khAlI besI rahelo hato. meM tene vaeNna AvavA kahyuM. meM0 phuke mArA upara bahu bhAva rAkhe che, ane jyAre temaNe jANyuM ke, paoNrtho ane huM baMne bhAI jevA ja chIe, tyAre temaNe tene paNa UMce hodde pahoMcADavAnuM vacana ApyuM- ane e ja AkhI vAtanuM 'rahasya' kaho to rahasya che." "khAtarI rAkhajo ke tamArA rahasyano huM kadI durupayoga nahi to bhAI, have eka vAta pUchuM. tame mai0 phukenA mANasa banavA iccho ke nahi? emanA mitra banavuM teno artha zo thAya, e huM pUrepUruM kahI rahuM, tyAM sudhI mane vacce rokatA nahi." ThIka, huM sAMbhaLuM chuM." Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 prema-paMka tamAre phrAnsanA mArzala thavuM che? umarAva ke DayUka thavuM che? varSe dahADe daza lAkha phAMkanI AvakavALI jAgIra sAthe ?" paNa e badhuM meLavavA zuM karavuM paDe te kahone?" "meM0 phukenA mANasa banI rahevuM." "paNa huM rAjAjIno mANasa banI cUkayo chuM." "paNa tamAre mANasanA aMtaramAM UThatI mahattvAkAMkSAo nahi hoya, ema huM mAnato nathI." "jarUra mane paNa mahattvAkAMkSA che- mArzala banavAnI. paNa rAjAjI mane mArzala banAvaze,-lUka ke amIra paNa te ja banAvaze. rAjA ja AkhA dezano mAlika che ne?" "enI koNa nA pADe che? paNa rAjAjInI AsapAsa ghaNI ADo hoya che." "rAjAne potAne mATe to nathI hotIne?" "paraMtu..." "juo bhAI eNmIsa, huM eka vAta kahI dauM, badhA potapotAnI ciMtA kare che; koI A bicArA juvAniyA rAjAnI ciMtA karatuM nathI. huM tene ja paDakhe UbhavAno." paNa tamArI sevAonA badalAmAM apakAra sAmo maLaze to?" "nirbaLa loko ja evI bIka rAkhe." "paraMtu rAjAne ja tamArI jarUra na hoya to...? "nA re nA; UlaTI koI divasa nahi paDI hoya tevI mArI jarUra temane paDaze. ane priya mitra, sAMbhaLI lo; bIjA koI prinsa kada jevA navA koI rAjagAdInA duzmanane pakaDavAnI jarUra paDaze, to e kAma koNa karI Apaze? ekalA A baMdA ja AkhA phrAMsamAM te kAma karI zakaze," ema kahI dAoM noMe taravAra upara hAtha nAMkhyo. "tamArI vAta sAcI che," ATaluM bolI, eNmIsa ekadama phIkophI paDI gayo. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 gIza 2009 jatAM jatAM te dAte nAMne khUba vahAlathI bheTato hoya tema bheMTo. dADhe nAM manamAM gaNagaNyo: "rAjagAdI sAme ja kaMIka kArastAna cAlatuM lAge che!" oNremIsa paNa jato jato gaNagaNyo, "have dAteMnAM sAmo che, eTale ApaNe ApaNo dhaDAko jarA jaladI patavavo paDaze." 39 6 rANI-mAtAnA oraDAmAMthI laoNTarI pUrI thaye, ane rAjAjIe lA vAliyerane pelAM bresaleTa ApI dIdhA bAda, da gIza te oraDo choDI bhAre ciMtAmAM paDelI sthitimAM mahela bahAra AMTA mAravA mAMDayo. chevaTe teNe bhAre AnAkAnI sAthe nIcenI ciThThI lakhI gIza "meDama, mane eka kSaNa vAra vAtacIta karI levA mATe mulAkAta Apazo. ApanA pratye je saMmAna-buddhi huM dharAvuM che, tene jhAMkhapa lAge tevuM kazuM mArI A mAgaNImAM maherabAnI karIne na jozo i, i." ATaluM lakhI, potAnI sahI karI, te kAgaLanI gaDI karIne Ubho; teTalAmAM dUrathI teNe badhI bAnuone rANImAtAno kamaro choDIne cAlI jatI joI. cheka chellI maeNDama nIkaLI. tenI AgaLa beeka nokaro mazAla laI cAlatA hatA. potAnA daravAjA pAse pahoMcatAM ja maeNDame kahyuM -- "juo jouM, jaIne koI da gIzane zodhI kADho. me temane eka kAma soMpyuM hatuM te temaNe karyuM ke nahi teno javAba mAre joIe che. jo te kazA kAmakAjamAM na hoya, to to temane mArA kamarA tarapha AvI javA ja vinaMtI karo." da gIze te badhuM dUrathI chupAIne sAMbhaLyuM hatuM. eTale maeNDama aMdara gayA pachI te bephikarAIthI Ama tema TahelavA lAgyo. ekAda nokaranI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 prema-paMka najara tenA upara paDatAM te bolI UThayo, "sadbhAgye maLa la kAuMTa Apa maLI gayA; nAmadAra maeNDama Apane maLavA icche che. Apane atyAre jarA kurasada che?" dagIze have pelI ciThThI hAthamAM coLI nAMkhI; ane tarata te pelA nokara sAthe maeNDamanA kamarA tarapha pahoMcI gayo. tene Avelo jotAM ja maeNDame mAMtAlene bahAra javA pharamAvyuM. da gIza potAnI priyatamA sAthe premanI be vAto ja karavA Avyo hato. paNa maeNDama kaMIka judI ja ciMtAmAM hatI. "C maeNDame tarata ja dagIzane pUchyuM, to zuM tamAre mane kaMI ja vAta karavAnI nathI? A bresaleTanI bAbata viSe?" "hA, maeNDama; e bresaleTanI bAbata vicitra banI gaI kharI." 66 "tame ema mAno cho ke rAjA pelInA premamAM che?" ' "mane ema lAge che ke, rAjAjI e dekhAva koIne ciDavavA karI rahyA che; nahi to e bicArI lA vAliyerane Ama lokajIbhe caDAvavA jevuM khAmukhA te na kare. uparAMta rAjAjI jANe che ke, e chokarInA vivAha mArA mitra vAIkAuMTa da brAjaoNna sAthe thaI gayelA che. ane brAjalaoNne rAjAjInI evI sevAo bajAvelI che ke, tene Avo kArI ghA karavAnuM te icche nahi." "brAjalaoNna tamAro mitra che tenI rAjAne zI paravA?" ema kahI maeNDama tucchakArabharyuM hasI paDI. "huM ema nathI mAnato ke, rAjAjI lA vAliyera sAthe premamAM hoya; kharI rIte potAnI koI premapAtrane cIDavavA ja temaNe e karyuM lAge che; AkhA rAjadarabAranI vArtAthI suparicita evAM Apa ja mane A badhA aMge kaMI vizeSa samaja ApI zako, ema huM mAnuM chuM. huM eTalA mATe ja ApanI mulAkAta paNa mAgavAnI taiyArImAM hato." "tame mane maLavA mAgatA hatA? tamane to meM bolAvyA che!" Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 da gIza "juo A ciThThI haju coLAI rahelI mArI pAse ja che!" maeNDama e ciThThI vAMcyA pachI navAI pAmI, tema ja rAjI paNa thaI. "to juo, huM zA mATe Apane maLavA mAgato hato, te vAta to patI gaI, have Ape mane zA mATe bolAvyo, te kaho." "pelAM bresaleTanA prasaMgathI huM gAMDI thaI javAnI chuM." "to zuM, rAjAjI e bresaleTa Apane ja Apaze ema Apa mAnatAM hatAM?" hAsto, kema nahi?" "paNa Apa to rAjAjInAM bhAbhI-bahena thAo; rAjAjI e bresaleTa potAnAM rANIjIne ja na Ape?" paNa lA vAliyerane ja jo ApyAM, to mane paNa ApI zakata! are, pasaMda karavA mATe Akho darabAra ja na hato?" mApha karajo maeNDama, paNa atyAranI ApanI rIsa tathA AMkha upara chavAI rahela azrubiMdu jotAM koIne paNa lAgyA vinA na rahe ke, Apane IrSyA AvI che." lA vAliyeranI IrSyA mane Ave? zI vAta bolo cho, kAuMTa?" "hA, hA, maeNDama, lA vAliyeranI Apane IrSA AvI che."da gIze bedhaDaka javAba Apyo. "to zuM, mezyora tamAro hetu mane apamAnita karavAno ja che?" "e to asaMbhavita vastu che." "jAo, A kamaro choDIne ekadama cAlatA thAo." "huM paNa A rIte khAmukhA apamAnita thavAnuM che evuM jANato hota, to ahIM AvavA mana na karata," ema kahI da gIza eka DagaluM lathaDiyuM khAI pAcho paDyo, ane dhImethI namana karI utAvaLe cAlI javA lAgyo. . meDama tarata ja vAghaNanI peThe tenA upara lapakI ane tene gaLA AgaLanA kaoNlarathI pakaDIne tene pAcho pheravI bolI, "mArA pratye samAna Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 prema-paMka dharAvavAno dekhAva karavA karatAM mAruM apamAna karavuM hoya to karI nAMkho; tamAre je kahevuM che te belI nAMkho." da gIze tarata ja potAnI taravAra myAnamAMthI kheMcI ane maeNDama AgaLa dharIne eTaluM ja kahyuM, "A taravAra mArA hRdayamAM khosI do ane thoDuM thoDuM karIne ribAvIne mane mAravA jevuM karavAne badale ekavArako mAro pheMsalo lAvI do." maeNDama da gIzanI prema-bharI paNa hatAza najara sAme joIne tarata samajI gaI ke, have jo eka vadhu zabda pote bolaze, to pelo potAnI taravAra potAnI chAtImAM tyAM ne tyAM khosI dIdhA vinA nahi rahe. meDame tarata taravAra tenA hAthamAMthI chInavI lIdhI ane teno hAtha potAnA hAthamAM adhIrAIthI dabAvIne kahyuM, "mArA pratye eka ja krUra na thazo, kAuTa; huM pote keTalI sijhAI rahI chuM, te jANavA chatAM tamane mArI dayA ja AvatI nathI." eTaluM bolatAmAM to maeNDamanuM gaLuM bharAI AvyuM, ane tenI AMkhomAMthI AMsu TapakavA lAgyAM. tarata ja da gIzatenI sAme ghUMTaNiye paDIne bolyo, "to pachI tame tamArAM du:kha mArAthI gupta zA mATe rAkho cho? tame bIjA koIne cAho cho?-e mane kahI do. e jANIne huM pote jIvato rahevAnuM pasaMda nahIM karuM, paraMtu te pahelAM tamane banatuM AzvAsana Apato jaIza tathA tamane joItI madada karato jaIza." "tame mane eTalI hade cAho cho zuM?" "hA, maeNDama, huM eTalI hade cAhuM chuM, e sAcI vAta che." tarata ja maeNDame potAnA baMne hAtha tenA hAthamAM mUkI dIdhA. pachI te dhImethI bolI, "kharekhara, meM mAruM hRdaya bIjA koIne samarpI dIdhuM che." to zuM, tame rAjAjIne cAho cho?" meDame dhImethI mAthuM halAvIne hA kahI. paraMtu teNe umeryuM, "mArA jevInA hRdayamAM bIjI lAgaNIo paNa sAthe sAthe eTalI ja uddAmapaNe Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da gIza 283 pravartatI hoya che. prema e jIvananuM kAvya che; paraMtu hRdayanuM kharuM jIvana to abhimAna che. kAuMTa, huM rAjasiMhAsana upara janmelI chuM; mArAM mAnapratiSThAnuM mane ghaNuM mahattva tathA abhimAna che." to paNa, mane eka vAra pharIthI kahevA do ke, tame mArA mitranI bhaviSyamAM eka divasa patnI bananAra pelI chokarI pratye anyAya AcarI rahyAM cho." "kAuMTa, evuM mAnavA jeTalA tame kharekhara bubdha cho?" "to pachI, mAre mArA mitrane kAle ja khabara ApI devI joIe ke, lA vAliyera tArA pratyenI pratijJAo bhUlIne bevaphA nIvaDI rahI che. nahi, nahi - paraMtu, koI strInI gupta vAta pragaTa karI devA jeTalA kAyara mAre na banavuM joIe. uparAMta mArA mitranA mananI zAMtine mAre nAbUda paNa zA mATe karavI?" to pachI tame tamArA kamanasIba mitrane lA vAliyeranA premanA mithyA svapnamAM ja rAcavA dezo?" jyAM sudhI lA vAliyerano doSa sAbita na thAya, tyAM sudhI mAre tema ja karavuM joIe." "paNa bresaleTonA prasaMga uparathI ja te sAbita nathI thaI jatuM?" "paNa, maeNDama tamane ja e bresaleTa ApI devAmAM Avaze, evI apekSA hatI ja ne?" A dalIla sAme maeNDamathI vizeSa na bolAyuM. maeNDama samajI gaI ke da gIza eTalo khAnadAna mANasa che ke, te 'rAjA lA vAliyarane cAhe che" ema kahI meDamano prema potAnA tarapha vALavA prayatna karavAno prayatna kadI nahIM kare. jo ke, te samajI gaI ke, lA vAliyara upara tene vahema to gayo ja che; paraMtu potAno vahema dUra thAya evuM kaMI maLI Ave te daramyAna, khAnadAna cAritrayavALo A mANasa tenI pITha pAchaLa badagoI karavAno ADo mArga to nahi ja le." Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 prema-paMka potAnA premImAM jovA maLela A ati uttama cAriyAMzathI meDama tarata prabhAvita thaI gaI. tenA aMtaramAM da gIzanI eka sAcA vIra puruSa tarIkenI bhavya chApa UThI. teNe tarata ja kahyuM, "kAuMTa, A badhI zaMkAkuzaMkA, bevaphAI, ciMtA-phikara vagere vAto paDatI mUko. huM paNa mArA aMtaramAMthI e badhA khyAlo kADhI nAMkhuM chuM. lA vAliyera rAjAne cAhatI hoya ke na cAhatI hoya, ane rAjA pote paNa lA vAliyerane cAhatA hoya ke na cAhatA hoya,- atyAranI ghaDI, ane AjanA divasathI huM mAre jIvanamAM je be bhAga bhajavavAnA che, temane alaga ja rAkhIza." "kayA be bhAga, maeNDama?" "eka to huM rAjAnI bhAbhI-bahena chuM; ane rAjAnI patnInI derANI chuM. uparAMta, huM rAjAnA bhAInI patnI paNa chuM. eTale mArI sAthe sau koIe AdarabhAvathI vartavuM ghaTe. kharuM ne?" da gIza tarata ja devanI samakSa bhaktibhAvapUrvaka ghUMTaNiye paDe tema tenI AgaLa ghUMTaNiye paDyo. paNa, paNa, mAre je bIjo sAco ane kharo bhAga bhajavavAno che, te huM kahevAnuM bhUlI jAuM chuM." "kayo? kayo?" huM eka strI chuM; ane strI tarIke huM bIjAne cAhuM chuM." ATaluM kahI teNe hAtha pahoLA karyA. da gIza e hAthomAM samAI gayo. te ja ghaDIe metAlee acAnaka aMdara pesI khabara ApyA ke, "mA~0 da gIzane koI maLavA mAge che." da gIza mAMtAlanA A acAnaka pravezathI gusse thaI, chobhIlo paDI, meDame vidAya ApavA UMcA karelA hAtha sAme joyA vinA, bahAra nIkaLI gayo. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jAsUsenA kelakarAra matAle have navarI paDI eTale tarata ja teNe mAlikaoNrnano saMparka sAdhyo. "kema, zA chellA samAcAra?" moMtAlee pUchayuM. "ma0 da gIza maeNDamanA premamAM che." "paNa te karatAM paNa vadhu tAjA samAcAra mArI pAse che; meDama mau0 da gIzanA premamAM che!" "have bIjI dizAnA samAcAra?" mAlikone pUchayuM. laoNTarI pachI rAjAjI da lA vAliyerane maLavA mAgatA hatA, paNa bAraNuM baMdha hatuM eTale rAjAjI, khAtariyuM bhUlIne AvelA coranI peThe gheTA jevA banI pAchA cAlyA gayA." ane trIjI dizAnA?" hamaNAM da gIza mATe je saMdezavAhaka Avyo che, te meM0 da bAjalaoNna pAsenI ciThThI laIne Avyo che." "have ApaNe sAbadA rahevuM joIe; nahi to kaMI ne kaMI kamanasIba ghaTanA banavAnI taiyArImAM che." mAlikone kahyuM. to ApaNe kAmakAja vaheMcI levuM joIe, jethI garabaDagoTo na vaLe." traNa prema-kAvatarAM ekasAthe cAlavAnAM; eTale rojanI traNa premaciThThIo to Ava-jA karavAnI ja. ApaNe e badhI ciThThIothI mAhitagAra rahevuM joIe. je traNa premikAo che, te kaMI e ciThThIo pote to sAcavI jANe evI nathI; e badhuM huM saMbhALI laIza." metAlee kahyuM. 285 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka "sAcavajo, tamAre lA vAliyeranA ja oraDAmAM bhegA rahevAnuM, ane rANIjI, rANI-mAtA ke maeNDama pote game tyAre tahenAta-bAnunI oraDInI talAsI laI zake. e badhAM khUba adekhAI ane dAjha dAkhavavAnAM; eTale tamArA oraDAmAM tamArI pAse kazuM na rAkhatAM." 286 "paNa tame eka jaNane bhUlI gayA: mazyora pote ! maeNDamanA patideva! te kaMI ochI dAjha nahi dAkhave. "" "huM to atyAra sudhI strIonI vAta ja karato hato; to have puruSone gaNavA mAMDIe. moMzyorane ApaNe naM. 1 ApIe; gIza naM. 2 kahevAya; vAikAuMTa da brAnslaoNna naM. 3, ane rAjAjI naM. 4. balatta, rAjAjI e badhAnA karatAM ekalA ja vadhu dAjha dakhavavAnA; ane samartha paNa sauthI vadhu ja gaNAya. paraMtu mAMtAlejI, tame AvI jabarI jALamAM zuM karavA hAthe karIne pesavA jAo cho? e badhAmAM gUMcavAvA aTavAvA javuM e mAthAsaTosaTanuM kAma che. mane lAge che ke, vakhatasara emAMthI nIkaLI javuM ja vadhu sahIsalAmata nathI?" " mane to lAge che ke, AvI jALamAM to je badhA tAMtaNA potAnA hAthamAM levAnI hiMmata dAkhave, tenuM kAma banI jAya. bolo, tamArI mArI pAchaLa AvavAnI hiMmata che?" "che ja; paNa huM tamArI pAchaLa chuM e tamAre avAranavAra yAda rAkhavAnI maherabAnI karatA rahevuM, mAMtAlejI !" 64 jarUra; to saMrakSaNAtmaka ane AkramaNAtmaka karAra ApaNa be vacce AjathI karavAnA thAya che; arthAt bIjAnA AkramaNa vakhate tame mArI madadamAM rahezo, ane jyAre bIjA upara AkramaNa karavAnuM thAya tyAre paNa tame sAthe-paDakhe, eTaluM ja nahi paNa, tamArI puruSajAtane chAje tema mArAthI AgaLa, mArI pAchaLa nahi, - rahezo, kharuM ne?" << 'kabUla ! paNa badhA kAgaLapatrano kabajo avazya letA rahevo; jema brAlaoNne lA vAliyarane bluvA lakhelA badhA patro huM tamArA kamarAmAMthI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAsUsonA kolakarAra 287 ahIM leto Avyo chuM. vakhata Avye te patro saranA pattA jevuM kAma Apaze." zAbAza; have pachI mArA hAthamAM je kaMI Avaze, te paNa tamane sapatI rahIza." paNa vacce koI 'vaca' nahi rAkhavI; badhuM hAthohAtha ane moDhAmoDha ApaNe bee ja patavavuM.' "kharI vAta; paNa pelI mau0 da gIzanA kamarAnI bArI UghaDI; ApaNe ahIMthI jhaTapaTa vidAya thaI jaIe." da gIze tene hamaNAM maLelo kAgaLa vAMcavA ja bArI ughADI hatI. kelethI lakhelA e kAgaLamAM brAjalaoNne lakhyuM hatuM ke, da vArda kelemAM mane maLyo hato. DayUka oNpha bakiMgahAmanI sAthenI takarAramAM te gaMbhIra rIte ghAyala thayo hato. da vArda bahAdura che, paNa prakRtie karIne te bahu hIna-halakaTa svabhAvano che. teNe tamAre vize, tathA maeNDama vize ghaNI ghaNI vAto karI. tamane konA upara prema che, te vAta paNa karI; paNa sAthe sAthe mane konA upara prema che, te vize paNa vAta karI. "mArA upara to teNe khUba dayA batAvIne keTalAka evA gUDha ullekho karyA che, jethI mArA manamAM ciMtA jevuM pedA thAya. tene rAjadarabAranA chevaTanA samAcAro maLyA che, ema teNe jaNAvyuM. kadAca ma0 da laoNreina mAraphata maLyA haze. teNe ema kahyuM ke, rAjAjIe potAno prema bIjI koI upara DhoLavA mAMDyo che. e bIjuM koNa che, te kadAca tame jANI zakazo. teNe maeNDamanI ekAda tahenAta-bAnuno nAma vinA ullekha karyo. mArI to e gUDha ullekhathI UMgha ja UDI gaI.. "mArA svabhAvamAM rahelI amuka UNapone kAraNe huM tene jhaTa khulAso pUchI na zakyo. da vArda paNa paeNrIsa javA tarata UpaDavAno Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 * prema-paMka hato, eTale meM vadhu pUchaparacha karavA tene rokavo ThIka na mAnyuM. teNe nIkaLatI vakhate pAchA mane AzvAsananA ane dayAnA kaMIka zabdo kahyA. mArI ciMtA vadhI gaI che. paNa e cAlyo gayo tyAra pachI mane ekadama badhuM samajAvA lAgyuM. enA e badhA izArA mAre mATe ja hatA tathA huM jene prema karuM chuM tene lAgu paDatA hatA, ema mane samajAyuM. mAre rAjAjInA hukamathI tarata iMgleMDa javAnuM hovAthI meM tenI pAchaLa jaI tene vadhu khulAso pUchavAnuM yogya na mAnyuM. paNa have tamane A ciThThI lakhIne jaNAvuM chuM ke, e tyAM Ave tyAre tene maLIne vadhu khulAso pUchazo. "ma0 da vArdo vaLI ema paNa kahevA prayatna karyo ke, DayUka oNpha bakiMgahAma perIsa choDyuM che, paNa maeNDama sAtheno teno gupta saMbaMdha jemano tema kAyama che, eTalA mAtra ja mAre tenI sAthe taravAra kheMcavI joItI hatI. paNa rAjAnA saMdezavAhaka tarIke mArAthI evAM drAddhamAM jhaTa paDI zakAya nahi. "mAro vizvAsu nokara olivuM tamane A ciThThI Apaze. moDhAmoDha vadhu te je kahe te upara barAbara vizvAsa mUkajo. priya bhAI, tame kumArI da lA vAliyerane mArA sAdara snehavaMdana nivedita karo. - da bAjalana" "tA. ka.- jo kaMI gaMbhIra vAta bane -- ane ApaNe koI paNa ghaTanA mATe taiyAra rahevuM ja rahyuM - to 'pAcho cAlyo Ava' eTalA ja zabda lakhI mane tarata iMgleMDa saMdezo pahoMcADajo, to tamAro kAgaLa maLyA bAda huM chatrIsa kalAkamAM ja iMgleMDathI phrAMsa pAcho AvI pahoMcIza. A kAgaLa vAMcIne bALI nAMkhajo." da gIze e kAgaLa traNa vAra vAMcyA pachI paNa bALI nAMkhavAne badale khIsAmAM ja mUkI dIdho. da gIze tarata ja mAlikaoNnane potAnA kamarAmAM bolAvyo, ane pAeka kalAka tene pUchaparacha karI; paNa pelo cAlAka mANasa tarata samajI gayo Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da vArda 289 ke, rAolane lA vAliyara bAbata kaMIka zaMkA javA pAmI che, ane da gIza lA vAliyeranI tapAsa rAkhavA mAge che. da gaza tenI pAsethI, pote najare joyelI vAta sivAya, rAjA ane lA vAliyera vaccenA saMbaMdha viSe vizeSa kAMI jANI na zakyo. 41 da vArda meMzyore da vAIne potAnI pAse e arthamAM AvakAryo, je arthamAM chIcharA mANaso kaMI paNa navInatAne navInatA khAtara ja AvakAre che. uparAMta, pote A mitrane vadhu AvakAre, to loreina jevA jUnA mitronuM thoDuM ghamaMDa ochuM thAya, evo paNa temano hetu kharo! e AvakAra-kriyA vakhate da gIza paNa sau sAthe hAjara hato; paNa te jANI joIne bAjue rahyo hato. jo ke, da vArda bIjAo sAthe vAtacIta karatI vakhateya da gIzane jarA paNa najara bahAra nIkaLI javA dIdho na hato. te ja vakhate meDama e kamarAmAM dAkhala thaI. tenI be ke traNa tahenAta-bAnuo tenI sAthe hatI. teNe da vArdane ThaMDo AvakAra Apyo. badalAmAM da vArda meMDamane vaMdana karI, tarata potAno moraco tenI sAme mAMDI dIdho; teNe jAhera karyuM ke, pote DayUka oNpha bakiMgahAmanA tAjA samAcAra ApI zake tema che. paNa maeNDama bahu bahAdura bAI hatI. teNe tarata ja svastha thaI jaI, da vAIne pUchayuM: "meMzyora da vAI, sAMbhaLyuM che ke, tame ghaNA ghAyala thayA hatA, ane ghaNA rilAyA hatA?" have dAMta kacakacAvavAno da vArdhano vAro Avyo. teNe kahyuM, "nA re nA; saheja lITI-lasarakA jevuM ja thayuM hatuM." pre.19 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 prema-paMka "to paNa A garama mosamamAM -" "nA, nA, maeNDama, dariyAkinAre ThaMDA pavana ja phUMkAyA kare che. paraMtu mane eka vAtanuM AzvAsana hatuM --" "ke...?" "ke, mArA pratispardhIne vadhAre UMDA ghA thayA che." "o ho, eTale ke te vadhu ghAyala thayA che, e ja ne?" meDame e mAhitI pratye cheka ja upekSAvRtti dAkhavIne kahyuM. - have da vArdano sApanI peThe chaMcheDAvAno vAro Avyo ane teNe sApanI peThe ja jherI DaMkha mAryo -"maeNDama, tamArI bhUla thAya che; athavA jANI joIne tame mArA kahevAno judo artha karo cho; meM ema nahotuM kahyuM ke, zarIre te mArA karatAM vadhu ribAya che; vadhu ghAyala to tenuM hRdaya thayuM che." da gIza samajI gayo ke pavana kaI tarapha vAI rahyo che; teNe meDamane A nakAmI takarAramAMthI viramavA vinaMtI karato hoya tevI nizAnI karI; paNa maeNDama to te nizAnI potAnI najare na paDayAno dekhAva cAlu rAkhI, hasatI hasatI bolI - ema? tamArI taravAra DayUka oNpha bakiMgahAmanA hRdaya seMsaravI nIkaLI gaI hatI? paNa to to hRdayanI ArapAra ghA pAmelo koI jIvato rahe, ema haju sudhI to jANyuM nathI." prinsa-mazyora have vacce bolI UThayA, "priya, tame da vAInA kahevAno artha samajyAM nathI; te ema kahevA mAge che ke, DacUka oNpha bakiMgDAmanA hRdayamAM taravArano nahi, paNa bIjA kazAno ghA thayo che." oho, to to mada vArda majAkamAM badhuM kahe che, kharuM, ne? paNa mane lAge che ke, DayUka pote ahIM hAjara hota, to temanI AvI mazkarI na karI zakAta; paNa kamanasIbe te ahIM hAjara nathI, meM0 da Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da vAI 291 vArda; athavA kaho ke, sAre nasIbe te ahIM hAjara nathI!" maeNDame saNasaNato javAba Apyo. da vArdanI AMkho jANe saLagI UThI. te aMte mUThIo vALIne bolyo, "te ahIM hoya tenA jevuM rUDuM bIjuM kazuM nahi!" da gIza jarA paNa hAlyo nahi. meDamane AzA hatI ke te potAnI madade Avaze. moMzyora jarA saMkocamAM paDI gayA. zavAliyera da laoNreina have vacce TapakI paDa - meDama, da vArda barAbara jANe che ke, bakiMgDAmanuM hRdaya ghavAyuM e kaMI navAInI vAta nathI, ane tevuM badhuM temane pahelAM aneka vAra banI cUkeluM che." meDama samajI gaI ke, have ekane badale be zatruo sAthe tene kAma paDavAnuM che. eTale teNe vAtacItano viSaya badalI nAMkhyo. ane rAjadarabArano niyama che ke, rAjavaMzIo vAtacIta badale, pachI koI darabArI vAtane pAchI mULa muddA tarapha vALI zake nahi. thoDI vAre maeNDama potAnA kamarA tarapha pAchI gaI. meMzyorane kaMIka pUchavAnuM hovAthI te sAthe sAthe gayo. zavAliyera laoNreina samajI gayo ke, e pati patnI vacce meLa thaI jAya ke rahe e sAruM nathI; eTale te mAMzyora pAchA Ave tyAre temane saMkoravA mATe temanA kamarAmAM jaIne beTho. da gIza have da vArdane tenA khabara pUchanArAo pAsethI choDAvI bahAra laI cAlyo. "huM, priya da vAI, tame to AvatAMveMta darabAramAM sArI asara pADI dIdhI ne kaMI " hA, hA, bahu ja sArI asara paDI che, tame joyuM ne?" paNa tame te bAjuthI amAre mATe zA vizeSa samAcAra lAvyA che, te to kaho." huM to kaMI samAcAra nathI lAvyo; UlaTo huM to ahIM samAcAra meLavavA Avyo chuM." Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 prema-paMka paNa tame bula tarapha ApaNI koI dosta-mitrane maLyA hazo ne?" "hA, hA, brAjalaoNnane ! te rAjA cArlsa-2 pAse rAjAjIno kaMI saMdeza laIne jato hato." "tamAre tenI sAme kaMI vAtacIta thaI haze!" "nA, nA, mAre ne tene zI vAtacIta thaI te te mane yAda nathI; paNa eTaluM yAda che ke, amuka vAta meM tene jANI joIne kahI na hatI." "kaI vAta -- ?" "lA vAliyeravALI vAta." lA vAliyeravALI vAta? to brAjalaoNna pote ahIM hato tyAre je vAta nahoto jANI zakyo, evI te kaI vicitra vAta tame tyAM rahyA rahyA jANI, e to kaho vAru!" "tame kharekhara gaMbhIratAthI mane e vAta pUcho cho?" pUrI gaMbhIratAthI." "vAha, tame ahIM darabAranA sabhya cho, moDamanA ghara-kuTuMbanI najIka ja raho cho, meMzyoranA mitra cho, are, manohara prinsesanA mAnItA cho, ane mane pUcho cho?" gIza krodhathI lAla lAla thaI gayo. "kaI prinsesanI vAta tame karo cho?" , "huM meDamanI ja vAta karuM chuM, vaLI; tame bIjI koI prinsesane paNa oLakho cho ke zuM?" khalAsa, A ghaDIe da gIza taravAra kheMcI ja cUkayo hota; da vArda paNa maeNDamanA nAma upara ja takarAra thAya ema icchato hato, jethI meDamanI phajetI karI zakAya. paraMtu da gIzane lA vAliyara - potAnA mitranI vivAhitAnA nAma upara ja tenI sAthe takarAra mAMDavI hatI. eTale tarata te zAMta paDI jaIne bolyo, "paNa ApaNI atyAranI Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da vArda 293 vAtacItamAM maeNDamanI vAta kyAM Ave che? tame hamaNAM bAjalaoNnane amuka vAta na kahI evuM kahetA hatA, te vAta upara ja Avo ne!" "paNa e to tame paNa jANatA hazo." "huM kazuM ja jANato nathI." "bonsansa!" paNa tame kaI vAta manamAM rAkhIne bolo cho, te kaho, pachI huM kahI zakuM ke, huM te jANe che ke nahi. rAola atyAre ahIM nathI, eTale tene vize ke tenI aMgata bAbata viSe kaI vAto phelAvAya che, te jANavAnI mAre jarUra che." paNa te pAcho Avaze ne? jo ke, te jaladI pAcho nahi AvI zake, enI mane khAtarI che; kAraNa ke, tene tyAM rahevA mATe ja mokalavAmAM Avyo che." gIza have da vArdhano hAtha jorathI pakaDIne bolyo, "A badhuM brAjalaoNnanI bAbatamAM ghaNuM zaMkAbharyuM tame bolatA jAo cho; ane teNe bulethI je lakhyuM hatuM tenI sAbitI mane maLatI jAya che." "teNe tamane zuM lakhyuM hatuM?" teNe ema lakhyuM hatuM ke, tame lA vAliyera bAbata ADakatarI rIte galIca AkSepo karyA hatA ane rAolanA te juvAna chokarI uparanA vizvAsanI ThekaDI uDAvI hatI." "hA, hA, meM barAbara e pramANe kahyuM hatuM, ane bahAdura mANasanI pAsethI je javAbanI apekSA rakhAya, te apekSA paNa huM rAkhI rahyo hato. jema, mAre tamArI sAthe takarAra mAMDavI hoya, to tamane paNa huM evuM saMbhaLAvuM ja ke, meDame DayUka oNpha bakiMgahAmane khUba khUba prema batAvyA pachI, tamane apanAvavA e phUTaDA Dakane hAMkI kADhayo che." da gIza samajI gayo ke, da vArda meDamanI bAbata upara ja potAnI sAthe takarAra mAge che. paNa teNe have gulAMTa mArIne hasatAM hasatAM kahyuM, "vAha bhAI, evuM jo kharekhara banyuM hoya to to dhanya bhAgya!" Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 prema-paMka "hA, hA, huM vadhu ema paNa umerI zakuM tema chuM ke, tame ane meDama amuka gupta jagAe bhegAM thayAM hatAM ane hAtha upara cuMbana thayAM hatAM..." da gIze tene vaccethI bolato aTakAvIne kahyuM ke, "mArI potAnI vAta aMge Aje tame game te bolazo tenI huM paravA karavAno nathI, paraMtu mArA gerahAjara mitra aMge jarA paNa bolazo, to samajI rAkhajo ke, huM Agano kaTako chuM. kAraNa ke, vidAya thatI veLA tenAM hitonI jALavaNI te mane saMpato gayo che." "huM tamArI vAta samajuM chuM, moMzyora da gIza; tame game teTaluM kaho, to paNa brAjalaoNna ane A DI lA vAliyara aMge paNa ApaNI vacce kazI takarAra thAya tema nathI. te kyAM maeNDama jevI capaLA che, jeNe prathama DayUkanI ane pachI tamArI mAThI vale besADI dIdhI !" paNa e badhI to mArI bAghAI kahevAya ne? maeNDamanI mAtra mazkarI athavA sAmAnya vartAvane huM gaMbhIra gaNIne sAmo prema karavA jAuM, to lAta khAuM, emAM navAI zI? paNa rAolanI vAta to judI che; te lA vAliyara upara prema kare che, ane tenA upara lA vAliyera sAmo prema kare che. eTale tenI bAbatamAM tame tathA A badhA darabArIo je vAto phelAvo cho, te galIca AkSepo mAtra che." da gIze te vakhate pAse thaIne jatA keTalAka darabArIone joIne kahyuM. galIca?" "hA, hA, tamAro irAdo bAjalaoNnane nAhaka dubhAvavAno ane du:khI karavAno ja che; te sivAya tamAre e badhAmAM paDavAnuM bIjuM kazuM vizeSa kAraNa mane nathI dekhAtuM." "vAha bhAI, strIonI sobatamAM rahenArane amuka AvaDato jhaTa AvI jAya che; huM to gAmaDAM tarapha bhaTakato rahyo, eTale tamArI peThe vAto nathI karI jANato kAuMTa; mArAM tamane abhinaMdana!" huM svIkAruM chuM." Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 da vArda "are huM tamArI guru maeNDamane paNa e abhinaMdana bakSisa ApIza." "juo, meM0 da vArda, meM tamane tamArA meM0 upara lA vAliyeranI bAbatamAM jUThA ane galIca AkSepa karanArA kahyA che; have tamAre te vAtano javAba ApavAno che? paNa huM ghAyala thayelo chuM; e dazAmAM tamAre tamArI bahAdurI batAvavI che, ema?" "ApaNe pistolathI laDIzuM; tathA eka aThavADiyuM vizeSa ArAma tame laI lo, tyAra pachI laDIzuM." to to ThIka, eka aThavADiyA pachI." "nA, nA, tamArA jevo kAyara mANasa - jene strIonI galIca niMdA karavAnI halakaTatA varelI che - tevo mANasa eka aThavADiyAmAM to raphucakkara thaI jAya; mAre abaghaDI tamAro pheMsalo karavo che." dIkarA, pAgala thayo che zuM?" "tame kAyara mANasa cho; ane sIdhA ja mArI sAthe laDavA taiyAra nahIM thAo, to huM rAjAjI AgaLa pahoMcIne temane jaNAvIza ke, tame lA vAliyeranuM apamAna karyuM che ane chatAM mArI sAthe laDavA taiyAra nathI." paNa mArAthI paga upara sthira UbhA rahI zakAya teTalI tAkAta to mane maLavI joIe ne?" "ghoDA upara besIne laDajo." "ema? mUrakha, tuM jANe che ke, huM doDate ghoDe UDatI cakalI tAkIne pADI zakuM chuM? tuM mAre hAthe nAhaka mAryo jaIza." "to to tame duzmana thaIne paNa bhAre mitrakRtya karyuM kahevAze; mAre marI javuM ja che." to pachI huM tema karIne tane AbhArI karavA taiyAra chuM. paNa rAjAjIne kAne A takarArano kazo ullekha thavo na joIe; enuM kAraNa to tuM jANe che!" "sogaMdapUrvaka kahuM chuM ke, rAjAjIne ApaNI be vaccenI laDAInI jarA paNa khabara mArI mAraphata nahi pahoMce." Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 dvaMdvayuddha 1 ghoDAo pasaMda karI potAne hAthe ja jIna kasI, pistolonI joDI laI, 6 vArda ane da gIza baMne jaNa have nIkaLI paDayA. raste jatAM teoe kAraNa ke da yuddhanI vyUharacanA vicArI lIdhI. ghoDA upara ja besI baMnee pistola phoDavI ema nakkI karyuM, vArdathI cAlI zakAya tema na hatuM. uparAMta aMdhAruM hovAthI dareke karavA eTaluM paNa nakkI thayuM. traNa bAra pAsenI jhADImAM vacce eka jANItuM medAna hatuM; baMne jaNa te tarapha ja vaLyA. ghoDo pahelo mAryA jAya, to te savAra jamIna upara UtarIne laDe; paNa sAmA harIphane tethI ghoDA uparathI UtaravAnuM pharajiyAta na gaNAya, evuM da vArdanI muzkelIne kAraNe kabUla rAkhavAmAM AvyuM. medAnamAM AvI, teoe traNa traNa goLIo bharI lIdhI, tathA bAkIno dArU ane goLIo pheMkI dIdhAM. pachI koIe chupAvIne vadhu dArUgoLo sAthe nathI rAkhyo, tenA temaNe sogaMda khAdhA. da vA chevaTanA dagIzane saMbhaLAvI dIdhuM ke, "huM jANuM chuM ke, tane maeNDame potAnA premI tarIke svIkAryA che; ane e vAta huM bIjAone kahI na dauM, te mATe tuM mane mArI nAkhavA mAge che. tArI jagAe huM houM to huM paNa ema ja karuM. paNa te vacce A brAjalaoNnavALI vAta nAhaka mArA khabhA upara zAthI padharAvI che, te mane samajAtuM nathI. paraMtu, khera, kaMI nahIM! eka vAra mane te chaMcheDayo, eTale huM have pAchI pAnI nahi karuM, e jANI rAkhaje." 296 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuddha 297 barAbara che; ane ema karazo to temAM tame kazuM ajugatuM karatA nahIM ho.' << (6 "paNa, mUrakha, samajI rAkha ke, tArI gupta vAta huM ekalo nathI jANato, paNa mArA jevo ja mAro bIjo mitra paNa jANe che. eTale tuM mane mArI nAkhIza tethI kaMI tArI gupta vAta bahAra paDatI aTakavAnI nathI; paraMtu jo huM tane mArI nAkhIza,-ane yuddhamAM to badhuM ja saMbhavI zake - to pachI yAda rAkhaje ke tArI maeNDamane be kaTTara duzmanonA hAthamAM tuM soMpato gayo hoIza, jeo tene barabAda karyA vinA nahIM jaMpe!" "mA~zyora, mAruM mota ema rastAmAM nathI paDayuM, ane be duzmanonI vAta tame karI, temAMnA ekane ahIM khatama karI, bIjAne khatama karavAmAM huM jhAjhI vAra nahIM lagADuM, enI khAtarI rAkhajo," javAbamAM 6 vArda eka vikarALa hAsya hasyo. pachI baMne jaNa o medAnane sAmasAme cheDe ghoDA doDAvI gayA. baMne vacce soeka pagalAMnuM aMtara ane kALuM DibAMga aMdhAruM aDIkhama UbhuM hatuM. eka miniTa cheka ja cupakIdImAM pasAra thaI; pachI baMnee potapotAnI pistolanA ghoDA caDAvyA. tyAra pachI banne jaNAe ekabIjAnI sAme ghoDA doDAvyA: da gIze to ema ja mAnIne ghoDo medAnanI vacce doDAvyo ke, da vArda paNa kAyadesara tema ja karaze. paraMtu dagIza medAnanI vacce Avyo, tyAre mAtra eka bhaDAko ane saNasaNatI goLI ja tenA TopAnI kalagI uDAvI daIne cAlatI thaI. da gIza vicAra kare tevAmAM to bIjI goLI AvI ane tenA ghoDAnA lamaNAmAMthI pasAra thaI gaI. ghoDo lathaDayuM khAIne jamIna upara paDayo. da gIze dhAryuM hatuM te karatAM khuddIna dizAethI A goLIbAra thayA hatA. 6 vArda sAme AvavAne badale dagAbAjI ramyo hato. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 prema-paMka da gIza jamIna upara tUTI paDelA ghoDAnAM taraphaDiyAMnI madadathI mahAparANe potAnA paga tenI nIcethI kheMcI laI zakyo. da gIza have jhaTapaTa potAnI pistola hAthamAM laI, bhaDAkAnA ajavALAthI da vArda jyAM haze ema teNe mAnyuM hatuM, te tarapha doDayo. teNe pahelI pistola phoDI, tenAthI da vArdano Topo tenA mAthA uparathI UDI gayo. paNa da gIza bIjo bAra kare, te pahelAM da vArda trIjo bAra karyo ane da gIzano hAtha vaccethI jANe labaDI paDyo. tenI pistola tenA hAthamAMthI chUTI gaI. da gIze tarata DAbe hAthe pistola jamIna uparathI upADI ane sIdhuM da vArda tarapha vadhavA mAMDyuM. da vArda samajI gayo ke da gIzane kAramo ghA thayo nathI; ane tene potAnuM mota najIka AveluM lAgyuM; kAraNake tenA traNa bAra pUrA thayA hatA. paraMtu da gIza pistola ugAme, te pahelAM te da vArdanA ghoDAnA pagamAM ja bebhAna thaIne phasaDAI paDyo. da vArda tarata ghoDAne eDI mArI, eTale da gIzanA zarIrane dUra uchALI nAkhI, ghoDo tarata cAra page zahera tarapha UpaDyo. da vArthe jaI da gIzanA mitra mAnikone jagADayo ane tene badhI vAta kahI saMbhaLAvI. mAnie pUchayuM - "ane tame mAno cho ke, te mRtyu pAmyA che?" hA, mane lAge che kharuM." "ane tame baMne koI sAkSI rAkhyA vinA A taMdvayuddha laDyA, ema?" "da gIze ja evo Agraha rAkhyo hato." "da gIza evuM kare nahi." "to zuM tame mArA zabdomAM avizvAsa mUko cho?" "jo te barAbara marI gayelo ja haze, to huM pUrepUro avizvAsa ja mUkIza." Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da vAda ane 6 gIzanuM hUM yuddha - pR0 298. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 kaM yuddha "meMzyora mAnika!" "meMzyora da vArda!" "tame mAruM apamAna karavA mAgo cho?" tamane je lAge te; paNa koI sagRhastha Ama AvIne kahe nahi ke, "meM bIjA sadguhasthane eka khUNe laI jaI mArI nAkhyo che!" dekhItuM ja e kevuM vicitra che?" mAnikaoNe rasto batAvavA da vArdane sAthe lIdho. medAne AvyA tyAre vacce ghoDo marelo paDyo hato, ane ghoDAnI jamaNI tarapha ghAsa upara UMdhe mAMe kAuMTa lohInA khAbociyAmAM paDelo hato. jayArathI tyAM paDyo haze tyArathI te jarAya hAlya cAlyo nahIM hoya ema lAgatuM hatuM." mAnikoMe ghUMTaNiye paDI kAuMTane hAthamAM lIdho. tenuM zarIra ThaMDuM paDI gayeluM hatuM. teNe tene jamIna upara pAcho paDI javA dIdho. AsapAsa phaMphosatAM mAnikonA hAthamAM da gIzanI bharelI pistola AvI. te tarata ja maDadA jevo phIko paDI jaI Ubho thayo ane bolI UDyo, "vAha temanI pistola haju bharelI che, ane te maraNa pAmyA che." "marI gayA che ne?" "hApaNa have mecyora da vArda bolI nAkho ke, tame temanI sAthe dvayuddha nathI khelyA paNa dagAbAjIthI tame temanuM khUna karyuM che. maherabAnI karI nAhaka jIbhAjoDI na karazo. tame traNa goLIbAra karI nAkhyA, paNa temanI pistola haju bharelI che. tame temanA ghoDAne paNa mArI nAkhyo che. paNa da gIza jevo kAbela nizAnabAja tamane ke tamArA ghoDAne kazuM na karI zake, ema mAnavA huM taiyAra nathI. tame mane ja ahIM bolAvI lAvavAmAM bhUla karI che, ane moMzyora da vAI, tame have paramAtmAne yAda karI lo." Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 prema-paMka "zuM, mazora mAniko, tame mane mArI nAkhavA mAgo cho?" "taddana ema ja karavA icchuM chuM, mazyora." "mAruM khUna karazo?" jarA paNa khacakAyA vinA." "tame sadagRhastha cho ke nahi?" "tenI sAbitIo meM mArA jIvanakALamAM pUratI ApI che." "to mane mAro bacAva to karavA dezo ne?" "jarA paNa nahi; to to tame bicArA da gIzane je karyuM te ja mane paNa karI, e huM barAbara jANuM chuM." mAnikoe tarata potAnI pistola upADIne da vArdanI chAtI upara tAkI. dagAbAja, kAyara da vArdanA paga ekadama bhAgI paDyA. eka kSaNanI ja vAra hatI, paNa tevAmAM da gIzano nisAso e kAramI cupakIdImAM saMbhaLAyo. are, da gIza haju jIve che! da gIza, mane bacAvo; A tamAro mitra mArI katala kare che." te ja ghaDIe da gIza eka koNI upara thoDo UMco thayo. mAnikoe tarata potAnI pistola dUra pheMkI dIdhI, ane da vArdane kahyuM, have Amane pahelAM sAravAra mATe laI javAmAM madada karI; tyAra bAda yogya samaye huM tamArI sAtheno hisAba kAyadesara cUkate karIza." Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 dartinenI kAmagIrI rAjAjIe paoNsane potAnA Tebala upara sAthe vALu karavA mATe nimaMtraNa ApyuM hatuM. te vakhate paoNse khAvAnI bAbatamAM je vikrama sthApI Apyo, te joI rAjAjI khuzakhuzAla thaI gayA, ane sau koIne vAraMvAra saMbhaLAvavA lAgyA, 'khAya te ja dhAya!' UThIne bahAra nIkaLyA ke tarata rAjAjIne saMtoe khabara ApyA ke, "da gIzane akasmAta naDyo che, temano eka hAtha cheka ja TI gayo che ane chAtImAM moTuM kANuM paDyuM che - ane te lagabhaga maravAnI taiyArImAM che." paNa e badhuM banyuM zI rIte? pUrI vigato jaNAvIne vAta karavI joIene!" "sarakAra, ema kahevAya che ke, te jaMgalI suvarano zikAra karavA ekalA gayA hatA." "sAMje?" "hA, sarakAra." ane suvarano zikAra karavA jatAM chAtImAM kANuM paDe ane hAtha tUTI jAya?" "sarakAra, temano mitra mAniko ema kahe che." "paNa chAtImAM kANuM to pistola phUTI gaI hoya to paDe; ane suvarano zikAra karavA koI pistola laIne Aja sudhI to gayo nathI." 301 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 prema-paMka "sarakAra, da gIzano ghoDo paNa mAryo gayo che, ane haju jaMgala vaccenA medAnamAM ja paDelI che, ema kahevAya che." rAjAe tarata ja dAnane bolAvyo. "tame tarata ja raeNpa duvvA raoNzi tarapha jAo; eka mANasa tyAM ghAyala thayo che, ane eka ghoDo marelo paDyo che. AkhI ghaTanA kevI rIte banI teno sAco ahevAla tame jAte jaIne jANI lAvo - A seMtegno jevAne pUchIne nahi; kAraNa ke, te loko kazuM samaja paDe tevuM na kahevAnA sogaMda khAIne beThA che." daramyAna rAjAjIe potAnA khAsa dAktarane bolAvI meM tegno sAthe da gIzane jovA mATe mokalI dIdho. dAnAM thoDI vAramAM ja tabelAmAMthI eka phAnasa utArI, ghoDA upara besI, rAjAjIe kahelI jagAe gayo. ardhA kalAka pachI, potAnuM nirIkSaNa pUruM karIne te rAjAjI pAse pAcho Avyo, tyAre rAjAjIe pUchyuM, "bolo zA natIjA upara pahoMcyA cho?" sarakAra, be ghoDesavArI ahIMthI sAthe ja nIkaLyA hatA, temanAM pagalAM rastA upara sAthe ja jatAM hatAM. pachI medAne pahoMcI, baMne ghoDesavAro, ekAda miniTa kaMIka zarato nakkI karavA thobhyA hovA joIe; kAraNake, ghoDAoe adhIrA thaI paga pachADavAnI nizAnIo tyAM che." eno artha ke dvayuddha khelAyuM che, ema ne?" "hA jI; pachI eka jaNa tyAM Ubho rahyo, ane bIjo sAme cAlyo gayo. pachI sthira Ubhelo be-tRtIyAMza jagA jeTalo sAme dhasI gayo; paNa pelo sAmo harIpha kinAre kinAre goLAkAre khasI gayo hato!" "temanAM nAma no tame nahIM jANI zakayA ho?" sarakAra, kinAre goLAkAra pharI janAra kALA ghoDA upara beThelo hato; ghoDAnI pUMchaDInA vALa AsapAsanI jhADImAM bharAI rahelA che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 dAtenI kAmagIrI bIjo ghoDo to vacce marelo ja paDyo che, eTale tene viSe kalpanA karavAnI jarUra nathI." "te ghoDo zAthI marI gayo che?" tenA lamaNAmAM thaIne pistolanI goLI pasAra thaI gaI che. kinAre goLAkAra khasanArAo e ghoDAne ane ghoDesavArane bAjuthI sArI rIte takAya te mATe ja potAnI hilacAla karI hovI joIe. ane marelA ghoDAvALo ghoDesavAra adhavaca Avyo ke tarata ja pelAe goLI choDI che : arthAta dagAbAjI thaI che!" AgaLa cAlo." "pelo ghoDesavAra, ghoDA nIcethI thoDA prayatna nIkaLI jaI, sIdho pagapALo, pelA kALA ghoDAvALA tarapha doDayo, ane pachI teNe goLI choDI. tenAthI kALA ghoDAvALAno Topo UDI gayelo tyAM ja dekhAya che. paNa te ja ghaDIe pelA kALA ghoDAvALAe trIjI goLI choDI hovI joIe (kAraNa tyAM traNa DUcA paDelA che.), te goLI A pagapALAne vAgI. tema chatAM te pelA kALA ghoDAvALA tarapha dhasI to gayo ja, paNa potAnI pistola phoDI zake te pahelAM te jamIna upara nIce phasaDAI paDyo lAge che." "te kyAM kyAM ghAyala thayelo che?" tenI nAnI AMgaLI paranI vaTIno thoDo bhAga tyAM paDelo che; eTale tene jamaNe hAthe te ghAyala thayelo che, e nakkI; paNa tyAMthI be phUTane aMtare lohInuM khAbociyuM che, te uparathI ema lAge che ke, tenI chAtImAM paNa ghA thayo hovo joIe." "bicAro da gIza!" rAjA nisAso nAkhIne bolyo. hAM sarakAra, to e da gIza hatA kema? meM pelA marelA ghoDAnA jIna upara temanI mudrA joI hatI." to tamane ema lAge che ke, te bahu gaMbhIrapaNe ghAyala thayelo che?" Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 prema-paMka "hA sarakAra; kAraNa ke lohInA vistAra uparathI lAge che ke, tyAM te lAMbo vakhata paDI rahyA hovA joIe. paraMtu pachIthI traNa jaNanAM pagalAM zahera tarapha AvatAM joI mane khAtarI thaI che ke, AjubAju Teko ApanArA benA TekAthI te thoDuM thoDuM cAlI zake tevI sthitimAM to haze ja." "meMzyora, tame jANe najare e AkhI laDAI joI hoya ema badhuM varNana karI batAvyuM, to da gIzane mAranAra koNa haze tenI kalpanA karIne mane kaho jouM." sarakAra, te jyAre nAsI ja chUTayo che, tyAre pachI mAre tenuM nAma devuM nathI." paNa e taMdvayuddha laDyo hovAthI gunegAra banyo che, ane tamAre tene pakaDavAmAM mane madada karavI joIe." "sarakAra, kaMkayuddhane huM pote guno mAnato nathI; tathA bahAdura puruSone jIvanamAM potAnI ijajata-AbarUnA savAla vakhate e rasto apanAvavo ja paDe che; alabatta, Apa nAmadArano abhiprAya e bAbatamAM judo che, te huM jANuM chuM." "paNa meMzyora dArtAnAM meM tamane hukama karyo hato--" "sarakAra, Ape mane zuM banyuM che te jovA mokalyo hato; te huM joI lAvyo. have A5 da gIzanA pratispardhAnuM nAma daI tene pakaDI lAvavAno hukama karazo, to huM tene duniyAne cheDethI pakaDI lAvIza." "to, tene pakaDI lAvo." "sarakAra, tenuM nAma mane kaho." rAjAe jorathI paga pachADyo. paNa pachI vicAra karIne kahyuM, "ThIka ThIka, tame eka vAra nahIM, daza vAra nahIM, so vAra nahIM, paNa hajAra vAra sAcA cho." Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArDenonI kAmagIrI 305 "e baMne pratispardhIo sAthe eka eka sAkSI paNa hato kharuM? tame be mANaso tene pAcho calAvI lAvyA ema kahyuM ne?" rAjAe thoDo vicAra karIne pUchyuM. "e mANasa sAkSI nahotA, sarakAra; dagIza gabaDI paDayA eTale temano pratispardhI temane marelA mAnI ke maravA mATe pAchaLa mUkI zahera tarapha doDI AvyAnAM cihno che." 66 nApAka, kAyara !" "pachI be mANaso pagapALA tyAM pAchA gayA che, ane da gIzane jIvatA joI, sAthe calAvI lAvyA che. ,, "paNa e be jaNa laDAI patI gayA pachI AvyA hatA e vAtanI sAbitI zI che?' 'sarakAra, jyAre laDAI thaI tyAre varasAda taratano ja thaMbhyo hato, tethI jamInane bheja cUsavAno vakhata maLyo nahoto, eTale tyAM paDelAM pagalAM UMDAM UtarelAM che. paNa jyAre mAM 6 gIza tyAM bebhAna hAlatamAM paDayA hatA, tyAre jamIna bhejathI jAmI gaI hatI, tethI pachI AvelA mANasonAM pagalAM bahu UMDAM UtaryAM nathI." "zAbAza, zAbAza ! " 64 te ja ghaDIe rAjAjInA hukamathI mAnikone laIne setegno aMdara dAkhala thayo. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 mukAbalA mAnika aMdara dAkhala thayo eTale rAjAe dAtane ane setegnAne bilakula cUpa rahevA nizAnI karI. pachI mAnikoMe AvIne salAma bharI eTale rAjAe tarata tene pUchayuM, "kAuMTa da gIzane je kamanasIba akasmAta naDayo tenI hakIkata kaho jouM.' "" mAnikAe AsapAsa sau sAme najara karI laI bedhaDaka javAba Apyo ke, "jaMgalI suvvarano zikAra karavA jatAM e karuNa akasmAta thayo che, nAmadAra. ,, 66 paNa jaMgalI suvvarano zikAra karavA mATe sAthe kUtarAo vinA ke zikArIo vinA, 6 gIza ekalA doDI gayA, e to koI sadgRhasthanI zikAranI rIta na kahevAya !" 6c 'sarakAra, juvAnI dIvAnI che! vizeSa zuM kahI zakAya ?" 'paNa jaMgalI suvvara sAmeya pistolathI laDavA javAnuM icchanAro me haju koI jANyo nathI; pistolathI to dRyuddha laDAya !' rAjAe kaTAkSamAM kahyuM. "sarakAra, amuka kAma karyA pachI, te zA mATe ema ja karyuM eno khulAso Apavo haMmeza muzkela hoya che. " "paNa ghoDA upara besIne suvvarano zikAra karavA jatAM ghoDAnA lamaNAmAM pistolanI goLI zI rIte vAgI, enuM kAraNa ApavuM kadAca muzkela nahi hoya, moMzyora! e ghoDo tyAM marelo paDelo che!" "badhuM dIvAnApaNA jevuM to lAge ja che, sarakAra." 306 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukAbalo 307 "paNa to to mAre tamArA upara gusse thavuM joIe; tame kAuMTanA mitra gaNAo cho, chatAM, tame temane e dIvAnApaNAmAMthI rokyA kema nahi?" te ja ghaDIe rAjAjIno dAktara aMdara dAkhala thayo. rAjAjIe pUchayuM, "zuM dAktara, tame 0 da gIzane joI AvyA? jaMgalI suvara temanA zarIrano keTalo bhAga khAI gayuM che?" zAnI vAta pUcho cho, sarakAra? ma0 da gIzane ne jaMgalI suvarane zI levA devA? temane to pistolanI goLI vAgI che e goLI temanA jamaNA hAthanI vIMTInI AMgaLI ane nAnI AMgaLIne toDI, chAtInA snAyumAM ghUsI gaI che." "huM? zuM meM0 da gIza goLIthI ghAyala thayA che?" juone sarakAra, e capaTI thayelI goLI A huM kADhI lAvyo." ema kahI dAktare khIsAmAMthI eka goLI kADhIne batAvI. "e goLI temanI pistolanA ghoDA upara ke chAtInA hADakAnI jamaNI bAja upara pachaDAI capaTI thaI gaI, eTale UMDI UtarI nahi, nahi to temanuM kAma kayAranuM tamAma thaI jAta." zuM mAnika? tame to jaMgalI suvvaranI, dIvAnApaNAnI ke evI kaMI vAta karatA hatA, ane A to sIdho pistolanI goLIno mAmalo che; bolo, A badhuM zuM che? tame mane jUThI upajAvI kADhelI vAta karavAnI hiMmata karI, e zuM?" "sarakAra, mArI vAtane jUThI ane upajAvI kADhelI Apa pharamAvo cho, e bahu AkarA zabdo che." to tame te mATe bIjA zabdo zodhI Apo." nA sarakAra, mAre evo prayatna nathI karavI; Apa je Thapako Apavo ucita mAno, te namrapaNe svIkAravA huM taiyAra chuM." Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 prema-paMka "sAcI vAta che; je mANasa mArAthI sAcI vAta chupAve che, te mArI nAkhuzIne pAtra thAya che; bolo, kabUla karI do ke ma0 da gIza dvayuddha laDyA che." sarakAra, huM e vAtanI nA pADato nathI; ane Apa nAmadAre mane pahelethI jUThuM bolavAnI pharaja nA pADI hota, to Apano mArA upara moTo upakAra thAta." "pharaja pADI? koNe pharaja pADI?" "sarakAra eN0 da gIza mArA mitra che; ane Apa nAmadAre mRtyudaMDa jAhera karIne taMdvayuddhanI manAI pharamAvI che. jUThuM bolavAthI mArA mitranI jiMdagI bacI zakaze, e lobhamAM huM jaThuM bolyo che, sarakAra." "paNa pachIthI Ama jUThuM bolavA karatAM, tame temane draDhayuddha khelavAno guno karatAM ja pahelethI kema na aTakAvyA?" sarakAra, Apa nAmadAra pote phrAMsa dezanA sarvottama sagRhastha cho; Apa to samajI ja zakazo ke eka sagRhasthane mATe duzmanano paDakAra jhIlavAnI nA pADavI, e keTaluM azakya - hINapatabharyuM kahevAya. tenI sarakhAmaNImAM pachI rAjAjInI sajA tarIke jallAdano kuhADo svIkArI levo, e vadhu IjajatabharyuM lAge!" ThIka, ThIka; e vAta pachI; paNa da gIzano pratispardhI koNa hato?" "huM tenuM nAma nathI jANato, sarakAra." "aizyora mAniko, tamArI taravAra ekadama kaeNpTana dAnane soMpI do; tame haju mArI sAthe sAcI vAta karavA mAgatA nathI." mAnie adAthI nIcA namI, potAnI taravAra dAnane dharI. paNa te ja vakhate seMteno AgaLa AvI bolI UThyo, "sarakAra, mane eka zabda bolavAnI paravAnagI pharamAvazo?" bolI nAkho,"rAjAe vacce koI AvIne A prakaraNa bahu AgaLa vadhatuM aTakAve, ema aMtarathI icchatAM jaNAvyuM. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukAbalo 309 "mAniko, tame bahAdura mANasa cho; ane rAjAjI paNa tamArA vartananI kadara jarUra kare che, paraMtu tamArA mitrone vadhAre paDatA bacAvavA jatAM tame UlaTA pAyamAla karI mUkazo. bolo, rAjAjI je nAma pUche che, te tame jANo cho ke nahi?" "huM jANuM chuM." to tame te kahI do !" "jo kahI devuM joIe ema mane lAgyuM hota, to meM kyAranuM kahI dIdhuM hota." "to huM kahI dauM chuM." "tamAre kahevuM hoya to jarUra kahI zako cho; ane nAmadAra sarakAra, huM paNa ApanA hukamane sarvathA avagaNavA jevo mahAparAdha na karata, paraMtu temAM eka bAjunI ijajatano savAla saMDovAyelo hoI, mAre tema karavuM paDayuM che, eTalo khulAso karatA javAnI paravAnagI mane avazya bakSazo." bAnunI Ijajata?" rAjA kaMIka mUMjhAIne bolyo. "hA, sarakAra." "to A dvayuddha koI bAnunI ijajatanA savAla upara laDAyuM hatuM?" mAnikaoNe mAtra vaMdana karI, e vAtano svIkAra karyo. "paraMtu e bAnuno hoddo jo kharekhara ja evo moTo hoya, to huM tamane jarUra mApha karIza." sarakAra, Apa nAmadAranA ke Apa nAmadAranA bhAIjInA gharanI bAnuo sarakhI ja pratiSThita gaNAya." eTale ke, e bAnu mArA bhAInA gharamAM kaMIka hoddo dharAve che?" "athavA meDamanI tahenAtamAM sarakAra." Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 prema-paMka eTale --" "eTale ke, sarakAra, e bAnu nAmadAra maeNDamanI eka tahenAtabAnu che." "tenI IjajatanA saMrakSaNa arthe mai0 da gIza laDyA, ema tamAruM kahevuM che?" "hA, sarakAra; ane te huM sAcuM kahuM chuM." lUIe tarata bIjAone bahAra javA hukama karyo, ane mAnikone potAnI taravAra pAchI laI, myAna karavA jaNAvyuM. rAjAe, bIjuM koI sAMbhaLe tema nathI enI khAtarI karIne, mAnikone pUchayuM, "e bAnunuM nAma?" "kumArI da lA vAliyera." "he? kumArI da lA vAliyeranuM apamAna karavAnI hiMmata karanAranuM nAma tame mane nathI kahevA mAgatA, ema?" "sarakAra, Ape te nAma meM da setezno pAsethI jANavAnuM maMjUra rAkhyuM che, ema huM mAnato hato." ThIka, huM e mANasane jarUra zikSA karIza; kumArI da lA vAliyeranuM apamAna thayuM che teTalA mATe nahi, paraMtu mArA darabAranI bAnuonuM yathocita saMmAna sau koIe jALavavuM ja joIze; ane te saMmAna jALavavAmAM Ave te arthe bIjA koIe DhaMdvayuddha laDavAnI manAIno bhaMga karavApaNuM ja nahi rahevuM joIe." mAnikoe nIcA namI vaMdana karyA. "ane kumArI da lA vAliyara viSe zI apamAnajanaka vAta kahevAmAM AvI hatI?" "sarakAra, Apa e kalpI zakatA nathI, ema mAre mAnavuM?" "huM kalpI zakuM?" "hA, sarakAra; koI bAnu viSe mazkarI karAya, to te koInA premamAM che ema kahIne ja karAya ne?" Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 mukAbalo "to kumArI da lA vAliyara konA premamAM che, evI mazkarI karavAmAM AvI hatI?" "sarakAra, meM e kazuM sAMbhaLyuM nathI ke jANyuM nathI, paraMtu Apa nAmadAra eTaluM samajI zakazo ke, da gIza jevA UMcA khAnadAnano mANasa jAte dhasI gayo haze, to te eTalA mATe ja ke, lA vAliyeranI ijajatanA saMrakSaNanA sAcA adhikArI eTalA badhA moTA mANasa haze ke je jAte medAnamAM UtarI zake tema nahi hoya." rAjA zaramathI ekadama lAlacoLa thaI gayo. tarata ja teNe mAnikonA khabhA upara hAtha thAbaDIne kahyuM, "meMzyora da mAniko, tame kharekhara sAcA khAnadAna hRdayanA mANasa cho; ane tamArA mitra da gIzanuM vartana paNa mane ati pasaMda AvyuM che; mArA vatI tame e vAta temane jaNAvajo." "to Apa sarakAra mane kSamA Apo cho?" "pUrepUrI; paraMtu tame vAto sArI rIte upajAvI zako cho, tenI huM vadhu kadara karuM chuM, e yAda rAkhajo. maeN0 da gIza upara peluM jaMgalI suvara zI rIte kUduM, zI rIte ghoDAne ghA thayo, zI rIte da gIza bhadAI gayA, vagere badhuM varNana tame pratyakSa banyuM hoya ema ja mane karI batAvyuM hatuM." "sarakAra, Apa mArI game tevI majAka karavAnA mAlika cho; paraMtu mArA upara dayA pharamAvo." "UlaTuM, mezyora da mAnikaoN tame e vAta dareka jaNane kahI saMbhaLAvo, tevI mArI icchA che." "jaMgalI suvaranI vAta, sarakAra?" "barAbara; eka paNa zabda badalyA vinA!" "jarUra sarakAra; huM samajyo ." to tame have jaI zako cho; paNa meM0 dAna vagerene aMdara mokalajo." Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 prema-paMka dAna, meM tegno, ane dAktara aMdara dAkhala thayA. te badhAne saMbodhIne rAjAe pharamAvyuM, "juo sagRhastho. meMzyora da mAnikono khulAso mane eTalo badho gaLe UtarI gayo che, ke mane pUro saMtoSa thayo che. paNa meMzyora dAna, tamArI AMkho AvI kAcI kema paDI, e vAtanI mane navAI thAya che." "mArI AMkho, sarakAra?" "hA, hA, tame medAna upara jaIne joI AvyA, to tamane be ghoDAo, be ghoDesvAro, be mANasonAM pagalAM ema badhuM dekhAyuM; kharI rIte eka ja mANasa hato ane te da gIza; bIjuM to jaMgalI suvara hatuM. chatAM tame varNana to evuM karyuM ke, ghaDIbhara to huM tamArI vAta ja mAnI beTho. paNa tevuM kazuM ja banyuM nahotuM. be mANasa vacce taMdvayuddha thayuM ja nahotuM; jaMgalI suvara sAthe akasmAta thayo hato, samajyA?" dAntanAM rAjAjInI marajI barAbara samajI gayo ane teNe tarata nIcA namIne kahyuM, "kharI vAta che sarakAra; tabelAnA mUrakha phAnasanA ajavALAmAM badhuM evuM goTALiyuM ja dekhAya; paraMtu Apa nAmadAranA AvA jhaLAMjhaLAM thatA kamarAmAM je dekhAya, te ja kharuM hovuM joIe." rAjA hasI paDyo; seMtezno to badhI majAka pAmI jaI, vadhu jorathI khaDakhaDATa hasI paDyo. dAnoe tarata ja pelA dAkataranA gaLAmAM paNa rAjAjInI marajI UtarI jAya te mATe tene kahyuM, "mAMzyora vADha-kApajI! tamane paNa goLIcapaTI thayelI khotarI kADhayAnuM kevuMka vicitra svapna AvyuM hatuM?" "svapna AvyuM hatuM?" "hA, hA, dAktara, tamane svapna ja AvyuM hatuM ane e svapnanI vigato koInI AgaLa bolI batAvavAnI jarUra nathI, evI ma0 dAtenI salAha tamAre svIkAravA jevI che." rAjAjIe pUruM karI ApyuM. dAne have dAktarane laIne bahAra cAlato thayo. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanuSyane be paNacha rAkhavAnA phAyadA 313 ekalA paDatAM ja rAjAe tarata setegnone pUchayuM, "have da gIzane konI sAthe laDAI thaI hatI, te kahI de jouM,' ,, setegno rAjA sAmuM joI rahyo. 'saMkoca karavAnI jarUra nathI; tuM jue che ke, mAre mAphI ApavI paDe tevuM ja badhuM e kissAmAM nIkaLatuM jAya che!" "davArda sAthe.'' 44 "ThIka, ThIka; mAphI ApavI eTale bhUlI javuM, evo artha to nathI ja thato!" rAjAe potAnA kamarAmAM jatAM jatAM kahyuM. 45 dhanuSyane be paNacha rAkhavAnA phAyadA mAnikoM rAjAjI pAsethI bahAra nIkaLI dAdara UtarI rahyo ke tarata tene pAchaLathI koIe kheMcyo. mAnikoMe pAchaLa vaLIne joyuM to meAMtAle. " "mAMzyora jarA jaladI mArI pAchaLa pAchaLa Avo jouM. ' 'kayAM, kumArIjI?" "dha, sAco bahAdura Avo prazna te pUchato haze? paNa ThIka; maeNDamanA kamarA tarapha cAlo jouM, jaladI." mAnikoM samajI gayo ke, jaMgalI suvvaranI vAta tyAM calAvye rAkhavAthI bacI zakAvAnuM nathI; kaMIka bIjo tukko ajamAvavo joIze. mAnika aMdara dAkhala thatAM ja, maeNDame mAMtAlene bahAra javA nizAnI karI. pachI maeNDame tarata mAnikoM tarapha pharIne pUchyuM, "( darabAra gaDhamAM koI ghAyala thaIne sUtuM che, e vAta kharI che?" "" 'hA, maeNDama; maeNzyora da gIza ja paDelA che." "me UDatI vAta sAMbhaLI hatI; paNa have khAtarI thaI. paraMtu maeN06 mAnikoM, rAjAjIe yuddhanI kaDaka manAI karelI che ne?" Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 prema-paMka jaMgalI suvvara sAthenA dvaMdvayuddhane e manAI zI rIte " paNa lAgu paDe, maeNDama ? " .. "juo maeNzyora da mAnikoM, badhA ja e gapa mArI rahyA chekone chetaravA mATe e to te jANe - paNa e gapathI mane chetarI zakAze evI durAzA rAkhazo nahi. rAjAjIe ja tamArI e gapane jarAya sAcI mAnI, vAru?" 66 taddana sAcI mAnI che, maeNDama.' "ThIka, temaNe zAthI sAcI mAnI te vAta pachI; paNa ahIM to sau koI kahe che ke, moM0 da gIze potAnA mitra ma da brAjalaoNna vatInI takAra mAthe vahorI lIdhI hatI." "mAM 6 brAjaoNna vatInI takarAra? ApanI vAta sAMbhaLIne mane navAI thAya che." "ane koI bAnunI ijajata-AbarU aMge e takarAra thaI hatI, te vAta huM kahIza to te vAtanI paNa tamane vizeSa navAI thaze, nahi vAru? " "maeNDama, maeNDama! A badhuM Apa zuM bolI rahyAM cho, te bAbata jarA vicAra karo !" "vADu, vAha, huM jo puruSa hota, to to tame mArI vAta upara taravAra kheMcI laDavA ja taiyAra thAta, kharuM? rAjAjIno manAIhukama hoya chatAM, heM? jema da gIza, kumArI da lA vAliyeranI vAta upara maravA taiyAra thayA tema!' "huM have kazuM kahevA nathI mAgato, maeNDama; kAraNake, Apa ja badhuM kahevA mAgo cho.' "hA, hA; paNa tamArA mitranI tamAre dayA khAvI joIe; rAjAjIno mijAja kharAba che; je kumArInI ijjata-AbarU bacAvavA tamArA mitra kUdI paDayA, te kumArI rAjAjInI najaramAM vaselAM che, ane te kumArInI ijajata-AbarU upara hAtha nAkhanAranI khabara laI nAkhavA Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanuSyane be paNacha rAkhavAnA phAyadA 315 rAjAjI pote samartha che; eTale da gIzane potAnI bAbatamAM hastakSepa karavA gayelA jANI te lAMbe gALe temane sajA karyA vinA nahIM rahe." "paNa Apa maeNDama, rAjAjInA e gussAne mArA mitra tarapha vaLato bujhAvI Apazo, enI mane khAtarI che." "huM bujhAvI ApIza, enI tamane khAtarI che? eTale tame zuM kahevA mAgo cho?" "eTaluM ja ke, koIne anyAya thAya te sAme Apa nAmadArane bhAre cIDa che; ane mArA mitra bhale ApanI najaramAM game tevA tuccha hoya, paNa temanI sAmenA anyAyane to Apa nahIM ja sAMkhI lo." "tame gAMDA thayA cho zuM, moM mAnikoM? mAre e vAtamAM zI levAdevA che?" "bApane ghaNI levAdevA che; maeNDama lA vAliyeranuM nAma kevaLa bahAnA tarIke ja vAparavAmAM AvyuM che, te Apa nAmadAra nathI samajI zakayAM, enI ja mane navAI lAge che." "eTale ?" "to e takarAranuM kAraNa koNa hatuM, e mAre mAMe ja Apane sAMbhaLavuM che?" "koNa kAraNa hatuM?" maeNDama have kaMIka gUMcavAIne bolI. "nene mATe mAro mitra ATalo gusse thaI gayo, te koNa hatuM? huM to e vyaktinA nAma pratye mArA mitra da gIza je bhaktibhAva darzAve che, te ja dharAvato hovAthI mAre mAMe emanuM nAma nahIM dauM; paraMtu da vAdeM jyAre e vyaktinuM nAma daI daIne apamAnajanaka ullekha karIne mArA mitrane maraNiyo banAvI mUkaryA, tyAre ja teNe potAnI taravAra kheMcI hatI." maeNDama potAnuM mAM baMne hAthamAM chupAvI daI, gaLacakAM khAtI khAtI bolI, "tame A badhuM zuM bolo cho, mAMzyora?" Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 prema-paMka have Apa nAmadAra samajI zakazo ke, mAro mitra koI paNa saMjogomAM zAthI A takarAra mAthe vahoryA vinA rahI na zakyo. teNe potAnuM lohI reDyuM che, paraMtu potAnA jIvanathI jene vadhu kImatI gaNe che tenuM mAna-dhana teNe surakSita rAkhyuM che - bhale pachI te pote have mRtyunA paMjAmAM - " "are, are, to e yuddha mATe kAraNe kAuMTe vahoryuM hatuM zuM? ane te mRtyunA paMjAmAM eTale?" meDama have raghavAI jaIne bhAna bhUlIne bolI UThI. hA, hA; temano eka hAtha tUTI gayo che ane temanI chAtImAM goLI pesI gaI che." ane ATaluM bolatAMmAM mAnika pote ja have atyAra sudhI dhAraNa karI rAkhelA dekhAvane paDato mUkI DUsake caDyo ane ziSTAcArano vicAra choDI meDama sAme ja khurazI upara UMdhuM moM rAkhI besI paDayo. meDame tarata mAnikano hAtha pakaDI lIdho ane kahyuM, "mane cokhkhI vAta karo; zuM maoN0 da gIzanA jAna upara jokhama che?" bevaDuM jokhama che, meDama, hAthanI dhorI nasa kapAI javAnuM ane chAtImAM koI marmasthAnane nukasAna thayAnuM." to zuM te maraNa ja pAmaze, ema?" "hA jI; ane jene mATe te maraNa pAme che, tene e vAtanI kazI khabara paDI che, evA AzvAsana vinA!" tame kahI dejo ke, khabara paDI che." huM?" kema, tame temanA mitra nathI? paNa ThIka; te kayAM che, ane temanI sAravAra koNa kare che?" "rAjAjInA dAktara temanI sAravAra kare che, ane te dAktaranA dhaMdhAdArI mitrane tyAM ja temane rAkhavAmAM AvyA che." "to zuM ahIM darabAra-gaDhamAM te nathI?" Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanuSyane be paNacha rAkhavAnA phAyadA 317 "meDama, te eTalA badhA gaMbhIrapaNe ghavAyA hatA ke, temane darabAragaDha sudhI lAvavA azakaya hatuM." tame tamArA ghAyala mitra pAse ja jAo chone?" "hA jI; kadAca vadhAre paDato moDo na paDayo houM to!" "to mArI eka sevA bajAvo -" "huM Apano sevaka chuM." meM0 da gIza pAse jaI, tyAM kamarAmAM bIjuM je koI hoya tene bahAra kADhoane pachI tame pote paNa nIkaLI jajo." "meDama --" "kazuM vadhu na pUchazo; huM kadAca mArI eka ke be tahenAtabAnuone tamArI sAthe mokaluM chuM- paNa tamAre temane jovAnI nathI, ane teo tamane jue ema paNa thavA devAnuM nathI. tame badhuM samajI jAo eTalA cAlAka cho ja, meM0 mAnika." "hA meDama; huM te be bAnuonI thoDe AgaLa AgaLa ja cAlIza, jethI temane rasto zodhavo na paDe; tema ja rastAmAM teo cheka ja arakSita na rahe." "ane teo kAuMTa sudhI nividane jaI zakaze, enI tamane khAtarI che?" "hA nAmadAra, mArA prANa hoDamAM raheze." to dAdara nIce UbhA raho; be bAnuo Avaze, tamane dekhI teomAMnI eka dhImethI eka tALI vagADe, eTale tamAre nizAnI samajI laI, pAchaLa joyA vinA tarata AgaLa cAlavA mAMDavAnuM ane temane cheka kAuMTa sUtA che te oraDI sudhI pahoMcADI devAnI." Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 be mulAkAtI bAnuo mAnikoe makAnamAM jaI, UMdhelI narsane uThADIne bIjA oraDAmAM kADhI; ane pachI da gIzane jagADIne khabara kahevA ke nahi te vicArato ja hato tevAmAM to rezamI vastrono saLavaLATa najIkamAM ja sAMbhaLatAM, te ekadama oraDAnI bahAra nIkaLI gayo. be bAnuo aMdara peThI; paNa eke bIjIne bAraNA AgaLa ja ADuM joIne UbhA rahevA nizAnI karI. ane pachI pote pathArInI AsapAsanA paDadA UMcA karI, aMdara najara karI, to phIkA caherAvALo kAuMTa da gIza maDadAnI peThe sUtelo hato. meDamane da gIzanI hAlata joI kamakamAM AvyAM, ane te mahAparANe kaMThamAM AvelI cIsa ane DUsakuM baMnene dabAvI rahI. teNe tarata teno hAtha hAthamAM lIdho, to te agninI jema tAvathI dhIkato hato. meDamano ThaMDo hAtha aDavAthI, kAuMTe, behozImAMthI jAgyo hoya tema, AMkho ughADI. paNa te AMkhomAM koIne oLakhavAnI ke dhArIne jovAnI kazI zakti na hatI, te meDama tarata samajI gaI. meDame have potAnI joDIdArane nizAnI karIne pAse bolAvI, eTale teNe AvIne kAuMTane saMbodhIne kahyuM, "meMzyora la kAuMTa, nAmadAra maeNDama ema jANavA icche che ke, tamArA ghAnuM du:kha kema che, tathA te Apane pIDAtA joI, mArI mAraphate potAnI hArdika sahAnubhUti vyakta karavA Icche che." 318 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be mulAkAtI bAnuo 319 meDama" zabda sAMbhaLatAM ja da gIza cakyo. teNe e zabda kaI dizAmAMthI Avyo te tarapha najara sthira karavA prayatna karyo, paNa pachI potAnA hAtha uparanA bIjA ThaMDA hAthane saMbodhIne jANe kahyuM, "koNa maeNDama padhAryA che? have mane maravAnuM du:kha nahi lAge. kAraNa ke mane temaNe yAda karyo che." 'maravAnuM' zabda uccAratAM ja maeNDamanI AMkhomAMthI moTAM moTAM azrubiMdu TapakavA lAgyAM. da gIzano hAtha maeNDamanA hAthamAM jANe AMcakA levA lAgyo; jANe mRtyu sAthe chevaTanI kheMcAkheMca cAlatI hoya. meDame potAnAM AMsu lUchavA hAtha UMco karyo, paNa moM upara burakhAnI paTTI hatI, te tene yAda na rahyuM. tarata ja teNe e paTTI mAM uparathI kheMcI kADhIne nIce pharasa upara nAkhI dIdhI ane AMsu sameta potAnuM ma da gIzanA hAtha upara mUkI dIdhuM. da gIza ekadama cIsa pADI UThayo; kAraNake bhUlathI te potAno tUTI gayelo bIjo hAtha UMcakavA gayo hato. te hAthanA pATA uparanuM lohInuM dhAbuM khAsuM vadhI gayuM. da gIze vedanAnI karuNa cIsa nAkhIne mAthuM ozikA upara DhALI dIdhuM. maeNDama vIjaLIno AMcako lAgyo hoya tema Akhe zarIre kaMpI UThI. teNe potAnI joDIdArane kahyuM, "bahena cAla, cAla, ahIM huM vadhu UbhI rahIza to kaMIka ne kaMIka vadhu mUrakhAmI karI besIza." Ama kahIne te tarata dAdara tarapha doDI. pelI joDIdAre maeNDamanI burakhA-paTTI jatAM jatAM uThAvI lIdhI ane potAnAM kapaDAMmAM chapAvI dIdhI. maeNDama potAnA kamarAmAM pAchI pesI gaI tyAra bAda moMtAlee tahenAtI bAnuovALA potAnA kamarAmAM jaI tarata Tebala pAse besI nIcenI ciThThI lakhI nAkhI- Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 prema-paMka "Aja sAMjanA maeNDama mau0 da gIzane jovA gayAM hatAM. A bAjue badhuM barAbara cAle che, tamArI bAjue badhuM cAle te jotA rahejo. A ciThThI bALI nAkhajo." ciThThInI pAtaLI gaDI karIne, te banatI sAvacetIthI eka osarI vaTAvI, meMzyoranA karmacArIonA kamarAo tarapha vaLI. eka bAraNA pAse UbhI rahI teNe be TakorA amuka rIte mArIne, te ciThThI bAraNA nIcethI aMdara sarakAvI dIdhI. potAnA kamarAmAM pAchI AvyA bAda teNe maeNDamanI upADI lIdhelI burakhA-paTTI hAthamAM lIdhI. teNe joyuM ke gAla AgaLano te paTTIno bhAga bhIno thaI gayo hato - arthAt maeNDamanAM AMsuthI! paNa pachI bIjI jagAe te paTTI bhInI ja nahi paNa lAla thaI gayelI hatI - arthAt da gIzanA lohIthI ! tarata te bolI UThI -"A burakhApaTTI have huM kadI maeNDamane pAchI na ApuM - A to have bahu kImatI banI gaI che!" 47 kola ane karAra bIje divase rAjadarabAra utsava-samAraMbho paravArIne photeblothI pAcho paeNrIsa pharavA lAgyo. rAjA potAnI rANI tathA rANI mAtA sAthe eka ghoDAgADImAM hato; meDama sAthe meMglora bIjI gADImAM hatA ane pachI eka eka gADImAM babbe tahenAtI bAnuono rasAlo gaDagaDATa karato pAchaLa Avato hato. garamI lAgatAM maeNDama sauthI pahelAM pokAra karI beThI. javAbamAM meMzyora jANe pote garamIthI bebhAna banavA mAMDayA hoya tema gADImAM vadhu lAMbA thayA. maeNDama potAnI mIThAzabharI rIta mujaba jarA hasIne Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kola ane karAra 321 bolI, "vAha, meMThyara, meM to mAnyuM hatuM ke, ATalI badhI garamInI meM phariyAda karI eTale tame bahAra ghoDesavAra thaI, gADImAM mane vadhu mokaLAza karI Apazo!" huM A tApamAM khulle cahere ghoDesavArI karuM? he! AvI dhIkatI havAmAM mArI to moDhAnI cAmaDI ja chAlanI peThe UtarI jAya!" "mAruM "eNresaoNla* huM tamane ApIza!" "paNa e hAthamAM pakaDI rAkhavuM paDe ne? uparAMta, mArI pAse ghoDo ja nathI." are, tamAro kaththaI ghoDo pelo rahyo!" "mAro kaththaI ghoDo? kyAM che?" ema kahI te jarA UMcA thaI bArIe jovA lAgyA; paNa takalIpha vadhu lAgavAthI pAchA jaDapaNe potAnI beThakamAM paDyA. "hA, hA, tamAro ja ghoDo, meM0 da mAlikaoNrna dorIne lAvatA jaNAya che." arere, bicArA e ghoDAne keTalI garamI lAgatI haze!" kahI meMglore motano jhobo AvI gayelA mANasanI jema AMkho mIMcI dIdhI. ANI bAja rANIo sAthe beThelo javAna rAjA gADInA DabbAmAMthI bahAra nIkaLavA jAna upara AvI gayo hato- jethI lA vAliyeranuM vahAlanuM mukha jovA maLe. rANI to potAno pati ATalI musApharI daramyAna paNa potAnA kabajAmAM Avelo joI rAjI rAjI thaI gaI hatI; paNa tenA moM upara jeTaluM hAsya ane AnaMda patharAyAM hatAM, tethI vadhu pramANamAM rAjAnA moM upara kaMTALAnAM ane nAkhuzInAM cihno jaNAvA mAMDyAM. baphAro - paganuM akaDAvuM - hAthanuM jakaDAvuM-keDanuM maraDAvuM vagere keTalIya phariyAdo rAjAe moTethI zarU karI dIdhI. ghoDA badalavA gADI eka jagAe thobhI, te vakhatano lAbha laI rAjA rAjI thato thato "paga chUTA karavA' nIce Utaryo; paNa te ja ghaDIe * nAnI nAjuka chatrI jevuM sAdhana. che.--21 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 prema-paMka rANIe paNa paga chUTA karavA sAthe ja UtaravAnI marajI batAvI, eTale rAjAnuM moM pharI jovA jevuM thaI gayuM. pachI jyAre ghoDA badalAI gayA ane rAjA-rANI aMdara besavA gayAM, tyAre rANIne aMdara caDAvyA bAda, rAjA paNa upara caDavAne badale bahAra ja rahyo. pachI te page Tahelato Tahelato pAchaLanI gADIomAM lA vAliyara meM je gADInI bArImAMthI dekhAtuM hatuM te tarapha vaLyo. badhI kAphalo rAjAjI gADImAM bese tenI rAha joIne thobhI rahyo hato, ane saunI AMkho tenI hilacAla upara hatI, e vastu ja rAjAnA lakSamAM na AvI. tarata ja rAjAnA kAne pAse avAja Avyo, "Apa sarakAre ghoDo maMgAvyo hato kharuM?" "ghoDo? hA, hA, mAro koI ghoDo ahIM phAjala che?" "sarakAra, mArI pAse je ghoDo che, te Apa nAmadAranI sevAmAM hAjara che." ema kahI mAlikaoNne tarata meMzyorano susajaja kaththaI ghoDo tenI AgaLa rajU karI dIdho. "A kaMI mAro ghoDo nathI!" rAjAe kahyuM. "sarakAra, e nAmadAra zyorano ghoDo ke che; paraMtu teozrI garamImAM ghoDesavArI karatA nathI." rAjAe vadhu kaMI bolavAnI rAha joyA vinA tarata e ghoDA upara phalaMga mArI. mAlikaoNrna jaladI jaladI sAmuM peMgaDuM pakaDavA gayo, paNa rAjA to kayArano besI cUkyo hato. have rAjA ghoDo potAnI gADI tarapha doDAvI gayo ane rANIone khabara ApI Avyo ke, "mane ghoDo maLI gayo che, aMdara mArA paga akaDAI gayA hatA, eTale have huM ghoDA upara ja AvuM chuM." rAjA have saune UpaDavAno oNrDara ApI, ghoDo pAcho doDAvI lA vAliyara ane moMtAlanI gADI AgaLa lAvyo. lA vAliyera zaramathI lAlacoLa thaI gaI; samajaNI matAle rAjAjIne eka vAra namaskAra karI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kola ane karAra 323 laI, pachI AjubAjunuM prakRti-sauMdarya jovA sAmenI bArIe meAM kADhIne besI gaI. rAjAe gADImAM beThA beThA potAnA paga kevA akaDAI gayA hatA, ane aMdara potAne garamIthI kevo mUMjhAro thavA lAgyo hato, tenI vAta kADhI; ane pachI sadbhAgye eka samajaNA mANase samajI jaI potAne A ghoDo Apyo, tyAre jarA mokaLA thavAyuM- e vAta karI. tathA te bhalo mANasa koNa hato, tenuM nAma paNa pote nathI jANato e vAta karI. mAMtAlee te ghaDIe tarata pAchI vaLI javAba Apyo, "sarakAra, A ghoDo ApanA bhAIsAheba nAmadAra moMzyorano che; ane temanA ja rasAlAnA eka sagRhasthanA kabajAmAM te ghoDo hato.' .. " paNa te sadgRhasthanuM nAma zuM, te mane kahezo, mAdamuAjhola ?'' "mA06 mAlikaoNrna, sarakAra. ' "" "ThIka ThIka, te sadgRhasthanuM mAM to bhulAya tevuM nathI, ane have temanuM nAma paNa huM yAda rAkhIza." ATaluM kahI rAjAjIe bahu bhAvabharI AMkhoe lA vAliyera tarapha najara nAkhI. te ja ghaDIe meAMtAle samajI jaIne bArI tarapha pAchI vaLI gaI. rAjAe have lA vAliyerane premanA vistaMbhAlApanI rIte kahevA mAMDayuM, A grAmavistAramAM chUTathI maLAtuM haLAtuM hatuM te have to baMdha thavAnuM; perIsamAM to maeNDamanI tahenAta paNa tamAre kaDakapaNe bharavAnI thaze, eTale ApaNe to maLI ja zakavAnAM nahi!" 'sarakAra, Apane to maeNDama sAthe ghaNo nikaTano saMbaMdha che, eTale temane maLavA Apa avAranavAra AvyA ja karazo; jyAre Apa tyAM Avazo tyAre rastAmAM ~ "" 66 .. "vAha, mAtra najara paDe eTalAthI maLyA na kahevAya; joke, tamane to eTalAthI ja saMtoSa thaI jAya ema mane lAge che!" Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 prema-paMka luijhAe mAtra hRdayaphATa nisAso aMdara ja dabAvI dIdho. rAjAe AgaLa calAvyuM, "tamane tamArI jAta upara bhAre kAbU hoya ema lAge che; paraMtu tamAruM jora tame gADha prema dAkhavavAmAM vAparajo, jethI mAro prema tamArA upara DhoLavA badala huM haMmeza paramAtmAno AbhAra mAnyA karuM." javAbamAM lA vAliyare potAnI utkaTa premabharI ane lagabhaga AMsubharI AMkho rAjAjInI AMkhomAM parovI dIdhI. rAjAne Akhe zarIre thaIne eka camaka pasAra thaI gaI. A mugdhAnI evI bhAvabharI najara meLavavI e ja keTalI kRtArthatA che, e tene samajAyA vinA na rahyuM. thoDI vAra cUpa cAlyA pachI rAjA pharI bArInI najIka AvIne bolyo, "tamArI cupakIdI kevI kaThora che, priya? ane tame eka vakhata tamAro premabhAva pAcho sameTI lo, to kevAM zilA jevAM naThora thaI zako, tenI kalpanA mane Ave che! ane tethI meM mAro hadayabharelo prema tamane arpaNa karavAmAM kevuM moTuM jokhama kheDayuM che, e vicAra AvatAM mArAthI dhrujI uThAya che." sarakAra, huM Apane vizeSa kaMI kahetI nathI; mAtra eTaluM jANI rAkhajo ke, huM prema karuM to temAM paNa zilA jevI ja aDaga rahuM chuM." prema karuM to" ema tame bolyAM, kharuM? to haju tame prema nathI karyo, eTale mArA pratye aDaga rahevAnuM tamAre mATe UbhuM nathI thatuM, ema ja ne?" "sarakAra, sarakAra, mArA jevI abudhanA zabdonA artha AvI rIte karavAnA na hoya. mane bolatAM nathI AvaDatuM; huM zI rIte Apane khAtarI ApuM ke huM Apane --" "mane sogaMda levAnuM bahu game che; to atyAre khullA AkAzamAM paramAtmAnI chAyA heThaLa sogaMda khAo ke, meM mArA aMtarano je sAco prema tamane ApyuM che, te tame eTalI ja vaphAdArIthI jatana karazo; kAraNake, eTaluM yAda rAkhajo ke, huM game tevo manAto hoIza ke dekhAto hoIza, paraMtu mAtra tamArA pratyenA premanI dhArA jyAre mane maLatI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIonI dAjha 325 baMdha thaze, tyAre mAruM hRdaya bhAgI paDaze." ATaluM kahI rAjAe potAnA hAtha uparathI mojuM utArI nAkhI e hAtha bArI upara mUkI dIdho. lA vAliyare paNa potAnA hAtha uparanuM mojuM kheMcI kADhI te hAtha, rAjAnA hAthamAM mUkI dIdho. rAjAe kahyuM, "sAvadhAna; have rAjadarabAranI kharI kAvAdAvAnI tathA dAvapecanI jiMdagI zarU thavAnI che. tenI AMTIghUMTIono pAra nahi rahe; ApaNe baMnee eTaluM yAda rAkhavAnuM ke, divasa daramyAna koI paNa kAraNe ApaNane sAcI khoTI game teTalI citA, hatAzA, ke gerasamaja thayAM hoya, to paNa ApaNe pharI maLyA vinA, khulAso karyA vinA, ke chevaTe AzvAsanano saMdeza mokalyA vinA te pachInI rAta pasAra nahi thavA devI. ane e mulAkAta -khulAso - ke - saMdeza maLe eTale pachI mananI game tevI gerasamaja ke ciMtA ke gusso ekadama phagAvI devAM." 48 strIonI dAjha paeNrIsa pahoMcyA bAda rAjAjIne to tarata kAuMsilamAM hAjarI ApavAnI thaI. rANI mAriyA theresA rANI-mAtA eNna sAthe divasano moTo bhAga besI rahI. acAnaka AMsuthI AMkho chalakAvatI te bolI UThI - "rAjAjI mane have cAhatA nathI; mAruM zuM thaze?" jAo, jAo, tamArA jevI patnI jene hoya te pati haMmeza potAnI patnIne cAhe ja." "mAtAjI, paNa rAjAjI eTalA badhA suMdara che ke, temanA upara sau koI hArdika prema kare, ane rAjAjI upara koInA tevA gADha premanI asara na ja thAya tevuM na banI zake." Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka "jo gADha premanI ja asara thatI hoya, to pachI tamAre zI phikara che? tamAro to rAjAjI upara gADha prema che ja ne!" "paNa ghaNAnA gADha premo hoya, to rAjAjIne pasaMdagI karavApaNu thAya ja ne? ane rAjAjIne e bIjA premathI ja ghara, kuTuMba, saMtAna badhuM ja maLe to? - arere, mAtAjI, huM rAjAjInAM bIjIthI thayelAM bALako joIza tenI sAthe ja marI jaIza - ' ,, 326 "mAriyA, mAriyA, zuM bolo cho? rAjAjIne rAjagAdIno vArasa to tamArAthI ja thaI zake, e na bhUlazo. te ja vakhate maeNDama musApharInAM kapaDAM paNa badalyA vinA ja, kaMIka kSubdha avasthAmAM tyAM AvI pahoMcI. 66 Apa baMnene musApharIno thAka to nathI lAgyo ne, eTaluM pUchavA huM AvI chuM," maeNDame jaNAvyuM. (( jarA paNa nathI lAgyo," rANI-mAtAe kahyuM. nAmano ja, mAriyA theresAe kahyuM. "" "" "" "mane thAka to nathI lAgyo, paNa trAsa bhA2e thayo che," maeNDame dhImethI umeryuM. trAsa? zAno?" rANI-mAtAe pUchayuM. 'rAjAjI ghoDesavArI karIne Akhe raste zA mATe AvyA?" meDame 64 pUchyuM. >> "e to meM ja temane gADImAM goThavuM na hovAthI ghoDA upara besavA salAha ApI hatI, mAriyA theresAe phIkI paDI jaIne kahyuM. "ThIka, ThIka, " maeNDame jarA hasIne kahyuM; "paraMtu Apa baMnene pelA bhayaMkara samAcAra maLyA ke nahi?'' ,, "hA, hA, ma0 6 gIzanA ghAyala thavA bAbatanA ne?" "ane saunI peThe Apa loko paNa e badhuM jaMgalI suvaranA zikAramAMthI thayeluM ja mAnatAM hazo, kharAM? " "nahIM to?" Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIonI dAjha 327 "are e to TUMkayuddhanuM pariNAma hatuM, ane te dvaMdvayuddha paNa evuM ke meMzyorane be sArA mitro gumAvavA paData, ane rAjAjIne potAnA be vIro." paNa to pachI e yuddhanuM kAraNa zuM? ane taMdvayuddhanI manAI che tenuM zuM?" are te baMne jaNA rAjadarabAranI eka bAjunA cAritrya viSe vAta karatA haze. eka jaNe ema kahyuM ke, e to DAhIDamarI zANI bAI che, tyAre bIjAe kahyuM ke, e to bhalabhalA devAdhidevane lobhAvanArI - phasAvanArI apsarA che." "devAdhidevane? ane teya rAjadarabAranI bAju?" mAriyA theresA rAjA pratyeno ullekha samajI jaIne gabharAIne bolI UThI. "e bAjunuM nAma zuM?" rANI mAtAe kaDaka thaIne pUchayuM; tamArI tahenAta-bA kumArI da lA vAliyera ja ne?" "hA, hA, e ja bhalI bhoLI lAgatI duttI!" meDame dAMta kacakacAvI javAba Apyo. "ane da gIze ene nirdoSa kahI, paNa da vArda e vAtano virodha karyo, ema ja ne?" rANI mAtAe pUchyuM. hA, hA, ema ja, ane temAMthI baMne jaNa laDI paDyA." "ThIka, ThIka, paNa e chokarIne jhaTapaTa rAjadarabAramAMthI dUra karavI joIe, e nakkI; nahi to AvI to ghaNIya laDAIo maMDAze ane-" "hA, hA, ane bIjI bAju paNa zuM thaIne rahe, te zuM kahI zakAya?" meDame rANI-mAtAno bhAva samajI laIne kahyuM. ThIka, ThIka, paNa e vAta have mane seMpI do; darabAranI koI bA vize kaMI carcA thAya ke pagalAM levAya e rAjAjI pasaMda karatA nathI. eTale huM ja e bAbatamAM ghaTatuM patavI laIza. tame jaIne lA vAliyarane mArI pAse mokalI Apo jouM." rANI-mAtAe gaMbhIra vicAramAM paDI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 prema-paMka jaIne kahyuM. mAriyA gheresAe paNa rAjAjI bAbata hamaNAM ja citA vyakta karI hatI. lA vAliyera AvatAM ja rANI mAtAe tene potAnI najIka AvIne besavA jaNAvyuM tathA kahyuM, "ame hamaNAM tArI ja vAta karatAM hatAM." "mArI?" lA vAliyare phIkI paDI jaIne kahyuM. "hA, maeN0 da gIza ane ma0 da vArda vacce ThaMyuddha khelAyuM tenI khabara to tane paDI ja haze." "hA, maeNDama, gaI kAle ja mane e vAtanI khabara paDI." lA vAliyera potAnA be hAtha bhegA maLatI bolI. "ane A keMdvayuddha thavAnuM che enI tane khabara nahotI?" "mane zI rIte khabara hoya, meDama?" be marado laDI paDe to tenI pAchaLa kAMI kAraNa hoya ja; ane e be vaccenI laDAInuM kAraNa tuM jANe che ja." "mane jarA paNa khabara nathI, tathA kalpanA paNa nathI maeNDama." lA vAliyera mUMjhAI jaIne bolI UThI. eka ja vAtano satata nanno bhaNyA karavo, e gunegAronI cAla rIta ja hoya che; paNa mArI AgaLa e badhI ThAvakAI nahIM cAle, samajI?" gunegAra? ThAvakAI? mAtAjI, Apa zuM kaho cho?" lA vAliyera have to chaLI ja UThI. to mAre moDhe ja tAre kahevarAvavuM che kema? mane kaMI bIka nathI lAgatI. to sAMbhaLa, maeN0 da gIzane tArA bacAva khAtara e taMdrayuddhamAM kUdI paDavuM paDayuM." mArA bacAvamAM?" "hA, hA; namaNI sApaNa jevI suMdara strIone potAnA bacAvamAM bahAdura vIro taravAro khakhaDAve e gamatuM hoya che; paNa huM tane moMe Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIonI dAjha 329 kahI dauM chuM ke, mane evI badhI laDAIo gamatI nathI. kAraNa ke, mane pelI sApaNo pratye ja sakhata napharata che - mArA kahevAno je artha tAre samajavo hoya te samajI le." lA vAliyera tarata ja rANI-mAtAnA paga AgaLa phasaDAI paDI. te DUsakAM khAtI khAtI bolI, "mane Apa nAmadAra mAro je kAMI aparAdha hoya te spaSTa kahI saMbhaLAvo - mane kazo khulAso karavAnI paNa taka ApyA vinA Ama sajA pharamAvo nahi. Apa amArA jevI saunAM AdhAra-sthAna cho; ame ApanI pAse ja amArA du:khano ilAja zodhavAnI AzA rAkhIe." maeNDama A badhuM sAMbhaLI tarata tucchakArabharI rIte mAM macakoDI gaI. rANI-mAtAe meDama sAme joIne kahyuM, "lo, A bhalI bApaDInA ThAvakA bola to sAMbhaLo! are, tuM amane saune zuM samajI beThI che, hai? ame loko to tAja paherelAM mAthAMnI sobata sevelI che, e nathI jAgatI? ame badhAM tArI AvI vAtothI chetarAI jaIe tevAM gamAra nathI!" lA vAliyara bicArI kapAI gayelI kamalinInI peThe vilAI gaI. "khabaradAra, yAda rAkhaje ke, tuM tArA manamAM je vicArI beThI che, e sAMbhaLIne paNa strIo tarIke zaramathI amAruM mAM nIce namI jAya che. ane tArA to vivAha paNa thaI cUkelA che, nahIM?" lA vAliyere chAtI upara potAnA baMne hAtha jorathI bhIDI dIdhA. "cAla, pUchavuM teno javAba Apa." "hA, meDama." "konI sAthe?" "vAikAuMTa da brAjalona sAthe." "to tArA jevI mAlamilakata ke mAnapratiSThA vinAnIne AvuM sAruM ThekANuM maLI gayuM che teTalAthI tane saMtoSa nathI? to atyAre vAikAuMTa kayAM che?" Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 prema-paMka "IMgleMDamAM," maeNDame ja vacce javAba ApI dIdho; "ane A yuvatIe ahIM meLavelI bIjI saphaLatAnA samAcAra temane tyAM pahoMcyA vinA nahIM ja rahe." "bhagavAna, bhagavAna!" lA vAliyara hatAzAmAM bolI UThI. "to ThIka, sAMbhaLI le; ame jaladI jaladI vAikAuMTa phrAMsa pAcho phare tenI peravI karIzuM, ane te Ave eTale tene darabArathI dUra vidAya karI daIzuM. paNa tAro vicAra judo ja hoya, to eTaluM sAMbhaLI rAkha ke, tArA karatAM bhalI bhalI gaThiyaNone meM sIdhI karI nAkhI che." "meDama, mArA upara dayA karo! A badhuM tame zuM kaho cho?" "cUpa rahe; kazuM nATaka karavAnI jarUra nathI. abaghaDI ahIMthI cAlatI thA, ane tArA kamarAmAM jaI, meM kahelI vAto upara barAbara vicAra karavA mAMDa, samajI!" lA vAliyara cAlI jatAM ja rANI-mAtAe jarA rAjI thatAM thatAM meDamane kahyuM, "have e durI pharI hiMmata karaze kharI?" "AvAM bhalI-bhoLAM lAgatAM mANaso bahu cavaDa prakRtinAM hoya che-tUTe paNa chUTe nahi," meDama gaNagaNI. rANImAtA have mAriyA theresAne badhI vAta kahevA cAlyAM gayAM. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 jAkAro ! sAMjanA sADAcha vAgatAMmAM badhuM kAmakAja paravArI, kaMIka nAsto jevuM karI, rAjAjI jarA tAjA thayA, eTale tarata temaNe seMteznono hAtha pakaDI, potAne lA vAliyeranA oraDA tarapha levA pharamAvyuM. meM teno bicAro DaghAI gayo. te bolyo, "sarakAra, ema kaMI e tahenAtI bAnuonA oraDAmAM, vagara kAraNe na jaI zakAya." vAha, dezano rAjA koI hoziyAra cabarAka chokarI sAthe vAtacIta karI AnaMda karavA mAge, temAM zuM khoTuM che?" paNa sarakAra, bIjAo bhale kaMI na kahe, paNa Ape rANIjI, rANI-mAtA e badhAnoya vicAra karavo joIene!" ThIka, ThIka, kAlathI kaMIka bahAnuM vicArI kADhIzuM; paNa Aje to kazA bahAnA vinA sIdhA javuM ja che, e nakkI." tahenAtI-bAnuonA kamarA tarapha javA je AMgaNuM vaTAvavAnuM hatuM, temAM meDama, rANI-mAtA ane rANIjI ema traNenA kamarAnI bArIo khUlatI hatI. seMteznone bicArAne jaladI jaladI e AMgaNuM pasAra karatAM, koNa jANe kyAMthI tenA mAthA para zuM AvI paDaze, tenI ja bIka lAgavA mAMDI. sad bhAgye e badhI bArIone paDadA nAMkhelA hatA, eTale koInuM meM temanA tarapha tAkI raheluM sIdhuM to dekhAtuM na hatuM. lA vAliyeranA kamarAnuM bAraNuM AvatAM, meM tegno bahAra ja Ubho rahyo, paNa rAjAe tene sAthe ja aMdara lIdho. lA vAliyera te ghaDIe raDatI hatI, ane tenI AMkho lAla lAla thaI gaI hatI. 331 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 prema-paMka rAjAe tarata ja ciMtAtura thaI, mamatAthI tene "zuM thayuM che,' ema pUchavA mAMDyuM. "mane kaMI thayuM nathI, sarakAra." lo vAliyare bhAgI gayelA avAje javAba Apyo. "to pachI tArI AMkho lAla kema che?" musApharImAM kazuMka paDyuM haze, sarakAra." nahi, nahi, priya, tArI AsapAsa evI madhura zAMti ane tRpti harahaMmeza vyApI rahelI hoya che ke, jemAM AvIne pAvana thavA mana thAya. uparAMta, haMmeza tuM mArA upara evI amIbharI najara TheravI rAkhe che ke jenAthI mArAmAM jANe navA prANano saMcAra thAya che. paNa Aje to tuM mArI sAme najara paNa milAvI zakatI nathI. mATe je hoya te sAcuM kahI de." sarakAra, kazuM nathI; ane Apa mane jevI jovA haMmeza iccho cho, evI ja huM chuM." nahi, nahi, atyAre tuM cakalIzI-chaLelIzI dekhAya che. tane koIe TANo mAryo che? dUbhavI che?" "nA, sarakAra." "jo, have huM gusse thaI jaIza; je kaMI sAcI vAta hoya te mane tAbaDatoba kahI de." paraMtu lA vAliyara du:khI thaIne UlaTI sadaMtara cUpa thaI gaI. rAjA ekadama chaMcheDAI gayo; je umaLakAthI ane atyAra sudhI ekaThI thayelI je iMtejArIthI te ahIM Avyo hato, teno Avo ja heja Avelo joI, tenAmAM eka prakAranI hiMsatA UchaLI AvI. acAnaka lA vAliyeranA oraDAmAM eka bAju TiMgAvelo oNthosano phoTo tenA jevAmAM Avyo. ane tene eka DaMkha sAthe yAda AvyuM ke, e oNthosanA putra sAthe lA vAliyerano vivAha thayelo che. tene tarata ja evI kalpanA gaI ke pheblothI perIsa pAchA pharatAM, laMDanathI vAikAuMTa da Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAkAro! 333 brAjalaoNnano lakhelo premapatra Ane maLyo haze, eTale teno prema yAda karIne ja te raDavA beThI haze. krodhamAM premInI IrSyA umerAI eTale pachI rAjAnI manovRttie ekadama palaTA khAvA mAMDayA. teNe have lA vAliyerane e jAtanAM TANAMthI ja vIMdhavA mAMDI. lA vAliyera e kArI ghA nIce Dhagalo vaLIne paDI rahI; tenuM hRdaya phATI javA lAgyuM; paraMtu rANIjI, rANI-mAtA ane maeNDama sAme sIdhI phariyAda na kare tyAM sudhI te bIjo zo javAba ApI zake? rAjAnA gussAo have mAjhA mUkavA mAMDI. teNe garajIne kahyuM, "juo kumArIjI, chevaTanuM sAMbhaLI lo; tamAre mAMethI eka zabda kADhavo che ke nahi? A rItanI tamArI bevaphAI, caMcaLatA ane pataMgiyAvRttino kazo khulAso tamAre ApavAno che?" "huM zuM boluM? sarakAra, huM atyAre evI mUMjhAI gaI chuM ke, mArAmAM bolavAnI paNa zakti rahI nathI. "" "paNa zAthI mUMjhAyAM cho e ja huM pUchuM chuM ne? je sAcI vAta hoya te kahevAmAM mUMjhavaNa zI?" "paNa kaI bAbatanI sAcI vAta?" " 'vadhI na bAbatanI!" lA liyera have lagabhaga behoza banavAnI aNI upara AvI gaI hatI. te be hAtha pahoLA karI rAjAjInA paga pakaDI potAne rANIoe je TANA mAryA hatA tenI vAta kahevA ja jatI hatI, paNa eka acAnaka AvI caDelA DUsakAthI tenuM gaLuM rUdhAtAM, chevaTe te eTaluM ja bolI beThI, "mane kAMI ja khabara nathI." khela khalAsa ! rAjA have huMkAra karato bolI UThayo, " A mAtra caMcaLavRtti, bevaphAI ke cAlAkI ja nathI; A to have rAjA sAmeno rAjadroha che!" 66 ane pachI tarata seMtegno sAme joI te bolI beTho, " joyuM, huM A chokarIne hAthe mUrakha banyo te? da gIza vAIkAuMTa da brAlaoNna Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 prema-paMka vatI laDyo hato; ane A chokarI haju e brAjalaoNnane cAhe che. seMtezno, huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM ke, mArA aMtaramAMthI A chokarI mATenA premano kaNekaNa traNa divasanI aMdara jo huM ukheDI-toDIne pheMkI nahIM daI zakuM, to mAtra zaramano mAryo ja huM marI jaIza." ATaluM kahI rAjA tarata lA vAliyerano kamaro choDI cAlyo gayo. rAjA A chokarInI lapamAMthI chUTayo te vAtanI seMteznone to nirAMta ja lAgI. - jyAre A baMne jaNa AMgaNuM vaTAvI rahyA hatA, tyAre meDamanI bArIno paDado dhImethI khasyo. ane tarata ja maeNDama lA vAliyeranA kamarA tarapha doDI. lA vAliyera potAnA oraDAmAM IzunI krUsamUrti AgaLa jamIna upara ghUMTaNiye paDI hRdayAphATa rudana karatI hatI. meDame tarata ja tene saMbodhIne kahyuM, "hamaNAM thoDA ja vakhata pahelAM tane eka tAkIdabharI sUcanA ApavAmAM AvI hatI, kharuMne?" lA vAliyara bebAkaLI AMkhe maeNDama sAme mAtra muMgI mUMgI joI ja rahI. cUpa kema rahI che?" maeNDama tADUkI; "rANI-mAtAe tane evI rIte vartavA nahotuM pharamAvyuM ke, jethI tAre viSe amuka jAtanI vAto bahAra na phelAya?" lA vAliyera mUMgI ja rahI. "ane chatAM, hamaNAM ja te pharamAnanuM teM ullaMghana karyuM che; mArA darabAranI koI strIo vize bhAtabhAtanI vAto thAya e mane pasaMda nathI; mATe bIjuM koI sAMbhaLatuM nathI te daramyAna huM tane kahI dauM chuM ke, tuM atyAranI ghaDIthI mArI tahenAtamAMthI chUTI che! ane tarata ja tuM tArI mA pAse bhuvA cAlI jA." Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAkAro! 335 lA vAliyera haju mUMgI rahI; mAtra tenI phATelI AMkhamAM kAramI vedanAnAM thoDAM lakSaNo umerAyAM eTaluM ja. "huM AzA rAkhuM chuM ke, te mAro hukama sAMbhaLI lIdho che, ane teno amala tarata ja thaze." eTaluM kahI maeNDama paga pachADatI, e oraDImAMthI cAlI gaI. lA vAliyera Akho vakhata IzumUrti sAme ja taraphaDatI paDI rahI. rAta paDavA lAgI, tema tema tenA manamAM eka AzA udaya pAmavA lAgI: pheblothI AvatAM rAjAe rastAmAM tenI pAse zapatha levaDAvyA hatA - baMnee hAthamAM hAtha rAkhI arasaparasa zapatha lIdhA hatA: 'divasa daramyAna koI paNa kAraNe ApaNane sAcI khoTI game teTalI ciMtA, hatAzA, ke gerasamaja thayAM hoya, to paNa ApaNe pharI maLyA vinA, khulAso karyA vinA, ke chevaTe AzvAsanano saMdeza mokalyA vinA te pachInI rAta pasAra nahi thavA devI. ane e mulAkAta-khulAso-ke-saMdeza maLe eTale pachI mananI game tevI gerasamaja ke ciMtA ke gusso ekadama phagAvI devAM.' bicArI lA vAliyera rAjAjI tharaphathI khulAsAno ke AzvAsanano saMdeza maLavAnI AzAmAM moDI rAta sudhI besI rahI. paNa te bhUlI gaI ke, premanI vRttie premapAtranA saMrakSaNa mATe ke zAMti mATe je upAyo yojyA hoya che, te badhA, krodha ke IrSAvRtti vyApI rahe tyAre, yAda nathI rahetA; kAraNa ke krodha-IrSyA to prema pAtrane ghA ane kAramo ghA kema karIne karAya tenI ja peravI vicAratAM hoya che! paNa madharAtanA TakorA paDayA, eTale rAjAjInA saMdezanI AzA lupta thatI cAlI. lA vAliyera have samajI gaI ke, A pRthvI upara tene koInI tarapha moM pheravavA jevuM rahyuM nathI. brAjalaoNnane to te pote ja tajI beThI hatI; rAjAjIne ja potAnA prathama premI tarIke teNe DaratAM DaratAM kabUlyA hatA ane chevaTe svIkArI lIdhA hatA. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 prema-paMka paNa- paNa, bhale pRthvI upara tenuM koI na rahyuM, paraMtu svargamAM parama pitA to tenA haju bAkI che ja! lujhAnA vicAre have paramAtmA tarapha ja vaLavA lAgyA. ane enA TakorA paDyA tyAre teNe lagabhaga nizcaya karI lIdho ke, sa nadI upara zailota mukAme AvelA kArmelita maThamAM sAdhvI banIne joDAI javuM, ane paramAtmAnI prArthanAmAM ja jIvana vyatIta karavuM. ane te mujaba te gupacupa rAjamahelamAMthI nIkaLI gaI. darabAra-gaDhanA paherAvALAonI najara cUkavIne te zI rIte bahAra AvI, te koNa jANe! athavA je bhagavAnanI sevAmAM te potAnuM jIvana arpaNa karavA jatI hatI, temaNe ja tene sahIsalAmata bahAra lAvIne mUkI - ema mAnavuM joIe. tene rastAnI kazI khabara na hatI. eTale sIM nadIno AdhAra laI tene kAMThe te cAlavA mAMDI. cheka chevaTe plAsa lA greve sudhI te AvI, tyAre be traNa dArUDiyAoe tene AMtarI tathA satAvavA mAMDI. lA vAliyere e lokonA paMjAmAMthI chaTakavA ghaNo prayatna karyo, paNa pelAo tenI asahAya sthiti samajI gayA hovAthI ke vadhAre paDatA pAgala banyA hovAthI - vadhu Akramaka banyA ane lA vAliyera eka kAramI cIsa pADIne jamIna upara tUTI paDI. te ja vakhate eka dArUDiyAnA DAbA lamaNAmAM phaTako paDyo; ane bIjo jamaNI bAju nadInI kinAra tarapha gabaDavA lAgyo, tyAre trIjo pagane badale lagabhaga mAthA upara ja Ubho thaI gayo hato. barakaMdAjono eka aphasara, paristhiti pichAnI laI, tyAM dhasI Avyo hato ane gussAbharI AMkhe e dArUDiyAone paDakArato tyAM Ubho hato. pelA sarakArI varadA jotAMnI sAthe havA thaI gayA. pelo aphasara lA vAliyara sAmuM thoDI vAra vadhu jotAM ja bolI UDyo, "kumArI da lA vAliyera to nahIM?" Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "oho, meM ema kahI teNe tarata teno hAtha pakaDI lIdho. 66 jarUra, tamane huM pUratuM rakSaNa ApIza; paNa bhagavAnane khAtara kaho, tame A tarapha ekalAM atyArane vakhate kayAMthI?" "mAruM zaeNlota javuM che." "paNa zaeNlota javuM hoya to tame tenA tarapha pITha rAkhIne ja cAlo cho!" jAkAro ! 337 dAtenAM! huM ja chuM; kRpA karIne mane bacAvo!" "" "to mane sAcI dizAmAM mUkI Apo.' "" jarUra.' "paraMtu mArI kharI jarUranI ghaDIe tame A tarapha kayAMthI AvyA, e to mane kaho." "mAruM makAna A tarapha che; notra-dAmanI nizAnIvALI vIzI mArA makAnamAM ja bhADe ApelI che. huM bhADuM ugharAvavA kAle rAte ahIM Avyo hato, te pachI ahIM ja sUI gayo hato. have vahelI savAre rAjamahelamAM mArI DayUTI saMbhALI levA huM jarA vahelo ahIMthI nIkaLyo hato. paNa, zailota ahIMthI traNa-cAra mAIla dUra che, e tamane khabara hoya ema lAgatuM nathI ! " 'bhale rahyuM; huM teTaluM cAlI nAMkhIza." dAtenAM vadhu bolyA vinA tenI sAthe sAthe cAlavA lAgyo. pachI zailotanI UMcI jagA dekhAvA lAgI tyAre chevaTe teNe pUchyuM, "tamAre kayA makAnamAM javuM che?" " kArmelita-maThamAM. " 'kArmelita-maThamAM ?" dAtenAMnuM mAM navAIthI pahoLuM thaI gayuM. " bhagavAne tamane mArgamAM mane Teko ApavA ja mokalyA hatA; tamAro AbhAra mAnuM chuM." "zuM tame sAdhvI banavA jAo cho?" pre.-22 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 prema-paMka hA, meMzyora; meM have bhagavAnanI sevAmAM ja jIvana arpaNa karavAno nirNaya karyo che. rAjAjIne huM ahIM AvI chuM ane zA mATe AvI che tenI kazI khabara nathI, ane temane khabara paDe ema huM irachatI paNa nathI." "paraMtu, rAjadarabAranuM mANasa rAjAjIne jANa karyA vinA ane temanI paravAnagI vinA Ama nIkaLI zake ja nahi, e jANo cho ne?" have huM rAjadarabAranI nokarImAM nathI, e tame jANI rAkho, moMzyora. ane mArI eka chevaTanI vinaMtI tame svIkArazo, evI mArI icchA che." kaI ?'' "tame sogaMdapUrvaka kaho ke, tame mane ahIM joI hatI ke huM sAdhvI thaI chuM e vAta kadI tame rAjAjIne nahIM karo." "huM evA sogaMda khAvAno nathI." "kema?" "kAraNa ke huM rAjAjIne oLakhuM chuM, nahi nahi, AkhI mAnavajAtane oLakhuM chuM-huM evA sogaMda haragija nahIM khAuM." "to sAMbhaLI lo, AjathI mAMDIne huM maratAM lagI tamArA mastaka upara paramAtmAnA AzIrvAda Utare evI prArthanA karavAnI hatI; te havethI tamArA mAthA upara bhayaMkaramAM bhayaMkara zApa Utare tevI ja prArthanA karIza; kAraNa ke, tame mane atyAre jagatamAM koIe nahIM du:khI karI hoya teTalI du:khI karI mUkI che." dAoMna lA vAliyaranA zabdo pAchaLano jusso joI coMkI UThayo. te bolyo, "bhale, huM rAjAjIne kazuM nahi kahuM." Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 chuTakAro! 1 rAtanA bAra vAgyA sudhI Daca pratinidhio sAthe rAjAjInI bhAre dhamAlabharI mulAkAta cAlI. Dacoe rAjAnuM apamAna thAya evA citravALA caMdrako bahAra pADayA hatA. alabatta, sUrya upara pasAra thatI vAdaLI ja batAvavAmAM AvI hatI. paNa TrAMsanA rAjAnA pratApI sUrya upara vaLI vAdaLI zAnI? maMtrIo, lazkarIo vagere saunI bhAre bhAre dalIlo thaI. pachI Daca pratinidhione zo javAba Apavo e bAbatanI khAnagI maMtraNAo moDI rAta sudhI cAlI. savAranA rAjA jyAre UThayo, tyAre tene tarata lA vAliyera yAda AvI. teNe paherA upara UbhelA dAte nAMne kahyuM, setegnone bolAvo. setegno AvatAM ja rAjA tene laI sIdho lA vAliyaranA kamarA tarapha UpaDayo. dA nAM bArIethI cupacupa joI rahyo. te samajI gayo ke rAjA kayAM zA mATe jAya che. lA vAliyeranA kamarAmAM pathArI jemanI tema paDI hatI ane koI ja tenA upara rAta daramyAna sUtuM hoya, ema lAgatuM na hatuM. tarata mAMtAlene bolAvavAmAM AvI. te lA vAliyara viSe kazI mAhitI na ApI zakI. paNa teNe eTalI kalpanA doDAvI ke, tene vahelI savAre zAMtimAM bahAra bagIcAmAM pharavAnI Teva che, eTale kadAca te bahAra pharatI paNa hoya. 339 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 prema-paMka thoDI vAramAM rAjA bagIcAmAM badhe pharI vaLyo. tenuM moM have phIkuM paDI gayuM hatuM ane koI gUDha citA tenA hRdayane korI khAvA lAgI hatI. ATha vAgI gayA; rAjAjIno nAsto Tebala upara hAjara karavAmAM Avyo. rAjA beTho kharo, paNa khAvA tarapha tenuM lakSa ja na hatuM. paNa tyAra pachI pAchI keTalIka agatyanI lazkarI mulAkAto patavavAnI AvI ane chevaTa to Daca pratinidhione bhara darabAramAM ja maLavAnuM thayuM. rAjA e badhI mulAkAto patavato hato, paNa tenA moM upara lA vAliyara na maLyAnI ciMtA jevI ne tevI ja hatI. teNe ghaNAone mAtra tenI bhALa meLavI lAvavA ja mokalyA hatA, ane te sukharUpa kayAMka beThI che ke phare che, eTalA ja samAcAra tene jANavA hatA. paNa koI AvIne tene eTalA samAcAra paNa ApI gayuM nahi. rAjA khUba ja UMconIco thavA lAgyo. acAnaka doMe pAse UbhelA meM tegnone khabhe hAtha mUkyo. meM tegnoe saheje ja pUchayuM, "kema zA samAcAra?" "konAlA vAliyeranA?"dAnoe rAjA sAMbhaLe tema sAmuM pUchyuM. rAjA tarata cakyo. teNe kAna saravA karyA. "lA vAliyerane zuM thayuM che? te AsapAsa ATalAmAM kayAMya jaNAtI nathI. ame kyAranA tenI khoLa calAvI rahyA chIe. darabAragaDhamAMthI eka mANasa jevA mANasanI bhALa na maLe, e navAInI vAta che." meM tegnoe dAoM noM AgaLa rAva khAdhI. tamane zI rIte darabAra-gaDhamAM tenI bhALa maLavAnI hatI? te to zelota mukAme kArmelita-maThamAM sAdhvI banavA pahoMcI gaI che." "huM? zuM kaho cho? tamane koNe kahyuM?" "teNe pote ja huM ja Akhe raste kArmelita-maTha sudhI kAle pAchalI rAte tenI sAthe gayo hato." paNa te sAdhvI thavA jAya zA mATe?" Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuTakAro! 341 "tene darabAragaDhamAMthI gaI kAle kADhI mUkavAmAM AvI che." rAjA ekadama coMkayo. paradezI pratinidhio, pradhAno, maMtrIo, darabArIo sau AsapAsa beThelA hatA ane teNe sIdhuM dAnane pUchayuM, "tame kaho cho te badhuM sAcuM che?" "hA sarakAra." "to darabAramAMthI tene koNe kADhI mUkI?" dAte noMe javAbamAM mAtra khabho ja UMco karyo. e tapAsavAnuM kAma mAruM nathI - evo te ceSTAno artha thato hato. rAjA tarata ja beThaka uparathI phalaMga mArIne Ubho thaI gayo. rANImAtAe badhuM sAMbhaLyuM hatuM, te paNa UbhI thaI gaI. maeNDama gussAthI ane DaranI mArI kaMpI UThI. te rANI-mAtAnI peThe UbhI thavA gaI paNa pAchI potAnI beThaka upara phasaDAI paDI. rAjAe tarata ja darabArane barakhAsta thayelo jAhera karyo. sau cekI UDyA. paradezI pratinidhione teNe kahyuM, 'huM mAro javAba - athavA mArI marajI spena ane haoNlenDane sIdhI jaNAvIza." rANI mAtA ekadama rAjA pAse doDI gaI. "sAMsatA thAo, dIkarA, sAMsatA thAo; tame atyAre jAta uparano kAbU gumAvI beThA lAgo cho." meDama, huM mArI jAta uparano kAbU gumAvI beTho chuM, to te jemaNe mArA upara A kArI ghA karyo che temanI sAna ThekANe lAvavA mATe ja, eTaluM yAda rAkhajo." ATaluM kahI, dA nene sAthe thavAnuM kahI, te tarata bahAra doDyo. mAniko ane mAlikone paNa rAjajInI sAthe thayA; tabelAno eka mANasa paNa pAchaLa doDayo. maThanI bahAranA AvakAra-gRhamAM lA vAliyera eka paththaranI IzumUrtivALA #sa AgaLa jamIna upara ekalI paDI hatI. nIcenI pharasa jevI ja te paNa ThaMDI paDI gaI hatI. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 prema-paMka rAjAe tene marelI jANI ekadama cIsa pADI. dA no te sAMbhaLI tarata aMdara doDyo. baMne jaNAe maLIne e bicArIne upADI. dADaeN naMe tarata bhaya-dhaMTa jorathI vagADavA mAMDyo; kAraNa ke tene paNa lAgyuM ke lA vAliyera marI ja gaI che. maThanI adhyakSA tarata bahAra doDI AvI; paNa rAjAne oLakhI jaI, tarata ja pAchI aMdara doDI gaI, ane bIjI sAdhvI mAraphate joItI davAo pANI vagere mokalAvyAM. adhyakSAe maThanAM badhAM bArIbAraNAM baMdha karAvI dIdhAM; kAraNa ke, rAjA bhAre dhamAla macAvI rahyo hato ane potAnA dAktarane bolAvavA hukamo ApI rahyo hato. puruSa vargano Avo humalo sAdhvIonA maThamAM hoya nahi. paNa tevAmAM ja lA vAliyera jarA saLavaLI ane bhAnamAM AvI hoya tema teNe dhImethI AMkha ughADI. rAjA tarata ja tenA paga AgaLa ghUMTaNiye paDyo. rAjAne jotAM ja lA vAliyere evo UMDo-- gaMbhIra nisAso nAMkhyo ke, rAjAno zvAsa chAtImAM ja UMDo UtarI javA lAgyo. lA vAliyere rAjAne barAbara oLakhyo eTale te tarata tenA hAthamAMthI paDIne chUTI thavA gaI. "bhalA bhagavAna! haju dIkSAvidhi pUro nathI thayo?" "nA, nA, ane have te thaze paNa nahi, huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM." potAnI zakti ane kAramI hatAzA chatAM, tarata lA vAliyara UbhI thaI gaI ane bolI, "e arpaNavidhi thaze ja; mane koI aTakAvI zakaze nahi." "huM kadI tane maThamAM arpita thavA daIza nahi, e huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM." dAna vakhata vicArI, tarata bahAra cAlyo gayo. sarakAra,"lA vAliyara have makkamatAthI bolI, "eka zabda paNa vadhu na bolazo; mAre mATe bAkI raheluM ekamAtra bhaviSya -mukti, tene Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuTakAro! 343 barabAda karazo nahi; tema ja ApanI paNa ujajavaLa kArakirdIne eka kSaNika ghelA khAtara DAgha lagADazo nahi." "kSaNika gheluM?" "Apane mAthe evI javAbadArIo ane baMdhano che, je badhAM mArA jevI eka kaMgALa chokarI pratyenI lAgaNI khAtara hukarAvI daI zakAya nahi, mATe Apa mane bhUlI jAo." "tane bhUlI jAuM?" "Apa kyAranA bhUlI ja gayA cho." "are, tane bhUluM te pahelAM to huM maravAnuM vadhu pasaMda karuM." "sarakAra, Apane mArA mananI zAMtinI saheja paNa darakAra hota, to gaI rAte Ape mane maravA mATe Ama vIlI mUkI na hota. Ape mane pheblothI AvatAM rastAmAM zapathapUrvaka nahotuM jaNAvyuM ke, kAMI gerasamaja thAya to paNa eka rAta khulAsA vinA ke taDajoDa karyA vinA nahIM vItavA devI? ane chatAM Ape kAle rAte ja zuM karyuM?" "luijhA, mane mApha kara, huM IrSAthI AMdhaLo banI gayo hato." paNa pharIthI paNa e IrSA ApanA hRdayamAM sthAna pAmI ja zake, enA karatAM mane have chUTI karo, e vadhu sAruM che." . "jo luijhA, Avo zabda nuM pharIthI eka vAra bolIza, to tuM nakkI jANajo ke ahIM tArA paga AgaLa ja mAruM zaba paDyuM haze." "sarakAra, paNa jene sau koI dhikkAre che, tevIne mATe Ape evuM AtmabalidAna ApavAnuM na hoya." je lokoe tene dhikkArI che ane apamAnI che, temanAM nAma mane dayA karIne ApI de; tuM gaI kAlathI e vAta karatI nathI, tethI to A badhuM vadhatuM jAya che." "sarakAra, mAre koInI sAme phariyAda karavAnI nathI; huM ja pote badhA prakAre doSita chuM." Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 prema-paMka "luijhA, tAre mane hatAzAnI khAIne taLiye ja pheMkAyelo jevo che, ema?" "sarakAra, mane paramAtmAnuM zaraNa ja levA do." "paramAtmA paNa tane mArI pAsethI kADhI jaI nahIM zake." "to pachI mArA krUra ane dRDhanizcayI duzamanonA hAthamAMthI mAruM rakSaNa kara ! teo mAruM jIvana tema ja mArI ijajata barabAda karavA mAge che. jo Apa mArA upara prema karavA jeTalI hiMmata dAkhavI zakatA ho, to mAruM rakSaNa karavA jeTalI ApanI tAkAta che, eTaluM to mane batAvo. jene Apa cAho cho, tene to bIjAMo dhutkArI apamAnIne, zaramabharelI rIte hAMkI kADhe che." "tane hAMkI kADhI che? A bIjI vAra teM e vAta kahI." mane hINapatabharelI rIte hAMkI kADhavAmAM AvI che, ane have paramAtmA sivAya bIjuM koI mane rakSaNa ApI zake tema nathI." "mAro Akho mahela, mAro Akho darabAra tAro ja banI raheze. ane jeoe gaI kAle tane hAMkI kADhI che, te sau AvatI kAle tArA paga AgaLa kaMpatAM ALoTatAM haze. lAijhA, tArA apamAnanuM huM AkaruM vera laIza. tArI AMkhanA pratyeka azrubiMdu dITha huM lohInAM TIpAM relAvIza. mane tArA duzmanonAM nAma ApI de." "kadI nahi." "to pachI huM teone sajA zI rIte karI zakuM?" "sarakAra e loko evAM baLavAna che ke, teo Apano ugAmelo hAtha paNa pakaDIne pAcho vALI zake." to tuM mane oLakhatI nathI!" rAjA have trADI UThyo; "mAro hAtha pAcho paDe te pahelAM to meM mAruM rAjya phanAphAtiyA thavA dIdhuM haze ane mArA AkhA kuTuMbane barabAda karI mUkayuM haze. hA, hA, jyAM sudhI A pRthvI uparanA madhuramAM madhura ane nirdoSamAM nirdoSa prANIne satAvanArA duzmano nAmazeSa nahIM thaI jAya, tyAM sudhI mAro hAtha pAcho Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 chuTakAro! nahIM paDe."- Ama kahI rAjAe tyAMnA okanA majabUta Tebala upara eTalA jorathI mukkI mArI che, e Tebala tathA Akho oraDo dhaNadhaNI UDyAM. lAijhA paNa rAjAno e pracaMDa kopa joIne kaMpI UThI. te dhImethI bolI, "sarakAra, have to huM kadI e nAma mArI jIbhe bolavAnI nathI. Apa have mane ahIM mUkIne cAlyA jAo." rAjAe AMkho vikarALa karIne kahyuM, "to have kabUla karI de che, teM mane kadI cAlyo ja nathI; mArI A hINapata ane mAro A pastAvo joIne garva anubhavavAmAM ja tuM rAjI che." lAijhA have potAnA be paMjA jorathI AmaLatI bolI, "sarakAra, paNa meM Apane kahyuM te sAMbhaLyuM nahIM, ke mane apamAnita lAMchita karIne kADhI mUkavAmAM AvI che?" "huM tane pAchI e lokone hAthe ja pUjAtI, satkArAtI karIne jaMpIza." sarakAra, Apa mane haju prema karo cho enI eka sAbitI Apo." "kaI?" mane ahIM tajIne cAlyA jAo." "huM tane kadI na tajIne mArA premanI sAbitI ApIza." "to zuM Apa ema mAno cho ke, huM Apano ApanA kuTuMbanAM nikaTamAM nikaTa sagAM sAthe vicheda thavA daIza? - ApanAM mAtA sAthe! ApanI patnI sAthe! ApanAM bhAbhI-bahena sAthe !" chevaTe teM e lokonAM nAma ApyAM kharAM; have bhagavAna mArA sAkSI raheze ke, mAro gusso te traNene khatama karIne ja jaMpaze !" "sarakAra, mane e kaparA bhaviSyanI ja bIka lAge che; meM pUratAM AMsu vahAvyAM che; have bIjuM koI navAM AMsu na vahAve ema ja huM karavAnI chuM." Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 prema-paMka "ane mArAM AMsu-mArI vedanAnI tane kazI paDI ja nathI?" "sarakAra, Apa evA zabdo na vAparatA, Apa jANo cho ke, mArAthI ApanA mukhanA e zabdo sAMbhaLyA jatA nathI; mane cAho cho tethI ja Apane pharI pharI vinaMtI karuM chuM ke, mane have paDatI mUko." "luijhA, huM have tane page paDIne vinaMtI karuM chuM ke, tuM jema kahIza tema huM karIza - mAphI ApavAnuM kahIza to mAphI ApIza ane sajA karavAnuM kahIza to sajA karIza -- paNa mane tuM paDato na mUkIza." sarakAra, huM Apane hukama ApanAra koNa?" "tuM mArI jiMdagI che - mAruM sarvasva che; tane zI rIte sAbita karI batAvuM?" "to mane Apa haju cAho cho, sarakAra?" "huM paramAtmA samakSa - tArI samakSa ghUMTaNiye paDIne kahuM chuM ke, huM tane cAhuM chuM tane cAhuM chuM - bIjA koIne nahi - mArI jAtane paNa nahi." to sarakAra eka vakhata mAro hAtha ApanA hAthamAM pakaDo; mArA jIvananuM e parama sukha haze. e parama sukha mane bakSIne, pachI e sukhane AMca na Ave tevI rIte jIvavA A maThamAM Apane hAthe ja mane soMpI dejo." "kadI nahi, kadI nahi; huM tAre mATe ja jIvavA icchuM chuM, ane tArI sAthe ja maravA paNa icchuM chuM. tArA vinA mAre jIvavuM maMjUra nathI. jo tuM mane sukhI thayelo jovA icchatI ho, to tAre mAro haMmezane mATe svIkAra karavo ja rahyo." paNa sarakAra, rAjadarabAramAMthI mane lAMchita karIne kADhI mUkavAmAM AvI che. evI strI Apane mATe lAyaka na kahevAya." "vAha, jene huM svIkAruM te nAlAyaka zI rIte kahevAya?" "sarakAra, Apa svIkAro to paNa ApanI rakhAta tarIke svIkArI zako; ane rakhAta kadI tenA premIne kazuM gaurava na arpI zake, - rAjadarabAramAM tenuM kazuM sthAna na hoya to." Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuTakAro! 347 "paNa huM tane rAjadarabAramAM pAchI levarAvIza; pachI to tane kazI hINapata nahIM rahe ne?" paNa maeNDama kadI e vAta kabUla nahIM rAkhe; kAraNa ke, rANI mAtA tema ja rANIjI baMneno temane Teko che." "e vAta mAre jovAnI che; huM maeNDama pAse tane thayelI sajA pAchI kheMcI levarAvIza. huM tene game tema karIne namAvIza." "sarakAra, iMglaMDanI rAjakuMvarI sAme ApanAthI baLaprayoga na thaI zake." to huM tene manAvIza." "mAre khAtara Apa sarakAra temanI AgaLa nIcA namo, e karatAM to huM hajAra vAra karavAnuM vadhu pasaMda karuM." rAjA ekadama kALo kaNaka paDI gayo. te jeTaluM sahana karyuM che, teTaluM ja huM paNa sahana karavA mAguM chuM. tArAthI saheja paNa vadhu UMco huM dekhAvA mAgato nathI - rahevA mAgato nathI. A badhA vicAro have choDI de. ApaNI vedanAo jeTalAM ja ApaNe moTAM thaIzuM ane ApaNA ekamekanA prema jeTalAM ja ApaNe dRDha banIzuM. mAruM e balidAna ja huM tane sAmuM dharuM chuM. cAla, mArI jIvanasaMginI, mArI pAchaLa pAchaLa cAlI Ava!" luijhAthI rAjAnuM A AtmasamarpaNa ThukarAvI zakAya tema na hatuM. tenI AMkho bharAI AvI. rAjA kahevAto A urDa puruSa, kevaLa tenA premano yAcaka banIne tenI AgaLa Ubho hato. DusakAMthI tenI chAtI bharAI AvI. teNe rAjAjI sAthe javA eka be pagalAM bharyAM paNa kharAM, paraMtu potAnI nAsabhAga jyAM cogaradama lokajIbhe caDI gaI haze, te tarapha pAchI jatAM tenA paga pAchA khacakAIne UbhA rahyA. rAjA tenI AnAkAnI samajI gayo. teNe kahyuM "tyAM mAtra dA noM sivAya, bIjuM koI ja tArI vAta jANatuM nathI. eTale tAre kazo saMkoca karavAnI jarUra nathI." Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 prema-paMka "to temaNe ja mane dago dIdho kharuM? temaNe tamane kazuM na kahevAnA zapatha lIdhA hatA." dAoM ne te ja ghaDIe ardhA ughADA bAraNAmAMthI aMdara dhasI Avyo ane bolyo, "meM rAjAjIne kazuM ja kahyuM nathI; huM to oN0 da meM tegnone vAta karato hato, te rAjAjI sAMbhaLI gayA haze. kharuM ne sarakAra ?" lAijhAe hasatAM hasatAM potAno nAno zveta hAtha dAna tarapha dharyo. rAjAe dAnane have eka baMdha gADI jhaTapaTa laI AvavA kahyuM. dAoMnoe tarata ja namana karIne kahyuM, "sarakAra, gADI bAraNe taiyAra UbhI che." zAbAza! kaeNpTana, tame badhuM ja AgaLathI vicArI lenArA mANasa cho." pa1 maeNDama rAjAe je rIte darabAra barakhAsta karyo hato, tathA Daca pratinidhi one vidAya karyA hatA, te badhA uparathI sau koI coMkI UThayuM hatuM. khAsa karIne baMne rANIo ane maeNDama to rAjAnA e uzkerATanuM kharuM kAraNa jANatAM hovAthI bhAre vimAsaNamAM paDayAM hatAM. rANI-mAM vAreghaDIe khabara kaDhAvavA lAgI ke, rAjAjI pAchA pharyA che ke nahi. rAjAjI pAchA pharatAM bhAre dhaDAko thaze enI saune khAtarI hatI. maeNDama to tAla sAthe maLIne A badhAmAMthI zI rIte pAra paDavuM tenI vAtacIta karI rahI hatI, tevAmAM mAlikaoNne aMdara AvI khabara ApyA ke, rAjAjI Apane maLavA mAge che. rAjAjI ATalA jaladI pAchA pharaze ane AvIne tarata ja sIdhA potAnI mulAkAtanI mAgaNI karaze, evI meDamane kalpanA na hatI. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maeNDama 349 strIo sAmAnya rIte ADakatarA upAyothI ja laDAI calAvatI hoya che; temanI sAme sIdho moraco AvIne Ubho rahe, tyAre teo eTalI badhI hoMziyArI ke dRDhatA dAkhavI zakatI nathI. paraMtu, raNamedAnamAMthI DarI jaIne pAchA bhAgavuM e paNa maeNDamanA svabhAvamAM na hatuM. rAjA sIdho ghoDA uparathI UtarIne Avyo hovAthI tenA moM uparano raMga haju vadhAre lAla hato, tathA dhULa ane musApharIthI tenAM kapaDAMnA paNa hAlahavAla hatA. te pAse AvIne beTho eTale mAMtAle tyAMthI vidAya thaI gaI. rAjAe sIdhuM ja kahyuM, "mAdamujhola da lA vAliyera Aje savAre potAnA kamarAmAMthI nAsI gaI che te to tame jANatA ja hazo; te du:kha ane hatAzAnI mArI maThamAM sAdhvI thavA gaI hatI." "Apa nAmadAra ja mane pahelI vakhata e vAtanI jANa karAve che." "paNa, tame tene zA mATe kADhI mUkI che, te mane kahezo?" "mane tenA vartana bAbata asaMtuSTa thavAnAM kAraNo maLyAM hatAM." "paraMtu e juvAna chokarI tema ja tenAM sagAMvahAlAMne AvI nAmozImAM utAravA mATe tamArA jevI bhalI ane mAyALu bA pAse kaMIka vizeSa kAraNo hovAnuM loko saheje mAnI le. rAjadarabAranI bAjuo tarapha AkhA zaheranI najara ane jIbha maMDAyelAM rahe che. to kumArI da lA vAliyare kayo guno karelo che?" Apa ja have mAda"Ajhola da lA vAliyeranA vatI bolavA AvyA cho, to huM Apane e khulAsAo ApIza; bAkI, e khulAsA koIne na ApavAno mane adhikAra che." rAjAne paNa e khulAsA na Apo?" Apa mane bhAbhI-bahena kaho cho, ane huM mArA kamarAmAM beThI chuM, e bhUlI na jatA, sarakAra." Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka "paraMtu tame ke A rAjyanuM koI paNa mANasa mArI AgaLa khulAso rajU na karavAno adhikAra bhogavI na zake. "" "jo Apa sarakAra e rIte ja vAta AgaLa calAvavA mAgatA ho, to huM Apane vaMdana karIne, cUpa thaI jAuM chuM. "" "eTale ? frAMsa dezanA khAnadAna-umarAvonA agraNI tarIke dareka umarAva kuTuMbanI ijjata bAbata huM javAbadAra gaNAuM. tame mAdamuAjhola da lA vAliyerane darabAramAMthI hAMkI kADhI che, ane e rIte tenA upara kalaMkanuM AropaNa thAya tevuM karyuM che; huM teno khulAso mAguM chuM jethI tenI sajA huM kAyama rAkhI zakuM ke radabAtala karI zakuM." "me karelI sajA radabAtala karI zako? huM mArI nokaraDIne kADhI mUkuM, ane Apa rAjA hoI tene mArI pAse ja pAchI rakhAvo ema ? balihArI e rAjasattAnI!" 350 "maeNDama !" rAjA tADUko. "eka strI tarIke ApanI rAjasattAnA AvA apamAnajanaka durupayoga sAme huM jarUra mAthuM UMcakavAnI. huM ApanA rAjakuTuMbanI eka rAjakuMvarI kayAM rahI? huM to meM je halakaTa dAsIne kADhI mUkI che, tenA karatAM paNa vadhu halakaTa banI gaI kahevAuM. ' "" 66 tamArI chAtI heThaLa hRdaya nAmanI cIja nathI, paNa kevaLa patharo ja rahelo hoya ema lAge che. tame jo mArI sAthe paNa AvI rIte vartavAnAM ho, to pachI mAre paNa sAmo evo ja kaDaka vartAva rAkhavo paDaze.' "" maeNDama rAjAnA A chellA vAkayathI coMkI. teNe tarata kahyuM, "paNa Apane zuM joIe che, te to samajAvIne kaho." "huM ema pUchuM chuM ke, mAdamuAjhola da lA vAliyare evuM zuM karyuM hatuM, ke jethI tamAre tenI sAthe Ama kaDaka thavuM paDayuM?" "e ati-cAlAka, dagAkhora bAI che; dekhItI to e sasalI jevI nirdoSa lAge che, paNa enI luccAIno pAra nathI. teNe nirdoSa Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meDama 351 paNAno DhoMga akhatyAra karI be niTakanAM sagAM - be aMtaraMga mitra--Apa ane huM, temanI vacce jIvaleNa bakheDo Ubho karAvyo che - are atyAre ja juo ke, mArI sAme kevA bhayaMkara uzkerI mUkIne ja teNe Apane mArI pAse mokalyA che? ane e dagAkhora bAIno sItama to juo ke, Apa mane sogaMda upara ema ja kahevAnA cho ke, teNe Apane kazuM ja samajAvyuM nathI - UlaTuM mane kSamA karavAno page paDIne Agraha karyo hato!" meDama, maeNDama, te bicArI tamArI sAcI mitra che - duzmana nathI, ema huM kema karIne tamane samajAvI zakuM?" mArI mitra! e dagAbAja, tuccha, halakaTa nokaraDI!" "juo maeNDama, eka vAta na bhUlazo ke, lA vAliyera gaI kAle game te hatI, paNa have to huM je icchuM te e banavAnI che. huM AvatI kAle tene rAjagAdI upara paNa dhAruM to besADI zake ema chuM." hA, hA, paNa tethI te rAjagAdI upara janmelI to nahIM ja banI zake!" "o maeNDama, meM tamane rAjI rAkhavA ane tamAruM saMmAna jALavavA thAya teTalo prayatna karyo che, have maherabAnI karIne mane pharI yAda na devaDAvatAM ke huM ahIM rAjA chuM." "hA sarakAra, Ape A bIjI vakhata mane yAda devarAvyuM ke, Apa ahIM mAlika cho, ane mAre Apane tAbe thavAnuM che. huM ApanI je te tAbedArI uThAvavA taiyAra chuM." to mAdamaAjhola da lA vAliyerane tene mULa sthAne pAchI laI lo." vAha sarakAra, Apa to tene rAjagAdI ApavAnA cho; evI mahArANIne huM zI rIte nokaraDI tarIke rAkhI zakuM?" "A badhA vANInA ATApATA khelavAnI ramata have paDatI mUko, ene mArI vinaMtIthI mApha karo." Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 ** "kadI nahi!" prema-paMka "to zuM mAre mArAM kuTuMbIjano sAme ja yuddhe caDavuM paDaze?" (( sarakAra, mAre paNa mAruM kuTuMba che, huM tyAM cAlI jaIza." 'tame tamArI jIda eTalI hade laI javA mAgo cho? tamAruM kuTuMba tamane eTalI hade sAtha Apaze?'' "mane AzA che, sarakAra, ke Apa ja mArA hoddAne na chAje evuM kazuM pagaluM levA mane pharaja nahi pADo.' "" "huM evI AzA sAthe Avyo hato ke, tame ApaNA vaccenI mitratA yAda rAkhazo ane nikaTanA sagA tarIke mArI sAthe vartazo. "" "paNa Apa nAmadAra rAjA tarIke kazo anyAya karatA ho, tene tAbe na thavAmAM huM ApaNI sagAIne avamAnuM chuM ema zI rIte kahI zakAya?" "anyAya ?' "sarakAra, huM jo lA vAliyeranI vartaNUkanI khabara bIjAMone ApuM are rANIjIne ja ApuM, to zuM thAya, te samajo cho?" "juo, juo, priya, huM tamArA hRdayane have apIla karuM chuM; ApaNe baMnee ekabIjAne hRdayathI cAhyAM che; e hRdayanI ANa daIne huM tamane kahuM chuM ke, tame lA liyerane mApha karo. huM atyAre tamArI pAse eka premI tarIke A mAgaNI karuM chuM. mAruM hRdaya tame ja samajI zako tema cho, bIjuM koI nahi. to mane e hRdayanI ja otha Apo. mane mArI gussAbharI prakRtinA hAthamAM jAte karIne tame na soMpazo. bolA, mArA hRdayane to tame pramANazo ne?" "sarakAra, Apa to rudana karavA lAgyA!" "gussAno mAryA, hINapatano mAryA! huM rAjA hovA chatAM, mAre AvI rIte vinaMtI karavI paDe che. A hatabhAgI kSaNane AkhI jiMdagIbhara huM dhikkArIza. mArA jIvananA kAramI kaTokaTInA kALamAM paNa je vedanA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meDama 353 mane veThavAnI na thAya, te vedanA tame A eka kSaNamAM mane bhogavAvI che." ATaluM kahI rAjAe UbhA thaI, potAnI AMkhamAM UbharAI AvelAM su bAjue pharIne khaMkherI nAMkhyAM. maeNDamanA abhimAna upara ghA thayo hato eTale AvAM AMsuothI te pIgaLe tema na hatI, paraMtu te buddhizALI bAI samajI gaI ke, AMsu ghaNI vAra hRdayanA badhA kumaLA bhAvone vahAvI de che - eTale tarata te sAbadI thaI gaI. te bolI : "Apa sarakArane je hukama karavo hoya te karo; huM te mAthe caDAvIza. ApanI hINapata bahAra dekhAya te karatAM mArI hINapata dekhAya, e Apane vadhu pasaMda che; - jo ke mArI hINapata to jAheramAM thaze, jyAre ApanI A hINapatanI to huM ekalI ja sAkSI chuM. to bhale, Apa pharamAvo, mAre zuM karavAnuM che?" "nA, nA, ema karavAmAM tame kazI hINapata uThAvI nahi hoya, mAtra tamArA mitranI icchAone ja namatuM AvyuM haze." "nA, nA, mAre koI mitra have nathI; kAraNake, mAre to hukama ja mAnavAno che. ane huM ApanA kahyA mujaba karIza, basa?" "bolo tamane badalAmAM mAruM rAjya ApI dauM?" "sarakAra, jyAre tame prema karo cho, tyAre keTalo utkaTatAthI prema karo cho? ane tamAre e prema gumAvanArane kazuM ja du:kha na thAya?" rAjAe bolyA vinA mAtra maeNDamano hAtha pakaDI lIdho ane tenA upara cuMbana karyuM. "to tame e bicArI chokarIne pAchI svIkArazo, ane tene mApha karazo, kharune? te baha nama tathA nirmaLa aMtaranI chokarI che." "huM tene mArA gharamAM pahelAMnI jema nokarIe rAkhIza." "paNa tame tene tamArI mitratA nahIM Apo?" "mane te chokarI kadI gamI nathI." "paNa mAre khAtara, tame tenA pratye mAyALutAthI nahi vaheM?" pre-23 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 prema-paMka "tamArI rakhAta tarIke tene pALIza; basa?" rAjA e zabdo sAMbhaLI ekadama Ubho thaI gayo; te samajI gayo ke meDamane AthI vadhu namAvavI zakya nathI. te eno AbhAra mAnI cAlato thayo. dAnae raDIne lAla thayelI rAjAnI AMkho jotAM ja bAjue pharIne kahyuM, "jene mATe rAjAjIe AMsu reDyAM che, tene raDAvavAnI hiMmata karanArAM have sAvadhAna!" para saMjoga-vijoga lA vAliyara maeNDamanI tahenAtamAM pAchI goThavAI gaI; paraMtu rAjAne have potAnI ane tenI maryAdA sAcavavAmAM AkAza-pAtALa eka karavAnAM thayAM. mA AgaLa, rANI AgaLa, maeNDama AgaLa - sau AgaLa chobhIlA na paDAya tevI rIte ja teNe vartavAnuM hatuM. mAlikaoNrna jevo cAlAka mANasa potAnI badhI kuzaLatA sAthe rAjAane A prema-prakaraNamAM kAme lAgI gayo. te samajI gayo hato ke, maeNDamanA kamarAmAM rahetI mAMtAlanI madadathI, pote bahArathI alipta rahIne, rAjAjInI lA vAliyera sAthenI mulAkAto goThavavAmAM bahu sAro bhAga bhajavI zake tema che, ane rAjAjI tenI A sevAnI bhAre kadara karyA vinA nahi rahe! meDame prathama to lA vAliyerane potAnA kamarAnI taddana najIkanA kamarAmAM rahevAnuM goThavyuM, jethI potAnI jANa bahAra koI tenI mulAkAte AvI ja na zake. mAlikone thoDA ja vakhatamAM bagIcAmAMthI eka nisaraNI mUkane lA vAliyeranA kamarAmAM pesavAno mArga vicArI kADhayo. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roga-vijoga 355 paNa e yojanA adhavaca ja pakaDAI gaI. ane mAlikaoNrnanI meMzyoranA gharamAMthI nokarI gaI e naphAmAM! alabatta, rAjAjIe tene nukasAnI peTe pacAsa hajAra phrAMka bakSisa ApyA, ane potAnA ja ghara-kArabhAramAM tene nokarI goThavI ApI. arthAt moMzyora karatAM rAjAjInA ghara-kArabhAramAM nokarI maLavAthI mAlikaoNrnano darajajo vadhyo. mAlikaoNrna have mana daIne maeNDamanI bhUharacanA toDavA prayatna karavA mAMDayo. prathama to teNe mAMtAlane sUcavyuM ke, teNe rAtabhara nisAsA nAkhyA karavA, DUsakAM bharyA karavAM, ane daza daza vakhata moTethI nAka sApha karavuM. maeNDama kAraNa pUche to e batAvavuM ke, mAlikaoNnane kADhI mUkavAmAM Avyo, tethI tenA viyoga-du:khanI mArI pote gAMDI thaI javA beThI che. maeNDamathI rAtane vakhate jarA paNa Dakhala sahana thaI zakatI nahi. eTale temaNe matAlane dUra rahevA kADhI. pachI to lA vAliyera ekalI paDI eTale teNe paNa zIkhavyA mujaba rAte DUsakAM bharavA mAMDyAM. eTale chevaTe tene paNa dUra kADhavI paDI. paraMtu meDame yukti evI karI ke, rAjAjInA mANasone rahevAno je hisso hato, tenA cheka uparanA mALa upara tene kamara nakkI karI Apyo. ane te mALa upara javAnA nAnA dAdarA AgaLa ja potAnI bIjI vizvAsu bAIne rahevAnuM goThavI ApyuM, jethI uparane mALa chUpI rIte koI jaI zake nahi. mAlikaoNne lA vAliyaranA oraDAnI nIcenA da gIza mATe khAlI rahelA oraDAmAM seMteznone rahevA mokalI dIdho. pachI thoDA divasa bAda, saune rAjAjI sAthe eka rAta bahAra pharavA javAnuM goThavI, AMkhe pATA bAMdhelA sutAro ane kArIgaro seMteznonI oraDImAM dAkhala karI lIdhA. pelAoe rAtorAta uparanI lAkaDAnI chatamAM eka dAdaranA bAraNA jevuM bAkuM vaherI nAkhyuM. e bAkA upara, ekadama khabara paNa na paDe tevuM bAraNuM goThavI dIdhuM tathA eTalA bhAganI AgaLa eka paDado laTakAvavAnI vyavasthA paNa karI dIdhI; jethI e oraDImAM bahArathI AvanArane nIce Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka 356 javAnuM bAraNuM ughADuM hoya topaNa ekadama khabara na paDe. pachI mApasaranI eka pAtaLI nisaraNI setegnonI oraDImAM AvI gaI. 2 mAMtAle maeNDamanA kamarAmAMthI thatI badhI kAravAIthI jANakAra rahetI, ane te pramANe lA vAliyera ke rAjAjIne cetavI detI. eka vakhata lA vAliyera rAjAjI sAthe nIce setegnonA kamarAmAM UtarI AvelI hatI, tevAmAM metAlee upara lA vAliyeranA kamarAmAM AvIne nizAnInA TakorA mAravA mAMDayA, lA vAliyera tarata upara AvI eTale mAMtAlee tene kahyuM, "bahena, maeNDama have hADa AvI gaI che; ane DrAMsamAM koI upAya hAtha Ave ema na lAgavAthI teNe iMgleMDa tarapha najara doDAvI che: vAikAuMTa da brAjaoNnano tArA hAtha upara haka che ema mAnI, temane tAbaDatoba IMgleMDathI pAchA teDAvyA che, jethI ahIM AvIne te tAro kabajo laI le." lA vAliyera ekadama maraNatola ghAyala thaI gaI hoya tema bhAgI paDI. rAolano Akaro svabhAva te jANatI hatI. "Aje rAte ja maeNDame eka dUtane agatyano-tAkIdano kAgaLa laI IMgleMDa potAnA bhAI pAse mokalyo che. have tAre eka vAta kharekhara nakkI karI levAnI thAya che: tuM brAlaoNnane cAhe che?" "temane haMmeza mArA bhAI tarIke cAhyA che." "paNa rAola tane e bhAvathI cAhe che?" 64 "" nA; te to mane premI tarIke ja cAhe che. "te temanA e bhAvane uttejana maLe evuM kazuM nathI karyuM, ema tuM kahevA mAge che? huM tamArA lokonA premanI sAkSI chuM." 'alabatta, mane temanA te jAtanA bhAvanI samaja paDe te pahelAM ghaNo vakhata vItI gayo; ane tyAra pachI mAre temane zI rIte nA pADavI, e huM samajI zakI nahi." . Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjoga-vijoga 357 "to ThIka, paNa rAjAjIne tuM kayA bhAvathI cAhe che?" "rAjAjIne huM sarvatobhAve cAhuM chuM te mArA sarvasva che," lA vAliyere kheda ane zaramathI mAM nIcuM karI daIne javAba Apyo; "paNa bahena, have tuM ja mane A bAbatamAM zuM karavuM tenI salAha Apa." "rAola mArA mitra che; ane rAjAjI to mAlika che; huM e bemAMthI kone dago devAnI salAha ApuM, te mane paNa samajAtuM nathI." dago?" hAsto; rAolanA hRdayane tArI bevaphAIthI kevo kArI ghA thaze, te mArA karatAM kadAca tuM vadhAre samajI zakaze." bevaphAI?" "evA prazno mArI AgaLa pUchayA karavAno kazo artha nathI." "paNa bahena, e baMnemAMthI kayA sthAnethI huM Ijajatabhera chUTI thaI zakuM, ane kevI rIte, tenI salAha tuM mane Apa." "jo bahena, A eka evI gUMcavaNa che ke jemAMthI sIdho ke sahIsalAmata rasto koI batAvI zake tema nathI. kAraNake AmAM keTalAyanAM jIvana UbhAM thavAno ke ragadoLAI javAno savAla che. rAjAjIno svabhAva tuM jANe che, ane rAolano svabhAva nuM ethI paNa vizeSa jANe che. A muzkelImAM huM kevaLa tArI madadamAM rahI zake." to tuM mArI mamAM ja rahezene?" "te mATe to huM jAte cAlIne kahevA AvI chuM paNa badalAmAM tAre mArI madadamAM paNa rahevuM paDaze." "bahena, zuM tuM mane oLakhatI nathI?" "oLakhuM to zuM paNa tyAra pachI sa nadImAM ghaNuM pANI vahI gayuM che!" "eTale?" "eTale, blavAmAM hatI tyAre tuM atyAranI peThe phrAMsanI bIjI rAjarANI hatI? kahe jouM!" Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 prema-paMka lA vAliyera mAM nIcuM karI raDavA lAgI. matAle jANatI hatI ke, A bhalI chokarI lUIne prema karatI hatI, te kaMI e rAjA hato te kAraNe nahi; uparAMta e premamAM kevaLa hINapata, nAmozI ane tiraskAra sivAya bIjuM kAMI chevaTe tene bhogavavA maLe tema nahotuM. te tenA kapALa upara eka bhAvabharyuM cuMbana karIne cAlatI thaI. 53 prema- paMka rAjA cArlsa-rane laMDanathI bAreka mAIla dUra Avela hepTana korTano vasavATa vadhu pasaMda hato. ane sagavaDa hoya tyAre te tyAM ja potAno darabAra laI jato. iMgleMDanA rAjadarabAranI be adbhuta svarUpavatI ramaNIo atyAre hepTana korTanA bagIcAmAM Amatema TahelatI hatI. ekanuM nAma ghUsI TuarTa hatuM ane bIjInuM nAma maeNrI grATana. "ApaNe kayAM jaIe chIe?" grAphaTane pUchyuM. "jyAM pelA pheMca juvAna nisAsA nAkhatA ane vilApa karatA beThA che tyAM." mAre tyAM nathI javuM, TuarTa." "paNa mAre tyAM ja javuM che; ane khulAso meLavavo che ke, vAIkAuTa da brAjalaoNna haMmezAM pharatI vakhate acUka tArI sAthe ja zA mATe hoya che, tathA tuM paNa acUka temanI sAthe kema hoya che!" ane eTalA uparathI tuM e nirNaya tAravavA mAge che ke, kAM to te mane cAhe che, athavA huM temane cAhuM chuM, kharuM?" kema nahIM? emanA jevA dekhAvaDA ane mAyALu sAthI bIjA bhAgya maLe. paNa ApaNI vAto koI sAMbhaLatuM to nathI ne?" Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka 359 "nA, nA, rAjAjI to DayUka oNpha bakiMgahAma sAthe vAtoe vaLagyA che." "ThIka, ThIka, paNa maeNrI, DayUke phrAMsathI AvyA pachI tArA upara vizeSa lakSa batAvavA mAMDyuM che, kaMI?" javAbamAM grAphaTane mAtra khabhA macakoDyA. paNa jaladI jaladI umeryuM, "ghUsI, tane rAjyanAM ghaNAM gupta rahasyonI khabara hoya che, to tuM mane kahI de ne ke moM0 da bAjalaoNna ahIM iMgleMDamAM zAthI che?" kema vaLI? eka rAjA bIjA rAjAne tyAM potAno pratinidhi na mokale?" "paNa mau0 da brAjalaoNnane ahIM temanA rAjA taraphanuM koI agatyanuM kAma saMbhALavAnuM hoya ema paNa lAgatuM to nathI." to jo sAMbhaLa - bhale huM rAjakAraNanI koI gupta vAta bahAra pADI detI houM. rAjA lUI-14no rAjA cArlsa-2 upara je kAgaLa hato, te mane yAda che. temaNe lakhyuM hatuM - mArA priya bhAI, A patra lAvanAra sadgRhastha mArA darabAranA mANasa che. tame temanA pitAne to barAbara oLakho cho. temanA pratye mAyALutAthI varto ane temane iMgleMDa game tevuM karajo." "vAha, AvuM lakhyuM hatuM?" barAbara e arthanuM, e to nakkI ja." "paNa e uparathI zo natIjo nIkaLe che? athavA rAjAjIe te uparathI zo natIjo kADhayo che?" e ja ke, meM0 da brAjalaoNnane phrAMsamAMthI dUra rAkhavAnAM phrAMsanA rAjAne potAnAM khAsa kAraNa che. uparAMta, te phrAMsa bahAra paraNI jAya ema paNa te Icche." "ane tethI " ane tethI rAjAjI brAjalaoNnane bahu bhAre Adara-satkArathI rAkhe che; vhAITa-hola mahelanA suMdaramAM suMdara oraDA temane mATe ughADI Apa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 prema-paMka vAmAM AvyA che, ane iMgleMDanuM je moMghAmAM moM ratna - tuM, tene emanA tarapha vALavA prayatna karavAmAM AvI rahyo che. alabatta, rAjAjI ja tane to icchatA hatA, paNa te temanA premano asvIkAra karyo che, e huM jANuM chuM-jema DayUkanA premano paNa te asvIkAra karyo che, ema have lAge che." maeNrI grAphaTana zaramathI lAlacoLa thaI gaI. "have huM samajI haze ke, varSe traNa lAkha pAuMDanI AvakanI vArasadAra, tathA bhaviSyanI Dacesa evI je tuM, tene brAjalaoNnanA rastAmAM zA mATe mUkavAmAM AvI che. kharI rIte e eka prema-kAvataruM ja che!" merI grAphaTane hasatAM hasatAM eTaluM ja kahyuM, "rAjAjIno AbhAra mAnuM chuM, ghUsI !" "paNa DayUka oNpha bakiMgahAma IrSAthI dAjhavA lAgyA che, e yAda rAkhaje!" paNa eTalAmAM DayUka pote ja te tarapha AvI pahoMcyo ane bolyo, "khoTI vAta che, misa ghUsI! mane IrSA nathI AvatI. misa merI, mAre tamArAM sakhI misa ghUsI TuarTa sAthe thoDI vAta karI levAnI che, to temane mArI sAthe AvavA dezo? ane misa bhUsI, tame mAro hAtha pakaDI mArI sAthe Avazo? rAjAjI tyAM grISma-gharamAM tamArI sAthe vAta karavA mAge che." maeNrI grAphaTana ekalI paDI eTale thoDI vAra vicAramAM paDI hoya evI manohara adAthI brAjalaoNna tarapha joI rahI; paNa pachI manamAM kaMIka nizcaya karI laI, sthira pagale tenA tarapha te AgaLa vadhI. rAola tenAM pagalAM sAMbhaLI, ekadama Ubho thaI gayo ane teno satkAra karavA hAtha lAMbo karI, sAmo Avyo. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka 361 "mane tamArI pAse mokalavAmAM AvI che, zyora, tame mAro svIkAra karazo?" "A moTA sarbhAgya badala mAre kono AbhAra mAnavAno che?" DayUka oNpha bakiMgahAmano!" maeNrIe jarA majAkano bhAva dhAraNa karI, rAjI thatAM thatAM kahyuM. vAha, DabhUkano potAno? kharI rIte to te pote ja tamArI sobata prANapaNe icchatA hoya che! te tamane mArI pAse mokale, e navAInI vAta!" "vAta ema che ke, mazyora, A dezamAM badhAM ja have tamane ane mane bhegAM karavAnuM ja kAvataruM calAvI rahyAM che. gaI kAle rAjAjIe mane bhojana vakhate tamArI pAse besADI hatI, ane Aje DayUke tamArI sAthe A Asana upara besavA mane mokalI ApI che!" "ane ApaNane ekAMta ApavA mATe ja atyAre DayUka misa TuarTane laIne pelI tarapha cAlyA gayA, kharuM?" "meMzyora la kAuMTa, tamArA phrAMsamAM AvI mIThI paroNAgata dAkhavavAmAM Ave che kharI?" mAdamaAjhola, huM phrAMsamAM eTaluM ochuM rahyo chuM ke, mane phreMca na gaNo to paNa cAle; huM jIvanano moTo bhAga raNabhUmi uparanI chAvaNIomAM ja rahelo chuM ane mane tame eka asaMskArI jaMgalI mANasa paNa gaNI kADhI zako cho" tamAruM dila iMgleMDamAM goThatuM nathI, kharuM?" mane bhAgye khabara hoya." "zuM tamane potAne khabara nathI?" "mApha karajo, meM tamAro prazna barAbara sAMbhaLyo nahoto." rAola jarA jAgrata jevo thaIne bolyo. * "arere," e ramaNIe nisAso nAkhI kahyuM, "mane DayUke ahIM mokalavAmAM kevI bhUla karI che?" Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 . prema-paMka huM evo asaMskArI nAlAyaka sobatI chuM ke, mArI sobatano tamane aNagamo ja thAya. DayUke tamane mArI pAse mokalavAmAM kharekhara bhUla karI che." paNa, tamArI sobatano mane aNagamo thato nathI, eTale DayUke mane ahIM mokalIne mArA upara upakAra karyo che. "merIe bhAvabharI AMkhe bAjalaoNna sAme joIne kahyuM. to paNa tame DayUkane cAho cho, ane DayUka tamane cAhe che, e dRSTie jotAM temaNe tamane mArI pAse mokalavAM joItAM na hatAM." nA, nA," merI gaMbhIratAthI bolI UThI; "cUka mane cAhatA nathI; kAraNa ke te tamArA rAjAnA bhAInI patnI prinsesane cAhe che; ane meM DayUkane kadI cAhyA nathI." rAola navAI pAmI te suMdarI tarapha joI rahyo. "to zuM tame DayUkanA parama mitra cho?" maeNrIe pUchyuM. phrAMsamAM lUka jyArathI mane bhegA thayA, tyArathI mane potAno mitra gaNe che; uparAMta huM jene mArA bhAI gaNuM che, temanA te aMtaraMga mitra "DayUka da gIzanA ne?" "hA." je da gIza prinsesa heniTAne cAhe che!" "are tame zuM bolI rahyAM cho?" "hA, hA, ane prinsesa jemane prANapaNe cAhe che!" rAole potAnuM mAthuM nIcuM namAvI dIdhuM. maeNrIe UMDo nisAso nAkhI AgaLa umeryuM, "paraMtu teo badhAM ghaNAM sukhI che. jyAre huM du:khI chuM, kAraNa ke, huM tamArI sobataNa thavA ahIM AvI chuM, paNa tamAruM hRdaya bIje apita thayeluM che. kharI vAta ne? sAcA sadagRhasthanI rIte mArI AgaLa te vAta kabUla karI do jouM." kharekhara, huM kabUla karI dauM chuM." Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paka 363 DayUka tamArI A vAta jANe che?" "koI nathI jANatuM." "to pachI tame mane kema kahyuM? mane javAba Apo." "huM javAba nahIM ApI zakuM." "paNa huM kalpI zakuM chuM- tame have jANyuM ke, huM DayUkane cAhatI nathI; ane kadAca tamane cAhuM chuM. mAtra thoDA divasanI majA khAtara paNa mAro prema svIkAravAnI nAlAyakI tame batAvI zako ema nathI; tame eTalA khAnadAna hRdayanA cho. eTale tame mane tarata kahI dIdhuM ke, mAruM hRdaya meM phrAMsamAM rAkhyuM che.' tamAro AbhAra mAnuM chuM, meM0 da brAjalaoNna; bIjA jene anupama suMdarI gaNe che, tevI strIno prema tamane sAmethI maLato hovA chatAM, tame sAcI khAnadAnI dAkhavI che. tamArA pratyeno mAro bhAva tethI UlaTo vadhI gayo che. paNa tame mane tamArI aMtaraMga mitra gaNIne have kaho ke, tame chellA cAreka divasathI khinna zA mATe thaI gayA cho?" rAola A adbhuta yuvatIno potA mATeno A bhAva joIne gadgadita thaI gayo. paNa kaMI bolyo nahi. merIe ja have umeryuM: "meMzyora, mArI upara dayA lAvo; mArI mA phrAMsamAM janmI hatI, ane mArI nasomAM phreMca lohI vahe che. ane tethI mArI bhAvanAo paNa pheMca loko jevI ja che. tamArA pratye je nikaTa sakhyabhAva meM dAkhavyo che, tenuM kAraNa e ja che ke, mAruM lohI ja tamArI vedanA joIne tapI Ave che. mATe tamAro hAtha mane mArA hAthamAM levA do, ane mane tamArI priya mitra gaNIne tamArA aMtaranuM du:kha jaNAvo." "to zuM tame manathI-aMtarathI phreMca cho, kharuM?" hA, hA, mArI mAtA phreMca ja hatI, paNa mArA pitAya rAjA cArlsa-1nA mitra tarIke phrAMsamAM ja dezanikAla thaIne rahyA hatA. rAjA cArlsa-2nA puna: rAjyArohaNa pachI te iMgleMDa pAchA pharyA, paNa tarata Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 prema-paMka ja gujarI gayA. rAjAe pachI mane Dacesa banAvI che, ane e rIte jAgIra bAMdhI ApI che." "phrAMsamAM tamAruM koI saguM che?" "hA, mArI bahena ja tyAM che. mArAthI sAta-ATha varSa moTI haze. te phrAMsamAM ja paraNI hatI, paNa tarata ja vidhavA thaI che. tenuM nAma maeNDama da beliyera che, tame tene oLakho cho?" "mane nAmathI temanI khabara che." "te paNa potAnA samagra aMtarathI prema karI jANe che, tenA chellA kAgaLothI mane khabara paDI che ke, tene tenA premano javAba maLyo che, ane te have sukhI che. paNa have tamArI vAta upara Avo. phrAMsamAM tame kone cAho cho?" kamalinI jevI eka pavitra yuvatIne." "paNa te jo tamane cAhatI hoya, to pachI tame khinna zAthI cho ? mane evA khabara maLyA che ke, te have mane cAhatI baMdha thaI che." paNa tamane e vAta sAcI lAgatI nathI, kharuM?" jeNe mane kAgaLa lakhyo che, teNe nanAmo ja lakhyo che." "nanAmo kAgaLa e to kAvataruM paNa hoI zake, ane te tamArI pAse hoya to batAvo jouM." rAole khIsAmAMthI kADhI eka kAgaLa tene batAvyo. teNe vAMrayo to temAM nIce pramANe lakhANa hatuM - vAikAuMTa, - tame cArlsa-ranA darabAranAM suMdara mukho sAthe AnaMda karo cho, e yogya ja karo cho. kAraNa ke lUI-14nA darabAramAM tame je killAmAM tamArA aMtarano prema surakSita sthApyo hato, te killo have gherAI gayo che. mATe laMDanamAM ja kAMto kAyamano vasavATa karI lejo, athavA to perIsa tarata ja pAchA vaLajo." Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 prema-paMka A kAgaLa nIce sahI nathI, eTale tene sAco mAnavAnI jarUra nathI." maeNrIe jaNAvyuM. paNa mArA mitra da gIzano patra Avyo che, temAM te kahe che ke, "huM gaMbhIrapaNe ghAyala thayo chuM tathA pathArIvaza chuM, mATe ekadama cAlyA Avo." "tamAro irAdo zo che?" "huM to e patra maLatAM ja rAjAjInI rajA levA gayo hato; paraMtu rAjAjIe javAba Apyo ke, tamArA rAjAjIe tamane mokalyA che, eTale temano hukama na Ave tyAM sudhI tamArAthI pAchA na pharI zakAya." "to tame ahIM ja rahevAnA kharuM?" evuM ja lAge che." "tame jenA upara prema karo cho, tenA kAgaLo tamArA upara Ave che kharA?" "kadI nahi." "to pachI tame tene zI rIte cAho cho?" Ama maeNrI AgaLa bolavA jatI ja hatI, eTalAmAM bakiMgahAma tyAM AvI pahoMcyo. teNe tarata ja baMnene saMbodhIne kahyuM, "to pachI tame loko kaMI samajUtI upara Avyo ke nahi?" "zAnI samajUtI?" jethI tame misa maeNrI grAphaTana khuza thAo, ane rAola ochA du:khI bane." tamAruM kahevuM mane samajAyuM nahi, laoNrDa," rAole kahyuM. maeNrIe tarata ja vacce kahyuM, "meM0 da brajalona khuza ja che; kAraNake te koIne prema kare che, ane te vyakti temane prema kare che. eTale khuza thavA mATe temane mArI kaMI ja jarUra nathI." Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka nA, nA, moM0 da brAjalaoNnane abaghaDI ja evA mAThA samAcAra maLavAnA che, jethI tamArA madhura hAthonA upacAranI -kadAca tamArA AkhA hRdayanI hUMphanI - temane atyaMta AvazyakatA paDe." "laoNrDa, mane samajAya tevuM maherabAnI karIne kaMIka kaho," rAola vadhu ciMtAtura banIne bolyo. tame evI strIne prema karI rahyA cho je tamArA vizuddha premane mATe bilakula lAyaka nathI." laoNrDa ! tame A zuM kaho cho? to mAre have e vAtano khulAso jaladI paeNrIsa jaIne meLavavo rahyo." " paNa tamane perIsa javA devAmAM nahi Ave. tame phrAMsanA rAjAjInI nokarImAM cho, ane temanA hukama vinA tame ahIMthI khasI zako nahi." to tame pote mane badhI vAta khulAsAvAra karo." eka zarate ke, te sAMbhaLyA pachI paNa tame iMgleMDathI phrAMsa javAnI dhamAla nahIM karo." "jo tame badhuM khulAsAvAra mane kahezo, to pachI mAre paeNrIsa jaIne tapAsa karavAnI zI rahe?" paNa bakiMgahAma badhI vAta mAMDIne kahe, teTalAmAM to rAjAjIno dUta potAnI pAchaLa dhULathI chavAyelA eka ghoDesavArane laIne sAmethI Avyo tathA rAjAjI ane bhUsI TuarTa sAthe vAta karatAM beThAM hatAM te grISma-ghara tarapha javA vaLyo. rAola pelA ghoDesavAranA pozAka uparathI jANI gayo ke te phrAMsathI Avyo che! ane tenI varadI uparathI te vizeSamAM e samajI gayo ke, te maeNDamano saMdezavAhaka che. rAjA ane bhUsI te vakhate brAjalaoNna vize ja vAta karatAM hatAM. bAjalaoNna je strIne cAhato hato, te strIne rAjA lUI ja paDAvI javA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAMka 367 mAge che, ane tethI ja brAjaoNna IMgleMDamAM rahe tevuM rAjA Icche che, te vAta chevaTe cArlsa lyUsIne jaNAvI. "sarakAra, tame tethI karIne maeNrI grAphTanane brAjalaoNnane prema karavA paravAnagI ApI che?" 56 'hA, hA; huM icchuM chuM ke, brAjhaoNna mArA darabAranI e guNavI, svarUpavatI ramaNIne potAnuM hradaya arpe." "merI je rItanI bhAvuka vyakti che, te jotAM brAjalaoNnane jarUra teno prema svIkAravo ja paDaze.' "nA, nA, mane tevI khAtarI nathI; haju parama divase ja brAlaoNne phrAnsa pAchA javA paravAnagI mAgI hatI." "paNa rAjAjInA hukama vinA na javAya ema kahI, tame nA pADI kharuM?" lyUsIe pUchayuM. eTalAmAM ja paherAvALo DrAMsathI AvelA dUtane laIne aMdara dAkhala thayo. rAjAe tenI ciThThI vAMcI tarata ja bakiMgsAmane bolAvyo, ane pelA dUtane yogya sarabharA mATe vidAya karyo. bakiMgjhAma AvatAM ja rAjAe tene pUchyuM : tamArA mitra brAjalaoNnanI zI khabara che?" "mane tenA viSe bhAre nirAzA thAya che, sarakAra. "kema,kema ?" "misa grAphTana tenA upara hRdayabharIne prema karavA lAgI chejeNe mArA ke ApanA premane nakAryo hato - paraMtu, pelo bilakula nAmarajI batAve che, ane meM tene samajaNa pADIne kahyuM ke, tenI premikA lA vAliyara tene chetarI rahI che, tema chatAM. paraMtu have tenAthI iMgleMDa choDI zakAya ema nathI, evuM me tene jaNAvI dIdhuM, eTale kadAca te misa maeNrI grAphsana tarapha vaLe to vaLe. ' << ,, Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-AMka "C rAjA tarata hasI paDayo: paNa e tamAro mitra kharekhara kamanasIba mANasa che. jyAre tame tene misa grAphTananA hAthamAM bAMdhIne soMpI dIdho, tyAre ja have tene paeNrIsa jaladI pAchA pharavAnuM thayuM che! are, eka kalAkamAM to te ahIMthI nIkaLI gayo haze.' "" 368 "zuM kaho cho, sarakAra ? ' 66 'hA, hA, juo, mArAM bahenano tAkIdabharyo patra Avyo che." ema kahI rAjAe te patra bakiMgsAma sAme dharyA. teNe laIne te vAMcyo tamArA potAnA hitamAM, mArA potAnA hitamAM, darekanI Ijajata ane sahIsalAmatInA hitamAM, O da brAlaoNnane ekadama frAMsa ravAnA karI do. tamArI vahAlI bahena, --hendriyeTA" rAjAe have bakiMgsAmane pUchyuM, A kAgaLa viSe zuM dhAro cho? paNa tenI nIce lakhelA tAjAkalama vAMcyA?" bakiMgjhAme nIcenA vaLelA khUNA tarapha umerelA tAjAkalama vAMcyA-- tA. ka. mane prema karanAra saune mArI hajAra hajAra bhAvabharI yAda. "" 8. 66 DabUkanuM mAthuM chAtI upara jhUkI gayuM. tenI AMgaLIo dhrUjI UThI. rAjA bolyo, "dareka jaNane potAnuM bhAvI vaLageluM ja hoya che; ane tene te bhAvI ja veThavuM paDe che. bIjA taiyAra karI Ape te bhAvI nahi ! tamArA mitrane bolAvo jouM, viliyarsa. viliyarsa DayUka oNpha bakiMgsAme bArImAMthI avAja daI rAola ane maeNrIne tAbaDatoba tyAM bolAvyAM. "" te baMne hAthamAM hAtha rAkhI te tarapha AvavA lAgyAM, eTale cUke rAjAjIne kahyuM, '"misagrAphTana mATe A samAcAra kevA kAramA thaI paDaze?" rAola AvatAM ja rAjAe tene kahyuM, "tame moMzyora da brAjaoNna, paeNrIsa pAchA javA parama divase mArI pAse paravAnagI mAgI hatI, nahi ?" "hA, sarakAra." "ane meM nA pADI hatI, tethI tame gusse thayA hatA, kharuM?" Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-paMka << "" Apa nAmadArane te mATe kAraNo haze, sarakAra.' "hA, hA, tamArA rAjAe tamane pAchA nahotA bolAvyA, e ja mukhya kAraNa hatuM. paraMtu have huM tamane saMtoSa ApI zakuM tevI sthitimAM chuM. tame abaghaDI ja Dovara javA UpaDI jaI zako cho; rAte be vAgye bharatI AvatAM vahANa UpaDaze." bAraNA AgaLa UbhelI maeNrI grAphaTananA kaMThamAMthI e sAMbhaLI eka kAramI cIsa nIkaLI paDI. 369 rAjAe te tarapha lakSa ApyA vinA rAolane ja kahyuM, "jatAM pahelAM, mArI yAdagIrI khAtara A hIro huM tamane ApuM chuM, te svIkAro. tamArA lagnanI bheTa tarIke ApavA meM te taiyAra rAkhyo hato.' rAjAjI ATaluM kahI tyAMthI khasI gayA. bakiMgsAma gaeNrI grAphTanane samajAvato hato, ''oNrI, maeNrI, tame tene iMglaeNnDa rahevA ja samajAvo.' "nA, nA, te bhale jAya; jene te cAhe che, te TrAMsamAM che, to te fAMsa jaIne bhale sukhI thAya; ane jo te temane bhUlI gaI hoya, to pachI bhale te iMglaeNnDa pAchA Ave." ATaluM kahI te hradayAphATa raDI paDI. >> bakiMgjhAma brAjalaoNna tarapha vaLIne bolyo, "dosta, tame ahIM pAchaLa je kImatI vastu mUkIne jAo cho, teno hajAramo bhAga paNa tamane tyAM maLavAno nathI. "" "jene huM cAhuM chuM te jo mArA premane pAtra nahIM hoya, to, DacUka huM tenI mUrti mArA hradayamAMthI ukhADI kADhIza; bhale, tema karavA jatAM mAruM hRdaya pote ja cirAI javAnuM hoya." maeNrI grAphTane rAola tarapha karaNAbharI najare joyuM ane rAole tenA javAbamAM tene kahyuM, "kumArI, rAjAjIe Apelo A hIro tamAre mATe rAjAjIe niradhArI rAkhyo hato -- te huM tamane ApI rAkhuM chuM. jo huM frAMsamAM paraNuM, to te tame mane pAcho mokalajo; paraMtu jo na parazuM, to tamArI pAse rAkho." pre.-24 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 prema-paMka ATaluM kahI, te tene namana karI cAlato thayo. bakiMgDAme maeNrIne pUchayuM, "e tamane A vaTI zAnI ApI gayo?" "DayUka, e lagnanI vIMTI nathI; enA jevA mANaso mArA jevI strIne niSphaLatAnA AzvAsana tarIke kadI na svIkAre, e jANI rAkhajo." to zuM te kadI pAcho nahi Ave; ema tame mAno cho?" kadI pAchA nahi Ave." ema kahI merIno zvAsa rUMdhAI jatAM te cUpa thaI gaI. 54 kAramI cIsa seMteznonA oraDAmAM have eka citrakArane niyamita lAvavAmAM Avato, ane lA vAliyeranI eka suMdara chabI citarAvI zarU thaI hatI. mAlikaoNne hoziyArIthI rAjAne ane lA vAliyarane ekAMtanA lAMbA gALA maLe, evI peravI karavA mAMDI. Aje evA gALA daramyAna rAjAe hiMmata karIne lA vAliyerane prathama cuMbana karyuM. te ja ghaDIe uparanA mALa tarapha bhAre khaLabhaLATa jevuM saMbhaLAyuM. lAijhA tarata ja "koI upara AvyuM che," ema kahetI rAjAnA hAthamAMthI chUTI thaIne upara nAsavA gaI. paNa huM ahIM Avyo ja chuM ne? upara AveluM bhale rAha jue," rAjAe mITho Agraha karatAM kahyuM. te ja ghaDIe upara vadhu jorathI avAja Avyo. matAno avAja saMbhaLAya che," ema kahetI luijhA utAvaLe sIDI caDavA lAgI; "kAMIka agatyanuM banyuM haze, tyAre ja te mane Ama upara tAkIde bolAvatI haze." Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ it/IP = 'Reillitil : F) | II]httitijICIOUTUBE [ulphillw ll! , I]))\ t tAle DhAMkaNa baMdha karavA te tarapha vaLI, te pahe , = pR0 371. ja rajA upara AvI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAramI cIsa 371 rAjAe sAthe ja nisaraNIe caDatAM caDatAM tenA hAthane hoTha upara dabAvI rAkhyo. chevaTe te bolyo, "vahAlI, jA; paNa jaladI pAchI Avaje." 66 'nA, nA, Aje have nahi" kahIne te rAjAjInA AliMganamAM samAvA jarA thobhI teTalAmAM uparathI mAMtAle bolI UThI, "jaladI, jaladI, te Ave che!" "koNa Ave che?" "rAola," mAMtAle gaNagaNI. "huM Avyo chuM--" ema rAola bahAranA mukhya dAdaranA chellA pagathiyA uparathI bolyo. upara pahoMcelI lA vAliyera bAraNA pAsethI eka cIsa pADIne pAchI khasI gaI. rAola tarata ja tenA tarapha AgaLa dhasI Avyo ane bolyo, vahAlI luijhA, jo huM AvI pahoMcyo chuM. mane khAtarI ja hatI ke, tuM mane kadI prema karatI baMdha paDavAnI ja nathI. "" lA vAliyera bhayaMkara trAsanI ke bhayaMkara zApanI ceSTA karatI hAtha << UMco karIne bolI, nA, nA! mane aDazo nahi; mArI pAse Avazo nahi !" eTaluM bolatAMmAM to te mAMtAlenA hAthamAM gabaDI paDI. .. metAlenI najara te ja ghaDIe paDadA upara paDI. te gaNagaNI, "mUrakha chokarI, paDado paNa kheMcyo nathI ane dAdaranuM DhAMkaNuM paNa ughADuM rAkhyuM che." "6 ane luijhAne hAthamAMthI choDI, te jevI paDado khaseDavA tathA DhAMkaNa baMdha karavA te tarapha vaLI, tevo ja luijhAnI cIsa sAMbhaLI pAcho nisaraNI upara caDelo rAjA upara AvI paheAMcyo. te tarata luijhA pAse ghUMTaNiye paDI tene prazno pUchavA lAgyo. te ja ghaDIe koI pAchA pharatA mANasanAM pagalAM sAthe eka evI kAramI cIsa saMbhaLAI, ke je AkhI osarImAM gAjI rahI. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 prema-paMka rAjA te cIsa koNe pADI te jevA luijhAne hAthamAMthI choDI bAraNA pAse doDyo. paNa te moDo paDyo hato. rAola dUra nIkaLI gayo hato, ane osarInA khUNA AgaLathI rAjAe eka chAyAne ja vaLI jatI joI. -0 samApta 0- A vArtAnuM chevaTanuM anusaMdhAna dha maeNna ina dha Ayarna mAska "zrI maskeTirsa-pa" navalakathA vAMco. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivAra prakAzane le mirAlpha urphe daridranArAyaNa anu. gopALadAsa paTela 1200 (vikaTara hyuge kRta prakhyAta vizvakathAno saMkSepa, sacitra.) motInI mAyA anu. gopALadAsa paTela 150 (nobela prAIjha-vijetA jona sTAInabekanI lakhelI lakathA "parlane saMkSipta anuvAda, sacitra) kAti ke utkrAMti? anu. gopALadAsa paTela pa00 (hya kRta navalakathA "nAInTI zrI ne vistRta saMkSepa, sacitra.) "kAunTa oNpha menTeki' anu. gopALadAsa paTela 400 (tara vAcana mATe saraLa saMkSepa, sacitra) thrI maskeTiyarsa-1 yAne premazauryanA rAhe ! anugopALadAsa paTela 800 (elekajhAnDara DUmA kRta navalakathAne sacitra saMkSepa) zrI marakeTiyarsa-2 cAne vIsa varSa bAda ! anu. nepALadAsa paTela 800 (DUmA kRta venTI iyarsa AphaTara" ne sacitra saMkSepa.) zrI maTiyarsa- 3 yAne kAminI ane kAMcana anu. gopALadAsa paTela 1000 (DUmA kRta "vAikAunTa da brAjalanane sacitra saMkSepa) zrI maskeTiyarsa-4 yAne premapaMka anu. gopALadAsa paTela (presamAM) [ mA kRta "lujhA da la vAliyerane sacitra saMkSepa.] zrI maskeTiyarsa-5 yAne dagA siIkA sagA nahi! (presamAM) anu. gopALadAsa paTela [cmA kRta "maeNna ina dha Ayarna mAraka ne sacitra saMkSepa.] Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAphiMga maeNna' yAne umarAvazAhInuM pati ane pratibhA anu. gopALadAsa paTela 8000 vikaTara hyugonI vikhyAta kathAne vistRta sacitra saMkSepa.] hona vikaseTa saMpA. gopALadAsa paTela 800 sita kRta premazaurcanI eka anokhI narma-kathA, sacitra.] livara TivaTa yAne "eka anAtha bALakanI kahANI" anu. nepALadAsa paTela 550 [Dikansa kRta jANatI navalathAne chAyAnuvAda, sacitra.] nikolasa nikalebI yAne 'karaNI tevI bharaNu" anu. gopALadAsa paTela 10-00 [DikansakRta navalakathAne vistRta saMkSepa, sacitra.] pikavika kalaba yAne "sau sAruM, jenuM chevaTa sAruM" (presamAM) anu. gopALadAsa paTela [[DikansakRta vikhyAta navalakathAne vistRta saMkSepa, sacitra.] DI enDa sana yAne "tavaMgaranuM saMtAna' anu. nepALadAsa paTela [Dikansa kRta navalakthAne vistRta saMkSepa, sacitra.] vera ane ti anubipinacaMdra jhaverI 300 (cArlsa Dikansa kRta vikhyAta navalakathA "e Tela oNpha TU siTIjhane sacitra saMkSepa) sarasvatIcaMdra saMpA. kamubahena putra che. paTela 1000 [sAkSarazrI gevardhanarAma mAdhavarAma tripAThI kuta, cAra moTA bhAgomAM prasiddha thayelI, prasiddha gujarAtI navalakathAne saraLa, vistRta, sacitra saMkSepa.]. ciMtAmaNimALa saMpA, kamubahena putra chopaTela 1000 ['navajIvana'mAsikanAM vicAra-puSpanI phUlagUMthaNI, sacitra.] kuTuMbaparivAra anu. kamubahena putra che. paTela 11000 [zrI. gurudatta ta navalakathA "gupTana'ne anuvAda.] Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananikA saMpA. vijayazaMkara maMtra bhaTTa 300 [saMpAdake vAMcelAM aneka pustakanA sArarUpa mULa phakarA] mArI jIvanadaSTi saMpA. vijayazaMkara maMtra bhaTTa 200 [keTalAka vizvavikhyAta vidvAna, vijJAnIo tathA saMzodhakonI preraka jIvanadRSTi AlekhatuM pustaka, pheTAo sahita.]. satyAgrahI bApu saMpA. rameza DI. desAI 060 [gAMdhIjInA satyAgrahanA prasaMgenI rasika vArtAo, sacitra.] saradArazrIne vineda saMpAmukulabhAI kalAthI kalyANa vi. mahetA 200 [bAraDelInI laDatanA 65 prasaMge sahita.] bhArata para caDAI maganabhAI desAI 075 [cInI AkramaNano khyAla ApatI pustikA, nakazA sAthe.] gItAnuM prasthAna maganabhAI desAI 500 [[mahAbhAratanA yuddhanA maMDANa pahelAMnI rasika kathA.] gItAno prabaMdha maganabhAI desAI 200 [aSTAdazAdhyAyinI gItAnA viSacanI goThavaNuM ane rajAAta kevI rIte thaI che tenuM saLaMga nirUpaNa 30mI jAnevArI maganabhAI desAI 1950 [rASTrapitAne zraddhAMjali-agiyAra phe-citro sahita.]. navI yunivarsiTIo maganabhAI desAI 125 [yuni.nA zikSaNa-vahIvaTa aMge mAhitI ApatI pustikA; gAMdhIjIne ucca zikSaNane lagatA lekhe sahita.. gAMdhIjIne jIvanamArga maganabhAI desAI 200 [gAMdhIjIe jIvana-sAdhanAmAM Avazyaka mAnelAM vrata-sAdhananI jhINavaTabharI pramANabhUta rajUAta.] miDala skUla : "adakeruM aMga" maganabhAI desAI 1000 [aMgrejI rAjya heThaLa prAthamika keLavaNImAM aMgrejoe zA hetuthI miDala skUlanI phAcara mArI hatI, tenI carcA.) Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khorAka ane svAzya jhaverabhAI paTela 200 [Arogya ane rAka aMge samaja ApatI pustikA.] nIlagaMgAnAM nIra puruSottama bhejANuM 5.00 yugAnDA jaI vaselA gujarAtI bhAvuka hRdayamAM kurelAM kAne saMgraha, sacitra.] saMta krAnsisanuM jIvanagAna anu. dhanajIbhAI phakIrabhAI (presamAM) [saMta kAnsisanA jIvana ane kArya aMge samaja ApatuM pustaka.] tapasyA ane nigraha anu. gopALadAsa paTela (presamAM) ( vikhyAta phrenca lekhaka AnAtola krAMsanI navalakathA "thAI ne saMkSipta anuvAda.] milidAna anu. nepALadAsa paTela (presamAM) [vikaTara hyuge kRta navalakathA "ToIlase pha dha sI ne vistRta saMkSepa sacitra.] haMcabaeNka apha netradAma" yAne viSayavAsanAnuM tAMDava anu. gopALadAsa paTela (presamAM) [vikaTara hyugo kRta vikhyAta navalakathAne vistRta saMkSepa, sacitra.] ahudayapalaTA anu. gopALadAsa paTela (taiyAra thAya che) * [ TolsToya kRta navalakathA "rijharekazana'ne vistRta saMkSepa, sacitra.] "kAIma enDa panizamenTa" anu. gopALadAsa paTela (taiyAra thAya che) [dastaskI kRta vikhyAta navalakathAne vistRta saMkSepa.] AtmadhanamALA saMpAkamubahena putra chopaTela (presamAM) [prAcIna-arvAcIna mahApuruSonA suvAkyone saMgraha.] amaravela saMpA, kamubahena putra che. paTela 200 [dezavidezanA vicAranAM subhASitone saMgraha.] vicAra-maNimALA saMpA. kamubahena putra chopaTela (presamAM) [ "satyAgraha' sAptAhikanA bIjA varSamAM rajU thayelAM suvAkyo ane phakarAone saMgraha.] Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alakajhAnDara DUmA premazauryanI tathA aneka adabhuta kathAo lakhanAra alekajhAnDara DUmAno janma krAnsanA eka gAmaDAmAM 24-7-1802nA roja thayelo. tenA pitA, nepoliyananA lazkaramAM senApatipade hatA. DUmA cAra varSano hato tyAre pitAnuM mRtyu thayeluM. bApe kuTuMbanI AjIvikA mATe kaMI jogavAI karelI nahi. eTale DUmAnuM bacapaNa garIbAImAM vIteluM. DUmAe lagabhaga vIsa nATako lakhyAM che. paraMtu tenI akSacca kItinA AdhArastaMbha te tenI navalakathAo che. 1844mAM tenI aitihAsika navalakathA 6 zrI maskeTiyarsa bahAra paDI. A adabhuta ane romAMcaka navalakathAmAMthI DUmAnI kIrti krAMsanI sarahade oLaMgI dUra yuropa ane khAsa karIne IMglenDamAM prasarI. jagatanI zreSTha kRtiomAM AnI gaNanA thAya che. DUmAe lagabhaga cAlIsa varSa sudhI satata lakhyAkaryuM che. mAnavI mATe lagabhaga azakya gaNAya teTaluM badhuM teNe lakhyuM che. kAunTa oNpha menTekrisTa" paNa tenI mazahura navalakathA che. Jain E Private Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alekajhAnDara 3mA phata = = 880 09 saMpAdaka ||pALadAsI paTela anlaMkajhAMDara DUmA lain Educationale cun H61916o Private Personaruse On Heidle