________________
૧૫૯
હિસાબી કારકુન
66
ના, ના, મોં૦ સુરિન્ટેન્ડન્ટ; તમે હમણાં જ તેમને વિષેના તમારા સારા અભિપ્રાયની વિરુદ્ધનું કંઈક ઉમેરવાના છો!”
“ના, સરકાર; આખા ફ઼્રાંસમાં એમના જેવો બીજો સારો કારકુન મળવો મુશ્કેલ છે.”
ઈ. સ. ૧૬૬૧માં આ ‘કારકુન” શબ્દ આજે તેની આસપાસ જે ઊતરતો ભાવ ગૂંથાયો છે, તેવો હીણપતભર્યા ભાવ નહોતો ધરાવતો. પરંતુ રાજાજીએ માઁ ફુંકે માટે સુરિન્ટેન્ડન્ટ શબ્દ વાપર્યા પછી એ શબ્દ સરખામણીમાં આપોઆપ કંઈક ઊતરતી કક્ષાએ ગોઠવાઈ ગયો.
66
‘તમે એમના કરકસરિયા સ્વભાવ વિષે ગમે તે કહો, તો પણ આ ફાંતેબ્લો મુકામે અઢળક નાણાં ખરચીને તેમણે જ ઉત્સવનું આ આયોજન કર્યું છે. અને ખર્ચની બાબતમાં તેમણે જરાય હાથ ખેંચી પકડયો નથી.” કુએ માથું નમાવ્યું, પણ જવાબ ન આપ્યો.
“તો શું તમારો અભિપ્રાય પણ એવો જ નથી?’
66
ના, સરકાર; માઁ∞ કોલબેરે બધું બરાબર ગણતરીભેર કર્યું છે, અને તે માટે આપ નામદારના ધન્યવાદને પાત્ર બન્યા છે.”
આ ‘ગણતરીભેર’ શબ્દે રાજાને ચોંકાવી મૂકયો. કુકે જેવા દિલેર માણસને માંએ એ શબ્દ સાંભળી, રાજાને તરત ખાતરી થઈ ગઈ કે, અહીંનું બધું આયોજન ‘મન મૂકીને ’ નથી જ થયું — કયાંક ‘ગણતરી ’ જેવી વસ્તુ આનંદ-ઉત્સવમાં પણ આડે આવી છે : પોતે હજી પૂરેપૂરો રાજેશ્રી નથી!
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
