________________
૧૪
ફતેબ્લે
ચાર દિવસથી ફતેબ્લોમાં જે આનંદોત્સવની તૈયારીઓ થઈ રહી હતી, તેને કારણે એ સ્થળ એક ગાંધનગરી જેવું બની રહ્યું હતું. જાદુઈ લાકડીથી સરજાતા ચમત્કારની પેઠે, ત્યાંનાં વનોપવન, ઝરણાં, સરિતા વગેરે સૌને ઝળાંહળાં તથા સુશોભિત કરી દેવાયાં હતાં. મેં૦ કોલબેરના હાથમાં ચાલીસ લાખ ફ્રાંક મૂકવામાં આવ્યા હતા, અને તે તેણે બરાબર કામે લગાડ્યા હતા. જંગલમાંની દરેક વનદેવતા, તથા દરેક વનદેવ પાછળ રોજના સો સો ફાંક ખર્ચ થતું હતું, અને તેમના પોશાક પાછળ ત્રણસો ત્રણસો ફૂાંક. દારૂખાનું અને રોશની પાછળ રોજના એક લાખ ફ્રાંક લેખે ખર્ચ થતું હતું. પાણીના કિનારાઓ ઉપરની રોશનીનું ખર્ચ રોજના ત્રીસ હજાર ક્રાંક થતું હતું. નાય-અને નૃત્ય-સમારંભો તો વર્ણવ્યા ન જાય તેવા ભવ્ય બની રહ્યા હતા. રાજા તથા મૅડમ બંને પૌરાણિક પાત્રોના વેશમાં બીજાં પૌરાણિક વેશધારી પાત્રોને મુલાકાત બક્ષતાં હતાં, તેમની ખંડણી સ્વીકારતાં હતાં અને તેમને કૃપાથી નવાજતાં હતાં. એ બધાં પાત્રો કોઈ પૃથ્વીમાંથી, કોઈ આકાશમાંથી, કોઈ નદીમાંથી, કોઈ વૃક્ષોમાંથી યોગ્ય વખતે નીકળી આવે એવી તરકીબો ગોઠવાઈ હતી.
રાજાજીનાં રાણી મારિયા થેરેસા અને મૅડમના પતિ મૈશ્યોર તો કોઈ ચિત્રમાં જાણે હતાં જ નહિ! રાજાજી જાણે ઈંગ્લેંડની મૅડમ હેત્રિપેટાને જ પરણ્યા હોય, તેમ અધગી તરીકે મેડમ જ તેમના પડખે હરહંમેશ દેખાતી.
૯૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
