________________
તુમહોત્સવ
૧૦૭ “છેલી પેની પણ. આપ નામદારે ગ્રાન્ડ-કૅનાલના કિનારાઓ ઉપર રોશની કરવા જ્યારે જ્યારે કહ્યું હતું, ત્યારે ત્યારે નહેરમાં પાણી હતું એટલું તેલ રોશની માટે વપરાતું હતું!”
અર્થાત્, માં કોલબેર તમારી પાસે હવે નાણાં નથી, એટલું જ ને?”
“મારી પાસે તો નથી; અલબત્ત, મ0 ફુકે પાસે છે જ.” “એટલે?”
“અત્યાર સુધીમાં બે વખત થઈને મૅ૦ કુકે પાસે આપણે સાઠ લાખ માગ્યા, અને તે તેમણે એટલી બેફિકરાઈથી આપ્યા છે કે, જાણે હજુ બીજા જોઈતા હોય તો આપે. અને અત્યારે આપણે જોઈએ જ છે, એટલે તેમણે આપવા જોઈએ.”
મ0 કોલબેર, હું મારા કર્મચારીઓને એ રીતે છૂંદી નાખવા માગતો નથી; આઠ દિવસમાં મેં૦ ફુકેએ સાઠ લાખ આપ્યા, તો તે ઘણા છે.”
પણ સરકાર, બેલ-ઇલની કિલ્લેબંદીનીવાત કેમ ભૂલી જાઓ છો? એ પરિસ્થિતિમાં તો કશો ફેર નથી જ પડ્યો ને?”
ઘણો પડ્યો છે; હવે હું મારી બાબતો મને ઠીક લાગે તે રીતે સંભાળું છું– બીજા કહે તે રીતે નહિ, સમજ્યા? માટે તમારે હું માગું ત્યારે સલાહ આપવા આવવું. તમારે કેટલા પૈસા જોઈશે?”
“સિત્તેર લાખ ક્રાંક, સરકાર.”
*૦ ફએ એક કરોડ ફ્રાંકને ખર્ચે બેલ-ઇલ ટાપુમાં, છૂપી રીતે, ઍરેમીસ અને પૉર્જેસની મદદથી અને દોરવણીથી જંગી કિલ્લેબંદી શરૂ કરાવી હતી. રાજાની ખફામરજી થાય ત્યારે ત્યાં પેસી જઈ, રાજાને વરવા માટેની એ તૈયારી હતી, પરંતુ દાત નાની ચાલાકીથી અને રાજા ચા-૨ની વખતસર મળેલી સૂચનાથી એ કાવતરું પકડાઈ ગયું હતું, અને ફુકેએ એ ટાપુ પૂરી કિલ્લેબંદી સહિત રાજાજીને ભેટ આપી દીધો હતો. “કામિની અને કાંચન” એ પુસ્તકમાં તે વાત આવે છે. જુઓ પૃ૦ ૩૮૧-૪૨૧.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org