Book Title: Updeshmala Doghatti Gurjaranuwada
Author(s): Hemsagarsuri
Publisher: Dhanjibhai Devchand Zaveri
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008467/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2066 (I. 2010). zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra - saMyojaka- bAbulAla saremala zAha hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. (mo.) 9426585904 (o) 22132543 (rahe.) 27505720 pRSTha 296 160 164 202 48 306 322 668 516 268 456 420 14. 638 192 428 070 406 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne seTa naM.-2 nI DI.vI.DI.(DVD) banAvI tenI yAdI yA pustaat parathI upl stGnels srI zAze. krama pustakanuM nAma bhASA kartA-TIkAkAra-saMpAdaka 055 | zrI siddhahema bRhaddati bRdanyAsa adhyAya-6 pU. lAvaNyasUrijIma.sA. 056 | vividha tIrtha kalpa pU. jinavijayajI ma.sA. 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA | pU. pUNyavijayajI ma.sA. 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tatvalokaH zrI dharmadattasUri 059 | vyApti paJcaka vivRti TIkA zrI dharmadatasUri 06080 saMjIta rAmamA zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI 061 | caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) saM zrI rasikalAla hIrAlAla kApaDIA 062 | vyutpativAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya | zrI sudarzanAcArya 063 | candraprabhA hemakaumudI pU. meghavijayajI gaNi 064 | viveka vilAsa saM/4. zrI dAmodara goviMdAcArya 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha saM | pU. mRgendravijayajI ma.sA. 066 | sanmatitatvasopAnam pU. labdhisUrijI ma.sA. 067 | 6:zabhAdIzuzanuvAI pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 068 | moharAjAparAjayam saM pU . caturavijayajI ma.sA. 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA | kAlikAcAryakathAsaMgraha | saM/Y4. | zrI aMbAlAla premacaMda 071 | sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina | 073 | meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM | zrI bhagavAnadAsa jaina 074 | sAmudiinai uiya thI 4. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI 0758na yitra supma lA1-1 4. zrI sArAbhAI navAba 0768nayitra padmasAga-2 4. zrI sArAbhAI navAba 077 | saMgIta nATaya 3pAvalI 4. zrI vidyA sArAbhAI navAba 078 mAratanAM na tIrtho sanatanuzilpasthApatya 14. zrI sArAbhAI navAba 079 | zilpayintAmalilA-1 14. zrI manasukhalAla bhudaramala 080 dazalya zAkhA -1 14. zrI jagannAtha aMbArAma 081 | zilpazAkhalAsa-2 14. zrI jagannAtha aMbArAma 082 | zalya zAstralA1-3 | zrI jagannAtha aMbArAma 083 | yAyurvahanAsAnusUta prayogIlA-1 14. pU. kAntisAgarajI 084 lyAeR8 14. zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI 085 | vizvalocana koza saM./hiM zrI naMdalAla zarmA 086 | BthA ratna zAsa-1 zrI becaradAsa jIvarAja dozI 087 | BthA ratna zA1-2 zrI becaradAsa jIvarAja dozI 088 |istasajIvana | saM. pU. meghavijayajIgaNi e%caturvizatikA pUja. yazovijayajI, pU. puNyavijayajI sammati tarka mahArNavAvatArikA | saM. AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 308 128 532 376 374 538 194 192 254 260 238 260 114 910 436 336 4. 230 322 089 114 560 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAnama" graMtha jIrNoddhAra ka7 upadezamAlA doghaphri TIkA : dravyasahAyaka : suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra-bhaTUMkarakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAnataponidhi pUjyapAda gaNivarya zrI nayabhadravijayajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI jinAjJA ArAdhaka saMgha-mIThAkhaLI (navaraMgapurA) jJAnakhAtAnI rakamamAMthI lAbha lIdho che. : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNapArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 (rahe.) 27505720 saMvata 2000 I.sa. 2010 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda-hema granthamAlA puSpa 20 che. zrIvIravibhu-hastadIkSita zrIdharmadAsagaNi pravara--maNutA zrIratnaprabhasUti dhI" vikhyAta-vizeSa-vRtti alaMkRtA prA. upadezamAlA hoghaTTIno gUrjaranuvAda 6 ,. 7 ka, 5 6 96 . : , , kao ja anuvAdaka - saMpAdaka ja pa. pU. Agama ddhAraka AcArya zrI AnandasAgarasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya AcArya zrIhemasAgarasUri [pra. kuvalayamAlA-kahA, prA. samAi-kahA, saM. yogazAstra vivaraNa, prA. caupannamahApurisa-cariya, prA, paumacariya, savivaraNa upadezapada, mahAnizItha sUtra AdinA anuvAda kartA ] je sahu saMpAdaka che paM. lAlacandra bhagavAna gAMdhI vaDedarA rAjyanA prAthavidyA maMdiranA nivRta jaina pati ) "Aho Shrutgyanam Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddhartA- Ananda-hema prasthamALAvatI dhanajIbhAI devacaMda jhaverI 50-54 mIrajhA sTrITa, 4the mALe muMba I na 3 prathamavRti nakala 1250 vIra saMvata 2501 vikrama saMvata 2074 sane 1975 zAke 1897 kiMmata rUA. 18 prApti sthAna- 1. prasiddhakartA, 2. metIe maganabhAI cokasI mAkharIyA hAusa, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI na. 4. 3. hIMmatalAla gulAbacaMda. C/o. anaMtarAya enDa ku. 307, khAreka bajhAra, narasI nAthA rITa, muMbaI . 9 bhAnucandra nAnacaMda mahetA zrI bahAdurasiMhajI prinTIMga presa, pAlitANA << (saurASTra) "Aho Shrutgyanam Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ junnara-kautra yamallAmina nana: 1 bhozrutaghara-prabhAvaka-sthAvarebhyo namaH / na kada anuvAdakIya-saMpAdakIya nivedana jA ! C= jaka kara : anaMtajJAnI mItIrthakara bhagavatenAM vacanAnusAra anaMtaduHkhavarUpa, ana tadukhaphaha ane anaMta dukhaparaMparAvALA A saMsAramAM A jIva cAraya-gati temaja 84 lAkha jIvAnimAM Ama-tema cakaDoLa mAphaka uMce-nIce athaDAto athaDAte, bhavitavyatA paripakava thavAnA page akAmanijAnA kAraNe halakarmI thavA sAthe sarityApApa-gezanyAya atidurlabha manuSyabhava sudhI AvI pahoMcyA. raka bhavamAM AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha saMjJA ane tenA udyamavALo hatuM, paraMtu AmalakSI daSTivAdopadezika saMjJA keI bavamAM pAgya nathI. te saMjJA meLavavA pahelAM jIve aneka vizuddha prayatno karavA paDe che. tIrthakara bhagavaMtanA zAsana ke gItArtha guru mahArAjano thaga thayA sivAya, temanA upadeza sivAya tevA prayatna karavA AtmA vaya hasita thaI zakatuM nathI. tIrthakara bhagavaMtanA AtmAene paNa eTalA bhava sivAya lagabhaga daraka bhavamAM upadezaka gItA" tharubhagavaMtanA sahArAnI jarUra rahe, to pachI sAmAnyaAtmA mATe te upadezaka gurumahArAjanI vizeSa jarUra gaNAya. hUDA-avasarpiNanA A pAMcamAM ArAmAM paNa zrIvI2bhAgavatanA avicchinna prabhAvazALI jainazAsanamAM tevA ane jJAnI gItArtha AcArya bhagavaMto thaI gayA ane zAsananA puya-prabhAve haju paNa zAsananI dhurA vahana karanArA prabhAvaka mahApuru-gurUva thaze, jenA upadezage dareka kALamAM zAsananI chatrachAyAmAM hatI puNayazALI AtmAo temanA upadezAnusAra samyagadarzanAdi mokSamArgamAM joDAze, thira thaze, vRddhi pAmaze ane bIjA AtmAnA preraka banaze. tIrthakara bhagavaMtanI gerahAjarImAM paNa AcArya bhagavaMtAdi gItA gurubhagavaMte tIthakanA vacanAjhusAra mahAmArIno ja upadeza ApI, aneka zAsana prabhAvanA "Aho Shrutgyanam Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI koI prakAre aneka AtmAone saMsAravimukha banAvI mokSamArga tarapha prIti utpanna karAvanArI, saMsAra samudra tAranArI, Ameti karAvanArI suMdara dezanAno vipula pravAha AgamanA uMDA saMbhIra zAzva-rAvaramAMthI vahevaDAve che. vaLI AvA kevalI tIrthakara bhagavaMtanA virahamAlamAM jIvane sahelAIthI saMsArasamudra taravAnAM mukhya be anupama sAdhana che. eka jinezvara bhagavaMtanI zAnta karUNAmRtarasapUrNa mUrti ane bIjuM temanA prarUpelA Agamo-dvAdazAMgIrUpa zrutajJAna. temanI mUrtine oLakhAvanA A zrutajJAna-zA che, je gaNipiTaka kahevAya che. te zAstranA rahasya paraMparAgama dvArA meLavelA hoya che. guru pAsethI zAstronA pAramArthika atha vinaya karIne, bahumAna sAcavIne, temanI pUrNa kRpAthI prApta karIne avadhAraNa karI zakAya che. vinayadi karyA vagara meLavelA artho AtmAne yathArtha pariNamatAM nathI.' lAbhadAyaka nIvaDatAM nathI. AtmAnI paramaRddhi pamADanAra A sutajJAna che. suvALe ma"i - kRtajJAna mahartika che. apekSAe kevalajJAna karatAM paNa zrutajJAna mahAna eTalA mATe kahevuM che ke, kevalajJAna mULyuM che. jyAre zrutajJAna pitAne ane bIjAne prakAzita karanAra che. kevalajJAnI bhagavaMta zrutajJAna dvArA bIjA cho para paropakAra kare che. AmAd zahasvarUpa, karma, puNya, pApa, Asava, saMvara, niza, mokSa vagera karAya, akaraNIya, mahayAbhaDhaSa, piyA peya, sanmArga, saMcAramAga A sarva padArthonuM jJAna karAvanAra hoya to sarvajJa bhagavaMte prarUpelA dvAdazAMgIrUpa zratajJAna. A zrutajJAna sivAya atIndriya padArthonuM jJAna, zraddhA, saMvega, tyAga, vartana tapazyAdi thavAM mukela che. temAM mukhyatayA gaNadharabhagavatee atizayavatI tripala prApta thavAyege racelI dvAdazAMgI antargata caudapUrve che, jenA AdhAre vartamAnatIrtha avicchinnapaNe pravartI raheluM che. AcAryonI paraMpazI paraMparAgama prApta karela evA pUrvAcAryoe vartamAnakALanA alpajJAnI AtmAone sahelAIthI pratibadha thaI zake te mATe AgamAnusAra AgamanA siddhAMtone pratipAdana karanAra evA anekAneka mahArA, prakaraNe, zAstronI racanAo karelI che. bahuzruta gItArtha prabhAvaka zAsanAdhAra jevA ke kapa, daza nikti AdinA racayitA zrI bhadrabAhubavAmI, dazavaikAlikanA kartA zakhaMjavasUri, vizeSAvazyaka bhASyakAra zrIjinabhadragaNuM samAzramaNa, Arya rakSitasUri, skaMdilAcArya, naMdIsUtrakartA devavAcA, prajJApanA sUtrakata zyAmAya, tatvArtha-sabhAkhyAtI umAvAtI, 1444 granthakatAM zrIharibhadrasUri, zivAMkAcArya, navAMgI TIkAkAra abhayadevasUri, zrImahalavAdI, vAdItAla, zAMtisUri, vAlIdevasUri, dArzanika abhayadevasUri, upamiti kathAkAra siddharSi, kuvalaya "Aho Shrutgyanam Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlA kathAkAra dAkSiNyacihnAMka udyotanasUri, kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcAya, zrIsaMdhadAsagaNI, zrIjinadAsagaNI, zrImunicandrasUri, zrIratnaprabhasUri, pravacanaparIkSA-kalpa- karNAvatImAdi gaMthakartA . zrIdha sAgarajI . zrIyovijayajI Adi granthakArI zAsananA puNyaprabhAve anekAneka thaI gayA che. temAM upadezamALA nAmanA prakaraNakartA prabhumahAvIranA hasta-dIkSita avadhijJAnavALA zrIdhama dAsagaNivare pAtAnA zajaputra ghusata tema ja bIjAone pratiaiASa kavA mATe A prakAzunI racanA karatI che. jenA upara pamitibhava-prapaMca-kathAkAra zrIsiddharSimaNIlare kathAvagaranI saMskRta saMkSepIkA (celI che, tathA ratnAvatAztiAkAra zrIratnaprabhasUrie te TIkAnA upayega karI prAkRta ane apabhraMza bhASAmAM kathAsahita ghaTTI' nAmanI TIkA racelI che. je keTalAMka varSo pahelAM ' tADapatra uparathI presaDhAyI rAvI bIjI pratA sAthe sodhana karo chapAvI hatI. upadezamALA che AgamanI tulanAmAM mUkI zakAya tevu apUrva vipulavaizAka zAstra che, jemAM vividha prakAranA aneka viSaye tathA savAsA uparAMta sudara kathA che, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA caturvidha zro 'dhane upakAraka ane paThana-pAThana mATe upayogI che. saMskRta-pAkRta bhASAnA ajANu Deya temane vAMcavA-bhakSuvA mATe keTalAka zramaNe ane zrAvakanA RturASathI meM A TIkAne gUjazanuvAda karyo, jemAM siddhasenanI TIkane paNa sAthe AvarI lIdhI che, jethI aneka varSo pahelAM De. yAkAkhIe lakheDhI hakIkata Aje sAkAra banI sAcI paDI che. kevI rIte? sva. mAhanalAla dalIcaMdabhAI desAI eDavAkeTa-teee jaina-sAhityanA sakSipta itihAsa lakhela che, jenA 186mA putre rakheta che ke-- 66 gupta sa0 598 vaSamAM eTale vi. sa'0 974mAM saSi e dhama dAsaabhikRta prAkRta upadezamALA para kRta trivaSNu-TIkA lakhela che. A mantha e jAtane che. eka ghaNI kathAovALA mATA, ane bIjo dhruvRtti nAmanA nAnA anya che. A 'kuttavRtti atiupayegI che, te ja pAnA 55 188-189-190nI TI5NImAM pITasana rIporTamAM DA. yAAbI kahe che ke-- 'huM' athA rAkhuM chu ke kaI vidvAna thAze sAthe te viSNu prasiddha karavA prayatna karaze. gandhakartAnI kIti ane samaya jotAM te vivaraNanA anya adhArAmAMthI bahAra lAvavA mATenA khAsa kAraNeA che. kRtiriyaM jina- jaimini - kaNazuk-saugatAdidarzana vedinaH / sakalagranthArthanipuNasya zrI siddharSairmahAcAryasyeti // eTale ke jaina, jaiminIya, kazuAda-sAMkhya, saumata-bauddhammAdi na jANunAra, sakala arjInA athathI nipuNa evA zrIsiMharSimahAcAya nI A kRti che, ema anyane 'te jaNAvyuM che. A pa2 varSa mAnasUzmi kathAnaka ceAjela che. pI. 5, pari pU. pa, vaLI A siddhaSinI vRtti parathI ja sAcAya laIne zrIratnaprabhasUrijIe sa "Aho Shrutgyanam" Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1238mAM upadezamALA ' raoNghaTTI ' nAmanI vRtti racI che. jenI te siddhaSine ' thAyArthe cUDAmaLi" tarIke thayAtha' kahela che. kAraNa ke siddhaSine * kayAthAya 'na birUda hatuM ( prabhAvaka caritra mRga 14 zlAka 97, pI. 3, pR. 168) ane peAtAnA anAvelA e anyanA cheDe te ' sattAdhumi tapermaci zodhanIce' e zabdo lakhe che ne tevuM ja vAya mA vRttinA aMte paNa che. A sivAya mULagrantha ane TIkAonA praNetA viSayaka grantha ane TIkA-viSayaka prastAvanAmAM ghaNu' kahevAela hAvAthI tema ja anukramaNikAmAM dareka viSaye ni zelA hAvAthI ahI vistAramayathI kahetAM nathI. upadezamALAnI mULa gAthAeka sAthe chapAvI che. ane prAkRta TIkAnA bhASAnta lAMbI thAze krAya tyAM 25-50-100 ema aAkasa MkhyA sUcavI che, jethI TAI phrAI vakhata anuvAdanA mULa sAthe upayoga karavA paDe te sugamatA rahe, AvA mahAna manthA sapAdana karavAmAM vividha prakAre anekonA sahakAranI jarU paDe che, temAM keTalIka saMsthAo tathA munibhagavatA tathA sAdhvIjIonI prema, vyaktigata zrAvakA taraphathI sahAyaka ane grAhaka tarIke Arthi ka sArA sahakAra maLelA che. vaLI vAdA rAjyanA nivRtta- jainapaDita DhAlacandra bhagavAna gAMdhIe mArI lakhela gUja zanuvAdanI presakApI bArIkIthI tapAsI mApI che, tathA chApelA phArmama tapAsI ApI zuddhipatraka paNa jINavaTabharI dRSTithI tapAsI Apela che. uparAMta zrI mahAdurgAsa hajI pri. premanA mAlIka bhAcadrabhAI nAnaca'da mahetAne peAtAnu aMgatakAya. mAnI suMdara-saphAIdAra chApakAma ghaNuM' ja jhaDapI karI Apela che. tema ja mArA vinItaziSyA muni zrImane nasAgarajI, zrInimalasAgarajI AdinI su'pAdana kAryoMmAM vividhaprakAranI sevA maLelI che. A sarvene suMdara sahakAra maLyo na hate, te khATalu` jaldI kArya pUrNa na thaI zakate, mATe sahakAra ApanAra darekanAM kAryo dhanyavAdane pAtra ane binAnIya banyAM che, A anuvAda lakhatAM pazcamanI maMdatA, anupayoga ke pramAdeSanA kAraNe jo kai pazu jinezvaranA vacana-viruddha lakhAyu` hoya te micchA mi dukkaDa'. vAcaka- vaganA khyAlamAM Ave teA mArA khyAlapara lAvavA sAdara vinaMti. aMte A pUrvAcAya -racita upadezamALA-DhoghaTTI TIkAsahita mahAgranthanA gUrjaraanuvAdanA svAdhyAya vAMcana-paThana-pAThana karI anyakartA, vivaraNakartA ane anuvAda karanAranA parizramane ane dhyeyane saphaLa karA--e ja abhilASA. sAhityamaMdira-pAlItANA sa. 2031 phAgaNu vAMda 8, zukra RSabhadeva janma-dIkSA kalyANuka divasa tA. 4-4-72 "Aho Shrutgyanam" A. hemasAgarasUri. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka saviraNa upadezamALA-gurja rAnuvAdane para vi Sa yA nuM kAma 138 27 143 145 viSaya prathama vizrAma pRSTha | kakSAnA kaTaka pupe ane phaLa 13 1 anuvAdakIya-nivedana jabUsvAmI caritra 132 2 anukramaNikA 3] nAgalAne hitopadeza 3 sahAyaka-grAhakonI nAmAvalI || avadhijJAnI sAgaradattamuni 133 4 prastAvanA sAgaradamuni sAthe zivakumArane 5 zuddhipatraka samAgama TIkAkAranuM prathama maMgala dahadharma zrAvake karelI veyAvacce 139 raNasiMhanI kathA cAre gatinAM duHkha kalikALane prabhAva anAdatadevanI utpatti tapanA prabhAva upara garaSabha caritra 33 | ATha kanyA sAthe jaMbUkumAranuM pANitapanA prabhAva upara mahAvIra caritra bahu caMdanabAlAnI kathA 4prabhava cAra-madhubindunuM daSTAta 143 kSamAM rAkhavAno adhikAra kaberadatta ane kuttA yugala 149 upasarga-samaye aDAlatA rAkhavI eka bhavamAM 18 sagapaNa kevI rIte vinaya adhikAra-gusvarUpa 47 thayAM, AcAryanA 36 guNenI vividhatA mahezvara kathAnaka 153 sAdhvIne vinopadeza caMdanabAlA makaradADhA vezyAnI kathA purUSa-jayeSatA 53 bhautAcAryanI kathA 158 bharata mahArAjAne A | vAnaradaMpatInI kathA 158 prasannacandra rAjarSi kathA aucitya lAbha lebha, kSetravatA bAhubali kathA ane jugArI 160. sanakamAra cakInI kathA | mItivALI traNa sakhIe 163 lavasamama devatA kema kahevAya ? lakSmI rithara manuSyane vare che brahmadata cInI kathA | utAvaLa karanAranI lakSmI nAza udAsInupa mAraka vinayananI kathA 115] bIjo vizrAma 119dharmakAryamAM DhIla na karavI 167 devatAI varadAnavALI citrakAranI kathA 10 vijaya-sujayanI kathA 168 mRgAvatInI kathA | garAja-zaMkarikAnI kathA " "jA sA, sA sA nuM daSTAnta 127 ! kalirAjya kathA 178 para 154 "Aho Shrutgyanam" Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 381 be zInI kathA 181 | paraNu rASi-amarendranI kathA 339 nitya-parva ane juhAra mitronI kathA 182 ) vAratrakamuni kathA 348 amarasena-pravarasena badhunI kathA 184] strI-yuvatI paricayanA dA rUpI atilobha upara lehAgalA gaNikAnI kamalAmelA-sAgaracaMdranI kathA 753 kathA 187 | dharmadaDhatA viSayaka kAmadeva zrAvakakathA 356 sajajana-durjana-samAgama upara prabhAkaranI dugatigAmI kamakanI kathA 36t kathA 194] sAya sukha-svarUpa 362 jabUsvAmI caritra pUrNa gozALAnI kathA 368 cilAtIputra susumanuM udAharaNa 203 daDhaprahArInI kathA 367 DhaMDhaNakumAranI kathA 27. sahastramalanuM AkhyAnaka 31 kaMdakakumAranI kathA 20 | audhakamuninI kathA 35. harikezImuninI kathA 214 talIputra-paTTIlA patnInI kathA 37 vajamuninI kathA zreNika-keNika, abhayanI kathA vasudevanA pUrvabhava naMdiNamuninI kathA ra45 ceDArAjAnI putrIo kayAM kayAM paraNuM! 86 kSamA upara gajasukumAlanI kathA 252 celaNAnuM haraNa-sulAtu aDAla dharmanuM mULa vinaya 259 samyakraya 389 dRDhavrata ArAdhaka sthUlabhadamuninI kathA 260 keNikane pUrvabhava Da93, guNIonI IrSA na karatAM guNAnumodanA abhaya ane kapaTI vezyA -zrAvikAo 3ya karavI, keNike pitAne keda karyA 401, guNaprazaMsA asahiSNu pITha-mahApIThanI zreNikanuM maraNa 43 kathA. 172 | candragupta ane cANakyanI kathA 404 pArakAdo na bolavA 277 cANakayanI kuTila nIti 411 tAmali tApasanI kathA 281 subuddhimaMtrInuM vera kevI rIte vALyuM ? 13 trIje vizrAma 285 cANakaye svIkArela anazana vrata 1pa zAlibhadranI kathA parazurAma ane subhUcikInI kathA 43 286 avaMtisukamAlanI kathA 1 21 vakhata ni:brAhmaNu-pRthvI karI 295 metAryamuninI kathA ArthamahAgarinI kathA 300 422 meghakumAranI kathA 424 bIjo khaMDa 314 | ekAkI sAdhunuM sAdhupa nathI gurUkalavAsanA lAbha kuziSya datasAdhunI kathA 43 316! sAdhuvaMdanaphala viSayaka kRSNakathA 4:8 bhaktirAga viSayaka sunakSatra-sarvAnubhUtinI caMDarUdrAcAryanI kathA kathA 38 | aMgAramaka abhavyAcAryanI kathA 43 pradezI rAjAnI kathA 3rara agnikAputra AcArya ane puchapacUlA kAlikAcArya ane dararAjAnI kathA kara6 sAvI kathA yathAsthita dharma na kahenAra marIcinuM bhAvakarUNA bhavabhramaNa | karelA pApanAM phale keTalA guNa bhegavavA baladevamuni ane mRganI kathA 333 paDe! 450. 315 sayakInuM dRSTAnta "Aho Shrutgyanam Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 AzcaryonA Ala'mana na levAya 45 [1 divasamAM puNya-pApa keTaluM baMdhAya! pa08 karaka pratyekabuddhanI kathA pA | deva-nArakInAM sukha-du:khe 50% durmukha ane namirAjarvinI kathA ka55 manuSyagatinAM duHkhe nagnajita pratyekabuddhanI kathA 457 varSAtinAM du: 512 sukumAlikAnuM daSTAnta 458] najIkanA mekSagAmI AtmAnuM lakSaNa pArU ATha rUpake dvArA Atma-damananI hitazikSAdA | saMghayaNa-kAlAdinA AlaMbana vagara rasagAravAdhIna maMgu AcAryanI kathA 462 | jayaNAthI dharmArAdhana karavuM. 54 sAMsArika kAryamAM apramAda ane dharma, bhikSAnA 4ra de pApa kAryamAM thatA pramAdanuM phaLa kathAnuM svarUpa ane tyAga pATa atyAra sudhImAM jIve keTalA AhAra- upamAo dvArA kaSAyone nipraha 523 stanapAnAdi kyAM ? nekaSAya svarUpa ane tene tyAga 524 pApabhegaRddhinI duoMcatA 467 traNa gauravanuM svarUpa ane tyAga -mahAgraha-pApagrahanI pIDA 469 Indriyone nigraha 527 pramAdI zramaNanI saMyamavirUddha caryA 47 AThamA ane tene tyAma 528 sagathI thanAra guNadoSa upara daSTAnta 47ra | brahmacaryanI navAmi 530 - sakAraNa pAsatyAdikane paNa vaMdanAdi svAdhyAya dvAra pA karavA 473 vinaya ane tadvAra 532 ceAthe vizrAma 474 [ apavAda kayAre ane zA mATe seve ? pa33 mArgAnusArInA 35 guNe pAsatkAdika sAdhuonuM svarUpa pa34 zrAvakanI divasacaryA pAsatyAdika sAdhuonAM pramAdasthAne paNa zrAvakadharmavidhi ane kartavya 47 | pAkSikaparva carcA pa39 zrAvakanAM katavyo pAsasthAdika hInAcAranAM pramA sthAne 51 sarvadharmomAM jIvadayA ziromaNuM che 483 { kapaTI kSakSakanuM dRSTAnta 55 parigraha-mamatA mahAduHkha, saMtoSa zuddhAlaMbana sevanAra ArAdhaka gaNAya pa47 mahAsukha 485 ] gItAthanizcAyukta anuSThAna mAkSa zilakAcArya ane panthaka ziSyanI kathA 486 | Ape che. zreNikaputra saMdipeNanI kathA 488 | agItArtha dIrthasaMsArI thAya che. papa nikAcita Adi karbhAvasthAo 49 guruupAsanA rahita jJAna kalyANakAra thatuM puMDarika-kaMDarIkanI kathA 492 nathI. 553 zazI prabha-sUryapabhanI kathA 5. jJAna-kiyAnI paraspara sApekSatA mAhAtapa ke ane zA mATe kare ? paraleAka viruddha kArya karanArane dUrathI zoka karavA lAyaka manuSpa bhilanI aMtaraMga bhakti da6rAMka devanuM kathAnaka 559 vidyAdAtA caMDALa pratye zreNikano vinaya 500 viramagavaMtane chIka AvatA mRtyu pAme. mRtadAyakane na oLavavA 504 zreNikane chIMka AvatA jIvatA rahe samyakava-mithyAtvanuM svarUpa abhayane chIMka AvatA "mare ke jIvo palakArAnA pramAdathI samyakatva malIna 1 phAlasokana choka AvatA "va ke mare nahi? thAya -ema deve kema kahyuM ? pa60 pada tyaja 505 "Aho Shrutgyanam Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pas? kuTuMba-varI pitAnuM adhamavartana pa64 dIkSA tyAga karyA pachI traNa sthAnane deDakAmAMthI devabhavanI prApti pa68 | tyAga kare . para zreNikanA samyakatvanI parIkSA pAsasthAnikanI baLavattaratAmAM madhyastha kAlasaukarikanuM apamRtyu 571 rahevuM sulasanI ahiMsA-bhAvanA savizapAkSikanuM lakSaNa hitepadeza zravaNaphala 55 vyaliMga dareke anaMtIvakhata mAM pa77 597 pUjyatAnA kAraNe guNe che ja mAlinI kathA pa78 traNa prakArano mekSamArga 598 hitopadeza pa81 | upadezamALAthI dhirAgya na pAme te ke? 199 AyuSyane upakrama lAgavAnAM kAraNe 584 | upadezamALA zravaNathI raNasiMhane mA sAhasa pakSI sarakhA upadezake 585| pratibodha 6 paDelAne caDavuM muzkela che. 587 A upadezamALA kene ApavI? 603 hitopadeza 589 vyAkhyAkAra prazasti 604 rana-suvaNanA maMdira karAvavA karatAM tapasaMyama adhika che, 590. tADapatrIya prata lakhAvanAra saMdhanI viratidharma aMgIkAra karyA pachI pramAda prazasti 60pa na kare pala ! anuvAdaka prazasti 606 Ada' tAja "Aho Shrutgyanam Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upadezamALA dedhaTTI' TIkAsahita rAnuvAda prakAzananA * sahAyaka ane grAhakeAnI zubha nAmAvalI * rAjakoTa zrI tapagaccha jaina sagha zeTha metIzA lAlabAga cerITI TrasTa mubai A sAyana tapagaccha jaina sA '' zrI devakaraNa mULajI jaina derAsaranI peDhI malADa muMbaI A. zrIvijayadhama sUrijI mahArAja jhaverI mAtIcaMdra hIrAcada cageTa mAtIcaMdya amIcaMdanA dharmapatnI prabhAvatIena "3 "3 bhavAnIpura jaina zve. mU. sa sA. zrI guNeAyAmIjInI preraNAthI kalakattA zeTha mANekalAla mAhanalAla TrasTa zaTha zAMtidAsa khetazI jaina TrasTa zrA prinsesa sTrITa jaina saMgha zrI cApATI muMbai "3 zrI rAMdera jaina sadha, munizrI vasatasAgarajInI preraNAthI zrI sudhArAkhAtAnI peDhI pAMcanA upAzraya pa 55 25 19 39 25 mahesANA zrI cidAna dasAgarajInI preraNAthI kapaDavaMja mIThAbhAi gulAbacaMdanI peDhI paM. zrIvimalasAgarajInI preraNAthI prahAda pleTa jaina sagha munizrI mane jJasAmayejI manI preraNAthI rAjakAra vakhArIyA kAMtilAla jekIzanadAsa suratta -- amRtabhAI 66 phulacaMdabhAi ,, 15 jayaMtIlAla gaNapatalAla cAkasI kAMtilAla chaganalAla sarApha ca'pakalAla cunIlAla 35 sudhIra kAMtilAla,, "J 31 "" 39 "" 39 39 sarApha cImanalAla cunIlAla ! guNavatAla kaMDheka jaina sagha 5. zrI bhuvanavijayajInI preraNAthI ArIsA vaiprIle jaina sa'tra sA. bA maneNuptAbAnI preraNAthI madrAsa hIMmatalAla puruSAttamadAsa rANapuravALA dhIrajalAla mohanalAla govALIyA ka zA, lakhamazI gaNI cheDA malADa zA, bharatakumAra cImanalAlanI kAM. mubai sA, zrIinduzrIjInA ziSyA, zatrujaya giri upara aneka jinAinI pratiSThA karAvanAra sAta zrapuSAthIjInI preraNAthI nilAmena bhagIlAla tathA laka2gvAlIyaranI zrAvikAo nIbena jagamohanadAsa mAtIcaMdra hAthI muMbaI khaDagapura 35 vArA devIdAsa rUpacaMda sA. zrIguNeAdayAtrInI preraNAthI sAdhvI banRgendraprInI ', navApurA vaDAcauTA * sA. zrIyazAtrIjanI 35 ,, surata 33 35 zamaNAbAjInI majIbhAi dvI, dharmazALA surata sA. zrImalayAtrInI preraNAthI 33 9: suzImAzrIjI-zrI kalpabekazrIjInA vamAna taka pUrNAhutI nimitte pAlItANA niraMjanAzrIjInI preraNAthI nityAnaMdazrIjInI preraNAthI "Aho Shrutgyanam" !! gulAbazrIjI-kapaguNAzrIjInI preraNAthI kAMtilAla maganalAlanA dharmapatnI kAMtAbenanA zreyArthe jorAvaranagara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMpA-prabhA zrIphAnazALA taraphathI | dhIrajabena ratilAla jeThAlAla salata sAyana sA. zrIpradabIjI tathA pupAzrIjInI kumudabena maganabhAi nagInabhAIjhaverI muMbaI preraNAthI khaMbhAta zrI mATuMgA jaina , mUra tapagaccha saMgha mahetA khAMtilAla choTAlAla mulunda pI. jI. enDa sansavALAazokakumAra nAnAbhAI mAstara kAMdIvalI hiMmatalAla bhAvanagara zA, semacaMda pAnAcaMda ha. mahetA gIradharalAla trIbhavanadAsa sAyana s, kaMvarajI chaganalAla bhANAbhAI muMbaI sikalAla ratilAla dhIyA - candrakAnta pItAMbara muluja jhaverI makAMta navInacaMdra navalacaMda muMbaI bhAgacaMda navalada jhaverI jhaverI maMgaLacaMda sAkeracaMda ka, mahendrabhAi abhecaMda zrI govALIyA Teka jana saMgha, A kanubhAI sobhAgacaMda jhaverI rajanIkAMta mihanalAla A nAnubena vaNacaMda je. hemacaMda enDa ku. 95 amaracaMda ratanacaMda kapAsI kAMtilAla mohanalAla sAyana nAnacaMda juThAbhAI mahetA harIbhAI mANekacaMda mATuMgA kamala epArIyama sA. zrItattvajJAzrIjInA mAsakSapaNa jhaverI cImanalAla cunIlAla nimite mAdhavajI vIThThaladAsa rAjakoTa kAMtilAla varadhIlAla muMbaI bAbubhAI jarIvALA, 3 jo bhecavA jakSAbena vimalabhAI bhegIlAla malADa jhaverI ravicaMda bhAyacaMda bhAyakhAlA sA. zrI vipulayazAzrI tathA vratadhAzrInI zA. caMpakalAla bhogIlAla muMbaI mayUramAra hiMmatalAla gulAbacaMda che preraNAthI zrAvikAbeno taraphathI rAjakoTa zAha manubhAi zAMtilAla rA, ba. hIrAcaMda nemacaMda TrasTa muMbai ka, zAMtilAla ThAkarazI jhaverI bAbubhAI kezavalAla mATuMgA jhaverI bIpInacaMdra kesarIcaMda surata rA, bhAyacaMda lAdhAbhAi, sA. kacanabena nAgaradAsa tArAcaMda bhAyakhAlA zrIcaMdrAzrI tathA dIne drazrIjI ratilAla chaganalAla gAMdhI mATuMgA vAgaDavALAnI preraNAthI haLavada : sA. zrI padmalatAzrI tathA mayaNAmAjI zA, hakamacaMda gulAbacada mATuMgA | suyazizunI preraNAthI jhaverI premacaMda sA. zrAkSazrIjInI preraNAthI jIvaNacaMda malAjI surata malADa "Aho Shrutgyanam Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rUA naE prastA va nA vidhavatsala vizvazumeka vizvakalyANapara vizvamaitrI-pravartaka vizvazAMti-mArgadarzaka ahiMsA-satyamaya sanmArgadarzaka samyagadarzana-na-cAritramaya mokSa-mAdarzaka vizvavanda zrI vardhamAna savA bhagavAna mahAvIra siddha buddha thaI, sava karmothI mukta thaI nirvANa-sthAnamAM padhAe gata varSanI dIvALIe aDhI hajAra (250) varSo pasAra thai gayAM, -e bhagavAna mahAvIranA samakAlIna ane temanA hastadIkSita ziSya tarIke prasiddha prauDha vidvAna brAdhamadAsagaNie lokapakAra mATe prAkRta bhASAmAM mahattvanA upadezathI bharapUra upadezamAlA 54ra 1pa84) gAthA-pramANa racI hatI, je sAdhu-sAvI, bAvaka, zrAvakArUpa catuvidha jaina saMghamAM seMkaDo varSothI paThana-pAThana dvArA ghaNI mAnya thaelI che. pATaNa, jesalamera, khaMbhAta, vaDodarA, chANI, DabheI, libaDI, cANasmA, sUrata vagere aneka sthaLenA prAcIna jJAnabhaMDAremAM tADapatrIya ane kAgaLa para lakhAelI hastalikhita pratiyomAM prakaraNAtmaka pustikAmAM maLI Ave che. A upadezamAlA (mULa)nI roNAstragADha pa1 mI gAthAnI zatAthI udayadharmagaNi nAmanA vidvAne vi. saM. 1605mAM racI hatI. yu. vi. granthamALA mATe vi. saM. 1873 mAM amarelImAM cAturmAsamAM meM tenI presa kepInuM sAdhana karyuM hatuM. dharmadAsagaNinI A upadezamAlAe aneka vidvAnone upadezAtmaka racanA karavA preraNA ApI che. gUrjarezvarasiddharAja jayasiMhathI sanmAnita thayelA mAladhArI hemacandrasUrie e ja nAmanI prA. upademAlA amaranAma puSpamAlA para vistRta vivaraNa sAthe racI hatI, je prasiddha che. temanI vizeSAvazyaka-bhASyavRtti 28000 pramANa vagere racanA prasiddha che. vizeSa mATe juo amAre "etihAsika lekha-saMgraha' (sayAjI sAhityamAlA, pupa 365). dhamadAsagaNinI A upadezamAlAne nyAyAcArya upAdhyAyajI yavijayajI mahArAje 125 gAthAnA, tathA 50 gAthAnA zrAsImara jina-stavanamAM anekavAra pramANa tarIke nirdeza karyo che. e upadezamALA upara aneka prauDha vidvAnee saMskRta-prAkRta-apabhraMzAtmaka tathA avamUri, bAlAvabedharUpa gujarabhASAmAM paNa kathAothI bharapUra saMkSipa vistRta vyAkhyAo racI che temAM suprasiddha vyAkhyAtu-cUDAmaNi siddhari vidvAna (saM. 962 lagabhaga)nI vyAkhyA (5 hI. ha, prakAzita) prasiddha che, jenI tADapatrIya prati saM. 1236mAM lakhAyelI "Aho Shrutgyanam Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka pATaNa mAM saMghavI paDAnA jenabhaMDAramAM che. tene ja mukhya gAthA laIne zrAvAdidevasUrinA ziSyaratna zrIratnaprabhasUrie saMskRta, prAkRta, apabhraMza bhASAmAM vistArathI vizeSAthIonA harSa mATe kathAnake-datothI AkarSaka vyAkhyA saM0 1238mAM bhagupura (bharUca)mAM racI hatI, jenuM saMpAdana Agama dvAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrijInA ziSyaratna zrAmasAgarasUrijIe vikrama saMvata 2014mAM patrakAra pustikAnA rUpamAM karyuM hatuM, jemAM saMskRta bhASAmAM vidvatAbharyo upakrama zrIcandrasAgarasUriziSya zrI dharmasAgaragaNiziSya muni zrIabhayasAgarajIe ra hatA. -ratnaprabhasUrinI 111pa ka-pramANu e viziSavRtti, je ghaTTInAmathI paNa prasiddha che, tene A prakAzita thatA gUjarAtI anuvAda paNa e ja Adara zrI hemasAgarasUrijIe racela che, je gujarAtI vAcakone AnadAyaka thaze tevI AzA che. vRddhavAda saMbhaLAya che ke, dharmadAsagaNie kalikAla-prabhAvita pitAnA sAMsArika putra raNasiMhane pratibaMdha karavA mATe prA0 upadezamAlAnI racanA karI hatI, vyAkhyAkAra siddhaSie ane ratnaprabhasUri vageree paNa raNasiMhanI kathA jaNAvI che, te sAthe kalikAlanA prabhAvanI kathA paNa jANavA jevI che. prA0 upadezamAlA (mUla)nA kartA dharmadAsagaNinA samaya-saMbaMdhamAM matabheda che. etihAsika daSTithI vicAranA keTalAka dharmadAsamaNine bhagavAna mahAvIranA samakAlIna mAnatA nathI. tenA kAraNamAM bhagavAna mahAvIra pachI lagabhaga pAMca varSo sudhI mAM thayelA sthalabhadrajI, Arya hAgirijI ane vajasvAmI, paryantanA nAma-nizA-daSTAne temAM sUcita che. tenA samAdhAnamAM mULa granthakAre avadhijJAnathI bhaviSyamAM thanArA mahAra puruSonAM ca isacavAM jaNAvAya che. vyAkhyAkAre ane bAlAvabedhakAra vageree e vAtanuM samarthana karyuM che, upadezamAlA (mUla)nA saMpAdaka saddagata khAnadasAgarasUrijI ema mAnatA jaNAya che. upakrama racanAra vidvAna muni zrIabhayasAgarajIe saMskRtamAM enI vistArathI carcA karI prAcIna mAnyatAne siddha karavA prayatna karyo che. tAva te kevaligamya kahI zakAya. prastuta vyAkhyAkAra ratnaprabhasUri, bRhadgachamAM thayelA suprasiddha municandrasUrinA nAmAMkita ziSya vAdI devasUrinA ziSyaratna hatA. municandrasUrie haribhakarinA prA. upadezapada para vistArathI vyAkhyA racI hatI, jeno gUjarAtI anuvAda A0 zrIhemasAgarasUrijIe karyo hato, je A AnaMdamagranthamAlAmAM niM. 8) A pahelAM prasiha thaI gayela che, tenI prastAvanAmAM meM darbhAvatI-DabhoI (lATa-gUjarAta)-nivAsA municandrasUrine saMkSepamAM paricaya karAvyuM che. vAdI devasUrie pATaNamAM gUjarezvara mahArAjA siddharAja jayasiMhanI rAjasabhAmAM digaMbara mahAna vAdI kumudacaMdrane vi. saM. 1581mAM vAdamAM parAsta karyo hato, ane sInirvANanI siddhi karI hatI-ethI e AcArya vizeSa prasiddhimAM AvyA hatA. temanI grantha-racanA sUtrAtmaka pramANa-naya-tarasAlAka che, je syAdvAdarabhAkara nAmanI 84000 leka-pramANu vistRta vyApAthI alaMkRta che. "Aho Shrutgyanam Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 -e syAdvAdaratnAkaranI racanAmAM vAdI devasUrie sahakAra karanArA pAtAnA e vidvAna ziSyenA nAma-nirdeza karyAM che !" ki duSkaraM bhavatu tatra mama prabandhe ?, yantrAtinirmalamatiH satatAbhimukhaH / bhadrezvaraH pravarasUktisudhApravAhoM, ratnaprabhazca bhajate sahakAribhAvam // .. syAdvAdaratnAkaramAM praveza sugama thAya mATe ratnaprabhasUrie ratnAkarAvatArikA nAmanI prauDha vidvattAbharI racanA karI hatI, je zrIyazavijaya jaita brencamAlA, vArAjhusIthI varSAM pahelAM prasiddha che, tathA lA. da. bhAratIya saskRti vidyAbhavana, amadAvAda taraphathI paNa anuvAda sAthe prakAzita che, ratnAkarAvatArikAnA aMtamAM vRttikAra ratnaprabhasUrinA paricaya maLe che ke- prajJAtaH padavedibhiH sphuTadRzA sambhAvitastArkikaH, kurvANaH pramadAd mahAkavikathAM siddhAntamArgAdhvagaH / durvAkuza - devasUri-caraNAmbhoja dvayISaTpadaH, zrIratnaprabhasUriralpataradhIretAM vyadhAd vRttikAm // " * bhAvA:-padravedIe-(vyAkaraNajJA) vaDe prakRSTa tarIke jANItA, tArkikA vaDe sphuTa STi vaDe sabhAvanAdara karAyela, ane harSa thI mahAkavanI kathAne karanAra, siddhAntanA mArge cAlanAra, durgAdIrUpI hAthInA aMkuza jevA devasUrinA ane caraNa-kamaLAmAM bhramara samAna, atyanta alpabuddhivALA zrIratnaprabhasUrie A vRttine racI che. A ratnAkarAvatArikAnA e paricchedya upara maladhArI mArAjarokharasUrie cela pajikA yu. li. prathamAlA, vArANasIthI prakAzita che. ratnAkarAvatArikAnA Adya paghanI zatAI vi. sa. 1539mAM jinamANikrayasUrie cI hatI, tenI amadAvAdanA DelAnA upAzraya-bhaMDAranI ha. li. prati uparathI presakepI me* muni malavijayanI preraNAthI karI ApI hatI, je lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmandira, amadAvAdathI prakAzita che. A sivAya A ratnaprabhasUrie upadezamAlA-vRtti racanA karatAM pahelAM prAkRta bhASAmAM vi. saM, 1273mAM ariSTanemirita ahillavADa pATaNamAM samarthita karyu hatuM . jenA prAraMbha nAgaura (nAgAra)mAM karyAM hatA. cha prastAvavALA A ritanuM kSeAkapramANa 13600 jaNAya che. A ciratanA Adyanta bhAganA ullekha ame pATaNa jainabhaMDAra-granthasUcI (gA, e. (sa, na, 76, pR. 250 thI raparamAM) darzAvela che. temAM paNa vajragaccha (7)mAM thayelA munica'drasUrinuM varNana, je ame upadezapaH-anuvAdanI prastAvanAmAM uSkRta karela che. tyArapachI devasUrinA varNanamAM jaNAvyu` che ke, " siddha~ zirANi jayasiMhurAjAnI AgaLa viSNudhAnI sabhAmAM strI-nirvANa siddha karIne jemaNe pravacanane prabhAvita karyu hatuM. tathA aNahillatrApuramAM sAhu cAhaDe karAvela zrIvIr 1 ratnAkarAvatArikAnI pAcIta tADapatrIya prati vi. saM. 1225mAM vaTapadmakamAM lakhAyelI hatI, tenA nirdeza ame jesalamera-bhAMDAgArIya granthasUcI' (ga. e. si. naM. 21, pR. 18 mAM karyo che. "Aho Shrutgyanam" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAthane ravarie hasta-paddhathI pratiSThita karyA hatA. teoe potAnA pada para TImazvarasUrine pratiSThita karyA hatA, jeo prazamAdi guNe vaDe temanA pratiSThada-pratibiMba jevA hatA." upadezamalAnA vizeSavRttikAra ratnaprabhasUrie A vRttinA aMtamAM ratnAkara samAna bahadugacchamAM thayelA sAhitya, taka, Agama, lakSaNa (vyAkaraNa)-vizArada, samasta dezamAM vicaranAra vidvaye municandrasUrinA padhara ziSya devasUrinA ziSya tarIke pitAne paricaya Ape che "LiH zrImunivaranukratArthasUkAmanA, paTTe sve vinivezitastadanu zrIdevasUriprabhuH / AsthAne jayasiMhadevanRpateyenAstadigvAsasA, sonirvANa -samarthanena vijayastambhaH samuttambhitaH / / tatpaprabhavo'bhavannatha guNagrAmAbhirAmodayAH, ____zrIbhadrezvarasUrayaH zucidhiyastanmAnasaprItaye / zrIratnaprabhasUribhiH zubhakRte zrIdevasRriprabhoH, ziSyaH seyamakAri saMmadakRte vRttirvizeSArthinAm / / vyAkhyAtRcUDAmaNi-siddhanAmnaH, prAyeNa gAthArtha ihAbhyadhAyi / kvacit kvacid yA tu vizeSarekhA, sadbhiH svayaM sA paribhAvanIyA // " bhAvArtha-zramunicandrathari gurujIe pitAnA pada 52, gItArtha-cUDAmaNi ziSya devasUriprabhune tyArapachI sthApita karyA hatA. jemaNe jayasiMhadeva rAjAnA AsthAna (sabhA)mAM, digambarane parAsta karI, strInirvANanuM samarthana karIne vijayastaMbha sArI rIte roye hato. te vAdI devasUrinA pada-prabhu, pavitra buddhivALA guNenA samUhathI abhirAma ulyavALA zrIbhadrezvarasUri thayA. temanA mananI prIti mATe, zrIdevasUrijabhunA ziSya ratnaprabhasUrie zubha mATe vizeSa adhionA harSa mATe te A (upadezamalAnI) vRtti karI che. A vRttimAM, vyAkhyAta-cUDAmaNi siddha nAmanA vidvAnane gAthArtha kahevAmAM AvyuM che, kyAMka kayAMka je vizeSarekhA che, te to sajajanee svayaM paribhAvana-vicAra karavA gya che, prakRtA samarthitA ca zrIvIrajinApato bhRgupure'sau / azvAvabodhatItheM zrIsutrataparyupAstivazAt / / vikramAd vasu lokArka (1238) varSe mAdhe samarthitA / ekAdaza sahasrANi, mAnaM sArdhazataM tathA / aMkato'pi pranthAnaM 11150 tathA sUtrasamaM 11764 // " "Aho Shrutgyanam Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bhAvArtha-A vRttine prAraMbha, bhRgupura (bharUca)mAM zrIvIrajina AgaLa karyo hatA ane tyAM adhAvadha tIrthamAM, zrI munisuvrata jinanI paryApAstivathI A vRtti samarthita karI che-pUrNa karavAmAM AvI che. vikrama saMvata 1238 varSamAM, mAgha mAsamAM A vRti samarthita karI che, tenuM kalekapramANa 11 hajAra, 150 jeTaluM che. pATaNamAM, saMghavI pADAnA jJAnabhaMDAramAM A vRttinI tADapatrIya prati, vi. saM. 1293 vaSamAM lakhAyelI che, tene aMtima prazastine ulekha ame pattAtha-jJArnaramANAnArI jJAthagrI (gA. e. si. naM. 76, pR. ra06-208) mAM darzAvyo che. tema ja saMgha-bhaMDAranI saM. 1394 varSamAM lakhAyelI pratine ulekha tyAM pR. 3ra3-3ra4 mAM darzAvela che. saMskRta prAkRta ane apabhraMza bhASAnA prauDha vidvAna ratnaprabhasUrinI A upadeza mAlA-vizeSavRttimAM 4 vizrAma (paricachedo) che. temAM prAkRta bhASAmAM kathAo racelI che, tema keTalIka kathAo apabhraMza bhASAmAM paNa racelI che. kaDavakasamUhAtmaka saMdhi hemachandAnuzAsanamAM sucavela che, 1 Sabha pAraka saMdhi 4 zAlibhadrasiMdhi 2 candanabAlApAraNakasaMdhi 5 atisukamAlasaMdhi 3 gajasukumAlasaMdhi 6 paraNarSisadhi viSayAnukramamAM javAthI ane anuvAda vAMcavAthI vizeSa jaNAze, ethI ahiM tene vistAra karyo nathI. kalikAlanuM svarUpa bIjA prakArathI bIje darzAvyuM che. vinayathI vidyA grahaNa karAya-e saMbaMdhamAM zreNika ane caMDAlanI kathA che. dharmamAM puruSanI pradhAnatA samajAvI che. AcArya mAM kevA guNa hovA joIe ? ekalA sAdhuthI dharma paLAvo muzkela che. A saMbaMdhamAM yukti-prayukti darzAvI che. ratnaprabhasUrie kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcAryanA svapajJa vivaraNa sahita gazAstro ane temanA pariziSTaparva vagere prathAne sArI rIte upayoga karyo jaNAya che. tulanAtmaka daSTithI abhyAsa karanArane jaNAI Ave tema che. bIjI vyAkhyA-vRtti upadezamalAnI siddharSita vRttine vadhamAnasUrie prAtana munIndra-racita kathAnake sAthe joDIne vRtti racela che, tenI saM. 127 mAM tathA saM. 1279 mAM lakhAyelI tADapatrIya prati pATaNa jainabhaMDAramAM maLI Ave che, teno nirdeza ane pATaNa jainasaMDAra maLyacI (aa, e si. naM. 76, pR. 283, 334) mAM karyo che, upadezamAlAnI bIjI eka bArahajAra zloka-pramANa vizeSavRtti, je karNikA nAmathI paNa prasiddha che, te nAgendrakulanA vijayasenasUrinA vidvAna ziSya udayaprabhasUrie vi. saM. 1299mAM dhavalapura (dhoLakA)mAM maMtrIzvara vastupAla-tejapAlanI vasati upAzraya)mAM vasIne racI hatI, tene nirdeza ame pATaNa jenabhaMDAra granthasUcI (naM. 6, pR. 235 thI ra38) mAM Adi aMtanA bhAga sAthe darzAvyo che. "Aho Shrutgyanam Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinabhadrasUrie (zAlibhadrasuri ziSya), tathA AcArya zrI sarvANaMdasUrie upadezAmAlA para vivaraNa sthA-saMkSepa sAthe karela che. teno nirdeza paNa ame pATaNabhaMDAra granthasUcI (gA. e si. naM. 76, pR. 90, tathA pR. 392-3)mAM karyo che. A upadezamAlAnI eka vyAkhyA rAmavijayajI gaNie saM. 1781mAM racI jAya che, je hIravijayasUrinI paraMparAmAM sumativijayajInA ziSya hatA, te vyAkhyAne hindI anuvAda munizrI padmavijayajIe karyo che. saMzodhana paMnemacandrajI bhara e kerala che, saddagata vijayavallabhasUrine samarpita karela che. zrInigraMthasAhitya prakAzana saMgha, dilahIthI che. sana 1971mAM prakAzita che. chapaya gAyakvADa oriyanTala sirIjha (na. 13) mAM, IsvIsana 19ra0mAM "prAcIna gUjara kAvya saMgraha prakAzita thayela che, saMpAdaka sI. DI. dalAlane I. sana 1918mAM svargavAsa thavAthI, tenA upara neTa prastAvanA ke upaghAta vinA e prakaTa thayela che, temAM(pR. 11 thI 27] A upadezamAlAnA kathAnaka chapaya 81-vajanamADha-dALa-gya prakAzita thayela che, tenA prAraMbha chapaya A pramANe che - " vijaya nariMda jiNiMda vIra-hathihiM vaya leviNu, dhammadAsa gaNi-nAmi gAmi nayarihiM biharai puNu; niyaputtaha raNasIha rAya- paNDibohaNa-sArihiM, karai esa uvaesamAla jiNa-vayaNa-viyArihiM; jaya vera dAjha jAphA--patti mahiyaSTi muLa , suha bhAvi suddha siddhata-sama savi susAhu sAvaya suNau. 1" tenA aMtamAM 82 mA chapathamAM kavie pitAne ratnasiMhasUrinA ziSya (udayadharma) tarIke oLakhAvyA che - .' iNi pari siri uvaesamAla-kahANaya, tava-saMjJama-saMto-vijaya-vijhADu vALA; sAvaya-saMbharaNastha attha-paya chappaya-chaMdihi, rayaNasIhasUrIsa-sIsa pabhaNai ANadihi; arihaMta-ANa aNudiNa udaya dhamma-mUla matthai hAM, ma mavira ! matti-kSattifhuM ja sAruM Rrijha-jhIrA ." bAlAvabodha A upadezamAlAne bAlAvabodha gurjarabhASAmAM tapAgacchIya devasundarasUrinA ziSya zrIsemasuMdarasUrijIe vi. saM. 1485mAM ra hate. tema ja bIjA keTalAka munivaree avasUri, bAlAvabaMdhanA rUpamAM 16 mI, 17mI sadImAM prayatna karyo jaNAya che. "Aho Shrutgyanam Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 upasahAra sekaDA varSathI jainasaMghamAM siddhAMta tarIke humAnya thayela dharmadAsa NanI prA upadezamAlAnI vyAkhyA, vivaraNa, vRtti, avani, bAlAedha racI aneka vidvAnAe samAja upara mahAna upakAra karyo che. prastuta vizeSavRtti racanAra ratnaprabhasUrie (vAdI devasUrinA ziSyaratne, rasika prAkRta, apabhraMza kathAo racI vizeSa AkarSINa karyuM che, tenu sapAdana suprasiddha AgamAddhAraka yazasvI sadgata AnaMdasAgarasUrijInA ziSyaratna mA. zrIhemasAgarasUrijIe AjathI 17 varSa pahelAM sa. 2014mAM karyu hatu, tenA gUjarAtI anuvAda paNa vidyAbhyAsaMgI e ja AcAya zrIhemasAgarasUrijIe leka pakAra mATe cela che, je hAlamAM prakAzita thAya che. temanA bIjA anuvAdA-(1) prA. kuvalayamAlA kathA, (2) prA. samarAditya-mahAkathA, (3) vivarNa saM. yegazAsra, (4) prA. cApanna mahApuruSa-caritra, (5) prA.paumacariya-jainamahArAmAyaNa, (6) prA. upadezapaH-anuvAda vagerenI jema A (7) mA, upadezamAlA-vizeSavRttinA anuvAda paNa leAkapriya thaze-jijJAsu gUjarAtI vAcakAne viziSTa samyagajJAna ApavAmAM sahAyaka tharo, AdhyAtmika ucca prakA nI preraNA ApanAra caro-sahata vyA karavA sauMdha ApI. rasika kathAnakAmAMthI pazu uttama beSa maLI raheze-evI AzA che. anuvAdaka pU A. mahArAja zrIhemasAgarasUrijIe temanA chellA 6 mahAgraMthAmAM mane sahasa`pAdaka tarIke yoAbhAgI banAvye che, te mATe hu kRtajJa chuM. jevA A graMthanA suzAdhana mATe pAlItANA paheAMcavAnuM mAre mATe akasmAtanI asare azakaya thavAthI, ahi rahIne yathAzakaya ka`bhya ajAnyu che. aa granthanA vAcana-manana-prazIlanathI vAcakone AtmahatanI kavyabuddhi prakaTA, jJeyane jANI, heya-tyAga karavA yogyane tyAga karI, upAya-grahaNa karavA cAgyane mahaNa karI, samyagdarzana-jJAna-cAritramaya mekSamArgane ArAdhavA udyamavaMta thaI zAzvata siddhisukhane prApta karanAra thAe.. mUla praca racanArane, vyAkhyAkArane, anuvAdakane, sa'pAdakanA, prakAzakatA prayatna saphala cAo-e ja zubhecchA. sa'. 2031 caitra zudi ra vaDIvADI, rAvapurA, vaDAdarA (gujarAta) saguNAnurAgI-- lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI [nivRtta 'jaina pa`Dita' vaDAdarA-jya] "Aho Shrutgyanam" Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra pakti azuddhi s g -mAlA 8 ra 5 -vatInA jANatA 13 33 kanavatA 16 20 kanavatIne 16 22 navatIe 18 6 apazayathI 18 24 kanakavatInI 19 1 kanakavatI 20 12 mArI 14 Apya 33 z 45 27 pAlaka 48 18 he 4 5 (1) sacatA 71 30 ' 7 (vAiDa) lAvyA prasaca d 5 3 sama 99 14 ca'vega 5 1 sanakumAre * 8 dhAtAthI 87 28 zabdanI lA 20 9 19 brahmadatta ne 23 17 30 97 15 che zuddhi patra ke zuddhi maha -vratInI jaNAtA *malavatI 107 9 devanA kamalavatIne kamalavatIe apayazathI kamalavatInI kamalavatI khATI AvyA pAraNaka (v) sUtratA prasannad (vaDAI) lAgyAM patra pa`kti azuddhi 01 29 prabhAthI 104 19 sevakAe 105 30 vananI samama caDavega RSabharatra | 199 17 12 15 24 jharAvatA 31 paDelI 53 virase 108 28 142 30 karI brahma brahmana brahma 19 143 19 171 31 174 10 te mAranAra yazAkti sthAnenI eca 187 19 Adhe 189 28 ane 193 23 kuzila 195 3 zuddhi 10 vidvaMdana 37 108 27 unma 230 12 kerIne 243 ld peAtAnI < guNa sa 5 sahita zabdanA (thI) 254 18 AvyuM 273 4 abhayadheASanI "Aho Shrutgyanam" 277 11 cAritrathI 3 kili 178 183 12 mala zuddhi prabhAvathI sekAne macchunI vedanA jItA pakaDelI divase pharIe mAnanAra yathAkti darekane sthAnethI ema AdhA ane zIla zuddha vida khya karIne gaNa rasmruita ApyuM. abhayAra trithI philma bI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ninimitta piDhilAdevI keTalAka sunaMdAne AgamamAM puNNehi nimama ApanA putranA sudhI vika atizaya udAca tane patra paMkti azudi zuddhi : patra paMkta azuddhi 29 7 mAghAndhakArathI mahAndhakArathI 373 14 nimimitta 202 8 dhIvara dhIvara ka79 1 dIla 304 15 vicAravA vicAravA 282 14 keTalA 314 15 gayA ajaso 383 15 sunaMdAe 3ra0 23 bhagavaMta bhagavaMtane 386 5 AgamamAM 321 17 puoo Dhi ka91 16 nirmaLa 3rara-1-26 tavika tAMbikA 392 3 - ApavA 3ra7 5 vicArato AtmA vicAratA 5 6 punnonAM AmAe 33 10 sudhI 328 23 yakSamAM yajJamAM 309 2 vika 330 29 zAzvata zAzvata 402 13 atizaya 33ra 12 paDyuM paga 40 31 ucI 39 26 ukRSTa 402 5 tene 41 3 vRkSa:sthaLanI vakSa: kaka 8 betranA 343 9 camacaMpA camacaMcA 409 25 caMdraputathI , 12 Adu Akara 351 1 kariyeLa acireNa 418 6 bole ke 4 vaMcavahitano caMdavahiMsago karA 1 321 353 3ra kalamA mele kamalA-mela kara3 mAre 354 19 badhuo 424 19 anurakaNa 360 19 arUNumAM 429 3 Ape arUNAbha 36 11 padhivImAM pRthivImAM 431 6 -bhAvamAM 364 6 dIdho lAze 436 26 kAkaNa 364 9 lIdhI dIdhI 27 praNyAM365 16 cAMgabhu cAMgaluM 440 25 jaTTa 367 27 he. 44 16 bhAvathI 369 6 vitake vitarko 42 10 vakhatanuM ,ra3 vicArIza vicarIza 843 12 meLavavAnI cha ra4 bhaya 448 21 pharaMti 270 29 sapta sahassa 449 3 dhImela kSetranA caMdraguptathI subaMdhu bele 421 mAre anukaraNa Aje -bhavamAM kAraNa paNyAM bhayathI vakhatanA meLavavAnI dhImela "Aho Shrutgyanam Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 patra paMkti azuddhi 9 20 ghUmarI - 24 -paraba 451 32 rAjA 458 10 (2) ghadana zuddhi rAgavALuM tejaka ikkhiJjA Indra sajAe patra paMkti azuddhi dhUmarI para1 21 rAgavAvALuM paradhaNa | para 23 jika para6 28 rUpivaDA ghana ' para7 25 undriyo rAti pa28 27 - pApaDDhI pa29 30 vijJA AdhAkarma pa31 4 jJALuM nisiTI 532 4 phudIno kuliMgINa pa3pa 2 - nA pAna 541 16 yuvako parAdhIna mArgamAM 542 4 vArasa 54pa 9 lekIne te pAmelAne 548 4 caritra thAya 548 20 horuM dhananI parika 549 17 sAdugasaMdu dharmopakaraNa papA 2 azAtanA photarA | pava6 11 karavAthI visacikA pa6 120 nAmathI , 21 bAnAnI hatI | 566 8 hedha vakhata pa3ra 1 nAnanI yegya | 580 5 thaI paraMtu | 9 12 pAtharavavAnA bhAMgato ! 606 21 tathA 498 26 pApaTTo 41 2 AdyAkarma 476 3 niMsaha 478 19 jillAmAM 480 17 pApa 486 4 parAdhIta 5 ha mArganAM 487 12 pAelAne 5 22 thavAya 489 13 dhanavI 493 1 jkarIka 5 - dharmokaraNa cha ra2 ThotarA 496 3 nicikA 49 12 che 502 20 hathI 505 29 bakhata 506 14 bega 512 17 paraMvu 214 30 bhAMgatuM vivajji jjA jhANa dutriNIo sAdhuonA asaMbuDo bArasa loke tene cAritra sahuasahu AzAtanA karavAthI nAmanI AnAthI nAmathI -na thaI pAtharavAnA tathA "Aho Shrutgyanam Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna-suvarNanAM jinamaMdira baMdhAvavA karatAM tapa-saMyama anekagaNA lAbhadAyaka che. traNe lokathI pUjA pAmelA, jAtanA guru evA dharmatIrthakaronI dravyapUjA ane bhAvapUjA ema be prakAranI kahelI che. cAritrAnuSThAna ane kaSTavALA ugna-ghera tapanuM Asevana te bhAvapUjA tathA dezavirati zrAvake je pUjA-satkAra temaja dAna, zIla Adi dharmasevana kare te dravyapUjA. bhAvaarcana e apamAdathI utkRSTa cAritrapAlanarUpa che, jyAre dvavyAcana e jinapUjanarUpa che. munio mATe bhAva--arcana che, ane zrAvake mATe baMne arcane kahelA che, temAM bhAva-arcana prazaMsanIya che. keTalAka veSadhArI dravyathI sAmAyika grahaNa kare che, paraMtu bhAvathI grahaNa karatA nathI. nAmanA ja mahAvratadhArI che, avaLI mAnyatA karI unmAnuM sevana-pravartana kare che-te A pramANe-"ame arihaMta bhagavaMtanI gaMdha, mALA, dIpaka, saMmAjana, lipana, vastra, bali, dhUpa AdithI pUjAsatkAra karIne hamezAM tIthanI prabhAvanA karIe chIe--e pramANe mAnanAre unmArga pravartAve che. A kartavya sAdhudharmane anurUpa nathI. "he gautama ! vacanathI paNa temanA A kartavyonI anumodanA ApavI nahIM. tema anumodana karavAthI asaMyamanI bahulatAmULaguNano nAza thAya, tethI karmone Asrava thAya, vaLI adhyavasAya AzrIne skUla temaja sUkSma zubhAzubha karma-prakRtiene baMdha thAya, sarva sAvadhanI karela viratirUpa mahAvratAno bhaMga thAya, vratabhaMga thavAthI AjJA-ulaMghanano doSa lAge, tenAthI unmArgapaNuM pAme, sanmAgane lepa thAya, e baMne yatine mATe mahAAzAtanArUpa che. kAraNa ke, mahAAzAtanA karanArane anaMtakALa sudhI cAre gatimAM janma-maraNanA pherA karavA paDe che. A kAraNathI he gautama! temanAM vacananI paNa anumodanA na karavI. dravyabhAva-stavamAM bhAvatava ghaNu guNavALuM che. dvavyastava ghaNu guNavALuM che-ema bolanAnI buddhi samajaNa vagaranI che. "he gautama! cha kAyanA jIvonuM hita-rakSaNa thAya tema vartavuM. A dravyastava-pUjA gaMdha, puThapAdikathI prabhubhakti karavI, e samagra pApane tyAga karela na hoya, tevA dezavirativALA zrAvakane yukta gaNAya che, paraMtu samagra pApanA paccakakhANa karanAra saMyamI sAdhune puSpAdikanI pUjArUpa dravyastava karavuM kahapatuM nathI. dazANabhadra rAjAe bhagavaMtane ADaMbarathI satkAra karyo te dravyapUjA, ane IndranI sarasAImAM hAryA tyAre bhAvarUvarUpa dIkSA aMgIkAra karI, tyAre indrane paNa harAvyA. te udAharaNa ahIM lAgu pADavuM joIe. mATe bhAvastava ja (cAritrarUpa) uttama che. lAkhojana-pramANa meruparvata jevaDA ucA, maNisamUhathI zobhita suvarNamaya, parama manohara, nayana-manane AnaMda karAvanAra, atizaya vijJAna pUrNaati majabUta, na dekhAya tevI rIte sAMdhAo joDI dIdhA heya tevuM, atizaya ghasIne suMvALAzavALA cakacakatA karela, sArI rIte vahecAelA che vibhAge jenA, ghaNuM zikharothI yukata, aneka ghaTAo"davAo sahita, ekatAraNethI sanAtha, Dagale-pagale AgaLa jaIe, te jyAM (parvata) rAjamahela sarakhI zabhA najare paDatI hoya tevA, sugaMdhI agara, kapUra, caMdana vagere banAvela dhUpa agnimAM nAkhavAthI jyAM mahekato hoya, ghaNA prakAranA aneka varNavALA AzcaryakArI suMdara puSpa-samUhathI sArI rIte pUjAela, natyapUrNa aneka nAkethI "Aho Shrutgyanam Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Akula, jemAM jinezvara paramAtmAnA caritra ane upadezanuM zravaNa karAvavAnA kAraNe utkaMThita cittayukta lokavALuM, kahevAtI dharmakathAo, vyAkhyAtAo, nRtya karanArAo, asarAo, gadhe, vAjiMtronA zabdo jyAM saMbhaLAI rahelA che, A kahela guNasamUhayukta, A pRthvImAM sarvatra jagyAe-jagyAe pitAnI bhujAthI upajana karelA, nyAyapAjita athathI suvarNa maNi ane ratnanA pagathiyAvALA, tema ja tevA prakAranA hajAre sta jemAM ubhA karavAmAM AvyA heya, suvarNanA banAvelA mitalavALA, je jinamaMdira karAve, tenA karatAM paNa tapa-saMyama aneka guNavALa kahela che. A pramANe tapa-saMyama ghaNA bhavanA upArjana karela pApa kamanA maLarUpa lepane sApha karIne alpakALamAM anaMta sukhavALe mokSa pAme che. samaSa puthvIpaTane jinAlayethI vibhUSita karanAra zrAvaka vadhAremAM vadhAre sArI gati pAme, te paNa bAramA devalethI AgaLa jaI zakato nathI, paraMtu amRta nAmanA bAramA devalAka sudhI ja jaI zake che. he gautama! lavasattama che arthAt sarvArthasiddhamAM rahenAra devo paNa tyAMthI cyavI nIce paDe che, pachI bAkInA devAnI-jInI vicAraNA karIe, te saMsAramAM koI zAzvata ke sthira sthAna nathI. lAMbA kALe paNa jemAM duHkha AvavAnuM hoya, tevA vartamAnanA sukhane sukha kema kahI zakAya ! jemAM chevaTe maraNa AvavAnuM hoya ane a95kALanuM sukha hoya, tevA sukhane tuccha gaNeluM che. samagra nare ane devenuM sarva lAMbAkALa sudhInuM sukha ekaThuM karIe, to paNa te sukha mekSanA anaMtamA bhAga jeTaluM paNa zravaNa ke anubhava karI zakAya tevuM nathI. he gautama ! atimahAna evA saMsAranA sukhonI aMdara aneka hajAra ghora pracaMDa dukhe chupAIne rahelAM hoya che. paraMtu maMda buddhivALe zAtA vedanIya karmanA udayamAM tene jANI zakatuM nathI. maNi-suvarNanA parvatanI aMdara chupAIne rahela leha-dhAtunI jema, agara kulavatI vaNikaputrInI jema, (kulavAna vaNika-putrI lajAvALI-lAja kADhanArInuM mukha dekhI zakAtuM nathI, tema zAtA vedanIvamAM duHkha dekhI zakAtuM nathI. nagaramAM sukhAnubhava karIne Avela bhIla pitAnA kuTuMbane rAjamahela AdinA nagara-sukhane jANavA chatAM vaNavIne kahI zakato nathI, tema ahI devatA, asura ane manuSyavALA jagatamAM mokSa sukhane samartha jJAnI chatAM paNa varNavI zakatA nathI. lAMbA kALe paNa jene aMta dekhAto hoya, tene puNya zI rIte kahI zakAya! tema ja jene che du:khamAM AvavAne hAtha ane je pharI saMsAranI paraMparA vadhAranAra hoya, tene puNaya ke sukha kema kahI zakAya! te devavimAnane vaibhava temaja devalokamAMthI vavAnuM thAyaA baMnene vicAra karanAranuM haiyuM kharekhara vaikriya zarIranuM majabUta ghaDAeluM che. nahItara tenA e TUkaDA thaIne tUTI jAya. narakagatinI aMdara ati dussaha evAM je duHkhe che tene koDa varSa sudhI jIvanAra varNana zaru kare te paNa pUrNa karI zake nahIM. tethI he gautama! daza prakArane yAti dharma tapa ane saMyamanAM anuSThAna ArAdhavA-te rUpa bhAstavathI ja akSaya-sukha. meLavI zakAya che." ( zrImahAnizItha zrutaskaMdha sUtrAnuvAdanA AdhAre) "Aho Shrutgyanam Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAlA "ghaTTIno gUrja rAnuvAda "Aho Shrutgyanam Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Aho Shrutgyanam Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * za ! zrI vardhamAnasvAmine namaH / zrI devasUrigurupAdukAbhyo namaH / zrI viravibhu-hastadIkSita-zrI dharmadAsa gaNivarapraNItA zrI ratnaprabhasUrikRta "ghaTTI" vikhyAta-vizeSa-vRtti alaMkRtA zrI upadezamAlAno gUrjarAnuvAda TIkAkAranuM prathama maMgala je jinezvara bhagavaMtarUpa raMTanA sacoTa upadeza zreNIe pragaTa karela dhyAnarUpI ghaDAonI zreNIo vaDe saMsArarUpa phUpamAMthI bhavyAtmArUpa jaLa (jaDa)nI uraca gati thAya che, te jina tamAruM rakSaNa karo. 1 rAgAdika zatruono nAza karavAmAM samartha, kevalajJAna lakSamIthI alaMkRta, devebdonA samUhathI pUjita, pUrvApara-avirodhI ane yathArtha vacana bolanArA, zrI RSabhadeva bhagavaMta tema ja vartamAna tIrthanA adhipati zrI vardhamAnasvAmI hamezAM amAruM kalyANa karanArA thAo. 2 pravacanAmRtanuM vAraMvAra pAna karanArane atyanta prIti karAvanAra paMDita puruSanI kirtirUpa velaDIonA vanamAM svaira vicaranAra, navIna navIna navarasa vaDe Icchita manerathAne pUrNa karanAra, mArA sarakhA bALa vasane atyaMta pramoda pamADanAra evI (mArA guru mahArAja ) devasUrinI suMdara vANIrUpI kAmadhenu jagatamAM jayavaMtI varte che. 3 nirmala sihAMtarUpI dhurAne dhAraNa karanAra, saMsAranI niHsAratAne nizcaya karAvanAra, vizALa amRtasAgara sarakhI evI A "upadezamALA' puNyane prabaLa yoga thAya, tyAre ja zraddhALu bhavyAtmA prApta karI zake che. 4 "Aho Shrutgyanam Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 2 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda jo ke A upadezamALA upara bIjI suMdara vRtti-TIkA hevA chatAM paNa nibuddhi huM navIna vRttinI racanA karuM chuM. kAraNa ke vizeSa prakAranI navIna kathAnA rasika mATe yatna karavAnA vegane huM rokI zakatuM nathI. 5 - temAM zarU karatAM pahelAM maMgala, abhidheya vagere pratipAdana karavA mATe prathama gAthA kahe che - namiUNa jiNavariMde, iMda-nariMdaccie tiloagurU / uvaesamAlAmiNamo bucchAmi gurUvaeseNaM // 1 // ahiM prathama adha gAthA dvArA AraMbha karelA kAryanI nirvidane samApti thAya te mATe ISTa devatAne namaskAra karavArUpa maMgala ane pAchalI ardhI gAthA dvArA adhyayana karanAra, zravaNa karanAra ane vyAkhyA karanAranI pravRtti mATe graMthanuM nAma ane saMbaMdha sAkSAta kahela che ane graMtha karavAnuM prayojana sAmarthyathI jaNAvaze. chUTA chUTAM padonI vyAkhyA karavAthI yathArtha artha samajAvI zakAya, te mATe have arthanI vistRta vyAkhyA kahevAya che. rAgAdika zatrune jitanAra hovAthI jine, chakvastha vItarAga bAramAM gurusthAnake pahelA paNa "jina" kahevAya. mATe kevalI evA jina grahaNa karavA mATe "vara' zabda grahaNa karyo. jinemAM zreSTha te jinavaze. sAmAnya kevalIone paNa jinavara kahI zakAya. te mATe jinavaromAM paNa indra eTale jinapaNuM kevalIpaNuM hovA chatAM te sAthe tIrthakara nAmakarmarUpa zreSTha ezvaryavALA, temane namaskAra karIne, 32 ke 64 saMkhyAvALA -Indro ane mahArAjAe vaDe pUjA pAmelA, kevalajJAnanA prabhAvathI traNe lokanA tamAma padArthone yathArtha jANIne yathArtha rIte kahenAra hovAthI traNe lekanA guru. Ama kathana karavA dvArA bhagavaMtanA jJAnAtizaya ane vacanAtizaya jaNAvyA. "jinavarendra para kahevA dvArA apAyA pagamAtizaya ane "indranarendrAciMta" padathI pUjAtizaya jaNAvyuM. AvI rIte jinezvara bhagavaMtanA cAra mULa atizaya jaNAvyA. atizayenuM kIrtana karavuM, te bhagavaMtanI stuti ja kahevAya. upadezo-AtmAne hitakArI evAM vAkonA zreNI-paraMparAne huM kahIza. je mATe kaheluM che ke- " aMteSane piSaNa karanAra, karelA aparAdhonuM zoSaNa karanAra, phalezane dUra karanAra, mAnasika saMtApane lopa karanAra, prazamarasamAM praveza karAvanAra, chevaTe siddhisAmrAjaya apAvanAra hoya te te saddagurune hita padeza che." A upadezamALA huM mArI svataMtra buddhithI kaheto nathI, paraMtu tIrthakara bhagavaMtanA upadezane anusarIne ja kahIza. ahIM kahevA yogya hitakArI upadezanAM vacanonI mAlA, te upadezamAlA, te jaNAvIne katae nAmane nirdeza karyo. te sAthe kartAe sAmarthyathI popakAranuM najIkanuM prajane jaNAvyuM. zrotAne te upadeza dvArA A leka ane paralokanA hitakArI padArthanI prApti, baMnene paraMpara prayojana te maphaLanI prApti. paropakAra ane hitArthanI prApti te paraMparAe chevaTanuM mota "Aho Shrutgyanam Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMha kathA [ 3 ] phala ja ApanAra thAya che. saMbaMdha te guru upadezaparaMparA svarUpa gurUpadezAnusAra e. padathI kahe che. prakaraNa-abhidheya vAya-vAcakabhAva, abhidheya-projana upAyaupeyabhAva saMbaMdha pUrvanI vRttimAM samajAvI gayA che. keTalAka A gAthA umerelI mAne che. zrI dharmadAsagaNIe A prakaraNa kayA uddezathI raceluM che, te vRddho pAsethI sAMbhabeluM ahiM kahevAya che. raNasiMha kathA A jabUdvIpanA dakSiNArdha bhAratamAM mukuTa samAna zatrune parAbhava karI jaya prApta karela evuM vijayapura nAmanuM nagara hatuM. jyAM jinamaMdiranA vAjiMtro ane paDaghAnA zabdonA bAnAthI te nagara jANe devanagarInI spardhA kema karatuM na hoya tevuM jaNAtuM hatuM, je nagaramAM pupanA ane bhramaranA saMbaMdhone manahara jaNAtA evA bagI. cAe aMdara ane bahAra seMkaDonI saMkhyAmAM hatA. je rAjAnA yuddhamAM zatrunA hAthIonAM kuMbhathaLa viSe taravArarUpa gAyo cAro caratI hatI. e te vijayasena rAjA rAjyanuM pAlana karato hato. pitAnA nirmalakulamAgata 2tsAhanuM akhaMDita pAlana karanAra trivikrama rAjAnA zauryanI spardhA karanAra evA A sajAnI ujvala kirti naMdanavanamAM suvarNa zilA para beThelI apsarAo Aje paNa gAya che. zrI vijayasena rAjAnA mAnasarUpa hAthInA baMdhanarataMbha sarakhI, mAninIomAM agresara evI ajayA nAmanI tene agamahiSI hatI. rehaNAcala parvatamAM nakhANa samAna zIlaratna dhAraNa karanAra tema ja gaurI samAna saubhAgyavatI suMdara aMgavALI bIjI vijayA nAmanI priyA hatI. tenI sAthe saMsArasukha bhogavatAM bhogavatAM bhAgyazALI zIone meLavavA yogya garbha utpanna thaze. yogya samaye rAtre tapAvelA suvarNanI kAtiyukta putrane janma Ape. pApiNI ajaya rANIe pahelAMthI ja sUyANIne lAlaca ApI phADI nAkhI hatI ane nakakI karAvyuM hatuM ke, putra janme tyAre koIka mRta bAlaka lAvI tyAM seravI de ane jIvate putra mane Apa. dAsIe te pramANe makhya rANI ajavAne putra arpaNa karyuM. bIjI bAju keI na jANe tema gupta rIte hAsIdvArA junA UMDANavALI ane ghAsa ugelI jhADImAM eTale dUra pheMkA ke, ApaApa zruSAthI bALaka mRtyu pAme. te bIjI rANIe dAna-sanmAna pUrvaka vizvAsu sUti. kArikAne A kAryamAM guptapaNe jeDa. dhana-dhAnyanI lAlacathI tevI halakI dAsIe. pitAnA halakA kulAnusAra adhama kArya karavA bhale taiyAra thAya, paraMtu putra mATe mukhya paTTarANa paNa AvuM kArya karavA taiyAra thAya te bIjAnI zI vAta karavI ? "Aho Shrutgyanam Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAlAne gUrjarAnuvAda mUDha mativALI mahilA kArya ane akAryane jANatI nathI, eka padAktara hoya che; yaMtra paNa kharekhara jANatuM nathI, te bahetara che ke, gharamAM potAnI gRhi. ne badale yaMtra yuvatI karavAmAM Ave che, jethI zatru samAna thaI asAdhAraNa vyasana na ANe." A bAju vijayapura najIka sarva prakAre robhAyamAna ati dhAnya dUdha, ghI Adi sAmagrInI sulabhatA yukta zreSTha gAma hatuM. te gAmamAM rahenAra eka suMdara nAmane kheDUta tyAM ghAsa levA mATe AvyuM hatuM tyAre teNe rudana karatAM te bALakane je. Azcarya pAmatA te kheDUte jhADImAM praveza karIne ugelI velaDI ane latA vacce paDelA kumArane maNimaya pratimA hoya, tema pitAnA karasaMpuTamAM harSapUrvaka rahaNa karyo. "vidhi deva) evA prakAranuM vicitra che ke, nara, je kAryane hRdayamAM vicArI zakatA nathI, jyAM gheDAnA vacherA haNahaNATa karatA nathI, tevuM na ghaTatuM kArya paNa ghaTADe che ane bIjuM ghaTatuM kArya paNa vighaTita kare che-vinaSTa kare che." (na dhAreluM kArya karAve che ane dhArela kAryathI ulaTuM kArya karAve che.) aNadhAyuM nidhAna prApta thayuM hoya, tema te bALakane laIne potAnA ghare AvIne mata mane rathanI jema potAnI prApriyAne arpaNa kare che. patnIne kahyuM ke, "vanadevatAe prasanna thaIne aputriyA evA ApaNane A putra Apyo che. kalpavRkSanA navIna aMkura mAphaka tAre A putrane kALajIthI uchera." samaye te bALakanuM rasiMha evuM nAma sthApana karyuM. te kumAra hAthI, ghoDA upara besI aneka prakAranI rAjakIDAomAM AnaMdathI samaya pasAra kare che. have koIka samaye vijayasena rAjAne rAjakanA koIka manuSya ekAMtamAM agamahiSIe karela sAhasanI hakIkata jaNAvI. "caMdranI kaLA, astrAthI karela muMDana, corI-chUpIthI gupta pApakIDA karelI hoya, e sArI rIte chUpAvavA prayatna karavA chatAM trIjA divase nakakI pragaTa thAya che. " nipuNatApUrvaka sAcI sarva hakIkata jANIne rAjA rANInuM duzcaritra vicAravA lAgyo ke "are! strIone ane dujanAne koI akArya hetuM nathI." are ! meM enA mATe zuM karavAnuM bAkI rAkhyuM che ? meM haMmezA tenA upara prasannatA rAkhI che, putranuM apaharaNa karAvIne kharekhara teNe mAruM maravuM nIpajAvyuM che. apayazarUpI madirA-gharathI vAsita thaI pApa karanArI, kucaritarUpI kAjalI lepAyela mukhavALI he ajayA! te zuM sAMbhaLyuM nathI? "zekyane putra paNa je kulIna hoya che, te suvinIta hoya che ane je jananIthI utpanna thayo hoya chatAM akudIna che avinIta thAya che." "Aho Shrutgyanam Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNasiMha kathA rAmacaMdra paNa apara mAtA kekeyInI AjJAthI vanavAsa cAlyA hatA; parazurAme potAnI mAtA reNukAnuM mastaka kApyuM hatuM. eka kesarIsiMhanA naheranA agra bhAgathI hAlAhala-jheranI lahara uchaLe che, bIjuM kAlakUTa jheranA keLiyA bharavA jevuM che, A cAlatI Aga jevuM che. phUDa-kapaTathI ekane zatru karavAmAM Ave che. nice nArIne vidhie AvI ghaDI che; mAro saMdeha naSTa thAya che. ajayAe mArA jIvita samAna putranuM haraNa karyuM -e mArA dehane bALe che. mATe gharavAsa e phase che, rAjya e pApa che, sukha e nakkI duHkha che, bhoge kSaya roga samAna che, nArI cAlatI marakI che; to have A sarvethI sayuM. A nimittathI bhavane aMta ANavA mATe zrI vIra bhagavaMte kahela saMyama aMgIkAra karIza. A pramANe potAnA vaMzamAM thaela koIka kumArano rAjayAbhiSeka karIne nizcala cittavALA vijayasena 2AjAe vijayA rANI ane potAnA sujaya nAmanA sALA sAthe bhavasamudramAM mahAprahaNa evA vIra prabhunA potAnA hastathI dIkSA grahaNa karI. tyArabAda ati tIvra tapa tapavA lAgyA, AgamazAstrane abhyAsa, grahaNa-A sevana zikSA, thAna tema ja manahara dharmanI ArAdhanA karavA lAgyA. keTalAka samaya vItyA pachI temane avadhijJAna utpanna thayuM. baLavAna tejasvI yazasvI evA te mahAtapasvI zrI vIra bhagavaMtanA caraNakamaLanI niraMtara sevA karatAM karatAM gItArtha thayA tyArapachI te sAdhu sAthe pRthvImAM vihAra karatA hatA. A bAju vistAra pAmelA navayauvanavALA manahara rUpALo raNasiMha khetaranI sArasaMbhALa karato hato. gAmanI najIkamAM khetaranI sAme zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM eka jinamaMdira hatuM, jenuM rakSaNa eka yakSa karate hate. je maMdira, pATaNanA bajAra jevuM, tulA-sahita dhAnya-sahita, puSpamAlA-sahita hAthInA kuMbhasthaLavALuM, zreSTha sakala zAlivALuM zobhatuM hatuM. nipuNa zilpIe aneka kArIgarIvALuM jinamaMdira banAvyuM hatuM, jenA zikhara upara kaLaza ane dhajAdaMDa zobhatA hatA. dararoja vijayapura nagaramAMthI dhArmika loko AvI abhiSeka, vilepana, puSpapUjA, nATaka karatA hatA. temAM vividha prakAranAM citrAmaNe hatA. vaLI ghaselI nirmala kAMtivALI bhittimAM yAtrA mATe AvelA lokonA pratibiMba dekhAtAM hatAM. nirdhanane dhana, duHkhIne sukha, durbhAgIne saubhAgya, aputriyAne putra namazakAra karanArane haMmezAM prApta thatA hatA. khetara kheDavAnA lAgelA thAkane dUra karavA mATe ane keLanA zItaLa gRha samAna te tIrthasthAnamAM raNasiMha AvI pahoMcyo. pratimAnuM avalokana karato eTalAmAM tyAM rahelA hatA, teTalAmAM nirmala kalahaMsanA yugala sarakhA be cAraNa munio AvI pahoMcyA. bhagavaMtane vaMdana karIne jeTalAmAM munio jatA hatA, teTalAmAM puruSasiMha sarakhA rakRsiMhakumAre temane abhivaMdana karyuM, eTale muni "Aho Shrutgyanam Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 6 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda Ae te kumAramAM rAjalathe dekhyAM. muniee AzIrvAda ApIne dhama dezanA zaru karI. eTale mastaka upara arjAla karI AgaLa besI zravaNu karavA lAgyA. 'dharmanA prabhAvathI hAthIenI zreNIyukta, capaLa hatuSutA azvo sahita, navIna vijaLI sarakhI kAMtivALA aMtaHpura sahita mahArAjyanI prApti thAya che. keTalAke saubhAgya skrepara majarI samAna traMga, kAIka rAjya, kAika putra je kai paNa citave che, te zramanA prabhAvathI meLave che. zAlibhadranA jIve AgalA bhatramAM suMdara dAnadhama nuM ArAdhana karyuM" hatu, teA tenA prabhAve teNe atula sukha meLavyuM, ane hajArA zIlAMga sahita sAdhupaNuM pAlana karavAthI mAkSanI prApti thAya che. tIvra tapa karavAthI kaThaNu pApakama nAza pAme che ane aMtaHkaraNapUrvaka bhAvanA bhAvanAra sarva sukha-saMpatti meLavI. chelle siddhipada prApta kare che.' je dAna, zIla, tapa, bhAvanArUpa dhama karavA mATe zaktimAn na hoya, te kAIpaNu eka niyamanuM pAlana kare, tene kace. dhruva sahAya karanAra thatA nathI ? je traNa vastu meLavIne khAtA nathI, traNa vastuo meLavI paheratA nathI, ghaNA DhAkavALA nagaramAM ane aTavImAM bhame che; peAtAnAM du:khA vaDe jhUre che-duHkhI thAya che. ghaNA kAMTA ane kAMkarAethI karAla sthalamAM, rAte ghare sUe che, athavA bhame che, dvIkSA-rahita hAvA chatAM maharSinI jema bhikSA mATe bhramaNa kare che. ' eTalAmAMthI krama sa""dhI koIpaNa eka niyama levAmAM Ave, je karavAmAM Ave, te lAkha duHkhano nAza thAya che, tema ja icchelA manerathe kSakSuvAramAM nakkI pUNa thAya che. dezanA pachI te rasiDhane kahyu ke, '* he vatsa! tAre dararoja ahiM AvavuM ane bhagava tanAM darzana-vaMdana karavAM,' tyAre ALake kahyuM ke, 'he nAtha! mArAM eTalAM mATAM bhAgya nathI. vaLI sukRtanA nidhAnabhUta evA bhagavatanA vadana-pUjana-vidhi kema karavI ? te paNa hu' jANatA nathI. 'munie kahyuM ke, ' jinabhakti karavAthI nakkI icchita kuLanI ddhi thAya che. jo tane varnAvidha na AvatI hoya teA tAre tArA bheAjanamAMthI A devane gheADA piDa dharAvI pachI hamezAM bheAjana karavuM'. ATalA paNa niyama sArI rIte pAlana karIza, te tArI AzArUpI velaDIe hamezAM phaLIbhUta thaze.' A pramANenA abhigaDha aMgIkAra karIne muniene vaMdana karyuM', munie AkA zamAM adRzya thayA ane siddha pazu peAtAnA khetaramAM gayA. lIdhele niyama sa'pUNa paNe pALe che ane darAja prabhu pAse krUra-karabAda naivedya dhare che. tyAM AgaLa devamaMDapanA dvAramAM ciMtAmaNi nAmanA eka yakSe tenI parIkSA karavA mATe temaja tenA abhigaDhanA bhaMga karavA mATe kaThora nakhavALA AgalA caraNu vaDe ekadama phALa mAravAnI taiyArI karate, gabhIra zabdayukta guMjArava karate, ati kuTila dADhAvALA eka bhayaMkara siddha bALaka niSkucI, raxi he vicAra karyo ke, ' A "Aho Shrutgyanam" Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNasiMha kathA [ 9 ] siMha jAnavara che, huM narasiMha banIza. A devakulane siMha mane zuM karI zakavAne che? e pramANe nirbhaya banI jeTalAmAM hakkAra karI tenA upara AkramaNa karavA taiyAra thAya che, teTalAmAM te kAMI adRzya thaye. zodhavA chatAM kayAMI na dekhAyo. tyArapachI naivedya taiyAra karIne jinezvarane dharAvyuM ane khetaramAM bhejana karavA beThe. teTalAmAM vagarasamaye be bALa ziLe AvI pahoMcyA. temane pratibhAbhIne jeTalAmAM jamavA beThe, teTalAmAM vaLI jajarita aMgavALA vRddha munie AvyA. temane paNa pratilAbhIne vicAravA lAgyuM ke, "je pApapaMka sukavavA mATe sUrya samAna evA te cAraNa munio atyAre ahiM Ave, te A sarve bAkInuM paNa ApI dauM ane A -janmanuM phaLa prApta karuM.' uttama devA yogya pAtra, moTI zraddhA, cogya kALe, yAcita devA yogya padArtha, dharmarogya sAdhana-sAmagrI a955yavALA pAmI zakatA nathI. marelA maDadAnI jema kRpaNa puruSa yogya pAtra chatAM dAna ApI zakatA nathI. zarIramAM mAtra mAMsanI vRddhi karanArA evA teNe kayo upakAra karyo ? te sajajana puruSone dhanya che ke, jeo bhojana samaye AvI pahoMcelA guNa puruSone vahorAvIne pote bAkI raheluM bhojana kare che." tenA cittane jANanAra evA te yakSe pratyakSa thaIne kahyuM ke, "tAruM sava bIjA keInI tulanAmAM AvI zake tema nathI, mATe varadAna mAga." raNasiMhe pratyuttara Ape ke, "mAre kazAnI jarUra nathI. tamAruM durlabha darzana prApta thayuM te ochuM che? chatAM paNa he deva! zakaya hoya te A mArI daridratA dUra kare.' e pramANe kahyuM eTale deve jaNAvyuM ke-kanakapuramAM kanakazekhara rAjAnI kanakAvatI putrInA savayaMvamAM tAre jaldI pahecavuM. tyArapachI huM sarva saMbhALI laiza. he vatsa! tyAM tuM Azcarya dekhaje. jyAre jayAre tuM mAruM smaraNa karIza, tyAre tyAre jidagI sudhI huM tAro sahAyaka thaIza." ema kahIne te yakSa adazya tho. cAra-pAMca divase raNasiMha tyAM pahoMcyA. tyAM sayaMvara-maMDapa thayAnI hakIkata sAMbhaLI eTale ujajavala baLavAna nAnA be baLadanI joDI joDelA haLa upara ArUDha thaelo hAthamAM tIna pazu dhAraNa karIne tyAM pahoMce. te samaye te saMkhyAbaMdha rAjAonI zreNI ekaThI thaIne moTA maMca para beThelI dekhI. vaLI svayaMvaramaMDapane ke zaNagAryo hato ? akhaMDa vagara sAMdhelA moTA raMgaberaMgI rezamI lAMbA vastro jemAM laTakatAM hatAM, paravALA, motI, mAkiya, ratnAdika jaDelA maMDapastaMbhe camakatA hatA. tyAM veta vastrothI zobhAyamAna zarIravALI, hAthamAM suMdara puSpamALA dhAraNa karelI jANe sarasvatI jAte ja AvI hoya, tevI kanakAvatIne dekhI jANe rAjakumAro AgaLa cAlatI dIpikA AgaLa prakAza ane pAchaLa aMdhakAra ApatI hoya tevI kanakAvatI zobhatI hatI. teNIe cAlatAM cAlatAM eka paNa kSatriyanA kaMThamAM mALA na paherAvI ane valakhI thaelI te vicAratI hatI, teTalAmAM tarata ja vegathI rasiMha kheDUta samukha DI. "Aho Shrutgyanam Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda rAjalakSamI mAphaka harSathI tenA kaMThamAM varamALA paherAvI. eTale ubhaTa bhrakuTIvALA kapALa caDAvIne tiraskAratA rAjakuMvaro ekaThA thaIne kahevA lAgyA ke, "he kanakarAja! A na karavA yogya tame kema karAvyuM ? je A tamane sammata che, te phegaTa amane zA mATe lAvyA? amAruM apamAna karAvIne tame navuM vaira utpanna karyuM che. " kanakazekhara-svayaMvaramAM manavalabhane vare, temAM ayukta zuM? tame nItiviruddha hAlikabAlaka jema kema mAlo che ?" rAjAe- "are hAlika ! tAruM kula kayuM che ? te kahe, nahiMtara phegaTa mRtyu pAmIza." raNasiMha-"atyAre kulakathA kahevAno avasara nathI, kadAca kahuM te paNa tamane. vizvAsa na bese, tethI saMgrAma karIzuM, temAM ja kuLane nirNaya thaze." tyAra pachI bakhtara sahita hAthIonI ghaTA, kavaca dhAraNa karelA suTa, palANa kavacathI sajaja karelA capaLa azvo rAjAonA pakSamAM tayAra thayA. tyArapachI bhAlAM, barachI, taravAra, bANa, mudugara, gadA vagere hathiyArathI tenA upara prahAra karavA lAgyA. A agnithI saLagAvela cAbUka cAre bAju pherave che, paraMtu A bALaka ke bALa vRSabhenA zarIrane hathiyAra lagIra paNa lAgatAM nathI. bALa vRSane mukta karI zatrusa mAM mokalavA eTale zatrunya sAthe jagaDavA lAgyA. zatrusainyanA subhaTanAM bakhatara teDI nAkhyAM, paganI kaThaNa kharIthI cIrI nAkhyA, hAthIonI ghaTAne bhedI nAkhI. bhayaMkara kesarIsiMha samAna evo te yuddha karavA lAgyuM ke, jethI darekanA manamAM camatkAra utpanna thaye. jema baLarAme haLa upADIne rUkamarAjAne kaMThapradezamAMthI kApI nAkhe, athavA to kheDUta haLathI pRthavIne khAdI nAkhe, tema zatrunyane koIne gabaDAvato hate, koIne bALo hato, keIne cIrato hato, jema haraNanA TeLAmAM siMha tema zatrusainyamAM zasiMha garjanA karato hate. parazurAmanI jema satata agninI jALavALI bhayaMkara pazu hAthamAM laIne sama-viSamanI gaNatarI karyA vagara raNamAM jhajhumate hate. te samaye rAjakumAro-nya sAthe nAsI gayA eTale raNasiMha tArAgaNamAM jema caMdra tema eka zobhavA lAgyA. A samaye harSathI pulakita thayelA kanakarAjAe kahyuM ke, "he vatsa! Azcarya Azcarya ! A te kevI rIte karyuM? ekalA mAtra haLathI bakhtaravALA hAthInI ghaTA kevI rIte tagaDI mUkI?" tyAre teNe kahyuM ke, "A te mAtra mArA rakhavAla yakSanI kIDA che." hAthamAM dhupane kaDacho uMce rAkhI kanakazekhara rAjA yakSane tevI vinaMti karavA lA, jethI tarata yakSa pratyakSa thayA. yakSe kanakarAjAne raNasiMhanI janmathI mAMDI atyAra sudhInI sarva hakIkata jaNAvI ane meM ja tene ahiM Ape che. vijayasena rAjA ane vijayA rANune A putra che, kheDUta nathI. putra-viyAganA dukhathI tapI. rahelA evA teoe dIkSA aMgIkAra karI che. (100) "Aho Shrutgyanam Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMha kathA pachI te rAjAe harSa pAmIne pelA sarva rAjakuMvarone bolAvyA. deve kahelI hakIkata jaNAvI ane temanuM sanmAna karyuM. AvelA kumArone rajA ApI, eTale teo potAnA sthAne gayA. raNasiMhakumAra paNa kanakavatI sAthe viSayasukha bhogavatA hate. sasarAe Apela eka dezanuM rAjya nyAya-nItipUrvaka bhogavate hato. te narasiMha pitAnuM rAjya pApa choDIne karato hate. pilA pAlaka suMdara kheDUtane pitAnI pAse bolAvya, ucita kAryane jANakAra te paNa rAjyanI sAra-saMbhALa-ciMtA karato hate. have samApurI nagarImAM puruSotama rAjAnI ratinA rUpa samAna rUpavALI kanakavatInA phaInI putrI ratnatI nAmanI hatI, te rAjakuMvarIe kanakAvatInA vivAhanuM kautuka sAMbhaLyuM eTale rasiMhakumAra upara tene nehAnurAga-sAgara ekadama uchaLyo. jeTalI vAta sAMbhaLelI mIThThI lAge che, teTalI dIThelI nathI lAgatI. AvI jagatanI sthiti hoya che. temAM paNa 2maNIo jeo bIjAnI AMkhathI jevAvALI ane vizvAsa rAkhanArI hoya che, tene te A vizeSapaNe hoya che. tyArapachI putrInA manobhAva jANIne puruSottama rAjAe potAnA mukhya puruSone raNasiMha rAjAne lAvavA mATe mokalyA. "nAgavalI jema sopArInA vRkSane AdhAra icche che, tema suMdarAMgI ratnAvatI uttama mukhavALA ane AkAra ApanAra varanI abhilASA kare che. " e pramANe tame kahejo. saMdeza lAvanAra teo rasiMha pAse AvyA ane praNAma karIne potAnA svAmIne saMdeze jaNAvyuM. rasiMhe kahyuM ke, "A viSayamAM kanakarAjA pramANa che." tyArapachI raNasiMhakumArane juhArIne nIkaLyA ane kanakazekhara pAse AvyA. puruSottama rAjAne saMdeze jaNAvyo. tyArapachI praNAma karIne sukhAsana para beThA. teNe paNa kahyuM ke, "te paNa mArI bhANeja che ane mane putrI samAna che, to tene vivAha mAre ja nakkI karavAno che. tyArapachI kanakabara rAjAe raNasiMhane tarata pitAnI pAse bolAvIne mArgamAM upayogI ghaNuM vizALa sAmagrI sahita Avela manuSyo sAthe samAnagarIe mokalyo. rokAyA vagaranA akhaMDa prayANa karatAM karatAM mAga varace AvelA pATalI khaMDapuramAM eka sthAnamAM zreSTha bagIco hato, tenA suMdara pradezamAM paDAva nAkhyo. thoDA parivAra sAthe ciMtAmaNiyakSanA bhavanamAM pahoMcyo. tene praNAma karIne tenA monmatta hAthI upara jeTalAmAM beThe, teTalAmAM tenI jamaNI AMkha karI eTale vicAravA lAgyo ke," Aje mane priya manuSyanAM darzana, agara priya manuthano meLApa ahiM thaze. athavA yakSanA prasAdathI kayA manoratha siddha thatA nathI ? A samaye pATalIkhaMDanA rAjA kamalasenanI putrI kamalavatI ciMtAmaNi yakSanI pUjA karavA AvI. suMdara sugaMdhI puSpo, kesara, caMdana vagera pUjAnI sAmagrIthI pUrNa chAbaDI jenA hAthamAM rahelI che, jenI pAchaLa sumaMgalA dAsI anusarI rahelI che. vikasita netrarUpI nIlakamaLa vaDe lakSamI sarakhI mRgAkSInI pUjA karato hoya tema te "Aho Shrutgyanam Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prA. upadezamAlAno gUrjaranuvAda kanyAne dekhI. ISTa padArtha jo kone na game? lakamI ane sarasvatI baMne paraspara virodhI che, eka bIjAne teo sahetA nathI. athavA te baMnene samAyoga karavA mATe deve Ane banAvI che. jeonuM mAnasa bhedavA mATe madanabANa samartha nathI, te kharekhara buThThA thaI gayA che. tevA nA mAnasa bhedavA mATe ja vidhie A tIvra kaTAkSe AmAM banAvyA che. dustara kAmadevanA bANathI sajajaDa viMdhAelA mArA hRdayanA ghAne rUjhavanArI A suMdaragI mahAauSadhI Ave che. amRta, suMdara aMganA sAthe kAmadevanA prasaMgane AnaMdarasa, sajajana sAthenI geSThI A traNa pagathiyAM sukhaparvata caDavA mATe jaNAvelAM che." A pramANe ciMtavana karatA te kumAranI zramukha snehapUrNa zarIravALI kaMIka kaTAkSapUrNa netrathI najara karatI yakSa pAse jAya che. pakSanI pUjA karIne prArthanA karavA lAgI ke, "he deva! bIjA badhA patinI ciMtAthI mane saryuM. tamArA maMdiranA dvAramAM rahelA che, te ja mane pati he." "pahelAM paNa meM kanyA ApI che, atyAre to vaLI atithine satkAra thaze, avasarecita thAga AvI pahocyA."--ema vicArIne yakSe te vAta svIkArI. netrarUpI doraDAthI jakaDIne mAsa svAmIne sAthe laI jAuM-ema vicAratI hatI. vaLI jatAM jatAM pharI pharI premapUrvaka kumAra tarapha najara karatI kumArI pitAne ghare gaI. kSaNavAra vRddha dAsI sAthe AdarapUrvaka vAtacIta karIne nAma, oLakhANa, paricaya vagere paraspara teoe jANI lIdhA. raNasiMha pitAnA mAnasathI ciMtAmaNi yakSanA bhavanane ane AkhA jagatane te kanyA vagaranuM zUnya mAnate pitAnA nivAsasthAne pahoMcyA. bIjA divase kamalavatI yakSanI pUjA karIne paMcama svarathI manahara kaMTha ane mUchanA sahita vINA vagADavA lAgI tyAM AgaLa raNasiMha pAse AvIne kanyAnA nehamAM parAdhIna banelA kumAra tarapha ticha AMkhathI najara karatI evI teNe pitAno AtmA kumArane arpaNa karyuM. "sAme manuSya khuza che ke roSavALe che, anurAgavALe che ke anurAga vagarane che, evA bIjA vikalapa lokonA netrathI jANI zakAya che." ghare AvelI te vicAravA lAgI ke, "huM tenI sAthe ja paraNIza, je kadAca ema na thAya te mATe jIvavAthI saryuM.' tyArapachI kumAra pitAnA nivAsasthAne pahe, eTale puruSottama rAjAnA sevakee pitAnI nagarI tarapha prayANa karavAnI vinaMti karI. "Aje zA mATe vilaMba kare che?" tyAre raNasiMhe kahyuM ke, "Aje mAre tevuM rokAvAnuM khAsa prayajana che, te tame AgaLa prayANa cAlu rAkhe. mAruM icchita kArya pUrNa thaze, eTale tarata nirvidane AvI pahoMcIza." tyAM AgaLa kamalasena rAjAnI sevA karavA mATe bhIma nAmane rAjaputra Avele hate, te paNa kamalavatIne paraNavA mATe IcachA karatA hatA. kamalavatInI dhAvamAtAne va, suvarNa AbhUSaNa, kapUra vagere padArtho ApI lalacAvate hate. dhAvamAtAe "Aho Shrutgyanam Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNasiMha kathA ( 11 ) kamalAvatIne bhImakumAranI abhilASA jaNAvI, te tenuM nAma sAMbhaLavA paNa te IcchatI nathI. "je upacAra kara, prapaMca kare, khuzAmatanA priyavacano uccAra najara paNa nAkhe, paraMtu pratikUla vAmAo (strI) tene tRNasamAna gaNe che." yakSamaMdiramAM jAya che ema jANyuM tyAre te tenI pAchaLa pahoMce. "je madhura vacanathI be lAvIza, te kadAca mane Icchaze. " "dhanadAna, lokasanmAna, rUpa, saubhAgya, mIThAM vacane te sarve manahara sneha AgaLa tRNanI jema kazA kAraNa nathI.' yakSamaMdiranA dvAra-pradezamAM te dhIThe thaIne beThe eTale dAsIne kumArIe kahyuM ke, "pUjA karyA pachI ApaNe ghare kevI rIte rIte jaI zakIzuM? kAraNa ke, A hAra vacce ja beThA che. athavA A dvArapradezamAM kaMi kaheze agara aMdara Avaze, mATe tuM dvAramAM besa ane tene aMdara praveza kare te rAkaje." te pramANe dAsI tyAM beThI, ane ekAMtamAM mRgAkSI kamalavatIe AgaLa meLavelI mUlikAne bAMdhI. enA prabhAvathI te puruSa svarUpa banI bahAra nIkaLI. eTale kumAre pUchayuM ke, "he pUjArI ! haju kema kumArI bahAra na nIkaLI ?" pUjArIe kahyuM ke, "te ja Ave che. bIjI kaIne meM dekhI nathI." ema kahIne kumArI ghare gaI. kAna uparathI mUlikA choDI saMtADI de che. yakSamaMdiramAM be traNa vakhata dareka sthaLe tapAsa karI, paraMtu te jovAmAM na AvI eTale vila thaye, pele sumaMgalAkumArI pAse Avyo. eTale dAsIe pUchayuM ke, he bhaZdArikA ! tuM ahi kevI rIte AvI gaI ane A zI hakIkata che ?" tyAre kamalavatIe kahyuM ke, "huM oSadhinA prabhAvathI puruSanuM rUpa karIne ahiM AvI gaI chuM. teNe mane pUchyuM hatuM tyAre meM tene bhaLato uttara ApyA hatA. (15) A auSaSinI utpattinI hakIkata sAMbhaLa. eka vakhata ame ciMtAmaNiyakSanA maMdiramAM gayA hatA. tyAre tyAM vidyAdharanuM yugala pharatuM dekhyuM. yakSamaMdiranA UMcA zikharanuM ullaMghana karatA teo Abha pAmyA. ane pUjA karavAnI dhamAlamAM hatA. te vidyApara yugale maMdiramAM praveza karyo. mAruM rUpa dekhI e vidyAdhara mahita thAya ema dhArIne vidyAdharIe mArA kAne auSadhi-mUlikA bAMdhI, tenI mane khabara na paDI. paraMtu te yugala gayA pachI huM mAruM rUpa dekhuM chuM, to puruSarUpa dekhAyuM mane A tevAthI prAsako paDaze ane mAruM samagra rUpa jotAM khecarI yAda AvI. eTalAmAM kAna upara mUlikA dekhI. eTalAmAM tene cheDI teTalAmAM svAbhAvika asala zarIravALI kumArI thaI gaI. te auSadhino prabhAva jANo, eTale dhAraNa karIne tene sArI rIte saMbhALI rAkhuM chuM. atinehAdhIna thaelA bhImakumAre kamalavatInI mAtAne samajAvIne kumArI ApavA mATe taiyAra karI. kamalinI nAmanI rANIe A hakIkata zujAne jaNAvI. bIjA divase lagna karavAno nirNaya karyo. A hakIkata jANIne kumArI pharavA jatI nathI, bhajana karatI nathI, hasatI nathI, sutI nathI, sakhIone bolAvatI nathI, durjanathI chetarAela sajana "Aho Shrutgyanam Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 12 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtuvAda kazAmAM AnaMda mANutA nathI, tema kamalavatI kazAmAM AnaMda mANatI nathI. je pakSe mane chetarI che, tenI pAse rAtre jaine tene prasanna karIne tenI pAse ja mArA ciMtavelA maneratha pU karIza.' ema vicArIne jayAre rAtrisamaya thayA, tyAre parivAra na jANe tema bahAra nIkaLI yakSa pAse pahoMcI yakSane A pramANe upAlaMbha ApavA lAgI ke, 'tuM devAmAM pradhAna yakSa gaNAya che. paraMtu pradhAnadeva jANate nathI, paraMtu kAIka dhUta deva jAya che. amRta manAvIne kAlakUTa jheranuM pAna karAve che. chatAM paNa tuM mane zuM karI zakavAne che. mAre AtmA mATe AdhIna che. ema kahIne rasiMhanI guphA najIkanA vRkSeAnI ghaTA pAse gaI. eka vRkSanI zAkhA sAthe peAtAnA paheravAnA uparanAM vajrane majabUta kAMsA bAMdhyA. pachI maNu pAmavAnA mAnasavALI te khelavA lAgI, 'are vana ane AkAzanA devatA ! save dizA-devatAe ! mAru eka vacana sAMbhaLeA,- mane rasikumAra svAmI maLe.' meM aneka vakhata A devanI ArAdhanA karI, paraMtu vagara kAraNe verI banelA koI adhamadevatAe mane chetarI; tethI huM ahiM avazya mRtyu pAmIza. AmAM huM aparAdhI nahi anIza. mArA priyatamanA virahAgnithI maLI rahelA mArA mAnasagRhamAM te mAruM nitara mRtyu mArA jIvatAM ja cAlu che, mATe have mane jIvavAthI sayu, nizcala cittavALA te mArA sattvanI parIkSA karaze ja temAM saItu nathI. A bhavamAM rasa hukumAra mAza svAmI na thayA, paraMtu khIjA bhavamAM te te ja pati ho.' ema elIne sajjaDa kAMsAnI gAMTha bAMdhIne kaMThamAM phrAMsA nAMkhyA. potAnA zarIztA AdhArane dUra karI AtmAne laTakAvye. tenI pAchaLa suma'gaLA caiAdhavA nIkaLelI hatI ane tyAM jaIne jIve che, te vRkSa vacce TekA vagaranI laTakatI kumArIne dekhI. ekrama hAhAravanA trAMghATa karatI hatI, tyAre kumAra paNa te sAMbhaLIne tyAM AtmyA. * are ! tu sAhasa na kara' ema kahI charIthI kAMse kApI nAkhyA. mUrchAthI khIDAelA netravALI tene vastranA cheDAthI kSaNavAra vAyara nAkhIne kumAre pUchyuM ke huM su dira ! tuM kANu che ane zA mATe AvuM sAhasa Aranyu che. sumitra nAmanA mitre kahyuM ke, 'he svAmI ! zuM hajI paNa A kANu che? te tame oLakhatA nathI. tyAre sumagalAe kahyu ke, 4 tame kema bhUlI jAo che ? kamalinI mAtAe A kumArIne bhImarAjAne ApI che ane AvatI kAle lagna lIdhuM che; te kAraNe A sAhasa karyu che.' tyArapachI kumAranuM hRdaya utsAhita thayuM ane kumArInA zarIrane thAka utare tema AvyuM. tyAra pachI sumitre kaMika manamAM vicAra karIne kumArane kahyuM. (175) kharekhara mUkha manuSyA ja rAha joIne aisI rahe che, jyAre DAhyAe te mAvA viSayamAM tarata ja kArya pAra pADe che, pachI uttama leAjana AgaLa maLaze, te bharAse kAIpaNa bhUkhyA prApta thaela khIra leAjananA tyAga karatA nathI.' kumArIne jyAre mUrchA utarI, bhAnamAM AvI, tyAre te ati vA pAmatI ghaNI harSa pAmI. . "Aho Shrutgyanam" Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha kathA [ 13 ] : gAMdhavavivAhathI lagna karyAM--eTale AnaMda pAmI. rAtre sumitranI sAthe peAtAnA ghare pahoMcI, te samaye vAsagRhamAM vivAhArdikanI sAmagrI taiyAra thatI hatI. * A bicArA bhIma rAva rAtre mArI hAjarImAM Aje viDaMbanA pAmaze' ema dhArIne sUya asta pAmyA. prakAzamAM kapaTa vivAha jaNAI jaze--ema dhArIne athavA kamalAvatInI karu jIAthI dizAe AdhakAravALI banI gai, AvA rAtrinA samaye paraNavAnA hollAsavALA bhImakumAra jatA hatA, tyAre A kamalavatIe sumitrane ekAMtamAM paraNavA samaye paheravAlAyaka strInAM kapaDAM ApyAM. sumitranA puruSaveSa pAte paherIne siMhanI pAse lapAI gai. ekI Tase tenI sAme joine sajjaDa AliMgana karyuM. utAvaLI suma'galA kapaTanavavadhU pAse gaI, tyAre veSa-parAvartanavALI mUlikA dhAraNa karI rAkhI. bhImarAjA harSoMthI praphullita agavALA banI hAthInI khAMdha upara besI tyAM AvyA, eTale brAhmaNe ekadama. lagnavidhi karAvyA. karavA cAgya saveda kautuka-maMgaleA karyAM pachI jemAM sarva bhAgeAnAM sAdhanA sajja karelAM che, evA bhavanamAM AvI pahoMcyA. ati madhura ati komala vacanathI sudara mAsana para beThelI navavadhUne navIna snehathI bhImakumAra elAve che. vAravAra elAvavA chatAM namelA mastakavALI kapaTa zrI pratyu ttara ApatI nathI. tyArapachI hastathI sparza karatAM jANyuM ke, A tA puruSa che.' tyAre kumAre pUchyuM ke, 'tuM kANu che ?' teA ke 'tArI patnI chuM,' nA nA navavadhUne veSa paherela kAika puruSa jAya che, tArA zarIranA sparza puruSa sarakhA che. A kevuM apUrva Azcarya che. he prANapriya ! A sa` tame jANe che!, A Apane mahA prabhAva che. pANigrahaNu-maheoNtsavanA kAraNe mane puruSa manAye, te have ahIMthI jaIne mAtA-pitAne tarata jaNAvuM ke, ' tamArI putrI hatI, te putra thayA.' navIna navIna utpanna thatAM adbhUta vikalpAthI Akula-vyAkula thayelA te kumAra pAsethI sumitrakRtrima zrI ubhI thaine jaldI siMha pAse gai. kautukamanavALA rasihune sa hakIkata jaNAvI, lajjA pAmatA tene hAthatALI ApIne hasavA lAgyuM. hAsya karatA kumAra kahevA lAgyA ke, * parastrInA maMdhu samAna evA mArA svAmI pAse bIjAnI sAthe lagna karIne kema AvI che, mATe mahAra jA ' gheADIvAra pachI bhImarAjA sAsusasarA pAse gayA ane kahevA lAgyuM ke, * koI apUrva Azcaya thayu ke, tamArI putrI putra kevI rIte thai ? te samaye kSeAsa pAmelI kamalinI rANI rAjAnuM mukha joIne kahevA lAgI ke, ' A jamAI zuM gAMDA banI gayA che ke AvA pralApa kare che. ' rAjAe kahyuM ke, - he vatsa ! Ama gADA mAphaka vagara sabadhanuM zA mATe mele che ? eka bhavamAM evA kAi dIThA ke sAMbhaLyeA nathI ke, ' strI-puruSanuM parAvartana thayuM hAya. ' vilakhe. thaelA rAjA temanI AgaLa kahevA lAgyA ke, ' kAI dhUtArAe ThagyA che. ghara, nagara, paraba, maTha, nadI, sattA, vAvaDI Adi sthaLamAM zeAdha karAvI, te paNa kanakavatI karyAMya dekhavAmAM na AvI, tyAre nAhita cittavALA mAtA-pitAdri " ' "Aho Shrutgyanam" Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda rudana karavA lAgyA. have tenA upara karuNA AvavAthI tenA darzanane mATe ja hoya tema sUrya udayAcalanA zikharane sparza karIne manohara biMbavALe pragaTa thaye. (19) he rAtrinA rAjA caMdra! tuM zagInA hRdayamAM hata"-ethI IrSAlu Indra prAta:kAle zakita thaIne pitAnI zuddhi mATe, divya padavI pAmI samudranA vaDavAnalanA tApavALA taLiyAthI kheMcIne pUrva dizAe tane AkAzamAM bahAra mUkaye che, tapelA mASa je sUrya dIpe che. (20) koIke kahyuM ke prAtaHkALe bagIcAmAM meM kamalavatIne dekhI. vastro paherelAnA lakSaNathI te taratanI paraNelI suMdarI ane bIjo rAjA have joIe." A sAMbhaLI bhayaMkara udubhaTa bhRkuTI caDAvela kapALavALe mahAbAhu bhImarAjA hajAre bakhtara paherelA subhaTa sAthe jayakuMvara hAthI upara ArUDha thaI mRga TeLuM jema siMhane, tema vAgatA vAjiMtronA ADaMbara sahita raNasiMhane jitavA mATe nIkaLe. aneka sinikasenA sahita kamalasena rAjA paNa Avyo. raNasiMhe paNa tarata ja senA sajaja karI. pita. pitAnA pakSanA rAjAnI jayalakSamI irachatA evA baMnenA sainya "huM pahelAM huM pahelA laDavA jauM" e pramANe yuddha jAmyuM. te A pramANe - kavaca ane palANuthI sajaja karelA tuke dezanA ghaDAonI zreNI sAmasAmAM, tathA 2the sAthe ratho laDIne ekabIjAnA sthAne cUro karatA hatA. AkAzamAM bANe pheMkIne sAmasAmA ghAyala karatA hatA. pharaka nAmanA astravizeSathI subhaTanagara ane tenI pAchaLa dhanurdharo pahoMcatA hatA, moTA zreSTha bhAlAMothI mahala sarakhA vI2 subhaTene pIDA karatA hatA, tethI chatra, vijAe nIce paDatA hatAM. bhAlAM bhoMkAelA hAthIo cIsa pADatA hatA. sainiko bhUkuTI caDAvI bAtha bAtha laDatA hatA. teonA marataka, hAtha, paga kapAIne nIce ragadoLAtA hatA. hAthI ane manuSyanAM mastako ekaThAM thatAM hatAM. tADa sarakhA UMcA lA tAle kIlakIlATanI cIso pADI hajAra lokone bhaya pamADatA hatA. DAkiNI paNa meTA zabdothI trAsa pamADatI hatI. AvA mahAyuddhamAM subhaTa samudAya bhAgavA lAgyA. zUravIra asta thavA lAgyA. ciMtAmaNinuM dhyAna karyuM. rasiMhakumArane AgaLa sthApana karyo, pharI kumAra Ubhe thaye. dhanuSapara bANa caDAvI rAjAnA sainyamAM keIkanA hAtha, paga, gaLuM mardana karI vALI nAkhe che. koIkanAM marataka muMDI nAkhe che, dAMta ane dADhAo ukheDI nAkhe che, kAna, nAka kApI nAMkhe che, koIkanA zarIranA nizaMkapaNe TUkaDA karI nAkhate te, dhanuSanI terIne toDI nAkhato hato, bIjAM hathiyAro phADI-teDI niSphaLa banAvatA hatA. hAthI ghoDAnI bakhtara teDI pADate hate. have bhImakumArane lAvI pagamAM pADa tathA AkAbaMdhathI bAMdhelA 2thamAM "Aho Shrutgyanam Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siha kayA [ 15 ] eThelA sasarAne paNa pakaDI lIdhA. tyArapachI atyaMta nizcala caMpApurInA rAjAne dekhIne suma'galA sakhIe putrInA sava vRttAnta pragaTa karyo. A navavadhU che; navavadhU che. AkAza-pAsa dUra karIne pitAjInA pagamAM namaskAra karyo sajjAmukhavALI navavadhUe bhImakumArane mukta karAvyA. zRsiMhe juhAra karyo, eTale rAjAe kumAranI pITha thAmaDI, kumAranuM' kulakamAgata parAkrama vagere jANIne rAjA khuza thayA. mATA mahesravapUrvaka rAjAe lagnavidhAna karAvyuM. si'haNunI jema siMhukumArane rAjAe peAtAnA hAthathI arpaNa karI, haSa thI nibhara aMgavALI tenI sAthe tyAM keTalAka divaseA pasAra karyo pachI kamalavatI sAthe prayANa karyuM" ane pAtAnA ghare AvyA. *malAvatI patnIne lAbha thavAthI peAtAnA AtmAne kRtakRtya mAnatA kumAra EvatIne paraNavA mATe seAmApurI na gayA. te sabadhI bIjA kAryone te samaye vighna mAnavA lAgyA. navavadhU sAthe viSayasukharUpa amRtathI siMcAelA evA tene pheA samaya pasAra thaye. have ratnavatI vicAravA lAgI ke, 'dhanya subhaga bhAgyazALI te rAjaputra AvatAM AvatAM pAchA vaLI gayA ane hajI Aja sudhImAM na AvyA. hAM huM samajI ke, kAika phUDa-kapaTa karavAmAM catura evI teNe tIkSNa kaTAkSa nAkhIne te jaDane vaza karelA jAya che, tene sneha tenA hRdayakaLazamAM pUrNa bharelA che, tethI A mArA snehanA temAM avakAza nathI. ghaDAmAM jaLa pUrNa' bharelu. hAya ane temAM bIjuM nAkhA tA DhALAI jAya che. tA have tenuM phUDa-kapaTa saphaLa thavA nahi dauM ane tenA mastaka upara paganA prahAra karIza. peAtAnI mAtAne vAta karIne vizvAsamAM lIdhI. ati tIvra duHkhathI maLI rahelA manavALI rAjaputrIe vazIkaraNa, krAmaNa. khaNu karanArI eka gadhamUSikA hatI, tene beAlAvIne ratnavatIe kahyu` ke, 'hai mAtA! tuM mAru eka kA kara. te kAra e che ke rasi'hukumAra kamalavatI upara ati snehavALA thayA che. tethI tame evA kAI upAya karo ke, tenA upara kalaMka Ave ane kumAra tene gharamAMthI kADhI mUke. tame ATalA matra-taMtra vagere jANeA tenu kula zuM?' A vAta svIkArIne gadhasUSikA tyAMthI nIkaLI ekadama kumAranA nagaramAM pahoMcI. 'A kanakavatI mArI bhANeja che. ' ema kahIne haMmezAM kumAranA aMtaHpuramAM kanakavatI pAse javA lAgI. navIna navIna kautukavALI kathA sabhaLAvanAra heAvAthI kamalavatI tenI sAthe vizeSa prakAre vAtacIta karavA lAgI. vizvAsa esADayA. * vizvAsanA pAsamAM paDelAne sukhethI * haMgI zakAya che. kAIka samaye kaTa-nATaka karavAmAM catura buddhivALI pApiNI kuTila buddhivALI gadhamUSikAe rAtri vakhate nAkara-cAkaranA vyApAramAM rAkAelA manuSyA vAsama MdiramAM jatA-AvatA hoya tevA samaye kumArane parapuruSanI avara-javara pragaTa batAvI, chatAM "Aho Shrutgyanam" Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda paNa kumAra temAM vizvAsa karatA nathI. kumArane kamalavatInA zIlAviSayaka khI khAtrI hatI ke, "tenA zIlamAM koI divasa kalaMkane saMbhava nathI." jyAM najarenajara sAkSAt parapuruSa dekhAya che, atidaDha pratItivALuM citta thayuM che, evI nizcayavALI hakIkatamAM visaMvAdane kaNa rekI zake? have pharI pharI kaIka puruSane dekhato hato, tyAre prANapriyAne pUchayuM ke-"A zI hakIkata che ?" mane bIjA puruSane saMcAra jaNAya che. te mArAM netre hasubhAgI thayAM haze ? he priya! nibhaMgiNI evI mane pUchavAthI sayuM, tamArI dRSTine vikAra karAvanAruM mAruM je karma che, tene ja pUche. he vasuMdharA mAtA ! he deva ! kRpA karIne mane pRthvImAM vivara Apo, jethI temAM praveza karuM jethI AvAM durvacane mAre sAMbhaLavA na paDe. kumAra kaI bhUta, rAkSasanAM tevAM vacane sAMbhaLIne AvA prakArano vyavasAya kare che. koI divasa dUdhamAM pUrA heya kharA ? "je ke taruNa taruNIo vijaLInA jhabakArA sarakhA netranA kaTAkSAthI lokonA cittanuM AkarSaNa kare che, te paNa manane jANanAra niraMtara samAgama thavAno zakaya nathI, tethI nizcaya durmanavALA rahe che. tyArapachI gaMdhamUSikAe teone pAna, tala, bhajana vageremAM maMtra-cUrNAdikanA prayoga karI tenA pratye vidveSa karAvavAne prayatna karyo. tenA mATe pUrNarAgavALo hovA chatAM, tene ja jovAvALo, tenuM lAvaNya pitAnA jIvanAdhika mAnatA hovA chatAM te maMtrAdikane AdhIna thavAthI tenI vAta sAMbhaLatAM ja agni mAphaka dAjhavA lAgyo. lokopavAdathI saMtApa pAmelA evA teNe nirNaya karyo ke, ahIMthI kADhI mUkIne tenA pitAne ghare mokalI ApavI. tyAra pachI tevA vizvAsu manuSyane ekAMtamAM belAvI guptapaNe Adeza Apyo. sevake vicAra karyo ke, "vagara kAraNe akAle A hukama kema karyo haze ?' kanakavatIne sevake kahyuM ke "kumAra bagIcAmAM sutelA che ane Apane tyAM bolAve che." A pramANe kahIne rathamAM besADIne rAtrie jaMgalamAM ratha hAMkI gayA. kanakavatIe jamaNuM lezana pharakavAthI jANayuM ke, "mArAntika saMkaTa jaNAya che. chatAM paNa temanI AjJA e ja mane te prANa che, mAruM je thavAnuM hoya te thAva." A pramANe te AkuLa-vyAkula thavA lAgI, tyAre teoe ratha ati vegathI calAvyo, tene pUchyuM ke "jathI priya kAyA che, te bagIco haju kema na Avyo?" tyAre sevakoe pratyuttara Ape ke, he ravAminI ! ApanA pitAne tyAM vAsa karavA nimitta tamane mokalyAM che." "mArA pIyaramAM vAsa karavAne mokalyA che, te atyAra sudhI te bolatA kema nathI? vagara vicA" parIkSA karyA vagara A pramANe kArya karavAthI kumArane jarUra pazcAttApAni utpanna thaze." teo pATalIkhaMDanA sImADAnI bhUmimAM jaladI pahoMcI gayA. rAjaputrIe kahyuM ke, "he sapuruSo ! tame ahiMthI ja pAchA vaLo." (250). pATalIpura nagaranA A UMcA moTA suMdara vRkSo dekhAya che, ahiMthI te huM ja jaIza, tamArI sahAyanI have jarUra nathI, tyArapachI sArathie praNAma "Aho Shrutgyanam Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasiMha kayA [ 17 ] karIne kahyuM ke, "he pratyakSa zItalahamI! huM pApI AjJA uThAvanAra karmacaMDAla thaye chuM." "he saMpuruSa! pitAnA mAlikanI AjJA bajAvanAra tAro AmAM che doSa? patthara athavA te sevaka tyAM ja pheke che ke, jyAMnuM sthaLa ciMtavAyuM hoya. tarava samajanArAoe prabhunuM paravazapaNuM, annanI Asakti, pradezanAM darzana ane cAkarIthI AjIvikA karavI A vastuone ucita kahI nathI. have nibhaMgiNI evI huM eka vacana kahevuM chuM, te temane kaheje ke, "mArA ane tamArA kulane prema che, temAM tame kene anurUpa A kArya karyuM?" rudana karatI te rathano tyAga karIne eka vaDavRkSa. nIce beThI. teo paNa juhAra karIne ratha laIne pitAnA savadeza tarapha cAlyA. dela ahita kArya kare, te sukhethI tenA phaLa sahana karavA mATe sAma meLavI zakAya che, paraMtu khoTA kalaMka vaDe karIne priyAne paradezane pravAsa karavuM paDe. A A pApa-kuleza dussaha che. he zveta ane zyAma kArya karAvanAra tuM mane Aje ja A pramANe pravAsa karAve che. kSaNamAM rAgI kSaNamAM virAgI thanAra manuSyane namaskAra thAo. he mAtA! tame ahiM jaladI Ave, pahelAM A vatsA upara tuM vastrayavALI hatI. asAmAnya duHkha-dAvAnaLamAM banI rahelI tArI putrInuM rakSaNa kara. athavA he. mAtAjI! tame ahiM na Avaze. kAraNa ke, "A zUnya araNyamAM mAruM duHkha dekhavAthI tamAruM hRdaya phATI jaze. he pitAjI! huM kumArI hatI, tyAre tamane mArA varanI ciMtA hatI, paraNAvyA pachI sAsarA pakSanA vacana-prahAranI pIDA, atyAre te huM AvA saMtApa karAvanArI thaI chuM. he rAjana! huM sArI rIte aneka vakhata parI. kSita zIlavALI prANapriyA hatI, te koIka dubuddhi bhUta-rAkSasano A prapaMca jaNAya. che. apayazanA kalaMkathI malina thaelI hu pitAnA gharamAM praveza karIza nahi, aSadhinA prabhAvathI puruSa banIne IcchA pramANe rahIza. kAraNa ke, sIomAM lAvaNya, madhuratA Adi guNo hovAthI svAbhAvika rIte te prArthanA karavA yogya guNavALI hoya che. pAkelI AMbalInA phaLanI mAphaka jagatanA manuSyanI vAMchA vRddhi karanAra Io hoya che. tamAla, taruNIo, caMdra, taLAvanuM pANI konA manane haraNa karatuM nathI ? evo koNa che ke, A padArthone na mANe? prANanA tyAgamAM paNa mAre mA zIlanuM rakSaNa karavAnuM che. Ane vinAza thAya, te A leka ke paraloka baMne bagaDe che." zIla e zAzvatuM dhana che, parama pavitra ane niSkapaTa-hiteSI mitra che, uttama kIti mATe ane mukti-sukha meLavavAnA sAdhanabhUta hoya to A zIla che. dhana vagaranAne A zIla dhana che, AbhUSaNa hita hoya, tene zIla rame moTuM AbhUSaNa che, paradezamAM paNa pitAnuM ghara ane savajana rahita hoya, tene zIlA e svajana che." zIla vratanA prabhAvathI vAlANIthI bhayaMkara agni hoya, te paNa hima sarakho zItala bane che, nadI baMne kAMThA ekaThA thaI mArga Ape che, pAtALa kUTIne jaLa parvata uparanI nahI. vahevA lAge, siMha, hAthI, yakSa, rAkSasa, sarSa ulaMghana karatA nathI, nirmala zIlanA. "Aho Shrutgyanam Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamAlAno gUjarAnuvAda prabhAvathI jIva jagatamAM akhalita AnaMdano anubhava kare che. tyArapachI puruSanuM rUpa parAvartana karI pATalIpuranI pazcima dizAmAM cApuramAM kamalavatIe cakradharadevanA maMdiramAM pUjArInuM baTukanuM rUpa dhAraNa karyuM. A bAju pAchA pharelA rathika sevakoe kamalavatIno tyAga karyo ane kevI rIte karyo? te sarva nivedana rAjAne karyuM. maMtrAdikano prabhAva jANanAra kumAra A sAMbhaLIne ati pazcAttApa karavA lAgyA. kheTA pratApanA kAraNe apazayathI daSita karavI kamalavatI pitAne tyAM jIvatI gaI haze kharI? atyAre te nibhAMgI thaele huM akAryanA kAjalanA lepathI kharaDAela mukhavALo kamalasenA vagerene mAruM mukha kevI rIte batAvIza.' kamalavatI mATe AvuM beTu ciMtavatAM mAruM hRdaya phATI kema na gayuM ? AvI vANI bolatAM mArI jIbha kema na tUTI gaI? tevA prakAranuM akArya karanAra evA mArA mastaka upara taDataDa karatA moTA zabdavALI vijaLI tUTI kema na paDI ? gaMdhamUSikA te paNa ahiM dekhAtI nathI, te cAlI gaI jaNAya che. eTale raNasiMha vicAravA lAgyo ke, "te pApiNIe ja A akrAryanuM pApa karyuM che, kapaTa, kAmaNa, TUMbaNa, viSa, uccATana vagere azubha kArya karavAmAM nipuNa buddhivALI te game te kaI kAraNuthI A akAya karIne nakakI cAlI gaI che. have gaMdhamUSikAe sAmApurIe pahoMcIne samagra vRttAnta ranavatIne jaNAvyuM, eTale caMdranI jema haSathI prakulita banI, pitA puruSotama rAjAne ratnAvatIe kahyuM ke, "have kumArane pharI ahiM ANavA mATe puruSone mokale. teo kanakapura gayA ane kanakazekhara rAjAne vinaMti karI ke "te samaye kumAra adhavaccethI pAchA vaLyA, to paNa ratnAvatI haju sudhI tenI AzAe rAha jotI beThelI che, mATe kumArane mokalI Ape." kumArane A vAta jaNAvI. kamalavatInA virahanA kAraNe kumAranuM mana bhaya hatuM. "kamalavatIe te bIje janma dhAraNa karyo haze, tethI pApa karanAra mane have bIjA lagna karavAM cagya na gaNAya, paraMtu pitAnA AgrahathI ane pATalInagaramAM kanakavatInI paNa tapAsa karI zakAya ema dhArIne zubha zukananA maMgaLa pUrvaka sAza divase prayANa karyuM. keTalAka paDAva karyA pachI cakrapuranI bahAra nivAsa karIne cakradhara devanI pUjA karavA mATe gaye. A samaye jamaNuM netra pharakayuM, eTale raNasiMha jAze A priya manuSyane melApa karAvanAra cihna che." "mastaka pharake rAjaya-prApti, netra -kuraNa thAya te priyajanane malAya thAya, bAhu kuzayamAna thAya, te priyajananI bhujAnuM AliMgana samajavuM." tyArapachI pUjArI kumAranI hatheLImAM pupe Ape che. kumAra paNa mUkaya ane pitAnuM hadaya ApIne te grahaNa kare che. baTuka pUjArIe A mArA nAtha che ane navatI sAthe lagna karavA prayANa karI rahyA che." tema eLakhI lIdhA. raNasiMha "Aho Shrutgyanam Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha kA [ 19 } Ru paNa vicAre che ke, A puSpa ApanAra acukapUjArIne dekhIne mArI prANavallabhA anakavatI yAda Ave che. jANe te ja kema na hoya. tema tene dekhu chu, tene elAvIne atithisatkAra karavA mATe peAtAnA nivAsasthAne laI gayA. utpanna thaela pUrva premAnu bhAvavALA kumAre adhyAsana para besADI pUrNa bhaktithI leAjana karAvIne suMdara sukumAra dhAtiyuM paherAmaNImAM ApyuM. raNasiMhe kahyuM, AMkhanI mITa mAryA vagara ekI Tase huM tArA tarapha najara karuM chuM, chatAM hai bhUmideva ! kayA kAraNathI mane jovAmAM tRpti thatI nathI. ' brAhmaNe kahyuM ke, ' jagatanA evA svabhAva che ke, koIkanA dekhavAthI vagara kAraNe tenA tarapha sneha pragaTa thAya che. caMdranI cAMdanInA cALe cadrakAnta miz. mAMthI sudhA kare che.' . kumAra kahe che ke, * ke zreSTha brAhmaNa mAre AgaLa prayANa karavAnu che, paraMtu tArI sneha-sAMkaLathI mAru` mana evu jakaDAI gayu` che ke, ' huM AgaLa jaI zakatA nathI; teA ke brAhmaNa 1 mArA para kRpA kara ane mArI sAthe cAla, vaLatI vakhate huM tane pAche ahI AzIne mUkI daIza.' brAhmaNe kahyuM ke, 'dararAja A cakrapANinI pUjA karu chu, temAM aMtarAya thAya, te mATe hu nahi AvuM, tema ja svAbhAvika brahmacArIone zAnI sAthe rahevAthI ze| lAbha ' kumAra kahe che ke, * tAre mArI sAthe nakkI AvavuM' ja paDaze. sajjanA dAkSiNya mAnasavALA hoya che. kAinI prAtha nAnA bhaMga karatA nathI. je tuM mArI sAthe nahi. AvIza, te| mAre mahI' ja rokAvuM paDhaze.' kumAranA nizcaya dekhIne pradhAna-puruSAe paNa sAthe AvavAnA Agraha karyo eTale sAthe cAlavAnuM kabUla karyuM. tarata ja AgaLa cAlavAnuM prayANa karyuM. have kumAra AdarzanA pratiSThi'khanI jema te bese, cAle, ulleA rahe, jame, jAge, sui jAya, krIDA kare, tema sa tenI sAthe ja kare che. phrAIka divase tenA hRdayanA sadbhAva suvA mATe maTuka brAhmaNe pUchyuM ke, te kramalavatI kevI hatI ke, jenA mATe A pramANe jhure che. ' tyAre kumAre kahyuM ke, 'eka jIbhathI tenuM vaghuna karI zakAya. nahi. prajApatie tene guNavALI ja nirmANa karI hatI. (300) tenu rUpa ratinA jevuM hatuM, lAvaNya paryaMtaputrI sarakhuM hatuM, suMdaratA te devIthI paNa caDI jAya. atyAre te tenA vagara samagra jIvana paNa mane jhera jevuM jaNAya che. OM mitra ! tenA vagara sarva zUnya mAtu' chuM, mAtra mane tArI pAse lagAra sukha prApta thAya che.' brAhmaNe tene kahyuM ke, - tenA mATe ATalA zeka karavAnA cheADI de, daive je jhuMTavI lIdhu. hAya, tenA zAka satpuruSa karatA nathI. ' nira'tara aTakayA vagaranA prayANa karatAM karatAM kumAra sAmApurIe pahoMce. nagara-daravAje hAthI, gheADA, ratha sAthe puruSettama rAjA paheAMcI gaye. uttama puruSAttama rAjAe mATA utsavapUrvaka "Aho Shrutgyanam" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda svA-patAkA baMdhAvIne samAnagarImAM kumArane praveza karAvyA. raMgAvelI citrAvelI ttivALA zreSTha prAsAdamAM mukAma Ape. jotiSIone bolAvIne vAra, nakSatra, lagnaveLA tapAsIne zubha ga samaye maMgala vAjiMtronA zabda sahita, zreSTha vArAMganAe jemAM nRtya karI rahela che, tevA samaye kumAra sAthe kumArInuM pANigrahaNa thayuM. keTalAka divasa te rAjAe kumArane tyAM ja rokI rAkhyo, hadathane AnaMda ApanAra kathA-vinodamAM brAhmaNa sAthe keTalAka divase pasAra karyA. have eka rAtrie ravatIe nehapUrvaka patine pUchayuM ke, "evI te kamalavatI kevA guNavALI hatI ke mRtyu pAmI che chatAM paNa tamAruM hadaya ATaluM kheMcAya che.' moTA manoratha karatAM karatAM mArA tarapha AvatA hatA, paraMtu mArgamAM ja teNe tamane vaza karI lIdhA, jethI adhavaccethI ja tame pAchA pharyA." kumAre kahyuM ke, tevI koI taruNa dekhAze, te tenI upamA ApIne tane jaNAvIza. tene viyoga thaye eTale devage tArI sAthe lagna karyA. dUdhanI khIra na maLe tyAM sudhI khArI beMsanuM paNa bhejana karavuM ja paDe." have ranavatIe potAnuM pita prakAzatA abhimAnathI jaNAvyuM ke- "gaMdhamUSikA paritrAjikAne meM makalI hatI. te ekadama tyAM AvIne kAmaNano prayoga karIne nokara-cAkara puruSo AvatA jatA hatA, tenA bAnAthI parapuruSane prasaMga tamane batAvyo. te kAraNe tenA maMtrathI tamane tenA tarapha cittamAM viSa utpanna thayA. kamalavatI (brAhmaNa baTuka) ane kumAra samakSa A hakIkata potAnA mukhathI kahI eTale kamalavatInuM kalaMka ApoApa bhuMsAI gayuM ane tethI kamalavatIne AnaMda thaye. A sAMbhaLIne raNasiMhanI uddabhaTa bhrakuTI kapALanI karacalIo bhayaMkara banI gaI. lAla ne thavAthI dujhekSa banI ratnapatIne atizaya tirarakArI, "are piNa! nizaMkapaNe A pApa karIne mane duHkhanA samudramAM ane tArA AtmAne narakanA aMdhArA karavAmAM pheka." "kUtarI sArA sArA zabdothI pikAra kare che, jyAre duSTa strI manuSya jayAra saMkaTamAM paDe che, tyAre mahAAnaMda mANe che, kUtarIne kaTakA roTale koI Ape, te tenI sAme bhasatI nathI, jyAre mahilAne dAna-mAna Ape, te paNa mAravA mATe taiyAra thAya che." je kAraNathI khoTuM kalaMka caDhAvIne kaDhAvI mUkI ane dukhanI ciMtAmAM nAkhI, kamala sarakhA netravALI kamalavatIne mRtyu pamADI. he sevaka ko! tame ekadama A dhavalagrahanA daravAje kAThe gaThavIne eka citA taiyAra karo, jethI have kamalavatInA viganA duHkhAgninA kAraNe na maLyA karuM. javAlAthI bhayaMkara evA citAnamAM paDIne mArI zuddhi karuM." ciMtAtura evA te sevakoe kaI prakAre citA taiyAra karI ane parivAre ghaNe roko, te paNa caDavA mATe cAle. A sarva samAcAra rAjAne "Aho Shrutgyanam Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha kathA [ 21 ] jANyA, eTale kapaTI evI gaMdhamUSikAnA tiraskAra karyo, narakati tarapha prayANu karanArI, ati krUra kAya karanArI anAya AcaraNa AcaranAranA mastaka upara va paDI, khATu kala'ka ApanAranA mastaka upara ahi' apayazanA patthara paDayA. evA prakAre dhikkArAtI nagaralIka vaDe Dagale pagale niMdAtI, pUchaDA vagaranI mAMDI, kAna vagaranI kApI nAkhelA rUvATAvALI gadheDInI pITha para tene besADI tenI vageAvaNI thAya tevI rIte pari-- trAjiSThAne nagaramAMthI kADhI mUkI. strI avadhyuM che'tema dhArIne vadha na karyo ane jIvatI hAMkI kADhI. < . have matrIe, sAvADA, sajjana puruSA, nagaranA agresarA maravA taiyAra elA kumArane vAravAra rAke che, lajjA pAmatA puruSettama rAjAe mAga mAM aTakAvyA chatAM kumAra peAtAnA niNayathI pAchA haThateA nathI. te samaye nagaranA lAkhA leAkA ekaThA thayA. rAkha ane nagaraleAkA hAhArava karatA vyAkula manavALA thayA che. mRtyu pAmavAnA nizcala cittavALA citA upara caDavA lAgyA. kumAre veta vastra paheryo che, zarIre zveta vilepana, puSpanI zvetamALA ane alaMkArA dhAraNa karyAM che. zveta krAMtivALA trusiha kamalavatInA anurAgamAM smRti Asakta thaele che. tenA vacanathI citA pAse agni pragaTAvye. te samaye rAjAe vinayapUrvaka brAhmaNuM kumArane vinati karI ke, 'he bhagavata! kumAra tamArAM vacananuM koI divasa ullaghana karatA nathI, teA kAI prakAre kumArane samajAvA ke, jethI A akAya karatAM rokAI jAya. eTale brAhmaNe kumArane kahyuM ke, he bhadra ! A tame zuM AraMbhyuM che ? uttamakuLamAM janmelA nIca DhAkAne ucita nizvita kArya kare kharA? bIjI e vAta ke, ' cakrapurathI mane ahiM mANyA, tyAre tame kabulAta ApI hatI ke, huM jyAre kRtakRtya thaIza tyAre tamane ahi' pALe mUkI jaiza. 'kamalavatIne kalaMka ApyuM ane tenI zuddhi mATe AvuM kAyara karatA haiA, tA malinavasrane kAjaLavALA jaLathI zuddhi karavA samAna che. arthAt mRtyu pAmavAthI pApanI zuddhi thatI nathI. kamalavatI jo mRtyu pAmI che, tA tene maLavAnA manAratha karIne mRtyu na pAme, peAtAtAnA kramanA anusAre jIva kayAMya paNa jAya che. tene kace jIva jANI zake che? 84 lAkha jIvayeAnivALA sa sAramAM dareka sthaLe jIva jAya che. temAM peAtAnA karmAMthI kayAM kayAM jIvA jatA nathI ! vaLI kahyuM che ke * buddhizALI puruSe guNavALA ke ni`lu kAi paNa kArya karatA pahelAM sava jagApara A kAyanuM chevaTanuM pAima zuM Avaze te prathama vicAravuM joie. te mATe zrIjI jagA para pazu kaheluM che ke " lAla ke nukazAnakAraka kAryo karatAM paDita puruSe yatnapUrvaka tenuM phaLa zuM Avaze te nakkI karI levuM oie, ati utAvaLathI karelAM kAryonA phala zalya mAphka hRdayane khALanAra evI vipattimAM ja phaLanArA thAya che. " mATe mAruM kaheluM kare ane tamArA prANeAnuM rakSatu kare. je mATe jaNAveluM che f6 "Aho Shrutgyanam" 15 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] prA. upadezamAlAne gUrjazanuvAda ke "rAjAo bhale sanika na jANe, ke viraha-yuddha na jANe, paraMtu je kaheluM sAMbhaLanArA hoya, te tenAthI te samaju paMDita gaNAya che." tathA "atyAre prANonuM pAlana karanArane bhale kadAca tene samAgama na thAya, paNa jIvatA jIvone bhaviSyamAM samAgama thAya paraMtu prANa tyAga karyA pachI nakkI meLApa durlabha che ja." kumArane have bhAvI maLavAnI AzA baMdhAI eTale harSapUrvaka pUchayuM ke, "he zreSTha brAhmaNa ! te sAkSAta mArI priyAne dekhI che, ke bIjAe vAta kahI che? agara koIe pitAnA jJAna-balathI jIvatI jANe che? harSapUrvaka te kayA AdhAre te jIvatI che? ema kahyuM, tema ja tu ekadama animAM paDatAM mane rokavA taiyAra thayA che, te kyA kAraNe te jANavAnI mane tIvra IcchA thaI che. tyAre brAhmaNe kahyuM ke, he zreSThakumAra ! tamArI priyA vidhAtA pAse thavastha che, te meM tiSajJAnanA baLathI jANyuM che. je tame kahe, to mArA AtmAne vidhAtA pAse mokalIne tene ahIM lAvI ApuM." "je tArI kahelI vAta satya hoya te ane tene ja dekhI heya te jaradI lAva. tene dekhIne huM kRtArtha thaIza." kumAra- he bhUmideva ! haju tuM kAryane udyama kema karate nathI ?" baTuka-"he kumAra! dakSiNA vagara thAnakaLA siddha thatI nathI. kumAra-AgaLa mAruM mana te meM tane arpaNa kareluM che. A AtmA paNa Apyo. te brAhmaNa ! A bethI caDiyAtI kaI dakSiNA ApuM ? bAhA padArthonI dakSiNAthI zuM siddha karI zakAya che? brAhmaNa baTuka-tamAre AmAM bhale tamArA pAse, rahe. tenI jarUra nathI, jyAre huM kaMI paNa tamArI pAse mAguM tyAre te mane tamAre ApavuM. kumAra-bhale ema thAo. vistArathI sayuM. mArI prANapriyAne jaladI lAva. have brAhmaNe dhyAna karavAnuM hoya, tema paDadAmAM dhyAna karavAnuM nATaka karyuM. (35) have mAre saMjIvanI auSadhi devI joIe. A pramANe kumAre joyuM eTale tenA zarIranA romAMca harSa thI khaDA thayA. Azvarya Azcarya, mRtyu pAmelI kamalavatI Ave che. A pramANe nagaramAM vAta phelAI eTale nagaranA loko ane rAjA kamalavatIne jovA mATe ullAsavALA thayA. "navAInI vAta che ke A brAhANa baTuka koI moTA guNavALo AtmA che, A bhuvanamAM AnA je bIjo koI ja nathI, mRtyu pAmelI kamalavatI pAchI lAvaze." AvA prakArane ke lAhala lAkamAM uchaLe. AkAza sthAnamAM vidyAdharIe pitAnA hatamAM puSpamALAo dhAraNu karelI hoya tevA rUpe brAhmaNe kAna para bAMdhelI auSadhi cheDI nAkhI. tarata ja tenA rUpanuM kamalavatImAM parAvartana thaI gayuM. paDade khaseDIne jyAM tene dekhI eTale harSathI romAMcita thayelA gAtravALA rasiMhakumAra "te ja A mArI priyA che" ema jANyuM. rati ane raMbhAnA rUpa- lAvaNyano sarva gava nIkaLavA mATe nIka samAna, gaurInA suMdara, "Aho Shrutgyanam Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNasiMha kathA [ 23 ] saubhAgya mArgamAM agra argalA samAna arthAt rati, raMbhA ane pArvatInA rUpalAvathathI caDiyAtI kamalavatI hatI. harSa pAmelA kumAre lekane vizvAsa thAya te mATe kahyuM ke, "he lake! dekhe dekho, A mArI priyA kamalavatI che. tyAre tyAM ekaThA maLelA leko kamalavatIne lAvaNya, kAMti, zobhA, ane manaharatAnA gRha sarakhI dekhatA hatA ane ranavatI sAthe sarakhAmaNI karatA hatA, paraspara A pramANe vAta karatA hatA. suvarNanA DhagalA pAse pittaLa jevA prakAranuM dekhAya, tema kamalavatI pAse ratnAvatI guNagaNamAM jhAMkhI dekhAya che, tethI karIne kumAra ratnapatIne cheDIne kamalavatImAM anurAga karyo che, te sthAne karyo che. sAkarane svAda jANanAra e ka manuSya kaDavAtUrA rasanI abhilASA kare ? tyArapachI rAjAe tene nAna karAvyuM. savalaMkArathI tenuM zarIra zobhAyamAna karyuM. devAMganA sarakhA bhUSaNa dhAraNa karanArI, ka9pavRkSanI latA sakhI banAvI. kumAra tenI sAthe pAMce IndriyenA anukUla bhego bhegavavA lAgyA. jeTalA divasane viga thaye, teTalA divasanA sukhane guNAkAra karIe teTalA moTA bhoga sukhane anubhavavA lAgyo. keIka samaye kumAre priyAne pUchyuM ke, "keIka baTukane brahmAjInI pAse te dekhyo hato ? tyAre kamalavatIe auSadhinA prabhAvathI meM rUpanuM parAvartana karI baTukanuM rUpa dhAraNa karyuM hatuM, e sarva vRttAnta jaNAve. hatyArA vidhie pUrNimAnA caMdrane lAMchana-sahita karyo, tema ja sajanane na -ghaTate durjana ghaDa, dhanathI harSita zrImaMtane kupaNa karyo, jeNe niSkalaMka mArI priya- tamAne kalaMka ApyuM. have kamalavatI vicAravA lAgI ke, "A ratnAvatI upara kumArane saneha ati osarI gayo che, emAM mAro avarNavAda thaze. jo ke A bicArIe bIjAnA AgrahathI aparAdha karyo che, to paNa mAre tenA upara upakAra karavo joIe, e sivAya bIjo vicAra karavAnuM koI prayajana nathI. upakAra karanAra upara upakAra kare, te te ApIne pachI pAchuM meLavI levuM arthAt dhana ApIne kariyANu kharIda karavuM tenI barAbara che. paraMtu apakAra karanAra upara upakAra kare te guNavaMtanI aMdara prathama rekhA samAna che. keIka divase pati - jyAre harSa mAM hatA, tyAre kamalavatIe AdarapUrvaka pite ApeluM varadAna mAgyuM. tyAre kumAre kahyuM ke, "bhale mAga te ApIza.' to svAmI! A ratnAvatIne Ape mArI mAphaka dekhavI. tethI tamane ane amane paNa madhyastha guNa prApta thaze. je ke teNe koI prakAre pilI pApiNInI preraNAthI Ama karyuM che, chatAM paNa viziSTa kulamAM janmelA tamAre tene kSamA ApavI. ghaNe bhAge nirdaya hRdayavALI hoya che. IrSArUpa jheranuM pAna karanAra, vArtha sAdhavAmAM ekAMta tatpara hoya che. ema karIne teNe tenuM kalaMka bhUMsI nAkhyuM. "Aho Shrutgyanam Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda have eka vakhata kumAre rAjAne vinaMti karI ke, "kanakapurIe javAne anujJA Ape. te paNa samayane jANakAra hovAthI pitAnI putrIne ghaNA dAsa-dAsI, AbhUSaNe, cInAI vastro, kesara vagere ghaNuM vastuo karI ANAmAM ApIne vaLAvI. mAta-pitAnA pagamAM paDI. jamAIne paNa hAthI, ghoDA, ratha, suvarNa, rUpuM, vastrAdikanI paherAmaNI ApI. raNasiMhe paNa temane praNAma karyA ane javAnI rajA ApI. sArA muhUrta prayANa karyuM. cAlatAM cAlatAM moTI senA sAmagrI sAthe pATalI khaMDanA sImADAnI bhUmie pahoMcyA. mahAsenAvALA kamalasena rAjAe AgaLathI putrIne adbhuta vRttAnta prathamathI jANelo hovAthI nagaranA daravAje sAmo Apyo. AvA sajajana pIrANA ghare AvelA hovAthI keTalAka divasa pitAne tyAM rokyA. addabhuta caritravALI kamalavatInuM lakSamI mAphaka gaurava karyuM. mAtAnA page paDavA gaI, tyAre rudana karatI kamalinI mAtAe kheALAmAM besADI AliMgana karIne kahyuM ke, "patie karelI parAbhavanI avasthAmAM tuM ahiM mArI pAse kema na cAlI AvI ? te vakhate vaja sarakhA kaThora hadayavALI kema banI ? "duHkhI evI putrIone pitAnuM ghara avazya zaraNa che." "he mAtAjI! te mane jIvanadAna ApyuM che. meM tamArI kukha lajavI nathI. lagna karyA tyArathI atyAra sudhI A pramANe tAruM vijJAna vahana kareluM che." kumAra tyAMthI AgaLa cAle ane TUMka samayamAM kanakapuramAM pahoMcI gayA. nItinipuNu kanakAjAe nagaranI moTI zobhA karAvavA pUrvaka praveza karAvyo. nagaramAmA kuMvara-kuMvarIne praveza levA AvelA nAgarike ane nArIo avanavI vAte karatA hatA, te sAMbhaLatA sAMbhaLatA baMne rAjamArgamAM jatA hatA. are! je virahAvinathI baLI rahela kumAra citAmAM praveza karatA hatA, te vAta te kamalavatInA zIlAdiguNa AgaLa taddana najIvI che. A kamalavatIe pitAnA zIla gupanA prabhAvathI yamane ghare pahoMcelI hovA chatAM tenA mukhamAM dhULa nAkhIne ghare pAchI AvI." AvI. vAto zravaNa karatA tema ja dAgInA AbhUSaNa, vastrAdika sanmAna pAmatA, dareka mAgamAM A yugalane jovA mATe UtAvaLI UtAvaLI doDatI strIone dekhatA dekhatA, keTalIkanA hAthamAM darpaNa, koIkanA hAthamAM akhemAM AMjavAnuM aMjana, tilaka karavAnI saLI, abaDo adhurA rahevAthI hAthamAM rAkhelA kezavALI strIe tyAM AvI pahoMcI che. teo jANe devakulikAnI putaLI hoya tema zobhatI hatI. jema UttamakA zreSTha chaMda, lakSa ane alaMkAra ema traNethI yukta hoya e pramANe raNasiMhakumAra A traNa priyA sAthe viSayasukha bhogave che. have vijayapura nagaranI najIkanA koIka gAmanA sImADA para zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA tIrthamAM kaMIka samaye kuMvare achAlikA-mahatsava karAve, 2, kesara, caMdana, kAlAgu, kudarUka, puSpAdika uttama vastuo vaDe pArzvanAtha bhagavaMtanI pUjA, "Aho Shrutgyanam Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNasiMha kathA [ 25 } tema ja aneka prakAranAM nATaka karAvyAM. te te samaye yakSe pratyakSa AvIne kahyuM ke tArA pitAnuM rAjya aMgIkAra kara. vijayasenanA putranI haiyAtI hovA chatAM bIjAne rAjya bhogavavAne ze avakAza hoI zake? yakSanA vacana pachI te tenA pagamAM praNAma karIne senA sahita vijayapura najIka pahoMce a5senAvALe te rAjA sAme AvI yuddha karavA zaktimAn na hatA. tethI koTamAM caDIne besI rahela che. tyArapachI tAramAMthI anna-pANI Adi sAmagrInuM rokANa karIne nagaranAM dvAra majabUta baMdha karIne gAMdhI dIdhAM, jethI karIne ke rAjA kumArane kharekhara gatri bIjA arthamAM kedI banyo. bApusamUha, yaMtravAhana, sArI rIte ukaLatA telanI pIcakArIo atigADha rIte dararoja pheMkavAmAM Ave che, ghaNA yaMtre paDI gayAM, nAza pAmyAM, khaMDita thayAM, bhAMgI gayAM. eka mAsa vItI gaye, chatAM nAza pAmatuM nathI ke trAsa pAmatuM nathI. eTale aMdara rahelA rAjAne ya kSe AkAzamArgethI utaratI kumAsenAne dekhADI, eTale tene dhrAsako paDayA ane nAsavA lAgyo. eTale vijayasena rAjAnA putra tarata ja nagaramAM praveza karyo. nagaranA pradhAna puruSoe ekaThA maLIne raNasiMhakumArane pitAnA rAjya besADo. have kumAra sajajanene saMsarga kare che, dujanene saMsarga tyAga kare che, sAdhune satkAra ane duja ne zikSA kare che. zikAra, jugAra, madyapAna vagere sAta vyasanono tyAga karIne pitAnA dezamAMthI paNa dezavaTo apAve che. devamaMdiramAM pUjAo pravartAve che. yAtrA karAve che, jinamaMdiramAM ATha ke tethI adhika divasenA nATaka sahita mahatsava karAve che. te samaye najIkanA keI gAmamAMthI eka ajuna nAmano kheDUta Ave che. mArganA tApathI atyaMta tRSAtura ane kSudhAtura thayA hatA, tyAre teNe mArgamAM pAkela cIbhaDuM dekhyuM. (400) mAlikane je. paNa na dekhAya, eTale te sthAnake bamaNuM mUlya mUkIne cIbhaDuM pitAnI jhoLImAM nAkhyuM, nagaramAM jaIne bhakSaNa karIza. eTalAmAM nagaranA moTA zeThaputranuM mastaka kApIne koI gayA ane bAkInuM dhaDa tyA, paDI rahyuM. uMcA ugAmelA tIkSaNa taravAro ane hathiyAra yukta rakSapAla, keTavAla ane durjana subhaToe zodha karatAM karatAM arjunane dekhyo. teoe kahyuM ke, " A tArI jhoLImAM zuM che ?" te ke, "cIbhaDuM" te lehInI dhArAo dekhavAthI jheLImAM tapAsa karI, te putra-mastaka dekhAyuM. eTale tene jhakaDIne yamarAjA sarakhA amAtya pAse laI gayA. teNe pUchayuM ke, "are! tAre tenI sAthe zuM vera hatuM ke te bALakane mArI nAkhyo. eTale ajune kahyuM ke, "he svAmi ! A viSayamAM huM kaMI jANato nathI. "ghaDI ghaDaI" ema javAba Ape che. pachI rAjA pAse laI gayA te paNa pharI pharI te ja zabda kahe che. "Aho Shrutgyanam Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda rAjA kahe che ke, "ghaDaI ghaDaI ' ema vAraMvAra zuM bolyA kare che? je paramArtha-sAcI hakIkata hoya te kahe. arjuna kahe che, ke- AvI sthitimAM sAcuM kahuM te paNa kone vizvAsa bese ? chatAM Apa sAMbhaLe. kaI patinuM khUna karanAra eka strIe pitAnA ja gharamAM patine mArIne mukhamAM mAMsa hatuM ane bilADAnA sarakho eka khATakI dekhyo, eTale moTI bUma mAratI kahe che ke, "de che, A khATakI hAthamAM loDhAnI charI rAkhIne jAya che, teNe mArA patine mArI nAkhyo." pachI khATakIne bAMdhe. jyAre tene pUchavAmAM Ave che, tyAre "ghaDaI ghaDaI," lehIvALI charI ane ghAta karanAra manuSyane dekhIne zuM ghaTI zakatuM nathI ? eTale ghaDaI ghaDaI eTale ema paNa ghaTI zake hoI zake ema bole che. tyArapachI tenuM ane strInuM caritra loko pAsethI jANIne rAjAe khATakIne choDI mUkaye. atyAre mArAM karmothI mane zuM thaze? te samajI zakAtuM nathI. tyArapachI keTavAlanA AgevAne kahyuM ke, "are re! tuM keTalo duSTa ane dhITho che hAthamAM kApela tAjuM mastaka hovA chatAM A javAba Ape che. eTale tenA savAmIe AjJA karI ke, Ane upADI laI jAva" eTale zUla para AropaNa karavA mATe laI gayA. have tyAM ati kALA vaNavALa vikarALa AkRtivALo puruSa AvI pahoMcyo. teNe kahyuM ke, "jo Ane mAraze te tamane paNa mArI nAkhIza." ema bolAcAlI karatAM teonuM yuddha thayuM. temAM pelA AvanAre darekane jitI lIdhA. eTale rAjA paNa pitAnI sAmagrI sahita yuddha karavA mATe tyAM AvI pahoMcyo. - rAjA sAce yuddha karatAM pilAe eka gAu pramANa pitAnI kAyA moTI karI. eTale tene mAravA mATe bhAlAM, barachI, pakSInA piMchA sahita bANa, taravAra, Adi hathiyAra, cakra vagere choDayAM chatAM tenI kazI paNa asara tenA upara na thaI. tyAre raNasiMha mahArAjAe joyuM ke, "A manuSyathI vaza karI zakAya tevo nathI, paraMtu A koI yakSa, rAkSasa, bhUta ke pizAca jaNAya che, eTale hAthamAM dhUpano kaDacho prahaNa karIne rAjA vinaMti karavA lAgyuM ke, tame je kaI hA, te pragaTa thAo. paramArtha na jANanArA evA amo A viSayamAM aparAdhI nathI. pitAnuM rUpa nAnuM karIne teNe kahyuM ke, "he mahAbhAga! tuM sAMbhaLa. mArA pitAnA parAkramathI devo ane dAnavothI paNa asAdhya chuM. huM duSamakALa chuM ane loko mane kavi tarIke oLakhe che. he rAjana! A bharatakSetramAM mAruM ekachatrI rAjya atyAre pravartI raheluM che. ahiM pahelAM guNethI mahAvIra ane nAmathI paNa mahAvIra nAmanA mArA verI hatA. temane nirvANa pAmyA pachI 89 5khavADiyAM gayA pachI mAro avatAra thayo. atyAre akhalita pracAravALuM mAruM rAja jayavaMtu vate che. A kheDUtane meM ja zikSA karI che. kAraNuM ke, cibhaDuM laIne "Aho Shrutgyanam Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikALanA prabhAva [ 27 } jaMgalamAM khamaNuM mUlya mUkyuM; tethI mArI AjJAnuM ullaMdhana karyuM, ( kali rAjyamAM nyAyathI vanAra gunegAra gaNAya. ) ekAMta zUnyasthaLamAM mUlya mUkanAra A cAra che. tethI tenI jhoLImAM cibhaDAnA badale kApelu mastaka batAvyuM. je leAkA jovA mATe AvelA hatA temAM leAkeA rAjA, tApasA paNa hatA. zeThaputra gharethI tyAM AnyA ane mastaka joDAvAthI akhaMDita zarIravALA thayA. svajana ane sajjana vargonI sAthe jIvatA thaelA putra rAjAnI pAse tarata ALye. vismaya pAmelA rAjAe zeThaputrane kheALAmAM besADayA. arjuna kheDUtane pAMce AMganA AbhUSaNane prasAda Apyo ane rAjAe tene mukhya puruSa banAvyA. have kalipuruSa peAtAnA prabhAva ahita kevA pravartaze, te kahevA lAgyA. kalikALane prabhAva varSAkALa ane trikAla e khanenI atyAre eka sarakhI rAjyasthiti jaya pAmI rahelI che. varSAkALamAM sava jagApara pRthvI ugelA adhurAvALI hoya che, loko AnaMdathI 2AmAMcita hAya che, jaLanI mATI vRddhi thAya che, kalikALamAM jaDa buddhi vagaranA leAkeAnI vRddhi thAya che, varSomAM jagat kamale vagatuM, kalimAM zaiAbhA vagaranuM, varSomAM malinazyAmameghanI unnati thAya che, kalimAM anyAyanA dhananI unnati thAya che. varSomAM dareka gharamAM sarpI praveza kare che, kAlamAM evacanI leAkA hoya che, varSomAM mAganA loko tyAga kare che, kAlakALamAM satyamAganA loko tyAga kare che. AvI ja rIte kalikALane grISma Rtu sAthe sarakhAve che. uSNu RtumAM jalapAna satASa pamADanAra thAya che, tema kalimAM dunane samAgama, uSNu RtumAM gAvALA ane sUryanAM kiraNA kaThora thAya che. grISmakALamAM tRSNA aTakatI nathI, tema kalikAlamAM dhananI tRSNuA pUju thatI nathI. unALAmAM rAtrine AraMbha hu mATe ane kalimAM doSArabha paNa tu` mATe thAya che. kalikAlamAM vairanI utpatti thAya che. jUTha mAlavAnI paTutA cArI karavAnuM citta, sajjanAnuM apamAna, avinayanI buddhi, dhama mAM graDhatA, gurune ThagavA, khuzAmatavALI vANI je sAkSAt ke parAkSamAM nukazAna karanArI hAya-A sarve kaliyuga mahArANAnI vibhUtie samajavI. dhama te mAtra dIkSA lenArane ja, tapa kapaTathI, satya te dUra rahelu heAya, pRthvI alpaphaLa ApanArI, rAjAe kuTila ane ThagIne dravya upArjana karanArA, leka strIene AdhIna, strIo paNa aticapala, brAhmaNNA ekAMta lAbha karanArA, sAcA sAdhue sIdAze ane 6janAnA prabhAva vadhaze. ghaNe bhAge kalinA praveza thayA pachI anyAya pravataze. "Aho Shrutgyanam" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAvAda vaLI havADAmAMthI kuvAe bharAze, kulathI vRkSo chedAze, gAya vAcharaDAne dhAvo, sarpanI pUjA thaze paNa garuDanI nahIM, pUra-caMdana vagere kharAma gadhavALA thaze. AmravRkSa kApIne khAvaLanuM rakSaNa karavA mATe uMcI vADA karAze. A sava dAkhalAAthI mArI rAjyavyavasthA jANavI. rAjAe kahyuM ke A tA pratyakSa virodhI dAkhalA jaNAvyA. tyAre kalirAjAe kahyuM ke,'AnA paramAtha ahiM bIjo che te sAMbhaLa, he rAjan, ATalA divasa tA kheDutA kUvAmAMthI avADA bharatA hatA, tethI dhana, dhAnya jaLathI zaiAbhatA hatA, have navA navA kara (exes) dvArA kheDUtAnuM dhana grahaNa karIne peAtAnI dubhA~ra kukSi bharaze, (svArthI sattAdhIze peAtAnuM ghara bharaze. ) pahelAM jarUra paDe tyAre, zreSTha vRkSAnA nIce gaLI gaelAM pADelAM ja kuLanI jema apana letA hatA, have te sarva prakAre nIne dhana, suvaz vagere samRddhi lai jAya che. manAvaTI gunA ubhA karIne agara gunA vagara pazu havenA rAjyakartAe dhana kheMcI jaze. AgaLanA kALamAM putrIne ghaNu. dhana ApavA pUrvaka paDAvatA hatA, gAya sarakhI mAtA paraNyA pachI paNa sava sAmagrIe putrIne pUrI pADatI hatI; jyAre atyAre teA zarata kabUlAta karIne pachI ati dhanavAnane putrI paraNAvAya che, pAchaLane nirvAha paNa tenI pAsethI ci'tavAya che. pahelA gunA samudra evA atithi-purANA garUDa mAphaka pUjA pAmatA hatA. duna-hakA tuccha leAkeA tema ja sapanA praveza nivAraNa karAtA hatA. atyAre cADiyA-duna bIjAne parezAna karanArAnu gaurava karAya che. sIdhA saraLa cittavALA ane sudara cittavALAe A kALamAM zuM karavuM? aMguli ane aMguThAnA samAyega thAya, te sakAyanI siddhi thAya. ghaNA putrA hoya, te mAtA-pitAnI sevA-bhakti-AjJA vizeSapaNe uThAvatA hatA. te A pramANe~~ bIjA sthaLe kaheluM che.-- " mAtA-pitAnuM pUjana kevI rIte karavuM? te ke traNe sayyA samaye namananI kriyA, uMcA sthAna para Apita karavA, bahArathI Ave tyAre ubhA thavuM, temane Asana ApavuM, ate sAme sthira Asane besavuM, cAgya sthAne nAma grahaNa na karavuM, temane avaNuvAda na sAMbhaLavA, pAtAnI zakti anusAra sArAM suMdara vastronu nivedana karavuM, temanI paNekane hitakArI kriyAnA hamezA kAraNu banavuM-sahAyabhUta thavuM. " paraMtu A kalikALamAM au sAthe lagna karyo ane gharamAM patnI AvI, pachI mAtA-pitA sAthe mananeA meLa karyAthI Take? A kalikAlanA prabhAvathI putrA mAtAne paNa gharanI bahAra kADhaze. saraLa subhaga ucita samajanArI vahu gharaDI sAsu mATe sukha karanArI nahi thAya. gharantu kuzaLa A sAsuthI nathI, te tyAM jAva, jayAM emane rUca-sAru' jAya, je mAtA mAMsa-pezIne udaramAM dhAraNa kare che ane te putrane kAmadeva-samAna kare che. vahune vaza thayeluM te putra, mAtAnA tiskAra kare che, mArA "Aho Shrutgyanam" Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikALano prabhAva [ ra9 ] mAhAsyane tuM je. ("strIne AdhIna thaelo putra mAtAne paNa kADhI mUkaze. - e mAre prabhAva dekha.) kapUra Adi samAna zIlarUpI sugaMdhavALA susAdhuonuM guNAnurAgI evA zreSTha zrAvako gaurava karaze. zIlarahita zithilavihArI jeo hamaNAM dhana rAkhanAra gRho thayA che, te lekathI avagaNanA pAmaze. ATalA kALa sudhI te vikasita AmravRkSanI kAMTALA vRkSonI vADethI rakSaNa karavAmAM AvatuM hatuM, tema ja sajajanenuM paNa rakSaNa karAtuM hatuM, paraMtu have te sarala uttama zIlAdi guNavALA dharma dhAraNa karanArAne dUra kADhIne temanA sthAnake rAjAoe durjana anIti karanArane sthApana karelA che. mATe he raNasiMha rAjan ! kalikALamAM A mArI rAjya sthiti che, mATe he vatsa! tuM ATalI mArI AjJAnuM ullaMghana karanAra na thaje." A pramANe raNasiMha rAjAne ThagIne ekadama adazya thaye. rAjA arjuna tathA loko jyAMthI AvyA hatA, tyAM save pitAnA sthAnake pahoMcI gayA. kalinAM vacana sAMbhaLIne rAjAe tenI duSTa nIti hRdayamAM dhAraNa karI. svabhAvane anyathA karavA koNa samartha thaI zake che? saMdeharUpI hiMcakA upara jhulate hovA chatAM paNa pahelAnI mAphaka rAjya pAlana karate hatA. te paNa tenuM vacana duSTo vaDe khalanA pamADAtuM hatuM. loko bolavA lAgyA ke- ghaDA mAphaka paripUrNa hovA chatAM catura gavALA hoya, paraMtu kAnanA kAcA evA rAjAne ke vizvAsamAM laI zake? avivekI rAjA upara samRddhi mATe je lAlacavALo thAya che, te samRddhi upara caDIne dezAntara jAya che--ema huM mAnuM chuM." kalikALanA prabhAvano vicitra kajiyAne upadeza jANune capaLacittavALA bhANeja pasiMha rAjAne tenI asara taLe Avelo jANIne tenA mAmA jinadAsa mahAmuni vijayapuranagaranA daravAjA bahAra bagIcAmAM vastinI mAgaNI karIne tra-prANa-vIjarahita sthAnamAM AnaMdathI rokAyA. temanuM Agamana jANIne rAjA AnaMda pAmyA ane temane sarvaRddhi sahita vaMdana karavA mATe gauravavAnI bhaktithI nIkaLyo. te pradezamAM pahoMcIne traNa vakhata pradakSiNA ApIne be hAthanI aMjalinI racanA karIne praNAmapUrvaka sanmukha beThe. dharmalAbhanA AzIrvAda ApIne tRNa ane maNimAM samAnabhAva mAnanAza evA munie meghanA zabda sarakhA gaMbhIra avAjathI dharmadezanA ApavI AraMbhI che rAjan ! nirukta-nizcita manuSyapaNAmAM eka sAthe janmelA jIvone sukha-duHkhanI vizeSatA ke nyUnatA te pu-pApane prakAzita kare che. jIva sukha meLavavA mATe ane duHkha dUra karavA mATe prayAsa kare che. karma AvavAnAM kAraNene aTakAve che, tenAthI "Aho Shrutgyanam Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtuvAda AtmAnI zuddhi kare che te kAraNe sukha meLave che ane AvatAM pApakama rokatA nathI, pApakama thI AtmAne lina banAve che, teA tenAthI jIva duHkha prApta kare che. prANInA vadha karavA, jUTha kheAlavuM, nagara Apelu grahaNa karavu, maithuna sevana karavuM, pazmitanI maryAdA na bAMdhavI. A krama AvavAnAM kAraNe-pAMca Asava dvArAmajabUta rIte baMdha karavAM. pApakamAM AvavAnAM pAMca dvArA aMdha na karyAM... hAya te te pApajaLanA pravAhathI .AtmA pUrAi jAya che. te dvArA adha karyo hoya te navAM pApakrama AvatAM zakAya che ane bhUtakALamAM ekaThAM karelAM kramanA kSaya thAya che. huM vatsa pahelAM tArA Asrava rAkavAnA svabhAva lagabhaga tute, paraMtu atyAre kalie ThagavAthI durjanamitrAnA samAgamathI tuM kaMIka capaLa svabhAvavALA thayA che. vaLI A duHSama kALa kalikAla kahevAya che. kAika byataradevanI A ramatakrIDA paNa kAI vakhata kahevAya che. jo tenA bhayathI, hiteAdeza buddhithI ajJAnatAthI te pramANe pApa karavAmAM Ave te jhera khAnArantu jema mRtyu thAya che, tema tene pApa athAya che. zu kali kALamAM asatya khelavuM DhaMgavuM ityAdika narakamAM nathI laI jatA? zuM rAtre viSama jhera khAdhu hAya, te mRtyu pamADanAra thatuM nathI ? A pramANe muninA upadeza sAMbhaLIne bIDelA netravALA unnatamukhavALA thaye. tyAre munie kahyu' dai, he vatsa ! tAza pitAjI muninuM vacana sAMbhaLa, *linA prapaMcathI ThagAelA peAtAnA guNeAthI prApta karela dharma dAgragaNI nAma vALA vijayasena munie jJAnanA baLathI jANyuM, eTale tane pratidha karavA mATe, tane satigAmI banAvavA mATe A upadezamALA pahelethI ja taiyAra karI che. tenI kaMika vAnagI jaNAve che. (476) AjA je kai paNa AjJA kare che, tyAre prajA paNa te rAjAnI AjJA mastake caDAvI pAlana kare che. e ja pramANe gurumahArAjanA mukhamAMthI nIkaLeluM vacana me hAthanI aMjila karavA pUrvaka zravaNu karavuM joIe. sAdhuo AvatA hoya, te temanI sanmukha javuM, vaMdana karavuM, namaskAra karavA, sukhazAtA pUthvI, A vagere karavAthI pUrvanAM lAMkhA kALanAM ekaThAM karelAM krama kSaNavAramAM vikharAI jAya che. lAkhA bhavAmAM phula'bha, janma-jo-marAdikanA duHkhasamudrathI pAra utAranAra evA jinavacanamAM he gurunA bharaDAra ! tuM kSaNavAra paNa pramAda na karIza. A samaye raNasiMha rAjAnI mAtA vijayA sAvI paNa tyAM AvI pahoMcyAM, teNe paNa putrane kahyuM ke, "he vatsa ! AvA prakArane upadeza ApanAra A upadezamALA ' che. mATe Ane mULathI tuM bhaNu ane e upadeza dvArA uttama sukhavALA mAkSane meLava. dharmAMdAsaNa mahiSa jee tArA pitA ae, temanI AjJAnuM pAlana kara. eTale jinadAsagaNie dhusiMhane A upadezamALA bhaNAvI. rasiddha rAjAe upakArabuddhithI grahaNuM karI. C "Aho Shrutgyanam" Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ ~ -upadezamALA [ 31 ]. bhAvI jemanuM ka9yANa thavAnuM che, evA buddhinA bhaMDAra hoya, temane kaMIpaNa asaMbhavita hotuM nathI. niraMtara akhalita vAraMvAra parAvartana karatAM karatAM navIna navIna bhAvALA vizagya vaDe karIne tene AtmA bhAvita banyA. samaya pAka eTale kamalavatInA putrane rAjyAbhiSeka karIne municaMdrasUri pAse saMyama-sAmrAjya aMgIkAra karyuM. lAMbA kALa sudhI niSkalaMka mahAvratanuM pAlana karIne, pApapakane prakSAlana karIne ArAdhanA-patAkA meLavIne uttama devagati pAmyo. kamalavatInA putre bIjA sarva lokone A upadezamALAne abhyAsa karAvyuM. niraMtara bhaNAtI evI A upadezamALA Aja sudhI ahiM paNa bhaNAI rahelI che. paraMparAthI Aja sudhInA ane prApta thaelI che. A pramANe "upadezamALA" prakaraNanA upaddaghAta rUpe kahelI raNasiMhanI kathA samApta thaI. raNasiMhakumAranA pratibaMdha mATe racela ane ATalA kALa sudhI zAsanamAM pari- pATI-paraMparAthI prApta thaela A "upadezamAlA" vaLI samagra maMgalanA mULa samAna, nikAcita karmanI ekAMta nija ra karanAra evuM je tapa, je tapatuM Asevana RSabhadeva ane zrI mahAvIra bhagavaMte pote kareluM che, ane te dvArA zrI rasiMha putrane - tathA bIjAone mukhya upadeza ApavAnI abhilASAvALA, zrI dharmadAsa gaNI te be tIrthakaranuM mAhAsya samajAve che ke - jagacUDAmaNibhUo, usamo vIro tiloyasiritilao / ego logAicco, ego cakkhU tihuyaNassa // 2 // jagatanA mastakanA ratnAbhUSaNa sarakhA ane atyAre to cauda rAjalokanA upara muktisthAnamAM sthira thaelA evA RSabhadeva bhagavaMta, ane traNe lokanI lakamInA tilakabhUta evA vIra bhagavaMta, A bemAM prathamanA RSabhadeva bhagavaMta prabhAtamAM sUryodaya thAya, tema yuganI AdimAM padAthIne pitAnA jJAnathI prakAzita karanAra tema ja samagra jagatanA vyavahAranA kAraNabhUta hovAthI lokanA sUrya samAna, bIjA zrI vIra bhagavaMta atyAranA jIvone mATe AgamanA arthane kahenArA hovAthI traNe bhuvananA - cakSu samAna che. A pramANe be tIrthaMkaranA guNakIrtana dvArA upadezamALAkAre mahAvIra bhagavaMtanI vidyamAnatAmAM ja A prakaraNanI racanA karI che-ema paNa jaNAveluM che. A prakaraNa upara siddharSinI vRtti paNa pahelAM racAelI che, jemAM bIjI vyAkhyAo paNa karelI che. vizeSa athAe e vRttimAM joI levuM. ahiM nama: pada gAthAmAM sAkSAt na kaheluM hovA chatAM vyAkhyA karatI vakhate baMne tIrthakarone joDI devuM. te padathI vidanane abhAva sUcavelo che. "Aho Shrutgyanam Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] prA. upadezamAtAne gujarAnuvAda ahIM sUtrane saMkSepa artha mAtra vyAkhyA karIne sUkitavALAM pade sahita vividha 2maNIya kathAo viratArathI kahIzu. dUdhamAM sAkara nAkhavAthI dudhano svAda vadhI jAya che, tema kathAmAM vividha prakAranI sUktio kahevAthI tene rasa vadhI jAya che. have te RSabhadeva bhagavaMtanuM dRSTAMta kahevA dvArA tapane upadeza kare che. saMvaccharamusabhajiNo, chammAse baddhamANa jiNacaMdo / iya vihariyA nirasaNA, jaijja eovamANeNaM // 3 // RSabhadeva bhagavaMta eka varSa sudhI pariSaha-upasarga sahana karatA karatA AhA2 vagara upavAsa karatA hatA. evI ja rIte vIra bhagavaMta cha mAsa sudhI tapa karavA pUrvaka vicaryA. je nimitte baMne bhagavaMtoe kahela tapa karyuM, te tapano upadeza ziSyane Ape che ke, te pramANe temanI upamAthI tamAre paNa tapakAmAM prayatna kare joIe. jo ke atyAre saMghayaNAdi zakti tevI nathI, te paNa maLelI zakita anurUpa potAnuM bala, vIrya gopavyA vagara temAM prayatna karavo joie. bhagavaMtone to chelo bhava hato. avazya mokSa thavAno hato, to paNa ghora tapa karyA, parigraha -upasargo sA, jyAre ApaNe mATe te muktine saMdeha che, te vizeSa prakAre AdarathI tapakAryamAM prayatnanI jarUra che. je mATe kaheluM che ke aneka saMkaTazreNIne nAza karanAra, bhavarUpI bhavanane bhedanAra, aneka kalyANakArI suMdara rUpa ApanAra, roganA vegane rokanAra, sura-samudAyane prabhAvita karanAra, kuleza-duHkhanI zAMti karanAra, mahArAjya, Indra-cakravarti-baLadeva-vAsudevanI lahamI, bIjI aneka sukha-sAmagrInI prApti bAju para rAkhIe, paramatkRSTa puNyathI prApta thAya, tevA tIrthakampaNanA vaibhavanI prApti-A sarva lIlAprabhAva hoya to niSkAma tapasyAne che. te tapasyAnI tulanAmAM bIjuM koNa AvI zake? (1)" je tapanA prabhAva AgaLa tIka taravAra, cakravatInA cakra, bANonA prahAra niSphaLa jAya che. maMtra, taMtre ke vicitra sAdhanAeAnI zakti buThThI thAya che. bAhuonuM cAhe tevuM bala e paNa samartha banI zakatuM nathI, na sAdhI zakAya tevuM prayojana paNa te tapathI siddha thAya che, je tapanI ArAdhanAthI nakakI dhArela kAryanI siddhi thAya che, temAM saMdeha na rAkhavA mATe jaladI tevA tIvra tapanI sevA kare. (2)" A baMnenAM caritre temanA caritrethI samajI levA. smaraNa mATe ahiM kaMIka kahIe chIe. pA5paMkane prakSAlana karanAra, bhavyAtmAone mokSasukha dekhADanAra, evA. jhaSabhadeva jinezvaranuM manohara caritra svarUpa saMdhibaMdha varNavIza. "Aho Shrutgyanam Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u5dezamALA [ 73 dakSiNa bhAratamAM mukuTamaNi samAna, ekalA suvarNathI banAvelI jANe vijaLI hAya tema camakatI, dhana-dhAnyAdika samRddhithI yukta prasiddha evI adhyA nAmanI nagarI hatI. prathama rAjA RSabhadevane mATe karAvelI, zake maNi-suvarNAdikathI nirmANa karelI, zikharavALAM moTAM jinacetyothI manahara dekhAtI, samagra vilAsI lekane navIna AnaMda ApanAra, jANe zreNIbaddha taruNI ubhelI hoya, tema sarala uMcA piyAla (AyaNa) vRkSAnI ujajavala vADIyukta, hAthI joDAela vAhana ane azva cheDela vAhanamAM besIne janAra evA dhanapatiovALI, jinamaMdironA uMcA davajadaMDanI davAo jemAM pharakatI hatI, tenI upara raNajhaNa karatI ghugharIonA zabdanA bAne je nagarI garva karatI hoya, niraMtara hasatI hoya tema jaNAtI hatI. pitAnA vaibhava vaDe karIne zakinI nagarI karatAM paNa guNathI caDiyAtI hatI. nAbhikulakaranA putra RSabha rAjA IndranI jema te nagarInuM lAlana-pAlana karatA hatA. prathama nyAyanItinA bhaMDAra, prathama prajApati, prathama lekavyavahAra darzAvanAra temane nimala ujajavala nehAnazagiNI patnImAM prathama sumaMgalA nAmanI ane samagra aMtaHpuramA pradhAna evI bIjI sunaMdA nAmanI rANI hatI. prathama sumaMgalA devIe 62 evA bharata rAjA ane brAhmI yugalane janma Apyo. jyAre sunaMdA pANIe aLavAna bAhuvALA bAhubalI ane suMdarI yugalane janma Ape. pharI sumaMgalANIe zIla samAna ujajavala karela jayamaMgalavALA 98249 yugala bhavamuktigAmI putrane janma Apyo. viza lAkha pUrva kumAravAsanI krIDA bhogavI. 63 lAkha pUrvathI adhika kALa sudhI prabhue maMgala karanArI rAjyalakSamI pAlana karI. jyAM AgaLa mAtra monmatta hAthIne ja baMdhana hoya che, daMDe mAtra suvarNanA daMDavALa chatramAM hoya che, paNa gunegAra daMDapAtra keI hete nathI. jugArInI dukAnamAM pAsA paDatA hatA, paraMtu aparAdhIne pAsa eTale doraDAthI baMdhana na hatuM "mAra" zabda ramavAnA sogaThAM mATe vaparAtA saMbhaLAtA hatA. vezomAM kezano bhAra saMbhaLAte, paNa lokone kalezane bhAra na hatuM. munionuM avalokana karatA hatA, paraMtu para-ThArAone jotA na hatA. dezamAM dAridraya na hatuM, zreSTha taruNI vagane madhyapradeza bahu pAtaLo hevAthI dAridraya mAtra tyAM dekhAtuM hatuM. dhanavaMte dAna detAM kupatA karatA na hatA. rAjA ucita dANa (ka2) ugharAvatA hatA. dhana vaDe jananI avajJA karatA na hatA, lema na karatAM, dAna ApatA hatA. tyAM rAjyamAM hakAra-makAra-dhikkAra rUpa daMDanIti pravartatI hatI. tyAM koI athI vaza mAganAra na hovAthI dAna ApavAnA manoratho niSphaLa thatA hatA. 63 lAkha pUrva sudhI lokone saMtoSa pamADI nAbhirAjAnA putre bhava vadhAranAra rAjyane tyAga karIne tarata saMyamarAya aMgIkAra karyuM. RSabharAjAne 83 lAkha pUrva varSa "Aho Shrutgyanam Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ] prA. upadezamAlAne gUjarAgvAda grahavAsamAM pasAra thayA. lekAMtika devonI vinaMti pAmelA prabhu eka varasa sudhI nizcitapaNe niraMtara dAna devA lAgyA. keIkane kaDAM, keIkane mukuTa, koIkane kALAMvATakA, bhagavaMta bIjAne dareka jAtanAM vastro, paravALAM, matI, mANikanA hAra, vaLI trIjAne paddamAgaratna dAnamAM ApatA hatA. vaLI koIne hAthI, ghoDA, sugaMdhI padArtho baMdhamAra ghanasA2 ApI kaMIne kRtArtha karyA. keTalAka aNIjanane suvarNacAMdI ApatA hatA. A pramANe mAganArAonuM sanmAna karatA hatA. bhagavaMtane agsaranAza temAM ja AnaMda mAnanArA kaccha, mahAkacacha vagere cAra hajAra rAjAo sahita rASabhaprabhu samagra sAvadya tyAga karavAnuM maMgalakArya vicAravA lAgyA. caitra vadi aSTamInA divase chakRtapa karavA pUrvaka AnaMdita batrIza surendrothI sevAtA RSabha prabhue siddhArtha vanamAM saMyama aMgIkAra karyo. thAma vAMkaDiyA komala kezavALA prabhue mastakaparathI vaja sarakhI kaThaNa cAra sRSTithI kezakuMcana karyA pachI IndranI vinaMtithI pAMcamI muSTine laca na karatAM dhAraNa karI rAkhI. dIkSA grahaNanA maMgalakAryamAM maMgala suvarNa kaLaza upara nIlakamala zobhe tema kaMcanavarNavALA bhagavaMtanA khalAnA sthAna para zyAma kezanI gulatI laTa zALA pAmatI hatI. kAdika rAjAoe jinezvara karaze, tema karazuM evI anuvRttithI dIkSA lIdhI hatI, paraMtu bhagavaMte dIkSA ApI na hatI. samagra nakSatramaMDala sahita pUrNimAne caMdra hoya tema bhagavaMtanI pAchaLa pAchaLa vicAravA lAgyA. nami vinami nAmanA rAjakumAra pitAnI icchAthI hAthamAM taravAra dhAraNa karIne sevA karatA hatA. kamalapatranA paDiyAmAM pANI lAvIne prabhu AgaLa chAMTe che ane punAM prakAra banAve che. koIka divase paranne prabhunI pAse AvI temanI AgaLa suMdara mahatsava kathA. nami-vinaminI sevAbhakti dekhI prasanna thaelA dharaNendra vitAvya parvatamAM vidyAdharanuM rAjaya ApyuM. bhagavata AhAra na maLavAthI upavAsavALA dhyAna karatA, mauna pALatA vihAra karatA hatA. pitAnA vihArathI mahimaMDaLane zobhAvatA hatA. je vanamAM kAusagamAM sidhAra ubhA rahetA hatA, tyAre maNimaya pUla taMbha sarakhAM zobhatA hatA. te samaye koIne zikSA ane zikSAcaranuM jJAna na hatuM, eTale Aje paNa temane kaI bhikSA ApatuM na hatuM. zruSAvALA, tRSAvALA RSabha prabhu ghare ghare bhikSA mATe bramaNa karatA hatA. jANe cAlatA ka9pavRkSa hoya tema pRthvIne nita karatA hatA. keTalAka loko capaLa catura ao vagerenuM nimaMtraNa havAmIne karatA hatA. vaLI bIjAo traNe lokamAM sArabhUta evA suvarNanAM kaDA, kaMdarA, mugaTa Adi AbhUSaNe arpaNa karatA hatA, bIjA koIka kapU2 yukta sugadhI pAnabIDAonuM, keTalAka aticapaLa kaTAkSa karanAra, harSathI paravaza thaelI strIne temanA tarapha daSTi pheMkatI hatI, vaLI keTalAka pitAo potAnI kanyAone dharatA hatA. te samaye jeoe A dekhyuM, teo dhanya che. prabhu te "A sava akathya che." ema vicArIne kaMI paNa "Aho Shrutgyanam Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamALA [ 35 ? mAyA vagara ekadama tyAMthI pAchA vaLI gayA. kaccha, mahAkacha vagere cAra hajAra bhikSA na maLavAthI, sudhA na sahevAthI teo save vanavAsI tApasa thaI gayA. bhagavaMta te AhAra vagara gAme gAma hiMDana-vihAra kare che, pApane cUro kare che, pitAnI padapaMktithI pRthvItalane pavitra kare chete samaye je koI temane vaMdana kara che, te lAMbA kALa sudhI AnaMda pAme che, saMpatti meLave che. unALAmAM lAMbA divase hoya che, agninA taNakhA sarakhA uNa sUryanA kiraNe hoya che, jagatamAM vakhaNAya tevuM tIvra tapa tape che, to paNa prabhu pANIthI paNa pAraNuM karatA nathI. varSAkAlamAM megha varase che, kaThora vAyarAthI lokonAM zarIra tharathara dhruje che, te paNa traNa guptivALA jinezvara bhagavaMta aDAla nirmala nizcala thAna kare che. ziyALAmAM kaMDo pavana vAya che, hima paDavAthI vana zoSAI jAya che, niraMtara ati lAMbI rAtrimAM amezvara avicala cittathI zubha dhyAna kare che. traNa guptivALA jinendra bhagavaMta AhAra-pANuM vagara pura, paTTaNa, parvata, gAma, aTavI, ArAma vagere sthaLamAM vicaratA vicaratA lagabhaga varSa pachI gajapura paTTaNanA dvAra pAse pahoMcyA. je nagara taruvarothI AcchAdita thaeluM, dhavalagRhethI ati ujajavala dekhAtuM, dhanadhAnyanI samRddhivALuM, jagatamAM prasTihi pAmeluM pRthvImaDalamAM tilakabhUta raheluM hatuM. tene mahAyazavALa samayaza pAlana karatA hatA. pitAnA kulanA guNa gauravane ujAlatA hatA. temane zreyAMsa nAmanA yuvarAja putra hatA, jenI pavitra kIrti sAthe yazavAda sarvatra vistAra pAmela hatA. zreyAMsakumArane savapnamAM zyAma meruparvata dekhAyo, vaLI tene teNe amRtathI bharelA kaLazathI siMcA, eTale, sthira vijaLInA cakranI jema ati ujajavalatAthI javA lAgyA. sUryabiMbamAMthI kiraNano samUha kharI paDA, zreyAMsa mAre pharI tene joDI dIdhAM, eTale te zekavA lAgyo. nagarazeThe AvA prakAranuM ravapna dekhyuM. somayaza rAjAne paNa vana AvyuM ke, " rAjAonI sAthe yuddhabhUmimAM yuddha karatA maLavAnane zreyAMya putre sahAya karavAthI pitAnI jita ane zatrupakSanI hAra thaI, jethI te bhuvanamAM zobhavA lAgyA. traNenA svapnanI vAta prasarI, traNe rAjasabhAmAM ekatra thayA ane dareka potapotAnA svapnanI vAta rajU kare che, paraMtu rAjA svapnane paramArtha na jANI zakyA, phalAdezamAM kumArane udaya jaNAvyA. pachI zreyAMsakumAra mahelanA gavAkSamAM beThelA hatA, tyAre bhAgyazALI kumAre jANe mUrtimaMta jinama hoya, tevA RSabhadeva bhagavaMtane gajapura nagaranI zerImAM praveza karatA joyA. puNyazALImAM zreSTha evA zreyAMsakumArane bhagavaMtane dekhIne potAnI pUrvajAti smaraNamAM AvI. AgalA bhavamAM videhavAsI janAbha nAmanA cakravartI hatA, tyAre huM temane sArathI hatA. vajana nAmanA tIrthaMkara pAse vajanAbha nAmanA gacchAdhipa hatA. tyAre meM paNa dIkSA aMgIkAra karI hatI ane kALa pAmI savarthasiddha vimAnamAM gayo hato. tyAMthI thavIne atyAre ahiM zreyAMsakumAra thI chuM. "Aho Shrutgyanam Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3C ] prA. upadezamAlAnA gUjazanuvAda > vajrasena tItha karatu. maraNu thayu, tevA prakAranA vevizeSa vahana pharatA hatA. teTalAmAM AhAra rahita, matsara rahita eka varasathI bhUkhyA-tarasyA vicaratA RSama bhagavata tyAM pahoMcyA. koie paNa temane pratilAlyA nahi, ne mAza gharanA aAMgaNe ciMtAmaNi ratnAdhika RSabha bhagavaMta padhAryAM che, teA temane huM vaheArAvu. jeTalAmAM zreyAMsa A pramANe vicAre che, eTalAmAM te prabhu jagatane pavitra karatA karatA zreyAMsakumAranA daravAjAmAM padhAryA, eTale zreyAMsakumAranA aMgamAM, gharamAM, da- vAjAmAM killAmAM pattanamAM harSI samAtA na hatA. harSita thaela kumAra citavavA lAgyA ke, Aje huM traNe leAkanA eka mATA rAjA thayA, Aje huM saMsArasamudranA pAra pAmye, Aje mAre mATe nakkI muktinAM dvArA ughaDI gayAM. Aje mArI anAdinI kAmadeva ane mehazajAnI gADha anthIne bhedI nAkhI, bhayaMkara kAlasarpanI jherI dADhA ukheDI nAkhI arthAta kAyama mATe mRtyu adha thayu. meM' narakakUvAne DhAMkI dIdhA,-- have mAre kadApi narakagamana karavuM na paDe, zAzvata sukha-nidhAna Aje kheAdIne pragaTa karyuM. Aje jagatanA eka nAthane pratilAlu, jethI jaldI hRdayanI zAMti pAsuM. are! mane aneka prakAranA ghI, khAMDa, dUkha, khajUra, drAkSa vagere khAvAnA sudara bhakSya Ape. ' eTalAmAM ghaDAmAM bharelA madhura ati zItala IkSurasa laIne kAika bheTa ApavA AvyA. kumAra ha pUrvaka te ghaDAe e hAthathI upADI pratilAbhavA taiyAra thayA. dAdA RSabha bhagavaMte baMne hAtha lAMbA prasAryo, chidra vagaranI aMjali ekaThI karI, zreyAMsakumAra te aMjali dekhIne temAM navIna-tAjA rasanA bharelA aneka kuMbhe reDavA lAgyA. te vakhate naLe pata uparathI dhAravALA gagA-pravAha kuMDamAM paDatA, te pramANe te rasanI bAra zAsatI hatI, paNa traNa leAkanA nAthanA sukhamAM praveza karatI jevAtI na hatI. bhagavaMtanA chidra vagaranA hAthanI aMjalImAMthI eka paNa biMdu pRthvItala upara-nIce paDatuM na hatu, paraMtu sUrya ma'Dala sudhI tenI zikhA paheAMcatI hatI, paraMtu najIkamAM eka paNa TIpu DhoLAtu na hatu. cegya samaye tAje zeraDI rasra prApta thayA tethI zreyAMsakumAra dhanya banyA, jagadgurune varasatapatuM pAraNuM karAvyuM, zarIrane zAMti pamADI, traNe lekamAM pAraNa karAvyAnA yaza prApta karyo. tIrthaMkara bhagavaMta eka varSanI tapasyAvALA hatA, tevuM sarvottama pAtra prApta thayuM, bhakti uchaLela pavitra citta, yogya samaye zeraDInA rasa AvI paDeoMcavA, AvAM pAtra, citta ane vitta trazcenA yAga puNyathI ja prApta thAya che. gAvALanA bALake je tapasvI munine dAna ApyuM, tene paNa tevA prakAranuM su Mdara phaLa prApta thayuM. " je jinezvara sarakhA sravettama pAtrane dAna apAya che, tenuM phaLa kahevAnI vyakti kAnI hAya ? supAtramAM Apela dAnanA prabhAvathI durgati dUra thAya che, bhuvanamAM "Aho Shrutgyanam" Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevaprabhunuM caritra [ 37 ] lakSmInI prApti thAya che, baLavAnane harAvanAra thAya che. akhalita bhege paNa bhogavanAre thAya che, bhava-janma-maraNano uccheda karI siddhinA sukhanI prApti thAya che. eka vakhata ApelA supAtranA dAnanA prabhAvathI tevuM uttama phaLa prApta karI zakAya che ke pASANa paNa ciMtAmaNi ratna banI jAya che, dAnanA prabhAvathI A leka ane paralokanA kAryanI sahelAIthI siddhi thAya che; jyAre ciMtAmaNi to paralokanuM kaMI sAdhI ApI zakato nathI. maNi, ratna, suvarNa pAMcavarSanA puSpanA DhagalA megha mAphaka varasavA lAgyA. AkAzamAM duMdubhI vAgavA lAgI ane "supAtra-dAna jaya pAmo." evI ulleSaNa deva karavA lAgyA. devoe paMcadivya kumAranA ghare kuzala mahAnidhi mAphaka pragaTAvyAM. yuvarAja, rAjA ane nagaranA loko vividha prakAre vadhAmaNAM karavA lAgyA. navIna raMgaberaMgI suMdara vastro paherIne taruNIo akSatapAtra sahita nagaramAM praveza karatI hatI. saubhAgyavatI strIo temane kesara-kuMkumanA thApA tathA kaMIka gammata karatAM phaLa ane pAna-bIDA ApatA hatA. ati manohara suMdara avAjavALA vAjiMtro - vAgatAM hatAM, khubasurata manohara nagaranArIo nRtya karatI hatI, seMkaDo birudAvalI 'bolanAra leke vijayAvalI pragaTa karatA hatA, cogiNIone samUha jayajayakAra karate hate. pagamAM jhAMjhara paherI lIlApUrvaka cAlatI suMdarIo paNa kumAranA yathArtha caritrane gAtI hatI. bhAlataTamAM caMdananAM tilaka ane vela karIne manahara nRtya karatI hatI. navIna pAMdaDAthI tayAra karelAM teNe loko gajapuranA dareka ghare ane dvAre bAMdhatA hatA. loko eka-bIjAne dAna ApatA hatA, mArgo zaNagAratA hatA, devajA-patAkAo te kSaNe laherAtI hatI. bhagavaMta te prathama pAraNuM karI pura, naga2, deza vageremAM jayAM jyAM vihAra karatA hatA, tyAM tyAM nagarAdikanAM duHkha durita dUra thatAM hatAM. jene ghaNe pramAda thayo che, te - zreyAMsakumAra AvyA, eTale sarvaloka pUchavA lAgyA ke, "sukRta karanAra kumAra ! A bhagavaMtanuM pAraNuM karAvavAnuM vidhAna tame kevI rIte jANuM?" tyAre zreyAMse kahyuM ke, pUrvabhava saMbaMdhI jAtismaraNa jJAna thayuM. e sarva hakIkata prakAzita karI. te A pramANe-"paMDarIki nagarImAM RSabhadeva bhagavaMtane jIva zrI vrajanAbha nAmanA cakra. vatI rAjA hatA, saMsAra-duHkhathI bhaya pAmIne jinezvaranI pAse dIkSA aMgIkAra karI. anukrame mukhya AcArya-gacchAdhipati thayA. vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthaMkara nAma-karma upArjana karyuM. huM te vakhate temane sArathi hote, eTale temanI pAse dIkSA grahaNa karI. bahaNa-Asevana baMne zikSA grahaNa karI. munione zuM kahape? ane zuM na kahape? te meM jAtismaraNathI jANyuM. have tamane paNa samajAvuM, ke sAdhune dAna kevuM ane kevI rIte ApI zakAya. uttamavaMzavALA zreyAMsakumAra pAse lokoe akhaMDa zikSAvidhi jANI ne tyArapachI RSabha jinezvaranA cAritraguNane dhAraNa karanAra ziSyane sahelAithI bhikSA prApta thavA lAgI. eka hajAra varSa chadmasthapaNe vicaryA pachI kevalajJAna pragaTa thayuM ane kRtArtha thayA. "Aho Shrutgyanam Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda purimatAla nagaramAM phAgaNa vadi 11 nA divase Indoe samavasaraNa taiyAra karAvyuM. caturvidha saMghanI sthApanA karI, bharatanA 500 putro ane 700 pautrone dIkSA ApI baMne prakAranI zikSA grahaNa karAvI. AgaLa je vanavAsI tApase thayA hatA, te ave sAdhu thaI gayA. 84 gaNadhara sthApyA. temAM bharata mahArAjAnA mahAbuddhizALI putra puMDarIka mukhya gaNadhara thayA. 84 hajAra jagatamAM uttama evA sAdhu hatA. uttama saMyamadhArI traNa lAkha sAThavIone bhagavaMtane parivAra hato. RSabhadeva bhagavaMtanA zrAvaka bharata mahArAjA hatA. gomukha yakSa ane cakezvarI devI yakSiNI hatI. krame krame RSabhadeva prabhunA bAhubalI Adi 98 putra kevalI thayA. bhagavate lAkhapUrva sAdhupaNuM pALyuM, 84 lAkha pUrvanuM samagra AyuSya hatuM. yugAdijina dazahajAra sAdhu ane mahAbAha vagere 8 putra sAthe sarva karmano kSaya karI mAha vadi 13 nA meru trAdazInA divase niHsIma sukhanA sthAnavarUpa nivaNapurImAM gayA. A pramANe RSabha bhagavaMtanA pAraNAno adhikAra pUrNa thaye. ahiM ATaluM ja caritra upayogI hovAthI adhika vistAra jaNAvela nathI, adhika caritra jANavAnI IcchAvALAe temanuM caritra joI levuM. have mahAvIra caritramAM paNa te ja pramANe javAvIzuM. zrI mahAvIra bhagavaMta- trizalAdevInI kukSinA kalahaMsa samAna, kSatriya jJAnakulamAM mugaTa samAna, chedelA. suvarNa sarakhA suMdara dehanI kAMtivALA vIra bhagavaMtanA pAraNAno saMbaMdha jaNAvIza. dakSiNa bhArata khaMDamAM vikhyAti pAmela kSatriyakuMDa nAmanuM nagara hatuM, je UMcA manahara kilAthI zubhatuM hatuM, tenA karatAM bIjA koI nagara caDiyAtAM na hatAM. je nagarImAM jinamaMdire maMDapothI zobhatA hatA. maNinI putaLIonI paMktio mane Azcarya pamADatI hatI, A nagarInI suMdaratA jovA mATe AMkhanA maTakA mAryA sivAya aneka kutUhalI loko utAvaLathI AvatA hatA. te nagarI prasiddhi pAmelA, siddhArtha rAjAnA moTA putra, yazanI vRddhi karanAra, agaNita guNa samudAyamAM zreSTha, dhana-dhAnya-kaMcananI koTIethI samRddha pracaMDa subhaTane nivAraNa karanAra, anyAya-anItine aTakAvanAra, jenA yazathI samagra devatAo prabhAvita thayA che, ati baLavALA sainiko ane pradhAnavALA naMdivardhana rAjA kuMDagrAma nagaranuM pAlana karatA hatA. meru upara devoe ane asuroe jemanA kama-saMmArjana karanAra janmAbhiSeka kare che, guNAmAM moTA evA vardhamAna nAmanA temane sahadara laghubaMdhu hatA. moTA badhu naMdivardhanane vardhamAnakumAre pUchayuM ke, "meM je niyama lIdhA hatA ke, mArI prabhAvazALI evAM mAtA-pitA jIvatAM hoya, tyAM sudhI huM zramaNa nahi "Aho Shrutgyanam Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra prabhunuM caritra [ 39 ] thAuM'," e mAro niyama atyAre pUrNa thayela che. prathama mAtA paraloke sIdhAvyA, pharI atyAre yazavALA pitAjI paNa avalokamAM gayA che, te have tame tamAruM citta vastha karo, ane mane pratrajyA aMgIkAra karavAnI anumati Ape. AvA prakAranuM vardhamAnabhAInuM vacana sAMbhaLIne mastaka upara vajAghAta lAgyuM hoya tema, azrano pravAha satata nIkaLato hoya tema naMdivardhana nizcayapUrvaka kahevA lAgyA ke, he badhu! je tuM mAro tyAga karIza, te huM paMcatva pAmIza. haju temane paMcatva pAmyA keTalA divasa mAtra thayA che? jo tame mane gharamAM ekalo mUkIne cAlyA jazo te A mAruM hRdaya phUTI jaze. (10) naMdivardhana vilApa kare che. evI sthitimAM dekhIne paNa havAmI pitAnuM mana kemala karatA nathI, tyAre vaMzanA vaDerAoe kaI rIte manAvIne be varasa pratIkSA karavA dabANa karyuM. eTale temanA vacanathI bhagavaMta bhAvasAdhupaNe gharamAM rokAyA, pitAnA lAMbA bAhu rAkhIne kAussaga dhyAne rahevA lAgyA. brahmacaryano niyama karI daMbharahita saMga-zeka vagaranA temaNe sarva pApa-vyApArane tyAga karyo. keTalAka samaya vItyA pachI lokAtika devatAo ekadama vinaMti karavA lAgyA ke, "he svAmI! sarva virativata grahaNa karavAno samaya thayo che. eTale prabhu eka varSa sudhI dararoja jyAM sudhI mastaka upara sUrya hoya tyAM sudhI dAna ApatA hatA. motI, marakata ratna, mANikaya, aMka, maNi, suvarNa, mukuTa, kaDAM, kaMkaNa, ghoDA, hAthI, ratha vagere sajAvaTa karavAnI sAmagrI sahita paheraveza vagere mAganA lokonI IcchAthI adhika dAna ApatA hatA. A pramANe trIza varSa gRhasthapaNAmAM rahI, chaDuM tapa karIne caMdraprabhA nAmanI zibikAmAM besI aparahaNa samaye ekalAe mAgazara vadi 10 nA divase yuvAna vayamAM dIkSA aMgIkAra karIte samaye bhagavaMtane cothuM mana:paryava jJAna utpanna thayuM. Indroe temanA caraNamAM praNAma karyA. jJAtakhaMDa vanathI vihAra karIne prabhu ko lAga sannivezamAM padhAryA. rAtre govALiyAe bhagavaMtane upasarga karyA. bala nAmanI brAhA e kSIrathI pAraNuM karAvyuM. bAra varasa sudhI svAmIe dussaha ugra upasarga ane pariSaha sahana karyA. koIka sthaLe vikarALa ati UMcA bhayaMkara bhaya lAge tevA zarIravALA tAlo bhaya pamADatA hatA, keIka sthaLe madonmatta daMkUzaLavALA hAthI bhraSTa cittavALA kopAyamAna thaIne sAme AvatA hatA. koIka sthaLe kaThora tIkSaNa nakhavALA kUra durdhara kezavALIvALA, bhayaMkara kaMdhavALA siMhae karelA upage, kAMIka pragaTa arinanA taNakhA sakhI ane vizALa phaNAvALA kuMDalI karelA bhayaMkara kAlasarpa bhayaMkara upasarga karatA hatA, paraMtu meru parvata game tevA vAyarAthI kaMpAvI zakAto nathI, tema atizaya dussaha upasargo-pariSahAthI dhIratAnA meru calAyamAna karI zakAtA nathI. svAmI bAra varasa sudhI apramattapaNe vicaratA-vicaratA uga-dusaha pariSaha-upaga sahana karatA vizALa kauzAMbI naga "Aho Shrutgyanam Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] prA. upadezamAlAne jAnuvAda rImAM pahoMcyA. jinezvara bhagavate eka navA niyama-abhigraha grahaNa karyo. tribhuvananA paramezvare AvA prakAranA niyama grahaNu karyo- mAre te ja zikSA grahaNa karavI ke te rAjaputrI hoya ane tene cAnya veSa pahereleTa na hoya, rudana karatI hoya, mastaka uparathI kezabhu'Dana karAvelA hAya, kedakhAnA mAphaka pagamAM ane hAthamAM sAMkaLathI jakaDAelI, traNa upavAsa karelA hoya, sUpaDAnA khUNAmAM aDadanA bAkaLA karelA hoya, gharanA UMbarAmAM eka paga bahAra ka! hAya ane eka yuga aMdara rahelA hAya, bhikSAkALa pUNa thayA hoya te mAre pAraNu karavu. A abhigraha pUrNa na thAya, tyAM sudhI mAre pAraNuM na karavuM. svAmI zikSAkAle haMmezAM gecarI mATe praveza kare che, dusahapariSaddha sahana kare che, samabhAvapUrvaka bhUkha-tarasa-upasaga bhAgavI le che. leAkA khAMDa-sAkarsamazrita khIra, majUra kara`baka vaheArAve che, vaLI kAIka kADhI roTalI, kAIka uttama lADu Ape che, paraMtu prabhu te lIdhA vagara cAlyA jAya che. haMmezA bhikSA mATe bhramaNa kare che, AkarAM kamane cUrA kare che, bhUkha-taraza sahana kare che, cAra mAsa vItI gayA paNa haeNzkelI bhikSA maLatI nathI. svAmInuM zarIra atyaMta kuza anI gayuM. tyAM AgaLa sagrAma karavAmAM zUravIra zatAnika nAmanA rAjA hatA. tene su Mdara rUpavALI ceTakarAjAnI mukhya putrI, zrI trizalAjI devInA bhatrIjI, prabhunA mAmAnI ena mRgAvatI nAmanI rANI hatI. tenA ANuvAmAM AvyuM ke, ' ApaNA nagaramAM abhigraha dhAraNa karIne prabhu vaheAravA mATe vicare che, paraMtu zikSA grahaNa karyA vagara pAchA phare che, tethI duHkha pAmatI rudana karatI rAjAne ThapakA Ape che ke, ' svAmI. ghare ghare jAya che ane tarata pAchA phare che. svAmIne kayA abhigraha che, te krAI jANI zaketu' nathI. te priya ! A rAjya tamane zuM kAma lAgavAnuM che? jyAM sudhI abhimata na jANI zakAya, teA tamAruM' vijJAna IjuM zuM kAma lAgaze ? hai thAnika zA! A tamArA rAjyathI saryuM. A vacana sAMbhaLIne rAjAnuM mana kheda pAmyuM. yati-suyIone melAvIne temane vaMdanA karavA pUrvaka pUchyuM ke, sAdhuonA abhigraho kevA kevA prakAranA DAya che! bIjA matanA sthAneAmAM paNa je niyamA dravya, kSetra, kALa ane bhAva samadhI je svAbhAvika abhigrahe! hAya, te satya kahI jaNAvyA. nagaranI nArIe paNa judA judA prakAre prabhune vaherAvavAnuM AmaMtraNa Ape che, phAIka srI ma'galagIta gAtI gAtI modaka ApatI hatI. kAMsAnA pAtramAM aDada vartana karatI, peAtAnuM aMga batAvatI, vaLI kAika keza chUTA mUkIne rudana karatI hatI. vaLI phAI e pagamAM deraDI bAMdhI bhAvanA bhAgIne suvAsita vastu ApatI hatI. phAI aMga-upAMganuM sa'cAraNa kare che. nAcatI kAI tAnuM dUSa pANI sAthe Ape che. e savanuM nivAraNa kare che. eTale dAna grahaNa karatA nathI, kAika gheADesvAra "Aho Shrutgyanam" Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanabAlAnI kathA [ 41 ] bhAlAnI aNIthI roTale bheMkIne Ape che, koI praNAma karIne Ape che, te paNa havAmI pitAnA hAtha lAMbA karatA nathI ane pAchA vaLI jAya che, paraMtu pitAne niyama choDatA nathI. tyAre mRgAvatI rANI, rAjA, zeTha vaNika loka, sArthavAha ane sarva loko ati duHkhamAM AvI paDayA, ciMtA karavA lAgyA, haMmezA zokasAgaramAM habI gayA che. A bAju zatAnika rAjA caMpAnagarInA rAjA upara ekadama dhADa pADavA nIkaLe, mArgamAM virAma lIdhA vagara eka trimAM AvI gaye ane caMpAnagarIne gherIne pitAnA sainiko pAse ghoSaNA karAvI ke, nagarane phAve tema lUMTI lo. ekalA aMgavALe dalivAhana rAjA tyAMthI nAsI gayo. ghaDA, hAthI, kAMcA vagere koSa sarva luMTavA lAgyA. eka sainika hAthamAM dhAriNuM rANI tathA tenI putrI vasumatIne pakaDI lAge. kauzAMbI mAM lokone kahevA lAgyuM ke, A mArI prANapriyA thaze, e sAMbhaLI ceTakaputrI dhAriNIne pitAnA zIlane kalaMka lAgaze e AghAta lAgatAM, tenuM hRdaya phATI gayuM ane paraloke gaI. eTale te senika patA karatAM vicAra karavA lAgyo ke, "A putrI A vAta sAMbhaLIne AtmahatyA karaze." eTale vasumatIne madhura vacanathI AzvAsana ApatA kahevA lAgyo; jethI bAlikAne zeka cAlyo gayo ane koI prakAre vividha prakAranI suMdara vastuothI tene samajAvI pitAnI karI lIdhI--ema karatAM te kauzAMbI paho putrIne hATamArgamAM ubhI rAkhI ane koI prakAre ghaNuM dhana maLe tema te senika prayatna karavA lAgyA. tyAM banAvaha zeThe kAmadevanA bANaSTi samAna sukamAla gaura varNayukta ane pAtaLI kAyAvALI jANe cAlatI sArI varNavALI suvarNanI pUtaLI hoya, evI bAlikAne dekhIne zeTha tyAM paheravyA. jema pitAnI putrI, hoya, tema tenA upara mamatvabhAva thaye. tenuM mUlya nakkI karI tene svIkArI lIdhI tenA puNodayathI ja jANe prApta thaI hoya evI tene pitAnA ghare laI gayo. bharapUra kuTila zyAma ati lAMbA kezavALI te bAlikAne zeThe niraMtara putrI rahita evI pitAnI mUlA nAmanI priyAne arpaNa karI. pitAnA guNenA prabhAvathI samagra nagaralokone pragaTapaNe ati kurAyamAna uttama pramoda pamADyo-eTale teNe hima karatAM paNa atizItala jagatamAM prasiddha evuM tenuM "caMdanA" navuM nAma prApta karyuM. A bAlikA bhuvanamAM sarvane priya thaI gaI che ane jagatamAM suMdara rUpavALI ane guNiyala gaNAya che, te mUlAzeThANInA manane suhAtuM nathI. AkAzamAM jyAre sUrya jhaLahaLatuM hoya, tyAre koI sthaLe ghuvaDa AnaMda pAmatuM nathI. jyAre mUlA zeThANa caMdanAnuM sArabhUta saubhAgyanA gharamAna navIna rUpanI rekhA varUpa rUpa dekhe che, tyAre cittamAM prAyako pADIne vicAravA lAgI ke, "dhanazeTha jarUra Ane pitAnI priyA karaze." je A caMdanA zeThanI patnI thaze, te mATe maraNanA ja mane ratha karavA paDaze. je khIra khAMDa khajUra khAya, tene tuccha bhejanamAM koI divasa mana jAya "Aho Shrutgyanam Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 42 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda kharUM? vArSi sarakhI A bAlAne chedI nAkhuM, te nakkI mArA manamAM samAdhi thaI jAya.' eTale mULA tenA upara apamAna, Akreza, tarjanA, tiraskAra, tADana vagere karavA lAgI. jAtivAna sevakanI jema caMdanA sahana karavA lAgI, potAnI mAtA mAphaka nitya tenI ArAdhanA karavA lAgI. Ama karavA chatAM paNa caMdanA pratye jharanA ghaDA upara jema jheravALuM DhAMkaNa karavAmAM Ave, tema azubha dhyAna karavA lAgI. have eka divasa dhanazeThane bahArathI AvatAM ghaNuM moDuM thayuM. manamAM kaSAya karatA AvyA che, sevakone bUma pADI, paNa kaI gharamAM rahelA na hatA, dareka potapotAnA kArya mATe bahAra gayA hatA. eTale caMdanA pANI levA cAlI ane pitAnA pitAnA paga dhauM, vAraMvAra zeThe nivAraNa karavA chatAM ekatAnathI vinayathI pitAnA paga devA lAgI. sArI rIte oLelA laTakatA keza kalApa aMbADAmAMthI chUTA paDI kAdavamAM na kharaDAya eTale dhanAvahazeThe pote vALanI veNI pakaDI rAkhI. caMdanA te ekatAnathI vinayathI paga dhotI hatI. A bIjA koInA dekhavAmAM na AvyuM, paraMtu bilADInI jema dhanAvahanI patnIe sarva barAbara joyuM. krodha pAmelI te evuM ciMtavavA lAgI ke mAruM kArya nakkI nAza pAmyuM. have jayAre pati gharanI bahAra jAya, tyAre pitAnI putrI ane patine kalaMka ApIza. zeThane ene kezapAza bahu priya che, to mULAe pitAnA reSa svabhAvasAra A dAsIne beDA mastakavALI karI nAkhyuM. ema vicArI nApitahajAmane bolAvI mastaka muMDAvarAvI naMkhAvyuM. pagamAM beDInI sAMkaLa bAMdhI, bhoMyarAmAM pUrIne seTIthI mAre che ane pachI, pANI ApavAnuM paNa nivAraNa karyuM, tathA hAra upara tALuM mAryuM. tyArapachI gharanA dAsa-dAsI vargane ane bIjA samagane niSphara vacanathI kahyuM ke, "A vAta je kaI zeThane kaheze, te tene mAra paDaze, tene ghaNe anartha sahana karavuM paDaze ? tyArapachI zeTha AvyA ane bAlA dekhavAmAM na AvI. guNaratnanI mALA, vizALa ujajavala thazavALI putrI ramata ane krIDA karavAmAM paNa jenuM zarIra thAkI jAya che, tethI sukhe suI gaI haze. jyAre bIjA divase paNa levAmAM na AvI, eTale zeThanI dhIraja na rahI, tene dekhavA mATe ati utkaMThita thayA. Adara sahita parivArane tenA samAcAra pUchatAM mUlAnA bhayathI kaI zeThane hakIkata kahetA nathI. vaLI zeTha vicAravA lAgyA ke, guNabhaMDAra te sakhI pAse ramavA gaI haze ema karatAM jyAre cothe divasa thaye, tyAre zeTha ekadama kopAyamAna thayA. tyAre bAlyakAlathI eka guNiyala dAsI sevA karatAM karatAM zeThane tyAM ja ghara thaI hatI, teNe jIvananuM jokhama vaherIne mUlA zeThANInuM ducaritra jaNAvyuM. te sAMbhaLI zeTha manamAM ghaNA ja duHkhI thayA, magarano gADha prahAra mAravA mATe bhayarAmAM gayA ane ghaNA vegathI kuhADI mArI tALuM toDI nAkhyuM. potAnA karakamalamAM kapAla sthApana karIne jenuM zarIra zithila banI gayuM che, evI bAlAne rudana karatI dekhI "Aho Shrutgyanam Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanabAvAnI kathA [43] traNa divasa kaMI paNa bhejana grahaNa karela na hovAthI ekadama bhUkhI thaelI, jANe hAthIe kamalinIne mULamAMthI ukheDI nAkhI hoya, tenA sarakhI A bAlA sudhAnA kAraNe bhojana IcchatI hatI. atyAre mULA pAsethI te kaMIpaNa meLavI zakAya tema na hatuM. koI prakAre bAphelA aDadanA bAkaLA dekhyA, te laIne sUpaDAnA khUNAmAM arpaNa karyA. dhanazeTha beDI lAvavA mATe luhArane bolAvavA mATe gayA. caMdanA A bALA dekhIne pitAnA pitAnA gharane yAda karI 23vA lAgI. "mane lAgalagATa traNa upavAsa thayA che, atyAre tevA koI atithi nathI ke jemane pratibhAbhIne pachI huM pAraNuM karuM, AvI durasthitimAM paNa je kaMI sAdhu bhagavaMta maLI jAya, te temane pratilAbhIne pAraNuM karuM. e bhAvanA bhAvatI hatI. tevA samaye caMdanAnA puNyathI prerita thayA hoya tema, sUrya tIvra tejathI jema zobhatuM hoya tevA, agnimAM tapAvela suvarNa sarakhI kAMtivALA, jAma kalpavRkSa sarakhA abhigrahavALA mahAvIra bhagavaMta padhAryA. zuM bIje meru parvata ahiM utpanna thaye athavA te dIkSA grahaNa karela kAmadeva che? athavA vRddhimAna dharmadeha che? te bhagavaMtane dekhIne ciMtavavA lAgI ke, "ahAha ! atyAre atithine mane vega thayo. ahAha ! mArA puNyodaya keTale prabaLa che? atithiviSayaka mAza manoratha pUrNa thayA. prabhune ghara AvelA dekhIne jhakaDAelI chata ubhI thaI, UMbarAnI bahAra eka paga mUkIne AMsupravAha cAlI rahele hate. ane kahevA lAgI ke, "he bhagavaMta! A aDadanA bAkaLA grahaNa karIne Apa pAraNuM kare." e sAMbhaLIne potAno abhigraha, dravya, kSetra, kALa ane bhAva svarUpe pUrNa thayo che." ema smaraNa karIne potAnA hAtha laMbAvI aMjali ekaThI karI, eTale sUpaDAnA khUNAmAM rahelA bAkaLA vaherAvyA. tIrthaMkara paramAtmAnA pArA-mahesavAmAM potAnA parivAra sahita Indra mahArAjA AvyA. bahAra devaduMdubhi vAgavA lAgI bhagavaMtano abhigraha lAMbA samaye pUrNa thavAthI sarve loko AnaMda pAmyA. sugaMdhI puSpasamUhanI vRSTi thaI. te samaye ratna-suvarNanA kaMkaNa, maNinA hAra, vasudhArAnI vRSTi thavA lAgI. dareka ghare te , vajA, caDautara kaLazanI zreNIo karavAmAM AvI hatI. vastro uchALatA hatA. keTalAka kApAlikA " ahehe! suMdara dAna ApyuM" evI udaSaNA karatA hatA. harSathI surasamudAya nRtya karatA hatA. sIdhA caMcaLa morapicchane kalApa hoya, tema caMdanAnA mastaka upara kezakalApa utpanna thayA. pagamAM sAMkaLa jhakaDI hatI, te adazya thaIne suMdara maNimaya nupUra dekhAvA lAgyA, vasaMta RtumAM navIna navIna uttama raMgavALAM pupa samAna paMca varNavALA suMdara zamI vastro paheralA dekhAyAM. (75) vaLI dareka aMga upara marakata, mANijya, camakatAM motI, padmarAga viThThamanA jaDelA alaMkAra ane AbhUSaNothI alaMkRta thaelI, dUra thayelA duSaNavALI caMdanA vastrAbhUSaNathI suzobhita dekhAvA lAgI. "Aho Shrutgyanam Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] prA. upadezamAlAno gujarAtuvAda have zatAnika rAjAne khabara paDI, eTale hAthInI khAMdha para ArUDha thaIne mRgAvatI devI sAthe tyAM AvI pahoMcyo. rAja sabhAmAM besanAra leke paNa tyAM AvyA. bIjA paNa tAlIe, suthAra, kheDUta, vepArIo. mALIo vageree AvIne tene abhinaMdana ApyA. mUlAno tiraskAra karyo. rAjAe caMdanabAlAne abhinaMdatAM jaNAvyuM ke, "he suMdarI! tAro janma suMdara ane saphaLa thayo che. tArA nAmanuM kItana karavuM te paNa guNa karanAruM che. devatAe paNa tArA guNanI prazaMsA kare che ane te ujajavala prazaMsAthI jagatanA ujajavala gRhe paNa vizeSa ujajavala thAya che. vIra bhagavaMtane te ja pAraNuM karAvyuM, tAza jeTalA bIjA koI eTalA guNasamudAyavALA nathI, are ! mAtaMgane ghare hAthI kaI divasa baMdhAya? ke raMkane tyAM zuM kAmadhenu dUjhe kharI? (80) A pramANe kahIne abhiSeka karyo, malinatA dUra karI, strIkalaMka nivAyuM. "A caMdanA mahAbuddhizALI che"-ema mRgAvatI rANI bolIne caMdanAnA pagamAM paDI, vasudhArAnuM dhana rAjA savAdhIna karavA lAgyo, eTale Inke te khIne rAka, je kaMI paNa dhana vagere hoya, te caMdanAne arpaNa karavuM, A viSayamAM bIje koI tenA upara adhikArI nathI. tyArapachI te gharanA svAmI dhanAvaha zeThane te sarva dhana mRgAvatIe arpaNa karyuM. rAjAe paNa temAM sammati ApI eTale zeThe gharanI aMdara mUkAvyuM. davivAhana rAjAne saMpula nAmano eka vRddha sevaka hatuM, te mRgAvatI devI pAse AvyA. tyAM caMdanabAlAne dekhI tene eLakhIne tenA pagamAM paDI rudana karavA lAgyo, eTale mRgAvatIe pUchyuM ke, "kema rudana karavA lAgyA ?" tyAre te vRdhe kahyuM ke, "A te dadhivAhana rAjAnI putrI vasumatI che. e nirAdhAra thaI. caMpAnagarIne bhaMga thaye, eTale ahiM AvI che. tyAre mRgAvatI tene joIne kahe che ke, tuM to mArI benanI putrI-bhANeja che. he vase ! mane AliMgana ApI mArA dehane zAMti pamADa. eTale khUba AliMgana ApyuM, temaja eka-bIjAe juvAra karyA. pachI Indra mahArAjAe rAjAne kahyuM ke, "A mArI AjJA sAMbhaLa. he narezvara ! A bAlAne tAre tyAM laI jA. keTalAka mAsa A bAlAnI sAra-saMbhALa barAbara rAkhaje. jayAre viramagavaMtane kevalajJAna pragaTa thaze, tyAre A bAlA temanI prathama ziSyA thaze." rAjA caMdanAne hAthI para caDAvIne tarata ja pitAnA mahelamAM laI gayA. IndramahArAjA caMdanAne devaduSa nAmanuM uttama vastra ApIne potAnA sthAne gayA. kanyAnA aMtApuramAM kIDA karatI ane bhagavaMtanA kevalajJAnanI rAha jotI hatI. gAma, khANa, nagarAdikamAM vihAra karatAM karatAM viravAe jAti nAmanA gAmamAM padhAryA. tyAM RjuvAlukA nadInA kinArA para vizALa zAlavRkSa nIce chaThThatapa karIne rahetA hatA. apramatta dazAmAM bAra varasa pasAra karyo, upara sADA cha mAsa paNa vitAvyA, eTale vaizAkha zudi 10mInA zubha divase kevalajJAna pragaTa thayuM. kevalajJAnanA kalyANakanA prabhAvathI jemanAM Asana kaMpAyamAna thayAM che-evA batrIza "Aho Shrutgyanam Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamASikAra [ 45 ] Indra mahArAjAe te kSaNe kevalajJAnana mahotsava ujavavA lAgyA, rana, suvarNa ane rUpAnA traNa gaDha sahita 2nI kAMtithI jhaLahaLatu samavasaraNa utpanna karyuM. te samavasaraNa viSe siMhAsana upara bhagavaMta caturmukha karI kSaNavAra zobhavA lAgyA. tyAMthI bhagavaMta pAvApurIe padhAryA. prApta karelA guNavALA tIrthakara bhagavate tyAM cAra prakAranA saMghanI sthApanA karI tIrtha pravartAvyuM. vaLI uttama guNavALA gItamAdika agIAra gaNadhara ane nava gaNe bhagavate sathApana karyA. vaLI tyAM AvelI caMdanabAlAne dIkSA ApIne svAmIe mukhya prathama sAdhvI tarIke sthApanA karI. pachI prabhu pRthvIne zobhAvatA vihAra karavA lAgyA. bhavyarUpI kamalane sUrya mAphaka vikasita karatA hatA. zreNaka rAjAne kSAyika samyakatva pamADIne mahAna tIrthakara-nAma karma paNa upArjana karAvyuM. siddhArtha rAjAnA naMdana viraprabhue bhavanA bIjane mULamAMthI ukheDI nAkhyuM, siMha laMchanavALA bhagavaMtane 14 hajAra mahAsaMyamavALA sAdhuo hatA. he bhagavaMta ! mane suMdara yaza ane mArA manavAMchita ISTaphala ApanArA thAo. he devI! gozALA ApanI sAthe pratispardhA karatAM prasiddhi pAmyA ane jagatamAM beTI garjanA karavA lAgyo hato. pitAnuM niHsIma guNavALuM nirvANa jANIne bhagavaMta pAvApurI pahoMcyA. chelluM advitIya atizaya zobhAyamAna samavasa27 pAvApurImAM zukazALAmAM vikuvyuM. trIza varasa Apa gRhasthAvAsamAM rahyA. sADAbAra varSa chamasthapaNAmAM pasAra karyo, trIza varasa sudhI atiprazarata evuM tIrtha dhAraNa karIne vistAryuM. sarva AyuSya ApanuM bahetera varSa pramANa hatuM. sAta hAtha pramANa ApanI kAyA hatA. pratyakSa evA ApanA zAsananuM rakSaNa karanAra devahita mAtaMga nAmano yakSa che. samakitadaSTione sahAya karavAmAM rata evI tamArA tIrthamAM siddhAyikA nAmanI devI che. (100) zrI siddhArtha rAjAnA naMdana-vIraprabhu suvarNa sarakhI kAMtiyukta zarIravALA paryakAsane beThelA kArtika amAvAsasthAnI rAtrie svAti nakSatramAM ekalA ja nirvANa pAmyA. A pramANe caMdanabAlA-pANurakasaddhi pUrNa thayo. have tapa karmanI jema bhagavaMtanA caritranuM avalokana karIne kSamA paNa karavI joIe. te adhikAra kahe che - jaI tA tiloyanAho, visahai asarisajaNassa / ___ iya jIyaMtakarAI, esa khamA savvasAhUNaM // 4 // je ke RSabhadeva bhagavaMtane tevA ane teTalA upasargo thayA nathI, teo te nirupagapaNe vicAryA hatA. paraMtu mahAvIra bhagavaMtane te kheDUta govAla saMgamaka sarakhA nIca-halakA-nirbaLa loko tathA pazuoe jIvane aMta karanAra evA mahA - upasI karyA hatA. nIca loko ema kahevAthI halakA lokoe karela uparAga sahana "Aho Shrutgyanam Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] prA. upadezamAlAnA gUja zAka karavA AkarI paDe che, sagame cakra cheDayuM hatuM. te jIvananA aMta karanAra hatu. AvA upasarga samaye paNa bhagavate te upasa karanAra pratye mAdhyasthapaNu zakhyuM hatuM kSamA rAkhI hatI. bhagavaMtanI kSamA hradayamAM rAkhIne sarva sAdhuoe halakA lAkAe tADana, tana, kuvacana kahyAM hoya; tevA samaye samabhAvapUrvaka sarjana karI DheluM, paraMtu sAme kApa na karavA, agara manamAM vera na rAkhavuM. 66 kAi krodhI manuSya jhera saramAM kuTuMka vacanA amane sa'bhaLAve, te temAM ame kheda pAmatA nathI, keAI sajjana kAnane amRta samAna evAM sura vacanA he, temAM ame khuzI thatA nathI, jenI jevI prakRti hoya, te pramANe te vartana kare, tenI ciMtA karavAnuM amAne pratyeAjana nathI, ame te eka ja nizcaya karyo che ke, amAre tevuM kAya"-vartana karavuM, jethI nakkI janmarUpI maeNDIne sadA mATe nAza thAya. arthAt sakAya kramanA kSaya thAya te mATe ja karavuM, " " A upadeza siMha rAjAne mATe che, teA pachI ahiM A kSamA sa sAdhue karavI joIe ' ema kema jaNAvyuM ? pratyuttaramAM jaNAve che ke, tene AgaLa karIne bIjAne paNa upadeza apAya temAM doSa nathI. (4) upasargImAM niSpha'patA rAkhavI, te bhagavatanA deSTAMta dvAza samajAve che-- na caijjai cAleuM, mahaha mahAvaddhamANajiNacaMdo | * vasad-saRdivi, meda na rAvanuMnAai || j // mokSarUpa mahAla meLavavA mATe nira Mtara udyama karanAra, devatA, manuSya ane tiyAe karelA hajAro upamaMga-pariSaddha aDIlapaNe sahana karyo, tethI vardhImAna jinacandra, tathA bhUmitala para zayana karavuM, aMta-prAnta bhikSAthI bhAjana karavuM, svAbhAvika parAbhava thAya ke halakA leAkeAnAM du+canA sAMbhaLavAM paDe, tA pazu manamAM ke zarIramAM kheda-phleza utpanna karatA nathI. temanu eka ja mAtra lakSya hoya che ke, mahAkula-mAkSa meLavavA mATe nira'tara prayatna karavA. " athavA jJAna-darzana-cAritrarUpa maheoNtsave vaDe ati mahAna, sarvotkRSTa tejavALA mahAvIra bhagava'ta. zabdavALA-gujarava karatA sakhata vAyarAthI meru calAyamAna thatA nathI, tema mahAvIra bhagavatanI jema bIjA sAdhuoe paNa upasarga mAM niSkapa thavuM joie. (5) have gaNadhara bhagavatane AzrIne vinayanA upadeza karatAM kahe che-- bhaddo viNIyaviNao, paDhamagaNaharo samattasuanANI / gALato vi samartha, vidyi-ndriyako muLarU sa-|| 6 // "C "Aho Shrutgyanam" Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyAdhikAra ( 47 ] bhadra eTale kalyANa ane sukhavALA, karma jenAthI dUra karAya te vinaya, vize prakAre prApta karela che vinaya jemaNe evA vardhamAnasavAmInA prathama ziSya, kRtakevalI gautamasvAmI sarva jANatA hovA chatAM paNa bIjA samagra kene pratibodha karavA mATe prazno pUchatA hatA ane bhAgavata jyAre tenA uttaro ApatA hatA, tyAre vismayapUrvaka romAMcita prakulita netra ane mukhanI prasannatApUrvaka sarva zravaNa karatA hatA; te ja pramANe haMmezAM vinIta ziSya bAhya atyaMtara bhaktipUrvaka gurue kahelA artho zravaNa karavA joIe. (6) A ja vAta laukika daSTAMtathI spaSTa samajAve che jaM ANavei rAyA, pagaio taM sireNa icchaMti / iya gurujaNa-muha-bhaNiyaM, kayaMjaliuDehiM soyavvaM // 7 // rAjA je AjJA kare che, tene prajA mastaka para caDAvIne amala kare che, A ja pramANe zAstranA arthane kahe te guru, evA guru mahArAjanA mukhamAMthI kahevAla upadeza Adara sahita kAnanI aMjali karavApUrvaka zravaNa kare joIe. (7) zA mATe guruvacana zravaNa karavuM ? te kahe che jaha suragaNANa iMdo, gaha-gaNa-tArAgaNANa jaha cNdo| jaha ya payANa nariMdo, gaNassa vi gurU tahANaMdo // 8 // jema devatA- samUhamAM Indra, jema maMgala vagere tArAgaNamAM candra, prajAmAM narendra pradhAna gaNAya che, tema sAdhu-samudAyamAM gurumahArAja AmAne AnaMda karAvanAra hovAthI pradhAna che. A pramANe hevAthI janma ane paryAyathI ati nAnA guru hoya ane tene kaIka parAbhava pamADatuM hoya, tene daSTAMta dvArA zikhAmaNa Ape che. bAlotti mahIpAlo, na payA parihavai esa guru uvamA / jaM vA purao kAuM, viharaMti muNI tahA so vi // 9 // A rAjA bALaka che." ema karIne prajA tene parAbhava karatI nathI; e pramANe guru-AcAryanI upamA jANavI. AcAryanI vAta bAju para rAkho, paraMtu sAmAnya sAdhu vaya ane dIkSA paryAyathI nAnuM hoya, paraMtu gItArtha paNe dIvA samAna gaNI tene gurupaNe svIkAravA ane temanI AjJAnusAra vihAra karavo, temanI avagaNanA na karavI. temano parAbhava karavAthI stara bhavadaMDanI prApti thAya che- ema abhiprAya samaja. (9) ziSyone upadeza ApIne have gurunuM svarUpa kahe che- paDirUbo teyassI, jugappahANAgamo mahura-bakko / gaMbhIro dhImaMto, uvaesaparo ya Ayario // 10 // "Aho Shrutgyanam" Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] prA. upadezamAlAno gUjezanuvAda aparissAvI somo, saMgaha-sIlo abhiggahamaI ya / avikatthaNo acavalo, pasaMta-hiyao gurU hoi // 11 // viziSTa prakAranI avayava-racanAvALA rUpayukta, Ama kahIne zarIranI rUpasampatti jaNAvI. pratibhAyukta, vartamAnakALamAM bIjA lokonI apekSAe pradhAna hovAthI yugapradhAna, bahuzruta-AgamanA jJAnavALA, madhura vacana bolanAra, gaMbhIrabIjAo jenA peTanI vAta na jANI zake--tucchatArahita, dhRtivALA-sthira cittavALA, zAstrAnusArI vANIthI mokSamArgane pravartAvanAra- A jaNAvelA guNavALA AcArya thAya che. (10) tathA bIjAe kahelI pitAnI gupta hakIkata bIjA koIne na kathana karanAra, AkRti dekhavA mAtrathI AhUlAda karAvanAra, ziSya ane samudAyamAM jarUrI evAM vastra, pAtra vagere saMyamanAM sAdhane grahaNa karavAmAM tatpara, gaNavRddhinuM kAraNa hovAthI, vyAdika abhigraha grahaNa karanAra--karAvanAra evA buddhivALA, parimita belanAra AtmaprazaMsA na karanAra, capaLa svabhAva rahita, krodhAdika rahita, AvA prakAranA guNavALA AcArya guru thaI zake che. kahevuM che ke-"buddhizALI-samagra zAstranA paramArtha jeNe prApta karelA hAya, lokonI maryAdAnA jANakAra, niHspRha, pratibhAvALA, samatAcuta, bhAvIkALa lAbhAlAbha dekhanAra, ghaNe bhAge prAnA pratyuttaro ApavAmAM samartha, pArakAnA hita karanAra, bIjAnA avarNavAda na belanAra, guNanA bhaMDAra, evA AcArya taddana game tevA suMdara zabdathI dharmopadeza ApanAra hoya che." (1) AcAryanA guNaviSayaka A be gAthA jaNAvI. temAM upalakSaNathI AcAryanA chatrIza guNe pravacanamAM A pramANe kahevAya che jJAna saMbaMdhI ATha AcAra, daza prakAzane avasithata kalpa, bAra prakArano tapa ane cha Avazyaka ema AcAryanA chatrIza guNa hoya che. (1) Acelakya, (2) ozika, (3) zayyAtara ane (4) rAjAne piMDa, (5) ratnAdhikane vaMdana, (6) mahAvrata (7) vaDadIkSAmAM moTA kone karavA, (8) pratikramaNa, (9) mAsaka95 (10) paryuSaNA ka95 A daza prakAranuM ka9pa che. samyaktva, jJAna, cAritra e darekanA ATha ATha bheda, bAra prakArano tapa e. pramANe chatrIza guNe AcAryanA che. ATha prakAranI gaNu saMpatti, darekane cAra cArathI guNAkAra karavAthI batrIza thAya. cAra bhejavALo vinaya ema bIjA prakAre gurunA 36 guNe thAya. ATha prakAranI gaNisaMpatti-1, AcAra, 2, zruta, 3. zarIra, 4. vacana, 5. vAcanA, 6. mati, 7. prayAgamati, 8. saMgrahapariNA. A dareka viSayanI saMpatti vALA AcArya bhagavaMta hoya che, "Aho Shrutgyanam Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAcAya bhagavaMtanA guNA 1. temAM mAcAra-saMrpAtta cAra prakAranI, te A pramANeH-- 1 samayuktatA, 2 sapragahatA, 3 aniyatavRttitA, 4 vRddhazIlatA. 2 zrutama'patti cAra prakAranI-1 mahuzrutatA, 2 paricitasUcatA, 3 vicitrasUtratA, 4 zreSAdivizuddhisa pannatA. 3 zarIsa pat cAra prakAranI-1 ArAha-pazthiAyuktatA, 2 anavadyAMgatA, 3 paripUrNa indriyatA, 4 sthira saMhanatA, 4 vacanasat cAra prakAranI-1 devacanatA, 2 madhuravacanatA, 3 anizcita vacanatA, 4 asa'digdha vacanatA. [ 49 ] 5 vAcanAsa pat cAra prakAranI-1 jaNIne hareza karavA, 2 jANIne samuddeza ve, 3 sAmAne sa MtoSa-zAMti thAya tema yana karavuM, 4 camAM sASa-zAMti thAya tema kahevuM. 6 matisa pat-1 avamatu, 2 IhA, 3 apAya, 4 dhAraNA. 7 pracAJamatisa pat-1 Atma, 2 puruSa, 3 kSetra, 4 vastunu jJAna. 8 saMgraharijJAsa pat-1 6 la-glAna-ghaNA sAdhu samudAya-vana nirvAhacogya kSetra zodhI grahaNA karavA rUpa, 2 nidhA-kAi adhama na pAme-zAsana malinatA na pAme tema pADha-pATalA prApta karavArUpa, 3 yathAsamaya svAdhyAya, paDilehaNA zikSA-bhramaNa upathi meLavavArUpa, 4 dIkSA ApanAra, bhaNAvanAra, ratnAdhika vagerenI upaSi upADavI, vizrAmaNA, mahArathI kAi ratnAdhika Ave, tyAre ubhA thavuM, Asana ApavuM, ThaM laI leveza te rUpa. vinaya cAra prakAranA-1 AcAravinaya, 2 zrutavinaya, 3 vikSepaNAvinaya, 4 dAnizcaMtana ema 49=36 athavA teA pramANe---- deza-kula-jAti-rUpa, sazcayaNu, dhRtiyukta, nispRha, ni'dA na kanAra, mAyA vagaranA, bhaNeluM khAkhara kramasara yAda rAkhanAra, jenuM vacana dareka mAnya rAkhe (1000) zaSivaeN jitanAra, nidrA jitanAra, madhyastha, deza-kAla-bhAvane jANanAra, TUMkA kALamAM pratibhA prApta karanAra, vividha dezanI bhASA jANanAra, pAMca prakAranA AcArayukta, sUtra-artha-tadrubhayanI vidhinA jANakAra, dRSTAnta, hetu, kAraNa-ema tarka nathazAstramAM nipuN, bIjAne tattva samajAvIne aAkhara grahaNa karAvavAmAM kuzaLa, svasiddhAMta ane paramatanA siddhAMtanA jANanAra, gaMbhIra tejasvI, kalyANakara, saumya, sekreTA yukta, pravacananA sAra kahevAmAM apramatta. kahI gaelA keTalAkanI upayogadvArathI kaIka vyAkhyA kahevAya che. 1 Aya dezamAM * "Aho Shrutgyanam" Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 50 ] prA. upadezamAlAno gUrjaranuvAda janamelAne sukhe karIne samajAvI zakAya che. 2 viziSTakulamAM utpanna thayela hoya te cAhe teTalo bhAra vahana kare, to paNa thAkatA nathI. mAtA kula uttama hoya te jAtivALo vinayavALe thAya che. 4 rUpavALA heya, tenuM vacana dareka AdarapUrvaka svIkAre che. 5 daDha saMkalanavALA vyAkhyAna, tapa, kriyAdianuSThAnamAM kheda pAmate nathI. 6 dhRtivALAne koI tevuM saMkaTa AvI paDe. te dInatA vahetuM nathI. 7 zrotA pAsethI vastrAdikanI abhilASA rAkhatA nathI. 8 bahu bolanArA ke AtmaprazaMsA karanAra na thAya. 9 zive sAthe kapaTabhAvathI na vate. 10 sUtra evAM paricita karyA hoya, jeno artha bhUlI na jAya. 11 jenA vacananuM koI ulaMghana na kare, 12 paravAdIothI bha na pAme. 13 nidrAne jitelI hovAthI apramattapaNe vyAkhyAnAdi kAryomAM pravRtti kare. atizaya niSkAraNu sUnA ziSyone zikhAmaNa ApanArA hAya. 14 madhyastha pakSapAtarahita gacchane sArI rIte sAcavI zake che. 15-16-17 deza-kAla-bhAvane jANanAra dezAdikanA guNe jANIne yathAyogya vicAre che ane hRdayane jitanArI dezanA Ape che. 18 uttama jAti-kuLavALo game tevA praznonA uttara ApavA samartha banI zake che. 19 judA judA dezamAM janmelA ziSyone dharmamAge laDavAmAM te samartha banI zake che ke, je vividha dezanI bhASAo jANelI hAya. 20-24-jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcArarUpa pAMca prakAranA AcAravALo hoya, te tenuM vacana zraddhA karavA lAyaka thAya che. 25-sUtra, artha ane tadubhaya jANanAra utsa-apavAda sArI rIte prarupaNa karI zake che. 26-ra9 udAharaNa, hetu, kAraNa, takanipuNa A sarva jANanAra hoya tethI samajI zakAya evA padArthonA bhAvone sArI rIte prarUpI zake che, ekalA AgamanuM zaraNa ke AdhA2mAtra na svIkAre temAM udAharaNe aniAdinI sidhimAM raseDA vagerenAM daSTAnta, hetuo jenAthI sAdhya jANI zakAya tevA dhUmavAna parvata vagere, kAraNe nimitta kAraNa, pariNAmI kAra, ghaDA banAvavAmAM cakra, kuMbhAra, mATIne piMDa vagere mAphaka, no- nigama, saMgraha, vyavahAra vagere. 30 maMdabuddhivALA ziSyane aneka prakAre samajAvIne ziSyane artha grahaNa karAvavAmAM kuzaLa. 31 bIjAmatanuM khaMDana karIne pitAne mata sukhapUrvaka prarUpe. 32 gabhIra-game tevuM mahAna kArya siddha karIne "meM A karyuM' ema abhimAna na kara. 33 tejasvI paravAdIo jene dekhIne kSobha pAme. 34 marakI di mahArAganA upadravane dUra karanAra, 35 saumya-prazAnta daSTi hovAthI samagra lokone prIti utpanna karAvanAra. 36 AvA prakAranA seMkaDo guthI yukta hoya, te Agamarahasya kahevA mATe samartha thaI zake che. (11). kayA kAraNathI gurunA ATalA guNo tapAsavA joIe? kaiyA vi jiNavariMdA, pattA ayarAmaraM pahaM dAuM / Ayariehi pakyaNaM, dhArijjai saMpayaM sayalaM // 12 // "Aho Shrutgyanam' Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvIjIne vinayano upadeza [ 51 ] koIka kALa e haze ke jJAna, samyaktva, cAritrarUpa mokSamArga bhavya jIvane ApIne janma-jarA-maraNazakita e mokSa teoe prApta karelo haze. temanA virahamAM paNa temanA prabhAvathI A zAsana te ja maryAdApUrvaka cAlaze. atyAra caturvidha saMgha athavA samagra dvAdazAMgIrUpa pravacana AcAryA dhAraNa kare che ane temanI paraMparA A pravacana TakAvI rAkhaze. guNarahita A pravacana dhAraNa karI zakatA nathI, mATe temanA zuSa tapAsavA te yukata . (12) ziSyane guru vinaya upadezIne, vinaya cogya gurunI vyAkhyA samajAvIne sAvIne vinaya karavAne upadeza Ape che. aNugammai bhagavaI, rAyasuyajjA-sahassa-videhi / taha vi na karei mANaM, paricchai taM tahA nUNaM // 13 // ti-viviyana mArata, miThu garanA garabA. neijI kAsaLa-jaLa, to vijaLo salA che 24 / kathAnaka kahevAze, eTale gAthAne artha ApoApa pragaTa thaze. kauzAMbI nagarImAM atyaMta daridra zeDuvAka nAmane kaMI kulaputra hatuM. te kAkaMdI nagarImAMthI kaMTALIne Avela hatuM. kauzAMbInA rAjamArgamAM Ama-tema pharatAM caMdanA sAvIne jatAM joyAM. kAmadeva vasaMta caMdrane pitAnA rUpathI parAbhava pamADatI hovA chatAM manahara vasaMtalakSamI mAphaka te zobhatI hatI. cAre bAju jaLasamUha prasaravAthI AvelA kalaha sothI mahadayavALI, atizaya jemAM be vyApelA che-evI varSAlakSamI. sakhI hovA chatAM kAdava vagaranI, bIjA pakSe lAMbA hasta yugalavALI, suMdara buddhizALI, nAnArika lakSmIvALI, pApapaMka vagaranI caMdanA sAdhvI. zarada lakSmI ane hemaMtalakSamInI. jema zobhatI, aneka sAmaMta, maMtrI, rAjA, zreSThI, sAryavAha-putro sAthe tathA pagale pagale aneka sAthIothI anusarAtI, rAjA ane pradhAna loko vaDe prazaMsA karAtI hatI. tyAre kautukamanavALA zeDuvaka daridra eka manuSyane pUchyuM ke, A mastake keza vagaranI, pavitra pariNAmavALI, sararavatIdevI sarakhA veta vasavALI kevuM che? tyAre teNe pratyuttara Ape ke, dadhivAhana rAjAnI putrI ane mahAvIra bhagavaMtanI prathama zikhyA ane sarva sAdhavIonAM svAminI-guru banAvyAM che. A caMdanabAlA caMdana mAphaka zItaLa ane savabhAvathI sugaMdhavALAM che. tenI pAchaLa pAchaLa cAlatA te. sasthita gurunI vasatimAM gaye. gurune vaMdanA karI temanI samakSa beThe. temanA guNe jANIne AcAe pUchyuM ke, "he vatsa! kayA kAraNathI tuM amArA pAse AvyA che? viramaya, pramAda vagere je dharmanAM kAraNe caMdanAne dekhI thayAM hatAM, te zeDuvake jaNAvyAM. caMdanA sAthvI potAnA upAzraye gayA pachI tene suMdara bhejana karAvyuM. te "Aho Shrutgyanam Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda vicAravA lAgyA ke- "ahA ! A leyA kevA karuNAnA samudra che ke- AvatAMnI sAthe prathama belAvanArA che, guNIone viSe prathama upakAra karavAmAM AdaravALA che, atidIna duHkhIonI karuNA karanArA puruSAraste che. Adhi, vyAdhi, upAdhi, vyathA, maraNAdinA pracaMDa dukhathI dInatAvALA, viSamakaSAyAdhIna, dubaLa jantone sAkSAt dekhIne prazasta karuNAnA rasavALI cittavRtti je puruSanI thAya che, bhuvanamAM te puruSa kone namavA yogya banatA nathI ?" mAtaMgIne beDA kAMThA vagaranA ghaDA cakhe kyAM ane A prabhu kyAM? te ArthIone paNa vaMdanIya evI, mA duSkRta parvatane bhedanAra vajI samAna evI pravajyA grahaNa karavA taiyAra thayo chuM. to teja kSaNe dIkSA ane zikSA gurue tene ApI. AcArya bhagavaMte A sAdhune saMyamamAM sthira karavA mATe caMdanA sAdhvInA upAzraye be gItArtha sAdhu sAthe mokalyA. navadIkSita sAdhune dUrathI AvatA dekhyA, eTale caMdanA sAdhvI ubhI thaI, saparivAra sanmukha gaI, upAzrayamAM AvyA, eTale Asana ApyuM. sAdhuo beThA chatAM pote bhUmipara besavA IchA karatI nathI. che hAthanI aMjali karIne sanmukha jAnu upara beThelI AvavAnuM projana pUche che eTale navIna sAdhu sAdhvIne niSkAraNa vinaya dekhIne ciMtavavA lAgyA ke, jina dharma jayavaMto vatI rahe che. pratyuttaramAM jaNAvyuM ke, saMyamayAtrA mane kemeSa prApta thaI, po. tamArI pAse mane mokalyA che. ahiM AvavAthI tamane dekhavAthI mArA AtmAmAM mahAsamAdhi upanna thaI, cittanI sthiratA ane dharmanI daDhatA meLavIne te cAvInI vasatimAMthI guru pAse gayo. A pramANe bIjI AyA vinayavRtti karavI joIe. gAthAono artha A pramANe- rAjaputrI bhagavatI AryacanA sAdhvI hajI Aya lokonA samUhathI AdarathI anusarAtI hatI, chatAM ahaMkAra ke mAna manamAM bilakula karatI na hatI. jemake huM rAjaputrI, sarvasAdhvImomAM huM mukhya pradhAna chuM, te Apa dramakatuM arUtthAna, vinaya zA mATe karuM? je kAma mATe te samajatI hatI ke, A cAritranA guNane prabhAva che, paNa mArA prabhAva nathI (13-14) tethI zuM nakkI thayuM? varitA-DhisivANa, ajJAI zA-liviyavo sa6 ! abhigamaNa-baMdaNa-namasaNeNa viNaeNa so pujjo // 15 // dhammo purisa-pabhavo, purisavara-desio purisa-jiTTho / loe vi para puriso, kiM puNa loguttame dhamme ? // 16 // saMvAhaNassa rano, taiyA vANArasIe nayarIe / kaNNA-sahassamahiyaM, AsI kira rUvavaMtINaM // 17 / / "Aho Shrutgyanam Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanamAlAnI tho taha viyasA rAyasirI, ullaTaMtI na tAiyA tAhi / 352-dina vaLa, sAcA vIraNa 11 28 !! so varSanI dIkSita sAdhvIe eka divasane dIkSita sAdhu hoya, te paNa sanmukha javuM, vaMdana ane namaskArarUpa vinaya karavAvaDe pUjya che. dhama purUSathI utpanna thAya che, zreSTha puruSe upadezelA che, tethI puruSa ja zreSTha che. leAkane viSe paNa puruSa svAmI gAya che, te pachI leAkeAttara ane leAkamAM uttama evA dhamamAM puruSanI ja zreSThatA che. abhigamana eTale sAmA javuM, guNanI stavanA karavArUpa vadana, dvAdazAvatuM vAna karavA pUrvaka namra thavuM, sAdhu-sAdhvIne pUjya zA mATe gaNAya che ? krutimAM paDatA prANIne dhArI rAkhe ane zubha sthAnamAM sthApana kare, te kAraNe dhama kahevAya che. zrutacAritrarUpa te dhama, gaNudhAdikathI utpanna thaele che. teoe sUtramAM gUMthele DhAvAthI, cAritra paNa zrutadvArA ja pratipAdana karela che. puruSAmAM zreSTha evA tItha kara bhagavateAe A zruta-cAritra dhama atha thI kahelA che. (15-16) [ 53 ] vArANasI nagarImAM savADhaNu rAjane addabhuta rUpavALI raMbhAnA parAbhava karanArI hajAra uparAMta putrIe hatI. eka rANI ga`vatI hatI ane rAjA mRtyu pAmyA. khIjA rAjAo AvIne rAjyazrI mahezuM karavA lAgyA. nimittiyAe te zaAne nivAraNa karyo ke, AmAM tamAruM kalyANu nathI. kAraNake, rANInA peTamAM zarIrathI vIra evA eka putra che, tenA puNya-prabhAvathI tamArA avazya te rAjAe cAlyA gayA ane rAjya putranA prabhAvathI vRddhi pAmavA putrIe vinAza pAmatI rAjyalakSmIne rakSaNa karI zakI nahi, paraMtu eka agavIra putre rAjyalakSmInuM rakSaNa karyu. (17-18) parAbhava thavAnA che. mahilANa subahuyANa vi, majjhAoM iha samattha - ghara - sAro / rAya-puseiai nimnara, laLavi purimorpha nathi // ?deg 1 kiM parajaNa - bahu-jANAvaNAhiM varamappasakkhiyaM sukayaM / rUpa mAtu-cATTI, pasano ya dvaiitA||20|| "Aho Shrutgyanam" lAgyuM. hajAra garbhamAM rahela A jagatamAM pazu jyAM puruSa-putra nathI, tyAM ghaNI strInI madhyamAMthI pazu -samagra gharanA sAra pAtha' rAjapuruSa lai jAya che. laukika daSTAntA ApIne puruSa pradhAna thama kahyo, tathA jee AkarI tapasyA vagere karIne lokAne rajana na karI zake, te ja dhama kahevAya ema ciMtavanAra pratye jaNAve che. huM AtmA thama karIne bIjA le!kAne jaNAvavAthI zA lAbha ? AtmasAkSIe kareleA dhama zreSTha che. mA viSayamAM bharatamahArAjA ane prasannacaMdranAM chAMta vicArI levAM. (19-20) Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANA [ 54 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda bharata mahArAjAne AtmasAkSika dharma ahiM paropakAra karavArUpa tela jemAM che, daze dizAomAM jemane prakAza phelAya che evA RSabhadeva bhagavaMtarUpa dIpaka nirvANa pAmyA pachI devalokamAM jema Indra mahAza, tema cha khaMDathI zobhAyamAna bhAratamAM prajAvarganuM lAlana-pAlana zrI bharata cakravatI karatA hatA. suMdara zreSTha zRMgAra sajelI, hAvabhAva sahita abhinaya karatI 64 hajAra taruNIonI sAthe te viSayasukha jogavatA hatA. koI vakhata bharata mahArAjAe haricaMdana rasanuM zarIre vilepana karI dipa suMdara vastro paherIne kaDAM, kaMdora, kuMDala, bAjubaMdha, muguTa vagere alakA paheryo. A pramANe AbhUSaNathI alaMkRta banI zarIra ebhA dekhavA mATe nimala phaTikamaya Adarza gRhamAM praveza karyo. AbhUSaNothI alaMkRta dara aMgenuM vAraMvAra nirIkSaNa karatA hatA; eTalAmAM aMgulirUpa kemala kisalayathI mudrikA sarI paDI eTale te AMganI zobhA vagaranI dekhAvA lAgI. AMgaLI zobhA vagaranI dekhIne bAkInA sarva aMgenAM AbhUSaNe utArIne pitAnuM savAbhAvika rUpa bharata mahArAjAe joyuM. te samaye savabhUSaNathI rahita zarIra-zobhA evI dekhAvA lAgI ke, graha, tArAgaNa ane caMdra vagaranuM AkAzamaMDala hoya athavA jemAMthI sarva kamala ukhADI nAkhelAM hoya evuM sarovara athavA te nasarUpa deraDIthI bAMdhela, cAmaDAthI mahela, hADakAM, phephasAM, AMtaraDAnA samUha jevuM A zarIra che. AvA prakAranuM AbhUSaNa rahita zarIra zekA vagaranuM dekhIne bharata mahArAjA ciMtavavA lAgyA ane mahAsavegathI uga vairAgya ulasita thayA ke, AvA asAra zarIranuM mAre have prayojana nathI. kAlAguru, kasturI, kesara, ghanasAra, ke tevA uttama sudhI padArthothI, zreSTha AbhUSaNothI A zarIrane sAcavIe, lAlana-pAlana karIe ke zobhAnIe te paNa svabhAvathI ja A zarIra asAra che. ramazAnamAM alaga alaMkata kalevara anithI dUSita thaI baLI jAya che ane pitAne havabhAva tyAga kare che, tema A nibhAMgI deha potAnA svabhAvane tyAga karatA nathI. A pramANe nihita mahAdehane kAraNe meM mahApApa karyA, mUDha evA meM lAMbA kALa sudhI atyaMta rodra pApa gAMdhyuM. viSaya-mAMsanA TukaDAmAM mohita banIne nipuNyaka thaIne zivakalanA kAraNabhUta jinadezita dharmanuM meM suMdara AcaraNa na karyuM. ciMtAmaNi, kalpavRkSa athavA kAmadhenu prApta karIne karyo DAhyo puruSa tenAthI parAsukha thAya ? mahAbhAgyazALI bAhubalI vagere mArA bhAIone dhanya che ke, jeoe asAra evA zarIrathI suMdara mokSane meLavyuM. aneka prakAranA niraMtara vidavALI kAyA che, sanehIne viSe sukha sthiratA vagaranuM che, go mahAroganuM kAraNa che, kamaLa sarakhAM ne zalya sarakhAM che, gRha-saMsAramAM. praveza kare eTale kalezane netaruM devAnuM, tucha lakSamI te paNa svabhAvathI capaLa "Aho Shrutgyanam Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasacaMdra rAjarSinI kathA [ 55 ] - ~ cAlI janArI ja che, vachaMda mRtyu te mArI che. A sarva pratyakSa anubhavavA chatAM meM AtmahitanuM kaMI kArya na karyuM. " AvA prakAranA zubha dhyAnAgninI jALamAM, jema tRNasamUha agnimAM tema bharata rAjAe mAlanA vegane bALI nAkhyA. vipna vagaranA sukhanA kAraNabhUta kevalajJAna utpanna karyuM. deve arpaNa karela veSa grahaNa karIne gharamAMthI nIkaLI gayA, te samaye daza hajAra rAjAoe dikSA grahaNa karI. te parivAra sahita bharata kevalI pRthvImAM vicaratA hatA. (20) bhasta cakravartInuM daSTAMta pUrNa thayuM. prasannacandra rAjarSikathA- manohara pitanapuranagaramAM mAganArA lokone IcchA mujaba dAna ApI kRtArtha karanAra, dhama dhAraNa karanAra semarAja nAmanA rAjA hatA. gavAkSamAM beThelA hatA, tyAre eka vakhata dhAraNa rANIe rAjAnA mastake keza oLatAM eka sapheda vALa khe. vRddha velaDInA taMtuvarUpa, virAgyabIja aMkura vizeSa, dharmabuddhirUpa vaDalA vRkSanuM prathama mULa hoya, to A sapheda keza che. pAkI vaya thavAnA yoge citAmAM caDavAnI IcchAvALI aninA dhUmADAnI pAtaLI lekhA uchaLatI hoya tema A ujajavala keza dekhIne patine kahe che ke, "he deva ! dvAdezamAM rata AvyA che." pati jyAM dvAramAM dekhe che eTale rANIe kahyuM ke "he priya ! dharmano dUta AvyA che, paraMtu bIjA koI rAjAno dUta nathI Avyo. suvarNanA sthAlamAM te palita rAjAne dekhADaze. eTale avRti pAmelA rAjAne kahyuM ke-"he svAmI ! vRddhAvasthAthI zuM lajajA Ave che ? rAjAe kahyuM ke, meM mArA kulakamAgata dharma oLo , tenI lajajA Ave che. ApaNA kuLamAM A palita AvyA pahelAM ja dareka deza, gAma, kula choDI pravajyA aMgIkAra karatA hatA; have mAre A viSayothI sayuM, " A viSaye prApta thayA na hoya, te saMka9pa tene utAvaLa karAve che, kadAca maLI gayA te abhimAna rUpa javarathI herAna thAya che, nAza pAme che tene aMge ciMtAo cAlyA kare che. A prakAre viSayo jIvane parezAna kare che. " prasannacaMdra yuvarAja putrane rAjyAbhiSeka karIne tarata dhAriNI rANu sAthe vanavAsI tApasa thaze. devIne ajANapaNAmAM garbha rahyo. thogya samaye putra janme, jhADanI chAlanAM vastra paherAvavAnA vAge "vakalacIrI" evuM te putranuM nAma pADayuM. prasavanI pIDAthI mRtyu pAmI dhAraNI tApasI caMdravimAnamAM devI thaI. putra neha roka mukela hovAthI te devI putra pAse Ave che. devI vananI bheMzanuM rUpa karIne zreSTha stanapAnamAM amRta pIvaDAve che, pitAchathI pAlana karAto kaIka sukRtathI te moTe thAya che. eka bAju mAtArahita evA bALakane RSi evA pitAne pAlana karavAmAM je lagAtAra dukha je bhogavavuM paDe che * huM pahelAM, huM pahelAM' evI spardhAmAM kone vadhAre duHkha che te jANI zakAtuM nathI. "Aho Shrutgyanam Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda rAjAne durjanano saMga, kuLavAna strIne kharAba zIlavAlAne saMsarga, RSimunione bALakanuM pAlana karavuM, te laghutA lAvanAra che." moTAbhAI prasannacaMdrane khabara paDI ke, mAro nAno bhAI vanamAM vakalacIrI manohara yauvanAvasthA pAmyo che- ema sAMbhaLIne tApasanA veSavALI vezyAone mekalI. kahu ke, "khAvAnA padArthothI bhAvIne mArA bhAIne vanamAMthI ahiM lA." eTale vezyAo navahAvabhAva, zRMgAraceSTAthI AkarSita thAya tema karIne tathA cittane AnaMda utpanna thAya tevA lADu sahita teo vanamAM pahoMcI samaSinA zrApathI bhaya pAmelI vezyAe tene darzana ApatI nathI. ati madhura svAdavALA lADu dUra dUra vRkSa nIce sthApana kare che, tenA vAdathI AkaSaela te dUra sudhI najIka Ave, tyAre tene bolAve. pachI tApasakumAra vezyAne pUche che ke, "are tApase ! A navarasa pUrva tamArA aMganI racanA kevA prakAranI che? tathA sugaMdhI mulAyama madhura vRkSapha ane mULa paNa kayAMthI lAvyA tyAre taruNIoe kahyuM ke, "he tApasa! A Azrama ati niHsAra che, paraMtu potanapuranA AzramamAM uDavA dINane no mArga che. AliMgana ApI, bhAvI, romAMca khaDAM thAya tevA aneka vibramavALA kaTAkSe pheMkI vizvAsu banAvI tApasakumArane kahyuM ke, " tame amAra Azrame Ave, te zreSTha svAdiSTa vRkSanAM phaLa ApIzuM, bIjuM paNa tame je kaheze te ame karIzuM." karelA saMketa pramANe bIjA divase te veyAe. sAthe cAlyA. sAme AvatA samaSine dekhyA eTale zApanA bhayathI te strI tyAMthI nAsI gaI. pele vRddha tApasa aTavImAM lAMbA kALa sudhI Amatema aTavAyA. jalacIrIne aTavImAM kayAMya na dekhavAthI samarSi AzramamAM pahoMgyA. pitAnA pagale pagale aTavImAM bhamavA lAgyA. vananI gADha jhADImAM Ama tema paribhramaNa karatA, Atazaya bhUkha-tarasathI pIDA pAmatA tene eka gADAvALAe joyo. teNe kahyuM ke, tamAruM abhivAdana karIe chIe." gADAvALAe pUchayuM ke, "he tApasakumAra! tamAre kayAM javuM che ?" "mAre pitanapuranA AzramamAM javuM che, paraMtu tenA mArganI mane khabara nathI" te tarapha javAnI IcchAvALA gADAvALAe kahyuM ke, "ApaNe sAthe cAlIe. gADAvALAnI bhAryAne te tAta ! tAta! ema kahevA lAgyA, eTale teNe patine kahyuM ke, A kaI rIte mane bolAve che? he valalabha ! huM strI chatAM mane tAta kema kahe che, te kahe," patie strIne kahyuM ke, "tuM kepa na karIza. A bicArAe hajI koI divasa strIne dekhI nathI." gADAvALAe tApasakumArane lADavA khAvA ApyAM, tyAre te kahevA lAgyo ke, " pahelAM paNa meM A khAdhA hatA. have mArA jANavAmAM AvyuM ke, A pitanapura AzramanAM vRkSanAM phaLa che. vaLI mane pUchayuM ke, apUrva rUpavALA A vananA mRgalAne ahiM kema gADAmAM je DelA che? teNe kahyuM ke, "pitanapura "Aho Shrutgyanam Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacandra rASinI kathA [ 17 ] AzramamAM AvA bIjA paNa navIna padArtho jovA maLaze. (50) peAtanapuranA sImADA AvyA tyAre gADAvALA RSikumArane kahe che ke, * he kumAra! A te Azrama che ke jenA darzananI tane abhilASA thaelI che.' keTaluMka khAvA mATe bhAthu ApyuM, vaLI keTaluka kharca mATe dhana ApyuM ane kahyu ke, pAMdaDAnuM banAvela vastra kharIda karI tane ThIka lAge tyAM nivAsa karaje. ? dareka ghare bhramaNu karatA hatA, tyAre AvA duHkhI rikI ahi kema AvyA ? loko tene kADhI mUkatA hatA. ema karatAM vezyAne ghare praveza karyo. teNe ubhA thai satkAra karyo, khuza thayA. dareka strIne kahevA lAgyA ke, * huM tAta! huM tamane abhivAdana karU chu, abhivAdana karUM chuM.. ' zreSTha AdarasatkAra pUrNAMka tene su Mdara si MhAsana para besADayA. 'ma ma huM huM." ema eTalatA hate. tenA lAMbA vadhI gaelA nakha kapAvI naMkhAvyA. suMdara sArA vastro paherAvIne putrI sAthe tenA lagna karyAM. vivAha-prasaMge moTA mRda'gAnA praca Da zabda, tathA bIntu tinnA svaravALAM vAjitrA vAgavA lAgyAM. navIna hAva-bhAva-vilAsavALA nRtye prekSakanA utsAha vRddhi pAmyA. A mAjI vanamAMthI zApanA bhayathI nAsI AvelI vezyAe rAjA pAse AvIne maneaA vRttAnta kahevA lAgI ke, ame AzramathI dUra paheAMcyA tyAM sudhI te amArI sAthe hatA, sAmarAjarSi ene khALatA hatA. ema jANIne temanA bhayathI bhaya pAmelI ame game te dizAmAM palAyana thaI gayA. eTale rAjA vadhAre ciMtAmAM paDyA ke, - he vatsa ! valkalacIrI ! tuM ekalA vanamAM athaDAte haze, nathI tu' pitA pAse ke nathI tuM mArA pAse. rAtrinA e paheAra pUchu thayA pachI jAgatA rAjA A prekSaNakanA vAjiMtrAnA zabda sAMbhaLI kahe che ke, ' jyAre huM tIkSNa duHkha anubhavI rahele chu, te samaye A Anada kANu mANI rahyuM che ? kAnA manerathA pUrNa thayA che? prati hArIne AjJA karI ke, nATaka-prekSakanA utsavanA paDaDa kANu vagADe che? tene ahi pakaDI lAve.' eTale pratihArI sAthe vezyA tyAM AvI. vinati karavA lAgI ke huM daiva 1 ApanA duHkhanI khabara na hovAthI meM A prekSaka karAvela che. nimittiyAnA kahevAthI kAika tApasakumAra mAre ghare caDI Avela, jethI utsAhapUrvIka me tenI sAthe vivAha karyo. nimittiyAe mane ema kahI rAkhela ke ' valkala paherela je kAI tAre tyAM AvI caDe, tene tArI putrI ApavI, tethI te duHkhI nahi thaze. aNadhA! tevA sayAga thai gayA ane e kArya patAvyuM, tethI gumamira evA mRganA mAnada ApanAra zabdo vAgatA hatA. zA vicAravA lAgyA ke, rakhene A RSikumAra mArA bhAI aa na hAya ? eTale te vezyAtmAne tyAM eLakhavA mATe mAlI, eTale sAkSAt valkalacIrIne eALakhyA ane zAne nivedana karyuM" ke, te ja RSikumAra che.' eTale rAjA harSa pAmyA. atyAre maLavAnI jenI AzA na hatI, leAkeAne je * L "Aho Shrutgyanam" Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAla banavAnuM zakaya lAgatuM nathI, paraMtu jyAre puthane praka vRddhi pAme che, tyAre te paNa hastagata thAya che. moTAbhAI prasannacaMdra pitAnA badhune ghare lAvavA mATe tayAra thayA. hAthInA skaMdha upara romAMcita gAtravALI prauDha navapariNIta patnI sAthe besADIne mahARti sahita potAnA mahelamAM tene praveza karAvyo. rAjAe tyArapachI samAna thavAnI bIjI bhAgyazALI kanyAo paraNAvI. tenA sAthe bhoga-sukha bhogavate hato. pitAnI pAse koI puruSane mekalIne potAne sarva vRttAnta kahevarAvyA. bAra varasa sudhI teonI sAthe zreSTha bhego bhegavyA pachI vaTakalacIrI vicAravA lAgyA ke, "soma. zajavinuM zuM thatuM haze ? pitAnA pitAnA caraNamAM javA mATe ekadama tIvra IcchA thaI, hRdaya maMthana thavA lAgyuM, eTale prasannacaMdrane pUchayuM. te paNa pitA pAse AAmamAM AvavA taiyAra thayo. tyAM AzramamAM pahoMcyA. khaDA thaelA romAMcita gAvavALo te pitAnA pagamAM paDayA. samarSi hAtha vaDe prasannacaMdranI pITha para sparza karavA lAgyA. valalacIrInA viyAgathI zeka karanAra tenA netromAM paDala AvI gayAM hatAM, tethI pagamAM paDelA rAjAne teNe na dekhyA. have vakalacIrI pagamAM paDyuM. tyAre vAraMvAra tene sparza karatA karatA AnaMdAzrunA pravAhathI paDo gaLI gayAM. tyAre pitAe sAkSAt putrane dekhe, eTale u9lasita saneha-zRMkhalAthI baMdhAela pitAe AzIvaoNda ApI lAvIne ekadama kheALAmAM besADaze. tyAra pachI tyAMthI Ubhe thaIne kSaNavAramAM pitAnI parNakuTiramAM pahoMcyo. kesarikA rUpa pitAnuM pahelAnuM upakaraNa jeTalAmAM upayogamAM le che, (75) teTalAmAM jAtismaraNajJAna thayuM ane AgalA pitAnA manuSya ane devo dekhyA jemAM pite pratrajyA aMgIkAra karI uttamadevabhavamAM gayA hatA. AgalA bhavamAM uttama prakAranuM zramaNapaNuM svIkArI pAlana karyuM hatuM, te smaraNa karIne uga vairAgyamAgane pAmyo. karmamala gaLI javAthI ciMtavavA lAgyuM ke, "devabhamAM tevA prakAranA niraMtara bhAge bheLavIne have asAra ane kaDavAM phaLa ApanAra evA manuSyanA bhegamAM mUDha banIne kema AnaMda pAmuM ?" A pramANe atyaMta adabhuta sAcI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM kSaya karelA mohavALA tene kevalajJAnarUpa mahAnetronI prApti thaI. jenAthI traNe lokanA sarva padArtho sAkSAta dekhAvA lAgyA, temane kevalajJAna-mahotsava karavA mATe AvatA devatAnA ratanavimAna vaDe te samaye ekadama AkAza prakuTilata vana samAna banI gayuM. paMcamRSTi loca karyo eTale devatAe tene rahaNa arpaNa karyuM. eTale samagra jana temanA caraNakamaLamAM praNAma karavA tatpara banyA. semarAjA vagerene A jApavAmAM AvyuM, eTale harSa thI prakulita thatA teo navIna kevalInA pagamAM paDelA hovA chatAM guNamAM caDiyAtA thayA. "Aho Shrutgyanam" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra rAjarSinI kathA [ 59 } have valalacIrI kevalI bhagavaMta devatAe banAvela suvarNakamala upara besI jaLavALA meghanA zabda sarakhI gaMbhIra dhIra vANI-vilAsathI dharmakathA karavA lAgyA. che bhavyAtmAo! pramAdaceSTAne tyAga karIne ati manohara e jina dharma sevana karavAne suMdara udyama karanArA thAo. kalpavRkSa prApta karIne nibhAgI tenI pAse pattharavALuM sthaLa mAge; tenI jema manuSyapaNuM prApta karIne je viSayasukhanI icchA kare, te svarga ane mokSamArganAM dvAra baMdha kare che ane uttama prakAranI dharma-sAmagrI bhaviSyamAM meLavI zakatA nathI. eTaluM ja nahiM paraMtu viSayasukhamAM AdhIna banela atitINa duHkhasamUhane bhegavanAro thAya che. bhayaMkara kALakUTa jheranA koLiyA sarakhA viSayethI sayuM. dugati-kedakhAnAnA dvAra sa2khA rAjyathI paNa sayuM. vIjaLInA vega samAna capaLa tAruya che. satata roganA saMghAtavALI nazvara kAyA che, samudranA kalolanI capaLatA samAna capaLa strIo hoya che. te zAzvata mAla-sukha sAdhI ApanAra ane tenA mukhya sAdhana saMyamamAM tamAre udyama karavo joIe. tamAruM citta vatanI sAdhanAmAM jeDavuM joIe. amRta samAna dharmadezanAnuM pAna karIne semarAja ane prasannacaMdra rAjA viratividhinA anurAgavALA ane samyakRtvamAM sthiratAvALA thayA. (90) pratyekabuddhanI lakSamI pAmelA valacIrI pitAnI sAthe jinezvara pAse pahoMcIne kevalInI parSadAmAM besI gayA. prasannacaMdra rAjA pitanapura pahoMcyA. vairAgyamArgamAM lAgelA manavALA tyAM rahelA che. eTalAmAM mahAvIra bhagavaMta kramapUrvaka vihAra karatA karatA tyAM padhAryA. devoe apUrva prakAranA samavasaraNanI racanA karI, eTale svAmI temAM birAjamAna thayA. rAjAne khabara paDI ke tarata ja vaMdana karavA mATe nIkaLyo. prabhunI dezanA zravaNa karIne pUrva pallavita vairAgya vRkSa samAna thaye. utsAhapUrvaka pitAnA bALaputrane rAjyAbhiSeka karyo. ati rAjyalakSmInA ADaMbara pUrvaka mahAvIra bhagavaMtanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. satata baMne prakAranI zikSA zahaNa karIne gItArtha thayA. prabhu sAthe vihAra karatA prasannacaMdrarAjarSi rAjagRhI nagarImAM AvyA. eka divasa prasannacaMdra rAjarSi zreNika rAjAnA mArga vacce kAussagna karIne ubhA rahyA. zreNika rAjA bhagavaMtanAM sevA-darzana mATe jeTalAmAM nIkaLyA tyAre zreNika rAjAnA sumukha-durmukha nAmanA manuSyoe temane dekhyA. prasannacaMdrAjarSi eka paga pRthvI para sthApana karIne, be hAtha uMcA karIne jANe AkAzane pakaDI rAkhavA IcchatA hoya athavA to A ja dehathI siddhipurImAM prayANa karatA hoya, madhyAhnanA sUryamaMDalanI kiraNonI zreNI sAthe potAnI netra-kIkIne joDI detA, tapanA tejathI candranA tejane jhAMkhuM pADatA, eka adhara page kAussaga karatA hatA. tene dekhIne sumukhe kahyuM ke, "A prakAranI AtApanA lenAra A puruSa ati dhanya che, svarga ane mokSa enA hastamAM avazya AveluM ja che. (100) have A samaye durmukha be ke, "Aho Shrutgyanam Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ] prA, upadezamAlAnA gujarAtuvAda < A te pele bALakane rAjye besADI dIkSA lainAra prasannacaMdra che. enu nAma pa khelavA lAyaka nathI. kRtaghna tene dhikkAra thAze. bALakane zayApaNu karI peAtAnA rAjyanA teNe vinAza kare che. atyAre sImADAnA rAjAe tenuM rAjya lUTe che. sAlamahAsAlanA pitA pApabuddhivALA A prayAcadra che. AnA khAlaputrarAjAne ma`trIe rAjya cheADAvaze. caMpAnagarInA SivAhana rAjUe mAnI rAjyalakSmI svAdhIna karelI che, eTale tenu aMtaHpura ane prajA game te dizAmAM palAyana cAya che. AvI durmu`khanI vANI sAMbhaLIne mahiSaeNnA zubha yAnanA pariNAma palaTAyA ane peAtAne anurUpa azubha dhyAna-raudradhyAna karavA lAgyA. hai durAmantrI ! tamAne atyAra sudhI pAchyA, sa MtoSa pamADayA, IcchA mujaba dAna ApyuM. tamAne bALaka sAcavavAnI, rakSaNa karavAnI ATanI zikhAmaNe ApI hatI, chatAM atyAre zatru mArka vartana kare che ? huM sImADAnA dadhivAhana vagere rAjAe ! tame zUravIra che, teA huM paNa atyAre yuddha mATe taiyAra thayA chuM. huM jaldI mArA junA killA svAdhIna karu chuM. have mardAnmatta hAthI pAse hathiyAra vagaranA, hAthathI prahAra karatA ane cittamAM atyaMta krUratA karatA hatA, tyAre zreNika rAjAe tene dekhyA. harSa pAmI kahevA lAgyA ke, ' A jagatamAM A krAi uttama tapasvI jayavatA vate che. A ati dusaha AtApanA vidhAna kare che. zreNika samavasaraNamAM paheAMcI prabhune praNAma karIne beThA ane * A tIvra dhyAna karanAra tapasvInI kaI gati thaze ?' e prazna karyAM. bhagavate sAtamI nazyapRthvI jaNAvI. eTale cittamAM Azcaya pAmyA. ne AvA krAyathI duti thAya, te pachI ahi kRtikAnAthI thaze? athavA te mArA sAMbhaLavAmAM kharAkhara nahi AvyuM haze, mATe bhagavaMtane pharI pUchu.. avasaranI zarU zvetA besI rahelA hatA. vaLI bhagavatane pUchyuM. have prabhue kahyuM ke, je te tapasvI atyAre kALa kahe, teA puNyasamUha ekaThA karanAra te sarvotha vimAnamAM utpanna thAya. rAjAnA manamAM vismaya thaye! ke, Ama visaMvAda-judI judI vAta kema samajAya che ? nakkI meM barAbara sAMbhaLyuM nathI-ema jeTalAmAM vicAre che, eTalAmAM prabhue karyuM OM, meM kahyuM te barAbara teM sAMbhaLyuM che. anyathA sAMzaLyuM nathI. te vakhate te krUra manathI yuddha karatA hatA. sumukha ane dukhane prasannacaMdranA vRttAnta jaNAvye. raudradhyAnavALA te mAtra manathI bairIne mAratA hatA. . azva sAthe azva, hAthI sAthe hAthI, sulaTa sAthe suTa laDIne haNutA hatA, have savA hathiyAra phekAI gayA, pAse kai khAkI na rahyuM, eTale mastaka rakSaNa karanAra mugaTa grahaNa karavA jAya che, teA leAca karela ane sadAcAI vaLI gaelA kezasamUhavALA mastakanA spardhA karyAM. eTale jANyuM ke, huM te sAdhu thaelA chuM, eTale yuddha samakhI karela raudradhyAnanuM micchA dukkaDa' ApyuM. 'strI, putra, hAthI, deza savanA tyAga "Aho Shrutgyanam" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra rAjarSinI kathA [ 61 ] karIne A meM zuM vicAryuM, parvatanA zikhara para caDatAM caDatAM kharekhara huM moTA UMDA khADAmAM paDaze. mAgaNa mokSasukhanI kare che, te khala AtmA ! kSaNamAM vaLI tuM tuccha viSayanI IcchA kare che ? he jIva! kharekhara jIvavAnI IcchA karIne tuM kAlakUTa jheranuM bhakSaNa kare che. (120) AmakAne tyAga karIne atyAre huM parakArya karavA mATe udyamI banyo chuM." AvI suMdara bhAvanAnA ge teNe savayaMsiddhane anurUpa sukRta upArjana karyuM, e ja samaye duMdubhine pracaMDa mahAzabda saMbhaLAyo. zreNike pUchayuM ke, "he svAmI! A zAne zabda saMbhaLAya che ? te prasannacaMdra mahAmuni atiprasanna cittavRttivALA thayA ane dareka samaye ati uttama athavasAyathI vizuddhi pAmatA pAmatA lokAlakane dekhavA samartha evuM kevalajJAna temane hamaNAM utpanna thayuM. tethI devatAo AvIne temane kevalajJAna-mahotsava kare che. A pramANe sAtamI pRthvInuM bAMdhela pApakarma nAza karIne, tathA bIjAM paNa ghAtI-mahAdika kamane kSaya karIne bIjA loko na jaNAve, te paNa jANI zakAya tevA uttama kevaLajJAnavALA thayA. have zreNike pUchayuM ke, "AvuM suMdara kevalajJAna he svAmI! kayAre viccheda pAmaze ? tyAre prabhue kahyuM ke, "A AgaLa beThela vidyumAlI deva sudhI." zreNike pUchyuM ke, "zuM devatAne paNa kevala hAya" prabhue kahyuM, "AjathI sAtamA divase A deva RSabhadatta zeThanA putra thaze. tenuM nAma ja kumAra paDaze. vaLI te dIkSA laIne sudharmAsvAmInA ziSya thaze. A sAMbhaLIne ekadama anAdata devatA nRtya karavA lAgyA. rAjAe pUchyuM ke zAthI? prabhue kahyuM ke, "AnA pUrvabhavanA vaMzamAM A zekhararUpa thaze, nAnI vayamAM vratAdika pAmaze, te kAraNe te tuSTa manavALe thayo che. A vidyanmAlI deva najIkamAM AvavAno che, chatAM ATalI kAMti tene kema vate che?" te ke "zivakumAranA AgalA bhavamAM karelA tapanA prabhAvathI.' e pramANe sAMbhaLIne vaMdana karIne rAjA tyAMthI nIkaLyA. (13) prasannacaMdra rAjamahaSinI kathA pUrNa thaI. A pramANe lokone raMjana karavAnI mukhyatAvALe dharma nathI, paraMtu cittanI zuddhithI pradhAna dharma che--ema kahyuM. (20) have purUya-pApa kSaya karavAmAM dakSa evI A jinezvaranI dIkSA che. e vacanathI zeva mAphaka TheSamAtrathI khuzI thanArane zikhAmaNa ApatA kahe che - beso vi appamANo, asaMjamapaesu baTTamANassa / f% pariva(1) -vee, vihaM na mAra vannataM? rahuM dhamma rakkhai veso, saMkai veseNa dikkhio mi ahaM / / ummaggeNa paDataM, rakkhai rAyA jaNavau vya // 22 // "Aho Shrutgyanam Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 ] prA. upadezamAlAne mUzanuvAda appA jANai appA, jahaDio appa-sakkhio dhammo / appA karei taM taha, jaha appa-suhAvao hoi|| 23 // jaM jaM samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so tami taMmi samae, suhAsuhaM baMdhae kammaM // 24 // dhammo maeNa hu~to, to na vi siiunnhaavaay-vijjhddio| saMvaccharamaNasio, bAhubali taha kilissaMto // 25 // lokone raMjana karanAra riharaNa vagere dhAraNa karavArUpa sAdhune veza apramANa che." ekalo veza paheravA mAtrathI karmabaMdhano abhAva mAno e yukti vagaranI hakIkata che. konA mATe-je puruSa e che ke sAdhune veza pahera ane vaLI tenAthI viruddha asaMyama sthAnakamAM-pRthvI, pANI, vanaspati AdinuM mana kare, te tenA karmabaMdhana rokAtAM nathI, e vAta daSTAMta ApIne sAbita kare che, koI puruSa veSaparAvartana karIne jhera khAya, to tenuM mRtyu thatuM nathI ? arthAt mRtyu pAme ja che, e pramANe sAdhuveza paNa. te puruSa je asaMyama sthAnakanuM sevana kare, te saMsAranA mAre tene sahana kare ja paDe che. arthAt ekalo veSa, karmabaMdhanathI rakSaNa karI zakatA nathI. (21) e pramANe karmane abhAva IchatA manuSya mAtra mananI bhAvazuddhi ja karavI, cAritranA veSanI zI jarUra che ? tenA samAdhAnamAM jaNAve che ke-nizcayanayathI to bhArata-vakalacIrInA daSTAMtathI te vAta barAbara che, paraMtu vyavahAranayathI te veSane paNa karmanA abhAvane hetu kahe che, bhAvazuddhimAM upakAraka hovAthI. veva vagara te kaMI karI zakato nathI. A vyavahAra paNa nizcayanaya anusAra pramANa ja che. atizayajJAna vagaranA A kALanA jInI pravRtti tenAthI ja dekhAya che. tathA kaheluM che ke-"je jinamatane svIkAra karatA ho, te vyavahAra ke nizcayanaya ekano paNa tyAga na karazo. vyavahAranayane uzkeda thavAthI nakkI tIrthano uccheda thAya che." bhAvazuddhine upakAraka veSa kevI rIte te kahe che. dharma-gAthA. dharmanuM rakSaNa karanAra veSa che. je veSane tyAga karavAmAM Ave. to pachInA kALamAM akAryanI pravRtti jovAmAM Ave che. kadAca veSamAM rahIne akAryAcaraNa kare, te pite zaMkA pAme che ke, "huM dIkSita thaele chuM" ema mAnIne akArya karatAM aTake che. daSTAMta kahe che-cerI, paradA rAgamana vagere akAryanA raste janAra puruSanuM rakSaNa rAjA kare che. te mATe kaheluM che ke adhamapuruSa rAjabhayathI ke daMDayathI, apakIrtinA bhayathI pApasevana karatA nathI, paralokanA bhayathI madhyama ane savabhAvathI uttamapuruSa pApAcaraNa karato nathI. rAjA jema lekane athavA gAmalokane beTe mArge jatAM roke che, tema veSa kAryAcaraNa karatA roke che. (22) "Aho Shrutgyanam Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhubalInI kathA [ 63 ] "bApA" gAthA. nizcayathI vicArIe to AtmAnA zubha ke azubha pariNAma thatA hoya, te pitAne AtmA ja jANI zake che, paNa bIje jANI zakatA nathI. bIjAnA AtmAnA cittanA pariNAma jANavA ati muzkela che. dharma te AtmasANie kareluM pramANa che, tethI AtmA viveka prApta karIne tevA prakAranuM dharmAcaraNa kare. jethI anuSThAna AtmAne sukha karanArUM thAya. bIjAne raMjana karavAthI AtmA ThagAya che. (23) bhAvanA zubhAzubha kAraNamAM zuM lAbha-nukazAna thAya che te kahe che. "" gAthA-je je samaye A jIva zubha ke azubha bhAvathI jevA pariNAmamAM praveza kare che, te jIva te te samaye bhAvane anusAre zubha ke azubha karma bAMdhe che. (24) tethI karIne zubha bhAva ja karo, paraMtu garvAdithI phraSita na karavo. te kahe che. "vo' gAthA-abhimAnAdi kaSAya sahita je dharma thaI zakato hoya, to ThaMDI, tApa, vAyarAthI parezAnI pAmelA ane varasa divasa sudhI AhAra vagaranA rahelA bAhubalI tevA kaleza na pAmata. (25) bAhubalInI kathA- Indra mahArAjAe dakSiNa bhAratamAM zrI RSabha nAmanA prathama rAja mATe zatrurahita suvarNanI ayodhyA nAmanI nagarI banAvI. sUryakAnta ane candrakAnta maNimaya putabIo ratnanA gRhamAM divase jANe agni, jaLa, IndrajALanI jema zobhatI hatI. pragaTa suMdara varNavALA suvarNanA banAvelA sadA dakSiNAvartavALAM makAno banAvelAM hatAM. jethI bhArata pRthvIrUpI sInI madhya nAzi hoya, tema te nagarI zobhatI hatI. sarvamuni ane sarva manuSyamAM vRSabha samAna evA RSabha bhagavaMtanA moTA putra guNemAM caDiyAtA evA zrI bharata mahArAjA te nagaranuM, prajAnuM lAlana-pAlana karatA hatA, IndranI pracaMDa AjJA khaMDana karIne baLAtkArathI je te tenA rAjyanuM haraNa kare te tenA -bhujALanI khANanI zAMti thAya. - bharata mahArAjA nyAyanIti pUrvaka rAjaya pAlana karatA hatA. tyAre koIka samaye A sthAna sabhAmAM utAvaLe utAvaLo dUta AvIne vadhAmaNa Ape che, ke-"he deva! Aje purimatAla udyAnamAM devAdhideva RSabha prabhune lokAloka prakAzita karanAra kevalajJAna pragaTa thayuM che. vaLI tarata ja bIjA dUte AvI vadhAmaNa ApI ke, "he prabhu! Aje AyudhazALAmAM daze dizAmAM prakAzanA kiraNothI jhaLahaLatuM cakraratna utpanna thayuM che. te samaye bhArata rAjA vicAravA lAgyA ke, A be sAthe mahotsava utpanna thayA, te have mAre bemAMthI prathama pUjA konI karavI? sUryamaMDaLanA pracaMDa ekaThA maLelA prakAza-kiraNane jandha jema samagra dizAonA aMdhakArane dUra kare che, tema A cakarA paNa aMdhakArane dUra karanAra che. AgaLa vadhatA kAma-krodhAdika bhAvazatrusamudAyane zekavAmAM apUrva guNayukta ane traNe bhuvanamAM dharmacakravatI paNAnuM "Aho Shrutgyanam Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - [ 64 ] prA. upadezamAlAne gUrjazanuvAda kAraNa kevalajJAna te caDiyAtuM che. dravyateja ane bhAvateja svarUpa caka ane kevalajJAna eka sarakhAM hovA chatAM bhAvate ja varUpa kevalajJAnanI pUjA prathama karIrA'-ema kahyuM. ahiM bharate pUjA samaye cakrane samAna gayuM, te kharekhara moTAone paNa viSayatRSNA viSama hoya che ane matimoha karAve che. arere ! nigI me paramezvara ane cakrane samAna gaNyAM-e ayogya ciMtavyuM. hRdayamAM khaTako thavA lAgyuM ke, "airAvaNa ane gadheDe, maNi ane kAMkare, kardhara ane dhULa, kasturI ane kAdava A padArthomAM meM kazo pharaka na gaNyo. pitAjI te saMsAra-samudra pAra pAmavA mATe nAva sarakhA che, mahAsidvisukhanA prakarSa pamADanAsa che, jyAre A cakra te addabhuta bhega-vibhUti ApIne durgatinA dAvAnaLamAM praveza karAve che; mATe ahi meM acogya vicAryuM. tAtanI pUjA thaI eTale cakanI pUjA te thaI ja gaI. pUjA yogya pitAjI che, cakra te mAtra A lekanuM sukha ApanAra che, jyAre pitAjI te zAzvatuM paralokanuM sukha ApanAra che. marudevA mAtAne bolAvIne abhinaMdIne kahyuM ke, "he mAtAjI ! mArI ane ApanA putranI Rddhine taphAvata Apa nIhALe. hAthaNanI khAMdha para marudevI mAtAjIne besADI bharatAnA pitAnI Rddhi anusAra prabhunA kevaLajJAnane mahotsava karavA nIkaLe. (20) vana, zmazAna, parvata-guphAmAM, ati ThaMDI, ati garamI, sakhata vAyAthI pIDA pAmate mAro putra nagna ane phaleza pAmate bramaNa kare che. jyAre he putra bharata! tuM te atyaMta mahara sarvAga yogya bhega-sAmagrI bhegavI rahela che. A pramANe niratara upAlaMbha ApatI ane rudana karatI marudevI aMdha sarakhI Akhe paDalavALI banI che. have bharata mahArAjA kahe che - "he mAtAjI | viraha vagaranI apUrva devatAI putranI Rddhi juve ju, maNi-suvAdikanA kilAvALA AvA samavasaraNanI dvivALA A bhuvanamAM bIjA koNa che? gaMgA nadInA taraMga samAna prabhunI vANI sAMbhaLIne AnaMda acchanI dhArAthI mAtAjInA netranAM nIla paDala osarI gayAM. maNijaDita vimAna-patithI alaMkRta AkAzatala jevuM, pukAra karatI ghugharIo ane vajA-zreNIyukta samavasaraNa dekhyuM. (25) harSathI u9lasita sadabhUta bhAvanA cege sarva karmane cUro karyo. kevalajJAnarUpa netra pragaTa thayAM ane tarata marudevA mAkSalakSamI pAmyAM. A eka AzcaryanI vAta che ke, atyaMta sthAvarapaNAmAM ATale kALa prabhunI mAtA hatA. ATalA mAtramAM bhArata kSetramAM prathama siddhi pAmyAM. A bharatamAM marudevA prathama siddhipadane pAmyAM eTale ke teno mahatsava karyo. bharata paNa bhagavaMta ane tene vaMdana karI ayodhyAmAM gayA. tyArapachI cakra pUjA, nATaka vagerenA prabaMdhapUrvaka achAnikA mahotsava karyo. tyAMthI AyuSazALAnI bhUmimAM tene sthApana karyuM. tyArapachI lokono je vyavahAra, te tenAthI zarU thayo. caturaMga sena sahita bharatarAjA cha khaMDa vAdhIna karavA mATe nIkaLyA. bharata rAjA cAlatA hoya te tenI "Aho Shrutgyanam Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azta-bAhubalInI kathA [ 65 } pAchaLa anusare, rAkAya tA teo paNa rAkAya, nira Mtara nATaka-prekSakanA Anada cAlu hoya, pUrvAdikrama mAgadha vagere devAne sAdhyA. salAma DapamAM cakrI nAmathI RRkita tIra ekadama AveluM dekhIne temA vadhajJAnathI jANe che ke prathama cakrI utpanna thayA che, maNi-ratna-suvarNanA banAvelA kuMDala, mugaTa, mAjImadha, hAra, deza vagere AbhUSaNeA taravAra, charI, kRpANa vagere hathiyAranuM najarANuM dharAvyuM. cakIne tyAM besADI AjJApAlana karavAnuM svIkAryuM". aSTAnikA maheoNtsava pUjA svIkArI potAnA sthAnake gayA. peAte sindhu mahAnadI utarIne pachI suSeNa nAmanA senApatine sindhunakInA mahAna niSkuTA sAdhavA mATe ahiMthI mAle che. vaitADhaya pava tanA kumAra devane sAdhyA, tenI bheTA svIkArI tamistrAguphAmAM kRtamAla nAmanA daivane khelAve che. suSeNu senApati tyAM jaIne tamannAguphA khAlAve che. hAthInA mAMdhapara eThale te guphAmAM praveza kare che. guphAnI ane khAjInI bhItA upara eka kAkiNI nAmanA ratnathI 49 maDatazreNIo kare che. tyArapachI bharatacakravartI khIjA. jItAya mAM paheAMcyA. svaine jitIne devatAo sAthe thuiM, suvarNa vagere haN karIne nAnA himavAna parvatanA kumAra devane jitavA mATe tyAM utaryAM. suSeNAdhipati sindhunA niSkuTamAM jaIne potAnA nAmathI aMkita karelA khANune dhanuSamAM joDI phreMkayu. (40) suSeNunA hAthathI ga gAdevIne sAkhI tenA niSkuSTa svAdhIna karyAM. bharata mahArAjAe ga'gAdevI sAthe eka hajAra varSa sudhI bhAga lAgajgyA. mi-vinamite sAyA. teoe eTaluM arpaNa karyuM. teoe leTAmAM srIratnAdika ApyAM. gagAkinArethI nava nidhie sevA karavA sAthe cAlyA. tyArapachI ba'DaprapAta nAmanI guphAmAM praveza karyAM. tyAM nATayamAlanI sAdhanA karI. temAMthI bharatApamAM AvyA. sAThahajAra varSa sudhI samagra bharatane svAdhIna karavAmAM samaya pasAra karyAM. anukrame vinItAmadhyA nagarImAM paheAMcyA. ghaNe bhaDAra ekaThA karyA. cAsaTha hajAra strInuM ataH pura, 32 hajAra muguTabaddha rAjA, 84 lAkha gheADA, hAthI, 2sthA, 14 ratne, 96 krAMDa pAyadaLasenA, tema ja gAma, e pramANe cakravartInI te samaye Rddhi hatI. bAra varasa sudhI cakravartIne rAjyAbhiSeka cAlyA, jyAre sanI sa'bhAla letA hatA, tyAre suMdarIne duba La zarIravALI dekhI. bharata cha khaMDa sAdhavA gayA, tyArathI sudarI nira'tara AAyabila tapa karatI hatI. tethI nisteja mukhavALI, sa'sArAga pAtaLA thavAthI late tene kahyuM ke, * kUcAri ! mAM tA gRhiNI agara matavALI sAdhvI thA.' suMdarIe zaikSA a'gIkAra karI, peAtAnA dareka bhAIo upara kRta mAkanyA ke, 8 mArza rAjyA che, te tame mane apaNu karI dyo.' tyAre bhAimAe kahevarAvyuM ke, ' pitAjIe amane zakhyA ApyAM che, bharatanuM svAmIpaNuM kevI rIte gaNAya ?'(50) huM dUta ! tu' bharatane kaheje ke, ' rAjyA tA prabhu amane ApI gayA che. bharata paNa Ajya bhogave che, jema te ApatA nathI, tema ame paNa tene rAjye arpaNa karIzuM nahi. ' . "Aho Shrutgyanam" Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 66] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAda dhana prApta karIne kaNa garvavALA nathI banyA viSayAdhIna manuSyanI Apatti konI asta thaI? strIonI sAthe A jagatamAM konuM mana khaMDita nathI thayuM? A jagatamAM kAyamano rAjAne priya koNa banyA ? kALanA viSayamAM koNa bAkI rahyuM ? kaye mAganAra gIrava pAmyA? durjananI jALamAM phasAela ka manuSya seme karIne bahAra nIkaLI zakaze." -ema vicAra karIne pharI teoe kahyuM ke, prabhune pUchIne pachI teo kaheze te temanI AjJA mastake caDAvIzu te bhArata pAse paheAMcI sarva hakIkata nivedana karI. havAmI paNa vicaratA vicaratA keI vakhate aSTApada parvata para samavasaryA. tyAM jaIne kumArae prabhune vinaMti karI ke, "amAre yuddha karIne rAjayarakSaNa karavuM ke soMpI devuM?" RSabhadeva bhagavaMte viSaya-tRNuM dUra karanArI dezanA ApI ke, "he vase ! A viSayethI sayuM. A viSaye anartha karanArA ane kavaca vanaspati jevA che. saMsAranA cheDA sudhI bhogavIe, to paNa tene cheDe AvatuM nathI.' " A viSaye lAMbA kALa sudhI ahiM vAsa karIne nakakI cAlyA janArA che, viyogamAM ke pharaka che ? ke jethI manuSya pite Ane tyAga kartA nathI? viSaya pitAnI svataMtratAthI cAlyA jAya che, te manane atizaya saMtApa thAya che ane viSayone jAte tyAga kare te aparimita samatA utpanna kare che." "viSa ane viSa e baMnemAM moTuM aMtara che. khAdheluM jhera mAranAra thAya che ane viSa smaraNa karavAthI AtmAne mArI nAkhe che." tathA aMgAzadAhakanuM daSTAnta vicAravuM. A tamane kahevAthI tamArI viSayatRSNA dUra thaze. eka aMgArA pADanAra manuSya sakhata tApavALI tumAM pANI bharelo ghaDo laIne araNyamAM ga. lAkaDAM kApI kApIne tenA kASTho madhyAhna samaye bALatA hate. kaThera sUryanA tApamAM luvALA sakhata vAyA vAtA hatA, tethI vAraMvAra te -tRSAtura thato hato. pANI pIve to tAjI tRSA lAgatI hatI. have pANI pIvA mATe moTI AzAe ghaDA pAse Avyo. paraMtu vAMdarAoe tene ghaDo halAvI DhALI nAkhyA hate, eTale bicAro nirAza thaI kaMIka garama retImAM ALoTavA lAgyo. duHkha sahita ughI gayo. ravapna AvyuM. temAM gharanA ghaDAnuM, kUvAnuM, vAvaDI, taLAva, nadIonuM, samudranuM, sarva jaLAzayAnuM pANI pI gayA; te paNa tenI tRSA dUra na thaI eTale vananA uMDA kUvAmAM navIna ghAyanuM doraDuM banAvI cheDe tRNane pULo bAMdhI bahAra kADhI ghAsanA taNakhalA para lAgelA bindu cATavA lAgyo. tethI tenI tRSA dUra thAya kharI? samudrAdika jaLathI je dUra na thaI, te teTalA tRNabinduthI tRSAnI zAMti thAya kharI? devakanAM, manuSyonA bhogo bhegAvyA pachI AvA asAra bhegAthI tamane kadApi tRpti thavAnI che? atyAranA bhegA jaLabi6 sarakhA tuccha che. prabhue "Aho Shrutgyanam Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-AhubalInI kathA [ 67 } te putra pAse vetAlIya adhyayana vRttothI prarUpyuM. e keka eka ajhayaNathI pratibodha pAmyA. ane dIkSA aMgIkAra karI. teoe dIkSA aMgIkAra karI chatAM cakra zALAmAM praveza karatuM nathI. tyAre cakravartI vicAre che ke, haju takSazilAmAM bAhubalIne jitavAne bAkI che, tyAre eka catura vicakSaNa DUtane bhaNAvIne tenI pAse mokale che. te tyAM pahoMcI, praNAma karI beTho ane bAhubalIne kahevA lAgyuM ke, "tamArA vaDIlaaMdhue mArA sAthe saddabhAvapUrNa nehathI kahevaDAvela che ke, tamArI sahAyathI huM aiAratad cakIpaNuM karuM. bahu -emAM zuM ayogya che? te tene je asAdhya hoya, te huM sAdhI ApIza. ta-sarva siddha thaI gayuM che, paraMtu cakra AyuSazAlAmAM praveza karatuM nathI. bAhu--mArI nAnI aMgulInA nakhanA agrabhAgathI huM tene praveza karAvIza. hata-AjJA atikrama karanAra koI paNa tene praveza na karAvI zake. bAhu -te kArya sAdhI ApIza. hata-svAmI ! prathama AtmAne sA. cha khaMDa-bharatanA svAmInI AjJA je mastake dhAraNa na kare, te bIjA kArya zuM sAdhe? bAhu -are! maryAdA vagara bolanAra he dUta! dujAta ! A tuM zuM bole che? bhAIone bIvaDAvIne dIkSA apAvI, jethI tuM ATale garva kare che? eka vanamAM muMDa ane AmravRkSa utpanna thayA hoya, emAM mATe ane vizeSa hoya tema tuM tenI jema ApaNI gaNanA gaNe che? tene jaNAvo ke, "yuddha karavA bhale Ave." e bhAIne je ati tIvra abhimAna thayuM che, tenA sarva abhimAnane kalana karI-masaLI-paribhraza karI mArA tAbe karIza. (75) pratihArIe dUtane gaLe pakaDIne bahAra kADho. tyAM jaIne sarva vRttAnta bharatane jaNAvyo. sAMbhaLatAM ja asAdhAraNa rASAgni bhabhukayA. bhayaMkara bhrakuTI ane bhAlatalavALA bharatacakrIe yuddha mATe zatrusamUhane AkramaNa karavA mATe prayANabherI vagaDAvI. bharatacakrI samagra ruddhasAmagrI sahita nIkaLyo ane tenA sImADAnA pradezamAM paDAva nAkhe. eTale mahArASa pAmelA bAhubalI paNa sAme AvyA. AgaLanA senuM paraspara yuddha jAmyuM. sArathI bANa varasAvIne sAmasAmA vIMdhAvA lAgyA, khagathI khago, khaMDita thavA lAgyA, bhAlA bhAlAne kApavA lAgyA. capaLa tejasvI ghoDAnI ati tIkaNa khurAthI uDatI dhULathI vyApta thaela, bhAlA bheMkAvAthI hAthInA lehI karavAnA kAraNe jAlima jaNAtuM, agni saMbaMdhavALA bANa pheMkavAthI aneka prANagaNa jemAM baLe che, bhramaNa karatA ane bhaya pAmelA lokonA yUthanA kolAhala zabda jemAM thaI rahelA che, ghoDA, hAthI, kAyara, zUravIra evA aneka prANuone jemAM saMhAra thaI rahela che, jANe mahAnagara "Aho Shrutgyanam Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 68 ] prA. upadezamAlAnA gUja zaMtuvAda saLagI rahelu hAya tevuM mahA bhayaMkara yuddha zarU thayuM. A pramANe niSThANuM aneka jIvAnA sahAra dekhI A ghaNuM khATu' thAya che--prema dekhIne bAhubalI bandhune ema kahe che ke, 'niraparAdhI DhAkAnA vinAza karavAnu cheDI ApaNe ApaNAM gaiAthI yuddha karIe.' tyAre bharate kahyuM ke, bhale ema thAe. zuM huM tema karavA samatha nathI ? zakra paNa jenI zaMkA kare che, te pachI bIjAnI yuddhamAM kaI gaNunA gaNavI ?' (84) ( ahiMthI 108 gAthA sudhI apabhraMza kAnyA che.) ' tyArapachI manee eka maMgathI yuddha karavAnI pratijJA karI ane pakSAnA ni- kAne yuddha karatA nivAraNa karyo, eTale tee sAkSIthI mAphaka baMne pakSamAM jotA ubhA rahyA. prathama dRSTiyuddha zaru thayuM, eTale nirnimaSa netravALA A baMne naradeve jaive che' ema devatAoe paNu anumAna karyuM, jemAM sAkSIe devatA hatA, evA te baMnemAM bharata hArI gayA; eTale pakSa ane pratipakSa sthApavArUpa vAda-vivAdarUpa vAg-yuddha karyuM". temAM paNa bharatane parAjaya thayA, eTale mahAbhujAvALA baMnee bhujAyuddhathI yuddha zarU karyuM. bAhubalie pAtAnA hAtha bhALye, tene bharata vALavA prayatna karavA lAgyA, paNa mahAvRkSanI DALI upara vAMdarA laTake tema laTakatA dekhAyA. bharatanI mATI bhujAne baLavAna bAhubalie eka ja hAtha vaDe latAnALanI jema vALI nAkhI. pachI muSTiyuddha zaru thayuM. eTale bAhubalinA upara bharata prahAra karavA lAgye, paNa samudranAM mAjA kinArA paranA parvata para athaDAya tenI mA tenI muSTie niSphaLa gaI. bAhubalie va sarakhI muSTinA prahAra karyo, eTale bharata peAtAnA sainyanA azrujaLa sAthe pRthvImAM paDayeA. mUrchA utaryAM bAda hAthI ItUthaLathI paryaMtane tADana kare, tevI rIte bharate abhimAnathI bAhubaline krUDa vaDe tADana karyuM". tyArapachI bAhualie paNu bharatane daMDathI mAryo, jethI te bhUmimAM kheDelA khIlA mAphaka Anu sudhI khUMcI gayA. pachI bharatane sazaya thA ke, zuM A cakravartI haze ?' teTalAmAM yAda ratAM tarata cakra tenA hAthamAM AvI gayuM. mahAkApathI bhUmimAMthI bahAra nIkaLIne bharata mahArAjAe lazkaranA hAhArava sAthe tevA praca'Da camakatA cakrane phUMkayuM, te cakra bAhumalIne pradakSiNA pharI pAchu AvyuM. kAzyuM ke devatAthI adhiSThita zo ekAtravALA svajanAne parAbhava karatA nathI. tene anaitikatA dekhIne kApathI lAla netravALA bAhubalie 'cakra sAthe tene cUrI nAkhuM.' ema vicArI muThThI ugAmI. tenI mAphaka huM. paNa kaSAye vaDe bhAInA vadha karavA taiyAra thayA chuM, mATe indriyeAne jitI huM kaSAyAne hachu.' ema vicAratA utpanna thaela verAgyavALA mAhubalie te ja sRSTithI mastakanA kezanA leAca kareM. ane tarata sAmAyika-cAritra grahaNa karyuM. - su karyuM", su dara karyuM' ema AnaMdapUrvaka khelatA devatAoe mAhubalinA upara puSpavRSTi karI. ' bAhubalie manamAM vicAryuM" ke, ' bhagava tanI pAse jaIne jJAnAtiyavALA "Aho Shrutgyanam" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalInI kathA [ 69 ] nAnA bhAIone vaMdanA kevI rIte karUM? mATe kevalajJAna utpanna thayA pachI huM parvadAmAM jaIza'-ema vicArI kRtArtha banelA te tyAM ja pratimA dhAraNa karI maunapaNe kAussaga dhyAne rahyA. tevI sthitimAM rahelA bAhubaline dekhI ane pitAnuM kharAba vatana vicArI namAvelI grIvAvALe bharata jANe pRthvImAM pesavAnI IcchAvALA hoya, te jhaMkhavANe banI gaye. sAkSAt zatarasavALA badhune praNAma karyA ane bAkI rahelA koyane jANa tyAga karatA hoya tema lagAra uNa AMsu netramAM bharAI AvyAM. AtmaniMdA karatA kahevA lAgyA-"kharekhara tamane dhanya che ke, jemaNe mArI anukaMpa khAtara rAjayano tyAga karyo. kharekhara huM pApI, asaMtoSI ane kharAba ahaMkAravALo chuM ke, je tamane upadrava karyo. pitAnI zakti jANyA vagara anyAya-mAge pravartI jeo lobhathI jitAyA che, te sarvamAM huM agresara chuM. bhava-vRkSanuM bIja rAjaya che -ema jANavA chatAM jeo cheDatA nathI, teo adhama karatAM paNa adhama che. kharekhara pitAne putra tuM ja gaNAya ke, je pitAjInA mAge gaye. huM paNa temane to ja putra gaNAha, je tamArA carakho thAuM ." pazcAttApajaLathI viSAda-kAdavane sApha karI bAhubalinA putra somayazAne tenI gAdIe rAjyAbhiSeka karyo. tyArathI mAMDIne seMkaDo zAkhAe yukta te te puruSa-ratnanI utpattinA eka kAraNarUpa e semavaMza cAlu thayo. tyArapachI bAhubaline praNAma karI parivAra sahita bharatarAjA pitAnI rAjyalamI sarakhI ayodhyA nagarImAM gaye. duSkara tapa tapatA bAhubalimunine pUrvabhavanAM kama sAthe eka varSano kALa pasAra thayo. tyArapachI RSabhadeva bhagavaMte brAhmI ane suMdarI sAvIne tyAM javA AjJA karI eTale bAhubali pAse AvI te kahevA lAgI "he mahAsattavavALA ! suvarNa ane pattharamAM sarakhA cittavALA ! saMga-tyAga karanArane hAthI-skaMdha para A rehazuM karavuM yogya na gaNAya. AvA prakAranA tamane jJAna kevI rIte pragaTa thAya? nIce lIMDIne agni hoya evA vRkSane navapala ugatAM nathI. mATe je tamAre bhava- samudra taravAnI IcchA hoya, to tame jAte ja vicAra karI loDhAnI nAva sarakhA A hAthI uparathI nIce utaro." tyArapachI bAhubalI vicAravA lAgyA ke, "vRkSa para caDelI velaDI mAphaka mArA zarIrane hAthIne saMgama kevI rIte lAge? kadAca samudra maryAdA mUke, parvata calAyamAna thAya, te paNa bhagavaMtanI A ziSyAo asatya vacana na bole. hA, jANyuM. athavA te A mAna e -ja hAthI che ane e ja mAruM sAnaphaLavALuM vinaya-vRkSa nAza pamADayuM che." "nAnA bhAIone huM kevI rIte vaMdana karuM ?" evA vicArane dhikkAra che. teo jJAna, cAgni, tapa vaDe moTA che. mAruM mithyA duSkRta thAo. deva ane asurone vaMdana karavA yogya evA bhagavaMtanI pAse jaIne nAnA bhAIonA ziSyone paNa paramANu sarakhe thaI huM temane vaMdana karuM. eTalAmAM te muni patra upADIne cAlyA, teTalAmAM "Aho Shrutgyanam" Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda temaNe nivaNa-bhavananA dvAra sarakhuM kevaLajJAna prApta karyuM. hAthamAM rahelA AmalakanI mAphaka kevalajJAna lakSmIthI samasta vizvane jotA te bAhubali muni bhagavaMta samIpe kevalIonI parSadAmAM beThA. ati gUMcavAelA kezane oLI-sarakhA karI, nirmaLa majabUta kaTIvastra paherI, haricaMdananuM tilaka karI atipracaMDa bAhudaMDane uttama padArthothI vilepana karI te baMne puruSasiMha raNAMgaNamAM utaryA. te samaye traNe lekanA sahukoI kutUhaLa jevA ekaThA thayA. A dazya jovAmAM koI kaMTALatA nathI. 85) manohara uttama cinhavALA vimAnamAM rahelA, pahoLA animeSa netrathI AkAzamAM ekaThA thaelA de A yuddha nIhALatA hatA. vidyAdhara, yakSa, rAkSase, lekapAle paNa akhalita gativALA vAhanamAM cAra dizAmAM kautuka sahita ekaThA maLI vicaratA hatA. A baMne evI sarasAIthI laDatA hatA ke AmAM koNa hAraze ane koNa jitaze ? tene nizcaya karI zakatA na hatA. (86) cakacakATa karatA atitI bhAlAvALA ane majabUta bakhtara paherelA prathama goLAkAramAM baMne zatru-saine gherIne ubhA rahyA. tenA pachI tene vIMTaLAIne bakhtara paherelA capaLa catura lAkho anI, zreNI, te sarvanI bahAra vIMTaLAIne mada jharatA mahAhAthIonI zreNI rahelI hatI. te savanI madhya bhAgamAM bAthamAM letA, taMdvayuddha karatAM vaLI vikhUTA paDatA te baMne puruSasiMhe rahetA hatA. (87) have baMne raNAMgaNamAM utaryA pachI lagAra vaka thaIne sAthaLa upara hathelI ThokIne eka bIjA vaLagatA hatA. nizaMkapaNe siMhanAda karatA hatA. evA prakAranA paganA prahAra karatA hatA ke, jethI uMcA parvate DolatA hatA. sAMDhanI garjanA sarakhA zabdo karIne paga baMdhana karatA hatA, moTA malo laDatA hoya, tema yazanA kAraNabhUta jaya jaya zabada belAtA hatA. (88). nirnimeSa netro karIne daSTinI ceSTA, bhuvanamAM vistAra pAmatI divyavANathI vAcuddha, durdhara bAhubaMdha bAMdhI bAhuyuddha karI laDatA hatA, niSphara muSTio vaDe karIne temaja uMcA daMDoe karIne daMDAdaMDI yuddha karatA hatA. dareka yuddhamAM bharata hArI gaye; eTale bhAratane pitAnA baLamAM zaMkA thaI. (89) cittamAM zaMkA thaI eTale bharatacakrI vicAravA lAgyA ke, "bAhubali ati baLavAna che, zuM cakravartI e thaze ?" zuM huM tenI AgaLa dubaLa bALaka hAiza? meM upArjana karela sarvAga rAjyane te paDAvI leze? have tene mAravAnA ekamanavALo bharata bolavA lAgyo, hAtha lAMbo karyo ane kaMTALIne kahevA lAgyA ke, "he cakra. tuM Aje dumina banI mArA hAtha para kema AvI caDatuM nathI ?" 90) "Aho Shrutgyanam Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -bharata-mAhubalInI kathA [ 71 ] eTale karavata sarakhI dhAravALu, vijaLInA samUhathI ghaDeluM DAya tevuM bhayaMkara carcA bharatanA hAtha para caDI gayuM, 'jagata upara AkramaNa karavA mATe nAnI mATI zikhAvALA ulkAgninA moTA moTA taNukhA uDADatuM cakra te bAhubalinA bhAlasthaLamAM, evuM mAru ke, vairInA hRdayamAM dhrAsake paDe,' ema ciMtavIne bharata cakravartIe ekakrama cakra cheDayu'. (91) taDatA zabda karatuM, agnikaNu ekaThA karatuM, aMdhakAra dUra karatuM, hAhAkAranA sukhara zabdo ane dhikkAranA zabdo letuM te cakranuM tuMba mAhutinA vakSa:sthala para paDayuM, paraMtu cakranI dhAra tene na lAgI. kAraNuM ke, peAtAnA gAtra-zamAM caka eka vakhata pazu te samatha banI zakatuM nathI. (92) te ja kSaNe tazilAnA nAtha bAhubali pRthvI para paTakAyA, tyAre samagra leAkeAnAM netrAzru sAthe mUMdhakAra uchaLye. jyAM mAhubalinI mUrchA UtarI ane cetanA pragaTI, cakra hAthamAM laI mAranAra upara prahAra koM. cakrI tarata ca'tavavA lAgyA ke, huM bharatanA cakravartI chuM. huM zasa chu, te gajendra che, avinaya-vRkSa sarakhA tene huM mULanA kadamAMthI ukheDI nAkhuM, (93) have bAhubali ci MtaLavA lAgyuM ke, me apakIti karanAra duSTa vicAryuM. bharata ane bAhubali ane eka maganI e phADa che. pAtAnA madhune mArI tenI Rddhi tevI na thAo. khala, dhana, jIvita, yauvananA koI gava kare, te gharamAM jIvitane saoNMzaya karanAra jaMtu (sarpa) hovA chatAM vAta kahetA nathI. (94) sAmAM e echA evA mArA 98 bhAie je mahAbhAgyazALIee A sa'sAranA viSaye ane rAjyAne viSe sarakhA phreMkhyA, A leAkamAM ane paraleAkamAM AtmAne tapAvanArA, bhAgavatI vakhate mIThAM lAge, paraMtu tenAM phaLe udayamAM Ave, tyAre kaDavAM duHkhA anubhavavAM paDe, pitAjInA caraNanI sevAnA prasAdathI zreSTha sayama sAmrAjyanI siddhi karI. kevalajJAna pragaTAvI paraleAkarUpa paramapadanI sAdhanA karI. (95) A bharata bharatakSetramAM cha khaMDanuM rAjya kare che, te pazu maryAdAnA tyAga karI lakSmImAM ati la`paTa ane lAbha manavALA thayeA che. bhAIpaNAnA sabaMdhane pazu tilAMjali ApI che. pitAjI taraphathI maLela vArasAnu dhana tUTI jAya che, jema agni kaI paNa cheDatA nathI, tema A bharata bhAienA rAjyAkrika dhanane cheDatA nathI. jema jema te letA jAya che, tema leAbhanI bhUkha vadhatI jAya che. mATe huM tAzilAne ane manamAM rahelA rASane tyAga karu' chuM. e pramANe te pitAjInA caraNamAM javA taiyAra thayA, cittamAM sakSeAla thayA. (96) tyArapachI cakra cheDI dIdhuM, je kaI AbharaNa, AyuSya, puSpA te sarvanA tyAga "Aho Shrutgyanam" Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda ka, rAjya ane rASTranuM have mAre zuM kAma che ? pitAnI vA sarakhI pAMca muSTithI keza ukheDI nAkhyA. mastake svayaM ca karyo, te samaye zAsanadevIe asaMga thaelA bAhubalI munine sAdhuveSa ApyA. tyArapachI bhAratanI sarva rANIo tyAM AvI ane navA munine bharata cakravartI kahevA lAgyA. (7) he munivara ! tame te kusakrama A rIte nivAha karyo ane sarvano tyAga karyo. vidhitatpara puruSe tamArI AgaLa kayA garvanuM nATaka karI zake? potAnA vaMza para bIje keNa (vAI) kaLaza caDAve ? bhagavaMtanI jema tribhuvanarUpI ujajavala gRhane potAnA ujajavala yazavAdathI prakAzita karyo. A pramANe hatuti karanAra cakravartI bharata stutipAThaka-vitAlika mAphaka zobhavA lAgyA. (98). have mahA bAhubalI muni atizaya vicAravA lAgyA ke, "paramezvara pitAjI pAse huM jAuM, paraMtu kevalajJAna vagarane kevI rIte tyAM jAuM? mArA nAnA bhAIe te kevalajJAnI hovAthI huM temanI pAse dIna lAguM ane lajajA pAmuM, to have ahiM huM jaladI kevalajJAna utpanna karuM, tyAra pachI paramezvara sanmukha javA mATe huM prasthAna karIza. (9) A pramANe cittamAM vicAra karIne, baMne hAtha laMbAvIne nAsikAnA agra bhAga upara sthApana karIne aDola cittavALA, nimala manavALA, staMbha mAphaka zobhana kAusagadhyAnamAM ubhA rahyA. AhAra-pANI vagaranA atyaMta sthira munivara eka varasa sudhI te pramANe rahIne mokSapada pAmavAne mATe taiyAra thayelA te ekAgratAthI zubha dhyAna karatA hatA. (100) zarIramAM puruSArtha che, hadayamAM utsAha che, je kAraNe cakravartIne paNa jillA, A eka Azcarya banAvyuM, je tuM ahiM paga uMce kare, to nakkI kevaLajJAna Ave, to bIjuM Azcarya thAya. je kaMI paNa pratyakSa dekhAya, tene mATe sahu koI prayatna AraMbhe che, je huM kevalajJAnI thAu te te apUrva AraMbha-prayatna gaNAya. (101) hemaMta RtumAM dusaha zItaLa ThaMDI paDe che, hima paDavAthI kamalavane baLI jAya che, nibhaMgI daridra lokone kakaDatI ThaMDI vAgatI hovAthI daMtavINA vagADe che, arthAta dAMta kakaDAve che, rAtri lAMbI hoya che, temAM muninAM saMvADAM sarvAge khaDAM thaI jAya che, najIkamAM pharatAM ziyALAnA pragaTa phekArava zabda saMbhaLAya che, te bAhubali muni zukaladhyAna thAtA thAtA ziyALAnI ThaMDI samabhAvathI sahana karatA hatA. (12) grISma Rtune AraMbha thaye, temAM vRkSo naSTa thavA lAgyA, mRgajaLa dekhAvA lAgyAM, mAge tapavA lAgyA, sUryane Akaro tApa paDavA lAgyA, garama luno pavana vAvA lAgyo, jaMgalanA je ati tRSA-vedanA sahana kare che, te paNa A "Aho Shrutgyanam Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArata-bAhubalInI kathA [ 73 ] sthiratAthI kAusagna karatA tapasvI muni manathI paNa potAnA dhyAnathI calAyamAna thatA nathI. pitAnuM hRdaya kaThaNa karIne eka ja mA -kevalajJAna pragaTa karavAnI ja mAtra rAha joI rahela che. (103) comAsAnA samayamAM ekadhAro sakhata varasAda paDe che, navIna vijaLI jhabuka jhabuka jhaLakayA kare che, dhIra-gaMbhIra zabadathI meghane gaDagaDATa zabda gAje che. muninA AkhA zarIra upara ghAsa ane velaDI-vRkSanA pahelA evA vIMTaLAI vaLelA che ke, muninuM zarIra jANI zakAtuM nathI. sa5, gothAM vagere tenA zarIra para phare che, ghaNA pakSIoe temAM mALA banAvyA che, te paNa bAhubalI muni manamAM calAyamAna thayA. vagara zubha sthAnamAM rahelA che, keIthI bhaya ke pIDA pAmatA nathI. (10) RSabhadeva bhagavaMte jANyuM ke, "have samaya pAkI gayo che, to potAnI uttama brAhI, suMdarI nAmanI cAvI putrIone tyAM mokalAve che. vanakhaMDanI suMdarI sarakhI. te ane aTavImAM pahoMcI. bhAIne vanamAM thatAM zeSatAM ghaNA samaya thayo. guNemAM ati moTA evA bAhubalI ghAsa, velaDIthI DhaMkAI gaelA evA te munine kaI prakAre dekhyA. (105) * koI prakAre baMne bahenone vaMdana karI kahyuM ke, "he meTA AI ! bhagavate. kahevAyuM che ke, " hAthI para caDelAne kevalajJAna pragaTa thatuM nathI. tyAra bAhubalI, vicAravA lAgyA ke, "ahi hAthI kayAM che? bhagavaMta kadApi pheraphAra kahevarAve nahiM, hAM hAM! jANyuM ke A mArI svachaMda durmati ke eka varasa sudhI tIvra tapasyA. tae, te ja mAnarUpI hAthI para huM caDe chuM." (16) A che e ahaMkAra karyo, je ke mArA bhAIe vayathI nAnA che te paNa teo moTA thI moTA che. lAMbA kALanA dIkSA paryAyavALA, kSamA vagere samatha. patinA guNavALA, kevalajJAnathI viziSTa che. bhagavaMte mane suMdara zikhAmaNa ApI. have huM guNenA bhaMDAra evA temane vAMdIza, ema vicArI je paga upADe, te ja kSaNe uttama kevalajJAna pAmyA. (107) te thANe AkAzamAM ghaNA devatAo ekaThA thaIne duMdubhI vagADavA lAgyA, madhura sugaMdhI puSpa ane jaLanI vRddhi varasAvI, moTA harSa-mUhathI bharelA aneka devatAmAnI sAthe navA kevalI cAlavA lAgyA, samavasaraNamAM pahoMcI te munie bhagavaMtane ki pradakSiNA ApI, kevalInI parSadAmAM jaI, AsanabaMdha-beThaka lIdhI. (108) bAhubaline huM ahiM ja jJAna utpanna karIne prabhu pAse jaIza evI pitAnI kahapanAthI kAtyAga karIne kaheza pAmyA chatAM jJAna kema na pragaTa thayuM ? tenuM samAdhAna kahe che. "Aho Shrutgyanam Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtuvAda niyamarUM-vinaviya vittiLa sa%0ta-nyuTrUi-fq ! io vArasa--thi, zrI gurubaLuvasena // 26 || thaddho niruyArI, aviNio gavvio niruvamANo | sAhujaNassa garahio, jaNe vi vayaNijjayaM lahai // 27 // thoveNa vi sappurisA, saNakumAra vva keha bujjhati / tede vaLa-parihALI, na jira phaivetti se yi // 28 5 gurunA upadeza vagara mAtra pAtAnI buddhithI kalpanA karela-svaccha damatithI Acarela, te kAraNe gurunA upadezane aAgya evA ziyA paraleAkanuM hita-kalyANa kevI rIte sAdhI zake? upAyanA abhAva hovAthI te hita sAdhI zake nahi. (26) stabdha eTale zavALA, nirupakArI eTale Asana Apavu vagere upakArane badale vALavAmAM parArmukha thaelo hAvAthI tana, vinIta Ave tyAre kaza thavuM, vinaya karave! ityAdikamAM pramAda karanAra, peAtAnA zukranI aDAI mAranAra, praNAma karavA ceAgyane paNa prAma na karanAra AvA prakAranA ziSya sajjana DhAkathI paNa nidApAtra thAya che ane TAkAmAM paNa hIlanA pAme che. (27) t evA prakAranA bhAre karmI AtmAmAne meSa pamADAnsamAveA, teA paNa bApa na pAme, jyAre lukarmI mahAtmAe to alpa vacanathI pratibApa pAme che, te vAta kahe che- zeveLa' gAthAnA atha kathA kahIzuM', tethI samajAze. sanakumAranI jema apa upadezathI paNa satpuruSa sulabha eddhi jIvA pratimASa pAmI jAya che. tamAza zarIramAM kSaNamAM pheraphAra thaI gayela che'~~~ ema devatAe kahevAthI vairAgyavAn anyA te vAta ahi. sakSepathI kahIzuM. sanakumAra cakrInI kathA-- kuruja'gala nAmanA dezamAM zArIrika ane Atmika ema ane prakAranA sukhanA abhilASIe! sukhethI rahetA hatA, tevu. pRthvIrUpI mahilAne krIDA karavA kamala samAna hastinApura nAmanuM nagara hatuM. jyAM mAtA AyA vagaranI, zrAvakA pApa vagaranA, manuScAmAM masimAna ramaNI ane puruSa kAmadevanA samAna rUpavALA hatA. te kuruSazamAM ujavala yazavALA, pragaTa pratApavALA vizvasena nAmanA zabda rAjyapAlana karatA hatA. tene sahadevI nAmanI mukhya zaNI hatI. tene cauda svapnathI sUcita prasiddha evA putra thaye ane samaya thayA tyAre utsava-pUrvaka sanatkumAra evuM nAma sthApana karyuM. cegya samaye kaLAnidhinI jema kaLA-samudAyamAM niSNAta tema ja ramaNIonA manarUpI haNune pakaDavA mATe jALa samAna tAruNya pAmyA. niravadya vidyAe rUpa maNi-darpaNamAM mukha jonArane tenA saubhAgya rUpa sudhA-amRta "Aho Shrutgyanam" Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanatkumAra cakrInI kathA [ 74 ] rasanI nIka athavA te netranA darzanasukhanI saraNI hatI. indrANInA AvAsanI vaLI carakhA tenA be khADuMmA hatA. sudara taruNIo mATe tenu vakSasthala sArapaTTe samAna hatuM. kAI RSi paNa tenA sagagra aMgenuM vadhuna karavA samatha na thaI zake. je kAI tenI prAthanA kare, tA te granthanA vistAra thAya. sUrya ke caMdra hoya tenu teja mahAna che, paNa meLavI zakAtu nathI athavA te tenA samAhAra-eka Azraya karAya tA duHkhe karIne jANI zakAya ane saumya svabhAva che. navA rUpa-rekhAnI tulanA karIe, te tenI AgaLa nalakubha2 pazu zaMkA banI jAya che, kAmadeva ke indra paNa A rUpa pAmavA samatha nathI. kAika samaye azva khelavAnI krIyA Ana MdapUrvaka karatA hatA, tyAre eka azva te krIDAmAMthI AkAzatatamAM uDIne mAnasa sarovaranA kinArA pAsenI pRthvImAM lai gaye. tyAre A vicAravA lAgyA ke, kAika kApAyamAna thaelA yo ke rAkSase mane ahi ANyA che. anya uparathI nIce utarI ati thAka tRSAvALA sadhyA samaye zUnya addazyamAM cAre bAju jaLAzaya meLavavAnI AzAe pabrimaN karavA lAgyA. mATA kalleAla yukta aiinama aneka jaLajantunA samUhathI bhita evuM mAnasa sarAvara pUrvadizAmAM jovAmAM AvyuM. capaLa kaaAlarUpa mAhudaDa jemAM eka pachI eka satata uchaLI rahelA che, athavA te atithi evA kumAranA bhaMgane AliMgana karavA rUpa gorava karavA mATe jANe kema kallela uchaLIne jemAM paDatA hoya. praca Da taraMga rakta sudRnAlathI saMgata sArasa-samudAyathI cAbhita evuM mAnasa sarAvara jina pravacana sarakhu cAlatuM hatuM. ghaNA AnaMda sahita snAna karI zItaLa jaLanu pAna karI zreSTha vRkSAvALA kinAza upara chAyaDAmAM vizrAma karavA eMThA. jeTalAmAM chAyaDAmAM caMThA eTalAmAM te pUnA verI amrita nAmanA yakSe tenI sAthe laDavAnuM zaru karyuM. sarpa bharaDA mAre tema pAza nAkhIne dUra pheMka, atizaya mahAna zalya utpanna karyu", mastaka upara patanA bhAra mUkaye| ane muSTiprahArathI cUravA lAgyA. eTale kumAre paNa prahAra karI tene jarjarita pajaravALe karyAM, mATI cIsa pADI nAsI gayA, paraMtu devatA hAvAthI te mRtyu na pAmye. A pramANe tene jitavAthI atizaya zarIraaya ane jAgatuM puNya jaNAvAthI khecara devatAe AkAzamAMthI puSpavRSTi karI. tyAra pachI tene praNAma karIne vimAnamAM besArIne bhAnuvega rAjAnI priyasagamA nAmanI nagarImAM laI gayA. tyArapachI nirudAvatI khelanAre kahyuM ke-- "nimala kula, kalyANakArI mAkRti, zrutAnusArI mati, samartha bhujAkhala, samRddhi vALI lakSmI, akhaMDita svAmIpaNu, caubhAgyazAlI svabhAva, A dareka bhAve aNu- kAranAM kAraNe che. puruSa jenAthI unmAda pAme che, te ja bhAve tArA mATe kezarUpa che, " "Aho Shrutgyanam" Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] prA. udezamAlAnA gUrja zA rAjasabhAmAM beThela mAturAjAe paNa hapUrvaka ubhA thaI mAna mApyuM. zreSa Adara-satkAra karIne vAttanI zarUAta karI A pramANe prAthanA karI. mArI ATha nyAonA pati tame thaze|.' tema arcimAli munie kahela hatu. asitayakSa nAmanA yakSanI sAthe yuddha thAya, te nizAnIthI te ceAthA sanakumAra nAmanA cakravatI thaze. sthirasattvavALA tene A kanyAe ApavAthI atyaMta sukhI thaze. ame tamArA atihitavALA thaIzuM'. kumAre temanuM vacana pramANa mAnyuM. prathama vidyAdhara kanyAo sAthe pAaitazu karyuM. vaLI bhAnu zAe sanatkumArane kahyuM ke, 'arcimAli munie pakSa sAthe tamane je veranuM kAraNu thayu. hatuM te paNa huM sakSepathI kahuM' chuM, te sAMbhaLeA-- kAMcanapura nagaramAM 500 aMtaHpuranI rANInA vallabha jANe pAte kAmadeva hAya tevA vikramayaza nAmanA rAjA hatA. te nagaramAM nAgadatta nAmanA sAtha vADha ane tene tinA rUpanA gava dUra karanArI viSNuzrI nAmanI bhAryo hatI, tene vikramayaza zAne dekhI tenA rUpamAM mAhita banI tene aMtaHpuramAM nAkhI. peAtAnI patnInA viztanA agnidAhathI te sAthavAya gAMDA banI gayA. viSNuzrInA mAhanI mUlikAthI vikramayaza rAjA evA mAhAdhIna banI gayA ke, bIjA rAjyAkrikanAM kAryonA tyAga karI tene ja dekhatA tenI pAse rahetA hatA. IrthI-viSAdarUpa viSathI dubhAelI evI zrIjI rANIme tene jhera ApyuM, eTale te mRtyu pAmI. sAyavAhanI jema rAjA pazu zunyamana anI rudana karavA lAgyA tenA dehane agnisa'kAra karavA paNa ApatA nathI, eTale maMtrIoe guptama traNA karI zAnI najara cUkAvI mIjA kalevarane aNyamAM tyAga karAvyuM. rAjA tene na dekhavAthI bhAjana-pANI letA nathI eTale kadAca zA mRtyu pAmaze-ema dhArIne rAjAne aTavImAM lA~ gayA. tyAM kalevaranI tevI avasthA dekhI ke gIdhaDAMoe tene adha phAlI khAdhI hatI, AMtaraDAM bahAra nIkaLI mAnyAM hatAM ane tenA upara mAkhe aNuaNutI hatI. mAMsa, carabI, paru, phephasAM, hADakAM vageremAM kIDAe saLavaLatA hatA. atizaya kharAma gaMdha uchaLatI hatI. nAsikA pakSInI cAMcathI phAlAI gaI hovAthI bhacakara AkRtivALI tene dekhIne vairAgya pAmelA zajA A pramANe citavavA lAgyA. * are! meM mArA kulanI lajajA, maryAdA, yaza vagerenA tyAga karI jene mATe me' A karyuM, tenA dehanI khAvA prakAranI jIDI dazA thai. kharekhara huM mUDha chuM. (38) jenA AgA mATe kula, mAgazanAM puSpa, kamaLa, caMdra idivara, kramala ane bIjI zu upamAe apAtI hatI, tenA aMganI A sthiti thaI. gaMdhAra ghanasAra, aguru, kastUrI, kuMkuma vagere sArapadA A dehane ApavAmAM Ave, tA tenA mahA adhamagaMdha utpanna karanAra A deha che. are! kAhAi gaelA deha mATe meM zuM zuM kalpanA ane kArya nathI karyA, dumati evA rahe aLAkAre mArA AtmAne duHkha apaNu karyuM che. rAjAe tRNu mAphka rAjyAdikanA tyAga karIne sutrata nAmanA "Aho Shrutgyanam" Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAra cakInI kathA [ 73 ] AcAryanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. tIvra tapazcaryA karavA lAgyA. mRtyu pAmI sanakumAra ka5mAM maharSi devapaNe utpanna thayA. pachI ranapuramAM zeThaputra thaye. jinadharma nAma pADayuM. tyAM suMdara rIte zrAvakadharmanuM pAlana karatA hatA. muni ane jinezvaranI pUjAbhakti karato hato. A bAju nAgadatta patnIvirahanA AdhyAnanA kAraNe mRtyu pAmI lAMbA kALa sudhI tiyacagatimAM bhramaNa karIne siMhapuranagaramAM brAhmaNa thayA. tyAM vidaDI-trata aMgIkAra karI 1-2-3-4-5 mAsanA kSamaNAdi tapa karIne pAraNuM karatuM hatuM. have harivahana sajAnI ratnapura nAmanI nagarImAM te pahecyA. cAra mahinAnA pAraNAnA divase rAjAe AmaMtraNa ApyuM eTale rAjAne tyAM pAraNuM karavA gaye. have koIka kArya-prasaMge te ja vakhate jinadharma paNa tyAM pahece, tene dekhIne pUrvabhavanA verAnubaMdhathI tenA upara tIvra utpanna thaye, eTale tene dekhIne kahyuM "he rAjan ! huM bhojana A vyavasthA-pUrvaka karIza. A jinadharmanA vAMsA upara thALa sthApana karIne huM bhojana karIza." te tridaMDIno tevo Agraha jANIne rAjAe te pramANe bhojana karAvyuM. sakhata garama khIra thALamAM pIrasI, khuza thaele te ajJa tApasa bhajana karavA lAgya, zeTha paNa "mArAM pUrvanAM duSkatanuM phaLa bhogavuM chuM" ema samatApUrvaka sahana kare che. bhejana karI rahyA bAda thAla uMcakaze, te cAmaDI carabI, mAMsa, lehI sAthe thALa uMcakAI AvyA. tyArapachI ghare jaIne samagra svajanene khamAkhyA (50) jinamuni Adi cAra prakAranA saMghane pUjIne, tathA khamAvIne parvatanI guphAmAM gayo. tyAM kAusagga dhyAnamAM rahyo. pUrvAbhimukha dizAmAM eka pakhavADiyuM, ema dareka dizAmAM pakhavADiyA sudhI kAussagna-dhyAnamAM rahyA. pakSIo, ziyALa vagere tenA mAMsanuM bhakSaNa karatA hatA. A subhaTa rAta-divasa pIThanI vedanA sahana kare che. be mahinA sudhI samabhAvapUrvaka sahana karatAM karatAM kALa karI saudharmasvAmI Indra thayo. pelA bhAgavata saMnyAsI tene hukama uThAvanAra airAvaNa hAthI thayo. Indra tema ja pahelA parAbhava pamADela e sarva vibhaMgaNAnathI dekhyuM. hAthInuM rUpa karato nathI, tethI Indra vaja vaDe karIne tene tADana kare che. indrapaNAmAMthI vecavIne have tame ahIM AvyA che ane bhaviSyamAM cakrI thavAnA cho. erAvaNa devatA tiryaMcagatimAM lAMbA kALa sudhI pharIne keIka tevA ajJAna tapathI asitayakSa nAmane yakSa thayA. ( A pramANe pUrva bhavanA abhyAsathI tene tArA upara A vera vate che. te have tAre dareka kAryo sAvadhAnI ane salAmatIthI karavAM. te mATe kaheluM che ke - "kelavALA zatru viSe vera bAMdhIne je manuSya gaphalatamAM rahe che, te agnimAM pULe nAkhIne pavananI dizAmAM suI jAya che-arthAt agninI jALa pavanathI pitAnI tarapha Ave, eTale mRtyu pAme che." vaLI "huM koNa chuM ? deza-kALa kevA che? lAbha ke "Aho Shrutgyanam Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ]. prA. upadezamAlAno gujarAnavAda nukazAna, zatru koNa che? sahAyako koNa che ? mitra kevA che? kapAya kare che? ahiM phaLa keTaluM maLaze, mArI bhAgya-saMpatti kevI che? ApattinuM pariNAma zuM ? mArI dhAraNA ulaTI paDe, te pachIthI mAruM zuM thAya? A pramANe kArya-siddhi saphaLa karavA mATe sAvadhAnI rAkhanAra manuSya bIjAne hAsya pAtra banato nathI." zatrune parAbhava karAvI zake tevI prakaraNavidyA te vidyAdhara kumArane ApI, ATha priyA sAthe rAtre vAsagRhamAM te suI gayA. (60) prAtaHkALe jAge, tyAre parva tamAM mahAgahana evI kAMkarAvALI bhUmimAM pitAne paDela che. vicAravA lAgyo ke, "zuM A paNa IndrajALa haze? mArI ATha priyAe kayAM gaI? mArI bAjumAM phekkAra zabda karatI zIyALe dekhAya che. koI verI devatAnuM A vilasita jaNAya che. teNe ja bhayaMkara bhaya utpanna karI mAruM apaharaNa karyuM che ane verathI mArU chala joyA kare che. tyArapachI niHzaMka-nirbhayapaNe parvatanA zikhara upara laTAra mAre che, te zikhara para eka ujajavala mahela dekhyo, eTale vaLI A paNa IndrajALa haze? ema mAnavA lAge. eTalAmAM dhavalamahela upara karuNa zabdathI rudana karatI eka 2maNa saMbhaLAI. sAtamAM tala5ra paho , te tene pralApa vadhAre sAMbhaLavAmAM Avyo, zuM sAMbhaLyuM? "he kurukularUpI AkAzane zobhAvanAra caMdra sarakhA sanaskumAra! je A bhavamAM mArA nAtha na thayA, te have bIjA bhavamAM te jarUra thaje.' pachI pragaTa thayo ane Acana ApyuM, eTale teNe A pramANe pUchyuM ke, "he suMdarAMgI! tuM koNa che? ane kayA kumAranI abhilASA kare che? AvI dazA kema pAmI? teNe kahyuM, "he purUSa ! sUrya sarakhA tamArA darzana thavAthI bIDAela mAruM manakamaLa vikasita thAya che, temAM kayuM kAraNa che, te kaho. kSitipratiSThita nagaranA arimana rAjAnI huM sunaMdA nAmanI putrI chuM, tamArA guNe sAMbhaLavAthI tamane pati karavAnI mane mahA AzA hatI. mAta-pitAe paNa jaLadAna pUrvaka te kuru kumArane ja mane ApelI che, paraMtu mArA vivAha thavA pahelAM ja vAvega nAmanA khecare mAruM apaharaNa karyuM. ahiM zikharI parvatanA zikhara sarakhA kSAmAM uMcA vikalA mahelamAM mane rAkhelI che. rAta-divasa zokamAM mArA divase pasAra thAya che. eTalAmAM pele khecara tyAM AvI pahoMcyuM ane te pramANe rahelA kumArane dekhyo. ekadama tIvra kepa caDAvIne AkAzamaMDalamAM uDyo. hAhA2vanA mukhara zabdo pikAratI te kanyA tarata para upara DhaLI paDI ane vilApa karavA lAgI ke, A sapuruSane nAza karanArI huM kema banI? aneka prakAranA niSphara muSTi prahArathI te khecarane haNIne akSata kAyAvALA kumAra sunaMdA AgaLa AvyA. nirAza thaelI kumArIne AzvAsana ApIne sanaskumAre banela vRttAnta kahyo. tyArapachI gAMdharvavivAha vidhithI sunaMdAkumArI sAthe lagna karyA. (75) sunaMdAnuM rUpa kevuM che? zreSTha dezapAzavALI, kamalapatra sarakhuM lAMbu vadana zarada "Aho Shrutyanam Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAra cakrInI kathA [ 79 ] pUrvimAnA caMdrano parAbhava karatuM hatuM, kAmadevanA subhaTanA bhAlA carakhAM netro vizALa hatAM. maNinA darpaNa sarakhA gaMDatala camakatA hatA, kamalanA dAMDA sarakhI bhujalatA hatI, hAtha kamala-suMdara hatA. kamaLanI zobhA samAna udara hatuM, kaMcananA kaLaza sarakhA kaThaNa tane hatA, keLanA staMbha samAna suMvALA sAthaLa hatA. tene rUpanI rekhA ane saubhAgyakaLazanI kavi varNana kare te mAtra tenuM kavana samajavuM. je kanyA kurakumAra sanaskumAra cakravartInuM nakkI 2maNaratna thavAnuM che, tenA darzana mAtrathI zAMti utkaTa vRddhi pAmato premaguNa pragaTa thAya che, tenI sAthe krIDA karato te niHzaMkapaNe tyAM ja rahete hate. thoDIvAra pachI saMthA-samaye vAveganI bahena tyAM AvI ane bhUmi para pitAnA baMdhunuM mRtaka dekhyuM. kayA krUra manuSya A mArA baMdhune mArI nAkhyA- ema ko5 karatI vidyAthI jyAM mAravA ughata thAya che, eTalAmAM nimittiyAe AgaLa kaheluM vacana yAda AvyuM ke, "bhAIne mAranAra tAro vara thaze." harSavALA hadayavALI thaIne tenI sAthe vivAhanI abhilASA karavA lAgI. sunaMdAnI anumatithI nyAyanItimAM nipuNa evA kumAre tenI sAthe lagna karyA. teNe paNa bhatarane prajJaptividyA ApI. zvasurapakSa taraphathI caMdravega ane bhAnuga sAthe bakhtaravALA rathamAM besArIne putrIne kumAra pAse mokalAvI. haricaMdra ane caMcuvege kumArane A pramANe kahyuM ke- va veganA pitA maNivega potAnA putrane paMcatva pAmyAna vRttAta jANIne pitAnA sainya ane sAmagrI sahita ati pAmIne tamane haNavA mokalyA che. tethI amArA pitAjIe amane ahiM mokalyA che. pitAjI paNa hamaNAM ja ApanA caraNanI sevA mATe AvI rahyA che. eTalAmAM AvatA sabhyone vAjiMtrazabda saMbhaLAyo. eTale tarata ja caMDavega ane bhAnuga baMne rAjA azaniveganI sAthe yuddha karavA mATe kumAra najIka AvI pahoMcyA. krodhAvezamAM AkAzamAgethI AvatA azaniveganI senAne bahAranA AkAzamAM kolAhala saMbhatA. kumAre AkAzamAge tenI sanmukha jaIne khecara parivAra sAthe yuddhAraMbha kayI. (90) utAvaLathI caMDavega ane bhAnuvega azaniveganI sAthe yuddha karatA-prahAra karatA hatA. temane pIDA pamADIne te baMnene ulaTe mArga pamADyA. kumAranI sAthe azaniviga rAjAne bAthaMbAthI laDAI thatAM azanivege mahAsa patra pheMkayuM. eTale kumAre garuDavivAthI tenuM nivAraNuM karyuM. AneyAane vAruNAane vistAra karI aTakAvyuM. tAmasarAstrane kSaNavAramAM kaThora kiravALA sUryAsathI nAza kare che. tyArapachI taravAra ugAmIne ekale ja bIjA chUrAne varanArA rAjAone DALI kapAelA vRkSa sarakhA karyA ane pachI azanivegane paNa hayA. tyAra pachI laghuvAathI haNavAnuM kArya AraMvyuM. eTale kumAra deDIne sarakhI khAMdhavALuM baMdha karyuM. arthAt mastaka uDAvI nAkhyuM. tyAra pachI samaga khecaranI rAjayazrI kumAranA zAsanamAM saMkramI, samagra khecara "Aho Shrutgyanam" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] prA. upadezamAtAne gujarAtuvAda varga paNa kumAranI sevA karavA lAgyuM. tyArapachI caMDavegAdikanI sAthe te vaitADhyamAM rAjA azanivegane ghare rahyA ane bIjA pitA potAnA sthAnamAM rokAyA. tyArapachI zubhatithi, muhUta, nakSatra, roga ane lagna hete chate becaroe ekamata banI becararAjA tarIke tene vistArathI abhiSeka karyo. vitADhya svAdhIna karI catura kumAra tyAM cakrIpaNuM karatA hatA. avasara maLatAM caMDavege vinaMti karI ke, "he svAmi ! AgaLa agnimAli munie mane ema kahela hatuM ke, "tArI so kanyAnuM pANigrahaNa sanakumAra cakrI karaze. (100) tamArA hasta-pIDananA upakAra dvArA temane janma saphala thaze." "ThIka bhale ema jaldI thA." eTale moTo vivAha mahotsava pravA . tAlyanA jinamaMdiramAM aAI mahatsavanA mahimA pravartI, vaLI zAzvata, azAzvatAM bIjAM paNa tIrthasthAnamAM nATaka, saMgIta, prekSaka, pUjAdika prakAro vistArathI pravatavyA. bIjA paNa tIrthonI savistara yAtrAo karatA karatA eka manahara sarovara pAse pahoMcyA. manahara bagIcAmAM nATaka jovAnA utsavavALe jayAM besavA jAya che, eTalAmAM megha vagaranI vRSTi mAphaka ociMte dUrathI Avato eka bALamitra de. harSathI sabhara thaelA rAjAe potAnI najIkamAM belAvI lIdhA. sarvAgathI praNAma karI ati AnaMda pAme. tene rAjAe pUchayuM ke, "mahendrasiMha! tuM ahiM kevI rIte AvyA ? are! mAtA-pitA, baMdhu vagerenA zarIra kSemakuzaLa vate che ne ? ela, tenA dharmakAryo nirvidane cAle che ne ? AliMgana karIne paga pAse besIne prANapriya mitra pAMca aMgo ekaThA karIne be hAtha joDIne vinaMti zaru karI ke, mAtA-pitA kAyAthI te kuzaLa che, paNa haiyAthI duHkhI che. jayArathI ave tamAruM haraNa karyuM, tyArathI dukhe karI nivAra karI zakAya tevA duHkhane anubhava karI helA che ane temanuM sukha te mULamAMthI ja ukhaDI gayuM che. dizA ane vidizAmAM sarva jaga para tamane kheLavA mATe ghaNA puruSone mokalyA che. sainya sahita huM paNa ghaNuM bhaTakaye ane have te uddeza karato ekale ja parvata, nagara, khANa, jaMgala, samudra, nadI vagere aneka sthAnemAM meM tamane khUba kheLyA, paNa kyAMya paNa dekhavAmAM na AvyA. Aje ATalA varSanA aMte mArA duHkhane aMta Avyo ane daridrane ratna-nidhAna prApta thAya, tema Aje mArA bhAgyame tamArI prApti thaI. kumAre paNa ghaNA vistAravALo pitAno vRttAta kaho, te jANe kahelA dUdhamAM khAMDa nAkhavA samAna emanI suMdara AnaMdadAyaka avasthA thaI. have vaitADhaye pahocyA. tyAM nyAya-nItithI niSpA5 rAjyapAlana kare che. tyAre mahendrasiMha kA ke, "he deva! mAtA atyaMta duHkha bhogavI rahelAM che, pitAjI ati ciMtA kare che te have tame te tarapha jaldI cAle." pachI rAjA vizALa maNimaya vimAnonI zreNImAM pari. vAra sahita cAle. AkAzatalamAM atizaya mahAna vidyAdhara-khecaranI samRddhi sahita hevAthI manahara hastinApuramAM sarva lokone vismaya pamADate sanakumAra "Aho Shrutgyanam" Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakumAra cakrInI kathA [ 81 ] tyAM AvI pahoMce. bhArate chakhaMDa bhAratakSetra sAdhavA mAphaka mAtA-pitA ane nagara lokone mahAAnaMda thayo. nava nidhio, cakra, caudaro tene utpanna thayA, samagra rAjAe ekaThA maLI teno bAra varSano rAjyAbhiSeka karyo. chakhaMDathI alaMkRta bharatadezanuM rAjya tINa akSaya pratApavALe kumAra karatA hatA. kaIka samaye aneka deva-samUha sAthe saudharma sabhAmAM Indra mahArAjA sedAmaNi nAmanuM nATaka karAvatA hatA, te avasare IzAna devakathI saMgama nAmanA deva IndranI pAse AvelA che, te devatAnuM teja eTaluM che ke, bIjA devatAo tenI AgaLa tArA jevA anya tejavALA hovAthI jhAMkhA paDI gayA; tethI deve Indrane pUche che ke, "he svAmI! kyA kAraNathI AnA zarIranuM teja sarvathI caDiyAtuM che?" InDe kahyuM ke, rIvardhamAna AyaMbilatapa karavAnuM A phaLa pAmyo che. devatAnA rUpamAM jyAre tamane ATale camatkAra jaNAya che, paraMtu jayAre cakravatI sanakumAranuM rUpa joze, eTale A rUpane camatkAra kazA hisAbamAM gaNAze nahiM. have indranI A vAtanI zraddhA na karanAra vijaya ane vijayaMta nAmanA be devatAo paraspara maMtraNa kare che ke, haju devatAne AvuM rUpa saMbhavI zake, paraMtu manuSyane AvuM rUpa kevI rIte ghaTI zake? athavA te vastu je varUpamAM che, te varUpa kahenArA ApaNe to sevaka chIe. paraMtu khATI vAtane sAcImAM khapAvanArAnuM lekamAM savAmI paNuM hoya che. baMne ra brAhmaNanuM rUpa karIne te kumArane dekhavA mATe hastinApuramAM AvyA. rAjA pAse upasthita thaI e prakAre ciMtavavA lAgyA ke, InDe te ghaNuM alapa kahyuM hatuM, tenA karatAM to ApaNe adhika rU5 dekhIe chIe. rUpa addabhuta dekhavAthI mastaka dhUNAvatA hatA, tyAre rAjAe pUchyuM ke, kema mastaka DelA che? zI hakIkata che tyAre raya kahevA lAgyA ke, dezAMtaramAM ame sAMbhaLyuM ke, devothI adhika rUpavALA Apa che. ame te dekhavA mATe ghaNA dUra dezathI AvyA chIe ane ApanuM rUpa dekhI prabhAvita thayA chIe. tyAre rAjAe kahyuM ke, he bhAgyazALI! jyAre bhadraNI gaMdhavALuM tela mAlIza karyuM che, tyAre tamAre bheTo thaye che, thoDIvAra rAha juo, pachI mane khape. A pramANe teone hAla vidAya ApI pachI snAnAdika kArya karI sanaskumAra cakravatI vizeSa prakAre pupa, vastro, AbhUSaNe, zRMgAra paherI sajaja thAya che. pharI savizeSa rUpe veSabhUSA sajIne garvita bane te brAhmaNone bolAve che. te samaye teo rUpane vicAra karI atizAmala caherAvALA banI gayA. (130) Azcarya pAmelA cakravatIe pUchayuM ke, "tame Ama nizAnaMda kema thaI gayA ? tenuM kAraNa kahe." eTale ke kahevA lAgyA-"tamAruM abhaMgana karyuM hatuM, te vakhate je dehanuM manoharaparuM hatuM, tevuM atyAra nathI. ATaluM zaNagAravA chatAM paNa AgaLanA rUpa jevuM atyAre nathI. tamArA zarIramAM aneka prakAranI vyAdhio pariNamI che. he "Aho Shrutgyanam Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ New ( 82 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda vicakSaNa! dareka kSaNe te vyAdhi tamArA rUpane nAza kare che." cakrIe pUchyuM ke, te kevI rIte jANI zakAya? zuM tame veva che? athavA te atisusthita nimittazAstra kaMIka tamArI pAse che? athavA to avadhijJAnathI A jANayuM che?" A pramANe pUchanAra te cakrI samakSa kuMDala ane muguTane DolAvanAra te A prakaTa thayA. have deve kahevA lAgyA ke, "IndranA vacananI agratA karatAM IrSAthI ahi ame AvyA chIe. he mahAyazavALA.! tame kharekhara dhanya che ane te indra paNa tamArA baMdI (tutipAThaka) sarakhA thayA. maThathamavaya pahelAM manuSyanAM rUpa, yauvana, teja suMdara hoya che, paraMtu tyAra pachI dareka kSaNe apa apa ghaTatuM jAya che, paraMtu tamArA mATe A eka Azcarya che ke, kSaNamAtramAM vyAdhi thavAnA kAraNe ekadama rUpanuM parAvartana thaI gayuM. mATe have A rUpane anurUpa kArya karaje"-ema kahIne te kevo svargamAM pahoMcI gayA. have cakavatI 57 pitAnA aMganI manaharatA AgaLa kastAM ghaTatI sAkSAt dekhAvA lAgyA. jyAre mAtra ATalA TUMkA kALamAM suMdara teja, rUpAdi je nAza pAme che, te divasa, mahinA ane varSo pachI A zarIranuM zuM thaze ? te ame jANI zakatA nathI. meM A kAyA mATe karyuM pApakArya nathI karyuM? ATaluM sAcavavA chatAM enI AvI dazA thaI, te have mAre mArA AtmAnuM kArya mANavA mATe prayatna karavo joIe. tyAre ati majabUta kAyA hatI, tyAre meM kayAM kAryo nathI sAdA? have nibaLa thayo chuM, tyAre Atmahita nahi sAdhIza te pachI Atmika sukha kevI rIte dekhIza? je AgaLa sukRta-puNya karyuM hatuM, te te bhogavIne pUruM karyuM. have navuM puNaya upArjana karIza. rogathI gherAgelo hovA chatAM parAkanI sAdhanA karIza. have huM bhoga bhogavavAmAM paNa asamartha chuM, bIjAne bhegavatA dekhIne IrSyA-duHkha vahana karIza, have sukhanA mATe paNa tene tyAga karIza." * A zarIranI prathama utpatti avasthA varSa ane rudhirarapa azuma pudagalamaya che. vaLI jemAM garbhanI utpatti thAya che, te strIonI kuNI kuzaMchanIya che, vaLI dareka kSaNe dudhavALA mala ane rase vaDe karIne dehanI vRddhi thAya che. vaLI temAMthI haMmezA azucimaya rasa jharyA kare che, je kadAca tene jaLa ke nekavALA padArthothI saMskAra karIe, te paNa zarIra pitAnI malina avasthA raDatuM nathI, jIvatA zIranI A avasthA che, te pachI mRtyu pAmyA pachI tenI avasthA kevI thaze?" tyArapachI vicAra karyo ke- "AvI A kAyA che, te takhalAthI kaha5vRkSa jema prApta thAya, kANuM keDIthI kAmadhetu, patharanA TUkaDAthI ciMtAmaNinI jema A nakAmI banela kAyAthI dharma-dhananI kharIdI karI lauM." pachI pitAnI zapagAdI upara putrane thApana karIne arihaMta, saMghanuM caturvika "Aho Shrutgyanam Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanaskumAra cInI kathA [ 87 ] sanmAna karIne, akhUTa cakravartInI lahamInI samRddhine taNakhalA mAphaka tyAga karIne AvinayaMkara AcAryanI pAse pravrayA aMgIkAra karI. baMne prakAranI akhalita 5Na zikSAo guru pAse grahaNa karI. sarve karmathI ekAMta mukta thavAne ja mAtrA abhiprAya rAkhe. cakravatI paNAnAM cauda ratna, strIratna, nava niyAne, nagaraloka rAjAo vageree tenI pAchaLa pAchaLa cha cha mahinA sudhI bhramaNa karyuM, chatAM eka sAvAra paNa tenA upara najara na karI. chaThThanA pAraNe chaThTha kAra ane pAraNAmAM caNAnI kAMjI, bakarInI chAza mAtra grahaNa kare, pharI paNa chaThTha tapa karI pAraNAmAM caNAdika che (110) AvA prakAranuM tapa ane AvA prakAranuM pAraNuM karatAM lAMbA kALa pasAra karyo. paraMtu sarSa dUdhanuM pAna kare ane dusaha thAya tema tenA vyAdhi vRddhi pAmavA lAgyA ane e karI sahana thaI zake tevA thayA. tIvra tapa karavAthI tene Ama oSadhi Adi kaSio utpanna thaI, te paNa pite tenAthI vyAdhine pratikAra karatA nathI. pite samaje che ke pUrve karelAM duSkarma bhegavyA sivAya tenI meLe nAza pAmatA nathI, tethI hamezAM tenI vedanA bhagave che; khajavALa, aruci, AMkha ane peTanI tIvedanA, zvAsa, khAMsI, javara, Adi vedanA sAtaso varSa sudhI samabhAvathI karmane kSaya karavA mATe svecchAe bhegave che. Indra mahArAjAe pharI paNa sanaskumAra muninI prazaMsA karI ke, mAza sarakhA IndathI paNa te lobha pAmatA nathI. pitAnA dhyAnathI calAyamAna karI zakAtA nathI. tyAre te ja te tenA sattvanI parIkSA karavA mATe khabhA para auSadhinA kothaLA rAkhI hattama vedanA veSamAM tyAM AvyA, eka parvatanI taleTImAM ekAgracittathI kAusagna. karatAM sthirapaNe ubhA rahelA sanaskumAra mahAmunine tarata dekhyA. duSTa janonA saMsaane tyAga karanAra, zreSTha sarala zo rahita abhaya ApavAnA cittavALA aDola zobhatA hatA. nAsikAnA agrabhAga para sthApana karela daSTivALA, kAusagamAM, halana-calana katha vagara-aDola dehavALA mohazatrune vijayastaMbha ukheDanAra jANe dharmarAjA hoya tevA sanakumAra muninI pAse AvI ghoSaNa kare che ke, javara, phUla, vAsa, khAMsI Adi vyAdhione sAravAramAM dUra karanAra evA ame zabara vedyo chIe. (160) kAharasaga pArIne muni pUche che ke, tame dravya-bhAva vyAdhi paikI kAno pratikAra karI zako cho? dravyavyAdhi huM paNa maTADI zakuM chuM. eka AMgaLI : para thuMka lagADane te AMgaLI jhaLahaLatA rUpavALI temane batAvI ane tene kahyuM ke, vyAdhi ane tenA upAyabhUta auSadhio baMne huM mArA dehamAM dhAraNa karuM chuM. mAtra huM mArA pitAnA duSkRtane pratikAra karI khapAvI zakatA nathI. ajJAnI che. mATe A pApa khapAvavAM e atyaMta duSkara kArya che. mane ATha mahAbhAvavyAdhi kalA che, vaLI tenA 158 peTA bhedo che, tenI pratikriyA ghera kriyA AcarIne karIe chIe. hamezAM huM kriyAdhIna citta karuM chuM, parameSThine jApa ane laya sudhI "Aho Shrutgyanam Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 84 ] prA. upadezamAlAne gujaRtuvAda ekAma cittathI dhyAna karu chu, aNugamatA kaDavA-turA svAdavALAM bhAjana karuM chuM, zrI Adi snehavALA padArthonA tyAga karuM' chu'. drAkSa, sAkara, sIenA paNa parihAra karu chuM. jo A mArA manyAdhinA vinAzamAM tamAru sAmaya hoya te mele, te ame te karIzu. peAtAnA AtmAne pragaTa karIne te devA kahevA lAgyA ke, tamAza rAga samaye je ame AvyA hatA, te ja devA chIe, indre ApanA sattvanI prazaMsA karI, tenI pratIti na thavAthI phrI ahi AvyA. mUDha evA ame e vicAra na karyAM ke, merune hAthI daMtUzaLathI prahAra karavA jAya, te dAMta bhAMgI jAya, paNa meru aDAla rahe che. tamArA guNagaNanI prazaMsA karanAra indra mahArAja bhAgyazALI ane sekaDAmAM eka haze, paraMtu atyAre tamArAM darzanathI ame atyaMta kRtArtha thayA chIe. (17) huM nirvANuM mahAnagarInA mArganA nitya pathika ! tamA jaya pAmI. asAra sasArarUpa kedakhAnAmAM rahI Atmahita sAdhanArA Apa jaya pAmeA. cakravartInI lI ane jhuratI aneka yuvatIenA tyAga karanAra tamA jaya pAme. Indro, devasamudAya ekaThA maLIne askhalitapaNe ApanA agaNita mahAguNagaNunI prazaMsA kare, te paNa he svAmI! tamA tamArA manamAM lagAra pazu mATAI mANatA nathI, paraMtu tamA abhimAna-patane teDavA mATe va sarakhA thAya che. Ape Amo SaSi, viDauSadhi, kheloSiSa vagere lakhanI samRddhi siddha karelI che, para Mtu mAtra siddhinA arthI evA tamA2e te udayamAM AvelA vyAdhine samasAvapUrvaka sahana karI kramanA kSaya karyo, paraMtu maLelI lidhano roga maTADavAmAM upayoga na karI, tethI karIne huM kumAra ! tamA ceAgIzvara che., maharSiM che, tamArI tulanAmAM bIja kAI na AvI zake. jema jagatamAM tamArA rUpane beTA maLe tema nathI, tema kSati samala ane nirupama vairAgyanI paNa tulanA karI zakAya tema nathI. tA ke maharSi ! mApa dveSapUrvaka amA para kRpA karI amArAthI ajJAna-cege je kaI ApanA aparAdha thayA hoya, tenI amAne vAravAra kSamA Ape.' A pramANe stuti karI atiSathI rAmAMcita phreTavALA te banA devA temanA caraNamAM praNAma karI pAtAnA sthAnake gayA. svAmI sanatyumAra dhama dhurAne dhAraNa karIne sanatkumAra nAmanA devalAkamAM mahatvika vapaNe utpanna thayA. (135) cyA pramANe sanakumAra cakrInI kathA pUrNa thaI. A kathAnA anusAra gAyAnA smaya samajAya teve che. (28) A zarIranI hAni kSaNavAramAM aNupArI thAya che, tenuM pratipAdana karI bAkInA satra jIvAnI azAzvata-ca*cala sthiti samajAve che-- jar3a tA lavasa masurA, vimANavAsI vi pariyaDati surA / ciMtijrjjata sesaM, saMsAre sAsayaM kayaraM ? // 29 // "Aho Shrutgyanam" Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manakumAra cakrInI kathA [ 85 ] anuttaravAsI de lavasaptama deva kahevAya che. tevA sarva jIvothI adhika AyuSyavALA devatAnuM 33 sAgaropamanuM lAMbuM AyuSya paNa pUrNa thAya, eTale te sthAnathI patana pAme che, te tenI apekSAe ochI AyuSasthitivALA jIvone saMsAramAM kayuM sthAna zAzvatuM gaNavuM? arthAt saMsAramAM koI paNa sthAna zAzvata nathI. ahiM lava zabda kALavAcaka kahe che. cAlu adhikAramAM sadagatiyogya prakRti -baMdhane adhikAra kahevAze. anuttara devane utpanna thavAnuM sthAna, temAM vAsa karanArA te anuttara de kahevAya. koIka jIva tevI suMdara bhAvanAvizeSathI keme karI vizuddhi pAmate prathama lavamAM sumAnuSatva-yogya zubha karma prakRti bAMdhe che. tyArapachI bIjA lavamAM vyaMtarane rogya, tyArapachI keme karI 3 lavamAM tiSka deva-5, pachI 4 lavamAM bhavanapati deva-1, 5 lavamAM vaimAnika deva-rogya zubha prakRti bAMdhe. 6-7 lavamAM zreyaka ane anuttaravAsI devane cagya evI zubha prakRti bAMdhe, e pramANe sAtamA lavamAM anuttaradevamAM utpatti thavAne yogya kamasara zubha prakRti bAMdhe. tethI karIne je 33 sAgaropamanA lAMbA AyuSyavALA vijaya, jayantAdi deva pitAnI AyuSyasthitine kSaya kare, eTale tyAMthI AvI jAya che, te pachI bIjA koNa saMsAramAM zAzvata rahI zake? keI paNa sAMsArika sukhanuM utpattisthAna jIvone azAzvatuM hoya che. saMsA2mAM kaI sthAna nitya nathI, pUrvabhavamAM mukti-prAptinI yogyatA chatAM sAta lava nyUna AyuSya hevAthI temane anuttara vimAnamAM vAsa kare paDe che. zrIsiddharvinI vRttimAM bIjo artha paNa kahe che. (29) have puNyAnubaMdhI-pApAnubaMdhI puNyane paramArthathI dukharUpa jaNAvatAM kahe che kaha taM bhannai sokkhaM ? sucireNa vi jassa dukkhamalliyai / 6 2 mavilApo, masAju rU| uvaesa-sahassehi vi, ghohijjato na bujjhai koi / jaha baMbhadattarAyA, udAiniva-mArao caiva // 31 // je sukha pachI lAMbA kALe paNa duHkhane bheTe kare paDe che, tene sukha zI rIte kahI zakAya? prathamArdhamAM puNyAnubaMdhI puNyanuM udAharaNa anuttara deva samaja-vAnuM, pachInA ardhasaikamAM pApAnubaMdhI puNyavALA subhUma, brahmadara vagerenAM daSTAno samajavA. cAra gatimAM janma-maraNanA duHkha baMdhAya ane temAM rakhaDavuM paDe, tevuM sAMsArika sukha che. tevA duHkhanA cheDAvALAne sukha kahI zakAya nahi. (30) hajAre upadeza ApavA chatAM, pratiSa karavA chatAM jema brahmadatta ane udApi "Aho Shrutgyanam Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] prA. upadezamAlAnA gujarAtuvAda zujAne mAranAra pratibaMdha pAmyA nahi. AnA vistArathI artha e thAthI samajI ave. te A pramANe-- brahmadatta caDhInI kathA-- sAketapura nAmanA nagaramAM caMdrAvata`sakanA putra sAgaracaMdra nAmanA rAjA hatA. sAgaracaMdre muni pAse dIkSA aMgIkAra karI tathA ane prakAranI zikSA paNa pAmyA. sthira paramAtha vALA zAstronA arthane pAra pAmeaA gItA thayelA te gurunI sAthe vihAra karatA hatA. mArgamAM koI vakhata zikSA mATe kAIka gAmamAM gayA. mAga thI bhUlA paDelA sAthathI paNa vikhUTA paDI gayA. bhUkha-tarazathI pIDA pAmatA tene cAra gAvALAe anna-jaLathI pratilAlyA. te cArene upadeza ApI pratimAdhyA ane dIkSA ApI. cAre catura buddhivALA hatA ane sudara tapa-sayamanI AAzadhanA karIne sukRtarUpa vRkSane puSpAdgama thAya, tema teo deva thayA. temAM e sAdhuduMga chA karanAra hatA, tethI cAritrapAlana karavA cha aMdhArI zatrinA cadra mA cAritranI duza'chA karavAnA kAraNe DevaleAkamAMthI thavI. dezapuramAM zAMDilya brAhmaNanI jasamatI dAsInA gama'mAM yugalapaNe be putra thayA, ane paraspara atiprItivALA hatA. anukrame yauvanavaya pAmyA. kAIka vakhate emAMthI eka kSetranI pRthvI para sukhethI sUtele hatA, tyAre vaDanA kATaramAM rahelA eka kAlasarpa bahAra nIkaLI tene DaMkha mAryo. bIjo te sarpanI tapAsa karate hatA, tene paNa tata DaMkha mAryo, tenA kAI tarata pratikAra na karavAthI ane mRtyu pAmyA. tyAMthI te mane haraNInA yugala acA rUpe janmyA. aliMjara pa tamAM krIDA karatA hatA, tyAre eka zikArIe eka ja bANuthI bannene mArI nAkhyA. tyAMthI mRtaga'gAmAM eka rAjahaMsInA garbhamAM sAthe putro thayA. eka pAradhIe eka ArAnA pAzamAM bAMdhI baMnene mArI nAkhyA. tyAMthI mRtyu pAmI te. ane vArANasI nagaramAM bhUtadinna nAmanA mAtaMga adhipatinA prauDha prItivALA citrasabhUta nAmanA e putrA thayA. te samaye kAzI dezamAM aneka guNa samudAya yukta zakha nAmanA rAna hatA. tene kaLAomAM kuzaLa evA namruci nAmanA pradhAna hatA. rAjAnI kRpAnuM... pAtra thayA, eTale leAkeAne pakAra karanAra thaye. eka vakhata rAjanA aparAdhI banyA. kipALanI madhuratA zuM maraNu mATe thatI nathI ? aMtaHpuranA gunegAra thavAna kAraNe maMtrI nacine bhUtideza nAmanA caMDALane guptapaNe mastaka--cheda karavA mATe ko. "lAka zAyukta thAya, guNu-rahita evA kSaNamAM, zreSA mAga athAvALA thAya, brahmanu' ulla`ghana thatAM, mamamAM mati thatAM, hiMsaka yuddha thatAM, mauna puSTa thAya. che, jo suda netravALI srIne rAyaNe harI na hAta, tA tenA vizALa kaThanA chedathI zuM A vizvane utsava thAta ? " "Aho Shrutgyanam" Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - -- -- -- brahmadatta cakrInI kathA [ 87 ] caMDALe namucine kahyuM ke, "mRtyunA mukhamAMthI bacavuM hoya te mArA putrane keLAo zIkhava," te vAta kabUla karI gupta bhoMyarAmAM rAkhI harSapUrvaka namUci brANA kaLAo zIkhavavAnuM zaru karyuM. "jI prANa bacAvavA mATe game tevuM kArya kavIkAra che." amara kaLA-kalApa vicakSaNa putrone bhaNAve che ane mAtaMganI prANapriyA sAthe guptapaNe cArIthI krIDA karavA lAgyA. caMDALane tyAM annajaLa vAparavA, tenI bhAryA sAthe chUpI kIDA karavI-e uttama jAtinA brAhmaNanuM caritra na gaNAya, guNavaMtane akAya bhraSTa karanAra thAya che. namucine A aparAdha jANIne caMDAla mArI nAkhavA taiyAra thayA. pitAthI patanI viSe padArA-viSayaka aparAdha keNa ahI zake? A vAta putranA jANavAmAM AvI, eTale temaNe namucine paga dabAvI tene vAkepha karyo ane bahAra nIkaLI javA kahyuM, eTale te hastinApura pahaze. "upakAranA badalAmAM upakAra kare che te eka vepArane sade gaNAya emAM koI guNa na gaNAya, paraMtu tene je jIravanAra hoya che, tevAnAM vakhANa keTalAM karavAM? tyAM sanakumAra cakrIe tene saciva-maMtrI banAvyA. tatva-vastusavarUpa na jANanAra mahinA sthAnamAM kAca jaDI de che. kAmadeva rAjAnI vijayayAtrA zarada-samaya Avyo, tyAre citra-saMbhUta caMDAlaputra ati manohara yovana vaya pAmyA. mahAdeve zRMgAradIkSAmAM dakSa evA kAmadevane bALI nAkhyo, tyAre vidhAtAe ahaMkArathI ja jANe be navA kAmadevenAM nirmANa karyA hoya, tevA te baMne kinnara sarakhA kaMThavALA, tenA kaMThanI pAse nAradanI vINA paNa apavINA jaNAtI hatI. teo jyAre gAtA hatA, tyAre suMdara savArathI kAnane pAraNuM thatuM hatuM. vara, tAla, mUchanA, chAyAthI yukta tenuM saMgIta sAMbhaLIne keyalanA mukhene mudrA devAI gaI che, tema huM mAnuM chuM. tyArapachI vasaMta vilase che, jenA patio pravAsI thayA che, tevI strIone vasaMtane sUkavI nAkhanAra, viyegI nahi, evA saMyukta -yugalone AnaMda ApanAra vasaMta, lokenA hadayamAM na vase-na mAya e vasaMta prakaTa thayA. ujajavala pUrNacaMdrarUpa chatra dhAraNa karanAra, malayAcalanA pavanathI manahara viMjAtA cAmaravALe, kAmadevarUpa senApativALe vasaMtarAjA jagatamAM jaya pAmI rahelo che. AkAzarUpa vATikA, tArArUpa pupi, kAmarUpa mALI vaDe karIne A gArarasane uttajita karanAra caMdra zobhI rahela che. "A vasaMtasamayamAM koI pravAsa agara abhimAna na karaze." A pramANe jagatamAM madana kekilAnA zabdanI DhaDhara deva che. te samaye sthAne sthAne atiAnaMdathI romAMcita thaelA hRdayavALA loko ekaThA thaI maMDalI racI rAsaDAo gAtA gAtA letA hatA. A baMne -caMDAlaputre paNa manahara saMgIta dANA ja madhura svarathI gAtA gAtA nIkaLyA. madhura zabdathI jema haraNiyAe AkarSAya, tema nazake paNa save AkarSAyA. -bIjAnAM saMgIta niSphala thavAthI te IrSAluoe rAjAne phariyAda karI ke, "A caMDAla "Aho Shrutgyanam Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 88 ] prA, upadezamAlAne gUMjAnuvAda putrAe nagarIne vaTalAvI nAkhI.' eTale rAjAnA hukamathI temane nagaramAM praveza karavAnI manAi karI. tA paNa nagaranAM praveza karavAnI kSati mahAna IcchA zakhe che. (35) have zarada Rtu AvI, leAkeA kaumudI mahAtsava AvyA-tema khelavA lAgyA. traNe suvana samakSa sUrya khUma tapavA lAgyuM. zaradra RtumAM khaLabhaLatA jaLapravAhavALI, lAlakamaLarUpa arujI netraktivALI, kinArArUpa nita ene pragaTa karanArI nadIe thaI che. varSARtunA jaLa prasaravAthI atizaya zAMta thaelI che dhULI jemAM evA AkAzatarUpI pRthvImAM nidhAna-kaLaza sarakhA candrane udaya thayA. vRddha puruSA TekA mATe hAyamAM daMDa dhAraNa kare che, lAMbA jIvanamAM aneka viSayano anubhava karelA hovAthI aneka viSayAne pragaTa karatA, ujjavala kezavALA vRddho sarakhA zahusaiA AAbhatA hatA. (zleSAtha' hAvAthI seme mRNAladaDa dhAraNa karela che. ghaNuA pradezAmAM haMmezA saMcaranArA, sapheda rUMvATIvALA rAjahu se. ) AvA zarada samayamAM maneAhara kaumudI-mahAtsava pravRta tA hatA, tyAre ane caMDALa bhAIo capaLa ane utkaMcittavALA burakhAthI sarvAMga DhAMkIne cAranI jema guptapaNe prekSaka ane utsava jevA mATe nagaranI aMdara peThA, nagaraaAkane sArI rIte gAtA sAMbhaLIne tee paNa suMdara gAvA lAgyA, ziyALane zabda sAMbhaLIne ziyAla paNa zuM zabda karavA lAgatI nathI? aMtimadhura svarathI mASaelA hRdayavALA nagaleAkA tenI pAse AvIne khelavA lAgyA ke, ' AvA strathI pelA cAMDAle te mA nahi' hoya ? rAjapuruSAe mukha uparane murakhe| khaseDI temane ALakhyA. eTale sakhata mUThThInA mAra, DhephAM ane lAkaDI vaDe niSThuraNe temane NyA. baMnenA prApyA +- AvI gayA. tevA mAr khAine mahAmuzkelIthI DhADIne nagara bahAra nIkaLI gayA. atizaya vairAgya-vAsita cittavALA tee ekAMtamAM A pramANe citalavA lAgyA.. 8 kharekhara ApaNu kaLAkauzalya, saubhAgya, strAbhAvika rUpanI aneharatA jema eka jheranA TIpAthI dUdha dUSita thAya, te nakAmu' gaNAya che, tema ApaNI jAtinA kAraNe sa dUSita thAya che. A kaLA-kalApa prApta thavA durlabha che. A ApaNA kalyANahita mATe thaze tema dhArI kaLAe bhaNyA paraMtu dujAtinA doSathI te kaLA ApaNA mATe maraNa upajAvanArI thaI che. " bhAMgelA indranIla ratnanA TUkaDA samAna zyAma evI yamunA nadInA akrUra snAna karatA janasamUha samAna kALA sarpanI zodha zA mATe karatA haze? eTalA ja mATe ke tenI kkSAmAM tArAnI krAMti sarakhAM camatA khAlamaNie hoya che. te maNionA aMge unnati prApta kare che. guNIe jenAthI unnati meLave che, tenAthI ja Apattie prApta kare che. "Aho Shrutgyanam" Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAdatta cakrInI kathA [ 89 ] halakI jAtithI dUSita evA A janmathI have sayuM:" ema vicArIne teo uMcuM sukha karIne kayAMya paNa Atma-ghAta mATe AgaLa cAlyA. utAvaLA utAvaLA paDavA mATe eka parvatanA zikhara para caDatAM teoe eka mahAsAdhu dekhyA. (50) ubhA ubhA lAMbA hAtha karIne kAussagna karatA sama prANa ane zarIrane parispadahalana-calana rokatA, nAsikA upara daSTi sthApana karIne suphaladhyAna dhyAtA hatA. amRtapravAhanA khaLabhaLatA nijharaNA sarakhA te munine dekhatAM ja jemanA pApa dUra thayAM che-evA te vaMdanA mATe sanmukha AvyA. praNAma karIne te baMne bhUmipara beThA. munie kAusagga pArIne pUchayuM ke, tame koNa cho ? ane AvA viSama durgamAM kema AvyA cho ? tyAre potAnI sarva vItaka hakIkata jaNAvI, eTale tapasvI-munie kahyuM ke, pitAne AtmaghAta kare te sarvathA ayukta che. A jAtinuM kalaMka dukAme nirmANa karyuM che, mATe tene nAza karavo yogya che. bhRgupata karavAthI tamAro deha nAza pAmaze, paraMtu tamArAM pApakarma nAza pAmaze nahiM potAnAM duSkarma khapAvavA mATe prayA , vistArathI sUtra, artha bhaNIne tame tIvra tapakarma kare. e pramANe dharmanI dezanA sAMbhaLI temanA AtmAmAM dharmanI vAsanA pragaTI, eTale teoe dIkSA aMgIkAra karI. moTA munione mArga koI alaukika hoya che- ethI temane paNa dIkSA ApI. sUtra-arthane paramArtha vistArathI jANI teo jahadI gItArtha banyA ane chaThTha. aThThama, cAra vagere tapasyA karI AmAnA karma khapAvavA lAgyA. tyA25chI pura, nagara, gAma AdimAM krame karI vihAra karatA hastinApura AvI pahoMcyA. saMbhUtamuni mAsakSapaNanA pAraNAnA divase nagaranI aMdara UMca-nIca gRhanA AMgaNAmAM gocarI mATe pharatA hatA. ujajavala gharanA gavAkSamAM ubhelA namuci maMtrIe tene dekhyA. tene oLakhyA. " rakhene mArI niMdita pahelAnI hakIkata koIne ahiM kaheze.' e zaMkAthI tene nagaramAMthI hAMkI kADhavA mATe atizaya mAra marAve che. " "pApakarma karanAra haMmezAM vaka hoya che ane pitAnA manamAM zaMkA ja vicAre che; jayAre sukRta karanAra dareka jagAe zaMkAzahita vicaranArA hoya che." vagara apa dhe te munine DhephAM, lAkaDIthI haNyA eTale tapasvInI teyA lisita banI ane AkhuM AkAza dhUmADAthI aMdhakAramaya banI gayuM. atisugaMdhI zItala temaja nimala evA caMdananA kAThAne sajajaDa ghasavAthI tenAthI ekadama agni pragaTa thatA nathI? navIna zyAma megha vaDe hoya tema sakhata dhUmADAnA goTe goTA AkAzamAM phelAelA khIne nagaranetAo bhaya pAmIne tyAM AvyA. cakI rAjA paNa ekadama tyAM AvIne pagamAM paDIne vinaMtI karavA lAge ke maharSie paNa kopa kare. te pachI jaLa kema saLagatuM nathI? "je ke mukhyatAe munionA hRdayamAM kopa hotuM nathI, kadAca kepa thaI jAya, te paNa lAMbA kALa sudhI rahetuM nathI, kadAca lAMbA kALa sudhI rahe, te paNa tenuM phaLa nIvaDavA deto nathI" cakrIe vividha prakAranA zAMta thavAnAM vacane 12 "Aho Shrutgyanam Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 90 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda kahevA chatAM tenI avagaNanA karI, eTale tene upazAMta karavA mATe hakIkata jANIne karela prakRtivALA citramuni tyAM AvyA. te kahevA lAgyA ke, tame kopa na kare, A nagara te pachI baLaze, paraMtu te pahelAM tIvra tapakarmathI upArjana karela tArA sukRta-puNyarAzi baLI jaze. tapa, vrata, niyama, brahmacarya, saMyamarUpa samIvRkSanAM nAnAM pathI upArjana karI ekaThA karelA puNyane atizaya kedha karavArUpa khAkharAnA paDiyA vaDe uleca nahi." jo ke kuzAstrarUpa pavanathI saMkAelA kaSAya-agni jagatamAM lekane bALanAra thAya che, paraMtu AzcaryanI vAta che ke, jinapravacanarUpa jaLathI siMcAela AtmA paNa jaLI rahela che." e vagere dezanArUpa nIkathI mananI zAnti pamADIne citramuni tene bahAranA udyAnamAM laI gayA. tyAM teo baMnene parasapara vArtAlApa thayo ke, "have ApaNe tIvra tapakarma karIne saMlekhanA karI zarIra ane kaSA pAtaLA karI anazana svIkArIe. bIju A kAyA mATe ApaNe pArakA ghare AhAra levA bhaTakavuM paDe che, temAM koIkane matsara, IrSyA, dha thAya te ApaNe reSita banIe chIe, tene aMge prAyazcittapAtra banIe chIe. munine kepa karavAnuM kAraNa cakrI tapAsa kare che, te koIke kahyuM ke, namuci maMtrIe ekadama vAraMvAra tene tiraskA. (75). "je munine jANatA nathI, jANavA chatAM je pUjA karatA nathI, athavA to jeo munionuM apamAna kare che, te anukame traNe pApI samajavA. " (76) jAe namuci maMtrIne sarva aMgopAMge sakhata bAMdhIne nagaramAM rAjamArga viSe phiravAvIne pitAnA samagra aMtaHpuranA parivAra sahita sanakumAra cakI mahAmuni pAse AvyA. temanA caraNamAM praNAma karIne jakaDelA namucine batAvyo, paraMtu kSamAvALA manioe tene choDAvyA, "pitAnA duzaritranAM phaLo A pApI bhogavaze." ema kahIne rAjAe tene dezanikAla karyo. "adhama manuSya upakAra karatA ja nathI. madhyama manuSya ahiM pratyaprakAra karIne badale vALe che, jyAre uttama AtmAe to apakAra karanAra upara paNa upakAra kare che." (80) te munionA caraNa-kamaLa pAse najIkamAM jaI aMtaHpura paNa praNAma kare che, tyAre strIratnanA kezanI atyaMta sukomala laTa muninA caraNamAM aNadhArI loTavA lAgI arthAt kezane sparza thayo. saMbhUti muni te kezanA parzamAtrathI tenA sparzanA abhilASAvALA thayA. kAmadeva cAmaDInA jheravALe sarpa e che ke, mAtra sparza karavAthI mRtyu thAya che. cakrI sAthe strIratna gayA pachI saMbhUti munie niyANuM karyuM ke, "meM Aja sudhImAM tapa-saMyamane vaibhava meLavyA, tenA prabhAvathI mane AvI AvI bhAryA maLaje." kaIka bhUkha kAmadhenu ApI kUtarI agara ciMtAmaNi nathI kAMkare, ka9pavRkSanA badale tRNa kharIda kare, tema A munie kiMmatI tapanA "Aho Shrutgyanam Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cakrInI kathA [ 91 ) badalAmAM kAMkarA sarakhA viSaya-sukhanI abhilASA karI. citra muni tene kahe che ke, have te A pramANe niyANuM karI nAkhyuM, te haju paNa tenuM micchAmi dukkaDaM Apa ane mArgamAM AvI jA." dussaha tapa karavA vaDe karIne te puNyAnubaMdhI puNya upArjana karyuM che, tene te atyAre niyANAthI azubha-pApAnubaMdhI karI nAkhyuM. he vatsa! atimahAna tapakoTImAM tuM caDele che. have tuM mithyAtvamAM kema jAya che? bahumeTA parathI nIce paDIza, to te sarva aMgane bhaMga pAmIza. viSayarUpI viSanA Avega ane pApane nAza karanAra heya te jinavacanarUpa amRtapAna che. e ghaNuM prasiddha hakIkta hovA chatAM paNa tane niyANAnuM kAraNa thAya che. AmAM ame zuM karI zakIe?" vAraMvAra mahatuM nivAraNa karavA chatAM paNa te muni niyANAne choDatA nathI. kAmadeva vairIe tene temAM utsAhita karyo. karelA anazanane nirvAha karIne te baMne badhu munie saudharma devalekamAM deva thayA, tyAMthI cyavIne citradevatAne jIva purimatAla nagarImAM zeThane tyAM putrapaNe utpanna thayA. te saMbhUta munino jIva thIne kapithapuramAM brahmarAjAnI culanI rANInA garbhamAM AvyA. hAthI, vRSabhAdika cauda savathI sUcita atizaya rUpa-kAMtivALA putrane pUrva dizA jema sUryane tema ahiM rANIe putrane janma Ape. brahmarAjAe sarvatra moTo putrajanmotsava pravartAvyuM, ane sArA muhUte putranuM brahmadatta nAma sthApana karyuM. zuphalapakSamAM jema caMdra vRddhi pAme, tema dehanI vRddhi pAmavA sAthe atinimala kaLA-samudAyamAM vRddhi pAmavA sAthe nirupama lAvavA ane nayanane AhlAdaka thayo. cAra mukhavALA bhagavaMtanA netra, nAsikA, vadana samAna hoya tema sadA avita saddabhAvavALA cAra mitro brahmadara rAjAne hatA. vArANasInA 1 TakarAjA, gajapurane 2 kareNudatta, kezalAne 3 dIrgharAjA ane caMpAna 4 pupacUlarAjA. ane niSa rIte rAjyanI ciMtA karavAmAM agresara evo dhanu nAmano tene amAtya hate. te maMtrIne pitAnA guNe varelA che jene e varadhanu nAmano putra hatA. te pAMce rAjAe paraspara atinehavALA kSaNavAra paNa kaI koInA viyAgane na IcchatA kahevA lAgyA ke, ApaNe pAMceye darekanA rAjyamAM vArA pharatI pitAnA parivAra sAthe eka eka varSa sAthe rahevuM. koIka samaye kaTaka vagere cAre rAjAe brahmAjA pAse AvI pahoMcyA che, te vakhate brahmadattane svajanane zoka ApanAra e mastaka-roga utpanna thayA. (100) ganA aneka pratikAra-upAyo karavA chatAM rAga maTato nathI. jIvavAnI AzAthI mukta thaelA brahAdatta rAjAe potAnA brahmadattaputrane kaTakAdika rAjAnA bALAmAM arpaNa karyo "je pramANe samagra kaLAomAM kuzaLa bane, samagra rAjya-kArabhAra saMbhALI zake-evo mAro putra taiyAra thAya te pramANe tamAre tenI sAra-saMbhALa rAkhavI." "nadIo mukhamAM sAMkaDI hoya che, vAMkI-cuMkI aniyatapaNe AgaLa AgaLa "Aho Shrutgyanam Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) prA. upadezamAlAno gUjaranuvAda vistAra pAmatI pravartanArI hoya, tema sajajananI matrI nadI jevI hoya che. dhanavAnI bhejanavRttie rinagdha ane madhura hoya che, vacamAM vividha prakAranI, aMtamAM lukhI hoya tema durjananI maitrI zarUAtamAM nehavALI ane mIThAzavALI haya, vacalA kALamAM judA judA vicitra prakAranI hoya ane chelle lukhI-phasAmaNa karanArI heya che." (10) tyAra pachI brahmarAjAe parAkanA mArge prayANa karyuM. kaprasiddha evAM mRtakakAryo nIpaTAvyA pachI, tyAM dIrgha rAjAne zakAyaMnI vyavasthA sAcavavAnuM sepIne, kaTaka vagere bIjA traNa rAjAo potapotAnA rAjayamAM pahoMcyA. have dIrgha rAjA ane culanI baMne rAjyakAryanI vyavasthA mATe bhegAM thAya, tyAre zIlarUpI bagIcAne bALavAmAM catura agni ane madana vRddhi pAmyA. cittanI caMcaLatAnA kAraNe kuLanI malinatAne karANe mUkIne tathA lokonI lajajA dUrathI tyAga karIne culanI pApI dIrgharAjAma kAmAnurAgavALI banI. dIpazikhA mAphaka putraneharUpa vATano nAza karanArI sadA potAnA sAthI kAryamAM lAgelI calaNI vakhata Ave tyAre bALavAmAM zuM bAkI rAkhe? sarpa sarakhA kuTila gativALA, vizvanuM sthAna, kAmakrIDAnA vilAsavALe bhegavaMzanI malinatA karanAra 6. cittavALe dIrgharAjA bhaya ApanAro hoya che. calaNanA zIla-bhaMgane samagra vRttAnta thatu pradhAnanA jANavAmAM Aje, eTale vicAryuM ke "kumAra mATe A hakIkata kuzaLa na gaNAya." eTale maMtrIe pitAnA varadhanuputrane jaNAvyuM ke, "he putra! tAre kumAranI saMbhALa apramattapa barAbara karavI, tenI zarIra-rakSA tAra karavI. kAraNa ke, tenI mAtA hAla tenA hitavALI nathI. samaya maLe tyAre tAre tenI mAtAnuM sarvacaritra jaNAvavuM, jethI koI bAnAthI A kumAra ThagAya nahiM. kAlakrama karI kumAra suMdara yauvanAraMbha vaya pAme. kidha ane ahaMkAra yukta teNe mAtAnuM caritra jAgyuM. mAtAne jaNAvavA mATe kAyaa ane kAgaDAne baMnene laI jaIne kepa sahita kahe che ke, "he mAtAjI! huM Amane mArI nAkhIza. mArA rAjayamAM je bIje kaI paNa kArya karavA taiyAra thaze, te sarvane niyapaNe huM zikSA karIza." A pramANe asamAna pazu-pakSIonAM yugalane aneka vakhata zikSA karatA ane saMbhaLAvatA brahmadanakumArane jANIne dIrgharAjA calaNIne kahevA lAgyuM ke - "je A tAro putra A pramANe bAle che, te pariNAme sukhakArI nathI." tyAre culIe kahyuM ke, "bAlabhAvathI aNasamajathI bole che. enA bAlavA upara mahAna na ApavuM. tyAre dIghe kahyuM ke, "he bhoLI ! nakkI have A yovana vaya para ArUDha thaelo che, A mArA ane tArA maraNa mATe thaze. A vAta pheraphAra na mAnIza. to have koInA layamAM na Ave te upAya karIne putrane mArI nAkha, he suMdarI ! huM tane svAdhIna chuM, pachI putranI kazI kamInA nahiM raheze.' tirAgamAM paravaza banelI A leka ane paralokakAryathI bahA2 1khaDatA cittavALI "Aho Shrutgyanam Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cInI kathA [ 8 ] culaNIe A vAtane svIkAra karyo. "dhikAra thAo AvA strIcaritrone.' kharekhara culanI putranuM bhakSaNa karanArI sapi hoya ema zaMkA karuM chuM, ke je gUDha maMtra grahaNa karIne putrane bali ApIne dIrghanI sabata-zAmAM praveza kare che. A kaI duSTa manoratha karanAra koI dIrgha kAga kyAMIkathI Avyo che. tene mATe pitAne ja cakI putra mArI naMkhAya che. AvI kathAthI rAvyuM. teoe te putra mATe kaMIka rAjAnI putrI vivAha mATe nakkI karI, tema ja vivAhane lAyaka sarva sAmagrI taiyAra karI, 108 staMbhavALuM atigupta praveza ane nigama dvAravALuM lAkSAtrara teone vAsa karavA mATe taiyAra karAvyuM. (15) rAjaya-kAryane saMbhALatA evA dhanumaMtrIe A hakIkata jANI ane dIrgha rAjAne kahyuM ke- "A mArA putra pUSa yauvana vaya pAme che, rAjya-kAryane saMbhALI zake te che. mArI have vanamAM javAnI vaya thayelI che, te Apa have mane rajA Ape jethI huM tyAM jAuM. dIrdhajAe kapaTathI kahyuM ke, "he pradhAna ! A nagaramAM rahIne dAnAdika paralokanI kriyA karo." e vAta svIkArIne nagaranA sImADAmAM helI gaMgA nadInA kAMThA upara dhanue eka zreSTha moTI dAnazALA-paravaDI karAvI, parivrAjaka tathA bhikSuo tema ja judA judA dezanA musApharone bhadragajendranI jema dAna ApavAnI pravRtti karavA lAgyo. pitAnA khAtrIvALA puruSone dAna-sanmAna ApI vizvAsamAM laI cAra gAu lAMbI lAkSAghara sudhInI saraMga banAvI. A sarva kAryavAhI cAlatI hatI, te samaye vivAha karelI rAjakanyA parivAra sahita kAMpiyanagarImAM jayAM davajA-patAkA pharakI rahelI che, tyAM lagna mATe AvI pahoMcI. pANigrahaNa-vidhi pati gaye, tyArapachI rAtre vAsa karavA mATe vadhatu sAthe vahu sahita kumAra lAkSAgRhamAM praveza karyo, rAtrInA be pahera pasAra thayA pachI bhavanane Aga lagADI. te samaye ati bhayaMkara cAre bAju kolAhala uchaLe. samudranA khaLabhaLavA carakhe kalAhala sAMbhaLIne kumAre vara tune pUchyuM ke, "Ama ociMtu kema tephAna saMbhaLAya che?" he kumAra! tAruM apamaMgala karavA mATe A vivAhanuM kaubhAMDa racAeluM che. A rAjakanyA nathI, paraMtu tenA sakhI bIjI koI kanyA che." eTale maMdanehavALA kumAra pUchavA lAgyo ke, "have ahiM zuM karavuM?' te varatue kahyuM ke, "A jago para paganI pAnIthI prahAra kara." tyAM paga ThokayA, tyAMthI suraMgadvArathI baMne nIkaLI gaMgAnA kinArA paranI dAnazALAmAM pahoMcI gayA. dhanuM maMtrIe AgaLathI ja uttama jAtinA be azvo taiyAra rAkhelA hatA. tarata -ja tenA upara ArUDha thaIne baMne pacAsa ejana dUra nIkaLI gayA. ati lAMbA mArganA thAkathI thAkI gaelA azvo ekadama bhUmi para paTakAI paDyA. eTale baMne pagapALA karatA karatA eka gAme pahoMcyA. te gAmanuM nAma ke-goSThaka hatuM. tyAM kumAre varadhanune kahyuM ke, "mane sakhata bhUkha lAgI che, tathA khUba thAkI go chuM." tethI "Aho Shrutgyanam Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] prA. upadezamAlAne gUrjAnuvAda kumArane gAma bahAra sthApana karIne varanu gAmamAM jaI eka nApitane bolAvI lA, kumAranuM mastaka muMDAvI nAkhyuM. sthUla bhagavA raMganuM vastra paherAvyuM. tema ja lahamI kulanA sthAnarUpa vakSasthalamAM zrIvatsa DhAMkavA mATe cAra AMgaLa pramANa eka 5TTa bAMdhyo. varadhanue paNa pitAnA veSanuM parAvartana karyuM ke jethI dIrgharAjA amane oLakhIne hasAvI zake nahiM. AvA prakAranA bhayane vahana karatA, tenA pratikAra karavAnA manavALA eka gAmamAM pahoMcyA. tyAM eka brAhmaNanA gharamAMthI bahAra nIkaLI eka nAnA nokare belAvI kahyuM ke, "gharamAM AvI bhojana karo." eTale rAjAne ucita nItithI tyAM bhajana karyuM. tyAra pachI eka mukhya mahilA kumAranA mastaka upara akSata vadhAvIne bolI ke, "he vatsa! tuM baMdhumatI nAmanI mArI putrIno vara thA." atizaya potAne chUpAvatA maMtrIputre kahyuM ke, "he Ave! A mUrkha baTukane kayAM herAna kare che ? A kArya karavAthI saryuM. praphullita netravALA ghara svAmIe kahyuM ke, he svAmI! mArI vAta sAMbhaLe- AgaLa kaI nimittiyAe amane kaheluM che ke, chAtI para zrIvatsa DhAMkela paTTa bAMdhela e koI mitra sAthe tamAre tyAM bhojana karaze, te A bAlikAne pati thaze. temAM saMdeha na rAkho ." (15) tyArapachI te ja divase te kumAre tenI sAthe pANigrahaNa karyuM. teo baMnene parapara gADha prema utpanna thaye. ati jApaNAne kAraNe sarvAga arpaNa karyA vagara kautuka manavALI tenI sAthe te zavi pasAra karI. bIjA divase vadhatue kahyuM ke, "ApaNe ghaNe dUra gayA sivAya chUTako nathI." khare sadabhAva baMdhumatIne jaNAvI te baMne tyAMthI nIkaLI gayA. tyAMthI ghaNe dara bIjA gAmamAM baMne pahoMcyA. vacamAM varadhanu jaLa levA mATe gaye, jaldI pAcho pharyo. ane kahevA lAgyo ke, "AvI lokavAyakA sAMbhaLI ke, dIrgharAjAe brahmadattane pakaDavA mATe sarva mArgo rokI lIdhA che, mATe mAgane dUrathI tyAga karI nAsIne game tyAM cAlyA jaIe.' e pramANe gayA. tyAM mahAaTIvImAM AvI paDyA ane kumArane tRSA lAgI. suMdara vaDavRkSa nIce kumArane besArIne varanu pANInI tapAsa karavA nIkaLyo. saMpyA paDI gaI, pAchuM maLyuM nahi paraMtu dIrghanA senikoe tene dekhyo ane roSapUrvaka tene ghaNe mAra mAryo. ema karatAM vRkSenI vacce saMtAto saMtAte koI prakAre kuMvara pAse pahe. dUrathI kumArane IzAro karyo, jethI kumAra tre paNa koI prakAre tyAMthI cAlI gayo ane tIvravegathI palAyana thato thato duHkhe karI pAra pAmI zakAya, kAyara lokane zeka saMpAdana karAvanAra, jyAM haraNanA vairIsiMhanI garjanA saMbhaLAya che, bhayaMkara siMhagarjanAnA zabdothI parvatanI guphAo gAjatI hatI. evA bhayAnaka arathamAM gaye. bhUkha-tarasathI parezAna thaelo te aTavInuM ullaMghana karI trIjA divase prasannamanavALA, tapathI sukAI gaelA zarIravALA "Aho Shrutgyanam' Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cakronI kathA [ 5 ) eka tApane dekhe che, tene dekhavA mAtrathI have kumArane jIvitanI AzA utpanna thaI. pagamAM praNAma karyA pachI kumAre te tApasane pUchayuM ke, "he bhagavaMta! Apano Azrama kayAM che?" tyAre prema sahita tene te tApasa kulapati pAse laI gayo. eTale kulapatie Adara-sahita belA ane pUchayuM ke, "A araNya ghaNA vitavALuM che, lokonI taddana avarajavara vagaranuM, hAthI ane ane bIjA prANIo jemAM aneka trAsa ApanArA che, te he mahAbhAgyazALI! AvA azvimAM tuM kevI rIte AvyuM ?" A kulapati ghaNA mAyALu che ema jANe potAnA gharanI jema tyAM rokAye. kumAre potAne sarva vRttAnta kulapatine jaNAvyo. utpanna thaelA atizaya premathI paravaza banelA kulapatie kahyuM ke, "tArA pitA brahmarAjAne huM nAno baMdhu hate, mATe he vatsa! A Azrama tAro pitAno mAnI nirbhayapaNe ahiM rahe. zekane tyAga kara. saMsAranAM caritre AvAM ja duHkhadAyaka ane vicitra hoya che. he vatsa ! pitAne pati sArAkulane AgaLa cAlanAra maryAdAvALe che-ema jANIne lakSamI tathA mRgAkSI mahilA nIca ke vadhAre nIca hoya, tene anusaranArI thAya che. zrI kahetA lakSamI kevI che ? samudramAM utpanna thaelI, jene prabhAva sarvatra pathAela che, vinayana (mahAdevanA mastaka para vasanAra caMdranI je bahena che, viSNunI je patnI che. kamala tunA Asana para rahenArI hovA chatAM lakSamI capala svabhAvavALI strInI mAphaka khalapuruSane AliMgana kare che." ApattimAM dhIraja rAkhavI, AbAdImAM kSamA, sabhAmAM bolavAnI caturAI, yuddhamAM parAkrama, yaza meLavavAmAM anurAga, zrutajJAna meLavavA mATe lebha vyasana hoya, A sarva guNe mahAtmApuruSane svabhAvathI ja siddha thaelA hoya che." 170 kulapatinA abhiprAyane jANIne kumAra tyAM nizcitapaNe potAnA gharanI jema rahevA lAgyA, paraMtu varadhanuM mitranuM smaraNa bhUlI zakAtuM nathI. pUrve jemaNe abhyAsa karyo che, evI anudAdika samagra kaLAe. kulapatie suMdara rIte kumArane zIkhavI. koIka vakhate tApasa kaMda-phaLa, jaLa vagere zodhavA-levA jatA hatA, tyAre kulapatie tene rokaye, chatAM paNa kutUhaLathI capaLa thaelA cittavALe tApasenI pAchaLa pAchaLa gayo. te araNyanA sImADe manahara vanane avalokana karatA hatA, tyAre aMjana parvata sarakho uce moTo hAthI de. viSayavaMtane jema uMcA zikhara, moTA dAMta, atipragaTa taLeTI, vizALa vAMsa hoya, tema A hAthIne zreSTha gaMDasthaLa, moTAM daMkUzaLa, atipragaTa paga ane vizALa sUDha hatI. te jANe jagama vidhyaparvata hoya, te hAthI kumAranA dekhavAmAM AvyuM. (75). sAmAM AvatA kumArane dekhI kaMIka roSavAnI utAvaLI gati karate tenI sanmukha cAlyo, eTale jANe pratyakSa bhayaMkara yamarAjA hoya tevo jaNAvA lAgyo. kautuka "Aho Shrutgyanam Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAvAda lagAtAra lAlasA zakA ane vacittavALA kumAre peAtAnuM uparanuM varSa maDalAkAravALu karIne hAthI sanmukha phUMkayu'. hAthIe paNa te vajra grahaNa karavA mATe peAtAnA zuMDA'Da AkAzamAM 'cA karyAM. rAAndha thaela hAthIe tene phekayuM. eTale dakSapathAthI chaLIne pAtAnuM uttarIya vasra grahaNa karI lIdhuM. pachI zAMta karIne tene krIDA karAvavA lAgyA. zUDhanA mukhabhAgane sparza karIne tene vegathI doDAvatA, vaLI tenI pAchaLa cAlatA, vaLI kSaNumAM kumAra hAthInI AgaLa doDatA hatA. (180) pachI kuMbhAranA cakra mAphaka zamAvatA bhamAvatA AzramanA sthAna sudhI khe'cI lAgye. tyAM hAthIne thabhAvIne te pradezamAM caratA bhRgalAnA ToLAMne kAgI gIta. rAmathI gAvA lAgyA. te samaye sthira rahI kAna saravA karI hAthI paNa sa MgIta zravaNa karavA lAgyA.. hAthInA tUzaLa upara paga lagADIne, samagra trAsa pamADavAthI mukta thaela kumAre tenA pITha-pradezamAM Asana sthira karyuM". kautuka pUrNa thayA pachI dhIme dhIme nIce utarIne cAlavA lAgaiA. ulaTI dizAmAM cAlavAthI potAne kai dizAmAM javAnuM che, te paNa bhUlI gayA. tyArapachI avyasthita gatithI Ama-tema pabhramaNa kaaA, te pradezanA paryaMtanA AMtAmAMthI nIkaLatI nadInA kinArA para rahelA, jINu paDI gaela gharanA bhittikhaMDa mAtrathI oLakhAtu eka nagara jovAmAM AvyuM. tene dekhIne utpanna thaelA kutUhalavALA nirIsa~ya karavA lAgyA. eTalAmAM atigUDha vAMsanu jUtha jovAmAM AvyuM. bAjumAM mUkeluM' eka krIDA karavAnu khaDga rAkheluM hatuM. kautukathI te khaDga grahaNa karyu. ane vAMsanA jALamAM te cheThavA mATe AdarathI calAvyuM. eTale vAMsanu jUtha nIce paDayuM ane tenA vacalA bhAgamAM tarata kapAelu pUrNimAnA caMdrama`Dala sarakhuM vadana-kamaLa paNa paDayuM. pAtAnuM duSTaceSTita dekhIne kumAra ciMtavavA lAgye ke, vagara aparAdhe kAika puruSane meM... haNI nAkhyA e me ThIka na karyu. ' bIjI dizA tarapha najara karatAM uMce paga heya tevu mastaka gantu' vidyA siddha karavA mATe dhUmrapAna AraMbheluM hatu, evu kakha dha dekhyuM. eTale kumArane vadhAre ati utpanna thaI. are re! me AnI vidyAsiddhimAM vighna karyuM, AnI pratikriyA mAre kai karavI ? A pramANe kuratA hRdayavALA kumAra jyAM AgaLa cAle che, tyAM magIcAmAM UMcI bajA jenA upara lahezaya che, tevA UMcA ujvala mahela dekhyA. temAM ArUDha thatAM thatAM sAtamAM mALa para gayA, tyAM lAvaNyanA samudra hoya tevI, kamalapatra sarakhA netravALI eka kanyAne dekhI, divasanA tArA sarakhA tenA dAMta ane nakha tema ja amAvAsyA (pUrNImA)nA candrathI tenu mukha banAveluM' hoya tema huM mAnu chuM, je kAraNathI tenA vagara paNa te sarva dekhAya che. kanyAe kumArane paDyuM dekhyA, ubhI thai, Asana ApyuM, pachI pUchyuM ke, - ke suMdarI! tuM krANu che ? ane ahiM kema rahelI che ! bhaya ane rUdhAtA strarathI te "Aho Shrutgyanam" Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadara cakInI kathA ( 7 ) kahevA lAgI ke, "he mahAnubhAva! mAro vRttAnta te ghaNe lAMbe che. prathama tame kahe ke, "Apa koNa cho ? paMcAla dezanA savAmI brArA jAne brahmadatta nAmano huM putra chuM. he muMdarAMgI ! evuM kArya AvI paDavAthI huM araNyamAM AveluM chuM." tene pratyuttara sAMbhaLatA ja netrapuTa jenAM harSAzruthI pUrAelAM che, ane romAMcita banI vadana-kamala namaNuM karIne ekadama rudana karavA lAgI. kAruNyanA samudra sarakhA kumAre tenuM (200) vadana-kamaLa uMcuM karIne dekhyuM ane kahyuM ke, he suMdarI! karuNa svarathI tuM rudana na kara. A rudana karavAnuM je kaMI paNa yathArtha kAraNa hoya, te kahe." netrAza luchI nAkhIne te kahevA lAgI ke, "he kumAra ! tamArI mAtA calaNa rANInA bhAI puSpacUla rAjAnI huM putrI chuM, tamane ja huM apAelI chuM. vivAha-divasanI rAha jotI keTalAka divase pasAra thayA. gharanA bagIcAmAM vAvaDInA kinAre vividha prakAranI krIDA karatI hatI, tyAre koI adhama vidyAre mane ahiM ANI. sagAsaMbaMdhI ane baMdhunA virahAgnithI maLatA hadayavALI huM jeTalAmAM rahetI hatI, teTalAmAM aNadhAryA jema suvarNa-vRSTi thAya, tema ociMtA mArA pudaya-ge. kayAMyathI paNa tamAruM Agamana thayuM ane jIvitanI AzA prApta thaI. pharI kumAre pUchyuM che, te mAro zatru kayAM che? jethI tenA baLanI parIkSA karUM. tyArapachI te kanyAe kahyuM ke-te vidyAre mane bhaNavA mAtrathI siddha thAya tevI zaMkarI nAmanI vidyA ApelI che. tArA parivAramAM, ke sakhIonAM kArya karaze ane zatruothI rakSaNa karaze, mArA vRttAnta paNa te kaheze. haMmezA tamAre tenuM smaraNa karavuM. te vidyAdharanuM nAma nATyammara bhuvanamAM prasiddha thaeluM che. mAruM puNya kaMIka vizeSa hovAthI mAruM teja na rahI zakavAthI vidyAsiddhi mATe mane ahiM mUkIne bahenane A hakIkata jaNAvavA mATe, tema ja vidyA sAdhavA mATe vAMsanA jhuMDamAM atyAre teNe praveza karyo che. Aje tenI vidyA siddha thaze, eTale te mArI sAthe lagna karaze." tyAre kumAre kahyuM ke, "tene to meM Aje haNI nAkhe che." harSathI haze zvAsa letI te bolavA lAgI ke, "bahu sAruM bahu sAruM karyuM kAraNa ke, tevA duSTa ceSTAvALAonuM maravuM suMdara gaNAya che." sanehanI saritA sarakhI te kanyA sAthe gAMdharva-vivAhathI lagna karyA. tenI sAthe keTaloka samaya pasAra karyo, eTalAmAM zravaNane atimadhura amRta samAna lAge te suMdara ullAsa pamADate, divyamahilAene zabda saMbhaLAyo, eTale tene kumAre pUchayuM ke, "A zabda zAne saMbhaLAya che?" he Aryaputra! tamArA zatru nAnmatta vidyAdharanI khaMDa ane vizAkhA nAmanI A be bahene atyaMta rUpazAlinI che. bhAInA vivAha-nimitta lagnanI sAmagrI, laIne ahiM Ave che; te hAla to A sthAnethI kayAMya cAlyA jAva tamArA viSayamAM temane anurAga ke che ? te jANIne huM A mahela uparanI avAjA calAvIza. je anurAga haze, te lAla ane nahiM haze, te sapheda vajA laherAvIza." 13 "Aho Shrutgyanam Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 98 ] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAda A pramANe saMketa ApIne thoDA samaya pachI sapheda vajA pharakAvI ! te dekhIne te pradezamAMthI nIkaLIne eka parvatanA gahanamAM pahocyo, eTale tyAM AkAza jevaDuM moTuM sarovara dekhyuM. IcchA pramANe temAM snAna karyuM. mAgane thAka ane sarva saMtApa dUra karyo. vikasita kamalakhaMDanI atisugaMdha grahaNa karI. sarovaranA kinArAthI nIce utarIne sarovaranA vAyavya bhAgamAM navayauvanavatI unnata stanavALI eka kanyA dekhI. te ja samaye kAmadeve kaTAkSanA dhanuSa-bANa pheMkIne tene zalyathI jarjarita zarIravALe karI nAkhyo. haju tenA tarapha mAtra najara kare che, ujajavala saneha samAna ujajavala netrothI tene jotI jotI ane kumAra vaDe Ama kahevAtI te pradezamAMthI cAlavA lAgI. tandrAthI a95 bIDAela sanehajaLathI bhInI thaelI vAraMvAra bIDAI jatI, kSaNavAra sanmukha thatI lajajAthI capaLa nimeSa na karatI, hRdayamAM sthApana karela gupta snehabhAva ane abhiprAthane nivedana karatI hoya, tevA netranA kaTAkSa karanArI A vyakti koNa bhAgyazALI haze? ke jene Aje te dekhyA che." (226) tyAra pachI eka muhUrta pachI eka ceTikAne teNe tyAM mokalI. teNe atikomaLa kiMmatI vastra, taMbola, pu tema ja zarIrane jarUra paDe tevI yogya sAmagrI mokalI. teNe vaLI kahyuM ke, "sarovaranA kinArA pAse tame jene dekhI hatI. teNe A saMteSa -dAna mokalAvyuM che, tathA mArI sAthe kahevarAvela che ke-"he vanatikA! A bhAgyazALI mArA pitAnA maMtrInA ghare Ave, te pramANe tAre A kArya cokkasa karavuM, te Apa tyAM padhAro, ema kahIne kumArane maMtrInA ghare laI gaI, hastakamaLanI aMjalI karavA pUrvaka vanalatikAe maMtrIne kahyuM ke, "ApanA svAmInI zrIkAMtA nAmanI putrIe Amane Apane tyAM mokalelA che, te atigauravathI tamAra temanI saMbhALa karavI. maMtrIe paNa te pramANe sarva sArasaMbhALa karI. bIjA divase sAvaranA baMdhu samAna sUryodaya thaye, tyAre vAyuddha rAjAnI pAse tene laI gayA. dekhIne rAjAe ubhA thaI Adara karyo, tene najIkamAM mukhya Asana ApyuM. vRttAnta pUcha. kumAre paNa yathAcita vRttAnta jaNAvyA. bhojana karyA pachI kumArane kahyuM ke, "amo tamAruM viziSTa prakAranuM svAgata karavA samartha nathI, to atyAre to A mArI zrIkAnA putrI sAthe pANigrahaNa karavAnuM svIkAro." zubha divase vivAha pravarco. koIka divase ekAkinI zrIkAntA hatI, tyAre pUchayuM ke, vagara oLakhANe pitAe mArI sAthe tArA kema lagna karyA ta dAMtanI prajAnA kiraNathI ujajavala banelA hoThavALI te kahevA lAgI ke, "A mArA pitAjI ghaNA sanyavALA zatruthI herAna karatA hatA, tyAre A ativiSama pallIno Azraya karyo. tathA dararoja nagara-gAmane lUMTIne A killAmAM praveza karatA hatA. zrImatI nAmanI patnIne cAra putra thayA pachI tenA upara huM thaI. pitAjIne huM pitAnA jIvana karatAM adhika "Aho Shrutgyanam Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cakrInI kathA [ 9 ] priya hatI, jyAre huM yauvanavaya pAmI, tyAre sarvAM nAnA AjAne kahyuM ke, 'phara rahelA bIjA rAjAe mArI viruddha varte che, teA mahi' ja koI mArI putrInA manane heNu karanAra bhartA haiAya, teA mane jaNAvavA, jethI karIne te mATe yogya karIza, " kAI eka bIjA divase ghaNA kutUhalathI prerAelI huM A pakSI cheADIne tyAM AvI ke, je sarAvamAM tame snAna karyu. lakSavALA saubhAgyazALI mAninInA manane utpanna karanArA tamAne dekhyA. tame je prazna pUchyA, tenA A paramArtha sama javA. zrIkAntA sAthe te nibhara viSaya-sukha anubhavatA samaya pasAra karatA hatA, phAika divase te pannIpati peAtAnA sainya parivAra-sahita najIkanA dezaeNne lUTavAnA manathI pallImAMthI bahAra nIkaLyA, tyAre kumAra paNa tenI sAthe cAlI nIkaLye. gAma bahAra dhADa paDI, tyAre ecitA kamala-sarovaranA kinAza para rahelA vastune eya, teNe pazu kumArane dekhyA. tyArapachI te tene zuM thayuM ? prathama meghadhArA ekasAmaTI mAravADa-pradezamAM si cAya, athavA pUrNimAnAM cadra-kiraNe prApta karIne grISmanA kumuda jema vikasita thAya, tenI jema kaMika na kahI zakAya tevA virahadAhanI zAMtine pAmIne ane rudana karavA lAgyA. vadhatue kumArane koi prakAre zAnta karI sukhethI esA!. (250) < vadhanue kumArane pUchyuM ke, he subhaga! ApaNA viyeAga pachI te ze| anu. lava karyo? ' kumAre peAtAnuM sa` caritra jAnyu. varadhanue paNa kahyuM ke, * huM kumAra mAre banela vRttAnta pazu sAMbhaLe. te samaye vaDalAnA vRkSa nIce tamane sthApana karIne jeTalAmAM huM' jaLa zeAdhavA mATe gayA, tyAM eka sarAvara joyuM. nalinIpuTamAM pANI grahaNa karIne jevA tamArI pAse AvatA hatA, teTalAmAM dIrAjAnA sainikAe mane dekhyA. kavaca paherelA evA temaNe mane khUba mAra mAryAM vaLI mane pUchyuM ke, 'are vadhatu ! brahmadatta kayAM che ? te kahe, ' meM kahyuM ke, ' mane kazI khabara nathI, ' pachI mane atizaya cAbukanA mAra mAryo, bahu ja mAryo, tyAre kahyuM ke, tene vAghe phADI khAdhA. tyAra tyAMthI kapaTathI bhramatA jamatA tane dUrathI dekhyA ane saMketa karyo ke, 'tu ahithI jaldI palAyana thai jA. > eka rivrAjake mane ApelI guTikAthI mArI cetanA uDI gaI ane jANe mRtyu pAmyA hA.. tevA caitanA vagaranA thaI gaye; eTale pelA sainiko samajyA ke, A marI gayA che,' ema jANIne mane cheADI dIdhA. te gayA pachI guTikA mukhamAMthI bahAra kADhI. tyArapachI tane kheALavA lAgyA. mAtra DhAI vakhata svapnamAM dekhatA hatA. eka gAmamAM gayA, tyAM eka parivrAjakane meM joyA, premasahita praNAma karIne kAmaLa vacanathI mane kahyuM ke, tArA pitAnA vasubhAga nAmanA huM. mitra hatA. vaLI karyu ke, tArA pitA palAyana thatA thatA "Aho Shrutgyanam" Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 100 ] prA. upadezamAlA gUjarAvA vanamAM gayA ane mRtyu pAmyA. tArI mAtAne dvIdha rAjAe cAMDAle nA pADAmAM sthApI che.' te duHkhathI gAMDA banI huM kAMpiyanagara tarapha cAlyuM. kApAlikaneA veSa dhAraNa karI kapaTathI kAi na jANe tevI rIte caMDALanA pADAmAMthI mAtAnuM haraNa karI deva zarmA nAmanA pitAnA mitra brAhmaNanA ghare mUkI, tane khALatAM khALatAM ahiM AvyA ane rahelA chuM. mane sukha-duHkhanI vAteA karI rahelA hatA, teTalAmAM eka manuSya AvI A pramANe kahyuM ke, he mahAnubhAvA ! hAla tamAre bilakula musAphI na karavI; kAraNa ke, dIrgharAjAe mAkalelA jama sarakhA puruSa AvI paheoMcyA che.' te ane mitrA gahana vanamAMthI koI prakAre nIkaLIne pRthvI-mA~DalamAM bhramaNa karatA kauzAMbI purImAM pahecyA che. 6 6 tyAM udyAnamAM sAgaradatta zeTha tathA buddhilane lAkhanI zaratavALu kUkaDAnuM yuddha kAvatA netA hatA. te kUkaDAe yuddha karatA hatA. temAM sAgaradattanA kUkaDe. smRtisujAta hovA chatAM paNa tene buddhilanA kUkaDAe harAvyeA. bIjAne kUkaDe azakta hovA chatAM kema jItyA tyAre vadhanue kahyu ke, * are sAgaradatta ! ne tuM kahetA hoya, tA buddhilanA kUkaDAnI tapAsa karu ke, temAM keTaluM vijJAna che ? tenI sammatithI buddhilanA kUkaDAne hAthamAM laIne jyAM dekhe che, te tenA nakhamAM leDhAnI sAcI AMdhelI dekhI. tyAre buddhile jANyuM ke, ' mAru' kaubhAMDa pragaTa thaze.' dhIme dhIme tenI najIka jai teNe kahyuM ke, A hakIkata pragaTa na karIza, tA mArA lAsamAMthI adhA lAbha tane ApIrA. lAkhanI zaratamAMthI pacAsa hajAra mApIza.' vadhatue kahyuM ke, * AmAM kaI vijJAna nathI. buddhilane khakhara na paDe tema kumArane seya badhyAnI hakIkata jaNAvI. kumAre paNa sAcA kheMcI kADhI pachI mAkAzamAge" uDIne baMne kUkaDA phrI laDavA lAgyA, te pelA kUkaDI hArI gayo. buddhilanA lAkha paNa hAramAM gayA. tyAre baMne sarakhA thayA, eTale sAgaradatta khuza thayela. tyAra pachI te baMnene sudara thamAM bheMsArIne pAtAne ghare laI garcA. ucita sarabharA karI. ema keTalAka divase pasAra karyo. tyAM varadhanu pAse AvIne buddhilanA eka sevake ekAMtamAM kahyuM ke- -re sAyanI hakIkata viSayamAM zamatamAM buddhile je vAta svIkArI hatI, tenA ardho lAkha dInAra mAkalyA che, pacAsa heAranI kimatanA AhAra makalyA che. ema kahI ApaNu karI cAlyo gamyo. karaDakamAMthI hAra bahAra kADhaa;. zaradacaMdranAM kiraNeAnA samUha sarakhe uMjajavala karela dizA samUhavALA AmalA jevaDAM moTAM anupama ni la muktAkaLAnA te hAra kumArane batAvyA. mArIkIthI dekhatAM kumAre hAranA eka pradezamAM peAtAnA nAmanA lekha raheaA hatA, te dekhyA. varSInune pUchyuM ke, huM mitra ! A lekha phrAnuM lakhI mAkaLyA haze?' teNe kahyu ke, je kumA! A vRttAntanA paramAtha kANu jANI zake? A pRthvImAMDalamAM tamArA nAma sarakhA aneka mAse hoya che. e pramANe vAta teADI naMkhAela kumAra ekadama mauna banI gayA. "Aho Shrutgyanam" Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cakInI kathA [ 11 ] varathanue te lekha che ane temAM lakhezrI gAthA vAMcI. "atitIvra kAmadevanA umAda karAvanAra evA rUpavALI huM che ke saMgamAM AvanAra lokavaDe prArthanA pAmuM chuM, te paNa A ratnAvatI ApanA tarapha ghaNI ja daDhapaNe mANavAvALI che." varadhanuM A lekha vAMcI ciMtAvALo thaze ke, "A lekhano pazmAthe kevI rIte ukela?" bIjA divase eka patriAjikA AvI. (84) ( gaM0 2000). kumAranA mastaka upara akSate vadhAvIne kahevA lAgI ke- he kumAra ! hajAra varSanuM AyuSya bhogavanAra thA." tyArapachI ekAMtamAM varadhanune laI jaIne kaMIka gupta maMtraNA karI jaladI cAlI gaI. tyArapachI kumAra varadhanune pUchayuM ke, "pelI zuM kahI gaI?" kaMIka hAsya karatA vadanavALe vadhatu kahevA lAgyA ke, "paritrAjikA pelA lekhane pratyuttara mAge che." meM pUchayuM ke, "A lekha brahmadattanA nAmane jaNAya che, te kahe ke, A brahmadata keNa che?" tyAre teNe mane kahyuM ke, "he saumya! sAMbhaLa. A vAta tAre koIne na kahevI. A ja nagaramAM ratnavatI nAmanI eka zeTha putrI che, je bAlyakALathI mArA para atizaya sneha-vizvAsa rAkhanArI che. te traNe jagatamAM jaya meLavanAra kAmadeva- bhinI potAnA hastanI bhalI sakhI yauvanavaya pAmI che. eka divase DAbI hatheLImAM mukhakamaLa sthApana karIne udvega manavALI kaMIka ciMtA karatI me dekhI. ekAMtamAM jaIne meM samajAvI ke - "he putrI! tuM Aje ciMtAsAgaranI laharImAM taNAtI hoya tevI kema dekhAya che?" teNe mane kahyuM, "he bhagavatI mAtA ! evI koI gupta hakIkata nathI ke, je tamArI AgaLa na kahevAya, mATe ekAgra cittathI sAMbhaLa." je vakhate kukaDAnuM yuddha cAlatuM hatuM ane moTA bhAI buddhilanI sAthe huM tyAM gaI hatI, tyAre koI kumAra tyAM hato. tyAre mane ema thayuM ke, "kAmadeva jAte ja ahiM AvyA che ke zuM?" A dAsIe jANyuM ke, "A to paMcAla dezanA rAjAne brahmadatta nAmane putra che. tyArathI mAMDI mAruM hRdaya suI jAuM te paNa tene bhUlI zakatuM nathI. je mane A pati na maLe to mAre maraNanuM zaraNuM che." pharI meM ene dhIraja ApatAM kahyuM ke - "he vase! utAvaLI na thA, huM tevo udyama karIza, jethI tAre ciMtave mane ratha pUrNa thaze." Ama kahyuM eTale svastha zarIravALI thaI. tenA hRdayane AzvAsana ApavA mATe meM tene kahyuM ke, "gaI kAle meM nagarImAM te kumArane je hate." A sAMbhaLIne harSa pUrNa hadayavALI ema bolavA lAgI ke, "he bhagavatI ! tamAre prabhAthI sarva suMdara kArya thaze." pachI meM tene kahyuM ke, "tenA vizvAsa mATe buddhine bAnAthI hAraratna ane tenI sAthe bAMdhela eka lekhapatra mokalI Apa." (300) A pramANe dAbhaDAnI aMdara lekha sahita hAra grahaNa karAvIne eka puruSanA hAthamAM ApIne tenA vacanathI te meM ja makavela hatuM. A lekhano vRttAnta teNe "Aho Shrutgyanam Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAnuvAda kahyo. have tene pratyuttara atyAre lakhI Ape. vazvanue kahyuM ke, 8 meM... paNa tArA nAmanA pratyuttara lakhI ApyA che.' * te A pramANe : zrI brahmarAjAnA putra vadhatu mitra sAthe upAna karela. prabhAvavALA brahmadattakumAra pUrNa caMdra jema kaumudIne, tema rastavatI sAthe ramaNa karavAnI abhilASA kare che.' varadhanue kahela A vRttAnta sAMbhaLIne kumAra rastavatIne dekhelI na hAvA chatAM paNa tenA tarapha snehAbhilASavALA thayA. vaLI Alye kaeN-- i jete zUravIra vinIta ane vicakSaNa mitra na heAya, tene rAjyalakSmI maLI hoya ke su dAMgI patnI maLI hAya, te kazA khisAtamAM gaNAtI nathI. ' . * tevA prakAranA kAryaka sAMbhaLIne sAgaradatta gayA eTale sAgara kAika divase nagara bahAranA dezamAMthI AvIne kAike varaRRtu ane kumArane kahyuM. ke, atyAre tamAre ahiM rahevuM te ucita nathI. kAraNa ke, kaiAzalAdhipati dIgha rAjAe tamArI tapAsa karavA mATe ahiM puruSA mAkalyA che. A nagaranA svAmIe. paNa te mATe prayatna karyAM che. tamArI zeAdha dareka jagA para thatI sa`bhaLAya che ema leAkavAda paNa sa'bhaLAya che. sAgaradatta mA vRtAnta jANIne temane peAtAnA bhUmigRhamAM zakhI chUpAvyA. kAjaLa ane kAyalanA kula sarakhA zyAmavaNu vALA aMdhakArathI sarva dizAe vyApI gaI, tyAre kumAra zeThaputrane kahyuM, upAya kara, jethI jaldI ame ahithI palAyana thai zakIe. zeThaputra ane varadhatu sahita kumAra nagarInI bahAra thADeka dUra dattane tyAM rAkIne te bI javAnI taiyArI kare che; eTalAmAM te nagarInI bahAra pakSAlayanI najIka gIca vRkSAnI jhADInI aMdara rahelI taruNlR mahilA ke je rvAivaSa prakAranA hathiyAra bharelA thamAM beThelI hatI ane najIka AvI pacI hatI, te ubhI thaine kahevA lAgI ke, * tame ATalA mADA ahiM kema AvyA ? 'A pramANe teNe kahyu, eTale teoe pUchyuM ke, ame kANu chIe ?'te paNa kahevA lAgI ke---- ' brahmadatta rAjA ane varadhanu nAmanA mitra che.' 'te A kevI rIte jANyuM?' te kahe, tyAre teNe pratyuttara ApyA ke, A nagaramAM dhanapravara nAmanA zeThane dhanasa'caya nAmanI bhAryo che. tenI kukSIe ATha putra upara putrI tarIke janmelI chuM. yauvanavaya pAmI kAi vara mane rucatA na hatA, eTale vara mATe yakSanI ArAdhanA zaru karI, mArI zaktithI. pratyakSa thaelA teNe mane kahyuM ke, he vatse ! brahmadatta nAmanA chellA cakravartI tArA patti thaze.' 'he prabhu! mAre tene kevI rIte oLakhavA?' kUkaDAnA yuddha samaye buddhila ane sAgaradattanI pAse je dekhyA hatA, te tarapha tAru mAnasa AkaSa~ze. te brahmadatta nAmane, tathA kUkaDAnA yuddhakAla pachI jyAM rahelA che, tema ja Aja rAtrie ahi Avaze, ' te paNa kaheluM' hatuM, he prabhu dvArAdika je makayA hatA, te pazu ma ja mAlyA hatA. ' e vRttAnta mAMlaLIne mArA raghu karavAmAM AdaravAnI che.. "Aho Shrutgyanam" Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahAdatta cakrInI kathA [ 103 } nahiMtara hathiyAra sahita ratha mArI pAse kema hAjara kare? e pramANe ghaNe vicAra karIne rAjAe tenI sAthe vivAha karyo. te paNa rathamAM besI pUchavA lAge ke, "kaI dizA tarapha javuM che?" eTale teNe kahyuM ke, "he svAmI ! magadhApuramAM mArA pitAnA nAnA baMdhu dhana nAmanA che, te nagaranA nagarazeThapadane pAmelA che. ApaNe vRttAnta jANIne te tamArA ane mAre Adara-pUrvaka satkAra karaze kAraNa ke, mArA upara tene ghaNuM vAtsalya che. (325) hAla to te tarapha prayANa kare, - tyArapachI Apane ruce tema karaje" tyAra pachI kumAre te tarapha prayANa karyuM. vadhatue sArathipaNuM svIkAryuM. anukrame jatAM jatAM kauzAMbI dezamAMthI nIkaLIne, aneka pahADA oLaMgIne jemAM sUryakiraNe praveza karI zakatAM nathI-evA gIcAnA gahanavALuM parvatanuM eka gahana sthaLa hatuM, tyAM pahoMcyA. tyAM kaMTaka ane sukaMTaka nAmanA corasvAmI vasatA hatA. zreSTha ratha, AbhUSaNethI alaMkRta zarIravALuM ratna dekhIne vaLI kumAra a955rivAravALA hovAthI bakhtara paherIne sajaja thaelA dhanuSa-dorI kheMcIne navIna meghadhArAsamAna bAne vasAda varasAvavA lAgyA. dhIratAnA maMdira sarakhA kumAre paNa kSebha pAmyA vagara siMha jema hathiyAne tema te ja kSaNe te corone hAra ApI. jemanAM chatra ane davAo nIce paDI gayAM che. vividha prakAranA hathiyAranA ghA vAgavAthI ghUmI rahelA zarIravALA niSphaLa kAryAraMbha karanArA teo dareka dizAmAM palAyana thavA lAgyA, tyArapachI te ja ratha upara ArUDha thaIne jatA hatA, tyAre varadhanue kumArane kahyuM ke atyAre te puSkaLa thAkI gayA che, to eka muhUta ahiM rathamAM nidrAsukhanuM avalaMbana kara, atinehavALI 2navatI sAthe kumAra UMghI gayo. eTalAmAM eka parvata parathI vahetI nadI pAse rathanA ao AvyA. thAkI javAthI ubhA rahyA. te samaye koI prakAre bagAsAM khAte kumAra jA. cAre dizAmAM najara karatAM jyAre vadhatu na dekhAye, tyAre vicAryuM ke, "jalAdika mATe bahAra gayA haze. ' navIna megha sarakhA gaMbhIra zabdathI kumAra tene bolAvavA lAge, jyAre pratyuttara na maLe tyAre kaI prakAre rathanA ghUMsA upara najara paDI to atizaya lohInI dhArAthI kharaDAeluM jovAmAM AvyuM. eTale utpanna thaelA saMjamavALo kumAra vika karavA lAgyuM ke, "nakkI varadhanune koIke mArI nAkhyo che. rathanI madhyamAM jenI sarvAge cetanA sajajaDa rekAI gaI che, evA tene ranavatIe zItala jaLa ane pavanathI AzvAsita karyo, AMkha khulIne hA hA ! varadhanu ema bolIne rudana karavA lAgyA. kai prakAre ratnAvatIe samajAvIne rudana baMdha karAvyuM. pachI teNe kahyuM ke, "he suMdarI! spaSTa vAta samajI zakAtI nathI ke, "varadhanuM jIve che ke mRtyu pAmyA che. mATe tene vRttAnta jANyA pachI gamana karavuM paDyuM che. atyAre mAre tenI ATalA pradezamAM nakakI tapAsa karavI joIe, eTale te kahevA lAgI ke, "A "Aho Shrutgyanam Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] prA. upadezamAlAno gujarAtuvA. ghaNA vAda-jAnavaravALI aTavI che, temAM ApaNe sarvane tyAga karIne he nAtha ! AvyA chIe. mAMsapezI samAna ApaNe aTavImAM rahevuM jokhama bhareluM che. ApaNe rahevAnuM sthAna have najIka che. A mAga ghaNA lokonI avara-javarathI ghAsa, kAMTA vagerenA upara cAlavAthI khUMdAela mAge che, te tarapha javuM cogya che." tyArapachI magadha sanmukha javA lAgyA. dezanA sImADe rahelA eka gAmamAM eka sabhAsthAnamAM rahelA gAmasvAmIe prasanna rUpavALA kumArane dekhIne hRdayamAM vicAryuM ke, A kaI puNyazALI puruSa devage ekAkI thAya che. ghaNA bahumAnathI tene ghera lAvyA, sukhAsana para besArI pUchayuM ke, "he mahAbhAgyazALI ! tame udvega cittavALA kema dekhAva che? amrajaLa lUchIne te kahevA lAgyo ke, "mAro nAnobhAI cAra sAthe laDate hato, tyAM mAre tapAsa karavA javAnuM che ke, te kevI avasthA pAmyA haze ! tyArapachI gAmasvAmIe kahyuM ke, "A bhuvanamAM moTAone Apatti Ave che, paNa nAnAne nathI AvatI, sUrya ane caMdrane zahu grase che, paNa nAnA tArAne kaMI Apatti AvatI nathI." (350) " jyAM supuruSa hoya, tyAM durjano hoya che, jyAM nadI hoya, tyAM kotaro hoya che, jyAM DuMgara hoya che, tyAM kaMdarAo (guphAo) heya che, te he sujanA tuM kheda kema pAme che?" "he satparuSa' A viSayamAM tamAre kheda na kare, je A vanagahanamAM haze, te nakkI te maLaze ja, kAraNa ke A aTavI mAre AdhIna che. tyArapachI potAnA e sevakoe tyAM tapAsa karavA moka9yA. pAchA AvelA teoe kahyuM ke, "ame dareka thaLe tapAsa karI, paraMtu kayAMya koI dekhAze nahiM. mAtra kaIka sanike kaMIka subhaTane zarIramAM yamajihvA sarakhuM bANa mAryuM haze, te jamIna para ragadoLAtuM hatuM, te maLyuM che. temanuM vacana sAMbhaLIne utpanna thaelA tIvra baMdavALo te lAMbA samaya sudhI zeka karavA lAgyA. mahAmuzIbate bAkIno divasa pUrNa karyo ane rAtri AvI pahocI. naivatI sAthe suI gayA. eka pahora rAtri bAkI rahI, eTale tyAM cArAe dhADa pAtra. kumAra tarata atizaya dhanuSa kheMcIne bANe temanA upara varasAvyAM, eTale jema pracaMDa pavanathI dhUmADo ane AkAzamAM megha vikharAI jAya, tema cAra bhAgI gayA. gAmavAmIe ane gAma kone premapUrvaka atizaya abhinaMdana ApyuM. tamArA sarakhe jayalamInA maMdira sarakhe bIje kayo puruSa hoI zake? prAtaHkALa thaye, eTale gAmasvAmIne pUchIne rAjagRha sammukha prayANa karyuM. tenA putra sAthe gAma bahAra gayo. eka moTI ghaTAvALA vRkSa nIce ratnavatIne esArIne nagaranI aMdara praveza karatA eka sthaLe ghaNA majabUta staMbhethI nimAMbu karela vaLI jemAM citrakama paNa nAza pAmyuM nathI, tevuM ati ucuM ane manohara, "Aho Shrutgyanam Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~~ ~~ ~ ~ ~~*, * - - 11 - dAdara cInI kathA [ 105 ? vaja zreNIthI zobhAyamAna evuM eka dhavalagRha dekhyuM. pitAnAM rUpathI devAMganAonA vilAsane jitanAra evI be aMganAo dekhI. teoe kumArane dekhIne kahyuM ke havabhAvathI paropakAra karanArA tamArA sarakhAne bhaktajana ane anurAgayukta cittavALAne cheDIne paribhramaNa karavuM ucita gaNAya kharUM ke?" "evA meM kone tyAga karyo? te mane kahe," amArA upara kRpA karIne Apa Asana grahaNa karaze. A pramANe vinavAela kumAre Asana grahaNa karyuM. tyAra pachI Adara sahita bhojana-vidhi karyo ane chevaTe pitAne vRttAnta jaNAvatAM kahyuM ke, "A ja bhAratavarSamAM aneka jharaNA vahevaDAvate tADhaya nAmano parvata che. tyAM dakSiNa zreNInA AbhUSaNa sarakhuM zivamadira nAmanuM nagara hatuM. javalanazikha rAja ane vidyutazikhA nAmanI tene priyA hatI. nATayanmatta nAmane amAro eka bhAI hato ane ame be temanI baheno hatI. koIka samaje amArA pitAjI cAraNazramaNanI dezanA sAMbhaLatA hatA. agnisiMha nAmanA pitAjInA mitre avasara jANIne prazna karyo ke, "A bAlikAone pati koNa thaze ? tyAre zramaNubhagavaMte kahyuM ke, "temanA bhAInA vadha karanAranI te baMne bhAryAe thaze." te sAMbhaLIne rAjAnuM mukha zyAma paDI gayuM. A samaye ame pitA. ane kahyuM ke, he pitAjI! jinezvara bhagavaMte A saMsAra A ja kahelo che. ahi viSaya-sevanathI have sayuM. kAraNa ke, viSa bhegavatI vakhate mIThA lAge che, paNa tenA vipAko ghaNuM kaDavA bhegavavA paDe che. A vAta pitAjIe yathArtha svIkArI. amArA bhAInI vahalAoe potAnA dehanA sukhane tyAga karyo. bhAInA bhejanAdinI sAra saMbhALa karatI ame baMne rahelI hatI tyAre keIka divase gAma-khANa, nagarothI vyApta pRthvImAM bhramaNa karatA amArA bhAIe tamArA mAmAnI putrI puSpavatI nAmanI kanyA hatI, tenuM haraNa karyuM. tene uThAvI lAvyA, paraMtu tenuM teja sahana na karavAthI te vidyA sAdhavA vAMsanA juDamAM gayA. tyArapachInI hakIkata tame jANe ja che. puSpavatI tamArI pAsethI pAchI AvI amane zAMtithI dharma samajAvavA pUrvaka A pramANe kahyuM, "je ramata khAtara khatrane upayoga karI tamArA bhAIno vadha kA, te paMcAlasvAmIne putra tamArA pati thaze." "AvI paDatI ApattiomAM koI vakhata snehI hitakArI paNa kAraNa banI jAya che. vAcharaDAne mAtAnA paganI jadhA paNa bAMdhavAmAM khalA tarIke kAma lAge che." (378) baMvadhanA zokamAM DUbI gaelI ame baMne bene AkAza meruM banI jAya, tema rudana karavA lAgI. eTale puSpavatIe AzvAsana ApavA pUrvaka saMsAranI anityatA jaNAvI pratibaMdha pamADI. tathA nATonmattanA vadananI hakIkata jANavAthI Ane pati brahmaputra thaze. vaLI kahyuM ke, " A viSayamAM bIjo koI vikalpa na kare. muni- vacana yAda kare ane brAdatta patine mAnya kare." "Aho Shrutgyanam Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 106 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAnuvAda 6 tenuM vacana sAMbhaLIne anubhAgavALI aneDhI amA ba Mnee svIkAryuM, paraMtu utAvaLamAM te vakhate vAlavAne badale vetavA pharakAvI. eTale te pramANe viparIta sa`keta thavAnA kAraNe tame bIje sthaLe cAlyA gayA. tyArapachI tamAne pRthvIma'DaLamAM zeSatAM karyAMya paNa na raeNkhyA. tame karyAM haze ? ema ame nirAza pAmyA. mAre aNuSArthoM suvarNanA megha varasavA samAna na citavela nidhAna samAna evuM tamArU' sukhanidhAnasvarUpa darzana thayuM. te prArthanA karanArane kalpavRkSa samAna hai mahAbhAgyazALI puSpavatInA vRttAnta yAda karIne amArA maneratha pUrNa karaze. mAha ane varAdhIna thaelA kumAra udyAnamAM lagna karIne rAtre temanI sAthe sUI gayA. prAtaHkALe baMnene kahyuM ke, mane rAjyaprApti thAya tyAM sudhI vinayapUrvaka puSpavatI pAse rahevu * 8 e pramANe amA karIzuM' ema kahIne tee gayA bAda prAsAda dekhe che, teA mahela vagere kabra dekhAtA nathI. kumAre vicAryuM" ke, * nakkI te vidyAdharIee mAyAjALa karI che, nahitara A indrajALa jema kema sarva anI jAya? have ratnavatI patnInuM maraNa karIne tene khALavA mATe Azrama sanmukha AvAsana kare che, tyAre te paNa na hatI. kAne tenA samAcAra pUchavA ema vicArIne dizA tarapha avalAyana karyu", kATha sajJa nathI, tenI ja ciMtA karatA hatA, teTalAmAM eka bhadra AkRtivALA ane pAkI u'mara paheAMcele puruSa AvI pahoMcyA. tene pUchyuM ke, ' are bhAgyazALI ! AvAM kapaDAM paheratI. Aje ke kAle A nagaranA sImADAmAM ke AsapAsa bhaTakatI koIka bAlA dekhI ? ' vRddhe pUchyuM ke, zuM tu tenA bhara thAya che. kumAre kahyuM. ke, 'hA" vRdhdhe kahyuM ke, pAchalA paheAra rudana karatI mai' dekhI hatI, tyAre pUchyuM ke, tuM ahiM karyAMthI ? zekanu' zuM kAraNa banyuM che, vaLI tAra karyAM javuM che? tyAre te AlAe gadgada svare kahyuM, jyAre meM eLakhI tyAre meM tene kahyuM ke,-tu` mArI bhatrIjI thAya che.' nAnApitA-kAkAne AdathI pAtAne vRttAnta jaNAge. huM mAre ghare laI gayA, tane ghaNA khALyA, paNa tArA patto na lAgyA. atyAre meLApa thaI gayA, te pazu suMdara thayuM. zeThane ghare tene lai gayA ane vistArathI tenA vivAha karyAM. * d ratnavatInA samAgamamAM atRpta evA kumAra divaseA pasAra karatA hatA, eTalAmAM varadhanunA maraNune divasa AvI paheoMcyA. te mATe leAjana-sAmagrI taiyAra karAvI. (400) brAhmAdika bheAjana karatA hatA, brAhmaNanA veSa dhAraNa karI peAtAnA sAMvatsarika divasa jANIne varadhatu tyAM AvI paheAMcyA. kahevA lAgyA ke, leAjana karAvanArane nivedana karI ke, samagra brAhmaNeAmAM mastakanA muguTasamAna catuvedI paDiMta dUradezathI AvelA che, te bhAjananI mAgaNI eTalA mATe kare che, ke tene ApeluM bheAjana temanA pitarAienA udaramAM huM pUka pahoMcI jAya che, A vAta kumArane kahI. "Aho Shrutgyanam" Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAdatta cakrInI kathA [ 107 ] bhojana pIrasavAnI vyavasthA karanAra puruSa sAthe kumAra bahAra nIkaLyA, te sAkSAta vadhatune je. koI vakhata pUrve nahi anubhavela evo AnaMda anubhavatA te harSathI savaMganuM AliMgana karIne kahevA lAgyuM ke je deva pAdharuM thayuM hoya te dUra dUranA bIjA hapamAMthI ke samudranA taLiyAmAMthI agara dizAonA cheDA-bhAgamAMthI ekadama lAvIne meLApa karAvI Ape che." bhajana ane bIjA kAryo pUrNa karIne varadhanune pUchayuM ke, "he mitra! ATalA kALa sudhI kayAM rahIne te samaya pasAra karyo?" tyAre maMtrIputre kahyuM ke, "te rAtre jhADImAM tame sukhethI uMghI gayA hatA tyAre pAchaLathI doDI eka cAra puruSe mane sakhata bANane prahAra karyo. zarIramAM tenI devanA evI sakhata thaI che, jethI mUcha khAIne jAmIna para DhaLI paDo. mane kaMIka bhAna AvyuM, tyAre tamArA mATe ghaNA vidane dekhato huM mArI avasthAne chUpAvate te ja gADha vanamAM rokAyo. ratha pasAra thaI gayA pachI aMdhakAramAM page cAlato cAlato dhIme dhIme sarakata sarakate huM eka gAmamAM pahoMcyuM. jenI nizrAe tame rahetA hatA, te gAmanA mukhIe tamAre sarva vRttAnta kahyo. vividha prakAranI auSadhio lagADIne mAro ghA rUjhAvI nAkhyA. tyArapachI ThekANe ThekANe tamArI veSaNa karatA karatA ahiM Avyo ane bhejananA bAnAthI tamane meM ahiM dekhyA." zAnta citte teo baMne eka-bIjAne viraha sahana nahi karatA rahetA hatA. tyAre koIka divase paraspara ekabIjAno A saMlApa thayo ke- puruSArtha vagara ApaNe keTale kALa pasAra kare? mATe kaMIka ahiMthI nirgamana prayANa karavAne sAro upAya meLavIe. tyAre kAmadevane prahAra karavA yogya vasaMta kALa pravatate hate, samagra loko caMdananA parimalavALA malayanA vAyarAnuM sukha anubhavatA hatA, te samaye nagara lokonI vividha prakAranI vasaMtakrIDA pravartatI hatI. kuberanI nagarInA vilAsa sarakhI dhana-samRddhinI choLe uchaLatI hatI. atimahAkutUhala pAmelA kumAro paNa nagaranA udyAnamAM gayA. atizaya mada jharAvatA gajendrane dekhyo, mahAvatane bhUmi para paTakI pADIne niraMkuza banI nagaramAM paribhramaNa karato hato. keLanA bagIcA samAna lokonI vasaMtakIDAne DALI nAkhate hate. "hA hAlevA pokAra thaI rahelA hatA tyAre bhayabhIta anelI karuNa rudana karatI eka kulabAlikAne hAthIe suMDhathI pakaDI, tyAre kamalinI mAphaka hAthIe pitAnI bhUla suMDhamAM pakaDelI, potAnI komaLa bAhulatAne dhUNAvatI bAlA kumAranA dekhavAmAM AvI. jenA kezapAza vikhAI gayA che, bhayabhIta capaLa netrothI samagra dizA tarapha najara pheMkatI, pitAnuM rakSaNa na dekhatI aMta samaye karavA yogya devanuM smaraNa karatI; "he mAtA! te badhu! hAthI rAkSase mane paDaDelI che, te tenAthI jaldI mAruM rakSaNa karo, tame mArA mATe bIjuM ciMtavyuM, jyAre deve kaMika bIjuM ja AdaryuM. tyAra pachI ubharAI rahelA karuNArasathI paravaza thaela kumAra ekadama tenI "Aho Shrutgyanam Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ] prA. upadezamAlAno guNAnuvAda sAme doDIne dhasahita te hAthIne paDakA, are duSTa adhama kujAta hAthI ! gabhapAmelI yuvatIne mathana karavA vaDe karIne te nirdaya ! A tArI mATI kAyAthI tene lajajA kema AvatI nathI ? (425) he dayArahita zaraNa vagaranI A atidurbala bALAne mAravA dvArA tAruM mAtaMga (-caMDALa) nAma sArthaka kare che. Akroza-ThapakAvALA zabdo bolavAnA kAraNe AkAzapalANa jemAM bharAI gaela che evA kumAranA hAkoTAne sAMbhaLIne hAthI tenA tarapha avalokana karavA lAgyA. te bAlikAne choDIne roSathI lAla netrayugala thavAthI bhayaMkara dekhAte, vadanane ke pAyamAna karate hAthI kumAra tarapha doDo. pitAnA karNayugala aphaLa, gaMbhIra huMkAra zabdathI AkAza-polANane bharI dete, lAMbe sudhI prasarelI sUMDhavALe te kumAranI pAchaLa pAchaLa javA lAgyo. kumAra paNa tenI AgaLa AgaLa kaMIka kaMIka khabhA namAvate deDato hato. vaLI kumAra hAthInI sUMDhanA cheDA bhAga sudhI pitAne hAtha laMbAvIne pratyAzA Apato hate. hAthI paNa AgaLa AgaLa pagalAM mAMDIne kumAranI AgaLanA mArgane na pahoMcavAnA kAraNe kepathI bahu vega karatA ane "hamaNAM pakaDI pADuM chuM' ema vicArato raDavA lAgyo. kumAra AgaLa AgaLa cAlIne Ama-tema ulaTI dizAmAM jamavuM karAvIne tevA prakArane sIdhe kanyA ke, jANe citrAmaNamAM cinnela mahAkuMjara na hoya tema sthira karyo. tIkSaNa aMkuza hAthamAM prApta karIne kumAra hAthInI garadana upara evI rIte ArUDha thayo che, jethI nIlakamaLa samAna netravALI nagaranArIo tenA tarapha najara karavA lAgI. vaLI kumAre madhura vacanathI evI rIte samajAvyo, jethI karIne te hAthIne roSa osarI gaye ane tene bAMdhavAnA sthAnamAM zAMtithI baMdhAya tevA prakArano karyo. ahe ! A kumAra te parAkramane bhaMDAra che. duHkhIonuM rakSaNa karavAmAM popakArI manavALe che. e jayazada uchaLyo. te nagaranA svAmI aridamana rAjA paNa te sthaLamAM AvyA ane AvA svarUpavALe kumArane vRttAnA joyo. Azcaryacakita banI pUchayuM ke, "A kyA rAjAne putra che ?" tenA vRttAnta jANanAra pradhAne sarva kahAM nidhi-lAbhathI adhika AnaMda vahana karatA rAjA potAnA mahele laI gayA ane nAnAdika kAryo karAyAM. bhojana karyA pachI kumArane ATha kanyAo ApI ane zubha divase teone lagna-mahencaya karyo. keTalAka divasa yathAyogya sukhamAM rahA pachI eka dise eka strI kumAra pAse AvIne Ama kahevA lAgI. (440) he kumAra ! A nagaramAM vaizramaNa nAmane pAtharavAhaputra che, tene zrImatI nAmanI putrI che. bAlyakALathI AraMbhIne atyAsudhI meM tene ucherI che, hAthInA bhayathI tame tenuM rakSaNa karyuM che. te tamArI patnI thavAnI abhilASA rAkhe che, te vakhate "A mArA jIvanadAtA che.' ema tamArI abhilASA karatI daSTithI tamane khelA che. te tenA manoratha pUrNa kare." "Aho Shrutgyanam Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "brahmadara cakrInI kathA [ 109 ] hAthIne bhaya dUra thayA pachI svajane mahAmuzIbate tene ghare laI gayA, paraMtu tyAM paNa nAnAdika ane zarIranI sAra-saMbhALa karavA abhilASA karatI nathI. mukha sIvI lIdhuM hoya, tema maunapaNe rahelI che. mananA bIjA sarva vyApArane tyAga karyo che. "he putrI ! akALe tane AvuM zuM saMkaTa AvyuM. ?" ema pUchyuM, eTale te bolI ke, tamane sarva kahevA yogya che, chatAM zarama evI naDe che ke, jethI bolI zakAtuM nathI, chatAM tamane kahuM chuM. rAkSasa sarakhA te hAthI pAsethI jeNe mane prANadAna karyuM che, mAruM rakSaNa karyuM che, tenI sAthe je mAruM pANigrahaNa nahI thaze, te avazya mane maraNanuM zaraNa che." e sAMbhaLIne A hakIkta tenA pitAne kahI, pitAe paNa mane ApanI pAse mokalAvI che, mATe Apa te bALAne svIkAra kare. A samaye A svIkAra karavo ja paDaze" ema mAnI kumAre tene mAnya rAkhI. tyanA pradhAne varadhanune pitAnI naMdA nAmanI putrI ApI. baMnenAM vivAha-kA pUrNa thayAM. ema baMnenA divase sukhamAM pasAra thatA hatA. (450) paMcAla rAjAno putra brahmadatta sarva jaga para jaya prApta kare che. evA prakAranA sarvakalaMka hita yazagAna tenA phelAya che. vidhyavanamAM hAthI niraMkuza bramaNa kare che, tema dhanukulanA naMdana vadhatu sAthe anusaratA hatA. koIka divase teo vArANasImAM pahoMcyA. kumArane nagara bahAra sthApana karIne varadhanu paMcAla rAjAnA mitra kaTaka nAmanA rAjA pAse gaye, tyAre sUryodaya-samaye kamala-sarovara vikasita thAya, tema tene dekhatAM ja te harSita thayo ane pUchayuM. kumAranA samAcAra ApyA ke, te ahiM ja Ave che. potAnA sainya vAhana-sahita kumArane lAvavA sAme gaye. pitAnA brahmamitra ane tenA putrane samAna paNe de, jayakuMjara hAthI upara besArI veta cAmarathI vIMjAte, pUrNimAnA caMdra sarakhA chatrane upara dhAraNa karate, jemanuM caritra Dabale-pagale cAraNone samudAya gAI rahela che, evo te kumAra nagaramAM laI javA ane rAjAe potAnA mahelamAM utAra Ape. kaTaka rAjAe kaTakavatI nAmanI pitAnI putrI ApI. vividha prakAranA a, hAthIo, ratha vagera sAmagrI ApavA pUrvaka prazasta divase kumAra vivAha-mahotsava karyo. tyAM viSaya sukha anubhavatAM rahelA che. daramyAna ta mokalI bolAvAelA dhanumatrI pupacUlA karUdatta siMha rAjA, bhavadatta, azokacaMdra vagere potapotAnA sainya-vAhana-parivArasahita AvyA temaja bIjA aneka rAjA ekaThA thayA. kaheluM che ke - "nyAyamAge pravRtti karanAra manuSyane tiyo paNa sahAya karanAra thAya che ane anyAyamAge janArane sage bhAI paNa choDIne cAlyo jAya che." (462) varane senApatine abhiSeka karI tyArapachI tarata ja dIrghAjAne vaza karavA mATe kAMpathapuramAM makave. vaLI tene kahyuM ke-"A bhuvananI aMdara ekalo sajaja "Aho Shrutgyanam Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda nomAM cUDAratna samAna udayagiri che ke, je sUryane mastaka upara rAkhIne tene udaya karAve che. zleSArtha hovAthI mitra eTale sUrya paNa thAya che. vaLI mitrane udaya karAvanAra sajajana-ziromaNi hoya che. " visAmo lIdhA vagara dararoja prayANa karatA karatA dIrgharAjAnI najIka pahoMcyA, tyAre dIrgharAjAe kaTaka vagere rAjAe upara data mokalAvIne kahevarAvyuM ke, "dIdhAjA tamArA upara atizaya gusse thayA che. kAraNa ke, A brahmadattane tame savee vaDe banAvyuM che. Ama karavAmAM tamArA sarvanuM kalyANa nathI. kAraNa ke, je pralayakALanA pavanathI uchALA mAratA samudra-jaLanA taraMga sarakhA vipula sejavALe dIrgha rAjA pitAnuM lazkara cAre bAju pAtharaze, te tamo pachI chUTI zakavAnA nathI, haju paNa samajIne pAchA pharaze, to tamAre A aparAdha mApha karavAmAM Avaze. satparuSe vinayavALA manuSya upara krodha karatA nathI, eTale bhayaMkara bhakuTInI racanA karIne ati rudra roSa batAvatA teoe tane tirarakAra karyo. ane pita paMcAla dezanA sImADe jevA pahoMcyA eTale dIrgha zAjAe ghaNA zatru-senyanA bhayathI nagaranuM rakSaNa karavA mATe lazkara goThavI sajaja karyuM, tathA kilAne yaMtra-sAdhane goThavIne surakSita karyuM. aneka narendra rAjAo sahita te brahmadatta paNa pAchaLa pAchaLa cAlato AvI pahoMcyA ane bhayaMkara bhaya utpanna thAya tema cAre bAjuthI kAMpilyapurane gherI lIdhuM. talabhAgamAM rahelA ane kilA para rahelA evA baMne pakSanA subhaTo paraspara eka-bIjA upara hathiyAronA prahAronI paraMparA karatA hatA. je saMkhyAmAM atighora guMjArava karatA eka pachI tarata ja bIjA ema lagAtAra pattharano varasAda varasate hatA. jemAM niyapaNe karelA prahArathI nAsI jatA, yuddha-vAjiMtranA zabdathI kAyara banelA ane bhaya pAmelA evA baMne pakSeAnA bhayaMkara kutUhaLa karAvanAra, keTalAkane hAsya karAvanAra, keTalAkane atiroSa karAvanAra yuddho jAmyAM. dIrgharAjAnA subhaTo hatAza thayA ane have potAnA jIvanane bIjo upAya na meLavanAra te AgaLa AvIne (475) nagaranA daravAjAnA baMne kamADa khelIne ekadama nagaramAMthI nIkaLIne puSkaLa sinya sahita atizaya puruSArthane avalaMbIne bhAlA sAthe bhAlA, bANa sAme bANa tavAra sAthe taravAranuM ema sAmasAme baMne baLonuM kSaNavAra yuddha thayuM, temAM ghaNA ghAyala thayA. hAthIo bhUmi para DhaLI paDayAM. tyArapachI kSaNavAramAM pitAnuM sainya nAza pAmatuM dekhI dhIThAIthI dIrgharAjA brahmadara tarapha doDayA. barachI, bhAlA, bANa vagere zastrothI brahmahatta ane dIrvAjAnuM deva-manuSyane Azcarya karanAra moTuM yuddha pravaryuM. te samaye navIna sUrya maMDala sarakhuM tejasvI, tIkSaNa agadhAdAra, ati bhayaMkara, zatru pakSanA baLane kSaya karanAra, hajAra yakSa devatAothI adhiSThita evuM cakraratna brahmadattanA hastatalamAM AvI pahoMcyuM. tarata ja cakrane dIrgharAjA upara pheMkayuM, jethI tenuM mastaka chedAI gayuM. gaMdha, vidyAsiddho, becaro, manuSyae puSpavRSTi "Aho Shrutgyanam' Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahradatta cakrInI kathA [ 111 ) varasAvI. jAhera karyuM ke, "atyAre bAramAM cakravatI utpanna thayA che." bharata cakInI jema bharatakSetranA cha khaMDonI sAdhanA karI. tema ja kapiladhapuranI bahAra bAra varasa cakravatI paNAne abhiSeka-mahotsava ujavAyo. prazaMsako bolavA lAgyA ke he cakrIzvara! Apa kayAMya kalA vaDe paNa kAluSyane (kalaMkane pAmyA nathI, AkAzagamana lakSamIne Ape dhAraNa karI nathI, Apa nakSatranA patipaNAne pAmyA nathI, doSA (tri)nA AgamanamAM udayane pAmyA nathI, maMDalanA khaMDanamAM naSTa ruci thayA nathI, kamalanI zobhAne dUra karI nathI, tema chatAM vidita jANyuM ke, Apa samyapha kalAvAna che. " keIka samaye devatAe gUMthela hoya, te manohara vikasita puSpamALAno suMdara daDo eka dAsIe cakravartIne Ape. tene suMghatAM "madhukarI saMgItaka" nAmanuM nATaka yAda AvyuM. vicAraNuM karatAM "AvuM kAMIka pahelAM dekheluM che. pUrvabhavanuM jAti smaraNa jJAna thayuM ke, "ame baMne AgalA bhavamAM saudharmamAM devatA hatA. AgalA cAra bhavamAM yugala-DalA rUpe, dAsAdikapaNe thayA hatA. saMjIvana auSadhi samAna te bhAI ahIM kevI rIte maLaze? e niraMtara gurata cakravatI jamato nathI ke sute nathI. maMtrIoe pUchayuM, tyAre pahelA vRttAnta rAjAe jaNAvyuM. maMtrIoe mAMhomAhe maMtraNA karIne kahyuM ke, "he deva ! dAsAdika bhave jAheramAM pragaTa karavApUrvaka tamArI samasyA dareka sthaLe vistAravI, tema karatAM kadAca te pUrAI jaze. durghaTa kAryane saraLatAthI karAvanAra, evA ubhaTa devanA vyApAra vaDe koI prakAre A kSetramAM te utpanna thayA haze, te tene paNa tamane thoga thaI jAya." eTale cakravartIe kahyuM ke, A upAya ISTa-sAdhaka nIvaDaze." pUrvabhava viSayaka A kArdhamAM saMgrahita karyuM che. Ava tArI mRgau hRlI, mAtavamarI tathA ! pUrvabhavamAM ApaNe dAse hatA, tyArapachI ApaNe mRgayugala, pachI haMsayugala, pachI cAMDAla, pachI te hatA. " tathA rAjAe jAherAta karAvI ke A lekanA - bAkInA pAchaLanA seLa akSaro pUrNa karaze, tene soLa hajAra hAthI ane lAkha azvo ApIza. bALako, strIo, kheDUto, vepArI, govALa vagere sarva samudAya A zlokArdha bhaNatA hatA, paraMtu tene anurUpa chelA pado keI pUrI zakatA na hatA. A bAju pumitAla nagarImAM citrane jIva zeThaputra hatA, pUrva bhavanI jAtinuM smaraNa karIne dIkSA aMgIkAra karI, svArtha bhaNIne gItArtha thayA. devatAnA bhava viSayaka avadhijJAnathI jANyuM ke, "mAro AgaLano saMbaMdhI devatA bharatakSetramAM cakravartI thaye che. tene pratibaddha karavA te cakravartInA nagaramAM AvyA. traDha-bIja-prANa--rahita -bhUmimAM rahIne paramArtha ravarUpa yAna karatA hatA, raMTa calAvanAra kejI puruSa upA - uparI te a ka vAraMvAra bolate hatA. pitAnA pahelAnA pAMca jajo sAMbha "Aho Shrutgyanam Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112 ] prA. upadezamAlAne gUrjarAtuvAdaLIne A muni vicAravA lAgyA ke, "cakIe Ane A pade bhaNAvyo jaNAya che; eTale munie tarata bAkInAM pade A pramANe pUryA. " eSA nau SaSThikA jAtiranyonyAbhyAM viyuktayoH // " ekabIjAne viga pAmelA evI ApaNI A chaThThI jiMdagI che. A pada gokhIne te raTavALo ekadama lemathI brahmadara rAjA pAse gayA ane je pramANe sAMbhaLyuM hatuM, te pramANe akhalita pado bolI gaye. (500) A sAMbhaLIne cakavatI atizaya harSa pAmavAne lIdhe Akulita cittavALe thaye, mUcha pAye, jethI rAjasevako tene haNavA lAgyA. are! Ama belIne svAmIne te AkuLa-vyAkuLa kema karyA ? tArI AkRtithI nakkI tuM kaI krUra mativALo jaNAya che. pelAe kahyuM ke, prathama rAjAne svastha kare, nahiMtara huM tamane haNIza. teNe vaLI kahyuM ke, "mane kaIka munie A pade bhaNAvyAM che. huM kaMI A karanAra kavi nathI." sajAnI mUcha utarI gaI. svastha thayA eTale pAritoSika dAna ApI pUchayuM ke, he. bhadra ! te munine batAva, jethI temane praNAma karIe. pUrvabhavanuM zruta pragaTa thayuM, sneha-rAge raMgAelo AnaMdAzru pUNe nayanavALa zAjA tyAM jaIne praNAma kare che. dharmalAbhanA AzIrvAda ApavA pUrvaka citra sAdhusiMhe saMsArathI tAranArI dharmadezanA zaru karI. A pAra-vagaranA nisAra khArA saMsAra-samudramAM sArabhUta padArtha hoya, te mAtra jinezvare kahelo dharma che, dharma durita-dukhane bALavAmAM samartha che, sava ane mane mArga sAdhI ApavAmAM samartha, sarva guNamAM caDiyAta hoya to dharma che, dharitrImAM pavitromAM zreSTha eka (advitIya) pavitra dharma che. samartha puthamAM tatpara manuSya ramya dharmanuM paripAlana kare che. hAthInA kAna sarakhuM capaLa yauvana che, maLeluM rUpa asithara che, strInAM kaTAkSa sarakhI lakSamI caMcaLa che, dekhatAM ja nAza pAmanArI che, sakhata pavana- prerita navIna pAMdaDAM sarakhuM ati varAvALuM capaLa AyuSya che. kAyA roganuM ghara che. priyajanano saMyoga te paNa viyAga karAvanAra che. mahAguNanuM ghara A deha che, te paNa vRddhAvasthA- yoge jINuM pAMjarA sarakhuM thAya che, pApa karAvanAra rAjaya narakanuM duHkha upArjana karAve che. he rAjana! bIjA paNa sarva pramAdanAM kAryo saMsAra-vRddhinAM kAraNa thAya che. mATe samaja samaja, saMsAramAM muMjA nahiM, pramAda kare yukta nathI. A saMsAranATakabhUmimAM haju te bahAranA virIne jitIne pRthvInuM rAjya meLavyuM che. mokSasukha sAdhavA mATe kAma-kredhAdika atyaMtara zatruone jitI le. pApa karAvanAra rAjyano tyAga karIne Aje pratrajyA aMgIkAra kara, je pramANe AgaLa sanaskumAra cakrIe pravrajyA aMgIkAra karI hatI, tema tuM paNa dIkSA grahaNa kara. brahmadatta-je tame bhAgo bhAgo ane A rAjya grahaNa kare che tethI kRtArtha thaI. tamAro dAsa banIza ane rAjyane tyAga karIza. "Aho Shrutgyanam Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadatta cakInI kathA [ 113 ] muni-mane paNa bhoge maLelA hatA, bhavathI bhaya pAmelA meM teno tyAga karyo. he rAjan ! kutarA sivAya bIjuM ke meluM pIvAnI IcchA kare ? bahA-he prabhu! pravajyAthI AgaLanA bhAvamAM saMpUrNa sukhaprApti bhego maLe che, te hAthamAM AvelA bhegone choDIne zA mATe pravajyA aMgIkAra karavI ? muni-jinama mokSaphaLa ane zAzvata sukha ApanAra jinezvare kahe che. khetI karatAM palAla-ghAsanI mAphaka manuSya ane devalokanAM sukhe AnuSaMgika-gauzaphaLa ApanAra che. khA-A jagatamAM viSaya- sevana ane temAM paNa mAtra kAmadevanuM mukhya sukha che, ene ja mokSa kahe che, tenA sivAya bIjo koI mokSa kaheluM nathI. je zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzanuM alpa sukha hoya temAM sukha nathI, mATe jyAM AgaLa bhega mATe strIo che, evo saMsAra e ja sAra che. suni-saMsAra-samudramAM DUbatA mArA baMdhune mArA sarakho hastAvalaMbana bhAI maLavA chatAM AvA mokSanuM phaLa A janmamAM meLavI zakAya tema che, chatAM A janmamAM te taraphaLa meLave che. maharUpa mahApAradhIe bhavAraNyamAM manuSyarUpa haraNiyAene jALamAM sapaDAvavA mATe A strIrUpa jALanI racanA karelI che. AMtaraDAM, carabI, mAMsa, lehI, viSTA, pizAbathI bharela kothaLI sarakhI taruNIone caMdra, kamaLa, mogarAnAM puSpo vigerenI upamA ApanAra A lAkamAM mUkhe samajavA. brA-he svAmI ! ApanI pAse mArI A prathama prArthanA che ane te svIkArIne mane katArtha karaze. rAjya svIkArI pAlana kare ane pAchaLathI dIkSA leje. huM paNa tamAro anucArI thaIza. muni-tane pAchaLathI saMyama maLavAnuM nathI--e nizcayanI vAta che. mAro paNa nizcaya che ke, pAchaLathI dIkSA levAnI che, te atyAre mAre dIkSAne tyAga zA mATe kare? (25) svargamAMthI rathavIne ApaNe dukRta-pApathI dAsAdika thayA, ATaluM smaraNa karanAra tArAthI te viSaya-vipAke kema bhUlI javAya che? uttama kula-AgamAdika sAmIvALe A manuSyabhava maLyo, amRtathI pAdazauca karavA samAna viSathI A manuSyabhava gharI na ja. jeNe AgaLa niyANuM kareluM che, te nakkI dIkSA aMgIkAra karaze nahiM, ema cittamAM ciMtavIne citramuni tyAMthI vihAra karI gayA. ghAtakamane nAza karI kevaLajJAna utapanna karI, lAMbA kALa sudhI vicarI, samagra karma-malanuM prakSAlana karI, temaNe paramapadane prApta karyuM, saMsAranA IndriyonA viSayasukha bhegavavAnI tRSNAvALo, tenA ja cittavALe, tenI ja rayAvALa brAdatta sAta varSa pasAra kare che. (30) 15 "Aho Shrutgyanam Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] prA. upadezamAlAno gUrjaranuvAda keIka samaye rAjAnuM citta prasanna karI eka brAhmaNa mAgaNI kare che ke, "tamAre mahA AhAra che, temAMthI lagAra paNa mane Apo." rAjAe kahyuM ke, mAro AhAra bIjA mATe pacAva atimuzkela che. ema chatAM enuM pariNAma manuSyane evuM Ave che ke, tenA zarIramAM kAmadevane tIvra unmAda thAya che." brAhmaNe kahyuM ke, " apa bhajana paNa ApavA Apa samartha thaI zakatA nathI, te nehI-saMbaMdhIo meTA pramANamAM tamAro prabhAva prasAra karavA samartha banI zakaze? Ama kahevAthI AvezamAM AvelA rAjAe potAnA bhojanamAMthI aha5 bhojana karAvyuM ane te ghare gayo. rAtre te bhejana pacatAM pacatAM mahA unmAda thaye. rAtre mAtA, patnI, putrI, bahena, sAsune taphAvata gayA sivAya gAMDA gadheDA mAphaka baLAtkArathI dareka sAthe tikrIDA karavA lAgyA. ema karatAM prAtaHkALa thayA, cakrIne AhAra koI prakAra jINuM thaI gayA ane pitAnuM zatrinuM caritra vicAravA lAgyo, eTale lajajAthI levAI gayA. pitAnA kharAba vartana rUpa kalaMka-kAdavathI kharaDAela mukha teone batAvavA azaktimAna thavAthI gharamAMthI bahAra nIkaLI gayA ane pAchA gharamAM praveza karatA nathI. atitIvra kopajALathI bhayaMkara nakkI AtmaghAtaka thAya che. have vicAra, karavA lAgyo ke, "A cakrIne kevI rIte mArI nAkhavo? A mAro niSThANu zatru, sArA svAmInA bAnAthI vikhyAta thaele che. jeNe mane bhojana ApIne levA-devA vagara mane vajAvAta mAce, "sapane phUlapAna karAvo, kheLAmAM dhAraNAdikathI lAlanapAlana karo, te paNa potAno thato nathI, tema brAhmaNane paNa cAhe eTaluM ApIne, piSIe te paNa pitAne thatA nathI.(540) lAMbA kALa sudhI ane pUrvaka sahAyatA karavAmAM Ave, vAraMvAra mAge AhAra ApavAmAM Ave, te paNa vAghanI jema rAjAnI AMkha pheDane haNavAnI IcchA kare che. eka divase eka gopAla-bALaka vaDa nIce beThelA hatA ane vIdhavAnI kaLAnA abhyAsa mATe darathI bakarInI viMDIothI vRkSanAM pAMdaDAone kramasara dhArelA sthAne che vIMdhate hate. mAruM vira zuddhi karanAra A bALaka nipuNa che." ema vicArI dAna Apa e vaza karyo che, jethI kahyA pramANe karanAra thAya. koIka samaye cakavatI pitAnA rasAlA sahita bahAra pharavA nIkaLyuM hatuM, tyAre govALanA putra de. keIka devagRhamAM koI na dekhe tema chUpAI gaye. gepha. thI be goLI evI rIte tAkIne mArI jethI karIne parapoTAnI jema rAjanI baMne AMkho bahAra nIkaLI gaI. cAre bAju tapAsa karatA ke pAyamAna aMgarakSakoe te ghAtakane dekhyo. jyAre tene mAra-Theka karavA lAgyA, tyAra "brAhmaNanI preraNAthI A kArya meM karyuM.' ema jANavAmAM AvyuM. mahArAjAe satya hakIkata jANIne vicAryuM ke, kharekhara vipranI jAta ja evI che ke jayAM bhojana kare, tyAM ja "Aho Shrutgyanam Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udApitRpamAraka vinayarananI kathA [ 115 ] bhAjana bhAMgI nAkhe che. "vadheluM nakAmuM eThuM paNa bhojana ApIe, te kUtare tene mAlika mAne che, te ghaNe sAro gaNAya che, paraMtu amRta sa2 AhAra brAhmaNane bhojana karAvyuM che, te paNa brAhmaNa mArI nAkhe che. tyArapachI rAjAe te govALa-bAvakane tenA samagra kuTuMba sahita tathA pilA brAhmaNane paNa muThThImAM maccharane maLe tema mAvI naMkhAve. vaLI brAdatta sajAe bIjA paNa purohita, bhada, caTTa vagere brAhmaNa sarva jAti upara atizaya kaSAMka ele hovAthI darekane marAvI nAkhyA (550) vaLI maMtrIone AjJA karI ke, te brAhAnAM netra ukheDIne vizALa thALa bharIne mane arpaNa kare, jethI mArA hastathI tene masaLI AnaMda mANuM. atiraudra pariNAmavALA reSavALA rAjAne jANIne guMdAnA ThaLiyA bharelA thALa hAthamAM apakSa kare che. vAraMvAra tene masaLate e apUrva adhika AnaMda anubhave che ke be netra grahaNa karavAvALA tenA keDamAM bhAge paNa khUza thato nahi hoya. strIratna puSpavatInA sparzamAM paNa tene teTale cittane AnaMda nahiM thatuM hoya ke, pApamativALA tene guMdAnA ThaLiyA bharelA thALa masaLavAthI thatuM haze. te rAjAnI AgaLa sthApana karela A sthAna sAcAM netronI jamaNa karAvate hato athavA to sAtamI narakamRthvImAM prasthAna karavA mATenuM maMgala akSayapAtra hoya. A pramANe raudradhyAna karatAM tenAM soLa varSa vItI gayA. sAtaso soLa varSanuM samagra AyuSya pUrNa karIne sAtamI narakapRthvImAM gayA. zrI brahmadara cakrInI kathA saMpUrNa have udAyirAjAne mAranAranuM dRSTAMta kahevAya che puponA samudAyathI manohara, kalahaMsAnI zreNInA zabdothI yukta, jaLadAna karanAra evI vAvaDIo vaDe bahA2 ane atimane hara-lAvaya yukta, kalahasanA zabda sarakhA pagamAM paherela jhAMjharanAM zonI pradhAnatAvALI taruNIe vaDe aMdara zobhA pAmatuM, amarApurIne camatkAra pamADanAra traNa-cAra mAgayukta, jemAM zatru-sanyano praveza thaI zakatuM nathI evuM pATaliputra nAmanuM nagara che ane tyAM udAyi nAmane mATe ja che. te ja ativizuddha dharma dhAraNa karavAmAM agrabuddhivALA hovA chatAM sajaja karanAra je dhanuSadorI hovA chatAM apita lakSavALe hovA chatAM paramukha mANane pheke che. kaleSAlaMkArathI varNana che. zuravIra che, tema dAnazUra che. (mAgaMNa eTale bANa ane mAgaNa eTale yAcako) yAcakane lAkhanuM dAna dAna Ape che. koIka samaye kaIka rAjAnA mahA aparAdhane kAraNe te mahArAjAe tenI samagra rAjyalakSamI saMvarI lIdhI, dezAMtaramAM gayA pachI tenA putra avaMtImAM pahaze. "Aho Shrutgyanam Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAlAne gujarAnavA tyAMnA rAjAnI sevA kaMTALyA vagara karavA lAgyo. eka vakhata parimita vizvAsu parSadAmAM rAjAe potAne abhiprAya prakAzita karyo ke, "ApaNAmAM te koI samartha nathI ke, "je udAyi rAjAnA umazAsanane nAza kare." eTale pelA rAjapane vinaMti karI ke, "je mAru vacana mAnya kare, te huM tamArA manoratha pUrNa karuM." A pramANe rAjAnI anujJA pAme te pATalIputra nagarIe pahaya. niraMtara rAja maMdiramAM praveza karavAnA upAya khoLe che, guptapaNe rAjAne jIva ucheda karavAno prayatna kare che, paNa rAjakuLamAM praveza meLavI zakatA nathI. "aSTamI -caturdazInA divase pauSadha karAvavA mATe rAjA pAse AcArya jAya che, tema tyAM zatrivAsa kare che. tema tenA jANavAmAM AvyuM. "kharekhara rAjAnA verIne vinAza sAdhavAmAM samartha A upAya ThIka che." ema ciMtavIne te AcAryanI haMmezAM sevA karavA lAgyo. samyagadharmanuM zravaNa kare che, tIvra tapa sevana karavA lAgyA, vinaya paNa khUba karavA lAgyo, prajyA aMgIkAra karavA mATe ati udyama karavA lAgyA, zraddhA batAvavA lAgyA. bhavitavyatAnA nivegathI ghaNA prakAranA upayoga karyA vagara AcArya bhagavaMte kapaTathI dharmanA athI thaelA tene dIkSA ApI. kaheluM che ke, "A jagatamAM chadmastha jIvane upagane abhAva thayA vagara rahetuM nathI. jJAnAvaraNa kamane svabhAva ja jJAna AvavAne che, "ghaNA phUTa kapaTa nATaka karavAmAM catura evA zikArI, vezyA ane dharmanA bAnAthI ThagAI karavAmAM vatsalatA dharAvanArathI jagatamAM koNa ThagAtA nathI?" (15) AcArya-samudAya, navIna sAdhu, tapasavI, lAna, kula vagerenAM viyAvRtya kAryo karavAmAM haMmezA lIna thaelA hovAthI parivAranA lokoe tenuM bIjuM "vinaya ratna" nAma pADayuM. A lokasaMbaMdhI kArya karavAmAM sarva prayatna pUrvaka leko kheMcAya che, te pramANe je paraleka sudhAravA mATe lAkhamA aMzamAM patha prayatna kare, to AtmA sukha meLavanAza thAya che. jyAre guru rAjamaMdiramAM jatA hatA, tyAre upAdhi laine te sAthe javA taiyAra thatA hatA, paraMtu guru tene sAthe tyAM laI jatA na hatA, kAraNa ke, hajI yogyatA meLavI na hatI. te kahevAte vinayara pitAnA rajoharaNanI aMdara kaMkalahanI charI vahana karatuM hatuM, je pitAnA vajanathI ja lehI sAthe maLIne pRthvItala para jAya che. jIvarakSAnuM vikhyAta sAdhana rajoharaNa tenI aMdara rAjAne ghAta karavA kaMkalahanI charI vahana karate hato. A kuziSya rakhehara ane charI amRta ane era ema eka sAthe baMne vahana karato hato. prapaMcathI rAjAne ghAta karavAnI IcchAvALA kRtrima evA te sAdhune bAra varasa pasAra thayAM, paraMtu rAjAnA puNayaprabhAvathI tene dhArelA kArya karavAno avasara prApta na thayA. kaMIka samaye sarva sAdhu- parivAra kAmakAjamAM ekadama vyAkulapaNe rekAI gayA hatA, tyAre te ja kuziA sAthe AcArya rAjabhavanamAM gayA. "durjana, cAra, "Aho Shrutgyanam Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyinupa mAraka vinayaratnanI kathA [ 117 ] parIlaMpaTa, bilADA vagere cha mahAkUra hoya che, te pApIone lAMbA kALa sudhI game teTalA sAcavyA hoya, rakSaNa-pAlana karyuM hoya, te paNa potAnA pApI kAryanA ekAgracittavALA teo prapaMca karI Thage che." " bAra varasanA dIkSA paryAya pALatA ane hajAro upadezanAM vacana sAMbhaLatA gItAnI jema prauDha thaI gayo haze, ema dhArIne varjavA yogya hovA chatAM Aje bhale te upAdhisahita Ave." vasati mAgIne guruguNavALA te AcArya bhagavaMta ekAMta sthaLamAM rahyA. samaya thayA, eTale suvizuddha zraddhAvALA rAjA tyAM AvyA. (25) uttama guru bhagavaMtanA caraNa-kamaLamAM praNAma karavA pUrvaka pauSadha lIdhepratikramaNa karyA pachI prazno pUchato hato ane tenA javAbo paNa zravaNa karatA hatA. bAlatAla para be hAthanI aMjalI jeDI kSaNavAra dezanA sAMbhaLI. tyArapachI pitAnA zvAsozvAsa lAgavAthI gurunI AzAtanA TALavA mATe mukhe mukhakAza bAMdhI zakti anusAra vizrAmaNa karI. vaLI rAjAe te kRtrima kuziSyanI paNa mananI vizuddhithI zarIra vizrAmaNa karI. | muhapatti paDilehaNa karI pachI saMthAre pAtharIne AcArya, upAdhyAya vagere jeo mArA aparAi jANe che ItyAdika cAra zaraNa smaraNa karIne anityAdika bhAvanA bhAvIne bAhunuM ozIkuM ane DAbe paDakhe kUkaDInI jema uMcA paga lAMbA karIne bhUmi-pramArjana karIne A vagere saMthArAperisI bhaNAvIne guru suI gayA, pachI rAjA suI gaye. paraMtu pele bhekhadhArI kumuni eka dravyathI jAgato hato, paNa bhAvathI UMghato hato. te dhIme dhIme u. narakanA aMdhakAravALA kuvAmAM paDavAnA pariNAma karatA duHkhanI khANa sarakhI kaMkalehanI charI taiyAra karI. rAjAnA kaMTha upara te charI sthApana karI, paraMtu pitAnA AtmAne kaMTha kApI nAkhyo. tava samajanAra rAjA paMcatva pAmyA. bhayathI kaMpatA haratavALo te pApI te charI tyAM ja mUkIne tyAMthI cAlI nIkaLyo. muni hovAthI paheregIre ane aMgarakSakoe tene na roka. rAjAnuM zarIra puSTa hovAthI te zarIrarUpa parvatanA zikharathI lehInuM jharaNuM vahetuM vahetuM AcAryanA saMthArA-pradeza sudhI AvI gayuM. lehInA sparza ane gaMdhathI jAgIne jyAM dekhe che, te mastaka ane kabaMdha kapAI gaelAM joyAM. arere ! A to mahA akArya thayuM, A kayA kUra kamIe zA mATe karyuM? traNa gaNuM aMgarakSakothI vIMTaLAela chatAM Ama kema thayuM ! A vicAre che. vaLI saMthArAmAM jeTalAmAM pelA kujAta ziSyane dekhatA nathI, eTale nirNaya karyo ke, "A sarva kaubhAMDa te pApI zikhe ja karyuM che. are rehuM ke nibhAMgI ke, AvuM mahAkalaMka mane lAgyuM, jinapravacana rUpI mahAvikasita bagIcAmAM A davAgni saLagAvyuM. muni veSathI vizvAsamAM laIne A rAjAne mArI nAkhavA ahIM keI ghAtaka AvyA. A kAraNe zAsanane apayazane 5Dade vAgaze. "zaradapUrNimAnA caMdra sarakhA jinazAsana viSe apabhrAjanA malinatA "Aho Shrutgyanam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] prA. upadezamAlAnA gUja rAnuvAda na thAe ' te mATe A avasare mAre Atmavadha karavA joie. A pramANe nizcaya karIne jeTalAmAM tyAM dekhe che, te tarata kaMThe chedavA mATenuM zasra maLI AvyuM. rAjAnA kaMThamAM sthApelI charI dekhI. peAtAnA samagra pApalyeAnI zuddhi karIne, sidhdhAne namaskAra karIne temanI samakSa pAMca mahAvrata uccArIne, sala AcAya vagere prANIgaNune khamAvIne bhavacaramanuM dRDha caturvidha AhAranuM pratyAkhyAna svIkArI pa'caparameSThinAM pAMca pade kaMThamAM sthApana karavA pUrvaka kakaleAhunI charI paNa karDa upara sthApana kare che. tIvra savegayukta teo baMne mRtyu pAmIne devalAke gayA. prabhAtasamaya thaye, tyAre zayyApAlikA jyAM dekhe che, tyAM ja meATA zabdathI peAkAra karyo ke, are ! huM haNAI gaI, lUTAi gaI, hAhAra karatA leAkA ekaThA thayA ane AkAza khaheru thai jAya tevA zabdothI rudana karavA lAgyA. lAkAmAM evA pravAda phelAyo ke, kAI kuziSya rAjA ane pattAnA gurune tathA peAtAnA A leAka ane paraleAkane haNIne kAMika palAyana thaI gayA. te putra vagaranA mRtyu pAmelA rAjAnI pArTa ve nagaranetAoe ekaThA maLI paMca divye vaDe pahelA na'te sthApana karyA. ekadama tyAMthI nAsIne te krUra pApI ava'tInA rAjA pAse paheAMce, jIhAra karIne pU`nA satra vRttAnta smaraNa karAkhyA. te sAMbhaLIne A rAjA camakIne tenuM duSTa ritra vicAravA lAgyA ke, 'arere ! A kurAtmAe A rAjanane mRtyu. pamADayA. (50) A duSTane DhAi akAya nathI, kadAca kopAyamAna thAya, te seA varSe pazu te peAtAnA svabhAvAnusAra mane paNa mArI nAkhe." ema dhArIne ekadama peAtAnA dezamAMthI dezavaTo ApyA. citra sAdhunA hajAre upadezanA vacane vaDe paNa te brahmadatta pratimAla na pAmyA. tema bAra varase paNa A kuziSya pratiSedha na pAmyA. A vinayaratna (ti)nI kathA samAptA. zayalakSmI na tyAga karanAra brahmadatta sAtamI naraka kema pAmyo te kahe che yA--2206, acAryajIr / nIyA sajamma--himaja--mayi--mAto pati banne 22 hAthInA kAna sarakhI caMcala, peAtAnI meLe cAlI javAnA svabhAvavALI vA chata apa sattvavALA te rAjyalakSmIne tyAga na karI zakavAnA kAraNe, tenA mamatvanA kANe peAtAnA kamarUpa kAdavathI bhAre thaelA tee nIce narakanA kUvAmAM paDe che, kalimala eTale pAparUpa kacarA, khIjA pazu alpa savavALA svecchAe zajyalakSmI rigraha-mamatAnA tyAga na karanAra ati kalimalathI bhAre thaelA AtmA nIcenI na24bhUmimAM paDe che. A kAraNe brahmadatta pazu nIce sAtamImAM gayA (32) "Aho Shrutgyanam" Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAI varadAnavALA citrakAranI thA [ 119 ] A pramAthe zrI ratnaprabhasUrie racela upadezamALAnI vizeSavRttinA prathama vizrAmane AgamoddhAraka A zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya A zrI hemasAgarasUrie gUjarAnuvAda pUrNa karyo. [ sa. 2029 aSADa zudi 15 ravivAra tA. 15-7-73 navApurA jaina upAzraya, sUrata khIne vizrAma A pApe mAtra paleAkamAM ja sahana karavAM duSkara che--ema nathI, paraMtu A bhavamAM elavAM paNa ghaNAM duSkara che, te kahe che-- tUNa vi jIvANaM, sudukkarAI ti pAvacariyAI / mathavuM ! nA mA sA sA, padmANDo Tu phaLamo te // 33 / / keTalAka jIveAnAM pApaciratrA jIbhathI elavAM pazu sajjana mATe atiduSkara hoya che te mATe jA sA sA sA ' nuM' cArapuruSe pUchela dRSTAMta che. te praznanA pratyuttamAM A kathA kahelI che, te dvArA A gAthAne atha samajAze. (33) C sAketapura nagaramAM IzAna dizAmAM eka kSetrAdhipati devatA najIka rahenArA ArAdhanA karanAra ne sahAya karanAra surapriya nAmanA yakSa hatA. dareka varSe tenuM citrAmaNu citarAvIne rAjA tenA yAtrA-mahotsava karatA hatA. je citrakAra citrAmaNu AlekhatA hatA, tene surapriya yakSa sa'harI letA hatA. kadAca citrAmaNa na karavAmAM Ave, te nagaramAM mArI --marakI phelAvatA hatA. tethI citrakAre udvega pAmIne tyAMthI palAyana thavA lAgyA. ghaNA citrakAro nAsI gayA. te jANIne rAja nagaraztAkAne pUche che ke, * huM pauraaAke ! A marakI-upadravane pratikAra kevI rIte karavA ?' te kahe. tyAre kahyuM ke, badhA citrakArane eka sAMkaLamAM jakaDI rAkheA, eTale eka paNa nAsI zake niha. jyAre tenI yAtrAne samaya ALye, tyAre te sarvenA nAmanI cIThThI lakhIne eka ghaDAnI dara nAkhI, eka kuMvArI kanyA pAse dhaDAmAMthI te nAmanA putra kheM'cAvI te varSe te nAmavALA citrakAra pAse te yakSanuM citrAmaNa Alekhana karAve eTale te pacatva pAme. jenA upara apakAra karyo hAya, te apakAra kare te puruSa na gaNAya, paraMtu tenI ArAdhanA karanArane je mAre tenuM nAma paNa krANu le ? * dulhanA upara je upakAra karAya, te bahAra vyaya thAya; sajjano te upakArane viztA nathI, je mAthAthI dUra karavAmAM AvyA hoya. ' "Aho Shrutgyanam" Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 120 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda sapane Dhadha pAvuM, vAghanI AMkha khelavI, durjananA upara upakAra karo-A traNe tatkAla prANano aMta karanAra che." have ahi kaIka samaye dara dezAvara dekhavAnI IcchAvALo eka nipuNazilpI. citrakArano putra Ave che. eka gharaDI DosIne ghare vAsa karavA lAgyo. DosI potAnA putra jeTaluM ja gaurava ane vAtsalya tene batAvatI hatI. te varase te sthavirAnA putrane vAro AvyA, yakSane yAtrAdivasa AvyA, eTale citrAmaNu karanAra pitAnA putranuM mRtyu jANe vRddhA karuNa svarathI rudana karavA lAgI. tyAre AvanAra bIjA citrakAre pUchyuM ke-"he mAtAjI ! Ama AdaMdana karavAnuM zuM kAraNa che?" eTale pUchanArane A vRttAnta jaNAvyo. teNe kahyuM ke-"he mAtAjI! tame rudana na karo. A vakhate huM citrAmaNa Alekhana karIza." tyAre te vRddhA tene kahevA lAgI ke, "he vatsa! tu te mArA putra karatAM aSika gaurava karavA yogya che. te jIvate che, to te jIve che. tuM mRtyu pAme te mAro putra paNa maTe che. pharI pharI pagamAM paDI paDIne teNe mAtAne manAvI. tyArapachI snAna karI, sugaMdhI padArthothI zarIre vilepana karI ati pavitra dhotiyA sahita, vajApanA aMzathI rahita evA raMgo sAthe, pIchI, sAva, jaLa vagere taddana navA ane tAjAM laIne jeNe sAta ATha go mukhakaSa karyo che, upavAsa karI pagamAM praNAma karI anyakti dvArA vinaMti karavA lAgyo. vAri ApanAra he megha ! tAruM malinapaNuM bhuvanamAM adhika che, tAro gagaDATa ADaMbaravALo che, jemanA pati pravAsI thayA hoya, tenA akSarano tuM vidhi che, vijaLI AMkhane apamRtyu samAna che, e te ApanuM bAhya svarUpa che. madhyamAM te naisargika (vAbhAvika) amRta raheluM che, te traNe jagatane jIvana-auSadharUpa thAya che." tyArapachI pavitra cittavALo sarva prakAranAM bIjA kartavyono tyAga karIne a5 kALamAM citrAmaNa AlekhyuM. akhaMDa bhakti sahita 5chI yakSa pAse kSamA mAge che ke, mArAthI kaI avidhi-AzAtanA thaI hoya, to mApha karavI." A pramANe citra citarIne rahyo. tenI AzcaryakArI bhakti dekhIne yakSa pratyakSa thayo ane kahyuM ke, "tArI bhaktithI huM prasanna thayo chuM, te mArI pAse varadAna mAga, ANe kahyuM ke, "tArI kapAthI varadAnamAM e mAguM chuM ke, "havethI tAre koI citrakAra ke nagaralokane koIne na mAravA." teNe kahyuM ke, te vAta te saMzaya vagara siddha thaelI ja che. atyAre tane ghaNA AnaMdathI jIvate mukuM chuM. mATe bIjuM varadAna mAga. tyAre te ati tuccha pUrvanA puNyavALo jemAM cAra viMjAtA hoya-evA azvo hAthI ke rAjyanI mAgaNe nathI karatA, suvarNa-maNinI keTI paNa nathI mAgato, paraMtu te kubuddhi evI mAgaNI kare che ke, "jIva ke ajIva padArthane koI paNa eka aMza dekhuM, te tenA AdhAra saMpUrNa AkhuM rUpa joyA vagara te samama rU5 cItarI zakuM." AvA prakAranI "Aho Shrutyanam Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~-~* * * -- devatAI vadAnavALA citrakAranI kathA [ 121 } labdhi prApta karIne ghare jaIne pelI vRddhAne praNAma karyA. pitAno vidhipUrvaka ArAdhanA vRttAnta lokone jaNAvyuM eTale jA, nagaraloka vageree tenuM sanmAna karyuM. keTalAka divasa pachI kauzAMbI nagarIe pahoMce. tyAM zatAnika rAjA pitAnI eka citrasalA citrAve che. temAM bhitti upara citro citrAvavA mATe kramasara dareka citAone vahecI ApavAmAM Ave che. temAM rAjasabhA, ravADI, aMtaHpura, gheDA, hAthamakrIDA, vaLI kaIkane apUrva citrAmaNa Alekhana karavAnuM kArya soMpyuM. (30) devatAI varadAna maLelA citrakArane aMtaHpuranI taruNIonuM kIDA-kautuka citaravAne pradeza prApta thayo. jemAM te rAjAne citaravA lAgyA. koI vakhata rAjAnA parama premanuM pAtra evI mRgAvatI rANI gavAkSamAM ubhI hatI, tyAre A citArAe tenA pagane aMguThe dekhe. tenA AdhAra mRgAvatInuM rUpa joyA vagara varadAnanA prabhAvathI AbehUba atizaya tenA rUpanA anurU5, rekhAthI mane hara vastrAbhUSaNathI alaMkRta suMdara rUpa AlekhyuM. haju jeTalAmAM AMkha mIMcAI gaI, teTalAmAM sAthaLa pradezamAM pachInA agrabhAgathI mazIbindu TapakI paDyuM. bhUMsI nAkhavA chatAM pharI paNa paDayuM, pharI baMsI nAkhyuM, te paNa pAchuM mazIbindu TapakI paDayuM. nakkI tenA sAthaLamAM A kALa mA haze ja, mATe bhale rahyuM. have tene nahiM bhuMsIza. AkhI citrasabhA citarAI gaI, rAjA jevA AvyA. mRgAvatI devInuM rUpa jeTalAmAM dekhe che, eTalAmAM nidha-nehavALuM citta hatuM. te vidhAI gayuM. jaMghA para masAne dekhIne vicAravA lAgyA ke, gupta laMchana ANe kevI rIte jAyuM haze? game te he, paraMtu A citrakAre nakkI mRgAvatIne bhraSTa karI che. tyArapachI dedhathI lAlanetravALA rAjAe tene mArI nAkhavAno hukama karyo. "mana anugAnI mAphaka kopAyamAna thaelA paNa avicArita kArya karanAra hoya che. rAjAe vicAra karyA vagara kArya karanAra hoya che, dhanikonuM niSphara karavApaNuM, guNIo guNInI IrSyA karanArA hoya che, turacha kArya karanArane A traNeya hoya che." mRgAvatI zIlaguNamAM mahAsatI che, ema jagatamAM prasiddha che, devI tarIke prasiddhi pAmelI che, samudranI velA maryAdA cheDatI nathI, tema pitAnI maryAdA cuke tema nathI, zatAnika rAjA A sarva manamAM je ke jANe ja che, te paNa kSaNavAra te mokapizAcane paravaza banI jAya che. (40) devIomAM mRgAvatI devI gaMgA nadI mAphaka zuddha che, akalaMkitamAM A kalaMkanI, zaMkA kema utpanna thaI ? A vastumAM bIje kaI paramArtha jagatamAM nathI, je ati vizuddha che, tene koI paNa ALa caDAvI zake tema nathI. citrakAra manamAM ema vicArato hato ke rAjA taraphathI mane zreSTha kRpA avazya prApta thaze ja, paraMtu manuSya pAra che kaMI ane deva kare che bIjuM kaMika, devayoge maraNa mAphaka dukha pAmyo. "Aho Shrutgyanam Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] prA. upadezamAlAne gUrjarAnuvAda harine kasturI, sugaMdhavALA padArthone sAre gaMdha, kaI padArthanI adhikatA-praka e jema potAnA nAza mATe thAya che, tema mane A prakarSavALe kaLAguNa maLe, te mArA nAza mATe siddha thayA. citrakAre sarve ekaThA maLIne rAjAnI pAse upasthita thaI vinaMti karavA lAgyA ke, "he deva! vagara kAraNe A citrakArane zA mATe mArI nAkhe che." sAco paramArtha jANanArA citrakAre kahevA lAgyA ke, "temAM lagAra paNa koI deSa hoya te batAvo, devatA pAsethI varadAna meLaveluM che, te tene zA mATe zikSA karavI joIe?" devatAI varadAnane vRttAnta rAjAne kahyo, khAtrI mATe eka kubaDInuM mAtra mukha batAvIne tenuM ja rUpa Alekhana karAvyuM. Ama chatAM paNa rAjAne kepa vyartha jato nathI, tethI te rAjAe jenAthI citrakArya karI zakAya che, tevA hAthanA aMgUThAne kapAvI naMkhAvyo. pharI sAketapuramAM te surapriya yakSane ArAdhavA mATe pahoMcyo. yakSanA caraNamAM praNAma karI pahelAnI mAphaka varadAna mAgyuM. yakSa pratyakSa thaIne kahe che ke, "he vatsa ! cAla ubho thA, tuM sArI rIte jamaNA mAphaka DAbA hAthathI paNa have citrAmaNe AlekhI zakIza. ciMtavIza te pramANe thaze." eTale have vicAravA lAgyuM ke, have mAre mArA zatrune kema haNavo? temAM kevI rIte saphaLatA meLavavI? A zatAnikarAjA caMDapradyota rAjAnA tAbAmAM che, (50) zreSTha taruNIone AliMgana karavAnA lebhathI kaMI paNa nahiM kara-ema ciMtavIne citrapaTamAM mRgAvatI rUpa citayuM, ujajenuM nagarImAM jaIne pradyotana rAjAne arpaNa karatAM kahyuM ke, A te mAtra mRgAvatInA rUpane aMza ja citaryo che. be hajAra netro vaDe karI te dekhI zakAya tathA teTalI ja cha vaDe varNana karI zakAya tevA rUpavALI A mRgAvatI che, te kadAca dekhavuM ane varNavavuM zakya gaNAya, paraMtu tenA rUpanuM Abehuba citrAmaNa karavuM tevI zakti kedanI nathI. citrAmaNa dekhI pradyota rAjanA cittamAM dvidhAbhAva pragaTayo. devIne dekhIne ekadama jema caMdrodayathI samudra bha pAme tema rAjAne anurAga-sAgara kSobhAyamAna thayo. zravaNa karavuM te savAdhIna che. rati paNa sAMbhaLavI savAdhIna che, paraMtu ratikrIDA te parAdhIna che, rati mAphaka mainAgnithI tapelAne hadaya ma haraNa kare che. vrata ramanArane kALI keDI dAvamAM na AvatI ane ujajavala AvatI game che. madanAhInane ramaNI paNa AvatI game che. pitAnA aMtaHpuramAM savAdhIna-amIpa-anurAgavALI aneka ramaNa hovA chatAM zaga vagaranI dUra eka ramaNI mATe icchA kare che, te kharekhara deva mUDha che. have caMDapradyotarAjA zatAnika rajA upara eka dUta mokale che. te tyAM gayA, rAjAne praNAma karI ApelA Asana para beTho ane vinaMti karavA lAgyA. tamArI bhakti mATe rAjAne cittamAM bahumAna che, tethI ja te ApanI tarapha mane "Aho Shrutgyanam Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugAvatInI kathA [ 123 ] mAkalye che. svAmI tamArA upara haMmezAM zreSTha prIti vahana kare che. te prItirUpa 495latAnI velaDIne pallavarUpa unnati karavA mATe niHzakapaNe svAmI pAse mRgAvatI ravIne mAkatI Ape. (6) hai zajan ! tamArI prANapriyAnA premathI tenI prIti pragaTa thaze. jyAM putra vallabha hoya che, tyAM tenA pautra paNa vizeSa vallabha thAya che. rAjAe javAba Apya ke svAmIe mArI bhakti te barAbara jANI. AvI vAta karavAmAM tArA karatAM khIjo kayA DiyAte zeAdhI lAvavA ? rAvaNune sItAnA premathI rAma viSe jevI prIti pragaTI, tevI mahAprIti patnInA premavaDe karIne bahu sArI mAza viSe batAvI. tAra zAne jaIne amArI prIti paNa prakAzita karavI ke, devIne Aje mAkalavAnA kAI prastAva nathI. dUta-je devI nahiM mAkalaze, tA deva rASa dhAraNa karaze. rAjA-are ! amArA upara rASAyamAna thayAne tene pheIkAla vItI gayeA che. dUta - rASAyamAna hoya ke teSAyamAna hai|,adhika baLavALA mAgaLa tamAruM zuM cAlavAnuM che ? kANI AMkhavALA sutA hoya ke jAgatA hoya, te paNa vidizAmAM dekhI zakatA nathI. rAjA-ghaNA sainya-parivAravALA vijayapatAkAnuM kAraNa ane tema hetu nathI ghaNA harzayAnA thavALA kAlasAra mRga paNa siMhuthI haOAya che. phrI phrI paNa game tema kApathI dUta pralApa karatA hatA, tene pratihAre ThAkayA ane gaLe pakaDIne hAMkI kADhayA. tyArapachI te ujeNI paheAMcI peAtAnA svAmI pAse jaI kaIka utprekSA sahita samagra vRttAnta jaNAnyA. eTale kApAyamAna thaelA caDapraghota rAjAe yuddhanI DhakkA vagaDAvI ane yuddha karavAnI sava sAmagrI sahita tyAMthI nIkaLIne kauzAMbI dezanA sImADAe paheAMce, sainyAdika mATI sAmagrI sahita rAjAne yuddha karavA AvatA jANI rAjA zatAnikane hRdayamAM pracaMDa mAMcakA lAgyA, jhADA chUTI gayA ane macchu pAmyA. have mRgAvatI rANI ekadama zekamagna banI. patinA mRtyunI uttara kriyA karyAM pachI mahaciMtAthI mAkramita thaelI ciMtavavA lAgI ke, A mAthuM rUpa, lAvaNya, saubhAgya ane maneAheratAnA kAraNe mArA pati mRtyu pAmyA ane mastaka upara vA sappu sarakaTa AvI paDayuM. have atyAre mAre zuM karavuM ? e pApI baLAtkAre paNa mAza zIlanuM kha'Dana karaze, paraMtu AtmaghAta karIne paNa mArA zIlanuM huM rahyu karIza, kadAca baLAtkAre pazu zIlakhAna karaze, teA pazu jIvatA zIlakhaDana karavA nahi u', kesarIsi'huM mAgaLa sAMDhanuM zuM jhera gaNAya ? (75) "Aho Shrutgyanam" Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 124 ] prA. upadezamAlAno gUjarAtuvA athavA huM ceTaka rAjAnI putrI, bhuvananA apUra sUrya samAna mahAvIra bhagavAnanI (mAsI AI) bhaginI, Aje temanA jevI kIrti upArjana karyA vagara kevI rIte mRtyu pAmuM? paNa jIvatI rahIza, te yamarAja karatAM bhayaMkara evA tenAthI zIla pAlavA kevI rIte samartha thaIza? kharekhara eka bAju vAgha ane bIjI bAju jaLathI bharapura be kAMThAvALI nadIne nyAya mane lAgu paDe che; te have te pApasvabhAvavALAnAM vacanane anukULa banI "kAlakSepa kare, te ja sarva saMkaTane pratikAra che." tyArapachI tenA cittane prasanna karAvanAra kemala vacana kahenAra eka mukhya mANasane mokalIne mRgAvatIe pradyota rAjAne kahevarAvyuM. te mANasa rAjAne praNAma karIne vinaMti karavA lAgyuM ke, "he deva! devI kahevarAve che ke, tamArA pratApAnimAM raNakrIDAnI khajavALA mArA bhatAM kSaNavAramAM paMcatva pAmI gayA che. have tamAre abalA evI mArI upara cuddha prayANa karavuM UMcata nathI. Aje te tame pAchA vaLIne hAla ujeNI java. je mArA zatAnika pati hatA, te to yamarAjAe potAne ghare mokalI ApyA che, have mArI bIjI kaI gati hoya?" ema hamaNA jaIne rAjAne kahe. rAjA-devInAM darzana mATe, dukhe karI nivArI zakAya tevA kAmadevanA unmAdo huM nagarImAM AvuM chuM. puruSa-he deva! devI pitAnI meLe ja Avaze, te samaya vilaMba che. rAjA - kyAre Avaze ? puruSa--jayAra nagarI sArI rIte thavastha thaze. nahiMtara najIkanA jAe AvIne putra nAno hovAthI tene cAMpI nAkhe. jA-evo kayo che? tenuM nAma kahe, Aje tenuM mastaka khaMDita karuM purUSa-se jana dUra rAjA hoya ane ezIke sarSa cAlatuM hoya te te kevI rIte bALakane bacAvI zake ? rAjA - te devIne jaNAve che, kayA uttama Adezane amala karuM ? -puruSa-A kauzAMbI nagarIne evI tayAra-sajaja karI ke, zatrusenyane jitavI amrAya thAya. ujeNI nagarInI majabUta ITo maMgAvI sArI rIte cUMTAya evI ine koTa karAve. te iMTe ghaNI ja baLavAna majabUta che. amArI nagarImAM tevI iMTe nathI. tyArapachI pradyotarAja pitAnI nagarImAM gaye, pitAnA tAbedAra rAjAe tene parivAra lazkara vagerene zreNIbaddha TheTha ujeNIthI kauzAMbI sudhI goThavyA. eka puruSa bIjA puruSane cheTa Ape, tevI paraMparAthI cheTo saMcAra karI ekaThI karI, pachI TUMkA "Aho Shrutgyanam Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAvatInI kathA [ 125 ] kALamAM suMdara uMcA kaTa karAvai. devIne pyAlAvI eTale kahyu ke, 'ghauM, jaLa vagera zvAnce ilaNa, ghAsa vagere sAmagrI nagarImAM bharAvI Ape. teNe kahyA pramANe killAmAM dhAnya, inpaNa vagere sAmagrI nagaramAM bharAvI ApI. uparAMta vaLI majIinanA AbhUSaNA ApavA pUrvaka devIne khelAve che. : have mRgAvatI vicAravA lAgI ke, * atyAre jenI tulanAmAM na Ave, tevA pratyuttara pAThavavA.' ceTaka zajAnI putrI, tevA prakAranA rAjakulanI bhAryAM, jagatprabhu mahAvIranI ginIne AvuM kAya karavuM cagya na gaNAya. kulAMganA-zrIone zIla e te kadApi na mAMge tevuM AbhUSa che, zIla-hitane hIrA, ratna, muktAphaLanAM AbhUSaNa hoya, te te hAsya mATe thAya che. dhana vaganAne zIla e dhana che, AbhUNu vagaranAne zIla zunA banAvela dAgInA che. zIla e sahAya vagaranAne sahAya karanAra che, guNarahita hAya, paNa eka zIlajIthI te ghaNuM gaurava pAme che.' - paramAthathI vicAra karIe, teA strIone zIla e ja jIvita che. zIlathI rahita hAya tevI zrI maDaduM gaNAya che. te maDadAnA bhAgamAM kayA guNa ke kayu sukha hoya che ? zavaNa sarakhA rAkSasanA paMjAmAM sapaDAelI hAvA chatAM sItAe peAtAnA zIlanuM rakSaNa karyuM. A zvAna (kUtarA) sarakhAthI huM zIlanuM rakSaNa kema na karu` ?' A pramANe suMdara dRDha nizcaya utsAhathI kAMtiyukta mukhavALI thai thakI pradyota upara kApathI bhRkuTI caDAvIne pradyota pratye pratikULa thaine mAlelA puruSA AgaLa magAvatI kahevA lAgI ke, 'huM AvavAnI nathI, tame pAchA cAlyA jAva. lajjAnA tyAga karIne akAya karavA pradyota taiyAra thayA che, te kevI khedanI vAta gaNAya! mAza zIvaratnane la'padmapAthI nAza karavA vaDe karIne, akIrti ane ka`malane puSTa karatA peAtAnA kulane lakita karatA te pradyota nathI, paNa khadyota eTale khajavA kIDA che.' vaLI A pazu kahevuM ke IndranA vRttAnta vicAra ke- zarIramAM chidro na hatAM, temAM AkhA zarIre chidrovALA atcA, te kayA kAraNe rAvaNanA kulana kSaya thaye, tenA vicAra tArA magajamAM kSaNavAra kema AvatA nathI ? vaLI tuM jainadhama pAmele che, te paradArAgamana karanArane vA sarakhA kAMTAnI ghaTAvALI zAmI vRkSane AliMgana karavuM paDe che, tapelI lAlaceALa agnivALI putaLIne bheTavuM paDe che, te kema bhUlI jAya che ? jethI pativratA zIlavatIne tuM maryAdA vagaranuM vacana belI ane dUSita kare che.' A pramANe devIe kahevarAvela pratyuttara tyAM jaIne kahyo, eTale sanya-parivAra sahita sUryanI jema pradyota rAjA vagara rAkArya taphta kauzAMbI pahoMcyA. nagara bahAra cAre bAju majabUta sainya geAThavI dherA ghAlphe. bhayathI kapAyamAna thatI mAnavALI mRgAvatI vicAravA lAgI. te gAma, nagara, zahera, kheTaka, maMDapa, paTTaNa vagere sthaLene dhanya che ke, jemAM zatrunA bhaye, vera-virAdhAnA nAza karanAra evA vIra "Aho Shrutgyanam" Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] prA. upadezamAlAnA gUja zanuvAda bhagavata vicare che. jo jagatanA leAkAnAM netrAne AnaMda ApanAra jenA dana dula bha che, evA vIra bhagavata ahiM padhAre, tA tarata huM mArA manAtha saphaLa karu." puNyAnubaMdhI puNyanI para parAvALA prANIothI jANe preraNA pAmyA hoya, tema bhagavarSAMta tyAM padhAryAM, devatAoe sudara samavasaraNanI racanA karI, eTale bhagavata temAM virAjamAna thayA. nagaramAM dUra sudhI senA sthApana karIne ca'pradyota rAjA prabhune vaMdana karavA mATe jaldI samavasaraNamAM paheAMcyA. haSa pUrNa aMgavALI mRgAvatI bALaka rAjakuMvarane lai bIjA viparIta daravAjAthI prabhune vaMdana karavA mATe AvI. manuScA, deveza, asurAnI padAmAM gaMbhIra dhIra vANIthI prabhue dhama-dezanA zaru karI. uttama manuSyajanma, uttama kSetra, kula, nirogI saMpUrNa indriyavALA deDa vagere nila guNeAnA yAga thayA hAya, yugapradhAna guru sAthe samAgama prApta thayeA hAya, tyAre nakkI mahApramAdanA, mAhanA, ajJAnanA tyAga karIne pati puruSa, sa'sAraneA ata kanAra evA dhama'mAM udyama kare che. he rAjan! tuM udyama kema karatA nathI ? dhama ekaThAM karelAM pArkamanA kAdavanA puDalAnuM prakSAlana karavAmAM samartha che, tema zAzvata nima la ma gala zreNInI kaLA utpanna karanAra che, dhama kAmadhenu che, akhUTa nidhAna hoya te dhama che, jIvAne ci'tArmANaratna che, dharma svarga ane mAkSanA samAgama sukhane vagara zakAe sAdhI ApanAra che. te dhama uttama prathama hoya te! mahAvratasvarUpa ke jemAM hiMsA nAnI-moTI mana, vacana, kAyAthI bilakula karavAnI hAtI nathI ane te dhama sAdhu. ja mAtra AcarI zake che. khIne prakAra aNuvrata svarUpa che, je aneka prakAranA che ane te zrAvakAe karavA lAyaka che. dareka samaye haMmezAM pratyAkhyAna, dInAdikane dAna ApavAnA udyama karaveA, gurunA sanmukha hamezA zAsra-vyAkhyAonuM zravaNa karavuM, ekAcittathI krama-pUrvaka dhyAna karavuM, zaga-dveSa, viSAda, dveSa, vikathA, 44pa, abhimAna, mAyAkrika doSane dUrathI vavA, hamezAM dAkSiNyAdi guNeA dIkSAdika ratnAne upArjana karavA. paMca parameSThInuM smaraNa karI kAryAraMbha karavA, zAstronAM tattvAnuM pazuvartana karavuM, vaLI karuNApAtramAM kAruNya karavuM, A mAga mAkSane ceAgya che. A samaye eka dhanuSadhArI pAmara manuSya dUra ubhA rahI prabhune manathI pUchate hatA, tyAre prabhue vacanathI pUchavA kahyuM. pragaTa pUchavA mATe zaktimAn yatA na hatA, chatAM zaramAtAM zaramAtAM teNe pUchyuM ke, he bhagavaMta! jA sA, sA sA' 'je te, te te' ema guptAkSara ane vANIthI teNe prazna karyAM. pUchelAne pratyuttara temAM AvI ja jAya che. tene vAmI paNa uttara Ape che. tyArapachI praNAma karIne gautamasvAmI pazu A guptAkSaranA paramAtha pUche che. huM bhagava'ta! 'jA sA, sA grA' evI vizeSa bhASAmAM teNe Apane pUchyuM, te kRpA karIne tene vistArathI paramAtha A viSayamAM zuM che ? te samAve. (120) prabhue e vRttAnta A pramANe kahyo-- "Aho Shrutgyanam" Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jA sA, sA sA'nuM dRSTAMta [ 127 ] cAnagarImAM strI lAlupI eka suvaNaeN kAra hatA. suMdara rUpavALI je kAI kanyAne dekhe che, tenI te abhilASA kare che. tenA pitAne 500 suvaNu maheArA ApIne te kanyA sAthe lagna karatA hatA, ema karatAM teNe peAtAne tyAM 500 strIe ekaThI karI. dareka patnIne tilaka Adi cauda prakAranA AbhUSaNe, cInAi. rezamI vasro Ape che, para Mtu je divase je bhAryAne bhegave che, te ja divase kuMkuma, puSpA, AbhUSaNe vastro Ape che, khInna divase ApatA nathI. . IrSyA-zastrathI ghavAelA te gharanI bahAra nIkaLatA nathI. sagA, sabaMdhI, pitA, bandhu Adine gharamAM praveza karatAM rAke che. (125) eka vakhata snehImitre utsava prasa'ge ghare jamavA AmatraNa Apyu. javAnI icchA na hovA chatAM hAtha pakaDIne baLAtkAre ghare lai gayA. e vakhate te strIe sAmudAyika vicAra kare che ke, ApaNA jIvatAthI ze| kAyade ? maLelA bhegA hovA chatAM ApaNe bhegavaTo karI zakatA nathI. maNiratnAdinA te nizvAna pAse rahelAM che, paNa ApaNane tene Aaa lAbha ? rAkSasa ane yakSathI rakSAela evA te bhAge bhega vaTAmAM kAma lAgatA nathI. Aje ApaNane ekAMta samaya maLyeA che, te ApaE lAMSAkALe vasa, taela vilepana, AbhUSaNathI zRMgAra sajIe. A pramANe kAmadevane anurUpa sarvAMge zRMgAra sajI manehara rUpavALI teo peAtAnuM vadana daNumAM atralAina karatI rahelI hatI; eTalAmAM te seAnAra AvI paheoMcyA. te kSaNe tevA zaNagArelA zarIravALI sarvane dekhIne kApa karI temAMthI ekane pakaDIne tene tADana kayu", eTalAmAM te zrI mRtyu pAmI. bAkInI srIe peAtAnA prANanA nAzanI zakAthI te eka sAmaTI sava` sIee vegathI te pati upara dathA phUMkayAM, tethI te pazu mRtyu pAmyA. mRtyu pAmelA patine rRkhIne te atizaya pazcAttApathI tapta thaela cittavALI ekaThI maLIne samaya jAsunAra evI teme pazcAttApa karavA lAgI ke, kharekhara ApaNe nirbhrAgiNIe chIe, pratimArikA ' evI ApaNI apakIti thaze, pachI ApaNe ApaNu mukha kAne batAvI zakIzuM? have sAkSAt leAka kuTuMbI, snehI sa`kha'zrIe dararAja ApaNA upara dhikkAra varasAvaze, bhIkhArIonAM ToLAM paNa game tema ApaNuA mATe apavAda-tiraskAranAM vacanA elaze, jethI ApaNe marelA jevAM ja thaIzuM. pAchaLathI prANanA tyAga karavA paDe, tA hajI sudhI Aje ApaNuM mahApApa kAie jANyuM nathI, tyAM sudhImAM A gharamAM IMdhaNAM bharIne gharane Aga lagADIne mAthe sa sAthe mRtyu pAmIe. te pramANe yu, eTale satata saLagelA agninI bhayaMkara yajihvA sarakhI lAMbI jALamAM te mUDha zrI baLI marI. C pApa karyAM pachI jenA pazcAttApa pallavita thayA hatA, evI te kAma nija rAnA puNyayeAge paryaMta upara eka pallImAM eka nyUna evA mahA bharADI cArA thayA. "Aho Shrutgyanam" Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAnuvAda prathama mRtyu pAmelI ii ekAMtare-eka bhavanA AMtazamAM brAhmaNa kuLamAM putrarUpe thaye ane dAsapaNu karavA lAgyA. bIjA bhavamAM tiyacatimAM utpanna thayA hatA. pelAne janmyA pAMca varSa thayAM hatAM, tyAre suvadhu kAra paNa tiya canA bhava pUrNa karI te ja brAhmaNakuLamAM atisvarUpavALI putrIrUpe janmI. te putrIne khalyavayamAM ja kAmAgnine tIvra udaya rahetA hatA. nira'tara zarIramAM kAmadAha utpanna thAya, tethI rudana karyo ja kare, kaI prakAre zAMta thatI na hatI. khAlikAne sAcavanArI A brAhmaNaputra hatA. pUrva bhavanA kAmadAhathI maLatI hatI. ema karatAM pelA sevaka zarIra para hAtha pheravatAM pheravatAM tenI AMgaLI cAni paMpALavA lAgI, eTale rAtI baMdha thaI gaI; eTale rudana baMdha kAvavAnA upAya maLI gayA. brAhmaNe AvI kuceSTA dekhavAthI tene tADana karI peAtAnA gharamAMthI hAMkI kADho, te duSTa nekara atikrAva pAmyA ane cArAne maLyo, cAre khAju ghAra aMdhakAramAM paheoMcela ghuvaDa sukhI thAya che, duSTa mANasa duSTonA vanamAM jAya, te pratiSThA prApta kare che. pelI brAhmaNaputrI yauvana ya na pAmavA chatAM asatIemAM agresarapaNuM dhAraNa karanAra banI. mAtA-pitAe tene tajI dIdhI eTale rakhaDatI rakhaDatI te eka gAmamAM paheAMcI. te gAmamAM pelA pAMcame cArA dhADa pADIne AkhuM gAma lUMTI gayA. peDhI paNa te cArA sAthe gaI. te pAMcase cArAne mA eka ja strI che, teeAnI sAthe bhAga seAgavatI atizaya harSa pAme che, pharI bhAgave, tA paNa tRpti thatI nathI. je samudra jaLathI ane agni lAkaDA-indhayAMthI tRpti pAme che, bIjA bIjA puruSane tRpti thAya che, paraMtu A viSayamAM sIe tRpti pAmatI nathI. A cAre sAthe phare che, jema slezanI ghaTI bIjA bIjAnA annane daLe che, tema A taruNu kAminI strI paNa te gati pAmelI che. kAi vakhata cArA dhADa pADavA mATe gayA, tyAMthI eka bIjI strI eTalA mATe lAvyA ke, bicArI A ekalI sava" sAthe ghaNI thAkI jAya, tene rAhata ApavA mATe ane sahAya karavA mATe kAma lAge. (150) paraMtu A ilu tene zekava gaNavA lAgI ane peAtAnA kAmasukhamAM bhAga paDAvanArI che, tethI tene ahiM gharavAsa karavA detI nathI, tenAM chidro khALe che ane marakI mAphaka mArI nAkhavA icchA kare che. jyAre sa cArA dhADa pADavA gayA, tyAre tene khetIe kahyuM ke, ' A kuvAnA taLiyAmAM zuM jaIne aMdara nirIkSaNa kara' pelI jevI jevA gaI dhArA kUvAmAM bicArIne pheMkI. pAchA AvelA tee ahena karyAM gaI? te jaldI kahe, atizaya krodha karavA * tame tenI tapAsa kema nathI karatA ?' iMgita AkAra jANavAmAM kuzaLa tee samajI gayA ke jarUra Athe ja tene mArI nAkhI jazuAya che. "Aho Shrutgyanam" ane pANI bharavA ghaNe dUra gayA, dekhAya che ? ke atI ! AgaLa ke, tAta peDhIe dhakko mArI pUchavA lAgyAM ke tArI nAnI pUrvaka te kahevA lAgI ke, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja sA, sA sA nI kathA [ 129 ] tyArapachI te nAno cora hatuM, teNe vizuddha cittathI vicAryuM ke, "huM mAnuM chuM ke, A pelA brAhmaNanI putrI athavA panI hovI joIe. kAraNa ke bAlA hatI, tyAre paNa suvarNa sarakhI suMdara kAyAvALI hatI. arere! he nibhaMgI! A tane kAmane unmAda keI navI jAtane utpanna thaye lAge che ? ATalA ATalA puruSothI paNa haju tane tRpti thatI nathI ? athavA A kAI vezyA che, athavA bIjI koI pApi che, AvI pApaNuM thI sarvathA saryuM. paraMtu kauzAMbI nagarImAM jaIne jemane samagra artha pragaTa che, evA vIra bhagavaMtane samavasaraNamAM pUchIne A viSayamAM paramArtha zuM che? te jANI lauM." A pramANe ciMtavana karIne AvelA teNe guptapaNe pUchyuM hatuM. he gautama! meM paNa tene te ja uttara ApyA hatA. have pelA pAmarane kahe che ke, he suMdara! asAra evA dukhapUNe A saMsAramAM eka kSaNavAra paNa vAsa kare egya nathI. vAsa kare hoya te nivRtti-mokSanagarImAM vAsa karavo egya che. mokSanagarImAM ekAMtika, AtyaMtika, anupama, bAdhA vagaranuM sukha hoya che. je te sukhanI abhilASA vartatI. hoya to tatkAla pravrayA aMgIkAra karavA taiyAra thA. bhAlata para joDelA be hAtha lagADIne vratanA viSayamAM te vinaMti karavA lAgyo, eTale bhagavaMte pitAnA haratathI tene dIkSA ApI ane uttama sAdhu thayA. te sAdhu pelI pahelI mAM pahoMcI pAMcaso cArAne paNa te kathA kahIne pratibodha karyo ane tyArapachI dIkSA ApI. A pramANe 'aa sA sA sA nI kathA pUrNa thaI. have samavasaraNyamAM mRgAvatI devIe vIrabhagavaMtane vaMdana karI vinaMti karI ke, "he mahAprabhu! huM paNa pradyota rAjAne pUchIne dIkSA aMgIkAra karIza." traNa bhuvananA havAmI vIrabhagavaMte kahyuM ke, "he bhadra! tArA manoratha anurUpa che. AvA dharmakAryamAM vilaMba kare yogya nathI. pharI A kSaNa maLa durlabha che. pradyota rAjA pAse. pahoMcIne tene kahyuM ke, "he sajajana ! supurUSa! je tame mane anujJA Apo, to huM sAsvIpaNuM aMgIkAra karuM. kAraNa ke, hAla huM tamAre AdhIna chuM. devatAo ane asurenI amavasaraNanI parSadAmAM tene nivAraNa karavA asamartha, jenA mukhanI kAMti uDI gaI che, evo te pradyota kahevA lAgyuM ke, "he suMdarI ! temAM zuM ayogya che ? teNe paNa prabhu sanmukha tIvrakAmanA unmAdanI adhikatA hovA chatAM rajA ApI. pRthvI narendranI pAse mukhamAM gayelAne mUkI de che. tyArapachI mRgAvatIe bALa udayanakumArane pradyotarAjAnA kheLAmAM nidhi mAphaka sthApanA karI mahAvIrabhagavaMtanA hastathI pratrajyA aMgIkAra karI. (170) te ja mahAza jAnI bIjI ATha rANIoe zreSTha bhAvanA bhAvavA pUrvaka tenI sAthe dIkSA aMgIkAra karI. jema devadravyane droha karavAmAM-DubADavAmAM bApa-dAdAnI pahelAnI muDI hoya, "Aho Shrutgyanam Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 130 ] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAda te pazu sava cAlI jAya che, te pramANe mRgAvatI sAthe bhega bhAgavavAnI icchAvALA tene paNa te pramANe thayuM. arthAt caMDapradyotanI ATha rANIoe paNa dIkSA aMgIkAra karI. upAMga-sahita agAnA te savee abhyAsa karyo, peAtAnA AtmAne atitIvra tapakama karavAmAM apaNu karyo. zrIjA bIjA sthaLe prabhue vihAra karyo. kAika samaye pharI prabhu kauzAMbImAM padhAryAM. bhavathI bhaya pAmelA bhavyAtmAze samavasaraNamAM bhagavaMtanA zaraNamAM AvelA hatA. dezanA sAMbhaLI padA pAchI nIkaLI tyAre mULa vimAna sahita sUrya ane caMdra ane tyAM mAnyA. prabhune namaskAra karIne dhamadezanA sAMbhaLatA hatA. (17) divasa ane rAtrinA vizeSane na jANatI mRgAvatI mahAAryo akALa hovA chatAM lAMbA kALa sudhI samavasaraNamAM besI rahI. caMdanA mahAAryo ane khIjA sAdhvIe upayAga rAkhI vasatimAM AvI gaI, pratikramaNa karIne svAdhyAya-dhyAnamAM TvIna manavALI teo rahelI hatI. sUrya-caMdra potapotAnA sthAnake upaDIne pahoMcI gayA, tyAre aNudhA) adhikAra-samUha cAre bAju ekadama phelAI gayA, tyAre gabharAtAM gabharAtAM mRgAvatI mAryo vasatImAM AvI pahoMcyAM. cakranA Aryoe ThapakArUpa zikhAmaNu ApatAM kahyu` ke, tevA prakAranA mAtApitAthI uttamakuLamAM janmelI evI tamane kAle cAlavuM, te yukta gaNAya ? huM dhama zIle ! tene mane javAba Ape. praNAma karIne mRgAvatI khamAve che ke, ' he bhagavatI ! te mithyA duSkRta thAze, mArA anupAga thayA, have kadApi A pramANe nahiM karIza.' vAraMvAra guru samakSa peAtAnI gaNA karatAM AtmAne zikhAmaNa ApatAM ApatAM jeNe leAkAleAkane prakAzita karanAra evuM kevalajJAna pragaTa ryuM. e ja vAta kare che pagamAM paDIne peAtAnA dekhe| sabhyapaNe saraLatAthI aMgIkAra karIne kharekhara mRgAvatIe kevaLajJAna meLavyuM. sayArAmAM rahelAM ca'nA Aryone te samaye nidrA AvI gaI. gADha aMdhakAranA aMkura satata phelAelA. evA kALamAM eka khUNA taraphathI cAlyeA AvatA bhayaMkara kALe mahAsarpa AgaLa dekhyA. kevaLI evAM mRgAvatIe cakranA AryAnA hAtha suthArAmAM sthApana karyAM. rakhe A sapa cakranA AryAne DaMkhe, jAgelAM caMdanAryA pUche che ke hajI paNa tuM ahiM ja rahelI che? * ' arere! mArA pramAda thaye! ke, te vakhate khAmatI evI tane meM rajA na AoN. vaLI pUchyuM ke, * mArA hAthanA sparza kayA kAraNe karyo ?' mRgAvatIe kahyuM ke, 'Aha sarpa ekadama AvatA hatA, tethI laTakatA tamArA hastane meM zayyAmAM sthApana karyo? cakranAe pUchyuM ke, AvA gADha AvakAramAM te sapa AvatA zI rIte jANyA ' 'jJAnathI '* kSAApamika ke kSAyika jJAnathI ?1 'kSAyika kevaLajJAnathI.' e sAMbhaLI * "Aho Shrutgyanam" Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbusvAgI caritra [ 131 ) caMdanA kahevA lAgyA, "he mahAza! meM jANyuM na hatuM, nibhAMgI mane khamaje. ajANa hAvAthI kevalInI meM moTI AzAtanA karI. ane tenuM "micchA dukkaDaM" thAo." A pramANe niMdana, garvanI bhAvanA daDha bhAvatAM bhAvatAM caMdanAe paNa tarata ja kevaLajJAna pragaTa karyuM. A mRgAvatInI sthA pUrNa thaI. (11) (34) kapa pAmatI mRgAvatI paNa kaSAyane niha karIne kevaLajJAna pAmI, e. pramANe je bIjAo paNa tene kabaje karI zake che, tene guNa kahe che. ki sakkA vuttuM je. sagagadhammammi koi akasAo / / jo puNa dharijjaM dhaNiaM, duvbayaNujjAlie sa muNI // 35 // rAga ane upalakSaNathI DhaSa e baMnethI yukta hoya, te sarAga dharma, atyAre tevA sAma dharmamAM rahelo AtmA evo koI hoI zake kharo ke je kaSAya vagarane hoya? athatuM na hoya. te paNa koInAM durvacanarUpI IdhaNAthI udIpita thaelA agni sarakhA udayamAM AvelA kaSAyone dabAvI de, niSphaLa banAve, bahAra na kADhe, aMdara pAra karI rAkhe, kaSAnuM phaLa besavA na de, yathAvasthita muktimAgane je mAne, te muni kahevAya. viveka sahita hovAthI sarAgadharmamAM vartate hevAthI, te yathAvasthita mokSanuM kAraNa che. (35) zA mATe kaSAyono nigraha kare che? tevI zaMkA karIne kaSAnAM nukazAnanA phaLa kaDuakasAyatarUNaM, puSpaM ca phalaM ca do'vi virasAI / puppheNa jAi kuvio, phaleNa pAvaM samAyarai // 36 // saMte vi ko vi ujjhai ko vi asaMte ahilasai bhoe / cayai parapaccaeNa vi, pabhavo daThUNa jaha jaMbu // 37 // jemAM te lAla ane mukha bhayaMkara dekhAya che, evA krodhArSi-kaSAyavRkSonA apa ane phala ati kaTuka hoya che. haju kaDavI vI bALInAM phaLa pAke tyAre madhura hoya che, paraMtu kaSAyAnAM puSpa ane phaLa baMne ekAMta kaDavA vAda-pariNAmavALAM hoya che. krodhanuM puSpa e samajavuM ke krodha Ave tyAre azubha ciMtavana thAya, phaLa e samajavuM ke krodha thAya tyAre tADana, mAraNa apazabda cAraNa Adi anucita pApa-pravRtti karAvanAra thAya che. kaSAne udaya e puruSa ane tenA udayathI pravRtti karavI, te kaSAyanAM phalo samajavAM. (36) mATe te kaSA ane tenAM kAraNabhUta zabdAdika bhegone jabUravAnI ane prabhavanI jema sarvathA tyAga kare. keTalAka chatA bhegone paNa tyAga kare che, keTalAka "Aho Shrutgyanam Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 132 ] prA, upadezamAlAnA gUjazanuvAda pAse bhegeAnI sAmagrI na hovA chatAM bhAgeAnI abhilASA kare che, jema ja bhUsvAmIne dekhIne prabhave bhegAne tyAga karyo, tema keTalAka pArakAnuM AlaMbana laine tyAga kare che. ja mUsvAmIe bhegAnA, patnIe ane kuTuMbanA tyAga kevI rIte karyo ane temane dekhIne prabhave ane jabusvAmInA parivAre paNa bhegenA tyAga kevI rIte karyAM ? tenI vistRta kathA vavatA jaNAve che keH-- ja bhUsvAmI-caritra---- jabudvIpanA A bharata-kSetra viSe magadha dezanA AbhUSaNa samAna, bhraSTa puSTa gokuLa yukta, suprasiddha yathAya nAmavALu sugrAma nAmanuM eka gAma hatuM. te gAmamAM satya vacana meTalanAra A mAphaka saraLa svabhAvI rATheDa tute, tene revatI devIe ApelI hAvAthI raivatI nAmanI bhAryo hatI. tene bhavanA bhayathI udvega pAmelA cittavALA bhavadatta nAmane prathama putra hatA, bhAvapUrvaka pUjA karavAmAM tallIna bhavadeva nAmanA khInne putra hatA. kAika samaye susthita nAmanA AcAryanI pAse dezanArUpI amRtavRSTithI si McAyela navayauvana vayavALA hovA chatAM mATA bhatta vairAgI banI dIkSA aMgIkAra karI. te gaccha-samudAyamAM eka munie AcAya bhagavatane vadanA karI vinaMti karI ke, * ApanI AjJA prApta thAya te huM mArA pUrva-saMbadhIeAne pratibaMdha karavA jAuM, mArA laghubandhu mAza upara atyaMta snehALu hatA, mane rakhavAthI te jarUra tarata dIkSA aMgIkAra karaze. ' AcAya mahArAjAe tene sahAya karanArA evA e gItA sAdhue ApyA, te tyAM gayA, paNa jaldI pAchA AvI gayA. guru mahArAjanA caraNa-kamaLamAM praNAma karI jaNAvyuM ke, 'nAnAbhAinA lagna thaI gayAM, te kAraNe te dIkSA levA taiyAra na thayA.' eTale hAsya karatA bhavadatta muni mIThA elabhe ApatAM malyA ke, 'tArA snehALa bhAIne tArA upara sAcA sneha hoya te bhale vivAha ke lagna thayAM hoya, te paNa dIkSA kema na aMgIkAra kare ?' eTale pelAe pratyuttara ApyA ke, 'tAre paNa snehI nAnA bhAi che, te tuM tene dIkSA ApIza. te ame joizuM.' te samaye bhadatte kahyu ke, 'jo AcAya bhagavata tyAM vihAra karaze, to tene tame dIkSita thayelA jarUra dekhazeA, bahu elavAthI zuM?' ema vihAra karatAM karatAM kAi vakhate AcAyanI sAthe te magadha dezamAM gayA, eTale gurunI AjJA meLavI pAtAnA pUrva saMdhIeAne pratibAdha karavA mATe sugAma nAmanA gAme gaye. te vakhate te bhavadeva navapariNIta nAgilA nAmanI priyAnAM mukhanI ze|bhA karI rahyo hate. lAMbA kALe bhavadatta muni gharAMgaNe padhArela hovAthI temanA darzanathI mAtA pitAhika kuTu bI snehIvaga AnaMda pAmyA ane atizaktipUrvaka bhavadrattamuninAM "Aho Shrutgyanam" Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbusvAmInI kathA [ 133 ] caraNa-kamalamAM praNAma karyA, eTale munie sane dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. nehI kuTuMbI vage pUchayuM ke, dharma nirvAha karavAnuM sAdhana ApanuM zarIra kuzala tema ja zIla ane vrato sukhapUrvaka vahana thAya che ne? te munie paNa kahyuM ke, "tame sarve vivAha kAryamAM vyagra cho, to huM jAuM chuM." tyAre sAdhune ka9pe tevA bheja. nAdi bhavadara munine pratilAvyA. navavadhUnA mukhanI zobhA karavAmAM rokAyela hovA chatAM 'bhAI munine praNAma karIne tarata pA che AvuM chuM" ema kahI bahAra AvI vadattane praNAma karyA. eTale nAnAbhAinA hAthamAM pAtra samarpaNa karI muni laghu badhu sAthe upAzraya tarapha cAlyA. nehI saMbaMdhI keTalAka pAchaLa vidAya ApavA AvyA. strIvaze thoDuM cAlI pAchA vaLI gayo. temanI pAchaLa puruSavargo paNa praNAma karI ghara tarapha prayANuM karyuM. A samaye bhavadeve manamAM vicAryuM ke, "moTAbhAI pAchA vaLavAnuM na kahe, te mArAthI pAchA kevI rIte vaLAya? bIjI bAju navavadhUnA mukhanI zobhA karavAnuM kArya adhuruM mUkIne A chuM. have moTAbhAI pAtra pakaDAvelA nAnAbhAIne pU* krIDA karelAM sthAno batAvatAM kahe che ke, " pahelA ApaNe ahiM ramatA hatA, ane pachI thAkIne ghare jatA hatA." have bhavadeva manamAM vicAre che ke, "kaI prakAre moTAbhAI mArA hAthamAMthI pAtra pitAnAM hAthamAM laI le, to huM pAcho pharuM.' A vAta sAMbhaLatA sAMbhaLatA bhavadeva guru pAse jyAM AvI pahoMcyo eTale upAzrayamAM rahelA munio ekadama bolavA lAgyA ke, "A to nAnAbhAIne Aje ja dIkSA ApavAno.' zaNagArelA suMdara vastra paherelA ane AbhUSaNothI alaMkRta karelA bhAIne sAthe lAvyo eTale bhavadatte kahyuM ke, "munivANuM divasa anyathA ane kharI ?" AcAye* bhavadevane pUchyuM ke, "he vatsa ! A tArA moTAbhAI sAcI vAta kahe che ?" moTAbhAI beTA na paDe tethI dAkSiNyathI bhavadeve kahyuM ke, "bhAI kahe te barAbara che." lajajAthI dIkSA lIdhI, paraMtu zarIrathI navI pravajyAne ane manamAM te navI bhAryAne dhAraNa karato hate. kalpavRkSanA pupanI mALA sAthe priyAne manamAM dhAraNa karato bicAro te ekI sAthe paMcagavyarUpa pavitra vastune ane apavitra madirAne sAthe dhAraNa karato hato. putra bhavadevane pAchA pharatAM ghaNo vilaMba thavAthI mAtA-pitAe tenI khaLa karI, loko pAsethI jANyuM ke, " bhavadeve dIkSA aMgIkAra karI, zubhacittavALA moTA -- bhAI bhavadatta muni lAMbA kALa sudhI dIkSA pALI anazana-pUrvaka samAdhi sahita kALa pAmI saudharma devalokamAM moTA devapaNe utpanna thayA. have nAnAbhAI , bhavadeva paNa "are! mArI priyA nAgalA mArA pratye saneha rAkhanArI che, huM tene priya chuM" ema vicArato babaDato pALa tUTavAthI setubaMdhanuM pANInuM pura bahAra nIkaLI jAya, tema bhAInI zarama tUTI javAthI pitAnA sutrAma nAmanA gAme pahoMcyo. vicAravA "Aho Shrutgyanam Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 134 ] .prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda lAgyuM ke, "mArA lAMbA kALanA virahAgnithI bicArI baLatI-jhaLatI kuza zarIravALI banI gaI haze, vivAha samaye mArA pratye navIna nehavAnI hatI, have tene eLakhIza kevI rIte ?" ema vicArato kaIka maMdiranA dvArabhAgamAM jeTalAmAM ja rahe che, teTalAmAM tyAM AgaLa gAmamAMthI pUjAnAM upakaraNethI pUrNa thALa hAthamAM dhAraNa karelI eka sI brANa pUjAraNa sAthe tyAM AvI pahoMcI. "A sAdhu bhagavaMta che." ema karI temane vaMdanA karI, "zarIra tathA saMyamayAtrA sukhapUrvaka cAle che. ?" ema be prakAre sukhazAtA pUchI. AvanAra bhavadeva munie tene pUchayuM ke, "he zrAvikA ! Arya zaTheDa, revatI tathA temanI putravadhU nAgilA jIve che ke?" zrAvikA manamAM ciMtavavA lAgI ke, "A teo haze ke jenI sAthe mArA lagna thayAM hatAM, te have huM temane pUchuM ke, "tamone temanuM zu prajana che?" munie kahyuM ke, "A ThoDa tathA revatIno huM bhavadeva nAmane nAno putra chuM ane nAgilA sAthe mAruM lagna thayAM hatAM. te samaye mArI priyAnuM mukhamaMDana apUrNa mUkIne mArA priyAbaMdhu muni bhavadattanA dabANa ane zaramathI ATalA divasa dIkSA pALI. bhavadattamuni cheDA samaya pahelAM devaloka pAmyA. eTale have huM tyAMthI mArI priyAnuM mukhakamala nIrakhavA utsuka hRdayavALe ahiM Avyo chuM." pelI strIe kahyuM ke, "tamArA mAtApitAjI mRtyu pAmyAne ghaNe kALa vItI gayA, paraMtu haju nAgilA jIve che ane ane te mArI sakhI che." nAgilAne hitopadeza madeva kahe - "tenuM sarva svarUpe jANatI hoya, te tane kaMIka pUchuM, te kevA rUpa, lAvAya ane varNavALI che ? atyAre tenI vaya keTalI haze ?" zrAvikA-"jevI huM chuM tevI ja te paNa che, temAM lagAra pharaka nathI, paraMtu suMdara cAritravALA he munivara ! tamane tenuM zuM prayojana che?" bhavadeva"paraNatAMnI sAthe ja te bicArIne meM tyAga karyo hate." zrAvikA -tenA bhAdayathI ja tame tyAga karI, tethI tenI bhava-viSavelaDI sukAI gaI." bhavadeva-"zubha zIlavALI, tema ja suMdara vatanavALI che te zrAvaka vrate pALe che?" zrAvikA-ekalI vrata pALatI nathI, paraMtu bIjAne preraNA ApI paLAve paNa che." bhavadeva-"huM te tenuM niraMtara smaraNa karuM chuM te te paNa mane yAda kare che ?' zrAvikA-"tame te sAdhu thaIne cUkayA, te to niraMtara mokSamArga mAM lAgI gaI che.. tamArA benI tulanA kevI rIte karI zakAya? te te dararoja derAsaramAM jayApUrvaka kacaro kADha, sAphasUphI kacchI, cUne devarAvavo vagere prabhubhaktikAryamAM rokAyelI haMmezA zrAvikAnAM vratanuM pAlana karavuM, bhAvanAo bhAvavI, "Aho Shrutgyanam Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbusvAmI caritra [ 135 ] atitIvra tapa tapavuM, suvihita sAdhuo pAse jaI upadeza-rasAyaNanuM sadA pAna karavuM, guruvaMdana, devavaMdana, pratikramaNa, paccakakhANa vagere kriyAmAM udyama kare che.' bhavadeva-te tene AMkhathI nihALuM.' zrAvikA-"acivALI tene nihALavAthI zuM lAbha ? athavA to mane dekhI, eTale tene ja khelI mAne. vadhAre zuM kahevuM? je huM chuM te ja e che, te che e ja huM chuM, baMneno AtmA judA nathI." bhavadeva-te ema spaSTa kahI de ke, huM ja te nAgilA chuM. he zrAvikA ! tuM ja nAgilA hevI joIe." zrAvikAcAsa, atiprauDha brahmacaryane dhAraNa karanArI, carabI, mAMsa, viSTA Adi azucipUrNa cAmaDAnI dhamANa-pakhALa sarakhI huM pote ja nAgilA chuM. mArI guruNIe kahelI eka kathA huM tamane kahuM chuM, te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo ane AvuM sAdhupaNuM tame hArI na jAva." pADAne pratibedha- kaIka samaye tatkAla vidhura ane vRddha brAhmaNa putrane laIne nagarabhaMga thavAnA kAraNe gharathI bahAra nIkaLI gayo. mokSasukhanI abhilASAvALA, sAdhu pAse dharmazravaNa karI utpanna thayelI samativALA teNe dIkSA aMgIkAra karI. te dazavidha cakravAla cAmAcArInuM pAlana karatA hatA, kaThaNa kriyAo karatA hatA. tene je putra sAthe sAdhu thaye hatuM, te ThaMDA AhAra, vAda-rasa vagaranuM ukALeluM jaLapAna karavuM, pagamAM pagarakhAM na paheravAM, kaThaNa pathArImAM zayana karavuM, nAvA-dhovAnuM maLe nahiM. A vagere kaThaNa sAdhucaryAthI manamAM kheda anubhavato pitAjIne kahevA lAgyo ke- "he aMta! A ThaMDuM bhejana mane nathI bhAvatuM arasa-virasa jaLapAna karI zakatuM nathI." ItyAdika bolatA hatA, tyAre vRddha pitAe keTalAka samaya jaNApUrvaka tene mAphaka Ave tevA prakAranA AhAra-pANI lAvI ApyA. ema keTalAka samaya saMyamamAM pravartAvyo. koIka samaye putre kahyuM ke- "he khaMta ! kAmadevanA bANa kAvAthI jarjarita zarIravALe huM have strI vagara kSaNavAra paNa prANa dhAraNa karavA samartha nathI." eTale pitAe putrano tyAga karyo. "asaMta jIvanI sArasaMbhALa karavAthI sayuM." je kAraNathI kahyuM che ke-- "jinezvara bhagavaMtoe ekAMte koI paNa vastunI anujJA ke pratiSedha karyA nathI, mAtra maithunabhAvane choDIne. kAraNa ke maithunakIDA rAga-dveSa vagara banI zakatI nathI. tyArapachI te dIkSA choDIne potAnA pUrvanA sahavAsIne yAda karIne eka brAhmaNane tyAM gharakAma karavAnI AjIvikAcI rahevA lAgyA. "Aho Shrutgyanam Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] prA. upadezamAlAne gUrjazanuvAda keTalAka kALa pachI eka chokarI sAthe lagna karyuM. vivAha samaye gAmamAM dhADa paDI ane te navadaMpatIne mArI nAkhyA. bhagatRSNAvALo te ArtadhyAnamAM vartata hovAthI mRtyu pAmI pADe thaye. pitAsAdhu paMDitamaraNa pAmavApUrvaka kALadharma pAmI devalokamAM deva thayA. avadhijJAnathI deve putrane pADArUpe joyo. deve devamAyAthI yamarAjA sarakhI mATI kAyA vimuvI kasAI dvArA te pADo kharIda karyo ane tenA upara ucakI na zakAya teTalo bhAra Ape. grISma RtuvALA, sakhata tApavALA kALamAM tapelI retInA mArgamAM tenA upara caDI gADha lAkaDInA prahAra mAravA pUrvaka tene calAve che. jyAre jillA bahAra nIkaLI jAya che ane tapelI retImAM nIce DhaLI paDe che, tyAre jorathI lAkaDI-hephano mAra mArI uThADe che ane prakAranI pIDAthI jeTalAmAM prANa javAnI taiyArI thaI eTale sAdhunuM rUpa vikarthI potAnuM pUrvabhavanuM savarUpa batAve che. vaLI kahe che ke, "he khaMta ! te te karI zakavA mATe huM samartha nathI." sAdhurUpane dekhato te pADe vicAre che ke, "AvuM rUpa pahelAM meM kayAMya joyeluM hatuM ema vicAratA pADAne tevA prakAranAM AvaraNa karmanA kSapazama-paDala 62 thavAnA cage jAtismaraNa jJAna thayuM. tyArapachI potAnI bhASAmAM "he aMta ? mAruM rakSaNa karo, yamadUta sarakhA A kasAIthI mane choDAvo." deve kahyuM, "are kamAI ! A mArA mulakane pIDA na karo." teNe kahyuM-"tamAruM vacana te pADe sAMbhaLatuM nathI, mATe tame khasI jAva. ame te enI pAse bhAra vahana karAvIzuM. jIvatAM te teno chUTakAro nahI ja karIe." jyAre deve jANyuM ke, "have e dharma mArga aMgIkAra karaze. tyAre tenI prArthanAthI tene cheDo ane deve upadeza Ape. bhaya dekhe, eTale dezaviratirUpa zrAvakadharma svIkAryo, bhakta-pratyAkhyAna arthAta anazana karI saudharma kaha5 nAmanA prathama devalokamAM vaimAnika devapaNe utpanna thaye. tiryaMcagati ane durgatimAM jatA evA te pADAne pitAe bacAve." paraMtu tamane to devaloka gayelA moTA bhAIe sAdhurUpa dekhADIne pratibodha pamADavAno upAya na karyo. aniya evA jIvitamAM tame pramAdI banI kALa pAmI duHkhamaya saMsAramAM paribhramaNa karaze, te have ahiMthI gurunI pAse pAchA jAva. je kAraNa mATe kaheluM che ke- "jeone tapa, saMyama, phAti ane brahmacarya priya che, teo pachI paNa tevA dharmakAryamAM prayatna kare che, teo amaradevonA bhavanomAM vAsa kare che." A samaye te brAhamaNane eka putra khIranuM bhojana karIne tyAM AvI pahoMcyA. game te koI kAraNathI tene tyAM vamana thayuM. brAhmaNIe kahyuM - "he putra! cAkhA, dUdha, sAkara vagere sAmagrI mAgI lAvIne A khIra rAMdhI hatI, te A vamelI khIra pharIthI khAI ja, A sundara miSTAnna bhojana che. tyAre bhavadeve kahyuM - "he dharmazIlA! AvuM zuM bole che ? vamana kareluM bhojana durgucchanIya-kharAba hovAthI khAvA yogya. na gaNAya." have A prasaMge nAgilA kahevA lAgI ke, "tame paNa vaLeluM khAnAra kema "Aho Shrutgyanam Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja bhUsvAmInuM caritra { 137 ] na gaNuAva ?' kAraNa ke mAMsa, carabI, majAthI banelI huM chuM, tame mane chAMDelI-vakhetI che ane pharI mane bhAgavavAnI icchA karI che' ATalA lAMbA kALa sudhI dIkSA pALI pachI tene cheDatAM tamane Aje zarama kema nathI AvatI? akAya karavA taiyAra thayelA tamane huM na icchatI hovA chatAM mane tame icche che. jema keAI bhIma ane bhUkhathI du:khI thayelA hAya ane DaeNAI jamInamAM dATeluM nidhAna batAve, chatAM pUrvAMnI duHkhI vyavasthAnI prArthanA kare, tema tame mArI prAthanA karI che. jema, khIra, suMdara khAdya, anUra, mIThA pUDalA hAjara hovA chatAM bhAgadaMtazayakramanA udayavALA bhUkhyA chatAM khAI zakatA nathI, tema tame A cAritra pALI zakatA nathI. dravya guptivALA sunipaNAmAM tame atitIkSNa duHkhA sahana karyo, have e bhAvaguptivALA anI sahana karaze, te atyAre paNa jaya pAmaze.' ATalA divasa te tame dekhAva pUratI bhAinI zaramathI dIkSA pALI, te have tame bhAvathI dIkSA pALA. pAchaLa cAlanArA jo vegathI cAlanArA thAya te! zuM AgaLa nIkaLI na jAya ? te have pAchA guru pAse jAva ane peAtAnA duzcAstrinI zrIsusthita guru pAse AleAcanA karI, bhAvathI suMdara cAritra-bhArane vahana karIza. huM pazu have sAdhvIjI pAse dIkSA aMgIkAra karIza. ' A pramANe zIkhAmaNa apAyelA te utsAhamAM AvI eTalavA lAgyA ke, are zrAvikA ! teM mane suMdara mAganA upadeza ApyA. huM ghaNA ja rAjI thayA chuM'. nizcayathI narakarUpI aMdhArA phUvAmAM paDatA mane te nacAvyA che. kharekhara mArA mahArAgane teDAvanArI hAvAthI tuM mArI sAcI ginI che, narakAdika nukazAnathI bacAvanArI niHsvAtha-mAtA che, sImA vagaranA manahara dhama'ne arpaNa karanAra hovAthI guruNI che; tA have huM ahiMthI jAuM chu. ane te kahelA upadezanuM anusaraNu karIza.' ema kahI anupama jinapratimAone vadana karI savabhramaNathI bhaya pAmele bhavadeva peAtAnA guru pAse pahoMcyA. peAtAnA trividha jApAnI AleAcanA-pratikramaNa-nindana-prAyazcitta karI atitIvra tapa vaDe zarIra gALI nAkhI pati-maraNanI mAAdhanA karI saudhama devalAka pAmyA. saudhama kalpamAM Indra sakhI Rddhi kAMtivALA sAmAnika-daiva carcA ane yAvajjIva divya kAmabhAgeAnAM sukhA segavavA lAgyA. ' avadhijJAnI sAgaradattamuni-- have te mATAbhAi bhavadatta sAdhunA jIva devalAkathI vyavI puSkalAvatI nAmanI vijayamAM puMDarIka nagarInA svAmI vadatta cakravartInI yazeAdhA priyAnI kukSirUpI kramaLamAM hoMsanI jema utpanna thayA. te samaye rANIne samudramAM snAna karavAne DAhavA utpanna thayA. cakravartIe samudra sarakhI mahAsItA nadImAM mATI RddhipUrvaka snAna karAvI tene DAhaye pUNa ka. cakravartIe jAte tenA savA~ DAlA pUrNa karyAM. sArA 1/ "Aho Shrutgyanam" Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 138 ] pra. upadezamAlAnA gUjazanuvAda suhUte rAjA caigya pUrNa lakSaNavALA putrane janma ApyA. DAhalAnA anusAre tenuM sAgaradatta nAma sthApyuM. anukrame dinapratidina daivRddhi sAthe samagra kaLAmAthI paNa vRddhi pAmavA lAgyA. prasanna lAvaNya vadhu thI paripUrNa evI aneka kanyAo sAthe lagna karyA. suMdara tAruNyathI pUrNa dehavALI te kanyAe sAthe AnaMda karatA hatA. kAIka samaye mahela upara ArUDha thayA hateA. tyAre vAdaLathI vyApta cara Rtu jovAmAM AvI. kAmadevanAM puSpabANane anusaranAra anukrame phelAte zakramela kalikALanA AkAzamaMDalanA mahAsthAna sarakhe thaI gayA. apUrNapaNe phelAte, kUdatA, prerAtA soMgathI ce-nIcA thate kramasara phelAtA phelAtA chevaTe kreDe TUkaDA rUpa manI adRzya thayA. 8 kharekhara ! mA meghanI mAphka rAjyAkrika sava bhAga-sAmagrI sthira che. dhana, jIvita, yauvanArdika najara sAme dekhAtAM hAya, te kSaNavAramAM vIjaLInI jema adRzya thAya che; tA jayAM sudhI A deha-paMjara vRddhAvasthAthI jIbhuM na thAya, ratyAM sudhImAM Aje pa atiudyama karIne pratrajyA mahaNa karavI e ja mAza mATe ceAgya che.' ema vicArIne aneka parivAravALA amRtasAgara nAmanA gurunAM caraNukamaLamAM ghaNA rAjaputra sAthe dIkSA aMgIkAra karI. zrutasamudranA pAra pAmelA, gurukuLavAsamAM rahI peAtAnuM nimA~La caritra pALatA, temA kramanA hrAyazama karI avadhijJAna pAmyA. sAgaradatta muAMne sAthe zivakumAranA samAgama~~ bhavadevanA jIva paNa devaleAkamAMthI thavI, te ja vijayamAM vItazeAkA nAmanI nagarImAM padmaratha rAjAnI vanamALA rANIthI utpanna thayA. te rAjakuvaratu zivakumAra evuM nAma pADayuM. manahara evA te rAjakumAra prauDha yauvanavatI, sakhA rUpavALI kulabAlikA priyAe sAthe vilAsakrIDA karatA hatA. have pura, nagara, khANa vaDe manehara pRthvIma'DalamAM vicaratA vicaratA prazama guNunA nidhAnabhUta sAgaradatta suni tyAM padhAryAM. rahevA mATe jagyAnI anumati lai leAkeAnA upakAra mATe udyAnamAM samavasaryA ane amRtadhArA sarakhI dezanAnI vRSTi karI. leAkeAnuM hita karI rahelA temaNe eka mahinAnA upavAsa karI sAtha vAhanA dhare pAraNuM karyuM. te samaye 'vasudhAzanI vRSTi thaI. pAraNA samadhI pAMca divyeAnA vistAra sAMbhaLI zivakumAre sAgara sAdhunI sevA karavAnA manAtha sahita praNAma karyAM. traNa pradakSiNA ApI caraNa-kamalamAM praNAma karI mAgaLa esIne saddhamanI dezanA rUpa amRtarasanuM pAna karyuM. caupUrvI, avadhijJAnI munivara kevalajJAnInI jema sane hitakArI jinalamanA manahara mamane samajAvanArI, gabhIra vANIthI dezanA sabhaLAvavA lAgyA. A jIvanamAM rogarahita kAcA maLavI, maneAhara * 1 dha risaka devA tapazuthI AkarSoi dhana, suvaNuM, vastra AdinI vRSTi kare che. ahIM dAna, he! dAna,' evI udveANA kare che. duMdubhinAda kare che. "Aho Shrutgyanam" Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUsvAmI caritra [ 139 ] atula svabhAvavALI priyAgonI prApti, Icchita kAryanI siddhi, A sarvanI prApti pUrvabhavamAM karelA dharmanuM phaLa che. enAM phaLa maLyA pachI A janmamAM navIna phaLa na meLave te bhAtuM pUrNa thayelA musApharanI jema paralokamAM te zeka pAme che. viSaya, pramAda, kaSAyarUpa pizAcano tyAga karI samagra samIhita karavAmAM tatpara evA saMyamasAmrAjyane prApta karavA udyama karo. grahaNa-Asevana evI be zikSAo zIkhIne cAritrathI tIkSaNa duHkhane ucheda karI chavasthAnamAM varga ane mokSanA sukhanI rApaNuM karo." te samaye zivakumAre sAgaradatta munine vinaMti karI ke, "tamane dekhavAthI halAsa ane romAMca khaDAM thAya che, tema ja manamAM tuSTi ane puSTi thAya che, te zuM mane koI pUrva janmano tamArI sAthe vajana-saMbaMdha haze ?" zrAvakaputra daDhadharme karelI veyAvacca- he zivakumAra! A bhavanI pahelAnA trIjA bhavamAM jaMbudvIpamAM niSkAraNa premanA pratibaMdhavALe tuM bhavadeva nAmane mAro nAno bhAI hato. mArA mananA saMtoSa khAtara te dIkSA lIdhI ane tenuM pAlana karI tuM sauSama deva thaye, tyAM paNa huM tArA upara sthira ne havAbe hate. pUrva bhavanA abhyAsathI tane mArA upara atyAre paNa neha utpanna thayo che. rAga vagaranA mane tArA upara hita ane upakAra buddhi thAya che, paNa mane tArI mAphaka neha thatuM nathI." zivakumAre kahyuM ke - "he bhagavaMta ! A vAta yathArtha che ane tethI karI A bhavamAM paNa huM dIkSA aMgIkAra karI ApanA caraNanI sevA karavAnI abhilASA karuM chuM. paraMtu te svAmi! mArA hita mATe mAtApitAnI AjJA mAguM. munie kahyuM - "he dhIra! A dharma karavAnA viSayamAM mamatvabhAvane na dhAraNa karIza." pitAnA ghare jaI vrata levA mATe mAtA-pitAne vinave che, paraMtu mAtA-pitA putrane kahe che ke, "he vatsa! tuM amane eka ja putra che. tuM ja zaraNa, rakSaka, dIve, varga ke mekSa che, tArA vagaranA ame he putra! aMdha ane maheza sarakhA chIe. amArA prANe tAre AdhIna che. je te dIkSA le, te he putra ! gharamAM ghAlela sasalA mAphaka te amArA prANa paNa jaldI palAyana thaI jAya." ghaNuM samajAvavA chatAM saMyama levA mATe putrane rAja rajA ApatA nathI, eTale pApagothI viramele, vaiirAgyamAM lIna manavALo sAdhu mAphaka dhRti sahAyavALe te have ramatuM nathI, jamate nathI ane aMtaHpuranA eka zUnya khUNAmAM udAsInatAthI rahe che. mAtA-pitA, ghaNA nagaralokoe vividha prakAre samajAvavA chatAM keI lagAza paNa mAnatA nathI. eTale kheda pAmelA rAjAe vivekanA bhaMDAra jevA Dhadharma nAmanA zrAvaka putrane bolAvI tene kharekharI hakIkata jaNAvI ke, "e koI upAya kara, ke jethI putra AhAra rahaNa kare, je ema karIza, te te amane jIvita ApyuM tema "Aho Shrutgyanam Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 140 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda mAnIzuM." zrAvakaputre kahyuM ke, "yathAzakti te mATe prayatna karIza" -ema kahI zivakumAra rAjaputra pAse gayA. "nisahi" zabdoccAra karI jANe upAzrayamAM praveza karatA hoya, tema teNe te sthAnamAM praveza karyo. IriyAvahI pratikramIne sAdhune vaMdana karAya, tema dvAdazAvatI vaMdanathI tene vaMdana karyuM. AjJA laI bhUmi-pramArjana karI zivakumAra pAse daDhadhamAM zrAvaka beThe. zivakumAra vicAravA lAgyA ke, "patinI mAphaka Ave mAro vinaya kema kA? lAva pUchI jouM."-"he zeThaputra! te tevA prakArane vinaya karyo ke, je sAgara8ra guru pAse kazata meM je hate. zuM tevA prakAranA vinaya mATe huM adhikArI chuM? huM to temanA AgaLa temanA caraNa-kamalanA parAganA mAtra paramANu sarakhe chuM." zrAvakaputre kahyuM ke, "tamee maunavrata toDazuM, tethI huM rAjI thayo chuM. jo ke A vinaya yativargane karavo thAya che, to paNa, kArya karavA mATe tamAro vinaya karuM chuM. A jinazAsanamAM dharmanuM mULa hoya to vinaya ja jaNAvela che." je kAraNa mATe kahevuM che ke, "traNe jagatane pavitra karanAra taMtravALA maMtra, vRddha purUnA hitopadezane praveza, devasamUhane vaMgha, niravadya vidyAe haMmezAM santAne ane vinItane Azraya kare che. jenI sarakhAmaNImAM koI AvI zakatuM nathI. evA saMyamabhAvathI utpanna thayelI zubhalezyAvALA suzrAvakane paNa vinaya kare ucita che." vaLI je dvAdazAvata vaMdana te te yativargane ja dekhAya che, te vaMdana tamane meM eTalA mATe karyuM ke, atyAre tame bhAvasAdhu thayelA che, je atyAre tamane mAtA-pitA dIkSA apAvatA nathI, te "bhAvasAdhu banI huM gharamAM rahu." e rUpe tame bhAvasAdhu thayelA hovAthI meM tamane vaMdana karyuM che. huM tamane pUchuM chuM ke, tame jamatA nathI, bolatA nathI, tenuM zuM kAraNa?" tyAre zivakumAre kahyuM ke, vratanA deDha pariNAmavALA mAre e avazya karavAnuM ja che. hajI paNa mAta-pitA dIkSA grahaNa karavA detA nathI, te have bhAvasAdhu banI gharamAM vAsa karuM. bIjuM sarvasAvadya yoganA saMyoga varjavAnA udyamavALo huM kevI rIte sAvadya-AhAranuM bhojana kare ane teonI sAthe kevI rIte boluM ?" daDhamAM zrAvake kahyuM ke, "tame samyaka prakAre sadadharma karavAmAM nizcala che. bhAvazatrurUpakamane jItavA mATe bIjI konI AvI jaya-patAkA hoI zake? paraMtu AhArano tyAga karIne bhAvacaritra tame zI rIte vahana karI zakaze? paDatA dehane AhArathI ritharapaNe dhAraNa karI zakAya che, TakAvI zakAya che. lAMbA kALa sudhI dIkSA pALanArane jIvananA aMte vidhithI AhAra tyAga kare ucita che. game te prakAre AhAratyAga karI zakAtuM nathI. je dIrghakALa sudhI saMyamapUrvaka jIvita pAlana kare che, tene kanya che. mATe niravala AhArasvIkAranArA banI divase pasAra karo, nizva vANI ane ceSTApUrvaka ekAMta gharanA khUNAmAM ra." "Aho Shrutgyanam Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUsavAmI caritra [ 141 ] - zivakumAra kahe che ke- "A sarva konI sahAyatAthI karI zakuM? sAvadya ane nivagha vacana ane bhojana-pANa koNa jANe zake? meM jenI nivRtti karelI che, tenI pravRtti have kevI rIte banI zake?" daDha kumArane kahyuM ke- "he kumAra! tamo sAdhubhata banyA che, te huM ziSyanI mAphaka tamArI dareke dareka viyAvRtyanAM kAryo karIza. sAdhune kahI zake ke na kalpI zake, te viSayamAM huM jANakAra ane buddhivALo chuM. vizuddha AhAra-pANI huM vaherI lAvIza, vadhAre kahevAthI sayuM.' kumAre kahyuM - "bhale ema thAo"- ema kahI abhigraha grahaNa karyo ke, "jIvanaparyata mAra chaThThanA pAraNe chaThTha karavA ane pAraNAmAM AyaMbila tapa karavuM." e pramANe nirdoSa AhAra-pANa pUrvaka chaDUnAM pAraNe AyaMbila karatA tIna tapamAM rAjakumAra zivakumAranAM bAra varSo pasAra thayAM. navIna yauvanavayamAM gRhasthapaNAmAM vrata ane zIlavALA hovA chatAM karmanA marmane sApha karavAmAM udyamavALA je koI maharSi thayA, temane namaskAra thAo." paMDitamaranI ArAdhanA karavA pUrvaka kAyAno tyAga karIne brahmadevalokamAM vidyummAlI nAmano sAmAnika daza sAgaropamanI sthitivALo mATe deva thayo. te deva atikAMtivALo aneka suMdarInA parivAravALe jinezvaradevanA samavasarAmAM jaI haMmezAM sundara dezanA zravaNa karato hato. devalokanA divya bhegA bhogavIne pitAnuM AyuSya pUrNa thayuM, eTale tyAMthI evI rAjagRhI nagarImAM jevI rIte zeThano putra thayo, te have kahIzuM. rAjagRhI nagarImAM guNe vaDe gauravazALI evA RSabhadatta nAmanA dhanADhya zeTha hatA. tene pavitra zIla dhAraNa karanAra dhAriNe nAmanI priyA hatI. jina dharmanI dhurA dhAraNa karavAmAM agresara citta hovA chatAM pitAne putra na hovAthI atimanohara putraprApti mATe tenuM citta guryA karatuM hatuM. dhAriNIe kahyuM ke, je kAminI ne putraratna na hoya, tene rUpano garva ane saubhAgyane ADaMbara zuM che ? vaLI tenAM suMdara vacananI zI kiMmata ? have vaibhAragirinI najIkanA bagIcAmAM kAma, krodha, mohane dUra karanAra, hIrAnA kArane hAsya karanAra evA suMdara ujajavala yazavALA, teja vaDe taruNa sUrya samAna, bhavya rUpI kamaLane vikasita karanAra evA pAMcamAM gaNadhara suSamausvAmI tyAM samavasaryA. te samAcAra sAMbhaLIne nokara-cAkara Adi parivArathI parivArela RSabhadatta zeTha dhAriNI bhAryA sAthe vaMdana karavA mATe ADaMbarathI nIkaLyo. mArga vacce nimitta jANanAra tene zrAvaka-mitra maLe. eTale kahyuM ke, "he yazamitra ! kema ghaNA lAMbA samaye dekhAyA?" mitre javAba Apyo ke, "zramaNonI sarva prakAre payuM pAsanA-sevA karavAmAM akhalita manavALA mane tevo kaI navarAzane samaya maLato nathI. mArI vAta to ThIka, paraMtu aticiMtAnA saMtApathI maLI rahelA cittavALA hoya tevA A mArAM bhAbhInuM mukha zyAma ane udAsIna kema jaNAya che? te mane kahe." "Aho Shrutgyanam Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda RSabhadatte kahyuM ke, "tuM jAte ja tene pUchI le, jethI pite ja duHkhanuM kAraNa kahe." tema kahyuM eTale dhAriNIe kahyuM ke, "he diyara! meM pahelAM tamane nimitta pUchyuM hatuM, te tame jANe che. A nagaramAM nimitta jANanAra koI nathI, te mArA cittane anusAre jANIne tame pote ja te kahe." jazamitre kSaNavAra kaMIka manamAM vicAra karIne kahyuM ke, "jAyuM, tame putra vagaranAM hevAthI uga cittavALAM uttama putranI IcchA kare che. tamane zubha zakuna prApta thayAM che, have tamArA manoratha siddha thaze. A bharatakSetramAM tamAro putra carama kevalI thaze, te vAtanI khAtrI mATe ujajavala kesarIsiMhanuM bacuM jANe caMdrathI nIkaLI tamArA khoLAmAM raheluM hoya tevuM svapna tame najIkanA samayamAM dekhAze. paraMtu temAM koIka kSudra aMtarAya rahe che, te kaI devatAnuM ArAdhana karavAthI cAlyo jaze. te deva ke te huM jANato nathI." harSapUrNa aMgavALI jazamitra sAthe vAtacIta karatI RSabhadattanI pAchaLa cAlatI dhAriNI bagIcAmAM pahoMcI. zrIsudhasvAmIne traNa pradakSiNa devA pUrvaka caraNyamAM namaskAra karI baMne pApakamane dUra karanAra evA kevalI bhagavAna zrIsudharmAsvAmInI dezanA zravaNa karavA lAgyA. te A pramANe cAre gatinAM duHkho manuSya janmAdi sarva dharmAnukULa sAmagrI prApta karIne zAzvata sukha mATe prayatna karavo joIe. kAraNa ke, saMsAranI A cAre gatio seMkaDo dukhethI bharapUra che. nArakI bhUmimAM ati sAMkaDA mukhavALI ghaTikAmAMthI chedAI-bherAIne kheMcAvuM, agnimaya kuMbhamAM raMdhAvuM, kAgaDA ane tevA hiMsaka pakSIo vaDe zarIra pholI khavAvuM, dhagadhagatI agni-javAlAethI tapAvelI hovAthI lAlacoLa leDhAnI pUtaLIo sAthe daDha AliMgana, AvA prakAranI nArakInI aneka bhayaMkara vedanAmAMthI eka paNa vedanAnuM yathArtha svarUpa kahevA ame zaktimAna nathI. bhUkha, taraza, tApa, nadI, vAyare, ThaMDI, sakhata varasAda, parAdhInatA, agnidAha Adika vedanAo, vyAdhi, zIkArIothI vadha, vyathA, cAmaDI kapAvI, nilAMchana, DAma vagerenI vedanA, pITha upara hada uparAMta bhAra vahana kara, A vagere dukhathI tiryaMcagatimAM sAMsArika sukhathI chetarAyelA bicArA tiya vicare che. rogya, durjananI vANInuM zravaNa, gRhasthapaNAnuM gahitagRha, daridrapArUpI mahAparvatanI aMdara jeno harSa chUpAI go che dAsapaNAdikathI dIna mukhavALA, saMgrAmamAM mokhare javAthI bhedAyelA zarIravALA, evI, aneka pIDAothI duHkhI manuSyonA AtmA mATe vicAra karIe to temane ucita leza paNa sukha nathI. devatAo maraNakAla-samaye kevA vilApa kare che ? arere! mArA ka9pavRkSo ! kIDA karavAnI vAvaDIo ! mArI priya devAMganAo! tame mAro tyAga "Aho Shrutgyanam Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbusvAmInI kathA [ 143 ] kema karo cho ? devone have garbharUpI narakamAM vAsa karyo paDaze, AvAM aneka dukhe anubhavatA te devenuM hRdaya vikriya hovA chatAM pAkelAM dADimaphaLa phuTavA mAphaka khara. para seMkaDo ane De TUkaDA rUpe bherAI jAya che. saMsAramAM nivAsa karatA cAra gatinA jInAM ghaNAM dukhe jaNAvyAM. A samagra duHkho tyAga karavAnI abhilASAvALAe anupama, cheDA vagaranA, duHkha vagaranA ane ekAMta sukhamaya siddhi-sukha meLavavA mATe e ucita upAya-prayatna kare joIe. ahiM A manuSyagatimAM kharekhara prazaMsavA lAyaka padArtha hoya to zuddhadharmanI prApti che, mATe AryavivekI puruSa sAkSAt jinezvarae AcarelI ane kahelI dIkSA ane zikSA-upadezanuM sevana karavuM joIe." A samaye dhAriNI ciMtavavA lAgI ke, "kevallI bhagavaMte sarva bhAvene jANe che." he bhagavaMta! huM kayA devane anukUla karuM, te mArA saMdehane dUra karo. A vakhate sudharmAsvAmIe jaMbudvIpanA jabUvRkSamAM nivAsa karanAra anAdata nAmanA devanI -hakIkata kahI. anAdata devanI utpatti ahiM RSabhadatta zeThane bhavAbhinaMdI bhAI jinadAsa nAmane jugArI haMmezAM jugAranuM vyasana seva hato. jugArI kevA hoya che ? ghaNA bhAge laMgoTI mAtra vastra dhAraNa karanAra, kharAba duruMchanIya AhAranuM bhajana karanAra, dhULavALI dharAmAM zayana karanAra, aziSTa vANuM bolanAra, vezyAo viTa-jAra puruSa, sahAyakane kuTuMbI varga mAranAra, bIjAne ThagavAne dhaMdho karanAra, zerane mitra mAnanAra, mahAsajajana puruSone duzamana mAnanAra, durvyasanI puruSono A saMsAra-krama hoya che. atimadirApAna karanAra, mAMsa khAnAra, hiMsA karanAra, vezyAgamana, kharAba vartana karanAra A sarva vyasana sevanAra havasanI nathI ema mAnuM chuM, paraMtu ekale jugAra ramanAra vyasanI che. A sava anarthanuM mULa hoya te jugAra che. potAnA jugArI mitra sAthe vAMdho paDaye eTale jugArIoe hathiyArathI tene ghAyala karyo. maradazA anubhavato pite pArA-vAra pazcAttApa karavA lAgyo. jo ke RSabhadatte A jugArI bhAIne tyAga karyo hato, -te paNa AvA saMkaTamAM te AvI paDI, tyAre RSabhadatta badhu te duHkhI jinadAsa pAse Avyo. "pApI AtmAone pApI manavALA sAthe ja prasaMga paDe che ane pAchaLathI parezAnI pAme che, te RSabhadatta sArI rIte samajato hate. jema vayamAM jeSTha hato, tema guNAmAM paNa A bhAI ceSTha hatuM. kahyuM che ke-- nirabhimAna upakArI pratye sadabhAva rAkha ke dayAvALA banavuM temAM zuM adhika - gaNAya? paraMtu ahitakArI ke aNadhAryo keIke ApaNe aparAdha karyo hoya, tevA "Aho Shrutgyanam" Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ] prA. upadezamAlAnA gUja zavAda upara upakAra karavA ke krayAvALuM mana karavuM---- ema karanArA puruSA sajjana-zirAmaNa gaNAya che.' tyArapachI vivaza banelA A jinadAsa jugArI moTAbhAI RSabhadattanA caraNamAM AkhuM aMga ane mastaka lagADIne vAravAra peAtAnA avinaya ane aparAdhAne khamAvavA lAgyA hai andhu ! huM' tamane sukha ApanAra te na thayA, paNa mAA kAraNe tamA tIvra saMtApane anubhave che. kAraNa ke tame mane vAravAra A durvyasanathI rAyA, chatAM paNu meM te na karavA cAgya sA sevyAM, tenI mane kSamA Ape.' RSabhadatte tene evI rIte AzvAsana ApyuM ke, jethI karI paMca namaskAranA dhyAnamAM tanmaya anI pAMca namaskAranA prabhAvathI marIne te bhavanAdhipa anAdata nAmane maharSika tejasvI deva thayA. ane sarala cittavALA RSabhadattane viSe mA navIna anAdaita deva pakSapAta zakhate hatA. A pramANe dezanA sAMbhaLIne pachI RSabhadatta peAtAnA ghare gayA ane deva, guru tathA zrI saMdhanI pUjA karavAmAM tatpara anI divasa pasAra karavA lAgyA. putrajanma ane nAmakaraNa-- dhAriNI zrAvikAe te devanI ArAdhanA mATe 108 AyaMbila tapa karavAnI mAnatA mAnI; tema ja putranuM nAma paNa te devatAnu ja pADIzuM. have bhavadezanA jIva vidyamADhI brahmadevalAkanA bhAge bhAgavIne tyAMthI AvIne jema zukAmAM siMha Ave, tema AriNInI kukSimAM utpanna thayeA. dAriNIe svapnamAM sapheda siMha mALa kane eca. jAgIne RSabhadatta pAse jaI svapnanI hakIkata kahI. jamitre kahelA vRttAntathI dhAriNIne vizvAsa utpanna karAvyeA. paramane pAmeDhI te bhAgyazALI gane vahana karavA lAgI. jina-pratimAnI pUjA, yativagane pratilAbhavAnAM kAryo, duHkhI-dInAne uddhAra karavAnAM kAryonA dAhalA utpanna thayA. gaNyA vagaranuM-agaNita dravyanuM dAna devA lAgI. uttama vAdi vastuo dAnamAM arpaNa karatI, jenA sa rADalA pUNa thayA che, evI te caMdra sarakhI saumyakAntivALI banI. ganA divase pUrNa thayA, tema ja samagra anukULa dhAgA hatA, tyAre sumeru. pRthvI jema kalpavRkSane tema pANiIe putrane janma ApyA. putrajanma-samaye nagaraDhAka samUhathI caityagRho ane jinAlayeAmAM vistArapUrvaka pUjAnI racanA tathA vAji trAnA zabdonA ADaMbarathI Ana'-mahenmatta banelI nRtya karatI nagaranArIovALu nagara anI gayuM. kedakhAnAmAMthI keTTIe ne baMdhanamukta karAvIne tathA dInAdika vargane dAna ApavAnuM vIpanA-vadhAmaNuM-mahotsava karIne RSabhadatte nagarane manahara ane ramaNIya banAvyuM. bAramA divase zubhavidhithI sAdhu smAdine pratilAbhI samagra jJAti ane nagaraaAkAne AdarapUrvaka uttama prakAranI rasavatIe taiyAra karI sudara bheAjana jamADayuM. zubha muhUtamAM moTA mahotsava pUrvaka jabUdeve ApelA DhAvAthI putranu < "Aho Shrutgyanam" Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUvAmI caritra nAma paNa jaMbUkamA2 he" ema kahIne te nAma sthApana karyuM. jema navIna kalpavRkSa pratidivasa vRddhi pAme, tema pAMca dhAvamAtAthI pAlana karAte ja bUkumAra zarIrathI ane kaLAethI vizeSa vRddhi pAmavA lAgyA. nikalaMka ane saMpUrNa sarva kaLAo grahaNa karI mitramaMDaLa sAthe haMmezAM udyAna ane bagIcAomAM krIDA karavA lAgyo. ATha kanyAo sAthe pANigrahaNa- karI koIka samaye sumavAmI vihAra karatAM karatAM rAjagRhI nagarInI bahAra padhAryA. jaMbUkumAra temanuM Agamana jANIne temane vaMdana karavA mATe bahAra nIkaLe. udhAnamAM samavasarelA temane praNAma karI gaNadhara prabhu sanmukha beThe ane be hAtha reDa harSita hadayavALe temanI dezanA zravaNa karavA lAgyA. lokamAM cAlaka Adi daza daSTAnta durlabha uttama manuSyapaNAne bhava pAmI pramAda-madirAmAM matta banI tame A kIMmatI manuSya-bhava hArI na jatAM temAMthI zreSTha ratnanuM phaLa meLave. kAraNa ke pavananI laherAthI DAlatA vRkSanA patra sarakhuM jIvenuM AyuSya aticaMcaLa che. yauvana mamatta kAminInA kaTAkSa sarakhuM capaLa che, kAyA jUnA jajarita bola. vALA vRkSa sarakhI rogAdika sarSa mATe nivAsasthAna che. sapiNI sarakhI ramaNue vAdhIne karavI muzkela che. lakSamI vRkSanA chAMyaDA mAphaDa bIje cAlI janArI aticaMcaLa che, eTaluM ja nahi, paraMtu anartha utpanna karanArI che. je priyanA sago, te paNa viyoganA aMtavALA che. A pramANe vinAza pAmavAnA svabhAvavALA saMsArabhAvane yathArtha vicArI zAzvata sukhanA sthAna svarUpa mokSane viSe prayatna karavo, te haMmeza mATe yukta che, te mokSanuM paNa je koI apUrva kAraNa hoya te niravadya evI dIkSA che sAza kSetramAM paNa bIja vagara DAMgara ugatI nathI. te dIkSA kAyara puruSane duSkara che ane bahAdura puruSane sukara-sahelI che. saMtoSa ane samAdhivALA puruSane ziva-sukha ahiM ja dekhAya ane anubhavAya che. jabUmAra bAra bhagavaMtanA caraNa-kamalamAM praNAma karIne vinaMti karavA lAge ke, "he svAmI ! ApanI pAse dIkSA levAnI abhilASA rAkhuM chuM." gaNadhara bhagavaMte kahyuM ke, "he dhIra ! te have DhIla na karIza, jaradI tayAra thA. A kSaNa pharI prApta thavo ghaNe durlabha che." kumAre kahyuM ke-"mAtA-pitAnI AjJA laIne jahadI AvuM chuMhe bhagavaMta! prathama te mane jiMdagIparyata mATe brahmacarya vrata Apa." prabhue kahyuM ke, "dakSA pahelAM A brahmacaryavrata e praNava " " maMtra samAna che. A pramANe brahmacaryane niyama grahaNa karIne ane te nirmala brahmacarya mATe prayatna karatA jahadI ghare pahoMcyA, tyArapachI mAtA-pitAne vinaMti karavA lAge ke, "he pitAjI ane mAtAjI! Aje meM sudharmAsvAmIjInI nirava dezanA sAMbhaLI, tyArapachI mAruM mana sAvaleparahita-viratimAM lIna banyuM che.' "Aho Shrutgyanam Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 146 ] prA. upadezamAlAnA gUja yAnuvAda 'hai putra 1 bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI, te kAya te suMdara karyuM.' ema teoe kahyuM eTale jabU kumAre kahyuM ke, mane dIkSA grahaNa karavAnI anumati Ape.' e vAta sAMbhaLatAMnI sAthe mUrchAthI bhIDAI gayelI AMkheAvALA mAtA-pitAne dekhyA. mUrchA vaLI gaI ane caitanA pAchI AvI, tyAre te dIna svarathI kahevA lAgyA -- 'he putra! tuM amArA gharamAM kalpavRkSa sarakhA che, tArA vagara amAruM hRdaya atizaya pAkela dADama-kula mAphaka taDa karjhane phuTI jAya, -ema anukUla-pratikULa aneka prakAranAM vacanA vaDe mAtApitAe samajAjgyA, te pazu temanuM vacana mAnatA nathI. tyAre mAtA-pitAe kahyuM ke-- eka vakhata lagnama'gala karelA tAru' sukhakamala joie, te ame savakRtArtha thaIzuM. jakhUe kahyuM ke, huM mAtAjI! lagna karyo pachI mane dIkSAnI anumati Apaze, te paNa mane saMmmata che, te zake tenI taiyArI karA. - ' tyArapachI dhAriNI mAtAe samudrapriya vage ATha srAvADa ane padmAvatI vagere smArTa sAthe vADInI suvadhu vadhu sarakhA aMgavALI bhAgyavatI sarakhA rUpa yauvana ane lAvaNyavALI madonmatta kAmadevanA davALI ATha kanyAeka sAthe vivAha karyAM. sindhumatI, padmazrI, padmasenA, kanakasenA A cAra devabhavanI bhAryo hatI, bIjI nAgasenA, nakazrI, *malavatI ane jayazrI cAra ema ATha kanyAo sAthe mahARddhi-sahita vivAha mahotsava zaru karyo. gumajhumAyamAna gaMbhIra mRdaMganA zabda sAthe kAminImramUha jemAM nRtya karI rahela che eveA ja bhUprabhunA pANi-grahaNa-vidhi pro. tenA pUjA-satkAra koM. kautukra-mAMgalika karyo. sarvela kAra-vibhUSita raheALA te AThe navapariNIta strIo sAthe rAtre vAsabhavanamAM gayA. jammU kumAra AThe priyAe sAthe sihAsana para ArUDha thayA, tyAre aSTa pravacanamAtA vaDe karIne jema dhama zeAlA pAme, tema te kumAra zAlavA lAgyA. prabhavakumAra A bAju jayapura nagaranA vidhdha nAmanA zAnA praNava nAmanA mATe putra hatA. tenA pitAe prabhu nAmanA nAnA putrane peAtAnu zanya azu karyuM. jayapurane rAjA prabhu thavAnA kAraNe abhimAnI mATA putra praNava jayapurathI bahAra nIkaLI gayA. viya patanI taLeTImAM nAneA saniveza (raheThANa ) anAvarAvIne rahelA te najIkanA sAtha, gAma vagere lUMTIne AjIvikA calAvatA hatA. ja'bUkumAranA lagna samaye kanyAmanAM mAtA-pitA taraphathI maLela lakSmIvistArane jANIne prabhava peAtAnA udbhaTa parivAra sAthe rAjagRhImAM pahoMcyA. samagra leAkAne avasthApinI vidyAthI uMghADIne te meruparyaMta sarakhA UMcA jabukumAranA mahelamAM gayA. tAlAghATinI vidyAthI jaldI tALAM kheAlIne, dvAra ughADIne peAtAnA gharanI jema mahelamAM "Aho Shrutgyanam" Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhubindunuM daSTAMta [ 147 ] teNe praveza karyo, te samaye gharanA mALe ghasaghasATa UMghatA hatA, eTale coro bhaMDAramAMthI samagra AbhUSaNAdika lUMTavA lAgyA. zaMkAvagaranA mAnasavALA siMhAsana para beThelA jaMbU kumAre kahyuM ke, "A paroNAlakane aDakaze nahi" te vacana bolatAM ja bhavanamAM te care jANe citrAmamAM citrelA hoya athavA pASANamAM ghaDelA hoya, tema thaMbhAI gayA. te vakhate prabhave jema AkAzamAM tArAmaMDalathI parivare zarada Rtune caMdra hoya, tema nava yauvanavatI suMdara taruNaothI parivarelA jabU kumArane joyA. pitAnA udabhaTa subhaTane taMba mAphaka tabita karelA jeIne camatkAra pAmelA cittavALo prasava kahevA lAgyo ke, "he supuruSa ! tamo koI viziSTa prabhAvazALI puruSa jaNAe che. kAryuM ke avasthApinI vighAthI UMghADavA chatAM. te vidyAne prabhAva ApanA u52 bilakula asara karanAra na thayo. tema ja amane pakaDavA ke mAravA mATe tame ubhA thatA nathI. huM jayapuranareza virAjAne putra chu. va. yoge huM cAra senApati thayo chuM ane ahiM corI karavA Avelo chuM." jaMbUkumAre prabhAvane kahyuM ke, " "mane tArA mATe kaMI aparAdha karavA badala durbhAva thayo nathI, tethI tuM mAro mitra che. prabhave kahyuM ke, "te have mArI pAsenI avasthApinI ane tAledaghATina nAmanI be vidyA sahANa karo ane tamArI pAsenI taMginI vidyA mane Ape, eTale tamo jema kaheze, tema karIza." bUkumAre kahyuM ke "he suMdara puruSa! A viSayamAM je kharo paramArtha che, te sAMbhaLa. huM vidyAne zuM karuM? athavA to Aje ja paraNelI A bhAyIonuM paNa mAre zuM prayojana che ? maNi, rana, suvarNana kuMDale, muguTa Adi AbhUSane paNa meM tyAga karyo che. Aje prAta:kAla thaze, tyAre dhana, ravajana Adi sarvane tyAga karI nakkI sarva pApavALA rogonI viti-pratijJA aMgIkAra karIza.' have virimata cittavALA prabhave mAna ane zoka choDIne lagA2 AgaLa jaIne moTA mitra jaMbU kumArane kahyuM ke, " A kAminIpriyAo sAthe bhAge bheLavIne kRtArtha thayA pachI pAchalI vayamAM pravrajyAno prayatna karaje.' jabUe kahyuM ke, "ko DAhyo manuSya viSayasukhanI prazaMsA kare ?" divyajJAnIe rakheluM eka daSTAMta kahuM chuM, te sAMbhaLa- madhubindu-daSTAMta-' eka moTI bhayaMkara aTavImAM musApharI karatA kAIka yuvAna puruSane haNavA mATe kAIka durlara manmatta hAthI tenI pAchaLa doDavA lAgyA. te hAthIthI dUra palAyamAnA thatA evA tene koI sthAna para jUne kR dekhe. te kUvAnI aMdara vaDalAnI vaDavAIo laTakI rahetI hatI. te puruSa catura hovAthI tene pakaDIne kUvAnI aMdara laTa1 mAre karelA samarAditya caritranA anuvAdamAM A ja daSTAMta vistArathI kaheluM che. patra 57 "Aho Shrutgyanam" Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 148 ] prA. upadezamAlAne gUjavA kavA lAgyo. tenI pAchaLa pAchaLa hAthI AvI pahoMce ane laTakatA evA tenA mastaka bhAgane suMDhathI raparza karavA lAgyo. kUvAnI aMdara nIce najara karI to mahAna ajagara dekhAyo. te kevo hato? "A laTakato puruSa kayAre nIce paDe ane mArI bhUkha bhAMge ?" vaLI cAre dizAmAM najara karI te dareka dizAmAM vIjaLI sarakhI capaLa lapalapa thatI jIbhavALA yamarAjAnI bhrakuTI-ANa sarakhA cAra kALA rupe tene DaMkhavAnI IcchA karatA hatA, te vaDavAinA mULabhAgane sapheda ane zyAma evA che uMdaro tINa dAMtathI karatA hatA, jethI Ane nIce paDavAmAM DALInuM zaithilya thAya. kopAyamAna hAthI pitAnA be daMtUzaLathI vaDalAnA vRkSane hacamacAvavA lAge. te kAraNe vRkSa upara laTakatA madhapUDAnI madhamAkhe uDIne pelA laTakatA musApharane zarIra upara dussaha caTakA bharavA lAgI. madhapUDAmAMthI dhIme dhIme TapakatAM madhanAM binduethI kharaDAyela velaDI zarIra sAthe ghasAvA lAgI, eTale madhanA binduo zarIre lAgyAM, ane te bindune vAraMvAra jhaTajhaTa cATavA lAgyo. cAre bAju bhayanI avasthAvALo te mUDhAmA madhubindunA Ta5kavAthI te bindu mastaka uparathI nAkanI dAMDI para thaI haTha parathI jIbha upara tene a5 aMza AvyA, tyAre kaMIka madhura vAdane anubhava karyo. te samaye hAthI, ajagara, sa, uMdara, madhamAkha vagerenAM dukhone maLanA vAdasukha AgaLa tRNa samAna gaNavA lAgyo. te vakhate AkAzamAge uDatA kaI vidyAre tene kahyuM ke, "A saMkaTamAMthI tArA uddhAra karI tane naMdanavanamAM laI jaI aneka bhega sAmagrI ApuM.' madhanA bindunA vAdamAM laMpaTa bane te zuM tyAM jAya kharo? dRSTAMta-upanaya A data virAgya utpanna karavA mATe kaheluM che. have tene dANatika artha kahuM che, te sAMbhaLo. je tyAM bhUlo paDele musAphara jaNAvyuM, te bhavamAM bhramaNa karate ApaNe pitAne jIva samajavo. je aTavI, te bhAvamAM rahevuM te. je hAthI te yamarAjA-maraNa. je kuvo te manuSyajanma, je vaDavAI te jIvita, nIce ajagara te naraka ane durgati, je cAra sarpe te dhAdi cAra kaSAya, kALA-dhoLA e hare, te zaphala ane kRSNa-eka mahinAnA be pakSe, te udarA je vaDavAIne dAMtathI karaDIne vaDavAio DhIlI karatA hatA, te zarIranuM vRddhatva thavuM ane nabaLAI AvavI, madhamAkhInAM ToLAM, te Adhi-vyAdhio zarIra lAgela velIe samajavI. nAnI laDI che, te prema karanArI vahAlI priyA che, te viSaya-sukha samajavuM. je dukhathI havAra karI naMdanavanamAM sukha mATe vidyAdhara laI jAya che, te saMsArane tyAga karAvI mokSe laI janAra evA dharmAcArya samajavA. A madhubinda daSTAnta vicAravuM. 'mATe he prabhava ! tuM kahe ke, duHkhano nAza karI vidyAdhara vaDe ApatuM sukha je na Irache, "Aho Shrutgyanam" Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eradatta-kuberadattAnI kathA [ 149 ] tA ene mUkha kema na samajavA ? huM paNa munIndroe batAvela mAge bhavanA kSa karI mAnI AkAMkSA karu chuM. * hai sumitra! A ApaNA AtmA manuSyAmAM pazu che-ema kema na kahevuM ?' athavA moTA duHsAhasa karavAmAM-pApa karavAmAM paNa niya ane zakA vagarane che. viSayasukhanA eka mAtra aMza che, temAM la`paTa khanI tenA phaLarUpe paryaMta jevaDA mahAdu:khane paNa gaNakAratA nathI. ... prabhave kahyu ke, * huM bandhu ! A tamArA mAtA-pitA ati premanI lAgaNIvALA pratyakSa dekhAya che, tee tamArA vagara kevI rIte jIvaze ? tamArI AzArUpI pallavAthI vikasita anelI evI A latA sarakhI priyAe tamAza vagara niSphala udayavALI kAnA hAsya mATe nahi thAya ? ' jabukumAre kahyu ke :-mAtA, pitA, putra, putrIe, priyAe kAi paNa ekAMta nathI. A eka ja bhavamAM temAM parivartana thAya che. kahevu" che ke, ' anAdi anaMta evA sa'sAramAM krAnI sAthe A jIvane kayA prakAranA sa`baMdha thayA nathI ? AmAM sva-para-kalpanA karavI nirarthaka che. A sasAramAM mAtA thaIne putrI, bahena ke bhAryA thAya che, vaLI putra pitApazuAne, bhAipazuAne, vaLI zatrupAne pazu pAme che. paraleAkanI thAta tA mAjI para rAkhA, paraMtu ahi` ja tevA kilaSTa kramavALA mAtA Adi prANIone paNa pheraphAra sabaMdha dekhAya che. 8 huM mitra ! sAvadhAna thai mAtra eka dRSTAnta kahu chu, te sAMbhaLa, je jIvane mahAvairAgya utpanna karanAra che. eka ja bhavanI aMdara paraMpara vicitra kevA sa'badhA thayA, te upara kuberadatta ane kurmera. dattA yugalanuM kathAnaka che. kuberadatta ane kuberadattAyugala-- mathurA nAmanI mahAnagarImAM suMdara zarIra ane maneAhara lAvaNyavALI kuberasenA nAmanI vezyA hatI, prathamagarbhanA atibhAranI tene atizaya pIDA utpanna thaI, tyAre tenI mAtAe kahyu ke, huM putrI ! Agama bhArathI saryu", kAi paNa prakAre A tArA gabha pADI nAkhuM, AvuM duHkha bhAgavavAthI ApaNane zA lAbha ?' e vAtamAM putrI sammata na thavAthI samaya thaye eTale eka putra ane eka putrI ema joDalAM bALakAne janma Apyo. mAtAe kahyuM ke, " he putrI ! A bALanjhyumanane tyAga kara. vezyAdhama nA mamane nukazAna karanAra A bALakayugalathI saryuM. ' kuberasenAe karyuM, 'huM mAtAjI ! tame utAvaLA cittavALAM che, vaLI tamAre A kAya karavuM ja che, te daza divasa pachI je tamane ThIka lAge tema karaze! ' pachI kuberasenA2e kuberadatta ane kuberadattA evA nAmavALI be mudrikA-vITI taiyAra karAvarAvIne dazamI rAtrinA samaye uttama jAtinI cAMdInI banAveDhI peTImAM ratna ane rezamI vasro pAtharIne temAM banenA hAthanI AMgaLImAM mudrikA paherAvIne te ane bALakane sAthe avazya "Aho Shrutgyanam" Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 150 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtuvAda suvaDAvyA. yamunAnadInA pravAhamAM te peTIne vahetI mUkI, bhavitavyatA-ceAge prAtaHkALanA samaye zauriSThapuramAM nivAsa karanAra ke zreSThIe zauca mATe nadI-kinAre AvelA; temaNe te peTI dekhI ane svIkAro. peTI kheAlIne joyuM, te teoe bALaka yugalane joyuM. kAlindI devatAe Apela bheTanA aNudhA lAza svIkArI eke putrane ane bIjAe putrInA svIkAra karyAM ane mudrikAmAM nAma hatAM, te nAma rAkhyAM. anukrame ane khAlakA zarIrathI vRddhi pAmavA lAgyA. tyArapachI navIna yauvana, atizaya ramaNIyatA vaDe raMjita thayelA hRdayavALA evA te khane zreSThIoe te baMnenA sarakhAM rUpa-raMga-rekhA vizeSa phUlavALAM bA' ema dhArI banenAM lagna karyAM. bIjA divase te "patIe pAsA-krIDAnI ramata zaru karI tyAre kuberadatte pAsA nAkhyA, te sAthe peAtAnI mudrikA sarI paDI, te mudrikAne eradattA khArIkIthI avalAkana karatAM peAtAnI mudrikA sarakhI ja barAbara maLatI AvatI haoNvAthI vicAra karavA lAgI ane manamAM saMkalpa pragaTa thaye! ke, 'kadAcit A mArA bhAI te nahi haze ? vaLI tenA pratye AliMgana ke suratakrIDA mATe mAru' mana uttejita thatuM nathI, tema mArA pratye tene paNa priyAmuddhi thatI nathI. mATe nakkI aa viSayamAM kAI daivI saketa chUpAyela hovA joie.' " kAIka karavA mATe samaya na hAya, karavA mATe cAMcaLa mana pazu taiyAra na thAya, chatAM e kAya zubha ke azubha hAya, te kAya karavA mATe deva tyAM khecI jAya che temAM zuM Azcaya che ?" tyArapachI tatkAla dyutakrIDA baMdha karI baMne mudrikAe kuberadattanA hAthamAM mUkI mAtA pAse paheAMcI, sA sAganathI mAtAne bAMdhIne mAtAne pUchyuM ke, 'huM tArA udarathI janmatI chu ke phrAI devatAe ApelI putrI chu " eTale je pramANe vRttAnta anyA hatA, te pramANe mAtAe jaNAgye. zAkAgnimAM DUbenrIe teNe sava* vRttAnta kuberadattane jaNAvyA. e samAna mudrikA dekhavAthI utpanna thayelA vitarka vALA kuberadatta paNa te ja vRttAnta mAtAne jaNAgye. anucitta AcAra rUpa zAkAgnithI vyApelA 'taHkaraNavALA teo banee tAtAnA mAnelA mAtA-pitAne kahyuM ke, 'ame baMne bhAI-bahena chIe' evuM tattva jANyA vagara tamAme amArA vivAha karyA, te anucita kArya karyuM che, paraMtu paraspara pANi grahaNanA paza sivAya koipaNa doSana sevana thayuM nathI, mATe amane svagRhe javAnI rajA ApeA.' kuberadattAe pAtAnI mudrikA pAchI laI lIdhI. pitAne ghera pahoMcI. tyAM te ja kAraNuthI mAtA-pitA rudana karatAM hatAM, chatAM teNe dIkSA 'gIkAra karI ane pelI mudrikA peAtAnI pAse chUpAvIne zakhelI hatI. tIkS taravAranI cAra sarakhA tIvra tA tapatI hAvAthI tene avadhijJAna utpanna thayuM. te jJAnanA upayAga mUkIne dekhyuM; te kuberadatta vepAra mATe mathurAnagarImAM gayA hatA, ane peAtAnI ja mAtA kuberasenA sAthe savAsa karatA joyA. "Aho Shrutgyanam" Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuberadatta-kuberadattAnI kathA [ 151 ] "a! avivekanI adhikatA! aho ! pikaphalane vipAka ahe! avirati ane mohanI viDaMbanA! bananAra banI gayuM, te paNa have pAparUpa aMdhavAnA koTaramAM aTavAyelA evA teone koI prakAre uddhAra karI pAra utAruM" ema vicArI pravartinInI AjJA laI te mathurAnagarIe pahoMcI. kuberasenA pAse makAnanA cheDA bhAganI vasati mATe mAgaNI karI ane na oLakhAya tevI rIte karadattA sAthvI tyAM rokAyA hatAM. kurisenA paNa pitAnA bALakane sAdhvI pAse rAkhI pitAnA ghara-kAryamAM gUMthAyelI rahetI hatI, te samaye viziSTa Asana para beThelA kuberadattane pratibaMdha karavA mATe bALakane ramADatI ane bolAvatI kahevA lAgI ke, "he bALaka! tuM mAre bhAI, bhatrIje, diyara, putra, kAkA ne chokaro ane pautra che." "jeno tuM putra che, te paNa mArA bhAI, pitA, putra, pati, sasarA ane dAdA che." "jenA garbhathI tuM utpanna thaye che, te paNa mArI mAtA, sAsU, zeka, bhejAI, dAdI ane putravadhU che." eka bhavamAM 18 saMbaMdha-sagapaNa kevI rIte thayAM kuberadarate A vicitra hakIkata sAMbhaLIne Azcarya pUrvaka sAdhvIjIne pUchayuM ke, he AryA! AvuM agya kema belo che? paraspara viruddha jaNAtI hakIkta ari hatanA darzanamAM kayAMya dekhAtI nathI." sAvIjIe pratyuttara Apyo ke, "he zrAvaka! mane Ama AkSepa karavAnuM sAhasa na kara. huM je kahuM chuM, te satya hitakArI yukti ane hetupUrvaka kahuM chuM. pratyakSa dekhAtI vAtamAM takane sthAna nathI. avadhijJAnathI A vastu meM jANelI che, te A pramANe -1 A bALaka mATe bhAI che, kAraNa ke amArA baMnenI mAtA eka che. 2. bhAIne putra hovAthI bhatrIje che. 3 patinI eka ja mAtAne janma Apela hovAthI patine nA bhAI hevAthI diyara. 4 patino putra hovAthI putra. 5 mAtAnA bhatarane bhAI hovAthI kAkA. 6. zekanA putrano putra hovAthI patra. 1 bALakanA pitA paNa eka mAtAe janma Apela hovAthI mArA bhAI che. 2 bhAInA pitA hovAthI te mArA paNa pitA che. 3 mAtAnA pati hovAthI ane -zoke janma Apela hovAthI mAro putra che. 4 mane eka vakhata paNelI hovAthI mArA bhartAra che. 5 sAsUnA bhatara devAthI mArA sasarA che. 6 pitAmahI=dAdInA pati hovAthI pitAmaha athata dAdA che. 1 jenA garbhathI A bALaka janme che, te mArI mAtA che, mane janma Apela hovAthI. 2 patinI mAtA hovAthI sArU 3 patinI patnI hovAthI zeka. 4 bhAinI bhAyI hovAthI bhojAI. e pitAnI mAtA hovAthI pitAmahI-dAdI. 6 zekanA putranI bhAryA hovAthI putravadhU. "Aho Shrutgyanam Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] prA. upadezamAlAne gUMjAnuvAda * 18 sabadhA sUcavanArI e gAthAne atha nIce pramANeH-- 1. bhAi, 2 bhatrIjo, 3 kAkA, 4 pautra, 5 diyara ane 5 putra. 1 tArA pitA te 1 dAdA, 2 pati, 3 bhAi, 4 putra, 5 sasa ane 6 pitA. huM bALaka! tArI mAtA te mArI 1 mAtA, 2 sAsu, 3 zAka, 4 vahu, 5 bhAbhI ane dAdI. A eka ja janmamAM ATalA samaye thayA che, * A sAMbhaLI sasAra uparathI utpanna thayelA vairAgyavALA kuberadatta kubesenAnA pratibaMdha mATe kahyuM ke, " he mAryo ! huM vAta vizeSathI jANavAnI icchAvALA chuM. tyArapachI zaramathI stabdha banelA vadhAre sAMbhaLavAnI icchA kare che. sAvIjI paNu samAna AkAravALI che mudrikA batAvatI tema ja kuberasenAnA peTamAM du:khavuM, tyAMthI mAMDI yugalajanma vagerene vRttAnta pratipAdana karyo. A vRttAnta sAMbhaLI kuberadatta vairAgyavAsita ata:karaNavALA anI citavavA lAgyA ke, * mAyaza ajJAnane dhikkAra thAe ke, jeNe AvuM akAryoM karAvyuM. krodhAdika sarva pApA karatAM pazu ajJAna kharekhara mahAduHkhadAyaka che, jenAthI mAvRtta thayela leka hitAhita padAne jANatA nathI. AvA prakAranu' zarama utpanna karAvanAra navIna aMjana sarakhA zyAma kAdavanA lepa lAgavAthI have huM mAruM' mukha paNa batAvavA samaya nathI, zuM huM' AtmahatyA karU? huM Aryo have huM saLagatA bhaDakALAvALA agnimAM praveza karIza, nahitara AvA mahApApathI mArA chUTakArA kevI rIte cAya ?' sAdhvIe kahyuM ke, hai dharmazraddhAvALA uttama zrAvaka ! peAtAnA vadha ve, te paNa anucita che. pApanA kSaya karavA mATe jinezvarAe upadezelI dIkSA gahuNu kara. tyArapachI teNe tenA vacanathI dIkSA aMgIkAra karI, tIvratapa ane uttama cAritra pAlana karIne svage gayA. kherasenA paNa mAravratadhArI zrAvikA banI. kuberadattA sAthI paNa anane pratidha pamADI peAtAnI pravRtinI pAse pahoMcI sayama-sAmrAjyanI AArA " dhanA karavA lAgI. huM prabhavamitra! A jagata viSesavanI zAka karavA lAyaka kucaritranI ceSTAone samyak prakAre lAMkhara vicAra kara. jo huM tenA vicAra karuM chuM, te mAru citta pazu dvittAmAM paDI jAya che. tevA prakAranA anAcaraNa karanArI ane tevI AMtavALI sIenuM mAre zu pratyeAjana che ?' tyAre prabhave kahyuM ke, eka putrane te utpanna kara, putra vagaranAnI paraleAkamAM sArI gati nathI nathI, ke ahiM kaI pitAnuM zrAddha na kare, teA paraleAkamAM tene tRpti thatI nathI. > * A hakIkata vasudervAduDI ane pariziSTa parvamAM bIjA satI 293 thI 706 gAthA sudhI samajAvelI che. "Aho Shrutgyanam" Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahezvara kathAnaka [ 153 } ja bR kumAra prabhAvane kahyuM ke, "A vAta te satya kahI nathI. koI paNa jIvanI gati pite karelAM kamane AdhIna che. brAhmaNone bhojana karAvavAthI paralokamAM gayelA pitAdikane tatkAla tRpti thAya che, te te jIvane mithyA zAstronA upadezathI avaLe mArge doravanAra peTe Agraha che. temanA zAstromAM je ema kahevuM che ke-"animukhamAM nAkhela bali ane brAhmaNanAM mukhamAM nAkhela mAMsa anukrame devagata thayelA mAtA-pitAnI tRpti mATe thAya che. e vAta koI prakAre ghaTI zakatI nathI. kAraNa ke, "khAdhuM koIke ane tRpti thaI bIjAne, A judA adhikaraNamAM kevI rIte ghaTI zake?" mahezvara-kathAnaka putre pitAnuM rakSaNa karyuM, te viSayamAM eka kathAnaka sAMbhaLa. tApraliptI nagarImAM mahezvaradatta nAmane vepArI raheto hato. tene samudra nAmanA pitA ane bahulA nAmanI mAtA hatI. te baMne dhanarakSaNa karavAmAM tatpara cittavALA hatA ane dharmanI vAta paNa sAMbhaLatA na hatA. niraMtara AtadhyAnanA cittavALo pitA mRtyu pAmIne bIjAne ghera pADe thayo ane mAtA marIne tenA gharanI kUtarI thaI. tyArapachI enI gAMgatI nAmanI putravadhU niraMkuza vRttivALI thaI parapuruSa sAthe vyabhicAra karanArI, anilabhI ane svacchaMdI banI gaI. koIka rAtrinA samaye pitAnA managamatA pa2puruSa sAthe kIDA karatI hatI, tene guptapaNe patie dekhI, eTale "A ene bIjo pati che." ema jANe tene talavArathI e sakhata ghA mAryo ke adhamu banI gayo ane bahAra javA lAgyo. keTalAMka pagalAM AgaLa cAlIne gayA, paraMtu prahAranI sakhata pIDAthI te nIce DhaLI paDaye. manamAM pazcAttApa karatA evA tene keTalI vakhate suMdara carijma thayA. te ja vakhate mRtyu pAmI kulaTA sAthe karela maithuna-krIDAmAM potAnA ja vIryamAM piote tenA udaramAM putrapaNe utpanna thayA. te putra mahezvaradattane ghaNe ja vahAla thayA. pitAnA samudra pitAnI saMvatsarInA divase samudra pitAno je jIva atyAre bIjAne tyAM pADArUpe che, tene kharIda karI haNane svajane mATe tenA mAMsanuM jana tayAra karAvyuM. pelA kulaTAnA putrane khoLAmAM besADI jeTalAmAM mahezvara tenuM mAMsa bhakSaNa karatA hatA ane tenAM hADakAM bahulA nAmanI kUtarI tarapha pheMkato hato, teTalAmAM mahinAnA upavAsa karelA munivara pAraNAnI bhikSA mATe tyAM AvI pahecyA. zAnavizeSathI munie upaga mUkI tene yathArtha vRttAnta jA. mastaka phelAvI capaTI vagADIne gocarI vahAryA vagara mahAtapasvI muni je mAgethI AvyA hatA, te mAge pAchA pharyA. - have mahezvaradatte muninA pagale pagale pAchaLa jaI tyAM pahoMcI caraNamAM paDI kuzala samAcAra pUchayA: "he bhagavaMta ! mAre tyAMthI Ape zikSA kema rahaNa na karI?" 20 "Aho Shrutgyanam Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 154 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtavAda " bhagavaMte kahyuM ke, mAMsa khAnAranA gharanI zikSA levI amane caigya nathI. ' mahezvara pUchyuM ke, tenuM zuM kAraNa ?' munie kahyu ke, ' mAMsa khAvuM e adhama vRkSanuM mULa che. thalacara, jalacara, khecAMde thavAnA vadhanA kAraNabhUta mAMsa-lakSaNa ne mahArASa gaNelA che. je kAI mAMsa vece, kharIda kare, mAravA mATe tenuM peASaNa kare, tenA mAMsane rAMdhIne saskArita kare, bhakSaNa kare; te sarve jIvanA ghAtaka samajavA, ' > jema manuSyanuM aMga dekhIne zAkinIne tenuM mAMsa khAvAnI IcchA thAya che, tevI rIte mAMsAhArIone vizvanAM prANIe dekhIne mAMsa khAvAnI IcchA thAya che te sAkSAt jIve. - je kAi paraaAka tathA karmo mAne che, teNe hiMsAthI pApa tathA hi...grA-virati kalyANa karanArI che-tema mAnavuM joIe. te kAraNathI tanI jIgupsAvALA huM mAMsAhArI kuLAmAM bhikSA levA jate! nathI. tArA ghare tA vizeSa prakAre, '. ema kahI muni maunapaNe ubhA rahyA. zrI pUchAyelA padayugalanI yupAsanA-sevA karAtA muni tenA mAtA-pitAne sa* vRttAnta kahevA lAgyA. pitA pAA bancA, tenA savaRRdivase tenuM mAMsa khAvuM, eka varSa pachI kUtarIneA janma thayA, te patinAM zatruputrane kheALAmAM besADI prema kare che. A hakIkata sAMbhaLI savega pAmyA. teNe munIzvara pAse dIkSA grahaNa karI ane be prakAravALI mahA Asevana zikSA lIdhI. tethI karI huM prabhava! putrAthI paraleAkamAM kevA prakAranuM rakSaNa thAya che, te meM jANyuM che. huM mitra! putra khAtA amRtapAna karavAnA AnaMda sarakhI dIkSAnA tyAga huM kevI rIte karI zaku?? > hADakAM khAya che, mahezvaratta mahA-- . ' A samaye priya pati-viyeAganA AMtarika duHkha ane vajjAvALI kaTAkSa karatI mATI sindhumatI bhAryAe kahyuM ke- he svAmI ! tamAne paleAkanA sukha ArTa mATale badhA dvIkSA mATe Aaa Agraha che? ahiM ja mahAbhAge ane mahAramaNIeAnA sukhanA anubhava kare. kadAca dIkSA sahaNu karI dezeA, tA makaradAdA rDAkA mArka bane lAkanA sukhathI ThagAthA, teA pAchaLathI pastAvAno vakhata Avaze. ' tyAre tene jammUkumAre kahyuM ke mAlA ! vilAsathI bIDelI khAMkhavALI, madaSTithI kaTAkSa karatI tu have khelatI aTakI jA, A tArA pazcima vyartha che. atyAre ame bIjA chIe. amAru bAhya pUrNa thayuM che ane have bhavanA aMta karavAnI amArI dRDha abhilASA che. amArA mAha kSINa thayA che, ame jagatane have tRNa sappu' dekhIe chIkhe. athavA te tAre je kathA kahevAnI hoya te khuzIthI kahe, eTale te mATe patnI nIcu' mukha zakhI maradADhA vezyAnI kathA kahevA lAgI. makaradADhA-vaizyAnI kathA-- jayantI nAmanI nagarImAM dhanAvahe nAmanA sAthavAhe rahetA hatA. tene vinaya vALA sudhana nAmanA putra hatA. samagra kaLAmAnA pAra pAmelI hAvAthI pitAe tene "Aho Shrutgyanam" Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makaradADhA vezyAnI kathA [ 155 che puSkaLa dhana ApI vepAra karavA mATe ujajayinI nagarIe mokale. vividha prakAranA vyApAra karatAM koI vakhata kAma patAkA nAmanI catura ane prasiddha vezyAnA maMdire paho. vezyAe tene tevA tevA prakAre eve vaza karyo che, jethI a5 divasamAM tenA viSe atirAgavALo banI gayo. yajJa-ujANI Adi kArya karavA mATe dhananI jarUra che evA kapaTa-mahA prapaMcapUrvakanA khAnAthI kAma patAkAnI mAtA makaradADhA gaNikAe sudhananuM sarva dravya potAnA mahelamAM maMgAvyuM. have tenI pAse kaMi bAkI rahetuM nathI, ApaNe sarvasva haraNa karI lIdhuM che, ema jANe makaradADhA akkA avajJA ane anAdarathI sudhanane jovA lAgI. kAma patAkAnA mahelamAM praveza na meLavI zakate, osarI. gayelA abhimAnavALo te tenA gharethI nIkaLIne vicAravA lAgyA.-kAma patAkAnA nehamAM AdhIna banI lA senAmahorothI tenuM ghara bharI dIdhuM ane huM taddana nirdhana banI gayo. sarva neha, deha ane sarva dravya arpaNa karI che te paNa A veriyA, koInI thatI nathI. vezyAne zatru kahelI che, te yukata ja che." keIke barAbara ja kaheluM che? khAya koInuM ane ArliMgana bIjA sAthe kare, vaLI dhrujatAM dhrujatAM dhananI mAgaNI bIjA anyanI pAse kare, vAMkAcUkA zyAma komaLa khIcokhIca kezavALI vezyA kRtrima hAvabhAva batAvatI sAcApaNAnuM nATaka karI sAmAne vizvAsa pamADe che. AMkhamAM rudana karatI dekhAya, paNa manamAM hasatI hoya, sarva loko tene satya mAne. je tI. hAMtavALI karavata kAine baMne bAjuthI kApe che, tema vezyA paNa pitAnI caturAIthI mAnavane pitAne ke duniyAne rahevA detI nathI arthAt baMne bAjuthI mANasa jIvana kApI nAkhe che. sarva mUDhalAka tenAM vacano satya mAne che ane paramArtha vicAratA nathI. vezyAo hadayamAM mukta hAsya kare che ane netramAM aza dekhADe che. have nirdhana sudhIno parivAra tene jayaMtInagarIe AvavA ghaNuM samajAve che, patha zaramathI tyAM javA tene utsAha thatuM nathI. bhojana ane vastra paNa meLavI zakate nathI eTale sudhananA parivAre tenA pitA pAse jaIne bane samagra vRttAnta kahyo, ane tenA sarva duHkhanI hakIkta kahI. pitAe kahyuM ke, "e vezyAne vyasanI durAtmA jale tyAM ja duHkha bhegavate, tevA vyasanI putrathI dUra sAza' tyAre parivAre kahyuM ke-"sajajana puru avinIta evA pitAnA Azrita tarapha vimukha banatA nathI. vAcharaDo gAyanA stanamAM mAthuM mArIne vyathA kare, te paNa gAya dUdhane nirodha karatI nathI. eTale dhanAvaha pitAe vicAryuM ke, parAdhIna paNe utpAtathI gaLAI gayela padArthane pAcho kADhavAnI jema makaradADhAe paDAvI lIdhela mAruM dravya pAchuM svAdhIna kevI rIte karavuM? te mATeno upAya sUjhI AvyA, eTale potAnA khAnagI vizvAsa manuSyone mokalIne tene samajAvIne pitAjI pAse lAvyA. vizvAsu manuSyonI sahA 1 cho kachoruM cAya to paNa mAtA-pitA te vAtsalya ja rAkhe. "Aho Shrutgyanam Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] prA. upadezamAtAne gUjanuvAda yatA ApIne tema ja ghaNuM dhana-samRddhithI samRddha karIne kAnamAM kaMIka gupta vAta kahIne pharI sudhanane avaMtImAM mokalyA. sAthe keLavelo eka mAkaDo Apyo. te e hatuM ke, jeTaluM dravya gaLAvIne chUTe mUkI dIdhuM hoya ane pachI jeTaluM pAchuM mAgI te teTaluM ja Ape. ujajayinI nagarImAM pahoMcI teNe pharI vyApAra-rojagAra zaru karyo. temAM have ghaNe dhanADhya banI gaye. A vAtanI makaradADhAne khabara paDI, eTale dAsIo dvArA vividha vacananI yukti ane bhakti vaDe manAvIne potAnA ghare lAvyA. makaradADhA kahevA lAgI ke- jayArathI mAMDIne tame kahyA vagara ahiMthI cAlyA gayA, tyArathI mAMDI Aja sudhI A kAmapatAkA veNIbaMdha bAMdhIne zarIrazobhA TALIne manamAM zAtI, maravAnA vAMke jIvatI rahI kadAca "jIvate nara bhadrA pAme" te nyAye jIvatA haIzuM te pharI meLApa thazee AzAe prANa dhAraNa karatI hatI. ATalo kALa te tamArA virahamAM kAma patAkAe AvI duHkhI avasthA pasAra karI. kaI prakAre pharI tamArI maLavAnI AzA AzvAsana ApI chavADI che. A pramANe sudhanane ThasAvIne makaradADhAe kAma patAkAne kahyuM ke, "he vatsa ! have tArA manoratho pUrNa kara. tyArapachI pUrva mAphaka vividha hAvabhAva, kaTAkSa vagere upacArathI tene raMjana karavA lAgI. akkA-mAtA jayAre jyAre dhana mAgatI hatI tyAre tyAre vRkSanA thaDa sAthe bAMdhelA mAkADAnI ane thaDanI pUjA karI jeTaluM dhana mAge teTaluM ApyA kare che. A dekhIne akkAnuM citta camatkAra pAmyuM ane camatkAranI hakIkata kAma patAkAne pUchavA mATe kahI rAkhyuM ke, vinati pUrvaka paramArtha pUchI levo. have kAma patAkA nehapUrvaka vinayathI pUchavA lAgI ke-"he prANeza ! dravya meLavavAno A keI apUrva upAya che, to kRpA karI A viSayano ze paramArtha che. ? te kaho." sudhane kahyuM ke, he priyA ! A hakIkata koI pAse tAre prakAzita na karavI. A mAkaDuM kAmadhenu-samAna che. tenI pAse se, hajAra, lAkha, kroDa, abaja game teTaluM dravya mAgIe, te paNa te ApatAM thAke nahiM. tyAra pachI koIka vakhata addhAnA kahevAthI vividha sanehapUrNa vANI AdinA prakAro vaDe tenuM mana rIjhavIne kAma patAkAe kahyuM ke, "he priya ! mane tamArA pratye eTale sneha che ke tamArA khAtara mArA prANa paNa arpaNa karuM. he priye ! tamane mArA pratyenI sneha-rakhAne kasoTIpASANu ke che? sudhane kahyuM ke, "he prANapriyA ! nakkI mane paNa prema-mama atimahAna che. saphedane kALuM karanAro huM tethI tri-divasa haMmezAM tArI pAse ja rahuM chuM. kAma patAkAe kahyuM ke, "e vAtamAM mane sadeha nathI. mAtAjIne paNa Avo ja vizvAsa che. jethI karIne teNe mane kahyuM che ke-he vatsa ! A jamAIne tArA upara ATale mATe sneha che, je kadAca tuM markaTa-kAmadhenunI prArthanA kara, zuM te tane na Ape ?" eTale sudhane vicAryuM ke- samaya Ave tyAre zatru "Aho Shrutgyanam' Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makaradADhA vezyAnI kathA [ 157 } viSe apakAra, mitra viSe ane badhuvaga upara upakAra na kazAya ke satkAra-sanmAna na karAya te teNe kaye puruSArtha karyo gaNAya ?' have A samaye suSane kahyuM ke, he priyA ! ATalI vAtamAM paNa tane nahIM Ape, te saMdeha thAya che? te mAtAne bolAva. ahIM hamaNAM ja tenuM kautuka pUrNa karuM. tyArapachI te ja vakhate harSa pAmelI mukta pagalAM mUkatI viratI keDa bhAga vALI makaradADhA tyAM AvI moTA Asana upara beThI. jamAIe juhAra karyA. putrIne kahyuM ke, "he vatsa ! A vAtamAM zuM Azcarya che? ema nizcayapUrvaka te prakAre maMtraNA karI hatI ke, AvA gADha sneha AgaLa zuM dukara che ? te prANezane pUchyuM ke nahi ? AnI pAse prArthanA karavAne vidhimArga kayo ?' sudhane kahyuM ke, "he mAtAjI! prArthanA prakAra atiduSkara che. je te vAta aMgIkAra karavAnA ho, te ja vidhi kahIza. teNe kahyuM ke, " A kAmadhenunA lAbhamAM duSkara zuM hoI zake ?" "je tAre A daDha nizcaya ane nirNaya ja hoya te lAMbA kALathI ekaThuM kareluM sarva dravya ane sArabhUta padArthone tArA gharamAMthI bahAra kADha, tane ThIka lAge tene ApI de, pahelAMnuM jenuM dhana hoya, tene paNa ApI che, eka kaNa paNa je gharamAM bAkI rahI jAya to A kAmadhenu phaLa ApanArI na thAya." A pramANe jyAre suSane kahyuM, tyAra makaradADhAe kahyuM ke, "bIjA kene gharanuM sArabhUta dravya ApI dauM ? bIjA keInuM gaurava vadhAravuM te karatAM tame zuM ochA che ? tamo ja sarva dravya aMgIkAra karo. maNi, ratna, suvarNa, dhana, kapaDAM vagere nAnI khIlI sudhInuM sarva tamane arpaNa sudhane paNa AgaLathI taiyAra karelAM vahANemAM dhana bharIne jayaMtI nagarIe mokalI ApyAM. tyArapachI pUjA karIne praNAma karIne khamAvIne potAnA hAthe keTalIka sonAmahoro gaLAvIne makkaDa (kAmadhenune makaradADhAnA hAthamAM arpaNa karyuM. akkAne kahyuM ke, "AjathI ravivAre sAtamA divase prathama prArthanA karavI"-ema kahI gharethI nIkaLI gaye. vahANa gayAM, tenI pAchaLa pAchaLa sudhana jayaMtI nagarIe pahoMcI gayo. makaradADhA paNa ravivAranA divase nAna-vilepana karIne thaDa upara kAmadhenuM maTane caDAvIne pUjA-praNAma karIne paMcAMga namaskAra karIne eka se mAgyA. pelo markaTa (kAmadhenu) mAgyA pramANe mukhamAMthI kADhIne arpaNa karatA hatA. jema gharamAMthI sava sArabhUta padArtha tema be vakhata traNa vakhata AgaLanA gaLelA suvarNa sikakA Apato hato. have tenI kukSi taddana khAlI thaI gaI. tyAra pachI mAgaNI karatA chatAM kaMI paNa arpaNa karatA nathI. lAkaDIthI Thoke te cIcIyArI-kIkIyArI karavA lAgyo. tyArapachI ThagAyelI pelI makaradADhA paTa kUTatI pokAravA lAgI. hAya hAya ! huM marI gaI. te dhUte mane ThagI. mArA jevuM tenuM sarva dravya ane mAruM sarvadravya je meM pUrve ekaThuM karyuM hatuM, te badhuM laIne cAlyA gayA ! kAmadhanA "Aho Shrutgyanam Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 158 ] prA. upadezamAlAnA gUja zanuvAda aAbathI huM haMsAI ane viDaMbanA pAmI leAkA pAsethI meLavelu dhana paNuM gayuM. ddhinArI thaI gaI. DharaDAnA pAsamAM jema pakSI, pANInI a'dara jALamAM jema jaLacarA, tema huM lAbha-yatramAM paDIne nAza kema na pAmuM ? ' A pramANe makaradADhAnuM kathAnaka kahyuM. kathAnakanA upasa`hAramAM sindhumatIe kahyu` ke, ' bhattura pratye ati anurAgavALI amAne cheADIne dIkSAnA uttama sukhanI tame icchA rAkhe che, paraMtu ma Ta-kAmadhenumAM leAbhI manelI makkA sarakhA na thAva. kaheluM che ke, * A leAkanAM pratyakSa svAdhIna sukhane tyAga karI duddhivALA evA jee tapa-sauMyama paraaka mATe udyama kare che, teo kharekhara hAthamAM rahelA keALiyAne cheDIne paganI AMgaLI cATavA jAya che. arthAt manethI cita thAya che. te samaye pratyuttaramAM jabU kumAre kahyuM ke, he suMdarI ! jANyuM jANyuM, tuM kharekhara bhautAcAya nI bana jaNAya che. 6 bhautAcAryanI kathA- pUrvakALamAM kAika sannivezamAM jANe sa jaDatA mahIM' ja ekaThI thaI hoya evI mUkha-ma'DaLInA agresara eka AcAya hatA. kAIka samaye peAtAnA pratinidhi phrikAnA rakSapAlaka tarIke peAtAnA eka ziSyane mUkIne pete najIkanA gAmamAM gayA. tyAM bhezanA dahiM sAthe kedravA bhAtanuM bhAjana karI peAtAnI Du'mane papALatA te suI gayA ane sAkSAt eka svapna joyuM ke, AkhI maThikA si'hakesariyA lADuthI bharAI gaI. kSaNavAramAM mAnada ullAsathI khaDAM thayelAM ruvATAvALe jAye ane ubhe thaI peAtAnA gAma ane maThikA tarapha ekadama doDaceA. kadAca ziSya pAte mAI jAya agara bIjAne ApI ke te tyAM AvI maThikAne tALu mAryu ane ziSyane kahevA lAgyA ke, 'mArA bhAgyathI ThikA lADavAthI bharAI gaI che. te sAMbhaLI ziSya hu thI nRtya karavA lAgye ane guru tenAthI khamaNA nRtya karavA lAgyA. ziSyane AjJA karI ke, 'Aje AkhA gAmane tuM jaldI jamavAnuM nimaMtraNa Apa. mAre Aje ekadama AkhA gAmane madatu jamaNu ApavuM che. : gurunA kahevAthI ziSya samagra gAmane nimatraNa ApyuM ke, * mArA gurujI Aje samagra mAmaleAkane lADavAnuM bhAjana Apaze. kAraNa ke atyaMta prasanna thayelA rudre AkhI maThikA lADavAothI bharI dIdhI che. samagra gAmaleAka jamavA mATe AvIne prItipUrvaka pAktimAM besI gayA. pIrasAvAnI rAha joI rahelA hatA, tyAre havALA gurue tALu khAlyuM ane jIve che teA ThikA khAtI dekhI. dubuddhivALA guru peAkAra karavA lAgyA. gAmalAmA hAsya karatA paraspara hAtha-tAvI ApatA jamyA vagara ubhA thaI gayA. bhasma dhAraNa karanAra khAvAjI leAkeAne kahevA lAgyA ke, thoDIvAra thaze. tamArA sarvenA AgamanathI huM ati pAmyA, jethI sthAna bhUlAI gayuM che, phrI. "Aho Shrutgyanam" Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------ -------- - --- -- ~----- ~- ~ ~~ vAnara-daMpatInI kathA [ 159 ] huM UMghI jAuM ane pharI svapna AvyuM sthAna jANuM lauM eTale temane bhojana karAvuM" te paga lAMbA karI pharI meLavavA mATe suI gayo, ziSya ghaNuM nA kahI. lake moTA kolAhala karavA lAgyA ane belavA lAgyA ke, ziSya mUkha, guru mahAmUrkha, A baMneno saga AMdhaLA pitA ane baherA putra sakhe thaye che. yathArtha ja kaheluM che ke:-" zvetAmbarAne samyajJAna, bhasma-mabhUti lagADanArane ajJAna, brAhmAne akSamA, digaMbarone kukSi pUrNa karavI." gAmaloko guru-celAnuM pragaTa hAsya kare che, to paNa te baMne tenuM lakSya karatA nathI. aTTahAsya karatAM samagra gAmaleka pitAnA sthAnake gayA. mATe huM zubhAzayavALI! svapnamAM meLavelA mAdaka vaDe nagaralokane AmaMtraNa ApI jaDatAthI jagatane jitanAra bhautAcArya hAyapAtra banyA, tema svapna sarakhA apakSamAM nAza pAmavAnA svabhAvavALA bhagavaDe mArA manane lebhAvatI tuM hAsya pAtra kema nahiM thAya? te vicAra. bhautAcAryanI sthA pUrNa vAnara-daMpatInI kathA tyArapachI padamazI nAmanI bIjI patnI kahevA lAgI ke, "he priya ! amane prApta karIne tame amArA tyAga kare che, paraMtu pAchaLathI tamane vAnaranI jema pastAvo thaze eka aTavImAM atinehI vAnayugala rahetuM hatuM. dareka vRkSe kudatuM kekaDA mAratuM pharatuM pharatuM koIka vakhate gaMgAnA kinAre AvI pahoMcyuM, tyAM ghaNI vizALa DALo - vALA eka vRkSanI zAkhA upara krIDA karatA hatA. keIka vakhate mAkaDe phALa mArI paNa avalaMbana cUkI javAthI te nIce paDo. kaThaNa pRthvIpIThano sajajaDa prahAra - lAgavAthI pIDA pAme te mAkaDA devakumAra sarakhe manuSya yuvAna banI gayo. te samaye vAnarIe vicAryuM ke, " ahoho ! A tIrtha prabhAvavALI bhUmi che. te mArkeTa mAphaka huM paNa mArA AtmAne ahiM pADuM. pativiyogathI kSema pAmelI huM A arayamAM ekalI zuM karIza?" te kharekhara mAnuSI banIne AnA khoLAmAM kIDA karuM.' tevI rIte vAnarI paNa bhUmi upara paDI eTale kAmadevanI priyA patinA sarakhA rUpavALI banI gaI. harSapUrNa hRdayavALAM baMne krIDA karavA lAgyAM. have yuvatIne puruSa kahevA lAge ke, " vAnaramAMthI puruSa thaye te pharI nIce paDuM te he priyA ! huM nakkI devakumAra -thaIza.' patnIe kahyuM ke, "he vAmI! tame have atilobha na karo, devayugalanA -rUpa sarakhA navadaMpatImAM ApaNane kazI kamInA nathI. pharI paDavAthI kadAca maLelI vastuno nAza thAya mATe mAruM kahevuM mAnya rAkhe. devatAI vacana mAphaka mArA vacananuM ulaMghana na karaze." ema vAraMvAra vinavaNI karIne roke che; chatAM paNa karI - nIce paDatuM mUkayuM eTale pAcho hato te vAnara banI gayA. atidIna manavALe "Aho Shrutgyanam Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 160 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda pazcAttApathI tapI rahela dehavALa pilI suMdarI pAse AvI ati jhura che. tyAre suMdarI kahevA lAgI ke, "tamane ghaNuM samajAvyA chatAM mAnyA nahi." have tyAM Avela kaI rAjakumAra te suMdarIne pitAnA nagaramAM lai gayA ane pitAnI bhAryA banAvI. te aneka prakAranAM viSaya-sukha ane bhoga bhogavavA lAgI, have ekale paDela mAkaDA pitAnI priyAnA dhyAnamAM jhurato uMcA taraMgavALI gaMgA nadImAM mRtyu pAmyA. mATe he nAtha ! A pramANe aha5buddhivALI huM Apane vinaMti karuM chuM ke, "mAruM kathana sAMbhaLI barAbara vicAra karo ke, jema vAnarane thayuM tema tamane pAchaLathI pastAvo na thAya. koIpaNa padArthamAM bahu Agraha na rAkhavo. jethI karI A anartha thAya." vAnara-yugala sthA pUrNa aucitya lAbhano lobha have tyArapachI bUkumAre kahyuM ke, "he suMdarI ! mAre bhAva paNa tuM sAMbhaLI le. ucita prakArano lobha catura puruSa paNa kare che. he priyA ! zuM huM te lAbha na karuM ? koI paNa dehadhArI lebha vagara kayAMya paNa koIpaNa padArthane Azraya karI zakatA nathI. A mAro dIkSAno lAbha e mArA aucityanuM ullaMghana karanAra nathI. kAraNa ke, dIkSAno lAbha kalyANakArI siddhinuM kAraNa che. athavA to huM lobhAmAM lapaTAI gaye nathI. pUrvanA puya-prabhAvathI ja dIkSA avazya thanArI che, paraMtu dIkSA e lAbha nathI. athavA te A dIkSAlobha e bhAvI dIkSAnI zikSAnuM sAmrAjya. samajavuM. bhAgya ane saubhAgyane varelA bhAgyazALIne kaI padArtha aprApya hoya chatAM siddhadattanI jema tatkAla prApta thAya che. vaLI bhAthanI gerahAjarImAM atilobha hovA chatAM paNa vIrasenanI mAphaka prayatna niSphala thAya che. te A pramANe - kSetradevatA ane jugArI candAbhA nagarImAM nAmathI ane arthathI AzApUrI nAmanI kSetradevatA hatI. tenA maMdiramAM rAtre koIka jugArI AvyA ane taratanA tAjA pakavelA pUDalA maMdi2nA dIpakanA telamAM baLIne khAvA lAgyA. eTale te devIe pitAnA dIpakane cheda ane eMThA bhejanane sparza thavAnA kAraNe tene bhaya pamADavA mATe laTakatI lAMbI jillAvALuM ughADuM mukha laMbAvI vikarALa karyuM. te jugArI nirbhayatAthI ane niHzUkatAthI ardha khAdhela pUDalA sAthe tenI jIbha upara cUMka. "eThuM ane kela apavitra A kevI rIte gaLAmAM utAru" ema vicArI devatA te pramANe lAMbI chama rAkhIne helI hatI, tyAre pramAtamAM tevI sthitimAM rahelI devIne lokoe khI. "A kayA prakArane utpAta utpanna thayo? A karanAra koI nAgarikamAMthI have joIe." AvI rIte Akula-vyAkula banelA nAgarike zAntikA, pUjA-pATha "Aho Shrutgyanam Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tridevatA ane jugArI [ 121 ] - ~- ~ ~-~ Adi upAyo karavA chatAM paNa phATeluM-mukha baMdha karatI nathI. tyAre bhaya pAmelA. cittavALA lokoe kahyuM ke-" A nagarImAM utpAtanI zAMti karavA koI puruSa samartha che?" pelA jugArIe kahyuM ke- A kArya karavA mATe huM amathuM chuM. paraMtu prathama pUjAnI sAmagrI lAvavA mArA hAthamAM se senaiyA Ape. tamAruM kArya siddha thAya te tamo sarve ekaThA thaI je ucita hoya te vastrAdikathI mAruM sanmAna karaze." lokene samudAya ekaTho thaI maMtraNA karavA lAgyA ke, A ghutakAra (jugArI) e mAMtrika saMkaTamAM paDelA ApaNane dekhIne pUjAnA khAnAthI khAvAnI icchAvALo chetarIne dhana khAI jaze, paraMtu duHkhathI pIDita thayelA cittavALA ApaNe bIjuM zuM karIe ? nimittiyA, vedya, brAhA, jotiSIo ane maMtranA jANakAronA puNyathI lahamIvALAne ghare dehapIDA, bhUta, baha, vaLagADa ItyAdi saMkaTa prApta thAya che.'ema vicArI tenA hAthamAM se suvarNa sikkAe ApyA. rAtre bhaTTArikAdevInA maMdiramAM praveza karI baMne dvAra baMdha karI jugArI kahevA lAgyo ke, "he kaTapUtanA ! svAbhAvika asalarUpavALI kema thatI nathI ? jo tuM mArI kahelI yathArtha vAta kaMIpaNa na kare to tAruM vijJAna zI zobhA pAmaze ? mATe ADA lAkaDe ADe veSa" ema kahI jeTalAmAM tenI ji hA upara viSTA karavAno prayatna karyo. eTale vicAryuM ke, A pApIne kaMIpaNa akartavya nathI. eTale mUrti asala hatI tevI mULa- svAbhAvika rUpavALI thaI gaI. upadrava zAnta thavAthI nagaramAM zAti thaI. koIka samaye jugArI mastakanI heDa mUkI temAM hArI gaye. bhaTTArikAdevI pAse. AvI kahevA lAgyo ke, "he ravi ! meM jugAra ramavAmAM marataka ApavAnI zarata karI hatI. temAM huM hArI gayA che, mATe temAMthI chUTavA mATe pAMcase senAmahora Apa." devIe kahate ke tArA pitAe mArI pAse kaI thApaNa-anAmata mUkI hatI kharI ? jugArIe kahyuM- he mAtAjI ! keIe thApaNa nathI mUkI, paNa mastaka chedAvAnA saMkaTamAM tamAruM smaraNa karyuM, mATe mAruM rakSaNa karo." bhaTTAskiA-"tAza sarakhAnuM rakSaNa kema na karavuM ? tevA prakAranI tArI bhaktinA badalAmAM je kaMI karAya te ghaNuM a9pa gaNAya. he duzatman ! atyAre ATalI dInatA batAve che. te te vakhate te tema (na karavAnuM) karyuM. teNe e na vicAryuM ke, mRtyuzA pAmelAonI mAgaNIne InkAra na karavA joIe." kharekhara AkulitaprANAvALAoe bIjAnA prANe kSaNavAramAM pheMkavA na joIe. jagArI-"je have bhaktithI prasanna thatI nathI, te have jevI rIte prasanna thaIza, tevI rIte karIza. ema kahIne tenI mUrtine bhaMga karavA mATe pASANa levA bahAra zake. bhaTTArikAdevIe tarata ja dvAra baMdha karyA. jugArI moTI zilA upADIne jyAM baMdha dvAra pAse Avyo, dvAra baMdha dekhyAM, eTale vilakhA thayelA teNe bAraNA para 21 "Aho Shrutgyanam Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] prA. upadezamAlAno gUjarAnavAda zilA aphALI, te paNa dvAra na ughaDayAM eTale te Akhu maMdira saLagAvI nAkhavAnI teyArI karavA lAgyA. "agnino svabhAva che ke, sarva vinAza kare, tema A jugArImAM sarva anartha saMbhave che-ema bhaya pAmelI devIe tatkAla dvAra khelI pokAra karyo ke, naSTa-dukhaceSTAvALA ! mAruM maMdira bALI na nAkha, niyapaNAthI te mane dAsI banAvI, te bela have tAruM zuM kArya karuM? le A pustikA laIne jA, AnA adalAmAM tane pacase sonAmahora prApta thaze." * jugArIe pUchayuM ke, "eTaluM mUlya na maLe to ?" te manuSyo meMDhA sarakhA mUkhe samajavA, na kharIda karanAra mUrkha mAnavA. "ThIka mane maLI gayuM.' ema kahIne pustaka grahaNa karIne dukAnanI zreNimAM Avyo. prati camartha jhamate manuSya prApta karavA yogya padArtha manuSya meLave che. bajhAramAM pustikA batAvI ane ghaNuM moTuM mUlya kaheto hovAthI vepArIo vaDe hAsya karAtAM anukrame puraMdara zeThanA putra sihadattanI dukAne AvI pahoMcyA. pustikA dekhIne mUlaya pUchyuM te pa00 senAmahora kahI. siddhadatta vicAravA lAgyo ke, "A pithInuM mUlya jayakuMjara hAthI jevaDuM kema?" to AmAM jarUra kaMI kAraNa hovuM joIe. te aMdara jouM te khare-ema kahI pustaka khetIne joyuM te prathama patramAM "prANaghamartha saMmate manuSya-manuSya prApta karavA yogya padArtha jarUra meLave che. are ! A te upajAticha dane eka pAtra che. are ! mArA hRdayamAM eka khaTakatI zaMkAne saMvAda che. tenI ja A yathArtha vyavasthA jaNAvanAra che. ema vicArI pAMcase senAmahora ApI teNe paritakA kharIdI. jeTalAmAM te prathamapAda vicAre che ane have "bAkInA traNa pAda meLavIne A leka pUrNa kema banAvuM ? ema dhyAna karato ciMtAmaNiratnanI prAptinI jema AtmAne tArtha mAnate rahetA hatA. teTalAmAM pADosI vepArIonA vAcAla putroe tALI ApavA pUrvaka "sAro ane vizeSa lAbha ApanAra kariyANuM kharIda karyuM." evA zabdothI gRhavA phelAvI, "vepArInI AMTa vadhArI"-ema bolIne mazkarI karanArAoe A vAta tenA pitA puraMdaranA kAne pahoMcADI. kapa pAmelA pitA "Aje keTalI Avaka jAvaka thaI che !' te tapAsa karavA dukAne AvyA. pustakakharIdInA 500 seneyA udhArelA dekhIne pitAe pUchayuM ke, "kayA padArthanI kharIdImAM ATalI moTI senayAnI rakama udhArI che? ApaNe kayA evA vidvAna chIe? athavA te pustakasaMgrahanA grahathI grathila (zela) banela tuM ja mATe vidvAna che. Ane vecavA jaIza, te kaI tenA badalAmAM pANI paNa nahIM pIvaDAvaze. mATe tuM mArA gharamAMthI nIkaLa, ATaluM dhana kamAIne pachI ahi praveza kare." tyArapachI siddhadatte nirNaya karyo ke, "eTalA hajAra kamAyA pachI ja mAre ahiM AvavuM. barAbara pahelI rAtrie prathA karya'. nagaranI aMdara rahelA devamaMdiramAM bAkInI rAtri pasAra karavA rokAyo. te pAdanuM tAtparya vicArate nizcitapaNe sukhapUrvaka UMghI gayA. "Aho Shrutgyanam Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prativALI traNa sakhIe prItivALI traNa sakhIe.-- A bAju te ja nagarImAM zA, pradhAna ane puraiAhitanI anukrame ratimaMjarI, ratnamAMjarI ane gurumAMjarI nAmanI nirata sAthe ja rahenArI hAvAthI niHsIma prItivALI, eka trIjathI vicAga thavAnA bhayavALI evI traNe sakhIone eka samaye vArtAlApa thayeA ke, mAlyakALathI atyAra sudhI ApaNe sAthe dareka krIDA karavAnA sukhanA anubhava karyAM che. atyAre vaLI vairI evA yuvAnapaNAthI zaiAbhI rahelI chIe. nathI jANI zakAtuM ke, A daivarUpI vALice ApaNane upADIne kayAM phekI deze? tyArapachI rAjaputrIe kahyuM ke- jo tamArI paraspara snehAnubaMdha hoya te pachI hajI sudhI pitAjIe ApaNe kAi sAthe kayAMya paNa vivAha-saMbadha karyo nathI, teTalAmAM ApaNe peAtAnI ja meLe kAi eka ja patine varIe, jethI kAyama sAthe ra rahI zakIe. dareka sakhIe A vAtane svIkAra karyAM. tyArapachI rAjaputrIe dUra dezAvarathI Avela mahA uttama kuLanA koIka rAjaputra pitAnA sevaka vIrasena nAmaneA hateA, tene guptapaNe kahyuM ke-' amArI sakhIe ane me' Ave! vicAra karela che. ' tyArapachI yauvana pragaTa thavAnA kAraNe ane tenA kaTAkSa-mANuthI bhedAyelA hRdayavALA teNe tenI vAtane svIkAra karyo. " nagara kATanI ahAra devamaMdiranA maDapamAM aticapaLa azvo ane jarUrI sAmagrI sAthe AjathI trIA divasanI rAtrie AvI paheAMcIne rahevuM, jethI karIne lagna karIne ApaNe tyAMthI palAyana thaIzuM, e pramANe vIrasenane advaita karyo hatA, te divase AvI paheAMcyA. te sthaLe vIrasena AvI te paheAMcyA, paraMtu pitAnA bairI sAthe yuddha karatAM peAtAnI pAse alpa sainya hovAthI ane zatru pAse vadhAre sainya hovAthI hArIne svadeze cAyA gayA. [ 163 } "" "Aho Shrutgyanam" 6 rAjaputrI paNa eka paheAra tri vItyAM pachI paraNavAnI sAmagrI sAthe dAsIthI virelI sa`keta sthAne moMDapamAM AvI paheAMcI. tyAM nizcitapaNe sUtelA siddhadattane ece. pahelAnA paricayanA kAraNe utpanna thayelA vizvAsathI rAjakumArIe kahyu haiM, AvA gaMbhIra kAryanA Araba karela hovA chatAM nizcitapaNe UMghe che, ' tyArapachI jagADIne tenA hAtha sAthe hAtha maLyA. gadhava vivAha karIne kaNa karyAM. saskruta grahaNa karela evA tuM kaI khelate nathI. ' e pramANenuM vacana sAMbhaLI A IndrajALa che ke zu? '~ema vismaya pAmelA manavALA prApta karavA cogya paDAya manuSya prApta kare che-' e pada vicAratA siddhadattane zajaputrIe kahyuM ke, 'mane ane mArI ane sakhImAne tame kutAthI karI. palAyana thavA mATenAM vAhana karyAM rAkhyAM che ?' teNe kahyu ke- Ama utAvaLa phrema kare che? mane UMdha Ave che, eTale suI jaIza.' ema kahI suvAne DALa karatA te suI gaye, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 164 ] . prA. upadezaAtAnA gUrja zavAda rAjaputrI te Ane Ama nizcita ane niAkula dekhI rakhe ne A vIrasena sivAyanA bIje kAI puruSa tA nahi hoya ?-ema vicArI pahelAM sAthe lAvela prakAzanA kADiyAnuM saMpuTa khAsIne jeTalAmAM najara kare che. teA ajANyA kAI dhUta prApta thayele A jaNAya che. bhale je kAi sukumAra AkRtivALA kAmadevanA dapane dUra karanAra puNyayeAge ahi AvI paheAMcala sAthe lagna thayAM te anucita kAya thayuM che. pachI mastaka pAse rAkhelI pustikA dekhI. tene grahaNa karI khetIne prathamathI vAMcavA lAgI, ' prApta karavA cAgya padAtha manuSya prApta kare che. ' aAThanA mAtra A ceAthe bhAga che, te paNa kapUranA DhagalAnI sugaMdha mAphka leAmAM vyApI ya che. kharekhara samayasara kahevAyelA akSarAnI jema paramAtha-mArgane vistAranAra che. nahitara A banAva kevI rIte anya have pachI AvanArI ane sakhImAne vizvAsa besADavA mATe rhatheLImAM kAjaLanI zAhI banAvI ziALa phaivamaghanIya ' tenuM zuM kAraNa ?' kAIthI pazu deva-bhAgya ullaMghI zakAtuM nathI. ema bIjo pAda lakhIne bIjA paheAra ratima'jarI pAtAnA ghare gaI. C C d trIjA pahore ratnamAMjarI AvI paheAMcI. tethe pazu tima jarInA kakaNakhA lipisa'vAdanA vicAra karI tenI sAthe lagna karyAM. e pAda pachI te ja pramANe " sammAna sodo ( 4 vimo me"-tethI mane zAka ke Azraya thatAM nathI-ema trIjo pAda lakhIne peAtAnA sthAne pahoMcI gaI. e pramANe cAyA paheAre zuzuma'jarI paNa AvIne tenI sAthe lagnavidhi karIne * casmATrIya ddei sAmU " je ApaNa che, te pArakAnuM nathI-ema cAthA pAda tenI AgaLa lakhIne peAtAnA ghare cAlI gaI. te pachI putrIonI dAsIee rakhe ame AvA aparAdhanuM sthAna na pAmIe 'ema dhArI putrIeAnI kAyavAhI teonI mAtAne jaNAvI. mAtAe paNa potapeAtAnA bhartArane vAta kahI. rAjAe kahyuM ke, he devI ! du:sAhasa ane capaLatAthI mAgaLa vadhelI putrI jenA sa`sagamAM AvI haze, te zUnya deva-mahinA mApamAM sutelA kAIka pAdacArI musAphara sAthe paraNI haze. yu' karavuM ?' devIe kahyuM < deva ! have mApaNI pAse bIje kAI prakAra ke upAya nathI. kanyA eka ja vakhata apAya che. e ja vastu teNe meLavI ke, * prApta karavA ceSa padAtha manuSya prApta kare ' bIjI tamArI putrIe prApta karela pati sAmAnya manuSya haze, to paNa pRthvIti ja thaze.' kahelu` che ke-" khAza sAgarathI utpanna thayela, kalaMkita zarIravALA jaDa jayAMtarUpa candrane zabhramahAdevanA mastakane mUkI bIjuM nivAsasthAna karyu ? ka bhUmikA ? ane kayA guEA ? guNIjaneA zu' kAcamAMthI paDe che? jenA upara rAja- prasAdane ucita, svAmInI ujavala dRSTie paDe che, tyAM ja sarve guNe vase che." mATe karI hajI sudhI prayANa karI karyAMya jAya nahi, tyAM sudhImAM pradhAna anuSkAne mAkalIne hAthI upara besADI nagaramAM praveza karAvA. ' pachI zAne , "Aho Shrutgyanam" Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakanI sthira manuSyane vare che [ 165 ] mokalela pradhAna puruSoe satata vAjiMtra vagADavAnA ADaMbara sahita siddhadattane jagADaze. traNa kaMkaNethI alaMkRta jamaNA hastathI pustikA grahaNa karIne vAMcavA lAgyo. are ! A upajati chaMdavALe apUrNa kaloka cArapAdavALe saMpUrNa banI gaze ane sAthe huM paNa ATha pagavALo thaI gayo. ATaluM ja mAtra meM prayANa karyuM, haju kaMI paNa udyama na karyo, paraMtu deva anukula thayuM, to cAragaNe lAbha thaye. athavA te udyama kaI kare che ane tenuM phala bIje jogave che, mATe udyamathI saryuM, ane te bhAgya e ja pramANa che." tyAra pachI tene rAja-hastI para besArIne pradhAna puruSoe rAjamahele pahoMcADayo. teNe rAjAnA patramAM praNAma karyA eTale A te puraMdara zeThane putra ja mArI kRpAnuM pAtra banyA. tene oLakhe. pradhAna ane purohite A vRttAnta jAye. te baMnee paNa rAjA pAse AvI pitApitAnI putrIene vRttAnta jaNAvyA. puraMdara zeThane putra jamAI tarIke prApta thavAthI ane putrIonI capaLa ceSTAthI sarve prasanna thayA ane lagnotsava karavAnA utsAhavALA thayA. rAja ratimaMjarI, ratnamaMjarI ane guNamaMjarI ema traNe kanyAnAM pANigrahaNa karAvIne pratipAdana karavA lAgyA ke, "kharekhara ! devarAjA ciMtA karanAro che, je dara vasate hoya, tene paNa jANe che. je jene yogya hoya te tene bIjA sAthe joDI Ape che." rAjAe jamAIne pAMca gAmo ApyAM, ane mATe sAmaMta banAvyA. siddhadatta puraMdara pitAnA caraNa-kamalanI sevAmAM rahI samRddhinuM pAlana karavA lAgyo. kharekhara siddhadara utkRSTa puNyanA sArabhUta che. pote UMghato hovA chatAM teno prabhAva jAgato che. tema bhaya pAmela eka varSanA haraNanA baccA sarakhA capaLa netravALI he priyA ! mArA mAnelA pahA nI siddhi thaze. tyArapachI padamasenAe kahyuM ke, "he priya! pratrajyAne hAma bhale kare, paraMtu utAvaLa karavI yogya nathI. kAraNa ke, sthira manuSyone lakSamI vare che. jema suMdara zeThane prApta thaI hatI ane jeo usuka hoya che, tenI lamI viSaNunI jema hoya che, te paNa cAlI jAya che." lakSamI sthira manuSyane vare che- gusthala nAmanA gAmamAM suMdara nAmanA zeTha hatA. tene suMdarI nAme priyA -hatI. tenAthI puraMdara nAmane putra thayo. samAna kula-zIlavALAne tyAM lagna karyA. gAmanI aMdara vAsa karatAM sukhethI rahetA hatA. gAmaDAmAM dUdha, dahiM, ghI, dhAnya * tAjA ane gharanA AMgaNAmAM ja maLe che. vaLI ghAsa, IdhaNAM maphata maLe che. kharekhara gAmaDAne vAsa sukhakara che. bhakti karanAra yogya anurAgavALI zIlapraya evI eka priyA, AjJAMkita putra jyAM hoya tevuM gAma paNa nakkI vaga che. koIka sthAne kaheluM che ke:-"AjJAMkita ane anukUla valamAnI prApti, mastaka nIce komaLa "Aho Shrutgyanam Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 166 ] prA, upadezamAlAnA gUrjAnuvAda tAMkhyA, kuTuMba-sevaka parivAra vallabha ane vinayathI vartanAra hoya ane sAkara (cAsaNI)vALAM ghekhara pIrasAta' hAya, te ja ahi ga che. " kAika samaye cAmAsAnI varSARtumAM AMgaNAMnI khaDakI paDI gaI. ghara uMdhADuM banI gayuM. tyAre sudarI zeThANIe zeThane kahyuM ke, ' Aje ja A paDI gayeDhI khaDa krIne pAchI caNAvI letA kema nathI ? AkhA divasa gharanuM' rakSaNa karavA samartha nathI, tema ja bahAranA kAi paheregIrane pagAra pazu ApatA nathI. dvAra kheADhIne sukhapUrvaka je cArI karatA nathI, kharekhara ThagAya che. ' zeThe kahyuM ke, ' vAghaNuM sarakhI kUtarI dvAramAM beThelI che, te navIna aAvanAra savane dekhIne zase che.' keTaleka samaya pasAra thayA pachI bicArI kUtarIne paNa keIe mArI nAkhI, tethI karIne gRhadvAra sathA ughADu ane zUnya banI gayuM. vaLI pharI suMdarIe zeThane kahyu ke, " kAika kUtarI lAvIne gADhavA, nahitara zUnya dvAramAM kAi praveza karIne gharamAM cArI kaze, ' zeThe hyu* ke- hai suMdara! lakamI sthiratAvALA manuScAne vare che. ' tyAre suMdarIe kahyuM ke, lakSmI sthira thAya ke asthira thaI cAlI jAya, te kANuM jANI zake ? kAIka samaye putra-patnI mRtyu pAmI, tyAre zeThANIe kahyuM ke, ' A yuvAna putrane kI kema paraNAvatA nathI. ? ekalI hu. keTalA kAmane pahoMcI vaLuM vaLI nahi. paraNAvaze tA, A yuvAnaputra juvAnInA teramAM bahAra bhaTakIne paisAne duya karaze. ' su MdarazeThe pharI patnIne te ja pratyuttara ApyA, eTale zeThANIe sabhaLAvyuM ke, 'tamane koI navA khATA AgraharUpI grahanA vaLagADa vaLagyA jAya che. Ave ekAMta kheATA ' bahu pakaDI rAkhavAthI tamArI lakSmI avazya cAlI jaze. mAru kahevu kAryo samajo ane kAinuM kaheluM mAnya karI. ' eka divase te gAmanI najIkanA mArgethI eka bhramaNa karatA sAtha pasAra thatA hatAH trie jyAre sAtha pasAra thaI rahela hatA tyAre bhaya pAmelI eka sArI khaccarI zeThanA AMgaNAmAM AvI paheAMcI. tenI pIThapara rahelA seAnA-maheArAthI bharelAM vIza bhAjana nIce pADI pharI sAyanI sAthe bhaLI gaI. zeTha aMdhakAramAM te dekhIne khuza thaI kahevA lAgyA ke, ' je dhIratA ane sthiratAnuM mULa ' bhaya pAmelA teNe senAmahArA gharanI aMdara geAThavI dIdhI. keTalA seAnaiyA che, te jANIne dhananI guptatA jALavate hateA. have zeThe ekAMtamAM gupta mAMtraNA karatAM teASa ane AvezathI kahyuM ke, hai suMdarI ! me tane AgaLa kahelu hatuM ke, lakSmI sthira purUSane prApta thAya che ane te mAnI gaI. have tuM kAya mAM sthira thA. jo khaDakI caNI lIdhI hata ane dvAra madha hota teA khaccarI aMdara praveza kevI rIte karI zakate ? ane kUtarI dvAramAM beThI hota teA bhasyA karate, te pazu lakSmI praveza na karI zakate, kUtarI bhamatI hAya tA ApaNI meLe ja dvAra aMdha karI daie. cavAnaputranA lagna karyAM hota te "Aho Shrutgyanam" Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utAvaLa karanAranI lakSmI nAza pAme che [ 167 ] nakkI putravadhU pIyaramAM jaI dhananI vAta jAhera karatA sarva kArya nirvighne patI gayuM, je kAyanI meM' sthiratA rAkhI tA.' have uMcI khaDakI tathA dvAramAM eka sArA dvArapALa rAkhA, vaLI ghaNu' dhana kharacIne have putra-vivAha kare.' paraMtu sudara zeTha ema utAvaLA kArya-sAdhaka na banyA. eTale suMdarIe kahyuM ke, * he prANanAtha ! huM uttama ! cittane sthiratAmAM lagADA.' utAvaLa karanAranI lakSmI nAza pAme che--- utAvaLA manuSya siddha karelA kAryanA vinAza kare che, pAchaLathI pastAya che, jema viSNu, ke jenuM kathAnaka zravaNa karavA ceAgya che. dhananA arthI evA koI viSNu nAmanA kuTuMbanA agresare kAI devatAnI ArAdhanA karI. prasanna thayelA deve viSNune karyuM ke 'suvaNu maya evA mAra banIne rAja nRtya karatA huM ekAMtamAM tane eka mArapIcha ApIza. tenAthI tuM zrImaMta banIza.' 'caitti'--ema kahIne te dararAja suvaNuM pIcha meLavatA Rddhi-samRddha banyA ane savathA vilAsa karavA lAgye kAryaka divase teNe vicAra karyo ke, 'dAja tyAM jaine kANu mAgaNI karyo kare ? sarvAMga mArane ja pakaDI lauM !' anya kAI divase nRtya karI rahelA mArane TaeNkhIne te tene pakaDavA doDayA. tene e hAthathI pakaDayA, eTale kAgaDA thaIne uDI gayeA. tyArathI mAMDIne te meTara suvaNu - pIcha ApatA nathI ane vyaMtaradeva dana paNa Apate nathI. eTale viSNu daridra ane dInamanavALe banI gayA. kahevAya che ke :-- * utAvaLa vagara kAryAM karA, utAvaLa karavAthI kAnA nAza thAya che. utAvaLa karanArA mUrkha mArane kAgaDA karI nAkhyA.' A pramANe padmazrIe ja dhrUsvAmIne utAvaLa na karavA mATe vinati karatAM jaNAvyuM ke, 'amAruM' tAruNya che, tyAM sudhI priya vilAsavALA leAgA bheAgavA. tyArapachI tamArA pagale anusarIne vRddhAvasthA paryaMta sarva zikSAvALI dIkSA ame sarve grahaNa karIzuM.' dhama kAya mAM sthiratA DhIla na karavI-- tyArapachI ja bhUsvAmIe kahyuM ke-- * he priyA! tamAe kaheluM sava meM sAMbhaLyuM. chatAM paNa Arcoe dhama kAya mAM sthiratA-DhIla na karavI joie. pApakAya mAM dhImI gati karavI vyAjabI che. A bhuvanamAM ati kaThera pavananI laherAthI capaLa pallavanA agrabhAga sarakhA leAkeAnAM jIvita capaLa-asthira hAvAthI savAra dekhAze ke nahi, te krANu jANe che ?' vaLI sa`patti caMpakapuSpanA rAga sarakhI kSaNika che, ti madenmatta strInI makhanI lAlAza sarakhI che, svAmIpaNuM' kamalapatranA agrabhAga para rahelA jaLabindu sarakhu cacaLa che, prema vIjaLI daMDa sakhA capaLa che, lAvaNya hAthInA "Aho Shrutgyanam" Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamAlAne gUjanuvAda kAnanA tADana sarakhuM kSaNamAM vinAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. zarIra ka9pAMtakALanA vAyarAthI bhamatI dIpazikhA sarakhuM asthira che. jIvonuM yauvana parvata-nadInA vega sarakhuM ekadama giluM che. je dhama karavAmAM DhIla karIe, to dharma karyA vagaranA rahI che ane vacce maraNa AvI paDe te durgati thAya. mATe he sukRti! zubha kAryamAM utAvaLa kara. he catura mativALI! tamo jaladI cAritra levAnI IcchAvALA che, te vilaMba na kare, kAraNa ke, kAlakSepa karavAthI vijaya ane sujaya mAphaka vacamAM vina ubhAM thAya. vijaya sujayanI kathA lalATamAM tilaka sarakhI zobhAvALI pRthvImAM vasumatI nAmanI nagarI hatI. tyAM adabhuta guNa-samudAyavALo jayamitra nAmano rAjA hatA. te nagarImAM vaka lekamAM uttama evo somadhamAM nAmane zreSThI hate. tene ativinayavaMta evA 1 vijaya, 2 sujaya, 3 sujAta ane 4 jayanta evA nAmavALA cAra putro hatA. vikhyAta nAmavALA sArA kuLamAM janmelI cAra bAlikAo sAthe teoe lagna karyA. prauDha phaNasanA vRkSanI jema be, traNa, cAra putra hovAthI teo putravALA thayA, tema ja buddhizALI hovAthI gRhajAranI dhurA dhAraNa karavA mATe samartha banyA. have semadharma pitAe dharmasAmrAjya meLavavAnI IcchA hovAthI getrIya vajanane nimaMtraNa ApI bhojana karAvyuM. tyAra pachI teo samakSa cAre putrone kahyuM ke, "he vatsa ! tame paraspara kajiyA-kaMkAsa-kaleze sarvathA na karaze. kIrtilatAnA kayArA mATe jaLasamAna, dharmanA aMkurA ugavA mATe uttama jamIna samAna, sukharUpa caMdranA ujajavala kiraNa samAna kuTuMbane saMpa che. have koI paNa prakAre paraspara strIonAM vacanathI saMpa tUTe, te paNa he putra! tamAM sunItivALA che mATe virodha na kara, ke laDavuM nahi. je kAraNa mATe kaheluM che ke -"je kulamAM paraspara kalaha thAya che, tenI apakIti, sukhane pravAsa arthAt sukhanuM cAlyA javuM, duvya sanenuM Agamana, kuvAsanAone abhyAsa, aneka pApone nivAsa thAya che. kadAca badhuomAM koI tevA bahAranAM khATA vacanathI manane bheda thAya te strIonA ane durjananAM vacana kAne na sAMbhaLavAM. tema chatA anicchAe koI prakAre chUTAM paDavuM paDe, te anukrame cAra khUNAmAM nizAne che, te kADhI levAM. keTalAka divase pachI pitAjI parAkavAsI thayA pachI paNa pahelAMnI jema ghaNu varSe sudhI prItipUrvaka varyA, kuTuMba vadhatuM gayuM ane guha-kArabhAra vadhI gayo, have ekatra rahevA mATe ativaMta thayA, tyAre judA rahevA mATe nizcaya karyo. bahAranuM dazya dhana jANeluM che. jyAre nidhione bahAra kADhI vaheMcaNI karavA lAgyA, tyAre vijayanA kaLazamAMthI gAya ane gheDAnA keza nIkaLyA. bIjA nidhAnamAMthI mATI, trIjA "Aho Shrutgyanam Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaya-vijayanI kathA [ 16* } nidhAnamAMthI jUnA hisAmanA cApaDA, vesu vasula karavAnI khAtAvahIe ane chellA niyAnamAMthI mazina, suvaNa, sAnAnA sikkAjhmA vagera nIkaLyA. jayanta peAtAnA kaLazane dekhI atizaya lAbhanA harSoMthI rAmamaMcita hRdayavALA nRtya karavA lAgyo. bAkInA manyue tapasvInI jema udAsIna hoya tema jaNuAvA AgyA. arere! te samaye pitAjIe ApaNane gyA, te ApaNe na samajI zakayA. kharekhara! amane traNane kUvAmAM utArI ekadama vaccethI doraDuM kApI nAkhyuM. pitAjInA manamAM A nAnA bhAI pahelAMthI ja vaselA hatA athavA pitAjIne te ati vahAlA hatA. paraMtu pitAjInA mananA bhAva ApaNe kAi kaLI zakayA nahi. te have pitAjI ane bIjA daiva-bhAgya ema manaithI haNAyelA ApaNe zuM karIe ? ane phrAnI pAse jaine peAkAra karIe ? athavA te darekanA nidhAnanA ceAtheA bhAga, ceAthe lAga dareka vaheMcI laIe. eTale nAnA bhAI jayanta kahe che ke, e to kadApi anI zake ja nahi. pitAe peAtAnA mukhathI vaibhavanA vibhAge karelA che. have pharI vibhAga kema karI zakAya? nizAnamAM suvaNa vagere sarakhAM ja hatAM, tame atyArasudhI bahAra na kADhayA eTale tenI mArTI vagere thai gayA, tethI karI tamArA pApa ane bhAgya upara kApa karI, paNa pitAjI para kApa na karI' have Ama phleza ane mahAkalahanA kolAhala vadhI gaye. svajana-vage samajAvavA chatAM kAie na mAnyuM. --ema laDatAM laDatAM jayamitra zA pAse javAnI ekadama IcchA karI. nagaranA moTA mahAjananI pakA paNa tee vaccenA vivAda TALI zakI nahi. eka varSa pachI jayamitra rAjA pAse nyAya karAvavA pahoMcyA. rAjAe paDatu vagaDAvI evI uddASaNA karAvI phe * A bhAie vaccene vivAda je kAI dUra karAvaze, tema ja temanA cittanI leSatA je kAI TALaze, tene rAjA matrI banAvaze ane mitranuM sthAna Apaze. te samaye koIka vaNika-putre ekadama paDha jItI lIdheA. tene zA pAse lai gayA ane rAjAnI AjJAthI teNe tene kahyuM ke, AmAM vivAdanuM kArya nAma nathI. pitAjIe keza-mATI, vagere vaDe karIne vivAda cheThThI ja nAkhelA che. janma samaye ja pitAjIne darekanI janmazuddhi karelI che. vaLI jezIe traNa gaNutarI karIne jetu' jevu krama che, tevI asAdhAraNa samRddhi paNa tene prApta thayelI che. aLada, UMTa, gAya, bheMza, gadheDA, gheADA vagerenuM vecANa karavAmAM Ave, tA vijayanI samRddhi apAra vRddhi pAmaze emAM saraiha nathI. sujayane khetaranI mATInA kyArAmAM DAMgara AdinI khetI karavAthI samRddhi vRddhi pAmaze. sujAta vyAje pIrIne dhananI vRddhi karaze ane jayanta tA marakata vagere nAnA nivadya vepAra karIne majhADhamAM vepArIomAM eka agresara vepArI banaze. pitAe prathamathI ja peAtAnA putro 23 "Aho Shrutgyanam" Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda mATe nirNaya karI te te kAryomAM temane niyukta karelA che. pitAnI muDImAM dareka zaMkA kare che, paraMtu sarvenI muDI samAna che. tyArapachI rAjAe jayaMtanA kaLazanA 2nI kiMmata aMkAvI gaNatarI karAvI eTale Thera-jAnavara, dhAnya, vyAje pharatI &manuM dhana lagabhaga sarakhuM thayuM. rAjAe kahyuM ke, A vAta yukti-yukta che. tame ema samaje ke sanehI-badhuo kayAMya paNa maLatA nathI. je mATe kaheluM che ke - sarva saMpavALa sAdara parivAra gharamAM ke bahAra, saMkaTamAM ke utsavamAM, saMgrAmamAM ke zAMtimAM hoya to paNa jatha-rekhA prApta kare che. te sivAyanA nirdaya manavALA kumitra mAphaka halakA puruSone parivAra arthe khAvAnAM manavALA saMkaTamAM kheMcI jAya che. te divasa atiprazasta che, zatri paNa uttama che, ke je gharamAM potAnA nayanathI bhAI, bahena, putra, pautranAM darzana thAya che. je gharamAM putra, pautra, badhu vagera saMcaratA-haratA-pharatA nathI, tyAM nizca karI paDI javAnA bhayathI AkuLa banI thAMbhalo paNa kaMpavA lAge che. " he buddhizALIo ! mArA kahevA pramANe eka varSa sudhI A nyAya pramANe tame vate, kadAca temAM mArI vAta cheTI paDe, te tamAre mane Thapako Apa." rAjAnA vacanathI teoe te vAta kavIkArI ane sarve vara AvyA. teNe kahelA vyavahAra-vepArathI dhanavRddhi thaI. anala dhana upArjana karatAM eka bIjAne tyAM nehapUrvaka bhojana karatAM tenA para52 prItivALA divase pasAra thavA lAgyA. vijaya sujayanuM apamRtyu have kaMika samaye vasumatI nAmanI nagarImAM anArya kAryone tyAga karanAra, sapuruSone dhyAna karavA yogya zrI vasudatta nAmanA AcArya AvI pahoMcyA. teo sadharma-dezanArUpI amRta-chAMTaNAthI pRthvInA cheDA sudhI bhava-tApathI tapI rahelA aneka jIvane zItaLatA pamADatA hatA. zubha AcaraNavALA A cAre badhue karmanAza karavA mATe temanI pAse AvI dharmanA mamane pamADanAra satyavANa zravaNa karatA hatA. te cAreya badhuo zravaNa-aMjali-puTa vaDe temanA vacanAmRtanI dhArAnuM pAna karI vizeSa virAgI banyA. AcArya bhagavaMtane namaskAra karI save pitAnA ghare gayA. tyAM vijaye kahyuM ke, "huM dIkSA aMgIkAra karIza." nAnA bhAI jayanta paNa kahyuM ke, he baMdhu ! huM paNa dIkSA laIza. paraMtu haju sudhI putra gharano bhAra upADavA mATe samartha thayo nathI, mATe keTalAka mahinA pachI ApaNe baMne sAthe dIkSA aMgIkAra karIzuM. koIka samaye jayantanI patnI sAMje pIyarathI AvatI hatI, te samaye koI svarUpavAna daI vyabhicArI puruSa ane jayantanI yuvAna patnI sAthe jovAmAM AvyA. kAmadevanA javarathI pIDAtI te strIe te puruSa sAthe saMgama karavAnI prabaLa icchA pitAnI zarIra-pIDAnA bAnAthI jayanta patine jaNAvyuM, aneka vize AvyA, ciki "Aho Shrutgyanam' Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che DozInI kathA [ 171 } sAo karavA chatAM roganA khoTA bAnAvALI tene lagAra paNa zAMti na thaI. khoTAkRtrima prANAcArya evA te duSTa puruSane paNa jayanta lAvyo ane pitAnI patnI pAse rAkhI zarIra-pIDAnI cikitsA karAvI, pAchaLathI jANyuM ke, "A to mArI panIno kAI jAra puruSa che ane pitAnI Akhe paNa keTalAka samaya gayA pachI nIhALyuM." pachI tyAM AgaLa AvatAM tene bIjA dvArA karavAmAM AvyA, te paNa te jAra puruSa haju Avato baMdha thatuM na hatuM. eTale pitAnA sevakone koIka te aparAdha joIne mArI nAkhavAnI AjJA karI. te sevake e aMdhArI rAtrimAM koI vakhate tenA gharathI bahAra nIkaLatA jayantanA moTAbhAI vijayane durjana bhujaganI brAntithI mArI nAkhyuM. "kharAba thayuM, kharAba thayuM" e kolAhala uchaLe. A banAvathI banyunA viyegathI jayanta ati dukhI thayA. have sujaya pahelAM vizagI bane te ja, paraMtu A banAva banyA pachI ativirAgI banela. dIkSAnI abhilASAvALe vijaya jema be mahinA kAryo hato, tema teNe paNa vilaMba karyo. keTalAka divasa pachI keTalAka lUMTAra lUMTavA mATe ahiM praveza karavAnA hatA, paNa sujAte barAbara herAna karI teone hAMkI kADhayA. rAtre tyAM suvAne mATe Avato hato ane nirbhayapaNe cokI karato hato. sujaya paNa rAtre tyAM nirbhayapaNe luMTArAothI rakSA karavA mATe taiyAra thaI sAMje sUvA mATe tyAM AvatA hato. kaI rAtri samaye vyagratAthI makAna upara jaldI AvatA pitAne nAnA bhAI "te jANe cera che." tenI jAtithI dekhA. lagAra AgaLa vadhI bhAI praveza karato hato, tene cAranI brAntithI taravAranA prahArathI mRtyu pamADa. nAno bhAI mRtyu pAgya tema jANyA pachI te atizaya zoka karavA lAgyA. AvA prakAranI aNadhArI hakIkata banI gaI, tethI te atizaya zoka karavA lAgyo. pazcAttApa-agnimAM ati jaLI rahelA zarIravALe sujAta ati zeka karavA lAgyA ane jayanta paNa hakIkata jANIne zeka karavA lAgyA. bhayathI cakita mRga nayana sarakhA nayanavALI he paddamasenA! mArI kahelI kathAnuM sava 2hastha tuM samajI gaI haze ke "sthiratA bhajanArA vijaya ane saMjaya ema ane badhunI jena-dIkSAnI abhilASA apamRtyuthI niSphala banI." tyArapachI kanakasenA kahevA lAgI ke- "he havAmI! tame pelI DozI sarakhA che ke, viSaya-sAmagrI prApta thavA chatAM paNa saMteSa prApta karatA nathI, eka nAnA gAmaDAmAM be pADozamAM DezIo rahetI hatI. temAMthI eka kSetrapAla devatAnI ArAdhanA karatI hatI. dararoja tenA maMdiramAMthI kacarA-pUje vALI jamIna lIpI sAthiyA pUratI hatI. bhaktithI dhUpa lAvI yathAzakti pUjana karatI hatI. DozInI bhaktithI te devatA prasanna thayA, eTale varadAna mAgavAnuM jaNAvyuM. DerIe "haMmezAM eka sonAmahora "Aho Shrutgyanam Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnavAla Ape, te ATalAthI ja mArA manoratho pUrNa thAya." dararoja eka eka senAmahAra maLavAthI sArAM sArAM khAna-pAna karatI, kapaDAMnI zobhA, paroNAnI mahemAnagati, vajanonuM sanmAna Adi karavA lAgI. have IrSALu manavALI pADozanI DezIe pUchyuM ke, "he sthavirA! tuM ATalI samRddhi kayAMthI prApta kare che, te mane jaNAva." pahelA virA kahe che ke, pUrve cogarAje jema saMkarikAne kahyuM hatuM, tema mArI bahenane huM kema na karyuM ?" tyArapachI bIjI sthavirAe kahyuM ke, "te te kathA prathama kahe ane pUchelI vAta pachI kaheje, eTale prathama sthavirAe vAgarAja ane saMkarikAnI vAta kahevAnI zaru karIyogarAja-zaMkarikAnI kathA- keTalAka sevakonA parivAravALe cagarAja nAmanA eka ThAkora eka nagara najIka AvI pahoMce. sImADA para rahelA bagIcAnI jamIna para AMbAnA jhADanI chAyAma vizrAma levA beThe. nagaramAMthI nIkaLIne tyAM AgaLa eka puruSa AvyA. tyAM tene nIce besADI tAMbUla-dAnapUrvaka ThAkara pUchyuM ke, "A nagaranuM zuM nAma che!" puruSa-kali mahArAjAe pitAnI prANa-valabhAne kupAdAnapUrvaka A nagaranuM anAcAra" evuM nAma sthApana karyuM che. cagAja-ahiM AcAra-rIta rIvAja kevA prakAranAM che? puruSa-anAcAramAM AcAranI zI vAta karavI? te paNa sAMbhaLo jugAra ramavA, pAradArika-vyabhicAra, gAMTha choDI pArakuM dhana corI levuM-khAtara pADavuM, hara karI javuM-evA anAcAra-anIti sevanAza UMcA dheALA mahelAvALA A nagaramAM rahe che. cirAja-aho AcAra-cAturI karavAmAM catura prAthI ramaNIya ane dhoLA maheka vALuM A nagara che, te have kali mahArAjanI kRpAnuM pAtra kayo rAjA che? puruSaavicAra nAmane. zigarAja-kharekhara anAcArane avicAnuM Adhipatya ghaTI zake. lohanI mudrikAmAM kAcane maNi ja cagya gaNAya. tenA guNe kayA? puruSa-deza, pura-pATaNanuM rakSaNa kare nahi ane vAraMvAra navA navA karI nAkhe, prajAjane upara phUDa-kapaTa mAMDe, te paNa khajAnobhaMDAra khAlI ja hAya. zrema-kuzalatAthI vahANuM thatAM Aja thayuM-ema nagaranA jana jANe che. divasa vasa jeTalo lAMbo lAge che, te rAjA bIjI paNa AzA-hukama karyA kare che. garAja-rAjatIlA-rAja vyavasthA te sArI che ne? kAgaDo paNa zA che ane tenA parivAra rAjahaMsa jeve vakhANavA yogya che. te have kahe ke, amAtya "Aho Shrutgyanam Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAgazaja zaMkarikAnI kathA ( 173 ] puruSa-anyAya amAtya che. girAja-vidhi-deva yogyanI sAthe cogyane saMga karI Ape che, avicArInI sAthe anyAyane yoga barAbara baMdha besate che, tethI yogya ja kahevAya che ke, jugArInI putrI gAMTha choDanAra-cAranA putra sAthe paraNI, vivAha barAbara joDAye, ne na maLI gayuM. gAja-pratihArI koNa che? puruSa-cADI khAnAra pratihArI che. garAja-nagarano koTavALa koNa che? puruSa-sarvaluMTI nAmano koTavALa che, ke je cora, caraDa, lUMTArA, kedI vagere gune gArone choDato nathI, tenI pAsethI koI chUTI zakato nathI. kabUla kare bhAga niHzaMkapaNe le che, rakSaNa karavuM, duSkALamAM rakSaNa ApavuM, surAjaya karavuM, evAM kAryo koTavALa bhUlI jAya che, paNa svArthanAM kAryo bhUlatA nathI. cogarAja-are mANikyaratnane ekAvali hAra suMdara che. ahiM zeTha koNa che? puruSa-laDi nAmanA zeTha che. haMmezAM abhimAna karanAra te judA judA tAla mApa rAkhI vepAra kare che. ghI, madha, goLa, gugaLanI gaLI vageremAM halakI vatu bheLa-seLa karI gharAkone mAla vece che. pacIza vAta bele, temAM eka vAta bhAgye ja sAcI paDe. chatAM paNa ahIMnA nagaraloko tene dharmatulya mAne che. tene guNAgala nAmane mATe putra che ane mUlanA nAmane nAno putra che. atyAre nAno putra jude thaIne pAchaLathI bhAgIdA2 sarakhe anya che. kuMka mArIne koIkanA tALo ughADI nAkhe che, AMkhanuM aMjana dUra kare che, kozathI khAtara pADe che, pagathI gAMTha cheDIne corI kare che. gazaja-ahe! dareka eka-ekathI caDiyAtA ane aMkuza vagaranA che. ThIka paraMtu ahiM koI vidvAna muni che? puruSa-hA che, "DalakApaNa" ziSanA mAtra parivAravALe mahAtapasvI "sAvagilI" nAmano muni che, je bhUti lagADela, vAMkA vaLI gayelA zarIravALe, moTI jaTAjUTathI mita mastakavALe, bagalA mAphaka "keIkanuM paDe te mane jaDe" evuM azubha dhyAna dharato, nagaralokanA sarva dravyane paDAvI levAnA manavALe che. cagazaja-je baka-dhyAna ane dhana-Asakti chete pachI bhasma ane jaTAjUTa rAkha vAnuM zuM prajana che? ahi vaLI vezyA, grAma lekamAM agresara gaNikA "Aho Shrutgyanam Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda puruSa-makaradADhAnI putrI bahumAyA nAmanI vezyA che. eka AMkhathI eka puruSa tarapha najara kara, bIjAne hadaya arpaNa kare, bIjI akhathI kaIka zeThane IsA kara, cothAne AvavAno samaya Ape, tenA dvAramAM kaI lakSmIpatio lAgelA heya. paNa alatAnI jema tene rasa to koIka ja meLavI zake che. garAja-ahe ! vaizika-kAmazAstramAM keTalI catura che? AvA prakAranA sarva samavAya taMtramAM rAjya-vyavasthA kevI che ? puruSa-e vAta kema na kahuM? A nagaraleke cauTAmAM-bajhAramAM ke dukAnamAM je maLe te vastunI lUMTa karI che, gharamAMthI jhuMTavI jAya che, baMdIjanathI bhaya pAme che, keTalAka dhIra puruSe kaMI paNa karatA nathI. pitAnA rAjyano ke bIjAnA rAjyano bhaya dUra thato nathI, he deva ! darane kalikALanI asara thayelI che te kevI rIte chUTI zake? bIjuM che jene bhe, te tenAthI paTAye, je keIe jene dekhyo ke tenAthI te lUMTAye, je jene prApta thayA, te bIjAthI cavAye, je jenA vaDe vAsa karA-parANA tarIke svIkAryo, te tenAthI bhagADAye. vaLI je kaI mAla le-veca karI jato hoya to temAMthI rAjAnuM trIjA bhAganuM dANa ApavAnuM hoya, tema ja DApu-(dApuM--jagata je IrachAmAM Ave che te mAge che ane nakkI vasula karAya che. zeTha, sainika, maMtrI, bhaTa, brAhmaNa sarvene DApu (dApuM) ApavuM ja paDe che. kadAca koI kSema-kuzaLatAthI tyAMthI pasAra thaIne jAya, te vAghanA bhaya mAphaka bhayabhIta banI jAya. yogarAja-aho ! zA-vyavasthAnuM sukha nagaramAM praveza karIne joIe. ema ubhA thaI puruSane visarjana karI eka zeThanI dukAne pahoMcyA. yogarAjane dekhI laI buDi zeTha jagatanA pitA sarakhA jA ubhA thaI juhAra karavA maMDayA.. AliMgana karI UMcA Asana para besADayA. koI paNa dhAnya-dANA ke bhajananI bhikSA mAganAra tema ja sinikanI gerahAjarImAM "DalakApa" nAmane bALa-ziSya AvIne kahevA lAgyo ke- " jyAre huM tamArI dukAna pAsethI pasAra thato hato, tyAre mArI gUMcavAyelI jaTAmAM ghAsanA taNakhalAne TUkaDo uDIne lAgI gayo hato, mArA "sAvagilI" gurujIe te tRSakhaMDa. laI mane pAchA ApavA mATe mokalyo che, kAraNa ke, tRNukhaMDa paNa ApyA vagarane amAre leve kape nahiM. "le tame hAthamAM laI le" -ema hAthe hAtha zeThane ApIne ziSya pitAnA sthAne gayo. yogarAja-(pitAnA manamAM) taNakhalAnI paNa ahiMsA-corI na karanArA A koI mahAtapasvI che ! kharekhara ghaNA vakhatathI ciMtavelA mArA mane pUrNa thaze "Aho Shrutgyanam Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAja-zaMkarikAnI kathA [ 175 ] ema vicArI ubhA thaI ghare gayA. bhojana karI sAdhu pAse gayo. te vakhate nAsikAnA agrabhAga upara be netrane sthApanA karI akSamALA pheravavAmAM jenA hAtha tatpara banyA che- evA te sAvagilI gurune kahyuM ke, "he bhagavaMta! mArI pAse hajAra sonAmahore che. tame koI sthAne amArI thApaNu-anAmata dATIne surakSita rAkhI saMbhALaje. somezvara tIrthanI yAtrA karI pAcho AvIza tyAre laI jaIza." tyAre sAvagilI (sarvane gaLI janAra) gurue kahyuM ke, "ame dravyane nakhathI paNa peza karatA nathI. have je tAre bIje kaI rasto ja nathI ane yAtrAnA avazya kArya mATe javuM ja che, te maThikAnI aMdara koIka khUNAmAM tArA potAnA hAthe mUkI de ane pAcho Ave tyAre pitAnA hAthe ja grahaNa karI leje. e pramANe karIne praNAma karIne yAtrA mATe prayANa karyuM. traNa-cAra mahinA sudhI tIrthayAtrA karI pAthadala parivAra pitApitAnI dizAmAM gayA pachI "kalapiMga" nAmane eka chatradhara-prArika sAthe rAkhelo hato. tenAthI anusarAto rAtre anAcArapaTTaNanA daravAje AvI pahoMcyo. ghoDAne jhADanI DALIe bAMdhIne kalapiMga prAharikane dekhabhALa-sArasaMbhALa karavA mATe mUkIne be prahara UMghI gayo. trIjA pahere jAgIne prAphikane bolAvyuM ke, "he kapiMga ! jAge che ke traNa-cAra vakhata bAlA, tyAre javAba Ape ke, "jAguM chuM-jAguM chuM, paraMtu kaMIka ciMtana karuM chuM. kadAca cero palANa corI jaze, te tamAre ke mAre ghoDA upara palANa vagara pITha upara besIne svArI karavI paDaze." cogazaja --are mUrkhazekhara AnaMda ke ujANI karavA gayA hoIe, tyAM ghaMTatuM zuM projana gArika-cethe prahare paNa te ja pramANe tene bUma pADIne jagADaye, eTale bolyo ke, "huM kaMIka ciMtAnuM ciMtana karuM chuM. A mArA deharUpa gAmamAM UMdharUpa priyAne valalabha "prAhaja" nAmane kheDUta rahe che. tene nidrA nAmanI putrI utpanna thaI che. zukra sAthe tenA lagna thayAM che. tene vaLI DI kA nAmanI beTI janmI che, tenA vivAha karavAnI mUMjhavaNumAM paDayA chuM. garAja-he dhikkArapAtra mUkhe ! prAne caMdraka vara sulabha che, AmAM ciMtA karavA jevuM zuM che? ema prabhAta thavAthI baMne AgaLa cAlyA eTale sAmethI cAlatA AvatA puruSoe besavAne gheDo jhuMTavI lIdhe, ke tame dANa-(Teka) ApyA vagara A ghoDo kharIda karyo che. palANa mAthe zakhyuM. tenA upara kalakapiga chatra dharyuM evA megarAje jeTalAmAM naga2praveza karyo, teTalAmAM "laI laI" nAmano koTavALa mAthe pahelA ane tenA upara chatra rAkheluM che, "Aho Shrutgyanam Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [ 17 ] prA. upadezamAtAne gujarAnuvAda e jaine vicAravA lAgyA ke, "A vicitra ayoga kayA prakArano haze? eTale keTavALe kahyuM ke, kAM te sthAna agara palANa mane Ape. tenI pAse sthAna na hovAthI pahelANa ApI dIdhuM. je ghaDe maLaze, te palANa meLavI zakIzuM. AjanI rAtrimAM te gheDo ane palANa baMne lUMTAI gayAM. tyArapachI "sarvalaMDi' nAmanA talAra pAse pharIyAda karavA pahoMcyA. tene ghaDe ane palANa gUmAvyAne vRttAnta nivedana karyo, jaNAvyuM ke, Aja rAtre nagara daravAje kAI ke mAro prANAdhika cheDo ane palANa paDAvI lIdhAM. huM corAyo-corAyo. gheDo ane pallA gUmAvyAM. teNe kahyuM ke, "he mahAtmA ! te paDAvI lenArane huM pakaDI pADIza ane jarUra tamAruM prayojana huM siddha karIza, paraMtu khAlI hAthavALAnI kAryasiddhi thatI nathI-arthAt kArya niSphala thAya che. garAja-a nagaranA koTavAla tamArI vAta satya ane yathArtha che. paraMtu hAla te mArI pAse kaMI nathI, je mArA kAryanI siddhi thaze, te prayojana ucita tamArI pUjA jarUra karIza. avaDi-A addabhuta vastu vaDe banAvela zobhAvALuM tamAruM bhakti karavAmAM upayogI veSanuM vastra kayAMnI banAvaTanuM che ? garAja samajI gayA ke Ane paherela vastranI jarUra jaNAya che, eTale ekAMtamAM bIjuM vastra paherI badalAvIne, paherela vastranI ghaDI karIne tene arpaNa karyuM. eTale teNe kahyuM ke, "Aja sAMja sudhImAM tamAruM kArya pAra pADI ApIza." garAja-A vAta paNa kevI vicitra che ke ApaNuM vastu jhuMTavAI gaI che, chatAM paNa dAna upara dakSiNA, "paDatAne pATu" e nyAye haju uparathI lAMca ApavI paDe che. AvA mArAM pahelAM melAM vastra paNa svIkAryA. ThIka, have bIjuM zuM karI zakIe? AzA-pizAcikA ja ApaNane ThagI rahelI che. sAMje gayA te bIjA divase AvavAno vAya ka. vaLI pharI bIjA divase AvavuM"--ema dararoja AgaLa-AgaLanA divasanA vAyadA karatA hate. aneka rAtri vItI javA chatAM kArya karI ApavA samartha na banyo. kevaLa madhura vacana kahIne mane mArI nAkhavAnI icchAvALe jAya che. mATe dIvAna pAse jaI Ane anyAya jaNAvI pharIyAda karuM." ema vicArI dIvAna pAse jaI tenI samakSa samagra vRttAnta jaNAvI vinaMti karI. divAne kahyuM ke, phIkara na karavI. tArI sarva saMbhALa huM karAvI ApIza. savAranA samaye sarva ahIM ja tane apAvarAvIza--ema AzvAsana meLavI darabAranA eraDAmAMthI dvArA bhAgamAM AvI pahocyuM. tyAM dIvAnanA mukhya puruSe kahyuM ke, "savAra "Aho Shrutgyanam Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgarAja-zaMkarikAnI kathA [ 177 } dIvAnane ApavA mATe 100 senAmahero sAthe letA AvavI ane ekAMtamAM mane A pavI, jethI tamArA prajananI siddhi tatkAla thaze." gAja-kArya siddha thaze eTale dIvAnanuM ociya huM jarUra karIza" theka be. pagalA AgaLa cAlyA, eTale e paheregIre maLyA. teo paNa te ja pramANe mAgaNI karavA lAgyA. temane paNa "kArya siddha thaze eTale tamone saMtoSa pamADIzuM." ema batrIza, soLa vagerenI mAgaNI karatA hatA, tene te ja uttaro ApatAM ApatAM daravAjA sudhI AvI pahoMcyA. sAMkaLathI bAMdhelA hAthakaDIothI jakaDelA vyApArI lokonA samudAyane dekhIne paheregIro ne pUchayuM ke, "kayA aparAdhathI A sarvane niyaMtrita karyA che?" hAtha batAvatAM teNe jaNAvyuM ke, rAjAnA kuLamAMthI vagara pUchayA Ina-baLataNa mATe chANAM laI gayA. vaLI te InjanathI ANe ghare rAkhyuM ane bhajana karyuM, traNa-cAra pADozIone tyAM teno dhUmADo rokAye, temanAM gharamAM dhUmADe phelAine vyApI gaye, temanI kUtarI rAja hAthI sanmukha bhasavA lAgI, tenA ghara pAsethI jAne atizaya zarIra-pIDA thaI, tethI rAjAnA aparAdhI banyA. A kAraNe rAjAe temanuM sarvasva daMDamAM laI lIdhuM. mAgarAja-aho ! anyAyanI parAkASThA, aho ! yukti vagaranI pratiSThA-vAta, panike, dharmIo ane sAdhuo mATe kharekhara atyAre kALarAtri AvI lAgI. amAtya 100 senAmahoronI mAgaNI kare che, paheregIro ane tevAM bIjAo paNa IcchA pramANe mAge che. gheDe te mane mAtra pacAsamAM ja maLaze. haraNa thayela meLavatAM vadhAre kharca thaze. je have ahithI hema--ema nirvidane jIvato nIkaLI jAha', te meM sarva meLavyuM. kalikAla ane dhanalubdha rAjAo hoya, tyAre dhananuM rakSaNa karavuM ke jIvitanuM rakSaNa karavuM ? kharekhara kAna vagaranA bokaDAne kasAIthI chUTI javAya, te ja tene lAbha che. 2 pramANe nirAza banelo gAja nIkaLI gaye ane jenuM mukha- dvAra parAvatana thaI gayuM che, tevI sAvagirI gurunI maThikA khaLatuM hatuM, paNa dvAra pheravAI gayela hovAthI Ama-tema kheLavA chatAM teno patto lAgato na hato, eTale nirAza banI vicAryuM ke, "vAgelA ghA upara kSAra bhabharAvavA sakhuM ApaNane saMkaTa AvyuM che. huM mAnuM chuM ke, "je gati azvanI thaI che, tevI ja gati hajAra sonAmahoranI thaI jAya che. keIka samaya chatradhAraka cature bhikSuka veSamAM pharatA tenA ziSyane 2. tenI pAchaLa-pAchaLa sAvagilI gurunI maThikAmAM gayA. temane praNAma karI tenI sAme besIne kahyuM ke, "he bhagavaMta! thApaNa tarIke mUkela hajAra sonAmahoro pAchI Apo." "Aho Shrutgyanam Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda sAvagilI-"tu koNa che? kayAM ane kayAre te hajAra sonAmahoro ApI hatI tuM koI dhUrta jaNAya che ke, amArA sarakhA sAdhune ThagavA nIkaLyo lAge che?' cogarAja-"he svAmI kema Ama bolo cho ? tamArA kahevAthI A maThikAmAM meM mUkyA hatA.' sAvagilI-"pArakA dravyane AMgaLInA nakhathI paNa nahIM aDakanArA ane te zuM lUMTArA mAnyA tArI bhaktithI saryuM. je AvyuM, te ahIMthI pAcho nIkaLI jA. eTale tyAMthI ubhA thayele ciMtA-cAkaDA para caDe te bamaNa karato karato cAra puruSanI mALAo kharIda karI makadADhA vezyA pAse pahoMce. AvavAnuM prayAjana pUchyuM eTale kahyuM, eTale makaradADhAe kahyuM ke, meLavelAmAMthI artha dInAra Ape, te tArA kAryanI siddhi karI ApuM. cogarAja-samULaguM nAza pAmavAnuM hoya te, paMDita ane tyAga kare" --ema manamAM nirNaya karIne vezyAnI vAtane svIkAra karyo. vezayAe tene kahyuM ke, huM tyAM jAuM, pachI tAre tyAM AvIne A pramANe kahevuM. pachI patharA bharelI daza peTIo dAsIonA mastaka upara ucakAvAvI bIjA paNa keTalAka pagapALA parivAra sAthe sukhAsanamAM besI mayUra-pIMchAnuM chatra mastake dhAraNa karI te gaNikA sAvagirI guru pAse AvI praNAma karIne kahevA lAgI- kalirAjya kathAmakaradADhA-"bahumAyA nAmanI mArI putrI ghaNA vakhatathI caMpA nagarIe gaI che, tethI tene bolAvavA mATe mAre aNadhAryuM javuM che, te A maNi, maskata, motI, mANikya, suvarNa dAgInA AbhUSaNa vagere kiMmatI ratnothI bharelI A daza peiTIo tame tamArA sthAnamAM hAla anAmata sAcavI rAkhe, jyAM sudhI huM pAchI AvuM." A ja vakhate yAgarAja AvI pahoMcyA ane praNAma karIne kahyuM ke, "he svAmI ! thApaNa tarIke mUkelI mArI hajAra dInAra pAchI Ape." sAvagilI-"tuM jANe ja che. jyAM te tArA hAtha mUkayA hoya, tyAMthI ja te jAte laI le." AjJA thatAM ja maThikAnA khUNAmAMthI laIne pAgarAja bahAra nIkaLyo. jeTalAmAM dAsIne peTIo mUkavA taiyAra thaI, teTalAmAM eka dAsIe AvI makaradADhAne vadhAmaNI ApI ke, "vAminI! bahumAyA gaNikA ghara Ave gaI che, mATe tarata ghara cAle." eTale jevI AvI hatI, tevI peTIe laIne AvI. AveluM dravya cAlyuM gayuM ane navuM dravya AvyuM nahiM, tethI sAvagilIne mAM phATIne paheluM thayuM. mAgazare makaradADhAne mahenatANA badala "Aho Shrutgyanam Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavirAjya kathA [ 179 ] kabUlelI 500 senAmahoro ApI dIdhI. bAkI vadheluM dravya 500 rahyuM temAMthI 100 senAmahoro pitAnI pAse rAkhI, 400 dInAra mULanAza zeThane tyAM thApaNa rAkhavA-rakSaNa karavA mATe ApI. nAna-jana vagere kArya karanArI karI nAmanI dAsIne 100 kInAra kharca mATe ApI. khAna-bhejanAdi kA patAvIne vastra ane bhejananI sAmagrI arIda karavA mATe mUkanArA zreSThI pAse 100 dInAro mAgI. tyAre rUAbapUrvaka kahyuM ke, "tuM koNa che? se dInAranI zI vAta che? -ema kahevAyela te leNadAra tenA AMgaNAmAM bhUkhyo-laMghana karIne beThe, eTale tenA pitA laIdhuDi zeTha tyAM pahoMcyA. putrane kahyuM ke, "he putra ! tenI dInAro tene arpaNa karI de, nahiMtara tuM mukata nahIM thaIza athavA te gAMDa banI divase pasAra kara. huM tenuM nivAraNa karIza. je pacI gayA, te 400 dInAre arjA-ardhA karI baMne vaheMcI laIzuM. bIjA divase cogarAja mAgaNI karatuM hatuM, tyAre "mUlanAza" putra gAMDo banI ga ane "AvAvAvA" ema gAMDapaNanA zabdo bolavA lAgyo. vajana ke parajana je koI kaMI paNa behe te sarva sanmukha "AvAvAvA" ema bolavA lAgyA. tyArapachI laya vuDa peThe yogarAjane kahyuM ke, "tame sarva prakAre ke thoDA prakAre mArA putrane gAMDA karI nAkhyo. te paravaza thayo che, tene tame herAna-parezAna kema karo cho ? mATe cUpa besI rahe, A sthAnanI ubhA thaI bIje sthAne jAva. pachI yogarAja "rAjAne pharIyAda karIza" ema kahyuM, eTale pitAe kahyuM ke, "tArI sarva dInArA kharcAmAM pUrI thaze, kAraNa ke teo rAkSasa sarakhA bhUkhyA-DAMsa hoya che. je tAre zeThanuM leNuM vasula karavuM ho, to kALa-vilaMba karavo paDaze." e pramANe kAla-vilaMba karavA lAgyA. keTalAka divasa pachI pitAe putrane kahyuM ke, "AgaLa te kabUla karala 200 sonAmahora mane Apa." eTale putra pitA sanmukha paNa AvAvAvA" kahevA lAgyA. karI mAyA to paNa ema ja kahevA lAgyo. kopAyamAna pitAe mUlanA putrane kahyuM ke, "mane upAya batAvanArane paNa "AvAvAvA" kahe che?" tyAre putre kahyuM ke, tamArI sAthe, tamArA pitA sAthe ane dAdA sAthe "AvAvAvA." tyArapachI pitA tyAMthI ubhA thaI pitAnA ghare gayA. jegarAjane bolAvI kahyuM ke, "tArI cArasoe hInAra pAchI vALI ApuM, je temAMthI base mane Ape che. eTale teNe te kabUla karyuM, yogarAjane kAnamAM guptapaNe karavAnuM kArya jaNAvyuM. pachI yamarAja mULanAza pAse gayo. juhAra karI teNe kahyuM ke- "huM tArI pAse kaMI mAgaNI karatuM nathI. je tame mane sevaka tarIke svIkArA, te huM ApanI sevAmAM rahevA taiyAra chuM.' te pramANe kabUla karyuM ane yogarAja paNa tenI ArAdhanA karavA lAgyA ane vizvAsapAtra banI gayA. "Aho Shrutgyanam" Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 180 ] prA. upadezamAlAno gujarAnavAha keIka samaye kArya prasaMge zeThANIne bahAra javAno avasara Avya, tyAre mArgamAM sahAyaka tarIke yogarAjane Ape. koIka chUpA gharamAM zeThANIne pUrI dIdhAM. bahAra tALuM mAryuM. mULanAza pAse Avyo. "zeThANI kayAM gayAM ?" ema pUchyuM, paraMtu teno uttara Apato nathI, atiAgrahathI pUchyuM, tyAre chelyA ke, "zeThANI keNa? tuM keNa che?" bIjI vakhata, trIjI vakhata ema vAraMvAra pUchyuM, tyAra AvezathI "AvAvAvA" belavA lAgyA. sAma, bheda vagera upAya pUrvaka lokee pUchayuM, te paNa te ja javAba ApavA lAgyo. tyAre kayavuDi zeThe kahyuM ke, "enuM hoya te sarvasva samarpaNa kare, te ja zeThANa pAcho maLaze, nahIMtara tArI strI gaI samajavI. tenI sonAmahore pAchI ApI, eTale tenI kiyA arpaNa karI. layahi zeThane 200 kInAre ApI. thoDI dInA kapaDAM, bhejanAdi mATe pAse rAkhI, bAkInI dinArA saMkarikA dAsI na jANe tema khADAmAM dATI dIdhI. kapaDAM. bhejanAdi kAryamAM vadhAre kharca karatAM joyA eTale garAjane pUchyuM ke, " tArI pAse ATalI dhana-saMpatti kayAMthI AvI? sAcI hakIkata jaNAvI, paNa chupAveluM dravyanuM sthAna na jaNAvyuM. pachI gharamAM kharca karavA mATe saMkarikAe dravyanI mAgaNI karI. rAtre zaMkarikA UMdhavAne DoLa karIne sUtI hatI, tyAre teNe te sthAnamAMthI DuMka dravya temAMthI bahAra kADhayuM. uThIne zaMkarikA pAchaLa gaI ane dATeluM dhananuM sthAna jANuM lIdhuM, bIjA divase te jyAre bahAra gaye, tyAre te khADAmAMthI bAkInA naiyA kADhI lIdhA ane tyAMthI cAlI nIkaLI. yogAja pAcho Avyo. zaMkarikA dekhANI nahi, eTale nidhAna-sthAnakanI tapAsa karI to sarva zunya dekhAyuM. pote paNa sarvathA dhana vagarane thaI rA. bhajana mAtra paNa meLavyA vagara nagaramAMthI bahAra nIkaLI potAnA sthAnake gaye. ciMtavavA lAgyA ke - jeoe baMdIjanonI arthAt mAgaNI karanArAonI prArthanA udAratA-mahAdayathI pUrNa karI nathI, jeoe paropakAra mATe kAruNyanI mamatAthI svArthanI gaNatarI karI nathI, je haMmezAM pAkAM dukhe dukhata buddhivALA thaI rahenArA che, evA sAdhuo atyAre adazya thayA che. atyAre netramAMthI nIkaLatA azu vegane rAkI konI pAse rudana karavuM?" cAra samudra rUpa mekhalAvALI, Ataza vagaranI pRthvImAM jamA karatAM amAe te ke I paNa niSkalaMka guNavALe kayAMya devyo ke sAMbhaLyuM nathI, ke jenI AgaLa lAMbA kALathI dhAraNa karatAM hadayanAM duHkhe ane sukhe saMbhaLAvIne eka ke ardha-sa, zAMtino anubhava karIe." "Aho Shrutgyanam Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e TANInI ko [ 181 ] huM viza! A pramANe tane lirAjyanI kathA saMbhaLAvI. have te je pUchyuM hatu, te kathA kahuM chuM, paraMtu caigAje jema zakAne kharI hakIkata jaNAvI ane pachI tene zakarikAe DhaLye, tema tAre mane ThagavuM nahi ane rakSaNa ApavuM.' prasanna thayelA pakSe mane mArA mAgyA pramANe lakSmI ApI che, tyArapachI zrIjI vizva paNa hamezA te devatAnI ArAdhanA karavA lAgI. bIjIe 'prathama sthavirA karatAM mane bamaNuM dhanarUpa-zAbhA Apa evI mAgaNI karI, te pramANe deva amathuM zvana ApavA lAgyA. te pazu aSika dvirUpa ane gharanI gheAbhAvALI jaNAvAthI prathamanI virAe pUchyuM, eTale teNe paNa aneDhI yathAtha hakIkata jaNAvI. pharI irSyAthI eka ekathI amAM dhananI mAMgaNI karavA lAgI. deva paNa vArA pharatI mamaLyA bamaNA eka ekanA maneArathA pUravA lAgya tema karatAM prathama sthavirAe IrSyAthI deva pAse eka mAMkha phUTI javAnuM va- dAna mAgyuM ke, 'tArI kRpAthI mArI eka AMkha phUTI jAva' pachI sthavizae vicAra karyo ke, 'AvA manohara rUpa vaDe zuM karavuM ? tema mAruM rUpa sahana na karanArI evI tenA mastaka upara vajA paDI. vajJAna prApta thayA pachI have eka AMkhe kANI thayelI hAvAthI gharamAM satAI rahevA lAgI, eTale bIjIne zakA thaI ke, teNe kaika phI adhika meLavyuM jaNAya che, eTale atileAbhathI parAbhava pAmelI te yakSane akSatAdikathI pUjavA lAgI. prathamane jeTaluM ApyuM hoya, tenAthI bamaNI mAgaNI karI. eTale papeATAnI jema tenI baMne AMkheA phUTI gaI. he yakSa! huM hatAza-nirbhAgI banI gai. teM mane tautraduHkhamAM dhakelI dIdhI. have mArA janmArA kevI rIte pasAra thaze ? tArA prasAdathI mArI bane AMkhe iMkhaDI gaI.' AphrezathI rudana karatI sthavirAne vilakhA banelA yakSe kahyuM ke, huM & muDhiraDA ! tArI prAthanA-mAgaNI pramANe ApyuM, temAM kepa kema kare che ? hai pApiNI ! te pote karelI irSyA upara kApa kaSTa, athavA te atileAza karavA upara kApa kara. dararoja amaNI dInArA maLatI hatI, te paNa tane ochI paDI, satASa na thaye.' je kAI gharamAM AvIne tene AMdhaLI dekhIne pUchavA lAgyA ke, 'OM virA ! arere ! A tane zuM thayuM ?' tyAre ane AMkhe AMdhaLI thayelI sthavirAe kahyuM ke, mArA tIvra durbhAgya-doSanA uDDayathI yakSe rAkSasa sarakhA ni ya thaI mane madhaLI karI. bIjI vizae kahyuM ke, 'niya ka yakSane zA mATe upAyala Ape che? tilAnamAM paNabhava pAmelA athavA to parAdhIna thayelA tArA AtmAne ja ThapakA Apa.' * A pramANe kanakasenAe kathA kahIne teNe ja brUkumArane kahyuM ke, he svAmI ! maneAhara lAvaNyayukta kulavatI suMdara sukha nA AjJAMkita premAsakta evI ame "Aho Shrutgyanam" Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 182 ] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAda ATha ApanI vizvAsu panIe chIe, mATe have Apa lebhAMdha baneDhI aMdha sthavirAnI jema amArAthI caDiyAtI bIjI priyAnA sukha mATe bha na kare." nitya-parvajuhAra mitro jabUsvAmIe kahyuM ke, "he suMdarI kanakasenA ! tuM sAMbhaLa, pavamitra sarakhA tamArI sAthenA sahavAsathI sayuM. juhAra karanAra mitra mAtra eka ja sAro mitra che, tenI sAthe ja huM vAsa karIza." kSititilaka nAmanA nagaramAM jitazatru nAmane rAjA hatA. te rAjAne pitAnA adhikAramAM kuzaLa buddhizALI semadatta nAmano mahAmaMtrI hatA. tene traNa mitro hatA, jemAM prathama mitra sAthe khAvA-pIvA ane meja-majA karavA haMmezAM sAthe rahenAra nityamitra hato, bIje parva divase dekhAnAra, trIje mArgamAM sAme aNadhAryo maLI jAya, pUchayA vagara mAtra praNAma ane juhAra karanAra-eca traNa mitro hatA. prathama mitranI khAvA-pIvA, moja-majA karAvavAnI dararoja bhakti karatuM hatuM, bIjAnI pava divase dareka bhakti ane trIjAnI koIka divasa mAgamAM maLI jAya te salAma karavAnI ke hAtha joDavAnI mAtra maitrI rAkhI hatI. (have maMtrI pitAnI hakIkata kahe che:-) koIka samaye rAjAnA aparAdhamAM AvI javAthI prANA kaSTa AvI paDayuM tyAre gabharAtA manavALo huM prathama nityamitrane tyAM zaraNu mATe gaye, meM mAro vRttAnta tene nivedana karyo, tyAre atizaya bhaya pAmelA teNe mane kahyuM ke, "mArA gharamAMthI ekadama bahAra nIkaLa, nahiMtara rAjA mArA AkhA kuLane vinAza karo." tava pAmele huM tenA gharanA AMgaNAmAMthI ekadama bahAra nIkaLI gaye. ati-. kUtarata e te pitAnA gRhadvAra sudhI mane vidAya ApavA AvyA. tyAMthI nIkaLIne. huM prANa bacAvavA bIjA parvAmitra pAse AvyA. teNe kRtrima ghaNe vinaya batAvyA. mArI hakIkata sAMbhaLI "mAruM rakSaNa karavAmAM potAne rAja taraphathI bhaya che" ema jANIne teNe mane kahyuM ke, "tamAre jyAM javuM hoya, te kahe." pradhAne vicAryuM ke, mArA ahIM rahevAthI A mitra ghaNe Akula-vyAkula banI jAya che, eTale ahiMthI paNa nIkaLI jAuM." te paNa cauTA sudhI vidAya ApavA Avyo. tyAM pradhAne vicAryuM ke, "A baMnenI mitratAne dhikakAra thAo." A baMnenI mitratA khAvA-pIvA ane moja-majA karavAmAM pUrNa thaI ane cAlI gaI. "buddhizALIoe saMkaTa samayamAM mitronI, haridratA-samaye tathA Apatti kALamAM strIonI ane levaDa-devaDamAM kutArtha thayelA evA sevakonI subuddhithI parIkSA karavI joIe." athavA te atyAre uMcA mukhavALo huM koIka divasa praNAma-juhAra karanAra mitra pAse jAuM ane mArI vAta jaNAvuM, kadApi evA mitrathI paNa mArA. "Aho Shrutgyanam' Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa mitronI kathA [ 183 ] kAryanI siddhi thAya. siMha caraNemAM nakha ane maratake kesaro dhAraNa kare che, paraMtu hAthInA kuMbhasthaLane bheTavAnI kIDAmAM paganA nakhe ja sahAya karanAra thAya che- ema dIrghakALa vicAra karIne praNAmamitranA gharanI aMdara praveza karyo. keI divasa paNa sAthe khAna-pAna, moja-majA na karavA chatAM, praNAma karavAno ja mAtra saMbaMdha hovA chatAM aNadhAryo zreSTha para ghare AvI pahoMce, je rIte tenI dareka prakAranI sarabharA karAya tevA gauravapUrvaka sanmAna karate dekhe. mitranI Apatti jANuM te praNAmamitre kahyuM ke, "tAre a85 paNa bhaya na rAkhavo. te nibaMdhatAthI mArI pAse rahe. tene pakaDavA mATe have koI samartha ke parAkamavALo nathI. A pitAno deza choDavAnI IchAvALA tema ja zarIramAMthI paNa nIkaLI javAnI IcchA vALAne prAmamitre AzvAsana ApatAM kahyuM ke, "huM bA bharelA bhAthAne taiyAra karI tArI AgaLa cAluM chuM.' e pramANe koIka divasanA praNAmamAtra saMbaMdhavALA -mitre sahAya ApI nibhaya nagarImAM pahoMcADayA. tyAM navuM ghara vasAvI ApI, tenI pAse rahI jarUrI nityopayogI sAmagrIo paNa saMpaDAvI ApI. kathAno upAya kathAne upanaya samajAvatAM jema tyAM traNa mitro kahyA, te anukrame kAyA, sagAvahAlA ane dharma. te darekamAM tene upanaya-saMbaMdha jeDa. khajUra, mevA, mIThAi, khIra, khAMDa, kesara, kastUrI vagere vAdiSTa padArthothI mizrita bhajana, mANijya, ratnAdikanAM AbhUSaNethI haMmezAM A dehanI bhakti karavAmAM Ave, to paNa yamarAjanuM teDuM Ave, te samaye upakAranA badalAnI vAta to dUra rahI, paNa eka DagaluM paNa A zarIra pAchaLa vidAya karavA AvatuM nathI. putro, mitro, strIo, rAtA-pitA, sahedarA najIkanA saMbaMdhIo ke bIjAo- jemanA upara aneka upakAra karyA che, tevA paNa paralokamAM prayANa karavAnA samaye kaMIka kSaNa AkraMdana karIne mazAnabhUmi sudhI vaLAvI pAchA ghare kare che. leka gauNavRttithI kaI kaI divasa dharma kare che ane mukhyavRttithI te potAnA gRhasthapaNAnA kAryamAM masta-Ayakta mazagula rahe che, chatAM paralokamAmAM mAtra eka dharma ja sahAyaka che. je sAthe rahenAra, rakSaNa karanAra, zaraNa ApanAra ane mane vAMchita paNa karanAra thAya che. tethI karI prathamanA be mitro sarakhAM zarIra ane kuTuMba hovAthI teo sukha mATe thatAM nathI, paraMtu koIka divasa mAtra praNAma karatA -te dharmamitra hevAthI harSathI ane dhaMthI te jaina dharmanI haMmezAM ArAdhanA karIza. traNa mitronI kakSA pUrNa thaI mRganA netra sarakhA netravALI he priyA ! A kavirAjayanI kathA paNa mane "Aho Shrutgyanam Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAtAno gUjazanuvAda prayatanapUrvaka bhagapRhA aTakAvanArI che. asaMyama, anyAya-anItivALA nagaramAM pharatA evA yogarAjanI je gati thaI, te mArI paNa thAya. have bahumAna-pUrvaka prabhava kahevA lAgyo ke - "kharekhara tevA puruSone dhanya che ke, je capaLa ane dIrdha netravALI, kAmadevanA darpa sarakhA kaThina ane puSTa pAtharavALI, durbala udara hovAthI kurAyamAna traNa karacalIovALI suMdarIone dekhI jenuM mana vikAra pAmatuM nathI. kAntAnA kaTAkSepa rUpI khANenI asara jenA citta vize thatI nathI, tathA kAme karele anurAga jenA cittamAM upatApa karato nathI, aneka viSayanA lebha-pAze jenA cittane AkarSaNa karatA nathI. e te dhIra puruSa traNe lokamAM jaya pAmanAra thAya che." pUrva bhavanI cAra bhAyIoe A cAra kathAnako kahyA. have bAkInI cAra patnImAMthI eka patnI kathA kahevA lAgI. kanakazrI, kamalavatI, jayazrI e traNe patnIe AgaLa karelI nAgazrI suMdara vacanonI yuktipUrvaka jaMbusavAmIne kahevA lAgI ke, priya kanakasenAe yukta vacano kahevA chatAM tame e zuM pitAnI niHzaMka vaka vacanAvALI yuktithI ene pAchI pADI nathI? jinezvaro paNa gRhavAsamAM rahyA hatA, tevI rIte tame dharmamArgane anusaro ane sArI rIte amAruM sanmAna Acaro, dhanane bhogavaTo karo, dAna Apa, atidukhI durbhAgIone dAna denArA keTalAka gRhasthapaNAnuM pAlana kare che, teo zUravIra che, bAkInA duHkhI pAkhaMDIo che. nItimAM kahevuM che ke - "gRhAzrama sarakhe dharma thayo nathI ane thavAnuM nathI, zUravIre ja tenuM pAlana karI zake che, bIjA kAyara puruSe pAkhaMDa-dharmane Azraya kare che, te prANeza ! anithI tapela loha mAphaka lahArzalA jevI rIte lAbhathI sukha na pAmI, tema dravyopArjananI jema savadara pUrvaka dhama upArjanane loma kara, te sukha mATe thato nathI. amarasena-avarasena be badhunI kathA kaMcanapura nAmanA nagaramAM kaMcanazekhara rAjAne amarasena nAmane mATe ane pravarasena nAmane nAne ema be putro hatA. te baMne upara rAjAne ghaNe neha hate. tethI kRpAvALA pitAe kaI vakhata teone jayakuMjara nAmane hAthI kIDA karavA mATe Apyo hato. te baMne bhAIo hAthI upara caDIne haMmezAM krIDA karatA hatA. uttama kuLamAM janmelA te rAjAne yaza ane pratApa ema baMnene hadaya vatI rahyo hato. athavA te vyavasAya (vyApAra) ane sukRtayAga (-dhama kAryo karavA) e baMne uttama kuLavALAne hoya che. kAmadeva samAna rUpavALA te baMne bhAIone jayakaMja2 hAthI sAthe kIDA karatA dekhIne tenI sAvakI mAtA ISya vahana karavA lAgI. vaLI vAraMvAra divase ane rAtre rAjAnA kAna bhaMbheravA lAgI. vaLI kahevA lAgI ke, "Aho Shrutgyanam Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amasena-pravarasenanI kathA [ 185] he svAmI! A jayakuMvara hAthI mArA putrane kIDA karavA Apo. he valalabha ! tamane zuM kahevuM? kRpAthI ke moha ocho karI-tyAgathI Apo. ATaluM paNa amAruM kArya na karo to, amAre ema ja mAnavuM rahyuM ke, tamAro amArA upara kRtrima saneha che. vikAsa pAmatA roSanA dhUmAMdhakAzavALI ane babaDatI tene dekhI rAjAe kahyuM ke, evuM te kadApi bane kharuM ? te putro bhakti ane saravavALA che, meM jAte temane hAthI Ave che, Apele hAthI mArAthI pAcho kema mAgI zakAya? tuM bIjI kaI mAgaNI kara, je huM tane ApIza. "haThIlI banI che"-ema jANane viSayamUDha zajAe kumArone kahyuM ke, "A hAthI mane pAcho Apo, te tenA badalAmAM bIjA daza hAthI ApuM" sAvakI cula(nAnI) mAtAnuM A niSphara ceSTita jANIne kumAra vicAravA lAgyA ke, "IonAM duzcaritrane dhikkAra thAo." pitAnI mAtA mAphaka A mAtAnuM gaurava ame barAbara jALavIe chIe, te paNa potAnA putravAtsalayathI amane zatru samAna mAne che, aMkuza vaDe hAthIe, cAkaDAthI ghaDAo, nAtha vaDe baLa jema vaza karAya che, tema haMsa-lIlA karanArI strIe vaDe puruSa svAdhIna karAya che. sajajana puruSa tyAM sudhI ja mAnI, jJAnI ane vicakSaNa che ke, jyAM sudhI duSTa mahilAo dvArA ghaMTI mAphaka bhamAvyA nathI. "AMkhathI samagra traNe bhuvana dekhI zakAya che, AkAzamAM pakSIothI javAne mArga jANI zakAya che, samuddha-jaLanuM parimANu paNa jANI zakAya che, paraMtu taruNa nuM caritra nirca karIne mUMjhavanAruM thAya che-arthAta jANI zakAtuM nathI." athavA te tuccha buddhivALI suMdarIone A sarva zobhe che. paraMtu pitAjI paNa AmAM sahAyaka thAya che, kharekhara mahAAzcarya gaNAya. madenmatta daza hAthI Ape, te tenuM ApaNe zuM prayojana che? jyAM mAnano vinAza thAya che, tyAM puruSone keDa paNa maLatA hoya, te taNakhalAM samAna che. kadAca mAnI puruSe zarIrane nAza na thAya, te paNa dezane te tyAga karavo joIe. kAraNa ke- "khene darjananI AMgaLIthI batAvAte tuM na bhama." - A AnAnA kAraNe ja ApaNe ahiMthI have ekadama cAlyA jaIe. kAraNa ke, durjananI AMgaLIthI batAvela phaLanI vRddhi vanamAM vinAza pAme che. potAnA puNayanI parIkSA, loko sAthenA vyavahAramAM caturAI, deza-videzanI bhASA jANavAnuM, vastra-sajAvaTa karavAnI kaLA piotAnA dezamAM banI zakatI nathI." -ema ciMtavIne te ane kumAro zatre udvega vagara pitA ke bIjA koIne kahyA vagara nagaramAMthI nIkaLI gayA. atiutAvaLI cAlavALA, rokAyA vagaranAM prayANa karatAM karatAM eka mahA bhayaMkara aTavImAM AvI pahoMcyA. aTavI kevI hatI ?-duSTa manavALI sAm jema vahune. AnaMda na ApanArI thAya, tema duSTa manavALA hiMsaka prANIne tyAM ghaNA evAthI 24 "Aho Shrutgyanam Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. 5dezamAlAno gUjezanuvAda aTavI AnaMda ApanArI thatI na hatI. viSNunI mUrtinI jema azoka vRkSanI zreNIthI zobhAyamAna, cittA, siMha, mRgalA-mRgalIna yugalothI AkAzalakSamInI jema alaMkRta, harikathAnI jema sAraMga jAtinA haraNane mAravA udyata thayelA vyAvravALI; te aTavImAM eka meTA vaDanA vRkSanI chAyAmAM vizrAnti karatA amarasena kumArane tarata sukhavALI nidrA AvI gaI. pravarasena kumAra tenA caraNanI najIkamAM sArI rIte besIne tenA paga dabAvavA lAgyo. "je pote jAgate rahe, te zikArI prANIono bhaya rahe nahiM." have te vaDalAmAM vAsa karanAra ya sUtelA kumAranA zarIranAM lakSaNe jevAM ane vicAryuM ke, AnA upara upakAra karAya to te ghaNA guNavALo thAya. sajajane sarva jagyA para upakAra kare che, emAM sanda nathI, paNa ahiM e vicAravAnuM che ke, kare upakAra kayAM viratAra pAme che? varasAda chIpanA ane a5nA mukhamAM samAna samaye ja jaLa arpaNa kare che, paraMtu ekanA mukhamAM jhera ane bIjAnA mukhamAM muktAphaLarUpe pariName che. A pravasena pavitra puNyazALI puruSa che-ene paMktibheda na thAya ema vicA rIne yakSe pratyakSa thaIne pravAsenane kahyuM, "dUra dezamAMthI AvelA atithi evA tamAruM kaMIka ucita sanmAna karavA icchuM chuM." ema kahI tene be ratna arpaNa karyA. te be mAMthI eka ratna vaDe rAjya ane bIjA ratnathI IcchA pramANe lakSamI prApta thAya che. prathama ratna tAre badhune ApavuM ane bIjuM tAre rAkhavuM. ratnanI pUjA karI praNava (9 ane mAyAbIja (ha) pUrvaka sAta vakhata jApa karavAthI ane chevaTe praNAma karI arthanI prArthanA kare, te tenI siddhi thAya che, temAM saha nathI. ati namAve mastakavALA pravasenakumAre be hAthanI aMjalimAM te be rannene svIkAra karyo ane vizvanA cheDe gAMThe bAMdhyAM. tyArapachI te yakSadeva adazya thayA. kSaNavAra pachI amarasenakumAra jAgyA. temane traNa divasa evA cAlyA ke, jethI mahAaTavanuM ullaMghana karI pATalIputranagarIe pahoMcyA. te nagarInA sImADA upara uttama sarovaranI pALa upara aMgazauca ane pAdazauca karI AMbA nIce sukhapUrvaka visAme levA beThA te samaye nAnAbhAIe moTAbhAIne vinaMti karI ke "he priya banyu ! rAjya lAbha karAvanAra A rana tuM ke, deve kahela ArAdhanA karavAne savistara vidhi kahyo ane sthira manathI sAdhanA karavA jaNAvyuM. enA phaLanI siddhi vakhate tenA lAbhanI hakIkata huM tane kahIza." tyArapachI te harSapUrvaka ekAMta AmravRkrenI zreNImAM ga, ratnanI pUjA karI, praNAma karIne atirithacittavALA teNe rAjA paNuM mAgyuM. pravarane paNa pradhAna vidhi karI ekAgracittathI pUjA karI, praNAma karI pitAnA ratna pAse bhejanAdika sAmagrInI "Aho Shrutgyanam Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lehAgavA gaNikAnI kathA [ 187 ] mAga karI eTale suMdara rUpavALI ATha apsarAoe pragaTa thaI, nirmala ativizALa amArA zALA vikuva, telamAlIza, aMgamardana, udvartana, nAna, AbhUSaNa vagerethI sanmAna karI rAjAne divyavo paherAvyA. ativAdavALAM pAna-bhajana, tAMbUla, puSpa vagere ApIne kSaNavAramAM IndrajALa mAphaka sarva adazya thayuM. have jojana karyA pachI jeTalAmAM meTe kumAra vRkSa-chAyAmAM beThe teTalAmAM tyAM pAMca divya AvI pahoMcyA. pATalIputranagaramAM pahoMcyA. tyAM putra vagarano rAjA mRtyu pAmyA hatA, eTale hAthI, ghaDe, cAmara, duMdubhi, chatrAdi sAthe nagaraTho AvI pahoMcyA. kaLazavaDe abhiSeka karI gulagula zabdapUrvaka hAthIe kumArane pitAnA rakaMdha upara Aropa karyo. ghoDo harSathI hevAva karavA lAgyA. nirmaLa cAmarAthI kumArane vIMjhavA lAgyA, AgaLa huM dubhi vAgavA lAgI. vistAravALuM veta chatra mastaka upara pragaTa thayuM. moTA sinya parivAra sAthe sAmaMta, maMtrimaMDaLa ane nagarakethI praNAma karAte nagaranA madhyabhAgamAM praveza karyo. te avasara pravarasena nAnAbhAI nagaramAMthI bahAra nIkaLI gayuM. rAjAnA kAryamAM gUMthAI rahelA mane zuM sukha maLe? rAjAe ghaNA samaya sudhI tapAsa karAvI, paNa tenI bhALa na lAgI-eTale mahele pahoMcI zakAyamI tatpara banyA. atibha upara letArgalA gaNikAnI kathA - bIje nAnobhAI pravasena mAgadhikA nAmanI gaNikAne ghare svajananA ghare javA mAphaka gadhe, eTale gaNikAe pote ja sanmukha jaI tene satkAra karyo. levAlAe vividha prakAranI sevA karavA pUrvaka tenuM hRdaya harI lIdhuM, tethI te je je mAgaNI kare, te te sAmagrI pravarasena pUrI pADatA hatA, koIka divase letAgalA akkAe putrIne kahyuM ke, "ATaluM dhana A kayAMthI lAve che? kadApi koI tene kaMI ApatuM nathI, tema vepAra, sevA-cAkarI paNa karato nathI. mATe he vatsa ! jamAIne pUchIne tuM cAkasa jANuM le." tyAre putrIe lehAgaMtA mAtAne kahyuM ke, "tAre dravyanuM prayojana che, A ciMtA zA mATe karavI ? chatAM lohAgalAnA atigADha haThAgrahathI mAgadhikAe tene pUchayuM. tyAre pravarasenakumAre kahyuM ke, "he priye! mArI pAse tevuM ratana che, jenAthI ciMtavelI samRddhi prApta thAya che. e vAta letArgalAne jaNAvI, eTale te paNa gharaDI bilADI mAphaka te ratna laI levA mATe te kumAra kayAre UMghI jAya agara, go-pAcho thAya-tevAM tenAM chidro joyA karatI hatI. pachI kumAra jyAre snAna karavA gaze, tyAre guptapaNe tenA vacanA cheDethI gAMTha choDI ratna laI lIdhuM ane chUpAvI dIdhuM. sanAna karyA pachI gAMTha dekhI te aMdara ratna na dekhAyu eTale vilo banI khUNAmAM AsapAsa kheLavA lAge eTale akkAe pUchayuM ke, "zuM kheLo cho? zuM "Aho Shrutgyanam Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] prA. uparAzamAlAne gUjazAvAda kaMI paNa paDI gayuM che? pragaTa bele, eTale huM jAte jaIne tamane arpaNa karuM.' pilAe kahyuM ke, vecavA mATe eka pattharano TUkaDo hato. kapaTathI vezyA khUNAmAM zodhavA lAgI ane kahyuM ke, "ahiM te kaMI nathI." dAsIone pUchyuM. eTale kudaNIe kahyuM ke, "mArA parivArane kalaMka ApI dUSita na karo. tame sarva pAMca divasanA paroNA che ane A mArI dAsIe to jiMdagI sudhInI che. eka pattharanA TUMkA mATe mArA parivArane kalaMkita karo cho?" e sAMbhaLI kumAra vicAra karavA lAgyuM ke kuTila kALI sahiNI sarakhI AvI rIte zodhavAno dekhAva karatI evI A lohAgalAnuM ja kArya che. ghaNuM dhana tela karanAra bhAratulA sarakhI A lAgelA che ke zuM? ghaNuM dhana ApavA chatAM je dhArA-59lAmAM sthira thatI nathI. meM suvarNa tema ja bIjA ava prakAranAM prakhyA ApyAM, chatAM jANe kaMI ja ApyuM nathI. athavA to A vezyA ke atizaya kuzIla ane lobhI hoya che. huM ja kharekhara mUkhuM chuM ke, mane bujhA chatAM huM bujha nahiM. kaheluM che ke - A vezyA strIone savava samarpaNa karavAmAM Ave, kAmI puruSonI sarva saMpatti kSINa thAya, to paNa jatAM evA kAmI pAsethI bAkI raheluM vastra kheMcavAnI icchA kare che. manamAM juduM, vacanamAM judu, kriyAmAM juduM ema je sAdhA strI (vezyA)mAM hoya che, teo sukhanuM kAraNu zI rIte thAya ? dhananI lAlacathI kaThIne paNa kAmadeva samAna mAnanArI, kRtrima sanehane vistAratI evI neha vagaranI gaNikAno tyAga kare." te have Aje paNa moTA apamAnarUpa vajathI bhede nahiM, tyAM sudhImAM nIkaLI javuM ane mArA parAbhavane badale levo yukta che. saMdhyA-samaye keIne kahyA sivAya dUra dezAvara cAlyo gayo ane kudIne ahaMkAra dUra karavA mATe tilaka, aMjanAdinA prayoga cAlavA udyama karavA lAgyA. vAsagRha zaNagArI, sajAvaTa karI tayArI karI pravarasenanI rAha jotI mAgadhikAnI rAtri pasAra thaI. pachI joyuM ke, mAnavanavALAnuM ratana cerAyuM, eTale valabha cAlyA gayA. te kAraNe gadgad varacI rudana karatI mAnadhiSThA putrIne akrAe kahyuM ke, tenI pAsenI sArabhUta vastu ApaNe grahaNa karI lIdhI che, eTale auSadha vagara vyAdhi maTI jAya, tema vagara upAye cAlyA gaye, te ThIka thayuM. have ekAMtamAM rana pAse hajAra, lAkha senAnI mAgaNI karavA lAgI, paNa damaDI paNa na maLavAthI pazcAttApa karatI poka mUkavA lAgI. mAgadhikAe kahyuM "he aMbA! pati na maLe, vidhi vagara ratna na phaLyuM. mahAbha-nadImAM praveza karyo, paNa sAme pAra na paheAMcI." - have pravarasenakumAra zatri-samaye eka smazAnamAM gaye. bhUtarUpa atithine kahevA lAgyuM ke, "are! koI mahAmAMsa le." te samaye AkAzamAM vANI saMbhaLAI , "Aho Shrutgyanam Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laiAhAgalA gaNikAnI kathA [ 189 ] " huM vIra! ahIM pa*ta-mekhalAmAM rahelA durgodevInA maMdiramAM jaiza, teA phaladdhi thaze.' eTale te sAMbhaLI askhalita akSubdha eka lakSyavALA kumAra tyAM gayA. durgodevI pAse beThelA eka cAgIne joyA. tyAM lAla caMdanatA karelA maDala pAse manuSyacarabIthI pragaTI rahelI dIpaka-zreNI hatI. maMDaLanI AgaLa lAla kareNanA puSponI mALA paherAvela tathA pAchalA bhAgamAM ane bAhue bAMdhelA evA eka puruSane taravAra umAmIne jeTalAmAM cAgI balavA lAgyA ke-ha daivi! meM tane annamali ApyuM, have A mAMsamali thAva." eTale kumAre kahyuM ke, 'he duSTa puruSa ! zuM kare che? huM nirde! A niraparAdhI puruSane adhIne jakaDIne tu' nakkI haNavA taiyAra thayA che, teA tene khAMdhelu DhoraDu cheThThI nAkha, nahIMtara tuM jIvatA rahevA nahi... pAmIza,' C aghAravaTa nAmanA A pramANe kahevAyele te cegI talavAra ugAmIne pravaccena sanmukha javA lAgye. eTale kumAra paNa bhayaMkara taravAra myAnamAMthI bahAra kADhI sanmukha anyeA, atimahAyuddha karI pApapUrNa te ceAgIne pIDA pamADI yamarAjAne parANA banAvye. badhelA puruSanA dAraDAne khagathI chedIne te puruSa sanmukha esI pUchyuM ke, ' A kA~caMDALa kANa hatA ?" adhanathI chUTelA puruSe javAba ApyA ke, ' A cegIndra kAika tevI kArrAiddha mATe durgAmAtAne li ApavA mATe mane ahi lAgye hateA. A pAdukA upara caDIne te samagra traNa bhuvanamAM bhramaNu karatA hatA.' pachI te jakaDelA puruSane sAjo karIne tenI pAdukA peAtAnA pagamAM paherI. huM kAra zabda karI kSaNavAramAM pATalIputra nagarIe pahoMce. pAkAnA prabhAvathI phaeNzantarAmAMthI ghaNuM dhana haraNa karIne lAvyeA. pachI vicAryuM ke, * kAIpaNa prakAre game te mAnAthI kuTTaNIne dUra laI jai ekAMta sthaLamAM mUkI AvuM, tyArapachI ja mAre madirApAna karavuM,' kAIka samaye A kumAra peAtAnA aMga upara suMdara veSabhUSA sajI ane AbhUSaNa paherI zaNagArathI suMdara manI te ja mAge jatA hatA, tyAre akhAe jAte tene joye, vicAravA lAgI ke, 'pharI paNa ANe aDhaLaka dhana upArjana karyuM" jaNAya che, te kapaTathI tene melAvI mAgadhikAne sApu' dAsIe mAkalIne mAlAbve, chatAM na AvyA eTale kuTTaNI jAte gaI ane hAtha pakaDIne kumArane khelAvI lAvI. vaLI kahyu ke, huM putra! Ama kahyA vagara tu' cAlyA gayA, te tane cAgya che ? tArA gayA pachI mAgadhikA tArA vagara kevI duHkhI thaI che ? ane grahatA vaLagADa vaLagyA hoya tethI tArA snehamAM pAdhIna banI gaI che.' . pratyuttaramAM kumAre kahyuM ke, " he mAtA ! tamA kApa na karaze, mADhu kAya AvI paDayuM, eTale garcA hatA. hamaNAM ja AvI paheMcyA che. have je AjJA hoya, te jaNAve.' krIpaNa mAgyA karatAM adhika dhana ApavA lAgyA, eTale camatkAra "Aho Shrutgyanam" Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] prA. upadezamAlAne gurjarAnavAda pAmelI te vicAravA lAgI ke, "AnI pAse ATaluM dhana Ave che kayAMthI ? putrIne kahyuM ke, "he vatsA ! kumAra ane kevI rIte upArjana kare che, te tuM pUchI leje. putrIe kahyuM ke, "tamane dhanane ATale lobha kema lAge che? tamAre tenuM zuM projana che? mArI nA chatAM tamAre jANavuM ja hoya te he mAtA ! tame jAte ja pUchI lo. kharekhara tamAruM nAma lehA(bhA)gelA che, tene tame barAbara sArthaka karo che. jo ke huM tikaDAmAM prayatnavALI chuM, te tenI AgaLa kaMI paNa nahiM ballIza. je karavA yogya hoya te tame jANe." have lohAgalA kumArane kahevA lAgI ke, "tame dravya kheLavA ane lAvavA mATe kayAM jAva cho, te kahe, jethI tamArI sAthe AvI pachI hamezAM huM ja laI AvuM. kAraNa ke mAgadhikA tamArA vagara kSaNavAranA virahamAM kAmanI dazamI avasthA (maraNa) pAmI jAya che." have dUra dezAvaramAM choDI devAnI icchAvALe kumAra kudaNIne kahevA lAgyo ke, "nahIpa ane suvarNadvIpa javA mATe huM mArI divya pAdukA upara ArUDha thaI tyAMthI dravya lAvIne tame iccho, teTaluM ApuM chuM. have akAe vicAryuM ke, keIka bAnAthI samudra vaccenA beTamAM sAthe jaI tene tyAM mUkI huM pAdukA upara caDI pote pAchI cAlI AvuM." koIka vakhata akkAe kumArane kahyuM ke, "jyAre tuM pAdukA upara besI amane choDIne gayA, tyAre tArI vatsalatAthI meM AvI mAnatA mAnI che, "je jamAI mane. pAchA prApta thAya, te samudra vaccenA dvIpamAM rahelA kAmadevanI caMdananA rasathI pUjA karuM." pitAno abhiprAya siddha thavAnI abhilASAthI kumAre kahyuM ke, "he mAtAjI! jahadI cAle, huM tyAM laI jAuM, emAM vilaMba karavAnuM na hoya. huMkAra karIne ane hAthathI tene grahaNa karIne pAdukAo paherIne kAmadevanA maMdire ekadama pahoMcI gayA. - maMdiranA dvAra bhAgamAM mUkelI pAdukA upara caDI akkA pATalIputra nagare pahoMcI gaI ane pite ThagavAnI kaLAmAM saphaLa thavAthI AnaMda pAmI. bahAra nIkaLI kumAra juve che, te karI ane pAdukAo na dekhI. kumAra have pazcAttApa karavA lAgyA ke, kevI pApi ! ke pharI AvuM pApAcaraNa karyuM. meM je ciMtavyuM hatuM, teno bhoga huM pote ja bane. lekapravAda je bolAya che ke, "je jevuM bIjA mATe vicAre, te tene pitAne ja thAya." "ca cite carca7, dhuvaM rajU taraya jJAte -bIjA mATe jevuM zubha ke azubha vicArIe, tevuM zubha ke azubha pitAnuM thAya." A nyAya mane ja lAgu thayA. ciMtA vyApta cittavALA kumAra pAse kSaNavAramAM eka khecara AvI pUchavA lAgyo ke, "tuM ahiM kema Avyo che? ane udAsI kema jaNAya che?" kumAre pitAne vRtAta kahyo, eTale care kAmadevanI pUjA karI, zubha pAMpaNavALI caMcala "Aho Shrutgyanam Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaihAgalA gaNikAnI kathA [ 191 ] lAcanavALI suMdarIne kSeAbha karanArI vidyAne sAdhavA lAgyA. sAhasra dhanavALA prasena kumArane uttarakAdhaka banAce eTale te vidyA siddha thaI, eTale vidyAdhara yuvAne te vidyA kumArane arpaNa karI, uparAMta e guTikAe paNa ApI. eka guTikA sIte tenuM tilaka karavAthI gadheDAnuM rUpa banI jAya, bIjIthI asala svAbhAvika manuSyanuM rUpa thai jAya. AnA prabhAvathI he mahAdhI ! tuM haMsa jeve! uttama sAdhaka thaIza. mArA atithi hAvAthI A suvaNu-ratAthI tArI pUjA karu chu....' te khecare pravasena kumArane upADIne pATalIputramAM mUkI dvIdhA. eTale te pharI pazu te mAge vilAsavALI mada gatithI karavA lAgyA. cu dAsIe vahAlAne kahyuM ke, * huM mAi ! sarvo'ga-za...gAravALA tamAza jamAine me' hamaNAM ja oyA. eTale te chAtI phUTavA lAgI ke, * arere! te kevI rIte ahiM' AnyA ? mArI vageAvaNI karIne te potAnI pAdukAo lai jaze. kAMIka phUDa-kAmaNu karI koI prakAre agamAM praveza karuM ? pachI chUTI chetarIne navuM dravya paNa grahaNu karu'.' lAhAga lAe AkhA zarIra upara ghA vAgyA hoya ane malama-paTTA bAMdhyA hAya, tema pATA-piDI karI khATalAmAM suvaDAvIne sArI rIte pATha zIkhavelI mAgadhikAne melAvavA mAkalI. jaine te kahevA lAgI ke, ' tamane peAtAnuM ghara ane tamArA kanAdhIna prANAdhIna prALuvALI mane cheADIne khIje sthAne utaravuM ucita lAge che ? Apa mArI vinati svIkArA, kRpA karI peAtAnA ghare padhArA, tema ja maraNa-pathArIe paDelI mAtAne chellI vakhata kaMIka saMbhaLAvA.' teNe kahyuM a mRgAkSI ! huM mAtAne bheTavA jAte AvatA ja te, teTalAmAM tuM melAvavA AvI, te paNu eka mahAkuna ja gaNAya.' -ema kahI kumAra leAhAgA pAse Avye ane tenA mahAprahAranI pIDAne vRttAnta pUchyA. ( 4 kuTTiNI ati lAMe nIsAse nAkhI agAdha vyAdhinI pIDA bhAgavatI hoya tema kahevA lAgI ke, * hu' xkaTamAM sapaDAyelI chuM, tamane jaldI javAma zu' ApuM? tu jANe che ke ApaNe baMne kAmadevanAM maMdiranAM dvAra pAse pahoMcI gayA. tu pAdukAo mUkIne tenA gabhadrAramAM gayA. tenuM rakSaNa karavA huM tyAM ubhI hatI. te samaye eka khecara AvyA ane mArI samakSa pAdukA levA lAgyA. pagamAM pAdukAe paherI huM... palAyana thatI hatI ane ATalI bhUmi sudhI AvI pAMcI ane mArI pAchaLa te khecara pazu ALye. ane vacce saMgrAma cAhyA, temAM mane mahAmahArA lAgyA. mane pADIne te pApI ecara pAdukAo laI gayA. A sAMbhaLI kumAre vicAryuM" ke, * pApiNI kapaTapUrNAMka pAse rahelI pAdukA mATe ADu avaLu Ave che, paraMtu samaya Avaze tyAre satra hakIkata jANI zakAze. ' kumAre kahyuM ke, huM mAruM ! tamArA duHkhanA kAraNuM rUpa e pAdukA gaI, teA bhale gaI, . "Aho Shrutgyanam" Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 192 ]. prA. upadezamAlA gUrjarAtavAda have tame cirakAra jIvatAM rahe." A sAMbhaLI tene jIva zAMti pAmyA ane addhara hate, te zarIramAM svastha thayA. khuza thayelI te pUchavA lAgI ke, "he putra! tyAMthI tuM ahiM kevI rIte AvI pahoMcyo ?" kumAre kahyuM ke, "pratyakSa thayelA kAmadeve vRddhapaNAmAMthI taruNa thavAya tevI guTikAo mane ApI, uparAMta puSkaLa dhana ApyuM, teNe ja mane ahi lAvIne mUkI dIdhe. ThIka have tamAre pATA choDe, jethI huM taravAranA prahAra kevA vAgyA che, te je ane saMrahiNI oSadhithI rujhavI dauM." te ja kSaNe kuTTiNIe kahyuM ke, "te kAryathI sayuM. pATA cheDavAmAM Ave, te tenI pIDA mArAthI sahana na thAya. je pATAo emane ema kAyama rAkhI kaMI pay cikitsA karI zakAtI hoya, to upAya kara. he vatsa! AthI vAra bAlavA huM samartha nathI." eTale kumAre kahyuM ke- "apUrva prauDha yauvana karanAra guTikAthI tilaka karavAmAM Ave te vRddhatva ane prahAra-vedanA baMne dUra thAya, ane navayauvana prApta thAya." eTale teNe mAgaNI karI che, tevA prakArano upAya kara, jethI taruNIonI vacce mAruM rU5 rekhA samAna dekhAya ane nagaraloka mAruM rUpa dekhI Azcarya pAme." tyAra pachI kumAra paNa te guTikAthI kuNiInA kapALamAM tilaka karyuM, eTale te ja kSaNe skUla dehavALI gadheDI banI gaI. tenA mukhamAM cekaDuM caDAvIne tenI pITha para caDIne kumAra lAkaDI mAratA mArato rAjamArgamAM AvyA. rAjyanI sahAyathI pAdukAo, ratna vagere samagra jahadI meLavI lIdhAM. have mAgadhikAe rAjAne jaIne pharIyAda karI ke, koI duSTa dhUta kuTiMNIne gadheDI banAvI seTIthI nidrayapaNe mAra mAre che, enA upara te caDI beTho che, enI AkRti lagabhaga Apane maLatI che." rAjAe pUchayuM ke, te pUtane keTalA divasa thayA che? tenuM rUpa kevuM che? keTalI vayano che ?' mAgadhikAe kahyuM, "he prabhu ! tamane rAjya prApti ane mane A puruSanI prApti thaI che. tamArA jevA ja atizaya rUpavALa, tamArA karatAM kaMIka nAnI vayavALA che. tyAre rAjAe joyuM ke, "te dhUta mAre nAno bhAI ja che." rAjAe mAgadhikAne kahyuM ke, "huM pite ja te dUtane zikSA karIza." jayakuMjara hAthI upara besI rAjA tyAM gaye. ati moTI kAyAvALI gadheDI para ArUDha thayela, lAkho lokonI capaLa AMkhothI jevAto hato. pAse jaIne pUchyuM, dekhatAM ja praNAma karI kahyuM ke, "saneharahita mahAdhurtag savAgata karuM chuM. kalaha-krIDAmAM AnaMda mAnanAra tArA sarakhAne AvuM gadheDInuM vAhana zobhatuM nathI, mATe ahiM mArA hAthI upara AvI jA ane tArA aMgathI mArA aMganuM AliMgana kara. gadheDI banelI te kuNine pApanA prAyazcitta rUpe hoya tema rAjamArgamAM bAMdhIne rAkhI. mArgamAM jatA AvatA ke tenA upara "Aho Shrutgyanam Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAgalA gaNikAnI kathA [ 17 ] prahAra karIne jatA hatA. pra varasena hAthI upara besI rAjA sAthe rAjAnA dhavala-mahele pahe, sarva samAcAra pUchayA eTale nAdikane sarva vRttAnta kaho. pArakA-sahita te, rAjA pAse Avyo ane jaNAvyuM ke, "pratyakSa corI karanAra bIjI hakIkata A gadheDI ahIM jAte ja kaheze." tenI pAsethI nAnAbhAInAM uttamaratva, tathA pAdukA je haNa karyA hatAM, te laI lIdhAM ane kaMI paNa zarIzikSA karyA vagara ene mukta karI. te have paNa te tevA prakAranI karelI sarva cerImAMthI je koI eka sAce zabda jaNAve, te tAruM asala pUrvanuM rUpa prApta thAya. tyArapachI tema karyuM eTale pravAsenakumAra bIjI guTikAthI tilaka karyuM eTale gadheDI asalarUpavALI lehAgalA banI gaI. tyArathI mAMDI AvA prakArano pravAda zaru thayo ke : "ati bha na kare, tema sarvathA lobhane tyAga paNa na kara. ati labhAdhIna banelI kudinI gadheDI banI gai." zreSaratna ane pAdukA sAthe ratnAlaMkArathI vibhUSita, cInAI- rezamI vastra paherela zarIravALI te mAgadhikA kumArane samarpaSa karI. kumArane yuvarAja banAvyuM, mAgayikA tathA bIjI rAjakanyAo sAthe lagna karI viSayasukhane anubhava karavA lAgyo. e pramANe priyAe lohANAnuM lAMbuM kathAnaka atidhIThAInuM avalaMbana karI kahyuM, "te he priya! A jagatamAM je svAdhIna na hoya tevA padArthane lebha kara te 25 che ?" lohAgalAnI jema tema karanArane yaza cAlyA jAya che. tyAre ja khUkumAre kahyuM ke, "he nAgazrI. kanakazrI, kamalavatI, tathA jayazrI priyA ! sarva sAlata evuM A vacana kahuM chuM te tame sAMbhaLe." dharmazAstromAM strIone doSanA bhaMDAra ane guruone zuNenA bhaMDAra anukrame varNavelA che. "ThagavApaNuM, caMcaLatA, kuzIlatA vagere deze je strIomAM svAbhAvika hoya che, tevI strIomAM koNa AnaMda pAme?" pAra vagaranA samudrane pAra pAmI zakAya che, paNa svabhAvathI vAMkI-kuzila evI strIonAM zivane pAra pAmI zakAto nathI. duttanavALI nArI pati, putra, pitA, bhAI vagere snehInA prANa saMzayamAM mUkAya tevo Aropa kSaNavAramAM mUkatAM vAra lagADatI nathI, bhava-paraMparA vadhAravA mATe A bIja samAna che, narakanA dvAramArganI dIvaDI, zokanuM mULa, kajIyA-kaMkAsanuM ghara, ane dukhanI khANa che. je strI sAthenA saMgathI kAma javaranI zAnita ane cikitsA karavA Icche che, te ghInI AhutithI agnine olavavAnI IcchA kare che. hAla La tapelA leha-staMbhanuM AliMgana karavuM sAruM che, paraMtu naradvAra samAna mInA javAnanuM sevana karavuM sArU nathI. strI saMtapuruSanA hAyapara paga mUke che, tyAre manahara gu-samudAya nakkI dezavaTo bhegave che. tethI karI dharmazAstromAM ene "Aho Shrutgyanam Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a - - -* 194 ] prA. upalezamAtAne gujarAnuvAda delavALI batAvI che ane mAryo te zraDha guNa samudAyane dhAraNa karanArA kahelA che.- " zAstronA ane jAnArA, uttamakoTinI niHsaMgatAne varelA, bhorUpI kamaLAne vikasavAra karavA mATe sUrya-maMDala sarakhA guru mahArAja hoya che. cAritrathI pavitra, pravacanarahasyone pAra pAmavA mATe tIkSaNa buddhivALA, atizaya dhIra, zAntAtmA, amRtasarakhA madhura ane zAstrAnusArI vacana bolanArA, kRpALu. nilabhI, bhavasamudra taravA mATe nAva samAna, seMkaDo sukRta karyA hoya tyAre dehadhArI ane AvA prakAranA guNavALA Ama guru mahArAja prApta thAya che." mAhAnya banelA AtmAo mATe guru nirmaLa AMkha samAna che, duHkhathI parezAna thayelA AtmAonAM dukhe hitabuddhithI dUra karanArA thAya che, kevaleka ane kSasthAnanAM sukhane apAvanArA che, tethI karI A jagatanI aMdara guNI puruSamAM guru mahArAja karatAM caDiyAtA ke suMdara keI nathI." jevI rIte prabhAkara meTAno tyAga karI sAcAne Azraya 5kaDI sukhI thayA, tema doSavALI evI tamA ane tyAga karI guNAmAM adhika evA guruone Azraya grahaNa karIza. prabhAkaranI kathA dinItilaka nAmanI nagarImAM divAkaranA putra jubArI ane mUkharekhara evo prabhAkara nAmane brAhmaNa hato. tenA pitA maraNa-pathArIe paDelA hatA, tyAre gAyatrI jevAmAM paNa ajJAnI evA putrane pitAne atiAdarathI eka kalAka bhaNA pitAnA hitanI abhilASAvALA puruSe navanidhithI paNa adhika, sAkSAta phala ApanAra, upadrava ane rogane dUra karanAra evA sAdhu samAgama kare jaIe." pitAjI mRtyu pAmyA pachI jugAranA vyasananA kAraNe pitAe Apela lakSamI gumAvIne daridra banyA. pitAnuM uda2 pUrNa karavA asamartha evo te nagaramAMthI nIkaLI gayA. vicAravA lAgyA ke, "pitAjI uttama puruSane samAgama karavAnuM kahI gayA che, te prathama nIca puruSano samAgama karI parIkSA karuM. pachI uttama puruSanI parIkSA karIza." ema vicArI kIrtipura nAmanA nagaramAM pahoMcyA ane azraddhALu dukAzaya nAmanA ThAkoranI sevA karavA lAgyo. tema ja durjanatArUpa advitIya naTI sarakhI gAmaTikA nAmanI eka dAsIne pitAnI priyA banAvI ane mAtaMgane mitra banAvyA. (700) dAnazUra, skurAyamAna nItinA tAMDava ane kalAsathI bhatA, ghaNA vidvAnonI maMDalI sAthe vinoda karanAra evA kItizekhara rAjAnI sevA te ThAkora sAthe hamezAM karatuM hatuM, paNa aMtaHkaraNamAM na bhayAno vasavaso kAyama rahetuM hatuM. koIka samaye "Aho Shrutgyanam Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAkaranI kathA [ 15 ] aneka vidvAna maMDaLa vacce beThelA rAjA sAthe "samAna zIlavALA sAthe maitrI karavI egya che." evI vAta cAlI rahI hatI, tyAre AgaLa koI vakhata mukhapATha karela hato, te ka prabhAkara spaSTAkSaramAM evI zuddhi rIti tAlabaddha che ke, sAMbhaLanAranA koMe amRta-pAna karyuM. " mRgA mRgaiH saMgamanuvrajanti, gAvazca gobhisturgaasturNgaiH| mUrkhAzca mUrkhaH, sudhiyaH sudhIbhiH, samAnazIlavyasaneSu saravyam // " mRgalAo mRgenI sAthe sebata kare che, gAye (baLado) gAya (baLa)nI sAthe, ghaDA ghaDAnI sAthe, mUkha mUkhanI sAthe, paMDite paDitenI sAthe samAgama kare che, samAna AcAra ane samAna vyasanavALA sAthe maitrI joDAya che. " prabhAkarane A glaeNka sAMbhaLI rAjA ane varSAnu vidvatna-maMDala mastaka DolAvatuM AnaMda ane Azcarya pAmyuM. pitAnuM satva hoya tema brAhmaNane rAjAe kahyuM ke, "he prabhAkara! te mane prItirasathI siMce, tethI karI gAma-maMDalanuM prasAdadAna svIkAra. "prabhunuM aucitya, zrImaMtanuM Arogya, rAjAnI kSamA, upakArInuM prabhutva A cAra padArtho amRta samAna gaNAya che. prabhAkare pratyuttaramAM jaNAvyuM ke, "ApanuM citta mArA para prasanna thayuM hoya te, he prabhu ! kRpA karIne A dAna A ThAkorane Apa." rAjAe kahyuM, "bhale te pramANe hA." e pramANe prabhAkaranA prabhAvathI duSTAzatha lakSmInuM sthAna pAme. have rAjAnI AjJAthI parivAra-sahita te baMne bheTa maLela nagarane zobhAvavA lAgyA arthAt tyAM rahevA gayA. keI vakhate madirApAna karavAthI vihvala banela mAtaMga-mitre ThakarANanI cheDatI karI eTale ThAkora vadha karavAnI AjJA ApI. tyAre prabhAkara rAjAne kahyuM ke, madirA-pAnathI A bhAna vagarano nivivekI thayA hatA, tene doSa nathI, mATe prArthanA karuM chuM ke, " mArA mitrane mukti Apo." ema kahI viSAdavALA mAtaMga-mitrane brAhANe mRtyuthI mukta karAvI upakArapAtra kA. A bAju koIka bhikSue prabhAkaranI patnI-dAsIne kahyuM ke, "ThAkorane mora priya che, tenuM mAMsa je khAya, te lakSamI prApta karanAra thAya." A vAta patnIe prabhAkarane kahI. tenA mAMsanI spRhAvALI teNe haTha karIne te kArya karavA mATe prabhAkarane dabANa karyuM. prabhAkare paNa mAranuM guptapaNe rakSaNa karI bIjuM mAMsa ApyuM. e pramANe savane upakAranI sukhAsikA pamADI. jana-samaye putrAdhika priya morane na dekhavAthI ThAkore sarva sthAnake mAranI tapAsa karAvI. patto na lAgavAthI ThAkara nagaramAM 76zoSaNa kazavI ke, hajara senAmahora laIne jeo morane sepI deze, tene abhaya ApavAmAM Avaze ane pAchaLathI pakaDAze te dehAMtadaMDanI AkarI zikSA thaze." . "Aho Shrutgyanam Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - -- [ 18 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda A ghoSaNA sAMbhaLI dAsI vicAra karavA lAgI ke, "bhAvimAM mane bI pati maLaze, paNa prApta thatuM dhana te tarata svAdhIna karuM." tuccha AzayavALA, inDiyAnA viSayanI AsaktivALA. hatabhAgI lAlacu puruSonI pApane uttajana karanArI buddhine dhikAra thAo. paDahanI uddaSaNA jhIlIne dAsI dukAzaya pAse pahoMcI ane bhikSuke kahelI vAta pragaTa karIne pApiNIe vinaMti karI ke, "meM vAraMvAra nA kahyAA chatAM paNa dhanalobhI patie mane mArI nAkhyo." dAsInA vacanathI saLagelA krodhAgnivALA, karelA upakArane na jANanAra ThAkora tenA mAtaMga-mitrane vaza karavA mATe se. " game teTalA upakAra karavAmAM Ave, te paNa jemane svAdhIna-vaza karI zakAtA nathI, oLakhItA paricita hoya tenI sAme paNa bhase che, potAnI jAtivALe hoya tene paNa karaDe che, evA khalapuruSa kUtarAnA svabhAvathI paNa AgaLa vadhI jAya che." prabhAkare mAtaMga-mitrane kahyuM ke, "he bhadra ! mane choDI de, te huM dUra dezAntarane Azraya karuM ane tArA upara karelA upakArane badale pUrNa karavA avakAza ApuM." "he mitra ! te yathArtha kahyuM, paNa tAro aparAdha ghaNe moTe che. A ThAkora nAma ane guNa baMne prakArathI duSTAzaya ane AkarA che, tethI huM tene kevI rIte cheDI zakuM? dhobInA gadheDA jevuM mAruM mRtyu thAya." - tyArapachI uThegavALe prabhAkara vicAra karavA lAge ke, nIca vabhAvavALA A lokone dhikkAra thAo che, jeno savabhAva meM jAte anubhavyA. nIcane karele upakAra nakkI vinAza karanAra che. yajJanA arinane ghIthI tarpaNa karavAmAM Ave te paNa te bALanAra thAya che, A save e mArA upakAra rUpa pavitra kramanA kuMbhane AiSanA saMka9pa35 madirAnA binduthI samagrapaNe malina karyo. pAkelA jiMpAka (jherI) vRkSanA phaLamAM mane suMdara Amra phala (kerI)no bhrama thayo. nIca prakRtivALA jana viSe lakSamInA lavanI ke sukhanI AkAMkSA paNa tevI che. nIcane Azrita thanAranuM ghaNA lAMbA kALanuM pANI tene tajI jAya che. enAthI kayA anya janane guNathI bharapura sapheda kamaLano samAgama thAya ? pitAe ApelA kalekanI avajJA karanAra prabhAkara labe nisAso mUkI vicAravA lAgyA ke, "have huM mahAna uttama puruSanI sevA karuM. ema vicArI mitrane kahyuM ke, tuM che mAre mitra che, te mane svAmI pAse laI jA, te huM temane mora arpaNa karuM. zaramAyelo caMDALa tenuM vacana svIkArI mAra sAthe ThAkora pAse laI gayo ane rAjA pAse mAra mUko. rAjAnA kopAnine zAMta karavA mATe agara caMDALanI maitrI karanAra pitAnI zuddhi mATe jANe hAya tema dAMtanA kiraNene pheMkatA rAjAne kahevA lAgyo ke, "he svAmi! A morane svIkAra kare ane ApanA satya nyAyatuM, sadvicAranuM, ApanA parivAranuM lAMbA kALa sudhI kalyANa thAo (navagajanA namaskAra thAo.)" "Aho Shrutgyanam Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAkaranI kathA [ 197 } rAjA vicAravA lAgyo ke, "A dAsI vAcALa atiduSTa jUTha bolanArI che, A prabhAkara brAhA to anAcArathI pazamukha rahenAro che, AmAM A kArya saMbhavatuM nathI-eTale paNa meM vicAra na karyo. tema ja meM ene kaMI pUchyuM paDyuM nahiM, gunegAra ane binagunegArano vibhAga paNa meM na vicAro, upakAra ke apakArane vicAra na karyo ane daMDa paNa AkarAmAM Akaro karyo. are! tAru' sukRtajJapaNuM kevuM? duSTAzace jyAre satya hakIkata pUchI, tyAre banelI yathArtha hakIkata kahI. tyArapachI ThAkore tene khUba khamAvyo ane satkArapUrvaka potAnI pAse pakaDIne rAkhyo, te paNa te nagara bahAra nIkaLI gayA. anukrame pharato pharato ratnapura nAmanA nagare pahoMce. te nagarI kevI hatI ? vidhAtAe amarApurI banAvavA mATe abhyAsa karI zilpazAstranI parIkSA ApavA mATe jANe banAvI hAya ! tyAM parAkramI, zatrurAjAone paNa svAdhIna karanAra ranarI nAmane rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne nyAyamAge cAlanAra, kAmadevanA rUpane tiraskAra karanAra kanakaratha nAmane putra hatA. jenA vaDe guNe Azraya karI rahelA che ane je guNe vaDe Azrita thayA che. jANe sAthe maLIne uttama kIrti meLavavAnI utkaMThA thaI hoya, tema pate ane guNe paraspara spardhA karatA hatA. te rAjakumAra rAjasabhAmAM besavA mATe kAramAM praveza karatA hatA, tyAre dvAra pAse ubhelA prabhAkara vikhe AzI. vada pUrvaka kahyuM ke, "huM brAhmaNa chuM, tamo guNanidhAna rAjaputra che, tethI ApanI pAse rahevA abhilASA karuM chuM." rAjaputre vicAryuM ke, "AgaLa bhaviSyamAM purohita pada mATe mane koInI jarUra to paDaze ja; tethI dAna-sanmAnanI saMpattithI pitAne banAvIza." ema vicArI udAra AzayavALA kumAre vikasita mukha-kamaLa karavA pUrvaka tenI mitratA vistAro hoya tema tene kahevA lAgyuM ke, "he prabhAkara! meM tArI sAthe maitrI bAMdhI che, mATe have tuM ciMtA-tApathI kayAMya paNa nirarthaka kheda na karIza. tyArapachI harSathI tyAM raheluM hatuM, tyAre teNe manetha nAmanA roThaputra sAthe maitrI karI. sadaguNenA advitIya vilAsa sthAna sarakhI rativilAsA nAmanI piMDavAsa sthaLanI vilAsinIne bAya banAvI. A traNenI sAthe vRddhi pAmatA ujajavala nehavALe, pitAnA vacananuM maMtra mAphaka smaraNa karate prabhAkara rahelo hato. kaIka samaye heDAvitaDa nAmanA koI paradezIe savaMga lakSathI suMdara -azvanI joDI jAne arpaNa karI. te baMne azvo upara besI kumAra ane prabhAkara baMne nagara bahAra temane doDAvavAnuM kautuka ane ramata-gammata karatA hatA. ghoDA upara beThelA baMnee lagAma kheMcavA chatAM te baMnene dUra dUra mAravADa sarakhI upara nijala bhUmimAM kheMcI gayA. kumAra ane prabhAkara baMnee thAkIne lagAma DhIlI karI eTale viparIta keLavAyelA baMne azvo ubhA rahyA. sukumAra zarIravALA kumArane ati "Aho Shrutgyanam Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda zaya tRSA lAgI, eTale azva uparathI nIce utarIne te retALa bhUmi upara beThe. prabhAkarane kahyuM ke, "mArA capaLa prANe prayANa karavA taiyAra thayA che, mATe he mitra! tuM utAvaLa karI gheDAne tyAga karI pIvA mATe pANI jaladI lAvI Apa." tyAre brAhmaNe kahyuM ke, dhIraja rAkhe, ema kahI prabhAkara jagatamAM cAre bAju pANInI zeka karavA lAgyA. kayAMyathI paNa jaLa na maLavAthI jema guru pAsethI viSaya-tRSNA dUra karanAra jJAna, darzana ane cAritranI prApti thAya, tema moTA vRkSa pAsethI tRSNA dUra karanAra traNa moTAM AmaLAM prApta karyA. jaLa prApta karyA vagara ekadama AmaLA laIne vi pAcho Avyo. cintAyuta cittavALA prabhAkare mUchanA vikArathI bebhAna banelA kumArane joyo. potAne jaLa na maLavAne kAraNe vilakhA mAnAvALo manamAM dukha lAvate baMne netramAMthI azru-jaLa TapakAvavA lAgyA. mUchI rU5 aMdhakArane nAza, karanAra bAlasUya samAna lAlavarNavALuM vAdiSTa eka AmaLuM kumAranA mukhamAM sthApana karyuM. khIlelA caMdranI jema lagAra baMne netra kholyAM, eTale viSe kumArane bIjA be AmaLAM ApyAM. kumAra bhAnamAM AvyA, te kSaNe pIDa pAmate ane mUchIthI unnata thayelA mukhavALo dhULathI malina thayelA AkAzane jovA lAgyA. A AkAzanA madhyabhAgamAM akasmAta bhaya pAmelAnI jema pRthvI potAnI sArabhUta raja kema phekatI haze?' eTalAmAM udvega manavALA kumAra ane vipra tyAM beThA hatA, teTalAmAM kumAranI zodha karatA bhajana-pANa sahita sainyanA mANase AvI pahoMcyA. tyArapachI divasanA Avazyaka kAryo karIne kumAra ane prabhAkara parivAra sAthe pitAnI nagarIe prayANa karyuM. krame karI pahecIne nagara alaMkRta karyuM. pitAnA moTA rAjya upara ranaratha pitA rAjakumArano abhiSeka karIne pote vanavAsI tApasa thaze. A navIna rAjAe prabhAkarane purahitapade ane mane ratha zeThane nagarazeTha pade sthApana karyA. temane nyAya ane nItithI mahArAjayanuM niraMkuzapaNe pAlana karatA hatA. temanA divase pavitra maitrInA kAraNe AnaMdamAM pasAra thatA hatA. jema. zeraDInuM mAdhu, tathA zaMkhanI tatA hoya che, tema sajananI maitrIne AnaMda jiMdagI sudhI hoya che. purohita paranI rativilAsAne garbhanA prabhAvathI kaIka vakhate evA prakArane. deha utpanna thayo. potAnA gharanA AMgaNAmAM vAra lAjAe krIDA karatA rAjakumArane dekhI manoratha utpanna thayo-A kumAranuM kAlakhaMDamAMsa-kALajuM khAU te ja jIvIza, nahiMtara mRtyu pAmIza." "kapaTa karavuM, anAryapaNuM, haThAgraha, durjanatA, nirdayatA A roSe sIemAM gaLathuMthIthI hoya che athata janmathI savAbhAvika hoya che. je doha. "Aho Shrutgyanam Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAkaranI kathA [ 18 ] kaI rIte pUrNa karI zakAya tevuM nathI, koInI pAse pragaTa paNa karI zakAya te nathI-e pramANe haMmezAM kheda pAmatI te atyaMta dubala-kuza aMgavALI banI gaI. pitAnI priyAnI AvI viSama sthiti rekhIne prabhAkare mahAAgrahathI dubaLa kAyA thavAnuM kAraNu pUchayuM. namaNAM netra karIne ghavAyelAM hRdayavALI patnIe pitAne azubha dohada pragaTa karyo- eTale prabhAkare kahyuM, "he priyA ! tuM phegaTa manamAM duHkha na lAva, tArA dohalAne avazya huM pUrNa karIza. he Ave ! kArya karavAnI daDha IcchAvALAne A kAryanI zI visAta che? ekAMtamAM kumArane gupta sthAnamAM chUpAvIne parama AdarapUrvaka koIka bIjAnuM sArI rIte saMskArita kareluM tayAra mAMsa khAvA ApyuM. kSaNavAramAM AnaMda ane kalyANa pAmelI ati harSavALI banelI te garbha dhAraNa karavA lAgI. - bhajana-samaye zAe kumAranI tapAsa karAvI. ekadama dareka jagAe zodhavA chatAM na dekhA ke na koI samAcAra maLyAM. rAjA bhejana karatuM nathI ane bolavA lAgyA ke, yamarAjAe kenA tarapha najara karI che ke zeSanAganA phaNAnA mahine grahaNa karavA mAphaka mA putrane laI gaye." A vAta nagaramAM cAre bAju phelAI gaI ane rativilAsAe paNa sAMbhaLI ane lAMbo vicAra karavA lAgI ke, mAMsa khAvAnA manorathanuM A pariNAma AvyuM. ' are re! kharekhara huM haNAI gaI, mane dhikkAra thAo ke, AvuM adhama kArya meM kahyuM, mane jIvavAthI saryuM, mArA savAmI jIvatA raho, mane jema garbha vahAla che, tema rAjAne pitAnuM bALaka priya hoya ja, temAM paNa kAluM gheluM bolI amRtavacane saMbhaLAvanAra bALaka vizeSa vahAlo lAge. zAkinI mAphaka lakSaNavaMta kumAranuM bhakSaNa karI huM mRtyu kema na pAmI? zuM janmanAra bALaka zAzvate jIvatA rahevAne che ? have koI prakAra A hakIkata rAjAnA jANavAmAM Avaze, to mArA patinuM mRtyu nivAraNa karanAra keNa maLaze? haju jeTalAmAM mArA patinI vAta keinA jANavAmAM AvI nathI, teTalAmAM manoratha zeThanI sAthe maMtraNA karI kaMIka rakSaNano upAya karuM." tyAra pachI tarata manoratha zeThanA ghare jaIne je pramANe hakIkata banI hatI, te pramANe tenI AgaLa nivedana karI. zeThe kahyuM ke, te AvuM akAya kema karyuM? prabhAkaranA prANone te kharekhara hoDamAM mUkayA. te paNa dharma dhAraNa karIne nirAte tArA ghare jA, huM kaI prakAra bane tema karI tene pratikAra karAvIza." tivilAsA pitAnA mahele jaI vicAravA lAgI ke, A zeTha mArA patinuM rakSaNa karaze, to pitAnuM mRtyu thaze. ane binagunegAranuM mRtyu thAya, te te bahu ja khoTuM gaNAya. ema vicArI jeTalAmAM zeTha rAjA pAse pahoMcyA nathI, teTalAmAM rativilAsA piote ja pAse pahoMcI vinaMti karavA lAgI ke, keNe chaLa-prapaMcathI A kumAranuM apaharaNa "Aho Shrutgyanam Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] prA. upadezamAlAne gujarAtuvAda kayuM? evA prakAranA vicAre aMtaHkaraNamAM Apa na karaze. e ja pApiNIe A kumAranA vadhanuM pApa koI kAraNathI karyuM che, mATe mArA ja prANane svIkAra kare. kayAre? kaI jago para? kevI rIte ?" ema jayAM rAjA pUcho hato, eTalAmAM manoratha zeThe tyAM AvI rAjAne vinaMti karI ke, "he deva! mArA mahela upara kumAra krIDA karatuM hatuM, tyAre mArA putre dAdara paththI dhakko mAryo ane bhUmi para paDIne mRtyu pAmyA." te vakhate bhayathI Apane A vRttAnta na kahyo, atyAre tamArA duHkhathI huM kahuM chuM. mArA prANunI hAni karavAmAM Apa zaMkA na karaze. Apane je yogya lAge te mane zikSA karavA A5 adhikArI che. te ja vakhate tyAM prabhAkara paNa AvI pahoMcyA. jyAre teo baMne pitAno aparAdha kahetA hatA ane vinati karI ke, kumArane ane mArI nAkhe che, tyAre prabhAkara vinaMti karI ke, "kumArane meM mArI nAkhyA che. mArI priyAnA garbhanA prabhAvathI kumAranuM mAMsa khAvAne dAha thayo ane meM pApIe teno doho pUrNa karyo. AvuM akArya karavAthI huM tamAro mitra ke brAhmaNa kema gaNAI zakuM? mArI niSThA viSTAmAM palaTAI gaI. have tame zikSA karavAmAM vilaMba na karo. A zeTha te uttama sajajana che ke, je ADI-avaLI vAta karIne pitA para gunho vahorI le che. rAjakumAranI hatyA meM ja karI che." citrAmaNa sakho sthira banelo rAjA jeTalAmAM A traNe tarapha jue che, teTalAmAM prabhAkare kahyuM. "have Apa A viSayanI zaMkA dUra karI. bAlahatyA karanAra brAhmaNa evA mane prAyazcita paNa zuddha kare tema nathI. he rAjana! ema paNa kaMI jaNAtuM hoya, te paNa huM bIjuM kema karuM? ahiM huM ja gunegAra chuM paNa ahi putrane meM svargastha karyA che" A viSayamAM teNe sezana ApIne rAjAne sthira karyA. have rAjAe kahyuM ke, "kadAca tema thayuM hoya te paNa he mitra! huM tAre aparAdha gaNata nathI ane A aparAdhanI huM tane kSamA ApuM chuM.' "havAmI, mitra, bhAryA, buddhi, dhana ane AtmAnI ApattirUpa kaTInA samaye puruSa tenA sArApaNAnI parIkSA karI zake che." A rAjada kharekhara caMdranI sAthe yathArtha ghaTI zake che ke, je kalaMka sarakhA paNa Azrita haraNane tyAga karatuM nathI. pharI rAjAe kahyuM ke, "nirjana vanamAM marelA sarakhA mane tRSA lAgI hatI, te samaye jIvitadAna sarakhuM te AmaLuM ApyuM hatuM, te huM bhUlyA nathI. te chatrAtiracha maitrIvALA te vakhate tarata mRtyu pAmyo hota te A rAjaya paNa koNa bhagavate ? mATe A sarva tAruM ja che. te samaye prabhAkare kahyuM ke, "he deva! je taravathI ema ja hoya, te mAre tyAM bhejana mATe padhAravAnI kRpA karo." rAjAe te vAtane vIkAra karyo. prAtaHkAle prabhAkara purohite nagarake ane parivAra sAthe rAjanI pitAnA ghare padharAmaNI karAvI. "Aho Shrutgyanam Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAkaranI kathA [ 201] AmaMtrita karelA rAjAne ratnasiMhAsana para virAjamAna karI caMdanAdithI satkAra karI svAdiSTa bhojana pIrasIne darekane jamADayA. samagra nagarajanene alaMkAra tathA avanI paherAmaNa ApIne te kumArane samarpaNa karyuM. rAjAnA meLAmAM besADI mANeka, motI, 2 vagere rAjA AgaLa bheTa dharyA. te samaye rAjAnuM sukha thAma thaI gayuM ane nIcI najara kavA lAgyA, eTale lokoe pUchayuM ke, "he prabhu! harSa. sthAne Apa zeka kema kare che ?" rAjAe kahyuM ke, mane zarama atyaMta pIDA kare che. atyAre huM vila banI gayo chuM, jethI bolavA mATe asamartha chuM. samagra pRthvI paNa jenuM mUlya na banI zake tevuM jenuM eka prANu arpaNa karanAra AmaLAMnuM mUlya kRtana banelA evA meM kumAranA mUhanI kakSAe gaNAvyuM. kharekha2 vidhAtAe amRta mAphaka prabhAkarane paropakAra mATe ja ghaDyo che. * " ratna-dIpaka sarakhA uttama puruSo snehanI, pAtranI ke dazAntaranI apekSA zAkhatA nathI. teo haMmezAM lokonA paropakAra karavAmAM takalIna rahenArA hoya che." A pramANe sarva vastha banelAM hovAthI tANa sogana kheTA nathI banyA. he prabhAkara! ThIka ThIka, te A pramANe zA mATe karyuM? ema rAjAe pUchyuM, tyAre pitAjIne Apela zikhAmaNane samagra vRttAnta kahyo tathA pahelAM dukAzaya vagere upara karelA atyaMta upakArane geralAbha thayo ane uttama sAthe saMgatinI parIkSA karavA mATe huM ahiM Avyo. "uttama sAthe saMsarga kara'-e viSayamAM atyaMta sthira banelA te DAhyA puruSono kALa paramaprItithI pasAra thaI rahela hatuM. prabhAkarakathA saMpUrNa. A pramANe doSa ane guNanI praSiAnatAvALA puruSane samAgama karanAra prANIene nukazAna ane phAyadA nakkI thAya che, tethI te mRga samAna netravALI priyAe tamArI snehadaSTithI lagAra paNa calAyamAna thayA sivAya huM dezanA eka sthAnarUpa tamAre tyAga karIne zivaramaNInA nehApaMthanA sAkSIbhUta evA sadagurune Azraya karI dIkSA levAnI abhilASAvALe thaye chuM. he mAtAjI ane pitAjI! kAtAo ! ane he prabhava ! savAre huM dIkSA grahaNa karIza, tyAre tame zuM karaze? te kahe. aMgAdAyaka, madhubindu vagere sudara dAnatethI tamane satya svahita samajAvyuM. AvA prakAranA viSayasukhathI have ApaNane sayuM.. jema khAza jaLathI lavaNasamudra bharapUra che, tema asaMkhyAtAM zArIrika ane mAnasika dukhathI barela A bhava che. madha paDela taravAranI dhAra cATavA sarakhuM A viSayasukha che. temAM je kaMIne sukhane jamA thAya che, te suMdara nathI. kahyuM che ke tevA * levAlaMkAra hevAthI ratnadIpaka paNa tela, dIveTa, ke pAtra (DiyA)nI apekSA rAkhatA nathI. 26 "Aho Shrutgyanam Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 202 ] prA. upadezamAtAne gujarAnuvAda prakAranI buddhi hoya te nAza thajo, tevA prakAranuM zAstra hoya te tenA upara vaja paDajo, tevA prakAranAM uchaLatA guNe hoya te bhayaMkara vAlAvALA agnimAM praveza pAmo che, jenAthI pharI strInA garbhavAsa ane narakAvAsanI vyathA thAya." A pramANe avadhi vagaranA dusaha duH khavALA saMsAramAM vAstavika sukhane chAMTe paNa nathI. jo tame sukhanI abhilASAvALA che, te mArI sAthe Aje virati grahaNa karavAnI IcchA rAkhe. tyArapachI azu-pravAhathI chalakAtI A khevALA mAtApitA ane priyAe kahyuM ke-"vAta barAbara che, ame paNa sAthe ja dIkSA aMgIkAra karIzuM.' upazAnta banelI kAntA kahevA lAgI ke, "ame je kaMI paNa tamane vadhAre paDatuM kahyuM, te virahanA duHkha ane premathI kahyuM che, temAM je kaMI anucita kahevAyuM hoya, tenI kSamA mAgIe chIe." prabhava paNa AjJA laIne ema kahIne pahelImAM gayA ke, "huM paNa mAruM keTaluM kA patAvIne ekadama pAcho AvuM chuM, ane tamArI sAthe dIkSA aMgIkAra karIza." zubha muhUrtanA yoga-samaye avaga uttama jAtinAM AbhUSaNe pAra karIne zibikAmAM besIne mAtA-pitA sAthe prayANa karyuM. te AThe kAtAe paNa pitAnA mAtA-pitAnA gharethI mahAADaMbara ane Rddhi sAthe zibikArUDha thaIne AvI pahoMcI. te sarvanI sAthe jaMbU kumAra anusarAtA tema ja anAdata devatAe jAte AvI sarva sahi vikva, upara dharela chatravALA, zveta cAmathI vIMjAtA, namana ane nRtya karatI nArIothI yazogAna karatA, banTIjanethI prazaMsA karatA, becaro vaDe puchapavRSTi karAtA, vAjiMtronA zabdothI AkAza bharI detA khUkumAra dIkSA mATe udyAnamAM gayA. pAMcamA gaNadhara sudharmAdavAmIe parivAra sahita jene pavitra pravajyA ApI che, evA te ugravihArI mahAmuni thayA. samasta zrata ane artha bhaNelA, uttama kIrtine vistAratA, chatrIza guNene dhAraNa karatA evA temane gurue trIjA AcAryapada upara sthApana karyA. kAlAka prakAzita karanAra evA zreSTha kevalajJAnane dhAraNa karanAra surmAsvAmI nirvANa pAmyA pachI saMghanI dhurAne vahana karanAra evA jaMbusvAmIe pitAnI pATe prabhavasvAmIne thApana karIne A avasarpiNI kALamAM chellA kevalI zrI jabUsvAmI guru mukti pAmyA. temanuM carama kevalIpaNuM A gAthAthI jANavuM. jaMbUsvAmI nirvANa pAmyA pachI mana:paryava jJAna, paramAvali, AhA2zka zarIra, kSapaka ane upazamazreNi, jinaka9pa, traNa saMyama, kevalajJAna ane nirvANa ATalI vastuo viracheda pAmI. arthAt jaMbusvAmI mekSe gayA pachI upara jaNAveDhI vastuo "Aho Shrutgyanam Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMcamA-cilAtIputranI kathA [ 203 } paNa baMdha thaI. chatuM dhana, ane viSayo vAdhIna hovA chatAM te sarvano tyAga karI jabUsvAmI mahAsAdhu thayA, temane huM praNAma karuM chuM. tevA tyAgIne dekhIne tevA luMTArA-cAra virati pAmyA te prabhavasvAmIne paNa huM vaMdana karuM chuM. zrI jabUsvAmI caritra saMpUrNa prabhu mahAvIranA hastadIkSita ziSya zrI dharmadAsagaNue potAnA putra raNasiMhane pratibodha karavA mATe racela zrI upadezamAlA (prAkRta)nI AcArya zrI ratnaprabhasUrie racelI ghaTTI nAmanI TIkAmAMthI havRta prA. jabUravAmI caritrane 50 pU. AgamodvA2ka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajInA ziSya A0 zrI hemasAgarasUrie karela gujarAtuvAda pUrNa thayA. [ vi. saM. 2026 bhAdaravA vadi 9 budhavAra, tA. 23-9-70, dAdara, jJAnamaMdira muMbaI-naM. 28.] luMTAre lUMTa karavA AvelA hatA, te prabhava zera kSaNavAramAM pratibaMdha pAye, te Azcarya gaNAya; te Azcarya nathI, paraMtu atyaMta krurakama karanAra hovA chatAM paNa cilAtI putra vagere pratibodha pAmyA, te kahe che - dIsaMti paramaghorA vi, pavaradhamma-pabhAva-paDibuddhA / jaha so cilAiputto, paDibuddho susumANAe / // 38 // atizaya bhayaMkara evA kUra prANIo paNa jinezvara bhagavaMte batAvelA uttama dharmanA prabhAvathI jenI mithyAtvanI nidrA cAlI gaI che, evA prANIo pratibodha pAmyA, jema ke surumAnA daSTAntathI cilAtIputra pratibadha pAmyA. saMsamAnuM udAharaNa vyA pramANe- suMsumAnuM udAharaNa jenI cAre bAju ucA vizALa kilo vIMTaLAela che, leke nyAya-nItithI vatanArA che, evuM kSiti-pratiSThita nAmanuM nagara hatuM. jyAM zazI (caMdra) uSAkara (rAtrino karanAra), zazAMka (sasalAnA cihnavALo) kalaMkasahita ane vakra hatuM, leke nA Akara na hatA, kalaMka rahita hatA, sarala hatA, zrImate sukhI ane paropakArI hatA, te nagaramAM zruta-jAtimai karavAmAM mahatta, jinazAsananI laghutA karavAmAM Asakta, yAdeva nAmane brAhmaNa vasate hate. "je koI mArI sAthe vAta karatAM jite, tene huM nakakI ziSya thAuM.' -ema pratijJA karI vAdavivAda karate hate. "Aho Shrutgyanam" Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 204 ] prA. upadezamAlA gUrja rAnavAda eka vakhata eka nAnA sAdhu sAthe vivAda karatAM te hArI gaye. sAdhu pAse pravajyA aMgIkAra karI, sArA gItArtha sAdhunA samAgamathI dharma pariNamyA. paraMtu manamAMthI lagAra paNa brAhmaNujAtinuM abhimAna ochuM karato nathI. pUrvanA gADha premAnurAgavALI tenI jAya tenI pAse pravajyAne parityAga karAvavA IcchatI hatI. vRddhi pAmatA atizaya mohavALI te pAhiNI patnI e kAmaNagavALI bhikSA tayAra karI ane gocarI mATe tenA ghare AvelA te sAdhune bhikSA vahorAvI. pele sAdhu samAdhipUrvaka kALadharma pAmI saudharmadeva thayo. tenI bhAryAne atyaMta vairAgya thayA, eTale pitAne vRttAnta gurune nivedana karI dIkSA aMgIkAra karI. mAyAnA kAraNe jevI thaI. pele saudharmadeva tyAMthI ravIne rAjagRhanagaramAM banazeThanA gharamAM pUrvanA brAhmaNa jAti-madanA kAraNe cilAtI nAmanI dAsIne putra thayA. lekee tenuM cilAtI putra evuM bIjuM gauNa nAma pADayuM. pelI paNa tyAMthI ravIne ghanazeThanI bhAryAnI kukSIne pAMca putro upara putrI thaI ane suMsumAM evuM tenuM nAma sthApana karyuM. te bALakIne sAcavavA-ramADavA mATe cilAtIputrane sevaka tarIke rAkhyA. paraMtu atizaya kajiyA karanAra ane kharAba cAlo hovAthI dhanazeThe tene potAnA matAdhivALA gharethI hAMkI kADhyo. jaMgalamAM pallI patine tyAM sAhasika hovAthI vaDero thayA. pahalI pati mRtyu pAmyA pachI tenA sthAne te coroe tene sthApyA. eka avasare cArAne teNe kahyuM ke, rAjagRhamAM dhana nAmane sArthavAha che. tene suMsumA nAmanI putrI che, tene tyAM dhana paNa puSkaLa che. dhana tamAre levuM ane suMsumA mAre grahaNa karavI. Aje ApaNe tyAM dhADa pADavA jaIe." cerAe e vAtano svIkAra karyo ane teo rAjagRhamAM gayA. avasthApinI nidrA ApIne tarata teo gRhamAM praveza karyo. tyAra pachI cerapati cilAtI putre zeThane hAkala karI ke, * pAchaLathI kadAca tuM ema kahe ke amane na jaNAvyuM. huM corI karuM chuM, mATe tamA puruSArtha pheravaje." tyArapachI sAkSAt teonA dekhatAM ja cAravA lAyaka dhana-mAla ane guNaratnanA bhaMDArarUpa suMsumAM putrIne grahaNa karIne bahAra nIkaLI gayA. icchita padArtha prApta karIne khuzamanavALo te potAnA sthAna tarapha prayANa karavA lAgyo. sUryodaya thaye eTale pAMca putro sahita majabUta kavaca bAMdhIne rAjAnA subhaTathI parivAra te banazeTha putrInA nehathI ekadama tenA pagale pagale pAchaLa javA lAgyo. dhanaze rajasubhaTone kahyuM ke, mArI putrIne pAchI vALI lAve, te sarva dhana tamAru" ema kahyuM eTale jasubhaTe doDavA lAgyA. pAchaLa subhaTane AvatA dekhIne dhana mUkIne cAra cAlI gayA. subhaTo dhana laIne jevA AvyA hatA, tevA pAtra vaLI gayA. "Aho Shrutgyanam Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMsumA-cilAtIputranI kathA [ 205 } have pAMce putro sahita dhana zeThane pAchaLa AvatA dekhIne cAra have tene uMcakI zakavAne-vahana karavA mATe asamaya thaye eTale te mUDha cilAtIputra te kanyAnuM mastaka chedIne sukhapUrvaka doDavA lAgyA. putra-sahita pitA vilakhA banI gayA. zA*-sahita pAchA pharavA lAgyA, (25) pUrvabhavamAM snehAnnurAgathI kAmaNu ApIne A marAye hatA. mA bhavamAM tenAthI sava viparIta AvI paDayuM. A sarva indrajALa sarakhuM ane daivanA vilAsa svarUpavALuM che, cittanA ciMtAcakra upara caDIne citave che ane te pramANe nATaka kare che. mitra, zatru, duHkhI, sukhI, rAjA, raka ema sasAramAM jIva vividha bhAvA anubhave che. jyAre daiva-bhAgya pratikULa thAya che, tyAre pragaTa mAtA paNa prapaMca karanArI cAya che, pitA paNa sakreTa pamADanAra thAya che, bhrAtA paNa prANaghAtaka nivaDe che ane vidhi anukUla thAya che, tyAre bhayAkara kALA sarpa paNa zreSTha sugadhavALA kamaLanI mALA manI jAya che ane zatru paNa game tyAMthI AvI mitra banI jAya che. (30) A dudeve atyAre ApaNane kevA nacAvyA che ke atyAre duHkhI ane maraNu ava- sthAe pahoMcADyA che. A jagalamAM ApaNe kSudhA avasthAmAM atyAre zu karavu ? tenI sUjha paDatI nathI. ApaNA vaMzanA uccheda na thAya, paNa jarjarita TreDavALA arajI avasthAe pahoMcelA chu--e pramANe pitAe putrane kahyuM ke, 'mArA dehanA AhAra karI A sakaTanA pAra pAmI' ema bAkInA putroe paNa tema karyuM, pazu kAInI vAta mAnya na thaI, eTalAmAM vicAryuM ke, prusumA tA mRtyu pAmI gaI che, mATe tenA dehane rAga-dveSa rahita bhAvathI bhAjana karI jIvana TakAvavuM ane ApattinA pAra pAmave. jinezvarAe munione A upamAe AhAra karavAnA kaheluM che. bhUmanuM sakaTa nivAraNa karI pharI sukhanA bhAjana anyA * have susumAnu' mastaka hAthamAM rAkhI aTavImAM bhramaNa karatA kAusagga kachtAM eka mahAsattva munivarane dekhyA. cilAtIputre te munine kahyuM ke - hai mahAmuni 1 ane sakSepathI dhama' kaheA, nahi Mtara tamAruM paNa mastaka vRkSa parathI phaLa teADAya tema mA taravArathI vaNI nAkhIza. 'sama-vivecanataMtra e traNa paTTA vaDe munie dhama kahyo. te pado AvIne jeTalAmAM te jAya che, tyAre A vicAravA lAgyA. ahA! mahAnubhAva dhama dhyAna karatA hatA, temAM meM aMtarAya karI dhama pUchayA, tA have A kSa`padonA arzI kayA haze? ' koSane nigraha karavA-kaare rAkhavA, te uparAma, huM krAya karanAra thI. mATe have meM savathA Sano tyAga karyo. bIjI viveka pada che, tenA atha tyAga ema jANyo. te te ane vicAratAM teNe khaDga ane susumAnAM mastakano tyAga karyo. jyAM sudhI A jIva hAle che, vere che, kriyA kare che, tyAM sudhI te krama apanAra gaLevA che, tethI savara padanA a jANIne te kAumAMga dhyAnamAM sthira ubheA rahyo. pharI pharI nAsikAnA agra bhAg "Aho Shrutgyanam" Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] prA. upadezamAlAne ja zanuvAda upara dRSTi sthApana karIne meruparyaMta mAphaka atinizcala-aDAla banI traNe pade vicAravA-sAvavA vAgye. peAte mastaka kApela hovAthI zarIra leAhIthI kharaDAeleka hAvAthI leAhInI gaMdhamAM lubdha banelI tIkSNa vajInA agrabhAga mAphaka praca'Da sukhavALI dhImela-kIDIe zarIranI sarva bAjuthI bhakSaNa karavA lAgI. te mATe kahevAya che ke-- pagathI mAMDIne mastaka sudhInA mAkhA dehane kIDIoe bhakSaNa karIne cADhaNI samAna kAAM kANuAMvALA karI nAkhyA, te pazu upazama-viveka-sa'vararUpa AtmadhyAnamAMthI calAyamAna na thayA. kIDIee tIkSNa mukhathI te muninA AkhA zarIramAM bhakSaNa karIne je chidro pADela hatAM, te samagra pApe ne bahAra nIkaLavA mATe jANe lAMmA dvArA na hoya tema cAlatAM hatAM. aDhI divasa sudhI cAritra dhanavALA te mahAtmA buddhizALI suti uttamAtha'nI aMtima suMdara ArAdhanA karIne sahasrara nAmanA devalAkamAM gayA. (45) su'sumA-calAtiputra kathA sapUNu thai. (38) pratijJA nirvAha karanAra mahAsAhasika cilAtIputranA adhikAra kahIne bIjA pazu tevA tapasvIne adhikAra kahe cheH-- puSkriya-tti tadgha, vidharazmi saddA chuTThA samacchuddaDhA 1 ThaMDheNa tahA visA, visadA jaha saphalayA jAyA // 39 // puSpita eTale samagra bhAga-sAmagrI-sahita ane phalita eTale khAna-pAna Adi bhAJa-soMpatti-yukta pitAjI kRSNanu* ghara hovA chatAM te sanA tyAga karIne svecchAe krama khapAvavA mATe DhaDhaNukumAre niSkapaTa bhAvathI alAbha-puSiha sahana karIne bhUkha-taraza lAgalAgaTa sahana karyo, te saphaLatAne pAmyA. eTale temane kevahUjJAna utpanna thayuM. tenI kathA A pramANe jANvI~~~ indranI AjJAthI kubera nirmANu karelI mahi-kacananA manAvelA manahara mahele - bALI dvAravatI-mahAdvArikA nAmanI nagarI hatI. je nagarImAM, sura-senAne mAnada pamADanAra, moTAM kamaLeAne AdhIna jayalakSmIvALA, surata taraph vijayaprayANa karyuM DhAya, tevA sarAvAne samUha zAle che. je nagarInI samIpamAM, naimijinanAM kalyANu kAthI zreSTha, krIDApavatarUpa ujjayaMta (giranAra) giri zAbhe che. rAjya te nagarInA ane zatAnA bhUSaNa dazAhanA siddha evA kRSNa nAmanA hatA. temane DhaMDhelu nAmanA eka putra hatA. kAmadevathI adhika rUpavALA, kaLAsamUhana pAra pAmelA, navIna tANyane varelA, udAra zaNagAra sajelA evA kumAre khAmI vagaranAM praca'Da tAjA yauvanayukta guNavatI aneka taruNI sAthe vivAha karIne temanI sAthe viSayasukha anubhavatA te DhaDhaNakumAra mAnadamAM kALa pasAra karatA hate. "Aho Shrutgyanam" Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhaMDhaNakumAranI kathA ( 207 ] kaIka samaye samagra prANIvargane potAnI dezanAthI zAta karatA, temaja dareka dizAmAM pitAnI deDakAMtithI jANe kamaLa-prakara veratA hoya, 18 hajAra zIlAMga dhara- nAra uttama sAdhuonA parivAravALA uttama dharmadhArIonA hitakArI evA ariSTanemi bhagavaMta gAma, nagara AdikamAM krame krame vihAra karatAM karatAM dvAravatImAM AvI pahecyA ane giranAra parvata upara samavasaryA. bhagavaMtanuM Agamana jANu harSita thayelA kRSNAdika rAjAe tyAM AvyA ane prabhune praNAma karI besI gayA. bhagavate amRtanI nIka sarakhI samyakatva-mULa nirmala mUla-uttara guNane prakAzita karanAra evI dharmakathA gaMbhIra vANIthI kahevAnI zarU karI. te A pramANe- jyAM sudhImAM haju jArUpI kaTapUtanI rAkSasI sIMgane gaLI nathI gaI, jyAM sudhImAM ugra nirdaya roga-sarSe DaMkha nathI mAryo, tyAM sudhImAM tamAruM mana dharmamAM samarpaNa karIne AtmahitanI sAdhanA karI levI, Aje karIza, kAle karIza evA vAyadA na karatAM pramAda cheDI dharma karavAmAM udyamavALA bane. kAraNa ke, A jIva haMmezAM mRtyu tarapha prayANa karI rahela che." A carAcara jagatamAM jIvanI dayAvALo ja dharma suMdara che, vaLI ghara, strI, suratakrIDA, saMga vagaranA je hoya, te guru kahevAya. viSaya-kaSAyano tyAga karI niSkAmavRttithI je dAna Ape che, te ciMtita phaLa ApanAra traNa ratna prApta kare che. dayA karavI, satya ane priya vacana bolavuM, keInuM vagara Apela grahaNa na karavuM, jagatamAM duya evA madana-kAmadevane haNa nA, parigrahano saMgraha na kare, karavA yogya sukRta karo, te jarA-maraNane jitane tame ziva-sukhanI prApta karaze." A pramANe jagata prabhu neminAtha bhagavaMtanI suMdara dhama dezanA AdarapUrvaka sAMbhaLIne guNabhaMDAra evA DhaMdakumAre pravajyA aMgIkAra karI. haMmezAM bAra bhAvanA bhAvata, kRtano abhyAsa karate, vividha prakAranA tapanuM sevana karatA, sarvajJa bhagavaMtanI sAthe vicarato hate. vicaratAM vicaratAM DhaMDhaNakumArane potAnA pUrvabhavamAM upArjana karela aniSTa phaLa ApanAra evuM aMtarAyakarma udayamAM AvyuM. te karmanA doSathI je sAdhunI sAthe te bhikSA bhramaNa karatuM hatuM, tenI paNa labdhi haNAtI hatI. kharekhara bAMdhelAM karmo kevAM bhayaMkara phaLa ApanArI che. eka avasare munioe tenA alAbha vRttAntane bhagavaMtane jaNAvyo, eTale neminAtha bhagavaMte mULathI mAMDI tene vRttAnta ko, te A pramANe magadha dezanA muguTa samAna dhAnyapUraka nAmanA gAmamAM brAhmaNakulamAM adhikabaLavALo pArAvAra nAmane kheDUta hato. koIka vakhate khetaramAM rAjAnA caMbha kheDA pachI bhojana samaye thAkI gaelA bhUkhyA thaelA kheta-majUro ane baLada pAse pitAnA khetaramAM eka eka cAsa-saMbha-bhUmi rakhA haLathI karAvatuM hatuM, khetamajUrI te vakhate te kArya na karavAnI IcchAvALA hoya, te paNa baLAtkArathI tarata kheDAvato hato. te "Aho Shrutgyanam Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] prA. upadezamAlAno gUjanavAda saMbaMdhI daDha aMtarAyakama teNe bAMdhyuM hatuM. tyArapachI parANe veTha karAvavAnA kAraNe te narakamRthvImAM utpanna thaye. tyAMthI nIkaLIne vicitra medavALI tiyacanimAM, devabhavamAM, manuSyamAM rakhaDIne sukRta karma karavAnA cage saurASTra dezanA bhUSaNa samAna dvArikAmAM kRSNa vAsudevanA DhaDhaNakumAra nAmanA putrapaNe utpanna thaye. pitAnA pUrvabhavathI hakIkta sAMbhaLIne te uttama munie prabhunI pAse agriha gahaNa karyo ke, have huM bIjAnI labdhithI meLavela zikSAnuM kadApi bhajana karIza nahi.' e pramANe subhaTanI jema alAbha-vairIthI parAbhava nahi pAmele haMmezAM eka pAmyA vagarane dharAelA mAphaka potAnA divase pasAra karato hato. koIka divase kaThaga bhagavaMtane pUchayuM ke, " ATalA sAdhu-samadAyamAM kayA sAdha duSkarArI che ? te mane kaho." te bhagavaMte kahyuM ke, "he kRSNa! A sarva sAdhuo duka2kArI che, paraMtu te sarvamAM paNa DhaDhaNakumAra savizeSa duSTakArI che. dhIratAvALA dusaha alAbhapariSaha sahana karatA bhAvanI nyUnatA karyA vagaranA evA te munine ghaNe kALa pasAra thayA. kevI rIte ? jyAre koIne tyAM bhikSA mATe praveza kare che, tyAre rAjakumAra DhaMDhaNu munine loko kevAM apamAnajanaka vacana kahe che ke - "ahiM amArA gharamAM kema praveza kare che ? he malina vastravALA apavitra ! tuM tyAM kAramAM ja ubhA rahe, amArA gharane apavitra na kara, A pAkhaMDIo amAre tyAM daroja Ave che, jethI. amane sukhanI prApti thatI nathI." AvAM vacana gharanI dAsIo saMbhaLAve che, "ahiM sArA sArA miSTAnna padArtho jevA mATe Ave che?" koInA gharamAM praveza karatI vakhate kharekhara bhAgyazALI AtmAone AvAM vacane sAMbhaLatAM karNAmRta lAge che. A sAMbhaLI kuSNujI vicAre che ke, "te dhanya kRtapuya puruSa che, jene jagatanA prabhu paNa svayaM A pramANe. vakhANe che." ema bhAvanA bhAvatA kRSNa jevA AvyA hatA, tevA pAma pharyA. nagaramAM praveza karatAM devage ucca-nIca kuLamAM bhikSA mATe bramaNa karatA te mahAtmAne dekhA, te darathI hAthI uparathI nIce utarI atizaya bhaktipUrvaka bhUmi para mastaka sparza thAya, te pramANe kuNe te munine vaMdanA karI. kuSaNa vaDe vaMdana karAtA te munine gharamAM rahelA eka zeThe vismaya pAmatAM vicAryuM ke, kharekha2 A mahAtmA dhanata che ke, jene kRNe AvI bhaktithI vaMdana karyuM. devatAne paNa vadanIya evA A muni savizeSa vaMdana karavA yogya che. kRSNa vaMdana karIne jayAre tyAMthI AgaLa gayA, tyAre krame karIne bhikSA mATe bhramaNa karatA karatA DhaMDhaNakumAra te zeThane ghare AvI pahoMcyA. eTale te zeThe paramabhakti pUrvaka siMha kesariyA lADunA thALa vaDe te mahAtmAne pratilAvyA, eTale te. neminAtha bhagavaMtanA caraNakamaLamAM pahecyA. bhagavaMtane namaskAra karI kahyuM ke, "Aho Shrutgyanam Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhaDhaNamuninI kathA [ 209 } he bhagavaMta! zuM mAruM aMtarAyakama kSaya pAmI gayuM? bhagavate kahyuM ke, "haju Aje paNa temAMthI bAkI raheluM che. A tane je lADu prApta thayA che, te tArI vazvinA nathI maLyA, paNa kRSNanI labdhinA maLyA che. kRSNa mArgamAM tane vaMdana karyuM, tyAre eka zeThe tane dekhyo hato ane kRSNane pUjya hovAthI A lADu tane ApyA." A pramANe bhagavaMte A mahAtmAne kahyuM ke, pArakI labdhithI tane maLelA che. tyArapachI paraThavavA yogya bhUmie jaIne pote te lADune paraThavavA lAgyo. pAThavatAM paraThavatAM karmanA kevA kaDavA vipAka hoya che? ema vicAratAM zuddha adhyavasAyanA jAge tene te samaye kevalajJAna pragaTa thayuM tyArapachI kevalI paryAya pAlana karI, bhavyAtmAone pratibaMdha karIne jene mATe pratrajyA aMgIkAra karI hatI, te mokSapadane prApta karyuM. DhaMDhaNumuninI kathA pUrNa thaI. (3) A DhaDhaNamuni AhAranI apekSA rAkhyA vagara kayA kAraNathI vicaratA hatA? te kahe che AhAresu suhesu a, rammAvasahesu kANaNesuM ca / sAhUNa nAhigAro, ahigAro dhammakajjesu // 40 // sAhU kAMtAra-mahAbhaesu avi jaNavae vi muiymmi| avi te sarIrapIDaM, sahaMti na lahaMti ya viruddhaM // 41 // jaMtehi pIliyA vi hu, khaMdagasIsA na ceva parikuviyA / vidya-pasthi-sA, vati paMDivA kuMti che kara che viziSTa rasa-vAdavALA zubha AhAra viSe, 6 zabdathI vastra, pAtrAdika sArAM upakaraNomAM, manohara upAzrayamAM, suMdara bagIcAomAM sAdhune Asakti-mamatAmUcha karavI temAM adhikAra nathI, adhikAra mAtra hoya te tapa, saMyama, vAdhyAya vagere dharmakAryo karavAno adhikAra che. kAraNa ke, sAdhune dhana gaNAtuM hoya te te dharmakAyA ja dhana che. 2sa-svAda vagaranA aMta-prAnta evA AhAra rahaNa karavAnA abhigraha karavA, nirdoSa zuddha AhAra-pANI grahaNa karavAne adhikAra che. tethI, harikumAra-DhaMDhaNakumAra te pramANe vicaryA hatA. (40) sAdhuo mahAjaMgalamAM ke mahAbhaya samaye-rAjayamAM sapaDAyA hoya, to paNa RtivALA nirupadrava dezamAM hoya, tema sudhAdi pIDA-pariSaha sahana kare che, paraMtu, AcAra-viruddha aSaNIya grahaNa karatA nathI, ke abhigrahane bhaMga karatA nathI. bhAgavata paNa zarIra pIDA sahe che, mATe sAdhuone AhAradika upara pratibaMdha hote. 27 "Aho Shrutgyanam Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] prA. upadezamAlAnA gUrja zatavAda nathI, paraMtu dha kAya vize ja pratibaMdha hoya che. zarIrapIDA grahaNa karavAthI mAnasika pIDAnA saddabhAvamAM mRtanA-pU* grahaNa karatA hovAthI, bhagavatanI AjJAkArIpaNuM hovAthI temAM pratibadha jaNAvavA mATe zarIrapIDA zabda grahaNa karyo che. (41) tethI karIne bhagavate ApattimAM dharmanI dRDhatA zakhavAnI jaNAvI che. te dRDhatA bhagavate jevI rIte AcarelI che, te dvArA jaNAve che-- yaMtrothI dRDha pIlAvA chatAM skrUkanA ziSyA bilakula kopAyamAna paNa na thayA. jemaNe yathAtha paramAtha jANele hAya tee sahana kare che, tee paMDita kahevAya che. prANanAM nAzamAM paNa pAte mALathI calAyamAna thatA nathI. (42) bhAvAtha kathAnaka kahIzu, te dvArA samajaveza---- kadakakumAranI kathA-- zrAvasti nagarImAM jitazatru rAjA ane dhAriNI nAmanI rANI hatI. temane nyAya--nItipUrvaka anusaranAra skaMdakumAra nAmanA putra hatA. jIva, ajIva Aphri tattvAnA abhyAsI ane paTTAtha-svarUpa samajavAthI sthirabuddhivALA, jinapravacanamAM niSNAta, cAgya samayanAM dharmAnuSThAna AcaranAra hatA. tene puraMdarayazA nAmanI laghu bahena hatI, te kubhakAyakaDA nagarInA svAmI daMDakIrAjAne paraNAvI hatI. te daMDakI- rAjAe kAI vakhata kAMIka pratyeAjana mATe nAstikavAdI ane durjana brAhmaNa evA pAlaka nAmanA maMtrIne jitatru rAjA pAse mAkalye. jitazatrumahArAjAnI rAjasabhAmAM te ALye, te samaye sabhA sAthe atiprazasta padAtha viSayaka dhamA~carcA cAlatI hatI. tyAre nAstika pAlakatrI paraleAka, puNya, pApa, jIva vagere tattvabhUta padArthInuM khAMDana padAmAM karatA hatA, tyAre kAca zakhyA vagara mukhanI vAkcAturI pUrvaka naya, hetu, dRSTAnta, pratyakSa pramANa AdithI padmA'nI sthApanA karIne kakakumAre tene praznottara karatA 'dha kra. jema khajavA udyota karanAra sUryanI pAse skurAyamAna thaI zakate nathI, tema nAstikavAdI te pAlakakumAra sabhAmAM jhaMkhavANA paDI gayA. kesarisiMhanA baccAnA gujArava sAMbhaLIne haraNiyAonI je sthiti thAya che, te pramANe mA zUnya, plAnamukhavALe, mauna adhAmukha karIne UbhA rahyo. have padAmAM 'jinavaranuM zAsana jayavatuM vate che.' evI urdoSaNA utpanna thaI. parAjita thaelA te pApI pAlaka peAtAnA rAjyamAM pAche! gayeA. sasArarUpa kedakhAnAmAM rahele hamezAM vairAgyabhAvanA bhAvatA ska MdakakumAra viSayAne jhera sarakhA mAnIne tattvamAM peAtAnA cittane pravartAvatA hatA. 82 samaya citta! huM viSayeAnA tyAga kema karU ? e viSayAe zuM karyu" che? ApaNu baMnenu viruddha zraddhAna karAvyu che, te kevI rIte khelIe ane keTaluM geApa "Aho Shrutgyanam" Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 kumAranI kathA [ 211 ] vIe? A vize kSaNabhaMgura, pariNAme nisAra alpasukha ApIne, sajajanone asAdhAraNa pAmasukhathI vaMcita kare che. tyArapachI zrI munisuvratavAmI pAse 500 puruSe sahita dIkSA aMgIkAra karIne yaza prApta karanAra yati thayA. kAlakrame te sUripaNuM temaja pavitra jJAnabhaMDAra pAmyA. tyAra pachI prabhue 500 sAdhune parivAra tene Apyo. eka samaye prabhunI AjJA mAgI ke, kuMbhArakaDa nAmanA nagaramAM nAnI bahena puraMdarayAne pratibodha karavA mATe vihAra karIne jAuM ?' tyAre prabhue kahyuM ke, " tyAM tane ane tArA parivArane mANAMtika upasarga thavAno che." pharI praNAma karIne bhagavaMtane pUche che ke, "he svAmI! ame ArAdhaka ke viASaka banIzuM ? athavA te bIjuM zuM thaze?" tyAre svAmIe jaNAvyuM ke, "tane choDIne bAkInA sAdhuo ArAdhaka thaze." "bhavitavyatAne nAza thato nathI" ema dhArIne vicAryuM ke, "mArI sahAyatAthI je sAdhu siddhi prApta karatA hoya, te tethI zuM ochuM gaNAya?" ema dhArIne te AcArya kuMbhakArakRta nagaramAM pahoMcyA. jayAre sUri vihAra karI mArgamAM AvatA hatA, tyAre pApI pAlakane te khabara paDI. AgaLa chaMdakumAre rAjasabhAmAM parAbhava karela, tenuM maraNa thavAnA kAraNe atizaya ko5 pAmelA te pAlake prathamathI ja utaravAnA udhAnamAM guptapaNe khodAvIne keTalAMka zo daTAvyAM. te ja zreSTha udyAnamAM sUri sukhapUrvaka utaryA, temane vaMdana karavA mATe daMDakIrAjA nIkaLe. temane praNAma karIne AgaLa rAjA beThe, eTale AcArya amRtapravAha sarakhI dhamakathA zarU karI. ghaNA buddhidhana puruSa-prANIo temaja rAjA pratibodha pAmyA. tyArapachI gurunA guNathI mahAAnaMdita cittavALe rAjA nagaranI aMdara pahaze. have pApI pAlake ekAMtamAM rAjAnA kAna bhaMbheyI ke, "he svAmIApanI hitabuddhithI Apane paramArthanI vAta kahevI che. A AcArya nakkI have vratathI udvega pAmIne ahi AvelA che, temAM kAraNa e che ke, "he prabhu ! A pAkhaMDI ane atikapaTI tamAruM rAjya paDAvI levA mATe, (25) kapaTathI sAdhunA lebAzamAM che. A pAMcase sarve hA che. jo tame tyAM jaze, te niHzaMkapaNe te tamane zothI mArI nAkhaze. he devI kadAca A vAtamAM Apane saMdeha hoya, to koIkane tyAM mokalIne pRthvImAM dATelA hathiyArone huM jAte batAvIza." te pramANe karIne rAjA pAse te hathiyAra pragaTa karAvyAM. na ghaTavA lAyaka banelI ghaTanAthI sajA manamAM camakayo. "pANImAM sukuM pAMdaDuM DUbI jAya, zIlA tare, agni paNa bALe, A saMsAramAM evuM vidhAna nathI ke je na saMve." sArI vAta parIkSA karyA vagara, ghaNe bhAge pahelanuM puNya ghaTI gayuM hovAthI te pAlaka maMtrIne ja teone zikSA karavA mATe AjJA ApI. (30) A pramANe pApiSTa ducittavALo te pradhAna rAjAnI AjJA meLavIne kALaztanI jema ativarSa "Aho Shrutgyanam Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 212 ] prA. upadezamAlAne gUrjAnuvAda ane dveSa pAmya, te nAmathI dura pradezamAM aneka pIlavAnA ghANAnI mAMDaNa karAvI eka eka munine temAM nAkhe che ane pitAnA AtmAne nAkamAM nAkhe che. aMdasUrinI samIpamAM dareka sAdhue pitAnA AtmAnAM sarvazAnI zuddhi karIne gurunI saMvegavALI dezanAthI A pramANe AtmabhAvanA bhAve che. "zArIrika ane mAnasika duHkhathI bharelA A saMsAramAM jIvone duHkhano saMyoga tha te sulabha che." nahiMtara sukozala mahAmuni kAusagnamAM rahelA sthira manavALA nirbhaya thaelA tene vAghaNe ekadama bhUmi para pADIne kevI rIte bhakSaNa karyA? jemaNe traNe daMDane tyAga karyo che, evA kAussaga dhyAnamAM rahelA daMDa sAdhunA mastakane yadu rAjA e che kA, te kema banyuM haze? mATe A bhava-samudramAM sakhata Apattio pAmavI sulabha che, paraMtu sekaDo bhAvanA duHkhano nAza karanAra jina dharma durlabha che. A ciMtAmaNiratna, kAmadhenuM ane ka9pavRkSa sarakho durlabha prAptivALo jinadharma pUrvanA sukRtone kaI prakAre Aje meM prApta karyo. tethI karIne anAdi saMsAramAM anAcaraNa doSahita suMdara cAritranA guNanI pradhAnatAvALe A mArA janma saphaLa thaye che. mAtra mArA cittamAM eka vAta ghaNI khaTake che ke, huM bicArA brAhANane karmabaMdhanA kANamAM vartI rahela chuM. A kAraNathI je munio attara evA mokSamAM gayA che, temane namaskAra karuM chuM. je kAraNa mATe te siddha thayelA AtmAe kAIne karmabaMdhanA kAra, banatA nathI. mArA AtmAne duHkha paDe che, tene mane teTale zoka cata nathI, paraMtu jeo jinavacanathI AhAmativALA kramathI parataMtra banI duHkhasamudramAM DUbe che, tene mane vizeSa zeka thAya che. A pramANe atima suMdara bhAvanA bhAvatA 49 sAdhu mahAsaravadhArI pIlAtA pIlAtA aMtakRta kevalI thayA. have eka bALamuni ghaNA guNanI khANa samAna hatA, temane bhakta pratyAkhyAna karAvavA mATe dekhIne kaMdamuni ubhA thaIne pAlakane kahe che ke, "ATalA cAritryavALA supAtra sAdhuone pIsIne je tAre kepa kaMIka upazAnta thayo hoya, te mAre tane eka vAta kahevI che ke- A nAnA sAdhune rahevA de, athavA prathama mane pIla, mArAthI tene pilAte joI zakAze nahiM. ATalI paNa mArI mAgaNI kabUla rAkhIza, to paNa Ama karanAra te ThIka karyuM ema mAnIza. ATalI vAta sAMbhaLatAM ja kaDhAImAM paNa caDiyAtA kasAI evA pracaMDa zikSA karanAra te pAlake kSaNavAramAM te nAnA sAdhune paNa khaMDita karI nAkhyA. "caMdrane AnaMda mATe baMne daSTi AgaLa na karyo, kuMDalarUpa na karyo, kSaNavAra cUDAmaNi rananA sthAnamAM na sthApya, sahue caMdrane gata kare, teNe evI rIte karatAM kuvalayAe balAtkAre phIDArahitapaNuM karyuM. athavA daya-hIna ko jana, aucitya AcaranA kamAne jANe che " "Aho Shrutgyanam Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka'dakumAranI kathA te bALasAdhu paNa zubha bhAvanAthI atakRt kevalI thayA. A AcAyanA dekhatAM ja tene pIsI nAkhyuM; eTale macAye zubha karIne niyANuM karyuM... ke, ' je A bhavamAM karelA tapa-saMyamanu` kAM hAya te| bhAvI bhavamAM huM mA rAjAne vadha karanArA thAuM.' (50) [ 213 ] pramANe kaika dhyAnane tyAga pazu mane phaLa baLadanA pagathI 'dAtA atimadhura ane sArabhUta kalama jAtinA DAMgaramAM paNa niHzakatA hotI nathI, atizaya zItala evA caMdanakASThAne orathI ghasavAmAM Ave, tA agni utpanna thatA nathI ? athavA atibhayakara agni pragaTatA nathI ? kaka AcAya ne paNa tarata ja pIlI nAkhyA, eTale te agnikumAramAM deva thayA. avadhijJAnathI niyANu jANyuM. mA bAju rAjAe Apela kabalarananuM banAvela sudara niSadyA-meghAriyAyukta lAhInA samUhathI kharaDAela sadaka AcAya. rohaNu leAhIvALA hAthanI zakAthI gIdhe upADela, kAMI prakAre AkAzamAM gIdhanA mukhamAMthI te samaye hazailImAM mukha sthApana karIne aMtaHpuramAM zekasamudramAM DUbelI kadakanI puraMdarazyA benanA AgaLanA bhAgamAM nIce paDI gayuM. te dekhIne ane tene A mArA bhAinuM rohaNyu che ema oLakhIne tenA hRdayamAM ekadama prArakA paDayA. tapAsa karatAM pUchatAM pApI pAlakanu dutri jANyuM. pAkAra karatI te daDakI rAjA pAse paheAMcI. arere ! nirbhAgI niya A te tenI pAse kevuM adhama kA` karAvyuM ?' A samaye kaIMkanA jIva deva ahi zrAvastimAM AvyA ane AkhI nagarImAM saMvataka vAyu vipurvIne ghAsa, lAkaDAM ane incAMnA bhArA ekaThA karyo. peAtAnI bahena surakrayAne zrI munisuvratasvAmI pAse upADIne lai gayA, bhagavatanA hastakamaLathI teNe pratrajyA aMgIkAra karI. te devatAe ekadama samagra zrAvasti nagarIne bALI nAkhI ane te ja gnithI munigmAnAM hADipaMjarA maLI nAkhyAM. teNe te nagarI bhALyA pachI bAra yojana pramANa bhUmi araNya thaI gaI, je Aje pazu 'daMDakAraNya' tarIke jANItuM che. kahevu che ke " deva ke devasthAne ke te vanAne kharAba rAjAnA pApAcArathI jyAre vinAza thAya agara munienA nAza thAya ke mAra paDe te tarata ja te nagara, deza ane rAjAnA bhaMga thAya." tema ja " tikeMgra puNya ke pApanuM phaLa traNa varSa, traNa mAsa, traNa pakSa, ke traNa divase prApta thAya che. (64)" (42). adhama AcAravALA brAhmaNu jAtinA tevA upage! sAdhuee sahana karyo, te Azcaya nathI ? te ke Azcaya nathI. te vAta jaNAve che-- fLavathA--murasajjA, vAya--saMsAra-dhoravaiyAhA / vAjALa vanaMti karUM, na tti ica che ! rU 5 "Aho Shrutgyanam" Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214] prA. upadezamAlAne gUjezagvAra na kulaM ittha pahANaM, hariesabalassa ki kulaM AsI? / AkaMpiyA taveNaM, surA vi jaM pajjuvAsaMti // 44 // jemAM kaSAyanA vipAko jaNAvelA hoya, tevAM jinavacana sAMbhaLanAra, saMsAranA ghAra duHkha ane asAratAno vicAra karanAra evA sAdhuo ajJAnIonuM duSTa vartana sahana kare che, temAM kazuM Azcarya gaNAtuM nathI. kaMdanA ziSyo mAphaka sahana karavuM temAM kaMI Azcarya nathI. temaNe tema sahana karavuM, te egya ja che. (3) AvA prakAranAM sArAM kartavya kulIna hoya, te ja kare che, bIjA nahi ema kahenArane jaNAve che ke, kamanI laghutA e ja ahiM kAraNa che, paNa kula kAraNa nathI; te vAta kahe che - dharmanA vicAramAM ugra, bhoga vagere kula prazAnakAraNa gaNeluM nathI. harikeza caMDAla kulanA hatA, chatAM tenA tapathI prabhAvita thaelA devatAo paNa tenI sevA -paryuM pAsanA karatA hatA. tene kayuM kula hatuM ? tenI kathA A pramANe jANavI harikezamuninI kathA mathurA nagarImAM zaMkha nAmano rAjA hatA. to grahaNa karI gItA banI. ekAkI pratimA grahaNa karI, te gajapura gayA. eka vakhata grISma kALamAM nagarInI aMdara agni sarakhA tapelA mArganA dvAramAM semadeva brAhmaNane pUchayuM ke, "A mAge huM jAuM?" tyAre teNe kahyuM ke, "jadI jA." atitapelA mArga upara AgaLanA paga uchaLatA jevAnuM kutUhaLa mane prApta thAya. muni IriyA samiti sahita dhIme dhIme cAlatA hatA, tene dekhIne te brAhmaNa ciMtavavA lAgyA ke, "zuM Aje mArganI retI tapelI nathI ke zuM ?" pitAnA makAnamAMthI utarIne pite jAte tyAM sUryanA kiraNathI sparzAelI hovA chatAM hima sarakhI bhUmi zItala lAgI. jarUra A muninA prabhAvathI A bhUmi zItaLa banI gaI che. muni pAse pahoMcIne herAna karavAnuM pitAnuM duzaritra khamAvyuM. munie paNa te brAhmaNane "saMsArano asAra bhAva tathA dhAdika kakSAnAM atizaya kaDavA phaLe. bhogavavAM paDe che. te upadeza ApyA, je Adara-pUrvaka suMdara cAritra AcaravAmAM Ave, to tenuM uttama puNyaphaLa meLave che, tema ja ekAMtika, AtyaMtika, anupama. siddhisukhanI prApti thAya che." atimahAsaMvega ane tIvra vairAgyavALA kSati-kSamAM dhAraNa karanAra evA teNe te muninI pAse pravajyA aMgIkAra karI, lAMbA kALa sudhI tenuM paripAlana karIne brAhmaNa jAtine mada nahiM choDato chatAM paNa mRtyu pAmIne devalokamAM bhego bhogavatuM hatuM. tyAMthI AvIne te gaMgA nadInA kinAre taraMga nAmanA gAmamAM balakoTTanI gaurI nAmanI bhAryAnA udaramAM Avyo. "Aho Shrutgyanam Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezamuninI kathA [ 215 ] jAtimAnA ahaMkArathI caMDAlakulamAM kharAba lakSaNavALo saubhAgya-rUpa-rahita potAnA baMdhuone paNa hAsyapAtra thaze. harikezIbala evuM jenuM nAma pADeluM che, te vayathI vRddhi pAmavA lAge ane kajiyA, gAlI bhAMDavI vagere duvaMtana karate hate. eka samaye bhAIo sAthe moTuM tephAna AraMvyuM ane dhe bharAIne dareka jaNane apazabdo belI apamAna tirarakAra karato hato. pagamAM thaelA phelA mAphaka te caMDAlaputra darekane udvega karAvavA lAgyA. caMDAlenA maMDaLamAMthI eka vakhata tene hAMkI kADhyo, tyAre ghaNe dUra rahelA teNe aneka prahA2 pAmatA AgaLa vadhatA evA sapane de. kSaNavAra pachI tenAthI thoDA aMtare jaLasarpa Avyo, teoe tene kaMIpaNa IjA na karI, kAraNa ke, te sarvathA jhera vagarane sarpa hatA. dUra rahelA bale A pramANe dekhIne vicAryuM ke, " apakAra karanAra kAlasarpanI jema loko apakAra karanArane mAre che bIjA jalasarpa jevAne kAI haNatA nathI, tethI karIne droha karanAra hoya, to A krodha che, jenA vege ne huM zatru sarakhe jAuM chuM. prazamAdi guNa-samudAyavALo AtmA paramArthathI ApaNe mitra che. tavathI te ja zatru che ke, je kajiyA, kopAdinI adhikatA thAya. krodha savajanamAM virodha karAvanAra che, pitAnA kulanA kalaMkano phaNago-bIjabhUta hoya to krodha che. duHkhane samudAya hoya te krodha che. suMdara cAritra-vartanane viyAga karAvanAra, guNasamudAyane bALI nAkhanAra krodha che. kajiyA, TaMTA karavA, apazabdo, kUra zabdo bolavA, krodha karavA rUpa Aga saLagAvavI vagerethI have mane sayuM. have to huM vinayapUrvaka zaktithI ja belIzatemaja "gharamAM vinaya karanAra sevaka paNa ahiM havAmI thayela dekhAya che. daridratAthI pIDAelo hoya, te paNa vinayavALo ujajavala lakSamInA mAlika thAya che, durbhAgyathI gherAele puruSa paNa atizaya saubhAgyazAlI thAya che." vinaya karanArane evI kaI kaI vastu che ke, je tenAM manavAMchita siddha karatI nathI ?" A pramANe bhAvanA bhAvo ane sAdhunA caraNakamaLamAM dharmazravaNa karIne saMsArathI atizaya niveda pAmele te mAtaMga mahARSi thayo. cAra-pAMca upavAsa, paMdara divasa, eka mAsa, be mAsa ema lAgalagATa upavAsa karI sarva zarIrane sosAvIne gAma, nagara, zaheramAM vicAravA lAgyA. vicaratA vicaratA zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA janmakathAkathI manohara vArANasI nagarInA tiMduka udyAnanI bahAra rahyA. (25) gaMDI hiMduyakSa haMmezAM tenI saMpUrNa ArAdhanA kare che. ati moTA guNethI gADha AkaSaelA mAnasavALo te kayAMya keine maLavA paNa jato nathI. have kaIka divase tene tyAM bIjo koI yakSa para maLavA AvyA ane kahevA lAgyA ke, "he mitra! "lAMbA kALathI kema kayAMya jatA-AvatuM nathI ? meM tane keTalA lAMbA samaye dekhyo." teNe pratyuttara Apyo ke, "A tapasvI sAdhu pAra vaga-- "Aho Shrutgyanam" Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] prA. upadezamAlAnA gUja zanavAda nA asAdhAraNa prazamAdi guNNAnA mahAnidhAna che, A mahAmuninI lagAtAra sevA karavAnA manavALA thaelA chuM.' te yakSa paNa te munine dekhIne rAjI thayA ane tika yakSane kahe che ke 8 je mitra ! tu dhanya che ke, jenA vanamAM AvA dhama RSi rahelA che. mArA vanamAM pazu sAdhue rahelA che. ahithI jaine huM paNa temane vAMdIza~~' ema ane maMtraNA karIne tyAM gayA. te anee samaSTithI te tapasvIone eyA, te kaI prakAre pramAdathI aneka prakAranI vikathA karatA hatA, navIna deva ghaNA samaye ahiM AvavAthI ghaNA anurAgavALA cittathI tenI bhakti karatA hatA, pAdapadmanI sevA karatAM tene tRpti thaI. bhAvathI te sAdhune vadana karanAra eka yakSanA kALa AnaMdamAM pasAra thatA hatA, bIje peAtAnA sthAnakamAM gayA. have phAiTa samaye kaiAzaladezanA zAnI bhadrA nAmanI putrI yakSanI AzaSanA karavAnA kAryo mATe AvI. yakSanI pUjA karIne jyAM tenI pradakSiNA devAnI zarU kare che, tyAM pelA malina gAtravALA sAdhune dekhyA. kevA lehI, cazmI, mAMsa jenAM uDI gaelAM che, mAtra hADakAMnA mALA zarIramAM AkI rahevA dekhAya che. goLa uDA akhelA netravALA, ati cIbu moTA bhayaMkara dekhAtA kANAvALI nAsikAvALA, TopazanA kAcA sarakhA trikANu mastakavALA, atiyAma vadhu vALA, malathI duga"dha mAratI kAyAvALA te sAdhune dekhI phuga "chAthI tenA upara cUtkAra karavA lAgI. muninI bhaktithI te yakSe tIvrakApathI bhadrAnA zarIramAM praveza karyAM, na AlavA. cogya kharAma pralApa karavA lAgI, zUnya dizAo tarapha jovA lAgI, rAjapuruSa tene kAI prakAre rAjamahelamAM laI gayA. maMtravAdI vageree bhUta-mAMDa kADhavA mATe aneka vividha kriyAe karavA mAMDI, te paNa temAM lagAra paNa tene phAyade na thayA. A pramANe jyAre save vaidyo, mAMtrikA, pratyakSa thaIne kahyuM ke, 'A putrIe grAdhunI tene Ape, te niHsa Mdeha tenA dehamAMthI nIkaLI ema dhArIne yakSanuM vacana kabUla karyu. tAMtrika niSphaLa nIvaDyA, tyAre yakSe nidyA-avajJA karI che. jo A kanyA jAuM.' rAjAe ' jIvatI te raheze.' * C : tyArapachI svastha avasthA pAmetI sarvola kArathI alaMkRta dehavALI putrIne pitAe paraNavA mATe muni pAse mAkalI. te muninA pagamAM pADIne keTalAka pradhAna puruSAe te munine vinati karI ke, potAnI meLe varavA AvelI A rAjakanyAnA hasta tamArA hastathI grahaNa karA.' munie pradhAna puruSone kahyu ke, ' are! A tamA zuM AlA che ! A vAta tA pazue paNa jANe che ke, ' munie niSkapaTa bhAvathI prAthayane dhAraNa karanArA hoya che.' eka makAnamAM enI sAthe vasavA paNa jee icchatA nathI, tee pAtAnA hastathI ramaNInA hAtha kevI rIte maheNu kare? siddhi . "Aho Shrutgyanam" Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezamuninI kathA [ 217 } suMdarImAM ekAMta anurAgavALA, yakavAsI devA mAphaka mahAmunio azuci-pUrNa yuvatIomAM anurAga karatA nathI." tame A sUtra zravaNa karyuM nathI?-- jenA hAtha-paga kapAI gayA hoya, kAna-nAka kApI nAkhelAM hoya, evI se varasanI, dAMta vagaranI, kadUdhI nArI hoya, te paNa brahmacArI ekAMtamAM tene tyAga kare." tyArapachI putrI para kroSa pAmelo yakSa maharSinuM rUpa AcchAdita karIne bIjuM mahArUpa karIne pote ja tene paraNya, AkhI rAtri tenI sAthe pasAra karIne teNe tene chUTI mUkI dIdhI, tyAre kaMi paNa tyAM nA dekhatI vilakhAM mukhavALI thaI. rAtI retI pitA pAse pahoMcI ane pitAne duHkha pamADayuM. tyAre rudradeva nAmanA pure hite zajAne A pramANe kahyuM (50) ke, "maharSioe je panIone tyAga karyo hoya, te nakkI brAhmaNanI patnI thAya che, mATe he deva ! mane ja dakSiNamAM Ape. AmAM Ape zA mATe ciMtA karavI?" maDadAnA jaDa hastavaDe naMkhAela dUdhanI khIranuM bhakSaNa karavAmAM jeo mahotsava mANunA che, tene vaLI akArya zuM hoI zake ? dArA-patnImAM sarva sanmAnanIya thAya che, atyAre A pramANe karavuM ucita che-ema dhArIne rAjAe te purohitane ApI. te te vara ane vahune saMtoSavALe saMyoga thaye, vicAre ke, "A sAdhu ane brAhmaNa bemAM keTaluM lAMbe AMtare che ke, maharSie je taruNIne sarvathA tyAga karyo, tyAre durgatinA dvAra sarakhI evI te taruNIne purohite grahaNa karI ja. tenI sAthe mahAga jogavatAM bhAgavata sukhamAM ghaNe moTe kALa pasAra thaze. koIka vakhate pUrvApara vicAra karyA vagara utkaMThApUrvaka purohite yajJa AraMbha kare. rudradeve yajJapatnI tarIke yajJanA AraMbhamAM sthApanA karI. deza-dezAvarathI yajJamAM bhaTTA, caTTo vagere aneka tyAM AvI pahoMcyA. mahinAnA upavAsanA pAraNA-samaye jalasAdhu paNa yajJa-maMdiranA dvAramAM bhikSA mATe praveza karatA hatA, tyAre rUdradevanA sevakoe temane dekhyA, dhanya dharmalAbha ApyA, tyAre pApI brAhmaNo mAthI malinA zarIra ane vastro hevAthI tenI avajJA-apamAna karavA lAgyA. muninI AgaLa te bAlavA lAgyA ke, "are pizAca sarakhe tuM ahiM kema Avyo che?" jaladI A sthAnathI tuM pAcho cAlyA jA." atimalina kharAba varu nagna sarakhAM duSkarmavALA lAja"ryAdA dUra mUkanAra ke apavitra! tuM pavitra evA amane apavitra-abhaDAvavA amArI pAse Avyo che?" (20) e samaye bhaktivALA thaze RSinA dehamAM praveza karyo ane kahevA lAgyuM ke, huM bhikSA levA Avela chuM. te mane bhikSA Apo.' vi- ahiM je ae anna pakAvyuM che, te jAti-kulathI vizuddha veda-vidhinA thAkAra pitAnA yajJAdi kAryamAM saMtuSTa hoya, tevA brAhmaNane ApavA mATe, nahiM ke tamArA sarakhA mATe A rasAI taiyAra karI nathI. 28 "Aho Shrutgyanam Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi 218 ] prA. upadezamAlAno gujarAnuvAda - sAdhu-huM haMmezAM hiMsA, jUTha, cerI, maithuna parigrahonA pApathI virame chuM. zatru-mitra, kAMkarA ane kaMcanamAM samAna bhAva rAkhanAro, abhimAnarahita, gRhavAsano tyAga karela che, jeNe e udagama-utpAdanA-eSaNAthI zuddha evI bhikSA mAtra bhakSaNa karanAro chuM, tethI ghare ghare pharato ahiM Avela chuM. A tame ahiM je anna pakAvyuM che, te ghaNe bhAge tamArA pitAnA gharanA mATe che, temAMthI mane paNa dharma-kAje he brAhmaNobhikSA Apo. vipro-"he zramaNa ! jyAM sudhI haju prathama agnimAM te nAkhI nathI, brAhmaNane bhojana karyuM nathI, tyAM sudhI zUdrone A ApI zakAtuM nathI, mATe ahiMthI cAlato thA." muni-he brAhmaNa ! jema phaLadrupa kSetramAM vidhi-sahita bIja vAvavAmAM Ave, te te phaLa ApanAra thAya che, paraMtu agnimAM nAkheluM dAna pitRone phaLa ApanAra kevI rIte thAya ? muni- brAhmaNa jAtimAM janma levA mAtrathI viSTa thatA nathI, tamArA carakhA hiMsA, jUTha, maithunamAM Asakta thanAza pApI brAhmaNe kevI rIte kahevAya ? agni paNa pApanA kAraNabhUta che. temAM sthApana kareluM parabhavamAM pahoMcelA pitAne kevI rIte pahoce ane sukha karanAra thAya? ahiM ApeluM te kevI rIte grahaNa karI zake?" A pramANe pratikUla jUTha pralApa karavAnA savabhAvavALA ANe ApaNI halakAI karI che-ema mAnIne te sarve munine prahAra karavA mATe doDayA. hAthamAM daMDa, cAbuka, DhephAM vagere pheMkavA lAgyA, apamAnanA zabdo bolavA lAgyA, paraMtu muninA zarIranI rakSA karanAra te yakSe sarvene dUrathI thaMbhAvI dIdhA ane keTalAkane pakaDI lIdhA. chedAelA vRkSe mAphaka teo dharaNI para DhaLI paDyA, keTalAkane tADana karyA, vaLI bIjAone prahAra mArIne hayA, keTalAkane mukhathI lohI vamatA karyA. A bhaTTo-caTTone bhUmi para ALoTatA dekhIne bhayathI kaMpAyamAna hadayavALI -bhadrA rudra sAthe vAta karatAM kahevA lAgI ke, "A sAdhune oLakhyA ke kema? A te che ke, te vakhate huM svayaM varavA AvI hatI ane mane choDI dIdhI, siddhisuMdarImAM utkaMThita manavALA te devAMganAne paNa IcchatA nathI. | 'atitIvra tapamAM parAkrama karIne samagra mAnava ane deva-samudAyane vaza karanAra, traNe bhuvananA prANIo jenA caraNamAM praNAma kare che, vividha prakAranI aneka labdhithI samRddha (75) krodha, mAna, mAyA, lobha, pariSaha-zatruo upara jaya maLanAra, mahAvavALA, pApa-prasarane aMta karanAra, jenI anaMta thaza-jayotsanA phelAevI che, agni mAphaka rUThelAM dhAre te bhuvanane bALI muke, prasanna thAya te tamAruM "Aho Shrutgyanam Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizamuninI kathA [ 219 che rakSaNa kare. A pramANe tADana karatA tame ja nakkI mRtyu pAmavAnA che. je tamAre have jIvavAnuM prayojana hoya, te temanA caraNamAM paDIne A maharSine prasanna kare." A pramANe bhadrAvake kahevAelA te munine namaskAra karavA pUrvaka kahevA lAgyA ke, "he bhagavaMta! amane kSamA Ape. A lekamAM munisiMha praNAma karanAra pratye vAtsalya rAkhanAra hoya che. have te muni temane kahe che ke, "saMsAranAM kAraNabhUta evA kopane kaNa avakAza Ape? khAsa karIne jinavacana jANanAra te kadApi kopane sthAna Ape ja nahiM. (80) mArA pratye bhaktibhAva dharAvanAra yakSe A bhaTTone A pramANe zikSA karI che. te tame tene vinaMti karI kaho, jethI tamane sArA kare." laNA prakAra tevo tevAM vidhAnapUrvaka Adara-sahita sAdhune vAraMvAra vinaMti karI, tyAre yakSe brAhmaNane sArA karyA. tyArapachI mahAbhaktipUrvaka te tapAvIne pratilAlyA, munie ghaNA guNavALuM nirdoSa hovAthI eSaNIya tarIke grahaNa karyuM. te samaye AkAzasthaLathI ekadama pAMca divya pragaTa thayAM. tevuM Azcarya dekhIne aneka loko abhimAna-rahita thayA. amRtanI nIka-mAna muninI dezanAthI ghaNA pratibodha pAmyA ane "bhUmideva" evuM brAhANanuM nAma sArthaka karyuM. (85). harikeza muninI kathA pUrNa thaI. (44) mATe kula pradhAna nathI, paraMtu guNe pradhAna che. kahevuM che ke - "je mANasamAM guNa nathI, pachI kunuM zuM prayojana ? je ke, guNIone kulanuM paNa prayojana che. zu hitane niSkalaMka kula haya, te paNa moTuM kalaMka che. (86) tema ja - kAdavamAMthI kamaLa, samudramAMthI caMdra, chANa (ka)mAMthI kamaLa, kASThamAMthI agni, sarSanI phaNAmAMthI maNi, gAyanA pittathI ge-rocana, kRmimAMthI rezama, pattharamAMthI suvarNa, gAyanA lemathI phUva utpanna thAya che. A sarva potAnA guNanA prabhAvathI prakAzita thAya che. te zAmAMthI utpanna thAya che, tenuM zuM prayojana ?" (87) vaLI A AtmA naTa mAphaka judAM judAM rUpa-parAvartana kare che, te pachI ahi kulanA abhimAnane karyuM sthAna che? te kahe che- devo ne 'dau ti ya, kIDa payaMgu ti mANuso veso|| rUvassI a viruvo, suhabhAgI dukkhabhAgI a|| 45 // rAu tti damagu tti ya, esa sapAgu tti esa veyaviU / / sAmI dAso pujjo, khala tti adhaNo dhaivai tti // 46 // nara phulya voDara niyamo, sa-vijividga-si-pa-fat anuna-va-vaio, navuM pariyANa ja che ka7 | "Aho Shrutgyanam Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 220 ] prA. upadezamAlAne gUja zagvAta A jIva deva thayA, nArakI thaya, kIDa, pataMgi thaze, upalakSaNathI aneka prakArane tiryaMca thaye, manuSyanA vevavALo arthAt manuSya thaye, rUpavaMta ke rUpahita tho, sukha bhogavanA2 ke duHkha bhegavanAra thayo. rAjA ke damaka thayo-mAganAra bhIkhArI thA, cAMDAla ke veda jANanAra purahita brAhmaNa thA, svAmI thayo hoya, ke sevaka, pUjya pAThaka, ke tiraskAravA 5 durjana thayuM hoya, nirdhana ke dhanavAna thayA hoya, A saMsAramAM koI te cekasa niyama nathI ke, AgaLa hato tevo pharI paNa te ja rUpe thAya. AgaLa jevAM karma karyo hoya, tene anurUpa ceSTA karanArA jIve thAya che. naTanI jema A jIva kamaMthI prerAelA bIjA bIjA veSe karIne potAnA rUpanuM parAvartana kare che. A ekalo jIva judA judA prakAranI gatimAM judA judA viSa-paryAya dhAraNa karanAra thAya che. (45-46-47) koDIsaehi dhaNa-saMcayassa, guNa-subhariyAe kannAe / na vi luddho vayararisI, alobhayA esa sAhUNaM // 48 // nimatAne upadeza daSTAMta ApavA pUrvaka jaNAve che ke seMkaDo ane keDe senAmahoravALA dhana pati zeThanI aneka suMda2 guNAlaMkRta bhAgyazALI kanyAnI prApti thavA chatAM temAM vaja muni na lobhAyA. gAthAne bhAvArtha kathAthI A pramANe jANa- himAvAna parvata sarakhI uMcI zreSTha pRSThacaMpA nAmanI nagarImAM prasannacaMdrane putra zAla nAmane rAjA hatA. mahAzAla nAmanA yuvarAja ane tene yazomatI nAmanI bahena hatI. tenAM lagna kA5ithapuramAM piThara jAnI sAthe thayAM hatAM. temane moTA aneka guNayukta gAli nAmane putra hato. have koIka samaye vIra bhagavaMta vihAra karatA karatA caMpApurI nagarIe samavasaryA. eTale indrAdika devoe samaga jagatanI lakSmIne krIDA karavA mATe krIDAbhUmi samAna arthAt AzcaryakArI duHkhathI saMtapta thayelA prANIone Azraya karavA lAyaka evuM samavasaraNa tyAM vikuvyuM. bhagavaMtanA AgamananI vadhAmaNI ApanAra udyAna pAlakanA vacanathI nagaranA lokone Azcarya pamADate hAthInA upara besIne saparivAra ati u9lasita romAMcavALe zAla mahArAjA bhagavaMtane vaMdana karavA mATe nIkaLyA, samavasaraNubhUminA najIkanA bhAgamAM jayAM traNa chatre dekhyAM, eTale hAthI parathI nIce utarI, page cAlI pAMca prakAranA abhigama AcaravA lAgyA. uttara taraphanA dvAramAMthI praveza karI prasi ApI, bhagavaMtane praNAma karI temanA sanmukha IzAna dizAmAM beTho. thojana bhUmi sudhI saMbhaLAya, temaja dareka jI pitA-pitAnI bhASAmAM samajI zake te pramANe bhagavaMte bAra parvadA samukha dharmakathA kahevI zaru karI te A pramANe - bhayaMkara mahAjavALAvALA agnithI saLagI rahelA gharamAM buddhizALI puruSone vAsa "Aho Shrutgyanam Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 221 } karavo kSaNavAra paNa yukta nathI, te ja pramANe duHkhethI bharapUra evA bhavamAM paNa samaju puruSoe rahevuM yogya nathI. kAka-tAlIya nyAye athavA daza daSTAnta durlabha sadharmaprAptinA mahAnidAna samAna evuM manuSya paNuM mahApunege prApta karyuM che, jema koIka kAkiNI (keDI) nAmanA tuccha thanamAM lubdha banI koDa soniyA hArI jAya, tema viSayAsakta manuSyo viveka rahita banI A janma hArI jAya che. varga ane siddhigatinI sAdhanA karavA mATe dharmane zreSTha samaya prApta karyo che, to tamArA sarakhAe Avo samaya veDaphI nAkha cogya na gaNAya. priyajana ane dhanane saMga vijaLInA jhabakArA jema kSaNika che, pavanathI laherAtI dhajA samAna cittavRtti caMcaLa che, manuSyanuM AyuSya ghAsanA patra para rahela esabindunA paDavA sarakhuM bharosA vagaranuM asthira che, mATe A bhAvavRkSane bALI nAkhanAra sundara dharmarUpa agnine pragaTAve. A janmanI aMdara savaMdarathI dhamano udyama kare, jethI A janmamAM ahiM paNa anupama sukhanI prApti ane paralokamAM sukhasaMpatti ane paraMparAe nivRti-sukhanI prApti thAya. A pramANe dharmazravaNa karI bhAlatalapara hastakamala joDIne-mastake aMjali karIne bhagavaMtane namaskAra karI vinaMti karI ke, "he bhagavaMta ! mArA laghubaMdhu mahAzAlane rAjyAbhiSeka karIne huM ApanI pAse pravajyA aMgIkAra karIza." ema kahIne pitAnA bhavane ga. mahAzAlane bolAvIne AjJA karI ke, "he badhu! A rAjyane svIkAra kara. kAraNa ke huM te Aje ja dIkSA aMgIkAra karavAne chuM." tyAre mahAzAle pratyu' tara Apyo ke, "asAra rAjyane Apa tyAga karo cho, tema huM paNa tene tyAga karIne pravajayA aMgIkAra karavAnI IcchAvALe chuM." ema baMne virAgI banyA ane kAMpilyapurathI bhANeja gAgaline lAvIne zakya upara besADo, gAgatie paNa potAnA mAmAe ativAsathathI dIkSA mahotsava karyo. be hajAra manuSya vahana karI zake tevI besavAnI zreSTha zibikAe karAvI. siMhA- sana upara ujavala vastro paherelA divya caMdanathI vilepana karelA sarvAgavALA udayabirinA zikha252 rahelA sAkSAt jANe sUrya-caMdra hoya tema baMne zobhatA hatA ane pitAnI zarIra-kAMtithI bAkInA diu-valAne pUratA hatA. atijorathI ThokIne ane pheMkIne vagADAtAM zreSTha vAjitranA zabdathI pUrI dIdhelA AkAzatalavALA sAjanamahAjananA parivAravALA bhagavaMtanA caraNa-kamalamAM AvI traNa pradakSiNA ApavA pUrvaka praNAma karyA. vidhipUrvaka baMnene dIkSA ApI. yazomatI zreSTha zrAvikA banI. zAla ane mahAzAla baMnee 11 aMgane abhyAsa karyo. have koIka samaya bhagavaMta rAjagRhIthI vihAra karI caMpAnagarI tarapha vihAra karavA lAgyA, tyAre te samaye baMne baMdhuoe "Aho Shrutgyanam' Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 222 ] prA. upadezamAhAnA gUrjAnuvAda prabhune vijJapti karI ke, - ame pRSTha'pApurImAM jaie te amArA saMsArI sabaMdhIomAMthI kAi dIkSA aMgIkAra kare, athavA samyaktva pakSa pAme, prabhume kevalajJAnathI jALela hovAthI ke * pratimASa pAmaze' ema dhArI tene mukhya tarIke gautamasvAmIne ApyA. bhagavata cayAmAM gayA ane gautamasvAmI pRSThaca'pAmAM gayA.. Ane jinakathita dhama sabhaLAgye. je teoe zravaNa karyAM. gAgala nAmanA rAjA, tenA pitA piThara, tathA mAtA yazeAmatI smRtidaDha vairAgI thayA. gAgalinA putrane rAjyAbhiSeka karIne savega pAmelA traNee utkRSTa bhAvathI aviti 'gIkAra karI. gautamasvAmI te traNene sAthe la! jayAre mAga mAM cAlatA hatA, tyAre zAla ane mahAzAlane A prakAranA utkRSTa haUllAma thAke nima ta evA bhAvathI A sarvene sahasAranA pAra pamADyA. evI zuddha bhAvanA karatA temane kevalajJAna utpanna thayu. vaLI pelA traNe pazu evI bhAvanA bhAvavA lAgyA ke, prathama ApaNane zayapara sthApana karyAM, vaLI mahAtrAne viSe paNa ANune sthApana karyAM, A karatAM bIjA caDiyAtA upakArI kANu gaNAya ! AvI nitra bhAvanA sAvatA. temane paNa pApAnA nAza thatAM niSkala' kevalajJAna utpanna thayuM. uttpanna thayelA kaeNvalajJAnavALA te pAMce gautamasvAmInI pAchaLa cAlatA cAlatA bhagavatI pAse ca'pApurI gayA. ' traNa pradakSiNA ApI, 'name tityasa' kahI tee kelienI padAmAM javA lAgyA, tyAre gautamasvAmI prabhune traNa pradakSiNA ApI, caraNamAM namaskAra karI ubhA thayA ane pelA kuvatIone kahevA lAgyA ke, * karyAM cAlyA ? ahi Ave ane prabhune vaMdana karI,' tyAre prabhue kahyuM ke, 'OM gautama ! A kevalIonI AzAtanA na kara.' mAzAtanAthI Akula manavALA gautamasvAmIe temane khamAvyA. atisa vega pAmelA gautamasvAmI cittavavA lAgyA ke, zuM mArI A bhavamAM siddhi thaze ke nahi ? ATaluM tIvra tapa ane cAritra pALavA chatAM hajI mane kevalajJAna prApta. thatu nathI. ' A pahelAM kAIka samaye bhagavate dhruvA, asurA ane manuSyanI pa'dAmAM kaheluM hatuM ke, e koI pAtAnA prabhAva ke ladhdhithI aSTApada parvata upara ArAhaNa karI. tyAM rahelAM caityAne vAMke te te manuSya te ja bhavamAM siddhi pAme, temAM sandeha nathI.' vacana sAMbhaLIne hapUrNa hRdayavALA devA mahAmAMhe e vAtanI carcA karavA. lAgyA ane tenI savatra prasiddhi thaI. gautamasvAmI paNa A vacana sAMbhaLI ciMtanavA lAgyA ke, pavitra evA aSTApada upara ne mAruM' gamana thAya, teA jarUra A ja bhavamAM huM zreSTha siddhigati pAmI zakuM.' tyArapachI gautamanA mananA satISa mATe tathA tApasAnA pratibedha thavAnA kAraNe "Aho Shrutgyanam" Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ ra3 ] prabhue AjJA karI ke, "he gautama ! tuM aSTApada upara jaIne tyAM jinabiMbane - vaMdana kara." suprata lakSaNavALA, vinayathI namAvelA sarvAgavALA te munivaromAM siMha samAna gautamasvAmI havita ane tuSTa thayA. prabhune namaskAra karI anukrame kahela aSTApada parvatanI taLeTImAM AvyA. tyAM AgaLa dim, kauDinya ane sevAlI ema traNa prakAranA pAMca pAMcase tApasa A aSTApada upara caDavA mATe vividha prakA 2nAM tapa karatA hatA. temAM prathamanA pAMcase tApase upavAsa tapa karIne pArAmAM tAjA rasavALA sacitta kaMda-mUla ane patra bhakSaNa karatA hatA. bIjA kauDinya nAmanA pAMcase tApase chaThTha tapa karIne sUkAI gayelAM ane pAka pAMdaDAMonuM bhakSaNa karatA hatA, trIjA prakAranA sevAlI nAmanA pAMcase tApasa ama tapa (lAgalagATa traNa upavAsa) karIne pANImAM potAnI meLe sukAyelI devAnuM bhakSaNa karatA hatA. anukrame prathama, bIjI ane trIjI mekhalAne viSe te tApase tapa karatA hatA. te tApasoe sama kaMcanavarNa kAyAvALA tamAmIne dekhIne vicAryuM ke, AvA haSTapuSTa zarIravALA A ahiM kevI rIte caDI zakaze? ja ghAcAranI ladhivALA karoLiyAnI jALanA tAMtaNAnA bArIka AlaMbanathI tenI najara samakSa kSaNavAramAM ekadama upara caDI gayA. "A cAlyA, A te gayA" e pahoLA netrathI jotA hatA, tevAmAM sUrya jema adazya thAya, tema ekadama dekhAtA baMdha thayA. ullasita thayelA ane kutUhana pAmelA te traNa prakAranA tApase temanI prazaMsA karavA lAgyA. pharI temanAM darzananI utkaMThAvALA tyAM temanI rAha jotA besI rahelA hatA. vaLI vicAratA hatA ke, "jayAre te ahiM utaraze, tyAre ApaNe temanA ziSya thaIzuM." gautamasvAmI te aSTApadanA zikhara upara pahoMcI gayA. bhAratamAM adabhUta vibhUtinA bhAjana rUpa ghaNI bhaktithI bharata mahArAjAe karAvelA jinabhavanane joyAM. - use AMgalavALA eka thAjana lAMbA, traNa koza uMcA, be gAu vistA2vALA, AkAzanA agrabhAgamAM vajANI laherAvatA, pAMca prakAranA varNavALA ratnasamUhamAMthI ullasita thatA kiraNenA mizraNathI meghadhanuSane brama karAvatA, aMdhakAra - samUhane kAyama dUra karanAra, cA2 dvArayukta-evA moTA jinamaMdiramAM harSathI vikasita thayelA netrakamalavALA gaNapara bhagavate maNipIThikAne pradakSiNA ApI jinapratimAone vaMdanA karI. caiityavaMdana pUrNa karyA pachI te ja cityanA cheDAnA bhAgamAM uttara ane pUrva dizAnA madhya bhAga -(IzAna khUNAmAM rahelA pRthvInA zilApaTTamAM azokavRkSanI nIce saMdhyA-samaye nivAsa kezvA mATe AvyA. A ja samaye zakrendrane zramaNa (e) nAmane dizA pAlaka paNa cAnA vaMdana nimitte te ja parvata upara Ave. cone vAMdane pachI svAmIne vadI A pramANe stuti karavA lAgya "Aho Shrutgyanam Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 224 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda "he bhagavaMta ! dUrathI ApanAM maMgalamaya darzana ati harSane utpanna karAvanAra thAya che, tema ja je bhaktithI vaMdana karavAmAM Ave te pAparUpa mezanI kALAzane. bhUMsI nAkhanAra thAya che, prasanna thayelA AtmAo ApanI sevA agara dhyAna kare che, temane pavitra puNyAnubaMdhI puNyanI paraMparAno vistAra pAme che. ApanA vacananuM te je phala che, te te vANIthI kahevA mATe amane samartha banI zakatA nathI." have gaNadhara bhagavate dharmopadeza ApatA munionA guNonuM kathana karatAM ema jaNAvyuM ke, "munio to aMtaprAnta-rasakasa vagaranI bhikSA lAvIne bhajana karanArA hoya che. A samaye vaizramaNa vicAravA lAgyA ke, "AvA prakAranA sAdhunA guNenuM varNana pite kare che ane temanA zarIranI manaharatA te evI che ke tenA jevI bIjA keInI manoharatA nathI. tenA manane abhiprAya jANIne gautama bhagavate jJAtAdharma kathAmAM kaheluM puMDarIka nAmanuM adhyayana spaSTa varNavyuM. zarIra baLavALuM ke baLa vagaranuM hoya, te kaMI sAdhubhAvanuM kAraNu gaNAtuM nathI. puMDarIka sAdhu baLavAna hatA, te paNa devake gayA ane jenA zarIramAM mAtra hADakAM bAkI rahelAM hatAM ane kaThora tapa karIne jeNe kAyA gALI nAkhI hatI, te kaMDarika raudradhyAnanI pradhAnatAthI marIne narake gayA." A sAMbhaLI vaizramaNa deva tuSTa manavALo thayo ane rastuti karavA lAgyuM ke, "emaNe mArA manano abhiprAya jANI, lIdhe, tethI temanuM jJAna atizayavALuM che. pachI te devavaMdana karIne gayo. paraMtu te vaizramaNa devane eka vRbhaka nAmano deva jeNe pAMca graMtha pramANa puMDarIka adhyayana zravaNa karyuM hatuM, tenuM avadhAraNa karyuM ane tenA ge samyakatva-ratna prApta karyuM. have prabhAta samaye gautamasvAmI bhagavaMta parvata parathI nIce utaratA hatA, tyAre madhyAhnanA sUryanA teja samAna prakAzavALA bhagavaMtane vikasita mukhathI jevA lAgyA, pUrva dizAmAM sUryodayathI jema kamaLa tema dina Adika tApase e vikasita mukhathI. kahyuM ke, tame ja amArA guru cho ane namAvelA mastakavALA ame ApanA ziSyo chIe. tyAre gautamavAmIe te tApasene kahyuM ke, "tamArA ane mArA sarvanA guru te jagatanA jIvanA badhu samAna, bhavya chArUpI kamalene pratibodha karavAmAM sUrya samAna, prAta:kAlamAM nAma ramaNa karavA lAyaka evA vIra bhagavaMta che. tyAra vaLI tApasoe kahyuM ke, "zuM tamAre vaLI bIjA koI guru che?" tyAre prasanna thayelA. gautamasvAmI bhagavaMtanA mahAguNane kahevA lAgyA. teone dIkSA ApI, tarata ja devatAo, temanA mATe veva lAvyA, veva aMgIkAra karIne parvatanI mekhalAthI nIce utarIne mArgamAM cAlavA lAgyA. te samaye bhikSA. samaya thayo, eTale tApane gautama bhagavate pUchyuM ke Aje tamArA mATe pAraNAmAM zuM lAvuM? tyAre teoe pAraNAmAM ucita kSInuM bhejana karIzuM.' gautamasvAmI. "Aho Shrutgyanam" Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 225 } jagavaMta te sarva ladhisaMpanna hatA, eTale bhikSAcaryAmAM ghI-khAMDa-sahita uttama lIranI zikSA eka pAtramAM vaherI lAvyA. temanI samIpamAM AvIne akSINamahAnasI nAmanI ladhithI dareka tA pesene judA judA pAtramAM prathama teoe pAraNAM karAvyAM. pAchaLathI pite te pAvamAM pAraNuM karyuM, tyAre tApasane Azcarya thayuM ane tApaso bhojana karatA karatA vicAravA lAgyA ke, kharekhara ApaNe ghaNuM puNyazALI chIe ke, " AvA mahAnaguNavALA guru ApaNane prApta thayA che, jeoe ghI-sAkara-yukta kSIrathI pAraNuM karAvyuM." A pramANe aThThamatapanA pAraNe sUkAyelI sevAlanuM bhajana karanAra mahAtayavIene kevalajJAnAvaraNIyano kSaya thavAthI ekadama kevalajJAna utpanna thayuM. khIranuM bhojana karatAM temane je kevalajJAna thayuM, tethI huM ema mAnuM chuM ke, "kevala ane kavala baMnemAM bheda nathI" ema karIne baMne sAthe ArogI gayA. ativiziSTa chaThTha tapanA pAraNe pAkelAM saDelAM patranuM bhakSaNa karanArA pAMcaso kauDinya nAmanA tApasane samavacaraNamAM prabhunA chatrAtichatra Adi zobhA dekhatAM dekhatAM ane dainya nAmanA pAMcase. tApane devAdhidevanI atizaya vicAratAM vicAratAM kevalajJAna utpanna thayuM. A pramANe mArgamAM 1500 tApasane kevalajJAna utpana thaI gayuM. have Anadita mAnasavALA gautama prabhune pradakSiNA ApavA lAgyA, teo paNa temanI pAchaLa pradakSiNA ApIne kevalIonI parvadAmAM "nama nityamsa" ema kahI besI gayA. gautamasvAmIe pAchaLa joyuM ane tene kahyuM ke, "are! prabhune vaMdana kare. tyAre prabhue kahyuM ke, "he gautama! e kevalIonI AzAtanA na kara, pazcAttApa karatAM temane "micchA mi dukkaDa" ApyuM. vaLI adhRti karavA lAgyA ke, "huM A janmamAM riddhigati nahiM meLavIza, meM dIkSA ApI te teo tatkAla kevalajJAna pAmyA. prabhue kahyuM ke, "he gautama! devatAnuM ke mAruM vacana satya hoya?' gautame kahyuM ke, "jinezvaranuM', te pachI ATalI adhRti kema kare che? traNe bhuvananuM rakSa, karanAra prabhue cAra prakAranA paDadA viSayaka prarUpaNA karI. (1) sutaLInA banAvelA, (2) patranA banAvelA, (3) cAmaDAnA banAvelA ane (4) kaMbalanA banAvela paDadA. A pramANe guru upara ziSyane cAra prakArane nehAnubaMdha hoya che. " gautama! tane te mArA upara unanI kaMbalanA paDadA samAna bane che. tuM mArA ghaNA kALane nehI che, lAMbA samayanI pichANavALa, dI kALanA paricayavALe, lAMbA vakhatanA saMbaMdhavALA, lAMbA samayathI mane anusaranAro, lAMbA samayathI utarI AvelA mohavALo tuM ; chatAM paNa A dehano jyAre vinAza thaze, eTale ApaNe ane eka sarakhA thaIzuM. he dhIra-gaMbhIra! nirarthaka tuM zoka-saMtApa na kara." have gautamane AzrIne tathA bIna munione pratibaddha karavA mATe prabhue. 29. "Aho Shrutgyanam Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 } prA. upazamAvAne gUzanavAda kuma-patraka nAmanA adhyayananI prarUpaNA karI. gautamasvAmI paNa ama-cha vagera uja tapa karavA pUrvaka haMmezAM bhagavaMtanI sAthe vihAra karatA karatA madhyama-pApa nagarImAM pahoMcyA tyAM bhagavaMta ane gautamane comAsAnA sAta pakSe vyatIta thayA eTale gautamanA mohano viccheda karavA nimitta kArtika mAsanI amAvAsyAnA divase najIkanA gAmamAM prabhue temane mokalyA ane kahyuM ke, "he gautama! e gAmamAM amuka zrAvaka (devazarmA)ne pratibodha kara. gautamasvAmI tyAM pahoMcyA eTale sAMjha samaya thaI gaye eTale rAtre tyAM ja nivAsa karyo, paraMtu rAtre dekhyuM ke devatAo upara ane nIce uDatA ane utaratA dekhAyA. upaga mUkaze te jANyuM ke, "Ane prabhu nirvANa pAmI mokSe gayA." viraha thavAnA bhayapUrNa manavALA gautamasvAmIe Aja pahelAM cittamAM koI divasa bhagavAnanA viraha divasa vicAra ja karyuM na hatuM. have te ja kSaNe te vicAravA lAgyA ke, "are ! A bhagavaMta te saneha vagaranA che, athavA jinezvara evA vItarAga ja hoya che. sanehAturAgavALA cha saMsAramAM paDe che. AvI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM gautamaprabhune kevalajJAna utpanna thayuM, kahevAya che ke kharekhara! A mahadayanA kAraNe indrabhUti gautamane mahAkaSTa kevalajJAnanI prApti thaI, sthUlabhadra sarakhA paNa jJAnane vikAra pAmyA, manakaputranI maraNavidhimAM cauda pUrvanA havAmI zaabhava paNa daDadaDa satata azrujaLa mUkavA lAgyA, aLarAma sarakhA bahAdura puruSe mahinA ja kAraNe cha mahinA sudhI bhAInA zabane vahana karyuM. A pramANe mohanAM vicitra rUpo jagatamAM thAya che. evA mahArAjAne nava gajanA namaskAra thAo arthAt AvA mohathI sayuM. temane kevalikAla bAra varasane hate. jevI rIte bhagavaMta vihAra karatA hatA, tevI rIte atizaya hita vihAra karatA hatA. tyArapachI Arya sudharmAsvAmIne gaNa saMpIne pite siddhi pAmyA. tyArapachI temane paNa atulya kevalajJAna utpanna thayuM. ATha vararsa sudhI keliparyAyamAM vihAra karI jaMbU munine gaNuM samarpaNa karI teo paNa siddhipadane pAmyA. bhagavaMta kAladharma pAmavAnA kAraNe dubhAyelA de, asaro vagere madhyama "pApa"nA badale 'pApA-nagarI kahevA lAgyA. vI2 bhAgavaMta nivayu thayA pachI pAMca varSamAM kaMIka nyUna samaya thayo tyAre jalaka devatA vimAnathI thavIne jayAM, jenA putra tarIke ane jenI kukSImAM utpanna thayA, dIuzikSA pAmyA, akhalita cAritra, daza pUrvanuM jJAna, tIrthanI prabhAvanA karanAra jevI rIte thayA, te adhikAra have kahIzuM. navana nAmanA saMnivezamAM ane avaMti dezamAM pitAnI suMdaratAnA kAraNe devAvika rUpavALA dhanagiri nAmanA zeTha putra hatA. bAlyakALamAM jinezvaranA ane "Aho Shrutgyanam Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vamuninI kathA [ 227 } sAMbhaLIne te zrAvaka thayA hatA. bhavathI bhaya pAmele viSayatRSNAthI hita te prayA levAnI abhilASAvALA thayA. pUNuM yauvana pAmavAnA kAraNe tenA pitA je je kanyAo mATe vAta kare che, tene tene niSedha karIne jaNAve che ke, " mAre te dIkSA aMgIkAra karavI che. vaLI kahe che ke, A kAminIe kevA prakAranI hoya che ? :-- * " je e viSe pU harSa pAmelI mAyArUpa mahArAkSasI nRtya kare che, jemAM pretathI paNa adhama evA mAhu prANIone game te prakAre sAvAne ThaMge che, jemAM nira'tara kAmAgni satata saLagatA ja rahe che, tevI zmazAna karatA adhika viSamA- strIne sthA kalyANunI icchAvALA paDita puruSa kadApi paNa sevana kare ?" have te ja nagaramAM dhanapAla zeThanI putrIe pitAne kahyuM ke, mane nari sAthe paraNAvA, te huM koi prakAre tene vaza karIza. A samita nAmanA mArA bhAIe pAtAnI sthiratAthI jitanAra evA siddhagiri guru pAse dIkSA lai grahaNu ane Asevana zikSAnuM jJAna meLavyuM che. dhanagirie sunaMdAne kahyu ke, huM bhadre ! huM muni thaIza, vAta kheATI na mAnIza, e kAyamAM huM DhIla nahi' karIza, tane jema rUce tema tuM krama. ' 6 tyArapachI mAtA-pitAnA AgrahathI vivAha karyAM, temAM mATe kharca karI ghaNA ADaara karyo ane teNe pANigrahaNa karyuM. viSaya-sagathI ativirata thayelA hAvA chatAM mahAnubhAva anurAgInI jema dAkSiNya ane Agatane AdhIna banelA cusAranA kAya karanArA thAya che. te vivAha samaya pUrNa thayA pachI mAnada mANatI sunaMdAne teNe kahyu ke, huM su'ri ! pUrvanA vRttAntanA vicAra karIne have mane cheDa. sunadA giri pratye pU premavALI hatI, jyAre te sunA pratye virakta cittavRttivALA hatA, zagI ane viAgI evA te baMne vacce aneka vArtAlApe thayA. temAM sunadAe tene kahyuM ke, 'pitAnA gharathI paraqhukha banelI have mane tamA ja eka sthAna che, tamArA sivAya mane have bIjo kAI AdhAra nathI eTale te vicAra kare. kumArIpaNAmAM pitA, yauvana vayamAM bhartAra, vRddhapaNAmAM putra ema strIone dareka avasthAmAM rakSaNa karanAra hoya che. ii rakSaNa vagaranI-ekAkI rahI zakatI nathI." A vAta sAMbhaLIne tenA vacanathI sunaMdAnA bandhue tathA bIjA leAkeAe Agata karIne tevI rIte rokayA, jethI putralAbhanI icchAvALA banyA. keTalAka divase gayA pachI zreSTha svama sUcita pelA devatAnA jIva tenA galamAM putrapaNe utpanna thayA. prazasta putra lAbha thavAnA ja che, tethI suna'dAne dhaniiirae dhuM ke, 'have sundara lakSaNavALA sahAyaka tane putra thaze,' vaLI vicAravA lAgyA ke, ' gRhasthAne kuzaLa kayAM hoya che ? te sIethI sasAra-sAgaramAM phUMkAya che, kadAca pAta eTale bALaka prApta kare che, tA te tenAthI ja atizaya DUbI jAya che. ' "Aho Shrutgyanam" Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 228 ] prA. upadezamAtAne pUjAnuvAda pita eTale bIjo artha vahANa-taravAnuM sAdhana meLave che, te paNa tenAthI DUbI jAya che. koI prakAre sunaMdAe rajA ApI eTale sarva jIvone abhayadAna ApanAra sarvavirati mahAADaMbarapUrvaka mahotsava karIne grahaNa karI. sarva caturvika zrI saMghanuM sanmAna karyuM. zubha nakSatra, muhUrta, yoga, lagnabaLa hatAM, te samaye mahAnipAnanA lAbhanI upamA vaDe siMhagurunI pAse mahAvate lIdhAM. A bAju kaMIka navamAsathI adhika kALa thayA, tyAre pUrvadizAmAM jema sUrya tema sunaMdAe sUryasamAna tejavALA purane janma Apyo. te samaye aneka pADozanI o ekaThI thaI ane paraspara vAto karavA lAgI ke, "je AnA pitAe dIkSA na lIdhI hatuM, te putrano atimahAna janmotsava karate. nirmala matijJAnavALA janmelA A bALakane te strIonA mukhamAMthI nIkaLatA dIkSAnA zabdo sAMbhaLIne jAtiemaraNajJAna thayuM. vicAA lAgyo ke, "mAtA udvegamanavALI na thAya, tyAM sudhI mane pratrajayA mahayu karavA rajA nahIM Apaze, te koI prakAra tene huM uganA kAraNarUpa thAuM.' have bALaka haMmezAM mukha pahoLuM karI evI rIte rudana karavA lAgyo che, jethI sunaMdA zayana-UMgha na karI zake, besI na zake, jana na karI zake, sukhethI gharakArya paNa na karI zake.-ema rudana karatAM cha mahinA pasAra thayA, pachI tyAM nagara-- havAnamAM siMhagiri guru padhAryA. svAdhyAyAdika gakriyA pUrNa thaI ane zikSA samaya thayA. tyAre dhanagiri ane samita sAdhue siMhagirine pUchayuM ke, "he bhagavaMta! amArA pUrvanA saMbaMdhavALA sanehIvane maLavA mATe temanA ghare jaIe." gurue te vAtanI anumati ApI. pote manathI upaga mUko, te te samaye kaIka uttamaphala ApanAra nimitta utpanna thayuM. gurue temane jaNAvyuM ke, "tyAM gayA thakA je kaMI cetanavaMta ke acitta che maLe te tamArI svIkAravuM, kAraNa ke mane Aja zubha zakuna thayeluM che. te ane munio sunaMdAnA ghare gayA, eTale te paNuM bahAra AvI. bIjI pADozanI uttama kuLanI strIo paNa te vakhate ekaThI thaI. be hAthanI aMdara putrane pAra karI pagamAM paDIne sunaMdA kahevA lAgI ke, atyAra sudhI to meM A bALakanuM pAlana karyuM. have te A bALakane tame grahaNa kare. kAraNa ke, tene have pALI zakavA huM samartha nathI." A pramANe kahyuM, eTale dhanagirie kahyuM ke, "pachI tane pazcAttApa thaze, te pachI zuM karavuM ?" tyAre sunaMdAe kahyuM ke, "A konI sAkSIe tamane apa, karuM chuM. pharI mAre tenI mAgaNI na karavI"--ema daDha zarata sAkSInI hAjarImAM karIne te bALakane dhanagirie jheLImAM grahaNa karyo. tarata ja rudana baMdha karyuM, jANe ke * huM sAdhu thayo." sAdhu bALakane laIne guru pAse pahoMcyA. lakSaNavALo, zarIra "Aho Shrutgyanam Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 229 ] vajanadAra hevAthI dhanagirine hAtha paNa nIce namI gaye. eTale sUri mahArAje tenA hAthamAMthI vajanadAra jhoLI laI bhUmi upara sthApana karyo. AcArya paNa vajanadAra bALaka jAne bolyA ke, "zuM A ja haze ke ATale bhAra kema jaNAya che?" jyAM bALakane je eTale devakumAra samAna rUpa joIne vismaya pAmyA ane kahyuM ke, A bALakanuM sArI rIte pAlana karavuM, kAraNa ke A pravacananI prabhAvanA karanAra thaze. "vaja" evuM tenuM nAma pADayuM ane sAdhvIone savAdhIna karyo. sAvIe paNa zayyAtaranA ghare A bALakane pAlana-poSaNa mATe rAkhyo. jayAre gharanA bALakanuM nAna, stanapAna zarIra-saMrakAra vagere karAtuM hatuM, tyAre mAsuka padArthothI A bALakanA paNa nAna, stanapAnAdika sAthe sAthe zrAvikAo karatI hatI. AvI rIte te bALaka vRddhi pAmavA lAgyA. tene dekhIne darekanAM citto saMtoSa ane AnaMda pAmatAM hatAM. siMhagiri AcArya saparivAra bahAra vicaravA lAgyA. have tenI mAtA sunaMdA bALakane mAgavA lAgI. eTale zayyAtarI strIo - kahevA lAgI ke, "A bALaka te gurunI thApaNa che, ame tane ApI zakIe nahi." dararoja mAtA AvIne stanapAna karAvatI hatI. ema karatAM bALaka traNa varsane . pharI vihAra karatA karatA AcArya tyAM padhAryA, eTale mAtA bALakane mAgavA lAgI. bALaka mAtAne arpaNa na karavAnA kAraNe rAjakulamAM vivAda laI gayA, zAjAe dhanagirine pUchayuM. tyAre kahyuM ke, "sAkSI samakSa, zarata pUrvaka sunaMdAe mane samarpaNa kare che. paraMtu atyAre sAkSI tarIkenA nagaraloke sunaMdAnA pakSamAM pharI beThA. rAjAe nyAya ApatAM ema kahyuM ke, "mArI samakSa putrane sthApana kare ane pachI to tene bolAve, jenA tarapha te jAya, tene te putra." A vAtane baMne pakSe savIkAra karyo. have mAtA sunaMdAe bALakajanane dekhIne AnaMda thAya tevAM aneka rUpavALAM ramakaDAM tathA khAvA lAyaka padArtho taiyAra karyA. eka prazasta divasa nakkI kare, te divase baMne pakSonA leke AvI pahoMcyA. rAjA pUrvAbhimukha beThe, jamaNa bAjI saMgha beThe, DAbI bAju pitAnA parivAra sahita sunaMdA beThI. rAjAe kahyuM ke, tamArA ane enA mATe ATale niyama che ke, "nimaMtre bALaka je dizAmAM jAya tene A bALaka." - have prathama koNa nimaMtraNa kare, te rAjAe kahyuM ke, "dharmamAM puruSa zreSTha gaNAya che, mATe prathama belAvanAra pitA che." A pramANe rAjAe kahyuM, eTale sunaMdA tarapha neha batAvatA nagaroke kahevA lAgyA ke, nA nA-ema nahiM, paraMtu prathama A emAMthI mAtA duSkara kAriNI hevAthI mAtAne prathama belAvavA ApavI, vaLI mAtA bALaka pratye ativAtsalya ane savavALI gaNAya che. eTale mAtA ratnajaDita "Aho Shrutgyanam Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda evA azva, vRSabha, hAthI, uMTa vagere ramakaDAM batAvIne atikomaLa nehALa karuNApUrNa vacana vaDe atidayAmaNuM mukha karatI kahevA lAgI ke, "hevajI ! A bAju Ava." A sthitimAM lAvatI mAtAne te jete rahe che. vaLI manamAM vicAre che ke, ahIM beThelA saMghanI avajJA karIza, te lAMbA kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDaze. bIjuM huM pravajyA svIkArIza, eTale mAtA paNa nakkI dIkSA leze ja." ema vicAratA bALakane mAtAe traNa vakhata belA te paNa Avato nathI. tyArapachI pitAe pitAnA hAthamAM rajoharaNa uMcuM karI batAvyuM, eTale kamalapatra sarakhA lAMbA lacana yugalavALo ane caMdramaMDala samAna AhalAdaka mukhavALA thaye. vaLI pitAe kahyuM ke, "he vaja! je puya kArya karavAnI IcchA hoya te, karma ja dUra karanAra A uttama prakAranA dharmanA vajarUpa jeharaNane jaladI grahaNa kara.'' tarata ja teNe ekadama pitA pAse jaIne zaharaNa rahaNa karyuM, loko utkRSTa siMhanAda karIne bolavA lAgyA ke, dhamano jaya jayakAra thayA. tyAra pachI mAtA vicAravA lAgI ke, "mArA bhAIe, bhare ane atyAre putre paNa pravajyA grahaNa karI, te have mAre konA mATe gRhavAsa kare ?" ema vicArI teNe paNa pravajyA aMgIkAra karI. have stanapAnane paNa tyAga karyo, te dravyathI saMyata thaye. haju paNuM. sAdhvIe pAse khele che, kAraNa haju vihAra egya thayA nathI. temanI samIpamAM ane sAdhvIo AgiyAra aMga bhaNatI hatI, tene sAMbhaLI-sAMbhaLIne paNa pite agiyAra aMga zIkhI gaye. eka para mAtrathI te so padenuM smaraNa karI zake tevI tenI padAnusArI buddhi hatI. jyAre te AThavarSanI vayavALo thayo, tyAre gurune tene pitAnI pAse sthApana karyo. vihAra karatAM karatAM avatimAM gayA ane bahAra udyAnamAM nivAsa karyo. koIka samaye tIvra dhArAvALe satata varasAda paDavA lAgyA. varasAda cAlu paDatA rahevAthI bhikSA mATe ke bIjA projana mATe sAdhu bahAra jaI zakatA nathI. te samaye vajana pUrva bhavanA bha4 nAmanA mitra devo te pradezamAM pharavA nIkaLelA. temanA jevAmAM vajA muni AvyA eTale temane te muni upara bhakti ane anukaMpa pragaTI. muninA pariNAmanI parIkSA karavA mATe devoe vaNikanA sArthanuM, tathA baLada gADI AdinA rUpe viturthI ane sAthe eka pradezamAM nivAsa kA. bhojana-pANI taiyAra thayA eTale vaNikoe AvI bALa muni vajane vaMdanA karI. gocarI padhAravAnuM nimaMtraNa karyuM. gurunI AjJA pAmelA te anya vA muni vahe2vA nIkaLyA. dhIme dhIme thoDo thoDe varasAda paDatuM hatuM, te jyAre baMdha thaze, te samaye atiAdara pUrvaka bolAvavA lAgyA. ghaNe dUra sudhI gayA, tyAre te pradezamAM "Aho Shrutgyanam Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 231 ] vaja muni dravyAdikane tIvra upayoga karavA lAgyA. dravyathI A puraNa puSya-kuSmAMDa phaLa arthAt koLAphaLane banAvela padArtha che, vaLI kSetrathI A ujajayinI nagarI che, kALathI kRSNa pakSa ane varSAkALa che, bhAvathI pRthvIne sparza karyA vagarano paga ahara che ane netro miMcAyAM vagaranAM che, vaLI atyaMta cittanA AnandavALA A ravo che. ema jANyuM ke, "A te devatAo che. huM mAnuM chuM ke, AmAM kaMIka chetarAvAno prasaMga che. tethI te na vahoruM - eTale te deva prasanna thayA ane kahyuM ke, "ame kautukathI tamArA darzana mATe AvyA chIe." tyAra pachI aneka devatAI ane manuSyonAM vividha prakAranAM rUpe vikarvI zakAya tevI vikriya vidyA temane ApI. pharI paNa jeTha mahine thaMDilabhUmi gayA hatA, tyAM devatAo ghebaranI zikSA ApatA hatA, te vakhate paNa AgaLanI jema dravyAdikane upayoga mUko, eTale sadabhAva jANuM te grahaNa na karyuM. pharI tuSTa thayelA devoe nirAbAghapaNe AkAzamAM gamana karI zakAya tevI vidyA ApI. te vidyAnA prabhAvathI Anuttara parvata tarapha AkAzamAM gamana karI zakAya.ati baLavAna deva samudAya paNa temanA manamAM khalanA karavA samartha thaI zake nahi. AvI rIte bAlyakALamAM paNa aneka adabhuta sthAna pAmelA te vajA muni gurunI sAthe pura, nagara ane gAmamAM vicaratA hatA. "bAlasuryanAM kiraNarUpa pagalAM meTA parvatanA upara paDe che, tejanA-pAkamanI sAthe janmelAone vaya sAthe aMbaMdha hote nathI." sAdhvIonI vacamAM rahetA rahetA teNe je aMge grahaNa karyA hatAM, temAMthI eka pada maraNa karatAM ja sarva pade yAda AvI jatA hatA. vaLI jyAre sAdhu pAse rahevA lAgyA, tyAre te ja aMgo spaSTapaNe bhaNI gayA. vaLI je koI sAdhu pUrvagata zrata bhaNatA hatA, te paNa kAnathI sAMbhaLI sAMbhaLIne teNe jaldI bhaNI lIdhuM. aparizramathI paNa te lagabhaga bahuzruta thaI gayA. tene bIjA sAdhuo sAthukriyAnAM nAnAM nAnAM sUtre jaNAvatA hatA ane kahetA hatA ke, A sUtra zekhIne taiyAra kare" te vakhate bhaNAvanAra samakSa nAnAM nAnAM sUtro jANe AvaDatAM ja nathI, tema temanA dekhatAM gekhyA kare ane bIjA pUrvanAM sUtro bhaNatA cAMbhaLe, te paNa hayogapUrvaka kAnathI sAMbhaLI yAda karI letA hatA. have koIka samaye madhyAhna samaye AcArya mahArAja bahAra sthaDilabhUmi gayelA hatA ane sAdhuo bhikSA mATe gayA hatA, te samaye upAzrayanA vasatipAlaka tarIke vajane sthApana karyA hatA, potAnA bAlacApathanA ane kutuhaLanA kAraNe sAdhunA viTiyAo maMDalinA krame goThavyA, jANe sAdhuo sAme vAcanA levA beThA na hoya, vacce pite besIne samudranA kSebha sarakhAM gaMbhIra zabdathI pUrvagata agonI vAcanA ApavA lAgyA, "Aho Shrutgyanam Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 232 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranavAra e samaye prathama guru mahArAja bahArathI AvI pahoMcyA ane vAcanAne zabda sAMbhaLe. vicAra karavA lAgyA ke, "munio mArA pahelAM jaladI AvI gayA ke zuM? nahIMtara A zabda kone haze? bahAra ubhA rahIne ekAgratAthI sAMbhaLavA lAgyA, tyAre joyuM ke A sAdhuone zabda nathI, paNa vajana che. tene zrema na thAya tethI vaLIne pAchA haTI gayA ane thoDA samaya pachI moTA zabdathI nihi zabda gurue kahyo. aticakApaNAnA guNathI te zabda sAMbhaLIne sarva viTiyAe je sthAnanA hatA, tyAM goThavI dIdhA ane gurunA hAthamAMthI daDo grahaNa karyA. gurunA pagonI pramArjanA karI. siMhagiri paNa ciMtavavA lAgyA ke, "A te atizaya zruta-ratanane bhaMDAra che, te rakhe koithI parAbhava na pAme. A sAdhuone Ane zuka jaNAvI dauM, jethI karIne tenA guNane ucita vinaya kare. rAtri samaye ekaThA thayelA sAdhuone e pramANe kahyuM ke, "ame be traNa divasa. bIje gAma javAnA chIe. ane tyAM rokAIzuM tyAre vega vahana karanAra ane vAcanA. lenAra sAdhueAe pUchayuM ke, "amArA guru ke?" gurue kahyuM ke, "vaja' savabhAvathI ja guruvacanamAM vizvAsavALA vinayakSamatuM kulagraha evA te munisiMhae te guru vacana pramANabhUta mAnyuM. (200 vAga) guruvacananI zraddhA karanAra sihagirinA vinIta zinuM kalyANa thAe ke vajI tamane vAcA Apaze." e gurunA vacanathI keIe paNa gurunuM vacana na avagayuM." prabhAta-samaya thayo, te samaye vasati-pramArjanAdi kAryo karyA, kAla- pravedana. Adi vinaya vaja munino teo karavA lAgyA. zrI siMhagiri guru pachI je moTA hoya, tene yogya evA prakAranI niSadyA-besavAnuM Asana sarva sAdhuoe ekaThA maLIne taiyAra karyuM. vajI tenA upara vagara saMkoce Asana jamAvI besI gayA.. jene piMchAMnI kaLA karatAM AvaDe che. evA moranAM baccAo sarovaramAM jaLapAna karIne tene pITha ApatA nathI, te temane savabhAva ja kahI Ape che." te ziSya je pramANe gurune vaMdanAdi vinaya karatA hatA, te pramANe ja vA munine vinaya karatA hatA. teo paNa deDha prayatanapurvaka sarvane vAcanA ApatA hatA. vaLI je alapabuddhivALA hatA, teo paNa tenA prabhAvathI viSamarUpavALA AlApako manamAM, sthirapaNe samajavA lAgyA. bhaNanAra sAdhuo viramaya manavALA thaI pite AgaLa bhaNI gayelA AlApaka paNa, jemAM pitAne ochI samajaNa paDelI, tevA aneka AlApako pUchavA lAgyA. jema jema keI pUche che, tema tema dakSatAthI khalanA pAmyA vagara tarata ja javAba ApavA lAgyA. AnaMdita cittavALA teo mahAmahe kahevA lAgyA ke "je keTa "Aho Shrutgyanam Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajamuninI kathA [ 233 } lAka divasa gurumahArAja tyAM ja sthiratA kare, te ApaNe A kRtakaMdha jahadI samApta. thAya, ane guru pAse te lAMbA samaye pUrNa thaze. 14 muni ekaja piriSImAM te ane vAcA Ape che. tethI ciMtAmaNiratna karatA paNa adhika atyaMta sarvane mAnya banyA, nirmala maNidarpatalamAM jema rUpanA pratibiMba ekadama paDe, tema nirmalagu vaDe nimala svarUpavALA sajajananAM hRdayamAM vAnAM vAcanAnAM vacano te. pramANe pratibiMbita thayAM. vaja muninA guNe sAdhu-samudAyamAM jANavAmAM AvyA, AcArya bhagavaMta paNa pAchA AvI gayA. have bAkI rahela zruta paNa ene bhaNAvavuM ema manamAM karelA saMka9pavALA siMhagirie caraNamAM paDelA sAdhuone pUchayuM ke, "tamAre svAdhyAya sukhapUrvaka thaye ?' tyAre atiprasanna vadanamalavALA te sAdhuo kahevA lAgyA ke, Ane ja amArA vAcanAcArya banAve." tyAre gurue kahyuM ke, "A navajA) tamAza manorathAne pUrNa karanAra jarUra thaze. atyAre to mAtra A gupta guNagaNavALe tamAzathI jarAbhava na pAme, ajANapaNAmAM A jJAnInI rakhe tame AzAtanA na karI bese, tamane e khAtrI karAvavA mATe ame bIje gAme gayA hatA. "nahiM pragaTa thayelA suvALA samartha puruSa paNa koI vakhata tiraskAra pAme che, kASTanI aMdara chupAyela agni laMghana karI zakAya che, paNa saLagelA agni saMdhI zakAtuM nathI." atyAre te RtavAcanA ApavA mATe cogya nathI. kAraNa ke ( vahana-tapa vinaya karyA vagara) kAnanI cAvIthI sAMbhaLIne te zrata zahaNa kareluM che." utsAra ka5nI TUMkI vidhithI tene huM vAcanA devA lAyaka karIza, pachI prathama piriSImAM A bhaNAvavA mATe zaktimAna thaze.' atyaMta buddhizALI hovAthI te jeTaluM, ga, kara, teTaluM zruta ApavA lAgyA. emAM divasanuM pramANa gaNyA sivAya AcArya bhAgavaMte zrata ApavAnuM kArya AraMbhya. bIjI piSiImAM tene artha kahevAmAM AvyA jethI te baMne kapone samucita banyA. A pramANe temanA divase pasAra thavA lAgyA, zikhya cAra prakAranA hoya che, (1) atijAta, (2) sujAta, (3) hInajAta A traNe anakame eka eka karatAM hana hoya che, sarvahIna svarUpa kuliMgAla-kulAMgAra samaja." prathama atijAta ziSya gurunA guNethI adhika heya, bIje sujAta gurunA sarakhe hAya, trIje hInajAta gurunA guNathI kaMIka ochA guNavALo hoya ane cothA alagAra nAma sarakhA guNavALo arthAt kulamAM aMgArA sarakhA kalaMka lagADanAra hoya." te ja pramANe kuTuMbanA putra mATe paNa samajI levuM. temAM vamuni siMhagirine AzrIne atijAta-adhikaguNavALA thayA. kAraNa ke pravacananA artho adhika jANanAra hatA. gurune paNa keTalAka zakita padArtho hatA, tenA paNa arthe teNe paNa kA. zigiri pAse jeTaluM daSTivAda zrata hatuM, teTaluM zruta temanI pAsethI grahaNa karyuM.. "Aho Shrutgyanam Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 234 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAlA gAma, nagara, khANa, paNa AdinAM pApane dUra karatAM, vihAra karatAM karatAM dazapura nAmanA nagaramAM padhAryA. te samaye ujajayinI nagarImAM bhadragupta nAmanA AcArya vRddhAvasthAnA kAraNe tyAM sthiratA karIne dazeya pUrve bhaNAvatA hatA. temanI pAse siMhagirijIe e munio sAthe ja munine bhaNavA mATe moka9yA. bhadragupta AcAye zatre savamamAM evuM joyuM ke, "koI parANAe AvI mArA pAtramAM pUrNa bharelA dUdhanuM ekadama saMpUrNa pAna karyuM." prabhAtakAla samI gurue sarva sAdhune te vRtAnta kahyo. vamane paramArtha na samajelA eka-bIjAne pUchavA lAgyA, tyAre gurue kahyuM ke, svamatuM phala tame haju samajyA nathI. atimahAbuddhizALI koI parANe Aje ahiM Avaze, te mArI pAse raheluM sarva pUrvagata zrata grahaNa karaze. -svapnanuM phI A samajavuM. bhagavAna vAsvAmI te rAtre te nagaranI bahAra vasthA. darzananAM utkaMThita manavALA hovA chatAM temanI vasatimAM na gayA. caMdrane dekhIne jema kumudanAM vane vikasita thAya, jema meghathI maranAM maMDala harSa pAme, tema AcArya pravara paNa AgaLa sAMbhaLela tevA guNavALA vajI munine dekhIne harSa pAmyA. jenA ujajavala yazathI pRthavImaDala zobhI rahela che, e ja A vaja che-ema jANyuM, eTale be bhujAo prasArIne savage tenuM AliMgana karyuM. sthAnika munivaree paroNA munionAM AgatA-vAgatAdika vinaya-bahumAna karyA, keme karIne temaNe saMpUrNa daze pUrvenuM adhyayana karyuM. jayAM jyAM uddeza karavAnA hatA, tyAM tyAM anujJA paNa karavAmAM AvatI hatI, kAraNa ke, temAM A krama che ja. anukrame tyArapachI daSTivAda mahAAgAmasUtra ane tenA artho paNa pAmyA. siMhagiri paNa vajanI jema dazapura nagaramAM AvI pahoMcyA ane zrI siMhagiri guru vamunine AcArya pada arpaNa karavA taiyAra thayA. pahelAnA paricita bhaka devatAo paNa A samaye AvI pahoMcyA. teoe zreSTha devatAI dhupa ane gaMdhanI vRSTi karavA pUrvaka mahAmahotsava pravartAvyA. zaradaRtunA taruNa aruNodayanI jema AcAryapada prApta karyA pachI bhavya rUpI kamaLAne vikasita karanAra adhikatara pratApavALA thayA. varNakALa sivAya vihAra karanArA, jo ke pite pitAnA guNenuM kathana na karatA hovA chatAM ApoApa temanA guNe svayaM jANI zakAtA hatA. kAraNa ke gunsamudAyane A svabhAva svayaM pragaTa thAya che. varSAkALamAM kadaMba je ke vananI jhaDImAM chUpAyela hoya che, te paNa bhramaro ane madhukarIo vaDe pitAnI gaMdhathI jANI zakAya che. "Aho Shrutgyanam Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajramuninI kathA [ 235 ] agni karyAM nathI jaLAvatA, A jagatamAM caMdra karyAM prakAza nathI karatA, zreSTha lakSaNa dhAraNa karanAra satpuruSa karyAM pragaTa nathI thatA ? sa'giri gurue vajrAcAya ne peAtAnA gaNa samarpaNu karyo ane AyuSya-samaya pUrNa thavA AvyA, tyAre bhaktapratyAkhyAna karI samAdhipUrvaka kALadhama pAmI mahardika deva thayA, pAMcase munivarathI parivarelA vAsvAmI bhagavata paNa jyAM jyAM vihAra karatA hatA, tyAM tyAM hamezAM tIthanI prabhAvanA thatI hatI. traNe bhuvananA zreNIpuruSenAM guNu-kItana e tIvra AnaMda utpanna karanAra thAya che, paraMtu vartamAnakALamAM tA ati-adbhuta guNaratnanu bhAjana hAya tA vAsvAmI che. have kusumapura nAmanA nagaramAM sudara kIrti pAmelA dhana nAmanA zreSThI hatA, tene lajjA ane saubhAgyAdi guNavALI manehara bhAryAM hatI. temane peAtAnI dehakAMtithI khecarI ( vidyAdharI ) ane devAMganAnA rUpathI caDiyAtI kanyA hatI, je bhara cauvanavayane pAmI, te zeThanI uttama yAnazALAmAM rahelI sAdhvIjIe dararoja va svAmInA zabda-caMdra samAna ujavala guneAnI stuti karatA hatA, jevA ke 8 mA akhaMDita zIlaguNusa panna che, bahuzruta jJAnI che, prathama guNa paNa anupama che, bhaDAra che, enA jevA saguNasa'panna khIjA AtmAe zeAyA pa maLatA nathI. te zeThaputrI sAdhvIjInA mukhethI mahAguNA sAMbhaLIne vAsI viSe atidaDha anurAgavALI banI, nA * vamAM dRDha manavALI khanetI te potAnA pitAne A pramANe kahevA lAgI ke, e mArA vivAha vanI sAthe thaze, te huM tenI sAthe lagna karIza, nahiMtara jvALAmAMthI bhayakara evA agninuM ja mAre zaraNu karavu, te sivAya bIjuM kAI mAre zaraNu nathI.' sAvIoe tene hyuM ke, uttama kulamAM janmelI bAlikAo svaya' varane pasa'da karIne khelatI nathI, vaLI vajAvAmI te sAdhu che, eTale viAha to kadApi kare ja nahi.' je vA mArA svAmI nahi thaze ane lagna nahi karaze. tA nakkI huM paNa dIkSA aMgIkAra karIza. A prakAranA mArA nizcaya che.' : bhagavata vajIvAmI pazu vihAra karatA karatA krame karI pATalIputra padhAryA. hima-sarakhA ujjavala cAsamUhavALA vastrAmInuM Agamana sAMbhaLIne nadita thayelA rAjA pAtAnA parivAra sahita jyAM sanmukha javA nIkakhyA, te TALe TALe samudAyarUpe nagaramAM AvatA sAdhuene taiyA. temanA dekhAvaDA zarI2 dekhIne zA. pUchavA lAgyA ke, 'A ja vAsvAmI che ke bIjI che?' e pramANe vikasita netravALA zana ane lArA dUra dUra najara karavA lAgyA tyAre aneka muni-samUhathI pari varelA temane jeyA, * ghaNA bahumAna-pUrvaka ghaNA kAne ekaThA karI mastIthI abhidana ane vinayanAM vacanA evA pUrvaka stuti karI, nagaranA udyAnamAM nivAsa karyAM, tyArapachI. "Aho Shrutgyanam" Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 236 ] prA. upadezamAlAne gUrjazanuvAda kSIrAjhavadhithI kone mehane nAza karanArI dharmakathA kahevI zaru karI. "je vaibhava saMsAramAM ApaNI najara camakSa dekhAIne tarata nAza pAmavAvALA che, vividha sukha ane dukhe kSaNavAramAM palaTAI javAnA svabhAvavALAM che, saMyoga ane viyega kSaNamAM utpanna thaI nAza pAmavAvALA che. AvA prakAranA saMsAramAM lagAra paNa sukha nathI. je mATe kaheluM che ke, "kaThora pavana vaDe calAyamAna thayela kamalapatranA agabhAga para rahela jalabindu sarakhuM A jIvatara paNa caMcaLa che." caMcaLa lavaMgapatranI zreNathI adhika capaLa nehapariNAme che, navIna zyAmameghanA zikhara para rahela vijaLInA camakArA samAna aticaMcaLa lakSamI che, lokonA yauvananA vilAse hAthInA kAnanA tADana sarakhA asthira che. sukha-duHkhavarUpa kamapariNatine pratikAra karavo anivArya che; tethI karIne A saMsAramAM jinarmane choDIne koI paNa zarayu nathI. A jagatamAM mAtra eka dharma ja vAtsalya rAkhanAra che, dharmathI niravadya dhAnya ane dhananI paNa prApti thAya che, atinimala dharmanA prabhAvathI durgatinAM tINa duHkhe paNa ekAya che, dharmathI nirbha2 bhoga-sukhasAmagrI, parakamAM devaloka ane dharmathI paraMparAe prazaMsanIya uttama mokSasukha thAya che." amadezanA sAMbhaLIne nagara sahita rAjA atyaMta AkarSita hadayavALo bane. pitAnA mahele pahoMcIne vAsvAmInA svarUpanI prazaMsA karavA lAgyA. te sAMbhaLIne aMtaHpuranI A vismaya pAmIne rAjAne vinaMti karavA lAgI ke, "he nAtha ame paNa temanA svarUpane jovAnI IcchA rAkhIe chIe. atitIvra bhaktithI paravaza manavALA rAjAe sarva zaNone temanAM darzana karavAnI anumati ApI, eTale aMtaHpunI ramaNIo vAsvAmI pAse pahoMcI. atizaya darzananI utkaMThAvALI zeThiputrI paNa A vRttAnta sAMbhaLIne ekadama temanI pAse javA Atura banI. "temane jaladI kema dekhuM" ema vicAratI pitAjIne vinaMti karavA lAgI ke, "he pitAjI! saubhAgIomAM ziromaNi samAna evA vajane ja mane samarpaNa kare athavA mArA jIvatarane jalAMjali Apo." tyArapachI sarvAlaMkArathI vibhUSita banelI aneka sakhIothI parivaralI asara carakhI banI. vaLI tenA pitAe kreDa senayA paNa sAthe lIdhA ane tyAM pahoMcyA, eTale vAsvAmIe vistAra sahita dharmanuM svarUpa saMbhaLAvyuM. loko dharmazravaNa karIne kahevA lAgyA ke, mAtra temanuM rUpa adbhuta che, tema nathI, paraMtu temane savara ane saubhAgya paNa caDiyAtA che, A traNe jagatamAM AnI rUpalakSmIne asura, sura, vidyAdhara keInI sAthe sarakhAmaNI karI zakAya tema nathI. ati AnA samAna keInuM rUpa nathI. have vAsavAmIe sabhAnuM mAnasa pArakhIne te ja kSaNe hajAro patravALuM suvarNakamaLa vikavyuM ane tenA upara ujajavala udyota "Aho Shrutgyanam Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 237 ] maya vijaLInA puMja heya tenA sarakhA tejasvI rUpavALA pite virAjamAna thayA. te samaye evA prakAranuM vakriya rU5 vikuvyuM ke, jANe kAmadevanA lAvaNyane niSi na - hAya ! tevA zobhavA lAgyA. have loko bolavA lAgyA ke, "A te temanuM suMdara svAbhAvika ja rUpa che." vaLI ciMtavyuM ke, "AvuM rUpa dekhIne strIone prArthanIya banIza" ema karIne prathama te rUpa na batAvyuM. jyAre rAjAe kaNa ke, "emane ATalo prabhAvAtizaya che?" tyAre vajasvAmIe anagAranA guNonuM svarUpa temane samajAyuM vaLI jaNAvyuM ke, tapaguNanA prabhAvathI anagAra sAdhuomAM evA prakAranI zakti hoya che ke, asaM khyAtA jabUDhIpa carakhA dvIpamAM na samAI zake teTalAM vikriya-zarIranAM adbhuta rUpo vikuvaNa karavAnI zakti dharAve che. te tamane ATaluM mAtra rUpa jovAmAM cittamAM ATalo maTe camatkAra kema thayo? A samaye vajasvAmIne vaMdana karIne dhanazreSThi prArthanA karavA lAgyA ke, he prabhukAmadevanI bhAryA-ratinA rUpane harAvanAra, sarva suMdarIomAM caDiyAtA rUpavALI atizaya saubhAgya-lAvaNyAdi guNane dhAraNa karanAra mArI A putrI che, to kRpA karIne Apa tenuM pANigrahaNa karo. mahAmativALA puruSe ucita kamane pAlana karanA hoya che. tyAre vAsvAmI bhagavaMta bhogane viSanI upamAvALA asArasvarUpe kahevA lAgyA. bhayaMkara phATepavALA sarSanI mAphaka manuSyane A bhego karuNApAtra banAve - arthAt duHkha ApanAra nIvaDe che, athavA to taravAranI dhAra para paDela madhane cATavA sarakhA eTale ke madhane a85 svAda karanAranI jihA jema chedAI jAya che, tema saMsAranA apakAlIna thoDA viSayasukhanA bhAge dIrghakALanAM nArakI AdinAM dukha ApanAra thAya che. athavA te piAkavRkSanA phaLa dekhAvamAM, svAdamAM, sugaMdhamAM madhura dekhAvaDAM ane sugaMdhI hoya che paNa khAnAranA prANa jahadI uDI jAya che. mATe masANabhUmi samAna A bhoge aneka bhayanA kAraNarUpa che. vadhAre keTaluM kahevuM ? cAre gatimAM dukhanuM mahAkAraNa hoya te A viSathabhoge che, te kalyANanI kAMkSAvALo kare zakaya sarakhI te strIomAM rAga karanAra thAya? je ene mAruM ja prayojana heya, te mahAvatene aMgakAra kara. tyArapachI meTA mahotsava karIne teNe dIkSA aMgIkAra karI. padAnusArI labdhivALA bhagavaMta mahAparijJA nAmanA pUrvanA adhyayanamAMthI vi cheda pAmelI gaganagAminI vidyAno uddhAra karIne tema ja jabhaka devatAe ApelI vidyAnA prabhAvathI icchA pramANe AkAzamAM gamana karanAra makAbhAgyazALI banyA. koIka vakhata bhagavaMta pUrvanA deza tanphathI vihAra karatA karatA uttarApatha tarapha gayA. tyAM duSkALa paDaze. tyAMthI vihAra karIne bIja gAma vihAra karI zakAto nathI. "Aho Shrutgyanam Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 238 ] prA, upadezamAlAne gujarAtuvAda C te samaye kaThe AvelA prANavALA sagha bhagavatane vinaMti karavA lAgyA ke, Apa sarakhA vidyAvata ane jJAnanA bhaMDAra tIdhipati hAvA chatAM zreSTha guIAnA saMdhAta- vALe! A saza Ata dhyAnane AdhIna ane ane mRtyu pAme te yukta na gaNAya.' tyAre pavidhAthI jyAre (zramaNa) saghane paTa upara caDAvatA hatA, tyAre gAya. cAvavA gayela eka zayyAtara dvija tyAM AvI pahoMcyA. teNe dekhyuM ke A ve kaDavAnA che, eTale peAtAnA mastakanI vALanI ceTalIne dAtaraDAthI kApIne vasvAmI. bhagavatane kahevA lAgyA ke, 'he bhagavaMta! huM. paNa tamAre kharekharA sAdharmika thaye chuM.' karuNA-samudra evA bhagavate tene svIkAra karyo. jagatanA sarva jIvAne hitakArI evA zrutAcArane anusaranArA grAdharmikavAtsalya karavAmAM ane svAAyadhyAna karavAmAM udyamavALA teo caNu-karaNamAM rakta banI tIyanI prabhAvanA karatA hatA, je pravacana-cUDAmaNi guNunA advitIya laDAra evA vastrAsI sarakhA sUMghatu' vAsakSya kare, te kharekhara A saMdha-vAtsalya e ja pravacananA sAra gaNAya. zAstranA jANakArAmAM zirAmaNi, atizreSTha guNavALA temaNe tevA prakAranI kariyAvahiyA karI, AvA prakAranI temanI advitIya gIMtAthatA jaya pAmA, jagatamAM keTalAka kArya karavA samartha hoya che, paraMtu samaya hovA chatAM paNa gItA hotA nathI, paraMtu A vasvAmI munisihateA atisamatha ane sAthe gItAtha` paNa che, temane namaskAra karu chuM. have dakSiNa dezanI mukuTa samAna evI purI nAmanI nagarImAM vihAra karatA karatA AvI pahoMcyA. tyAM sukALa che, temaja zrAvako paNa zuA dhana-dhAnyanI samRddhithI sapUra che. tyAM mauddhanA bhakto ane jaina zrAvako vacce paraspara pAta-pAtAnA caityA- yamAM puSpa caDAvavA mATe pratispardhA cAlI rahI hatI. sAdhuene, zrAvakAne prati pakSImA parAbhava pramADatA hatA. have tyAMnA rAjA mauddhadharmI hovAthI koIka vakhate sa'vatsarI parva AvyuM, tyAre AkhA nagaranAM tamAma jaina caitthAlayemAM puSpa ApavAnI manAI karI, panA divasAmAM puSpA vagara bhagavatanI pUjA kevI rIte karavI ? te mATe sarci Mta aneaA sa AbAla-vRddha zrAvakavaga vajIsvAmI pAse AvI pahAMcyA. (300) vinati karI ke,. 8 ke svAmI! tamArA sarakhA tIrthAdhipa hAvA chatAM grAsananI laghutA thAya, te pachI zAsanAti karanAra bIjA kAne samatha gaNavA? A pramANe khUbaja viti karI, tyAre svAmI tarata ja AkAzamAM upaDayA ane revA-(namadA) nadInA dakSikinAre rahetI mAhezvarapurImAM paheoMcyA. tyAM mAlavadezanA madhyamAM manehara hatAzana nAmanA udyAnathI zAMbhita vyaMtaranuM maMdira hatu. "Aho Shrutgyanam" Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajI muninI kathA [ 239 ] temAM bhamarAo vaDe 2sapAna karAtAM sugaMdhathI bharelAM, vikasita evAM tAjAM puSpa dararoja kuMbha-moTA pramANamAM utpanna thatAM hatAM. sATha, eMzI ane se ADhakane anukrame jaghanya, madhyama ane utkRSTa kuMbha gaNAve che. pitAne mitra taDita nAmane mALI bhagavaMtane dekhIne ekadama AdarapUrvaka ubho thaze ane pUchayuM ke, "A5nuM Agamana kayA projanathI thayuM che?" vAsvAmIe kahyuM ke, "mAre A puchapanuM prayojana che." taDita mALIe kahyuM ke, "mArA upara upakAra ka'-ema kahIne sanehapUrvaka puSpa arpaNa karyA. bhagavate kahyuM ke, "tame je pramANe guMthIne mALA taiyAra karatA ho tema kare. agninA dhUmathI kAmuka prAyaH banI jaze eTalAmAM huM bIjA puSei grahaNa karIne pAcho vaLIza-eTale lete jaIza. tyArapachI teo nAnA himAvAna parvatamAM rahelA padmadrahamAM rahelI prIdevInA sthAnamAM pahemyA. te ja samaye devanI pUjA mATe teNe hajA2patravALuM veta kamaLa chevuM hatuM, tenI sugaMdha atyaMta phelAI hatI. te ja samaye vajasvAmIne dekhIne te pa-kamalanuM nimaMtraNa karyuM. te kamala grahaNa karI pharI hatAzanavAmAM AvyA. tyAM divyAkRtimaya jenI upara ucI hajAre dhvajAo pharakatI hatI ghugharIone raNakAra saMbhaLAto hata-evuM vimAna vikavyuM. temAM samagra gupano samUha grahaNa karyo. bhaka de jemAM divya saMgIta-vAjiMtranA zabdothI AkAza pUrI rahelA cheevA tenA parivAra sahita ane jenA mastaka upa2 vistRta urva mukha-kamala raheluM che, evA vAsvAmI kSaNavAramAM purI nagarImAM AvI pahoMcyA. AvA prakAranA netra ane kaNane sukhakArI kutUhalane dekhIne Azcarya pAmelA bauddha bhikSuonA bhakto ema belavA lAgyA ke, sarve devatAo paNa amAruM prAtihArya-sAMnidhya kare che- eTale AkAza bharAI jAya tevA zabdovALA vAjiMtra vagaDAvatA ane arthe grahaNa karIne jeTalAmAM nagarathI bahAra nIkaLyA ane temanI rAha jovA lAgyA, teTalAmAM buddhavihArane ulaMghIne ahitanA maMdire pahoMcyA. tyAM devoe mahotsava karyo. te e javAnInA karelA mahatsavane dekhIne loko jinapravacana vize ati bahumAna karanArA thayA. AnaMdita cittavALA bauddhadharmI rAjA paNa suzrAvaka thayo. zAsana-prabhAvanA, pravacananI unnati mATe vidyA, dharmakathA, vAi, maMtra vagere pite meLavela vaSine upayoga karanArA Arya vA sivAya bIjA koNa hoya? (sva-guru-tuti) digaMbaranA siddhAntarUpI samidha (kASTha) dvArA cetelA - nirvANane ucita pavitra vacanacAturI agni samakSa, tathA siddharAja prajApatipaNAne dhAraNa karatA hatA, te prasaMge jayazrIe jene vivAha karyo, te devasUri sadA samRddhi pAmo. jagama yazasamUha sarakhA vajasvAmI aneka dezomAM jinazAsananI prabhAvanA -karatA karatA vihAra karIne dakSiNa dizAmAM padhAryA. tyAM kaphane vyAdhi thayelo. temAM "Aho Shrutgyanam Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 240 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda auSadha levA mATe sAdhue sUThano gAMThiye Ape. bhAjana pachI khAvA mATe kAna upara sthApana karyo, paraMtu te khAvAne bhUlI gayA. sAMjanA pratikramaNamAM muhapattinuM pratilekhana karatA sUMTha AgaLa paDI, tyAre upaga Avyo ke, " AgaLa kaI vakhata na thayele e mane bhUlavAno pramAda thayo. A saMyamamAM pramAda karo egya na gaNAya. to have anazana karavuM-te hitAvaha gaNAya. lAMbA kALathI pAlana karela uttama samyaphacAritrarUpa devakulikAnA zikhara upara ArAdhanA-patAkA caDAvavI e have mArA mATe pharajIyAta che. have bhAvamAM bAra varasanI mahAdukALa paDavAne che, ema jANIne prabhue vAsena nAmanA ziSyane dUra dUranA AghA pradezamAM mokalI Apyo. vaLI tene kahyuM ke, "he vatsa ! je divase kayAMIka lAkhanA mUlyavALI rAMdhelI khIra bhikSAmAM prApta thAya, te divasathI sukALa thaze ema samajavuM. have jayAre gAma, nagara, zahera mATI purA vagere sthaLomAM dukALa prava, tyAre annanI kathA cAlI gaI, tyAre anyanI kathA kevA prakAranI thAya ? bhUkhathI zuSka leka thatAM je yukta che ke, gharane AMgaNe leka bhUkhathI zuka thayA. ahaf sarva leka rAMdhaNa na karanAra ane nitya Akula thayA. bhikSAcare zikSAcaronI bhikSA paNa baLAtkArathI khUMcavI letA hatA, nagaranA mAge, pADA, zerIomAM mAMga ane hADapiMjara jhaLatA hatA. mAtAe nAnAM bALakone taruNa putre vRddha mAtA-pitAne tyAga karatA hatA. mArgamAM karoDo hADapiMjarAnA karkaza aNagamatA zabdo saMbhaLAtA hatA. keTalAka loko rAMdhelA ane keTalAka kAcA mAMsa khAnArA banI gayA, kharekhara te samaya zvAna ane kAgaDAo mATe atisukALa banI gaye. AvA bhayaMkara dukALamAM bhagavaMta potAnI vidyAnA baLathI dararoja vagara Apela AhAra lAvIne sAdhuene ApatA hatA. sAdhuone kahyuM ke, bAra varasa sudhI A pramANe AhatapiMDa khAvo paDaze, have te bhaktivALA zrAvaka kuLomAMthI paNa zikSA prApta nahiM. "tamane have saMyamothI sa' ema mAnIne je tame A vagara Apela AhatapiMDa bhale vAparo, paraMtu je rathamanI sApekSatA zakhavI hoya to bhaktakathAnAM paccakakhANa karo arthAt jIdagI sudhInA AhArano tyAga karo. tyAre te sarve sAdhue kahyuM ke, "he vAmI ! AvA bhojanathI saryuM, anazana vidhithI ame avazya mahAdharmavarUpa paMDitamaraNanI sAdhanA karIzuM.' ArAdhanA karavAnI abhilASAvALA 500 saMyatenA parivArathI parivArelA zrI vajIsvAmI siMhanI jema eka parvata najIka AvI pahoMcyA. tyAM bhagavaMte vizuddha. saddharmanI dezanArUpa amRta-bhejana pIrasIne sAdhuone mahAsamAdhimAM sthApana karyA "Aho Shrutgyanam Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja muninI kathA [ 241 } jIvana daramyAna karelA doSonI ane pAponI AlocanA pUrvaka sAdhuoe anazana aMgIkAra karyuM. merunI jema aDola banI moTI zilAo upara teo besI gayA. je. ke, pahelAM vAsvAmIe eka bAlaziyane anazana karatAM roka hato. Aje paNa tene kahyuM ke, "he vatsa! tuM A ja nagaramAM rokAI jA. te paNa na rakAtAM eka gAmanI aMdara tene pAchA vALIne sthavira parvata upara gayA. te bAlamuni paNa temanI pAchaLa pAchaLa pAchA AvyA ane pilA sAdhuo na dekhe tevI rIte parvatanI taLeTImAM anazana svIkArIne besI gayA. "mane anazanamAM dekhIne anazanI sAdhuone asamApi na thAva ema mAnIne temane darzana ApatA nathI. unALAnA divasenA madhyabhAganA samaye mahAzilAo khUba tapelI hovAthI temAM beThelA te mAkhaNanA piMDanI mAphaka kSaNavAramAM ogaLI gayA arthAt paMcatva pAmyA. bAlamuni samAdhimaraNa pAmyA, eTale te sthaLe devatAzAe AvIne AnaMdapUrvaka vAjitrAnA zabdo sahita temano mahotsava karyo. - bAlamuninA samAcAra sAMbhaLIne upara gayelA munie manamAM camatkAra pAmyA ke, AvA Alamunie uttama samAdhimaraNanI jaldI sAdhanA karI lIdhI te munio amaNe saMvega pAmyA ane vizeSa zraddhAvALA thayA. te kAraNe daDha dhyAna ane nirmala manathI ema vicAravA lAgyA ke-"jo AvA bAlamunie paNa sAdhudharmamAM paramArthazrata samAdhi-maranI sAdhanA karI, te lAMbAkALathI pALelI pravrayAvALA ApaNe. hattamArtha kema na sAdhI zakIe? parvata upara kaIka pratyenIka devatA zrAvikAnuM rUpa vikarvIne upasarga karavA lAgI. AgaLa rahIne kahevA lAgI ke, "he prabhu! kRpA karIne temAM sarve munie pAraNuM karo ane A khAjA, puDalA vagere manohara bhajana vAparo. "Apa ahiM rahevAthI A kSetrapALa devatAne aprIti thAya che ema mArIne te parvatano tyAga karIne seMkaDo muni parivAra sAthe najIkanA bIjA parvata. u5ra caDyA. dareka munivaroe tyAMnA tradevatA mATe kAussaga karyo eTale pratyakSa thaIne te devatAe sarva sAdhune vaMdana karIne kahyuM ke, "he munivaro ! Apa sarve nirvidane jaldIthI uttamArtha-aMtima sAdhanA ahiM ja kare. Apa mahAtmAoe ahiM padhArI, mArA upara mahAupakAra karyo che." zrI vAsavAmI muni kuMjara ane bIjA anya sAdhu-- e yathAyogya moTI zilAo upara besIne pAdapapagamana anazana karyuM. jJAna ane yAnanA niSirUpa vAsvAmI ane sarve anazana karanAra munivarone. atimahamAnI rathamAM beThelA Indra temane pradakSiNA ApI vaMdanA karI. te samaye te thavaDe vRkSonA zikhare vAmana thaI gayAM, te Aje paNa te parvata upara te ja pramANe nIcAM vRkSo dekhAya che. lokoe tene guNaniSpanna thAvatagiri evuM nAma pADayuM, "Aho Shrutgyanam' Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 242 ] prA. upalezamAtAne gujarAnuvAda kAraNa ke vAsvAmIe te pradezamAM aMtima ArAdhanA karI hatI. gurunI sAthe uttama savavALA te sarve munivaro mahAsamAdhi-pUrvaka kALadharma pAmI vimAnikamAM devapaNuM pAmyA. zAsana udyota karanAra advitIya sUryarUpa evA te kRtajina asta thayA, tyAre dazapUrvanA jJAnane ane anArA saMghayaNane vikeda thayA. suMdara mativALA te vajasena munivara mahItalamAM vihAra karatA karatA anukrame nAgaravelanI latA ane sopArInAM vRkSothI AcchAdita evA sopAraka nAmanA nagaramAM padhAryA. tyAM AgaLa jIva, ajIvAdika padArtha-samudAyanA arthane bhaNI gaNIne jene atisthira karelA che, temaja dharmamAM atizaya bhAvika evI IzvarI nAmanI zrAvikA hatI. te mahAzrAvikA ciMtavavA lAgI ke, " dAna ApatAM ApatAM Aja sudhI kALa pasAra karyo, have atyAre te atiAkaro taddana sukA dukALano bhISaNakALa AvI lAge che. piMDa ApanAranI jema kadAca deha-balidAnathI ApaNe jIvIe." have te paMcatva pAmIe, te ja tenAthI ApaNuM kalyANa che. eka lAkhapramANa dhana kharcIne kSIranuM bhojana teNe tayAra karyuM. have aMdara jhera nAkhIne pote bhakSaNa karavA bhAvanA karI. te zrAvikA vicAravA lAgI ke "paMca namaskAranuM maraNa karI huM kuTuMba sahita A jharamizrita jana karI prANane parityAga karIza, paraMtu kadApi bhIkha nahi mAgIza.' te sArthavAhI zrAvikA jeTalAmAM jhera cUrNa bhejanamAM nAkhavA taiyAra thaI, teTalAmAM jANe puNyathI AkarSAyelA hoya, tema vajana muni tyAM AvI pahoMcyA. temanAM darzanathI AnaMdita thayelI te ciMtavavA lAgI ke, "A coga baha saMdara thayo, samaye supAtradAnane lAbha thayo, te temane pratibhAbhI pachI jheramizrita bhojana khAIne marIzuM.' munine vaMdanA karI khIrathI pratibhAbhI te vajana muni pAse lAkhanA mUlyanI khIrano paramArtha pragaTa karyo. tyAra munie zrAvikAne kahyuM ke, khIramAM jhera na nAkhIza, maraNathI sayuM, kAraNa ke, AvatI kAle mATe sukALa thavAne che. zrI vAsavAmI guru mahArAje mane ekAMtamAM A pramANe kahyuM hatuM ke, ahiM bhayaMkara duSkALa che, mATe tuM dUra dezAvaramAM ane vihAra karatAM karatAM jyAM lAkhanA mUhavALI pakAvelI khIra prApta thAya, te divasathI ja jANa che ke, have sukALa AvI pahAra che." mATe he dharmazIle ! have joIe teTalA pramANamAM anAjanI sulabhatA thaze, to vagara prajane AvuM akAlamaraNa zA mATe pAmavuM ?" vaLI vajana munie kahyuM ke, "sukALa thavAnA kAraNe tame svastha cittavALA thAva. eTale kuTuMba samudAye ujajavala pravajayA svIkArIne pitAnA satvathI pavitra "Aho Shrutgyanam Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajramuninI kathA { 243 ] cAritranuM pAlana karavuM.' A sAMbhaLIne rAmamaMcita aMgavALI anI jherane tyAga karI munine vaMdanA karI icchA pramANe bhAjana karyuM. divasanA chellA bhAgamAM dezAntarethI atipracura mAnyathI bharelAM ghaNu vahANA AvI pahoMcyAM, eTale tenAthI atisukALa pratye. vajrasena munivaranI pAse zuddha cittavALA te sarvee niravadya dIkSA 'gIkAra karIne tee aneka sthaLe viravA lAgyA. A pramANe va svAmInA ziSya vasena ane temanA ziSyAnI vistAravALI para parA Aje paNu vicarI rahela che. (378 gAthA) Aje pazu dIkSA-vaDIdIkSA padArpaNu samaye nAmakaraNu karatAM dareka kATika guNu, nayarI (vA) zAkhA....ItyAdika evI vanI zAkhAnuM smaraNa karavAmAM Ave che. ~~~A pramANe dharmAMdAsagaNikRta upadezamAlAnI 48 mI mAthAnI TIkAnA viva- jJAnamAM kahetI vaSinI prAkRta kathAnA AcAya zrI hemasAgarasUrie karelA gUjazanuvAda paNa thayA. [vi. saM0 2026 bhAse 6 7 magaLa tA. 21-10-70 zrI jaina jJAna-- maMdira, dAdara-mu`baI. aMtekA-putra maha-vArudi' ri-ghare haiM muLiyamahA / jAmedi duvidya, atijjJatA vite Mtita // 41 // jho meLo vALa, AyAsa-jisa matha--vitrAno A 1 mALa dhamma~kramo, A kathA munnArUM || 10 | homasaya-mU--nAruM, puniitta-niSkriya narphe vataM / astha vRtti gaLathaM, jIta gaLatyaM tavaM catta ? // 2 // va-paMcaLa-mArA-medAzo jAgo nidhi ? / taM jaha pariggahu cciya, jaidhammo to naNu pavaMco / / 52 / / ki Asi naMdiseNassa kulaM ? jaM harikulassa viulassa / Asi piyAmaho saccarieNa vasudevanAmu ti // 53 // vijJArnIti' saddati, di-phiyAddiAmadaMtIdi' * SijJa, saDhyA, camuddeo te tavastu che || 14 // vizeSa prakAranI suMdara oenA samUharUpa aMta:pura, nagarA caturaMga sainya, hAthI, ghoDA, ratha vagere vAhanA, akhUTa khajAnA, ghaNA prakAranA cittane AkaSanArA-lalacA "Aho Shrutgyanam" Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 244 ] vanAza zabdAdika viSayAnuM nima MtraNa karavA chatAM uttama tene icchatA nathI. (49) prA. upadezamAlAnA gUjazanavA pra--sattvavALA sAdhue suvarNa vagere ma-dhana tenAthI kAna, nAka, zarIneA che, karavata, kuhADA AdithI kapAvuM cIzakuM, bhAlAthI bhedAvuM, rAja taraphathI pakaDAvuM, zarIrane kaSTa bhAgavavAnuM, tenA mATe krodhAdiSTa karavA paDe, cera, luTArA mAhikanA laI javAnA bhaya, svajanA sAthe vivAda ubhA thAya, dhana upArjana karavAmAM parizrama karavA paDe, rakSa savA mATe ciMtA, bhaya, trAsa, vivAda, prANatyAga, zrutacAritralakSaNa dharmanA tyAga, sadAcAranA pariNAmane lepa, ati, udvega A A viveka cukAve che. (50) vaLI " grahu sarakhA A paribraha mahAgraha che, te dveSa karavAnuM sthAna, dhIraja chUTADanAra, kSamAnA zatru, vighna karanAra deva, ahaMkAmanA mitra, kruSNana karavAnu bhavana, kaSTa karanAra zatru, duHkha utpanna karanAra, sukhaneA nAza karanAra, pApane nivAsa karavAnuM sthAna, DAhyA-vivekIone mATe A paxiha phleza kAvanAra ane AtmAnA anartha nAya karanAra che. vaLI A artha mahAvrata-cAritranA virodhI che, te kahe che. zatra-dveSa, prANi vadha vagere seMkaDA dASAnuM mULa kAraNa, mAchImArA jALamAM matsyAne sapaDAve che, tema krama madhanA jALasvarUpa evuM dhana jo vahana kare che, pUrvanA vavAmI, bhUvAmI, meghakumAra Adi mahiSaee jenA vamana mAphaka tyAga karela che, evA anatha karAvanAra ane jo tuM vahana kare che, te jyAre te pratrajyA agIkAra karI che, tyAre te manane teM vasI nAkhelu' che, evA tyAga karelA arthane vahana karavuM hatuM, te nika tapacAritra anuSThAnanuM kaSTa zA mATe Acare che ? (51) parigaDha sagraha karavAmAM vadha, bhadhana, maLu, vividha prakAranI sava kadanA grahana karavI paDe che. pazmita ekaThA karavAmAM zuM bAkI rahe che ? A te atipaNAne mAtra bahAranA ADaMbara che. nakkI parigraha saMgraha karanAra e sAdhupaNAmAM prapaga samajave. mAtra veza-parAvatana karIne lAphAne ThagavA che, svasAya karanAra na hovAthI atidhama' e nakkI viDaMbanA ja che. (para) A pramANe bAhya tyAga kahIne upalakSaNathI kulAbhimAnarUpa tamanthanA tyAga karavA mATe kare che. brAhmaNakulamAM janmelA nardiSezunu kula karyuM hatu gurunA prabhAvathI moTA riMkulanA dAdA vasudeva nAmanA vidyAdharIe ane rAjaputrIe 'hu e pati maLavuM, huM dveSa pUrvaka pati meLavavAmAM spardhA karatI hatI. aneka uttama kuLanI kanyAe te vasu paraMtu uttama cAtri-taSa moTA zajA thayA, tema ja se pati maLavuM zreya "Aho Shrutgyanam" Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadiSeNa muninI kathA [ 245 ] devane pati meLavavA mATe prArthanA karatI hatI, te vasudevane phaLa maLeluM heya te, AgalA bhavamAM karelA tapaguNanuM phaLa che. eTale kulanI pradhAnatA nathI, paNa guNanI pradhAnatA gaNelI che. vasudevanA pUrvabhavamAM thaelA nadi muninI kathA kahe che - vasudevanA pUrvabhava naMdiSeNamuninI kathA- magadha dezarUpa mahilAnA kIDAravarUpa zAligAmamAM gautamagAvavALo kAmadevanA rUpa ane kAMti samAna eka vipra hatuM. tenI patnIne garbhadhAraNa karyA cha mAsa thayA eTale pitA, ane putra janme eTale mAtA paNa mRtyu pAmI. "bALakane mAtAnuM maraNa, yovanavayavALAne bhAryA-maraNa, vRddha vayavALAne putranuM maraNa A traNe moTA dukhe kahelAM che." potAnA samagra ravajanothI rahita evo paNa je A jIve che, te "na ghaTI zake tevAM kArya ghaDanAra deva-bhAgyane pitAne vyApAra che. tenA azubhodaya kamanI sAthe te chokarI sarva lokone paNa aLakhAma thaI gayo. tenA pitAnI pAchaLa gharanI samRddhi paNa cAlI gaI, anukrame ATha varSanI vayane thaye, tyAre jANe TIpelA hoya tevA viSama pAdayugalavALe, duMTInI sUMDha bahAra nIkaLelI hoya te, atikaThaNa ghaNA moTA peTavALA, mAMsa vagarane, pragaTa hADakAM dekhAtAM hoya tevA vakSasthalavALe, viSama vAMkI bAdhAevALe, laTakatA viSama heThavALo, aticabA moTA chidrayuta nAsikAvALA, jhINI capaTI kekA-kANI daSTivALa, ToparA jevA kAnavALa, trikoNa mastakavALa, mAkhIo jenA upara baNabaNa rahelI che evo kastUpe te pRthvI pIThamAM bhIkha mATe bhaTakato hate. magathapurImAM bhamatAM bhamatAM tene pitAnA mAmA maLI gayA. tyAM gharanAM kArya karavA lAgyo, jethI tenA mAmA gRhakAryamAM nizcita thayA. atisukhI sajajana loko paNa svabhAvathI durjana loka ane nagarajanoe tene ADuM-avaLuM mAmAthI viruddha samajAvI ubhagAvyA. vacana-paraMparArUpa zekha ane pArakI paMcAtarUpa gora-dUrathI taiyAra thayela gaLI rAbaDIne rasa keI apUrva prakAra hoya che ! te bicArA bhANiyAne pADozI ane bIjAe caDAvIne bharamAve che ke, "he garIbaDA ! ahiM tAruM kaMI vaLavAnuM che ? mAtra kAma karIne tene khAvAnuM Ape che. bIjI nokarane lAve, te tene AjIvikA-pagAra Apavo paDe, tuM to maphatiyuM kAma karanAra ThIka maLI gayA che. - tane to kazuMya ApatA nathI. lokoe Ama samajAvyuM, eTale enuM mana kAma karavAmAM pAchuM paDayuM. mAmAnA gharanA kAryamAM pUratuM dhyAna Apato nathI. mAmAne vRttAtanI khabara paDI, eTale samajAvyo ke, "lokonA kahevA upara pradhAna na ApIza. tArA mATe mane dareka pUrI ciMtA che. mAre atizaya rUpavALI A traNa putrIo che, temAMthI mATInuM lagna tArI "Aho Shrutgyanam Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 246 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAnuvAda sAthe karI ApIza. tenA vacanathI vaLI tenu mana svastha thayuM ane gharakA! sArI rIte karavA lAgyA. * karI varavA lAyaka thai, eTale putrIne kahyuM ke, he vatse ! atizaya dvArA svabhAvavALA bhartArane svIkAra.' putrIe kahyuM, he pitAjI! mAru maNu thAya te paNa tene huM nahi. paraNIza. 'pharI khedamanavALA thayA, tyAre mAmAe kahyu` ke, he vatsa ! bIjI putrI ApIza. vivAhasamaya thaye, tyAre bIjIe paNa zrUtkAra karI nApasaMda karyo. trIjInA paga dhovA ityAdika vinayAcAra karavA pUrvaka dararAja lagna karavAnI vAta kare che, te te pazu Akroza karIne thUke che. tyArapachI peAtAnAM atizaya durbhAgyanA duHkhathI dubhAelA manavALA tenA A traNee tiraskAra karyo, eTale gharamAM kAMya zAMti na meLavatA te tyAMthI bahAra nIkaLI gaye. bhAjana, vastrAdika vagaranA pRthvIpIThamAM dInamanathI bhaTakate, bhikSAvRtti karI jIvananirvAha karate hateA. bhikSAthI uttarapUrti thatI na hatI, bhUkha lAgatI. hatI, atirAga, zeAka, durbhAgyathI bhaya'kara duHkhI thaelA evA te citavavA lAgye ke, mArA jIvatarane dhikkAra thAze.' * 'manuSyapaNuM samAna heAvA chatAM, indriya-samudAya dareka sarakhe hAvA chatAM hu bhikSAthI jIvuM chuM ane bIjA bhAgyazALIe ahi AnaMda bhAga-vilAsa kare che. eka manuSya evA zAka kare che ke me koine kaMIpaNu dAna ApyuM nathI. jyAre huM. tenAthI viparIta zeka karu chu ke Aje mane zikSAmAM kaMI prApta thayuM nathI ane JAma phlezAnubhava karu chu. keTalAka dha karavA mATe pAtAnI ghaNI lakSmIne tyAga kare che, jyAre ghaNA sthAnamAM jati thaelu evuM A ThIbahu' paNu hu' tyAga karI zakatA nathI. pAtAne suMdara taruNIe svAdhIna hovA chatAM eka manuSya tenA upara AMkha paNa karatA nathI, jyAre huM te mAtra sa'kalpa karIne tenA viSayanA a MteSa vahana karu chuM. (25) eka bhAgyazALI puruSane cAraNu lAkA 'tame jaya pAmI, lAMbA kALa sudhI jIvatA raheA, mAnaMda pAmA' --ema stuti kare che, jyAre huM' te vagara kAraNe zikSA mATe gayA houM te pazu mAza upara DhAkA Adeza-tiraskAra kare che, keTalAka| kaThora vacana besanArane ema jANe che ke, * ema benrIne paNa tene satASa thatA hoya, tA bhale teo temAM AnaMda mAne,' jyAre huM te kaThora vacana kahenAra-tiraskAra karanArane paNa AzIrvAda ApuM chuM, te paNa mane gaLe pakaDIne bahAra kADhe che. huM atizaya pracura pApane bhaDAra chuM, mArI ceSTA-vatana paNa ghaNuA hIna prakArana che. AvI rIte have mAre jIvIne zuM karavuM, A duHkhathI mukta thavA mATe "Aho Shrutgyanam" Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na"kriSaNamuninI kathA [ 247 ] mane maraNu e ja zaraNu che.' mA pramANe lAMbAkALa sudhI ciMtavIne suMdara dhamamAga ne na jANatA A parvata parathI paDatuM mUkI paDavA mATe vaibhAragirinA zikhara upara caDavA mAMDe che. eTalAmAM mAga vacce sthaga' ane mekSamAM upara caDavA mATe nisaraNI sakhA grAunsaMga-dhyAnamAM rahelA eka mahAsAdhunAM darzana thayAM. je tapanA tejanA eka sarakhA maneharUpavALA ane rekhAthI manahara jANe sAkSAt mUrti hAya, athavA nilaratnanA mATA staMbha hoya, tevA zeAlatA hatA. nAsikAnI dAMDIpara sthApana karela sthira mantra jene tArAneA pracAra che, karuNAsathI pUrNa netravALA hoya tema je muni zebhatA hatA. je meruparyaMta mAphaka aDAla, caraNAMgulinA nimA~La nakharUpa dIvaDIe vaDe kSAMti Adi deza prakAranA munizcama jANe prakAzita karatA hoya, tevA munine praNAma karIne temanA caraNakamaLanI sevA karavA mATe AgaLa beThA, munivare paNu pUchyuM ke, ' he vatsa ! ahiM kayAMthI ? teNe paNa peAtAnA samagra vRttAnta ane chelle paMcatva pAmavA mATe ahiM Avye chu.' ema kahyuM, tyAre munie kahyuM ke, * huM suMdara ! AvuM asuMdara-na karavA cAgya kAya" te zA mATe Arablyu ? AtmaghAta karavA-e eka mahAna ajJAna che. suMdara-viveka rahita adhapuruSAnA mAga azubha kAya che. AcaravA sarakhuM A "kAMtA eka nimala netra ane saheja peAtAnAmAM sArA viveka hAya, athavA tevA sAthe sahavAsa rAkhavA-e trIjuM netra, A khane vastu jenI pAse na hAya, jagatamAM paramAthI anya che ane tevA AzvAtmA kheATe mAge cAle temAM kayA aparAdha gaNavA ?" A pramAthe uttama munie zikhAmaNa ApI, eTale te pratiSa pAmyA ane vicAravA lAgyuM ke, mArA mATe dIkSA ja ucita che. te dIkSA vaDe te ja kA che. gurue kahyuM ke- A dIkSAmAM malathI malina zarIra hAya che, pArake gherathI sAdhunA AcAra pramANe bhikSA lAvI AvikA calAvavAnI hAya che, bhUmitalapara zayana karavAtu hAya che, pAku ghara mAgIne, temAM maryAdA-pUka rahevAnu hAya che, hamezAM 'DI, garamI sahana karavAM paDe che. niparigrahatA, kSamA, bIjAne pIDA thAya tevAM kAryonA tyAga karavAnA, tapasyAthI kAyA duLa rAkhavAnI hAya' " tyAre pelAe kahyu ke, 'mane A sarva janmathI svasAya-siddha thaelI vastue che, para Mtu cAritranA veSavALAne kahetI vastue zeAbhA ApanAra che, paraMtu gRhasthA mATe te ceAlArUpa nathI.' " cAgya sthAna pAmelA sarve dASA hoya, te paNa guDhDhA banI jAya che." taruNInA maitrakamaLamAM sArI rIte jevuM ajana ceAbhA pAme che ane sugadha rahita jAsuda puSpa paNa jinendranI pUjAmAM upayogI nIvaDe che. A pramANe ciMtavIne pratrajyA aMgIkAra karavA mATe havrata thayA. te mahAmunie tene pratrajyA ApIne tenuM nakriSaNu nAma sthApana karyuM. (44) "Aho Shrutgyanam" Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ]. prA. upadezamAlAno gUrja rAtuvAda 11 aMgenuM sArI rIte adhyayana karyuM. samagra sUtra ane arthane saMgraha karyo, gItArtha thayA ane zatru mitra baMne tarapha samabhAva rAkhatA vihAra karavA lAgyA. , akrama, cAra, pAMca lAgalAmaTa upavAsa karavA, adhuM mAsa, eka mAsanA upavAsa karavA, kanakAvali, ratnAvali nAmanI tapazcaryA karI zarIra zASavI nAkhyuM. mamatva-sahita vizuddha vezyAvALA upasarga-pariSaha sahana karavAmAM kSobha na pAmanAra, vAyu mAphaka apratibaddha, meru mAphaka aDAla, siMhanI jema nirbhaya, aMtaraMga zatruo pratye hAthInI jema zUravIra, caMdranI mAphaka saumya mUrti, tapanA tejathI sUrya sarakhA, AkAza mAphaka nirupalepa-koInA saMga vagaranA, zaMkha mAphaka niraMjana-vikAra vagaranA, dharaNI mAphaka sarva upasarga-pariSaha sahana karanAra, mahAsamudranI jema gaMbhIra, lAbha thAya ke na thAya, sukhamAM ke dukhamAM, jIvita ke maraNamAM, mAnamAM ke apamAnamAM ava' sthAnamAM samAna manavALA, rAga-dveSa vagaranA (50) te naMdi muni gurunI pAse sAdhuono daze prakAranI veyAvacca karavAne ane ochAmAM ochA cha tapa karavAno abhigraha grahaNa kare che. A pitAnI pratijJAnuM pAlana akhaMDa pariNAmavALA thaI pALatA hatA. ema karatAM hajAro varSo gayA pachI te mahAsattvavALA muninI teyAvaccanI ane tapa guNanI nizcalatA tema ja tenuM akhaMDita cAritra te sarve guNanI prazaMsA kamendra, sudhamAM sabhAmAM kare che ke, "aho ! A muni kRtArtha che. veyAvacca karavAmAM apUrva sthira pariNAmavALA che. paraMtu sabhAmAM beThelA be dene A vAtanI pratIti thatI nathI. eTale teo baMne sAdhune veSa dhAraNa karIne eka sAdhunI vasati bahAra rahyA ane bIjA vasatinI aMdara gayA. tyAre sakhata sUI tapavAne grISma samaya hate, te muni chaThTha tapanA pAraNA mATe keTalAmAM navakeTI parizuddha e prathama keLiyo mukhamAM nAkhavA taiyAra thAya che, eTalAmAM keI devatAe bUma pADI ke, "ahi garachamAM je koI plAna muninI viyAvaca karavA mATe ahi karelA muni heya ane tenI mAvajata karavI hoya, te bahAra eka muni viSamAvasthA pAmelA che." e sAMbhaLIne naMdISeNa sAdhu grahaNa karelA keLiyAne tyAga karIne ubhA thayA. tene kayA auSadhanI jarUra che? te jJAna muni kayAM che? ema pUchayuM, tyAre kutrima devasAdhue javAba Apyo ke, jene jhADAne roga thaI gayA che, zarIra-zuddhi karavA mATe paNa je asamartha che, te te aTavImAM rahelAM che. te ke nila jaja che ke, ahiM nizcita banIne madhura AhAranuM bhakSaNa kare che. ane rAta-divasa sukhethI nidrAmAM kALa nigamana kare che. loko tane yAvacca karanAre sAdhu che ema kahe che eTalA mAtrathI sate mAnanAro che. naSeiNa munie kahyuM ke, pramAdathI te vAta meM jANa na hatI. (60) praNAma karI "Aho Shrutgyanam Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadiSaNamuninI kathA [ 249 che pharI pharI khamAvyA, tyAre deve-banAvaTI sAdhue kahyuM ke, "tyAM kSetramAM-kALamAM eka dalabha che, tethI te auSadha ane pANI paNa ukALeluM-uSNa maMgAvela che. tyAre pelA devatAe dareka ghare sAdhune na kalpe tevA auSadha-pANInI aneSaNa karI. chatAM paNa ahIna-manavALA te te devane chaLIne te sarva vahorI lAvI sAthe laI te sAdhu pAse gayA. eTale pele sAdhu dha pAmIne ema bolavA lAgyA ke-roganI mahAvedanA bhogavate huM ahiM jaMgalamAM herAnagati bhegavI rahela chuM, tyAre huM pApiSTa nirdaya dukha ! tuM makAnamAM sukhethI sute sute ANaMda mANe che." AvAM tiraskAranAM vacanothI tiraskAra pAme chatAM pharI pharI tene khamAve che. evAM tirarakAra vacanone paNa te mahAmuni amRta sarakhAM mAnatA hatA. A sAdhune azubha rogathI nirogI kema karuM? evA plAnathI te sAdhunI rajA laIne pitAnA haste vaDe azucithI kharaDAelAM tenAM aMgAne dhoIne sApha karyA ane nadiSeNe vasatimAM laI javA mATe pitAnI khAMdha para besAya. hAlatAM-cAlatAM lagAra paga khADAmAM paDe ane khalana thAya, te sAdhunA mastakamAM hAthathI prahAra karavA lAgyo. vaLI te devasAdhu nadiSeNanI parIkSA karavA mATe atihamadhamaya azuci pravAhI sthaDila nadiSeNa tapasvI upara kare che. kSAra vizeSathI jaldI tapasvI muninuM aMga pIDAvA lAgyuM. potAnA zarIra upara lohanI moTA parvatanI vajanadAra zilAne bhAra viku ane vaLI muni zarIra jorathI pakaDI rAkhe che, te kahe che ke, "he pApika! mane kaThaNa hAtha karIne kema pakaDI rAkhe che? he nirbhAgyazekhara ! bIjAnI pIDAnI darakAra kema karatuM nathI ? he anArya! sAmAnI pIDA tarapha vicAra kara." A pramANe niSphara vacana kahenAra evA te rogI munine rAganI zAMti ane samAdhi kema thAya ? ema nadi muni mAgamAM vicAratA hatA. "mArAthI je kaMI tene pIDA thAya che, tenuM huM micchAmi dukkaDuM ApuM chuM." ema vicArI kahe che ke, he muni bhagavaMta! tame tamArA manamAM kheda na kare, mArI vasatimAM jaIne tamane ha rAga vagaNanA karIza." tyArapachI te e nimala avadhijJAnathI jANyuM ke, * agnimAMthI tapIne bahAra nIkaLelA suvA mAphaka A mahAsattAvALA muninI iMdra karI prazaMsA yathArtha che ane tevA vaiyAvaccenA guNavALA ane samatAvALA chetevA jAyA." tyArapachI te baMne devo kaDAM, kuMDala, muguTa, bAjubaMdha, hAra vagere AbhUSaNothI ripatuM pitAnuM rUpa ane 495vRkSanI zobhAne tiraskAra karanAra zobhA vikuvvane atisugaMdhI tAjA zItaLa pu sahita jaLa-vRSTi kSaNavAra vasAvIne harSathI mAMcita thaelA aMgavALA teo munine namaskAra karI A pramANe stuti karavA lAgyA. "Aho Shrutgyanam Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 250 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda IndrathI prazaMsA pAmelA, munionI veyAvacca karavAmAM tatpara, bAlyakALathI akhaMDita brahmavrata pALanAra he munivara ! tame jaya pAme. tamArA sivAya bIjo koNa AvA prakAranI potAnI mahApratijJA pAlana karI pUrI karI zake? jIvane ApanA suzI AdaranI vRddhi thAya che e pramANe te muninI stuti karIne pote IndranI kahelI vAtanI zraddhA na karatA hatA-ema pitAne vRttAnta jaNAvIne te deva pitAnA sthAnamAM ane sAdhu paNa potAnI vasatimAM gayA. * pitA pratye deve prabhAvita thayA che evA prakAranA mamavarahita cittavALA naMdi muni vasatimAM gayA pachI gurunA caraNakamaLamAM praNAma karIne zrApathamika bhAvathI te bane devavRttAnta kahe che. "bIjA karatAM pite caDiyAtA che' tevA abhimAnano tyAga kare che, tyAM rahelA sAdhuone sthirabhAva utpanna kare che, temaja niSkAmavRtti-pUrvaka haMmezAM suMdara veyAvacca karatAM para00 varSa (vasudevahindImAM papa00) varSa pUrNa karyA. aMta samaye anazana karIne namaskAranuM jyAre parAvartana karatA hatA, tyAre azubha karmanI pariNatine AdhIna thavAnA kAraNe te nadiSeNa sAdhune pitAnuM mahAdogya sAMbharI AvyuM ke, "samagra nArIone huM aniSTa thayo. mane dekhavA mAtrathI darekane huM aprItikara anya koIe paNa mArA tarapha bhAva na karyo. tema ja mAtApitA, dhana-samRddhi nAza pAmyAM." A sarva bhA yAda AvatA, sAdhuoe ghaNuM nivAraNa karyuM, chatAM teNe evuM niyANuM karyuM ke, "A mAza tapanuM mane phaLa AvatA janmamAM evuM maLe ke, huM taruNanA manane haraNa karanArA suMdara samagra dehanA avayavavALo, darekane valabha, mArA saubhAgyAtizayathI bhuvananA samagra lokone jitanA, puSkaLa samRddhivALe thAuM.' jema kaI mahA kiMmatI padhAga-2nanA DhagalAthI caThI, hAthIthI gadheDo kharIda kare, tema te nadi munie potAnA apUrva tapa karyAnA badalAmAM durgatimAM lai janAra asAra saubhAgyanI mAgaNI karI ! "je kaI ajJAnI vizuddha cAritranuM pAlana karIne bhogAdika meLavavAnuM niyANuM kare che, te uttama phaLa ApavA samartha evA nandanavananI vRddhi karIne bicAro temAM Aga cAMpIne te vanane rAkheDA kare che." tyArapachI tyAMthI mRtyu pAmI, te sAtamA devalokamAM jhaLahaLatI kAMtivALo deva thaye. tyAMthI aLyA pachI jyAM utpanna thaye, te have huM kahIza. kuzA nAmanA dezamAM yaduvaMzamAMthI utpanna thaelA devatAe bhuvanamAM prasiddha evuM seriyapura nAmanuM nagara vasAveluM hatuM. tyAM harivaMzamAM aMdhakavRSyi nAmanA pRthvIpati hatA, tenI subhadrA bhAryAe daza dazAra putrone janma Ape. (90) temAM prathama samudravijaya, 2 akSobhya, 3 stimita, 4 sAgara, 5 himAvAna, 6 acala, "Aho Shrutgyanam Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAdi muninI kathA [ 251 ) 7 pUraNa, 8 dharaNu nAmano, 9 abhicaMdra, have naMdiSeNane jIva je deva thaye hato, te temane vasudeva nAmane nisIma saubhAgyAtizaya-yukta dasa dasAra putra thayo. te izArAne kuMtI ane mAdrI nAmanI be bahena hatI. temAM vasudeva samagra nimala. kaLA-kalApa zIkhelA hatA ane zubha-vabhAvavALA ane sukha bhogavanArA hatA. jevI rIte kaMsa rAjA sAthe jIvayazAne paraNAvIne tenI sAthe maitrI karIne, jevI rIte roSa pAmIne vasudeva ekalA seriyApurathI nIkaLI gayA, jevI rIte pRthvImaMDaLamAM bhramaNa karIne aneka catu2 kanyAo sAthe lagna karyA. kaI zeTha kanyA, koI sAmaMtanI, koI jAnI ke koI vidyAdhara rAjAonI kanyAo ema so varSa sudhI aneka kanyAo sAthe lagna karyA. vaLI rahi ane samagra paraNelI kanyAone vimAnamAM laIne seriyApuramAM jevI rIte vasudeva AvI pahoMcyA, jevI rIte kaMsarAjA mathurAmAM potAnI pAse laI ga ane devakanI putrI ane pitAnI bahena devakIne tenI sAthe paraNAvI. jevI rIte rahiNIne baLarAma putra thayA. tathA devakIne goviMda putra thayA. jevI rIte samudravijaya rAjAnI bhAryA zivAne ariSTanemi svAmI bhagavaMta putra thayA, jevI rIte ghare pada dizAkumArIone temano janmotsava karyo ane 32 Indroe temane meruparvata upara laI jaIne janmakalyANaka mahotsava karyo. jevI rIte kaMsanA bhayathI ekalA corI rAjAe rAtre goviMdane laI jaIne gAkuLamAM mUka. (100) gekulanI aMdara naMda ane yazodAe pAlana-poSaNa karI tene mATe karyA, jevI rIte kaMsane kezathI pakaDI maMca uparanI nIce pADa, jevI rIte jIvayazAnA vacanathI utpanna thAya che ke 5 jene evA jarAsaMdha rAjAe yAdone jitavA mATe kAlaputra ane kAlaztane mokalyA, jevI rIte yAda ekadama nAsI gayA ane saurASTra dezamAM pahegyA, jevI rIte kapaTathI devatAe kAlane animAM praveza karA, jevI rIte IndranI AjJAthI kubera devatAe revata parvata pAse suva ratnamaya evI dvArikA nAmanI nagarI nirmANa karI, jevI rIte bhagavAna ariSTanemi dharmacakrIpade sthApana thayA ane ghaNA yAdavakuLane nirvatti nAgarI-mokSamAM pahoMcADyA. A sava bIjA vRttAnta vistArathI pUrvAcArya zrI nemi caritramAM (vasudevahiMDImAM paNa) kaheluM che, temAMthI jANI levuM. tyAM daza dazA, pAMca balAdika tema ja pradyumna pramukha sADA traNa koDI mahAvIra, sATha hajAra sAMba vagere durdIta kumAre, AvIza hajAra rukimaNI pramukha aMtaHpuranI strIo, A darekanuM Adhipatya haMmezA kezava (kRSNa) karatA hatA. A pramANe harikulanI vipulatA hatI, tenA dAdA vasudeva ziaurI hatA. (100) (54) "Aho Shrutgyanam Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 252 ] prA. upadezamAlAna gUrjarAvAda ne AkarA-kaThora zabdo saMbhaLAvyA chatAM nardiSaNa munie yatiSamanA mUla svarUpe ane mAkSanA aMga tarIke kSamA rAkhI, te pramANe sAme AkAza-mAdi kare te paNa bIjA sAdhuoe kSamA zakhavI joie. te kahe che---- sama--AnajI vAphaLa, sIme pahIvid nagaN ! yasukumAleNa khamA, tahA kayA jaha sivaM patto // 55 // sAmAne paDakAra karavAne utsAhazakti hAvA chatAM, rAjakuLamAM janma eTa hAvAthI pAte kSAtratejanALA hovA chatAM sAdhupaNAmAM mastake agni saLagAvavA chatAM gajasukumAla sunivare kSamA rAkhI ane mAkSa pAmyA. (55) A kathAnaka jahuvAthI gAthAne atha vizeSa prItikAraka thaze, tethI te kahevAya che-- kSamA rAkhavA upara gajasukumAlanI kathA-- Indra mahAzajAe mAra cAjana lAMbI, nava cAjana pahoLI thA suvarNa ane ratnanI samRddhivALI dvArikA nAmanI prasiddha nagarI karAvI hatI. jemAM pana, suvaNu kATI pramANu hovAthI kAI dAna meLavavAnA aneAya karatA na hatA, berIne zabda zravaNa karavAthI leAkeAnA lAMbA kALanA rAge nAza pAmatA hatA. jethI dhanvaMtari vaidyane paNa Adara karatA na hatA. tyAM ANIone vanAramAM zreSTha nArAyaNaku strIone ghaNA priya hatA, te nagaranA leAkeA anyAya-anIti-kusa`ganA kala`kathI mukta hAvAthI tyAM dhanuSya ane kedakhAnAnI jarUra paDatI na hatI. jema mAnasa sarAvaramAM, jagatamAM sArabhUta tasa vAsa kare che, tema je dvAAi nagarImAM sAyika samyaktvathI viziSTa evA naimi jinezvara upadeza ApanAra vAsa karatA hatA. satyabhAmA ane rukimaNI rANI kRSNanA samagra aMta:puramAM mukhya rANIe hatI. kAika samaye vihAra karatA karatA naimi jinezvara bhagavaMta tyAM padhAryA. ujjaya ta nAmanA moTA parvatapara aneka ArAmAM hatA, tyAM devatAeAe tarata peAtAnI svecchAne samavasaraNanI racanA karI. bhavathI bhaya pAmelA prANIone zaraNabhUta samavasaraNamAM kreI devA, vIA, manuSyA, asurA, rAjAe vagere suMdara dezanA sAMbhaLI pAchA jatA hatA. te samaye vaDAravAne samaya thayeA che, eTale sAjana gharanA dvAra tarapha anusaratA hatA. have te samaye devakI rANInA e muniputrA vicazmA vicaratA devakInA bhavananA AMgaNAmAM pahecyA. bemAMthI ekanu ajitayaza nAma che ane atizaya samatAvALA strIjAtuM nAma mahAsena che. te baMne sAdhurUpa sahune dekhIne devakInA aJamAM te "Aho Shrutgyanam" Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAlamuninI kathA { 253 } pratyenuM neha-vAtsalya samAtuM na hatuM. devakIe paNa navIna rasapUrNa taiyAra karAvelA -vizALa siMha kesariyA mAdaka vorAvyA, vahorAvIne jeTalAmAM devI beThI, teTalAmAM bIjuM suniyugala tyAM pravecyuM. eka samagra guNayukta ajitasena muni ane tenI pAchaLa anusatA nihatasena muni vahevA AvyA. temane paNa vikasita mukhavALI devIe lADuthI pratilAvyA. DIvAramAM apramatta evA trIjA muniyugalanI joDI tyAM AvI pahoMcI. temAM je agresara moTA muninuM nAma devasena muni ane tenI pAchaLa AvatA hatA, te muninuM nAma zatrusena muni. temane pa7 atibhAva-bhaktithI atiuttama lADu pratilAvyA. have lADuo pratilAvyA pachI lAMbA kALa sudhI devakI manamAM vicAravA lAgI ke, "A mahAmuninA saMghATako ahiM gharamAM vAraMvAra kema vahoravA AvatA haze? have te zreSTha bhakti-bhAva pUrvaka muni kumAranA caraNamAM praNAma karIne te devakI temane pUchavA lAgI ke, "he munivara ! vAraMvAra pharI pharI mArA gharamAM padhAro che, temAM tamo dizA ke mAnuM bhUlI gayA cho? athavA te he savAmI ! A dhana-dhAnyanI samRddhivALA A sthAnamAM kayAMIthI zikSA prApta thatI nathI athavA to ame bhramitacittavALA thayA chIe ke, tame tenA te ja pharI pharI kema AvatA haze ? A vicAruM chuM." have sAdhu devakIne pratyuttara Ape che ke, "he mahAnubhAvo! huM tamane sAcI yathArtha hakIkata kahuM, te sAMbhaLo" - bhadilapura nagaramAM eka bhAvika nAgazeTha ane temane patimAM atizaya neha rAkhanAra surasA nAmanI jAya che. te baMne suMdara jina dharma vize anurAgavALA, tema ja devagurunA caraNonI sevA karanArA evA tenA ame deva sarakhA rUpavALA tema ja puNya-kAruNyanA phUpa akhA ame chae temanA putra chIe. pRthvI para vica2tA neminAtha bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI ame e pratibodha pAmyA ane dIkSA aMgIkAra karI. temAMthI amo bannenA saMghATaka tarIke judA judA sarva AvelA chIe. vArApharatI samAna rUpavALA ane judA judA AvyA hatA, paNa traNa vakhata ame tamAre ghare AvyA nathI." muninAM vacana sAMbhaLIne ativarSa vahana karatI romAMcita thaela kAyAvALI devakI vAraMvAra munine vaMdana karavA lAgI ane temane abhinaMdana ApavA lAgI. vaLI harSa pAmelI ciMtavavA lAgI ke, "huM jyAre kRSNa sarakhA rUpavALA A sAdhusiMhanAM darzana karuM chuM, tyAre mAruM citta atizaya AnaMda pAme che, jANe mArA nayanomAM amRta jaLa sthApana karyuM hoya tema vikasita thAya che." zuM kRSNa vakSa pradezamAM zrI vatsanA laMchana karyA hoya, tevAM sAta rUpa karyA che ke zuM? huM bAlyavayanI hatI, tyAre aImuttA (atimukataka) munie mane kaheluM "Aho Shrutgyanam Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 254 ] prA. upadezamAtAne gUjarAtuvAda hatuM ke, jagatamAM uttama tevA tArA ATha putra jIvatA haze. te A mArA pitAnA aMgathI utpanna thayA haze ! te chae nakkI kRSNanA badhu haze. mArA dudeve kaI dvArA A mArA uttama dehavALA putrone sulasA-nAgazeThane ghare pahoMcADI dIdhA jaNAya che. prAtaHkALe jAgIne huM nemiprabhunI pAse jaIza. jJAnanA bhaMDAra evA temane A vAta pUchIza. pitAnA hastamAM kaMkaNe sthApanA karIne vaLI hAthamAM darpaNa dharI mukha dekhyuM. sUryodaya thaye, tyAre devI deva pAse pahoMcyA. rathamAMthI nIce katarI, praNAma karI, AgaLa besI. tyArapachI uttamajJAnavALA bhuvananA bhAnu samAna bhagavaMtane pUche che. devo ane asure AdinI parSadAmAM Tagamaga naja2 karatI devakIne dayAsamudra bhagavaMte bolAvI ane manamAM vicArela praznano uttara Apyo ke, "he dharmazIle ! te manamAM ciMtavyuM hatuM, te satya ja che, temAM bilakula zaMkA nathI. hariNe gamelI deve tArA putrane samaye khaseDIne susAne tyAM rAkhyA. he mRgAkSi! A tArA ja pitAnA putra che. tArA putrone mAravA mATe kaMsane ApyA hatA, AgalA bhavamAM te jAte karelA karmanuM potAnA putranA viyAganuM karma A bhavamAM udayamAM AvyuM hatuM. AgalA bhavamAM te tArI zeSanA sAta rano chupI rIte corIne tenA badale tenA sarakhA sArA kAcanA akhaMDa brekaDA mUkyA hatA. zakya ghaNI vilApa karavA lAgI, tyAre sArA guNavALA ratnomAMthI eka pAchuM AvyuM. sAta ratna ceryA hatAM, te saMbaMdhI sajajaDa mananuM duHkha thAya tevuM, cha putranA viyoganuM duHkha tane prApta thayuM. je kSaNe te eka rana arpaNa karyuM, tethI kRSNa tane aneka sukha ApyAM. A sAMbhaLIne devakI rANI bAhayAM ke, nemi jinezvare. mane suMdara vAta karI. jinezvare batAvelA te sAdhune vaMdana kare che, tyAre stanamAMthI phUlane pravAha jharavA lAge che. have te vaMdanA karatI hatI, tyAre muni abhinaMdana ApatA kahe che ke, jagatamAM tame ghaNA dhanya ane puyavatI che, tame ghaNA guNa dhAraNa karanAra, sulakSaNavALI kukSImAM putrane dhAraNa karanArAM che. kAraNa ke, mokSasukhane sAdhavAmAM samartha evA chae putroe suprazasta saMyama svIkAryuM che. gaMdha, vidyAsiddho, becarAe jemane saMteSa pamADelA che, evA kRSNarAjA abhAratanuM sAmrAjya bhagave che. kharekhara huM paNa jagatamAM kRtArtha chuM ke, atyAre mArA rAta putra hayAta che. jyAM pitAnA ghare devakI pahoMcyA, tyAre manamAM guravA lAgyAM ke, meM jAte kaI bALakane khoLAmAM besADI, dhagazathI, ramADIne pAlana-poSaNa na karyuM. hathelImAM nimaMa kapola sthApana karIne, aticapaLa saraLa UMcA-nIcA zvAsa letI-mUkatI jenA netramAMthI daDadaDa AMsunI dhArAo vahI rahelI che, kAMdhakA2mAM DUbelI devakI mAtAne kuNe dekhyAM. "Aho Shrutgyanam Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAlamuninI kathA [ 255 } kuNujIe mAtAne praNAma karIne tenA manamAM rahelA du:khane pUchatAM "he mAtAjI! tamane ATaluM duHkha kema thayuM che? zuM tamArI AjJA koIe ullaMghI che ? athavA te tamane koIe amanohara zabdo saMbhaLAvyA che; he mAtAjI! mane AjJA Ape. traNe bhuvanamAM je kaMI tamane ISTa hoya, te kahe, jethI vilaMba vagara te lAvI ApuM ane mArI potAnI mAtAnA duHkhane dUra karuM.' bhuvanamAM mahAsatI sarakhAM devakI pratyuttara Ape che ke, mane bIjo koI duHkhano aMza nathI, mAtra meM ekapaNa mAruM potAnuM janma ApeluM bALaka tene na pAlana karyuM, lAlana na karyuM-te vAta mArA manamAM vAraMvAra khaTakyA kare che. he vatsa ! tAruM lAlana-pAlana thazee kayuM', pahelAnA paNa bIjA tArA cha bhAione sulasAe pAlyA-paDyA. tamane sAteyane bAlyakALamAM ja deve haraNa karyA. zreSTha khIrane thALa hovA chatAM huM te bhUkhI ja rahelI chuM. te nArI kharekhara dhanya che, atipuNyazALI che, temaja sArA lakSaNavALI sukha karanArI che ke, je pite ja potAnA janma ApelA bALakane khaLAmAM besArI pAlyo hoya ane stana jharAvatA dUdhathI stanapAna karAvyuM hoya. siMha, hariNI, gAya, vAnarI vagere jAnavaro paNa kharekhara dhanya che ke, jeo potAnA bALakane dekhIne atiprasanna thAya che. huM devathI atidubhAelI ghaNuM duHkha bhegAvanArI thaI chuM. jema koyala pitAnAM baccAne dUra rAkhe che, tema mArA bALako ucheravAnA samaye mArAthI dUra thayA. mATe hastamAM sAraMga dhanuSa dhAraNa karanAra he kRSNa kAluM kAluM gheluM bolanAra eka bALakane ucheruM tema kara. te mAtAnI AjJAne svIkAra karI, brahmacarya dhAraNa karI dAnavanA zatru dAmodara ekAMtamAM besI gayA. patthara upara darbhane suMdara saMthAro karyo. viSNu aThThama tapa karIne manamAM devanuM dhyAna karI rahelA che. pUrvanA paricita devanuM Asana kaMpAyamAna thayuM. deva ahiM nIce AvyA ane kahevA lAgyo- "he kRSNa! kayA kAraNe mane rAta-divasa smaraNa karIne bAlAze?" tyAre devasenAnA nAyaka hariga melIne kRNe jaNAvyuM ke, devakIne patraNa Apa." tyAre deve kahyuM ke, "he hari ! devakI devIne sarvaguNa-saMpanna e putra thaze, paraMtu bhayuvAna vayamAM nemi jinezvaranI pAse zuphala leyAvALo te dIkSA aMgIkAra karaze." ema kahIne deva devatAnA nivAse pahoMcyuM ane kRSNa pite potAnA rAjyane vilAsa karavA lAgyA. avasare devakIe vakhamAM mukhanI aMdara hAthI praveza karate hoya tema dekhyuM. paNa mAse devakI zaNae atisukamAla sAza lakSaNayukta vicakSaNa bALakane janma Ape. kRNe paNa pitAnA nAnAbhAIne anurUpa vadhAmaNI ane - janmansiva karAvyuM. "Aho Shrutgyanam Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 256 ] prA. upadezamAlAne gUrjAnuvAda gharanA dvAranA bhAgamAM zobhA karanAra ativizALa taNo ubhA karyA, cAmare vijAvA lAgyA, zreSTha navIna lAla raMganA majabUta vastranI davAo zobhavA lAgI. sugaMdhavALA akSata pAtro sthApana karyA. ThekANe ThekANe mAtA ane putranAM gIte gavAtAM hatAM, bAlaka-bAlikAone khAdya padArtho apAtA hatA, loko page cAlIne maMgala gAtA gAtA rAjamaMdiramAM jatA hatA. vAzaMganAo kuMdaDI pharatI pharatI nRtya karatI hatI. Dhola-vAjiMtro vAgatA hatA. vadhapanAne AnaMda atizaya suMdara pravA . svapnAnusAra tenuM "gajasukumAla" evuM sAvartha nAma sthApana karyuM. meruparvatanA zikhara upara jema ka95vRkSa tema A bALaka vizALa sukhane anubhava karato hate, devakI mAtA ramakaDAM ApIne ramADe che, tathA vAtsalyapUrNa mIThAM vacanathI bALakane bolAvatI hatI. (5) samagra kaLA-kalApane abhyAsa karyo, pavitra navajIvana vaya zarIra zobhA pAye, atizaya suMdara rUpazALI rAjakuMvarI sAthe lagna karyA. tene anurUpa evI prabhAvatI. nAmanI kanyA tathA somazarmA brAhmaNanI mA nAmanI kanyAmAM anurAga karyo hate. bIjI paNa kSatriya-rANIonI suMdara varNavALI kanyAo sAthe gajasukumAle lagna karyA hatAM. - have te ja samaye pura, nagara ane gAmamAM vihAra karatA karatA neminAtha bhagavaMta tyAM dvArikAmAM AvI pahoMcyA. tyAM revataparvatanA pradezamAM Indra mahArAjA sevA karavA AvyAM, vaLI niHsIma sukha bhogavanAra gajasukumAla kumAra paNa potAnI . patnIo sahita vaMdana karavA mATe AvI pahoMcyA. bhagavaMtanI dharmadezanA zravaNa karI, tene manamAM bAmara avadhAraNa karI. saMsArathI virakata manavALe thaI, gRhavAsane. tyAga karI jinezvaranI pAse pApa-rajane tyAga karI dIkSA aMgIkAra karI. jemAM ane prabhAvatI nAmanI be bhAyAe prANImAtrane hitakArI evI pravajyA gajasukumAlanI sAthe grahaNa karI. atimanahara aMgavALA sukumAra sAdhune kAmadeva choDIne cA jAya che. neminAtha bhagavaMtane praNAma karIne e hasta reDIne sukumAra sAdhu vinaMti karavA lAgyA ke - "A5 je AjJA karatA ho to rAtre masANamAM kAusaga karIne saMkaTa sahana karuM." AjJA pAmelA gajasukumA muni zmazAnamAM gayA. kAusaga karIne, maunapaNe ubhA rahyA. meruparvata mAphaka aDAla evA rahyA ke, devatA paNa tene zuddha bhAvathI calAyamAna na karI zake. have kaI prakAre te sthaLe phUra karma karanAra somazarmA brAhmaNa tyAM AvI. pahaze. gajasukumAla sAdhune (pitAnA jamAIne) dekhIne tIvra ke pAnanA dAhavALo te vicAravA lAgyuM ke, A pUte mArI putrI sAthe lagna karIne have A "Aho Shrutgyanam Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAlamuninI kathA [ 257) pAkhaMDa svIkAryuM manohara rUpavALI, aneka uttama guNanA bhaMDAra evI mArI putrIne arekhara te ekadama viDaMbanA pamADIne nirNAgiNI banAvI. te have atyAre A avasare e brAhmaNa pitAnuM vara sAlavAnI IcchA kare che ke, "A prasaMga sAro che." ema vicArIne dayA hita kurakamae tenA mastaka upara agni saLagAvyA. jema jema te vipra marataka para aMgAra mUkIne atizaya agni pragaTAve che, tema tema uttamamuni kSamAsane vizeSa dhAraNa kare che. agni jema jema mastakane dAna kare che, tema tema karmanA DhagalAnI rAkhano ukaraDo thAya che. munivara manamAM suMdara bhAvanA lAvavA lAgyA, tema tema kSaNe kSaNe zukaladhyAnanI zreNI vadhatI jAya che, A deha bhale baLI jAe, paraMtu mArA AtmA te karmanA kalaMkathI vizuddha thAya che. talane jema ghANImAM pIve, tema aMdanA ziSyoe sajjaDa pIlAvAnI vedanA sahana karI, sukozaLamunine vAvaNe caraNa, peTa vagere aMgo vidAraNa karI mArI nAkhyA ! mathurA-narendra daMDa anagAnuM mastaka taravAranA prahArathI che, to paNa pitAnA sattavamAM apramatta rahelA teo manamAM pitAnA AtmavarUthI cUkyA nahi. che ke, mArA zarIramAM tIvra vedanA utpanna thaI che, te paNa mArA manamAM eka vAta. ghaNI ja khaTake che ke, "A bicAro brAhmaNa mArA kAraNe durgatinAM sajajaDa duHkha jogavanAro thaze." AvA prakAranI suMdara bhAvanA bhAvatA te guNavaMta munie sarvathA dehane tyAga karyo, kevaLajJAna pragaTa karI mokSa prApta karyo. devatAoe AvI temane nirvANamahotsava karyo. jema gajasukumAla munivarane divyajJAna pragaTayuM, tema pUrvAcalapara sano udaya thayo. harSa pAmelA kucha devakI sAthe bhAIne vaMdana karavA mATe cAlyA. jatAM jatAM mAga vacce phATelAM kapaDAM paherela ghaNI ja vRddhAvasthAnA kAraNe jarjarita kamelA delavALo eka Dose potAnA pitA mATe eka devaDI karavA mATe dUrathI ITe upADI upADI AMgaNAmAM raheto hato, tyAre kRSNa jAte te vRddhane iTa vahevaDAvavAnA kAryamAM sahAya karI eTale dareka sAthenA parivAra paNa IMTano Dhagale pheravavAmAM sahAya karI, eTale apakALamAM DosAnuM kArya pUrNa thaI gayuM. tyArapachI neminAtha bhagavaMtane namana karIne pUchayuM ke, navA gajasukumAla muni kayAM rahelA che? nemijinendra kahe che ke, "he goviMda! kSamAguNanA prabhAvathI te paramapadanI prApti karI lIdhI. vrata laIne rAtre kAusagga dhyAnamAM rahelA hatA. tyAre teNe anine ugra upasarga sahana karyo. jema ahiM AvatA te rAjamArgamAM vRhane ITa vahevaDAvavAmAM savAbhAvika sahAya ApI, te pramANe tenA maetaka para brAhmaNe siddhi kAryamAM sahAya karavA mATe agni saLagAvyA. "Aho Shrutgyanam Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 258 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAnuvAda have dAmAdare ahu duHkhapUruM bhAvathI bhagavaMtane pUchyuM ke, 'mAre tene aNuvA kevI rIte ?' yAdavane kahyuM ke, 'tane dekhatAnI sAme jenu mastaka pragaTa phuTI jaze.' have janArdane bhagavatane praNAma karIne mazAnamAM jaIne gajasukumAvatuM nirjIva zarIra baLIne pRthvI para paDeluM che, tene dekhyuM eTale AkraMdana karavA lAgyA. tene zeka sahita kuNujI te ja snAna, vilepana, pUjA karAve che, agara, gala, sArabhUta padAtheIthI satkAra kare che, mukta rudana karatAM mAtAjInuM nivAraNa kare che. (75) he mAtAjI ! have tame atize na karaze. teNe teA parama paramA mahAma sAdhI lIdhA che-- ema mAnA, devAMganAe pazu 'gajasukumAla mahAmuni dhanya che, puNyavaMta che.' ema sadA temanAM guNagAna mAthe. je mAkSa-kAya siddha karavA mATe tIvra tape tapAya che, svAda vagaranA AhArajaLa khavAya- pIvAya che, pUrva kADhi kALa sudhInA saMyama pAlana karAya che, evA prakAranuM zivasukha te mahAsAdhue eka rAtrimAM prApta karyuM. A pramANe mAtAjIne samAdhIne kRSNa rathamAM besArIne jeTalAmAM nagarImAM jAya che, teTalAmAM te viprane dekhyA ke te durAtmAnuM mastaka se| kaTakA thaine phuTI gayuM. yAdavAmAM cUDAmaNi samAna kRSNe jANyuM ke, ' seAma viSe gaja sAdhune mastakamAM agnithI bhALyA. tyArapachI tene kALA baLado joDAvI, DiDima zabdothI * suni hatyArA '--ema kahIne nakkI tene nagarInI bahAra kaDhAnyA. " uttama manuSya anyAya-- anItinAM krAya svabhAvathI ja karatA nathI. madhyama manuSya khIjAzenA nivAraNa karavAthI khATAM kArya karatAM aTakI jAya che. ama manuSyane anyAya karatAM rAjya rAke che, nahitara leAkA atiAkuLa vyAkuLa banI jAya che.'' (80) gajasukumAla muninA mastakamAM dhagadhagatA agArA mUkIne je bALyA, tyAre yAdavalekamAM kAI evA yAdava na hatA ke, jenA netramAM te vakhate azru AvyAM nahi hoya ane duHkhI thayA nahi hoya. A gajasukumAlane AveA prasaMga dekhIne ujavala yazavALA eka kRSNune DIne dareka mATezaone vairAgya utpanna thaye, nave dasArAme pAtapeAtAnA parivArasahita potAnI ghaNI bhAryA sahita pratrajyA aMgIkAra karI. te samaye neminAtha bhagavaMtanAM mAtA mahAsatI zivAdevI tathA khIja vasudevanA sAta putro sayama svIkAravA unnati banyA. kRSNajIe pAtAnI putrIne pAte vivAha-lagna na karavAnA niyama grahaNa karyo hatA, tethI sa` putrIone dIkSA apAvI hatI, eTaluM ja nahiM paraMtu koIpaNa yadukumAra prabhu pAse dIkSA levA taiyAra thAya, teA temane pAte jAte mahosapU "Aho Shrutgyanam" Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya-dhama nuM mULa. [ 259 ] dIkSA apAve che. bAlyakAlathI atisAhasa nirvAha karavAmAM zreSTha evA gajasukumAla suninuM' catri bhaktipUrvaka je bhaNaze, madhura svare gaNaze, tA tenA pApAnA atizaya DhagalA dUra cAlye jaze, (85) A pramANe gajasukumAla sadhi pUrNa thayA. A munie Ave! upasarga zA mATe sahana karyo haze ? te kahe che-- rAyapuruyuminAvA, mIyA -ma--ma-vasarIjuM nIyANavi pesapesANaM // 56 // sAhU sahati savvaM, paNamaMti ya puvyaraM kulayA na namaMti akulayA purisA / paNao iha putri jaijaNassa jaha cakkavaTTimuNI // 57 // jaha cakavaTTisAhU sAmAia - sAhuNA niruyAraM / mitro cepa kunitro, vaLajo vahuJattA gumeLa // 18 te dhannA se sAhU, tesiM namo je akajja -paDivirayA / dhIrA vayamasihAraM caraMti jaha dhUlibhaddamuNI // 59 // ugra, lega vagere uttama rAjakulamAM janmelA evA, jaza, maraNa ane garbhonAsanA duHkhathI bhaya pAmelA sAdhue peAtAnA sevakAnA sevako hAya, ke nIca varganA manuSyA hoya, te temaNe kahelAM dhruvacane ke tADanAdika paSi svecchAe krama kSaya mATe sahana kara che. (56) vinaya e jainadhama nuM mULa che, tene khAzrIne kahe che ke-- je kuLavAn manuSya hAya, te prathama vana-namaskAra ka2e che, akulIna namana karatA nathI. sAmAnya manuSye prathama dIkSA lIdhI hAya, dIkSAparyAyathI mATe hoya ane cakravartIe mAre dIkSA dvIdhI hAya tA pazu mATeA dIkSita cakravartI sAdhune vaMdanIya che. mahAparyAyavALA tene anuvadana kare che. A zAsananI AvI maryAdA che. kula, jAti, vaya, tta, aizvaya mAhithI gRhasthapaNAmAM moTA hoya, te paNa vrata grahaNa karanAra je kuLavAn hAya, te pahelAnAM dIkSitAne vaMdana-praNAma kare che ja, je akunrIna hoya, te namatA nathI. je cakravartInA abhimAnathI AgaLanA dIkSitane vadana karatA nathI ane ahu - kArathI bheA rahe che, te zAsana ane zAstra-maryAdA gaNAtI nathI. (57) e ja vAta deSTAMtathI spaSTa kare che. kAIka cakravartIe dIkSA DhIzrI, te agItAya hovAthI ' kula, pada, azvaya "Aho Shrutgyanam" Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 260 ] prA. upadezamAlAno gUzanAra AdikathI huM adhika chuM." ema mAnIne AgaLanA dIkSita ratnAdhika sAdhune vaMdana na kare, tene abhiprAya jANIne koI AjanA nadIkSita sAdhue tene tuMkAra karIne kahyuM ke - "A tArI mAnyatA bhUlabharelI che." ema kahevA chatAM cakravartI sAdhu kApa karatA nathI. paraMtu vaMdana, namaskAra karavAmAM AtmAne lAbha-guNa prApti thAya che, ema mAnIne pUrvanA dIkSitA kulAdikathI hita hoya, te paNa jJAna, darzana, cAritraratnathI adhika evA moTA munione pitAnA karma apAvavAnA hetuthI vaMdana -namaskAra kare che. "jaLathI mitra, khetIthI kaNasalAthI zAlI-DAMgaranA choDa, phaLanA bhArathI vRkSo ane vinayathI mahApuruSe name che, paNa koInA bhayathI namatA nathI." je namra bane che, tenA guNa caDiyAtA gaNAya che. "dhatuba-dorI para kAra zabda utpanna thAya che, jema cApa eTale dhanuSya tema manuSyane paNa guNa-TaMkAranI prApti thAya che, paNa thAMbhalA jevA abhimAnI na namanArane guNaprApti thatI nathI." (58). tIvra vrata-ArAdhavA mATe daSTAnta-pUrvaka upadeza ApatA kahe che- te sAdhu puru dhanya ane kRtakRtya che, teone namaskAra thAo che, je akArya karavAthI viramelA che. asiSArA sakhuM akhaMDa vrata pAlana karanAra dhIra puruSane namaskAra thAo. je sthUlabhadra munivara taravAranI dhAra para cAlavA sarakhuM vata pAlana karyuM. (59)temanI kathA A pramANe jANavIdaDha vrata ArAdhanA karanAra sthUlabhadra muninI kathA pATalIputra nagaramAM prasiddha thaelA yazavALA naMdarAjAne rAjaya-kAryanI samagra ciMtA rAkhanAra zakaTAla nAmanA uttama mahAmaMtrI hatA. tene prathama sthUlabhadra nAmanA ane bIjA zrIyaka nAmanA ema be putro hatA, tathA yakSA vagere atizaya rUpavatI sAta putrI hatIyakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtakattA, senA, vejA, ane rA. A sAte bahene evI buddhizALI hatI ke, e eka, be, trANa vagere vakhata anukrame sAMbhaLe te emane te saMskRta zloka paNa sAMbhaLe, te buddhizALI hovAthI temane kamasara yAda rahI jatA hatA. jinapUjA, guruvaMdana, zAnAM taravAnI vicAkhyA vagere ja dharmakAryo karavAmAM teonA divase pasAra thatA hatA. have tyAM ja vatanI rAjakavi vararuci nAmane eka vipra hatuM, je dararoja 108 vRtto-(ka) apUrva zailIthI 2canA karI rAjAnI stuti karato hato. tenA kAvyazakti ane rAjabhaktithI tuSTa thaelo rAjA tene dAna ApavAnI icchA karatA hatA, paraMtu zakaTAla maMtrI te konI prazaMsA na karato hovAthI dAna Apato nathI. eTale varacie zakaTAlanI bhAryAne puSpAdika dAna ApI prajJA karI. eTale pUchayuM ke, "Aho Shrutgyanam Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadramuninI kathA [[ 261 ] 'tAra je kArya hoya te jaNAva." eTale vararucine kahyuM ke, "maMtrIvara koI prakAra mA kahetAM kAvyonI prazaMsA kare tema kahevuM. A vAta svIkArI maMtrIne kahyuM ke, "vararucinAM kAvyonI prazaMsA kema karatA nathI?' maMtrIe pratyuttara ApyuM ke, mithyASTinI prazaMsA huM kevI rIte karI zakuM? vAraMvAra panIe preraNA karavAthI tenI vAta svIkArI ane maMtrIe rAjA pAse jyAre te kA belata hatuM, tyAre kahyuM ke, "sArA loko mA." eTale rAjAe tene 108 sonAmahere apAvI. hamezanI tene ATalI Avaka thaI. rAjabhaMDAramAM arthane nAza thate dekhI pradhAne koI vakhate kahyuM ke, "he deva ! Ane kema ApyA karo cho ?" te prazaMsA karI hatI, tethI. zakaTAle kahyuM ke, navA konI racanA kare tene loko kAvya kahe che, tethI meM tenI prazaMsA karI hatI, rAjAe pUchayuM ke A navA kema nathI? maMtrIe kahyuM ke, "A loko te mArI sava putrIo paNa bolI jaze. tyArapachI ucita samaye ka bolavA mATe vaparuci vipra AvI paho . eka paDadAnI aMdara maMtrIe potAnI sAte putrIo besArI zakhI. yakSAe prathama vakhata tenI pAsethI sAMbhaLI loko yAda rAkhyA. tyArapachI yakSA rAjAnI pAse akhalita upacArathI te ja pramANe bAlI gaI. eTale bIjI putrIe be vakhata sAMbhaLyA, eTale tene yAda rahI gayA. te paNa te pramANe bolI gaI, trIjIe e pramANe traNa vakhata sAMbhaLyuM, eTale kALe AvI gayAM. e pramANe bAkInI putrIoe paNa eka eka vRddhie sAMbhaLatAM yAda rAkhI olI saMbhaLAvyuM. eTale rAjAe kopa pAmI, tenuM daravAjAmAM praveza kazvAnuM paNa baMdha karAvyuM. tyArapachI te vararuci yaMtraprayogathI gaMgAmAM rAtre senAmaha sthApana karI rAkhe che, prabhAtakALe gaMgAnI stuti karI tenI pAse mAgaNI kare, eTale te pagathI yaMtra Thoke ane senAmaheranI piTalI bahAra nIkaLe, te grahaNa kare. leka AgaLa pitAnA camatkAranI vAta kare ke, "meM gaMgAnI suMdara zlokothI stuti karI, eTale tuSTa thaelI mAtA mane senAmahoro Ape che. kALAMtare rAjAe A vAta pradhAnane kahI. maMtrIe kahyuM ke, "he deva ! mArI samakSa te devatA Ape te satya mAnuM. ApaNe prabhAte gaMgA nadIe jaIe." rAjAe te vAta kabUla karI. have maMtrIe saMdhyAe potAnA vizvAsu mANasane mokalIne AjJA karI ke, "gaMgA nadIe jaIne eka sthAnamAM chUpAI rahe che ane vararuci jaLamAM kaMI sthApana kare, te laIne che bhadra! tuM mane arpaNa karaje." pele manuSya tyAM gayA ane sonAmahoranI pioTalI tyAM sthApI hatI, te lAvIne ApI. "Aho Shrutgyanam Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra62 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda prAta kAle naMdarAjA ane maMtrI gayA, eTale stuti karato dekhAyo. tyArapachI gaMgAjaLamAM DUbakI mArI. stuti pUrNa thayA pachI te yaMtrane (25) hAtha ane pagathI vAraMvAra lAMbA vakhata sudhI Thoke che, te paNa kaMI ApatI nathI. te samaye vararuci atyaMta vilakhe thaye, zaramAI gaye. tyAre vararucinI paTakaLA zakaTAla maMtrIe pragaTa karI ane rAjAne sonAmahoranI pioTalI batAvI. rAjAe tenuM hAsya karyuM, eTale te vararuci maMtrI upara kapa pAmyo. ciMtavavA lAge ke-"paga TekavAthI apamAna pAmelI dhULa paNa pitAnuM sthAna choDIne uDIne mastaka upara caDI bese che, te apamAna pAmelA prANa karatAM jaDa raja eTale dhULa sArI gaNAya." have vararuci zakaTAlanAM chidra khoLavA lAgyA. have zakaTAla maMtrI zrIyaka putranA. vivAha karavAnI IcchAthI rAjAne bheTa ApavA lAyaka vividha prakAranAM Ayudha guptapaNe taiyAra karAvatuM hatuM. maMtrInI dAsIne lAlaca ApI, eTale varucine maMtrInA gharanI keTalIka vAto maLI gaI. chidra maLI gayuM, eTale bALakone lADu vagerathI lobhAvI evA prakAranuM zIkhavyuM ane te chokarAo pAse traNa rastA, cAra rastA, cauTA vagere prasiddha loko ekaThA thavAnA sthAne bolAvAvyuM ke-"A zakaTAla je kArya karI rahela che, te loko jANatA nathI, naMdarAjAne marAvIne zrIyaka putrane rAjagAdI upara besAraze." kapaka A vAta rAjAe sAMbhaLI, gupta manuSyo pAse maMtrInA. ghare tapAsa karAvI. guptapaNe hathiyAro ghaDAtAM dekhIne tarata rAjAne vAta jaNAvI. maMtrI upara kopAyamAna thaele rAjA jyAre sevA mATe maMtrI gayA ane pagamAM paDayo, tyAre rAjAe mukha pheravI nAkhyuM. "huM rAjAne sArI rIte mAnya chuM'--ema dhArIne kadApi zAjAnA upara vizvAsa na rAkhavo. kUvAnA prAnta-cheDAnA bhAgamAM-kAMThAnA bhAgamAM sArI rIte cAlavA sarakhuM samajavuM. kaye vakhate paga lapasI paDe, tene patta nathI, tema rAjA kayAre kopAyamAna thAya, tenI khabara paDatI nathI." kopAyamAna thaelA naMdarAjAne jaNane zakaTAla ghare jaIne zrIyakane kahe che ke, "he putra! je huM mRtyu nahiM pAmIza te, rAjA AkhA kuTuMbane mArI nAkhaze, mATe he vatsa! jayAre huM rAjAnA pagamAM paDavA jAuM, tyAre niHzaMkapaNe mane tAra mArI nAkho." te zrIyake pitAnA kAnanA chidramAM aMgulI nAkhI sAMbhaLavAnuM baMdha karyuM. zakaTAle kahyuM ke, "tAra pitRhatyAne bhaya na rAkhave, kAraNa ke mAryA pahelAM huM mukhamAM tAlapuTa jhera khAI laIza, mATe rAjAnA pagamAM paDuM te samaye tuM mane zaMkA vagara mArI nAkhaje." | sarva kuTuMbanA vinAzathI bacavA mATe zrIyake anicchAe pitAnuM vacana vIkAryuM. te ja pramANe rAjAnA pagamAM maMtrI paDatAM ja tenuM mastaka taravArathI rAjA "Aho Shrutgyanam Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadramuninI kathA [ 263 ] samakSa chedI nAkhyuM. zrIyake vicAryuM ke- " viSaya tRSAvALA he jIva! nirmAgI evA te A mArI pAse zuM karAvyuM ? he hadaya ! mArA pitAnI hatyA karatAM tuM kuTI kema na gayuM ?" A dekhI naMdarAjA bUma pADavA lAgyA ke, "ahoho ! akAya karyuM. eTale zrIyake rAjAne kahyuM ke, "he deva! Apa vyAkuLa na thAva." haMmezAM uttama sevako svajana ane svArthakA choDIne svAmInAM kAryo karanArA hoya che. nahiMtara caMcaLa nehavALA sevako svAmInI ArAdhanA kevI rIte karI zake ? tethI karIne je tamane pratikULa hoya, tevA pitAnI mAre jarUra nathI." rAjAe kahyuM ke, "te have tuM A maMtrIpadane svIkAra kara." zrIyake kahyuM ke, "mArA sthUlabhadra nAmanA moTA bhAI che, je bAra varasathI vezyAne ghare rahelA che." rAjAe temane bolAvyA ane maMtrI-padavI svIkAravA AjJA karI. teNe javAba Apyo ke, "te mATe thoDo samaya vicAra karuM." tyAre rAjAe najIkanA azokavanamAM vicAra karavA mokalyA. tyAM te vicAravA lAgyA ke, "rAjAnA kAryamAM rAta-divasa mazagula banelA mANasane kayA bhego ke sukha bhogavavAnuM hoya che? kadAca sukha-prApti thAya, to paNa aMte nakkI narakagamana karavuM paDe che, te AvA maMtrIpadathI mane sayuM." vairAgyamArgamAM caDelA pharIthI paNa ciMtavavA lAgyA he cittabaMdhu! he vivekamitra! he AcAra bhagavaMta! he guNo! he bhagavatI kSamA-kulInatA ! lajajA sakhi! tame sAMbhaLo, vidyA ane mahAzrama-pUrvaka meM tame ane unnatinA zikhara sudhI pahoMcADyA hatA, te tame save A mA vauvanavanamAM mAre tyAga karIne tame e kyAM gayA ?' (48) he aMtaHkaraNa mitra ! be hasta joDIne huM tamane vinaMti karuM chuM ke, huM svAmI! mane AjJA Ape che, pavanathI paNa adhika caMcaLa tula-rU samAna asthira vRttine have tyAga karyuM ane vairAgyAmRta-samudranI sajajaDa AvatI laharIonA capala chAMTaNAthI have ame bIjA ja banI gayA chIe. have tamArI caMcaLatA amane kazI ja asara karavAnI nathI." tyAra pachI paMcamukTi-leca karIne pote jAte ja maniSa grahaNa karIne rAjA pAse jaIne kahyuM ke, "he rAjana! meM A vicAryuM. (50) rAjAe A kArya mATe abhinaMdana ApyAM. te mahAtmAne rAjamaMdiramAMthI nIkaLIne gaNikAnA ghara tarapha jato rAjAe nIhALyo, paraMtu marelA kalevaranI dudhavALA mAge thI jevI rIte na jAya, tema vezyAnA ghara tarapha aruci batAvatA AgaLa cAlatA tene dekhIne rAjAe jANyuM ke, "A mahAbhAgyazALI kAmagathI kaMTALelA che ane vairAgya pAmelA che." maMtrIpada para zrIyakane sthApana karyA. sthUlabhadra saMbhUtavijaya gurunA caraNamAM jaIne pravajyAM aMgIkAra karI. vividha ugra tapa-cAritranuM sevana karavA lAgyA. "Aho Shrutgyanam Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 264 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAda zrIyaka hamezAM ciMtavavA lAgyuM ke, "haju meM vairanI zuddhi karI nathI. tevA manuSyanA AkArane dhAraNa karavA rUpa bIkaNa ziyALiyA jevA janmathI jagatamAM zuM meLavyuM ! kIyake lalacAvelI veyAe vararucine madirApAna karAvyuM ane rAjasabhAmAM jyAM beThA eTale zrIyakanA saMketa pramANe tene keIe tevA keIka auSapathI vAsita karela padmakamala rAjasabhAmAM varacine ApyuM. te suMghatAnI sAthe ja ekadama tene madirAvALI ulaTI thaI. khAtrI thayA pachI rAjAe maMtrIne AjJA karI ke, A pApanuM je koI prAyazcitta haya, te kAva." eTale teNe tapela sIsAno rasa pAye, jethI te vipra mRtyu pAmyA. have koI vakhata vicaratA vicaratA saMbhUtavijaya gurunI sAthe suMdara dharmamAM ekAgra cittavALA sthUlabhadra muni padhAryA. comAsAno samaya Avyo, tyAre tIvra bhavabhayathI udvega pAmelA evA traNa munivare atiAkaza duHkhe pAra pADI zakAya tevA abhigraho anukrame A pramANe grahaNa karyA. eka muni siMhaguphAmAM, bIjAe bhayaMkara jherI sarpanA dara pAse, trIjAe kUvA uparanA kASTha upara cAra mAsanA upavAsanAM paccakakhANa grahaNa karavA pUrvaka comAsAno samaya pasAra kare. bhagavaMta sthUlabhadrajIe "tapa na karo ane cAra mAsa kozA vezyAne tyAM rahIza" ema vinaMti karatA guNavAna evA tene gurue anujJA ApI. kezAnA gharanA dvAramAM thUlabhadra muni AvI pahoMcyA, eTale khuza thaelI vezyAe ubhI thaIne satkAra karyo ane joyuM ke, "sAdhupaNAmAM pariSaha sahana na thavAthI tenuM mana bhagna thaI gayuM lAge che." "have AjJA kare ke atyAre mAre zuM karavuM ?" "pahelAM je sthAnamAM ane makAnamAM citrazALAmAM bhogo bhogavyA hatA, te udyAnanA madhyabhAgamAM ratimaMdiramAM utAravAnuM mane sthAna Apa." sthAna ApyuM. sarva prakAranA sevALAM bhojana karyo. have kazA vezyA paNa kanAna karI, zarIre vilepana karI, alaMkArathI alaMkRta banI hAthamAM dIpaka laIne pitAne kRtArtha mAnatI mIThI madhurI zRMgArika vAte karavA lAgI, paraMtu te krIDA karavA samartha na banI. munie te upadeza ApyA che, jethI vezyAno moha prazAnta thaye ane sArI zrAvikA banI gaI. rAjAnI AjJA sivAyanA bAkInA koI puruSa sAthe mAre krIDA na karavI-A pramANe vikAra rahita banelI teNe abrAnI virati svIkArI. siMha ane sarpane paNa upazAMta karI cAra mAsanA upavAsI paNa cAtumAMya pUrNa karI AvI pahoMcyA, kUvAnA kASTha para vAsa karanAra muni guru pAse AvI. pahoMcyA, tyAre guru mahArAja lagAra ubhA thaI kahe che ke, "karakArI ke sAdhuo ! tamAruM svAgata-ema anukrame darekane AzvAsana ApyuM. tyArapachI gaNikAne ghera "Aho Shrutgyanam Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadramuninI kathA [ ra6 ) dararoja manojJa AhA2 grahaNa karatA suMdara dehavALA, samAdhi guNavALA sthUlabhadra munivara paNa cAturmAsa pUrNa karI upAzraye AvI pahoMcyA. eTale ghaNA vAtsalya ane premapUrvaka ubhA thaI "ati duSkara-dukhAkAraka muninuM svAgata karuM chuM. ema gurue badhAnI hAjarImAM kahyuM-eTale prathama AvelA traNane sthUlabhadra upara IrSA. thaI, ane bolavA lAgyA ke, ame ATaluM kaSTavALuM tapa ane upasarga sahana karIne AvyA. chatAM AcArya bhagavaMta "duSkarakAraka" mAMDa mAMDa bolyA ane maMtrIputranI, zarama paDI, eTale cAra mahinA manohara AhAra vezyAnA hAthano khAdhe, tenA suMdara sagavaDavALA makAnamAM AnaMdathI rahyA, chatAM temane, duSkara-duSkarakAraka' kahI moTI prazaMsA karI. siMhaguphAmAM rahI karelI tapasyAvALA muninA manamAM IrSyA- roSa prasaravAthI bIjA cAturmAsa-samaye gurunI pAse jaI AjJA mAgI ke, "huM kozAnI nAnI bahena upakozAne ghara jaI tene pratibodha karuM, zuM huM kaMI thUlabhadra karatAM ocho utaruM tema nathI." te ja vAta ahiM kahevAze. je sAdhu jevA hatA, te pramANe, "duSkaraduSkarakAraka' ema kahevAyuM, te temAM A saMbhUtivijayanA ziSyo te kema sahana na karI zakayA? 75) gurue upaga mUkayo ke, A pitAnI pratijJAne pAra pAmI zakaze nahi, tethI tene javAnI nA kahI, chatAM te upakozA vezyAne tyAM gayo. tyAM rahevAnuM sthAna mAgI cAturmAsa rokAye. pelI bhadrika pariNAmI suMdara rUpa dhAraNa karanArI AbhUSaNa rahita dharmazravaNa karavA lAgI, paraMtu agni najIka mINano goLo ogaLe tema vezyAnA rUpane dekhIne saMyamanA pariNAma DhIlA thaI gayA ane kAmakrIDA ta2pha prItivALo banya. eTale lajAne pAga karI kAmAdhIna pariNAmavALe tene prArthanA karavA lAgyo. catura buddhivALI upakozAe tene kahyuM ke, "tuM mane zuM ApIza ?" te kahe. sAdhu kahevA lAgyA ke, "he suMdari! huM ninya hovAthI mArI pAse ApavA lAyaka kaMI nathI." tyAre tarayAe kahyuM ke, "kAM to lAkha senavA, agara pAchA cAlyA jAva." teNe sAMbhaLyuM hatuM ke, "nepAla-dezamAM pahele je sAdhu jAya, tene rAjA lAkhanA mUlyavALuM kaMbalaratna Ape che. eTale bha2-cemAsAmAM te kAmAMdha tyAM gaco. tyAM tevA mahAmUlyavALI ratnakaMbala meLavI. moTAvAsanA pilANanA madhyabhAgamAM sthApanA karI ane tenuM chidra evI rIte pUrI dIdhuM ke, "kaI jANI zake nahi. have nagna sarakho te eka vacamAM visAmo lIdhA vagara cAla cAla karato hato. te samaye kAIka pakSI bolavA lAgyuM ke, "lAkhanA mUlyavALA ahiM koI Ave che. pakSInA zabdane jANanAra koI carasvAmIe te sAMbhaLyuM ane najara kare che, to eka AvatA sAdhune dekhyA, te cera pakSInA zabdanI avagaNanA karI besI rahyo, tyAre pharI paNa "Aho Shrutgyanam Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 266 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda te pakSI zabda karavA lAgyA ke, "are! tamArA hAthamAMthI A lAkhano lAbha cAlyA gayA." koDuka pAmelA corasavAmIe tenI pAse jaIne pUchyuM ke, "AmAM je kaMi tatva heya, to tuM nirbhayapaNe kahe" tyAre te sAdhune kahyuM ke, "vasanI aMdara kaMbalaratna che. to tene javA dIdho, AvIne te kaMbalaratna gaNikAne samarpaNa karyuM. tyAre tenA dekhatAM ja te gharanI khALamAM pheMkI dIdhuM, eTale sAdhu kahevA lAgyA ke, "A te zuM akArya karyuM ?' zeka karanAra sAdhune teNe zikhAmaNa ApI samajAvyA ke, "he bhagavaMta! Apa te pavitra dehavALA cho, zIlAlaMkArathI vibhUSita che, mAza azucithI pUrNa zarIranA saMgathI tame nakakI A gaTara-khALanI azuci mAphaka kharaDAze. A5 AvI kaMbalane zeka karI che, paraMtu tamArA AtmAnA guNaratnana-zIlaratnano nAza thAya che, tene zoka kema karatA nathI ? te he bhagavaMta! bhale te kaMbalaratna vinAza pAmyuM, paraMtu tamArI potAnI muni padavIne yAda kare. (90) vaLI upakezA hitavacane kahevA lAgI ke- "tame bhara yuvAvasthAmAM lAMbA kALa sudhI atinimala zIla pALyuM, dhyAna, adhyayana, tapazcaryA ane cAritrathI pApa-paMkane pakhALI sApha karyuM. have hAlAhala jhe2 sarakhI viSayonI tRSNane tyAga kara, agnimAM tapAvI ujajavala banAvela suvaNane dhamIne have kuMka mArIne tene dhULa bheLuM na kare-gumAvI na nAkhe. arthAt lAMbA kALa sudhI pALela zIla, adhyayana, tapa, cAritra a5 viSaya khAtara tene nirarthaka na gUmAvI nAkho." (91) "he dhIra mahApuruSa! tame uttama jJAnane abhyAsa karyo, munionA guNa grahaNa karavAmAM puruSArtha karyo, te have manamAM upazamabhAvane dhAraNa kare che, jethI jaldI janma-jarA-maraNenAM duHkha dUra thAya. he mahAyazasvI! tame mArI vAta sAMbhaLo ke, IndriyAne AdhIna thaelA madonmatta cittavALA tamArI sAthe zrI sthUlabhadra mahAmaninI sarakhAmaNI kevI rIte thaI zake? are haMsapakSanI sAthe kAgaDAonI hariphAI kevI rIte thaI zake ? siMhonI sAthe ziyALa bacAonI adekhAI zI rIte zevAlanA tAMtaNA sAthe kamalonI spardhA kaI rIte saMbhavI zake te pramANe mahApuruSonI sAthe khalapuruSoe IrSA karavI, athavA carakhAmaNI karavI, te ajavALA sAthe aMdhakAranI sarakhAmaNI karavA samAna samajavI." (94) saubhAgyanI khANa rAkhI tikaLAmAM catura jeNe kAmadevanA vikAra pragaTa karelA che, evI mArI bhaginI vaDe hamezAM prArthanA karatA hatA, chatAM je sthUlabhadra muni pitAnI pratijJAmAM daDha rahyA "Aho Shrutgyanam Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadrasuninI kathA [ 267 ] hatA, tene pratyakSa e' vAvaTALiyAmAM pazu aDela meruparyaMta sarakhA niSNa dhyAne sthiracittavALA mahAtmA munivarane je talanA photarA jeTalA pazu manathI calAyamAna karI zakI nahi. jyAre tame te mane kadI tekheDhI nahiM, mArAM guNe ke svarUpa zailu* na hatuM, chatAM paNa ATalA kSobha pAmI gayA! tyAre puruSone! mahAtaphAvata ahi' pratyakSa dekhAya che. tema ja kahevuM che ke-- "jagatamAM agnimAM praveza karIne marI jAya che, patanA zikhara para caDI bhRgupAta karanArA paNuM dekhAya che. yuddhamAM paNa maranArA hoya che.' "A pramANe mRtyu pAmanAra ghaNA maLI Avaze, paraMtu indriyA para jaya meLava nAza jagatamAM kAI vilA puruSa! ja hAya che." je mATe kahe che ke-- "ramaNInA amarUpa dhanuSyanAM tIra ane kaTAkSarUpa bhalTIthI je puruSAnAM zIla-kavacA bhedAyAM nathI, tevA mahApuruSane aneka vAra vana thAe." (99) A pramANe vaizyAthI zikSA-hitApadeza pAmelA, bhraSTapratijJAvALA, vilakhA vadanavALA IrSyALu sAdhu vAraMvAra have pazcAttApa-zAka karavA lAgyA ke, 'me' mArA gurunAM vacananI avagaNanA karI, tenuM mane A mAThuM phaLa maLyuM.' (100) " sUryanA teja sarakhA jhaLahaLatA ratnane hastamAM prApta karavA chatAM tenA tyAga karIne krAMti hita evA kAcanA TrekaDA levA mATe ApaNe doDI rahelA chIe, paraMtu pAchaLathI indriyAnA viSaya ane dhana upArjanarUpa majabUta zikSAta'bhamAM pachaDAIza ane tAru' mAthu' phuTI jaze, eTale tu hAsyapAtra banIza ane tArA bhAgyavidhAtA atyAre tane dekhIne AnaMda pAmaze. jee guruvacanane pramANu gaNI temanA upadezane svIkAratA nathI, te manuSya upakeAzAne ghare gaelA tapAvI muni mAphka pAchaLathI pastAya che." cyA pramANe madrenmatta hAthI jema aMkuzathI, tema A suni kAI prakAre krI mAgamAM AvI gayA. sraveza pAmelA te peAtAnA guru pAse paDe!-- cIne peAtAnAM pApa-zalya pragaTa-AleAcanA karIne mahAtrata AcaravA lAgyA. TrAIka samaye tuSTa thayelA nadarAjAe peAtAnA pathika-sArathine kAcA vezyA ApI. A kezA tenI pAse haMmezAM thUlabhadra muninI prazaMsA karatI hatI. jeNe kAmadevanA vega upara vijaya meLavelA hAya, tenA sivAya bIje kANu strI-paSita upara vijaya meLavI zake? je mArI sarakhI zRMgArarasamAM catura hovA chatAM talanA atazanA trIjA bhAga mAtra paNa kruSita na thayA. A jagatamAM Azcaya karAvanAra aneka lAkA haze, paraMtu sthUlabhadra sarakhA kAi Azcaya karAvanAra thayA nathI, thatA nathI, ke thaze nahiM. AvI rIte sthUlabhadranA zuthI prabhAvita thaela manavALI kAcA te sAthIne pAtAnuM hRdaya arpaNa karatI nathI. eTale pAtA pratye saubhAgya utpanna karavA mATe, peAtAnA vijJAnanI paNa prazaMsA "Aho Shrutgyanam" Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 268 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda karAvavA mATe, pitAnI azakavanikAmAM laI jaI dhanuSa daMDa upara bANa Aropas karI AmraphalanI Tyuba upara bANa caTADayuM. tenI pAchaLa bIjI bANa caTADavuM, ema pote dUra rahela hato, tyAM sudhI bANa pAchaLa bANanI zreNI laMbAvI. cheka pitAnA hAtha sudhI bANenI zreNI eka pachI eka ema dhanuSyathI pheMkI phaMkI ceTiA. pachI ardhacaMdrAkAra bANathI laeNba chedIne dhIme dhIme bANe kheMcI kheMcI laMba lAvI kezAne ApI. tyAre kozA hathikane kahevA lAgI ke, "jeNe A kaLA zIkhelI hoya, tene kazuM duSkara nathI. ahiM kozAe rathikane eka apUrva nRtya batAvyuM. sarasavanA DhagalA upara pupanI pAMkhaDIo AcchAdita karI Toca upara seya rAkhI. tenA agra bhAga para eka paga sthApana karI pharatAM pharatAM evuM zAstrIya nRtya karyuM ke, sarasavanA DhagalA paranI puponI pAMkhaDI paNa pitAnA sthAna parathI khasI nahiM. soyanA mastaka parathI paga upADIne rathikane kahyuM ke, "are guNa upara tane matsara-ISya kema thAya che?' tene ja manamAM smaraNa karatI kozAe paNa tene eka subhASita saMbhaLAvyuM - "AMbAna laMba teDI e duSkara kArya nathI, sarasavanA DhagalA para abhyAsa karI nRtya karavuM, te paNa duSkara nathI, kharekhara te mahAnubhAve pramadAnA vanamAM vAsa karavA chatAM pitAnuM trikaraNa yogavALuM munipaNuM TakAvyuM, te mahAduSkara AzcaryakArI kArya che." kAmadevanA garvane khalanA pAmyA vagara mardana karIne jayapatAkA prApta karanAra evA sthUlabhadrane traNe kALa vAraMvAra namaskAra thAo. mArA saMsargarUpa agni vaDe suvarNa mAphaka tyAre teo ati uchaLatA ghaNA tejavALA thayA, te sthUlabhadra muni jayavaMtA varto. A kezA te rathakArane harSathI tenI kathA kahetI hatI, tenA cAritrazI prabhAvita thaelo te paNa zrAvaka thayo. koI samaye sthUlabhadra muni vaMdana karAvavA mATe svajanane ghare gayA, dezAntaramAM gaelA daridra brAhmaNanI patnIne karuthAthI kahyuM ke- "ahi AvuM, tyAM tevuM hatuM, dekha, te kevuM thaI gayuM ?" ema belIne gayA pachI pati ghare AvyA, tyAre brAhmaNa panIne pUchayuM ke, "te bhAIe mane kaMI ApyuM che ke athavA kaMI kahI gayA che kharA?" tyAre patnIe kahyuM ke, "ApyuM te kaMI nathI, paraMtu je kahI gayA che, te kahuM chuM. patnIe te sthAna batAvyuM, eTale catura patie te sthAna khodAvIne aMdarathI nidhAna bahAra kADhayuM ane harSathI tene bhagavaTo karavA lAgyA. muni mATe A pramAdasthAna che. have koI vakhata bAra varSavALa mahAkUra duSkALa paDaye, te kAraNe sarva sAdhusamudAya game tyAM cAlyA gayA. te duSkALa samaya pUrI thayA pachI te pharIthI pay pATalIputra nagaramAM AvI pahoMcyA. te samaye zramaNa saMghe ekaThA maLI Rta-viSayavicAraNA karI ke, "kone zuM zuM yAda raheluM che? je sAdhunI pAse jeTaluM zrata "Aho Shrutgyanam Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlabhadramuninI kathA [ 269 ] udezA, adhyayana Adi haiyAta-yAda hoya te sarva ekaThI karIne agiyAra aMge te pramANe sthApana karyA. " parikrame, sUtrAdi, pUrvagata cUlikA ane anuga daSTivAda A pAMca paNa nathI. te viSayamAM te (125 te samaye nepAla dezamAM bhadrabAhu guru mahAzaja vicAre che. teo daSTivAda dhAraNa kare che- ema vicAratA zrI saMghe temanI pAse sAdhu-yugala mokalyuM. ane kahevarAvyuM ke, "ApanI pAse jeTalo daSTivAda hoya, tenI sAdhuone vAcanA Ape. ahi tevA atha sAdhuo che. - saMgha kArya karyuM, tyAre temaNe pratyuttara Ape ke, "hamaNAM meM mahAprANa nAmanuM dhyAna karavAnuM AraMbharyuM che. pahelAM duSkAla hato. te kAraNe A dhyAna pUrNa thayA pahelAM vAcanA nahiM ApIza. eTale vAcanA ApavA na gayA. te sAdhu yugale pAchA AvI saMghane hakIkata jaNAvI. pharIthI paNa sAdhu-saMghATaka temanI pAse mokalyA ane kahevarAvyuM ke, "je zramaNa-saMghane na mAne, tene kaye daMDa hoya?" -ema kahyuM, eTale "he bhagavaMta! tene saMgha-bahAra karavAnuM prAyazcita hoya." te he prabhu! tamane paNa te kaheluM prAyazcitta hA." eTale bhadrabAhu munie kahyuM ke, "mane bahAra na mUke, je buddhivALA sAdhu heya, temane ahiM mokalI Apo." huM divase temane sthAna sudhImAM sAta vAcanAo ApIza. eka vAcanA bhikSAthI pAchA pharaze, tyAre ApIza, bIjI barAbara divasanA madhya kAla veLAe, trIjI IMDitabhUmithI pAchA Avaze, te kALa-samaye, eka divasanA aMta samaya thavA veLAe cethI, Avazayaka karyA pachI traNa vAcanAo ApIza. tyArapachI sthUlabhadra vagere pAMcaso buddhizALI sAdhuone tyAM mokalyA, vAcana levAnA samaye vAcanAo grahaNa kare che, jyAre eka be traNa vAcanA avadhAraNa karavA samartha banI zakatA nathI, tyAre eka thulabhadra sivAya bAkInA sAdhue khasI gayA. have jyAre dhyAna karavAnuM thoDuM bAkI rahyuM, tyAre gurue sthUlabhadrane pUchayuM ke, tuM kaleza pAmate nathI ne?" "he bhagavaMta! mane koI phaleza nathI." to "keTaleka kALa khamI jArAha je, divase paNa tane vAcanA ApIza." AcAryane pUchyuM ke, "meM keTaluM paThana karyuM? te ke 88 sUtro, te mATe sarasava ane meruparvata jeTalI upamA samajavI, arthAt tuM bhaNo te sarasava jeTaluM ane meru jeTaluM bhaNavAnuM bAkI raheluM che, paraMtu bhaye, tenA karatAM ochA kALamAM tuM sukhethI bhaNI zakIza. sarva daSTivAda ane kamasara daza pUrve bhaNI gayA. temAM mAtra be vastu nyUna evAM daza pU sthUlabhadra bhaNI gayA pachI guru sAthe vicaratA vicAratA pATalIputra AvI pahoMcyA, bahAranA udyAnamAM mukAma karyuM. (140) sthUlabhadra muninI kakSAdika sAta baheno moTAbhAIne vaMdana karavA mATe tyAM AvyAM. gurune vaMdana karI pUchayuM ke, moTAbhAI kayAM che ?" eTale gurue "Aho Shrutgyanam Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra70 ] prA. upadezamAlAne gUrjazatavAda kahyuM ke, A devakulikAmAM abhyAsa karI rahelA che. sAvIne AvatI dekhI rAjI thayA, temane pitAnI Rddhi dekhADavA mATe siMhAkAranuM pitAnuM rUpa vikuvyuM, eTale siMha dekhIne tyAMthI sAvI bhAgavA lAgI. gurune jaIne kahyuM ke, "he svAmi ! siMha tene khAI gayo jaNAya che." bhaya pAmelI teone gurue kahyuM ke, "te siMha nathI, paNa sthUlabhadra ja che." pharI AvIne vaMdana karyuM. beThA pachI kuzalavAta pUchI. eTale kahyuM ke, "zrIyake dIkSA aMgIkAra karI, parva divase upavAsa ame karAvyo, te mRtyu pAmI svargavAsI thayA, RSihatyA amane lAgI, tethI bhaya pAmI, tapasyAthI devatA prabhAvita thayA ane mane mahAvidehamAM laI gayA. tyAM tIrthakara bhagavaMtanA caraNa-kamaLamAM mArA AtmAnI zuddhi karI. bhagavate zuddhAzaya hovAthI, zrImaka devaloka gayA hovAthI tene prAyazcita nathI." bhAvanA ane vimukti nAmanA be adhyayane ApyAM, je ahIM lAvI chuM." A kahyA pachI vaMdana karI sAdhvIe pitAnA sthAne gayA. bIjA divase sthUlabhadra muni navA sUtranA uddeza bhaNavA mATe AvyA, paNa guru sUtrArtha ApatA nathI, AcArya bhagavaMte kahI dIdhuM ke, tuM ayogya apAtra che. pote gaI kAle karela pramAda yAda AvyuM, eTale potAnI bhUlanI mAphI ane pharI Ave pramAda nahiM kIza." gurue kahyuM ke, "je ke tuM pate A pramAda pharI nahi karIza, paraMtu have tuM jene bhaNAvIza, te pramAda karaze." ghaNI vinaMti karI, tyAre muzakelIthI bhaNAvyA. (15) paraMtu u52 cAra pUrve bhaNAvyA, e sate ke have tAre bIjAne na bhaNAvavAM, te temAM be varatu bAkI rahI. arthAt dazamAM pUrva mAM be vastu jUna rahI gaI. bAkInuM sarva zruta Aya vAsvAmI nAmanA mahAmuni, jeo atizayanI khANa samAna hatA, tyAM sudhI paraMparAthI anuvartaze. (15) te samaye sthUlabhadra muni akalaMkita zIlamAM kevI rIte rahyA ? te kahe che- visayAsi-paMjaraMmi va, loe asipaMjarammi tikkhammi / aai vaMgAthA, vasaMti tA-vare saE || 60 || jo kuNai appamANaM, guruvayaNaM na ya lahei uvaesaM / so pacchA taha soai, uvakosaghare jaha tabassI // 61 // jitrA-ghavA-mA-samutrApA-vasisa dai ! gvanA-saMvare, atta 3mo maTuM ghara jai ThANI jai moNI, jai muMDI kkalI tabassI vA / patthanto a abhaM, baMbhAvi na royae majjhaM // 63 // "Aho Shrutgyanam Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNIpuruSone matsara na kare [ 271 ) to paDhiyaM to guNiyaM, to muNiyaM to a ceIo appA / AvaDiya-pelliyAmaMtio'vi jai na kuNai akajaM // 64 // pAgaDiya-satra-sallo, guru-pAyamUlammi lahai sAhupayaM / avisuddhassa na vadaha, guNaseDhI tattiyA ThAi // 65 / / jai dukkaradukkarakArau ti bhaNio jahaDio sAhU / to kIsa ajjasaMbhUavijaya-sIse hinavi khami / / 66 // jai tAva sabao suMdaru tti, kammANa uvasameNa jaI / dhammaM viyANamANo, iyaro ki maccharaM vahai ? // 67 // aisudio ti guNasamuio ti jo na sahai jaipasaMsaM / so parihAi parabhave, jahA mahApIDha-pIDharisI // 68 // jagatamAM pANIdAra pAvALI talavAranA pAMjAthI bhaya pAmIne kASThanA pAMjarAmAM vase che, tema viSayarUpa taravAranA paMjarathI bhaya pAmelA munivara tArUpa paMjaramAM eTale ke bAra prakAranA tapanA pAMjarAmAM rahI tapasyAnI ArAdhanA kare che. pAMca IndriyonA zabdAdika viSovALI strIothI bhaya pAmelA munio saMsArane tyAga karI cAritra svIkArI bAhya-atyaMtara bhejavALA tapanA pAMjarAmAM rahe che. paMjara zabda eTalA mATe jaNAvyuM ke, "pAMjarAmAM raheluM hoya, te bahAranA koI vyApAra karI zakato nathI, tema sAdhu tapanA pAMjarAmAM hovAthI sAMsArika AzapravRtti karatA nathI (6) sthUlabhadrathI viparIta daSTAMta ApatAM kahe che - je koI manuSya potAnA guNanuM abhimAna kare che ane guruvacana-upadezahitazikSA mAnatA nathI, te upakazAne tyAM gaelA tapasvI sAdhunI jema pAchaLathI paratAya che. sthUlabhadranA daSTAntamAM A hakIkata jaNAvI gayA chIe. (61) aNuvratanI apekSAe jayeSTha eTale mahAvrate, te parvatanA bhArane vahana kare, tenI mAphaka mahAvratanA bhArane vahana kare ghaNe kaThaNa che. kAraNa ke, "A lIdhelI pratijJA jIvananA bhoge jiMdagI sudhI vahana karavAnI che, temAM khAmI AvavA devAnI nathI. evI daDha pariNativALo hoya, paraMtu upakrazA rAkhI yuvatIonA saMsargamAM rahenAra sAdhu na te sAdhupaNAmAM ke na te zrAvakapaNAmAM rahela gaNAya. baMnethI bhraSTa thaele A pramANe gaNAya. cAritranA pariNAma na hovAthI te sAdhu nathI. bahAranuM zramaNaliMga hovAthI zrAvaka paNa gaNAtuM nathI. (62) abratAnI prArthanAmAtrathI, yatipaNAthI kevI rIte te bhraSTa thaye? te kahe che "Aho Shrutgyanam Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 272 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda kadAca te kAyotsarga karanAra hoya, mauna dhAraNa karanAra hoya, marataka muMDana karAvanAra hoya, chAlanAM vastra paheranAra hoya, ke aneka prakAranAM vividha AkarAM tapa karanAra hoya, to paNa je maithunanI prArthanA karanAra hoya, kadAca te brahmA ke koI parameSThI hoya, to paNa mane te gamatuM nathI. kAraNa ke, jinavacanane sAra meM jANe hovAthI, nirapavAda hovAthI. (63) pApI mitrothI prerAele, strI AdikathI prArthanA karAelo hoya, chatAM je akAryAcaraNa karato nathI, tenuM bhaNeluM, gaNeluM, jANeluM ane AtmAnuM zuddha varUpa ciMtaveluM saphaLa gaNAya. je akArya karavAthI na aTake, to atyAra sudhI bhaNavA-gaNavAne parizrama niSphaLa gaNAya." te pAchaLathI tenI zuddhi kevI rIte prApta karI, te kahe che- guru pAse jaIne sArI rIte vidhipUrvaka AlocanA karI te kahe che.- "je koI gurunA caraNakamaLamAM jaIne pitAnAM sarva zA pragaTa karatA nathI, te sAdhupada pAmI zakatA nathI, zalyavALA kaluSita cittavALAne jJAnAdika guNazreNi prApta thatI nathI. kadAca bIjA anuSThAne pUrNapaNe karate hoya, te paNa zalyavALAne guNakANAnI vRddhi thatI nathI, paNa aparAdha vakhate je guNazreNI vartatI hoya, te ja ane teTalI ja guNazreNI rahe che. bAkInA anuSThAnathI rahitane te te paNa dUra thAya che. have sthUlabhadranI kathA dvArA guNamAM IrSA karanAranA nirvivekane deSa kahe cheyathArtha guNavALA evA sthUlabhadra sAdhune gurue "duSkarakAra duSkarakAzka" kahI guNa-bahumAnathI Adara-pUrvaka lAvyA, te Arya saMbhUtanA ziSya siMhaguphAvAsIthI te bahumAna sahana kema na thayuM ? te vAta kathAmAM kahelI che. jo koI karmanA upazamavaDe sarva prakAre sAro gaNAya. te bIje dhamano jANakAra hovA chatAM zAmATe tenA upara matsara-ISya vahana karate ho? guNano matsara karanArane bhavAMtaramAM ke geralAbha thAya che ? te dRSTAMtathI kahe che - A cAritranI ArAdhanAmAM atidaDha che, vaiyAvacca, samiti, guti, vAdhyAya, tapa vagere guNothI alaMkRta che, e AtmA sAdhuonI prazaMsA sahana na kare, te parabhavamAM vartamAna bhAva karatAM ochA guNanI prAptivALA thAya che. puruSapaNAno tyAga karIne strIpaNuM pAme che. jevI rIte pITha ane mahApITha sAdhu hatA, te brAhmI suMdarI rUpe thayA. (66-67-68) guNa-prazaMsA sahana na karanAra pIDa-mahApIDanI kathA - vastrAvatI nAmanI vijayamAM, prazaMkA nAmanI nagarImAM abhayaghoSa nAmano eka zreSTha vidha hato. tene cAra mitro hatA. aneka guNothI yukta evA eka ja putra, "Aho Shrutgyanam Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pITha-mahApIThanI kathA [ 73 ] maMtriputra, putra, ane sArthavAhapura, teo vArApharatI gejhI mATe eka ekane ghara jatA AvatA ane rahetA hatA. keIka divasa vaidyane ghare sarva beThelA hatA, te samaye koIka kuSTharogavALA mahAmuni vaidyane ghara vahAvA AvyA, tyAM darekanA dekhavAmAM AvyA. eTale abhayazeSanI ThaMDI mazakarI karatAM premapUrvaka vaidyaputrane kahyuM ke, "paralekanI ciMtAthI mukta banI mAtra A lekanAM ja sukha meLavavAmAM mamatAvALe banI. tuM samagra nagara-janane vighanA bAnAthI lUTe che, dhana upArjana kare che, te mAtra tenI ja cikitsA -vaiduM kare che, jeo tane dhana Ape che." jo koI paisA ApyA vagara cAlyo jAya, te te paMcatva pAme che. te mATe kahevAya che ke-"hello bicArA duHkhI jAgIo pAsethI dhananuM haraNa kare che, mRtyu pAme, eTale palAyana thaI javuM. vidyanuM vitva hoya to mAtra ATaluM ja, teo AyuSya eDavA samartha banI zakatA nathI. ame paNa tArI pAsethI A vaidyanI vidyA zIkhIne evI dhananI kamANI karIe ke, jethI goLa, khAMDa, ghI nAkhIne majenA puDalA, lADu vagere miSTAnna bhajana karIe. te tuM A vaidu amane zIkhava. he mitra! kaI vakhata A tArA zIkhela vedAne paralokamAga mAM upayoga kara." ninya sAdhu-dharmanuM sevana karanAra muni, dIna, anAtha, dukhIonA roganI cikitsA karI auSadha ApI zIkhela vaiidyane saphaLa kara." viSe kahyuM ke, "zuM huM tema nathI karate ?" ema kahyuM eTale teoe kahyuM ke, "A hamaNa kuka rogavALA mahAmuni gayA, tenI cikitsA kara." veve kahyuM ke, " jarUra tene roga dUra karuM, paraMtu tene mATe mahAkiMmatI auSadhe joIe, te mArI pAse nathI." mitroe kahyuM ke, "koDa mUlya thAya, te paNa ame ApIzuM. zAnI jarUra che ? te kahe." tyAre vighe kahyuM ke, "gazIrSacaMdana ane kaMbalaratna temaja lakSapAkate A cikitsAmAM upayogI che ane tenuM mUlya ghaNuM ja meTuM thAya che. temAM lakSapAkatela te meM pakAvIne taiyAra kareluM che, te mArI auSadhazALAe che, te be lAkha mUlya laIne teo moTA vepArInI dukAne pahoMcyA ane lAkha lAkha nANuM ApIne vepArI pAse kAlaratna ane uttama caMdana mAgavA lAgyA. vepArIe te baMne vastuo arpaNa karIne pUchayuM ke, "A mUlyavAna vastunuM tamAre zuM prajana paDayuM? " sAcI hakIkata jaNAvI, eTale te vepArI vicAravA lAgyo ke, "je A yuvakone sAdhunI mAvajata karavAnI zraddhA thaI che, te have huM cheDAnI vaye pahocyo chuM, te temAM huM paNa sahabhAgI kema na banuM?" tyAre vepArAe te mitrone kahyuM ke, "tamAre tapasvInI cikitsA-sevA karavI che, te mAre mUthanI jarUra nathI, mAre paNa dharmanuM prayojana che. ativizuddha dharmanI zraddhAvALA vaNike kalara ane caMdana ApIne dIkSA aMgIkAra karI ane te ja bhave aMtakRta 5 "Aho Shrutgyanam Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] prA. upadezamAtAno gUrjaranuvAda kevaDhI thayA. te vaidyarAja, rAjaputra, zeTha-putra, maMtri-putra, sArthavAha-putra ema pAMca ekaThAM thaI auSadhe grahaNa karIne te udyAnamAM gayA ke, jyAM A muni pratimA aMgIkAra karI dayAna karI rahelA che. mastaka para aMjali jeDIne, parama AdarathI pagamAM praNAma karIne tapavI munine vinaMti karI ke, "ApanA zarIrane ane pIDA karIzuM, mATe rajA Ape." tyAra pachI kAusaga-mudrAmAM hovA chatAM kaTIvaa barAbara bAMdhIne temanA avagrahamAM praveza karIne viSe AkhA zarIra nipuNatAthI telanuM atyaMcana karyuM. jyAre tela rUMvADAmAM chidro dvArA aMdara pahoMcyuM, tyAre utA lAgavAthI cAmaDInA kRmio kSobha pAmyA ane zarIra bahAra nIkaLyA. te samaye te mahAmunine je vedanA utpanna thaI, te ekatAnathI dhyAna karatAM temaNe apUrva samatAthI sahana karI. have te ratnakaMbalathI te tapasvIne daDhapaNe lapeTyA. te ratnakaMbala atizItala hovAthI temAM te kuSThanA kRmio saMkrAnta thayA. tyAra pachI AgaLathI lAvI khela eka marelI gAyanA kalevaramAM te kaMbalamAMthI jayaNApUrvaka kRmine jhATakyA, jenI te kamio temAM saMkramita thaI gayA. (jethI vagara kAraNe teo mRtyu na pAme, tevA pUrvanA vaidyo ahiMsA-pAlaka hatA.) tyArapachI gozISacaMdana ghasIne teoe pite ja tenA AkhA aMge vilepana karyuM, eTale tarata muni prasanna cetanya yukata thayA. e pramANe bIjA-trIjA divase te ja vidhi kathA, paraMtu munie vedanA paNa dararoja bamaNI, traNa gaNI samatAbhAve sahana karI. (25) prathama divase cAmaDInI aMdara rahelA ghaNuM ja kRmie bahAra nIkaLI paDayA, bIjA divase mAMsamAM rahelA ane trIjA divase hADakAmAM rahelA kRmie bahAra nIkaLyA. saMrahiNI nAmanI auSadhithI dareka chidronI rujha lAvI nAkhI, munivara suvarNa vanI kAyAvALA taddana kuSTharoga vagaranA banI gayA. te tapadavI mahAmunine nirogI karIne jANe navIna prApti, ke saMgrAmamAM jaya meLavela hoya tema pramAdathI nakasita thayA ane pitAnA AtmAne kRtArtha mAnatA hoya tema AnaMda anubhavavA lAgyA. je manuSyonuM aMtaHkaraNa, satata paropakAra karavAmAM pravINa hoya che, temanI jaya mATe je sAdhu pratye sArI upakAranI pravRtti che, te puNyanA u52 tulikA (cUlikA) jevI che." pharI pharI praNAma karI khamAvIne svastha avasthAvALA te pAMca mitro pitAnA ghare gayA. te muni paNa pRthvI maMDaLamAM tIvra tapatuM sevana karatA vicAravA lAgyA. vaidya kaMbalaratna vecIne adhe lAkha dravya meLavyuM ane te dravyathI zreSTha teraNAvALuM, "Aho Shrutgyanam Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pITha-mahApIThanI kathA { 275 ] uMcA zikharavALu jinAjJaya karAvyuM. ane jAhera yu" ke, 'balaratnanA vepArInA dravyathI meM A karAvyuM che.' mitro pazu tyAM AvIne prabhubhakti pravartAve che. dezasaramAM abhiSeka, vilepana, pUjA, nATaka-nRtya Adi lA bahumAna-pUrveka ekaThA thaIne teo kare che. teo zrAvakanAM vrata, zrAvakanI sAmAcArI haMmezAM kare che. gRhamAM vAsa karavA chatAM zrAvakacita krama-kAya teththA sAthe maLIne niratara karatA hatA. samaye zreSTha zrAmaNya aMgIkAra karIne acyuta nAmanA khAramAM devaleAkamAM IndranA sAmAnika deva thayA. have pukalAvatI vijayamAM pu'DarIgiNI nAmanI nagarImAM zrI vasena rAjAnI dhAriNI nAmanI priyA hatI, tenA garbhamAM vaidyanA jIva devalAkamAMthI cyavI temanA prathama putra thayA, zrI vajranAbha evuM tenuM nAma sthApana karyuM.... anukrame bIjo bAhu, trIjo sutrADuM, ceAthe pITha ane savathI nAneA ane pAMcamA mahApITha nAmanA putro utpanna thayA. krame karI navayauvana ane suMdara zarIravALA vRddha pAmavA lAgyA. koIka samaye zrI vasena jAte ja pratimASa pAmI, bhavathI udvega pAmI jAte ja pacamuSTi leca karI pratrayA aMgIkAra karI zrI vajranAbha nAmanA moTA putrane peAtAnA rAjya para sthApana karyuM. peAtAnA apUrva pAkramathI zatru-cakranA parAbhava karI peAtAnuM rAjya bhAgavate hateA. zrI vasena rAjA tItha kara hatA, tyAre kAIka samaye je vakhate vasena tItha patine kevalajJAna utpanna thayu, te ja kSaNe zrI vajAnAbha cakrIne cakrattta pazu utpanna thayuM. zrI vajrasena munisiMha dharmacakravartI thayA ane zrI vajranAbha paNa puSkalAvatInI samagra vijayanA adhipati cakravartI thayA. khIjA cAre andhuone pUNyanA prabhAvathI mahAmAMDalanA svAmI teNe manAvyA ane te mahAbhAge bhAgavavA lAgyA. phrAika samaye peAtAnA cAreya laghu madhue sahita zrI vajranAbha cakravartIe jinapati zrI vajasaina bhagavatanA caraNa-kamaLamAM dIkSA a'gIkAra karI, sUtra, atha bAbara bhaNIne TUMkA kALamAM te gItAya thayA. A pramANe vajranAbhasAdhue dusaha zAvatrurUpa kAma-krodhAdikane jitI lIdhA, zrI vajAsena jinezvara bhagavate temanAmAM yogyatA jANIne 500 sAdhunA rivAra ApIne samaye sUripada para sthApana karyAM. gacchamAM sAdhuone sAraNA, vAraNA, nAinA, pratineAdanA yAnajJAna-rUpa jaLathI bharapUra evA gaccha-samudramAM kAra mAphaka cAlatA hatA. mAhu peAtAnuM sattva geApavyA sivAya mahAvairAgyathI te gacchanI vaiyAvacca karavAnA dRDha abhigraha grahezu kare che. atizaya pavitra zIkhela zikSAthI prAsuka ane sAdhune kahape tevA evIya pANI, AhAra, ASaSAdi vastue evI rIte lAvatA hatA ke, jemAM doSa na lAgI jAya tevI kSaNe kSaNe sAMbhALa zakhatA hatA. "Aho Shrutgyanam" Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 276 } prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda koIpaNa badalAnI AzA rAkhyA vagara niSkAmabhAvathI hamezAM atyanta vayAvacca karIne pitAnI pratijJA saphaLa karatA hatA. zAstramAM kaheluM che ke, "jJAna, cAritra, ta5 vageremAM ajIrNa thAya, te tenuM phaLa cAlyuM jAya che, paraMtu kareluM vaiyAvacca tenuM kuLa kadApi nAza pAmatuM nathI."(50) cAritrathI bhagna thayA hoya, agara mRtyu pAmelAnuM cAritra nAza pAme che, AvRtti karyA vagaranuM zrutajJAna te paNa bhUlAIne nAza pAme che, paraMtu vaiyAvacca karIne upArjana karela puNyodayanuM zubhakAme nAza pAmatuM nathI. teyAvacca karavAnA pariNAmavALA, zraddhAthI karavAnI IcchAvALA, dInatA vagaranA manavALA tapasvI munine lAbha ja thAya che. have subAhusAdhu samudAyanA arva sAdhuonI vizrAmaNa-zarIra dabAvavAno niyama grahaNa kare che. sAhasika-ziromaNi te niyamanI sAdhanA avizrAntapaNe karatA hatA, sarve sAdhuonI sarva yatnapUrvaka jema jema te vizrAmaNA karatA hatA, tema tema lAMbA kALanA pApanI paraMparAne teNe pAtaLAmAM pAtaLI-a5 pramANavALI karI nAkhI. zrI vajAbha AcArya sAdhunI parSadAmAM haMmezAM teonI niSkAmabhAvavALI veyAvacca ane vizrAmaNAnI evI rIte prazaMsA karatA hatA ke, "A baMne AtmAo taddana nispRhabhAve karma khapAvavAnA muddAthI bhedabhAva rAkhyA vagara kevuM apUrva veyAvacca ane vizrAma kare che AcArya te mAtra temanA yathArtha guNe hAvAthI chatA guNanI prazaMsA karI samyaktvanI nirmaLatA karI. tyAre pravacana sUtra ane arthathI bhaNatA ane bhaNAvatA evA pITha ane mahApITha baMne sAdhuo potAnA azubha karmodayathI A prazaMsA sAMbhaLIne manamAM vicAravA lAgyA ke, "ahiM gurukulavAsamAM pa, rAjakula, devakuvA ane saMsArIomAM je vyavahAra dekhAya che, te ahiM paNa vyavahAra dekhAya che. pitAnuM kArya karavAmAM jeo haMmezA sajaja rahe, tene guruo paNa vakhANe. ame dararoja zAstronA paramArthanA vistArane vicAravAmAM sthicittavALA chIe, temAM ja sadA udyamazIla chIe, chatAM paNa parSadAmAM AcArya mahArAja amAruM nAma paNa letA nathI. AcArya bhagavaMte vIza sthAnakanuM suMdara ArAdhanA karI sarva puSyomAM ziramaNi sthAnamAM rahela tIrthaka-nAma gotra bAMdhyuM. karelA yAvazya rUpa sukRtanI anumodanA karanAra bAhumunie cakravartI-kula upArjana karyuM. pitAnA bAhuthI sAdhunI vizrAmaNA karanAra subAhue bAhunuM bala phala upArjana karyuM. pITha ane mahApITha sAdhuo gurunI prazaMsAmAM zraddhA thavAnA yoge ane chellI vakhate te pApane na AvyuM, tethI te zalpanA prabhAve te strI mAva pAmyA. ane koTI varSo sudhI sAdhu-paryAya pAlana "Aho Shrutgyanam Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArakA deze na bolavA ( 277 ] karIne pAMce sAdhuo pAMca anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. prathama devatA 33 sAgaropamanuM AyuSya pAlana karIne, tyAMthI AvI marudevI ane nAbhi rAjAnA putra, sumaMgalA nAmanI putrI ema yugalapa utpanna thayA. dakSiNa bhAratanA madhyakhaMDamAM RSabhasvAmI nAmanA tIrthakara thayA. temane janmotsava vagere kalyANaka RSabha caritrathI jANavAM, cha lAkha pUrve pasAra thayA pachI bAhu ane pITha nAmanA deva yamezvaranA prathama bAlaka-bAlikAnA cugalarUpe jamyA. sumaMgalA rANIne bhArata ane brAhmI nAmanuM yugala jagyuM. subAhu ane mahApITha de RSabha bhagavaMtanI sunaMdA zaNunI kukSIe yugalapaNe jamyA. baMne yugale yuvAnavaya pAmyA. divya kevalajJAnavALA zrI RSabhasvAmI tIrthakara bhagavaMte tIrtha pravartAvyuM, temAM cAe dIkSA lIdhI ane siddhi pAmyA. te sarva temanA cAritrathI jANI levuM. A pramANe bAhu ane subAhu muninI gurue karelI prazaMsA na sahana karatAM te pITha ane mahApITha sAdhuo brAhmI ane suMdarIbhAve ApaNuM pAmyA, je anaMtI pApazazipaNe gaNavela che. (69) pITha-mahApIThanI kathA pUNa. para-parivAyaM gihai, aTThamaya-virallaNe sayA ramai / DajjJai ya parisirIe, sakasAo dukkhio niccaM // 69 / / vinA-vivAda-jo, guru--La vArivA. natthi kira devaloe vi devasamiIsu avagAso // 70 // jai tA jaNa-saMvayahAra-bajjiyamakajjamAyaraha anno / jo taM puNo vikatthai, parassa vasaNeNa so duhio // 71 // muTu vi ujjava(ma)mANaM, paMceva kariti rittayaM samaNaM / appathuI paraniMdA, jibhovatthA kasAyA ya / / 72 // bIjAnA doSone grahaNa kare che, arthAt pArakI niMdA-paMcAta kare che, AgaLa jaNAvIzuM, tevA jAti Adi ATha madarasthAnake pote agara bIjA dvArA vistAra karavAmAM AnaMda mANe che, bIjA puNyazALIone potAnI lakSamI bhagavatA dekhIne pitAnA manamAM IrSothI baLyA kare che, krodhAdika kaSAyavALo AtmA haMmezAM ahiM ke paralokamAM du:khI ja thAya che. (69). lAkaDI, muSTi AdithI yuddha karanAra, vANIthI kajiyA karanAra, tenI rucivALe hoya, tevA kAraNe kula-gaNa-saMghe pitAnA sthAnethI kADhI mUkele hAya, gaccha--saMgha "Aho Shrutgyanam Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 278 ]. prA. upadezamAlAne navAi bahAra kareluM hoya, tevAne ahiM te kayAMya sthAna na maLe, paraMtu kadAcit devalokamAM janma thAya, te paNa devasabhAmAM praveza karavAno adhikAra maLato nathI. kibliSikAdi deva halakI jAtinA hovAthI temane sabhA-praveza maLato nathI. pitAnA doSanA kAraNe paralokamAM paNa zubha sthAna pAmI zakatuM nathI. ahiM gAthAmAM kula kahe che, "eka AcAryanI saMtatimAM jeo haya, te kula kahevAya, be kulane paraspara vyavahAra-sApekSatA hoya, te gaNa kahevAya. sAdhu, sADavI, zrAvaka, zrAvikAne samudAya te saMgha kahevAya. A pramANe kula, gaNa ane saMghanuM lakSaNa jANavuM. (70) ahiM sudhI mAtsarya-IrSAthI de na hovA chatAM tene grahaNa karanAranA de jaNAvyA. have vidyamAna dene grahaNa karanArane jaNAve che- keTalAka leka-prasiddha evA cerI, pAradArika vagere lakavarjita (nigha) AcaraNa kare che, tyAre te aparAdhI. hevAthI vadha, baMdhana AdithI duHkhI thAya che. je vaLI tevAnI loko samakSa niMdA kare che, te bIjAnA saMkaTanA kAraNe duHkhI thaIne niSphala baLatarA kare che, peTa coLIne zUla utpanna karanAra thAya che. bIjAnI niMdA karIne vagara le-ve pApa bAMdhanAra thAya che. (71) have AvA prakAranA bIjAnA doSahetutAne kahe che-tapa, saMyama, svAdhyAyAdimAM sArI rIte udyama karanAra evA sAdhune ahiM jaNAvIzuM, te pAMca doSa muniguNarahita karanAra thAya che. "Atmahuti. pArakI nindA, rasanendriyanI lupatA, puruSa- strInI sparzendriyano nigraha, krodhAdika kaSAyo. A pAMcamAMthI eka eka doSa hoya, te paNa muni paNuM hArI jAya, te pace doSa sAthe hoya te karyo anartha bAkI rahe?" (72). je tuM gaurava Icchato heya-moTAI pAmavI hoya, te tuM jAte tArA pitAnA guNene prakAzita kara. tArAmAM guNa haze, to loka guNanI ApoApa prazaMsA karaze ja. "hIrA mukhase na vade, lAkha hamArA mola. pitAnA guNane prakAzita karanAra jU laghutAne pAmI." yogAbhyAsa saMbaMdhI vizeSa vAsita thaela buddhivALA mImAMsakamatanA AgevAnane Atmahuti karavAnuM kahevA chatAM paNa temaNe vastuti graMthamAM na karI, ema mAnIne ke, "huM buddhivALo chuM-evI mithyA abhimAna svarUpa pitAnI prazaMsA pite karavI, te pitAnI laghutA karAvanAra chaThuM mahApAtaka che." jene pArakA do ja mAtra bolavAne svabhAva paDe che, teo sarva taraphathI A matsarI-IrSALu che." tevuM biruda prApta kare che, te kadAca chatA doSa bele, te paNa tenA kahevA deSamAM saMdeha thAya che. loko bIjAnA dezo ke guNe eka-bIjAnA hastathI rahaNa kare che, te pitAne poteja doSavALo ke guNavALo kare che. "he. "Aho Shrutgyanam Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArakA dASA na melavA [ 279 ] jihvA ! tuM jamavAnuM ane khelavAnuM pramANu kharAbara jANI le, atipramANamAM bhejana karavAmAM Ave ke, vagara pramANunu ela-mela karavAmAM Ave, te pAchaLathI apathya nIvaDe che ane pustAvAnA samaya Ave che.' je jiAe lAlupatAnA tyAga karyA che, evA mahAsukhanA nidhAnarUpa tene namaskAra thAo. leAlupatAvALI hoya, tA te jheravALI khIranI jema du:khanI khANI che. brahmA, rAvaNu, zaMkara, indra vageree peAtAnI indriyAne jemaNe geApavI nathI, te peAtAnI guptendriyathI ghaNA Dezana-parezAna thayA che. ahiM kAmadevanuM je sAmathya che, tene vicArA, hajAra netravALA tarIke prasiddhi pAmelA indre peAtAnI apayazanI prazastinA staMbha jANe pAte Ate ja thaye.. jema kAyavADAmAM vAsa karavAthI atikra pariNAmavALA anI jAya, tema kaSAyamAM ati Asakti karavAthI narakagatinI prApti thAya che. kAIka nyUna evI pUrva kATI kALa sudhInuM nimA~La cAritra pALIne je puNya ke tsaddhi upArjana karI hAya, tene manuSya muhUta mAtra kaSAya karIne nAza karanArA thAya che. " bIjAnA avaNu - vAda eAlanAranA doSo krIthI paNa jazuAve che -paricAya--mo, phUla, caLeti nedhi nai ivavuM 1 te te pAvak Torsa, para--paravA pheMga zo | 7rU || thaddhA chippehI, aNNAI samaI mA | vaMkA kohaNasIlA, sIsA uvveagA guruNo // 74 // jasta gurummi na bhattI, na ya bahumANo na gaurakhaM na bhayaM / na vi hrajJA na vi. neddo, muhavAseLa ja" tanna ? / / cha // rUsa coijjato, vahaI ya hiyaeNa aNusayaM bhaNio / na ya kahi karaNijje, gurussa Alo na so sIso // 76 // ucillaNa - sUaNa - paribhavehi gaLiya--nukramaNidde ! sattAhiyA suvihiyA, na caiva bhidaMti muharAgaM // 77 // pArakA deSe avavAda eTalavAnA svabhAvavALA, sAcA ke khATA TASAnA ArApa karI DhAkA vacce tene duSTapaNe jAhera kare che, teo te te doSAvALA pragaTa karIne tene mahAdu:kha pamADe che. A kAraNe te dhyeA pApI AtmA hovAthI te dekhavA lAyaka paNa nathI. (73) cchA samajIne jevA prakAranA thavuM joIe, te kahevAnI IcchAvALA cheDavA lAyaka "Aho Shrutgyanam" Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 280 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda duniIta ziSyonA doSo jaNAve che- sta-thAMbhalA mAphaka koine na namanAroabhimAnI, pArakAnA chidro- de LanArA, bIjAnA avarNavAda bolanAra, gurunI AjJA pramANe nahiM, paNa pitAnI svecchAthI vartanAra vacchedI, capaLa havabhAvavALA, sthiratA vagaranA, va-guru samakSa uddhatAIthI javAba ApanAra ane vAta-vAtamAM krodha karavAnA svabhAvavALA ziSya gurunA manane udvega karAvanAra thAya che. je ziSyane pitAnA guru upara bAhya ke atyaMtara bhakti nathI, hadayathI bahumAna nathI, A mArA upakArI pUjya bhavasamudrathI tAranAra che- evI gaurava-buddhi nathI, akAya AcaraNa karatAM gurune bhaya rAkhatA nathI, lajajA nathI, neha nathI, tevA ziSyane gurukuLavAsa sevana karavAthI kaye lAbha thavAne che? jene hita-preraNA karavAmAM Ave, te roSa kare, kaMIka kahe, te manamAM krodha dhAraNa kare, gurunA koI kAryamAM kAma lAgato nathI, te ziSya gurune Ala-ziSya tarIke gaNatarImAM AvatuM nathI. zikSAne ayogya hovAthI te ziSya nathI. zikSA grahaNa kare, te ziSya kahevAya. anuzAsanane pAgya na hoya, te ziSya nathI. (74-75-76) have cAlu adhikAra kahe che- durjana zive udvega pamADe, guru kaMIka sUcana kara ke doSa jaNAve, te pazunya kare, apamAna-tiraskAra kare, vagara saMbaMdhanuM bInajarUrI vacane bola be karyA kare, kaThora vacana mAle, to paNa keSAdika kaSAyone jitanAra suvihita-gItArtha" gurue-munieno mukhazaga-chAyA badalAtI nathI. sAmA kayAyAdhIna kama parataMtra AtmA tarapha bhAvAnukaMpA kare che. (77) tathA mANaMsiNo vi avamANa-caMcaNA te parassa na karaMti / suha-dukkhuggiraNathaM, sAhU uyahi vya gaMbhIrA / / 78 / / mauA nihua-sahAvA, hAsa-dava-vivajjiyA vigaha-mukkA / asamaMjasamaibahuaM, na bhaNaMti apucchiA sAhU // 79 // mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiyaM agavviyamatucchaM / pubdhi mai-saMkaliyaM, bhaNaMti jaM dhamma-saMjuttaM // 80 / / sahi vAsasaissA, tisatta-khutto dayeNa dhoeNa / aNuciNaM tAmaliNA, annANatatru ti apaphalo // 81 / / akkaDa manuSyane khabhe uMcA rahe che, tevA abhimAnI zatruonuM paNa te suvihita sAdhu apamAna vaMcanA karatA nathI. sAdhuone priya ke apriya vacane bAlavAM. te cityanuM ulaMdhana thatuM hovAthI bolatA nathI. jeo mIThAM ke kaDavAM "Aho Shrutgyanam Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAmaNi-tApasanI kathA [ 281 } vasanA koInA pratye haccAratA nathI, teme zA mATe trIjAnuM apamAna-vacanA zA mATe kare? kAraNa ke, samudra mA' sAdhue gA~bhIra hAvAthI zubhAzubha karmonA kSaya karavAnA arzI hoya che. (78) vaLI sAdhu bIjA kayA kayA ane kevA guNavALA hoya che ? -nagna-zAnta svabhAvI, saMyama-vyApAravALA hovA chatAM anatha karanAra evA vyApAra-rahita, hAsya ane bIjAnI mazkarI karavI-te 'nethI vizeSa prakAre hiMta-rAjathA, dezakathA, bhaktathA, zrIkrayA na karanAra, vagara sabaMdhanuM alpa ke adhika temaja pUchyA vagara na AvanAra sAdhue DAya che. (7) pUche, tyAre paNa kevA prakAranuM bele che, te kahe che. sAMbhaLanArane AhlAda karanAra, sUkSma arthayukta, mitAkSaravALu, jarUra hoya teTaluM ja, gava vagaranuM, gaMbhI-tucchatA vagaranuM, pahelAM buddhithI vicArelu tema ja je dhayukta hoya, tevuM vacana Ave. paNa tethI viparIta pApavALuM vacana na mele A pramANe khelanAra sAdhu alpakALamAM mAkSanI sAdhanA kare. kAraNa ke, vivekavALe che. (80) avivekI-ajJAnIne te niSphaLa phleza ja bhAgavavA paDe che, te kahe che-- tAmaNi-tApasa 90 hajAra varSa sudhI, meLavelI bhikSAne 21 vakhata pANIthI dhAinenirasa banAvIne pachI pAraNe bheAjana karate hate. AvuM Akaru` ajJAnI tapa karela hAvAthI ghaNu alpaphaLa meLavyuM. teTaluM tapa jJAnasahita bhagavatanI AjJA pramANe yu" hota, tA hajAra uparAMta sAdhue siddhi pAmI zake. (81) tAlitApasanI kathA A pramANe che-- tAmalipti nAmanI nagarImAM tAmatI nAmanA eka kuTuMbI vasatA hatA. anukrame dhana, dhAnya, ratna, putrAdika kuTuMbathI ati vistAra pAmyuM. kAI vakhate samagra kuTuMbanI ci MtA karate vicAravA lAgyA ke, * A mArA jIvanamAM mane kazAnI paNa nyUnatA nathI. ane zuA putra, putrI, pautrA vagere lana, dhAnya, suvaNa, ratnAdika ghaNI sAmagrI maLI che. mArA jeTale vistAra bIjA kAI pAse hri haze. A sarva tA gatajanmanA dhamatu phaLa lAgavuM chuM. AvA suMdara janmamAM atyAre kaI paNa sukRta upArjana nahiM karIza, te bhAtA vagaranA musAphara jevI puNya-rahitanI mArI gati kevI thaze' nAsI bhejananuM mAtra hAla huM bheAjana karI raheleA chuM. paraMtu te bhejanathI zarIra svastha rahetu nathI. navI tAjI karelI seAI jamavAmAM je AnaMda Ave che, tevA vAsI bheAjanamAM na AvatA nathI. pUrvabhavanu puNya leAgavu', te vAsI. seAjana samAna samajavuM. jo ahiM navuM puNyapAna nahi karIza, tA sukRta karyAM vagaranA huM. nakkI leza-duHkha pAmIza, kaheluM che ke da "Aho Shrutgyanam" Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 282 ] prA. upadezamAlAno gUjanavAda "AyuSya vAyuthI uDatA rU mAphaka caMcaLa che, lakSamI e te nAza pAmavAnA svabhAvavALI prasiddha che, yAvana taruNa nA mana-tara temaja subhaga kaTAkSa mAphaka nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. vaLI A kAyAmAM roganA vega parvata parathI vahetI -nadInA pravAha mAphaka aTakatA nathI. sAMje eka vRkSa para judI judI dizAomAMthI AvI pakSIo tri-vAsa kare che ane savAre judI judI dizAmAM vikhuTA paDe jAya che, tema vajane A bhavamAM judA judA saMbaMdhavALA thAya che ane AyuSya pUrNa thAya eTale judI judI gatimAM potAnA karmAnusAra cAlyA jAya che." - "sanehavALA priyajane uparane sneha vijaLInI mALA-hAra mAphaka kSaNavAramAM adezaya thAya che. (6) A virasa saMsAramAM pravrayA karavAne udyama kara joI. pAMca kasAIkhAnAnI pracuratAvALA ghara-vAsamAM dharma kevI rIte banI zakekahevuM che ke-"khANiyo, ghaMTI, cUlo, pANiyA, sAvaraNa A pAMca gRhasthanI hiMsAnA mATI sAdhana che. tethI gRhastha vargamAM jaI zakato nathI." ema vicArIne pitAnA jJAtijane, mitro, ane sanehIvargane AmaMtraNa ApI bolAvI, bhejana, bhUSa, vAdika ApIne temane satkAra karyo. bhojana karyA pachI tabela vagere pote ApIne, pitAnA putrane pitAnA kuLane vaDe pite sthApana karyo. eka kASTamaya pAtra taiyAra karAvIne ghara, dhAnya, dhana vage ne tyAga karIne tApasanI pAse prANAmita nAmanI dIkSA grahaNa karI. uce che, uMcuM dekhIne praNAma kare, nahiMtara sUrya, caMdra, chaMda, IndrAdika bIjAne, athavA zvAna, pADA, gadheDA vagerene praNAma karavA. - jIvana-paryanta pA sivAya arama tapa karIne pAraNuM karato hato. kASThanA bhikSApAtramAM je zikSA prApta thatI hatI, tenA cAra bhAga pADI, karuNAthI tenA trA, bhAga jaLacara, sthalacara ane khecara jAnavarone ApIne bAkI rahelA eka bhAga bhikSAne 21 vakhata jaLathI joIne te tApasa bhojana karatA hatA. e pramANe 60 hajAra varSa sudhI tIvra tapa ane caraNa karIne, darekane praNAma karavAnI prANAmi dIkSA akhaMDa pALIne te ciMtavavA lAgyo ke "A mAruM zarIra mAMsa ane te vagaranuM thaI gayuM che, haju paNa AvA nirbaLa dehathI dhamano udyama karavA samaya thaI zakuM chuM, te be paga upara ahara besIne parAkranI sAdhanA karu" ema karIne IzAna dizAmAM anazana karIne samAdhithI rahyo. A samaye balI IndranI rAjadhAnI nAtha vagaranI hatI, tyAre baline parivAra pitAnA svAmI thavA mATe kaIkanI zodha karatA hatA, tyAre anazanavidhi pUrvaka ane kaSTakArI agSThAna karIne pahelA te tApasane dekhyA, eTale tenI AgaLa praNAma karIne temanI sanmukha nATaca-mahotsava AraMtho, pu5, vilepana AdikanI pUjAthI sarakAra "Aho Shrutgyanam Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAmati-tApasanI kathA [ 283 ) karI vinaMti karavA lAgyA ke, "he bhagavaMta! evuM praNidhAna kare che, jethI Apa amArA prabhu thAva." balicacAnA Indrane yava gayAne ghaNA mahinA thaI gayA che, to Apa amArA nAtha banIne devanA bhego bhego." tAmali tApasa mAna rahe che, tenuM vacana svIkAratA nathI, pharI pharI prArthanA karI te paNa mauna rahe che eTale tene pitAnA sthAne gayA. " pANInAM mojA uchaLatAM hoya, tevA jaLamAM caMdranuM pratibiMba sthira rahe, tevI AzA kAyA mATe bAMdhavI, kSaNamAM nAza pAmavAnA svabhAvavALuM svapna te sarakhA zarIra mATe lAMbA kALa sudhI avinAzI bhAvanI kalpanA karavI, ane vAyAthI laherAtA davajanA agrabhAga sarakhI capaLa kAyA upara prIti karavAmAM Ave, to te kharekhara parama puruSArtha-dharmano kSaya karanAra thAya che." 23. AvI bhAvanAvALI me mahinAnI saMkhanA karI te mRtyu pAmI atisthira vijaLInA tejanA DhagalA sarakhe IzAna devakano Indra thaze. bala Indrane parivAra paraloka pAmelA tAmaline jANIne krodha sahita tyAM AvIne tenA dehane viDaMbanA karavA lAgyA. atike hAI gaelA du"dhI kAdavathI tenuM zarIra khADIne tenA para gAMdhIne kApavA lAgyA. tenA mukhamAM cUMkavA lAgyA, teTalAmAM avadhijJAnathI te IzAnendrane te jANavAmAM AvyuM. potAnA sthAnamAM rahelA teNe atikepavALI krUra daSTithI temanA tarapha najara karI, eTale tenA aMgamAM agni AliMgana karavA lAgyA. atizaya saLagatI agninI javALAonA bhaDakAthI bharakhAtAM che jemAM sava aMga evA teo sakhata pIDA pAmatA eka-bIjAnA zarIra upara paDavA lAgyA. cha mAsa sudhI AvI tIvra vedanA anubhavatA jemanAM zarIra parezAna thaI gayAM che, evA te vicAravA lAgyA ke, A vedanA kayAMthI AvI che ? tAmati tApasa pite IzAna IndrapaNe utpanna thayA che, te jANIne tarata ja sArI rIte avadhijJAnane upacAga mUkIne vinaMti karavA lAgyA ke, "ame ajJAnathI ApanA gunegAra thayA chIe, amAe tamAre kepa-prabhAva dekhe, mATe amane kSamA Apa. have ApanI kRpA icchIe chIe." pitAne aparAdha pite kabUla karatA hovAthI teonI gADha pIDA dura karI. te ja kSaNe temane pIDAthI mukta karyA. eTale jyAMthI AvyA hatA, tyAM pitAne sthAne pahoMcI gayA. ahiM upanaya A pramANe samaja, teNe lAMbA kALa sudhI tIvra tapa kare che, jenAthI aneka siddhi pAme, paraMtu te tIrthakara bhagavaMtanI AjJA rahita ajJAna tapa hevAthI apaphaLa ApanAra thaye. (33) tAmilatApasanI kathA pUrNa thaI, "Aho Shrutgyanam Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 284 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda ajJAnatapanuM phaLa alpa kema kahevAya che tenA samAdhAnamAM jaNAve che ke, nadI Adi sacitta-aNagaLa pANImAM mikSAne prakSAlana karavI, temAM cha kAyanA jIvanI virAdhanA thatI hovAthI, vaLI te dIkSA, kRti, samRti vagera hisAzAstroe upadezelI hovAthI. te ja vAta kahe che. chajjIvakAya-vahagA hiMsaga-satthAI uvaisati puNo / subahuM pi tava-kileso, bAlatavassINa appaphalo // 82 / / pariyacchaMti a savvaM, jahaTThiyaM avitahaM asaMdiddhaM / to jiNakyaNa-vihinnU , sahati bahuassa bahuAI // 83 / / jo jassa baTTae hiyae, so taM ThAvei suMdarasahAvaM / vagdhI chAvaM jagaNI, bhaI somaM ca mannei // 84 // pRthviI Adi cha javanikAyanI pite hiMsA karanArA ane bIjAone paNa hiMsaka zAstrone upadeza ApIne jIvahiMsA-garbhita arthavALA vedAdi-yajJAdino upadeza karanArA punara zabdathI sarvajJa--zAsanathI parAmukha evA lekoe ghaNe ja AkarA lAMbAkALa sudhI tapa karyo hoya, te te ajJAna-bAla tapasyA hovAthI tAmayitApasanI jema apaphalavALo athavA saMsArarUpa aniSTa phala ApanAra hovAthI niSphala paNa thAya, (82) have ajJAnI lo ke kadAca krodha kare, kaTu vacane saMbhaLAve, te sAdhu temanA pratye kSamA rAkhe, te upadeza ApatA kahe che - jinavacana-vidhinA jANakAra evA sAdhuo ghaNAonAM aneka durvacana samatAbhAve sAmAnI bhAvAtukaMpa karavA pUrvaka sahana karI le che. kAraNa ke, teo jIvAdika padArthonuM svarUpa yathAsthita samajelA che. yathAsthita kone kahevAya, tenuM spaSTIkaraNa karatA kahe che ke- avitatha eTale chIpamAM taDako paDavAthI cAMdInuM viparIta jJAna thAya, tevuM bhramavALuM jJAna nahIM, paNa je rUpe hoya tevuM ja jJAna, asaMdigdha eTale rAtre ThuMDuM dekhe, temAM A puruSa haze ke cADiye tevuM saMdelavALuM ajJAna nahi, te asaMdigdha jJAna kahevAya--ema bhAvArtha samajavo. koI upadrava kare, ke durvacana saMbhaLAve. tyAre sAdhu ema vicAre ke, "sa jo pite karelA karmanA phaLa-vipAko bhogave che. koI aparAdha kare, ke phAyado kare temAM bIje mAtra nimittarUpa kAraNa bane che." athatu sukha-duHkhamAM upAdAnakA, hoya, te pitAnAM ja karelAM zubha ke azubha karma che. aparAdha ke guNa karanAra bIje mAtra nimittakA bane che. samaju AtmA nimitta upara krodha karUM nathI, vagera. jina-vacanathI bhAvita "Aho Shrutgyanam Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAM dhAraNa karavI | [ 285 ] mativALe sAdhu hoya, tene kayAMya paNa akSamA hotI nathI. zaMkA karI ke, "na tA tijorAno" e gAthAmAM kSamAne upadeza pahelAM Apelo che, te vaLI pharI A upadeza ApavAnI zI jarUra ? javAbamAM jaNAve che ke - "ahiM pharI kahevAne doSa nathI, vAraMvAra eka upadeza zravaNa karavAthI krodhAdikanI upazAntino vizeSa lAbha thAya, te mATe kahe che ke - maMtrapadomAM jherane vinAza karavA mATe vAraMvAra te pado bolavAmAM doSa nathI, tema zaga-viSane nAza karavA mATe pharI kahelAM arthapade aduSTa samajavAM. "vAdhyAya, dhyAna, tapa, auSadhamAM, upadeza-ratuti-dAnamAM, chatA guNanI prazaMsA karavAmAM punarukta che lAgatA nathI." bIjA sthAnamAM paNa A ja punarukta upadeza viSayaka kahevuM. jinavacana vidhinA jANakAra sAdhuo ajJAna-bAlatapasvI mAphaka chawvanikAya jIvanA vadhakAra ke hiMsaka zAstrone upadeza karanAra detA nathI. tethI sAdhuo bhAgavatanI AjJA pramANe tapa-cAritra karanAra hovAthI temane mahAphaLanI prApti thAya che. te cAlu adhikAramAM samajI levo. (83) mohathI haNAI gaelI buddhivALA pharI te bAlatapasvIone sArA mAne che, tenuM kAraNa kahe che-je jenA hRdayamAM vartatuM hoya, te tene suMdara svabhAvavALuM sthApana kare che. jema vAghaNumAtA pitAnA nAnA baccAMne bhadrika-kalyANa sukha-svabhAvavALuM mAne che. krodhAdikano upazama thavAthI potAnA baccAne vAghaNu zAnta vezyAvALuM mAne che, paNa vAstavika tevuM nathI. (84) "he haraNa! ahiM siMhaNanA baccAnI vihAranI vanasthalIomAM tRNanA aMkuronA khaMDone saMvarI le-baMdha kara, jenA nahAranA udyamanI lahamIne motInA samUhathI AcchAdita pRthvI prakaTa kare che." A0 zrI ratnaprabhasUri-vicita upadezamAlAnI vizeSavRtti-ghaTTI TIkAnA bIjA vizrAmano A0 mI hemasAgarasUrie karela gUjezanuvAda pUrNa thaye. [540-ga-thA] trIje vizrAma. maf-zAka-kAna-vA-pUmi mALafma sAmidoDavA anno kira majjha vi sAmio ti jAo vigy-kaamo|| 85 // mAtra sAdhu avasthAmAM viveka moTuM phala ApanAra thAya che, tema nahiM, paraMta gRhastha avasthAmAM paNa vivekanuM moTuM kula maLe che, te zAlibhadranI kathA dvArA "Aho Shrutgyanam Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 289 ] bApAne mA samajAI T 286 ] prA. upadezamAlAno gUjarAtuvAda jaNAve che. kathA kahevAthI gAthAne artha samajAI jaze, tethI zAlibhadranI kathA kahe che. (85) zAlibhadranI kathA dhana-dhAnyathI samRddha evuM zAligrAma nAmanuM prasiddha gAma hatuM, tyAM koI vasavavALA zeThane ghara daridra banyA nAmanI dAsI kAma karanArI hatI. te dAsIne saMgama nAmane eka moTo putra hatA, te lekenAM gAya-vAcharaDAne cAvate hate. kaI vakhata saMgama mAtA pAse rudana karI khIranI mAgaNI karatA hatA, tyAre mAtA putrano hAtha pakaDIne samajAve che, paraMtu rUdana baMdha karato nathI, eTale tene dekhI mAtA paNa pitAnA patinuM maraNa karI dhana vagaranI raDavA lAgI. pADozAe ekaThI maLI rudananuM kAraNa pUchayuM eTale hakIkata kahI rudananuM kAraNa nivAraNuM karyuM. te bahena ! A bALakane kazI khabara nathI ke, mArI pAse khIra karavA cokhA, dha, ghI, khAMDa kAMI nathI; eTale pADozaNee maLIne sarva khIranI sAmagrI ApI. mAtAe paNa ghaNA svAdavALI khIra rAMdhI, vizALa thALImAM putrane khIra pIrasIne te bahAranA kAme cAlI gaI. tyAre tenA gharanA dvAramAM traNa guptivALA tapasvI mAsakSamaNanA pAraNAnA divase AvI pahoMcyA. tyAre jemAM guNa-samudAya ekaTho thayo che, te te saMgama vicAravA lAgyo ke, "kharekhara mAro puryodaya keTale uttama che ke, AvA avasare mahAtapasvI sAdhu AvI pahoMcyA che, te A zreSTha samagra khIra temane vaherAvuM. A ja amRta AhAra che." ubhe thaIne moTe thALa sArI rIte laIne munine pratikAbhe che. muni paNa tenA bhAva dekhIne khIra grahaNa kare che. khIra ApIne te e tRpti pAmyA ke jANe AkhA zarIra para amRtathI siMcAya hAya. anumodanA karavA lAgyA ke, kharekhara evA avasara muni AvI pahegyA ke, je vakhate khIrano thALa bhareluM ja hatuM. AnaMdanI vAta banI ke, yunisiMhanA prabhAvathI dAna ApatAM mAro bhAva khaMDita na thayo. thALI khAlI thaelI joine mAtAe pharIvAra paNa khIra pIrasI ane tyAM sudhI khAdhI ke te dharAI gayA. mahAyazavALA tene te rAtre khIra pacI nahi ane te ja divase tyAM vamana thayuM ane mRtyu pAmyA. supAtramAM dAna ApyuM, tethI bhega-samRti-sahita manuSyagatinuM AyuSya bAMdhyuM, supAtra-dAna kAmadhenu, kalpavRkSathI adhika jagatanuM maMgala jayavatuM vate che. have rAjagRhI nagarImAM prasiddha samRtivALA gabhadra nAmanA sArthavAha che. tene dAna-zIlaguNanA saubhAgyAtizayavALI ujajavala yazavALI bhadrA nAmanI jAya hatI. "Aho Shrutgyanam Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadranI kathA [ 287 ] te guNavatI patine priya hovA chatAM manamAM atyaMta duHkhI hatI, kAraNa ke, zuA devAnI pUjA-mAnatA karavA chatAM tene ekeya suMdara aMgavALA putra thayA na hatA. TrAIka samaye te svapnamAM zAlikSetra dekhe che, te samaye du:khanA a'ta ALye haiya tema harSa pAmI, sAthe vAha pAse svapnane matha pUchayA, te teNe jaNAvyuM ke, lAMmA hAtha sahita tane putra-prApti thaze. A pramANe tenA divase ane mahinAme pasAra thatA hatA. aneka guvALA pelA *'gamanA jIva tenA garbhamAM AtmyA. zAlikSetramAM bhAga bhAgavavAne dAhaleA thayA hatA. nirAgI ane zAka vagaranI te pramANe bhega mANavA lAgI. sAza lagnane cega thayA, tyAre bALakanA janma thayA. jANe dayAcalapara sUrya udaya thayA, gAbhadra ane bhadrAe peAtAnA bhavanamAM nirmAMLa cittathI janmAnsava pravartAvai. sainikA, bhATa, cANu vagere hAthamAM akSatapAtra laine vadhAvavA AvatA hatA, teo jayakAra zabda AvatA hatA. timATA zabdothI maneAhara vAjiMtre vAgatAM hatAM, leAkeAne vajra ane mIThAIo temaja kapUra vagere ghaNA suga'dhI padArtho ApavAmAM AvatA hatA. tyArapachI ztramAnusAra bhadrAe tenu zAlimadra evuM nAma sthApana karyuM. jema naMdanavanamAM kalpavRkSa vRddhi pAme, tema prauDhasukhavALA te dararoja vRddhi pAmavA lAgyA. grAmadevanA rUparekhAnI kaseATI samAna navIna yauvanavaya pAmyA. peAtAnA saubhAgyAtizayathI kharekhara jaNe bhUmipara parAdhInatAthI kAI devakumAra AnyA hoya, tema te zeAbhatA hatA. tene samAna vaibhavavALI suvarNa sarakhI kAMtivALI 32 zeTha kanyAo sAthe paraNAvyA, temanI sAthe atizaya bhAgeA bhAmavate hatA, jethI samagraleka atizaya camatkAra pAmatA hatA. pUrvabhavanA tenA pitAne putra para atizaya sneha hovAthI te pitA deva dararoja navIna navIna akhUTa khAvA-pIvAnI divya sAmagrI taiyAra karIne mAkavI Ape che. ane putranA sa* maneAgye pUrNa kare che. vaLI darAja pahevA cAgya kapaDAM netrapaTTa, pratipa%0, rezamI kapaDAM, uttarapa%0, maNi-suvaNa nAM kaDAM, kuDala, mugaTa vagere AbhUSA zAlibhadranA paa'ga nIce rAtre sthApana karatA hatA. vaLI tuMsarUMvATI sarakhI suMvALI taLAI paNa pAtharI jatA hatA. devaleAkamAM deve jema apaththarAe sAthe tema zAlibhadra pAtAnI priyAe sAthe divyabheAga bhAgavatA hatA. vaLI agara, kapUra da sugadhI padArtha1 maheMkatA hatA. sUryanAM kiSNeA paNa tenA aMgapara sparza karI jatA hatA. koIka samaye rAjagRhInagarImAM ghaNI kiMmatI ratnaka khalanA vepArIonA vaNajAra Avela, jee zreNikanA darabAramAM vecavA mATe gayA. kiMmata pUchI, tyAre lAkhA sAnaiyAnuM mUlya jaNAvyu, jethI zreNike temAMthI ekeya kharIda na karI. rAjakuLamAM phrAI lenAra na maLyA, eTale ala vezyA vagara nirAza anedyA paradezI vepArIe "Aho Shrutgyanam" Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] prA. upadezamAlAno gUrjAnuvAda tyAMthI bahAra nIkaLIne bhadrAzeThANIne ghare AvyA. manamAM teo vicAra karavA lAgyA ke, "rAjA je kharIda karI zako nahiM, tene grAhaka have koNa maLavAnuM che? bhadrAe mUlya nakkI karI sarva ratnakaMbalo kharIda karI lIdhI. (25) tyArapachI celArANIne khabara paDI ke, zreNike eke ya ratnakaMbala na kharIdI, eTale celAe rAjAne Thapake ApatA kahyuM ke, eka te ratnakaMbala kharIda karIne mane ApavI hatI. eka jeTaluM mUlya tamane na maLyuM ? zreNika rAjakAryamAM e parAvAe hatuM, jethI tenuM laya na rahyuM. vaLI zreNike te vepArIone Adara-pUrvaka bolAvI eka kaMbalaratna ApavA kahyuM. vepArIoe kahyuM ke, "have ekapaNa bAkI rahI nathI." sarva te bhadrA sArthavAhIe sAmaTI kharIda karI lIdhI. eTale rAjAe bhadrA zeThANIne bolAvI ekanI mAgaNI karI. tyAre bhadrAe kahyuM ke, "rAjan ! meM sarvanA TUkaDA karI zAlibhadraputranI. lAyaone paga luMchavA mATe ApI dIdhA che ane dararoja tene upayoga karaze. suMdara yazavALa zreNika A sAMbhaLIne camatkAra pAmya ane vicAravA lAgyA ke, "kAmadevanI upamAvALe A vaNika zAlibhadra tene pati kevo haze ? sarvathA sukhI pRthvI para rahelA devakumAra sarakhI zobhAvALA tene mATe jarUra dekha joIe. eTale rAjAe bhadrAne kahevarAvyuM ke, "netranA utsavabhUta evA zAlibhadra putrane ahiM lAvo. tyAre bhadrAe kahevarAvyuM ke, "atisukhathALI zAlibhadra tyAM kevI rIte AvI zake? mATe svAmIe kRpA karIne mArA ghare padhAravuM. nirupAya thaIne huM Apane mAre tyAM padhAravAnuM nimaMtraNa ApuM chuM' ema kahIne puruSane teDavA mokalyA. rAjAe temanuM sanmAna karyuM. e viSayamAM rAjAe anumati ApI. bhadrA sArthavAhIe te samaye davajA-patAkA, toraNa, cInAI kiMmatI vastronA caMdaravA, hAra, hIrA, aMjaratna, mANiya, cakacakatAM bIjA ratna jaDita AbhUSaNe zabhA mATe laTakAvyAM. tenA cheDA para laMbUsako ( laTakatA daDA) goThavyA. bhavananI bhI tene ujajavala anAvarAvI, vaLI upara citrAmaNa karAvyA. tema ja suprazasta maMgaLarUpa karatUrInA paMjA (thApA) devarAvyA. manahara vividha prakAranA raMgathI raMgAvali taiyAra karAvI, tenA upara ratnAvalIne sAthi kaza. malilakA mAlatI-pupine gUMthAvI tenI mALAo ane daDAothI suzikSita sthAna banAvarAvyAM. keLanA staMbhanI zreNIo ubhI karAvI. rAjamahelathI eka pitAnA ghara sudhInA mArgo para, dareka dvAra para vastranI paTTIthI aMkita suMdara vR, AmravRkSonAM pAMdaDAnAM banAvelAM teronI zreNI lagADIne mArga bhiti banAvarAvyA. mArga upara vizvanA lAMbA lAMbA paTa banAvIne sUryane DhAMkI dIdhe, caMdana vagera sugaMdhI padArtho ghasIne pANInuM mizraNa karIne sarva sthAna para chaMTakAva karyo. tyAra "Aho Shrutgyanam Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadranI kathA [ 289 ] pachI cakSaNAdika ANIothI prerAelA rAjA sa'nI sAthe tyAM javA mATe taiyAra thayA. hAthI upara ArahaNa karIne leAkAthI rivarelA a'taHpura sahita tamAzA battAvanAra ane page cAlanAra evA parivAra-sahita rAjya zAlibhadrane ghare pahoMcyA. have cAlibhadranI bhaThThAmAtAe leAkeAmAM uttama atimaLavAna zreNika rAjAne sudara svAdavALA dhI Adi snehathI bharapUra sArI rIte taiyAra karela mazAlAthI bharapUra evI rasavatI e banAvAvIne jamADyA. temAM kazI kramInA na rAkhI. tyArapachI navIna nAgaravelanA makhaDa pAnanu' anAvela [mUla mApyuM. marakata, mAtI, mANika, hIrA, tema ja zreSTha su'dara vastranuM leTaTuM ApyuM. have rAjA kahe che ke, * hai mahAsatI ! hajI zAlibhadra kema dekhAmAM AvatA nathI ? tA tene khelAve athavA te eTalAvave rahevA de. te kayAM rahelA che ? te kahA, eTale huM jAte jaIne tene bheTu" (40) tyArapachI bhadrA mAtA gharanA uparanA sAtamA bhUmi bhAgamAM caDIne putranI pAse paheAMcI. ane kahyuM ke, 'ApaNe tyAM zreNika AvIne rahelA che, te vatsa! jarUra tuM tahabhUmi para nIce Ava.' tyAre zAlibhadre kahyuM ke, 'OM mAtA! zreNika je kariyANu tenuM mUlya ane kazI khabara nathI. tamAne je ghaNI ochI-vRtti ki`mata jazuAya, te ApIne kharIda karI hatyA, mAre ekadama nIce AvavAnI zI jarUra che?' mAtA kahe che ke, * huM bhAgyazALI ! A zreNika kArya kharI karavA lAya kariyANuM nathI. te teA tArA ane magadhadezanA moTA mahArAjA che, mATe he vatsa ! nIce utarIne tenI sAthe juhAra kara. sajjanA kaI divasa leAkavyavahAra TALatA nathI, ke ghare AvelAnuM cagya sanmAna-satkAra na kare.' A mAMbhaLIne zAlibhadra vicAravA lAgyA ke, mAre paNa bIjA kAi svAmI che ? ema dhArIne mana dubhANu. sAtamI bhUmithI cheka nIce bhUmitalapara AvI uttama bheTachu ApIne rAjAnA pagamAM paDyo. rAjAe paNa tene ghaNAM nAbhUSaNA ApyAM ane zreNike tene peAtAnA kheALAmAM esADyo. mIThAM vacaneAthI bhAvathI tene ekalALye, paraMtu tenAthI zarIraneA sparza khamI zakAtA nathI, eTale duHkha pAmyA. te vakhate mallikA-mAlatI puSpAnI mALA karamAI gai, te kSaNe! mahAsurakelIthI pasAra karyo. zreNikanA kheALAmAM tenu sukumAra zarIra caLavaLavA lAgyuM, eTale te dekhIne rAjAe kahyu ke, ke putra! tu have tArA zyAne jA have zreNika rAjAne dhAragiri (yAMtrika phUvAzavALA) mahelamAM snAna krIDA kazanavA laI gayA, tyAM vilAsa karatAM karatAM sajAnA hastanuM mudrArana jaLanI aMdara paDI gayuM. ghaNI tapAsa karI paNa hAtha na lAgyuM. bhadrAthI AjJA pAmelI dAsI te 37 "Aho Shrutgyanam" Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290 ] prA. upadezamAlAne gUjarAvAda vAvaDInA jaLane ThAlavavA lAgI, tyAre ghaNAM zo temAM bharelAM hatAM, tenI aMdara rahela A zreNikanI mudrA kALA kelasA jevI oLakhAI AvI. AvAM jhagamagatAM AbhUSaNe tyAga karavAnuM rAjAe bhadrAne pUchyuM. tyAre kahyuM ke, haMmezAM navAM navAM AbhUSaNe zarIra para paherIne bIjA divase nimayanI jema vAvaDImAM phekI de che, te sAMbhaLI rAjA manamAM camatkAra pAmya ane vicAravA lAgyuM ke, A bhadrAne putra pUrvabhavamAM ghaNuM puNaya karyuM haze. have rAjA bhadrAne pUchIne pitAnA maMdire jaIne pavitra nyAya-pUrvaka jaya pAlana karavA lAgyo. (50) have upara AvIne zAlibhadra tava vicAravA lAgyA ke, "kharekhara huM nirmAgI ati pramAdI banI gayo chuM. mArI taruNa taruNIomAM khUbaja Asakti karIne mAruM manuSya-jIvana niSphaLa banAvyuM che. meM pUrva janmamAM kaMIpaNa sukRta-puNya kareluM che, te kAraNe atyAre devatAI bhega prApta karyA che. vaLI mArA manamAM eka vAta khaTakayA kare che ke, "haju mArA upara bIjA svAmI prApta thayA che. ahiM to pUrvabhavamAM upArjana karela puNya-pApanA prabhAvathI ghaNe sukhano bhegavaTe karyo, te have A suMdara bhAva prApta karIne samagra gharma karavAnI mati karuM, jethI mokSa ane svargane mArga saraLa thAya. have te samaye aNaciMtavela-eciMtA jharaNA samAna vicaratA vicaratA dharmacheSa guru padhAryA. samagra senA ane parivAra-sahita zreNika rAjA e tyAM jaIne te gacchAdhipatine vaMdana karyuM. zAlibhadra paNa tyAM AvI pahoMcyA ane AcAryanI gaMbhI2 arthavALI dezanA sAMbhaLI. navIna navIna thatA saMvega-vegathI mananA aneka prakAranA melane dezanA-jaLathI dhoI nAkhe. zAlibhadra gurune pUchyuM, eTale gurue kahyuM ke, "jinezvaranAM saMyamathI sevakabhAva thato nathI. arthAt tArA upara haju svAmIbhAvarUpe zreNika che, te te saMyamathI na thAya." koithI na rokI zakAya tevo virAgya thayA, bhAvamaMgalanI prApti thaI zuhamativALA zAlibhadra bhAvanA bhAve che. manamAM pratrajyA aMgIkAra karavAno daDha nizcaya karIne ghare AvIne mAtAne vinati kare che ke, "he mAtAjI! Aje sUri bhagavaMta pAse atyaMta manohara zamaNu-dharma meM zravaNa karyo, te have nAza pAmavAnA svabhAvavALA bhegothI mAruM citta virakta thaeluM che. te huM te bhegene tyAga karIne nakkI cAritranuM pAlana karIza.' A vacana sAMbhaLI prathama to mAtAne mUcha AvI gaI, paraMtu mUcchamAMthI bhAna AvyuM, tyAre mAtAe kahyuM ke, "vijaLI jevAM vacane tuM na bolIza. mane to tuM mArA mana, netra, jIva, jIvita samAna che. tArA vagara to mArA prANa jaldI palAyana thaI jAya. tArA uparanA atizaya nehAdhIna thaelI tArI patnIone TaLa "Aho Shrutgyanam Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- ---- zAlibhadranI kathA [ 291 } vaLatI dekhIne huM mRtyu pAmIza ane te sarva paNa mRtyu pAmaze. tAruM zarIra te rasavALA tAjA kalala sarakhuM sukumAra che, tethI tuM kaThora cAritra pAlana karI zakIza nahi. mATe utAvaLa na kara." Ama kahevA chatAM paNa vatano nizcaya pheravato nathI. mAtA mATe ni:zvAsa mUkIne dIkSAnI duSkaratA kahe che, to paNa krame krame eka eka zamyAne tyAga karatA hatA. te kharabacaDI kaThaNa zakhyAmAM suI zakAya tevI rIte kAyAne keLavI. pitAnI mAtAne mAnyakArathI, AMsunI dhArAone varasAvatI joIne, jananIe je kahyuM, te tene svIkAryuM. mAtAne te sarva lakSaNavALe eka ja putra hate. te samaye teonA pu ge kevalajJAna-vilAsI zrI vIra bhagavata tyAM samavasaryA. have muSTi-grAhA kaTIvALI zAlibhadranI bahena dhanyasArthavAhanI patnI anyane. zarIre ayaMgana karatI hatI, tyAre rudananA ajaba paDavAthI patie te samaye pUchayuM ke, "tAruM apamAna koNe karyuM che? tyAre pratyuttaramAM kahyuM ke, "he prANapriya! tamo pati che, tyAM sudhI koI mAruM apamAna karI zake tema nathI, paraMtu mArA bhAI zAlibhadra dIkSA levA taiyAra thayA che ane dararoja eka eka zamyAne-patnIne tyAga kare che. eTale bhAgyazALI dhannAjIe tene kahyuM ke, are! jagatamAM te halakA ane kAyara puruSa gaNAya che. je eka ja sapATAmAM sanehane kApI nAkhatA nathI, tenuM nAma paNa koNa le? patnIe pannAjIne kahyuM ke, "je tame kharekhara zuravIra ja che, te Aje kema tame sAdhu thatA nathI?" tyAre teNe kahyuM ke, "huM ATalI ja zaha joto hato ke tuM kaMIka che. have hamaNAM ja tAre mane vrata lete dekhavo." Ama kahetAM te te pharI hazaguNuM rudana karavA lAgI, jANe upara ja AvIne paDayuM hoya, patinA virahamAM baLatI kahevA lAgI ke, "he svAmI ! A te meM tamArI mazkarI karI hatI. kharekhara tame to tamArA bola sAcA TharAvyA. are ! he nAtha! tame mArA kSata upara kSAra na nAkhaze. mane beno viraha ghaNe dusahabhAre thaI paDaze. he prANeza! je tamAre A nizcaya kharekhara sAco ja haze, te huM paNa pratrajyA aMgIkAra karIza." tyAmAM jinezvara bhagavaMtanI uttama prakAranI pUjAo mahatsava karAvyA, bIjA paNa karavA 25 sArabhUta kAryo karyA, sagAM-saMbaMdhIone AmaMtrazu ApI ekaThA karyA, hajAra manu vahana karI zake tevI zibikAmAM besIne dInAdika magsthAne dAna ApatA te zobhatA hatA. jayAM vIra bhagavaMta samavasaraNamAM hatA, tyAM pahe ane patnI sahita devAdhideve tene dIkSA ApI. A pramANe devatAonI sAkSIe prabhue tene dIkSA ApI, te samAcAra zAli- bhadranA jANavAmAM AvyA, eTale te aticiMtAvALA thaI kahevA lAgyA ke, "kharekhara "Aho Shrutgyanam Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUAna [ 22 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda teNe mane harAvyuM, heMDamAM mArI AgaLa nIkaLI gayA. zAlibhade paNa nirupadravapaNe dikSAnI taiyArI karI, jinabiMbenI, saMgha vagerenI pUjA tathA prabhAvanAdi kAryo karyA. navIna navIna aMgamardana, sanAna, vilepana vagere karAvI sudhI haricaMdana rasa vagerethI zabita thayo. vaLI kaDAM, kaMDala, muguTa vagere AbhUSaNothI zaNagArela zveta rezamI vastra paherI, ratnajaDita suvarNazibikAmAM beThelA, apUrva zivasukhamAM lIna manavALe, suMdara vAjiMtranA zadAbara sahita zAlibhadra mahAvIra bhagavaMtanA samavasaraNamAM paheze. bhagavate paNa pitAnA hasta-kamaLathI tene dIkSita karyA. tyAre jANe amRtathI siMcAyA hoya tevA AnaMdita banyA ane tyArapachI zikSA grahaNa karI. zAlibhadra ane dhanya che ane munioe 11 ageno abhyAsa karyo. asaMga evA te baMne bhagavaMtanI sAthe pRvImAM vicaratA hatA. satyamAM ramata evA teo rasanA sarvathA tyAga 25 mahinAnA upavAsa karIne rahetA hatA. vaLI be, traNe, cAra, pAMca mA sanA upavAsa karavAmAM prItivALA, prazama, svAdhyAya, suMdara bAna, zraddhA, vidhi, kaSTakArI anuSThAna AcaravAmAM ja lIna manavALA, jemanA zarIramAMthI ca, lehI, carabI, mAMsa, majajA zoSAI gayAM che, evA te baMne mAtra zuSka hADakAM, nase ane cAmaDIvALA dekhAya che. have sarvanA paramezvara evA vIra bhagavaMta vicaratA vicaratA AnaMdapUrvaka pitAnA parivAra-sahita kamAge te rAjagRhI nagarImAM pahecyA. (75) mAsakSamaNanuM pAraNuM AvI pahoMcyuM, traNagutivALA jyAre vaheravA mATe jatA hatA, tyAre prabhue zAlibhadrane kahyuM, Aje sukhethI tuM mAtAnA hAthathI vaherIza. ghara ghare gocarI mATe pharatA hatA, tyAre baMne bhadrAnA gharanA AMgaNAmAM pahoMcyA, paraMtu Aje bhadrAmAtA putranAM darzana karavA mATe utkaMThita thaelI hovAthI te vahunA ghaNA parivAra sAthe vaMdana karavA cAlI. utAvaLA utAvaLA te sarve tyAM pahoMcavA mATe bIjuM koI lakSya na ApatAM agaNAmAM ubhelA chatAM temane mAtAe oLakhyA paNa nahiM. pAchA vaLIne jyAre prabhu pAse AvatA hatA, tyAre mArgamAM teone mahiyArI-govAlaNe dekhyA. jenA dehamAM prItirAma prasare che. tethI rAmarAja vikasita banelI che, pharI pharI praNAma karIne harSAzru vahevaDAvIne dahIM bharelI eka maTakI upADe che ane stanamAMthI dUdha jharAvatI paherAve che. te uttama munivara dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI zuddhine vicAra karI hitakArI guNayukta dahIM grahaNa kare che. ane prabhu pAse pahoMcIne pUche che ke, " Aje mane mAtAe vaherAvyuM nathI. prabhue zAlibhadrane kahyuM ke, "jeze tene dahIM vahezavyuM, te nakkI tArI gayA bhavanI mAtA che." "Aho Shrutgyanam Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadranI kathA [ 293 ] tyArapachI tenI vicAraNA karatA, prabhune praNAma karatAM tene jAtismaraNajJAna thayuM eTale te kAma karanArA pitAnI mAtA, pitAnuM govALapaNuM yAda AvyuM. zAlibhadra te kSaNe potAne tINa duHkhayuta bhava jA. have pitAnA zarIramAM meda, mAMsa, majajA vagere dhAtuo zuSka banI gaI che. have pitAnuM zarIra sAdhanA mATe asamartha che, eTale mAtAe je dahiM vaherAvyuM hatuM, tenAthI pArANuM karI te ane bIjA dhanyamunie prabhu pAse anazana karavAnI AjJA mAgI. vIra bhagavaMte paNa te baMnene anumati ApI eTale te ja kSaNe te baMne guNanidhio mazAnamAM pahocyA. pAdapapagamana anazana samAdhipUrvaka karIne mananI aMdara parameSThI ane tIrtha sthApana karIne sthiratAthI rahelA che. A samaye vahuonI sAthe bhadrA sArthavAhI prabhunI pAse pahoMcI. prabhune vaMdana karIne pUchyuM ke, "he svAmi zAlibhadra kayAM rahelA che, tyAre bhagavate kahyuM ke, "tAre ghara annA muni sAthe te gayA hatA. cheDI vakhata gharanA AMgaNAmAM rokAIne ubhA rahyA, pachI jANyuM ke, ApaNane nizaMkapaNe oLakhyA nathI. eTale pUrvajanmanI mahiyArI mAtAe mAgamAM dahIM paherAvIne pAraNuM karAvyuM. sarva jIvone khamAvIne ahiMthI sArI rIte jema moTA parvatanI guphAmAMthI kesarI bahAra nIkaLe, tema te nIsarI gayA. (86) pAdapogama anazananI ArAdhanA, parabhavanI sAdhanA karatA ane zremAdhimAM muni rahelA che. eTale manamAM zevALI AMgaNe AvelA putrane na oLakhyAnuM zalya raheluM che-evI mAtA tyAM cADhIne gaI ane jema vRkSa bhUmi para paDeluM hoya, tevA putra munine dekhe che. tyAM ativizALa bhUmibhAgamAM tevI avasthAmAM rahelI kAyAne bhadrA dekhIne sarva vaDuo sAthe namana karIne rudana karavA lAgI ke, "mArA jevI bIjI koNa nibhaMgI che? gharanA AMgaNAmAM AvelA putrane meM na oLakhyA, te nirbaLa kAyAvALAne vaMdana karI vahorAvyuM paNa nahiM. kharekhara mahiyArI te tArI kRtArtha mAtA ke, jeNe mAga mAM he putra! dahiM vaharAvyuM." kayAM haMsA ruMvADAnI banAvelI komaLa zALA, palaMgamAM zayana karavuM ane kayAM kAMkarA, kAMTA, patharAvALA sthAnamAM paDI rahevuM ? kayAM potAnA gharamAM puSpa, kamala, kapUra, kasturI AdinI sugaMdha ane kayAM zmazAnamAM kohAI gaelA maDadAnI atisajajaDa dugadha? kayA taruNIonA taraMgavALA saMgItanA madhura zabdo ane kayAM mazAnamAM ziyALa-samUhanA phekAra za? sukhamAM lAlana-pAlana thaela ane ucharela evA zarIravALA he vatsa! tuM AvA prakAranAM dukha kevI rIte sahana kare che? he dhanya! tuM paNa kharekhara dhanya ja cho ke, atipuNyavaMta evA zAlibhadrane te ekalA sUnA na mUkyA. "Aho Shrutgyanam Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 294 ] prA. upadezamAlAne gujazatuvAda A pramANe karuNu vilApa karatI mahAduHkhAgni pAmatA mAtA saMdhyA-samaye ghare gayAM. tyArapachI te aMte munivare meru paryaMtanI jema atisthira, jIladhyAna karatAM temAM ja ekAgra raMgavALA upasaga-mUhanA sU'saga-mAga'mAM ravabhAvathI ja leza paNa. calAyamAna na thayA. A pramANe temane kSINAyuSyavALA thayA eTale te mane adbhUta sarvo siddhimAM uttama prakAranA deva thayA. tyAMthI mukta thaIne manuSya bhava pAmaze ane nice karIne ahi siddhigati pAmaze. (94) zrI zAlibhadre sandhi pUrNa thayA. sUtra gAthAmAM jIisma eTale candrakAMta, sUryakAMta maNi, kanaka eTale suvaNuM, ratnA-ratnabala vagere, dhana eTale cApagAM jAnavara vagere drujyeA. (85) ye vicAra karIne zAlibhadra gharamAM viSaya tarapha azilASA-rahita thayA, te kahe che-- natine tapa-saMgama 2 te turtha-pALi-mAyALuM / pusiA samadhuritALuM, gatta vepattaLamurviti // 86 // sundara - sukumAla - suhoieNa vivihi aafvasesehi' / taha sosavio appA jaha navi nAo sabhavaNe'vi // 87 // dukara muddhosakaraM, avaMtisukumAlamaharisI - cArayaM / appA vi nAma taha tajja ci accheyaM eaM // 88 // jema manuSya-jIvana pAmIne bAra prakAranuM tapa ane sattara prakArane sathama pALatA nathI, teone hAtha, paga ane mAkRti samAna heAvA chatAM tevA puruSA sevakapaNu pAme che. zAlibhadre e ja vicAra karyo ke, zreNika ane mArAmAM hAtha, patra, AkRtimAM kaMi paNa vizeSatA nathI. tenuM kAraNa ke, pUrva bhavamAM meM kaI paNa tapa, japa, sayama sukRta karyuM" nathI, Ama vicArI teNe cAritra lIdhuM. atirUpavAna ane sukumALa zarIravALA tathA lAlana-pAlana kareDhI indriyavALA zAlibhadre atikaSTamaya AkarzI ugra tapa karIne kAyA evI sUkavI nAkhI ke, jene pAtAnA gharamAM mAtA ke patnIe paNa na eLakhyA. tema ja gharanA nokara-cAkarAe pazu na oLakhyA. (86-87) ati sukumAla mahiSanuM caritra, duSkara ane sAMbhaLatAM paNa rUvADI ubhA thaI jAya tevu AzcayakArI che. peAtAnA dehane paNa evI rIte tyajI dIdheA ke, je sAMbhaLatAM paNa navAI lAge, (88) "Aho Shrutgyanam" Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtisukumAvanI kathA [ 295 ] avaMtisukamAlanI kathA kahe che- ahi avaMtI nAmanI nagarI hatI, temAM uMcA zikharavALA manahara maMdira zobhatAM hatAM. temAM vaLI sArI rIte nRtyAdika mahotsava pravartatA hatA. je nagaranA cauTA, coka, cAra mArgo, hATa vagere sthaLomAM manahara zabda karatI suvarNanI seMkaDo ghugharIovALI pavanathI laherAtI pahalavavALI jANe "sava nagarothI huM caDiyAtI chuM' ema vaja paTo vaDe jANe bIjAne tiraskAratI na hoya! jyAM dvAra para zreSTha senAnA kalaze dIpI rahyA che, jyAM pasaratAM netronI kIkIo dIpI rahI che, bahu pratApavALI je nagarI jetI chatI anurAgI cittavALA pratye hAva-bhAva karatI hoya tevI jAya che. jyAM ghare, dvAre, hATe setu che. sUrionA prabhAve prabhAvita che, temAM brAti nathI, pitApitAnA mArgamAM lAgelAM prasarelA prabhAva vaDe samagra darzane gauravita thAya che. jyAM AgaLa UMcA killAnA manohara tala bhAgamAM haMmezA siddhA-nadIno pravAha vahI rahe che, tribhuvanamAM prasiddha evI jANe sAcI khAI hoya evA laukika kalikALanuM prazasta tIrthasthAna hatuM. tyAM AgaLa jaMgamatIrtha-svarUpa uttama hasti samAna evA zrI Arya suhastisUri ke jeo akhaMDita sthira daza pUrvane dhAraNa karanAra hatA. teo anizcita sukha--pUrvaka vihAra karatA karatA ahiM AvI pahoMcyA. jIvita svAmInI pratimAnA caraNa-kamaLamAM AvI sukha-pUrvaka vaMdanA karI. tyArapachI AcArya bhagavaMte eka muniyugalane nagaramAM sAdhuone utaravA yogya vasatinI tapAsa karavA mATe mokalyA. sAmaMta, maMtrI, sArthavAhane tyAM vasatinI tapAsa karatA bhadrA nAmanI sArthavAhIne -tyAM gayA ane AcArya bhagavaMte amane mokalyA che, te vasati Ape. tene moTA pramANavALuM sAdhune utavA sthAna ApyuM. Arya suhati svAmI tamArA para upakAra kaze, mATe tamo te lAbha le ema kahyuM, eTale vagara-vaparAzanI moTI yAnazALA che. - baMne sAdhuone te trasa, prANu, bIja, pazu, napuMsaka AdithI rahita, ghaNuM vizALa - vasati ApIne te cAlI gaI. tyArapachI te saMghATake AvI sarva hakIkata jaNAvI eTale uttamahati jevI zubhagativALA Arya suhastisUri sarva parivAra sahita bhadrA -zeThANIne ghare AvyA. uttama saMyama ane zuddhamativALA teoe vasatinI anujJA meLavI. sArthavAhI bhadrA zeThANIne kAmadeva samAna kAMtivALa taruNa taruNuonA manane -moha pamADanAra, jenA yauvanane dekhIne tevA zreSTha manahara yauvananI abhilASA karA-vanAra, mahAsarovaranI sevAla samAna atizaya kemala saubhAgyavALo, jema sarovaramAM "Aho Shrutgyanam Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 296 ] prA. upadezamAlAne gUrjAnuvAda kamaLa upa2 bhramaronI zreNI lagAtAra rahelI zobhe, tema mastaka para zyAma kezavALA, pUrNimAnA caMdra sarakhA mukhavALe, sphaTika ane darpaNutala sarakhA gaMDasthala (gAla)nI zobhAvALe, meruparvatanI zilA samAna ane kAmadevanA nirmala pAsA samAna vakSaHsthalavALo vizALa sAthaLa ane kaTIvALo navIna vikasita lAlakamaLa sarakhA hAthapagayukta avaMti sukumAla nAmano putra hatA. himavAna parvata sarakhA nirmala ane uMcA maMdiranA sAtamA bhUmitalapara pitAnI 32 bhArthIo sAthe devakamAM deva-devIonI jema pAMca IndriyanI mukta ratisukhanI kIDA karato hato. koIka samaye rAtrinA prathama paheramAM zrI Arya suhastisUrijI nalinI guma vimAna-viSayaka AgamanuM adhyayana guNatA hatA, tyAre guNAdhika dhIra mahApuruSanI madhura vANI kumAra sAMbhaLI, vicAra karavA lAgyA ke, "A koI kinnara ke tenA keI sevaka haze ke tuMbaru mukune madhura kaMTha haze ?' tenA karNapriya saMgItanA zabdo sAMbhaLI ghaNe tuSTa tha. avaMtisukumAla A madhura savAra sAMbhaLIne sAtamI bhUmithI chaThThI bhUmie nIce hatAM. chaThThI bhUmie spaSTa saMbhaLAvA lAgyuM. eka mAtra zravaNendriyanA viSayamAM ekatAna banI gaye. jema jema zabda kAnamAM praveza kare che, tema tema tenuM haiyuM ane zarIra vikasita thAya che, jema jema AgamanA arthonI vicAraNA kare che, tema tema utarIne nIce nIcenI bhUmie utarI Ave che, Agamana arthe vicAratAM jAtismaraNajJAna utpanna thAya che ane AgalA bhavamAM bhegavela suMdara nalinIkulama vimAnanuM sukha samaraNa kare che. manuSyabhavanA bhegathI virakta thAya che ane ahiMnA sarva sukhane nakkI kedakhAnAnA duHkha svarUpa gaNe che. tyArapachI te ekadama AcArya bhagavaMta pAse paho, praNAma karI be hAthanI aMjali jeDI AgaLa AvI pUchavA lAgyA ke "he bhagavaMta! nalinI gulama vimAnanuM svarUpa prarupatA evA Ape zuM te pragaTa anubhavyuM che tyAre AcAye kahyuM kehuM te uttama vimAnamathI ahiM A manuSyagatimAM nathI AvyA, te paNa tuM jAtismaraNathI jeTaluM smaraNa kare che, te huM sUtranA AdhAre tevuM ja jANI zakuM chuM." "he prabhu! tyAM javA mATe huM ekadama utkaMThita tha chuM. jevI rIte tyAM jaI zakAya teno upAya yathArtha kahe. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, "he mahAsava! dikSAnI zikSAthI tyAM jaI zakAya, te sivAya bIjA koI raste te vimAnamAM na jaI zakAya." te he svAmI! te dIkSA ane zikSA mane atyAre ja Ape, jethI tene yathArtha AcarIne tyAM jAuM.' gurue kahyuM ke, sArthavAha tArI bhadrA mAtAe dIkSA ApavAnI suMdara sammati mane ApI nathI, tethI he vatsa! te huM tane dIkSA kevI rIte ApuM?" "he nAtha ! "Aho Shrutgyanam Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMti sukamAlanI kathA [ ra7 ] zaNavArane paNa have kAlavilaMba huM sahana karI zakato nathI. huM mArI jAte ja dIkSA grahaNa karIza A mAro daDha nizcaya che." A pramANe kumArano daDha nizcaya jANIne, lAbha jANIne "rakhe pitAnI meLe dIkSA grahaNa kare" tethI AcArya dIkSA ApI. sAhasavIra sAdhu thaze. (25) he vatsa! pavitra cAritra tuM pAmyuM che, te jagatamAM lAMbA kALa sudhI tenuM pAlana karaje. suMdara rIte pAlana karavAthI varga ane apavarga-mokSane sAdhI ApanAra thAya che. navIna sAdhune namaskAra karIne vinayapUrvaka jaNAvyuM ke, "he svAmI! huM Aje ja tene sAdhIza, nalinI gulma vimAnanA bhega-sukhano atizaya utkaMThita anele atyAre ja manuSya-AyuSyathI mukta thaI tyAM prayANa karuM chuM.' have avaMtisukumAla muni guru pAsethI nIkaLyA, beDI kaMthArI bAvaLanAM kAMTALAM jaMgalamAM pahaye. dAjhelA vRkSa zAkhA mAphaka suMdara yaza vistArato sAhasavIra tyAM jamIna para paDayA. mArgamAM pagamAM kAMTA bheMkAyA hatA, tenA lehInI, gaMdha AvavAthI aneka nAnA baccA sahita eka ziyALaNe tyAM pahoMcI. pagathI eka mAjI riyALaNuM ane bIjI bAju tenAM baccAo zatre te muninA zarIrane bhakSaNa karavA lAgI. pahelA pahoramAM DhIMcaNa sudhIne, bIjA pahoramAM sAthaLanA agra bhAga adhI, trIjA pahore nAbhinA bhAga sudhI ziyALe muninA dehanuM bhakSaNa karyuM. ritharamanavALA muni A samaye paMcatva pAmyA. - anityAdika bhAvanA bhAvatA, deha-pIDA sahana karatA, koI u5ra ke ziyALa upara kepa na karatA navIna puNayopArjana karI puNyanI khANa samAna nalinI guma vimAnamAM utpanna thayA. avadhijJAnane upaga mUkIne te jJAnI dekhe che, te rAtre masANamAM pitAnuM ardha-khAdheluM zarIra kaMthArI vanamAM dekhyuM. baccAMo sahita ziyALe adhe phelI khAdhela zarIra upara kastUrI, kesara, puSpakamalathI mizrita nirmaLa jaLavRSTi karI. vaLI te sthaLe pitAnI devAMganAo sahita AvIne pitAnuM zarIra tyAM sthApana karIne tyAM capaLa atitINa lAkha kaTAkSa karatI vikasita zirISa-pu5 sarakhI sukumAlA zarIravALI, sthira vizALa stanavALI asarAo sAthe tyAM AnaMda mANavA lAgyo ke, A zarIra dvArA A devaloka meM prApta karyo che. vaLI zreSTha kalpavRkSanAM puSpa ane maMjarIyukta, bhAvanA caMdananA ghaselA vilepana karavA pUrvaka rAga-zeka vagarane te navIna deva pAMca Indriyone anukULa evA ghaNAM bhAga ane upabhoga bhegavavA lAgyo. tyAM navinIgulama vimAnamAM ekAgra manathI viSayAsakta banI tema ja naMdIzvarIpe jaIne asaMkhyAtA varSo sudhI prabhu mahotsavanA mahimA karaze. A bAju sukumA kumAranI bhAyI pitAnAM netre vizALa karIne vAsabhavanamAM 38. "Aho Shrutgyanam Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ra98 ] prA. upadezamAlAno zanivAra ane mArgamAM tapAsa karavA lAgI, rAtrine pahora pUrNa thayA, chatAM pAchA na AvyA, tyAre AMgaNAmAM tapAsa karavA nIkaLI. gharanI aMdara pharIne joI vaLI paNa kayAMya patine na dekhatAM hadayamAM dhA paDo. rudana karatAM karatAM sAsune hakIkata jaNAvI ke, ghaNI tapAsa karI paNa nAtha kayAMya dekhAtA nathI." sArthavAhI pite gharamAM, bahAra, bagIcAmAM juve che, paNa dekhAto nathI, patnIone samUha ekaTho maLI rudana karavA lAgyo, parijana, vajana nehI saMbaMdhI dareka zeka karavA lAgyA. zrI AhastisUrie sArthavAhIne bolAvIne rudana baMdha karAvIne rAtrie banelA vRttAntane sArI rIte kahI saMbhaLAvyuM. te sArthavAhIe kahyuM ke, teNe yukta karyuM, pitAnI meLe ja virAgya pAmya, pite ja viMga grahaNa karyuM, loca paNa mastake pote ja karyo ane pachI tame dIkSita karyo, temAM kazuM ayukta nathI karyuM. gharamAM rahIne dharmakriyA kaI karI zakAya ? pharI pUchayuM, "he svAmI! te atyAre kayAM haze? matta hastI sarakhA te vIra sAhasikane vaMdana karuM" gurue divyajJAnarUpa zrutane upaga mukyo ane kahyuM ke, teNe aDelapaNe mahAupasarga sahana karyo che, e sarva hakIkata jaNAvI. eTale sarva vahunI sAthe sArthavAhI navIna sAdhunA caraNanI sevA mATe cAlI. jyAM te masANanuM sthaLa dekhyuM, eTale mahAzakAgathI kaleza pAmyA. pitAnA tatkALa jamelAM baccAM sAthe ziyALe aI khAdheluM zarIra kaMthArInA kAMTALA jaMgalamAM dekhyuM, eTale poka mUkIne mahArudana karavA lAgI. tenA parivAre paNa azrudhArA vahana thAya tevAM moTAM rudane kayI. he vatsa ! he vatsala ! he catura putra! guNomAM agresara ! amArA pratye AvuM kArya kema karyuM? huM kevI mahAanarthamAM-duHkhamAM paDI, mArA jevI bIjI koI saMsAramAM AvA mahAduHkhavALI nathI. he nirmaLa hadayavALA suMdara cAritra karavAmAM ziravIra ! mane krUra yamarAjAe uMDA kUvAmAM dhakelI dIdhI, meM ke vahuoe tArA sarvathA kaI avinaya karyo nathI." A pramANe tenA guNenuM smaraNa karIne dIrdhakALa rudana karIne pahelAM je te sAdhunA zarIranI deve pUjA karI hatI, tenI pUjA pharI kI. kAlAguru, caMdana vagere sArA padArthothI satkAra karI te vanamAM te sAdhunuM tIrtha sthApyuM. vahAnI sAthe sipA mahA nadInA kinAre jaIne netramAMthI lagAtAra azru vahI rahelAM che. A pramANe mahAmuzkelIthI tene jaLAMjali Ape che. putranA viga-zekathI jalatI koI prakAre paDatI-AthaDatI pitAnA ghare pahoMcI. mahAAThaMdananA zabdathI AkhuM bhavana bharAI gayuM hoya tevA zabdo sAMbhaLIne A suhastie AzvAsana ApatAM kahyuM ke, "he dharmazIle! tuM ATale adhika zoka kema kare che, atizaya zeka karavo, te vivALA mATe amaMgala gaNAya, mATe zokane tyAga karo, zoka karavAthI koI jIvate thAya che? athavA zarIra pIDA karavAthI koInA "Aho Shrutgyanam" Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMti sukumAlanI kathA [ 299 roga cAlyA jAya che ? (50) bhava-vyAdhi maTADavA mATe dharmanuM auSadha mahAnamanahara che. zekAdika kudoSane dUra karavAmAM dharma uttama maMtra che. be prahara mAtra dIkSA pAlana karanAra tamAre putra dharmanA prabhAvathI te nalinI - guma vimAnamAM moTo deva thayA. A pramANe dhamAM dezanA zravaNa karIne suMdara prazasta mativALI sArthavAhI bhAvathI vairAgyavALI banI. vahuo sahita gharathI nIkaLI tata ja dIkSA aMgIkAra karI. vahuomAMthI eka vahu garbhavatI hatI, teNe dIkSA na lIdhI. tene gRhavAsamAM rokI, teNe samaya thaye, tyAre suMdara putrane janma Apyo. rohaNAcalanI khANamAMthI hIre hAya tevA putraratnane janma Apyo. jema vana jhADImAM AmravRkSa vRddhi pAme, tema dararoja A bALaka vRddhi pAmavA lAgyA potAnA pitAnuM caritra sAMbhaLIne cittamAM camatkAra harSa pAmyA. te vana-pradezamAM pitAnA pitAnI mUrti sArI rIte ghaDAvIne taiyAra karAvI, sArA muhute tenI sthApanA karAvI. pAdapapagama anazana karela hoya ane bALaka sahita ziyALa tenA zarIranuM bhakSaNa karatI hoya, tevI mUrti bharAvI. tenA upara manahara zikharavALuM uMcuM devaLa karAvyuM. tyAM AgaLa nivedya dharAvavAM, pUjA karavI, mahesava, nRtya vagere dararoja karAve che. kAlakrame te tIrtha tarIke prasiddhi pAmyuM, have ke tene mahAkAla tIrtha tarIke Aje paNa oLakhe che. Aje paNa muni ane ziyALa baccAM sAthe vidyamAna che. (57) ati sukamAla sadhi pUrNa thaI. have gAthAne arthe vicArIe, temAM gAthAnA pUrvArdhane artha pragaTa che, paraMtu gAthAmAM "uddhosa" zabda dezI zabda che. te zabdano artha e thAya che ke - AvuM AkaruM duHkha dekhIne bIjAnuM zarIra kaMpI jAya che. ruMvADA khaDAM thaI jAya tevA arthane kahenAra A zabada che. uttarArdhamAM to Atmazabdane artha bahirAtmA zarIra artha le. aMtarAtmAne tyAga kare azakaya hovAthI. tethI karIne AtmAne zarIrane kathAmAM jaNAvyA pramANe tyAga kare che, te paNa Azcarya che. bIju ahiM temane bhoganI abhilASA hovAthI dikSA grahaNa karanAra mATe te aupacArikI maharSitA jaNAvelI che. kAusagya karela sUkozala munine vyAghI bhakSaNa karI gaI, tene maharSi kazA samAna ahIM te samAnatA samajavI. (88) athavA te je Azcarya kahyuM che, te paNa nahiM, kAraNa ke 3chaTha-zarIra-dhA, ano nI sIrama . dhammarasa kAraNe suvihiyA sarIraM pichaDuti // 89 // egadivasaM pi jIvo, pavvajjamuvAgaoM anannamaNo / jai vi na pAvai mukkhaM, avarasa vemANio hoi / / 90 // "Aho Shrutgyanam Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 300 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda sIsAveTeNa sirammi, veDhie niggayANi acchINi / meyajjassa bhagavao, na ya so maNasA vi parikuvio // 91 / / jemaNe zarIra ane gharano tyAga karyo che. jIva judo che ane A deha tenAthI alaga padArtha che- AvA prakAranuM bheda jJAna jemane yathArtha thaI jAya, tevA suvihita puruSe dharmanA kAraNamAM zarIrane paNa tyAga kare che. A zarIra-saMbaMdha mAtra A bhava-pUrate che, zarIra te dareka bhavamAM navuM navuM maLavAnuM che, paraMtu zarIra khAtara dharmane tyAga karIza, te pharI dhama maLavo durlabha che. tethI uttama samaju vivekI puruSe zarIranA kAraNe dharmane tyAga karatA nathI, mATe prANanate paNa dharmane tyAga na kara. (89) zaMkA karI ke, avantisukumANe mAtra teTalA TUMkA kALamAM tevuM vimAna kema meLavyuM te mATe kahe che - je bIjA koI paNa sAMsArika padArthamAM mana na rAkhatAM dikSAnI aMdara ekAgra manavALA thaI eka ja divasa mAtra tenuM pAlana kare, te kadAca saMghayaNa-kSetrAdinA kAraNe mokSa na pAme, te paNa te dIkSAnA prabhAvathI cAra prakAranA deva pikI sahuthI caDiyAtA evA vimAnika devalokane avazya pAme ja. api zabdathI eka muhUta mAtramAM pazu, ahiM ananya mana paNe eTale dhamakAna vadhatuM ja jAya, tenI pradhAnatA, zubha karma upArjana karavAmAM vizeSa hetu hoya te dharmasthAna che. (2) sAMsArika-pautika-IndriyonA anukULa viSayo meLavavArUpa bASTi rAkhIne sAdhue pUrva phroDa varSo sudhI karelA tapathI muktine prApta karI zakatA nathI, paraMtu lokarine tyAga karIne mAtra eka dharma ja karavAnA kAmanavALo te ja divase dIkSA lIdhI hoya, tevA bhAgyazALI te mukti meLavanAra thAya che." "pUrva koTha varSo sudhI tapanuM sevana kare, jApa kara, yogenuM sevana kare ane sAdhanAo karyA kare paraMtu kSaNavAra aMtamuhUrtanuM yathArtha dhyAna karavAmAM Ave che tevAne kSaNavAramAM siddhi prApta thAya che." avantisukamAlanI jema bIjA paNa tenA cAritravALA duka"uddho" karanAruM caritra kahe che. cAmaDuM palALIne tenI vAdhara mastaka para vIMTALI taDakAmAM ubhA rAkhyA, jethI sukAtI vAdhara kheMcAvA lAgI, baMdha sakhata thavAthI ane bahAra nIkaLI gaI, chatAM paNa metArtha muni bhagavaMta vAdhara bAMdhanAra sonI upara manathI paNa kupita na thayA. A gAthAno bhAvArtha metAryamuninI kathAthI samaja. te A pramANe- sAketapura nagaramAM jina dharmanA anurAgI vezyA ane ekate tenA ja manavALA caMdrAvataMsaka nAmane rAjA hato. rAjAne kIrti ane pRthvI upara vizeSa prIti haya, tema A rAjAne suMdara aMgavALI be patnIe hatI. temAM prathamanuM nAma sudarzanA ane bIjInuM nAma "Aho Shrutgyanam Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matAya muninI kathA [ 301 ] priyadarzanA hatuM. prathama patnIne samudra sarakhA ga'bhIra sAgaracaMdra putra hatA, tema ja pArakAM kArya karavAmAM bahAdura evA bIne munica'dra nAmanA putra hateA. bIjI patnIne zudra ane malacaMdra nAmanA be putro hatA. temAMthI rAjAe sAgaracaMdrane yuvarAja banAvye. municaMdrane kumAranA bhAgavaTA mATe ujeNI nagarI ApI. tyAM jaine te potAnA svajana mAphaka praznanuM pAlana karatA hatA. C kAIka samaye aMtaHpuramAM rahelA mahArAjA citavavA lAgyA ke, hajI devI AvI paheAMcI nathI, tyAM sudhI huM kAusaggamAM ubhe rahuM, ' jyAM sudhI A dIpazikhA dIpe che, tyAM sudhI mArA kAusagga Do.' A pramANe ubhA ubhA te rAjA mithunI pUtaLI mAphaka zeAlatA hatA, rAtrinA eka pahAra pasAra thayA, tyAre dIpakatu teja ghaTavA lAgyuM. tyAre dAsI vicAravA lAgI ke, rAjA aMdhakAramAM kevI rIte ubhA raheze ? ema dhArIne te dAsIe te dIpakanA bhAjanamAM pUNa tela bharyuM". tyAre ketugrahanI mAphaka te dIpakanI zikhA nizcala anI gaI. rAjAe paNa abhigraha grahaNa karelA hovAthI kAusagga na pA. manamAM dhama dhyAnanA dIpaka spardhA karatA hoya tema maLavA lAgyA. A pramANe bIjA, trIjA paheA2mAM paNa dAsIe dvIpakamAM tela pUryu, jethI cAre paheAramAM ratnAMkuranI jema akha~ lita dIpaka elavAyA vagaranA cAlu ja rahyo, atisukumAra zarIravALA rAjAnA sa- gamAM rudhira bharAI gayu ane vedanA pAmele! te Atma-bhAvanA bhAvavA lAgyA. 8 huM jIva ! A vedanAthI zarIra ane gAtre levAI jAya che, temAM tArA AtmAne kayuM nukazAna thavAnuM che ? A zarIra teA AtmAthI judI vastu che, vaLI te kRtA evuM che ke, cAhe teTalu' zarIranuM' lAlana-pAlana karIe, te paNa tene karelA guNanI krimata nathI ane game tyAre AtmAne ge| Ape che. huM AtmA! jIvAne je apratiSThAna nArakImAM vedanA bheAmavavI paDe che, tenA anaMtamA bhAganI A vedanA che ane vedanA sahana karavAthI AtmAne anaMta zuSu nirjarAnA mahAlAbha thAya che. " divasa ane rAtrirUpI ghaDAnI mALA lekanAM AyuSyajaLane grahaNa karIne caMdra ane sUryarUpI baLA kALarUpI arahaTTane bhamATe che" jema jema ati sajjaDa pIDAthI prANA 5rezAnI pAme che, tema tema tenA pApa bhALavA samaya eve dhyAnAgni vadhAre pradIpta thAya che. snehathI dIpaka vadhAre jaLatA phyo, tyAre A rAjAnI AvI dazA thaI! ema jANe dvIpakanA upara kopAyamAna thaIne aruNeAya thayA. dIpaka elavAi gayA, tyAre rAjA paNa nirvAsune AkramaNa karavA mATe kAusagga pAre che, paraMtu tenAM aMge evA jakaDAI gayAM ke cAvatAM nathI, paga uMcakaye, eTalA mAtramAM te pRthvI upara paDyo ane gabaDI paDyo. paca parameSThinuM, nila dhyAna karatA nizcala cittavALA te devalAke gayA. te "Aho Shrutgyanam" Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 ] prA. upadezamAlAno javAda devaloka pAmavAthI sAgaracaMdra ghaNuM dAruNa duHkha anubhavavA lAgyo. mANettara kriyAo karIne priyadarzanA sanmukha kahevA lAgyA. pitAnI jaya dhurA mAphaka tArA putrane pazu Aja sudhI dhAra karI zakhyA. he mAtAjI ! tArI sammattithI have huM dIkSA aMgIkAra karIza. ma2Na aMtavALA saMsAra-sAgaramAM je kaMI paNa sAbhUta padArtha hoya, te mAtra pravajyA ja che. hAlAhala jhera sarakhA ane saMsAranA jhagaDAthI gabharAelo huM pratrajyA rUpa amRtapAna karIne sukhI thaIza. " are ! A saMsArarUpI jALane kriyAkrama kaI viparIta che. jALathI jaLacara jaMtuonuM baMdhana thAya che, paraMtu jALavALo ghIvara-mAchImAra paNa karma-jALathI baMdhAya che." A jagatamAM aneka zarIradhArI prANIone vividha prakArano java-samUha che, tene viSe A karmavipAka praveza kare che ane nATakamAM sUtradhArathI mAMDI sarva sene vistAra dekhavAmAM Ave che, tema A bhavarUpI nATakamAM mRtyune rokanAra koIpaNa hetuM nathI." (25) have priyadarzanA kahevA lAgI ke, "A rAyadhune tuM ja vahana kara, kumAre A bhAra vahana karavA mATe kevI rIte sAhasa kare? te guNanA sAgara pratye caMdra samAna evA sAgaracandrane sAmaMto, maMtrIo, mAMDalika rAjAe, zeTha, sArthavAha dareke maLIne rAjyagAdIe sthApana karyo. pitAnA rAjyamAM anyAya-anIti pApanuM vajana karAve che, sajanane sukha karAvI Ape che, samyaga prakAre dhamane jANe che, tema ja dujanA lokone paNa barAbara oLakhI rAkhe che. IndranI jema hAthInI khAMdha para besIne sarva senA-parivAra sAthe rAjA rAyavADIe (rAja pATikAe) nIkaLyA. AvA prakAranI jAnI apUrva zobhA ane aizvarya dararoja dekhatI IthanI rAkhathI vyApelI priyadarzanA A pramANe ciMtavavA lAgI aho ! lahamIno prabhAva kevo che ? A mArI zakyanA baMne putro mahAsamRddhi sAthe rAjavADIe kevA AnaMdathI hare phare che. arere ! huM kevI haNAelA. bhAgyavALI ke, te samaye mane rAjaya ApatA hatA, chatAM meM putro mATe tene svIkAra na karyo. mArA pitAnI ja dumati mane naDI. je te vakhate maLatI rAjyalakSamI svIkArI heta, to mArA aMgathI utpanna thaelA mArA putra A lakSamI ane rAjazobhAthI kevA sArA zobhA pAmatA hatA. lokonI kahevata meM Aje satya sAbita karI che- "je apAtuM na svIkAre, te pachI mAne te paNa na maLe." haju Aje paNa kaMI nAvA pAmyuM nathI, jhera ApIne sAgara rAjAne mArI nAkhuM. jethI karIne A rAjalakSamI mArA putrane viSe saMkrAnta thAya. e pramANe tene mArI "Aho Shrutgyanam Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya muninI kathA [ 303 ] nAkhavAno nizcaya karIne tene mAravAnAM chidro baLavA lAgI. athavA te strIono dhaMdhA-vyavasAya AvA prakAra hoya che. keIka samaye rAjavATikAmAM rokAelA rAjAnA bhojana-nimitta atisugaMdhI ciMkesariyA lADu laIne dAsI jatI hatI, tyAre priyadarzanAe bUma pADIne tene bolAvI ane kahyuM ke, "are! eka lADu to mane jevA A5, jethI jANuM ke A lADuo kevA che? AgaLathI jherathI bhAvita karelI hatheLIo vaDe teno sparza karIne, lADunI badhI bAjuo upara jheravALA hAtha pheravI pharI kahyuM ke, aho ! ATalA sugadhI che! ema kahIne pAcho ApI dIdhe, te laIne te dAsI tyAM gaI ane rAjAnA hatamAM te arpaNa karyo. hAthamAM rahela modakavALo te guNabhaMDAra rAjA vicAra kare che ke, "nAnA bhAIe najIkamAM bhUkhyA hoya ane mArAthI ekalAMe te kema khavAya, te lADunA be khaMDa karIne eka tene Apyo ane bIje piote khAdhe. tIpha bhUkhathI durbala kukSivALA jema jema te khAvA lAgyA, tema tema jheranI laharIo tene jaladI zarIramAM vyApavA lAgI. Ama aNadhAryuM thavAthI rAjA camakaze ane tarata vaidyone bolAvyA. viSa nAza karanAra evA vaidyoe tatkALa AvI temane svastha karyo. tyArapachI rAjAe dAsIne bolAvI ane pUchayuM ke, "he duSTA ! pApiNI ! sAcI hakIkata bola ke, A aghaTita AcaraNa konuM che ?" dAsIe kahyuM ke - "AmAM huM kaMI jANatI nathI. bIjA koIe A de paNa nathI. mAtra huM ahiM AvatI hatI, tyAre priyadarzanA rANIe mane bolAvIne mArI pAse AdarapUrvaka lADu jevA mATe mAgyA hatA. "A mAtA che." ema mAnIne meM tene mAgyo eTale jevA A hato. pitAnA hastapalavathI vAraMvAra ghaNA samaya sudhI sparza karIne "atisuMdara che" ema AnaMda hadayavALIe pharI pAcho ApI dIdhe. rAjAne nirNaya thaI gaye ke, "nakkI te pApiNIe A duSTa IrachA karelI che. mane mArI nAkhIne rAjayalakSmI potAnA putramAM saMkrAnta karavAnI IcchA kare che. kulIna nArIo hovA chatAM temanI tucchAdhika buddhine dhikkAra thAo. mAtA hovA chatAM mArA sarakho bhaktivALo putra hovA chatAM mArA pratye A mAtA AvuM aghaTita vartana rAkhe che! mArI pitAnI janetA karatAM paNa tenA tarapha vizeSa gaurava jALavuM chuM, paraMtu A te vairI jema mArA tarapha AvuM AcaraNa kare che? (50) "je mATe AzIviSa sapanI dADhAmAM, viMchInA kAMTAmAM haMmezA jhera paheluM hoya che, tema mahilAomAM hamezAM nakakI duzcaritra raheluM che." tyArapachI priyadarzanAne bolAvarAvIne tenA sanmukha sAgaracaMdra rAjAe kahyuM ke, A tamAruM ja duzcaritra che, -tame pragaTapaNe mArA moTA mAtA cho, te vakhate tamArA pagamAM paDIne huM tamane rAjaya "Aho Shrutgyanam Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda arpaNa karato hato. have tame AvuM vartana kare cho! je te vakhate huM sAdhu thaI gayo hate, to kRtakRtya thayela hatuM, kadAca atyAre huM AvI rIte bALamaraNathI mRtyu pAmyo hate, te mArI gati kevI bagaDI jate ? putronA upara A krodha ThAlava te tamAre adhama vyavasAya che. e te sAruM thayuM ke, tarata meM jhera dUra karAvanArI cikitsA karAvI. pitAnA bhAvanI mukatI rAkhyA vagara durjana puruSo game tevI avaLI pravRtti kare che, teo sAcI zikhAmaNa zIkhatA ke mAnatA nathI, ane kedI ke coranI jema strIo game tevuM sAhasa karatAM aTakatI nathI. jo ke, tevA durjana lokonAM ciMtavelAM koI kAryo jagatamAM siddha thatAM nathI. "ghaNA bhAge je khADo chede che, te temAM je bIjA mATe azubha ciMtave che, te azubha pitAnA upara AvI paDe che." tyAra pachI te rAjAe sukha pUrvaka guNacaMdrabhAIne tarata ja rAjaya ApIne jagatamAM yaza-prasara vadhAranAra evA sAgaracaMdra sAdhu thayA. guru pAse grahaNa-Asevana zikSA grahaNa karIne saMvijha-gItArtha thayA. ekAkI pratimA dhAraNa karIne pRthavImaDalamAM amRtanA pravAha mAphaka vicAravA lAgyA. have koIka samaye ujeNI nagarIthI vihAra karatuM karatuM sAdhunuM yugala AvI pahoMcyuM. temane A sAgaracaMdra mahAmunie sAdhu, caitya, saMgha ane loko dharma kevI rIte kare che ? ItyAdika samAcAra pUchayA. tyAre be munioe pratyuttara Apyo ke, cetya gRha-derAsaromAM uttama prakAranI arcA-pUjA thAya che, caturvidha saMgha paNa sArAM sukRta kare che, jagatamAM tyAMno saMgha mATe ane pUjya che, municaMdra rAjA jinendranA zAsananI prabhAvanA ane dharmanI unnatinAM kAryo kare che. mAtra eka ja khAmI che ke, zajaputra ane purahitaputra baMne mitre maLI sAdhue jyAre AMgaNAmAM Ave, tyAre temanI mazkarI-ThaThThA kare, tADana kara, deDAve, pADI nAkhe, e pApI che ke, sAdhunI viDaMbanA karavAmAM kazI kacAza rAkhato nathI. A sAMbhaLIne sAgaracaMda muni pitAnA nAnAbhAI municaMdra rAjA upara gusse thayA ane ciMtavavA lAgyA ke, A mAro bhAI keTalA pramAdI che ane khoTA vyavahAra karanArI che ke, je potAnA kumAra putranI upekSA kare che. te mahAtapasvI prApta audha karatA ujeNI nagarIe pahoMcyA. tyAM AgaLa sthAnika sAdhuo hatA, temaNe AmanI pathAgata sAcavI. gocarI lAvavAne samaya thaye, tyAre navIna AvelA munine te sthAnika sudhu temane mATe AhAra lAvavAnuM pUchavA gayA ke, tamArA mATe ame AhAra letA "Aho Shrutgyanam Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitA muninI kathA [ 305 ] -- AvIe. tyAre te munie kahyuM ke, "huM te AtmalabdhivALo hovAthI mArA AhAra huM jAte ja lAvIza, to mane tevAM kula batAve ke, jyAMthI huM gocarI lAvI zakuM." te AcArya tene eka nAno sAdhu ghara batAvavA mATe mokalyo. te bALamunine pratyenIka ane bIjAM kula kayA gharA che? te pUchIne bALamunine upAzraye pAchA mokalIne te muni pelA purohita-brAhmaNane ghare gayA. dvAra pradezamAM ubhA rahIne moTA zabdathI dharmalAbha bolyA, te samaye brAhmaNabhAya, bahAra AvIne munine dhImethI vinaMti karavA lAgI ke, "he sthavirya! Apa. dhImA pagalAthI ane maunapaNe vahorI jAva, utAvaLA moTA zakka karavAthI tephAnI aTakacALA rAjakumAra ane purahita kumAra sAMbhaLa. khabara paDaze te nAhaka tamane herAna karaze. tyArapachI muni vadhAre moTA zabdothI uMcA kAna thaI jAya tema bolyA ke, kumAranI pAse jaIne paNa dharmalAbha saMbhaLAvIza. eTalAmAM te baMne kumAre bahAra AvyA ane ekAMtamAM laI jaIne munine. kahevA lAgyA ke, "he vRddha kAyAvALA Aya! tame nRtya karavAnuM jANe che, te jaldI nutya karI batAve, jethI prasanna thaIne tamane ame dUdha, khIra, khAMDa, puDalA vigere bhikSA ApIzuM." hasatA mukhathI muni kumArane kahevA lAgyA ke, "tamane huM avazaya prasanna karIza. huM sArI rIte nRtya te karI zakuM, paNa e sAthe vAjiMtra arAbara kaI vagADe che. teoe kahyuM ke, "amo saMgItane pATha sAthe bAlIne sArI rIte vAjiMtra vagADIzuM.' tyAre Agacakre kahyuM ke, "A koI suMdara navIna pATha jaNAya che. teo tALIonA tAla ApavA lAgyA, paNa barAbara tAla ApavAnuM jANatA na hatA. (75) kaMpatA zarIravALA he vRddha! have nRtya kare. ame A vagADIe chIe, tame dekhatA nathI tyAre munie temane kahyuM ke, "tame mahAmUkha che, kutuhaLa nRtyamAM tame vAjiMtrane tAla ke Apa, tenA mArganI tamane khabara nathI. tame mane khoTA kUTa AlApa ApIne nRtya karAve che ?" eTale te kopa pAmelA kSaNavAra hAthathI kadarthanA karIne tyArapachI dazacArI kumArane bhujanA yuddhathI bhUmi para pADayA. tyArapachI tapasvI munie tenA aMganA sAMdhAo chUTA pADI nAkhyA. eTale. cADiyA puruSanI mAphaka ceSTA vagaranA najara karavA lAgyA. chatAM muninA hRdayamAM karuNA AvI, eTale A kumArone meM trAsa Apyo che, eTale tarata upavAsanAM paccakkhANa karyA. dhImethI bahAra nIkaLIne nagaranA udyAnamAM gayA. IriyAvahi pratikamIne besIne vAdhyAya-dhyAna karavA lAgyA. "meM paMcendriya AtmAne pIDA karI b' ema manamAM pazcAttApa vahana karatA hatA. "Aho Shrutgyanam Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 306 ] prA. upadezamAtAne gUjarAnavAda kSaNavAra pachI dAsIe kumArane niceSTa kaSTavALI sthitimAM joyA, te bUma paDatI tarata rAjA pAse pahoMcI. banelo banAva rAjAne jaNAvyuM tyAre sarva sAdhunI vasatimAM te sAdhunI tapAsa karAvI, paraMtu te kayAMya paNa levAmAM na AvyA. tyArapachI AcArya bhagavaMte kahyuM ke, "eka navA pariNA sAdhu ahiM AvyA hatA, te vahezvA gayA hatA, paNa pAchA AvyA nathI. je te kadAca hoya, te nA na kahevAya. dareka sthaLa para temane zodhavA mATe puruSo mekalyA, tyAre bahAranA udyAnamAM beThelA dekhyA. rAjAne jyAre samAcAra ApyA, tyAre rAjA jAte ja sAdhunI pAse AvyA. pitAnA sagA bhAIne oLakhyA, tyAre te vismaya pAmelA manavALe thayo. ghaNA lAMbA kALe darzana thayAM hovAthI harSathI romAMcita gAtravALe te caraNa-kamaLamAM praNAma karato hato, tyAre bhAImunie Thapako ApatAM kahyuM ke- "candrAvataMsakulamAM utpanna thaelA mArA badhu ane tane A yogya che ke, jinazAsana vize bhakti paNa bhUlI gayo, athavA bhaktinI vAta bAju para rAkha, paraMtu tArA pitAnA tophAnI putra che, je munivargane viDaMbanA pamADavAnA ekacittavALA tene paNa tuM zikSA karatuM nathI ? tyAre pharI paNa caraNa-kamaLane kezarUpa vastrathI lUchate potAnA putranA avinItapaNAne khamAve che, tema ja pitAnA pramAdanI niMdA kare che. (90) keLAnA phaLa tarapha kaI ja jana puruSa AMgaLI batAvatA nathI ane je batAve te te phaLano tyAga kare che ane kSINa thavA lAge che. arthAt ApaNA kuLa tarapha koI taphAnI rAjaputra che" ema koI AMgaLI kare to kuLanuM pariNAma kevuM Ave? pitAnA putrane sAjo karavAnI dIna vacanathI vAraMvAra vinaMti kare che. munie kahyuM ke, je teo pravajyA che, te nakakI sAjA karuM. tyAM jaIne putrane pUche che, paraMtu uttara devA samartha thaI zakatA nathI, mAtra taddana nizcala aMgavALA tenA sanmukha Tagamaga joyA kare che. munine tyAM lAgyA. mukhane sAjuM karIne kahyuM ke, je jinadIkSAnI zikSAno svIkAra kare, te ja tane A duHkhamAMthI chUTakAro maLe. jyAre dIkSAnI IcchA pradarzita karI, eTale te munie baMnene sAjA karyA. parvata jevA moTA bhArano AropaNa karavA rUpa teone dIkSA ApI. have municaMdra rAjAne vizeSa prakAre upadeza ApatAM kahe che ke, "tuM paNa suMdara dhamanuM sevana karato nathI, te narajanmamAM ahiM kayuM sukha che?" "paMDita puruSoe manuSya janmamAM garbhathI mAMDIne je sukha kaheluM, te sAMbhaLa, garbhanI aMdara vAsa karavo te narakanA du:khanI sarakhuM ja duHkha hoya che. je mATe kaheluM che ke-agni varNavALI tapAvelI soya dareka machidramAM bheMkavAmAM Ave, tenA karatAM garbhavAsamAM manuSyane AThaguNuM duHkha hoya che. garbhamAMthI jyAre manuSya "Aho Shrutgyanam Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matAya muninI kathA [ 307 } cAniyatra dvArA bahAra nIkaLe che, tyAre te kharekhara garbhAvAsa karatAM ana'taguNuM duHkha seAgavanAra! thAya che. vaLI bAlyavayamAM mUtra ane viSTAmAM aDhoLAvu' paDe che, yovanavayamAM bIzansa tisevana krIDAmAM, vRddhAvAsamAM zvAsa, udharasa ke tevA rAgeAthI pIDA pAme che, koIpaNa sthAnamAM kadApi sukha meLavatA nathI. (100) prathama yamAM vidyAnA Du, tyArapachI kAma leAgavanAra gadheDA, chellI vRddhavayamAM gharaDI kAI na ghare tevI. Aya, puruSa kAIpaNa vakhata puruSa hotA nathI. kSaNamAM anatI kamane kSaya karavA samatha' evu' manuSyapaNuM pAmIne avi vaikI manuSya ghaNebhAge pApakama karanArA thAya che. jJAna, darzana, cAritrarUpa traNadnAnA bhAjana svarUpa manuSya bhavamAM pApakrama karavA, te suvadhu bhAjanamAM mazine bharavA sarakhu` che. svayaMbhuMramaNunA eka kinAre ghusaru. ane sAmA kinAre khIlI nAkhI hAya ane taraMga-ceAge saru ane khIlInA yAga thai jAya, te anavu... azakaya che, tema maLela manuSyapaNuArUpa rana te jugAramAM ratna hArI javA azakhara che. svaga ane mAkSa-prAptinA kAraNabhUta manuSyajanmanI prApti thavA chatA khedanI vAta che ke, jIva narakanA upAyabhUta evA pApakarma karavA mATe udyamavALA thAya che. je manuSyapazAnI abhilASA anuttara devatAeA rAkhe che, tevu te atyAre meLavelu che, chatAM pApI jIve. pApamAM ja joDAya che. " bhAI munie kahele upadeza nicandra rAjAe sAMbhaLyA ane kahyuM ke, 'Ape satya vastu jaNAvI ane saMyama-prAptinA anetha karyo, pitA tulya vaDIla andhue A khAnAthI mane suMdara zikSA-upadeza ApyA. tyArapachI anene dIkSA ApI. rAjakumAra nizcala cittathI prajyAnuM pAlana karatA hate. bIjo brAhmaNu pazu te ja pramANe pALatA hatA. mAtra tenA hRdayamAM A eka vastu khaTakatI hatI ke, mAM agene chUTAM pADI haeNzanati karAvIne baLAtkArathI mane dIkSA levarAvI. sudara niSpApa dIkSA pAlana karIne te ane eka devaleAkamAM utpanna thayA ane teee pura52 A pramANe saMketa karyo. ahiMthI ApaNA emAMthI je kAi prathama manuSyasavamAM jAya, tene devaleAkamAM rahelA deve game te rIte pratibaMdha karavA ane dIkSA levAvavI. brAhmaNa deva tyAMthI cavIne rAjagRha nagaramAM AgaLa sAdhupaNAmAM karela durgA chA DhASanA kAraNe niMdanIya evI cAMDAlaNInA gabhamAM utpanna carcA. te ja nagaramAM kroDa suvarNa ane ratnanA svAmI evA kAIka zeThane eka patnI hatI, je peAtAnA patinA anarUpI madAnmatta hAthIne vaza karanAra hatI, paraMtu te marelAM bALakIne janma ApatI hatI, eTale A zeThANIe te caMDAlapanI sAthe lAMbA kALanI sthira sAcI zraddhAvALI prIti khAMdhI. dararAja mAMsa vecavA mATe tene ghare AvatI hatI. "Aho Shrutgyanam" Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 308 } prA. upadezamAlAne gUjanuvAda suMdara vajI lepa sarakhI teonI paraspara prIti jAmI. "pitAnA gharanI gupta hakIkata kahevI, teNe kahela rahasthanuM akhaMDita rakSaNa karavuM arthAt game te saMgamAM bIjAne na kahevuM, ekabIjAne vAraMvAra maLavuM--te yathArtha sAcI maitrIne prakAzita kare che." zeThANIne paNa te samaye garbha utpanna thayA. baMne sAthe garbhavatI banI. caMDalinIne putra ane zeThANIne putrI janmI. koIne khabara na paDe tema zeThANanI dAsIe putrI caMDAlinIne ApI ane teno putra zeTha patnIne arpaNa karyo. pitAnA svArthanA kArya karavAmAM tatpara evA apUrva kArya nirvAha karanAra devanA vinoda sarakho yuvativarga kAryane akArya, akAryane kArya karavA taiyAra thAya che. parvatanA vahetI nadInA vAMkA kAMThA upara vaLI gaelA vRkSanI jema zeThANa dararoja caMDAlInA pagamAM putrane pADIne te ema kahetI hatI ke, "he sakhI ! tArA prabhAvathI A putra dIrghakALa sudhI jIvatA rahe." te baMnene sneha-saMdhine saMbaMdha vajale carakho koI vakhata na tUTe te sajajaDa baMdhAI gaye. "metAya' evuM putranuM nAma sthApana karyuM. samagra kaLAone abhyAsa karyo. pele deva AvIne saddharma mArgane pratibaMdha kare che ane kahe che ke, "tArA AgalA bhavano mitradeva chuM. te saMketa karyA pramANe dIkSA-prApti karAvavA mATe huM tane araNa karAvavA Avyo chuM, te have dIkSA grahaNa kara. tuM viSayAsakta banI satejathI parAkSukha banI narakanA kuvAmAM paDavAne udyama karI rahela che ane huM dharmane upadeza ApuM chuM, te pramANe kartA nathI. viDyomAM Asakta thaele prANI citArUpa citAnA agninA IdhaNA je che, viSayAdhIna AtmA prauDha apakIrti meLavavA mATe madirAnA ghaDA jevo che, viSayamAM mUDha thaelo jIva mahAsaMkaTavALA sthAna meLavanAra thAya che, viSayo tarapha prItivALe manuSya kharAba meninA nagara taraphanA mArge caDe che." (12) uchaLatA kalola samUhavALA samudramAM praveza kare sAro che, javAlA samUhathI bhayaMkara agnimAM krIDA karavI sArI che, athavA samarAMgaNamAM aMgeaMganA cheda karavA sArA che, paNa aSama viSayanI tRSNA karavI nakAmI che." tyAre te devatAne matArya kahevA lAgyo ke, "are! Aje mArA mATe A vrata karavAne avasara che. kharekhara Aje te prathama keLiye grahaNa karatAM vacce mAkhI AvIne paDI, tenA sarakhuM A kahevAya. sarvathA tuM kevA prakArane mitra, deva ke asura che ke je, A navIna yauvanamAM prApta thaelA viSaya cheDAve che. huM tane pUchuM chuM ke, kaI rAjaya prApta thayuM hoya ane tenuM maLeluM rAjya TaLAve-choDAve, te tene mitra gAvo ke zatru gaNavo? eTale devatA cAlyA gayA. "Aho Shrutgyanam Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metA muninI kathA [ 309 ] tyArapachI zeThe metArya mATe atirUpavatI ane lAvayathI pUrNa vajanavALI ATha kanyAo sAthe vivAha karyo. have ghaNuM moTI Rddhi sahita pANigrahaNa mATeno lagnotsava AraMbhe. navavadhUonI sAthe metA suMdara rathamAM besIne varaghoDo kADhIne tathA dhavala-maMgaLanAM moTethI gIta gAtI hajAro strIonI sAthe rAjagRhI nagarInA rAjamArga, cAramArga, cauTA, coka vagere mAgaeNmAM jAnaiyA sAthe cAlI rahela che. have ahi pila devatA caMDALanA zarIramAM praveza karIne rudana karavA lAgyA. panIe pUchayuM ke, "rudana karavAnuM zuM kAraNa che ?" tyAre patie patnIne kahyuM ke, " Aje huM rAjamArgathI Avato hato, tyAre metAryane vivAha-mahotsava meM joye. je tArI putrI jIvatI heta, te huM paNa tene e ja pramANe karate. pitAnA patinA dukhe duHkhI thaelI te cAMDAlinIe patine sAcuM rahasya kahI dIdhuM ane kahyuM ke, "tame rudana na karo. marelI putrI to tenI ja hatI, jyAre metAryuM putra te tamAre ja che. te bicArI mArI bahena paNa marelA bALakane janma ApanArI che, pahelAM paNa teNe ghaNe vakhata mArA putranI mAgaNI karI hatI. eka ja samaye ame jyAre putra-putrIne janma ApyA, tyAre koI na jANe tema meM tene putra Apyo hato. tyAre A caMDALa kahevA lAgyuM ke, "he pApi ! A kArya te ghaNuM khoTuM karyuM gaNAya. ema bolato te ekadama metAryanI pAse pahoMcyA, ane tene pRthvI para nIce paTakAvIne kahe che ke, "are! tuM mArA putra che ane te pApI ! tuM A uttama jAtinI kanyAone vaTalAve che ? tuM mAro putra che ane pApi tArI mAtAe te zeThane arpaNa karyo, te vAta huM kevI rIte sahI zakuM? mATe ApaNA caMDAlanA pADAmAM praveza kara. samagra kanyAonAM mAtA-pitAo #bha pAmyAM ane bheThA paDI gayAM, teo te have zuM karavuM? tevA vicAramAM mUDha banI gayA, teonI vaccethI A cAMDAla kheMcIne ghasaDI gaye. tyAM bhavanamAM laI gayA pachI adazya devatAe metAne kahyuM, jo tuM pravajyA levA mATe taiyAra thAya, te A caMDALanA vADArUpa kUvAmAMthI tane bahAra kADhuM." teNe kahyuM ke, have te kevI rIte banI zake ! mArI halakAI karavAmAM te kazI bAkI rAkhI nathI." deve kahyuM, "haju paNa kaMI gayuM nathI. mATe vrata grahaNa kara.' tyAre metArya devane kahevA lAgyuM ke, bAra varasa te mane sukhethI viSaya bhogavavA de, tyAra pachI mane muMjavaze ane tuM kaheze, tema karIza. te mArA para prasanna thA ane hAla mane viSayasukha Apa." devatAe pUchayuM ke, "have tArI zuddhi kayA prakAre karavI ? metAe kahyuM ke, "zreNikAjAnI putrI sAthe mArAM lagna karAvI Apa. je tuM zreNikAjAne aDhaLaka dhana ApIza, to te zreNika rAjA potAnI putrI nakkI mAtaMga hovA chatAM paNa mane Apaze." "Aho Shrutgyanam Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda vipro, rAjAo, vilAsinIo ane cothA caro teo atibha-grahathI gherAelA hoya che, tethI teo zuM akAyuM nathI karatA ?" e pramANe mArI avajJAhalakAI karI che, tene paNa sarvathA nAza thaze, tyAre te deva tene ghera eka bakaro bAMdhIne gaye. A bakaro dararoja aneka jAtivALA ratnonA liMDA mUkato hato. te ratnothI bharelo thALa putra pitAne samarpaNa karatA hatA. pitAne ApIne kahyuM ke, A 2napUrNathALa rAjAne ApIne mArA mATe eka rAjakanyAnI mAgaNI karo." pItAne tema karI kanyAnI mAMgaNI karI eTale tene bahAra hAMkI kADhaye. e pramANe dararAja ratna bhare eka eka thALa Apato hato. tyAre abhayakumAre tene pUchyuM ke, "A patno kayAMthI lAve che? caMDALe kahyuM ke, bakarA pAsethI (150) marakatara, motI, mANikaSa, aMka2tna, vagere aneka jAtinA uttama ratna te bakaro hagate hate. abhaye paNa te bakarAne maMgAvIne rAjAnI pAse baMdhAvyuM. rAjA, maMtrI, sAmaMta, taMtrapAla pramukha lokonI samakSa A bakare kevI rIte ratno haze che te khe che." te samaye bakarAe paNa kUtarAnA maDadA sarakhI AkarI durgaMdhavALI viSTA cheDI, ke tyAM beThelA rAjAdika puruSo vastravaDe potAnI nAsikA DhAMkIne hara cAlyA gayA. lAMbA kALa sudhI vicAra karatA abhaye Ane paramArtha jA ke, "nakkI AmAM koI vijJAna ke jAdu nathI, paraMtu A keI devatAI prabhAva che. abhayakumAre kahyuM ke, "vaibhAragiri upara rAjAnA rathane javAne mAga karI A5, jethI zreNika rAjA bhagavaMtane vaMdana karavA mATe sukhethI jaI zake, te kahetAM ja te deve te pramANe mAga karI Apyo ke, je atyAre paNa te dezavAsI loko tene te pramANe dekhe che. je mArga te parvatanA zikhara para cAre bAju dUra sudhI zobhe che. vaLI kahyuM ke, rAjagRhI nagarI pharate cAre bAju suvarNa kilo banAvI Apa." vaLI kahyuM ke, "samudrane ahIM kheMcI lAva, jethI karIne temAM nAna karIne zuddha thaelA tArA putrane amArI kanyA ApIe. kSaNa mAtramAM te teNe bahAra samudra lAvI nAkhyo, temAM metAryane snAna karAvIne zreNika rAjAe pitAnI kanyA ApI. te rAjakanyAnI sAthe zibikAmAM ArUDha thae te jyAre nagaranA madhyabhAgamAM jate hato, eTale pilI AgaLanI ATha kanyAo paNa tyAM Avo. atiUMcA zikharavALe manahara mahela jAe Ape. temAM nave vahuonI sAthe krIDA karato hate. teonI sAthe bAra varasa sudhI akhaMDita bhego bhagavate hato. AgaLa svIkArela saMketa pramANe devatA AvIne tene pratrajyAnI vAta yAda karAve che, eTale pelI sarva strIo devatAnA pagamAM paDIne ghaNAM dIna vacanathI "Aho Shrutgyanam Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metA muninI kathA [ 311 ] karagasvA lAgI ke, amArI khAtara bAra varasa pachI yAda karAvaje." saMsArathI uddhAra karavAnI mativALA deve vAraMvAra Agraha karyo, paraMtu te vakhate te devatAnA hRdayamAM te baMnee dInatA batAvI. pharI bAra varasa pasAra thayA pachI deve samaraNa karAvyuM ke, "bhogo bhegavatAM bAra varasa pUrNa thayAM, eTale metAe uttama muni paNuM grahaNa karyuM'. navIna navIna nava pUrvanA mahA artho grahaNa karyA, gItArtha tIvra tapasyA karavAmAM thira manavALA thayA. koIka vakhata vicaratA vicaratA ekAkI pratimAvALA te munivara rAjagRhI nagaramAM padhAryA. gocaracaryAe pharatA pharatA eka suvarNakAranA bhavananA AMgaNAmAM pahoMcyA. te samaye suvarNakAra 108 suvarNamaya ya ghaDIne taiyAra karate hate. te tyAM ja sthApana karIne potAnA bhavananI aMdara gaye. te samaye tyAM kacapakSI krIDA karatuM hatuM, te tyAMthI javalA carI gayuM. kAusaga-dhyAnamAM ubhelA munie javalA gaLatA dekhyA. savAramAM suvarNakAra aMdarathI bahAra AvyA ane javalA na joyAM, eTale bhayabhIta banI najIkamAM rahelA sAdhune pUchyuM ke, "kRpA karIne kahe ke, ahiMthI A senAnA ya keNe haraNa karyo? ahiM tame lAMbA kALathI ubhelA che eTale jANatA ja haze. zreNika rAjA jina-pratimAnI AgaLa navIna suvarNanA banAvelA 108 javAthI dararoja pUjA kare che. tene suMdara svaritaka race che ane pachI vistArathI devAdhidevane vaMdana kare che. rAjAne devanI pUjA karavAne atyAre samaya thayo che. samaya thayAM pahelAM mAre javalA ApavAnA che, te Apa kahe. nahiMtara rAjA mArA kuTuMbasahita mane marAvI naMkhAvaze, mATe mArA upara karuNa lAvIne Apa kahe ke, "Ape ke bIjA koIe rahaNa karyA che. huM tamArI ke bIjA koInI vAta koIne paNa kahIza nahiM. eTaluM ja nahiM, paraMtu te savAmI ! ATalA pramANanuM suvarNa paNa huM tamane ApIza. atyAre mAre rAjAne javalAM ApavAno samaya sAcavavo che. (75) prANi dayA-jIva-rakSaNa mATe metA muni kazuM paNa bolatA ke javAba ApatA nathI. eTale sonI be ke, "A pAkhaMDI che, A ja cora che, zA mATe kaMI bAlate nathI, tapasvI-sAdhuno veSa mAtra paheryo che. prApanAza thavAnI pIDA Aja sudhI te pAmyuM nathI. cAmaDAnI vAra pANImAM bhInI karIne muninA mastaka upara sajajaDa kheMcIne evI sajjaDa bAMdhI ke taDakAmAM sUkAvA lAgI eTale vAdhara vadhAre kheMcAvA lAgI. eTale baMne netro bahAra nIkaLI gayA, te mahAtmA metArya muni te samaye manamAM "Aho Shrutgyanam Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 312 ] prA. upadezamAlAno pUjAnuvAda suMdara dhyAna karavA lAgyA ke, "mArA jIvitathI vadhAre zuM che ! je javane AzrIne huM kadAca sAcI vAta kahI dau, te bicArA A kauca pakSInuM peTa cIrIne nirdayatAthI mArI nAkhaze, te bhale mAruM maraNa thAo. mArA jIvananA bhoge paNa A jIva te jIvata raheze. je avazya pachI paNa nAza pAmavAnA che, tevA prANanI kaI apekSA zakhavI? (180) A bhuvanamAM pitAnA AtmAne karuNA karanAra chuM" ema koNa kahetA nathI? vAratavika karuNA karanAra te te kahevAya ke, AvA samaye je jIvarakSA khAtara pite sahana karIne nirvAha kare. he jIva! Aje tRNuM sarakhA A prANathI sayuM. A kaMcapakSInA jIvanuM prANe vaDe karIne huM pAlana-rakSaNa karIza. ahiM kaI prakAre tevA viralA ane sarala puruSe dekhAya che ke, jeo kapAsanI jema pote palAIne bIjAne sukha Ape che, tema potAne vinAza netarIne paNa bIjAnA upakAra mATe maraNota kaNa paNa sahana kare che. tathA kapAsane bIjAnA paropakAra karavAmAM keTaluM sahana karavuM paDe che, te kahe che. - jyAre kapAsiyA sahita kapAsane yaMtramAM nAkhe che, tyAre tenA hADakArUpa bIjasahita pIlAtAM pIlAtAM dussaha duHkha, vaLI loDhA jevI halakI dhAtunA tela sAme rAkhI trAjavAmAM ArohaNa karavuM paDe che. gAmaDiyaNa strIone hAthe laMcana-laNAvuM paDe che, rU chUTuM pADavA mATe pIMjArAnA yaMtranI dorInA prahAronI vedanA sahevI paDe che. halakI jAtinA DheDa, cAmara, mAtaMga vageree eThAM mUkelA roTalAnI kaNikAkAjInuM pAna karavuM paDe che. vaLI dhokAnA mAra khAvA paDe che. bIjAnAM kAryo sAdhI ApanAra kapAse zuM zuM duHkha nathI svIkAryuM? he jIva! te narakamAM aneka vedanAo sahana karI che, te pachI jIvane jItADavA mATe udyata thaele tuM A sahana karIza, te jaya meLavIza." AvI uttama bhAvanAmAM ArUDha thaelA te munine jANe atitIvra vedanAnA hetubhUta karmanAM darzana karavA mATe kema na hoya tema kevalajJAna pragaTa thayuM, tathA te ja kSaNe AyuSya kSaya thavAthI aMtakRta kevalI thayA. jANe azAtA vedanIya karmane nimaeNla nAza karavA mATe kema na hoya. A samaye keIka kAjabhArI lAvanAra tyAM kANanI bhArI nAkhI, temAMthI eka kASTa aMDa koca pakSInA peTamAM vAco. bhaya pAmelA pakSIe gaLelA ya tyAM chUTAchavAyA he kI nAkhyA. lokoe te joyA, eTale lokoe senArane atitiraskAra karyo. "he pApI ! AvA mahAmuninA upara te beTuM ALa caDAvyuM. pApa karIne tenA upara cUlikA sarakhI A munine mAravAnI duSTa buddhi karI. kAla pAmelA munine dekhIne sonAra manamAM atisaMkSobha pAmI vicAravA lAgyo-- "have mArI gati kaI thaze? je A mArA sAhasa kAryane rAjA jANaze, te mArA AkhA kuTuMba "Aho Shrutgyanam Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matAya muninI kathA [ 313 } sahita mane kharAba mArathI marAvI naMkhAvaze. te have mArA prANanA rakSaNa mATe gayAra mahAkapAya heya te mAtra pravajyA-svIkArane ja che. e pramANe bAraNAnAM kamADa baMdha karIne AkhA kuTuMba sahita yatiSa grahaNa karI. suvarNanA java levA mATe AvelA puruSoe metA munino ghAta ane tenAre tene ghAta karyo che, te sarva vRttAnta sevakoe rAjAne nivedana karyuM, eTale atibhayaMkara bhrakuTInI racanAvALA bhAlata vALA rAjA zreNika kharAbamAM kharAba rIte kuTuMba sahita tene vadha karavAnI AjJA karI. eTale hAthamAM pracaMDa UMcA daMDa laIne rAjAnA subhaTo tenA ghare AvI pahocyA. paraMtu AkhA kulasahita sarvene pratrajita thaelA joIne teone daMDano agrabhAga batAvIne rAjAnI pAse laI gayA. AkhA kuTuMba sahita sAdhuvezavALA senA rAjAne ghamaMlAbha Ape. zreNika zAe kahyuM ke, "maravAnA DarathI te sAdhuveSa grahaNa karyo che. A veSamAM tane zikSA karuM to zAnano uddAha thAya. te have A ulaMghana na karavA gya mArI AjJA sAMbhaLa- "svIkArelAM A vrate jIvita sudhI je tame nahiM pAlana karo ane tamArAmAMthI eka paNa je A vratane tyAga karaze, te tamAro zArIrika-prAkRtika iDa rAja karaze. jevI rIte niSkapa metA maharSie pitAnA prANanA nAzanA bhAge paNa samabhAva svarUpa sAmAyika karyuM, tema bIjAoe paNa bIjA jInA rakSaNa mATe karavuM. (20) A sAmAyikane AmIne bIjAoe paNa kahevuM che ke, "je koMcapakSInA aparAdhamAM kacanI prANiyA khAtara krauMcane aparAdhI tarIke sonIne na jaNAvyuM ane pitAnA jIvitanI upekSA karI evA metA maharSine namaskAra karuM chuM. vAdhara vIMTIne mastake bAMdhIne be AMkho kADhI nAkhI, te paNa metArya meruparvata mAphaka je pote saMyamathI DagyA nahiM, temane namaskAra thAo, tathA navIna bhIMjAelI je cAmaDAnI vAyarathI sanI vaDe sajajaDa baMdhAyA. te jyAM sudhI ahiM mastaka viSe jevI rIte baMdhAyA ane jevI rIte addabhuta karmamAM kaThora banIne sahana karIne. ubhA rahyA, evA te metArya muni mArI mukti mATe thAo. (203). metArya muni kathA saMpUrNa. (graMthAma-6000) zrI mahAvIra bhagavaMtanA haste dIkSita ziSya zrI dharmadAsagaNi racita upadezamALA ane A0 zrIratnaprabhasUri vicitA ghaTTI TIkAnA prathama khaMDane A0 zrI AnandasAgarasUrizvarajI manA ziSya A0 zrIhemasAgarasUrie karela gUjezanuvAda paNa thaze. [ saMvat 2029 zrAvaNa vadi 5, ravivAra tA. 19-8-72 sUrata zI navApurA ne nUtana upAzraya.] "Aho Shrutgyanam Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAnuvAda jIne paDa. jo caMdaNeNa bAhu, AliMpar3a vAsiNA vi tacche / saMthuNa jo a niMdai, maharisiNoM tattha samabhAvA // 92 // siMhagiri-susIsANaM, bha guruvayaNa-sadahaMtANaM / art kira dAhI vAyaNa tti na vikoviaM vayaNaM // 93 // miNa goNasaMgulIhiM gaNehi vA daMtacakalAI se / icchaM ti bhANiUNaM, (bhANithavvaM) kajjaM tu ta eva jAgati // 94 // kAraNavika kayAI, seyaM kAyaM vayaMti AyariyA | taM taha sahiavaM bhavianvaM kAraNeNa tahiM / / 95 / / jo gioss gurutrayaNaM, bhaNNaMta bhAvao vizuddhamaNo / osahamiva pijjaitaM taM tassa suhAvahaM hoi // 96 // aNuvattagA viNIA, hukkhamA niccamattimatA ya / gurukulabAsI amuI, dhannA sImA iha susIlA // 97 // jIvaMtastra iha jaso, kittI ya mayassa parabhave dhammo / suguNassa ya nigguNassa ya ajasA'kitI ahammoM ya // 98 // buDDhAvAse'vi ThiyaM, ahava gilANaM guru paribhavati / dattu vva dhamma - vImaMsaeNa dussikkhiyaM taM pi // 99 // kAI manuSya muninA zarIra upara kiMmatI bAvanA caMdanantu bhaktithI vilepana kare ane bIjo koI dveSa ke krodhathI vAMsalAthI bAhunA ke koI aMgane cheda kare, agara keAI guNanI prazaMsA-stuti kare, ke avaguNanI nidyA kare; te mahAmuni te sa pratye rAga-dveSa karyA vagara samabhAva zakhe che. pUrvAdha mAM zArIki ane vattAmAM mAnasika upakAra-apakAra jaNAvyA che, (92) ghaNA bhAge samabhAvapaNuM gurunA upadezathI thAya che, te grahaNa karanAranuM upabRMhaNuM--anumAdana karatAM kahe che-- gurumahArAjanAM vacanamAM zraddhA karanAra vinayavALA siddhagiri nAmanA AcAryanA uttama ziSyAnuM kalyANa thAo, ' vajra tamane vAcanA Apaze ' evuM gurunuM vacana asatya na kayuM. A bALaka zuM vAcanA mApaze ?' ema ziSyAe manathI pazu na vicAyuM. A sarva hakIkata AgaLa temanI kathAmAM kahI gayA chIe, jethI ahi pharI vistAra karatA nathI. (93) "Aho Shrutgyanam" Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukula vAsanA vAze [ 315 ] he ziSya ! A sapa` keTalA aMzula-pramANa che? athavA tenA mukhamAM dAMtanuM maMDala-cAkaDuM keTalA dAMtavALu che, te gaNu, tyAre ziSya ' tatti' kahIne kAryo karavA uMghama kare, paraMtu A prANa lenAra sapa che, gurunA vacanane acegya gaNIne te kAma karavAmAM vilaMba na kara, kAraNu ke, * gurunI AjJAmAM ziSye vicAra karavAnA na hoya. guru mahArAja vizeSajJAnI hovAthI te kahevAnu pracAjana te ja jANe che." tu zabdathI icha' ema kahIne te kArya karavAnA amala ja karavAnA hoya. (94) " : nimitta ane tattvanA jANakAra guru-AcAya mahAzaja phrAI vakhata A kAgaDo zveta che' ema bele tA paNa temanAM vacanamAM zraddhA rAkhavI. kAraNu ke, tema khelanAmAM kAMi paNa hetu hoya che; mATe AcAyanA vacanamAM zA na ka2vI. (95) bhAvathI vizuddha manavALA je ziSya kahevAtu guru-vacana grahaNa kare che, tene ASa pIvAthI pariNAme roganAza thavAthI sukha thAya, tema pariNAme guru-cana lAvInA sukha mATe thAya che. (96) kevA ziSye guruvacana grahaNa karanArA thAya che, te kahe che-gurunI IcchAnusAra patanAza, gurunAM kAryAM vinayapUrvaka karanArA, krodhane AvanArA-bahu grahanazIlatAvALA, haMmezAM gurunI bhakti karavAmAM udyama karanArA, hamezAM guru upara aMtaHkaraNathI mamatvavALA, peAtAnA guru ane gacchamAM rahI gurukulavAsa sevanArA, peAtAne jarUrI zruta maLI gayu' hoya, chatAM pazu gurune na cheADanArA, AvA prakAranA anya ziSya peAtAne ane bIjAne samAdhi karanAza hovAthI jagatamAM te uttama AcAravALA suziSyA che. (97) A pramANe suzIlaneA prabhAva kahe che.-e pramANe guNavALA sAdhune ahi... jIvatA zaza ane kIrti prApta thAya che, ' eka dizAmAM phelAya te kIrti ane sa" dizAmAM phelAya thaze.' athavA dAna-puNya kAya karavAthI kIrti ane parAkrama karavAthI yazanI prApti thAya. abhayadAna, jJAnadAna, dharmopagatu dAna, kAma, krodhAdika aMtazatru upara jaya meLavavA, te parAkrama. ahiM jIvatAM yaza ane kIrti ane aryA pachI pazleAkamAM sudevatyAdiSTa, samyaktvAdiSTa uttama zramanI prApti thAya che, e pramANe guNavALAne tenu phaLa ane viparItapaNAmAM nirguNIne aSayaza, nindA temaja paleAkamAM kruti prApta thAya che. (98) e pramAne suvinItanA guNA ane duniItanA rASA kahIne, have vizeSathI niItanA dekhA deSTAntathI jaNAve che-70 varSanI uparanI vaya thAya, te vRddha kahevAya, sarva prakAre ja dhAbata kSINa thavAthI cAturmAsa pachI paNa rahevuM paDe, te vRddhAvAya athavA zarIra rAga-grasta thayuM hoya, tevA samaye eka sthAne adhika samaya rahevuM paDe, api zabdathI aniyatavihArInI vAta mAtu para rahevA DA. temA sthiravAsa karanAra "Aho Shrutgyanam" Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 316 ] prA. upadezamAlAnA gUjazanavAda -gurune je ziSya parAbhava kare, 'dharmAMnI vicAraNAmAM ame niraticAra cAritra pAlana karatA hovAthI dhArmika chIe, paraMtu eka jagA para lAMbA kALa sudhI sthiravAsa karanAra aticAravALA che.' evA kutsita vikalpa karanAra ziSya dha-vicAraNAmAM dattasAdhunI jema kharAba zikSA dvIdhele samajavA. dugA~tinA kAraNabhUta evI duSTa ceSTAvALA samajavA. te dattasAdhunI kathA kahe che.-- kAllAkapura nAmanA nagaramAM kAika samaye vihAra karatA karatA saoNMgama nAmanA vRddha AcA` padhAryA. teNe vicAyu... ke, 'najIkanA samayamAM ghaNA du:khavALA duSkALa thaze, te jaldI mArA gacchane sukALavALA dUra kezAntaramAM mAkahIne mAru.. jaghAkhala sIzu thaelu' hAvAthI, huM ahiM vRddhAvAsa karIne rokAu.' tema karIne tyAM rahyA. kaheluM che ke-" je kAI pramAdI bhaviSyakALane vicAra karaztA nathI ane najIkamAM thaya AvavAne hAvA chatAM sukha-sAgaramAM DUbI jAya che, te tadna jInAM gharanI dara sukhethI sui rahenAra jayAre bitti eciMtI paDe che, tyAre ja nagRta thAya che." - ATha mAsa RtukALanA ane cAturmAsanA eka maLI nava bhAgAnI kSetranI vaheM- caNI karI sthAnanuM parAvartana karI jayA-pUrvaka navakalpa vihAranuM AcaraNa karatA te tyAM apramattapaNe kSetramAM rahevAnI AcaraNA karatA vRddhAvAsa pasAra karatA hatA. A pramANe AvI vRddhatrayamAM apramattapAnI apUrvatA dekhIne nagara-devatA tenA sava divya guNeAthI niraMtara prabhAvita thavA lAgyA. tenA samAcAra paheoMcADanAre kAITa vakhata samAcAra tenA ziSyAne pahe McADyA, eTale parivAre mekalela eka datta nAmanA agItA sAdhu tyAM AvI paheMce. te samaye kramasara te ja sthaLe AcAya rahelA hatA. te ja vasatimAM rahelA te AcAya ne dekhI nimuddhi evA teNe aneka kutaryo karyAM. are! sahelAIthI karI zakAya tevu' vasati-parAvartananu kArya paNa A AcAya karatA nathI, te khIjI zI vAta karavI ? A pAsasthAdikapaNu pAmyA che, ema mAnIne jIddI vasatimAM rahevA lAgyA. page paDavA ALye, tyAre tenI kucaLatA pUchI. zikSA-samaya thayA, eTale sAthe tene laI gayA. 4 'ta-prAntAdi kulAmAM 'ta-prAntAdi zikSA prApta thavAthI vAravAra leza pAmatA dattamunine dekhyA, eTale jyAM AgaLa revatIe sita karela zeThanA putra rudana karatA hatA, tene ghare sUri paheMcyA ane caparTI lagADavA pUrNAMka AcAye kahyuM huM Alaka ! kema raDe che ?, rAtA baMdha thA ema kahetAM ja pALaka rADa pADavAnuM adha karI mauna thayA, revatIdevatA dUra khasI gaI. putra rAtA ane vaLagADa madha karyo, eTale te gRhasthanI patnI lADunA thALa bharIne pratilAle che, tyAre gurume dattane lADu levA kahyuM. "Aho Shrutgyanam" Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuziSya datta sAdhunI kathA [ 317 ] : manane pramAda karAvanAra lADuethI pAtra pUrNa bharAi gayuM, eTale tene upAzraye mAkalI dIdhA, paraMtu te duSTa abhiprAyavALA dattasAdhu manamAM guru mATe vicAravA lAgyuM ke, ' evA dri kuLAmAM nAhaka mane rakhaDAvyA ane sukhI sthApanA-kulAmAM pAte ja vahAre che !' dareka manuSyA lagabhaga peAtAnA anumAnathI ka9pelA bIjAnA Azaye samajanArA hoya che. nIca manuSya halakA-durjana manuSyanA ane mahAnubhAvA uttama manuSyanAM abhiprAyA pAtAnA abhiprAya anusAra mAnI le che. durjana peAtAnA kruSTa abhiprAyathI sajjanane paNu dujana mAne che. jene kamalAnA rAga thayA hoya, te jaLa-pravAhane paNa saLagatA agni sarakhA rUpe che. have AcAya pazu rasa vagarane ane virasa svAdavALA mAhAra vidhipUrvaka lAvIne potAnI gatimAM jaine bhAjana karyo pachI svAdhyAya-dhyAna karavA lAgyA. pratikramaNa samaye dattasAdhu AvyA, tyAre AcArya' kahyu ke, * he vatsa! te' cikitsApiMDanuM bhAjana karela che, te tene atyAre mAleAvI le.' AcArya" kahelI vAtanI zraddhA na karatA te kai paNa AsthA vagara pratikramaNa karIne peAtAnI vasatimAM pahecce ane guru sanmukha e pramANe khetI gayA ke, rAI sarakhA pAkA doSA rekhA che ane peAtAnA billu jevaDA moTA deveza sAkSAt dekhatA hovA chatAM paNa zvetA nathI ? ' candragupte kahelI A vAta teNe sAMbhaLI jaNAtI nathI. " gaurava-rahita evA mArA jevAnI buddhi, pRthvInA vivaramAM praveza karavA mATe pravRtta thaI, te AyanI (gurunI) AjJA vaDe ja thai; je kharekhara guruaine mAnatA nathI, temanA hRdayane sajA kema bhedatI nathI ?' AcAya bhagavatanA guNaiAthI prabhAvita thaelI vyaMtara devI A dekhIne potAnA gurune! parAbhava karanAra pApIne zikSA karavA mATe ghera aMdhakAra, durasatu vAyarA, atizaya mATI dhArAvALA varasAda varasA e vagere vikurthIne tene ekadama bhayakara aTTahAsya karIne khavarAvavA lAgI. vyAkuLa cittavALA ziSye gurune kahyu ke, ' huM bhagavaMta! mAruM rakSaNuM karIza. ' gurue kahyu ke, 'bhaya na pAma, A mAge cAhyA Ava.' (25) dattasAdhue kahyuM ke, 'he prabhu! gADha aMdhakAramAM huM lagAra paNa dekhI zakatA nathI, tA huM kevI rIte AvuM ? ke gurujI! mane bacAveA, mAru rakSaNa karA. A sarakaTathI mArA uddhAra karA. eTale karuNAsamudra gurue dIpa-zikhA sarakhI tejasvI AMgaLI ubhI karI, eTale te kuziSya guru mATe vicAravA lAgyA ke, are! A AcAya hovA chatAM peAtAnI pAse dIpaka paNa dhAraNa karI rAkhe che. dIpaka sarakhI tejavI gaLInA AdhAre tyAM nirbhaya sthAnake gurunI pAse pahoMcI gaye. tyArapachI 'taradevIe ThapakA ane zikhAmaNunA Aza-kaThora zabdA sa`bhaLAvatAM kahyuM ke, huM zaMkaDA ! huM pApI ! duniyarUpa vRkSanuM tane A mAtra keTaluM phaLa maLyu che! hajI teTaluM! tuM bhAgyazALI che ke, guru mATe ATalu vinIta kAya karavA chatAM " "Aho Shrutgyanam" Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318 ] prA. upadezamAvAne gUje vAta tuM jIve che. je mahAsatvazALI tatva-pAmelA suguruno parAbhava karanArAne parakamAM je phaLa prApta thaze, te te kahevA paNa koNa samartha che? A pramANe devatAthI zikSA apAle te utapanna thaelA pazcAttApathI jaLelA AtmAvALe praNAma karI, khamAvIne kahe che ke - "he svAmi ! mane mArA aparAdhonuM prAyazcitta Apo." (31) (9) A pramANe duniItanA duniyA mATe dattasAdhunuM dAnta ApIne suMdara vinayavALA ane bhakti bhagavALA sunakSatra muninuM daSTAMta kahe che- Ayaria-bhattirAgo, kassa sunakkhatta-maharisI-sariso / avi jiviraM vavasiaM, na ceva guru-parimayo sahibho // 100 / / ahiM rAga eTale sneha, te te patnI pratye premazaga hoya, jyAre ArAdhya deva-guru pratye te ja rAga bhaktirAga kahevAya. tethI ahiM AcArya-guru viSayaka bhaktiga, kone te hato? te ke, mahAvIra bhagavaMtanA ziSya sunakSatra maharSine evo bhagavaMta u52 bhakti-anurAga hato ke jIvitane tyAga karyo, paraMtu potAnA guru-AcAryane parAbhava na sahana karI zakayA. tenuM kathAnaka A pramANe samajavuM, (100). bhakti rAga upara sunakSatramuninI kathA- zrAvatinagarImAM hAlAhalA nAmanI kuMbhAraNanI kuMbhakAranI dukAnamAM jinezvaranA upadezathI sAdhelI tene vaizyAvALe maMkhaliputra gaNALe nAmano 24 varSanA paryAyavALa AjIvika saMghathI parivAre vicarate hato. tenI pAse pArzvanAtha bhagavaMtanA saMtAniyA cha dizAcara AvyA te anukrame A pramANe se kAlinda, kaNiyAra, achidra, agni vezyAyana ane arjuna. teoe gozALAne aSTAMga nimittazAstra bhaNAvyuM. te nimittazAstra kahevA mAtrathI gozALa zrAvatimAM pite jina na hovA chatAM huM jina chuM." e peTe pralApa karatA hatA. kevalI na hovA chatAM kevalI chuM, pitAne jina zawthI jAhera karate vicarate hate. keIka samaye mahAvIra bhagavaMta tyAM samavasaryA. dharma-zravaNa karavA mATe parvadA nIkaLI, dharma-zravaNa karIne paradA pAchI jAya che, te samaye chaThThanA pAraNe cha karanAra bhagavAnanA prathamaziSya zrI IndrabhUti gaNadhara bhagavaMta zrAvarita nagarImAM gocarI mATe praveza karatA hatA. te samaye lokone parasapara ekabIjAne A pramANe bolatA sAMbhaLyA. kharekhara ApaNuM zrAvati nagarI dhanya che ke, jyAM AgaLa ke kevalI jinezvara pitapotAnAM tIrthone vistAratA vicarI rahelA che. zrI gautamasvAmI A hakIkata sAMbhaLIne bhakta-pAchuM grahaNa karIne, bhagavaMtane batAvIne, bhojana karyA pachI parSadAmAM Ama bAlyA. "Aho Shrutgyanam Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sunakSatra muninI kathA [ 319 ] he bhagavaMta! huM gozALAnI prANa-pariyAvaNiyA gozALA matanI utpatti sAMbhaLavAnI IcchA rAkhuM chuM. jevI rIte Avazayaka sUtramAM upasarganA prasaMge kahela che, te pramANe tenI sarva hakIkata jaNAvI. "he devAnupriya! tethI karIne zALA pitAne jina kevaLI kahevarAve che, te sarvathA mithyA-beThuM che. paraMtu je vaLI mahAvIra jina kevalI tIrthakara che, te satya hakIkata che. tyArapachI A hakIkata ghaNA loko pAsethI sAMbhaLI atizaya kevI ugra ravabhAvavALe halAhalA kuMbhakAranI zALAthI AjIvika saMgha sAthe parivAre tyAMthI nIkaLI bhagavaMtanA ANaMda nAmanA ziSya je, chaThThanA pANe chaThTha karatA gerarI mATe zikSA maNa karatA hatA, temane dekhIne te A pramANe ke - "he ANaMda ! tuM ahiM Ava. mArI eka vAta sAMbhaLa. tamArA dharmAcArya mahAvIra mArI viruddha bAle che. je have paNa teo pharI A pramANe bAlaze, te huM tyAM AvIne tame sarvane bALIne uMmarUpa banAvI nAkhIza. paraMtu mAtra tamane bacAvIza. A pramANe tamArA dhamAMcAryane tame kaheje. tyArapachI ANaMda ziSya A sAMbhaLIne zakti thayo, bhaya pAmyA, tyAMthI nIkaLI bhagavaMtanI pAse AvI vaMdana karI sarva hakIkata nivedana karI. ane pUchyuM ke, "he bhagavata zuM gozALa sarvane bALIne bhasmIbhUta karaze kharo?" tyAre bhagavate kahyuM ke, "he Aka! jo ke gAzALe bhasmarAzi karavA mATe samartha che, paraMtu arihaMta bhagavaMto paNa temane tevA prakArano paritApa-upasarga karavA mATe samartha hoya che. gozALAnI teje rayA karatAM anaMtaguNa viziSTatA arihaMtanI tejezyA hoya che, paraMtu arihaMta bhAgavaMte kSamAnA samudra hovAthI koIne paNa pratikAra karatA nathI. mATe he ANaMda! tuM jA ane gautama vagere sAdhuone A vAta jaNAva ke, "ahiM gozALe Ave tyAre - tamAre koIe paNa gazALA sAthe dhArmika preraNA, pratipre2Na na karavI. ANaMda sAdhue kahyA pramANe sarva sAdhu bhagavaMtanI AjJA jaNAvI. eTalAmAM gozALo jayAM bhagavaMta hatA, tyAM ja AvI lAgyo ane bhagavaMtanI sAme ubho rahIne A pramANe bolavA lAgyo- "he kAzyapa! tame A pramANe besIne mane - halake pADayo che ke, je A gozALa saMkhaliputra mATe ja ziSya ane mArI pAsethI ja zikhele che. tyArapachI mahAvIra prabhune uMcA savArathI halakA zabdothI, tiraskArathI apamAna karavA pUrvaka ema bolavA lAgyA ke- "tuM A ja nAza pAme chuM, vizeSa prakAra vinAza pAmIza, have tuM haIza nahi." tyArapachI mahAvIra bhagavaMtanA aMtevAsI sarvAnubhUti nAmanA ziSya-sAdhu pitAnA dhamAcAryanA bhakti-- anurAgathI A vacana -na sahevAthI tyAM AvIne ema bolyA ke- 'tuM ja vinAza pAmyo che, te gozAlaka! "Aho Shrutgyanam Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAda tuM ja kharekhara sarvathA vinAza pAme che. bhagavate tane dIkSA ApI zIkhavyuM ane tenI ja viruddha beTuM vartana kare che." A pramANe kahyuM, eTale krodhe bharAya thako savanubhUti nAmanA anagArane te jeleya cheDI rAkhano Dhagalo karI nAkhyuM. tyAMthI kALa karI te gurubhaktinA kAraNe prazasta kaSAyoge sahasAra nAmanA devalokane viSe utkRSTa sthitivALA deva thayA. tyAMthI ravIne mahAvidehamAM siddhi pAmaze. bIjI vakhata paNa zramaNa bhagavaMta mahAvIrane UMcA avarathI jema tema apamAnanA zabdo bolavA lAgyA, tyAre mahAvIra bhagavaMtanA aMtevAsI sunakSatra nAmanA anamAra hatA, paNa potAnA dharmAcAryanA anurAgathI A zabdo na sahI zakavAthI sarvAnubhUtinI jema bolavA lAgyA. A pramANe belatA sAdhu upara gozALa krodhe bharAIne ekadama sunakSatra sAdhune tene vezyAthI paritApa karavA lAgyA, eTale te sAdhu traNa vakhata mahAvIra bhagavaMtane vaMdana karI, namaskAra karI, pitAnI meLe ja pAMca mahAvrata ucarIne AropaNa karyA. sAdhu-sAvIone khamAvavA lAgyA. AlocanA karI pAponuM pratikamaNa karI kAla pAmelA te azruta nAmanA bAramA devaloke gayA. tyAM tenI utkRSTa sthiti pAmyo. tyAMthI vIne te mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze. tyArapachI te gazALA pharI paNa mahAvIra bhagavaMtane jema tema bolavA lAgyA. tyAre mahAvIra bhagavaMte tene kahyuM ke, te zALe tuM ja che ke, jene meM pravajayA ApI hatI. muMDita karyo hato, bahuzruta banAvyA hatA, mane ja te avaLI rIte savIkAra karela che." tyArapachI AvI rIte kahevAyo, eTale ke dhe bharAelA zALAe bhagavaMtane bALI nAkhavA mATe pitAnA zarIramAMthI teja bahAra kADhavA lAgyA. te tejezyAne agni bhagavaMtanA zarIramAM na pariNamyo, paraMtu bhagavaMtane pradakSiNA pharI te ja gozALAnA zarIrane bALa aMdara peTho. tyArapachI gozALe bhagavaMta A pramANe kahevA lAgyA ke, "he kAzyapa! pitta varathI vyApelA zarIravALA tame cha mahinAnI aMdara zarIra-nAza pAmavA yoge chadmasthapaNAmAM ja kALa pAmaze." tyAre bhagavaMte zALAne ema kahyuM ke, "huM te haju soLa varSa vicarIza, paraMtu he gozALa! tuM to tArA pitAnA tejeDagnithI aMdara baLatA ane pitta-javarathI ghaNAe sAta rAtamAM ja chaghasthapaNAmAM ja kALa pAmIza." tyAra pachI gozALAne sAtamI rAtrie pitAnA pariNAma palaTAyA ane prApta thaela samyaphavane lIdhe te AvA prakAranA cittavALe thaze. - "jina-kevalI nathI ja, paraMtu maMliputra sAdhune hatyAre chuM." tyArapachI pitAnA matanA AjIvika vRddhone bolAvIne A pramANe karaNa, " huM kharekhara jina-kevali nathI, paraMtu mahAvIra ja tevA jina-kevalI che. te tame mArA kALa "Aho Shrutgyanam Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthALakanI thA { 321 } thayA pachI jANe ke A mRtyu pAmyA che, tyAre mArA DAbA page katAna-sUtaLInI rArI mAMdhIne zrAvasti nagarInI bahAra huM' jyAre ghasaDIne laI javAtA hAuM, tyAre tamAre A pramANe zveSaNA karatA cAlavuM ke, "jina na heAvA chatAM huM jina -- prema kheATA pralApa karanAra, kevalI na chatAM paNa huM... kevalI --prema pratApa karanAra A gazALA che. " ema AvatAM khelatAM mAza mRtakane ghasaDo, A pramANe sAgana vAvIne nakkI karAvela. jyAre kAla pAmyA ema jANyuM, tyAre rahevAnA sthAnanuM dvAra aSa karIne zrAvasti nagarI AlekhIne lajajA pAmatA evA tenA parivAre te kahyA pramANe AlekhelI nagarImAM karyuM.. gAthALaka paNa kALa pAmyA thakA acyuta 495mAM utkRSTa sthitivALA deva thayA. tyArapachI mahAvIra prabhu zrAvastithI miki gAma gayA. tyAM gautama svAmIe pUchyuM ke, ezALA svargamAMthI cavIne kayAM utpanna thaze? bhagavate bhagavatIstramAM gecAlaka adhyayanamAM kahyA pramANe sarva hakIkata kahI. cha mAsa pachI revatI zrAvikAe vaheAza vela auSadha vaDe bhagavata nirogI zarIravALA thayA. e pramANe sunakSatra ane sarvAnubhUtinI kathA. (100) mA pramANe sArA sArA vinayavALA ziSyanI guru viSe bhakti tAvIne have evA kayA guru bhakto thAya che, te jaNAve che puNNeDhi coiA purakkhaDehi siribhAyaNaM bhavia - sattA / gurumAgamesibhaddA, devayamiva pacjuvAsaMti // 101 // " vastuvarava-casaddasALa-vAyanA motranA sudda-mathALuM / AriyA imela, jaisi-pakSI (va) te hai / / 202 / / pUrvabhavanA puNyanA prabhAvathI prezaelA A leAkamAM rAjya-"patti mAdi tema ja cAritra-samRddhi vagere rUpalakSmInA mAjana manIne paheAkamAM najIkanA kALamAM jemanuM' mAkalyANa thavAnuM che, evA prakAranA AmamesinnA' AtmAe devatAnI jema zurunI pa`pAsanA-sevA kare che. (101) * uttama prakAranA ziSyAne zA mATe gurue sevA karavA ceAgya che te kahe che-- ghaNAM lAkhA pramANa uparAMta sukha ApanArA ane sekA duHkhAthI mukta karAvanAra mAcAya bhagavatA hAya che. mA vAta prasiddha che, mATe gurunI pyupAzti karavI. A pramANe kAne sukha ApanAra ane duHkhathI mukta karAvanAra kANu thayA? te ane mATe dhrAMta jaNAve che ke, kezI mAcAya ane pradezI zA baMne prasiddha hetu. dRSTAMta che. (102) te mA pramANe-- 41 "Aho Shrutgyanam" Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 322 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAvAda zvetavikA nAmanI nagarImAM atiprasiddha pradezI nAmanA rAjA hatA, tene sUya krAMtA nAmanI priyA cadranA mukha sarakhI mADvAda ApanAra hatI. sUryakAMta nAmanA putra, tema ja pradhAnamaMDalamAM zirAmaNa atisarata svabhAvI moTA guNavALA citra nAmanA maMtrI hatA. koIka samaye pradezI rAjAe kAIka kAraNasara zrAvasti nagarImAM jitazatru rAjA pAse A citra matrIne mAkalyA. tyAM AgaLa zrI pArzvanAtha bhagava MtanI para parAmAM thaelA kezI nAmanA AcAya padhAryAM. caudapUrvI cAra jJAnavALA cAra mahAvratarUpa dharmane dhAraNa karanAra evA te kezI AcAya ne vaDhanA karI citre dhama dezanA zravaNa karI. chavA jevI rIte bhavasamudramAM krama badhe che, krama'nI nijA kare che, tathA Ata -raudradhyAna karIne pAra vagaranA bhavasamudramAM rakhaDe che, jIve kevI rIte uttama samyaphA ratna prApta kare che, jevI rIte nimala jJAnAdika guNeA, niraticAra cAstri upArjana kare che, jevI rIte satya niraticAra tapathI bhavasamudramAM rakhaDavAnuM badha cAya che, tevI kezI AcAya nI dezanAthI citrama...trI pratiSeA pAmyA ane sudara samyaktva tathA zramane pAsaka-zvama aMgIkAra karyAM. Xi jinezvara bhagava'tanI pUjA, pavitra pAtrAmAM dAna devuM, svAdhyAya, dhyAna, zAsanaprabhAvanAe bhAvathI pravartAvavA lAgyA. pAtAnA svAmI rAjAnuM kArya siddha karIne te matrI peAtAnA nagara tarapha prayANa karavA taiyAra thayA. manamAM vicAryuM ke, * ne kaI prakAre guru mahArAja vihAra karatA amArA rAjyamAM padhAre, te kevuM suMdara. mArA svAmI pradezI rAjA hi'sA, jhuDamAM ghaNA Asakta che, vaLI mAMsa, madirA, madha, jugAra, zikAra Adi pApakAmAM niratara pravatelA che, te je kAI prakAre pratimApa pAme, mArA sarakhA mAhitApadeza karanAra bhakta buddhizALI maMtrI hovA chatAM te pApanA prabhAvathI narakamAM patana pAmaze. teA dharmI-maMtrI tarIke svAmInI sevA karanAra huM na gaNuA. A leAkamAM kArya sAdhI ApanAra mitro ane maMtrIe ghaNA heAya che, paraMtu svAmInAM paraaAsanAM kAryo sAdhI ApanAra evA viztA ja hoya che. mATe zrIphrezI AcAyane zvetavikA purI tarapha vihAra karavAnI vina Mti karuM. kaMIka samaye kezI AcAya tyAM padhAryAM. AcAya bhagavata ahiM AvI gayAnA samAcAra jeNe jANelA che, evA uttama maMtrI vadhAmaNI ApanArane zreSTha pAztiASika ApIne samayAnusAra sava Rddhi sahita va"dana karavA mATe gayA ane vAMdyA. tyArapachI vicAyu" ke, nAstika vAdI rAjAne ahita kevI rIte lAvavA? kAika samaye azva khelAvavA mATe zastra nIkaLyA hatA, tyAre parizramane thAka utAravA mATe maMtrI gurune rahevAnA sthAna tarapha vrukSachAyAmAM rAjAne laI gayA. "Aho Shrutgyanam" Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezI rAjAnI kathA [ 323 } te samaye kezI AcArya parvadA sanmukha dharmane prakAzita karatA gurune dekhIne zajA maMtrIne pUche che ke, "A mUDiyA kema barADA pADe che." tyAre citre kahyuM ke, he nAtha ! huM te nathI jANatuM. paraMtu ApaNe tenI pAse jaIne pUchIe, to te pratyuttara ApavA samartha thaze. avidhithI pagamAM praNAma karyA ane gurunI pAse jaIne rAjA beThe. jIva, karma, puNya, pApa, paraloka vagere chatA padArthonuM pitAnI matikapanAthI khaMDana karavA lAgyo. "pagathI mAMDI cheka mastaka sudhI jenAmAM kuvartana raheluM hoya, te bicAro durjana namra kevI rIte thaI zake?" have kazI AcArya vAsa, zabda vagere ceSTAothI jIvanI siddhi kare che, jema ke, pavana dekhAtA nathI, chatAM paNa vRkSanI Toce rahelA pAMdaDAM ane pravajA kaMpAyamAna thAya che, te cihnathI pavananuM anumAna thAya che. te pramANe jemAM kAraNa samAna haya, sAdhana samAna hoya ane phala-kAryamAM vizeSatA hoya, to te hetu-kAraNa vagara na haya, kAryapaNAthI. he gautama! ghaDAnI jema. hetu hoya to te jIvanA karma. jema pavana dekhAto nathI, paNa deva jA kaMpavAnA AdhAre tenA cihnathI pavananuM anumAna karI zakAya che, tema AtmA-jIvane ApaNe dekhI zakatA nathI, paNa jJAna vagere guNa dvAza anumAnathI sAbita karAya che. evI rIte dareka jIva samAna guNavALA hovA chatAM tenA kamaranA kAraNe koI deva, koI manuSya, keI tiryaMcAdi gatimAM jAya che. temAM kAraNa hoya te tenA pitAnAM karelAM karma, e pramANe jIva ane karmanI siddhi thaI, tema suMdara anumAna karavA dvArA paraleka e paNuM prasiddha che, tenuM kAraNa hoya to karma ja che. (25) pharI zA pUche, che ke-je paraloka hoya to paralokamAMthI mArA pitA ahiM mArI pAse AvIne mane pratibaMdha kema karatA nathI ? kAraNa ke, hiMsA, juTha, cerI, abrahma, parigrahAdika pApa karIne teo durgatimAM gayA haze, mArA para ghaNe neha hato, teo AvIne pApa karatAM mane kema aTakAvatA nathI ? vaLI mArI mAtA te bahuja dharmI hatAM. teoe te ghaNo vizuddha dharma karela hatuM. teo te varSe ja gayAM haze ane tyAMthI AvI mane kema dharmopadeza karatAM nathI ? mArA mAtA-pitA mArA para adhika vAtsalayavALA hatA, pote svAnubhava karIne jANIne duSkRta ane sukRtanA phaLathI mane nathI rokatA ane karAvatA, mATe paraka hoya-ema kema mAnI zakAya? AcArya rAjAne pratyuttara ApatA kahe che ke-"kedakhAnAmAM kedIo zikSA karanArA dvArA hAtha-pagamAM sAMkaLathI jakaDAyelA hoya evA cera ke aparAdhI pitAnA sagA-snehIone ghare javA samartha banI zaktA nathI (30) te pramANe niraMtara para- gAlAmika dethI cIrAte, kaMpAte te bicAre narakamAM hele palakArA jeTale kALa paNa savAdhIna nathI, tethI te jIva ahiM kevI rIte AvI zake? kahevAya che ke "Aho Shrutgyanam Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 324 ] prA. upadezamAlAnA gUja zanavAda - AMkhanA palakArA jeTaluM paNa tyAM sukha nathI, lagAtAra tyAM duHkha cAlu ja hoya che. narakamAM nArakInA jIve bicArA rAta-divasa duHkhAgnimAM zekAyA ja kare che. tArI mAtA paNa devatAi bhegA bhAgavavAmAM zata-divasa eTalA rAThAi rahelAM che ke, eka bIjA kAya karavAmAMthI navarA paDatA nathI, jethI snehathI AvI zakavA mATe samartha banI zakatAM nathI. A pazu kahevu' ja che ke-" divya premamAM sakrAnta metA, viSayamAM Asakta thazelA, rAInAM paNa kArDa samApta na thatAM hovAthI, manuSyanAM kAceryo karavAmAM parAdhIna hovAthI, temaja narasava azukra-macimaya hovAthI devA ahi AvatA nathI." have nAstikavAdI zana kahe che ke-mArA dAdA ane tenA pazu dAdA vagere paNa nAstika hatA, te| kulakamAgata AvyA sivAyane dhama huM prema karuM tyAre gurue zAne kahyuM ke, te pachI cArI, rAga, dadritA, durbhAgya, anyAya vagere kAine kulakramAgata AvelAM hAya, te paNa zuM na cheDavAM athavA De zA! kAI daridranA putrane kAI sAta aMgavALuM rAjya apaNu kare, te teNe grahaNu na karavu' ? athavA to kAI kAryanA kunnI-putranA niSThura kADha rogane karuNAthI maTADI de, te te tame maTAravAnI nA kahezeA kharA AvA praznottarAnI para pazathI zabdane pratibeAdha karyo. samyasahita zrAvakane dhama agIkAra karIne niticAra tenu pAlana rAjA karavA lAgyo. sasAra-sAgara taravA mATe nAva-samAna evuM niyaticAra uttama atisu kara duHkhe karI pAlana karI zakAya, tevuM brahmacarya lAMbA kALa sudhI pAlana karavA lAgyA. tyAre pApamAM Asakta, kAmAgnithI maLI rahetI, bIjA puruSa viSe premAsakta thayelI evI tenI sUryakAMtA patnIe manamAM A pramANe vicAryuM... ke, ' jyArathI mAMDIne A zAe zrAvakapaNAnA gamamAM anurAgavALuM citta kareluM' che, te divasathI mane lagAra paNa sArI rIte snehapUrvaka jotA nathI. mArI IcchAe pUrNa karatA nathI, te have mAre mArA manAtha pUza thAya, te mATe mRtyu pAmelA pati pAchaLa sUryakAMta putra rAjA thAya, tema kravu' yAgya che. pati mRtyu pAmyA pachI mane kAinI zakA ke bhaya rahe nahi ethI nizcitapaNe icchA mujaba bhAge bheAgavuM. ema vicArIne pAsrata-upavAsanA pAraNe rAjane jhera ApyuM. tyArapachI rAjAnA dehamAM pittara dAha mAM rAgeAthI pIDA thavAthI jANyuM ke mArI priyA sUryakAMtAe mAza upara jheranA prayAga karyo che, vicAra karavA lAgyA ke-- " A jagatamAM cAMcaLa capaLa hoya te vijaLI che. are ! tenA karatAM paNa ativaka hoya te siMhanI nakhazreNI che, paraMtu te eTalI atyaMta bhayaMkara nathI. te zuM yamarAjAnI krIDAnA mukha sarakhI ane ramatamAM prANu haraNu karanArI dvArAhula "Aho Shrutgyanam" Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezI rAjAnI kathA [ 325 ] jheranI latA bhayaMkara che? nA, te paNa tevI nathI, tyAre koNa tevI bhayaMkara che? te ke, samagra dezanI khANa evI o mahAbhayaMkara ane hAlAhala jhera karatAM paNa vadhAre viSama ane aneka bhavonA maraNanAM dukhe apAvanAra hoya, te A strIo ja che. mATe temane dUrathI ja nava gajanA namaskAra thAo." paNa haiye dhAra karI te strI upara manathI paNa dveSa nahi karate pitAnI meLe ja sarva aNuvratone vIkAra karI anarAna kare che. paMca namaskAranA dhyAnamAM tatpara banelo potAnA aticArenuM AcananiMdana karIne sarva jIne nAnA ke moTA aparAdha karelA hoya, tevA sthAnane amAve che. samatApUrvaka samAdhithI maraNa pAmela te pradeza rAjA cAra popamanA AyuSyavALa dharma devalokamAM utpanna thayA. te vimAnanA nAma sarakhuM evuM tenuM nAma sUyabhaTeva pADayuM. tyAM devalokamAM devatAI kAmaga apasarAnI sAthe bhagave che, tema ja jinezvara bhagavaMtanA samavasaraNamAM jaIne haMmezAM temanI dezanA sAMbhaLe che. eka samaye Amalaka5 nagarImAM zrI vardhamAnavAmInuM samosaraNa ccAyuM hatuM, tyAre pitapotAnI samRddhi sahita AvIne praNAma karavA pUrvaka bhagavaMtane vinaMti karavA lAgyuM ke, "he deva ! gautamasvAmI vagere sAdhuone huM mAruM navIna nATaka-nRtyAraMbha batAvuM." bhagavaMta mauna rahyA, eTale te deva ubhe thaIne tuSTa thaIne teNe bhagavaMtanI AgaLa aTakayA vagara suMdara nATaya vidhi pravartAvI batAvI. tyArapachI je AvyuM hatuM, te te sUryAbhadeva praNAma karI pAcho potAnA sthAne ga. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM zukladhyAnathI siddhi pAmaze. (54) pradezI rAjAnI kathA pUrNa thaI. nasya-gai-gamaNa-paDihatthae kae taha paesiNA raNNA / amaravimANa patta, te Ayaria-ppabhAveNa // 103 // dhammamaiehi aisuMdarehiM kAraNa-guNovaNIehi / / palhAyaMto ya maNaM, sIsa coei AyarioM // 104 // jIaM kAUNa paNaM, turamiNidattassa kAliajjeNaM / avia sarIraM cattaM, na ya bhaNiamahamma-saMjutaM // 105 / / pradezI rAjAe nAritakapaNAnA kAraNe narakagatimAM javAnI saMpUrNa taiyArI karI ' hatI, chatAM paNa deva vimAnamAM prasiddha evuM sUryAbha devapaNuM meLavyuM, te prabhAva hoya te mAtra kezI AcArya bhagavaMtano ja che. (103) tethI suzivee AcArya bhagavaMtanI ArAdhanA karavI. temaja AcArya "Aho Shrutgyanam Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 326 ] prA, upadezamAlAno pUjAnuvAda mahArAjAe paNa ziSyane je pramANe hitavacane kahevA joIe, te kahe che-"jJAna, darzana, cAritra svarUpa aneka guNayukta niravagha dharmamaya atisuMdara vacano vaDe je pramANe ziSyanuM mana AhlAda pAme, pariNAmanI vRddhi thAya, te pramANe AcArya ziSyane zikhAmaNa-preraNA Ape. (10) mananI prasannatA satya vacanothI ja karavI, nahiM ke asatya evuM priya vacana paNa bAlavuM. te mATe kahevuM che ke-"satya bolavuM, priya bolavuM, paraMtu asatya evuM priyavacana na bolavuM, priya ane sAcuM vacana bolavuM, te eka zAzvata dharma che. potAnA prANanA nAzamAM paNa asatya priya vacana nathI bolyA; evA kAlAcAryanuM daSTAMta kahe che. kathA kahevAthI gAthAne artha sArI rIte samajI zakAze. tethI te ja kahIe chIe. tumiNi nAmanI nagarImAM jitazatru nAmane rAjA hatA. tene azvone zikSA ApavAmAM catura, cha kama karAvanAra bIjo eka brAhmaNa purohita hato. jina dharmamAM pratibodha pAmI jinezvara bhagavaMtanI pravajayA svIkArI vizeSa prakAranA zratanA pAragAmI banI kAlakasUri tarIke prasiddhi pAmyA. te kAlakasUrine drA nAmanI bahena hatI ane tene datta nAmane kharAba buddhivALo putra hato. te haMmezAM vRtakrIDA ramanAra, madirApAna karavAmAM tRSNAvALe bAliza hatA. tenA pitA na hovAthI vanavAthI mAphaka niraMkuza ane zaMkArahita hate. jitazatru rAjA sAthe eka manavALo te dararoja rAjAnI sevA karavA lAgyo, rAjAe kaI vakhata tene meTA adhikArapade sthApana karyo. adhikAra maLatAM teNe rAjAne ja gAdIbhraSTa karyo ane jitazatru rAjAne dUra bhagADIne pite ja tenuM rAjaya aMgIkAra karyuM. tyArapachI manuSya, strIo, ghoDA, gAya-megha vagere ghaNA ane moTA yajJo te pApiSTa cittavALA rAjAe ghaNuM dhana kharacavA-pUrvaka AraMbhyA. kAlakasUri bhagavaMta koI samaye vihAra karatA karatA suvihita vihAranI caryAnusAra turumiNi nagarImAM AvI pahoMcyA. bahAranA udyAnamAM sukhapUrvaka sthiratA karI. temanA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne rudrAmAtA pitAnA putra-AjAne kahe che ke, "he vatsa! tAre mAmA kAlakasUri ahiM padhAryA che, to bhaktipUrNa hadayavALI huM bhAIne vaMdana karavA jAuM chuM, te he vatsa! tuM paNa jaldI temanA caraNamAM namaskAra kara." mAtAnA moTA AgrahathI prerAyela te duSTAtmA tyAM javA nIkaLe. mithyAdaSTi e te dravyathI vaMdana karI AgaLa beThe. atipITha ane ahaMkArI te zA vizuddha suMdara dharmadezanA samaye pUche che ke, "mane yajJanuM phaLa kahe." gurue vicAryuM ke - "kapAI gaelI nAsikAvALAne ArIse batAvIe, to kepa pAme che, tema ghaNe bAge sanmArganI sAcI dharmadezanA te atyAre ghaNebhAge puruSane ko5 pamADanArI thAya che. " "Aho Shrutgyanam Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlikAcArya ane dara zajAnI kathA [ 327 ] tyArapachI gurue kahyuM ke, "tuM pUche che, te he rAjA ! dharmanA mamane huM kahuM chuM, te sAMbhaLa. "pitAnA AtmAnI jema bIjA AtmA viSe paNa pIDAno tyAga ko, te mahAdhama che." kahevuM che ke - " jema ApaNA AtmAne sukha vahAluM ane duHkha aLakhAmaNuM che, tema sarva jIvone sukha priya che ane duHkha apriya che. ema vicArato AtmA potAne aniSTa duHkha ApanAra evI bIjA jIvanI hiMsA na karavI." buddhizALI manuSyo ahiM laMgaDApaNuM, koDharoga, huMThA paNuM vagere hiMsAnAM azubha phala dekhI niraparAdhI jIvonI hiMsA manathI paNa sarvathA tyAga kara. karmanuM phaLa hoya te svarga ke mokSa che. temAM saMdeha nathI." pharI paNa dararAjA pUche che ke, Apa mane yajJanuM phaLa kaho." gurue kahyuM ke, "tuM pApanuM phaLa ane svarUpa pUche che, te huM kahuM chuM ke, hiMsA ane jUTha vagere pApanA mAge che ane A yajJa paNa pApa ja che. tema ja kahevuM che ke- "jo jIvane prANano lAbha thato hoya, jIvita bacI zakatuM hoya, te rAjyane paNa tyAga kare che, jIvane vadha karavAthI utpanna thaeluM pApa, sarva pRthvInuM dAna kare te paNa zAnta thatuM nathI. vanamAM rahelA niraparAdhI vAyu, jaLa ane tRNanuM bhakSaNa karanArA mRgalAonA mAMsanuM lAlupI vananA jIvone mAranAra zvAna karatAM lagAra paNa ochA nathI. tamane mAtra taNuMkhalA ke aNiyAlA ghAsanA agrabhAgathI bheMkavAmAM Ave, to tamArA aMgamAM tame kharekhara pIDA pAme che ane dubhAva che, pachI aparAdha vagaranA prANIone tIkSaNa hathiyArothI kema mArI nAkhe che ? krUra kamIe pitAnA AtmAne zaNika saMteSa pamADavA mATe prANIonA samagra jIvanane aMta ANe che. "tuM marI ja" mAtra eTalA zabda kahevAthI prANI dukhI thAya che, te pachI bhayaMkara hathiyAro vaDe tene mArI nAkhavAmAM Ave, te tene keTaluM duHkha thAya ? zAstromAM saMbhaLAya che ke, "jIne ghAta karavA rUpa zaidradhyAna karanArA evA subhUma ane brahmadatta baMne cakravartIe sAtamI narake gayA. naraka vagere bhayaMkara durgatinAM duHkhanAM bhayaMkara phaLa sAMbhaLIne pharI paNa rAjAe ponuM phaLa kahevAnuM jaNAvyuM. satya bolavAthI pitAnA prANene aMta AvavAno che,' ema pratyakSa dekhavA chatAM, saMkaTa jAyuM che, chatAM paNa guru te rAjAne paNa kahe che ke, "yajJamAM pazu hiMsAthI narakaphaLa thavAnuM che." (25) A sAMbhaLIne atirAya TheSanA AvezathI parAdhIna thaelA cittavALA te dattarAjA kahevA lAgyuM ke-vedamAM vidhAna karelI hiMsA mArA mATe pApanuM kAraNa thatI nathI. je mATe kahevuM che ke brahmAe pitAnI meLe ja ya mATe A pazuone banAvelA che, tethI tenI sarva AbAdI thAya che, mATe yajJamAM vadha karAya che, te avadha che. "Aho Shrutgyanam Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 328 ] prA. upadezamAlAnA gUrjazavAda ASadhio, pazuo, vRdmA, tiyacA tathA pakSIe yajJa mATe mRtyu pAme, tA. teo kI unnati prApta kare che. vaLI manusmRtimAM kaheluM' che ke, ' madhuparka, yajJa tathA pitRdevata-zrAddhakamamAM pazue heDuvAM, paraMtu bIjA sthAne nahi' AvA prakAranA prayojanavALA kAryomAM vedatattvanA jANakAra brAhmaNa pazunI hiMsA kare, teA peAtAne ane pazune uttamati prApta kazave,' have ahi' kAlakAcAya tene kahe che ke- huM tta ! hiMsA AtmAnA sa kaheza pariNAmathI thAya che. vedavAkayathI pApanuM rakSaNu karavu zakaya nathI. kahelu` che ke- je dRzyama karanArAoe hiM`sAnA upadeza karanAra zAstronI racanA karI che, te nAstikAthI paNa. adhika nAstika tee kaika narakamAM ja jaze. je pragaTa nAstika cArvAka bicArI sArA che, paraMtu tenAM vacanane AgaLa karIne tApasanA vaiSamAM chupAela minI zakSasa sArA nathI. devAne bheTa dharAvavAnA khAnAthI, athavA yajJanA mAnAthI niya anI jeme prANIonA vAta kare che, te ghAra duHkhavAnI krutimAM jAya che. samatA, zIla, krayA mULavALA jagatanuM hita karanAra evA khamanA tyAga karIne ahA ! hisA pazu dhama mATe thAya che--ema buddhi vagaranA ja Ale che. vaLI aca ArAmanA gAyanA sparza karavAthI pApa dUra thAya che, sajJA-jJAna vagaranA vRkSA vaMdana karavA lAyaka che, ekaDAnA vadha karavAthI ekaDA ane vadha karanAra svaga prApta kare che, brAhmaNane khavarAvela bhAjana pitRne paheoMce che, kapaTa karatAza Apya vA-viA agnimAM zrI havana karIne devane prasanna kare che, AvA samRddha ke nakAmA ke zAzana zrutinAM vacaneAnu nATaka krANu jANe che ? vaLI yajJomAM vadha karAtA ke hAmAtA pazunAM cittanI utprekSA karatA tenA vivecakAe karyuM che ke ' mane svaga'nA bhAge| bhAgavavAnI tRSNA nathI, ke me' tamArI pAse mane vaga mAM mAkalavAnI prAthanA karI nathI. huM te haoNMmezAM tRNanuM bhakSaNa karI satASa mAnanArI chuM. te A pramANe pArakAne tamAre yakSamAM homavA ke vadha karavA yukta nathI. jo yajJamAM tamArAthI haNAyelA prANIe nakkI vage ja jAya che, tA tame tamAza mAtA-pitA, putra, ke andhue nA vadha-havana-yajJa kema nathI karatA ? ' " tyArapachI datta zajA kApAyamAna thayA ane kahevA lAgye ke, 'huM mAmA! khATu na Ave. ghaNA yajJa-karAvanAra evA mane vaikuMTha-svaMgamAM vAsa maLaze.' eTale gurumahArAje tene kahyuM ke, - pazu, puruSa, strIone yajJomAM mArI naMkhAvIne sAta rAtrinI dara marIne tuM narakamAM janArA che. tenuM..... zuM pramANu ?' tyAre gurue kahyuM ke, he rAjA ! AjathI sAtamA divase tAza mukhamAM viSTA praveza karaze.' eTale AcA mane mArI nAkhavAnI icchAvALA temane pUche che ke, 'tame kayA divase mRtyu pAmaze ?? gurue kahyuM ke, hajI mAre ghaNAM varSo sudhI sAdhupaNAne paryAya pAlana karavAnA che. . "Aho Shrutgyanam" Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlikAcArya ane dazAnI kathA [ 3ra9 } eTale jAe te kAlakAcAryane potAnA vizvAsu evA adhikArIne saMkhyA ane vicAryuM ke, "huM nahiM marIza, te tenA maratakane sAtamA divase chedI nAkhIza." tyArapachI pote ati majabUta karalA hAravALA aMtaHpuramAM kamADa baMdha karIne praveza karyo ane pitAnA nivAsathAnanI pharate cAre bAju hAthI, ghoDA ane sainikAno pahero rakhA, pitAnI kALa maryAdAnI rAha jotA hatA. AgalA jitazatru rAjAe potAnA pakSe vaza karelA rAjA ke, jeo dattarAjAthI kaMTALI gayA hatA, te sAmaMtAdike vicAra karavA lAgyA ke, pahelAnA rAjAne pharI rAjyagAdI para sthApana kare. utAvaLA cittavRttivALAne divasano khyAla na raho, eTale datta AThamAne badale sAtamA divase bahAra nIkaLIne kAlakAcAryane zikSA karavA mATe pote jaldI bahAra nIkaLe. rAjamArgo purapAdikathI suzobhita banAvyA hatA. sainiko rakSaNa karatA hatA, eka mAnIne jaMgala javAnI utAvaLa thaI ane mArga vacce ja viSTA karI, tenA upara puSpo DhAMkI dIdhAM, sAmaMta, maMtrI-maMDala Adi ghaNA parivAra sAthe te rAjamArga thI jato hate. manamAM AcAryane mAravAnA pariNAma cAlatA hatA, mana AkuLa-vyAkula thayuM hatuM, te samaye ghoDesvAranA ghoDAnI kharIthI uchaLela DhAMkelI viSTA ittarAjanA makhamAM ekadama AvI paDI. te camaka ane vicAravA lAgyo ke teNe kahyuM. te pramANe pramANa-sahita anya. zuM Aje huM mRtyu pAmIza? ema sAmetAdikane kaMi paNa kahyA vagara ekadama pAcho vaLyo. eTale cittamAM kSobha pAmelA sAmaMtarike nayuM ke, ApaNe amArI maMtraNA nakakI jANa lIdhI che, te Aje te rAjakulamAM praveza na kare, te pahelA tene pakaDI laIe. (50) e pramANe grahaNa karyo, laDavA lAgyo, jayAre te palAyana thavA lAgyo, tyAre tee pUrvanA jitazatru rAjAne lAvIne tyAM rAce besADa. teo turumiti dattanuM zAjAne prathama bheTazuM karyuM. teNe paNa te dattane kharAba hAlatamAM mArI nAkhavAnI AjJA karI. eTale hAtha-pagamAM beDI jakaDIne jemAM duSTa puSTa zarIravALA zvAne rahelA che, jenA taLiyA nIce agninI bhayaMkara vALA saLagI rahelI che, evI kuMbhamAM zvAnoe tenA zarIranA TUkaDe TUkaDA karI nAkhyA ane te kuMbhIpAkamAM agnithI zekAIne mRtyu pAmyA, narakamAM utpanna thae tIvra vedanA sahana karavA lAye. zrI kAlika AcArya lAMbA kALa sudhI sAdhu-paryAya pAlana karIne devaloka pAmyA. saMkaTamAM paNa yathArthavAdIpaNAne tyAga na karyo. (55) satya vacana upara kalikAcArya, asatyanA phaLa upara surumiNi dattanI kathA pUrNa thaI. jhara "Aho Shrutgyanam" Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 330 ] prA. upadezamAlAnA gUja zAda have gAyAnA bhAvAtha kahe che. turuNi nagarInA dattarAnanI pAse peAtAnA jIvitanI hADa mUkIne paNa kAlakAcAre' pAtAnA abhiprAyathI zarIranA tyAga karyo, paraMtu adhama yukta pApa-vacana na maLyA; eTale dattanA bhayathI yajJo sva phaLa ApanAra che' tevuM zAne ISTa vacana na malyA. (105) je kAI adhama vALu vacana Ave tenA doSane dRSTAMtathI kahe che-- phuDa - pAgaDamakahaMto. jahaTThiaM bohilAbhamuvahaNa | naMda mAvaLo visAho, nara-maLa-magogarI gasI 06 / yathAvasthita dharma-svarUpa spaSTapaNe na kahenAra bhavAMtaramAM jinakSama-prAptirUpa Adhi-vAsanA nAza kare che. arthAt khIjA bhavamAM jinakSama meLavI zakatA nathI. jemake marIcinA bhavamAM 254 dharma na kahyo, eTale kADAkAMDa sAgaropamanA kALa sudhI janma-jarA-maraNunA duHkharUpa vizALa bhava-samudramAM mahAvIra bhagavaMtanA jIvane aneka bhave sudhI rakhaDavuM' paDayuM. tenI kathA AvazyakamAM tathA ahiM paNa 'kSepathI kahevAya che-- te A pramANe~ ahi bharatakSetramAM RSabhadeva bhagavate kevalajJAna pragaTa thayA pachI samavasaraNamAM nirvighne cAra prakAranA savanI sthApanA karI. bharata mahArAjAnA 500 putrA ane 700 pautrAne eka sAthe te ja samavasaraNamAM dIkSA ApelI dekhIne devee temane mahotsava karyo. kSatriyaputra cie tyAM samyaktvanI prApti karI tema ja dhama zravaNa karIne pratrajyA 'gIkAra karI. sAmAyika mAdika 11 agA sudhInA abhyAsa zakti pUrNAMka guru pAse karavAmAM udyamavata thayA. atitIkSNa taravAranI dhArA sarakhu ava prakAranuM tIvratA tapavA lAgyA. atidurlRhe AvIza pariSahonA samUha paNu grahana karavA lAgyA. have kAIka samaye grISma kALamAM tApathI vyApta pagelA dehavALA bharanAna-- paNAnA tyAga karIne AvA prakAranA bIjA kheATA veSane svIkAravAnA vicAra kayA~. A bhagavaMte kahela sAdhupaNAmAM maruparyaMta sarakhA AkarA mahAvratanA sAra vaheta karavA huM muhUta mAtra kALa paNa samartha nathI. A zramapaNuM ane tenA guNe! hu pALI zaku tema nathI, huM tAM zramaNNAnA guz2A hita ane saMsAranI AkAMkSAvALA chuM, meM svIkArelI pratrajyA che1DhatAM huM lajjA kema na pAmuM? tema ja pratrajyA pAlana karavA paNa huM samatha nathI. te have mArI kaI gati thavAnI? ema vicAratAM tene pAtAnI kahitamati utpanna thaI, mane upAya maLI AvyeA. mane suMdara-zAzcata buddhi utpanna thaI. A zramaNa bhagavA mana-vacana-kAya-daDathI vimelA, sajjaDa sakucita "Aho Shrutgyanam" Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maricInI kathA [ 331 ] zarIravALA hoya che. huM traNe daMDavALe ane Indriyone na jitanA2 chuM, mATe tridaMDa e mAruM cihyuM che. A sAdhu mahataka ane indriyone uMcana karanArA che, huM tevo nathI, mATe mane aAthI muMDana ane mastake ceTalI he, mane sthUla prANAtipAta-- viramaNa haMmezAM che. e pramANe nAna, chatra, lAla vastra vagere pote potAnI matithI pelA kuliMga-veSa dhAraNa karanAra sukhazIlatAvALe prathama parivrAjakapaNuM pravartAve che. A pramANe pragaTa veSa dekhIne ghaNA loko tene dharma pUche che, tyAre sAdhudharma ja kahe che. bahu praznottara kare, tyAre tene kahe ke kharekhara paramArtha svarUpa dharma hoya to tema ja paramArtha-mokSane sAdhI ApanAra hoya to eka sAdhudharma ja che. huM te sAdhudharma pAlana karavA zaktimAn na hovAthI A veSa-viDaMbanA karelI che. lokone amadezanA saMbhaLAve, koI dikSA levA taiyAra thAya, te prabhunA ziSya tarIke prabhu pAse mokalI Ape ane gAma, nagara vagere sthaLe prabhunI sAthe ja te mavici vicaratA hatA. koIka samaye bharata cakravartI pitAjIne samavasaraNamAM jina, cakravartI, vAsudevanuM vana vagere pUchatA hatA, bhagavaMte paNa sarva kahyuM. pachI bhArate pUchyuM ke, "he pitAjI! atyAre ahiM je parSadA che, temAM koI bharatakSetramAM thanAra koI tIrthakarano jIva che? tyAre bhagavAne tenA pratyuttaramAM prathama parivrAjaka RSabha bhagavaMtane patra ekatamAM vAdhyAya-dhyAna-yukta evA mahAtmA marici nAmane tArA putra che. bhagavaMta tene batAvatAM kahe che ke, " A vIra nAmanA chelA tIrthakara thaze. vAsudevomAM prathama pitanapurane adhipati vipRSTha nAmane, videha kSetramAM mUkA nagarImAM priya mitra nAmane cakrI thaze. A sarva prabhunAM vacana sAMbhaLIne romAMcita zarIravALA bharata rAjA pitAjIne vaMdana karIne maricine vaMdana karavA mATe jAya che. te vinaya-sahita AvI traNa prada kSiNA ApIne vaMdana karI AvA prakAranI madhura vANIthI stuti karavA lAgyA, jagatanA je uttama lAbha gaNAya che, te lAbha tame prApta karyA che. kAraNa ke, tamA chelA karmacakravartI eTale ke vIra nAmanA 24mA tIrthaMkara thaze. vaLI vAsusevAmAM prathama pitanAdhipati tripRSa nAmanA vAsudeva thaze. mahAvidehamAM mUkAnagarImAM priyamitra nAmanA cakravartI thaze. atyAre tamane vaMdana karuM chuM, te A parivrAjaka- javAne ane A tamArA janmane huM vaMdana karatA nathI, A bhAratamAM tame ekalA tIrthakara thanAra che, te kA huM vaMdana karuM chuM. (25) e pramANe temanI stuti, karIne, traNa vakhata pradakSiNA pharIne pitAjIne pUchIne vinItA (akho) nagarImAM praveza karyo. bharatanAM te vacano sAMbhaLIne traNa vakhata tripadIne aphALatA atizaya adhika "Aho Shrutgyanam Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 332 ] prA. upadezamAlAno gujarAnuvAda harSa pAmelA marici tyAM Ama bolavA lAgyA-are! A bhAratamAM prathama vAsudeva videhamAM mUkA nagarImAM cakravartI ane ahiM che tIrthaMkara thaIza. are! mAre mATe ATaluM ja basa che, ema nahiM, paraMtu huM vAsudevomAM prathama, mArA pitA prathama cakravatI, mArA dAdA prathama tIrthakara. aho ! mAruM kula keTaluM uttama gaNAya koI pUche, tene sAdhudharmano upadeza ApI bhagavaMta pAse dIkSA levA mokale, paraMtu miica koI vakhata bimAra paDe, tyAre te basaMta hovAthI sAdhuno tenI sevAcAkarI karatA nathI. tethI pitAnI cAkarI karanAra evA eka kapilane pitAnI dIkSA ApI ziSya banAvyuM. kapile pama pUchaze, tyAre maricine kahyuM ke, "he kapilA tyAM paNa dharma che, ahiM paNa che." AvAM duSita-sUva eka vacanathI maricie duHkhane mahAsAgara upArjana cAM ane koDAkeDI sAgaropama pramANu kALa saMsAramAM bhramaNa karaze. te duSitanA mULa samAna saMsAra, vaLI traNa vakhata abhimAnathI-harSathI paNa aphALyA, tethI nIcA adhyuM, te upArjana karelA pApanuM chellI vakhata Acana-pratikramaNa na karyuM, tyApachI tyAMthI mRtyu pAmI brahnAvalekamAM utpanna thayA. tyArapachI tyAMthI vIne parivrAjakapaNe utpanna thayA. e pramANe cha vakhata parivrAjakapaNuM pravartAvyuM. deva bhavane vacce vacce manuSyabhava pAmI bhavasAgaramAM bhramaNa karI vizvabhUti nAmane kSatriyaputra thaye. dakSA laI niyANuM bAMdhI tripRSTha nAmanA vAsudeva thayA. tyArapachI videhamAM mUkAmAM priya mitra nAmanA cakravartI thayA. pachI chatrAcamAM naMdana nAmanA rAjA thayA. vrata svIkArIne tIrthakara nAmakama upArjana karyuM. jethI karIne jaMbudvIpanA baratamAM kuM gAmamAM trizalA ane siddhArthanA putra vIra jinezvarapaNe utpanna thaI tIrtha pravartAvIne zAzvata sukhavALA mokSamAM gayA. A kahelA bhavonI vacce je manuSya ane dezanA kramasara bhavo thayA te sava vIra jinezvaranA caritrathI jANavA A pramANe maricinI kathA kahI. (39) (16) bhaviSyanA ghaNA bhava sudhI bhramaNa karavAnuM hovAthI maci vratathI calAyamAna thayA, paraMtu bIjAo pitAnA vratathI calAyamAna thatA nathI, te kahe che- jAda09---fiAmAmA-vivaMtahiM ! sAhU avia maraMti, na ya niniamaM virAhati // 107 // apahiyamAyaraMto aNumoaMtoM a suggaI lahai / rahakAra-dANa-aNumoago migo jaha ya baladevo // 108 / / "Aho Shrutgyanam Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva muni ane mRganI kathA [ 333 ] kAruNya, rudana, zRMgArabhAva, bhaya jIvitano aMta karanAra evA anukUla ke pratikula upasargonA prasaMgamAM sAdhune maravAno avakAza utpanna thAya, te maravuM pasaMda kare che, paraMtu potAnI pratijJAnI virAdhanA karatA nathI. kAruNya eTale rAga- bhUkha vagerethI dInAdike pIDAto hoya, tyAre hadayamAM karuNAnI lAgaNI utpanna thAya, mAtA, patnI vagerenA vilApa te rudana, zRMgArabhAva eTale kAmadevane uttejita karanAra enA hAvabhAva, prArthanA, netra-kaTAkSo, zRMgArika vacane vagere. zA, hevI, cAra vagerethI trAsa te bhaya, prANane nAza te jIvitane aMta karanAra, AvA AvA kAraNe paNa potAnI vatanI makakamatA ArAdhaka sAdhuo cheDatA nathI. (107). jene tevAM vrato nathI, paraMtu batAvALA upara pramoda tha, anumodanA karavI -te paNa mahAphala ApanAra thAya che, te kahe che-AtmahitanA tapa, saMyama, svAdhyAya, vinaya, yAvacca Adika anuSThAna karanAra vastrAdika sadagati pAme che; paraMtu tevAM anuSThAna pitAnA sAmarthanA abhAvamAM karI zakatuM na hoya, paNa bIjA karanAranI anumodanA karanAra, prazaMsA karanAra paNa tevI ja sadagati pAme che. rathakAranA dAnanI anumodanA karanAra tema ja baLadevanA saMyama-tapanI anumodanA karanAra mRga sadRgati pAmyo. (108) bhAvArtha te thAnakathI samajI zakAze, te A pramANe aladeva muni ane mRga je dvaipAyana RSie dvAravatI nagarIne sarvathA bALI mUkI ane tyAMthI tarata nIkaLIne dukhe karI nivAraNa karI zakAya tevA duHkha-dAvAgnithI atyaMta baLajhaLI rahelA gadgad vANIvALA hastika5 (hAtha5) nagaramAM yuddhamAM acchadaMta rAjAne parAbhava karIne balarAma ane kRSNa baMne kosaMbA nAmanA vanamAM pahegyA. tRSAtura kRNa mATe baladeva jaLa lAvavA mATe ghaNuM dUra pradezamAM nIkaLI gayA. kRNa sUI gayA, tyAre jarAkumAre temanA pagamAM bANa phekayuM, eTale paga vIMdhAI ga. mArgamAM - baladevane ghaNAM apazakune thayAM, eTale pitAne Dagale pagale zaMkA thavA lAgI. pitAnA karmamAM zaMkAzIla banI baladeva gabharAtA gabharAtA ekadama utAvaLI gatithI kRSNa pAse AvI pahoMcyA. kRSNanI tevI avasthA dekhIne vicAravA lAgyA ke, thAkI javAthI UMghI gayA che. jyAre jAgaze tyAre jaLapAna karAvIzaema dhArIne -jaLathI bharela paDi sthApana karI zakyA. tyArapachI sukha tarapha najara kare che, to kALI mAkhIothI DhaMkAI gaela mukha joyuM, are! A kharAba nimitta jaNAya che- ema karIne temanA hadayamAM dhrAsko paDayo. koI rIte jagADavA prayatna karyo, paraMtu "pratyuttara ApatA nathI, tethI marelA jANIne balave mATe siMhanAda karI ane rudana karavA lAgyA. "Aho Shrutgyanam Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 334 ]. prA. upadezamAtAne gUjarAnuvAda zikArI he, agara subhaTa che, je kaI vanamAM che, te mArI sAme hAjara thAo. jeNe sukhethI sutelA mArA bhAIne pagamAM bANa mArI vidhyA hoya, te mArI sAme AvI jAva. bALaka, vRddha, zrama, sI, sUtelA, pramatta, unmatta thayela, tevAone. sajajana puruSe haNatA nathI, mATe nakkI A mAranAra koI adhama puruSa he joIe. te have te potAne pragaTa kare, maryAdA mUkIne jeNe pitAnA puruSArthane dAvo karyo hoya, te mArI sAme hAjara thAva, jethI subhaTavAdathI upArjana karela evuM tenuM samagra abhimAna bhAMgI nAkhuM. he kRSNa! he banyu! he bhAI! tuM kayAM gaye ! kRpA karI pratyuttara Apa. koI divasa paNa meM tAro aparAdha karyo nathI, te pachI mArA para zA mATe rASAyamAna thayela che ? kharekhara atyAre ApaNe savAbhAvika kheta hatuM, te paNa Te thaI gayo, nahiMtara tamArA mag pachI nirlaja huM jIvate kema rahI zaku ? baLadeva kSaNavAra hAtha maraDe che. keza toDI nAkhe che, vRkSanA mULamAM mAthuM aphALe che, chAtI phuTe che, paganI pAnI ThekI bhUmikala phoDe che. eka kSaNa bagAsu khAya, to bIjA kSaNe zvAsa roke che, pitAne bhAgyane upAlabha Ape che, vaLI kRSNanA kavarane AliMgana kare che. kSaNamAM gIta-gAna kare che, savAramAM rudana kare che, kSaNa eka hase che, vaLI thoDIvAramAM nRtya kare che. vaLI hAthamAM bIjA sthAne jAya che. vaLI koI vakhata mahAdhIna banI na bolavA lAyaka saMbaMdha vagaranA pralApa-baDabaDATa kare che, vaLI koIka vakhata kRSNanA aneka guNonuM smaraNa karI rudana karavA lAge che. vaLI anyoktithI bole che ke, bAlake je IzvaranuM dhanuSya bhAMgyuM, parazurAmane je jiyA, guru (vaDIla)nI vANIthI je pRthvIne tajI, je samudrane bIe, dazAnana (rAvaNa)nA kSaya karanAra rAmanuM ekeka kArya zuM vana karAya? deva ( bhAgya)nuM varNana kara ke jeNe tene pa7 kathAzeSa kaye-mRtyu pamADyo." pharI sanehanI parAkASThA thavAthI bolavA lAgyA- haju te A kRNa jIvatA ja che." ema mAnIne meha vaza thaI mRtakane khabhA upara ucakIne vanamAM cha mAsa sudhI bhramaNa karyuM. are ! mahAmahanuM koI apUrva vilAsa-nRtya che ke, jemAM jANakAre paNa bhUlI jAya che. moTAo paNa kaI vakhata sajajaDa mane (mahine) jANI zakatA nathI ane huM temane nacAvuM chuM. baLadevane siddhArtha nAmano sArathI dIkSA laIne vimAnavAsI deva thaye hatuM, teNe kRSNanA sanehanuM nATaka karatA ane tenA mRtakane laI bhaTakatA evA balarAmane dekhyA. A uttama puruSanuM zarIra che, lAMbA samaye temAM kRmio utpanna thAya ane tenAthI jarjarita thAya evuM A kRSNanuM mRtaka haMmezA khabhA upara vahana kare che. tene tenA upara atyata neha, mahA unmAda thaelo che, tethI te bhAna. "Aho Shrutgyanam Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva muni ane mRganI kathA [ 335 ] -vagaranA gAMDA sarakhA cittavALA thayA che. pUrva bhavamAM temanI pAse dIkSAnI rajA meLavatAM pratibaMdha karavA AvavAnA saMketa karela hatA, te atyAre koI paNa prakAre mAre temane pratibaMdha karavuM ja joIe." A pramANe pratibodha karavAnA upAya kare che-eka jagA para kheDUtanuM rUpa vikune tathA gharaDA baLada joDIne ativiSama evA parvata upara te haLathI khetI karatA hoya tema batAvyuM. vaLI kharAba khADA-TekarAvALI bhUmimAM ratha barAbara sIdhe calAvyo ane sarakhI bhUmimAM mATI zilA sAthe aphaLAIne tenA se TUkaDA thaI gayA ane tene sAMdhe che. eTale tene bahAe kahyuM ke, "ATalI zilAmAtramAM AnA cUrecUrA thaI gayA, have tevA rathane tuM sajaja karavA beThe, te tuM kharekhara bIjAne hApAtra bane che. tyAre deve kahyuM ke A tAro marelo bhAI jIvate thaze, te A mAruM gADuM-tha paNa sajaja thaI jaze." A sAMbhaLIne rASAyamAna thaela rohiNIputra-aladeva AgaLa cAlyA. ane abaDatA gayA ke, "are durmukha ! AvA apamaMgala zabdo kema bole che ? koIka pAkI zilA upara kamaLa pate te, tevA devane AgaLa joye, tyAre devane hAsya karIne Thapako Apyo. tyAre deve paNa balarAmane AgaLa mAphaka kahyuM. vaLI deve bIjA koI sthAnamAM lAMbA samayathI marI gaelI gAyanAM hADakAM ekaThAM karIne tene khAvA mATe lIlI cArI AgaLa mUke che, tema ja tenI AgaLa pIvA mATe pANI mUke che. (30) eka sthAne moTI AgamAM sarvathA baLIne aMgArarUpa thaela mahAvRkSane jyAre karI tene jaLathI siMce che. eka sthAne hAthInA mRtakane yuddha karavA mATe sthApana karyuM. senA sajaja thaI eTale hAthamAM aMkuza laIne mahAvata tene UThADe che. darekamAM baLarAma Thapako ApyA, tyAre deve te ja uttara Apyo. have baLadaLa paNa manamAM ciMtavavA lAgyA, tema ja camatkAra paNa pAmyAM ane kaMIka pratibodha pAmyA. AvA zUnya araNyamAM A pramANe belanAra koI manuSya kyAMthI hoya? mATe Ama kaMI paNa kAraNa hovuM joIe." Ama teNe vicAryuM. tyAre prathama aticapala kuMDalAdika AbhUSaNavALuM devanuM rUpa pragaTa karyuM. hAra, ahaMkArathI zobhatA hRdayavALA devane baLarAma namaskAra karyo, "te mArA para atinehavALo A haLadhara-baLadevane siddhArtha sArathI ho joIe. tene oLakhIne be hAtha joDI aMjali karI tene pUchavA lAgyA. "he vatsa! Azcarya, tuM siddhArtha hatA, te deva thayA che ke zuM? deve paNa vrata-pAlananA prabhAvathI mArI ka5mAMdevalokamAM utpatti thaI che. AgaLa balarAma sAthe je saMketa karyo hato, te vAta yAda karAvI ane vizeSamAM deve rAmane kahyuM ke, kRSNa vRkSa-chAyAmAM sutA hatA, tyAre suvarNa sarakhI kAMtivALA eka haraNiyAnA bramathI jarAkumAre bANa pheMkaryuM ane kRSNa "Aho Shrutgyanam Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 336 ] prA. upadezamAvAne gujarAtuvAda paganA marma pradezamAM vidhAI gayA, tethI te mRtyu pAmyA. neminAtha bhagavate kRSNanuM mRtyu jarAkumAranA hAthe thaze' ema AgaLa kaheluM hatuM ane tema ja banyuM ane ATalA kALa sudhI te tene vahana karyuM. kRSNa paNa jarAkumArane kauturatna ApIne tene pAMDu mathurAmAM mokalyA ke, jethI vaMzanuM bIja A jAkumAra paNa thAo. "are mahAnubhAva! cha mAsa tela pramANa moTA motIne jamA karAvanAra, kaIka jago para vikasita kamalinInA patranA cheDAnA bhAgamAM rahela jaLabindune thoDI kSaNa dekhIne tyArapachI pavanano jhapATe lAgavAthI kaMpita thavAnI lIlAthI tene vinAza. dekhatA kadApi koI paMDitajana ahiM tene zeka kara kharA ? zuM teone caMcala taragenA vegathI jhabakate caMcala jala-caMdra jovAmAM Ave nathI ?, zuM teone kSaNavinAzI caMcala vijaLI savapnamAM paNa jovAmAM AvI nathI? zuM teone pANIne parapoTo kayAMya kalpanA cheDA sudhI sthira jovAmAM AvyuM che? jenA vaDe bheLA mANase A puruSanA AyuSyamAM sthiramatine kare che." he ne ! sata ane asatanA vivecakapaNAthI manahara, vidvAnone sadA cAhatI A dhIratA, viveka hita manavALAnA saMgane cAhatI nathI ja; je Apa jevA paNa A vIratAnA sthAna na thAya, te caMdra-kalAne saMvAda karanArI kSINa thatI A bicArI dhIratA kayAM jAya?" e pramANe dekhIne ane sAMbhaLIne sAsarI gaelA zoka-mAdavALA haLavArabaladeva kubanA zarIrane pelA deva sahita sugaMdhI vastuothI satkAra-saMskAra kare che. eTalAmAM nemijine tene dIkSA-samaya jAye. A samaye AkAza mArgethI eka vidyAdharane dIkSA ApavA bhagavaMte moka9yA. he rAma! jinezvara bhagavate mane tamArI pAse dIkSA ApavA mokale che, mATe A zAka-zalyane tyAga karo ane pratrajyAne savIkAra karo. A pratrajyA ja zarU5 aMdhakArane nAza karavA mATe apUrva sUrya samAna che. khAro saMsAra-samudra taravA mATe nathI bharela nAvaDI sarakhI A pravrajyA che. AvA prakAranuM cAraNamuninA zreSTha vacanAmRtanuM pAna karyuM ane balabhadde kalyANa kArI nivadya pravrayA aMgIkAra karI. temanI pAse cha prakAranI Avazyaka sUtra ane artha bhaNI gayA. vaLI 1-2-3 vagere mAsAdikanI tIvra tapazcaryA ane kaThora cAritra pAlana karavA lAgyA. (50) pArAnA divase tugiya parvata para rahelI nagarImAM jagama kalpavRkSa samAna, athavA mUrta cAstrinA pariNAma carakhA praveza karatA hatA. balabhadra muninuM rUpa dekhIne nagarAdikamAM taruNIvarga ati sajajaDa kAmadevanA unmAdamAM vizeSa paravaza banI jAya che. "Aho Shrutgyanam Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadeva muni ane mRganI thA [ 337 ] alabhadramuni nagaramAM AvelA che' ema auvaga jANe, eTale pAtAnAM gharanAM kAryo adhurAM paDatAM mUkIne vajra pazu a" pahereluM, badhuM hAthamAM pakaDIne, vaLI kamara para paheravAnuM vastra hAthamAM pragaTa pakaDIne, vaLI keTalIka cUka paheyoM vagara game te bIjA vastra paherIne temanI pAse mAgamAM jevA nIkaLI paDatI hatI. vaLI zrIjI stanapAna karAvatI kAI e mALakane choDIne ane bhUmipara jema tema mUkIne ekadama tene jovA nIkaLI paDatI hatI. vaLI mIru kAI khALaka sAthe pANI bharavA kUvA para gaI hAya, paNa baLabhadranuM rUpa jovAmAM AkuLa thaelI ghaDAnA kaThane adale ALakanA kaMThamAM deraDInI gAMTha Ape che. vaLI kAika strI bhikSA ApatI hovA chatAM sukhakamala jovAnI IcchAvALI pAtrane badale apAtramAM ke verAI jAya che, te paNa natI nathI. AvuM peAtAnuM rUpa jovA mATe sIenA cagya vartAva dekhIne baLadevamunie * pura, nagara, gAma vagerenI attara zikSA mATe na praveza karavA '--tevA niyama karyAM. A aladevamahAmuni amRtanI ja mUrti hoya, tema eka mRgalAnA mAtra parivAravALA bananA madhyabhAgamAM rahelA, tapa tapatA hatA ane kAusagga paNa tyAre ja pAratA hatA ke, mAge kAI musAphara ke sAtha Ave te. nAsikAnA amabhAga para netraSTi sthAmana karIne pracaMDa bhujA...Da pragaTa lakhAvIne phezAge kAusaggamAM rahI dhyAna karatA hatA. samagra DhAkAne temanA para vizvAsa esI kharcA. kAika jAtismaravALe eka mRgale temanI payu pAsanA karatA hatA. pharI pharI te mRga temanA pagamAM paDatA hatA. arthAt sunine namaskAra karatA hateA, temanI cAre bAju ke pAchaLa pAchaLa ghUmatA hatA, mAtA-pitA ke bhAI mAphaka te munine dekhIne mAnada pAmatA hateA. muninu' sukha-kramala jovA mATe capaLa netravALA ubheA rahe ke besI jAya, vaLI hu'mezA AgaLa cAlatA cAlatA pUrcchane uMcu karI cAlatA hatA. te mAgethI koI pathika ke sAthe pasAra thAya, te munine jaNAve ane IMgita cihnothI musAfe paNa ahiM muni che' tema jaNAve. ane sAthane " have eka vakhata eka suthAra-ca ghaDanAra pAtAnA parivAra sAthe te vanamAM mAnyA ane tyAM paDAva nAkhI lAkaDAM kApI tenAthI gADAM bharaztA hatA, cakAra pAse harA AvIne AdarathI aneka iMgita AkAra karIne vAraMvAra munine matAve, vaLI muni pAse jAya, vaLI tyAMthI pAchA Ave. have sudhAre pUchyuM ke, 'A jaMgalanuM haraNiyuM sAtha vagaranuM ekaluM kema che ?? kema Ava jAva kare che ? mAnA igita AkAranA paramAya zuM haze ? bArIkIthI sevakAe tapAsa karI kahyuM ke, ' muni pAse Aya che, Ave che ane munine zikSA apAvavAnI icchA zakhe che.' 43 " thakAra jAte ja tyAM jaIne munine vaMdana karIne kahyu` ke, he bhagavata! Apa "Aho Shrutgyanam" Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 338 ] prA. upadezamAlAnA gUjazanavAda bhikSA grahaNa karavA hamaNAM ja pAra.' have AgaLa thakAra cAle che, tenI pAchaLa iyoMsamitinuM pAlana karatA muni cAle che. temanI pAchaLa pAchaLa tarata kura'ga-haraNiyuM pazu cAlavA lAgyuM, trasa-prANa-mIja-rahita pradezamAM jaine muni ubhA rahyA, vikasita netravALA haraNa paNa samIpamAM rahelA che, eTalAmAM hAthamAM bhAjana sAthavA, dhRta vagere bhikSA rathakAra munine vaheArAve che. sAdhu peAtAnu pAtra laI hAtha laMbAve che. A samaye haraNa paNa harSathI ullAsa pAmela ane jenAM netra harSAzruthI pUrNa ela che. e teA manamAM citavavA lAgyA ke, mAza svAmI Aje pAraNu karaze. jagatamAM uttama pavitra sattvayukta pAtra, vaLI ativizuddha dravya, sarva guNu ane zraddhAdhanavALA vidhipUrvaka ane nirdoSatA-udAratAthI zuddhi sAcavanAra sAdhu pratye pUjyabhAvayukta dAtAra hoya, A cArane cAma puNyathI ja meLavI zakAya che. A lAka ane paraleAkanAM sukhanI vAMchA vagaranA muni mAtra peAtAnA sayamanA nirvAhanI ciMtA karanArA che, rathakAra pazu peAtAnA uttama puckraya Aje prakAzita carcA che ke, jaMgalamAM AvA mahAmunine dAna ApavAnA mane cAMga prApta thayo-- ema mAnatA ane bhAvatA hatA. pAse ubhA rahela haraNa munidAna apAtu rekhI tuSTa thayA ke, mApanAra kevA bhAgyazALI che ke, jemane AvuM supAtra prApta thayuM. huM dhruve nirbhAgI ke, dAna ApI zakatA nathI, ema dAtAranI RtumAdanA kare che, manamAM harSa pAme che. AzcayanI vAta che ke, A traonA yoga sAthe thayA hAya, tevuM ma kadApi dekhyu nathI--ema haraNu vicAratuM hatuM. A zyakAra, muni ane haNa traNe -sudara dAnAnA karatA hatA. te samaye AgaLa adha kApI rAkhela vRkSa ke jenI nIce dAtA thAra, grAhaka sunivara ane anumAdaka haraNa traNe ubhA hatA, tyAre aNudhAryo sakhata vAyarasavaTALiyeA nIkaLyA, jethI teonI upara te vRkSa paDayuM. uttama puNya upArjana karela evA te traNe pAMcamA devalAkamAM uttama vimAnamAM nipratima samRddhivALA deva thayA. je mATe kaheluM che ke-- - pAte jAte karanArane, bIjA pAse karAvanArane tathA zuddha cittathI tenu anumAdana karanArane, zubha ke azubha kAryamAM sahAya karanArane tattvanA jANakArI samAna kula kahe che." (se) 66 aladeva suninI kathA pUrNa thaI. dayA-pradhAna zAsanamAM ja Atmahita sAdhanAra phaLa meLavanAra thAya che, bIje nahi, te kahe che-- jaM taM kayaM purA pUraNeNa aidukkaraM ciraM kAlaM | jar3a taM dayAvat iha, kariMtu to saphalayaM hutaM // 109 // "Aho Shrutgyanam" Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUraNa RSinI kathA | [ 339 } pUraNa RSie atiduSkara lAMbA kALanuM pahelA je tapa karyuM, te je dayApradhAna jinazAsanamAM karyuM hatuM, te tenuM tapa saphaLatA pAmate. (19) pUraNanI kathA A pramANe A bharatakSetramAM vAvaDI, kUvA, devakula AdithI sahita bilaka nAmanuM nagara hatuM. tyAM sarvaguNavALA pUra nAmanA uttama jAtinA kuTuMbI rahetA hatA. tenA gharamAM puSkaLa suvarNa, dhana, dhAnya bharelAM dekhAtAM hatAM. koIka divase te mahAsattvavALa suMdara buddhivALo rAtrinA chelA pahore prAtaHkALamAM jAgIne vicAravA lAgyo- saMsArathI udvega pAmelA manavALo manahara dharma jagarikA karavA lAgyA ke, "jyAM sudhImAM mArI A samRddhi ociMtI cAlI na jAya, tyAM sudhImAM huM pokanA kalyANa mATe kaMIka vratano svIkAra karuM." A pramANe manamAM ciMtavana karIne te jA, eTale sUryodaya thaze, tenI sAthe ja aMdhakAranAM mojAo phara palAyana thaI gayAM, sUryavikAsI kamaLavALAM sarovara sugaMdha bahalAvavA lAgyAM. cakravAkI ane cakravAka pakSIone rAtrino viyoga dUra thaze ane meLApa thayo. eTale pUraNa zeThe sarva sajajane ane nehIvane pitAnA ghare AmaMtraNa ApI ekaThA karyA, sanmAna ApI besArI pitAnA yeSTha putrane kahyuM, "he vatsa ! A vatsala kuTuMba ane gRhavAsa meM lAMbA kALa sudhI pAlana karyo, have mA sarva gharane bhAra atyAre tane samarpaNa karuM chuM. A bhavanuM svarUpa parAdhIna ane nazvara svabhAvavALuM che tethI mAre vrata-grahaNa karavuM che. have dAna ApIne praNAmita dikSA grahaNa karIza. cAra khAnAvALuM sArA pramANayukta evuM pAtra taiyAra karAvarAvyuM. tyArapachI chaThThane pAra uparA upara chaThTha karIne akhaMDa sattA dhAraNa karI tuSTamAna thaelo te tapa karavA lAgyo. pAtranA prathama khAnAmAM je bhikSA paDe che, te dIna, anAtha evA lokone, bIjo bhAga kAgaDAdika pakSIone, trIjo bhAga magaramaccha, zaMkhAdika jaLacara jIvone Ape che ane pAtranA cothA khAnAmAM paDelI bhikSAthI pitAnA prANane nirvAha A pramANe bAra varasa sudhI cha upara chaThThanA ukRSTa tapanuM pAlana karI aMtakAle eka mAsanA upavAsa karI prANone ahiM tyAga karI te caMcAnivAsI camaradeva . asurakumAra devone savAmI navIna pAkramavALo amarendra thayA. avadhijJAnathI , te pitAnA marataka upara Indrane nIrakhyA. je jagatamAM uttama prathama zreSTha soyama nAma devaloka tenI sudharma nAmanI sabhAmAM mahAle che, ratnamaya siMhAsana para besI nuM rAjya pAlana kare che, samagra potAnA parivArane ekaThA karI aneka lAgAge bhogave che, ane apsarAo manahara nRtya kare che, tene regyA kare che. "Aho Shrutgyanam Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 340 ] prA. upadezamAlAno gUjarAnuvAda have tevI sthitimAM te saudharmaindrane dekhI pracaMDa mativALo Aveza lAvIne dhamadhama karato kedhathI pUchavA lAgyo- "aremArA mastaka upara besanAra evo vaLI ka A duraMta lakSaNavALe che?" tyAre parivAra deve kahyuM ke, "A te zAzvata bhAvathI thavAvALA ApaNA savAmI prathama 195nA adhipati zakrendra kahevAya che. A viSayamAM vaLI kepa karavAnuM zuM prayojana che? eTale amarendra camara caMcAdhipati hamaTa bhakuTI caDAvI, mAlatala bhayaMkara banAvI barADA pADavA lAgyo ke, "manamAM zAzvata bhAva karanAra vaLI keNa che? je kaI tema karaze, te vinAza pAmaze, grahasamudAya, gaMdharvAdikamAM e koI paNa eke ya nathI ke, je jyAre huM cAlatA hAI', tyAre mArI sanmukha eka kSaNa AvI zake. ahaMkAra karato te AyudhazAlAmAM gayA ane hastatalamAM bhuMgaLa-daMDa laIne teNe UMce dhAraNa karyo, jema yuddha karavA yuvarAja jAya, tema zeSAyamAna thaele te zakaIndra upara cAlyA. - have te samaye mahAvIra bhagavaMte suMDhamAra purImAM kAussaga karIne ekarAtri pratimA bAraNuM karIne pahelA hatA. temanA pAdapIThAmAM namaskAra karyo. ane vinati karavA lAgyuM ke, "he svAmI! tamArA prabhAvathI hamaNAM zakrendrane mArAthI haNAelA pratApavALa karajo, tenI te lakSamI nAza karavAmAM Apa sahAya Apaze ane mArI tarapha kRpA najara rAkhaze." A pramANe bhagavaMtanI nizrA laIne caMcAdhipa amaradeva pitAnA parivAra ane sainya sAthe cAlyo. pitAnuM divya zarIra vadhArIne lAkha pramANa-guNuM karyuM. atidurdhara evA pAdatalathI e prahAra karyo che, jethI uMcA DuMgarAnAM zikhare gabaDavA lAgyA, vaLI AkAza bherAI jAya, tevA bhavALA zabdo AkAzamAM karI ha52 uDavAnI kIDA karavA lAgyA. pRthvI para kuMbhAranA cakranI jema upara caDIne pharI pharIne bramaNa karavA lAgyA, traNe bhuvananA loke cittamAM camatkAra pAmyA ane dizA tarapha avalokana karavA lAgyA. te samaye traNe bhuvanamAM Akara saMkSeAbha uchaLe, hAthInA zabdone sarakhe gaja21 sAMbhaLIne hAthIo potAnA AlAnataMbane bhAMgIne nAsabhAga karavA lAgyA, keLavAelA azvo pitAnuM sthAna choDIne dUra dUra doDavA lAgyA. AkAza baheruM banI gayuM, nagaranA samagra lokonAM mukho gabharAmaNathI ciMtA-vyaga banI gayAM. parvata-guphAmAM kesarisiMhe evA bha pAmI gayA ke, bahAra nIkaLavAne mAga meLavI zakatA nathI. (13) kanaka parvata viSa parvatanA madhya bhAgamAMthI atiuce evA seMkaDo zikharAne pracaMDa bhuMgaLa daMDathI toDI nAkhe che, himaparvata kelAsa parvatanA agrabhAgane caraNathI caMpAvI upara caDe che. mahAmeva sarakhe bhrajajaDa hAtha ThokavAthI uchaLela nAda "Aho Shrutgyanam Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUraNa RSinI kathA [ 341 ] dUra sudhI saMbhaLAya che. pRthvI paranAM vRkSa nirupama padanA veganA pavanathI bhAMgI jAya che. tejasvI tAra-samUha mastaka para jANe punA utkara (DhagalA) karyA hoya, tema zobhatA hatA, vRkSA sthaLanI pITha para jANe uttama jAtivaMta motI hoya, tema tArA zobhatA hatA. vizALa keDa bhAgamAM jANe maNinI ghugharIonI jema te zobhatA hatA. paga sudhI pahoMce tevA vastramAM maNinI mALA jema tArAo page zobhatA hatA, mUrtimAna sumeru sarakhA vizAla evA te devane varNavavA koNa samartha che? be kAnamAM caMdra ane sUrya kuMDale jevA zobhatA hatA, gaMgAnadI jevA bhAlatamAM sArI rIte karela sukhaDanuM tilaka, tArAgaNane teja-samUha jANe mastaka para pupane samUha hoya, tema zobhate hate. ativizALa maghanI paMktio jANe manohara vastra zaNagAra sajA na hoya, jANe koI nAgakumAra deva kAmAMdha banIne devAMganA pAse kema jato na hoya tema AkAzamAM zobhato hato. cAlatA meruparvata sarakhe te deva dara dara vargamAM saudharma devaloka sudhI pahoMce, tyAre jaya pAmIne keTalAka de Ama tema doDavA lAgyA, keTalAkane daMDa ThokIne khaDahaDa zabda karatA pADI nAMkhyA. amAo tyAM ubhelA vAhanamAM besI dareka dizAmAM bhAgavA lAgI. keTalIka to potAnA bhartArane gaLe vaLagIne "amAruM rakSaNa karo, bacAvo" ema bolatI hatI, te samaye tenAthI trAsa pAmelA keTalAka devatAo koi prakAre dhIratAnuM avalaMbana karIne moTA pathara, bhAlAo ane bIjA hathiyArothI tenI pUMTha pakaDIne tenA upara pheMkavA lAgyA. vaLI bIjA hajAronI saMkhyAmAM bANa choDavA lAgyA, gadA, gha, taravAra vagere tene zarIra para lAgatA nathI. teo paNa bhuMgaLadaMDanA prahAranA bhayathI tyAMthI palAyana thAya che, maMtrIdevatA maMtraNa kare che, kama daMDane paNa khaMDita kare che. hAthamAM bhAlAM laIne sahu najIkamAMthI nAsI gayA. moTA kalAhalanA mukhara zabdo vAraMvAra sAMbhaLIne devaseva duga-jillAmAM pesI gayuM. Indra mahArAjAnA ratnasamUhanA bhaMDArane A lUMTI jaze, airAvaNa hAthIne prahAra vAgavAthI nAsavA lAgyo, tethI nAsavA kayA kAraNe lAgyA, te koI prakAra na jANI zakAyuM. ema karatAM karatAM camA2 tyAM sudhI AvI pahoMcyuM ke, jayAM AgaLa apUrva apachAonAM nATako akhalita cAlI rahelAM hatAM ane saudharmAdhipati jAte suSamAM sabhAmAM besIne AkarSita cittathI nihALatA hatA. te samaye camakke te dvAra pradezamAM traNa vakhata pracaMDa daMDa Thokare eTale zaMkAthI zakita thaelA indranA hRdayamAM kSobha thayo. atitIvra kopAni vaza thaelA Indra mahArAjAe tene dekhyo ane lalATamAM je bhRkuTInI bhayaMkara racanA karI che, "Aho Shrutgyanam Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 342 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAnavAda evA indra kahevA lAgyA ke, kAnA kALa pAkI gayA che ke, AvI buddhi calAvI?' jANyA pachI indra khelyA ke, are mUDha ! ativaka camarA ' te AtmaghAta karavAnI ramata karI ke, jethI niHzakapaNe huM mAnyA.' eTale camarendra baLavA lAgyA ke, ' mArA mastaka upara caDI meThA che, paraMtu A pracaMDa daDane tu kema ?khate nathI ? * paraMtu cakranA tejane sahana na karatA camara zUnya manavALA ane nisteja anI gayA. karuNApUrNa khelavA lAgyA, paNa nIkaLI zakatA nathI. citA karavA lAgyA, abhimAna cAlyuM gayuM, dareka dizAmAM jovA lAgyA, nAsI javAnI ceSTA karavAmAM pravatavA lAgyA. te kSaNe indra te bhayaMkara camarAne kahevA lAgyA. 'huM camaza ! tu ahiM marathA krama mAnyA ? A nRtya-nATakanA raga cAlI rahelA che, devAMganAonA nATya krama cAlI rahelA che, temAM {vakSepa nAkhIne 'gamAM bhaTaMga kema karyo ? krIDAne malina karI nAkhI.' mAma zake kahyuM, eTale krupatA ane paDI jatA zarIravALA te tyAMthI nAsavA lAgyA. hajI thAreka sudhImAM paheluMce, eTale zake peAtAnA pracarDa vajra krUDanuM smara" pAchaLa doDAvavA mATe karyuM". eTale mahA dasaTa vibhAgayukta vajA IndranA hAthamAM AvI pahoMcyuM. eTale niHzaMkapaNe indre tenI pAchaLa cheDayuM'. bhayakara sekaDo jvAlA-sahita, dekhatAM ja kSaya karanAra, atizaya tejasvI, jemAMthI aneka taNakhA nIkaLI rahelA che, taDa taDa evA vizALa zabda kratu', te camaranI pAchaLa pAchaLa patAnA sahAra karatAM karatAM AgaLa cAlyuM. keMndra vicAre che ke, * tenAmAM kaI zakti che, A te kAika RSi-mahAtmAnA prabhAva che, eTalAmAM susumAra nagaramAM mahAvIra bhagavatane dekhyA, temanI nizrAmAM jAya che. A temane prabhAva che, jeTalAmAM atidur va tIyanAthanI najIka jAya che. : te vakhate vAte bhagavata pAse jatuM dekhI vicAryuM" ke, * mAru' jIvita haSTrAI gayuM', A te bhagavatane pIDA thaze, have atyAre huM zuM karu? A te azvArI Apatti AvI. (25) te kalpAMta kALanA agni sarakhu vAlAenI zreNIthI bharapUra vijaLI samAna vajA hajI bhagavatanI pAse paheAMcyu nathI. te paheoMce te pahelAM bhagavatanI pAsethI pAchu caMdrajI karavA mATe Indra mahArAjA niHzaMka manI jAte ja te kSaNe svahaste levA mATe doDayAM, A vA mANasane mArI nAkhe, vaLI devatAnA zarIrane ekadama taddana phADI nAkhe, hajI seA dhAravALuM vA Indre peAtAnA hastatalamAM pakaDI lIdhu' nathI. vA pAchaLa mUkela che, te kAraNe bhaya vihala mita mana ane dhrUjatA zarIravALA care hajAra ulkA sarakhuM pragaTa taNukhA uDADatu vajA najIkamAM AvatuM dekhyu. tenI pAchaLa jyAre indra vajra pakaDavA AvatA hatA, tyAre AkAzalakSmI kevI AAlatI hatI. jANe AkAzamAM ratno jaDelAM hAya, tevI ratnAvali mAphaka jaNAtI hatI. "Aho Shrutgyanam" Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camarendranI kathA [ 343 ] camaranI pAchaLa vA jatuM hatuM ane jhaLahaLatI te jelakamI camaranI pAse pahoMcI na hatI. mAtra cAra aMgula dUra hatuM, tyAre zake jAte ja hAthathI pakaDI lIdhuM. tejakiraNa mAtra zarIra nAnuM banAvIne camara prabhunA paganI aMdara adazya thaI gaye. prabhunAM zaraNe gaye, eTale ke camarane cheDI dIdhe. manamAM ahaMkAra, zarIra para suMdara zaNagAra mastaka para muguTa dhAraNa karela Indra pRthvIne paza thAya, tema - bhagavaMtane namana karIne amAve che. vaLI camarAne kahe che ke, "prabhunuM zaraNa aMgIkAra karyuM, tethI meM tane abhaya ApeluM che, mATe bahAra nIkaLa, huM tane cheDI dauM chuM." have svAmInA caraNa-kamaLanI sevAmAM tatpara rahI bhega-sukha bhegavaje. Indra svAmInA caraNamAM praNAma karIne saudharmaka95mAM gayo. cakora amara caMpA nAmanI pitAnI nagarImAM gaye, tyAM apasAdika parivArane Ape che. ghaNA ja pramoda sahita prasanna manavALa suMsumAra nagarImAM bhagavaMtanI AgaLa Adai-sahita navarasavALe nATayAraMbha kare che. sAraMgI dhAraNa karIne tenA suMdara Aroha-avaroha karI saMgIta bahalAvyuM. vINA vaLI madhura guMjArava sarakhe zabada karavA lAgI. zabda karanAra mRdaMga, vaLI be hAthanI tALIonA tAla, mATe zabda karanAra paDaye dhAraNa karIne vagADatA hatA, ane vAjiMtranA tAla sAthe nRtya karatA hatA. tema ja nRtyamAM aMganA hAvabhAva suMdara rIte karatA hatA, nATakanA sUtradhAra pote ja rahetA hatA. Ama camarendra manahara bhAvanA sahita bhagavaMtanI bhakti karI. tyAra pachI pitAnI camacaMcA nagarImAM pahoMcIne tyAM paNa arcana nRtya-nATaka karI harSita thaI puSpavRSTi choDI. samaya thaze, eTale vIrajinezvare paNa kAussagga pAye ane jaMgama kalpavRkSa carakhA te pRthvImaMDaLamAM vicAravA lAgyA. (32) A pramANe pUraNaRSi sarvajJa zAsana--bahAra ane adayALu hovAthI ghaNuM ja tapa karanAra hovA chatA tapasyAnA pramANamAM anurUpa phala na meLavavAnA kAraNe tenuM tapa aphaLa gayuM. sanA zAsanamAM rahelo kadAcit kAraNasara apavAda sevana karanAra heya ane pitAnI zakti gapagyA sivAya a9pa paNa tapasyA kara, te te aphaLa ja thAya che, te kahe che - kAraNanIyAvAsI, suTTyaraM ujjameNa jaiyavvaM / jaha te saMgamatherA, sapADiherA tayA AsI // 110 // egaMtaniyAvAsI, ghara-saraNAIsu jai mamattaM pi / huM pariti vAri--hotA zAvAi che ??? / vitti lIve, to ghara-Ara-gutti-saMTai . avi kattiA ya taM taha, paDiA assaMjayANa pahe / / 112 / / "Aho Shrutgyanam Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 344 ] prA, upadezamAlAnA gUrja nuvAda aratsa gihi-pasaMgo, jaiNo suddhassa paMkamA vahaI | jaha so vAratarisI, hasio pajjoanaravar3aNA / / 113 / / jaghAkhala phINu thavAnA kAraNe, agara rAgAdika avasthAmAM eka sthaLamAM rahenAra sunie zAstramAM kahela jayaNA AdinA udyama karavAnA atizaya yatna karavA. jema ke, saoNMgama nAmanA vRddhasAdhu 99mI gAthAmAM kahI gayA che, te vRddhAvasthAmAM eka sthaLe rahevA chatAM doSa na lAge ane peAtAnI zakti anusAra sama-jayaNAmAM sAvadhAnI zakhatA hatA; jethI temanA guNaiAthI prabhAvita thaela devatA temanu nitara prAtihAya karatA hatA. eTale ke daivatA jenI sAnidhyamAM rahetA hatA, tevA te atizayavALA thayA. tema bIjAe pazu sakAraNa prayatna karavA. (110) viparItamAM doSa kahe che vRddhAvasthA, rAga Adi kAraNa sivAya nitya eka sthAne paDI rahenAra avasannapAtyAdika muni makAnanI nIka, chAparAnA naLiyAM caLAvavAM, tenI ciMtAmAM athavA andhujana, bhaktajananA mamatramAM paDavAthI tenA kAraNe kajiyA, TaTA, kleza, kreSAdi doSa tenI jhajheTamAM paDanArA kema na thAya ? 'huM AneA mAlika chu' tema karatAM tevAM kAryo jAte ja karavAM kema na mAMDI paDe? arthAt tema karatAM sAdhupaNAthI patana pAme, (111) chakAyanA jIvAnI virAdhanA karyAM vagara gharanI vADa, nIMka karAvavI, samAvavu' vagere anI zakatAM nathI, bIjAnI pAse karAvatAM paNa jIva-virAdhanA vagara te kramazavI zakAtu' nathI; tethI asayamamAM paDelA teo sAdhunA mAga thI cUkelA hovAthI paramAthI te te gRhastha ja che. kAraNa ke gRhasthanu kArya karanAra hovAthI. tenA veSa tene jINu karanAra thatu nathI. (112) sAdhune mAtra gRhakAryo ja doSa karanAra thAya che, tema nahi, paraMtu thaDA pazu gRhasthane prasa'ga-paricaya zuddhamrAne pAparUpa kAdavathI lapeTanAra thAya che, te kahe che. jema ke, pradyotarAjAe vAtraka muninuM hAsya karyu, te pramANe bIjA munie jee gRhasthanA sabaMdhamAM vadhAre AvI jAya, teA cAritra malina thAya che ane khIjaeme hAsyapAtra bane che. vAtraka muninuM kathAnaka A pramANe che.- caMpA nAmanI mahAnagarImAM prajAnA svAmi mitraprazna nAmanA rAjA hatA. tema atizaya prema dhAraNa karanAra dhAraNI nAmanI mukhya paTTarANI hatI. vaLI tyAM amitra nAmanA sAthavAha ane tene dhanazrI nAmanI patnI hatI. kAika zubha divase tene putra janmyA ane tenu' sujAta evuM nAma sthApana karyuM" niSkaMlaka samaga kalA-samUhanA krIDAgRha sarakhA yauvanamAM samudrajaLamAM jema laherAya tema tene lAvaNya pragaTa thayuM. jenA rUpane joine kAmadeva ziva pAmavAthI hAthI nakkI mahAdevanA trIjA leAcanAgnimAM paDI banI gayA. "Aho Shrutgyanam" Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtraka muninI kathA [ 345 } tenAM netronI zobhA suMdara hatI. tenI nAsikAnI dAMDI sarakhI bIjA koInI na hatI. kapala ane heThanI mudrA-dekhAva keI apUrva hatA. vizALa bhAlala, kAnanI racanA keI apUrva hatI. sukhanI zobhA caMdranA sakhI AhUlAdaka ane zarI nI manoharatA avarNanIya hatI. te samaye caMpAnagarInI taruNIo ane dareka gharamAM Aja vyApAra-pravRtti cAlatI hatI ke, sujAta Ama kahetA hatA, Aje teNe A suMdara zRMgAra paheryo hate. AvA veSathI sajaja thayA hatA. tyAM AgaLa yama zeSa nAmanA zreSTha amAtya hatA. tene prANapriya evI priyaMgu nAmanI patnI hatI. sujAtanA uttama guNe ane atirUpanI rekhA, saubhAgya vagere dekhavAnI abhilASA karatI hatI. gavAkSamAM ubhA sahelI hatI, tyAre te koI vakhata levAmAM AvyA. tyAra pachI tenI sarva zAka tenA viSe anurAgavALI manI ekaThI thaI tenI prazaMsA karavA lAgI ke, kAmadeva sarakhA A jene valabha thaze, te yuvatI kharekhara dhanya banaze." keI vakhata ekAMta maLatAM teo sujAta sarakhAM vastrAbhUSaNa paherI priyaMgu. panInA aMtaHpuramAM teno abhinaya karatI hatI. A pramANe vilAsapUrvaka te cAle che, Ama bole che, A pramANe tenA kaTAkSa kare che, AvA bhAvanI racanA karI hAsya kare che. "he sakhi! te A sujAta deza maMtrI aNadhAryo AvI pahoMce ane ekAMtamAM bAraNAnA chidramAMthI jeTalAmAM dekhe che, to patnIone sujAtane hAvabhAva karatI dekhI. kuvikonI kalpanA karavAthI chetarAla kapALamAM bhrakuTI caDAvIne maMtrI ciMtavavA lAgyA ke, "A aMtaHpuranI mArI panIe duSTa zIlavALI banI gaI che. bIjAnA premamAM paravaza banelA mAnasavALI A sArthavAhanA aMtara-hRdaya sudhI pahoM- celI che, to temanA premanA mUlarUpa sujAtane ja avazya huM mArI nAkhIza. nakkI. hajajA mukta banelI A mArI patnIne teNe ja ThagelI che, ema potAne patnIe nathI jANe, tevI rIte tyAMthI guptapaNe adazya thaI ciMtavavA lAgyA. te dhUrtanA potAnA kAryomAM saphaLa thAya che ke, "suraMganI dhULa mAphaka jeno roSa pragaTa thatuM nathI. ha je tene jAte mArI nAkhIza, to lekamAM kalaMkita banIza. te mArI buddhino upayoga karIne kaMIka cheTe lekhapatra lakhAvIne mitraprabhame te dekhADaze ane kaheze. ke, "he deva! A tamArA zatrurAjAe ca--jAsusa puruSo sAthe suratane gupta lekha mokalyo che. zajA e jAte lekha hAthamAM laI vAM ke, "A sujAtane avAya tamAre mArI nAkhavo. A kArya siddha thaze, te huM kroDa suvarNanA sikkA ApIza." A jANIne. zA tIvra kepavALo banyA ane vicAravA lAge ke, "pragaTa vadha karavAmAM nagaramAM "Aho Shrutgyanam Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 346 ] prA. upadezamAtAno gujarAtuvAda sAbha thaze, te tene mAravAne A sAro upAya che ke, najIkanA nagaramAM caMdravajA zA mArA mitra che. A kArya mATe huM tenI pAse kumArane mokaluM. te ekadama A kArya guptalekha vAMcIne sArI rIte kaze, mitra pratye A pramANe te kArya karyuM ane sujAta paNa caMdravaja pAse pahoMcyo. mitrano lekha vAMcIne vicAryuM ke, " AvI AkRtivALAmAM rAjaviruddha kArya karyAno saMbhava nathI. (25) je mATe kahevuM che ke hAtha, paga, kAna, nAsikA, dAMta, haTha pramANe puruSe madhyamathI madhyama AcAravALA, viSama-vAMkAthI vAMkA AcAravALA samathI sArA AcAravALA hoya che. AnA gune na sahana karanAra koI IrSAlue AnA saMbaMdhI tApa utpanna karanAra beTI vAta kahelI jaNAya che, jethI tene Avo buddhi-vipakSasa utapana thayo jAya che. tenI AjJA hovA chatAM paNa tenA mRtyu mATe mArA abhiprAya thato nathI. kayA samaju puruSa maNimaya anupama pratimAne khaMDita kare ? "hujane pitAnI meLe ja anucita kArya karavA taiyAra thAya, madhyama puruSe bIjAeAnI preraNAthI ane sajajano te kadApi paNa anucita kAryamAM pravatartA nathI." have bIjA divase caMdravaja rAjAe te lekha sujAtakumArane ekAMtamAM vaMcAvyA. kumAre kahyuM ke, "tene Adeza kema karatA nathI? nIla varNavALI taravAranI dhArathI huM havA yogya chuM, te tame temAM vilaMba kema karo cho?" caMdravaja rAjAne pratyuttara Ape che, evuM vagara vicAreluM kArya te atipApI jana ja kare. te mArA gharanI aMdara tuM gupta zaMkA rahitapaNe vAsa kara. vaLI caMdrayazA nAmanI mAga bhaginI sAthe tuM lagna kara, te pramANe lagna karI tenI sAthe bhege bhegavate hato, tyAre atizaya snehAdhIna banelI evI caMdvayazAne duSTa kuSTharoga utpanna thayA. navIna AgralatA upara maMjarI (2) lAgI gayA che ane haju suMdara phaLa utpanna thavAno samaya pAkI gayo che, eTalAmAM te mULamAMthI khavAIne A zA kAraNe A pramANe sukAI jAya che? mArA vacanathI A prANapriyAe jina dharma dhAraNa karyo, eTalAmAM te A kuSTharogavALI thaI. yamarAjAe Ane paNa na che! "capuruSe eka vakhata svIkAra karyA pachI tene tyAga karatA nathI, candra kalakano ane samudra vaDavAnalane tyAga karatA nathI." niraMtara rogavALA tenA aMganA doSathI kumAra paNa te kuSTha rogavALA tha. candrayazAnA manamAM vairAgya utpanna thaye. arere! huM kevI nibhagiNI chuM ke, mArA duSTa koDharAganA SathI jinadharmanuM dAna karI dima upakAra karanAra evA sujAtane paNa huM atyaMta dUSita karanAra thaI chuM." pitAnA jIvita upara paNa vizeSa vahana karatI anazana karI, prANatyAga karI paralokanI sAdhanA karuM." teNe anazana aMgIkAra karyuM. sujAte tene barAbara aMtima sAdhanA karAvI. te mRtyu pAmI deva thaye, pitAne "Aho Shrutgyanam Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtraka muninI kathA [ 347 } Agalo bava de che. temAM sujAtane mitra pratye marAvavA mokalyA hatA, je pramANe mane. jina dharma Apyo, mane paNa sajajaDa asAdhya koDha roga thayA hatA. te navIna deve nIce. AvI sujAtanuM zarIra manohara rUpavALuM karIne calAyamAna thatA kuMDala-AbhUSaNavALA deve pitAnuM caritra kA. pitAnA baMdhu caMdradhvajane dharmane prabhAva kevo che? te prakAzita karI samajAvyo ane varga tema ja mokSa ApanAra evA jinadharmane viSe tene sthApana karyo. maMtrInuM duzcaritra A pramANe karyuM, tema ja sujAtanuM kula kevuM uttama che, te paNa jaNAvyuM. sujAtane caMpA nagarIe laI jaI bahAranA udyAnamAM sthApana karIne caMpAnagarInA lokono vadha karavA mATe nagarI upara mahAzilA vikuLa. eTale nagaralakAmAM mATe kolAhala utpanna thaye. eTale mitraprabha zAjA bhIMjAelAM zveta vastro paherI hAthamAM dhUpano kaDacha dhAraNa karI nAgarika sahita vinati karavA lAgyo ke, "deva he ke dAnava je koI paNa mArA upara kepa karavAnuM kAraNa pratyakSa thaIne pragaTa kare, huM ghaNo vicAra karuM chuM te paNa mane aparAdha yAda AvatA nathI. ajANapaNAmAM mArAthI keI tevuM kArya banI gayuM hoya, te huM tenI kSamA mAguM chuM, eTale AkAzamAM rahIne te deva kahevA lAgyA ke "are! lAja-maryAdA vagaranA anArya ! te. samaye sarvathA niraparAdhIne duSTa dharmazeSa pradhAnanA kheTA lekhapatrathI marAvIne he duSTa pApiTha! atyAre te vAta tuM sarvathA bhUlI jAya che ? (50) je tenI pAse jaI amAvI ene prasanna karIne tAza bhavanamAM Adara-satkAra pUrvaka lAve, te ja A mahAzilA pADavAnA bhayathI mukta thavAne che, nahiMtara AkhA nagaranA loko ane. aMtaHpurIo sahita tane haNa nAkhIza." rAjAe pUchayuM ke, "te kayAM che?" te kahyuM ke, "ahiM bahAranA udyAnamAM che? tyArapachI parivAra sahita tyAM jaI tene khamAvIne hAthInI khAla upara besADI prayatnapUrvaka Adara karIne nagaramAM lAvyA. deve tyArapachI zilAne saMharI lIdhI ane te pitAnA sthAnake pahoMcI gayeA. maMtrIne mArI nAkhato hato, paraMtu sujAte tene bacAvyo. prathama jenA upara upakAra karyo hoya ane jayAre te badalo vALavA pratyupakAra karate hoya, tyAre paNa cittamAM lajajA utpanna thAya che, te pachI jeNe apakAra karyo hoya ane tenA upara upakAra thAya, te te mRtyuthI paNa adhika duHkha karanAra thAya che. te maMtrIne dezanikAla karyo, eTale ghaNA dUra dezAvamAM pahoMcyo. vAgya-pAmelA te maMtrIe sthavira muni pAse pravajyA aMgIkAra karI. anukrame rahaNa-Asevana zikSAne laI sUtra-artha jANakAra gItArtha banyo. eka samaye vihAra karatAM karatAM guNavAna evA te muni jayAM abhayasena rAjA che, evA vAratraka nAmanA nagaramAM pahoMcyA. tyAM sajajana caritravALe satyavAdI vAratraka nAmane amAtya. "Aho Shrutgyanam Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 348 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda hate. dharmaghoSa muni vicaratA vicaratA tene ghara vahAravA padhAryA. vRta ane sAkaramizrita kSIranuM pAtra upADIne gRhiNI vaherAvatI hatI, tyAre bhUmi para nIce eka bindu paDyuM. dhamaSa sAdhu nIce verAelAna doSa jANa kSIra vahethI vagara cAlyA gayA. ArImAM ubhelA te amAtya dekhyuM. teNe vicAryuM ke, munie A khIra kema na grahaNa karI? eTalAmAM bhUmi para paDelA kSIranA bindumAM mAkhIo tene cATavA lAgI. mAkhIone pakaDavA gharanI gIrAlI AvI, gIrolIne pakaDavA tenI pAchaLa kAcaDe Avyo, tenI pAchaLa bilADe Ave, te bilADAnI pAchaLa bIje gAmano kutaro AvyuM. gharano kUtaro tenI sAthe kaThora nakha ane dADhAnA prahAra karI laDavA lAgyA. te kUtarAnA havAmIo paraspara laDavA lAgyA. temAM moTI takarAro ane mArAmArI jAmI. tyAre vAratramaMtrIe vicAra karyo ke, A ja kAraNathI te maharSie khIra na vaherI. aho ! A dharma atimanohara che, traNe jagatamAM jinama jayavate vate che. ema vicAratAM pAgya pAmyA. atizubha adhyavasAyavALA tene pitAnI jAti yAda AvI. athaoNt jAtismaraNya jJAna pAmyA. sArI rIte bodha pAmele svayaM buddha thaI niravadya pravajyA aMgIkAra karI. devatAe sarva saMyamanAM upakaraNa ane veba Ape. gItArtha evA te muni vihAra karatAM karatAM susumAra nagara pahoMcyA. tyAM jene kIrtisamUha dareka sthaLe vistAra pAme che, e dhuMdhumAra nAmanA rAja hatuM. tene ativarUpavAna aMgAravatI nAmanI putrI hatI. jinezvara bhagavaMtanA kahevA prama, adhama padArthanI jANakAra ane abhyAsI zrAvikA banI. jIvAdika nava padArthonA viratAra ane paramArthanA suMdara vicAramAM nipuNa evI teNe eka vakhata nAtikavAdI parivrAjikAne vAdamAM padAmAM harAvI, eTale te aMgAravatI upara dveSa rAkhavA lAgI. te pratrAjikA vicAravA lAgI ke, A aMgAravatIne mAre nakkI aneka zekavALA pati sAthe paraNAvIne virahAgninuM mahAduHkha bhagave tema saMkaTamAM pADavI. tyArapachI tenuM rakhAyukta Abehuba rUpa eka pATiyAmAM citarAvI ujeNuM nagarImAM pradyotarAjAne bheTa karyuM. rAjAe pUchayuM, tyAre dhuMdhumAra rAjAnI aMgAravatI putrInuM A rUpa che. deve yuvatInA rUpanI sImA AvI gaI hoya, tevuM rUpa karyuM che. arthAt AnA karatAM caDiyAtuM bIjuM rUpa saMbhavI zake nahiM. protAjA rUpa dekhIne tenA pratye atianurAga ane kAmAdhIna citta-vRttivALo thayA, tethI pradyote suMsumAra nagare dhuMdhumAra rAjA pAse dUta mokalyo. te AvIne prota mATe tenI putrInI mAgaNI karI. ahaMkArathI te zA Apato nathI, chUtane tiraskAra karyo. bamaNI rIte apamAnita thaelA dUte ujajeNae AvI pradyota rAjAnI AgaLa ane vRttAnta nivedana karyuM. "Aho Shrutgyanam" Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - --- -- - vAtraka muninI kathA [ 349 ] tyArapachI atikrodhita thaelA cittavALe te rAjA sarva sinya-parivAra sahita tyAM pahoMce ane nagarane sajajaDa gherIne bahAra paDAva nAkhyo. dhuMdhumAra rAjA pAse bala-sAmagrI pUrI na hovA chatAM raNasaMgrAma karavAnA nizcala manavALe nagaranI aMdara kilAmAM praveza karI dAkhala thAya che, tyAre te nagaranI aMdara vAtraka maharSi vica2tA hatA. ane nAgadevatAnA maMdiramAM dhyAna karavAnA manavALA rahetA hatA. nagaranI cAre bAju ghero ghAlela hovAthI lokonI avara-javara baMdha thavAthI pIDA pAmelo dhuMdhumAra rAjA nimittiyAne pUchavA lAgyA ke, "huM bhayabhIta banyo chuM, te palAyana thaI jAuM? cauTAnA aMdaranA pradezamAM jyAM nimitti nimitta jete hatuM, tyAre tyAM keTalAka bALakone ramata ramatA joyA. nimitta grahaNa karavA pUratAM te bALakone trAsa pamADavA lAgyuM. jyAre ALakone meM bIvarAvyA, tyAre vAratraka munie tene nirbhaya karyA. prApta thaelA nimittavALo nimittiya rAjAne kahe che ke- "tamAre vijaya che. tyArapachI zuddha lagnababa meLavIne hathiyAro sajaja karI, kavaca paherI, nagaranA daravAjA ughADIne janakAryomAM vyagra banelA pradyota rAjAne dhuMdhumAra rAjA pakaDI bAMdhIne laI gayA. te mATe kahevuM che ke viSayAdhIna IndriyagaNanI laMpaTatA te mahAApatti pamADanAra evA koI apUrva dezanuM sthAna che ke, je nyAya-nItipUrNa pratiSThA-kIrti meLavelI hoya, tene saNamAM aMta ANe che. uparAMta be-AbarU banAve che, akAyacaraNa karavAmAM matine durupayoga kare che, dujene sAthe sanehanI vRddhi karAve che, vivekanI adhikatA hoya, tene paNa nAza karAve che." tene nagaramAM praveza karAvIne tema ja pioLanA daravAjA baMdha karAvIne, tenA samagra hAthI, ghoDA, ratha ane bhaMDAra grahaNa karI lISA. vaLI tene kahyuM ke, "meruparvata samAna tAre gava kathA gayo ? nivANanagara tarapha kheMcAla tArA pauruSavAda hatuM, te paNa zuM ? have atyAre huM tane zuM karuM?" "tamane je manane abhipreta hoya, te kare. atyAre je tame kaMI nahiM karaze, to pAchaLathI tamArA manamAM khaTako rahI jaze." eTale dhuMdhumAre kahyuM ke, "he rAjanI tame Ama na bolaze. apasenA-parivAravALe huM tamArI AgaLa kaI gaNatarImAM gaNAuM? bhale tame atyAre viSamadazAmAM AvI paDyA che, chatAM tamArA sarakhA bIja keI nathI. "bhale sUrya jaLanI aMdara pratibiMbita thaelo hoya, te paNa te dekhI zakAto nathI" koI tevA divasane, rAhunA prabhAva-ge haNAelI prabhAvALe sUrya thAya, paraMtu kSaNavAramAM te sUrya adhikatara dIpate nathI? to huM tamAruM aniSTa 'IrachatA nathI, tema sadA AnaMda-maMgala sukha bhogavanAza thAva. zaMgAranI nIka samAna evI aMgAravatInI sAthe he rAjana ! tamo lana karo. "Aho Shrutgyanam Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 350 ] prA. upadezamAtAno gUrjaranuvAda ghaNA moTA satkAra temaja mahAvibhUtithI vivAha-mahotsava karyo, nagara-daravAjA khulA karIne tyAM ja tene rokavAno prabaMdha karAvyo, eTale tyAM rahyo. ghoDA, hAthI, ratha vagere je kaMI paNa lUMTI lIdhuM hatuM, te samagra pAchuM apaNa karyuM ane te sivAya bIjuM paNa satkAra karIne ghaNuM ApyuM. baMnene sane parasapara atizaya thayo. tyAre koI vakhata pravAte ekAMtamAM aMgAravatIne pUchayuM ke, "a95 sainyavALA tArA pitAe ghaNA sainyavALA evA mane kevI rIte parAbhava Apo" tyAre aMgAravatIe tene paramArtha kaho ke, AgaLa bALakane bhaya pamADyA hatA, vAtraka munie nirbhayatA jaNAvI hatI, te nimittayoge nimittiyAe mArA pitAne vijaya kahelo hato, mahARSi-munionAM vacana pheraphAra thatAM nathI-arthAt sAcAM ja paDe che. kadAca merunI cUlA kaMpAyamAna thAya, pazcimadizAmAM sUryane udaya thAya, bIjA projanathI kadAca bolAyuM hoya, to paNa muninuM vacana anyathA thatuM nathI. laukika RSionI vANI to je jevo padArtha te teno artha kahe che, jyAre lokottara sAdhuonI vANI te yathArtha ja hoya che. A sAMbhaLIne padyota rAjA prAta:kALe vAtrakamuni pAse jaIne hAya karate A pramANe kahevA lAgyo, (100) "moTAM nimitta kahenAra evA tamArA caraNamAM praNAma karuM chuM. prANano nAza karavA mATe ekadama taiyAra thaelA evA rAjAne maraNathI rokanAra evA vAtraka munine namasakAra thAo." pote upayoga mUko ane bALakone bIvarAvatA hatA, tyAre abhaya kaheluM hatuM--e pitAno anupayoga jANo, to te vAtraka maharSi te vAtanI AlocanA ane gaha karavA lAgyA. arere ! A mAre moTo pramAda thaI gayA ke je aprakAzita zakhavAnA badale A vAta meM prakAzita karI, A kAraNe huM pradyota rAjAne paNa A pramANe upahAsa-pAtra banyuM. (103) vAtraka muninI kathA pUrNa thaI. (113) sAmAnyathI gRhastha viSayaka prasaMga pADavAno cheSa jaNAvyuM. have yuvatI-viSayaka saMbaMdha karavAne deSa kahe che- sambhAvo vIsanno, neho raivaiyaro a jubaijaNe / saya-1rasaMpA, tava-javayA hirA 224 joisa-nimitta-aksvara-kouAesa-bhUikammehiM / karaNANumoaNAhi a, sAhussa tava-kvao hoI / / 115 // jaha jaha kIrai saMgo, taha taha pasaroM khaNe khaNe hoi / thovo vi hoi bahuo, na ya lahaha dhiI nirubhaMtI // 116 / / "Aho Shrutgyanam Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvatI strI paricayanA de [ 351 ] jo cayai uttaraguNe, mUlaguNe'vi arireNa so cayai / jaha jaha kuNai pamAya, pallijjai taha kasAehi // 117 / / jo nicchaeNa giNhai, deha-ccAevi na ya dhiI muai / so sAhei sakajaM, jaha caMdavaDisano rAyA // 118 // sIuNha-khuppivAsa, dussijja-parIsahaM kilesaM ca / jo sahai tassa dhammo, jo dhiimaM so tavaM carai // 119 // dhammamiNaM jANaMtA, gihiNo'bidaDhacvayA kimua sAhU ? / kamalAmelAharaNe, sAgaracaMdeNa itthukmA // 120 // vagara samaye yuvatI varganA sthAnamAM hevuM, tenA upara vizvAsa rAkhavo, yuvatI - varga upara sneha-rAga kare, tenI sAthe kAma uttejita karanAra kathA-vArtAlApa karo, tenA svajano, badhu, ghara-saMbaMdhI tenI sAthe vicAraNA karavI ItyAdika karanAra sAdhu pitAnA bAra prakAranA tapa, uttara guNe ane mUlavatAne nAza karanAra thAya che. athavA he ziSya! tArAM tapa, zIla, vrata yuvatIjananA paricayathI nAza pAmaze. (114) vaLI bIjA prakAre tapa-zIla nAza kevI rIte pAme che, te kahe che. jotiSa -gRhasthane kahevAM temanI kuMDalI gaNI ApavI. jene phaLAdeza kahevA, te dvArA tenuM bhaviSya bhAkhavuM, hAzadika nimittA kahevAM, akSarone anuga, maMtrIbIja kahevAM, snAnAdika kautuka kathana karavuM, "A vastu Ama ja banaze." te nirNaya kare, rakSA--paTTalI Adi bhUti-kama doza-dhAgAdika karI ApavA, maMtra, taMtra ApavA, ItyAdika viSaye pite karavA, bIjA pAse karAvavA, karatAne sArA mAnavA-anumodavA, tema karanAra sAdhu anazanAdika bAra prakArane tapa karate hoya, te karelA tapa, upara kahela kArya karavAthI niSphaLa thAya che. mATe A samajI zaruthI ja AvA prakAranA saMyama-viruddha anuSThAna dUrathI ja pariharavAM. kAraNa ke, tenAthI duraMta saMsAranI vRddhi - thAya che. (115) jema jema AvAM anuSThAna sAthe saMbaMdha karAya che, tema tema tenI vakhatovakhata atizaya pramANamAM tenI pravRtti vadhatI ja jAya che. anAdikALathI pramAdane abhyAsa hovAthI te vadhAre vadhAre pramANumAM vadhato jAya che. a9pamAMthI moTA - thAya che, pachI tevA pramAdane dUra kare ghaNe ja azakaya che. pachI guru-vaDIla aTakAvavA samajAve, to paNa tenI lata chUTatI nathI, pachI tenA vagara saMtoSa pAmI zakAtA nathI. jeo ema mAne che ke, a9pa-saMga karavAthI deSa lAgatuM nathI, teNe samajavAnuM ke cakravatIne cha khaMDanuM rAjya choDavuM saheluM che, paNa eka zithilatA "Aho Shrutgyanam Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3para ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAda pramAda vaLage heya, te choDa Akaro thaI paDe che, mATe prathamathI ja AvA asaMyama done sthAna na ApavuM. (16) ati alpa saMga paNa moTe-ghare zAthI thAya che, te kahe che-- "jeo piMDavizuddha, paDilehaNa vagere uttaraguNAno tyAga kare che, te TUMkA kALamAM mUlaguNarUpa mahAvatano tyAga karanAra thAya che, mUlaguNa pAMca mahAvrata Adika cAritra-svarUpa, pAMca mahAvrata, zramaNadharma, saMyama, vaiyAvacca, brahmacaryanI zutio, jJAnAdika tribhu, tapa, krodhAdikane nigraha karyo. ane uttaraguNe te A pramANe-- piMDa vizuddhi, samiti, bhAvanA, pratimA, indriyono nirodha, paDilehaNA, guptio, abhigraha, AcaraNa-karaNa, mULa-uttaraguNa kahevAya. (117). jema jema pramAda karate jAya che, tema tema pramAdanI adhikatAthI aMdara rahelA krodhAdika kaSAya vaDe baLyA jaLyA kare che. pramAda hovAthI koI pratikULa kahe-kare vate, eTale kaSAyAdhIna bane. pachI kaSAyanI duraMta phaLa bhegavavA paDe. (117) jeo daDha. nizcayapUrvaka vrate grahaNa kare che, zarIrane nAza thAya, te paNa svIkArela vratano ke dhIrajano tyAga karatA nathI, teo caMdrAvasaka rAjAnI jema potAnA kAryanI siddhi nakkI kare ja che. te rAjAnuM daSTAnta AgaLa "sAheba" gAthAmAM kaheluM che. (118) jeo zIta, uSNa, suvA, tRSA pariSaha, uMcI-nIcI zayyAbhUmi, vividha prakAranA bIjA pariSahe devatA, tiyaca, manuSyAdie karelA upasargo samabhAve karmakSaya mATe sahana kare che, tene dharma thAya che. A pariSa0-upasargAdika sahana karavAmAM akaMpita cittavALA thAya che, tevuM zairya dhAraNa karanAra tapa karI zake che. je pariSahAdi sahana karavAno abhyAsa na hoya, tevAne dharmamAM kSati karanAra ArtadhyAnAdinA hetu bane che (119) zuravIra AtmAo svIkArelA vrata ane dharmane daDhatA pUrvaka Acare che. Ama hovAthI have sAdhuone vratanI daDhatA utpanna karavA mATe gRha pitAnA vratanI daDhatA kevI rAkhe che, te jaNAve che. savA bhagavate kahela dharma jANanAra gRhastho paNa nizcalatAthI tenuM pAlana kare che, te sAdhuoe to vizeSa daDhatA rAkhavI joIe. te mATe kamalAmelA ane sAgaracaMdranuM dRSTAMta vicAravuM. te A pramANe-(100) dvAravatI nagarImAM hasenanI apUrva saubhAgya ane manahara rUpavALI kamalAmelA nAmanI putrI hatI. zrIugrasenanA nasena nAmanA putra sAthe vivAha kare te ane samagraguNa-gauravayukta lagna paNa najIka samayamAM nakkI thayuM hatuM. keIka samaye AkAzamArgethI nAradajI nabhasenanA gRhe AvyA, tyAre paravA mATenA utAvaLA kAryamAM vyagra thaelA hovAthI nabhasene tene Adara-satkAra-pUjA na karI. "navIna "Aho Shrutgyanam Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalA elA-sAgaracaMdranI kathA [ 353 } zreSTha suMdara ramaNInA lAbhathI A nabhasena garvita banyA che ane mArI avajJA kare che, te enA mAnane mAre maraDI nAkhavuM yogya che." ema ciMtavIne nAradamuni balarAmanA putra niSadhanA atirUpavAna putra sAgaracaMdranA ghare gayA. nAradanI atizaya AgatA-vAgatA karavApUrvaka teNe nAradane ema kahyuM ke, Apa te pRthvImaMDalamAM sarvatra akhalita phare che, jethI Ape dekhyuM hoya, tevuM he bhagavaMta! kaMIka Azcarya batAvo." nAdajIe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke, " A nagarImAM bhuvanamAM atiadabhuta rUpavALI kamalAmelA nAmanI dhanasenanI kanyA che. jagatamAM sarva taruNIonAM aMgo AbhUSaNethI alaMkRta karavAmAM Ave che, jayAre AnA thI ApaNe zobhA pAme che. te kanyA te ugrasenanI mAgaNIthI nabhasena kamArane ApelI che ema kahIne te nAdamuni AkAzamAM uDI gayA. tyArapachI sAgacaMdra gInI jema egamArganuM ekAMta dhyAna karato hoya, tema tenA nAma mAtrathI gAMDo thaI gayo hoya, tema sarva lokane A pramANe kahevA lAgya"saMgama ane virahanA vicAramAM nArIno viraha ati sAro che, paNa saMgama sArA nathI. kAraNa ke, saMgamamAM mAtra ekalI te ja hoya che, jyAre virahamAM te traNe bhuvana tanmaya lAge che." tyArapachI kuTila-khaTapaTI muni kamalAmelA kanyA pAse pahecyA. tyAre teNe paNa Azcarya pUchayuM, eTale tarata ja te kahevA lAgyA-- "meM A nagarImAM be Azcaryo joyAM che. rUpamAM dekhAyukata ane kAmadeva samAna hoya to mAtra sAgaracaMdra ane aMgAra sarakhA kurUpathI dUSita thaelo bIje nabhasena kumAra che." A sAMbhaLIne kamalAlAno sAgaracaMdra kumAramAM anurAga-sAgara uchaLe. nasena pratye virakta evI banI che, tenuM nAma paNa kaI rIte sAMbhaLI zakatI nathI, masANanA phAMsA khAvAnA vRkSa sarakhe tene mAnavA lAgI. tyAra pachI sAgaracaMdra pAse nArada gayA ane kamalAlAne anurAga tArA pratye keTalo che ? te hakIkata kahI. eTale sAgaracaMdra apika anurAgavALo thayo ane agnithI jema kASTha tema virahAnithI maLavA lAgyA. nathI jamate, nathI sute, nathI bolate, mAtra nIcuM mukha karIne besI rahela che. sabakamAra aNadhAryo tyAM AvyA ane pAchaLa rahIne be hAthathI tenAM netre DhAMkI dIdhAM. chUpI rIte netro DhAMkI dIdhAM, eTale teNe tene kahyuM ke, mArI AMkho cheDI 2. sAMbane mArI prANapriyA che-ema mAnI prANapriyA 'kamalAmelA ja nakkI tuM che. ema kahetAMnI sAthe ja sAMbe kahyuM ke, "huM kamalAmelA nathI. tuM mUkha che. huM te kamalA-melo chuM. (arthAt kamalAne meLApa karAvanAra chuM evo artha paNa temAMthI sUcita thAya.) eTale tarata sAgaracaMdra kahyuM ke, je tuM mane kamalAmelAne maLavI Ape te ja kalamA-mela thaI zake. "Aho Shrutgyanam Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 354 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda have te meM Aja nizcaya kare che. bIjI ciMtA karavAthI sayuM. paraMtu zAMba haju A vAta svIkArato nathI paraMtu madirAthI paravaza banAvI tene bIjA kumArone e vAtane svIkAra karAvazo . jayAre maha utarI gayo, tyAre zAMba vicAravA lAgyA ke, "A na banI zake tevI vAta kevI rIte banAvavI? vaLI bIjAo pAsethI jANuvAmAM AvyuM ke, teo A kAya nahiM kaze, to avazya mAra mAraze. game te pramANe hoya, paraMtu je thavAnuM hoya, te thAva. A aMgIkAra kareluM kArya te mAra karavuM ja. lagnanA divase zabe prajJaptividyAnuM samaraNa karyuM. hAja2 thaelI vidyAdevIne kahyuM ke, je pramANe sAgaracaMdra vivAha-lagna sAdhe, te prayatna karaze ane A udyAnamAM paraNAvavAnI sAmagrI taiyAra kara." te kahetAM ja prajJaptidevIe navIna vaNayukta ghaTTa kuMkuma-kesaranA atisugaMdhayukta vilepana, aneka prakAra kapUra, kuMkuma, puSa, agara, sopArI, nAgaravelanAM pa, mIMDhaLa, kasturI, caMdana Adi sarva sAmagrI taiyAra karI. tyArapachI aneka durdhAnta kumArothI parivAra zakumAra paNa tyAM AvI pahe, AgaLathI karelA saMketa anusAra te ja samaye suraMgathI ekalI ja, paraMtu sAgaracaMdranA anurAga sAthe kamalAmelA paNa jAte ja ArAmabAgamAM AvI pahoMcI ane sAgaracanTe tenI sAthe lagnavidhi karI. have pitAnA gharamAM tapAsa karI, te kamalAmelA kayAMya dekhavAmAM na AvI. lagna-samaye lokonA hRdayamAM dhrAsako paDyo ke, "A zuM thayuM ?" varaghoDAmAM vevAIne AvI pahoMcyA, tyAre sasarA, mAsU, mAtA-pitA, badhuo vageranAM mukha-kama karamAI gayAM, atizaya bhoMThA paDyA ane kSaNavAramAM mahAduHkha pAmyA. (30) tyArapachI ghara bahAra, nagara-udyAna vagere sthaLomAM zekha karI, paraMtu zekamagna evA tene kayAMya patto na lAgyo, paraMtu vidyAdharAnA rUpa dhAraNa karanAra khecakumAranI madhyamAM helI hAthe mIMDhaLa bAMdhelI, AbhUSaNe, kaMkaNathI alaMkRta, vastrayugala paherela eka becara sAthe lagna karela avasthAmAM dekhavAmAM AvI. harSa ane viSAda pAmelA teoe kuba pAse jaIne phariyAda karI ke, "lagna samaye ja koIka becara-vidyAdharoe kamalAmelA kanyAnuM apaharaNa karyuM, te he deva ! tamArA rAjyamAM tamArI AjJA AvIja pravarte che jyAM aneka khecara-jamudAra ekaThA thayA che. tevA udyAnamAM kamalAmelA rahelI che. eTale senA-sAmagrI sahita kRSNajI udyAnamAM jAte gayA. eTale kumAra suvAsita atizRMgAra ane vilAsapUS becara yuvAnono veSa harI laI dUra karyo. kamalAmelA ane sAgaracaMdranA baMnenA vAnA cheDAnI parapara gAMTha bAMdhI, kamalAmelA ane sAgaracaMdrane AgaLa karI dudatakumAranA maMDaLane eka paDakhe rAkhI "Aho Shrutgyanam" Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAmelA-sAgaracaMdranI kathA [ 355 ) teoe kRSNane praNAma karyA. oLakhyA eTale kRSNajI vilakhA thaI zikhAmaNa ApatA kahevA lAgyA ke, " are ! dudanta atiduSTa dhIThA ayogya ceSTA karanA ! are AvA sevakajana sarakhA nabhasenane chetarAmaNa karavAno A ke tArA prapaMca che ? te have mAre tane Aje kaI zikSA karavI? are ! je kadAca mAro putra A anyAya mAga che, te huM nakkI tene paNa nagaramAMthI tagaDI mUkuM." Ama kumAra parivArane kahyuM, eTale samagra kumAra-parivAravALA zaba kuchanA caraNamAM paDI "pharI AvuM nahi kIe." ema kahI kSamA mAge che. vajanee tene sArI rIte uThADyo. haju kucha uddabhaTa bhUkuTI karIne kapALano dekhAva bhayaMkara karatA nathI, eTalAmAM pradyumane vinaMti karI tenI pITha para hAtha thA , darekane aMgarAga paDayo. jema taruNIo sAthe vRddhonuM AliMgana, sajanAno roSa ane durjanone sadabhAva lAMbA samaya sudhI heta nathI ane saphaLa thata nathI. tyArapachI kRSNae paNa nabhasenane potAnI kanyA jAte ApI, tathA nabhasenane ghaNA dAna-nmAnathI samajAvyA chatAM paNa sAgaracaMdra u5ranuM vera choDato nathI. tene aparAdha khoLe che, paraMtu tene na paheAMcI zakate abhimAnano dekhAva karIne hete hate. che jyAM sudhI pakArano upakAra karavAnuM ane verInuM vera vALavAnuM kArya pUrNa na thAya, tyAM sudhI dujana deva ! mane ahIMthI laI jaIza nahiM." jayAre zatru upara apakAra karavAne, mitra upara upakAra karavAne ane badhuvane satkAravAne avasara prApta thayA hoya ane tene anusAra je apakAra, upakAra ke sarakAra karatA nathI, tevA mANasanA jIvanathI thayuM'." sAgaracandrakumAra kamalA melAne ghaNu valalabha hatA. te kumAre neminAtha bhagavaMta pAse zrAvakapaNAnAM aNuvratone savIkAra karyo. ativizagyathI smazAnamAM nAsikAnA agrabhAga upara daSTi sthApana karIne te pa kumAre kArAgamAM ubhA rahevAnI pratimArUpa abhigraha dhAraNa karyo. kamalAmelAnuM apaharaNa karela, te vaira cAragacaMdra upara raheluM hatuM, tenA chidro khoLanAra nabhasenane prApta thayuM. rAtre jyAre sAgaracaMdra ekAMtamAM ekalA kAussaga dhyAnamAM rahelA hatA, tyAre teNe tene kahyuM ke, he pApI! Aje tuM mane barAbara prApta thayA che, kahe ke, tuM kayAM jAya che? kamalAmelA mArI patnInA kAmuka banavAnuM phaLa leto jA." ema kahI hAMDalInA kAMThAne mastake sthApana karI, temAM dhagadhagatA lAlALa aMgArA bharyA. tevA agnithI thatI vedanAne te sArI rIte samatApUrvaka sahana karatuM hatuM ane manamAM ema vicArato hato ke, "he jIva! te A kama A lAkamAM ahiM ja kareluM che, mATe tene ahiM ja bhogavI le. manamAM jarApaNa kopa karIza nahi, A tAro ja mahAaparAdha che ke, te vagara aparAdhInA upara aparAdha karyo hato. te jyAre pitAnA aparAdhane badalo le che, temAM te akAryakArI kevI rIte gaNAya? "Aho Shrutgyanam" Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 356 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAla anuzana-kAmAnurAga-prerita manavALA tenA phaLanI tarapha najara na karanArA je prakAranAM kAryo kare che, tenA phaLanI AgaLa Aje A phaLa kayA hisAbamAM che? aparAdha karyAnA badalAmAM mRtyu Ape, te temAM temanA upara ze roSa karavAnuM hoya? vagara aparAdhe mRtyu Ape, te ahiM vimayane avakAza gaNAya. AvA bhAvanAmRtathI AtmAne vAraMvAra siMcana karato baLI gaelA matakavALA sAgaracandra mRtyu pAmIne devalokamAM gayo. AvA prANAtika upasargamAM paNa daDhavatavALA mahAsa gRhastha hovA chatAM sattvathI calAyamAna na thayA, te sAdhune zuM vadhAre kahI zakAya ? (5) A viSayamAM bIjuM dAnta kahe che. devehi kAmadevo, gihI vinavi cAlio (cAio) tavaguNehiM mattagayaMda-bhuyaMgama-rakkhasa-dhoraTTahAsehi // 121 / / devatAoe vikalA madonmatta hAthI, sapa, rAkSasanA karelA upasargo, karelA aTTahAsyanA prayogathI je gRhastha evA kAmadeva zrAvakane tapaNuNathI calAyamAna karavA amartha na thaI zakyA, kAmadevanA tapaguNane choDAvavA asamartha banyA, te pachI AgamanA arthane jANanAra evA sAdhuoe te avazaya upasamAM bhavALA na thavuM. te kAmadevanI kathA A pramANe che - gharmanI daDhatAmAM kAmadevanI kathA zrI vApUjya svAmInA janmakalyArthI manohara evI zrI caMpApurInagarImAM pahelAM aneka zatruno parAbhava karanAra jitazatru nAmano rAjA hate. tathA atiprabhuta evI vibhUtithI caDiyAte kAmadeva nAmane ghaNuM dhanasamRddhivALe zeTha hatA, samagra zIlAdiguNenA sthAnabhUta bhadrA nAmanI tene mAryA hatI. cha kroDa sevA te vyAje pheravate hato, cha kroDa jamInamAM nidhAnarUpe, cha deDa vepAramAM, bAkInA cha koDa jaLamAge vahANanA vepAramAM pitAnI muDI rokalI hatI. pAMcase gADI, pAMcaso haLa vahana karato hato, dazahajAra gAye eka gokuLamAM hoya tevAM daza gokuLe tene hatAM. temaja ghara, hATa-dukAna, dAsa-dAsI, ghoDA, nAnA gheDA, accara, gadheDA, uMTa vagere tiyAnI saMkhyA agaNita hatI. vadhAre zuM kahevuM , ghaNA meTo AraMbha hatA. kaIka samaye pura, nagara, gAma, khANa, kheDa, marDaba AdithI zebhAyamAna pRthvImAM vicaratA vicaratA mahAvIra bhagavaMta eka samaye tyAM AvI pahoMcyA. nagara lokonI parSadA bahAra nIkaLI bhagavaMta pAse AvI. prabhune sajaLa meghanA zabda sarakhI gaMbhIra dhIra dUdha sAkara karatAM atimadhura vANIthI dezanA zarU karI. jema A pAra vagaranA khArA saMsAra-samudramAM lAMbA kALathI bhramaNa karatA manuSyone yAnapAtra samAna jina "Aho Shrutgyanam Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamanI daDhatAmAM kAmadevanI kathA [ 357 ] dharmanI prApti muzkela che. prANAtipAta vagere pApasthAnakanI sarvathA viratirUpa pAMca mahAvate vIkAravAM te sAdhune dharma che. tema ja samA, namratA, saraLatA, nilabhatA, tapa, saMyama Adi pravacana-mAtAmAM suMdara upayogavALe, kapaTathI sarvathA rahita A sAdhudharma moTo dharma che. vaLI bIje pAMca aNuvratarUpa, mUlaguNa ane sAta uttara guNo ane zikSAtrata sahita sArI savaguNathI yukta bIje zrAvakadharma che. vaLI te zrAvakadharmamAM rahelo guru-devanI sevAbhakti karavAmAM hamezAM parAyaNa heya, supAtra anukaMpAdAna karavAmAM prItivALe hoya, samatA, dAkSiNya, kheda vagaranI cittavRttivALo zrAvakadharma bhAgyazALI AtmAo prApta kare che, je vizeSa bhAgyazALI hoya, te prApta karIne pAlana karanAra thAya che ane tenAthI paNa adhika bhAgyazALI hoya te cokkasa phaLa meLavIne zreSTha sarva vipatinuM mahAphaLa meLavanAra thAya che," dezanA pUrNa thayA pachI yogya samaye devAdhideva mahAvIra bhagavaMtanA caraNamAM namaskAra karIne kAmadeva zrAvaka vadhatI zraddhApUrvaka saraLatAthI vinaMti karavA lAgyA ke, "he svAmI ! huM zramaNa dharma karavA mATe asamartha hovAthI mArA upara mahAkRpA karIne manehara suMdara zrAvakadharma Apo. ApanA caraNakamaLanI pa pAsanA-sevAthI vihita hoya ke sahita hoya tene avazya zrAvakadharma hoya che, te Aje mane te dharma ApavAne vilaMba kema karo cho? samyaktva jenA mULamAM che, aNuvrato jenuM thaDa che ane paraMparAe anaMta sukha sAdhI-meLavI ApanAra che-evA ka9pavRkSa sa zrAvakadharma bhagavaMte kAmadevane Ape. tIkSaNa taravAranI dhAra mAphaka te zrAvakadharmanAM vrate haMmezAM te AkarI rIte pAlana kare che. bIjA paNa ugra abhigraha dhAraNa karIne manane nigraha kare che. AkAzamAMthI paDatA varasAdanuM pANI, lAla cAlI cokhA, kabLamAM aDada, maga ane vaTANA, gAyanuM dUdha ane ghI ane tenI banAvela vAnagIo ATalI ja vastuo khAvAnI chUTa rAkhelI hatI. te sivAyanI sarva vastuonAM paccakhANa karyA hatAM. dharmavIkAra samaye jeTale pahelAno parigraha hatuM, tenA uparano abhigraha karIne baMdha karyo hate. "parigraha-nadInuM pUra atizaya vRddhi pAme che, tyAre te keTalo phaleza-nukazAna karanAra thAya che te kahetAM jaNAve che ke nadIpUra lokonAM dhana, mAla, makAna, khetara, Dhora, manuSyane kheMcI tANa jAya ane lokonI jiMdagInuM upAjana karela vinAza karanAra thavAthI gUmAvanAra lekenA caherA para kAlimAM utpanna kare che. dharmarUpa vRkSane mULamAMthI ja ukheDI nAkhe che, kRpA ane kSamArUpI kamalinIne karamAvI-cImaLAvI nAkhe che, lobha-samudramAM praveza karatA nadIpUra temAM vadhAre ke che, "zubha manarUpI haMsane ahIMthI pravAsa karIne dUra bhAgI jA" ema jaNAve che. Avo parigraha-nadIpUra kone phaleza nathI karAvate ?" aSTamI, catudazInA parva divasamAM A kAmadeva zrAvaka cAreya prakArane pauSadha "Aho Shrutgyanam Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 358 ] prA. upadezamAvAno gujarAtavAda grahaNa karIne rAtre coka-cauTAmAM sUryodayanA kALa sudhI kAusaganI pratimA dhAraNuM karIne raheto hato. atiniSkapa kAyAvALa, vajanI khANanA hIranA sArabhUta rastaMbha sa, niyamanA nivaharUpa zobhAvaDe karIne je krIDA parvatanI jema zobhato hate. saudharma Indra mahArAjAe karelI tenI daDhatAnI prazaMsAne sahana na karate e kaIka deva eka vakhata kAussagnamAM rahelA tene pratijJAthI calAyamAna karavA mATe tyAM AvI paho . ucA karela zuM DADavALA, bhayaMkara kuMbhasthaLayukta, aMjanI parvata sarakho, vizALa kAyAvALe bIhAma hAthI vimune te deva kahevA lAgyA (25) ke, "are! ahiMthI dUra khasI jA, A mAruM sthAna che ane huM ahiM ja vAsa karIza, huM devatA hovA chatAM kemaLa vacanathI tane kahuM chuM mATe duHkha na dhAraNa karIza. nahiMtara hAthIne bAMdhavA mATenA moTAM vRkSanI jema jaldI madhyamAMthI tane bhAMgI nAkhIza." e pramANe be traNa cAra vakhata kahyuM, paraMtu te kaMI paNa javAba Apate nathI, eTale sUMDhathI ucakIne dUra pheMkA ane dAMtarUpa muzaLathI tene bhedavA lAge. te mahAsattvavALo kAmadeva zrAvaka ativipula ujajavala vedanA sahana karate hatuM, je pramANe paDyo te ja pramANe ceSTA vagarane jANe thAMbhalo hoya tevo ja rahyo. tyArapachI ekadama kALI kAMtivALe, vikarALa kAyAvALe, IndranA bhujAdaMDa sarakhe sarSa banIne te te ja pramANe kahevA lAgyo. tene paNa uttara ApatA nathI, eTale tenA zarIra para sarve sakhata joradAra bharaDo lIdhe ane zarIranI pIDA karavA lAgyo. vaLI mastaka para DaMkha dIdho. te sarSanA upadravathI paNa te pitAnA savathI calAyamAna na thaze, tyAre te deve krUratA dekhAya tevA bhayaMkara mukhavALa bhayaMkara rAkSasa viturthe. te ke te agnijavAlA sarakhA bhayaMkara kezAvALe, kharabacaDA ati kALA kuMbhanA. kAMThA sarakhA bhayaMkara kapALavALA bIhAmaNI DekavALA, pretAdhiya-yamarAjAnA pADAnA saMgavALI racanAthI bhayaMkara bhujAvALA, cIbI pragaTa pilANavALI nAsikAthI yukta, goLAkAra pILI tArAvALA nayanathI yukata, uMTa sakhA ghaNA lAMbA heThavALA, atilAMbA dAMtarUpa kahALAvALA, aticapaLa javAlAnI zreNIthI bhayaMkara vijaLInA taMtu. sarakhI capaLa jillAvALA, satata vahetA ruSira-pravAhathI kAdava karate, kaThora khulA moTA bhAlA-barachIvALA, ToparA ane kharSa samAna kaNavALo, lAMbI kaMdhA-yaSTi upara rahela beDoLa sukA tuM baDA samAna mastakavALA, atipragaTa alpa avakAzamAM saMdaDAIne rahelA mAtra hADakAnA samUhamaya hadayavALo, eka sarakhA nahiM paNa viSama avyavasthita mAMsa vagaranA sukalakaDI sarakhA bhayaMkara hatavALA, pIThabhAganA hADakAMmAM praveza karela tuccha jene udarabhAga khAlI che, jene kaTIbAga pALe che, jene sAthaLa temaja jaMghAyugala zmazAnamAM rahelAM hADakA temaja ThuMThA samAna durbala che, aticapaDa ane TIpelA AkAra sarakhA pramANa rahita agrapadavALA, atipragaTa zuSka utkaTa nathI baMdhAelA hADakA mAtra zarIravALA, bALaLiyA ane kAcaDAvuM "Aho Shrutgyanam Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI daDhatAmAM kAmadevanI kathA [ 359 ] kabUSaNa karela che temaja mastakonI banAvelI mALA dhAraNa karanAra, kuMkAra karanAra ajagara jenI bhujAmAM laTakI rahe che, jenA DAbA hastamAM lohIthI bharelA manuSyanA maratakanA kaDA tathA kAna rahelA che. pharI pharI gharSaNa karavA mATe potAnI charIne pAradAra tIkSaNa karate, phADelA daMtALA mukhamAMthI vALA-samUha ane vijaLI sarakhA dekhAva karavAmAM tatpara banela, atizaya bIbhatsa ane bhayaMkararUpa karI pitAne pragaTa karate, dizA ane vidizAone cIrato, parvatanA zikharone pADI nAkhata, aTTAhAsyanA zothI dUra rahelAone paNa atizaya bIvarAvato hato. AvA prakAranuM bhayaMkara rAkSasanuM rUpa karIne bhaya pamADavA chatAM talanA photarAnA trIjA bhAga jeTale ati a5pramANamAM paNa jyAre kAmadeva zrAvaka potAnI prati- jJAthI calAyamAna na thA, ke kSobha na pAmyA, paraMtu aDola rahyo; eTale samIpe AvIne te rava barachI-charInA ghA mAravA lAgyo, to 5Na acalAyamAna cittavALo, teNe karelI vedanA sukhathI bhegavato hato. jayAre pratikULa upasargomAM te deva na phALe, eTale have anukULa upasarga karavA lAgyA. temAM atizaya gAyukta pragaTa zobhAvALI hAva-bhAvanI manohara racanAvALI bhadrAbhAryAnuM rUpa pragaTa karIne tenI AgaLa te kahevA lAgI ke, "he nAtha ! huM tamArA virahane sahI zakatI nathI, te kRpA karIne atyAre ApaNA vAsabhavanamAM padhAro. tamArA viraharUpa mahAkAmAgninI vALAthI mAruM aMga baLI-jaLI raheluM che, te tamArA AliMgana-jaLathI koI rIte virahAgnine zAMta kare. he prANapriya ! vaLI kAusagano samaya pharI prApta nahiM thAya ?" jyAre kAmadeva kaMI paNa pratyuttara ApatA nathI, te te baLAtkArathI AkhA zarIre AliMgana kare che, to paNu te kSobha pAmatA nathI. eTale devatA pratyakSa thayo. te ke hato? maNimaya kuMDala, kaDAM, bAjubaMdha, muguTa, hIrAnA hArathI atizaya dedIpyamAna zarIravALo te deva kAmadevane praNAma karIne kahe che ke- (50) "he kAmadeva! saudharmasvAmIe harSathI parvadAmAM jevA prakAranI prazaMsA karI, tevA ja prakAranA tame pratijJAmAM aDola che. huM nirmANI IndranI prazaMsA sahana na karI zako, enI vAtamAM mane zraddhA na beThI, jethI tamane zarI2pIDA karIne haNAI gaelA prabhAvavALa pApI banyA. mArA mananA abhimAnane nAza karavA mATe vajI samAna ! tamArA jaya thA, jaya thAo, tamone vAraMvAra namaskAra thAo. zakranI prazaMsArUpa patAkAnA devajadaMDa samAna evA tamane vaMdana karuM chuM.' A pramANe te deva je Avyo hato, te tene praNAma karIne pAcho gaye. eTale sUryodaya-samaya thayo. pratijJAne samaya pUrNa thaI, tyAre kAusagga pArIne kAmadeva ghare gayA. tyArapachI prAtaHkALe bahAra samavasarelA kIvardhamAna prabhunI "Aho Shrutgyanam Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 360 ] prA. upadezamAlAne gurja zagvAra paNuM pAsanA karavAnI dizAmAM pahoMce ane jeTalAmAM prabhunI dezanA sAMbhaLe che, teTalAmAM jagatmabhue tene kahyuM ke, daDha satvavALA ! he kAmadeva! Aja rAtre te mahAugra upasI sahana karyA. caMpAnagarInA cokamAM kAusagnamAM niHsaMga banI, zarIrano nigraha karI, hAthI, mahAsarpa, mahAzakSasa, anukULa bhadrA bhAryAno upasarga abhimAnI devatAe karyA, chatAM ni9-pravacanathI tAruM citta lagAra paNa calAyamAna thayuM nahiM, tethI dharmamAM dhIra gaMbhIra! tuM ghaNa bhava-bhayathI tarI gayo che, eTale maratake be hAthanI aMjali racIne kAmadeva zrAvake kahyuM ke, "A jagatamAM je kaMI banI raheluM che, te Apa jANo cho. tenuM udAharaNa AgaLa karIne vira bhagavaMta sAdhuone ane sAvIne jeo najIkamAM hatA temane dharmamAM sthira karatA hatA. "he sAdhuo! eka zrAvaka pa AvA daDha vratavALo potAnI pratijJAmAM sthira rahe che, te pachI zAstranA paramArtha jANIne tame ribuddhivALA kema thatA nathI?" tyArapachI kAmadeva bhagavaMtane vaMdana karIne pitAnA ghare gayo. atizaya dada cittavALe kAmadeva tyArapachI vizeSa prakAre dharma karavA lAgyA. evI tapazcaryA karavA lAgyA, jethI tenuM zarIra zuSka banI gayuM, lukhAzavALuM, mAMsa vagaranuM, nasothI bAMdhelA hADakAnA piMjara sarakhuM, lehI sAthe karmone paNa zeSAvI nAkhyA ane mahAdharma sevanAro thayo. bAra varasa sudhI zrAvakadharma ane pratimAo pAlana karIne pitAne aMta samaya jANe eka mahinAnI saMkhanAnuM ArAdhana karI, manamAM paMcaparameSThInuM sajajaDa ekAgratAvALuM dhyAna sthApana karI, potAnA AtmAnI suMdara bhAvanA bhAva bhAvate mRtyu pAmIne saudharma nAmanA devalokamAM aruNAma vimAnane zobhAvanAra thayA. cAra pahApamanA AyuSyavALo te deva divya bhAga sukha bhegavate hate. tyAM haMmezAM zAzvata liMbAnI pUjA jinamano mahatsava kare che. tyAMthI cyavIne manuSyajanma pAmIne mokSe jaze. (68) kAmadeva kathA saMpUrNa (121) kAmadeva zrAvaka vivekI levAthI aparAdha karanAra upara paNa kopAyamAna na thaye, jyAre avivekIe to aparAdha na karyo hoya, te paNa kapa karIne svArtha sAdhyA vagara durgatimAM paDe che, te vAta STAMtathI kahe che- bhoge abhuMjamANA vi kei mohA paDaMti ahrgii| viko hAtha, sattA kapAsa 1 | 22 che. ma-siM-tu, kAra-ma-sAgAre 1 jiNavayaNammi guNAyara ! khaNamaci mA kAhisipamAyaM // 123 // "Aho Shrutgyanam Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatigAmI dramakanI kathA [ 361 } keTalAka viveka vagaranA mahAdhIna banI bhoga bhegavyA vagara ja halakI-nIcI gatimAM paDe che. bhUkhyo-AhAra meLavavAnI IcchAvALe dramaka yAtrA karavA jatA loko upara kopAyamAna thaye. tenI kathA kahevAya che. rAjagRha nagaramAM meTA mahatsava samaye vaibhAragirinI samIpamAM ujANI karavA gamelA lokono vRttAnta jANIne bhikSA prApta na karanAra koIka bhikhArIe koTavALa dvArA jANI tyAM kaMIka bhejana maLaze, tema dhArI tyAM gaelA loka pitAnA AnaMdaamidamAM marata hovAthI koIe tene bhikSA na ApI. bhikSA na maLavAthI bhikSukane te loko upara sakhata kepa thayA ane ciMtavyuM ke, "A sarva durAtmAone cUrI nAkhuM." ema vicArI parvata upara caDayo. parvata khodanAra koIke eka moTI pavatazilA teDI hatI, te te nIce gabaDAvI, paraMtu te AgaLa zaudradhyAna karate rahele. hato jethI te pote ja tenI nIce AvI cUrAI gaye. sAtamI nara4 pRdhivImAM gaye ane leke te tyAMthI nAsI gayA. (122) A sarva avivekanuM phaLa jANe jinavacanathI prApta thaelA vivekavALA lokoe pramAda na ka joIe. te mATe kahe che ke--baDe guNonI khANa svarUpa AtmA! Di bhavomAM durlabha, janma-jarA-ma2Na kavarUpa pApa vagaranA, saMsAra-samudrathI pAra utAranAra jinavacanamAM kSaNavAra paNa pramAda na karIza." guNAkara saMbaMdhana karIne raNasiMha putrane utsAhita karavA mATe bahumAna pUrvaka kahe che ke, "pramAdanA hetu hoya to rAga-dveSa che. tethI tenA deze spaSTa ughADA karIne tene choDavA mATe kahe che, (123) jaM na lahai sammattaM, laddhaNa vi jaM na ei saMvegaM / visaya-suhesu ya rajjai, so doso rAga-dosANaM // 124 // to bahuguNa-nAsANaM, sammatta-caritta-guNa viNAsANaM / na hu vasamAgaMtavvaM, rAga-dosANa pAvANaM // 125 // navi taM kuNai amitto, suThu vi suvirAhio samattho'vi / jaM do'vi aNiggahiyA. karaMti rAgo adoso a|| 126 // iha loe AyAsaM, ajasaM ca kareM ti guNa-viNAsaM ca / pasavaMti a paraloe, sArIra-maNogae dukkhe // 127 / / dhiddhI ! aho akajjaM, jaM jANato'vi rAga-dosehiM / phalamaulaM kaDuarasaM, taM ceva nisevae jIvo // 128 / / ko dukkhaM pAvijjA? kassa va sukkhehi vimhao hujjA ? / jo vana RSi mukaravuM ? -dorA na na dunnA ! "Aho Shrutgyanam Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 362 ] prA. upadezamAvAna gurjazAvAda je pramAda-rAga-dveSanA kAraNe samyaphava meLavI zakatA nathI, kadAca saphavA maLI gayuM hoya, te paNa saMvega pAmatA nathI ane viSaya sukhamAM anurAgavALA thAya che, te doSa hoya te mAtra zALA-dveSane che, te ghaNA guNene nAza karanAra, samyakatva-cAritra guNane vizeSa nAza karanAra evA pApI rAga-dveSane vaza na banatAM tene AtmAe vaza karavA joIe. te samartha zatru hoya che, jene ApaNe tirasakAyA hAya, parezAna karyuM hoya, te teTaluM nukazAna karato nathI. vadhAremAM vadhAre nukazAna kare te eka bhavanuM mRtyu pamADe, paraMtu A rAga dveSane kAbumAM levAmAM na Ave, to te uThThakhala evA baMne pArAvAra nukazAna kare che. mATe aneka janma-maraNa ane bIjAM duHkha ApanAra evA rAga-dveSane mULamAMthI prathamathI ja tyAga karavA joIe. vaLI te baMne A lekamAM zArIrika, mAnasika duHkha, apayaza kare che. pUjyapAna, jJAnAdika guNeno vinAza kare che. vaLI parAkamAM paNa zArIrika, mAnasika duHkho narakamAM bhogavavA paDe che. "aha! mahAAzcaryakArI A akAya che-' ema jaNavA chatAM paNa rAga-dveSathI khATI pravRtti A jIva kare che, mahAanarthakArI kaDavAM phala ApanAra che-ema jANavA chatAM paNa pApakArya karavAthI jIva aTakato nathI ane rAga-dveSanuM sevana karyA kare che. zaMkA karI ke, "A pramANe saMtApa karAvanAra rAga-dveSarUpa raMgenI zAMti karanAra kaMIka evuM auSadha che ke kema? tyAre jaNAve che ke, "tevuM adazya auSadha che. je mAtra svAnubhavathI sArI rIte jANI zakAya che ane jene AnaMda e apUrva anubhavAya che ke, je vacanathI varNavI zakAtuM nathI. (124 thI 129) sAmya-mahArasAyana mahAtmAe A pramANe upadezeluM che. cetanavALA ke cetana vagaranA padArtho je ISTa rUpe ke aniSTarUpe rahelA hoya, temAM jemanuM mana mUjhAtuM nathI, te sAmya-samabhAva kahevAya che. munivarone kaI gozISa caMdanano lepa kare athavA koI vAMsalAthI zarIrano cheda kare, te samaye je cittavRttine bheda na thAya, temanA upara rAga-dveSa na thAya, te te anuttara sAya kahevAya. koIka ApaNA upara prItivALo ApaNAM gamatAM kAryo karI Ape, athavA vAva banI zApa Ape, te paNa baMne upara citta eka sarakhuM he, te grAmyasukha sarovaramAM nAna kare che. havana karatA nathI, tapa karato nathI, koIne kaMIpaNa dAna Apato nathI, chatAM AzcaryanI vAta che ke mUlya ApyA vagaranI A sAmamAtrathI nivRtti kharIdAya che. kaleza karAvanArI ceSTA, duSTa zALAdikanI upAsanA karavAthI sayuM, vagara prayatna meLavI zakAya, tevA manoharaM sAmya-sukhane Azare grahaNa kara. parokSa padArtha na mAnanAra nAstika svarga ane mokSane nahi mAna, 5 svAnubhavajanya sAmyasukhane te a5lApa nahiM kaze. "Aho Shrutgyanam Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmyasukha-svarUpa [ 363 ] kavienAM kAvyenAM atizakti-alaMkAranA pralApAmAM rUDha thaela evA amRtamAM kema mujhAya che? he mUDha! A Atmasavedya rasarUpa sAmyAmRta-rasAyananuM tu pAna kara. mAvA sAyaka, cATavA lAyaka, pIvA lAyaka, cusavA lAyaka sAthI vimukha anevA hAvA chatAM paNa tie vAravAra svecchAe sAmyAmRta rasanuM pAna kare che. kaDapITha para sarpa ke kalpavRkSanAM puSpanI mALA laTakatI hoya, teA paNa jene aprIti * prIti hotI nathI, te samatAnA svAmI che. A grAmya koI gUDha ke kArya AcAmanI muSTirUpa upadeza ke jI' kaipaNa nathI. mALaka hoya, ke paMDita hoya, ane mATe eka ja bhava-roga maTADanAra A sAmya-ASadha che. zAMta evA paNa caiAgIonuM mA atyaMta krUraka che ke, te grAmya-thAvaDe rAga vagerenAM kulAne haze che. samabhAvanA A parama prabhAvanI tame pratIti karA ke, je kSaNavAramAM pApIone paNa paramasthAna prApta karAve che. je samabhAvanI hAjarImAM ratnatrayI saphalatAne pAme che, ane tenI gerahAjarImAM niSphaLa nIvaDe che. tevA mahAmaLavALA te samabhAvane namakAra yAga. sava zAsrotu ane tenA anuM avagAhana karIne meATA grakhkhIthI bhUma pADIne tamane jaNAvuM chuM' ke, 'A leAka ke paraleAkamAM peAtAnuM ke bIjAnuM sAmya sivAya strIjuM kAI sukha karanAra nathI. upasagergonA prasa MgeAmAM ke mRtyu-samaye, te kAleAcita sAmya sivAya bIje kAI upAya nathI. rAga-dveSa Adi nAza karavAmAM nipuNa evI sAmya sAmrAjya-lakSmInuM sevana karIne aneka prANI zAzvata zubhati ane padavIne pAmyA che, tethI karI A manuSyapaNu saphaLa banAvavAnI icchAvALAe niHsIma sukhasamudAyathI bharapUra evA mA sAmyamAM pramAda na karavA, " (16) grAmya-sukha pratipAdana karanArA zrlokA pUrNa thayA. A pramANe zaga-dveSane AzrIne kaMIka kahI gayA. have tenI prakRtine khAzrIne kahe che mALI mukiLIyo, brAhya--mariko mArI ya ! moDhuM viomunnAruM, so vAra nahera gomAjo | OM || abhimAnI, AcAya -gurunA droha karanAra, kharAba vartana karanAra hovAthI aneka nukazAna karanAra kA`thI bharelA, usUtranI prarUpaNA karanAra, mAga bhUlelA, bicArA phogaTanA mastaka muDAvI tapasyA karI cAritrapALI tenA phleza sahana karI AtmAne kheda pamADe che. kAraNa ke, temAM sAjyanuM phaLa pAmI zakAtuM nathI, jemake geAzALe. gAzALAnI hakIkata mahAvIra-caritrathI A pramANe jANavI. A makhaliputra gezALA bhagavAna mahAvIranA bIjA cAmAsA pachIthI mAra bhIte petAnI meLe ja mastaka muDAvIne AThamA cAturmAsa sudhI mahAvIra bhagavatanI pAchaLa pAchaLa lAgele. navamA cAturmAsanA cheDe dhUma gAme pahoMcyA. te gAmanI bahAra vaizyAyana nAmanA mAlajJAna tapasvI sUryanI tApanA lete hatA. tenI utpatti A pramANe che. "Aho Shrutgyanam" Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 364 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda caMpA ane rAjagRhanI vacamAM bAra nAmanA gAmamAM zaMkhI nAmane govApaLAnA adhipati rahetuM hatuM. tene baMdhumatI nAmanI bhAryA hatI, paraMtu te vadhyA hAvAthI putrane janma ApatI na hatI. te gAmanI najIkanA eka gAmamAM cerame dhADa pADI. tyAM lokone mAra mArI pakaDI kedI banAvI laI jatA hatA, tyAre keTalAka doDIne bhAgI jatA hatA. temAM taratamAM prasava pAmelI eka yuvatI hatI, jenA patine mArI nAkhyuM hatuM. tene bALaka sahita pakaDI. pachI bALakano tyAga karajo. govALiyAo vagere gayA pachI zaMkhIe te bALakane joyA ane svIkArI dIdhe. pitAnI patnIne arpaNa karyo. lokomAM vAta jAhera karI ke - "mArI patnI gUDha garbhavALI hatI, teNe hamaNAM ja bALakane janma Apyo." patnIne vAthI DhAMkI lIdhI. pile bALaka pakSa mATe thavA lAgyo. pelI tenI mAtAne caMpAnagarImAM cAra vezyAnA pADAmAM vecI nAkhI. vezyAnA dareka AcAro tene zIkhavyAM. gIta-nRtya zIkhelI te suMdara rUpavALI gaNikA banI. have pelo zaMkhIne putra yuvAna thayA, te dhInAM gADAM bharIne caMpA nagarImAM vecavA gaye. tyAM nagarajanene IcchA pramANe krIDA karatA dekhIne te paNa viSayasevananI tRSNAvALe thayo, ane vezyAvADe pahoMcyo. tenI mAtA viSe ja tenuM mana AkarSAyuM, tene dhana ApyuM. rAtrinA vikAsa samaye rakhAna karI sugaMdhI vilepana karI tabela sahita jAya che. mArgamAM tene paga viSTAthI kharaDAyA. A samaye tenI kuladevatAe "e A akAryAcaraNa kare" ema dhArI tene pratibodha ka2vA devatAne tyAM gAya-vAcharaDAMnA rUpi vi . tyArapachI kharaDAele paga beThelA vAcharaDAnI pITha sAthe ghasIne te lUchavA lAgyA. tyArapachI vAcharaDe pitAne kharaDe che tema bo - "he mAtAjI! A puruSa mArI pITha para vijhAvALe paga ghase che." tyAre mAtAe tene kahyuM ke, "he vatsa ! temAM tuM adhRti na kara. je Aje potAnI mAtA sAthe saMvAra karavA jAya che, te bIjuM zuM akArya na kare?" te manuSyabhASA sAMbhaLIne tene AvI ciMtA upanna thaI ke, "A paNa eka AzcarthanI vAta che ke, "gAya ane vAcharaDo manuSyanI bhASAmAM bole che. je vaLI "mAtA sAthe" ema kahyuM, te paDyuM huM tene pUchIza-ema vicArI vezyAnA gharamAM praveza karyo. tene tyAM jaI beTho ane tene pUchayuM ke, "tArI utpatti kevI rIte thaI, te kahe." teNe kahyuM ke, "tAra te ciMtA karIne zuM kAma che? uttama tapasvI, puruSe, pradhAna suMdara ramaNa, mahAprabhAvazAlI maNi AvA padArtho pitAnA guNothI ja gauva pAme che, tenI mULa upattinI zA mATe ciMtA karavI?" Ava, mArI sAthe zayyAmAM besa, tyAre teNe tene kahyuM ke, "bIjuM paNa teTaluM mUlya ApuM te ja sAco sadabhAva hoya te jaNAva, segana-pUrvaka teNe sarva sAcI hakI- kata kahI. je bALakane tyAga mArI pAse karAvyA. coroe mane vecI nAkhI, tyAre aneka prakAranA tarka-vitarka ane zaMkA karatA tyAMthI nIkaLIne te potAnA gAme gayA. "Aho Shrutgyanam Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gazAlAnI kathA [ 365 ] mAtA-pitAne pUchavA lAgyA ke, "huM tamArA peTathI utpanna thaelo putra chuM ke bIje? teo sAcI hakIkata kahetA nathI. ghaNA Agraha ane dabANathI pUchayuM, tyAra kharekharI hakIkata kahI. tyArapachI vezyAne tyAMthI mAtAne choDAva, sthAne sthApanA karI. praNAmA nAmanI pravajayA svIkArI. pharate pharate te kuma gAme AvI AtApanA le che. tenA mastakanI jaTAmAMthI sUryakiraNono tApa lAgavAthI jUo bhUmi para paDe che. tApasa nIce paDelI jUone jIvadayAnA pariNAmathI vaLI tene grahaNa karI pharI pitAnA mastaka para sthApana kare che. te dekhIne gozALe bhagavaMtanI pAse jaIne kahe che ke, A muni che ke mUkAzayyAtara che ? vaLI gozALa prabhunI sAthe cAlatAM cAlatAM "tuM muni che ke cUkAzayyAtara che?" ema eka, be, traNa vakhata kahyuM, eTale kopAyamAna thaelA te vizyAyane tene vadha karavA mATe te vezyA choDI tenI anukaMpAthI prabhue zItalezyA choDI, eTale teNe tejalezyA olavI nAkhI, tene jANIne gazALAe bhagavaMtane pUchyuM ke, "he bhagavaMta ! saMkSipta ane vipula telezyAvALo puruSa kevI rIte thAya? bhagavaMte kahyuM ke, "he gozAka! chaThThane pANe chaThTha lagAtAra-uparAuparI karyA kare, vaLI AtApanA le, muThThImAM nakha sudhI samAya teTalA ja mAtra aDadanA bAkaLA ane acitta eka cAMgarbha jaLa grahaNa karavAthI vipula tene vezyA pragaTa thAya che. A anuSThAnavidhi gozALAe jANI lIdho. have te vipula tejalezyAnI sAdhanA karavA mATe, have pharI prabhu pAse na AvavA mATe bhagavAna pAsethI chUTo paDI gaye. cha mAsanA tapakama karIne telerayA siddha karI. parIkSA karavA mATe kUvAnA kinArA para rahelI dAsI para prayoga ajamAvyo eTale te bicArI baLI gaI. pitAne siddha thaI che, te pAke nizcaya thayo, eTale pRthvI-maMDaLamAM IcchA pramANe svachaMda karavA lAgyo. have kaIka samaye pArzvanAtha bhagavaMtanI paraMparAmAM thaelA zithila AcAra pALatA aSTAMganimittanA tatvanA jANakAra uchuMkhalapaNe bhramaNa karatA dizAcare gozALA sAthe bhaTakAyA. teoe zALAne aSTAMga nimitta lezamAtra zIkhavyuM. te vidyAthI gozALA lokone bhUta, bhaviSya jaNAvate lokomAM prasiddhi pAmyo. vaLI svabhAvathI ja tenI duSTa zIlatAne pAra ke pAme ? vaLI te pApAsaktane vidyAtizaya prApta thayA, eTale zuM bAkI rahe? kAlasarSa svAbhAvika krodhIle tejasvI hoya che, temAM vRddhi pAmatA jheravALAne auSadhapAna karAvIe, te tenA prakamAM vAta ja zI karavI ? vyavahAramAM "eka te vaDhakaNa hatI, temAM dIkaro ja, pachI temAM vaDhavADa vRddhi ja pAme.' tema gozALa aTakacALo hato ja, vaLI te vezyA ane aSTAMga nimitta kaMIka meLavyuM, pachI tenA abhimAnanI zI vAta karavI ? pachI zAhamRta caMdramA sarakhA ekalA adhika suzobhita ane nirmohI gozA "Aho Shrutgyanam Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 366 ] prA. upadezamAlAno gujAnuvAda bAthI mukta thayelA bhagavAna pRvImAM vicAravA lAgyA. bhagavaMtanA bIjA comAsAmAM gozALe maLyA hatA ane navamA comAsAmAM te te duritanI jema dUra cAlI gayA. pote jina na hovA chatAM "huM jina chuM' evI baDAI mAranArA suvarNanA siMhAsana para besIne pRthvImAM lAMbA saMsAravALA ane bharamAve che. potAnA guru evA mahAvIra bhagavaMtanI sAthe huM paNa traNe bhuvanamAM tIrthanAtha chuM ema DaMphAsa. mArate spardhA-harIphAI kare che. tenA saMghamAM Apulo nAmano zrAvakone AgevAna hate, tema ja tenI zrAvikAomAM hAlAhala jhe-sarakhI halAhalI zrAvikA hatI. koIka vakhata vicarate vicasto te zrAvati nagarIe pahehAlAhala kuMbhAraNanI zALAmAM nivAsa karIne rahelo hato. A pachInuM jagatavAmInA A kuziSyanuM caritra AcAryanI bhaktirAga te mAthAmAM kaheluM che, tyAMthI jANI levuM. (130) kalahaNa-kohaNa-sIlo, bhaMDaNasIlo vivAyayasIlo ya / jiyo niccujjalio, niratthayaM saMyamaM carai // 131 / / jaha vaNadavo vaNaM davadavasa jalio khaNeNa niddahai / evaM kasAya-pariNao, jIvo tava-saMjamaM dahai // 132 // pariNAma-vaseNa puNo, ahio UNayaraoM va hujja kho| ta6 vi vavAra-mina, maLag rU nA vRddhA rUrU II pharusavayaNeNa diNatavaM, ahikvivaMto a haNai mAsatabaM / varisatavaM savamANo, haNai haNato asAmaNNaM // 134 // aha jIviraM nikitai, haMtUNa ya saMjamaM malaM ciNai / jIvo pamAyabahulo, paribhamai a jeNa saMsAre // 135 / / akosaNa-tajjaNa-tADaNA ya avamANa-hIlaNAo a / muNiNo muNiya-parabhavA (pahA), daDhappahArina visaha ti / / 136 // kaji karavAnA, pitAne ane bIjAne koSa utpana thAya tema karavAnA svabhAvavALA, hAthamAM lAkaDI, DhekuM je AvyuM te laI mApavAnA svabhAvavALA, rAjakulanyAyAlaya sudhI pahoMcI vivAda karI laDavAnA svabhAvavALo athavA sAmAnyathI vAdavivAda karavAnA ravabhAvavALo te hamezAM keka-agnithI prajavalita rahe che, te bicAro nirarthaka cAritra Acare che. have tenA cAritranI nirarthakatA jaNAvatA kahe che kejema vanamAM saLagelo dAvAnala utAvaLo utAvaLa saLagIne kSaNavAramAM AkhA vanane. bALIne bhasma karI nAkhe che, tema kaSAyathI pariName AtmA upArjana karavA lAMbA kALanA tapa-saMyamanA phaLane kSaNavAramAM bALIne vinAza kare che. tethI samatA ja "Aho Shrutgyanam Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDhaprahArInI kathA [ 327 ] -tapa-saMyama dharmanuM mULa che. vaLI AtmAmAM vatatA pariNAma je prakAranA thAya, tene anusAra ochA-adhika evA tapa-saMyamane kSaya thAya che. A to mAtra phUlaAzrAdaSTithI kahIe chIe. A vyavahAra-vacana amajavuM, nizcayathI te kaSAyanA tIvratara pariNAme karIne cAritranA tIvratara ane maMda pariNAmathI maMda kSaya thAya che. tethI pariNAmonusAra kSaya thAya che. ( 131 thI 134). bIjAne kaThe2-AkarAM vacane saMbhaLAvavAthI eka divase karela upavAsAdi tapa ane upalakSaNathI eka divasane pALela saMyama tenA phaLano nAza karanAra thAya che. krodha karIne sAmAnI jAtikuLanI hIlanA karanArane eka mahinAnA, Akroza kara-zApa Ape, te eka varasanAM tapa-saMyama ane koIne lAkaDI AdithI tADana-tarjana kare, te tenA samagra zrAmazyane vinAza thAya che. tathA koIkanA prANene nAza kara-mArI nAkhe, te pitAnA saMyamano nAza karI malina pApa upArjana karanArA thAya che. A pramAdanI bahulatAvALo jIva AvA pApane kAraNe lAMbA kALa sudhI saMsAramAM janma-maraNanA pherA karanAre thAya che. AvuM kaSAyavarUpa samajIne munioe zuM karavuM ? te kahe che jemaNe parabhavanuM svarUpa jANeluM che, evA munivarane koI tiraskAranuM vacana kahe, tarjanI AMgaLI batAvIne apamAnita tajenA kare, doraDAdikathI ke cAbuthI mAra mAra, hathiyArathI haNa, jAti-kulathI niMdita karI halako pADe, to daDha prahArI mAphaka samatAthI sahana kare. pitAnA pUrve karelAM kamane doSa mAne, upasarga karanAra upara roSa na karatAM tenI bhAvayA ciMtavanAre thAya. (134 thI 136) daDhaprahArInI kathA eka kAI saMniveza-nAnA gAmamAM anAcAra karavAmAM AnaMda mAnanAra, koI prakAre kAbumAM na rAkhI zakAya, ucchaMkhala, adhama havabhAvavALe koIka brAhmaNa yuvAna hate. avinaya karanAra tophAnI hovAthI tene te gAmamAMthI hAMkI kADhaye. jethI te - bramaNa karatAM karatAM eka coranI pallImAM pahoMce. te pahalInA savAmIe tene putra tarIke svIkArI tyAM rAkhe. pallI pati mRtyu pAmyA, eTale parAkrama vagere guNavALA tene pahalIvAmI banAvyuM. atikrUratAvALA hovAthI ane tevA krUra prahAra karanAra hovAthI te lokomAM daDhaprahArI tarIke prasiddhi pAmyo. keIka vakhata kuzasthala - nagaramAM dhADa pADavA mATe gayo. te nagaramAM haMmezA cakra mAphaka bhikSA mATe bhaTakanAra devazarmA nAmane brAhmaNa hatA, tene koI kuTuMbI ke najIkanA sagAMsaMbaMdhIo paNa na hatA, niraMtara daridratAnuM duHkha bhogavato hate. "dhanavaMta lokone sagA-nehIsaMbaMdhI hoya che, tenI AjJA uThAvanAra leka paNa hoya che. kAryakAle loko te "Aho Shrutgyanam Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 368 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda tene sAtha ApanArA hoya che. A te bIje rAjA ane deva che. ahiM A izvara kubera che. daridratAnuM mana evuM ruMdhAI gayuM ke, tArI pAsethI nIkaLI bahAra sthira thayuM che." "he daridratA! tArAmAM keTalAka guNa rahelA che, rAjA, agni, ceranI ane tane bhaya hete nathI, tane bhUkha ghaNuM lAge che, tane roga thatA nathI, dareka varSe tArI bhAryAne prasUti thAya che." potAnA putra haMmezAM A dezamAM pAse khIranuM bhojana mAgatA hatA. tyAre eka divase loko pAsethI dUdha, cokhA, khAMDa vagere mAgIne teNe suMdara khIranuM bhojana taiyAra karAvyuM. pite nadIe nAna karavA gaye. te samaye daDhaprahArI te nagaramAM Avyo ane lUMTavA lAgyo, tenI sAthe AvelA eka bhUkhyA lUMTArAe tyAM A khIranuM bhojana dekhyuM, tene upADIne te pApI jyAM dara palAyana thayA, eTalAmAM dezamAM nAna karI pAcho Avyo. khIra lUMTI gayAnA samAcAra jANuM te bhugala laI tenI pAchaLa doDI cIsa pADIne raDato raDate corane mAra mAre che. pharI tenI pAchaLa pAchaLa, doDe che. prasUtine samaya najIka che, evI tenI patnI paNa tenI pAse AvI. paraspara ekabIjAne mArI rahelA hatA, tenI vacce AvIne rahelI che. brAhmaNe eka zerane paTakala dekha- daDhaprahArIe krodhe bharAIne ekadama taravArane jhATake mArI te brAhmathane mArI nAkhe, "he duSTa ! dhIThAI pApI ceSTAvALA adhama A te zuM karyuM?" ema vilApa karatI garbhavatI brAhmaNa tene vastrathI kheMcI atikrUra evA te daDhaprahArIe kaThora taravArathI tenA be TUkaDA karI nAkhyA. garbhamAMthI bahAra nIkaLela bALaka bhUmi upara taraphaDavA lAgya, AvA taraphaDatA garbhane dekhIne pazcAttApa agnithI jALI rahelA manavALe gaMbhIra vicAraNAmAM paDayo ke, "A meM kevAM adhama kAryo karyA?" tIvra savega pAme te ekadama nagaramAMthI bahAra nIkaLI gaye. "he nibhaMgI krUra hRdaya ! A tAro kaI jAtane aSama vyApAra! bIje kaI manuSya AvuM mahAghora pApa kare nahiM. patnI sahita daridra brAhmaNunI hatyA e te mahApApa che ja, temAM garbhanI hatyA te te pApanI upara A cUlikA banAvI. mArA AvA adhamakAryathI A lokamAM 'A kApuruSa che" evA prakAranA paDahe traNe bhuvanamAM vAgaze ane paralokamAM te avazya narakagati maLavAnI che. A ke vyavasAya thI pAMca mahApApa kahelAM che. temAMthI eka paNa pApa koI kadApi kare che tevA manuSyane janma ja na thajo, kadAca gabha prApta karyo hoya, te te garbha gaLI jaje ane janma hArI jaje. AvAM adhama duSkarma karanAra evA mArA brAhamaNapane paNa dhikkAra thA. athavA brAdhANapaNAnI vAta hara zakhIe, kemake kahyuM che ke, "viSayamAM sImAhita vRtti, tema chatAM stuti karavA yogyamAM parama rekhA, tRSNArUpI se sarpomAM vasavA "Aho Shrutgyanam Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & prakAranI kathA [ 369 ] chatAM, tRNA hita sajajanemAM prathamatA, krodha, cI, bAlakane ghAta karanAra hovA chatAM avasthAmAM agresaratA, brAhmaNanA dukhe tapI zakAya tevA tapathI prApta karAya tevA vilAsane nitya namaskAra thAo." te have Aja taravAthI mArI jAte ja mArA AtmAne haNa nAkhuM athavA A udabaTa tIkSaNa bhAlA viSe bheMkAIne mRtyu pAmuM , athavA bhragupAta karuM? AvA prakAranA pitAnI kalpanAnA vitaka karavAthI saryuM, te have nizcala ane samartha evA suMdara dharmanA marmane kahenArA mahAmunione pUchuM. ema vicArI vanamAM sAdhunI tapAsa karatA tyA saMga vagaranA manahara kAusagya dayAnamAM rahelAM sAdhunI pAse jaine pote karelA pApano pratikAra pUche che. (25) ke, "he svAmI ! zuM huM pApathI bhaNatA evA mA ekalA AtmAne mArI nAkhuM ?' eTale kAusagna pArIne tene muni kahe che ke-"are! A pramANe Atmavadha karavAnuM chaThuM pApa karavuM yukta nathI. meluM vasa mezathI mizrita karalA jaLa vaDe dhovAthI zuddha thatuM nathI. ghIthI bharapUra pUNe anna bhojana karavAthI ajIrNa kSaya thAya kharo? vAyu hita laMghana Adi karavAthI te ajIno nakkI kSaya thAya che. koInA prANano nAza karavAthI upArjana karela pApa, prANivakanI viti-paccakakhANa karavAthI thAya che. jyAre te. viti paNa nirava saMyamanA udyamavALAne siddha thAya che. lAkho mAM ekaThAM karelAM pApa samUhane nAza karavAmAM samartha zivasukha-vRkSanA kaMda samAna evI jinezvare kahelI A dIkSA che. te muninA vacananI sAthe ja teNe dIkSA aMgIkAra karI ane bIjA vaDe dukhe karI AcarI zakAya, te AkarA apavAda-chUTa-chATa vagaranA abhigraha svIkAryuM. "je divase A mahApApa koI prakAre mArA maraNamAM AvI jAya, to te divase azanAdika cAra prakArano AhAra mAre na grahaNa kara." jayAM sudhI lokonAM vacanothI A mAruM pApa na bhUMsAya tyAM sudhI A kuzasthala cheDIne bIje sthaLe huM vicArIza nahi. "A nagaramAM nagara ke mArI niMdA karatA ane mane pApIne muThThI, lAkaDI, DephAM mArIne mane haze, eTale mAruM pApakarma bhaya pAmaze, ema vicArI te ja nagaramAM pAmarAvaDe haNAte vicAra che. vaLI loko tene saMbhaLAve che ke, "he pApI ! AvAM ghora pApa karIne vaLI tuM sAdhu kevI rIte thaze? dusaha bAvIza pariSahene sahana karate hate. vaLI upasAgasamUhanA saMsargathI ugra dhyAnArasamAM ekAgra banyo, vaLI loko tene saMbhaLAvatA hatA ke, "tuM ahi kayAMthI AvyA," cAla ahIMthI bahAra nIkaLa. ahIMthI tane kaMI malavAnuM nathI, "he priyA ane zikSA na ApIza, athavA te mAtra eka zikSAne TUkaDo A5," A pramANe dareka ghara kaThora ane tiraskAranA vacana saMbhaLAvIne kADhI mUkAta te sAdhu kamane nimaeNla karavA mATe bhikSA mATe bramaNa kare che. "Aho Shrutgyanam Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 ] prA. upadezamAlA mA gurjazanuvAda ane pitAne kRtArtha mAne chevaLI A gAya, gabha, brAhmaNa ane strInI hatyA karanAro che." ema loko bolatA hatA. bhikSA mATe gharamAM praveza karato hato, tyAre loko kUtarAnI jema hephAthI tene kUTatA hatA, tethI "he AtmA ! jevuM karma karyuM hoya, tevuM phaLa meLava, jevuM bIja vAve che, tevuM ja phaLa prApta thAya che, je A loko keAdha na karanAra mArA viSe kepathI tiraskAra kare che, tethI karIne mArA karmanI nirja vagara prayane siddha thAya che, mArA upara je Akreza kare che, te temanA harSa mATe thAya che. jemAM temane, te pramANe prItipUrvaka sahana karanAra ane karmakSaya karanAra mane paNa AnaMda mATe thAya che. (41) (anyAga 7000). je mane A loke tiraskAra kare che, tethI temane je sukha unna thAya che, te sukha bhavamAM mane utpanna thAo. kharekhara sukhane saMgama thava durlabha che. A leke kaThora vacana saMbhaLAvIne mArA duSTa karmanI gAMThanI kSAra nAkhavA mAphaka cikitsA kare che. teo mArA atyanta sanehI mitro che. A loko bhale mane tADana kare, paraMtu suvAne agnine jema saMtApa thAya che, tema tenI malinatA dUra thAya che tema mAre kama-mela paNa nAza pAme che. keI mane durgatirUpa kedakhAnAmAMthI bahAra kheMcI kADhe ane pitAne temAM praveza karAve, te teo kadAca mane prahAra kare che, zA mATe mAre temanA para karavo ? pitAnA puruSane vyaya karIne je mArA pApane dUra kare che, to tenA jevA bIjA caDiyAtA baMdhuo koNa kahevAya ? mArA varSa kara, bAMdhe, to te mane saMsArathI mukta karAvanAra hovAthI mane harSa mATe thAya che, paraMtu tethI tene anaMta saMsAra vadhe che tenuM mane duHkha thAya che. keTalAka bIjAnA AnaMda mATe dhana ane zarIrano tyAga kare che, paraMtu teone prIti karanAra evA AkrozAdi mane kazA visAtamAM nathI." e vagere haMmezAM bhAvanA bhAvatA ane potAnA pApano nAza karavA mATe dareka ghare bhikSA mATe jamaNu karate hato, paraMtu A pramANe cha mahinA sudhI pANI ke AhAra karyA vagarano te daDhaprahArI muni, jeNe zubhabhAvanA rUpa dAvAnalathI pitAnA kamarUpI Izvarane Dhagalo sajajaDa bALI nAkhe che, e te kevalajJAna utpanna karI te ja bhave mokSa-sukha pAse. e pramANe bIjA sarva sAdhuoe paNa tADana, tajanAdika upadrava kare, te teno pratikAra kSamA ane sahanazIlatAthI kara. (51) ahamAhao tti na ya paDihaNaMti sattA'vi na ya paDisavaMti / mArinnatA varuM sadaMti sAraDuiM 1 || zarU7 . adhama evA koIke lAkaDI, muSTi Adi vaDe mane mAryo hoya, te paNa tenA mArIne badalo na le, zApa Apyo hoya, te athavA apazabdo saMbhaLAvyA che, "Aho Shrutgyanam Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahaamalanI kathA [ 371 } te sAme apaza na saMbhaLAvavA ke pratizA5 na Apo. keI mAratA hoya, to sAdhue sahaamalanI jema samatAthI sahana karavuM. (137) sahasamallanuM AkhyAnaka A pramANe jANavuM- zaMkhapura nagaramAM zaMkha sarakhe ujajavala, nimala caritravALo seMkaDo subhaTonA saMkaTasthAna arthAt temane parAbhava karavA samartha, maratakanA mugaTamAM pahelA mAkiyanA carakho tejasvI zUravIra evo kanakaketu nAmano rAjA hato. te rAjAnI pAse vIramAtAe janma Apela vIrasena potAnA guNone prakAzita karavA mATe te rAjAnI sevA karavA mATe rahelo che. rAjA dararoja tene AjIvikA mATe 500 pramANu dhana Ape che, te paNa te levA Icchato nathI. kAraNa ke, te 24ma pitAnA asAdhAraNa parAkramaguNane anurUpa na hatI. koI samaye koIka rAjAe kepathI nagarAdikamAM upadrava karyo. tyAre sabhAmAM beThelA kanakatu rAjAe parAkramI sevakane kahyuM ke, "A upadrava karanAra kAlasena za jAne pakaDIne bAMdhI mArI pAse kANu jaldI lAvaze ?" jyAre koIe paNa tenA pratyuttara na Ape, tyAre te samama parAkramIomAMthI vIrasene sAhasa karI zajAne vinati karI ke, " ApanI AjJAthI huM A kArya tarata bajAvIza, paraMtu A kAryanA yaza bhAgIdA2 Ape bIjA keIne mArI sAthe na karavo. mArA pitAnA ekalA pAkamathI ja tene bAMdhIne huM jahadI ApanI pAse hAjara karIza" te rAjAnA cara- ne juhArIne mAtra ekalI pitAnI taravArane sahAyaka banAvIne apUrva mAhasika te kAlasena nAmanA rAjA sAme gayo. alpakALamAM kALasenanA sainyane atizaya nasADI mUkyuM ane kahevA lAgyA ke, krodha pAmelA kanakaketu rAjA kahe che ke, pele kAlasena kayAM che ? A koI gAMDo jaNAya che ema ahaMkArathI tenI bedarakArI karI. senika zajasabhAmAM praveza karatAM riyA, te paNa te aMdara ghUsI gayo. "are! A koNa che, A kevuM che? tene hAthathI pakaDI le." ema bolatA ja ekadama te rAjAne vIrasene bAMdhI lIdhe. tyApachI taravAra kheMcIne majabUta muThThIthI tenA keza 5kaDIne rAjAne kahyuM ke, je jIvavAnI irachA hoya, te tuM kanakatu rAjAne tAbe thaI tenI sevA kara. eTalAmAM "huM rAjAne DAvuM, huM rAjAne mukata karAvuM" ema senika spardhA karavA lAgyA eTale te rAjAne pitAnA sainikone rokayA ke mArA prANanI heDa na karo. be traNa divasa thayA pachI kanakatu rAjAe sainya mekavyuM. citya jANanAra evA teNe A pakaDelA rAjAne amapaNa kA. A pramANe hAtha bAMdhelA rAjAne te kanakaketu rAjA pAse lAvyo. tene namana karyuM. vismaya pAmelA te rAjAe ekadama tene baMdhanamAMthI choDAvyo. vIrasena subhaTano samagra vRttAnta kahyo. rAjAe pUchyuM ke, tenuM sainya te ghaNuM ja hatuM. tyAre pite "Aho Shrutgyanam Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 372 ] prA. upazamAlAno gujarAtanA tevA samaye gayo hato, jethI sinika khAvA-pIvAnA ArAmamAM hatA ane zAna ekAkI hatuM. tyArapachI te rAjAne tenA rAjya para pharI sthApana karyo ane zreSTha AbhUSaNa AdijI satkAra karyo. te rAjAe paNa potAnA sarvazavathI A kanakakatu zAjAnuM mAMgalika karyuM. A rAjAe paNa tene satkAra karI potAnA dezamAM mokalI ApyA. harSa pAmelA mahArAjAe vIrasena subhaTane pite manathI hArelA karatAM paNa DA, hAthI, koza, ane dezanuM Adhipatya ApyuM. tathA ghaNA nehathI tene "sahasamala' evuM biruda paNa ApyuM. nyAya-nItimAM AgrahavALo banI pitAnuM zAstra niSkapaTabhAve pAlana karate hate. (20) koIka samaye nagara udyAnamAM sudarzana nAmanA AcArya ciMtA padhAryA. temanA caraNamAM vaMdana karavA mATe sahamala paNa tyAM Avyo. traNa pradakSiNA ApI AcAcaMnA pAdayugalamAM praNAma karIne be vastakamaLa jeDIne te AnaMdapUrvaka sAme beThe. atizayajJAnI sUri bhagavaMte jJAnavizeSathI jANayuM ke, dezanAthI paropakAra thavAnuM che, eTale navIna megha sarakhA gaMbhIra savArathI dezanA zarU karI - "duHkhamaya A saMsAramAM kaMIka jIva atizadra dAridramudrAthI atizaya vyathA bhagave che, vaLI koIka AtmA nehI patnInA virahamAM kaheza-bhAjana bane che, koIkane zarIramAM rogano Avega utpanna thAya te tenI bhaviSyanI AzAno DhIlI paDI nAza pAme che, A gahana saMsAramAM sarvathA sukhI hoya e kaI jIva nathI." vaLI A saMsAra-samudramAM DUbatA, vaLI UMce AvatA duHkharUpa jaLamAM Amatema athaDAtA evA bhavyAtmAoe jinezvara bhagavaMte kahelA suMdara dhamarUpa nAvamAM AropaNa karavuM joIe (25) A maLelA suMdara magupaNAmAM je puNya-bhAthuM upArjana na karyuM, te jema bhAtA vagara musAphara bhUkha-vedanA anubhave che, tema bhavanA mArganI aMdara sadAtA zramaNa karyA kare che-ema anaMtA bhavamAM herAnagati bhogave che. A bhavamAM kadAca pUrvanA puNyathAge dhana, suvarNa, rAjaya, gheDA vagerenI saMpatti prApta thaI hoya, paraMtu A sarva saMpatti hAthInA kAna aphaLAvAnI lIlA mAphaka caMcaLa che. kayA vakhate saMpatti aNadhArI palAyana thaze, tene bharoso nathI. pUrvabhavamAM je kaMI puchuya upArjana karyuM hatuM, teno bhegavaTe pramAdathI ahi karAya che, paraMtu vAvavA mATe sAcavI rAkhela bIjane je kheDUta khAI jAya, te tenuM kuzaLa zuM thAya? jinezvara bhagavAne te dharma karmanA kSaya karavA mATe jaNAvela che. temAM paNa viSayane nitIne jeo jinezvaroe AcarelI ane upadezelI pratrajyA grahaNa kare che, teo samagra kamadoSo nAza karI mokSa sudhInAM sukhane pAmanAra thAya che. kheDUta bIja vAve che, temAM dhAnya-prApti mukhya phaLa gaNAya che ane 5lAlathAya e AnuSagika-gauzaphaLa che, tema IndrAdikanAM sukho e te dharmathI maLelA "Aho Shrutgyanam Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahemalanI kathA [ 373 ] . ochu sukhe che. mA pratrajyA mRtyunuM kAyamI mRtyu karanAra che, mAkSasukhanA pama Anada anubhava karAvanAra che, pApanA kalaMkane dUra karanAra che, ' avasara meLavIne have vIsene mAcAya ne vinaMti karI ke, jo mArAmAM cagyatA hoya tA mane dIkSA Apa vAnI kRpA karo.' gurumahArAje siddhi sAdhavAmAM tenuM anupama mane sAmathya" jANIne kahyuM ke- AvA suMdara dhama kAya mAM muhUta mAtra paNa rokAIza nahi.' zurunA vacana pachI tarata ja prI buddhivALA teNe rAjyanI svasthatA karIne gurue ApaNu pharI dvIkSA aMgIkAra karI. vizuddha siddhAMta, tenA atha temaja paramAtha mAganA abhyAsa karyo. gItA paNa meLavyu. samaye nirvikalpa manavALA teNe jinakalpanA svIkAra karyAM. hAthI, bhuMDa, siha, daitya, devatA Adie karelA aneka upasargeaumAM acalAyamAna cittavALA, peAtAnA savathI sudhA, tRSA vagere pariSata sadguna karanAra, pura, nagara, khANu, jaMgala, pata vagere sthaLeAmAM vihAra karatAM karatAM muni anukrame DhAi vakhate cAlasena rAjAnA nanranA pAdaramAM rahelA bagIcAmAM AvI paheoMcyA. tyAM nAsikAnA Terave nizcala STi sthApana karIne maNimaya sta'banI jema kAusagga dhyAnamAM khaDA rahyA. kAlasena rAjAe temane rUkhIne eLakhyA ane pU vaiz yAda Avyu ke, hu te samaye ekadyA hatA, tyAre mane kedI karyAM hatA, pakaDIne mane rAjyane soMpyA hatA. e bhUtakALa yAda AvavAthI kApa pAmI peAtAnA sevakAne AjJA ApI ke, krUra dAnavA mAphaka A munine vadha, anyana, tarjana, tADana vigere karI tene herAna-parezAna karo. eTale sevakAe AjJA pramANe vadhAdika duHkhA ApyAM. (40) are ! pahelAnI te tArI zakti krAM cAlI gaI have tAre ahiMthI mRtyu pAmIne yamarAjAnI nagarImAM prayANa karyuMvAnu che, te tAre chelle jenuM maNa karavu hoya, te karI le.' A samaye te sahasrama, mahAtmA ciMtaLavA lAgyA ke, 'teethI hu kadanA pAmI rahelA chu, temAM koinA aparAdha nathI, kAraNu ke, 'A jagata peAtAnAM karelAM krama pAte ja bhegavanAra thAya che. saMsAramAM sarva AtmAe pAtAnAM pUrve karelAM krama'nAM vipAka meLave che, aparAdha ke upakAramAM bIje tA mAtra nimitta kAraNu thAya che." athavA parabhavamAM meM' kAI AnA aparAdha ce! nathI. A bhavamAM ja meM tenA kezA kheMcyA hatA. jIva! ATalA mAtra pariSaDhathI mAza AtmAnA kramano mamanA! tuM pAra pAmI jA, jethI karIne narakamAM dAha ane khIjAM dusaha duHkhAthI tu jaldI chUTI jAya. A tenI zarIra pIDAthI mane jeTaluM duHkha thatuM nathI, te karatAM mArA manamAM alasenanI karuNA Ave che ke, bicArA AtmA mArA mRtyu-viSayaka pApa upAjana karIne nakkI krutimAM jaze. A pramANe bhAvanAnA prabhAvathI prabhAvita thaelA A "Aho Shrutgyanam" Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 374 ] prA. upadezAmalAno gUrjazagvAda sajajaDa puya-pavitra pariNAmavALA sahasamatala atitIkSaNa taravAranA prahArathI mRtyu pAmyA. sAMsArika sukhanI sI mArUpa sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM utpanna thayA ane tyAMthI avIne sarva karma-malane sApha karI te mokSe jaze. vadha, baMdhana vigere pari- paha-upasargone samabhAvapUrvaka sahana karanAra sahastramale jema mukti samuM savarthasiddhanuM sukha meLavyuM, tema bIjA munie paNa jarUra AvI kSamA rAkhatAM zIkhavuM joIe. (49) sahastramalanI kathA pUrNa, haju kSamAne AzrIne kahe che - sukAi-muhU-haMsA, vALa-rApuzcA-nimAyA | sALa te na jA, saMvaMta-hA~ vadaMtALa + 238 / patthareNAhao kIvo. pattharaM Dakkumicchai / migArio saraM pappa, saruppatti vimaggai // 139 / / taha pravikina kayaM, na bAhae jeNa me smttho'vi!| iNhi ki kassa va kuppimu tti dhIrA aNupicchA // 140 / / aNurAeNa jaissa'vi, siyAyapattaM piyA dharAvei / tahavi ya khaMdakumAro, na baMdhupAsehi paDibaddho // 141 // kSamA-sahana zIlatArUpa DhAla athavA bakhtara dhAraNa karanAra munione dujananA mukharUpa dhanuSyamAMthI pheMkAtA eTale pUrve karelAM karmathI nimAM thaelAM evA kaThora vacana rUpa bANe tene bheMkAtAM nathI. eTale ke, durjananA marmabhedI vacana munio samatAthI sahana kare che. ane sAmA pratye bhAvakaruNA vicAre che. kavi uprekSA karatAM ahiM kahe che ke-"he kAlakUTa ! tArI Azrayasthiti kevI vicitra che? uttarottara AgaLa AgaLa viziSTa sthAna prApta karavAnuM tane koNe zIkhavyuM prathama tuM samudranA peTALamAM hatuM, tyAMthI devoe samudra-maMthana karI bahAra kADhayuM, te mahAdevanA kaMThamAM vAsa karyo, vaLI have tuM khala-durjana puruSonAM vacanamAM vAsa kare che." (138) vaLI vivekIne krodhane avakAza hoto ja nathI, te vAta che rUpakathI samajAve che. jema ajJAnI kUtarAne koIke patthara mAryo, te te kUtarA roSathI pattharane karaDavA jaze, paNa mAranAra tarapha najara karatA nathI, jyAre siMhane koI bANa mAre, tyAra bANa koNe mAyuM' ? tenI tapAsa kare che, paNa bAne karaDavA jato nathI, bApu pheMkanAra tarapha phALa mAra che. (139) tema ajJAnI-avivekI AtmA kUtarA mAphaka apakAra karavA taiyAra thaze, jyAre vivekI siMhanI jema tenA mULa-utpattikANanI boLa karaze. te vicAre che-te pUrvabhavamAM kuzala kama nathI karyuM, tethI karIne samartha paNa puruSa tane bAdhA na karI zake. je sukRta karyuM hatuM, to tene koI bAdhA "Aho Shrutgyanam Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skaMda muninI kathA [ 375 } pIDA karI zakate nahi. have atyAre zA mATe kAryanA upara niSkAraNa keodha kare che ? AmAM phadathanA karanArane vAMka nathI, paNa mArga peAtAnAM karelAM azubha kamA ja vAMka-doSa che. huM kAnA upara gusseA karu chu? ema vicArI mahAdhIra puruSe Apatti-samaye vila banatA nathI. (140) A pramANe dveSa-tyAga kahIne have anurAgavALA svajanAdikane viSe rAganA tyAga karavA mATe jaNAve che-sAdhu thaelA putra paranA anurAgathI pitA sevaka dvArA tenA upara veta chatra dhAve che, te paNa raka'dakakumAra sAdhu peAtAnA pitA, andhu smAdika svajanAnA snehapAzamAM baMdhAIne anuzaMga karatA nathI. (141) dakanI kathA kahe che,-- zrAsti nagarImAM nakakaMtu nAmanA rAjI hatA, tene malayasuMdarI rANInA garbhathI utpanna thaela kaika nAmanA kumAra hatA. sunadA nAmanI kanyakA hatI, tene kAIka dezanA purusiMha nAmanA rAjAne ApI hatI, kaika samaye zrAvasti nagarImAM vijayasena nAmanA AcAya samavasaryo, temanI pAse dhama zravaNu karIne mAtA-pitAne khUba samajAvIne kakakumAre dIkSA dvIdhI, kAlakrame teNe jinakalpanA svIkAra karyo. pAtAnA putraratnehathI dIkSAnA prathama divasathI ja pitA tenA mastaka upara kAyama vetachatra dharAvarAve che. vihAra karatA kramasara te benanA dezamAM gayuM. tyAM nagaramAM pharatA hatA, tyAre gavAkSamAM beThelI nAnIbene te bhAImunine joyA. te samaye akasmAt temane jevAthI atizaya Anada ane mAMca khaDAM thayAM, jethI aNuka ke A mArA mATA bhAI che. sunanA atiprauDha bandhu-snehuthI lAMbA kALa suzrI snehALu suMdara dRSTithI ska MdakakumArane ekI najarathI joi rahI hatI, tene puruSasaMha rAjAe dekhI sAcuM' tattva jANyA vagara vicAyuM ke, 'jarUra amArI patnI AnA daSTirAgathI anAcAra Acaraze; te A zramaNanA tarata vinAza karAvuM.' ema vicArI rAjAe ekAMtamAM kadakasAdhunA vinAza rAkhyA. " jee kAmaviSayamAM gAMDA banI bhulA paDelA che, temanI sanmukha ame ahiM zu' melIe te atizaya sanmukha jenA zakita khalanAM paNa maitre laI le che. ' " bIjA divase leAhInI dhArAthI lAla muhaMpatti pakSInA mukhamAMthI pAtAnI AgaLa paDelI dekhIne sunaMdAe dAsIne pUchyuM ke, ' are are ! A zuM che? te kahe. ' tyAre nAsIe sunaMdAne kahyuM ke, 'tame je sAdhune gaIkAle joyA hatA, keAIke pazu mArI nAkhyA che. tenI ja A suhapatti pakSIe ahIM nAkhI che.' e sAMbhaLIne ANIne ekadama mUrchA AvI. AzvAsana ApI pUchyuM ke, 'he svAmI! A zuM thayuM ? tyAre jAma ApyuM ke, 8 e te mArA 'kumAra nAmanA bhAI hatA. tene dekhIne mane temanA upara atizaya snehAnnurAga thayA hatA, tethI te ja hAvA joie, mane bIjA phAine dekhIne AvI cittanI zAMti vaLatI nathI. je mATe kaheluM che ke- caMdranA kriSaNe, AnI maneAharatA, puSpamALAnI gaMdha, bhAInA samAgama, A ekeka hoya, te "Aho Shrutgyanam" Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 376 ] prA, upadezamAlAnA gUja zanuvAda paNa harSa ApanAra thAya che, teA pachI eka sAmaTAM te sava maLI jAya, te tenA harSanI vAta ja zI karavI ? " Ama vikalpa karatI sunadAe tarata ja 'drakumAranA vRttAnta meLavavA mATe zrAvasti nagarIe eka lekhavAhaka mAkalyA. te sAmA lekha laine pAche AvI gayA. ke, kadakakumAre rAjyanA tyAga karI dIkSA aMgIkAra karI che. jinakalpanA svIkAra karI game te dezamAM vihAra karI gayA che. pitAe dIkSA-divasathI ja chatra dhanAra eka sevaka sAthe mAkalyA che. te lekha vAMcIne ane chatranI nizAnIthI nizcaya karI ke, mArA manamAM je vikalpa hatA ke, mA mArA bhAI che, te sAcA paDelA che, sAcA paramArtha jANyA pachI mahAvilApa karavA lAgI. 'te andhu, he bhAI! hA hA.' huM mRtyu pAmI, mane sAmA uttara kema nathI ApatA? kayA pApIe A kAryograNa kyuM..." ahA ! deve kevA daMDa karyo ? * ItyAdi vicAraNAmAM te gAMDI banI gaI. pazcAttApanA agnithI khaLI rahelA rAjAe paNa te samarca vicAyu" ke, ' AvI mArI buddhine dhikkAra thAe ke, je aparAdhI muni hAya, tA paNa te hA mAnya nathI. have chUpA pApAgnithI maLI rahelA hai... kevI rIte jIvI zakIza? jyAre kA nA vinAza thAya, pachI sArI buddhi Ave che, je A buddhi prathama AvI jAya, tA kAine jhUravAnA vakhata na Ave. meM ATaluM paNa pahelAM na vicAyuM ke, * khATI vAta sAMbhaLI hoya, kheATI vastu jANI hAya, kheATI dekhI hoya, kheATI rIte parIkSA karI hoya, meM' je pramANe karyuM', tema puruSe tenAthI TheravAI na javuM'." tyArapachI pradhAna ane matrIoe bandhunA snehanA zeka bhulAvavA mATe ghaNAM nATako ane prekSaNakA tenI AgaLa kAvyAM, tyAre nahIM dekhelAM apUrva nATaka, prekSakSuka vagere phremavAthI tenA cAka dUra thayA. tyAthI mAMDIne te dezamAM DhAkAe zAi-mahotsava zaru karyAM. have e ja mane majabUta karatA kahe che.~~ guru gurutaroga anuru, viSa-mAr-tra-viyala-saLeDho 1 nitijJamALa-vijo, caro gamma-tisidi // 4 // amuLiya-paramALa, vadhunA vize-vaDyoho ! avAtha-saMsAra--saddAva-nicchayALuM sama hiya // 4 // mAyA piyA ya bhAyA, bhajjA puttA suhI ya nIyagA ya / iha caiva bahuvihAI, karaMti bhava - vemaNassAI // 144 // mAyA niyagamai - vigappiyammi atthe apUramANammi | yata kuNai vasaNaM, culaNI jaha baMbhadattassa || 145 || "Aho Shrutgyanam" Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetaliputra maMtrI ane piTTIvA patnInI kathA [ 377 ] sancaMgovaMga-vigattaNAo jagaDaNa-viheDaNAo a| kAsI ya rajja-tisio putANa piyA knnykeuu||146|| mAtA-pitA sAthene saneha moTo hoya che, tenA karatAM pitAnA putra, putrI, pautra upara te karatAM vadhAre pramANamAM saneha thAya che. tenA karatAM strI, bhaginI upara gADha cittane vizrAMti prApta thAya che. tethI moTo, vadhAre moTo ane ati moTe neha thAya che. te nehane tyAga duSkara che. tene viyAga maraNanA kAraNamAM paNa nIvaDe che. je samyaga prakAre A snehanI vicAraNA karIzuM, te dukhe karIne aMta ANI zakAya tevA bhavanuM kAraNa hoya te A neka che. te kAraNe atizaya dharmanI tRSNAvALAoe teno tyAga karyo che, kAraNa ke, sneha kare ane dharma kare te aMdhakAra ajavALA mAphaka be virodhI padArtho che. (142) e ja vAta vicAre che, jeoe hajI paramArtha jAye nathI, teo ja baMdhuonA snehamAM mUMjhAya che, jeoe saMsAranuM varUpa barAbara jANeluM che, darekanA nehA kSaNika che, tevo nirNaya jemane thayA che, teo te darekamAM rAga-dveSa-rahita thaI samAna cittavALA thAya che. (143) bIjuM A lekamAM paNa baMdhu Adikane ninimitta sneha anarthanA kAraNabhUta thAya che, te daSTAMta dvArA kahe che - mAtA-pitA, bhAI, bhAyaM, putro, mitro, aneka prakAranA svajane teo ahiM ja ghaNA prakAranA bhaya, trAsa, mana-duHkha, vi2-virodha karanAza nIvaDe che. temAM mAtAnuM prathama jaNAve che. potAnI buddhithI kapelAM prajano pUrNa na thavAthI avanI mAtAe. bahAdatta putrane lAkSA gharamAM bALI mUkavAno prayoga karyo, je pahelAM 31 mI gAthAmAM tenuM vistArathI caritra jaNAveluM che. (144-145) pitAnA dvArane AzrIne kahe che. nakaketurAjA rAjya bhogavavAmAM eTalI tRSNAvALo hato ke, "janmelA putra moTA thaIne mAruM rAjya paDAvI leze." te kAraNe jamyA pachI punAM sarva agApo chedI nAkho ane kadathanA- herAnagati pamADato hato. eTale mAtA-pitAne sneha. vArthI ane kRtrima che. (146) tenI kathA A pramANe jANavI.- tetalipura nAmanA nagaramAM ketu-vanI A kanaketu nAmane rAjA hate, padmA- vatI devI sarakhI te rAjAne padmAvatI nAmanI rANI hatI. rAjayalakamImAM atikuLa che te zA putra janma, tene tarata ja eTalA mATe mArI nAkhatuM hatuM ke, "te samartha thAya te ene mAruM rAjaya vAdhIna kara." "putra, pitA, patnI, bahena, bhANejanA mRtyumAM paNa viSama viSaya-tRSNArUpa kALI nAgaNa lAMbA kALa sudhI cittanI aMda2 vicAra che. A ! tevA prakAranuM viSaya tRNAvALuM mana che, temAM zuM Azcarya, tene tetaliputra nAmano suvarNakAra uttamamaMtrI hatA. koIka samaye sonI evA zeThanI kanyA dekhI, tenuM nAma pidizA hatuM, potAnA samAna evI te kanyAnI mAgaNI "Aho Shrutgyanam Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 378 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnuvAda karIne tenI sAthe lagna karyA. atisnehapUrvaka tenI sAthe suMdara bhoga bhogavate hate. e pramANe samaya pasAra thatAM padmAvatI rANIe vicAryuM ke, zubha svapra-sUcita garbhamAM nakI putra utpanna thayo che. jarUra A putra rAjya-dhu vahana karavAmAM samartha thaze, to have zatru carakhA pitAthI tenuM rakSaNa kevI rIte karyuM ? tetaliputra pradhAnane ekAMtamAM bolAvI padmAvatI rANIe kahyuM ke, "mArA udaramAM rahelA A eka putranuM tamAre koI prakAre rakSaNa karyuM. tamArA ane mArA baMne mATe A AzvAsa rAkhe thaze, pariNAma suMdara jANakAra evA maMtrIe te vAta kabUa karI. devanI anukULatAthI vyApAra-vistAranI samAnatA cage tetalimaMtrInI prAthapriyAne paNa te samaye gabhara utpanna thaye. te baMnene samAna samaye ja prasUti thaI ane piphrilAe putrane janma Ape. pradhAne baMnenA garbhane saMcAra karAvyuM ane putrane pitAne tyAM lAvyA. ciMtAmaNinI jema hamezA piTTilA paNa tenuM pAlanapiASANa karI vRddhi pamADe che. kanakadhvaja nAma sthApana karyuM ane samagra kaLAno pAra pAmyo. puyaprabhAva, puruSArtha, mahimA-pramANa, buddhi-prabhAva vRddhi pAmatA hoya, tevAne zuM asAdhya hoya? kaIka samaye ugra durbhAgyathI duSita thaelI pidilA evI tene manathI aNagamatI thavAthI Dagale-pagale patithI parAbhava pAmatI hatI. eka vakhata patnInuM gaurava thayuM hoya, tevI patnInuM je apamAna thAya, te te strIone mahAduHkha thAya che, chatI AMkha hoya tene ukheDI nAkhavAmAM Ave, te tene je duHkha thAya che, paraMtu janmathI aMdha hoya, temane teTaluM duHkha thatuM nathI. patinA viyoganuM duHkha pAmelI sAdhavIjIone pUchavA lAgI ke, jaladI tevo oSadhi, maMtra-taMtrane upAya atA, jethI huM patine ISTa banuM. tyAre teoe kahyuM ke, "he bhadra! amane tevuM kahevuM kapatuM nathI. ame eTaluM kahI zakIe ke, dharma karavAthI jIva nakkI sukhI thAya che. tyArapachI sthiramativALI sAvIe tene vistArathI jinadharma samajAvyo. khaTAzane pAza Apela vasamAM jema raMga sArI rIte lAgI jAya, tema sAthInA saMgathI parithata thaela dhama sAMgopAMga tene pariName. harakha-saMtapta thaelA jagatamAM dharmamAM kAma kare che. jema tIvra vyAdhithI parezAna pAmelA divya auSadhanI IcchA rAkhe, tema piTTiA paNa saMvega ane vivekanA AvegathI dharmamAM 8 cittavALI thaelI niravagha pravrayA levA taiyAra thaI ane ekAMtamAM maMtrIne vinaMtI karI ke, "he nAtha ! A khArA samudra sarakhA saMsAramAM bhayaMkara duHkharUpa laharIomAM taNAtI evI mane ahIM kuzala kaNiyo paNa prApta thato nathI. to che svAmI! have huM bhavanA bhayathI kaMpI uThI chuM. mAruM mana have saMsAra taphathI utarI gayuM che. te je Apa rajA Ape, te pratrajyA svIkAruM." A vAta sAMbhaLIne teNe kahyuM ke, "he suMdagI ! tuM pravajyAne udyama karIne deva "Aho Shrutgyanam Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teTalIputra ane piTTIla-devanI kathA [ 379 } paNuM pAme, to tAre mane dharmamAM sthApana karI sthira karo." A pramANe pratraya pAmIne sArI rIte tenuM pAlana karIne alpakALamAM anazanavidhipUrvaka mRtyu pAmIne te devalokamAM gaI. koI samaye kanakakatu rAjA paNa mRtyu pAmyA. loko ati Akula-vyAkula thaI gayA, zatrurAjAo paNa ugra banavA lAgyA, (25) tyAre padmAvatI rANIe sAmaMte maMtrI ane nagarajanone bolAvIne kahyuM ke, "are ! tame ATalA Akula kema banI thayA? kapavRkSa sarakhA mArA aMgathI utapanna thaele kanakadhvaja nAmano putra rAjAnA bhayathI tetalimaMtrInA ghara meM vRddhi pamADe che, tene tame atyAra sudhI jANe nathI, paraMtu te zobhAyamAna asAdhAraNa parAkramavALe che, tene pitAnA rAjya para thApana karo ane moha-muMjhavaNane tyAga karo." eTale adhikArI vageree te pramANe karyuM ane padmAvatI e navA rAjAne kahyuM ke, "he putra! A tetalie tane prANo ApelA che. arthAt tane maraNathI bacAvyA ane rAjaya lakSamIno bhAva apAve che. zuM A koI bIjAne prabhAva che ? tene pUchayA sivAya tAre kAMIpaNa na karavuM, ke koIne AjJA ApavI nahiM, tyArapachI teNe sarva rAjya kAryomAM te buddhizALIne thApana karyuM. nizcita banela kanakavaja rAjA pite te managamatA viSaye bhagavate ho. have tetaliputra maMtrI paNa tIvra beTA abhimAnathI thaelA manmatta manavALo haMmezAM rAjasabhAnA prabhAvathI lokone AkarI zikSAo vagere karavA lAgyA. koI divasa dharma karate nathI, tene dharmanuM nAma paNa bilakula sahana thaI zakatuM nathI. eTale pidilAva AvIne tene pratibodha kare che. deva jANe che ke, rAjAnI maherabAnI rUpI vAyuthI vyAkulamanavALo pratibodha pAmaze nahiM, te have rAjA, sAmate, nagarakonAM mana tenA pratye viparIta karI nAkhyuM. jyAre savAre maMtrI rAjasabhAmAM rAjAnA page paDavA thayo, tyAre krodhathI lAla thaelA netravALe rAjA tenAthI vimukha thaI gayA. saMkesAIne jyAM praNAma kare che. teTalAmAM te rAjA bIjI tarapha bese che. jyAM paganI AgaLa lAge che, tyAM te rAjA kaMpAyamAna thaI ubhuM thaI jAya che. have te gabhazaele rAjAnA mukhya vizvAsu puru pAse pahoMcyA. tyAre teo paNa tenAthI pratiphaLa thaI gayA. kaMIka bolIne potAne ghare gayA, te putra, strI, Adi samagra parivAra tenA tarapha meM caDAvIne anAdarathI jovA lAgyA. pachI maththAnI IcchAthI tAlapura jheranuM bhakSaNa karyuM, te te jhera amRta mAphaka paricyuM. rikAthI peTa cIra che, te te paNa puSpamALA sarakhI banI gaI gaLe kaso bAMdhI laTakavA gaye, to te paNa taDa daIne tUTI gaye. baLatI tRNanI jhuMpaDImAM piTho, to te paNa vAvaDI sarakhI banI gaI. moTI zilA gaLe bAMdhIne UMDI vAvaDImAM pApAta karyA, te te vAvaDI paNa jaladI chIcharA jaLavALI thaI gaI. jyAre maravAnA "Aho Shrutgyanam Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 380 ] prA. upadezamAlAno gUrjazanuvAda sarve kapAye niSphaLa nIvaDayA, pachI te nagaramAMthI bahAra nIkaLyA. jayAM AgaLa gayo, tyAM moTA khADA, tenI be paDakhe rAkSaso che, vaLI tenI pAchaLa hAthI doDatA Ave che. A pramANe atisaMkaTa-jALamAM yamarAjAnI dADhAmAM pakaDAlAnI jema AvI phasAI gayA che. tyAre pUrve jeNe saMketa karela hatuM, tevI suMdara padilAbhAryAne saMbhArI. "are pAdile! huM ATalA saMkaTamAM sapaDAya che, chatAM paNa tuM mane darzana ApatI nathI? mArA pApanA udayathI te kabUletI vAta paNa bhUlI jAya che !" A samaye niraMtara zRMgAra dhAraNa karavA rUpa reve pidilAnuM rUpe pragaTa karI potAne atA. maMtrI tene kahevA lAgyA ke, "jeno pratikAra karI na zakAya, tevA saMkaTamAM paDelA mane bacAva, athavA he priye! tevuM kara ke, jethI mArA prANa jI cAlyA jAya." have pidilA tene kahevA lAgI ke, "he prANanAtha ! tame mAtra rAjya-kAryama vyagra banI ekaluM pApa ekaThuM karyuM che, tenuM ja A phalamAtra che. to je atyAra pravrayAne udyama kare, te tenAthI pApa palAyana thaze. duHkha mAtrathI mukta thaze, eTaluM ja nahi, paraMtu A pratrajayAnA prabhAvathI zAzvata mokSa paNa maLaze. meM paNa pratrajyAnuM pAlana karIne devapaNuM meLavyuM. atyAre tamane pratibodha karavA mATe Avela chuM, mATe have vilaMba na karo." tenuM A vacana sAMbhaLIne, aMgIkAra karIne maMtrIe kahyuM ke, te bahu sAruM karyuM, paraMtu eka prazna karuM tene javAba Apa ke, mArA para rAja zA mATe kopAyamAna thayA? (50) have devatAe A devamAyA saMharI lIdhI, eTalAmAM maMtrIne samajAvavA ane potAnI avajJAne pattApa karavA kanakavaja rAjA tyAM AvyA. jAe maMtrIne kahyuM ke, "A mAro moTo aparAdha thayo che. te vakhate mArI buddhimAM bhrama utpana thaze, eTale ajJAnapaNAmAM sarva banI gayuM che, te have tamAre tenI mane kSamA ApavI ane manamAM lagAra paNa A aparApa dhAraNa na ka2vo." pachI devane javAnI rajA ApI, maMtrIe tenuM sarva vacana svIkAryuM', rAjA pazcAttApa karI, maMtrIne samajAvI nagaranI aMdara laI gayo. avasare rAjAne manAvIne mahARddhi pUrvaka dIkSA aMgIkAra karIne tIkSaNa taravAranI dhArA sarakhuM tIvratapa karavA lAge. pUrvajanmamAM bhaNelAM sarva pU smaraNamAM AvI gayAM. samaya pAkayA, tyAre pakazreNa para ArUDha thaI mApada pAmyA, (55) tetaliputra-kathA pUrNa have bhAI dvArane AzrIne visaya-suha-roga-vasao, ghoroM bhAyA'vi bhAyaraM haNai / AhAvio vahatthaM, jaha bAhubalissa bharahavaI // 147 // bhajjA'vi iMdiya-vigAra-dosa-naDiyA karei paipAvaM / jaha so paesirAyA sUriyakaMtAI taha vahio // 148 // "Aho Shrutgyanam" Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kepiputra ane zreNika pitAnI kathA { 381 ] sAsaya-suksva-tarassI, niyaaMga-samubhaveNa piyaputto / jaha so seNiyarAyA, koNiyaraNNA khayaM nIo // 149 / / viSayasukhanA rAgAdhIna banI cakraratna jevuM ghara hathiyAra grahaNa karI bharata cakravartI pitAnA badhu bAhubaline haNavA mATe doDyA. jenuM kathAnaka pahelAM 25mI gAthAmAM kahevAI gayuM che. have bhAyaMdvAra kahe che-Indriya-vikAranA doSathI vinita thaelI bhAryA paNa patine mArI nAkhavAnuM pApa kare che. jema pradezI rAjAne sUryakAMtA rANI mArI nAkhyA. te kathA 103mI gAthAmAM kahelI che. have putradvAra uddezIne kahe che- putrano neTa paNa vyartha kema kahelo che? zAzvata-mekSa sukha meLavavA mATe tIvra abhilASAvALA, kSAyika samyakatva hovAthI najIkamAM mokSagAmI thanAra zreNika rAjAne potAnA aMgathI ja utpanna thaelo rasa ane ativahAlA evA keNikaputre pitAnA pitAne mRtyu pamADayA. (147-8-9) zreNika keNikanI sthA A pramANe jANavI. zrI vIrabhagavaMtanI agrabhUmibhUta evA rAjagRhanagaramAM prasenajita rAjAne dhAriNuM nAmanI rANI hatI. tenA garbhathI utpanna thaela, ujajavala viratRta yazavALA manehAra guNavALo zreNika nAmane putra hatuM, bIjA paNa tene aneka putro hatA. tyAre rAjA vicAravA lAgyA ke, "ATalA putromAMthI mAro kayo putra zaja dhurA vahana karanAza thaze?" eka samaye save putrone parIkSA mATe eka paMktimAM besADayA ane rAjAe ghI sahita pUNe khIranuM bhojana pIrasyuM. tyAra pachI atibhUkhavALA zikArI kutarAone rAjAe tyAM choDI mUkayA ane gupta rahIne teonI ceSTA juve che. keIka putra te kUtarAne dekhIne ja palAyana thavA lAgyA, vaLI bIjA keTalAka kUtarA thALa bATavA lAgyA, eTale nAsI gayA. bIjA keTalAka bhUkhyA kUtarAo sAthe bhaMDaNa karatA hatA, jethI kUtarAoe eThAM karatAM ane na karelAMmAM kaze taphAvata na rahyo. A sarvemAM ekalo zreNikakumAra bIjA kumAranA pIraselA thALa kUtarA tarapha dhakele che, eTale te khAvAmAM lAgelA kUtarA zreNika pAse AvatA nathI eTale teNe IcchI-pramANe pUrNa bhojana karyuM. rAjAe vicAryuM ke, "rAjyane lAyaka A ja putra yogya che ke je zatrune paNa rAjya ApIne mitra banAvaze eka anAthAlayamAM amuka gaNatarInA lADu tathA pANI bharelA navA ghaDA goThavIne temAM kumArone praveza karAvIne koI vakhata rAjAe tene kahyuM ke, "ahi tamAre lADunuM bhejana karavuM ane jaLapAna karavuM, paraMtu lADunI saMkhyA eka paNa ochI thavI na joIe, tema ja ghaDA upara karelI mukhamudrA tUTavI na joIe." have kumAra vicAramAM paDayA ke, bhUkhyA-tarasyA na rahevuM ane lADusaMkhyA ane ghaDAnI mudrA tUTavI na joIe-- A kema bane? zreNika page lADumAMthI bhukko khaMkherI kADhI lIdhe ane navA ghaDAmAMthI pANuM jharatuM hatuM, te "Aho Shrutyanam Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382 ] prA. upadezamAtAno gujarAnavAda vastra vIMTALIne nIcovI kumArone jaLapAna karAvyuM. eka vakhata rAjazALAmAM Aga lAgI, tyAre rAjAe kumArane bUma pADIne jaNAvyuM ke, "jene je hAthamAM Ave te grahaNa karo." tyAre keIke azvazALAmAMthI azva, tenAM baccAo ane jene je sAbhUta padArtha lAgyo, te kheMcI kADhaze. jyAre zreNika kumAre temAM praveza karIne jayaDhakkA kADhI. pitAne batAvI te prasanna thaelA pitAe tenuM "khaMbhAsAra" bIju nAma paDayuM. bIjA kumAro irSyAthI zreNikakumArane rAjya lAbhathI mArI na nAkhe, te kAraNe pragaTapaNe zreNikanA guNAnurUpa ane manorathane yogya e AdarasatkAra karatA nathI. potAne parAbhava ane bIjAne satkAra-gaurava thatuM dekhI udvega pAmelA cittathI zreNika kumAra vicAravA lAgyA. "caraNathI caMpAelI mAganI dhULa te paNa ahiM pitAnA marataka para caDI bese che, te dhULa karatAM paNa zuM chuM ke, haju Aje paNa ahiM vAsa karuM chuM." rAjAnA gharamAMthI rAtre ekalo nIkaLI paDayA ane sAhasanI sahAyavALe te dezAMtaromAM paribhramaNa karavA lAgyA. rAjAe gupta rIte mokalelA keTalA ziSTa puruSothI anusAte vanarAzI mAphaka koI vakhata bennAtaTanagare pahocyA. nagaramAM AvIne bhadranAmanA zeThanI dukAne beThe. tenA prabhAvathI te dukAnadAra bhadrazeThane ghaNI kamANIne lAbha thayo. zeTha manamAM vicAre che ke, Aje mane ativiziSTa vapna Avela che. ratna khANa samAna koI uttama puruSa mAre ghare AvelA che. tenI sAthe sunaMdA nAmanI kanyAne vivAha karyo, te tenI sAthe atizaya zobhaze. adhika lAbha karanAra A svapnanuM phaLa che-ema mAnavA lAgyA. tyArapachI zeThe pUchyuM ke, "he puruSottama ! tame konA paroNA tarIke AvyA cho ? tyAre teNe kahyuM ke, "kubera sarakhA tamAza ja." anurUpa javAba maLavAthI zeThe ciMtavyuM ke, keI uttama kulaputra che, tethI atigaurava pUrvaka ghare laI jaIne ucita karyuM. eka vakhata tenuM gaurava karatAM bhadra zeThe kumArane kahyuM ke, "he puruSottama! tamane vaNikanI kanyA bhAryA tarIke yogya na gaNAya, te paNa mA AgrahathI A mArI sunaMdA kanyA sAthe tamAre vivAha kare che, jethI nirvikapathI mArI putrI jiMdagI paryata sukhI thAya. sajajana puruSomAM ATalA guNa hoya che--- "bIjAe karela prArthanA-padArthano bhaMga na kare, paropakArane vakhata Avye, to jato na kare. bIjo Agraha kare, temAM AnaMda mAna, bIjAnA saMkaTane nAza karavo, temAM AnaMda mAno ane tevA kAryanI abhilASA rAkhavI." kumAra pratyuttaramAM jaNAvyuM ke, "he pitAtulya ! mArI jAti, vaMza vagere paNa tame jANatA nathI chatAM paNa putrI tame mane Ape che, te tamane je yukta lAge, te tame jANe." tyAre zeThe sAmethI kahyuM ke, "bahu sAruM," sArabhUta parAkramAdika guNenA sthAnarUpa ane zubha savapnathI sUcita tame koI sAmAnya puruSa nathI. te A mArI. "Aho Shrutgyanam Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika-akSayakumAranI kathA [ 383 ] putrI maiM tamane pUjA tarIke apaNu karI che, mATe tamAre tenI sAthe lagna karavAM, zreSThavAra, muhUta nakSatra-samaye vivAha-mahesrava karyAM. pAMca prakAranA bhAga bhAgavatA evA tenA tyAM AgaLa amRta samAna keTalAka mahinA divasanI jema jaldI pasAra thaI gayA. je mATe kahelu` che ke * " A mAro ke pArakA che-evI gaNatarI karanAra tuccha puruSA che ane udAra caritravALA puruSAne te Akhu jagata ja peAtAnu` kuTuMba che." tathA ' game tyAM jAva, game te kaI vyavasAya-udyama-vepAra kareze, paraMtu A lekamAM je, puNyAdhika hoya che, te puruSa sukhethI sukha meLavI zake che. sunadI eka vakhata hAthInuM' thama rUkhIne jAgI ane pati pAse nivedana yu" eTale kahyu ke, uttamaputranA lAbha thaze. have sunAe gata dhAraNa karyo pachI tenA pitAnA khAsa pradhAna puruSA zreSTha azva upara mArUDha thaIne tyAM AvI paDe!cyA, kumArane praNAma karIne kahevA lAgyA ke, tamAma pitAjInA dehanI sthiti bagaDI gaI che, tethI zreNikakumArane lAvavA mATe ame tamArA caraNamAM AvelA chIe.' e pramANe TUMkA samAcAra jemAM atha vistAravALA hoya tevA, rAjAnA hAthane putra paNa kumArane apaNu karyuM, tethI utAvaLA utAvaLe javAnI IcchAvALe thaye. pAtAnA zvasura drazeThane pUchIne tathA rudana karatI sunadAe kahyu ke, - huM prANapriye ! bhAvI janmanAra putranuM avazya pAlana karaje. kadAca kAI vakhata tane maLavAnI utkaMThA thAya, te A bhAravA para asarAnI pakti lakhelI che, te vAMcIne putra sahita jaldI Avavu. rAjagRhI nagarImAM zveta bhitayukta killAnA govALa tarIke ame ghaNA jANItA chIe. geApAla eTale pRthvIpAla rAjA ane temanA hevAnA rAjamahelA zvetavaNavALA hovAthI' e pramANe mAbhanI vaLI upara khaDIthI lakhelu hatu. eka ati capaLa azva upara ArUDha thaI te ekadama rAjagRha nagare jaIne prasenajita rAjAne namaskAra karyo, jethI pitAne atyaMta sa MteSa thaye. eka smRti prazasta divasa jevarAvIne sAma`ta, ma`trI vagerene jaNAvIne rUAmAM caDiyAtA evA zreNikanA rAjyAbhiSeka pAte kare che. rAjA palAka pAmyA pachI sumativALA zreNika krame karIne nyAya-nItimAM nipuNa evA moTA rAjA thayA. : 6 A bAju garbhanA prabhAvathI sudAne evA dehale utpanna thaye| ke, sarvAM'ge zRMgAra ane AbhUSaNeA pahereDhI hAthInI khAMdha para ArUDha thaelI amArI-paDavAnI utthASaNA karAvavA pUrvaka dIna, anAtha vagere je kAi mAgaNI kare, tene dAna Apu.' rAjAne zeThe vinati karI eTale zeThe tenA samagra kohaleA pU karyAM, eTale sunaMdA jANe amRbinduonA chAMTaNAthI sicAI hAya tevI nadiMta banI, samaya thaye, eTale atipraznapta nakSatra-ga-lagna-samaye lAkhA zubha lakSaNeAthI lakSita kehavALA putra janmyA. bAra divasa thayA pachI dahilAnusAra amArI-ghe.SA karAvavA pUka alayakumAra ' evuM nAma sthApana karyu. .4 "Aho Shrutgyanam" Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 384 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAnuvAda leAkAnA manane AnaMda ApanAra, pitAnA maneArathe sAthe vRddhi pAmatA kramasara nima La buddhivALA thatA te ATha varSanA thayA. koi vakhata nizALamAM bhaNatA hatA, tyAre koIka vidyAthI sAthe vivAdamAM sAme kahyu ke, * pitA vagaranA TukaDA ! tArAthI krANu khave che!' (50) te sAMbhaLIne aneka vikalpa karatA mAnasayALe apamAna sukalpa pAmelA mAtAne pUchavA lAgyA ke, 'mArA pitA kANu che ? te mAtAe bhadrazeTha kA!. buddhizALI pratyuttara ApatAM kahe che ke, ' e tA tArA pitA che, mArA pitA kANu te kahe.' tyAre kahe che ke, kAI paradezI agni' mArA pitAne tyAM eka parANA AvyA hatA tyAre pitAjIe harSoMthI mane tenI sAthe paraNAvI hatI, hu. tA tenI nirdoSa bhAryo chuM. lAMkhA samayathI te tA pitAne ghare rokAyA hatA. atyAre te karyAM che, te hu' jANatI nathI. paraMtu eka nizAnI bhAravaTa para lakhelI hatI, te teNe tene batAvI. te lakhelA akSaranA paramAya jANIne akSaya bALake mAtAne kahyu ke, ' ahiM mahIne zuM kAma che? rAjagRhamAM mArA pitA zA che, te ApaNe tyAM jaIe. patinI rAjalakSmInA vaibhava cheDavA cegya na gaNAya, dAdAne tyare ATalA kALa rahIne ApaNe tenA devAdAra thayA chIe. zeThane A vAta pUchI. teNe paNa gArDa ane mAgamAM joItI jarUrI sAmagrI taiyAra karAvI ApI. vilaMba karyA vagara sArA divase zakuna rUkhIne prayANa karyuM. te rAjagRhe nagarIe paheAMce, mAtAne bahAranA udyAnamAM *sADIne nagaramAM praveza karatAM ahi eka meLAvaDA dekhavAmAM AvyA, AgaLa cAlIne bALake pUchyuM ke, 'A nagarahe!ke! ekaThA thaine zu jIve che atitejanA rAzi sarakhA bALakane rAjapuruSae jaNuAvyuM ke-'rAjAne ati' pAMcase| matrIe che, temAM cUDAratna sarakhA kAI atibuddhizALI hoya tene mukhya pradhAna-pada Apavu' che. te puruSanI buddhinI parIkSA karavA mATe A pramANe karAvyuM che ke, 'je eka avAvarI khAlI pANI vagaranI vAvaDImAM mudrikA nAkhI che. je vAvaDInA kinArA para besIne hAthamAM laine tamane koi mudrikA apaNu kare, te tene mArI pAse lAvavA' darAja aneka puruSA ahiM Ave che, cha mAsa thavA chatAM hajI kAi A kautuka-pUrNa karatuM nathI. tyAre A mALake vicArIne tene pUchyuM ke, A kautuka khIne kAI pUrNa karI Ape, teA tene grA lAbha thAya ? tA tene pazu te lAbha maLe tema sammati ApI. have A bALaka abhaya khAsI vAvaDInA krAMThe majabUta palAMThI vALI sthira khAsana karIne beThe. ' gAyanuM chANa lAve,' Avyu. eTale upara rahelA abhaye hIrAthI jaDita mudrA chANamAM khUMcI jAya tema phekayu. tathA vAvaDI aMdara chANunI AsapAsa saLagatA ghAsanA pULA pheMkIne chANune sukAvI nAkhyuM. tathA khIjI vAvaDImAMthI pANI khecAvIne A vAvaDI bharI dIdhI. mudrikA sahita chANuM tarata taratuM upara AvI gayuM. kAMThe beThAM beThAM pANI upara tatu chANuM bahAra kADhIne temAMthI mudrikA khecIne tene apalu karI, smRticamatkAra pAmelA rAjapuraSAe "Aho Shrutgyanam" Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika-abhayakumAranI kathA ( 385) abhayakumArane sAthe laI jaI te mudrikA rAjAne arpaNa karI. A buddhi-prabhAva kone che? ema pUchayuM, tyAre teoe bALaka abhayakumArane batAvyA, abhaye paNa rAjAne praNAma karyA. dUdha pInAra A bALakanI buddhi che? ke bIjAnI te satya kahe, are ! Apa devanI AgaLa asatya vacana bolAya kharuM? akasmAta vagara kAraNe utpanna thaela saMtoSa ane AnaMdAmRta buddhivALI dRSTithI tene nIhALIne rAjAe pUchyuM ke, "he vatsa! tuM koNa ane kayAMthI AvyuM che ? tyAre pratyuttaramAM abhaye kahyuM ke, * he prabhu! maMDalAkAra banelA dhanuSa daMDa-hastavALA Ape che ane yuddhabhUmimAM verIe ApanI pAse jenI bhikSA mAge, te huM chuM. huM Aje ja bennAtaTa gAmathI ApanI sevA karavA mATe Avelo chuM. atiprasanna puya prabhAvathI huM ahiM AvI pahecelo chuM. praznottarane paramArtha barAbara vicArIne rAjAe kahyuM ke, "he vatsa tu abhayakumAranA nAmathI bolAvAya che. (75) bennAtaTa nagaramAM tuM kone putra che? te kahe, kaI zeTha ke sArthavAha agara tu rAjAne putra che ? te jaladI kahe, abhaye kahyuM ke, "meM jayAre mAtAne pUchayuM tyAre kahyuM ke, vijaLInA kaNa sarakhA niSThura evA koI paradezamAM dUra vasatA tArA pitA che, zaMkita manavALA rAja pUche che ke, "yAM bhadrazeTha rahe che, tene oLakhe che? abhaya kahe che ke, "huM sarvane oLakhuM chuM, paraMtu mane koI oLakhatA nathI. tene sunaMdA nAmanI putrI che, tene kuzala vate che?" hA, tene kuzaLa che, alakhaMDathI kharIdAelo huM teno putra chuM. AzcaryakArI vacana-yuktithI buddhivizeSa ane putrasnehathI prabhAvita thaelA rAjA tene pakaDIne kheALAmAM besAre che. tene cuMbana kare che, potAnA aMgathI vAraMvAra tene AliMgana Ape che, jANe che ke, mArAthI utpanna thaelA putra sivAya AvI buddhi konI hAya ! "zuddha kula, rUpa mane ratha pUrNa karanAra kAmadhenu lakSamI utpanna para che, AvatI Apattio roke che, yaza Ape che, apakIrti bhUMsI nAkhe che, saMskAra zaucathI bIjAne paNa pavitra kare che." "he putra! te tArI mAtA kayAM che? to ke nagara bahAra udyAnamAM che. te mAre jAte ja jaIne tene praveza karAvavo joIe. tyAMthI pite ubhA thaI nagaramAM vadhAmaNA karAvavA pUrvaka pravAjAo, taraNa-patAkA vagerenA bAbara pUrvaka nagaranI zobhA jAge karAvI. A vRttAnta jANane sunaMdA paNa sAro zRMgAra vagera sajavA taiyAra thAya che, tyAre putra AgaLa AvIne mAtAne nivAraNa kare che ke, "he mAtAjI ! bhataranA viyogamAM uttamakuLamAM janmelAone Ave sAre ja veSa zobhe che, mATe sArabhUta AbhUSaNAdika paheravAthI saryuM. mAtAe paNa te vAta svIkArI tene hAthaNa para pite ArUDha kazavI, abhayane kheALAmAM besADI te ja mukhya mArgethI praveza karAvyA. aMtaHpuranA zreSTha mahelamAM dAkhala karI ane suMdara prAsAda Ave. abhayakumAra rAjakumArane to pitAnI najIkane mahela Ape. "Aho Shrutgyanam Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 386 ] prA. upadezamAlAne gUrjAnuvAda pitAnI suSeNA nAmanI bahenanI ati rUpavALI putrI tenI sAthe paraNAvI. ane navanavI akhUTa kRpA ekaThI thavAthI aneka prakAranA bhoga bhogavavA lAgyA. rAjAe pitAnA samagra maMtrI-maMDalanA cUDAmaNirUpa mahAmaMtrI banAvyuM. rAjAnA rAjaya-kAryonI saMbhALa karatA tenA divase pasAra thatA hatA. zreNika rAjAe ceTakarAvanI sauthI nAnI putrI sAthe lagna karyo, tenI AgamAM kahelI utpatti kahIe chIe ceDA mahArAjAnI sAta putrIo kayA kayAM paraNI? vizAlI nagarImAM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA zAsanamAM hiya kuamAM thaelA ceTaka nAmanA rAjA hatA. yuddhanA saMjogamAM AvavuM paDe che jene eka vakhata bApu pheMkavAno niyama hatuM, tenuM bANa keAI vakhata niSphaLa jatuM na hatuM. saudharma InDe A varadAna ApyuM hatuM. bIjI bAju devIethI tene sAta putrIo thaI hatI. te A pramANe- 1 prabhAvatI 2 padmAvatI, 3 mRgAvatI, 4 zivA, pa ceSTA, 6 sujayeSThA, 7 ceaNA. ceTakarAjAe pite vivAharUpa pApanAM paccakakhANa karela hovAthI putrInI mAtAe ja tene jAte paraNAvatI hatI. ceTaka rAjAne pUchIne vItamaya nagaranA udAyana rAjAne prabhAvatI ApI hatI, je che zrI vakhate dIkSA svIkArI hatI. te jIvaMtasvAmInI pratimA AgaLa nRtya karatI hatI, tyAre vAjiMtra vagADanAra rAjAe zaNanuM mastaka dekhyuM nahiM ane azubha nimitta banyuM te. caMpA nagarImAM dadhivAhana rAjAne padmAvatI ApI, putra ane patinuM saMgrAmamAM maraNa thavAthI jeNe pravajyA lIdhI. kauzAMbI nagarImAM zatAnika rAjAne trIjI mRgAvatI putrI ApI, jeNe mahAvIra bhagavaMta pAse dIkSA aMgIkAra karI. ujeNI nagarInA pradyota rAjAe Adara-sahita ziva putrI sAthe lagna karyA, teNe paNa zrIvIrasvAmInA hatakamaLathI dIkSA lIdhI, (100) kSatriyakuMDa gAme prabhunA moTA baMdhu naMdivardhana, je guNomAM caDiyAtA hatA, temaNe jayeSTha putrI sAthe lagna karyA, have chellI be bahene sujayeSThA ane calaNa paraspara parama prItibaMdhavALI ane suMdara manavALI che, je Aje haju kumArikAo che. suMdara dharmanA mane samajanArI hevAthI nimala manavALI, game tevA dhama viSayamAM pUchelAnA pratyuttara ApanArI hatI. koIka vakhata eka pravrAjikAne dharmanA vivAdamAM niruttara karI, eTale te kopAyamAna thaI. vicAravA lAgI ke, "A pApI sujAne kayAMya paNa ghaNI zokaya hoya, tevA sthaLamAM nAkhuM jethI jiMdagI-paryata duHkhAvamAM baLI-jaLI duHkha bhogavyA ka. prAjikAe sajayeSThAnuM asala Abehuba rU5 5TanI aMdara cItarAvyuM. rAjagRha jaIne pika rAjAne batAvyuM. jhera mizrita vAyA vizeSathI hoya tema te paTanA darzana mAtrathI te rAjA kAmanA madathI vihala ane ekadama ghUmavA lAge. pravAjikAne "Aho Shrutgyanam Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA zAnI smAta putrIo [ 387 ] pUchavAthI jANyuM ke, "A sujayeSThAnuM rUpa che. eTale ceTaka rAjAnI pAse mAgaNI karavA mATe puruSa mokale. vaizAlI nagarIe pahoMcIne ati Adara pUrvaka vinaMti karI. 'jo ke, savarUpavatI kanyA-ramaNIo pArakA gharanI zobhA vadhAranArI hoya che. te sarvane prArthanA egya evA zreNika rAjAne caraNamAM mArA namaskAra pUrvaka jaNAvavuM ke, jAe jaNAvyuM che ke, ame haihayavaMzanA chIe tethI vAhiya kulamAM kanyA ApatA nathI. to je tuM AvyA che, te pAcho jA." phate pAchA AvI je pramANe vRttAnta anya hato, te pramANe ekAMtamAM AvIne jaNAvyuM. hadayamAM jaLa lAla aMgAro sthApana karyuM hoya, tema aMbAsAra rAjA ati duHkha anubhavavA lAgyA. eka bhavanathI bIjA bhavanamAM, vanamAMthI bIjA vanamAM, eka zayanathI bIjA zayanamAM jAva-Ava kare che, tapelI zilAnA tala para taraphaDatI mAchatrInI jema kAMI pati pAmatA nathI, ujajavala motInA hArane, tathA kheda karanAra pANIthI bhajavelA padArthone dUra kare, zuddha caMdrane naSTa kare, kaleza karanAra mRNAlIne zAMta karo. kAmAgni vyApela hovAthI jene pati nAza pAmI che, evA zreNika rAja Ama tema asaMbaMdha pralApa karatA tenI zatri lAkha pahora jeTalI lAMbI pasAra karavA lAgyA. dukhe karIne nivAraNa karI zakAya evuM bhayaMkara dAha karatAM vadhAre dusaha duHkha pitAnuM jANIne abhayakumAra zreNikane dhIraja ApI ke, "huM tamane te meLavI ApIza. he devA tamAre hamaNAM sarvathA vizvAsapUrNa thavastha atiprazata cittavALA thaI keTalAka divase pasAra karavA." have abhaya vividha prakAranA upAyanI zodha karatA vara, varNane bheda karanArI guTikAo prApta karIne manohara vepArInuM rUpa karI viza kI nagarIe pahoMcI zaja dvAranI najIkamAM manohara dukAna rAkhI, temAM divya sugaMdhI padArtho vecavA lAgyo. eka pATiyAmAM zreNikanuM adabhuta rUpa citrAvIne dukAnamAM sthApana karyuM. traNe kALa puSpa, dhUpa, dIpa vagerethI ghaNA Adara pUrvaka tenI pUjA kare che. tyAM AgaLa suceSTAnI dAsIne manohara divya sugaMdhI padAthI ghaNA Ape che. prabhAvita thaelA cittavALI dAsIe tyAM daroja AvavA lAgI. teo pUchavA lAgI ke, "tame ghaNA Adara ane prayatnathI pUjA kare che, te A mUrti konI che ?" teNe kahyuM ke, "amArA rAjA jeonA sarvAgo ghaNAM manohara che, evA zreNikanI A pratikRti che. are! manuSyamAM paNa AvuM divyarUpa saMbhave kharuM?, hA, jarUra saMbhave. are ! tenuM samagra rUpa che tene aMza Abehuba citaravA koNa samartha thaI zake che?" hAsIoe sukkA pAse jaIne sarva hakIkata kahI, eTale temane Adara pUrvaka ahi lAvavA jaNAvyuM. tyAM jaIne teo te citranI mAgaNI kare che ke, "amArAM kumArI maMgAve che. abhaye kahyuM ke, "A te maratha pUrNa karanAra ciMtAmaNi che, tene kevI rIte ApI zakuM? tamArA svAminIne tenA tarapha Adara che ke nahiM? koNa jANI zake ke, mAphikanI sAthe kAMkarAnI ramata na khelAya. vaLI sukA pAse jaIne sarva "Aho Shrutgyanam" Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 388 ]. prA. upadezamAtAne gujarAnavAd hakIkata jaNAvI. tyArapachI deva-guru ane bIjA sezana khAIne (125) tevI rIte vizvAsa besADyo. ane moTA bahumAna ane Adara-sahita saMbhALIne lAvavA pharI pAchI mokalI. e pramANe kahyuM, tyAre teone abhaya zreNikanuM citra ApyuM. te citrAmA dekhatAM dekhatAM animeSa nayanathI ekITase nIrakhavA lAgI. phalakamAM jevuM citrAmaNa che, te ja prakAre te paNa cittamAM tenuM dhyAna karavA lAgI, eTale te baMnenA eka bhAva thaye temAM zuM Azcarya tyAra pachI te zUnya banI gaI. jANe kAmadeve pitAnAM pAMca bANathI roSa karIne pAMca indriyone vyApAra harI kema hI hoya. have nathI hasatI, nathI jamatI, Azcarya-bha pAmatI nathI, khIjAtI nathI, koI kArya karavA taiyAra thatI nathI. pitAnI ativizvAsu dAsIne kahe che ke, "are! sakhI! Ane tuM meLavI Apa. (130) dAsI abhaya pAse jaIne kahe che ke, "are! citranuM darzana karyA pachI zuM thaI gayuM te khabara paDatI nathI, are tenA jIvanane saMzaya thayo che. have kirUpa saMjIvanIno saMyoga meLavavAne ze upAya ? vRkSanI cheka Toca para phaLa lAgeluM che, atyAre A te ThIMgaNuM che, te phaLa kevI rIte meLavI zake ? A vAta ANe jANelI che, tethI A rahasya nakkI khulluM thaze, abhaye kahyuM ke te tenI sAthe jadI jAya, to huM tene ahi lAvuM. suceSTAe te vAta svIkArI, eTale abhaya tene kahevarAvyuM ke, amuka suraMgathI amuka rAtrinA prathama pahoranA aMte zreNika jAte ja tene laI jaze. A vAta tamAre keIne paNa kahevI nahiM ane sarva lokone ThagIne tamAre nIkaLI javuM. A pramANe A vAta goThavIne nagaranA daravAjAthI mAMDI cheka kanyA-aMtaHpuranA madhyabhAga sudhI lAMbI suraMga khodAvI. bIjI bAju AdarathI zreNika rAjAne khabara kahevAvI, te atizaya AnaMda pAmelA te batrIza suMdara ratha ane vAra-sArathI sahita vizAlI nagarInA daravAjAnA sthAnamAM rAtre AvI pahoMcyA. ekadama suraMganA mAge kAI na jANe te rIte praveza karyo. aMtaHpuranA dvAra pAse jyAM pahe, teTalAmAM daSTithI atizaya harSa pAmelI saceSTA-kanyAne AgaLa beThelI dekhI. he priyA! cAla, tane AliMgana karavAnA leja-vALe huM zreNika pote ja chuM. ane ahiM AvI pahoMce chuM. koI na jANe tyAM sudhImAM A sthamAM caDI jA. (140) tarata teNe caNAne kahyuM tyAre teNe kahyuM ke, " huM sAthe AvuM chuM." calaNA rathamAM caDIne rAjAnA meLAmAM besI gaI. maNi motI, mANikayanA alaMkArane DAbho huM jeTalAmAM laIne AvuM, teTalI kSaNavAra beTI thaze. ema kahIne jeTalAmAM sujayeSThA bhavananA bhaMDAramAM peThI, teTalAmAM vAra lagADatI hovAthI mAge lAgI gayA. eTalAmAM suceSThA pAchI AvI, teTalAmAM celanuM ke zreNika na dekhAyA, eTale teNe maTI rADa nAkhI ke ceaNAtuM haraNa thayuM, deDe roDo. eTalAmAM parivAra sahita ceTaka tenI pAchaLa pADavA javA taiyAra thAya che, "Aho Shrutgyanam Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ celaNAnuM haraNa [ 389 ] teTalAmAM zreSThavIranA putra vIrAMgaje vinaMti karI ke, "he deva zatruno uchera karIne tarata ja calaNa mAre pAchI ANavI. AkhI senA ApanI sAthe bhale jAya. eka thathI tenI pAchaLa pAchaLa javA lAgyA. celaNAnA corane zodhe che. atidurdhara vIra ceTake durva2 bANa vadha karavA mATe sAdhyuM, joDayuM. te eka ja mAtra bANa lAgavAthI batrIza vathikAnA (tathA temanA ghaDAonA) jIvitane eka sAthe nAza karyo. A samaye zreNika rAjA suraMgamAMthI nIkaLI gaye, tyArapachI vIgajanA ghagSyathI bANa chUTayuM. A suraMgamAM eka ratha jAya teTaluM ja mArga che. eTale pele subhaTa jeTalAmAM pAcho haThe che, eTale te cikanA mastakane cheda kA (15) ane A pathika pitAnA prANa AgaLa karIne palAyana thaze. zreNikane AgaLa karyo. te samaye ekadama ajavALuM thayuM, tyAre calaNAne lAve che ke, "he sucaThe ! tuM sAMbhaLa, tane prApta karavArUpa phalasiddhine mATe ghaNuM niSphara kArya karyuM che. mane moTuM kaSTa thayuM che, chatAM te amRta-samAna siddha thayuM che. tyAre teNe kahyuM ke, "huM suceSThA nathI, paNa tenI nAnI bahena celo chuM. tyAre zreNike kahyuM ke, "tuM hAthamAM caDI te tuM ja sujayeSThA." durlabha valabha prApta thavAthI celaNA manamAM AnaMda anubhavavA lAgI, jayAre suyeSThA viyoga-dAvAgninA saMyogathI duHkhI thaI. vaLI calaNArUpa jIvana-oSadhi prApta thavAthI zreNika rAjA sukhI thayA. paraMtu batrIza sArathI jeo sagAbhAIo hatA, temanA maraNathI duHkhI thayA. maraNathI jema jIvane, dujananA vacanathI sajajanane jema saMtApa- duHkha utpanna thAya che, tema viSaya-sukha bhogavavAthI pArAvAra duHkha prApti thAya che. celaNA sAthe pANigrahaNa vidhi karIne tenI sAthe bhogo bhogave che, jyAre suceSThA bena te AvA saMvidhAna-prasaMga thavAthI manamAM jaladI virakta banI. A gharanI jaMjALa choDIne dIkSA lIdhI. sulasAnuM aDola samyaktva kaIka samaye putrone zoka alpa thaye, tyAre zreNika nAga sAthIne kahyuM ke, nakkI tamArA putro sarakhA AyuSyavALA hatA. A viSayamAM varatunA paramArthanI vicAraNA karavI. tyAre sulasI zrAvikAnA pati nAgasArathI kahevA lAgyA ke mane hara zrAvaka dharmamAM atinizcala cittavALI, nigraMtha-pravacanamAM atizaya pravINa ane linamanavALI mArI phulasA nAmanI prApriyA che. mAtra te putra-bhAMDara vagaranI havAthI mane te mATe mahA duHkha thAya che, kuladevatA, kSetradevatAdikane huM AdarathI Azakato hato. jemAM caMdra vagaranuM AkAza, rAtre dIpa vagara jema bhavana zobhA pAmatuM nathI, te pramANe kAminIne putra vagara vaMza zobhA pAmato nathI. meM mArI patnIne kahyuM ke, "putra viSayamAM tuM kema kaze prayatna karatI nathI, he mRgAli! tArA "Aho Shrutgyanam Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 390 ] prA. upadezamAtAne pUjazanuvAda cittamAM putra saMbaMdhI kema kaMI ciMtA thatI nathI. vadhAre tene keTaluM kahevuM? tyAre teNe mane pratyuttara Ape che, je pUrve tevA ApaNe zubha karma karyuM haze, te avazya putraprApti thaze ja. devatAdiko ApaNA puNya vagara kevI rIte Apaze. te tame putra mATe bIjI kanyA kema paraNatA nathI? tyAre nAge kahyuM ke, "mAre te tArAthI utpanna thayelA patranuM prayojana che. have te putra prApti aMtarAyakramano parAjaya karavA mATe jinezvare kahela AyaMbila tapakamanI ArAdhanA kare che. koIka samaye Indra mahArAjAe devaparvadAmAM sulatAnA niSkapa-nizcala samyakatvanI prazaMsA A pramANe karI ke, kadAca samudramAM meruparvata tara, meruparvatanI cUlA ane mULa calAyamAna thAya, sUrya pazcima dizAmAM hadaya padavI prApta kare, A banI zake, paraMtu sulasA potAnA samyakatvathI kadApi calAyamAna na thAya, e sAMbhaLI azraddhA karanAra senApatideva tenI parIkSA karavA Avyo. suMdara zarIravALA avadhUta sAdhunuM rUpa dhAraNa karI sulayAne kahevA lAgyuM ke, "putra rahita valalabhA uparano neha lAMbA kALe ghaTI jAya che, te kAraNe Dagale-pagale tenA taraphathI parAbhava-apamAna thAya che. mATe huM kahuM tema kara, te mATe mULiyuM ane rakSA-mAdaLiyuM je maMtrIne pavitra banAveluM che, temaja maMtrathI pavitra nAnAdika anuSThAna kara. vadhAre zuM kahevuM? temaja kAlIdevInI pUjA ane tapa arpaNa karIne putra saMbaMdhI mAnatA mAnIne tenI abhilASA rAkha, jethI tene putra prApti thAya. A pramANe tenuM kathana pUrNa thayuM, devendronA samUha paNa jene calAyamAna na karI zake, tevI susA kahe che ke, mArA manane lagAra paNa AnI asara thatI nathI, zAmATe A pramANe te che? jeo jinavacanamAM bhAvita thaelA hoya, duHkhavarUpa bhavanI viDaMbanA jeNe jANelI hoya, tevAAne jema amRtamAM viSa sa krama pAmI zakatuM nathI, tema tamArA sarakhAnAM vacane mArA AtmAmAM asara karatAM nathI. (15) vaLI te visaMvAdI thaI ema jaNAvyuM ke, putrarahitane pati neha karate nathIe vagere, paraMtu cakravartInAM strIratnane kayA putro hoya che ? vaLI janmAMtara pAmelA paNa pUrvabhavanA abhyAsavALA prauDha premavALAne ekadama ulA5 zabdo tenAM nAma garbhita vacano pravarte che. jo rAkhaDI, dorA, mAdaLiyAMo putra janmAvatA hoya, te jagatamAM koI putra vagarane rahevA pAme nahiM. vagara phegaTa mane bharamAva nahiM. vaLI je te "kALIdevIne pUjavI" ItyAdika kahyuM, to kALIdevI koNa che? zuM sureza (madiza) mAMsamAM vRddhi karanArI evI zAkinImAM devIpaNuM zI rIte ghaTe? eka mAtra jinezvara ane temanI chatrachAyAmAM rahelA sAdhu sivAya bIjA koInI pUjA ke vaMdana huM karatI nathI. zreSTha hAthI para caDelo manuSya kadApi gadheDa nI pITha 52 besavA na jAya. pAkhaMDIonA daMbhathI bharapUra evI tenI vANI jyAre jANavAmAM AvI gaI, eTale te rUpa badalIne kuSThI sAdhunuM rUpa karIne pharI AMgaNAmAM AvyuM. "Aho Shrutgyanam Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAnI aDAla zraddhA [ 31 ] sAdhu dekhI atituSTa thae te ubhI thaI ane romAMcita thaelA devALI namaskAra karIne sAdhune AvavAnuM prayojana pUchyuM. eTale sAdhu kahe che ke, "he uttama zrAvikA! tArA putranA pravAsa mATe te pAka karAvyA che. temAM ghaNA kiMmatI pakAvela telanI traNa baraNIe che. amane vize kaheluM che, to kuSThavyAdhivALA sAdhu mATe temAMthI eka Ape. ahe ! mArA upara mahAkRpA karI mane lAbha Ape. telanI baraNuM jyAM te grahaNa kare che, te te bhAjana bhAMgI gayuM ane sarva tela DhoLAI nakAmuM thayuM. eTale bIje sIse lAvI, eTale te paNa kuTI gaye. trIjAnI paNa tevI ja avasthA thaI, te paNa tene cittamAM kiMmatI baraNIo phuTI gaI tenI lagAra ciMtA nathI, paraMtu A ciMtAtura sAdhune kevI rIte sArI kara tela pAka te pharI karI levAze jayAre IndranA vacavAnuSAra akapita cittavALI sulasAne jANa, eTale tejasvI suMdara hAra paherela, jeNe maNinA kuMDala-maMDaLathI kapola prakAzita karelA che e deva banIne te kahe che ke, "he zrAvikA ! tuM jagatamAM jayavaMtI vate che. tAruM samyaphatva ajoDa che, talanA phatA jeTaluM a9pa paNa calAyamAna karI zakI nathI. avadhUta ane sAdhunuM rUpa karI tArI parIkSA karavA Avye hato. IndranI sabhAno vRttAnta kahIne te karatAM paNa tame adhika mastake caDAvavA egya che. tame bhAratamAM nirmaLa nAmanA tIrthakara thavAnA cho. tethI huM vaMdanA karuM chuM, asAdhAraNa samyapharavathI pavitra cittavRttivALI IndrathI prApta thaela kIrtivALI he tulase ! hari-indra paNa tamArI stuti kare che, tethI tamane namaskAra thAo. tuSTamAna te deve batrIza putra prApta karavA samartha batrIza divya guTikAo ApI ane te devalokamAM gayA. jatAM jatAM deve tene kahyuM ke, "he sulase! he uttama zrAvikA ! bhaviSyamAM pravacana-zAsananA kAryamAM koI jarUra paDe, te mane yAda kare, jethI huM tasta hAjara thaIza." sulamAM vicAzvA lAgI ke, ATalA ghaNA putrane pALavA, ucheravA ane dareka varSe A paMcAta kevI rIte karavI, tenA karatAM akhaMDa uttama 32 lakSaNayukta evo mane eka putra basa che. eTale te guTikAonuM ca karI sArA divase ane muhUte sAkaramAM mizraNa karI eka vakhate ja te pANImAM palALIne pI gaI. te tenA prabhAvathI garbhamAM teTalA batrIza putro utpana thayA. dararoja garbhamAM vRddhi pAmavA lAgyA. te kAraNe alasAne peTanI atizaya pIDA thavA lAgI. te koI evI pIDA hatI ke, na jamI zakAya, na cAlI zakAya, na suI - zakAya, satata rudana karavA lAgI. vicAravA lAgI ke, "putranA lAbhathI mane sayuM. AmAM to mArA prANanI paNa kuzaLatA na rahI. eTale IndranA senApati harigamethInuM praNidhAna karI smaraNa karyuM. tyAM AgaLa te deve pragaTa thaIne kahyuM ke, A to te - avaLuM kArya karyuM. atisarala pitAnI kalpanAthI vicArIne A te zuM karyuM? atrIza guTikA hovAthI tene bagIza putro gabhamAM upana thayA che, bhaviSyamAM temanuM "Aho Shrutgyanam Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 392 ] prA. upadezamAtAne gUjezanuvAda mRtyu paNa sAthe ja thaze. mahApIDAne dUra karIne deva ga. te paNa garbha pAlana kare che. divaso pUrNa thayA, eTale batrIza putro jagyA. (200) moTA thayA eTale te batrI ya putro ApavA sainika-aMgarakSako thayA ke, jeoe savAmInA kArya mATe marataka ApIne pitAnuM jIvana saphaLa karyuM. praNAma karatA maMtrI-sAme tenA mastaka mUha jemanA pAdapIThamAM maLIne namana kare che, evA he havAmI ! A kAraNa meM punA AyuSya samAna hatAM, te kAraNe Apane nivedana karyuM. pitAno verI keNika putra pitA pratye verabhAvanAthI vAsita keNika kevI rIte thayo ane te celaNA rANano putra kema thayA? te mATe kaMIka kahIzuM. keI sImADA nagaramAM siMha rAjAno sumaMgala nAmano yuvarAja hatuM. tene sevaka maMtrIne senaka nAmano putra hatA. ToparA sarakhA kAnavALA, ati moTA peTavALe, kola-uMdara samAna kALA vAvALa, cIbA nAkavALo, kodALA sarakhA lAMbA dAMtavALa, trikoNa mastakavALe kapi hovAthI te bicArAnI haMmezAM mazkarI kare, ToLe maLIne badhA mAra mAratA hatA. A kAraNe tene vairAgya Avyo ane ajJAna-(bAla) tapasvI thayA. yuvarAja have mahArAjA thayo. kaIka samaye rAjayATikAe rAjA nIkaLyA che, tyAre tIvra tapasyA karanAra te bAlatapasvIne joyA. tenA pratye bahumAnavALo thaye, meM pahelAM tamane ghaNA parezAna karI duHkha ApyuM hatuM, najIka AvI, pUjA karI pradyuma pUrvaka prArthanA karI ke he prabhu! A mAsakSamaNanA pAraNAnuM parva mArA AMgaNe AvIne Ape pragaTa kRpA karavA pUrvaka padhAravuM. tapasvIe AmaMtraNa svIkAryuM. pAraNAne divasa jyAre AvyA, te samaye rAjA rogathI gherAya. eTale gharathI ja dvArapALe tene kADhI mUko. dubhAelA manavALe pAcho sthAne gayo ane tyAM bIjA mAsakhamaNanA upavAsa zaru karyA. rAjA nirogI yA, tapAsa karI te pharI upavAsa zaru karyA, tyAM jaI potAnA aparAdhanI kSamA mAgI te ja pramANe prArthanA karI, svIkArI ane pAraNAnA divase tApasa pAraNA mATe rAjamaMdiramAM gayA. rAjAne tyAM putrajanma thayo hovAthI loko pramAda-AnaMdotsavamAM vyAkula banyA. jayAre tapAsavI AgaLa ubhelA , te paNa koI AvakAra ApatA nathI ke bolAvatA nathI eTale bheThA paDelA tapAvI nisAso nAkhIne tyAMthI bahAra nIkaLyA. te ja pramANe pharI tapa-anuSThAna sevana karavA lAgyA. pharI jaIne khamAvIne rAjAe vaLI pAraNAnI prArthanA karI. pAraNAnA divase trIjA mAsakSamaNanA pAraNe rAjAnA AgathAmAM tapI gayA. Aje kaIka khUnInA kAraNe kSubdha thaelA rAjA pAraNAnI ciMtAthI vimukta banyA. have tapavI tIvrako pArinanA aMgayukta-mAnasathI citavavA hAthe ke, haju sudhI. paNa A mane viDaMbanA pamADate hovAthI AgaLa mAphaka vera rAkhe che. AvI rIte "Aho Shrutgyanam' Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAphikane pUrvabhava [ 393 ] tenI viDaMbanAthI huM vairAgya pAye, tApasavrata grahaNa karyuM, te paNa duSTAtmAM mArI VTha choDato nathI. A tapanA phaLathI nakkI huM tenA vadha mATe janma dhAraNa karIza. niyANuM karI te alpaRddhivALe vyaMtara deva thayA. te rAjA paNa tApasa thaine marI vyaMtara thayo ane te prathama janmIne zreNika rAjA thaye. senakano jIva vyaMtaramAMthI cyavIne te samaye celaNAnA garbhamAM Avyo. garbhanA prabhAvathI celaNAne A pramANe ciMtA utpanna thaI. A zreNika-zatrune mArA netrothI na dekhuM, athavA dAMtALI ka2vatathI tene kApIne khAI jAuM. tethI celA te garbhane nAza karavAnA, pADavAnA, pIDAnA upAyo karavA chatAM tene kaMI asara na thaI. sAtamA mahine paNa te garbha kazaLa raho. mahine mahine tene azubha dohalA utpanna thavA lAgyA. te A pramANe zreNikanA lehI vahetA AMtaraDAnuM huM bhakSaNa karuM." jyAM sudhI A dohile pUruM thato nathI, tyAM sudhI zelaNAnuM zarIra kSINa thatuM jAya che. sarva aMge saLInI upamAM lAyaka nAnA garbha sarakhA banI gayA. rAjAe pUchayuM ke, "kema gurAya che? tArA dehamAM he devI! kaMI duHkha che ?" rAjAe ghaNe Agraha karyo tyAre rudana karatI kahe che ke, "nibhAgiNa huM evo vicAra karuM chuM ke, "tamArA lehI vahetA Ata2DAnuM bhakSaNa karuM." rAjAe kahyuM ke, "he devI! tuM duHkha na lagADa, Aje ja te mATe prayatna karIza. rAjAe ekAMtamAM A vAta abhayane jaNAvI. teNe paNa mRgalAnuM mAMsa maMgAvI alatAne ghaNe pAtaLA rasa tenA para copaDAvIne zreNika rAjAnA peTa upara pATe sajajaDa majabUta baMdhAvI A pramANe calaNa pAse Asana sthApIne paTTane uThAvIne charIthI kApIne kahe che ke, "he prANapriye mA tampha najara kara, charIthI piTa kApIne zikAra karato kApI kApIne mAMsa Ape che, lAkSArasa copaDela hovAthI te paNa sArI mateSa pAmIne savAipUrvaka khAya che. rAjAne keTaluM dukha thatuM haze ema saMbhAvanA karIne ekadama mUccha pAmI. saMrahiNI auSadhithI A prahAranI rujha hamaNAM lAvIza e pramANe dhIraja ApIne-celaNAne saMtoSa pamADIne rAjA tyAMthI nIkaLI gaye. haju garbhamAMthI bahAra AvyuM nathI, te paNa jene A prabhAva cAlu thAya che, jarUra A pitAne varI he joIe, mATe dUrathI ja A tyAga ka ucita che. devIe ghaNA duHkha sAthe putrane janma Apyo. dAsIe rAjAne vadhAmaNI ApI, to tene aMga para pahelAM AbhUSaNe ApyAM. lAMbAkALanA gADha premanA marmane uccheda karavAmAM A nabha atiutkaTa che, ema mAnI calaNAe te bALakano tarata tyAga karAvyuM. have zreNika putranA darzananI AzAe prasUti ghare AdarathI AvI pahoMcyo ane kahyuM ke, "putranuM mukha mane batAvo." devIe kahyuM ke, "meM tene tyAga karyo che, eTale te paMcatatva pAmyA haze. bhayaMkara krodhathI bhRkuTIyukta bhAla karIne rAja kahe che- "arere ! garbhathI tatkAla janmela bALaka je haju pAka thA nathI, "Aho Shrutgyanam Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 ] prA. upadezamAlA gujarAtanA eTalAmAM tarata tyAga karavo te yuktiyukta nathI. te he pApe ! lakSaNa vagaranI eka mAtra kSaNArdhamAM tane AvuM pApa karavAnuM sujyuM? mArA vaMzamAM haju keTalA putro thayA che, te kahe. bhayaMkara thaelA zAjA e dAsIone krodhathI kahyuM ke, he dAsIe ! putra batAve, tame ene kayAM rAkhyo che? nahiMtara kAna, nAka nAza karIne tamAruM jIvita paNa nAza karIza. eka vRddhadAsIe bALakanI karuNA ane rAjAnA bhayathI azokavRkSanI chAyAmAM mUkelA putrane zreNikane batAvyo. (240) zarIranAM tejasvI kinA samUharUpa caMdrikAthI prakAzita azokavanamAM rahelA bALakane vaja ratnanA TUkaDA mAphaka ANIne pitAnA kheALAmAM dhAraNa karyo. dhAvamAtAne pAlana karavA arpaNa karyo. "azekacaMdra" tenuM nAma sthApana karyuM. kAraNa ke, azokavRkSanI chAyAmAM sthApana karela ane rAjAe tyAMthI tene prApta karela. A nAmathI prasiddhi pAmyo hato, paraMtu lekamAM te tenI AMgaLI kUkaDAe khAdhI ane TUMkI karelI hovAthI kaNika" tarIke balAte hate. have ujeNI nagarIthI pradyota AvIne koIka vakhate ghaNI senA-sAmagrIthI zreNukane gheravA nIkaLyA. ghaNe bhaya pAmelA rAjAne abhaye kahyuM ke, tame tenA moTA senika-samudAyathI bhaya na pAmaze. tene huM bhagADI mUkIza." te bIjA khaMDiyA rAjAo sahita Ave che, ema jANIne te samagra rAjA kayAM paDAva karavAnA che, te abhaya jANato hovAthI teo haju ahiM AvI pahoMcyA nathI, te pahelAM te bhUmimAM niSAnanA kaLaze daTAve che. have jevA te khaMDiyArAjA pitapitAnA sthAnamAM sthAna jamAvIne rahelA che. eTalAmAM zreNika rAjAne protanI sAthe atimahAna yuddha thayuM. tyArapachI koIka divase abhayakumAra mahAmaMtrI tenI buddhino bheda karAvavA mATe pradyota rAjAne eka lekha mokale, tamArA sarva khaMDiyA rAjAone zreNika rAjAe lAlaca ApIne phADI nAkhelA che, A vAta taddana sAcI che. e sa" ekaThA maLIne nakkI tamane zreNikane arpaNa karaze. A vAtamAM zaMkA hoya to amuka zAnA paDAvamAM (250) amuka sthAne chedAvIne tapAsa kAvaje." te dAvyuM te sonAmahora bharelA kaLaze joyA eTale pradyota ekadama palAyana thavA lAgyA. agnithI vRkSo baLI jAya athavA ukhaDI jAya, paraMtu pANInA pravAhamAM te mULamAMthI cAlyA jAya, tema nirmala buddhithI zatruo paNa mULamAMthI ukhaDI jAya che. tenA mAgane anusaranArA rAjAne zreNike pitAnA hAthathI veravikhera karyA. hajI nagarIe A jAgo pahecIne pradyotane sAcI pratIti karAve che ke, "he savAgI! A prapaMca ame nathI karyo, paraMtu A sarva karAvanAra abhayanI buddhi che. jyAre nizcaya thaye, tyAre koIka samaye pradyota rAjA sabhAmAM kahe che-"evo koI butizALI che ke, je abhayane mArI pAse lAve." te vAtanuM bIDuM eka gaNikAe jhaDapyuM "Aho Shrutgyanam Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra ane kapaTI vezyA-zrAvikAo [ 395 } ane kahyuM ke, "te mATe mANuM te sagavaDa Apa." te rAjAe mAgaNI pramANe madhyama vayanI sAta vezyAo temaja sahAyaka tarIke maTIvayanA purU ApyAM. vaLI ghaNuM saMbala-bhAta ApyuM. sAdhvI pAse jaIne kapaTa zrAvikAne abhyAsa karyo. zahera, nagara gAma vagere yAtrAsthaLe bhramaNa karavA lAgI. dareka sthaLe devone vaMdana ane khAsa karIne je je nagaramAM munio-zrAvako hoya, tyAM tyAM jAya. ghaNI prasiddhi pAmI. krama karI rAjagRhamAM pahoMcI. bahAranA udyAnamAM utarI, nagaranAM cetyonI maityaparipATI karavI zarU karI. ghara-caityanI pAripATImAM abhayakumAranA ghara-maMdiramAM praveza karatAM "ni sahi" moTA zabdathI bolavApUrvaka vidhithI gRhapraveza karatI vakhate AbhUSaNo paNa cheDI dIdhA. temane joI abhaye ubhA thaI AnaMda pAmI kahyuM ke, nisIhi karanAra zrAvikAnuM svAgata karuM chuM." gRha-ci batAvyAM, tyAM devavaMdana karyuM. tyArapachI abhayane paNa namIne kramasara Asana upara beThI. tIrthakara bhagavaMtanA. janmAdika kalyANaka bhUmione vinayathI namAlA zarIravALI, jina pratimAne mahAvinaya pUrvaka vaMdana kare-kAve che. "tame kayAMthI Ave che ane koNa cho? tenA pratyuttaramAM kahe che ke-ame avaMtimAM amuka vaNikanI bhAyIo chIe. temanuM mRtyu. thavAthI amane vairAgya thayA che, amArI dIkSA levAnI hovAthI gAme gAma ane tIrthe tIthe jaI caityone vaMdana ane yAtrAo karIe chIe. dIkSA lIdhA pachI paThanAdi kAryamAM vikSepa thAya, tethI tIrthayAtrA karI zakAtI nathI." abhayane te zrAvikAo pratye atizaya sAdharmika bhakti-bhAva utpanna thayo ane kahyuM ke, "Aje to tame amArA pariNA thAva. tyAre javAba Apyo ke, Aje te amAre kalyANakano upavAsa che. tyArapachI lAMbo samaya besI madhurI vAta karIne pitAnA sthAnake cAlI gaI. abhaya temanA guNethI prabhAvita thayo, bIjA divase abhayakamAra prAta:kALe ghoDA upara ArUDha thaIne ekalo ja temanI samIpe gayo. kahyuM ke, mAre ghare AvIne pAraNuM karo, tyAre teone abhayane kaba ke, "tame ja ahi pAvaNuM kara." abhaya vicAravA lAgyA ke, "je huM ahiM nahi vAparIza, te teo nakkI mAre tyAM nahiM Avaze." ema dhArIne temanA AgrahathI tyAM bhojana karyuM. te samaye A gaNikAoe jenAthI bhAna bhUlI javAya, aneka dravyo jemAM ekaThAM karelAM che, evuM madirApAna karAvyuM. uMghI gayA, eTale azvo joDalA mAM jaladI palAyana kAjo. bIjA paNa ghaNuM 2thA thaDA thoDA gAhanA aMtare sthApana karelA hatA. gema ratha-paraMparAthI ujeNamAM abhayane lAvIne gaNikAe savAmIne arpaNa karyA. tene abhaye kahyuM ke, "AmAM tamAruM pAMDitya kayuM gaNAya ke, amane chala-prapaMca karIne atizaya mahAmAyA karIne mane ThI, tevI mAyAthI te jagata ThagAI raheluM ja che. je mATe kahevAya che ke-"je amAnuSI-jAnavaranI jAtavALI evI strIone vagara zIkhave paNa caturAI dekhAya che, te pachI je bhaNavelI, keLavelI, pratibadhdhatI "Aho Shrutgyanam Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] prA. upadezamAvAne gujarAnuvAda hoya, te mATe te vadhAre zuM kahevuM? kAyala e AkAzamAM uDavA pahelAM potAnA baccAMone (kAgaDa) bIjA pakSIonI sAthe piSavA mATe rAkhe che, jayAM te pivAya che. saMkaTanA samayamAM potAnI navI matine ucI banAvanArI mahilA svabhAvathI ja cANakayanA vakra-chetaravAnA bhAvathI caDiyAtI che. harie kAminI (hinI) nuM rUpa karIne gaurInuM haraNa karanArane hara (mahAdeva)nI karuNAthI bALa hato. tene sarakhI strIo hoya che, to zuM kahIe? A pramANe kapaTathI ane te paNa dhamakapaTathI lAvavAmAM tamArI paMDitAI khullI thAya che, te vagera abhaye kahyuM. tyArapachI teoe abhayane tevA tevA vacanathI bAMdhI lIdhe ke, jethI potAnA rAjayamAM javA mATe eka DagaluM paNa na bharI zake. zreNikanI bhANeja ane vidyAdharaputrI jenAM lagna pUrve abhaya sAthe thayAM hatAM, te atyAre zivAdevI pAse tenAM vidhi-vidhAna sAcavavA rahetI hatI. koIka kAe tenA upara beTA ALa caDAvavAthI kADhI mUkelI, jethI tyAM zivAdevI pAse rahelI hatI. have zaMkA dUra thavAthI abhayakumAra tenI sAthe ghaNA lAMbA samaya sudhI helo che. (A hakIkata vistArathI upadezapadanA gUjarAnuvAda patra 127mAMthI joI levI.) tyAM nivAsa karatA evA abhayakumAre AvatI rajA pAsethI cAra varadAna prApta karyA hatAM, te hAla rAjA pAse thApaNurUpe rAkhI mUkelAM hatAM. lekhavAhaka-dUta lohabaMdhanA zaMbalamAM lADavAmAM evA dravya mizrita karI gaI nAkheluM ane tethI daSTiviSa sarSa utpanna thAya che, te akSayakumAre kahI ApyuM, jethI prathama vapaThAna caMDapradyote ApyuM. analagiri hAthI tenA bAMdhavAnA staMbhathI chUTI ga ane atimanmatta thavAthI pAcho kabaje Avato na hatuM. rAjAe ajayane pUchayuM ke, "A viSayamAM zuM karavuM? tyAre jaNAvyuM ke, bhadrAvatI hAthaNI upara ArUDha thaela vAsavadattAputrI sahita vatsarAja gAyana kare, te te hAthI vaza karI zakAya te pramANe karyuM. te pramANe gAtAM gAtAM hAthathI pakaDIne hAthI bAMdhavAnA taMba pAse hAthIne lAvyA, eTale bIjuM varadAna maLyuM. vAsavadattAne gIta zIkhavavA mATe udAyanane banAvaTI hAthInA prayogathI ujeNIne lAvyA. jevI rIte paDadAmAM rAkhI saMgIta zIkhavato hato. aMdha che, barAbara zIkhatI kema nathI ? "tuM kuSThI che " paDado khAlI ekabIjAnI daSTio ekaThI thaI, nehavALA thayA pachI analagiri hAthIne vaza karI bhadrAvatI hAthaNI upara besIne pitAne ghare gayo. jevI rIte kauzAMbI namarIe gayA, te vizeSa adhikAra (upadezapada vagere) anya graMthothI jANI le. jatAM jatAM teNe A pramANe kahyuM, te jANavuM. "kAMcanamAlA, vasaMtaka, ghoSavatI, adbhavatI hAthaNa, vAsavadattA ane udAyanane sAtha jAya che." "Aho Shrutgyanam Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhaye karelI varadAnanI mAgaNI [ 397 ] kaIka samaye ujeNImAM rAkSasI ani utpanna thaye. ke je pathara, ITa paNe bALI mUkato hato. A pramANe bhayaMkara nagara-dAha utpanna thayo. rAjA vicAra che ke, atyAre ahi ke azubha upadrava AvI paDI che. abhayane pUchayuM ke, "A upadrava-vinAzane ze upAya? tyAre abhaye kahyuM ke, "jANakAra lokonuM evuM kathana che ke, luccA pratye luccAI, jheranuM auSadha jhera, ThaMDIthI pIDAelAne jema agni tema agnine zatru agni jANa. bIje judI jAtane agni pragaTa karyo, eTale te prayAgathI agni olavAI gaye. A pramANe rAjA pAsethI trIjuM varadAna prApta thayuM. eka vakhata ujeNImAM bhayaMkara rogacALo utpanna thayo. jayAre abhayane upAya pUche, tyAre te pratyuttara Ape ke, "aMtApuranI beThaka sabhAmAM zRMgAra pahelA dehavAlI ane vAbhUSaNathI sajaja thaelI sarva zo tamArI pAse Ave ane je koI tamane pitAnI dRSTithI jite, te mane jaNAve. te pramANe karatAM zivAdevI sivAya sarva rANIoe nIcuM mukha karyuM. eTale rAjAe abhayane kahyuM ke, "tArI nAnI zivAdevI mAtAe jityA eTale abhaye kahyuM ke, "eka ADhaka pramANa bali grahaNa karI, varahitapaNe rAtre te kaIka gavAkSa Adi sthaLamAM bhUta ubhuM thAya, tenA mukhamAM bali-kUra pheMke." tema karyuM eTale aziva-upadrava zamI gayA. tyAre cothuM varadAna miLavyuM. abhI vicAryuM ke, pArakA ghare keTalA divasa sudhI rokAI rahevuM? - have AgaLa vAyadAnenI thApaNa rAkhelI te rAjA pAse mAge che. te A pramANe- analagiri hAthI 52 A5 mahAvata bane, agnibhIru rathamAM lAkaDAM bharIne zivAdevInA khoLAmAM besI huM agnimAM praveza karuM." AvI mArI chellI IcchA che, to ApelA vacananuM pAlana karo. have prote vicAryuM ke, abhaya pitAnA sthAne javA utkaMThita thayA che. eTale moTe satkAra karavA pUrvaka ane visarjita karyA. (300) tyAra abhayakumAre kahyuM ke "tame mane dharmanA bAne kapaTathI ahIM Ave che, je huM divasanA sUryanI sAkSIe bUma-barADA pADatA tamane nagaraloka-jamakSa badhIne abhaya nAmane jAhera ka na harI jAuM', te mAre agnimAM praveza kare." AvI pratijJA karIne rAjagRhamAM pahoMcyA. keTalAka divasa tyAM rokAIne pachI samAna AkRtivALI me gaNikAputrIone sAthe laIne vepAra karavA keTaluMka kariyANuM sAthe laIne vepArIne veSa dhAraNa karIne ujeNImAM apUrva durlabha padArthono vepAra zaru karyo. rAjamahelanA mAge rahevAno eka baMgale zA. pradyota rAjAe koIka divase vizeSa prakAra vastrAbhUSa nI sajAvaTa karelI te baMne suMdarIone gavAkSamAM rahelI dekhI. vizALa ujajavaLa prasanna daSTithI baMnee rAjA tarapha daSTi karI. tenA cittane AkarSavA mATe maMtra samAna be hAtha joDI aMjali karI. tenA tarapha AkarSAme te rAjA potAnA bhavana tarapha gayo. parastrI-lupatAvALA rAjAe temanI pAse dUtI mokalI. kopAyamAna thaelI "Aho Shrutgyanam Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 398 ] prA. upadezamAvAne gUrjaranuvAda evI te baMnee dAsIne hAMkI kADhatAM kahyuM ke, "rAjAnuM caritra AvuM na hoI zake." pharI bIjA divase dAsI AvI prArthanA karavA lAgI. te roSavALI temaNe tiraskAra karyo. ane pachI kahyuM ke- AjathI sAtamAM divase amArA devamaMdiramAM yAtrA mahAtsava thaze, tyAM amAre ekAMta meLApa thaze, kAraNa ke, "ahiM amAruM khAnagI rakSaNu amArA bhAI kare che." have abhayakumAra pradyotarAjA sarakhI AkRtivALA eka manuSyane gAMDo banAvIne lokone kahyuM ke, "A mArA bhAI devage Ama gAMDA banI gayA che, huM tenI havA-auSadhi-cikitsA karAvuM chuM, bahAra jatAM rokuM chuM, te paNa nAsI jAya che. vaLI raDAroLa karatA uMcakIne tene pAcho lAvuM chuM. " are ! huM caMDapradyota rAjA chuM. A abhayavepArI mAruM haraNa kare che." e pramANe lokone vizvAsamAM lIdhA. sAtamA divase te gaNikA--putrIoe dUtI mokalAvIne ema saMdeze kahevarAvyo ke, "rAjAe madhyAhna samaye ahiM ekalAe ja AvavuM." kAmAtura rAjA pariNAmane vicAra karyA vagara gRhamavAsanI kSitti dvArA AvyA. AgaLathI karelI goThavaNa pramANe majabUta puruSoe tene sakhata bo. palaMgamAM sUvAthI divasanA samayamAM ja buma pADatA hovA chatAM abhaye kahyuM ke, "A gAMDA bhAIne vighanI zALAmAM laI jAuM chuM.' e pramANe asaMbaMdha bolatA rAjAne vAyu sarakhI gativALA azvo joDelA rathamAM besArIne jadI rAjagRhamAM pahoMcADyo. zreNika rAjA tasvAra ugAmIne tenA tarapha mAravA roDe che, tyAre abhaye temane rokayA. "tyAre zuM karavuM?" ema pUchatAM kahyuM ke, "A mahAprabhAvaka ane ghaNA rAjAone mAnanIya che." mATe sAro caskAra karIne temane temanI nagarImAM pahoMcADavA. tema karavAthI baMnene aneka vRddhi pAmyA. rAjakoSanI vRddhine udhama karatA abhayakumAranA divase pasAra thatA hatA. keTalAka divasa pachI lokonAM netrane caMdra sarakhA AhlAdaka evA haa-vihala nAmanA joDalA putra celaNAne jagyA. moTA thayA pachI te baMne putra pitAnI sAthe thAyavADIe jAya, tyAre atisuMdara vasANA mizrita ghIthI bharapUra madhura rasa-AsvAdavALA, zuSa-zarIrapuSTi karanAra, uttama sAkarathI banAvelA lADuo ane bIjA khAdyapadArtho savAre nAsto karavA mATe mAtA mokalatI hatI, jyAre bIjA keNika mATe te saneharahita cittathI ravAda vagaranA ochA ghIvALA apALavALI sukhaDI vagere anAdarathI mokalAvatI hatI. eTale pitAnA virAjubhAvathI keNike vicAryuM ke, Ama pitAjI ja karAve che. pitAne kaMI paNa karavA azaktimAna kharAba manavALe pitA upara roSa vahana karatuM hatuM. have kaIka divase zreNika rAjAe rAjyalakSamI abhayane ApavAno vicAra karyo. (325) abhayakumAra te jinezvara bhagavaMte kahetI dIkSA grahaNa ka2vAnA manavALe hato. tethI bhagavaMtane pUchayuM ke, "he bhagavaMta! A bharatakSetramAM muguTa, alaMkAra dhAraNa karanAra rAjAe sAdhupaNuM aMgIkAra karaze ? bhagavaMte tene kahyuM "Aho Shrutgyanam Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika - abhayakumAranI kathA [ 39 ] ke, tevA chellA zArSi udAyana rAjA thaze. te prApta thatA rAjAne tyAga karI pravajyA levAne udyama karavA lAgyo. paraMtu zreNika rAjA abhayane dIkSAnI anumati haju ApatA nathI. eka vakhata zreNika aMtaHpura sahita, bhagavaMtane vaMdana karavA mATe gayA. pAchalA divase pAchA pharatA hatA, tyAre mArgamAM cetakaNAe nalInA kinArA upara ThaMDInA divasomAM kAussagna-sthAne rahelA eka atitIvra tapa tapatAM uttama tapasvIne joyA. zatre zreNikanI zayAmAM sUtelI cetavaNAnI eka bAhulatA godaDAnI bahAra koI prakAra rahI gaelI ane ThaMDI thaI gaI. sakhata ThaMDI RtumAM pavananI laherothI tene hAtha khaDA rUvADAvALe thaI dhrujavA lAgyA. tyAre divase khela ughADA tapasvIne yAda karI bolavA lAgI ke, "temanuM nadIkinAre zuM thatuM haze ?" A zabdo sAMbhaLIne zreNika rAjA vicAre che ke, "Ane premI koI parapuruSa have joIe. are! durjananA caritra mAphaka strIonAM caritrane dhikkAra thAo. mukhethI maka sarakhuM mIThuM vacana bolanArI hoya, paraMtu hRdayamAM te mahAbhayaMkara sarSanI dADhAnA sakhata DaMkha sarakhI hoya che. saMtApa ApanAra saMsAramAM kaMIkane vizrAMtinuM sthAna hoya to nehALu patnI hoya che, paraMtu kopAyamAna sapanA phaNAnI bhayaMkara AkRti sarakhI evI te strIothI sayuM. tuccha havabhAvavALA durjano sAthenI maitrI kevI hoya che, te ke asthira hoya che. vAyarAthI laherAtA pragaTa kaijAnA vastranA pahalavathI vadhAre caMcaLa hoya che, tyAre AkAzamAM navIna meghano ADaMbara athavA saMdhyAnA raMge capaLa hoya che? nA, nA, nA. priyane viSe patnIne prema te sarvanI caMcaLatA karatAM vadhAre capaLa thaIne javAvALo hoya che. AvA AvA strIo ane calaNA saMbaMdhI khoTA vikathA karavAmAM vyAkuLa thae te zreNika prAtaHsamaye jaga...bhunI payuM pAsanA karavAnI AzAe prayANa karavA taiyAra thayA. ajayane bUma pADIne kahyuM ke, "huM kahuM te mArI AjJA-pramANe ka2vuM. aMtaHpuramAM jaIne aMtaHpura sahita samagra sthAna saLagAvI mUkavuM. huM atyAra jaI rahela chuM, te A mArI AjJAne hamaNAM tarata ja amala kara ke, jethI baLI maratI te sarvenA karuNa rudana-kavara huM jAte ja sAMbhaLuM." have abhaya vicAra kare che ke, "beTI kalpanAnA vikalpayukta buddhithI A AjJA pitAjI Ape che, paraMtu kapa pAmelA A paNa vicAratA nathI ke roSe bharAelAne prathama je buddhi thAya che, te pramANe kArya na karavuM. ane je te kArya karAya te tenuM phaLa suMdara na pariName. ekaluM mAtra zravaNa kareluM hoya te na svIkAravuM ke, je ApaNe pratyakSa na khala haya, kadAca pratyakSa dekhyuM hoya te paNa yuktAyuktane lAge vicAra kara. have huM paNa atyAre bIjuM zuM karuM? zAstronA artho bhaNelA paMDitane paNa che bAjuthI vacamAM evI bhIDa AvI paDe che ke, je cittamAM sukha utpanna karatuM nathI. nathI te grahaNa karazatuM ke nathI te choDI zakAtuM. "Aho Shrutgyanam Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f 400 ] prA, udezamAlAno gUjarAvAda have abhaye eka jINu zALA hatI, temAM mATI vALAzreNI tema ja moTA goTegoTA dhUmADAnI paktithI AkAza pUzatA hoya tevA agni saLagAbyA. rAja paNa pAchaLa pAchaLa zvete jotA bhagavatane va'jaina mATe jatA jatA citavavA lAgyA ke, huM cellaLe! te' pAte karelA karmanuM phaLa have bhAgava.' ghaNI utAvaLathI prabhunA caraNa-kamaLamAM praNAma karIne pUchyuM ke, 'he svAmI! callaNA eka ke e pativALI che ? te Apa pharamAve. bhagavate eka pativALI kahI, eTale ekadama vegathI uDIne cAlatA cAlatA pazcAttApAgnithI maLatA cittavALA vicAravA lAgyA ke, are ! nirdegI janmavALA meM A zu karyuM! calaNA mRtyu pAmI, eTale mArA jIleka pazu AthamI gayA. vagara vicAryuM kAya karanAra adhama leAkamAM zirAmaNa heya, tenA mastakanA zi'gaDAM samAna, A ane paraleAkanA duHkhanA nidhAnabhUta, asAdhAraNa duHzAna huM pAmyA. " parIkSA karyA vagaranuM kArya siddha thAya te paNa sajjanA tenI prazaMsA karatA nathI. atizava parIkSA pUrvaka karela ane kadAca te kAya' nAza pAme, te pazu vageAvanAra thatu nathI." (350) have abhaya pappu jagaprabhunA cakSukamaLanI payu pAsanA karavA te dizAmAM sAme AvyeA. tene rUkhIne zreNike pUchyu* ke, he ke teM zu' yu ?" abhaye kahyu... ke, 'ApanI AjJAnuM koI kadApi apamAna kare kharA?' bhaya'kara javAlA-- gnimAM calaNAdika rANIbene saLagAvI mUkI! he duSTa ceSTAvALA! tu' temAM kema na peThA ? huM calaNA ! huM teA marI ja gayA.' e pramANe zreNike kahyuM, eTale abhaye hyuM ke, ' ATalA ja mAtra pratyuttaranI huM rAha jeyA ja karatA hatA. vIrabhagava`tu jevAnuM zaraNu DrAya, pachI zA mATe mAre agnimAM praveza karavA paDe? bhaDabhaDa karatA mahAdAvAnala sarakhA sa'sArathI jagatprabhunI sahAyatAthI zu huM Aje paNa temAMthI bahAra nahi nIkaLI zakIza? te A pramANe pAte maLI maraze ema na jANutA pataMgiyA dIvAnA agnimAM jhaMpalAve che. te ja pramANe peAtAnuM maraNu na jANanAra mAchalI pazu leAhanA kAMTA para alpa coMTADeluM mAMsa khAvA jAya che. jayAre jagatamAM indriyanA viSaya ane kAmalegA bhayakara ApattisamUha ApanAra che--ema jANavA chatAM paNa cheADI zakAtA nathI. kharekhara A mAhane prabhAva ghaNe! gahana che." tamAruM sava' 'tapura sava ApattithI rahita thayuM che ane kSemakuzaLa vate che. tyArapachI jhurAtA haiyAvALA zreNika dhare gaye. have zreNika AjA vicAra kare che ke, 'abhayakumAra te niSphalaka sayama-sAmrAjya maheNu karI cUkayA che, te have kANikakumArane rAjya ApavAnI dhAraNA kare che. kANika tA rAjya maLavAthI sukhI thavAnA che. oDale janmelA hallane divyahAra ane secanaka hAthI virhallane ApyA. A baMne ratnenuM mUlya eka ekanu rAjya jeTaluM "Aho Shrutgyanam" Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keSike pitAne kedI karyA ( 41 ) gaNAya che, te teo baMne A hAra ane hAthIthI kIDA karatA mArgamAM zobhA pAmI rahelA che. abhaye dIkSA lIdhI, eTale tenI mAtA sunaMdA paNa dIkSA levA taiyAra thayA. eTale tenI mAlikInI be divya kuMDa ane divya vayugala ane hala-viharalane ApyA. eTale teo baMne bhAIo mahAvRtivALA thayA ane jANe sUrya ane caMdra hoya tema adhikatara kAMtithI zemAM pAmavA lAgyA. - have koIka samaye keNike pitAnA gherathI rAjaya meLavavA mATe utAvaLI cittakRttivALA thaI kAladika daza duSTamativALA kumAra sAthe gupta maMtraNA karI ke, A vRddhapitA maravAnI aNI para hovA chatAM rAjya ApatA nathI, te temane bAMdhIne rAjya savAdhIna karI ApaNe agIyAra bhAge vahecI levuM. pApAnubaMdhI puNayanA hadayathI teoe koNikanI vAta svIkArI. eTale koNake pitAne bAMdhIne kedamAM pUryA. kara pariNAmavALA keNike aMgopAMga evA jhakaDIne nigaDa-beDIthI majabUta bAMdhyA ke casakI zake nahiM. tyArapachI lajajA vagarano maryAdA mUkIne jAte ja za5 para caDI beThA, tevA viSayone namaskAra thAo ke, "jemAM pitAnA vadhanI buddhi thAya che. -madirAthI matta thaelA mAtAne paNa priyA kahIne bolAve che. aha5savavALAhInasattvavALA AtmAo abhaya bhakSaNamAM sukha, athavA mAtA-bhaginI bhegavavAmAM tathA pitAne paribhava karavAmAM athavA rAjya vaDe karIne sukha mAnanArA thAya che. savAra-sAMja baMne sayA-samaye haMmezA pote se cAbukanA mAra mAre che. jADelA pitAne bhajana-pA paNa ApavAnA baMdha karAvyA che. tyArapachI cehalA AvIne jALiyAnA gavAkSathI potAnA lAMbA kezapAzamAM saMtADIne je tucha bAphelA aDada laI jatI hatI, te phekatI hatI. caMdraprabhAnAmanI madirA manohara kezanA pATalAmAM palALI laI jatI hatI. te prAphikane chetarIne AkAza-mAgathI ApatI hatI. ThaMDA pANInA khAbAthI te pIDA zamAvate hato. te gayA pachI dareka samaye ema bhAvanA bhAva hate ke - "pote karelAM duSkarmane A vipAka-udaya mane Avela che. madizA-mizrita jaLapAna karavAthI kaMika vedanA zAMta thAya che, tema cAbukanI pIDA veda nathI, mAtra cittanuM dukha vede che. have keNika rAjA kaMIka samaye pitAnI padmAvatI patnInA udAyI putrane khoLAmAM sADI jeTalAmAM jamate hatuM, teTalAmAM bALaka thALamAM mUkate hate, bALakane pIDA thaze jANa rAjAe thALa khaseDyo nahiM, mUtra-mizrita jana dUra karIne bAkI heluM bhojana khAya che. tyAre rAjA celAne kahe che ke, "he ammA! A bhulanamAM bIjI koIne paNa putrano prema nahiM haze jeTalo mane udayI upara che. tyAre mAtAe keNikane kahyuM ke, "he dukhapUrvaka jamela ! tuM jANe che, tema sarva dhruva hetuM nathI. tArA pitAne tArA5ra je neha hatuM, tene aTapa chATe paNa tArAmAM "Aho Shrutgyanam Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 402 ] prA. upadezamAlAne gUzanuvAda te neha nathI, aticamakelA cittavA athAre pharI mAtAne pUche che ke, "A vAta kevI rIte ghaTI zake? pitA upara goLapApaDI mokalelI te haju paNa Aje bhUlAtI nathI. have mAtA kahe che "he putra haju tArA dhaMturo Aje payu pitA uparathI utA nathI. pitAno tuM e verI che ke, A eka pragaTasatya mota hakIkata che. tuM jyAre bALaka hatuM, tArI aMgulImAM kIDA paDelA hatA, tenI tene pArAvAra vedanA thatI hatI, tuM moTethI devAnuM kSaNavAra paNa baMdha rAkhatuM na hatuM, kharAba parunI durgadha mAratI hatI, tevI mAMgaNI chatAM pitA tane bilakula cheDatA na hatA. jyAre te agiLI pitAnA mukhanI pilANumAM rAkhatA hatA, tyAre pIDA zAMta thatI hatI. A pramANe rAte baMdha rAkhavA mATe haMmezAM tane meLAmAM ja besADI rAkhatA hatA. ATaluM tArA mATe karanArane ke kutadana! te bahu sAro upakAra karyo che. upakAra karanAra upara upakAra kara, apakAra karanArano apakAra karavo te te saMsAramAM Apa-le karavAno sAmAnya vyavahAra che. tenI kazI prazaMsA karavAnI hotI nathI, paraMtu apakAra karanAra upara upakAra kare ane upakAra karanAra upara apakAra kara, to te sapuruSa ane kupuruSomAM ziromaNI bhAvane pAme che. A sAMbhaLIne ekadama upazAMta thaelA viravALe keNika vicAravA lAgyuM ke, are ! nibhagI evA meM pitAjIne AvI viDaMbanA karI." te have huM jAte tyAM pracaMDa lohaDagara laIne ja jAuM ane temanI eDInA so TUkaDA karI kedakhAnAmAMthI mukta karI pitAjInI kSamA mAguM' hAthamAM moTA pracaMDa lehadaMDa laNane je koNika jAya che, tyAre pratihArI zreNikane kahyuM ke, "rAjA utAvaLe utAvaLe lehadaDa laIne Ave che. praharaNa vagaranA karatavALA Apane te anArya putra. A sAMbhaLIne zreNikA Ama vicAravA lAgyAkaIka kharAba rItinA mArathI e mahApApI Aje mane mArI nAkhaze, te gAMTha cheDIne tApUTa jheranuM bhakSaNa karI lauM." te pramANe karavAthI kSaNavAramAM te caDyA -vagaranA thaI gayA. AvI sthitimAM keNika rAjAne dekhe che. temanA jIvitanI jema hanI bahe bhAMgI nAMkhe che. yaMtra, taMtra, maMtra, mahAauSadhi, mUlikA vagereno prayoga karI jIva lAvavA prayatna kare che. jayAre jIvamukta thaelA pitAne jemA, eTale moTI pika melI rudana karavA lAgyA. ati virAvane kALa vItI gayA. atyAre te nehane kALa che, te samaye mArI hAjarImAM pitAjI paralokavAsI thayA, aho ! mArA pApa kevI paraMparA che. zreNika kSAyika samyagdaSTi ane devAdhideva para atyaMta bhaktiA hevA chatAM paNa viDaMbanAthI mRtyu pAmyA. ahA! devanI gati kevI vicitra vilAsavALI che ! vaLI deva kevuM che ke-" mugalo pAza-baMdhanane chedIne phUTa racanAvALI jALane baLAtkArathI bhAMgIne vanamAM dUra gayA, te tyAM dAvAnaLanI ani-zikhAnA "Aho Shrutgyanam Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikanuM maraNu [ 403 } bhaDakAnA bhayaMkara samUhathI pakSu vanamAM bahu dUra nIkaLI gayA. vaLI zikArInA mANunA viSayamAM Avyo, te tyAMthI paNa ghaNA vegathI phALa mArI, khANuM cUkAvI doDavA vArA. mATalA saTamAMthI pAra pAmavA chatAM doDatAM doDatAM kUvAmAM paDayA. saMkaTasamayamAM cAhe teTale udyama kare, paraMtu daiva pratikULa hAya, tyAre puruSAtha paNa niSphaLa thAya che. zreNika mRtyu pAmI prathama narakanA prathama sImaMta nAmanA pATaDAmAM 84 hajAra vanA aAyuSyavALA nArakI thayA. tyAMnuM AyuSya pUSu thaze, eTale tyAMthI nIkaLI bharata-kSetranA mugaTaratna samAna padmanAbha nAmanA bhAvI cAvIzImAM prathama tItha karapaNe utpanna thaze. tenI maraNettara kriyA karyAM pachI kANike atizaya zaeNkagratA dehavALA have zajagRhamAM rahevA mATe paNa kaTAnyA, jethI AjagRha nagara kreADIne navIna 'paDha-pRthvImAM ca'pApurI vasAvIne tyAM rahevA lAgyA. gheADA, ratha, hAthI, pAyadaLa sainya vagere ghaNu ekaThuM karI hamezA rAjya vahena kare che. kAika samaye peAtAnI ghaNI ja satyAdika vizeSa sAmagrI dekhIne khATA abhimAnathI gherAele abhimAna-hasti para mArUDha thayA. kAIka samaye bhagavatanI dezanAmAM sAMbhaLyu ke sadA pApa karanAza jIvA nIcenI sAta pRthvImAM utpanna thAya che. (400) keNike bhagavaMtane pUchyu ke, he bhagava'ta! AvatA bhavamAM mArI utpatti thayAM thaze ! bhagavate kahyuM ke, 'tu chaThThI pRthvImAM jaIza ? keANika-he bhagavaMta! huM... srAtamImAM kema na jaIza! mArAmAM zI nyUnatA che?" svAmI-mahApazrcita-mAra'la karanAra cakrIe ja tyAM jAya. kihe svAmI ! zu' huM. cakrI nahi thaIza ? . svAmI-nakkI na ja thaiza. 14 ratA hoya, te ja cha khoDa bharatane svAmI i zake che. tyArapachI kANike kutrima-manAvaTI cauda ratnA tathA hAthI vagere taiyAra mAvAmAM dakSiNa bharatApanI sAdhanA karI. have bAkInA uttara bharatApa sAdhavA atizaya utkaMThita thayA. te tak prayANa karI tamisrA guphAnA dvAramAM kRtamAla nAmanA devane melAve che. hai daiva ! tuM vighna karyA vagara jaldI utarApa maphta jitavA mATe daravAne khela. hu teramA cakravartI utpanna thaye chu, te tuM jANatA nathI? tyAre te rave kANikane jaNAvyu ke, ' avasarpiNImAM e-chakkA arthAt cha-duM khAra ja cI thAya che ane te tA thai gayA che. mAnmatta cittavALA tu karyAMthI TapakI paDayA. tyAre kANika kahyu` ke, mAra mAsanA abhivRdhdhita varSamAM tera mAtra jema thAya che, tema bAra cakrI thAya che, pachI huM temAM thAuM temAM zuM agatu che! kRtamAla ve karyuM ke, ATalA lAMbA kALamAM atyArasudhI kAi culAmAsanI jema temA cakravartI yA nathI, tema DAIe kahyu' nathI ke, 'tu have temA cakrI thavAnA che. ' . "Aho Shrutgyanam" Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 44 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAvAda tu zikSApAtra che--ema jaNAvIne tene hama bAjI mArIne kSaNavAramAM nIce pADIza. tyAM mRtyu pAmI, raudra pariNAmavALA tarata chaThThI narakapRthvIe gayA, jyAM bAvIza sAgarApamanuM AyuSya leAmavaze. tenA zaya para sAmAdikAe zreSTha zrAvaka evA udAyI rAjAne sthApana karyo. kAcanA sthAnamAM jema maNiratnane tema te hIza samAna ukAryo zAne rAjagAdI para sthApana karyo. je pitAne ativallama hatA, evA kANika putre pitAne ahi vi'ibanA pamADI mArI nAkhyA, te pachI samaju DAhyA ene tattvathI putra para sneha rAkhave kevI rIte caigya gaNAya ? (414) have mitradvAra mAzrIne kahe che-- luddhA sakajja-turiA, suhiNo'vi visaMvayaMti kaya - kajjA | jaha caMdaguttaguruNA, pavtrayao ghAio rAyA // 150 // potAnA svArthanAM kAryo karavAmAM utAvaLA, temaja jemanAM kAryo siddha thaI gayA che, tevA vajane-mitrA paNa viparIta-kakSaTA banI jAya che. je pramANe cadramuptanA guru cANakaye pavata rAjanA sthA saryA pachI dhAta kAbyA. (150) gAthAneA bhAvAya caMdragupta ane cANakayanI kathAthI samajAze, te A pramAthe-- pAmara leAkeAnA manane AnaMda ApanAra caNuka nAmanA gAmamAM caNI nAmanA brAhmaNa jainadhama pALatA hatA. puruSanAM samagra lakSaNa ANunAra evA AcAya bhagavata tenA ghare padhAryAM, kAI prakAre vihAra karavAnA srajoga na hovAthI tenA ghare rAkAyA. tenA ghare dADha ugelI hoya tevA dAha-sahita putra janmyA, tene gurunA caraNamAM page lagAye. te gurumahArAjathI upayAga--hitapaNe melI javAyuM ke A rAjA thaze.' ema jANI pitA vicAravA lAgyA ke-- * mArA zrAvakanA ghare janmelA rakhe rAjA thaI dugati pAme. ' eTale pelA ugelA dADha dAMta ghasI nAkhyA, ane te vAta AcAya ne kahI. jene je prakAre thavAnuM hoya che, tene te pramANe ahi ja sava thAya che.' ge pramANe manamAM vicArIne jaNAvyuM ke, 'rAjAnA pratinidhi carakhA ja-- rAjA samAna ja thaze. ' caNaputra hAvAthI 'cANakaya' evuM nAma satra prasiddhine pAmyuM. sArtha takSaNA dhAraNa karanAra evA te mATA thavA lAgyo. bAlabhAva pUju thayA pachI jaldI coka vidyAnAM sthAnAnA pAra pAmI gayA. bAlyakALamAM paNa zrAvakapaNAnA sa'kArathI bhAvita thayA hatA. tene anurUpa atisaraLa pariNAmI brAhmaNuva'zamAM janmelI eka kanyA sAthe teNe lagna karyu. tyArapachI mAnada sahita rahetA ane tevAM AkarAM pApa kAryo cheDavAmAM udyama karatA hatA. have kAIka samaye tenI bhAryAM pAtAnA pitAnA ghare mAMgalika mahatsava kArya - prasage ghaNA lAMbA samayathI gaelI na hovAthI ati utsAha-pUrvaka gaI. te samaye zrIjI lagna karatI baheneA AvI hatI, paraMtu teeA sArA dhanavAna kuLAmAM paraNelI "Aho Shrutgyanam" Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdragupta ane cANakayanI kathA [ 405 ] hovAthI prauDha-uttama sArA alaMkAro paherIne AvelI hatI. "zatru-parSadAmAM prasaMga pADavo suMdara che, zUnya a25mAM nivAsa karavo sAro che, paraMtu nirjana manuSyanI sAthe maitrI karavI kadApi sArI nathI." kharekhara vaibhavahita patine pitAnI patnI paNa tyAga kare che. sarvAne apUrNa evI amAvAsyAnI zatri caMdra sAthe saMbaMdha kare kharI ? e kahevatane anusarIne tenA sarva parivAre cANakyanI patnIne nirdhana pativALI hovAthI atizaya apamAnita karI, samRddhivALI bAkInI bahene gRhadevatAnI jema pu5, tAbUla, vastro, zaNagAra AdithI potAnA zarIrane suMdara banAvIne prasaMge AnaMdathI bhramaNa karatI hatI. eka mAtA tathA eka pitA hovA chatAM huM temanAthI parAbhava pAmI. "jagatamAM eka vaibhavane choDIne bIje kaI padArtha valabha hetuM nathI. jenI pAse saMpatti hoya, te na Ape te paNa te vahaebha jaNAya che. meruparvata suvarNanI saMpattivALo hovAthI sUrya tenI pAse pAse thaIne zrama kare che. vibhAvavALAne sarva dAsa thaInamana kare che, nirdhana manuSyane koI mANasa namato nathI. tema ja jenI pAse kaLArUpI vaibhava hoya, tenA viSe paNa loko jahadI prabhAvita thAya che. A pramANe manamAM roSa dhAraNa karIne cANakayane ghare AvI rudana karavA lAgI. jyAre cANakaye khUba dabANa karI pUchayuM, tyAre tene sarva vRttAnta kA. "bhUkha lAgI hoya tyAre bhaNeluM vyAkaraNa khavAtuM nathI, tRSA lAgI hoya tyAre kAvyarasanuM pAna tRSA chIpAvatI nathI, chaMdazAstra jANavAthI keInA kulano uddhAra thaI zakate nathI, game teTalI bIjI kaLA, jemAM dhana upArjana thaI zakatuM nathI, te kaLAe niSphaLa che. mATe suvarNa-dhana upArjana kara." strIono parAbhava asahya hoya che, eTale te ja kSaNe te dhana zodhavA mATe taiyAra thaye. te samaye pATaliputramAM naMdarAnA brAhmaNane dakSiNA ApatuM hatuM. te tyAM gaye. tyAM pahelAM thaelA krama pramANe naMdarAjAnAM sarva Asano kArtika amAvAsyAnA divase niyata karI sthApana karatAM hatAM. temAM je prathama Asana hatuM, tyAM tevA prakAranI lagnazuddhi hatI. te dhArIne te ekadama te upara besI gaco. to eka siddhaputre kahyuM ke- AvelA A brAhmaNe naMdanA vaMzanI sarva chAyAne pagathI cIpIne AkramI che. eTale dAsIe tene kahyuM ke, "he bhagavaMta! tame bIjA Asana upara bese." "bhale tema thAo"--ema kahI tyAM pitAnI kuMDikA-(kamaMDala)nI sthApanA karI, trIjA Asana upara daMDa, cothA Asana upara gAriyA, pAMcamA Asana upara brahmasUtra, e pramANe ghaNu Asanane rokatAM te brAhAzune dhIThe jANa apamAnita karI vidAya karyo. "haju dezAMtaramAM javA mATe prathama pagaluM mAMDuM chuM, tyAM Ama thayuM. te samaye nirbhaya thaI niHzaMkapaNe ghaNA loko samakSa ema bolavA lAge kekoza ane sevakothI jenuM mUla majabUta che, putra ane panIothI jenI zAkhA "Aho Shrutgyanam Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 406 ] prA. upadezamAtAnA gUrjAtavAda vRddhi pAmelI che, evA naMdarAjAne, jema ugavAyarA moTA vRkSane ukheDI nAkhe, tema huM tenAM rAjyanuM parivartana karIza." tyAra pachI te nagaramAMthI nIkaLI rAjanA bIjabhUta evA koI manuSyanI zodha karavA lAgyo. kAraNuM ke, pote sAMbhaLeluM hatuM ke pote rAjA nahiM, paraMtu rAjAsamAna adhikAravALo thavAne chuM. pRthvImaMDalamAM paribhramaNa karatAM karatAM cAya mArapaSaka nAmanA gAme pahe, to parivrAjaka-veSane dhAraNa karanAra tene dekhI naMdarAjAnA putranA vazamAM thaela, te gAmanA adhipatinI putrIne caMdra-pAna karavAno. dehale thaelo che, jene koI pUrNa karI zakatA na hatA. dehalo koI prakAre pUrI zakAto na hovAthI tenA mukha-kamalanI kAMti jhAMkhI paDI gaI. atyaMta malAna zarIravALI mAtra have jIva javAno bAkI hata-evI viSamasthiti prApta karI hatI. mikSA baLato hato, te samaye gAmanA adhipatie sarva hakIkata pUrvaka pUchayuM ene, jaNAvyuM ke, "je A prathama bAlaka mane Ape, te tenI mAtAne caMdranuM pAna karAvuM." teoe A vAtane svIkAra karyA. barAbara pUrNimAne divasa Abe, eTale meTa paTamaMDapa karAve. tenA madhyabhAgamAM chidra karAvyuM. je je rasavALAM dravya che, te sarva ekaThAM karI tene sAthe meLavI zIra banAvI thALamAM pIrasI. caMdrane prakAza maMDapanA chidramAMthI barAbara thALamAM paDatuM hatuM, jANe sAkSAt, caMdra ja na hoya, tema dUdha bhale thALa gaThavyA hatA. pelI strIne mAlAvIne kahyuM ke, "he putrI ! A caMdrane je ane tenuM pAna kara, jema jema te pAna karavA lAgI ane dUdha ochuM thavA lAgyuM, tema tema maMDapa upara beThela guptapuruSa te chidrane DhAMkate hate. jyAre samagra dUdha-pAna karyuM, eTale samagra chidra DhAMkI dIdhuM. pelI kohalAvALI strIne caMdrapAna karyAne pUrNa saMtoSa thayA ane khAtrI thaI ke, "me caMdrabiMbanuM pAna karyuM. roha pUrNa thavAthI tene putra janme. caMdranuM pAna karAvavAnA kAraNe tenuM nAma "caMdragupta' pADayuM. rAjapadane anurUpa vartanavALo te dararoja e pramANe vRddhi pAmato hate. dhanano atha cANakaya samagra pRthvImaDalamAM bhramaNa karatA hate. vaLI tevA prakAranA parvata, khANa vagere sthAnamAM catura buddhithI rUpuM, sonuM, ratnAdika kiMmatI vastuo ane auSadhinI zodha karate hate. vaLI satata A pramANe vicArUM hatuM ke - "ALasa karavI, strInI sevA, rogavALuM zarIra, janmabhUminuM vAtsalya, saMtoSa, DarapAtA A che mahAvapaNAnA vidano che." koIka divase te caMdragupta bALaka bIjA bALakonI sAthe rAjanItithI krIDA karatA hato ane kahete hato ke, "huM rAjA chuM, tame mAge te huM AvuM" e bALaka chatAM pa. kAra karavAmAM tatpara hato. A samaye cANakaya tyAM AvI caDa ane ramatA te bALakane joyo ane kahyuM ke, "amane kaI paNa dakSiNA Ape.' tyAre bALake mArgamAM jatI gAyone anulakSIne kahyuM ke- "A gAya le." are! ene mAlika mane nahiM "Aho Shrutgyanam Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdragupta ane cANakayanI kathA [ 407 ] mAra?' caMdrapute kahyuM ke, "A pRthvI vIralokoe bhogavavA che, paraMtu paraMparAthI vArasAmAM maLelI nahiM." A sAMbhaLI cANakaye jAyuM ke "AnI belavAnI vacana-paddhati kAlAnusAra yathArtha che." pUchayuM ke, "A putra kone che ?" to ke, keIka parivrAjakane." eTale cANakaye kahyuM ke, "e parivrAjaka huM pite ja chuM." cAle, ApaNe jaIe, huM tane rAjA banAvIza. "--ema kahI te baMne tyAMthI palAyana thayA. keTalAka tAlIma na pAmelA lokone ekaThA karI kusumapura nagarane gherI lIdhuM. paraMtu ghaNA sinya parivAvALA naMdarAjAe apa sinya-parivAravALA cANakayane ekadama nasADI mUA. naMdarAjAe tene vadhu kazvA mATe tenI pAchaLa ghaDesavAro mokalyA. samaya samajanAra cANakaye caMdraguptane mataka DhAMkavA mATe eka kamalapatra ApyuM ane padma sarovaramAM tene mAka. evI rIte sarovaramAM saMtADa ke jethI tene aMdara koI jANI ke dekhI na zake. pite te pharatAM pharatAM sarovara para vastra dhonAra dhobI pAse AvI kahyuM ke, " bhAgI chUTa, sinya Ave che." ema dUrathI batAvI tene bhagADIne zilA para vastra ikavA lAgyA. pradhAna AdhArUDha thaelA eka ghoDesvAre mArgamAMthI najIka AvIne dhobIne pUchyuM ke "caMdragupta kayAM che?" tyAre zakuna jANIne cANakaye kahyuM ke, "sarovaranI aMdara A caMdragupta rahe che." ane cANakaya to kayArano ya palAyana thaI gayo che. (50) pelA ghoDesvAra paNa ghoDo tene soMpyo ane taravAra bhUmi para mUkIne jeTalAmAM pANImAM praveza karavA mATe te kapaDAM utAre che, pagarakhAM kAve che, te pramANe beThelAne teNe tenI tavAra tenA marma pradezamAM evI mArI ke te mRtyu pAmyA. caMdraguptane bahAra lAvI te ja ghoDA upara te baMne ArUDha thayA ane AgaLa nAsI gayA. keTalAka mArga kApyA pachI cANakaya caMdraguptane pUchayuM ke, je vakhate varI puruSane meM tane batAvyuM, te samaye mArA saMbaMdhI tane manamAM ze abhiprAya Ape?" tyAre caMdragupta javAba Apyo ke, "he tAta! tyAre meM ema vicAryuM ke, "A vaDila puruSo je kArya kare te hitanuM ja kArya kare." tethI cANakaye jAyuM ke, A mArA karelA kAryamAM vizvAsavALo che. nAcatAM nAyatAM caMdraguptane kahe che ke, "he vatsa! jayAre aruNodaya thAya, tyAM sudhI guphAmAM aMdhakArathI AtmAne chUpAvIne ApaNuM rakSaNa karavuM. potAno samaya thAya, tyAre pragaTa thayuM, te pramANe karavuM jethI bIje ApaNane oLakhe nahiM. eka vakhata zraddhAthI levAI gaelA caMdraguptane gAma bahAra besADIne koIka gAmamAM tenA mATe bhojana levA gayo. pote ema karato hato ke, rakhe naMdanA koI mANase mane oLakhI jAya. gAmamAM praveza karatAM taratanA janmelA ane jatA koI brAhmaNane je. eTale tarata tenuM peTa cIrIne temAM hajuM na viNaselI dahinI gheza kADhI laine caMdraguptane jamADayA. tyArapachI baMne bIjA gAmamAM gayA. A mahAsAhasika puruSa che, A "Aho Shrutgyanam" Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w, - ~ -~~ - - - [ 408 ] prA. upadezamAlAno gujarAtanA brAhANa-hatyA karavA koNa samartha thaI zake? cakrIvAsudevanAM cakro paNa pitAnA kuLanI hatyA vakhate buThThI thaI jAya che-ema ANe vicAryuM. (60) cAya rAtre bhikSA mATe bramaNa karatAM eka vRddha DosIne ghare pahoMce. tyAM DosIe putro -bhAMDaraDAne moTA thALamAM rAba pIrasI hatI. temAMthI eka capaLaputra thALanA madhya bhAgamAM hAtha nAkhe, dAjhA ane rudana karavA lAgyA eTale vRddhAe Thapako ApatA putrane kahyuM ke, "tuM cANakayanI jema mUkha che.' cANakI tene pUchyuM ke, cANakya mUkha kema? tyAre vRddhAe kahyuM ke, paDakhenI TharI gaelI rAba pahelA cATavAnI hoya, vacalI zaba te garma hoya." cANakaya naMda rAjAnA rAjayamAM sImADAne badale vacamAM rAjadhAnI para ghero ghAle temAM phAvatuM nathI. have cANakaye jitavAne upAya meLavyo. prathama cheDAnA gAma svAdhIna karyA pahelA vacamAM gAma svAdhIna karI zakAto nathI. vacaluM kusumapura tyAre ja svAdhIna karI zakAya, je paDakhAnAcheDAnI AsapAsanA gAme prathama svAdhIna karAya che. tyAra pachI te cANakaya tarata himAvAna parvatanI taLeTI pAse gayA. tyAM parvataka nAmano rAjA hatA, tenI sAthe daDha maitrI bAMdhI. samaye vAta karI ke, "pATaliputramAM naMdarAjAne jitane sarakhe bhAge ApaNe baMne rAjya vahecI laIzuM.' tyArapachI tarata ja prayANa zaru karyuM. vacalA gAmamAM, nagaramAM pitAnI AjJA sthApana karatAM karatAM AgaLa vadhyA. eka sthaLe eka nagara vAlIna thaI zakatuM nathI. sajajaDa puruSArtha karavA chatAM te kema paDatuM nathI? tethI te parivrAjaka saMnyAsIe aMdara praveza karI tapAsa karI. te keTalIka vastu tapAsatAM tyAM pArvatInA rUpa sarakhI IndrakumArInI mUtio dekhI. tenA prabhAvathI te nagara koI prakAre svAdhIna thatuM ke paDatuM nathI. kapaTathI tenuM utthApana karIne tene pite savAdhIna karI lIdhI eTale te nagara tarata ja svAdhIna thayuM. tyAra pachI pATaliputrane ghero ghAle ane dararoja saMgrAma cAlato hato. te A pramANe- koIka jagAe tIkSaNa bhAlAo pheMkAtAM hatAM, koIka sthAnamAM lokone saMhAra karanArA yaMtrone samUha pheMkAto hato. kayAMka nagaranA lokoe banAvarAvelA vizALa daravAjAnAM kamADa kaThina kuhADAnA prahArathI santa teDelAM bhAMgI gayAM hatAM. yamarAjAnI jIbha sarakhI zakti nAmanA hathiyAro jyAre zaktivALA parAkramI puruSonA hAthathI cheDavAmAM AvatI hatI, tyAre aneka zatruo upara paDatI hatI ane teo tarata ja yamarAjAnA paroNA banatA hatA. moTA parvatanA zikhara sarakhAM uMcA evA koTanAM zikhare jema vijaLI paDavAthI, tema pRthvI upara-nIce paDatAM hatAM. kAna sudhI kheMcelA dhanuSadaMDathI chaDelI bANazreNio baMne senyAnA matAnA prANene pralaya pamADanArI thatI hatI. ThekANe ThekANe killAnA gherAvAo paDIne khaMDita thatA hatA ane sainiko upara paDIne bhaTone prANa letA hatA. te pramANe patharo, bhAlAMo ane barachInI vRSTi thatI hatI. A pramANe keTalAka divaso gayA paLa naMdanuM "Aho Shrutgyanam Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdragupta ane cANakayanI kathA [ 409 ] sainya bhagna thayuM. tyAre naMdarAjAe dharma dvAra4 mAMgyuM. tyAre kahyuM ke, "eka rathathI tamArAthI jeTaluM laI jaI zakAya teTaluM grahaNa karo." eTale naMdarAjA e bhAryA, eka kanyA ane keTaluMka dhana grahaNa karIne jyAM nagara daravAje pahe, eTalAmAM kanyAnI ghaNA vilAsavALI daSTi caMdragupta upara paDI. pitAe tenI sAthe javA anumati ApI. jeTalAmAM kanyA ratha upara caDavA lAgI, eTalAmAM caMdraguptane je ratha hato, tenA nava Ara kSaNavAramAM bhAgI gayA. eTale caMdramukha sarakho caMdragupta plAnamukhavALo thayo. cANakaye tene kahyuM ke, "tene rathamAM caDatAM rokI nahiM. kAraNa ke, navavaMza sudhI navapATa paraMparA sudhI lAza vaMzamAM kaphurAyamAna satvavALA rAjapuruSe rAjaya karaze, ane teo paropakAra karanAra thaze." (80) tyA5chI kusumapuramAM pahelA teoe rAjayanA be vibhAga karI nAkhyA ane vahecI lIdhA. have tyAM AgaLa mahelamAM viSabhAvita dehavALI naMdarAjAnI eka putrI hatI. parvata rAjAne tenI IcchA thaI, eTale tene ApI. paraNAvavAno vidhi cAlu ka, madhyamAM agni pragaTAvyA. tyAre parvatarAjAnuM zarIra kheMcAvA lAgyuM. kanyAnA zarIranA jheranI saMkrAti sparza karavAthI zaru thaI. te kahevA lAgyo ke, "he mitra! marI jAuM evI pIDA thAya che, to tene pratikAra karavA mATe utAvaLa kara." jyAM caMdragupta tene pratikAra karavA AdaravALA thAya che, tyAM cANakaye bhrakuTI caDAvI kapaTathI IsAra karI tene roko. eTale caMdragupta pAcho pharyo. parvata kanyAnA viSa- pariNamanathI mRtyu pAmyA. have baMne rAjya svAmI A thayo. rAjyo sArI rIte rAja karyA. capaLa UMcA azvonA samUhathI subhaga, manmatta uttama jAtinA hasti nI zreNayukta rAjya je brAhmaNa chatAM prApta karyuM, te prabhAva nakI A rAjAne, temAM paNa cAjajana mitrane prabhAva vizeSa hato. Ama chatAM kauTilya cANakaye kaTilatA jANa karI. "kharekhara karelA guNane nAza karanAra kutadana lokone tiraskAra thAo." tathA zAstramAM paNa jaNAveluM che ke- " bhAIone mAravAnI buddhi thAya ke sAsU-vahuene mAravAnI mati thAya, te paNa mahAanartha kahela che.' have naMda rAjAnA puruSa caMdraguptathI AjIvikA meLavI zakatA nathI eTale te ja nagaramAM teo corI karavA lAgyA. have cANakaya eka sakhata cora pakaDanAra eka puruSane zodhatA hatA, tyAre nagara bahAra parimaNa karatAM karatAM teNe eka navarAma nAmanA eka kelikane che. te jyAre pitAnuM ghara banAvato hato, tyAra tenA putrane jImela sarakhA tIrNa mukhavALI kIDIoe DaMkha ApyA. eTale tenA upara nalarAma atyaMta kaMdhe bharAye ane kIDIonuM mUla-utpattisthAna-tenuM dara * dharmaThAra sthAnika rAjA mAge, tyAre pote eka rathamAM jeTaluM samAya, teTaluM dhana-jhaverAta vagere: sAmagrI ane pitAnA svajane laI jAya che, tene nirbhayapaNe bahAra laI javA devAya che. para "Aho Shrutgyanam Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f 410 ] prA. upadezamAlAmAM gujarAtuvAda zeAdhI kezathI khAdIne agnidAhuthI sarvathA bALI nAkhyuM, ke have pharIthI navI kIDIe utpanna na thAya. 'cANakaye vicAryuM" ke, 8 AnA chtAM khIne kAI mArA citavelA kAya mATe samatha nathI.' e pramANe trikaDI cANakaye te nadAmane zA pAse melAvye ane kusumapura nagaranuM rakSaNa karanAra pa4 apaNa karyuM. teNe vizvAsa pamADIne cArI karanArAM kuTu'mane jhera bheLavelAM bhejana ApIne samagra kuTuMba sahita temane mArI nAkhyA, AApu' naJara cArI vagaranuM karyu. bhikSukapaNAmAM je gAmamAM bhikSA meLavI na hatI, te gAmamAM cAlukaya peAtAnI AjJA tIkSNapaNe pravartAvavA IcchatA hatA. tyAM AvA prakAranI AjJA ApatA ke, 'vAMsanA jhuMDane pharatI AMkhAnA vRkSanI vADa karavI. AvI AjJAthI gAmaDiyAe vicAravA lAgyA ke, 'A krama caigya gaNAya ? rAjakulane AvA hukama hAya nahi. mATe vAMsa kApIne bhAnA vRkSanI vADa banAvIe.' ema vADa banAvI. viparIta mAttAnA doSa ubhe karIne daravAjA baMdha karIne bALaka-vRddha sahita AkhuM gAma catura buddhivALA pApI cANakye ALI mUkyuM, zajyanA bha`DAra bharavA mATe jugAra ramavAnA yaugika pAsAothI darekane jitIne ghaNuM dhana ekaThuM' karyuM. > mA brAhmaNa kuLamAM janmelAnI kUrakama karavAnI rasikatA tA jue ke, je gAce, sIe, bALakA, brAhmaNeA, vRddhothI bharapUra evA moTA vistAravALA gAmane cAre bAjuthI daravAjA badha karI mahAagnidAha ApyuM. AmAM peAtAnA Aga upara keTalA upayoga che? bhagavA raMganA vajra mAtranI jarUra che. AvI kuTilatA karanArane temaja kaTukuTila buddhivALA tene dhikkAra thAme. A carcA vagaranA eka pramAda che. rAjabha`DAra bharavA mATe te kAI evA yAMtrika pAsAthI jugAra ramADe che. eka ratnanA thALa bharIne dhanapatie AgaLa geAThavIne kahe che ke, 'je kAI mane jitI jAya, te huM tene A ratnanA thALa Apu' ane jo huM tamane pAsAthI jitI jAuM, te tamAre mane sAnAmaDhera ApavI. ' (100) AvA yatrAsAe pADhavAnA prayAgathI teNe puSkaLa dhana ekaThu karyuM, have A upAya te! jugArIo jANI gayA; tethI koSa vadhAravAnA bIjo upAya cAya vicAravA lAgyA. tyArapachI nagaranA mukhya mukhya dhanapatione ekaThA karI temane makriza-pAna kazavyu. teeAne makrizane kem pUrepUrA caDayA, bhAna gUmAvyuM, eTale cANakaya ubhA thaIne nRtya karavA lAgyA, tema ja vidhi sahita hAtha uMcA karIne gAvA lAgyA ke, 'mArI pAse mAtra e bhagavAM vase che, supu krama`DaLa ame tridaDa che. ATaluM mAtra chatAM rAja mAre AdhIna che. A viSayamAM mAru' eka DhAlaka vagADa, hAla-Dhola-halakA vAjiMtra vagADanArane AmaMtraNa, jyAre bIjo nagarano ana pati A tenI samRddhi sahana karI zakayA nahi, tyAre te paNa nAcavA gAvA lAgyA. ane AvavA lAgyA ke, monmatta hAthInA tarata janmelA bALahAthI eka hajAra "Aho Shrutgyanam" Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANakayanI kuTila nIti ( 411 } mAjanA sudhI cAle, ene dareka pagale lAkha lAkha (te vakhatanuM calaNuM nANuM) mUkuM, eTaluM dhana mArI pAse che. e vAta upara hAlaka vagADo. vaLI tenAthI caDiyAto koI atitIvra IrSothI pUNe, dhanapati nAcate ane gAte gAte pitAnAM manamAM helo gupta sadabhAva A pramANe balIne pragaTa karavA lAgyo ke, "eka ADhaka pramANa vAvelA talamAMthI navA utpanna thaelA aneka seMkaDA pramANu talanA dareke dareka tala upara lAkha lAkha pramANa nANuM goThavAya, teTaluM dhana mArI pAse che, te mAruM hAla bajA." A pramANe sarva dhanapatioe paNa madyapAnanA kephathI parAdhIna banIne pitapitAnI pAse dhana, dhAnya, gAya, ghoDAdika hatA, te sarva tene kahI dIdhuM. kaheluM che ke "anurAgathI kanehapUrNa manavALA, ke pAyamAna, bhAvathI virakta thaelA hoya, manmatta, ane maranAra hoya teonA mananA gupta sadabhAva pragaTa thAya che." A pramANe cANakaye te sarvenA samRddhi-vistArane jANIne jenI pAsethI jeTaluM pAgya vAge teTaluM meLavIne rokeSa khUba vRddhi pamADayo. A pramANe cANakaya rAjayanI ciMtA karato hato ane te caMdragupta rAjA rAjyabhUminuM pAlana karatA hatA. have koIka samaye bhayaMkara duSkALa paDaze. - have te nagaramAM saMbhUtavijaya nAmanA AcArya mahArAja pitAnA vRddhAvAsane kANe tyAM rokAelA hatA, ane potAnA ziSyone samudra kinArA upara mokalyA hatA. navA AcAryane jyAre AcArya mahArAja maMtra, taMtra bhaNAvatA hatA. te samaye nAnA sAdhue najIka sevAmAM hatA. teo bane te maMtra taMtra jANI gayA. jo ke teone mokalI te ApyA hatA, paraMtu teo gurune viraha sahana karI zakayA nahiM, jethI thoDe mAga kApyA pachI teo baMne pAchA vaLyA. bAkIno sAdhu-samudAya nakakI karelA sthAne pahoMcI gaye. ahiM saMbhUtavijaya gurumahArAja duSkALa samayanA kAraNe AvakAdinA gharomAM jAte ja bhikSA levA jatA hatA. prAsuka ane eSaNIya-kape tevI niSa mikSA pramANe peta ja lAvatA hatA. pahelA ziSyone bApI bAkI je kaMI he teTale ja parimita apAhAra pAte letA hatA. eTale vRddhAvasthA Ave che AhAra letA hovAthI temanuM zarIra ghaNuM dubala paDI gayuM. temanA AvA dubala zarIrane dekhIne te baMne ziSyo vicAravA lAgyA ke, "ApaNe ahi pAchA AvyA te ThIka na karyuM. kAraNa ke ApaNe AvIne guru mahArAjane bhAre paDyA. ApaNe temane gADha parezAna pamADanAra banyA, te have janane kAI bIje mArga apanAvIe. adazya karanAra evuM aMjana teoe AMjavuM. gurune kahyA ke jaNAvyA vagara caMdrazuptanA jana samaye, aMjana ane rAjamahelamAM evI rIte praveza karyo ke, koI puruSe temane na dekhyA. teo baMne zA sAthe tyAM sudhI bhojana karyuM ke, jyAM sudhI dharAyA. "Aho Shrutgyanam Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 412 } prA. upadezamAlAne gUrjarA vAta A pramANe dararoja teo bhANAmAMthI pUratuM bhojana adazyapaNe karI jatA hatA. have rAjA dararoja bhUkhe rahate hovAthI zarIre dubala paDI gaye. eTale cANakaye pUchayuM ke, "zA kAraNathI ?' te ke samajI zakAtuM nathI, bhANAmAMthI mAre AhAra koI harI jAya che? mArA bhAgamAM te ghaNe a85 AhAra bAkI rahe che. tyAre cANakayanA manamAM vitarka thayo ke, atyAre A samaya suMdara nathI. to koI adazya banI AnA bhANAmAMthI bhojana khAI jAya che. te jANavA mATe bhojanazALAnA AMgaNAmAM iTonuM cUrNa pAtharyuM. bIjA divase praveza ka2tA hatA, tyAre tenAM pagalAM ane pagalAnI paMktio khI, paNa te baMne dekhAtA nathI. eTale dvAra baMdha karI mUMjhavanAra dhumADe utpanna karyo eTale temAMthI azrujaLa nIkaLI javA lAgyuM. eTale te baMne nAnAsAdhuo pragaTa thayA. temane cANakI neyA, eTale temane zarama AvI ane upAzraya mokalI ApyA. (125) rAjAe kahyuM ke, A sAdhuoe mane vaTalAvI nAkhyA che. ema jugupsA karavA lAgyo. tyAre ubhaTa bhRkuTIthI bhayaMkara dekhAtA bhAlatalavALA cANakaye rAjAne kahyuM ke, "tuM kRtArtha thaye, kharekhara Aje tuM vizuddhavaMzamAM jo che ke, bAhyakALathI pAlana karelA vratavALA sAthe te bhojana karyuM.' have guru pAse jaIne ziSyone upAlaMbha ApatA cANakaye kahyuM, tyAre gurue paNa cANakyane kahyuM ke, "tamA carakhA zAsana pAlako hovA chatAM A sAdhue sudhAthI pIDAIne nima bane ane AvA AcAravALA thAya, te sarve tamAre ja aparAdha che, paNa bIjAno nahiM. eTale te page paDIne kSamA mAgavA lAgyo ke, "mArA A eka aparAdhanI kSamA Ape." havethI pravacananI sarva ciMtA huM karIza." lokanAM manamAM camatkAra thaye ke, cANakaya kadApi A nagna thaIne aparAdhanI kSamA mAge kharo ?" have "ghaNA lokone virodha pAmelA rAjAne rakhe koI jhera khavarAvI de." tethI khabara na paDe tevI rIte tenA zarIramAM jhera bhAvita karavA lAgyA. jethI durjano tene jherano prayoga kare, te paNa te jhera parAbhava karanAra na thAya. dararoja cANakaya pAse hoya, tyAre ja rAjA bhojana kare, koIka divase koIpaNa prakAre bIjA kAryamAM kAbela hovAthI rAjAnA bhejana-samaye tenI gerahAjarImAM garbhavatI rANIo sAthe besI bhojana karavAnI IcchA karI. A bhajanamAM jhera che, tene paramArtha na jANanAra atipremathI parAdhIna banelA rAjAe pitAnA thALamAMthI zaNIne eka koLiyA ApyA. eTalAmAM pANI e jheravALA kaLiye khAdhe ke tata bhAna gumAvyuM ane rANI paravaza banI gaI. A vAta cANakayane jaNAvI, eTale te utAvaLe pagale AvI pahoMcyA. Ane vamana karAvavuM yogya nathI, kAraNa ke garbhavatI che. eTale manamAM ciMtavavA lAgyo. te kALe karavA bhAgya kAryamAM sAvadhAna banI, pite ja zastra grahaNa karIne peTa cIrIne, pAkIne taiyAra "Aho Shrutgyanam Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subuddhi maMtrInuM vera kevI rIte vALyuM [ 413 ] thaelA garbhane pitAnA hAthe grahaNa karI junA ghIthI pUrNa rUvALA bhAjanamAM sthApana karyo. te bALakanA mastaka para khorAkanA jheranuM TapakuM lAgeluM hovAthI bindusAra" evuM nAma sthApana karyuM. game te prakAre bALakane jIvADayA. krame karI deha vRddhi pAmyA. garbhamAM rahelAne ja bahAra kADhavAthI tene ruMvADAM na udabhavyAM. kAle karIne caMdragupta mRtyu pAmya, eTale bindusAra rAjA thayA. AgaLa uthApana karelA naMda rAjAnA subaMdhu nAmanA eka maMtrIe cANakayano te eka aparAdha ubhuM karIne A navA rAjAnA kAna bhaMbheryA ke - "he deva! je ke Apa mArA pratye kRpAvALI vikasita daSTithI jotA nathI, chatAM paNa ApanuM hita amArA aMtaramAM vaseluM hovAthI Apane satya hakIkata jaNAvavI ja paDaze ke, "A cANakaya maMtrIe ApanI mAtAnuM udara cIrIne tene maraNa pamADI, te AnAthI bIje kayA verI hoI zake?" ema sAMbhaLIne kepa pAmelA rAjAe potAnI pAvamAtAne pUchayuM, teNe paNa tema kahyuM, paNa mULathI AkhI banelI hakIkata na kahI. samaya thayo, eTale cANakaya sabhAmAM AvyA, rAjAe paNa tene dekhIne bhAlatalanI bhrakuTI caDAvI, keya mukhavALA banI mukha pheravI nAkhyuM. "rAdhi ramaNIo, rAjA, vRkSanI pANInI nIka, najIka rahelAo je tarapha laI jAya te tarapha jAya che." rAjA vimukha-viparIta thayo eTale cAya vicAravA lAgyA ke, "Aje zatrunI jema zAthI kedha pAmIne mArA tarapha Avo vartAva kare che?" tarata ja pite pitAnA ghare jaIne potAnA gharanA sArabhUta suvANadika putra, pautra, savajanAdikane ApIne vicAravA lAgyA ke, mArA padanI saMpatti meLavavAnI IcchAthI koIka dujena cADiyAe rAjAnA kAna bhaMbheryA jaNAya che evI zaMkA thAya che. te have tevuM kArya karuM ke, jethI duHkha pAmele dukhamAM ja pitAnuM lAMbuM jIvana pasAra kara. eTale pravara saMdhavALA manohara padArthonI meLavaNI karI jemAMthI khUba sugaMdha uchaLe tevuM cUrNa taiyAra karI eka sumita DAbhaDImAM bharyuM. temAM lakheluM eka bhojapatra paNa sAthe mUkayuM. "A uttama sugaMdha sUMghIne jeo IndriyAne anukULa viSaye sevana karaze, te tenuM yamarAjAne tyAM prayANa thaze. (150) A cUrNa sthA pachI uttama vastro, AbhUSaNe paheraze, vilepane karaze, taLAvamAM zayana karaze, sudhI tela, attara purapAdika sevana karaze, madha-zRMgArAdika karaze, te pitAno vinAza nota- raze." A pramANe aMdara mUkela vAsacUrNanuM svarUpa jaNAvanAra bhojapatra paNa te DAbhaDImAM mUkIne te DAbhaDI eka peTImAM mUkI. tene paNa moTA paTArAmAM sthApana karIne ghaNA khIlAthI majabUta karI eka oraDAmAM mUkI. dvAranI sAMkaLe baMdha karI upara majabUta tALuM lagAvyuM. tyArapachI samagra svajamane, lokone khamAvIne temane jinendranA dharmamAM jeDIne gAma bahAra araNyamAM "Aho Shrutgyanam Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamAtAne gujarAtanA gokuLanA sthAnamAM IginI-maraNa aMgIkAra karyuM. japAra dhAvamAtAe subaMdhu maMtrInuM kAvavuM jANyuM arthAt "A cANakaya pitAthI paNa adhika hitakArI hare'-ema zajAne jaNAvyuM ane kahyuM ke, "tene parAbhava kema karyo ?' to ke "mAtAne vinAza karanAra hovAthI. te dhAvamAtAe kahyuM ke, "je teno vinAza na karyuM hatuM, to tuM paNa Aje hAjara na hatuM. je kAraNa mATe tArA pitAne viSamizrita bhojana dararoja cANakaya khavarAvato hato, tene eka koLio tArI mAtAe khAdho, te garbhamAM rahelo hate. viSa vyApI javAthI devI to maraNa pAmelA hatAM ja, tenuM maraNa dekhIne mahAnubhAva cANakaya mAtAnA peTane chUrikAthI vidyAraNa karIne tene bahAra kADhyo. kADhavA chatAM paNa mastaka upara jheranuM bindu lAgI gayuM hatuM. dezanA vaNuM sarakhuM zyAma jherabindu lAgeluM hovAthI he rAjana ! tuM bindusAra tarIke oLakhAya che. e sAMbhaLIne mahAsaMtApane pAme te sarvavibhUti sahita ekadama cANakayanI pAse pahoMcyo. bakarInI sUkAelI lIMDIo upara beThelA, saMga vagaranA te mahAtmAne dekhyA. savadarathI vAraMvAra khamAvIne kahyuM ke, "nagaramAM pAchA cAle ane jayanI ciMtA karo. tyAre cANakaye kahyuM ke, "meM te jiMdagI paryata mATe anazanane vIkAra karyo che. have saMsAranA samagra saMgane sarvathA meM tyAga karyo che." cADI khAvAnA kaTu vipAke jANanAra cANakaya te vakhate rAjAne subaMdhunuM kAvavuM thayuM, te. saMbaMdhI lagAra paNa vAta na karI, have bhAtalapara be hAtha joDI subaMdhue rAjAne vinaMti karI ke, "he deva jo Apa mane AjJA Ape, te anazanavratavALA maMtrInI hu bhakti karuM." rAjA pitAnA sthAne gayA eTale AjJA pAmelA tuccha buddhivALA subaMdhue dhUpa saLagAvI tene aMgAro bakarIonI UMDIo upara jANI joIne nAkhyA. mananI aMdara zuddha vezyAma vartatA cANakayanI najIka saLagate saLagate karISAgni paheAM. AvA upasarga samayamAM cANakaya dharmadhyAnamAM sajajaDa ekAgra cittavALA bane ane lagAra paNa potAnA dhyAnathI calAyamAna na thayA. anukaMpAvALo te saLagatA agnimAM baLI pahelo hato. kharekhara te dhanya puruSa che ke, jeo atuttara-mAkSasthAnakamAM gayA che, je kAraNa mATe teo jInA duHkhanA kAraNabhata thatA nathI. amArA sarakhA pApI jIvo te ghaNA prakAranA ane upadrava karIne AraMbha-mAraMbhamAM Asakta manavALA thAya che, e rIte potAnuM jIvana pApamAM ja pasAra kare che. AvA jIvalAkane dhikkAra thAo, jinezvaranAM vacanane jANavA chatAM moha-mahAzathI viMdhAelA manavALo huM A leka ane paraloka-viruddha vartana karanAra thaze chuM. kharekhara mAruM caritra kevuM che? A bhavamAM ke parabhavamAM meM je kaMI jIvane duHkha pamADyA hoya, te sarve atyAre mane kSamA Apaje. huM paNa te sarve ne amAvuM chuM. rAjaya karatuM hatuM, tyAre "Aho Shrutgyanam Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANakaya svIkArela anazana vrata [ 415 ] cApAdhIna thaI je koi vividha adhikAra vagere ekaThA karyA hoya, te sarvene huM vividha tyAga karuM chuM. te lIMDIonA agnimAM jema jema te dhanyane deha baLato jAya che, tema tenI krUra kama paNa aMta samaye nAza pAme che. zubhabhAvanI pradhAnatAvALo pradhAna parameSi-maMtranAM smaraNamAM tatpara banelo aDola samAdhipUrNa cittavALe te mRtyumAvane pAmyA. dedIpyamAna dehavAge maharthikapaNe devalokamAM utpanna thayA. - have tenA maraNathI AnaMdita thaelo te subaMdhu maMtrI samaye rAjAne prArthanA karIne cANakayane mahela prApta karIne tyAM gayo. tyAre gaMdhanI maheka bahalAtI hatI. jenAM dvA2 majabUta khIlA ThokAvI majabUta banAvyA hatAM, te jayAM ane vicAryuM ke, "ahiM kamADa khelavAthI rAva sArabhUta dravya prApta thaI zakaze." eTale kamADa teDAvI aMdaranI maMjUSA-peTI bahAra kADhI. tyAra pachI jyAM sugaMdhI vAsadravya sUchyuM, teTalAmAM te bhojapatramAM lakhela vAkaya ane tene artha paNa sArI rIte jANyo. tenI khAtrI mATe eka bIjA puruSane te vAsa sUMghADayo, tyAra pachI tenI pAse viSa no bhegavaTo karAvyA, te te manuSya mRtyu pAmyA- e ja pramANe bIjI paNa viziSTa vastuonI khAtrI karI. "arera! tuM te mA, ane bIjAne paNa mAte gA." A pramANe atizaya duHkhamAM sabaDato jIvavAnI IcchAthI te bicAro uttama muninI mAphaka potAnuM jIvana pasAra karavA lAge. (182) caMdragupta-cANakaya maMtrI kathA saMpUrNa pitAnA vajana saMbaMdhI dvArane AzrIne kahe che- niyayA'vi niyaya-kajje, visaMvayaMtammi huMti khara-pharusA / jaha rAma-subhUmako, baMbha-kkhattassa Asi khao // 151 // najIkanA vajana saMbaMdhI pitAnuM dhAryuM kArya siha na thAya ane matabheda utpanna thAya, to teo paraspara kaThora-krUra kArya karanAra ane AkarAM vacane bolanAra thAya che. jema ke parazurAme kSatriAne ane subhame brAhmaNa jAtino vAraMvAra kSaya karyo. parazurAme sAta vakhata nikSatrI pRthavI karI ane subhame 21 vakhata nibrANI pRthvI karI. jemAM potAnA svajanane paNa kSaNa thayo. tenI kathA A pramANe jANavI vasaMtapura nagaramAM Ameya nAmane eka chokare te te sAthenI sAthe dezAntaramAM pharatAM pharatAM koI vakhata mArgamAM bhUle paDayo. eka tApasane Azrama de. tyAM yama nAmano tApasa hato, teNe putranI jema lAlana-pAlana karI moTo karyo. "jamadagni" evuM tenuM nAma pADayuM. te ghera AcAra pAlana karato hato ane ghora tapa karatuM hatuM jethI tapasvI tarIke ghaNuM prasiddhi pAmyA. A bAju vizvAnara ane avaMtarI nAmanA be de hatA jemAM vizvAnara tApasIne bhakta ane dhavaMtarI deva nirgatha sAdhuonI bhakti karanAra samakitI deva hatA. teo baMne pitapotAnA "Aho Shrutgyanam Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 416 ] prA. upadezamAlAne gUjarAnavAda zAsananA pakSapAta-vivAda karatA hatA. eka-bIjAe nakakI karyuM ke, ApaNe sAdhu ane tApasanI parIkSA karIe. temAM sAdhubhA evA deve kahyuM ke, amArA sAdhumAM je ochAmAM ochA AcAzvALA sAdhu hAya, te ane tamArA tApasamAM je caDiyAtA mukhya tApasa haya, tenI parIkSA karavI. eTale mithilAmAM taratanA pratibaMdha pAmelA padmaratha nAmanA eka zrAvaka vAsupUjya svAmInA jamAdi-kalyANakothI pavitra thaelI manahara caMpA nAmanI nagarImAM suguru samIpe prayA rahaNa karavA mATe prayANa karI rahela che. tyAre A baMne devoe e siddha putranAM rUpe viturthIne paramAthe pUchIne tene kahyuM ke - "A yauvana ghaNuM manahara maLyuM che. temAM Aje tuM akhaMDita bhegA bhagava, jyAre jarjarita deha thAya ane bheMsa bhegavavAnI tAkAta na rahe, tyAre pratrajayA aMgIkAra karaje." paddharatha-mokSamArgane ApanAra e dharma yauvanavayamAM sAdhI zakAya che. AvA yauvanane jeo bhega bhegavavAmAM veDaphI nAkhe che, te kharekhara keDa sonevAthI kAgiNuM (kaDI) kharIdanAra thAya che. jema pRthvI para DhaLI paDele hAthI cAhe teTale tene masaLIne taiyAra karIe, te paNa jarjarita havALo te paNa saMgrAmamAM yuddha karavA kAma lAgato nathI; tema A deha jarjarita, zaktihIna thAya, pachI pratrajayAnAM kAryo sAdhI zakato nathI. deva-tuM te atisukamALa zarIravALe che ane dIkSA te vAnI tIkSaNa dhAravALI taravAra sarakhI che. athaoNt jAtipuSpane moTA mogarAnA prahAra mAravAmAM Ave, tenA pariNAma sarakhI tArA mATe pravrajyA che. paratha-atisukumAra dehavALAne saMyamanA udyamathI atula phaLa prApta thAya che. ati kemaLa mAhitI puSpamALA zuM mastaka para baMdhAtI nathI ? madhuauvana zarIra rUpa A nAnIlatAnuM tapasyA sivAya bIjuM koI phaLa nathI, atirasavALI rasavatInI vAnagIone je bhogavaTo kare, te yuvAnInuM phaLa nathI. he suMdara! zarIranA bhoga-sukhathI mokSanuM akhaMDa sukha meLavI zakAtuM nathI. hIrA-maNi ratnanI khANa maLI hoya, paraMtu pRthvIne khAdyA vagara te hIrAdika phaLanI prApti thatI nathI. deva-to eka piMDa ApanAra putra utpanna kara, jethI akhUTa sukha ApanAra varganI prApti thAya. putra na hoya te piMDa koNa Apaze ? ane piMDa na ApanAra hoya, tenI paralokamAM sArI gati thatI nathI. padhdharatha-je putrane janma apAya ane te dvArA svarganI pAdita thatI hoya, to kUtarI ane pakSiNI prathama varga meLavanAra thAya. putranA piMDa ApavAthI pitA sadagati meLavatA hoya, e vAta kaI rIte yuktivALI gaNAtI nathI. te. piMDathI vaLI kayo guNa thaI zake? piMDane agnimAM hema karavAmAM Ave, to "Aho Shrutgyanam Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parazurAma ane subhama cakravartInI kathA [ 17 ] tene te khoDo thAya che, brAhmaNanA peTamAM paDe, te tenAthI tene ja mAtra tRpti thAya che. pitAnA putroe Apela piMDathI pitAne ko e saMbaMdha thAya ke khATIgati thavAnA badale sadagati thaI jAya? A to A lekanA legamAM gRha thaelA ane te meLavavA mATe A piMDa pradAnanI prarUpaNA ubhI karelI che. bAkI te sarve jIvo pote karela, zubhAzubha karmanuM ja phaLa meLave che. A prakAre ghaNA prakAranI yuktithI tene dhamaMthI khaseDavAnA upAya karavA chatAM jema paMcaDa pralayakALanA vaLathI meru calAyamAna na thAya, tema te tethI A padmaratha calAyamAna na thayA. tene aDola cittavALo ciMtavIne te baMne deve lAMbA samayathI kAusaga vagere kaSTakArI anuSThAna karatA, sakhata unALAnI garamIthI adhika niSphara AtApanA letA evA jamadagni tApasa pAse pahoMcyA. devoe mAyAthI be cakalA pakSInA yugalanuM rU5 vikuLyuM ane te tApasanI dADhInA kesamAM potAne rahevAno mALo banAvyA. koIka samaye mAnuSI bhASAmAM pakSIe pitAnI priyAne kahyuM ke, "evuM kaMIka prayojana AvI paDeluM che, jethI huM, himAvAna parvata para jAuM chuM. tyAra pakSIpatnI kahevA lAgI ke, "tame tyAM gayA pachI kaI bIjI sAthe prema karo ane pachI Ave ke na paNa pAchA Ave, athavA lAMbA kALe Avo, tamAre ze vizvAsa karI tyAre puruSa pakSIe kahyuM ke, he prANapriye ! jo huM artha praharamAM pAcho na AvuM te, brAhmaNa, gAya, bALaka, zrI vagerenI hatyA karanArane je pApa lAge, te pApa mane lAge. pakSiNIe kahyuM ke, "huM tamAre te vizvAsa karuM ke, je AvA rogana khAva te, A RSie A tApasavrata laIne je pApa karyuM che, te pApa lenAra vAva te." pelAe javAba Apyo ke, he vAmini ! huM maravuM pasaMda karIza, paNa A pApa mATe senana nahi khAIza. eTale gohatyAdirUpa moTAM pAMca pApanA sogana lIdhA. eTale kopa pAmelA RSie te baMnene be hAthe pakaDI lIdhA ane temane pUchyuM ke, "are nipuNa pakSIo ! tene mane javAba Ape ke, gAya vagere mATI hatyA karatAM mArA tApAtratamAM kayuM meM meTuM pApa upArjana karyuM che? tetroe javAba Ape ke, "he maharSi! tame roSAyamAna na thaze. tame kumArapaNAmAM bALabrahamacArI thaIne A tApa-dIkSA lIdhI hovAthI tame putrane janma Ape nathI. tethI tame pApa samUhane upArjana karanArA kema na gaNAva? je mATe smRtimAM kahevuM che ke, putra vagaranAnI vaga vagere sadagati thatI nathI, lagnAdika karI, kuTuMba-vRddhi pamADI, putra utpanna karI pachI vage- jaI zakAya che. A laukika vAkaya paNa tame sAMbhaLyuM nathI ke, jemaNe AMbAnA vRkSa rekhAM nathI, pipaLAnA jhADane jaLa siMcu. nathI. teo chavuM vahANa samAna jANavA ke, jeo putrane janma nathI Ape." "Aho Shrutgyanam Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - [ 418 ] prA. upalezamAtAno guNAnuvAda A sAMbhaLI te RSi pitAnA tApasavratathI zobhAyamAna thayA. kAraNa ke patisukha to saMsArI jIvane managamatuM hoya che, temAM vaLI devatAI pakSIoe te dharma jaNAvya, eka to pitAne tevI utkaMThA hoya ane vaLI bIju mAre TahukAra karyuM, eTale kAmamAM uttejita thaze. tyArapachI te jamadagni tApasa svI yAcavA mATe Akula banI mRgakoSTakanagara jitazatru rAjA pAse gaye. teNe paNa umA thaI vAgata karI pUchayuM ke, "bolo, zuM prayojana che?' tArI pAse suvarNavarNa ane lAvaNaya pUNa kanyAono moTo bhaMDAra che, to temAMthI eka kanyA mane Apa" tyAre zApathI bhaya pAmelA rAjAe kahyuM ke, "tame jAte kanyA aMtaHpuramAM jaIne tamane je I, tenI yAcanA kare, je tamArAthI bhaya na pAme, te tamArI patnI bhale thAya, te tyAM gayo. be hAthanI aMjali karIne RSi eka eka pAse prArthanA karavA lAgyA. manohara vijaya-kaTAkSa dhAraNa karanAra madhura suMdara mudrAvALI, bIjAnAM cittane unmAda karAvavAnI vidhimAM ati adabhuta pAMDityavALI A ramaNIone keTaluM kahIne prArthanA karavI. ? tame bAthavayathI brahmajJAnamAM layalIna banelA che, atitIvra vrata AcaranArA cho, ghiora tapa karanArA cho, tApasa-brahAcarya pAlana karavAmAM ghaNAM varSo vItI gayAM che, te pachI taruNanI jema pati banavAnI dubuddhi kayAMthI AvI ?" tyArapachI pizAca sarakhI aNagamatI AkRti dekhIne, tenA tarapha pITha pheravIne niSpharatAthI tene kahyuM ke, tuM ati azumarUpavALe che, have 2mazAna pahoMcavA jeTalI vaya AvI pahoMce che, AvI sthitimAM mRgANI-yuvatInI abhilASA kare che, to tArA A mastakanA cA paLiyAMthI paNa lajajA pAmatuM nathI eTale krodha pAmelA jamadagnine zApa ApIne sarva kanyAone kubaDI karI nAkhI. tyArathI mAMDIne Aje paNa te nagara kanyakuja' tarIke oLakhAya che. have jyAre te dhIThe thaIne tyAMthI nIkaLyA, tyAra mAganI dhULa-rANumAM ramatI eka nAnI rAjakanyAne dekhI. tyAre tene mAtaliMgabIjorAphaLa dekhADIne kahyuM ke, "AnI IcchA thAya che eTale te rAjabALakI e hAja lAMbA karyA. te phaLa tene ApIne pachI tene keDe sthApanA karI. jyAre te tyAMthI naga2 bahA2 nIkaLato hato, tyAre pitAe zIkhavela ke, tamAre tene A pramANe kahevuM ke, have te ame bAlikAo tamArI sALI thaI chIe, te AvI kubaddha sthitimAM mUkIne jAva, te na pAlave. eTale te sarva rAjakanyAone pAchI asaha rUpavALI karI dIdhI. pilI mAM ramatI hatI, tethI raNakA nAma pADayuM. tene Azrama padamAM laI gayA. vRddhi pAmatI te tAruNaya pAmI. samaya thayA eTale pitAe paraNAvIne hajAra gAya ane bIjuM dAna ApyuM. RtukALe kanAna karyA pachI tare reNukAzAyIne kI ke, "he A ! huM eka jana carunI sAdhanA karuM chuM ke, jethI sarva brAhmaNamAM "Aho Shrutgyanam Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suma cakravartIne janma [ 419 ] pradhAnaputra tane prApti thAya." teNe kahyuM ke, te ema karo ke, "mArI eka bhaginI hastinApumAM anaMta jAnI bhAryA che, tene paNa pavitra kSatriyaputranI utpatti thAya e bIje caru paNa sAdhaje. teNe baMne carunI sAdhanA karI. ane tene arpaNa karyA. tyArapachI raNukAe vicAryuM ke, "huM rAjAnI putrI hovA chatAM jaMgalamAM rakhaDanArI hariNI jevI banI chuM. "te mArA putra paNa te na thAya tema dhArIne paNukAe kSatriyane caru khAdhe. bIjI benane bIje caru meka. baMnene putra janmyA. tApasI paNukAne (pazu)zama, bIjane kArtavIrya nAmane. sama jamadagninA AMgaNe mATe thavA lAgyA. koIka divase tyAM eka vilApara AvyA. paDI javAthI tene zara vAgyuM hatuM. rAjAe (rAme) tenI cikitsA karI sAra karyo. tuSTa thaelA evA vidyAre tene parazuvidyA ApI. zaravAmAM jaI te vidyAnI sAdhanA karI siddhi ciLavI. keI divasa reNukA bhaginIne ghara gaI. kAmarAga thavAthI anatavIrya rAjA sAthe saMbaMdhamAM joDAI. "pavanathI kaMpAyamAna thatA pipaLAnA patra sarakhI caMcala svabhAvavALI strI hoya che. ema jANIne rAja paNa tenI sAthe anAcavuM karavA lAgyA. zI vAta karavI ? kamala samAna manohara netravALI suMdara ane devAMganAo savAdhIna hovA chatAM IdramahArAjA ahalyA tApasImAM meha pAmyA ane tene bhegavI, jyAre hadayarUpI tRNanI gupaDImAM kAmArina pragaTa thAya che, tyAre bhalabhalA jAkAra paMDita paNa zuM ucita ke zuM anucita? te vicAravAnuM paNa bhUlI jAya che." (25) te rAjAnA mohamAM paDelI rasukAne putra thaze. bhaya ane lajjAthI have AzramamAM AvatI nathI. jamadagni jAte jaI putra sahita tene pitAnI pAse hA. A vRttAnta jANanAra evA rAmaputre " A pitA pratye droha karanArI duniIta, kharAba zIlavALI che." ema vicArI putra sahita rasukAne pazuthI mArI nAkhI. tenI bahene jANayuM ke, rAme mAtAne mArI nAkhI. A vAta anaMtavIrtha jAne jaNAvI. eTale te AvIne tenA Azramane vera-vikhera karI vinAza pamADayo. gAyane laIne te nagara tarapha doDavA lAgyuM. vRttAnta jANela evA rAme pAchaLa doDIne vAlAnI zreNithI bhayaMkara dekhAtI pazu vaDe anaMtavIryanuM mastaka chedI nAkhyuM. pachI tene putra kArtavIrya rAjA thayA. tArAdevI vagere aMtApuranA parivAra sahita rAjya-sukha anubhavatA levA tenA keTalAka kALa pasAra thAya. koIka samaya "me pitAne mArI nAkhyA che - ma maraNuM karIne kArtavIcajamadanine mArI nAkhyA. parazurAma paNa tene mArI nAkhI pite rAjya para ArUDha thayA. tArAdevI garbhavatI thatI hatI. bhayathI alAtI gabharAtI te ekadama palAyana thatI tApasanA AzramamAM gaI. atikRpA samadra samAna tApamae teno svIkAra karyA. tApasIonI sAthe rAkhI te gamana pAlana karatI hatI. prAva thatAM thatAM teno garbha mukhathI bhUmi upara paDA, dAMtI "Aho Shrutgyanam" Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 420 ] prA. upadezamAlAne gujarAtanA bhUmine khAtA hovAthI ane te pramANe dekhAvAthI "subhama" evuM nAma sthApana karyuM. tyAM AgaLa tApasakumAranA AkArane dhAraNa karIne, cAre bAjuthI chUpAe rAkhela te vRddhi pAmate hato. rAmanI parazu jayAM jyAM kSatriyane dekhatI hatI, tyAM tyAM agnine bhaDako thatA hato. kaMIka samaye te AzramanI najIkamAM pharatA hatA, tyAre teNe tApasane pUchayuM ke, "tamArI pAse koI kSatriya che ke kema? te kahe. tyAre tApasIe kahyuM ke, 'ame gRhasthAvasthAmAM kSatriye ja hatA." A pramANe teNe sAta vakhata pRthvIne ni kSatriya banAvI. te kSatriyAne mArI nAkhI temanI dADhAo kheMcI kADhI teNe e thALa bharyo hate. A bAju "samagra kalA jANanAra aneka vidyA dhAraNa karanAra meghanAda vivAdharanI padmazrIkumArIne bhatAM "subhUma" nAmano bhAvI cakravartI thaze." ema nimittiyAe kaheluM hatuM. tyArapachI te vidyAdhara tenI sevA karavA lAgyo. tenA para mamatA karavA lAgyo. tenA para AvatA vidana-samudAyane dUra karavA lAgyo. te samagra kalAsamudAya ane zarIra-saMpattimAM vRddhi pAmavA lAgyA. have koI vakhata zame nimiriyAne pUchayuM ke, "konAthI mAruM mAta thaze?" teNe jaNAvyuM ke, "je tArA siMhAsana para beThelo e kaI haze ane jenA dekhatAM A dADhAo khIra-bhojanamAM palaTAI jaze ane tenuM je bhakSaNa karaze, tenAthI tane bhaya samaja." tyArapachI te jANavA mATe koIka mahAdAna ApavAnA sthAnamAM AgaLa dADhAo sthApana karela vizALa thALa goThavIne pitAnuM siMhAsana gaThavyuM. tyAM AgaLa satata rakSaNa karanArA AtmarakSako khelA hatA. temane AjJA karI hatI ke, "A siMhAsana upara je koI bese, tene tatkALa tamAra mAravo." A pramANe niraMtara dAna pravartatuM hatuM. evI dAnazALA hamezAM cAlatI hatI. eka divase subhame mAtAne pUchayuM ke, "he mAtA! A Azrama ane vana jevaDA ja leka haze ke kayAMIka A karatAM viratAvALA haze ? (saM8000) tyArapachI mAtAe vistAra sahita hasitanApuramAM kArtavIrya ane parazurAma paraspara pitAonI paraMparAthI cAlyo Avate virabhAva yAvata meM tane guptapaNe pAMdaDAnI jhuMpaDImAM janma Ape. tethI karIne he vatsa! tuM guptapaNe nividane te ene tuM zamanI paranI bhayaMkara dhArAnI atiAkarI agnijavALAmAM para banI jAya. te sAMbhaLIne have tene bahAra javAnI abhilASA thaI. tApasee ghare nivA karavA chatAM paNa abhimAnathI tyAMthI deDIne nIkaLyo ane hastinApura pahoMcyA. ThAnazALAe jananI AzAthI gayA. haju jeTalAmAM Aje bhojana prApta karyuM nathI, eTalAmAM siMhAsana para ArUDha thayA. ekadama AkaMdana zabdo mUkIne rAmanI pazinI adhiSThAtrI vAvaMtarI tyAMthI nAsI chUTI. tyArapachI te dADhA kSIra bhajanamAM paNa "Aho Shrutgyanam Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 vakhata nibrAhmaNa pRthvI karI [ 321 ] vatana pAmI gaI, eTale subhrama bhojana karavA lAgyA. A samaye zamanA prAtihArike hagamagara hAthamAM pakaDIne tenA para sakhata ghA ane prahAra karavA taiyAra thayA. vidyAre vidyAnA prabhAvathI tene aTakAvyA. vRttAnta jANa, eTale te parazurAma jAte tyAM AvI pahocyA. bakhtara paherIne sajaja thaelA tINa bhayaMkara taravAra ugAmanAra evA subhaTe, ghoDA, hAthI, jeDalA 2 vagere jahadI taiyAra karAvIne te ekadama atitIkaNa bAnI paraMparA cheDIne prahAra karanAra subhaTe vidyAdharAnI sAthe yuddha karI rahelA hatA, teTalAmAM abhUmakumAra rUSanA havAdiSTa AhAranuM bhajana karI tRpta thayA ane jayAM dekhe che, te yuddha cAlatuM dekhAyuM. viSAda pAmela-lAni pAmela mukhavALA sainyane pAme palAyana thatuM dekhyuM. vaLI javAlA- samUhathI vikarALa pazu kumAranI dUradaSTithI agnijavALA cokavA lAgyuM ane atibuTaDuM banI gayuM. agnimAM jaLa paDavAthI tarata olavAI jAya, tema kuThAra paNa kumAranI dRSTi-jaLathI zAMta thaI gayA. tyArapachI kumAra atithI kahyuM ke "je AkAzamAM ghaNe ja dUra ane have pracaMDa garjanAo karI gAjavuM, tema ja ati tejasvI vijaLInI AkAzamAM mALA racavI ane mATo ADaMbara dekhADa, te sarvane cheDo je dekhAya che, te mAtra Avo ja che ke- kutrima rudananA mAtra azrurUpa nAnAM jaLabinduo varasAvavAM. he megha ! ATalo moTe ADaMbara AvA a5 kAryanA cheDAvALo karyo ?" tyArapachI thALamAM devatAI prabhAve thayela khIranuM bhojana karI tene uco ane kumAre jahadI tene pheMkaya eTale je thALa hatuM, tene devoe mahAcaka banAvI nAkhyuM. agnijavALA-zreNIthI saLagatuM bhayaMkara dhArAvALuM evuM sAmuM AvatuM mahAcakra tenI pUjA karIne ekadama teNe tenI sAme pheMkayuM. eTale tAlavRkSanA vizALa nALiyeranI jema tenuM mastaka bhUmitala para paDayuM. devatAoe AkAzamAMthI mATI puSpavRSTi karI. ADamAM cakravartIne jaya jayakAra thAo" evA zabdo AkAzamAM uchaLavA lAgyA. devamUha hAtha ThokIne duMdubhi vagADavA lAgyA, jethI tene avAja uchaLavA lAgyA. bharatakSetra, cauda mahArane, nava nidhAnanI sAdhanA karI. batrIsa hajAra AjJA uThAvanAra rAjAo vaza karyA. tenA karatAM bamaNuM eTale ke 64 hajAra Io meLavI. tyArapachI parazurAma uparanA avicchinna vairAnubaMdhanA kAraNe ekavIza vakhata brAhANa vagaranI pRthvI karI. vadhAre zuM kahevuM ? teNe kUrapaNe vAta karyo. A pramANe parazurAma ane subhama baMne vajanano neha-pariNAma sAma-sAmAM ekabIjAnI AkhI jAtine mAravAnA pAimamAM Avyo, te AvA neha-saMbaMdhathI paNa saryuM. (37) veraviSayamAM parazurAma-sulUma cakInI kathA pUrNa. jyAre svajana-sneha AvA anarthanA cheDAvALo che, tethI zuM te kahe che- kula-dhara-niyayasuhesu a, sayaNe a jaNe anicca muNivasahA / viharaMti aNissAe, jaha ajjamahAgiri bhavayaM // 152 // "Aho Shrutgyanam Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 422 ] prA. upadezamAvAno zanavAda ittama munivRSabha pitAnAM pahelAMnAM kuLa, ghara, vajana potAnA sukhI kuTuMbIo, paricita gAma-laka baMdhu varga vagerenI nizrAno tyAga karI, koInuM paNa AlaMbana rAkhyA vagara haMmezAM AyamahAgirinI jema vicAre che. (1para) tenI kathA A pramANe jANavI A zAsananA chellA caudapUrvI kapUlamadrasavAmInA dazapUrvanA jJAnavALA Arya mahAgiri ane Arya suhasti nAmanA be ziSyo hatA. meTA gamachanI kuzane vahana karavAmAM agresara aneka labdhione dhAraNa karanAra hovA chatAM mahAdhIra-gaMbhIra hatA. lAMbA samaya vItyA pachI temAM AryamahAgiri vicAravA lAgyA ke, "atyAre. atizaya mahAnijA karAvanAra "jinakalpa' rahela nathI, te paNa je huM teno abhyAsa karIza, te mArAM pUrvanAM pApa nAza pAmaze. meM sUtra, artha tenA paramArthane jANanArA sthira mativALA ziSyo taiyAra karyA che, mArA kacchanI cAraNAdika ciMtA karanAra suhasti che, te tene gaNuM samarpaNa karIne kacachanI nizrA huM jinakalpane Adara sahita abhyAsa karuM. samudra, vana, mazAnamAM, pura, nagara, gAma, bAga-bagIcA, Azrama vagere sthaLo viSe mamatvabhAvano tyAga karI tathA upasarga-samUhanA saMgamAM aDola ane niSkapa thAuM," kaIka samaye teo baMne guru vihAra karatA karatAM pATalIputra nagara pahoMcyA. tyAM AgaLa dhana-dhAnya bharapUra kuTuMbavALA vasubhUti nAmanA zeTha hatA. te Arya suhastinI dezanA sAMbhaLIne zrAvaka thayA. atizaya dharmavAsita cittavALA te eka vakhata AcArya bhagavaMtane vinaMti. karavA lAgyA ke, je mAruM samagra kuTuMba dharmamArgamAM joDAI jAya, te he savAmi! mane samAdhi ane zAMti thAya. tathA huM paNa manohara dharmanI suMdara ArAdhanA karI. zakuM. huM te vAraMvAra teone preraNA ApuM chuM, paraMtu mArAmAM apabuddhi hevAthI tethI dharma ne mama barAbara samajI zakAto nathI, to Apa jAte mAre tyAM padhArI koI vakhata mArA kuTuMbane upadeza Ape." have eka vakhata suvatIsUri kuTuMba sahita zeThane tenA ghare dharmopadeza ApatA hatA, te ja samaye AryamahAgiri gocarI vaharatA vahAvatA tyAM ja gharanA AMgaNAmAM AvI pahoMcyA. eTale suharitasUri ekadama ghaNA bahumAna-sahita umA thaI gayA. te samaye praNAma karavA pUrvaka zeThe temane pUchayuM ke, "he bhagavaMta! zuM tamane paNa moTA guru che?" tyAre suhastisUrie temane jinakalpa kevA prakArano kaThaNa AcAravALo hoya, te ane AvA kALamAM teo mahApApa karmanI nija karavA mATe temAM keTalA apUrva zasika banelA che-evA temanA zreSTha gunI prazaMsA karI. jinaka95nI tulanA-abhyAsa-mahAvaro karanAra evA teo bhikSAmAM je AhAra-pANI evA prakAranA nirdoSa ane tyAga kavA lAyaka hoya, tevA ja nirasa teo grahaNa kare che. je gharamAM satkAra-purakAraAdara thAya, te gharane teo tyAga kare che. "Aho Shrutgyanam" Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arya mahagirinI kathA [ 423 ] A pramANe suhastisUri dharmopadeza ApI zreSThInA kuTuMbane zrAvakanAM vatemAM sthApana karIne pitAnI vasatimAM AvyA. zrAvaka bhajana karI rahyA pachI pitAnA gharanA lokone A pramANe kahe che ke, "jayAre AvA moTA sAdhu ApaNe tyAM gocarI padhAra, te "A amAra nakAmI pheMkI devA lAyaka bhikSA che." evuM kapaTathI kahIne paNuM temane pratilAlavA. jema atiphaLadrupa jamInamAM cagya samaye thoDA paNa dANuM vAvyA hoya, te tene pAka ghaNo ja vizALa utpanna thAya che, tema AvA uttama pAtramAM ApeluM apadAna payuM ghaNuM mahAphaLa ApanAruM thAya che. to temane koI prakAre ApaNe dAna jarUra ApavuM ja. "pite nyAya-nItithI upArjana karela dhanathI jeo vidhipUrvaka uttama pAtramAM dAna Ape che, teone caMdra sarakhe ujajavala yaza cAre bAju vistAra pAme che. durbhAgya ane daridratA jahadI dUra cAlyAM jAya che, tema ja vAsudeva, cakravartInI lamI tarata hastagata thAya che." have bIjA divase gunA baMDAra evA te guru mahArAja vaharavA padhAryA, eTale hAthamAM ghaNA prakAranAM bhejane dhAraNa karI gharanA loko A pramANe vinaMti karavA lAgyA. mane A parANe bhojana karavA lADu ApyA hatA, paraMtu mAre tenI jarUra na hevAthI meM to te choDI dIdhA che, Aje mArAthI A khAI zakAya tema nathI, have mAre teno upayoga nathI. vaLI bIje te vakhate ema bolavA lAgyA ke, "dAja khIra bhajana karI karIne huM to kaMTALI gayo chuM. mAre Aje A khIra khAvI nathI, A bhojanathI caDyuM. mAre te ghI-khAMDathI bharapUra evA ghebara khAvA che. A prakAranI kuTuMbanI apUrva ceSTA dekhIne te vicAravA lAgyA. tema ja dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM upayoga mUkatAM joyuM ke, "A je Ape che, te azuddha AhAra che. jarUra A lekA mAre jinakapano AcAra-vidhi jANI gayA lAge che. amArI caryA te ajANI hevI joIe, mATe mAre A bhikSA grahaNa karavI yogya nathI. ema jANIne tyAMthI bhikSA grahaNa karyA vagara nIkaLI gayA ane upavAsa karI vanamAM pahoMcI gayA. suhastine atizaya Thapake ApIne kahyuM ke, "huM bhikSA bramaNa karyuM, tyAre mAruM bahumAna na karavuM. tema ja na kare tevI bhikSA zA mATe karAve che? (25) tevA prakAranuM Adara-sahita alpasthAna-(ubhA thavuM) tema te divasa te karyuM teone te kAraNe bhaktiutpanna thavAthI mArA mATe kahapelo e azuddha AhAra taiyAra karyo. mane bhikSA bhramaNa karatAM guNa-bahumAna ubhA thavuM ityAdika karavAthI aneSaNA zA mATe kare che? tyAMthI teo bIje vidizAmAM pahoMcyA, tyAM jIvaMtasvAmInI pratimAne vaMdana karI adhika AnaMda pAmyA ane ghaNA ja samAdhivALA thayA. have Aryamagiri moTA sUri pitAnuM jIvita a5 bAkI raheluM jANI tema ja pitAne apakarmavALA jANIne gajAgaparvata upara gayA. potAnI aMtasamayanI ArAdhanA karavA mATe sthAnanI anusA mAgIne jamAM koIne agavaDa na thAya, tevA vizALa rathAnamAM pite sthAna "Aho Shrutgyanam Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 424 ] prA. upadezamAtAne gujarAta meLavIne paMDitamaraNanI ArAdhanA-patAkA meLavavAnA catura manavALA temaNe sarva pAponI AlocanA karI. sarva jIvene khamAvI, sarva prakAranAM bhajananAM paraphakhAvuM karI, mahAsamAdhithI kALadharma pAmI mahAgiri guru mahArAja devaloka pAmyA. mahAgiri AcArya jinakalpanI AvI AkarI kriyAnA ArAdhaka banyA, te pramANe sarva yatie paNa prayatna karavo joIe. (31) pheNa kuLa ja, mAhi ahiM vAMfsara gha na ya lubhati suvihiyA, nidarisaNaM jaMbunAmu ti / / 153 / / uttamakula-pasyA, rAyakula-vaDisagA'vi muNivasahA / bahujaNajai-saMgha, mehakumAru ba visahati // 154 // yauvanavaMtI rUpavatI sukhasamRddhi ane akhUTa lahamIvALI kanyAonI prArthanA chatAM je uttama najIkanA mokSagAmI AtmAo jaMbUsvAmI mAphaka temAM moha pAmI bhAtA nathI. jenuM kathAnaka pahelAM (37mI gAthAmAM ) kahI gayA chIe. (153) uttama kuLamAM janmelA vaLI rAjakuLamAM tilaka samAna chatAM zreSTha sAdhuo vividha dezavAsIo sAdhunA sAraNa, vArAdikanAM vacane, sAMkaDA sthAnamAM saMthAza karelA hoya te temanA paganAM saMghaTTA lAge, te paNa samabhAve duHkha lagADayA vagara meghakumAranI jema sahana karI le che. (154) meghakumAranuM kathAnaka A pramANe jANavuM jenuM AkAza-sthAna uMcA manohara prAsAdanI zreNathI pUrAela che, devanagaranuM anuNa karatuM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM AgaLa pRvImAM pragaTa prabhAvazALI temaja jamatanI lamI jeNe potAnI bhujArUpa adabhuta lAnataMbhathI taMti. kareDhI che, evo zreNika nAmano rAjA hatA. tene pitAnI samAna guNene dhAraNa karanArI evI dhAriNI nAmanI prANapriyA hatI, ke je rohiNanA pati caMdra sarakhA 2maNIya mukhanI zobhAvALI hatI. te kaIka camaye sukhethI zaUAtamAM sUtelI hatI, tyAre teNIe savapnamAM 2jataparvata samAna gauravarNavALA, moTA manahara cAra daMtazaLayukta uMcI sUDha karela, kaMThathI garjanA karatA evA hAthIne pitAnA mukhamAM praveza karatA joya, te ja kSaNe te kamaLa sarakhA mukhavALI saraLa pariNAmavALI te dhAriNI rANI jAgI. zreNika rAjA pAse jaI kokilAnA zabda carakhA komaLa vacanathI kahevA lAgI ke, "he bhavAmi ! Aje meM AvuM sarakhe dekhyuM. te kRpA karI mane tenuM phaLa kahe." tyAre teNe potAnI svAbhAvika buddhithI vicAra karI AdarathI jaNAvyuM ke, "he priye! kularUpa mugaTanA maNi samAna, kalpavRkSa ane kulakamAgata nizAna samAna, uttama pavitra caritra ane vartanathI prApta karela kIrtivALo putra tane thaze." e pramANe kahyA pachI, AjJA pAmelI te pitAnI zayAmAM gaI. "rakhene "Aho Shrutgyanam Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghikumAranI kathA [ 425 ) karavapna dekhAI jAya tevI zaMkAthI bAkInI rAtrimAM nidrAne tyAga karyo. dhArmika kathAo karavAmAM zaMkha sarakhA ujajavala cittavALI evI teoe sukhamAM rAtri pUrNa karI ane jayAre prabhAta-samaya thaye, eTale svapnazAca jANanAra evA ATha paMDitene rAjAe bolAvyA. teone yogya Adara-satkAra karI temane sukhAsana para besAryA. tyArapachI dhAriNI devIe khela vananuM zuM phaLa thaze ? ema save paMDitane utsAhathI pUchayuM, te paMDito paNa vakhazAo saMbaMdhI mAMhomAMhe vicAraNA karIne praphulita mukhavALA kahevA lAgyA ke, "he svAmi ! jinendro ane cakravartInI mAtAo AgaLa kahIzuM tevA hAthI Adi atimahAna kalyANa karanAra evAM 14 mahAvapna dekhe che. te A pramANe-1 hAthI, 2 vRSabha, 3 siMha, 4 abhiSeka kAtI zrIdevI, 5 puSpamALA, 6 caMdra, 7 sUrya 8 davaja, 9 kuMbha, 10 padma sarovara, 11 samudra, 12 devavimAna athayA devabhavana, 13 ratnane Dhagalo, 14 nidhUma agni. vAsudevanI mAtA AmAMthI koI paNa sAta, baladevanI mAtA te ATalAmAMthI cAra, mAMDalika rAjAnI mAtA eka savapna dekhe che. tene garbha-prApita thaI hoya, te te strIne zreSTha putra-prApti thAya che ane samaya pAke, tyAre te mATe rAjA athavA je tene vizagya thAya, te maharSi thAya che. tyArapachI rAjAe tene jIvana-vRtti dhana ApyuM eTale te paMDite potAnA ghare gayA. te dhAriNadevI sukhapUrvaka garbhane vahana karavA lAgI. traNa mahinA pasAra thayA pachI akAle jaLapUrNa meghano dehalo thayo. vaLI tene evI IcchA thaI ke, "huM secanaka hAthI upara ArUDha thAuM, mArA para chatra dharavAmAM Ave, zreNika rAjA ane bIjA rAjAone parivAra sAthe cAlatuM hoya, nagaramAga vaSaoNRtunI zobhA samUhathI alaMkRta thaele haya, vaibhAragirinI taLeTImAM sukhethI vahetI parvatanadIvALA vanamAM pragaTa macUra jemAM kRtya karatA hoya, dizA-amUke pracaMDa vijaLadaMDanA ADaMbarathI maMDita thaelA hoya, bhuvana deDakAonAM maMDaLe akALe karelA pracaMDa ke lAhalavALuM thayeluM hoya, jemAM pipaTanA piccha samAna vAvALA vizALa vana-pradezamAM manahara lIlI vanarAjI ugela hAtha, nirmala nIla varNanuM vastra paheravI evI uttama kanyA hoya, tema pRthvIvalaya zobhatuM hatuM. ujajavala meghapaMkti jemAM jAya che, tevA thAma jaLapUrNa megha-paDake jayAre chavAI rahelA hoya, tevA samaye huM savIlaMkArathI vibhUSita banI mArI icchA pramANe vicaruM te mAre janma kRtArtha thAya ema mAnuM chuM paraMtu A manoratha pUrNa na thavAthI te dubaMdha zarIravALI ane atizaya nisteja mukhavALI thaI. AvA prakAranI devIne dekhI hatAza thaela jA tene pUche che ke, "he devi ! tane duHkhanuM zuM kAraNa banyuM che? te kRpA karI jaNAva. kadApi huM ke bIjA koI tane pratikUla hoya, tevuM karIe ja nahiM, A sarva zajabhaMDAra tAra savAdhIna che; pachI tane pUchanAra koNa? he zacaMdra cama "Aho Shrutgyanam Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~ ~ 1 426 ] prA. upadezamAlAne pUjAnuvAda mukhavALI ! tArA aMteSa sukhanI vacce ADe AvanAra koI na hovA chatAM tane chaganuM kAraNa zuM thayuM che, te jaNAva." A pramANe pUchayuM, tyAre tenI AgaLa dhAriNIdevI kahevA lAgI ke, mane vagara samaye megha saMbaMdhI have upanna thayo che. tyAre zreNike kahyuM ke, "tuM e na kara, tAro dehale pUrNa thAya, tevA prayatna karIza" ema kahIne tene ghaNI dhIraja ApI. pote teno deha paNa na karI zakavAnA kAraNe atizaya ciMtAmAM levAI gaye ane abhaye pUchyuM ke, "tamArA manamAM atyAre kaI ciMtA che?" eTale rAjAe kahyuM ke, devAne asAtha manetha upanna thayo che. tArI nAnI mAtAne akAle megha saMbaMdhI dokale utpanna thayA che ane mArI pAse tene koI upAya nathI. te ja kSaNe prApta thaelA upAyavALA akSaye kahyuM ke, "huM jaldI te kAryanI siddhi karIza, mATe have tame A ciMtAbhArathI mukta thAo." te ja samaye upavAsa karIne karIne pauSadhazALAmAM praveza karI kuzanA saMthArAmAM susthiratApUrvaka brahmacarya vrata dhAraNa karIne rahyo. pUrva paricita deva hatuM. tenI ArAdhanA karI. eTale barAbara trIjA divasanA prabhAta-samaye te deve hAjara thaI darzana ApyAM. divya uttama vasavALe ratnAbharaNanA tejathI samagra dizAone ujajavala karanAra calAyamAna kuMDalathI zobhAyamAna caMdra ane zukra nakSatro jANe sAthe ekaThAM thayAM hoya, te te zobhate hate. nehapUrvaka reve pUchyuM ke, "zuM prayojana che?" tyAre abhaye pratyuttara ApyA ke, " mArI nAnI mAtAne AvA prakArano doho upana thayo che, te tenI icchA paripUrNa thAya tema tamAre jahadI karavuM." e vAtano svIkAra karI tarata ja AkAzamAM meghanI zreNI e vikra. tathA jaMbUvRkSanA puponA rasanuM atizaya pAna karatI bhramarIno rahelI hatI, tyAre pipaTa pAkA jAbuphaLa khAvAnA AzayathI brAnitathI bamarIene cuMbana karI tarata choDI de che. ane te ja pramANe palAza-(kezuDA )nA vRkSa upara khIlyA vagaranuM lAla pu5 dhArI popaTanI cAMca upara brAntithI bhamarIe AvIne bhaTakAya che. A pramANe devInI icchAnusAra samagra varSARtune ADaMbara karI dhAriNI devIne dokale manAvIne deva je AvyA hatA, te pramANe cAlyo gayo. jenA dehamAMthI sarva vyAdhio dUra thaelI che, evI devIne nava mAsa pUrNa thayA, eTale avagothI zobhate, AnaMda utapanna karanAra, sukumAra hastapAdayuta, lakSaNethI paripUrNa de ane avayavALo pUrva dizA jema sUryane tema te dhAriNI devIe putraratnane janma Ape. eTale utAvaLI utAvaLI eka dAsI ke, jenAM vastro paNa zithila thaI gayAM che, tethI khalanA pAmatI priyaMkarA nAmanI uttama sevikA rAjA pAse gaI ane putrajanmanI vadhAmaNuM ApI. eTale rAjAe potAnA aMga para rahelA vastro, Abha je ghaNAM kiMmatI ane manahara hatAM, te sarva dAsIne bheTayAmAM ApI dIdhAM. tene dAsIbhAva kAyama mATe dUra karIne pote tenuM marataka vAvIne priyavacana bAlavAthI tuSTa thaelA rAjAe tene suvahunI banAvelI jIbha InAmamAM ApI. "Aho Shrutgyanam Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAranI kathA [ 427 ] nagaramAM mAryAM vadhAmAMmA thavA lAgyAM, mATAM moTAM dAna ApavA lAgyAM. phAla-vAjA vAgavA lAgyoM. mAla paranI jakAta levAnI maMdha karAvI, koIne tyAM rAjapuruSanA praveza baMdha karAvyA, iDa-kuiDa thatA aTakAvyA, muktAphaLanA zebhAyamAna svastika AlekhAvyAM. rAjakula ane nagaranA AvA Anada-pU` janma-mahotsava karavA lAgyA. dazamA divase badhue ane svajanene sanmAnathI khelAvI mAtApitAe ' mezvakumAra' nAma sthApana karyuM" calAvavA ItyAdika hajAra mahAtsava sahita tenuM lAlana-pAlana karatA hatA, pata para caMpakavRkSanI jema dehanI dheAlAthI te vistAra pAmavA lAgyA. cAgyavayanA thayA eTale te dareka prakAranI kaLAomAM niSNAta banyA. tyArapachI vizALa lakSmInA sthAnarUpa tAruNya ane tene anurUpa hAvaNya-samudrane pAmyA. tyArapachI tuSTa thayelA mAtA-pitAe samAna kula, samAna kalAvALI, niSkaMlaka ane suMdara bhAgyavatI ATha kanyAe sAthe lagna karAvyAM, (50) tyArapachI zreNika zAe te darekane eka eka prAsAda, temAM jarUrI evA sarvAM upakaNNA ane bhAgasAmagrI ghaNuA pramANamAM ApyAM. bilakula viSAda vagaranA manavALA te kumAra devasekamAM jema dezuMdu deva tema AThe patnIe sAthe viSayabhegA bhAgavatA hateA. teTalAmAM bhuvananA sUrya samAna sava jinAmAM caDiyAtA chellA tIthaka A vadha mAnasvAmI tyAM samavasaryo. 'suzIla nAmanA udyAnamAM bhagavaMta padhAryA che.' evA samAcAra maLavAthI zreNikamAna pAtAnA parivA--sahita tyAM vaMdana karavA mATe gayA. Indra sarakhA rAjA jyAre nagaramAMthI nIkaLyA, tyAre melakumAra paNa cAra ghaMTAvALA madharathamAM besIne tyAM jaI pradakSiNA ApI vaMdanA karI beThe. have prabhu mopadeza ApatA kahe che ke, jema bhaDabhaDatI agni-jvAlAthI dezabhelA ghAmAM rahevu. cegya na gaNAya, tema A sa sAramAM samajI AtmAe kSajIvAra paNa vAsa na karavA. je sa'sAramAM janma, vRddhAvasthA ane macchunAM bhayaMkara tathA priyasnehI svajanAnAM viyeAganAM viSama duHkhA rahelAM che, vaLI viSayanAM sukhA vijaLInA camakAza mAphaka kSaNika ane phAtarA khAMDavAmAM kaMI pazu sAra maLate nathI, tema viSaya-sukhe paNa kSaNika ane asAra che. ahiM viSaye e iMdhaNA-samAna che, viSamanI prApti na thAya, agara maLelAM cAlyAM jAya, te zekarUpa dhUmADAnA aMdhakArathI AtmA dezaI jAya che, dareka samaye pazcAttApa-citAnA pragaTa taNakhA uchaLe che, vaLI viSayA khAtara kajiyA-phlezarUpa agnimAMthI tAtA zabdo utpanna thAya che, jene rAkavA muzkela che. vaLI hamezAM apriyane macAga, priyanA vicAga enI jvALAthI ayakrama, duHkharUpa dAvAnaLa utpanna thaela che, vaLI te vadhatA jAya che, mATe A sasAnA dAvAnaLane elavI nAkhavA yukta che. A dAvAnaLane elavavA mATe jinadharUpI jaLavRSTi sivAya bIje kAI samaya" nathI. te te dharmane samyag prakAre ahala karavA. (60) "Aho Shrutgyanam" Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 428 ] prA. upadezamAlAnA gUjarA * A dezanAnA aMte ghaNA prANIe pratimASa pAmyA. te samaye rAmAMcita raDhavALA ane azrupUrNa' netravALA meghakumAra bhagavatane pradakSiNA ApI, vaMdanA karI A pramANe vinati karavA lAgyA ke, he nAtha ! Ape je kahyu. te taddana sAcuM che. he svAmI ! huM mApanI pAse nakkI pratrajayA aMgIkAra karavA icchA khu chu. paraMtu mArA jJAtilAka-mAtA-pitAne pUchIne temanI AjJA laIne AvuM chuM.' ema kahIne te ghare gayA. mAtAne kahyuM ke, huM AkhA ! Aje huM mahAvIra bhagavaMtane vana karavA gayeA hatA, tyAM makAnane mRta samAna evA temaNe kahelA dhama zravaNa karyo. ' matiha pAmelI mAtAe tene pratyuttara ApyA he putra! tAro janma saphaLa thayeA, tuM eTale ja bhAgyazALI ane puNyavaMta che. kANu ke, traNa bhunane prakAzita karanAra evA bhagavaMtanA sukha-kamaLamAMthI nIkaLelA dhama sAMbhaLyeA. mAvu puNya khIjAtu karyAMthI hoI zake ? tyArapachI meghe kahyuM ke, ' he mAtAjI hu tIkSNa duHkhavALA gRhavAsathI nIkaLIne dIkSA levAnI abhilASA karu chuM. ' A sAMbhaLIne dhAriNI mAtA kaThAra kuhADInA sakhata prahArathI ca'pakalatAnI jema ekadama pRthvIpITha para DhaLI paDI, tenA sarvAMge paherelAM AbhUSaNeAnI gheAlA paNa bhagna thaI. tyArapachI paMkhA lAvI ThaMDA pavana nAkhyA, puSkaLa jaLa ane ca Mdananu mizraNa karI chaTAMcuM, ane mUrchA dUra karavAnA upAya karyo. tyAre uMDI gaela cetana ThekANe AvyuM. e netre khullAM karyo. tyArapachI putrane kahevA lAgI ke, ' MbarapuSpanI jema mahAmuzkelIthI tu mane prApta thayA che, te jyAM sudhI huM jIvuM tyAM sudhI hAMmezAM tAre ahi' mArI pAse ja vAsa karavA. tArA savAranA virahamAM mAruM mana pAkelA dADamanI jema phuTI jaze. jyAre huM paraleAkamAM prayANu karuM, tyArapachI tuM pratraSA grahaNa karaje, ema karavAthI ke suMdara ! teM kRtajJatA karelI gaNAze. ' megha-manuSyAnu` jIvatara pANInA parapATA, vijaLIlatA, tema ja ghAsanA putranA agrabhAga para rahela jaLabindu samAna caMcaLa che, prathama maraNu ketu' thaze ? agara pAchaLa kenu thaze ? te krANu jALe che ? A Si atidula bha che. te Ape thaya pAraNu karIne mane rajA ApavI. vaLI hai mAtAjI! A strI tA DhASAnu sthAna che, ekaThI karetI lakSmInA vilAseA te parizrama che, bhAgeAnI pAchaLa AvanArA rAge mAdA hoya che, kAma analacaMDA che, mahArAjyalakSmInI prApti te paNa Apatti che, sneha karavAmAM kalaMka maLe che, gava karanAra pAchA paDe che, A bhavamAM ja A " hAni karanAra hAvAthI tenA tarapha prIti kevI rIte karI zakAya ? phrI phrIvAravAra dvIna vadanavALI ane duHkhI mAtA tathA maleka jee dIkSAthI pratikR khelatA hatA, temane vividha prakAranI yukti, dAkhalA-lIla sahita pratyuttA ApIne peAtAnA AtmAne teNe mukta karAvyA. tyArapachI sAgano sathA tyAga karI, kAyara DhAkAne atizaya vismaya utpanna karAvanAra, atiAkarA duHkhathI mukta karo "Aho Shrutgyanam" Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAranI kathA [ 429 ] vavAmAM dakSa evI dIkSA aMgIkAra karI. tyArapachI maghakumArane sthavira gaNavAmIne sepTei. saMdhyA samaye paryAya-kame saMthArAnI bhUmienA vibhAga karatAM meghakumAra navadIkSita sAdhu-saMthAro dvArabhAgamAM Ave. te bhUmimAM kANuM paDe tyAre, jatA-AvatA sAdhuonA pagano vAraMvAra saMghaTTo maghakumAranA zarIrane thavA lAgyA. AkhI rAtri palakArA jeTalA samaya mATe tene nidrA na AvI. tyAre te rAtre vicA2vA lAgyA ke, "jyAre gRhasthapaNAmAM hatuM, tyAre mane A sAdhuo gauravathI bolAvatA hatA ane vartAva karatA hatA. atyAre jANe tRNA 2hita cittavALA A munio mAro parAbhava kare che. tethI karI A muni pAchuM pAlana karavuM, te mArA mATe dukkara azakaya bhAse che. prAtaHkALe bhagavaMtane pUchIne have huM mArA ghare jaIza. sUryodaya-samaye keTalAka sAdhuonI sAthe te bhagavaMtanI pAse gaye. bhaktipUrvaka vaMdana karI potAnA sthAne beThA. bhagavaMte tene bolAvyo ane kahyuM ke, "he megha ! zatre tane e bhAva thayo ke, "huM ghare jAuM" paraMtu tema vicAravuM tane gya na gaNAya. AjathI trIjA bhavamAM tuM hAthI hate. A ja bharatakSetramAM vaitADhaca parvatanI taLeTImAM sarvAge suMdara ane vanamAM caranArA bhIla lekoe tAruM "sumeruprama" evuM nAma sthApana karyuM hatuM. aneka hAthaNInA moTA TeLAthI haMmezAM tuM anusarate ratikrIDAmAM Asakta cittavALo, bIjA dareka hAthIone parAbhava karate hatA, parvatonI khAmAM, vamAM, nadIomAM, jaLanA jharaNAomAM akhalita AkarA ravabhAva rAkhI niHzaMkapaNe te vicArato hato. jayAre unALAno sakhata cImakALa AvatuM hatuM, kaThera garama vAyarA-lU vAtA hatA, vaMToLiyAthI dhULa uMce uDIne dizAe dhULathI aMdhakAramaya ghUmarIvALI thatI hatI. tevA samaye vAMsanA jhuMDamAM vAMsa ane vRkSe paraspara ghasAtA hatA. najIka najIka vRkSe hatA, tenI DALIo paraspara khUba ghasAtI hatI, tenA cage mahAdAvAnala utpana thayo. pralayakALanA aninI jema tene te joye. AkhuM vana banI raheluM hatuM, tyAre zaraNa vagaranA bhayaMkara zabdonI cIcIyArIthI bhuvanatala bharAI gayuM hatuM--evA jaMgalanA sarva prANIo te dAvAnaLamAM baLI rahelA hatA. jyAre sarva dizAmAM vana-dAvAnaLa phelAye, ghaNA dhUmADA ane dhUmalI dizAo thaI, vananAM ghAsa, kASTho, vAMsanA jhuMDa vagere bhammIbhUta thayAM, tenI javAlA ane garamIthI pIDAelA delavALo tuM thayo, tuM jADI sUMDha saMkecavA lAgyA, utkaTa cIsa pADate, hiMThAnA piMDane tyAga karate, velaDIonA maMDapone bhAMgI-chedI nAkhate, bhUkha-tarazanI vedanA pAmele tuM tArA hAthaNInA ToLAnI ciMtA choDIne palAyana thatAM thatAM eka apajaLavALA sarovaramAM jemAM puSkaLa kAdava hare, vagara bAMdhelA kinArAvALA mArgamAM utaryo, tyAM pIvAnuM pANI na maLyuM ane kAdavamAM kheMcI gayo, eTale ghaNuM duHkha pAmyA. tyAMthI lagIra paNa calAyamAna thaI zakato nathI. tyAre AgaLa koI vakhata "Aho Shrutgyanam" Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 430 ] prA. upadezamAlAne gUjarAta kADhI mUkelA parAbhava pamADelA eka taru hAthI dhathI tane dekhyA. khUzaLanA aNIbhAgathI tArI pIThamAM tane ghA mArI leAhIluhANa karyuM. te samaye atimuzkelIthI sahana karI zakAya tevI AkarI vedanA sahana karatuM hatuM. AvI vedanA sAta divasa sahana karI. ekavIza varSa sudhI jIvIne ArtadhyAnamAM parAdhIna thaele tuM mRtyu pAmI A ja bhAratamAM vidhyaparvatanI taLeTImAM mahAvanamAM cAra iMcaLavALo pracaMDa kuMbhasthaLathI zelato sAte aMgo yathAyogya pratiSThita thayelAM hoya te, zaradanA AkAza akhA ujajavala deha varNavALe zreSTha hAthIpaNe utpanna thayo. anukrame yauvanavaya pAmyA. vaLI aneka hAthaNIonA cUthane mAlika thayo. jaMgalanA pharanArA bhIyAe meruprabha" evuM tAruM nAma sthApana karyuM. (100) tuM pitAnA parivAra sAthe te vanamAM Ama-tema lIlApUrvaka pharato hato, tyAre kaMIka sImakALanA samayamAM te vanamAM saLagela mahAagni je. atibhayaMkara dAvAgni jeIne tane jAtimaNa jJAna pragaTa thayuM. pUrvane hAthIne bhava yAda AvyA. te dAvAnalathI mahAkaTe te tArA AtmAnuM rakSaNa karyuM. tyArapachI te vicAryuM ke, dareka varSe zrImakALamAM A dAvAnaLa utpanna thAya che, te have bhaviSyamAM Ano pratikAra thAya tevo upAya karuM. prathama varSA samayamAM te tArA parivAra sAthe gaMgAnadInA dakSiNa kinArA upara je kaMI vRkSa, velA, vanasapati ugelAM hatAM, tene mULamAMthI ukheDI nAkhyAM. ane te sthaLa evA prakAranuM taiyAra karyuM ke, uccaagni utpanna thAya te paNa tene IjA na maLavAthI ApoA5 olavAI jAya. tyArapachI te ja pramANe vaSakALanA madhya bhAgamAM paNa te ja sthaLamAM tArA samagra parivAra sahita jhADa, bIDa, velA vagere InkaNAMo dUra karI sApha karyuM. te ja pramANe varSanA aMtamAM te ja pramANe sthaLa sApha karI nAkhyuM. A pramANe dareka varSe svasthabhAva karato hato. koIka samaye vaLI dAvAnaLa pragaTa thayo, eTale parivAra sahita te bhUmimAM AvI pahoMcaze. bIjA paNa arayamAM rahenArA anithI trAsa pAmelA chae tyAM AvIne praveza karyo. jethI kayAMya paNa ahapasthAna khAlI na rahyuM ane kaI khasI zake tema paDyuM na hatuM. tane zarIramAM kharaja utpanna thaI, tethI te eka paga uMco karyo, bIja adhika baLavALAe tene dhakko mAryo, jethI paganA sthAnamAM eka sasalo ubhuM rahyo. kha2ja khaNIne paga nIce mUkatAM tenI taLe sasalAne dekhavAthI tAru mana dayAthI ubharAI gayuM. tArI vedanAne gayA vagara te ja pramANe paga addhara dhArI rAkhyA. atikara evI tenI dayAthI te bhava a95 karI nAkhyA, manuSya-AyuSya bAMdhyuM ane samyakatva-bIja prApta karyuM, aDhI divasa pachI dAvAnala upazAMta thaI mAlavAI gayo ane sarva jIvonA samudAyo te pradezamAMthI bahAra nIkaLI gayA. tyArapachI tuM paga mUkavA mATe jyAM prayatna kare che, tyAre vRddhapaNAnA kAraNe tAro sava* aMge jI ane zanya sarakhAM banI gayAM hatAM. paganA sAMdhAmAM leAhI pUI gayuM hatuM "Aho Shrutgyanam Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAranI kathA [ 431 ] ane jhalAi gayA hatA eTale tane ghaNuMA phleza thayA. te samaye vA TAkAvAthI jema paryaMta tema huM dhIra ! tu bhUmi para DhaLI paDayA. tArA zarIramAM dADe ane javara utpanna thayA, vaLI kAgaDA, ziyALa vagere tArA dehanuM bhakSaNu karavA lAgyA, atigADha vedanA sahana karatAM karatAM te traNa divasa vItAvyA. se| varSa jIvIne zubha bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM tyAMthI kAla karIne dhAriNIdevInI kukSimAM tuM putrapaNe utpanna thayuM. hai megha ! te AvA prakAranI vedanA tiya cabhAvamAM ajJAnatAmAM haeNna karI hatI, teA have ajJAnapaNAmAM munimezanA dehanA saTTane kema sahetA nathI ? 6 peAtAnA pUrvabhava sAMbhaLavAthI te jAtismaraNa jJAnavALA thayA. te ja kSaNe atiugra vairAgyavALA thayA. naitramAM harSanAM ame ubhAvAM lAgyAM. tyArapachI bhagavaMtane pradakSiNA ApI, bAvathI vaMdanA karI micchA dukkaDa kevA pUrvaka kahevA lAgyA ke, mAAM e netro sivAya bAkInAM mArAM sava zarIranAM aMge me' sAdhuone apaNu karyo che, tee temanI icchA pramANe saghaTTa vagere kare,' tevA abhigata meghakumAra munie kI. 16 aMgeA bhaNIne, bhikSu pratimAe vahana karI, zurana sa`vacchara tapa karIne sarvAMganI sa'lekhanA karavA lAgyA. tyArapachI ciMtavavA lAgyA ke, ' jyAM sudhI jinezvaranI sAthe sArI rIte vihAra karI zakAya che; te have chellI kAlakriyA karI levI mane ceAgya che. bhamavatane pUchavA lAgyA ke, hai svAmI ! A tapavizeSathI have zIthI mAru' besavu, uThavu. muzkelIthI thAya che, tA ApanI anujJAthI ahi* rAjagRhanA vipulaparyaMta upara tevI anazana-vidhi karIne dehatyAga karavAnA mane maneAtha thayA che. AjJA prApta karela meghamuni sava sAdhu sa'dhane tema ja bIjAeAne amAvIne kUtaceAgI--salekhanA Adi vidhi jANanAra sAdhuo sAthe zrIme dhIme pata para caDIne vizuddha nirdeva zilAtala upara samagra zalya hita eka pakhavADiyAnu anazana pAlana karIne vijaya vimAna-manuttara devaleAkamAM utpanna thayA. te Ara vasa sAdhu-paryAyamAM rahyA. have te devalAkamAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze jaldI sava kama phAya karI mAkSa pAmaze. (127) A pramANe mANasukha meLavavA kaTIbaddha thayelA bIjA sAdhuee paNa acchavAsamAM ghaNA sAdhujanAnA sa`ghaTTa sahevA joie. (128) meghakumAra kathA saMpUrNa kAcara prANIone gatrAsa duSkara che, kAraNa ke temAM-- abaruppara-saMvAhaM, sukkhaM tucchaM sarirapIDA ya / sALa cAra comaLa, muna gAyattayA ya maLe // 1 // kUvAsa lo vo?, sa%0d-garphe mar3e pArasa mitrA jo ro?, 3. dgagga vA||16|| "Aho Shrutgyanam" Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 432 ] prA. upadezamAlAne gUjarAvAda katto suttatthAgama, paDipucchaNa coyaNA va ikkassa / vitha revAva, kALA ca (vi) maLata? 5 17 che. pillijjesaNamiko, painna-pamayAjaNAu nicca bhayaM / kAumaNo'vi akajja, na taraha kAUNa bahumajjhe // 158 // uccAra-pAsavaNa-vaMta-pitta-mucchAi-mohio ikko / sava-mAna-viThThalyo, nirivava va pa phAuM | | egadivaseNa bahuA, suhA ya asuhA ya jIva-pariNAmA / iko asuha-pariNao, caijja AlaMbaNaM laddhaM // 160 // savvajiNa-paDikuTuM, aNavatthA therakappa-meo a / ikko a suAuco'vi haNai tava-saMjamaM airA // 161 // vesaM juNNakumAri, pautthavaiaM ca bAlavihavaM ca / pAsaMDarohamasaI, navataruNi dherabhajjaM ca // 162 / / virahamA , vidyA mohe kA ma ii . -hiyaM vilaMtA, TUtha vAiMti e ddArU I sammaTThiI vi kayAgamo vi ai-visyraag-suh-vso| bhavasaMkaDammi pavisai, itthaM tuha saccaI nAyaM // 164 // gacha-samudAyamAM sAthe rahenArane kaI kaI vakhata ekabIjA sAthe vAtacIta ke kAmakAjamAM belAcAlI-athaDAmaNa thAya, temaja IcchA pramANe indriya-sukha meLavI zakAtuM nathI, athavA ala5 maLe che, pariSahanA udayathI zarIrane pIDA paNa thAya, koI kArya karatAM bhUla-cUka thAya, to mAraNa eTale ke, "te haju A vidhi-A kArya nathI karyuM,' na karavA lAyaka karato hoya, tene niSedha-vAra karAya, sArA kArya karavA mATe madhura ke AkarAM vacanathI nadanA-preraNA karavAmAM Ave, ga7mAM gurune pUchayA vagara zvAsocchavAsa levAnA kArya sivAya bIjuM kaMI kArya vecchAe na karAya. ATalA samudAyamAM rahevAthI guNaprApti thAya, mATe garachamAM rahevuM. (155) tyAre have kacchathI sayuM, ame ekalA ja rahI dharma karIzuM." ema mAnanAra pratye kahe che. ke, "ekalAne dharma ja kayAMthI hoya? kema ke, guru vagara sUtra ane artha konI pAse bhaNe? pitAnI kalpanAthI Agamana arthe kare, gurunI AdhInatA vagara dharma ja nathI. ekalA sAdhunI zaMkAnuM samAdhAna, vAcanA-pRcchanAdika vinaya-yAva konI karaze? mAMde thAya te agara chelalI vakhate samAdhi-maraNanI ArAdhanA koNa karAvaze? akArya karatAM koNa aTakAvaze ? eka sAdhu AhAranI zuddhi jALavI "Aho Shrutgyanam Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekalA sAdhunuM sAdhupaNuM" nathI [ 433 ] gya zakaze nahi, ekalA sAdhu sIgmAnA prasaMgamAM lapaTAI jAya che. gacchamAM lAjazaramathI paNa prasaMgathI dUra rahe che, ekalAnuM cAritra-dhana lUMTAI javAnA bhaya rahe che. ekalA akAya karavAnI icchAvALA thAya, paNa ghaNA munienI vacamAM rahelA kAryocaNu karatA nathI; mATe sthavikalpI sAdhue ekAkI vihAra karavA nathI, jhADA thayA hAya, pizAma, ulaTI, pitta, mUrchA, vAyuvikAra ityAdi rAgeAthI pavA banelA hoya ane pANI, geAcarI, auSadha vagere levA jAya ane vacamAM te pANI, mAhAra chaTakI jAya tA AtmA ane saMyamanI virAdhanA tathA zAsananI uDDArDanA thAya. tema ja eka divasamAM jIvane zubha ke azubha ghaNA pariNAmeA thAya che. ekalA sAdhune kaMika khAlaana maLI jAya, te azubha pariNAma-2Age cAritrane tyAga kare che. athavA sAtrimAM aneka prakAranA doSo lagADe che, ane gaccha-samuhAyamAM hAya tA lAjathI, dAkSiNyathI deSa lagADatAM Dare che. sava jinezvara bhagavatAe ekalA sAdhune rahevAnI pratiSedha karelA che. ekalA rahevAmAM pramAdanI pracuratA vadhe che. tenu rUkhI bIjA pazu tenuM khATu Alakhana le che, eTale anavasthAnI pravRtti vadhe che. vikalpa-atyAranA munionA AcArabheda thAya che, atisAvadhAna tapa-sayama karanAra ekaleA thAya te tenAM tapa-sayama alpakALamAM nAza pAme che, ghaNA mAkSAbhilASI evA saviztA sAthe rahenAra sAdhu ghaNA nukazAnathI bacI jAya ane geralAbha-doSane dUra kare che. te mATe kahe che--vezyAgaNikA, vagara paNeDhI mATI kumArI, jenA pati paradeza mA hoya tevI vizehI zrI, khAvidhavA, tApasI, kulaTA, navayauvanA, vRddhapatinI patnI, jema keATathI mahela adhika zAbhA pAme tema, kaDAM, kha'gaDI, hAra, nAka-kAnanAM mAbhUSaNeA, mastAnAM ghareNAM paheratI zRMgAravALI strIe, kAmAttejita karanAra ceSTAvALI srIe, kAraNa ke, kuzavatI sImAnA paheraveza maryAdAvALA hoya che. je mAne dekhavAthI mana mAhita thAya che, Atmahita ci'tavatA evA munimAne upara jaNAvelI sImene dUrathI ja tyAga karavA. zrIethI mAhita thaele sava indriyeAnA viSayamAM pravata'nArA thAya che ane te sa`sAramAM laTakavAnuM mATuM kAraNa che. A te uparakSaNathI paheluM che. khIjA' paNa nukzAna kevAM thAya che, te mATe kahe che--eka vakhata samyagSTi hAya, vaLI jeNe AgamanA abhyAsa karI tene paramAtha paNa meLavelA hAya, para'tu zabdAdi viSayemAM atizaya rAga ane viSayasukhamAM parAdhIna banele kliSTasa'sAramAM praveza karanAra thAya che, A viSayamAM satyakInuM dRSTAnta kahIe chIe-- (159-164). AgaLa cellA-zreNikakathAmAM kahI aSA hatA ke AbhA levA gaelI sujyeSThA jeTalAmAM pAchI na AvI pahoMcI ane utAvaLa hAvAthI, ekalI calaNAne ja grahaNa karIne zreNika mahAzaja ekadama sura-gathI palAyana thaI gayA. tyAre ekalI paDelI sujyeSThA vicAravA lAgI ke, 'A nAnI bahena cellethA mArA para gADha sneha 15 "Aho Shrutgyanam" Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 434 ] prA. upadezamAlAno gUjarAnuvAda zAkhanArI hovA chatAM mane ThagIne ekavI cAlI gaI, te paramArtha vRttithI zAka-dukha karAvanAra evA A bhegothI mane sayuM. A pramANe atizaya pAmelA cittavALI ceTakarAjA ane bIjA vaDila vagenI anujJA grahaNa karIne sujayeSThA pravajayA aMgIkAra karavA taiyAra thaI. caMdanamAlA sAdhvI pAse pravajayA aMgIkAra karI, tIvra tapasyA karavA lAgI. vaLI upAzraya-vasatimAM rahI kAusagna karIne AtApanA letI hatI. A bAju atipracaMDa parivrAjakomAM zekhara samAna atisamartha, ghaNA prakAranI vidyA sAdheDhI hovAthI game te kArya pAra pamADanAra e piDhAla nAmane parivrAjaka hato. pitAnI vidyAe bIjAmAM saMkrAta karavA mATe koI uttama pradhAna puruSane sarvatra khoLe che, paNa tevI vidyAo dhAraNa karI zake tevo koI puruSa jovAmAM na AvyuM. AtApanA letI suSThAne dekhIne traNa gutivALI hatI, tyAre te vicAravA lAgyA ke, "Ane putra mArI vidyAne nidhi thaze." Rtumaya jANIne teNe dhUmADo vikukhyA ane pite bhamarAnuM rUpa karI guptabhAgamAM praveza karyo. te kSetramAM bIjanI sthApanA karI garbha mAM te vRddhi pAmavA lAgyA. suSThAne ekadama dhrAsako lAgyo ke, "A zuM Azcarya ! jo ke mArA mATe mayAMdA-lAjathI saMyamita bane ke manuSya apalApa karaze nahiM, paNa mArA magajamAM A vAta samajAtI nathI ke, "A banyuM kevI rIte ? have A mAhitya dhovA mATe zuM karavuM ? ema vicArI moTI AryAne A sade jaNAvyuM. te kevalajJAnI sAdhu pAse gaI, te sAdhue kevalajJAnanA prakAzathI jaNAvyuM ke, A akhalita rIlAlaMkAravALI sADavI che. koIe paNa tenuM apaapamAna na karavuM. koIka pApIe chaa karIne prapaMcathI tene gabhara utpanna kare che. cogya samaya thI, eTale teno janma thayo. zrAvakanA kAmAM vRddhi pAmya, satyakI nAmane te kAnathI sAMbhaLI sAMbhaLIne cerIthI te 11 aMgAne dhAraNa karanAra thayo. sAdhavIonI sAthe samavasaraNamAM vyAkhyAna zravaNa karIne atithi maphatI thayA. koIka vakhate kAlasaMdIpaka vidyAre bhagavaMtane pUchyuM ke, "he prabhu! mAruM mAthuM konAthI thaze?" tyAre bhagavate tene A bALaka batAvyuM. eTale te khecara tenI pAse jaIne avajJAthI kahevA lAge ke, "ara! tuM mane mAravAnuM che?' ema kahIne baLAtyArathI te bALakane page pADayo. te bALaka paNa tenA upara atizaya kropa-vera vahana karato hato. samaya pAkayA eTale peDhAle paNa te bALakane lAvIne piotAnI pAse rAkhyA. piDhAle satyakIne sarva vidyA bhaNAvI ane te satyakIe te sarva vidyAonI sAdhanA karI. have mahArahiNI vidyA sAdhavAne te AraMbha kare che. AgalA pAMca bhavamAM te vidyA sAdhato hato, tyAre pahelAM rohiNI devIe tene mArI nAkhyo hate. chaThThA bhavamAM vidyA siddha thaI, paraMtu teno vIkAra na karyo. jayAre siddha thatI hatI, tyAre prathama teNe pitAnuM AyuSya keTaluM bAkI che tema pUchayuM. tyAre cha mahinA "Aho Shrutgyanam Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyakInuM dRSTAnta [ 435 } ghu eTale te vicAravA lAgye ke, have mAtra cha mahinA bAkI rahelA aAyuSyamAM rAhiNI vidyA siddha thAya, teA tethI huM zuM karI zakIza? atyAre A vidhithI te sAdhavA lAgyeA. saLagatI citAnA upara viztAvALA bhIMjavela cama upara ekAmamanavALA atyaMta sthirapaNe DAbA paganA 'gUThAnA agrabhAga upara ubheA rahyo caDhA jApa karatA hatA. jeTalAmAM citAnAM kASThA maLatAM hatAM, te vakhate te sthitimAM tene jApa karatA kAlasadIpaka khecara joye. tene khALI mUkavA mATe te khecara temAM pharI paNa kASThA nAkhavA lAgyA, tema chatAM te atyakrI sAta zatri sudhI jApa karatAM peAtAnA sattvathI calAyamAna na thayA, eTale rAhiNIdevI pratyakSa thaI pelA khecarane nivAraNa karavA lAgI ke, have tuM tene vighna na kara, huM jaldI tene vaya siddha thavAnI ja chuM. have te devI pratyakSa thaIne kahevA lAgI ke, huM satyakI ! huM tane sathA siddha thaI cUkI chuM. mane tAruM eka mAtra Apa, jethI huM tArAmAM praveza karuM tyAre teNe kapALa dvArA te vidyAne agIkAra karI, tyAM tene eka chidra hatuM. tuSTa thaelI hiNIe tyAM AgaLa trIjuM netra manAvyuM. te traNa vecanavALA satyakI vidyASara traNe leAkamAM cakSa, rAkSasa vagerethI askhalita thaI vicAvA lAgyuM. A pApI peDhAle mArI mAtA-ceTakanI putrIne ghaSita karI, sAghvIpaNAmAM tene-tabhaga-malina karI, mATe 'tArAM duSTa vartanarUpa viSavRkSanuM A phaLa bhAgava' ema karIne peDhAlane mArI nAkhyA. have kAlasa'dIpakane dekhyA eTale mane balAtkArathI page pAyeA hateA, A pApaceSTA karanAra bAlyakAlamAM mAruM apamAna karyu hatu, e pramANe tenA pratye kApa pAmelA teNe tene paTTAyamAna thate dekhyA. tenI pAchaLa pAchaLa doDI jAya che, alasadvIpa moTA parvatanI guphA vagere sthaLamAM nAsI pesI jAya che, kaI jagyAethI jyAre chUTI zakatA nathI, tyAre teNe mAyA-IndrajALanI A pramANe racanA karI. layathI cacaLa netravALA mRgalAnA netra sarakhA lakSaNavALA teNe kSaNavAramAM mAgaLa traNa nagarA vikA~. tenA pratye atyaMta krocittavALA thayA ane tenI mAyAjALa jANI lIdhI ane teNe atizra agnivALAethI te traNe nagarAne tarata bhALI nAkhyAM, ane tenI pAchaLa doDayA. tenAM gupta pharavAnAM sthAna jANI lIdhAM, bhagavatanA samavasaraNamAM padAmAM atyaMta chUpAI gayA hatA, tyAM tene ramyA. sUrI dezanA pUrNa thA pachI tene zrerI dvIdhA, pAtAlakaLazanA peAlANamAM praveza karatA hatA, tyAre krodhathI jaldI tene mArI nAkhyuM. tema karatAM tene atizaya gAnA thayA. vivAdamAM zreSTha cakravartI tema ja devA, asurA, vidyAparAmAM sUva zreSTha tarIke te jagatamAM jaya pAmavA lAgyA. tIthamAM tIthakara bhagavaMtAnI pAse rAja sammA samaye gIta--nAtha karatA hatA ane asAdhAraNa samyakva-ratna prApta karyuM". paraMtu "Aho Shrutgyanam" Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 43 ] prA. upadezamAlAneA gujazanuvAda tenAmAM kAmadevanA javara vadhavA lAgye ane prema paravaza aneA te vidyAbaLathI rAma, sAtha vAha, zeTha, brAhmaNeAnI ramaNIenI sAthe surata krIDA karatA hatA. (40) paraMtu te A pramANe vicAratA nathI ke, " zRMgArarasathI bharela stanarUpI ghaDAvALI, spaSTa akSaravALI agAnI krAMtithI suMdara, kuTilatAthI prauDha paraba pAlanArI, du:khe karI gamana karI zakAya evA advitIya duzrRti mArUpa traNa jagatamAM mAhe anekavAra tRSNAvALA kSamatA jaM tuo mATe A srIerUpI parabaDIne karI che." A kAraNe zAdika vagerenA manamAM vAraMvAra pAzavAra duHkhanI vedanA thAya che, paraMtu kAi paNa AnA alpa paNa pratikAra karavA samatha' thaI zakatA nathI. te satyakIne atiguNuvALA ane vidyAvALA aneka leAkAne gaurava karavA ceAgya nIzvara ane nI nAmanA e ziSyA hatA. kAIka samaye puSpaka vimAnathI ujjaiNImAM paheAMcIne, zivAdevI ( ceTakaputrI)ne cheADIne pradyotarAjAnu' Akhu aMtaHpura teNe zatakriyAthI jiMta karyu. eTale bhayakara bhRkuTIthI ugra bhAlatalavALA caDapradyota rAjA matrIene Thapa ApatAM kahe che ke, ' are ? tamArI buddhie kema buThThI thaI gaI che, zuM tame buddhinA adyAne mAre haLamAM joDavA ? are vaDAI karI, nigraha karIne ke pakaDIne tame tene aTakAvatA kema nathI? zuM tame tamArI bhAryAone chUTI mUkI che kharI? eTale maMtrI sAthe maMtraNA karI sarvAMge suMdaratAnA gRha samAna eka gaNikAne kahyuM ke, ' hai umA ! koi prakAre tArI kaLAthI tu tene ASIna kara. : jyAre te AkAzamArge thI ati nagarI AvatA hatA, tyAre eka AgavA hAthamAM dhUpa dhAraNa karIne AgaLa ubhI rahetI hatI. aneka strIe tene dekhavA mATe ubhI thatI hatI ane tenI sanmukha jatI. jyAre kAI nakhata A sanmukha AvatA hatA, tyAre tene be kramaaA khatAvatI hatI. jyAre pele vikasita kramala levA peAtAnA hAtha la'bAvatA hatA, vikasita kamaLa levA icchatA hatA, tyAre A gaNikA aNuvikasita kamaLa apaNu karatI hatI. tyAre petAe pUchyuM ke, kema AvuM bIDAbhelu kamaLa Ape che ? (50) pelIe javAba ApyA ke, 'haju tu vikasrita kamaLane cAgya nathI. vikasrita kamaLa mATe haju tu sathA ajJAta che. atimahekatA puSTa sukrama raha viSe tu anurAgI che. kAkaNa ke, sarakhe sarakhAmAM anuAgI hoya. sAmatA, matrae, brAhmaNeA, vikA, rAjAnI mukhya sIemAM krIDA karanAra che, proDha prA~ganA kAmazAstramAM nipuNa evI gaNikAnI sAthe suratakIyA jANate nathI. AthI te tenI sAthe atianurAga pUrNa hRdayavALA tema ja gADha premanA kha'dhanathI tenI sAthe haMmezA rahevA lAgyA, tenA upara parama vizvAsa rAkhavA lAgyA. te ma`trIthI prezaevI evI teNe kAI samaye pUchyuM ke, ' A tArI vidyAmA tArI kAyAnA viyoga kayAre kare che ? ' strIe mahArathI maneAhara AkRtivALI hoya che, paraMtu hRdayamAM tA zakha sarakhI kuTila hoya che--tema nahi. jANanArA te Ane sava kahe che ke, jyAre * "Aho Shrutgyanam" Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyakInuM daSTAnta [ 437 ] huM taruNIo sAthe ratikrIDAne saMgama karuM chuM, tyAre mArI vidyAo A taravAranA agrabhAga para saMkramI jAya che." gaNikAe te vAta maMtrIne jaNAvI. teNe rAjAne kahyuM. eTale rAjAe tevA be dhIra ane jarUrI jeTalI ja prahAra karavAnI kaLAvALA puruSone AjJA karI ke, "jyAre satyakI surata krIDAmAM raheluM hoya, tyAre tamAre haNI nAkho. ghaNuM dravya maLavAnA lejamAM lubdha thaelA evA te mudha puruSe A AjJAne amala karavA taiyAra thayA ane vizeSamAM e jaNAvyuM ke mArI umAnA zarIranuM rakSaNa tame koI rIte paNa karaze. tyArapachI taruNInA zarIra upara keTalIka saMkhyA pramANe kamalapatro goThavI atitIkSaNa taravAranI dhArAthI temAMthI amuka saMkhyA pramANapatra upara ghA marAvI teTalAM ja patre kapAyAM, paNa adhika na kapAyAM ema maMtrIe gaNikAne vizvAsa pamADI te gaNikAne dhIraja ApI. vaLI protAjAe te baMne subhaTone ekAMtamAM mAlAvI khAnagI kahyuM ke, "A dukhe karIne karI zakAya tevuM che te bhale baMne haNAI jAya. - have ti prasaMga-samaye pelA baMne subhaTe tyAM chUpAIne rahetA hatA, capaLa taravAranI takaNa lAzathI tarata ja baMnene sAthe haNI nAkhyA. tarata ja tenI vidyAo kapa pAmI ane prathama ziSyane aMgIkAra karIne pradyotarAjA ane lokone vAraMvAra Akroza karIne nadIzvara ziSyanI vANI dvArA AkAzamAM addhara zilA dharIne kahevA lAge ke, "he durAcArIo ! hamaNAM ja tamane ane pIsI nAkhuM chuM." bhajavelA veta vastro dhAryuM karIne hAthamAM pUrNa dhupanA kaDachA dhAraNa karIne bhayavALo rAjA pradyota tathA ke A pramANe vinaMti karavA lAgyA ke, he vidyAdevI ! ame dIna, anAtha, zaraNe AvelA tamArA pagamAM paDIne vinaMti karIe chIe ke, "hamaNAM Apa amArA uparano krodha zAnta karo." vivAdevIoe kahyuM ke, "je A vastune pracAra thAya tevI tenI pratimA ghaDAvIne pUjana karo, to ja tamAre chUTakAro thAya. tyAre e vAta svIkArIne parvata, nagara, bagIcA, gAmamAM strI-puruSanA liMganA samAgama mAtrarUpa devapratimA ghaDAvIne rAjA, maMtrI, zeTha, sArthavAha ane sAmAnya loko devakulikAmAM te pratimAo sthApana karAvIne pUjana karo, te ja A saMkaTathI tame mukata thaze." A pramANe sarva sthaLomAM A mithyAtva vistAra pAmyuM. mRtyu pAmelo atyakI paNa te pramANe nagaranA kUvAmAM paDyo. (70) (164) A pramANe samyagdaSTi hevA chatAM paNa tIvra viSayarAgathI upArjana karelAM karmathI durgati gamana thAya che. te kahIne sAdhuonI sevA-bhaktithI tevAM ka zithila-DhIlAM thAya che, te vAta jaNAve che. sutafthA na pUNA, -sAra-vinayazAro ! baddhaM pi kammamasuha, sihilei dasAraneyA va // 165 // "Aho Shrutgyanam Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f 438 prA. upadezamAlAmA gujarAtavAda ati tapavI zAbhana vatanavALA munivarAne vastrAdikathI pUjA, mastakathI praNAma, vANIthI temanA guAnI stuti karavA rUpa satkAra, bahArathI mAve, tyAre ubhA thavu pratyAdi rUpa vinaya karavA, bIjA drohIe anyamatavALAe upadrava kaztA hoya, tA tenu nivAraNa karavuM. A kahelA sUkAya mAM tapara rahenAra azubha pApakrama bAMdhyu hoya, tA paNa te kRSNanI jema te krama zithila kare che. (165) kRSNunI kathA A pramANe jANavI.-- sAdhu-va dana-phala upara kRSNa kathA kAika samaye dvAravatI nagarImAM raivataparyaMta najIkanI taLeTInI bhUmimAM jAdava kuLa-zirAmaNa evA neminAtha bhagavata samavasaryA. tyAre parivAra-sahita kuSNajI nagara bahAra nIkaLI prabhune vaMdana karavA mATe AvyA. traNa pradakSiNA ApI praNAma karI AgaLa besI mAnaMdathI khaDA thaelA ruvADAthI zAbhAyamAna zarIravALA kRSNa dhama zravaNa karatA hatA. teNe samaya thayA eTale prabhune vinati karI 2 svAmi ! huM bIjAmAne dIkSA apAvu chu, temanA kuTuMbIone pALuM chuM, paraMtu huM jAte dIkSA thaI zakatA nathI, eTale kharekhara meM' dharmanI aMdara kaheta subhASita kharAbara jALaveluM che * hAtha nacAvIne khIjAmAne upadeza devAya che, paraMtu te pramANe pAtAthI karAtuM nathI." zu' A dhama' vecavAnuM kariyANuM che ? he bhagavata ! pracura duHkha-kalezanA kAraNabhUta zaMkara bhagAvatamAM viti vagara mAre mAza AtmAne udvAra kevI rIte karavA ?" tyAre bhagavaMte kahyuM ke, * he sauri ! jee zramadharma karavA asamartha hoya ane ghara-kuTuMbamAM prasakta thaelA hoya teoe jinezvaranI ane gurumahArAjanI bhakti vagere karIne paNa prema'nI zaruAta karavI. " zrI vItarAga bhagavaMta viSe zakti, samagra prANInaga upara karuNA ane maitrIbhAvanA, TvIna manAya, nirAdhArane dAna mAtru, DhamaithA zraddhA sahita jinezvarInAM vacanarUpa thAo' gurumukhethI zravaNa karavuM, pApa dUra karavAnI IcchA, bhavano bhaya sAthe muktimAtranA anuzaMga, niHsaMga cittavALA sAdhupuruSonA samAgama, viSaya taraphthI vimukha banavu. A gRhastheAnA dhama che. " tema ja tIrthaMkarAnI zakti A bhavamAM sarva pApane-duHkhanA nAza karanAra thAya che, tema ja jIvAne paraleAkamAM paNa manuSyanAM ane devatAnAM sukhe prApta karAve che. tyAre kRSNe kahyuM ke, jinanI bhakti tA jANuM chuM, paraMtu gurunI bhakti kevI rIte karavI ? ane tenu zuM phaLa hoya ? eTale bhagavate kahyuM, hRdaya atizaya prItinA taragAyukta hoya, gurunA guNa gAnArI vANI DAya, kAyA niSkapaTa vaMdana karanArI hoya, arthAt gurumahArAja pratye mana, vacana, kAyAthI Adara zakti hoya, peAtAnuM prazama vatana thayuM. hAya, te saraLatAthI tenI mAleAcanA, je prAyazcitta mApe, tenuM pavitrapaNe pAlana karavuM, thaLI gurumahA - "Aho Shrutgyanam" Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuNe karelI sAdhu vaMdanAnuM phala [ 439 ] rAjane vA, anna, pAna, makAna, kAmanI vagere saMyamamAM upayogI vastuonuM dAna ApavuM, gurunI bhakti kahevAya che. A sarvemAM paNa gurune vaMdana karavuM tenI adhikatA ane vizeSatA kahelI che. je mATe kahevuM che ke - "karmane dUra karavAnA prayatnavALA evA gurujanane vaMdanA karavI, pUjA karavI. te dvArA tIrthakara bhagavaMtanI AjJAnuM pAlana ane kRtadharmanI ArAdhanArUpa kriyA thAya che. tema ja nIcagotra khapAve che, uMca gAtra upArjana kare che, saubhAgya nAmakarma bAMdhe che, jenI AjJA dareka uThAve tevuM janapriyatva prApta kare che. tyAre kuNe kahyuM ke, "he bhagavaMta! huM paNa Indri ne damanArA kSati-(mA) zakhanArA, zIlavaMta aDhAra hajAra zIlAMga dhAraNa karanArA, zera tapazcaraNa karanArA ApanA sAdhuone vaMdanA karuM. vIza sAlavI sAthe kRSNa dareka sAdhuone vaMdanA karI. pratijJA-nirvAha karIne prabhu pAse pAchA AvyA. atijhaLakatA vijaLInA samUhayukta navInazyAma meghamAMthI jema jaLa, tema kautulananA kiraNathI prakAzita zyAma dehamAMthI nItaratA veda jaLavALA be hAtharUpa kamaLanI aMjali karelA kuba, bhagavaMta AgaLa besIne pharI pharI praNAma karIne prakuTilata thaI kahevA lAgyA ke, "he bhagavaMta! kreDo subhaTe sAmasAme AthaDatA hoya, madonmatta hAthIenA citkAra saMbhaLAtA hoya tevA yuddhamAM mane eTale parizrama nathI thayuM ke, jeTalA muni-bhakti vege ulasAmAna bhAvathI romAMcita thaelA rehavALA, munionA caraNa-kamalamAM vaMdana kArya mAM tatpara thaelA manavALA mane atyAre thAya che. tyAre bhagavaMte kRSaNane kahyuM ke, "he subhaTa! Aje te yuddha karIne cAritra mahArAjAnuM mahAphaLa upArjana karyuM che. vadhAre zuM kahevuM? prathama anaMtAnubaMdhI nAmanA cAra kaSA, traNa dana mohanIya-ema mahamahArAjAnA sAta subhaTane te atyAre ja khurado kADhI nAkhyo che arthAtu kSaya pamADyA che. dADha vagaranA mahAviSadhara sarSanI jema mahamahArAjA A subhaTo vagara nie kaMI paNa karI zakavA samartha nathI. kharekhara have te samyakatvarUpa ziyAyika ratna prApta karyuM che. atyAra sudhI cAragati 2varUpa saMsAranA gahana jaMgalamAM athaDAyA karato hato, temaja hamezAM cAritrarAjanA sanyathI bhraSTa thaele che. A duSTa mahArAjAnA subhaTee jIvanuM taravabhUta svarUpa gherI lIdhuM hatuM, jene te Aje hAra ApIne tArA AtmAmAM ja raheluM evuM kSAyika samyakatvacana pragaTa karyuM che. (25) A samyakatvanI prApti thAya, tene samagra maMgalanA samUha zAzvata sukha-pUrva mokSa nakkI trIje bhave prApta thAya che. bIjuM mahA AraMbhathI ekaThuM kareluM karma te Aje je sAtamI bhUmine thagya hatuM, te A pramANe trIjIe lAvI nAkhyuM che. A sAMbhaLIne bhayabhIta thaelA kezave bhagavaMtane kahyuM ke, " Apa jevA mArA svAmI chatAM mAruM akalyANa kema thAya? - svAmi ! A pAparUpa bhAvazatruthI paravaza thaelanuM mAruM Apa rakSaNa karo. svAmI "Aho Shrutgyanam Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 440 ] prA. upadezamAlAne gujarAtavAda sevakone saMkaTa pAmelA dekhavA kadApi samartha banI zakatA nathI. je ciMtAmaNi maLavA chatAM jIne daridratA parAbhava kare, sUryodaya thavA chatAM aMdhakAra-samUha vRddhi pAme, te he nAtha ! amAre kayAM jaIne phariyAda karavI ? amAre konuM zaraNa meLavavuM tyAre bhagavaMte kahyuM ke, "he kezava! A nikAcita bAMdheluM karma avazya jogavavuM ja paDaze. kadAca pApakSaya karavA mATe pharI vaMdana karIza, te paNa te anuSThAna karma nijA karavA mATe teTaluM samartha nahiM thAya. A pramANe tene jeTalAmAM nA pADI. eTale kAMIka vilakhAM thaela kRSNane pharI paNa bhagavaMte AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke, he bhadra! tuM zaka na kara, kAraNa ke mArI jema tame paNa uttama kevalajJAna-darzana dvArA bhuvanane prakAzita karanAra, temaja traNe bhuvanane pUjanIya prazaMsanIya, bhAratamAM hajAra muniothI parivAre bAramA tIrthakara thaze. jenuM AvuM kalyANa thavAnuM che, te atyAre zA mATe kheda vahana kare che? vaLI kRSaNe pUchyuM ke, "mArI sAthe A vIre vaMdana karyuM, te tene vaMdananuM zuM phaLa maLaze?" tyAre bhagavaMte kahyuM ke, tamArA cittanI prasannatA pitA mATe meLavavI teTaluM ja mAtra tene phaLa thayuM, paNa karmanI nirjarA nahiM. kAraNa ke, kriyA jJAna, dAna, cAritra, Indriya-damana, dayA, kaSAya-damana A vagere anuSThAna viveka sahita manathI karavAmAM Ave te saphaLa arthAt karma-kSaya karanAra thAya che, nahiMtara mAtra kaleza e ja phaLa maLe che. A pramANe nemibhagavaMtathI ghaNA prakAra upadeza pAmelA muktinI tRSNAvALA kRSNa, bhagavaMtane namaskAra karIne potAnI nagarImAM pahoMcyA. A pramANe sAdhuone vidhi-Adara-vinaya-sahita vaMdana karavAthI dArasiMha-kRSNa sAtamI vedanIyakarma trIjImAM lAvI nAkhyuM, te sAdhune niraMtara vaMdana karavuM. (39) 18 hajAra sAdhune vaMdana viSayaka kRSNa kathA mATe ja kahe che ke, abhigamaNa-vaMdaNa-namasaNeNa paDipuNchaNeNa sAhUNaM / cirasaMciyapi kamma, vaNeNa viralattaNamuvei // 166 // ke susIlA suhamAi sajjaNA gurujaNassa'vi susIsA / viulaM jagati saddhaM, Naha sIso caMDarudassa / / 167 / / guru bahArathI AvatA hoya te sAmA javuM te abhigamana, temanA guNonuM kIrtana karavArUpa vaMdana, kAyA ane mananI namratA-namaskAra karavo, zarIranI kuzaLatA pUchavI, sAdhuone A vagere karavAthI lAMbA kALanAM upArjana-(ekaThAM) karatAM karmo kSaNavAramAM dUra thAya che. (16) guruno vinaya karanAra ziSya teone zraddhA utpanna karAve che, te kahe che- keTalAka uttama savabhAvavALA zruta-cAritra dharmayuta, sarva prANone amRta sarakhAM "Aho Shrutgyanam' Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMDarUdrAcAryanI kathA [ 441 ] evA atisajajana suziSya gurujanane paNa caMDarUdrAcAryanI jema zraddhA pragaTa karAve che. (167) tenI kathA A pramANe jANavI ujeNI nagarImAM sadaNa yukata muni-parivAravALA TIcaMDarudra nAmanA AcArya hatA, te rUdra sarakhA dodhavALA-jheravALA sApa jevA hatA. svabhAvathI ja teo kopavALA hatA, jethI potAnA ziSyAthI judI vasatImAM rahI temanI nizrAmAM te mahAAtmA vAdhyAya-tatpara rahetA hatA. have eka divasa eka vilAsapUrNa zRMgAra-sahita suMdara dehavALo tAjo ja paraNelo eka vaNikaputra ghaNA mitro sAthe sAdhuonI pAse AvI pahoMcyA. tenA mitro hAsya-pUrvaka sAdhuAne kahevA lAgyA ke, "he bhagavaMta! A bhAvathI kaMTALe che ane tene pravajayA devI che. AmanuM A hAyamAtra vacana che ema jANIne tenI avagaNanA karIne sAdhu svAdhyAya vagere pitAnI pravRtti karavA lAgyA. te chokarAe pharI pharI paNa hAsyathI tema bolavA lAgyA. "A avalacaMDA duzikSitenuM eSazva AcAryuM che." tema ciMtavIne sAdhuoe kahyuM ke, "dIkSA to AcArya mahArAja ApI zake ema kahI judA sthAnamAM rahelA AcAryane teoe batAvyA. krIDAnuM kutUhaLa karatA karatA te save mitro sarinI pAse gayA. ane hAsyathI praNAma karI tyAM beThA ane kaI ke, "he bhagavatI A amAro mitra bhavanA bhAvathI udvega pAmelA mAnasavALe che ane ApanI pAse dIkSA levA abhilASA rAkhe che. A ja kAraNe savane suMdara gAra dhAraNa karIne ApanA caraNa-kamaLamAM duHkha dalana karanAra dIkSA aMgIkAra karavA bhAvanA rAkhe che. te kRpA karIne dIkSA ApI, ene upakRta kare." e sAMbhaLIne zrIcaMDarudra AcArya kopathI vicAre che ke, "juo te khaza ke, A pApIe mArI makarI kare che? te A save pitAnA vacana-vilAsanuM phaLa hamaNAM ja meLaveema vicArI kahe che ke, "je tema ja hoya te jaldI rakSA-(kha) lAve." A pramANe sUrie kahyuM, eTale temAM game tyAMthI pas zakha lAvyA. tarata ja kopavALA AcArya bhayaMkara bhrakuTIyukta bhAtala karIne teonA dekhatAM ja mastaka upara lAcA karI nAkhyo. eTale mitranA mukhe vika-jhAMkhA paDI gayAM. te potapotAnA sthAnake cAlyA gayA. tyArapachI nimala pariNAmavALA zeThaputra be hAthanI aMjalI jeDI AcAInA pATha-5mAM praNAma karI kahevA lAgyuM ke, "he prabhu! have mane dIkSA Apo. hAsya mane barAbara pariNamyuM che. eTale AcAryo te hattama zeThakulamAM janmelA nabIrAne. sArI rIte dIkSita karyA. pharI paNa temanA carasthamAM praNAma karIne A pramANe kahevA lAgyA ke, "he bhagavaMta! ahiM mArA sagA-svajano, saMbaMdhIo ghaNA che. e mane dharmamAM aMtarAya ahiM thAya, te bIje kayAMya cAya jaIe." eTale je ema ja "Aho Shrutgyanam Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 442 ] prA. upadezamAtAne gujezanuvAda che, to mArganI paDilehaNa karI Ava, eTale "i" ema kahIne te baca. ativinIta evo te ziSya mAga tapAsIne pAcho AvyA. tyArapachI rAtre AcArya cAlavAne azakta hevAthI vRddhapaNAnA kAraNe ekalA eka DagaluM paNa cAlavA asamartha hovAthI navadIkSitanI khAMdha para bhujathI mastaka pakaDIne cAlyA. mArgamAM khADA-TekAthI khalanA thAya te, svabhAvathI atikrodhI hovAthI teno tiraskAra karI mastakamAM dAMDAthI mAra mAre che. te navadIkSita mahAnubhAva potAnA manamAM zubhabhAva bhAvatA vicAravA lAgyA ke, "meM kayAM AvA saMkaTamAM nAkhyA ! suMdara savAdhyAya-dhyAnayuta cittavALA A mahAmAne duHkha upajAvyuM. arere ! meM pApanuM kArya karyuM. potAnA samagra sAdhunA AcArA pAlana karavAmAM eka cittavALA Amane meM duHkha utpanna karI kharekhara meM pApa vatana karyuM. bahu lAMbA vakhatanuM vRddhapaNAthI jarjarita ane azakta banelA gAtrovALA bhuvananA eka mahAna AtmAne asukha upajAvyuM, te meM pApanuM kArya karyuM che. AvA prakAranA suMdara pariNAma vRddhi pAmavAnA vizuddha guphaladhyAna pAmelA te navIna munivarane nirmala kevalajJAna utpanna thayuM. tyAra pachI te tevI rIte tene laI jAya che che, jethI lagAra paNa khalanA thatI nathI. tyAre AcArya kahyuM ke, "he bhadra! have tuM kema barAbara khalanA vagara mane uMcakI laI jAya che?" "he svAmI! atizaya bhAva pAmela hovAthI have mane barAbara dekhAya che. tyAre sUrie pUchayuM ke, "pratipAtI ke apratipAtI ?" tyAre navaziSe kahyuM ke, "apratipAtI arthAt meLaveluM kevaLajJAna pAchuM na cAlyuM jAya tevA kSAvika bhAvathI." tyAre guru mahArAja paNa tene sArI rIte mithyA duSkRta" kahe che. jyAre sUryodaya thayA, te samaye caMDa rudrAcArya pitAnA ziSyane sakhata daMDa mAravAthI mastakamAMthI nIkaLatI lehInI dhAzathI kharaDAela ziSyane jAte dekhyo. tyArapachI upana thaelA vAgyavALA AcArya ciMtavavA lAgyA ke, "are! kapAdhana banI meM A mahApApa karyuM che. meM ATaluM paNa na vicAryuM ke- "kopa karavAthI saMtApane vadhAre thAya che, vinaya bhedAya che. hRdayamAM suMdara bhAvono uchera thAya che, pApavacane pedA thAya che, kajiyA-kaMkAsa karavA paDe che, kIrti nAza pAme che, kubuddhi prApta thAya che, puNyodayane nAza thAya che, satparUSone paNa roSa durgati Ape che, mATe sajajana puruSoe doSavALo A roSa dUrathI ja tyAga karavA lAyaka che." bIjuM Aje ja dIkSita thaelA jJAna vagaranA bALakane, haju jinamatane 5, jeNe jANela nathI, chatAM paNa dekhe ke tenI kSamA kevI apUrva che? huM lAMbA samayane dIkSita hovA chatAM, siddhAMta-samudranA tIrane pAmelA, tIrthanI prabhAvanA karanAra chatAM mAzamAM ATalI hadane krodha che. A bALaka hovA chatAM paNa AvA prakAranI kSamAthI raMgAela che-te uttama che. pAkI vayavALo thayA chatAM huM kepamAM aMdha thayo chuM. to atyAre meM tene kaMI paNa manaduHkha karyuM hoya, te huM vidhithI zuddhabhAva pUrvaka "Aho Shrutgyanam Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhavya aMgAramadaka AcAryanI kathA micachA mi dukkaDa" karuM chuM. te mAruM pApa niSphaLa thAo. te AcAryanA hadayamAM paNa zuddhabhAvathI uttama bhAvo purAyamAna thayA. temane paNa lokAloka pratyakSa dekhAya tevuM kevalajJAna utapanna thayuM. kevalI paryAya pAlana karI bhayajIne pratibodha pamADI te ane sarva karmo khamAvIne zAzvatasthAna pAmI gayA. (38) vaLI koI paNa atidharmane artha evo ziSya caMDarudrAcAryanI jema abhavya AcArya viSe paNa sevA karavAnI icchA pravartAve, te tenA tyAgano upadeza kartA kahe che - aMgArajIva-vahago, koI kugurU susIsa-parivAro / sumiNe jaIhi dihro, kolo gyklh-prikissnno||168|| so uggabhavasamudde, sayaMvaramuvAgaehiM rAehi / karahovakravara-bharioM, dihro porANa-sIsehi // 169 // uttama ziSyAthI parivArela kolasI rUpa jIvanA avAja ane temAM jIvavA ka2nA2 kei (ajIvamAM jIvasaMjJA sthApanAra) saMsAra sukha meLavavAnI kuvAranA pAmela koI kuguru sArA ziAthI parivarala hatuM. tene koI munioe savapnamAM hAthInA baccAMothI parivarala bhuMDarUpe che. tene haga bhava-samudramAM AthaDatA pUrvabhavanA ziSyo ane atyAre svayaMvaramAM AvelA rAjaputroe ghaNA bArathI ladAelA evA uTapaNe je ane tyArapachI tene bhAththI mukta karAvyA. (168-169) tenI vizeSa hakIkata A kathAthI jANavI- gajanaka nAmanA nagaramAM ghaNA uttama sAdhuonA gaNuthI parivarelA vijayasena nAmanA AcArya suMdara dharma karavAmAM tatpara teo tyAM mAsaka5 karIne pahelA hatA. te AcAryanA zine pAchalI rAtrinA samaye evuM na jovAmAM AvyuM ke, pAMcase nAnA hAthInA TeLAMthI parivAra eka bhuMDa vasatimAM praveza karate hate. vismaya pAmelA teoe A savapnano phalAdeza pUchaye. eTale gurue temane kahyuM ke, guru kola (kuMDa) carakhA ane sAdhuo hAthI sarakhA evA ahiM Avaze. kaHpavRkSanA vanathI zobhAyamAna eraMDAnA vRkSa ane pAMcaso uttama munivarothI parivarala evA aMgAramAM AcArya AvyA. sAdhuoe temanI ucita paroNAgata karI. have ahiMnA sthAnika munioe kolanI parIkSA mATe gurunA vacanathI mAguM paraThavavAnI bhUmimAM guptapaNe kolasI naMkhAvI. sAdhue temane dekhavA mATe koIka pradezamAM saMtAI rahelA che, tyAre paroNA tarIke AvelA sAdhuo jayAre kAyikIbhUmimAM cAlatA hatA, tyAre kolasI upara paganA cAlavAthI utpanna thatA kraza kaza zabdanA zrava thI teo "A zuM, A zu" ema bolatA "micchAmi dukkaDa" ApatA hatA. aMgAnA kaza krazanA zonA sthAnamAM jaladI nizAnI karatA hatA ke, savAre tapAsIzuM ke A "Aho Shrutgyanam Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 444 ] prA. upadezamAlAmo pUjAnuvAda zuM haze? Ama buddhi karIne jaldI pAchA pharI jAya che. te samaye temanA guru te A zabdothI tuSTa thayA ke, "aho! jinezvaroe AvAone paNa jIva tarIke gaNAvyA che !" ema bolatA hatA. pite aMgArAne kharekhara pagathI cAMpatA cAMpatA kAviThabhUmie gayA. A hakIkata te sAdhuoe pitAnA AcAryane jaNAvI. teNe paNa pilA sAdhuone kahyuM ke, "he tapasvI munivara ! A tamArA guru bhuMDa che. ane A enA uttama ziSya hAthInA baccA sarakhA munivaro che. tyArapachI eka samaye paNa sAdhuone vijayasena AcArya yathAyogya dizAnta hetu, yuktithI samajAvIne kahyuM ke, "he mahAnubhAvo ! A tamArA guru nakkI abha0tha che. je tamane mokSanI abhilASA hoya, to kadI teno tyAga karo. kALuM ke, je guru paNa mUDha cittavALA thayA hoya ane umAge lAgelA hoya, te vidhithI tene tyAga karo rogya che. nahiMtara doSa-prasaMga utpanna thAya che. A pramANe teoe zravaNa karIne tene jadI tyAga karyo. ugatapa vizeSa karIne teoe deva-saMpattio meLavI. paraMtu aMgAramAM te samyagajJAnathI vivarjita hovAthI lAMbA kALa sudhI kAnuSThAna karatA hovA chatAM bhAvamAM duHkhane jogavanArA thayA. pitA pAMcase ziSyo devalokamAMthI avI bharatakSetramAM vasaMtapura nAmanA uttama nagaramAM jitazatru rAjAnA putrapaNe thayA. rUpa-guNathI zobhAyamAna samagra kaLA-samUhanA jANakAra teo manahara taruNapaNuM pAmyA. devakumAranI AkRti sarakhA, asAdhAraNa pAkama ane pratApanA vistAravALA evA teo pRthvInA rAjAonI parSadAmAM prasiddhi pAmyA. have hastinApuranA kanakAvaja rAjAe potAnI adabhuta rUpavALI putrInA ravayaMvaramAM AmaMtraNa ApyuM. tyAM AvI pahoMcyA. eTale teoe AkhA zarIra pracaMDa kharajavuM (masa) vRddhi pAmela, puSkaLa bhAra lAdela, mahArogavALA eka UMTa je. vaLI pITha upara na samAvAthI gabe bhAra laTakAvyA hatA. bIje paNa ghaNo sAmAna lAde hatA, pIDAthI ativirasa zabda karato lagIra paNa cAlavAne asamartha hato. yamaddata sarakhA kUra pAmara lokothI vAraMvAra AgaLa-pAchaLathI cAbukanA phaTakAthI mAte hate. atizaya karuNAthI pharI pharI tene jotAM jotAM te rAjakumArone jAtismaraNa thayuM. sane AgaLano sAdhubhava yAda AvyA. A te ja ke ApaNA guru sUri hatA, te atyAra uTa thayA che. devabhavamAM Ave e A nakkI jANeluM hatuM ke, tevA prakArane jJAna bhaMDAra hatA, tevA prakAranI taravAranI tIkSaNa kAra sarakhI kriyA karatA hatA, tevA prakAranuM AcAryapada vizeSa pAmelA hatA. AvA A guNajana hatA. to paNa samyakatva ke tavane leza na pAmelA hovAthI kaleza upArjana karIne bhavATavImAM athaDAtA evA te AvI duHkhI avasthA pAmelA che, arere ! jinezvara bhagavaMtanA vacananI zraddhA na karanAra evA drohano ke prabhAva che ke, je AcArya padavIne pAmavA chatAM AvI avasthA pAmyA. vaLI "zarIra taddana sukAIne kuza banI jAya, tevI saMte "Aho Shrutgyanam Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pu5cUlAnI kathA [ 445 ] tapasyA dhAraNa karo, sAcI mati vahana kare, brahmacarya suMdara pAlana karI pratiSThA prApta karo, vyAkhyAna saMbhaLAvIne kenA upara upakAra karo, jIne abhayadAna Apo. A sarva kriyAo te ja saphaLa thAya, je hRdayamAM zuddha zraddhA hoya, nahiMtara A sarve anuSkAne niSphaLa thAya che." ati karuNAthI tenA mAlika pAmara lokone temanI IcchA pramANe dhana ApIne tarata te bicAza uMTane choDAvyA. A jevAthI jemane tIvra vairAgya upanna thaele che, evA saMveganA AvegathI moTA vivekanA prasaMgathI kAma -bhegone tyAga karI vayaMvara-maMDapane choDIne zrI Aryasamudra nAmanA AcArya pAse pravajyA aMgIkAra karIne ujajavala kalyANakArI mahA AtmavibhUti upArjana karIne jaldI teo saMsAra samudra tarI jaze. (34) aMgAramaEkAcAryanI kathA pU. gAyA akSarArtha--aMgArArUpa ne vaya karanAra, paga cAMpavAthI utpanna thatA zabdathI AnaMda pAmatA ane baLAtkAra-jorathI aMgA upara cAlavAthI jInA vadha karanAra thayA. AcAryapada prApta thavA chatAM paNa AvA kilaSTa pariNAma kema thayA ? te ke bhavanA sukhamAM AnaMda mAnate hovAthI, mATe ja kahe che ke saMsAra-vaMcaNA navi, gaNaMti saMsAra sUarAjIvA / sumiNagaeNavi keI, bujhaMti pupphacUlA vA // 170 / / apaviSaya sukhamAM Asakta thaelA evA saMsAranA bhuMDa sarakhA jIvone nArakAdikanA duHkhathAnanI prAptithI ThagAelA, baraphI khAtara bALaka kaDalI ApI de to ThagAya che, te bALakane khyAla hetuM nathI. evA ajJAnI bALaka sarakhA AtmAo apaviSaya sukhAdhIna banI durgatinAM mahAduHkho upArjana karI ThagAya che, teo bhAremI bhavarUpI kicaDamAM kela-(bhuMDa) sarakhA samajavA. zuM Ave che tevA hoya che? to ke nahiM. keTalAkane svapna mAtrathI pratibaddha thAya che. jema ke pupacUlA (170), tenuM udAharaNa kahe che - zrI puSapadaMta nAmanA nagaramAM pracaMDa zatrupakSane parAjita karavAmAM samartha e puketu nAmane mATe rAjA hatA. tene puSpavatI nAmanI rANa tathA yugalapaNe janmelA puSpazUla ane puSpacUlA nAmanA putra-putrI hatAM. te baMne bhAI-bahenano atigADha parasparane saneha dekhI mohathI A baMneno viyoga kema karAve ema dhArI temane paraNAvyA. bhAI-bahenanAM lagna karavAM-te yuktithI paNa ghaTatu nathI, te saMbhava paNa hoI zakatA nathI, paraMtu prabhutvanA abhimAnayukta cittavALA te paNa kare che ane deva paNa te pramANe kare che. A banAvathI puvatIne AghAta lAgyo ane nirvedathI dIkSA lIdhI, devapaNuM pAmI eTale pitAnA putra-putrInA kucaritrano vicAra kare che. he niSphara deva ! A te mArA uttamakuLamAM janmelA bALakono A loka ane paraloka-viruddha A saMbaMdha kema karyo? A lokamAM apayazane DiDima vagaDAvyo ane "Aho Shrutgyanam Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 446 ] prA. upalezamAtAne gujarAnuvAda paralekamAM atitIhaNa dukha-samUha bhegavavA paDaze. ema chatAM paNa A pApathI temane mArI buddhithI choDAvuM. ema vicArI puchapacUlA putrIne pratibodha karavA mATe vapnamAM atitIvra duHkhathI bharapUra nArakIe kSaNavAramAM batAvI. atizaya bhayaMkara nArakI dekhI te jaladI pratibadha pAmI. A sarva dekhe vRttAnta rAjAne jaNAvyo. zAe paNa aneka pAkhaMDIne lAvI devInA vizvAsa mATe pUchayuM ke, "are! nara kevI hoya ane tyAM duHkhe kevA heAya? te kahe. pitA potAnA matAnusAra dareka pAkhaMDIoe narakane vRttAnta jaNAvyuM, paNa devIe te na mAne. eTale rAjAe bahuzruta prasiddha vRddha evA atikiAputra AcAryane bolAvI pUchayuM, temaNe zAstramAM kahyA pramANe yathArtha vRttAnA jaNAvyuM. eTale puSpacUlA devIe bhaktipUrNa mAnasI kahyuM ke, "zuM tamane paNa A savapna AveluM hatuM?" tyAre gurue kahyuM ke, "he bhadra! jinamatarUpI maNi-dIpakanA prabhAvathI tevI koI vastu nathI ke, je na jANI zakAya, narakane vRttAnta te keTale mAtra che?' vaLI bIjA koI samaye tenI mAtAe savapnamAM svarga batAvyo jemAM Azcarya utpanna karanArI ghaNI vibhUtithI zobhAyamAna deva-samUha hato. prathama pUchayuM hatuM, te pramANe pharI paNa rAjAe devakanuM svarUpa pUchayuM. eTale AcAye' yathArtha savarUpa jaNAvyuM. A sAMbhaLI pupacUlA harSa pAmI. bhaktithI temanA caraNamAM namaskAra karI pUchavA lAgI ke, "durgatinuM duHkha kevI rIte thAya ane varganuM sukha kevI rIte thAya ?' tyAre gurue kahyuM ke, "he bhadre ! viSaya sukhanI Asakti vagera pApe sevana karavAthI narakanAM duHkha thAya che ane tenA tyAgathI varganA mukhe maLe che. tyAre te pratimA pAmI ane jheranI jema viSaya-saMgane tyAga karIne pratrajyA aMgIkAra karavA mATe zAne pUchayuM. bIjA koI sthAnamAM vihAra na karavAnI zarate mahAmuzIbate nyAyanIti samajanAra rAjAe rajA ApI. dIkSA aMgIkAra karIne cAritrane evo udyama karavA lAgI ke, jethI karmamalanI nija thavA lAgI. have duSkALa samaya hovAthI avicikAputra AcArya potAnA sarva zine dura dezamAM mokalI ApyA, pitAnuM jaMghAmala kSINa thaeluM hovAthI vihAra karavAnI. zakti na hovAthI AcArya ekalA ahiM rokAyA hatA. A sAvI rAjAnA bhavanamAMthI AcArya mATe AhAra-pANI lAvI ApatI hatI. A pramANe kALa vahI rahelo hato, atyaMta zuddha pariNAmavALI puSpacUlA sAdhvIe ghAtakarmano nAza karI kevalajJAna meLavyuM. AgaLa je vinaya karatA hoya, te kevalI thavA chatAM paNa jyAM sudhI sAmAM na jANe, tyAM sudhI u9laMghana na kare. e pramANe sAdhvIne kevaLajJAna thayuM che, te AcAryane haju khabara nathI, jethI pahelAnA kukamathI azana-pAna lAvI Ape che. eka samaya saLekhama zaradIthI pIThA pAmelA AcAryane garama bhejananI vAMchA thaI. (25) jayAre thAya samaya thayA, tyAre IcchAnusAra bhajana prApta thavAthI vismaya pAmelA sUri sAvIne pUche che ke, Aje mArA manano abhiprAya te kevI rIte jANe? vaLI atidurlabha "Aho Shrutgyanam Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnikAputrAcAryanI kathA [ 447 ] bhojana akAlarahita tarata kevI rIte hAjara karyuM? sAdhvIe kahyuM ke, "jJAnathI" kayA jJAnathI ? pratipAtI ke apratipAtI jJAnathI joyuM?" tyAra "pratipAtathI rahita evA kevalajJAnathI." eTale pite pitAne Thapako ApatA kahevA lAgyA ke, anArya evA mane dhikkAra thAo ke, mahAsavavALA kevalInI meM AzAtanA karI. Ama AcArya zeka karavA lAgyA. "he mahAmuni ! tame zoka na kare, nahiM oLakhAelA kevalI paNa AgaLanI sthitinuM ullaMghana karatA nathI, A pramANe zoka karavAno niSeka karyo. "huM ghaNA lAMbA samayathI zramaNapaNuM pAchuM chuM, chatAM paNa mane nivRtti kema prApta thatI nathI ? A pramANe saMzaya karatA AcAryane teNe pharI kahyuM ke, "he mahAmuni ! tamane zaMkA kema thAya che? kAraNa ke, gaMgAnadI pAra utaratAM tame paNa jaldI te karmane kSaya karI kevalajJAna ane mukti sAthe meLavaze. ema sAMbhaLIne AcArya nAvaDImAM besIne gaMgA utaravA ane sAme pAra javAnI abhilAvAvALA pravartatA hatA, tema tema karmanA deSathI nAvaDIne bhAga gaMgAnadInA uMDA jaLamAM DUbavA lAgyo. sarvanA vinAzanI zaMkAthI nAvikoe agnikAputra AcAryane nAvaDImAMthI jaLa madhyamAM pheMkI dIdhA. eTale atizreSTha prazamarasanI pariNativALA atiprasanna cittavALA pite sarva prakAre samagra AsavadvA2 baMdha karIne dravya ane bhAvathI uttama niHsaMgatA pAmelA ativizuddhamAna daDha thAnanuM dhyAna karatA sarva kamanuM nimaMthana karI pANI e ja saMthAro pAmelA chatAM atyaMta adabhuta niravadya jogavALA temane manavAMchita evI siddhi niva-lAbhathI prApta thaI. pupacUlA kathA prasaMge Avela agnikAcArya daSTAMtathI bIje upadeza ApatAM jaNAve che ke - jo avikalaM tavaM saMjamaM ca sAhU karijja pacchA'vi / aniyasuya vya so niyagamaTTamacireNa sAhei // 171 // je munie bAra prakArano saMpUrNa tapa tema ja pRthvIkAya Adi cha kAya nA rakSaNa svarUpa saMpUrNa saMyama kare che, paryantakALamAM paNa jeo AvA tapa-saMyamanAM anuSThAna kare che, teo annikAputra AcAryanI jema jaldI potAnA ichita kAryanI siddhi kare che. (171) agnikAputrAcAryanI kathA uttara mathurAmAMthI eka vepArI dakSiNa mathurAmAM vepAra mATe gayo hato, tyAM koIka vepArI sAthe maitrI karI teNe pitAne tyAM bhejana mATe nimaMtraNa ApyuM. bhajanasamaye tenI bahena vIMja nAkhatI hatI. evI avikAkanyAne dekhI. temAM atizaya agzaga ane matta cittavALAe aneka prakAre mAgaNI karI, tenI sAthe lagna karyA. bhAIne bahena para eTalo neha ke, tene sAsare mokalato nathI. atizaya Agraha karyo, tyAre nehI bhAIe ema kahyuM ke, "bahenane mokalIza, paraMtu bhANiyAnuM mukha dekhyA pachI mikaDhIza." kaIka samaye lAMbA kALe pitAnI mAMdagIne "Aho Shrutgyanam Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 448 ] prA. upadezamAtAne gujarAnuvAda patra Avyo ke, he putra! je tuM kRtajJa heya, te amArA jIvatAM amane maLavA Ava." samayane oLakhanArI azvikAe pitAnA baMdhune samajAvyo ke, "AvA samaye javAnI rajA Apa. prasUti samaya najIka hovA chatAM pitAnA bharanI sAthe bahenone makatI. mAga vacce ja putra janmyA, tenuM nAma na pADayuM. " ApaNe sthAne sthira thaIzuM, eTale utsAhapUrvaka nAma thApana karIzuM." samagra loko tene ramADatA hatA, tyAra anikAputra kahIne hulAmaNA nAmathI bolAvatA hatA. tyAra pachI tenuM te ja nAma prasiddhi pAmyuM. kadAca ApaNe hamaNAM bIjuM nAma ApIzuM, te paNa te navuM nAma raheze nahiM. tethI gAmamAM AvyA pachI teoe te anikAputra ja nAma kAyama rAkhyuM. moTo thayo, pravrayA aMgIkAra karI. Agamana 2hasya bhaTTa, AcAryapada prApta karyuM. navakapa niraMtara vihAra karatA karatA pitAnA samagra parivAra sahita koI vakhata puSpadaMta nagaramAM AvyA. bAkInuM sarva pahelI kathAmAM kahevAyuM che. (171) mANaso pIDAvALA thAya, tyAre dharma-tatpara thAya che "--ema jeo mAne che, tene AzrIne kahe che - suhiona cayai bhoe, cayai jahA dukkhiotti aliyamiNaM / cikkaNakammo litto na imo na imo pariccayaI / / 172 // jaha cayai cakkavaTTI, pavittharaM tattiyaM muhutteNa / na cayai tahA ahanno, dubbuddhI khapparaM damao // 173 / / deho pivIliyAhi, cilAiputtassa cAlaNI vva kao / taNuovi maNa-paoso, na cAlio teNa tANuvari // 174 // pANaccae'vi pAvaM, pivIliyAe'vi je na icchaMti / te kaha jaI apAvA, pAvAi~ pharaMti annassa ? // 175 // jiNapahaa-paMDiyANaM, pANaharANa'pi paharamANANaM / na karaMti ya pAvAI, pAvassa phalaM viyAgaMtA // 176 / / je pramANe duHkhathI dAjhe jIva bhegono tyAga kare che, tema viSaya-sukhamAM DUbelA bhogeno tyAga ka2tA nathI. A vAta barAbara nathI, paraMtu je jJAnAvaraNIya vagere cIkaNAM karmathI lepAelo hoya, te sukhI hoya ke duHkhI hoya, paNa tevA jIvo bhogeno tyAga karatA nathI. mATe A viSaSamAM je halukama thAya, te ja bhogeno tyAga karI zake che, paraMtu sukhI-duHkhI paNuM kAraNa nathI. (172) jema cakravartI bharata vageree cha khaMDa-pramANa mahArAjayarUpa parigrahane kSaNavAramAM tyAga karyo, tema nigI TubuddhivALo Dhamaka DhIbaDAne paNa tyAga karI zakato nathI. (173) "Aho Shrutgyanam' Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnakaruNA [ 449 } jeone kameM viva2 ApeluM che, athavA halukama thayA che, teo dehano paNa tyAga kare che. jema ke, AgaLa jenI kyA kahelI che, evA cilAtIputranA zarIrane dhImela-kIDI vageree phalI-phAlIne cAlaNa jevuM zarIra karI nAkhyuM hatuM te paNa te kIDI vagere upasarga karanAra upara manathI paNa dveSa karyo na hato, tema temane zarIrapIDA paNa karI na hatI. (74) prANune nAza thAya, te paNa kIDI vagere upara droha-dukha karavAnI IcchA karI nathI, to pachI manuSyane pIDAdroha karavAnI vAta ja kayAM rahI? te pramANe sAdhue pApa hita hoya che, teo bIjA tarapha pApa karavAnI vAta ja asaMbhavita che. (175) niraparAdhI upara bhale apakAra na kara, paNa aparAdhI upara koI kSamA rAkhatA nathI. ema je mAnatA hoya tene AzrIne kahe che. prabhunA mArgane na jANanAra evA mithyAdaSTi puruSAdhAma prANu nAza karavA mATe prahAra karatA hoya, tevA upara sAdhuo pratiprahAra karavA rUpa pApa karatA nathI. ja zabdathI ulaTA tevAo upara bhAvakaruNa kare che. jema ke- kaMIka puruSa kaThera vacanothI mAruM apamAna kare, te mAre kSamA AbharaNa ja dhAraNa karI harSa pAmavo. zAka eTalA mATe kare ke, "A bicAro mArA nimitte cAritrathI khalanA pAmyA. niraMtara jemAM dInatA sulabha che-evA sukha vagaranA jIva lekamAM je mArI viruddha mArA avaguNa behIne koI AnaMda pAmatuM hoya, te sukhethI mArI samakSa ke parokSa bhale khuzIthI belo. ahuduHkhavALA jagatamAM prItine vega maLa durlabha che. mArI nijAthI je jagata ke leke sateSa pAmatA hoya te te prayAsa karanAra mArA upara upakAra karyo che. kalyANArthI puruSe bIjAnA saMteSa mATe duHkhathI upArjana karela evA dhanane paNa tyAga kare che. ghUmarI ane aMdhakArathI paravaza thaelA ajJAnI viparIta ceSTA karanArA evA ta5ravIne je hu kaSTa karanAra thA, te hitakArI dveSa karanArA viSe je mane kRpA na thAya te yathArtha na samajanArA ane dhikkAra thAo. (176) have vyavahArathI pApanuM phaLa kahevAnI abhilASAvALA kahe che - va-mAra-mavAvALa-DhALa-patha--virovALa ! savva-jahanno udao, dasa-guNioM ikasi kayANaM // 177 / tivyayare u paose, sy-gunniosyshss-koddi-gunno| koDAkoDiguNoM vA, hujja vivAgo bahutaro vA / / 178 // ke ittha karaMtAlaMbaNaM imaM tihuyaNassa accheraM / jaha niyamA khaviyaMgI, marudevI bhagavaI siddhA // 179 / / ki pi kahiM pikayAI, ege laddhIhi kehi'vi nibhehi| vaLavuM--jImA, ti chAyabrA | 280 || "Aho Shrutgyanam Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 450 ] prA. upadezamAlAnA gUjAvAda niddisaMpattamahano, patthito jaha jaNo niruttappo / hRda nAsarUM sa vaselayuddha Rddhi (f) vaSThito 28 // phAI khIjAne tADana karavu, tenA prAthaeNnA nAza karavA, khATAM kalaka ApavAM, pArakuM dhana paDAvI levu', phAInAM mamAM prakAzita karavA--A vagere pApe eka vakhata karyo hoya te ochAmAM ochu dazagaNu tenu' tevu' ja phaLa ApaNe bhegavavu' paDe. khAkarA pariNAmathI tevAM pApA karyo hoya, teA tenAM anekazu ! jIvane bhAganavAM paDe (175) te kahe che-- aprIti-lakSaNa atipramANamAM dveSa sahita te tADana, vaya, kala`kadAna vagere pApA 42, tA seA guNu, hAra guhyu, lAkha guNu, kreADA gaNu tenu phaLa meLave. dveSa echAvattA pramANamAM thAya, tene anusAre tene udaya-vipAka-pApanu phaLa bhAgavuM paDe che, (178) A samajIne jema zarUthI kramanA saMbaMdha na thAya, tema apramAda karavA. apramAda karavAthI zaiA lAbha! tenAthI sAdhyasiddhi ke kamanA kSaya thAya teve ekve niyama nathI. A tA je kALe je khanavAnuM hoya tema bane che. marudevAmAtA, bharata, nakalacIrI vagerene aNudhAryAM kramanA kSadha thayA hatA. AvA prakAranA to karI kramamAM udyama karanArane bheLave, tene hitazikSA ApatAM kahe che-- keTalAka yathAya tattva na samajanAra A viSayamAM traNe bhuvanamAM Azcaya kArI ane kadAcita mananAra evA bhAvarUpa marudevI mAtAne dAkhale ApI kahe che ke, tapa-saMyama karyo vagara pazu ka apAvI siddhi pAmyAM, te pramANe ame paNa sidhi pAmIzuM. apramAda-tapa-sa'yamanI jarUra nathI. hAthInI khAMdha para beThelAM marudevA mAtAe RSasa bhagavatanA upara samavasaraNamAM traNa chatre vagere atizaya dekhIne pAtAnA AtmAmAM atyaMta pramAdAtizaya cavAthI udbhaSThita thayelA jIvavIya thI kramanA ca karyo, kevalajJAna thayu, te ja sAthe AyuSyanA kSaya ane mAkSaprApti thaI, tema amane paNa mAApa tapa-saMyama-apramAda prayatna karyA vagara ApeApa kevalajJAna maLaze. apramAda-udyama karavAnI zI jarUra che ! marudevInI siddhi thaI e kathA AgaLa bAhubalinI kathAmAM kahelI che. AvuM AlaMbana keTalAka alpabuddhivALA grahaNa kara che, te ayukta che, anatA kALe kAIka vakhata utpanna thanAra hovAthI AtmarUpa A banAva gaNelA che, AzcayabhUta padAtha' Akasmika thaelA hoya te sane lAgu pADI zakAya nahi. kAI vakhata manuSya-strInI kAkaudaramAM utpatti thaI hoya, tethI sarvatra tevA vyavahArane abhAva che. mAgamamAM pazu ca'bhaLAya che ke, AvA prakAranAM AzcaryoM thayAM che. bhagavaMtane kevalajJAna pachI upasa, mahAvIra bhagavatanA garbhanuM apaharaNa, sI tIthara, bhagavatanI prathama dezanAmAM kAIe dIkSA grahaNu na karI, kRSNa vAsudevana "Aho Shrutgyanam" Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnA AlaMbana na levAya [ 451 } aparakaMkAmAM javAnuM thayuM, sUrya--caMdranuM mULa vimAna sAthe ahiM nIce AvavuM, harivaMzakalanI utpatti, amarendrano utpAta, moTI kAyAvALA 108nI sAmaTI eka samayamAM siddhi, asaMyatanI pUjA, AvA banAvo anaMtakALa gayA pachI bane che. [ AvAM thaelAM AzcaryanAM AlaMbana na levAM. tema karavAthI mAjidurlabha thAya che. "carita bharyuM bahu lokamAM ja bharatAdikanA jeha, cheDe zrema vyavahArane cha badhihare nija tela." 125 gAthAnuM yazovi0 stavana ] (179) kAkaDuM vagere keTalAka pratyekabuddha puruSoe koIka vakhata kaIka sthAne karma AvaraNanA kSayapazamarUpa labdhi vaDe koIka vRSabhAdika padArtha dekhavAthI samyakatva ke cAritrane lAbha pratyekabuddha kare che, te AzcarthabhUta dAna apa hoya che ane tenuM AlaMbana grahaNa karavuM gya nathI. pUrvabhavamAM meLavelA jJAna ane cAritranuM maraNa thavAthI pote jAte ja mahA te grahaNa karIne mahAvIra bhagavaMtanA tIrthane Azrava karyA vagara je siddhi pAmyA, tenA dAkhalA laIne bIjAe paNa jAtismaraNa ane tenA mAganI rAha joyA karavI? AgalA bhAvanI ArAdhanAvALAne jAtismazathI aNadhAryo kSaya pazama thaI jAya, te AzcaryanI daSTAnta AgaLa karI bIjA tapa-saMyamamAM zithilatA kara, te te mATe dAna Ape che ke, eka bhAgyazALIne eka Thesa vAgavA mAtrathI nidhAna prApti thaI to bIjA nibhaMgIe potAno dhana meLavavAno cAluM udyama cheDI tene nidhAna maLyuM, tema mane maLI jaze. ema nirudyamI thAya, te nizAna maLI jAya kharuM? A lokana lAbha gUmAve, tema pratyekabuddhanI lahamInI rAha jonAra tapa-saMyamAdi anuSThAna na karato mokSane meLavI zakatA nathI. arthAt mokSa-lakSamIno nAza kare che. (181) kSepathI karaThaMDu vageranI kathA A pramANe jANavI. kaliMga dezamAM ka2kaMDu, paMcAla dezamAM durmukha, videhamAM namirAjA, gaMdhArAmAM nagati (nagnajita) rAjA, anukrame vRSabha, IndradhvajA, valaya (bayA), pupita aMbA dekhIne pratibodha pAmyA. temAM karakaMDunI kathA kahe che - aMga derAmAM caMpAnagarI hatI, dadhivAhana jAne ceTakanI putrI padmAvatI nAmanI mukhya paTTarANI hatI. garbhanA prabhAvathI tene hale utpanna thayo ke, rAjAnAM vA paherI hAthI upara ArUDha thaI udyAna-bagIcAmAM vicaruM. dehale pUrNa na thavAthI dharmala thavA lAgI. rAjAe AgrahathI pUchayuM tyAre kahyuM, eTale rAjAe jayakuMjara hAthI upara besADIne jAte tenA upara chatra karavA lAgyA. udyAnamAM gaye, tyAre zarane varSAkALa vatata hatA. eTale te hAthI navIna jaLanI dhArA pRthvImAM paDavAthI dalAtI mATInI gaMdhathI prerAela tene vizvATavI yAda AvI, eTale te tafa cAlavA hA. tenI pAchaLa cAlatI senA ane bIjAo ADA avaLA bhAgI gayA. pAchA vaLIne jaI zakatA nathI. baMnene aTavImAM praveza karAvyo. rAjA vaDavRkSa dekhIne padmAvatIne kahyuM ke- "A vRkSa nIcethI hAthI pasAra thAya, tyAre tuM tenI DALI pakaDI "Aho Shrutgyanam Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 452 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtavAda leje.' tatti karI e vAta aMgIkAra karI. rAjya cAlAka hovAthI teNe DALI pakaDI, dIdhI, rANIe DALI na pakaDI, tethI hAthI tene jagalamAM laI gayA. Anadarahita cAvA rAja DALIthI utarI caMpAnagarIe gayA. padmAvatIe paNa manuSya vagaranI TavImAM praveza kI. hAthI tayA thayA. eka ativizALa mATeA kahe dekhyA. temAM krIDA karavA hAthI utI. padmAvatI pazu dhIme dhIme hAthI uparathI nIce utarI. dizAe mAtra jANatI nathI. gAmavALu anazana paccakkhIne eka dizAmAM cAlavA lAgI. jeTalAmAM dUra mA~, teTalAmAM eka tApasane dekhyA. < 6 ' manamAM lagAra AnaMda thayo, tenI pAse gaI, te paNa tene kulapati pAse laI gayA. teNe kulapatine namaskAra karyAM, pUchyuM' ke, huM mAtAjI! ahiyAMthI AvyAM tyAre peAtAnI sarva hakIkata kahI ke, huM ceTakarAjAnI putrI, yAvat hAthIthI ha ahi sudhI lavAI chuM. peleA tApasa ceTakanA najIkanA sabadhI hatA. tene AzvAsana ApyuM ke, ahi tAre bhaya na rAkhave, ' tyArapachI vananAM phaLo khAvA ApyAM. rudana kaztI tene keTalAka divasa sudhI sAcavI rAkhI. kAika divase aTavInu ullu'zUna karAvI rANIne kahyuM ke, 'ame ahithI mAgaLa cAlI zakatA nathI. ahiMthI haLathI kheDelI pRthvI che, amAre te cAMpavI 495tI nathI. mATe tamArI meLe ahithI AgaLa jAme. A datapura deza che ane tyAM datavakra nAmanA rAjA che.' ema kahIne tApa pAche! vaLI gayA. zaNI paNa te nagaramAM pahoMcIne have mAre mATe khIce DhAI rastA nathI--ema dhArI zIlavatI nAmanI mA~ pAse jai dIkSA lIdhI, peAtAne atyAre dIkSAnu arthIpaNu' hAvAthI gabha'nI vAta pragaTa na karI, pAchaLathI puSTa gaNa - vALI thaI, jANyu, pUchyuM ke ' gama' kevI rIte thayA.' mukhya sAvIe sarva hakIkata jANI, prasUti thayA pachI bALakane peAtAnA nAmavALI mudrAsahita ratnaka khalamAM vITALIne zmazAnamAM bALakanA tyAga karyAM. tene dekhatI dUra beThI hatI. jyAre mazAna-pAlaka caMDALe tene aNu karyo ane peAtAnI patnIne putra RpaNa karyo. te sAdhvI putrane janma ApIne pachI upAzraye gaI, sIee pUchyuM ke, * garbha karyo che ! ' pratyuttara maLyeA ke, ' marelA janmyA hatA, jethI me tene zmazAnamAM ja tyAga karyAM, te Aryoe pelI cAMDAlI sAthe maitrI bAMdhI. avAra-navAra bALaka cegya medAdi khAvA cAgya vastuo snehathI tene Ape che, bALaka paNa moTA thavA lAgyA. pachI bALakA sAthe krIDA karatA karatA temane kahe che ke, 'hu' tamArA zA chuM, tamAre mane kara ApavA paDaze. te sukkI khaNunA rAmathI gherAye, tamAre mATe A kara ke, vAzatI eka eka mAvI mane zarIre khavuM. tyAre pelA bALakoe 'karaka'Du' evuM nAma pADayuM. te bALaka peDhI sArI upara anurAgavALA thayA ke, je lADu Ape che. je bALakane mATe zikSA maLelI hAya, mATA thayA, eTale mazAnanu rakSaNa karatA hatA. tyAM AgaLa koika samaye kANusara "Aho Shrutgyanam" Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka buddha karakaDunI kathA [ 453 ] -- - -- -- -- be sAdhuo AvyA. eka vAMsanA jhuMDamAM daMDo dekhAtA hatA. temAM eka sAdhu daMDanuM lakSaNa jANatA hatA. te pramAdathI AgaLa-pAchaLa paDakhAmAM joyA vagara bolyA ke, je A daMDaka grahaNa karaze, te sajA thaze." paraMtu bIjA cAra aMzula vRddhi pAme, tyAM sudhI rAha jovI paDaze. A vAkaya A caMDALaputra ane eka brAhmaNa je jhuMDamAM chUpAelo hato, te baMnee sAMbhaLyuM. pelA brAhmaNe jayAre koI AsapAsa leAka na hato, tyAre cAra AMgaLa nIce khedIne- chedIne te daMDaka grahaNa karyA. pelA caMDALaputre tene khyA. "A mArA masANane kaMDaka che' ema kahIne pakaDayo. tene rAjA pAse nyAya mATe laI gayA. kahyuM ke, "mAro daMDa ApI che. A mArA masANane daMDa levAthI jIvatAM te tene sarvathA levA daIza nahi." brAhmaNe kahyuM ke, "huM te levAne ja." brAhmaNane kahyuM ke, tuM bIje daMDaka grahaNa kara. pelA bIje irachata nathI. mAre to A daMDanuM ja prayojana che. peluM bALaka paNa pitAne Agraha choDato nathI. tene pUchyuM ke, "kema nathI Apato ?" kahyuM ke, "A daMDanA prabhAvathI huM rAjI thaIza." tyAre jyAdhikArIo tenuM kathana sAMbhaLI hasatA hasatA kahevA lAgyA ke, "jyAre rAjA thAya, tyAre A brAhmaNane eka gAma Apaje." te vAta kabUla karI. brAhANe bIjA brAhmaNe ekaThA karIne nakkI karyuM ke, caMDALane mArIne daMDa harI lAvIe." A vAta tenA pitA caMDALe sAMbhaLI, tyAre traNe nAsIne kaMcanapura pahoMcyA. tyAM rAjA mRtyu pAmyA hatA. jyogya bIjo koI nathI. adhivAsita karele azva pharato pharate tyAM Avyo ke, jayAM A sUtelA hatA. tene pradakSiNA ApI azva najIka haze rahyo. jyAre lakSaNazAma jANanArAoe dekhe, te tene rAjanA lakSaNathI lakSita aMgavALe che ane jaya jayakAranA zada belyA. AnaMdadAyaka vAjiMtro vagADayAM. A bagAsuM khAtAM khAtAM jAgyA ane ubhA thaI ghoDA para ArUDha thaye. kaMcanapuramAM praveza karatA hatA. " A caMDALa che" ema kahIne brAhmaNe tene nagaramAM praveza karavA detA nathI. tyAre daMDatna hAthathI ugAmI joyuM te anivALAthI bhayaMkara thaelA daMDane dekhIne teo dareka dizAmAM nAsI gayA, tyAre te rAjAe A brAhmaNone vATayAnaka hari' e jAtinA karyA. dadhivAhana rAjAnA putra karkaDu rAjAe te vATathAnakamAM rahenArA cAMDAlone brAhA banAvyA. A pramANe karakaMDa moTo rAjA thayo. e samAcAra sAMbhaLI pele brAhmaNa chokaro Abe ane mAgaNI karI ke, "AmaLa kabUla gAma Ape." eTale A che pUchayuM ke, "he brAhmaNa ! bola, tane kayuM gAma game che?" tyAre teNe kahyuM ke, caMpAmAM mAruM maMdira che, te tyAM AgaLa Apo." tyAre dadhivAhana rAjA upara lakhIne eka lekha ANe. ke mane eka gAma Ape. tenA badalAmAM huM tamane je game te gAma nagara ApIza. tyAre rASAyamAna thaelA rAjAe kejathI kahyuM ke, . * duSTa caMDALa pitAne jANato nathI ane mArA upara lekha mokalAve che?" apa "Aho Shrutgyanam Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 454 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAda mAnita te pAchA AvIne sarva hakIkata tene kahI. rASAyamAna thaele karakaMDu zA hAthI, ghoDA, sava-parivAra ane moTI sAmagrI sahita yuddha karavA gayA. caMpA nagarIne cAre bAjuthI gherI lIdhI. darAja moTuM yuddha pravateluM che. pelI sAdhvInA sAMbhaLavAmAM AvyuM. baMne pakSenA lokone vinAza na thAo." ema jANI kakaDu pAse AvIne. rahasya khelI nAkhyuM. A dadhivAhana jA tArA pitA che, huM tArI mAtA chuM. tevA prakAranA prasaMgamAM phasAI paDelI hovAthI huM sAvI thaI ane caMDALa-putra thayo. teNe mAtA-pitAne pUchyuM. teoe satya hakIkata jaNAvI. nAmanI mudrA ane kaMbalaratna dekhADayuM. pratIti thavA chatAM abhimAnathI kahe che ke, "mane te maraNa thatuM nathI. tyAra caMpAmAM praveza karIne rAjanA mahelamAM pahoMcI. sevako ane dAsIo sAdavane oLakhIne rudana karavA lAgyA. rAjAne khabara paDI eTale AvyA. vaMdana karI Asana ApIne sAmo beThe. sarva pUrva vRttAnta pUchaze, eTale ahIM AvyA sudhIno sarva vRttAna jaNAvyuM ane khAsa karIne garbhanI hakIkata jaNAvI. chevaTe jaNAvyuM ke, jeNe tamane gherelA che, te tamArA ja putra che, khuza thae sAme nIkaLyA ane maLyo. rAjAe tene baMne rAjya ApIne pote dIkSA aMgIkAra karI. karakaMDu pracaMDa AjJA karanAra rAjA thaye. te gokulapriya hovAthI te aneka gokuLo paLAve che. eka samaye zaradakALamAM gokuLamAM gaye, tyAre teNe gaMgAnadInA taraMganA ujajavala phINa samAna vAvALA vAcharaDAne dekhe. tene bahu gamI gaye, eTaNe AjJA karI ke, tenI mAtAne dehavI nahi. jyAre mATe thAya ane vadhAre dUdha pAvate thAya, tyAre bIjI gAyone paNa dhavazava. te pramANe govALe tenuM pAlana-poSaNa karatA hatA. tene uMcA zIMgaDAM, puSTa khAdha AvI eTale majabUta baLada thayo. rAjA tene yuddha karAvI dekhate hate. ane temAM atizaya AnaMda mAnate hate. pharI lAMbA kALe jaIne te baLadane dekhe che, tyAre vRddhapaNAnA kAraNe khakhaDI. gaelo jenA netromAMthI pANI maLI raheluM che, vAchaDA jene zIMgaDAM mArIne adhamUva karI nAkhe che. have rAjA govALAne pUche che ke, pele puSTa thaele baLada kayAM che tyAre tene batAvyo. tene dekhIne viSAda pAmelA cittavALe te vicAravA lAgyo ke, "A saMsAranI asAratAne dhikkAra thAo. je vAcharaDAne tyAre tevA prakAranI zarIra-saMpatti pamADI hatI. atyAre te bicArA sarva ApattionuM sthAna banyA. "manuSyone vRddhAvasthAmAM cAmaDIomAM sarvatra karacalIo paDI jAya che, baMne netronI zobhA uDI jAya che, AMkhanuM teja ghaTI jAya che, ardhA mastakanA keza che citAnI bhama kema hoya, tevA varNavALA bhukharA thaI jAya che. ghaDiyALanA laka mAphaka dAMta laTakatA ane paDI gaelA hoya che, mukhamAMthI lALa vAraMvAra gaLyA karatI hoya che, udharasane zabda atizaya thayA ja karato hoya che. je manuSyanI A "Aho Shrutgyanam Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMba ane mirAjarSinI kathA [ 455 ] dazA, te pachI A baLadanI sthitimAM vismaya kayo hoI zake? AkhA gokuLamAM A baLada ziMgaDAnI suMdara racanAvALo hato, tenI zobhA-samRddhi sarva karatAM caDiyAtI hatI, jyAre gokuLanA AMgaNAmAM tenA DhakAravathI bIjA manmatta tejasvI parAkramI tINa zIMgaDAvALA samartha paNa baLade bhAgI jatA hatA, te ja baLada Aje 65 vagarane, pANI gaLatA netravALA, labaDatA oSThavALo thaIne bIjA vAcharaDA - vagerenA mArane sahana kare che. AvI viSama sthiti dekhIne, saMsAranI asAratA dekhIne jene pUrvabhava yAda AvyA che evA te kaviMga dezanA karakaMDu rAjA devatAe Apela sAdhuno veSa aMgIkAra karIne dIkSA laI pratyekabuddha tarIke vicaratA hatA. karakaMDu kathA pU. have muMbanI kathA kahe che- paMcAla dezamAM kAMpiyapura nagaramAM durmukha nAmano rAjA hatA, pUrvanA sukRtathI prApta thaela saMsAranA sukhane anubhava karato hatuM. koI samaye rAjahaMsane AnaMda ApanAra, jemAM sarva prakAranA dhAnya prApta thAya che, e zaradakALa AvyA. tyAre azvakrIDA karavA mATe nIkaLelA teNe aneka hajAra nAnI vajAthI yuta, mahAvibhUtiyukata aneka loka-samudAyathI pUjAte Indravaja . saMthAe pAchA vaLatAM e ja Indravajane bhUmi para mAtra kASTho ja bAkI rahelAM hatAM. ane mAmaleka jenI vajA kheMcI gayA che, evo bhUmi para paDelA dekhyo. tene dekhIne A rAjA ciMtavavA lAgyuM ke, saMsAramAM sarva jIvonI apattio ane asaMpattio baMne paDakhe ja rahelI che. je Indravaja alaMkRta hato, tene cUMthAI gaelo ane rastAmAM rajhaLate dekhIe chIe, tyAre riddhi ane tenI vagaranI avasthAe dekhIne paMcAla rAjA viSama sthiti dekhIne dharma pAmyA. pUrvajanma sAMbharyo, eTale teNe saMsArano tyAga karI dIkSA lIdhI. devatAe veSa ApyA ane tyArapachI pRthvInA valayamAM vicAravA lAgyA. durmukha kathA saMpUrNa. pratyeka buddha namirAjarSi kyA kahe che viDa dezamAM mithilA nagarImAM sajanenAM manane raMjana karanAra nami nAmanA rAjA hatA. janmAMta2mAM karelA uttama puNya prabhAve prApta karelA rAjyasukhane anubhavatAM keTalAka kALa pasAra thayo. keIka samaye azAtA vedanIya karmodaya-ge mastakanI gADha vedanA sAthe zarIramAM dAhajavara pragaTa thayA. vaidyoe AvIne aneka pratikAranA prayoga karyA. ema cha mAsa thavA chatAM rogamAM kaMIpaNa pheraphAra na thayA. kaIka samaye vighanA kahevAthI aMta:puranI patnIo caMdana ghasatI hatI. eTale temanA maNiratnonAM valayo paraspara athaDAtAM hatAM, tene jhaNakAra zaws uchaLyA. rAjA A zabdo sahana na karavAthI pUche che ke, "A avAja kAno Ave che ?' parivAre kahyuM ke, caMdana ghasatI ataHpuranI strIonA balaiyAono. eTale rANIoe potAnA hAthamAMthI eka eka vaya dUra karyuM. te paNa khaNa khaNu zabda baMdha na thayA. tyArapachI "Aho Shrutgyanam Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 456 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAda saubhAgyanuM eka eka valaya zakhI vadhArAnA valaye dUra karyA. mie pUchayuM ke, "have ataHpuramAM zabda kema zAMta thaI gayA? javAba Apyo ke, "atyAre eka eka vAya ja raheluM che. tyAre namie ciMtavyuM ke, "kharekhara jeTalA pramANamAM dhana, dhAnya, rana, vajana, gAma, khANa vagere upara mamatvabhAva hoya, tyAM sudhI ja jIvane duHkha prasaMga thAya che. tathA-" jema jema a85 leja, jema jema aha5 parigrahaAraMbha, tema tema sukha vRddhi pAme che, ane dharmanI siddhi thAya che, mATe ekAkIpaNuM e ja suMdara che. te A pramANe- "jema pakSIo sAMje eka vRkSa upara bhegA thAya che ane sUryodaya-samaye dareka judI judI dizAmAM uDI jAya che, tema A jIva eka ja parabhavamAMthI kaIka kuLamAM Ave che ane mAtA, patnI, putra, bhaginI, badhu ItyAdi saMbaMdhathI joDAya che. ane jyAre AyuSya pUrNa thAya che, tyAre Ave saMbaMdhono tyAga karIne eka ja parakamAM prayANa kare che ane pitAnA ja karmacoge navI zarIranI kuTIra pote taiyAra kare che. Ama hovAthI samaju janone A lokamAM kayAM AnaMda mAne yogya che?" ema suMdara bhAvanA bhAvIne azAtA vedanIya karmane kSayapazama thavAthI nidrAne AdhIna thaye. rAtrinA aMtamrama rUmamAM suvarNamaya parvata je. IhA-apaha-tarka vitarkanI vicAraNA karatAM karatAM jAtima2NajJAna thayuM ke, AgalA bhavamAM manuSapaNAmAM zrama paNuM pALIne pupittara vimAnamAM utpanna thayo hato ane jinezvaranA janama-mahetsavamAM mizikhara para mahimA karato hato, tyAMthI vIne huM ahiM utpanna thaze chuM. e sarva yAda AvyuM. e pramANe te pratyekabuddha thayA. putrane paNa sthApanA karI teNe dIkSA lIdhI. tyAre mithilAno Akhe nAgarika vaga, aMtaHpura-parivAra rudana-Akandana-vilApa karavA lAgyA. AkhI nagarI kolAhalamaya banI gaI. tyAra IndramahArAjA brAhmaNanuM rUpa karI namirAjA AgaLa AvI A pramANe kahevA lAgyA ke, " Aje mithilAnagarI kema ke lAhala rokakaLamaya banI gaI che? mahela ane gharamAM karu-Akaza zabda kema saMbhaLAya che? nami-pratyuttara ApatAM kahe che ke, mithilAnA saiyadyAnamAM zItaLa chAMyaDIvALA manahara vRkSe che, vaLI tenA upara patro, pupi ane phaLe ghaNAM AvelAM che. haMmezAM aneka prakAranA pakSIo tenA para AvIne vAsa kare che. paraMtu sakhata vAyarAnA jhapATA Ave che, tyAre manorama cayamAM teo duHkhI ane zaraNa vagaranA banI jAya che, tenI pIDA pAmIne A pakSIo kandana kare che. Indra kahe che ke, "A agni ane vAyara tamArA mahela bALe che, te he bhagavaMta ! temAM tamAruM aMtaHpura baLe che. te tame tenI upekSA kema karo cho ? namiame to sukhethI vAsa karIe chIe ane jIvIe chIe, AmAM mAruM kazuM nathI. mithilA baLatI hoya, temAM mane zaM? mAruM kaI baLatuM nathI." A vagere vacanathI "Aho Shrutgyanam Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagnajitanI kathA [457 } I% namirAjarSine lAbha karavA samartha thaze nahi, tyAre brAhmaNanuM rUpa upasaMhArIne pitAnuM Indra rUpe pragaTa karyuM. vaMdana ane stuti karI ke, "ahe! tame dezane parAjita karyo che, mAnane harAvyuM che, mAyAne parAbhavita karI che, aha! tame hobhanuM nivAraNa karyuM che. e vagere madhura vANIthI tuti karI Indra pitAnA sthAnake ayA. namAjAe paNa ghaNA valayAnA zaba sAMbhaLIne tathA eka valayane zabda na sAMbhaLIne virAgya pAmI dIkSA aMgIkAra karI. nagnAI (nagnajita) rAjAnuM caritra kahe che- gaMdhAra dezamAM puruSapura naga2mAM jayalakimI prApta karavAnI abhilASAvALA, nyAya-nIti mAge cAlanAra nanajita nAmanA rAjA hatA. saMsArasukha bhogavavAmAM rasika cittavALA, pRthvImaMDaLane. nyAyathI pAlana karatA evA tene taruNI samUhane utsavabhUta evo vasatsava samaya AvyA. te vasaMtakALe rAjA udyAnamAM prayANa karatA hatA, tyAre AmravRkSa upara ghaNI maMjarIono samUha khIlela hatuM, tene AnaMdapUrvaka joyo. kutuhaLathI temAMthI beka maMjarI rAjAe grahaNa karI. tyArapachI sainikoe paNa eka eka maMjarI teDI graha karI. ema karatAM te vRkSa ThuMThA sarakhuM banI gayuM. nagnajita rAjA jayAre zAjapATikA-25vADIethI pAcho pharyo, tyAre te maMjarIvALuM vRkSa na dekhyuM, eTale pUchyuM ke, "ahiM maMjarI khIlela AmravRkSa kayAM gayuM?" puruSoe kahyuM ke, "Ape eka maMjarI grahaNa karyA pachI ApanI pAchaLa pAchaLa AvanAra, ApanA dareka senika parivAre paNa eka eka maMjarI teDI grahaNa karI, tethI samagra maMjarI Adi tuTI evI hevAthI huMThA jevuM banI gayeluM te ja A vRkSa che. tyAre kheda sahita rAjA ciMtavavA lAgyA ke, "A jIvita, yauvana, strI, putrAdi dareka cIja hAthInA kAna arabI caMcaLa che, A lakSamI paNa tevI ja caMcaLa che. mATe AvI phaleza phaLadaLI A sAmagrIothI sayuM". Ama vicAratAM tene jAtimaraNa thayuM. pratyekabuddhanI RddhivALA thayA. devatAe Apela sAdhuliMga dhAraNa karIne A uttama muni banI vicAravA lAgyA. te AmravRkSa maMjarI, pahalava, puSpathI alaMkRta manohara hatuM, tene RddhivALuM ane pAchaLathI zobhA vagaranuM dekhIne gaMdhAraNA dharmanA kavarUpane vicAra karIne anukrame te save kSitipratiSThita nagare pahoMcyA. tyAM AgaLa cAra dvAravALA devamaMdiramAM praveza karyA. pUrvadvAthI kaThaMDue, dakSiNathI dumuM che, pazcimathI namie, ane uttara dizA kArathI nagnajite praveza karyo. "huM mahAmunine pUMTha karIne kevI rIte besuM?" ema dhArI vANumaMtara deve pitAnI pratimAne cAra mukhavALI banAvI. A samaye suMvALA kAThathI kAna khajavALIne karakamunie te khaNavAnI saLIne eka bAju mUko. te dekhIne dumukhe kahyuM ke, "jyAre rAjya, rASTra, nagara, aMtaHpura tathA sarvane tyAga karIne A saLIno parigraha kema kare che?" jyAre dumukhe kahyuM, tyAre kara58 "Aho Shrutgyanam Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 458 ) prA. upadezamAlAno javAnuvAda kaMDue tene pratyuttara na Ape. tyAra namine dunuM ane kahyuM ke - "jyAre tame bApa-dAdAnuM maLeluM rAjya karatA hatA, tyAre ghaNA sevako karyA hatA. temanuM kArya paNuM choDIne mekSa mATe Aje udyama karI rahelA che, paraMtu AtmAnuM samagra kArya sAdhanAra evAone kayA kAzathI goM cho? jayAre nami nagnajitane javAba ApatA nathI, eTalAmAM karakaMDue nagnajitane kahyuM ke, "mokSamArga pAmelA evA sAdhu brahmacArIne ahita mAgethI koI nivAraNa kare, te tenA deSane kahe yA nathI. sAme roSa kare agara na kare, are ! kadAca viSane prayoga kare, te paNa sava (rAta) pakSane sukArI evI hitakArI bhASA ja bolavI joIe." je saLagatA kASThanI upekSA karavAmAM Ave, to lAMbe kALa saLage nahiM. vAraMvAra saMkaryA kare, aMdara ghaTTa na karyA karo, te ja saLage ane kAryanI-raseinI siddhi thAya. mATe ghaTTa na sahana karavuM. to siddhirUpI kAryanI prApti thAya. A pramANe te sarve eka vakhatanA nimittathI pratimA pAmyA, dakSA lIdhI, kevalajJAnI thaIne siddhi pAmyA. lokone ghaNuM Azcarya thayuM. (14) have udAharaNa-pahita rAgAdikane lagAra paNa vizvAsa na karavA mATe upadeza Ape che- soUNa gaI sukumAliyAe taha sasaga-bhasaga-bhaiNIe / tAva na vIsasiyavvaM, seyahI pammio jAva // 182 / / zazaka-bhasakanI bahena sukumAlikAnI avasthA sAMbhaLIne mokSanA atha evA munie zagAdikano vizvAsa na karo. athavA jyAM sudhI ta hADakAM dhAraNa karanAra na thAya, tyAM sudhI rAga, dveSa, mohane vizvAsa na kara. sukumAlikAnuM kathAnaka A pramANe jANavuM zrI vAsupUjya svAmInA janmakalyANakathI manaharatA ane utkarSa paNAne pAmelo atimahara, aMgadezanA mugaTa samAna evI caMpAnagarImAM zatruono parAbhava karanAra jitazatru nAmane rAjA hato, tene dhAriNI nAmanI rANI hatI. tene cazakabhacaka nAmanA be putro hatA. kAmadevanI priyA ratisamAna evI sukumAla hAtha-pagavALI mukumAlikA nAmanI suMdara dehavALI nAnI bahena hatI, bIjI yuvatIe AbhaghaNA paherIne pitAnA rUpanI rekhA dhAraNa karanArI bane che, tyAre A sukumAlikAne rUpadhiSThita deva) te sarvenA rUpane jhAMkhAM karI nAkhe che. te sukumArikAnA sAthaLa, ratano, netra, kapila, kAna evA suMdara hatA, tema ja tenuM lAvaya ane rUpa evAM hatAM ke, teo paraspara ekabIjAne pragaTa alaMkRta karatA hatA. - " vidhie baMne gaurI (pArvatI ane sukumAlikA)ne saubhAgyano sAra arthe adhe apaNa karyo hate. ApatI pArvatInuM saubhAgya jAya che, paraMtu te "Aho Shrutgyanam Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukumAlikAnI kathA [ 459 } (sukumAlikAnuM) vate che. sadA taruNa lekanAM locanA, catura yugale tenI samIpa jAya che. tenA mukharUpI caMdranI caMdrikAnA pAnanAM pAraNA mATe hoya tema sarva dizA tarapha jAya che." have kaMIka samaye gAma, nagara, khANa vagere sthaLe pharatA pharatA dhamazeSa nAmanA. AcArya bhagavaMta tyAM padhAryA ane bahAranA udyAnamAM sukhethI sthiratA karI. vaMdana karavA mATe pitA sAthe ane putra nIkaLyA. gurumahArAjAe ya dvara karanAra evI ama dezanA zarU karI ke, "khAze jaLathI bharelA samudra sarakhA saMsArane pAra pAmavA mATe samartha evA sAdhunA ane zrAvakane dharma parvamAM prakAzita karyo. karmarUpa mahAparvatane bhedavA mATe vA samAna evI dharmadezanA sAMbhaLIne lakSamIAdi samRddhino tyAga karI ane baMdhuoe dIkSA svIkArI. zazakamuni ane bhasakamuni baMne zAstrano paramArtha jANIne gItArtha banyA. vihAra karI pharI te ja nagaramAM AvyA. sukumAlikA bahenane paNa dIkSA ApI, madhuza pAmelI zrI rUdramatI nAmanI mAvatinIne a56 karI. mokSamArgamAM sArI rIte pravartatI pravacanamAM nizcala cittavALI te uttama cAritranuM pAlana karatI hatI. paraMtu atisuMdara rUpavALI hovAthI yuvAnone prArthanA karavA yogya banI hatI. yuvAno dUrathI paNa pitAnI daSTi tenA tapha pheMkatA hatA. kamaLanA makaraMdarasane cUsavA jema bhamarIo cAre bAju vIMTaLAya tema yuvAno cAre bAju tenuM rUpa nIhALavA vIMTaLAtA hatA. upAzrayamAM loko AvIne mArganI vacce besI jatA hatA, mArgamAM cAle, tyAre tenI pAchaLa lokat jevA mATe cAlatA, vecchAe tenA dekhavA mATe netranAM duHkhane paNa gaNakAratA na hatA. mukhya strAvI tenA bhAIone vicArIne kahyuM ke, "tamAre amArA upAayanA dvAramAM paheregIra mAphaka rahIne amAruM rakSaNa karavuM. eTale tenA baMne bhAI bIjA sarva kAyA baMdha karI haMmezAM tenuM rakSaNa karatA hatA. A pramANe divasa pasAra thatA hatA. kAraNa ke, "saraLa pariNAmavALI bahenanuM brahmacaryavrata rakhe bhagna na thA." mArA AvA addabhuta rUpa balirUpa thaIne tenA Ahuti ApuM. jethI vasatinI aMdara loko pApabhAvane na Acare. zazaka ane bhasaka bane bhAIo rUpa jevA AvanArane roke che, te te rUpalabdha keda karIne laDavA mATe TADe che. mane paNa dhyAna, adhyayana vageremAM vidata Ave che. mArA bhAIo A pramANe keTalA kALa sudhI ahIM kaSTa sahana karIne rokAI he, mATe mAre anazana karavuM te cagya che. A pramANe vairAgya pAmelI te azana-pAnanAM paccakkhANa karyA. ghaNA divasanI lAMbI tapazcaryAthI kAyA durbala banI gaI ane mUcha pAmI. ceSTA baMdha thaI eTale jANyuM ke, "A paMcatva pAmI che." ema jANIne e zekathI saMtApa pAmatA bAIe tene mazAnamAM tyAga karyo. atiThI zatrinA pavananI laherothI jyAre mUcha utarI gaI ane zuddha cetanA jAgrata thaI eTale vicAra karavA "Aho Shrutgyanam Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 460 ] prA. upadezamAvAnA gUrja zanuvAda lAgI ke, huM jIvatI hAvA chatAM bhAIoe mArA tyAga karyo! (25) nakkI mArA rakSaNathI ke TALI gayA haze. have jyAre ujajavala prabhAta pragaTa thayuM, tyAre kAryaka mAganI musApharI karI rahelA sAthavADe tene dekhI. tenA atiramaNIya rUpa lAvaNyathI prabhAvita ane kheMcAyela cittavALA atikaruNAthI gADAmAM caDAvIne tene peAtAnA nagaramAM ghare laI gayA. tenA zarIra tela vagaranuM mardana karAvI, snAna, vilepana ane sArA khAdyo khavarAvIne, tamala, alakAra ane vastrothI tene barAbara samALapUrvaka taiyAra karI. traNa cAra divasa tenA mAbara dareka prakAre upacAra-sAcavaNI karI methI te jANe navIna vikasita kamaLanI gheAbhA sarakhA sukumALa ane dekhAvaDA lAvaNyavALI banI. ema keTalAka divasAmAM te pAvatI, IndrANI ane kAmadeva-priyA ratinA sa gane dUra karanAra evI suMdarI banI gaI. darAja paraspara ekabIjAne dekhavAthI, vAtacIta karavAthI, azanAdika ApavAthI teo kha'nenA pa255nA anuzaga-samudra unce. kAike kaheluM jache ke-- "tAMmUka, puSpA, sugaMdhIe, mahelanI agAsImAM ThaMDA pavananI laherI AvatI hAya, caMdra khIlele hAya, sneha-rasAmRta-pUrNa vANI hAya, A dUtIe kAnA cittanuM haraNa nathI karatI ? " tyArapachI te sAtha`vAhanI sAthe viSaya-sukha anubhavatAM tene keTaleka kALa pasAra thayA. have phrAika samaye zAka-lagnaka te baMne bhAIo te sAthe vAhanA gharanA dvAramAM zikSA mATe AvI pahoMcyA. eTale tarata sukumAlikAe temane joyA, eLakhyA, eTale tIvradu:kha pAmelI vidyakhI thaI gaI-zaramAI gaI. temanA pagamAM paDIne ghA karuNu svathI pAka mUkIne rudana mavA lAgI. tyArapachI paramAtha-svarUpa hitakArI vacanAthI pratimASa pamADI. sAthe vAhanI rajAthI tene vidhi sahita dIkSA ApI. sArI rIte dIkSA pAlana karIne samaye mRtyu pAmI te svagamAM gaI. peAtAnI IndriyAnA paNa vizvAsa na karavA. (37) zazaka-bhasakanI bahena sukumAlikAnI kathA pUrNa thai. (182) mAtmAne du:khe karIne damana karI zakAya che, te mATe ATha rUpako dvArA hitana zikSA kahe che-- vara-ra4-ya--~saddA, mattaLalAIva nAma smRti ! gho nI na tammara, niraMtaoN avaLo nA // 8 // varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA, dimaMto, vadhaLedi' yahi || 84 || appA caiva dameyaccI, appA hu khalu duddamo / appA daMto suhI hoi, asi loe parattha ya // 185 // "Aho Shrutgyanam" Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 rUpako dvArA AtmAne damana karavArUpa hitazikSA [ 461 ] nicca dosa-sahagao, jIvo avirahiyamasuha-pariNAmo / navaraM dine pasare, to dei pamAyamayaresu // 186 // acciya baMdiya pUia, sakkAsthi paNamio mahagdhavio / taM tahai kare jIvo, pADeI jahappaNo ThANaM // 187 // sIlavvayAI jo bahuphalAi~ hatUNa suksvamahilasaha / ghiidubalo tavassI, koDIe kAgiNi kiNaI // 188 // jIvo jahA-maNasiya, hiyaicchiya-patthiehi sukkhehi / toseUNa na tIraI, jAvajjIveNa savveNa // 189 // sumiNaMtarANubhUyaM, sukkhaM samaicchiyaM jahA nasthi / evamimaM pi aIyaM, sukkhaM sumiNovamaM hoI // 190 // gadheDA, uMTa, azvo, baLada, mammata hAthIo paNa lAkaDI, Ara, cAbUka, nAtha, aMkuza vagerethI vaza karAya che, mAtra ApaNu niraMkuza AtmAne tapa-saMyamanA aMkuzathI vaza karatA nathI, je A lekamAM tapa-saMyamathI mArA AtmAne damana karIza, aMkuzamAM rAkhIza, to huM pa2kamAM bIjAo vaDe hathiyArathI vadhu nahiM pAmIza ke, raDAthI baMdhana nahiM pAmIza. bIjAthI baLAtkAre vadha-baMdhana pAmuM te karatAM svecchAe tapa-saMyamathI mArA AtmAne dama vadhAre zreSTha che. potAnA AtmAne ja svecchAe kAbumAM rAkha, indrio upara aMkuza rAkhavo, A AtmAne dama e ghaNuM agharuM kArya che, paraMtu je ahiM Indriyone kAbumAM rAkhIzuM, AmAne kamIzuM, saMyamamAM rAkhIzuM; te A lokamAM kIrti ane parAkamAM nakkI sukha meLavI zakAya che. je niraMkuzapaNe AtmA ane indriyo vartAva karaze, te paralokamAM moTe anartha bhogavo paDaze, te kahe che. rAga, dveSa, mohathI gherAelo AtmA lagAtAra azubha parigrAmamAM he che, te azubha adhyavasAyathI karelI ceSTA-viSayakaSAyanI pravRttio je leka ane AgAmathI viruddha hoya che, tene je avakAza ApavAmAM Ave, te sAgaropamanA kALa sudhI narakamAM pramAdathI upArjana karela karma- azAtA vedanIya duHkha jogavavuM paDe che. ( 183 thI 186) gaMdha, caMdanAdithI pUjAela, sadaguNonI stuti karavA dvArA vaMdana karAela hoya, vastrAdikathI pUjA pAmelo hoya, mataka vaDe sakArAya hAya e pramANe atizaya pUjApAtra banyuM hoya, tenA guNa pratye pakSapAtI banelA AcAryAdika padamAM sthApana karelA hoya, paraMtu tevA AtmAo paNa tevuM AcaraNa kare che. jethI potAnA uttama sthAnathI patana pAme che. ghaNA uttama phaLa ApanAra evA zIla tratAdikano nAza karIne jeo indriyonAM "Aho Shrutgyanam Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAtAne gujarAnavAla tuccha sukhanI abhilASA kare che, evA ahiMsAdika mahAvratane teDIne kharekhara tevA AtmAe phroDa sonaiyA ApI kAgiNI (kaDI)ne kharIda karavA samAna mukha che. A jIva pite IchA kare, tevA managamatA padArtho, valalabha rI meLave, te paNa divasa, mAsa, varSa ke AkhI jiMdagI sudhI tevA ISTa padArtho meLave, to paNa AtmAne sateSa pamADavA samartha banI zakatuM nathI. svapnamAM anubhaveluM viSaya-sukha AMkha ughaDI gayA pachI kaMI paNa hetuM nathI. e ja pramANe A viSayasukha bhogavyA pachI kaMI paNa sukha nathI arthAt A saMsAranAM viSaya-sukha savapananI upamAvALA che. tene saMcaya karI zakAtuM na hovAthI tenI AhAradikanI jema tRpti kevI rIte karI zakAya ? kahevAnuM tAtparya e che ke, asaMkhya-pramANa viSaya-sukhathI paNa jIvane saMtoSa pamADa zakaya nathI. kaheluM che ke, " koI potAnI viSaya-tRSNAne upabhera karavA dvArA zAMta karavAnI IcchA karatA hoya, te pitAnA paDachAyAne pagathI cAMpavA mATe AgaLa AgaLa ekadama tvarAthI daDe che." tethI karIne nakkI thayuM ke, rAtre keTalAka kSaNe sudhI svapnamAM sudhAthI dubala thaelAne modaka arpaNa karyA hoya, e koI kayAMya paNa kadApi paNa yathArtha rIte kSudhAthI dUra karI zake kharA arthAta vapnAnI sukhaDI bhUkha bhAMge nahiM. vaLI tarasa lAgelI hoya, tene jhAMjhavAnA jaLathI tRNAno aMta Avato nathI. tema bhoga bhogavavAthI AtmAne kadI paNa tRpti-zAMti thatI nathI. A pramANe ATha rUpake samAvyAM. (187 thI 190) A pramANe viSaya bhogavavAmAM nukazAna jaNAvyuM, te paNa jeo temAM AsthA rAkhe che, tene doSa jAvatA kahe che-- pura-niddhamaNe jakkho, mahurAmaMgU taheva suya-nihaso / boheI suvihiya-jaNaM, visUraha bahuM ca hiyaeNa // 191 // nagara bahAra khALa vahe che, tyAM eka yakSa maMdiramAM siddhAMtanI parikSA mATe kasoTI samAna-bahuzruta thaelA maM nAmanA AcArya Indriya-viSayamAM lAlupa banelA, jethI temAM yakSa tarIke utpanna thayA hatA. "huM te jihAnA vAdamAM Asakta banyA, paNa tame Asakti na karazo "--ema ziSyone samajAve che ane pite hadayathI ghaNe pazcAttApa kare che. (191) vizeSa bhAvArtha kathAnathI samajAze. te A pramANe- rasagauravAdhIna maMgu AcAryanI kathA mathurA nagarImAM yugapradhAna zratabhaMDAra, niraMtara ziSyane svArtha kahevAmAM udyamavALA, bhavya jIvone saddharma-dezanA ApavI, zAsananAM kAryo karavAmAM parizrama na gaNanAra, pApavALA kAca vajavAnA udyamavALA, ugravihAra karanAza, sAmAcArI pALanArA ane ziSya pAse paLAvanAra, sAraNa, vAraNA karavAvALA agopAMga saMdIna. karavAnA manavALA, lokomAM prasiddhi pAmelA evA AyamaMbhu nAmanA AcArya "Aho Shrutgyanam Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aya maLu AcAya nI kathA [ 463 ] hatA. kAIka samaye kriyA-kalApa rahita banI te sukumAra zarIravALA khanI sukhAzilASI banyA ane zrAvakAnAM kuvAnI mamatAvALA thaI traNa gauravAthI dezayA. zrAvakI nira'tara zakti-mahumAnathI AhAra-pANI, vastra vagere ApatA hatA, tethI tyAM ghaNe samaya rokAI gayA ane navakI vihAra, vihAranA tyAga karyo. zramaNapaNAmAM zithilatA nahi, paraMtu niH zramaNatA pAmyA, pramAda vRddhi pAmavA lAgyA, peAtAnA sAdhupaNAnA lAgelA DhASAnI zuddhi karyA vagara te mRtyu pAmIne te ja nagaramAM khAI vahetI hatI, tenI najIkanA yakSAvanamAM atyaMta halakI kATInA kibijiyA jAtinI yakSAnimAM utpanna thayA. * vizvaMga jJAnathI peAtAnA pUrvabhava jANIne te deva citavavA lAgyA ke, pApI evA meM. pramAdamAM matta cittavALA thaIne vividha prakAranA atizayarUpa rastethI bharelA jinamata-nizvAnane meLavIne temaNe kahela pavitra anuSThAnathI pAmukha anI meLaveluM. zramaNapaNuM. niSphaLa banAvyuM.. manuSyapaNuM, Aya kSetra, uttama jAti aAdi satkramanA kAraNabhUta sAmagrI maLI hatI, paraMtu cAritramAM pramAda karI te sAmagrIthI bhraSTa thaye, have te sAmagrI kI karyAMthI meLavI zakIza? huM jIva ! te vakhate Rddhui na rasa-zAtA-gauravanI visratA zAsranA arcA bhaLelA hatA, chatAM kema na jANI ane govAmAM kema khUsI gayA! caDALanI jAti samAna evA kimiSiyA nAmanI halakI jAtimAM asurapaNu pAmyA, have tu lAMbA kALa mATe viratipradhAna dhama mATe agya thayA che. te vakhate te' zAonA artha bhaNavA mATe keTale pazrima karmI hatA. mArI buddhi atitIkSNa hatI, bIjAne upadeza ApavA mATe ghaNI paDitAI prApta karI hatI, paNa tArA pAtAnA AtmA mATe kaI udyama na karyAM, teA tevI pa'DitAne dhikkAra thAze. avAra bhAva rahita kriyA-kalApa haMmezAM paNa karavAmAM Ave, tA te vezyAe paherelAM vastra-bhUSaNa mA bIjAnA cittane prasanna karavA pUchtAM ja hAya che. evI ThagArI kriyAne vikAra thAcyuM. A pramANe dararAja peAtAnuM duzcaritra nitA ane uttama prakAranA vairAgya pAmeleA jANe kakhAnAmAM pUrele kI hoya tema zAkamAM divasa pasAra karatA hatA. have te ja pradezamAMthI stha'DilabhUmi jatA evA peAtAnA ziSyAne dekhIne teeAne pratibaMdha karavA mATe yakSapratimAnA mukhamAMthI lAMkhI jI kADhIne rahele hatA, tyAre te dekhIne munie darAja kahevA lAgyA ke, * ahi je kAi deva, yakSa, rAkSasa, ke kinnara hoya te pragaTa thaIne kaheoN. lAMbI jIbha karavAnuM kAraNa ame samajI zakatA nathI.' tyAre kheda sahita yakSe kahyuM ke, * ke tapasvIe ! huM tamArA guru hatA, te vakhate kriyA karavAmAM pramAdI banyA hatA, te A manu atyAre pramAdanuM kaDavu phaLa gavI rahelA ' tyAre ziSyA AlyA ke, * ke zrutanA zaDhAra ! tamA e prakAranI zikSA ApavAmAM atizaya dakSa hatA, teA pachI AvI RSama cakSatimAM kema utpanna thayA ? amane A mATu' Avyaya lAge che,' tyAre "Aho Shrutgyanam" Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f 464 ] prA. upadezaAdyAtmA gujazanavAda yakSe kahyuM ke, * he mahAbhAgyazALI sAdhue ! jee pAtAnA sahuma-kama'mAM zithila bhAvavALA thAya che, tethI AvI halakI saini pAme, temAM kaI navAI ke Azcarya nathI. zrAvakAmAM mamatvabhAva zakhanAra Rddhi-rasa-zAtA-gauravamAM bhArI thaelA, zItala vihArIpaNAthI ane jijJA indriyane AdhIna thaelA hoya, tevAnI mArI sarakhI halakI gati thAya che. he mahAsattvavALA sAdhue ! tame A mArI gati jANIne e tamAre sArI mati meLavavI DhAya, teA durlabha evA saMyama prApta karIne have pramAdanA tyAga karo, kAmadeva-cAdvAnejitIne caraNanI kriyAmAM anurakta thai jJAnavatAnI caraNakaNunI bhakti karo, mAkSamAga mAM pUNa prayatna karaje, alpaparigaDhavALA thaze, kAmanA jIvezane abhayadAna ApanArA tho, eTale te ziSyeA kahevA lAgyA ke, tamAme amane barAbara pratibodha pamADayA ema kahIne ziSya saMyamamAM suMdara udhama karavA lAgyA. (25) ' niggaMtRRNa gharAoM, na kao dhammo mae jiNakkhAo | kRSi-samAja-nuttoLa na ya caDhyo [ zrI satra-vihAreLa, hA! gadda phaLami bApu" sange ki kAhAmi ahabho ? saMpai soyAmi appANaM // 193 // | hyAnItra ! pAya!mamidhini, gArpha-goLIyArUM duvA 1 bhava-sayasahassa- dulahaM pi jiNamayaM erisaM ladhuM / 194 // vAvo tamAya-vaso, lIvo saMsAra-namununno | dukkhe hi na nivvaNNo sukkhehiM na ceva parituTThoM // / 195 / / paritappieNa taNuo, sAhAro jai ghaNaM na ujjamai / seNiyA taM taha, paritapto gao nasyaM // 196 // gharabAranA tyAga karI, dIkSA aMgIkAra karI, paraMtu temAM jinezvarAe kahelA sayama-dharma barAbara na senge, eTalu' ja nahi paraMtu ziSyAdi ane bhakta zrAvaka varga-rUpa sapatti-Rddhi gaurava, madhura rasavALA AhAra-pANImAM lAlupatA karI. rasa gaurava, tema ja kAmaLa zayyA ke sudara AsanathI thanAru sukha-jJAtA gaurava, mA traNa gArave karavAmAM AdaravALe thavAthI mArA Atma gauravathI bhArI thAya che. ' ema huM. cetI rai| nahi. auravAsakta banI hu. saMyamanA AcAro pALavAmAM pramAdI banyA, DhIlA zithila AcAramAM mAza AyuSyanA kALa pasAra karyo, have mAruM' samagra AyuSya pUrNa thaze, tyAre huM zuM karIza? atyAre te mAtra mAre mAza AtmAnA zeka karavAnA che. kevI rIte ? hai pApI jIva! lAkhe bhavAe durlabha * "Aho Shrutgyanam" Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAra sudhImAM jIve keTalA AhAra- stanapAnAdi karyA? ( 465 ] ne uttamottama jinadharma pAmIne, acitya ciMtAmaNiratnAdhika bhagavaMtanA Agama zAyo pAmIne te pramANe vartana na karavAnA kAraNathI ekendriAdika jAtimAM, temaja zIta, uSNa vagere aneka jAtiomAM tuM paribhramaNa karIza. vaLI pramAdane AdhIna thaelo pApI jIva saMsAranA kAryo karavAmAM udyamavALo thAya che, temAM cAle teTaluM duHkha-saMkaTa Ave, te kaMTALo nathI, to paNa temAM vAraMvAra pravRtti kare che. saMsAranuM sukha prApta thavA chatAM paNa tRSNAdhikatA hevAthI maLelAM sukhamAM aMteSa thatuM nathI. para zadathI mAsanAM kAraNabhUta mAnethI vimukha rahe che. karelA pApanI niMdA garUpa pazcAttApa karavAthI A5 AdhAra-rakSaNa thAya che. je apramatapaNe tapa-saMyamamAM udyama karanArA thAya, te ghA ja pApakarmano kSaya karanAra thAya. tema tapa-saMyamamAM bhArI udyama na thAya te zreNika rAjA mAphaka mAtra pazcAttApathI tevAM kama dUra thatI nathI. ane te paritApa karato hate, te paNa sImaMta narake gayA. (192 thI 196) A jIva dukhethI je pramANe kaMTALyA nathI, te cha gAthAthI kahe che. jIveNa jANi visajjiyANi jAIsaesu dehANi / thovehiM tao sayala pi tihuyaNaM hujja paDihatthaM // 197 / / naha-daMta-maMsa kesa-viesu jIveNa viSpamukkesu / tesu vi havijja kailAma-merugiri-sannibhA kUDA // 198 // dimayaMtama-daMDa-kavoriji-risa-rANI | ahiayaro AhAge, chuhieNAhArio hojjA // 199 // jaM peNa jalaM pIyaM. dhammAyava-jagaDieNa taM pi ihaM / vesu vicAra-tA-naira-mudde nava dunA garabA pIyaM thaNayacchIraM. sAgara-salilAo hojja bahuayaraM / saMsAmi te, mALa gAmanA che 202 / pattA ya kAma-bhogA, kAlamaNaMta ihaM sauvabhogA / appulaM piva mannaI, taha vi ya jIvo maNe sukkhaM / / 202 / / atyAra sudhImAM A jIva jeTalI jeTalI jAtimAM utpanna thayo, te jAtimAM kahe nahiM, paNa gaNutarI vagaranI saMkhyAmAM dareka jAtimAM dehano tyAga karyo. temAMthI thoDA bhAganAM zarIrAthI AkhuM jagata pUrAI jAya. eTalAM zarIra grahaNa karyA ane choDyAM. anAdibhavamAM ApaNA ekalA AtmAne zarIranA mAtra nakha, dAMta, mAMsa ane keza, hADakAM jeTalAM cheDyAM che, te sarvanA judA judA DhagalA karavAmAM "Aho Shrutgyanam" Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 466 ] prA. upadezamAlAno sUnuvAda Ave, to kailAsa ane meruparvata sarakhA moTA thAya, vaLI atyArasudhImAM ApaNA jIve dareka bhavamAM je AhAra grahaNa karyo che, te ya ekaTho karavAmAM Ave, te te AhAranA DhagalA himAvAna parvata, malaya parvata, meruparvata, dvIpe, samudra sarakhA DhagalAothI paNa te AhA2nA DhagalAo adhika thAya. eTale AhA2 sudhA pAmelA ApaNA AtmAe atyAra sudhImAM kare che. tema ja grISmakALathI parAbhavita thaI tarasyA thaIne je te jaLapAna karyA che, te sarva jaLa ekaThuM karIe te kUvA, taLAva, rAvara, nadIo, kaho ane sarva samudromAM paNa teTaluM ja nahiM heya. A jIve judA judA bhavamAM bramaNa karatAM karatAM saMsAramAM mAtAnuM je stanapAna karyuM haze, tenA dUdhanuM pramANa je vicAravAmAM Ave, to samagra samudro karatAM paNa te ya vadhI jAya. A jIve saMsAramAM anatAkALa sudhI A leka ane devabhavamAM je kAmago ane upabhoge bhagavyA che, te dareka vakhate apUrva ja lAge che, te paNa jIvane manamAM te bhagavelAno saMtoSa thato nathI. maLelA chatAM kupaNa tAnA kAraNe na bhogave, zabda-rUpa lakSaNa kAma ane 23, gaMdha, sparzarUpa je bhegavAya te bhoge. indriyathI rUpa saMbaMdhamAM Ave ane dekhAya tyAre tenI IcchA thAya te kAma, zabda paNa vyavahArathI dUra rahelo hoya, tenI IcchA karAya, tethI rUpa ane zabdane kAma kahevAya, bIjA AcAryo ema mAne che ke, indriyanI sAthe joDAIne je bhogavAya ane tenAthI je sukha thAya, te bhoga kahevAya. kAmaga ane upabhoga ema baMne grahaNa karavAthI A pramANe vimAga thAya ke, "ekane grahaNa karavAthI pare indriyanA bhego kaThaNa thAya. te A pramANe ghaNA prakAranA kAma jANe, jema bhogaRddhinI saMpatti pAmelA hoya. vagere (197 thI 22) jANai a jahA bhogiDDhi-saMpayA sabameva dhammaphalaM / taha vi daDha-mUDha-hiyaoM, pAve kamme jaNo ramaI // 203 // na ya visaesu virajjaI, aho ! subaddho kavaDa-gaMThI / / 204 // jANai ya jaha marijjai, amaraMtaM pi hu jarA viNAseI / na ya uviggo loo, aho ! rahassaM sunimmAyaM // 205 // dupayaM caupayaM bahupayaM ca apayaM samiddhamahaNaM vA / aNavakae'vi kayaMtA, harai hayAso aparitaMto // 206 // na ya najjai so diyaho, mariyadhvaM cAvaseNa savveNa / Asa-pAsa-paddho, nAjJio (voddou20LA "Aho Shrutgyanam Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa-bhosaddhinI ducakatA ( 467 ] saMjharAga-jala-bubbuovame, jIvie a jalabiMdu-caMcale / juvvaNe ya naivega-saMnibhe,pAva jIva! kimayaM na bujjJasi // 208 / / zabdAdika bheganI utkRSTa prApti, temaja je je zubha padArtho meLavyA che, te sugurunA samAgama ane dharmanuM ja A sarva phaLa maLeluM che, te paNa loka viSayamAM mUDha cittavALa banI pApakarma karavAmAM AnaMda mAne che. gurunA upadezathI jANe che, pitAnI buddhithI ciMtave che ane manamAM nirNaya sthApana kare che ke, janma, jaza, maNa ane tenI vaccenAM duHkhe viSayanA rAgathI thavAvALAM che, chatAM paNa viSayathI jIva vairAgya pAmatuM nathI ke tenAthI vimukha thato nathI. kharekhara mAnI-ajJAnanI gAMTha bhedavI ghaNI muzkela che. aneka prakAranI pIDAo jemAM duHkha devA samartha thatI hoya, tyAM mizyAmatio-avaLI buddhivALAonI buddhi kAma karI zakatI nathI. saMsArano moha koIka judI ja jAtine che, dizA bhUlelAnI jema saMsAranA viSayane taravabuddhisvarUpa gaNI tene sahavAsa seve che. vaLI pite eTaluM to nakkI jANe che ke, "darekane ane mAra mAravAnuM ja che, atyAre maratuM nathI, te paNa jarA paNa mArA dehane nAza karI rahelI che, cAmaDImAM karacaliye paDI che, keza sapheda thaI gayA che, IndriyonI zakti ghaTI gaI che, dAMta ghaTanA lelaka mAphaka hAlI rahelA che, Ama chatAM bhavane bhaya na hovAthI loko hama pAmatA nathI. AzcaryanI vAta che ke, A saMsAranuM avaLuM AvarUpa kevuM guptapaNe nirmANa karAyuM che? tema ja nAsTa jI vagere, be pagavALA, gAya vagere cAra pagavALA bhamarA vagere ghaNA pagavALA, sarpa vagere paga vagaranA, dhanika, daridra, paMDita ke mUkha vagere jemaNe kaI paNa tene apakAra karela nathI, tenA AyuSyanA kSaya kALe yamarAjA te rajanA prANanuM haraNa thAkayA vagara niraMtara karyA ja kare che. sarva jIvoe parAdhIna banI nakakI karavAnuM ja che. kayA divase mAravAnuM che, te koI jANI zakatuM nathI. ema chatAM paNa AzA-maracAnA phasAmAM phasAelA vadha karavA yogya manuSyanI jema haMmezAM yamarAjAnA mukhamAM sapaDAe hevAthI AtmahitanA anuSThAna karate. nathI. saMdhyA samaye AkAzanA rage, tema ja parapoTAnI upamAvALA, tathA ghAsanA para lAgela jaLabinda samAna caMcaLa AyuSya che. parvata parathI vahetI nadInA vega amAna yauvanakALa che. te che duzamA pApI jIva! A sthiti tuM kema nathI vicA to? athavA sAkSAta dekhavA chatAM tane kema baMdha thato nathI ? vaya jema vadhatI jAya, tema prathama jaNa keLiyo karavA mAMDe che, tyArapachI yamarAjA koLiyA karavAnI kitAvaLa kare che. mATe prANIonA janmane dhikkAra thA. yamarAjAne-mRtyune parAdhIna evA AtmAne je yathArtha samaje che, te tene kAbiyA koI karI zakatA nathI, te pachI pApakarma karavAnI vAta ja kayAM zahI? A "Aho Shrutgyanam Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 468 ] prA. upadezamAtAne gujarAtuvAda mRtyune guNe viSe dAkSiNaya nathI, damAM dveSa nathI, dAvAnaLa A khA arahavane sApha karI nAkhe che, tema te lokono nAza kare che. bIjA kuzAstrothI muMjhAelo tu A kahelA upadezamAM zaMkA na karIza, keIpaNa upa thathI tAre have mRtyu-dukhathI savathA. mukta thavuM. jee marUpavaMtane daMDa ane pRthvIne chatra karavA samartha hoya, tevA Indra sarakhA paNa pitAne ke bIjAne mRtyunA mukhamAMthI bacAvavA samartha thaI zakatA nathI. (203 thI 208) have kAmanI viDaMbanA pAmelAne virAya utpanna karavA mATe upadeza detA kahe che ke - jaM jaM najjai asuI, lajjijjai kucchaNijjameyaM ti / taM taM maggai aMgaM, navasmaNaMguttha paDikUlo // 209 // mIonAM je je aMga azuci-apavitra jaNAya che, je jovAthI lajA thAya che, vaLI je aMgo dekhavAthI dhRNA utpanna thAya che, te mAtra zatru sakhI pratikRe kAmadevanA kANe ja prArthanIya thAya che. arthAta kAmadevane AdhIna thaelA che ja zrIonI niMdanIya aMgane ramaNIya mAnI tenI prArthanA kare che. (209) kAma atilajajanIya, atigopanIya adarzanIya bIbhatsa umAdanIya, matathI vyApta badhI hoya che, AvA prakAranAM aganI yAcanA karanAra kAmane kIDo samaja. athavA kAmadevanI avalacaMDAI-viparItatA ja samajavI, je darekanA manane uga pamADe che. bIjA sthAne paNa kahevuM che ke, "silphara rajathI pUrva sImatinInA kezane se e sImA nAmanA narakane mArga che, te khyAlamAM rAkhavuM. strIonA manahara nayananA kaTAnuM nirIkSa karAya che, paraMtu nibhAMgI potAnA nAza pAmatA jIvita jato nathI. naSTabuddhivALo manuSya ramaNuonAM mukhane karaka kSaNe dekhe che, paraMtu khedanI vAta che ke, tene yamarAjAnuM mukha jevA mATe samaya maLato nathI. durbali manuSya yuvatIonA bhujArUpI latAnA baMdhanane manohara jANe che, paraMtu kama-baMdhanI pitAno AtmA jakaDAI gayo, teno zeka karato nathI. jaDa buddhivALo puruSa yutInA stana-kaLazanuM AliMgana karI sukha-pUrvaka zayana kare che, paraMtu nahI te kabhI pAkanI vedanAthI thatI vyathA bhUDhI jAya che. (6) A ja vAta keTalIka gAthAthI kahe che - sa-A vamaLo, mahAmaNI savyo-FApI ! kAmaggaho durappA, jegabhibhUyaM jaga savvaM / / 210 // jo sevai ki lahai, thAma hArei dubalo hoi / pAvei vemaNasaM, dukkhANi a attadoseNaM // 211 // jaha kacchullo kacchu, kaMDuyamANo duhaM muNai sukkhaM / mohAurA maNussA, taha kAmaduhaM suhaM biti // 212 // "Aho Shrutgyanam Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraha-jAmagaranI pIDA [ 469 ] samagra unmAdAne utpanna karanAra, pAradArikAdi sarva dene kheMcI lAvanAra arthAt sarva aparAdhAmAM pravartAvanAtha mahAdurAmAM hoya, te A kAmagaha nAmane mahAgraha che ke, jenAthI traNa loka svarUpa jagata vaza karAyuM che. je puruSa kAmaneviSayane seve che, te zuM meLave che ? te ke te viSayasevanathI bala, vIrya gumAve che, zarIra durbala thAya che, sevyA pachI manamAM pazcAttApa-haga thAya che, taduparAMta pitAnA ja doSathI kSaya vagere asAdhya rogonAM duHkho meLave che. jema khasa-kharaja rAgavALo manuSya nakhathI zarI2 khaNatAM khaNatAM duHkha che, chatAM temAM sukha mAne che, tema mahAdhIna manu kAmanA duHkhane sukha kahe che. te A pramANe - jema premavALI patnI atipracaMDa netranA kaTAkSe rUpI bAnA prahArothI mana jarjarita kare che, sarakAra paNa kare che. AMkhanA be popacAM vAraMvAra ekaThAM kare che, kIDana karIne caturAI batAve che, vakSa:sthaLa, sAthaLA ekaThA karavAno parizrama kare che, duHkha mizrita hovA chatAM kAmodhIne temAM sukha mAne che. kenI mAphaka? te ke khasa-kharaja lohIvikAra thaelA hoya, te puruSa nakharUpa bAbuthI potAnA zarIrane chAve che, pIDA thAya eTale sItakAra paNa kare che, ane be AMkhanA paTe ekaThA kare che. be hAtha ekaThA karI AMgaLImAM AMgaLI nAkhI ghase che. tene parizrama thAya che, to paNa te duHkhane sukha kahe che, tema duHkhe karI nivAraNa karI zakAya tevA kAmane vaza thaele mithunane sukha mAne che. kamaLAnA rogavALo patharAne paNa suvaNe mAne che, tema sIsaMgathI thayelA duHkhane mohAMdha banelA manuSya sukha mAne che. (210 thI 212) visaya-visaM hAlahalaM, visaya-visaM ukkaDaM piyaMtANaM / visaya-visAinaM piva. visaya-visa-vimuiyA hoii||213|| evaM tu paMcahiM AsavehiM syamAyaNisu aNusamayaM / caugaha-duha-peraMta, aNupariyaTTati saMsAre // 214 // sabagaI-pakvaMde, kAhaMti arNatae akayapuNNA / je ya na suNaMti dhammaM soUNa ya je pamAyaMti // 215 // aNusiTThA ya bahuvihaM. micchaTTiI ya je narA ahamA / -nijhAmA , muLati e ja ya zAMti pa2ddA paMceva ujjhiUNaM, paMceva ya rakkhiUNa bhAveNaM / bha-na-vimukSa, siddhivAmaytta para che 227 | zabda, rUpa, rasa, madha, sparza vagere viSayarUpI viSa saMyamarUpa jIvitane nAza karanAra hovAthI tarata ja mArI nAkhanAra hAlAhala jhera samAna che, haTa kAmasevanarUpa "Aho Shrutgyanam Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 470 ] prA. upadezamAlAno jAnuvAda viSanuM pAna karanAra durgatirUpI jhADA-ulaTI karAvanAra-visUcikA karAvanAra ajIrNa che, je aneka mANe karAvanAra thAya che. hAlAhala jhera pInArane tevuM jheranuM ajANa thAya che ke, je maMtra, taMtra, jaDIbuTTI vagerethI paNa te ajIrNa maTI zakatuM nathI, ane marAdi duHkha ApanAra thAya che. tema viSaya viSa anaMta saMsAranA sukha mATe thAya che. A pramANe indriyo ane hiMsAdika pAMca dvArA karma AvavAnA kAraNabhUta pApa graha, dareka samaye cAra gatimAM rakhaDavAnuM thAya che, tevA pApa upArjana thAya che, arthAt cAra gatinAM utkRSTa dukAno anubhava karanAre thAya che. tema ja je dharmazravaNu karatA nathI tema ja jeo dhamaM zravaNa karIne dharma karavAmAM pramAda kare che evA puNya karyA vagaranA nirmAgI AtmAe naraka vagere sarva gativALA duHkhamaya saMsAramAM anaMtakALa sudhI paryaTana karaze. A pramANe dharma prApta karIne pramAda ane zithilatA karanArane nukazAna jaNAvyuM. have jeo zarUAtathI ja dharma svIkAratA nathI, tene vizeSa prakAre geralAbha-nukazAna jaNAvatAM kahe che ke- dharmAcAthI ghaNA prakAre dharmadezanA dvArA ghaNa rIte preratA hovA chatAM je mithyAdaSTi baddha-nikAcita evA gADhakamavALA hAya che, te adhama puruSe kadAca koInA AgrahathI dAkSiNyathI samavasamAM jAya, sAMbhaLe, paNa dhamAcaraNa karatA nathI. vaLI je zravaNa karI dhamAcaraNa kare che, tene lAbha kahe che- hiMsAdi pAMca moTA pApano tyAga karI, pAMca mahAvratanuM aMtaHkaraNanA bhAvapUrvaka rakSaNa karI, pAMce IndriyonA viSayomAM rAga-dveSa rahita banI-sAmAyikama banI karma rajathI sarvathA mukta banI anuttara mokSagatine prApta karanAra thAya che. (213 thI 217) A pramANe saMkSepathI mikSa-kAraNa samajAvIne have vistArathI nA saMta-vara, tava-saMgama-samitti -ifje ! ma-34-vavA, jJAmirde veva | 228 | sadahaNAyaraNAe, niccaM ujjutta esaNAI Thio / tassa bhavoahi-taraNa, pavvajjAe ya ja(sa) mmaM tu // 219 // jIvAdika tanuM jJAna-bhagavate kahelAM tomAM zraddhA karavI, Asavane roSa karavArUpa cAritra, bAra prakAranA tapa, sattara prakAranA saMyama, samyapha-pravRtirUpa pAMca samitie, nivRttirUpa traNa gupti, daza prakAranAM prAyazcitto, pAMca indriyane nigraha kara, yuddha mArganA AcaraNarUpa utyAga mAga, dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa adhigraha, A sarvane viSe zraddhApUrvaka AcaraNa karavAmAM Ave, te tene janma bhavaamudra taravA mATe athAt mukti meLavavA mATe thAya che. (218-219) tethI viparIta vatanAra maMdadharmavALA ane pramAdI zramaNAnI caryA 11 gAthAthI kahe che. "Aho Shrutgyanam Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsAdika sAthe sahavAsAdikano niSedha [ 471 ) je ghara-saraNa-pasattA, chakkAyariU sakiMcaNA ajayA / navaraM muttaNa gharaM, gharasaMkamaNaM kayaM tehiM // 220 / ussuttamAyaraMto, baMdhai kamma sucikkaNaM jIvo / saMsAraM ca pavaDDhai mAyAmosaM ca kuvvai ya // 221 // jai giNhai vaya-lovo, ahava na giNhaha sarIra-cuccheo / pAsastha-saMkamovi ya, vayalovo to baramasaMgo // 222 // AlAvo saMvAso, vIsaMbho saMthavo pasaMgo a| hINAyArehi samaM, savvajiNi dehiM paDikuTTho // 223 // annunna-jaMpiehiM hasiuddhasiehi khippamANo a / pAsattha-majjJayAre, balAvi jai vAulIhoi / / 224 / / loevi kusaMsaggI-piyaM jaNaM duniyacchamaivasaNaM / nidai nirujjamaM piya-kusIlajaNameva sAhujaNo // 225 // niccaM saMkiya bhIo gammo savvassa khaliya-cAritto / sAhujaNassa avamao, movi puNa duggaI jAi // 226 / / jisutra-pulamutrA, sudhiSi! bALa-pArA-virajU ! vana lIvarA, jhurasI viza karyuM . 22nA je sAdhue ghara, upAzraya, tenA chApAM vageranA AraMbha karavAmAM prasanna thaelA hAya, chakAya jIvonI hiMsA karanArA, dhana vagere dramanA parigrahavALA heya, aja - yaNAvALA, mana, vacana, kAyAnA pagene game tema pravatavanAza hoya, teoe mAtra pUrvanA gharane tyAga karI sAdhuveSanA bAnAthI navA gharamAM praveza karyo che. ahiM AvI bIju kaMI sAdhupaNuM sAmyuM nathI. tethI teo mahAanartha mATe thAya chete jaNAve che. A jIva AgAmathI viruddha evuM AghAkama, abrahA-sevana ItyAjika Acarato atigADha nikAcita jJAnAvaraNAdi karma bAMdhe che, saMsArane vadhAre che ane mAyA sahita asatyabhASaNa sattaramuM pApasthAnaka sevIne ane te saMsAra upArjana kara che. sUtraviruddha AcaraNa karavAthI pAsatyAdika thAya che, temAM sArA sAdhue vAsa na kare. kAraNa ke, tyAM rahevAthI zuM thAya che, te jaNAve che- pAsatyAdike lAvela AhAra grahaNa kare, te vratone lepa thAya, athavA na - grahaNa kara, te zarIrano nAza thAya pAsasthAmAM saMkrama-praveza kare, te vratApa karavA samAna che, te tenA sahavAsamAM na AvavuM, te ja zreSTha che, arthAt zarIrane "Aho Shrutgyanam Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 472 ] prA. upadezamAtAne zagvAda nAza bhale thAya, paraMtu pAsarathAno prathamathI ja sahayoga na kare. hIna AcAravALA sAthe vAtacIta, ekaThA rahevuM, vizvAsa rAkho, paricaya karo, vastra AhAdika levAdevAno prasaMga pADo choka 02: vahAra karavAnuM sarva jinezvarAe nivedheluM che-- temanI sAthe vAsa karavo ke devuM che, te kahe che- pa2para bolavA-cAlavAthI, hAsyathI ruMvADA khaDA karakathI, pAsasthAdika hIna AcAravALAe baLAtkAre dharmadayAnathI cakAvIne, pitAne dharmanI sthiratAthI khaseDI nAkhe che. mATe temano saMga darathI ja. adita cittavALA suMdara AcAravALA heya, te paNa tene saMga koI divasa paNa kuzala gaNela nathI. A teonI madhyamAM rahevA doSa batAvyo, paraMtu susAdhunI sAthe rahenAra hovA chatAM paNa maMda pariNAma thavAnA kAraNe teno saMsarga kare, tene AzrIne kahe che ke, loko paNa jene kasobata priya hoya, kharAba veza paheranAra hAya, hAsya karanAza hAya, bhUtAdika vyasana sevanAza hoya, tevAne niMde che; tema cAritradharmamAM udhama na karanArA ane kuzIliyApriya hoya, tevA veSadhArI sAdhunI mAza maLyAsAdhukA tevAnI niMdA kare che. keI mAru kharAba vartana na dekhe ema haMmezAM zaMkA karate, kadAca mArI A duSTa pravRtti kaIka jAhera karI deze evA bhayavALA, bAlake ane bIjAone parAbhava karavA cAgya, jeNe cAtrimAM khalanA karelI hoya, te kuzIti sAdhu munijanene amAnya thAya che, vaLI te mRtyu pAmIne narakAdika datimAM jAya che ane anaMta saMsArI bane che. mATe game tevA prANanA bhayamAM paNuM cAritranI virAdhanA karavI nahiM. kusaMsarganA doSa viSayaka daSTAMta kahe che - he suvihita sAdhu! parvatamAM vAsa karanAra bilane pipaTa ane puSpavADImAM cAra manuSya pAse rahenAra popaTa te baMnenuM daSTAnta guNa ane deza jaNAvanAra che. e jANune zIla-cAritra rahita, AcArarahita sAdhuono paricaya-saMga vaje ane suMdara cAritravALA sAdhune samAgama karavA prayatna kare. (220 thI 227) saMsargathI thanAra guNa-deSanuM dRSTAnta- kAdaMbarI nAmanI aTavImAM eka vaDalAnA vRkSanA polAmAM che sAthe jamelA pipaTo hetA hatA. temAMthI ekane eka pleccha pitAne tyAM laI gayA. te parvatanI palImAM moTo thaelo hovAthI parvatopaTa tarIke oLakhAtuM hatuM, sobata agsAra te krUra pariNAmavALo thayo. bIjo piopaTa pupamRddha tApasanA AzramamAM vRddhi pAme hovAthI pupapapaTa tarIke jANItA thayA hatA. koIka divase avaLacaMDA gheDAe vasaMtapura nAmanA nagarathI kanakaketu rAjAne haNu karIne bhIlanI pahalI pAse kheMcI lAvyA. tyAre herAnI matithI bhAvita thaela vRkSa upara beThela pipaTe koI prakAre rAjAne che. tyAre pipaTa che ke, he bhile! ahiM ghera beThAM ja rAjA "Aho Shrutgyanam Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsargAnusAra doSa-gu thAya che [ 73 ] AvI zake che, te tene jaladI pakaDI lo. tyAre rAjAe vicAryuM ke, jyAM pANIno pA, AvA che, to te deza dUrathI ja tyAga karavA lAyaka che. ema mAnIne rAjA tyAMthI palAyana thaIne tApasanA Azrame AvI pahoMcyo. tene dekhIne puSpapapaTe hyuM ke, "are tApamakumAro ! atithAkela mahemAna Ave che. A cAra AzramanA tharAjA che, te jaladI tene Acana Apo ane tenI barAbara parAgata sAca" -ema tApasakumArane utsAhita karyA. teoe rAjAne bhojana karAvyuM, kheda dUra karAvyo. jAe bhilopaTano vRttAnta ahiM jaNAvyA. eka jAtimAM utpanna thaelA chatAM be vacce ATaluM ataru kema? ema pUchayuM, tyAre teNe kahyuM ke, saMgane kAraNe Ama thayuM che. te A pramANe-" amArI mAtA ka ja che, pitA paNa eka ja che, ame baMne eka ja udaramAMthI utpanna thayA chIe. mane muni ahiM lAvyA ane tene lila laI gayA. te krUra zikArInI vANI sAMbhabIne temanA saMsargathI kaTu bolatAM zIkhyA, huM munipuMgavonI vANI sAMbhaLIne madhara mAlatAM zIkhe. tame sava pratyakSa dekhyuM ke, saMsargathI do ane guNe utpanna thAya che." khuza thaela rAjA tyAre ema kahevA lAgyA ke -"tapelA loha upara rahela jaLanuM nAma nizAna paNa jaNAtuM nathI, kamalapatra para rahela te ja jaLa khetInA sarakhuM dekhAya che ane zobhA pAme che. samudranI chIpamAM saMpuTamAM jaLa paDe, to te temAMthI suMdara motI utpanna thAya che, ghaNA bhAge adhama, madhyama ane uttamanA che sahavAsathI thAya che. Amra ane liMbaDAMnAM vRkSanAM mULiyAM baMne ekaThAM thAya, to liMbaDAnA saMsargathI ane vinAza pAmI liMbaDAne kaDavo roSa prApta kare che, paraMtu liMbaDo AMbAnI madhuratA grahaNa karatuM nathI. ema mAnIne duSTa zIlavALAnI saMgatine tyAga karIne suMdara zIlavALAonI sAthe bIjA sahavAsa kare che che. gAthAmAM suvihita zabda kahIne susAdhune AmaMtraNa karela che. A che piopaTanA dAharaNa ApIne ema jaNAvyuM ke, zIlarahitane saMsarga-tyAga kare, ane pite dharmakAryamAM udyamavaMta banavuM. A pramANe kAranA abhAvamAM pAsasthA vagerene saMsamAM cheDa, ane kAraNa paDe che, tene vaMdanAdika karavuM, te kahe che. zaoNna-a-ti, no vaMti jALa ug | je suviiya-paramatthA, te vadaMte nivAraMti // 228 // suvihiya vaMdAvaMto, nAseI appayaM tu supahAo / duvihapaha-viSpamukko. kahamappa na yANaI mUDho // 229 // kaI vakhata saMdhama-nivahAdi kAraNa pAmIne sAdhu zithila caNa-2yvALA zatavihArI sAdhune paNa vaMdanA kare che, paraMtu jemaNe paramArtha sArI rIte jANe "Aho Shrutgyanam" Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 474 ] mA. upadezamalAnA zanivAra hoya, tevA saMvina pAkSika munie temane pitAne vaMdana karatA aTakAve che. saMvina pAkSika pote vadana kare, paNa kaza nahi, tethI ulaTuM kahe che. vaMdana karAvanAra pitAne sanmArgathI bhraSTa kare che. je mATe kahevuM che ke, je brahmacaryavratathI bhraSTa thaelA che, teo ghaNebhAge brahmacArInI uThAhanA kare che, te hati vagaranA vAmana rAkhyA che, tene bhavAMtaramAM bhAdhi atidurlaba che. sAdhu ane zrAvaka baMne mA rahita che. philaSTa-azubha pariNAma hovAthI sAdhu nathI, sAdhuvera hovAthI zrAvaka pas nathI. pote pitAnA AtmAne oLakhe ja nathI, mUDha e te uttama sAdhune zA mATe vaMdana karAve che? (228-29) ( 80 kanyAgra.) A pramANe zrI ratnaprabhasUrie racela upadezamAlA vizeSa vRttinA A hAra A0 zrI AnandasAgara sUrIzvarajI manA ziSya A0 zrIhemasAgarasUrie trIjA vizrAmane gUjarAtuvAda pUrNa karyo. [ saM. 2030 kArtika zudi 11, maMgaLa, tA. 6-11-73 surata navApuza, zrI zAMtinAtha derAsarajI pAsene upAzraya.] zrI vizrAma pUrNa thaye upadezamAlA-vizeSavRtti-Athe vizrAma. ATalA grantha sudhI ghaNA bhAge sAdhuone, keIka sthaLe gRhane, kayAMIka baMnene sAkArarUpe dhamane upadeza Apyo. atyAra khAsa karIne gRhasthane ja mopadeza kahevAya che, te sAmAnyathI gRhasthatharmamAM rahelA hoya tene ja sArI cate te ghama thAya che. te ja vAta kahevAya che. sUrivarSomAM tilakasamAna evA zrImacandrAcArya gurumahArAjAe vANanI vizuddhi mATe uttama vyAkaraNa rUpa amRtanI racanA karI, vaLI temAM avAktara-te kumArapALa rAjAnA caritrarUpa bIjo artha kahyo, te kumArapALa mahArAjAe amane marma jANIne pitAnA rAjapamAMthI zikAra, jugAra, madirA vagere vyasane dUra karavAthI niraMtara mahotsavamaya pRthvI banelI che. temane upadeza karanAra hemacaMdrAcArya zrAvakadhamane lAyaka 35 mAyAvInA gure A pramANe jaNAvelA che, te kahe che- 1 nyAyathI upArjana karela vibhAvavALA, 2 uttama AcArAnI prazaMsA karanAra, 3 sarakhA kula-zIlavALA anya getriyA sAthe vivAha karanAra, 4 pApathI DaranAra, 5 prasiddha dezAcArane Acarate, huM koIne paNa vivAda na bolanAra ane rAjA vagere te vizeSa prakAre, 7 atigupta nahiM ane atipragaTa nahi evA cAra "Aho Shrutgyanam Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasArInA 35 guNa [ 75 } pADozIvALA sthAnamAM tema ja javA-AvavAnA aneka dvAra-rahita makAnamAM rahenAra,8 sadAcArIo sAthe sabata karanAra, 9 mAtA-pitAnI pUjA karanAra, 10 u5davavALA sthAnano tyAga karanAra, 11 niMdanIya kAryamAM na pravartanAra, 12 Avaka pramANe kharca karanAra, 13 vibhaya anusAra veba paheranAra, 14 buddhinA ATha guNethI yukta, 15 haMmezAM ame zravaNa karanAra, 16 ajIrNa vakhate bhajanano tyAgI, (eN0 9000) 17 bhejana samaya savasthatAthI pacchajana karanAra, 18 ekabIjAne harakata na Ave tevI rIte dharma, artha ane kAmarUpa traNa vargane sAte, 19 vazakti anusAra paroNA, sAdhu, dIna, duHkhI onI sevA karanAra, 20 haMmezA mATe Agraha na karanAra, 21 guNamAM pakSapAta karanAra, 22 adeza ane akAlanA AcArane tyAga karatA, 23 balAbalane jANanAra, 24 15 niyama karanAra ane jJAnavRddhonI pUjA karanAra, 25 AzritanuM poSaNa karanAra, 26 dIrdhadaSTivALo, 27 vizeSa jANanAra, 28 karelA upakArane na bhUthanAra, ra9 lokavalabha, 30 lajajAvALA, 31 dayAyukta, 32 zAnta savabhAvI, 33 paropakAranA kAryamAM. zaravIra, 34 kAma-krodhAdika aMtaraMga che zatruno tyAga karavAmAM ta52, 3pa IndriyonA amudAyane AdhIna karanAra. A kahelA 35 guNa amudAyavALo gRhastha dharmane adhikArI banI zake che. sAmAnya gRhastha dharmathI cuta evA mahAtmAne sArI patnI vagerene saMcAga puNayanA yoge prApta thAya che. je mATe kahevuM che ke, premavALI patnI, vinayavALe putra, guNethI alaMkRta badhu, badhuvane nehavALA hoya, aticatura mitra hoya, hamezAM prasanna evA svAmI-zeTha hAya, nilabhI sevake hAya, prApta thaelA kanane upayoga bIjAnA saMkaTa-samayamAM hoya, A sAva sAmagrI niraMtara tyAre ja koIkane prApta thAya che, jyAre puNyane udaya hoya che. A pramANe gRhastha-dharmanA AcArane sAmAnyathI jaNAvI have vizeSathI gRhasthama sattara gAthAthI jaNAve che- uttama zrAvakanI savAre uThIne zayana karavAnA kALa sudhInI dinacaryA kahIne vyAkhyA karIzu samyagUprakAra jinamata jANIne niraMtara nimala pariNAmamAM vatate, pite gRhavAsanA saMgathI lapeTAele che ane tenA pariNAma azubha bhegavavA paDaze-gema janAne tathA pracaMDa pavanathI kaMpAyamAna keLapatra para lAgelA jaLabindunI jema AyuSya pavana ane vananI caMcaLatA jANIne teno daDha nizcaya kare che ke, "AyuSya, yovana ane dhana kSaNika che. eTale te AtmA havabhAvathI vinIta thAya che, savabhAvathI ladika ane atizaya saMsAra pratye napharatavALe bane che. savAbhAvika udAcittavALa ane dhamapurA vahana karavA mATe baLada samAna martha thAya che. haMmezAM sAdharmikavAtsalya karanAra, jI cene uddhAra karanAra, bIjAnI niMdA karavAne tyAgI evA uttama zrAvaka hoya che. zatri pUrNa thAya ane prAtaHkALa thAya, te samaye jAgIne paMcamaMgala-navakAranuM smaraNa karanAra zrAvaka ucita kAryo karavA ubhe thAya che. tyArapachI "Aho Shrutgyanam Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 476 ] prA. upazamAlAmAM gujarAnuvAda pitAnA gRhamaMdiramAM rahelI vItarAga paramAtmAnI mUrtione saMkSepathI vaMdana kara, tyArapachI sAdhunI vasatimAM jaine tyAM AvazyakAdika kara. Ama karavAthI jinezvaranI AjJAnuM suMdara pAlana kareluM gaNAya. vaLI gurunI pAsethI sUtra, artha ane vika prakAranuM jJAna meLavI zakAya che. guru pAse yathArita sAmAcArI jANI zakAya, dharmanuM kuzaLapaNuM meLavI zakAya, azuddha buddhine nAza thAya, gurusAkSI pUrvaka dharmanuM ArAdhana karavAmAM Ave to saMpUrNa vidhi thaelA gaNAya, mATe guru pAse jaI AvazyakAdika vidhi karavI. sAdhuonI gerahAjarImAM, vasati sAMkaDI heya ItyAdika kAraNamAM gurunI anurA pAmele pauSadhazALA vagere sthAnamAM paNa kara. svAdhyAya karIne thoDAka samaya apUrvanavIna sUtrano abhyAsa kara. tyAMthI pAcho AvIne dravya ane bhAva baMne prakAra pavitra thaIne prathama haMmezA potAnA gRhamaMdiramAM caityane vaMdanA karavI. vaLI zAstramAM kahelI vidhithI prAtaHkALamAM pahelAM potAnA velavAnusAra tenI pUjA karavI. tyArapachI je tene tevA prakAranuM gRhakArya na hoya to te samaye zarIrazuddhi karIne suMdara pUjana vastro paherIne pupiyuta uttama prakAranI pUjAnI sAmagrI laI parivAra sAthe jinezvaranA maMdire jAya ane pAMca abhigama pUrvaka temAM praveza kara. taMbAlAdika sacitta vastune tyAga, AmaraNAdika acittadravyane atyAga, eka sATika nimala uttazAsakhe evo, jinamUrtinAM darzana thatAM ja mastake aMjali joDavI ane "name jiNAvyuM evA jayakAranA zabado bolavA. mananI ekAgratA karavI. A pramANe A pAMca prakAane abhigama jANa. puSa, nevedya ane stuti rUpa traNa prakAranI athavA phala, jaja, dhUpa, akSata, vAsasUrNa, puSpaneveva ane dIpaka ema aSTaprakArI pUjA kahelI che. trA nizita vagera dazatrika yuti IriyAvahI pahikamIne mana, vacana, kAyAnA ekAgratA karIne atisavega sahita cityavaMdana kare. have koIkane kaMIka kAca jinavaranA bhavanamAM ke potAnA ghara athavA poyaNa- zALAmAM sAmAyikAdika karavA paDayAM hoya, te pachI sAdhunI pAse jaIne vaMdana ApIne vidhipUrvaka pratyAkhyAna kAra ane apakALa jinavacananuM zravaNa kare. vaLI sAdhusamudAyamAM bAla, dhyAna vagerene bhaktipUrvaka pRcchA kare ane temane kaI pay jarUrIyAta hoya te yathAzya pUrI pADe. tyArapachI kulakramanuM ulaMghana na thAya, lokomAM dharmanI niMdA na thAya aniMdita vyavahAra pUrvaka AjIvikA mATe prayatna kare. bhojana samaye ghare AvIne tevA prakAranI puSa, nevedya, hatutithI bhAvapUrvaka jinabiMbanI pUjana vidhisahita karavI. tyArapachI sAdhu bhagavaMtenI pAse jaIne vinaMti kare che, "he bhagavaMta! mArA upara kRpA karIne mArA ghare padhArI anAdika dravya zahaNa karIne he jagatanA cha prI vAtsalya rAkhanAra ! bhavakRpamAM paDatA mane hastAvalaMbana ApI mAro uddhAra karo." have e munio sAthe jyAre ghara tarapha "Aho Shrutgyanam Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI divasa-caya [ 477 ] prayANa kare ane gharanA dvAramAM praveza kare, tyAre ghare rahelA kuTuMbIo paNa sanmukha Ave, (25) tyArapachI vRddhi pAmatI zraddhAvALe zrAvaka besathI paganuM pramArjana karIne munine vaMdana kare, ane vidhi pramANe anAdi ApIne atithi-vibhAgarUpa dAna Ape. vaMdana sahita DAM DagalAM sAthe vaLAvavA jAya. tyA5chI ghare AvIne pitAhika vaDIlone jamADIne, gAya-baLada ane sevA varganI sAra-saMbhALa karIne, dezAMtaramAMthI AvelA zrAvakonI ciMtA karIne gharamAM koI bImAra hoya tenI regya vyavasthA karIne pachI ucita pradezamAM ucita Asana upara besIne karelA pratyAkhyAnanuM smaraNa karIne, paMca namaskAranuM smaraNa karI uttamazrAvaka bhajana kare. tyArapachI bhajana karIne gharatyamAM prabhu AgaLa vidhipUrvaka besIne cityavaMdana karIne divasa carima vagere pratyAkhyAna kare. thoDA samaya savAdhyAya, apUrvajJAnanuM paThana karIne pharI paNa AjIvikA mATe aniMdita vepAra kare. vaLI saMkhyA samaye gRhamaMdiramAM jinezvaranI cArabhUta stuti-stotrathI pUjA pUrvaka vaMdana kare, tyArapachI jinabhavanamAM jaIne jinabiMbane pUjIne vaMdana kare. tyArapachI savAra mAphaka sAmAyika, pratikramaNa kare. pratyAkhyAna grahaNa kare, kSaNavAra dharmazAstranuM zravaNa kare, vaLI vidhithI bhakti sahita sAdhuonI vizrAmaNA kare. zaMkAvALAM sUtrapanI pRcchA kare, vaLI zrAvakavargane yogya karavA lAyaka kAryo pUche, pachI ghare AvI guru ane devanuM smaraNa karI vidhithI zayana kare. mukhyatAe utkRSTa sarvathA brahmacaryanuM pAlana kare athavA parimANavALo brahmacaryane niyama pALe, kaMI kAmakathAdikathI mukta thayela zrI rahita ekAMta sthaLamAM zayana kara. haju huM pracaMDa mohamAM paravaza bane chuM, tene tyAga karavA samartha thayo nathI. koI prakAre upazAMta mehavALA anuM. vaLI A pramANe adhyAtma ciMtavana kara ke, "A jagatamAM sarva duHkhanuM mULa he te moha che, jagatanI sarva vipattinuM kAraNa hoya to moha che, e mohane AdhIna thaelA sarva jIva hitane ahita mAne che. je mohane AdhIna thaelA kAmIjane asAra evA yuvatIonA vadana, ratanAdika aMgone caMdra, kamala, kaLaza ItyAdika upamA Ape che, evA te mAne dhikkAra thAo. tevI rIte strIonAM kahevAnuM tavabhUta ciMtana karyuM ke jethI mAhazatruno nAza thAya ane jadI verAgya sa uchaLe. te A pramANe kavie yuvatInA vadanane caMdranI krAMti samAna AphlAdaka ane manohara kahe che, paraMtu te vadana ane bIjA sAta vivaramAMthI azucirasa niraMtara gaLate rahe che. vitI ane moTA ratana mAMsa le che ane peTa azucithI bharelI peTI che. bAkInA zarIramAM mAMsa, hADakAM, naso ane lehI mAtra che ane te sarva paNa durga" mAratAM azuci bIjA duzaMkA upajAvanAra che. vaLI ardhagati-nidvAra bIbhatsa ane kusanIya zarama utpanna karanAra che. AvAM azubha savarUpavALA aMgomAM ko "Aho Shrutgyanam Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 478 ] prA. upadezamAlAne gujarAnuvAda DAhyo vivekI vairAgya na pAme? AvA prakAranA guNavALI yuvatIone vize jeo virakta-manavALA thayA hoya, teoe janma, jaza ane maraNane jalAMjali ApI che. devakumAra sarakhA rUpavALe te sanakumAra cakravartI jaya pAme che, jeNe kSaNavAramAM taNakhalA mAphaka teTaluM moTuM aMtaHpura tyajI dIdhuM. saMyoga ane viyAganA AvegathI jemanI cittavRtti bhedAI gaI che, evA kumA5NAmAM ja teoe zramaNapaNuM svIkAryuM che, evA haMmezAM brahmacarya pALanArA bALabrahmacArIone namaskAra thAo. dhanya evA te saMyamadhara mahAbrahmacArIono huM dAsa chuM ke, jeonA hRdayamAM ardha kaTAkSa karavApUrvaka dekhanArI yuvatIe bha karanAra thatI nathI. teone bhAvathI vAraMvAra namaskAra thAo, pharI pharI pAchuM vaMdana thAo ke, jeone durvAsanA rUpa viSayanI abhilASA ja utpanna thaI nathI. (50) A prakAre je je viSayanI pIDA thAya, tyAre te pIDAne tenI pratimA-bhAvanAthI tene rokavI. A pramANe pahelI ane pAchalI zavi samaye brahmacaryanI zubha bhAvanA bhAvavI. vadhAre zuM kahevuM ? sukha pUrvaka sui jAya ane nidrAnA vacalA kALamAM jAgI jAya, te dharma jAgarikA, karavA yogya dharmakAryo karavAM. pharI paNa prAtaHkALathI kahelAM kAryo karavA. (52) vaMdai ubhao kAlaM pi cehayAI thaithuI (thaktthuI) paramA / jiNavara-paDimAghara-dhUva-puSpha-gaMdhaccaNujjutto // 230 // suviNicchiya-egamaI, dhammammi anannadevao a puNo / na ya kusamaesu rajjai, pudhAvara-bAhiyatthesu // 23 // daTTaNa kuliMgINaM, tasa-thAvara-bhUya-maddaNaM vivihaM / dhammAoM na cAlijjai, devehi saIdaehi-pi // 232 / / vaMdai paDipucchai, pajjuvAsaI sAhuNo sayayameva / ghaa gg gm , area tha iriza rarUA . daha-sIlavyaya-niyamo, posaha-Avassaesu akkhlio| madu-manna-mana-vaMvidda-naDDavIca- pitArarUka nAhammakammajIvI, paccakkhANe amikkhamujjutto / savvaM parimANakaDaM, avarajjai taM pi saMketo // 235 // nikkhamaNa-nANa-nivvANa-jammabhUmIu vaMdai jiNANaM / na ya vasai sAhujaNa-virahiyammi dese bahuguNevi // 236 / / paratitthiyANa paNamaNa, ubbhAvaNa-thuNaNa-bhattirAgaM ca / sakAraM sammANaM, dANaM viNayaM ca vajjei // 237 // "Aho Shrutgyanam Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka dharma vidhi ane kartavyo [ 479 ] paDhamaM jaINa dAUNa, appaNA paNamiUNa pAre / asaI a suvihiANaM, muMjeI kaya-disAloo / / 238 / / sAhUNa kappaNijjaM, ja navi dinnaM kahiM pi kiMci tahi / dhIrA jahuttakArI, susAvagA taM na bhujaMti // 239 // vIcAsa-matta-TIM--metAvartha--ttA jaivi na pajjatta-dhaNo thovAci hu thovayaM deI // 240 // uttama zrAvaka jinezvaranI pratimA sanmukha "bhaktAmara vagere tetro tathA kAcA-sarca pachI bolAtI rastutiothI savAra sAMja ane madhyAhna-samaye bhAvathI vaMdana tathA jinacaryAmAM dhUpa, rUpa ane sugaMdhI cUthI pUjA karavAmAM tatpara bane che. agnimAM siddhArasa paDavAthI malinatAmra suvarNa banI jAya che tema malina AtmAmAM sirasa sarakhe pUjAsa reDavAmAM Ave te AtmA paNa suvarNa sarakhe nirmaLa banI jAya che. A pUjAramAM keTalAka zreSTha puNavaMta AtmAone siddha thAya che. A jinazArAnamAM pUjanArasa jayavaMte vate che. sarvajJa bhagavate kahelA ahiMsA-lakSaNa dharmamAM aDola zraddhAvALA, vItarAga sarvajJa sivAya bIjA koI anya devane mokSadAtA devAdhideva tarIke na mAnanAro, te mATe kahevuM che ke, "jene zagAdizatru jitanAra evA jinezvara deva che, ahiMsAdi lakSaNa svarUpa kupAvALo dharma che, pAMca mahAvratadhArI sAdhuo guru che, evA zrAvakanI kayo mUDhabuddhivALe prazaMsA na kara" rAmavALA deva heya, guru paNa gharabArI hoya, kRpArahita dhama hoya te khedanI vAta che ke A jagata ajJAnatAmAM nAza pAmyuM che.' pavAra zAstravacane jemAM bAdha pAmatAM hoya, yukti paNa jemAM ghaTatI na hoya, tevA kuzAmAM rAga rAkhanAra na hoya. traya-sthAvara jIvatuM jemAM mana thAya, tevA judA judA prakAranA zAka, sAMkhyamatavALA anyamatanA kuliMgIone dekhIne sUkSama sarva jIvonuM rakSaNa karavAnuM kahenAra evA jinadharmathI devo ane IndothI paNa calAyamAna na thAya. te pachI markhyAthI te kadApi calAyamAna na thAya. sAdhuone mana, vacana, kAyAnA thAgathI vaMdana kare, dehavALA padArtho pUchIne niza thAya, haMmezAM sAdhuonI bhaktithI sevA kare, temanI sevA karavAthI pApakamane nArA thAya che, kalyANapunI paraMparA vRddhi pAme che, prasanna thayelA sAdhuonA vacane evI suMdara phaLIbhUta thAya che ke, je vacanathI vaNavI zakAtA nathI. temanI pAse sUva bhaNe, tenA arthanuM zravaNa kare, bhaNelAM sUtra ane arthonuM punazavartana kare, vizeSa vicArakSA kare, pote dharma jA heya te, bIjA lokone paNa rAmajAvI pratibaddha kara, caturtha vratarUpa zrAvakanuM zIlavata daDhatAthI pAlana kare, prathama vagere pAMca aNuvratane te niyama aMgIkAra kare, pauSadha, Avazyakadi nitya kartavAmAM "Aho Shrutgyanam Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 480 ] prA. upadezamAtrAmAM gujarAnavAi aticAra na lagADe, madha, madirA, mAMsa upalakSaNathI mAkhaNa, vaDalA, pArasa, pipaLe, udumbara, kAdambarI, lakSa pIpaLAnI eka jAta, tenAM phaLo, jemAM ghaNu bIja hoya tevA rIMgaNa AdikanA paccakakhANa kare, madha vagere judAM grahaNa karyA, te eTalA mATe ke, te padArthomAM ghaNA doSe che, te sUcavavA mATe je mATe kahevuM che ke, aneka jaMtunA samUhanA vinAzathI taiyAra thaeluM ane mukhanI lALa sarakhuM jugupsanIya, mAkhIonA mukhanI lALa-zuMkathI baneluM mathaka vicAravaMta puruSa bhakSaNa kare ? upalakSaNathI jamarAdikanuM maSa paNa samajI levuM. hADakAM vagaranA hoya, te kSudra jatu kahevAya, athavA turacha-halakA jIvone paNa mudrajaMtu gaNelA che, tevA lAkhe ke aneka nA vinAzathI utpanna thavAvALuM makhAnAra thoDA gaNatarIne pazu haNanArA khATakIo karatAM paNa vadhI jAya che. bhakSaNa karanAra paNa ghAtaka ja che. eka eka pupamAMthI makaraMdanuM pAna karIne madhamAkhe tene vamana kare che, tevA madhane eThA janane dhArmika puruSe khAya nahiM. rasa-lupatAnI vAta bAju para rAkhI che, paraMtu auSadha khAtara-rAga maTADanAra madha hoya to paNa abhakSaka naraka jAya che. pramAthI ke jIvavAnI IcchAthI, kAlakUTa-jherane nAne kavi paNa khAnAra prANu nAzaka thAya che. hiMsAnA pApathI karanArA rasathI utpanna thanArA madyamAM anekagaNA jaMtuo hoya che. mATe madyanuM pAna na karavuM joie. vAraMvAra madirAnuM pApa karavA chatAM tRpta thaI zakatuM nathI, aneka jatuono sAmaTo keLiye karanAra haMmezAM yamarAjA sara thAya che. zAstramAM saMbhaLAya che ke adhakavRNi (kRSNa)nA putra zAmbe madiza-pAna karavAthI AkhuM vRNikuLa nAza karyuM ane pitAnI dvArikAnagarI bALI nAkhI. laukika paurANika zAstro paNa mariza choDavAne eTalA mATe upadeza Ape che ke, temAM ghaNA de rahelA che. narakanA pApanuM mULa kAra, sava ApattinI zreNI, duHkhanuM sthAna, apakIrtinuM kAra7, 6nee sevavA yogya, guNIoe nila, evI mazino zrAvake sadA tyAga kare. alapajha hajhanAstika mAMsa khAvAnA lupI evA kuzAstra racanArAe dhIThAI pUrvaka mAMsa bhakSaNa kaheluM che. narakAgninA ISanI sarakhA, tenA karatAM bIje koI nija nathI ke je bIjAnAM mAsathI potAnA mAsanI vRddhi karavA icche che. manu paNa mAM zabdanA akSaro chUTA pADIne niruta artha A pramANe kahe che ke, jenuM mAMsa huM ahiM khAuM chuM, te AvatA bhavamAM mane bhakSaNa karanAra thaze." mAMsa khAnAranA AyuSane kSaya thAya che, daridratA prApta thAya che, bIjA janmamAM uttama kula ane jAtine lAbha thato nathI, buddhi haNAya che ane dareka prayatna niSphaLa thAya che, tema ja nIca kAryo karI udara bharanAra thAya che, mAMsa bhakSaNa karanAranI gatino vicAra karanArA ane anAjana karavAnA anurAgavALA evA sajajana puruSe jaina zAsanayukta gRhastha hovA chatAM paNa uttama devI saMpattine prApta karanAra thAya "Aho Shrutgyanam Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM kartavyo [ 481 } che. ahiM udumbara-dathI pAMca prakAranA vRkSo samajavAM, te A pramANe- vaDa, pIpaLe, pAsapIpaLe, uMbarA, lakSa-pIpaLAnI eka jAta. A pAMceya prakAranAM vRkSanAM phala na khAvAM, kAraNa ke eka phaLanI aMdara eTalA kIDAo hoya che ke, jenI gaNatarI karI zakAtI nathI. sulabhadhAnya ane phalasamRddha deza ke kALamAM je pAMca durabara phalane khAtA nathI te vAta bAju para rAkhIe. paraMtu deza ane kAlanA kAraNe bhakSaya, dhAnya ke phalanI prApti na thAya, bhUkhathI levAyA hoya, dubaLa thayo hAya, "vasthatAvALAne vrata-pAlana karavuM bahu muzkela nathI." te paNa te puNyAtmA pAMca udumbaraphalonuM bhakSaNa karato nathI. jemAM be ghaDInI aMdaranA samayamAM atibArIka jatuonA samUha utpanna thAya che, tevA mAkhaNane vivekIoe na bhANa karavuM. mAtra eka ja jIvanA varSamAM sumAra vagaranuM pApa thatuM hoya, te pachI aneka nA samUhanA ghAtavALuM mAkhaNa kayo samaju bhakSaNa kare? vegaNa, phaNasa, tuMbaDI sarva prakAranA anaMtakAya, ajANyAM phale ane bIjAM paNa anucita phalene zrAvaka tyAga kare. IsAlakarma vagere paMdara karmAdAnano vepAra AjIvikA mATe vajana kare. pagAM jAnavara vagere sava parigrahanuM parimANu kara, pramANabhUta karela pariSadamAM paNa pApanI zaMkA rAkhato, temAM yatanAthI pravRtti kare, paraMtu adhikabhAra bhara ItyAdika niva"sa pariNAmavALe thaIne vepAra na kare. kAna, nAka vagere ane chedIne tene pIDA na upajAve. je AraMbhanI chUTI rAkhI hoya temAM paNa pApathI DaravA pUrvaka pravRtti kare, paraMtu ni:za katAthI AraMbha pravRtti na kare, vaLI jinezvara bhagavaMtanA dIkSA kathAka, kevaLajJAna kalyANa, nivANa kalyANaka, janma ka9yANaka je bhUmimAM thayelAM hoya, te bhUmi tIrthabhUmi gaNAya, te sthaLanI pazanA, vaMdanA karavI joIe. sAdhu je thaLamAM vicaratA na hoya, te sthaLamAM bIjA aneka lAbha hoya te paNa tyAM vasavATa na kare. sAdhuvagaranA sthAnamAM vAsa karavo eTale araNyavAsa gaNelo che. suMdara zakya hoya, jaLa, dhAnyAdi khUba maLatAM hoya evA aneka guNavANa sthAna hoya te paNa sAdhu vagara sthAnamAM vasavATa na kare. je nagaramAM jinabhavana hoya, zAsanA jANakAra evA sAdhuo jyAM haya, jyAM ghaNuM jaLa ane Ijana maLatuM hoya, tyAM haMmezAM zrAvake vasavATa karavo. jyAM AgaLa sAdhuonuM AvAgamana thatuM hoya, jyAM jinacaitya heya, temaja sAdharmika jyAM rahetA hoya, tyAM zrAvake nivAsa kare. zAyAdika paratithine mastakathI praNAma karavA, bIjA sanmukha temanA gunI prazaMsA karavI, temanI sanmukha temanI stuti karavI, cittathI temanA pratye anurAga zakha, vastrAdikathI satkAra kare, sAme agara pAchaLa javuM te rU5 sanmAna karavuM, azanAdika ApavA rU5 dAna, paga pakhALavA vagere karavA rUpa vinaya ItyAdika anya tIrthikanAM vaje. zrAvaka prathama sAdhune dAna ApI, temane praNAma karI pachI bhajana ka, suvihita sAdhune yAga na maLe te sAdhune AvavAnI dizAnuM avalokana kare. "Aho Shrutgyanam Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 482 ] prA. upadezamAtAno mUzanuvAda ane ciMtave ke, A avasare sAdhune thaga thAya, te huM bhAgyazALI banuM. vastra vagera navI vastu lAve, te temAMthI yathAzakaya vaharAvIne pachI vApare. sAdhuone kahapanIya padArtho keIka deza, kALane AdhIne athavA apapramANa hovAthI vaharAvI na zakayA hoya to saravALA ane bhagavaMtanI AjJAnusAra anuSThAna karanArA uttama zrAvako te vastu vAparatA nathI. sAdhune rahevA mATe sthAna-vasati-upAzraya, suvA mATe pATa, Asana, AhAra-pANI, auSadha, vastra, kAmaLI, pAtra Adi saMyamamAM upakAra karanAra upakaraNa ApavAM. kadAca teTalI dhananI sthitivALe na hoya, to paNa ceDAmAMthI thoDuM Ape, paraMtu saMvibhAga karyA vagara pite na vApare. sAdhu ane gurubhagavaMtenI suMdara pUjA karelI kayAre kahevAya ? to ke, prauDhaprItinA taraMge jenA hRdayamAM uchaLatA haya, sAdhu-guNagrANiI vANI jenA mukhamAMthI nIkaLatI hoya, nikapaTabhAve vaMdana karAtuM hoya, tenuM ayogya vatana na dekhe, prAyazcitta svIkArI tenI pavitra vidhinuM pAlana karavuM, vastra, anna, jaLa, vasati, kaMbala vagerenuM dAna karavuM, A gurunI pUjA kahevAya che. zrAvaka pUrNa zraddhA pUrvaka kIDI, kAca, kaMTAdi hita evuM rahevA mATe sthAna-upAzraya-vasati Ape, gunA AdhArabhUta evA sAdhu ene pAtrA Ape, suMdara AhAra-pANa, ThaMDIthI bacAvanAra garama kAmaLI Ape. yathArtha vidhipUrvaka samAcita ka9pe tevuM alapa paNa dAna Ape ane saMyamopakArI bIjA padArthonuM paNa dAna Ape, te te atizaya nirja 1 karanArA thAya che. (230 thI 240) saMvaccharacAummAsiesu aTTAhiyAsu * a tihIsu / __ savvAyareNa laggai jiNavara-pUyA-tavaguNesu // 241 // sAMvatsarI pava, traNa cAturmAsI, caitra ane Ase ema pUrNimA sudhInI zAzvatIazAzvatI aAIo aSTamI, caturdazI, jJAnapaMcamI vagere pavitra parva tithio vize jinezvaranI pUjA karavI, tapa kare, tema ja tevA parvadivase mAM abhayadAna vagere prakAranAM dAna, jJAnAbhyAsa, AvazvAdika kriyAvizeSamAM adhika AdarathI je DAya. te A pramANe-- jinezvara bhagavaMtanA caraNa-kamaLanI vidhi sahita pUjA karavAmAM je pitAnI pulakSamIne yoga-saMbaMdha joDe, te duSTa pApakamane ghaTADo thAya, ane zaradacandra so ujajavala yaza upArjana kare. je pUrvabhavamAM upArjana karela karmarUpa parvatane bhedavA mATe vaja samAna, kAmarUpI dAvAnaLanI javAlA samudAyane olavavA mATe jaLa samAna, niraMkuza pAMca Indriya samUharUpa sarSanA jhera utAravA mATe maMtrAkSara samAna, aMdhakAranA dhADAne dUra karavA mATe divasa samAna, ladhirUpI umIyatAnA mana samAna evA vividha prakAranA tapane vidhipUrvaka niSkAmabhAvathI sevana karo. A pRthvImAM hajAre thavIro che, kaLA tAlukA paNa teTalA ja che, jotiSa jANanAra dareka "Aho Shrutgyanam Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvadayA sava dharmomAM thiyAmaNi che [ 483 ] gharamAM maLI jaze, pAdi vyAkaraNu vidyAnA jANakAra Dagale-pagale maLaze. khahAdurA ane vANIvilAsa karanAra bhASaNukhArAnAM nAma amAre keTalAM kahevAM ? paraMtu pAtAnuM na ApavA mATe udyamI thanAra pavitra puruSa sekaDe e traNu ja mAtra maLaze, (241) sAhUNa ceiyANa ya, paDiNIyaM taha avaNNavAyaM ca / niLayaLaAE bi, sasthAmeLa vAr3e ! 242 // virayA pArNivahAo, virayA niccaM ca aliyatrayaNAoM / viyA soniyAgo, viyAthadvArAmaLAgo! 2425 * dharmanu' sava sAdhunA ane jinacaitcAnA drohIe, tema ja temanA mATe apalApa-viruddha mADhanAra hoya, vaLI jinapravacananuM ahita karanAra-zatru hoya tene peAtAnI tamAma vyaktithI ane kAma paDe teA prANa nyAchAvara karIne nivAraNa kare. zAsananI unnati karavAthI mahodaya thAya che. (242) have vizeSathI zrAvakanA guNene kahe che- trasa jIvAne mAravAnI vikRti, hamezAM mAryA jUThavacanA elavAnI vita, sthUla cerIthI vimelA, paradAra-gamananI virativALA, temAM jIvadayAnuM phaLa batAvatA kahe che ke, jIvadayA nArakInAM dvAra baMdha karavAmAM catura che, yAni-kSaya karavAmAM pravINa che, rAga-samUhane haNanArI che, sarva pAparUpa Atakane kSaya karavA mATe samatha che. yama" rAjAnA uddhRta hastayugalane cUrI nAkhanArI che, zivamIne pamADanArI che. AvI nimala sazvamamAM zirAmaNa bhAve rahelI jIvadayA jaya pAme che, vAna vagaranuM zarIra, netrakamala vagaranuM vadana jema zAlatuM nathI, tema jIvadayA vagara manukhyAnAM dha kAryo phebhA pAmatAM nathI, vyAsamuni paNa kahe che ke kahuM chuM, te tame sAMbhaLeA ane sAMbhaLIne avadhAraNa kare ke, potAnA AtmAne je pratikULa hAya te bIjA pratye na Acaraze.' bIjAnI strIe pratye mAtAnI jevA vartAva rAkhavA, pArakA dhanane DhephAM jevuM aNuvu, peAtAnA AtmA jevA sava bhUtAne je tekhe che, te ja dekhanArA jANavA. jee phlU vacana belavAthI viramelA che, te ja satya vacana belanAra zrAvakA che, jemake 'DAhyo manuSya sarva jIvAne hitakArI evuM satya ja eTale, athavA te sa atha sAdhI ApanAra evuM mauna dhAraNa kare.' saLagatA dAvAnaLamAM maLI gaela vRkSa paNa pharI ugIne phaLadrupa bane che, paraMtu du+canarUpI agnithI baLela A leAka zAnta thateA nathI. bhAvanA candana, candrikA, candrakAntarmANu ke mAtInI mALA teTale AhlAda ApatA nathI ke jeTale! AhlAda manuSyAnI satyavANI Ape che. deve paNa temanA pakSapAta kare che, cakravartIe paNa temanI AAnA svIkAre che, agni vagere upadrava pazu grAnta thaI jAya che, A phaLa hAya tA satya vacananuM che. zrAvakA cArI karavAthI viramelA hAya, te A pramANe vagara ApeluM je grahaNa karatA nathI, tenI abhilASA siddhi kare che, mRddhi "Aho Shrutgyanam" Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 484 ] prA. upazamAvAne gujarAta tene vara che, kIrti tenI sanmukha jAya che, te bhavaduHkhathI mukta thAya che, avagati tenI pRhA kare che, dagatine dekhate nathI, vipattio tenAthI dUra cAlI jAya che. kamalavanamAM jema kalahaMsI vAsa kare che tema je puNyanI IcchAvALo vagara Apela grahaNa karato nathI, tene vize puyanI zre ivAsa kare che. sUryathI rAtri dUra bhAge, tema tenAthI Apattio dUra cAlI jAya che. vinItane vidyA vara che, tema corInI virati karanArane devanI ane mokSanI saMpatti vare che. corI e bIjA lokonA mananI pIDA mATe krIDAvana che, pRthvImAM vyApela Apatti latAne vikasita karanAra ekanuM maMDala che, durgati-gamanano mArga ane varga-makSanI argalA sarakhI cArIne hitAbhilASI manuSyae tyAga karavI joIe. zrAvako padArAgamananI viti karanAra hoya, kAraNa ke, dizAmAM netrakaTAkSAne phekatI, dekhanAranI AMkhene jadI AkarSaNa kare che, jagatamAM sAkSAta lIlAthI capaLa ane ALasapUrNa aMgavALI kAmadevanA saMgathI utpanna thatA aMganA bhaMga-hAvabhAvane vistare che. kAmarUpI dAvAnaLa tene taMti karavAnA prabaLa prayAsathI bharelA kheda-veda vagere prakArane viratAre che, sapanI zreNI jema cittathI vicArAelI strI bhuvanane jamADe che. zrAvakoe pitAnI patnI sAthe AsaktithI vitha sevana na karavuM, kAraNa ke te paNa sarva pApanI khANa che. te pachI paNa viSayamAM to zuM kahevuM ? pitAnA patine tyAga karIne lajA vagaranI je jAra puruSane bhaje che, tevI kSaNika sneha cittavALI bIjAnI strImAM vizvAsa kevI rIte karI zakAya? mUDhabuddhivALA loko nitamba, sAthaLa, stananA moTA bhArane, sutakrIDA mATe chAtI upara bhAra vahana kare che, paraMtu saMsAra-samudranI aMdara DUmADanArI pitAnA kaMThe bAMdhelI A strI rUpI zilAne jANatA nathI. bhava samudramAM bharatI samAna, kAmadeva zikArI mATe hariNI samAna, madAvasthA mATe hajhera samAna, viSayarUpa mRgatRSNa mATe marubhUbhi samAna, mahAmaha aMdhakArane puSTa karanAra amAvAsyAnI rAtri sarakhI, vipattinI khANa samAna nArIne he buddhizALI zrAvake tame parihAra kare. (243). virayA pariggahAo, aparimiAo aNata-taNhAo / bahudosa--saMkulAo, narayagai-gamaNa--paMthAzro / / 244 // zrAvako aparimita parigrahathI vimelA hoya, anaMta tRSNArUpa mUchathI viramelA te A pramANe- nirjana mANasa a5 dhananI IcchA kare, ema karatAM samagra rAjayanI prApti karI, rAja thaye eTale cakravartIpaNuM IcchavA lAge, samrATucakravartI thI eTale indrapaNuM vachavA lAgyo, jema jema adhika IcchavA lAgaze, tema tema AgaLa AgaLanI tRSNA vadhavA lAgI, paNa IcchAthI aTakatuM nathI. parigraha upara besIne je "Aho Shrutgyanam Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahanI mamatA mahAduHkha, saMtoSa mahAsukha ( 485 ] apavagaranI abhilASA rAkhe che, te kharekhara lohanA nAvamAM besIne samudra taravAnI abhilASA rAkhavA barAbara che. tRSNArUpI khANuM atizaya uMDI che ane game teTa prayatna karIe te paNa pUrAya tevI nathI, aMdara cAhe teTaluM nAkhe, to paNa te tRbhaNAnuM uMDANa vadhatuM jAya che, paNa tRcchA pUrNa thatI nathI. A bAvA parigraho dharmanA prabhAvathI thavAvALA che, paraMtu agni jema InapaNAne tema parigraha mane vinAza karanAra thAya che. deza vagaranA hoya ke doSavALA hoya, paraMtu niyana sukhethI jIvana pasAra kare che, jyAre jagatamAM dhanikanA DeSa utpanna karIne temane herAna karavAmAM Ave che, koDe vacanenA sArabhUta eka vAkayathI huM tamane kahuM chuM ke, tRSNA-pizAcaNI jemaNe zAnta karI che, teoe paramapada prApta kareluM che. koI- paNa padArthanI AkAMkSA-abhilASA karavI, te mahAduHkha che ane saMtoSa rAkhave te mahAsukha che. sukha-duHkhanuM A saMkSepathI lakSaNa jaNAveluM che. jenuM mana saMtuSTa thaeluM che, tene sarva saMpattimAM maLelI che, jeNe pagamAM pagarakhAM paherelAM hoya, teNe AkhI pRthvI cAmaDAMthI mahelI jANavI. tamArA cittane AzA-pizANiIne AdhIna rakhe karatA arthAt na kaze; paraMtu parigraha parimANa niyaMtraNa karIne teSa vahana karaje, dharmamAM agresara evA yatidharmanI AsthA evI suMdara karajo ke jethI AThabhavanI aMdara mokSa-prApti thAya, narakasthAna pamADanArI hiMsA tyajavI, jUTha vacana na bolavuM, corI karavAnI baMdha karavI, abrahmanI virati karavI, sarva saMgane tyAga kare, kadAca pApa-paMkathI lapeTAlAne jaina dharma na rucato hoya, to ATalo epathI dharma kahe che. zuM pramehI rAmavALo ghI na khAya teTalA mAtrathI ghI duSTa gaNAya kharuM? arthAt ghI kharAba na gaNAya. (24) e pramANe tAdi guNone dhAraNa karanArAoe je karavuM joIe, te kahe che - yu TunA-fmI, riyA gudAya-sAdu-vahivatI ! mukko para-parivAo gahioM jiNa-desioghambho // 245 // sava-niyama-sI-kriyA, suvAne vaMtidna supuor | tela = kulAruM nivA-vinA-muvADuM 246 sIijja kayAvi gurU, taMpi susIsA suniunn-mhurehi| magge ThavaMti puNaravi, jaha selaga-paMthago nAyaM // 247 // hujananI maitrIno tyAga kare, tIrthakara bhagavaMta ane gaNakara bhagavaMtanA vacanAnusAra suMdara pratijJAno svIkAra karo, mRSAvAdane tyAga karela hovAthI te kavarUpa pArakI niMdAthI mukta thaela hela, jinakathita dharma grahaNa karelo hoya. tevA guNavALAnuM phaLa kahe che- tapa, niyama ane zItayukta uttama Avake ahiM suMdara "Aho Shrutgyanam Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 488 ] prA. upalezamAtAne gujarAtuvAda guNavALA gaNAya che, tene nirvANa ane vaimAnika devakanAM sukhe durlabha hetAM nathI, kAraNa ke tenA upAyamAM te pravarte che. mokSamArganA upAyamAM pravatelAne kaMI paNa asAdhya nathI. kAraNa ke, koI vakhata tevA ziSyo gurune paNa pratibaMdha pamADI mAge lAve che. te kahe che- keIka vakhate karmathI parAdhIta thaelA evA zithila AcAravALA gurune uttama vinayI zikhya atinipuNa ane madhura vacane tema ja. sukha karanAra vatanathI jJAnAdika mekSamArgamAM pUrvAvasthAnI jema sthApana kare che. je pramANe paMthaka ziSya zelajAcAryane mAnAM sthApana karyA. tenuM udAharaNa kahe che- (24pa246-247). zelakAcArya ane patthakaziSyanuM udAharaNa- zelakapura nagaramAM AgaLa zelaka nAmane rAjA hatA, tene padmAvatI nAmanI zaNa tathA maMDuka nAmano putra hatA. thAvasthA putra nAmanA AcAryanA caraNa-kamaLanI sevAthI tene jinanI prApti thaI hatI. te rAjA nyAyanIti pUrvaka niravA rAjyasukha bhagavata hato. keIka samaye thAvastrApura AcAryanI pATe vartatA zukasUri vihAra karatA karatA te nagaramAM padhAryA. mRgavana nAmanA udyAnamAM munijanane yogya pradezamAM birAjamAna thayA. munijananuM Agamana jANuM rAjA vaMdana karavA mATe AvyA. traNa pradakSiNA ApavApUrvaka temanA caraNakamaLamAM namakAra karIne harSathI romAMcita thaelA aMgavALe rajA dharmazravaNu mATe beThe. zukaAcArya bhagavaMte saMsArathI atizaya vairAgya pamADanArI, viSaya upara vairAgya pamADanArI, mohane mathana karanArI, zeTha, saMsAramAM utpanna thanArA samagra vatusamUhanA nizuMbhupaNAne camajAvanArI, karNa-sukha ApanAra, vacanasamUhathI lAMbA kALa sudhI dhamakathA saMbhaLAvI. jevI rIte kamane baMdha, karmanA kAraNe, mokSa, mokSanA hetuo, puSya, pApa nija thAya che, te sarva padArtho samajAvyA. dhamazravaNa karavAthI rAjA pratibaMdha pAmya ane romAMcita gAtravALo thaI gurunA caraNamAM praNAma karI kahevA lAgyo ke, "he bhagavaMta! huM putrane javAsana para besArI, rAjAne tyAga karI ApanI pAse pratrajyA aMgIkAra karIza." "he rAjan ! bhavasvarUpa jANIne tamArA carakhAe e karavuM egya ja che. A viSayamAM alapa paNa have mamatvabhAva na karIza." A pramANe hitazikSA pAmela rAja ghare gayo ane maMDuputrane pitAnA pada para sthApana karyo. tyArapachI AbhUSaNothI alaMkRta thaI hajAra manuSya vahana karI zake tevI zibikAmAM ArUDha thaI paMcaka vagere pAMcase maMtrI AdinA parivAra sAthe gurunI pAse jaIne sarva saMgano sarvathA tyAga karI dIkSA vIkArI. darAja vRddhi pAmatA vairAgyathI dharmakAryomAM - udyama karavA lAgyo. kALakrame te zajA 11 aMgo bhaNI gayA. duSkara tapa karavAmAM tatpara banelA te muni niHsaMgatAthI pRthvImAM vicAravA lAgyA. zukasUrie paMthaka vagere pAMcaso ziSya "Aho Shrutgyanam Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ celakAcAya ane paMcAziSyanuM udAharaNa [ 487 ] sUri ghaNA ApI sUripada para sthApana karyo. have hajAra sAdhunA parivAra sahita kALa sudhI pRthvImAM vicarI puMDarIka mahAparyaMta upara anazana karI deva ane asurAthI pUjita te nirvANapadma pAmyA. te zailakAcAya aa tavizeSAthI rasa vagaranA vizva AhAra-pANIthI taddana hADakAM ane cAmaDImAtra zarIravALA banI gayA. te paNa vAyu mArka pRthvIma`DalamAM mamatva rahita bhAvathI vicaratA hatA. pathaka vagere munionI bhAgaLa dAja A pramANe prarUpaNA karatA hatA ke, eka sthAne mamatAthI sthiratA karavAmAM Ave eTale laghutA thAya, leAkAne upakAra na thAya, deza-videzanu vijJAna na thAya, jJAnanI ArAdhanA na thAya. A viThAra pakSanA dASA che. tathA aniyatavAsamAM dAnaddhi, sthiratA prApta thAya, bhAvanAe, atizayavALA padAtha mAM kuzaLatA, dezanI parIkSA A vagere guNe thAya. jinezvara bhagavatanI dIkSA kalyANaka bhUmie jJAna-nirvANasthAna, janmabhUmi, jinabiMba, jinacaityA vagerenAM darzana, vaMdana, pazana karavAthI samyakatva atinima ta thAya che. savega na pAedyAne vihAra karavAthI savega utpanna thAya che. suvihita muni bIjAone suvihita-gItAya manAve che. sthira manavALAne vaLI dhamamAM sthira karaNavALA banAve che. vihAra karatA karatA atiSavignAne dekhIne priyadhama vALA ane pApabhIrUAne joine pote paNa priya sthira yama vALA thAya che. ghaNAbhAge vihAra karatAM karatAM bhUkha, taza, TADha, taDake vagere cauthI TevAya jAya che, aniyata vihAra karavAthI zakhyA-pariSaddha prabhu sahele gaNuAya che. sUtra, 'nu' sthirIkaraNa, atizAyita padArtho jANavAnA prApta thAya. kAraNuM ke, vicaratAM vicaratAM atizayavALA zrutadharAnA samAgama-darzana thAya che. judA judA prakAranA mAcAryo pratrajyA ApatA hoya, cAMgAmAM praveza karAvatA hoya, temane dekhIne sAmAcArImAM kuzaLa thAya, A savA~ judA judA gaNunA samAgama progna karavAthI thAya che. jyAM AAgaLa sAdhune AhAra-pANI aiSadhAdika sulabha ane nivadya prApta thata hAya, te sukhavihAravALu kSetra gaNAya ane te aniyavihAra cA~thI jANI zakAya. joke mAruM' cIra-bala ghaTI gayuM che, te paNa mArA sattvane! tyAga karyA vagara vicaru' chuM. e pramANe aMta-prAnta bhAjana karavAthI te glAnapaNuM' pAmyA. jo ke rAgaiAthI ghezaelA che, teA paNa RtrikasanavALA te selakAcAya selakanagara paheAMcIne mRgavana udyAnamAM samavasaryAM. pitAnA snehathI maMDuzA vaMdana karavA AvyA, dhamakathA zravaNa karIne pratiSThA pAmI zrAvaka thayA. AcAya ne atyaMta rAgI zarIravALA rakhIne vinati karavA lAgyA ke, 'huM bhagavaMta! ApanA sAdhudhamane khAdha na Ave, tevI rIte ApanI cikitsA karAvu. kalpe tevAM bheAjana-pANI ane auSadhathI huM ApanI bhakti karu.. munipatie vinatine svIkAra karyAM. ane tyArapachI zarIranA roga maTA DenArI kriyA karI, have jyAre aAcAyanuM' zarIra svastha thayuM, te paNa rAjAnA gharanA "Aho Shrutgyanam" Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 488 ] prA. upadezamAlAmAM gUjazanuvAda rasavALA mAhAramAM Asakta banI munisamudAyathI vimukha banI tyAM ja paDI rahevA lAgyo. patha4 sivAya bAkInA sarva sAdhue temane choDIne vihAra karI gayA. have cAmAsInI trie sukhapUrvaka niyaMta dhI gayA hatA. te samaye pathaka sAdhue cAmAsInA aticArA khamAvavA mATe mastathI temanA caraNunA 5 kI; eTale jaldI jAgelA te kroSathI kahevA lAgyA. mA vaLI kA durAcArI AvelA che ke, je mastakathI mArA paganA spardhA kare che? tyAre teNe kahyuM ke, huM pathaka nAmanA sAdhu Apane cAmAsI khAmaNA bAsu chu, te Apa kSamA ApA, pharI zyAma nahIM karIza.' A sAMbhaLIne savega pAmelA AcAya kahevA lAgyA ke, 8 24 gorava vagera jherathI maitrAna manI anmelA cittavALA mane te azakhara pratiSThAdha karyAM. tA have AvI avasthAvALA sukhathI mane mayuM. have te mahAtmA aniyatacarcAthI vihAra karavA lAgyA. vicaratA vicaratA vaLI tee AgaLanA jInA ziSyAnA parivAravALA thayA. keTalAka samaya pachI samagra rajamala AtmAmAMthI kha'kherIne mAtRsainyanuM lana karIne zatruMjaya pava ta upara anuttara nirvApadane pAmyA. (41) zakA karI ke, AgamanA sAtA hovA chatAM zatakAcAya krama zithilatA pAmyA tA ke krama'nI vicitratA hovAthI, jANakAra prANIne paNa mahA anatha karanAra thAya che, te kahe che.-- dasa dasa divase divase, dhamme bauhei ahava ahiare / rUma naMviseLasattI, taha va ya se saMgama-nivattI 248nA eka divasamAM daza daza ke tethI adhikane zramanA pratimAdha karanAra nadISeNa muninI zakti hovA chatA paNa tene cAritrathI patana pAmavu paDayuM. nadISeNunI kathA kahe che. rAjagRhanagaramAM zreNikAjAnA nadISeNa nAmanA putra hatA. jenI taruNutA ha khIlatI hatI ane lAvaNyathI zarIra-sa`patti pUrNa hatI. zrI vIrasvAmInI suMdara dha dezanA sAMbhaLavAthI DhAi vakhata pratibaMdha pAmyA ane bhagavaMtane prAthanA karI ke, 8 ke tIthaeNnAtha ! mane dIkSA Ape.' tyAre bhagavaMte tene kahyuM ke, hajI tAre mabhagna bhAgaLavALu mAgya bhAgavavAnu` mAkI che, tArA mA vrata-samaya parimala thayA nathI.' mA pramANe bhagavaMte kahyuM, tyAre vaLI devatAe paNa te ja pramANe kahyu. tyAre nadI evu kahe che ke, je peAtAnA puruSArtha ane sAhasa upara nir che, tevA puruSane A jaDa krama zu' karI zakavAnuM che ? te kAne huM jAte ja niSphaLa karIza. huM mArA kaThora kaSTakArI ceSTAthI te krarmone sthApana karI besADI daIza, huM kaTapUNa devI ! tane krANu gaNe che mathavA tuM zuM vadhAre jANe che? A pramANe navIna taruNatA pAmelI ramaNIevALu' anurAga cukta sarva aMtaHpura sahita zivamaNimAM anurAgI manelA "Aho Shrutgyanam" Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikaputra nadISeNano vezyAgRhamAM ghera anigraha nadI tRNa mAphaka rAjyabhavano tyAga karyo. pravrayA aMgIkAra karIne, AgamazAstro bhaNIne tavamAM rucivALA te ekAkI-vihApratimA dhAraNa karIne te koIka samaye acAnaka gocarI mATe vezyAmaMdiramAM gayA ane moTA avAjathI lAbha ema bolyA. vilAsa ane kaTAkSayukta puSTa manohara aMgavALIe ubhA thaIne hAsya ane mAdhuryathI kahyuM ke, "dAmano lAbha" bole. he munIndra ! amAre dharmanuM zuM prayojana hAyara ahiM te dAma-dhananI ja kiMmata hoya che. akSarazAstra jAnAra paMDitanI tulanA dhanathI thAya che, paNa maMthI tulanA thatI nathI. dAma-dhame A baMnemAM akSaranA kramamAM danuM agrasthAna che ane dharmanA dhanuM sthAna 5chI che. gaNikAmaNanA gharamAM dhanavALA onuM gaurava thAya che, nirdhana rAja putre ahiM Ave, te laghutA meLave che. eTale abhimAna pAmelA te naMdISeNa sAdhu eka chajAmAMthI taNakhaluM hAthamAM grahaNa karIne bolavA lAgyA ke, " jaldI dhana paDo, dhana vase." ema bolatAM ja marata ratna, matI, mAgiya, haphaTika, aMkazana, hIrA vagere dhananI pitAnI labdhithI moTI vRSTi karI. ane devatAe paNa dhanavI vRSTi karI. munie vezyAne kahyuM ke, "A te hAzya karatAM tane dhana-lAbha thayo. paraMtu A dhanabhaMDAranuM sarava keTaluM che ? A prabhAva mane che," eTale vezyA vicAravA lAgI ke, "A kaI mahAbuddhinA bhaMDAra mahAna AtmA che. kharekhara mArA pUrvabhavamAM upArjana karelA puNya prabhAvathI ja mane prApta thayA che. tene bha pamADuM ane kAmadevanA sArabhUta sukhanuM tattava samajAvuM. lAkSAno goLo tyAM sudhI ja kaThaNa rahe che ke, "jyAM sudhI agni prApta karatuM nathI, jayAre naMdISeNa gharanI bahAra nIkaLavA lAgyA tyAre hAsya karatAM madhura ane nehapUrNa vacanathI kahyuM ke, "mUlya ApIne cAlI jaI zakAtuM nathI, he prANapriya ! ApanA caraNamAM paDelI dAsInA upara kRpA kare. je Apa cAlyA jaze, te mArA prANa paNa ApanI sAthe ja prayANa karaze. bhavitavyatA-ge, IrSAlu abhimAnI aMtarInA kapaTathI viSayAnurAganA mArgamAM lAgelA cittavALA te vicAravA lAgyA ke, sumAtara kALa vItI jAya, te paNa jinezvare kahela vacana kadApi pheraphAra thatuM nathI. kharekhara mUDhamativALA meM te vakhate A na jANyuM. Ama karavAthI je ke gurukula ane pitAchatuM kula kalaMka-kAdavathI kharaDAze ane bIjI bAju atizaya madonmatta madana hAthInI kaDAne utsAha vadhatuM jAya che. tethI karIne A vRttAnta thayo che ke- eka bAju priyAno sneha ane bIjI bAju vAjiMtrane zabda sAMbhaLavAthI yuddharasa utpanna thayA che. A kAraNe mAruM citta kriyAmAM hiMcakA khAya che. vaLI na kazvA cagya kAryomAM, duSTa tRSNA lokone preraNA Ape che, tyAre tene ja mAtA mAphaka lajajA sarva pApathI rakSaNa kare che. " atyata zuddha hRdayavALI Arya mAtA mAphaka guNa samUhane utpanna karanArI lajajA hoya che. temAM vartatA ane satyasthitine pakaDI rAkhavAnA vyasanavALA srajajana-tapasvIne potAnAM sukha ane prANanA bhoge paNa kadApi svIkArelI "Aho Shrutgyanam Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 490 ] prA. upadezamAtAne gUjarAnavAi pratijJAno tyAga karatA nathI." jyAre huM te kaThora tapazcaryA karanAra hovA chatAM paNa Apatti-vipattimAM jaladI pratijJA-maryAdAno tyAga karI rahela chuM. kAraNa ke, A yuvatInA vadana, jaghana, nAbhi, mukha, hatAne viSe vAnarapati mAphaka mAruM unmArTa citta kIDA karavAnI phALa bharanAra thAya che. tethI tenA hAva-bhAva anubhAvathI dedIpyamAnava zarIrane hamaNAM mANIza ane saMyama-ahamIne te pachIthI paNa meLavIza. te samaye naMdIne e abhigraha karyo ke, "mAre dararoja daza daza ke tethI adhikane saMyama levA mATe pratibodhavA, temAM je ekapaNa e che rahe, te mAre saMyamI thavuM,' e pramANe pratijJA karIne savAre zRMgAra sajelI ane manohara aMgavALI te yuvatI sAthe viSaya bhegavavAmAM eka cittavALe te bAra varasa rokAyA. pitAnuM raharaNa, pAtra, kaMbala vagere saMyamanAM sAdhane bAMdhIne ekAMtamAM rAkhelAM hatAM, dararoja te upakAne vaMdana karI vinaMti kare che ke, "mane sumati Apaze. bhAvitamativALo chatAM, tapathI zeSavela zarIravALe chatAM viSaya sevananA deze jANavA chatAM paNa karma-paravaza bane e te meru mAphaka aDola chatAM paNa niyamathI calita thayo. nikAcita bhoma-vipAka karma jyAM sudhI verAI gayuM, tyArapachI vairAgya mAge caDelo te A pramANe vicAravA lAgyuM ke, "he jIva! hajAne tyAga karIne, munione vajavA lAyaka vezyAe tane bAra varasa nacAvyuM temAM te zuM upArjana karyuM ? je yuvatInA manohara zarIra-sparzane grahaNa kare che, te kAmadevarUpI hilanA atimahAna tIkSaNa duSTa bhAlAthI UMdhAya che. he jIva! tuM taruNI janamAM je anurAga kare che, teTale anuzana jinadharmamAM je kare, te te ja bhAve tAza bhavane kSaya thAya." AkAzamAM jema vijaLIne camakAro kSaNavAra hoya che, tema vezyAne sadbhAva vallabha vize kSaNika heya che, te he jIva! tenA manahAra aMgamAM kema anurAga kare? te abalA hovA chatAM ardha kaTAkSa karavA pUrvaka dekhanArI caMcala nehavALI azucithI bharatI mahAkAThI sarakhI te puruSone paNa satvathI bhraSTa kare che. tevA prakAranI strIone parzavAnI icchA jemane thAya che, paMDita puruSonI jillA jemanI stuti kare che, teo cADiyA puruSe sarakhA mAtra puruSanA AkArane dhAraNa kare che. anAryakArya karavA taiyAra thaelA he jIva! tane zuM kahevuM? mahAmuzkelIthI jinazAsana meLavIne phigaTa tene hArI jAya che. vizvamAM tuM Asakti kare che. suMdara zIla-cAritrarUpa vanarAjane madonmatta hAthI mAphaka bhAMgI-teDI nAkhe che. dezanArUpa tIkSA aMkuza prahArane jANato nathI. nigI hadaya ! tuM mAnuM bhUlI gayA che, jinamata pAmIne viSayanA sukhanI vAMchA kare che, jIvavAnI IcchA karanAra tuM hAlAhala jheranuM pAna kara che, kharekhara te viSapAna kareluM che, agara dhatuzanuM bhakSaNa kareluM che athavA mohathI ThagAve che ke, he jIva! jANavA chatAM paNa viSaya bhogavavAmAM sukhanI mAgaNI karI che. tAza uttama kuLane, tArA manahara rUpane, tArA guNene ane kaLA ane zikAra "Aho Shrutgyanam Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikAcita Adi kamAvasthA ( 491 } thAe ke, je tuM viveka prApta karIne viSayabhAga bhogavavA taiyAra thaze. A pramANe bhAvanA bhAva pratibodhita vezyAthI ratuti karAte jyAre dazame pratibaMdha pAmata nathI. tyAre pite ja yatidharma svIkAryuM. pravajayA pAlana karI guru samakSa Alocana, nidana karI kaThora tapa-caNanuM sevana karI kALe karI devapaNuM pAmyA, (246-248) zreNiputra naMdISeNanI kathA pUrNa AvuM prabala sAmarthya chatAM te saMyamathI kema patana pAmya, te kahe che. kalusIkao a kiTTIkao a khayarIkao maliNioM a / kammehiM esa jIvo, nAUNavi mujjJaI jeNaM // 249 // kammehi vajja-sArovamehi jaunaMdaNovi paDibuddho / subahuM pi visarato. na tarai appakkhama kAuM / / 250 / / vAsasahassaM pi jaI, kAUNaM saMjamaM suviulaM pi / aMte kiliTTha bhAvo, na visujjhai kaMDarIu vva // 251 // sA vi zAheof, para nAdira-satra-sAmaMIT sAhati niyaya-kajja, puMDariya-mahArisivva jahA // 252 / / dhULa-2jathI jaLa ochuM thAya, tema AtmA kama-jathI kaluSita thAya che. A enI baddhAvasthA jaNAve che. dikutakarma ene kahevAya che ke, jema tAMbu ane sonuM risarUpa banI ekarUpa banI jAya, tema AtmA ane kama ekarUpa banI jAya. A karmanI nittAvasthA jaNAve che. kamaMraja guMdAnA cIkAzavALA rasamAM ekarUpa bIjA draya cUMTI jAya, tema AtmAmAM gADhapaNe eMTI jAya, te karmanI nikAcitAvasthA nAvI. jema sUkIraja zarIra para vaLagI jAya, paraMtu khakheratA sahelAIthI kharI jAya, te pRSTAvasthA kahevAya. AvAM karma upazAMta-kSIthameha ane sayAgI kevalIpaNAmAM baMdhAya che. jJAnAvaraNIyAdi karmothI A jIva kahelI avasthAe pAme che ane te kaka jIvane potAnA anubhava-vedanathI siddha che. A jIva pite sava tava jANavA chatAM paNa muMjhAya che. (249) vaLI, vAlepanI upamAvALAM, gADha nikAcita karmanA AvaraNavALA kubAjI ane temanA sarakhA bIjA pratibaddha pAmelA hovA chatAM paNa, seMkaDo vakhata manathI maLApa karavA chatAM Atmahita sAdhavA samartha banI zakayA nahiM. (250) AvuM jilaNa kamanuM vilasita dAnathI kahe che. eka hajAra varSa sudhI vipula saMyama pAlana karIne chevaTe philaTa-azubha parizAmavALe AtmA kaMDarIka mAphaka vizuddhi-ArAdhanA pAmI zakatuM nathI. vaLI koI "Aho Shrutgyanam Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 492 ] prA. upadezamAvAne gUjarAtuvAda alpakALa mahAvatarUpa zIla saMyama yathArtha pAlana karIne puMDarIka maharSi mAphaka pitAnA AtmAnuM hitakArya sAdhI le che. (25-252) puMDarIka-kaMDarIkanI kathA- puMDarImiNa nAmanI nagarImAM pracaMDa bhujAdaMDathI zatrupakSane hAra ApanAra, jinendranA dharmanI apUrva zraddhAvALo puMDarIka nAmano rAjA hatA. te mahAtmA vijaLI daMDa mAphaka rAjyalakSmIne caMcaLa jANIne tathA kaThera pavanathI olavAI jatI dIpazikhA sarakhA caMcaLatara jIvitane samajI, tema ja viSayasukha pariNAme kiM pAkanA phaLa mAphaka adA duHkha ApanAra che- ema vizeSapaNe jANIne gurunI pAse pratibhAva pAmyo. pote pravajyA grahaNa karavAnA manavALo thayo, eTale daDha nehavALA nAnA kaMkArika bhAIne bolAvIne kahevA lAgyA ke, "he badhu! have A rAjyalakamIne bhagavaTe tuM kara. A bhavavAthI huM kaMTALyo chuM, eTale have huM pravrayA aMgIkAra karIza. eTale kaMDarike kahyuM ke, "A rAjaya durgatinuM mULa kAraNa che, tethI tene tyAga karIne he bhAgyazALI ! tame pratrajyA levAnI IcchA karo cho, te tevA rAjyanuM mane paNa prayojana nathI. huM guru mahArAjanA caraNakamaLamAM jaI niHsaMga thaI jinadIkSA svIkArIza." tyAre rAjAe kahyuM ke, "he badhu je ke A manuSyapaNAnuM phaLa koI hoya, te mAtra sarva sAvadyogane tyAga ja che, bIjuM koI phaLa nathI, paraMtu che vatsa ! te tyAga atiduSkara che, yauvana vikAronuM kAraNa che. mana aticaMcaLa che. AtmA anavathita-pramAdI che. IndriA bekAbu che. mahAvate dhAraNa karavAM paDe che, upasargo, pariSaha sahana karavA mukea thAya che. gRhasthane saMga tyAga karavo paDe che, be bhujAthI mahAsamudra to sahelo che, paNa pravajayA pAlana karavI atikAThana che." A pramANe rAjAe ghaNA prakAranA hetuthI nivAraNa kayI, chatAM paNa atyaMta utAvaLa karI teNe AcArya pAse dIkSA aMgIkAra karI. gurukulavAsamAM rahI nagara, gAma, khANa vagere sthaLomAM vihAra karatuM hatuM, paraMtu rAjakuLane ucita AhAra-vihAranA abhAve mAMdagI AvI paDI. dhANA lAMbA samaye pitAnI puMDarIgiNI nagarImAM AvI pahoMcyo eTale moTAbhAI puMDarIke vidya bolAvI auSadhAdika vidhi-sevA karI. jyAre zarIra sarvathA vadhu thaI gayuM, te paNa rAjakuLanA AhAranI samRddhithI bIjA sthAne vihAra karavA mATe utsAhita thatuM nathI eTale A pramANe utsAhita karyo ke - "huM mahAyazavALA ! niHsaMga muni je hoya te alpa paNa dravya, kSetra, kALAdikamAM mamatvabhAva karatA nathI. tame te tapa karIne kAyA zeSI nAkhI che. tame te amArA kularUpI AkAzamAM saMpUrNa pUrNimAnA caMdra samAna AhalAdaka cho, suMdara cAritranI prajAthI samagra bhuvana ujajavalita karyuM che. he mahAbhAra! Aja sudhI tame vAyarA mAphaka mamatvabhAva vagara vihAra kathA, ahiM paNa tame "Aho Shrutgyanam Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purI -ka'DarIka bhAimAnI kathA { 493 ] mArI avRttithI razakAyA. A sthAnamAM mAza AgrahathI tame rahyA hatA.' AvAM utsAha mAranAra vacaneAthI koi prakAre zabdae DarIka munine samajAvyA; tyAre zithilavihArI hovA chatAM paNa tyAMthI vihAra kareM. bhUmi para zayana, asAra bhAjana karavAnuM ityAdika kAraNeAthI tenu mana saMyamathI lagna thayuM', zIlarUpa mahAbhAra vahana karavA mATe bhagna pariNAmavALA thayA, eTale lajajA-maryAdAnA tyAga karyAM, eTaluM ja nahi paraMtu viSayasaMga karavAnI abhilASAvALA, gurukulavAsamAMthI paNa bahAra nIkaLI gayA, zayanasukhabhAgavavAnI icchAthI pharI paNa te nagarImAM mAnyeA. rAjAnA magI cAmAM uttama jAtinA vRkSanI DALI upara dhaka laTakAvIne lIlI vanaspati ugelI hAya, tevI bhUmi upara nilajja banI esI ace. tevI sthitimAM beThelA che--ema sAMbhaLIne rAjA tene namana karavA mATe AvyA. ' lAMbA samaya sudhI saMyamamAM udyama kare--tema tene hitazikSA ApavA lAgyuM. huM bandhu ! tame ekalA ja kharekhara anya che, puNyazALI che, vitanuM kula meLavanAza che, ke tame jinAdiSTa niticAra pratrajyAnuM pAlana karI rahelA che. krutinA kAraNarUpa A zayanA sajjaDa dhanAthI huM evA adhAyelA chuM ke, dha kAya karavAnA samaya bilakula meLavI zakatA nathI. A pramANe kahevA chatAM paNuM rUkSanetrathI uMce jete nathI, ke kaMipaNa elatA nathI. tyAre vaizagya vahana karatA rAjAe krI paNa tene kahyuM ke, ' he mUDha meM tane pUrvakAlamAM sayama letAM aTakAvyA hatA, pratrajayA aMgIkAra karavAmAM karyAM karyA vinA Ave che, te meM tane ghaNI rIte tyAre samAvyAM hatAM, tyAre huM tane zaSa paNa ApatA hatA. have atyAre te rAjyanuM huM tane dAna Apu, tethI tane zuM sukhanI prApti thavAnI che? tArI peAtAnI pratijJAA tyAga karIne tu' talanA haitarA sarakhI laghuttA meLavavAnA che. ema kahIne rAjAe tene rAjya seoMpI dIdhuM. rAjAe peAte mastake leAca karIne tenA sava sAdhuveSa grahaNa karyo. 1 jhera sarakhA zajyanA tyAga karIne amRta-samAna sathama puMDarIke svIkAryu. jyAre pApamativALA kaDakei viparIta karyuM. pu DarIka svaya' graMthama svIkArI guru samIpe gayA, tyAM vaLI dIkSA grahaNa karIne cha tapanA pArakSAmAM anucita-apa mahArAge atizaya peTanI phUlanI pIDA thaI. mRtyu pAmIne sarvo ddhamAM devapaNe utpanna thayA. have kaMDarika paNa ' pratrayAne tyAga karanAro pApI che.' ema matrI, sAmatA, uMDanAyaka ane samagra lAkoe tene tiraskAra karI hIlanA karI. eTale kApAyamAna thaI te citavavA lAgyA ke, A sarve maMtrI Adi mArA caraNunI sevA mATe AvatA nathI, teA e sarva pApIne mAre nakkI mArI nAkhavA. vaLI ghaNA lAMbA samayathI AvI savatI jamyA nathI, te| hu' sava' prakAranA rasayukta khAvAra lauM' ema vicArIne rasAyAne hukama karyo ke, dhera vagere su Mdara miSTAnna vAnagIo tenI sAthe vAta-zAka pharasANanI vAnagIe taiyAra kare. nATakiyAeAnAM nATaka dekhIne . "Aho Shrutgyanam" Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] prA. upadezamAlAne gUrjaranuvAda teNe avaLA kramathI bhejana karyuM. pahelAM taddana lukhA vAla vagere, tyArapachI ghIkhAMDathI bharapUra ghebara vagere miSTAnnanuM bhajana karyuM. viSathanI atyaMta gRhivALa atizaya rasa-pAna bhejanamAM Asakta thaele raudradhyAna pAmela nisUcikA-jhADAnA rAmanA SathI tarata mRtyu pAmIne sAtamI naraka pRthvImAM utpanna thayA. e pramANe viSayo prApta na thavA chatAM viSayI AmA paramadukha pAme che. prApta thaelA mahAratnane choDIne kAcanA maNinI tRNAthI te levA de, paraMtu mahAdhIna-ajJAnanA cage vacce uMDA aMdhAre kU Abe, temAM paDyo. viSAthI virakta thaelA jo uttama savathI kiyA karyA vagara paNa kamanI laghutA thavAnA kAraNe bhavanAM uttama sukhe prApta kare che. (39, 25, 252). zaMkA karI ke, pariNAmanI kiachatA pAmelA mRtyu pAme to tene mATe A jaNAvyuM, paraMtu tenI jeo zuddhi kare, tene mATe zI hakIkata samajavI? kahe che ke, tenI zuddhi thAya. paraMtu zuddhi karavI ghaNI duSkara che. te kahe che - kAUNa saMkiliTuM, sAmaNNaM dullahaM visohipayaM / sujjhijjA egayaro, karijja jai ujjamaM pacchA // 253 / / ujjijja aMtari cciya, khaMDiya sabalAdau vva hujja khaNaM / osanno suhalehaDa, na tarijja va paccha ujjamiuM // 254 // avi nAma cakavaTTI, caijja savvaM pi cakkavaTTi-suhaM / na ya osannavihArI, duhio osanayaM cayaI // 255 // nAtha sasirAyA, huM mAruM hR-trAtra-dilo paDio mi bhae bhAua ! to me jAeha taM dehaM // 256 / / ko teNa jIvara-hieNa, saMpayaM jAieNa hujja guNo ? / jai'si purA jAyaMto, to narae neva nivaDato // 257 // pahelAM saMkilaSTa pariNAmayukta saMyama pALIne pAchaLathI vizuddhisthAna prApta. karavuM durlabha che. te paNa koI baLiyA AtmA laghukamI thaI pAchaLathI udyama kara, te vizuddhipada meLave, (253) karatA jaNAve che-saMyama grahaNa karIne vacamAM ja tene yAga kare, athavA pramAdathI eka be vagere mUlaguNanI virAdhanA kara, zabalatA eTale nAnA nAnA ghay aticAro lagADe, Adi zadathI sarva saMyamano abhAva thAya, e pramANe e avasAna gaNAya. viSayaka sukhamAM laMpaTa thayo hoya, te pAchaLathI udyama karavA mATe arAkta thAya. viSayasukhamAM laMpaTa banelo zAtA vagere gauravamAM zithila banelo pAchaLathI saMyamane Akaro udyama karavA samartha banI zakatA nathI. (254) "Aho Shrutgyanam Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zazI prabhasUryaprabha bhAIonI kathA [ 495 ] temaja haju cakravartI cakavartI paNAnAM sarva sukhane tyAga karavA samartha thAya che. vivekavALo hovAthI, paraMtu duHkhI thaelo avana-zithila-vihArI mahAmohathI gherAelo hovAthI pitAnI saMyamanI zithilatA-DhIlAza choDavA samartha banI zakato nathI. (255) A pramANe saMkaliSTa saMyamavALAne keAI vakhata A bhavamAM zuddhino upAya maLI zake che, paraMtu bhavAtamAM te gati maLelI hevAthI upAya maLI zakato nathI. te kahe che narakamAM gayelo ane rahelo zazirAjA pUrvabhavamAM dehanI lAlana-pAlana dazA sAcavI sukha bhogavatA hatA, te zAtA gauravanA kAraNe narakamAM thanArA duHkhanA bhayamAM paDo, tyAre pitAnA pUrvabhavanA bhAIne kahe che ke-te dehanA kANe huM narakamAM paDaSo chuM, mATe te dehane pIDA kara." (256) tyAre suraprabhabhAIe tene kahayuM ke, "A tAre ajJAnatA bharelA pralA5 che. jIvarahita evA te zarIrane atyAre kadarthanA karavAthI kayA guNa thavAno che je pahelAM te zarIrane tapazcaryA, upa -pariSaharUpa yAtanA pIDA karI hota, te tuM narakamAM paDate ja nahiM. (257) kathAnaka jANavAthI mAthAnA artha sahelAIthI samajI zakAze, te kathA A pramANe kusumapura nagaramAM jitAri nAmanA rAjAne zaziprabha ane sUryaprabha nAmanA be putra hatuM. jemAM eka vAMkA svabhAvane ane bIje soghA savabhAvavALo hato. jema boraDInA kAMTA, tema moTo nIcagatigAmI ane nAno hato te prathamAkura mAphaka urdhvagAmI hate. cAra jJAnavALA jayaghoSa nAmanA AcArya pAse koIka vakhata kautuka ane bhaktithI gayA hatA, tyAre AcArya bhagavaMte temane dharmanuM phaLa samajAvyuM, dharmanA prabhAvathI aneka pracaMDa manahara azvo, hAthIe, ane thI zobhAyamAna ekachatrAjya prApta thAya che. tema ja capaLa tIkSaNa kSa kaTAkSa karanAra netravALI atipurNa payodharavALI suMdara mahilAnI prApti paNa dharmathI thAya che. atisugaMdhI pupi, kesara, kapUra vagere -sAmagrI ane sarva Icchita vastunI prApti nakkI dharmathI maLe che. temaja durbhAgya, dAridra, durmati lAkho dukho je koI jIvane maLatAM hoya, te te phala adharmanuM samajavuM. je dharmavRkSanuM mUla hoya to samyakatva, tenuM thaDa hoya te dezavirati ane sarvaviratirUpa cAritra che, mokSa e dharmavRkSanuM phaLa che, jyAre pApanI laghutA thAya, tyAre dhamanI prApti thAya che." ityAdi kahelI dezanA pAtaLA karmavALA sUraprabhane pariNamI, jyAre magazeLiyA sarakhA zazipramane te aMdara pariNamI nahi, paraMtu bahAra nIkaLI gaI. bIjA divase sUrabhe zazipramane kahyuM ke, he badhu! AcAryane vaMdana karavA jaie ane sukRta-pApAja na karIe." - tyAra zazi pratye tene kahyuM ke "e IndrajAlikathI tuM chetarAve che, puNya ke pApa jevI koI cIja nathI. bIjuM ko DAgho puruSa prApta thaelA sukhane ekadama tyAga karIne atiddara rahelA adazya, caMdaDavALA sukhanI abhilASA kare ? za, yauvana, suMdara "Aho Shrutgyanam" Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 496 ] prA. parezabhAlAno gujarAnavAda devALI kAminIo, kAmadeva, manohara rUpa A sarva dharmanuM phaLa kaheluM che ane te te ahiM meLavelA che. A ja ahIM moTuM tattva che. tyAre sUraprabhe kahyuM ke, je puya-pApa padArtha nathI, te ahi jagatamAM ekane sukha ane bIjAne dukha eka sAthe kema utpanna thAya che ? lekamAM te bAhya prayatana sarakhe hoya che, te tenuM samAna phaLa maLe che, je te kAraNa vagaranuM hoya, te te sArvajIne kema prApta thatuM nathI ? jene koI hetu te nathI, te pavanane mArga-AkAza tenI mAphaka sarva kAla hoya, athavA na hoya te nitya AkAzamAM kamaLa mAphaka na hovuM joIe, apakSa 2sa sevana karavAthI jema pAchaLa vedanA sahevI paDe che, tema rAjaya, Rhi, yauvana, viSaye, strIe sukhanA hetuo nathI. kAraNa ke, tenA pariNAma jIvane pAchaLathI kaDavA anubhavavA paDe che. vaLI A sarva parAdhIna sukha che. AtmAnuM potAnuM vAbhAvika sukha je hoya, te te prazamasukha zAzvatuM ane te pitAne kAyamanuM svAdhIna hoya che, teno dehe dukhamAM Avato nathI, vaLI svAbhAvika sukhamAM hajajA, pazcAttApa hapanna thatA nathI. pumala pariNAmamAM je sukha-duHkha thAya che, te potAnI kalapanA mAtra che. karmavaza prANIone koI paramArtha hoto nathI, je mATe kaheluM che ke, "tenA te ja padArtho hoya, paraMtu eka vakhata jene aniSTa gaNatA hatA, te ja padArthone pharI iSTa gaNe che. nizcayathI te tene koI ISTa ke aniSTa che ja nahi." tathA jeone pitAnI vahAbha sAthe rAtri RNa mAphaka ekadama AnaMdamAM pasAra thaI, temane ja jyAre valasabhAno viraha thAya che, tyAre te ja ThaMDA kiraNavALe caMdra ukAgni mAphaka saMtApa karanAra thAya che, amAre to 199bhA nathI ke tene viraha nathI, tethI saMcAga-viyoga vagaranA amAre te te caMdra cAMdInA darpaNatalanI AkRti mAphaka ThaMDo nathI ke uSNu nathI. jayAre amArA AtmAmAM kAmAMdhakAranA saMskAra yukta ajJAna vartatuM hatuM, tyAre A samagra jagat strImaya dekhAtuM hatuM, atyAre te amane suMdara vivekavALI ekasarakhI daSTi thaelI hovAthI traNe bhuvanane paNa brahma-jJAna svarUpa mAnavAvALI thaI che. A pramANe kahevA chatAM te mehabakAravALo jyAre pratibodha pAmato nathI, tyAre atizaya vairAgya pAmelA te mahA AtmA pravrayA grahaNa karI. saMyamanI suMdara ArAdhanA karIne te brahmadevalokakalpamAM utpanna thayA. bIje bhAgamAM Asakta banI mRtyu pAmI trIjI narake gayA. tyAre sUrapramadeva tenI anukaMpAthI pratibadha karavA mATe trIjI naraka pRthvImAM pahoMcIne tene ema kahevA lAgyo ke, badhu ! tyAre manohara dharma karIne huM devatA thaye. huM te sUraprabha chuM ane haMmezAM tyAM sukhamAM rahelo chuM. huM tane vAraMvAra dharma karavAnuM kahetuM hatuM, paraMtu te mAruM vacana pAlana na karyuM - dharmAcaraNa na karyuM. te vakhate karelA pApanAM A kaTuka phaLa tu jogavI rahela che. zaziprabha te sarva vRttAnta yAda karIne sopazama thavA vege nacchanA dukhathI duHkhI thaele "Aho Shrutgyanam Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - --- ~ mAhAtapa ke ane zA mATe karavo ? [ 497 } ane devanuM rUpa sAkSAt jo te preti pAmyA, tyAre kahevA lAgyA ke, he bhAI ! a5sukhamAM laMpaTa banela nirbhAgya zekhara evA mane AvuM AkaruM dukha AvI paDavuM, narakamAM rahelo zazipramazana vAraMvAra ghaNuM kahe che ke, zarIranI lAlana-pAlanA karI sukha bhamavI huM narakamAM paDayA, mATe he badhu! tuM mArA dehane tIra vedanA pamADa (256) tyAre supraba kahe che ke - ko teNa jIva rahieNa, saMpayaM jAieNa hujja guNo / jai si purA jAyaMto, to narae neva nivaDato // 257 / / je A dehane tapa ane manuSThAna vagere sevana karI pIDA ApI hata, te narakamAM paDavAnuM thatuM nahiM. je zarIrane pIDA ApavA mAtrathI mokSa thato hota, te sAtamI narakamAM rahelA nArakInA jIvone lagAtAra-satata mahAvedanAthI deha baLI-jhaLI rahelA hoya che, temane tarata mokSa thavo joie. ane ATha mahAprAtihAryanI pUjAnA parigathI-zarIrasukha bhegAvavAthI tItha karIne paNa saMsAramAM bhramaNa karavuM paDe. A kAraNe tIrthakaroe tapanI duHkharUpatA jaNAvelI nathI. je mATe kaheluM che ke " tevA prakArano tapa kare ke jethI karIne mane kaMi paNa azubha ciMtavana na kara, indriyAnI hAni na thAya, temaja kamanuSThAnanA zubhaga ghaTe nahiM. tathA A kAyAne atizaya paritApa na Apo, temaja madhura ghaNA prakAranA vaDe bahu lAlana-pAlana na karavuM, mana ane indrio ubhAge na jAya, tema sAcavavI, arthAt AtmAne vaza rahe tema jALavavA. tIrthakara bhagavaMtee paNa tevI ja rIte AcareluM che. A kAraNe jinezvaroe A viSayamAM gadheDAnuM daSTAMta ApeluM che. tene adhika khAvAnuM Ape to ulALI mUke, eAchuM Ape te bhAravahana karI zake nahiM. paralokamAM prayANa karanArAoe paNa AgaLa kahI gayA tema Indriya kAbUmAM rahe ane tenI hAni na thAya, tema vaza rAkhavI. vaLI samyaktva, jJAna, cAritra kSApazamika bhAvamAM kahevA che. zatA, azAtA-vedanA audathikabhAvamAM kahelA che, to te tapa kema kahevAya? mATe jemAM pramAdi rahelA hoya, te saMvara karmakSaya hetumAM pradhAna che. tenA nimitte amAre leca, brahmacarya, cha, aTramAdika ave bAkAtapa karavAne kahe che, paraMtu tapane zarIranI pIDA karanAra gaNela nathI. zAstrAdhIna pariNAmavALA mahAaTavImAM mahAratna chUpAvavAmAM udyata thaela gAMDAnA veSa dhAraNa karanAra puruSanI jema kAyaphaleza vagere bAkAtapa-cAritra bhavyAtmAne duHkhakAraka hotAM ja nathI. tethI karIne edananA athapuruSe Ivana vagerenI jarUra mAphaka cAritra-pari- OAma sAdhavA mATe sarvatra bAitapa karavAne kahe che, paNa zarI2nA verI thaI zarIra pAtaLuM karavA mATe nahi, paraMtu mithyAtva. avirati, pramAda, kaSAya, gAvaDe jIva niraMtara karma bAMdhe che, mATe mokSanA athae te sarvane rokavA-aTakAvavA "Aho Shrutgyanam Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 498 ] pra. upAzamAtAno gUjaranavAra joIe." A pramANe tene pratibaMdha karIne te deva devalokamAM pahoMcI gaye. A pramANe munioe dharmamAM apramatta rahevuM. (257) A kathAnakathI granthakAra potAnA putra siMhane sAkSAta upadeza ApatA kahe che - jAvA''u sAvasesa, jAva ya thovovi asthi vavasAo / tAva karijjappahiyaM, mA sasirAyA va soihisi // 258 // dhittaNavi sAmaNNaM, saMjama-jogesu hoi jo siDhilo / paDai jaI vayaNijje, soai a gao kudevattaM // 259 // succA te jialoe, jiNavayaNaM je narA na yANati / succANa vi te succA, je nAUNaM navi kareMti / / 260 // dAveUNa dhaNanihi, tesi uppADiyANi acchINi / nAUNavi jiNavayaNaM, je iha vihalaMti dhammadhaNaM // 26 // ThANaM uccuccayaraM, majjhaM hINaM ca hINataragaM vA / jeNa jahiM gaMtavvaM, ciTThAvi se tArisI hoI // 262 // jassa gurummi paribhavo, sAhUsu aNAyaro khamA tucchA / dhamme ya aNahilAso, ahilAso duggaie u // 263 / / sArIra-mANasANaM dukkha-sahassANa vasaNaparibhIyA / nANaMkuseNa muNiNo, rAga-gaiMdaM niraMbhaMti // 264 // suggai-magga-paIvaM,-nANaM ditassa hujja kimadeyaM ? / jaha taM puliMdaeNaM, dinnaM sivagarasa niyagacchi // 265 // jyAM sudhI haju kaMIka jIvatara bAkI raheluM che, thoDe paNa cittotsAha vate che, tyAM sudhImAM Atmahita lAyaka anuSThAna karI le, nahiMtara pAchaLathI zazIzana mApha pazcAttApa karavAno avasara Avaze (258) tathA dharma na karanAra mAtra zoka karate nathI, paraMtu saMyamano svIkAra karyA pachI saMyamayogomAM pramAda karanAra thAya, te A lokamAM niMdApAtra thAya che ane jyAre kiTibaSikAdi deva thAya che, tyAre tyAM zepazcAttApa kare che ke, nigI evA meM AvuM zithila saMyama pALyuM, jenA page hato devagati meLavI. (25) A jIvalejamAM te manuSya zeka karavA lAyaka gaNAya che ke, e jinavacanane jANatA ja nathI, kAraNa ke teo viveka vagaranA che. paraMtu te karatA jeo bhagavaMtanAM vacana jANavA chatAM paNa AcaraNa karatA nathI, te vadhAre zAka "Aho Shrutgyanam" Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bilanI bhakti [ 49 ) karavA lAyaka che. (260) teo dayApAtra sAthI che, te kahe che. nAdipUrNa dhana kAra batAvIne te bicArAnAM netro ukheDI nAkhyAM. jinavacana jANIne A lokamAM tenuM AcaraNa karatA nathI. sadagatinuM kAraNa hoya to dhama, tethI tenuM dharmadhanA niSphala thAya che. (261) te teone deSa nathI, paraMtu kamane doSa che. te A pramANe ucca, uccatara, madhya, hIna, hInatara devagati, mokSagati, manuSyagati, tiyacagati ane narakagati ema kramapUrvaka uMcI nIcI gati jaNAvI. je jIvane je dezamAM ke kALamAM je sthAnamAM javAnuM hoya, tene tenI anusaratI ceSTA hoya che. (22) hamatinA kANubhUta tenI ceSTA kahe che. je jaDabuddhi dharmAcArya-gurune parAbhava-apamAna kare, je sAdhuone anAdara kara, a9pa paNa kSamA rAkhI zakatA nathI, zratacAritrarUpa dharmanI abhilASA thatI nathI, tene durgatinI ja ceSTA thatI hovAthI te gati ja Icche che. (263) ulaTAvIne kahe che - zArIrika ane mAnasika hajAre dukhethI-vividha prakAranI pIDAothI bhaya pAmelA munie jJAna-aMkuzathI uchuMbala laga-gajendrane dabAvIne vaza kare che. zaga bhavanuM kAraNa che ane pariNAme duHkhadAyaka che, mATe tenAthI bhaya pAmI tenA kAraNe ne ja baMdha kare che, ema samajavuM. (264) rAgAdikane nigaha samyagajJAnathI thAya. che, mATe tene ApanAranI pUjAtA jaNAve che - mokSamArga prakAzita kare evuM jJAna ApanArane ApaNuM jIvita ApIe, te paNa echuM che, arthAta teo matAupakArI che. jema bhile zivane pitAnI AMkha kADhI ApI. (265) tenI kathA A pramANe bhilanI bhakti eka aTavImAM parvatanI guphAmAM vyaMtara devAdhiSThita zivanI pratimA hatI. haMmezA tenA pUjArI rakhAna, vilepananI pUjA karIne pitAnA gAmamAM pAchA Avato hate. kAIka divase prAtaHsamaye pUjArI pUba karavA AvyuM, tyAre pite AgalA divase. karelI pUjAnAM puSpAdika pRthvI para pADI nAkhelAM dekhIne vicAravA lAgyuM ke, "A mArI karelI pUjA bhUmipa2 koNe pADI nAkhI?" be traNa divasa sudhI te ja pramANe dekhate ane tenuM kAraNa jANavA mATe kayAMIka saMtAIne AjubAju ubho rahyo. eTalAmAM jamaNA hAthamAM dhanuSa-bANa rAkhI, DAbA hAthamAM AkaDAnAM pupovALe, mukhamAM pANIne kAgaLe sthApInedhULavALA paga dhoyA vagara eka moTo mihala tyAM AvI paho. te zivanI pUjArIe karelI pUjA pagathI dUra karI ane mukhanA kogaLAthI pratimAne nAna karAvI pUjA karI. pupo caDAvyAM ane harSathI tenI sAthe vAta karavA lAgyo. bIjA divase pUjArIe te pratimAne Thapako Apyo ke, "huM haMmezA mahAzati pUrvaka prayatnathI tamArI pUjA karuM chuM, chatAM mArA para tame prasanna thatA nathI. tyAre pele "Aho Shrutgyanam Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 500 ] prA. upadezamAlAnI gUjarAvAda tadna acathI tamArI pUjA kare che, te adhama jillanI sAthe tame vAtacIta karA che, nakkI jevA jilla che, tevA tuM paNa kRtapUtana-lakA deva che.' tyAre thatare tene Rtu' ke, vastuvarUpa na jANanAra hai pUnarI ! savAre tArAmAM ane bhillamAM vizeSatAadhikatA che te ApeApa jaNAze. bIjA divase adhiSThAyaka deve peAtAnI mAyAthI zivanuM eka lAcana ukheDI nAkheluM, te pUjArIe neyuM ane zeka karatA tyAM te ja pramANe besI rahyo. aa samaye bhinna tyAM AvyA. zivanuM netra ukhaDI gaela. rakhI bAjuthI peAtAnuM netra ukheDIne tyAM sthApana karyuM. tyArapachI teNe pUjArIne AvAvIne kahyuM ke, A pramANe huM tenA aMtaraga mahumAnathI tenA pratye satANa-AAnaka vahana karuM chuM. mAtra mApUjAthI satASa pAmatA nathI.' mA te AMzika dRSTAMta jaNAvyuM. have zreNikanuM dRSTAMta ApIne sAdhuoe zruta ApanAra viSe vinaya karavA joIe, te jaNAve che.-- + siMhAsaNe nisaNaM, sovAgaM seNio nakhariMdo / vinga mA yalo, phaLa sAXkhAsa mula--viko ra66|| zreNika zAstre cAMDAlane sihAsana upara besADIne vinayapUrvaka vidyAnI mAdarathI prArthanA karI mAgI. e pramANe sAdhuoe zruta levA mATe zrutadAyakanA vinaya karavA joie. (266) te zreNikanu* sthAnaka A pramANe-- . rAjagRha nagaramAM zreNika nAmane rAjA hatA, jenI samyakatvanI sthiratA-dRDhatAthI huti thaelA Indra mahArAjAe prazasA karI hatI. tene samagra aMtaHpuramAM pradhAna evI celazuA nAmanI rANI hatI. tema ja cAra prakAranI buddhivALA akSayakumAra nAmanA pAtAnA putra matrI hatA. koIka eka prasa Mge celaNAdevIe zAne prAthanA karI ke, he prANanAtha ! mAza ceAgya evA eka bhiyA mahela kAvI ApeA.' strInI haTha du:khe karIne pUrI karanAra zreNiyAjAe dAkSiNyathI tenuM vacana svIkArI abhayakumArane AjJA karI. eTale staMbha mATe sutAra sAthe eka mATI aTavImAM gayA. tyAM atizaya ghATIluM mATI zAkhAeAvALu vizALa vRkSa hatuM. 'devatAthI adhiSThita vRkSa hovu joIe' ema vicArIne vividhaprakAranA dhUpa ane puSpAthI te vRkSanI adhi vAsanA pUrvaka upavAsa karIne khAye tenI ArAdhanA karI. tenI buddhithI raMjita thaelA vRkSanA adhiSThAyaka deve zatre sui gaelA akSayane kahyuM' ke, * he mahAnubhAva A vRkSane kApIza nahi. tuM tArA ghare jA. huM saMRtunAM phaLothI yukta khIlelA mahAbagIcA sahita eka thabhiyA mahela karI ApIza. A pramANe tene rokela alaya suttAra sahita ghara pAchA AvyA. devatAe paNa bagIcA sahita prAsAda nirmANa karI ApyA. te mahelamAM vicitra prakAranI krIDA karatA ane tisAgaramAM DUbelA evA rAjAnA divaseA pasAra thatA hatA. have te nagaranivAsI ca'DALanI patnIma 1 "Aho Shrutgyanam" Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikane vivAdAtA caMDALa pratye vinaya [ 501 ] koIka samaye garbhanA prabhAvathI Amraphala khAvAno halo utpanna thayA. te deha pUrNa na thavAthI dararoja tenA zarIranAM aMgo durbala thavA lAgyA. te dekhIne caMDAle pUchyuM ke, "he priye ! zAthI tAruM aMga dura thAya che ?" tyAre jaNAvyuM ke, "mane pAkela Ajhaphala khAvAnI IcchA thaI che. tyAra caMDAle jaNAvyuM ke, "A praphalA mATe kALa nathI, te paNa he priye! tane game tyAMthI lAvI ApIza, mATe nirAMta rAkhaje." caMDAle sAMbhaLyuM hatuM ke, "zreNika rAjAnA bagIcAmAM sarvatratunAM phaLa kAyama thAya che. bahAra rahelA caMDALe bagIcAmAM pAkela AmraphaLanI DALI dekhI. rAtri thaI eTale avAminI vidyAthI DAbI namAvIne AmraphaLa teDIne pharI pAchI uMcI karavAnI vivAthI DALIne visarjana karIne harSita thaelA teNe priyAne AmraphaLa ApyuM. pUrNa thaela halAvaLI te garbhane vahana karavA lAgI. have avAra-navAra vRkSa tarapha najara karatAM AgalA divase dekhela phaLaluM ane Aje tethI hita AmravRkSane joyuM. rAjAe rakhevALa puruSane pUchyuM, "are! A AmraphaLanI luMbane koNe teDI lIdhI tyAre teNe javAba Apyo ke, "he deva! ahiM koI bIjo puruSa AvyA nathI. ke bahAra nIkaLatAM ame dekhyo nathI. tema ja he deva ! tenAM pagalAM pRthvItala upara dekhAtAM nathI. A paNa eka AzcaryanI vAta banI che, to have A kArya kaI divyapuruSanuM hovuM joIe ane tene keI asAdhya nathI-ema vicArIne rAjAe A vAta abhayane jaNAvI. e pramANe corI karanAra cerane he putra! jaladI pakaDI lAva ke jeNe phaLaharaNa karyA hoya. nahiMtara vaLI AvatIkAle strIonuM paNa hara karI jaze. bhUmitala para mataka sthApana karIne 'mahAkupA karI " ema kahIne abhayakumAra tribheTA cauTAmAM coranI tapAsa karavA lAgyA, keTalAka divaso pasAra thayA chatAM corane patto na lAgyA. tyAre tenuM citta ciMtAthI vadhAre vyAkuLa banyuM koIka divase naTe namImAM nATaka AraMbhya, eTale tyAM ghaNA nagaraloke ekaThA thayA hatA. abhaya paNa tyAM gayA ane lokonA bhAva jANavA mATe lokone kahyuM ke, "he loko! jyAM sudhI haju naTa nATaka zaru na kare, tyAM sudhI huM eka AkhyAnaka kahuM, te tame sAMbhaLe." lokoe kahyuM ke, "he nAtha ! kaho." te kahevAnuM A pramANe zarU karyuM - vasaMtapura nagaramAM jazeThane eka kanyA hatI. dAridrayanA duHkha kANe tene paraNAvI na hatI. te kanyA moTI vayanI thai, te vara meLavavAnI abhilASAvALI kAmadevanI pUjA karavA mATe bagIcAmAM pu teDavA mATe gaI. pupi cArIne ekaThI karatI hatI, tyAre mALInA dekhavAmAM AvI. eTale mALIe vikAra sahita bhoganI mAgaNI karI. tyAre kanyAe kahyuM ke, "tane mArA sarakhI bena ke putrI nathI ke huM kumArI hovA chatAM mArI pAse AvI mAgaNI kare che?" tyAre mALIe tene kahyuM "Aho Shrutgyanam" Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 502 ] prA. upadezamAlAne gUjarAtuvAda ke, "tAruM lagna thAya, tyAre bhatarane gaLyA pahelAM je prathama mArI pAse Ave, te ja tane chaDuM, nahiMtara nahiM. A pramANe kabUla karyuM, eTale ghare gaI, tuSTa thaelA kAmadeve tene maMtrIputra e zreSTha pati A. sAmAMgalika divase zubha hastameLApa, yogya lagnAvasare vivAha thaye. A samaye sUryabiMba astAcaLe pahoMcyuM. kAjaLa ane bhramaranI kAMti amAna gADha aMdhakAra-samUha carva dizAmAM prasarI gaye. kumudanAM vano karamAI gayAM. caMdramaMDala prakAzita thayuM. eTale te paraNelI kanyA vividha prakAranA maNi-suvarNanA AbhUSaNathI alaMkRta thaI sarvAga suMdara vastra paridhAna karI zobhita aMgavALI maMtrIputranA vAsabhavanamAM pahoMcI ane patine vinaMti karI ke, meM AgaLa mALIne kabUlAta ApI che, te tyAM tamArI AjJAthI jAuM." "A satya pratijJAvALI che" ema mAnIne javAnI rajA ApI. AbhUSaNa paherIne te nagara bahAra jatI hatI, tyAre tene cerIe dekhI. Aje moTe nidhi maLI gayA-ema bolatA cAroe tene pakaDI. tyAre potAno abhAva jaNAvyA. tyAre coroe kahyuM ke, "he suMdari ! tuM bhale jaladI tyAM jA, paNa pAchI vaLIza, tyAre tane lUMTI laIzuM. bhale. huM pAchI AvuM chuM. ema kahIne ardhamAge pahoMcI, tyAre capaLakIkI ane visphA-- rita netrayugalavALe, jenA lAMbA dAMta camakatA hatA, jeNe sukhanuM pilANa ghaNuM ja paheNuM karela hatuM, lAMbA samayathI bhUkhyo chuM evA samaye tuM prApta thaI che, "Ava Ava" ema bela, bhayaMkara zarIrAkRtivALo dekhatAM ja bhaya lAge te rAma maLe. teNe paNa hAthathI pakaDI. eTale teNe pitAne sarva saddabhAva jaNAvya. eTale choDI. bagIcAmAM jaIne sukhethI UMghatA mALIne jamADaze. he puruSa! huM te ja ke AgaLa tane kabUlAta ApI hathI. AvI trimAM AbhUSaNa sahita tuM kevI rIte AvI zakI ?" ema pUchyuM, eTale je pramANe AvatAM banyuM hatuM, te sarva vRttAnta jaNAvyA. kharekhara satyapratijJAvALI mahAsatI che." ema mAnIne tenA page paDIne mALIe tene jaradI choDI dIdhI. eTale rAkSasa pAse pahoMcI. mALIne vRttAnta tene paNa kahyo "ahe ! mahAprabhAvazALI A che." ema kahIne rAkSase paNa page paDIne tene mukta karI. tyArapachI cera pAse gaI. tene paNa pUrvanA sarva vRttAno kA, teoe paNa atizaya prabhAvavALI jANe tenA pratye guNapakSapAta pAmelA corAe alaMkAra sahita namaskAra karIne tenA ghare vidAya ApI. have sarvAlaMkAra-sahita, akSata aMgavALI abhagnazIlavALI pati pAse AvIne sarva vRttAta banyo hato te jaNALe. atituSTamanavALA te patinI sAthe AkhI rAtri sukhethI suI rahI, prabhAta-samaya thayA, eTale maMtriputra ciMtavavA lAgyo. "potAnA abhiprAyAnusAra vartanAra, suMdara rUpayukta, sukha-duHkhamAM samAna bhAgIdAra evA mitro ane mahilAonAM mukhe prAta:kALamAM jAgIne jenAra dhanya che." je suMdara puNya je jane upA "Aho Shrutgyanam" Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikane vivAdAtA caMDALa praya vinaya [ 503 ] jana karyuM hoya, to samAna premarasa, samAna rUpa-yauvana, samAna nehasadubhAva, sukhaduHkhamAM sahabhAva rAkhanAra manuSyanI prApti thAya che. ema vicAratAM teNe tene samagra gharanI svAminI banAvI. premAdhIna thatA hRdayavALA sAthe niSkapaTa svabhAva rAkhavAthI zuM nathI karAvI zakAtuM ? " A pramANe pati, cora, rAkSasa ane mALInI aMdarathI ke tyAga karIne duSkara kArya karyuM ? te mane kahe, tyAre ISyaloka kahevA lAgyA ke, patie ati duSkara karyuM, kAraNa ke rAtri-samaye patie bIjA puruSa pAse mekalI. je sudhA hatA temaNe rAkSase atiSThara karyuM ema jaNAvyuM. kAraNa ke, - lAMbA samayano bhUkhyo hovA chatAM paNa bhakSaNa maLyuM, te paNa bhakSaNa na karyuM. have je pAradArika hatA temaNe eka mALI ja duSkarakAraka che. kAraNa ke, rAtre prApta thavA chatAM paNa tyAga karI. jayAre cAMDAle kahyuM ke, "coroe dukakArya karyuM gaNAya. kAraNa ke, te vakhate suvaNuM-AbhUSaNa sahita hovA chatAM ekAMtamAM tene tyAga karyo. e pramANe kahevAthI cArane nizcaya karyo ane cAMDAlane abhaye keTavAla dvArA pakaDAvI pUchayuM ke, te rAjabagIcAmAM cerI kema karI?" teNe kahyuM ke, "he nAtha! mArI zreSavidyAnA bahathI. tyArapachI potAnI patnInA dehalAne vRttAMta kahyo. abhaye A sava hakIkata zreNikane kahI. tyAre rAjAe kahyuM ke, je koI rIte te pitAnI vidyAo mane Ape te ja chUTI zake, nahiMtara tenuM jIvana haraNa karo. caMDALe vidyA ApavAnuM kabUla karyuM. have rAjA siMhAsana para besIne vidyAo zIkhavA lAgyo. vAraMvAra gokhavAno prayatna karavA chatAM paNa rAjAne vidyA sthira thatI nathI. eTale rAja roSAyamAna thaIne tene Thapako Ape che ke, "tuM barAbara mane vidyA ApatA nathI. tyAre abhaye rAjAne kahyuM ke, "he deva ! AmAM tene jarAya paNa devA nathI. "vinayathI grahaNa karelI vidyAe sthira ane phaladAyaka thAya che. je mATe kahevuM che ke, "vinayavaMta puruSe grahaNa karelI vidyA phaLa ApanArI thAya che. jema 'uttamakulamAM janmelI bAlikA uttamapati prApta karanArI thAya che. te A cAMDAlane siMhAsana upara mArIne ane tame pRthavI para besIne vinayapUrvaka vidyA grahaNa kare, te atyAre ja tamane vidyA AvaDI jaze. tema karyuM eTale vidyA tarata rAjAma saMkrAnta thaI. eTale sanehIjananI jema tene atyaMta saMskAra karIne mukata karyo. A pramANe je A lekanI tucha kArya mATenI vidyA paNa Adara sahita ane hInano paNa vinaya karavAthI meLavI zakAya che, te pachI samagra manovAMchita padArtha ApavA sAthe jinabhASita vidyAzruta ApanAra gurumahArAjane vinaya karavAmAM paMDitajana kema vimukha thAya? bIjI vAta e ke, patharanA banAvelA devo paNa vinayathI sAMnidhya karanArA thAya che, te pachI apUrva vastunI siddhi mATe dhIrapuruSane vinaya karavAmAM keTale lAbha thAya mATe kalyANa-paraMparA prApta karAvavAmAM atizaya uttama evA vinayamAM paMDita puruSe patrakAza jeTa kALa paNa pramAda na kare. (71) "Aho Shrutgyanam Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 504 ] prA. upadezamalAne gUrjaranuvAda Ama hovA chatAM je dubuddhi manuSya gurune paNa oLave che, tenA deSa kahevAnI abhilASAvALA kahe che vijjAe kAsava-saMtiAe dagasUaro siri patto / paDio musaM vayaMto, sua-niNhavaNA iya apatthA // 267 // dararoja snAna karavAnA savabhAvavALo hovAthI pANIne Dukkara arthAta tridaMDI hajAma pAsethI meLavelI vidyAnA prabhAvathI pUjAlakSamI meLavanAra thayo, paraMtu vivA ApanAra gurune eLavavA mATe jUThuM bolavAthI AkAzamAM rahetA tridaMDa bhUmi para paDyo. eALavavuM ahitakArI che. (267) tenuM AkhyAnaka A pramANe jANavuM. tAmralipti nagarImAM maMDika nAmano kAzyapa-hajAma hato. te vidyA sAmarthyathI AkAzamAM rahelA admA-sAdhanAthI lokonAM hajAmatanA kAryA karato hato, tyAre rAgAtmA nAmanA parivrAjake tene dekhyo. tyAre chAnI rIte dAna-mAnathI tenI sevA karIne tenI vidyA mAgI. hajAme paNa tene vidyA ApI. tyArapachI te uttApathanagarImAM jaIne te vidyAne prayoga karavA lAgyo. loko tenI pUjA-bhakti karavA lAgyA. keIka samaye padmaratha rAjAe nimaMtraNa ApI belA, tenI pUjA karIne pUchayuM ke, he bhagavaMta! A tapanuM ke vidyAnuM bala che? vaLI rAjAne pUchayuM ke, A vidyA tame konI pAsethI meLavI ? ke jethI tridaMDa ane kaMDI AkAzamAM taMbhI jAya che. tyAre teNe kahyuM ke, himAvAna parvatamAM rahenAra maharSie mane vidyA ApI che, eTale tarata ke pAyamAna thaelA maMtra-devatAe tridaMDa ane bIjI cIjo khaDahaDa karatI bhUmi upara pachADI. lajajAthI nIcA mukhavALA banelA te parivrAjaka lokee tiraskAra karyo, te pramANe bIjAoe paNa RtadAyaka evA vRddhAdikane na nihRvavA-na chUpAvavA. samyagUjJAna ApanAra mahApakArI kema gaNAya, te kahe che - sayalammivi jiyaloe, teNa ihaM ghosioM amAghAo / ikapi jo duhattaM, sattaM bohei jiNavayaNe // 268 / / sattavALuM, tuhivAra mag ggg sabvaguNa-meliyAhivi, uvayAra-sahassakoDIhi // 269 / / sammattammi u laddhe, ThaDyAI naraya-tiriya-dArAI / divANi mANusANi ya mokkha-suhAI sahINAI // 270 / / kusamaya-suINa mahaNaM, sammattaM jassa suTThiyaM hiyae / tassa jagujjoyakara, nANaM caraNaM ca bhava-mahaNaM // 27 // janmAdika duHkhAta evA eka jIvane jinavacana je samajAve che, eTale ke pratiSa pamADI sarvavirati pamADI mokSa pamADe che, te kAyama mATe sarva ne "Aho Shrutgyanam" Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva ane mithyAtvanuM svarUpa [ 505 ] rakSaNa karanAra thAya che. A kAraNe A jIvaleAkramAM te mahAnubhAve peAtAnA vacanathI amArI paDahanI udghASaNA karAvI che. (268) viziSTaprakAranI dezanAdvArA sanma - pamADanAranA badalA vALI mApavA azakaya che. ghaNA lavemAM ApaNe sa guNe ekaThA karIe, tene bamaNA-tamA yAvat anataguNA karIe, hAra kADhI upakAra karIne paNa tenA badalA vALI zakAtA nathI-- ema abhiprAya samajave. (269) zAthI? te ke te ghaNA moTA guNavALu hovAthI, te AA pramANu tattvabhUta padArthInI mathA zraddhArUpa samyaktva prAptakaranAra AtmAe naka ane tiya"catinAM dvAra aMdha karI dIdhAM. upalakSaNathI tenAM kAraNeAnA nAza karyAM, taduparAMta devatAi ane manuSya sabaMdhI ane paraparAe mAkSa-sukha svAdhIna karyAM. (270) sammattvavALe mAtmA je pramANe mAkSasukha svAdhIna kare che, te kahe che-- kuzAonu' zravaNa te karatA nathI ke, jemanAM hRdayamAM Dhasamyakatva helu hAya, vaLI jagatanA sarva padAyane jaNAvanAra evA prakAranuM nimala sapUrNa jJAna DAya che, temaja bhavaneA nAza karanAra sa`savarUpa cAtri hoya che, je siddhapaNu meLavI Ape che, te ja vAta vadhu ve che.-tiya ca ane narakagatinI majabUta AgalA ane deva, mAnava tathA nirvANa-sukhanA dvAra kheAlavAnI apUrva kuMcikA hoya te samyaktva che. (271) samyakatvavAsita AtmA nakkI vaimAnika devapakSu' pAme che. jo samyakatva vasyuM. na hoya, agara pahelAM mAyuSya mAMdhyuM. na hoya. aMtamuhUta kALapramANa paNa je samyakatvanI upAsanA kare che, te kadAca tarata ja tenA tyAga kare, te paNa te lAMbhA kALasudhI bhavamAmamAM khaDapaTTI karatA nathI, te pachI lAMbA kALa sudhI samyakatvane TakAvanAra evA mATe teA zI vAta karavI ? tenuM svarUpa A pramANe che. zagAdi doSa hita deva viSe, 18 hajAra zIloMgayukta guru viSe, ahiMsAdika kSaNavALA krama viSe thAya zraddhA hoya, te samyaktva kahevAya. tenAthI viparIta je mithyAtva tenu svarUpa jaNAve che. deva rAmavALA hoya, sAdhu sa'gavALA hoya ane dhama'mAM prANInI hiMsA hoya, tA tene mithyArdaSTi kahevAya che. maMdirA pIdhelanI buddhi haNAI jAya che, tema mithyAdRSTinI buddhi viparIta hAya che. mithyAtva samAna phrAI zatru nathI, mithyAtva samAna kAi jhera nathI, mithyAtva samAna koI rAga nathI, ane mithyAtva sarakhA phrAI a~ kAra nathI. zatru, jhera, rAma ke adhakAra eka akhata ke eka sthAnake duHkha Ape che, paraMtu duHkhe karIne aMta lAvI zakAya tevA mithyAtvathI te jIvane aneka janmA sudhI duHkha bheAgavavu' paDe che. mithyAtvathI raMgAelA cittavALA jIvA tatttAtattvanuM yathArtha svarUpa jANI zakatA nathI, jema janmathI aMdha hoya, te koIpaNa vastunI manAhatA ke amaneAharatA spaSTa jANI zakatA nathI, tema mithyAtvoSathI jIve 4 "Aho Shrutgyanam" Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 506 ] prA. upadezamAlAno gujarAnuvAda -taravAtavanuM hoya tevuM ja varUpa jANI zakatA nathI. vizeSathI deva ane adevanuM savarUpa A pramANe jANavuM. jemane laga-aMgArAne bIlakula saMya hotA nathI, kAmadevarUpI madirApAna hotuM nathI, zatru upara dveSa karavAno hoto nathI, mohano aMka kuTa nathI, mAyA-prapaMca ADaMbaranI saMpatti paNa jemane hotI nathI, jene zAMtarasamAM jIvatA hoya che, manohara rUpavALA hoya che. traNe lekane jANavA mATe samartha evA kevalajJAnavALA, kopAdi kaSAyAthI mukta, saMsArapAzathI rahita AvA prakAranA guvALA je hoya, te deva kahevAya ane bhavyAtmAne bhAgyayoge ja teno cAna thAya che. AbhUSaNathI alaMkRta aMgavALA, haMmezA suMdarInA sahavAsa rAkhanArA zatrune trAsa pamADanAra hathiyAravALA, moTAM nRtya-nATaka ane lIlAnA karanArA, ajJAna jAvanAra akSamALAnA vyApAravALA je deva banI zakatA hoya, to koIpaNa manuSya ke pazu devatA kema na thaI zake ? vaLI je pazu viNAnuM bhakSaNa kare che, pitAnA putranI sAthe maithuna kare che, ziMgaDA vagerethI jatuone haNe che, te gAya kevI rIte vaMdana yogya gaNAya che kadAca tame je ema kahetA he ke, dUdha ApavAnA sAmarthyathI te vaMdanayoga che, te saeNSane kema vaMdana karatA nathI ? eMdha karatA lagAra paNa temAM adhikatA nathI. je A gAyane dareka tIrtho, RSio ane devatAonuM sthAna mAtA che, te pachI tene zA mATe mAravAnuM, dehavAnuM, vecavAnuM kArya karo cho? sAMbeluM, Aliye, cala, uMbarA pIpaLe, jaLa, liMbaDo, AMkaDA A sarve ne jeoe devo kahelA che, te tege ahiM kene vajelA che ?' have guru ane kugurunuM svarUpa kahe che - samyagdarzana, jJAna, cAritra rUpa ratnatrayayukta, pAMca samiti ane traNa gutirUpa aSTa pravacanamAtAnA dhAraka, mahAvratanA mahAbhArane vahana karavA mATe samartha, pariSahaupasarUpa mahAzatru sinyane jitavA mATe mahAsubhaTa samAna, potAnA zarIra para paNa mamatva vagaranA hoya, pachI bIjI vastu viSayaka mamatva to kayAMthI ja hoya. saMyamanA sAdhanabhUta upakaraNa sivAya jemaNe sarva parigrahane tyAga karela hoya, mAna-apamAna, -lAbha-alAbha, sukha-dukha, prazaMsA-nindA, harSa-zeka vageremAM tulya cittavRttivALA, karavuM, karAvavuM ane atumati mana, vacana, kAyA vagere piTAro sahita AraMjane tyAga karanArA, mokSa sivAya bIjA koI padArthamAM jenuM mAnasa nathI, evA ja AtmAbhimukha karmopadezake che, te guru kahevAya. have kazurunuM svarUpa kahe che-- prANIonA prANenuM haraNa karanAra, jUTha bolanAra, pAkuM dhana haraNa karavA tatpara banelA ane atizaya kAma sevana karanAra gadheDA amAna, parigraha ane AraMbha karathAmAM rakta, koI vakhata pazu saMtoSa na pAmanAza, mAMsabhakSaNa karanArA, madirApAnamAM Ayakta thayelA, kepa karavAnA savabhAvavALA, kajiyA karavAmAM AnaMda mAnanAza, kuzAsanA pATha mAtra bolIne hamezAM pitAne mahApaMDita mAnanAza, vAstavika vicAra "Aho Shrutgyanam Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palakArA jeTalA pramAdathI samyaphaTava malIna thAya [57] karIe te nAstiko, pApAcaraNa karanArA teo pApIonA guru che. te A pramANe- ziSyane parigrahamAM ghara paNa na hoya, jayAre temanA gurune te uMcA moTAM makAna, AbhUSa, nagara ane kSetronI satata tRSNa hoya che. ziSyane strI hatI nathI, jayAre guruone aneka strI hoya che, A sarva hinA cALA che. A azAna IcchA pramANe manuSyone nacAve che. dharma ane adharmanuM svarUpa A pramANe samajavuM- ahiMsA jenuM lakSaNa che, samyakatvAdika ane kSamAriyukta, vItarAma deve pote AcarIne kahe e dharma che. tethI viparIta mithyAdaSTie Acarela, duSTa hagatimAM laI javAmAM samartha hoya, te adhama kahevAya. vaLI koIke kahevuM che ke* zagI deva hAya, hevI deva hAya, strI vagaranA ke strIvALA deva hoya te deva, madirApAnamAM paNa dhame che, mAMsabhakSaNamAM paNa kAma che, jIvahiMsAmAM paNa dharma che, guru viSayamAM rakta hoya, monmatta hoya, omAM sAta hoya tevA guruo paNa pUjya che! ahAhA ! kaSTanI vAta che ke, leka aTTa maTTa karI dharma manAve che." (22) A gAthAthI mokSane sAdhI ApanAra evA jJAna, cAritra, samyapha hoya te ja tenI pradhAnatA jaNAvelI che. bAkI to mekSanAM sAdhana te traNe saMyukta hoya, te ja tene saphaLa gaNelAM che. te jaNAve che- supiiA -sanmo, nALAsozirathabhAva ni-jApharo, mithe vAde 272 che. jaha. mUlatANae paMDurammi duvvaSNa-rAgavaNNehi / vIbhacchA paDasohA, iya samma pamAehi // 273 / / acalita-majabUta samyaktva hoya, jJAna dvArA padArthanA yathArtha artha jANelo hAya, navataranuM svarUpa samajAeluM hoya, ane niraticAra cAritravALe hAya, te ichita-ISTa padArtha-makSa prApta kare che. (272) A samajIne mokSa prApta karAvanAra evA darzanamAM apramAdI banavuM. pramAda karavAthI tenI malinatA thAya che te. daSTAnta dvArA samajAve che. vastra vaNanAra mULatANa vaccha ane ujajavala goThave, paraMtu vAyA azubha vaNavALA vacce AvI jAya, agara pAchaLathI kharAba raMga lAgI jAya te AkhA kapaDAnI zobhA bagaDI jAya, e pramANe pramAda kaSAya vaDe pahelAnuM. nimala sammaphatava paNa malina banI jAya che. (273) vaLI samyakatva meLaveluM hoya, paraMtu viveka cUdIne atizaya pramAda thAya to temAM a85pramAda karavAthI ghaNuM hArI javAya che. kAraNa ke - naraesu suravaresu ya, jo baMdhA sAgarovamaM ikaM / paliovamANa baMdhai, koDisahassANi divaseNa // 274 // "Aho Shrutgyanam" Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 508 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda se varSanA AyuSyavALA je puruSa pApakarma karavAthI narakagatimAM naraka saMbaMdhI harakha ane puNakArya karavAthI devagatimAM devagati saMbaMdhI sukha temaja eka sAgarepamanuM AyuSya badhi che, te puruSa eka divase-se varSamAMnA dareka divase duHkha sukha nara-varga saMbaMdhI palyopamanA karoDo hajAro varSa jeTaluM AyuSya bAMdhe che. eTale ke se varSanA divasone eka sAgaropamanA daza kaDAkoDI popama sAthe bhAgAkAra karatAM teTalA AyuSyane bAMdhavAvALuM pApa ane-athavA puya eka divasamAM jIva upArjana kare che, mATe pramAdano tyAga karI manuSyajIvanamAM kuzalAnubaMdhI puNya upArjana karavAno prayatna karavo-e A gAthA kahevAnuM tava samajavuM. e -varSanA AyuSyavALA puruSa dareka divase traNa nyUna evA karoDo hajAra popama naraka ke varganuM karma baMdha che. eka sAgaropamanA daza kaTAkoTI palyopama thAya. ekaDA AgaLa paMdara miMDA lakhAya, tene chatrIsa hajAra AyuSyanA divaso vaDe bhAgAkAra kara-vAthI 277777777777 papama thAya. (274) paliovama-saMkhijja, bhAgaM jo baMdhaI suragaNesu / divase divase baMdhai, sa vAsakoDI asaMkhijjA // 275 / / esa kamo naraesuvi, buheNa nAUNa nAma eyaMpi / dhammammi kaha pamAo. nimesamittaM pi kAyavyo? // 276 / / -narabhavamAM rahele se varSanA AyuSyavALe puruSa purathakAryanA AcaraNathI devagatimAM popamanA asaMkhyAta bAgane-teTalA alpAyuSane bAMdhe che te puruSane dararoja keTalA karoDa varSa Ave? te jaNAvatAM kahe che ke, devagatimAM palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pariNAma AyuSyane bAMdhanAra se varSanA AyuSyavALo puruSa divase divase-dararoja asaMkhyAtA karoDa varSanuM AyuSya bAMdhe che. eTale palyopamanA saMkhyAtamA bhAganA vana vibhAga karIne se varSanA dareka divasomAM vaheMcIe, te te dareka divase asaMkhyAtA karoDa varSa Ave, kahevAno e abhiprAya che ke, je manuSya samyaktvAdi dharmanI pradhAna buddhivALo hoya, te saudharmAdika devalokamAM madhyama vRttithI sAgaropamAM paNa AyuSya bAMdhe, asaka65nAthI puruSanA AyuSyanA divasathI bhAgAkAra karIne, tyAre eka nyUna traNa kroDa hajAra popama bhAga prApta thAya. divasanA palakAza jeTalA vibhAga karIe, te palyopamane koDa bhAga Ave. tethI je ahi manuSya pramAda kare, to moTA lAbhathI AtmAne vaMcita kare che. divasanA palakArA jeTalA bhAgamAM pramAda karanAra pApAcaraNa sevanAra teTaluM ja azubha-azAtA vedanIya karma upArjana karanAra thAya che. tethI te AtmaghAtaka kema na gaNAya ? (276) devalokamAM kevA prakAranuM sukha ane narakamAM kevA prakAranuM duHkha che ke je "Aho Shrutgyanam Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-nAkI gatinA sukha-dukhe { 509 ] pramAda parihAra karanAra ane temAM pravartanAra anukrame sukha-dukha meLavanAra thAya che. te vAta e gAthAthI devamukha ane be mAthAthI naraka dAkha varUpa samajAve che - divAlaMkAra-vibhUsaNAI syaNujjalANi ya gharAI / rUvaM bhoga-samadao, suraloga-samo kao iyN?||277|| devANa devaloe, jaM sukkhaM taM naro subhaNiovi / na bhaNai vAsasaeNavi jassavi jIhAsayaM hujjA // 278 / / naraesu jAI aikakkhaDAi~ dukkhAi~ paramatikravAI / ko vaNNehI tAI ?, jIvaMto vAsakoDI'vi // 279 // kakkhaDadAhaM sAmali-asivaNaveyaraNi-paharaNa-saehi / nA nALAsa vAta, nAthA te prama-huM 28 siMhAsana, chatra, cAmAdika divya alaMkAra, mugaTa-kaDAM vagera AbhUSaNe, ratnAdikathI zAbhita gRhe, zarIranI suMdaratA-saubhAgya ane pAMca indriyone anukULa bhogasAmagrI ahi manuSyapaNAmAM haMmezAM kayAMthI hoya? arthAta na ja hoya. (277) keIpaNa puruSane so jihA hoya, vaLI te ghaNebhaNele vidvAna haya, ane so varSa sudhI vana kare, to paNa devalokamAM devatAne je prakAranuM sukha che, te kahetAM pAra pAmI zakAtuM nathI, teTalAM sukha che, je sAmAnya manuSyo te alpakALamAM kevI rIte samajAvI zake? (278) narakagatine vize je duyaha AkarAM, bhUkha, taraza, agni, ThaMdha, karavata, kaMTakazA paramAdhAmInA karelAM, bhUminA kAraNe thaelAM, paraspara pUrvanA varanAM aMge thayela duHkhe che, te keDe varSanA AyuSyavALA varNana karavA bese, to paNa tenA jIvananA aMta sudhI saMpUrNa kahI zakavA samartha banI zakatA nathI. (279) te narakamAM AkarA aninI dAjhavA sarakhI vedanA, kuMbhamAM 'ghAlI arinamAM pakAvavAnI vedanA, zAlmalivRkSanA kAMTA sAthe AliMgana, taravAra khAM tIna patra vaDe aMgopAMganuM chedana, tapAvelA sIsArasasarakhA vetaraNI nadInA jaLamAM vahevuM. tevA jaLanuM pAna karavuM, kuhADA, karavata vagere seMkaDo zo vaDe aMga- chedana vagerenI vedanA sahevI paDe che. te sarva yAtanAo nArakInA cha karelA adharmanuM phaLa bhogave che. (280) jema prathama varAha avatAra dhAraNa karIne kAdavamAM DUbI gaelI pRthvIno uddhAra karyo, tema manohara cAritravALA suMdara muni anuSThAnanA sthAna, tema ja ta nyAyazAsa, AgamazAstra, karmaviSayaka sAhitya, vyAkaraNanA marma samajAvanAra zAstronI jemaNe racanA karI che, evA mArA pUjya guruvarya zrImunicaMdrasUri jemaNe pramAda-samudramAM saMjajaDa DUbI rahelA evA mane hastAvalaMbana ApI mAre tatkALa utAra kayA che. temaNe nArakInA duHkha saMbaMdhI AvA "Aho Shrutgyanam Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 510 ] prA. upadezamAtAnA gujarAnavAda ja prakArano ullekha karyo che. jemake- "paMcendriyajana vadha karavAmAM Asakta. thaelA, mAMsabhakSaNu laherathI karanArA, bahu AnaMba-parigrahavALA jIvo marIne narakamAM utpanna thAya che, kuMbhIpAkathI je agnimAM raMdhAya che, madirApAna karela. mAphaka bebhAna cetanAvALA nArakImAM muMja vagere mAphaka phI vagerathI sajaja haNAyA karAya che. vajanA yaMtromAM vANI mAphaka pIlAya che, tala ane zeraDI mAphaka temanA zarIramAMthI pIlIne rasa kADhavAmAM Ave che. bhaThThImAM pANI-caNo zuM jAya tema tevI agni sarakhA pasaMvALI bhUmimAM zaraNurahita teno zuM jAya che. lAkaDA mAphaka bhayaMkara AkRtivALI kuhADI vagere hathiyArothI temanA zarIre dAya che, ane zikArIo jema mRgalA Adi vananA pazuone tema tIkSaNa bAlAdikathI vadhI nAkhe che. tapAvela sIsuM parANe pAya che, zilAtala upara tene jhIMke che, tIkSaNa aNuvALA kAMTAthI vyApta evA zAhamalI vRkSa upara suvaDAve che. atyaMta nirdaya evA kAgaDA, bAjapakSI ziyALa vagerathI bhakSaNa karAya che, tema ja paramAdhAmI evA adhama asuro vaDe dIna evA nArakone vitaraNa nadImAM tAve che. jenA mukhamAM se jihA heya ane tenuM AyuSya se varSanuM hoya te paNa nArakInuM samagra dukha kahevA samartha thaI. zakato nathI. (7) vaLI saMsAranI tica, manuSya ke devagatimAM paNa sukha nathI. temAM tiya"cagatine AzrIne duHkha kahe che - siriNA saMsAra-nivA--vaMdha-mAna-sAruM che navi ihayaM pAtA, parattha jai niyamiyA huMtA // 281 / / je AgalA bhavamAM dharmakAryanI pravRtti ane ama-pApakAyanI nivRttirUpa niyamavALe thaye hota te tigati ane temAM pavazatAthI cAbUka, aMkuza, pANI tenI aNiyALI Ara vageranA mAra sahana karavA, vadha, baMdhana, bhAravahana vagera seMkaDo prakAranAM duHkha sahana karavAno ahiM vakhata na Avata. A viSayamAM bIje sthAne jaNAveluM che ke, "khoTAM tela-mApa rAkhanArA, jUTha bolavAvALA, mAyAprapaMca-kapaTa karanArA nakakI tiryaMcagatimAM janma lenAza thAya che. jevuM nArakImAM duHkha che, tevuM tirtha"cagatimAM paNa dukha hoya che, kAraNa ke, bhAravahana rokAvuM, vadha, baMdhanAdi done pAra pAma ghaNe mukela che. atizaya taraza-bhUkha vagerenI pIDA dInatAthI bhegavavI paDe che, vaLI paravazatA pAmelA hoya che, vaLI pITha, kaMi upara bhAra lAve, te pANe vahana karavo paDe che. keTalAka jAnavara dehanadeSanA kAraNe keTalAkane arinanA DAmathI aMkita karavAmAM Ave che, keTalAkane aMkuzanA vAtathI ane keTalAkane cAbUkanA mArathI parezAna karAya che. keTalAkane sajajaDa baMdhana bAMdhavAmAM Ave che, keTalAkane pUravAmAM Ave che. keTalAkanA kAna, nAka, paMchaDAM, cAmaDI Adika aMga-upAMge chedavAmAM Ave che. pAra vagaranA duHkha samUhamAM rAta-divasa samaDI, "Aho Shrutgyanam Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manu5 gatinAM dukhe [ pa11 / helA evA tire sAkSAt zubha pukAyathI vaMcita thayelA dekhAya che. (13) have manuSyagatine AzrIne dukhe kahe che - AjIva saMkileso, sukkhaM tucchaM uvaddavA bahuyA / nIyajaNa-siguNA vi ya, aNivAso a maannusse||282|| sAra-nira-siMdha--dhana-mana-sAruM ! ma-tAva zANo vijaLovAthI ya mAguse 28rUA. vitA-saMtAvedira 2, ha hiM tuLajA | laghRNavi mANussaM, maraMti keI suniviNNA // 284 / / jIvananA cheDA sudhI manuSyabhavamAM mananI aneka ciMtA karavArUpa saMkeleza, a5kALa rahenAra viSayAdinuM tucchasukha, agni, jaLa, cAra, zaja vagerenA aneka upadra, halakA-nIca lekonA Akeza-ThapakA sahana karavA, aniSTa sthAne vAsa kare A vagere aneka viDaMbanA ahI hoya che. vaLI koI tevA aparAdha ke vagaraaparAdhe kedakhAnAmAM kedI thavuM, daMDAvuM, hathiyArAnA mAra sahevA, deraDAM, sAMkaLa, beDIthI aMdhana, vAta, pitta ane kaphathI utpanna thatA aneka rogo, dhana-haraNa, mara, saMkaTa AvavAM, mana- saMtApa, apakIrti, aneka prakAranI viDaMbanA, kalaMka lAgavo, vagovaNI vagere saMkhyAbaMdha da hoya chevaLI pUrvabhavamAM karelA duSTakamanA udayathI magyANAmAM paNa keTalAka prANIo kuTuMbanA bharapu-piSaNanI ciMtA, corAdikanA upadrava thavAthI ati AtayAnavALe duHkhI thAya che. kSayAdi rogo thavAthI kheda pAmI mRtyu pAme che. mATe pu ge maLelo manuSyabhava pramAda ane pApamAM hArI ja gya nathI, paNa dharmakAryamAM apramAda karI saphaLa kavo thagya che. te mATe A pavuM kaheluM ja che. sAmAnyathI dAna denAra, a9paThopAdi kaSAya karanArA, madhyama prakAranA lajajA, dAkSiyAdi guvALA jIve manuSyajanma meLave che. temAM bhayaMkara dAridrayathI jIvatA chatAM maraNakhAvane anubhavatA mAnahita evA keTalAka manuSya -mukelIthI jIvana pasAra kare che. keTalAka vaLI niSThura koDharoma vagere roga thavAthI atikaSTamaya avasthAne pAmelA hoya che. vaLI bIjA keTalAkane java2-tAva, jhADA vagere rogo, sarSa vageranA jherathI pIDA pAme che. keTalAka pArakAne tyAM mahenata majurI ane gharakAma karanArA sevaka thAya che, keTalAka malina mukha ane netravALA hoya che, je dekhA paNa gamatA nathI, keTalAka phaleza-samudramAM DUbI gamelA nagna ane Adarza - na pAmanArA hoya che. vaLI keTalAka manuSyo khabhe sakhata bhAra vahana karanArA ane sakhata ApadA veThanArA hoya che. keTalAka bicArA sukhathI vaMcita thaelA anyakArya karIne jIvana pasAra kare che. keTalAka potAnA ISTa avAjanenA viyAgAgnithI sakhata baLI-jaLI rahelA hadayavALA hoya che, vaLI keTalAkane aniSTano rAga thavAthI "Aho Shrutgyanam" Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAla tenA ciMtA-tApathI sarva aMgo zekAyA kare che ane kaMIpaNu udyama sUto nathI. (19) (282-283-284) devagati AmIne kahe che- devAvi devaloe, diyAbharaNANuraMjiya-sarIrA / jaM parivaDaMti tatto, te duvaM dAruNaM tesi / / 285 // taM suravimANa-vibhavaM. citiya cavaNaM ca devlogaao| aibaliyaM ciya jaM navi, phuTTai sayasakkaraM hiyayaM // 286 // kA-virAra-va-da-mAyA-me ivahiM devAvi samamibhUyA, tesi katto suhaM nAma ? // 287 // vikamAM divyAbhUSaNathI alaMkRta zarIravALA devatA paNa devalokamAMthI nIce paDe che-tyAMthI Ave che ane azuci-bharapUra sthAnamAM Ave che. tyAre temane paNa bhayaMkara duHkha thAya che. pitAne prApta devakane bhava jyAre choDavAne samaya Ave che ane vyavIne tiryaMca ke manuSyanA garbhavAsamAM rahevAno vakhata Ave che, tyAre temanuM haiyuM evuM kaThaNa hoya che ke jenA se TUkaDA thaI te kuTI jatuM nathI. deve paNa IrSyA-eka bIjAnI adekhAI, baLavAna deve karelA pazAbhavathI viSAda, aprItirUpa kodha, mAna, mAyA, lAbha-Asakti vagere cittanA vikArothI atizaya parAbhava pAmelA hoya che, te temane sukha kayAMthI hoya? (285-286-287) vizeSamAM A paNa kahevuM che ke - "AkAma-nirjarA vagere kAraNathI keTalAka devatA thAya che, paraMvuM. puruSoe mAnela evuM sukha tyAM paNa hotuM nathI. atidurdhara I-zalyathI pIDA pAmatA hadayavALA keTalAka viSAda-animAM paDe che. baLAtkArathI te devatAonA kaMThasthAnamAM Dhola vagera vaLagADIne raMgabhUmimAM jema nATaka karAvAya, tema parANe nRtyAdika karAve che tyAre temanAM aMga jANe cIrAtAM na hoya, tevI mAnasika vedanA anubhave che. vaLI moTA de temane hAthI, DA, haMsa vagere vAhananA rUpamAM karavAnI AjJA kare, te AkAra dhAraNa karIne te uparI devone vahana karavA paDe che, te vakhate koIka tevA vahana karanAra devane hathiyArathI mAra mAre che. caMDAla sarakhI AkRtivALA ane pracaMDa daMDathI atidaDAelA, IndrANAmAM kadApi praveza na pAmanArA parAbhava pAme. che. vargamAMthI thavavuM ane dudhavALA sthAnamAM javuM, garbhanA azucisthAnamAM ALoTavuM paDaze e dekhIne te e vA sarakhI kAyAvALA hovAthI devatA bhedAtA nathI. jema lavaNasamudra khArA jaLathI bhareluM che, tema zArIrika ane mAnasika asaMkhyAtAM duHkhethI bhava-saMsAra bharapUra che. (26) dhamma pi nAma nAUNa, kIsa purisA sahaMti purisANaM! / sAmitte sAhINe, ko nAma karija dAsattaM ? // 288 // "Aho Shrutgyanam Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - najIkamAM mokSa pAmanAranuM hasavuM [ 513 ) duHkha nivAraNa karavA ane mokSa-sukha ApavA samartha dharma che. A pragaTa vAta. vALane kayo puruSa bIjAnA hukamane sahana karatA haze ? svAmI pAruM svAdhIna hoya, pachI sevakaparuM koNa svIkAra ? arthAtu koI na svIkAra. karmanI parataMtratA hovAthI saMsAra dAsa samAna che. mukatapaNuM svataMtra hovAthI prabhu samAna che ane suMdara dhamAMjhaSAna karanArane te te hatheLImAM ja raheluM che arthAt dharma kA te pitAne ravAdhIna che. dhamakAna sevana karavAthI prabhupaNAnI prApti thAya che, mATe temAM ja prayatna kare zreSTha che. "samAna avayavavALA hovA chatAM puruSa bIjA puruSa pAse zA mATe prArthanA karavA jAya che ? kadAca tenA puNayanI adhikatA hoya, te te puNya tame paNa karo." (288) bIjAnuM dAsatva koNa sahetA nathI? je najIkamAM mokSa mA pAmelA hoya, te kevI rIte javA ? te kahe che. saMsAra-cArae cArae vva AvIliyassa baMdhehi / trio taraNa gaLo, lori mAsa-siddhiva ArA gAma-masiddhi nava vava rUA visaya-suhesu na rajjai, samvatthAmesu ujjamai // 29 // hujja vanava deha-balaM, ghii-mai-satteNa jahana ujjamasi / acchihisi ciraM kAlaM, balaM ca soaMto // 291 // ladilliyaM ca bohi, akarito'NAgayaM ca patthito / vaM tAruM vohiM, maNi ja muzkela? rA . kedakhAnAmAM sAMkaLa, deDA, beDIthI jakaDAela kedI sarakhe A jIva saMsAramAM kamathI herAnagati bhogavate cAra AMtakathI janma, maraNAdi dukhathI udvega pAme che, te najIkane mAphagAmI AtmA samaja. je jIva IndriyanA viSayasukhamAM zaga karatuM nathI ane mokSanI sAdhaka evAM jJAna, darzana, cAritra, tapazyAdikathI pitA sarva sAmarthya che ke, A najIkanA kALamAM bhavathI mukta thaI siddhi pAmanAra AtmA samaja. (28-290) A pAMcamA AzanA kalikALamAM tevA uttama saMghayaNa vagarane kevI rIte mokSa. meLavavAno udyama karI zake ? ema mAnanArane kahe che. dehabala hoya ke na hoya, wta mananI daDhatA, maLelI buddhi ane AtmavIrya jeTalA pramANamAM meLavela hoya, te pramANe che kalama nahiM karIza ane lAMbAkALa sudhI zArIrikabaLa ane duSamAkALane zeka karyA karIza, to te zekane lAMbAkALe paNa aMta nahIM Avaze. zAka karavAthI tAruM rakSaNa thaI zakavAnuM nathI. mAtra dInatAnI vRddhi thaze. (291) vaLI kAIka ema vicAre ke, AvatA janmamAM bASilAbha ane dharmanI uttama sAmagrI "Aho Shrutgyanam Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 514 ] prA. uddezamAvAmAM gujarAtavAda meLavIzuM, tyAre dhamanAM suMdara anuSThAneA karIzuM. atyAre karI zakAya tema nathI-ema ci'tavanArA pratye hitazikSA ApatA kahe che ke- huM mahAnubhAva ! A bhavamAM meLaveDha edhi-jainadhama ne anuSThAnathI saphaLa karaztA nathI ane AvatA bhavamAM mane dhamanI prApti thAya evI prArthanA kare che, tA AvatA bhavamAM kayA mUlyathI dharma prApta karIza mATe A dhama mAgaLa meLavavA mATe prApta dharma-sAmagrInA sadupayoga karI mUlya upArjana kara, nahiMtara baMne bhava niratha ka thaze. A mAthAnI matalaba e che keASilAla thayA haiAya te tapasayuma anuSThAna karavAmAM tatpara mAtmA lekamAM AgalA bhavanI vAsanA ke saMskArathI tenI pravRtti tevA aidhilAbhane anukULa hoya. ASilAbha-rahita hAya, tene te kramanI vAsanA-sarakAranA abhAva hAvAthI AdhihAla prApta na thAya. vaLI zA karI ke, e pramANe te mAdhivAsane masa'bhava ja thAya. kAraNa ke, anAdithI sa'cAra-vAsanA tene rahelI che-ema na mAnavuM. anAhi~ sa'grAmamAM rAdhAvedhanA dRSTAnta vagara vicArye ja koI prakAre AkrAma-nija zathI ekRSihAla thaI jAya che. mATe jarUra tenA prayatna karavA joIe-AA tApaya* samajavuM, (292) mAmaLa gAthA 230thI ahiM sudhI zrAvakaNu pAmelAne upadeza jaNuAvyo. ahithI AgaLa vrata pAmeTAne AzrIne upadeza Apaze. temAM tratA prApta karIne sukhazIliyA banI mAyAthI temAM udyama karatA nathI, temanuM svarUpa kaIka khedathI rahe che saMghayaNa - kAla - bala -- dusamAruyAlaMbaNAraM vittuNaM / mund vita niyA-puchyuM, nirutttamAtro pappujyaMti kAra.A kAlassa ya parivANI, saMjama-jogAI natthi khitAI / jayagAi vaTTiyAM, na hu jayaNA bhaMjae aMgaM // 294 // sayama-tapa karavAnA udyama vagarane AgaLa rahIzuM tenAM mAla'bana-khAnAM kADhIne kahe che ke, ' Aje duSamAjhALamAM amAza zarIranAM sathayA-gala cAyA Aza jevAM nathI, kALa paNa duSkALa che, mAnasika mala paNa zrRti vagaranu che, vaLI bhagavate A saMyama paNa AkaruM batAvelu che, vaLI mane rAga thayo che. kapaTathI AvAM kheADhI Ala'bana pADIne sa zakaya anuSThAna ane niyama-RRyamapAlanarUpa dhUsarIne nirughasI thaI tyAga kare che. dararoja mavarSiNIkALamAM buddhi-baLa, samaNa, tAkAta vagere ghaTatAM jAya che, atyAre sura sayama-pAlananya kSetrA maLatAM nathI, mATe cetanA-pUrvaka vartana karavuM. sarvathA sayama-rA pheMkI na devI ke sathA dhAraNa na kavI. kAraNa ke sarcamanA aMgarUpa yattanA hoya te sayama bhAMgatuM nathI. kaheluM che phrenka ' jaNA Sane utpanna karanArI mAtA che, dharmane pAlana karanArI jayaNA che, dharmanI vRddhi karanArI jayaNA che, jayaNA ekAMta sukha karanArI che. jayaNAmAM vartanAra "Aho Shrutgyanam" Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaya-kAlAdinA AlaMbana lIdhA vagara jayaNAthI kamarAdhana karavuM [ 515 ) jIva samyaktva, jJAna, cAritra, zraddhA dhane sevana karanArA bhAvathI ArAdhaka jaNAle che. (293-294). sami-sAthe-ra-dvi- - -muttIsu | -vAya-ta-kSattino nAyagA zuviheMcAra jugamitatara-diTThI, payaM payaM cakSuNA visohito / avvavikhattAutto, iriyAsamio muNI hoI / / 296 // jAne mAra mArUM. gaNavAmaLe mAra ! vigaha-visuttiya-parivajjio ajai bhaasnnaasmio||297|| bAyAlamesaNAo, bhoyaNa-dose ya paMca sohei / so esaNAi samio, AjIvI annahA hoi // 298 / / sAdhue yatanA kayA kayA viSayanI karavI joIe, te kahe che. iryAsamiti Adi cinu pAlana, krodhAdi cAra kaSAyane niha, himaurava Adi traNanuM nivAra, sparzAdika pAMca IndriyAne vaza rAkhavI. jAti vagere ATha madano tyAga kare, nava prakAranI brAcarya-guptinuM pAlana karavuM, vAcanAdi pAMca prakArano savAdhyAya kare, haza prakArane vinaya kare, bAra prakAranA tapanuM sevana karavuM. A vagere suvidita dhu pramAda karyA sivAya potAnI zakti anusAra karavuM, te yatanA jANavI. (25) samiti dvAramAM Iyarika pace samitio kamapUrvaka samajAvatA kahe che. dhuMsarA-cAra hAtha pramANa kSetranI aMdara daSTi rAkhanAra, atiddara ke atinajIka jenA jIvane spaSTa jaI zakato nathI, mATe yugamAtra kSetrane niyama rAkhe. pagale pagale netrathI pRthvIne nirIkSaNa karI AgaLa, paDakhe upara rAkhI zabdAdika viSayamAM upayoga vagara, rAga-dveSarahita thaI, dhama dhyAnamAM upagavALA banI je cAlavuM temAM suMdara pravRtti. rAkhavI, te Ithasamiti, AgamamAM kahela rItie cAlavAnI pravRtti karanAra muni kahevAya. (26) bIjI bhASA samiti tene kahevAya ke jJAnAdika viSayamAM jarUra paDe, tyAre ja pApa vagaranuM vacana bAlavuM, vagara prajane sAdhu bole ja nahiM. kathAdika vikathA viSacanI kathA, viruddhavacana bolavA-ciMtavavA nahiM, A pramANe jarUra paDe tyAre niSpApavacana belanAra yati bAlavAmAM sAvadhAna gaNAya che. (297) eSaNA samiti jaNAvatA kahe che ke, "muni AhAdika vahAravA jAya, tyAre zAstramAM kahelA piMDanA 42 doSa ane mAMDalInA pAMca deSa vaIne bhikSA grahaNa kare ane teno upayoga kare. kaheluM che ke- 16 udagamanA, 16 utpAdananA ane 10 vANAnA maLI 42 gocarInA doSa thAya che. prathama gRhasthathI thatA AhAra upajavA saMbaMdhI 16 ka. 1 AlAkama-sarvadarzano ke sarvamunione uddezIne AhAra: "Aho Shrutgyanam Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 516 prA. upadezamAlAnA cUrAvA taiyAra karavA, 2 uddeza-pUrva taiyAra karela bhAta, vADu vigerane munine uddezIne kahI, gALa vigerethI svAdiSTa karavA, 3 pUtikrama-zuddha annane AdhAkarmIthI mizrita karavuM, 4 mizra-peAtA mATe ane sAdhu mATe prathamathI ja kalpIne banAvavuM, pa sthApita sAdhu mATe khIra vagere judAM karI bhAjanamAM sthApI zakhavAM. 6 pAhuDI-vivAha vine vilaMba chatAM sAdhune rahetA jANIne te vakhatamAM ja nivAha vagere karavA, 7 prAdunuMadhakAramAM rahelI vastune dIvA vi.thI zeAdhI lAvI. 8 krIta-sAdhu mATe vecAtu sAvavuM. huM prAmitrya-udhAra lAvavu, 10 sAdhu mATe adalAbadalI karavI. 11 aAhata-sAsu` sAlavu', 12 ubhinna sAdhu mATe Dabbe phADI, ghaDA vinA mukha uparathI mATI dUra karI ghI vagera kADhavuM. 13 mAleApahata-uparanI bhUmi, sIku ke bheoMyarAmAMthI lAvavuM. 14 mAchedya-kroI pAsethI paDAvI vAvavu', 15 anAsRSTi-AkhA samUhe nahI 19 apAyeluM, temAMnA eka Ape. 16 madhyapUraka-sAdhunuM Agamana sAMbhaLI pAtA mATe AtI saiAImAM umerA karavA. sAdhuthI thatA utpAdanAnA 16 deze| A pramANe---- 1 pAtraupa'Dha* gRhasthanA bALakane rUSapAna karAvavuM, zaNagAravu, ramADavuM, 2 kRtipa Dha-kRtanI peThe sA laI javA, 3 nimittapiMDa-traNe kALanA lAbhAlAbha, jIvita, mRtyu vi. kahevuM. 4 AjIva-peAtAnAM kuLa, jAti, zilpa vinAM vakhANa karavAM, 5 thanIpaka-TvInatA jaNAvavI. 6 cikitsApaDa-auSadha-davA vi. tAvamAM, 7 krolipeDa-zaya pamADavA, zApa mApavA, 8 mApi'Da-sAdhu pAse evI pratijJA kare ke, 'huM labdhivALA chuM, tethI cArA AhAra lAvI mApu, ema kahI gRhasthane herAna kare. huM mAyApiDa-judI judA veza pahera, bhASA badale, 10 lAbhapa'Da-mAsaktithI ghaNu` baTakI zikSA meLave, 11 pUrvapazcAt stava-mAtA, pitA, aMdhu prathamanA ane sAsu, samA, sALA vagere pAchaLathI thayelA sabadhavALAnI prazaMsA pUrvaka temanI sAthe potAnA paricaya jaNAve. 12 thI 15 vidyA, maMtra, cUpa cApaDa-vidyA, maMtra, netrAMjana, cUNa, pAdaapati cetranA bhikSA meLavavA upayoga karavA, 19 mULakama-gazastAna, dhAravu, prasana, tathA rakSA, adhanAdi karavuM. have sAdhu tathA gRhastha baMnenA sAmathI thatA eSaNAnA 10 rASa. 1 zakita--AASAkarmAdri rASanI zakAvALA, 2 prakSita-maSa vi. nirdodanIya padArthonA sabadhavALA, nikSipta-sacittanI madhyamAM rahela, 4 pihita-sacittathI DhAMkela, - sahata-devAnA pAtramAM rahelA padArthane bIjA pAtramAM nAkhIne te bhAjanathI sAdhune ApavuM. 6 dAyaka-bALaka, vRddha, napu...aka, dhrUjateA, aMdha, matta, hAtha-paga vano, eDIvALA, pAdukAvALA, khAMDanAra, daLanAra, bhujanAra, phADanAra, mAtaranAra, pi'janAra, vigera chakAyanA vizalaka pAsethI, tema ja garbhAdhAnathI 8 mAsa pachI ( navama mAsathI uThabesa karyAM vagara Ape te kaMdhA nahi) tathA lAvaNA bALakane mUkIne AApatI zrI pAsethI letAM, jinakalpI te gA~dhAnathI ja tathA mALavALI mI "Aho Shrutgyanam" Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSAnA 42 roSe [ 217 pAsethI AhAra le nahi. 7 kamiza-devAlAyakane sacitta vi0mAM bheLavIne ApavuM. 8 apariNata-acitta thayA vinAnuM, 9 lipta-pAtra tathA hAtha aDIne Ape. 10 chadita-chAMTA paDe tema vahoravuM.--- A pramANe gocarInA 42 do. mAMDalInA pa doSa-AhAra vAparatI vakhatanA doSa A pramANe- 1 yAjanA-rasanI AsaktithI bIjI vastu ekaThI karI svAda vadhAravA, 2 pramANAtIta-dhIraja, maLa, saMyama, mana, vacana, kAyAnA pagane bhASA pahoce teTalo adhika AhAra vAparavo. 3 aMgAraddoSaana ke ApanArane vakhate bhojana kara, te rAgarUpI agnithI cAritrarUpa caMdananAM kASThone bALIne kolasArUpa karI nAkhe che. 4 dhUmra-anna ke tenA denAranI niMdA karate bhojana kare te cAritrarUpa citrazALAne kALI kare che. 5 kAraNabhAva-kAzag vagara jojana karavuM. sAdhue cha kAraNa sivAya bhojana karavAnuM na hoya, te A pramANe- vinaya-yAvaraca-mATe, iriyAsamiti-pAlana mATe, saMyama pAlana mATe, prANa TakAvavA mATe, amayAna karavA mATe, AvA prakAranA doSa TALIne AhAdikanI zuddhimAM upaga pUrvaka vartanAra sAdhu eSaNA samitivALA hoya. je doSavALA azuddha AhAra grahaNa kare, te AjIvikA mATe sAdhu thaelo veSaviDaMka kahevAya. (298), puci cakkhu parikkhiya, pamajjiuM jo Thavei gimhai vA / AyANabhaMDa-nikvevaNAi samio muNI hoi // 299 // savAra-savaLa-phesTa-raI-fsaMvALA ca viThThI ! subiveie paese, nisiraMto hoi tassamio // 300 // je muni koIpaNa vastu levA mUkavA pahelAM cakSuthI sArI rIte nivabhUmi khIne pachI jeharaNAdika vaDe pramArjana karIne pachI bhUmi para sthApana kara agara grahaNa kare, te AdAna-bhAMDa-nikSepaNa samiti kahevAya. (29) vaDInIti-Thalo, laghunItimAguM, kapha, lemba, zarIramela, nAsikAmela bIjA paNa pavavA cogya bhojana, pANI - vagere trA, sthAvara jIva-rahita sArI zodhelI bhUmimAM jayaNA sahita upayogathI paThavate muni parijhApanikA samitivALe kahevAya che. (300) samiti dvAra kahIne -have kaSAyadvAramAM gAthA dvArA samajAve che- koho mANo mAyA, lobho hAso raI ya araI ya / sogo bhayaM duguMchA, paccakkhakalI ime sacce // 301 // vorA vastro vAro, vara-cha gaNugo sa caMDataNamaNuvasamo, tAmasabhAvoM a saMtAvo // 302 // nicchoDaNa nibhaMNa nirANuvattittaNaM asaMvAso / kayanAso a asamma, baMdhA ghaNacikkaNaM kammaM // 303 // yugmam / / "Aho Shrutgyanam Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa18 ] prA. upadezamAtAnI pUje navA krodha, mAna, mAyA ane lAbha A cAra kaSAyA prasiddha che. kavAyAnI sAthe rahenArA hovAthI hAya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, chanekaSAya che. A sarve kajiyAnA kAraNabhUta ane upalakSaNathI samagra anarthanA hetuo che. have tava-svarUpa paryAya-ekAki nAme tenAthI vyAkhyA karAya che. te nyAyathI krodhanA ekArdika nAma kahe che. krodha-aprIti, kalaha-jAma sAmA vacane saMbhaLAvavA, khAra-bIjApara dura Azaya zakha, paraspara mara-eka bIjAne ISya rAkhavI, anuzaya pazcAttApa, arthAt kola karyA pachI pazcAttApa thAya che, mATe te krodhanuM nAma che. caMDa-bhUkuTI caDAvavI, anupAzama-samatA na rAkhavI, tAmasabhAva-tamoguNa zakhave, ane saMtApa, kaSathI AtmAnuM malina thavuM. bIjAne tiraskAra kara, krodhathI bIjanI marajI pramANe na vartavuM, parivAra sAthe krodhathI vAsa na kare, karelA upakArano nAza kare, samatAne abhAva, A sarve krodhanAM kAryo hovAthI phalamAM hetuno upacAra karyo. A sarve krodhanAM kAryo AcaranAra jIva sajajaDa pApakarma upArjana kare che. (301 thI 303) A kalikALamAM samagra ka9yANa zreNarUpa pupanI paraMpazayukta tapa ane cAritrarUpa vRkSa je prazamarasanA jaLathI siMcana karAya te muktirUpI phaLanI prApti thAya che ane je tenA badale kapAgninuM sevana kare, to te ja tapa-caraNa vRkSane tarata ja bhasmIbhUta kare che ane tenuM pariNAma viparIta Ave che. koi pitAne paritApa karanAra ane bIjA sarvane udvega karAvanAra thAya che. vairanI paraMparA utpanna karanAra ane sadagatino nAza karanAra hoya to koSa che. ATha varSa nyUna evA pUrva keTI varSa sudhI tapa ane cAritrathI je zubhakama upArjana kareluM heya, tene krodharUpI agni a5kALamAM bALIne bhasmIbhUta karI nAkhe che. virAgyarUpI zamIvRkSanA nAnA nAnA pAMdaDAnA puTa bharI bharIne zastra upArjana karyo, tevA kiMmatI amUratha ne krodha rUpa khAkharAnA moTA patranA paDiyAmAM bharIne kema pheMkI re che ? jIva zarIramAM kola dhAraNa kare che, tene zikAra thAgo, kAraNa ke, A laka ane paralokanuM sukha chedI nAkhe che, tema ja pitAno ane bIjAne anartha kare che. teo to kharA ke, krodhamAM aMdha banelA niSa puruSe pitA, mAtA, guru, mitra, aMdhu ane bhAryAne paNa haNI nAkhe che. pite pApa aMgIkAra karIne jemane pIDA karavA icchA kare che, te pitAnA karmathI haNAelA ja che, koI bAliza-mUrkhazekhara evo karyo tenA upara kopa kare? kadAca kapa pAmela havA tatpara banyo hoya, te. samaye e vicAravuM ke, "ApaNA AyuSyakamane kSaya thayo che, tethI karIne e pApathI nirbhaya baneluM che ane marelAne ja mAra che. sarva puruSArthane cAranAra evA kepa upara je tane ko5 na thato hoya to tane dhikkAra thAo. kAraNa alapaaparAdhamAM paNuM tuM bIjA upa2 kopa karavA taiyAra thAya che. sarva Indriyane nibaMba karanAra AgaLa vadhatA uga sarSa carakhA phone jitavA mATe vivekI sujJa puruSe jAMgulikI vivA mAphaka niravala samAne haMmezAM Azraya ka joI." (11) "Aho Shrutgyanam Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna-mAyAne tyAga karavo [ pa19 ] mANo bhaya'haMkAro, para-parivAo a atta-ukariso / para-paribhavovi ya tahA, parassa niMdA asaA ya / / 304 // hIlA niruvayArittaNaM niravaNAmayA aviNao a / pazu-chAvavA, pati saMsAre che rUkha | guman ! mAnanA paryAya zabda kahe che. mAna eTale abhimAna, ATha jAtanA mada, ahaMkAra, bIjAne avarNavAda, pitAne utkarSa-ApabaDAI, bIjAno parAbhava, bIjAnI nijA, bIjAnA guNe viSe ke AropavA, bIjAnI halakI jAti vagere pragaTa karI tenI halakAI karavI, koIne paNa upakAra na kare, akkaDapaNuM-ta thatA, anamratA, avinaya, vaDIlane khiI ubhA na thavuM, Asana na ApavuM, bIjAnA jJAnAdika guNa AchAdana karavA. te save mAnanA phala varUpa hovAthI mAnanA paryAyavAcaka zabdo che. A mAna karavAthI jIva saMsAramAM rakhaDanAra thAya che. (304-305) kaheluM che ke, "samatArUpe hAthIne bAMdhavAnA taMbhane teDate, nimala buddhirUpI doraDAne teDato, durvacanarUpa dhULane sUkavI uchALate, pRthvImAM potAnI IcchAnusrArabramaNa karate, vinayarUpa vanamArgane ukheDI nAkhatA madonmatta hAthI mAphaka madamAM aMdha thaele manuSya karyo anartha karato nathI ? kRta, zIla, vinayane dvaSita karanAra dharma, artha ane kAmamAM jigna karanAra evA abhimAnane kayA samaju be ghaDI paNa avakAza Ape? nadIkinArA upara uMDA mULavALA sthira ane uMcA vRkSo hoya, paraMtu jayAre temAM pUra Ave che, tyAre tene bhUmipara pADI nAkhe che, netaranuM vRkSa nIcuM hoya, paraMtu vADane Azraya karIne raheluM hoya, te paNa namra hAvAthI ubhuM rahe che. mATe sarvatra namratA rAkhavI ane pUjA pratye vizeSapaNe komaLatA-namratA vinaya zakhave, jethI pApa dara thAya. jyanI pUjAnuM ullaMghana karanAra bAhubalI abhimAnathI latA mAphaka pApakamathI baMdhAyA ane jyAre abhimAna choDayu ane namratA meLavI te tarata ja pApathI mukta thayA ane kevaLajJAna meLavyuM. cakravartI jayAre aMgane tyAga kare che, tyAre virInA gharamAM paNa bhikSA mATe jAya che. kharekhara mAnane nAza karavA mATe atimRdutA hovI jarUrI che. tatana dIkSita thaela cakravartI, je raMkapaNAmAMthI sAdhu thayA hoya, tene paNa vaMdana, namaskAra ane sevA kare che. kAraNa ke jeNe mAnane tyAga karyo hoya, te lAMbA kALa sudhI pUjyatA pAme che. A pramANe mAna ahaMkAra saMbaMdhI deze jANIne-vicArIne mArdava sevana kara-vAthI utpanna thatA guNa samudAyane jANIne mAna-tyAga karIne yatidharmamamAM vizeSa upayogI evA mAja-namratA-vinayane ekAgamanavALA thaI tame tatkAla Azraya kare. (19) mAyA kuDaMga pacchanna-pAvayA kUDa kavaDa paMcaNayA / saccastha asambhAvo, paranikkhevAvahAro a|| 306 / / "Aho Shrutgyanam Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para. ] prA. upadezamAMdyAmA gUjarAnavAda chala choma saMvaiyaro, gUDhAyArattaNaM maI kuDilA / vIsana-pApaLa va ya maya-jocittu vi nahaMtti rUggA yur II have mAgata mAyAnA paryAyI athavA mAyAnA kAya dvAza thatA tenA mAgaLa mA zakhkhA kahe che. mAyA, mahAgahana kruDarDaMga, chAnI rIte pApa karavuM, kUTakapaTathI chetaravuM, hAya kaI ane kahevuM bIjI', pArakI thApaNa-anAmata pAchI na aApavI ane prapaMcathI pote pacAvI pADavI. ane chaLa karI chetaravA, peAtAnuM kAma sAdhavA mATe mAyAthI gAMDApaNAnA vartAva karavA khIjA na jANI zake tevA gUDha mAcAra sevana karI bahArathI prAmANikatAne DALa rekhADavA, kuTilamati ane vizvAsaghAta karavA. A sarve mAyAnAM kAryoM hAvAthI mAmaLa mAphaka tene pazu mAyA nAmathI jaNAvela che. AvI mAyA karavAthI sekA kroDA bhava sudhI samAramAM jIvAne herAnagati bhAgavavI paDe che. (302-307) kahelu` che ke-- paTamAM lampaTa thayelI cittavRttivALAne bALA DhAThAne chetaravAmAM tapara evI caturAInA prayoga kare che, paNa athyu bhAjana kara nArane vyAdhi jema bhaviSyamAM upadra% karyo vagara rahetI nathI, bheAjana pacatu' nathI, tema tenI caturAI bhAvImAM upadrava karyAM vagara rahetI nathI. mAyA karavAnA svabhAvavALA puruSa, ne ke kai pazu apAtra karatA nathI, te paNa sarpa mAphaka peAtAnA doSathI taNAelA vizvAsa karavA lAyaka rahetA nathI. phUTaSadguNa-yoganI prapaMca ane vizvAsaghAtathI mananA leAsathI rAme samagra jagatane Thage che. kapALamAM mATAM tilakA khe cIne, mukhAkRti tevA prakAranI matAvIne, maMtra vaDe dubaLatA, dInatA dekhADIne dara zUnya hoya, mahArathI khaDabara karI brAhmaNA leAkAne ThaMge che, vikale kA khATAM tAla-mApa zakhI, sudara vartAva matAvI, peAtAnI cAlAkIthI bhadrika kAne mAyAthI chetare che. hRdayamAM nAstika evA pAkha'DIe jaTA, su'Dana, cATatI, bhagavA vA, nagnapaNuM vagere dhAraNa karIne bheALA bhadrika DhAkAne bharamAvI Ape che. vaizyAna hRdayamAM anuzaMga na heAvA chatAM, hAvabhAva, kaTAkSapUrvaka vilAsa karIne bahArathI sneha batAvIne kAmI puruSAne Thage che. A pramANe judA judA upAya karIne sava DhAkA bInaene ThagavAmAM tatpara bane che, ema karIne peAtAnA ja AtmAne ThaganArA teo peAtAnA dhama ane satinA nArA kare che, saraLatA rAkhavI, te ja sura-sIdhA mArga che, lokone paNa saraLatA hoya tyAM prIti karavAnI IcchA thAya che, sarpa mAphka kuTila mANasothI jIvA uddeza ane bhaya pAme che. samAravAsamAM rahetA hovA chatAM paNa saraLa cittavRttivALA mahAtmAe svAbhAvika bhAtmAnubhavanuM muktisukha anubhave che. bALakAne jema saraLatA svAbhAvika adhika 1 1 sadhi, viddha, 3 yuddha prayANa, 4 chUpAI javuM, pa phATaphuTa paDAvavI, 6 a zaktivALAne Azraya leve. A cha yu. "Aho Shrutgyanam" Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA-lAbhanuM kavarU5 [ 521 ) hoya che, tema samagra vidyA, vidvatA, kaLA bhaNelA bhAgyazALIone prApta thAya che. ajJAnI bALakonI saraLatA prItinuM kAraNa thAya che, te pachI sarva zAstronA arthano saMpUI pAra pAmelA evA vidvAno prItinuM kAraNa kema na bane ? AtmAno savabhAva saraLatA che, kuTilatA e vikAra che, te pachI svAbhAvika saraLatA dharmane tyAga karIne banAvaTI kuTilatAno ka mUkha Azraya kare che saralaravabhAvI hoya, te mana, vacana ane kAyAmAM sarvathA ekarUpa hoya, te vaMdana karavA yogya ane AnaMda pamADanAra hoya che ane manamAM juduM, vacanamAM juduM, tema ja kAryamAM juduM hoya evA kaTilavRttivALA bharoso karavA lAyaka na hovAthI vajana karAya che ane tirakArAya che. A pramANe kuTilakama-mAyAvALA tema ja saraLa parikRtivALA baMnenuM narasuM ane sAruM svarUpa vistArathI kahyuM. pitAnI buddhithI baMnenuM vicArIne abhikAvAvALA vivekIe nirupama evI caraLatAne Azraya kare. (34) lobho aisaMcayasIlayA ya kiliTThattaNaM aimamattaM / navamo, nadR-vina ra AAchuM 38 . mucchA aibahudhaNa-lobhayA ya tabbhAva-bhAvaNA ya sayA / voti mahAre, nara-mALa-mahAmuni rU01 5 guNa 5 lAbha vaDe eka jAtanA ke aneka jAtanA padArtho-vastuo ekaThA karavAno savabhAva, vAbathI mananI kaluSatA karavI, pAkI vastuo meLavavAnI abhilASA, mamatvabhAvasviAdhIna vastumAM mUcha, bhogavavAcogya padArtho svAdhIna chatAM na bhogave ane paNatAnA kAraNe kharAba padArthone vApare, koI vastu vAparI ke bhagavI na zakAya ane nAza pAmI te mUrachanI adhikatAthI roga lAgu paDI jAya. dhana ke koI pahAtha para tIvrarAga thave, te mUcha, hamezAM te padArthanA rAmavAvALuM citta zahe, A " lebhanAM kAryo hovAthI AgaLa mAphaka kAranA kAcA jAgyAM. A save vRddhAvasthA, maraNa, janmanAM duHkhanA mahAsamudramAM jIvane DUbADe che. (308-309) te mATe kaheluM che ke - " AvA lebha khAtara keTalAka lobhI puru dukhe karIne gamana karI zakAya tevI hiMsaka prANIothI bharelI aTavImAM praveza karIne suvAsiddhi rasa maLave che, keTalAka muzkelIvALA bIjA dezamAM bhramaNa kare che, mahAgana samudramAM musApharI kare che, TADha, taDako, varasAdano phaleza sahana karI khetIkAma kare che, dhana meLavavA kupaNa svAmInI paNa sevA kare che, hAthInI senAnA ghaTTathI dukhe karIne cAlI zakAya, tevA gahana sthAnamAM yuddhamAM paNa dhananA bharI jAya che, dhanamAM baMdha ela buddhivALe AvAM sarva duka kAryo kare che, te lebane ja prabhAva che. sarvavinAzanA AzrayabhUta, sarva saMkaTane eka rAjamAma evA lobhane AdhIna thala. savAramAM bIjA ne prApta karanAra thAya che. "Aho Shrutgyanam Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa22 ] prA. upadezamAlAnA gUrjAvA DhAbanA khADAne 25 jema pUchu karavA prayatna kare che, tema tema bhAzayanI vAta che ke, e khADA vAraMvAra vadhatI ja jAya che ane kadApi pUrAtA nathI. hajI kadAca jaLathI samudra chalakAI jAya, paraMtu traNe leAkanu rASa prApta thaI jAya, te pazu aAbha kadApi pUratA nathI. zelezane tyAga karyo hoya, teA kula vagaranA tapathI sayu", je lAbhanA tyAga thAya, te pachI niSphala tapanI kazI jarUra nathI. -sarva zAstranuM mathana karIne meM evA nirdhAra karyo che ke, lAbhane nAza karavA mATe mahAbuddhithI prayatna karavA joIe. atiAkarA tenA vAlajavara nakkI nAza pAme che ke, jeo sASarUpa amRttathI pUrNa che, tema ja jetu mana vratamAM lIna che. jema manuScAmAM cakravartI, devAmAM indra zreSTha che, tema sarve zubhemAM mateSa zreSTha guNa che. jagatamAM savA~thI caDIyAtuM sukha bhAgavatA hoya, teA mateSavALA sAdhu ane caDhiyAtuM duHkha hoya, te| asa teASI cakravartIne, trAjavAthI tenuM mApa kADhavAmAM Ave, tA sukha-duHkhane A prakAra che. ghAsanA sathALAmAM snAra sASI AtmAne je sukha che, te sa tASa-rahita rUnI mATI taLAImAM sui rahenAra kAMthI anubhavI zake ! asatASI dhanika svAmI pAse tRNa sarakhA gaNAya che. jyAre te svAmImA paNa saMteASI puruSa AgaLa rahelA hAya, te te paNa tRNa sarakhA gaNAya che. tIvra tAkrama krama*nimU lana karavA samatha kaheluM nathI, paraMtu sASa-hita anya tene paNa niSkula kahelu che. samagra lebanA svarUpane temaja uttamasukha svarUpa evA meMkahela satASane jANIne lAbhAgnithI prasaratA paritApane zAnta karavA mATe satASAmRta samaya evA A gratASagRhamAM AnaMda karI. (48) je mahAtmA kSamA-mAIva-mAja'teASa guNethI krodha-mAna-mAyA-leza doSane jee nigraha-kabaje kare, tenA A sAi ane paralokamAM kevA abhyudaya thAya che, te kahe che.-- 6 eesa jo na vaTTijjA (vaTTe), teNaM appA jahaDio nAo / maNuANa mANaNijjo, devANa vi devayaM hujjA // 310 // yugmam // to mAmura muLa, yaMtra-tAva-visa nirde / tato viya tattvato, rosa-mudragovanamALamAM // 222 5 jo Agaleha mattaM, kayaMta - kAlovamaM vaNagaIM / so teLa vivachundrA, mALa--naraMleLa ''vamAM 'rUA vipazcimanA gaLa, no visara sAjIvAya--ti-visA mo avireLa nibaAEpha, mAyA visaddhiALa-madArU ghore bhayAgare sAgarammi timi - magara - gAha - paurammi | nA vimarmo viSapha, jomabAlApare mIme rUA "Aho Shrutgyanam" Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upamA dvArA kaSAyane nigraha [ para3) guNa-dosa-bahuvisesaM, payaM payaM jANiUNa nIsesaM / dosesu jaNo na virajjai tti kammANa ahigAro // 315 / / AgaLa jaNAvI gayA, tevA dhAdika vibhAva dazAmAM je nathI vatI te, tene AtmA jJAna-darzanasukha-vIrya varUpa che, karmathI AtmA jude che-tema yathAjJAna thayuM che tethI ahi manuSyamAM mAnanIya ane paralokamAM deve ane indrone paNa pUjaya bane che. (31) have kedhAdikane apadika upamA ApI keTaluM nukazAna karanArA che, te kahe che. je puruSa bhayaMkara pracaMDa dADhamAM rahelA jheravALA sapane lAkaDI, raphI AdithI mAra mAre che, eTale te ja sapaMthI mAranArane vinAza thAya che. A rASa-bhujaMgane spaze jeNe karyo hoya, krodhanI udIraNA karanAra paNa aneka para pAmanAra thAya che. (311) yamarAjAnI upamA carakhA vagara keLavAelA mammata vanagajendranA upara ArUDha thAya che, te puruSa te hAthIthI cUAI jAya che. ahiM mAnane ajendranI upamA ApI samajAve che ke, mAnane AdhIna thaelo puruSa paNa saMsAramAM khaDanAra thAya che. (312) viSamaya velaDInA mahAgahana vanamAM je praveza kare che ane anaphala vAyAthI velaDIne sparza thAya che, to tenA sparza ane gaMdhathI te. tatkAla mRtyu pAme che. mAyAne viSavelaDInI upamA ApI ke tenI mAphaka A mAyA tarata maraNane zaraNa karAve che. (313) ane bhayaMkara mA , magara, jaLacara jaMtuo jemAM ghaNAM che evA saiddha mATe ja bhayaMkara samudramAM je praveza kare che, te bhayaMkara lAbha mahAsAgaramAM praveza karavA sakhe jA. te lebha-samudra paNa anaMta sukharUpa. jaLacarAthI bhare che. (314). A pramANe ke, mAna, mAyA, leba duHkhanAM kANa hovAthI jIvone bhavasaMsAra-durgatinA mArgane batAvanAza kheMcI janArA che. A pramANe krodhAdikanuM svarUpa nakkI vicArIne paNa te prANIo tenAthI pAchA haThatA nathI. kAraNa ke, karmathI parataMtra chete kahe che,-bANanA hetuta jJAnAdika AtmaguNa ane saMsAranA kArabhUta krodhAdika de vacce ghaNuM aMtara che-ema savaMza-kathita siddhAtamAM aneka vakhata pade pade kaheluM che. te sarva jANIne manuSya doSathI virakta thatuM nathI, te kamane ja pratApa samajAvo. arthAt kaSAyAdhIna AtmA javA chatAM kone tajI zakatA nathI. (315) jema ke-A samagra jagatu kSaNabhaMgura che, te huM jANuM chuM, A pagalika sukha asAra alpakALa TakanAruM pariNAme duHkha ApanAruM che, te paNa huM jANuM chuM, A IndriyAnA vargane paNa jANuM chuM ke, haMmezAM te ekAMta potAnA vArtha mAM ja ekaniSTha che. saMpatti vijaLInA camakArA mAphaka capaLa che, te paNa jANuM chuM; te paNa A mAza mahatuM kA koNa che, te huM jANatA nathI. mAtra deSa dekhavAthI ke kamanI parAdhInatAthI te virAgya pAmato nathI ke kaSAyathI virama nathI ke jyAM sudhI temAM ja anurAga kare che. pANInA mojA sarakhuM AyuSa kSaNabhaMgura kSaNamAM nAza "Aho Shrutgyanam Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 24 ] prA. upadezamAlAne gujAvAda pAmanAru che, lakSmI kSma-sarakhI vinAza pAmanArI che, nira Mtara bhAgeAmAM ti karanArA che, AkAzamAM rahelA vAdaLA sarakhu yauvana asthira che, snehathI je sI sAthe mAliMgana karyuM" hatu, te te ahiM chUTI jAya che, chatAM leAkeA sa`sAranI hiMcakatAthI tethI ja baMdhana pAme che. guNa-doSane vizeSa samajAvanAra bhAgamana A pada che. jIvane jJAna e samagra padArthonuM yathAya rUpa samajAvanAra che, tapa e mazina AtmAnI zuddhi karanAra che, ane sayama navAM bhAvatAM kramane rAkanAra che, A traNene eka sAthe cAga thAya, teA jinazAsanamAM mApha kahele che, arthAt A traNamAMthI ekanI paNa nyUnatA hoya, tA mekSa maLI zakatA nathI. kroSa prItine nA kare che, mAna vinayane nAza karanAra che, mAyA mitranA nAza kare che ane leAsa savanA nAza karanAra che. (54) kAyadvAramAM krodhAdika cArane kahIne hAsyAdika cha nApAyo cha gAthAthI kahe che. aTTahAsa - kelI kilattaNaM, dAsa-vidu-jJamaga / kaMdapaM uvahasaNaM, parassa na karaMti aNagArA // 316 // sAdhu sukha paheALu karIne khaDakhaDa zabdayukta hAsya na kara, bIjA uttama puruSone AvuM hAsya ucita na gaNAya, te pachI sAdhune te khaDakhaDa zabdavALuM hAsya citta na ja gaNAya, je mATe kahelu` che ke "jene pAtAnA mukhanAM samagra dro pragaTa karyo che, evA mUkha puruSa hAsya kare che, te te laghutA pAme che. sabhyana puruSa te mAtra maneAhara kapAlabhAga kaIka calAyamAna thAya ane dAMta paNa na rekhAya tema maunahAya kare che. bIjA sAthe ramata-gamata-kroDA karatAM asaMbaMdha vacana AvI hAsya karatAM bIjAnA zarIrane maLadiyAM karI hasAvavAnI krIDA, netra, savAM, mukhanA vikAra karI bIjane hAsya utpanna karAvavu, khAkhyAnamAM grAmyaaAkAne vismaya pamADavA mATe sAnuprAsa zabda prayoga sUtra khetIne zretAne mAna upajAvavA, kAmattejika vacana elavAM, bIjAnI mazkarI karavI, A ve hAsyanA vilAsA muni karatA nathI. (316) sAhUNaM apparuI, sasarIra - paloaNA tave araI / sutthinno apaharaso ya natthI susAhUNaM / / 317 // udeo a araNAmao a aramaMtiyA ya araI ya / kali-malao a aNegaggayA ya katto suvihiyANaM ! / / 318 || sogaM saMtAvaM adhiraM ca mannuM ca vemaNastaM ca / brA-namAya, na sAdu dhamammi kcchaMti 5 rUkSma|| --moda-vizALo, ma--vimetro vimItiyAo A 1 11-51-maLAza ya, vaDhayammALuM lo kuMtti ? phrnI "Aho Shrutgyanam" Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nokaSAya varUpa [ pa pa ] kucchA cilINamala-saMkaDesu uvveyao aNidvesu / cakkhuniyattaNamasubhesu natthi davvesu daMtANaM // 321 // eyaM pi nAma nAUNa, mujjJiyavvaM ti nUNaM jIvassa / pheDeUNa na tIrai, aibalio kamma-saMghAo // 322 // asAdhuone pitAnA AtmA mATe evI ruci na thAya ke, mane ThaMDI na lAge, tApa na lAge, pitAnA zarIrane AdarzAdikamAM avalokana karavuM, zarIra dubala thaI jaze-ema dhArI tapamAM ati karavI, pitAnA zarIranA varNa-dekhAvane suMdara karavAnI abhilASAvALo tapamAM anurAga karanArA na thAya, "huM dekhAvaDe sArA varNavALo chuM - evI pitAnI prazaMsA karavI, kaIka lAbha thayo hoya, tyAre atirSita thavAnuM cAyune na heya. A sarva pati nekaSAyanA vilAse samajavA. have aratidvAra kahe che.-suvihita sAdhuone dharma samAdhithI calita thavA rUpa udvega, pAMca IndriyonA viSayomAM mana atizaya javApaNuM, dharmadhyAnamAM aramANatA, cittane atizaya udvega, viSaSanI lupatAthI te prApta na thavAthI cittano kSobha thavo, A kAraNa mananI asthiratA-mananI vyathA thAya. A sarva aratinAM kAraNa hovAthI sAdhuone na thAya. have zekadvAra kahe che.-ravajana ke ISTajananA maraNathI zoka-cittane kheda tha, atizaya-vadhAre pramANamAM zeka kare te saMtApa, koI tevA kSetra-upAzraya sthAnanA viyegamAM vicAre ke, "huM zI rIte A sthAnane choDIza evI avRti kara, adhika eka thavAthI Indrione rodha ka, AtmaghAtanI vicAraNA karavI, aparudana, moTA zabdathI rudana karavuM, A arva zekarUpa che, jethI sAdhue te koI prakArane zoka karatA nathI. - jayadvAra kahe che- sAva vagaranAne bhayathI ekadama kAyarapaNuM thavuM, cora-lUMTArA vagerethI trAsa, dInatA, siMhavAdika hiMsaka prANa dekhavAthI mAne tyAga, bhUta, pizAca, rAkSAsAdie karelI bIkathI trAsa pAma, (A be vika95 jinakapIne AzrIne samajavA. ) bhaya ke svArthathI bIjA darzananA mArganI prarupaNu karavI, agara bIjAne bhayacI pATe dharmamArga batAve. A bhaya ane tenAM kAryo daDha dharmavALAne kayAMthI hoya ? athatuM na hoya. jugumAM dvAra kahe che je padArthomAM azuci, durgadha vadhAre hoya tevA padArthomAM jevA ke kokAI gaelAM maDadAM dekhIne mA-nAsikA mADavA, cItarI caDavI, paraseve mela caDelA pitAnA deha ke vastramAM udvega Ave, indriyone damana karanArA sAdhuone AvA azuci padArtho dekhIne Akha, jIgusAthI bIDavAnI na hoya ke mukha macakoDavAnuM na hoya. kAra, sAdhu mahAtmAo jIgusA kaSAya karanArA hotA nathI. jenuM svarUpa jinezvarIe AgamamAM kaheluM che, evA kaSAya ane nokavAyAne jANIne jIvane temAM mUDha banavuM zuM yogya che? te zA "Aho Shrutgyanam Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 526 ] prA. upadezamAnAmAM gujarAtanAda krANuthI jIva jANuvA chatAM mUDha ane che ? te ke A krama nA samudAya eTale maLavAna che ke, tene AdhIna thaele AtmA te kaSAyane dUra karavA samaya anau zakatA nathI. te mAhanIya krama eTalu' baLavAna che ke, tattva samajelA AtmAne paNa baLAtkArathI mAhanI pravRtti karAve che. (317 thI 322) have gaurava dvAranI vyAkhyA karatA gauravavALAnuM svarUpa kahe che. jaha jaha bahussuo sammao a sIsagaNa-saMparivuDo a / giiddhino na samaju, tattva tadda siddhata-paDhinor25 jema jema ghaNuM zruta-siddhAMta bhaNelA hoya, ghaNA mUDha ziSyAthI pavirala hAya, ghaNA ajJAnI DhAkane mAnya thayeA hAya, siddhAMtanA sArabhUta-hasya-paramAtha ne samajela na hoya, e siddhAMta-zAstranuM yathArtha tava jANelu hoya te Rddhi, rasa ane zAtA oramAM mamatA rAkhanArA na hoya, traNe gauravavALA jJAna Aya te paNa paramAtha thI jJAnazUnya che. tathA sAcI vastusthiti vicAratAM te siddhAMtanA nAza karanAra che. kAraNa ke, tenI laghutA kare che. (323) higaurava kahe che.-- pavarAI vattha - pAyAsaNovagarayAi~ esa vibhavo me / aviyamahAnaLaneyA, badde tti zradda si-panilopharanA uttama prakAranAM vastra, pAtra, mAsana, upakaraNAdika rUpa ghaNeA vaibhava mane maLyo che. huM ATalA vaibhavavALA chuM, vaLI mahAjananA huM. AgevAna chuM. A pramANe prANaRddhimAM mamatva ane nahi maLelA padArthanI-prAthanA abhilASA karavI, te maurava eTalA mATe kahevAya ke, tevA pariNAmathI AtmA gADha cIkaNA karma nA paramANu grahaNa karavAthI sArI thAya che. te gauravavALA sAdhu saccAramAM uDe utarI jAya che. (324) sagaurava kahe che arasaM virasaM lUhaM, jahovavannaM ca nicchae bhuttaM / nidvANi pesalANi ya, maggai rasagArave giddhI || 325 // susvasaI mu sayatA--vALA(saMvaro / sAyAgAva - guruo dukkhassa na dei appA' / / 326 || tava-ha-chAyA-mo, paMDinsa-saLA dui-ddo / calaLakhi raLa-muddALi ya, sthi-vasanA anuSaMti rUralA saddesu na raMjijjA, rUvaM daTTu puNo na ikkhijA / gaMdhe rase a phAse amucchio ujjamijja muNI || 328|| "Aho Shrutgyanam" Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyAnA nigraha karavA [ para7 ] rasagauravamAM AsaktivALA thaela sAdhu hiMga, mazAlrA vagaranA vadhAryAM sivA- canA svAda rahita, ke jemAMthI svAda uDI gayA hoya, tevA rAMdhela AhAra lAMbhAkALa sudhI paDI rahelA hAya, ThaMDA thaI gayA hoya, jemAM ghI, teTa na hAya, tevA lukhkhA vAsa, caNA vagere prApta thayA hoya, tevA AhAra khAvA IcchatA nathI, paraMtu rasavALA svAdiSTa ghI, tela, khAMDathI bharapUra puSTikAraka AhAra khAvAnI abhilASA kare te ane tevA AhAranI gaveSaNA kare tevA sAdhune jiddAnA rasanA gauravamAM paDelA samajavA. (225) zAtAgaurava kahe che-- peAtAnA zarIrate snAna, telamadana karI zailituM banAve, kAmaLa Asana, zayana, vastra vApare, te vAparavAmAM mAsakti kare, vAravAra zarIranI sArasabhALa, TApaTIpa kare, vagara kAraNe zarIrane zAtA thAya tevAM sAdhana vApara, peAtAne lagIra zarIrapIDA na thAya, tevI kALajI rAkhavI, te zAtAoravathI bhAre karmI thAya che. gaumavadvAra kahyA pachI have indriyadvAra kahevAnI IcchAvALA indriyAtrIta thaelAnA DhASA kahe che. indriyAne phAvatA viSaya bhAgavanAra AtmAe bAra prakAranAM tapa, kuLa te pitAnA pakSa ane zarIranI gheAbhA e traNenA nAza kare che, peAtAnI paDitAInI malinatA, sasAramAga nI vRddhi, aneka prakAranI Apatti pAmavI, raNusa'brAmamAM AgaLa thavuM vagere duHkhe| anubhave che. indriyAne AdhIna thanArane AvAM dRAkhe| anubhavavAM paDe che. tyAre zuM karavuM te kahe che-- vAjiMtra, vINA, strInA madhura zabdo sAMbhaLIne temAM rAga na karavA, strInAM sudara agAnAM rUpe) rekhIne pharI te jovAnI tAlupatA na karavI. sUryanI sAme dekhIne tarata diSTa kheMcI laie chIe, tema dekhatAM ja kheMcI levI ane krIthI tenA avayava evAnI IcchA na karavI. sugaMdhI padArthonI gaMdhamAM, svAdiSTa bheAjananA rasamAM, sukAmaLa zayyA ke strInA pamAM 2Ama karanArI na thAya. te ja pramANe upalakSaNathI suni azubha vicAmAM dveSa karanAra na thAya. (324 thI 328) niyANi yANi ya iMdiANi ghArahaNaM payate / asthei niyA, dvidyattve pUjinnArUM || 222 // haNAyelI ane na taNAelI undriyA eTale indriyAnA viSayanI abhilASA utpanna thaI, paraMtu tenA viSayAnI prApti na thavAthI jIvatA chatAM pAtAne marelA samAna mAnatA, te nihata, bIjA vaLI ema mAne ke, viSayanI prApti thavAthI petAne svastha mAnatA te nihata, te 'nenu' sameAdhana, huM haeNz2AelA ! na huDDAelA jIvA ! tamArI indriyAne khUba utsAhathI viSayanI abhilASAthI aTakAve, chalatI hovA chatAM mRtaprAyaH karI nAkheA, su' zabda vAkayAla'kAramAM, mAtmAnA hitakAya mAM-bhaga vaMte pahelA AgamazravaNa, jinabiMbezanAM danAdi kAryomAM utsAha sahita IndriyA pravate, te pUjavA lAyaka thAya che. rAga-dveSa upanna karAvanAra ahita kAya mAM pravarte, te te indriyA jInatI chatAM mRtAprAya gaNAya che. A kAraNe hitamAM pravatatI "Aho Shrutgyanam" Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa28 ] prA. upadezamalAmAM gujarAnuvAda inDiyAvALA pUjA hovAthI temanI Indriya paNa pUjA thAya che. A gAthAnI siddhavinI vyAkhyAmAM cAra arthanI ghaTanA karelI che. vizeSAthI ene tyAMthI te vyAkhyA samajI levI, tathA nitAniyata Indriya saMbaMdhI sUktio kahe che. rAtri ane divaso vaDe je pakSagraha vahI raheluM che, zramayarUpa phalakathI zobhAyamAna A bhUtamaya pRthvI che, tevA A jagatamAM keIka IndriyAne vaza karanAra AmA mokSa meLave che, tyAre vaLI bIjA keTalAka jANavA chatAM paNa te indriyane niraMkuzapaNe vartAvI bhava hArI jAya che. jeoe Indriyone vaza karI nathI, teo dukhethI atizaya pIDA pAme che. mATe sarvaduHkhathI sarvathA mukta thavA mATe Indriya para jaya meLa. IndriyanA viSayamAM sarvathA nA pravartavuM, te vijaya nathI, paraMtu temAM rAga-dveSa rahita pravRtti karavI, te ja tene ja kahevAya. samIpamAM AvelA indriyonA viSaya IndriyonA sparza karyA vagara rahI zakatA nathI, paraMtu buddhizALIe te tevA viSayamAM rAga-dveSane tyAga kare. saMyama-sAdhanA karanAra cogIonI indriya hamezAM haNAmelI ane na haNAelI kahelI che, Atmahita kAryomAM jyAre indriyane suMdara sAvadhAnIthI upayoga thAya, tyAre jIvatI Indrio ane saMsAravRddhimAM teno upayoga thAya tyAre moralI indriya samajavI, jitelI Indriyo mokSa meLavI ApanAra ane na jitenI janmamaraNanA pherA karAvanAra thAya che, baMneno taphAvata samajIne je cogya lAge te Acara, A jagatamAM koI suMdara ke asuMdara e viSaya nathI ke, je Indrie nahi bhagavyo hoya. te pachI tenAthI haju savAraNyanI siddhi kema thatI nathI ? koI vakhata zubha viSaye duHkhadAyaka azubha nIvaDe che. ane azubha viSaye pariNAme sukhakAraka nIvaDe che, te kayA viSayamAM rAga ane kayAmAM vairAgya ka ? eka vakhata eka viSaya sakAraNa gamatuM hoya ane bIjI vakhata te ja aNagamate arucikara banI jAya che. padArthonuM zu mAzumapaNuM kadApi paramArthathI hotuM nathI. IndriyonA viSayamAM zubha ane azubhapaNuM che, te tenA kAraNe ane upAdhi svarUpa che, tAvika nathI; mATe mukti meLavavAnI abhilASAvALA vairAgyacittavALAe A yathArtha vicArIne viSaya ane IndriyenA ane AzrIne IndriyonA jaya mATe rAga-dveSane jitavAne mane ratha kare. (329) have mAM dvArane AzrIne kahe che - vAraM -va-va-suta-rfmartariya kAyamatto ! eyAI ciya baMdhai, asuhAI bahu ca saMsAre // 330 // brAhmaNa vagere jAti, ugra kula meLavavuM, zarIranI suMdaratA, zarIrazakti sArI meLavavI, Agamane amAsa, anAnAdi bAra prakAranA tapa, ISTa padArthanI prApti, saMpattinA havAmI thavuM, A AThanA ahaMkArathI prANI monmatta thAya, te anaMtaguNa halakA kuLamAM utpanna thavA lAyaka azubha nAmagAtra upArjana kare che ane ghaNA janma "Aho Shrutgyanam Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha mada na karavAno upadeza [ para9 ) pata hInajAti vageremAM janma dhAraNa kare che. A viSayamAM sthAnAMtaramAM paNa kaheluM che ke- "uttama, madhyama, adhama evA aneka prakAranA jAtibherA kahelA che. A sAkSAta dekhIne kaye buddhizALI kapi pitAnI jAtine mada karaze akulIna manupAne paNa buddhi-hamI-zIlavALA dekhIne mahAkulamAM utpanna thaelAoe paNa kulamada na karo. kuzIlavALAne kulama karavAthI ane suzIlavALAne paNa te mada karavAthI ze lAbha ? ema samajelA vicakSaNa puruSe kulano mada na kara. azuci sAta dhAtumaya ane vRddhi-hAni thavAnA svabhAvavALA, vRddhAvasthA ane roga thavAnA kAraNabhUta rahanA rUpano mada koNa vahana kare ? sanaskumAranA rUpano ane te rUpane kSaNavAramAM nAza thaze, e vicAranAra kaye catura puruSa kadApi rUpane mada kare ? mahAbaLavAna hAya, paraMtu rAgAdika kAraNe kSaNavAramAM nibaMa banI jAya che. AvuM puruSanuM baLa anitya hoya, tyAra balama karo kevI rIte yukta gaNAya? baLavAn puruSa jayAra mRtyu ke vRddhAvasthA agara karmanuM bIjuM koI azubha phaLa meLave che, tyAre kharekhara te cittathI nirmala banI jAya che, teo bahamada phegaTa kare che. pitAnI buddhithI vachaMda ka95nAthI anyonya zAstrone suMdhIne arthAta upalaka najara karIne "huM sarvajJa " e ahaMkArI te mAyAzalyathI pitAnAM ja aMgone khAya che. laviMta evA gayuthara bhagavatee grahaNa-dhAraNa karelA kRtane sAMbhaLIne kA DAdhro puruSa zratamadane ahaMkAra kare : zrI RSabhadeva ane mahAvIra bhagavaMtanA ghara to sAMbhaLIne koNa potAnA a955mAM madane Azraya kare? je tapathI kamAno samUha tarata tUTI jAya, te ja ta5 jo madathI vepAela heya, to kamane saMcaya vRddhi pAme che. aMtarAyakamano kSaya thavAthI lAbha thAya che, emane ema lAbha thato nathI, tethI karIne varatatatva-jANanAra lAbhamara karatA nathI. bIjAnI maherabAnI kRpA-zaktithI thanAra mahAna lAbha thAya te paNa mahAtmAo kadApi lAbhamada karatA nathI. jinezvara bhagavaMtanuM divya ezvaryA ane saMpatti tathA cakravartInuM nagara, gAma, nidhi, ne, enA AtinuM aizvarya sAMbhaLIne pachI mada kevI rIte thAya? ujajavala guNavALA pAsethI saMpattie cAlI jAya che ane kuzIla strIne jema aizvarya vara che, tema delavALAne saMpattie Azraya kare che-evI saMpattino mada vivekIone hote nathI. (16)(330) jAIe uttamAe, kule pahANammi rUvamissariyaM / bala-vijjAya taveNa ya, lAbhabhaeNaM ca jo khise // 331 // saMsAramaNavayaggaM, nIyadvANAI pAvamANo ya / mama gaLatuM jA, tA 3 mI vivekA | rUrUra ! guNa che suTaMpi jaI jaiyaMto, jAimayAIsu majjaI jo u / so meajjarisi jahA, hariesabalu vva parihAI // 333 // "Aho Shrutgyanam" Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 530 ] prA. upadezamAtAne gujarAnavAla pitAne uttama kSatriyAdika jAti maLI heya, zarIranI suMdaratA, bela, zrutAgamano bApa, tapa, ISTavastunI prApti, saMpatti-zeThAI maLela haya, tenA kAraNe pitAne te saMbaMdhI addhimAna thAya ane bIjAne halakA pADe, huM AvA baLavALe che, te nibaMba che-ema karI bIjAnI avagaNanA-tucchatA kare te pAvagaranA saMsAra- samudramAM nIcasthAna meLavate anatA kALa sudhI bhava-bramaNa kare, mATe ADe madano sarvathA sAdhue tyAga karavo. sArI rIte yatanA-pUrvaka saMyama pALanAra sAdhu ne -jAtima vageremAM DUbI jAya, to te metArya, harikezabalanI jema janmAMtaramAM karela jatimAnA doSathI upArjana karela karmapariNatizathI anya jAtimAM utpanna thayA, je AgaLa kahI gayA chIe. (331-332-333) have brahmacarya zuddhiAra itthi-pasu-saMkililU, vasahi itthIkahaM ca vajjato / itthijaNa-saMnisijja, nirUvaNaM aMguvaMgANaM // 334 // puvvarayANussaraNaM, itthIjaNa-viraharUvavilavaM ca / acaMdu mAtraphulo, vivegavaMto ga zAhAra rUrUra che vajjato a vibhUsaM, jaijja iha baMbhaceraguttIsu / sAha tigutti-gutto, nihuo daMto pasaMto a // 336 // tribhirvizeSakam / / mana, vacana, kAyAnI guptivALo-yogeno nirodha karanAra zAnta azubha vyApArahita, Indriyone jitanAtha, kaSAyone jitanAra evA sAdhu, strI, napuMsaka, devI, pazuthI je sthAnamAM rahelI hoya tevA upAzraya-makAnamAM na rahe. amuka dezanI strIo AvI catura, AvAM vastra paheranArI hoya ItyAdi strIkathA na kare, je Asana para ke sthAna para strI beThI hoya, te uThavA pachI muhUta sudhI tyAM na besavuM, strInAM stana, thAna, sAthaLa, agopAMgane pAmathI na dekhavAM, gRhasthapaNAmAM bhagavela viSayakrIDAo yAda na karavI. AjananA virahanAM vilApa-vacane paganAM kAraNa hovAthI na sAMbhaLavAM, bhIMtanA coThe hI ekAMtamAM kAmakIThAnA zabdo na sAMbhaLavA, bahu sanehavALA pauSTika AhAra grahaNa na karo ane gajA uparAMtanuM bhajana na karavuM, zarIra-saMskAra, zarIrazabhA-TIpaTApa karI vibhUSita na dekhAvuM, A nava prakAranI brahmacaryanI guptimAM yatanA karavI. (334-335-336 ) nagara-gAmamAM dararAja ne saMbhava hovAthI vizeSapaNe tene parihAra karavA kahe che. - gujjhoru-vayaNa-kakkhoru-aMtare taha thaNatare dahu~ / sAharai taauM diDhi, na ya baMdhai didvie diDhi // 337 // "Aho Shrutgyanam Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAcanI navagupti ane svAdhyAya dvAra [ 531 } strInA guptasthAna, sAthaLa, vajana, kAkha, vakSasthala, tana, tenI vaccenAM sthaLa khIne daSTi e cI levI ane strInI daSTi sAthe daSTi na meLavavI, kArya prasaMge nIcI najara rAkhIne ja strI sAthe vAta karavI. (337) savAdhyAya dvAra kahe che - sajjhAeNa pasatthaM, jJANaM jANai ya savvaparamatthaM / sajjhAe varseto, khaNe khaNe jAi veraggaM // 338 / uDaDhamaha-tiriyaloe, joisavemANiyA ya siddhI ya / savvo logAlogoM, sajjhAyaviussa paccakkho // 339 / / jo nijcakAla tava-saMjamujjao navi karei sajjhAyaM / alasaM suhasIlajaNaM, navi taM ThAvei sAhupae // 340 / / vAcanA, pucchanA, pAvatanA, dharmakathA, apekSArUpa pAMca prakAranA svAdhyAya karavAthI prazasta dharmadhyAna thAya che. AgaLa zukaladhyAna paNa thAya che, svAdhyAya karavAthI samagra jagatanA tamAma padArthonuM kavarUpa-paramArtha jANI zakAya che, savAdhyAyamAM vata te AtmA kSaNe kSaNe zagAdi jherane nAza karanAra vAgya prApta kare che. (338) vAdhyAya karanAra munine have vaimAnika devaloka, siddhi, adholaka, nAkI, ti- cUloka, tika, sarva lokAloka pratyakSa che. svAdhyAya-yAnamAM upayogavALo hoya, te samagra padArthone sAkSAt mAphaka dekhe che. (339) vAdhyAya e eka atiprabhuta dharmadhyAnano prakAra che, prazaMsavA lAyaka tapa che. loka, alaka dekhavA mATe manahara ulasita netra che. prazamarasanuM jIvana che. manarUpI vAMdarAne kabaje zakhavA mATe kAlatenI sAMkaLa che, kAmadeva pI hAthInA kuMbhasthaLamAM ThokavA mATe svAdhyAya e vajInA aMkuza prasiddha che. atamArgamAM jenI atizaya ghaNuM ja bhakti che, tenA ame keTalA zu vAvIe, je haMmezAM AnaMdathI romAMcita thaI zAstra zravaNa kare che, tenI ame prazaMsA karIe chIe, buddhi ochI hovA chatAM je te zrata bhaNavA mATe prayatana kara che, tene ame vAraMvAra namaskAra karIe chIe. ane zArAmAM kahela vidhi-niSedha tene e grahaNa kare che ane vartana kare che temanI prazaMsA karavA mATe amArI pAse zabda nathI. teo te bhaNyAnuM sarva phala pAmelA che. (339) je guru tapa, saMyama jayaNamAM ughukta hovA chatAM paNa svAdhyAya karatA nathI, te pitAnA ALasu zAtAgauravavALA ziSyavargane saMyamanA udyama karavAnA sthAnamAM kevI rIte sthApanA karI zakaze ? arthAt pite svAdhyAya na kare, te bIjAne kevI rIte vAdhyAya karAve ? svAdhyAya vagara jJAna thatuM nathI, pote apramAdI hovA chatAM bIjAnuM rakSaNa karavA. samartha thaI zakatA nathI. (340) vinayadvAra kahe che "Aho Shrutgyanam" Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 ] prA. upadezamAlAmAM gujarAtanA viNao sAsaNe mUlaM, vINIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kI dhammo ko tavo // 341 // viNao Avahai siri, lahai viNIo jasaM ca kitti ca / na kayAi duvbINIoM, sakajjasiddhi' samANei / 342 // zAsana eTale jinabhASita dvAdazAMgInuM mULa hoya te vinaya che, vinayavAna puruSa saMyamI thAya che, dharma ane tapa ane vinayavALAne ja hoya che. (341) vinayathI ja bArA atyaMta hakamI maLe che. vinIta puruSa yaza ane kIrti meLave che, vinayathI hitane pitAnA kAryanI siddhi kadApi thatI nathI. kaheluM che ke - "gha bhAge avinIta jana arina mAphaka bALI nAkhanAra che, avinIta jana kadApi potAnAM -ISTakAryanI siddhi meLavI zakato nathI. mATe ichita manoratha pUrNa ka2nA2 kapa samAna ane mokSalahamIne sabaMdha joDI devAnA sthAna sarakhA vinaya viSe catura puruSe prayatna kara. dharmavRkSanA mUlasamAna, Indra cakravartInI lakSamI-latAnA kaMda sarakhA, saudarya, saubhAgyavidyA samagaguno bhaMDAra vaza karavAnuM camacUrNa ArA siddha thavI, maMtra, yaMtranuM jJAna thavuM, maNiratna mATe rohamAcaLa parvata sarakhe samagra vinane nAza karanAra taMtra, traNa jagatamAM jo koI hoya to vinaya che. AvA suMdara vinayane kayA uttama puruSa dhAraNa na kare? (342) have tapaDhAra kahe che, tene keTalAka khisvarUpa kahe che, tenuM khaMDana karatA kahe che - jaha jaha khamai sarIraM, dhuvajogA jaha jahA na hAyati / kammakkhao a viulo, vivittayA iMdiyadago a // 343 / / jevI rIte zarIra sahana karI zake, balahana na thAya ane dararoja karavA paDilehaNA, pratikramaNa vagere dhruvo na sIdAya, temAM hAni na thAya, te pramANe tapa kara. tapa karavAthI ghaNAM kama kSaya thAya che ane A jIva dehathI jude che, hi paNa AtmAthI bhinna che-ema bhedajJAnanI bhAvanAthI IndriyanuM damana thAya che. AgaLa kahevAI gayuM che ke, te ja tapa kare, jemAM IndriyanI hAni ane Avazyaka-zoganI hAni na thAya, vagere, te pachI tapanI duHkharUpatA kevI rIte gaNAya ! samatAmRta sukhamAM tRpta thaelA rogIone tapa suavarUpa ja che, e vAta prasiddha ja che. vaLI pratyAkhyAnapUrvaka hovAthI te kSApazamikabhAvatuM tema ja mananI pIDArahita karAtuM hovAthI sukhasvarUpa che. keI apahapIDA thAya, te paNa vyAdhicikitsAnA daSTAntathI mananA AnaMdanA kAraNavALI tapazcaryA che. (343) kahevuM che ke"tIrthakara bhagavatee pite tapa kareluM che ane temaNe ja tIrthaMkaranI lakSamInA kAra bhUta ane bhAvavRkSane nAza karanAra, suMdara kAma nijAnuM kAraNa, tatkALa vidanene "Aho Shrutgyanam Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAdvAra [ pa33 ] nAza karanAra, Indriyone damana karanAra, sarvamaMgalamAM prathama maMgala, ISTakAryanI riddhi karanAra, devanuM AkarSaNa, duSTanuM dahana karanAra, sarvaarthanI ane paraMparAe manI saMpatti pamADanAra hoya to jinezvara kare ane kahelo tapa che. A kahelA prabhAvavALuM tapa jagatamAM vikhyAta evA tIrthakara bhagavaMtoe kaheluM che, je tapa takAra zAzvata sukhanI lamasuMdarI sAthe pANigrahaNa kare che, mATe koI paNa saMsAranA phaLanI IcchA rahitapaNe vidhisahita zraddhA ane vizuddha Azaya-sahita zakti anusAra uttama bhaktithI tapa karavuM joIe. (2) have zaktidvAranA aSikAmAM mArI zakti nathI" evA bahAnAM AgaLa karIne je pramAda kare che, tene zikhAmaNa jai tA asakaNijja, na tarasi kAUNa to imaM kIsa / appAyattaM na kuNasi, saMjamajayaNaM jaIjogaM ? // 344 // jAyammi dehasaMdehayammi jayaNAi kiMci sevijjaa| chu so ja nirakanamo ja to saMgamo cho? rUpadl mA kuNau jai tigicchaM, ahiyAseUNa jaI taraha samma / ahiyAsitassa puNo, jai se jogA na hAyati / / 346 / / sAdhune zarIramAM tevA mahArogAdika thAya, zarIra saMdeha thAya tyAre siddhAMtanI AjJA pramANe apavAdapade yatanApUrvaka azuddha AhAra-auSayAdikanuM sevana karavuM paDe, paraMtu zAtAnI laMpaTatAthI nahiM. jyAre nirogI thAya, tyAre paNa nirudyamI rahe, zuddha AhAradika veSaNAmAM pramAda kare- azuddha AhAra grahaNa karavAnuM cAlu rAkhe, te tene saMyama kevI rIte kahevAya ? A pAMcamA ArAmAM tevA prakAranuM saMghayaNuM majabUta na hovAthI bhikSutimA, mA aka9pa vagere AkarAM anuSThAna karavA samartha nathI, te AtmAne svAdhIna zakaya vidhi-niSedharUpa sAdhune cAgya AgaLa jaNAvela rayama, yAtanA, samiti, gati, kaSAyajaya ItyAdi yathAzakti kema karUM nathI ? (344) zaMkA karI ke, Agama utsarga-apavAdarUpa che, te apavAdathI pramAda karanArane ka doSa che? ema na bAlavuM. sArI rIte tava na jANelAnuM e vacana samajavuM. te A pramANe-AgamamAM kahyA pramANe apavAda sevavAnI jarUra paDe, tyAre koI vakhata thatApUrvaka apavAda seve, paraMtu zAtA gauravanI laMpaTatAthI tenA khoTA bahAnAM AgaLa karIne apavAdamAM na pravartavuM. zAstramAM kahetAM anuSThAnamAM pitAnI zaktinI tulanA karI pravartavuM-e bhAva che. sAdhune zarIramAM mahArogAdika thAya, zarIra- saMdeha thAya, tyAre siddhAMtanI AjJAnusAra apavAda pade yatanApUrvaka azuddha AhAra, oSadhAdikanuM sevana karavuM paDe, jyAre nirogI thAya, tyAre paNa azuddha AhAra vApare, zuddha AhAra gaSaNa karavAmAM nidyamI rahe. azuddha AhArAdika vAparavAnuM "Aho Shrutgyanam Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { pa34 ] prA. upadezamAlAmAM gujarAvAda cAlu rAkhe, to tene saMyama kevI rIte kahevAya? arthAta na kahevAya. je ke kAraNe apavAda kahelo che, to paNa tenA vajanamAM doSa dekhe nathI, daDhaSamAM to apavAda vaje che. (345) zaMkA karI ke, samartha zithilatA seve, to saMyamano abhAva che, te pachI lAna sAdhue zuM karavuM ? te kahe che. saMyamamAM udyama ja kare. tyAra zuM vAna sAdhu cikitsA paNa na karavI? hA, je sAdhu rogane sArI rIte sahana karavA samartha hoya ane sahana karatA evA sAdhune paDilehaNa vagere jarUrI kriyAo vAgonI hAni na thAya te patie cikitsA- rAmanA upAyo-vadha na karavA, paraMtu jo saMyama sadAya te cikitsA karavI. (346) bAkInA sAdhuoe te rAgI sAdhu mATe zuM karavuM, te kahe che niccaM pavayaNa-sohAkarANa caraNujjuANa sAhUNaM / saMvigga-vihArINaM, savvapayatteNa kAyavvaM // 347 // hINassa vi suddhaparUvagassa nANAhiyassa kAyavvaM / jaNa-citta-ggahaNatthaM, kariti liMgAvasese vi // 348|| dagapANaM puSphaphalaM, aNesaNijjaM gihatya-kiccAI / ajayA paDisevaMtI, jaivesa-viMDaMbagA navaraM // 349 / / osannayA abohI, pavayaNa-ubbhAvaNA ya bohiphalaM / osanno vi varaM pi hu pavayaNa unbhAvaNA-paramo // 350 // guNa-hINo guNa-rayaNAyaresu jo kuNai tullamappANaM / sutavassiNo a holai, sammattaM komalaM (pelavaM) tassa / / 351 / / niraMtara jinazAsananI prabhAvanA karanAra-karAvanAra, cAritramAM apramattabhAve udyama karanArA, mokSanI abhilASAthI vihAra karavAnA svabhAvavALA-savina sAdhunuM sava prayatnathI veyAvaraca-sevAdi kArya karavuM. (347) siddhAntanI zuddha prarUpaNa karanAra, jJAnAdhika guNavALA, hIna cAritravALA hoya, to paNa tenuM ucita vaiyAvRtya karavuM. vaLI lokanA cittane AkarSaNa karavA mATe ke-"A lokane dhanya che ke, tevA guNavAna, chatAM upakAra buddhithI nirNanuM payAvRtya kare che? e pramANe lekanA cittane prasanna karavA mATe mAtra veSadhArIne viSe paNa vaiyAvRtya kare. lokApavAdanuM nivAraNa karavA mATe jJAna ane kriyA hita evA liMgaSArI pAsatyAdikanuM paNa zAsananI hIlanA nivAravA vaiSAvRtya ka2vuM ucita che. (348) liMgaSArI kevA kevA prakAranA hoya che? te kahe che.-asaMyamI-zithilAcAravALA sacitta jaLanuM pAna karanAra, jAtigulAba-kevaDA vagere puSpa, AgrAdika phaLe, AdhAkarmAdi devavALA AhAra vagere grahaNa karanArA, tathA gRhasthanA vepAradika kAryo karanArA, saMyamathI viruddha Acara "Aho Shrutgyanam Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsratyAdika sAdhuenu' svarUpa [ 535 ] karanArA, mAtra sAdhuveSanI viDaMbanA karanArA che. cADA paNa paramA` sAdhanArA hotA nathI. (349) tevA prakAranA enA rASA kahe che.-- zithila AcArapaNAthI A lekamAM parAbhava thAya che, AvatA bhavamAM jainadhama nI prAptirUpa meAdhinI dulabhatA thAya che, kAraNa ke, bhagavaMtanI AjJAnI virAdhanA thAya che. mAdhiphaLanI prApti tA mAkSAbhilASI vigna sAdhuthI thAya che, temanAM anuSThAna rUkhIne DhAkA zAsananI prazaMsA kare che. tethI A sarvotrasanna AzrIte jaNAvyuM, jyAre kaizAnasanna sAdhu te pAtAne krama parataMtra thaelA mAnatA ane pAtAnA avaguNu prAzita karatA vAbdhi ane vyAkhyAnAdi kAryothI vistArathI pravacana-zAstrananI prabhAvanA karanAra-karAvanAra thAya che ane te prazasavA lAyaka che. sAdhuenA guNA prakAzita karanAra evA te vistAravALI zAstramAM kahetI zAstraneAnnati kare che, peAtAnA rASanI nindA karanAra, gahIM karanAra zAsananA virAdhIne upadaMta karanAra karavIlatA sAdhu mAphaka guNavALA avasanna sAdhu sArA maLelA che. (350) tethI ulaTA kahe che.cAritrAdika guNathI hIna evA bhraSTAcArI jIbhunA samudra carakhA sAdhunI sAthe tulanA kare che, ame paNa sAdhu chIe' ema mAne che, sArA tapasvIeAnI avagaNunAhIlanA kare che, te mAyAvI samyakatva asAra che, arthAt te mithyAdaSTi samajavA. (111) avasanna ane gRhasthanu vaiyAvacca sAdhue je rIte karavAnuM che, te kahe che.srotaalsa nizcita vR, siLavavayaLa-tighna-mAviya--maphasA kIraha jaM aNavajjaM, dRDhasammattassa'vatthAsu || 352 // Xi vAsathosatra-jhumInIya--saMsatta----gaLamadAo? / nALa tuM muvikriyA, sabayattaLa vanaMti | par // jinezvare kahela pravacana--siddhAMta vaDe bhAvita mativALA eTale ke jinamanA deDha-tIvAgavALe, samyakatvanI nizcala mativALA avasanna-zithila sAdhu hoya athavA tevA deDhasamyaktvavALA gRhastha zrAvaka hoya, teA tevA kSetra, kALa Adika avasthAmAM je vaiyAvacca karAya, te niSpApa adbhUSita samajavI. hamezAM nahi', (352) te ja kahe che.--jJAna, darzana, cAritranI pAse rahenAra chatAM tene na sevanAra pAtyA, tethI ke savathI AA pAtthA jJAnAdikane viAdhe che. Avazyaka vagere sAdhunI vihita karelI kriyAmAM je pramAda kara, te kriyAo na kare, athavA vihitathI RSika kare, guruvacanane u khata baLada mAphaka ulALI nAkhe, te esanna-(avasanna) kahevAya che, balAi zabdanI vyAkhyAmAM, baLavAna geAdhA-baLada dhuMsaru. bhAMgI nAkhe athavA sAmAna zarata gADu' ulALI mUke, tema guruvacana na mAnatA mA esanna baLAtkArathI peAtAnI IcchAnusAra vartana karI sayama-kuza bhAMgI nAkhe che. kutsitazIla jenu' hAya tekuzIla"je maMtra, ta Mtra, kautuka, deza, dhAgA nimitta, jyotiSa, vaida, bhUtima AdivaDe haMmezAM "Aho Shrutgyanam" Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa36 ] prA. upadezamAtAno pUjAnuvAda AjIvikA calAve ane bhaNelA jJAnAdikane AvA kAryamAM upaga kare, tene kuzIla kahe che. haMmezAM dararoja kAyama ekasthAne vAsa karanAra, paramArthathI te A vihArAdikamAM sadAte hovAthI avasAnna paNa kahevAya, paraMtu ekasthAne tAba samaya vagara kAraNe zahevAmAM ghaNuM ja doSa utpanna thAya che, mATe tene judA grahaNa karela che. bIjAnA guNadoSanA saMgathI je te thAya, te saMsakta, nazyA puruSanI sAthe sArAne maLavAnuM thAya, rahevAnuM thAya ane tenA jevuM thAya, te kAraNe tene saMsakta kahe che. yathAUda te kahevAya ke, AgamanI AjJAthI nirapekSapaNe pitAnI buddhi-IcchA pramANe jate te yathAchaMda, kasUtra-sUtraviruddha Acara, sUtraviruddha prarUpaNA kare, te yathA2chaMda, IrachA-chaMda te ekArthika zabda che. zAstramAM na kaheluM hoya ane pitAnI svachaMda buddhithI kapeluM kahe, zAstramAM kahyA pramANe na kahenAra, bIjA rAjI thAya tema zAstra-nirapekSatAthI pravartanAra pitAne phAve tema pralApa karanAra, A yathAIda kahevAya. potAnI buddhithI ka95nA karI, zAstranA vacananI bedarakArI karI kaMI sukhazAtA ane vigaI khAvAnI mamatAvALe traNa gauravamAM lapaTAe hoya, tene yathA chaMda jANo. (gaM0 10000) pAsa, osane, kuzIla, saMsakta, yathAI% A sarve jinamatamAM avaMdanIya kahelA che. A sarvanuM vizeSathI savarUpa ane bhede vaMdanAniyuktinI samagra gAthAthI samajI levuM, A sarvane jANIne suvihita sAdhu sarvaprayatnathI temano tyAga kare. temanI sAthe AlApa-saMtApa vagere jevA jaNAvyA che. A vAta u padanI jaNAvI. apavAda padamAM te jarUrI kArya AvI paDe, te dravya, kSetra, kALa, bhAva-avasthAne ucita tenI sAthe vartavuM. pAsathI lokone barAbara jANI-oLakhIne je madhyastha na thAya ane potAnuM kArya na sAthe te pitAne kAga banAve che. Avazyaka-niryuktimAM paNa kahevuM che ke-"vacanathI namaskAra, hAtha uMce karIne tathA mataka namAvIne vaMdana karavuM, pRchA karavI, sAthe rahevuM, bhavaMdana athavA vaMdana karavuM vagere te sthaLathI vizeSArthIe joI levuM. (353) ahiMthI 27 sattAvIza gAthA vaDe pAsatyA vagerenA sthAno kahe che - mAyAlamesaNAoM, na rakkhA dhAisijjapiDaM ca / AhArei abhikkhaM, vigaIo sannihiM khAI // 354 // sUrappamANa-bhojI, AhAreI abhikkhamAhAraM / na ya maMDalIi bhuMjai, na ya bhikkhaM hiMDaI also||355|| kIvo na kuNai loaM, lajjaI paDimAi jallamavaNei / sovAhaNo a hiMDai, baghai kaDipaTTayamakajje // 356 / / gAma desaM na kulaM, mamAyae pITha-phalaga-paDibaddho / ghara-saraNesu pasajjai. viharai ya sakiMcaNo riko // 35 // "Aho Shrutgyanam Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsatyAdikanAM pramAdasthAne ( 537 ke narda-saMto , me 3choru-ghoLa kat | vAde 2 varjiya, pApamAnamathura che rU8 || sovai ya savvarAI', nIsadumaceyaNo na vA jJarai / na pamajjato pavisai, nisIhIyAvAssiyaM na kare // 359 / / pAya pahe na pamajjai, jugamAyAe na sohae iriyaM / gDhavI--arfja-mAi-vaLa-sunivirUddagA savvaM thovaM uvahiM, na pehae na ya karei sajjhAyaM / saddakaro jhaMjhakaro, lahuo gaNameya-tattillo // 361 // vitAzi muM, jAjA heva ravindra ! giNhai aNuiyasare, asaNAI ahava uvagaraNaM // 362 / / jee AhAradikanA 42 denuM rakSaNa karatA nathI. gRhasthanA bALake mAhavAthI AhAra maLe, te dhAtrIpiMDa grahaNa karanArA, zayyAtaranA gharanA AhAra grahaNa kare, vaLI kAraNa vagara daroja vAraMvAra , dahIM, ghI vagere vigaI vApare, vAraMvAra jojana karyA kare, AgalA divase ke rAtre pAse rAkhI mUkela sannidhi, AhAra oSadhano bIjA divase upaga kara. ghAtrIpiMDa 4ra doSamAM AvI gaelo hovA chatAM pharI kahevAnuM e prayojana che ke, gRhasthano saMbaMdha-paricaya anartha karanAra che, (35) jyAM sudhI sUrya he, tyAM sudhI bhejana karavAnA svabhAvavALA, vAraMvAra bhojana karavuM, mAMDalImAM besIne sAdhu sAthe bhojana na kare, ALasu thaIne zikSA pharavA na jAya, thoDA gharathI ghaNe AhAra lAve, (355) kAya2-sAva vagarano te ca karAvatuM nathI, kAusaga karatAM zaramAya che, hAthathI ghasIne ke jaLathI zarIranA melane chA karanAra, nagara mathe paNa pagakSaka paherIne cAlanAya, kAraNa vagara keDe kaTipaTTaka bAMdhanAra, akArya-kAraNa vagaranuM pada savaMsthAne joDavuM. (3pa6) gAma, nagara, deza, kala, upAzraya vagere mA che ema mamatA kare, pATa-pATalA, bAjoTha vagere comAsA sivAyanA ATha mAsa vApare, vAparavAmAM Asakta thAya, pa vAparatA gharanuM ciMtanaciMtA, upAzrayadika raMgAvavA, jIrNoddhArAdi sAra saMbhALanI phikara rAkhavI. suvarNa dhana-sahita vicAratA hovA chatAM huM anya-gAMTha-dhana vagarane chuM, ninya chuM- ema prakAzita kara. (357) nakha, dAMta, keza, roma ane zarIranI zobhA sArI dekhAya tema kare, ghaNA jaLathI ayatanAthI hAtha-paga dhoyA kara, ayatanA karatA hovAthI gRhastha sarakhe che, palaMga vApare, saMthAza uttarapaTTA sivAya adhika upAdhi saMthArAmAM vApara; (358) acetana kASTha mAphaka ghasaghasATa AkhI rAtri zayana kare ane svAdhyAya na kare, zatre pramArjana karyA sivAya vasatimAM cAle, upAzrayamAM praveza-nigamanamAM 28 "Aho Shrutgyanam Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa38 ] bA. upadezamAlAne mUzanuvAda nirisahi-AsiyA na kahe, (359) vihAra karatA vijAtIya raja pRthvImAM saMkrama thayA pahelAM paganI pramArjanA na kara, dhuM sArA pramANa bhUmimAM je vagara IsamitinA upaga vagara cAle, pRthvI, jaLa, agni, vAyara, vanaspati ane traNa jIvane viSe yatanA vagara nirapekSapaNe te ene niHzaMkapaNe upamardana-khUkate cAle. (360) mukhavajhikA jeTalI aha5 ke sarvaupadhituM pratilekhana karatA nathI, divase vAdhyAya karatuM nathI. AgaLa vAdhyAya kahI gayA, te zatre punarAvartana karatuM nathI, athavA zatre punarAvartana, divase vAMcanAdika savAdhyAya karatuM nathI, rAtre sarva UMghI gayA hoya, tyAre moTA zabdathI bolavAnA svabhAvavALe, jhagaDo ka2nA2, tochaDAIthI moTAnI laghutA kare, gaMbhIratA na rAkhe, gacchamAM mahemAMhe kusaMpa karAve, temAM AnaMda mAnanA. (36) be koma uparAMta darathI vahorela AhAra-pANe vApare, traNa piyuSI pahela vahArela kAlAtikrAnta AhAra-pANI vApara, nahiM vaherAvela vApare, sUcAya pahelA anAdika athavA upakara vahere, AvA prakAranA sAdhu prAityAdi kahevAya. (362) ThavaNakule na ThaveI, pAsatthehiM ca saMgayaM kuNaI / niccamavajjJANarao, na ya peha-pamajjaNAsIlo // 363 / / rIyai ya davadavAe, mUDho paribhavai tahaya rAyaNie / para-parivAyaM giNhaI, niThura-bhAsI vigh-siilo||364|| vijja maMtaM jogaM, tegicchaM kuNai bhUikammaM ca / avara-nimitta-navI, kAma- de ramaNa rUpa kajjeNa viNA uggahamaNujANAvei divasao suai / ajjiyalAbhaM bhuMjai, isthi-nisijjAsu abhiramai // 366 / / uccAre pAsavaNe, khele siMghANae aNAutto / saMthAraMga uvahINaM, paDikkamai vA sapAuraNo // 367 / / na karei pahe jayaNaM, taliyANaM taha karei paribhoga / carai aNubaddhavAse, sapakkha-parapakkha-omANe // 368 // saMjoai aibahuaM, iMgAla sadhUmagaM aNadvAe / muMjai rUpabalaTThA, na gharei a pAyapuMchaNayaM // 369 // moTA prayAjana ubho thAya, tyAre kAma lAge agara guru mATe je anAmata dharo gocarI mATe sthApana karelAM hoya, temAM nikAra, gocarI levA jAya, pAyathA "Aho Shrutgyanam Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANika parvanI carcA [ pa39 } sAthe sabata kara, haMmezAM duSkAna karato hoya, prekSA karavI, pramAja nA karavI, temAM pramAda karanAra, utAvaLe utAvaLe vegathI cAlanAra, mUDha, ratnAdhikane tiraskAra karanAra, jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnamAM adhika hoya, te nAdhika kahevAya. bIjAno avarNavAda. grahaNa kare-nindA kara, kaThera-kaDavAM vacana bole, zrIkathA vagere vikathA karavAnA AvabhAvavALe pAsantha kahevAya. devIthI adhiSThita vidyA, devathI adhiSThita hoya, te maMtra, viziSTa prakAranAM auSadha ekaThA karIne adazya karavAnuM aMjana banAvavAnuM ke rUpa pAgacUrNa, roganI pratikAra karavAnI asaMyatanI cikitsA, zAkha vagere maMtrone gRhaane eka kAryanI siddhi mATe ApavA rUpa bhUtika, sArA akSara lakhatAM zIkhavavuM lahiyA-karma tathA nimittazAmAM bhaNe lokone zubhAzubha lagnabala Adika kahevA, ane tenAthI AjIvikA calAvavI. pRthvI Adika chakAyano AraMbha kare, jarUra sivAya adhika upakaraNo ekaThAM karavAM, te parigrahamAM Asati kare. vagara kAraNe, vagara jaruriyAte devendra vagereno rahevAnI bhUmino avagraha mAge, divase zayana kare, sAvIne lAvela AhAradika vApare, A beThela sthAna, ArAnAdimAM te havyA bAda tarata ja bese, tyAM krIDA kare. maLa, mUtra, lemba, baLa, nAsikAne mela vagere yatanA vagara pAThave, saMthArA upara ke upAdhi upara besIne agara vastra oDhIne pratikramaNa kare. mArgamAM cAlatAM cAlatAM pRthavI, a vagera kAyanI jayaNA karato nathI, talikA ke pagarakhAno chatI zaktie upayoga kare, AgaLa pagarakhAM paherI cAle, tema kahela te AmanI aMdara ane A vagara prajane te sivAyanA sthaLamAM ema samajavuM. svapakSa eTale potAnA sAdhuo ane pakSa eTale bhAta, zAka, bauddha vagere anyamatanA ghaNA sAdhuo hoya, tevA kSetramAM temanAthI apamAna pAmIne comAsAnA kALamAM paNa vihAra kare, vAdanI lAlupatAthI dUdhamAM sAkara, zAkamAM mazAlA, maracAM vagerene athAga karI AhArane svAdiSTa banAve, pramANathI adhika bhojana kare, sArA bhejanamAM zaga kare ane bhajana ane tenA dAtAranI prazaMsA kare, te IgAladoSa, aniSTa bhajana ane tenA dAtAranI dveSathI niMdA kare ane bhojana karatAM sukha bagADe, sudhAvedanA vagara agara vaiyAvRtyAdinA kAraNa vagara bhajana kare, rUpa ke baLanI vRddhi mATe bhajana kara, haraNa pAse na rAkhe. (363 thI 269) aTThama cha? cautthaM, saMvacchara cAumAsa pakkhesu / na karei sAya-bahulo, na ya viharai mAsakappeNaM // 370 / / zAtAgauravanI bahulatAnA kAraNe anukrame saMvatsarI, comAsI ane pAkinA. divase aTTama, cha ane upavAsa tapa karatuM nathI ane kSetra, kALanI anukULatA hovA chatAM mAsa395nA 8 mAsa vihAra karatA nathI. ahiM pAkSikamAM upavAsa niyamita karavAno khela havAthI caudazanA divase ja pAkSika gaNAya che. je pUnamanA divase thAya, te upavAsa karavAnuM baMnene sammata hovAthI pUnamane divase pAkSikapaNAne "Aho Shrutgyanam" Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 540 ] prA. upadezamAvAne gUjanavAda tene sadabhAva hovAthI pAkSikano paNa chaThTha karavAno prasaMga Ave, tathA tyAM aThThama, chaThuM, chaThTha ema kahevuM paDatuM, e have caudaze karelo upavAsa catudazI saMbaMdhI ja che, paraMtu pAkSika sAthe saMbaMdhavALe nathI ema kahetA he te cAturmAsamAM paNa prathama upavAsa caudaza sAthe saMbaMdhavALA hovAthI bIje upavAsa cAturmAsa saMbaMdhI hovAthI aThThama-catha-cauttha" ema kahete. caturdazI karatAM cAtumaya parva moTuM che, tethI tene tapa aMdara ja AvI gaele che, te pANikatapa paNa tema ja thAo. caudaza eka divasanuM parva che, tenI apekSAe pAkSikanuM paNa mahatva che, to tyAM paNa R thAya. vaLI caturmAsanI apekSAe pAkSika e nAnuM parva che, te tyAM upavAsa ta5 kare yukta gaNAya. jemake, sAMvatsarikatapanI apekSAe cAturmAsikatapa nAnuM che, e vAta satya che. paraMta caturdazImAM ja pAkSika karAya te caturdazIne upavAsa ghaTI zake che. kAraNa ke, pAkSikane upavAsa karavAnA hovAthI. je pahelAM pAkSika pUnamamAM thatI hatI--ema tame saMmata thatA he, te pAkSikamAM paNa chaDUtapa kahe che. eka upavAsane caturthane apaza karAto hovAthI. be vageremAM chaThTha vagerene saMbhava levAthI, nahiMtara 55dezane avyavasthA-prasaMga ubhuM thaI jAya. tethI karIne cAlu adhikAramAM caturtha ema kahela havAthI caturdazI ane pAkSika e baMnenuM aikaya teone sammata che-e nirNaya te thayo ja che. AthI ekane grahaNa karavAthI bIjAnuM upAdAna-gaNa thatuM nathI. te A pramANe- aSTamI-caturdazImAM upavAsa kara ema pAkSikazimAM kaheluM che. te zrAvaka aSTamI caturdazImAM upavAsa kare che ane pustaka vAMce che. ema nizIthacUrNigamAM tathA bIjA sUtromAM catudazI ja grahaNa karelI che, paNa pAkSika nahiM. vaLI aSTamI, pAkSika tathA vAcanAkALa choDIne bAkInA samayamAM AvatI sAvIe akAlacArI kahevAya che. cautha, cha, ama karavAmAM aSTamI pawkhI, mAsI, saMva carI temAM anukrame ItyAdi vyavahArabhASya A vagere sUtramAM pAkSika ja grahaNa karela che, paNa caturdazI nahiM. tathA aSTamI, caturdazI, jJAnapaMcamI, mAsI, saMvatsarImAM cautha eTale upavAsa, chaThTha, aThThama na kare te prAyazcitta Ave ema mahAnizIyasUtramAM sarva vratanuM pratipAdana kareluM che, te ekalA bicAza pAkSikane paMkti-vaMcita karAya te caturdazI ane pAkSikanuM aikaya che te nizcita che. nahiMtara to koI sthAna para baMnene grahaNa karavAnuM thAya. have kaIka sthAne dezagrahaNa karazaya, keI sthAne sarva grahaNa karAya, utkrama-kramayukta sUtra vividha prakAre grahaNa karavAmAM Ave che." e vacanathI kayAMIka catudazI ane kayAMIka pAkSika grahaNa karela che-ema kadAca tame kahetA he to mahAnizIthamAM AdhuonAM sthitaparvanA sarva saMgrahamAM caturdazI grahaNa karavA chatAM paNa cAturmAsikasaMvatsarI parva sAthe pAkSika vizeSa parva paNa kema nathI kahevAyuM? A kayA prakAranA "Aho Shrutgyanam Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsatyAdikanAM pramAdasthAno [ 541 ] tamArA vANIvilAsa che? bIjuM sIdhe mArga cheDIne "kayAMIka dezathI grahaNa" e vAMkA mAgane pakaDIne prayANa kare che. AthI pUnama e pAkSika che-ema kaI rIte siddha thaI zakatuM nathI. pAravagaranA Agama-samudramAM tenA pratyakSara joIe, to paNa tevA akSare maLatA nathI, to have abhinivezano tyAga karI, caturdazIno upavAsa ja pAkSika caturtha che-ema mAnyatA svIkAre. je mATe kaheluM che ke- matAgrahI puruSa yuktine tyAM kheMcI javAnI IcchAvALe heya che ke, jayAM pitAnI buddhi sthApanA karelI hoya, ane pakSapAta-rahita madhyastha puruSa te jyAM yukti hoya, tyAM pitAnI buddhine sthApana kare che. A pramANe pUjayazrIe racela "pAkSika saptati" granthamAM jaNAvela yuktileza che. te mAtra tamane batAvyuM. A kadAha ke laDavA mATe kahela nathI. AthI vizeSa spaSTatara yukti meLavavAnI abhilASAvALAe vRttisahita te pAkSika saptati ane vAraMvAra vicAra. (370) nIyaM giNhA piMDaM, egAgI acchae gihattha-kaho / pArasugaLa jhafjJA, gAro -Ami zarUchazA paribhavai uggakArI, suddhaM maggaM nigUhae vAlo / viharai sAyAguruo, saMjama-vigalesu khittesu // 372 // uggAi gAi hamaI, asuvuDo sai karei kaMdapaM / gihi-kajjaciMtago vi ya, osanne dei giNhai vA // 373 / / dhammakahAo ahijjai, gharAgharaM bhamai parikahato a / gaNaNAi pamANeNa ya, airittaM vahai uvagaraNaM // 374 // kAyama eka gherathI AhAra grahaNa kare, samudAya sAthe na rahetAM ekalo ja rahe, gRhasthaviSayaka vAte-paMcAta kare, vAtyAyana, kekazAstra vagere pApazratane abhyAsa kare, loko pitA tarapha kema AkarSAya--ema temanuM cittaraMjana thAya, tevA prayatno karyA kare, paraMtu pitAnA sAdhupaNAnA anuSThAnomAM citta na cuMTADe. (371) ugatapacAritra karanAra sAdhune parAbhava kare, jJAna-darzana-cAritrarUpa zuddha mokSamArgane AchA- dita ka2, pragaTa na kare tema karavAthI pitAnI nyUnatA dekhAya. zAtA-sukhamAM laMpaTa banelo ajJAnI e te susAdhuthI vAsita na thaelA evA saMyamathI rahita kSetrane viSe vicAre che. moTA zabda karIne gAya, apasvarathI gAyana kare, mukha paheluM karIne khaDakhaDa hase, kAmottejaka vacana ane cALA karIne bIjAne hasAve, gRhasthanA kAryanI ciMtA karavAnA svabhAvavALA esannasAdhu pAsethI vastrAdika grahaNa kare, athavA tene Ape. (372-373) AjIvikA mATe dharmakathAno abhyAsa kare. bhaNane ghara ghara bhaTakI dharmakathA kare, gaNanA pramANathI vadhAre pramANamAM upakara che. "Aho Shrutgyanam Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 542 ] prA. upadezamAlAmo gUjarAnavAda jinakalpI bAra prakAranAM, sthaviro cauda prakAranAM, AthIo pacIza prakAranA upakare che. kahevAthI te vadhAre rAkhe. (374) ghAsa cAra rastA , phi-karanAra-vA-mUmIgI. aMto bahiM ca ahiyAsi aNahiyAse na paDilehe // 375 // zIrtha saMva, gAya purU va guwo , ji vi Te nih pArUchyA zu-parimo muMjAsigA-saMthAra- 3rabA | kintiya tumaM ti bhAsaI, aviNIo gavio luddho||377|| gurupaccakravANa-gilANa-seha-yAlAulassa gacchasi / na karei neva pucchai, niddhammo liMgamuvajIvI // 378 // paddAmA-vaha-zAdara-suthA-vaMrithru-vizivila nAyarai neva jANai ajjAbaTTAvaNaM ceva // 379 / / laghunIti paraThavavAnI bAra bhUmi, vaDInIti paraThavavAnI kAra bhUmi, kAlagraha, levA gya traNa bhUmi-ema upAzrayanI aMdara ane bahAra maLIne sattAvIza caMDila bhUmio che. temAM samathe dUra javuM cogya che ane tevI zakti vagaranAne najIkanI bhUmimAM paraThavavA javuM yogya che. tevI bhUmine na paDileha-upacAsapUrvaka na dekhI le, tene pAsatya jANavA. te bhUmi sarva dizAmAM jaghanyathI pitAnA hAtha pramANa ane nIce cAra AMgaLa acita hovI joIe. (375) AgamAdi zAstranA jANakAra mokSAbhilASI evA pitAnA AcAryane vagara kAraNe choDIne cAlyA jAya, ahiM gItArtha ane saMvina be pada grahaNa karavAthI agItArtha amavinano tyAga kare, te deva, nathI, sArA, vAraNa karanAra guruno tyAga karI cAlyA jAya. te mATe kahevuM che ke, jema samudramAM saMbha-khaLabhaLATane sahana na karI zakatA masthA sukhanI abhilASAthI samudranI bahAra kinAre nIkaLI paDe che, paraMtu bahAra nIkaLatAM ja sthaLamAM jaLavanAra nAza pAme che. e pramANe macharUpa samudramAM sANA, vAraNArUpa majAthI pIDAelA teo ga7mAMthI sukha meLavavAnI IcchAthI bahAra nIkaLatAM ja jJAna, darzana, cAritra ratnathI vinAza pAme che, koIka viSayamAM guru gacchane preraNA ApatA hoya, tyAre gurunI sAme javAba Ape, gurune pUchyA vagara koIne vastra Ape ke koInI pAsethI pote grahaNa kare. gurune paribhoga karavA yogya athavA zA-pATa, saMthAro ke temanA samaya upakaraNe je vAparatA hoya temanI vaparAtI zayanabhUmi, kapaDAM, kAmalI vagere vaMdana "Aho Shrutgyanam Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyAdinA pramAdasthAnA [ 543 ] pUjana karavA yogya che, paNa jogavavA-vAparavA mAgya nathI. tathA guru bolAve, tyAre mane kema bolAve? ema te chaDAIthI uttara Ape. te samaye tyAM "mathae vaMdAmi Apa-bhagavaMta ema kahevAnA badale "tuM-tame" evA avinayavALa vacana bAle. gati ane viSayamAM lubdha thaelo hoya, te pAsA kahevAya. gurumahArAja, dhamacArya anazanI, tapasvI, rakSAna, navadIkSita, bALamuni, ItyAdithI saMkaLAela gaccha saMbaMdhI je kAryo hoya, tenI pRcchA na kare, "huM to bhaNelo chuM, mAre vaLI temanA kAyA zA mATe karavAM paDe?' ema manamAM ghamaMDa rAkhe, mATe ja nirdhama, veSathI mAtra AjIvikA karanAra, AcAra vagarano hovAthI, mArgamAM gamanane vidhi, vasati upAzraya, AhAra, zayana karavAno, thaMDita javAno AgamamAM kahele vidhi jAte na hoya, vadhArAno ke azuddha Avela AhAra, pANI, upakaraNa vagere paraThavavAne vidhi jAte na hoya, jAte hoya te, Acarate na hoya, sAdhvIne kevI rIte vartAvavI, te jAte na hoya agara dharmanI nirapekSatAthI sAvIone vartAvate hoya, tavathI te jANato ja nathI. (375 thI 379) sacchaMda-gamaNa-uThANa-soaNo apaNeNa caraNoNa / sama--muza-noff, dunava-nava mana rU8. batthivva bAyapugNo, paribhamaI jiNamayaM, ayANato / thaddho nimvinnANo, na ya picchai kaMci appasamaM // 381 / / sacchaMdagamaNa-uTThANasoNao bhujaI gihINaM ca / pAsasthA-nA, suvaMti mAthA gg 682 ) guru AjJA vagara vachaMdapaNe javuM AvavuM, uThavuM, suvuM vagere pravRtti kare, jJAnAdika gu, tenA vegathI rahita samiti, gutithI hita e kahevA pramANe aneka jIvanikAyane vinAza karate nirarthaka Ama-tema bhaTakayA kare che. vAyuthI bharela pANInI maka-pakhAla uchaLe, tenI mAphaka khoTA moTA garvathI uchaLatA, zagAdika roganA auSadha sarakhA jinamatane na jANata, unmatta, zarIramAM paNa garvanuM cihna batAvate, jJAna vagarane, "pitAnA jamAna jANe koI nathI" ema garvathI, jagatane paNa himAamAM gata nathI, eTale bIjA sarvane taNakhalA samAna mAne che. potAnI chA pramANe ja huM, AvavuM, uThavuM, suvuM ityAdika pravRtti karavI. A vAta pharIthI kahevAnuM prayojana e che ke, jJAnAdika sarve guNe guNavAna dravyanI jema parataMtra rahevAthI sAdhI zakAya che. " dravyanA Azraya vagara guNa rahI zakato nathI." guhasthonI vacce ke gRharAnA gharamAM besIne bhojana karavuM. A vagere pAsatyAdikanAM aneka pramAdasthAno kahelAM che, jenI gaNatarI karavI azakaya che. (380 thI 382) jo A pramANe vartana karanArA patthA, mannA, kuzIliyA gaNAya, te atyAra "Aho Shrutgyanam Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 544 ] prA. upadezamAyAmA gUjAnuvAda kAI susAdhu uvihArI DAya, tene pazu lAnAvasthAdimAM aneSaNIya AhArAdika grahaNa karavAnI pravRtti dekhAya che, AvI krAIkane zaMkA thAya, teA viSaya-vibhAgane na samajanAra tenA bhramane dUra karavA mATe kahe che,~~ jo hujja u asamattho, rogeNa va pillio jha ( u ) riyadehI / muntravijJaddALiya, jyA na Ggi jAuM ne rU8|| so vi ya niyaya- parakamavavasAya-dhiI balaM arhato / munULa kacaya, lanathato gavalla narphe // 284 || vumam || alaso saDho'valito, AlaMbaNa- tapparo vaMztrio vi mazarU, bALa murTiMgo mi (ndui)tti jo vi ya pADeUNaM, mAyAmosehiM khAi muddhajaNaM / ttinAma-manavAsI, to solara valavanu dhva // i aipamAI | khA je kAI vabhAvathI mA~ saMyaNavALe hAvAthI zAstramAM kahela anuSThAna karavA samatha na hoya, kSaya ke bIjA asAdhya rAgathI pIDAtA hoya, vRddhAvasthAthI kAyA jarAchA thaelI hoya, tevA kadApi kahyA pramANe satyaM anuSThAna karavA samartha na thAya, te sivAya dravya, kSetra, kALa, bhAvane AzrIne zrIjI ApattimAM AvI paDelA hAya, te te peAtAnuM parAkrama-zakti tene anusare bahAranI ceSTA, maneAbaLa vagere chUpAvyA vagara mAyA vatananA tyAga karI ne kahelAM anuSThAna AcaravA prayatna kare, tA te nakkI susAdhu ja gaNelA che. kAraNa ke, yathAzakti bhagavatanI AjJA karanAra DhAvAthI, tema karanAra gautamArdikanI jema susAdhu che. mAyAcatravALA kevA prakAranA DhAya ? te kahe che- mALasu-pramAdI, kapaTI, ahaMkArI, kaMIka tevu' mAnu` maLe ke tarata ja sava kAryamAM tenu khAlakhana laI apavAda sevavA tatpara bane, atizaya ghaNI evA bIjA pramAda TrASavALe, hAvA chatAM paNa peAtAnA AtmAne kapaTathI bIjA guNIo samakSa peAtAnI praza'srA kare, te mAyAvI jANuvA. tevA prakAranA kapaTIne je nukazAna thAya che, te dRSTAMtathI kahe che. vaLI je mAyA-sahita jUTha cana melIne bhadrika leAkane peAtAnI mAyAjALamAM phasAve che ane chetare che, te puruSa traNa gAmanI vacce rahenAra kaTapaka nAmanA tapasvInI jema caiAka vahena karanAra yAya che. (383-386) *paTakSaSakanI kathA-- ujjayinI nagarImAM atiniSThura pariNAmavALA phUDa-kapaTa-chetaravAmAM tatpara evA thAraziva nAmanA brAhmaNa hatA. chetaravAnA svabhAvanA kAraNe leAkAe tene nagarImAMthI hAMkI kADhyo. cammAra dezamAM gayA. tyAM cArI-jArI karanAra leAkAne maLI teze kahyuM ke, 'huM sAdhuveSa maheNu karI tamane satra mAhitI ane salAha mApIza ke, jethI "Aho Shrutgyanam" Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTI kSepakanuM dRSTAnta ( 545) sukhethI lokone tyAMthI cerI karI zakAya. lokonA ghara jaI temanA sadbhAva, vaibhava, chidro, pravezathAna jANIne tamane kahIza. duzacArIoe te mAnya karyuM. pelA parivrAjakano veSa dhAraNa karyuM, tyArapachI traNa gAma vacce tapovanamAM tapa tapavA lAge. cerAe vAte phelAvI ke, "A mahAtapasvI mahine mahine upavAsa karI pachI bhojana kare che." eTale gAmaloko bolavA lAgyA ke, A mahAtapasvI ane mahAjJAnI che. te tapasvI na hovA chatAM bIjAne chetaravAnI ciMtAnA saMtApavALA cittathI sukAela dehavALo jaNAto hato, eTale ke "ahe! A mahAparavI che." ema vicArI tenI pUjA kare che ane nimitto pUche che. pelo paNa nimitto kahe hate. lokone te sadabhAvathI pitAnA ghare laI jatA hatA. loko potAnAM guptasthAno paNa tene batAvatA hatA. bagalAnI ceSTA karato patAne jANe konA para upakAra karato hoya, tema AtmAne prakAzita karato hato. cArAne khAtara pADavAnA sthAno batAvato hato. e sAthe rAtre lokonA gharamAM cArI karato hato. thoDA kALamAM te te koI leka bAkI na hato ke, je teNe cAryuM ke carAvyuM na hoya. eka divase kulaputre jayAre cAra khAtara pADatuM hatuM ane tenuM mukha kheta hatuM, e jANIne khAtaranA mukhamAM pakaDI zakAya tevo phase nAkhe. praveza karatAM ja corane phasAmAM sapaDA. bIjA cAro te tenAthI dUra palAyana thaI gayA. savAre pakaDAelA corane rAjA pAse laI gayA. rAjAe kahyuM ke, 'e kharI hakIkata jaNAve, to A bicArAne choDI mUko." samajAvIne zAMtithI pUchayuM, chatAM pazu kaheto nathI, eTale cAbukanA mAra marAvyA eTale kharI hakIkata jaNAvI. parivrAjakane doraDAthI baMdhAvIne bolAvo . khUba mAra mAryo, eTale AtAM bAkI raheluM lokonuM dhana pAchuM ApyuM. "brAhamaNaputra che' ema dhArI mArI na nAkhatAM tenI AMkhe chedI nAkhI. pAchaLathI bhikSA mAtra paNa na meLavatA lokothI tiraskAra pAmate pazcAttApathI jaLI rahele potAne zoka karavA lAgyo. A daSTAMta sAMbhaLIne kapaTacaritrano tyAga karIne yathAsthita AcaraNa AcaravuM. AvA pAtyAdika aneka AkAravALA hoya che, kahe - egAgI pAsattho, sacchaMdo ThANavAsi osanno / dugamAI-saMjogA, jaha bahuA taha gurU huMti // 387 // gacchagao aNuogI, gurusevI aniyao guNAutto / saMjoeNa payANa, saMjama-ArAhagA bhaNiyA // 388 // nimmamA nirahaMkArA, uvauttA nANa-dasaNa-caritte / egakhi(kkhe)tte ci ThiyA, khavaMti porANayaM kammaM // 389 / / "Aho Shrutgyanam" Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 546 ] prA. upadezamAtAne gujarAtavAha ni-roha-mAna-mAyA, kizora ke je vuDDhAvAse vi ThiyA, khavaMti cira-saMciyaM kammaM // 390 // paMcasamiyA tiguttA, ujjuttA saMjabhe tave caraNe / cAsasayaM pi vasaMtA, muNiNo ArAhagA bhaNiyA // 39 // dharmabandha anyamuni, dharmaziSya rahita ekala, jJAnAdithI pAse rahenAra pAsa, gurunI AjJA na mAnanAra-svecchAe cAlanAra, eka ja sthAne niraMtara vAsa karanAra, pratikramaNa vagere kriyAmAM zithila e avajhanna e dene dvikAdika saMga eTale e doSa, traNa doSa, cAra deza ane pAMca cSa ekaThA je puruSamAM hoya, temAM jema jema jema viSe bahudoSa rahelA heya, tema tema te puruSa mATe virAdhaka heya. have ArAdhakanuM svarUpa kahe che- gaca7-samudAyamAM rahela haya, jJAnAdikanI sAthe saMbaMdhavALo AthI pAyathApaNAne abhAva jaNAvyo. gurunI sevA karavAnA havabhAvavALe, AthI vachaMdatAno abhAva jaNAvo, aniyata mAsakapAdika vihAra karanAra, AthI sthAnavAsI hitapaNuM kahyuM, hAjanI pratikramaNa, paDilehaNAdika kriyAmAM sAvadhAna-apramADI, AthI avasarjAtA-hitapaNuM jaNAvyuM. A dareka padonAM be, traNa, cAra, pAMca, athAga kara-vAthI tenA vadhAre soga thAya, tema saMyamanA adhika ArAdhaka thAya che. zaMkA kI ke, ekasthAne kAyama rahevAmAM doSa che, te pachI Arya samudrAcArya vagere kema nityavAsa rahyA chatAM ArAdhaka banyA? bhagavaMtanI AjJA pramANe rahelA hovAthI teo ArAdhaka thayA che. te kahe che - mamatvabhAva-rahita, nirahaMkArI, jJAna, darzana, cAritramAM upayogavALA evA eka kSetramAM rahelA hoya. api zabda ane upalakSaNathI jadhAnala kSINa thavAthI AvA cokakasa cAgya-puSTa AlaMbanathI rahe, to paNa tene junA jJAnAvaraNIyAdi karmo apAve che. krodha, mAna, mAyA, temane jitanArA, parijahone jitanArA, aravavaMta evA te puruSa vRddhAvAyAmAM eka sthAne rahelA hoya, te lAMbA kALanA ekaThAM karelAM karma apAve che. tathA pAMca samitiothI yukta, traNa rAptiothI gupta, sattara prakAranA saMyama athavA chakAya jIvenA rakSaNumAM, tapamAM, cAritramAM upagavALA munie eka kSetramAM se varSa rahe, te paNa bhagavAne temane ArAdhaka gaNelA che. (387-391) AgahI gAthAmAM artha AvI gaye, chatAM bIjI be mAthAmAM zA mATe e ja vAta jaNAvI ema kahenArane kahe che ke, bhagavaMtanI AjJAmAM rahelAne koI prakAre deSa lavaleza lAgato nathI, te jaNAvavA mATe samajavuM. te mATe kahevuM che ke, "eka ja kSetramAM rahenAra te kAlAdikanuM ullaMghana karanAra kadAca thAya, to paNa te vizuddha saMyamavALA che. kAraNa ke, vizuddha AlaMbana pakaDeluM che. AjJAthI jeo zAmayadArUpI dhune choDatA nathI, tenAthI guNA "Aho Shrutgyanam' Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhAlakhana sevanAra sacamasAdhaka gaNAya [ 547 ] vRddhi thAya che, tethI nirA thAya che. jee maryAdAne tyAga kare che, evA za vagaranA munione cAritra ke nirdeza thatAM nathI. AtmAnA jJAnAdika guNeAnI vRddhi mATe kAlAdika vaiSa mATe thatA nathI, jyAM jJAnAdika guNanI hAni thatI hAya, tya vicaravuM nahi. tamhA savvANunnA, savvaniseho ya pavayaNe natthi / AyaM vayaM tulijjA, lAhAkaMkhi vva vANiyao ||392 || dhammamma natthi mAyA, na ya kavaDaM ANuvatti - bhaNiyaM vA / Tu-vAgaDhamattiI, dhammavayaNamujjuyaM jANa ||393|| afa arata bhaDakA, ukkoDA vaMcaNA va kavaDaM vA / nicchamo kira dhammo sadeva - maNuAsure loe // 394 // bhikkhU gIyamagIe, abhisee, tahaya ceva rAyaNie / evaM tu purisavatyuM davvAi cauvvihaM sesaM // 395 // jyAre A pramANe che, teA e nakkI thayuM ke, A zAsanamAM ekAMte ava karanAnI anujJA nathI ke caniSedha kahele nathI. drAdikanI vicitratA hovAthI sa pharavA lAyaka dharmonuSThAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvAdikanI apekSAe ane na karavA lAyaka asayamAdinA dravyAdikanI apekSAe kAIka samaye vidheyane paNa niSedha karavA paDe ane TrAIka samaye niSetu vidhAna karavuM paDe, te mATe kaheluM che ke, deza-DhAlakrika gAgane AzrayIne evI phrAika avasthA utpanna thAya che ke, jemAM kAya e kAya thAya che, jemAM krama basa thAya, tevA kAryane vavuM. mATe jemAM jJAnAdikanA lAbha thAya ane tenI hAninu vajra na thAya evA lAbha-nukazAnanI tulanA karIne kArya karavuM. DhAnI jema ? te ke naphA meLavavAnI IcchAvALA vepArInI jema. lAbha-nukazAnanI gatarI karIne ghaNuM lAbha thAya, tevA kAya mAM pravatavuM. tevI pravRtti karatAM rAgadveSanA tyAga karIne AtmAne sahAya pamADavA, paraMtu duSTa khAla`bana zaThatAthI na pakaDavuM. zakrA karI ke, vepArIe te mAyAvI hoya che ane mAyA karIne lAbha meLavavAnI sacchAvALA hoya che, te zuM dharmamAM paNa mAyA karavI? enA samAdhAnamAM kahe che satya svarUpavALA sAdhudhama mAM mAyA sayA hotI nathI, khIjAne chetaravA rUpa kaTa paNa hoI zakatuM nathI, bIjAne raMjana karavAnI mAyAvI eTale sAmAne anukULa Ave, te vacanA elArUpa anuvRtti paNa hotI nathI. paraMtu spaSTa akSarovALu, tajajjA vagaratu. saraLa Savacana mekSanuM kAraNa che--ema samaja, meTA AAsana para esI, bhAjImAM AjJAMkita ziSyAne besADavA ane teve mATe A baramATAI dekhADavI, tene dharma kahevAtA nathI. kapaTavrata dhAraNa karavAthI ane tema karIne "Aho Shrutgyanam" Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] prA. udezamAlAnA gUjarAvAda bIjane chetaravAthI, ' tuM mane kaMika Ape te huM dhama karu' evI lAlasA-tRSNAthI gama thatA nathI, paraMtu deva, anuSya ane asurA sahita lekane viSe mAyArahita hoya, tene ja kevalI bhagavate e gama kahelA che. mAyAhita zuddha hoya tene ja dhama thAya che. mAyA sahita haiAya, tene caritrama"nA bheda thAya che. gItA ane agItAtha ema sikSu be prakAranA, upAzcAya, gAcArya, jJAnAi guNurUpa rananI adhikatAvALA, te nAki, ca zabdathI nahi... kahela evA sthAi grahaNa karavA. evA jJAnAdi guNarUpa anA caiAgathI vastu-puruSavastu tene prathama vicAra karavA ane pachI draSa, kSetra, kALa ane sAva mA cArane vicAra karavA, arthAt lAbhAlAbhanA vicAra karanAre prathama vastune jANavI neie. jemAM ghaNuMA tAla thAya, tevu' karavuM joie. nahitara aticAra lAge. (392 thI 395) te aticAra jJAna, dAna, cAritrane viSe lAge, temAM paNa mAkSa pratye cAritranuM aMtara ga kAraNa DhAvAthI cAritranA aticArA kahe che,-- caraNaiyAro duviho, mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe chaDANA, paDhamo puga navaviho tattha / / 396 // sesukoso majjhima jahannao vA bhave cauddhA u / sannaththuLaDaLa viddo, sa~sA-nAmu aTThajja // rU17 mA jaM jayaha agIyattho, jaM ca agIyatthanissio jayai / vajrAvai ya che, gaLatasaMsAriko do! rU18 / kaha u jayaMto sAhU, vaTTAveI ya jo u gacchaM tu / sanama--nutto dghoDuM, baLatasaMsAriko hor ? / / 212 H mUlaguNa ane uttaraguNa ema cAtrinA be bheda, temAM cha sthAnakA, pAMca mahAvratA ane zatribhAjananI vikRtirUpa cha mUlaguNa aticAra, temAM paNa prANAtipAtaviSacakranA navasero. pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, eIndriya trondriya, catuiindraya, pacendriya, jIvAnA rakSaNa-viSayaka bAkI rahetA mRSAvAda vagere pAMcamAM utkRSTa, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAra athavA dravya, kSetra, kALa ane bhAva evA cAya praznArA thAya che. uttaranA aticArA aneka prakAranA thAya che. piMDa vizuddhi Adi viSayaka tee aneka heAvAthI, dazana, jJAna viSayaka ATha ATha maticArA hoya che, temAM darzanamAM niHzaMtapaNuM' vagera, jJAnamAM kAla, vinayAdika ATha AcAro che. bhA dareka AcAramAM viparIta pravRtti sa'bhavatI hAvAthI samyak pravRtti karavI. samyag pravRttinI IcchAvALAe jJAnamAM prayatna karavA joie, kAraNa ke, jJAna vagaranI pravRtti mahAanatha kArI thAya che. AgaLa bhikSuka magItA" kahI gayA, temAM agItAtha eTale Agama-rahasyanA jANu haya, te satra prakAre anadhikArI che. te darzAvatA kahe "Aho Shrutgyanam" Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArthonI nI zAyukta anuSThAna mokSa Ape che { 549 ] ke-agItArtha sAdhu je pite tapa-cAritrAnuSThAna kare che, athavA gItArthanI nizrA vagara pote gurUpa vate agara bIjAne ke macchane vartAvavAno prayatna kare agItArtha hoya ane gacchanuM pAlana kare, 4 zawdathI ne ajANa hovA chatAM abhimAnathI gaLonI vyAkhyA samajAve, te pite tapa-cAritramAM prayatna kare, gacchane vatAve, ane granthanI vyAkhyA kare, tethI anaMta saMsAra upArjana kara-ema bhagavaMtae kaheluM che. gItArtha ke gItArthanI nizrAmAM rahIne kareluM anuSThAna mokSaphala ApanAra thAya che. ahiM ziSya zaMkA kare che ke-"he bhagavaMta! saMyamayukta sAdhu tapa-saMyamane viSe yatna karanAra temaja garachane pravartAvanAra temaja graMthane samajAvanAra hovA chatAM tene anaMtasaMsArI kema kaNo ! (306 thI 399) have tene uttara kahe che - davvaM khitaM kAlaM, bhAvaM purisa paDisevaNAo ya / navi jANai aggIo, ussagga-vavAiyaM ceva // 400 // jahaThiya-davvaM na yANai, saccittAcitta-mIsiyaM ceva / kappAkappa ca tahA, juggaM vA jassa jaM hoI // 401 // jahaThiya-khitta na jANai, addhANe jaNavae a jaM bhaNiyaM / kAlaM pi anavi jANai, subhikkha-dubhikkha jaMkappaM // 402 // bhAve haTTa-gilANaM, navi yANai gADha'gADhakappaM ca / sAhuasahu-purisarUvaM, vatthumavatthu ca navi jANe // 403 // paDisevaNA cauddhA, AuTTi-pamAyadappa-kappesu / navi jANai aggIo, pacchittaM caiva jaM tattha // 404 // agItArtha -AcAra prakalpa Adi gronA artho na jANanAra sAdhu dravya, kSetra, kALa ane bhAva tema ja A puruSa apavAda sevavA gya che ke kema ? A puruSe vaze ke paravaze thaIne pA5 sevyuM che, te jAte nathI, apavAda eTale rogAdiSTa kAraNe apaSa sevavArUpa apavAda ane chatI zaktie zAstramAM kahyA pramANe anu' SThAna karavuM te utsarga ItyAdika jANatA nathI, tethI agItArthamAM jJAnane abhAva hevAthI viparIta pravate ke pravartAve, tethI karmabaMdha ane tethI ane te saMsAra vadhe. A dvAragAthAne saMkSepa artha kahyo, have tenAM dareka pada samajAve che. agItArtha yathAsthita dravyavarUpane jANa nathI, citta, acitta ane mizradravyane paNa cokkasa jAte nathI, A vastu sAdhune kapya che ke akaya che, te paNa jANato nathI, athavA bAla, kSAnAdikane cagya ke ayogya te jANato nathI. vaLI agItArtha thathAyita kSetra eTale A kSetra bhadraka ke abhadra che, te jAte "Aho Shrutgyanam Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa pa ] prA. upalezamAtAne gujarAnavAda nathI, dvara mAgavALA janapada-dezamAM vihAra kare, tyAre siddhAMtamAM kahela vidhi jANato nathI, sukALa-duSkALa samaye zuM kazya-aka9ya che, te jANatA nathI, bhAvane vicAra karIe, te nirogI athavA rogI tene zuM apAya ke na apAya te jANato nathI, tathA moTA kAraNamAM ane sAmAnya kAraNamAM amuka ja karavA lAgyuM ane na karavA thayuM te paNa jANato nathI, tathA samartha puruSa ke asamartha puruSa che, sukumAra che ke khaDatala che, TevAela che ke, vagara TevAe che, AcArya, upAdhyAya ke sAmAnya sAdhu che, te rUpa vastune paNa jANa nathI, have pratisevanA eTale niSiddha vastu karavuM te cAra prakAra hoya che. 1 pApa jANIne karavuM te AkuTTI, 2 nidrAdika pramAda vaDe karavuM te pramAda, 3 45 eTale dhAvana, vaganAdika vaDe karavuM, 4 ane kaya eTale sakAraNuM karavuM. e cAra prakAranAM pApane agItArtha jANatA nathI. vaLI prAyazcitta-AlocanA te jAtanI pratisevanAmAM keTaluM prAyazcita Ave, te agItArtha jANatA nathI. zabadathI pA5 sevanAranA bhAvatuM upakramaNa kema karavuM prAyazcitta. levAmAM utsAhita kema kara, te Agamavacana na jANatA hovAthI te jAto nathI. mahAmArUpI buddhithI ja sarvatra vate che. (400 thI 404) AgamanA jJAna vagara kaMI paNa jANI zakAtuM nathI ane pitAnI buddhithI kalpanA karavI, te mahAmahaajJAna varUpa che. te jaNAvanAra arthanuM ahiM eka daSTAMta apAya che - jaha nAma koi puriso, nayaNa-vihUNo adesa-kusaloM ya / tArimImAsa sabhyasa che ja ! icchai ya desiyattaM, ki so u samattha-desiyattassa ? / duggAI ayANaMto, nayaNavihUNo kahaM dese ? / / 406 // yugmam // mini Tu, tivaya-va-vahu-Lio | davvAi~ ayANatA, ussagga-vavAiyaM ceva // 407 // kaha so jayau agIo? kaha vA kuNaU agIya-nissAe ? / kaha vA kare u gajcha ? savAla-vuDDhAulaM so u // 408|| sutte ya imaM bhaNiyaM, apacchitte ya dei pacchittaM / pacchitte aimattaM, AsAyaNa tassa mahaI u // 409 / / AsAyaNa micchattaM, AsAyaNa-vajjaNA u samma / AsAyaNA-nimittaM, kubai jIhaM ca saMsAraM // 410 // gNa hoya laThThA, gIra-nayaMtarasaMDAnA ! vaTThAvaya gacchassa ya, jo a gaNaM deyagIyassa // 411 // "Aho Shrutgyanam Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agItAtha dIrgha sArI thAya che [ 551 ) koI netrahita aMdha puruSa mAga na jANatA hoya, te bhayaMkara jaMgalamAM bhUlA paDelA sArthane mArga batAvavAnI icchA kare ke, huM tene mArga batAvuM, paraMtu mArgamAM AvatA khADA, TekarA na dekhanAra aMdhaparaSa te mAga bhUlelAne mArga kevI rIte batAvI zake? arthAt te asaMbhavita che. te ja pramANe zAstranA paramArtha ne na jANanAra agItArtha te nakkI jinavacanarUpI dIpaka samagra bhuvananA padArthane dekhADanAra hAvAthI cakSu-tarasAvabodharUpa cakSuthI rahita hovAthI dravya, kSetra, kALa, bhAva, utsarga, apavAda viSayaka anuSThAna na jANanAra bIjAne mokSamArga kevI rIte batAvI zake ? upara kahI gayA tevA agItArtha pote kevI rIte cAritramAM yatanA karI zake? athavA pitAnuM hita kevI rIte sAdhI zake? gaNadhara bhagavaMtoe kahela zratanA artha jeNe jAyA nathI, evA agItArthanI nizrAmAM bAla, vRddha, sAdhu-samudAyane ga7 tema ja paroNA vagerethI yukta ra7 potAnuM hita kevI rIte sAdhI zake? arthAt yathArtha upAyane abhAva hovAthI viparIta pravRttithI anartha ja karanAra thAya. sarvatra agItArtha anadhikArI gaNe che, potAnI pratikalpanAthI pravartanAra anaMtasaMsArI thAya che ja, vaLI A hakIkata sUtramAM jaNAvelI che ke agItArtha aprAyazcittamAM prAyazcitta Ape, thoDA aparAdhamAM vadhAre Ape athavA moTA aparASamAM alapa prAyazcitta Ape, te agItArthane jJAnAdikanI ane jinAjJAnI virAdhanA rUpa maTI AzAtanA thAya che. kahevuM che ke- "aprAyazcittamAM prAyazcitta Ape, prAyazcittamAM atiala95 prAyazcita Ape, te dhamanI tIvra AzAtanA ane mArga virAdhaka thAya che. ane ema thavAthI jinAjJAna bhaMga thavAthI sAkSAt mithyAtva ane AzAtanA TALavAthI te pragaTa samyakatva thAya che. A kAraNe agItArtha avidhithI pravRtti karanAra hovAthI azAtAnA karavAnA kAraNe philaSTa ane dIrgha saMsAra vadhAranAra thAya che. upasaMhAra karatAM kahe che. tapa-saMyama viSe yatanA karatA evA agItArthane paNa parve kahevA de lAge che, agItArthanI nizrAe rahelAne paNa te deze lAge che, ga7 pravartAvanAra agItArthane e re lAge che, tevA agatAthane AcAryapada ke gaNa samarpaNa karanArane paNa pUrvokta re lAge che. mATe gItArtha jJAnIpuru upara mahAna Adara karavo. (405 thI 411 ) dvAra gAthAnI vyAkhyA karI, ahIM sudhI ekAMte agItArthane AzrIne kahyuM. have kaMIka jANakArane AzrIne jaNAve che - abahussuo tavassI. vihariukAmo ajANiUNa pahaM / avarAha-paya-sayAI, kAUNa vi jo na yANei // 412 // desiya-rAiya-sohiya, cayAiyAre ya jo na yANei / avisuddhassa na vaDDhai, guNaseDhI tattiyA ThAi // 413 // yugmam / / appAgamo kilissai, jaivi karei aidukaraM tu tavaM / suMdarakhuddhIi kayaM, bahuyaMpi na suMdaraM hoI // 414 // "Aho Shrutgyanam Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 552 ] prA. upazamAvAne navA aparicchaya-suya-nihasassa kevalamabhinna-suttacArissa / sabyujhameLavi vAM, vALa vaDuM vAruM ka26 che. samyaphaRtarahita hovAthI mokSamArgane yathArtha na jANanAra evo vecchAthI AkaruM tapa karIne zarIra kuza kareluM hoya tevo tapasvI seMkaDo aparAdhasthAna seve che, te paNa potAne tenI jANa thatI nathI. divasa ke rAtri viSayaka vrataviSayaka aticAra lAge te paNa te agItArtha ne khabara paDatI nathI ane eka vihAra karavA IchA khe che, tenA guNanI paraMparAnI vRddhi thatI nathI, sArI rIte pravartavA chatAM tenA muLa hoya teTalA ja rahe che, kAraNa ke guNavALA gurunA saMbaMdhathI ja guNazreNInI vRddhi thAya che. gItArtha gurunA saMbaMdha vagara pahelAnI hoya teTalI ja guNazreNI rahe che. philaSTa cittavALA ekAkI sAdhu kaMIka jANakAra hoya, te paNa guNazreNI dUra thAya che ane AgaLa kahea anaMtasaMsArIpaNuM prApta kare che. abhyazratavALo kadApi mAsapaNa vagera duSkara tapa karate heya, pitAnI buddhithI ema mAne ke, "huM suMdara karuM chuM, paNa vabuddhithI karela ghaNuM tapa te suMdara gaNAtuM nathI paraMtu lokikamuninI mAphaka ajJAnathI haNAeluM te tapa che. tathA je sUtranI vyAkhyA karI na hoya ane sUtramAtrane anusarIne ja tapa-saMyama karatA hoya, AgamanA ane nizcaya karyo na hiya. sUtranI vyAkhyA karavAthI vizeSa arthanI prApti thAya che. ekalA sUtramAtrathI sUtrane yathArtha saddabhAva jANI zakAto nathI. te mAtra sUtranI vyAkhyA vagara vartana karanAra sarvaprayatnathI tapa vagere anuSThAna kare, to te tapa paMcAgni sevAdarUpa ajJAna tapamAM gaeluM jANavuM. viSaya-vibhAga rUpajJAnathI hita hovAthI, svalpAgamAnusArI hovAthI, utya maMsUtrane apavAda sUtra sAthe virodha Avato hovAthI. kadAca je sUvamAtra e ja kArya karanAra thAya, to sUtrane anuyAga-vyAkhyAnavidhi nirarthaka thAya. je pramANe sUtramAM je kaMI paNa kaheluM hoya ane tenI jo vicAlaNA karavAnI nathI, te dRSTi-pradhAnatAvALA-gItArthoe kAlikasUtro anuyAga kema jaNAvela haze? (412 thI 415) ahiM daSTAMta kahe che- jaha dAiyammivi pahe, tassa visese pahassa'yANaMto / pahiokilissai cciya, taha liNgaayaar-suamitto||416|| kappAkappaM esaNamaNesaNaM caraNa karaNa-seha vihiM / pachivihiMpa 5, trAsu samai iLA pavyAvaNa-vihimuThThAvaNaM ca anjA-vihiM niravasesaM / ussagga-vavAya-vihi, ayANamANoM kaha jayau 1 // 418 // sIsAyariya-kameNa ya. jaNeNa gahiyAI sippasatthAI / najjati bahuvihAI na cakkhumittANusariyAI / / 419 / / "Aho Shrutgyanam Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru upagnanA hita jJAna kalyANakara thatuM nathI jaha ujamiuM jANai, nANI tava saMjame uvAyaviU / taha cakkhumitta - darisaNa- sAmAyArI na yANaMti // 420 // [ 553 } jema kAika dizAmAtrathI ja mAma batAve, paraMtu mAtra vacce cezAdikaneA bhaya, vacce kayA kayA bIjA ADA-avaLA mAgeDu jAya che, te na jANatA hoya, tA jagatamAM pathika cAra, cApada, bhUkha-hAthathI kheda pAme che, te ja pramANe rajoharaNurUpa bhi'a, peAtAnI buddhithI karelI kriyA ane viziSTa atharahita sUtramAtrathI vanArA sAdhu sugrAnI jema saMsAramAM duHkha pAmanAra thAya che. te ja vAta vicAre che,--sAdhune ucita-kalpya aAhAra che--ema nahiM jANanAra tenI mRtanA kevI rIte karaze? athavA 495 eTale mAsa95, sthavikalpa, jinakalpa vagere, eSaNA gheTale AhAranI galegaNA, grAseSaNA, ahazeSaNA tenAthI viparIta anaiSaNA, vratAdirUpa caraNa, piDavizuddhirUpa karaNa eTale cakSu-karaNa navadIkSita karavAnI vidhi, prAyazcitta-vecanA vagere ApavAnI vidhi, kAne kevA sogamAM keTalI AlecanA karAvAya ? tenI vidhi, te paNa dravyAdika mudde viSe ane aAdi zabdathI kSetra, kALa, bhAvane paNa maheNu karavA. te zuSNeAmAM suMdara asuMdarane viSe je vidhi, tene samagrapaNe na jANanAra, tathA dIkSA ApavAnA krama, vaDIdIkSAnA AlAvA uccAra karAvavAnA vidhi, sAdhvImene kema pravartAvavI, samagra utsaga -apavAda-vidhi dvavyAkrikanI apekSAe kamamAgane na jANunA-mAgama temAM kevI rIte yattanA karaze mATe jJAna viSe mahAna prayatna karavA joIe. jJAnanA arthIe gurumahArAjanI bhakti ane bahumAnathI AzadhanA karavI. temanI prasannatA meLavavI. mAtra pustaka-paMDita na banavu. je mATe kaheluM' che phrenca vaLI laukika zilpakaLA, citrakaLA, vyAdi thAo ziSya ane AcAyanA krame karIne vidyAe zIkhe che. eTale ziSya vinayapUrvaka kaLAcAdikane prasanna karIne tenI pAsethI vidyA grahaNa kare che. AvA vinayanA kramathI aneka prakAranAM zilpAo vaidakazAo, vyAkaraNa, nyAya, sAhityazAstro zIkhAya che. guru pAsethI vinaya ane vidhipUrNAMka meLavelu hAya, te suMdarajJAnanI kATImAM gaNAya che. pAtAnI kalpanAthI mahAyuM kareluM nidApAtra Thare che. je mATe kahevu che ke 'gurukulanI upAsanA karyo maMgaratu jJAnanuM pariNAma kevu' Ave che? tA ke, mAra pAtAne pAchaaA bhAga kathADA karIne nRtya kare che, paraMtu pAttAnI puMDa khullI thAya che, tenuM tene te vakhate bhAna hAtuM nathI. mAra kaLA kare, paNa gurunI upAsanA vagaranI kaLA grAsA pAmatI nathI, paNa nidvApAtra thAya che. eTale netramAtrathI joine, gurune vinaya karyo vagara vidyA zIkhelI jovAmAM AvatI nathI. peAtAnI meLe zIkhelAM lokikazAstro, kaLAmA cezA pAmatAM nathI, te pachI leAkeAttarazAstranI vidyA ziSya ane AcAya nA krame DhIne zIkhI zakAya che, ane te ja gurukuLavAzvamAM rI meLavelI vidyA, zAstrajJAna prathamApAtra gaNAya che. tethI nakkI thayu ke vinayapUrvaka guru pAsethI meLavela jJAna- pa. "Aho Shrutgyanam" Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 554 ] prA. upadezamAlAne gUjazanuvAda vALa tapa-saMyamamAM udyama karavAnuM jANe che, jJAnIo siddhAMtanA jJAnanA AdhAra tapa-saMyamamAM udyama kare che, te pramANe tapasvI ke saMyamIne dekhavA mAtrathI temanA tapa-saMyamanAM anuSThAna dUrathI dekhIne zuddha AcAro jANI zakAtA nathI. mATe AgamanuM jJAna gurubhagavaMta pAsethI vinaya-AdarapUrvaka grahaNa karavA prayatna kara. tevuM ja jJAna mikSaphala-dAyaka nIvaDe che. (416 thI 420) A sAMbhaLIne kAIka mAtra jJAnanuM ja AlaMbana pakaDI saMtoSa mAne, tene kriyAnya jJAna phaLa vagaranuM che, te daSTAMta-sahita samajAvatA kahe che - sippANi ya satyANi ya, jANaMtovi na ya muMjai jo U / teNaM zaruM na muMgarU, rUma vanayata karuM nALa jharaNA zA-ti-rivA, siMkama-ju gAmami satA | niggaMtUNa gaNAo(gharAo)hiMDaMti pmaay-rnnnnmmi||422|| nANAhioM vastaraM, hINo'vihu pavayaNaM pabhAvaMto / na ya dukaraM karaMto, suTTha vi appAgamo puriso // 42 // nANAhiyassa nANaM, pujjai nANA pavattae caraNaM / jassa puNa duvha ikaM pi, natyi tasa pujjae kAI ? // 424 // nANaM caritahINaM, liMgaggahaNaM ca daMsaNavihINaM / saMjamahINaM ca tavaM, jo carai niratthayaM tassa // 425 / / lokamAM paNa zipa ane zAstro je jANatA hovA chatAM tene vyavasAya-upacoga karato nathI, te tene dravyAdikanI prApti thatI nathI ke te dvArA bhegonI prApti thatI nathI. te pramANe prayatna na karanAra anuSThAna vagarane jJAnI jJAna hovA chatAM mokSa-lakSaNa phaLa meLavI zakato nathI. rasa, Rddhi ane zAtAgIravamAM AcAta thaelA pRthvI Adi chakAya jIvonA rakSaNa karavAnA utsAhamAM sIdAtA pramAdI banI ga7mAMthI bahAra nIkaLI viSaya, kaSAyarUpa cora ane zvAparothI Akula evI pramAi aTavImAM bhramaNa kare che. tyAM pachI kaI sArAdika karanAra na hovAthI harAyA je 2khaDe che ane viSaya-kaSAyArUpa zvApothI phADI khavAya che. zaMkA karI che, je viziSTa jJAnI hoya, paraMtu kaMIka kriyA-rahita hoya ane je utkRSTI kriyA karanAra hoya, paraMtu kaMIka jJAnahIna hoya-A bemAM kevuM caDiyAtA che? tevI zaMkAnA samAdhAna karatAM kahe che. je jJAnAvika che, te cAritrakriyAe hIna hoya, te paNa vAi karavAmAM, vyAkhyAnavidhimAM savaMzazAsananI prabhAvanA karanAra hoya che, te zreSTha gaNAya che, paraMtu mAkSakSapaNu vagere AkarA tapa karanAra ke duSka cAritra pALanA apahRtavALe puruSa caDiyAtuM nathI. jenAmAM adhika jJAna hoya che, tenuM jJAna "Aho Shrutgyanam" Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAna-kriyAnI pa2552 sApekSatA [ 555 ] pUjAya che, jJAnathI cAritramAM suMdara pravRtti karI zakAya che, paraMtu jJAna ke cAritra emAMthI ekeya jenAmAM nathI, te puruSanuM zuM pUjAya ? AthI vyavahArathI cAritra hata jJAna hoya, paraMtu jJAnarahita cAritra na hoya, hetune abhAva hovAthI, ajJAnI rAnInI nizrAe rahe, te tenuM cAritra mAneluM che. A kAraNe jJAnahInamAM baMnene abhAva che--ema jaNAve che. paramArthathI vicArIe, te jJAna ane kriyA paraspara kabIjA sApekSapaNe rahelA che ane ekabIjAnAM pUraka che. mATe banethI hitamAM akiMcita karavApaNuM jaNAve che. cAritrahIna jJAna, samyakatva vagara haraNAdi veSa kANa karo, ane saMyamahIna tapa kare, te maphalanI apekSAe nirarthaka thAya che. (421 thI 425) temAM cAritrarahita jJAna kema nirarthaka che ? te daSTAMtathI kahe che - jahA kharo caMdaNa-bhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu cNdnnss| evaM khu nANI caraNeNa hINo,nANassa bhAgI na hu suggiie||426|| saMpAgaDa-paDisevI. kAesu vaesu jo na ujjamaI / pavayaNa-pADaNaparamo, sammattaM komalaM pela vaM tassa // 427 // caraNa karaNa-parihINo, jai vi tavaM carai suThu aiguru / so tillaM va kiNato, kaMsiyabuddo muNeyaco // 428 // chajjIva-nikAya-mahanvayANa paripAlaNAi jaidhammo / jai puNa tAi~na rakkhai, bhaNAhiko nAma so dhammo? // 429 / / chajjIvanikAya-dayA-vivanjio neva dikkhio na gihii| jaidhammAo cukko, cukkai gihi-dANadhammAo // 430 // bAvanAcaMdana carakhA uttama kAThabhAra vahana karanAra gadheDe mAtra bhAravahana karavA bhAgIdAra thAya che, paraMtu te caMdananA vilepana, zItaLatA Adika guNe pAmI zakato nathI, e pramANe cAritra-hita jJAnI jJAna mAtrano bhAgIdAra bane che, paraMtu sadagati ane mokSalakSaNa phaLa pAmanAra banatuM nathI, jJAna mAtrathI Aave rokAtA nathI ke saMvara thato nathI, zAstramAM niSedhelA AcaraNane lokasamakSa pragaTapaNe sevanAra, chakAyanA pAlanamAM ane pAMca mahAvratanA rakSaNamAM je udyama karato nathI ane temAM pramAda seve che, tema ja zAsananI laghutA-apabhrAjanA karavAnAM kAryo kare che, tenuM mahatva asAra jANavuM-arthAta te mithyAtvamAM vate che. tyAre saMyamazahita tapasyAmAM kayA deva che? te kahe che- mahAvratonA AcaraNathI hita tema ja AhArazuddhi na karanAra, pratikramaNa, paDilehaNAdika kaNasittarI hita ke cAra mAsAdikarUpa AkaruM tapa kare, paraMtu te ArIsA upara tela grahaNa karI tenA mAhAmAM tala bharIne ArI Ape che. paNa mApIne tela letuM nathI, tevA bAd nAmanA "Aho Shrutgyanam Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 ] prA. upadezamAhAne gujarAtavAda gAmaDiyA carakhe gamAra mAnavo ke, je ghaNuM ApIne a5 pAchuM le che. te A pramANe- cAritranI cheDI zithilatA badalAmAM pramAdimuni ghaNuM tapa hArI jAya che. pRthvI, pANI, agni, vAyara, vanaspati ane basa ema chakAyanA jIvana jayaNAthI rakSaNa tema ja prANAtipAta-viramaNa vagere pAMca mahAvratanuM sAsa rIte pAlana karavAthI yatidharma kahevAya che, paraMtu cha javanikAya ane mahAvratanuM rahA, na kara, te he ziSya! tene dhama kevI rIte kahevAya? athata tenA rakSaNa vagara dharma na kahevAya. cha javanikAya jIvonI dayA vagara vevArI dIkSita-sAdhu kahevAya nahiM, tema ja mastaka muMDAvela hevAthI jeharaNa -veSa dhAraNa karela hovAthI gRhastha paNa gaNAya nahiM, te sAdhudharmathI cUko ane tevA zithilAcArI pAsethI susAine kaMI levuM ka9patuM nathI. gRhasthapaNAnA dAnamathI paNa te vaMcita rahe che. nathI sAdhudharmamAM, nathI gRhasthAmamAM. cha javanikAya juduM grahaNa karavAthI tenuM rakSaNa karavuM te pradhAnama che. (426 thI 430) zaMkA karI che, je jeTa karaze, teTale dharma tene thaze, saMpUrNa guNa meLavavA durlabha che, tenA samAdhAnamAM kahe che ke gRhasthane te vAta ghaTe che. kAraNa ke, tenA vaDe tevA aneka bhAMgAvALA che, paraMtu sAdhune te zavavirati kavIkArelI hovAthI tema hotuM nathI. te mATe kahe che - savvAoge jaha koi, amacco naravahassa vittaNaM / zALA- pAva6, vaha-dhana-dhyAna jarU taha chakAya-mahavvaya-savvanivittIu givhiUNa jaI / samari vihaMto, samaja-mo sUi vordUi gajarUrA to hayabohI ya pacchA, kayAvarAhANusarisamiyamamiyaM / puNa vibhavoahi-paDio, bhamaI jarA-maraNa-duggammi / / 433 // vacAsi a, ago nAnA--ri ! taIyA tassa paresu, aNukaMpA nasthi jIvesu // 434 // chakkAyariUNa assaMjayANa liMgAvasesa mittANaM / bahuassaMjama-pavaho, khAro maIleI suThuaraM // 435 // jema koI pradhAna tevI rAjAnI kRpA thavAnA kAraNe rAjayanA sarva adhikAra meLavIne pachI je te rAjAnI AjJAne bhaMga karanAra thAya, to te pathane mAra khAnAra, doraDAthI baMdhana tema ja vajananuM apaharaNa ane kadAca maraNanI dizA pache. te pramANe chAyajInuM rakSaNa, mahAvrata-pAlana karavAnI pratijJA grahaNa karIne sAdhu eka paNa kAyA ke vratanI virAdhanA karanAra, IndrAdikanA rAjA jevA jinezvara "Aho Shrutgyanam Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraloka viruddha kArya karanArane dUrathI tyAga kare [ papa7 ] bhagavaMtanA dharmanI prAptirUpa bAdhino nAza kare che. bhavAMtaramAM prabhuzAsana maLavuM hataMbha thAya che. tyArapachI nAza pAmela rAdhivAbo AgaLa karela aparAdha sarakhA anaMtA saMsAramudramAM paTakAya che ane janmAdithI paripUra bhayaMkara ene anubhava kare che. vaLI A lokamAM paNa potAno ane bIjAne apakArI thAya che. jyAre A nibhAgIne pitAnAM jJAna, darzana ane cAritrane tyAga karyA, pachI tene bIjA jIvo upara anukaMpA hatI ja nathI. kaheluM che ke, "pAra-viruddha kArya karanArane te dUrathI ja tyAga kare. je potAnA AtmAnuM hita sAdhatA nathI, te bIjAnuM hita kevI rIte karI zake ? A ja vAta kaMika vizeSatAthI kahe che- e kAyanA ane zatru eTale tenI virAdhanA karanAra mana, vacana, kAyAnA cAne gopavelA nathI, paNa mokaLA mUkelA che, mAtra haraNa ane veSa dhArI zakhelA che ane asaMyamanAM ghaNuM kArya karatA hovAthI pApa-samUha ekaThAM kare che, te pAparUpa kSAra teone atizaya malina kare che. talanA choDanI bharama te kSAra kahevAya. keTalAka kSAra vastrAdikane bALI malina kare che, tema pApasamUha paNa jIvane malina kare che. (431 thI 435) bhagavaMtanA vayogamAM pApano saMbaMdha kevI rIte ghaTe? ema bhadrika buddhivALA vicAra, tene samajAvatA kahe che ki liMgamiharI-dhAraNeNa kajjammi aTTie ThANe / rAyA na hoI sayameva, dhArayaM cAmarADauMve // 436 // jo suttattha-viNicchiya-kathAgamo mUla-uttaraguNohaM / uvvahaI sayA'khalio, so likkhiisaahulikvmmi||437|| bahudosa-saMkiliTTho, navaraM maIleI caMcala-sahAvo / suTTha vi vAyAmito, kAyaM na kareI kiMci guNaM // 438 // kesi ci varaM maraNaM, jIviyamannesimubhayamanneti / daduradevicchAe, ahiyaM kesi ci ubhayaM pi // 439 // hiMdara 5 varaho. kiM phUlya ho ho . kassa vi duNi vi logA, dovi hayA kassaI logaa||440|| hAthI, ghoDA, sanyathI hita, rAjyanA kArya na bhALanAra, mAtra cAmara, chaganA ADaMbara karavA mAtrathI rAjI thaI zakato nathI, tema saMyamanAM anuSThAnathI hita mAtra veva paheravAthI ke tene ADaMbara karavA mAtrathI sAdhu thaI zakatA nathI, paraMtu vihita saMpUrNa saMyamanA anuSThAnonuM sevana karavAthI sAdhu kahevAya. tathA zratano cAra bhaNIne jeNe sUtra ane arthano yathArtha nizcaya karyo che ane Amane anusarIne ja sarva pravRtti karanArA che, tema ja niraticAra mULa ane uttara gunA "Aho Shrutgyanam Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 558 ] prA. 05zamAhAmA gurjazanuvAda samUhane hamezAM jIvitane aMta sudhI akhalitapaNe vahana kare che, tene sAdhuonI gaNanAmAM rekhA apAya che, bIjAne nahiM. mATe ja jaNAve che ke- ajJAna, kalAdi kavAthanA aneka dezI philaSTa cittavALA ane viSayAdika sevana karavAmAM caMcaLa cittavALA, ghaNA pariSaThAdi sahana karavA chatAM paNa te kAyAthI karmakSaya vagere kaMI paNa guNa meLavI zakate nathI. bahuke pitAnA AtmAne malina kare che. tyAre samyaguM anuSThAna na karanAra mRtyu pAmavuM? nA, ema paNa na karavuM. guNavaMtanuM maraNa pazu kalyANa mATe thAya che. te mATe kahe che - dazaMka devanI IcachAnA daSTAMta keTalAka mANa sAruM che, keTalAkanuM jIvita sAruM che, keTalAkanA baMne sAruM che ane keTalAkanA baMne azubha che. keTalAkane paraleka, bIjAne vaLI ahiM A leka hitakArI lAge che, keTalAkane A ane paraloka baMne hitakAraka lAge che, keTalAke pitAnA azubhakamathI baMne loka vinAza karyo. (436 thI 440) darAMka devanuM kathAnaka kahe che - tresaTha nara-vaiDUryane zalAkA aMkurane utpanna karanAra bhAratakSetramAM madha nAmane mATe deza hatuM. jemAM kukaDA uDIne 2 paga mUke, teTale phara gAmo hatAM, dhAnya ane dhanathI bharapUra gAmaDAMe. hatAM. jyAM AgaLa e eka keze gIca patravALA vRkSothI virAjamAna evI nadIo vahetI hatI. vaLI jyAM AgaLa gAmo savArathI, sarovara kamaLanAM vanothI, kamaLavane padmakamaLanA samUhathI ane padmakamaLo bhramara samudAyathI zobhatA hatA. tyAM lekamAM prasiddha kilA upara rahelA zikharothI zobhAyamAna rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. jayAM AgaLa vairAgyarasavALA, sASibIjathI bharapUra evA munivaro tathA nAraMgI ane bIjA rasathI bharapUra sArA pAkelA bIjAnA phaLavALA, krIDA karavAnAM uttama udyAne hatAM. je nagaramAM jAya ane baMdha ramavAnA pAsAthI thatuM hatuM, "mA" zabdane pracAra mAtra sogaThAnI ramatamAM hatuM, hamezAM vipattio zatruone ane zatrunyanuM AkramaNa tyAM na hatuM, paraMtu kaaSArtha hovAthI cakravAka pakSInI A krAti eTale pagalAM jaLamAM paDatAM hatAM. uMcA mahelanA zikhara upara rahelI strIonA mukharUpa candrane te rAhu gamavA mATe taiyAra thayA, paNa kalaMkanI nizAnIthI pUnamanA candrane oLakhI zakaye, tyAM abhimAnI zatru rAjAnA manamatta hAthInA kuMbhasthaLane bhedanAra evA khagane dhAraNa karanAra sajajana-ziromaNi prasiddha varUpavAnuM zrevika nAmano rAjA hato. najIkamAM mekSavAmI evA vIra bhagavaMtane je praNAma karavAnA ghasArAnA bAnAthI paramAtamAnI AjJAnA cihnatilakane kapALamAM dhAraNa karato hate. jeNe abhyadaya pamADanArI evI kSAyikadaSTi athavA kSAyikasamyakatva prApta karyuM che ane AvatI covIzImAM prathama tIrthaMkara thaze. je rAjAnI senAno paDAva hAthIone paNa phekI de, tevA vIra puruSavALo agatA ane kepa karanAra hatuM, tema ja zatrurAjAnI ene samUha paNa keraDAnA "Aho Shrutgyanam Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAMka devanuM kathAnA [ paya* ] puSpAnI mALAne vAcchu karanAra ane nAnI kaLIonA upayAga karanAra thayA hatA. kAraNa ke vidhavAo thaI hatI. mATA yuddhavAjiMtra ane paDahAnA zabdo sAMbhaLIne azaraNu evA cannu-samudAya ekadama lADa caDI che eTale zreNika rAjAnA zatru samudAyA khabhA upara traNa kArArUpa yajJopavIta zakhI, vaLI phrAna upara bhAMgelI kADI AMdhI, bhAMgI gaelA kAMThAvALA ThIbaDAmAM rUkSabhikSA mAgavA lAgyA, gaLA upara kuhADI sthApana karI vividha prakAranA veSa dhAraNa karavAnA mAnAthI zreNikAnanuM zaraNu a'gIkAra karatA hatA. te zreNikarAjAne saundaryanA apUrva sthAnarUpa, zeAbAnA samudra, buddhinA bhaMDAra zreSThInI putrI sunanhA nAmanI prathama patnI hatI. jenA rUpa samAna bIjI kAI o nathI, evI calaNA nAmanI bIjI patnI hatI. akSayakumAra nAmanA buddhizALI evA sunandAne putra hatA. tenAmAM sAma, bheda vagere prakAranI nIti ane cAra prakAranI buddhi hatI. varSamAM nAnA hovA chatAM lAphrAmAM dAkSiNya Adi guNe hAvAthI mATI gaNAtA hatA. candranI sarakhI ujjavaLa manahara kAnti sarakhI jenI kIrti cAre dizAmAM jhaLakatI hatI. jANe kapUra samUhanA AbhUSAthI manahara o zele tema abhayakumAranI ujajvala kItithI dizAe zeAlatI hatI. jenI buddhi dhama kAya mAM kaThora vyasanavALI hatI, parApAramAM prauDha, dujananI ceSTAnI bAbatamAM khuThThI, bIjAnA sa'kaTamAM khedavALI, zuIAnA saMgrahamAM utsukatAvALI, buddhizALIone prabhAvita karavAmAM svIi buddhi hatI. jenI AvA prakAranI buddhi hoya, te kayA . suMdara-manavALA catura puruSane prazaMsA karavA lAyaka na hoya ? tenAmAM savagude rahelA che, ema jANIne tene rAjyanA sarvAdhikAra pade sthApana karyAM, suMdara zrAvakadhama nA mamane jANanAra evA teNe te rAjyanuM pAlana karyuM. DhAika samaye devA ane asurAthI namaskAra karAelA, kevaLajJAnathI samagra leAkAleAkane dekhatA mahAvIra bhagavata tyAM padhAryo. temanuM Agamana sAMbhaLIne zreNikarAjA temanA caraNu-kamaLamAM vaMdana karavA mATe devAdhideva pAse gayA. eTale keTalAka khIjA zAe bhagavaMtanI bhaktithI, keTalAka anuvRttithI, keTalAka Azcaya dekhavA mATe sarvajJa bhagavaMtanAM darzana karavA gayA. te ave padAmAM pAtapAttAne cAgya sthAnamAM meThA, eTale bhagavate gabhIra khIra vANIthI dezanA zarU karI, jema devAmAM indra, rAjAemAM caDhI, mRgalAomAM siddha uttama gaNAya che tema durlabha manuSyabhava pAmIne je dubuddhivALA manuSya krama karavAmAM pramAda kare che, te khicAza suMdara mAdA hovA chatAM bhUkhathI kuLa thaelI kukSivALA marI jAya che. zeraDInA rasamAMthI sAkara, 'imAMthI mAkhaNa sAra grahaNu karAya che, tema manuSyajanmanA kaI paNa sAra hAya te zvama e ja sAra che, mATe tene grahaNa karI. rAjya, hAthI, gheADA tema ja bIjI 'ghaNu' hAya, para Mtu te sa` ekadama cAlyA javAnA svabhAvavALu che, mATe hita-prApti "Aho Shrutgyanam" Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] prA. upadezamAlAmo gujarAtanA mATe utAvaLA bane. vizvanA kAryonuM prathama kAraNa evuM lokonuM jIvita manahara nA capaLa kaTAkSa sarakhuM capaLa che. vanitA-varganA netrane Ananda ApanAra yovana monmatta hAthInA pracaMDa karvatAla samAna caMcaLa che. samagra pRvImaMDaLanI ekachatravALI jyalakSmI paNa sakhata pavananA jhapATAthI kaMpatA pahalavanA sarakhI asthira che. bIjAne upakAra karI zakAya tevA ISTapadanI prApti, vegapUrvaka uchaLI rahelA UMcA vicitra racanAvALA moja nI jema nAza pAmanArI che. ane vyagamana karAvanAra evI bhega-AmarI pavananI laherathI pharakatI. javAnA antabhAga sarakhI asthira che. bhUkha, tarasa, Apatti, ASi, zarIravyAdhithI pIDAela A samagraloka paNa Thaddhi ane zoka-zalyathI vyAkuLa banI gayA che. atyanta ayAra evA A saMsAramAM puruSoe sarvathA dharmakArya eka ja karavuM yukta che. mATe karmathI sarvathA mukta thavuM hoya, te tene zreSTha upAya mAtra dharma ja che, te dharmanA be prakAra kahelA che. eka munilama ane bIjo zrAvakadharma, temAM yunikarma kSamA vagere daza prakArano kahe che. zrAvakadharma aNuvrata, guNavrata, zikSAtratarUpa bAra prakArano che. te baMne pad vistArathI varUpa samajAvyuM. cAlu dezanAmAM parujharatA kuSTharogavALAnuM rUpa dhAraNa karanAra zreNika rAjAne zrama utpanna karAvanAra eka devatA AvyA, prabhune namaskAra karI temanI AgaLa beThe. prabhunI bhakitathI te romAMcita thavA deve gAzISacaMdana vaDe karIne bhagavaMtanA caraNe jema tema lepa karyo. najIkamAM beThela zreNike A sarva rekhyuM ane manamAM ciMtavavA lAge ke, A kAI pApI svAmInA cabune rasI paDe che. rASathI rANAyamAna thaelA mAnasavALA zreNika vicAravA lAgyA ke, "A pApI keTaluM pratyakSa akSamya bhagavaMtanI AzAtanA karI rahyo che. je bhagavaMta sarvane pUjya che. vizvanA sarva rAjAone vaMdanIya che, temane A mUkha paruthI vilepana kare che. "pazabava pAmatA gurune dekhIne jeo nirAkula basI he che, tevA pApakarmI prANIone janma na thAo" mATe taravAra kheMcIne khAza haratathI ja tene haNI nAkhuM, athavA to trikanAtha samakSa atyAre Ama karavuM yukta nathI. je jinezvaranA sAMnidhdhamAM mArI, vazakti upadro ane sarva pApe jahadI dUra cAlyA jAya che. mATe A pApI jyAre A sthAnathI jeTalAmAM bahAra jAya, tyAre pAparUpa viSavRkSanuM phaLa tene batAvuM. te samaye TIvI2bhagavaMtane ahiM chIMka AvI. te sAMbhaLIne pele kukI, tame mRtyu pAmo" evuM vacana bolyo, jayAre tyAM zreSike chIMka khAdhI, eTale tene kahyuM ke, "he rAjana ! "tame jIvatA rahe." abhaye chIMka khAdhI, eTale tene "marA ke jIvo" ema kahyuM. te ja samaye kAlasaurike chIMka khAdhI, tyAre tene "jIva nahIM ane mA nahi - ema niSphara vacanathI kuSThIe kahyuM. tIrthakara bhagavate chIM khAdhI, te kSaNe "marI jAva' ema kahela, te vacanathI atiAdha pAmelA rAjAe "Aho Shrutgyanam Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huMzaka devanuM daSTAnta [ 561 ) pitAnA sainikane sUcanA karI ke, A sthAnathI haThatAM ja tamAre A kuThIne pakaDI levo. dharmopadeza pUrNa thaye, eTale te ka thaye, bhagavaMtane namaskAra karIne bahAra nIkaLe, eTale sainiko tenI pAchaLa utAvaLA utAvaLA pakaDavA doDayA. (50) potAnI pAchaLa taravAra ugAmela sainikone dekhIne tene AzcaryabhUta karavA mATe devarUpa kirthIne AkAzamAM uDayA. bheThA paDelA vahAna mukhavALA te sainike pa252 ekabIjAne jotA bolavA lAgyA ke, zuM A koI IndrajALa haze ke zuM? A hakIkata eNikarAjAne nivedana karI ke, "he vAmIte kaDhiye te suMdara rUpa karI deva thaI AkAzamAM cAlyA gaye. A Azcarya sAMbhaLIne vikasita mukhakamaLavA rAja jagawbhune pUchavA lAgyo ke, "he bhavAmin ! te keDhiyA kA hato? te kahe. rATa mastakanA mugaTamAM vahela mASinI zabhA sarakhA jinendra bhagavate kahyuM ke, he rAjan ! te kuThI na hatuM, paNa deva hate. mastaka upara hastakamaLanI aMjali joDIne rAjAe kahyuM ke, "pahelAM A kevuM hatuM ane he deva ! kayA kAraNathI A deva. thayo? kayA nimittathI te ApanA caraNa pAse beTho ane atizaya Akaza koDha, roga ane rasIno bhrama kema utpanna karyo ? he devAdhideva ! mArA upara kRpA karIne. kaho ke, teNe "marI jAva" tevuM jU DuM vacana zA mATe kahyuM tyAre traNa lekamAM tilaka samAna bhagavate kahyuM ke, "he zreSika ! A sarva AzcaryacaryAnuM eka kAraNa che, te sAMbhaLa. zreSTha nagarA, gAmo ane gokulo vagerethI Akula, lakSamInuM sthAna prasiddha e. vastra nAmano deza che. aneka puNyazALI vekathI parivarelI kuberanI nagarI samAna moTI saMpattionA sthAnarUpa pavitra evI tyAM kauzAmbI nAmathI nagarI hatI. devamaMdiranI mATI davA mANikathanI ghugharInA zainA bAnAnI yazasvIono jANe ujajavala yaza gAto hato. je nagarImAM zvetAmbara bhikSuko tathA haMmezAM brAhA bALakone rUcikara da, vaLI vizeSe karIne jemane hAthamAM hacitarUpe rajoharaNa che evA zvetasAdhugo, haMmezAM jyAM uttarasaMgathI suMdara evA pavitra mANasane ucita evA zrAvako tathA zreSTha AbhUSaNathI suMdara evI vezyAo kuberanI strIo uttara dizAnA pagathI zobhatI cAre bAju dekhAtI hatI, namana karatA rAjAonI mataka zreNIthI jenA caraNa pUjAelA che, e pApahita zatAnika nAmano tyAM rAjA hatA. te nagaranA mahelanI agAsIomAM uttama rijharana ane lAlaraTana hatAM, te jANe dADimanA bIjanA DhagalA mAnIne, nimala suktAphaLane savaccha jaLabinduno mAnIne marakata maNinA TUkaDAone maga ane aDadanI alIgo samajI samajIne bhoLA cakalA, popaTa, menA, mora, koyala vagere pakSIo ca, caNavA AvyA, paraMtu te dhAnyAdikane svAda prApta na thavAthI pitAnI mUrkhatA haNa kheda pAmavA lAgyA. 71 "Aho Shrutgyanam Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pa62 ] prA. upadezamAlAne gurUvAra te nagarImAM ziMgaDA vagaranA baLada sarakhe ajJa, gAyatrI paNa na bhaNele e zeDuka nAmano eka vipra hato. brAhmaNone prArthanA karavI te to janmathI ja savabhAvathI siddha hoya che, paraMtu A seka nAgarike AgaLa kema prArthanA karavI, te paNa jAte na hato. A pramANe hamezAM nizcamI jIvana pasAra karate hatuM ane kaI prakAra tenI bhAryA jana sAmagrI upArjana karatI hatI. brAhmaNI garbhavatI thaI, tyAre sattA vagaranA patine keAI samaye Thapako ApatAM kahyuM ke, "he mUrkhazekhara ! have mAra auSadha, ghI vagerenI jarUra paDaze ane tuM te taddana nizcita ALasu besI rahela che, to kaMI paNa na upArjana kara. mArA dehanI khAtara kaMI paNa buddhiAbhavane upayoga karIne lAMbAkALe dhana upArjana karavAno kaMIka prayatna kara. tyAre patnIne be hAtha naDI aMjali karavA pUrvaka kahevA lAgyo ke, "he prANusvAmini ! tArI kRpAthI na upArjana karavAne kaI prakAra huM zikhyo nathI, te have mAre zuM karavuM? tyAra patnIe pitAnI buddhithI tene kahyuM ke, zatAnika rAjAnI atiAdarathI suMdara sevA kare kaheluM che ke- "suvarNa-pupavALI pRthvIne traNa puru meLavI zake che. 1 muvIra, 2 buddhizALI ane 3 sevA jANanAra puruSa." tyArapachI mUkha buddhivALo patnInA vacanAnusAra sarva prakAre pupAtika samapaNa ka2to te eka zatAnikarAjanI sevA karavA lAgyo. tenI akhaMDa sevA dekhIne keAI samaye rAjAe tene kaNa ke, he vipra ! tArI sevAthI huM prasanna thayo chuM, tuM che, te tane ApuM." brAhA kahyuM ke, "huM kRtArtha thayo chuM, ApanI kupAthI huM prArthanA karIza. vizeSa karI mArI panI je kahe che, tenI huM mAga karIza. he deva ! huM devatA mAphaka tenI zata-divasa AzAdhanA karuM chuM. je kAMI paNa te lAve che, teno huM bhegavaTo karuM chuM, mAruM sarvakArya te ja karanArI che. atizaya saraLatA dekhIne rAjA hasIne kahe che ke, "tuM jA ane pUchI lAva" ema kahyuM, eTale te ghare gayo. brAhmaNIne kahyuM ke, "he bhadra! rAja mArA para prasanna thayA che, mATe kahe ke rAja pAse rAjya, ghoDA vagerenA keTalI mAgaNI karavI che? caturapanI vicAravA lAgI ke, "atyAre te mane A vAdhIna che, paraMtu kaDuM dhana maLaze, eTale mAro tyAga karIne nakakI bIjI tarUNa priyAe meLavaze. vRddhi pAmato puruSa traNane ghAta karanAra thAya che, eka pa upArjana karatA mitro, strIo ane makAna." panIe patine kahyuM ke, "ApaNe brAhmaNane atipA5vALA rAjyanuM zuM pracajana che? ApaNe to evI mAgaNI karavI che. jemAM ane loka sukhethI sAdhI zakAya. tamArA sajA pAse khAvA mATe bhojana, darAja eka sonAmahera ane eka ujajavala dhetiyuM. Apane roja ATaluM maLI jAya te basa che. rAjA ekAMtamAM beThA hoya tyAre tamAre eka ghaDI A vAta jaNAvavI. A vAta tame sAMbhaLI nathI ke bhajana-samaye ghI sahita uSNubhojana, chidra paganAM tava tema ja koine sevakabhAva na kare paDe, AthI vadhAre A "Aho Shrutgyanam Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * lAMka devanuM daSTAnta [ pa63 ) karanAra nIce paDe che." patnIne A hukama laIne te rAjA pAse gaye, kahyA pramANe prArthanA karI ane rAjAe te sAMbhaLIne svIkArI. tyArathI mAMDI rAjA tenuM sarvakArya kare che te dekhIne, rAjA pAse besanAra bIjA rAjAo vicAravA lAgyA ke, "rAjA AnA upa2 ghaNu prasanna thayA che ane haMmezAM tenI pUjA kare che, te ApaNe paNa prayatna pUrvaka tenI pUjA karIe. kAraNa ke, siMha, vAgha, hAthI upara savAra thavuM, kAlasarSanI sanmukha javuM, pizAcanI sabhAmAM hAjarI ApavI, tathA rAjanI sevA vI tathA hama bhI mAranAra adharathI pracaMDa evA khuzAmatiyA-jananA Azraye. paDelA hoya, tevA kAnanA kAcA rAjA ane pe hoya che, temAM koNa temano vizvAsa kare che? kadAca koIka rAma rAjA ApaNA upara DhaSa cittavALA banI jAya, to A rAjAne ghaNe vallabha hovAthI tenAthI paNa rAjAnI kRpA meLavI zakAya." ema vicArIne pradhAna dvArapALathI mAMDIne nagaramAM rahelA nagaravAsIo dareka potAne ghare laI jaIne bhojana karAvIne tarata dakSiNa ApatA hatA. tevA prakAranA hamezanA lAbhathI te adhika RddhivALe thaya ane jadI putra-pautrAdikanI vRddhi pAmyA. A pramANe dakSiNAnA lAbhathI ghare ghare bhojana karavA lAgyo, jethI bhajana pacatuM nathI, tethI ulaTI thavA lAgI. te kAraNe tene bhayAnaka cAmaDIne roga utpanna za. saDI gaela nAsikAvALA, chidromAMthI jharatI durgadhI rasInI gaMdhathI jenI cAre bAju mAkhIo bamaNa rahetI hatI, tevI kaSTamaya avasthA pAye te paNa pahelAnI jema te kaDharogI "huM AvA asAdhya remavALo chuM" ema manamAM zaMkA pAmato nathI ane rAjAne tyAM bhajana karatA hatA. "kuThI ane kulaTA e baMnenI samAnatA paSTa che ke, loke tene AvatAM reke che, te paNa parANe sAme Ave che." dakSiNAnA lAbhathI pAMceka ghare bhojana karatA hatA, paraMtu lokonI ghaNu sAthe tene vyASi vRddha pAmavA lAgyA. (100) "viSa, agni, vyAdhi, durjana, vachaMdatA ATalI vastuone pratikAra karavAmAM na Ave, to nakkI mRtyu pamADe che." eTale maMtro vagere rAjAne prArthanA karI ke, "he deva ! ApanA Asana najIka A rogI bhejana kare, te pAgya nathI. kAraNa ke, tene roga cepI che. eka sthAne bhojana karanAra, sparza karanAra, zamyA karanAra ke tenA Asana para besanAranA zarIramAM roganI saMkrAti thAya chetema vaghaka zAstramAM kahe che. mATe rAjakulamAM tene AvavAnuM nivAraNu karAve, tene putro che, te nirogI che, tene ahI bhejana karAve. jAe te vAta svIkArI. eTale maMtrIe tene nivAraNa karatAM jaNAvyuM ke, havethI tArA putrane rAjA pAse jojana karavA mokalaje. tyArapachI tenA putrone bhojana zivatA hatA, jeo ghaNA prasiddhi pAmyA. pele pitA bicAro duHkhI manavALo. lakhI dehavALo gharamAM ja paDI rahetA hatA. keme karI tenA dehamAM bhAdhi sthApI bI eTale kuTumbanA kSemakuzala mATe putroe gharanI bahAra kyAMIka pitAne rahevA "Aho Shrutgyanam Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa64 ] prA. upadezamAvAne gujarAtanA mATe eka kuTIra taiyAra karavI. temAM rasInI durgadhanA saMbaMdhathI aneka mAkhIe AvI tenI maitrI karavA lAgI. aneka prakAranI jugupsA thAya, tema karate havAmAM koI putra tenI pAse se karavA jato nathI. kesara, agara, kapUra, kastUrI Adi sugaMdhI padArthonA vilepana karelI putravadhUo paNa tenA najIkanA mArge jatI na hatI. tema ja have ma2Na-pathArIe paDe che-ema samajI tenI vAta sAMbhaLatI nathI ke kArya karatI nathI. yauvanamAM umAda karatI evI te vAraMvAra phUMkatI hatI ane mAM pahoLuM karI uMce vara hAsya karatI hatI. tyAre manamAM ati kheda pAmate abhimAna niSphala kriAdha karate, aMdara gurAte prasUti pAmela gadheDI mAphaka namra-kaTANuM mukha karate jhuMpaDImAM niceSTa paDI rahete hato. koI vakhata tenI tRSA tRpta thatI na hatI, bhUkhathI kukSi dubaLa thaelI che, vAraMvAra pANI, bhejana mAgavA chatAM cAMDAlanI jema te meLavI zakato nathI. jyAre aha ja kahevAmAM Ave, tyAre kapaDAMthI nAsikA DhAMkIne koIka dAsI kaThora zabada saMbhaLAvatI kaMIka mAtra ApI jAya. A pramANe pUrve ATalA nehavALo hatA, chatAM AvI avajJAthI have deza ane abhimAna zekanA duHkhathI dukhI thae ane dveSa karate ciMtavavA lAgyo ke- " A kuTuMbane meM ATalI uMcI pratiSThA pamADI, te paNa teo mAre dveSa kare che. emanI kRtajJatAne dhikkAra thAo. "praNayathI jaLa-pAna karIne samudranA udaramAM paDIne megha AkAza-polANamAM viratAra pAmI zreSTha unnati pAmyA, tyAre te samudra upara phelAela caMcaLa jihvA sarakhI vijaLIyukta pracaMka megha paDavA sahita nA kare che. AvA kRtanene tiraskAra thAo. ghuSa jAtinA kIDA mAphaka ghaNA vagarane khala-durjana puruSa je kuLamAM utpanna thAya che, tene seMka chidro utpanna karIne te vaMzane jadI mULamAMthI ukheDIne pADI nAkhe che. je caMdranA prabhAvathI kumudapo vikasita thayAM, te ja nigI kutadana kamaLo pitAthI thavA te vikasita thavA rUpa hAsyanA bAnAthI caMdrane hase che." te ja pramANe A mArA putrone vaibhava pamADe, e ja putra mAre parAbhava kare che, paramArthathI A mArA vairIo che. mATe anyAyarUpa duSTavRkSanuM phaLa huM temane khavarAvuM, A durAmAonA mataka upara AkAzamAMthI vaja paTakAvuM. Aje huM game teTale catura hovA chatAM vajAvinathI baLI gayo chuM. ativamavAthI zItaLa caMdanamAMthI paNa agni pragaTa thAya che. bakavRttivALA cittathI kaMIka vicArIne potAnA putrone paNa kahyuM ke, "he putro ! have huM jIvitathI kaMTALyo chuM. tethI rahe che ApaNe kulAcAra karIne kaSaIka tIrtha mAM jaIne have prANatyAga karavAnI icchA rASTra chuM. A sAMbhaLIne harSa pAmelA putra A pramANe kahevA lAgyA ke, "he pitAjI! A pApamaya roga A pramANe ja zAnta thAya che, nahiMtara A roga janmAMtaramAM paNa jato nathI, to bhale tema karehave Apa kaho ke, kare kulAcAra kare che? "Aho Shrutgyanam Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daka devanuM dAna [ 565 ] tyAre kahyuM ke, "he putra! ApaNe kulamAM e rivAja cAlyA Ave che ke, hitiSI evA maravAnI IcchAvALAe maMtrathI pavitra karela pazu potAnA madhu ne Apo. mATe eka baLavAna dekhAvaDA sArA pramANavALA vAcharaDAne A paDImAM lAvo. jethI huM kulakramathI cAlI AvatI vidhi karuM ane tyArapachI maMtrathI saMrakAra pamADI tene tamArI ane kuTuMbanI sAthe bhojana karI anAkulatAthI mAruM kArya sAdhuM. bheLAputro te pitAnA manabhAva na samajayA ane temanA vacananI sAthe ja kahyo te vAcharaDo lAvIne kuTiramAM bAda. have te dararoja AnaMdapUrvaka zarIra parathI coLI cALIne pelA lakSyanA zarIramAM roga utpanna karavA mATe vAcharaDAne paru paDelI cArI ApavA lAge. vAcharaDo paNa te cAro khAto hato, eTale te kuSTha vyAdhi vAcharaDAmAM ekadama vyApI gayo, eTale putrane bhojana mATe te arpaNa karyo. ajJAnI evA putroe pitAnuM citta jANyA vagara te vAcharaDAnuM mAMsa bhakSaNa karyuM. tyArapachI putrone kahI gayo ke, koIka tIrthamAM jaI mRtyu pAmIza. A pramANe putradveSI te brAhmaNa AnaMda pAmate gharethI nIkaLI gaye, A koDhiye ekadama dUra gayA, tethI putra paNa atiAnaMda pAmyA. dhImA dhImA DagalAM bhArate A Tubuddhi brAhmaNa hacuM mukha karIne kAlarAtri sarakhI eka nirjana aTavImAM pahoMcyuM. suvarNa sarakhA varNavALA vAnarA, zyAma kAyAvALA bhrama, vRkSanI DALIno Azraya karIne pahelA hatA, te jemAM pAkelA phaLa jevAM jaNAtA hatAM. haMmezAM ujajavala zreSTha aneka latA ane pANInuM AvavuM tathA phelAve che jemAM tathA zobhI rahema pakSIo ane lagna nAmanI velaDIone vistAra, tenI bhAthI pitAnI sArI kAMticuta evI aTavI hatI. jemAM rudrAkSamALAnI prApti thAya, tevI ghaNI zobhAthI DhaMkAelI, suMdara phaLa ane nimala manohara jainamuninI mUrti rAkhI aTavI hatI. sUryatApanA saMtApa, tema ja phADI khAnAra kSudra janAvaronA bhayathI ukALamAM tarazanI gati mAphaka jaLa zodhavA lAgyo. jaLa mATe bramaNa karatAM karatAM parvatanI khIlanA madhyabhAgamAM koIka rathAne potAnA jIvita samAna eka jaLAzaya tenA dekhavAmAM AvyuM. te kevuM? to ke AmaLA, baheDA, zamIvRkSa, vAvaDI, liMbaDA, haraDe, vagere vRkSo cAre bAju vIMTaLAelAM hatAM, jaLAzayamAM jaLa ghaNuM a5 hatuM. kAMThA uparanAM vRkSanAM pAMdaDAM, phaLo ane pupe satata te jaLamAM paDatAM hatAM, rImanA taDakAthI jaLa ukaLatuM hatuM ane jANe auSadhine ukALo hoya tevuM jaLa banI gayuM hatuM. AvuM jaLa dekhIne te kSaNe tene jIvamAM jIva Avyo ane Indriyo paNa pitAne vArtha sAdhavA ekadama samartha banI. visAmo letAM letAM ukALA samuM kaDavuM jaLa tRSA dUra karavAnI atyaMta abhilASAvALA teNe pIvAnuM zaru karyuM, oSadhanA banAvela ukALA samAna evA jaLanuM jema jema pAna karyuM, tema tema tene kRmi samUhayukta vaDInIti thavA lAgI. haraDe, baheDAM, AmalInA phaLane AhAra karate hato, tema ja te vRkSonI gADha chAyAmAM raheto hato, "Aho Shrutgyanam' Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 566 ] prA. upadezamAlAmAM gujarAtanA e pramANe keTalAka divaso pachI rasAyaNathI jema nirogI thAya tema kahI gayA, tevA jaLapAnathI adhika nirogI zarIra karyuM. deva jayAre anukULa thAya che, tyAre je ciMtavavuM paNa zakaya nathI, karavuM ke bolavuM paNa zakaya nathI, tevI suMdara avasthA nakkI thAya che. puruSane deva anukULa thAya, tyAre jhera paNa amRta thaI jAya che ane deva pratikULa thAya tyAre amRta paNa jhera banI jAya che. pitA mAphaka deva sarvatra rakSaNa kare che, kadAcita duzmana-deNadAra mAphaka herAna paNa kare che. je puruSArtha karIne ke buddhimavathI kArya sAdhI zakAtuM nathI, te bhAgyathI sAdhI zakAya che, mATe baLavAnamAM baLavAna hogha te deva arthAta bhAgya che. bIjAne upatApa karanAra evA pApIo sukhI dekhAya che ane parahita karanAra ahiM duHkhI dekhAya che. A je anyAya heya te A mahAna devane ja che(15) pitAnA zarIranI sundaratAnI saMpatti dekhI vicAryuM ke, "A mArI zarIrazobhA mArA gAmalokane batAvuM. bIjA sthAne manuSyane utpanna thaela saMpattinA lAbhathI zo lAbha? ke, je saMpatti potAnA gAmanA loko vikasita netrothI dekhatA nathI. TheSI putronI sAthe tenI strIonI kevI dazA thaelI che. tema ja pitA tarapha karanArane kevuM phaLa maLeluM che, te to tyAM jaIne dekhuM. zatruone dveSanuM phaLa jAte pamADela hoya ane te pitAnA ja netrothI dekhavAmAM Ave, te tene janma prazaMsanIya che." ema vicArIne te duzacArI pitAnA nagaramAM gaye ane koI paNa prakAre jyAre lokoe tene oLakhe tyAre sahavAsIe tene pUchyuM ke, "he bhAgyazALI ! ati asAdhya e tAro A roga ke dUra kathA ? tyAre teNe kahyuM ke, "prasanna thaelA devatAe mane A banAvyA." lokoe kahyuM ke, "he brAhmaNa! tuM kharekhara kRtArtha thayo che, jene devatA prasanna thayA. ema lokothI stuti karatA te potAnA makAnamAM gayA. pitAnA kuSTharogavALA kuTuMba sahita putrone dekhIne pite temane harSathI kahevA lAgyo ke, "mArI avajJAnuM phala tame bhega." tyAra putroe kahyuM ke, "he pApI! A sarva tamAruM ja kArya che. tyAre teNe kahyuM ke, "A jagatamAM mArA vinA bIjA kAnI AvI zakti hoya? tyAra putroe kahyuM ke, "he pApI! dharma ane loka baMnethI viruddha A nirdayatAvALuM amane atiduHkha ApanAruM kArya tama. karyuM. tyAre sAme pitAe kahyuM ke, "he pApIe ! pitAe tamAre mATe je upakAra karyo hato, te tame kema bhUlI gayA ? potAne mATe doSa koI dekhatA nathI ane bIjAne aNu sarakhe deSa dekhAya che. kharekhara lokonuM keI apUrva aMdhapaNuM jaNAya che. pitA ane putra vacce krUra Akreza vacanane kajiye dekhI lo ane brAhmaNa varga A pramANe temane dhikkAravA lAgyA. patra, puSpa, phaLothI pragaTa evA pote rApelAM vRothI banAvela bagIcA jevA pitAne kuLamAM he pApI tame A agni "Aho Shrutgyanam Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darAM devanuM daSTAnta [ pa67 } saLagAvyuM. tyAre pitAe kahyuM ke, "gAmaDiyA lekamAM paNa A vAta prasiddha che ke, pote viSavRkSa vadhAryuM hoya, to paNa tene chedavuM te yogya ja che.' dukhe karI nivAraNa karI zakAya tevA loko taraphathI dhikkAra maLavA lAgyA. apakAjaLanI kAlimAthI AkhuM mukha zyAma banI jAya che. have te nagaramAM eka divasa paNa rahevA asamartha e te daridra rAtre nagaramAMthI nIkaLIne he zreNika! te ahiM Avele hato. bIjI rIte jIvikA calAvatAM na AvaDatI hovAthI nagara daravAjAnA dvArapALanI sevA karavA lAgyA ane teno vizvAsapAtra banyA. koIka samaye vihAra karatAM karatAM ame ahiM rAjagRhamAM AvI pahocyA. ane tame amane vaMdana karavA AvyA tyAre dvArapALe tene kahyuM ke, "he bhAgyazALI ! huM bhagavaMtane vaMdana karavA jAuM chuM, mATe tAre ahiM daravAje besI rahevuM ane ahiMthI kayAMya na javuM, ke jyAM sudhI huM pAcho na AvuM" ema kahIne te mArI pAse AvyA. have brAhmaNa te barAbara tyAM besIne rokI karato hato. tyAM durgAdevI pAse dharAvela nevedya khAte hatuM ane ucethI namaskAra kate hato. daridra zekhare jillAnI laMpaTatAthI kaMTha sudhI bali khUba khAdhe. rUjana karavAthI bImane AkarA tApa hovAthI pANInI tarasathI vicAryuM ke, "pANImAM rahenArA matsya ane kAcabA dhanya-bhAgyazALI che. A yAnathI mRtyu pAmI tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI tarazanA dukhathI pANInuM Tana karatA te mUkha kSaNavAramAM mRtyu pAmI ahiM nagaramAM eka vAvaDImAM deDakInA garbhamAM Avyo. anukrame te samaye saMjJIpaNuM pAgyo, tema ja kAma karIne paDhavayano thaze. amArA vihAra-krama vege ame pharI A nagaramAM AvyA. he rAjan ! tuM paNa vaMdana mATe AvyA. te samaye pharI naga2kSobha thayo, pAnahArikAo vAta karavA lAgI ke, bhagavaMtanI hama dezanA zravaNa karavA javuM che eTale eka pAnahArikA bIjane kahevA lAgI ke, mane jaladI mArga Apa, mArA hAtha choDa, mAre bhagavaMtane vaMdana karavA, stuti karavA javuM che. vaLI bIjI kahe che ke, zuM tAre AvavuM nathI? zuM tArI sAsu AkarI che ke tane javAnI rajA ApatI nathI ? pApajaLa ekaThuM karIe " chIe, te tyAM jaIne dharmAmRta meLavIzuM. vaLI bIjI koIne kahe che ke, "tuM utAvaLa ka2, ApaNe sAthe ja jaIe. mArA patie mane javAnI rajA ApI che, mATe tuM paNa tA. valabhane pUchI le." pAnahArikAonA AvA prakAranA zabda sAMbhaLIne te deDake vicAravA lAge ke, "AvuM kaMIka meM pa kayAMIka kareluM che. pharI A kayAMthI sAMbhaLuM chuM ? ema IjA-apaha-vicAra karatAM te saMjJIDA hovAthI tene ujajavala jAtima2NuM jJAna pragaTayuM. mane dvAranI rakSA karavA sthApana karI dvArapALa jemane vaMdana karavA gayo hato, te ja bhagavaMta bahAra padhArelA che. te samaye pApI evA meM bhagavaMtane vaMdana na karyuM, tethI A deDakApaNuM pAmI tenA phaLane bhogavuM chuM. te atyAre paNa mArA mana pUruM karuM, A karatAM bIje suMdara "Aho Shrutgyanam" Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 568 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAda avasara ke maLavAnuM che? koNa jANe che ke, kayAre zuM thavAnuM che? AvA parikAma sahita zraddhAvALA A deDakAe konI sAthe praNAma karavAnI IcchAthI te badatane vaMdana karavA jAu ane adabhUta phaLa meLavuM. kudI kudIne mArI pAse jeTalAmAM AvavA taiyAra thaye, teTalAmAM tArA ghoDAe e deDakAne paganI kharIthI cUrI nAkhyA. te samaye bhagavaMtane vaMdana karavA viSayaka uttama praNidhAna-mana-vacana kAyAnI zubha ekAgratAnA prabhAvathI mRtyu pAmI heDakAnI nizAnIvALA te jAtinA devamAM moTA devapaNe utpanna thaye. nA bAvanI zuddhinA AdhAre sAkhanI siddhi thAya che, patnIne AliMganA premathI karAya che ane putrIne vAtsalya-nirmalabhAvathI AliMgana karAya che. kriyAzUnya je bhAva hoya ane bhAva vagaranI mAtra kiyA hoya te be vaccenuM sUrya ane khajavAnA teja jeTaluM aMtaruM che. tethI Ane bhAvazuddhimAM bAhabuddhivALo zubha mArgamAM thayo tethI devapaNe te utpanna thaye, mATe bhAva e puNyanuM kAraNa che. A zreNika rAjA vIra bhagavaMtanA agraNI zrAvaka che. tIrthakaranI bhaktithI mArAthI paNa tamane calAyamAna karavA zakya nathI. he zreNika! sudhamAMsabhAmAM Indra mahArAjAe samagra devasamUha AgaLa tamAza samyakatvanI prazaMsA karI. tenI zraddhA na karate ane tamArI parIkSA karavA mATe Avela A kuSThIrUpamAM deva Ave ane tamArI daSTimAM brama utpanna karyo. gazIrSa caMdananA lepathI AdarathI teNe mArI pUjA karI. paraMtu tamane paru copaDato te dekhAya. vaLI eNe mane chIMka AvI tyAre maravAnuM kahyuM, te abhaktithI nahi, paraMtu bhaktithI kahyuM hatuM ane tema kahevAmAM kaMI kAraNa hatuM. vyAkhyAna sudhA vagera zrama bhegavIne zA mATe bhAvamAM rahevuM joIe, mATe ekAMta sukhasvarUpa evA mekSamAM mRtyu pAmIne tame jAva" ema teNe mane kahyuM. he zreNika ! moTA rAjyathI upArjana karela sukha tuM ahI jIvIne bhagava, kAraNa ke mRtyu pAmyA pachI te tArI narakanI dAMti thavAnI che mATe tane "jI" ema kahyuM. tAre putra abhaya jIvatA puruSa ane mRtyu pachI devatAI saMpatti meLavavAne che, tethI jevI IcchA hoya tema "Ava ke mRtyu pAma" ema kahyuM, (200) kAlasokazika prANIono vadha karIne atizaya pA5 upArjana kare che, tethI mRtyu pAmIne nakakI dumatimAM jaze. tethI tenA bhayathI tene maravAno niSedha karyo. erike pitAne durgatimAM paDavAnuM sAMbhaLIne kSaNavAra nisteja chAyAvALuM mukha karyuM ane tIrthanAthane vinaMti karI ke, ApanA sarakhA bhagavaMta amAza havAmI hovA chatAM, pA, mArI durgati Apa kema na roko ? ApanuM AlaMbana meLavyA pachI mArI gati kema thAya? A janmamAM to Apa mArA svAmI che ane huM Apane. sevaka chuM-Ama hovA chatAM mane duHkha thAya, te he ravAmi ! temAM ApanI zobhA kayAMthI he? he bhagavan! mane paNa te vika9pa thAya che ke, "ahi huM Apane "Aho Shrutgyanam Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - epikanA samyakatvanI parIkSA [ 569 } bhakta chuM ke kema? athavA te tamArI kRpAno pAtra tha nathI ke zuM ? he prabhu ? indranA vaja mAphaka Apa atiniTura che ke, jethI karIne AvI vyakti hovA chatAM, bApa pramAdI mA para kRpA karatA nathI. merUno daMDa ane pRthvIne chatra karavA Apa amathe che, to pachI mArA sa2khAne uddhAra karavA Apa samartha nathI- e zI rIte mahA karI zakAya? tyAre prabhue tene kahyuM ke, "he zreNika! te nArakAyuSya AgaLa bAMdheluM che, tethI nakI tArI te gati thavAnI ja che. A janmamAM ahi A dheluM Ayu te te pramANe avazya jogavavuM ja paDe, badhelAM karma hoya, te jogavavAM ja paDe evo kamane svabhAva che, te koI pheravavA zaktimAn thaI zakatA nathI. AmAne ANu ane aNune AtmA karavA mATe kaI zaktimAn nathI, avazyathanAza bAvIbhAvamAM manuSyanI zakti cAlI zakatI nathI. paraMtu AvatI vIzImAM tame prathama padmanAbha nAmanA tIrthakara thaze. mATe he rAjana ! tame avRti na karazo. te sAMbhaLIne harSanI. adhikatAthI vikasita netrakamaLavALA rAjA praNAma karI aMjali jeDI prabhune kahevA lAgyuM ke, "he prabhu! te zuM huM narakAvAsamAM na jA uM, tevo koI upAya che ja nahi?" prabhu A vastu avazya banavAnI che, ema jANatA hovA chatAM paNa dhIraja vagaranA tene dhIraja utpanna karavAnA kAraNathI A pramANe upAya ko. "he pRthvI pati! e kapilA brAhmaNI pAse baktipUrvaka tapasvI munine eka vakhata paNa chAe dAna apAvo, tathA kasAI kAlasokarikane eka divasa hiMsA baMdha karavo, to tamane dumati, maLavI aMdha thAya, nahiMtara na thAya, kAryatApanI vicAraNA karIne ke, "A kArya kSaNavAramAM thaI zake tevAM che, tethI manamAM harSa pAmyA ane viramayathI atyaMta nRtya karate hato bagavaMtane namaskAra karIne potAnA nagara tarapha pAcho vaLe. zreNika rAjA jinazAsanamAM daDha hatuM, jene devatAo paNa lAbha pamADI zakatA na hatA. koIka samaye A dazaka deva temanA samyakatvanI parIkSA karavA nIkaLe ane AvA prakArane daSTimoha pamADayo. keIka sarovaranA kAMThe mastaka para mAchalAM pakaDavAnI jALa ane mAMsakaDAthI baratI jhelikA tema ja jALamAM pakaDelA mayukta muni zreNikanA khavAmAM AvyA, tevA prakAranA munine dekhI vicAravA lAgyA ke, "kamanA bArIpaNAne dhikkAra thAe ke, jinendra bhagavaMtanA mahAvratamAM rahelo AtmA paNa mAchImAne che kara che! senAne AgaLa calAvIne pote cheDAne pAcho vALIne ekalo ethika te sAdhunI pAse gaye. tene ghaNA komaLa vAkayAthI kahyuM ke, "A tAruM vartana kevuM veSathI viruddha che. jainamunine veSa dhAraNu karI matya ane kAcabAne vadha kare che. koI divasa madirA ane gAyanI pAMca pavitra vasatu eka pAtramAM ekaThI. thAya kharIhe sAdhu! tuM ja tene javAba Apa. nimala phiTiara7 sarakhA "Aho Shrutgyanam Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 570 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAvAda jinendranA zAsanamAM te AvA pApa karanAra kalaka lagADe che. tyAre Thapako ApavA pUrvaka te kahevA lAgyA ke, are ! tu Ama kema Ave che ? jyAM zrAvakA ja tevA prakAranA thAya, tyAM bIjuM zuM thAya ? mArI pAse unanI kAmaLI nathI ane tenA vagara mAryAM vrata kevI rIte Take, te DhAi divasa dharmopaNa sabaMdhI amArI ciMtA * ke, 3 karI ? tethI mAchImA2eza pAsethI huM mArAM vratanI vRddhi mATe kapaDAM kharIda karIza, rAjAe jaNAvyuM ke, A bAbataneA upayoga na rAkhavA badala micchAmi kukaDa mApyuM ane kahyu A ratnaka bhala grahaNuM kara, prasanna thA ane duSTa kriyAno tyAga kara.' ema tene pratimAsa karI zAtre AgaLa prayANuM karyuM. tyA~ AgaLa kAjaLa mAMjela netravALo gala vatI sAdhvI dukAne dukAne dhananI bhikSA mAgatI dekhavAmAM AvI. tyAM paNa prANInA duSkamanA ja mAtra vicAra karyo, paraMtu jinendranA zAsananI apapaNa zakA te na ja karI. AgaLa mAphaka te sAvIne paNa kAmaLa vacanathI kahyu, mAdhavIe paNa jaNAvyuM ke, 'huM rAjan ! anavAnuM banI gayuM che, te tenI ciMtA karavAthI zu vaLe have prasavakALa najIka AAA che ane ghI vagerenA jarUra paDaze, mArI khIjI kAi kRti nathI, mATe dukAne dukAnethI dhana udharAvuM chuM.... 'rakhe, zAsananI malinatA thAya' ema zArIne kAMIka ekAMta gharamAM tene lAkhyA. A pramANe zreNika peAtAnA samyakatvathI DhagAra paNa calAyamAna na thayA. tyArapachI te daive pratyakSa thaIne rAjAne A pramANe kahyuM ke, 'he zreNika! je pramANe Indre tamArA samyakatvanI parIkSA karI hatI, tevA ja tame jainazAsanamAM atinizcala samyakatvavALA che.. huM dadu'rAMka nAmane deva chu, tamArI parIkSA karavA mATe ja huM AvyA hatA, ane kukhkhI grAdhu, sAdhvI vagerenI vikriyA me' ja karI hatI. tamAne alpapaNu kSeAsa karavA mATe ame samatha banI caDhelA nathI. vamaNinA bheda lAhanI sAya karavA jAya te te pAte bhedAI jatI nathI mATe he rAjan1 A hAra ane e geALA krIDA karavA mATe grahaNa kara,~~ema kahIne deve zAne apazu karyo. zreNike tejasvI hAra cellAdevIne apacu karyAM ane be geALA nArANIne ApyA. teNe gALAthI AnaMda na pAmatAM ane pragaTa irSyAthI te gALA bhitti sAthe maLyA. temAMthI ekadama eka gALAmAMthI vismaya pamADanAra ane tejavI e devadRSya vaDo nIkaLyAM. bIjAnA be TukaDA thayA, temAMthI ujajavaLa jhagamaga krAMtiyukta dinya ranamaya evAM e kuMDalA pragaTa thayAM. te ja kSaNe cennaNA ane sunandArANIe atiSa thI aMga upara te rahnA paheryAM. zAe paNa ghare jaIne jAte kapilAne kahyuM, ke kapilA ! tuM tapavImunine dAna Apa, te tuM mAge te tane dAna Apu.' tyAre pitAe kahyuM ke, he deva ! kadAca mane AkhI hIrAratnathI zaNagArI Dho, te paNa Api te kAya* huM" nahi karIza. zrApane mAre vadhAre zu' kahevuM, mAza nAnA nAnA TUkaDA karI nAkhaze, te paNa te makAya huM nahi karIza, mAru vita te| Apane . mAdhIna che. "Aho Shrutgyanam" Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALasIzthita apamRtyu [ 571 ] tyArapachI kAyasoSThi kasAIne paNa zAe te pramANe kahyu ke, Aje vadha vAtuM tuM tyAga kara, huM tane dhanavAna banAvIza.' tyAre te kasAI zAne kahevA lAgyA ke, 'he rAjanuM! A vadha karavAmAM kayA koSa che, te mane kaho. mane dravya ApIne paNa jIvavAnA tyAga karAve che. ulaTuM. mA hi'sA karavAthI ghaNA prANImane samudAya ghaNAbhAge jIve che. brAhmaNa, kSatriya ane vaizyA vagere AnA upara jIve che, te tenA tyAga kema karAve che ? ahiM vadhAre keTaluM kahevuM? asabhya vAthI teoe zreNikanuM vacana na svIkAryuM". eTale zreNike kAlaurikane madhArA kUvAmAM hatA, - eka divasanI hi.sA baLAkAre pazu nivAraNa karuM.' bIjA divase zA RRava'tane vaMdana mATe mAnyA ane bhagavatane jAgyuM ke emAMthI eka niyamanu me' pAlana karyuM' che. bhagavate kahyuM ke, tArI vAta sAcI nathI, phUvAmAM mATInA pADAnI AkRti karIne teTalI sakhyA pramANa pADAnAM rUpA karIne teNe mArI nAkhyA che, tene khAkhara joI lA. te pramANe kUvAmAM pADAeenI AkRti karI 500 pADAne mArI nAkhyA. have krame karIne jyAre kAlaukaSThinuM mRtyu najIka AvyuM ane je banyu, te have kahIe chIe * dararAja pAMcase pAMcaseAnI mATI sakhyAmAM pADAonI hiMsA karatAM teNe lAM kALathI je kama ekaThuM' karyuM", te mA~nA prabhAvathI tenA zarIramAM evA prakAranA mahArAge utpanna thayA, tevA prakAranA rAge narakamAM haze ema zakA karuM' chuM'. te 49pAMta karavA lAgyA ke, * he mAtA ! huM' marI jauM chu.' evA mAkanathI te sthAne meThelAenAM mAnasa kapAvI nAkhyAM. nathI tene zayyAmAM sukha. nathI bhUmi para suvAmAM, pANI na pIvAmAM ke pIvAmAM, bheAjana karavAmAM ke na karavAmAM tene koI prakAra karyAya paNa sukha thatu nathI, vINA, vAMgaLI, mRga vagere vAjiMtranA zothI ke bIjA viSayethI kAma prakAre kSavAra paNa sukha thatu nathI, paraMtu aMdarathI dararoja sattApa vadhatA jAya che. jANe iMTa pakavavAnA saLagatA nIMbhADA hoya, temAM praveza karyo hoya. athavA citA upara beThele! hAya ane peAte zekAtA hoya, tema AtmAne na samajanArA te mAnavA lAgyA, peAtAnA pitA atyaMta rIbAya che, ema dekhIne mujase potAnA pitAnI srava hakIkata peAtAnA mitra abhayakumArane kahI. zrAvakadhama mAM greghara kramanA amane samajanAra akSayakumAre tenI AgaLa A pramANe kahyuM ke, ' ke mitra! tArA pitAe pApakrama eTalA mATA pramANamAM upArjana karelu che ke, ' je sAta nArakImAM paNa samAI zakatu nathI, tethI hi bhUmi upara ubhAya che. A ja janmamAM te kramanA anubhava karI rahela che. mATe tu indriyAnA viSacenlR viparItapazu have kara. ema jANIne sulasa ekadama gharamAMthI tIkSNa kAMTAnI zayyA karI lAvI, temAM tene suvaDAvyA, tathA tarata ja atiduMga dhavALA padArthonuM Akhe zarIre vilepana zakhyuM. vaLI kaDavA-turA svAdavALA padArthI yAte khALyA. "Aho Shrutgyanam" Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- 1 572 ] prA. upadezamAlAne zanavAda A pramANe aniSTa indriyanA pratikULa viSaya suvae karyo, tema tema tene kaMI sukhAnubhava thayA. najIka phatA evA susaputrane teNe kahyuM ke, "ATale vakhata te kema mane AvA sukhathI vaMcita rAkhe ? tevA prakAranI tenI ceSTA dekhIne tema ja vANI sAMbhaLIne viramaya pAmela suvasa vicAravA lAgyA ke, "are! pApano prabhAva ke kaDa jaNAya che ke, ahiM A ja janmamAM jANI zakAtuM nathI, te pahekama te zuM thaze? pApakarmane pratyakSa anubhava thatuM hovA chatAM paNa pitAjI haju pas dharmanI kathA karatA ja nathI. huM te have pApanI vAta paNa nahIM karIza ane dharmanuM ja -vartana karIza. sAkSAta dekhAtA arinamAM kayA DAhyA puruSa jhuMpApAta karara dhama dhyAnamAM mana ane pApamAM ALasu e sula tema ja bIjA loko te dUrakamanI AgaLa rUdana karatA hatA, tyAre dumanavALo te kasAI vA sarakhA tIkSaNa kAMTAvALI apratiSThAna nAnanI sarvotkRSTa duHkhanA sthAnakavALI sAtamI nArakImAM utpanna thaze. eka divasa AjIvikAnA arthI evA svajanee sulasane kahyuM ke, "kuladimAgata AvelA pitAnA pada para besI jA ane hiMsA karIne kuTuMbane nirvAha kara. "tame gaTanA mAMsa khAvAmAM Asakta che, tame vRddha che, te huM tamane kahuM chuM ke, huM prANIne dhAta karavAnuM pApa kadApi nahi karIza, dharmanA mArgane na jANanAra evA pitAe te pApa karyuM, paraMtu dharma ane adharmanA nAmane sAkSAt dekhate huM te pApa have nahiM karIza. tame cakSuthI AgaLa mArgamAM aMdhArA mATe pha dekhatA hatA, to koI divasa jANe joIne temAM paDaze kharA? jema AmAnI ke bIjAnI hiMsA karavAthI tene duHkha thAya che, jema potAnI hiMsA choDAya che, te bIjAnI hiMsA kema na choDavI? hiMsA karanAra kAlayaukArika mRtyu pAmatI vakhate tame sAkSAta duHkha anabhavato ke, tenAM phaLa ahiM paNa joyAM, te pachI tame phegaTa ajJAnatAthI pApamanavA na thAva. pitAnA jIvita mATe samagra pRthavIne paNa loko ApI de che, to paNa ApaSana khAtara mahAmU5vALuM jIvita tene vinAza na kare. ghaNA lokone namaskAra karavA yogya evI tapasyA dhAraNa karo, zAsanA gUDha rahasyavALI vyAkhyA karo, paraMtu jemAM jIvarakSA ane dharmarakSA je na hoya te te samagra ahI Aprazasta che. kaThora zabdothI tamAre koIe tiraskAra karyo hoya, te tamArA manamAM pIDA upana thAya che, tema ja tamane je kaI tIkSaNa bhAlA, talavAra, bANa mAre che, te tamane zarIrapIDA thAya che. kharekhara mRtyu te ja kahevAya che ke, bIjA prANI bene atibhaya pamADe che, te bIjA prANIonA prANano nAza karIne tame kema AnaMda mANanA thAma che?" tyAre kuTuMbIoe sulamane kahyuM ke, "prANi vadha karavAthI thayeluM je pApa ane bAvImAM tenuM kaDavuM phaLa bhogavavAnuM thaze, te ame sarve DuM thoDuM laI vahecI haizuM. bIjuM tAre pitAne to eka ja pADAnI mAtra hatyA karavI, bIjI ane "Aho Shrutgyanam Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulayanI ahiMsA bhAvanA [ pa73 ] ame vadha karIzuM, pachI tane keTaluM pApa lAgaze? A pramANe svajano yAra bAlavA lAgyA, tyAre suMdara buddhivALA sulase savajanene pratiSa karavA mATe kuhADAthI pitAnA pagamAM ja ghA karyuM. pIDA thavAthI vajanane miTA zabdothI kahevA lAgyo ke, "mArI apa aha5 vedanA tamo sarve grahaNa karI, tame haMmezA mArA tarapha ghaNe neha dharAvanArA cho, to mArI pIDAnI upekSA kema karo cho ? ane dukhamAM bhAga kema paDAvatA nathI ? tyAre vajane kahevA lAgyA ke, "bIjAnI vedanA anya koI laI zake kharA?" tyAre sulaze samajAvatAM kahyuM ke, te pachI meM karelA jIvavadhanuM pApa tame kevI rIte laI zako ? jayAre ahiM apavedanAnuM dukha laI zakAtuM nathI, te pachI tame ghaNuM narakavedanA kevI rIte grahaNa karaze? ahiM je koI karma kare che, tenuM phaLa te ja bhogave che. eka jheratuM bhakSaNa karyuM ane bIjo mRtyu pAmetema banatuM nathI. pitA, mAtA, bhaginI, badhu, 19bhA ke tevA saMbaMdhIo A bhava-samudramAM viparItatA dhAraNa karanArA hoya che, eTale pitA putra thAya, putra pitA thAya, mAtA patnI thAya, patnI mAtA thAya, AvA atAtvika saMbaMdha rAkhavAthI e lAbha ? anAdi anaMta saMsAramAM kaye konI sAthe ane kone saMbaMdha che nathI kayA ? temAM lava ane paranI ka95nA zI karavI? he buddhirUpI dhanavAna ! have tame A pApakarmarUpa kAgraha-gaThano tyAga karIne jenadharmanA adhikAramAM amane sahAre Ape. mAyArahita sulayane dhamakarmamAM ekatAnavALe dekhIne tene tenuM karela vacana ravIkAryuM', vajathI zuM na bhedAya? A pramANe pitAnI buddhinA prabhAvathI kalyANa bhajanAra thaye, tema ja akSayakumAranI pUrva maitrInA yogathI mAtrute aMgIkAra karyo ane tenI vRddhi, zuddhi, buddhi karanAra thaye, eTaluM ja nahi, paraMtu jina dharma dhAraNa karanAramAM agresara banyA. (29) have keTalAkane Avate bhava ityAdi cAra bhAMgAmAM prathama naMbanI javA karatA jaNAve che- chaLIvAva-viro, jIva-nTihiM | pu i. na hu tassa imo logo, havai'ssego paro logo // 441 // nA-niddha-Fi, DhahiyALa kaviyaM zeDyA vahuvAyammi vi dehe, visujjhamANassa varaM maraNaM // 442 // tava-niyama-suTThiyANaM, kallANaM jIviaMpI maraNaM pi / jIvaMta'jjati guNA, mayA vi puNa suggaI jati // 443 / / ahiyaM maraNaM, ahiraM ca jIviyaM pAvakammakArINaM / tamasammi paDaMti mayA, veraM vadati jIvaMtA // 444 // "Aho Shrutgyanam Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 574 ] prA. upadezamAtAne gujarAtanA avi icchaMti a maraNaM, na ya parapIDaM karaMti maNasA vi| je suviiyasugaipahA, soyariya-suo jahA sulaso // 445 // pRthvI kAyAdika chajavanikAya jIvonI virAdhanA karavAmAM vizeSa Asakta, paMcAnitapa, mAsakSamaNa Adi ajJAnatapa karI kAyaphaleza sahana karate hovAthI bAlata pavI tene vivekano abhAva hovAthI phaleza raheto hovAthI tene A loka sArA nathI, paNa paka sAro thAya che. ajJAnatAthI tene bIjA bhavamAM pApAnubaMdhI puNayathI zAdika sukha prApta thAya che. A mAthAthI bIjA paNa traNa bhAMgA pitAnI buddhithI joDavA. bAla-ajJAna tapadavIo rAga-dveSathI naSTa thaelI cittavRttivALA paMcAnitApa sahana karanAza, hajAra ghaDAnI chAza dhAraNa karanArA, lAvelI bhikSA aNagaLa pANImAM dhoIne khAnArA ema chakAya jIvanuM upamana karanArA mRtyu pAmIne ajJAnakaIthI akAmanijAthI pApAnubaMdhI tuccha - a55Naya upArjana karanArA evA te paralokamAM saMtazadika halakI devagatimAM sAMsArika sukha bhogavanAza thAya che. keNikano jIva senaka nAmane tApa hatuM, tenI jema bIjA bhavamAM sukhaprApti thAya che, paNa ahiM kaSTAnuSThAna karatA hovAthI A lokamAM sukha nathI. jaina sAdhuo paNa ahIM kaSTAThAna tapasyAdi kare che, to temane ahIM na levA. teo jJAnapUrvaka tapasyA karatA hovAthI chakAya jAnuM rakSaNa-saMyama karatA hovAthI, rAga-dveSa vagaranA hovAthI ahiM paNa akatva, jJAna, cAritramAM sukha mAnanArA hovAthI trIjA bhAMgAmAM gaNelA che. bAra mAsanA paryAyavALA kAmamuni attaranA sukhane atikramI jAya che. cakravartIne te sukha hotuM nathI ke, je sukha bhUmipara saMthAro karanAra AtmaramANatA karanAra munine heya che." (441) pawvamAM nakkI javAnA che, evA zreNika tathA rAjyAdhikArInuM jIvita sAruM che. ahiM a5kALa sukhanI prApti che ane AvatA bhavamAM narakanAM dukhe nakakI anubhava karavAne che, tethI keTalAkanuM jIvita mAruM e bhAge jaNAvyA. "keTalAkane maraNa sAruM" e samajAve che. zarIramAM ghaNA rogo utpanna thayA hoya, paraMtu prAdhyAnathI jayAM sudhI samatAthI vedanA sahana kare, kAma nijA thAya ane AdhyAnane sthAna na maLe, tyAM sudhI maravuM suMdara gaNAya.. sukozalamuni vagere sAdhuo jema sadagati pAmyA, tenI mAphaka maravuM suMdara samajavuM. (442) bAra prakAranAM tapa ane rahaNa karelA mahAvratAdika jeo sArI rIte pAlana karatA hoya, temanuM jIvita ane maraNa baMne sArA che. kAraNa ke, jIvatAM tapa ane guNe pAnamAM vadhAro kare che ane mAre te ravamAM ke mokSanuM sukha meLave che. baMne. prakAre lagAra paNa temane ahita hotuM nathI. (443) pApakarma karanArA, cera, vyabhicArI, kasAI, mAchImAra vagerenuM jIvita ane ma baMne ahitakArI che. kAraNe ke, karIne tene aMdhakAravALI zera narakamAM paDe che. ane jIvatAM bIja chone trAsa, "Aho Shrutgyanam' Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -mm-main hitopadeza zravaNaphala [ 575] bhaya pamADI viranI vRddhi kare che. baMne prakAre anartha karanAra che. kAlasorika vagere jIvatAM sudhI aneka jIne vadha karyo ane teTalA enI sAthe tenA kAraNabhUta pApanI vRddhi karI. (444) A kAraNe vivekI prANa jAya, te paNa pApa AcaratA nathI te kahe che, kAlasaukavino putra jeNe sadagatino mArga sArI rIte jANe che, e sula kAma paDe te maraNa kavIkAre, paraMtu manathI paNa bIjAne pIDA karate nathI, pachI vacana ane kAyAthI pIDA karavAnI vAta ja kayAM rahI? sulatuM haNAMta dazaMkadevanI kathAmAM kahI gayA chIe. (445) viveka viSayaka hakIkata jaNAvIne have aviveka viSayaka vistAra kahe che- mUlaga kudaMDagA dAmagANi ucchUlaghaMTiAo ya / piMDai aparitaMto, cauppayA natthi ya pasUvi // 446 // taha vattha-pAya-daMDaga-uvagaraNe jayaNakajjamujjutto / jassa'DhAe kilissaI, taM ciya mUDho na vi kareI // 447 // arihaMtA bhagavaMto, ahiyaM va hiyaM va navi ihaM kiNci| vAraMti kAraveMti ya, vittUNa jaNaM balA hatthe (1448 / / uvaesa puNa taM diti jeNa carieNa kitti-nilayANaM / devANa vi hu~ti pahU, kimaMga puNa maNuabhittANaM? // 449 // varamauDa-kIrIDa-dharo, ciMcaio cavala-kuMDalAharaNo / sako hiovaesA, erAvaNavAhaNo jAo // 450 / / syaNujjalAI jAI, battIsa-vimANa-sayasahassAI / vajjahareNa varAi~, hiovaeseNa laddhAI // 451 // suravai-samaM vibhUI, jaM patto bharahacakavaTTI vi / mANusalogassa pahU, taM jANa hiovaeseNa // 452 // laNa taM suisuhuM, jiNavayaNuvaesamamayabidusamaM / appahiyaM kAyavvaM, ahiesu maNaM na dAyavvaM // 453 // hiyamappaNo karito, kassa na hoi garuo gurU gnnnno!| ahiyaM samAyasto, karasa na vippaccao hoi ? / / 454 / / ghaDAne bAMdhavAnI khIlI-thAMbhalI, vAcharaDAne bAMdhavAnI khIlI, pazu aSavAnI dora, gaLe bAMdhavAnI ghugharI-dhaMTaDIo, pazu vagerenAM upakaraNe thAkyA vagara -ekaThI karyA kare che, paraMtu tenI pAse gAya, ghoDo, baLada evuM eka paNa pazu nathI "Aho Shrutgyanam" Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 576 ] prA. upadezamAvAne gUjarAtuvAda chatAM mUkha tenAM upakaraNe ekaThAM kare che, te tene parizrama vyartha che. (44) dANatika artha kahe che. te pramANe avivekI puruSa vastra, pAtra, daMDa vagere yatanA karavAnAM upakaraNe ekaThA kare che, paNa jayaNA ka2vAmAM prayatna karatuM nathI. je yatanA mATe ATalo phale-parizrama kare che, upakaraNo meLave che ane yatanA karato nathI te sAdhune pazunAM upakaraNa ekaThAM karanAra ane mUkha jANo. yatanA kArya mATe huM meLavuM chuM, ema zaThatA kare che. lokone kahe ke, saMyama mATe upakaraNa ekaThA karuM chuM, paraMtu mUDha tenAthI jayaNA karatA nathI. tAtparya e che ke, jema capaga jAnavara vagarano upakaraNa ekaThA kare, te nakAmAM che. tema saMyama-yatanA na sacavAya te upakaraNe ekaThAM karavAM vyartha che. (447) te pachI kamAge pravatelAne tIrthaka kema nivAraNa karatA nathI ? te kahe che- rAjA jema baLAtkArathI hukama pAlana karAve che, tema tIrthakara bhagavaMte baLAtkArathI lokonA hAtha pakaDIne ahitanuM nivAraNu ane hitane karAvatA nathI. (448) teo mAtra tattvakathana ane mokSamArgane upadeza Ape che, je AcaravAthI kIrtinA sthAnarUpa devanA paNa havAmI thAya che, te pachI manuSyamAtranA svAmI kema na thAya ? (449) hipadeza sava kalyANa prApta karAvanAra thAya che, te kahe che jene AgaLano bhAga zreSTha che, evA uttama mugaTane dhAraNa karanAra, bAjubaMdha tathA capaLa jhaLahaLatA ThaMDaLane dhAraNa karanAra, ezavanuM vAhana para besanAra evA zakra- Indra bhagavaMtanA hite parezAthI banyA. kAtikazeThanA bhavamAM hitakAza bhAgavatane upadeza AcaravAthI teo kendra banyA. (450) IndranIlarane jaDela hevAthI jhagamaga thatAM ujajavala batrIsa lAkha zreSTha vimAne vaja dhAraNa karanAra i meLavyAM, te prabhunA hitopadezanA AcaraNathI meLavyAM. (451) Indratulya samRddhi prApta karanAra bharata cakravartI paNa manuSyanA havAmI banyA, te paNa hitopadeza zravaNa ane AcaraNa karavAthI thayA. (452) amRtanA bindusamAna, karNa sukha karanAra jinavacana prApta karIne citta prasanna karavAnA kAraNabhUta jJAnAdika anuSThAna karavuM ane bhagavaMte. niSedha hiMsAdika ane kaSAyAdi kAryomAM mana na ApavuM. vacana, kAyA te pApakAryamAM pravartAvavAnAM na ja hoya. (453) te pramANe karo A lokamAM jevo thAya, te kahe che- AtmahitanI sAdhanA karanAra AcArya sarakhA kone pUjanika ane sarva kAryomAM salAha levA lAyaka athavA pUchavA lAyaka nathI banatA. tethI viparIta hAya, te mATe kahe che ke, AtmAnuM ahita sAdhanAra kAne avizvasanIya nathI banatA ? (454) je hita karavAmAM cagya hoya, te bhale karatA, ane te tene thayuM nathI- ema mAnanArane kahenArane kahe che jo niyama-sIlaMtava-saMjamehiM jutto karei appahiyaM / so devayaM va pujjo, sIse siddhatthaoM vva jaNe // 455 / / "Aho Shrutgyanam Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUnyatAnA aNuM guNA che - saccI guNehiM gaNNo, guNAhiassa jaha loMgavIrassa / saMmata-mada-vivo, saphsanayano thayamerU // 6 // sau-ivaMcA da-13-paravAra- maphaksa | tassa cciya taM ahiyaM puNo vi veraM jaNo vaha ||457 // naph tA tana--*2La-da-ca-parizoSamo no nAno tajhyA naNu vacchinno, ahilAsI davva-haraNammi ||458 || bAjhIvA taiyA. siri" padmiLa thalamAhI| hiyamappaNI karito, na ya vayaNijje ihapaDato ||459 || [ 577 ] je koI niyama, trata, zIla, tapa, satyamAdi maMhitanAM anuSThAna kare che, te. devatA mAphka lekamAM pUjanIya thAya che, tathA siddhArtha-(sarasava) mAphaka tenI AjJA lArkA mastaka para caDAve che. kahevAnA A abhiprAya che ke-- gurupadane cagya evA zrugeAnI kAI khALyu hotI nathI, paraMtu zuAA pUjyapaNAnA kAraNa hoya che ane te darekane prayatnathI sAdhI zakAya che. te kAraNathI dareke te gujJA meLavavA Adara karavA eie. evu kAI kSetra nathI ke, jemAM sAdhue pAkatA hoya, tema te svAbhAvika paNa thaI jatA nathI, jee zene dhAraNa karatA hoya, te sAdhu thAya che, mATe temanI sevA karavI. tathA jIrtheA prayatna karavAthI meLavI zakAya che, ane prayatna-purusAtha AtmAmAM ja rahelA che. ' mIne paNa guNImamAM agresara che' e vAta jIvate kayA mahena karI zake? e ja vicArAya che. sarva jIvA guNlRA dvAza ja mAnanIyapUjanIya thAya che. jema jagatamAM sattvAdika adhika guNAvALA, traNe bhuvanamAM prasiddha evA mahAvIra bhagava'tane capaLa mukuTane pAraNa karanAra evA indra bhaktinA atizayathI rAte vAravAra vaMdana karavA Ave che. mATe guNNA ja pUjyapaNAnA kAraNa che. gujuhInanI viparItatA jaNAvatAM kahe che-- cArI karavI, mIjAne chetaravAnI kriyA karavI, kapaTa vacana eTalavAM, kapaTavALu` mAnaSa zakhavu, paThThAza-sevana AvA dASA sevana karavAnI buddhivALA A DhAkanuM ahita karanAra thAya che, vaLI paravAkamAM tenA upara koSa"vairanA paNNiAma utpanna thAya che. A pApI che. tenu mukha jevA lAyaka nathI evA AkrozanAM vacanA prAptakaranAra thAya che. te bicArAne gumaDA upara khIne ghA mAgavA jevu duHkha thAya che. guNIee tA A doSA dUrathI ja khaseDelA hoya che, jyAre DhAkAmAM taNakhalA ane suva, patharA ane ratne te padArthomAM samAna buddhithALA yAya, tyAre pArakuM dravya haraNa karavAnI abhilASA cAlI jAya, mAtra dravyarligasAdhunA vezamAtrathI AjIvikA karanAra te zrAjIvaka eTale nive!, temanA gaNanA netA arthAt guru je jamAvI, temaNe rAjalakSmInA tyAga karI, AgamanA abhyAsa ET "Aho Shrutgyanam" Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 ] prA. upadezamAtAnA gujarAnavAla karI ne Atmahita sAdhyuM che, te A bhagavaMtanA jamAI "kazatuM te kayuM - evuM vIra bhagavaMtanuM vacana temAM zraddhA na karatA hovAthI A nidbhava che' evI nidA leka ane zASanamAM na pAmata. (445 thI 459) jamAlinI kathA kSatriyakuMDa gAmamAM vIgavaMtanA moTA bahenanA putra ja mAli nAmanA rAjA hatA. priyadarzanA nAmanI vIprabhunI zaNInI sudarzanA nAmanI putrI jamAlI sAya paraNAvI hatI. te sudarzana zobhAyamAna saubhAgyavALI, manohara yauvanarUpa bagIcAne ramaNIya ane vikasita zobhAyamIvALI, nIti ane vinayanuM eka sthAna, apAya karuthArUpa amRtanA samudrarakhI zrIvIrubhagavaMtanI putrI te jamAlinI bhAryA thaI tenI sAthe viSayasukha anubhavatA keTalAka manoharakALa pasAra karyo. zahera, nagara, grAmAdikamAM vihAra karatAM karatAM kaMIka samaye devAdhideva vavAmI brAhaka gAmanA bagIcAmAM samavasaryA. upazAka nAmanA caityamAM Indra vikalA samavasarAmAM padAne dharmadezanA saMbhaLAvavA birAjamAna thayA. kSatriyakuMDa gAmathI jamAla paNa tyAM AvI pahoMcyA. bhagavaMtane traNa pradakSiNA ApIne dezanA zravaNa karavA tyAM beThA. bhagavata dharma dezanA ApatA kahe che ke, mithyAtvAdikavaDe jIva kamathI baMdhAya che ane samyakatva, saMyama, tapa vagera AcaravAthI jIva karmathI mukta thAya che, je pramANe sava gatiomAM dukhathI pIDA pAmI kaleza anubhave che, tathA pANInA raMTa mApha pharI pharI tyAM ne tyAM jIva utpanna thAya che. karmanI laghutA thavAthI saMsAra-sAgane pAra pAmI jaya che." e vagera yathArtha upadeza tIrthanAthe Ape. A samaye bhAvathI trAsa pAmelA manavALA jamAli bhagavaMtane namaskAra karI vinaMti karavA lAgyA ke, "he bhagavaMta! mAta-pitAnI rajA meLavIne ApanI pAse pravrayA aMgIkAra karIza. bhagavaMte paNa kag ke, "temAM tuM have vilaMba na karIza ? e pramANe kahevAela bhAgavatane praNAma karIne potAnA ghare AvIne mAtA-pitAne dIkSA mATe pUchyuM. kaI prakAre temanI anujJA meLavIne hajAra puruthI vahana karAya tevI zibikAmAM besI mahAvibhUti sahita bhagavAnanI pAse Ave. bhagavate paNa pa00 rAjaputra sahita tene pratrajyA ApI. tema ja tenI patnI sudarzana paNa hajAranA parivAra sahita dIkSA aMgIkAra karI. baMnee sAmAyikathI mAMDIne 11 aMga sadhI zrata-saMpatti prApta karI, kAle karIne gItArtha thayA eTale AcAryapada paNa sthApana karyA, anuSThAna karavAmAM ta5ra evA te 500nA parivAra sahita mA... nagAdikamAM vicaratA vicaratA koIka samaye zrAvati nagarImAM tiMka nAmanA kalAnamAM kASThaka cityamAM avagraha mAgIne rokAyA. tyAM aMta-prAnta nirasa AhAra khAvAthI utpanna thaea dAhajavaravALA jamAlie zikhyAne AjJA karI ke, "mArA mATe saMthAro pAtharo" tegone paNa te AjJA kavIkArI saMsthA pAtharavAnuM kArya zara karyuM. jamAline atizaya gADhavedanA thatI hovAzrI tema ja zarIra paNa azakata "Aho Shrutgyanam Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlinI kathA ( 579 ] thaI gaela hovAthI pharI kahyuM ke, "ara zrama! saMthAro pAtharyo ke nahiM' tAe kahyuM ke- pAtharyo. eTale najIka AvIne jyAM dekhe che, tyAre saMthArA patha te hevAthI tene dekhIne muzIbate besI gayA ane kepa karatAM kahyuM ke, "are sAdhuno ! tame ardha saMthAro pAtharelo hato, adhuro patharAyA hatA, pUNe patharAyA na hato chatAM saMcAra patharAI gaye che-ema kahyuM. tyAre ziSyoe kahyuM ke, "karAtuM hoya te karyuM, calAyamAna cAlyuM, udIrAtuM hoya, te kadIyuM, nirjarAtuM niyuM, e vagere jagavaMtanA vacanathI pramANabhUta mAneluM che. tyArapachI keTalAka samaya saMthArAmAM rahIne te vakhate mithyAtvAkarmane udaya thavAthI na saMka95 utpanna thayA. zarIra ane AtmA baMnemAM dAhavara saMkrAnta zA eTale sAdhuone bolAvIne kahyuM ke, "ara sApu! meM bahu vicAraNA karIne tAtya meLavyuM che, te tame sAMbhaLe- "bhagavate je karAtuM hoya te karyuM e vagere vacana kahelAM che, te bahu vicAra karyA vagaranAM vacana che. saMthArA patharIte hoya ane saMthAra patharAI gayo hoya e baMnenA bhinnakALa che, tenA kriyAkALa ane pUrNAhutinA kALamAM AMtaruM hovAthI. A viSayamAM bhagavAnanuM vacana khalanA pAmeluM che" ema huM nANuM chuM. ema kahyuM, eTale keTalAka sAdhue Apa kahe che, te barAbara che-ema kahI jamAlinuM vacana mAnya karyuM. bIjA jeo bhagavaMtanA vacanane yathArtha mAnanArA hatA, temaNe A pramANe kahyuM ke- "he mAlisUri ! A tame kahe che, te barA nathI. nimala kevalajJAnavALA ane vItarAga bhagavAna kadApi pheraphAra kahe ja nahi. kemake, temane pheraphAra bolavAnuM koI kAraNa nathI. zagathI, dveSathI ke mohathI ja asatya vacana bolAya. jemanAmAM e traNe doSano sarvathA abhAva hoya, te kadApi jUTha vacana bele nahiM. Agama e Ata puruSanuM vacana che. doSano kSaya thavAthI AptaguNanI prApti thAya che. jenA sarvathA kSINa thayA heya, te jUTha vacana na bole, kAraNa jUTha bola- vAnA kAraNarUpa rAga, dveSa ane ajJAna cAlyA gayA che, tethI nakkI thayuM, mATe "karAtu te karyuM" e satya vacana che. AptapuruSe kaheluM hovAthI, bIjA vAkayanI jema jema bIomAM kahevuM che ke, "purANa, manusmRti, asahita veda ane cikitsAzAsa mA cAra sarva AjJAsiddha che, tene yuktithI khaMDita na karavAM." te pramANe bhagavaMtanA vacano nathI, jema jAtivaMta suvarNanI kaSa. che, tApa, tADanathI parIkSA karAya che, tema bhagavaMtanA vacananI paNa te te prakAre parIkSA karIne pachI savIkArAya che. AmAM kaMI vicAraNIya che, mATe A nathI vicAratA, paraMtu jAtisuvarNa che, pachI tApAdikanI parikSAmAM zA mATe bhaya rAkhe che. e vagere upAlaMbhanuM pAtra bane. vaLI je kahyuM ke, patharatA ane patharAye banene nikALa che ItyAdi je kara, te bALaka-ajJAnInuM vacana che. kriyAkALa ane niSThAkAla te baMnene kathAcita e "Aho Shrutgyanam Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 580 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtuvAda DhALa svIkArIe, te patharAye te samaye paNa kaMcit sastI paNAnA niNa ya thaela che. te A pramANe kriyamAkSalyumAM kUtatva paNa che ja, nahitara kriyamANunA prathama kSaNa, bIje kSaNa vagere kSaNe tathA anyakSaNamAM paNa kRtatva na rahetu hovAthI dAcit karele AA che--ema pratyaya na thAya. je paTanA anyakSaNa sudhI niSpadyamAna anatI avasthAmAM cADI paNa banevI avasthA thaI, tyAre keAI vakhata kevI rIte A paTa banyA ema vyavahArathI khetI thAya. nahitara ghaTa banyA, tema paTa evA -paraiza thAya. bannemAM pragaTa che. tene utpanna thayelAne abhAva thaI jAya. jI zakA kare che ke, paTamAM aneka tAMtaNAM DAya che. temAM eka be traNa tAMtajIA gAThavyAM, te samaye paTa manavAne zarU thayA ane teTalA banyA, paripUNa paDha teA chellA tAMtaNA prakSepa thaze, tyAre A sAthe ane parta utpanna paDu thaze. tethI zarUAtamAM ja tenI kriyAnI samApti kevI rIte prApta thAya ? e pramANe sathAza pAtharavavAnA viSayamAM paNa samajI levu. A viSayamAM ghaNu' kahevAtuM che, te vizeSAvazyaka bhASathI samajI levu'. mA pramANe ghaNA prakAra sAdhuoe samajAvyA chatAM paNa jamAlie bhagavAnanuM vacana na mAnya karyu. eTale tene mithyAtva thayuM, 'have A zAsanamAMthI nIkaLI ace che, sevA karavA cainya nathI' ema vicArIne teeAne mahAvIra bhagavaMtanA Azcaya karyo. ' * A mAjI sunAsAvI jamAline vadana karavA mATe te nagarImAM AvI ane mahAvIra bhagavatanA DhakanAmanA kuMbhakArane tyAM upAzrayanI anujJA meLavIne zakAya, te sudarzanAmAvI paNa patiyAgathI karelAne ja kareluM mAnatI ane tu karyuM" ema na mAnatI~mAma jamAlinuM vAkaya aneka prakAre sAMbhaLatI, tema ja kaMIka pati taraphanA zaga vicAratI jamAlinA anurAgane na cheDatI DhakazrAvakra pAse pa tema ja prarUpaNA karatI hatI. tyAre jamAlinA vRttAntathI anA manI kapaTathI Dhake kahyuM ke, * ke AryAM! AvA viSayamAM huM vizeSa samajI zakatA nathI ke bhagavAna satya che ke jamANi satya che, ema kahIne maunapaNe esI rahyo. kAika divase sunA sAThavI vAdhyAyapArasI karatAM hatAM, tyAre nibhADAnA uparanA bhAgamAMthI bhAjanA nIce utAratAM te DhakakubhAra zrAvake ekadama saLagatA eka agArA evI rIte kya ke jethI tenA sa`ghATaka vastranA eka bhAgamAM lAgI gayA. tyAre sAdhvIe kahyuM ke, zramaNepAsaka mahAnubhAva ! A mArA vaane te kema khALyuM? tyAre teNe kahyuM ke, huM !! juThuM kema beleA che ! tamArA peAtAnA mate baLatAne baLelu ema na kahevAya, hajI tamAruM' vajra tA maLatu. vate che, e vagere kahIne tene pratibaMdha pamADI, sAdhvIe kahyuM ke, huM zrAvakra ! teM ThIka yu" huM zikhAmaNunI icchA zakhu' hyuM--ema kahIne 'micchAmi dukkaDa'' ApyuM, ane jamAli pAse gaI. < peAtAnA abhiprAya yuktisahita vAraMvAra samajAvyA, te paNa jamAtie te "Aho Shrutgyanam" Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hite pareza [ 58.1 mAnya na karyo. tyAra pachI pote ane bIjA sAdhu bhagavaMta pAse gayA. tyArapachI te ekale te khoTI prarUpekSAthI pAchA na phare, tenI AcanA na karI, pratikramaNa na karyuM ane paMdara divasanI saMkhanA karIne-kAla karIne lAntakaka95mAM tera sAgara-- pamanI ritivALA kilbiSika-halakI jAtino deva thayA. tyAMthI cyavI cAra-pAMca evA tiryaMca ane manuSyanA bha saMsAramAM rakhaDI mahAvidehamAM silipada pAmaze. potAnI bahenanA putra, bIjI bAju pitAnI putrInA pati evA jamAli jemane bhagavaMta pitAnA hastathI saMyama-sAmrAjya ApeluM hatuM. evA ja puruSa ne bhAgavatanI avagaNanA kare, te pachI khedanI vAta che ke, A karatAM bIjA kRtatAno prakarSa karo iMdiya-kasAya-gArava-maehiM sayayaM killitttth-prinnaamo| kammaghaNa-mahAjAlaM, aNusamayaM baMdhaI jIvo // 460 // paraparivAya-visAlA, aNega-kaMdappa-visaya-bhogehiM / saMsAratthA jIvA, araiviNoaM karate // 461 // AraMbhapAya-nirayA, loiarisiNo tahA kuliMgI a| duhao cukkA navaraM, jIvaMti darida-jiyaloe // 462 // savvo na hiMsiyaco, jaha mahipAlo tahA udypaalo| na ya abhayadANavaNA, jaNobamANeNa hoyavvaM // 463 / / pAvijjai iha vasaNaM, jaNeNa taM chagalao asattu ti / na ya koi sANiyavali, karei vagdheNa devANaM // 464 / / vaccai khaNeNa jIvo, pittAnila-dhAu-siMbha-khomehiM / ujjamaha mA trisIaha, taratamajogo imo dulahoM // 465 // paMcidiyattaNaM mANusattaNaM Arie jaNe sukulaM / sAhu-samAgama suNaNA, saddahaNA'roga pavvajjA / / 466 // AuM saMvillaMto, siDhilaMto baMdhaNAI sacyAI / dehaTTi muyaMto, jhAyai kaluNaM bahuM jIvo // 467 // ikaM pi nathi je suTu sucariyaM jaha imaM balaM majjha / ko nAma daDhakkAro, maraNate maMdapuNNassa ? // 468 // yugmam // sparzAdi pAMca Indriya, kezAdika kaSA, rasa-ddhi-zAtArUpa traNa gaurave, tathA jAti vagere niraMtara kilaSTa pariNAmavALo jIva saMsAramAM samaye samaye kamarUpI medhanA moTA samUhane bAMdhe che. eTale ke karmarUpI meghanA paDave karIne jJAnarUpa caMdrane "Aho Shrutgyanam" Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prA. upadezamalAmAM gujarAtanA AchAdita kare che. Indri, kaSAyAdikathI mAtra kama ja bAMdhe che, temAM kaMI paNa paramArtha hoto nathI. viSaya-sukha dukharUpa che, khasane khAvA sarakhA arati vinoda hAthI viparIta che. temAM avivekIne ja sukhabuddhi thAya che. tarasa lAgavAthI mukha sukAya, tyAre sugaMdhI-vAdiSTa jalapAna kare, sudhAthI pIDAya, tyAre zAlI, cokhA, aDada, tala, vageranuM leAjana kare, zagAgni pradIpta thAya ane zarIramAM kAma javara utpanna thAya, tyAre tene zAMta karavA mATe priyAne AliMgana kare, vyAdhi utpanna thAya, tyAre tene pratikAra kare, "A sarva duHkhanA pratikAramAM sukha che." ema lokonI mati avaLI thAya che. vAstavika to A sarva sukha nathI, paNa duHkhanA pratikAramAM ajJAnIone sukha-buddhi thAya che. rAga-dveSane AdhIna thaelA AtmAno ati vinoda mAtrane ja anubhava kare che, paraMtu temAM apapaNa sukha nathI. e ja vAta gAthAthI kahe che-bIjAno avavAda ke niMdA ghaNI karavI, AthI TheSa jaNAve che, aneka prakAranA kAmaviSayaka, IndriyaviSayaka, bhego saMbaMdhI hAsya, ThaThThA, mazakarI karavI. AthI rAgakArya jaNAve che. A pramANe saMsAramAM rahelA che rAga-dveSane mAhathI atinI preraNA kare che ane viSaya abhyAsano vadhAro kare che. rAgonI vRddhi kare che, paraMtu indriyone saMtoSa pamADI zakAto nathI. te mATe kahevuM che ke- "bhagane bhagavAne je viSaya-tRSNA zAnta karavAnI abhilASA kare che, te kharekhara pAchalA pahere pitAnA paDachAyAne dAbavA mATe doDe che--arthAt paDachAyo AgaLa vakatA jAya che, paNa dAbI zakAte nathI. tema viSaya legavavAthI tenI bhagatRSNa vRddhi pAme che, paNa zAnta thatI nathI, viSayamathI bIjAne ati utpanna karIne potAne sukha utpanna kare che. pRthvIkAyAdino AraMbha, dhAnya thavAnA kAryamAM Asakta rahe, evA lokika RSio mAyAvI bhautAdika pAkhaMDI sAdhupaNAmAM nathI, ke gRhasthAzramamAM nathI. tethI manethI cUkI jAya che ane dAridrayathI, dInatAthI jIvikA calAve che. viparIta veSa hovAthI gRhastha nathI, hiMsAdikamAM pravartelA hovAthI sAdhuo nathI. jainadarzana sivAyanA patio ajJAna ane mAhathI AraMbhAdikamAM vate che, tethI viDaMbanAthI udarapUrti mAtra kare che. jaina sAdhuonA hRdayamAM te AvA bhAva vartatA hoya che. hiSAne vicAra karIe, te dareka jIvane pIDA na ApavI, jevI rIte sajA te ja pramANe raMkane paNa pIDA na karavI, baMnene prANe carakhA priya che, eka sarakhA ja baMnenA prANanuM rakSaNa karavuM. ahiM udakapAla zabdano prayoga eTalA mATe kare che ke, taLAva vageremAM rahelA pANInuM potAnA pIvA mATe rakSaNa kare che, paNa ajJAti bIjI koI sAmagrI jenI pAse nathI, tethI kopAla eTale daridra-garIba. sarva ane abhayadAna ApavAnI pravRtti karanAra sAdhujanoe loka sarakhA na banavuM. lokika zAmamAM te kahevuM che ke- "agni ApanAra, jhera ApanAra, hathiyAra "Aho Shrutgyanam Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitopadeza [ 583 ] hAthamAM rAkhanAra, dhana hara karanAra, kSetra-strInuM haraNa karanAra evA chane zastra ugAmI mArI nAkhavA taiyAra thaelA sarakhA che. evA hiMsakone Avato dekho ke, veda pAraAmIne mAta re, to tene mArI nAkhanArane hiMsaka kahevAto nathI. jaina munio te bIje pIDAnI pravRtti kara, to paNa sAmAne pIDA na karavI ema mAnanAra che. ema karavAthI avivekI tene asamartha-kAyara gAze tyAre samajAve che. avivekI loke tema kSamA rAkhanAranI halanA-laghutA karaze ke, "A bakarA je pratikAra karavA asamartha che. duniyAmAM koI caMDikA devatAne vAgha-siMhanA rUdhiranuM balidAna ApatA nathI, bakA sarakhA asamarthanuM ja balidAna apAya che. kAraNa ke temAM tevuM satva nathI, mATe tuM paNa sarava vagarane bakarA jevo che" ema karIne koI hIlanA kare, to paNa munie kSamAvALA ja banavuM, paraMtu tenA vacanathI krodha na karavo. kAraNa ke, koI pAka bagADanAra thAya che. AyuSya alapa che ane pAka najIka AvavAne che. pitta, vAyu prakopa, dhAtukSobha, kapha aTaka ityAdi kAthI jIva kSaNavAramAM zarIra choDIne bhavAMtaramAM cAlyA jAya che. te zi! tame suMdara dharmAnuSThAnamAM DhIlA na paDe ane pramAda choDI saMyamamAM udyama kare, ahiM manuSma-janma ane dharma sAmagrI sadaguru-samAgama Adi durlabha padArtho maLyA che. mATe te maLyA pachI pramAda karavo yukta nathI. kahevuM che ke, "ahiM manuSyabhava, sadaguru-susAdhuno samAgama meLavIne dharmamAM udyama karatA nathI, to he jIva! tuM pragaTapaNe ThagAya che. he bhavyAtmA kAganuM besavuM ane tAlaphatanuM paDavuM e nyAye athavA ciMtAmaNiratna-prApti daSTAne mAnuSakSetra, paMcendriyapaNuM vagere durlabha dhama-sAmagrI meLavI te kamane mathana karanAra dharma, zAzravaNa ane uttama guru te aNadhAryA meLavyA che, te have tuM tatkAla gati ApanAra evA pramAdane jarUra tyAga kara. saMpUrNa pAMca IndriyanI prApti, manuSyajanma, magahAdika AryadezamAM u5tti, temAM paNa uttamakula maLavuM, vaLI sAdhu-samAgama, temanA mukhethI zAstrazravaNa, tenI zraddhA, saMyama-bhAra vahana karI zakAya tevI nirogatA, vaLI sarvasaMganA tyAgaravarUpa bhAgavatI dIkSA A sarva sAmagrI uttarottara prApta thavI dulabha che.' ATalo upadeza ApyA pachI mAtra vartamAnabhava jenAra dubuddhi dharma na kara ane pAchaLathI zeka kara, tenA pratye kahe che- AyuSya bhogavI jogavIne ghaTAhata, aMga ane upAMgonA baMdhane zithila karate, dehasthiti tema ja putra, patnI, dhana, suvarNa - tyAga karate te atikarUNa avarathI bIjAne karuNA upajAvate jIva bahu pazcAttApa kare che ke, sarvajJa-zAsana pAmIne nibhaMgI meM eka paNa suMdara dharmAcaraNa na karyuM. viSamanI lolupatAthI haMmezAM saMsAra vadhAranAra evAM pApAcara, karyA, sAruM vartana te meM kAMI karyuM ja nahi. sadagati pamADanAra eka paNa dharmanA aMganuM sevana na karyuM. "Aho Shrutgyanam Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 584 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavA - - - - -- have nibhAMgI evA mane maraNa samaye daDha AlaMbanabhUta zaraNuM konuM maLazekAza ke, dareka suMdara sAmagrI te hArI gayo chuM. je manuSya samudranI aMdara khIlI mATe nAvaDImAM chidra pADe che, deza mATe ve nane hAra teDI nAkhe che, rAkha mATe bAvanAcaMdana bALI nAkhe che ane indriyanA sukha mATe je manuSyabhava hArI jAya che, te pAchaLathI pArAvAra pazcAttApa karanAra thAya che. (460 thI 468) ekalA vAta, pitta, kapha pAtunA kSobhathI AyuSya ghaTI jAya che ke, upakrama lAge che, tema nathI, paraMtu. bIjA paNa AyuSyane upakrama lAgavAnAM kAraNe che, te kahe che - sUla-visa-ahi-vasaI-pANI-satyaggi-saMbhamehiM ca / dehaMtara-saMkamaNaM, karei jIvo muhutteNa // 469 // katto ciMtA sucariya-tavassa guNa-suTThiyassa sAhussa / sogaigama-paDihattho, jo acchai niym-bhriy-bhro||470|| sAhati a phuDa-viaDaM, mAsAhasa-sauNa sarisayA jIvA / na ya kammamAra-garuyattaNeNa taM AyaraMti tahA // 471 // vagghamuhammi ahiMgao, maMsaM daMtaMtarAu kaDhaDhei / mA sAhasaMti jaMpai, karei na ya taM jahAbhaNiyaM // 472 // pariaTTiUNa gaMthattha-vittharaM nihasiUNa paramatthaM / taM taha karei jaha taM, na hoi savvaM pi naDa-paDhiyaM / / 473 / / paDhai naDo veraggaM, nibijjijjA ya bahujaNo jeNa / padiUNa taM taha saDho jAleNa jalaM samoarai // 474 / / kaha kaha karemi kaha mA karemi kaha kaha kayaM bahukayaM me / jo hiyayasaMpasAraM, karei so aikarei hiyaM // 475 // siDhilo aNAyara-kao, avasa-basako tahA kyaavko| sayayaM pamattasIlassa, saMjamo kerisoM hojjA 1 // 476 / / caMdu ca kAlapakkhe. parihAi pae pae pamAyaparo / taha ugghara-vighara-niraMgaNo ya Na ya icchiyaM lahai // 477 // peTamAM thata utpanna thAya, jhera caDI jAya, sarSa DaMkhe, ajIrNa thavAthI jhADAne. roga thAya, pANImAM DUbI javuM, ane prahAra lAge, anino upadrava naDe, bhaya ke snehAdika lAgaNIthI hRdaya ruMdhAI jAya, A ane evA bIjA kAraNe jIva muhUrta mAtramAM mRtyu pAmI bIjA dehamAM ane paralokamAM saMkramaNa kare che. kahevAnI "Aho Shrutgyanam" Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA sAhasa pakSI sarakhA upadezako [ 585 ] matalaba e che ke, jIvita caMcaLa che. jeNe jIvanamAM dhamAdhana na karyuM hoya, te AtmA mRtyu samaye zeka kare che. jeNe dhamanuSThAna karela hoya, tene zoka karavAno avakAza hoto nathI, te kahe che sadagatimAM javA mATe je niyama, agika vaDe jeNe dhamakISa (dharmabhaMDAra) bha che, sucAritra ane tapa kSamA sahita jeNe kareluM che ane sadgati tathA mokSa sAdhI ApanAra e saMyama, tapa, abhigrahane jIvarUpI ADAmAM bharelA che. tevA AtmAne maraNa-samaye kaI ciMtA hoya ! arthAtu na hoya. A vatu jANavA chatAM paNa bhAre karmI AtmAo dhamanuSThAna karatA nathI. te kahe che- keTalAka upadezako "mA sAhasa" pakSInI sarakhA paTTAkSarathI dharmanI suMdara vyAkhyA samajAve che, paraMtu kamanA bhArobhArathI bhArekama hovAthI kathanI pramANe pitAnI raheNI hotI nathI jema kathana kare, tema pite vartana karatA nathI. te daSTAMta kahe che- vAghanA mukhamAM praveza karIne tenI vacce cUMTeluM mAMsa cAMcathI kheMcI khAya che ane "sAhasa na kara" tema bIjAne kahe che, jema pite bole che, tema vayaM vartana karatA nathI kAIka pakSI mArgamAM jatA brAhmaNane saMbhaLAve che ke, sAhasa na ka" ema kahetAM sAMbhaLyuM ane vaLI te pakSI sutelA vAghanA mukhamAM praveza karIne te mAM cAMcathI kheMce che. tyAre brAhmaNe te pakSIne saMbhaLAvyuM ke, bIjAne sAhasa karavAnI manA kare che ane vizvAsathI vAghanA mukhamAMthI mAMsa haraNa kare che, tuM bheLuM pakSI jaNAya che, vacana pramANe AcaraNa te karatuM nathI. e pramANe je juduM ane kara juduM, te paNa "mA sAhasa" pakSI sarakhe che. A samajIne Agama jANakAra jevuM kathana tevuM vartana karavuM. tethI viparIta karavAmAM Ave, te laghutA thAya, tema ja AgamanA abhyAsa pramANe vartana nathI-tema niMdA thAya ane mA sAhapakSI mAphaka vinAza pAme. vaLI te bIjuM zuM kare, te kahe che-aneka vakhata banyA ane tenA arthane vistAra karI vyAkhyA karavI tema ja gokhI gokhIne kaDakaDATa taiyAra karela hoya ane edaMparyAyaM sudhI sUtrane sAra paNa jANe che, sArI rIte parIkSA karIne svArtha grahaNa karatA hoya, paraMtu bhAreka evA tene te. suvALe mokSa mATe thatA nathI, paNa naTanA bAlavA sakakhuM niphala thAya. naTane upadeza niSphala thAya, tema vartana vagaranA vAcALa vaktAno upadezavacane vyartha jAya che. bhAkramanA sUtrArtha-paThanAdika niSphala thAya che. naTa pitAnI vANa dvArA vairAgya upana karAve ane rAte paNa grahaNa karAve, temanA upadezathIkathanathI ghaNA saMsArathI vaizagI banI vrata-niyame ravIkAre. tenA hAva-bhAva-abhinaya bIjAne mAtra ThagavA mATe hoya, paraMtu tenA hadayamAM te chetaravAnA mAtra pariNAma vartatA hoya. mAchImAra jALa laIne jaLamAM praveza kara, te mArA pakaDavA mATe, tema A naTa sarakho upadezaka hRdayamAM vairAgya vagarane ane lokone ThagavAnA pariNAmavALA hoya che. huM manuSThAna kevI rIte karyuM ane kevI rIte na karuM, kevI rIte 74 "Aho Shrutgyanam Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 586 ] prA. upadezamAtAne gujarAtanA karavAthI te ghaNuM lAbhakAraka thAya ? A pramANe je manamAM vicAraNA kare che, te Atmahita ghaNuM sAdhe che. haMmezAM pramAdabhAvamAM vartanArane saMyama zithila hAya. te kevI rIte thAya ? anAdarathI dharmAnuSThAna karavAmAM Ave, eTale prayatna pUrvaka na kara, yanathI kare, te paNa gurunI pataMtratA, bhaya, lajajAthI kare, paNa zraddhAthI na kara, parAdhInatAthI kare, keIka vakhata saMpUrNa ArAdhanAthI, koI vakhata virAdhanAthI kare, satata pramatta zIlavALAne saMyama-cAritra kayAMthI hoI zake? viSayAdinI vAMchAvALA pramAdIne Atmahita karanAra saMda2 cAritrAnuSThAna kevI rIte hoya? athatuM na hoya. te A pramANe kRSNapakSanA arthamAsane candra kSaya pAmato jAya, tema dinapratidina pramAdI apekSAe sthAne sthAne pramAdI banato jAya che. gRharatha paryAya ghara nAza pAmyuM che, dIkSAmAM viziSTa vasati vagarano che, strI paNa have helI nathI, eTaNe pramAdI sAdhu mAtra kiaSTa pariNAmathI viSayanI IcchA karate dareka kSaNe kama ekaThA kare ane AtmAmAM aMdhakAra ubhuM kare che, paraMtu Ichita prApta karate nathI, ghara, strI vagere tenAM sAdhanano abhAva hovAthI (469 thI 476) vaLI te ahiM bIjo anubhava kare che, te kahe che- bhIobigga-nilukko, pAgaDaM pacchanna-dosasayakArI / appaccayaM jaNaMto, jaNassa dhI! jIviyaM jiyai // 478|| na tahi divasA pakkhA, mAsA varisA vi saMgaNijjati / je mUla-uttaraguNA, akkhaliyA te gaNijjati // 479 // jo navi diNe diNe saMkalei ke ajja ajjiyA mi guNA / gu, ina dujiyo, dasa karijha vadhva4i8mAM iya gaNiyaM iya tuliaM, iya bahA darisiyaM niyamiyaM c| jai tahavina paDibujjhai, kiMkIrai ? nUNa bhaviyavvaM / / 481 // kimagata puNo jeNaM, saMjamaseDhI siDhilIkayA hoI / so taM cia paDivajjai, dukkha pacchA u ujjamaI / / 482 // karuM tadauM kavaruddha naTTu gA mAliko ! kAyaM vAyaM ca maNaM, uppaheNaM jahana deI // 483 // hatthe pAe nikhive, kArya cAlijja te pi kajjeNaM / kummo vva sae aMge, aMgovaMgAI govijjA / / 484 // pite pApAca2Na karela hovAthI mane kaMIka Thapako Apaze, ema trAsathI ke pAme, koI paNa kAryamAM dhIraja rAkhI zake nahiM. saMgha ke bIjA puruthI pitAnA "Aho Shrutgyanam Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAne caDatuM mukela che [ 587 ] mAtmAne chupAvate, rakhe mane koI dekhI na jAya, chUpA ane pragaTa seMkaDo pApa karanAra lokone dharmamAM avizvAsa pragaTa kartA, lekane ema manamAM thAya ke, zAkAre ja Ama pratipAdana karela che. AvA jIvo dhikkArapAtra jIvita dhAraNa kare che. ja kAraNathI aticAravALAne deSa lAge che, mATe prathamathI ja niraticAra thavuM. vaLI che ema vicAra ke mAre dIkSA-paryAya ghaNe lAMbe che, tethI ja ISTakAryanI siddhi thavAnI che, to vaLI mAre niraticAtrAnI zI jarUra che tema mAnanArA pratye kahe che- dhamanI ane ISTasiddhinI vicAraNAmAM divase, pakSe, mahinA, ke varSonA paryAyanI gaNatarI karavAmAM AvatI nathI. temAM te mUlagu ane uttaraguNAnI niticAratA ja gaNatarImAM levAya che, te ja ISTa mikSasiddhi meLavI Ape che. te kAraNe lAMbAkALanI dIkSA akAraNa che, niraticAtA to sajajaDa apramAdI hoya, tene ja thAya che, te kahe che- je sAdhu dararoja rAtre ane divase ema vicAre ke, "meM Aje keTalA guNa meLavyA ? jJAna, darzana, cAritra, tapa vageremAMthI kayo gunI. AzApanA karI? mithyAvAdika aguNomAM huM AdaravALe te nathI thayo e Atmahita kevI rIte cAlI zakaze? A pramANe sadanuSThAna viSayaka aneka prakAranA upadeza ApavA chatAM keTalAka tene svIkAra karatA nathI. bIjA keTalAke svIkAra karela hoya, temAM pramAdI ane zithila banI jAya che, te dekhADatA kahe che - A pramANe AgaLa RSabha bhagavate varasadivasa tapa karyo, ema kahI AdatuSThAna jaNAvyuM, avaMtisukamAle prANa te paNa mane tyAga na karyo, ema upadeza ApI tulanA karI, AyaM mahAgirinA daSTAtathI tema ulaTA-sulaTA daSTAne ApI niyamita karyuM, samiti, gupti, kaSAyajaya, gaurava, indriyaviSayaka dAte samajAvI niyaMtraNa samajAvI, kara eSapAnA ronuM rakSaNa kare, ema aneka prakAre ulaTA-sulaTA daSTAnta-dAkhalA ApavA parva samajAvyuM, to paNa na pratibodha pAme, pachI bIjo kayo upAya karavo ? kharekhara te jIvanI lAMbAkALa sudhI bhavAmaNa karavAnI tevI bhavitavyatA ja che. nahiMtara kema pratibaMdha na pAme! e ja vAta ziSyanA praznapUrvaka kahe che. je jJAnAdika guNavALI, saMyama zreNI zithila banAvI, te pharI sAza anuSThAna mArgamAM janAra na thAya tenA samAdhAnamAM jaNAve che ke, te zithilatA je mohanI prabaLatAthI thanArI che ane vaja. mAphaka sajajaDa-daDha-majabUta banAve che, tethI pachI atikaSTathI udyama karI zake che. zithila thayA pachI apramAdamAM udyama ko mukela che. mATe prathamathI zithila na banavAno udyama karavo. bahu uMcA sthAnathI nIce paDelo, aMga, upaga bhAMgI gayAM hoya, tene phasa upara caDavAne udyama ko ghaNe muzkela che. A artha AgaLa paNa aneka vakhata kahevAI gayA che. jemake, cakravartIne cakravatI paNAnA sarva sukhene tyAga kare sahele che, paraMtu esanna vihArIne suzIlatA choDavI ghaNI muzkela che. bIjuM dAna ApIne A "Aho Shrutgyanam Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - ( 588 ] prA. upadezamAvAne gUrjatavA vadhAre ayukta che, tema samajAvatA kahe che ke, meLavIne guNe nAza karanAra karatAM nirguNa puruSa vadhAre sArI che, alaMkAramAM jaDelo maNi chevAI jAya, te karatAM maNi vagarane puruSa sAre che. mATe zarUthI ja pramAdane sthAna na ApavuM. haLukamI puNyazALI AtmA te je pramANe upadeza apAya, te pramANe AcaraNa karanArA thAya. mATe tene AzrIne upadezane sarvasAha jaNAve che ke, sarva prakArane upadeza prApta karyA. hadayamAM tene dhAraNa karyo, rAmAdikane kSaya karI AtmAne upathati karyo, te have te vivekI AtmAo ! bhAvamAM navAdoSa utpanna thatA aTakAvavA mATe tema ja junA deSa karavA mATe kAyA, vANI ane mana ubhAge na jAya-tema vartana karavuM. te mATe kahevuM che ke, "jethI gAdika vizeSa utpanna thAya, te jJAna na kahevAya, sUryanAM kiraNe patharAelAM hoya, tyAM aMdhakAra rahevAne zaktimAna banI zakato nathI, temAM kAyAne AzrIne kahe che ke- vagara prajane hAtha, paga ke kAyA halAvavI nahiM, kAI paDe, tyAre paNa pratikhanapramArjana karyA vagara hAtha, paga ke deha levA-mUkavA nahiM. kAcabAnI jema hamezAM zarIra ane avayavone gopavIne saMyamamAM udyama karo. (478 thI 484) vacanane AzrIne kahe che vikahaM viNoyabhAsaM aMtarabhAsaM avakkabhAsaM ca / jaM jassa aNiTThamapucchio ya bhAsaM na bhAsijjA // 485 // aNavadviyaM maNo jassa, jAyai bahuyAI aTTamaTTAI / taM citiraM ca na lahai, saMciNai a pAvakammAI // 486 // jaha jaha savvuvaladdhaM, jaha jaha suciraM tavovaNe vucchN| taha taha kammabharagurU, saMjama-nibbAhiro jAo // 487 // vijjapyo jaha jaha osahAI pijjei vAyaharaNAI / tada se , vAWIkari puruM 488 | dar3aDha-jaumakajjakaraM. bhinna saMkhaM na hoi puNa karaNaM / lohaM ca taMba-viddhaM, na ei parikammaNaM kiMci / / 489 // ko dAhI upaesa, caraNAlasayANa duviaDDhANaM ? / iMdassa devalogo, na kahijjai jANamANassa / / 490 // rAjakathA, dezakathA, strIkathA, bhejanAdinI vikathA na karavI. jJAnAdi prayojana vagara vakhata pasAra thAya, tevI vinodakathA na karavI. guru vAtacIta karatA hoya, tene vacce na bolavuM, cakAra maThAravALI aprazasta bhASA na vAparavI, bIjAne apriya che. vANI na bAlavI, koIe pUchyA vagara agara vAcALapaNAthI phAve tema bolabola mahA karavuM. have manane AzrIne kahe che - jenuM mana caMcaLa che, te aneka prakAranA ADA "Aho Shrutgyanam Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiteza [ 589 ] avaLA pApaviSayaka tarka-vitarka kare che, paraMtu Icchita vatu prApta thaI zakatI nathI, paraMtu dareka kSaNe pApakarmo ekaThAM kare che. narakAdiratha azAtAnAM kama upArjana kare che. mATe manane riyara ane nirmaLa banAvavuM. haju paNa bArakanuM viparIta vartana batAvatA kahe che. jJAnAvaraNakamane kSayopazama thavAthI Agama-rahasya prApta karyuM, lAMbAkALa sudhI uttama sAdhunA madhyamAM vAsa karyo, paraMtu miyAtva vagere karmasamUhanA bhArathI dabAe te AgamamAM kahevA anuSThAnathI rahita thaze. te kenA jevo thayA te dazAvatA kahe che- hitakArI e sAro prAmANika veva vAyu karanAra evA suMTha vagere auSaSa vAyuragavALAne pAya, tema tema te rogIne AgaLa karatAM paNa adhika peTa vAyuthI bharAya che. te pramANe bhagavate paNa siddhAMta-parUpI auSadhathI pApI prANIonAM citta adhika pApathI bharAyAM. je jinavacanarUpa vaidyanI cikitsAthI pazu asAtha che, teo asAdhya che. te laukika daSTAntathI kahe che- baLI gaelI lAkha kaI kAma lAyaka rahetI nathI, bhAMgI gayele jaLamAM utpanna thayela zaMkha pharIthI sAMdhI zakAtuM nathI, tAMbAthI viMdhAela-mizraNa thayela leha sAdhavAnA kAmamAM AvatuM nathI, pharI sAMdhI zakAtuM nathI, tevI rIte asAdhya karmathI viTAmela bArakarma chava dhamane viSe sAMdhI zakAto nathI. zAstranA pallavane viparIta paNe jANanAra evA mU-paMDito je cAritramAM pramoda karanArA che, temane tavarUpa upadeza Apavo nirarthaka che. jANakAra evA indranI pAse devalekanuM varNana karatuM nathI, je tenuM varNana karavAmAM Ave, to hAsya pAtra bane che, tema "ame jAkAra chIe " tevAnI pAse upadeza Ape, te hAsya pAtra che, prabaLa mAhaya hovAthI te kaMI jANato ja nathI. nahiMtara ubhAganI pravRtti thate ja nahi. (485 thI 40 ) zaMkA karI ke, A unmAga kevI rIte ? te kahe che te veva nAga,i nA-nara-mA-vipuTaM ! logammi pahA maNiyA, sussamaNa susAvago vA vi // 491 // bhAvajcaNamuggavihArayA ya davvajcaNaM tu jiNapUA / bhAvaccaNAu bhaTTho, havajji dabaccaNujutto // 492 / / a gr nirALa vika, samuhU-nna-mitta-sagicho tassa nahi bohilAbho, na suggaI neya paralogo // 493 // jivana-mana-hovA, zaMka-sasirSa suSaoonttaraM jo karija jiNaharaM, tao vi tava-saMjamo ahilI // 494 // nirvANa sunnidhe, UT dvavaMtarAlo vAro ! ANeUNaM bIaM, iha dinnaM kAsavajaNassa // 495 // "Aho Shrutgyanam Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 590 ] prA. upadezamAlAnA gUjarAtavAda kehi vi savvaM khaiyaM, painnamanehi savvamaGkaM ca / putta na 2 DuM, tti duSkRti saMtathA // 46 || rAyA jiNavaracaMdo, nibbIyaM dhamma-virahio kAlo / khicAI kammabhUmI, kAsavavaggo ya cattAri // 497 // assaMjaehi savvaM, khaiaM addhaM ca desavirahi / sAdi dharmavItraM, utte nIbaMdha nitti ! 418 / ! je te savyaM lahiu~, pacchA khuvaMti dubbala-dhiIyA | --saMgama-patitA, te ortA-sIjamA 5412/ bALa santrAiLa, manaDtuvid padaM Avato / bALa ja gavaMto, mamarU jJA-madrumAmi ||100!! -- = jAti, (janma), jA, mArdika duHkhothI sarvathA mukta thaelA evA jinavarAe lekamAM uttama sAdhumAga ane uttamazrAvakanA mArga-ema mAkSanA be mA kahelA che. apa zabdathI trIje sa'vignapAkSika mAtra pazu che, je te enI aMdara rahele samajI leveA. sAcAmAgane puSTa karanAra hovAthI te benI madhyamAM nAkhavAmAM vidhA nathI. A tene bhAvAcana ane dravyAna zabdathI samAdhAya che, te kahe che bhAvAna eTale kamavihAra, apramatta cAritranI ArAdhanA ane dravyAna eTale jinapUjArUpa drujyataMtranI ArAdhanA karavI. A bemAM bhAvastavarUpa suMdara cAritranI uttamatA kahetI che, te na karI zake, tA zrAvakapaNAnI draSyapUjA karavI, te paNa puNyAnubaMdhI puNya baMdhAvanAra ane pApathI bhAvAcananu kANu che. bhagavAnanI AjJA rUpa chae DAyanA samagra jIvane trividha vividha akSayadAna ApavA rUpa praviti cAritra, te bhAvAca'na kahelu' che. draSAcana te bhAvAcananI apekSAe apradhAna pUjana kareluM che. A vaNavI gayA, te dravya pUjA ane bhAvA ane mAge jIvanane mAnya che, paraMtu je cAritramAM pramAda karanArA ane prakhata mAhanidrAmAM stane banelA ane liMgathI rahita che. nathI draSyapUjAmAM ke nathI bhAvapUjAmAM, mATe punaH zabda jaNAvIne te bethI bhinna evA dravya-bhAva pUjA rahita, caraNa-maNurUpa cAritra ane samyakatvanI karaNIrUpa zrAvakayeAgya jinapUjA-rahita hAya mAtra zarIranA sukhakAya mAM lapaTa mane, gauravavALA hoya, tene bhavAMtaramAM dilAsa-jinayama -- prApti ke sadgati-prApti thatI nathI. zaMkA karI ke, draSyapUjA ane bhAvapUjAmAM caDiyAtI ane vadhAre hAla ApanAra pUjA kaI? tyAre kahe che ke--suvaNu' ane caMdrakAnta vagere uttama ratnajaDita pagathiyAvALu, hajAra staMbhayukta ane atika'cu, sAnAnA talayukta athavA samagra miM "Aho Shrutgyanam" Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patna-suvarNanA maMdira karatAM tapa-saMyama adhika che [ 51 ] suvarNa banAvI, temAM ratnamaya-biMba padharAve, tevAM jinabhavane kAve, tenA karatAM paNa tapa-saMyama anekaguNA adhika lAbha ApanAra thAya che. kAraNa ke, tapa ane saMyamathI ja mokSa prApti thavAnI che. je kAraNuthI Ama che, te sAmarthya heya te sarvaviratirUpa bhAvapUnamAM prayatna karavo, aMgIkAra karyA pachI temAM pramAda na karavo. nahiMtara mahAnukazAna thAya. te lokika-dAnathI kahe che- eka dezamAM dukALa samayamAM dhAnya vAvavA mATe bIja paNa rahela nathI. tyAre rAjAe bIjA dvIpamAMthI bIja maMgAvIne kheDUta lokone vAvavA ApyuM ke, jethI ghaNuM dhAnya pAke. temAMthI keTalAka kheDUtoe sarva bIja bhakSaNa karyuM. keTalAke huM chUTuM artha vAvyuM ane ardha khAI gayA. keTalAke sava bIja vAvyuM, temAMthI keTalAke puruM pADyA pahelAM ane keTalAke pAkayuM tyAre rAjAnA ke ceranA bhayathI phitaraze ane jANa chUTA pADIne pitAnA ghare laI javAnI IchAvALA bhaya pAmavA lAgyA, ghara dhAnya laI janArane rAjapuruSoe temane ghaNe kaleza ApyA ane vinAza pamADayA, kA che, rAjA pracaMDaAjJA pAlana karAvato hato. have upanaya kahe che ahiM jinezvara bhagavaMta rAja samajavA, nibaja eTale dharmahita kALa, karmabhUmie e bIja vAvavAnuM kSetra, kheDUtavarga eTale asaMyata samyagdaSTi, rezaviratidhara, sarvavitidhara ane pAyathA ema cAra prakAranA kheDUto. te cAreyane bhagavate kevalajJAna nAmanA dvIpathI dharmabIja maMgAvIne ekSa-dhAnya ugADavA mATe ApyuM. temAM athae viratirUpa dharmabIja saMva khAIne puruM karyuM. virati-hita thayA hovAthI. temAMthI dezavirativALAe adhuM khAdhuM ane ardhaviratirUpa bAkI rAkhyuM. sAdhuoe sarvabIja vAvyuM ane sArI rIte virati pAlana karIne phaLa utpanna karyuM. have temAM pAsasthAe zuM karyuM ane te kevA che? te kahe che- viparItarUpa dharmabIjane pAmIne pAchaLathI jemanuM dheya durbala banI jAya che, tapa-saMyama karavAmAM kheda pAme che, saMyama-zIlanA bhAvanA jemaNe tyAga karyo che, evA pAtyAdika A jinazAsana vize potAnA AtmArUpI kSetramAM te dharmabIjane vinAza pamADe che. daSTAntane upanaya kahIne jenA mATe adhikAra cAlatuM hatuM, te batAve che- sAdhudharma ane zrAvakadharma bama be prakAranA mokSamArganuM ullaMghana karanAra, sarvajJa evA sarvajinezvarAnI AjJAnuM ullaMghana kare che, eTale ja, mAhika duHkhathI gahana sevA anaMta saMsAramAM anaMtakALa sudhI rakhaDe che. (491 thI 500) je have bhagnapariNAma-vALA vrata pAlana karavA samartha na thaI zake, to teNe zuM karavuM? te kahe che jaha na tarasi dhAre, mUlaguNabharaM sauttaraguNaM ca / muttUNa to tibhUmI, susAvagataM varatarAga // 501 // kavi -lAI, musAdu-yA-zo vatAyA sussAvago varataraM, na sAhuveseNa cuadhammo // 502 // "Aho Shrutgyanam Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 592 ] prA. upadezamAlAnA gujarAtavAda subbaM ti bhANiUNaM, ciraI khalu jassa sabviyA natthi / sau santravirapha-vArpha, cu tema 2 mukhva | 10OM || jo jahavArya na kuNai, micchaddiTThI tao hu ko anno ? | vaDDhe a micchataM parassa saMkaM jaNemANo // 504 // ANAe cciya caraNaM, tabbhaMge jANa kiM na bhaggaM ti ? | bALa Sa avato, mAsA sArU tema / 101 saMsArI a aNato, bhaTTa-caritassa liMgajIvissa / samaya-tuno, pAgAromazcitro neLa 106 // na karemi tti bhaNittA, taM caiva nisevara puNo pAvaM / paMcavaravamusADuM, mAyA-niyarI-saMgo ya || 107| loe vi jo sago, aliaM sahasA na bhAsae kiMci / aha dikkhio vi aliyaM, bhAsa to ki'ca dikhAe ? ||508 || mahavaya - aNuvvayAI, chaMDeu jo tavaM caraha annaM / to bALI mUDho, nAvAyu(chu)DDo muLayo / / 101 // subahuM pAsatthajaNaM, nAUNaM jo na hoi majjhattho / na ya sAhei sakajje, kAgaM ca kareha appANaM // 510 // hai mahAnubhAva ne tu mUlaguNu ane uttaraguNanA bhArane vartana karavA samatha na hoya, teA janmabhUmi, vihArabhUmi, ane dIkSAbhUmi evA traNa sthAnanA tyAga karIne saMpUNlR zrAvakapaNAnA kramanuM pAlana kara, te vadhAre suMdara che. te ja vAtane samaya na karatAM kahe che ke-- hai jaththAmA! tuM mahAvrata pAlana na karI zake, tA bhagavatanAM bikhAnI pUjA karanArA thA, uttama sAdhuone vastrAdikanuM dAna ApI temanI pUjA karanArA thA, aNuvratAdika mAcArA pAlana karavAmAM dRDha mana, AvI rIte suzrAvakapaNa pAlana karIza, te te vadhAre hitakAraka che, paraMtu sAdhuveSamAM rahIne AcArabhraSTa thavuM cogya nathI. kAraNa ke, tethI zAsananI halatA thAya che. vaLI 'savva sAyanuM nomaM pujavAmi 'gema - sava" sAvadyAganAM paccakkhANa karuM chuM' evuM sava viratinuM pratyAkhyAna svIkArIne pachI te vitinA niyamanuM pAlana nathI karatA, te tArI savita ja nathI. eTale "virativAdIpaNuM bhraSTa thAya che. deza ane savita emAMthI arthAt sAdhupaNAthI ane zrAvakapaNAthI kha'nethI cukI jAya che. pratijJApramANe. na karatA hAvAthI. mAtra ane vitine abhAva che--ema nahi, paraMtu te mithyA STipaNa pAme che te jaNAve che-- je manuSya je pramANe beAlate hAya ane te pramANe. "Aho Shrutgyanam" Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAdikanI baLavattaramAM mAdhyastha rahevuM [ pahaa ) karatA na hoya tenA sakhe bIje kaze mithyASTi che ? bIjAne zaMkA utpanna karate te mithyAtvanI vRddhi karanArA samajavo. bhagavaMtanI AjJA pUrvakanuM ja cAritra kaheluM che, temanI AjJAno bhaMga karavAthI pachI zuM cAritra bAkI rahe ? AjJAnuM ullaMghana karanAra bAkInuM anuSThAna konI AjJAthI kare che ? AjJAbhaMga karyA pachI cAhe tevuM ugratapa-saMyama kare, te niSpha AluM che. cAritrathI bhraSTa thala ane mAtra vyApAra mAphaka mAtra ogho-muhapatti bAda veSathI ja jIvana nirvAha karavAnA svabhAvavALo anaMta saMsAra upArjana karanAro che. ahiM sudhI aMdaranA cAritranA pariNAmane abhAva batAvyo. have tenA kAryane batAve che. pAMca mahAvratarUpa bhittivALe ane uMcA kilA carakho jIvanagarane zakSA karavA samartha evA guNasamudAyane jeNe nAza kare che, evo nibhaMgI, anaMtakALa sudhI saMsAramAM garbhavAsAdikanA duHkha anubhave che. huM mana, vacana, kAyAthI vividha trividha pApa nahiM karuM evI "karemi bhaMte " sUtra uccArI pratijJA zahaNa kare che ane vaLI te pApa- sevana kare che, te pragaTa mRSAvAdI dekhatAM ja corI karanAra mAphaka sudhArI zakAya tevuM nathI. tene bAhya ane atyaMta mAyA ane zArthapaNAnA prasaMganI utpatti thAya che. kALyuM ke, te jevuM bole che, tevuM pALato nathI. tene baMne prakAra mAyAmRSAvAdI jAva, lAkamAM paNa cheDe paNa pApabhIru AtmA hoya, te vagara vicAre ekadama kaMi paNa bolato nathI. te pachI dIkSita thaIne paNa asatya bole, te dIkSA levAnuM zuM prayojana? kaMI nahiM. mahAvate ke aNuvratAne choDIne je anazanAdi tapa athavA bIjA tIya saMbaMdhI AkaruM paNa tapa kare, te ajJAnI nivivekI thaI ema vicAre ke, "huM mahAvrata ke aNuvrata pALavA samartha nathI ane tapasyAthI te nikAcita kama paNa TI jAya che ema sAMbhaLIne tapasyAmAM udyama kare che, te mUkha samudramAM nAvaDIne tyAga karIne tenI khIlI meLavIne samudra taravA taiyAra thAya tenA sarakhe mUDha samajava, saMyamanAvaDI bhAgI gayA pachI tarUpI khItI pakaDIne bhava-samudramAM DUbavAre tapane pakaDavuM vyartha che, mATe mahAvrata-aNuvrata sahita tapa karavAnuM kAma ko. have ghaNA pAsatyAdithI bhAvita je kSetra hoya, te mAdhyasthanuM avalaMbana karavuM, paNa tyAM bAvIne bagADavuM nahiM, nahiMtara ApaNA saMyama-padArthanI hAni thAya, te vAta kahe che. aneka prakAranA pAsatyAlokanA jUthane dekhIne je maunazIla banatA nathI, te mezavarUpa evuM mAkSalakSaNakArya siddha karI zakatuM nathI. eTaluM ja nahiM, paraMtu teo roSathI kaThA thaI potAnAmAM guNanuM sthApana karavA mATe "ame hasa sarakhA nirmala chIe" ane lokonI madhyamAM tene nirguNa sthApana kI kAgaDA sabA karI che. (501 thI 510) 75 "Aho Shrutgyanam Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAvAno gUjarAnavAda pariciMtiUNa niuNaM, jai niyamabharo na tIrae voDhuM / para-citta-raMjaNeNaM, na vesamitteNa sAhAro // 511 / / nicchayanayassa caraNassuvaghAe nANa-dasaNa-vaho vi / vavahArassa u caraNe, hayammi bhayaNA u sesANaM // 512 // sujjhai jaI sucaraNo, sujjJai sussAvao vi gunn-klio| osanna-caraNa-karaNo, sujjhai saMviggapakkha-ruI // 513 // saMvigga-pakkhiyANaM, lakkhaNameyaM samAsao bhaNiyaM / osannacaraNakaraNA vi jeNa kamma visohaMti / / 514 // suddhaM susAhudhamma, kahei nidai ya niyayamAyAraM / sutavassiyANa purao, hoi ya savvomarAyaNIo // 515 // vaMdai naya vaMdAvai, kiikamma kuNai kArave neya / attahA navi dikkhai, dei susAhUNa boheu // 516 // osanno attaTThA, paramappANaM ca haNai dikkhaMto / taM chuhai duggaIe, ahiyayaraM vuDDai sayaM ca / / 517 / / jaha saraNamuvagayANa, jIvANa nikitae sire jo u| evaM Ayario vi hu, ussuttaM panavaMto ya / / 518 // sAvajja-joga-parivajjaNA u savvuttamo jaidhammoM / bIo sAvagadhammo, taio saMvigga-pakkhapaho / / 519 / / sesA micchaTThiI, gihiliMga-kuliMga-davaliMgehi / jaha tiNi ya mukvapahA saMsArapahA tahA tiSNi // 520 // sUkamabuddhithI vicArIne mUla tathA uttaraguNanA niyamanArane vahana karavA jIvana paryata zaktimAna na hoya, to mAtra bIjAnAM citta raMjana karavA-eTale A pravRti sAtha che--evI bIjAmAM buddhi utpanna karIne rahaNa vagera veSamAtrathI durgatithI rakSaNa karI zakAtuM nathI. kahevAno matalaba e che ke, nirguNa mAtra veSa dhAraNa kare, te lokomAM mithyAtvanuM kAraNa bane che ane tethI gahana anaMta saMsAra vadhe che. mATe bahAra che ke, te karatAM veSane tyAga karavo sAro che. have ahiM kadApi te cAritra vinAza pamADayuM, te paNa jJAna-darzana che. te che, tethI ekAMtika niNa nathI. liMga tyAgane sArA mAne, te paNa ThIka nathI, cAritranA abhAvamAM vAstavika rIte vicArIe to te bene paNa abhAva ja che. te mATe kahe che - "Aho Shrutgyanam" Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJapAkSikanuM lakSaNa { 595 } nizcayanaya eTale tattva nirUpaNanA abhiprAyathI vicArIe, te cAritrane ghAta thayo eTale jJAna-darzanane paNa ghAta thaI ja gaye che. kAraNa ke, te ethI ja cAritranI sAdhanA karI zakAya che ane to ja cAritranuM pAramArthika avarUpa Take che, jJAnadarzananA abhAvamAM kaMI paNa kArya siddha thaI zakatuM nathI. maphaLanI prApti thatI nathI. jyAre vyavahAra te bANA tatvanirUpaNa karavAnA abhiprAyavALA che, tethI caritrano nAza thAya, tyAre jJAna-darzana hoya ke na paNa hoya tema bhajanA mAnelI che. kAnA abhAvamAM ekAMta kAraNano abhAva siddha thatuM nathI. dhUmADo na hoya, te paNa agni dekhAya che. ATalA anya sudhI bhagavaMte sAdhu ane zrAvaka ema be mAga kahelA che, tenuM nirUpaNa karyuM. have api zabdathI sUcita saMvijha-pAkSika mArga paNa svIkArya--mokSamArganI siddhi karanAra che, te dekhADatA kahe che- suMdara cAritravALo sAdhu karmamala sApha karIne nirmaLa thAya che, samyagdarzanAdi guNayukta zrAvaka paNa nimala thAya che, tema ja mAkSAbhilASI susAdhue tarapha temanA suMdara anuSThAne tak rucivALA-pakSapAtavALA hoya, tevA avazvana caraNa-kaNavALA zithila hoya, te paNa zuddha thAya che. mAthAmAM vAraMvAra guru kriyApada vAparIne ema sUcavyuM ke sAdhune sAkSAt ahi thAya che ane bIjA bene bIjA prakAra zuddhi thAya che. saMvinA pAkSika rucivALAne kevI rIte cALakhavA? te kahe che- mikSAbhilASI suradhuvaga viSe AzvALI suMdara buddhi zivanA saMviyana pAkSika kahevAya. gaNaparAdikee temanuM saMkSepathI AgaLa kahIzuM tevuM lakSaNa jaNAveluM che. avasAnna-caraNa-karaNavALA paNa pite karmanI parataMtratAthI pramAdI thavA chatAM paNa je lakSaNathI jJAnAvaraNa Adi karmanI dareka kSaNe zuddhi kare che, te saMvina pAkSika kahevAya, saMvinA pAkSika hoya, te lokone niSkalaMka evA susAdhu-dharmano ja-mAdhunA AcArano ja upadeza Ape che. paraMtu pitAne zithila AcAra piSavA mATe azuddha dharmopadeza ApatA nathI, tema kahevAmAM duraMta saMsAranI vRddhi thAya che tevuM jANeluM hovAthI, te A pramANe zastra, jhera, zAkinI-- preta-bhUta-AdinA vaLagADa, duSkALa, duSTarAjA, bhayaMkara vAlAvALo agni je anartha prApta karAvatA nathI, te ke te karatAM adhika anAthe mithyAtvathI gherAelA kumati leka je jinendra bhagavaMtanA siddhAMtane avaLArUpe upadezI mahAanartha prApta karAve che. pitAnA hIna AcAranI pite tapavI cAritravaMta sAdhuo AgaLa niMdA kare che, AjanA dIkSita sAdhu karatAM paNa huM nAno-nyUna chuM - ema aMtarathI mAne che. tathA pite susAdhune vaMdana kare, paNa vaMdana karAve nahiM, tenA vadananI IcchA paNa na rAkhe. - kutikarma-vaMdana, vizrAmaNa pite kare paNa karAve nahi, tathA pitAnI pAse Avela ziSyane pite dIkSA na Ape, paNa dhama dezanAthI pratibodha pamADI susAdhumAne zire Ape. zA mATe pote potAnA ziSya na banAve ? kAra, kahe che- "Aho Shrutgyanam Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 596 ] prA. upadezamAvAno gujAvAda zithilAcAravALe avasAna potAno ziSya banAve, te pitAnA ane ziSyanA prANanebhAvaprANeno nAza kare che ane AgaLanI avasthA karatAM bhava-samudramAM adhika (banAvo thAya che. ekalI pravajayA ApavAthI nahi, paNa khATI prarUpaNA karIne pas (be che, te kahe che. jema koI zaraNe AveluM hoya, evA jIvanuM je kaI masta kApI nAkhe, te vizvAsaghAta karIne pitAnA AtmAne gatimAM dhakele che, te pramANe AcArya-guru paNa AgamathI viruddha prarUpaNa kare, te pitAne ane bIjAne dugatimAM nAkhe che. have Ane upasaMhAra karatA kahe che ke- A kAraNathI e nakkI thayuM ke, jemAM sarva pApavyApAra parihAra karavAne che--e sarvaviratirUpa yatidhAma prathama mAkSamArga che. bIje dezaviratirUpa zrAvakadharma ane trIjo avinAsika mArga. te yatidharmanA kAraNarUpa hovAthI te bane paNa mokSamArga che. have bAkInAnI sAtha rithati vadhAranArI hakIkata kahe che- jema mokSamArga traNa prakAranA jaNAvyA, tema saMsA2nA paNa traNa mArga kayA te jaNAve che- sujhAdhu. zrAvaka ane saMvinapAkSika A -traNa sivAyanA bAkInA gRhIliMgane dhAraNa karanAra, bharaDA, caraka, yogI, saMnyAsI, bAvA vagere liMgane dhAraNa karanAra, dvAliMga eTale vartana vagarano mAtra AivikA mATe veSane dhAraNa karanAra e traNe miyAdaSTi saMsAranA mArge janArA nA vA. athavuM gRhastha carakAdi ane pAyathAdika e traNe saMsAranA hetu che. (511 thI 520) gRhasthatiMga cakAdika bhale saMsAranA mArga gaNAya, paNa bhagavAnanuM liMga kevI rIte saMsArano mArga kahevAya, te kahe che saMsArasAgaramiNaM, paribhabhaMtehiM sabajIhi / gahiyANi ya mukkANi ya aMNataso davvaliMgAI // 52 // accaNuratto jo puNa, na muyai bahuso vi pnvinNto| saMvigga-pakkhiyattaM, karijja lambhihisi teNa pahaM // 522 // tAromAnona-gemamALelu savAre naraNAda gada kaM sAdukhinna ka22 . AyaratarasamANaM, sudukkaraM mANasaMkaDe loe / saMvigga-pakkhiyattaM, osaneNaM phuDaM kAuM // 524 // sAraNacaiA je gacchaniggayA paviharaMti pAsatthA / jiNavayaNabAhirA vi ya, te u pamANaM na kAyavvA // 525 / / hINassa vi suddhaparUvagassa saMvigga-pakkhavAyassa / jA jA havijja jayaNA, sA sA se nijjarA hoi // 526 // "Aho Shrutgyanam Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - - baliMga dareke atI vakhata choDyAM [597 ] sukA(suMkA)iya-parisuddhe, sai lAme kRNai vANioM ciTTha / emeva ya gIyattho, AyaM daTuM samAyarai // 527 // Amukka-jogiNo cia, havai thovA vi tassa jiivdyaa| saMviggapakkha-jayaNA, to diTThA sAhuvaggassa // 528 // ki mUsagANa attheNa? kiM vA kAgANa kaNagamAlAe? / moha-mala-khavaliANaM, ki kajjubaesamAlAe // 529 // caraNa-karaNAlasANaM, aviNaya-bahulANa sayaya'joMgamiNaM / na maNI sayasAhasso, AbajjJai kucchabhAsassa // 530 // kAlatuM anAdipaNuM hovAthI sarvabhAvo saMga thavAnA havabhAvavALA hevAthI jIe dravyaviMgane saMbaMdha anaMtI-vakhata karyo che, eTale ke, anAdikALathI saMsAra-sAgaramAM paribhramaNa karatAM jema dareka bhAvano saMyoga, viyoga A jIve anaMtAnaMta vakhata karo, tema ajJAnazahita ApaNA jIve rohArirUpa vyaliMga anaMtI vakhata karyA ane choDayAM. vaLI sAdhuguNa vagaranAne te veSa-tyAga kare te ja hitakara che. je te veSa choDatuM na hoya, te AgamanA jANakAra tene samajAvavuM joIe ke, kAM te sAdhupaNuM yathArtha pAlana karo, agara veSane tyAga kare. kAraNa ke, sAdhuveramAM rahI tenA viruddha kArya na karavo joIe. nahitara hiMdulabha thAya. Ama chatAM tene tyAga na kare, tenA pratye kahe che. veSa zAkhavAmAM te atizaya mamatAvALo hoya ane kaMIka caka-hAya gItArtho lAbhanukazAna samajAvIne " saMvigna pAkSikapaNuM kara" ema upadeza Apa, vaLI tene kahevuM ke, tenAthI tane bhavAMtaramAM mahilA ane paraMparAe jJAnAdi mokSamArga maLaze. te tenI saMvinatA kayA kayA kAryamAM upayogI thAya ? mahAiTavI ulaMghana karavI paDe, rAjAnI laDAImAM ghero ghalAyo hoya ane nagarAdikamAM praveza-nigamana mukela thayuM hoya, viSama mArge cAlavAnuM hoya, dukALa samaya hAya, jagadi rAmanI mAMgI prasaMge hAya, tevAM kAryo AvI paDe, te savadarathI AgamamAM kahelI yatanAthI, je pramANe temanA cittamAM prasannatA che, tema vinAsikee sAdhuonI kAra karavA ane sAdhuoe paNa te svIkAravAM, paNa pAsasthA vagerenI jema temane avagayvA nahiM. jarUrI prasaMgomAM yatanAthI kAma levuM. je kA mATe saMvinapANikatA atiduka che, mATe tene prazaselI che, te mATe kahe che-- pitAnA abhimAnamAM parAdhIna thaelA tuccha lokomAM atiAisahita sumAenuM sanmAna karavuM, te saMvina pAkSika mATe atizaya 42 gaNAya. avArazithila AcAravALAne lokonI vaco sAdhuone atizaya Adara Ape ane potAnA "Aho Shrutgyanam Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 58 ] prA. upadezamAthAmAM gUjAyAda avaguNA prakAzita karavA, te atiduSkara duvrata che. zaMkA karI ke, susAdhu, vigna pAkSika ane suzrAvaka lakSaNu ema traNa mAkSamAga kahyA, temAM jee susAdhunA AcAra pAlana karavA pUrvaka lAMbA kALa vicarIne pAchaLathI kama*nI pataMtratAthI zaithilyanuM avalabana kare, teA tene kayA prakAramAM nAkhavA mATe kahe che, mANA, vAraNA, nAdanA vagere jenu svarUpa AgaLa kahevAI gaelu che, ethI kaMTALIne jee gacchamahAra-gurunI ke samudAyanI nizrAne tyAga karIne bahAra nIkaLI gayA che ane peAtAnI svecchAthI vicare che, tene pramANabhUta na gaNavA. eTale susAdhurUpe temane na dekhavA. pAsratyAdikA jinavacanathI bahAra che. kahevAnI e matabhrama che ke, lAMbAkALathI ja jee jinavacanathI dUra khasI gaelA che, evA pAsasthA thaelA che teeAne pati puruSe| kAIpaNa kAya mAM cAritranA mAcaraNamAM pramANabhUta mAnatA nathI. sUtrane ja pramANabhUta mAnavuM, nahiMtara ardhopatti nyAyathI bhagavaMtanI apramAzutA thaI jAya. tathA zrIharibhadrasUrijIe kahelu` che ke ' viruddha mAcaraNa karavAmAM Ave, tema ja tevA prakAranA lekane pramANabhUta gaNatA bicArA, bhuvanaguru tIyakarane pramANabhUta samajatA nathI. sUtranI aMdara preraNA pAmele atha je khIja bahAnAM kADhIne tenA svIkAra na kare, te te zAstramAhya che, te zrama'mAM adhikArI nathI. * mATe AgamasUtrane AdhIna banIne ane leAkamAtithI nirapekSa banIne, mokSamArgane anusaratu' zakti anusAra anuSThAna karanAra nirA karAvanAra thAya che. ene ja puSTa karatAM kahe che-- zuddha cAritravALAnI vAta bAju para rAkhIe, paraMtu uttamAnI apekSAe nyUna guNavALA hoya, yathAsthita sajJanA Agamane kayana karanAra-zuddhaprarUpaka, savignapAkSika hoya ane je tene patanAnI thADI paNiti hoya, jemake, piitajaLa strAdi grahaNa karavA, te savignapAkSikane nijAnAM kAraNa cAya che. kAyAthI te khIje pravate leA haiAvA chatAM suMdara anuSThAna pratye sajjaDa mana parAvAeluM che. te mATe kahelu` che ke, savigna-pAkSika kAyAthI khIjAmAM pravatatA hovA chatAM bIjA puruSamAM gADhAgavALI InI jema dhamamAM tenI gADhazthiti che. have gItAtha mahulAba ane alpadoSanI vicAraNApUrvaka bhagava'tanI AjJAnusAra ISTa rASa seve, te paNa nijazavAlanuM bhAjana ane che, te dRSTAnta sahita kahe che vepArI rAjAnA kara tathA nAkara-cAkaranA kha' vagerethI parizuddha vyApAranI ceSTA lAbha thAya-naphA thAya, tema kare che, e pramANe gItAya puruSa jeNe AgamanA sAra meLavelA che, evA temAM jJAnAdikanA vadhAre vadhAre lAbha thAya tema vicArIne yatanAthI apadeSa sevana kare che ane vadhAre lAbha meLave che. vaLI zA karI ke, gItA lAbha-nukazAnanI tulanA karIne pravarte, temane te niza thAya, paraMtu je vagara kAraNe sapUNa anuSThAna vagaranA savignapAkSika mAtra tenu zA mATe samana karAya che te kahe che-- "Aho Shrutgyanam" Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamALAthI vairAgya na pAme te kevo ? [ 599 ] sarva prakAre jeNe saMyamanA cage choDI dIdhA che, evA sAdhuvargane thoDI jIvadayA heya che ja, tethI saMvina pAkSikanI yatanA mokSAbhilASAnA anurAgathI bhagavaMte temanAmAM dekhelI che, tethI jema rAgI ghaNA kALathI apazyanuM sevana karanAra sArA hitakArI vighanA saMparkathI pathya evanA guNa jANele hovAthI ArogyanI abhilASAvALA Apazyane choDavAnI IcchAvALe bhAvanI suMdaratA hovAthI kamaara apathyane tyAga karaze. Ayurveda zAstramAM kahevuM che ke, "buddhizALI daradI ahita apane kAme karIne tyAga karanAra thAya che ane dhIme dhIme hitakArI puNyanuM sevana kare che, kema AgaLa jaNAvIzuM. koI prakAra lAMbAkALathI pAsatyAdikanA bhAvane sevanAra hoya, paNa vaLI uttama sAdhuonA saMparkamAM Ave to vaLI dhamanI tIvra zraddhAvALa banI jAya che. AgaLa kahevAI gayuM che ke "esannavihArIpaNuM tyajavuM ghaNuM mukela che? paNa tenA bhAvane krame krame ghaTADo sajajaDa saMyama pratye rucivALo thAya ane saMpUrNa vayaM pragaTa thavAthI prathama saMvina pAkSika thAya tethI tene mArga paNa mokSanA kAraNabhUta kahe che. A prakAra ane AkAravALA saduparezAne pratipAdana karIne tene supAtramAM sthApana karavAnI thagyatA vipakSanA vikSepa karavA dvArA jaNAve che ke, uMdarane suvarNa zA kAmanuM? kAgaDAne suvANuM-maNinI mALA paheravAthI zuM lAbha! tema moha-malathI kharaDAelA mithyAtvAdi karma-kAdavathI liMpAelA bhArakamane A upadezamALAthI kaya upakAra thavAne ? kaMIpaNa tevA AtmAne upakAra nahiM thavAno. pAMca mahAtratarUpa zAstri ane piMDavidhi Adi karaNamAM ALasa-pramAda karanArA, avinayanI bahulatAvALA jIvone mATe haMmezA A upadezamALA agya che. lAkha sonAmahAranI kiMmatI maNi-suvarNanI mALA kAgaDAnA kaMThe baMdhAtI nathI. pahelavanAra hApAtra bane che. (521 thI 530) zuM Ama kahevAthI keTalAka sArI rIte na hatuM, jethI Ama kahevAya che? jarUra, kAraNa ke prANa tevA karmathI parataMtra thaelA che. te nAUNa karayalagayA''malaM va sabbhAvao pahaM savvaM / dhammammi nAma sIijjai tti kammAiM guruAI // 531 // dhammattha-kAma-mukkhesu jassa bhAvo jahiM jahiM ramai / veraggegaMtarasaM, na imaM savyaM suhAvei // 532 // saMjama-tavAlasANaM, veraggakahA na hoi kaNNasuhA / saMvigga-pakkhiyANaM, hujja va kesi ci nANINaM // 533 / / soUNa pagaraNamiNa, dhamme jAo na ujjamo jassa / na ca kaLiyuM re, vALatA jarU4 "Aho Shrutgyanam Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 600 ] prA. upadezamAlAne gujarAnavAra kammANa subahuANuvasameNa uvaganchaI imaM savvaM / -maka-viIM, vava vALa mAM jarUka ubaesamAlameyaM jo paDhai suNai kuNai vA hiyae / so jANai appahiyaM nAUNa suhe samAyaraI // 536 / / hathelImAM rahelA AmaLAnI mAphaka pragaTa-pratyakSa A jJAnAdika mokSamArga kavIkAvA gya che, athavA A nimala sarvajJAnAdikarUpa mokSa mAga Adara sahita grahaNa karavA cagya che-ema jANane keTalAka bhArakama AtmAo temAM pramAda kare che. te kharekhara karmanuM nATaka che. vaLI dharma, artha, kAma ane mokSa kahevAtA hoya, tyAre je jIvane jemAM rasa utpanna thAya che, temAM temAM tene AnaMda utpanna thAya che. ekAMta vAgyarasa utpanna thayA sivAya A sarva prakaraNa AhUlAda utpanna karatuM nathI. ulaTuM kadAca vimukha paNa banAve. saMyama, tapamAM pramAdI hoya, temAM utsAha vagaranA heya, tevA bhAraka AtmAone cAlu upadezamALA che tevI vairAgya kathA zravaNa kare, to paNa cittane AhlAda pAna karanAra thatI nathI, AgaLa kahI gayA, tevA varUpavALA vigna pAkSike, jeo saMyama-tapamAM ALasu hovA chatAM paNa vizagyakathA temane kAnane sukha karanArI thAya che, tema ja keTalAka aMyama pratye rasika cittavALA, nirmaLa jJAnavALA hoya, temane A upadezamALArUpa vAgyakathA AhlAda karanArI thAya che. sarvane sukha karanAra thatI nathI. vaLI A prakaraNa mithyAtvarUpa kALasarSathI khAela AtmAne sAtha ke AyAkhyarUpa nIvaDaze, te jANavA mATe sAdhyano saMgraha ane asAdhyano parihAra, karAvanAra batAvatA kahe che. A upadezamALA nAmanuM prakaraNa zravaNa karIne jene dharma vize udyama thato nathI, viSa tarapha aNagamo thato nathI, te kALasathI DaMkhAelA asAdhya mAphaka anaMtasaMsArI jANo. ema kema bane? mATe kahe cheje prANuone mithyAtvAdikarmane kSaya, sopazama ke upazama, thavAthI apakarma mAtra bAkI rahelA hoya, tyAre tene A prakara, abola pamADe che. ulaTAvIne kahe che ke, karmanA kAdavathI lapeTAelA hoya tenI AgaLa kahevAmAM Ave to pAsethI cAlyuM jAya che, paNa AtmAnI aMdara upadeza praveza karato nathI. upara taryA kare che. have A prakaraNanA pAThAdinuM phaLa jaNAve - A upadezamALAne je koI bhAgyazALI bhaNe che, sUtrathI zrAva kare che. hadayamAM artha utAra che, dareka kSaNe tenA artha ciMtave che, te A loka ane paralokanuM hita jANIne sukhapUrvaka AtmahitanI pravRtti kare che. A viSayamAM raNasiMharAjanuM ja daSTAnta che. (531 thI 536) vijayA zaNanI kukSirUpa kamaLanA rAjahaMsa evA ghaNasiMhakumArane janmatAnI sAthe ajaya nAmanI maTI zakavANIe kapaTathI chUpI rIte jaMgalamAM tyAga karAvela "Aho Shrutgyanam Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamALA zravaNathI zyusiMhane pratibaMdha { 601 } hatA. keTalAMka varSo pachI yathAya vRttAnta jANIne utpanna thaelA vaizagyavALA vijayasenarAjAe vijacArANI ane tenA bandhu sujaya(sALA) sAthe jagatanA eka ala- kAra, karuNAnA samudra zrImahAvIrabhagavatanA haste-kramaLathI pratrajyA-mahotsava aMgIkAra kI. tyArapachI 11 geA bhaNI, zrutamra patti tathA tIkSNazvArA samAna AAkamAM vizALa tapAnuSThAna karavAmAM tatpara, prApta karyuM" che ' dharmAdAsagaNI ' evuM nAma jemaNe, chAvadhijJAnavALA, mahAvIra bhagava'tanA peAtAnA haste dIkSita thaelA atevAsI-ziSya, adhyayananI racanA karavAnI IcchAvALA peAtAnuM rAjya prApta karanAra potAnA putra, tene bhaviSyamAM kalikAla chalanA karaze, tene dekhatAM, eTale putrane pratiSedha karavA mATe pathAya A upadezamALA prakaraNane utpanna karyuM, ane RNAvyuM. putrane pratimAma karavA mATe tenA mAmAne kahyu, eTale cAgyasamaye tyAM AvIne kalithI ThagAelI evI peAtAnI patnIone tAre pratimASa karavI. A pramANe keTalAka varSo pachI te mahAmuni svargavAsI thayA. tyAre koI zeAzana avasare sujayasAdhu vijayAsAvI sahita zajA-rasiddhane rahasya kahevA mATe vijayapuranI bahAranA bagIcAmAM ArAmanI jagyAmAM AvI pahenmyiA. vRttAnta jeNe jANyA che ke, mAmA ane mAtA bahAra bagIcAmAM AvelA che, eTale AvIne vandana karIne apratima dveSathI jenI cittavRtti vikamrita thayelI che, evA zA mAgaLa besIne upadezazreNI zravaNa karavA lAgyuM. samaya pAkayA, tyAre vijayasena mahAmuninA vRttAnta vistArathI kahIne sujayamunivare A upadezamALA tene ma`bhaLAvI. teNe paNa AdarapUrvaka eka vakhata zravaNa karI ane kaphamAM pratiSThitakarI lIdhI--arthAt mukhapATha karI ane saMkSepathI tenuM tAtparya vicAravA lAgyA. tyArathI mAMDI dareka kSaNe aMtaHkaraNamAM vizeSa prakAre vicAraNA karavA lAgyA. tenAthI Atmahita jANIne samaye dIkSA aMgIkAra karI--ema vRddhonu` kathana che, have sUtrakAra peAtAnuM nAma vyutpattithI pragaTa karatA te ja zakhkhIthI peAtAnAM putra zyusiMhane mukhyavRttie upakAra karavA mATe A prakaraNanI racanA karI che. te jaNAvatAM kahe che-- vt dhaMta-maLa-rAma-sanni-ya-jJi,i-patha-1majavAmivALeLa | uaramAlapagaraNamiNamo raiaM hiaDDAe || 537 // biLayayaLa-vavo, aLegamuttatha-mAru--vicchinno ! satra-niyama-muma-muccho, mujjApha-ja-vadhaLI layarU par juggA susAhu - veraggiANa paraloga- patthiANaM ca / saMnimna-vivazALa, vAyA bahumutrALa 2 / rUo I temAM pantAhika cha padonA prathama akSarA vaDe zvama dAsaNa ? evuM nAma 6 ? "Aho Shrutgyanam" Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. upadezamAlAnA cUzavAda upadezamALA prakaraNu ramyuM che. zA mATe racanA karI che! meLavavA mATe--athavA jIvAnA upakAra mATe cyu che. have bIjo atha rahe che. mAtaH eTale mela-kalaMka dUra karavA mATe puTapAka sudhI paheryuM- cADelA, eTale ratnAnA mela dUra karavA mATe tevA agni ane rasAyaNeAnA prayAga karavAmAM Ave ane mela dUra karavAmAM Ave, tevA puSpAga, padmarAma, va, vaizya, candrakAnta vagere kzuddhakarelA maNie tenI mALA, zinaH eTale bakhtara, suvaNu, kapUra, gaja eTale drAthI ane upalakSaNacI gheADA, 15, pAyadaLa, niSi eTale dATelA khajAnA A vagerenuM sthAna rAjA heAya che, ane ahi' raNaddhi'tane adhikAra che. tene prathamAkSara kahevA eTale zu? mAtRkAkSara mAphaka sazAstromAM prathama akSara aekAra ma`gala mATe grahaNa karAya che, te parameSTi-vAcaka prasiddha che. abhidhAna eTale aMta95, sanamAM jApa karavA, te kAraNe upadezamAlA prakaraNa racelu che. ema saMbadha joDavA, { 602 ] zvetu che, teNe A te ke ni:zreyasa kalithI chetarAelA radhusiMha rAjA A upadezamALA prakaraNathI pratiaiASa pAme, ane je pramANe paraleAkanA kalyANanA kAraNubUta paca parameSThI- paMcama...gala jAkhamAM parAyaNa bane tema karu... e abhiprAyathI mA racanA karI, mATe ja A enA hitane mATe thaze, A maMtrAjaparAyaNa thAya, te rUpa hita-pRththa tene mATe samajavuM. te A pramANe-- samasiddhAMtanu' rahasya A maMtrarAja eka ja che, A veka ane paralekanuM bhAtuM paNa A ja che, samagra pUrvadharA paNa samyag prakAre tenuM ja zatru svIkAre che, duHsAdhyakAya'nI skriddhi paNa nakkI tenA prabhAvathI thAya che, dareka jagA para ane hU'mAM jenI pavitratA rahelI che ane tenI mA ja paraparA che evA te pa`canamaskArarUpa zrImatrarAja A jagatamAM jayavatA vate che. have jinapravacana stavanarUpa anyamagala kalpavRkSanA rUpakathI jaNAve che. samagraathI samudAyanA maneratha-zreNIne pUranAra heAvAthI jinavacanarUpa kalpavRkSa, sUtronA aneka artho te rUpa zAkhA eTale DALIethI vistAra pAmela, te mATe kahelu` che ke- ' sava* nadIomAM jeTalI ratInA kazciyA che, sava` samudramAM jeTaluM jaLa che, tenA karatAM paNa eka sUtranA anatA ardhA kahelA che, athavA anatanA sabaLa sUtranI sAthe joDe che, mAgama- sUtreA ana gamavALA che. anazanAdika tapasyAe dravya, kSetra, kALa, bhAvarUpa abhigraho te tapa-niyamarUpa puSpanA gucchAe jenA viSe che, ananya ane sAmAnya sukharasathI pUchu evA sthaga ane mAkSarUpa satinAM kuLa mAMdhanAra evuM jinavacanarUpa kalpavRkSa jayavaMtu vate che. te mATe kaheluM che ke jema vRkSomAM kalpavRkSa, maNimAM citAmaNi atikri'matI che, tema bIjA samagra dharmomAM jinadhAmathI caDayAtA che. have A prakaraNanA adhikArI kANu che, te kahe che--susAdhuA, vairAgyavaMta zrAvako, paraleAkamAM pramANa "Aho Shrutgyanam" Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A upadezamALA kone ApavI? [ 603 che karanAra athavA saMyama sanmukha banelA, hitamATe prayatna karanArA avina pAkSiko tema ja vivekI evA bahuzrato hoya temane A upadezamALA ApavI, (537 thI 539) upadezanI samAptimAM ame pajaye kahelA sUtothI tamane kahIe chIe ke - "A dharmopadeza sajajaDa gADha aMdhakAramUhane dUra karanAra nimala pradIpa che, A dharmopadeza kAmadeva ane ahaMkArarUpa mahAvyAdhine nAza karanAra auSadhi che, A dharmopadeza zivasukhanA bhavana upara caDavA mATe nisaraNI che, A dharmopadezano bhavya AtmAne manathI paNa anAdara na karo. have cAra prakSepa gAthAnI vyAkhyA karIe chIe. temAM prathama bAlako ane abalAone prakaraNakartAnuM nAma jaNAvavA mATe kahe che. iya dhammadAsagaNiNA jiNakyaNuvaesa-kajjamAlAe / mAla vya trivihakusumA, kahiA ya susIsavaggassa / / 140 // saMtikarI buDhikarI, kallANakarI sumaMgalakarI ya / hoi kahagassa parisAe, taha ya nivyANaphaladAI // 541 / / ittha samappai iNamo, mAlAuvaesapagaraNa pagayaM / gAhANaM savvANaM, paMcasayA ceva cAlIsA // 542 // jAva ya lavaNasamuddo, jAva ya nakkhatta-maMDio merU / tAva ya raiyA mAlA, jayammi thirathAvarA hou // 543 / / A pramANe dhamadAsagaNi nAmanA AcArya vividha prakAranAM ponI mALA sarakhI jinavacana-upadezarUpa kAcanI mALA, jemAM vividha pupinI mALA saurabha vagere guNothI manahara hoya ane darekane grahaNa karavA lAyaka haya, tema A upadezamALA paNa ziSyavargane grahaNa karavA lAyaka che, bhaNavAlAyaka kahelI che. bIjI AzIrvAda svarUpa gAthA kahe che. A upadezamALA kathana karanAra vaktA, tathA zravaNa karanAra parSadAne AvI paDelA duHkhane upazAnta karanArI, dhamanA sAdhanabhUta sAmagrInI vRddhi karanArI, A lokanAM samagra kalyANa kAraNane meLavI ApanArI, paralokamAM samagra maMgala pamADanArI ane paraMparAe nirvANa-phala pamADanArI thAo, trIjI gAthA samApti kahevA sahita rAjya saMkhyA gAthA saMkhyA kahe che. A jinazAsana vize A praka27 upadezamALA kahevAya che, tene have samApta karIe chIe. kula A sanyanI pAMcase cAlIza gAthA sarva maLIne che. (be gAthA prakSepa jANavI) 542 kanyAga. thI gAthA te zrutajJAnanA AzIrvAda mATe che. jayAM sudhI lavaNa samudranA taraMga uchaLe che, nakSatramaMDaLathI zobhAyamAna meruparvata zAzvata zobhI rahe che, jyAM sudhI sUrya ane caMdra prakAza kare che, tyAM "Aho Shrutgyanam" Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 604 ] prA. upadezamAtAne gujarAta sudhI lokamAM zAzvatarUpe A upadezamALA prakaraNa paNa pratiSThita kAyama rahe. sthAvara mAphIka sthira-zAzvatI rahe. (143) A pramANe 50 pU. Agama ddhAraka zrI AnandasAgarasUrIzvarajInA ziSya A0 zrIhemasAgarasUrie zrIratnaprabhasUri viracita upadezamALA vizeSavRtti-baTTI TikAnA thA vizrAma gUjarAnuvAda pUrNa karyo. ( [ saMvat 2030 mahAvadi 12, semavAra, tA. 18-2-74 sAhityamaMdira, sihakSetra-pAlItANA, saurASTra | vyAkhyAkAranI prazasti vividha prakAranA uttama puruSe jemAM rahelA che, vaLI vizagya raMgathI raMgAe, pAtAlaloka sudhI kurAyamAna kItivALo, jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnano samudra evo ahadagaccha che. te ga7mAM aneka zAkhA-samUhathI prayAganA vaDasara vistAra pAmele samRddha e vaDagacha che. jemAM prasiddhi pAmelA evA zrImunicandrasUri suguru che. sAhitya, tarka, nyAya, Agama, vyAkara zAstronAM grantha racavAnA mArgamAM kavine kAmadhenuM samAna evA jemaNe samagra dezamAM vihAra karIne kAnA upara suMdara upakAra nathI ko? evA zrImunicandrasUrie pitAnI pATa upara gItArtha-cUDAmaNi piotAnA ziSya zrIdevasUri prabhune sthApana karyA hatA. jeNe zrIjayasiMharAjanI rAjasabhAmAM digaMbarAne, parAsta karI "strInirvANa pAmI zake che" e vivAda samarthana karI vijayastaMbha ubho karyo hato. ( athavA vijaya patAkA prApta karI hatI.) temanI pATe guNasamUhathI manahara udayavALA, pavitra buddhivALA, temanA mAnasamAM prIti utpanna karanArA zrIbhadrezvarasUri thayA. zrIdevasUriprabhunI kRtajJatA mATe temanA ziSya zrIratnaprabhasUrie A upadezamALAno vizeSa artha jANavAnI icchAvALAnA harSa mATe A do ghaTTI vizeSavRttinI racanA karI. zrIdevasUrijInA ziSya ane mArA guru bhAI zrIvijayasenasUrinI AjJAne amala karIne huM temane anuNIbhAva pAmyo chuM. A upadezamALA zrAvakone mULasiddhAMta ghaNe bhAge jaNAya che, te kAraNe meM ahiM prayatna karyo che. vyAkhyA samajAvanAramAM ziromaNi evA siddha AcA ghaNA bhAge ahi teno mAthArtha kare che. koI keI sthAne vizeSa bArIkIvALI vyAkhyA sajajane svayaM vicArI levI. A TIkAmAM kaI viSaya Agamika na hoya, eTale anAgamika hoya, koIka sthAne matimaMdatAthI meM racanA karI hoya, to buddhizALI sajajanoe mArI khalanAnI kSamA karavI ane kRpA karIne AdarathI zodhI levI. maNio ane ratnanA carANa para ghasIne taiyAra karelA jhagamagatA TUkaDAonA samUhane savamAM jaDAvI mugaTa AbhUSaNAdika banAvavI jema jinendronI pUjA karAya, tema A "Aho Shrutgyanam Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAkAra prazasti [ 65 ] upadezamALA-vizeSa vRttimAM mArI ane bIjAnI banAvelI sUktio zobhe che.(bhagupura) naga2mAM zrI adhAvabodha tIrthamAM zrIvIrajinezvaranI AgaLa zrI munisuvrata svAmInA bhaktiyogathI A ghaTTI TIkA zaru karI ane pUrNa karI. vaLI keTalAka mArI najIka rahelA mArA sahadaya-sajajanee TIkAne saMzodhana karI che, tema chatAM paNa kAMIka khalanArUpa kaMTaka bAkI rahI gayA hoya, to sava pAThakavargane khavanazuddhi karavA prArthanA karuM chuM. dedIpyamAna surya, candra jenI AsapAsa bhI helA che, pheMkAla vajanI jevI jenI AkRti che, nIkaLI rahela jaLavALI zilAta upara gADha dharonA aMkuro pragaTa thayelA che, evA meruparvatane AkAzarUpI strI, tArArUpI dIpakathI jayAM sudhI Arati utAre che, tyAM sudhI A mArI navIkRti vijayane pAmo. vikrama saMvata 1238nA mAgha mAsamAM 111pa0 zloka-pramANa A TIkAgranya saMpUrNa karyo. lekhaka ane pATha bhaNAvanAranuM kalyANa thAo, vyAkhyAkAranI prazarita pUrNa thaI. tADapatrIya prata lakhAvanAra dayAvaTa saMghanI prazasti- buddhizALI kheDUte pite kALajIthI sAcavI rAkhela suMdara bIja gupta rahe, tema khetaramAM vAvaNI kare che, tema nipuNazrAvako potAnI pavitra lakSmI sAtakSetromAM guptatA jALavIne suMdara bhAvanA-jaLa siMcIne vAve che ane te dvArA paraMparAe mokSakamI phaLa meLavavAnI abhilASA rAkhe che. pramaTa bIja ke pragaTa dharmakAryanuM yathArtha phaLa besatuM nathI. AvA gupta puNya-dharmakAryo jemAM niraMtara karAtAM hatAM, tevuM dayAvaTa nAmanuM nagara hatuM. te nagarane jaina zrAvakasaMgha maMgaLakArI vastuonA anukULa ghaNA guNa samUhanA kAraNe ghaNI prasiddhi pAmyo hato, vaLI te saMdha prANIonI rakSA karavAmAM ghaNe dakSa, myajJAna prApta karavAnA lAyavALa, jinavacanamAM pUrNa zraddhAvALe, manahara hattama caritravALe, jinezvara bhagavaMta ane suguru jevA uttama pAtranI upAsanA karavAnI suMdara bhAvanAvALo, puNyAnubaMdhI puNakArya karavAnI prativALo, zrAvakavarga hato. te saMdhamAM paNa sajajana ziromaNi honAka, kumarasihazeTha, zrAvakamAM zreSTha, somAka, ziSTabuddhivALA arisiMhaka sukI kaDuyA, sAMgAka, khIsvA, suhaDAka vagere AvA mukhya zrAddhavaryA hatA. jinazAsanamAM udAra te saMgha koIka samaye jinazAsanamAM gauravarUpa, haMmezAM suMdara AcAra pALanAra, manohara vicAra karanAra, suMdara kriyAkAraka, pavitra vrato pALanArA, evA zrImad jagancandra surIndranA ziSya pUjya devedrasUrinA prathamaziSyabhAvane dhAraNa karanAra prasiddha evA vighAnandanAmanA gacchAdhipati jeo gurunA uttama ne vahana karatA evA dhamaghoSa nAmanA sUrirAjanI suMdara nirmala dezanA zravaNa karIne "Aho Shrutgyanam Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 606 ] pra. pazamalAmAM gujarAtanA je pitAnuM mastaka bhAvapUrvaka namAvyuM. viSayasukhanI tRSNavALA gRhasthane zIlanI prApti kevI rIte thAya ? IndriyAne vaza banela AtmA tapa kevI rIte karI zake? niraMtara aneka pApa bAraMbha karanArane suMdara bhAvanA kevI rIte pragaTa thAya? gRhasthAthI mAtra eka dAnadharma sahelAIthI karI zakAya che. te dAna traNa prakAranuM hoya che, jJAnadAna abhayadAna ane dharma mAM upakA-sahAyaka thAya tevA AhAra, oSadha, upAzraya, pustaka vagere dharmopagrahadAna. temAM paNa sarvadAnanuM mahAgya samajAvanAra hoya te jJAnadAna che, jenAthI jIvane uttarottara dharmamAM udaya thAya che. jJAna paNa pustaka vagara ApavA-levAnuM banI zakatuM nathI, mATe pustaka lakhAvarAvIne, puNazALIe pitAnuM dhana sArthaka karavuM joIe. te sAMbhaLIne saMdha-samudAye jJAnapUjAnuM ekaThuM karela tema ja dareke temAM vadhAro karI zrutakozanI vRddhi mATe AdarapUrvaka lAMbA kALe A tADapatrIya pustaka lakhAvarAvyuM ane saMgha tethI potAne dhanya mAnavA lAgyo. A jagatamAM jyAM sudhI jinamatarUpI sUryanA prakAzathI samagra vastuo prakAzita thAya che, tyAM sudhI paMDita puruSo A pustaka vAMcavA-bhaNavA prayatna karI savAdhyAya-vAMcana kara, lakhanAra, lakhAvanAra, bhaNanAranuM kalyANa thAo. ghaTTIvRtti sahita upadezamALAne gujarAnuvAda samApta thaye, (vikrama saMvata 2030 phAguna zudi 2, ravivAra, tA. 24-2-74. zrIsiddhakSetra-sAhitya maMdira, pAlItANA, saurASTra) paka a nu vA da ka - prazasti 5 suMdara caheze zobhAyamAna siddhagirisAnnidhye zatruMjI nadItIra chAtrAma ( jIrAroDa) nivAsI dezI devacaMda puruSottama ane adharma-zIlazAlinI jhamabena devacaMdanA anukrame hIrAcaMda, dhanajIbhAI taghA amaracaMda nAmanA traNa suputra ane vija kAra, samarata, hIrAbena ane prabhAvatI nAmanI cAra putrIo hatI. potAnA bALakone zaheramAM vyavahArika sAthe dhArmika zikSaNa maLe ane deva-gurune samAgama sahelAIthI maLI zake tema dhArI pitAjIe saMvat 196nnA vizAkha mahine sarva kuTuMbane suratamAM lAvyuM ane bALakone vyavahArika ane dhArmika zikSaNa ApavA sAthe dhArmika saMskAra ApyA. pa. pU. Ama moSAraka AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjanA samAgamathI AkhuM kaheba vizeSa dharmAnurAgI banI gayuM. daramyAna devacaMdabhAI ane jhamakabena upadhAnatapa, navapada nI, niraMtara gurubhakti, supAtradAna, vyAkhyAna-zravaNa, pauSadha, pratikramaNAdi zrAvakocita sarva dharmakaraNImAM tatpara rahetAM hatAM. saM. 1981mAM devacaMdabhAIne dikSAnA manoratha thavAthI pa. pU. AgamAraka sUrIzvarajI pAse sahakuTuMba ajImagaMja, muzIdAbAda jaI temanA zubha haste ghaNuM ja "Aho Shrutgyanam Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdAnI prazasti [ 607 ] ADaMbara ane tyAMnA dhanapati, ni, sAdhamika-bhakti parAyaNa, dharmAnurAgI bAbu zrAvakonA pUrNa utsAha sAthe dIkSA aMgIkAra karI ane munizrI devasAgarajI mahArAja evuM nAma sthApana karyuM. te samaye mAtAjIe ane meM keTalAMka vrata-niyama aMgIkAra karyo ane sametazikharajI tIrtha, kalyANakabhUmio ane nagarIonI yAtrA karI. thoDA varSa pachI sadaguru-samAgama ne kAyamI brahmacaryavrata aMgIkAra karyuM. muMbaImAM rahI mAtIne vyavasAya karavA sAthe niraMtara sAmAyika, dhArmika vAMcana, pUjA, pratikramaNa, vardhamAna tapanI ArAdhanA ityAdikamAM samaya pasAra thatA hate. kuTuMbanI javAbadArI mAthA upara hovAthI kuTuMbane bhAra uThAvanAra nAnobhAI taiyAra na thAya tyAM sudhI mAtAjI dIkSAnI rajA A patAM na hovAthI thoDo samaya rokAvuM paDayuM. paraMtu AyuSyanI caMcaLatA lAgavAthI koI prakAre mAtAjIne ane savajanane samajAvI saMvat 1984 nA vaizAkha zukala ekAdazI-zAsana sthApanAnA zubha divase amadAvAdamAM haThIbhAI zeThanI vADInA derAsaranA cokamAM caturvidha zrIsaMgha vajanakuTuMbivarganI pUrNa hAjarI mAM 50 pU. Agama ddhAraka AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjanA zubhahaste meM (hIrAcaMde) ane laghubaMdhu amaracaMde dIkSA aMgIkAra karI ane munizrI hemasAgarajI ma. tathA munizrI amarendrasAgarajI ma. nAma sthApana karyA. keTalAMka samaya pachI vija korabena tathA hIrAne paNa dIkSA aMgIkAra karI. temanAM sAdhvIzrI dinezrIjI tathA sA. zrI harSalatAzrIjI nAma sthApana karyA. satata gurukulavAsamAM rahI anukrame grahaNa-Asevana-zikSA, vyAkaraNa, kAvya, sAhitya, nyAya AgamAdizAstranuM yathAzakti adhyayana karyuM. saM. 1999 kapaDavaMjanA cAturmAsamAM 50 50 Agama dvArakazrInA zubhahaste teozrInA uparASathI zrI bhagavatIsUtranAM yogo dvahana karyA. Aso vadi 2 ane 3 nA divase Agama dvArakazrIjInA zubha haste anukrame gaNI ane paMnyAsapadavIo thaI. saM. 2007nI sAlamAM mahAzukala trayodazInA guma divase surata nagara 50 pUgacchAdhipati AcArya mahArAja zrI mANiyasAgarasUrijInA varadhaste anicchAe zrI saMghanA Agrahane vazAbanI AcAryapada svIkAravuM paDayuM ane sUrimaMtranI pAMce ya pIThanuM vidhipUrvaka ArAdhana karyuM, 5 pUra Ama dvArakazrInA AgamaviSaya gati pravacana zravaNa karavAnA vyasanane aMge mokSamArga tarapha prIti pragaTI. paramakRpALuM gurujI mahArAja samaye samaye bolAvI vizeSAvazayaka bhASya, dazavaikAlika sUtra, tatvArtha sUtra, lalita-vistA, paMcAzaka, AcArAMga sUtra, rathAnAMga sUtra AdinI vAcanAo paNa ApatAM hatAM. vyAkhyAna-zravaNa samaye lakhavAnI tvanA kAraNe AgAdvArazrInAM aneka vyAkhyAnanA avato chatArI lIdhAM hatAM. tenI presa kopIe karAvI, sudhArI aneka vyAkhyAna-pustako chapAvyA temaja "siddhacakra' pAkSikamAM paNa je vyAkhyAne chapAyA che, temane moTo bhAga mA avatarAne che. "Aho Shrutgyanam Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 608 ] prA. upadezamAtAne pUjAnuvAda thoDA samaya pahelA Ama modvAraka-pravacana zreNane prathama vibhAga prakAzita thayela hatuM, tyAra pachI tenA anusaMdhAnarUpe A pravacana zreNI vibhAga bIne ane triI tathA vibhAga 4-5 paNa navA vyAkhyAna-pustako prakAzita thayAM. AgaLa gurumahArAjanA vacanAnusAra upadezamalAnI doghaTTITIkAnI tADapatrISa prati parathI prekSakepI kAvI, bIjI keTalIka hastalikhita jUnI pratio sAthe pAThAtrA meLavI. yathAzaka prayatna pUrvaka saMzodhana-saMpAdana karI. tyArapachI dAkSiNyacihna halotanasUri-cita prAkRta mahAjaMpUkAvya kuvalayamAlA mahAkathA tathA haribhadrasUrikRta prA0 samarAIkahA, A0 zrI hemacaMdrAcArya viracita pajJa vivaraNa sahita vegazAstra, (bAreya prakAza sahita) zIlAMkAcA-cita prA. cakacchanna mahApurisacariya, vimalasUriracita prA. paumacayi (paddhacaritra) jaina mahArAmAyaNane saMpUrNa akSarazaH gUjarAnuvAda karI saMpAdana karI prakAzita kAvyAM. vaLI atigaMbhIrazAstronA navanItabhUta zrImahAnizItha zrutaskaMdhanA ATheya adhyayanono saMpUrNa anuvAda karI amudrita hastalikhita prata ane pustako lakhyAM ane lakhAvyAM. vaLI keTalAMka zA- ki mahAnubhAvonI atharthanA thavAthI, sakAraNe sthiratA thavAthI bhava-virahAka A0 zrIharibhadrAcArya-cita ane samartha vidvAna-zirAmaNi aneka graMthe ane graMthanI TIkA karanAra A0 zrI municaMdrasUri mahae karelA vivaraNa. sahita prAkRta upadezapada 14pa00 ka pramANu mahAgraMthane akSaraza gajera anuvAda taiyAra karyo. ane ati alpa samayamAM saMzodhana karAvavA pUrvaka prakAzita karAvI vAcaka vRndanA kara-kamaLamAM samarpaNa karI kRtakRtyatA anubhavuM chuM. saMvata 2030nA mahA mahIne pa. pU. gacchAdhipati AcArya zrImaNikayasAgarasUrijIne ghaNA varSe vaMdana karavA AvavAnuM tathA samudAyanA daza gaNavone paMnyAsa paddha arpaNa karavAnA prasaMge surata nagara AvavAnuM thayuM. keTalAka samaya sudhI gacchAdhipatinI chatrachAyAmAM sthiratA thavAthI sAdhu-sAdhvI Adine pannavaNAdika sUtranI vAcanA ApI. tyAre keTalAka sAdhu-zrAvakonA ghaNA samayathI A upadezamALA ghaTTI TIkA sahitano anuvAda karavAnA anurodhathI kAryAraMbha karyo. satata kAryazIla rahI TUMka samayamAM A kaThaNukArya zAsanadevanI adazya sahAya temaja vaDIlavarmanA vipula AzirvAdathI anuvAda pUrNa karyo, tethI Aje huM apUrva dhanyatA anubhavuM chuM, upadezamALA ghaTTITIkA sahitane anuvAda karI je kaMI paNa vimalakuzala karma hAjana thayuM hoya tenAthI "sarva jI vipulatrIAti bhAvanA ahita prabhu zAsananA pUrva anurAgI bano'-e ja aMtima abhilASA. !!! sAhityamaMdira-pAlItANA ) saM. 2031 mahAzukala 13, ravi A. hemasAgarasUri. tA. 23-2-75 * AcAryapada sthApanA divasa "Aho Shrutgyanam