________________
प्रज्ञापनासूत्रे
गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! कति खलु लेश्याः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम! 'छल्लेस्साओ पण्णत्ताओ' पड्लेश्याः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा - कण्हलेस्सा नीललेस्सा काउलेस्सा तेउलेस्सा पहलेस्सा सुकलेस्सा' तद्यथा-कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोत लेग्या, तेजोलेश्या, शुक्ललेश्या, तत्र कृष्णद्रव्यस्वरूपा कृष्णद्रव्यजनिता वा लेश्या कृष्णलेश्या व्यपदिश्यते, एवं नीलेश्यादिकर्माप अवसेयम्, गौतमः पृच्छति - 'नेरइयाणं भंते! कइलेस्साओ पण्णताओ ?' हे दन्त ! रयिकाणां कति लेग्याः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - 'गोथमा !' हे गौतम! ''तिम्नि लेस्साओ पण्णत्ताओ' तिस्रस्तावद् नैरचिकाणां लेश्याः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा - किण्हलेस्सा, मीललेस्सा, काउलेस्सा' तयथा कृष्णलेश्या, नीललेण्या, कापोतलेकया, गौतमः पृच्छति'तिरिक्खजोणियाणं संते ! इइलेस्साओ पण्णत्ताओ ?' हे भहन्त ! तिर्यग्योनिकानां कति : लेश्याः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'छल्लेस्साओ पण्णत्ताओ' तिर्यग्योनिकानां षड़लेश्याः प्रज्ञप्ताः 'त जहा - कण्हलेस्सा जाव सुकलेस्सा' तद्यथा - कृष्णलेग्या यावत्जाता है
८०
गौतमस्वामी - प्रश्न करते हैं - हे भगवन् ! लेश्याएं कितनी कही हैं ?
भगवान् - हे गौतम ! छह लेश्याएं कही हैं, वे इस प्रकार हैं - कृष्णलेश्या, नीलश्या, कापोतश्या. तेजोलेश्या पद्मलेल्या और शुक्ललेइया । कृष्णद्रव्यरूप अथवा कृष्णद्रव्यों द्वारा जनितलेश्या कृष्णलेश्या कहलाती है । इस प्रकार नीलच्या आदि भी समझलेना चाहिए ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! नारक जीवों में कितनी लेश्याएं पाई जाती हैं ? भगवान् - हे गौतम! नारकों में तीन लेश्याएं होती हैं, यथा - कृष्णलेश्या, नीलेश्या और कापोत लेश्या ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! तिर्यचों में कितनी लेश्याएं होती हैं ? भगवान - हे गौतम ! तिर्यचों में छह लेश्याएं होती हैं, वे इस प्रकार हैं
ટીકા-હવે લેશ્માની પ્રરૂપણા કરવાને માટે દ્વિતીય ઉદ્દેશક પ્રાર’ભ કરાય છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે—હે ભગવન્ ! લેશ્યાઓ કેટલી કહી છે ?
श्री भगवान्-डे गौतम ! छ बेश्याओ। ठोड़ी छे, ते या रीते छे-पृ॒ष्णुसेश्या, नीससेश्या, કાપાતલેશ્યા, તેજોલેશ્યા, પમલેશ્યા, અને શુક્લલેશ્યા, કૃષ્ણદ્રવ્ય રૂપ અથવા કૃષ્ણદ્રબ્યાથી જનિતલેશ્યા કૃષ્ણલેશ્યા કહેવાય છે. એજ પ્રકારે નીલલેશ્યા આદિ પણ સમજી લેવી જોઈ એ શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! નારાજીવેામાં કેટલી લેશ્યાએ મળે છે ? શ્રી ભગવાન્ । હૈ ગૌતમ । નારકોમાં ત્રણ લેશ્યાએ હાય છે, જેમકે કૃષ્ણલેશ્યા, नौससेश्या, मने अपोतवेश्या.
શ્રી ગૌતમસ્વામી હૈં ભગવન્ ! તિય ચામાં કેટલી લેશ્યાએ હાય છે?
શ્રી ભગવાન કે ગૌતમ ! તિય ચામાં લૈશ્યાઓ હાય છે તે આ રીતે-કૂ વેશ્યા,
