________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ४ वैक्रियशरीरमेदनिरूपणम् यावत् पर्याशक संख्येयवर्षायुष्कस्थलचरगर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवैक्रियशरीरं भवति ? किंवा परिसर्पयावत्-पर्याप्तकसंख्येयवर्पायुष्मस्थलचरगर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकक्रियशरीरं भवति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'चउप्पयजाव संखेज्जवासाउय गम्भवक्कंतियपंचिंदियतिरिक्खजोणिय वेउब्वियसरीरे, परिसप्प जाव संखेन्जवासाउय गम्भवक्कतियपंचिंदियतिरिक्खजोणिय वेउब्वियसरीरे य' चतुष्पद यावत्-पर्याप्तकस्थळचरसंख्येयवर्षायुष्कगर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक क्रियशरीरं भवति, परिसर्पयावत्-पर्याप्तकस्थलचर संख्येयवर्षायुष्कगर्भव्युत्क्रान्तिक पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवैक्रियशरीरश्च -भवति, 'एवं सव्वेसिं णेयव्यं जाव खहयराणं पज्जत्ताणं नो अपज्जत्ताणं' एवम्-पूर्वोक्तरीत्या सर्वेषां ज्ञातव्यं यावत्- खेचराणां पर्याप्तानां संख्येयवर्षायुष्कगर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवैक्रियशरीरम् नो अपर्याप्तानां खेवराणां संख्येयवर्षायुष्कगर्भव्युत्क्रान्तिक्षपश्चेन्द्रियतिर्यज्योनिकवैक्रियशरीरं भवति, गौतमः पृच्छति-'जइ मण्सपंचिंदिय वेउब्वियसरीरे किं संमु. वर्ष की आयु वाले तिबचो का वैक्रियशरीर होता है तो क्या चतुष्पद् यावत्पर्यासक संख्यात वर्ष की आयु वाले स्थलचर गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यचो का वैकि यशरीर होता है ? अथवा परिसर्प पर्याप्तक संख्यात वर्ष की आयु वाले स्थलचर गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यचों का वैक्रियशरीर होता है ? ।
भगवान्-हे गौतम ! चतुष्पद पर्याप्तक स्थलचर संख्यात वर्ष की आयु वाले गर्भज पंचेन्द्रिय तियचों का वैक्रियशरीर होता है तथा परिसर्प यावत्-पर्याप्तक स्थलचर संख्यात वर्ष की आयु वाले गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यचों का भी वैफ्रियशरीर होता है।
इसी प्रकार सब का समझलेना चाहिए, यावत् खेचर पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्थचों का वैक्रियशरीर होता है, अपर्याप्त खेचर संख्यात वर्ष की आयु वाले गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यचों का वैक्रियशरीर नहीं होता है। વર્ષની આયુવાળા તિર્યંચના કિશરીર હોય છે. તે શું ચતુષ્પદ યાવત–પર્યાપ્તક સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા સ્થલચર ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચોના વેકિયશરીર હોય છે? અથવા શું પરિસર્પ પર્યાપ્તક સંખ્યા વર્ષની આયુવાળા સ્થલચર ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિયાના ક્રિયશરીર હોય છે?
" શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! ચતુષ્પદ પર્યાપ્તક સ્થલચર, સંખ્યાત વર્ષની આયુ વાળા ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિર્યના ક્રિયશરીર હોય છે તથા પરિસ યાવત્ પર્યાપ્ત સ્થલચર સંખ્યાતવર્ષની આયુવાળા ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિયચના. પણ ક્રિયશરીર હોય છે.
એજ પ્રકારે બધાનું સમજી લેવું જોઈએ યાવતુ ખેચર પર્યાપ્ત સંખ્યાતવર્ષની આયુવાળા ગર્ભજ પચેન્દ્રિય તિર્યચેના વૈક્રિયશરીર હોય છે, અપર્યાપ્ત બેચર સંખ્યાતવર્ષની આયુલાળા ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય તિર્યચેના વક્રિયશરીર નથી રહેતાં . '
