________________
७५७
प्रमेययोधिनी टीका पद २१ सू० ७ आहारकशरीरनिरूपणम् 'जइ सम्मदिष्टि पन्जत्तग संखेज्जवासाउय कम्मभूमगन्भवतिय मासाहारगसरीरे किं संजय सम्मदिहि पज्जत्तग संखेजवासाउय कम्मभूमगगब्भवतिय मासाहारगसरीरे, असंनयसम्मदिट्टि पन्जत्तग संखेजवासाउय कम्मभूमगगन्भवतिय मणलआहारगसरीरे, संजयासंजय सम्मदिटिपज्जत्तग संखेजवासाउय करमभूमगगम्भववंतिय मासाहारगसरीरे ?" यदि सम्यग्दृष्टि पर्यातकसंख्येयवर्वायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकशरीरं तत् किं संयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्तकसंख्येयवर्षायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकशरीरं भवति ? किंवा असंयत सम्यग्दृष्टि प्रर्याप्तकसंख्येयवर्पायुष्कर्मभूमिगार्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारक शरीरं भवति ? किंवा संयतासंयन सम्यग्दृष्टि पर्याप्तकसंख्येयवर्पायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्ति समनुष्याहारकशरीरं भवति ? तत्र संयच्छतिस्म-सर्व सावधकर्मयोगेभ्यः सम्यगुपरमति इतव्युत्पत्त्या संयतशब्देन सफल चारित्रवान् व्यपदिश्यते, तद्भिन्न:-असंयतःअविरतसम्यग्दृष्टिः, संयतासंयतस्तु देशविरतिमान् व्यपदिश्यते, भगवानाह-'गोयमा !" हे गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है।
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! यदि सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता हैतो क्या संयत सम्यग्दृष्टि पर्यास संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूनि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है, अथवा असंयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आय वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है अथवा क्या संयतासंयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य मनुष्य का आहारक शरीर होता है? ___ जो समस्त सावध व्यापारों ले सम्यक् प्रकार से उपरत हो चुका है वह संयत है ! इस व्युत्पत्ति के अनुसार सकल चारित्रवान् संथत कहलाता है। जो संयत न हो वह असंयत है। असंयत सम्यग्दृष्टि का तात्पर्य अविरत सम्यग्दृष्टि પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની અયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! યદિ સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની અયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારશરીર હોય છે તે શું સંયત સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે, અથવા અસંયત સમ્યગદષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે અથવા શ સ યતાસંયત સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યોના આહારકશરીર હાય છે ?
જે સમસ્ત સાવઘ વ્યાપારથી સમ્યક્ પ્રકારે ઉપરત થઈ ગએલ છે, તે સંયત છે. આવ્યુત્પત્તિના અનુસાર સકલ ચારિત્રવાન સંત કહેવાય જે સંયત ન હોય તે અસં. યત છે અસંયત સમ્યગ્દષ્ટિનું તાત્પર્ય અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ છે દેશવિરતિવાળા સંય. તોસંયત કહેવાય છે.
