________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ८ तैजसशरीरनिरूपणम्
७६५ ___टीका-पूर्वमाहारकशरीरस्य भेदसंस्थानावगाहना स्वरूपाणि प्ररूपितानि सन्प्रति तैजसशरीरस्य मेदसंस्थानादीनि प्ररूपयितुमाह-'तेयगसरीरेण भंते ! कइविहे एणते ? हे भदन्त ! तैजसशरीरं खलु कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-गोयमा !' हे गौतम ! 'पंचषि पण्णत्ते' पञ्चविधं तैजसशरीरं प्रज्ञप्तम्, 'तं जहा-एगिदियतेयगसरीरे जाव पंचिंदियतेयगसरीरे' तद्यथा-एकेन्द्रियतै जसशरीरं यावद् द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियतै नसशरीरं पश्चेन्द्रियतैजसशरीरञ्च, गौतमः पृच्छति-'एगिदियतेयगसरीरे णं भंते ! कइ विहे पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! एकेन्द्रियतैजसशरीरं खलु कतिविघं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'पंचविहे तैजसशरीर का कैसा आकार कहा है ? (गोयमा ! जह वेउब्वियसरीरे) हे गौतम ! जैसे नारकों का वैक्रियशरीर (पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं) पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों का (मणुसाणं) मनुष्यों का (जहा एएसिं चेव ओरालियंति) जैसे इन्हीं का औदारिकशरीर (देवाणं भते ! किं संठाणसंठिए तेयगसरीरे पण्णते?) हे भगवन् ! देवों का तैजसशरीर किस संस्थान वाला कहा है ? (गोयमा ! जहा वेउब्वियस्स) हे गौतम! जैसा उनके वैक्रियशरीर का संस्थान (जाच अणुसरो. ववाइयत्ति) यावत् अनुत्तरोपपातिक देव ।।
टीकार्थ-इससे पूर्व आहारकशरीर के भेदों, अवगाहना तथा संस्थान का निरूपण किया गया है, अब तैजसशरीर के भेदों का तथा संस्थान आदि का प्ररूपण किया जाता है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! तैजसशरीर कितने प्रकार का कहा गया है ?
भगवानू-हे गौतम! तैजसशरीर पांच प्रकार का कहा गया है, वह इस प्रकार से है-एकेन्द्रिय तैजसशरीर, द्वीन्द्रिय तेजसशरीर, त्रीन्द्रिय तैजसशरीर,
पा मा४१२ घi छ (गोयमा! जह वेउव्विय सेरीरे) 24 नाना वैठियशरी२ (पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं) पश्यन्द्रिय तियज्योनियाना (मणूसाणं) मनुष्याना (जहा एएसि चेव ओरालियति) वा मन मोह९ि४शरी२ (देवाणं भंते ! कि सठाणसठिए तेयगसरीरे पण्णत्ते) सवनवाना तसशरी२ वा संस्थानवा ४ा छ (गोयमा ! जहा वेतियस्स) गौतम ! २१॥ तेमना य४शरीरना संस्थान (जाव अणुत्तरोववाइत्ति) यावत અનુત્તરૌપપાતિક દેવ.
ટીકાઈ_આનાથી પહેલાં શરીરના ભેદો, અવગાહના તથા સંસ્થાનનું નિરૂપણ કરાયું છે, હવે તેજસશરીરના ભેદનું તથા સંસ્થાન આદિનું પ્રરૂપણ કરાય છે૬ શ્રીગૌતમ સ્વામી-હે ભગવન! તેજસ શરીર કેટલા પ્રકારના કહ્યાં છે ? . શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ! તૈજસશરીર પાંચ પ્રકારનાં કહ્યાં છે તે આ પ્રકારે છે.
શરીર દ્રાન્દ્રિય તૈજસશરીર, ત્રીન્દ્રિય તૈજસશરીર, ચતુરિન્દ્રિય તૈજસશરીર