________________
८२६
. प्रहापनासूत्र मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहतस्य पूर्वशरीगद् वहिनिर्गततै जसशरीरस्यायामवाहल्य विष्ाम्भैरवगाहनायाः प्ररूपणे कर्तव्ये यस्मिन प्रदेशे ये उत्पत्स्यन्ते सोऽपि प्रदेशः औदारिकशरीरावगाहना प्रमितोऽअंगुलासंख्येयभागप्रमाणो व्याप्तो भवति, अपान्तरालमतिस्तोकञ्च ध्याप्तम् भवति इत्येवं रीत्या औदारिकजघन्यावगाहनातो विशेषाधिका भवति ततोऽपि 'वे उब्वियसरीरस्स जहणिया ओगाहणा असंखेजगुणा' वै क्रियशरीरस्य जघन्या अवगाहना असंख्येयगुणा भवन्ति, गुलाप्तंख्येयभागस्य असंख्येय भेद भिन्नत्वात् ततोऽपि-'आहारगसरीरस्स जहणिया श्रीगाहणा असंखेजगुणा' आहारगशरीरस्थ जघन्या अवगाहना असंख्येयगुणा भवति, तस्या देशोन हस्तप्रमाणत्वात् 'उक्कोसियाए ओगाहणाए सव्वत्थोवा आहारगसरीरस्स उक्कोसिया ओगाहणा' उत्कृष्टया अवगाहनया-उत्कृप्टावगाहना प्ररूपणे सर्वस्तोकाहारकशरीरस्य उत्कृष्टा अवगाहना भवति, तस्या हस्तमात्रप्रमाणत्यात, ततोऽपि'ओरालियसरीरस्त उक्कोसिया ओगाणा संखेज्जगुगा' औदारिकशरीरस्य उत्कृष्टा अवगाहना गाहना से विशेषाधिक है। मारणान्तिक समुदघात से समवहत, जिसका तैजस शरीर पूर्वशरीर से बाहर निकल गया है, उसके आयाम, वाहल्य और विभ से अवगाहना की प्ररूपणा करने पर जिस प्रदेश में वे उत्पन्न होंगे, वह प्रदेश औदारिकशरीर की अवगाहना से प्रमित अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण व्यप्त होता है और अत्यन्त थोडा बीच का प्रदेश श्री व्याप्त होता है। इस प्रकार
औदारिक शरीर की जघन्य अवगाहना से विशेपाधिक अवगाहना कही गई है ___उसकी अपेक्षा वैक्रियशरोर की जघन्य अवगाहना असंख्यातगुणा होती है, क्योंकि अंगुल के असंख्यातवें भाग के असंख्यान भेद होते हैं । वैफियशरीर की जघन्य अवगाहना की अपेक्षा आहारकशरीर की जघन्य अवगाहना असंख्यातगुणित होती है, क्योंकि वह कुछ कम एक हाथ की होती है।
उत्कृष्ट अवगाहना में सब से कम आहारकशरीर की उत्कृष्ट अवगाहना , होती है क्योंकि वह एक हाथ की ही होती है। उसकी अपेक्षा औदारिकशरीर ન્તિક સમુઘાતથી સમવહત, જેનું તેજસશરીર પૂર્વશરીરથી બહાર નિકળી ગયું છે, તેને આયામ, બાહલ્ય અને વિધ્વંભથી અવગાહનની પ્રરૂપણ કરતાં જે પ્રદેશમાં તેઓ ઉત્પન થશે, તે પ્રદેશ દારિક શરીરની અવગાહનાથી પ્રમિત અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણવ્યાપ્ત થાય છે અને અત્યન્ત શેડ વચલ પદેશ પણ વ્યાપ્ત બને છે. એ પ્રકારે ઔદ્યારિક શરીરની જઘન્ય અવગાહનાથી વિશેષાધિક અવગાહના કહેલી છે. તેની અપેક્ષાએ વિક્રિયશરીરની જઘન્ય અવગાહના અસંખ્યાતગણી હોય છે, કેમ કે અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગના અસંખ્યાત ભેદ છે. વેકિયશરીરની જઘન્ય અવગાહનાની અપેક્ષાએ આહારકશરીરની જઘન્ય અવગાહના અમ્રખ્યાતગણું હોય છે, કેમ કે, તે કાંઈક ઓછા એક હાથની હોય છે. . ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનામાં બધાથી ઓછા આહારકશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના હેાય છે,