________________
प्रमेयवोधिनी टीका पद १७ सू० २० लेश्यापरिणामनिरूपणम्
२७१ युक्ताः प्रदेशाः कृष्णलेश्या योग्याः परमाणको यस्याः कृष्णलेश्यायाः कृष्णलेश्या द्रव्य संघस्य सा अनन्तप्रदेशिका, अन्यथा-अनन्तप्रदेशव्यतिरेकेण स्कन्धस्य जीग्रहणयोग्यताया एवाभावात् कृष्णलेश्या प्रज्ञप्ता ‘एवं जाव मुक्कलेस्सा एवं-कृष्णलेश्योक्तरीत्या यावत्-नीललेश्या कापोतलेश्या तेजोलेश्या पदमलेश्या शुक्ललेश्या चापि अनन्तप्रदेशिका प्रज्ञप्ता, ॥ . अथ द्वादशावगाहनाद्वारवक्तव्यतां प्ररूपयितुमाह कण्ह लेस्सा णं भंते ! कहपएसोगाढा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! कृष्णलेश्या खलु कतिप्रदेशावगाढा प्रज्ञप्ता ? भगवानाइ'गोयमा " हे गौतम ! 'असंखेजपएसोगाढा पण्णत्ता' असंख्येयप्रदेशावगाढा कृष्णलेश्या प्रज्ञप्ता, एवं 'जात्र मुक्कलेस्त्रा' एवं-कृष्णलेश्योक्तरीत्या यावत्-नीललेश्या कापोतलेश्या तेजोलेश्या पद्मलेश्या शुक्रलेश्या चापि असंख्येयप्रदेशावगाढा प्रज्ञप्ता, अत्र प्रदेशपदेन क्षेत्रप्रदेशा अवगन्तव्याः, तेष्वेवावगाहस्य प्रसिद्धत्वात् तेच क्षेत्रप्रदेशाः अनन्तानामपि वर्गणानामाश्रयभूता असंख्येया एवाइसेयाः, सकलस्यापि लोकस्य प्रदेशानामसंख्येयत्वात्, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या के प्रदेश भी अनन्तानन्त समझ लेने चाहिए।
__ अवगाहनाद्वार अब अवगाहनाद्वार की प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामी-हे भगवान् ! कृष्णलेश्या आकाश के कितने प्रदेशों में अपगाहन किए हुए है ?
भगवान्-हे गौतम ! कृष्णलेश्या असंख्यात आकाशप्रदेशों में अवगाढ है। इसी प्रकार नीललेश्या कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या भी असंख्यात प्रदेशों में अवगाढ है, ऐसा समझना चाहिए। यहां प्रदेश का अर्थ आकाश के प्रदेश समझना चाहिए, क्योंकि अवगाहन आकाश के प्रदेशों में ही होता है, यह प्रसिद्ध है। यद्यपि एक-एक लेश्या की वर्गणाएं अनन्त अनन्त हैं, तथापि उन सब का अवगाह असंख्यात प्रदेशों में ही होजा
ગ્ય પરમાણુ અનંતાનંત સંખ્યાવાળા છે. એ જ પ્રમાણે નીલલેશ્યા, કપિલેશ્યા, તેજલેશ્યા, પદ્મશ્યા અને શુકલેશ્યાના પ્રદેશો પણ અનંતાનંત સમજી લેવા જોઈએ.
હવે અવગાહના દ્વારની પ્રરૂપણ કરાય છે, ' શ્રી ગૌતમસ્વામી–ભગવન! કૃષ્ણલેશ્યાએ આકાશના કેટલા પ્રદેશોમાં અવગાહન કરે છે?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ ! કુણુલેશ્યા અસંખ્યાત આકાશ પ્રદેશમાં અવગાઢ છે. એજ પ્રકારે નીલેશ્યા, કાપતલેશ્યા, તેલેશ્યા, પલેશ્યા અને શુકલેશ્યા પણ અસંખ્યાત પ્રદેશમાં આવગઢ છે, એમ સમજવું જોઈએ. અહીં પ્રદેશને અર્થ આકાશને પ્રદેશ સમજવું જોઈએ, કેમકે અવગાહન આકાશના પ્રદેશમાં જ થાય છે, એવાત પ્રસિદ્ધ છે, યદ્યપિ એક એક વેશ્યાની વર્ગણાઓ અનન્ત અનન્ત છે, છતાં પણ તે બધાને અવગાહ
