________________
५१४ मायरहियस्स विविहरिद्धिमतो" तत् संयतस्य सर्वमादरहितस्य विविधर्चि,मरः, इति, अशो. ऽनगारत्वमेव प्रतिपादयितुं गौतमः पृच्छति-'जेणं मंते ! ओहिनाणं उप्पाडेजा सेणं संचा. एज्जा मुंडे भवित्ता आगाराओ अणगारियं पव्वदत्तए ?' हे भदन्त ! यः खलु तथाविधी नैरयिकः अवधिज्ञान मुत्पादयेत् स खलु किं शक्नुयात् मुण्डो भृत्वा आगारात्-गृहात् निर्गत्य थनगारिकतां प्रव्रजितुम् ? स फि गृहात् प्रत्रजिनो भवेत् । तथा च द्रव्यतो भावतश्च मुण्डस्य द्वैविध्येन द्रव्यतः केशादियापनेन, भावतः-सर्वशन्ग्रिहपरित्यागेन, तत्र ग्रकते द्रव्यमण्डत्वा संभवात् भावमुण्डस्यैः परिग्रहो बोध्यः, भगवानाह-'गोगमा !' हे गौतम ! 'णो इणढे समटे' नायमर्थः समर्थः-नोक्तार्थो युक्त्योपपत्रः, पूर्वभव नरयिकाणां प्राप्ताश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां तथा भवस्वाभाव्यात् न तथाविधानगारवपरिणाम संभवः, अनगारत्वस्य चाभावे गार को ही प्राप्त होता है। कहा भी है-मनापर्यवज्ञान संयती को होता है। संयमी में भी उसी को होता है जो प्रकार के प्रमाद से रहित हो और उसमें भी-उसी को होता है जो विविध प्रकार की वादियों का धारक हो । अत. एव अनगारता का प्रतिपादन करने के लिए गौतमरवायी प्रश्न करते हैं-भगवन् ! जो पूर्वोक्त जीव अवधिजान को उत्पन्न करता है, क्या वह मुण्डित होकर ग्रह का त्याग करके अनगारिता अर्थात संयम को अंगीकार कर सकता है? अर्थातू क्या प्रवजित होता है ? मुण्डिन दो प्रकार के होते हैं-द्रव्य से और भाव से। केश आदि को हटाने ले द्रव्य भुण्डित होता है और सम्पूर्ण परिग्रह कात्याग करने से भावमुण्डित होता है। यहां भावमुण्डित को ही ग्रहण करना चाहिए। ___ भगवान्-हे गौतन ! यह अर्थ समर्थ नहीं है। जो जीव पूर्व भव में नारक पर्याय में थे और जो वहां से निकल कर पंचेन्द्रिय तिर्यंच भव में उत्पन्न हुए हैं, उन में अनगार वृत्ति या संयम का परिणाम होना संभव नहीं है, क्योकि થાય છે કહ્યું પણ છે-મન:પર્યવજ્ઞાન સંચમીને થાય છે. સંયમીમાં—પણ તેને જ થાય છે જે સર્વ પ્રકારના પ્રમાદથી રહિત હોય અને તેમાં પણ તેને જ થાય છે જે વિવિધ પ્રકારની કૃદ્ધિના ધારક હોય તેવી જ અનગારતાનું પ્રતિપાદન કરવાને માટે ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે હે ભગવન ! જે પૂર્વોક્ત જીવ અવધિજ્ઞાનને ઉત્પન્ન કરે છે, શું તે મુંડિત થઈને ગૃહ ત્યાગ કરીને અનગારિતા અર્થાત સંયમ અંગીકાર કરી શકે છે ? અર્થાત્ શું પ્રજિ થાય છે ?
મુંડિત બે પ્રકારના હોય છે-દ્રવ્ય અને ભાવથી કેશ દિને હરવાથી દ્રવ્ય મુંડિત થાય છે અને સંપૂર્ણ પરિગ્રહનો ત્યાગ કરવાથી ભાવ મુંડિત થાય છે. અહીં મુંડિતને જ ગ્રહણ કરવા જોઈએ.
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી. જે જીવ પૂર્વભવમાં નારક પર્યાય હતા અને જે ત્યાંથી નિકળીને પંચેન્દ્રિય તિથ ભવમાં ઉત્પન્ન થયેલ છે, તે Artial TARA५ पवि त भा पनाग १११
નામાં
