________________
५४६
प्रापना अमुरकुमारे वानव्यन्तरो ज्योतिको वैमानि यथा अगर कुमारी नैयिादि चतुर्विशतिदण्डकारेण यथा योग्यपुत्वादविपणनया प्रतिपादित म्तथैव प्रनिपादनीयः, तया च यथा असुरकुमाग नैरयिकेषु नोत्पमो अगुकुमागदिषु च नोपपने पृथिवी कायिकाकायिक वनस्पतिकायिकेपु उत्पद्यन्ते तेजोवायुकायिक विकलेन्द्रियेषु नो पद्यन्ते पवेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्यवानव्यन्तरज्योतिप्गानिकेषु नोत्पधन्ने तयत्र यथायोग्यं वयचिदुत्पद्यन्ते क्वचिन्नेति भावः । चतुर्थ द्वारं समाप्तम् ।। सू० ६ ॥
पञ्चमतीर्थकरत्वहारक्तपदा मूलम् - रयणप्पभापुढवीनेरइए णं संते ! श्यणप्रसापुढीनेइणहितो अणंतरं उबट्टित्ता तित्वगत्तं लसेन्जा? गोयना ! अत्यंगड़ाए लभेज्जा, अत्थेगइए णो लभेज्जा, से केपटणं भते ! एवंबुचइ अगइए लभेज्जा, अत्थेगइर जो लभेजा ? गोयना ! जस्स णं रपणप्पभापुढवीनेरइयरस तित्थारनामगोयाई कम्साई बधाई पठाई निधताई कडाई पुबियाई निविटाई अभिनिविदाई अमिसान्नानबाई उदिन्नाई णो उवतिथंच और मनुष्य चौवीलों दंडकों में उत्पन्न होते हैं, ऐसा कहना चाहिए। वानज्यन्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक का उत्पाद इसी प्रकार है जैना चौवीमों दंड कों में असुरकुमार का उत्पाद कहा है। अभिप्राय च हुआ कि जैसे असुर कुमार नारकों में उत्पन्न नहीं होते और असुरकगार आदि में भी उत्पन्न नहीं होते, पृथ्वीकायिक अपकायिक और वनस्पतिशारिकों में उत्पन्न होते है, तेज स्कायिको, वायुकायिको और विकलेन्द्रियों में उत्पन्न नही होते, पंचेन्द्रिय तिर्यचयोनिको मनुष्यों, वानन्यन्तरों, ज्योतिप्को और वैमानिकों में नहीं उत्पन्न होते, इसी प्रकार वानव्यन्तर आदि भी बायोग्य नही उत्पन्न होते हैं। कही कही उत्पन्न होते हैं।
___ चतुर्य द्वार समाप्त મનુષ્ય ચોવીસ દડામાં ઉત્પન્ન થાય છે એમ કહેવું જોઈએ. વાનવ્યન્તર, જતિષ્ક અને વૈમાનિક ને ઉત્પાદ એજ પ્રકારે છે જેવો ચેવીસે દડકોમાં અસુરકુમાર ને ઉપાદ કહ્યા છે. અભિપ્રાય એ થયો કે જેવા અસુરકુમાર નરમાં ઉત્પન્ન નથી થતા અને અસુરકુમાર આદિ માં પણ ઉત્પન નથી થતા, પૃથ્વીકાયિક, અ કાર્ષિક અને વનસ્પતિકાયિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેજસ્કાવિક, વાયુકાયિક અને વિકલેન્દ્રિયમાં ઉપન નથી થતા, પચેન્દ્રિય તિય એ નિકે મનુષ્યો વનવ્યન્તરે, તિષ્ક અને વિમાનિકોમાં નથી ઉત્પન્ન થતા, એજ પ્રકા* વનવ્યતર આદિ પણ યથાયોગ્ય રીતે ક્યાક ઉત્પન્ન થાય છે અને કયાક નથી ઉપને
ચતુર્થદ્વાર સમાપ્ત