________________
प्रज्ञावनासूत्रे
'गोमा ! हे गौतम ! 'पज्जत्तम वायर वीउचाइ एगिंदिय वेउव्वियसरीरे, नो अपज्जतगबायरवाकांय एर्गिदिय उब्धियसरीरे' पतक बादश्वायुका थिकै केन्द्रियवै क्रियशरीरं भवति, नो अपर्याप्तकवादरायुका कैिकेन्द्रियवै क्रियशरीरम् तथा चात्रै केन्द्रियाणां मध्ये वायुकाषिकस्य तत्रापि वादरस्य तंत्रापि पर्याप्तस्यैव वैक्रियशरीरं संभवति नो सूक्ष्मरूप नोवा अपर्याप्तस्य वायुकायिकस्यापि एकेन्द्रियस्य वैक्रियशरीरं संभवति, तस्य वैफियलब्ध्यसंभवात्, तथा चोक्तम्- 'ति ताव रासीणं वेडव्धियलद्धी चैव नत्थि । वायर पज्जत्ताणं पि संखेज भागमेता' याणां तावद्ाशीनां वैक्रियलब्धिचैवनास्ति । बादरपर्याप्तकानामपि संरुषेयभागमात्राणाम् ॥ गौतमः पृच्छति - 'ज पंचिदिन वे उविव्यसरीरे किं नेरहचपंचिदिय बेडंव्वियसरी रे - जावक देव पंचिदिवेउव्वसरी ?' हे भवन्त ! यदि पञ्चेन्द्रियवैष्क्रियशरीरं भवति तत् किं नैरयिकपश्चेन्द्रियवैक्रियशरीरं यावत् किंवा तिर्यग्योनिक पञ्चेन्द्रिय
भगवान् हे गौतम! पर्याप्तक वादर वायुकाधिक एकेन्द्रियों का वैक्रियशरीर होता है, अपर्याप्तक बादर वायुकायिक एकेन्द्रियों का वैक्रियशरीर नहीं होता है। तात्पर्य यह है कि एकेन्द्रियों में से केवल वायुकायिकों का, वायुकायिकों में सिर्फ चादरों का और बादरो में भी सिर्फ पर्याप्त जीवों का वैक्रिपशरीर होता है, क्योंकि उनमें वैक्रिय लब्धि संभव होती है । कहा भी है-तीन राशियों के : क्रियलब्धि ही नहीं है, बादर पर्याप्त को में भी असंख्यातवें भाग मात्र जीवों को ही यह लब्धि होती है । तात्पर्य यह है कि अपयतिक सूक्ष्म वायुकायिक, पर्यात सूक्ष्म वायुकायिक और अपर्याप्त बादर वायुकाचिक, इन तीन राशियों 'में वैध नहीं होती है, बादर पर्याप्तकों में ही होती है और उनमें भी सिर्फ असंख्यात में भागं में ही होती है, सब में नही होती है ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! यदि पंचेन्द्रिय चैक्रियशरीर होता है तो क्या वह 'नारक पंचेन्द्रियों का होता है, तिर्येच पंचेन्द्रियों का होता है, मनुष्य पंचेन्द्रियों
શ્રી ભગવન-ડે ગૌતમ ! પર્યાપ્તક ખાદરવાયુકાયિક એકેન્દ્રિયેાના વૈક્રિયશરીર ડાય છે, અપંચપ્ત બાદરવાયુકાયિક એકેન્દ્રિયાના વૈક્રિશરીર નથી હાતાં તાત્પર્ય એ છે કે એકેન્દ્રિયેામાંથી કેવળ વાયુકાયિકાના, વાયુકાયિકામાં કેવળ ખાદરાના અને ખાદરેશમાં પણ કેવળ પર્યાપ્ત જીવેાના વૈક્રિયશરીર ઢાય છે, કેમકે તેમનામાં વૈક્રિયલબ્ધિ સંભવિત હૈાય છે.
'ઘુ પણ છે-ત્રણુ રાશિચેાના “ક્રિયશરીરની લબ્ધિ જ નથી, ખાદર પર્યાપ્તકામાં પણ અસખ્યાતમા ભાગ માત્ર જીવને જ આ લબ્ધિ હાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ વાયુકાયિક, પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ વાયુકાયિક અને અપર્યાપ્ત બાદરવાયુકાયિક, આ છું રાશિયામાં વૈષ્ક્રિય લબ્ધિ નથી હાતી, ખાદર પર્યાપ્તકામાં જ હાય છે અને તેમનામા પણ ક્ત અસંખ્યાતમાંભાગમાં જ હાય છે, ખધામાં નથી હતી.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ । યદ્ઘિ પ્`ચેન્દ્રિયના વૈક્રિયશરીર હાય છે તે થ્રુ નાર
