________________
६७४
प्रापमा काश्च, अवेयका नवविधाः, अनुत्तरोपपातिकाः पञ्चविधाः, एतेषां पर्याप्तापर्याप्तामिलापेन द्विगतो भेदो भणितव्यः ।। सू. ४ ॥ ___टीका-पूर्वमौदारिकशरीरस्य भेदाः संस्थानानि परिमाणानि च मरूपितानि, सम्प्रति वैक्रियशरीरस्य भेदादिकं प्ररूपयितुमाह-'वेउव्वियसरीरे णं मंते ! कइविहे पण्णते ?' हे भदन्त ! वैक्रियशरीरं खलु कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-'गोयमा ! 'दुविहे पण्णत्ते' वैक्रियशरीरं द्विविधं प्रज्ञप्तम्, 'तं जहा-एगिदियवेउन्दियसरीरे य पंचिंदिय वेउब्वियसरीरे य' सद्यथा-एकेन्द्रिय वैक्रियशरीरश्च पञ्चन्द्रियवै क्रियशरीरञ्च, गौतमः पृच्छति-'जइ एगिदिय वेडब्बियसरीरे किं वाउकाइय एगिदिय वेउब्बियसरीरे, अबाउकाइय एगिदिय-वेउन्चियसरीरे ?' हे भदन्त ! यदि एकेन्द्रिय क्रियशरीरं भवति तत् किं वायुकायिकैकेन्द्रियवैक्रिय(गेवेज्जगा नवविहा) अवेयकों के देव नौ प्रकार के हैं (अणुत्तरोववाइया पंचविहा) अनुत्तरोपपातिक.पांच प्रकार के हैं (एतेलि पज्जत्तापज्जत्ताभिलावणं दुगओ भेदो) इन के पर्याप्त-अपर्याप्त के अभिलाप से दो-दो भेद (भाणिययो)कहना चाहिए । ___टीकार्थ-इससे पूर्व औदारिकशरीर के भेदों, संस्थानों और परिमाणों का निरूपण किया गया है, अब वैक्रिय शरीर के भेदों आदि की प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! वैक्रिपशरीर कितने प्रकार का कहा गया है।
भगवान्-हे गौतम ! वैक्रियशरीर दो प्रकार का कहा गया है। वह इस प्रकार है-एकेन्द्रिय वैकियशरीर और पंचेन्द्रियक्रियशरीर अर्थात् एकेन्द्रिय जीवों में पाया जाने वाला और पंचेन्द्रिय जीवों में पाया जाने वाला वैक्रियशरीर __गौतमस्वामी-हे भगवन् ! यदि एकेन्द्रिय बैक्रियशरीर होता है तो क्या घायुकायिक एकेन्द्रियों का वैझियशरीर होता है अथवा अवायुकायिकों कामन मनुत्त५पाति: (गेवेजगा नवविहा) अवयना हे। नव प्रा२ना छे (अणुत्तरोववाइया पंचविहा) अनुत्तरी५५ति: पाय ५२ छ (एतेसिं पज्जत्तापज्जत्ताभिलावेणं दुगओ भेदो) तमना पर्याप्त-पात मलितापंथी मे-मेह (भाणियव्वो) ४३ मे.
ટીકાર્ય–આના પૂર્વે ઔદારિક શરીરના ભેદે સ સ્થાને અને પરિમાણનું નિરૂપણ કરાયું. હવે વૈક્રિયશરીરના ભેદે આદિની પ્રરૂપણ કરાય છે–
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! વૈકિય શરીર કેટલા પ્રકારના કહેલા છે?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! વૈકિયશરીર બે પ્રકારના કહેલાં છે, તે આ પ્રકારે છે. એકેન્દ્રિય કિયશરીર અને પચેન્દ્રિય ક્રિયશરીર અર્શત્ એકેન્દ્રિય ખામાં મળી આવતાં અને પંચેન્દ્રિય જીવમાં મળી આવનારાં વૈક્રિયશરીર,
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! યદિ એકેન્દ્રિય વૈક્રિયશરીર હોય છે તે શું વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયના વિઝિયશરીર હોય છે અથવા અવાયુકાયિકે અર્થાત વાયુકાયિકેથી ભિન્ન પૃથ્વીકાયિક આદિના.
