________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ३ औदारिकशरीरावगाहनानिरूपणम् तिर्यग्योनिकजकचर तत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां संमूच्छिम पञ्चेन्द्रियनिर्यग्योनिकजलचरतत्पर्याप्तापर्याप्ताना. त्रयाणां, गर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकतत्पर्याप्तापर्याप्तानाञ्च त्रयाणां सर्वसंख्यया नवसंख्यको भेदो जलचर औदारिकशरीरावगाहनानां बोध्यः, 'थलयराण वि णव भेदा ९' स्थलचराणामपि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्यो निकोदारिकशरीरावगाहनानां नवभेदा:-समुच्चयस्थलचरतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां, संमूछिमतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां, गर्भव्युत्क्रान्तिकतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणाञ्च इत्येवं सर्वमेलनेन नव भेदा बोध्याः तत्र 'उक्कोसेणं छगाउयाई पजत्तगाण वि एवंचेव' उत्कृष्टेन समुच्चयस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकौसारिकशरीराणामवगाहना पड्गतानि भवति, तत्पर्याप्तानामपि औदारिकशरीराणामवगाहना एवञ्चैव-उक्तरीत्या पगव्युतानि बोध्यालि, 'संयुच्छिमाणं पजत्तगाणय उक्कोसेणं गाउयपुहुत्वं' संमूच्छिमानां स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिरश्चां तत्पर्यप्तानाञ्चोत्कृष्टेन गव्युत पंचेन्द्रिय तिघेच जलचर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त, तथा गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यच जलचर, ऊनके पर्याप्त और अपर्याप्त, इन सब को सम्मिलित करदेने पर नौ भेद होते हैं । इसी प्रकार स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों की शरीरावगाहना के भी नौ भेद होते हैं, जो इस प्रकार हैं-समुच्चय स्थलचर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त, संमूर्छिम स्थलचर, उनमें पर्याप्त और अपर्याप्त तथा गर्भज स्थल चर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त, यो सब मिलकर नौ भेद होते हैं।
समुच्चय स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों के औदारिकशरीर की उत्कृष्ट अव. गाहना छह गव्य॒ति की होती है । उनके पर्याप्तों के औदारिकशरीर की अवगाहना भी इतनी ही अर्थात् छह गाउ की होती है । संमूर्छिम स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यंचों के तथा उनके पर्याप्तो के औदारिकशरीर की उत्कृष्ट अवगाहना गव्युति पृथक्त्व की अर्थाः दो गव्यूति से नौ गव्यूति तक की होती है । उनके अपर्याप्तों की जघन्य और उत्कृष्ट अवगाहना अंगुल के असंख्यातवें भाग की होती है। તથા ગર્ભજ પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ જળચર, તેમના પર્યાય અને અપર્યાપ્ત, એ બધાને એકત્ર કરવાથી નવ ભેદ થાય છે, જે આ પ્રકારે છે, સમુચ્ચય સ્થલચર, તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, સંભૂમિ સ્થલચર, તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, તથા ગર્ભજ સ્થલચર તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, એમ બધા મળીને નવ ભેદ થાય છે.
સમુચ્ચય સ્થલચર પંચેન્દ્રિયતિ ચોના ઔદારિકશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના છબૂ તિની હોય છે. તેમના પર્યાપ્તના ઔદારિક શરીરની અવગાહના પણ એટલી જ અર્થાત * છ ગાઉની હોય છે. સંમૂછિમ સ્થલચર પંચેન્દ્રિયતિર્યંચોના તથા તેમના પર્યાપ્તના
દારિક શરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના ગભૂતિ પૃથકત્વની અર્થાત્ બે ગભૂતિથી નવ ગચૂતિ સુધીની હોય છે. તેમના પર્યાપ્તની જઘન્ય અને ઉ,કૃષ્ટ અવગાહના અંગુલના
