________________
५७६
प्रशापनास्त्र साणं' तापसानाम्-परिक्षीणपत्राथुपभोगानाम् बालतपस्विनार, एवम्-'कंदप्पियाणं' कान्दपिकाणाम्-कन्दपः-परिहासोऽस्ति एपामिति, तेन वा ये चरन्ति ने कान्दर्पिकाः, ते च व्यवहारतश्चरणवन्त एव कन्दर्पकौकुच्यादिविधायकास्तेषाम्-'चरगपरिवायगाणं' चरकपरिव्राजकानाम्-चाकाः कच्छोटकादयः, परिव्राजका:-कपिलमुनि सूनवः, घाटिपेक्षोपजीविन विदण्डिनो वा चरकपरिव्राजकास्तेषामेवम्-'किदिवसियाण' किल्न पिकाणाम्-किल्बिर्षपापमस्ति एषां ते किल्विपिण स्ते एव किल्बि पिकास्ते च व्यवहारतश्चरणशालिन एव ज्ञानाघवर्णवादिनो भवन्ति तेषाम्, 'तिरिच्छियाणं'-तैरश्चिकानाम्-तिर्यग्भिर्गवादिभिर्जीवानाम् एवम्-'आजीविया' आजीविकानाम्-अजीवन्ति ये अविवेकेन लब्धिपूजाख्यात्यादिभित्र रणादीनि इत्या विकाः, गोशालक्रमातानुयायिनः पाखण्डिनो वा आजीविकास्तेषाम्, एवम्-'आमियोगियाण' आभियोगिकानाम्-अभियोगः-विद्यामन्त्रतन्त्रादिभिः परेषां वशी
जो मनोलब्धि से शून्य हैं और अकाम निर्जरा करते हैं, वे असंज्ञी कहलाते हैं। तापस का मतलब यहां उन उन बालतपस्वियों से हैं जो झडे हुए पत्तों आदि का उपयोग करते हैं । कन्दर्प का अर्थ है-परिहास जो हंसी-दिल्लगी का आचरण करते हैं वे कान्दर्पिक कहलाते हैं। वे व्यवहार से चारित्र वाले ही यहां समझने चाहिए। कोटक आदि को चरक करते हैं। कपिल मुनि के अनुयायी परिव्राजक कहलाते हैं । अथवा धाटो के साथ जो भिक्षचर्या करते हैं और त्रिद ण्डधारी होते हैं, वे चरक परिव्राजक समझने चाहिए। किल्विष अर्थात् पाप वाले जो हैं वे किल्बिाषिक । यह व्यवहार से चारित्र धारी हो लेने चाहिए जो ज्ञानादिका अवर्णवाद करते हैं। जो अविवेकपूर्वक लब्धि, पूजा, ख्याति आदि के लिए चारित्र का पालन करके आजीका करे वे आजोविक, अथवा जो गोशालक के मतानुयायी पाखंडी हों, वे आजीविक कहलाते हैं, विद्या, मंत्र, तंत्र आदि से दूसरों का वशीकरण करना अभियोग कहलाता है। जो अभियोग करे वे પાંદડાનો ઉપયોગ કરે છે. કન્ડને અર્થ છે-પરિહાસ. જેઓ હાંસી મશ્કરીનું આચરણ કરે છે, તેઓ કાન્તકિ કહેવાય છે. તેઓ વ્યવહારથી ચારિત્રવાળા જ અહીં સમજવા જોઈએ કોટક વિગેરેને ચરક કહે છે. કપિલ મુનિના અનુયાયી પરિવાક કહેવાય છે. અથવા ઘાટીની સાથે જે ભિક્ષચર્યા કરે છે અને વિદડપારી હોય છે તેઓ ને પરિવ્રાજક સમજવા જોઈએ, કિષિ અર્થાત્ પાવાળા જે છે તે એકિબિષક છે. અહીં વ્યવહાથી ચારિત્રધારી જ લેવા જોઈએ જે જ્ઞાનાદિને અવર્ણવાદ કરે છે. ગાય, ઘોડા આદિને તિર્યંચ પચેન્દ્રિય કહે છે.
જે અવિવેકપૂર્વ' લબ્ધિ, પૂજા, ખ્યાતિ આદિને માટે ચારિત્રનું પાલન કરીને આજીવિકા કરે તેઓ આજીવક અથવા જે ગોશાલકના મતાનુયાયી પાંખડી હોય, તે આજીવક કહેવાય છે. વિદ્યા, મંત્ર, તંત્ર આદિ વડે બીજા એનું વશીકરણ કરવું અભિયાન
