________________
५०४
प्रमापनासूत्रे उध्वट्टित्ता नेरइएमु उववज्जे जा ?' हे भदन्त ! नैरयिका खलु नैरयिकेभ्योऽनन्तरम्-निरन्तरम् उद्वृत्त्य-उद्वर्तनां कृत्वा किं नैरयिकेपु उपपद्यत ? भगवानाछ-'गोयमा !' हे गौतम ! 'णो इणढे सम?' नायमर्थः समर्थः-नोक्ताओं युक्त्योपपनः, गौतमः पृच्छति-'नेरइए णं भंते ! नेरइएहितो अणंतरं उघट्टित्ता असुरकुमारेसु उपवज्जे जा ?' हे भदन्त ! नैरयिकः खलु नैरयिकेभ्योऽनन्तरसुवृत्त्य किम् असुरक्षमारेषु उपपधेत ? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'णोइणहे समढे' नायमर्थः समर्थः-नोक्तार्थों युक्त्योपपन्नः, 'एवं निरंतरं जाव चउ. रिदिएम पुच्छा' एवम्-नैरपिकोक्तरीत्या निरन्तरम्-अव्यवशनेन यावत् नागकुमारादि दश भवनपतिषु पृथिवीकायिकायेकेन्द्रियेषु द्वीन्द्रिय त्रीन्द्रिय चतुरिन्द्रियेषु नैरयिको नैरयिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्त्य उपपद्येत किम् ? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! ‘णोइणद्वे
टीकार्थ-अब उवृत्त बार की प्ररूपणा करने के लिए कहते हैं
गोतमस्वामी-हे भगवन् ! नारकजीव नारकों से निकल कर क्या सीधा नरकों में उत्पन्न होता है ?
भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारक जीव नारनों से निकल कर सीधा क्या असुरकुमारों में उत्पन्न होता है ?
भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है ?
इसी प्रकार नारकों की तरह निरन्तर यावत्-नागकुमार आदि दश भवनपतियों में, पृथ्वीकायिक आदि एकेन्द्रियों में तथा द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय और चतुरिन्द्रिय जीवों में नारक नारकों से निकल कर उत्पन्न होता है, ऐसी पृच्छा करनी चाहिए
भगवान् इसके उत्तर में कहते हैं-गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, अर्थात् यह सही है-ऐसा नहीं हो सकता । इस विषय में युक्ति पूर्ववत् समझलेनी चाहिए
ટીકાર્થ-હવે ઉદ્દત્તકારની પ્રરૂપણ કરવાને માટે કહે છે ?
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! નારક જીવ નારકથી નિકળીને શું સીધા મારામાં ઉત્પન્ન થાય છે ?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! નારક જીવ નારકેથી નિકળીને સીધા શું અસુરકુમાજેમાં ઉત્પન થાય છે ?
श्री लगवान्- गौतम । २॥ अथ समर्थ नथी.
એ પ્રકારે નારકોની જેમ નિરન્તર યાત-નાગકુમાર આદિ દસ ભવનપતિયામા પૃથ્વીકાયિક આદિ એકેન્દ્રિમાં તથા હીન્દ્રિય. ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય જીવેમાં નાર નારથી નિકળીને ઊંત્પન્ન થાય છે, એવી પૃચ્છા કરવી જોઈએ. - 1
શ્રી ભગવાન એના ઉત્તરમાં કહે છે હે ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી, અથોત એજ સાચું છે એવું નથી કહી શકાતું. એ વિષયમાં યુક્તિ પૂર્વવત્ સમજી લેવી જોઇએ.
