________________
४८३
प्रमेयबोधिनी टोका पद १८ सू० १६ अंतक्रियापदनिरूपणम् यिकादिचतुर्विंशति दण्डकस्थानेषु अन्तक्रिया प्ररूपणीया, ततः किम् अनन्तरागता जीवाः अन्तक्रिया कुर्वन्ति ? किंवा परम्परागता जीवा अन्तक्रियां कुर्वन्ति ? इत्येवमनन्तरं प्ररूपणीयम्, ततो नैरयिकादिभ्योऽनन्तरागता एकसमयेन कियन्तोऽन्तक्रियां कुर्वन्तीति परूपणीयम्, ततः-उवृत्ता. सन्तः कस्यां यौनौ समुत्पधन्ते इति प्ररूपणीयम्, ततो यत उवृत्तास्तीर्थकरा श्चक्रवर्तिनो बल देवा वासुदेवा माण्डलिका:-एकप्रान्ताधिपा श्चक्रवर्तिनो रत्नानि चसेनापति प्रभृतयो भवन्ति तत स्तानि यथाक्रमं प्ररूपणीयानि इति द्वारगाथा संक्षेपार्यः।
पीसवां अन्तक्रिया पद शब्दार्थ-(नेरइय) नारक (अंतकिरिया) अन्तकिया-कर्मोंका अन्त करना (अणंतरं) अनन्तर (एगसमय) एक समय (उव्वट्टा) उत्त-निकले हुए (तिस्थ. गर) तीर्थकर (चक्कि) चक्रवर्ती (बलदेव) बलदेव (वासुदेव) अर्धचक्रवर्ती (मंडलिय) मांडलिक राजा (रयणा य) और रत्न-चक्रवर्ती के सेनापति आदि
टीकार्थ-उन्नीसवें पदमें सम्यक्त्व परिणाम की प्ररूपणा की गई, अब प्रस्तुत वीसवे पदमें परिणाम की सदृशता के कारण गतिपरिणाम रूप अन्तक्रिया की प्ररूपणा की जाती है
यहां प्रारंभ में द्वारगाथा कही गई है, प्रकृत पद में प्ररूपणीय विषयों का उल्लेख मात्र किया गया है । गाथा का अर्थ इस प्रकार है-सर्वप्रथम नारक आदि चौवीसोंदण्ड कों में अन्तक्रिया की प्ररूपणा की जाएगी। तत्पश्चातू यह प्ररूपणा की जाएगी कि अनन्तरागत जीव अन्तक्रिया करते हैं अथवा परम्परागत जीव अन्तक्रिया करते हैं ? तदनन्तर यह निरूपण किया जाएगा कि नारक आदि को
विस अन्तयिापह शहाथ-(नेरइय) ना२६ (अंतकिरिया) मन्ताया-४ाना मन्त ४२व। (अणंतरं मनन्त२ (एग समय) मे समय (उवट्टा) व निगे (तित्थगर) तीथ ४२ (चकि) यवती (बलदेव) महेव (वासुदेव) म यवती (मंडलिय) भांवि४२ion (रयणाय) मन રત્ન ચક્રવર્તીના સેનાપતિ આદિ.
ટીકાથ-ઓગણીસમાં પદમાં સમ્યકત્વ પરિણામની પ્રરૂપણા કરી, હવે પ્રસ્તુત વીસમાં પદમાં પરિણામની સદશતાના કારણે ગતિ પરિણામ રૂપ અન્તક્રિયાની પ્રરૂપણ કરાય છે
અહીં પ્રારંભમાં દ્વારગાથા કહેલી છે, જેમાં પ્રકૃતિ પદમાં પ્રરૂપણય વિષયને ઉલેખ માત્ર કરાયેલ છે. ગાથાને અર્થ આ પ્રકારે છે| સર્વ પ્રથમ નારક આદિ વીસે દંડકમાં અન્તક્રિયાની પ્રરૂપણ કરાશે. તત્પશ્ચાતુ એ પ્રરૂપણું કરાશે કે અનcરાગત જીવ અન્તક્રિયા કરે છે અથવા પરંપરાગત જીવ અન્તક્રિયા કરે છે ? તદનન્તર એ નિરૂપણ કરાશે કે નારક આદિકે માંથી આવેલ એક સમયમાં કેટલી અન્તક્રિયા કરે છે? ત્યાંથી ઉદ્વર્તન કરીને કઈ નિમાં ઉત્પન્ન થાય છે,
