________________
प्रमैयवौधिनी टोका पद १७ सू० १२ नैरयिकोत्पत्यादि निरूपणम् च नीललेश्यः पृथिवीकायिकः कदाचित नीललेश्य उद्वर्तते कदाचित् झापोतलेश्य उद्वर्तते, एवम्-कापोतलेश्यः पृथिवीकायिका पदाचित् कापोतलेश्य उद्वर्तते कदाचित् कृष्णलेश्य उद्वर्तते कदाचित् नीललेश्य उद्वर्तते, इतिभावः। गौतमः पृच्छति-से नूर्ण भंते ! तेउलेस्से पुढवीकाइए तेउलेस्सेसु पुढविकाइएमु उववज्जइ पुच्छा' हे भदन्त ! तत्-अथ नूनम्तेजोलेश्यः पृथिवीकायिकः किं तेजोलेश्येषु पृथिवीकायिकेपु उपपद्यते ? अथ च तेजोलेश्यः सन् तत उद्वर्तते ? इति पृच्छा, भगवानाह-'हंसा, गोयमा !' हे गौतम ! इन्तसत्यम् 'तेउछेस्लेसु पुढविकाइएप्सु उववज्जइ' तेजोलेश्यः पृथिवीकायिक स्तेजोलेश्येषु पृथिवीकायिकेपु उपपद्यते किन्तु-'सिय कण्हलेस्से उवबट्टइ' स्यात्-कदाचित् कृष्णलेश्यः सन पृश्चिकायिक स्वत उद्वर्तते 'सिय नीललेस्से उववज्जइ' स्यात् कदाचित् नीललेश्यः सन् पृथिवीकायिक स्तत उद्वर्तते 'सिय काउलेस्से उववई' स्यात्-कदाचित् कापोतलेश्यः सन पृथिवीमायिक स्तत उद्वर्तते, परन्तु-'तेउलेस्से उववजई नो चेव णं तेउलेस्से सु उववट्टइ' तेजोलेश्यः सन् पृथिवीकायिक उपपद्यते किन्तु नो चैव खलु तेजोलेश्यः सन् तत उद्वर्तते, 'अर्थातू नीललेश्या वाला पृथ्वीकायिक कदाचित् नीललेश्या वाला होकर उद्धतन करता है, कदाचितू कृष्ण या कापोतलेश्या वाला होकर उद्वर्तन करता है। इसी प्रकार कापोतलेश्या में उत्पन्न पृथवीकायिक कदाचित् कापोतलेश्या में उद्वर्तन होता है, कदाचितू कृष्णलेश्या में, कदाचित् नीललेश्या में। ___गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या तेजोलेल्या बाला पृथ्वीकायिक क्या तेजोलेश्या वाले पृथ्वीकायिकों में उत्पन्न होता है ? और क्या तेजोलेश्था से युक्त होकर ही पृथ्वोकायिकों से उवृत्त होता है ? ___ भगवान्-हे गौतम ! हां, तेजोलेस्था वाला पृथ्वीकायिक तेजोलेश्या थाले पृथ्वीकायिकों में उत्पन्न होता है, किन्तु कदाचित कृष्णलेश्या से युक्त होकर उद्वर्तन करता है, कदाचितू नीललेश्या से युक्त होकर उद्वर्तन करता हैઅને કાતિલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિકના વિષયમાં પણ સમજવી જોઈએ. અર્થાત્ નીલલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક કેઈવાર નીલેશ્યાવાળા થઈને ઉદ્વર્તન કરે છે, કેઈવાર કૃષ્ણલેશ્યા, અથવા કાપેતલે"ાવાળા થઈને ઉદ્વર્તન કરે છે. એ જ પ્રકારે કાપતલેશ્યામાં ઉત્પન્ન થયેલ પૃથ્વીકાવિક કઈ વાર કાતિલેશ્યામાં ઉદ્વર્તન કરે છે, કેઈવાર કૃષ્ણલેશ્યામાં કેઈવાર નીલેશ્યામાં.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! શું તેજલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક તેજલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાચિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અને શું તે જેતેશ્યાવાળાથી યુક્ત થઈને પૃથ્વીકાયિકાથી ઉદ્દવૃત્ત થાય?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! હા, તેજલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક તેલેશ્યાવાળા પૃથ્વી. કયિકોમાં ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ કોઈવાર કૃષ્ણલેશ્યાથી યુક્ત બનીને ઉદ્વર્તન કરે છે, કે ઈવાર નીલલેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉદ્વર્તન કરે છે અને ઈવાર કાતિલેશ્યાથી યુક્ત બનીને
