Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૭
હાર શરદઋતુના ચંદ્રનાં કિરણોની માફક સમગ્ર દિશાઓને પ્રકાશિત કરતો હતો.તે હાર મંત્રીકુમારે રાજકુમારને બતાવ્યો, ત્યારે બારીકાઈથી જોતાં જોતાં પોતાના નામથી અંકિત પત્ર તેના એક પ્રદેશમાં રહેલો જોયો. કુમારે વરધનુને પૂછ્યું કે, ‘આ કોનો લેખ છે ?' વરધનુએ કહ્યું કે, આ વિષયનો પરમાર્થકોણ જાણી શકે ? કારણ કે, ‘તારા સરખા નામવાળા પુરુષો પૃથ્વીમંડલમાં અનેક રહેલા છે.' આ પ્રમાણે પ્રશ્ન ઉડાવી નાખવાથી બ્રહ્મદત્તકુમાર મૌન રહ્યો.
વરધનુએ પણ લેખ ઉકેલ્યો-વાંચ્યો. ત્યાં એવી ગાથા જોવામાં આવી. અતિતીવ્ર કામને ઉત્તેજિત કરનારી આ રીતની ગાથા વાંચી.તે ગાથા આ પ્રમાણે - જો કે આ જગતમાં બીજા અનેક માણસો ભેટવાને પ્રયત્ન કરે છે, તો પણ રત્નવતી નક્કી તમને જ માણવાચાહે છે.’ વરધનુ ચિંતાસાગરમાં ડૂબી ગયોકે, આ લેખનો પરમાર્થ શી રીતે જાણી શકાશે. એવામાં બીજા દિવસે એક પશ્ત્રિાજિકા આવી. કુમારના મસ્તકે પુષ્પો અને અક્ષત નાખ્યા અને બોલી કે, ‘હૈ પુત્ર ! હજાર વર્ષ જીવતો રહે.’ ત્યાર પછી વરધનુને એકાંતમાં લઈ જઈ તેની સાથે કંઈક ગુપ્ત મંત્રણા કરીને જલ્દી ચાલી ગઈ. ત્યાર પછી કુમારે વરધનુને પૂછ્યું કે, ‘તે શું કહી ગઈ ?' કંઈક હાસ્યકરતો વરધનુ કહેવા લાગ્યો કે, 'આ પ્રવ્રાજિકા પેલા લેખનો પ્રતિલેખ-ઉત્તર માગે છે.’ મેં કહ્યું કે, ‘એ લેખમાં બ્રહ્મદત્તનું નામ છે. માટે કહે કે, ‘એ બ્રહ્મદત્ત કોણ ?' તેણે કહ્યું કે, હે સૌમ્ય ! સાંભળ. તારે આ વાત પ્રગટ ન કરવી. આ જ નગરીમાં એક શેઠની રત્નવતી નામની પુત્રી છે.તે બાલ્યકાળથી જ મારી સાથે સ્નેહ રાખે છે અને હાલ તે ત્રણે જગતને જિતવા તત્પર થયેલ કામરાજા રૂપ ભીલના મોટા ભાલા સમાન યૌવનવય પામી છે. કોઈક દિવસેહથેળીમાં લમણું રાખી ચિંતા-સાગરમાં ડૂબેલી અને વિચારતી તેને મેં દેખી.તેની પાસે જઈ મેં પૂછયું કે, ‘હે પુત્રી ! ચિંતારૂપી સમુદ્રમાં તું ઝોલા ખાય છે – એવું મને જણાય છે.’ ત્યારે તેના પરિવારે કહ્યું કે, ‘ઘણા દિવસોથી આમ ઉદાસીન દેખાય છે. વારંવાર પૂછવા ` છતાં પણ કંઈ કહેતી નથી.' ત્યારે તેની પ્રિયંગુલતિકા નામની સખીએ કહ્યું કે, ‘હે ભગવતી !
-
શરમના કારણે અત્યારે તમને કંઈ પણ કહેવા સમર્થ નથી, પરંતુ ખરી હકીકત શું બની છે, તે હું તમને કહું છું. થોડાક દિવસ પહેલાં ચંદ્રાવતાર વનમાં પોતાના બુદ્ધિલ નામના ભાઈ સાથે એ ગઈ હતી.કુકડાઓનું યુદ્ધ ચાલતું હતું, ત્યારે ત્યાં કોઈ અપૂર્વ રૂપવાળો કુમાર આવી ચડેલો, તે તેણીએ જોયો. ત્યારથી આ ક્ષીણ દેહની કાંતિવાળી અને પડી ગયેલા ચહેરાવાળી થઈ છે.’
તે સાંભળી મેં જાણી લીધું કે, ચંદ્રનો ઉદય થાય, ત્યારે સમુદ્ર ઊંચા તરંગોવાળો થઈ ઉછળે છે, તેમ તેના મનમાં કામકલ્લોલો ઉછળી રહેલા છે. ત્યાર પછી સ્નેહનાં વચન કહેવા પૂર્વક મેં કહ્યું કે - ‘હે પુત્રી ! તું સાચી હકીકત હોય, તે મને કહે.' ત્યારે તેણે કહ્યું કે - 'હે ભગવતી ! તું તો મારી માતા સમાન છે. એવી કોઈ ગુપ્ત હકીકત નથી કે, જે તારાથી છૂપી રખાય.તો એકાગ્ર ચિત્તથી સાંભળ. આ પ્રિયંગુલતાએ તેને ઓળખ્યો કે, તે પંચાલદેશના રાજાનો બ્રહ્મદત્ત નામનો પુત્ર છે અને સાથે તેના કેટલાક ગુણો પણ વર્ણવ્યા. ત્યારથી માંડી મારું મન તેને સ્વપ્ન સમયે પણ વીસરી શકતું નથી. જો એ મારો પતિ નહીં થાય, તો મને મરણનું જ શરણ છે.' મેં ફરી આશ્વાસન આપતાં કહ્યું કે, હે વત્સે ! ધીરજ રાખ. હું તેનો
