________________
सुंघा टीका स्था०४ उ०३ सू० १० लेश्यानिरूपणम् एवं जाव थणियकुमाराणं, एवं पुढविकाइयाणं आउवणस्सइका. इयाणं वाणमन्तराणं सव्वेर्सि जहा असुरकुमाराणं ॥सू०१०॥
छाया-असुरकुमाराणां चतस्रो लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृष्णलेश्या १, नीललेश्या २, कापोतलेश्या ३, तेजोलेश्या ४। एवं यावत् स्तनितकुमाराणाम् ।' एवं पृथिवीकायिकानामन्यनस्पतिकायिकानां व्यन्तराणां यथा असुरकुमाराणाम् । ॥ सू० १०॥
टीका-" अमुरकुमाराणं " इत्यादि-असुरकुमाराणां लेश्याः-लिश्यतेश्लिष्यते कर्मणा संबध्यते जीवो याभिस्ता लेश्या:-कर्मणा सह सम्बन्धे हेतुभूता आत्मपरिणामविशेषाः, चतस्रः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृष्णलेश्या-कृष्णाचासौ लेश्या कृष्णलेश्या १, एव नीललेश्या २, कापोतलेश्या ३, तेजोलेश्या ४। एवम्-अनेन प्रकारेण स्तनितकुमारान्तानां देवानां चतस्रो लेश्या बोध्याः । एताश्चतस्रो लेश्या असुरकुमारादिस्तनितकुमारान्तानां द्रव्यतो भवन्ति । भावतस्तु सर्वेषां देवानां पद्म
नीच अभिप्रायवाला होना-यह लेश्या विशेष से होता है, अत:अब सूत्रकार लेश्या की प्ररूपणा करते हैं___ "असुरकुमाराणं चत्तारि लेसाओ"-इत्यादि-१० टीकार्थ-असुरकुमारों को चार लेश्याएं कही गई हैं। जिसके द्वारा जीव कर्मों से बद्ध होता है वह लेश्या है. यह लेश्या कर्म के साथ सम्बन्ध होने में हेतु है-आत्मा का परिणाम विशेष है । कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, ये लेश्याएं असुरकुमारों को जैसे होती हैं. वैसे-स्तनितकुमार तक के देवों को भी होती हैं। इन में ये लेश्याएं द्रव्य की अपेक्षा से कही गई हैं, क्योंकि-भाव की अपेक्षा तो छ के
વિચારે અથવા ભામાં નીચતા લેહ્યાવિશેને કારણે ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી સૂત્રકાર વેશ્યાઓની પ્રરૂપણ કરે છે.
" असुरकुमाराणं चत्तारि लेस्साओ" छत्याहટીકાર્થ—અસુરકુમારોમાં ચાર વેશ્યાઓને સદ્ભાવ હોય છે. જેના દ્વારા આત્મા કર્મો વડે બદ્ધ થાય છે, તેનું નામ લેહ્યા છે કર્મની સાથે આત્માને સંબંધ કરવામાં આ લેહ્યા કારણભૂત બને છે. એટલે કે તે આત્માના પરિણામ વિશેષ રૂપ હોય છે. અસુરકુમારોમાં કૃષ્ણ, નીલ, કાપત અને તેજેશ્યાનો સદુભાવ હોય છે સ્વનિતકુમાર પર્યતન ભવનપતિઓમાં પણ આ ચાર લેશ્યાઓને સદૂભાવ હોય છે તેમનામાં દ્રવ્યની અપેક્ષાએ આ ચાર વેશ્યાઓને સદભાવ સમજ. ભાવની અપેક્ષાએ તે છએ છ લેશ્યાઓને-કૃષ્ણ, નીલ, કાપત,
