Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ % DE F IND la azItyadhike sahanne vaikrame'Nahillapattane zrImadurlabharAjasadasi samprAptakharataravirudazrImajinezvaramari-navAjhavRttividhAyakazrImadabhayadevasari-jinavallabha-jina-mAlA - dattasUryAdisuvihitaparamparA'nuyAtakharataragacchanabhomaNizrIjinalAbhamarivaragumphitaH svopajJavRttiyutaH pAThakAvataMsazrImatakSamAkalyANagaNisaMzodhitazca ||aatmprbodhH // saMzodhakaH--zAsanaprabhAvakakharataragacchavibhUSaNazrImanmohanamunIzvarapaziSya khargIyAnuyogAcArya ___ zrIkezaramunijIgaNivarAntiSado buddhisAgaro gaNiH | prakAzakaH-kharataragacchanabhodinamaNi zrImanmohanamunIzvaramukhyaziSyAcAryazrIjinayazAripaTTaprabhAkarAcAryazrIjinarddhisUryAjJAnuyAyi-zrIjinaratnasurivineyazrImatpremamunigaNivaropadezAtkacchadezIyopAsakasaMghArpitArthikasAhAyyena mumbApurI-pAyadhunI ___ mahAvIrajinAlayasthazrIjinadattasUrijanabhANDAgArakAryavAhako-jhaverI mUlacaMda hIrAcaMda bhagata. mudrako-jAmanagarastha-zrIjainabhAskarodayayaMtrAlayAdhyakSo bAlacaMdra hIrAlAlaH vIrasaMvata 2467] pratayaH 1000 [vikrama saMvat 1990 Imms Vg 45.SR E -chA -- 21 % 300EEEEEER For Private & Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmapra sedhasya Jain Education Inter Atmaprabodhasya prAkkathanam ayi sAvayavAgvA sitAntaHkaraNAH sajjanAH ! svIkriyatAM viSayapramAdAdibhAvanidrAmudritanayanAnAM bhavyAnAM prabodhanopadezamayatvAdanvarthAbhidhAnaM prakAzacatuSTayapravibhaktamenamAtmaprabodhAkhyaM grantharatnaM / gumphitaM caitacchrImanmahAvIradevAdAgatAvicchinnasuvihitaparamparAnugAminAM samAnAmazItyadhike sahasre vaikrameNahillapattane mahArAjazrImad durlabharAjAtprAptakharatarabirudAnAM zrImajinezvara buddhisAgarasUrINAM paTTapUrvAcalAryamanavAGgavRttividhAyaka zrImadbhayadevasUrijinavallabha sUri-jinadattasUryAdisuvihitaparamparAprabhavaiH zrImajjinalAbha sUrivarai hutAzamadhyAvasucandra (1833) vatsare kacchaviSayamaNDane manarAkhye bandare, zodhitamapi ca trailokya prakAzAkhyaM caityavandanacaturviMzatikA zrIpAla caritrAvacUrNigautamIyamahAkAvyavRttyAdyanalpagranthasaudhasUtraNasUtradhAraiH suvitAgragaNyairvihitAMgopAMgAdyazeSAgamayogodvahanairgaNivaraiH zrImatkSamAkalyANapAThakaiH / viSayAzcAtra catuvapi prakAzeSu kramazaH samyaktva - deza- sarvavirati - paramAtmatAsvarUpanirUpaNAtmakAH jJAsyante granthasya sAdyantAvalokane sahRdayaiH svayamevAto neha tajjJApanAyAsaH karttumucito nirdhAritaH / mudrite'pi prAk vyAkhyAnAdAvatIvopayogitvAtpunarapi kAritaM mudraNametasya jainAcArya zrI majjina ratnasU rivaraiH kacchadezIyani| nollikhitodArAzayAnAmupAsakAnAmArthikasAhAyyena / sahAyakAnAM nAmAvalI ru. 125) zA. anopacaMda lakSmIcaMda, svapitA zA0 lakSmIcaMda meghajI smaraNArthe kaccha bhuja / prAyajas
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjAtma prabodhaH // 1 // Jain Education Inte kRte'pyAyAse saMzodhanakarmaNi chAdmasthikabhAvAdakSarayojakadoSAdvA yAH kAzcana skhalanA dRSTipathamavatareyustAH sammArjanIyAH kRpAdrantiHkaraNaiH sahRdayairityabhyarthayate svargIya zrImahakezaramunijIgaNivaracaraNAbjasevA hevAko buddhisAgaro gaNiH / pRSTham " ru. 150) zA. sAkaracaMdrasya 25) tathA 125) saMghasatkajJAna bhAMDAgArasya, haste hemacaMda sAkaracaMda kaccha - bhuja ru. 125) zA. rAghavajI pAlaNa, kaccha-rAyaNa / ru. 50) zA. bhagavAnajI govanajI, svapatnI mRgAMvAi smaraNArthe, kaccha-mAMDavI / ru. 25) zA. kezavajI lakSmIcaMda kaccha-mAMDavI / ru. 25) zA. sAkaracaMda moNasI, kaccha-mAMDavI / 1 paMktiH 7 99 12 12 azuddhama zuddham vAya vAyA prayUha svAdana tathAtmabodha sabandha pratyUha svAt / bhana tathA Atmabodha saMbandha pRSTham 9 2 2 2 2 // zuddhipatrakam // paktiH azuddham 12 sa 1 sUyate 3 mAyaM 7 11 bhUriva saMghANya zuddham saca saMsUcyate mArca bhUribhava saMprApya pRSTham paMktiH 2 3 3 15 6 7 8 10 azudhvam zudhvam tasva pAvatIti pAvaMti ti tatva stadA statos no'pra no ye parArtta parAvarta zuddhipatrakaM // 1 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Atma prabodhaH // 2 // Jain Education Inter pRSTham paMkti: 11 ? " 4 9 1 11 9 10 12 2 5 * azudhvam tatva yastasva varti vati zudhvama taratra yastazva vartI varttI pusaH puMmaH santItyataH santItyataH ve godra vego koTI koTIkoTI niyamArama niyamArala bhavanti bhavanti 000 mahadAdiSu arhadAdiSu sAyaNa sAmAyaNo puGgavAn pudgalAn tatvaM tavaM dete zAmibhi pRSTham ..:::======2 10 10 12 12 paMkti: 4 5 7 10 13 8 11 5 5 .v azuddham 14 zuddham tasva tazya mamyaktvaM samyaksvaM taduSTabho taduSTaMbho tatva tasva tarava niSpanna sa tadbhaktA saryAraMbha duSNavi dhaNa tatva niSpakSa madamoM tadbhakta savAraMbha duSNavi ghaNa 7 SaTkApA tArijjhai tArijai raMbhatvAt raMbhavatvAt AdhAraya 9-12 nuSTAna SaTakAya cche athAsya nuSThAna paMktiH azuddham zuddham 14 'nanu' ityataH samArabhya 13 pRSThe 2 paMktI 'ucyate ityaMta pAThaH punaruktaH / 11-12 catuSSu 10 mAna svA 'bhUta 17 10 jJAzriyaM pRSTham 12 15 16 10 17 19 AcAgadi ~~*~-~~ 20 16 12 18 18 11 9 bhavya 20 3 nipuNo 9 prasanarA paryA pramANa 20 11 stanagatya 9 citraraMbho citrAraMbho kama 20 12 bhUmiH zubhacA 22 2 pilltallur -JS patraka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zrIAtma prabodhaH // 3 // // 3 // baha % 56154R5R-55343 pRSTham paMktiH bhAddham zudram 22 3 sAdhuvA sAdhuvargA 22 3 nityayaH nityaH 22 13 saptaSaSTya saptavaSTayA satyavazva samyaktva G24. 12 vazaMkya tyAzaMkya tama vanse 26 8 sasyo stayo 26 . mabhUta mabhUt 26 10 bhUna rabhUt . mupadeSTaM mupadeSTu svApatuH svapinuH bade pacIsaM paNavIsa pRSTham paMktiH bhazuddham zuddham pRSTham paMkti: azudam zuddham 29 5 tacayAM tatyAM 36 . sudarA suMdarA 30 / saptaMti saptati 36 9 pAsANa pASANa 30 1. tatha tathA 3614 daurbhAgya daurbhAgya 31 . cetya caitya vikkhameNaM vikkhameNaM pacASTAdi paMcASTAdi kkhattaM kvittaM samyaktava samyaktva kaNagamayA kaNagAmayA sadya savavya 33 11 suhama yastaM yaddhataM AyasANaM AyasANaM etanirNaya etanirNaya mApi mapi 35 1 sakkhi sakthi 4. 14 vadheyaH vidheyaH 35 13 uttara uttama 11. bohi na bohi niSphalaM niSphala 41 11 sarvAthA: sarvArthAH sarvathava sarvathaiva 1 12. kAraNa vikalAgaM vikalAMga .42 5 bhava bhAva 36 4 hInAMgA vRddho0 hInAMgA zo. uSTA darI buddhoH / 42 11 bhaktayA bhaktyA janadhana janadhana kAraNaM ACHAR alokye nokarI tacayAM ___ taccayAM Jain Education Inter ww.jainelibrary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 pRham paMktiH 11. zrIAtmaprabodhaH // 4 // pRSTham paMktiH bhAdam zuddhama 54. dhUvu 55 1 tahA bhaNiyaM 2 tahA bhaNiyaM / 55 1 caMdanAinAdinA caMdanAdinA nevena sukham mavasarpi tIrtha udipatra // 4 // * mkAni nevaja para prabhavaH prasAda karaNIya MAA pRSTham paMktiH bhazuddham tIdha 42 13 raha 53 5 mANaha 46 5 'miti NAdhika bhansa saMprApta sthAma saMjatA taSTa navinaiva cAvaTi dUsayati nevaja sugadho 5 suradukhaM 4 nevaja tIrtha bhoyarai bhANAha 'yamiti NAdhikaM bhagyasa saMprAptaM sthAne ma saMmAtA 63 11 6619 pIlijaMto tIryakara 56 12 vidhAta vyaya 58 2 kAMkSa 59 12 so'pi nimitta mahariko dhAra 1 svAminA 6. sataM 11 / mihitaH navInaiva madhurama bhavasarpi bhavasarpi tIrya mlani prabhAvaH praptAdaM karNIya kartu pasyau nibedana sthASita vismRtya buddho bobhyaH pIlijato tIrthakara vidhAta byaba kAMkSA so'vaziSTa nimittaM mahardiko dhAraka svAminaH satAH mikitAH 64 11 64 15 65 1. patasthau nivedana sthApita biskRti hRddhayo bobhyAH kSIrAbhava kathI hAnataraM dUSayati neveja sugaMdho sugsukka nedeja 65 12 15 5 dhI hAvataraM aMma Jain Education Interna l 6. ama For P ate & Personal use only waing
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAtmaprabodhaH paMki 5 zatipatra // 5 // RECENGER- pRSTham paMktiH madhuram zudam / pRDam 68 9.kAme siditratva-1 kAme sivi- 4 lAme siddhirasti / rasti 1. mevAsta mevAstu nijoMrNa nirmANa nimana nimagnaM 06 vAdi bAda zrIbIra zrIvIra statraikadA sthyo bhAhate jyayA jayinyAM 12 12 statraikadA rathayo mAhave vyayArtha ayinyAM vikSA bhatireSA yanitamya guNAkAraH dhamoM ya evaM saMya atizeSA yatitamyaM guNAkaraH dharma 2 82 prabhoda bhUSitata siMdasena sAkSiNA kiMpiJjA L: 13555*****555555 paMktiH azuran zuddham rabhUta . darzin darzina 14 / ra raSTi brAgAti iyaM saMyama . nopa nopA 1. pura purA paJja 12 pasyAH yasyAH 12 tapA tathA vaJjina bajina 1 purisaJjAyA purisajAyA 1.ege no 2 .ege mo piyavamme saMtitI saMtIti . 'vadIt uvAdIt 1 kIH kArSIH pramoda bhUSita sirasena sAkSiNa: kiMcijA iti 79 2 kiMcinA rati kiMcinA zreSThine navo kamaka! 8. 5 mI natvA kamakA bodhyayaM apinI bocyA rajayinI 1 Doww.jainelibrary.org Jain Education
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra zrIAtmaprabodhaH SASAR tantra pRSTham paMktiH bhazuddham zudam 12 tyadvayati svadadhati 4 . vidhasye vidhAsye mahAsnaH mahAtmanaH harAni harAmi 85 " rajJo rAjJo hiyate hiyate 866 macalata macalat 88 8 gataH gatAH 9. 2 kathA katha masevan (vamAnaH) maseva(mAmaH)na 14 aMgulI yaka aMgulIyaka 1. samyaga samyag 1 galitagalitaM bibhrANA bibhrANA pRSTham paktiH bhazuddham zubham nathA tathA pitaro pitarI 94 2 etaraga etAhA tannA 94 4 vAdIta vAdIt 94 11 dharmA dharmA 95 . nAn tAn 96 2 sthi sthirI 96 9 etadvayo etado bhagavAn bhagavan 98 9 duHkhI duHkhi 99 2 ratyataM ratyaMta 99 5 citita ciMtita 99 . madya: sadyaH 95 13 sthira sthirA 99 14 pratolya pratolyA 1001 pAna pRSTham paMktiH azudhvam zudhdham 100 yenAMga yenAMga 100 4 niraMnaraM niraMtaraM 100 10 pitya mitya 101 / van vAn 101 10 "vihagA' ityato'gre, zuSkaM sara ssArasA / nidravyaM puruSaM tyajati gaNikAH, bhraSTaM nRpaM sevakA: // nirgadhaM kusumaM tyajati madhupAH, dagdhaM vanAntaM mRggaH / sarve svArthavazAjano'miramate no kasya ko vallabhaH // 1 // ' iti bodhyam / 102 1 vikasina vikasita 103 11 gurUNA gurUNAM 104. bhako bhavyalo 105 1 rAjanaM rAjAnaM 105 2-4 muddho mudho 105 6 svavamevaid svayamevaitad | sthairya OCHOCOCA* 1 graMthAM graMthavA nA pAta Jain Education Intem For Private & Personal use only H ww.jainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAtma prabodhaH 116 11 Jain Education Inter + pRSTham paMkti: 105 107 1. 1 107 10 5 1080 1.8 11 110 5 110 12 110 11 111 ra 111 5 ra 12 112 112 112 112 99 bhayAt pasAo svIdayo nAyate 8 2 3 7 8 azuddham 9 12 14 nama nAma vijJAsA: vijJaptAH zudam bhayAt ppasAo svAdayo jAyaMte sammukhamA gasya sanmukhamAgatya zrAvaka kSaNa tAMzra babhUma bhRkuTi daSTvA sthitaH tiSTati to tameva nAraka Avaka kSaNaM tAMkha babhUva bhRkuTiM sthitAH tiSThati sto svameva tAraka pRSTham paMkti: 112 4 115 6 112 113 11 113 13 114 , 11* 8 112 1 114 11 115 11 115 116 115 da 115 115 116 1 3 5 5 9 115 10 14 14 2 bhazurAma nAmya naSNa ta cite svakI anAH namaH hRSTa pRSTha cami skva vAda kAzA sArathi parvata vijJAne jagAra narttana zuddham nAbhya duSNa taddarza cite svakIyo janAH nakaH Ba pRSTa SaDbhi barava kvAdi kozA sArathi paryaMta vijJAnena jagAda narttanaM pRSTham paMki 116 116 10 116 11 116 13 116 1 117 12 117 13 118 5 118 8 119 1 3 katana suti bhadrA nasyA vadhau bhakti 112 " 112 9 112 13 120 1 120 . 120 120 120 120 1 3 6 bhazum 7 19 satvAn rita zUnpa sAbhyaM kAryakA kAryakAra bhavitA zAstrArtha avan bhAvo DuHma napi pathyA zudam karttanaM suni bhadro naravA dhau bhaki saravAn riti zUmyaM sAyaM kAryakAraNabhAva kAryakAraNa bhavitA amyaH zAstrArthaM tavAMta bhavo duHkhama api pathya zuddhipatrakaM // 7 // haww.jainelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1900C zuddhipatraka zrIAtma // 8 // dharmaH prabodhaH . . . pra 5 120 pitu vizuddha 12. 135 128 vIrya pRSTham paMktiH azuvam zuddham | pRSTham paMkiH azuddham zuddham 120 . mamu 125 3 nAma(janAnA)nu0 nAmanu0 12. 12 tasmAda tsmaadnu| 127 3 tArarthatArtha 2 shtairpi| zatairapi / avazyameva 127 janA janAni bhoktavyaM, kRtaM karma| kAraNe karaNe zubhAzubham // 1 // 127 tthevA tyevA 121 13 nopa 120 vimaya visaya 1 duHkhAdI duHkhAdi 13 pitR vizuddhi 13 tyasyA tyaktvA skAra vIyaH skAra 1289 sacittA 123 12 yukta 128 9 (kA | 124 12 (ekA 128 kliSThA bArasA 'kliSTA | 125 12 bArasa 129 12 sAvi | 125 13 lapaTa laMpaTa 129 1. tA'haMsA tA'hiMsA yukta 129 12 niravi cAniSTha cAraniSTha 151 bhavAt bhAvAt 126 rakSaNa bhi rakSaNAbhi 132 11 mAmarthya sAmarthya 1266 dRSTI: dRSTiH 1337 mapa malpa 126 3 mati / 13 14 vate vrata For Private & Personal use only pRSTham paMktiH azuddham zudama 134 1 bhA ko bhAvo 134 3 dviTa (3) rdiSaH 134 4 (pharka) dharmaH 1347 mA mA 134 1. natyaM nitya virataraM niraMtaraM 135 1 mmadaM maMDa gu-hira guhira ya-zo dapa dapya vacana vacanaM 135 vo tuM 136 12 vikhaNA kkhiNNA 135 13 mattama sattama ahaM pakSyAmi pazyAmi vyAvRtya gyAvRzya 1304 mukhoM prAkSe'ti prAple'pi | 130 kiMmekiMme yazo sacitA 11 botuM savi UGGROICE% yuktaM niravi 126 matI Jain Education Inte W w ww.jainelibrary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ EP pRSTham paMktiH | pRSTham paMkiH azuddham 137 9 aMdhAsau 137 12 agne satye zuddham athAsau zrIAtmaprabodhaH // 9 // . . . . . . zuddham gahiNA sabhayA prArthitA agre 148 14 // 9 // EHARSIN pRSTham paMktiH bhavam 175 / 5 zoSa 1966 murate cyAvazyaka 187 14 manya 187 14 188 sAhUNA 189 spAdika iyoti zuddham zoSaH mucyate pyAvazyaka manyai vrata sAhUNo tpApAdikaM satya dvaghomni bhrauteneva madhye zruto parihara 'vazya kuru 18 12 / 138 14 | 139 1 | 135 2 bhrAteneva madhya zrato parira 'vazya azuddhama gRhiNA samayA prAthitA saku naSA nyAge zAmana sarI kalnako sAmud mulaM, kubvaMtA [bhadri 152 2 152 3 152 10 152 12 152 12 naiSA tyAge . . zAsana surI 190 -42-42%% 193 kalaMko samudra mUlaM, mUrta kunvaMto [bhakSi evaM dAna cainavaM panna 15. 9 1554 162 2 162 kaMpA 139 13 140 4 140 5 140 5 sanna kRha viSThaH sasa viSTaH . . . eva dAna 193 2 cennaiva 1952 kapA 193 2 yaduka dANa, ta kapAdANa kevala kapAdAna 5 mA Na 193 . yaduktaM dANaM, te kaMpAdANa kevalaM kaMpAdAnaM mA gaM CIA-CA matta savittA 16. 2 ghAtakatvA ghAtasvA 168 kAyAkA kamyakA 101 5 bhAyito bhApito zrAnItaH mAnItaH 1733 tizuddhyA vizudayA madatta sacittA mukhAttAM 140 11 12 12 . Jain Education inter For Private & Personal use only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra // 10 // pRSTham paMkti 277 277 zrIvAtmaprabodhaH // 10 // - zuddham dAnaM kaMpA virUpaM yaMtIti bhayaM paMktiH achudam dAna 193 1. kapA yA 193 13 virUpa 193 13 vyatIti 197 13 bhaya lAke 194 11 havenA | 194 14 nAsa 13 sava | 197 15 sauvaNa soke ASSISTAKE badhi .............. dAvena nArasa pRSTham paMktiH azuddham zuddhama 242 1 bhagne na magnena 245 11 prokta proktaM 245 patrAtaH samArabhya 300 pannAI yAbadallaryA bahirnAmanirdeze "dezavirati" ityasyAspade "sarvavirati' iti bodhyam / 251 9 sthAna gatA sthAnaM gatau vRSTI tasmAdA tasmAjo sassa 255 7 daza dasa 258 11 trikRtvo niHkRtvo 258 1 vitakaH vitarkaH 271 11 bhukta 26 8 ttiha chayAi yA ya hammaMti sA ra sAra sarva ....... . . . . . . . . . . 277 277 285 4 297 8 301 3 301 3 3016 301 7 12 1 316 14 3181 321 1 azudam zudam kappeha kappati aNNaM yaNa vina rahassa syassa nabvANaM nigvANaM vathi daMtA daMtA: ca bhAjana ca bhedena bhAjana prazrita prabhita tantra tattatra zataM auSadha sadoSadha dhamma bahunA bahunA tiryanna tiryag sudhIbhI sudhIbhihoja bistINa nistIrNa sauvaNe 1ra myAM - 12 sayAI | 208 2 mayAI kuTube sartha raMbhayato samartha itti marga draka raMbhamakArayato mArga daka 220 1. 242 5 .... bahu 340 13 lain atan inte For Prve & Personal Use Only (L w .jainelibrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vissyaanukrmH|| bhIAtma viSayA prabodhaH ECCC viSayaH hai kramaH viSayaH prathamaH prakAzaH / maMgalAdIni prakAzcatuSkanAmAni asyAdhikAriNaH bhabyAbhavyatvAdivicAraH AtmanavividhatvaM bhAtmabodhazabdArthaH tasya kAraNa samyaktvaM samyaktvotpattirI tiH samyaksvabhedAH samyaktvAnAM kAlaniyamaH samyaktvaM katicAraM prApyate samyaktvasthAkarSAH dharmakRtyeSu samyaktvasya prAdhAnya prabhAsacitrakRdudAharaNa samyaktvasya saptapaSTibhedAH tantra catvAri zraddhAnAni zrINi liMgAni dazavidho vinayaH tadantargate caityavinaye jinacaityabimbamedAH sAdharmikacatye vArattakakathA zAzvatajinacatya-bimbasaMkhyA. matAMtareNa tatsaMkhyA zAstroktasarvacaityavimbasaMkhyA jinapratimAnAM parikaravarNanaM pratimAyAH pUjyApUjyatvaM caityabiMbAnAM vinayasvarUpaM puSpapUjAyAM dhanasArazreSThikathA devadIpena gRhakArya niSedhaH sadRSTAMtaH jinapUjAyAH paMcavidhasvaM jinadravyabhakSaNa niSedhe sAgarazreSThikathA tIrthayAtrAmAhAtmya viSayaH tatra dhanazreSThikathA jinapRjAyA aSTavidhatvaM jinapUjAyAH phalam jinapUjAyAH saptadaza vidhatvam , ekaviMzatividhatvaM samyaktvasya zudvitrika dUSaNapaMcakaM tanna zaMkAyAM vaNiradvayadRSTAMtaH kAMkSAyAM vipradRSTAMta: vicikitsAsvarUpaM kudRSTiprazaMsA kudRSTiparicaye naMdamaNikAradRSTAMta: samyaktvaprabhAvakASTaka prAvanikadevarddhigaNikSamAzramaNakathA dharmakathina diSeNakathA cUrNAjanasiddhAryasamitasUrikathA R- T 43 Jain Education Intem K4ww.jainelibrary.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAtmaprabodha: // 12 // viSayAna krama // 12 // UCREDUCAUGUSICOMOM viSayaH kaviprabhAvake siddhasenavRttAMtaH / prakArAMtareNa prabhAvakASTakaM samyaktvasya bhUSaNapaMcaka tatra kamalapratibodhakaguNAkararikathA suLasAM'baDayovRttAMtaH bAhusubAhvAdiSTAMtaH samyaktvasya lakSaNapaMcaka upazame damasArarSikathAnakam saMveganivedayodRDhaprahArivRttAMtaH anukaMpAyAM sudharmanRpatikathA Astikye padmazekharanRpakathA samyaktvasya SaDvidhA yatanA tatra dhanapAlavRttAMtaH samyaktvasya bhAkAraSaTakaM tatra kozAvezyAvRttAMtaH samyaktvasya bhAvanApaTakaM ...., sthAnaSaTaka kAryasiddhau kAlAdikAraNapaMcakAlyAnaM viSayaH dvitIyaH prkaashH| dezaviratiprApyAdisvarUpa zrAvakasyaikaviMzatiguNAH dezaviratiyogyA jIvAH dvAdazavatalAmAni zrAddhasya sapAdaviMzopakamAtrA dayA prathamavate suLasakathA dvitIyavratanirUpaNam satyavatasya prabhAvAdiH bhasatyasya phale basunRpakathA tRtIyavratasvarUpam madattasya tyAjyaprakArAH bhadattalyAge nAgadattakathA caturthanatasvarUpam vezyAsaktI zrIpeNanRpaputrayoH kyA kAmAMdhatva sthAyogyasvam suzIladuHzIlayoraMtaram suzIlatve subhadrAkathA viSayaH paMcamavatasvarUpam parigrahasaMtoSayodoSaguNau saMtoSe dhanaSThikathA SaSThaM dikhatasvarUpam tadakaraNaphale azokacaMdranRpakathA saptamaM bhogopabhogamAnavratam bhojanato bhogopabhogavatam dvAviMzatyabhakSyanAmAni niyamapALane vaMkacUlASTAMtaH karmato bhogopabhogavatam paMcadaza karmAdAnAni aSTamamanarthadaMDaviramaNabratam apadhyAnAdimedacatuSkaM takha tatra mRgasuMdarIkathA navamaM sAmAvikavratam sAmAyikakaraNasthAnAni sAmAyikoccArAnaMtarameveryAyAH pratikrAmyatvaM (Ti.) 115 111 122 119 / Jain Educaton Internation
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAtmaprabodhaH 00000. HARECECRECORE 215 - - - viSayaH sAmAyike tyAjyA dvAtriMzadoSAH tatra damadaMtarAjarSeH kathA dazamaM dezAvakAzikavatama tapAlane caMDakauzikakathA ekAdarza pauSadhastaM, medAca tasya parvasveva tasya karaNIyatA, aparvakhapi tatka|gyatA siddhayarthamAgamapAThaparAvRttirvipa... kSIyANAM (Ti0) tahakhatve kAmadevodAharaNam dvAdazamatithisaMvibhAgavatam dAnasya dUSaNabhUSaNapaMcakam 154 tatra hIyamAnamanaHpariNAme paMcakaSThikathA 194 varddhamAnamanaHpariNAme jIrNazreSTikathA 195 tIrthaMkaradAnavidhiH abhayasya siddhAvatahAnAnavAptiH 198 abhayakuLakam dvAdazAvatAnAM SaDbhaMgI tasthA eva medasaMkhyA viSayaH 1 AnaMdazrAvRttAMtaH 2 kAmadevavRttAMtaH 3 culanIpiturvRttAMtaH 4 surAdevavRttAMtaH 5 cullazatakavRttAMta 6 kuMDhakolikavRttAMtaH * sahAlaputravRttAMtaH 2 // 8 mahAzatakavRttAMtaH 21 9 naMdinIpituH sabaMdhaH 217 10 tetalIpituH saMbaMdhaH 217 ekAdazopAsakapratimAsvarUpam 218 rAtribhojanatyAge (haMsa) kezavakathA 220 zrAvakanivAsayogyasthAnam 230 pArzvasthAdInAmanAcAradarzane'pi zrAvakeNa... dharmavaimukhyaM na dhAryam sAdhoskhalanAdau zrAvakANAM cAturvidhyam 212 zrAddhasya ahorAtrakRtyAni 212 zrAdsya catasro vizrAmabhUmayaH viSayaH viSayAnumadduruzrAvRttAMtaH pramAdatyAge daridravi prakathA (sopanayA) 24. &AkramaH bhavyaiH kudRSTivaMcane vizvAso na koyaH 242 tatra svarNakaMkaNanirmApakadRSTAMta: (sopnyH)24|| tRtIya: prkaashH| sarvaviratiprAptisamayaH taspratipattau yogyAyogyatvam dIkSA'nahIM aSTAdazapuruSAH | bAladIkSAyAmatimuktakakathA vRddhasya dIkSA'nahatve kAraNam strISu viNshtirdiikssaa'nhiiN| napuMsakeSu daza " " 255 SaNNAM napuMsakAnAM dIkSA'hatvam 256 anarhagyatirikteSvapi dIkSAyogyatvaM 256 dazavidhayatidharmanirUpaNam 257 kaSAyatyAge nAgadattakathA 258 dharmakArya mAyAyA apyaduSTatvam 259 tatropakaraNaprajvAlakamuniSTAMtaH 259 CHECKASHANGABAD 190 -ROCES Jain Education Interior For Private & Personal use only (A ww.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAna zrIAtmaprabodha: // 24 // // 14 // 266 266 - - RKESTRACTORRENGEOCESSOCCC viSayaH sabAhyAbhyaMtaratapasaH svarUpam tantra prAyazcittaM dazadhA svAdhyAye vAcaturdazadoSAH 264 hInAkSarasvadoSe vidyAdharakathA 215 svAdhyAye jJAtavyAni SoDazavacanAni dhyAnasya svarUpaM bhedAca utsarga(parityAga svarUpam saMyamasya saptadazadhAtvam tatra paMcAzravAdviramaNam paMceMdriyanigrahasvarUpaM kUrmadvayadRSTAMtaca tantra 202 kaSAyajayasvarUpam dedatrayaviratisvarUpam sAdhUno bhASAbhASaNasvarUpam satyabhASaNe kAlakAcAryadRSTAMtaH dazavidhayatidharmasyAvaziSTamedacatuSkani-1... rUpaNam / munidharme pramAdatyAgaH 279 pramAdasevane sumaMgalAcAryakathA 24. viSayaH bhanityAdidvAdazabhAvanAsvarUpam tantra saMsArabhAvanAyAmaSTAdazasaMbaMdhopari / kuberadattakuberadattAkathA / azucisvabhAvanAyAM zarIrasya vizeSato 'zucitvasvarUpaM / bhagavadvANImAhAtmye rauhiNevakathA 202 sAdhodvAdazapranimAsvarUpam tantra tulanAyAH paMcavidhatvam 308 sAdhorahorAtrakRtyam 309 munInAmanekaguNAdhAratA 211 saddharmasya durlabhanA tantra pazupAlajayadevayodRSTAMta: catutheH prkaashH| paramAtmatAyA dvaividhyam 116 nAmAdicaturnikSiptaM jinasvam sthApanAjinasya siddhiH 316 tatra jJAtAdharmakAMgoktiH , gajapraznIyopAMgoktiH 318 jIvAmigamopAMgoktiH viSayaH ahiMsAyAH SaSTinAmAni jinapratimApUjayAmahiMsAsiddhiH bhagavatIsUtroktazzAraNasuneradhikAraH mahAnizIthAdInAmAgamatvasidiH praznabyAkaraNe saMvaradvAroktAnekaprakAniyuktyAdInAM pramANasvasiddhiH kevalinAmAhAraviSayaH siddhasvarUpam siddhAvagAhanAdi siddhAnAM saMsthAnalakSaNaM kevalajJAnadarzanayoravizeSaviSayatA siddhAnAM nirupamasukhabhAvaM tatrAraNyakamlecchadRSTAMtaH siddhAnAmekatriMzadguNAH siddhAnAmaSTakarmakSyodbhUtA aSTau guNAH Atmabodhasya durlabhatA - 273 112 270 316 318 prazastiH Jain Education inte Jaeww.iainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe 26% prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 1 // // zrIjinAya nmH|| // atha zrIAtmaprabodhaH prArabhyate // ( kartA zrIjinalAbhasUriH) anaMtavijJAnavizuddharUpaM / nirstmohaadiprsvruupm|nraamreNdreH kRtacArubhaktiM / namAmi tiirtheshmnNtshktim|| anAdisaMbaddhasamastakarma-malImasatvaM nijakaM nirasya / upAttazuddhAtmaguNAya sdyo| namo'stu devaarymheshvraay||2 jagatrayAdhIzamukhodbhavAyAvAgdevatAyAH smaraNaM vidhaay||vibhaavyte'sau svaparopakRtyAvizuddhihetuH zucirAtmayodhaH33 ____ atha tAvad graMthAdau saMkSiptarucinApi prAyaH ziSTasamayasamAcaraNAya samAptipratibaMdhakIbhUtaprabhUtaprayUhavyU: havyapohAya cA'tyaMtAdhyabhicAri samuciteSTadevastavAdisvarUpaM bhAvamaGgalamavazyaM karttavyamiti vibhAvyehApi zAstrAdau samastatIrthezapraNatipUrvakAsannopakArakazAsanAdhIzvarazrIvIraparamezvaranamaskArakaraNavAgdevatAsmaraNasvarUpaM bhAvamaGgalamAzrIyate, tathA zrotRjanapravRtyartha prayojanAbhidheyasambandhatritayamapi niyamAdvAcyaM, AtmajJAnasya niHzreyasaprApakatvena sarveSAmanyupakArakatvAdatra svaparopakRtyai ityetatpadena svaparopakArarUpaM prayojanaM nirdizyate. tathAtmabodha ityanenAtivizuddhAtmajJAnamArgo'bhidheyatayA nirUpyate. tathA sabandhastu vAcyavAcakabhAvAdiH sa ASSESC+ - FF Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodho vibhAvyate. ityanena sUcyate. tatrAtmabodhasvarUpaM vAcyaM, graMtho'yaM vAcaka ityAdyatra bahuvaktavyamasti, tatsudhIbhiH svayameva grathAntarebhyo'vaseyaM, granthagauravabhiyA ihAnuktatvAditi.. Atma prathamaH prabodhana | atha prAk sAmAnyata upadarzitamabhidheyameva vivicya daya'te. prakAzamAyaM varadarzanasya / tatazca dezAdviratedi-18 prakAze // 2 // tIyaM // tRtIyamasmin sumunivratAnAM / vakSye caturthaM prmaatmtaayaaH||1|| varadarzanasyeti samyagdarzanasyetyarthaH, a-13 samyaktva tasminniti graMthe iti zeSaH. etena parasparasusambaddhasamyaktvAdisvarUpapratipAdakaprakAzacatuSTayopanibaddho'sAvAtmA svarUpaM prabodhagraMtha iti sUcitaM, athAsyAdhikAriNaH pradazyante-na saMtyabhavyA na hi jAtibhavyA / na dUrabhavyA bahusaMsa-12 titvAt / mumukSavo'bhUrivabhramA hi / AsannabhavyAstvadhikAriNo'tra // 2 // idamatra tAtparya, iha tAvaduraMtA-18 I naMtacaturgatisvarUpaprasArisaMsAre prazastasamastajagajaMtucittacamatkArakAripuraMdarAdisuMdarasurAsuranikaraviracitama-15 kRSTASTamahApAtihAryAdiniHzeSAtizayasamanvitena jagadguruNAzrIvIrajineMdreNa nikhilaghanaghAtikarmadalapaTalavyapacamasamudabhUtasakalalokAlokalakSaNalakSyAvalokanakuzalavimalakevalajJAnabalena trividhA jIvA vinirdiSTAH, tathAhi-bhavyA 1 abhavyA 2 jAtibhacyAzca 3, tatra ye jIvAH kAlAdisamavAyasAmagrI saMpAvya svazaktyA sakaHlakarmANi kSapayitvA muktiM yayuAMti yAsyati ca, te sarve'pi kAlatrayApekSayA bhavyA iti vyapadizyante. ye puna-1 jIvAH satyAmapi AryakSetrAdisAmagyAM tathAvidhajAtisvabhAvata eva sarvadA tatvazraddhAnavaikalyAtkadApi mukti na gatA na gacchaMti na gamiSyati ca te abhavyA ityucyate. muktigamane hi mUlakAraNaM samyaktvamevAsti. yada Jain Education Inten For Private & Personal use only Ja
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe GANAGARRAGE vAdi-dasaNabhaTTho bhaThTho / dasaNabhassa nathi nivvANaM // sijhaMti caraNarahiyA / dasaNarahiyA na sijhaMti prathamaH // 1 // caraNarahiyatti dravyacAritrarahitA ityarthaH / tathA punarye jIvA anAdikAlAzritasUkSmabhAvaparityAgena TU prakAze bAdarabhAvaM cedAgacchaMti. tarhi avazyameva siddhacaMti, paraM sakalasaMskArakArakAviSayIbhUtakhanyaMtargatasaMskArayo- samyaktva | gyapASANavat sUkSmabhAvaM parityajya kadApi avyavahArarAzikhanito bahina gatAH, nAgacchaMti, nAgamiSyati ca svarUpaM te jAtibhavyA ityabhidhIyaMte. ime hi kathanamAtre gaiva bhavyAH, na tu siddhasAdhakatveneti bhAvaH yaduktamAgamesAmaggiabhAvAo / vavahAriyarAsiappavesAo // bhavvAvi te anaMtA / je siddhisuhaM na pAvaMtItti // 1 // tatra abhavyA jAtibhavyAzca vizuddhazraddhAnavikalatvena nehAdhikAriNastadAvaziSTA bhavyA eva, te punardvividhAH | dUrabhavyA AsannabhavyAzca, tatrArdhapudgalaparAvartAdadhikasaMsAravartino'gre jIvAste dUrabhavyA ityucyate. teSAM ca prabalataramithyAtvodayena kiyatkAlaM samyagdarzanAdiprApterabhAvAdasminnapArasaMsArakAMtAre ciraM paryaTatAmAtmabodha| saddharmamArgo durlabha eva, ye tu kiMcidUnArddhapudgalaparAtamadhyavartino jIvAste AsannabhavyA ucyate. teSAM ca | laghukarmatvena tatvazraddhAnaM sulabhamataste AsannabhavyA evAtrAdhikAriNa iti sthitaM, athAsannabhavyopakArAya * kiMcidAtmabodhasvarUpaM nirUpyate. tatra atati sAtatyena gacchati tAMstAn bhAvAnityAtmA. sa ca trividhaH, bahirAtmA, aMtarAtmA paramAtmA ca. tatra yo mithyAtvodayavazatastanu dhanaparivAramaMdiranagaradezamitrazAtravAdISTAniSTavastuSu rAgadveSabuddhiM dadhAti, punaH sarvANyapyasAravastUni sAratayA jAnAti sa prathamaguNasthAnatijIvo HTww.jainelibrary.org Jain Education inte !
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 4 // 18 yAhyadRSTitayA bahirAtmA ityucyate. 1 atha yastatvazraddhAnasamanvitaH san karmabaMdhanibaMdhanAdisvarUpaM samyam Atma di jAnAti, yato'yaM jIvo'smin saMsAre mithyAtvAviratikaSAyayogaiH karmabaMdhahetubhiranusamayaM karmANi badhnAti. prabodhagranthe | tAni ca yadA udayamAcchaMti. tadAsau svayameva bhuMkta na ko'pyanyo janaH sahAyadAyItyAdi, tathA kiNcidvyaa||4|| |divastuni gate sati evaM ciMtayati, mamAnena paravastunA saha saMbaMdho naSTaH, madIyaM dravyaM tu AtmapradezasamavetaM jJAnAdilakSaNaM, tattu kutrApi na gacchatIti. tathA kiMcidvyAdivastulAbhe sati evaM jAnAti, mamAyaM paudgali kavastunaH saMbaMdho jAtaH, etasyoparikaH pramoda iti, punarvedanIyakarmodayAtkaSTAdiprAptau satyAM samabhAvaM dadhAti, AtmAnaM ca parabhAvebhyo bhinnaM matvA teSAM tyajanopAyaM karoti, cetasi punaH paramAtmAnaM dhyAyati, AvazyakAdidharmakRtyeSu vizeSata udyamavAn bhavati, sa caturthAdidvAdazaparyaMtaguNasthAnatijIvo aMtardRSTitayA aMtarAtmA ityucyate. // 2 // atha punaryaH zuddhAtmasvabhAvapratibaMdhakAn karmazatrun hatvA nirupamottamakevalajJAnAdisvasaMpadaM prApya karatalAmalakavat samastavastustoma niHzeSeNa jAnAti, pazyati ca, paramAnaMdasaMdohasaMpannazca bhavati, sa trayodazacaturdazaguNasthAnavartijIvaH siddhAtmA ca zuddhasvarUpatvena paramAtmA ityucyate // 3 // bodhanaM vastuno | yathAsthitasvarUpeNa jJAnaM bodhaH, Atmano anaMtaroktalakSaNasya cetanasya tadabhinnamamyaktvAdidharmasya ca bodhaH AtmabodhaH, etatpratipAdako graMtho'pyupacArAdAtmabodha ityucyate, ityAtmabodhazabdArthaH, athAtmabodhasya mAhAtmyaM vaya'te. yasya prANina Atmabodho jAtaH sa prANI paramAnaMdamanatvAtaH sAMsArikasUkhAbhilASI kadApina Jain Education inte For Private & Personal use only H ww.jainelibrary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM bhavati, tasyAlpatvAdasthiratvAca, yathA ko'pi janoM viziSTAbhISTapratipAdanasamartha kalpavRkSaM prApya rUkSAzana prArthako na bhavati tadvaditi, tathA ye prANina AtmajJAne niratAH santi te narakAdiduHkhaM kadApi na labhante, yathA suvahamArgAnugAmI cakSuSmAn pumAn kapapAtaM na prApnoti tadvata, punaryenAtmayodhaH prAptastasya bAhyavastusaMsargecchA na jAyate, yathA labdhAmRtasvAdasya punsaHkSArodakapAnarucirna bhavati tadvaditi. . atha yasyAtmayodho na jAtaH, sa prANI manuSyadehatvAt zaMgapucchAdyayakto'pi pazareva bodhyA. AhAranidrAbhayamaithunayuktatvena pazunA samAnadharmatvAt / tathA yena prANinA vastugatyA AtmA na jJAtastasya siddhigatidUre vattate; punastasya paramAtmasampado'nupalakSakatvAt . saMsArikadhanadhAnyAdiRddhirevautsukyakAraNamasti. | punastadAzAnadI sadaivApUrNA tiSThati. tathA punaryAvatprANinAmAtmabodho na jAtastAvadbhavasamudro dustaro'sti. tAvadeva hi mohamahAbhaTo durjayo vidyate. tAvadeva ca kaSAyA ativiSamAH santItyanaH sarvottama Atmabodha iti sthitaM. atha kAraNaM vinA kAryotpatti bhavatIti nyAyAdAtmabodhaprAdurbhAve sadabhRtaM kimapi kAraNaM vaktavyaM, tacca vastutaH samyaktvameva sambhavati. nAnyat, samyaktvamantareNAgame tasyotpattarazrutatvAt , tatazca siddhaH mamyaktvamUlaka Atmabodha iti. atha samyaktvasvarUpapratipAdanAya tAvattadutpattirItirabhidhIyate-kazcidanAdimithyAdRSTiIvo mithyAtvAtyayamanantAn pudgalaparAvAn yAvadasminnapArasaMsAragahane bhrAntvA bhavyatvaparipAkavazato girisaridvArivegodradyamAnapASANagholanAkalpena kathamapyanAbhoganivartitayathApravRsikaraNena pari For Private & Personal use only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ % C - prakAze BANAmavizeSarUpeNa prabhUtaM karma nirjarayannalpaM ca badhnan saMjJitvamAsAdyAyurvarjasaptakarmANi palyopamAsaMkhyeyabhAgaAtmanyUnaikasAgaropamakoTIsthitikAni karoti. atrAntare jantorduSkarmajanito dhanarAgadveSapariNAmaH karkazanibiDaci-14 prathamaH prabodhagranthe | ramarUDhagupilavakragranthivadurbhedo abhinnapUrvo granthirbhavati. imaM ca granthi yAvadabhavyA api yathApravRttikaraNena / 5 karma kSapayitvA anantazaH samAgacchaMti, granthideze ca vartamAno'bhavyo bhavyo vA saMkhyeyamasaMkhyeyaM vA kAlaM samyaktva tiSThati, tatra cAbhavyaH kazcicakravartiprabhRtyanekabhUpatikriyamANapravarapUjAsatkArasanmAnadAnottamasAdhunirIkSaNA- svarUpaM jinaRddhidarzanAdvA svargasukhArthitvAdvA dIkSAgrahaNena dravyasAdhutvaM saMprApya svamahattvAdyabhilASeNa bhAvasAdhu mA // 6 // batpratyupekSaNAdikriyAkalApaM samAcarati. kriyAvalAdeva cotkarSato navamaveyakaparyantamapi gacchati. kazcitpunatarutkRSTato navamapUrvaparyantaM sUtrapAThamAtraM, na tvarthataH, abhavyAnAM pUrvadharalabdherabhAvAt , dravyazrutamapi labhate. bhavyo mithyAtvI tu kazcidgranthideze sthito dravyazrutaM kiJcidUnAni daza pUrvANi yAvallabhate, ata eva kizci5 dRnadazapUrvAntaM zrutaM mithyAzrutamapi syAt mithyAtvigRhItatvAt. yasya ca pUrNAni dazapUrvANi zrutaM syAttasmin | niyamAtsamyaktvaM bhavati. zeSe kiJcidUnadazapUrvadharAdau samyaktvasya bhajanA. yaduktaM kalpabhASye-'caudasa | dasa ya abhinne / niyamA sammaM tu sesae bhayaNA' iti etadanantaraM kazcideva mahAtmA AsannaparamanivRtisukhaH samullasitapracuradurnivAravIryaprasaro nizitakuThAradhArayevaM apUrvakaraNena paramavizuddhAdhyavasAyavizeSarUpeNa yatho-|| ktasvarUpasya granye daM vidhAyonivRttikaraNaM pravizati. tatra ca pratisamayaM vizuddhayamAnastAnyeva karmANi nitarAM For Private & Personal use only Jain Education inte
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapapannudIrNa ca mithyAtvaM vedayannanudIrNasya tu tasyopazamalakSaNamantarmuhartakAlamAnamantarakaraNaM pravizati. tasya | Atma- cAyaM vidhiryaduktaM-antarakaraNasthitemadhyAilikaM gRhItvA prathamasthitau prakSipati evaM ca pratisamayaM taavtpkssiH| prathamaH prabodhagranthe pati yAyadantarakaraNadalikaM sakalamapi kSIyate, antarmuhartanacakAlena sakaladalikakSayaH, tatastasminnanivRttikaraNe prakAze samyaktva avasite udIrNe ca mithyAtve anubhavataH kSINe anudIrNe ca, pariNAmavizuddhivizeSeNa niruddhodaye sati Upara svarUpaM dezakalpaM mithyAtvavivaramAsAdya saMgrAme subhaTendro vairijayAdatyantAhAdamiva paramAnandamayamapaugalikamaupazamikaM // 7 // samyaktvamadhigacchati. tadA ca grISmataptasya gozIrSacandanaraseneva tena samyaktvena tasyAtmani atyadbhutazaita lyaM prAdurbhavati, tatastatra sthitaH san sattAyAM vartamAnaM mithyAtvaM vizodhya puJjatrayarUpeNAvazyaM vyavasthApayati. / yathA hi kazcinmadanakaudravAnauSadhavizeSeNa zodhayati, te ca zodhyamAnAH kecicchudhyanti kecidardhazuddhA eva || bhavanti, kecitteSvapi sarvathaiva na zuddhayanti, evaM jIvo'pyadhyavasAyavizeSato jinavacanarucipratibandhakaduSTaraso4 cchedakaraNena mithyAtvaM zodhayati, tadapi zodhyamAnaM zuddhamardhazuddhamazuddhaM ca tridhA jAyate, tatsthApanA yathA-00011 tatra zuddhaH puMjaH sarvajJadharme samyaka pratipattyapratibaMdhakatvAtsamyak puMjaHucyate, dvitIyastu arddhazuddha iti mizrapuMjI ucyate. tadudaye tu jinadharme audAsinyameva bhavati. azuddhastu ahaMdAdiSu mithyApratipattijanakatvAnmithyAtvapuM jo'bhidhIyate. tadevamaMtarakaraNena aMtarmuharttakAlamaupazamikasamyaktve'nubhUte. tadanaMtaraM niyamAdasau zuddhapuMjodaye dakSAyopazamikasamyagdRSTiH 1arddhazuddhapuMjodaye mizraH 2 azuddhapuMjodaye sAsvAdanasparzanapUrvakaM midhyAdRSTirbhavati3 / / ARC%%%AA% __JainEducation intel For Private & Personal use only to
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe // 8 // Jain Education Interna kiM ca prathamaM samyaktve labhyamAne kazcitsamyaktvena saha dezaviratiM sarvaviratiM vA pratipadyate uktaM ca zatakabRhaccUNa "ubasamasammaddiThThI aMtarakaraNaDio koi desaviraI pi lahai, koi pamattabhAvaM pi, sAsAiyaNo puNa na kiM pi lahei tti" eSa kArmagraMthikAbhiprAyaH, saiddhAMtikAbhiprAyaH punarayaM - anAdimithyAdRSTiH ko'pi graMthibhedaM vidhAya tathAvidhatIvra pariNAmopetatvenApUrvakaraNamArUDhaH san mithyAtvaM tripuMjIkaroti tato'nivRttikaraNasAmarthyAt zuddhapuJjapuGgalAn vedayannopazamikaM samyaktvamalabdhyaiva prathamata eva kSAyopazamikasamyagdRSTirbhavati, anyastu kazcijIvo yathApravRttyAdikaraNatraya krameNAMtarakaraNAdyasamaye aupazamikaM samyaktvaM labhate, puMjatrayaM cAsau na karotyeva, tatazca aupazamika samyaktvAccyuto avazyaM mithyAtvameva gacchatIti, iha tatvaM punastattvajJA vidaMti atha kalpa bhAgyoktaH puMjatrayasaMkramavidhirdazyate - mithyAtvadalikAt pudgalAnAkRSya samyagdRSTiH pravarddhamAnapariNAmaH san samyaktve mizre ca saMkramayati. mizra dgalAMzca samyagdRSTiH samyaktve, midhyAdRSTizca mithyAtve saMkramayati. samyaktvapudgalAMstu mithyAdRSTimidhyAtva, eva saMkramayati, na tu mizra iti api ca mithyAtve'kSINe samyarahaSTayo niyamAttripuMjina, mithyAtve kSINe dvipuMjinaH mizra kSINe ekapuMjinaH, samyaktve tu kSINe kSapakA bhavaMtIti. anyaca kArmagraMthikAbhiprAyeNa prathamaM saMprAptasamyaktvo jIvaH samyaktvaparityAgAnmithyAtvaM gataH san punarapi sarvA utkRSTasthitIH karmaprakRtIbaMdhnAti, saiddhAMtikAbhiprAyastu bhinnagraMtheH samyaktvino mithyAtvaM gatasyApi utkRSTaH sthitibaMdho na syAdeveti atra samyaktvavicAre bahutaraM cArcikyamasti tad granthagaurava bhayAdihA prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM 112 11 Www.jainelibrary.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 9 // KBPS * * * 3 nuktatvAd graMthAMtarebhyo'vaseyaM, atha katividhaM samyaktvaM bhavatItyAzaMkya tadbhedAH pradazyate. egaviha ? duviha 2 | tivihaM 3 / caubvihaM 4 paMcavihaM 5 dasavihaM 10 // samma hoi jiNaNAyagehiM / iha bhaNiyaM zaMtanANIhi // 13 // prathamaH vyA-ekavidhaM dvividhaM vividhaM caturvidha paMcavidhaM dazavidhaM ca samyaktvaM bhavati. iti bhaNitaM anaMtajJAnarjinanA. prakAze kairiti. tatraikavidhaM tu tatvarucirUpaM samyaktvaM proktaM. zrIjinopadiSTajIvAjIvAdipadArtheSu samyazraddhAnarUpa-13 samyaktva mityarthaH, dvividhaM punadravyato bhAvatazca, taba ye vizodhivizeSeNa vizuddhikRtA mithyAtvapudgalAstad dravyamaya svarUpaM // 9 // ktvaM, yastu tadupaSTabhopajanito jIvasya jinoktatatvarucipariNAmastaddhAvasamyaktvaM, yahA paramArthamajAnato bhavyasya yajjinavacanatatvazraddhAnaM tad dravyasamyaktvaM, yatpunaH paramArtha vijAnata etadbhavati tadbhAvasamyaktvaM. tathA naizcayikavyAvahArikabhedato'pi dvividhaM samyaktvaM, tatra jJAnadarzanacAritrarUpo ya AtmanaH zubhapariNAmastannaizcayika, jJAnAdipariNAmato'bhinnatvAdAtmA eva vA naizcayikaM samyaktvaM. yaduktaM-Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yateH // yattadAtmaka evaiSa / zarIramadhitiSThati // 1 // ki, ca nizcayato hi devo nippannasvarUpaH svajIva eva, tathA nizcayena gururapi tatvaramaNaH svajIva eva, tathA punarnizcayato dharmaH svajIvasyaiva jJAnAdisvabhAvo, na tvanyaH ko'pyastItyevaM yat zraddhAnaM tannazcayikaM samyaktvaM bodhyam, idameva ca mokSasya kAraNamasti. yato jIvasvarUpaparijJAna vinA karmakSayarUpo mokSo na bhavatIti. atha devo'haneva, gurustu maddharmopadezadAnena | mokSamArgasya darzayitA, dharmo hi kevaliprarUpito dayAmUla evetyAdyarthasya naya 7 pramANa 2 nikSepa 4 yat zraddhAnaM. ARA*** vara Jain Education Interes For Private & Personal use only miww.jainelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ tannaizcayikasamyaktvasya kAraNIbhUtaM vyAvahArikaM samyaktvaM bodhyaM.idamatra tAtparya-yaH kila apagatarAgadveSamohaH 18 Atma-15 sa eva devastAhazastu zrImAn arhanneva, nApare hariharAdayasteSAM strIzastrajapamAlAde rAgAdicihnasya vyaktasyaiva | prathamaH prabodhagranthe vIkSaNAt. nanu bhavatveSAM rAgAdimattvaM kAsmAkaM hAniriti cenna. rAgAdikaluSitatayA teSAmadyApyamuktatvena prakAze muktidAnAdhyogAt; muktyarthameva ca devasyApyabhipretatvAt. na ca vAcyaM nityamuktyA amIna lipyante rAgAdi samyaktva bhiriti; nityamuktAnAM punarbhavAbhAvAt , zrUyaMte ca punarbhavA eSAM avatArA hyasaMkhyeyA iti purANoktibalAt . svalpaM // 10 // nanu mA bhavatu muktidAyakatvaM, tathApi rAjyAdidAtRtvaM rogAdyapAyavArakatvaM ca vartate eva amISAM sAkSAdvilA8 kanAditi cenna evaM sati tathAvidhapArthivAdInAM bhiSaNAdInAM ca devatvaprasaMgAt. na ca vAcyaM pArthivAdayastu: parebhyaH karmAnusAreNaiva dAna dhikamiti, teSAmapi tathaiva pravRtteH. na hi sarve'pi tadbhaktarAjAno nIrujo vA saMti. anubhavaviruddhatvAt . yadAhuH-yadyAvadyAdRzaM yena / kRtaM karma zubhAzubhaM // tattAvattAdRzaM tasya / phala-17 mIzaH prayacchati // 1 // ityalaM vistareNa. tathA ye pRthivyAdiSaTkAyavirAdhanato nivRttAH sadjJAninasta eva 3 | puravo nApare dvijAdayasteSAM sAraMbhapravRttatvena sadA SaTkAyopamardanasaMbhavAt . nanu bhavatu SaTkAyopamardakatvaM paraM brAhmaNajAtitvamastyeveti cenna, brAhmaNajAtitve'pi vrAtyasya niMdyatvAt. tadabhAve'pi pArAsaravizvAmitrAdInAM pUjyatvAbhidhAnAt . ydaahuH-shvpaakiigrbhsNbhuutH| pArAzaramahAmuniH // tapasA brAhmaNo jAta-stasmAjAtirakAraNaM // 1 // kaivttaugrbhsNbhuuto| vyAso nAma mhaamuniH|| tp.||2|| shshkiigrbhsNbhuutH| zuko PRAct Tein Education Inteme Nalaww.jainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe 4% // 11 // ROSSSCCU A nAma mahAmuniH // tapa0 // 3 // ityAdi, na teSAM brAhmaNI maataa| saMskArazca na vidyate // tapasA brAhmaNA jAtA-stasmAjAtirakAraNaM // 4 // anyatrApyuktaM-satyaM brahma tapo brahma / brahma ceMdriyanigrahaH // sarvabhUtadayA prathamaH brahma / etadbrAhmaNalakSaNaM // 1 // zUdro'pi zIlasaMpanno / guNavAn brAhmaNo bhaveta / brAhmaNo'pi kriyaahiinH| prakAze zUdrApatyasamo bhavet // 2 // tasmAdviratireva pramANaM, tAM vinA gurutve'pi tAryatArakatvAyogAt . yataH-dunnivi: samyaktva visyaasttaa| duNNavi ghaNadhaNNa saMgahasameA // sIsagurU samadosA / tArijjhai bhaNasu ko keNa // 1 // na ca svarUpaM vAcyaM kuTIcarAdayaH saMyatA eva niHsaMgatvAditi, teSAmapi samyagjIvAnavayodhena snAnAdyAraMbhattvAt , tasmAt maa||11|| SaTkApAlakAH sAdhava eva gurava iti sthitaM. ___sathA kevalinA sarvajJenaiva bhaNito dharmaH zreyAnna tvaparaiH, na ca te'pi sarvajJA iti vAcyaM, ekamUrtitve'viru dharmabhASaNAyogAt. tathAhi viSNumate viSNumaleyaM sRSTirucyate, zivamate tu zivamleti. zuddhirapyekatra jalena. aparatra bhasmanA, mokSo'pyekatrAtmanyeva layoparatra tu navaguNocchedaH, kiM ca pazcAdapyucchedyAnasurAn sajaMtastebhyazca varaM dadAnAH kathaM nAma te sarvajJA bhavitumarhati, ata eva na tadukto dharmaH pramANamasmadAyuktavat. tasmAta kevalibhaNitadharma evaM zreyAniti mamyagaviparyastA ruciH zraddhAnAtmikA vyavahArasamyaktvamucyate; vyavahAranayamapi pramANamasti, tahalenaiva tIrthapravRtteranyathA tadRcchedaprasaMgAt . taduktaM-jaijiNamayaM pavajaha / tA |mA vavahAranicchayaM muyaha // vavahAranaocchehe / titthuccheo jaovassaM ||1||iti| tathA punaH paudgalikApaugalika 4 % 94%AE%E Jain Education Intern Indiww.jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma bhedato'pi dvividhaM samyaktvaM, tatrApanItamithyAsva bhAvasamyaktva puMjagatapudgalavedanasvarUpaM kSAyopazamikaM paunalikaM, sarvathA mithyAtvamizrasamyaktva puMjapudgala nAM kSayAt upazamAcca samutpannaM kevalajIva pariNAmarUpaM kSAyiprabodhagranthe kamaupazanikaM vA apaugalika; tathA nisargAdhigamAbhyAmapi samyaktvaM dvidhA, tatra tIrthakarAyupadezamaMtareNa // 12 // 4 svabhAvata eva jaMtoryatkarmopazamAdibhyo jAyate tannisargasamyaktvaM, yatpunastIrthakarAyupadeza jinapratimAdarzanAdibAhyanimittopaSTaMbhataH karmopazamAdinA prAdurbhavati tadadhigamasamyaktvamiti. atra mArgajvaradRSTAMtau prastutau. tadyathA-ekaH patho bhraSTa upadezaM vinA bhraman svayameva paMthAnamApnoti, kazcicca paropadezena; jvaro'pi kazcit svayameva yAti, kazcittu bheSajopAyena, evaM prANinAM samyaktvamArgaprAptirmithyAtvajvarApagamazca nisargopadezAbhyAM bhAvyaH, AdhAsya traividhyaM dazyate kAraka 1 rocaka 2 dIpaka 3 bhedatastrividhaM samyaktvaM, tatra jIvAnAM samyaganuSTAnapravRttiM kArayatIti kArakaM, etAvatA yasmin paramavizuddhirUpe samyaktve prAdurbhUte sati jIvo yadanuSThAnaM gathA sUtre bhaNitaM tattathaiva karoti tatkArakasamyaktvaM, etacca vizuddhacAritriNAmeva dRSTavyaM tathA zraddhAnamAtraM rocakasamyaktvaM etAvatA yatsamyaganuSThAnapravRttiM rocayatyeva kevalaM. na punaH kArayati tadrocakaM, idaM cAviratasamyagdRzAM kRSNazreNikAdInAM bodhyaM tathA yaH svayaM mithyAdRSTirabhavyo dUrabhavyo vA kazcidaMgAramardakAdivat dharmakathAdibhirjinoktajIvAjIvAdipadArthAn | yathAvasthitAn parasya dIpayati prakAzayati yasmAt tasmAttatsamyaktvaM dIpakaM ucyate; nanu yaH svayaM mithyAha Jain Education Interna prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 12 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 13 // Jain Education Interna STirabhavyo dUra bhavyo vA kaJcidaMgAramardakAdivat dharmakathAdibhirjinoktajIvAjIvAdipadArthAn yathAvasthitAn parasya dIpayati prakAzayati yasmAt tasmAttatsamyaktvaM dIpakaM ucyate / nanu yaH svayaM mithyAdRSTistasya samyaktvamiti kathamucyate vacanavirodhAt ? iti cenmaivaM, mithyAdRSTerapi satastasya yaH pariNAmavizeSaH sa khalu pratipatRRNAM samyaktvasya kAraNaM, tataH kAraNe kAryopacArAtsamyaktvamityucyate, yathAyurdhRtamityadoSaH / tathA aupazamika 1 | kSAyika 2 kSAyopazamika 3 bhedAdapi trividhaM samyaktvam // tathA aupazamika 1 kSAyika 2 kSAyopazamika 3 sAsvAdana 4 bhedAccaturvidhaM samyaktvam / tathA punaH aupazamika 1 kSAyika 2 kSAyopazamika 3 sAsvAdana 4 vedaka 5 bhedAtpaMcavidhaM samyaktvaM, eSAmarthastvayaM- udIrNe mithyAtve'nubhavataH kSayaM nIte sati, anudIrNe ca pariNAmavizuddhivizeSeNa sarvathA upazamaM nIte sati yadguNaH prAdurbhavati tadaupazamikaM samyaktvaM ucyate, idaM ca anAdimithyAdRSTergranthibhedakarttustathA upazamazreNiprAraMbhakasya jaMtorbhavati 1 / tathAnaMtAnubaMdhikaSAyacatuSTayakSayAnaMtaraM mithyAtvamizrasamyaktvapuJjalakSaNe trividhe'pi darzanamohanIyakarmaNi sarvathA kSINe sati yadguNaH sampadyate tatkSAyikaM samyaktvamucyate, etacca kSapakazreNipratipatturjIvasya bhavati / tathA punaryadudayamAgataM mithyAtvaM tadvipAko - dayena veditatvAt kSINaM yacca zeSaM sattAyAmanudayagataM varttate tadupazAMtaM, upazAMtaM nAma mithyAtvamizrapuMjau Azritya niruddhodayaM, zuddhapuMjamAzritya punarapanItamithyAsvabhAvamityarthaH, tadevamudIrNasya mithyAtvasya kSayeNa anudIrNasya copazamena niSpannaM yetsamyaktvaM tatkSAyopazamikamucyate, idaM hi zuddhapuMjalakSaNaM mithyAtvamapi atisva prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 13 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma- prabodhagranthe // 14 // cchAbhrapaTalaM dRSTeriva yathAvasthitatattvarucerAcchAdakaM na bhavatyata upacArataH samyaktvamucyate / nanu aupazamikasamyaktvasya kSAyopazamikasamyaktvAtko vizeSaH ? ubhayatrApi avizeSeNa uditaM mithyAtvaM kSINaM anuditaM tujhI prathamaH prakAza upazAMtamiti / atrocyate-asti vizeSaH, kSAyopazamike hi mithyAtvasya vipAkAnubhavo nAsti, paraM bhasma-18 samyaktva cchannavahnisaMbaMdhidhUmarekhAvat pradezAnubhavo'styeva, aupazamike tu vipAkataH pradezatazca sarvathA mithyAtvasyAnu svarUpa bhavo nAstyeveti 3 / tathA pUrvoktIpazamikasamyaktvavamanasamaye tadAsvAdasvarUpaM sAsvAdanasamyaktvaM bhavati, // 14 // aupazamikAtpatan san yAvadadyApi mithyAtvaM na prAptastAvatsAsvAdana iti 4 / tathA punaH kSapakaNi pratipannasya caturSu anaMtAnubaMdhiSu mithyAtvamizrapuMjadvaye ca kSapiteSu satsu kSapyamANe ca kSAyopazamikalakSaNe zuddhapuMje tatsaM. baMdhicaramapudagalakSapaNodyatasya tacaramapudgalavedanasvarUpaM yatsamyaktvaM tdvedkmucyte| vedakaprAptyanaMtarasamaye ca avazyameva kSAyikasamyaktvaprAptirbhavatIti // atha paMcAnAmapi samyaktvAnAM kAlaniyama ucyateaMtamuhuttovasamo, chAvalI sAsANa veago smo| sAhiyatittIsAyara-khaio duguNo khaovasamo // 7 // IR vyAkhyA-aupazamikasya tAvadutkarSato'tarmuharttapramANA sthitiH, sAsvAdanasya SaDAvalikA sthitiH, vedakasya tu ekaH samayaH sthitiH, kSAyikasya punaH saMsAramAzritya sAdhikatrayastriMzatsAgaropamANi sthitiH, sA ca sarvArthasiddhAdyapekSayA draSTavyA, siddhAvasthApekSayA tu sAdyanaMtaiva sthitiH, kSAyopazamikasya tu kSAyikato dviguNA sthitiH, sAdhikaSaTSaSTi (66) sAgaropamANItyarthaH, iyaM ca vijayAdyanuttareSu trayastriMzatsAgarasthitau vAradvayagama 45CAS Jain Education Internet For Private & Personal use only Kiww.jainelibrary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 15 // prakAze svarUpaM nApekSayA, athavA bAdaze devaloke dvAviMzati (22) sAgarasthitau vAratrayagamanApekSayA jJeyA, sAdhikatvaM tu naraH bhvaayuHprkssepaaditi| iyaM hi utkRSTA sthitiruktA, jaghanyatastu AdyAnAM trayANAmekakasamayasthitiH, aMtyayostu / prathamaH dvayoH pratyekamaMtarmuhUrttasthitiriti // athaiteSu katamat samyaktvaM kativAraM prApyate ? iti dayateukosaM sAsAyaNa, uvasamiyA huti pNcvaaraao| veyagakhayagA ikkasi, asaMkhavArA khaovasamo // 8 // samyaktva vyAkhyA-utkarSata AsaMsAraM sAsvAdanaupazamikasamyaktve paMcavAraM bhavataH, tatraikavAraM tu prathamasamyaktvalAbhe, vAracatuSTayaM copazamazreNyapekSamiti / tathA vedakaM kSAyikaM caikazaH ekavArameva bhavata ityarthaH, kSAyopaza- // 15 // mikaM tu bahubhavApekSayA asaMkhyAvAraM labhyate iti // atha kasmin guNasthAnake kiM samyaktvaM syAditi nirUpyate bIyaguNe sAsANo, turiyAisu aDigAracaucausu / uvasamakhAyagaveyaga-khAovasamA kamA huti // 9 // vyAkhyA-mithyAtvAdyayogyatAni caturdazaguNasthAnAni saMti, teSu dvitIyaguNe sAsvAdanasamyaktvaM bhavati, tathA turyAdiSviti caturthAdiSu aSTasu aviratAyupazAMtamohAMteSu guNasthAneSu aupazamikaM samyaktvaM bhavati, tathA caturthAdiSu ekAdazasu ayogyaMteSu guNeSu kSAyikaM bhavati / tathA punazcaturthAdiSu catuSSu apramattAMteSu guNeSu vedaka bhavati / teSveva ca catuSSu kSAyopazamikaM samyaktvaM bhavatIti // atha prathamatayA muktasya vA samyaktvAdergrahaNamAkarSa ucyate, te ca ekajIvasya ekasmin bhave kiyaMto bhavatItyabhidhIyate tihiM sahasapuhattaM, sayapuhuttaM ca hoi viraIe / egabhave AgarisA, evahaA haMti nAyabvA // 10 // 7 Jain Education Inter For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 16 // vyAkhyA-trayANAM bhAvabhrata 1 samyaktva 2 dezavirati 3 nAmnAM sAmAyikAnAmekabhave sahasrapRthaktvamAbhAkarSA bhavaMti, dviprabhRtirA navabhyaH pRthaktvamucyate / tathA sarvaviraterAkarSA ekabhave zatapRthaktvaM bhavati, utkarSata jAtmaprabodhagayA etAvaMta AkarSA bhavaMti, jaghanyatastu eka eveti // atha saMsAre sthitasya jIvasya sarvabhaveSu kiyaMta AkarSA // 16 // syurityucyate tiNhaM sahasamasaMkhA, sahasapuhuttaM ca hoi viraIe / nANAbhavaAgarisA, evatiA huMti nAyavvA // 11 // vyAkhyA-nAnAbhaveSu ekajIvasya trayANAM bhAvazrutAdInAmAkarSA asaMkhyAtAH sahasrapRthaktvaM utkRSTA bhvNti| tathA sarvaviraterAkarSA utkRSTAH sahasrapRthaktvaM bhavaMti, dravyazrutasya tu AkarSA anaMtAH syuH, dvIMdriyAdimithyAtvinAmapi tatsadbhAvAt 5 / ityuktaM paMcavidhaM samyaktvaM // ____ athAsya dazavidhatvaM nirUpyate-etadanaMtaroktamaupazamikAdi paMcavidhaM samyaktvaM pratyeka nisargato'dhigamatazca jAyamAna tvAddazavidhaM bhavati, athavA prajJApanAdyAgamoktanisargarucyAdibhedairdazavidha samyaktvaM bhavati / tadyathAnisargaruciH 1 upadezaruciH 2 AjJAruciH 3 sUtraruciH 4 bIjaruciH 5 abhigamaruciH 6 vistAraruciH 7 kriyA ruciH 8 saMkSeparuciH 9 dharmaruciH 10 iti / tatra nisargaruceH svarUpamucyate-nisargaH svabhAvastena jinoktatattveSu & ruciryasya sa nisargaruciH / ayamarthaH-jinadRSTaM yajjIvAdisvarUpaM tadevamevAsti nAnyathA, ityevaM yastIrthakaropadiPSTAn dravyakSetrakAlabhAvabhedatI nAmasthApanAdravyabhAvabhedato vA caturvidhAn jIvAdipadArthAn paropadezaM vinA OMOMOMOMOMOMOMOMOMOM an Educaanneme Thi
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtismaraNapratibhAdirUpayA svamatyaiva zraddadhAti sa nisargarucirbodhyaH 1 / athopadezaruciH mocyate-upadezo dI Atma . gurvAdibhirvastutattvakathanaM tena ruciryasya saH, etAvatA anaMtaroktAneva jIvAdipadArthAn chadmasthasya tIrthakRdAdervA / prathamaH prabodhagranthe upadezena yaH zraddadhAti sa updeshrucirbodhyH2| athAjJArucirucyate-AjJA sarvajJavacanAtmikA tasyAM ruciryasya prakAze ||17||dso'ymrthH-yo bhavyo dezato rAgadveSamohAjJAnavivarjitaH san kevalayA tIrthakarAdyAjJayA eva pravacanoktamarthajAtaM samyaktva tatheti pratipadyate, na tu svayaM buddhihInatvAt tathAvidhamavabudhyati sa mAsatusAdivat AjJArucirbodhyA, mAsatusa svarUpa // 17 // OM vRttAMtastvevaM-ekaH kazcida gRhastho guroH pA dharma zrutvA pratibudhya ca dIkSAM jagrAha / paraM tathAvidhatIvratarajJA-13 nAvaraNIyakarmodayAdgurubhiryahudhA pAThyamAno'pi ekaM padamAtramapi dhArayitumuccArayituM ca na zakto'bhUta / tatolA | gurubhiruktaM-mRtamanena zAstrAdhyayanena, tvaM kevalaM 'mA rUsa mA tUsa' ityevAdhISva / atha sa munirbuddhihInatvAt tadvAkyamapi adhyetumazaktaH san tasya sthAne 'mAsatuseti' paThana kevalAM gurvAjJAmeva pramANIkurvan AtmaniMdAMca kurvan sadbhAvanayA ghanaghAtIkarmacatuSTayakSayaM vidhAya sadyaH kevalajJAzriyaM zizrAya / ayaM caajnyaarucirjaatvyH|3 atha sUtraruciH procyate-sUtramaMgopAMgAdi AcArAdilakSaNaM, tena ruciryasya saH, ayaM bhAvaH-yaH siddhAMtAdhyayanaM kurvan tenAdhIyamAnenaiva siddhAMtena samyaktvaM prAmoti, prasannaprasannatarAdhyavasAyazca bhavati sa goviMdavAcakavatsU ruciryodhyaH, yathA kazcidgoviMdanAmA zAkyamatabhakto jinAgamarahasyagrahaNArtha kapaTena yatIbhUtvA AcAryANAM pA siddhAMtAdhyayanaM kurvANastenaivAdhIyamAna sUtreNa parigAmavizuddhiprAdurbhAvAt samyaktvaM prApya zuddhasAdhurbhUtvA in Eduarantee For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma progranthe // 18 // Jain Education Interna sUripadaM prApta itItthaM sUtrarucijJeyaH 4 / atha bIjarucirucyate - bIjamiva bIjaM yadekamapi anekArthabodhotpAdakaM vacanaM tena ruciryasya saH, yathA hi bIjaM krameNAnekabIjAnAM janakaM bhavati, evamAtmano'pi ekapadaviSayiNI ruciranekapadaviSayirucyaM tarANAmutpAdikA bhavati, evaMvidharucimAnAtmA bIjarucirucyate / athavA jale tailabiMduvat, yathA jalaikadezagato'pi taila biMduH samastaM jalamAkrAmati, tathA tasvaikadezotpannarucirapyAtmA tathAvidhakSAyopazamavazAdazeSeSu tattveSu rucimAn bhavati, sa evaMvidho bIjarucirjJAtavyaH 5 / athAbhigamarucirucyate-abhigamo viziSTaparijJAnaM tena ruciryasya saH, etAvatA yena zrutajJAnamarthamAzritya vijJAtaM bhavati so'bhigamarucirbodhyaH, zrutajJAnaM hi AcArAvaMgAni aupapAtikAdyupAMgAni uttarAdhyayanAdiprakIrNakAnIti 6 / atha vistArarucirucyate vistAraH sakaladvAdazAMgAnAM nayaiH paryAlocanaM tena parivRddhA ruciryasya saH, ayamarthaH yena kila SaNNAM dravyANAM sarva paryAyAH sarvaiH pratyakSAdipramANe sarvaizca naigamAdinayaprakArairyathAtathaM vijJAtAH saMti sa vistArarucijJeyaH 7 / atha kriyArucirucyate - kriyA samyak saMyamAnuSThAnaM tatra ruciryasya saH, etAvatA yasya bhAvato jJAnadarzanacAritrAcArAdyanuSThAne rucirasti sa kriyArucibaddhavyaH 8 / atha saMkSeparucirucyate - saMkSepa : saMkocastatra ruciryasya saH, vi. stArArthAparijJAnAditi hetoH, ayaM bhAvaH- yo hi jinapraNItapravacaneSu akuzalaH saugatAdikudarzanAnAmanabhilASI ca san saMkSepeNaiva cilAtIputravadupazamaviveka saMvarAbhidhapadatrayeNa tattvarucimavApnoti sa saMkSeparucirbodhyaH / atra cilAtIputravRttAMtastu prasiddha eva 9 / atha dharmarucirucyate - dharme astikAyadharme zrutadharmAdau vA ruciryasya saH, prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 18 // ww.jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe, // 19 // Jain Education Interna etAvatA yo jIvo jinezvaroktaM dharmAstikAyAdInAM gatyupaSTaMbhakatvAdisvabhAvamaMgapraviSTAdyAgamasvarUpaM vA sAmAyikAdicAritradharmaM vA zraddadhAti sa dharmarucirjJAtavyaH 10 / atra hi pRthak upAdhibhedena samyaktvabhedakathanaM ziSyavyutpAdanArthaM, anyathA tu nisargopadezayoradhigamAdau vA kvacitkeSAMcidaMtarbhAvo'styeveti / yacceha samyaktvastha jIvAdabhinnatvenAbhidhAnaM tad guNaguNinoH kathaMcidabhedajJApanArthamityuktaM dazavidhaM samyaktvam // atha sarveSvapi dharmakRtyeSu samyaktvasyaiva prAdhAnyaM pradazyate sammattameva mUlaM, niddihaM jiNavarehiM dhammassa / egaM pi dhammakicaM, na taM binA sohae niyamA // 12 // spaSTArthA, idamatra tAtparya-asminnapArasaMsAre bahutarabhramaNena khinnIbhUtairbhavyAtmabhistAvaduktasvarUpavizuddha* samyaktvayuktA svAtmabhUmirvidheyA, yato vizuddhAtmabhUmau nihitaM sat sarvamapi saddharmakRtyaM prabhAsacitrakara parikarmitabhUmau citramivAsAdhAraNazobhAM bibharti, AtmazuddhiM vinA tu kimapi satkRtyaM na zobhate / ato bhavyastatraiva yatitavyamiti pUrvasUcitaprabhAsacitrakRdRdRSTAMtastvevaM-asmin jaMbUdvIpe bharatakSetramadhyagataM bahularuciradhavalagRhasuMdaraM jinamaMdirazreNivibhrAjitaM vividhanAgapunnAgAdipAdapopetapracurataropavanavirAjitaM sAketaM nAma nagaramAsIt / tatra nikhilaripuvRkSonmUlane mahAbalasadRzo mahAbalo nAma rAjA virarAja / athaikadA AsthAna maMDapopaviSTaH sa bhUpatirvividhadezadarzaka svadUtaM pratItthaM papraccha-'bho mama rAjye rAjalIlocitaM kimapi vastu na hyasti ? / ' tadA sa prAha- 'svAmin! bhavadrAjye'nyatsarvamapyasti paramekA nayanamanohArivicitracitrAlaMkRtA rAjalIlocitA citra prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 19 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhA nAsti' / athaitadvacaH samAkarNya atikutuhalapUritamanaskena rAjJA varamaMtrimAhUya tvarita citrasabhAM kAraya-12 svetyAdiSTaM, maMtriNApi svAminiyogaM zirasi nidhAya zIghra dIrghataravizAlazAlopetA bahuvidharacanAvirAjitA Atma prathama: prabodhagranthe / mahAsabhA nirmApitA, tato rAjJA vimala 1prabhAsAra bhidhAnaucitrakarmanipuNo dvau citrakarau AhUtau / sA sabhA prakAze ||20||caardhaavibhaagen vibhajya tAbhyAmapitA, madhye ca yavanikAM dattvA rAjJA tAvevamuktau-'bho yuvAbhyAmanyo'nyaM samyaktva citrakarma kadApi na prekSaNIyaM, nijanijamatyanusAreNa samyak citraM citrayitavyaM ca / ' tato dvAvapi to ahamaha-18 svarUpa mikayA samyak citrakarma kartuM lagnau, evaM ca kArya kurvatostayoryAvat SaNmAsA gatAstAvadutsukena rAjJA to pRSTI, 15 // 20 // tato vimalenoktaM-svAmin ! madIyo bhAgastu niSpanno'sti, tadA rAjJA sadyastatragatya, vicitravicchitticitritamadbhutaM taM bhUmibhAgaM vilokya saMtuSTena satA bahutaradravyAdipradAnena tasyopari mahAprasAdo vihitH| tadanaMtaraM prabhAsAya pRSTaM tadA sa prAha-svAmin ! mayA tu adyApi citraraMbho'pi na kRto'sti, kiM tu tadbhUmisaMskAra evaM vihito'sti / atha nRpeNa sa bhUmisaMskAraH kIdRgiti vimRzya, yAvanmadhyasthA yavanikA'panItA tAvattatra bhUmau savizeSaramyaM sucitrakama dRSTaM, tato rAjJA sa bhaNito-re tvaM kimasmAnapi vipratArayasi ? iha tu sAkSAccitraM vilokyate / sa prAha-khAmin ! eSa pratibiMbasaMkramo vidyate, na tu citraM, athaitaduktvA tena punarapi paricchat pra-14 dacA, tato nRpeNa tAM kevalAM bhUmi dRSTvA vismitena satA pRSTaM-tvayA kathamIdRzI bhUmiH kRtA? tenoktaM-deva ! IgbhUmau citraM susthiraM bhavati, varNAnAM kAMtiradhikaM sphurati; ullikhitarUpANi punarvizeSataH zobhAM bibhrati, Jain Educato Interna L wjainelibrary.org
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 21 // prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 21 // 2985255 prekSamANajanAnAM bhAvollAso bhavati / athaivaM zrutvA tadvivekena tuSTo nRpastasyopari atIva prasAdaM kRtavAn, evaM coktavAn-eSA me citrasabhA evaMbhUtaiva satI apUrvaprasiddhimatI bhavatAdityata evameva tiSThatu iti / atra caiSa / upanayaH-yadatra sAketapuraM sa tu atimahAn saMsAraH, yazca mahAbalorAjA sa samyagupadeSTA AcAryaH, yA hi sabhA sA manuSyagatiH, yazca citrakaraH sa bhavyajIvaH, yA ca citrasabhAyA bhUmistatsama AtmA, yazca bhUmisaMskArastatsamyaktvaM, yadatra citraM sa dharmaH, yAni ca nAnAvidhacitrarUpANi tAni bahuvidhaprANAtipAtaviratyAdivratAni, ye tvatra citroddIpakAH zuklAdivarNAste dharmazobhAvidhAyino vividhA niyamAH, yo'tra bhaavollaasstjjiivviirymiti|| hA evaM prabhAsAbhidhacitrakRddhat, kAryAtmabhUmirvivudhavizuddhA / yenojjvalaM karmavicitracitraM, zobhAmananyapra timAM dadhIta // 1 // iti prabhAsacitrakArakathA // sa etena sarvadharmakAryeSu samyaktvasya prAdhAnya darzitaM, sAMprataM punarvistArarucisattvAnAmupakArArtha tatsamyaktvameva saptaSaSTibhedaivibhAvyate causaddahaNa 4 tiliMgaM 3, dasaviNaya 10tisuddhi 3 paMca gydos| apabhAvaNa 8 bhUsaNa 5, larUkhaNa 5 paMcavihasaMjuttaM // 13 // chavihajayaNA 6 gAraM, chambhAvaNa 6 bhAviyaM ca chahANaM 6 / iya sattasahi 67 lakhkhaga-bheyavisuddhaM ca saMmattaM // 14 // Jain Education Interna 1024 For Private & Personal use only Alww.jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 22 // Jain Education Intern vyAkhyA - paramArthasaMstavaH 1 paramArthajJAtRsevanaM 2 vyApannadarzanavarjanaM 3 kudarzanavarjanaM 4 ceti catvAri zra dvAnAni 4 / zuzrUSA 1 dharmarAga 2 vaiyAvRtya 3 rUpANi trINi liMgAni 3 / arhat 1 siddha 2 caitya 3 zruta 4 dharma 5 sAdhuvargAM 6 cAyeM 7 pAdhyAya 8 pravacana 9 darzanAnAM 10 bhaktibahumAnAdirdazadhA vinayaH 10 | jina 1 jinamata 2 jinamatasthitasAdhvAdi 3 tritayAdaparasyAsAratvaciMtanamiti tisraH zuddhayaH 3 / zaMkA 1 kAMkSA 2 vicikitsA 3 kudRSTiprazaMsA 4 tatparicaya 5 ceti paMca dUSaNAni 5 / pravacanI 1 dharmakadhI 2 vAdI 3 naimittikaH 4 tapasvI 5 prajJaptyAdividyAvAn 6 cUrNAMjanAdisiddhaH 7 kavi 8 zveti aSTau prabhAvakAH 9 / jinazAsanakauzalaM 1 prabhAvanA 2 tIrthasevA 3 sthairya 4 bhakti 5 zveti paMca bhUSaNAni 5 / upazamaH 1 saMvego 2 nirvedo 3 anukaMpA 4 AstikyaM 5 ceti paMca lakSaNAni 5 / paratIrthikAdivaMdana 1 namaskaraNA 2 lapana 3 saMlapanA 4 sanAdidAna 5 gaMdhapuSpAdipreSaNa 6 varjanalakSaNAH SaT yatanAH 6 / rAjAbhiyogo 1 gaNAbhiyogaH 2 balAbhiyogaH 3 surAbhiyogaH 4 kAMtAravRtti 5 gurunigraha 6 kheti SaDAkArAH 6 / idaM samyaktvaM cAritradharmasya mUla 1 dvAra 2 pratiSThAna 3 AdhAra 4 bhAjana 5 nidhi 6 sannibhaM kIrtitamityevaM ciMtanarUpAH SaD bhAvanAH 6 / asti jIvaH 1 sa ca nityayaH 2 sa punaH karmANi karoti 3 kRtaM ca vedayati 4 asti cAsya nirvANaM 5 asti punarmokSopAyaH 6 etAni jIvAstitvAdIni SaT sthAnAni 6 / ityevaM saptaSaSTya 67 lakSaNabhedairvizuddhaM samyaktvaM bhavatIti gAthAdvayArthaH, athaite eva bhedA vistareNa vyAkhyAyaMte - paramArthAstAttvikajIvAjIvAdipadArthAsteSu saMstavaH paricayaH, prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 22 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH Atmaprabodhagranthe // 23 // prakAze tAtparyeNa bahumAnapurassaraM jIvAdipadArthAvagamAyAbhyAsa ityarthaH, idaM prathama zraddhAnaM 1 tathA paramArthajJAtaNAmAcAryAdInAM sevanaM bhaktiH, idaM dvitIyaM zraddhAnaM 2 / tathA vyApannaM vinaSTaM darzanaM samyaktvaM yeSAM te vyApannadarzanA | nihnavAdayasteSAM varjanaM parihAra idaM tRtIyaM zraddhAnaM 3 / tathA kutsitaM darzanaM yeSAM te kudarzanAH saugatAdayasteSAM varjanamidaM caturtha zraddhAnaM 4 / samyaktvaM zraddhIyate'stIti pratipadyate ebhiriti zraddhAnAnImAnI catvAri proktaani| samyagdarzaninA hi svaguNavizuddhikArakaM paramArthasaMstavAdikaM sarvadaiva samAcaraNIyam / tathA darzanamAlinyahetubhUto vyApannadarzanAdisaMsargastu parivarjanIyaH, anyathA pravaratarasudhAsannibhamapi gaMgodakaM yathA lavaNodasamudrasaMsargAtsadyo lavaNatvamAsAdayati, tathA samyagdRSTirapi guNahInasaMsargAdirUpatvaM bhajatIti tAtparya atha liMgA trayaM vyAkhyAyate-zrotumicchA zuzrUSA sadbodhahetudharmazAstrazravaNavAMcchetyarthaH, ayaM bhAvaH-yathA kopi sukhI vidagdho rAgI taruNazca pumAn priyakAMtAyuktaH san suragItaM zrotumicchati tato'pyadhikatamA siddhAMtazuzrUSA samyaM ktve sati bhavyAnAM bhavatIti / idaM prathamaM liMga 1 / tathA dharmazcAritrAdistatra yo rAgo'nurAgaH sa dharmarAgaH, idamatra tAtparya-yathA ko'pi kAMtArAtIto durgato bubhukSAkSINazarIro brAhmaNo ghRtapUrAn bhoktumicchati, tathA satyaktvavato jIvasya tathAvidhakarmadoSataH sadanuSThAnAdidharma karnumazaktasyApi tatradharme'tyarthamabhilASo bhavatIti | dvitIyaM liMga 2 / tathA devagurUNAM vaiyAvRttye niyamaH, ayamarthaH-devA ArAdhyatamA arhato guravazva dharmopadezakA AcAryAdayasteSAM vaiyAvRttye yathAzakti pUjAvizrAmaNAdau niyamaH zreNikAdivat avazyaM kartavyatAMgIkAraH, sa samyaktva svarUpaM 55555 Jain Education in HIN For Private & Personal use only |
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH Atmaprabodhagranthe // 24 // // 24 // ca samyaktve sati bhavati / yathA zreNiko'viratimAnapi pratidinASTottarazatanavyaniSpannasvarNayavasvastikaDhaukA nAdi devapUjAdau niyama svIkRtavAn, tatpuNyaprabhAvAcca tIrthakaranAmakarmopArjitavAn / evamanyairapi bhavyairatra kAye yatitavyaM / idaM tRtIyaM liMga 3 / etaiH zuzrUSAdibhistribhiliMgaiH samyaktvamutpannamastIti nizcIyate iti bhaavH|| prakAze atha dazadhA vinayo vyAkhyAyate-ahaMtastIrthakarAH 1 siddhAH kSINASTakarmamalapaTalAH 2 caityAni jineMdrapratimAH 3 12 samyaktva zrutamAcArAdyAgamaH 4 dharmaH kSAtyAdirUpaH 5 sAdhuvargaH zramaNasamUhaH 6 AcAryAH SaTtriMzadguNadhArakA gaNanA-11 svarUpaM yakAH 7 upAdhyAyAH sUtrapAThakAH 8 pravakti jIvAditattvamiti pravacanaM saMghaH 9 samyagdarzanaM samyaktvaM 10 tadabhedopacArAt samyaktyavAnapi darzanamucyate / evaM prAgapi yathAsaMbhavaM vAcyaM / eteSu ahaMdAdiSu dazasu sthA-12 neSu bhaktirabhimukhagamanAsanapradAnAdilakSaNA bAhyapratipattiH 1 / bahumAno manasi nirbharA prItiH 2 / varNanaM tu | teSAmatizayaguNotkIrtanAdi 3 / tathA'varNavAdavarjanamazlAghApariharaNoDDAhagopanAdi 4 / AzAtanAparihAro manovAkAyaiH pratikUlapravRttaniSedhaH 5 / eSa dazasthAnaviSayatvAddazavidho darzanavinayo draSTavyaH, ayaM hi samyaktve | sati prAdurbhavatItyato darzanavinaya iti nirdissttH| atha vinayasya dazabhedeSu yastRtIyo bhedazcaityavinayaH proktastatra caityAni jinabiMbAni, tAni ca katividhAni kiMkharUpANi ca saMtItyazakya tadbhedAdi pradazyatebhattI 1 maMgalaceiya 2, nissakaDa 3 anisaceie vAvi 4 / sAsayaceiya paMcama 5-muvaiDaM jiNavariMdehiM // 15 // vyAkhyA-zrIjinavareMdra paMcadhAcaityamupadiSTaM, tatra gRhe yathoktalakSaNAdyupetA pratidinaM trikAlapUjAvaMdanAdyartha an Educatinterra W w .jainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmapradoSAntheM // 25 // kAritA yA jinapratimA tadbhakticaityaM, tathA gRhabAroparivattitiryakASThasya madhyabhAge niSpAditaM yajinabiMba tama-14 galacaityaM, mathurAyAM hi nagaryA gRhe kRte maMgalanimicamuttaraMgeSu prathamaM jinapratimA pratiSThApyate, anyathA tad gRhaM / prathamaH patet / yaduktaM zrIsiddhasenAcAryaiH-jammi siripAsapaDimaM, saMtikae karai paDigihaduvAre / aja vijaNA puri| prakAze taM, mahuramadhannA na pecchaMtIti // 1 // tathA yatkasyApi gacchasya satkaM caityaM bhavati tannizrAkRtacaityaM, tatra hi | samyaktva svarUpa tadgacchIyA AcAryadaya eva pratiSThAdikAryeSu adhikriyaMte, anyaH punastatra pratiSThAdikaM kattuM na labhate ityarthaH, // 25 // tathA'smAdviparItamanizrAkRtacaityaM yatra sarve'pi gaNanAyakAdayaH padadhArakAH pratiSThAmAlAropaNAdikArya kurvati, yathA zatrujayamUlacaitye, tatra hi sarva sUrINAM pratiSThAdhikAritvAditi / tathA paMcama siddhAyatanaM zAzvatajina-15 tyamiti 5 / athavA prAkarAMtareNa paMca caityAni bhavati, tathAhi-nitya 1 dvividhabhaktikRta 2-3 maMgalakRta 4 sAdharmika 5 bhedAt paMcadhA caityAni / tatra nityAni zAzvatacaityAni, tAni ca devalokAdiSu bodhyAni, tathA ra bhaktikRtAni bharatAdibhiH kAritAni, tAni ca nizrAkRtAni anizrAkRtAni ceti vedhA, tathA maMgalArtha kRtaM maMgalakRtaM caityaM, tanmathurAdiSu utaraMge pratiSThApitaM / tathA vArattakamuneH putro ramye devagRhe svapita tatsAdharmikacaityamiti / asya bhAvArthastu kathAnakAdavaseyastaccedaM-vArattakaM nagaraM, abhayaseno rAjA, tasya ca vArattako nAma subuddhinidhimNtrii| sa caikadA grAmAMtarAdAgatena kenacitmAghUrNakena saha vAtto kurvANaH svakIyamattavAraNabhUmau upaviSTo'sti / tasminnavasareeko dharmaghoSanAmA mahAmunirbhikSAgrahaNArtha tasya gRhaM praviSTaH, tadbhAryA 545056 ti Jain Education Intem For Private & Personal use only K ww.jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca tasmai bhikSAdAnArtha ghRkhaMDamizritakSareyIbhRtaM pAtramutpATitavatI, atrAMtare ca kathamapi tadbhAjanAt khaMDami-18 prathamaH Atma- zrito ghRtabiMdurbhUmau patitaH, tatastaM dRSTvA sa mahAtmA dharmaghoSamunirbhagavadupadiSTabhikSAgrahaNavidhau kRtodyamaH san | prakAze prabodhagranthe || charditadopadaya iyaM bhikSA, tasmAnme na kalpate, iti manasi vicArya bhikSAmagRhItvA gRhAnnirjagAma / vArattaka- BEsamyakta // 26 // maMtriNA ca mattavAra gasthitena dRSTo bhagavAnnirgacchan, ciMtitaM ca citte kathamanena madIyA bhikSA na gRhItA? ityevaM hai | svarUpaM yAvaciMtayati tAvattasya bhUmau nipatitasya khaMDayuktaghRtaviMdorupari nakSikAH saMmilitAH, tAsAM ca bhakSaNAya // 26 // pradhAvitA gRhagodhikA, tasyA vadhAya pradhAvitaH saraTastasyApi ca bhakSaNAya pradhAvati sma mArjArI, tasyA api hananAya pradhAvitaH prAvUrNakasya zvA, tasyApi ca pratidvaMdvI pradhAvito'nyo gRhazvAnastato dvayorapi tayoH zunorabhUparasparaM yuddhaM / tadanaMtaraM nijanija zunakaparAbhavapIDanayA ca pradhAvitI maMtriprAghUrNakayoH sevako, tatastasyorapi / anyonyamabhUta lakuTAlakuTi mahAyuddha, dRSTaM caitatsarvamapi vArattakamaMtriNA, tatastaM yuddha nivArya ciMtitaM ca ghRtAdevidumAtre'pi bhUmau patite yata evaMvidhAdhikaraNapravRttirabhUta tata evAdhikaraNabhIrubhagavAn bhikSAM na gRhItavAn / aho! sudRSTo bhagavatA dharmaH, ko nAma bhagavaMtaM vItarAgaM vinA evaMvidhamapApaM dharmamupadeSTaM samarthoM bhavati? tato mamApi sa eva devaH sevyastaduktameva cAnuSThAnaM pAlayitumucitamiti viciMtya, sa maMtrI saMsArasukhavimukhaH |zubhadhyAnopagataH saMjAtajAsismaraNo devatArpitasAdhuveSastatkAlameva gRhaM tyaktvA anyatra vihAraM kRtavAn / krameNa dIrghakAlaM saMyamamanupAlya, kevalajJAnaM prApya vArattakAra eva siddhilakSmI zizrAya / tatastatputreNa snehApUri 6454643 Jon Education inte For Private & Personal use only owwjainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe // 27 // Jain Education Inter tamAnasena subuddhinA ekaM ramyaM devagRhaM kArayitvA rajoharaNamukhapotikAparigrahAriNI svapituH pratimA tatra sthApitA, satrazAlA ca tatra pravarttitA, sA ca sAdharmikasthalIti zAstre bhaNyate / iti vArattakakathAnakaM sAdharmikacaityopari darzitaM / etena paMcadhA caityAnyuktAni / athaiteSu paMcasu bhakti kRtAdicaturvidhacaityAnAM kRtrimatvena nyUnAdhika bhAva saMbhavAtsaMkhyAniyamo nAsti, zAzvatajinacaityAnAM tu nityatvAt sa vidyate / atastribhuvanasthitAnAM zAzvatajina saMbaMdhinAM devagRhANAM biMbAnAM ca saMkhyA 'kammabhUmI' tyAdicaityavaMdanAMtargatagAdhAnusAreNAbhidhIyate, tadgAthe ca ime sattANavaisahassA, lakkhA chappanna aDakoDIo / causaya chAvAsIyA, ti (te) luke ceie vaMde // 16 // vaMde navakoDisayaM, paNvIsaM koDilarUkhatevannA / aThThAvIsa sahassA, causaya aThThAsiyA paDimA // 17 // vyAkhyA - aSTau 8 koTayaH, SaTpaMcAza 56 lakSANi, saptanavatiH 97 sahasrANi catvAri zatAni SaDazItizreti, etAvati trailokye caityAni saMti, tAnyahaM vaMde ityanvayaH // 16 // tathA paMcaviMzati 25 koTyadhikA navazata 900 koTyastripaMcAza 53 lakSANi aSTAviMzati 28 sahasrANi catvAri 4 zatAni aSTAzIti 88 zceti etAvatyaH zAzvata jinacaityAnAM madhye pratimAH saMti tA ahaM vaMde // 17 // iti gAthAdvayArthaH atha tribhuvane uktapramApani zAzvatajina bhavanavicAni yathA saMti tathA dazyate tatrAdholoke dakSiNottara bhAgAvasthiteSu bhavanapatInAM dazasu nikAyeSu sarvasaMkhyayA sapta 7 koTyo dvAsaptati 72 lakSANi ca bhavanAni saMti, pratibhavanaM ca ekaika caitya sadbhAvena adholoke caityAnyapi sarvANi dvAsaptati 72 lakSAdhikasapta 7 koTipramitAnyeva bhavaMti, tacetyAMtargata prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 2 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 28 // vidhAni tu sarvasaMkhyayA aSTazata 800 koTayastrayastriMza 33 koTayaH SaTsaptati 76 lakSANi ca sati, praticetyamaSTottarazatabiMbasadbhAvAt / atha tiryagloke tAvanmerupaMcake paMcAzIti 85 caityAni, tathAhi-pratimeru catvAri | prathama: prakAre catvAri vanAni, prativanaM ca caturdikSu catvAri catvAri caityAni, punaH pratimeru ekaikA cUlikA, tadupari caikaikaM ISI | samyaktva |caityaM, evamekaikasmin merau saptadaza saptadaza caityAni, tataH sarvamIlane jAtAni paMcAzIti 85 pramitAni / tathA / svarUpaM pratimeru vidigbhAge caturNAM caturNAM sadbhAvAt viMzati 20 gajadaMtagirayaH saMti, tadupari caviMzati 20 zcaityAni, // 28 // tathA paMcasu devakuruSu paMcasUtarakuruSu jaMbUzAlmalIprabhRtayo daza vRkSAH saMti, tatra ca daza caityAni, tathAzIti 8. vakSaskAragirayaH sNti| pratimahAvidehaM SoDazaSoDazasaMkhyAnAM sadbhAvAt, teSAmupari cAzIti 80 caityaani| tathA pratimahAvidehaM dvAtriMzad dvAtriMzatsadbhAvena, punaH pratibharataM pratyairavata caikaikasadbhAvena saptatya 170 dhikaika-12 zatasaMkhyA dIrghavaitAtyagirayaH saMti. teSu ca saptatya 170 dhikaikazatapramitAnyeva caityAni / tathA jaMbUdvIpe SaNNAM sadbhAvena, dhAtakIkhaMDeSu puSkarArddha ca dvAdazadvAdazasaMkhyAnAM sadbhAvena triMzatpamitAH kulagirayaH saMti, teSu ca triM|zadeva 30 caityAni / tathA dhAtakIkhaMDe puSkarAdhaM ca dvau dvau iSukAragirI vidyate, teSAM caturNAmupari catvAri 4 caityAni / tathA samayakSetrasImAkArimAnuSottaraparvatopari caturdikSu catvAri caityAni, tathA naMdIzvaro nAmASTamo dvIpastatra dvApaMcAza 52 caityAni / tathAhi-pUrvasyAM dizi naMdIzvarasya madhyadeze aMjanavarNo'janagirirasti, tasya caturdikSu catasRNAM vApInAM madhyasthAzcatvAraH zvetavarNA dadhimukhagirayaH saMti, tathA tasyaiva caturvidikSu yodvayoH Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sadbhAvena aSTasaMkhyA raktavarNA ratikaraparvatAH saMti, etanmIlane pUrva digbhAge jAtAstrayodaza, evaM dakSiNottarapa zcimAsu tisRSvapi dikSu uktanAmnAmeva trayodazatrayodazagirINAM sadbhAvena sarvamIlane jAtA dvApaMcAza 52 gi-1 prabodhagranthe sarayasteSAmupari ekaikasadbhAvAd dvApaMcAzadeva caityaani| tathA ekAdaze kuDaladvIpe caturdikSu catvAri caityAni, tathA prakAze trayodaze rucakadvIpe'pi caturdikSu catvAri caityAni, evaM sarvasaMkalanayA tiryagloke triSaSTayadhikacatuHzata 463 caiH samyaktva tyAMni jAtAni, tacaityAMtargatavivAni tu caturadhikAni paMcAzatsahasrANi 50004 saMti / ihApi praticaityamaSTo- svarUpaM ttarazatabiMbasadbhAvAt / atho+loke saudharmadevalokAdArabhyAnuttarapaMcakaM yAvat caturazIti (84) lakSANi spt-27|| 29 // navatiH (97) sahasrANi trayoviMzati (23) vimAnAni saMti, prativimAnaM caikaikacaityasadbhAvena caityAnyapi sarvANi saptanavati 97 sahasrAdhikacaturazIti 85 lakSANi trayoviMzati 23 zcaiva bhavaMti, tanmadhyagatabiMbAni tu ekanavatiH 91 koTayaH SaTsaptati- (76) lakSANi aSTasaptatiH 78 sahasrANi catvAri 4 zatAni, caturazIti 84 zca | bhavaMti, atrApi praticaityamaSTottarazatabiMbasadbhAvAt / ityevaM lokatrayasthitAnAM zAzvatajinasaMbaMdhinAM caityAnAM biMbAnAM ca saMkhyAmIlane 'mattAgavaisahasse' tyAdigAthAdvayoktA sarvApi saMkhyA saMpadyate iti / iha kila caitya | biMdhAnAmavisaMvAdisthAnAnyAzrityaiSA saMkhyA darzitA, kecittu AcAryA visaMvAdasthAnAnyAyAzrityAnaMtaroktasaMVil yApekSayAdhikataracaityavisaMkhyAM prtipaadyNti| yaduktaM saMghAcAranAmni caityavaMdanabhASyavRttau-sagakoDilakkha bisayari, aho ya tirie dutIsapaNasayarA / culasI lakkhA saMganavaha, sahasatevIsuvari loe // 1 // terasakoDi | OMOM Jain Education inte For Private & Personal use only m
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranve // 30 // armsanel WIKRImammar - sayAkoDi, guNanavai saTThI lakkha ahaloe / tirie tilakkha teNavai, sahasa paDimA dusayacattA // 2 // bAvana prathamaH koDisa, cauNavaIlakkha sahasa cauyAlA / satta sayA saTijuA, sAsayapaDimA uvari loe // 3 // iti / / II prakAze - vyAkhyA-sapta 7 koTayo dvAsaptaMti 72 lakSANi ca adholoke caityAni saMti, pratibhavanamekaikasadbhAvAt / / samyaktva / atha tiryagloke dvAtriMzacchatAni paMcasaptatyadhikAni 3275 caityAni saMti / tathAhi-paMcameruviMzatigajadaMtagiri-18 svarUpaM jaMbUzA malyAdivRkSadazakAzItivakSaskAragirisaptatyadhikaikazatadIrghavaitAtyagiritriMzatkulagiricaturiSukAragiri // 30 // mAnuSottaragirinaMdIzvarakuMDalarucakAbhidhAneSu avisaMvAdisthAneSu triSaTyadhikAni catvAri zatAni 463 caityAni prAguktarItyaiva bodhyAni / avaziSTasaMkhyAni tu caityAni visaMvAdisthAneSu vidyate / tadyathA-mecakApekSayA paMPAcasu bhadrazAlavaneSu aSTASTa karikUTAni saMti, tadupari ca pratyekamekaikasvIkAreNa catvAriMza 40 caityAni, tathA azItyadhikatrizata 380 saMkhyeSu gaMgAsiMvAdinadIprapAtakuDeSu trINi zatAni azItizcaiva caityAni / tathA zIti 80 saMkhyeSu padmadrahAdiSu azIti 80 zcetyAni, tatha saptati 70 saMkhyAsu gaMgAdimahAnadISu satati 70 , caityAni, tathA paMcasu devakuruSu paMcasu uttarakuruSu ca daza 10 cetyAni, tathA sahasrasaMkhyeSu kaMcanagiriSu sahasraM 1000 caityAni, tathA viMzati 20 saMkhyeSu yamalagiriSu viMzati 20 zcaityAni, tathA viMzati 20 saMkhyeSu vRttavaitATyeSvapi viMzati 20 zcaityAni, tathA jaMbUzAlmalyAdivRkSadazake daza caityAni saMti, tAni ca prAgavisaMvAdicaityagaNanAyAM gRhItAnyeva, paraM tatparikarabhUtAH SaSTaya 60 dhikaikAdaza 11 zataparimitA ye laghujaMbvAdayasteSu / / la*ALok % Jain Education Inter | mA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhananthe commargramera svarUpaM tAvatsaMkhyAnyeva 1960 caityAni saMti, teSAmatra grahaNaM, tathA dvAtriMzatsaMkhyAsu rAjadhAnISu dvAtriMzaccaityAni, / etadvisaMvAdisthAnagatasarvacaityasaMkhyAmIlane dve sahasra aSTau zatAni dvAdaza 2812 caityAni jaataani| evamavisaM-18 prathamaH vAdivisaMvAdisthAnadvayagatasarvacaityasaMkhyA yadAsamIlyate tadA dvAtriMzacchatAni paMcasaptatyadhikAni 3275 bhvNti| prakAze atholoke caturazIti 84 lakSANi saptanavati 97 sahasrANi trayoviMzatizca 23 caityAni, prativimAnamekaika samyaktva sadbhAvAt / iti prathamagAthArthaH // 1 // atha gAthAdvayenoktacaityeSveva krameNa biMbasaMkhyA yathA-adholoke trayodaza| 13 zatakoTya ekonanavati 89 koTyaH SaSTi 60 lekSANi ca pratimAH saMti, praticatyamazItyadhikazatabiMbasvIkArAt / tathA tiryagloke trINi 3 lakSANi trayonavatiH 93 sahasrANi dve 2 zate ca tvAriMza:40 cca pratimAH saMti / kula ityAha-naMdIzvararucakakuMDaladvIpagataSaSTicaityeSu pratyekaM caturviMzatyadhikaikazata 124 vivasaMkhyAsvIkArAt / zeSasthAnagatadvApaMcAza 52 dadhikasaptaviMzati 27 zatacaityeSu (tathA pUrvokteSu triSaSTayadhikacatuH-zatacaityeSu ) ca pratyeka viMzatyadhikazata 120 vivasvIkArAt // 2 // tathA upariloke dvApaMcAza 52 koTyadhikamekaM koTizataM caturNavati 94 lakSANicatuzcatvAriMza 44 tsahasrANi sapta 7 zatAni SaSTi 60 zca 152944476. zA. zvatapratimAH saMti / dvAdazakalpagata caityeSu pratyekamazItyadhikazata 120 vivasvIkArAt, navagraiveyakapaMcAnuttaragatacaityeSu ca pratyekaM viMzatyadhikaikazata 120 vivasvIkArAt / iti dvitiiytRtiiygaathaarthH||3|| atha zAstroktameva sarvacaityaviSasaMkhyApatipAdaka gAthAdvayaM yathA-savye vi aTTa8 koDI, lakkhA sagavanna 57 saya 200 * * * W Jain Education Inter ww.jainelibrary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranve // 32 // prakAze aDanauyA 98 / tihuyaNaceiya vaMde, asaMkhudahidIvajohavaNe // 4 // panarasa 15 koDisayAI, koDI: bApAla 42/2 | lakkha ahavannA 58 / aDatIsa 38 sahasa vaMde, sAsayajiNapaDima tiyaloe // 5 // (atra gAthAiye saMkhyAdhikyaM / prathamaH vartate tatsaMbaMdhI ullekhaH prastAvanAyAM dRzyaH) sugamArthamidaM, navaraM udadhayo dvIpA jyotiSkavimAnAni vyaMtaranaga-6 rANi ca asaMkhyAtAni, teSvapi asaMkhyAtAnyeva caityAni saMti, tAnyahaM vaMde iti gAthApaMcakArthaH // iha prAk ? sampakva karikUTAdInAM padvisaMvAdisthAnakatvamuktaMtajaMbuddhIpaprajJaptyAdAveSu sthAneSu caityAnAmanuktatvAt , tathA ca tadanusAH // 32 // riNI kSetrasamAsoktagAthA-'karikuDakuMDadahanaha, kurukaMcaNajamalasamaviyaDesu / jiNabhavaNavisaMvAo, jo taM jAgati gIyatthA // 1 // ' iti, yatprAk praticaityamaSTottarazatasaMkhyAnyeva biMbAni gRhItAni, tadapi jaMbUdvIpaprajJaptyanusAreNeva / tathA ca vaitADhayasthasiddhAyatanakUTAdhikAre tatsUtraM-'ettha NaM mahaM ege siddhAyayaNe pannatte, kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMmeNaM, desUrNa kosaM urdU uccatteNaM, jAva jjhayA, tassa NaM siddhAyataNassa tidisaM tao dArA pannattA, te NaM dArA paMcadhaNusayAI uddhaM uccatteNaM, ar3hAijAI dhaNusayAI vikkhaMbheNaM tAvatiyaM ceva paveseNaM, seA karakaNagathUbhiyAgA, dAravaNNao jAva vnnmaalaa| tassa NaM siddhAyataNassa bahUsamaramaNijjassa bhUmimA gassa bahumajjhadesabhAge, etya NaM mahaM ege devacchaMdae pannatte, paMcadhaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM, sAtiregAI paMca- dhaNusayAI urdU uccatteNaM sabva, rayaNAmae, ettha NaM aTThasayaM jiNapaDimANaM jiNussehapamANamettANaM sannikkhattaM ciTThati, evaM jAva dhRvakaDugacchagA iti / 'aTThasayaM ti aSTAdhikaM shtmityrthH| iha yAvatkaraNAdidaM tAsAM Jain Educatan inte Kin
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 33 // varNanaM-tAsi NaM jiNapaDimANaM ime eyArUve vaNNAvAse paNNatte taM jahA-tavaNijamayA hatthatalapAdatalA, aMkAmayAI nakhAI, aMto lohiakkhapaDisekAI, kaNagAmaIo jaMghAo, kaNagAmayA jANU, kaNagamayA UrU, kaNa- prathamaH gAmaIo gAyalaTThIo. tavaNijamayA cuccuA, tavaNijamayAo nAbhIo, riTThAmaio romarAIo, tavaNijamayA prakAze sirivacchA, silappavAlamayA oThA, phAlihamayA daMtA, tavaNijamaIo jIhAo, tavaNijamayA tAluA, kaNa samyaktva |gamamaIo nAsigAo aMtolohiakkhapaDisegAo, aMkAmayANi acchINi, aMtolohiakkhapaDisegAI, riTThAmaIo tArAo, riThThAmayANi acchipattANi, riTAmaIo bhamuhAo, kaNagAmayA savaNA, kaNagAmaIo NilA-2 DapaTTiyAo, vayarAmaIo sIsaghaDIo, tavaNijjamaIo kesaMtakesabhUmIo riThThAmayA uvarimuddhayA iti' : atha tAsAM jinapratimAnAM parikaravarNanaM, yathA-'tAsi NaM jiNapaDimANaM pichao patteyaM patteyaM chattadhArapa. | DimAo himarayayakuMdiduppagAsAI sakoriMTamalladAmAiM dhavalAI AyavattAI salIlaM dhAremANIo ciTThati / tAsi / NaM jiNapaDimANaM ubhao pAse patteyaM patteyaM cAmaradhArapaDimAo pannattAo caMdappabhavaharaveruliyanANAmaNiraya-150 NakhaciyacittadaMDAo suhamarayayadIhavAlAosaMkhaMkakuMdadagarayayaamayamahiyapheNapuMjasaMnigAsAo cAmarAo ga-1 hAya salIla vIimANIo dhIimANIo ciTThati / tAsi NaM jiNapaDimANaM purao do do nAgapaDimAo bhUapa-10 DimAo jiNajakkhapaDimAo kuMDadhArapaDimAo sannikhittAo ciTThati, tAo Na savvarayaNAmaIo acchAo jAva pddiruuvaao| tattha Na tAsi NaM jiNaMpaDimANaM purao asayaM ghaMTANaM, aTThasayaM bhigArANaM, evaM AyasANaM Jain Education Inter For Private & Personal use only Asww.jainelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya // 34 // jAva lomahatyapuSphacaMgerINa lomahatyapuSphapaDalagANaM tellasamuggANaM jAva aMjaNasamuggANaM mAsayaM dhUvakaDuchagANaM Atma- ciTThati iti| evaM jaMbUdvIpagatamarvasiddhAyataneSu pratyekaM jinapratimAnAmaSTAdhikaM zatamevAna paThopAMge proktamasti / sonayanye / etadanusAreNa ca lokatrayavartiSu sarveSvapi siddhAyananeSu pratyekamaSTottarazatameva pratimA avgNtvyaaH| ata eva ca // 34 // 'kammabhUmItyAdi stotre'piNyaiva saMkhyA svIkRteti sudhIbhirvibhAvyaM / atra kazcitprerayati-nanu bhavadviristhaM caityA-1 disaMkhyA pratipAditA, paraM yadyadhikasaMkhyA eva cetyAdayo bhaviSyati tarhi nyUnasaMkhyAbhiSAne mahAn doSaH sa-18 mutpatsyate iti, tatrocyate-satyaM, ata eva stotrAMte lokatrayavartisakalazAvatAzAzvatajinacaityAdipraNatipratipAdikA 'ja kiMciM nAmatitthaM' ityAdikA gAthA paThitAstItyato na kdhihrossH| tasyatasta etanirNaya kevalino bahuzrutA cA vidaMti, na ca viSAde kApi siddhirasti, samyagdRSTInAM hi 'tameva savaM nIssaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM' iti vAkyasyaivopAdeyatvAdityalaM vistareNa / atha visaMvAyavisaMvAdisthAnadvayamAzritya tribhuvanasthitAnAM zAzvatajinacaityAnAmuJcatvAdipramANamabhidhIyate-tatra dvAdazadevalokeSu navagraiveyakeSu paMcAnuttareSu tathA naMdIzvarakuMDalarUcakAkhye dvIpatraye yAni jinacaityAni tAni uccatvena dvAsaptatiyojanapramANAni, AyAmato yojanaikazatapramitAni, viSkaMbhataH paMcAzadyojanamAnAni / tathA kulagiridevakuruttarakurumeruvanagajadaMtagirivakSaskAreSukAramAnuSottareSu asurAdidazanikAyeSu ca sthitAnAM caityAnAM SaTtriMza 36 yojanAni uccatvaM paMcAzadyojanAni dIrghatvaM, paMca| viMzatiyojanAni pRthutvaM / tathA dIrghabatAyeSu merulikAsu (mahAnadISu kuMDeSu) jaMbUprabhRtivRkSeSu (vRttavaitAda yeSu / SNEHALKARSHANKS Jain Education Intem For Private & Personal use only A w w.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhanthe // 35 // Jain Education Interma kAMcanagiriSu diggajagiriSu draheSu yamalagiriSu) ca yAni tAni uccatvena catvAriMzadadhikacaturdazazatadhanuHpramANAni, dairyeNa ca ekagacyUtamAnAni, viSkaMbhatastu ardhagavyUtapramitAni, ( tathA rAjadhAnISu vyaMtaranagareSu jyotiSkavimAneSu ca sthitAnAM caityAnAM navayojanAni uccatvaM, sArdhadvAdazayojanAni dIrghatvaM, sapAdaSaT yojanAni pRdhulatvamastItyAdi sarva sudhIbhirvibhAvyaM) iha ca naMdIzvararucakakuMDaladvIpa trayasthAyinAM SaSTi (60) caityAnAM pratyekaM catvAri catvAri dvArANi saMti / etadvyatiriktAnAM tu sarveSAmapi zAzvatajinacaityAnAM trINi trINyeva dvArANi bodhyAni / kiM ca zAzvatajinabiMbAni kila sarvANyapi RSabhAnana ? caMdrAnana 2 vAriSeNa 3 varddhamAne 4 tyetanAmacatuSTayenaiva bhaNitavyAni tathaivAgame pratipAditatvAditi proktA zAzvata ( jina ) caityasaMbaMdhivaktavyatA / | atha bhaktikRtAdyazAzvatacaityAnAM guNadoSAdi vyAvarNyate tatra tAvadbhAla 1 nAmA 2 vadana 3 grIvA 4 hRdaya 5 nAbhi guhya 7 sakkhi 8 jAnu 9 piMDikA 10 caraNAdi 11 keSu sthAneSu vAstukAdigranthoktapramANasamanvitaM na yanazravaNaskaMdhakarAMgulyAdisarvAvayaveSvadUSitaM samacaturasrasaMsthAnasaMsthitaM paryakAsanena kAyotsargeNa vA virAjitaM | sarvAMgasuMdaraM vidhinA caityAdau pratiSThitaM zrIjinabiMbaM pUjyamAnaM sat sarvabhavyAnAM samIhitArthasaMpAdakaM bhavati / uktalakSaNavihInaM tu tadazubhArthasUcakatvena apUjyameva bodhyam / tathA yathoktalakSaNopetamapi biMbaM yadi kathaMcidrazatAdarvAka svAvayaveSu dUSitaM syAttarhi tadapi apUjyam / yadi tu uttarapuruSairvidhinA caityAdau sthApitaM biMbaM va|rSazatAdUrdhvaM vikalAMgaM syAttadA tatpUjane'pi na doSaH / yaduktaM varisasayAo uDDhaM, je biMbaM uttamehi saMThaviyaM / prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 35 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze // 36 // viyalaMgu vi pUijjai, taM biMba niSphalaM na jao // 1 // tti atra punarayaM vizeSaH-mukhanayananakragrIvAkaTiprabhRtiprajAtma18/ dezeSu bhagnaM mUlanAyakabiMba sarvathava pUjayitumayogya, AdhAraparikaralAMchanAdipradezeSu tu khaMDitamapi tatpUjanI-13 prathamaH prabodhananthe // 36 // yam / tathA dhAtulepAdibiMba vikalAgaM sat punarapi sajjIkriyate, kASTharatnapASANamayaM tu tatkhaMDitaM satpunaH sajjI-1 samyaktvaH | kartumayuktameva / tathA'tyaMgA hInAMgA vRddhodarI kRzahRdayA netrAdihInA Urdhvag tiryaghaka adhomukhI raudramukhI IR svarUpaM ca pratimA draSTuH zAMtabhAvAnutpAdakatvena nRpAdibhayasvAminAzArthanAzazokasaMtApAdyazubhArthasUcakatvena ca satA-1 mapUjyA uktA / yathocitAMgadhArikA zAMtadRSTijinapratimA tu sadbhAvotpAdakatvena zAMtisaubhAgyavRddhayAdizubhArthapradAyakatvena ca sadaiva pUjanIyA kathitA / atha gRhasthAnAM svagRheSu yAdRzI pratimA pUjayitumarhA bhavati tatsvarUpaM daryate-gRhasthena kila prAgdarzitadoSaviyuktA ekAMgulAyekAdazAMgulaparyaMtonmAnadhArikA parikarasaMyuktA sva-13 rNarUpyaratnapittalAdimayI sarvAMgasudarA jinapratimA svagRhe sNsevyaa| parikareNoktamAnena ca varjitA tathA pAsA| NalepadaMtakASThalohamayI citralikhitA ca jinapratimA svagRhe naiva pUjanIyA / taduktaM-samayAvalisuttAo, lebova lakadaMtalohANaM / parivAramANarahiyaM, gharaMmina hu pUyae viNbN||1|| ti tathA gRhapratimAnAM purato balivistAro [4 na karttavyaH, kiM tu bhAvato nityaM lapanaM trisaMdhyamarcanaM ca vidheyamiti / ekAdazAMgulebhyo'dhikapramANA jinamUrti-14 prAsAde pUjanIyA, na tu svagRhe / tathA ekAdazAMgulebhyo hInapramANA mUrtimUlanAyakatayA prAsAde na sthApanIyA, iti vivekaH / tathA vidhinA jinabisya kartRNAM kArayitRNAM ca narANAM sarvadA samRddhivRddhirbhavati, dAridya daurbhAgya Jain Education Inter W ww.jainelibrary.org ITI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe // 37 // Jain Education Internal kuzarIraM kugatiH kumatirapamAnatA rogaH zokazcetyAdayo doSAstu kadApi na bhavatItyAdi / atra hi jinabiMbacetyavicAre bahutaraM vaktavyamasti tatsarvaM mahAgranthAdavagaMtavyamityuktA paMcavidhacaityavaktavyatA / atha tadvinayasvarUpaM pratipAdyate - dvitripaMcASTAdimedaiH, proktA bhaktiranekadhA / dvividhA dravyabhAvAbhyAM trividhAMgAdibhedataH ||18|| vyAkhyA - iha vinayo bhaktibahumAnAdilakSaNaH prAgdarzitastanmadhye bhaktirdvitripacASTAdibhedairanekadhAsti / tatra dvividhA tu dravyabhAvabhedato bodhyA, trividhA punaraMgAgra bhAvabhedataH, tatrAMgapUjA jalavilepanapuSpAbharaNAdibhirbhavati / tathAhi duHprAptaM samyaktavaratnaM sthirIkartukAmena vivekavatA gRhasthena svayaM zucinA bhUtvA prathamaM bAdarajIvayatanAdyarthaM zuddhavastrAdinA zrIjinasamAnamudrAnvitasya zrIjinabiMbasya pramArjanaM vidhAya karpUrapuSpakesarAdimizritagaMdhodakena kevalanirmalajalena vA snapanaM vidheyaM tataH karpUrakesaracaMdanAdisadravyairvilepanaM kArya, tatazca puSpapUjA vidheyA, tatra sAmAnyapuSpaistu pUjA naiva kAryA, yaduktaM-na zuSkaiH pUjayeddevaM, kusumairna mahIgataiH / na vizIrNaphalaiH spRSTairnAzubhairnAvikAzibhiH // 1 // pUtigaMdhInyagaMdhAni, AmlagaMdhAni varjayet / kITakozApavidvAni, jIrNaparyuSitAni ca // 2 // api ca- hastAtpraskhalitaM kSitau nipatitaMlagnaM kvacitpAdayoryanmUrddhArdhvagataM dhRtaM kuvasanairnAbhiradho yadhdhRtaM / spRSTaM duSTajanairdhanairabhihataM yaddRSitaM kITakai - styAjyaM tatkusumaM dalaM phalamatho bhaktajinaprItaye || 3 || tathAuktadoSaduSTaiH puSpaiH pUjAMkurvan jano nIcatvaM prApnoti / taduktaM pUjAM kurvannaMgalagnai- dharAyAM patitaiH punaH / yaH karotyarcanaM puSpai-rucchiSTaH so'bhijAyate // 4 // iti / etAvatA uktadoSavarjitaiH uttamapuSpaiH prathamaH prakAze samyaktva svarUpa 11:30 11 ww.jainelibrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 38 // zrIjinapUjA kartavyA tatprabhAvAcca dhanasArasyeva sadyaH makalasukhasamRddhivRddhayAdayo bhavyAMginAM gRheSu prAdurbhavaMti, dAridhazokasaMtApAdayazca dUre vrajati, idaM tu aihalaukikaM phalamuktaM, pAralaukikaM tu svargamokSaprAptilakSaNaM bodhyaM / prathamaH prakAre atha prAk sUcitadhanasArazreSThikathA tvevaM-kusumapure dhanasArazreSThI trikAlaM jinA dipuNyaparAyaNaH parivasati / | samyaktva ekadA ardharAtrasamaye tasya cetasi ayaM vikalpaH samutpanno-mayA khalu prAgbhavakRtasatkarmabalena iha pravarddhamAna|samRddhilabdhA / athAsmin bhave'pi yadi kiMcit saddharmakarmAcaraNaM kuryA tarhi bhavAMtare'pi sukhasaMpanno bhaveyaM / punaryA'sau samRddhirAlokyate sApi gajakarNAdivacaMcalatarA vidyate, ato'syAH saphalatvasaMpAdanArtha paratra sukha siddhayartha ca zrIjinaprAsAdaM kArayiSye / yataH zAstre zrIjinaprAsAdakArayiturmahApuNyaprAptirabhihitAsti / tataH | prastAvadanenaiva kAryeNa mayA svakIyanubhavAdisakalasAmagrI saphalIkatrtamuciteti / athaivaM ciMtayata eva tasyAvaziSTA sarvApi rajanI sayo vyatikrAMtA, prAtaHsamayazca saMjAtastadAnIM sa zreSThI svanyAyArjitavittena ekaM dvApaMcAzadde-18 vakulikAmaMDitaM zrIjinaprAsAdaM kArayituM prArabdhavAn / tatastatputrAH pratidinaM bahutaraM dravyavyayaM vilokya itthaM procuH-bhoH tAta! kimidaM tvayA sakaladravyanAzakaM nirarthaka kAryamArabdhaM ? asmabhyaM tu etanna rocate / yadi punarna vInAni gRhAbharaNAdIni kAritAni bhaveyustadApi samIcInaM, yatastAni kvacitkAlAMtare'pi kAryasAdhakAni syuH| 6 tathApi sa zreSThItatputravacanaM zrutamapi azrutamiva kRtvA, sollAsaM pravardhamAnapariNAmaivyavyayaM kurvana catyaM samagramapi nisspaadyaamaas| paraM yadA caityaM paripUrNa jAtaM tadA kuto'pyaMtarAyakarmodayataH sarvamapi dravyaM vyayIbhUtaM, tadA OMOMOMOM Jain Education temat w.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAye svaputrA anye'pi mithyAtvino janAzca vadaMti sma-etacaityaM kAritaM tena dhanaM gtN| tathApi sa zreSThI janadhoM. pari nizcalacittaH man svadravyAnusAreNa stokaM stokaM puNyaM krotyev| tata ekadA tantra svadharmAcAryAH samAyAtAH, proSananyA vaMdanArtha gataH zreSThI, gurubhiH pRSTa-'nanu asti sukhaM bhavatAM zreSThinoktaM-svamin ! bhavatpasAdAt sukhamasti, paraM // 3n jinaprAsAdanirmApaNAdasya dhanaM gatamityAdikA dharmApabhrAjanA janamadhye jAyate tanmahAduHkhaM cetasi vidyate, yanme dravyaM gataM tasya tu kimapi duHkhaM nAsti, yato dravyaM tu ito'pyadhikaM jIvAnAM zubhakarmodayato bahuzaH samAyAti, aMtarAyakarmodayato nazyati / tathApi svAmin ! jJAnavalenAlokyatAM mamAsmin bhave'yamaMtarAyasyuTiSyati na vaa?| arthatat zreSThivanaH zrutvA tuSTagurabhijJAnato'zubhakarmanAzaM zubhodayaM ca vijJAya, dharmonatikaraNArya tasmai namaskArAkhyo maMtrAdhirAjaH mAdhanavidhiyuktaH samarpitaH / zreSThayapi zubhadine devagRhe mUlanAyakaviMSAne sthitvA TamatapasamAcaraNapUrvakaM tasya jApaM kRtvaan| tataH pAraNakadine ekAmavaMDitottamasugaMdhipuSpamAlAM zrIjineMdrasya | hai kaMThe saMsthApya yAvatA stuti kattuM pravRttastAcaptA saMtuSTo dharaNeMdrastatpuraH prArdubhUya provAca-bhoH zreSTin ! tuSToja bhagavadbhaktyA mArgayasva mnovaaNchitm| tataH zreSThayapi prabhoH stuti pUrNA vidhAya provAca-'yadi tvaM tuSTo'si tarhi prabhukaMThAropitapuSpamAlAyA gatpuNyaM mayopArjitaM, tadanusAreNa phlmrpyeti| tadA dharaNeMdreNoktaM tAvatpuNyAnurUpaM tu phalaM pAtuM nAhaM samartho'smi, tahAne hi catuHSaSTisureMdrANAmApi akSamatvAt, tato'nyayAcasva / zreSThinoktaM-15 tahiM mAlAmadhyagatekapuSpasyeva phalamarpaya / ' iMdreNoktaM tatpuSpaphalamapi dAtuM nAhaM samartho'smi' / 'tarhi tatpatra svAtaM // 39 // SHREE Jain Education in Kalww.jainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaprabodhagranthe // 40 // syaivArpaya phalaM / tenoktaM-'tatrApyasamartho'haM / tataH zreSTIprAha-etAvanmAtramapi tvayi yadi sAmarthya nAsti tarhi gaccha svasthAne / tadA dharaNe dro'moghaM devadarzanarmiti hetostava gRhe ratnabhRtasuvarNakalazAna sthApayannasmItyuktvA'- zrI prathamaH dRzyo babhUva / zreSThI api tata utthAya yantra gurava Asan tatra gatvA, gurubhyo vaMdanApUrvakaM sarvamapi tatsvarUpaM ni-1 prakAze vedya svagRhaM cAgatya pAraNakaM kRtavAn / tataH sa zreSThI jinadharmaniMdanaparAna putrAn samAhUya, prArabhUtasarvavRttAMta- samyaktva kathanena tadravyadarzanena ca zrIjinavareMdrapuSpapUjAyA mahAmahimAnaM darzayitvA, sarvamapi kuTuMba zrIjinadharme sthirI-18 svarUpaM // 40 // kRtya yAvajjIvaM sukhI bhogI tyAgI ca saMjAtaH // iti puSpapUjopari dhanasArazreSThikathA // athAbharaNapUjA yathA-16 vivekibhiH zrIjinabiMbesvarNaratnacakSuHzrIvatsahArakuMDalabIjapUracchanamukuTatilakAdivividhAbharaNAni svayamanyena vA'nupabhuktapUrvANi damayaMtyAdivat ythaaprdeshmaaropnniiyaani|ythaa damayaMtyA prAgbhave vIramatInAmnyA ratnatilakAni kArayitvA aSTApadAdrau caturviMzatijinAnAM lalATeSu AropitAni, tatpuNyaprabhAvAca sA svAbhAvikatilakAlaMkR. talalATA aharnizaM tatkAMtini zitatamaHpracArA trikhaMDAdhipanalanareMdra paTTarAjJI damayaMtIbabhUva / evamanye'pi bahavo bhavyA anayA pUjayA vividhasukhazreNisaMpannA jAtAH ityaMgapUjA / atha dvitIyA'grapUjA ucyate-sA punanaivedya-13 phalAkSatadIpAdibhirbhavati / tatra naivedyAni varakhanakamodakAdIni bhakSyavastUni, phalAni nAlikerabIjapUrAdIni, akSatAni ca svabhogyadhAnyAdviziSTAni akhaMDojjvalazAlipramukhadhAnyAni / tAni zrIjinAgre DhokanIyAni / tathA prabhoH purataH pravarayatanApUrvamuttamaghRtapradIpazca vadheyaH, paraM vivekinA gRhasthena tena pradIpena svagRhakRtyaM na Jain Education Inter For Private & Personal use only X
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 Atmaprabodhana // 4 // SSROSAURUSHOUSE kArya, yadi ko'pi kuryAttarhi devasenajananIvattiryagyonyAdimahAduHkhabhAjanaM syaat| uktaM ca-dIpaM vidhAya devAnAmagrataH punareva hi gRhakArya na karttavyaM, kRte tiryagbhavaM bhajet // 1 // iti / iha devasenajananIdRSTAMtastvayaM- prathamaH iMdrapure ajitaseno nRpaH / devasenaH shresstthii| sa ca paramazrAddhaH sadA dharmakArya kurvANaH sukhena kAlamativAha-12 prakAze yati / atha tasminneva pure eko dhanasenanAmA uSTravAhakaH parivasati / tatgRhAdekA uSTrikA devasenagRhe nirantara- samyaktva mupaiti / dhanasenena yaSTi prahArAdinA tADitApi gRhe na tiSThati / tato dayArdracetasA devasenazreSTinA mUlyena tAM svarUpaM // 41 // | gRhItvA svagRhe rakSitA / ekadA tatra dharmaghoSAcAryAH sametAstadA bahavo bhavyA guruvaMdanArtha jagmuH / zreSThI deva. hai| seno'pi tatrAgataH / tato gurubhirdharmopadezo dttH| sa cetthaM-dharmo jagataH sAraH, sarvasukhAnAM prdhaanhetutvaat| tasyotpattirmanujAt, sAraM tenaiva mAnuSyaM // 1 // api labhyate surAjyaM, labhyante puravarANi ramyANi / na hi labhyate vizuddhaH, sarvajJokto mahAdharmaH // 2 // na dhammakajA paramatthi kaja, na pANihiMsA paramaM akajaM / na pemarAgA paramatthi baMdho ghohilAbhA paramatthi lAbho // 3 // tato bho bhavyAH! pramAdaM parityajya zrIjinadharme ratiM kuruta, yena bhavatAM sarvAthAH siddhayatItyAdi / " athopadezAnte devasenaH zreSThI guruM papracchasvAmin ! ekA mamoSTrikA vidyate sA madgRhaM vinA kvApyanyatra na tiSThati, tatra kiM kAraNa ? / sariNoktaM- eSA pUrvabhave tava mAtAsIt, ekadA'nayA zrIjinAgre dIpaM vidhAya taddIpena svagRhakRtyAni kRtAni, tathA dhUpAMgAreNa cUlhakaH sadhukSitastataH kiyatA kAlena ito mRtvA'nAlocitatatkarmavazAt asau uSTrikA saM Jain Education Intemat For Private & Personal use only COMw.jainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe // 42 // Jain Education Interna jAtA, pUrvabhavasnehAca te gRhaM na muMcati / " etat zrutvA sarve'pi zreSThadyAdayo lokA devasaMbaMdhivastUpabhogasya etAdRk phalaM vijJAya tatparityAge yatnavaMtaH saMjAtAH / tato guruM natvA te svaM svaM sthAnaM saMprAptAH / iti pradIpAdhikAre devasenajananIdRSTAMtaH / amuM dRSTAMtaM nizamya saMsAra bhIrubhirbhavyairdevapradIpAdinA svakArya na karttavyaM, devanirmAlyaM svalpamapi na grAhyaM devazrIkhaMDatilakaM na kArya, devajalena hastapAdAdyapi na prakSAlyaM, devadravyaM vyAjena na grAhyaM, anyadapi devavastu svakArye na prayojyamiti dvitIyA agrapUjA / atha tRtIyA bhavapUjA ucyate - sA ca jinavaMda nastavanasmaraNAdibhirbhavati / tatra prathamaM caityavaMdanocitadeze sthitvA caityavaMdanaM kArya, zakrastavAdi vAcyaM, tathA lokottarasadbhUtatIrthakara guNagaNavarNanaparairvacanaiH stutirvidheyA / tato hRdayakamalakoze zrIjinedraM saMsthApya tadguNasmaraNaM kAryaM / tathA prabhoH purastAnnATayAdi kurvatA laMkezAdivadakhaMDabhAvo dhAryaH / yathA laMkezvareNa rAvaNenaikadA'SThApadAdrau bharatezvarakAritasvasvavarNapramANopetacaturviMzatijinaprAsAde RSabhAdInAM dravyapUjAM vidhAya, maMdodarIprabhRtiSoDazasahasrataH purIbhiH samaM nATye kriyamANe svavINAtaMtrI truTitA, tadA jinaguNagAnaraMgabhaMga bhIruNA svasnasAkRSya tatra saMdadhe, tadA tajjinabhaktayA tena tIthakRnnAmakarmopArjita, mahAvidehe sa tIrthakRdbhAvI / itthamanyairapi zrIjinapUjAyAM yatno vidheyaH / bhASye yadyapi 'gaMdhavvanaTTavAiya- lavaNajalArattiyAi dIvAha / jaM kicaM taM savvaM, piurai aggapUyAe || 1 || ' ityAdivacanena nATyamagrapUjAyAM bhaNitaM, tathApi nATayasya prAyo bhAvamizritatvAdbhAvasya / ca prAdhAnyena vivakSitatvAttasyAtra paThane'pi na doSa iti bodhyamiti bhAvapUjA tRtIyA / etena trivi prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 42 // ww.jainelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma zeSAnye // 43 // Jain Education Internatio dhA pUjA proktA / atha paMcavidhA procyate - puSpAdyaca 1 tadAjJA 2 ca tadddravyaparirakSaNaM 3 / utsava 4 stIrthayAtrA 5 ca, bhaktiH paMcavidhA jine // 19 // vyAkhyA - zrIjineMdre paMcaprakArA bhaktirbhavati / tatra ketakacaMpakajAtIyUthikAzatapatrAdivividhapuSpairdhUpadIpacaMdanAdibhizca yadarcanaM sA prathamA bhaktiH 1 / tathA zrIjineMdrasyAjJAyAH samyagU manovAkkAyaiH paripAlanaM sA dvitIyA bhaktiH 2 / jinAjJA hi sarvadharmakRtyAnAM mUlakAraNamasti, tato jinAjJAM | vinA sarvamapi dharmakAryaM nirarthakameveti vijJAya jinAjJAyAM vizeSato yatitavyaM / uktaM ca-ANAi tavo ANai saMjamo taha ya dANamANAe / ANArahio dhammo, palAlapUla vva paDihAi // 1 // api ca-bhamio bhavo aNaMto, tuha ANAvirahiehiM jIvehiM / puNa bhamiyavvo tehiM, jehiM naMgIkayA ANA // 2 // jo na kuNai tuha ANaM, so ANaM kuNai tihuaNajaNassa / jo puNa kuNai jiNANaM, tassANA tihuaNe caiva // 3 // iti tathA devasaMbaMdhidravyasya samyag rItyA rakSaNaM vRddhikaraNaM ca tRtIyA bhaktiH / yato'smin saMsAre svadravyarakSaNAdau tu sarve'pi prANinastatparAH saMtyeva paraM devadravyarakSaNAdau kasyApyuttamasyaiva pravRttirbhavati / ye punardevadravyasya rakSaNAdau samyaka pravartate, te prANino'tra paratra ca loke mahAsukhazreNisaMpannA bhavati / ye ca tadbhakSaNAdi kurvati te ubhayatrApi ghorataraduHkhabhAjaH syuH / uktaM ca- jiNapavayaNavuDhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM, aNaMtasaMsArio hoi // 1 // jiNapavayaNavuddhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM, parittasaMsArio hoi // 2 // parita tti parimitabhavasthitirityarthaH / jiNapavayaNavuddhikaraM pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM vaIto ji prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 43 // w.jainelibrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sick svarUpa // 44 // NadavvaM, titthayarattaM lahai jIvo // 3 // vRddhirana apUrvApUrvadravyaprakSepAdinA'vaseyA / sA ca paMcadazakarmAdAnakuAtma- vyApAravarjanasayavahArAdividhinA eva kaaryaa| avidhinA tu tadvidhAnaM pratyuta doSAya saMpadyate / yaduktaM-jiNa prathamaH prabodhananthe / varaANArahiyaM, vaddhAraMtA vi ke vi jiNadavvaM / buDDuti bhavasamudde, mUDhA moheNa annaannii||1|| kecittu zrAvya-16 prakAze // 44 // tiriktebhyaH samadhikagrahaNaM gRhItvA kalAMtareNApi tavRddhicitaivetyAhuH / api ca-ceiyadavvaviNAse, isi- samyaktva ghAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 1 // vinAzo'tra bhakSaNopekSaNAdilakSaNo| bodhyaH / atra caityadravyabhakSaNarakSaNAdau bahavo dRSTAMtAH saMti / paramatra tvekaH sAgarazreSThidRSTAMtaH spaSTatayA nigadyate-sAketapure sAgarazreSThI paramArhataH parivasati / ekadA tatratyaiH suzrAvakaiH suzrAvako'yamiti viciMtya tasmai / caityadravyaM dattaM, proktaM ca-'caityakAryakRtasUtradhArAdibhyastvayA dravyaM dAtavyamiti / ' so'pi lobhAbhibhUtaH sUtra-12 dhArAdibhyo rUpakAdidravyaM na datte, kiMtu samANi dhAnyaguDatailaghRtavastrAdIni caityadravyeNa saMgRhya tebhyo datte, lAbhaM casvagRhe sthApayati / evaM rUpakAzItibhAgarUpANAMkAkiNInAmekaM sahasraM lAbhena saMgRhItaM, arjitaMca tenaiva corataraM duSkarma / tataH kiyatA kAlena sa tatkarma anAlocya mRtvA jalanidhau jalamAnuSaH sNjaatH| tatra sa jA-1 tyaratna grAhakapuruSairjalamadhyAdUgRhItvA, samudrAMtarjalacaropadravanivArakajalamadhyodyotakArakatailagrahaNArtha vajragharaTTake || prakSiptastatra ca mahAvyathayA SabhirmAsairmRtvA tRtIye narake nArako'jani / narakAduddhRtya paMcazatadhanumAno mahAmatsyo jAtaH, tatra punarlecchakRtasAgacchedAdimahAkadarthanayA mRtvA gatazcaturthapRthivyAM / evamekadvayAdibhavAMta SCRISGARLAMAU Now.jainelibrary.org Jain Education Intere
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranmeM // 45 // Jain Education Internat rito narasaptake'pi vAradvayamutpede / tataH sahasrakAkiNIpramANa devadravyopabhogavazAtsAMta raniraMtarotpattyA sahasraM vArAn zvA jAtaH / evaM sahasraM sahasraM vArAn garttA zUkaraiDakamRgasaMbara zRgAlamArjAra mUSakanakulagRhakokilagodhAsarpavRzcika pRthivyaptejovAyuvanaspatizaMkha zuktijalaukaH kITikA kRmikITapataMgamakSikAbhramara kacchapa matsyakhara mahiSakarabhavesaraturagagajAdi bhaveSu bhrAMtaH prAyaH sarvabhaveSu zastraghAtAdinA mahAvyathAM sahamAna evaM mRtaH / tatazca kSIbahuduSkarmA sa sAgarajIvo vasaMtapure koTidravyezvaravasudattazreSThino bhAryAyA vasumatyA garbhatvenotpannaH / tadA tasmin garbhasthe eva naSTaM sarvaM dravyaM, janmadine ca janako vipannaH, paMcame varSe mAtApi mRtA / tadA lokairniH puNyaka iti tasya nAma dattaM tato dramakavRtyA sa vRddhiM prApa / anyadA dRSTaH snehalena mAtulena nItazca khagRhe, paraM tadrAtrAveva muSitaM mAtulagRhaM cauraiH / evaM yasya vezmani sa ekamapi dinaM vasati tatra cauraghATayagnigRhasvAminAzAdyupadravaH syAt / tataH kuputro'yaM jvalaMtI gaDarikA vA mUrttimAnutpAto vA ityAdilokaniMdayA udvignaH sa gato dezAMtaraM prAptazva tAmaliptIM purIM sthitazca vinayaMdharamahebhyagRhe bhRtyavRttyA / paraM jvalitaM taddina eva tadgRhaM, nikAsitazca tatkAlaM tena zvAna iva svagRhAt / tataH kiMkRtyamUDhaH san prAkkRtaM svakarma niMdati sma / yataH - kammaM kuNaMti savasA, tassudayaMmi ya paravasA huMti / rukkhaM duruhai sabaso, nivvaDaI paravaso tatto // 1 // tataH sthAnAMtaritAni bhAgyAnIti vimRzya gataH sa samudratIraM, taddine evArUDhazca pravahaNaM / tatra dhanAvahasAMyAtrikeNa sArddha saMprAptaH sa sukhena dvIpAMtarAM / dadhyau ca svacitta-' udghaTitaM mama bhAgyaM, yanmayi ArUDhe'pi na bhagnaM yAnapAtraM, prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM / / 45 / / w.jainelibrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmayadvA vismRtamidaM saMprati durdaivasya kRtyaM, paraM mA bhUdalanAvasare tasyaitatsmaraNaM' ityAdi taciMtAnusAreNaiva devena prathamA jodhagranthe / valamAnasya pracaMDadaMDAhatabhAMDamiva zatakhaMDIkRtaH potaH / tadA niHpuNyakaH phalake lagnaH, kathaMcidandhitIrasthaM 5 prakAre // 46 // kaMcidgrAma praaptH| tatra punastadgrAmaThakkurasya sevaaNckaar| anyadA cauradhATayA nipAtitaH ThakkuraH, niHpuNyakazca 8 samyaktva ThakkuraputrabuddhayA badhdhvA nItaH svapallyAM / tadivase eva cAnyapallIpatinA vinAzitA sA pallI, tatastairapi ni svarUpaM bharbhAgyo'miti mtvaanisskaasitH| evamanyeSvapisahasrasthAneSu anekopadravahetutvAt niSkAsanAdimAhaduHkha vedayan // 46 // vAMchitArthadAyakaselakayakSaprAsAdaM prAptaH / tatra svaduHkhanivedanapUrvakamekAgratayA tamArAdhayAmAsa / ekaviMzatyupa-18 vAsaizca tuSTo yakSaH prAha-'he bhadra ! pratisaMdhyaM matpuraH suvarNacaMdrakasahasrAlaMkRto mahAmayUro nRtyaM kariSyati, nRtyA-1 naMtaraM ca pratidinamekaikaM tatkanakapicchaM patiSyati tattvayA grAhyamiti / ' atha hRSTena tenApi katicidinAni yAvat tAni gRhItAni / evaM ca navazatI picchAnAM prAptA, zatamekaM zeSaM sthitaM / atha duSkarmapreritena tena ciMtitaM IPI-'ekaikapicchagrahaNAyAdyApi kiyaciramatrAraNye'haMtiSThAmi ? yadyekamuSTayaiva sarvANyapi gRhNAmi tadaramiti / ' 18| tatastaddine nRtyanmayUrasya tAni picchAni ekamuSTayaiva yAvad grahItuM pravRttastAvanmayUraH kAkarUpaH sannuDDIya gataH, IR pUrvagRhItapicchAnyapi naSTAni / yataH-daivamulaMdhya yatkArya, kriyate phalavana tat / saroMbhazcAtakenAptaM, galaraMdhreNa gacchati // 1 // tato dhigmA mudhaiva mayedamautsukyaM kRtamiti viciMtayan , vane itastato bhraman jJAninaM munimekaM dRSTvA natvA ca svaprAgbhavasvarUpaM pprcch| tenApyuktaM sarvamapi yathAnubhUtaM prAgbhavasvarUpaM / tato devadvyopajIvana Jain Education intemeia
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlma sonye prakAze 47 // prAyazcittaM yayAce / muninApyuktaM-'samadhikatAvadevadravyapradAnena tasya samyag rakSaNavRddhikaraNAdinA ca taduSka prathamaH mapratIkAraH sarvAMgINabhogaddhisukhalAbhazca sNpdyte|' athaitat zrutvA "yAvatproggRhItadravyAtsahasraguNaM devadravyaM na prayaccheyaM tAvadvastrAhArAdinirvAhamAtrAdadhikaM svalpamapi dravyaM na saMgrahiSye" iti munisamakSaM tena niyamo jagR- samyaktva he, vishuddhshraaddhdhrmshcaaNgiikRtH|tto yadyad vyavaharati tatra tatra bahudravyaM sorjayati / yathA yathA ca dravyamarjayati svarU tathA tathA devadravyaM dadAti / evaM svalpaireva divasardevanimittaM kAkiNIlakSadazakaM dravyaM dattavAn / tato devasthAna // 47 // ANIbhUtaH kramArjitaprabhUtataradravyaH san svapuraM prAptaH / tatra ca sarvamahebhyeSu mukhyatayA jJAyamAnaH svayaM kAriteSu anyeSu ca sarvajainaprAsAdeSu nijazaktyA avaMDabhaktyA pratyahaM mahApUjAmabhAvanAdikaraNasamyagdevadravyarakSaNaya-14 PthAyuktitavRddhiprApaNAdinA ahadbhaktirUpaM prathama sthAnakamArAdhya jinanAmakarmopArjitavAn / avasare ca mItArthagu rUpAce dIkSAmAdade / tatrApi siddhAMtAdhyayanena gItArthIbhUya saddharmadezanAdinA bahUn bhanyAn pratibodhya prAMte'na|zanena kAlaM kRtvA sarvArthasiddhe devatvamanubhUya mahAvidehe tIrthakRdvibhUti bhuktvA siddhaH // iti devadravyAdhikAre 8 sAgarazreSThikathAnakaM / uktA tRtIyA bhaktiH // athotsavarUpA caturthA bhaktiH-ye khalu bhavyAtmabhiraSTAhikAsnA caityabiMbapratiSThAdyutsavAH kriyate, tathA zrIparyuSaNAparvaNi kalpapustakavAcanaprabhAvanAyutsavA vidhIyaMte sApi ji-12 nazAsanonnatihetutvAjinapUjaiva nigadyate / yataH-prakAreNadhikaM manye, bhAvanAtaH prabhAvanAM / bhAvanA svasya lAbhA-| ya, svAnyayostu prabhAvanA // 1 // iti / atha tIrthayAtrArUpA paMcamI bhaktiH-zrIzatruJjayagirinArArbudAcalASTApa Jain Education Intemare For Private & Personal use only Rivw.jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhagranthe // 48 // Jain Education Internat dasammetazikharAdisakalatIrtheSu jinavaMdana tatkSetrasparzanAdinimittaM yadgamanaM mA tIrthayAtrA, iyamapi jinabhaktireva bodhyA / tatra sakalatIrthAdhirAjaH zrIzatruJjayatIrtha, tatsadRzaM hi lokatraye'pi anyattIrthaM nAsti / yaduktaM -- namaH skArasamo maMtraH, zatruJjayasamo giriH / vItarAgasamo devo, na bhUto na bhaviSyati // 1 // iti / kiM ca zrIzatrujayatIrthasparzanAdinA mahApApino'pi prANinaH svargAdisukhabhoktAroM bhavati, sukRtinastu alpenaiva kAlena siddhadhaM ti / yaduktaM -- kRtvA pApasahasrANi hatvA jaMtuzatAni ca / idaM tIrthaM samAsAdya, tiryaMco'pi divaM gatAH // 1 // ekaikasmin pade datte, zatruJjayagiriM prati / bhavakoTisahasrebhyaH, pAtakebhyo vimucyate // 2 // chaNaM bhatteNaM, apA eNaM ca satta jntaao| jo kuNaI settuMje, so taiyabhave lahai siddhiM // 3 // iti / tato ye prANino durlabhaM mAnuSaM janma saMprApya zrIsiddhAcalayAtrAM kurvati te svakIyaM janma saphalIkurvati / ye punastathAvidhamAmagrayabhAvAt svayaM yAtrAM karttumazaktA api anyeSAM yAtrAkAriNAmanumodanAM kurveti yathA-" dhanyAste prANino ye zrIsiddhAcalaM svadRSTayAvalokayati, svazarIreNa spRzaMti, svakareNa tatra zrI RSabhAdijinArcanaM kurvati" ityAdi / punaH pare bhyo yAtrAviSayamupadezaM prayacchaMti, yathA-" vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA, cittaM pavitrIkuru dharmavAMchayA / vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH kulaM pavitrIkuru saccaritrataH // 1 // " ityAdi / tathA - " muktimaMdiramArohatAM janAnAM sukhenArohaNAya pravaraM sopAnamiva virAjamAnaM zrIvimalAcalatIrtharAjaM kadAhaM svanetrayugalena vilokayiSye 1 kadA punaH svazarIreNa tatsparzanaM kariSye / taddarzanAdivyatirekeNa vRthaiva yAti mamedaM janma" ityAdikAM svacetasi bhAvanAM prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 48 // ww.jainelibrary.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAre bari // 49 // ye bhAvayaMti te prANinaH svasthAnasthA eva tIrthayAtrAphalaM prApnuvaMti / ye tu satyAmapi sAmagrathAM tIrthayAtrAM na kurva-18 ti te ajJAnino dIrghasaMsAriNo bodhyaa| tathA zrIzatruJjaye svalpamapi kRtaM puNyaM mahAphalapradaM bhavati, yaduktaM-na jinalAbha vitaM suvanabhUmI-bhUsaNadAnena annatitthesu / jaM pAvai puNNaphalaM, pUyANhavaNeNa sittuje||1|| punastIrthayAtrAkA-18 viracite / rakaiH prANibhiryAtrAkAle SaDrIkArayuktairbhAvyaM, yena tIrthayAtrAprayAsoviziSTatarAbhISTaphalapradAyaka: saMpara Atma- rIkArAstvamI-ekAhArI bhUmisaMstArakArI, padbhAM cArI zuddhasamyaktvadhArI / yAtrAkAle yaH sacittApahArI, prabodhagranthe puNyAtmA syAdbrahmacArI vivekI // 1 // iti / api ca-zrItIrthapAtharajasA virajIbhavaMti, tIrtheSu baMbhramaNato na // 49 // bhave bhramaMti / dravyavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH, pUjyA bhavaMti jagadIzamathArcayaMtaH / 1 // ityAdi tIrthasevAyA jJAya bhavyAtmabhiH zatruJjayAdimahAtIrthayAtrAyAM sAdarairbhAvyaM, svadravyaM ca saphalIkartavyaM / tathA tIrtha prati jigamiSUNAmanyeSAM bhasattvAnAM zaMbalAdipradAnena sAhAyyaM karaNIyaM / tathA punastIrthayAtrAM kurvadbhiH prANibhirdhanazreSThayAdivattIrthonnatiH kartavyA, na tu lAghavamiti / dhanazreSThivRttAMtastvayaM-hastinApure nagare anekakoTidravyezvaro dhano nAma zreSThI paramaH zrAvakaH parivasati / sa ca kadAcinizAyAM dharmajAgarikAM kurvANaH svamanasItthaM ciMtayati sma-"mayA khalu pUrvakRtasukRtavazAdidaM manuSyajanma saMprApta, tathAryakSetrajAtikularUpavibhavasaMbhAro'pi dalabdhaH, tatra puna: prabhUtatarapuNyodayAt raMkapuruSeNa nidhAnamiva zrIvIrajinadharmaH saMprApto mayA, paraM yAvata zrIvima | lAcalagirinArAdimahAtIrtheSu zrInAbheyanemIzvarAditIrthezvaradarzanavaMdanapUjanAdisatkRtyAni mayA na kRtAni tAvat Jain Education Intem For Private & Personal use only Ww.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze Atma jinalAbha- kiM mamAnena saMprAptenApi prvrdhnhirnnysvjnmNdiraadivrgenneti|" athaivaM vicitya sa prabhAte rAjJaH zubhAjJAM sa. sUri prathamA mAdAya nagare tIrthayAtrAviSayikAmudghoSaNAM kArayAmAsa / melayati sma ca bahutaraM saMghaM / tataH sa zreSThI zubhadine 8 viracite | / hastinApurAnnirgatya bahutarasaMghasaMyuktaH san zAsanAdhIzvarazrIvIrajinacaityAlayamanuvrajan , mArge sthAnesthAmahA hai samyaktva caityAni pUjayan , jIrNacaityAni ca samuddharan , munijanapadakamalaM vaMdamAnaH, sAdharmyavAtsalyaM kurvANaH, karuNAbha-2 svarUpaM prabodhagranthe / // 50 // dareNa duHsthajanebhyaH pratyahaM vAMchitArthaM pradadAnaH, krameNa sukhasukhena zrIzatruJjayazailaM sNpraaptH| tatra mahAvibhUtyA zrI-18 // 50 // yugAdijineMdraM vaMditvA pUjayitvA, aSTAhnikotsavaM kRtvA siddhakSetrasparzanAdinA nijaM janma saphalIbhUtaM manvA nastataH prasthAya krameNa girinArazailaM samAjagAma / tatra punarmUlajinabhavane yAdavakula maMDanaM nikhilabrahmacArica4 kracUDAmaNizrIneminAthajineMdra triHpradakSiNIkRtya praNamya ca surabhijalaslapanasarasasurabhigozIrSacaMdanavilepanapUrvaka sadastramaNikanakaratnAbharaNairnemiprabhombiM vibhUSitavAn / paMcavarNasurabhipuSpamAlAM ca prabhoH kaNThe sthApitavAn / tataH purastAdaSTamaMgalAlekhana 1 nAlikerAdiphalaDhokana 2 dhUpotkSepa 3 dIpakavidhAna 4 chatracAmaracaMdrodayamahAdhvajAropaNAdivividhapUjAM vidhAya, bhaktibharollasitaromAMcaH san zreSThI yAvannemijineMdrasya mukhakamalaM vilokayati tAvanmahArASTramaMDalamadhyagatamalaMyapurAt koTidravyezvaraH sitapaTasAdhupradveSI boTakapAkhaMDibhakto varuNanAmA zreSThI | mahatA nijasaMghena yuktastatra prAptaH / atha tAM dhanazreSThinirmitAM nemipUjAM dRSTvA svahRdaye saMjatAmarSaH san sa zreSThI |evaM provAca-"hahA! etaistattvavimukhaiH sitapaTabhaktaH zrAddhairasau nirgranthavariSTho'pi svAmI kathaM sagraMthaH kRtaH?"| Jain Education Inter For Private & Personal use only X ww.jainelibrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ R-53 iti / tataH sa mithyAvuddhiH kSipraM tadvastrAbharaNakusumAdikaM prabhokviArIkArayati sma / gajapadajalena ca sahasA jinalAbha- biMbamapi prakSAlayati sma / tadaivamavidhiM kurvato varuNasya dhanazreSThinA sAdhaM tatra bahutarI vAgvivAdo babhUva / tato prathamaH sUri dvAvapi mahAmarSasaMyuktau nijanijaparikareNa saha tvaritaM zailAduttIrNI, saMprAptau ca vikramanRpAdhiSThitagirinagarA-15) prakAze viracite bhidhaanngraasnnprdeshe| tatra punaDhUyorapi saMghapatyoH saparicchadayornijanijatIrthasthApanArtha samajaniparasparaM mahAn samyaktva Atma svarUpa prayoghagranthe vivAdaH / tasminnavasare lokamukhAdAkarNitavRttAMtena vikramabhUpena sahasA tatrAgatya vivadamAnau dvAvapi tau nivA // 51 // darya-"prAtarbhavadvivAdaM dUrIkariSye, adhunA ko'pi kadAgrahaM mA vidadhAtu," ityuktvA svasthAnaM jagme | tadA tau zreSThinAvapi svasvaniveze samAyAtau / atha " ko jAnAti prabhAte kasya tIrtha sthApayiSyati rAjA?" ityAdimAnasaduHkhena duHkhitaM nidrAmaprApnuvaMtaM zAsanasurIdhyAnopagatacetasaM dhanazreSThinaM rAtrau zAsanadevI svayaM prAdurbhUyetthaM 81 provAca- "varasiTThasiTTha dhammiTTa, jiTTa supaisamayalaTTha / bhayana mA maNAgavi, niyayamaNe kuNasu dukkhami NaM // 1 // ciivaMdaNamajhe, gAhaM ujiMtasela iccaaii| pakviviyanivasahAe, jayaM dhuvaM tubha dAhAmi // 2 // " etat zrutvA hRSTatRSTahRdayaH sa zreSThI sukhena nizAM ninaay| atha prabhAte rAjJA mamAhutI dvAvapi saMghapatI sakalanijasaMghasahitau rAjJaH pArzva samAgato. uktavaMtau ca svasvavRttAMtaM / tato rAjJA bhaNitaM-"aho bhavaMtA dvAvapi jinasamayavido jinadharmazraddhAlU jinavarapravacanaprabhAvanAkaraNapravarau vidyate, tadbhavadbhayAmetAdRgasamaMjasaM kArya kathaM vi-| hitamiti ? " tadA dhanazreSThI bhaNati sma-svAmin ! nijatIrthe yadi vayaM vastrAbharaNAdibhirjinapUjAM kurmastadA - SONGS Jain Education Intern M w.jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari kathameSa durAzayastasyA vidhvaMsanaM karotIti / tato varuNaH prAha-'rAjan ! vayaM khatIrthe na hi kasyApyavidhi karnu / jinalAbha- | dadma' ityAdi / atha tayorvacanaM nizamya saMzayamApanno nRpaH provAca-' ko jAnAti kasyedaM tIrthamasti / , tato prathamaH hai dhanaH prAha-"svAminnasmAkamevedaM tIrtha, yato'smAkaM caityavaMdanamadhye ciraMtanI urjitaselasihare' ityAdikA gAthA prakAze viracite samyaktva vidyte| yadyatra bhavatAmapratyayo bhavettarhi asmatsaMghe sarvAnapi zizutaruNavRddhAn adhunaiva caityavaMdanasUtraM paatthyt|" bAsma tadA varuNo'vAdIt-'ko jAnAtyanena navi naiva gAthA niSpAdya sakalasaMghAya zikSitA bhvissytiiti|' tato nRpaH // 52 // // 52 // pratyayanimittamekaM svapuruSaM pavanagatikarabhikayA svanagarAsanasiNavalligrAmAt zIlAdiguNaiHprasiddhAM paramajinadharmAnurAgiNo dhanadevazreSThinaH putrI satvaraM tatrAnAyitavAn / AnAyya ca zvetAmbarAzAmbarasaMghasamakSa nRpeNa sA pRSTA-'putri! tvAM prati caityavandanaM samAyAti ? / ' tayoktaM-'svAmin ! samyag rItyA / ' 'evaM tarhi zIghaM tat kathayasva / ' sApi ca nRpAdezAdatigaMbhIrasvareNa sakalamapi caityavaMdanaM tAvatpapATha yAvadeSA gAthA-ujiMtaselasihare, dikkhA nANaM nisIhiyA jassa / taM dhammacakkavaTiM, arihanemi namasAmi ||1||tti / athaitat zrutvA vikramanRpaH sakalalokasahito harSAdullasitamAnasaH san itthaM provAca-'jayati sma jayati sma zvetAMbarasaMgho nUnametatIrthametasyAstIti / ' tataH parAjito varuNazreSThI svasaMghasahito lokamukhAtsvaniMdAM tatprazaMsAMca zRNvan vimana|skIbhUya svasthAnaM jagAma / atha taddinAdArabhya eSA gAthA caityavaMdanamadhye paThyate / yadyapIyaM gAthA aviratideva- | tAnirmitatvena viratimA paThitumayuktA tathApi zAsanonnatihetutvena gItArthairazaThaiH pUrvasUribhiraniSiddhatvAt in an inte For Private Personal Use Only Show.jainelibrary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAze samyakta Atma & yuktameva satAMtatpaThanamiti dhyeym|yH punastathAvidhapUrvAcAryAcaritamanyathA karoti tasyAgame mahattarodaMDobhaNito. jinalAbha-IPSsti / yadavAdi zrIbhadrabAhusvAmibhiH-AyariyaparaMparaeNa, AgayaM jo ucheyabuddhIe / kovayaha ccheyavAi,jamAlinAsa | sari 18 ma naasihii||1||tti| vyAkhyA-AcAryAH saMsArapAtabhIravaH sudharmasvAmyAdayasteSAMpraNAlikA-pAraMparya tenAgataM viracite vyAkhyAnaM kvacidvyavahAranayaprAdhAnyena kvacinnizcayanayaprAdhAnyena ca sUtrAbhiprAyaH taM yaH kutarkadarpadhmAtamAnasaH chekabudhdhyA sAhasikamatikatayA vikopayati dUsayati viparItaM bruuyaadityrthH| sa evaM chekavAdI paNDitAbhimAnI prabodhagranthe / jamAlinAzaM jamAlinivavatsarvajJamatavikopako vinaMkSyati vinAzameSyati iti // atha vikramanRpeNa bahutarasatkArasanmAnadAnapUrvakaM visarjitaH sa dhanazreSThI zIghra nijasaMghayukto bhUyo'pi ujjayaMtazailaM saMprAptaH / tatra punarnemijineMdraM varavastrAbharaNakusumAdibhiH savizeSamabhyarcya yAcakebhyo dAnaM dattvA, aSTAhnikotsavaM kRtvA tataH pra-1 sthAya nijasaMghena sArddha prayANaM kurvan krameNa hastinApuraM samAjagAma / tatra nRpAdisakalalokairvihitabahusanmAno dhanazreSThI cirakAlaM zrAvakadharma prapAlya bahudhA jinapravacanaprabhAvanAM vidhAya prAMte sugaterbhAjanaM babhUva / iti tI. rthayAtrAdhikAre vRddhasaMpradAyAgataM dhanazreSThikathAnakaM // iti paMcamI bhaktiH // etena paMcadhA pUjA proktA / athASTavidhA procyate-varagaMdhadhUvacukkha-kkhaehi kusumehi pavaradIvahiM / nevajaphalajalehi ya, jinapUA ahahA hoi|| 20 // vyAkhyA-varagaMdhA uttamacaMdanAdidravyANi (1) dhUpaH saMmIlitAguruprabhRtisugaMdhidravyasamutthaH (2) cokSAkSatAni akhaMDojjvalazAlyAdidhAnyAni (3) kusumAni paMcavarNasugaMdhipuSpANi (4) pravaradIpA nirmalaghRtapUrita Jain Education Interad For Private & Personal use only Shjainelibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 54 // Jain Education Internati maNisvarNAdimaya pradIpAH (5) naivedyAni modakAdIni (6) phalAni nAlikerAdIni (7) jalAni nirmalapavitrapAnIyAni (8) etairaSTadhA jinapUjA bhavatIti gAthArthaH / athaitasyAH phalaM darzyate-aMgaM gaMdhasugaMdhaM, vannaM rUvaM suhaM ca sohaggaM / pAvar3a paramapayaM pi hu, puriso jinagaMdhavUyAe // 21 // jiNapUyaNeNa pujjo, hoi sugaMdho sugaMdhadhUveNa / dIveNa ditta (ti) maMto, akkhao akkhaehiM tu // 22 // pUyai jo jiNacaMda, tiSNi vi saMjhAsu pavarakusumehiM / so pAvara suradurakhaM, kameNa mukkhaM sayAsukkhaM // 23 // dIvAlIpavvadiNe, dIvaM kAUNa vaddhamANagge / jo doyaha varasaphale, varasaM saphalaM bhave tassa // 24 // Dhoyar3a bahubhattijuo, nevajjaM jo jiNidacaMdANaM / bhuMjai so varabhoe, devAsuramaNuanAhANaM // 25 // jo Dhoya jalabhariyaM, kalarsa bhattIi vIyarAgANaM / so pAvai paramaparya, supasatthaM bhAvasuddhI || 26 || ti SaDapyukttAnArthA iti na vyAkhyAtAH / sarvApIyaM jinapUjA bhavyAtmabhirmanovAhnAyazuddhayaiva vidheyA, yataH zubhabhAvena vihitA svalpApi jinabhaktirmahAphaladAyinI saMpadyate, taduktaM yAsyAmyAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturthaM phalaM, SaSThaM cotthita udyato'STamamatho gaMtuM pravRtto'dhvani / zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhAtprAptastato dvAdazaM madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalaM 1 ityAdi / atra hi tathAvidhabhAvazuddhireva pradhAnaM kAraNamavagaMtavyaM / ityuktASTavidhapUjA / athAdizabdasaMgRhItA saptadazavidhA ekaviMzatividhA ca | pUjA nAmamAtreNa daite - DuvaNa 1 vilevaNa 2 vatthajuga 3 gaMdhAruhaNaM ca 4 puppharohaNayaM 5 | mAlAruNaM 6 vannaya 7, cunna 8 paDAgANa 9 AbharaNe 10 ||27|| mAlakalAvaMsadharaM 11, pupphappagaraM ca 12 / aThThamaMgalayaM 13 dhUvukkhevo 14 prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 54 // jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari tagIyaM 15, narse 16 vajaM 17 tahA bhaNiyaM tahA bhaNiyaM // 28 / / etadbhAvArthastvayaM-nirmalajalena slapanaM 1 caMdanAjinalAbha- danAdinA navAMgeSu navatilakavidhAnaM 2 vastrayugaparidhApanaM 3 vAsacUrNaprakSepaH 4 vikasitapuSpaDhaukanaM 5 prabhukaMThe prathamaH prakAze |guMphitapuSpamAlAropaNaM 6 paMcavarNapuSpaiH sarvAMgazobhAvidhAnaM 7 kapUrakRSNAgaruprabhRti sugaMdhadravyairarcanaM 8 dhvajAroviracite samyaktva AtmapApaNaM 9'chatramukuTAdyAbharaNAropaNaM 1. puSpagRharacanaM 11 jinAgre paMcavarNapuSpANAM puMjavidhAnaM 12 taMDulAdibhiraSTa svarUpa prayoga maM galAlekhanaM 13 sugaMdhidhUpotkSepaH 14 gItagAnaM 15 vividhanATyavidhAna 16 zaMkhapaNavajhallAdivAditravAdanaM // 5 // 1417 / eSA saptadazavidhA puujaa| athaikaviMzatividhA yathA-jiNapaDimANaM pUyA, bheyA igavIsa nIra 1 caMdaNayaM 2 / bhUsaNa 3 puppho 4 vAsaM 5, dhUvaM 6 phala 7 dIva 8 taMdulayaM 9 // 29 // nevaja 10 patta 11 pUgI 12, vAri 138 subatthaM ca 14 chatta 15 cAmarayaM 16 / vAjitta 17 gIya 18 naE 19, thui 20 kosaMvuddhi 21 iyahIraM // 30 // ityekaviMzatividhA pUjA / evamaSTottarazataprakArAdayo'nye'pi bahavaH pUjAprakArAH shaastraaNtrebhyo'vsethaaH|| iti vyAkhyAtazcaityavinayAkhyo darzanavinayasya tRtIyo bhedaH, zeSavinayabhedAnAM tu vistaravyAkhyA mahAgraMthebhyo vidvadbhiH svayamabhyUhyA / atha kramaprAptAstisraH zuddhayo vyAkhyAyaMte-jina 1 jinamata 2 jinamatasthitetyAdi / jino vItarAgaH 1 jinamataM ca syAtpadalAMchitatayA tIrthakudbhiH praNItaM yathAvasthitajIvAjIvAditattvaM 2 jinama-15 tasthitAstu aMgIkRtapAramezvarapravacanAH sAdhvAdayaH 3 / etAn trIn vimucya zeSamekAMtagrahagrastaM sarvamapi jagad 4 vicAryamANaM saMsAramadhye kacavaranikaraprAyamasti, etAvatA jinAditritayameva sAraM, zeSaM tu sarvamapyasAramiti Jain Education Intem For Private & Personal use only K w.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha prakAze muri viracite Atmaprabodhagranthe // 56 // bhAvaH, evaMvidhavicAraNayA hi samyaktvasya vizodhyamAnatvAdetAstisraHzuddhaya ucyte| anyatra punaranyathA tisraH prathama: zuddhayaH proktAstadyathA-maNavAyAkAyANaM, suddhI sammattasAhaNA tattha / maNasuddhI jiNajiNamaya-vajamasAraM muga Nai loyaM // 1 // titthaMkaracalaNArA-haNeNa je majjha sijjhaina kajaM / patthemi tattha nannaM, devavisesaM ca vayasuddhIsamyaktva // 2 // chito bhijato, pIlijaMto vi DajjhamANo vi / jiNavajadevayANaM, na namai jo tassa taNusuddhI // 3 // svarUpa vyAkhyA-manovAkAyAnAM trayANAM karaNAnAM zuddhiH samyaktvasya sAdhanabhUtA vidyate, trikaraNazuddhayaiva samya. // 56 // ktvamutpadyata ityarthaH, tatra yadA jinajinamatavarja sarvamapi lokamasAraM manyate asAratayA jAnAti tadA manaH zuddhirbhavati, iyaM prathamA zuddhiH 1 / tathA tIryakaracaraNArAdhanena yanmama kArya na siddhayati tatra kArye anyaM devavizeSaM na prArthayAmi, etAvatA jinabhaktyA yatkArya na jAtaM tadanyasmAt kuto bhavatItyarthaH, etAdRg mukhena yadbhASaNaM mA vAkzuddhiH, iyaM dvitIyA 2 tathA yaH zastrAdinA chidyamAno bhidyamAnaH pIDyamAno dahyamAno'pi san jinavarja paraM devaM manAgapi kAyena na namati tasya tanuzuddhirbhavati, iyaM tRtIyA 3 / iti gAthAtrayArthaH // iti zuddhitrikaM / / atha dUSaNapaMcakaM vyAkhyAyate-zaMkAkAMkSetyAdi, tatra zaMkA rAgadveSavimukta| yathArthopadezakasarvajJoktavacaneSu saMzayaH, sA ca samyaktvavidhAtahetutvAt samyagdarzanibhiH sarvathaiva parihartavyA, | yato loke'pi zaMkAkarttanarasya kArya vinazyadeva dRzyate, yastu zaMkAM na vidadhAti tasya tu avazyameva kAryasiddhivilokyate, tatra ca vyayahArikadvayadRSTAMtaH, sa cAyaM--ekasyAM nagaryA dvau vyavahAriko vstH| tau ca prAktanaka Main Education Intemala For Private & Personal use only A jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUri prathamaH prakAze samyaktva kharUpaM 1 mavazAdAjanmadaridrI, anyadA itastato bhramato eka kaMcit siddhapuruSaM samIkSya svasaMpattisiddhayartha tatsevAtatparau jinalAbha-IN babhUvatuH / so'pyekadA tayovividhabhaktyA prasannIbhUya tAbhyAM kathAdvayaM dattvA itthaM provAca-'idaM kaMthAdvayaM SaNmAsI yAvannityaM kaMThe dhArya, tataH pratyahaM paMcazatadInArapadaM bhaviSyatIti / ' atha dvAvapi kaMthAdvayaM samAdAya svasvasthAnaM viracite samAjagmatuH, tatastayormadhye ekena vyavahArikeNa 'kiM jJAyate iyaM kaMthA SaNmAsAMte yathoktaphaladAyinI saMpatsyate Atma- navA ?' ityAdisvahRdayasamudbhutazaMkayA janalajjayA ca sA kaMthA parityaktA / anyena tu tatphalaprAptiviSayiNI zaMkA prabodhagranthe |janalaJjAMca parityajya SaNmAsI yAvatsA vyUDhA, tena sa mhrddhirjjnye| tatastasya RddhivistAraM vilokya sa kNthaa||57|| parityAgI vaNika AjIvitaM pazcAttApaparo jaatH| dvitIyastu yAvajjIvaM sukhI bhogI tyAgI ca samajani / ato bhavyAtmabhiH sadvastuni svalpApi zaMkA na kAryA / iti zaMkAyAM vaNigyadRSTAMtaH 1 / tathA kAMkSA anyAnyadarzanAbhilASaH, paramArthato bhagavadahatpraNItAgamAnAzvAsarUpA, sApi samyaktvaM dUSayatItyataH samyaktvibhistatparihAre yatno vidheyaH, yato loke'pi kAMkSAkArI naraH pracurataraduHkhabhAgbhavan vilokyate, tatredaM jJAtaM-ekasminna-14 gare kazcidbrAhmaNo vasati, sa pratyahaM dhArAbhidhasvagotradevyArAdhanaM karoti / kadAcillokamukhAcAmuMDAM saprabhAvAM nizamya tAmapyArAdhayAmAsa, evaM ca yorupAsanaM kurvatastasya kiyAna kAlo vyaticakrAma / athAnyeyuH sa vipro grAmAMtaraM gacchan mArge sadyaH samaMtAt samAyAlena nadyAH pUreNa plAvyamAnastato bahinissa mazaknuvan dhAvasva dhAvasva dhAre! kuladevi !, dhAvasva dhAvasva cAmuMDe! mAM rakSa rakSetyAdivacanairdevIdrayasmaraNaM cakAra / tadA samAgate RECORESCRESSU SHOGARESSA3034 R ES Jain Education Internet For Private & Personal use only KMw.jainelibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ S sari prakAze dve api devyo, paraM paraspareyayA dvayormadhye ekayApi devyA sa vipro na rkssitH| tatazcAtaraudradhyAnopagata eva jinalAbha jalamadhye buDito gatazca paralokamiti hetoH svahitakAMkSibhirbhavyairanyAnyAkAMkSa kadApi na kaaryaa| iti kAMkSAyAM | vipradRSTAMtaH 2 / tathA vicikitsA zrIjinAjJAnusArizuddhAcAradhArakasAdhvAguttamapuruSANAM niMdA, sApi samya prathamaH viracite ktvadUSakatvAt parivarjanIyA, yato niHsapatnasamyaktvaratnayatnavatAM pANinAmanyasya kasyacitsadoSasyApilokasya / AtmaraniMdA kartumayuktA, tato nirduSTasAdhvAdestu niMdAyAH sarvathaiva parihAro bhAvya iti bhAvaH, ye punaH zraddhAlunAmadheyaM 8 samyaktva prabodhagranthe bibhrANA anyeSAM puraH svagurvAdInAmavarNavAdaM kathayaMti, tathA mahAmaMgalabhUtaM gurvAdikaM sanmukhamAgacchaMtaM dRSTvA, kharUpaM // 58 // 5 // amaMgalametajjAtamatha na me kAryasiddhirbhaviSyatItyAdi svamanasi ciMtayaMtite mahAmUDhatvena jinapravacanaparAGmukhatvena ca ekAMtamithyAtvino mahAduSkarmabaMdhakA bodhyaaH| kiM bahunoktena ? teSAM hi iha paratra ca kadApi prAyo vAMchitArthasiddhina bhavatIti 3 / tathA kutsitA dRSTidarzanaM yeSAM te kudRSTayaH kutIthikAsteSu viSaye prazaMsA zlAghA kudRSTiprazaMsetyucyate / sA'pyuktahetoreva varjanIyA / ye tu kutIthikAnAM kiMcidatizayAdikaM dRSTvA samIcInameta-12 nmataM yatraitAdRzA atizAyinaHsaMtItyAditatprazaMsAM kurvati.te mUDhA niHprayojanameva svaM zuddhaM samyaktvaratnaM malinIkurvatIti 4 / tathA tadviSaya eva AlApasaMlApAdinA paricayastatparicayaH kudRSTisaMsarga ityarthaH, so'pi samya- ktvaM dUSayatItyatastatparihAraH kaaryH| sudRSTimatAM sAdhvAdInAM tu niraMtaraM paricayo vidheyaH, anyathA naMdamaNikA rAdivallabdho'pi samyaktvAdidharmo vinaashmupyaati| tadavRttAMtastvevaM-rAjagRhe nagare ekadA zrIvarddhamAnasvAmI Jain Education in ww.jainelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavasRtaH / zreNikAdayaH zraddhAlujanA vaMdanArtha smetaaH| tadAnIM saudharmakalpavAsI dardurAMkanAmA devazcatuHsahajinalAbha-5 srasvasAmAnikadevaparivRto jinavaMdanAya tatrAjagAma, Agatya ca sUryAbha [nAma] devavat zrIvIrAgre dvAtriMzadvidhaM prathama: sari nRtyaM vidhAya svasthAnaM yayau / tadA gautamena pRSTaM-' bhagavan ! anena devena etAvatI RddhiH kena puNyena labdhA / ' prakAze viracite samyakta AtmabhagavAnAha-asminnevapure eko mahebhyo naMdamaNikArazreSThI vasati sm| sa ekadA manmukhAddharma zrutvA mamyaktvapU. kharUpaM prabodhagranthe rvakaM zrAddhadharma prapannavAn / tataH pAlitazca bahukAlaM tena shraaddhdhrmH| atha kadAcidaivayogena kudRSTisaMsargAttathAvidha // 59 // sAdhyAdiparicayAbhAvAcca tasya cetasi mithyAvuddhiH pravRddhimupAgatA, sadbuddhistu krameNa maMdamaMdabhAvaM gtvtii| tatazca mizrapariNAmaiH kAlakSepaM kurvan sa zreSThI ekadA grISmakAle sapauSadhamaSTamatapaH kRtavAn / tatra tRtIyadinamadhyarAtrI tRSApIDitatvena samutpannAtadhyAnaH san itthaM vyaciMtayat-dhanyAsta eva saMsAre, kArayaMti bahuni ye vApIkUpAdikRtyAni, paropakRtihetave // 1 // dharmopadezakaizcApi, prokto'sau dharma uttmH| ye tvAhurduSTatAmatra,18 taduktidRzyate vRthA // 2 // grISmattau durbalAH sattvAstRSArtA vApikAdiSu / samAgatya jalaM pItvA, bhavaMti sukhino PIyataH // 3 // ato'hamapi ca mAta-rvApImekAM mahattarAM / kArayiSyAmi tasmAnme, sarvadA puNyasaMbhavaH // 4 // iti S| athoktarItyA dhyAnaM kurvan soziSTAM sAmapi rajanI gamayitvA prAtaHkAle pAraNAM kRtvA zreNikanRpasyAdeza mAdAya vaibhAragirisamIpe ekA mahApuSkariNIM kArayAmAsa / tasyAzcaturdikSu vividhavRkSopazobhitasantrAgAramaThamaMDapadevakulAdimaMDitAni vanAni ca kAritavAn / atrAMtare bahutarakudRSTiparicayAt sarvathA tyaktadharmasya tasya ACCCCCARE Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ R jinalAma mUri viracite Atmaprabodhagranthe EASONSECONOSAUCER prabalataraduSkarmodayataH zarIre SoDaza mahArogAH samutpannAH / tannAmAni cemAni-kAse 1 sAse 2 jare 3 dAhe 4, kucchisUle 5 bhagaMdare 6 / harasA 7 ajIrae 8 diTThI 9, piThThasUle 10 arobhae 11 // 1 // kaMDU 12 jaloyare prathamaH |13 sIse 14, kannaveyaNa 15 kuTTae 16 / sola ee mahArogA, Agamammi viyAhiyA // 2 // iti // athaitadrogA prakAze krAMtazarIraH sa zreSThI mahAvyathayA tato mRtvA tadvApIgataikAgradhyAnavazAttasyAmeva vApyAM garbhajada1ratvenotpanna- samyaktva stana ca tasya khakIyavApIdarzanAjAtismaraNamutpede / tataH sa dardurastAdRgdhavirAdhanAyAH phalaM vijJAya saMjAta-15 svarUpa vairAgyaH san ataH paraM mayA nityaM SaSThatapaH kArya, pAraNake ca vApItaTe janaslAnAtprAsukIbhUtaM jalamRttikAdyeva bhakSaNIyamityabhigrahaM gRhItavAn / atha sa tasminnavasare tadvApyAM lAnAdinimitta samAgacchatAM janAnAM mukhAnmadAgamanapravRttiM zrutvA mAM ca prAktanabhavadharmAcArya matvA vaMdanArtha nirgacchan lokaiH karuNAbuddhayA punaH punaraMtaHpa-15 kSipyamANo'pi vaMdanaikAgracittaH san yAvadvApyA bahirnijagAma tAvadbhaktibharollasitamAnaso bahuparikarasaMyuktaH | zreNikanapo'pi madvaMdanAya samAgacchan tatra saMprAptaH / tatazca daivayogAtsa darduro mArge zreNikanRpAzvakhureNa / kSuNNastadA tatraiva zubhadhyAnena mRtvA saudharmadevaloke dardurAMkanAmA mahaddhiko devaH samutpannaH, utpattisama [yA] 15 naMtarameva cAvadhijJAnena sarvamapi svaprAgbhavavRttAMtaM smRtvA mAmatra samavasRtaM vijJAya sadyaH samAgatya vaMditvA svaRddhi darzayitvA ca nijasthAnaM gataH, anena cetyametAvatI RddhiH prAptA / punautamena pRSTa-svAminnayamitaicyutvo ka yaasyti?|' bhagavatoktaM-'mahAvidehe utpadya setsyti|' ityevaM kudRSTiparicayodbhavaM vipAkaM nizamya Jain Education Intem SAlww.jainelibrary.org
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ AECS4 samyaktvavadbhiH sarvathaiva tatparicayaH pariharttavyaH / iti kudRSTiparicaye naMdamaNikAra vRttAMtaH 5 / ityevaM dUSyate jinalAbhasamyaktvamebhiriti dUSaNAni imAni zaMkAdIni paMca proktAni eteSAM ca samyaktvamAlinyahetutvAt samyagdRSTi-11 prathama: ribhiravazyaM parihAraH kAryaH // atha prabhAvakASTakaM vyakhyAyate-pravacanItyAdi, tatra pravacanaM dvAdazAMgIrUpaM tadasyA-| prakAze viracita sti atizayavaditi pravacanI, vartamAnakAlocitasUtrArthadhArastIryavAhaka AcArya ityarthaH / ayaM ca devarddhigaNikSamA samyakta Atma-IPI zramaNAdivadAyaH pravacanaprabhAvako bodhyA, devarddhigaNikSamAzramaNakathAnakaM cedaMprabodhagranthe ekadA rAjagRhanagaryA zrIvarddhamAnasvAminA samavasRtaM, devaH samavasaraNaM ca racitaM, dvAdazApi parSadomilitaH, saudharmeMdro'pi samAgatya bhagavaMtaM triHpradakSiNIkRtya vaMditvA ucitasthAne upaviSTaH / tadA bhagavatA sakalabhavyopakArAya sajalajaladharadhvAnAnukAriNA svareNa paramAnaMdasudhArasasrAviNI nibiDataramohAMdhakAravidrAviNI nikhilajagaaMtucittacamatkArakAriNI mahAmanohAriNI dharmadezanA pradattA / tato dezanAMte iMdraH papraccha-'svAminnasyAbhavasarpiNyAM bhavadIyaM tIrtha kiyatkAlaM pratiSyate ? kayA rItyA ca vicchedaM yAsyati / ' bhagavAnAha-" iMdra! ekaviMzatisahasravarSapramANaM duHSamAnAmakaM paMcamArakaM yAvanme tIrtha prtissyte|ttHpNcmaarkmaaNtdine pUrvAhe zruta 1 sUri 2 dharma 3 saMghA 4 vicchedaM yAsyaMti, madhyAhe ca vimalavAhananRpasudharmamaMtritaddharmA vicchedaM yAsyati / sAyAhe ca bAdaravahnivicchedaM yAsyati / itthaM tIrthavicchedo bhAvI / " atha punariMdraH papraccha-'svAmin ! bhAvatAM pUrvagataM zrutaM kiyatkAlaM sthAsyati / ' bhagavAnAha-'bho iMdra ! eka varSasahasraM yAvanme pUrvagataM sthAsyati, tato EHSASSASSAGGISSKK ACCCC Jain Education Intem For Private & Personal use only Filw.jainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma prathamA kha vicchedaM yAsyati / ' punariMdreNa pRSTa- kasmAdAcAryAtparaM sarva pUrvagataM yAsyati / ' svAminoce- devagiNikSa mAzramaNAt / ' punaH pRSTaM-'sAMprataM tasya jIvaH kutrAsti ? / ' svAminoktaM-' yastava pArve sthito hariNegameSI 3 suri viracite devastava padAtyanIkAdhipatiH sa tjjiivH|' tat zrutvA iMdro vismito hariNegameSiNaM prazazaMsa / pArzvasthena hariNeAtma samyaktva gameSiNApi sarvo vRttAMtaH shrutH| tataH saparicchada iMdro bhagavaMtaM natvA svasthAnaM gtH| atha hariNegameSI anukraprabodhagranthe 6 meNAyurdalikahAnau SaNmAsAbhyaMtare praviSTe AyuSi manuSyabhavAyurvaddhavAn / tataH svasya puSpamAlAmlanikalpavRkSa-12 // 62. // 62 // hai prakaMpAdicyavanalakSaNAni dRSTvA sa iMdraM vyajijJapat-" svAmin ! yUyamasmAkaM prabhAvaH sarvaprakAraiH poSakAH sth| ata Peva mamopari praptAdaM vidhAya tathA vidheyaM yathA parabhave'pi dharmaprAptirbhavet / mama punaryoMniyaMtrasaMkaTe patitasya ubha yathApyaMdhakAraviluptacaitanyacakSuSo jarAyumalaklinnavapuSo'gnivarNasUcIsamUhasaMbhedyamAnazarIrAdapyadhikavedanasya sanaH sarva devabhavasaMbaMdhisukhamAgAmibhavadharmakaraNIyaM ca vismRti yAsyati / tasmAnmatsthAnotpanno'paro hariNegameSI ma-18 PodhanArtha moktavyaH, yathA prabhUNAM prabhutvaM parabhave'pi saphalaM syAt / " iMdreNApyaMgIkRtaM / tataH punarhariNegameSiNA svavimAnabhittau vajraratnena likhitaM- yo'tra vimAne hariNegameSI utpadyeta tenAhaM parabhave pratibodhanIyaH, no cettasyaiMdracaraNakamalasevAparAmukhatvadoSa' iti / athAyuHkSaye sa tatazcyutvA asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre saurASTradeze velAkUlapattanaM nAma nagaraM, tatrAridamano rAjA, tasya sevakaH kAmarddhinAmA kSatriyaH kAzyapagotrIyA, | tasya bhAryA kalAvatI, tasyAH kukSau putrtvenotpnnH| tadA sA svapne mahardikaM devamapazyat / krameNa zubhalagne putraja Jain Education Inte M ww.jainelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 63 // nmAbhUt, tato devarddhiriti tasya nAma kRtaM / sa ca paMcadhAtrImAtRbhiH pAlyamAno dvAdazavArSiko jaatH| pitrA dve ) binalAma kanye pariNAyite, tAbhyAM saha vaiSayikaM sukhaM bubhuje| punazcAdharmijanasaMsargavazAnniraMtaraM svasadRza rAjaputraiH kSatri-II sari / prathama: viracite | yaputraizca sahAkheTakacA~ vidadhAti, dharmavArtAmapi na jAnAti na zRNoti ca, evaM sa kAlaM gmyti| atha tasmin prakAze Atma | vimAne navIno hariNegameSI utpannaH, sa utpattisamayakIyacaityapUjAdidevakarmANi kRtvA sudharmAyAM sabhAyAM iM- samyakta prabodhagranthe sevArtha gataH, vismita iMdrastaM dRSTvAvAdIt-tvaM navInaH samutpannaH ? / ' sa prAha-svAmin ! omiti| tata iMdraH kharUpa prAha-'maulohariNegamapItvayA prtiyodhyH|' tenApyaMgIkRtaM / athaikadA tena hariNegameSiNA svavimAnabhittili-18 // 63 // khitAnyakSarANi dRSTAni / tadaivaM tena patraM likhita-"svabhittilikhitaM vAkyaM, mitra tvaM saphalaM kuru| hagiraNemePSiko vakti, saMsAraM viSamaM tyaja // 1 // " tataH svasevakadevaM samAkAryatatpatraM tvayA devarddhaye deyamityuktvA tatra mAhiNot / sa devo'pi yatra devarddhiH sthito'bhUt tatrAkAzastha eva patraM muktavAn / tato devarddhirapyAkAzAtpatitaM patraM dRSTvA'vAcayat, paramartha na buvodha / tataH kiyati kAle gate sa devaH svame'mumeva zlokamavAdIt , tathApi sa na pratibuddhaH / ekadA AkheTakaM kartuM araNyAnIM gatvA sa varAhapRSTe'zvaM muktavAn / tatra caikAkI san yadA dUraM gatastadA sa deva itthaM mahAbhayaM taM prati darzitavAn , agre kesarisiMhaH samupasthI, pRSTato mahatI gartA, pArzvayormahAvarAho ghurdharAyamANo, adhastAddharitrI cakaMpe, upariSTAd dRSadaH pataMti, evaM maraNAMtabhayajanakAni kAraNAni dRSTvA sa bhayavihalA san pratidizaM vilokayati sma / ko'nyatra mama maraNavArako na saMbhavatIti ciMtAyAM sa eva devo SAGAR Jain Education Inte HTww.jainelibrary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha sari prakAze viracite Atmaprabodhagranthe // 64 // SHIKARACHAR rudradRSTayAvAdIt-'athApi maduktazlokArtha naavbuddhthse?|' sa pAha- ahaM tukimapi nAvayudhye / ' tadA devena / prAgbhavasaMbaMdhisarvavRttAMtanivedanapUrvakaM bhaNita-'yadi tvaM vratagrahaNaM kuryAstarhi ito maraNAMtakaSTAt tvAM rakSeyami-15 prathamaH ti|' tat zrutvA tenApi tadagIkRtaM / tato devena sa utpAvya lohitAcAryasamIpe muktastatra dIkSA bhAgavatI ja-18 grAha / tato devaddhiH paThan gItArtho jAta;, yAvad gurusamIpe pUrvagatazrutamAsIt tatsarva paThitvA zrIkezigaNadhara samyaktva saMtAnIyadevaguptagaNeH pArzve prathamapUrvamarthato'dhItavAn / dvitIyapUrvasUtre pavyamAne vidyAguravaH parAsavo jaataaH| tatastaM gItArtha jJAtvA gurubhiH svapaTTe sthaapitH| ekena guruNA gaNiriti padaM datta, dvitIyena kSamAzramaNa iti, tato devardigaNikSamAzramaNa iti nAma jAtam / atha tasmin kAle vidyamAnAnAM paMcazatAcAryANAM madhye yugapradhAnapadadhArakA kalikAlakevalI sarvasiddhAMtavAcanAdAyako jinazAsanaprabhAvako devarddhigaNikSamAzramaNo'nyadA I |zrIzatruJjaye vajrasvAmisthApita pittalamayamAdinAthaviMbaM praNamya kapardiyakSamArAdhayAmAsa, samAgataH sa kapI, 18 kiM kAryamiti tena pRSThe AcAryAH procuH-"jinazAsanakArya, tathAhi-adhunA dvAdazavArSikaduSkAlApagame zrIska-1 | dilAcAryairmAthurI siddhAMtavAcanA vihitA, tathApi samayAnubhAvena maMdabuddhitvAtsAdhUnAM siddhAMtA vismRtya yAMti | yAsyati ca / tato bhavatsAhAyyAttADapatreSu siddhAMtAna lekhituM mama mano'sti, yato mahatI jinazAsanonnatiH syAt , maMdabuddhayo'pi pustakamAlaMdhya sukhena zAstrAdhyetAro bhveyuriti|" tadA devenoktaM-' ahaM sAnnidhyaM kariSyAmi, tato bhavatA sAdhavaH sarve'pyekatra karaNIyAH, maSIpatrAdikaM bhUyastaramAnetavyaM, lekhakAca praguNIkAryAH, Jain Educatnine Kawjainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 65 // Jain Education Inter sAdhAraNadravyaM ca melanIyaM" ityuktA devarddhigaNikSamAzramaNA vallabhyAM puri samAgatAH, melitA devena sarvApi pustakalekhana sAmagrI / tato vRddhairgItAyairyathA yathAMgopAMgAnAM AlApakA uktAstathA tathA pUrva kharaTarUpeNa likhitAstataH punaH saMyojanAM kRtvA devarddhigaNinA mUlapatreSulekhitAH, ata evAMgeSu upAMgAnAmAlApakAH sAkSiNaH, madhye madhye visaMvAdo'pi saMkhyAyA aniyamo'pi madhye madhye mAdhurIvAcanApi ca dRzyate / tathA pUrvamAryarakSitena siddhAMteSu pRthaganuyogaH kRtaH, punaH skaMdilAcAryeNa vAcanA kRtA, devarddhigaNinA ca pustakArUDhaH kRtaH, tena sudharmasvAmivaca nAni visaMsthulAnIva dRzyaMte / tatra duHSamAnubhAva eva pramANaM, paramatra jinAgame samyagvagbhiH saMzayo na kAryaH / tasminnavasare devasAMnidhyAdvarSamadhye jaina pustakakoTirlikhitA / atha kiMcitpUrvagatazrunadhArakAH zrIvIranirvANAdazI|tyadhikanavazatavarSAtikrame sarvasiddhAMta lekhakArakA yugapradhAnapadaM bibhrANAH zrIdevarddhigaNikSamAzramaNA bahudhA zrIjinazAsanaprabhAvanAM kRtvA prAMte zrIzatruJjaye'nazanaM vidhAya svarga gatAH / iti zrIdevarddhigaNikSamAzramaNavRttAMtaH // evaMvidhA AcAryAMH zrIjinapravacanaprabhAvakAbodhyaH 1 // tathA dharmakathA prazasyAsti asyeti dharmakathI / yaH zrIrAzravAdilabdhisaMpannaH san sajalajaladharadhvanitAnukAriNAzabdena AkSepaNIvikSepaNIsaMvedanInirvedanIlakSaNAM caturvidhAM janitajanamanaHpramodaprathAM dharmakathAM kathayati sa bahulabhavyajanapratibodhako naMdiSeNAdivaddharmakathI bodhyaH / kathAcatuSTayalakSaNaM tvidaM-sthApyate hetudRSTAMtaiH svamataM yatra paMDitaiH / syAdvAdadhvanisaMyuktaM, sA kathAkSepaNI matA // 1 // mithyAdRzAM mataM patra, pUrvAparavirodhakRt / tannirAkriyate sadbhiH, sA ca vikSepaNI matA // 2 // yasyAH prathamaH prakAze samyaktva svarUpa // 65 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari prakAre zravaNamAtreNa, bhvenmokssaabhilaassitaaH| bhavyAnAM sA ca vidvadbhiH, proktA saMvedanI kathA // 3 // yatra saMsArabhogAMjinalAbha- ga-sthitilakSaNavarNanaM / vairAgyakAraNaM bhavyaiH, soktA nirvedanI kathA // 4 // iti // iha prAkasUcitanaMdiSeNavRttAM- prathamaH I tastvayaM-ekasminnagare eko dhanavAn mukhapriyanomA brAhmaNo vasati sma / sa mithyAtvamohitaH san ekadA yajJa viracite kartumAreme tatra rAddhAnarakSAyAM bhImanAmAnaM svadAsamAdiSTavAn / tenApi svasvAmI brAhmaNovijJapta:-'yadi vipra-| | samyaktva Atma bhojanAnaMtaraM avaziSTAnnaM mahyaM dAsyatha tadAhamantra rakSako bhaviSyAmi' ityukte vipreNApi tadvacaH pratipannaM / gRhaprabodhananthe // 66 // svAminA brAhmaNA bhojitAH, avaziSTAnnaM sarva dAsAya dattaM, tena ca samyagdRSTinA sAdhavaH pratilAbhitAH, anye'pi darzanino'nukaMpayA dAnapAtrIkatAH tena mahAbhogakarmopArjitaM / atha kiyatyapi kAle sa dAso mRtvA |'bhUt / tato'pi cyutvA rAjagRhe zreNikanRpasya putratvenotpannaH, naMdiSaNa iti tasya nAmAsIt / tasminnevAvasare viprajIvo'pi kAMzcidbhavAn bhrAMtvA kadalIvane hastinIyUthe ekasyA hastinyAH kukSau garbhatvenotpannaH / tasmin yUthe 8 |tu yUthapatirgajo'nyagajaparAbhavaM vizaMkamAno hastinInAM prasavasamaye eva jAtaM jAtaM gajaM nihaMti / hastinIM jAtAM rakSati tadA yasyAH kukSau sa brAhmaNajIva utpanno'sti sA hastinI svagarbhasyAkuzalaM viditvA kapaTenaiva pAdena khajIbhUya zanaiH zanaiH hAstikapRSThatazcalati, yAmacatuSTayAnaMtaraM yUthena saha milati / evaM kadAcid dvAhAnaMtaraM tryahAvataraM vA milati / evaM ca sA kurvatI anyadA tApasAzrame gatvA puSkareNa tApasapAdAn spRzaMtI tApasAnanAma / tApasairapi tAM gurviNIti jJAtvA te garbhaH kuzalI bhavatvityAzvAsitA, sA caikadA tatrAzrame sutamasUta, tApasa SARAA% Jain Education Intem For Private & Personal use only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 67 // Jain Education Inter putraizca tatpratipAlanA kRtA, hastinyapi tatrAgatya taM stanyaM pAyayati, evaM ca sa gajapotastApasaputraiH samaM khelati, taizca bAlaiH sahAzramapAdapAn nadItaH zuMDayA jala mAnIya siMcati / evaM vRkSasecanakriyAMkurvANaM gajapotaM vilokyAsya secanaka iti nAma dattaM / evaM taMtra varddhamAnastriMzadvArSikaH kalabho jAtaH / atha caikadA vane bhraman taM yUthapatiM dadarza / tAruNyenotkaTabalastaM vRddhagajaM hatvA svayaM yUthapatirbabhUva / anena ca visRSTaM ' yathA me jananI tApasAzrame mAM suSuve tathAnyApyatra mA saviSTa' iti dhyAtvA svayUthamAnIya tamAzramaM babhaMja / ruSTAstApasA zreNikanRpaM taM | gajaratnaM jJApayAmAsuH / rAjJApi kaizcitprayogaiH sa baMdhanaM nItaH, AlAne nigaDairbaddhazca / tadA tApasaizcAlokya sa vAgbhistarjito - ' yAdRzaM karma kRtaM tAdRzameva tvayA phalaM prAptamiti' vAkyai ruSTo gajo baMdhanAni troTayitvA tApasAnU haMtuM dudrAva, bhagnAstApasAH, vyAkulo va ucchalitaH, tadA zreNikaputro naMdiSeNastaM vazIkarttuM tatrAyAtaH, taddarzanAcca tatkAlaM svasthI bhUya IhApohaM kurvatastasya gajasyAvadhijJAna (jAtismaraNa) mutpannaM, tato jJAtastena sarvo'pi prAgbhavavRttAMtaH / naMdiSeNo'pi pUrvabhavasnehena taM gajaM sadvAkyaiH saMtoSya skaMdhAdhirohaNapUrvakamAlAne AnIya baddhavAn / tadA tuSTena tAtena naMdiSeNaH satkRtaH pariNAyitaH paMcazatakanyAbhiH / ekadA bhagavAn zrImahAvIro rAjagRhe samavasRtaH, tadvaMdanArtha pitrAsamaM naMdiSeNo'pi gataH, tatra bhagavaddezanAM zrutvA pratibuddhaH sa pravrajyAnujJAM zrIbhagavato yayAce / bhagavAnapi asmAddharmavRddhiM vijJAya yathAsukhaM devAnupriyetyavAdIt paraM mA pratibaMdhaM kArSIriti dvitIyaM vAkyaM vratavighnamAlokya novAca / atha gRhe mAtApitR [ prabhRtivacana ] prativacanAnaMtaraM pravrajyAmahotsave prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 67 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharUpaM kriyamANe AkAze zAsanadevyapyabhyadhAta-'bho naMdiSaNAdyApi te bhogakarmodayo'sti tataHkiyatkAlaM pratIkSakha, pazcAtpravrajyAM gRhIthAH' ityukte'pi svamanaso dADhayaM vicArya sa zrIbhagavadaMtike dIkSAM jagrAha, krameNa daza pUrvA prathamaH jinalAbha- hA gyadhItavAn , duHkarANi tapAMsi ca tepe, tenAyaM labdhimAn babhUva / athAsya bhogakarmodayato manazcAMcalyAt pUrva-12 prakAze ratAni pUrvakrIDitAni ca smRtipathamAyAtAni / tato manasyatyaMta prAdurbhUtAM kAma vyathAM sodumazaknuvan sUtrokta- samyaktva viracite | vidhinA manonigrahArtha dehakAryArthaM ca bhUyasIrAtApanA vizeSatastapAMsi ca cakAra, tathApi bhogecchA na nivrtte| Atma // 68 // prabodhagranthe tato vratabhaMgabhayAnmaraNArtha galapAzikAmagrahIt, sa pAzo devyA nottitH| tato viSaM bhakSitaM, devAnubhAvAdvi SeNApyamRtAyita / tato jvalanapraveza ArabdhaH, tatra vahnirapi vidhyAtaH / evaM mRtiprayogAH sarve'pi viphalIpabhU18 duH| athaikadA rAjagRhe evASTamapAraNAya munirvezyAgRhe bhikSArtha paviveza, uktavAMzca-'he gRhanAyike ! cettavazraddhA tahi mAM bhikSAM dehi / te dharmalAbho'stu / ' tayA ca hasaMtyA uktaM-' na hi dharmalAbhe siddhiratra tvarthalAme siddhira-18 tratvarthalAme siddhirasti' evaM tayokte munirmAnArUDha evamevAsta ityvoct| tata itthaM jalpata eva tasya tapolabdhyA vezyAgRhaM sArddhadvAdazakoTipramitaiH sauvarNaiH pUritaM, yaduktaM mahAnizIthasUtre SaSThAdhyayane-dhammalAbha tao bhaNai, 17 | atyalAbhaM vimggio| teNAvi laddhijutteNa, evaM bhavau tti bhaNiyaM // 1 // iti, tathA RSimaMDalavRttyAdau tu / STAMtetyuktaM tattvaM punastattvajJA vidaMtIti / tataH paNAMganApi vismayamApannA jhagityutthAya muneH | pAdayonatvA hAvabhAvairmunicittaM vikriyAM nayaMtItthamabravIt-svAmistvayAtu ebhiH sauvarNairahaM krItA, atastvadIyaM BISALCULARI ciera Jain Education Inten For Private & Personal use only Kuww.jainelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapUri viracite Atmaprayodhagranthe // 69 // Jain Education Intern dhanaM prasaya tvameva bhuMkSva' ityAdibhirmohaprakRtibhiriva snehavAgbhirmunimanaH kSubhitaM / tato'yaM tadvazago bhUtvA bhogakarmodayena tatraiva tasthau / paraM mayA pratyahaM daza puruSA dharma netavyA iti niyamayAmAsa / yadAtra niyame eko'pi nyUnastadA mayaiva tatsthAne bhavitavyamiti paNitavAn / ataH paraM vezyApATakadvAre muniH sthitvA tatrAgatAn kAmijanAn vividhayuktiyuktAbhirAkSepaNyAdidharmakathAbhirdharmaM grAhayati, kAMskAn pratibodhya zrIjinezvarAMtike mahAvratAni grAhayati, kAMzcitpunardvAdazavratadharAn kArayati / evaM pratyahaM dharmakathAbhirbhavyajanAn pratibodhayan svayaM zuddhazrAddhadharma prapAlayan dvAdaza varSANi gamayitvA nirjIrNabhogakarmA san ekasmin dine nava janAn pratibodhitavAn, dazamastvekaH svarNakAraH sametaH, sa ca vividha yuktyA pratibodhyamAno'pi dhRSTatvAnna pratibuddhaH, pratyuta | itthaM jajalpa-' nanu viSayapaMkanimagraM svamAtmAnaM bodhayitumazaktastvaM paraM kiM bodhayiSyasi ?' iti / tAvatA gaNikayA bhojanArthaM naMdiSeNaH samAhUtaH paraM pratijJApUrti binA bhojanaM necchati / dvitrA rasavatyaH zItalIbhUtAH, tato | vezyayA tatrAgatya upahAsapUrvaka muktaM - 'svAminnadya bhavataiva dazamasthAne bhavitavyamiti pratijJApUrti kRtvAgatyaH bhuMkSva / ' evamukte samApta bhogakarmodayo naMdiSeNamuniH punarveSamAdAya zrIbhagavadaMtike punarmahAvratAni jagrAha, cAritraM ca nirmalaM pratipAlaya prAMte samAdhinA mRtvA divaM yayau / tatazcyutvA mahAvidehe setsyati / idaM ca zrIvIracaritrAnusAreNoktaM / mahAnizIthasUtre tu kevalaprAptiruktAsti / iha tattvaM tu sarvavido vidaMti / ityayaM dharmakathI nAma dvitIyaH pravacanaprabhAvako'vaseyaH, iti naMdiSeNavRttAMtaH // 2 // tathA vAdiprativAdisabhyasabhApatirUpAyAM caturaMgAyAM prathamaH prakAce samyaktva svarUpa // 69 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ LSSSSSS pariSadi pratipakSanirAkaraNapUrvakaM svapakSasthApanArthamavazyaM vadatIti vAMdI, nirupamavAdilabdhisaMpannatvena vAvadUkajinalAbhasari 18 vAdivRMdArakarbudairapi amaMdIkRtavAgvibhava ityarthaH / ayaM ca mallavAdivatpratyakSAdisakalapramANakuzalaH pratipAdi-15 prathama jayAdrAjabAre'pi labdhamAhAtmyastRtIyaH prabhAvako bodhyaH / iha mallavAdivRttAMto grNthaaNtraadvseyH|| 3 // tathA prakAze viracite nimittaM traikAlikalAbhA'lAbhAdi pratipAdakaM zAstraM tadvetti adhIte vA naimittikH| yo hi jinamatapratyanIkAn samyaktva Atma kharUpa prabodhagranthe parAjayaM netuM bhadrabAhusvAmyAdivat sunizcitaM nimittaM vadati sa naimittiko nAma caturthaH prabhAvako bodhyaH, bhadra // 70 // // 7 // bAhusvAmivRttAMtastu prasiddha eveti nehocyate // 4 // tathAvikRSTamaSTamaprabhRtikaM dustapaM tapo'syAstIti tapasvI, yaH paramopazamarasasaMbhRtaH san aSTamadazamapakSakSapaNamAsakSapaNAdivividhatapazcaryayA jinamatoddhAsanaM vidadhAti sa zrIbIravarNitakAkaMdikadhannAkhyasAdhvAdivattapasvI nAma paMcamaH prabhAvako jJeyaH // 5 // tathA vidyAH prajJaptyAdayaH | zAsanavyastAH sAhAyake yasya sa vidyAvAn / ayaM ca zrIvajrasvAmivat SaSThaH prabhAvako jJAtavyaH, vajrasvAmivR-14 ttAMsastu prasiddha eva // 6 // tathA siddhayati smeti siddhaH, cUrNAjanapAdalepatilakaguTikAsakalabhUtAkarSaNavaikriyatvaprabhRtibhirvividhasiddhibhiH saMpanna ityarthaH / ayaM ca saMghAdikAryasAdhanArtha mithyAtvavidrAvaNArtha jinapravacanaprabhAvanArtha ca cUrNAMjanAdisiddhInAM yathAvasaraM prayoktA AryasamitasUryAdivatsaptamaH prabhAvako bodhyH| tatrAryasamitasUrikathAnakaM cedaM-AmIradeze'calapuraM nAma nagaramAsIt, tatra bahavo jinapravacanaprabhAvanAkaraNaparAyaNAH sumaharddhikAH zrAddhAH parivasaMti / tasyAcalapurasyAsannapradeze punaH kanAbennAnadyormadhye eko brahmadvIpo'sti, tatra RESS SSSSE Jain Education Inter For Private & Personal use only alww.jainelibrary.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze jinalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 71 // bahavastApasAH privti| teSvekaH pAdalepakriyAyAM vizAradastApasaH pAdalepena nityaM jalamArge'pi sthalamArge iva saMcaran loke bahuvismayaM samutpAdayan bennAnadImuttIrya pAraNArthamacalapure aayaati| tadA taM dRSTvA bahavo mugdhaja-15 prathama: nA dussahamithyAtvatApasaMtaptAH saMto mahiSA iva taddarzanapaMke nimgnaaH| te ca jinamatamavagaNayaMtaH zrAddhAn evaM procuH- asmAkaM zAsane yathA pratyakSa guruprabhAvo dRzyate tathA yuSmAkaM nAsti, ato'smaddharmatulyaH ko'pi dharmoM na samyaktva vidyate' iti / tadA ' eteSAM mugdhajanAnAM mithyAtvasthirIkaraNaM mA bhavatu' iti vicitya te zrAddhAstanmithyA- kharUpa tvivacanaM vividhayuktibhiH pratihataM kRtvA taM tApasaM dRSTayApi na vilokayaMti sma / athAnyadA sakalasUriguNasa- // 7 // | malaMkRtAH zrIvajrasvAmimAtulA vividhasiddhisapannAH zrIAryasamitasUrayaH samAgatAH, zrAvakAH sarve'pi mahatADaMbareNa tatra gatvA zrIgurupadakamalaM praNamaMti sma / atidInavacanaiH sarvamapi tApasakRtaM jinatIrthApabhrAjanAkAraNaM vRttAMtaM gurubhyo nivedayaMti sma / tato guravaH procuH-'bhoH zrAddhAH ! ayaM kapaTavuddhistApaso mRDhajanAn kenApi pAdalepAdiprakAreNa vipratArayati, paraM na hi kApi tpaashktirsyaastiiti|' athaitat zrutvA te zrAddhA vinayena gurUM natvA khagRhamAgatya parIkSArtha taM tApasamatyAdareNa bhojayituM nimaMtrayAmAsuH, so'pi samutsukIbhUya bahulokaparivRta ekasya zrAvakasya gRhaM praaptH| tadA tamAgacchaMtaM dRSTrA avasarajJaH sa zrAvako'pi sahasA'bhyutthAya tamucitasthAne | upavezya bahuvidhavAdyapratipattipUrvakaM tasyAnicchato'pi pAdadvayamuSNanIreNa tathA kSAlayati sma , yathA tatra lepagaMdho'pi nAtiSThat / tato vividharasavatyA taM bhojayati sma / tatra bhojanaM kurvannapi aso bhaviSyatkadarthanAbhayena RE Jain Education Intel For Private & Personal use only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 72 // Jain Education Inter manAgapi bhojanasvAdaM na vived| bhojanAnaMgaraM ca jalastaM bhakautukadarzanasamutsukena zrAddhAdibahujanena parikaritaH sa tApaso nadyAstIraM saMprAptaH / atha 'prakSAlite'pi pAdatraye lepAMzaH kiMcidadyApi vidyate' iti vicitya, sa nadyAM pravizanneva zIghraM buDabuDArAvaM kurvan buDituM lagnaH / tato'nukaMpayA zrAddhairbahirniSkAsitaH / tadA ' aho ! amunA mAyinA ciraM vayaM vaMcitA' ityAdi ciMtayato mithyAtvano'pi jinadharmAnuraktA jAtAH, tatazca jinazAsanaprabhAvanAM kartukAmA vividhayogasaMyogavidaH zrI Aryasamita sUrayo'pi tatra saMprAptAH, nayaMtarAle cUrNavizeSaM prakSipya sarvalokasamakSaM kathayAmAsuca ' benne ! vayaM tava paraM pAraM gaMtumicchAma ' iti / tato jhaTiti militaM tasyAH kUladvayaM / tatsvarUpaMdRSTvA vismitAH sarve'pi lokAH, tadanaMtaraM amaMdAnaMdapUrNacaturvarNasaMgha parikaritA AcAryAH parapAra - bhUmiM prAptAH / tatra sadbhUtadharmopadezadAnataH sarvAnapi tApasAn pratibodhitavaMtaH / tato dUrIbhUtanikhilamithyAsvamalAste sarve'pi tApasAH zrIgurUNAM pArzve pravrajyAM jagRhuH, tebhyazca tApasasAdhubhyo brahmadvIpikA zAkhA zrutavizrutA jAtA / atha zrI Aryasamitasuraya itthaM pracaMDapAkhaMDimatakhaMDanena bhUyasIM jinamataprabhAvanAM vidhAya paramajinadharmAnuratabhavyajanamanAMsi prabhodamedurANi kRtvAnyatra vihRtavaMtaH / te zrAvakA api vividhadharmakriyAbhirji nazAsanonnatiMkurvANAH sukhena gRhadharmaM prapAtya krameNa sugaterbhAjanaM jAtAH / ityAryasamita sUrivRttAMtaH / ayaM siddho nAma saptamaH prabhAvako jJeyaH // 7 // tathA kavate navanavavacanaracanAvirAjitazrotRjana manaHpramodasamutpAdakavividhabhASAvibhUSitatahRdyagadyapadyaprabaMdhairvarNanaM karotIti kaviH / ayaM hi sadbhUtadharmavRddhyarthaM pravacanaprabhAvanArthaM ca zobhanava prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 72 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ viracite Arama canaracanAbhinupAyuttamajanapratiyodhakaH siddhasenadivAkarAdivat aSTamaH prabhAvako boddhvyH| siddhasenavRttAMtastva-18 yaM-uJjayinyAM nagaryAM vikramAdityanAmA raajaa| tasya purodhasaH putro devasikAkukSisamudbhavaH sarvavidyAvizArado linalAbha prathamaH 5 mukuMdanAmA brAhmaNo'nyadA vAdArtha bhRgukacchapuraM prati calitaH / tatrAMtarA mArge zrIvRddhavAdisUriguravo militaaH| pari tadA 'atra yo yasmAtparAjayaM prApsyati sa tacchiSyo bhaviSyatIti' paNaM vidhAya, tatra pArzvasthAn gopAneva samyakta | sAkSiNA kRtvA AcAryaiH saha vAdaM kartuM svayaM saMskRtavANyA pUrvapakSamagrahIt / tat zrutvA gopairuktaM-'etadvANyAapoSagranthe masmAbhina kimapyavabudhyate, ato'yaM tu na kiMciJjAnAti / ' tato'vasarajJA guravo rajoharaNaM kaTipradeze nibaddhaya // 73 // // 73 // cappaTikAM dattvA nRtyaM kurvANA itthamavadan-navi coriyai navi mAriyai, paradArAgamaNa nivaariyh| thoDai tho Dau dAiyai, saggi maTAmaTa jAiyai // 1 // anyacca-kAlau kaMbala arunI chaTTa, chAsaI bhariyauM dIvaDa thaTTa / e 31vaDa paDiyau nIlai jhADa, avara kisuM chaha saggi nilADa // 2 // tata etAdRzIM vANI nizamya hRSTopairuktaMjitamanena / ' tato vRddhavAdiguravo rAjasabhAyAM gatvA tatrApi vAdena taM nirjitya svaziSyaM kRtvNtH| kumudacaMdra iti nAma ca dattavaMtaH / sUripadaprAptau punaH siddhasenadivAkara iti nAma da kadA vAdArthamAgatasya bhaTTasya zrAbhavaNArtha Namo arihaMtANaM' ityAdipAThasthAne 'namo'rhatsiddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhyaH' iti caturdazapUrvANAmA disthitaM saMskRtavAkyamuktavAn / punaH sa ekadA gurUna jagAda-'yaH sarvasiddhAMtaHprAkRtamayo'sti, taM sarva saMskRtaM | kromi|' gurubhiruktaM- bAlastrImaMdamUrkhANAM, nRNAM caaritrkaaNkssinnaaN| anugrahAya tattvajJaiH, siddhAMtaHprAkRtaH kRtaH RRRrrrrr OMOMOMOMOMOM Jain Education Inter For Private & Personal use only IM ww.jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 74 // Jain Education Inter // 1 // ata evaM jalpatastava mahAprAyazcittaM lagnaM' ityuktvA gacchAdvahiH kRtaH / tataH saMghenAgatya vijJaziH kRtA" svAmin ! ayaM mahAkavitvAdiguNasaMpannatvAtpravacanasya prabhAvako'sti, ato gacchAihirna kAryaH / ' evamatyAgrahe kriyamANe gurubhiruktaM - " yadi dravyato muniveSaM tyaktvA veSAMtare tiSThan bhAvato munisvarUpamatyajan vividhatapAMsi kRtvA'STAdaza nRpAn pratibodhyayajainAn kariSyati, navInaM tIrthaM caikaM prAduSkariSyati tadA taM gacchamadhye lAsyAmo nAnyatheti / " tato guruvacanamaMgI kRtya sa yathoktarItyA vicaran uJjayinIM gatasta traikadAMzvavAhanArtha gacchatA zrIvikramanRpeNa rathayAMtargacchaMta siddhasenAcArya vilokya pRSTaM ' ke yUyamiti ? / ' AcAryairuktaM- ' vayaM sarvajJaputrAH / ' tato rAjJA manasyeva namaskAre kRte AcAryairhastamUrdhvokRtya uccaiH svareNa dharmalAbho dattaH / tadA rAjJoktaM' kasmai dharmalAbho dIyate / ' AcAryA Ahu:-' yenAsmabhyaM namaskAraH kRtastasmai dharmalAbhaH / ' tato hRSTo rAjA bhavadbhiH svacaraNairmadIyaM sabhAsthAnaM pavitrIkarttavyaM ' ityuktvA svasthAnaM jagAma / athaikadA zrIsiddhasenAcAryaH zrIvikramannRpasya navInaM zlokacatuSTayaM kRtvA rAjadvAre gataH, pratihAramukhenetyavadat - didRkSubhikSurAyAto, dvAre tiSThati vAritaH / hastanyastacatuH zloko, yadvAgacchatu gacchatu // 1 // rAjJota- dIyaMtAM daza lakSANi, zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuH zloko, yadvAgacchatu gacchatu // 2 // tataH sa nRpasamIpaM gataH / tatra zrIvikramaH pUrvadizAbhimukhaH siMhAsane upaviSTo'bhUt / tadA sUriH zlokamekamapaThat - Ahate tava niHsvAne, sphuTite vairihRdghaTe / galite tatpriyAnetre, rAjacitramidaM mahat // 1 // iti zrutvA rAjA dakSiNAbhimukhIbhUyopaviSTaH, manasi ciMtitavAMzca pUrvasyA 4 prathamaH prakAze samyaktva svarUpa // 74 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ S sari prakAze // 75 // dizo rAjyamasmai dttmiti|' tataH sUriH sanmukhIbhUya dvitIyaM zlokamapaThat-apUrveyaM dhanurvidyA, bhavatA zikSitA binlaabhkutH| mArgaNaughaH samabhyeti, guNo yAti digaMtaraM // 2 // tato nRpaH pazcimAzAbhimukho bhUtvA upvissttH| tadA prathama: 19 punaH sUriNAbhimukhIbhUya tRtIyaH zloko'pAThi-sarasvatI sthitA vaktre, lakSmIH karasaroruhe kIrtiH kiM kupitA 6 viracite rAjan !, yena dezAMtaraM gatA? // 3 // tato nRpa uttarAbhimukho bhUtvA sthitaH / tadA punaH sUriNA sanmukhIbhUya samyaktva Atma- caturthaH zloko'pAThi-sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase budhaiH| nArayo lebhire pRSThaM, na vakSaH pryossitH|| 4 // kharUpaM prabodhagranthe tatastuSTonRpaH sadyaH siMhAsanAdutthAya catasRNAmapi dizAM rAjyaM sUraye ddau| tadA sUriNA proce-'mama rAjyena 81 // 75 / / kimapi kaaryn'| nRpeNoce-'tarhi yUyaM kiM yAcadhve ? / ' sariNoktaM-' yadAhamAgacchAmi tadA mamopadezaH shrotvyH|' rAjJoktaM-' evaM pramANamastu / ' tataH siddhasenAcAryaH svasthAnaM gataH // athAnyadA sUrimahAkAlaprAsAde gatvA zivapiMDikopari pAdau kRtvA suptH| tatpUjakAdibahulokairutthApito'pi notthitaH / tadA lokagatvA rAjA vijJaptaH-'svAmin ! kazcidbhikSurAgatya zivapiMDikopari pAdau kRtvA supto'sti, utthApito'pi nottiSThati / ' PrAjJoktaM-' nihatya dUrIkriyatAM / ' tato rAjJa AdezAtte kazAdiprahAraistaM tADayaMti sma / te prahArAzcAMtaHpure rAjInAM | zarIre lagati sma / kolAhalo jAtaH / rAjApi savismayaH sakhedazca san kiM jAtamiti pRcchati sma / kenApyuktaM-13 svAmin ! kazcizikSurmahAkAlapAsAde tAjyate, tatmahArA atrAMtaHpure lgNti| tadA rAjA svayaM mahAkAlaprAsAde mataH, AcAryo dRSTa upalakSitazca / pRSTaM ca-'kimetat ? mahAdevazirasi kathaM pAdau sthApito? mahAdevastu mahAna ARKARISE Jain Education inte T ww.jainelibrary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAtma devaH stavanAhaH / ' AcAryairuktaM-' mahAdevastu anya evAsti, yo mahAdevo'sti tasya stutimahaM kariSyAmyeva, zrU-TRI 6 yatAM sAvadhAnatayA' ityuktvA kalyANamaMdirastotraM tenkrtumaarebhe| ekAdaze kAvye kriyamANe bhUkaMpAnaMtaraM dhUma-51 prathama: vinalAma- Ta nirgame liMgasya dvidhA bhavanAdAdau tejaHpuMjaH prasRtaH / tato dharaNadrasahitA zrIpAzvanAthamUrtiH prAdurvabhUva / tadA-1 prakAze sari cAryaH stotraM pUrNIkRtya jagau-' ayaM hi zrIpArzvanAthaH pUrvamatraiva avaMtIsukumAlasutena mahAkAlAbhidhAnato loke samyaktva viracite 6 prasiddha svapiturnalinIgulmavimAna[gamana] kAyotsargasthAne navyaM prAsAdaM kArayitvA pratiSThApitaH, tataH kiyatyapi khaMrUpaM prabodhagranthe hai kAle gate mithyAdRSTimistamAcchAdita kRtvA rudraliMga sthApita, adhunA matstutyA tatsphuTitaM zrIpArzvadevazca praka-19 MEMttiibhuutH| etacchravaNAdvikramarAjasya cetasi camatkAragarbhitaH pramodaH samutpannaH, ihaiva ca rAjJo jinoktatattvaruci s/ ruupottmsmyktvrtnpraaptirbhuut| tato rAjAzrIpArzvanAthaprAsAdamAzritya pUjAdinyayArtha zataM grAmAn dadau, puna rAcAryasamIpe samyaktvamaMgIcakAra, jainazrAvakazca jaatH| tataH siddhasenAcAryaistadanuvartino'nye'pi aSTAdaza rAjAnaH prtiyodhitaaH| tatastasya guNagaNaraMjitena vikramarAjena sukhAsanaM datta, tatrAdhirUDhaH pratyahaM sa rAjabhavanaM prayAti / tatovRddhavAdiguruNA zrutaM ciMtitaM ca siddhasenAcAryo yatkArya karnu gato'bhUt tatkArya tu sarvamapi siddhaM, paraM svayaM pramAdapaMke magno'sti, tato'haM tatra gatvA taM pratibodhayAmIti' viciMtyoJjayinyAM jagme / tatra kenApi hai prakAreNa sUristaspArce gaMtumazaknuvan sukhAsanavAhakarUpaM vidhAya tadgRhadvAre sthitaH / yadA sa sukhAsanamAruhya rAjabhavanaM prati calitastadA vRddhavAdisUrirekasya yAnavAhakasya sthAne lagnaH, vRddhatvAnmaMda maMdaM calati sma / tadA RECAPACKAkara SAKSSSSSSSSS Jain Education Inte DMww.jainelibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ cinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 77 // Jain Education Intern siddhasenAcAryaH prAha-' bhUribhArabharAkrAMtaH, skaMdhaH kiM tava bAdhati ? / ' iha bAdhatIti AtmanepadasthAne parasmaipadamityapazabdo garveNa tena na jJAtaH / tato gurubhiruktaM-' na tathA bAdhate skaMdho, yathA bAdhati bAdhate // 1 // ' iti zrutvA sa camatkRtaH ko'yamiti ? tato vRddhavAdiguruM jJAtvA sadyaH sukhAsanAduttIrya pAdayoH patitaH, ' kSamyatAM mamAparAdha' iti punaH punaH provAca / tato gurubhiH punaH pratibodhya saMghasamakSaM mithyAduSkRtadAnapUrvakaM gacchamadhye gRhItaH, tatazca zrIsiddhasenadivAkarAzcirakAlaM vIratIrthaprabhAvanAM kRtvA prAMte sadgatibhAjo jAtAH / iti zrIsiddhasenavRttAMtaH // ayaM kavirnAmASTamaH prabhAvako'vaseyaH // 8 // ete pravacanyAdayo aSTau prabhAvayaMti svataH prakAzakasvabhAvameva pravacanaM dezakAlAdiyogyatayA sAhAyyakaraNAtprakAzayaMtIti prabhAvakAH kathitAH, eteSAM ca kriyA prabhAvanA, sA ca samyaktvaM nirmalIkarotIti // prakArAMtareNApi aSTau prabhAvakA uktAH saMti, tathAhi aisesaiDhi 1 dhammahi 2, bAi 3 Ayariya 4 khavaga 5 nemittI 6 / vikhA ya 7 rAyagaNasaM mayA ya 8 titthaM pabhAvaMti // 1 // sphuTArtheyaM gAthA, navaraM atireSA avadhimanaH paryA yajJAnAmaSaiSadhyAdayo'tizapAste RddhiryasyAsau atizebarddhiH kSapakastapasvI, rAjasaMmatA nRpavallabhAH, gaNasaMmatA mahAjanAdibahumatAH iti prabhAvakASTakaM vyAkhyAtaM // atha bhUSaNapaMcakaM vyAkhyAyate - jinetyAdi - tatrAdyaM bhUSaNaM jinazAsane arhaddarzanaviSaye kauzalaM nipuNatvaM, tacca samyaktvaM bhUSayatItyataH samyagdRSTibhirvizeSatastadupArjane yatitavyaM, yato'rhaddarzame kuzalaH pumAn dravyakSetrakAlabhAcAyanusAreNa nAnAprakArairupAyairajJamapi paraM sukhenaiva pratibodhayati yathA kamalapratibodhako guNAkAraH sUriH, tatkathA prathamaH prakAce samyaktva svarUpa // 77 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sUri viracite Atma abodhagranthe // 78 // Jain Education Inter ceyaM-- ekasminnagare eko dhananAmA zreSThI paramazrAvako dhamavAn buddhimAn sarvajamamAmyo vasati / tasya ca putraH kamalanAmA, sa ca kalAvAnapi dharmo tattvavicAre cArucimAn / pitA yadA kaMcittattvavicAraM zikSayati tadA utthAya vrajati / tataH zreSThI kenApi prakAreNa taM bodhayitumasamarthaH san ciMtayati sma - ' yadi ko'pyAcAryo'tra samAyAti tarhi varaM, yatastatsevanAdasya dharmaprAptiH syAt' iti / athaikadA kazcidAcAryastannagarasamIpavane samavasRtaH / tadA nagaralokaiH saha dhanazreSThI vaMdanArthaM gataH, gurubhirdharmopadezo dattaH, tato dezanAMte sarve lokAH svasthAnaM gatAH / tadA ghanazreSThI AcArya pratyevaM vijJapayati sma - ' svAmin ! matputraH kamalanAmA atyaMtaM dharmavicAre ajJo'sti, sa ca gItArthairbhavadbhi: kathaMcidbodhanIyaH / ' pratipannaM cAcAryaistadvacaH / tataH zreSThayapi gRhamAgatya putramuktavAn- ' aho ! aba gItArtha guravo vane samAyAtAH saMti, tvayA tatra gatvA tadvacaH zrotavyaM ' iti pitrA preritaH kamalo'pi tatra gatvA adhodRSTireva guroH purato nyaSIdat / AcAryaizca saptanayayuktadravyaguNaparyAyavicAragarbhitA dezanA dattA / tato |dezanAMte AcAryaiH pRSTaM-' bho bhadra ! iyatyAM velAyAM tvayA kimapyavabuddhaM ? / ' kamalenoktaM- ' kiMcittvavabuddhaM / ' punarAcAryaiH pRSTaM - ' kiM jJAtaM ? / ' so'vAdIt -' etannikaTavarttibadarIvRkSamUlasthitabilAnmatkoTakA aSTottarazataM nirgatyAnyatra bile praviSTAH, etad jJAtaM / ' punarAcAryo'bhANIt--' are ! asmaduktaM kimapi jJAtaM ? / ' tenoktaM-'na hi / ' tato'yogyo'yamiti kiMcityAcAryA maunamAdhAya tasthuH / kamalazcotthAya svagRhaM gataH // tato dvitIyadine vaMdanArthamAgatasya tatpituretaceSTitaM nivedyAcAryA anyatra vijahuH / athaikadA anye AcAryAstatraiva bane samavasRtAH / prathamaH prakA samyaktva svarUpa // 78 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAze samyaktva kharUpaM // 79 // tadAgamanaM zrutvA zreSThinA tatrAgatya prAktanavRttAMtamuktvA punaH putrabodhArtha pUrvoktarItyaiSa vijJaptiH kRtA, tairapyuktaM-1 binalAbha yuSmatputro'tra preSaNIyaH, bhostvayA gurUNAM purato'dhodRSTaya na sthAtavyaM gurusaMmukhamevAvalokanIyaM, teSu vadasari sUpayogo deya iti zikSaNIyazca / ' tataH zreSThinA''cAryavacanaM pratipadya gRhamAgatya ca putrastathaiva zikSito muktaviracite zca tdNtike|so'pi tatra gatvA gurUNAM mugvamAlokayannupaviSTaH, gurubhiruktaM-'bhoH kamala! kiMcittattvakharUpamapi Atma- jaanaasi?|' sa prAha-'tattvatrayaM jAne, mano'bhISTamazanaM pAnaM zayanaM ca / ' punarAcAryavihasyoktaM--' ihaM tu grAmyaprabodhagranthe vAk, paraM yad jJeyaM yacca heyaM yaccopAdeyaM tadapi kiMciJjAnAsi ? / ' kamalenoktaM-- tattu na jAnAmi, yUyameva bruut| // 79 // hai ahaM shrossyaami|' athAcAryAstaM pratiyodhayituM dvitrA ghaTIryAvat tattvanirNayAtmikAM dezanAM dattvA nivRttAH, kamalaM / papracchu:-' kiM tattvaM tvayA'vabuddhaM ? iti / ' kamala Aha sma- bho guravaH ! yuSmAsu vadatsu bhavadIyA 15 kRkATikA aSTottarazatavArAn adha upari ca parisphuraMtI mayopalabdhA, anyanu bhavaduktaM bhavaMta eva jaanNti| iti | dAtaduktaM zrutvA khimA AcAryA-' aho'dhasya darpaNadarzanaM kAritaM' iti vikhidya zreSThine tacceSTitaM nivedya cAnyatra vijaH // ayaikadA dravyakSetrakAlabhavAdyanusAreNa paraM prati bodhanakuzalA anye AcAryAstatrAgatAH, nAgarika stathaiva tAnapi vaMdituM gatAH, dezanAMte ca dhanazreSThI guruM pratyuvAca- svAmin ! matputro dharmavicAre'tyaMtamajJo'sti, | pUrvamAgatAbhyAmAcAryAbhyAM bhRzaM boSitopi nabuddhaH, pUrvamanena matkoTakagaNanA kRtA,pazcAca kRkATikAparisphurapagaNanA kRtA / tataH kenApyupAyena bhavadvirayaM pratibodhyo yenAsya mithyAtvatamodhvaMsakasamyaktvaratnAvAptiH Jain Education Intern U w w.jainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari viracite Atma prAdhAnye kakakakakacha | syAt, bhavatAM ca mahAn lAbhaH saMpayeta' iti / tadA AcAryA UcuH- yuSmatputrasya laukikavyavahAre prajJA vartate / / na vaa|' zreSThayavocat-'ayaM hi dharmavicAraM vinAnyatra nipunno'sti|' tadAcAryairuktaM- tarhi ayaM subodho'sti. prathama: hai avasare'tra pressnniiyH| tadanaMtaraM zreSThI tata utthAya svagRhaM gatvA, putrasamakSamAcAryaguNAnakathayat-'aho! AcA- prakAze yAtrikAladarzinaH sarveSAM sukhaduHkhapravRtti vidaMti, he putra tvayApi praSTavyA'tataH pratipannaM kamalena pitRvcnN| samyakta | avasaresatatra gatvA tAMzca ntvaapaavisht| AcAryAzcaitadbhAvamArAdhayitukAmA UcuH-'bhoH kamalAtvatkaratale maNibaMdhe | matsyamukhasaMyuktA drAdhIyasI dhanarekhA dRzyate / ' kamalenoktaM-'kimasyAH phalaM ? / ' saribhiruktaM-'maccheNa ya saha-18 sadhaNaM' ityAdi / punarapi tvatkararekhAdarzanena vayaM vidmastava zuklapakSe janma, tatsAmayikA ete grahA api bhavivyaMti / ' tatazcamakRtaH kamalaH sapadhutthAya svagRhAjanmapatrikAmAdAya guruM darzitavAn , guruNApi grahAstathaivainaM / darzitAH, amukavatsare tava pariNayanaM jAtaM, amukavatsare tava tApAtirabhUta ityAdi coktaM / tata itthaM guruvacaH zrutvA kamalo gRhamAgatya pitaramavAdIt-'aho! pUjyAstrikAladarzin' iti / atha sa pratyahaM guruM vaMdanArthamAyAti / pUjyA api tasminneva nagare caturmAsI tsthuH| pratyahaM subhASitaiH kautukakathAbhizca kmlcittmaaraadhyaamaasuH| kautukakathAMtare dharmavicAramapi prastAvayaMti sma / evaM ca kiyatA kAlena kamalaH savizeSaM dharmajJo babhUva, krameNa guruNAMpAce dvAdaza vratAni jgraah| guruprasAdena pituH sakAzAdapyadhikataro dRDhadhoM sa samarjA AcAryA anyatra vijahaH, kamalazca cirakAlaM zrAddhadharma prapAlya prAMte sadgatibhAgjAtaH evamanyairapi samyagdRSTa OMOMOMOMSSANI Jain Education inte M ww.jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAma REC viracite AtmaapoSAnthe // 81 // bhibahubhavyajanopakArakAraNaM jineMdrazAsane kuzalatvaM rakSaNIyaM, yataH svakIyaM samyaktvaratnaM jagati niHsapatnazo|bhAmAdadhyAditi arhaddarzananipuNatve kmlprtibodhksuuridRssttaaNtH||1|| tathA dvitIyaM bhUSaNaM zrIjinazAsanapra-12 bhAvanA, zrutAdibalena bahujanamadhye jineMdrazAsanoddipanavidhAnamityarthaH, sA cASTadhA prabhAvakabhedena prAgevoktA, | yatpunarihopAdAnaM tadasyAH svaparopakArakatvena tIrthakaranAma karmanibaMdhanatvena ca prAdhAnyakhyApanArtha / kiM ca sadbhaH | sampAvata tArthaprakAzakArakANi rAgadveSApahArakANi ca yAni vacanAni teSAM paunaHpunyenopAdAnamapi na duSTaM, sadbodhavRddhihe-18 tutvAt / uktaM ca prazamaratiprakaraNe zrImadbhirumAsvAtivAcakaiH // 8 // / ye tIrthakRtpraNItA, bhAvAstadanaMtaraizca prikthitaaH| teSAM bahuzo'pyanukI-tanaM bhavati puSTikarameva // 1 // yadvadupabhuktamapi, sadbheSajamAsevyate'rtinAzAya / tadvadrArtiharaM, bahuzo'pyanuyojyamarthapadaM // 2 // yadvadviSaghAtArtha, | 1 maMtrapade na punaruktadoSo'sti / tadvadrAgaviSaghnaM, punaruktamaduSTamarthapadaM // 3 // vRttyartha karma yathA, tadeva lokaH punaH punaH kurute / evaM virAgavArtA-heturapi punaH punazcityaH // 4 // ityataH punaH prabhAvanopAdAnamihAduSTameveti dhyeyaM // 2 // tathA tRtIyaM bhUSaNaM tiirthsevaa| tIrtha ca vividhaM dravyato bhaavtshc| tatra dravyataH zatruJjayAdi, bhAvatastu jJAnadarzanacAritradhArakA anekabhavyajanatArakAH sAdhvAdayaH / tasya dvividhasyApi tIrthasya sevA paryupAsanA, evaM ca vidhinA kriyamANA bhavyAtmanAM samyaktvaM bhUSayati, paraMparayA siddhiparyavasAnaphalA ca saMpadyate yaduktaM zrIbhagavatyaMge dvitIyazatasya paMcamoddezake-'tahArUvaM NaM bhaMte! samaNaM vA mAhaNaM vA pajjuvAsamANassa kiMphalA pajju RESCRECRICS Jain Education Inter For Private & Personal use only Adw.jainelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha viracite vAsaNA ? goyamA! savaNaphalA, se NaM bhaMte!savaNe kiMphale?NANaphale, se NaM bhaMte! NANe kiMphale ? viNNANaphale, evaM viNNANeNaM paccakkhANaphale, paccakkhANeNaM saMyamaphale saMyameNaM aNaNhaphale, aNaNhaeNaM tavaphale, taveNaM vodA- prathamaH pari Naphale, bodANeNaM akiriyAphale, se NaM bhaMte ! akiriyA kiMphalA! goyamA! siddhipajjavasANaphalA pannatteti' sambastva asyArtha:-he bhadaMta ! tathArUpamucitasvabhAvaM zramaNaM vAsAdhU, mAhaNaM vA zrAvakaM paryupAsamAnasya sevamAnasya jaMtoH Atmaprabodhagranthe | paryupAsanA tatsevA kiMphalA kIhakphalapradAyinI prajJapteti ? praznA, ayottaraM-gautama! zravaNaphaleti siddhAMtazrava. DI // 2 // // 82 // | NaphalA, tatkiM phalaM? nANaphaleti zrutajJAnaphalaM, zravaNAddhi tjnyaanmvaapyte| evaM pratipadaM praznaH kAryaH, viNNA jANaphaletti viziSTajJAnaphalaM, zrutajJAnAddhi heyopAdeyavivekakAri vijJAnamutpadyate eva paJcakkhANaphaletti vinivRttiphalaM, viziSTajJAno hi pApaM pratyAkhyAti / saMyachaphaletti kRtapratyAkhyAnasya hi saMyamo bhavatyeva / aNaNhaya. phaletti anAvaphalaH saMyamavAn kila navaM karma nopadatte / tavaphaletti anAzrayo hi laghukarmatvAttapasyatIti / vodANaphaletti vyavadAnaM karmanirjaraNaM, tapasA hi puratanaM karma nirjarayati, akiriyAphaletti yoganirodhaphalaM, karmanirjarAto hi yoganirodhaM kurute, siddhipaJjavasANaphale tti siddhilakSaNaM paryavasAnaphalaM sakalaphalaparyaMtavati / phalaM pasyAH sA tapA / itthaM tIrthasevAyAH siddhiphalatvaM vijJAya samyaktvibhistatra pravartitavyaM // 3 // tathA caturtha bhUSaNaM sthairya, jinadharma prati calitacittasya parasya sthiratvApAdanaM svasya vA paratIrthikasamRddhidarzane'pi sulasA. vaJjinapravacanaM prati niHprakaMpatvaM, sarvaprakAraidRDhadharmatvamityarthaH, dRDhadharmaiva ca pumAn zrIparamezvarapraNItAgame prshsyte| Jain Education Inte For Private & Personal use only Mww.jainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhasari ciracite Atma ayodhagranthe // 83 // Jain Education Inter yaduktamAgame - ' cattAri purisaJjAyA pannattA, taM jahA-piyadhamme nAma ege no daDhadhamme 1 daDhadhamme nAma ege no 2 ege piyadhamme vi daDhadhamme vi 3 ege no piyadhamme no daDhadhamme 4 ityAdi / atra tRtIyabhaMgasyaiva sarvotkRSTatva muktamiti / prAksUcitasula sAvRttAMtastvayaM-asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre magadhadeze rAjagRhaM nAma nagaraM tatra prasenajibhUpatezcaraNasevAtatparaH svocitakalAkauzalavAn nAganAmA sArathiH parivasati sma / tasya pativratatvAdipravaraguNAlaMkRtA pradhAnajinadharmAnurAgiNI sulasA nAma priyA''sIt | ekadA nAgasArathiH kutrApi gRhe kaMci dgRhasthaM prabhUtatarapramodena svakIyotsaMge putrAn lAlayaMtaM vilokya, svayaM putrAbhAvaduHkhena pIDitamAnasaH san karatale mukhaM vinyasya ciMtayati sma - ' aho maMdabhAgyo'haM yanmamaiko'pi putro nAsti, dhanyo'yaM yadetasya bahavo hRdayAnaMdajanakAH putrAH saMtitI / ' tadaivaM ciMtAsamudre magnaM svapatiM vilokya sulasA vinayAnvitA madhuravANyA provAca- ' svAmin ! bhavaJcite kA ciMtA atha prAdurbhUtA / ' so'vadIt -' priye ! aparA tu kApi ciMtA nAsti, paramekA putrAbhAvacitA'sti, sA cAtyaMtaM me mamo vyathayati / ' tataH punaH khulasA prAha-' svAmin ! ciMtAM mA karSIH, putrotpAdanArtha sukhenAparakanyApANigrahaNaM vidhehi / ' tadA nAgo jagAda - ' he prANapriye ! mamAsmin janmani tvameva priyA'si, tyadvyatiriktAH striyo manasApyahaM na prArthaye, tvatkukSisaMbhavameva ca putraratnaM vAMchAmi, tasmAt he kAMte ! tvameva kaMciddevamArAdhya putraM yAcasva / ' tataH sulasA prAha-' he nAtha ! vAMchitArthasiddhaye anyaM | devasamUhaM manasA vacasA kAyena ca jIvitAMte'pi nArAdhayAmi, paraM sarveSTasiddhikAraNe zrImatAmarhatAmArAdhanaM kari prathamaH prakAze samyaktvA svarUpaM // 83 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhye, punarAcAmlAditapaHprabhRtIni vizeSato dharmakRtyAni vidhasye' iti / athaivaM sadAkyaiH kAMtaM saMtoSya, sA satI | trisaMdhyaM trijagannAthaM pUjayAmAsa, aparANi ca dharmakRtyAni vizeSatazcakAra / evaM kiyatyapi kAle gate ekadA iMdra prathamaH binalAbha|sabhAyAM dharmakarmatatparatve sulasAyAH prazaMsAbhUt, tadako devastatparIkSA kA pRthivyAM mamAgatya sAdhuvratairidro prakAze sari 'pi sAdhumudrAM vidhAya sulasAgRhaM prAvizat / tataH sulasA muni svagRhAgataM vilokyArhada prasaktApi sahaso. samyaktva viracite sthAya bhaktyA tatpAdapraNatiM vidhAya svagRhAgamanakAraNaM papraccha / so'pyAcakhyo-' glAnasAdho rogacchedanAya mAtma IR // 84 // prabodhagranthe lakSapAkatailaM yujyate, tadarthamihAgato'smyahaM / ' tat zrutvAtisaMtuSTahRdayA sApavarakAMtaH pravizya lksspaakmhaatai||84|| lakuMbhaM yAvadutpATitavatI tAvadivyaprabhAveNa sa kuMbho bhagnaH, tato manAgapi citte dainyamabibhrANA sA satI puna hArdvitIyaM kuMbhaM yAvadutpAdayituM lagnA tAvat so'pi bhagnaH, evaM divyaprabhAvA trayo ghaTA bhagnAstato'pi sA hRdaye viSAdaM na dabhre, kiMtu kevalamitthaM jajalpa-' aho maMdabhAgyAhaM yanmamedaM tailaM glAnasya mahAtnaH sAdhorupakArAya na jaatmiti|' tataH sa devastasyA abhaMguraM bhAvaM dRSTA savismayaH san khadivyarUpaM prAdurvidhAyainAM jagAda- he kalyANi! iMdreNa svasabhAyAM tava zrAddhatvaM prazaMsitaM, tatastatparIkSArthamahamatrAgataH, iha punastaveMdrakRtavarNanAdapyadhika dU dharmasthairya nirIkSya tuSTo'smi, tato mattaH kamapISTArtha praarthysveti| tadA sulasApi madhuravANyA taM devaM prati babhA| Se-'he deva ! yadi tvaMtuSTo'si tadA putrarUpaM me vAMchitaM varaM dehi / ' tataH sa devo'pi tasyai dvAtriMzataM guTikA datvA'bravIt-tvayA etA guTikAH krameNa bhakSaNIyAstava mahAmanojJAH sutAbhaviSyaMtIti / ' tadanaMtaraM maducite SHREE in an inte For Plate & Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari Atma * la! kArye jAte tvayA punarahaM smaraNIyaH' ityuktvA devo divNyyau| atha sulasayA ciMtitaM- etAsAM guTikAnAM kramA-11 kSaNeneyaMto vAlA bhaviSyaMti, teSAM ca bahUnAM malamUtrAdyazuci ko mardayiSyati ? tasmAdetAH sarvA api guTikA cinalAbha- ekatra saMyojya bhakSayAmi, yena dvAtriMzallakSaNopeta eka eva putro bhavet ' iti vicitya sA tathaiva tA guTikA A prakAra nAt, paraM daivayogAttasyAH kukSau samakAlaM dvAtriMzadgarbhAH prAdurAsan / tato garbhANAM mahAbhAramasahiSNuH sA samyaktva viracite kRzAMgI kAyotsarga kRtvA taM suramasmArSIt / tadA sa devo'pi smRtamAtraH san sadyastatrAgatyedamabravIt-'kimartha kharU tvayAhaM smRtaH / ' tadA sApi marva nijavRttAMtaM jagAda, tato devaH prAha-'he bhadre ! tvayA na samyak kRtaM / atha // 5 // prapoSagranthe // 85 // yadyapi te amoghazaktidhArakAH putrAbhaviSyaMti, paraM te dvAtriMzadapi samAnAyuSkatAvazAtsamakAlameva maraNaM prApsyati / yA puna stava zarIre garbhavyathA vidyate tAmahamapaharAni, tvaM viSAdaM mA kRthaaH|' ityuktvA tadyathAM hRtvA devaH svasthAnaM gataH / atha sulasApi svasthadehA satI sukhena garbhAn vibhrANA pUrNe kAle dvAtriMzallakSaNopetAn dvAtriMzataM sutAn prAsUta / nAgo'pi mahatADaMbareNa teSAM janmotsavaM cakre / te ca krameNa varddhamAnA yauvanavayaH saMprA taaH| tadA zreNikasya rajJo jIvitavyamiva te sarvadA pArzvavartino babhUvuH / anyadA zreNiko rAjA pUrvapradattasaMketAM ceTakabhUpateH putrI sujyeSThAM pracchannatayA''netuM vezAlyA adhaH suraMgAM dApayitvA rathArUDhAn dvAtriMzatamapi nAgarathinaH sutAn sArthe gRhItvA suraMgAmArgeNa vezAlI prAvizat / sujyeSThApi tatra prAradRSTacitrAnumAnato magadhezvaramupalakSyAtmano'tipriyAM cellaNAnAmnI laghubhaginIM prati sarvamapi tavRttAMtamuktvA tadriyogamasahamAnA pUrva * ACCE * Jain Education Inter PMww.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prathamA prakAre jinalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 86 // samyaktva 2525 tAmeva zreNikasya rathe samAropya svayaM nijaratnAbharaNakaraMDakaM samAnetuM yAvadgatA tAvatsulasAtmajA rAjAnaM pratyUcuH|'svAmin ! atra zatragRhe'smAkaM ciraMsthAtuM na yuktaM' tatastatprerito rAjAcellaNAmeva samAdAya sadyaH pazcA litH| atha sujyeSThApi svaratnAbharaNakaraMDakamAdAya yAvattatrAgatA tAvat zreNikaM naikssisstt| tadAsAvapUrNamanorathA bhaginyA viyogaduHkhena pIDitA ca satI uccaiH svareNa-'hA cellaNA hiyate' iti pUcakAra / tat zrutvA krodhAku-| lazceTako rAjA svayameva yAvatsannaddho bhavati, tAvatpArzvastho vairaMgikabhaTo rAjAnaM nivArya svayaM kanyAyAH pratyAvatyarthamacalata / tataH sa bhaTaH sadyastatra gatvA suraMgAyA nirgacchataH sulasAsutAn sarvAnapi samakAlamekabANenaivAvadhIta / tataH paraM suraMgAyoH saMkIrNatvena sa yAvad dvAtriMzataM rathAnAkarSayat tAvat zreNiko bahumArgamullaMghya gataH, tatazca vairaMgiko bhaTaH pUrNApUrNamanorathaH san tataH pratyAvRttya ceTakabhUpAya taM vRttAMta nivedya svagRhaM gtH| atha zreNikabhUpaH zIghaM rAjagRhamAgatyAtiprItyA cellaNAM gAMdharva vivAhena pariNItavAn / tato nAgasulase rAjJo mukhAtsarva putramaraNavRttAMtaMzrutvA taduHkhapIDite atyartha vilepatuH, tadA zokasamudre magnayostayoryodhanAya zreNiko'bhayakumA4 rayuktastatrAgatyetthamabravIt-'bho yuvAM vivekinau sthA, bhavadbhayAmIhak zoko na kAryaH, yato'smin saMsAre ye ke'pyamI bhAvA dRzyaMte te sarve'pi vinazvarAH saMti, mRtyoH srvsaadhaarnntvaat| tasmAt zokaM vimucya saddharmasAdhanaM dhairymaalNbniiyN|' athaivaM vairaNyasArAbhirvAgbhiretau prabodhya rAjA abhayakumAramaMtriyuktaH svagRhaM yayau / tatastau daMpatI api taM sarva pUrvakRtaduSkarmaNAM vipAkaM matvA vigata zoko bhUtvA vizeSato dharmakarmaNi prayatnavaMtI SAHASRANASA RECA2 Jain Education Intel For Private & Personal use only 1 w w.jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhavari viracite Atma prabodhagranthe // 87 // Jain Education Interns babhUvatuH / athAnyadA caMpApuryAM zrIvIrasvAmI samavasRtaH parSado militAH, bhagavatA dezanA prArabdhA tadA zrIvIraprabhoruttamazrAvako daMDacchatrakApAyAMvaradhArako aMbaDanAmA parivAd tatrAgatya jagatprabhuM natvA ucitasthAne upavi zya dharmadezanAM zuzrAva / tato dezanAMte aMbaDo bhaktyA prabhuM natvetyavocat - 'svAminnadhunA mama rAjagRhaM prati gamanecchA varttate / ' tAvatsvAminoktaM- bho devAnupriya ! tatra gatena tvayA nAgarathinaH priyAM sulasAnAmnIM zrAvikAM prati asmAkamAdezAnmadhuravANyA dharmazuddhiH pRSTavyA' iti / tataH so'pi bhagavadvAkyaM tatheti pratipadyAkAzamArgeNa gacchan rAjagRhaM prApya pUrva sulasAyAgRhadvAre kSaNaM sthitvetthamaciMtayat- ' aho ! yAM prati trijagatsvAminA dharmazuddhipraznaH kAritaH sA sulasA kIdRzI dRDhadharmiNI bhaviSyati ? ahamasyAH parIkSaNaM kurve / ' etadviciMtya sa vaikriya labdhyA sadyo rUpAMtaraM vidhAya tadgRhaM pravizya sulasAta eva bhikSAmayAciSTa / sA tu satpAtraM vinAnyasmai azanAdikaM na prayacchAmIti svayaM prAkkRtAM pratijJAmavismaraMtI tasme yAcamAnAya svahastena bhikSAM na ddau| tato'sau tadgRhAnniHsRtya purAdvahiH pUrvasyAM dizi caturmukhaM caturbhujaM brahmasUtrAkSamAlAbhyAM virAjitaM haMsavAhanaM sAvitrIsamanvitaM padmAsanAsInaM raktavarNa evaMvidhaM sAkSAdbrahmarUpaM vidhAya caturmukhaizcaturNAM vedAnAM dhvaniM kurvan tasthau / tadA 'aho'ya purAdvahiH pUrvadigbhAge sAkSAdrahmA samAgato'stIti' lokamukhAtpravRttiM zrutvA kecinnAgari kAstadbhaktyarthaM kecitpunaH kautukavilokanArthaM, evaM bahavo janAstatra saMprAptAH paraM samyaktve'ti nizcalacittA khulasA tu khavratarakSaNArthaM tadvAta zrutAmapyazrutAmivakRtvA tatra nAgamat / tatastAmanAgatAM matvA aMbaDo dvitIye'hni dakSi prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM 112011 w.jainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ cinalAbha sari viracite mAtmaprabodhagranthe // 8 // // 88 // NasyAM dizi garuDAsanaM pItAMvaraM zaMkhacakragadAzArGgadhanudharaM lakSmIgopikAdibhirvividhabhogalIlAM kurvANaM viSNurUpaM vidhAya puraavhiststhau| tadApi mithyAksaMsargAdvibhyatI sulasA tatra na jgaam| athAsau tRtIye'hni pazci-151 prathama: mAyAM dizi vyAghracarmAsanAsInaM vRSabhavAhanaM trinayanaM caMdrazekharaM pravahatsurasaribhUSitajaTAdharaM gajacarmAbaraM * prakAze bhasmoddhalitadehaM ekakarasthitazulaM aparakaraghRtakapAlaM hRdi ruMDamAlaM pArvatImaMDitAAMga sAkSAnmahezarUpaM vidhAya samyaktva sakalajagajanotpAdikA madIyaiva zaktirasti, madvayatirikto na ko'pyanyo jagadIzvaro'stItyAdi paurajanAnAM puro | bruvan purAvAhistasthau / tadA janmukhAdetadIzvarAgamanavArtAM zrutvApi zuddhazrAddhadharmAnuraktayA sulasayA tu taddarzanaM 2 manasApi na praarthitN| tato'sau caturthe dine uttarasyAM dizi atyadbhUtaM satoraNaM caturmukhaM samavasaraNaM kRtvA aSTa-15 mahA prAtihAryavirAjita sAkSAjinarUpaM nirmAya tsthau|ttraapi sulasAM vinA bahavo lokAstadvaMdanArtha gataH, tebhyazcAsau dharmopadezaM zrAvayAmAsa | athAsminnavasare'pi enAM sulasAmanAgatAM matvA aMbaDastasyAH kSobhArtha tadgRhe ekaM puruSaM preSIt / sopitatra gatvA tAmuvAca-'he sulase!tavAtivallabhaH zrImAnahana vane samavasRto'sti, tannamanArtha tvaM kathaM na gcchsi|' tadA sA prAha-he mahAbhAga! asmin bhUtale adhunA zrImanmahAvIravAminaM vihAyAparastIrthakRnnAstyeva, vIrasvAminastvanyatra deze vihArazravaNAt sAMprataM kuto'trAgamanasaMbhavaH ?' iti / athaivaM zrutvA sa punaH prAha-'he mugdhe'yaM paMcaviMzo jino'dhunA samutpanno'sti, ataH svayaM tatra gatvA tvaM kiM na vaMdase?' sA pAha-'he bhadra! iha kSetre paMcaviMzo jinaH kadApi na saMbhavet , tasmAt ko'pyayaM mayAvAn puruSaH kapaTATopai M Jain Education Inte ww.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayayaH viracite khama / / 89 // hai| mugdhAn janAn vaMcayati / ' tadA sa punarAcakhyo-' he bhadre ! yattvayoktaM tatsatyaM, paraM yadyevaM kRte'pi zAsanonna tirjAyeta tarhi atra ko dossH|' sAvocat- etAdRgvArtAkathanena tvaM tu mugdho dRzyase, paraM jJAnadRSTayA ciMtaya, | binalAbha- asaiyavahAreNa kA zAsanonnatiH ? kiM tu pratyuta lokopahAsAdapabhrAjanaiva jAyate' iti / tatazca sa pumAnutthAya pari pazcAdgatvA aMbaDasyAgre sarva tdvRttaaNtmvaadiit|tdaa aMbaDo'pi anuttaraM sulasAyA dharme sthairya jJAtvA-'aho yadvI-10 prakAre samyaktva rakhAminA sabhAsamakSaM svayameSA dharmazuddhipraznena saMbhAvitA tayuktameva, yata itthaM mayA cAlitApyeSA na manasApi Atmaprabodhagranthe calitA' iti viciMtya taM prapaMcaM saMhRtya svamUlarUpeNa sa sulasAyA gRhaM praavisht| tatastamAgacchaMtaM dRSTvA sulasApi sAdharmikabhaktyartha sadyaH samutthAya tatsaMmukhaM gatvA-' he trijagatuMrvIrasyopAsaka! te svAgata vidyate ?' iti praznapUrvakaM tatpAdaprakSAlanaM kArayitvA taM prati svagRhacaityaM vaMdayAmAsa / aMbaDo'pi AhataH san vidhinA caityavaMdanaM vidhAya tAmUce-' he mahAsati !asmin bharate tvamevaikA puNyavatyasi, yatastvAM prati zrIvIrasvAminA svayaM manmukhena dharmazuddhipraznaH kArito'sti / ' etat zrutvAtizayAnaMdasaMpannA sA bhagavadvicaraNadigabhimukhIbhUya zirasyaMjaliM kRtvA zrIvIraprabhumeva hRdi nidhAya prazastavANyAcIrama]stavIt / tato'baDo vizeSatastadAzayaparijJAnArtha punastA|mavocat-'mayAtrAyAtamAtreNa lokamukhAdasmin pure brahmAdyAgamanavArtA zrutA, tatra teSAM darzanArthaM tvaM kiM gatA na vaa?|' tadA sA pAha-" he dharmajJa ! ye zrIjinadharmAnuraktAste puruSAH sakalarAgadveSArivijetRnikhilabhavyajanopakartRsarvajJasarvAtizayasamanvitasvatejovinirjitasahasrakiraNazrImanmahAvIrasvAminaM devAdhidevaM vihAya anyAn | Jain Education t o MIww.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sUri viracite Atma prabodha // 90 // Jain Education Inter | rAgadveSamohAbhibhUtAn ata eva niraMtaraM strIsevAniratAn zatruvadhabaMdhanAdikriyAtatparAn AtmadharmAnabhijJAn khadyotopamAn brahmAdIn devAn draSTuM kathAmutsaheran ? yathA yena puruSeNa paramAhlAdajanakaM pIyUSapAnaM kRtaM tasya kSArodakapAnecchA kathaM jAyate ? punaryena bahuvidhamaNiratnAdivyavasAyo vihitaH sa pumAn kAcazakalAdivyAparaM karttu kathamicchati / atastvaM jinoktabhAvAn jAnan san zrIvIrajinopadiSTasaddharmaratAM mAM kathamevaM pRcchasIti / " | athAMbaDo'pi itthaM dharme'tisthiraM sulasAyA vAkyaM nizamya tAmatyarthaM zlAghayitvA svakRtabrahmAdirUpanirmANaprapaMca tadagre nivedya mithyAduHkRtaM dattvA yathAruciranyatrAgamat / tasyAMbaDasya zrIvIrasvAmipArzve gRhItadvAdazavratAH saptaH zatAni ziSyA Asan / te caikadA kAMpilyapurAtpurimatAlapuraM yAMtastRSA vyAkulIbhUtA mArge gaMgAmahAnadIM prAptAstatrAnyaM kamapi jalapradAyakajanamapazyaMtaH svayaM ca parigRhItAdattAdAnaviramaNavratAH saMto'nyo'nyebhya itthaM procuH'bho devAnupriyAH ! asmAkaMsaptazatImadhyAdekaH kazcitsvavratabhaMgaM vidhAya cejjalapAnaM kArayati tarhi avaziSTAnAM sarveSAmapi vratarakSaNaM syAditi / ' paraM svasvavrata bhaMgabhiyA na kenApi tadvacaH pratipannaM / tatastannAdeyaM jalamanAdAya sarve'pi tatraivAnazanaM gRhItvA hRdi zrImahAvIraM dhyAyaMtaH, aMbaDAkhyaM svaguruM ca namataH samAdhinA kAlaM kRtvA paMcamaM svarga prAptAH || aMbaDastu sthUlahiMsAM parityajan nadyAdiSu kelimakurvan nATyavikathAdyanarthadaMDamasamAcaran alAbudArumRtpAtravarjitapAtrANi aparigRhNan gaMgAmRttikAM muktvAnyavilepanamakurvana kaMdamUlaphalAnyabhuMjan AdhAkarmAdidoSaduSTamAhArama sevana (vamAnaH) aMgUlI yakamAtrAlaMkaraNaM dhArayan gairikAdidhAturaktavastrANi paridadhat punarvaha prathamaH prakA sampavasva svarUpa // 90 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECE *** prathama: prakAze samyaktva * // 9 // * nirmalaM kenApi gRhasthena dattaM vastreNa ca samyaga rItyA galitaMbha DhakapramitaM jalaM pAtuM, dAdi zoddhaM vA gRhNan , tAhagevADhakapramitaM jalaM lAnAthaM gRhNan zrImajinapraNItazuddhadharma eva caikamati bibhrat svakIyaM sakalamapi janma binalAbha saphalIkRtya prAMte AsannasadgatiH san mAsikI saMlekhanAM kRtvA brahmalokaM praaptH| tatra divyAni devasukhAnyanubhUya sari viracite krameNa mAnavabhavaM prApya saMyamArAdhanapUrvakaM siddhiM yAsyati / sulasA zrAvikA ca hRdayAMbhoje ekaM paramezvarameva Atma- vibhrANA sarvottamasthairyabhUSaNena samyaktvaM bhUSayitvA tIrthakaranAmakarmopArjitavatI atraiva bharatakSetre AgAmicatu. prabodhagrantheta viMzatikAyAM catusviMdatizayasamanvito nirmamo nAma paMcadazastIrthakRdbhAvI / evamanye'pi bhavyAtmAno divyamA tmIyasamyaktvaratnaM vibhUSayituM dharmasyairyaprayatnaM kurvatu, yena trijagatazekharapadaprAptirbhavet / / / iti samyaktvasthairye sulasAkhyAnakaM 4 // tathA paMcamaM bhUSaNa bhaktiH, prvcnvinyvaiyaavRttyaadividhaanmityrthH| iyaM ca sadbhAvena vidhIyamAnA samyaktvaM sutarAM bhUSayati, krameNa pravarataradevanarasaMpado mahAnaMdasaMpadazca dAyikA saMpadyate / atra bAhusubAhAdidRSTAMto yathA-bAhusAdhunA samullasadbhAvena zrImadagurvAdipaMcazatasAdhUnAM AhArAnayanAdibhaktiM kurvatA bahutaraM bhogakopArjita, subAhusAdhunA ca teSAM vizrAmaNAdibhakti kurvatA niHsapatnaM bAhubalamupArjitaM / tato dvAvapyetadbhaktyA khasamyaktvaM bhUSayitvA prAMte samAdhipariNAmaprAptAni devasukhAni bhuktvA RSabhasvAminaH putra| tvenotpannau / tatrAdyo bharataH sa hi cakravartipadaM prAptaH dvitIyastu vAhubalI, tena cakravartino'pi adhikataraM mahAbalaM prAsaM tatastau dvAvapi nirUpamanarasukhAni bhuktvA cAritraM samArAdhya muktibhAjo bbhuuvtuH| vistaratastvetatprabaMdho * Jain Education Intel For Private & Personal use only DTww.jainelibrary.org *
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM prakAze mUri graMthaMvAtarAdavaseyaH / itthaM pravacanabhaktarmahAphalAni matvA bhavyanityaM tatra pravartitavyaM // 5 // etAni paMca samya. ktvasya bhUSaNAni uddIpakA guNAH kIrtitAni, etaiguNaH samyaktvamalaMkriyate iti bhAvaH / / atha lakSaNapaMcakaM vyA prathama: cinalAbha- khyAyate-upazama ityAdi, tatropazamo mahAparAdhakAriNyapi sarvathA kopaparityAgaH, sa ca kasyacitprANinaH kaSA | yapariNateH kaTukaphalAvalokanAdbhavati, ksycitpunHsvbhaavaadeveti| ayaM cAtmagatasamyaktvasyopalakSakatvAdviveki- samyaktva viracite bhiryatnato dhAryaH / kiM ca krodhodayAnaSTamapi kAryamupazamAdeva punaH prAdurbhavati, nAnyathA / uktaMca-koheNa ya hAra kharUpa bAtmaviyaM, uppajjaMtaM ca kevalaM nANaM / damasAreNa ya risiNA, uvasamajutteNa puNo laddhaM // 1 // spaSTArtheyaM, asyA bhAvA // 92 // prapoSAnthe PSstu damasArarSikathAnakAdavaseyastaccedaM-asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre kRtAMgalA nAma nagarI AsIt / tatra siNh||92|| ratho rAjA, tasya sunaMdA nAma paddarAjJI, tatkukSisaMbhavo damasAraH putraH, sa ca bAlatve eva dvAsaptatikalAnipuNaH pitrohRdayAnaMdajanako'tIveSTaH saMjAtaH, yauvane ca pitrA viziSTarAjakanyApANigrahaNaM kArayitvA yuvarAjapade sthApitaH, sukhena kAlaM gamayati sma / ekadA tannagarAsannapradeze bhagavAn zrImahAvIrasvAmI samavasRtaH, devaiH samavasaraNaM vihitaM, parSado militAstadAsiMharatharAjApi saputraH saparijano maharyA vaMdanArtha samAgataH, chatracAmarAdirAjacihnAni dUre vimucya paramezvaraM triHpradakSiNIkRtya paramabhaktyA vaMditvocitasthAne upaviSTaH, svAminA tasyAM 2 | narasuraparSadi dharmopadezo dattaH, parSatpratigatA, tato damasArakumAro bhagavaMtaM namaskRtya vinayenetyavAdIt-'svAmina bhavaduktaH sarvaviratirUpo dharmo me rucito'to'haM devAnupriyANAM samIpe pravrajyAM grahISyAmi / navaraM mAtApi OMOM* Jain Education Inter For Private & Personal use only K ww.jainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinalAbha prathamaH prakAre 'pari viracite bAtmaapoSagranthe // 13 // tarAvApRcche / ' tadA svAmI prAha-'yathAsukhaM devAnupriya ! mA pratibaMdha kArporiti / ' tataH kumAro gRhamAgatya pitroH pura ityuvAca-'bho mAtApitarau! adya mayA svAmino vaMditAstatpraNIto dharmo me rucitaH, atha bhavadanujJA-12 to'haM saMyamaM grahItumicchAmi / ' tadA mAtApitarAvUcatuH-"putra! tvamadyApi bAlo'si abhuktabhogakarmAsi saMyamamArgastvatiduSkarastIkSNakhaDgadhAroparicaMkramaNasadRzo vidyate, sa cAtisukumAlazarIreNa bhavatA sAMprataM pAlayiH | tumazakyastasmAt sAMsArikasukhAni bhuktvA pariNatavayasko bhUtvA pazcAccAritragrahaNaM kuryA" iti / etat zrutvA punardamasAraH prAha-" bho mAtApitarau ! yuvAbhyAM saMyamasyaduSkaratA darzitA, tatra na saMdehaH paraM sA duSkaratA | kAtaranarANAmasti, dhIrANAM tu kimapi kArya duSkaraM naiva / yaduktaM-tA tuMgo merugirI, mayaraharo tAva hoi duttaaro| tA visamA kajagaI, jAva nA dhIrA pavajjaMti // 1 // nathAtRptatayA'naMtazo bhuktapUrveSu nissAreSu sAMsArikasukheSvapi * me icchA nAsti / tasmAdbhavato avilaMbena mahyamAjJAM prayacchatAM. yato'haM saMyamagrahaNaM kuryAM / " ityevaM damasArasya saMyame nizcayaM vijJAya mAtApitarautadIyaM niSkramaNamahotsavaM cakratuH / tadA damasArakumAraH pravarddhamAnapariNAmaiH zrIvIrapAce vrataM jagrAha / mAtApitaro ca saparikarI svasthAnaM gatau / tato damasArarSiH SaSThASTamadazamAdivividha-* tapAMsi kRtvaikadAvIrapAce evamabhigrahaM gRhNAti sma-'svAminnahaM yAvajIvaM mAsakSapaNatapa upasaMpadya vihariSyAmIti / ' svAminoktaM- yathAsukhaM devAnupriyeti / ' tataH sa munirbahubhirmAsakSapaNatapAkarmabhiH zarIraM zoSayitvA | nAjyasthimAtrAvazeSaH saMjAtaH, tasmin samaye bhagavAn varddhamAnasvAmI caMpAyAM nagaryA samavasRtaH, damasAro'pi CAREE Jain Education interme For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha- tatrAgataH, anyadA mAsakSapaNapAraNAdine prathamapauruSyAM svAdhyAya vidhAya dvitIyapauruSyAMdhyAnaM dhyAyatastasya manasari prathamA si etadRg vicAraH samutpanna:- adyAhaM svAminaM pRcchAmi kimahaM bhavyo'bhavyo vA caramo'caramo vA? mama keva-18 viracite prakAra lajJAnaM bhaviSyati na veti' athaivaM vicArya sa muniyaMtra zrIvIrasvAminaH sthitA Asan tatragatya bhagavaMtaM tripada Atmaprabodhagranthe kSiNIkRtya vaMditvA paryupAsate sma / tadA zramaNo bhagavAn zrImahAvIro damasAraM pratyevamavAdIta- bho damasAra! // 94 // adya dhyAnaM dhyAyatastava hRdayakamale'yamadhyavasAyaH samutpannaH, ahaM svAminaM pRcchAmi kimahaM bhavyo'bhavyo vA ? ityAdi, satyo'yamarthaH?' muniH prAha-'evameva' iti| tataH svAmI praha-'bho damasAra! tvaM bhavyo'si no'bhavyaH, punastvaM caramazarIro'si no'caramaH, tava kevalajJAnaM tu praharamadhye samAgatamasti, paraM kaSAyodayena tadvilaMbo bhavi dhyati / ' damasAraH mAha- svAmin ! kaSAyaM parihariSyAmi / ' tatastRtIyapauruSyAM sa munirbhagavadAjJAM gRhItvA | damAsakSapaNapAraNake bhikSArtha yugamAtrayA dRSTayA IryApathaM vilokayan yatra caMpAnagarI tatra saMprAptaH, tadAnIM zIrSe || sUryastapati, pAdayoradhastAt grISmAtapena taptA vAlukAgnivatprajjvalati, tatpiDayA vyAkulIbhUto muninagaravAre | | sthitvA ciMtayati sma-' sAMprataM dharmAtapo dussaho yadi ko'pyatra nagarIvAstavyajano milati tarhi taM prati nikaTamArga pRcchaami|' tasmin samaye ko'pi mithyAdRSTiH kiMcitkArya vidhAtuM gacchan tatrAyAtaH, so'pi sanmukhami- | litaM [mahAmaMgalabhUtamapi] taM sAdhu vilokyApazakunaM me jAtamiti ciMtayana puradvAre sthitaH, tadAtaM mithyAtvinaM prati sAdhunA pRSTaM-'bho bhadra ! asmin pure kena mArgeNAsannagRhANi praapyte||' tena ciMtita- eSa nagarasvarUpaM Jain Education Inter R w.jainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH binalAma- na jAnAti, tato'hamenaM mahAduHkhe pAtayAmi, yena mamaitaduHzakunasya phalaM na bhavediti / etadvicitya sa bhaNati pari sma-'bhoH sAdho'munA mArgeNa braja yena gRhasthAnAM gRhANi sadyaH prApnuyA' iti / tato saralasvabhAvaH sa sAdhustaviracite darzite eva mArge calitaH, paraM sa mAgo'tIva viSamo'pathamadRzo yatra padamAtramapi calituM na shknoti| sarvagRhANAM mAtma samyakta pazcAddhAgA eva dRSTipathe AyAMti, ko'pi janaH saMmukho'pi na milati / tadaitanmArgasvarUpaM vilokya kopAnalena kharUpa prajjvalitaHsa sAdhuzcitayati sma-" aho etannagaralokA duSTAH, yato'munA pApiSThena niHprayojanamevAhaM etAdRze // 95 // 6/ duHkhe pAtitaH, etAdRzA hi duSTAH prANinaH zikSAyogyAH, yaduktaM-mRdutvaM mRduSu zlAghyaM, kAThinya kaThineSu ca / / gaH kSaNoti kASThAni, kusumAni dunoti na // 1 // tato'hamapyetAn duSTalokAn kaSTe pAtayiSyAmIti / " evaM vimRSya kopAkulaH sa sAdhuH kApi chAyAvini pradeze sthitvotthAnazrutaM guNayitumArabdhavAn / tasya zrutasya madhye udvegajanakAni sUtrANi saMti, yatpabhAvAdu grAmo vA nagaraM vA janapadaM vA suvasamapi ubasaM bhavet / atha sa sAdhuH kopena yathA yathA zrutaM guNayati sma tathA tathA nagare'kasmAtparacakrAdivArtAprAdurbhAvAt sarve'pi nagaralokA bhayabhItAH zokAkulAH saMtaH sarva svadhanadhAnyAdi tyaktvA kevalaM nijajIvitameva gRhItvA pratidizaM naSTAH, rAja rAjyaM tyaktvA naSTaH, nagaraM ca zUnyaM kRtaM / tasminnavasare patanaskhalanapalAyanAdikriyAjanitavividhaduHse ra tAn nagaralokAn vilokya kopAnivRttaH sAdhuzciMtayati sma-" aho kimetanmayA kRtaM ? niHkAraNamevaite sarve'pi 8 lokA duHkhinaH kRtAH, paraM sarvajJavacanaM kathamanyathA bhavet / tasmAtsvAminA yatmAguktaM tadeva jAtaM, mayA mudhaiva hai Jain Education For Private & Personal use only Janww.jainelibrary.org N
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ bimalAma sari viracite mAtma- prabodhagranthe | kopaM kRtvA adhunotpadyamAnaM kevalajJAnaM haaritmiti|" tata evaM pazcAttApaM kurvan atikaruNArasamagnaH sa sAdhuH prathamaH sarvalokAnAM sthikaraNAya samutthAnazrutaM parAvartayitumArabdhavAn / tanmadhye bahUnyAhlAdajanakAni sUtrANi saMti, 81, prakAre yatprabhAvAdudvasamapi grAmAdikaM sadyaH suvasaM syaat| atha yathA yathA sa tatsUtraM parAvartitavAn tathA tathA pramuditAH samyaktva sarve'pi lokA nagaramadhye samAgatAH, rAjApi saharSaH svasthAna prAptaH, bhayavArtA sarvApi naSTA, svasthIbhUtazca sarva- svarUpa lokaH / tataH tapaHzoSitazarIraH paramopazamarasanimagno damasAramunistatrAhAramagRhItvaiva pazcAdalitaH prAptazca savinayaM khAmisamIpaM / tadA svAminA proktaM-"bho damasAra ! adya caMpAyAM nagA~ mikSArtha gacchatastava mithyAdRSTivacanAtkrodhaH samutpanna ityAdi yAvadupazAMtakopastvamiha saMprAptaH, ayamarthaH smrthH?|' sa prAha-' tthaiveti|' punaHsvAminoktaM-'bho damasAra! yo'smAkaM zramaNo vA zramaNI vA kaSAyamuddahati sa dIrghasaMsAraM karoti, yastUpa| zamaM dadhAti tasya saMsAro'lpo bhavati / ' etadvayo nizamya muniH prAha-'bhagavAn ! mahyamupazamasAraM prAyazcittaM | dehi / ' tadAsvAminA tapaH pratipattirUpaM prAyazcittaM dattaM / tato damasAramuniH svAmisamIpe'bhigrahaM gRhItavAn|'yadA me kevalajJAnaM bhaviSyati tadAhamAhAraM grhiissyaamiiti|' evamabhigrahaM gRhItvA damasAramuniH saMyamena tapasA | cAtmAnaM bhAvayan vicarati sma / tatastasya sAdhoH pramAdajanitaM doSaM niMdato garhamANasya ca zubhAdhyavasAyena saptame divase kevalajJAnaM samutpannaM / devairmahimA kRtH| tadanaMtaraM damasArarSibahUn janAn pratiyodhya dvAdaza varSANi yAvat | kevalaparyAyaM pAlayitvA prAMte saMlekhanAM kRtvA siddhiM gtH| iti upazamopari dmsaardRssttaaNtH| evamanyairapi samya SAKAL in Education Inter W w.jainelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ cinalAbhapari viracite Atma prabodhagranthe // 97 // Jain Education Inter ktvabhirnikhilAbhyaMtara tApanivArake svaparopakArake paramopazamarase nimajjanIyaM yathA paramAnaMdasukhazreNayaH samulaseyuH // iti upazamAkhyaM prathamaM lakSaNaM // 1 // tathA pravarataradevanara sukhAnAM parihAreNa kevalaM muktisukhAbhilASaH saMvegaH / samyagdRSTirhi nareMdrasureMdrANAM divyAnyapi viSayasukhAni anityatvAd duHkhAnubaMdhitvAcca duHkhatayA manyamAno nityAnaMdasvarUpaM mokSasukhameva sukhatvena manyate vAMchati ceti / idaM dvitIyaM lakSaNaM 2 / tathA nArakatiryagAdisAMsArikaduHkhebhyo nirviNNatA nirvedaH, samyagdarzanI hi janmAdiduHkhAtigahane saMsArakArAgAre gurutarakarmadaNDapAzikaistathA tathA kadarthyamAnaH pratikarttumakSamo mamatvarahitazca san duHkhena bhavavirakto bhavati / idaM tRtIyaM lakSaNaM // etau ca saMveganirvedo muktipadaprApakatvAt sudRSTijanairdRDhaprahArivat sarvadA''zrayaNIyau / dRDhaprahArivRttAntastvayaM - mAkaMdinagaryAM subhadraH zreSThI vasati / tasya dattanAmA putraH, sa ca zaizave bAlaiH saha ramamANo dRDhaprahAreNa tAnmArayati, tadA lokairdRDhaprahArIti tasya nAma dattaM / atha pratyahamevaM kurvataM taM dRSTvA lokAH zreSThine upAlaMbhaM daduH / tataH zreSThinA bahudhA vArito'pi sa krUratvAd bAlAn mArayatyeva / tadA lokai rAjJe tatsvarUpaM kathitaM / tato rAjAdezAt zreSThinA svagRhAt sa niSkAsitaH / athAtikrUrasvabhAvaH sa bAlaH kApi nivAsamalabhamAnazcaurapallyAM gataH / tatra kusaMsargAcauro jAtaH / ekadA ekasya daridrabrAhmaNasya gRhe sa cauryArthiM praviSTaH, tadA zRMgAbhyAmAnaMtI cauryAMtarAyaM kurvatI saurabheyI tatsaMmukhaM dhAvitA / sA ca tena nirdayena sadyaH khaGgena hatA / tato jAgRge brAhmaNaH | kareNa yaSTimutpATya saMmukhaM gataH so'pi tathaiva mAritaH tadanu pUtkAraM kurvANA sagarbhA brAhmaNyapi tena mAritA / Shhh prakA samyaktva svarupa // 97 // ww.jainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri biracite Atma prabodhagranthe // 98 // Jain Education Intern pazcAdbhUmau luThan tadgarbhastena dRSTastadA kuto'pi zubhodayAt tasya manasi vairAgyaM samutpannaM, sa cauro nirvedaguNayuktaH san ciMtayati sma - ' AH kimidaM pApaM mayA pApiSThena kRtaM ? dhigmAM narajanmani etAhagghora pApakAriNaM / ' ityAdi vicitya paMcamuSTimayaM locaM kRtvA sa cAritraM jagrAha / tato yAvadetat pApaM me smRtimAyAsyati tAvanmayAannaM pAnaM ca na grAhyamityabhigrahaM gRhItvA tatraiva pure pUrvapratolyAM sa kAyotsargeNa tasthau / tannagaralokairleSTuyaSTiprahArairAhanyamAno'pi kSamAmevAkarot, manAgapi cetasi na cukSobha / sArddhamAsAnaMtaraM ca na ko'pi tatpApaM smArayati sma / tato dvitIyapratolyAM sa kAyotsargeNa tasthau / tatrApi tathaiva jAtaM / evaM yAvaccaturthapratolyAM, tadevaM duHkhamayasaMsAraviraktaH paramasaMvegarasasaMsaktazca san SaDbhirmAsaiH sarvamapi tatpApaM samUlamunmUlya kevalajJAnaM prApya tatkSaNaM siddhiM jagAma / iti saMvega nirvedayorupari dRDhaprahArikathA / etAM kathAM nizamyAnyairapi AtmahitArthibhiryatnenaitau dhAryau // iti dvitIyatRtIyalakSaNe // 2-3 // tathA duHkhIteSu prANiSu apakSapAtena duHkhanirAkaraNecchA'nukaMpA, pakSapAtena tu kevalaM duSTasvabhAvAnAM vyAghrAdInAmapi svaputrAdau karuNAstyeva paraM vastutaH sA karuNA na bhavatItyata ucyate ' apakSapAteneti' sA cAnukaMpA dvidhA- dravyato bhAvatazca / tatra dravyato'nukaMpA kamapi duHkhinaM dRSTvA satyAM zaktau tasya duHkhapratikAravidhAnena bhavati / bhAvatastu ArdrahRdayatveneti / iyaM ca dvidhApyanukaMpA iMdradattamAzritya sudharma bhUpavat samyaktitvabhirniraMtaraM samAzrayaNIyA / iha sudharmabhUpateH kathAnakaM cedaM - pAMcAladeze varazaktinAma nagaraM / tatra karuNArdrAtaHkaraNaH paramadhArmiko jainamatAnusArI sudharmA nAma rAjA rAjyaM zAsti / tasya prathamaH prakA samyaktya // 98 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama: prakAce binalAbha sari viracite mAtmaprabodhagranthe // 99 // samyakta kharUpa SRUSS nAstikamatAnuyAyI jayadevanAmA maMtryasti / ekadA grAmAMtarAdAgatena kenaciccareNa AsthAnamaMDape upaviSTasya rAjJo|'gre vijJaptiH kRtA-'svAmin ! mahAbalanAmA sImAlabhUpatiH sAMprataM grAmaghAtasArthapAtAdiprakArairatyaMta lokAn pIDayati / sa ca mahAduSTo bhavaMtamaMtareNa kenApi sAdhayitumazakyo'sti / ' tata zrutvA rAjJA maMtrisanmukhaM dRSTa / tadA maMtriNoktaM-'svAminnasau varAkastAvadgarjati yAvadbhavatA nAkAmyate / yaduktaM-tAvadgarjanti mAtaMgA, bane mada| bhraalsaaH| ziro'valagnalAMgUlo, yAvannAyAti kesarI // 1 // ' ityAdi maMtrivacaH zrutvA rAjJA ciMtita-"yo nijamaMDalasya kaMTakI bhavati so'vazyaM nirAkaraNIyaH, anyathA rAjJo nItibhaMgaprasaMgaH syAt / nItizAstre ca duSTanigrahaH ziSTapAlanaM ca rAjJo dharma ityAdizravaNAta, tasmAdataH paramatrArthe vilaMbona kaaryH|" evaM vicitya rAjA madyaH | | svasainyaM saMmelya nijazatrormahAbalasyopari prasthitaH, krameNa taddeze gatvA, saMgrAme taM jitvA tatsarvasvaM gRhItvA mahatAnaMdena nijanagarasamIpaM spraaptH| tataH pravezasamaye mahAjanena mahotsave kriyamANe bahusainyaparivRto bhUpatiryAvanmukhyapratolIpArve samAgatastAvat sA pratolI patitA, tato'pazakunamiti jJAtvA vyAghuTyanagaravAdye'va sthito bhUpaH, tato maMtriNA tatkAlaM tatsthAne eva navInA pratolI kaaritaa| atha dvitIyadine rAjJaH purapravezasamaye sApi tathaiva ptitaa| evaM tRtIyadivase'pi jaatN| tato bahiHsthita eva bhUpatirmatriNaM prati pRSTavAn-'bho jayadeva! eSA pratolI kathaM punaH punaH patati ? atha kenopAyena sthira bhvissyti|' tadA maMtriNA jhaTiti kaMcinnimittajhaM puruSamApRcchaya rAjJe uktaM "he mahArAja!mayA pRSTenaikena naimittikenaivamuktaM-asyAH pratolya adhiSThAyikA kAcid ONUS * Jain Education Inter For Private & Personal use only w w w.jainelibrary.org *
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanalAma viracite bAtma prabodhagrantha // 10 // devatA kupitA'sti, sA pratidinaM pratolI paanyti| yadi rAjJA mAtRpitRbhyAM vA svahastenaikaM manuSyaM hatvA tadraktena pratolI sicyate tadA sA sthirA bhaviSyati, nAnyaiH puujaablinaivedyaadibhiH|" etadvacanaM zrutvA rAjA pAha-18 prathama |" yadIharajIvavadheneyaM pratolI sthirA bhavet tarhi anayA pratolyA anena nagareNa ca mama kimapi prayojanaM naasti| prakAze samyaktva yaduktaM-kriyate kiM suvarNena, zobhanenApi tena ca / karNastruTati yenArga-zobhAhetuniraMtaraM // 1 // tasmAd yatrAhaM kharUpaM tatra ngrmiti|" tato maMtriNA IdRzaM rAjJo nizcayaM vijJAyasarvAnapi mahAjanAnAkAryoktaM-"bho lokAH! zrUyatAM, // 10 // | manuSyavadhaM vinaiSA pratolI sthirA na bhavati, manuSyavadhAdikaM tu nRpAdezaM vinA kartumazakyaM, tasmAdbhavatAM vicAre yatsamAyAti ttkurvtu|" tato mahAjanena nRpAgre Agatya bhaNitaM-'svAmin ! vayaM sarvamapyetatkArya kariSyAmo bhavadbhistUSNIM kRtvA sthAtavyaM / ' rAjJoktaM-'prajAbhiryat pApaM puNyaM ca kriyate tasya SaSTho bhAgo mAmapi sameti, tasmAdetatpApakArye sarvathA me'bhilASo nAsti / ' tataH punarapi mahAjanenAtyAgraheNoktaM-' svAmin ! pApabhAgo. |'smAkaM puNyabhAgo bhavatApityasmadvayo'vadhArya sAMprataM bhavadbhiH kimapi na jalpanIyaM / ' tadA rAjA tumaunamAdhAya | sthitaH tato mahAjanena pratigRhaM dravyasyodgrahaNikAM kRtvA tena dravyeNa kAMcanamayaH puruSo nirmaapitH| pazcAt taM puruSaM zakaTe saMsthApya koTidravyapatrikAM ca tadagre muktvA nagaramadhye udghoSitaM-'yadi mAtApitarau svahastena putrasya galamoTanaM kRtvA devatAyai baliM prayacchetAM, tarhi tAbhyAmayaM kAMcanamayaH puruSaH koTidravyaM ca dIyate iti / atha tatraiva nagare mahAdaridro varadattanAmA brAhmaNo'sti, tadbhAryA rudrasomA, sA niSkaruNA, tayoH sapta putrAH Jain Education Intem For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari piracite mAtma Jain Education Interna saMti / tena varadattena tAmudUghoSaNAM zrutvA svabhAryA pRSTA - " he priye ! laghuputramiMdradattaM dattvA idaM dravyaM gRhyate tarhi varaM yato dravyaprAptau sarve guNA bhaviSyati / uktaM ca yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH, sa paMDitaH sa zrutavan guNajJaH / sa eva vaktA sa ca darzanIyaH, sarve guNAH kAMcanamAzrayaMti // 1 // punarhe bhadre ! dhanamAhAtmyaM pazyapUjyate yadapUjyo'pi yadagamyo'pi gamyate / vaMdyate yadavadyo'pi tatprabhAvo dhanasya ca // 2 // tathA he priye ! etadUdhane gRhamAgate sati bahubhirbrAhmaNa bhojanAdidharmakRtyairetat pApaM sadyaH parihariSyAvahe, tato'trArthe kApi ciMtA na kAryeti / " tadA tayApidhanalubdhayA niSkaruNatayA tadvacastatheti pratipannaM / tato varadattena paTahaM dhRtvA proktaM'mayamidaM dravyAdi dIyatAM, ahaM bhavadbhayaH putraM dAsyAmi / ' tadA mahAjanena bhaNita- ' yadi tvaM bhAryAsahitaH putrasya galamoTanaM kRtvA devatAyai baliM dadyAstahRdaM sarvaM tubhyaM dIyate nAnyathA / ' varadattena tat sarva pratipannaM / tadA pArzvastheneMdradattena tAM pituH pravRttiM zrutvA manasi ciMtitaM " aho svArtha eva saMsAre priyo'sti, paramArthataH kospi kasyacit vallabho nAsti / yaduktaM- ' vRkSaM kSINaphalaM tyajaMti vihagA' ityAdi / punaraciti- ' yo daridro bhavati tasya prAyaH karuNA na bhavatyeva / uktaM ca- bubhukSitaH kiM na karoti pApaM, kSINA narA niSkaruNA bhavaMti / AkhyAhi bhadre ! priyadarzanasya, na gaMgadattaH punareti kUpaM // 1 // ityAdi / " tato varadattena dravyaM gRhItvetthaM vicitayatra sa putro mahAjanAyArpitaH, mahAjanena ca sadvastra caMdanapuSpatAMbUlatilakakuMDalakeyUrakaTakamuktAphalahAraprabhUti vibhUSaNe bhUSayitvA rAjasamIpamAnItaH, tadA rAjJApi sAlaMkAraM mAtApitRsamanvitaM bahubhirnagaralokairveSThita prathamaH prakAse samva svarUpa // 101
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** vikasinavadanamiMdradattaM dRSTrA camatkRtena bhaNitaM-'re mANavaka ! sAMprataM viSAdAvasare tvaM pramuditajanavadvikasitajinalAbha- | vadanaH kathaM dRzyase? maraNAt kiM na bibheSi?' tena bhaNitaM-" he deva ! yAvadbhayaM nAgacchati tAvadbhetavyaM, Agate prathamA sari lAtu niHzaMkaiH soDhavyaM / yaduktaM-tAvadeva hi bhetavyaM, yAvadbhayamanAgataM / AgataM tu bhayaM dRSTvA, praharttavyamaza viracite kitaiH||1||" punarapIMdradattenoktaM-" bho rAjan ! ekaM nItivAkyaM bravImi, bhavadbhiH sarvalokaizca sAvadhAnatayA sambatva Atma kharUpa prabodhagranthe zrotavyaM / loke hi pitRsaMtApitaH zizurmAtRzaraNaM gacchati, mAtrodvejitaH pitRzaraNaM gacchati, ubhAbhyAmudvejito 8 // 10 // // 10 // | rAjJaH zaraNaM gacchati, rAjJApi saMtApito mahAjanazaraNaM gacchati, paraM svAmin ! yatra mAtApitarau putrasya galamoTanAdikurutaH, rAjA prerako bhavati, mahAjano dravyaM dattvA hananArtha gRhNAti, tatra paramezvaraM vinA kasya zaraNaM pratipadyate ? kasyAgre ca svaduHkhaM nivedyate / [uktaM ca-mAtA yadi viSaM dadyAt, pitAvikrINa(NI)te sutN| rAjA harati sarvasvaM, zaraNaM kasya jAyate ? ||1||]tsmaado rAjan ! paramezvarameva zaraNIkRtya dhIratvena maraNaduHkhaM soddhvyN|" evaM tadvacaH zrutvA'tikaruNArasamagnena rAjJoktaM-"bho lokA:! kimarthaM bhavadbhireSa bAlahananAdiprayAso vidhIyate? IdRkpApahetunA'nena nagareNa anayA pratolyA ca mama prayojanaM nAstyeva, yato'smin saMsAre ye kepi prANinaH |saMti te sarve'pi jIvitArthino vidyate, paraM maraNaM ko'pi na vAMchati, tasmAda AtmahitaM vAMchatA puruSeNa kasyApi hiMsA na kartavyA, sarveSvapi jIveSu anukaMpA rakSaNIyeti / " athaivaM sadhairyamanukaMpAtatparaM rAjAnaM sattvavaMtaM ca mANavakaM dRSTvA tuTayA pratolyadhiSThAyakadevatayA dvayorupari puSpavRSTiH kRtA, tatkSaNameva ca sA prtoliinimitaa| tataH otha *********** * Jain Education liten
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari viracite Atma prabodhagranthe // 103 // Jain Education Inter pramuditaH sarvo'pi lokaH satyamanasA rAjJo guNAn varNayan dayAmayaM zrIjinadharmaM cAnumodayan svasvasthAnaM saMprAptaH, | rAjApi mahatotsavena tathaiva pratolyA puraM pravizya nijamaMdiraM samAjagAma / iMdradatto'pi saharSa svagRhaM gataH sarve'pi janAH sukhino jAtAH, tadA bahubhirbhavyAtmabhirdayAmayaH zrIjinadharmaH pratipannaH / ityanukaMpAyAM sudharma bhUpadRSTAMtaH / evamanyairapyAtmadharmopalakSikA sarvasukhazreNipratipAdikA nikhilajagajjaMtuSvanukaMpA rakSaNIyA / ityanukaMpAkhyaM caturtha lakSaNaM // 4 // tathA paMcamamAstikyalakSaNaM, astIti matirasyetyAstikastasya bhAvaH karma vA AstikyaM tattvAMtarazravaNe'pi jinoktatattvaviSaye nirAkAMkSApratipattiH jinavacane pratyaya ityarthaH / Astikyena hi jIvadharmatvena apratyakSamapi samyaktvaM lakSyate, tadvAn Astika ityucyate / yadAgamaH-mannai tameva saccaM, nissaMkaM jaM jiNehi pannattaM / suhapariNAmo sammaM, kaMkhAivisuttiyArahio // 1 // bhAvArthastu padmazekharakathAgamyaH / sA caivaM asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre pRthivIpuraM nAma nagaraM / tatra padmazekharo nAma rAjA rajyaM zAsti / ekadA tannagarAsannacaitye bahusAdhuparivRtAH zrIvinayaMdharasUrayaH samavasRtAH / rAjA bahulokasamanvitastadvaMdanArthaM gataH gurubhiH sakalabhavyopakArAya dharmopadezo dattastadApadmazekhara bhUpaH zrIgurUNA samIpAtsamyag jIvAditatvaparamArthamavabudhya vajralepavatsvahRdaye | dhArayati sma / anyairapi ca bahubhirbhavyaiH samyaktvaratnaM saMprAptaM / tataH sarvo'pi nRpAdilokaH savinayaM guruM natvA svasthAnaM prAptaH / guravo'pi tato vihRtyAnyatra gatAH / atha padmazekharabhUpatiH zrIjinoktatattveSu paramAstikyaM | bibhrANaH sukhena kAlaM gamayati / tathA yaH ko'pi maMdabuddhiH zaTho jIvAditattvAni na manyate, taM puruSaM varasArathi prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 103 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasari viracite mAtma prabodhagranthe // 104 // Jain Education Inter vRSabhamiva damayitvA sanmArgamAnayati / punarbhUpaH sabhAyAM bahubhiH prakAraiH sakalajanAnAM puro bhaktirAgeNa guruNAM guNAn varNayati / tathAhi " zrUyatAM bho lokAH / asmin loke mamatvarahitA jIvadayAprarUpakA duSTavAdigaNasya jetAro gatakaSAyA nirupamopazamarasa bharapUritahRdayA rAgadveSavimuktA bhavaviraktA nAzitamadanavikArAH siddhira| maNyAM vihitaparicArAH parityaktasakaladravyAH sugRhIta cAritravararatnAH sarveSvapi sattveSu karuNAkaraNodyatA durddharapramAdasiMdhuravighAtasiMhopamA evaMvidhAH zrIguravaH saMti / ye prANino hi manuSyatvAdisakaladharmasAmagrImavApyaitAharaguNayuktAn gurUn sevate te dhanyAH, ye punasteSAM vacanAmRtaM pivati te dhanyatarA ityAdi / " tathehagvacanarasena sa bhUpatirbahUn bhavlokAn prakSAlitapApakarmamalAn vidhAya jinadharme sthApayati / paraM tatraivaiko vijayo nAma zreSTisutastasmin bhUpavacane pratItimakurvANo maNati sma -' bho naranAtha ! yasvaM munIn varNayasi tatsarvamapi palAlatulyaM vidyate, yataste pavanapracaladhdhvajapaTavaJcaMcalaM cittaM nijanijaviSayaprasaktAnIMdriyANi ca kathaM roDhuM zaknuvaMti ? devAdInAmapi tadrodhane'zaktAtvAditi / " etat zrutvA rAjJA ciMtitaM- ayaM duSTabuddhirvAcAla itthamasamaMjasaM jalpan anyAnmugdhajanAn sumArgAt pAtayiSyati, ato'sau kenApyupAyena pratibodhyaH / ' iti vicitya svasya paramasevakaM yakSanAmAnaM puruSaM pratyekAMte AdiSTaM " bho yakSa ! tvayA vijayena sArdhaM maitrIM kRtvA taM prati svakIyamativizvAsamutpAdya kathamapi tasya ratnakaraMDakemamedaM mahAmUlyaM ratnAbharaNaM prakSepaNIyamiti / " tadA yakSeNApi rAjJo vacanaM tatheti pratipadya vijayena sArddhaM mahAmaitrI vihitA, taM prati sutarAM vizvAsaJcotpAditaH / tataH prathamaH prakAza samyaktva svarUpaM // 104 // s
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravamA jinalAbha- viracite mAtmapoSAnthe // 105 // khasarva // 10 // WALAGAKARSANESH ekadAvasaraM vijJAya tadAbharaNaM vijayasya ratnakaraMDake kSiptvA rAjanaM pati sarvo'pi vRttAMto niveditH| tadanataraM ca rAjJA puramadhye itthaM vAratrayamudUdhoSaNA kAritA-'zrUyatAM bho lokAH! abaikaM mahAmUlyaM rAjJo ratnAbharaNaM | na labhyate, tatkenApi cedgRhItaM bhavettarhi zIghraM samarpaNIyaM, no cetpazcAdapi jJAte sati tadgrAhakopari mahAdaMDaH patiSyatIti / " evamudghoSaNAM kArayitvA sarvapaurajanAnAM gRhazodhanArtha svasevakAH smaadissttaaH| tato gRhazo. dhanaM kurvadbhistairvijayasya gRhe ratnakaraMDakamadhyasthitaM rAjJo ratnAbharaNaM vilokya pRSTa-bhoH kimetaditi ? / ' sa prAha | 'ahaM na jAnAmi / ' punastaruktaM- 'bhoH svaivamevaibhUSaNaM corayitvA na jAnAmIti kathaM bhaNasi ? / ' tadA vijayo | bhathAt kimapi vaktumazaknuvan maunamAdhAya sthitaH, tatastairapi sa baMdhanairgADhaM bdhdhvaanRpsmiipmaaniitH| nRpeNa |ca-' bhavadbhirasya vadho na karttavya' iti pracchannamAdizya sabhAsamakSaM 'cauro'yamato haMtavya' ityuktvA vadhakebhyaH samarpita, tadA tatsvajanasaMbaMdhiprabhRtayaH sarve'pi janAH pazyaMti, paraMpratyakSameva cauraM jJAtvA ko'pi taM na mocyti| | tato jIvitavyanirAzo vijayo dInavacanairyakSa prati bhaNati sma-'bho mitra ! tvaM kathamapi rAjAnaM prasannIkRtya kenacitpracaMDe nApi daMDena mA jIvitavyaM dApaya / ' tadA yakSo'pi tadbaco'vadhArya rAjAnaM vijJapayati sma-'svAmin ! yathAyogyaM daMDaM kRtvA enaM mama mitraM muMca, sakalakalyANAzrayaM jIvitavyaM ca dehi / ' tatazca rAjA kupita iva krUradRSTiM kRtvA prAha-' yadyayaM madgRhAtailena pUritaM pAtraM gRhItvA biMdumAtramapi bhUmAvapAtayan sakalepi nagare bhrAMtvA tatpAtraM matpuro muMcati tayenaM jIvaMtaM rakSAmi, nAnyatheti / 'ayaM ca nRpAdezo yakSeNa vijayAgre| Jain Education intemel HARMww.jainelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha bari viracite AtmaprayopAnthe // 106 // proktH| vijayenApi maraNabhayArItena svajIvitavyasya kRte sarvamapi ttprtipnn| tataH padmazekharabhUpatiH sarvAnapi / svapaurajanAnAkAryevamAdideza- bho lokA! adya puramadhye sthAne sthAne vINAveNumRdaMgAdivividhavAditrANi vAda-151 prakAre yata, tathA'timanohArirUpadhAriNaM [sarvedriyasarvasvApahAriNa] paNAMganAgaNaM pratigRhaM nartayateti / ' lokairapi bhUpa-14 vAkyAttathaiva kRtN| atha vijayaH zabdarUpAdiviSayANAmatirasiko'pi maraNabhayAjjiteMdriyavikAro niruddhamAnasazca svarUpa san tattailapUrNa pAtraM sakale'pi pure bhrAmayitvA pazcAdbhapa sabhAyAmAgatya tatpAtraM yatnena nRpapurato muktvA tRpaM / prati praNAmaM kRtavAn / tato bhUpaH kiMcidvihasya vijayaM prati vabhASe-'bho vijaya ! eteSu gItanRtyAdiSu atyaMta pravarttamAneSu satsu taDittaralAni manaiMdriyANi tvayA kathaM ruddhAni ?' sa natvA prAha-'svAmin ! maraNabhayAt, yaduktaM-' maraNasamaM natthi bhayaM ti| tato rAjA prAha-'bho vijaya! viSayatRSitena tvayA yokabhavasya maraNabhayenetthaM pramAdo hatastanaMtabhavabhramaNabhIravo jJAtatattvA munIzvarA anaMtAnarthajanakaM pramAdaM kathaM sevaMte ? / ' etadbhapavacanaM zrutvA'pagatamohodayaH sa vijayo'pi vijJAtajinadharmaparamArthaH san zrAvakadharma pratipannavAn / tato rAjAtmasA dharmikatvena tasya bahumAnaM kRtvA mahatADaMvareNa taM gRhaM nItavAn / tadAnaMditaH sarvo'pi lokaH pratipadaM rAjJo guNAn gItavAn / evaM padmazekharo rAjA bahun bhavyAn jinadharma sthApayitvA pratidinaM saddharmamahimAnaM vistArya ciraM rAjyaM prapAlyArAdhitaparAmAstikyaHsurarAjabhavanaM saMprAptaH / ityAstikye pdmshekhrdRssttaaNtH| etacaritraM bhavyAsmabhiH samyaka khahRdaye paribhAbyAstikye vizeSato yatnaH kartavyo yathA mukhena niHzreyasAdhigamaH sNpdyte| ityA HOCHSCHULEUSE anderantematon
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bivalAma papi viracite bAtmaprabodhagranthe 1907 // stikyanAma paMcamaM lakSaNaM // 5 // etAni upazamAdIni paMca samyaktvasya lakSaNAni, etaiH parasthaM parokSamapi samya-16 prathayA ktvaM samyagupalakSyate iti bhaavH| atha pavidhA yatanA vyAkhyAyate-paratIrthikAdivaMdanetyAdi, paratIrthikAH pari-2 prakAre brAjakabhikSubhautikAdayaH paradarzaninaH, AdizabdAtrudraviSNusugatAdayaH paratIrthikadevAH, tathAItpratimAlakSaNAH sambakta svadevA api digaMbarAdibhiH kutIrthikaiH svIkRtAH, bhautikAdibhirvA parigRhItA mahAkAlAdayasteSAM sarveSAM vaMdanaM stavanaM 1 namaskaraNaM ca zirasAbhivAdanaM 2 etad dvayamapi samyaktvibhirna karttavyaM, tatkaraNe hi tadbhaktAnAM mithyA| tvAdeH sthirIkaraNa syAt / pravacanasAroddhAravRttau tu baMdanaM zirasAbhivAdana, namaskaraNaM praNAmapUrvakaM prazastadhvanibhirguNotkIrtanabhityuktaM / anyatra punarevaM dRzyate-vaMdaNayaM karajoDaNa, siranAmaNapUyaNaM ca iha neyaM / vAyAi namu. kAro, namasaNaM maNapasAo ya // 1 // tti / 2 / tathA paratIrthikaH pUrvamasaMbhASitena satA samyagdRSTinA taiH sahAlapa-| 6 namISadbhASaNaM 3 tad saMlapanaM ca punaH punaH saMbhASaNaM 4 tad dvayapi varjanIyaM, tatsaMbhASaNe hi taiH saha paricayaH15 sthAt, tatazca teSAM vinaSTAcArazravaNAdibhirmithyAtvIdayo'pi keSAMcijAyate iti / taiH prathamaM saMbhASitena tu asaMbhramaM lokApavAdabhayAt kiMcitsvalpaM vAcyamapIti 4 tathA tebhyaH paratIrthikebhyo'zanapAnakhAdimasvAdimavanapAtrAdikaMsudRSTinA nadAtavyaM, taddAne hi Atmano'nyeSAM ca pazyatAM jananAM teSu bahumAnasadbhAvAnmithyAtvaprAptiH syAt / iha hi paratIthikAnAmazanAdidAnamanukaMpAM vihAya pratiSiddhaM, anukaMpAgocarApannaM tu tebhyo'pi dAnaM 6 dAtavyaM / yata uktaM-savvehiM pi jiNehiM, dujayajiyarAgadosamohehiM / sattANukaMpaNA, dANaM na kahaM pi paDi- | Jain Education Inter For Private & Personal use only W w.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhavari viracite mAtma prayodhagranye // 108 // Jain Education Intern siddhaM // 1 // ti / 5 / tathA teSAmeva paratIrthikadevAnAM tatparigRhItajina vidhAnAM ca pUjAdinimittaM gaMdhapuSpAdikaM samyagdarzibhirna praSeNIyaM, AdizabdAdvinayavaiyAvRttyayAtrAsnAtrAdikaM ca teSAM na karttavyamiti / etatkaraNe hi lokAnAM mithyAtvaM sthirIkRtaM syAt 6 / etAbhiH paratIrthikAdivaMdana varjanaprabhRtibhiH SaDbhiryatanAbhiryatamAno bhavyAtmA bhojanRpapurohitadhanapAla iva samyaktvaM nAtikrAmati / iha dhanapAlavRttAMtastvitthaM - avaMtInagaryAM sarvadharo nama rAjJaH purohito vasati sma / tasya dhanapAlazobhanAkhyau dvau putrau / tau ca pAMDityAdiguNayuktatvena rAjJo bahumAnanIyAvabhUtAM / athaikadA tanagaryAM siddhasenAcAryasaMtAnIyAH zrI susthitAcAryAH pustakAMtare zrIudyotanasUriziSyAH zrIvarddhamAnasUrayo bahubhavyajanaprabodhArtha samAgatAH, tadA sarvadharasyApi tatra gamanAgamanato gurubhiH saha priitirjaataa| ekadA tena guravaH pRSTAH 'svAmin! gRhAMgaNa bhUmau koTIdravyaM nihitamAsIt tad bahudhA gave Sitamapi na prAptaM, atha kathaM tatprAptiH syAt ? / ' tadA gurubhiH kiMcidvihasya proktaM- ' yadi labhyate tadA kimu ? | tataH sarvadhareNoktaM- ' svAminnarddha vibhajya dIyate / ' tadA gurubhistadgRhaM gatvA kenacitprayogeNa tatkAlaM sarvamapi dravyaM prAduSkRtya darzitaM, tataH sarvadhareNa tasya puMjadvayaM vidhAya guravo vijJAptAH - 'svAminnaddhaM dravyaM gRhyatAM / ' gurubhiruktaM- ' dravyeNAsmAkaM kimapi prayojanaM nAsti, IdRzaM tu sadapi dravyamasmAbhiH parityaktaM / ' vipreNoktaM- ' tarhi kathamarthaM yAcitaM ? / ' gurubhirUce - ' gRhasArasyArddha dIyatAM / ' tenoktaM- ' madgRhe'paraM kiM sAramasti ?' gurubhirUce - 'bhavataH sArabhUtaM putradvayaM vidyate, tanmadhyAdekaH putro dIyatAM 1 / ' etat zrutvA vipro viSAdaparaH san maunamAdhAya 6 | // 108 // ww.jainelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari | sthitH| guravastvanyatra vijhvH| atha sa vipro gurUpakAraM smarannapi tAn pratyupaka mazaknuvan zalyapIDita iva vinalAma- kAlaM gamayana kiyatA kAlena rogpiidditHsNjaatH| tadA putrAbhyAmaMtyAvasthocitAM dharmakriyAM vidhAya pitaraM mAnaviracite | saduHkhena duHkhitaM vijJAya pRSTaM-'bhoH tAta! bhavacitte ydbhvettnivedy|' tadA pitrA sarvamapi vRttAMta nivedya proktaM-5 sambata mAtma bhaH putrau! bhavatoyormadhye ekazcAritraM gRhItvA mAmanRNaM kurutAM / ' etadvacaH zrutvA dhanapAlastu bhItaH san adho-18 prapoSAnthe I mukhIbhUya sthitaH, tadA zobhanenoce-'bhoH tAtAhaM dIkSA grahISyAmi, tvamanRNI bhava cetasi ca paramAnaMda dhaary| // 10 // etatsutavaco nizamya sarvadharavipro devalokaM gataH / tato mRtakriyAM kRtvA zobhanena zrIvardhamAnasUriziSyazrIji-51 nezvarasUrigurUNAM pAveM dIkSA gRhItA / atha dhanapAlo ruSTaH san tahinAdeva jainadharmadveSI babhUva / avaMtyAM sAdhUnAmAgamanamapi niSiddhavAn / tatastatratyazrIsaMghena gurUNAM pArzve lekha saMpreSyedaM niveditaM-'svAmin ! yadi zobhanAya dIkSAM nAdAsyastarhi gacchaH zUnyastu nAbhaviSyat gacchasya ratnAkaropamatvAt / zobhanadIkSaNe hi tazAtA dhanapA lapurohito mithyAmatitayA ruSTaH san bhUyasI dharmahAni karoti / ' athaitavRttAMta vijJAyAcAryAH zobhanaM gItArtha jJAtvA zubhe dine vAcanAcArya vidhAya muniyugalena sahopadravazAMtyartha ujjayinI prati pressyaamaasuH| zobhanAcAryo'pi gurvAjJayA tato vihRtya krameNa ujjayinyAM sametaH, tatra purapratolI pihitAM dRSTvA rAtrau bahireva sthitaH, prAtaH prati-12 kramaNaM vidhAya yAvatpuramadhye praviSTastAvaddhanapAlaH saMmukhaMmilitaH, tena ca jainadharmadveSiNA zobhanamanupalakSyetthamupa hAsavacaH proktaM-'gardabhadaMta bhadaMta! nmste|' evaM zrutvA zobhanena mAtaramupalakSyApi taduktiyogyameva prativacaH SSSSSSSSE Jain Education interne Flowjainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ gari prakAre samyAsa // 11 // // 110 // proktaM-'kapivRSaNAsya ! vayasya ! sukhaM te ?' iti zrutvA punardhanapAlenoktaM-'kutra bhavedbhavadIyanivAsaH ?' zobhanevimalAma 8 noktaM- yatra bhvedbhvdiiynivaasH|' atha dhanapAlo bhrAturvaca upalakSya lajitaH san kAryArtha bahirjagAma / zo-1 viracite | bhanastu puramadhye caityeSu jinavaMdana vidhAya yAvaccaityebhyo bahirAgatastAvatsaMgho'pi saMmIlya guroH padakamalaM praNaAtma myAgre upaviSThaH / tadA zobhano'pi zobhanavANyA dharmadezanAM dattvA sarvasaMghasaMyukto bhrAturgRhaM gataH, bhrAtrA ca saprayopAnthe nmukhamA gatya paramavinayena praNamya ramyA citrazAlikA nivAsAya tasmai dattA / mAtRkalatrAdibhizca bhojanasA | magrI kriyamANA zobhanena vAritA, AdhArmikAhAraH sAdhanAmagrAhya iti gurvAjJAsmaraNAt / tataH zobhanAjJayA | sAdhubhirAhArAnayanAtha zraddhAlagRheSu gamyamAne dhanapAlo'pi tatsArthe cacAla / tasminnavasare kasmiMzcit zraddhAlugRhe kA ekayA kayAciniHsvazrAvikayA sAdhUnAM puro dadhibhAMDa muktaM, tadA sAdhubhiH sA pRSTA-'idaM dadhi shuddhmsti|' tayoktaM-'dinatrayasyAsti / ' munibhiruktaM-tarhi ayogyamidaM, jinAgame niSiddhatvAt / ' etat zrutvA dhanapAlena te pRSTAH-' idaM dadhi ayogyaM kathaM ? / ' tairUktaM-'nijabhrAtA pRcchniiyH| tadA dhanapAlo dadhibhAMDaM samAdAya zobhanAcAryasamIpaM gatveti papraccha-'idaM dadhi kathamazuddhaM ? lokaistu dadhi amRtatulyaM gIyate, yadyasmin dani jIvAn darzayasi tarhi ahamapi cAvaka eva bhavAmi, anyathA tvaM mugdhajanAnAM vaMcaka eva / ' etadbhAturvacaH zrutvA zobhana uvAca-'ahaM taMtra jIvAn darzayAmi, paraM tvayA svavacaH pAlanIyaM / ' tato dhanapAlena tadaMgIkRte zobhanAcAryo'laktakaM samAnAyya dadhibhAMDamukhe mudrAM dApayitvA pArzve caikaM chidraM kArayitvA kSaNa yAvadbhANDamA Jain Education Intel l For Private & Personal use only X w.jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama tape mocitavAn / tato dadhibhAMDasya chidreNa niHsRtyAlaktake sthitAH zubhrA jaMtavaH, tAn svayaM dRSTvA dhanapAlAya IP darzitAH / dhanapAlo'pi tAMzralato jaMtUn dRSTvA manasi vismitaH san dhanyo jagati jainadharma iti punaH punrbrviit|| sari viracite 4 tasminnevAvasare'sya cetasi tatvarucirUpaM samyaktvaM prAdurbhUtaM / tato'sau gurUNAM pArve samyaktvamUlAni dvAdaza / samyaktva mAtma tAni prapannavAn, tadAsau devamahataM guruM susAI dharma ca jineMdrabhASitameva pramANayan hRdi kevalaM paMcaparameSThidhyAnaM prabodhagranthe kurvan paramazrAvako vabhUma / anya dharma cetasyapi na dadhAra / atha zobhanAcArya itthaM bhrAtaraM pratibodhya gurusamIpaM // 11 // // 11 // |gtH| dhanapAlastu SaDbhiryatanAbhiryatamAnaH sukhena samyaktvAdidharmamArAdhayan kAlaM gamayati sma / tasminnavasare kenacid duSTavipreNa bhojanRpAyoktaM-'he mahArAjA! dhanapAlo bhavatpurohito jinaM vinAnyaM kamapi na namati / ' nRpeNoce-'evaM tarhi tatparIkSAM kariSye / ' athaikadA bhojarAjo mahAkAladevagRhe gatvA saparikaro rudraM namazcakAra prN| dhanapAlo na rudraM namati sma / kiMtu svakaramudrikAyAM sthitaM jinavibameva namaskRtavAn / tato bhojastatsvarUpaM vijJAya svasthAnamAgatya dhUpapuSpAdipUjAsAmagrImAnAyya dhanapAlaM pratItyAdideza-'bho dhanapAla ! devapUjAM kRtvA zrI zIghramAgaccha / ' tato dhanapAlo nRpAjJayA sadya utthAya pUjAsAmagrI ca gRhItvA prathama bhavAnyA maMdiraM prati tatazcakitaH san bahiniHsRtya rudramaMdiraM gatastatrApItastato vilokya sadyo niHsRtya viSNumaMdiraM praviSTaH, tatra ca svottarIyavastraM paricchadrUpeNa nidhAya bahirnirgatya ca zrIRSabhadevajinAlaye gatvA prazAMtacittaH san pUjAM vidhAya rAjadvAraM sametaH / rAjJA tatpRSTata eva herakA muktA Asan , tanmukhAtmAgeva sarvo'pi vRttAMtastena jnyaatH| tato Jain Education Inter For Private & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sambavata bArama dhanapAlaH pRSTaH- tvayA devapUjA kRtA / ' tenoktaM-'mahArAja! samyaktayA kRtA / ' bhUpenoktaM-'bhavAnyA : pUjAbinalAma- makRtvaiva cakitaH san kathaMtagRhAvahirnirgataH ? / ' tenoce-'rudhiraliptAyudhahastAM lalATataTe kRtabhRkRTiM mahiSa-15 sari maInakriyAM kurvatI bhavAnI daSTvA bhItaH sannahaM sadyo bahinirgataH, sAMprataM yuddhasamayo'sti na tu pUjAsamaya iti viracite vibhAvya tatpUjApi na kRtaa|' punarbhUpenoktaM-'rudrapUjA kathaM na kRtaa?|' tenoce-'akaNThasya kaNThe kathaM puSpamAlA, khara sodhAnye vinA nAsikAyAH kathaM gaMdhadhUpaH, akarNasya karNe kathaM gItanAdA?, apAdasya pAde kathaM me praNAmaH? // 1 // ' // 11 // RRpunarbhapatiruvAca-viSNoH pUjAmakRtvA tatsaMmukhaM vastraMnidhAya kathaM tvaM jhaTiti bhirnirgtH|' dhanapAla uvAca-15 'svastriyamutsaMge nidhAya sa sthito'bhUt, tadA mayA ciMtitaM, sAMpratamete aMtaHpure sthitaH saMti, ato nAyaM pUjAsamayaH, yaH kazcitsAmAnyo'pi pumAn yadA svastriyAH samIpe tiSThati tadA satpuruSastatsamIpe na prayAti, ete tura trikhaMDasvAmino'no'dhunA eSAM pArzva madgamanamayuktaM, iti vicArya dUrata eva pazcAdvalitvA catuHpathe gacchatAmapi / janAnAM dRSTipAtavAraNAya tatsaMmukha mayA vastraM nihitaM / ' punarnupeNoktaM-'madAjJAM vinaiva tvayA RSabhadevapUjA kathaM kRtaa?|' tenoce-'rAjan ! bhavatA devapUjAkaraNAjJA dattAbhUt, devatvaM tu mayA RSabhadevasvAminyeva dRSTamatasta-] syaiva pUjA kRtA, tasya devatvasvarUpavarNana cedaM-prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaMkaH kAminIsaM| gshuunyH| karayugamapi yatte zastrasaMbaMdhavaMdhyaM tadasi jagati devo vItarAgastameva ||1||'punrdhnpaalenoktN-'he 2 rAjan! yo rAgadveSayuktaH so'devastatra devatvAbhAvAt saMsAratArakatvamapi nAsti, devastu saMsAratAraka eva bhavet HARE -625 Jain Education Interest For Private & Personal use only W WW.jainelibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdRzaH zrIjinarAja evako'sti loke, ato muktyarthaM sudhIbhiH sa eva sevyaH / ' itthaM vividhayuktiyuktaM dhanapA-18 jinalAbha- lavaconizamya bhojabhUpatiH kudeve saMdigdhacittaH san tatprazaMsAM ckaar| anyadA rAjJA mithyAtvivipragaNane- prathamA viracite ritena yajJaH kArayitumArabdhaH, tatra yajJakartRbhi)mArthaM vanhI prakSipyamANamajaM pUtkurvataM dRSTvA rAjJA dhanapAlaH pRSTa -' sambaksa bAtma 18 aho ! ayamajaH kiM vakti ? / ' tenoktaM-' rAjan ! zrUyatAM, yadayaM vakti-nAhaM svargaphalopabhogarasiko nAmyarthipIpAnthe | tastvaM mayA,saMtuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho na yuktaM tava / svarge yAMti yadi tvayA vinihatA yajJe dhruvaM prANino, 2 // 113 // // 113 // yajJaM kiM na karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAMdhavaiH ? // 1 // ' iti zrutvA rAjAMtaHkupitaH san tUSNIbhUya sthitH| 8 athaikadA rAjJA ekaM mahatsarovaraM kAritamAsIt , tadvarSAkAle nirmalajalairbhUtaM zrutvA paNDitapaMcazatyAdiparikaraNa saha tadarzanArtha jagme / tatra paNDitaiH svasvabuddhayanusAreNa navInakAvyaiH sarovarNanaM kRtaM, dhanapAlastu tUSNIbhUya sthitaH / tato rAjJA dhanapAlAyoktaM -' tvamapi sarovarNanaM kuru|' tadA sa uvAca kAvyaM-' eSA taDAgamiSato bata dAnazAlA, matsyAdayo rasavatI praguNA sadaiva / pAtrANi yatra bakasArasacakravAkAH, puNyaM kiyadbhavati tatra vayaM na vidmaH // 1 // ' etaddhanapAlavacaH zrutvA rAjAtIva cukopa, cite caivaM ciMtayati sma- aho'yaM mahAda kIrtikAraNamasya dRSTayorapi na sukhAyate / kiM ceharavacanarupalakSito'yaM mama gururUpo dveSI vidyate / anyathA yadaparaivipraivarNitaM tasyAyaM svakIyo niMdAM kathaM kuryAt? athAhamevAsya kaMcitpratIkAraM kariSye , tatrAnyaiH pratIkAreralaM, kevalamasya cakSuSI eva dUrIkurve / ' evaM manasi viciMtya (nizcitya) rAjA tUSNIbhUtaH san tata utthAya yAvaddhA Jain Education inter For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha mari | khAra // 114 // zarAcatuSpathe samAyAtastAvadekA vRddhA kanyakAvalaMbitakarA saMmukhamAgatA, tAM dRSTvA rAjovAca-'bho vidvaJjanAH / / 18| zrUyatAM-'kara kaMpAvai sira dhuNe, buTTI kahA kahei ?' / iti zrUtvA kazcitpaNDita uvAca-'hakAraMtAM yamabhaDAM, prathamA viracite nannaMkAra karei // 1 // tadAvasarajJo dhanapAlo vidvAn jagAda-'bho rAjan ! iyaM vRddhA yatkicidvakti tat zrUyatAM! Atma- yathA-kiM naMdiH kiM murAriH kimuratiramaNaH kiM namaH kiM kuberaH, kiM vA vidyAdharo'sau kimatha surapatiH kiM vidhuH kiM praboSAnthe 18| vidhAtA ? / nAyaM nAyaM na cAyaM na khalu na hi na vA nApi nAsau na caiSa, krIDAM kartuM pravRtto yadiha mahitale bhUpa-18| m diti jadevaH // 1 // atra pUrvArddha vRddhAM prati kanyAyAH praznaH, uttarArddha cotaraM / ' tato bhUpa etatkAvyaM zrutvA hRSTha-16 cittaH san idamabravIt-'bho dhanapAla ! ahaM tuSTo mArgayasva yathocitaM vAMchitaM varaM / ' tadA dhanapAlaH sarovarNana isamayodbhavaM rAjJo durabhiprAyaM svabuddhibalena jJAtvetthaM provAca-' rAjan ! vAMchitaM yadi dadAsi tarhi prasadya netradvayaM | dUmahyaM dehi / ' idaM vacaH zrutvA rAjAtivismitaH san ciMtayati sma-' yA vArtA kasyApi puro mayA na prakAzitA hai sAnena kathaM jJAtA ? kimasya hRdi jJAnaM vartate / ' ityAdi vimRzya bahudhA dAnasanmAnAdibhirnRpeNa dhanapAlaH pUjitaH, pRSThazca-'kathaM jJAtastvayA madabhiprAyaH ?' iti / tadA dhanapAlo jagAda-'zrIjinadharmasevanodbhUtabuddhiya-12 lAditi / ' evaM zrutvA rAjA jinadharmaprazaMsAM cakAra | dhanapAlopi vikhyAtaM jainadharma pAlayAmAsa / tato dhanapAlena-jattha pure jiNabhavaNaM, samayaviU sAhu sAvayA jattha / tattha sayA vasiyavvaM, pavarajalaM iMdhaNaM jattha // 1 // ityAdi zrAddhadharmavidhiprakaraNaRSabhapaMcAzikAdayo graMthA vihitaaH| bahvI jinazAsanonnatizca kRtA / evaM yAva - Jain Education inten Hinww.jainelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamA sari jIvaM SabhiyatanAbhiH samyatkvAdidharmamArAdhya prAMte saMyamaM prapAlya dhanapAlo devatvaM prAsaH / itiyatanAsu dhana-18 binalAbha | paalvRttaaNtH| etena vyAkhyAtA SaDvidhApi yatanA / atha SaDAkArA vyAkhyAyaMte-rAjAbhiyoga ityAdi, tatrAviracite :bhiyojanamanicchato'pi vyApAraNamabhiyogaH, rAjJo nRpaterabhiyogo rAjAbhiyogaH / etAvatA samyatkvavato 8 samyaktva bAtma yat kArya pratiSiddhaM tannapAgrahakAraNavazAdicchAM vinA dravyataH samAcarannapi bhavyajanaH kozAvezyAdiriva samya prabodhagranthe tvavAdidharma na nAzayati / kozAvRttAMtastvayaM-"pATalIpuranagare purA zrIsthUlabhadramunipArzve gRhItasamyaktvamUla- // 11 // dvAdazavatA kozA nAma vezyA parivasati sma / sA caikadA rathikopari tuSTena bhUpena tasmai dattA / tataH sA kozA-| tamaMtaHkaraNe'nicchantyapi nRpAdezavazAdaMgocakAra / paraM tasya rathino'gre sarvadA sthalabhadramuni varNaNAmAsa / tthaahi| |-saMsAre'smin samAkINe, bahubhiH ziSTajaMtubhiH / sthUlabhadrasamaH ko'pi, nAnyaH puruSasattamaH // 1 // iti / ' etat zrutvA sAra thistasyA raMjanArtha gRhodyAne gatvA tayA saha gavAkSe upavizya svavijJAnaM darzayAmAsa / tadi6 sthaM-pUrva svavANenAmralaMbikAM vivyAdha, tato'nyabANena taM pANaM tamapItarabANenetyeva svahastaparva bANazreNI kRtvA-| hai AmralaMpikAM kareNAkRSya tasyai dattvA tatsaMmukhaM ddrsh| tataH sA kozApyadhunA me vijJAnaM pazyetyuktvA sthAlamadhye ekaM sarSaparAziM kRtvA tatra puSpAcchAditAM sUcI vinyasya tadupari devIva cArugatyA nRtyaM cakAra, paraM na sUcImukhena pAdayorviddhA, na ca sarSaparAzirapi manAra vikIrNaH / tata itthaM tasyAzcAturya vilokya sa prAha-he subhage'hama* munA tava vijJAne tuSTo'smi, vadatvaM, kiM tubhyaM ddaami?|' sA jagAra-'bho mayA kiM duSkaraM vihitaM ? yatvaM raMjito RA-% NAGAUCARNAGARICA in Educatante For Private & Personal use only V w.jainelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha-mA pari 'si ? abhyAsena hi asmAdadhikamapi kRtyaM kimapi duSkaraM nAsti / anyacca-na dukara aMbayalaMbitoDaNaM, na prathama mAdukaraM sarisavanacciyAI / taM dukaraM ta ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavarNami buccho // 1 // ] sukaraM nartana manye,15 prakAza viracite sukaraM luMbikattana / sthUlabhadro hi yaccakre-'zikSitaM tattu duHkaraM // 2 // ' iti / punarapi sA proce-' zakaDAlama || samyazva bArama | triputraH zrIsthUlabhadro dvAdaza varSANi mayA sAI purA bhogAn bhuktvA pazcAdgRhItacAritro'traiva citrazAlAyAM svarUpa prabodhagranthe zuddhazIlabhAna sthitaH, tadAnIM yadekaikamapi vikArakAraNamanyasya lohamayazarIrasyApi puso vratanAzakArakaM syAt,5 // 116 // 4 tAni sarvANyapi SaDrasabhojana 1 citrazAlAnivAsa 2 yauvanavayo 3 jaladAgamakAla 4 prabhRtivikArakAraNAni taM mahAmuni giriM siMhasphAlA iva kSobhayitumakSamANi babhUvuH, tathA tasmin munIzvare madIyA hAvabhAvAdivikArA api pAnIye prahArA iva virAgiNi hArA iva nirarthakatA bhejuH, [ yadutaM vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhI rasa janaM, zubhaM dhAma manoharaM navavapurnavyo vyHsNgmH|| kAlo'yaM jaladAgamastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM hai| vaMde yuvatIprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM muti // 1 // tathA punarnijavratamakSataM rakSitumicchanmAnavo yatra strIsamIpe | | ekamapi kSaNaM sthAtuM na samarthastatra zrIsthUlabhadro bhagavAn akSatavrataH san sukhena caturmAsI tasthau / ata kiM bahu varNyate ? zrIsthUlabhadrasamo'tiduSkarakAryakartA kSitau ko'pi naro nAstIti / " athaivaM sthUlabhadramunevarNanaM nizamya pratibuddho rathikaH kozAM punaH punaH natyA stutvA ca tvayAhaM saMsArAvadhau nimajjana rakSitaH ityAdi vadan sadyo gurupAce gatvA vrataM jagrAha / kozApi nijasamyaktvaratnayuktA satIcira zrAddhadharma prapAlya sadagatibhAgbabhUva / / R %ALGANGANAGAGARIKA Jain Educaton inte O w.jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari ciracite Atmaprabodhagranthe // 117 // Jain Education Inte iti rAjAbhiyoge kozA dRSTAMtaH // 1 // tathA gaNaH svajanAdisamudAyastasyAbhiyogo gaNAbhiyogaH, etAvatA samyaktvano yat karttumayogyaM tatsvagaNasyAgrahavazAd dravyataH kurvannapi sudRSTirviSNukumArAdiriva samyaktvA - didharma nAtikrAmati / yathA viSNukumAreNa gacchasyAdezAdvaikriyarUparacanAdiprakAreNAtyaMtajinamatadveSI namucirnAma purohitaH svakIyacaraNaprahAreNa hatvA saptamanarakAtithirvihitaH svayaM ca muninA tatpApamAlocya svakIyaM samyaktvAdidharmaM samyagArAdhya ca paramasukhinA saMjAtamiti / evamagre'pi bhAvanApUrvakamudAharaNAnyupayujya vAcyAni 2 / tathA balaM nAma balavataH puruSasya haThaprayogastenAbhiyogo balAbhiyogaH 3 / tathA surasya kuladevatAderabhiyogaH surAbhiyogaH 4 / tathA kAMtAramaraNyaM tatra vRttirvarttanaM nirvAhaH kAMtAravRttiH, yahA kAMtAramapi pIDAhetutvAdiha pIDAtvena vivakSitaM, tataH kAMtAreNa pIDayA vRttiH, prANavarttanarUpA kAMtAravRttiH kaSTana nirvAha iti yAvat 5 / tathA guravo mAtApitRprabhRtayaH, yaduktaM- mAtA pitA kalAcArya, eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro, guruvargaH satAM mataH // 1 // teSAM nigraho nirbaMdho gurunigrahaH 6 / ete SaT zrIjinazAsane AkArA apavAdAchiDikA iti yAvat / idamatra tAtparya - pratipannasamyaktvasya jatoryatparatIrthika vaMdanAdikaM pratiSiddhaM tadrAjAbhiyogAdibhiretaiH SaibhiH kAraNai bhaktiviyukto dravyataH samAcarannapi samyagdRSTiH samyaktvaM nAticaratIti / kiM caite hi alpasattvAn jaMtUnAzrityApavAdAH proktAH saMti, na tu mahAsatvAn yaduktaM na calati mahAsattA, subhijamANAo suddhadhammAo / iyaremiM calaNabhAve, padmabhaMgo na eehiM // 31 // prathamaH prakAve sambavasva svarUpa // 117 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha bari viracite Atmaprabodhagranthe 128 Jain Education Inter vyAkhyA - mahAsattvAH pumAMso rAjAdibhiH zuddhadharmAtsu bhidyamAnAzcalatvaM prApyamANA api saMto na calaMti, paramitareSAmalpasattvAnAM kadAciccalanabhAve sati etairAkAraiH pratijJAbhaMgo na bhavati / etadarthamete AkArA Agame saMgRhItA iti gAthAkSarArthaH / atha SaD bhAvanA vyAkhyAyaMte- idamityAdi, idaM samyaktvaM paMcANuvratatriguNavratacatuH zikSAtratarUpasya paMcamahAvratarUpasya ca cAritradharmasya mUlamiva mUlaM kAraNamityarthaH, kIrttitaM kathitaM tIrthakarAdibhiriti sarvatra saMbaMdhaH, yathA hi mUlarahito vRkSaH pracaMDavAtaprakaMpitaH san kSaNAdeva nipatati, evaM dharmatasrapi susamyaktvamUlavihInaH kutIrthika matamArutAMdolitaH san sthiratvaM nAsAdayediti tasya mUlasAdRzyamuktaM 1 / tathedaM samyaktvaM dharmasya dvAramiva dvAraM pravezamukhamityarthaH, yathA hi akRtadvAraM nagaraM samaMtAtprAkAravalaya veSTitamapi anagarameva bhavati janapraveza nirgamAbhAvAt, evaM dharmamahAnagaramapi samyaktvadvArazUnya sat azakyapravezaM syAditi tasya dvAratulyatvamuktaM 2 | tathA pratiSThate prAsAdo'sminniti pratiSThAnaM, samyaktvaM kila dharmasya pratiSThAnamiva pratiSThAnaM, yathA hi payaHparyaMta pRthvItalagatagarttApUrakapITharahitaH prAsAdaH sudRDho na bhavati, tathA dharmadevagRhamapi sampaktvarUpapratiSThAnavarjitaM nizcala na bhavediti tasya pratiSThAnasAmyamuditaM 3 | tathA samyaktvaM dharmasthAdhAra ivAdhAra Azraya iti yAvat / yathA bhUtalamaMtareNa nirAlaMbamidaM jaganna tiSThati evaM dharmajagadapi samyaktvalakSaNAdhAraM vinA nAvatiSThate iti tasyAdhArasAdRzyaM gaditaM 4 / tathA samyaktvaM dharmasya bhAjanamiva bhAjanaM pAtramityarthaH / yathA hi kuMDAdibhAjanavizeSavarjitaM kSIrAdivastu vRMdaM vinazyati, evaM dharmavastunivaho 'pi samyaktva bhAjanamaMtareNa vinAza 1 prathamaH prakAze samyaktva svarU // 118 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasari viracite Atma jayodhagranye : // 119 // Jain Education Inter mAsAdayediti tasya bhAjanasAbhyaM proktaM 5 / tathA samyaktvaM dharmasya nidhiriva nidhiH, yathA hi pradhAnanidhiM binA mahArhamaNimauktika kanakAdi dravyaM na prApyate, tathA samyaktvamahAnidhAnasyAprAptau satyAM nirupamasukhazreNisaMpAdakaM cAritradharmavittamapi na labhyate / iti tasya nidhisAdRzyamuditaM 6 / ityetAbhiH SaDbhirbhAvanAbhirbhAvyamAnamidaM samyaktvaM sadyaH pravarataramokSasukhasAdhakaM bhavatIti / atha Sad sthAnAni vyAkhyAyante - asti jIva ityAdi, asti vidyate jIvaH pratiprANi svasaMvedanapramANasiddhacaitanyasyAnyathAnupapatteH, tathAhi caitanyamidaM na bhUtAnAM dharmaH, taddha|rmatve sati tasya caitanyasya sarvatra sarvadA copalabdhiprasaMgAt pRthivyAH kAThinyavat / na ca caitanyaM sarvabhUteSu sarvadA | copalabhyate, loSThAdau mRtAvasthAyAM cAnupalaMbhAt / nApi caitanyamidaM bhUtAnAM kArya, atyaMtavilakSaNatvAdeva kAryakAsyAnupapatteH / tathAhi - pratyakSata evaM kAThinyAdisvabhAvAni bhUtAni pratIyate caitanyaM ca tadvilakSaNaM, tataH kathama| nayoH kAryakAra bhAvaH ? iti tasmAnna bhUnadharmo na ca bhUtakArya caitanyaM / asti cedaM pratiprANi svasaMvedanapramANasiddhaM | ato yasyedaM caitanyaM sa jIva iti, anena ca nAstikamatamapahastitaM 1 / tathA sa ca jIvo nitya utpattivinAzarahitastadutpAdakakAraNAbhAvAt tataH sarvathA vinAzA'yogAcca, anityatve hi jIvasya baMdhamokSAdInAmekAdhikaraNatvaM na syAt / tathAhi padyAtmA nityo nAbhyupagamyate, kiM tupUrvAparakSaNatruTitAnusaMdhAnalakSaNa eva, tathA sati anyasya baMdho'nyasya mokSaH, anyasya kSudhA anyasya tRptiH, anyo'nubhavinA anyaH smarttA, anyazcikitsAduHkhamanubhavati anyo vyAdhirahito bhavati, anyastapaH klezaM sahate aparaH svargasukhamanubhavati aparaH zAstrAbhyAsaM karoti prathamaH prakAze samyaktva svarUpaM // 119 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharU | zAstrArtha ca praamoti| na caityuktmtiprsNgaat| etena bauddhasiddhAMtadhvAMtamapadhvasta 2 tathA sa punarjIvo mithyA jinalAbha svAviratikaSAyAdibaMdhahetuyuktatayA tattatkarmANi karoti niSpAdayati, anyathA pratiprANiprasiddhavicitrasukha- prathamaH sari pravAze | duHkhAdyanubhavasyAnupapatteH / tathAhi-loke vicitraMsukhaM duHkhaM vA jIvanAnubhUyate, na cAyaM vicitrasukhaduHkhAnubhAvo meM samyaktva |ni tuko'sti, kutaH ? sarvadA etatsadbhAvasthAbhAvaprasaMgAt, tasmAdasya sukhaduHkhAnubhavasya kAraNaM svakRtaM karmaivara bocAnye | na tvanyaditi siddho jIvaH karmaNAM kartA iti, anena kaapilmtklpnaanirstaa| nanvayaM jIvaH sarvadA sukhAbhi- // 120 // // 120 // lASyevAsti na tu kadApyAtmano duHmabhilaSati, tato yadyamau svayameva karmaNAM kartA tahiM kathaM duHkhaphaladAni hai PkarmANi karotIti ? ucyate-yathA hi rogI roganivRttimicchanapi rogAbhibhUtatvAdapathyAkriyAsamudbhavaM bhAvi kaSTaM jAnannapi cApathyakriyAmAsevate, tadvadeSo'pi jIvo mithyAtvAdyabhibhUtatvAtkathaMcinAnannapi duHkhaphaladAni 8 karmANi karotIti na kshciddossH| tathA sajIvaH kRtaM svayaM niSpAditaM zubhAzubhaM karma vedayati svayamevopabhukta anubhava 1 lokA 2 gamapramANata 3 stathaivopapadyamAnatvAt / tathAhi-yadi svakRtakarmaphalabhoktRtvaM jIvasya nAMgI-12 | kriyatetahi sukhaduHkhAnubhavakAraNasya sAtAsAtavedanIyakarmaNa upabhogo'pi na syAt / tathA ca sati jIvasya 13 siddhAkAzayoriva sukhaduHkhAnubhavo'pi na syAt, sukhaduHkhAnubhavaH pratiprANi svasaMvedanapramANasiddhaH, tasmAdabhava pramANato jIvasya svakRtakarmaphalabhoktRtvaM niSpanna / tathA loke'pyeSa jIvaH prAyo bhoktA siddhaH, yataH suMkhinaM | kaMcitpuruSaM dRSTvA loke vaktAro bhavaMti-puNyavAneSa yaditthaM sukhamanubhavatIti / tathAgameSu jaineSu itareSu ca jIvo HORUSSSSSSSS43 Jain Education Inte For Private & Personal use only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari viracite Atma prabodhagranthe // 121 // Jain Education Inter bhoktA siddha:-' savvaM ca parasatayA, bhuMjar3a kammamaNubhAvao bhaiyaM tathA-'nAbhuktaM kSIyate karma, kalpakoTizatairapi / ityAdivacanAt / itthaM ca siddha eSa jIvaH svakRtakarmaNAM bhokteti ! anena hi abhoktRjIvavAdinAM durmataM nirAkRtaM 4 / tathA punarasya jIvasyAsti vidyate nirvANaM mokSaH, ayamarthaH- vidyamAnasyaiva jIvasya rAgadveSamadamoha janmajarAmaraNa rogAdiduH khakSayarUpo'vasthAvizeSo mokSa ityucyate, so'sya jIvasyAsti, na punaretasya sarvathA nAza iti / etena pradIpanirvANatulyamabhAvarUpaM nirvANamastItyAdyasadbhUtaM prarUparyaMta H saugatavizeSA apAstAH, te hi pradIpasyevAsya jIvasya sarvathA dhvaMsa eva nirvANamAhuH tathA ca tadvacaH- dIpo yathA nirvRtimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAMtarikSaM / dizaM na kAMcidvidizaM na kAMcit, snehakSayAtkevalameti zAMtiM // 1 // jIvastathA nirvRtimabhyupeto, naivAvaniMgacchati nAMtarikSaM / dizaM na kAMcidvidizaM na kAMcit, klezakSayAtkevalameti zAMti // 2 // iti / etaccAyuktaM dIkSAgrahaNAdiprayAsavaiyarthyAt, pradIpadRSTAMtasyApyasiddhatvAt tathAhi na pradIpavaheH sarvathA vinAzaH, kiM tu tathAvidhapudgalapiraNAmavaicitryAtte eva vahnipudgalA bhAsvaraM rUpaM parityajya tAmasaM rUpAMtaraM prApnuvaMti, tathA ca vidhyAte pradIpe'naMtarameva kiyatkAlaM tAmasapudgalarUpo vikAraH samupalabhyate, cirakAlaM cAsau yannopalabhyate, tat sUkSma sUkSmatara pariNAmasadbhAvAdaMjanarajovat, aMjanasya hi pavanenApahiyamANasya yatkRSNaM raja uDDIyate tadapi pariNAmasaukSmyAnopalabhyate, na punarasattvAditi / tato yathAnaMtaroktasvarUpa pariNAmAMtaraM prAptaH pradIpo nirvANa ityucyate, tathA jIvo'pi karmavirahitaH kevalAmUrttajIvasvarUpa lakSaNaM pariNAmAntaraM prApto nirvANa prathamaH prakA samyaktva kharUpaM // 121 // w.jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari ityucyate, tasmAduHkhAdIkSayarUpA sata eva jIvasyAvasthA nirvANamiti sthitaM 5 / tathA astipunarmokSasyopAyaH binalAma | samyaka sAdhanaM samyagdarzajJAnacAritrANAM muktisAdhakatayA ghaTamAnatvAt / tathAhi-mithyAtvAjJAnaprANihiMsA-5 prathamaH viracite hai dirduSTahetusamudAyo yadi sakalamapi karmajAlaM samutpAdayituM samartho'sti, tatastadvirodhitayA samyagdarzanAdyabhyAsaH | Atma- sakalakarmanirmUlanAya samarthaH syAdeva / na caivaM mithyAdRSTinA vihito'pyupAyo muktisAdhako bhaviSyatIti vAcyaM, samyaktva prabodhAnthe tasya mithyAtvikRtopAyasya hiMsAdidoSakaluSitatvena saMsArakAraNatvAditi, anenApi mokSopAyAbhAvapratipA-15 kharUpa // 12 // // 122 // dakadurNayastiraskRtaH 6 / etAni jIvAstitvAdIni SaT samyaktvasya sthAnAni proktAni / samyaktvameSu matsveva bhavatIti bhAvaH / atra ca pratisthAnakamAtmAdisiddhaye baha vaktavyamasti, tattu nocyate graMthagahanatAprasaMgAditi uktaM saptaSaSTibhedaiH samyaktvaM / kiM ceha ye bhavyAMgino vastumAtra siddhau parasparasApekSaM kAlAdipaMcakaM kAraNatayA pramANayaMti teSAmevaitAdRksadbhUtasamyaktvaratnasvAmitvaM bhavati, nAnyeSAmekAMtavAdinAM / yaduktaM-kAlo 1 sahAva MR niyaI 3 puvakayaM 4 purisakAraNe 5 paMca / samavAe sammattaM, egaMte hoi micchattaM // 1 // ti' itthaM svarUpaM marUpa-nirUpakaM citraguNaM pavitraM samyaktvaratnaM parigRhya bhavyA, bhajaMtu divyaM sukhamakSayaM ca // 1 // pravaca|nasAroddhArA-dyanusAreNaiSa varNito mykaa| samyaktvasya vicAro, nijaparacetAprasattikRte // 2 // // iti zrIjinabhaktisUrIMdracaraNAMbhojamadhukRnnibhaiH zrIjinalAbhasUribhiH saMgRhIte Atmaprabodha graMthe samyaktvanirNayo nAma prathamaH prakAzaH smaaptH|| zrIrastu // Jain Education inte For Private & Personal use only THdww.jainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari / viracite yAtmaprayopAnthe . // 123 // // dvitIyo dezaviratiprakAza Arabhyate // dvitIya tatra tAvaduktasvarUpasamyaktvamUlakottamAtmabodhaprAdurbhAve sati keSAMcidAsannabhavyAnAM yazcAritramohanIya-14 prakAze karmakSayopazamato dezaviratyAdilAbhaH saMpadyate sa pradaryate dezavirati sadAtmabodhena vizuddhibhAjo, bhavyA hi kecitsphuritAtmavIryAH / svarUpaM bhajaMti sArvoditazuddhadharma, dezena sarveNa ca kecidAryAH // 1 // // 123 // asyAH-satA sadbhUtenAtmabodhena vizuddhabhAjo nirmalIbhUtAH kecidbhavyAH sphuritamullasitamAtmavIryaH | yeSAM te tathAvidhAH saMtaHsArvoditaM sarvajJapraNItaM zuddhaM dharma viratilakSaNaM dezena bhajaMti, kecitpunarAryAH satpuruSAH sarveNa bhajati / etAvatA keciddezavirati labhate, kecitsarvaviratimityAzayaH / tatra tAvaddezaviratiprAptyAdisva-18 | rUpamAviSkriyate-iha dvitIyeSu kaSAyakeSu, kSINopazAMteSu vizA tirshcaa| samyaktvayuktena zarIriNaiSA, labhyeta-18 | dezAdviratirvizuddhA // 2 // vyAkhyA-dezena prANAtipAtAdipApasthAnebhyo nivRttirdezaviratirityucyate, sA eSA vizuddhA dezaviratiditIyeSu apratyAkhyAnakrodhamAnamAyAlobhalakSaNeSu catuSu kaSAyeSu kSINopazAMteSu satsu ihAsmin saMsAre samyaktvayuktaMna vizA manuSyeNa tirazcA tiryagyonikena zarIriNA prANinA labhyeta, nAnyathetyarthaH, devanArakayostu etatprAptyasaMbhavAdagrahaNamiti / kiM ca samyaktvaprAptisamayabhAvini yA karmasthitistanmadhyAtpa Jain Education Intel For Private & Personal use only Doww.jainelibrary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha. sari viracite mAtmaprabodhagranthe // 124 // dvitIya prakAze dezavirati kharUpa // 124 // CAKKAKAR lyopamapRthaktvalakSaNasthitikSaye dezaviratiH prApyate, yaduktaM pravacanasAroddhAragatakonapaMcAzadadhikadvizatatame dvAre-sammattaMmi ya laddhe, paliyapuhutteNa sAvao hoi / caraNovasamagkhayANaM sAyarasaMkhaMtarA hu~ti // 3 // .. vyAkhyA-yAvatyAM karmasthitau samyaktvaM labdhaM tanmadhyAtpalyopamapRthaktvalakSaNe sthitikhaMDe kSapite zrAvako dezavirato bhavet / tatazcaraNopazamakSayANAmaMtarA saMkhyAtAni sAgaropamANi bhavaMti / iyamatra bhAvanA-dezaviratiprAptyanaMtaraM saMkhyAteSu sAgaropameSu kSapiteSu cAritramavApnoti, tato'pi saMkhyAteSu sAgaropameSu kSapiteSu upazamazreNiM pratipadyate, tato'pi saMkhyAteSu sAgaropameSu kSapiteSu kSapakazreNirbhavati, tatastadbhave mokSaH, ityaadi| dezavirateravasthAnakAlastu jaghanyato'tarmuhattai utkarSato dezonA pUrvakoTirityavagaMtavyaH / evaMrUpA dezaviratiryeSAM ra vidyate te dezaviratAH zrAvakA ucyate, yato dvividhAH zrAvakA-viratA aviratAca, tatra viratAH pratipannadezavirataya AnaMdAdayaH, aviratA aMgIkRtakSAyikasamyaktvAH satyakizreNikakRSNAdayaH, iti / iha prakAze ca pratipanadezaviratInAM zrAvakANAM svarUpamabhidheyaM, tannirUpaNAya tAvat zrAvakatvasya yogyatAbhidhAyino ye ekaviMzatirguNAste'bhidhIyate-dhammarayaNassa juggo, akhkhuddo rUvavaM pagaisomo / logappiyo akUro, bhIrU asaDho sadakkhinno // 4 // lajAluo dayAlU, majjhatyo somadiTTi guNarAgI / sakkahasupakkhajutto, sadIhadaMsI vise| sannU // 5 // vuTTANugo viNIo, kayannuo parahiyatthakArI ya / taha ceva laddhalakkho, igavIsaguNo havai sakdo // 6 // vyAkhyA--paratIrthikapraNItAnAM sarveSAmapi dharmANAM madhye pradhAnatvena yo ratnamiva vartate, sa dharma-3 Jain Education inter O w.jainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jivalAbhavari viracite bhrAtma prabodhagranthe // 125 // Jain Education Internat ratnaM, jinapraNIto dharmo dezaviratyAdirUpaH zubhAcArastasya yogya ucitaH IdRksvarUpa eva zrAvako bhavati / tadyathA - akSudra ityAdi, tatra yadyapi kSudrastucchA, kSudraH krUraH, kSudro daridraH, kSudro laghurityanekArthavAcakaH kSudrazado'sti tathApIha tucchArthI gRhyate, tasyaiva prastutopayogitvAt, tataH kSudrastuccho'gaMbhIra ityarthaH, tadviparIto'kSudraH, sa ca sUkSmamatitvAnsukhenaiva dharmamavabudhyate 1 / rUpavAn saMpUrNAMgopAMgatayA manoharAkAraH, sa ca tathAvidharUpasaMpannaH sadAcArapravRttyA bhavikalokAnAM dharme gauravamutpAdayan prabhAvako bhavati / nanu naMdiSeNa harikezabalaprabhRtInAM kurUpANAmapi dharmapratipattiH zrUyate, ataH kathaM rUpavAneva dharme'dhikriyate ? iti cetsatyaM, iha rUpaM dvividhaM sAmAnyamatizAyi ca / tatra sAmAnyaM saMpUrNAMgatvAdi, tacca naMdiSeNAdInAmapyAsIdeveti na virodhaH, prAyikaMcaitaccheSaguNasadbhAve kurUpatvasyApyaduSTatvAt, evamagre'pi / atizAyi rUpaM tu yadyapi tIrthaMkarAdInAmeva saMbhavati, tathApi yena rUpeNa kacideze kAle vayasi vA varttamAnaH pumAn rUpavAnayamiti janAnAM pratItimupajanayati, tadevehAdhikRtaM maMtavyaM 2 / prakRtisaumyaH prakRtyA svabhAvena saumyo'bhISaNAkRtirvizvasanIyarUpa ityarthaH evaMvidhazca prAyeNa na pApavyApAre pravarttate, sukhAzrayaNIyazca bhavati 3 / lokapriyaH, lokasya sarvajanasya ihaparalokaviruddha varjanena dAnazIlAdiguNaizca priyo vallabhaH so'pi sarveSAM dharme bahumAnaM janayati 4 / akrUro'kliSThAdhyavasAyaH krUro hi paracchidrAnveSaNalapaTatvena kaluSitamanAH san dharmAnuSThAnaM kurvannapi na phalabhAgbhavatItyato'karasvaM yuktaM 5 bhIruH, aihikAmuSmikA pAyebhyastra sanazIlaH, sa hi satyapi kAraNe niHzaMkamadharme na pravarttate 6 / 1 dvitIya prakA dezavirahi svapa // 125 // Jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhamUri viracite mAtmaprabodhagranthe // 126 // Jain Education Inter azaTho nizchadmAcAniSThaH zaTho hi vaMcanaprapaMcacaturatayA sarvasyApi janasyAvizvasanIyo bhavati, ityato'zaThatvaM yuktaM 7 | sadAkSiNyaH, svakAryaparihAreNa parakAryakaraNaikarasikAMtaHkaraNaH, sa hi sarvasyApi janasyAnuvarttanIyo bhavati 8 / lajjAlu ti prAkRtazailyA lajjAvAn sa khalu akRtya sevanavArttayApi brIDati, svayamaMgIkRtaM sada nuSThAnaM ca parityaktuM na zaknoti 9 / dayAlurdayAvAn duHkhitajaMturakSaNa bhilASuka ityarthaH, dharmasya hi dayAmUlamiti pratItameva 10 / madhyastho rAgadveSavimuktabuddhiH, sa hi sarvatra rAgadveSavivarjitatayA vizvasyApyAdeyavacano bhavati 11 / saumyadRSTiH kasyApi nodvegakArI, sa hi darzanamAtreNApi prANinAM prItiM pallavayati 12 / guNarAgI guNeSu gAMbhIrya sthairyapramukheSu rajyatItyevazIlaH, sa hi guNapakSapAtakAritvAtsadguNAn bahu manyate | nirguNAMzcopekSate 13 / satkathasapakSayuktaH, satkathAH sadAcAradhAritvAt zobhana pravRttikathakA ye sapakSAH sahAyAstairyuktaH sahito, dharmAniSedhaka parivAra ityarthaH evaMvidhazca na kenacitparatIrthikAdinA unmArge netuM zakyate / anye tu satkathaH supakSayuktazceti pRthaka guNadvayaM manyaMte, madhyasthaH saumyadRSTizceti dvAbhyAmapyekameveti 14 / tathA sudIrghadarzI supayalocita pariNAmapezala kAryakArI, na tu autsukyabhAkU sa kila pa (pA) riNAmikyA budrayA suMdarapariNAmamevaihikamapi kAryamArabhate // 15 // vizeSajJaH sAretaravastuvibhAgavit avizeSajJastu doSAnapi guNatvena guNAnapi doSatvenAdhyavasyatItyato vizeSajJatvameva zobhanaM 16 / vRddhAnugaH vRddhAn pariNatamatinanugacchati guNArjanabuddhayA sevate iti tathoktaH, vRddhajanAnAma (janAnA) nuvarttamAno hi pumAn na kadAcidapi vipadaM prApnoti 17 / dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 126 // w.jainelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari biracite Atma prabodhagranthe // 127 // Jain Education Inter vinIto gurujana gauravakRt, vinayavati hi sadyo jJAnAdisaMpadaH prAdurbhavaMti 18 / [ iha vinItA vinItachAtrayadRSTAMto bodhyaH ] kRtajJaH svalpamapyupakAramaihikaM pAratrikaM vA'pareNa kRtaM jAnAti, na nihnute iti tathoktaH, kRtaghno hi sarvatrApyamaMdAM niMdAM samAsAdayatItyataH kRtajJatvaM yuktaM 19 / parahitArarthakrArI pareSAmanyeSAM hitAn hitakArakAnarthAn prayojanA karttuM zIlaM yasya sa tathA, nanu prAguktena sadAkSiNyena sahAsya ko bheda iti ceducya te-sadAkSiNyo'bhyarthita eva karoti, ayaM punaH svata eva parahitAya pravarttate ityanayorbhedaH, yo hi prakRtyaiva parahitakAraNe nirato bhavati sa nirIhacittatayA'nyAnapi saddharme sthApayatIti 20 / tathA labdhalakSaH labdhamiva labdhaM lakSaM zikSaNIyAnuSThAnaM yena sa tathoktaH, IdRzo hi pUrvabhavAbhyastamiva sarvamapi vaMdanapratyupekSaNAdidharme kRtyaM jhaTityevAdhigacchati 21 / tadevamekaviMzatiguNasaMpannaH zrAvako bhavatItyuktAH zrAvakaguNAH / athoktaguNavatsvapi | bhavyeSu ye dezaviratiyogyA bhavati te nirdizyate-- je na khamaMti parIsaha bhayasayaNasiNehavima yalo bhehiM / savvaviraI ghareuM, te juggA desaviraIe // 7 // vyAkhyA - ye pratyAkhyAnAvaraNakaSAyodayavarttino jIvAH parISahabhaya 1 svajanasneha 2 viSayalobhaiH 3 kAraNaiH sarvaviratiM dhanuM na kSamaMte te dezavirateryogyA bhavati / idamatra tAtparya - saddharmasAmagrIM prApya vivekinA pUrvaM sarvaviratire vAdaraNIyA, yaH punarbubhukSAtRSAsana bhikSAbhramaNamaladhAraNAdiparISahebhyo bhIrutayA, tathedRzamatyaMtaMprItipAtraM mAtRpituputrAdiparijanaM tyaktyA kathamekAkinA bhUyate ! itisvajanasnehena tathA prAktanapuNyayogataH prAptA amIMdriyArthAH kathamabhuktvA mucyate / iti viSayalobhena vA sa dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 1271 rww.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze viratiM varItuM notsahate sa prANI sarvabhraSTo mA bhUvaM, sarvanAze jAyamAne yattallAbho'pi zreyAneveti viciMtya deza-15 jimalAmasari 18| viratiM pratipadyate / uktalakSaNapratibaMdhakakAraNAbhAve tu sarvaviratimeva pratipadyate ityarthaH / yadAvazyakacUrNiH-vi.8 dvitIya viracite sayasuhapivAsAe, ahavA baMdhavajaNANurAeNa / acayaMto bAvIsaM, parIsahe dussahe sahiuM // 1 // jai na karei dezavirati Asma- visuddhaM, sammaM aidukkaraM tavacaraNaM / to kujA gihidhamma, na ya bajjho hoi dhammasma // 2 // iti, ayaM hi dezaprabodhagranthe virateH pratipattA zrAvako jaghanyAdibhedAtrividhaH, tathAhi-jaghanyo 1 madhyama 2 utkRSTazca 3 / tatra yaH prayoja- // 128 // // 128 // namaMtareNa sthUlahiMsAdikaM na karoti, madyamAMsAdyabhakSyavastUni parityajati, namaskAramahAmaMtraM dhArayati, namaskAra mahitaM ca pratyAkhyAnaM karoti, ma jaghanyaH zrAvako bodhyaH / tathA yo dharmayogyaguNApto bhavati, SaDAvazya| kAni ca sarvadA samAcarati, dvAdaza vratAni ca dhArayati, sa sadAcAravAn gRhastho madhyamaH zrAvako yodhyaH 2 / tathA yaH sacitAhAraM varjayati, ekAsanaM (kAzanakaM ) ca karoti, brahmacarya ca pAlayati sa utkRSTa zrAvako bodhyaH | |3 / uktaM ca-AuddithUlahiMsAi, majamasAi cAio / jahanno sAvao vutto, jo nmukkaardhaaro||1|| dhammaju ggaNAenno, chakkammo baarsaavo| gihattho ya mayAyAro, sAvao hoi majjhimo // 2 // ukkoseNaM tu saTTo u, hai| scittaahaarvjo| egAsaNagabhoi ya, baMbhayArI taheva ya // 3 // iti atha dvAdazavatalakSaNadezaviratisvarUpaM ni-18 rUpayituM tAvattannAmAnyabhidhIyate-pANivaha 1 musAvAe 2 adatta 3 mehUNa 4 pariggahe ceva 5 / disi 6 bhoga 7 daMDa 8 samaI 9. dese 10 taha pomaha 11 vibhAgo 12 // 8 // vyAkhyA-prANivadhamRSAvAdAdattAdAnamaithunapa Jain Education Inter For Private & Personal use only wjainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhavari viracite Atmaprabodhagranthe // 129 / / Jain Education Interna In rigrahebhyaH sthUlebhyo viramaNAni paMcANuvratAni / tathA diparimANa 1 bhogopabhogamAnA 2 narthadaMDaviramaNAni 3 trINi guNavratAni / tathA sAmAyika 1 dezAvakAzika 2 pauSadhA 3 tithisaMvibhAgA4 khyAni catvAri zikSAvanAni / sarvamIlane hi jAtAni dvAdaza vratAnIti gAthArthaH iyamatra bhAvanA samyaktvalAbhAnaMtaraM gRhasthaH prANAtipAtAdyAraMbhanivRtteH sadgatiprApakatvAdIn guNAn jAnan san dvAdaza vratAni gRhNIyAt teSu prANivadhaviramaNavrata sarvasAratvAt zrIjineMdraiH prathamaM nirdiSTa, prANinAM vadhAdviramaNaM prANivadhaviramaNaM, prANAtipAtaviramaNama hiMseti yAvat / tatra jIvadravyasyAmUrttatvena hiMsA'narhatvAt sarvasya bhUtAnAM dazAnAM prANAnAM vinAzanaM hiMsocyate / uktaM ca-paMceMdriyANi trividhaM balaM ca, ucchvAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktA-steSAM viyogIkaraNaM tu hiMsA // 1 // tadviparItA svahiMsA, tadrUpaM yadvanaM tadahiMsAvratamucyate / asya ca sarvavratAnAM dhuri pATho yukta eva, jainadharmasya jIvadayA mUlatvAt / yadAhuH- ikaM citra ittha vayaM nihiM jiNavarehi savvehiM / pANA - vAyaviramaNa, avasenA tassa rakkhaTThA // 1 // iyaM hi saMpUrNaviMzanivizoSakapramitA'haMsA sAdhorbhavati / zrAvakasya tu sapAdavizoSaka mAtraivAvagaMtavyA / tathAhi - thUlA suhumA jIvA, saMkappAraMbhao a te dubihA / savarAhaniravarAhA, savitA caiva niravikkhA // 9 // ayamarthaH - prANibaMdhodveSA sthUlasUkSmajIva bhedAt, tatra sthUlA dvIMdriyAdayaH, sUkSmAcAtra yAdaraikeMdriyAH, na tu sUkSmanAmakarmodayavarttina ekeMdriyAH, teSAM zastrAdiprayogeNa vadhAbhAvAt / tatra gRhasthAnAM hi sthUlaprANivadhAnnivRttiH syAt, na tu sUkSmavadhAt pRthvIjalAdibadhenaiva teSAM pacanapAcanAdya " dvitIya prakA dezavirati svarUpaM // 129 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ cinalAbha mari viracite mAtmaprabodhAnye // 130 // shesskrmprvRtteH| evaM ca sthAvarajIvahiMsAyA aniyamena viMzatimadhyAhazavizopakApagame sthitA dazavizopakA ahiM dvitIya sA, tato niyamito yaH sthUlapANivadhaH sa dUdhA-saMkalpajazcAraMbhajazva, tatrAdyo mArayAmyenamiti manAsaMkalpA prakAza jjAyate. dvitIyastu kRSigRhAdyAraMbheSu prvttnaajjaayte| tatrA dezavirati jAt , tadvayatirekeNa tasya zarIrakuTuMbAdyanirvAhAt / evaM cAraMbhajahiMsAyA aniyamena dazamadhyAtpaMcavizopakA- kharUpa | pagame sthitA paMcavizopakA ahiMsA / tato niyamito yaH saMkalpajavadhaH so'pi dvedhA-sAparAdhaniraparAdhabhedAt // 130 // tatrAsau sAparAdhasya caurajArAdeH saMkalpyApi vadhaM na varjayAte, niraparAdhasya tu saMkalpya vadhaM na karoti, evaM c| sAparAdhahiMsAyA aniyamena paMcAnAM madhyAda tRtIyavizopakApagame sthitA arddhatRtIyavizopakAhiMsA / tato | niyamito yo niraparAdhavadhaH so'pi dvividhA-sApekSanirapekSabhedAttatrApekSA AzaMkA, tatsahitaH sApekSaH zaMkA- 13 sthAnamityarthaH, tadviparItastu nirapekSaH, tatra zrAddhaH sApekSasya hiMsAMna varjayati, nirapekSasya tu hiMsAM na karotyeva / | idamatra tAtparya-ko'pi rAjyAyadhikArI pumAn pratipannadvAdazavrato'pi svamarmajJatvAt zaMkAsthAnasya kasyacitpuMso niraparAdhasyApi vadhaM na niSedhayati, rAjA vA kazcidripuputrasyAnaparAdhino'pi vadhaM na varjayatIti / evaM ca sApekSahiMsAyA avarjanenArddhatRtIyamadhyAtsapAdavizopakApagame sati zrAvakANAM zeSA sapAdavizopakamAtrA dayA| bhavatitI tattvaM / uktaMca-sAhU vIsaM sare, tasasaMkappAvarAhasAvikkhe / addhaddhao savAo, visoao pANaaivAe ||1||tti / nanu niyamitasthAnebhyo'nyatra zrAvako yathecchaM jIvavadhaM vidhattAmiti ceducyate-uktebhyastra. OMAAAAAACARE Jain Education Intem For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari viracite kharUpaM prabodhanAnye sAdibhyo vyatirikta sthAvarAdau tasya yatanA bhavati, na tu nirdayatvaM / ayaM bhAvaH-mayA hi saMkalpato nirapa dvitIya rAdhanasavadha evaM pratyAkhyAto nAnyatkiciditi viciMtya zrAddhaH pRthvyAdInAM tathArAMbhatastrasAdInAM niHzaMkatayo prakAze | pamaI na vidadhAti, kiMtu yadi nirvahati tadA sthAvarAdInapi na haMti / anirvAhe tu dhanyAH khalvamI sarvAraMbha-18 dezavirati muktAH sAdhavo mama tu mahAraMbhamanasya ka kila mokSa iti sadayahRdayatvena sazaMka eva tatra pravartate / uktaM cavajaha tivAraMbha, kuNai akAmo anivvahaMto ya / thuNai nirAraMbhajaNaM, dayAluo savvajIvesu ||1||tti / na cAniyamite vastuni keyaM yataneti vAcyaM, yatanAM vinA prANAtipAtaviramaNasya phalAbhavAt / yato vrataM puNyArthamAdriyate na kevalaM svocaritanirvAhAya, puNyaM ca manaH-pariNAmAdbhavati, sa ca yadi sthAvarAdiSvapi nirdayastadA sarvatrApi tAza eva, jIvasAmAnyAta, tato'niyamiteSvapi sthAvarAdiSu yatanAM kuryAditi / uktaM ca-jaM jaM ghara raM, kuNaha gihI tattha tattha aarNbho| AraMbhe vihu jayaNaM, taratamajoeNa ciMtei // 1 // taratamajoeNa tti| alpAraMbhasAdhye kArye na mahAraMbhaM prayukta, bahusAvadha vA kAryamutsRjyAlpasAvadyameva tatkurute iti taratamayogaH / athAnvayavyatirekAbhyAmahiMsAyAH zubhottarakAlatA dayate-yo rakSati parajIvAna , rakSati paramArthataH sa atmAnaM / yo hatyanyAn jIvAn , sa haMti nara AtmanAtmAnaM // 9 // athAnvayavyatirekAbhyAmahiMsAyAH phalaM dytesukhsaubhaagyblaayu-dhiirimkaatyaadiphlmhiNsaayaaH| bahurukzokaviyogA, abalatvabhItyAdi hiMsAyAH // 10 // upalakSaNametat , tena vibhavasvargAdikamapi yadyadramaNIyaM tattatsarvamahiMsAyAH phalaM, yattu narakanipAtAdyaniSTaM tatsa JainEducation intern T ww.jainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma va hiMsAyAH phalaM jJeyaM / athaitadvatameva dRSTAMtena varNyate-je ya saMsAraja duvaM, mottumicchaMti jaMtuNo / aNukaMpA nicaM, sulasubva havaMti te||11|| spaSTArtha / iha sulasakathA caiva-rAjagRhanagaryAM kAlikasUkarikanAmA sauni dvitIya ko vasati, sa ca svajJAtIyagRhapaMcazatImadhye mahattaraH, tasya sulasanAmakaH putraH, ma cAbhayakumAramaMtrisaMsargaNa prakAze viracite dayAparaH zrAvako jAtaH, tatpitA kAlikasakarikastu nityaM paMcazatamahiSAnmArayati sma / sa ca zreNikena nivA- dezavirati ryamANo'pi abhavyatvAttaddhAnna nyavartata / tataH kevalapApanibhRtapiMDaH samutpannadurlezyo mRtvA sa saptamaM narakaM kharUpa pravAzAnya TAIMgataH, tadA svajJAtIyaiH saMbhUya sulasAya proktaM-' atha tvaM pituH padaM gRhANa, kuTuMbapoSaNaM ca kuru / ' // 132 // prAha-'kathaM karomi ? / ' tairuktaM-'kulakramAgatAM pratyahaM paMcazatamahiSamAraNakriyAM samAcara / ' sulasenoktaM-'ITa-11 gjIvavadhenArjitaM dhanaM yUyaM sarve'pi bhuMktha, tajjanyaM pApaM tu mayaikenaiva bhoktavyaM syAt / tadA te pAhuH-'pApaM vibhajya lAsyAmaH / ' tatasteSAM pratibodhAya sulasena kuThAraprahAreNa svacaraNameva manAka chitvA''kraMdanaM kurvatA proktaM-'mama mahatI vedanA jAyate, tAM sadyo vibhajya gRhIta / ' tairuktaM-' vedanAvibhajane'smatsAmarthya nAsti / ' 8 sulasaH prAha- yadi etAvat mAmarthyamapi yuSmAsu nAsti, tarhi narakahetumanekamahiSavadhajanyaM pApaM kathaM vibhajya | lAsyatha / ' tadA te marve'pi maunamAdhAya sthitaaH| tataH sulamaH sarvamapi svakuTuMbaM prANivadhAnnivArya sadvyavahAreNa | tatpAlanaM kurvan yAvajjIvaM zuddhaM zrAddhadharmamArAdhya svargabhAga jaatH| iti prathamavratArAdhane sulasadRSTAMtaH / evamanyaibhArapi saddharmamUlaM sarvArthasiddhayamukUlaM etavrataM prayatnataH sevanIyaM / atra bhAvanAgAthA-dhannA te NamaNijjA, jehiM SAGACASSAUKARIES Jain Education Inteme ww.jainelibrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari khApa haiM maNavayaNakAyasuddhIe / sambajiyANaM hiMsA, cattA evaM viciMtijA // 1 // iti bhAvitaM prathamaM vrataM 1 / atha dvijinalAbha- tIyaM sthUlamRSAvAdaviramaNavrataM bhAvyate-sthUlo yo mRSAvAdo'satyajalpanaM tasmAdviramaNaM nivRttistadrUpaM yadvataM tatsthUlamRSAvAdaviramaNavratamucyate, kanyAlIkAdinivRttirUpamityarthaH / tathAhi-kannAgobhUaliyaM, nAsAvahAraM || dvitIya viracite prakAze |ca kUDasaMkkhinaM / thUlamalIaM paMcaha, caei suhumaM pi jahasatti // 10 // vyAkhyA--zrAvakaH sthUlaM paristhUlavastu-18 devavirati Atmaprabodhagranthe| viSayamatiduSTAdhyavasAyasaMbhavamalIkaM mRSAvAdaM paMcadhA tyajati / tathAhi-kanyAlIkaM 1 gavAlIkaM 2 bhuvalIkaM 3 nyAsApahAraH 4 kUTasAkSyaM ca 5 / tatra nirdoSAmapi kanyAM viSakanyeyamityAdi vadataH kanyAlIkaM 1 / tathA bahu-15 // 133 // kSIrAmapi gAmapakSIrAM vadato, alpakSIrAM vA bahukSIrAM vadato gavAlIkaM 2 / parasatkAmapi bhuvamAtmAdisatkAra vadato bhuvalIkaM 3 / etAni ca sarvadvipadacatuSpadaviSayAlIkAnAmupalakSaNAni bodhyAni / nanu yadyevaM tarhi sarva 6 saMgrahArtha dvipadAdigrahaNameva kasmAnna kRtaM ? iti ceducyate-kanyAdyalIkAnAM loke'tigarhitatvAdvizeSeNa varjanA-13 thaM tadupAdAnamiti na doSaH / tathA nyAsasya sthApanikAyA apaharaNamapalapanaM nyAsApahAraH asya cAdattAdAna-151 rUpatve'pi apalApavacanaprAdhAnyAnmRSAvAde pAThaH / tathA laMcAdilobhena matsarAdyabhibhUtatvena vA pramANIkRtamapyarthamanyathA sthApayataH kUTasAkSya, asya ca parakIyapApadRDhIkaraNavizeSAtpUrvebhyo bhedaH / evaM sthUlAlIkaniSedhamuktvA gRhiNAM sUkSmAlIkayatanAmAha-suhumaMpi tti mUkSmamapi alpavastuviSayamapi alIkaM yathAzakti tyajati / sati nirvAhe sUkSmamapyalIkaM na brUyAt , anirvAhe punastaratamayogena yatanAM kuryAditi gAthArthaH / athasatyavratasya pra-1 ALSEX T Jain Education Inter ww.jainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 134 // Jain Education Interna bhAvo dazyate-- je saJcavvavahArA, , tesiM buTThA vi neva pahavaMti / nAikamaMti ANaM, tANaM divvAI savvAI // 11 // vyAkhyA - ye satyavyavahArAH satyavAdinasteSAM duSTAH krUrakarmANo'pi bhUpAdayo naiva kaSTaM karttuM prabhavaMti / yathA zrIkAlakAcAryANAM dattapurohitaH, tatkathAnakaM tu tRtIye prakAze vakSyate tathA jalamagnirdviTaM (1) kozo, viSaM bhASAca taMDulAH | phAlaM (phalaM ) dharmaH (1) sutasparzo (sutaH sarpo), divyAnAM dazakaM mataM // 1 // ityevaMrUpANi sarvANi divyAni teSAmAjJAM nAtikrAmaMti nollaMghate, AjJA cAtra he jala ! mA sma mAM nimajjaya, he vahe! mA sma mAM jvAlaya, ( he dvid-zatro ! asmAt dUrIbhava re koza bhAMDAra ! mA rikto bhava, re viSa ! mA'smAn pIDaya, bho mASAH ! mA'smAn bAdhayata, bhoH taMDulAH ! mA'smAkamajIrNaM kuruta, asmaddharmaH maphalo bhUyAt, bhoH suta ! ma vinIto bhava, bhoH sarpa ! mA'smAn spRza ) ityevaMrUpA bodhyA / atha satyapratipakSasyAsatyasya bhRzaM niyatA darzyate vayaNammi jassa vayaNaM, nicamasacaM vahe baccaraso / suddhIe jalaNhANaM, kuNamANaM taM hasaMti buhA // 12 // vyAkhyA - yasya vadane mukhe'satyaM vacanameva sarvajagadaniSTatvAdapAvitryahetutvAcca varcoraso viSThArasonatyaM vahati taM puruSaM zuddhayai zuddhinimittaM jalasnAnaM kurvataM budhA vivekino hasaMti, aho'sya mUrkhatvaM yadasau asatyavacanAnnirataraM malinAtmApi san tvagmAtramalakSAlanasamarthena jalamAtreNa pAvitryamicchan snAnAdyarthamupakrAmyatIti / yadapare'pyAhuH - cittaM rAgAdibhiH kliSTa - malIkavacanairmukhaM / jIvaghAtAdibhiH kAyo, gaMgA tasya parAGmukhI // 1 // satyaM zaucaM tapaH zaucaM, zaucamidriyanigrahaH / sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaM ca paMcamaM // 2 // iti / kiM ca- dvitIya prakAza dezavirati svarUpaM // 134 // w.jainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari viracite ABOROS bAtma prabodhagranthe // 135 // mRyattaNaMpi manne, sAraM saarNbhvynnsttiio| nimmaDaMNaM cia varaM, jalaMtaaMgArasiMgArA // 13 // vyAkhyA-a. dvitIya hamevaM manye sAraMbhamasatyabhASaNaM marmoghahanAdinA sapApaM yadvacanaM tadviSayA zaktistasyAH sakAzAnmUkatvaM vAgvai prakAze kalyamapi sAraM / atra dRSTAMtamAha-jvaladbhirdhagAyamAnairaMgArairyaH zarIrazRMgArastasmAnnimaMDana maMDanAbhAva eva varaM / dezavirati | ayamarthaH-yathA zarIrazobhArthamapi kRto'gArazRMgAraH pratyuta dAhAdyanarthahetustathA svanaipuNyaprakAzanAyApi prArabdhaM , kharUpaM sAraMbhaM vacanaM pratyuta narakanipAtAdiduHkhakAraNaM bhavatIti tatsakAzAnmUkatvamapi prazasyate athAsya vratasya pA. |litasyApAlitasya ca phalaM dazyate-sacceNa jio jAyai, appaDihayamahuragu- hirvrvynno| alieNaMmuha| rogI, hINasaro mammaNo mUo // 14 / / vyAkhyA--satyavacanena jIva iha loke yazovizvAsAdipAtraM jAyate, paraloke punarapratihatamadhuragaMbhoravaravacano bhavati, apratihataM kacidappaskhalitaM vajravat , madhuraM paripakvekSurasavat , gaMbhIraM sajalajaladharagarjitavat , varaM vyaktAkSaratvAt kamanIyaM vacana yasya sH| tathA alIkena punariha loke'vizvAsaduSkIAdibhAjanaM syAt / bhavAMtare tu mukharogI hInasvaro manmanomUkazca bhavati / yasya vadato vAk skhalati sa manmana ucyate / asya vratasya vAgviSayatvAttatphalamapi vAgviSayamevoktaM, anyathA avirAddhenAnena svargA. dikaM, virAddhena tu narakAdikamapi phalaM bodhyaM / athAsmin vrate vyatirekeNa dRSTAMta ucyate--dappeNa aliyava. | yaNassa, ja phalaM taM na sakimo vo tu / dakkhiNAlIeNa vi, gao vasU mattamaM narayaM // 15 // vyAkhyA--darpaNa svamatasthApanAgraheNa yadalIkaM jinamataviruddhabhASaNaM tasyaphalamanaMtAnaMtasaMsAraparibhramaNarUpaM EX Jain Education inte ww.jainelibrary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sariANoktasya / SONGS 15 vayaM chadmasthAH parimitAyuSazca vaktuM na shknumH| yato dAkSiNyaM gurubhAryAnurodhastena hetunA proktamalIkaM dAkSiNyAjinalAma lIkaM, tenApi vasU rAjA saptamaM narakaM gataH, etAvatA yadi dAkSiNyenApyuktenAlIkenehazI durgatiH syAttadA depe-18 dvitIya viracite | Noktasya tasya phalaM tu kathaM vaktuM zakyamiti bhAvaH / iha vasukathA caivaM--DAhaladeze zuktimatyAM nagaryAmabhi-15 prakAze AtmacaMdro nAma rAjAbhUt / tasya vasunAmA putraH, tatraiva ca puryAM jinadharmavAsitamAnasaH kSIrakadaMbakanAmaka upAdhyA dezavirati prabodhAnye yo'vasat / tasyAMtikezaThAcAro bAlyAdapi satyavrataraktaH sa vasukumAro vidyAbhyAsa cakAra / tadA parvatako 5 svarUpa // 136 // // 136 // nAmopAdhyAyaputraH nArado nAma vidyArthI ca, etau dvAvapi vasukumAreNa sArddha zAstrAbhyAsaM cakratuH / anyadA teSu triSvapi zramAdaMgaNabhUmau supteSu sattu upAdhyAyo vyomni cAraNarSimukhAditthaM vAcamazRNot-'ye ete trayazchAtrA | aMgaNabhUmau suptAH saMtiteSu madhye eka uccairgatiM yAsyati, dvau tu narakaM yaasytH| tataH sa dadhyo-'idaM hiRSivA-1 kyaM sarvathA mRSA na bhavati, parameteSu narakagAminI kathaM jJAyate ? yadi vA yo dayAluna syAt sa narakaM yAti, 18 | tasmAtprathamamahameSAM dayAlutvaM vilokayAmi' iti dhyAtvA'sau trIna piSTamayAn kurkuTAMzcakre / tataH ziSyebhya ekaikaM kurkuTaM dattvA 'bho yatra ko'pi na pazyati tatraivete haMtavyA' ityAdideza / tadA vasuparvatako pRthaka pRthaka ekAMtavane gatvA nirdayatayA svaM svaM kurkuTaM jannatuH / nAradastvekAMte gatvA kurkuTaM puro vimucyetyaciMtayat-"guruNA vayamIdRzaM dAruNaM karma kimu kAritAH 1 / yato niraparAdhAn jaMtUnevaM kaH sacetano haMti ? yadvA yatra ko'pi na pa-10 zyati tatrAsau haMtavya iti / alpato gurorabhiprAyo jJAtaH, asau na haMtavya eva iti / yato'sau pazyati, ahaM Jain Education Intem For Private & Personal use only O w.jainelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharUpaM ahaM pazyAmi, jJAninaH pazyaMti, paraM yatra na ko'pi pazyati tatsthAnaM kimapi nAsti / tato'hamevaM manye kRpA dvitIya jinalAbha lurasmAkaM guruH ziSyAn parIkSitumevamAdizat" iti viciMtya tena kurkuTo na hataH, tato'sau vyAvRtya gurusamIpaM | "sari gatvA kurkuTAvighAtasya hetuM vijJapayati sma / guruNA cAsAbU:rdhvagatiriti nizcitya tuSTena satA tasya prazaMsA kR|| prakAze dezavirati viracite haiM tA / tAvatA ca vasuparvatavAgatya ' hataH kurkuTa ' ityuktavaMtau / guruNA- are yuvAM paThitamukhe dhig !' ityAdi- mAtma- durvAkyaistarjito, svayaM ca viSaNNena satA manasi ciMtita-"mayi gurau prApte'ti sati etau yadi adhogatI bha. // 137 // prapAmagrantha 18 viSyatastarhi kiM bhe mAhAtmyaM ? yadvA kSINAyuSke puruSe rAjavaidyo'pi kiM karoti ? punazcoccaiHsthalopari jaladharasya |81 // 137 // |vRSTirivAnayorviSaye mamatAvAnadhyApanaprayAso'pi vRthA jAtaH, atha narakArtikAraNahAraMbhairmama sRtam" iti vi-16 ciMtya vairAgyAtma upAdhyAyazcAritraM svIcakAra, tatpadaM ca parvataH pAlayAmAsa / nAradastvadhItazAstro yathAruci anyatrAgAt / abhicaMdrabhUpo'pi kAle dIkSA jagrAha, tato vasuH pitRvadvasumatIbhAraM babhAra / aMdhAsau sakale'pi bhUtale satyavAdIti prasiddhi prApa / tadanurodhenaiva kvacidapi mRSA na babhASe / itazca ko'pi bhillo viMdhyATavyAM mRgaM prati bANaM mumoca, paraM tadvANaH skhalitaH san aMtarA'patat , tadA sa bhillo bANaskhalanakAraNamanveSayan agne AkAzasphaTikazilAM karasparzAd jJAtvA ciMtitavAn-'mayA'syAH paratazcaran mRgo dRSTastena ca me bANaH skha| litaH, iyaM hi svacchA zilA vasubhUpateryogyAsti / ' iti viciMtyAsau pracchannamAgatya basostAM zilAmajJApayat / vasurapi tasmai dhanaM dattvA tAM grAhayAmAsa / tato bhUpaH zilpinAM pArzve tasyA vedikAM ghaTayitvA, tAnekAMte CASSESASTERBADOL RAGAURI Jain Education Intem For Private & Personal use only HTww.jainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECENT jinalAbha mari viracite mAtmaprabodhagranthe // 138 // prakAze dezavirati kharUpaM // 138 // vyApAdya tadvedikopari nijaM siMhAsanaM nyadhAt, tadA lokaH sarvo'pyevamavadat-' aho rAjJaH siMhAsanaM satyepra-| bhAvAdvayonni sthitaM / amuM rAjAnaM satyena devA api sevaMte iti / ' ekadA nAradaH prItyA parvatakasya gRhaM saMprAptaH, tadA sa vipro nijasabhAyAM RgvedaM vyAkhyAti sma / tatrAjairyaSTavyamiti sUtre parvatena meSArthe prokte sati nAradaH-16 |' AH zAMtaM pApa' mityuktvAsvakau~ pidhAya coktavAn-'he bhrAtAMteneva tvayA kimidamucyate ? AvayogeM. rustu tadA ajazabdena trivArSikatrIhIn vyAkhyAtavAniti / ' atha parvato guruktaM tamartha smaratnapi ' amISAmaMte. vAsinAM mayi avizvAso mA bhUt ' iti garvato nAradaM prati babhASe-he nArada ! tvameva bhrAMto'si tanmAM bhrAMta jalpasi, yato meSArthabhASiNo guronighaMTuH sAkSyasti / ' nAradaH prAha-" dvidhA zabdA:-mukhyArthavAcino gauNAthaivAcinazca / tatra na jAyante ityajA ityevaM gauNArthamajazabdamatra gururuktavAn , na tu mukhyAtheM / yadi punardhImatAM nighaMTaktyaiva zabdArthaHpramANaM syAtarhi guruH kimartha kriyate ? tasmAt he parvataka! dharmopadezakaM guruM etAM dhArmikI zrutiM ca luMpana tvaM svIya lokadvayaM lupasi / " tataH parvataH sakrodhaM prAha-" bhoH kimanena vRthA zuSkavAdena ? A| vayoH svasvapakSavyalIkatve jihvAchedaH paNo'stu / atra pramANaM tvAvayoH sahAdhyAyI vasupo bhavatu / " etat | zrutvA nAradaH satyavAditvAdakSobhaH san omityuktvA kenApi kAryeNa puramadhya yayau / tadA putrasnehavihvalA ja-14 nanI rahasi parvatakaM proce-" hai vatsa! tvayA'sAvAtmanAzakaH paNo vihito yato mayApi tvaripatuH sakAzAdajA bIhaya ityevArthaH zrato'sti, nAnyaH tasmAdadhunApi nAradamAkArya tadasatyaM vacaH kSamayasva / mado hi rogANAmajI-10 Jain Education Interie For Private & Personal use only I w w.jainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari prakAze viracite bAramapraboSAnthe // 139 // |rNamiva sarvApadAM mUlamastIti taM parira / " atha so'vadat-" he mAtaH! kimatra bhayaM ? yato jAtasyaekasmin / | dine'vazya mRtyurbhavati, ato yaduktaM taduktameva, atha yadbhAvyaM tadbhaviSyati / " tato mAtA putrasyApannivAraNAya dvitIya | vasusamIpe jagAma / vasurapi tAM praNamya prItyA svAgatapraznapUrvakaM provAca-'he mAtarihAgamanenAdya tvayA mayi mahAn prasAdo vihitaH, athAgamanakAraNaM vada, kiM te dadAmi ?' tadA sApi 'ciraM jIva ' ityAdyAzIrvacanapU dezavirati |kaM taM proce-'he rAjan ! yathA putraM jIvaMtaM pazyAmi tathA kRru' vasurUce-'tvatsuto mama satIrthyatvAdadhuH, gu svarUpaM // 139 // ruputratvAdguruzca vartate, tamadya kodveSTi ?' iti zrutvA' ekaM svavadanaM vinA svabhrAtaraM ko'pi na dveSTi' iti bruvANA sA sarvamapi sunodiM nivedya, prAtastvayA dvayormadhye matputravAkyaM satyaM kAryamiti prArthayAmAsa / vasuH prAha| 'ahaM kApi mithyAvacanaM na bravImi, tato'dhunA kUTasAkSye guruvacanaviparyaye ca tatkathaM vadeyaM?' sA provAca| he vatsa ! saMpratyamunA vicAreNa sRtaM, jIvarakSAyAH puNyaM te'stu, mRSokteH pApaM me'stu' iti gADhAgrahAdvasubhUpastadvacanaM mene / atha prAtaHsamaye vasubhUpe sabhAyAM Agate satitaunAradaparvatI vivadamAnau tatra gatvoccaiHsvareNa svasva- | pakSaM niveditavaMtau tadA mAdhyasthyazAlinaH sabhyalokA vasuM vijJApayAmAsuH-'he vaso ! seyaM vasumatI tvayAdya * satyArthIkRtA, yatrA bAlabhAvatastvaM kadApi satyavrataM nAmucaH, tathA satyasyaiva prabhAvAt devairapi sevakobhUtariva te siMhAsanaM vyomni dhAryate / tasmAt he satyapAthoghe ! adhunA satyoktyAnayorvAdaM zamaya / ' athoptannadurmatisusteSAM vaco'zrutvaiva tAM svaprasiddhiM cAvagaNayya-'guruNA tvajA meSA vyAkhyAtA' iti sAkSyaM dadau / tato'yaM Jain Education inte For Private & Personal use only Visww.jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atmaprabodhagranthe // 140 // Jain Education Interna malinAtmA atinirmalAM mAM svAdhaH cikSepetyamarSAdiva tasya sphaTikamayI vedikA sadyaH pusphoTa / tathA kupitA | rAjyadevatA vasuM siMhAsanAdadhaH pAtayati sma / tadA nArado'pi - ' he sarvadharmaparibhraSTa ! tvaM draSTumucito ne 'ti taM niMdan sadyastato niragAt / parvatastu-' re mUDha ! tvayA gUDhamaMtreNa kiM kRtamiti janairnidyamAnaH sarvathA mAnabhraSTo bhUtvA tannagaraM tatyAja | vasuzca rAjyadevyA vegAt capeTAprahAreNa hato duritakuhasAhAyyAtsaptamaM narakaM yayau / tatastasyAparAdhinaH paTTe yo yaH putra upaviSTaH masa krameNASTau yAvaddevatayA hataH / yaduktaM yo yaH sUnurupAvikSat, patasyAparAdhinaH / sa sa devatayA jaghne, yAvadaSTAvanukramAt // 1 // na bhuktamAjanma kadApi bhukta-mante viSaM hanti yathA manuSyam / kadApyanuktA vitathA tathA gI-ruktAvasAne vasumAjaghAna // 2 // iti dvitIye vrate vasunRpakathAnakaM / itthaM mRSAvAdavipAkaM nizamya sarve'pi bhavyA etatparihAre tatparA bhavaMtu, yena sarveSTasiddhiH saMpadyate / atra bhAvanA thopi alivaNaM, je na hu bhAsaMti jIviyaMte vi| sacce ceva rayANaM, tesiM namo sacbasAhUNaM // 1 // iti | bhAvitaM dvitIyaM vrataM 2 / atha tRtIyaM sthUlAdattAdAnaviramaNavrataM bhAvyate - sthUlaM yadadattAdAnamatta vastugrahaNaM viratistadrUpaM yadvataMtatsthUlAdattAdAnaviramaNavratamucyate savittAdisthUlavastuvarjanarUpamityarthaH tathAhi -tar3ayavani cahalo, sacittAcittathUla corijaM / tiNamAitaNuateNiya- meso puNa motumasamattho // 16 // vyAkhyAgRhasthastRtIye vrate'dattAdAnaviratirUpe sacittaM dvipadacatuSpadAdikaM, acittaM suvarNarUpyAdi, upalakSaNatvAnmizraM cAlaMkRta strIprabhRtikaM vastu, tadviSayaM sthUlaM caurya tyajet , sthUlatvaM cAsya sthUlabuddherapi nidyatvA cauryavyapadezahetu dvitIya prakAze dezavirati svarUpa // 140 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari dvitIya prakAze dezavirati kharUpaM // 14 // tvAdvA bodhyaM / tarhi sUkSmasya kA vArtA ? ityAha-tRNaM naDAdizalAkA tadAdikaM, AdizabdAnnadIjalavanakusumajinalAbha-1 karIdhanAdikaM, tadviSayaM tanukaM sUkSma stainyaM caurya,eSa gRhastho moktumasamarthaH, tadvinA mArgAdau catuSpadAdInAM ni hAbhAvAt / sUkSmatvaM tvasya sUkSmavastuviSayatvAt sUkSmadRSTibhistyAjyatvAdvA bodhyaM / athaitaccaurya yAvadbhiHpraviracite haiN| kArastyAjyaM bhavati tathA daryateAtma nAsIkayaM nihigayaM, paDiaM vIsAriaM ThiaM naTuM / paraatthaM hIrato, niyaatthaM ko viNAsei // 17 // prabodhagranthe vyAkhyA--nyAsIkRtaM sthApanikAyAM muktaM 1, nidhigataM nidhAnasthaM 2, patitaM svabhAvAbhraSTaM 3, vismAritaM kvci||14|| vyagracittatayA muktaM 4, sthitaM dhanasvAmino maraNAtkenApi na gRhItaM 5, naSTaM gataM 6, etAvadbhiH prakAraiH parArtha nAma paradravyaM haran nijaM svakIyaM sakalasaMpatsaMpAdanakSama puNyalakSaNamartha kA sacetano vinAzayati? api tu na kazcidityarthaH / kiM ca parArthagrahaNe sati na kevalaM tRtIyavratabhaMgaH, kiM tvAdyavratabhaMgo'pItyucyatejaMpai mama ti jaMpaha, taM taM jIvassa bAhirA pANA / tiNamittaM pi adinnaM, dayAluo lo nagiNhei // 18 // vyAkhyA-yatsacittAcittamizravastu pratiprANi 'idaM mama' iti jalpati, tattadvastu jIvasya bAhyAH prANA bhvNti| dvividhA hi prANA:-AbhyaMtarA baahyaashc| tatrAbhyaMtarAHzvAsAdayaH, bAhyAstusvakAraNaM kanakAya, tannA. zasva prANanAzasyeva duHkhahetutvAt / yata evaM tato dayAluH pratyAkhyAtaprANighadhaH saMstRgamAtramapyadA parakIyaM vastu na gRhNAti / ihedaM hArda-pUrva yadgRhiNo'dattatRNAdigrahaNamanujJAtaM tanmArgAdau niHsvAmikatRNArikSaM, iha tu AGAGRICI ANAGAR Jain Eduarantee
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya pari prakAze bArama dezavirati svarUpa // 142 // taniSedhaH sa svAmikApekSo drssttvyH| dRzyaMte hi parasaMcitatRNAdikamapyadattaM gRhaMtazcauravadUdhabaMdhanAdikaM lbhmaanaaH| binalAbha- 4| tataH paraparigRhItaM tRNAdikamapyadattaM gRhiNA na gRhItavyamiti gaathaarthH| atha ye vicArahInacetasazcauryeNa zriya | micchaMti tAnAzrityocyate-- viracite kulakittikalaMkakaraM, corinaM mA kareha kaiyAvi / iha vasaNaM paJcakkhaM, saMdeho atthalAbhassa // 19 // prabodhAnye spaSTA / navaraM vyasanaM kArAgAranivAsavadhabaMdhakarakartanAdiduHkhaM, kiNc||142|| kAUNa coravitti, je abuhA ahilasaMti saMpattiM / visabhakkhaNeNa jIviya-micchatA te viNassaMti // 20 // eSApi sugamArthA / athoktalakSaNavyatiriktAnAM zlAghyatvaM daryate---- te dhannA sappurisA, jesiM maNo pAsiUNa parabhUI / esA parAbhUicciya, evaM saMkappaNaM kuNaI // 21 // vyAkhyA--yeSAM manaH parakIyAM bhUtiM saMpattiM dRSTvA eSAgRhyamANA satI vadhabaMdhAdikAraNatvAtparAbhUtiH parAbhava evetyevaM saMkalpanaM ciMtanaM karoti, te satpuruSA dhanyAH sukRtino bodhyaaH| te hi parAbhUteriva parabhUterapi dUrIbhAvameva bhajaMtItyarthaH / atha cauryasya phalaM daryate-- vahabaMdharohamaccU, coriMjAo havaMti iha loe / narayanivAsaghaNakkhaya-dArihAI ca paraloe // 22 // spaSTA / navaraM vadho lakuTAdinA prahAraH, baMdho rajjvAdinA baMdhanaM, rodhaH kArAgRhAdau, mRtyuH zirazchedAdinA / / athAdattAdAnatyAgasya dRSTAMtabhitaM phalamucyate-- tavA AAAAAAAAX Jain Education inte ILww.iainelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ eri dvitIya prakAze | dezavirati kharUpaM // 143 // jaM ittha jaNapasaMsAi, parabhave sugaimAi hoi phalaM / mujhe adattadANe, taM jAyaM nAgadattassa // 23 / / jinalAbha gAthArthaH sugmH| bhAvArthastu kathAnakagamyaH, taccedaM-- vANArasyAM nagaryAM jitazatru ma rAjA''sIt / tatra caiko dhanadattanAmA zreSThI-vamati sma / tasya dhanaviracite zrI ma bhAryA / tayozca nAgadattanAmA putraH / sa ca bAlyAvasthAyAmeva sadgurumaMyogAjinadharmazraddhAmamAtmaprabodhagranthe vApya saMsArAdviraktaH san adattAdAnaviramaNavrataM jagrAha, anyAnyapi vratAni niyamAMzca prapannavAn / ekadA // 143 // |tannagarazreSThikanyayA nAgavasunAmnyA jinapUjArtha jinAlaye vrajaMtaM mArge taM nAgadattaM dRSTvA tadrUpasaubhAgyAdimohi tayA satyA 'mamAsmin bhave'yameva bhAstu' iti manasi nizcayaM vidhAya vajana prati ciMtitArthoM niveditaH / | tato janako'pi tannizcayaM vijJAya nAgadattapiturgrahaM gatvA tadane svakanyAbhigrahaM nivedayAmAsa / tadA sAMsAri8|kabhogamanicchatA'pi nAgadattena saha tasyA vivAhaH sNyojitH| tata ekadA tannagarakopAlastAM kanyAM dRSTvA tadrU pamohitaH san zreSThipArzve svapuruSAn saMpreSya tAM mAgitavAn / tadA zreSThinA bhANataM-' eSA kanyA tu mayA nAgadattAya dattA'sti, tato nAnyasmai punAtuM zakyate, 'sakRtkanyAH pradIyate' iti nItivacanAt / ' tataH kopAlaH svapuruSamukhIttAM pravRttiM zrutvA kupitaH san aharnizaM nAgadattasya chalAnveSaNaM cakAra / athaikadA caMcalataramazvamAruhya rAjavATikAM gacchato rAjJaH karNAt kuMDalamapatat , tacca nagare bahudhA gaveSitamapi na kvApi labdhaM / tasminavasare jinagRhaM gacchatA nAgadattena mArge tatkuMDalaM dRSTvApi svayamadattAdAnasya pratyAkhyAtatvAttadagRhItvA jinagRhaM Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ &aa prakAze gatvA jinapUjAM vidhAya zrIjinAgre kAyotsargeNa tasthe / tasminnevAvasare kutazciddavayogAttaSThitaH samAgacchatA jinalAma8 kohapAlena tatkuMDalaM dRSTvA jhaTiti tato gRhItvA duSTabuyA nAgadattazirasi kalaMkapradAnArtha sadyo jinAlaye Aga-181 dvitIya tya kAyotsargasthasyaiva tasya karNe kuMDalaM nikSipya taM ca gADhavaMdhanairbadhvA nRpasamIpe ninye / nRpeNa ca tasya karNe viracite | svakuMDaladarzanAcauro'yamiti nizcitya kupitena satA kohapAlaM prati tadvadhAdezo dattaH / tataH kohayAlo'pi svavA- dezavirati AtmachitArtha saphalIbhUtaM manyamAno hRSTaH san nAgadattaM prati cauramiva viDaMbayana nAgavasoH zreSThiputryA gavAkSAdho yAva svarUpa prabodhAnyA // 144 // TREMIEnirgatastAvat nAgavasukanyA zuddhazraddhAloH svabha stavasthAM vilokya svamanasyatIva duHkhamuhaMtI zrIjinamatApa-18|" bhrAjanAnivAraNArtha svabhartRsaMkaTaspheTanAthaM ca sadyaH svagRhajinAlaye Agatya zAsanasuminusmRtya 'yadedamakArya hai vilayaM yAsyati tadA'haM kAyotsarga pArayiSye' iti manasi nizcayaM vidhAya dharmadhyAnaM kurvatI zrIjinapratimA'gre kAyotsargeNa tasthau / atha sa kopAlastaM nAgadattaM smazAne nItvA yAvat zUlikAmAropayati sma tAvat sA bhagnA, evaM vAratrayaM jAtaM / tadanaMtaraM punaH zrIjinadharmamAhAtmyataH zAsanasurIkRtasAhAyyAt zUlikAsthAne siMhAsanaM jAtaM / ye punastadAnIM khaDgaprahArAH kRtAste sarve'pi mAlyAbharaNatAM prAptAH / tato vismitairlokaH sarvo'pyayaM vyatikaro nRpAgre nivedito| nRpo'pi tatpravRttizravaNAtivismitaH san sadyastatrAgatya nAgadattaM svarNasiMhAsanopaviSTaM vividhamAlyAlaMkAravibhUSitaM ca samIkSya svakRtAparAdhaM punaH punaHkSAmayitvA nAgadattaM hastiskandhe samAropya mahotsavena pura| madhye pravezayAmAsa / tadavasare tAdRgdharmaprabhAvadarzanAllokAH sarve'pi zrIjinadharmaprazaMsAM cakruH / tadA nAgavasuka SALMACANCIES G44MONOCENCCI Jain Education Internet For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati // 145 // nyA'pi nAgadattaM tathAvidhADaMbareNa svagavAkSAdho nirgacchaMtaM vijJAya sadyaH kAyotsarga pArayAmAsa / tato nRpeNa taM jinalAbha kohapAlamasaddaSaNadAyakaM matvA ruSTena satA tatsarvasvaM gRhItvA sevakebhyo hananAjJA dattA / tadA jIvadayApareNa nAgasari dattena sa jIvanmocitaH / tato nAgadatto nAgavasukanyAyAH svasmiMstathAvidhaM tAttvikamanurAgaM vijJAya mAtApitaviracite kRtamahotsavena zubhalagne tAM pariNItavAn / tatazcirakAlaM tayA saha sAMsArikasukhAnyanubhUya prAMte sadgurusamIpe mAtma dIkSAM gRhItvA samyak saMyamamArAdhya samAdhinA kAlaM kRtvA devapadaM prAptaH / iti tRtIyavrate nAgadattakathAnakaM / prabodhagranthe evamanyairapi bhavyajIvaiH paramAtmasaMpadamicchadbhiradattAdAnatyAgo vidheyaH, atra bhAvanA iNamavi ciMteavvaM, adinnadANAo niccavirayANaM / samatiNamaNimuttANaM, Namo sayA savvasAhUNaM // 1 // iti bhAvitaM tRtiiyvrtN3|| atha caturtha sthUlamaithunaviramaNavrataMbhAvyate-sthUlaM yanmaithunaM surataM tadviramaNarUpaM yadtaM sthalamaithunaviramaNavratamucyate, parastyAdivarjanarUpamityarthaH taccaivaM orAliya veuvviya, paradArAsevaNaM pamuttUNaM / gehI vae cautthe, sadAratuddhiM pavajjijjA // 24 // vyAkhyA--audArikA kriyAzca ye pareSAmAtmavyatiriktAnAM naratiryakatridazAnAM dArAH pariNItasaMgRhItabhedAni kalatrANi nAryastirabhyo devyazca, tAsAmAsevanamupabhoga pramucya gehI gRhasthazcaturthe vrate svadArasaMtuSTi rAprapadyeta / yathA paradArAMstathA vezyAmapi varjayan svadAraireva tuSyediti bhAvaH / nanu AvakANAM vairAdidoSajanakatvA-1 sparadArasaMsargastu na yuktaH, paraM yA nadInIravatsarvasAdhAraNAH sAdhAraNastriyastadupabhoge ko doSaH iti cenmaivaM, 5-OMOMOM Jain Education Inter For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha prakAza viracite mAtmaprabodhagranye // 146 // kharUpa tadupabhogasyApi sarvadurAcArazikSAyA mUlatveneha loke paralokeca mahAduHkhahetutvAtparityAga eva yuktaH, kiM ca jaMpati mahuravayaNaM, vayaNaM daMsaMti caMdamiva somaM / taha vi na vIsasiavvaM, nehavimukkANa vesANaM // 25 // 8 dvitIya vyAkhyA-yadyapyetAH zlakSNIkRtazarkarAmilitadugdhavat madhuraM vacanaM jalpaMti,tathA caMdramiva saumyaM prasannaM vadanaM darzayati, tathApi snehavimuktAnAM sneharahitAnAM vezyAnAM na vizvasitavyaM, vizvAso naiva kArya itthrthH| dezavirati yataH-mA jANaha jaha mauaM, vesAhiaaM samammaNullAvaM / sevAlabaddhapatthara-sarisaM paDaNeNa jANihisi // 1 // 18 // 146 // ____ atha dRSTAMtagarbha vezyAnAmanAsevyatvaM dazyatetaha ammApiumaraNaM, soUNaM daNha rAyapattANa / maNasA vina mANijjA, darabhiNivesAo vesAo // 26 // vyAkhyA--dvayorvakSyamANayo rAjaputrayostathA tena prakAreNa mAtApitRmaraNaM zrutvA, upalakSaNAdAtmanostu tayonidyatvaduHkhAvAptyAdikaM zrutvA vivekI durabhinivezA duSTAdhyavasAyA vezyA manasApi na mAnayet , kimuta vacanakAyAbhyAmityarthaH / tathA ca zrUyate zrIzAMticaritre- iha ratnapuraM nAma ngrN| tatra zrISoDazajinezajIvatvAdatyadbhutabhAgyasaubhAgyayuktaH zrISeNo nAma rAjA, tasyAbhinaMditA zikhinaMditA ceti dve vallabhe abhUtAM / tasya ca rAjJo dvau kumArI / to copAdhyAyena pAThitAvapi cittasya durnivAratvAt anaMgavIrasya ca durjayatvAt guruzikSA nirasya nijAM prasiddhiM cAvagaNayya trapAbharaM ca pari. tyajya tannagaranivAsinyAM svarUpanirjitasurAMganAyAM anaMgasenAyAM gaNikAyAmanurakto bbhuuvtuH| tadA rahasi | SAREERSAX Jain Education Interesse For Private & Personal use only i iiwjainelibrary.org
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina lAbhapUri viracite Atmaprabodhagranthe // 147 // Jain Education Inter pitrA zikSitau - ' he vatsau ! kimetadyauvane yuvAbhyAmanuSThIyate 1, na hyataH paraM mahattva bhaMgasya kimapi kAraNamasti, yanmugdhahRdayAH kulavadhUravadhUya paramArthato niHsnehAsu vezyAsvanurAgo baddhayate / evaM pitrA zikSitAvapi tau yadA'vagaNitakazAghAtau turagAviva saMmunmUlitAlAnau dviradAviva yatheSTameva kuMbhamANau ekadravyAbhilASitvAnmithaHkRtakaTakabaMdhau gRhItakhaDgAdipraharaNau nirlajjatayA vairiNAviva kalahAyete sma tadA'sAdhyavyAdhigrastAviva prabalapizAcacchalitAviva tAvazakyapratikArAvavabudhya tadduHkhAddAradvayasamanvitena bhUpAlena kAlakUTa bhakSaNAtkAlaH | kRtaH / tAvapi lokairnidyamAnau parasparaM yuddhayamAnau mahAduHkhabhAjau babhUvatuH / tadevaM vezyAvyasanaM duraMtamavabudhya subuddhibhirna samAcaraNIyaM / tatazca parastrISu sAdhAraNastrISu ca kAmasaMsargaM parityajya suzrAvakeNa svadAra saMtuSTana bhAvyaM, anyathA kAmAMdhatvApatteH, kAmAMdhatvaM ca zrAvakANAmanucitameva, tathAhi kAmaM kAmaMgheNaM, na sAvaraNaM kayAvi hoyavvaM / dehadhaNadhammakhayakAriNI hi kAmammi aigiddhI || 27 // vyAkhyA - zrAvakeNa kadApi kAmamatyarthaM kAmena maithunAbhilASeNAMgha iva AcchAditaviveka hakatvAtkAmAMdhaH, evaM vidhena na bhAvyaM, kAmAMdhatve doSamAha - dehetyAdi, hi yasmAtkAraNAt kAme'tigRddhiratilolupatA dehadhanadharmANAM kSayakAriNI vidyate iti / evaM kAmAMdhatve doSAn vijJAya na hi svadAreSvapi atyaMtagRddhigRhiNA kAryA / tadevamuktaM puruSAnAzrityazIlasvarUpaM, atha nArIH pratItya taducyate jaha nArI narANaM, taha tANa narA vi pAsabhUyAo / tamhA nArIo vi hu, parapurisapasaMgamujjhati // 28 // dvitIya prakAze dezaviraci kharUpaM // 147 // w.jainelibrary.org
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 14 // POSIGNOSANSAGARLS vyAkhyA--iha saMpamArAme caratAM mRgANAmiva narANAM nAryaH sadgativighnahetutvAdyathA pAzabhUtAH saMti tathA | tAsAM nArINAmapi narAH pAzabhUtA bhavaMti, kaamsyobhyaaNshaavlNbitvaat| yasmAdevaM tasmAdyathA zIlAbhilASiNaH | dvitIya puruSAH parastrIsaMgaM varjayaMti tathA nAryo'pi paraiH svabhartRvyatiriktaiH puruSaiH saha prasaMga raho'vasthAnavakravIkSaNamanma-16 & prakAze nollApAdikAmoddIpakaparicayaM pariharaMti / etena brahmavratamAdriyamANayA striyA svabhartRvarjasya sAmAnyataH puruSamA- dezavirati trasya varjana kAryamiti niveditaM / atha suzIlAnAM duHzIlAnAM cAMtaraM gAthAdvayanocyate-- kharUpa // 148 // te suragiriNo vi gurU, jesisIleNa nimmalA buddhii| gayasIlaguNA puNa muNa, maNue taNue tiNAo vi // 29 // vagghAiyA bhayahA, duhA vi jiA na sIlavaMtANaM / niyachAyaM pi nirakkhiya, sAsaMkA huMti gayasIlA // 30 // ___vyAkhyA-te manuSyAH suragiremarorapi guravo, yeSAM buddhiH zIlena nirmalA bhavati, merorlakSayojanamAnatvAt,12 | teSAM tu yazaHzarIrasya tribhuvanavyApakatvAt / tathA gatazIlaguNAn manujAna tRNAdapi tanukAn laghUna jAnIhi / tRNaM hi laghutvAdvAyunA hriyamANamapi kvacidviripASANAdau skhalitamavatiSThate, paraM kuzIlalaghustu bahusaMcitaduSkR|tapreritastrailokyamapi bhraman na labhate kvacidavasthitimityasya tRNAdapi laghutvaM / tathA vyAghra AdiryeSAM sAgnipizAcAdInAM te vyAghrAdayo duSTA api jIvAH zIlavatAM na bhayArthA, bhayahetavo na bhavaMtItyarthaH / tathA gatazIlAH puruSAstu nijacchAyAmapi nirIkSya mA'smaduSkarmagaveSaka eSaH ko'pi puruSo bhUditi svamatikalpanayaiva sAzaMkA samayA bhavaMti / uktaM ca-sarvatra zucayo dhIrAH, svkrmblgrvitaaH| kukarmaniratAtmAnaH, pApAH sarvatra zaMkitAH Jain Educatante For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze dvitIya | dezaviravi khara // 149 // hai||1|| atha yaduktaM zIlavatAM na kuto'pi bhayaM prabhavati tadeva vizeSata ucyatejinalAbha jalaNo vi jalaM jalahI, vi gopayaM visaharA vi rjjuuo| sIlajuANaM mattA, kariNo hariNovamA huti // 31 // sari spaSTeyaM, evaM zIlasya sakalApAyavidhvaMsakatvamupadarya athAbhISTalAbhanibaMdhanatvamucyate-- viracite vittharaDa jasaM vAha, balaM ca vilasaMti vivihriddhiio| sevaMti surA sijhaMti, maMtavijAya sIleNaM // 32 // Atma sudhodhA / atha zIlasya sarvAlaMkArasAratA daryateprabodhagranthe ki maMDaNehi kajjaM, jai sIleNa alaMkio deho| kiM maMDaNehiM kajjaM, jai sIle hujja saMdeho // 33 // // 149 // uttAnArthA / zIlAlaMkaraNe sati anyAlaMkArANAM carvitacarvaNanyAyenAnarthakatvAt , zIlaM vinA tu teSAM bhAramAtraphalatvAditi bhAvaH / nanu bhavatu dRDhahRdayatvAtpuruSANAM sauzIlyaM, striyastu tucchahRdayAzcapalasvabhAvAH puruSaparAdhInAzca, tAsu kathaM suzIlatvaM saMbhavediti cenmavaM, na hi sarvA api striya ekasvabhAvA eva bhavaMti, tAsvapi bahUnAM muzIlatvAdisudharmAnuSThAnazAlitvasya zAstre zravaNAt , tathAhi-- nArIo vi aNegA, sIlaguNeNaM jayammi vikkhAyA / jAsiM carittasavaNe, muNiNo vi maNe camakaMti // 34 // vyAkhyA--nAryo'pyanekAH subhadrAsItAdraupadyAdayaH zIlaguNena jagati vikhyAtAH prasiddhipAtraM jAtAH, yAsAM caritrasyAtyadbhutAcArasya zravaNe sati AstAmanyaH sAmAnyalokaH, munayo'pi manasi camatkriyate, camatkAracihna ca praNAmAdikamapi kurvati, yahA:-ajjAo baMbhisuMdari-rAimaIcaMdaNApamukkhAo / kAlattae vi jAo, tAo Jain Edannel A wjainelibrary.org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma sari viracite bAtmaprabodhagranthe // 15 // dvitIya prakAze dezavirati kharUpa // 15 // vi namAmi bhAveNa // 1||tti / iha yadyapi dharmaH puruSaprabhavaH,graMthAzca puruSakartRkAH, puruSANAM ca striyaH pAzabhUtA iti vyavahAranayamavalaMbamAnaiH prAyaH paramarSibhirapi pramadA niMditA eva / yadAhuH-soasarI duriadari, kavaDakuDI mahiliA kilesakarI / vAraviroaNaaraNI, dukkhakhaNI sukkhapaDivakkhA // 1 // iti / tathApi nizcayanaye vicAryamANe puruSatvaM strItvaM vAna stutiniMdayorheturbhavati, sauzIlyadauHzIlyayoreva tannibaMdhanatvAt , tathAhi itthiM vA purisaM vA, nissaMkaM namasu sIlaguNapuDhe / ithi vA purisaM vA, cayasu lahuM sIlapanbharse // 35 // spaSTA / atha dauHzIlyasya phalaM dayate-- paMDuttaM paMDattaM, dohaggamarUvayA ya abalattaM / dussIlayAlayAe, iNamo kusumaM phalaM narao // 36 // vyAkhyA-pAMDutvaM kuSTaM pAMDurogo vA, paMDatvaM klIvatvaM, zeSa sugama / atha sauzIlyasya phalaM dazyate-- aruggaM sohaggaM, saMghayaNaM rUvamAuvalamaulaM / annaM pi kiM adijja, sIlavvayakapparakkhassa // 37 // spaSTArthA / atha caturtha vrataM dRSTAntena varyatecAlaNijaleNa caMpA, jIe ugghADiyaM kavADatiaM / kassa na hareha cittaM, tIe cariaM subhaddAe // 38 // vyAkhyA-yayA subhadrayA cAlinyA kRtvA kUpAjalamAkRSya tena jalena caMpAnagaryAH kapAdatrayamudghATitaM, tasyAzcaritaM kasya puruSasya cittaM na harati ?, api tu sarvasyetyarthaH / etatsarva zIlasyaiva mAhAtmyaM bodhyaM / iha subhadrAvRttAMtastvitthaM Jain Education Inter For Private & Personal use only 19 w.jainelibrary.org
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 prakAze jinalAbha pari viracite mAtmaprabodhagranthe vasaMtapure jinadAsanAmA zrAvako vasati sm| tasyAtyaMtazIlavallabhA jinamatI nAmnI vallabhA'bhUt / tayoH subhadrAkhyA sutA / sA ca vAlyAdeva zuddhasamyaktvadhArikA mahAbhAvikA'bhavat / tadrUpamohitabahubhirmithyAtvivaNi dvitIya kaputraiH prArthitA'pi kAkebhyaH pAyasamiva mithyAtvitvAttebhyo jinadAsena na dattA / anyadA bauddhadharmavizArado buddhadAso nAma vaNikaputro vANijyArtha caMpAtastatrAgAt / tena kadApi vyApArArtha zreSThigRhamAgatena tAM subhadrAM dezavirati | dRSTrA pANigrahArtha yAcitA, paraM tajjanakastasmai mithyASTitvAnna dadau / tadA sa kanyArthI daMbhato jainamunisevanayA |zrAvakAcAraM zikSitvA kapaTazrAvako babhUva / zraddhAMvinApi nityaM devapUjanasAdhusevanAvazyakAdidharmakRtyAni kurvANaH sa tiSThati sma / tatastasya jinadAsena saha maitrI jAtA, tadA preSThinA mitratvAtsAdharmikatvAca tasmai subhadrA pari| NAyitA / tataH sa buddhadAsastayA saha vaiSayikaM sukhaM bhuMjAnaH sukhena kAlaM gamayan tatra prabhUtataraM dravyamupAyaM | svadezagamanArthamekadA vinayena zvazuramApRcchata / tadA zreSThinoktaM-'he vatsa ! tvayA sAdhUktaM, paraM te mAtApitarau vaidharmiko vartete, ata ucyate to mahiSau vaDavAmivemAM kathaM shissyete?|' jAmAtroktaM-' etAmahaM pRthaggRhe sthApahai yiSyAmi; etadviSayA bhavadbhiH kA'pi ciMtA na kAryA, mahyaM gamanAjJA dIyatAM / ' zvazureNoktaM- tava paMthAnaH kuzalinaH saMtu / ' tataH sa zvazurAdezAtsubhadrayA sAI yAnArUDho mArge calan krameNa caMpAM prApya tAM pRthagAvAse sthApayitvA svayaM nijagRhaM gatvA mAtApitRbhyAM militH| tatra sarvamapi pUrvavRttAMtamuktvA svakAryaparaH san svagRhe'-18 sthAt / atha sA subhadrA tatrasthA satI nizchadmavRttyA AhetaM dharma sisseve| paraM tasyA zvabhUnanAMdA ca tasyAzchidraM daha ASSESASSES 35 Jain Education inte ww.jainelibrary.org
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatuH / evaM kAle yAti sati ekadA bhaktapAnAdyarthaM sAdhavastadgRhamAgatA Asan / tadA zvabhUnanAMdrAcA buddhadAsaM| PI binakAma-3/ mocuH-' bhostvadvajainamunibhiH sArddha ramate / ' sa mAha-' aho evaM na vaktavyaM, yata eSA mahAsatI sakulInA dvitIya pari jainadharmaraktAsti, naSA kuzIlA, yUyaM dharmamAtsaryeNavaM brUtha, paraM yuSmAkamevaM vaktuM na ghaTate' iti tadvacaH zrutvA prakAze viracite timAtsarya bibhrANAstA vizeSato'syAzchidrAnveSaNaM kurvati sma / athaikadA tadgRhe bhikSArtha sAdhurAgamat / tasya dezavirati Atma | netre pavanAMdolitaM tRNaM papAta, paraM jinakalpikatvAt zarIrasaMskAravimukhaH sa sAdhustattaNaM nApanayati sma, tato prabodhAnthe // 15 // bhikSAM prayacchaMtI subhadrA tasya cakSuSi vyathAmAzaMkya jihvAgreNa lAghavAttattRNamAcakarSa / tadA tasyAH kuMkumatilakaM munibhAle lagnaM / tato gRhAhahirnirgacchaMtaM taM muni satilakabhAlaM dRSTvA buddhadAsajananI putraM prati darzayAmAsa uktavatI ca-' he vatsa ! vadhvAH zIlaM pazya / ' tato buddhadAso'pi tadabhijJAnabalAt tadvacanaM pratipadya tahinAdeva tasyAM virakto jAtaH / atha sA sati patiM niHsnehaM jJAtvA manasidadhyo-'aho mannimittakaH zrIjinazAsane Akasmiko'yamapavAdaH samupasthitaH, atha jIvitanyAgenApi etanmAlinyaM cedapAkaromi tarhi varaM' iti dhyAtvA evamabhi| grahamakarot-, 'yAvadidaM mAlinyaM no dUrIbhaviSyati tAvatkAyotsarga na paaryissyaamiiti|' tato jinapUjAM vidhAya | zAmanasurI manasi nidhAya saMdhyAyAM gRhasyaikAMtadeze sA kAyotsargeNa tsthau| tadA samyagdhyAnAkRSTA zAsanasarI | prAdurbhUya prItyA tAMbabhASe-he vatse! tvatsamAhUtA'haM sametAsmi, zIghra brahi, kiM te samIhitaM kurve / ' etat zrutvA subhadrA'pi kAyotsarga pArayitvA muditamanAH satI tAM natvA prAha- he devI! zAsanasyAyaM katnaMko'pa RSSROOMURUCHAR CONTANGREGAON Jain Education Inter O ww.jainelibrary.org
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati khaDa // 15 // nIyatAM / ' devI prAha-he vatse! tvaM khedaM mA udaha, tava kalaMkApanodArtha jinazAsanaprabhAvanArtha ca prAtaH sarva jinalAbha zubhaM kariSye, tvaM nizciMtA satI zayanaM kuru' ityuktvA devI tiro'bhUt / subhadrA'pi nidrAM kRtvA prAtarjAgRtA sari devagurusmaraNapUjanAdinityakriyAM cakAra / atha prAtaripAlerAkRSyamANA api purapratolIdvArakapATAH kathamapi | viracite nodghaTate sma / tadA nikhile'pi dvipadacatuSpadAdipUloMke kSuttRSAdinA vyAkulIbhUte sati nRpo'pi bhRzaM vyAku Atma- | latAM bheje / tato bhUpatistadaivataM karma matvA svayaM zucIbhUya dhRpotkSepapUrvakaM prAMjaliH san jagAda-' zrUyatAM bho prabodhagranthe devadAnavAH! yaH ko'pi mamopari kupito bhavet sa puSpadhUpAdibali lAtvA prasanno bhavatu / ' iti rAjJokte sati // 153 // vyomnItthaM vacaH prAdurbabhUva jalamuddhRtya cAlinyA, kUpatastaMtubaddhayA / kAcinmahAsatI puryAH, kapATAMzculukaistrimiH / 1 // AcchoTayati cecchIghra-mudghaTate'khilA api / kapATA dvAradezasthA, no cennaiva kadAcana // 2 // etAM vAcaM nizamya brAhmaNIkSatriyAvaizyAzUdrIpramukhA bahvayo nagaranAryaH kUpopakaMThe samAgatya cAlinyA vAri gRhmAnAH sUtrataMtutruTanAcAlinyAH patanAca tajjalamaprApya vimanaskatAM prAptAHsatyaH svasvasthAnaM jgmuH| tasmin samaye vinItAtmA subhadrA zvazrU madhurasvareNa jagau-'he mAtastvadAjJayA'haM cAlinyA jalamAkarNya tena pUrvArodaghATanaM kamimacchAmi / ' zvazrUrAkhyat-'he jainamunisevike! tava satItvaM tu purA mayA jJAtameva, sAMprataM sarvalokAnAM jJApanena kiM prayojanaM ?, etAH sarvA api nAryaH pUArodghATane na kSamA jAtAstarhi tvaM kathaM kSamA bhaviSyasi / ' subhadrovAca Jain Education Inter Frow.jainelibrary.org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAze jimalAma mUri viracite mAtmaprabodhagranthe // 154 // 'mAtastvayA yuktamuktaM, tathApyahaM paMcAcAreNa svaparIkSaNaM kariSye, etadarthe tvayA na nissedhyaa|' evamuktvA sA mahA8 satI nanAMdrAdibhirhasya mAnA'pi snAnaM kRtvAdevapUjanagurunamanapUrvakaM kUpopakaMThe gatvA namaskAramaMtramuccAryazAsanasurI / dvitIya saMsmRtya sUryAbhimukhIbhUyaivaM provAca-'yadahaMjainI tathA zIlAlaMkAradhAriNI abhUvaM tadA cAlinyA kUpAjalaM nissrtu| ityuktvA sUtrataMtubhirbaddhAM cAlInI kUpe muktvA tatkSaNaM jalamAcakarSa / tadaitacchIlamAhAtmyaM dRSTvA saparivAro dezaviravi kharUpaM rAjA prAMjaliH san purobhUyaivamavAdIt-'he pativrate! purIdvArANyudghATayasarva lokasaMkaTaM ca nivAraya / ' sA'pyevaM // 154 // rAjJoktA satI pauralokaparivRtA vikasanmukhanetrA baMdikRtajayajayazabdA prathama dakSiNasyAM dizi pariM prApya parameSThinamaskAramuccaraMto tribhizculakAramAcchoTayAmAsa / tadA jAMgulImaMtrajApAdviSArtasya netre iva pUrakapATo sadya ughaTete sma, vyomni ca duMdubhayo neduH, purIjanAzca tAM tuSTuvuH, devazca jinadharmamAzritya jayajayArAvazcake / tata itthaM pazcimottarapratolyorapi dvAradvayaM sAmudghATya tayA proktaM-'mayA kilaitAni trINi dvArANyudghATitAni, atha yA'parAMganA satItvasya garva vahait sAtatturyadvAraM samudghATayatu, paraM tat kayApi nodghATitaM, tacca dvAramadyApi mudritamastIti zrUyate / zvazrUnanAMdrAdyA durjanAstadAnIM zyAmamukhA jaataaH| tathA svastriyaH zIlaM dRSTvA bhamukha zaracaMdramiva dIpyamAnaM jaatN| tataH pauralaukaiH stUyamAnaguNA sA subhadrA satI tannagarasvAminA sadbastrAlaMkArAdidAnapUrvaka mahotsavesa svaM sadana prApitA / tadA ca tayA mahAsatyA pratibodhitaH sarvo'pi nRpAdiloko jainadharma svIkRtya tAM satI stutvA svasthAnamagamat / pazcAttApapareNa tatkuTuMbenApi tadaMtike jainadharmo'gIkRtaH, buddha Jain Education Inten For Private & Personal use only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma pari viracite bAsmaprapoSAnye AILE dAsanAmA tatpatizca taddinAdArabhya satyazrAvako bhUtvA tayA saha sukhena satpItyA kAlaM gamayAmAsa / evamubhA. bapi ciraM gRhasthadharma prapAlyAMte saMyamamArAdhya sadgatibhAjanaM babhUvatuH / iti caturthavrate subhadrAkathAnakaM / evaM dvitIya zIlamAhAtmyaM zrutvAnyairapi bhavyAtmabhiH sacchIlapAlane sAdarairbhAvyaM / atra bhAvanA-ciMteavvaM ca namo, tesiM | prakAre tiviheNa jehiM abaMbhaM / cattaM ahammamUlaM, bhavagambhavAsANaM // 1 // iti bhAvitaM caturtha vratam 4 / dezavirati atha paMcama sthUlaparigrahaviramaNavrataM bhAvyate-sthUlo yaH parigrahastadviramaNarUpaM yadvataM tat sthUlaparigrahavirama kharUpaM // 155 // |Navratamucyate, kSetrAdinavavidhaparigrahaparimANarUpamityarthaH / tathAhi-- ____ gehI giddhimaNaMtaM, parihariya pariggahe navavihaMmi / paMcamavae pamANaM, karena icchANumANeNaM // 39 // vyAkhyA-paMcame parigrahaviratyAkhye vrate gehI gRhastho'naMtAM gRddhiM lipsAM parihRtya navavidhe parigrahe pramANaM kuryAt , idametAvanmama mutkalamiti / parigrahasya navavidhatvaM tu kSetra 1 vAstu 2 hiraNya 3 suvarNa 4 dhana 5 dhAnya 6 dvipada 7 catuSpada 8 kupya bhedAdbhavati / tatra kSetraM dhAnyotpattibhUmistatrividhaM-setuketUbhayabhedAt / tatra setukSetraM yadaraghAdijalena sicyate 1, ketukSetramAkAzodakaniSpAdyasasya 2, ubhayakSetraM ubhayajalaniSpAdyasasyamiti 3 / vAstu gRhahahAdi grAmanagarAdi ca, tatra gRhaM trividhaM, khAtocchritatadubhayabhedAt , tatra khAtaM bhUmiga-15 hAdi 1, ucchritaM prAsAdAdi 2, tadubhayaM bhUmigRhoparisthaH prAsAda iti3| hiraNyaM rajataM / suvarNa prasiddhaM / | ghanaM gaNimAdibhedAcaturvidha, tatra gaNimaM pUgijAtiphalAdi 1, dharimaM kuMkumaguDAdi 2, meyaM ghRtalavaNAdi 3, Jain Education Intem For Private & Personal use only AMw.jainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari | parIkSyaM [pAriccheca rasnavastrAvi dhAnyaM brIyAdisaptadazavidha, yadAhuH-vrIhiryavo masUro, godhUmo mudgamASati-18 lacaNakAH / aNavaH priyaMgukodrava-makRSThakA: zAlirAdayaH / . 1 // kiM ca kalAyakulatthau, zaNaH saptadazApi dhAnyA binakAma dvitIya ni iti / graMzaMtare caturviMzatividhamapi proktamasti / dvipadAni kalatradAsadAsIzukasArikAdIni / catuSpadAni &aa prakAze viracite gomahiSyazvoSTrAdIni / kupyaM zayanAsanarayazakaTahalamRdbhAMDasthAlakaccolakAdigRhopaskara iti / nanu kathaM pramANaM dezavizI Atma- kuryAdityAzakyAha-icchAnumAnena svakalpanAnurodhena / ayaM bhAvA-yadIcchAnivRttiH syAttadA niyamarakSaNe yAvAn | prabodhAnye |parigrahaH sattAyAmasti tatopyUnaH kAryaH, zeSaM dharmasthAne niyuNjiit| yadvA sattA'numAnena niyamaM gRhNIyAdAnaMdAdivat / yadi punarnAstIcchAnirodhastadA sattAto'pyadhikaM dviguNaM caturguNaM vA mutkalIkRtya zeSaM niymyet| atra kazcidAha-nanu asataH parigrahasya niSadhena yo'yaM vratAMgIkAraH sa marumarIcikAvAribhiH lAnamiva kasya na hAsyA spadaM syAt ? ityatrocyate-naivaM, bhAgyayogena kAlAMtare icchAnurUpakSetrAdisaMpattAvapi adhikasyAraMbhasyAbhavanAt, asaMpatau vA icchAnatyanirodhAccAstyeva vratasvIkAraH sphlH| yaduktaM-parimiamuvasevaMto, aparimiaNaMtayaM pariharaMto / pAvai paraMmi loe, aparimiamarNatayaM sukkhaM // 1 // nanu kimanena parigrahaparimANena ?, icchAvadhi5 vastu lAbhe sati svayamevecchA zamiSyati, bhojane kRte bubhukSAvat, iti cenna, paripUrNasamRddhilAme satyapi icchAyA | atRptatvAt / yaduktaM-jaha jaha lahei ridi, taha taha loho vi vaTTae bhuo| lahiUNa dArubhAraM, kiM aggI kaha vi vijjhAi // 1 // atha parigrahasya sakalaklezamUlatA daryate SCRIBERS Jain Education Inter AMww.jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha vari viracite jAtma prabodhagranthe // 157 // Jain Education Internas sevaMti pahuM laMghaMti, sAyaraM sAyaraM bhamaMti bhuvaM / vivaraM visaMti nivamaMti, piuvaNe pariggahe nirayA // 40 // ourer - parigrahe dravyAdisaMcaye niratA ekAgracittAH prANinaH prabhuM dhanasvAminaM sevaMte, sAgaraM laMghaMti, sAdaraM yathA syAttathA bhuvaM bhramaMti, tathA siddharasAyarthaM vivaraM girikaMdaraM pravizaMti, punamaMtrAdisiddhaye pitRvane sma zAne nivasaMti / yata evaM duHkhahetuH parigrahastataH saMtoSa eva zreyAn, saMtoSavatA hi nirdhanenApi iMdrAdhikaM sukhamanubhUyate / tathAhi saMtosaguNeNa kiM caNo vi iMdAhiye suhaM lahai / iMdassa vi riddhi. pAviUNa UNociya atuThTho // 41 // sugamArthA / athoktalakSaNaparigrahapramANasvarUpasya saMtoSasya dRSTAMtagarbha vivekamUlakatvaM darzyatevivekaH sadguNazreNi-- heturnigadito jinaiH / saMtoSAdiguNaH ko'pi prApyate na hi taM vinA // 42 // prAdurbhAve vivekasya guNAH sarve'pi zobhanAH / svayamevAzrayaMte hi bhavyAtmAnaM yathA dhanaM // 43 // zlokArthaH sugamaH / bhAvArthastu dhanavRttAMtAdavaseyaH / sa caivaM ekasminnagare zrIpatirnAma mahAdhanavAn zreSThI vasati sma / tasya dhananAmA putro'bhUt, sa ca pitrA mahebhyagRhe pariNAyitaH / ekadA sarvasUriguNAlaMkRtAH zrIsomAcAryAstatra sametAH, bahavo bhavyalokAstadvaMdanArthaM gatAH, zrIpatizre. chayapi tatra gataH, sUribhirdezanA dattA, tatra ca parigrahapramANatratasvarUpaM vizeSato varNitaM, tadA dezanAMte samutpannavivekena zrIpatizreSThinA sUrINAM pArzve tadvataM gRhItaM / anyairapi zrAvakairvividhA niyanAH svIkRtAH, tataste sarve'pi guruM +6+96 dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 157 // Jainelibrary.org
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAmA sari janasvA svasvagRhaM praaptaaH| tadanaMtaraM zrIpatizreSThinA svaniyamitadravyAdatiriktaM dravyaM saddharmasthAneSu vyApArayatA'rhaccaisatyanirmApaNasya mahAphalaM vijJAyakaM mahajjinacaityaM kAritaM, tatra ca zubhamuhUrte satparikaropazobhitA zrIjineMdrapra-13 sthApitA, tataH sa pratyahaM zrIjinapUjAM kurvan satpAtrebhyo bhaktyA dAnaM prayacchan krameNAyuSi pUNe sati zubha-II dvitIya dhyAnena kAlaM kRtvA sadgati jagAma / tadA svajanaiH saMbhUya tadaMgajo dhananAmA tatsthAne sthApitaH, paraM sa lobhagra prakAze viracite dezavirati statvAdatikRpaNo nirvivekazca san evaM ciMtayati sma-'aho! matpitrA grathilIbhUtena caityanirmApaNAdinA vyartha bArama|evAyaM dravyavyayo vihitaH, athAhaM mUladravyavyayakAraNAni nivArya punarnavyadravyotpAdane prayato bhaveyamiti' vicitya // 158 // ||158s svanivAsagRhavyatiriktAni sarvANyapi gRhAhAdisthAnAni vikrINIte sma / dAsadAsIprabhRtyupajIvikavargamapi sarva visRjati sma / caityapUjAmabhAvanAdi saddharmakRtyAnyapi varjayati sma / svayaM caikaM jINaM vastraM paridhAya skaMdhe kotthalakaM gRhItvA ekAkI san telaguDAdikrayavikrayArtha pratigrAma bhramati sma / bhojanasamaye ca tailamizritajI. rNakulatyAdinIrasAhAraM karoti sma / athaivaM kurvataM taM vilokya sukulInA suzIlA tadbhAryA bahudhA hitazikSAM dadau, paraM sa lobhAdigrastatvAnmanAgapi na mene / tataH kiyatA kAlena ta evAcAryAH punastatra sametAH, bhavyajIvAzca vaMdanArtha gatAH / tadA gurubhirdezanA dattA, zrAvakebhyazca zrIpatizreSThinaH pravRttiH pRssttaa| zrAvakairuktaM-'svAmin ! sa| zreSThI kAladharma prAptaH, sAMprataM tu tasya putro dhananAmA vidyate, sa ca lobhAbhibhUtatvAdatyaMtanirvivekatvena parityaktajinapUjAdisakalasaddharmakRtyA san pazuriva kAlaM gamayati / atha yAvadeSA pravRttiruktA tAvadevaikaM kotthalakaM skaMdhe ACTOCOCCASKAR Jain Education interne IMUjainelibrary.org
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ viracite gRhItvA uktasvarUpaM eva kaMcida grAma prati satvaraM vrajan sa dRSTigocaro jAtaH / tadA zrAddhairuktaM-svAmin ! eSa jinalAbha- zrIpatiputro yAti / ' gurubhistaM tAhagavasthaM dRSTvopakArArtha svapArzvasthamekaM zrAvakaM muktvA sa samAhUtaH, paraM sa tatra dvitIya 'pari stha eva prAha-' ahaM tu dravyArthI, mama guruNA saha kimapi kArya nAsti / ' etat zrutvA lAbhaM vijJAya gurubhiH | prakAze hai svayaM tatra gatvA proktaM-'he Arya! tvaM zrIpatizreSThinaH putro'si, tavetthaM dharmakarmavimukhatvaM na ghaTate / atha yadi lAdezaviravi bAtma aparaM tvattaH kimapi dharmakArya na syAttathApi svapitRkAritacaityasthitazrIjinabiMbasya vadanakamalaM dRSTvA pazcAddho prabozAnthe kharUpaM // 159 // // 159 // janaM kAryamiti niyamaM svIkuru / ' tadA sa prAha-'ahaM svakAryASTo bhavAmi, tasmAdadhunA mAM muMcata / ataH paraM bhavadukto niyamApramANaM mama' ityuktvA sa svakArye lagnaH, AcAryA vihRtyAnyana gtaaH| atha sa dhanazreSThI kiMcicchubhodayAtpratyahaM prabhuvadanakamalaM dRSTvA bhojanaM karoti sma / tadA tadbhAryayA ciMtitaM- 'tathAvidhanirvivekasyAsya hRdaye || yadayaM bhAvaH samutpannastato jJAyate'sya ko'pi zubhodayo bhaavii|' athaikadA grAmAMtarAnmadhyAhe samAgato dhanastvarAvazAddevadarzanaM vismRtya bhojanArthamupaviSTaH, tAvatA ca tatsmRtirjAtA, tadA sa sadyaH samutthAya devagRhe gatvA yAvaddevadarzanaM cakAra tAvattacaitye 'bho ! mArgayasva mArgayasveti' dhvaniH prAdurbabhUva / tadA dhvanikartRjanAdarzanAdvi-* smayamApanno dhanaHprAha-'ko'yaM jlpti|' devenoktaM-'ahametacaityAdhiSThAtA zrImadahadupAsako devo'smi, bhavato niyame dRDhatvaM vilokya STo'smi, tasmAttvaM mArgaya vAMchitaM varaM / ' dhanenoktaM-' bhAryAmApachaya varaM maargyissye| evamuktvA sayo gRhamAgatya bhAryA prati sarva tavRttAMta jagAda / bhAryayA ciMtitaM- asmadgRhe dravyasya tu SUCCCCCC Jain Education Intem For Private & Personal use only Kaw.jainelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha mari hA viracite dvitIya lA prakAze dezaviravi | svarUpa Atma prabodhagranthe // 16 // kimapi nyUnatvaM nAsti, paramasya hRdaye vivekasyAtyaMtanyUnatA dRzyate, sacet samAyAti tarhi sarvamapi kArya siddhaya ti' iti viciMtya svapataye uktaM-'svAmin ! bhavatA zIghraM gatvA devapArvaM viveko maargnniiyH|' so'pi vadhUvacanAttatra gatvA kotthalakaM prasArya provAca-'bho deva ! yadi tuSTo'mi tarhi mahyaM vivekaM dehi / ' devenApi tasya duSkarmakSayopazamaM jJAtvA proktaM-'bho!sarvajaDatvonmUlakaM vivekaratnaM tubhyaM dattaM, atha svagRhaM gcch|' tato dhanaH samyagvivekaM samAdAya svagRhamAgatya bhojanArthamupaviSTaH, tadA striyA tailamizritakulatthAdyannaM puro muktaM, tadU dRSTA vivekaM vibhratA dhanenoktaM-'asmad gRhe IdRzaM duSTabhojanaM kathaM ? / ' striyoktaM-svAmin ! yAhagannaM bhavatA AnIya dIyate tAgeva mayA pacyate / ' tato gRhasanmukhaM vilokayati, tAvatA sthAne sthAne patitaM samaMtAdvividhajaMtujA. |labhRtaM daridragRhamiva tad dRSTa, tata itthaM bhojanagRhAdisvarUpaM vilokya sa ciMtayati sma-'aho ! dhigmAmajJAninaM, yadevaMvidhAcaraNena mayA svakulaM lajjitaM, dharmakRtyamapi na kRtaM, iyaMto divasA vRthaiva nItAH, adhunA'pi madvayavahAre ceddyato bhaveyaM tadaramiti' viciMtya prAktanaM gRhahaddAdikaM punaH samAdAyopajIvikavarga ca sarvamapyAkArya prAgvadvayavasthApitavAn / svapitRkAritacaityasya tathA'nyeSAmapi jinacaityAnAM vizeSataH pUjAprabhAvanAdyutsavaM cakAra, aparamapi dAnAdikRtyaM pravardhamAnapariNAmaiH pravartayAmAsa, gurusaMyoge ca parigrahaparimANaM vidhAyAtiriktaM dravyaM dharma. sthAneSu vyApAritavAn / krameNAnyeSvapi vrataniyameSu sa udyato pabhUva / tataH sarvamahAjanaprabhRtilokarmanyamAnaH pravaratarayazolakSmI bibhrANaH sa ghanazreSThI ciraMzrAddhadharmaprapAlya sadgatibhAgvabhUva / itipaMcame vrate dhana zreSThikathA ACCARKAKKAct Jain Education Inter For Private & Personal use only Raw.jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARAN nakaM / evamanyairapi bhavyaprANibhivivekaM hRdi nidhAya parigrahapramANavidhAne samudyatarbhavitavyaM, lobhAdezva tyAgo jinalAbha vidheyaH, yenobhayaloke'bhISTasamRddhisiddhiH saMpadyate / atra bhAvanAgAthA-jaha jaha aNNANavasA, dhaNadhannapariggahaM bahuM kuNasi / taha taha lahuM nimajasi, bhave bhave bhariyatarivva // 1 // jaha jaha appo lobho, jaha jahaM appo sari dvitIya prakAve viracite prigghaarNbho| taha taha suhaM pavai, dhammassa ya hoi sNsiddhii||2|| tamhA pariggahaM u-jimaUNa mUlamiha dezavirati Atma- savvapAvANaM / dhannA caraNapavanA, maNeNa evaM viciMtijA // 3 // iti bhAvitaM paMcama vrataM 5 / etAni paMca mahAva-II kharUpa prabodhagranthe tApekSayA laghutvAdaNuvratAnyucyate / 31 // 16 // // 16 // / ataH paraM trINi guNavratAni vAcyAni / tAnica aNuvratAnAM guNAyopakArAya vartate iti guNavratAnyucyate / bhavati hi aNuvratAnAM guNavatebhya upakAro, dikpramANAdinA hiMsAdiniSedhAt / atha teSu guNavateSu yatprathama dikapramANavataM tadbhAvyate-UdhistiyagdikSu gamanamAzritya yatpramANaM kriyate, sarvAsvapi dikSu sarveNApi janmanA mayA pratyekametAvatI bhUmirAkramaNIyA nAdhiketi taddikpramANavratamucyate / na ca vAcyaM dikpramANe kRte ko guNa ? iti, etatkaraNe hi lobhanigraharUpasya mahAguNasya saMbhavAt / tathAhi-- bhuvaNakkamaNasamatthe, lobhasamudde visappamANaMsi / kuNai disAparimANa, susAvao seubaMdhaM va // 44 // vyAkhyA-bhuvanAkramaNasamarthe tribhuvanaplAvanakSame lobhasamudre visarpati sati suzrAvako dikpramANaM tatpU. hairapratighAtasamartha setubaMdhamiva karoti, niyamitakSetrAtparato mahAlAbhe'pi gamanAbhAvAt / anena vratena lobhani JainEducation Intem For Private & Personal use only a w.jainelibrary.org
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sUra viracite Atma prabodhagranthe // 162 // Jain Education Interns graho bhavatItyarthaH / athAtra vrate vyatirekeNa dRSTAMto darzyate karuNAvallIcI, jai kuvvaMtA disAsu parimANaM / rAyA asogacaMdo, tA narae neva nivaDato // 4 // thArthaH spaSTaH, navaraM taptAyogolakakalpasya gRhiNo'parimita bhUmaMDale bhramaNaniSedhenAsya vratasya karuNAvallIbIjatA bhAvanIyA / iha gAthA sUcito'zokacaMdravRttAMtastvevaM pAyAM nagaryAM zrIzreNikanRpaputro azokacaMdro nAma rAjA'bhUt / asya ca dusvapna sUcitatvena mAtrA janmasamaye bahistyAjitasyaikAMgulikA kurkuTadhA [bhadritatvAt] kUNitA AsIt, tenAsau nAmnA kuNiko'pi nyagadyata / anyadAtantra zrIvIra svAmI samavasRtaH, tadAzokacaMdro jaMgamakalpataroriva zrI trailokyanAthasyAgamanaM nizamya mahotsavena vaMdanArthaM jagAma / svAmInA dezanA dattA, tato dezanAMte sa prabhuM papraccha-'svAmin! ye cakriNo'parityaktabhogAH saMto triyaMte te kAM gatiM gacchati / / ' svAmI Uce..' teSAM prAyaH saptamanarakapRthvIgatirasti / ' nRpo'vAdIt- 'tarhi mayA'pi tatraiva gaMtavyaM / ' svAminoktaM-' na hi tvaM cakravartsyasi, ataH sA gatistava kuto'stu ?, tvaM tu SaSThanarakapRthivyAM yAsyasi / ' tadA sa AtmAnaM cakriNaM manvAno jagAda - ' svAmin ! ahaM na cakrIti kathaM zraddhIyate ?, yato madIyA'pi senA ne kairhastyazvarathAnAM lakSairbhaTAnAM koTibhizca sakalaM jagaduddhartuM saMhartuM vA samarthA vidyate / tathA bahavaH saMbAdhadroNakheTa karbaTapattanapurAkarAdayo mama karadAyino varttante, tathA mama niraMtaravyApAre'pi akSIyamANA bhUyAMso nidhayaH saMti, tathA'tipracaMDo madIyaH pratApaH sarvamapi zatruvargamAkramya sthito'sti / atha mama kiM nyUna dvitIya prakAze dezavirati svarUpa // 162 // w.jainelibrary.org
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze 45 dezaviravi kharUpaM masti?, yenAhaM cakravartI na bhaveyaM / ' iti zrutvA yathAvasthitavAdI zrIjinaH pratyabhASiSTa-'he rAjan ! kimanayA jinalAbha- samRddhyA syAt ?, cakrAdicaturdazaratnasamUhaM vinA cakritvaM kadApi na bhavet / ' tataHsa etatpabhuvacaH zrutvA sva 6 sthAnaM gatvA lohAdimayAni saptaikeMdriyaratnAni cakAra,svasya padmAvatI priyAM ca strIratna kalpayAmAsa, tathA AtmanaH | viracite paTTahastyAdInyevAvaziSTaratnAni viddhe| athaivametAni ratnatve saMsthApya sa rAjA prAcyAdikramAt sarvadezAnAjJAkA. bAtmaprabodhAnye riNaH kR vA bahusainyaparivRto vaitAyatale tamisrA guhAM sNpraaptH| tatra ca daMDaratnena guhAdvArakapATautADitavAn , paraM // 163 // tau nodghaTitau / tataH punardaDaprahAre kRte sati taddvArapAlakaH kRtamAladevaH krodhena tamavAdIt-'re! aprArthyaprArthaka ! tvaM ko'si 1, ito yAhi,khATUkAraiH karNI kiM kadarthayasi ? / ' so'pyuvAca-' bharatakSetrehamazokacaMdro nAma navInazcakravartI jAto'smi, ataH zIghraM dvAramudghATaya / ' devenoktaM- bho! atra kSetre dvAdaza cakriNo bhavaMti, te tvabhavan, tasmAnna tvaM cakrI, kiM tu ko'pi cAkriko'si / ' bhUpenoktaM-' matpuNyairahaM trayodazaH cakrI kRto'smi, tvaM kiM na jAnAsi tasmAd dvAramudghATaya, vilaMbavidhAnena mAM mA khedy|tt itthaM bhUtAviSTamivAniSTabhASiNaM tamazokacaMdramatikruddho devaH prajjvaladanalajvAlayA jvAlayitvA sadyaH SaSThanarakAtithiM cake / ityazokacaMdrakathA / eSo'zokacaMdra ivAnyo'pi yaH kazcitpumAn diggamanapramANaM na karoti sa itthamaihalaukikamapAyaM prApya paratra narakArtipAtratA yAti, tasmAdvyAMgibhiretavratasvIkAre'lasaina bhAvyaM / atra bhAvanA-ciMteavvaM ca namo, sAhaNaM je sayA nirAraMbhA / viharati vippamukkA, gAmAgaramaMDiyaM vasuhaM ||1||iti bhAvitaM prathamaM guNavataM 6 // OMOMOMOMOM SARKARI Jain Education Intel T w .jainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinakAma sari dvitIya | prakAze . dezaviravi viracite AsmaprapogrAnye // 16 // // 164 // GAAAAABARCORRORA ay guNavateSu dvitInaM bhogopabhogamAnavrataM bhAvyate-tatra yaH sakRdbhujyate sa bhogo'nnakusumAdiH, yastu punaH punarbhujyate sa upabhogaHkhIvastrAbharaNAdiH,tayormAnena niyatapramANena niSpa vrataM bhogopabhogamAnavratamucyate / tacca bhojanataH karmatazca bhavati / tathAhi bhoaNakammehiM duhA, bIyaM bhogovabhogamANavayaM / bhoaNao sAvajaM, ussaggeNaM pariharai / / 46 / / taha ataraMto vajAi, bahusAvajAiM esa bhujAI / bAvIsa annAi ci, jahArihaM nAyajiNadhammo // 47 // vyAkhyA-dvitIyaM bhogopabhogamAnavrataM bhojanakarmabhyAM dvidhA bhavati / tatra bhojanataH zrAvaka utsargeNa sAvadhaM sacittaM aneSaNIyaM ca bhojyaM pariharati, tadazaktastu sacittameva pariharatIti anuktamapi draSTavyaM / taha ataraMto tti tathApyazaknuvanneSa zrAvako jJAtajinadharmaH san bahusAvadyAni bhUripApAni dvAviMzati bhojyAni azanAdIni pariharati / tannAmAni yathA-paMcuMbari 5 mahavigaI 9, hima 10 visa 11 karage a 12 savvamaTTI ya 13 / rAIbhoaNagaM ciya 14, bahubIaM 15 aNaMta 16 saMdhAnaM 17 // 1 // gholavaDaya 18 vAiMgaNa 19, amuNia. nAmANi 20 / tucchaphalaM 21 caliarasaM 22, vajai bhujAI bAvIsaM // 2 // tatra paMcoduMbarI-uduMbara 1 baTa 2 plakSa 3 piSpala 4 kAkoduMbarI 5 phalarUpA, sA ca mshkaakaarsuukssmbhujiivbhRttvaavrjniiyaa| tathA madya 1 mAMsa 2 madhu 3 navanItAni 4 ghRtAdivikRtyapekSayA mahAvikArahetutvAnmahAvikRtayazcatasrastAzca vajvAH, krUrAdhyavasAyahetutvAt sadya eva tatra tadvarNAnekajIvasaMmUrchanAca / yaduktaM-majje Jain Education Inters For Private & Personal use only Oww.jainelibrary.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya mAtma bhavatsAhAyyAdyamiyatkAlaM sukhaM sthitaaH| atha yadi tubhyaM rocate tarhi cida bruumH|' tenoktaMjinalAbha | 'bhagavan ! yAdRgmayA sukhena pAlayituM zakyate tAdRzenaiva vacasA mayi prasAdo vidhIyatAM / ' tadA gurubhiruktaM-12 sari 'yasyAbhidhAnaM kenApi na jJAyate tatphalaM tvayA na bhakSaNIyaM 1, tathA kahicitparaM prahartumicchatA saptASTau padAni viracite apasarttavyaM 2, tathA rAjJaH paTTadevI mAtRvadgaNanIyA 3, tathA vAyasAmiSaM kadApi na bhakSaNIyaM 4, ete catvAro dezavivi 'pyabhigrahAstvayaikacittena pAlanIyAH, etatpAlane tavottarottaraM mahAlAbho bhaavii|' tataH so'pi guruvacasA namrI. prabodhagranthe bhUtaH san mahAprasAda ityuktvA AtmopakAriNastAn caturo'pi niyamAn gRhItvA svasthAnamAyAtaH / guravo'pi // 16 // // 16 // vihAraM kRtvA'nyatra gtaaH| | athaikadA grISmartI sa pallIpatibhillasenAparivRtaH san kaMcidgrAmaM haMtumacalat , paraM kuto'pi tavRttAMtama vagamya sa grAmaH pUrvameva palAyya gataH / tadA vaMkacUlaH saparicchado vyarthIbhRtaparizramaH kSudhAtRSAbhibhUtazca san TrAmadhyAhna tato vyAvRttyATavyAM kasyApi taroradhastAnniSaNNaH / tatra ca kSudhApIDitaiH kiyadbhirbhillairitastato bhramadbhiH kApi nikuMje surabhigaMdhisadvarNaparipakkaphalainamrIbhUtaM kiMpAkataraM vIkSya sadyastatphalAnisamAdAya vaMkacUlAgre daukitAni / tena ca svaniyamaM smRtvA tannAma pRSTaM / tairuktaM-'svAminneSAM nAma tu kenApi na jJAyate, paraM svAdutvamadhikaM vidyate'to bhakSaNIyAni / ' tenoktaM-ajJAtaM phalamahaM nAmAmi, mamArya niyamo'sti / ' tataH punastaiH sAgraha proce-svAmin ! sausthye niyamAgrahaH kriyate, sAMprataM prANasaMdehe ko'yaM niyamAgrahaH, tasmAdetAni bhakSaya / ' iti Jain Education Interne For Private & Personal use only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite mAtmaprabodhagranye // 166 // Jain Education Interns samAkarNya bahumAnataH svapallIM samAnIya mUlapallIpatermRtatvAt tatsthAne taM sthApitavaMtaH / tato baMkacUlo millaiH sArdhaM mahItalaM luMTan tatra sukhena tasthau / athaikadA varSAprAdurbhAvasamaye kiyadbhirmunibhiH parivRtAH zrIcaMdrayazaH sUrayaH sArthaparibhraSTAstatra sametAH, tadA navyotpannAMkurasaMmaddatsacittajalasaMghaTTAJca bhIrava AcAryA vihArAyogyatAM jJatvA tAM pallIM praviSTAH / baMkacUlo'pi munIn dRSTvA kulInatvAt praNamati sma / tadA guravo dharmalAbhAziSaM dattvA taM prati vasatiM yayAcire / tenApyuktaM- 'svAmin ! tubhyaM vasatiM dAsyAmi, paraM mama sImAyAM kadApi dharmo na vAcyaH, yato yeSAM hiMsA satyacauryAdInAM tyAgena dharmaH saMpadyate tairevAsmAkamAjIvikA vidyate iti / evaM tenokte sati gurubhi stadvaco'gIkRtya taddarzitaniravadyasthAnake svAdhyAyadhyAnAdi dharmakRtyaM kurvadbhizcaturo mAsAn yAvattasthe / tatra ca tenAhArAdinimaMtraNAyAM kRtAyAM gurubhiruktaM- 'bhavadIthagRha bhikSA'smAkaM na karUpate, vayaM tapazcaryayaiveha sthitAH sukhena kAlaM gamayiSyAmaH, bhavato hi upAzrayadAnenaiva mahApuNsaMbaMdho jAtaH / uktaM ca-jo deha uvasmayaM muNi- varANa ta niyamajogajuttANaM / teNaM dinnA vatthanna-pANasayaNAsaNabigappA // 1 // pAvar3a suranarariddhI, sukuluppattI ya bhoga | sAmaggI / nittharai bhavamagArI, sijjAdANeNa sAhUNaM // 2 // tato varSAkAle'tikrAnte gurubhistaM vakacalamApRcchaya vihAre kriyAmANe so'pi teSAM satyapratijJatAdiguNairdRSTaH san bhaktyA tAn gurUnanvagAt / tatra kiyatyapi mArge gate sati sa cirasthitamuniviyoga vihvalaH san gurUn natvA vyajijJapat-' svAminnitaH paraM pareSAM sImA vidyate, ato'haM valiSye, punarmama bhavaddarzanaM sadyo bhavatAt / ' evaM tenokte sati guravo madhurAkSaraistaM procu:-' he saumya ! dvitIya prakAze dezavirati svarUpa // 166 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya | prakAze dezavirAti jinalAbha pari viracite mAtmaprabodhananthe // 16 // kharUpaM CARDASRE mahuMmi maMse, navaNIyaMmi cautthae / uppajjati asaMkhA, tavvaNNA tattha jNtunno||1|| iti / tathA himaviSakarakamRttikArAtribhojanAni pratItAni / tatra himakarakamRttikAnAM bahujIvamayatvAt viSasya svopaghAtakatvAnmaraNasamaye | mahAmohotpAdakatvAca, rAtribhojanasya ca bahuvidhajIvasaMpAtasaMbhavena aihikapArabhavikabahudoSaduSTatvAvarjanIyatvaM bodhyaM / tathA yatra bhastrAyAM mudgA iva bIjAnyavyavahitAni tiSTaMti, tatphalaM bahubIjaM paMpoTakAdi, tasya pratibIja jIvopamaIsaMbhavAt / tathA'naMtakAyikA mlecchakaMdAdayo dvAtriMzata, teSAmanaMtajIvamayatvAt / tathA saMdhAnaM pratItaM, tasya ca bahujIvasaMsaktihetutvAt / tathA gholavaTakAni AmagorasasaMmizradvidalopalakSaNaM, teSu ca kevaligamyasU. matrasajIvasaMsaktisaMbhavAt / yaduktaM-jai muggamAsapamuhaM, vidalaM kaccami gorase paDai / tA tasajIvuppatti, bhaNati dahIe tidiNa uvariM // 1 // iti / tathA vRtAkAni pratItAni, eSAM bahubIjatve'pi pRthaggrahaNamatIva lokaviruddhatAjJApanArtha, teSAM ca bahujIvamayatvAnnidrAbAhulyamadanoddIpanAdidoSahetutvAcca varjanIyatvaM / tathA svayaM pareNa vA yeSAM nAma na jJAyate tAni ajJAtanAmAni puSpANi phalAni ca, teSAM prANopaghAtAdijanakatvAt / tathA | yena jagdhena tRptiralpA AraMbhastu mahAMstattucchaphalaM, gaMgeTakakomalaphalikAdi,tasya caanrthdNddtvaat| tathA calitarasaM | kuthitadhAnyaM, tasya cAnaMtakAyatvAdvarjanIyatvaM bodhyaM / na caitAvatyevAbhakSyANi, kiMtUpalakSaNatvAyathAI yathAyogyamanyAnyapi dinadvayAtItadadhipuSpitaudanAdisaMsaktapatrapuSpAdIni bahusAvadyAni vastUni varjanIyAni / kiMcAlpasAvadhe'pi odanAdau idametAvanmayA bhoktavyamiti pramANaniyatatvaM vidheyaM / tathA'tyaMtacetogRdhdhyunmAdApavAdAdi COCALA Jain Education Inter For Private & Personal use only R
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma sari prakAve niracite hai Asma- prabodhAnye // 168 // dvitIya dezaviravi kharUpa // 18 // + janakaM vanavibhUSaNabAhanAdikaM ca vrjniiyN| zeSe'pi pramANaM kArya, tasya viratipariNatatvAditi / atra kecidajJAnino vadaMti-'saMsAre hi zarIrameva sAraM, taca yathAtathA vA poSyate, kimanayA bhakSyAbhakSyakalpanayeti ?' tatrocyate-'bahudhA poSitasyApi zarIrasyAsAratvAttadartha vivekinA'bhakSyabhakSaNaM na vidheyameva | yaduktaM-aiposiaMpi vihaDai, aMte eaMkumittamiva dehaM / sAvajabhujapAvaM, ko tassa kae samAyaraha // 1 // atha dRSTAMtagarbhamasya vratasya phalaM lezato dayate-- masAINa niyama, dhImaM pANaccaye vi pAlato / pAvai paraMmi loe, surabhoe vaMkacUlo vva // 48 // akSarArthaH pratIto, vyAkhyArthastu kathAnakagamyastadyathA atraiva bhArate varSe vimalo nAma rAjA'bhUt, tasya sumaMgalA nAmanI priyA, tayozcApatyadvayaM jAtaM, tatraikaH puSpacUlanAmA putraH, dvitIyA ca puSpacUlA nAmnI knyaakaa| yauvane ca pitrakA rAjakanyA putrAya pariNAyitA / pura kasmaicidrAjaputrAya dttaa| paraM duSkarmodayAvAlye eva patyurmaraNAtsA vaidhavyaM prAptA / sAbhrAtRsnehAtpitugRhe evAsthAt / atha puSpacalastu cauryAdivyasanAsaktatvena paurajanAnatyaMtaM pIDayan loke vaMkacUlAkhyAM prAptaH, tadbhaginyapi tatsamAnabuddhitvena baMkacUleti prasiddhA'bhavat / tato rAjJA lokatastasyopAlaMbhaM bahutaramAkarNya ruSTena satA sa purAdvahiH kRtaH, tadA patnIbhaginyAvapi tatsnehAtsArthe nirgate / tato vaMkacUla: patnIbhaginIbhyAM saha nirbhayaH san kAMcidaraNyAnIM bhraman dhanudharaibhillaidRSTaH, tatra ca te AkRtyaiva taM rAjaputraM jJAtvA sAdaraM praNamya praznapUrvakaM tavRttAMta | Jain Education Intel
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhavari viracite Atma prabodhagranthe // 169 // Jain Education Inter tadvacaH zrutvA kSutpIDito'pi san sa sadhairya prAha-'bho ! idaM vaco na vaktavyaM, yadi prANA yAMti tarhi adhunaiva yAMtu paraM svavAcA gurusamakSaM svIkRto niyamaH sthirI bhavatu / ' tataste sarve'pi bhillAstAni phalAni svairaM bhakSayitvA tRptAH saMtastarucchAyAsu svapaMti sma / paramekaH sevako vakacUlasyAnurodhena tAni na muktavAn / atha svayaM zayitvotthitaH pallIzaH svapArzve suptaM bhRtyamutthApyeti proce- 'bhoH ! sarvAn zIghraM jAgaraya, yathA svasthAnaM gacchAmaH / ' tenApi zabdena karasparzena ca sarve'pyutthApitAH paraM kathamapi nottiSThati sma / tadA tAn sarvAnapi gataprANAn matvA pallIzAya tatsvarUpaM niveditaM / so'pi zrutvA vismitaH san svaniyamaM saphalIbhUtamamaMsta / tato'ho guruvANyA mAhAtmyaM !, yatsvalpayA'pi tayA'dhunAhaM jIvan rakSito mayA nirbhAgyena prAptasarveSTasiddhividhAyakaH kalpatarurivAkasmAdupasthitaH zrIgurUNAM vAkprasaro vRthaiva varjitaH' ityAdi citte vibhAvayan sa pallIzo harSaviSAdAbhyAM saha rAtrau svapallIM saMprAptaH / tatra ca svagRhacaritaM draSTuM pracchannavRttyA gRhamadhye pravizya dIpakaprakAzAtpuruSaveSayA svabhaginyA saha suptAM svabhAryAM dRSTvA ciMtayAmAsa - 'eSA me strI durAcAriNI, ayaM ca ko'pi durAcAraH pumAn vidyate, etau duSTau Azu mArayAmIti' vicityaikaprahAreNa tau haMtuM yAvatvadgamutpATitavAn tAvadasya dvitIyo niyamaH smRtimA - gataH / tadA padasaptakrama pasaratastasya krodhAkulasya khaDgo dvAradeze skhalitaH, khaDgakhATkAreNa ca sadyo jAgRtA baMkacUlA 'he bhrAtazciraM jIve' tyajalpat / tato bhaginIM vijJAyAtilajjitaH sa khaDgena saha kopaM vRNvan tAM puMveSaracanAkAraNaM papraccha / sA'pyUce - "he bhrAtarave sAyaMkAle tvAM draSTuM naTaveSadharAstava zatrUNAM carAH samAjagmuH, tadA mayA ciMtitaM- ' dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 169 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranye // 170 // Jain Education Inter bhrAtA tu saparicchadaH kApi gato'sti, yadyete'pIdaM jJAsyati tarhIyamanAthA pallI zatrubhiH parAbhaviSyate, tasmAt ko'pyu| pAyaH kAryaH' iti vicityAhaM kaitavAsvadveSadhAriNI bhUtvA sabhAyAmupaviSya tAn nRtyaM kArayitvA kSaNAdyathAdhanadAnato bisarjyA (visRjyA) lasyAdaparityaktapuMveSaiva bhrAtRjAyayA samaM suptA / " etadvRttAMtaM zrutvA vaMkacUlo guruprasAdAdAtmAnaM bhaginyAdihatyApApAdaliptaM vibhAvayan vizeSato guruvANyAH prazaMsAM cakAra / athaikadA sa cauryArthamujjayinIM purIM yayau, tatra cArdhanizAyAM kasyApi dhanino vyavahAriNo gRhe praviSTaH paraM kaparda - ( rhikA ) vyayabhrAMtyA putreNa saha vivadamAnaM gRhapatiM vilokya dhigetAdRzAM dhanamiti ciMtayan tato nirgataH, tataH- 'stokaM | stokaM janAdyAcitvA saMprAptasaMpattilavAnAM dvijAnAM dhanenApyalamiti' vicitya tadgRhANyapi muktvaan| tadanaMtaraM' yA ISaddhanalipsayA ramaNIyaM svazarIramanapekSya kuSTinamapi sevaMte, tAmAM vezyAnAM dhanenApi me na kAryamiti' bicArayan tadgRhANyapi vimucya nRpagRhasamIpamAgatya ciMtayati sma - cauryamAcaryate cetta-lluMDhyate khalu bhUpatiH / phalite dhanamakSINa-manyathAspi ciraM yazaH // 1 // ' iti vicitya vanAdgodhAmAdAya tatpucchalagnaH san rAjJaH saudhAgramAruhyAvAsa bhavane praviSTaH / tatra cAdbhutarUpadhAriNI rAjJaH paTTadevI dRggocaramAyAtA / tayA ca kathitaM- ' kastvaM ?, kimarthamatrAyAto'sIti proktaH san sa proce ' ahaM taskaro'smi, bahutaraM maNiratnAdidravyaM vAMchannihAgato'smi / tatastadrUpalubdhayA rAzyA mRduvANyA proktaM- "he saumya ! dravyasya kA vArttA, etatsarvaM tavaivAsti, atha kiM kaMpase 1, sustho bhava, tava kuladevatA tuSTA, yadahaM rAjJaH paTTadevI tava vazyA jAtA'smi, mayA'ya saubhAgyagarveNa rAjA'pi roSito'sti, dvitIya prakAze dezavirati svarUpa // 170 // ww.jainelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma triIna 'pari viracite bAtmaprabodhAnye // 17 // ASALASAA tAdRzyA mayA saha tvamAtmAnaM saphalaya, mayi tuSTAyAM prANinAmarthakAmau sulabhau staH.mayi ruSTAyAM tu sadyo vadhaMba. dhAveva syaataaN|" itthaM kAmagrahagrastayA tayA lobhitaH kSobhitazcApi vaMkacUlaH svakRtaM tRtIyaM niyamaM smaran tAM natvA jagAda-'he mAtastvaM mama pUjyA'si, mayi vanye taskare rAjavallabhAyAstava kA spRhA ?' sA proce-' are prakAze vAcAla ! pAla! mayi kAmukyAM mAtRsaMbadhaM yojayan tvaM kiM na lajase?, atha cenmadvAkyaM na manyase tarhi adya tva dezavirati dupari yamo russttH|' itthaM tayA vividhavacoyuktyA bhAyito'pi sa yAvanna cukSobha tAvatkrodhAkulA sA navairnijadehaM vidAryoccaiH pUccakAra / ayaM ca sarvo'pi vRttAto gRhadvAraM saMprAptena rAjJA kapATavivare karNa saMsthApya svayaM zuzruve / | tAvatkalakalArAve jAte sati jAgrato dvArapAlakAH zastrANi gRhItvA dhaavitaaH| tadA rAjJA maMdasvareNa tebhyaH proktaM| bho! niraparAdho'yaM taskaraH, sAMprataM ISadhdhvA yatnena rakSaNIyaH, prAtaHkAle ca sabhAyAM mamAgre AnetavyaH'tairapi tatheti pratipannaM / tato rAjJA saMtaptacetasA tAdRzaM svamahiSIvRttAMtaM ciMtayatA kathaMcit sA rAtriratikrAMtA / atha prAtaHsamaye ArakSakaiHsa zlathabaMdhanairbadhvA nRpAgrezrAnItaH,nRpeNa ca sAkSepaM pRSTaH san sa spaSTatayA sarvamapi yathAvasthita hai| vRttAMta rAjyA madhuravANyA'haMjalpita ityetatparyatamuktvA maunmbhjt| tato vijJAtaparamArtho rAjA tuSTamAnasaH san | enaM satkRtya bhUrimudA cAliMgya provAca-'he satpuruSa! tava sAhasenAhaM tuSTo'smi,tata eSA'gramahiSI mayA tubhyaM prasA|ditA, tvamenA gRhANa / ' sa proce-'rAjan ! yA te paTTarAjJI sA me dhruvaM mAtA, tasmAdetadvacaH punarna vAcyaM / ' tato | rAjJA zUlAropaNAdyupadezena bahudhA kSobhito'pyasau yadA niyamAnna calitastadA'sya dhIratvenAtisaMtuSTo rAjA enaM HOT9364-9-%CANA +CESS N ww.jainelibrary.org Jain Education Intel
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM jinalAma sari 49649* viracite Atmaprabodhagranthe // 172 // NASIC putrapade sthApitavAn, tAM striyaM ca haMtumicchannapi asya vacasA jiivNtiimmuNct| tato vaMkacUlA svastha bhaginI patnI || ca tatrAnAyya tAbhyAM sahitaH sukhenAsthAt / tathA dharme saMjAtapratyayaH san vizeSatastatraiva cittavRttiM babaMdha, tAna dvitIya niyamadAtRn gurUMzca nityaM sasmAra / ekadA'sya bhAgyodayAtta evAcAryAstatra sametAH, ayaM ca mahatADaMbareNa guru prakAze vaMdanArthaM gataH, tatra zuddhaM dharmasvarUpaM zrutvA tatvarucirUpaM samyaktvaM sa prapannavAn / tadA cojayinIpArzvavattizAli. dezaviravi svarUpa grAmanivAsI jinadAsAkhyaH zrAvakastasya paramamitramabhUt / ekadA rAjJA kAmarUpadezAdhIzaM sudurjayaM matvA tajjayArtha || // 172 // 'pi nRpAdezAttatra gatvA yuddhaM kRtvA kAmarUpezaM vijitya svayaM ca vairikRtazastraprahArejarjaraH san ujjayinI purI samAjagAma / taraca rAhatatpIDayA pIDitena bahana vaidyAnAkArya tairasya cikitsA kAritA / paraM kathamapi prahArA na saMhitAH / tadA rAjJA saroSaM pRSTaivaidyairnRpAgre kAkamAMsamauSadhaM proktaM / tat zrutvA rAjA vaMkacUlaM gADhamAliMgya sAzrulocanaH san itthaM provAca-'he vatsa ! tvadApadaM chettuM ye ye pratIkArAH kRtAste sarve'pi mamAbhAgyAvRthA jAtAH, athaikaM vAyasAmiSaM bheSajaM vidyate, tadgRhANa, yena te zarIre sausthyaM syAt / ' sa proce-' he nAtha ! ahaM sarvathA mAMsabhakSaNAnivRtto'smi, tato me vAyasAmiSAnna kArya / ' rAjJoktaM-' vatsa ! jIvato jaMtoniyamA bahuzo bhaveyuH, paraM mRtau sati sarve yAMti, tasmAdidaM bhkssy|' tadA sa nRpoktaM vaco nizamya proce-'he nAtha ! mama jIvite svalpA'pi tRSNA nAsti, ekadA'vazyaM mRtyurbhAvI, tasmAjIvitaM yAti cedadhunaiva yAtu, parametadakRtyamahaM na kurve||' tato rAjA baMkacUlasya mitraM zAligrAmavarti jinadAsazrAvakamAhvAtuM nijaM naraM ******* ** Jain Education Intel For Private & Personal use only XIww.jainelibrary.org
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari viracite mAtmaprabodhagranthe // 27 // dvitIya prakAve dezavirati svarUpa | // 17 // preSIt / so'pi mitrasnehAtsadyastatazcalito, mArge ca rodanodyataM divyaM strIdvayaM vilokya 'ke yuvAM kiM vA rudiya?' iti pprcch| tAbhyAmuktaM-AvAM saudharmakalpavAsinyau devyo, bhartutryavanAdvirahavihvale satyau vaMkacUlAkhyaM kSatriyaM bhartAraM prArthayAvahe, so'dya tvadvacasA cenniyamaM bhakSyati tarhi Azu durgatiM gatA, tena saMprati rudivH|' tato jinadAsenoktaM-'mA rodiSTaM, yadbhavatyoriSTaM tadeva krissyaami|' ityuktvA te AzvAsya sa zrAddha ujjayinI samAjagAma / tatra ca tena nRpAdezAnmitramaMdiramAgatya kuzalapraznapUrvakamauSadhAdipravRttiM kurvatA tasya niyame'tisthiratvaM vijJAya zarIraM ca jarjarIbhUtaM vilokya rAjAdisarvalokasamakSaM proktaM-' asya dharma evauSadhaM yuktaM, ato'parA kApyauSadhAdipravRttina kAryA / ' vaMkacUlenApi proktaM-'he mitra ! yadi svamayi snehaM dadhAsi tarhi AlasyaM vihAya me prAMtakAlasya zaMbalaM dehi| tatastenApi samyagrItyA ArAdhanA kAritA / tadAbaMkacUlazcaturvidhAhArapratyAkhyAnaM kRtvA catuH zaraNAni svIkRtya paMcaparameSThinamaskAraM smaran sarvajIveSu nirvairatAM dadhat prAkkRtaM duSkRtaM niMdana sukRtaM cAnumodayan samAdhinA kAlaM kRtvA dvAdaze devaloke devatvaM saMprAptaH / tato jinadAsastasyaudehikaM kRtvA gRhe vajana mArga te dve api devyo pUrvavadudatyau vIkSya pRSTavAn-'he bhadre ! adyApi yuvAbhyAM kimarthamantraivaM vilapyate, soDakhaMDitavrataH san ito mRtvA bhravatyovallabhaH kiM na jAtaH / ' tadA te devyau niHzvasyocatuH-'he svacchAzaya ! kiM pRcchasi ?,sa te suhRtpAMte pariNAmalizuddhayA'smAn vyatItya dvAdazaM svarga jagAma / etat zrutvA paramAnaMda saMprApto jinadAsaH suhRdaM dhyAyan zrIjinadharma cAnumodayan svagRhaM yayau / iti niyamapAlane vakacUlavRttAMtaH / itthaM svalpa ACACA4945544%ACT Jain Education Inter 15
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze viracite dezavirati kharUpaM // 17 // hAsyApyabhakSyabhakSaNaniyamasya mahAphalaM vijJAya bhavyAtmabhirvizeSatastasya pAlane tatparairbhavitavyaM / tadevamuktaM bhojanato bhogopabhogavataM / atha karmatastaducyate-- jinalAma kammAu jai kamma, viNA na tIrei nivvahe to / panarasa kammAdANe, caei aNNaM pi kharakammaM / / 49 // mari vyAkhyA-karmataH karmAzritya zrAvakeNotsargato na kiMcitsAvadhaM karma karttavyaM, nirAraMbheNaiva bhaavymityrthH| mAtma-18 yadi punaH karma vinA na nirvahati tadApi paMcadaza karmAdAnAni tyajati / tAnyamUnI-aMgAra 1 vana 2 zakaTa 3 | prabodhagranye / bhATaka 4 sphoTaka 5 karmANi, daMta 6 lAkSA 7 rasa 8 keza 9 viSa 10 vANijyAni, yaMtrapIDA 11 ninchanaM 12 davadAnaM 13 sarohadAdizoSaH 14 asatopoSazceti 16 // tatrAjIvikArthamaMgArakaraNabhrASTrabharjanakuMbhakAralohakArasuvarNakAratvaiSTikApAkAdivayAraMbhakaraNamaMgArakarma 1, vRkSAdeH patrapuSpAdervA chedanavikrayAdyAraMbheNa jIvanaM vanakarma 2, zakaTAnAM tadaMgAnAM vA ghaTanena zAkaTikatvena vA jIvanaM zakaTakarma 3, svazakaTavRSabhAdinA parabhAravahanAtpareSAM vA mUlyena svazakaTAdyarpaNAjIvanaM bhATakakarma 4, kuddAlahalAdibhirbhUmividAraNAtpASANAdighaTanAdvA jIvanaM sphoTakakarma 5, tathA yavAdidhAnyAnAM sa(sikthAdikaraNena vikrayo'pi sphoTakakamaiva / yaduktaM-javacaNayA gohuma-mu. ggamAsakaraDippabhii ya dhannANaM / sattayadAlikaNikA, taMDulakaraNAi phoDayaNaM // 1 // ahavA phoDIkammaM, sIreNaM bhUmi phoDaNaM jaMtU / oDDattaNayaM ca tahA, tahA ya silakuTTayaMtaM ca // 2 // iti / prathamata eva mlecchAdibhyo mUlyadAnena | gajadaMtAnAnAyya vikrayaNaM, Akare vA gatvA svayamAnIya vikrayaNaM daMtavANijyaM / idaM ca zaMkhacarmacAmarAdInAmapyu CARRAIMARG // 17 // -964 1 + 9 Jain Education Intem For Private & Personal use only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha'sari viracite Atma prabodhagranthe // 175 // Jain Education Inter palakSaNaM / anAkare tu daMtAdergrahaNe vikrayaNe ca na doSaH 3 / lAkSAvaNijyaM prasiddha, upalakSaNaM cedaM nIlImanaHzIlAdInAM sulitadhAnyAdeva 7 / ghRtatailasurAmadhuvasAdivikrayo rasavANijyaM 8 / zRMgika kAlakreTAdivikrayo viSavANijyaM, idaM hi jIvaghAtaka zastrAyo haritAlAdInAmapyupalakSaNaM 9 / dAsIgavAzvamahiSoSTrAdivikrayaH kezavANijyaM 10 / tilezvAdInAM yaMtra: pIDanaM yaMtrapIDanaM 11 / goturagAdInAM SaMDatvApAdananAsAvedhana karNakaMcalAdicchedanaM nilAMchanakarma 12 / tRNAdivRddhayai kSetrAdizodhanAya vA vahnejvalanaM davadAnaM 13 / godhUmAdevapanArtha [pAnArthaM] vA sarodrahAdizoSa pratItaH 14 / asatyo duHzIlA dAsyAdayastAsAM poSaNamasatIpoSaH, idaM ca zukasArikAzvAnamArjAramayUrAdyadharmaprANipoSaNasyopalakSaNaM 15 / etAni nibiDakarmabaMdhahetutvAtsamaya bhASayA karmAdAnAnItyucyate / na kevalametAnyeva tyajati, anyadapi kharaM krUrAdhyavasAyasAdhyaM karma koTTapAlaguptipAlatvAdikaM tyajati / alpasAvadyenaiva karmaNA nirvahatItyarthaH / kiM ca iyaraM pi hu sAvajjaM, paDhamaM kammaM na taM samArabhai / jaM dadrUNa pathai, AraMbhe avirao loo // 50 // vyAkhyA -- zrAvaka itaradaniSiddhamapi tatsAvadyaM gRhAraMbhagrAmAMtaragamanazakaTakheTanAdikaM karma anyebhyaH prathamaM na samArabhate, tatkimityAha yatkarma kriyamANaM dRSTvA avirato'yatanAparo loka AraMme tatkarmakaraNe pravarttate, etAvatA | yadA tulyakAryakarttAro bahavaH samuditA bhavati tadA'yaM vidhirdraSTavyaH, prathamaprAraMbhakatvena sakalakRtAraMbhahetutvamasya mA bhUditi / ityuktaM karmato bhogopabhogavataM / nanu prAk bhogopabhogazabdavAcyA annasyAdayaH proktAsteSAmeva ca dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 175 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAma pari viracite AtmaprapoSAnthe // 176 // dvitAva prakAre dezavira kharUpa // 176 // TRENORRH pramANamatra vrate vidheyaM, tataH karmata idaM vrataM na syAt, karmazabdasya kriyAvAcitvAt kriyAyAzca bhogopabhogatvAsaMbhavAditi cetsatyaM, paraM karmaNo vANijyAde gopabhogakAraNatvAt , kAraNe ca kAryopacArAtkarmApyatra bhogopabhogatvenoktamityalaM carcayA / atra bhAvAnA-savvesiM sAhaNaM, namAmi jehiM ahiyaM ti nAUNaM / tiviheNa kAmabhogA, cattA evaM viciMtijA // 1 ||iti bhAvitaM dvitIyaM guNavrataM // 7 // | atha tRtIyamanarthadaMDaviramaNavrataM bhAvyate-tatra yaH svajanazarIradharmANAmayAraMbhaH kriyate so'rthadaMDaH, zeSastvanarthadaMDastasmAdviramaNaM nivRttistadrUpaM yadvataM tadanarthadaMDaviramaNavratamucte, apadhyAnAdicaturvidhAnarthadaMDaparityAgarUpamityarthaH, tathAhidaMDijai jeNa jio, bajjiya niyadehasayaNadhammaTuM / so AraMbho kevala-pAvaphaloNatthadaMDa tti // 51 / / avajjhANa pAvauvaesa-hiMsadANappamAyacariehiM / je cauhA so muccai, guNavvayaM taM bhave tai // 52 / / AdyA uktArthA, dvitIyasyA vyAkhyA yathA-apakRSTaM hInaM dhyAnamapadhyAnamA raudraM ca / anayoH svarUpaM cedNraajyopbhogshynaasndaahnessu,striigNdhmaalymnnirtnvibhuussnnessu| icchAbhilASamatimAtramupaiti mohA-yAnaM tadAtamiti saMpravadaMti tajjJAH // 1 // saMchedanairdahanabhaMjanamAraNaizca, bNdhprhaardmnairvinikRtnaishc| yo yAti rAgamupayAti ca nAnukaMpAM, dhyAnaM tu raudramiti saMpravadaMtitajjJAH // 2 // saMsAre hi prAyo dhArmikANAmapi aMtarAMtarA'padhyAnaM jAyata eva, paraM te jJAnavalAdunmArga gachadapi svacittaM saMyamya punaH sanmArgamAnayaMti / ye tu nairaMtaryeNa tatra pravartate teSAM unaka Jain Education Inter For Private & Personal use only |
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya pari dezaviravi manathaMdeDa iti 1 tathA pApahetutvAtpA-kRSyAdikarma, tasya dAkSiNyasthAnaM vinA ya upadezaH sa paapopdeshH2| jinalAbha- hiMsanazIlaM hinaM viSAnihalazastrAdi, tasya dAnaMdAkSiNyasthAnaM vinA asaMyatAya samarpaNaM hiMsradAna 3 viracite madyAdiH,tena tasya vA AcaritamAcaraNaM pramAdAcaritaM,tacca saptavyasanajalakelitaruzAkhAdisamAzritadolAkhelanaku kuTAdijIvayodhanakuzAstrAbhyAsavikathAkaraNAdirUpaM jJeyaM / yadvA pramAdAcaritamAlasyavyAptatvaM, taccAzodhitadhanapraboSAnthe &dhAnyajalAdivyApAraNena culhakAdyupari caMdrodayApradAnena anAcchAditapradIpaculhakaghRtadadhyAdibhAjanadhAraNAdinA // 177 // | ca svaparajIvopaghAtakatvAdiyanarthakAraNamavaseyaM 4 / II ata eva zrIparamagurubhiH zrAddhagRhe sapta galanAni nava caMdrodayAzca proktAH saMti / tathAhisuddhe sAvayagehe, havai galaNAi satta savisesaM / jalamiTTa1 khAra 2 AchaNa 3,takaM 4 ghI 5 tilla 6 cuNNAyaM 7 // 53 // spaSTA, navaraM cUrNa piSTa, tasya galanakaM caalnyaadi| upalakSaNAhugdhAderapi galanakamavazyaM dhArya / caMdrodayAstu jalasthAna 1 udUkhala 2 gharaTTa 3 cUlhaka 4 indhanabhUmi5dadhimathanasthAna bhojanabhUmi 7zayanasthAna 8 devAzrayANAM 9 uparibhAge navInazlakSNavastraniSpannA navasaMkhyAkAH zrAvakeNAvazyaM dhAryAH, anyathA'narthadaMDaH syAditi / ebhilakSaNezcaturdA catuSpakAraH mo'narthadaMDo yanmucyate tyajyate tattRtIyaM guNavataM bhavediti gaathaarthH| athAsyAnarthadaMDasya vizeSeNa tyAjyatvaM darzyateprAyo gRhibhirvarvyaH, zaktyanusAreNa cArthadaMDo'pi / kathamadhigataparamArthA, anarthadaMDaM prayujate // 54 // // 177 // CAMECTROCCARALI %%%%%%% % A %% Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ + vikAma viracite bArama A prakAve dezaviravi // 178 // // 178 // spaSTaH / iha na hi sarveSAmapyanarthadaMDabhedAnAM dRSTAMtA vaktuM zakyate, tatazzulhakopari caMdrodayApradAnalakSaNasya 8 pramAdAcaritasyAnvayavyatirekAbhyAM dRSTAnta ucyate caMdodayadANAo, jAyA migasuMdarI sayA suhiyA / tajjAlaNAo kahI. tannAho parabhave jAo // 55 // vyAkhyA-culhopari caMdrodasya dAnAnmRgasuMdarI nAma zreSThikanyA sadA sukhinI jAtA / teSAM caMdrodayAnAM jvAlanAca tasyA mRgasuMdaryA nAtho bhartA parabhave kuSThI jaatH| upalakSaNAdanye'pi kecittatsaMbaMdhijanAzculhakopari caMdrodayApradAnAdinA'kasmAnmRtyurUpaM kaSTaM prAptAH, iti gAthArthaH, bhAvArthastu kathAnakagamyastaccaivaM__zrIpure nagare zrISeNo rAjA,tasya devarAjanAmA putraH, sa ca yauvane prAktanaduSkarmodayavazAt kuSThI jAtastataH, sa sapta varSANi yAvadvividhapratikAravidhAne'pi nIrogatvamaprAptaH san vaidyaistyaktastadA taDAkhaduHkhito rAjA 'yo | matputraM nIrogaM karoti, tasmai arddharAjyaM dadAmIti' pure paTahamavAdayat / tatra caiko yazodattanAmA mahebhyaH zreSThI vasati sma / tasya zIlAdisarvaguNAlaMkRtA lakSmIvatI nAma kanyakA AsIt / tayA paTahaM nivArya proktaM-'ahaM rAjaputraM nIrujaM krissyaamiiti'| tato rAjJA'tyAdareNAhatA sA pitrAdisahitA sadyo nRpamaMdiraM gatvA zIlaprabhAvAtsva. hastasparzena tasya rAjakumArasya kuSThaM spheTayAmAsa / tadA hRSTo rAjA khapratijJApAlanAya tAM kanyAM mahatotsavena nijaputrAya pariNAyitavAn / svayaM ca putraM rAjye nyasya gurusamIpe dIkSAM gRhItavAn / tatasto jAyApatI sukhena rAjyaM paalyaamaastuH| athaikadA tatra jJAnina AcAryAH smetaaH| rAjA rAjJI ca saparikarI tadvaMdanAtha gatau / guru ALLACKASHANCHAR AA%E Jain Education Intel For Private & Personal use only Alil
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2: dvitIya bhirdezanA dattA, tato dezanAnte tAbhyAM rogotpattikAraNe pRSTe sati guravaH procuH-"bho rAjan ! prAgbhavopArjita. jinalAbhaduSkarmodayataste zarIre mahArogaH samutpannastatsvarUpaM cedaM prakAre sari vasaMtapure mithyAtvamohitamatirdevadattanAmA vyavahAryavasat , tasya dhanadeva 1 dhanadatta 2 dhanamitra 3 dhanezvara dezaviravi viracite mAtma4 nAmAnazcatvAraH putrA Asan / teSu dhanezvaro'nyadA vyavasAyArtha mRgapuraM yayau / tatra ca pure eko jinadharmapAla // 17 // prabodhagranthe / naparo jinadattanAmA zreSThI vasati sma / tasya mRgasuMdarI nAma kanyakA / sA ca bAlye eva gurusamIpe'bhigrahatrayaM / // 179 // jagrAha-jinaM pUjayitvA 1 sAdhubhyo dAnaM ca dattvA 2 ahaM bhokSye, rAtrau ca na muMje 3 iti / athAnyadA'tyadbhatarUpa zAlinI to mRgasudarI vilokya sa dhanezvaro vaNikaputrastasyAM dRDhAnurAgo jAtaH, paraM mithyASTitvAttasmai zreSThinA kanyA na dade / tataH sa kapaTazrAvakIbhUya tAM kanyAM pariNIya krameNa svapuraM jagAma / tatra ca dharmeya'yA sa mithyAmatistasyA jinapUjAdidharmakRtyaM niSiddhavAn / tadA svaniyame sthiracittAyAstasyA upavAsatrayaM jAtaM, caturthe ca dine gRhadvAramupAgatebhyo gurubhyastayA svaniyamarakSaNopAyaH pRSTaH, gurubhiguNAguNaM vicArya proktaM- he bhadre ! tvaM culhakopari caMdrodayaM banIyAH, tena paMcasAdhupatilAbhanAtpaMcatIrthanamaskaraNAca yAdRzaM phalaM jAyate tAdRzaM te bhvissyti|' tatastayA gurvAjJayA tathaiva kRtaM / tadA zvazurAdibhiH 'kimapi kArmaNamanayA kRtamiti' viciMtya dhane. zvarAya sa vicAraH proktaH, tena ca krodhAtsa caMdrodayo jvaalitH| tayA dvitiyo baddhaH, so'pi tathaiva jvAlitaH, evaM sapta dagdhayaH / tataH tatsvarUpaM dRSTvA khinnena zvazureNoktaM-' he bhadre ! kimartho'yaM prayAsaH ? / ' tayoktaM-'jIva SHAKASH Jain Education Intema For Private & Personal use only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ na binalAbha dayA'rtha' tadA punaH zvazureNa maroSamUce- tava cejIvadayA pAlanIyA bhavettarhi pitRgRhe gaccha / tayoktaM-'kulaTeH15 dvitIya |vaikAkinI tu na brajAmi, sakuTuMbena pitRgRhe mocyA / ' tataH sakuTuMbaH zvazurastAmAdAya mRgapuraM prati calito, pari prakAze viracite mArga caikasmin grAme zvazurapakSIyaiH prAghUrNakabhaktyartha rAtrau bhojanaM niSpAditaM / tatoH bhojanArtha sarve'pi samI dezaviravi Atma-13 bhUtAH, paraM magasuMdarI svaniyama smaraMtI bhojanodyatA na jAtA, tadA zvazurAdayo'pi zubhamatiprAdurbhAvAttadanuprabodhAnthe rodhena na bhuktaaH| tato yasya gRhe'nnaM niSpannaM tasyaiva kuTuMbena tadruktaM mRtaM ca / // 18 // // 180 // atha prAtastAna saMbaMdhino mRtAn vIkSya zvazurAdayo yAvaditastato vilokaMte tAvadannasthAlyAM sarpazRMkhalA dRSTA / haiM tadA sarvairaciMti-' rAtrau hi annapAtre dhUmAkulaH sarpaH papAta, tenete mRtA' iti / pazcAt savairvadhUH kSAmitA / tayoktaM-'bho AryAH! ata evAhaM culhakopari caMdrodayaM baddhavatI, rAtrau ca na bhuMje / ' tatastadvacasA te sarve'pi pratibuddhAH, jIvitapradAnAt sAkSAtkuladevImiva tAM manvAnAH pazcAdAgatAH / tadupadezAt suzrAvakAzca saMjAtAH / 8 tato mRgasuMdarI dhanezvarazca ciraM samyagdharmamArAdhya prAMte samAdhinA kAlaM kRtvA svargasukhAnyanubhUya yuvAM jaatii| tvayA ca prAgbhave sapta caMdrodayA dagdhAstaduSkarma niMdAdinA bahukSapita paramaMzamAtraM, sthitaM teneha saptavArSiko vyA vistavAbhUt / " tato rAjA rAjJI cetthaM gurumukhAt prAgbhavavRttAMtazravaNena jAtismaraNamavApya saMsArAdviraktIbhUtau hai| putraM rAjye nyasya pravrajyAM gRhItvA prAMte svargabhAjI jAtau / ilyanarthadaMDaviramaNe mRgasuMdarIkathAnakaM / evamanyarapi sudRSTibhivaculhakopari caMdrodayApradAnAdyanarthadaMDAdviramaNIyaM / atra bhAvanA-ciMteavvaM ca namo, *CRECAGGA-95%ERN-CHAk5% Jain Education Inter For Private & Personal use only Ri
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ nya dvitIya pari dezapirati // 18 // |saagAI ca jehiM pAvAI / sAhahiM vajjiyAI, niraThThagAI, ca savvAI // 1 // anyacca-tulle vi uarabharaNe, mUDhajinalAbha amUDhANamaMtaraM piccha / egANa narayadukkhaM, annesiM sAsayaM sukkha // 2 // iti bhAvitaM tRtIyaM guNavataM // 8 // atha caturNA zikSAbatAnAmavasaraH, tatra zikSA-punaH punaH pravRttistatpradhAnAni vratAni zikSAvratAni / zi-1 viracitelA vyakeNa yathA punaH punarvidyA'bhyasyate tathA zrAvakeNemAni bratAni punaH punarabhyasanIyAnItyarthaH / athaiteSu yatprathama bAla- sAmANikavataM tadbhAvyate-tatra samasya-rAgadveSarahitasya Ayo lAbhaH samAyaH, sa prayojanamasya kriyAnuSThAnasyeti praboSajanye sAmAyika, tadrUpaM yadvataM tatsAmAyikatratamucyate / tcaivN||18|| sAmAiamiha paDhama, sAvaje jattha bajiuM joge| samaNANaM hoDa samo, deseNaM desavirao vi // 56 // vyAkhyA-iha sAmAyikaM nAma prathama zikSAvrataM bhavati, yasmin sAmAyike kRte sati dezavirato'pi sAva6 yAnmanobAkAyavyApArAn varjayitvA sarvaviratAnAM sadRzo bhvti| kathamityAha-dezena dezopamayA, yathA caMdramukhI lalanA, samudra iva taDAga iti / itarathA svastyeva sAdhuzrAddhayormahAna bhedH| tathAhi-sAdhurutkarSato dvAdazAMgImapyadhIte, zrAddhastu SaDjIvanikAyAdhyayanameva / punaH sAdhurutkarSataH marvArthasiddhavimAne'pyutpadyate, zrAddhastu dvAdaze kalpe eva / tathA mAdhopa'tasya suragatiH siddhigatirvA syAta, zrAddhasya tu suragatireva / punaH sAdhozcatvAraH saMjva-| lanakaSAyA eva kaSAyavarjito vA'sau syAta, zrAddhasya tu aSTau pratyAkhyAnAdharaNAH saMjvalanAzca [catvAra-zcatvAraH] syuH punaH sAdhoH paMcAnAM vratAnAM samuditAnAmeva pratipattiH, zrAddhasya tu vyastAnAM samastAnAM vA icchA'nusAreNa Jain Education Interati O ww.jainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ KC prakAze E CA-24 syAt / tathA sAdhorekavAramapi pratipannaM sAmAyikaM yAvajIvamavatiSThate, zrAddhastu punaH punastatpatipadyate / puna: sAdhorekavatabhaMge sarvavatabhaMgaH sthAt, anyo'nyaM sApekSatvAt, zrAddhasya tu na tathetyAdi / atha kutredaM sAmAyika minalAbha- karate? ityAzaMkyocyate dvitIya viracite muneH samIpe jinamaMdire vA, gRhe'thavA yantra nirAkulaH syAt / dezavirati mAtma sAmAyikaM tatra karoti gehI, suguptiyuktaH samitazca samyak // 57 // prabodhagranthe / vyAkhyA-gehI gRhasthaH prathamaM munisamIpe sAmAyika karoti, tadabhAve jinamaMdire, tayodvayorapyabhAve tu gRha // 182 // // 18 // tatkaroti / athavA kiM bahunA?, yatra kvacitkSetre zUnyagRhe mArgAdau vA svayaM nirAkulaH svasthacittaH syAttatra sthAne suguptiyuktaH samyaka mamitazca san sAmAyikaM karoti / atra hi jinamaMdire sAmAyika(karIyogAH)kAro yogyA: samyaka samAdhimaMto bhavaMtIti pUrva tadgrahaNaM,tatrApi munipAce dharmavAzrivaNAdinA vizeSalAbhaH syAditi jinamaMdirAtprathamaM munisamIpe grahaNamiti bhAvaH / kiM ca yo hi gRhAdau sAmAyikaM kuryAtsoMgIkRtasAmAyika eva 5 samitiguptiyukto gurusamIpamAgatya tatsAkSikaM punaH sAmAyikavatamuccaratixayamalparddhikazrAvakasya vidhiH, maha. x pazcAd " goyamA ! appalikatAe iriyAvahiyAe na kappai ceva kAuM kiMci vi, cihavaMdaNa-sajjhAya-jhANAiyaM, phalAsAyamabhikaMkhugANaM " iti | mahAnizIthasiddhAntoktyA iyo pratikrampa svAdhyAyAdikaM kurute / vicAryamabeda-yaskRtasAmAyikasyAtyAvazyakarNikRtyAdisarvamAnyazAstreSvIryApratikramaNAtprAyadi sAmAyikavatoccAraNa nirdiSTa pUrvarSibhistahiM kiM pRSTavyamakRtasAmayikasya ! / kiba-sAmAyikoccArAtyAgeveryApratikramaNe kRte mahAnizIthoktaH svAdhyAyo ryApratikramaNapUrvakaM na bhavatyeva, sAmAyikoccArAnantaramIyA apratikramaNAt / -36- - 04 l Jain Education Internet
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha vari viracite Atma prabodhagranthe // 183 // Jain Education Interna kistu rAjAdirakRta sAmAyika eva sAdhupArzvamAgatya tataH sAmAyikaM svIkaroti / anyathA tu kRtasAmAyikasya tasyAnugacchadbhirhastyazvayodhAdibhiradhikaraNaM syAdityalaM prapaMcanena / vistArArthinA tu AvazyakacUrNirvilokanIyA / atha sAmAyikasthitasya kRtyaM darzyate- sAmAyikasthaH pravarAgamArtha, pRcchenmahAtmA caritaM smarecca / Alasya nidrAvikathAdidoSAn, vivarjayet zuddhamanA dayAluH // spaSTaM, navaraM AlasyAdidoSAstvamI - Alasya 1 nidrA 2 pallaMThikA 3 asthirAsana 4 dRSTiparivRtti 5 kAryAtarapravRtti6 bhityAdyupaSTaMbhA 7 tyaMgopAMgagopana 8 dehamalottAraNAM 9 gulyAdimoTana 10 vizrAmaNA 11 kaMDUyanAni 12 dvAdaza kAyadoSAH / tathA kuvacanA 1 vimRzyajalpana 2 pratighAtavacana 3 yathAcchaMda jalpana 4 saMstavavacana 5 kalaha 6 vikatho 7 pahAsavacana 8 tvaritavacana 9 gamanAgamanakathanAni 10 dazaite vacanadoSAH / tathA aviveka 1 yazaHkIbhilASa 2 lAbhArthitA 3 'haMkAra 4 bhaya 5 nidAnArthitA 6 saMzaya 7 roSA 8 'vinayA 9bhaktayo 10 dazaite manodoSAH / ete sarve'pi dvAtriMzaddoSAH sAmAyike varjyAH / kiM ca gRhI sasthAvarajaMturAziSu, sadaiva taptA''pasagolakopamaH / sAmAyikA sthita eSa nizcitaM muhUrttamAnaM bhavatIha tatsakhaH / / 59 / / vyAkhyA - ihAsmin saMsAre gRhI traseSu sthAvareSu ca jIvasamUheSu sadaiva saMtApakatvAttaptalohagola katulyo varttate / sAmAyike'vasthitaH punareSa gRhastho muhurttamAtraM ghaTikAdvayaM yAvat nizcitaM teSAM jIvAnAM sakhA mitraM bhavati, dvitIya prakAze dezaviraci kharUpaM // 183 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya viracite dezaviravi // 184 // | AraMbharjitatvAt / iha sAvadyayogapratyAkhyAnarUpasya sAmAyikasya muhUrtamAnatA siddhAMte'nuktApi jJAtavyA, prasyAjinalAma- khyAnakAlasya jaghanyato'pi muhUrtamAtratvAnnamaskArasahitapratyAkhyAnavaditi / atha dRSTAMto dazyate-- sadaiva sAmAyikazuddhavRtti-mAne'pamAne'pi smaanbhaavH| munIzvaraHzrIdamadaMtasaMjJo,babhUva sdbhtsmRddhibhogii||6|| vyAkhyA-sadaiva niraMtaraM sAmAyike zuddhA vRttirvartana yasya sa tathoktaH, ata eva mAne'pamAne'pi tulyamano. AtmaprapodhAnye vyApAraH, evaMvidhaH zrIdamadaMtanAmA munIvaraH sadbhatAyAH samyaksvarUpAyAH samRddherbhogI bhoktA babhUveti pdyaarthH| // 18 // sAmAyikastho hi bhavyAtmA etatsvarUpa eva bhavati / yaduktaM-niMdapasaMsAsu samo, samo amaannaavmaannkaariisu| samasayaNapara(ri)yaNamaNo, sAmAiasaMgao jIvo // 1 // iha prAksUcitadamadaMtavRttAMtastvayaM hastizIrSanagare damadaMto rAjA prabalavalasamRddhiyuktaH sukhena rAjyaM pAlayati sma / tasminnavasare hastinApure pAMDavAH kauravAzca rAjyaM paalyaamaasuH| teSAM ca damadaMtena sArddha sImAnimittako mahAn vivAdaH samajani / tata ekadA damadaMte jarAsaMdhanRpasya sevArtha gate sati pAMDavaiH kauravaizca taddezo bhagnaH, tadA tatpravRttiM zrutvA kruddho damadaMtanRpaH sadyo bahubalaM samAdAya hastinApuropari smaagtH| tatra cobhayeSAmanyo'nyaM mahAddhaM saMjAtaM, paraM daivavazAtpAMDavAH koravAzca bhagnAH, damadaMtastu saMprAptajayo vijayaDhakkAM vAdayan svsthaanmaayaatH| tataH kiyatyapi kAle gate sati sa damadaMta ekadA saMdhyAyAM paMcavarNavAdalasvarUpaM vilokya saMprAptavairAgyaH saMsArasvarUpamapi tAdRzamevAsAraM vibhAva. mAyana pratyekabuddhatayA prvrjitH| tataH pratigrAma viharan ekadA hastinApure pratolyA bahirdeze sa kAyotsargeNa tsthau| ICIC015*35CN A-SASARAI ain Education Intemat For Private & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai tadA rAjavATika gacchadbhiH pANDavairmArge taM muni vilokya ko'yaM muniriti sevakebhyaH pRSTaM, tairuktaM-'damadaMtarAja hai| jinalAbha pirayaM / ' tataH pAMDavaiH madyo'zvebhya uttIrya saharSa pradakSiNAtrayaM datvA muniM praNamya tasya dvividhamapi balaM praza- II dvitIya sari syAgre calitaM / tadanaMtaraM kauravAH sametAH, teSu ca vRddhena duryodhanena tathaiva praznapUrvakaM taM damadaMtaM vijJAya-'aho'yaM 8 prakAze viracite dezavirati -tatvasmAkaM ripurasti,asya tu mukhamapi na dRzyaM' ityAdidurvAkyastaM tiraskRtya sakrodhaM sAdhusaMmukhaM bIjapUraphalaM prakSi. kharUpaM prabodhagranthezApyAgre calitaM / tatastadanugacchadbhiH sarvairapi sainikai 'yathA rAjA tathA praje tinyAyAt kASThadhUlIpASANAdenikSepAnmuneH || 6 // 185 // // 185 // samaMtAduccaistaraM catvaramiva vidadhe / atha pAMDavA yathecchaM vane krIDAM vidhAya pazcAdUlamAnA mArge munisthAne tanmahasamaMtAduccastara ca catvaraM vilokya praznapUrvakaM tatmarva kauravakRtaM duzcaritamavagamya sadyastatrAgatya pASANAdidUrIkaraNapUrvakaM taM damadaM. tarAjarSi vidhinA'bhivaMdya namaskRtya ca svasthAnaM gtaaH| tadAnImitthaM pANDavairmAnitaH kauravaizcApamAnito'pi sa | munIzvaraH svamanasobhayatra samabhAvaM babhAra, manAgapi rAgadveSo na kRtavAn / tataH sa munirvahukAlaM cAritramArAdhya prAMte uttamagati bhAgbabhUva / iti dmdNtraajrssikthaankN| evamanyairapi nijaguNAbhilASukaiHsAmAyike sthiramanaHpariNAmairbhAvyaM / atra bhAvanA-dhannA te jipaloe,jAvajIvaM karaMti je samaNA / sAmAiyaM visuddhaM, nicaM evaM viciMtijA // 1 // kaiA Nu ahaM dikkha,jAvajIva jahaDio smnno| nissaMgo viharissaM, evaM ca maNeNa ciMtijA // 2 // iti bhAvitaM prathama zikSAvrataM // 9 // atha dvitIyaM dezAvakAzikavataM bhAvyate-mutkalAnAM niyamAnAM deze saMkSipta vibhAge'vakAzo'vasthAna dezAva -CCCRECCAME RASTRONGS Jain Education Inter For Private & Personal use only + ww.jainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ +646 jinalAma mUri lA viracite | dvitIya prakAze devaviravi kharUpaM // 186 // Asmaprabodhagranthe // 186 // OMN-ALIGAR | kAzastena nirvRttaM dezAvakAzikaM [vrataM bhAvyate prANAtipAtaviramaNaM vinA sarveSAM vratAnAM yatpratyahaM saMkSepo vidhIyate ] tadrUpaM yadavrataM taddezAvakAzikavatamucyate / ayamoM-vratapratipattisamaye gRhItasya jIvitAvadhikasya digvatasya (dizAvakAzikatva bodhymiti)| tathAhi-puvaM gahiassa disA-vayassa savvavvayANa vA'NudiNaM / | jo saMkhevo desA-vagAsiaMtaM vayaM biiaN||1|| uktArthA / atrAvRddhAH-digvatasaMkSepakaraNaM zeSavratasaMkSepakaraNasyApyupalakSaNaM draSTavyaM, teSAmapi saMkSepasyAvazyaM kartavyatvAt / prativrataM ca divasapakSAdhavadhinA saMkSepakaraNasya bhinnavratatve dvAdazavratAnIti saMkhyAvirodhaH syAditi / etena dezAvakAzikaM digvatasyaiva viSaya iti zaMkA nirastA / | yacca 'disivayagahiyassa disAparimANassa paidiNaM parimANakaraNaM desAvagAsiaMti' mUlasUtraM tadupalakSaNatvena vyAkhyeyaM, sUcAmAtrakAritvAt sUtrasyeti / tathA ca cUrNiH-evaM savvavaesu, je pamANA ThaviA te puNo punno| divasao osArei,devasi Ao rttiosaare||1|| iti / athAtra vrate dRSTAMto dazyate-AsannanarakavAsa-zcaMDamati| caMDakauzikaH sarpaH / dezAvakAzikenA-STamakalpaM satvaraM niitH||1|| AryArthaH subodhH| bhAvArthastu kathAnakAdava se yastaccedaM-kazcitkSapako munirmAsopavAsapAraNAdine ziSyasahita AhArArtha gato, mArge taccaraNatale maMDukIvirAdhanA jAtA, tadA ziSyeNoktaM- svAmin ! bhavateyaM maMDukI mahitAto mithyAduSkRtaM vada / ' tatastadvacasA saMjAtakaSAyaHsakSapako lokaimAhitI aparA maMDukIdarzayan jagAda-'are duSTAtman ! etA mRtAH kiM mayA htaaH|' 1 etatpAThasthAne-" prANAtipAtaviramaNAdInAM vA sarveSAM batAnAM yaH pratyahaM sopo vidhIyate taddezAvakAzikaM bodhyamiti " ayaM pAThaH pratidvaye'sti // OM453 Jain Education Intern For Private & Personal use only il
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati kharUpaM // 187 // tataH ziSyasta kruddha vijJAya tadAnI maunmbhjt| saMdhyAyAmAlocanAkSaNe taM muni samaMDukImasmArayat / tadA vizejinalAbha- SataH samutpannaroSaH sa kSapako rajoharaNamutpATya ziSyavadhAyAdhAvat / aMtarA ca staMbhena bhagnazirAH san akasmAmUri / nmRtvA jyotiSkeSu devo jAtaH / tatazyutvA kanakavalAkhye vane caMDakauzikanAmA tApaso babhUva / tatrApi prAktaviracite Atma nasaMskArAdabahulakaSAyaHsa ekadA Azrame phalAdi gRhNato rAjakumArAn haMtuM kare parazu gRhItvAdhAvana aMtarA pAdaskha. prabodhagranthe / lanAtkasmizcidarte ppaat| tato mRtvA sa tatraivAzrame dRSTiviSo bhujaMgama [jAta:] AsIt / tatra ca vane praagbhvaabhyaa||187|| sato'tyaMtaM mUchitaH san manuSyAdisaMcAraM sarvathA sa nyavArayat / ekadAchadmasthAvasthAyAM zrImahAvIrasvAmI vIharan gopAritopi lAbhaM vijJAya tadvilasamIpe pratimayA tasthau / tataH sa sarpaH satvaraM bilAnnirgatya bhagavaMta prekSya jAtotkaTakaSAyaH san dazati sma / tadA vajrastaMbhasyevAcalasya vIrabhagavataH zarIrAnnirgataM gokSIradhavalaM rudhiraM vIkSya vismayaM prAptaH sa prabhukharUpaM manasi ciMtayan saMjAtajAtismaraNaH svapUrvabhavAn dadarza / tato nirviSIbhUtaH sa nAgo bhaktyA prabhu pradakSiNIkRtya praNamya ca prabhusamakSa sarvamapi svakRtajIvahiMsAdyakRtyamAlocyAnazanaM jagrAha / tadA madadRSTayA prANino na bibhIyuriti vicArya gRhItadezAvakAzikavataH san bilamadhye svamukhaM prakSipya tsthau|tdaa| nImetatpravRttiM zrutvA gopyastaM navanItenAnacuH,taddhAcopAgatena kITikAgaNena zarIre vilagya sacchidrIkRto'pi sa |caMDakauzikaH sarpaH kAyena manasA ca nizcalaH san anazanaM samyak prapAlya sahasrArakalpe mahardiko devo'bhUt / itidazamavratecaMDakauzikakathAnakaM // evamanyarapi saMsArabhIrubhibhiretadvaitapAlane sAdarairbhavitavyaM / atra bhAvanA %AR+R55456 Jain Education Inter For Private & Personal use only Rsww.jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ICE sari AR savve asavvasaMgahi, vajie sAhaNo namasijjA / savvehiM jehiM saba, sAvajaM savvahA cattaM // 1 // iti bhAvitaM jinalAbha dvitIyaM zikSAvrata // 10 // dvitIya prakAre viracite __atha tRtIyaM poSadhavrataM bhAvyate-poSaM dharmasya puSTiM dhatte iti poSadhaH, parvadinAnuSTheyo vyApArastadrUpaM yadbata hai dezavirati Atma- ttpossdhvrtmucyte| taccaivaM svarUpa prabodhagranthe AhAradehasakAra-gehavAvAravirahavaMbhehiM / pacadiNANuThANaM, taiyaM posahavayaM cauhA // 61 // TRIcell // 1886 vyAkhyA-AhAra 1 dehasatkAra 2 gRhavyApAranivRtti 3 brahmacarya 4 bhedAcaturdhA yatparvadinAnuSThAnaM tattRtIyaM poSa-11 | dhavrataM bhavati / tatra nivRttizabdasya pratyekaM yogAdAhAranivRttirazanAdiparityAgaH 1 dehasatkAranivRttiH slAnoda. nivilepanAdiparityAgaH2,gRhavyApAranivRttigRhakAryaniSedhaH 3,brahmacarya strIsevApratiSedhaH 4 iti / atra punarAhAranivRttirUpaH poSadho dvidhA, dezataH sarvatazca / tatra dezatastrividhAhArapratyAkhyAyakasya, sarvatastu caturvidhAhArapratyA| khyAyakasya syaat| zeSabhedAstu sarvata eva / yaduktaM-karemi bhaMte! posahaM AhAraposahaM desao savvao vA,sarIrasa kAraposahaM sabvao,baMbhaceraposahaM savao,avvAvAraposahaM savvao, caubihe posahe sAvajaM jogaM paJcakkhAmi, | jAva divasa ahorattiM vA pajjuvAsAmi duvihaM tiviheNamityAdi / anyatra punaritarathA proktamasti / tathAhi-ayaM | caturvidho'pi dvidhA, dezataH saMvatazca / tatrAhArapoSadho dezato vikRtyAdityAgaH, sakRvirvA bhojanaM, sarvatastu | |catarvidhAhAratyAgaH1, dehasatkAragRhavyApArapoSadhau tu dezataH kasyaciddehasatkAravizeSasya gehavyApArasya cAkaraNaM, Jain Education Intem For Private & Personal use only Maww.jainelibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 pari prakAze viracite | Atma // 189 // *sarvatastu sarvasya tasyAkaraNa 2-3 / brahmapauSadhastu dezato maithunapramANakaraNaM, sarvatastu sarvathA brahmacaryapAlanaM 4 / / jinalAbha- atreyaM sAmAcAri-jo desaposahaM karei so sAmAiyaM karei vA na vA / jo savvaposaMha karei so niyamA sAmAiyaM dvitIya karei, jai na karei to vaMcijai, taM kahaM ?, ceighare sAhumUle ghare vA posahasAlAe vA ummukkamaNisuvaNNo paDhaMto ISIputthagaM vA vAyaMto suNato dhammajjhANaM jhiAi tti / iha tattvaM punastatvajJA viduH| dezavirati prabodhananthe / PL kharUpaM atha yaduktaM-prAk poSadhaH parvadinAnuSTheyo vyApAra iti, tatra parvANi dayate-- // 18 // 8 caturdazyaSTamIdarza-paurNamAsISu parvasu / pApavyApAranirmuktaH, kurute poSadhaM kRtI // 62 / / C . spaSTa, navaraM darzo'mAvAsyA / kiM ceha nAmatazcatasraH parvatithayaH, vastutastu SaT, mAsamadhye dvayozcaturdazyordva yoraSTamyozca sadbhAvAditi / nanu zrAvakaH parvatithiSveva poSadhatapaH kuryAnnAnyadeti cedatrAhuH kecit-zrAvakeNa hi poSadhatapaH sarvAkhapi tithiSu kartavyaH, paraM yadyasau tathA kattuM na zaknoti tadA parvatithiSu niyamAtkarotItyataH parvagrahaNaM yodhyamiti / AvazyakavRtyAdau tu spaSTameva poSadhakartavyatAyAH pratidivasaM niSedhaH prokto'sti iha ____ tatpAThastu vakSyatyatithisaMvibhAgavatavyAkhyAyAM svayameva granthakAraH / kina ye svayaM tithevRddhiprasaGge triMzanmuhUrttapramANAyAM sampUrNAhorAtrabhogAyAM prathamAyAmaSTamyAM caturdazyAM vA, kSayaprasaGge caudayikyAM caturdazyAM, caiva parvasvarSi pauSadhAdisarvadharmAnuSThAna niSedhayanto'pyanyoparyaparvapauSadhaniSedhasyAkSepaM kurvANA: pralapanti paNDitammanyA vAvadUkA:-yannAparvasvapi pauSadhavidhAne kiJcitpAdikaM lagati, pratyuta yadA * kadrA'pi kRtaM dharmAnuSThAnamAtmazuddhijanakAtmakalAbhAyaiva syAdato yuktaiba parvAparvavicAra vimucya sarvadaivAsya kartavyatA, taivicAryametadyaduta-kiM pAkSikAdipratikramaNAnAM parvAparvavicAra vimucyAharnizaM karaNe kiJcitpApAdikaM lagati?, yena pratiniyatadinAvyatirikteSu dineSu na kriynte| ceyadyapi nAsti tathA karaNe pApAdeH prAptiprasAstathA'pi zAstrakAramaryAdayA C%A 45455ARCHESHA 4 Jain Education Inter For Private & Personal use only |
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari prakAre tattvaM tu sarvavidveyaM / atha sarvAhAraparityAgAduSkarasyApyasya mahApuNyaphalasvAdavazyaM kartavyatvamucyatejinalAbha-18 nRpanigraharogAdiSu,na hyazanAya na dharmamapi labhase / tatkiM pramAdyasi tvaM, dhruvadharma poSadhe bhavya ! // 6 // dvitIya ___ vyAkhyA--bho bhavya ! nRpanigraho rAjakRto rodhaH, rogo mAMdya, AdizabdAddharaNakadurbhikSAvayaH, eteSu sthAneSu / viracite nRpavaidyAyadhInatvAt tvamazanAdikaM na labhase, viratipariNAmAbhAvAcca dharmamapi na labhase, tattasmAdityaM parAdhI devAviravi Atmaprabodhagranya natve svasyobhayanaSTatAM vilokya dhruvadharme'vazyaM dharmakAraNe poSadhe kiM pramAdyasi !, nAtra pramAdo yukta ityarthaH / // 19 // adhAtra vrate dRSTAMto darzyate-- yaHpoSadhasthaH sutarAM sureNa, pishaacnaagorgsrpruupaiH| pratiniyatadivaseSveva te kriyante, AjJayA kRte eva phaladasvAt , tadA kathamAgrahaH pauSadhAtithisaMvibhAgayoH sarvadA kareNa ?, tayorapi pratiniyatadivaseSveva | vidheyatayA pratipAditatvAcchrImadaribhadrasUryabhayadevarihemacandrasUryAdisarvamAnyaprAcInazAsakArairiti / na anyatra yadarthadIpikAyAM 165 panne AvazyakabRhadvRtteH "pauSadhopavAsAtithisaMvibhAgau tu pratiniyatadivasAnuSyo, na pratidivasAcaraNIyau" etatpAThamuddi isa "nahIdaM vacanaM parvAnyadineSu pauSadhaniSedhaparaM, kintu parvasu pauSadhakaraNaniyamaparaM, yathA AvazyakavRttyAdau zrAdapaJcAmapratimA'dhikAre 'divaiva brahmacArI, tu rAtrI' iti vacanaM divase brahmacaryaniyamArtha, na tu rAtrau brahmaniSedhArtha, anyathA paJcamapratimA''rAdhakADhena rAbAvabrahmacAriNeva bhAvyamiti pApopadeza evaM dattaH syAt , rAtrI brahmapAlane pratimA'ticAraca prasajyeta" iti vadatA vAvadUkena " diy| baMbhayArI rAtI parimANakaDe aposhie| posahie rattimmi ya, niyameNaM baMbhayArI ya ||3||"ityaavshykbRhdvRtteH 547 pannagataM zrAddhapaJcamapratimAsvarUpanirUpakamenaM pAThaM parAvartya "divaiva brahmacArI, na tu rAtrau" iti kAyaskaTaM likhitaM taba muktvA svamatapoSaNAminivezanAnyaskimapi kAraNamutpazyAma ityalam / 4AACC Jain Education Inter For Private & Personal use only X ww.jainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari viracite Atma abodhagranthe // 19 // AAAA-ECInA vikSobhito'pi kSubhito na kiMcit, sa kAmadevo na hi kasya varNyaH ? // 6 // dvitIya vyAkhyA--yaH poSadhe sthitaH san sureNa pizAcagajasANAM duSTai rUpaiH sutarAmatyaMta vikSobhito'pi na || prakAze kiMcitsvalpamapi kSubhitaHsa kAmadevoM nAma vIrazrAvakaH kasyottamapuruSasya no varNyaH, sarvasyApi varNanoya eva dezavirati ityarthaH,etavRttAMtastu agre vkssyte| atra bhAvAnA-uggaM tapaMti tavaM je,eesi namo susAhaNaM / nissaMgA ya sarIre vi, sAvago ciMtae maimaM // 1 // iti bhAvitaM tRtIyaM zikSAvrataM // 11 // // 19 // atha caturthamatithisaMvibhAgavataM bhAvyate-tatra tithiparvAdilokavyavahArarahitatvAdatithayaH sAdhavasteSAM saMvi|bhAgaH zuddhAhArAdeH samyaka vibhajanaM, tadrUpaM yadbataM tadatithisaMvibhAgavatamucyate / kecididaM vrataM 'yathAsaMvibhAga' iti paThaMti, tatra yathApravRttasya svabhAvaniSpannasyAhArAdeH samyak sAdhubhyo vibhajanamiti vyutpattiH, gRhastho hi poSadhasya pAraNake paramavinayena sAdhubhyo yat zuddhAzanAdi dadAti taccaturthaM zikSAvratamityarthaH / tathAhijaM ca gihI suvisuddhaM, muNiNo asaNAi deha pAraNae / paramaviNaeNa eya, turiyamatihisaMvibhAgavayaM // 65 // uktArthA / ihopayogitvAt kiMciccUrNibhaNita likhyate-'posahaM pAraMteNa sAhUNaM adAuM na vaha pAre, | pubbaM sAhUNaM dAuM pacchA pAreyavvaM, kAe vihIe dAyavvaM !, jAhe desakAlo tAhe appaNo savvaM sarIrassa vibhUsaM kAUNaM sAlapaDissayaMgao nimaMtei bhikkhaM giNhaha tti, sAhaNaM kA paDivattI,tAhe anno paDalagaM anno bhAyaNaM paDileheha, mA aMtarAia dosA viagAi dosA ya bhavissaMti / so jai paDhamAe porisIe nimaMtei asthi ya GANGACASSA Jain Education Inter For Private & Personal use only |
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya jinalAbha sari viracite prakAze dezavirati Atma // 192 // prabodhagranthe // 19 // FACRECANCHAR namokkArahattA tAhe ghippai,jai natthi tAhe na ghipai,taM dhariyavvayaM hohii, so ghaNaM lagijA tAhe dhippai saMci. |kkhAvijai, jo vA ugghADaporasIe pArei pAraNagaitto anno vA, tassa visajijae, teNa sAvaeNa saha gammai saMghADao vaccai, ego na vaccai, sAhU purao sAvago pacchao,gharaM neUNa AsaNeNaM nimaMtijA,jai vi na niviThTho, viNao pautto,tAhe bhattapANaM saMyaM deha,ahavA bhAyaNaM dharei, bhajjA deha,ahavA Thio atyaha, jAva diNNaM, sAva sesaM ca gihiavvaM pacchAkammAipariharaNaTThA, dAUNaM vaMdittA visajjei aNugacchai a / pacchA sayaM bhuMjai / jaM ca |kira [sAraM] sAhUNaM na dinnaM taM sAvaeNa na bhuttavvaM / jahiM puNa sAhU natthi,tattha desakAlavelAe disAvaloo kAyaco visuddheNaMbhAveNaM,jai sAhuNo huMtA to nitthario hoto tti / etena sadA'pi suzrAddhena sAdhubhyo dAnaM | deyameva,paramatithisaMvibhAgavatocAraH parvapAraNake eva bhavati / yaduktamAvazyakavRttau [hAribhadrIyAyAM 839 patre]| poSadhopavAsAtithisaMvibhAgau tu pratiniyatadivasAnuSTheyauna pratidivasAcaraNIyAvityalaM vistareNa / kiM ca zrAva| keNa sAdhubhya eSaNIyamevAhArAdi deyaM,mahAlAbha nibaMdhanatvAt / aneSaNIyaM tu sati nirvAhe sarvathaiva na deyaM,alpA| yubandhAdihetutvAt / atra kazcitpraznayati-nanu kupAtre'pyeSaNIyAhArAderdAnaM tathAvidhaguNAya saMpadyate kiM vA na tathA ?, tatrocyate-kupAtrebhyo hidIyamAnameSaNIyamapyazanAdi kevalaM pApakAraNameva, na punarnirjarAhetuH / yaduktaM zrImadbhagavatyaMge-samaNovAsagassa NaM bhaMte tahArUvaM asaMjayaM avirayaM appaDiyaapacakkhAyapAvakammaM phAsueNa vA aphAsueNa vA esaNijeNa vA anesaNijjeNa vA asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANassa kiM kijjA, Jain Education Internet Suvww.iainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ vitIya prakAze dezavirata // 193 // ta goyamA! egaMtaso se pAvakamme kabjai, natthi ya se kAvi nijarA iti / eva tarhi zrAvakaiH sAdhubhyo'nyatra kApi jinalAma- vAnana deyameveti cennaiva, Agame'nukapAdAnasyAniSiddhatvAt / yadukta-pUrvasUribhiHviracite jaM mukkhaTThA dANa, ta pai eso vihI samakkhAo / aNukapAdANa puNa, jiNehi na kayAvi paDisiddhaM / / 66 // . bAla vyAkhyA-mokSArtha yahAnaM tadAzritya eSa kupAtradAnaniSedhalakSaNo vidhiH samAkhyAto'sti, paraM karmanirjarA-15 prabodhAnye maviciMtya kevala kRpayaiva yahIyate tadanukaMpAdAna punarjinaiH paramakRpAlubhirna kadApi pratiSiddhaM, ata eva 'mANa 1933 // tuma paesI! puThava ramaNijje bhavittA pacchA aramaNijje bhavijjAsIti rAjapraznIyopAMge kezigaNadharopadezAt pradezI nareMdro nijadeza caturdhA vibhajya ekena tadvibhAgena dInAnAthAdinimittaM niraMtaraM dAnazAlA pravartayati sma / danatyAgAnmA bhUjinamatApabhrAjaneti / yadi punarjagadguravaH zrAddhAnAM sarvatra dAnAjJAM na dadyustatastuMgikAnagarInivAsizrAvakavarNanAdhikAre 'vicchaDiapaurabhattapANA' iti vizeSaNopAdAna na kuyuH,kevalaM sAdhudAne pracurAnnacchardanAbhAvAt / tataH karmanirjarArthaM yaddAnaM tatsAdhubhya eba deyaM,anukapAdAnaM punaH sarvebhyo'pIti nishcitaarthH| ___atha pAtradAnasyaiva vizeSa ucyatebhayena lobhena parIkSayA vA,kAruNyato'marSavazena loke|svkiirtiprshnaarthityaa ca dAna,nAIti zuddhA munayaH kdaapi||67|| vyAkhyA-asaskRtA ete zApAdidAsyati,loke me virUpavAjalpiSyatIti bhaya 1, dAnAttatraiva janmani janmAMhai|tare vA samRddhayAdiprArthanaM lobhaH2, zrUyate kilete nirlobhAstato dIyamAnaM gRhaMti vAna veti parIkSA 3, mayA dattaM GACASS Jain Education Intem For Private & Personal use only Kil
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ B dvitIya mUri viracite | svarUpa vinA eteSAM varAkANAM kathaM nirvAho bhaviSyatIti kAruNyaM 4, amukenApi dattaM, kimahaM tato'pi hIno yanna dadA 4/mIti amarSaH 5, grahIturanyasya vA mukhAnijamAghAzravaNecchA svakIya'rthitA 6, dAnena satkRtA ete mayA pRSTaM jinalAbha jyotiSkAdi vakSyatIti praznArthitA 7, etaiH kAraNaiH zuddhA munayo lAke kadApi dAnaM nAhati / te hi svanistA- prakAre buddhayA bhaktidAnasyaiva yogyA iti bhaavH| (atra zloke tRtIyapAde prazande pare pUrvavarNasya gurutvaM na zakyaM, chaMdo-15 dezaviravi bAtma- | graMthe hapazabdayoH parato vaikalpikagurutvAbhidhAnAditi / ) kiMca supAtrebhyo dAnaM dadatA gRhasthena paMca dUSaNAni | prabodhagranye sarvathA varjanIyAni, paMca bhUSaNAni cAvazyaM dhAryANi / tatra dUSaNapaMcakaM yathA P // 19 // // 194 // anAdaro 1 vilaMbazca 6, vaimukhyaM 3 vipriyaM vacaH 4 // pazcAttApazca saMtApaH 5, saddAnaM dUSayaMtyaho // 68 // bhUSaNapaMcakaM yathA-AnaMdAzrUNi 1romAMco2,bahumAnaH3priyaM vacaH4ApAtrAnumodanA5cetaddAnabhUSaNapaMcakaM // 65 // spaSTArtha zlokadvayaM / punaH pAtradAnaprastAve bhavyAtmabhiH pravarddhamAnamanaHpariNAmai vyaM paraM paMcakaSThivat hIyamAnamanaHpariNAmo na dhAryaH / paMcakavRttAMtastvitthaM-- ____ kollaragrAme paMcakanAmavyavahAriNo gRhe ekadA ko'pi jJAnavAn munirAhArArtha samAgataH, tadA samullamadbhavenA | tena zreSThinA akhaMDadhArayA dhRtadAne dIyamAne kiMcidUnabhRtapAtro'pi sa munirjJAnabalAttasya manaHpariNAmazuddhayA mahAlAbhaM vijJAya etatpariNAmabhagImA bhUditi buddhadyA yAvattaM na niSedhayati sma tAvanmanasacaMcalatayA pariNAmapata nA sa ciMtayati sma-'aho lobhI ayaM muniryataH svayamekAkI san etAvaddhRtena kiM kariSyati iti|' tathA etaciMtA CARRAKC ACCASI-S4 Jain Education Inter Sil
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ SC- prakAze mari samakAlameva tasya hastAda ghRtadhArA'pi zanaiH zanaiH papAtAtadA jJAninA tasya tAhagmanaHpariNAmAn jJAtvA proktaM-' dvitIya binalAbha- mA pata mA pateti / zreSThinoce-'svAmin ! ahaM tu sthiratayA sthito'smi, na manAgapti patAmi, bhavatA kathaM mRSo cyte||' muninoktaM-'bhavAn dravyato'patannapi bhAvataH patito'sti / (kiMbahunA? dvAdazadevalokagamanayogyA- dezavirati viracite dhyavasAyebhyo nipatya prathamadevalokagamanayogyAdhyavasAyeSu sthito'si|') etanmunivacaH zrutvA so'tyaMta pazcAttA Atma paparo jAta:,munistu svsthaanmgaat| iti pNckvRttaaNtH| atha punanakarmaNi sadRSTAMtaM bhAvasyaiva prAdhAnyaM dayateprabodhagrantheta // 19 // // 195 // no dravyataH kevalabhAvazuddhayA, dAnaM dadAno jindttsNjnyH| zreSThI mahAlAmamavApa bhAvaM, vinA na caivaM kila pUraNAkhyaH // 70 // vyA-kiletyAgame zrayate jinadattanAmA zreSThIprabhusaMyogamaprApya dravyato dAnaM na dadAno'pi kevalabhAvazuddhayA dAnaM | dadAnaHsanmahAlAbhamavApa,tathA pUraNAkhyAzreSThItu dravyatodAnaM dadAno'pi bhAvaM vinA jinadattazreSThivanmahAlAbha na prApto'rthAdravyamAptirUpasya svalpasyaiva lAbhasya bhAgI sNjaatH| iti shlokaarthH| bhAvArthastu kathAnakagamyastaJcaivaMHI ekadA chanasthAvasthAyAM zrIvIrasvAmI vaizAlyAM nagaryAM baladevasya gRhe caturo mAsAn yAvat kRtacatarvidhAhA-12 rapratyAkhyAnakaH kAyotsargeNa tasthau / tasminnagare paramajinadharmarato jinadattanAmA jIrNazreSTho vasati sma / sa tatra devagRhe zrIvIrasvAminaM saMvIkSya vaMdanApUrvakaM ciramupAsya svamanasi ciMtayati sma-'adya svAminA upavAsaH | kRto'sti, paraM prAtaH svAmI avazyaM pAraNakaM kariSyati tadA'haM svahastena svAminaM prtilaabhyissyaamiiti|' SARKASARGI C AL in Educanine For Private & Personal use only D oww.jainelibrary.org I
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha dvitIya sari dezavirati viracite Atmaprabodhagranthe // 196 // ANCE evaM pratidinaM trikapana pakSaM mAsaM ca gaNayan sa zreSThI vizuddhAdhyavasAyaH san caturo mAsAcinAya, tataH sa / |calarmAsAMle pAraNakavine zuddhAhArasAmagrI saMmelaya madhyAhne gRhadvAre upavizya prabhorAgamanamArga vilokayana ciMtayAmAsa-'adya zrIvIrasvAmI yadyanna sameSyati tarhi ahaM mastake baddhAMjaliH san svAmisaMmukhaM gatvA svAminaM triH pradakSiNIkRtya baMditvA svagRhAMtarnemyAmi / tatra ca bhaktyA pradhAnaprAsukaiSagIyAnapAnAdibhiH svAminaM prati pAraNAM kArayiSyAmi, tataH punarnatvA katicitpadAni prabhumanuyAsyAmi, tadanaMtaramahaM dhanyamanyaH san zeSamudritamannAdi svayaM bhokSye 'iti / atha jinadatto yAvaditthaM manorathazreNiM karoti tAvat zrovIrasvAmI bhikSArtha brajan pUraNazreSThigRhe prAvizat , tena ca mithyAtvinA ceTihastAtsvAmine kulmASA dApitAH, tadA supAtradAnamAhAtmyAttatra devaiH paMcadivyAni prAduSkRtAni, nRpAdilokAzca sarve'pi tadgRhe militAstamatyaMtaM prshNsyaamaasuH| vIrasvAmyapi kulmASaiH pAraNAM kRtvA tato'nyatra vihAraM (cakAra) cakruH / atha tadAnIM jinadatto divi dhvanaMtaM devaduMdubhi zrutvA vicArayAmAsa-'dhigmAM nirbhAgya, adhanyo'haM yadadhunA svAmI madgRhaM nAgato'nyatra ca kApi pAraNakaM kRtavAn, mayA tu ye ye manorathAH kRtAste sarve'pi niSphalA jAtA' iti / atha tasmin divase tannagaryA pArzvanAthasaMtAnIyaH | kazcitkevalajJAnI munIzvaraH samavAsArSIt / nRpo nagaralokaiH saha tantra gatvA taM vaMditvA'pRcchat-'svAmin ! asminagare kaH puNyavAn jIvo vidyte|' kevalinA proktaM-' iha jinadattazreSThitulyo'nyaH ko'pi puNyavAnnAsti / ' rAjJoktaM-'svAmin ! anena tu vIrasvAmine pAraNakaM na kArita, kiMtu pUraNazreSThinA tatkAritaM, ataH sa kathaM na puNya Jain Educate For Private & Personal use only Homww.jainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ S dvitIya sari ma prakAze |dezaviravi kharUpaM // 197 // vAn / ' tataH kevalI bhagavAn mUlataH sarvamapyasya bhAvanAsvarUpaM nigadya provAca-'bho rAjan! dravyatastena dAnaM jinalAbha- dattaM , paraM bhAvato'nena paramezvaraH pratilAbhitaH, punastadA bhAvasamAdhi vibhratA'nena dvAdazavargagamanayogyaM karmo pArjitaM, tathA yadyasau tadAnIM devaduMdubhi nAzroSyat tatastadaiva kevalajJAnaM prApsyat / pUraNazreSThinA tu bhAvazUnyaviracite svAt supAtradAnataH svarNavRSTayAdikameva phalaM labdhaM, na hyato'dhikaM kiMciditi / athaivaM jJAnivacaH zrutvA te srvebaarmprbodhaanthe| 'pi jinadattaM prazasya svasthAna jaamuH| jinadattazreSThayapi cirakAlaM zuddhaM zrAddhadharmamArAdhyAcyutakalpaM jagAma / iti // 19 // dAnaviSaye bhAvazuddhau jIrNazreSThikathAnakaM / evamanyairapi zraddhAlabhirdAnakriyAyAM vizuddhabhAvo dhAryaH, yena sarvasaDhamRddhivRddhiprasiddhayaH svayameva samullaseyuH / atra bhAvanA-dhannA te sappurimA, je maNasuddhIi suddhapattesu / suddhAsa NAidANa, diti sayA siddhigaiheuM // 1 // ___ atha savadharmeSu dAnasya gauNatAM vadatAM mataM nirAkArtumAgamAnusAreNa tasya prAdhAnyaM dazyate sarvatIrthakaraiH pUrva, dAnaM dattvA''hataM vrataM / tenedaM sarvadharmANA-mAdyaM mukhyatayocyate // 71 // __ spaSTaM, navaraM tIrthaMkaradAna vidhistvayaM-prathama zakrAjJayA dhanadalokapAlaH kSaNASTakanirmitaH pratyekaM SoDazamASapramitArjinapitRnAmAMkitaiH sAMvatmarikadAnayogyaiH sauvaNajineMdrANAM bhAMDAgAraM pUrayati, tato jinezvarailoke dAnapravRttyartha sUryodayAMdanaMtaraM ghaTIpaTUkAtparataH paripUrNa praharadvayaM yAvatpratyahaM aSTalakSAdhikaikakoTisaMkhyAH sauvarNikAH 1 danaMtaraM praharadvayAdikaM yAvat ' iti pratidvaye pAThaH / Jain Education Internet For Private & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAL prakAze pradIyate / yaduktamAvazyake-egA hiraNNakoDI, aTheva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM, dijai pAyarAsIo jinalAbha- // 1 // tiNNeva ya koDisayA, aThAsIyaM ca haMti koddiio| asiyaM ca sayasahassA, evaM saMvacchare dinnaM // 2 // dvitIya pari hai atha dAnasamayodbhavAH SaDatizayA dazyate-yadA sauvarNamuSTiM bhRtvA prabhurdAnaM dadAti tadA sodharmeMdrastadakSiNe kare / viracite mahAzaktiM sthApayati, tato manAgapi khedotpattina jAyate / ihAnaMtavIryasaMpannasya bhagavataH kare iMdreNa zakteH sthApa- dezavirati Asma namayuktamiti na zaMkyaM, bhagavato'naMtabalatve satyapi iMdrasya tadakaraNe svakIyaciraMtanasthiterbhaktezca bhaMgaprasaMgAt, kharUpaM prabodhagranthe tasmAdanAdisthitiparipAlanAya svabhaktidarzanAya ceMdrasya tatkaraNa yuktamevetyalaM prapaMcena 1 / tathezAneMdraH svarNaratnamayIM // 198 // // 198 // yaSTiM gRhItvAM'tarA gRhNato'parAn sAmAnyasurAn varjayana yadyena labhyaM tattasmai jinahastAdApayan'prabho! mahyaM dehIti'15 lokAn zabdaM kArayati tathA camareMdrobalIMdrazca janalAbhAnusArAtpabhonamuSTiM prapUrayethApayedrA 3 / tathA bhavanapatidevAdAnapratigrahArthaM bhAratAn manuSyAn tatrAnayaMti 4 / vyaMtarAH punastAnmanuSyAn khasthAnaM preSayaMti 5 / jyoti kAstu vidyAdharAn tahAna grAhayati / kiM ca iMdrA api tahAnaM gRhNati,yatastatprabhAvAtteSAM devaloke dvAdaza varSANi 6 yAvatko'pi vigraho na syAt / tathA cakravartyAdayo bhUpAH svabhAMDagArasyAkSayArthaM tahAnaM gRhNati / zreSThayAdilokAstu | hai svayazAkIrtyAdivRddhayarthaM tadgrahaNaM kuryuH| tathA rogiNaH puruSA mUlarogahAnyarthaM dvAdaza varSANi yAvannavInarogotpatti |nivAraNArtha ca tahAnaM gRhNati / kiMbahunA, sarve'pi bhavyAstadyogaM prApya svAMchitArthasiddhayarthaM zrIjineMdrahastAdAnagrahaNaM kurvatyeva / abhavyAstu na kadApi tadAna prApnuvaMti, zAstre teSAM tIrthakaradAnaprabhRtikatipayottamabhAvaprA. E-E4 Ex2-4 CSCRIBE ain Education Intem For Private & Personal use only ( G ww.jainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati kharUpaM // 199 // prayogyasvAbhidhAnAt / tathA ca tacchAstraM-jaha abhaviyajIvehiM, na phAsiyA evamAiyA bhAvA / iMdattamanuttajinalAbha 8 rasura-silAyanaranArayattaM c||1|| iha"nArayattaM" ti naardtvmityrthH| kevaligaNaharahatthe, pavvajA tisthavaccharaM daannN| mari viracite pvynnsuriisurtN,logNtiydevsaamit||2||taayttiissurtN,prmaahmmiatt juyalamaNuatta |sNbhinnsoy taha pubvaAtma- ghraahaarypulaaytt||3||mhnaannaahsulddhii,supttdaannN samAhimaraNattaM / cAraNadugamahusappiya, khIrAsavakhINaThANattaM prbodhgrnthe| ||4||titthyrtitthpddimaa-tnnupribhomaai kAraNe vi punno| puDhavAiyabhAvaMmi vi,abhavvajIvehiM no ptt||5||cuds | // 199 // parapaNataM pi ya,patta na puNo vimANasAmittaM / sammattanANasaMyama-tavAibhAvAna bhaavduge||6||abhvyaanaamaupshmi | kakSAyikalakSaNe bhAvadvike samyaktvAdibhAvAna syuH| aupazamikavarjanAca bhAvataHkSAyopazamikabhAve'pi ete na syuH| dravyataH punarbhavaMtyapItyarthaH / aNubhavajuttAbhattI, jiNANa sAhammiANa vacchallaM / na ya sAheDa abhavyo. saMdiggasaM na suppakvaM ||7||"suppkkhN" ti shuklpaakssiktvmityrthH| yeSAM kiMcidUnapudgalaparAvardhimAtrasaMsAraste zuklapAkSikAH, ye svadhikatarasaMsArabhAjaste kRssnnpaakssikaaH| jiNajaNayajaNaNijAyA, jiNapakkhoddIvagA jugappahANA / AyariyapayAidasagaM, paramatthaguNamappattaM // 8 // aNubaMdha 1 heu 2 sarUvA 3, tattha ahiMsA tihA jiNu ThThiA / vveNa ya bhAveNa ya, duhApi tehiM na saMpattA // 9 // iha sAkSAjIvAnAM yo'vighAtaH sA svarUpAhiMsA, yA baca yatanArUpeNa pravRttiH sA hetvahiMsA, yatpunastasyA ahiMsAyAH phalarUpeNa pariNamanaM sA'nubaMdhAhiMsA, jinAjJAyA asaMDanamityarthaH, itpabhavyakulakaM // tathA prabhordAnasamaye svastha mAtApitarau bhrAtA ca dAnazAlAtrayaM kArayitvA CA-SACAkA Jain Educatante For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 200 // Jain Education Intern tatrAnnapAnAni 1 vastrANi 2 alaMkArAMzca 3 dApayaMtItyalaM prasaMgena / iti bhAvitaM saprasaMgaM caturthaM zikSAvrataM // 12 // tadbhAvanena ca bhAvitAni dvAdazApi vratAni / atha nigamanaM itthaM vratadvAdazakaM dadhAti, gRhI pramodena prativrataM hi / paMcAticArAn parivarjayaMzca, dhruvaM yathAzaktyapi bhaMgaSaTke // 72 // vyAkhyA-gRhI gRhastha itthamanaMtaroktaprakAreNa vratadvAdazakaM pramodena harSeNa bhaMgaSaTke'pi SaTsvapi bhaMgakeSu yathAzakti dadhAti, svanirvAhaM vicitya ekaM dve trINi vA samastAni vA vratAni pratipadyate ityarthaH / kiM kurvan ? prativrataM dhruvaM nizcitaM paMca paMcAticArAn parivarjayan, aticArAstu vistarabhayAdatra nopadarzitAH saMti, te ca graMthAMtarebhyaH sudhIbhiH svayamabhyUyA iti / ihAticArANAM paMcatvasaMkhyA tu bAhulyamAzritya proktA'sti, tena bhogopabhogavate viMzatiraticArA avagaMtavyAH / atra prAk sUcitAH SaDbhaMgakAstvevaM- ekavidhamekavidhena, yathA hiMsAdikaM na karoti na kArayati vA manasA vAcA kAyena vA 1 / ekavidhaM dvividhena, yathA na karoti na kArayati vA manovAgbhyAM manaHkAyAbhyAM vAkkA vA 2 | ekavidhaM trividhena, yathA na karoti na kArayati vA manovAkkAyaiH 3 / dvividhamekavidhena, yathA na karoti na kArayati manasA vAcA kAyena vA 4 / dvividhaM dvividhena, yathA na karoti na kArayati manovAgbhyAM manaH kAyAmyavAkkAyAbhyAM vA 5 / dvividhaM trividhena, yathA na karoti na kArayati manovAkkAyaiH 6 / itthamekaviMzati bhaMgakayuktA SaDbhaMgIya, zrAvakANAM prAyo'numatiniSedho nAstIti tadbhagakA api na darzitAH / atra dvAdaza vratAnyAzritya bhaMga dvitIya prakAza dezavirati svarUpaM | // 200 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai kabhedavivakSAyAM tu pratipattRRNAM karmakSayopazamavaicitryAvahavo bhedAH samutpadyate / yadAhuH-- jinalAbha- terasa koDisayAI, culasIijuyAI bArasa ya lakkhA / sattAsIi sahassA, do ya sayA taha duraggA ya // 73 // 12 dvitIya ___ vyAkhyA-trayodazakoTizatAni caturazItikoTayo dvAdaza lakSAH saptAzItisahasrAH dve zate dvayadhike, itye. 131 | prakAze viracite tAvato zrAvakANAmabhigrahasaMkhyA zrIjineMdrarupadiSTA / etadAnayanopAyastu pravacanasAroddhAragataSatriMzadadhikadvi devavirati kharUpaM prabopakhanthe zatatamadvArAdavagaMtavyaH / kiMca dvAdazavateSu AdyAnyaSTau vratAni ekadA'pi pratipannAni yAva jIvaM syuH, ato yAva // 201 // // 201 // kathikAnyucyate / catvAri zikSAvratAni tu muhUrtAdyavadhinA punaH punaH svIkAryatvAdalpakAlabhASIni, ata itva-13 rANyucyate / tathA eteSu AdyAni paMca vratAni dharmadrumasya mUlabhUtatvAnmUlaguNA ucyate, zeSANi sapta vratAni tu dharmadvamasya zAkhAprAyatvenottararUpatvAdaNuvratAnAM guNakaraNAccottaraguNA ucyate iti / iha prAgekai vratamAzritya dRSTAMtA darzitAH, sAMprata punaH samuditAni dvAdaza vratAnyAzritya zrIvIrazAsane sarvazrAddhaSu guNairvRddhAnAmupAsaka| dazAMgaprasiddhAnAM dazazrAddhAnAM dRSTAMnAH krameNa lezato dazyate / tatra tAvaddazAnAM nAmAnImAni-AnaMdaH 1 kAmadeva 23culanIpitA 3 surAdeva 4 icullazatakaH 5 kuMDakolikaH 6 saddAlaputro 7 mahAzatako 8 naMdinIpitA 9 tetalIpitA 10 ceti| tatrAnaMdazrAddhavRttAMtoM yathA-vANijyagrAme nagare dAdazakoTisaurNikasvAmI AnaMdanAmA gAthApatirvasati tesma, tasya catasro hiraNyakorayo nidhAnaprayuktA Asan, etAvatya eva tA vRddhiprayuktA Asan. etAvatya eva punagu Jain Educatena For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari prakAze viracite Atma -% kharUpa prabodhagranthe // 202 // hopaskarAdivistAraprayuktA Asan / tathA pratyeka dazadazasahasragoniSpannAni catvAri gokulAnyabhavan / punastasya dvitIya paramazIlasaubhAgyAdiguNadhAriNI zivAnaMdA nAmnI bhAryA''sItA tathA dANijyagrAmAdvahirIzAnakoNe kollAkanAmni sanniveze tasyAnaMdasya bahavo mitrajJAtIyasvajanaparijanAH parivasaMti sma / athekadA vANijyagrAmasamIpavattini | dezavirati dUtipalAzacaitye zrImahAvIrasvAmI samavasRtaH, parSada militA, tadA svAmyAgamanavAtA zrutvA AnaMdagAthApatiH lAnapUrvakaM zuddhavastrANi paridhAya bahajanaparivRtastatra gatvA svAmina baditvocitasthAne upaviSTA, svAminA dezanA 81 // 20 // 6 dattA, tata AnaMdo dharma zrutvA saMprAptazuddhazraddhAnaH san svAminaM proce-'bhagavan ! bhavadukto dharmoM mahyaM rucitastato'haM bhavatsamIpe dvAdaza vratAni grahitumicchAmi / ' svAminoktaM 'yathAsukhaM devAnupriya! mA pratibandha kArSIH' tata AnaMdena svAmisamIpe dvAdaza vratAni gRhItAni, tadvizeSavicArastUpAsakadazAMgato bodhyaH, vratagrahaNAnaMtaraM cAnaMdazrAvako bhagavataM natvetyavAdIt-"svAminnadyaprabhRti anyayUdhikAn anyayadhikadevAn anyayUthikaiH svadevatvena parigRhItAhatpatimAlakSaNAn svadevAnapi ahaM na vaMdiSye na namaskariSye, punastaiH pUrvamasaMbhASitaH san nAhaM taiH sahAlApasaMlApau kariSye, punastebhyo dharmabuddhayA'zanAdikaM na pradAsye, paraM rAjAbhiyogAdiSaDAkArebhyo'nyatrAyaM me | niyamo'sti / punaradyaprabhRti zramaNAnnigraMthAnmAsukaiSaNIyAhArAdibhiH pratilAbhayan vihariSyAmi / " evamabhigraha gRhItvA svAminaM trikRtvo vaMdvitvA sa AnaMdazrAvakaH svasthAnamagAt / tadA tadbhAryA zivAnaMdA'pi patyumukhAdetAMta pravRttiM zrutvA svayamapi bhagavatsamIpe gatvA tathaiva dvAdaza vratAni jagrAha / ACCES W Jain Education Inter ww.jainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAHABHA ___tata AnaMdazrAvakaH pravarddhamAnabhAvena pauSadhopavAsAdisaddharmakRtyairAtmAnaM bhAvayan caturdaza varSANi vyatikra hai| jinalAbha dvitIya sari mayati sma / paMcadaze ca varSe vartamAne ekadA sa AnaMda ekAdaza pratimA dharnukAmaH svakIyamitrajJAtIyasvajanAdIn / viracite | sarvAn saMmelyAzanAdibhiH satkArya tatsamakSaM svakIyaM jyeSThapurva khakuTuMbe sthApayitvA tAn sarvAn svaputraM cApRcchaya prakAze dezavirati Atma- svayaM kollAkasaniveze svakIyapauSadhazAlAyAmAgatya tAM pramAya, uccAraprasravaNabhUmiM ca pratilikhya, darbhasaMstAraka-| kharUpa prabodhagranthe / mAruhyAvasthitaH / tatra ca prathamAmupAsakapratimAmupasaMpadya sUtroktavidhinA samyagArAdhya krameNakAdazI pratimAmA MR.3 // // 20 // rAdhitavAn / tatastena tapaHkarmaNA saMzoSitazarIrasyAnaMdasyaikadA vizuddhAdhyavasAyaiAnAvaraNIyakarmakSayopazamAdavadhijJAnaM samutpannaM / tadanaMtaramanyadA kadAcidvANijyagrAmAhiH zrIvIrasvAmI smvsRtH| tadA svAminamApR. cchaya iMdrabhUtiranagArastRtIyAyAM paurUSyAM vANijyagrAme yathArUci AhAraM gRhItvA grAmAhirnirgacchan kollAkasannivezasya nAtidUraM nAtisamIpaM ca brajana lokamukhAdAnaMdasya tapaHpratipattyAdipravRttiM nizamya svayamAnaMdaM prati vilokanAya kollAkasanniveze pauSadhazAlAmupAgataH / tadAnado bhagavaMtaM gautamamAgacchataM vilokya hRSTaH san vaMditvaivamavAdIt-'svAmin ! tapasA nADyasthimAtrazarIro'haM bhavatsamIpe AgaMtuM na zaknomi, ato bhavataiva prasAda kRtvaa'traagmytaaN| tato gautamasvAmI yatrAnaMdaH sthito'bhUttatrAgataH, tadA'naMdo gautamaM trikRtvo mastakena pAdayo ditvaivamapRcchat-'svAmin gRhasthasya gRhamadhye vsto'vdhijnyaanmutpdyte?"svaaminoktN-'htotpdyte| tatastenoktaM'svAmin ! mamApyavadhijJAnaM samutpannamasti, tenAhaM pUrvasyAM dakSiNasyAM pazcimAyAM ca dizi pratyekaM lavaNasamudre R Jain Education Inter AS W ww.jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha viracite | dvitIya prakAze dezavirati svarUpa // 204 // paMcazatayojanapramitaM kSetraM jAnAmi pazyAmi ca, uttarasyAM dizi himavadvarSadharaparvataM yAvajAnAmi pazyAmi ca, Urdhva saudharmakalpaM yAvat adhastu ratnaprabhApRthivyA lolaccuyaM nAma narakAvAsaM yAvajAnAmi pazyAmi ca / ' tata sari AnaMdaM prati gautamaH moce-'bho AnaMda ! gRhasthasyAvadhijJAnamutpadyate, paraM naitAvanmahattaraM, tasmAttvametasya sthAnaAtma-* syAlocananiMdanAdikaM kuru / ' tata AnaMdo gautamaM pratyevamavAdIta-'svAmin ! jinavacane satyArthAnAmAlocanAdi prabodhananthe | syAt / ' gautamenoktaM-'na bhvti| tadA AnaMdenoktaM yadyevaM tarhi svAmin ! bhavataiva etatsthAnasyAlocanAdi // 204 // kArya / ' tato bhagavAn gautama AnaMdenaivamuktaH san zaMkitaH sadya AnaMdasamIpAtpratiniSkramya dUtipalAzacaitye zrIvIrasvAmisamIpamAgatya gamanAgamanapratikramaNAdipUrvakaM svAminaM natvA sarvamapi tad vRttAMta nivedyevamavAdIta'bhagavan ! tatsthAnamAnaMdenAlocya kiM vA mayA ?' bhagavAnuvAca-'he gautama ! tvamevaitatsthAnamAlocaya / AnaMda prati etamartha kSamayasva / ' tato bhagavAn gautamo bhagavadvacanaM vinayena tatheti pratipadya svayaM tatsthAnasyAlocanAdi gRhItvA AnaMdazrAvakaM prati tamartha kSamayAmAsa / tataH sa AnaMdazrAvako bahubhiH zIlavatAdidharmakartavyairAtmAnaM bhAvayitvA viMzativarSANi yAvat zrAvakaparyAyaM prapAlya prAMte mAsikI saMlekhanAM vidhAya samAdhinA kAlaM kRtvA saudhameM kalpe'ruNAbhavimAne catuHpalyopamasthityA devatvenotpannA, tatazyutvA mahAvidehe setsyati / iti | aanNdshraaddhvRttaaNtH||1|| atha kAmadevavRttAMto yathA-caMpAyAM nagayA~ kAmadevanAmA gAthApativasati sma / tasya bhadrAnAmnI bhAryA / A%ESSENCE 4 Jain Education Intema For Private & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ M jinalAbha dvitIya sari ARO Re viracite bAtmaprabopAnthe // 205 // devavirati kharUpaM // 205 // tathA'STAdazakoTisauvarNikAni dravyamAsIt / tatra SaT hiraNyakoTayo nidhAne prayuktA Asan, etAvatya eva vRddhiprayuktA Asan, etAvatya eva punarvistAre prayuktA Asan / tathA pratyeka dazadazasahasragoniSpannAni SaT gokulAnyabhavan / ekadA tannagarapAcavartini pUrNabhadracaitye zrIvIrasvAmI samavasRtaH, tadA AnaMdazrAvakavadanenApi dvAdazavratAni gRhiitaani|ttH krameNAyamapi tadvat svajyeSTaputraM kuTuMbe sthApayitvA svayaM poSadhazAlAyAmAgatya poSadhaM kRtvA'vasthitaH / tato'rdharAtrasamaye tasya kAmadevasya samIpe eko mAyI mithyAtvI devaH prAdurbhUyekaM mahadbhayAnakabhavAcyavikarAlasvarUpaM pizAcaM vikuLa haste tIkSNadhArollasitaM khaGgaM samAdAya kAmadevaM pratyevamavAdIt-'haho! 8 kAmadeva ! zramaNopAsaka ! aprArthyaprArthaka ! dhIhIvarjita ! dharmapuNyasvargamokSavAMchaka ! etAni zIlAdivratAni poSadhopavAsAdIni ca dharmakRtyAni zIghaM parityaja, no cedadyAhametena tIkSNakhaGgena tvAM khaMDazaH kariSyAmi, yena tvaM duHkhAtaH san akAle eva mRtyu prApsyasi / tataH sa kAmadevastena pizAcarUpeNaivamukto'pyabhIko'kSubhito'calitastUSNIko dharmadhyAnopagataH san tasthau / tataH sa devastaM zrAddhaM tAdRg nizcalaM vijJAya dvitIyatRtIyavAraM punareva| mevovAca, paraM sa manAgapi na kSubhitaH / tadA samudbhUtAtyaMtakopaH sa devo lalATe bhRkuTiM kRtvA khaDDrena kAmadevaM khaMDazaH karoti sma / tathApi kAmadevastAM mahAvedanAM samyak mahamAno dharme nizcalacittaH san tasthau / tataH sa devaH pizAcarUpeNa taM cAlayitusazaknuvan gvedAt zanaiH zanaiH pazcAdapasaran poSadhazAlAyA bahirnirgatya tatpizAcarUpaM parityajyaikaM mahatpracaMDazaMDAdaMDamitastata ullAlayaMta meghamiva gulagulAyamAna bhImAkAraM hastirUpaM vikurvya ONOCESCENG+915 -CI Jain Education Internal For Private & Personal use only Diww.jainelibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ | prakAze Atma poSadhazAlAyAmAgatya kAmadevaM prati punarvabhASe-'haMho kAmadeva ! yadi maduktaM na kariSyasi tarhi adyAhamanayA dvitIya jinalAma-18 zuMDayA tvAM gRhItvA AkAze utkSepsyAmi, tIkSNairdatamuzalairbhatsyAmi, adho nikSipya paadailolyissyaami'| tata mUri | evamukto'pi kAmadevo yadA na kSubhitastadA tena devena yathoktaM tathaiva kRtaM, tathApi sa zrAddhastAM mahAvedanAM samyak dezavirati viracite sahamAno dharmadhyAne eva tasthau / tataH sa devo hastirUpeNApi taM kSobhayitumazaknuvan zanaiH zanaiH pratyAvRtya poSAkharUpa prabodhagrance dhazAlAyA yahinirgatya tat hastirUpaM parityajyaikaM mahannayanaM viSaroSapUrNamaMjanapuMjavarNamaticaMcalajihvAyugalaM parisphu-181 206 // // 206 // |radutkaTasphuTakuTilakarkazasphaTATopakaraNadakSaM bhImaM sarparUpaM vikurya poSadhazAlAyAmAgatya kAmadevaM prati proce| 'are kAmadeva ! yadi madUcanaM na manyase tarhi avaivAhaM sarasarazabdaM kurvana)tava kAyamA pazcimena bhAgena tri: kRtvo grIvAM veSTayiSyAmi, tIkSNAbhirviSavyAptAbhirdaSTrAbhistavora sthala metsyAmi tata isthamukto'pi sa yadA na | calitastadA'tikruddhena tena devena tathaivopasargaH kRtaH, paraMsa kAmadevastadAnImapyakSubhitaH san tAM tIvravedanAM samyag | dhairyeNa sahate sma, zrIjinadharma ca kSaNamapi cittAnna dUrIcakAra / tataH sa devaH sarparUpeNApi taM jinapravacanAcAlayitumazaknuvan zramAt zanaiH zanaiH pratyapamRtya poSadhazAlAyA bahiniSkramya tatsarparUpaM vihAya ekaM mahAdivyaM 5 saumyAkAraM dIptimaddevarUpaM vikuLa poSadhazAlAmanupravizyAkAze sthitaH san kAmadevaM pratyevamavAdIt-'ahoI kAmadeva ! tvaM dhanyo'si kRtapuNyo'si, tvayA zrIjinadharmapratipattyA nijaM janma saphalIkRtaM / adya kila saudharmedraH khasabhAyAM tavAtIva varNanaM kRtavAn , devadAnavairapyakSobhyatvamuktavAn, tadAhamiMdravacanamazrAdhAnaH saba ihAgataH, Jain Education intera O w.jainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati kharUpa // 207 // paraM tvatparIkSAM kurvatA mayA yAhazIMdreNoktA tAdRzyeva tava zaktidRSTA, athAhaM bhavaMtaM kSamayAmi, matkRtAparAdhaM jinalAma jAbhavAnapi kSamatAM, ataH parametadakArya na kariSye / ityuktvA sa devaH kAmadevasyA caraNI natvA baddhAMjaliH san sari / viracite punaH punaH svAparAdha kSamayitvA svasthAnaM jagAma / tataH sa kAmadevo nirupasargamiti, kRtvA kAyotsarga pArayati Atma sma / tasminnavasare zrIvIrasvAmI tatra samavamRtaH, tadvArtA zrutvA sa ciMtayAmAsa-'ahaM zrIvIrasvAminaM vaMditvA praboSAnce pazcAtpoSadhaM cetpArayAmi tadA vrN'| iti viciMtya bahujanaparivRtaH svAmisamIpaM gatvA vaMditvocitasthAne upavi. // 207 // STastadA svAminA svayameva kAmadevamAmaMdhya rAtrisamutpannaM sarvamapyupasargAdivyatikaraM kathayitvA proktaM-'bhoH kA. madeva ! ayamarthaH satyaH / tenoktaM-'svAminnityameva / tataH svAmI bahunnigraMthAna bahInigraMthIzcAmaMtryaivamavAdItPI'bho AryAH! ete gRhasthAH zramaNopAsakA gRhamadhye vasaMto yadyevaM divyamAnuSAyupasargAn samyaka sahate, tato bhavadvistu dvAdazAMgImadhIyAnairvizeSata etAn soDhuM samarthairbhAvyaM tadA sarve'pi nirgrathA nigraMthyazca svAmyuktaM vacanaM vi. nayena tatheti pratizRNvaMti sma / tataH sa kAmadevo hRSTaH san svAmina vaMditvA svasthAnamAyAtaH, tadanaMtaramAnaMdavakrameNa ekAdazopAsakapratimAH samyagvidhinA ArAdhya viMzativarSANi zrAvakaparyAyaM prapAlya mAsikyA saMlekhanayA kAlaM kRtvA saudharma kalpe'ruNAbhavimAne devatvenotpanno mahAvidehe ca setsyati / iti kAmadevavRttAMtaH // 2 // atha culanIpiturvRttAMto yathA-vArANasyAM nagaryA culanIpitA nAma gAthApatirvasati sm| tasya sAmA bhAryA / tathA caturviMzatikoTisauvarNikAni dravyaM / tatra cASTASTakoTipramitaM dravyaM prAguktarItyA tasyApi nidhAnAdiprayukta BEAUCARSHA HTww.jainelibrary.org Jain Education Intel
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhavari viracite Atma prabodhagranthe // 208 // Jain Education Internati mAsIt / tathA pratyekaM dazadazasahasra goniSpannAni aSTa gokulAnyabhavan / tatastenApyAnaMdAdivadvIrasvAmipArzve dvAdazavratAni gRhItvA'vasare jyeSThaM putraM kuTube sthApayitvA svayaM poSadhazAlAyAM poSadhaM kRtvA'vasthitaH / tatra cArdharAtrasamaye eko devaH prAdubhUya kare khataM gRhItvA taM pratyevamuvAca - ' are culanIpitastvametaM dharme tyaja, no cettava jyeSThAdiputrAnanena khaGgena haniSyAmi / evamukto'pi sa yadA na kSubhitastadA'tikruddhaH sa devaH krameNa jyeSThaM madhyamaM kaniSThaM ca tatputraM tatra samAnIya tasyAgrato hatvA taptakaTAhe prakSipya teSAM mAMsena rudhireNa ca tasya zrAddhasya zarIraM siMcati sma / tathApi sa na kSubhitastadA sa devazcaturthavAraM taM zrAddhaM prati evamavAdIt - ' haMho culanIpitastvaM yadi maduktaM na manyase tarhi adyAhaM tava mAtaraM bhadrAsArthavAhI mihAnIya tavAgrato hatvA taptakaTAhe prakSipya tasyA mAMsena zoNitena ca svaccharIrasecanaM kariSyAmi, yena tvaM duHkhArttaH san akAle eva mRtyuM prApsyasi / evamekavAroktyA tamakSubhitaM matvA dvitIyatRtIyadhAraM punarevamavAdIt / tadA tasya zrAddhasya manasItthaM vicAraH samutpanna: - ' aho'yaM kospi puruSosnAryo'nAryabuddhiranAcaraNIyAni pApakarmANi Acarati, yato'nena mama trayo'pi putrAstAdRzakadarthanayA hatAH, sAMprataM punarmama mAtaramapi tathaiva haMtumicchati, adhAhamenaM puruSaM cetsadyo gRhNAmi tadUramiti' vicArya sa zIghramutthAya tadgrahaNArthaM yAvatkarau prasArayati sma tAvatsa deva AkAze utpatitastasya ca karayormadhye staMbha Agatastatastena zrAddhena mahatA zabdena kolAhalaH kRtaH, tadA bhadrA sArthavAhI taM putrazabdaM nizamya culanIpituH pArzve Agatya kolAhalakAraNaM papraccha / tatastenApi svayamanubhUtaH sarvo'pi vRttAMto mAtre niveditaH, tadA mAtrA dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 208 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina lAbha pari viracite Atma prabodhagranthe // 209 // Jain Education Interna bhaNitaM - ' putra ! na ko'pi puruSaH, na kenApi tava putrA hatAH, eSa ko'pi puruSastavopasargaM karoti sma / tvaM cedAnIM bhagnavrato bhagnapoSadho jAto'si, tasmAttvaM putra ! etatsthAnasthAlocanAdikaM gRhANa' / tataH sa culanIpitA zrAvako mAturvAMcaM tatheti pratipadya tatsthAnasyAlocanAdikaM jagrAha / tadanaMtaraM cAnaMdavatkrameNaikAdaza pratimA ArAdhya prAMte | samAdhinA kAlaM kRtvA aruNAbhavimAne devatvenotpanno mahAvidehe ca setsyati / iti culanIpiturvRttAMtaH // 3 // atha surAdevavRttAMto yathA-vArANasyAM nagaryAM surAdevo nAma gAthApatirvasati sma / tasya dhanyA nAma bhAryAM / tathA kAmadevavad dravyasaMpada gokulAni cAbhavan, agre vratopasargAdisvarUpaM tu sarvamapi tRtIyazrAvakavad jJeyaM / navaraM putratrayahananopasargakaraNAnaMtaraM surAdevamakSubhitaM vijJAya devenoktaM- ' yadi tvametaM dharma na tyakSyasi tarhyadhunaivAhaM tava zarIre SoDazamahArogaprakSepaM kRtvA akAle eva tvAM prANaviyuktaM kariSyAmItyAdi / tathA kolAhala karaNAnaMtaraM bhadrAsthAne'tra dhanyA bhAryA bodhyA / zeSaM tathaiva yAvatsaudharmakalpe'ruNakAMtavimAne devatvenotpanno videhe ca setsyati / iti surAdevavRttAMtaH // 4 // atha cullazatakavRttAMto yathA - AlaMbhikAyAM nagaryAM cullazatako nAma | gAthApatirvasati sma / tasya bahulA nAma bhAryA / tathA kAmadevavad dravyasaMpad gokulAni cAbhavan / agre vratAdisvarUpaM tu atrApi sarve tRtIyazrAddhavadavaseyaM / navaraM taM cullazatakaM putrANAM kadarthanayA'kSubhitaM jJAtvA devenoktaM- ' yadi tvametaM dharmaM na tyakSyasi tarhi adhunaivAhaM tavASTAdazakoTisauvarNikAni svagRhAnniSkAsyAsyAM nagaryAM trikacatuSkAdimArgeSu samatAdvikIrNayiSyAmi yena tvamArttaraudradhyAnopagato'kAle eva mRtyuM prApsyasItyAdi / dvitIya prakAce dezavirati svarUpaM // 209 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha mari viracite Atmaprabodhagranthe // 21 // dvitIya prakAze devavirati kina tathA'tra kolAhalakaraNAnaMtaraM bahulA bhAryA AgatA, zeSaM tathaiva, yAvatsaudharme kalpe'ruNaziSTavimAne devatvenotpanno mahAvidehe ca setsyati / iti cullshtkvRttaaNtH||5|| atha kuMDakolikavRttAMto yathA-kAMpilyapure nagare kuMDako liko nAma gAthApatirvasati sma / tasya puSpamitrA nAma bhAryA / dravyAdikaM tu kAmadevavadevAsIt, vratagrahaNava. ktavyatA'pi tathaiva / atha sakuMDakolika ekadA madhyarAtrisamaye svakIyAzokavATikAyAM pRthvIzilApaTTake Agatya svasya nAmAMkitamudrikAmuttarIyavastraM ca tatra saMsthApya dharmadhyAnaM kurvan tasthau / tadA tatraiko devaH prAdurbhUya te mudrikAvastre tato gRhItvA AkAze sthitastaM zrAddhamevamavAdIt-'aho kuMDakolika! gozAlasya maMkhaliputrasya dharmaprajJaptiH suMdarA, yatrodyamAdikaM kimapi nAsti, jIvAnAM puruSakArasadbhAve'pi puruSArthasiddhayanupalaMbhAt, ata eva niyatAH sarvabhAvAH / tathA zrIvIrabhagavato dharmaprajJaptirazobhanA, yatrodyamAdikamasti / tataH sa kuMDakolikastaM | devamevamuvAca-'bho deva ! yadyevaM tarhi bhavataiSA divyA devarddhirudyamAdibhiH prAptA kiM vA'nudyamAdibhiH ? ' / tadA sa devo'vAdIt-'mayaiSA devaddhiranudyamAdibhiH prAptA' / tataH kuMDakolikenoktaM-' yadyanudyamAdibhirbhavataiSA prAptA tarhi yeSAM jIvAnAM nAstyudyamAdikaM te sarve'pi kathaM devatvaM na prAptAH?, atha yadi tvayaiSA udyamAdibhiH prAptA tarhi gozAlasya dharmaprajJaptiH suMdaretyAdi yatvayoktaM prAk tanmithyA' / tataH maHdevastenaivamuktaH san zaMkitastaM prati pratyuttaraM dAtumazaknuvan te mudrikAvastre pRthvIzilApaTTakopari pratiSThApya svasthAnamagAt / tasminnavasare zrIvIrasvAmI tatra samavasutaH, sadA kuMDakoliko'pi prAtaHkAle svAmisamIpaM gtH| agre sarvo'pi vRttAMtaH kAmadevavada HARTA For Private & Personal use only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhavari viracite Atma prabodhagranthe // 211 // Jain Education Intera jJeyo, navaramantrArthahetupraznAdibhiranyatIrthikasya niruttarIkaraNAtsvAminA tatprazaMsA kRtA / tataH sa kuMDakolikacaturdazavarSAnaMtaraM tathaiva jyeSThaputraM kuTuMbe sthApayitvA svayaM poSadhazAlAyAM sthitaH san ekAdaza pratimA ArAdhya tathaiva saudharme kalpe'ruNadhvajavimAne devo jAto mahAvidehe ca setsyati / iti kuMDakolikavRttAMtaH // 6 // atha saptamazrAddhavRttAMto yathA-polAsapure nagare saddAlaputranAmA gozAlopAsakaH kuMbhakAro vasati sma / tasyAgnimitrA nAma bhAryA / tathA trikoTisauvarNikAni dravyaM tatraikaikA koTirnidhAnAdiprayuktA AsIt, tathA dazasahasra goniSpa| namekaM gokulamabhavat / punastasya paMca zatAni kuMbhakArApaNA Asan / ekadA sa saddAlaputro madhyarAtrasamaye'zokavATikAyAmAgatya gozAlakoktaM dharmaM dhyAyan tasthau / tadA tatraiko devaH prAdurbhUya taM pratyevamuvAca-' bho ! devA nupriya ! prAtaratra mahAmAhanaH samutpannajJAnadarzana gharastrikAlajJo'rhan sameSyati, tasya tvayA vaMdananamaskArAdipratipattiH karttavyA ' / evaM dvitrivAramuktvA sa devaH svasthAnaM yayau / tadA sahAlaputrastaddevavacanaM zrutvA ciMtayAmAsa - ' evaMvidhaguNasaMpannastu mama dharmAcAryo gozAlo'sti sa nizcitaM prAtaratra sameSyati, tadA'haM tadvaM'danAdi kariSyAmIti ' / atha prabhAte zrIvIrasvAmI tatra samavasRtastadA sa saddAlaputraH zrIvIrasvAmyAgamanaM zrutvA bahujanaparivRtastatra gatvA vidhinA svAminaM vaMditvocitasthAne upaviSTaH svAminA'pi dezanAM dattvA saddAlaputramAmaMtraya rAtrisaMbhavaM sarvamapi vRttAMtaM nigadya pRSTaM bhoH saddAlaputra ! satyo'yamarthaH ? ' / tenoktaM- ' svAminnitthameva ' / punaH svAminoktaM- ' bhoH sahAlaputra ! tena devena gozAlamAzritya naivamuktamiti' / tatastena ciMtitaM- 'prAguktaguNasaMpanna dvitIya prakAze dezavirati kharUpaM // 211 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezavirati svarUpa eSa zrImahAvIrasvAmI vartate, tasmAdahamenaM prabhuM vaMditvA pIThaphalakAdibhizcennimaMtrayAmi tadA vara'miti vicitya jinalAbha tena svAminaM prati vaMdanAdipUrvakaM proktaM- bhagavannagarAbahirmama paMca zatAni kuMbhakArApaNAH saMti, teSu yUyaM pIThasari viracite phalakazayyAsaMstArakAdikaM gRhItvA vicrt'| tataH svAminA tasyAjIvikopAsakasya tadvacaH zrutvA tatra yathAyo. Atma gya prAsukapIThaphalakAdikaM gRhItvA'vasthitaM tadaikasmin dine sa sahAlaputraHzAlAmadhyAdrAMDAni bahinItvA Atape pracoSajanye 5 | dadAnaH svAminA pRSTaH-'bhoH sadAlaputra! etAni bhAMDAni kathaM jAyaMte ?' / tatastena mRttikAta Arabhya sarvamapi // 212 // bhAMDaniSpattisvarUpaM svAmyane proktaM / tadA svAminA bhaNitaM-' etAni kimudyamAdibhiH kriyate utAho'nudyaH mAdibhiH / tenokta-'svAmin ! anudyamAdibhiH kriyate, yato nAstyudyamAdikaM, ata eva ca niyatAH sarba bhAvA iti / tadA svAminoktaM-'yadi ko'pi pumAn tavaitAni bhAMDAni apaharedrA vinAzayedbA, tvadbhAryayA saha bhogAn bhuMjAno viharedA tarhi tasya puruSasya tvaM kiM daMDaM ddyaaH| tenoktaM-' svAmin ! ahaM tasya hananA| dikaM kuryaam'|tt evaM saddAlaputraM svavacanena puruSAkArAbhyupagamaM kArayitvA svAminoce-'yaH khalu naivaM kuryAtta6sya svaM hananAdikaM na karoSi / yadi udyamAdikaM nAsti niyatAH sarvabhAvAH, atha cAparAdhinaH puruSasya tvaM hana-5 nAdikaM karoSi, tatazca yattvayoktamudyamAdikaM nAstItyAdi tmmithyaa'| athaivaM svAminokte sati sa saddAlaputraH pratibuddhaH san sadyaH svAminaM vaMditvA svAminaH samIpe sarvamapi dharma zrutvA hRSTaH san AnaMda iva dvAdaza vratAni jagrAha / navaraM dravyAdisaMkhyA prAradarzitA saiva bodhyaa| tataH sa nijagRhamAgatya svabhAyAM pratyapi tavRttAMta AUKRISHNA // 12 // AARIA For Private & Personal use only W Jain Education Intex w w.jainelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari tenoce-'zrIvIrasvAmI mAM prati arthahetupramukhairyatra yatra gRhNAti tatra tatra niruttarIkaroti, tena kAraNenAhamasarthastaiH jinalAbha | dvitIya saha vivAdaM krtumiti'| tataH sa zrAvakastaM pratyevamuvAca-'bho devAnupriya ! yatastvaM mama dharmAcAryasyetthaM sadbhU prakAre viracite tabhAvaguNotkIrtanaM karoSi tadarthamahaM tubhyaM pIThaphalakAdibhirupanimaMtrayAmi, na tu dharma iti viciMtya / tasmAdgaccha | dezaviravi Atma tvaM mama kuMbhakArApaNeSu yathecchaM pIThAdikaM gRhItvA vicr'| tataH sa gozAlastadvacanAttatra pIThAdikaM gRhItvA'va- svarUpaM prabodhandhe sthitH| paraM yadA saddAlaputraM kenApi prakAreNa jinapravacanAccAlayituM na zaknoti sma tadA svayameva khinnaH san // 21 // // 21 // 18 polAsapurAtpratiniSkramyAnyatra jagAma / tataH sa saddAlaputraH samyag dharma pAlayan caturdazavarSAtikrame AnaMdAdi.18 vat poSadhazAlAyAM tasthau / tatra culanIpituriva tasyApyupasargA jAtAH, navaraM caturthavAramagnimitrAbhAyA hananamAzritya devena vacanAnyuktAni, tatastena grahItumArabdhe deve cotpatite kolAhalakaraNAnaMtaraM agnimitrA bhAryA''|gatA, zeSaM tathaiva / prAMte'rupa vimAne utpanno mahAvidehe ca setsyati / iti saddAlaputrasaMbaMdhaH // 7 // athASTamasaMbaMdho yathA-rAjagRhanagaryAM mahAzatakanAmA gAthApatirvasati sma / tasya svanizrayA caturviMzatiko| TisauvarNikAni dravyamAsIt / tatrASTASTahiraNyakoTayaH prAgvannidhAnAdiSu prayuktA Asan / tathA pUrvoktapramANAnyevASTa gokulAnyabhavan / punastasya revatIpramukhAH trayodaza bhAryA bbhuuvuH| tatra revatyAH punaH svapitRgRhasaMbaMdhIni aSTakoTisauvarNikAni aSTa gokulAni cAbhUvan / zeSadvAdazastrINAM ca pitRgRhasaMbaMdhi ekaikA hiraNyakoTirekai ca gokulamabhavat / athaikadA tenApi zrIvIrasvAmipAce AnaMdavad dvAdaza vratAni gRhItAni / navaraM svanizrayA SSS KAHALAURETCH % e Jain Education Interne For Private & Personal use only Paw.jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAze dezaviravi caturviMzatikoTisauvarNikAni aSTa gokulAni ca rakSitAni / tathA revatyAditrayodazabhAryAbhivinA'parastrIbhiH jinalAbhasari saha maithuna vidhiH parityaktaH / tataH sa mahAzatakaH sukhena zrAddhadharma pAlayan vicarati sma / athaikadA tasyA revatyA, viracite manasi ayaM vikalpaH samutpannaH 'ahametAsAM dvAdazasapatnInAM vyAghAtena bharcA saha na samyagbhogAn bhoktuM Atma- zaknomi, tasmAdetA dvAdazApi sapatnIH kenApi prayogeNa cenmArayAmi, tarhi bharnA sahakAkinI eka prabodhagranthe 4 bhogAn bhunajmi, tathaitAsAM dravyAderapyahaM svAminI bhavAmI'ti / tatastayA pApinyA'nyadA kenacicchalena tAsAM 12000 1 madhyAt SaT sapatnyaH zastraprayogeNa hatAH, SaT punarviSaprayogeNa hatAH, tAsAM dravyAdezva svayaM svAminI babhUva / tato nirvighnatayA bharnA saha bhogAn bhuMjAnA sA revatI mAMsalolupA satI pratyahaM vividhAni mAMsAni madirAM cAsvAdayaMtI tasthau / athaikadA nagaryAmamArIghoSaNA pravartitA''sIt , tadA sA revatI svapitRgRhamanupyAna samAiya provAca-'bho devAnupriyAH ! yUyaM madIyagokulebhyaH pratyahaM dvau dvau govatsau htvaa'traanyt'| tatastairapi tadvacasA hai tathaiva kRtaM / tadA sA revatI tanmAMsa bhakSayaMtI surAM ca pivaMtI vicarati sma / tataH sa mahAzatakazrAvakazcaturdazavarSAtikrame tathaiva putraM kuTuMbe sthApayitvA poSadhazAlAyAM dharmadhyAnaM kurvan avsthitH| tadA sA revatI mattA vikIvarNakezA uttarIyavastraM mastakAduttArayaMtI ca satI poSadhazAlAyAmAgatya bhartAraM prati mohonmAdajanakAni zRMgA. ravAkyAni hAvabhAvAMzcopadarzayaMtI evamuvAca-'haMho mahAzatakazrAvaka ! dharmasvargamokSAdivAMchaka ! kiM te dharmAH dibhirbhaviSyati ? yena tvaM mayA sAdhaM bhogAn bhuMjAno na vicarasi / evaM tayokto'pi sa zrAvakastasyA vacanaM SEARSHNESAMAY 404964 Jain Education IntAXI "
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha mari dvitIya prakAze dezaviravi viracite AtmaprabodhAnye kharUpaM // 215 // // 21 // 63555 sarvathAnAdriyamANastUSNIkaH san dharmadhyAnopagatastasthau / tadA sA revatI dvitrivAraM punarevamuktavatyapi tenAnAdriyamANA svasthAnaM gtaa| tataH sa zrAvakaH krameNaikAdazapratimA ArAdhya bahubhistapobhiH saMzoSitazarIra: san AnaMdavannADyasthimAtradeho jAtaH / athaikadA tasya zubhAdhyavasAyeravadhijJAnaM samutpanna, tena sa pUrvasyAM dakSiNasyAM pazcimAyAM ca dizi lavaNasamudre ekaikasahasrayojanamitaM kSetraM jAnAti sma pazyati sma ca / zeSAsu ca dikSu | yathA''naMdavadasAvapi dadarza / tata ekadA sA revatI mahAzatakaM prati punaH prAgvadupasarga cakAra / tadA sa gAthApatiH kruddhaH san avadhijJAnaM prayujya tAM pratyevamuvAca- are revatI! aprArthyaprArthike! tvaM saptadinamadhye'lasakavyAdhinA parAbhUtA satI asamAdhinA kAlaM kRtvA prathamanarake loluccuyanAmni narakAvAse caturazItisahasravarSasthityA naarktvenotptsyse'| tataH sA revatI tadvacanaM zrutvA bhItA satyevaM ciMtayati sma-' adya mamopari ruSTo mahAzatakaH, atha kayApi kadarthanayA mAM mArayiSyati' / evaM vicitya zanaiH zanaistataH sA pratyapasRtya svagRhamAgatya du:khitA satI sthitaa|ttH sA revatI saptadinamadhye tathaiva mRtvA loluccuyAkhye narakAvAse utpnnaa| tasminnavasare zrIvIrasvAmI tatra samavamRtA, parSad dezanAM zrutvA svasthAnaM gtaa| tadA svAminA gautamamAmaMtrya mahAzatakasya krodhotpattyAdisvarUpaM tasmai nigadyaivaM proktaM-'bho gautama! poSadhazAlAyAM caramasaMlekhanayA durbalIkRtazarIrasya |bhaktapAnAdipratyAkhyAyakasya zrAvakasya paraM prati satyamapyaprItikaraM vacanaM vaktuMna ghaTate, tasmAttvaM tatra gatvA mahA. zatakaM pratyevaM brahi-bho mahAzataka! yattvaM revatI prati satyAnyapyaniSTAni vacAMsi uktavAn tadetatsthAnamAlocaya, Jain Education Intema For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranthe // 21 // Jain Education Intera nivedya tathaiva vratAni grAhayAmAsa / taddinAdArabhya ca sa zuddhazrAvako babhUva / athaikadA gozAlakastAM vArtAM zrutvA taM saddAlaputraM jinadharmAccAlayituM svadharme cAnayitumAjI vikasaMghaparivRtastannagare AjIvika sabhAyAmAgatya svabhAMDAdikaM nikSipya kiyadbhirAjIvikaiH saha saddAlaputrasamIpamAgataH / tadA sa zrAddhastamAgacchataM dRSTvA AdarasatkArAdikamakurvANastUSNIkastasthau / tataH sa gozAlakastenAnAdriyamANaH san pIThaphalakAdyarthaM tasyAgre zrIvIrasvAmino guNotkIrttanaM karoti sma - bho devAnupriya ! iha mahAmAhanA mahAgopA mahAsArthavAhA mahAdharmakakA mahAniryA makAH samAgatA Asan 1' / saddAlaputreNoktaM-' bho devAnupriya ! etAdRzAH ke 1' / gozAlenoktaM- ' zrImaMtaH zramaNA bhagavaMto mahAvIrasvAminaH' / punaH zrAddhenoktaM- 'te kathametAdRzopamAdhArakAH 1' / tadA gozAlenoce - "bhoH saddAlaputra ! zrImahAvIrasvAmino'naMtajJAnAdidhArakatvena catuHSaSTisureMdraH pUjitatvAnmahAmAhanA ucyate / tathA bhavATavyAM trAsaM prApnuvato bahUn jIvAn dharmamayena daMDena samyaka rakSato nirvANamahAvATakaM ca prApayaMtaH saMto mahAgopA ucyate / tathA saMsArAdavyAmunmArgapatitAnAM jIvAnAM muktipattanaprApakatvAnmahAsArthavAhA ucyate / tathA sanmArgAdraSTAnAM jIvAnAM bahubhirarthahetuprabhRtibhiH sanmArgamAnIya saMsArato nistArakatvAnmahAdharmakathakA ucyate / tathA saMsArasamudre nimajjatAM jaMtUnAM dharmamayyA nAvA nirvANatIrAbhimukhIkaraNAnmahAniryAmakA ucyate | iti / tataH sa saddAlaputro gozAlaM pratyuvAca - ' bho devAnupriya ! IdRg nipuNaH IdRgnayavAdI IgvijJAnavAn bhavAn mama dharmAcAryeNa vIrasvAminAM saha vivAdaM karttuM samarthoM bhavati 1' / tenoktaM- 'na bhavAmi ' / zrAddhenoktaM- 'tatkathaM 1' / dvitIya prakAze dezavirati kharUpaM // 216 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya pari viracite dezavirati svarUpa // 217 // yAvadyathAyogyaM prAyazcittaM pratipadyasveti / tato bhagavAn gautamaH prabhuvacanaM vinayenAMgIkRtya rAjagRhanagA~ mahA. jinalAbha zatakagRhe jagAma / tatra ca sa zrAddho gautamasvAminamAgacchataM dRSTvA hRSTaH vaMdate sma / tato gautamena sarvamapi bhaga vaduktavacanakadaMbakaM bhagavannAmagrAhaM tadane niveditaM, tadA mahAzatakena gautamavAkyaM tatheti pratipadya tasya sthAnabAtma sthAlocanAdi gRhItaM / tato gautamastatsamIpAniSkramya svAmisamIpaM yayau / tato mahAzatakazrAvakaH samyaka prbossaanthe| zrAddhadharma prapAlya tathaiva prAMte'ruNAvataMsake vimAne devatvenotpanno mahAvidehe setsyati / iti mhaashtksNbNdhH| // 217 // atha navamazrAddhasaMbaMdho yathA-zrAvastyAM nagaryAM naMdinIpitA nAma gAthApatirvasati sm| tasyAzvinI nAma bhAryA, dravyaM gokulAni cAnaMdavadAsIt / dvAdaza vAtAnyapi tathaiva / caturdazavarSAMtikrame ca so'pi tathaiva jyeSTaputraM kuTuMbe sthApayitvA poSadhazAlAyAmAgatya vividhadharmakRtyaiH svAtmAnaM bhAvayitvA ekAdaza pratimA ArAdhya prAMte'ruNage vimAne utpanno mahAvidehe setsyati iti nvmshraaddhsNbNdhH||9|| atha dazamazrAddhasaMbaMdho yathA-zrAvastyAM nagA~ tetalIpitA nAma gAdhApatirvasati sma / tasya phAlgunI nAma bhAryA / tathA RddhivistArastu prAgvat, vratAnyapi tathaiva / tataH so'pi jyeSThaputrAjJayA poSadhazAlAyAmekAdaza pratimA ArAdhya prAMte tathaiva saudharme kalpe'ruNakIlavimAne catuHpalyopamasthityA devatvenotpanno mahAvidehe ca setsyati / iti dazamazrAddhasaMbaMdhaH // 10 // | eteSAM hi dazAnAmapi zrAvakANAM paMcadaze vatsare vartamAne gRhavyApAratyAgAdhyavasAyo jAtastathA sarveSAM tAviMzati varSANi zrAvaka paryAyI babhUva, tathA sarve'pi saudharma kalpe tulyAyuSkatayotpannAH, tathA eteSu prathamaSaSThanava. AAAAACHAR Jain Education Intem For Private & Personal use only w w w.jainelibrary.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya | prakAze jivalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 218 // 4%A4 | madazamazrAddhAnAmupasargAna vabhUvuH, zeSANAMtuSaNNAmapi upasargA jAtAH, navaraM Adyasya gautamena saha praznottaraM hai| samajani, SaSThasya punardevena saha dharmacarcA babhUva / iti samuditavratadvAdazakopari upAsakadazAMgAnusAreNa lezato| dazazrAddhadRSTAMtA darzitAH / etAnizamyAnyairapi samyagdRSTibhiritthaM dvAdazavratapAlane tatparairbhAvyaM // dezaviravi atha prasaMgAdekAdazopAsakapratimAsvarUpaM dazyatedasaNavayasAmAjhya, posahapaDimA abNbhsnycitte| AraMbhapesauddiSTa, bajae samaNabhUe ya / / 74 // / / 218 // vyAkhyA--darzanaM-samyaktvaM 1, vratAni-aNuvratAdIni 2, sAmAyika 3 poSadhau 4 prasiddhau, pratimA ca kAyotsargaH 5, eteSu paMcasu vidhAnarUpeNa pratimA abhigrahavizeSarUpA bodhyaaH| abrahma 6 sacitta 7 yostu tyAga rUpeNeti / tathA AraMbhA-svayaM pApakarmakaraNaM 8, preSazca preSaNaM pareSAM pApakarmasu vyApAraNa 9, udiSTaM ca tameva zrAvakamuddizya sacetanaM sadacetanIkRtaM pakvaM vA AhArAdi, eteSAM trayANAM varjako'STamyAdipratimAdhArakaH 10, tathA zramaNabhUta:-sAdhutulya ekAdazapratimAdhArakaH 11 / iti gaathaarthH|| bhAvArthastvayaM-mAsamekaM yAvat zaMkAdidoSarAjAbhiyogAdyAkAraSaTkavarjitatvena kevalaM zuddhasamyaktvaM dadhataH prathamA pratimA 1 / dvau mAsauM yAvadaticArarahitAni nirapavAdAni vratAni samyaktvaM ca samyag dadhato dvitIyA pratimA 2 / tronmAsAna yAvat samyaktvavratopetasya pratidinamubhayasaMdhyaM sAmAyikaM kurvatastRtIyA pratimA 3 / evamagre'pi pUrvapUrvapratimA'nuSThAnamuttarottarapratimAsu draSTavyaM,yastu vizeSaH sa ucyate-caturo mAsAn yAvat prati AAAACARA Jain Education Intera For Private & Personal use only Janww.jainelibrary.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 219 // Jain Education Inte mAsaM SaTparvasu caturdhA poSadhaM kurvatazcaturthI 4 / paMca mAsAn yAvat snAnaM varjayato divase prakAzadeze bhojanaM kurvato, rAtrau ca sarvathA bhojanaM tyajataH, paridhAnakacchAmabanato, divase brahmacAriNo, rAtrau tu aparvatithiSu strINAM tadbhogAnAM vA pramANaM viddhataH, parvatithiSu ca rAtrau catuSpathAdau kAyotsargaM kurvataH zrAddhasya paMcamI pratimA bhavati / iha rAtribhojana varjanA detatsUcitaM zrAvakeNa kila kezavAdivat kadA'pi rAtribhojanaM na karaNIyameva paraM yaH ko'pi zrAvakastanniyamaM karttuM na zaknoti tenApi paMcamapratimAta arabhyAvazyaM rAtribhojanatyAgo vidheya iti / kezavatAMtastu vakSyate 5 / tathA SaNmAsAn yAvat divA rAtrau ca sarvathA brahmacarya dadhataH SaSThI pratimA 6 / sapta mAsAn yAvat acittamazanAdi bhuMjAnasya saptamI 7 / aSTau mAsAn yAvat svayamAraMbhaM tyajato'STamI 8 / navamAsAn yAvat pareNApyAraMbhayato navamI 9 / daza mAsAn yAvat kSuramuMDasya mastake zikhAM dhArayato vA uddiSTAhAraM tyajato dazamI 10 / ekAdaza mAsAn yAvat kSuramuMDasya locena vA luptakezasya gRhItarajoharaNapAtrAdisAdhUpakaraNasya sAdhuvadeSaNIyamazanAdi gRhNataH, adyApi svajaneSu avyavacchinnasnehasya, gocarakAle ca 'pratimAM pratipannAya zrAvakAya bhikSAM datte 'ti badata ekAdazI pratimA 11 / idaM cotkRSTataH kAlamAnamukta, jaghanyataH punarekAdazApi pratimAH pratyekamaMtarmuhUrttAdimAnA eva / taca maraNe vA pravrajitatve vA saMbhavati nAnyatheti, ihAgretanyaH sapta pratimAH kvApi prakArAMtareNApyuktAH saMti, tadvicArastu pravacanasAroddhArAdevAvagaMtavyaH / atra prAksUcita| kezavavRtAMtastvayaM- dvitIya prakA dezavirati svarUpaM // 219 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ cinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 220 // Jain Education Inter kuMDinapure nagare yazodhano nAma mithyAtvamohitamatirvaNigvasati sma / tasya raMbhAnAmabhAryAyAH kukSisaMbhavau haMsakezavanAmAnau dvau putrAvabhUtAM / tau caikadA yauvanAvasthAyAM krIDArthaM vanaM gatau tatra ca dharmaghoSanAmAnaM muniM dRSTvA saMprAptavibekau tau dvAvapi guruM natvA'gre upaviSTau / guruNA ca dharmopadezo dattastatra rAtribhojanasyaihikAH pAratrikAzca bahavo doSA darzitAH / tathAhi - ' rajanyAM krIDArtha svecchayA bhUtale bhramato rajanIcaradevA rAtribhojanaM kurvatAM janAnAM sathaichalanaM kurvati, tathA bhojyAnnAdau kITikAtsamAyAMti tarhi bhakSakasya buddhinAzaH syAt, makSikA cetsamAyAti tadA vamanaM jAyate, yUkA svAgatA satI jalodaraM kuryAt, kaulikazca kuSTharogamutpAdayati, vAlastu gale vilagnaH san svarabhaMga karoti, kaMTakaH kASThakhaMDazca galavyathAM vitanoti, punarvyajanAdimadhye vRzcikazvetsamAyAti, tathopariSTAtsarpasya garalaM cetpatati tarhi maraNAMtakaSTamutpadyate / tathA bhAjanadhAvanAdiSu bahUnAM laghujIvAnAM hiMsA jAyate, ityAdaya aihikA doSAH, pAratrikAstu narakanipAtAdyA bahavo doSAH saMti / ato bahudoSaduSTaM rAtribhojanaM matvA saMsAra bhIrubhistatparityAge udyamo vidheya iti / evaM guruvacaH zravaNAtsaMprAptabodhau tau dvAvapi bhrAtarau guruM sAkSIkRtya pramodAdrAtribhojanatyAgaM cakratuH / tato guruM natvA svagRhamAgatya madhyAhne bhojanaM kRtvA tAvApaNAdiSu vANijyAdikAryaM vidhAya ghaTikAdvayamite divase'vazeSe sati punargRhamAgatya mAtuH samIpaM vaikAlikamayAcatAM tadA mAtrA bhaNitaM ' he vatsau ! sAMprataM bhojyaM kimapi nAsti, rAtrau tadbhaviSyati, ato ghaTikAcatuSTayaM yAvatpratIkSetAM / etanmAtRvacaH zrutvA tAvUcatuH - 'he mAtarbhavaduktaM tatsatyaM, paramAvAbhyAM tu dvitIya prakAze dezavirati svarUpaM // 220 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya kaa||21|| prabopanyajanaM na deyamiti | rAtribhojanasya tyAgaH kRto'sti, ato'dhunaiva kimapi bhojyaM dehi / tadA garbhagRhasthitena yazodhanenedaM tayorvacanaM hai| jinalAbha-P zrutvA sakrodhaM ciMtitaM-'kenApi dhUrtenaito matsuto nizcitaM vipratAritau dRzyete, anyathA kulakramAyAtaM rAtribhojanaM viracite 12 kathaM tyajetA ?, tato'hametau dvivairdinairbubhukSAtauM kRtvA rAtribhojanatyAgakadAgrahaM yadi tyAjayAmi tadA vara' miti, dezavirati bAtmadi viciMtya sa tadaiva sthAlagrahaNArtha garbhagRhamAgatAM raMbhAM prati pracchannamuktavAn-' tvayA madAjJAM vinA sutAbhyAM bho-11 svarUpaM janaM na deyamiti / tato bharturAjJAvazAt raMbhA pazcAdAgatya to pratyevamavadat-bhoH putrau ! sAMprataM pakkAnnAdivastu / // 221 // | na vidyate'to rAtrau pitrA sahaiva yuvAbhyAM bhojanaM kArya, yataH kulInAH putrAsta eva ye kila pitRmArgAnugAminaH syuriti / tadA to ISad hasitvA procatuH-' he mAtaH! suputraiH pituH sanmArgaH sevyate, paraM kUpe patataH pituH kimanugamanaM kriyte?'| iti putravacaH zrutvA tayoktaM-'yadbhavabhyAM rocate tatkurutaM, paraM sAMprataM yuvayobhojanaM na milissytiiti| tatasto maunaM kRtvA bahirjagmatuH / tadA ma zreSThI mithyASTitvAt tatputravacasA'tikruddhaH san raMbhAM pratyatyarthamitthamuvAca- tvayA rajanyAmevAbhyAM bhojanaM deyaM, paraM divase tu sarvathA na deymiti'| tato rAtrau gRhamA gato to jananyA'bhyarthitAvapi dhairyavattayA tadAnIM bhojanaM na cakratuH / dvitIyadivase tu tena mahAzaThena zreSThinA tau saralacittau putrau tAdRze mahati krayavikrayavyApAre niyuktI, yaM kurvatostayoH sarvo'pi divasaH pUrNo jAtaH, paraM sa vyApAro na niSThAM prAptaH, tato dvitIye'pyahi nizi gRhamAgato tAvabhuttavaiva zayanaM cakratuH / itthaM pitrA vyApAra kAryamANo to bhojane vinaiva pNcraatriiniitvNto| SaSThe divase ca nizAraMbhasamaye to gRhamAnIya kuTila CHANNEL CHECENCE Jain Education inte For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya jinalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 22 // devavirahi // 22 // SECRECRC4% matiryazodhanaH zlakSNaM vaca uvAca-'he vatsau! yatkArya mama saukhyadaM syAttadeva bhavatoriSTamiti pratIti manasi dadhAno'haM yatkiMcidbravImi tatkriyatAM / bhavatornizAbhojanatyAgastu mayA nizcitaM na jJAto'nyathaitAdRze klezakA-2 riNi kArye kathaM bhavanniyojanaM kuryA ?, iyaMti dinAni yAvadbhavadbhyAM bhojane'kRte sati bhavajananyA'pi na bhuktaM, tenAsyA atha SaSThopavAsabhavanAt iyaM pANmAsikI yuvayorbhaginI stanyamalabhamAnA'timlAnagAtrA jAtAsti / adyAsyA bAlAyA gAne mlAniM vIkSya kAraNaM pRcchato mama bhavadabhojanapUrva sarva vRttAMtaM bhavajananI jagAda / ta. smAt he kRpAlU! asyAM vAlAyAmanukaMpAM vicArya yuvAbhyAM bhujyatAM, yathA yuvayormAtApi saMprati bhuMkte / kiMcanizAyA: prathama praharArddha paMDitaiH pradoSa ucyate, pazcima praharAI tu pratyUSamiti nigadyate, ata eva rAtristriyAmeti loke prasiddhA'sti / tadapekSayA cedAnI nizAmukhe yadbhojanaM tannizAbhojanaM na bhavet / tadetthaM piturvANyA bhinnaH kSudhA ca vihvalIkRto haMsaH kezavasanmukhaM dRSTavAn / tadA kezavo jyeSThabhrAtaraM kAtarIbhUtaM vibhAvya svayaM nizcalacittaH san janakaM prati jagAda-' he tAta ! yatkArya tava sukhaM karoti tadahaM karomi, paraM yanme pAtakaM tatki te sukhAya bhavati ?, tathA yajananyAdivAtsalyaM taddharmakarmaNaH zalyamasti, yataH sarvo'pi lokaH svakarmaphalaM bhuna|kti, ataH kaH kasyArthe'dhaM kurutAt, tathA yatriyAmAsvarUpamuktaM tadapi kathanamAtramasti, tattvatastu divasasya mukhe | aMte ca yo muhartaH so'pi rAtrisamIpavartitvAdrAtritulya eva, atastatrApi sudhIbhirna bhoktavyaM, sAMprataM tu nizaivAsti,tasmAt he tAta! etatkAryamAzritya bhavatA'haM vAraMvAraM na vaacyH| tadevaM tadvaco nizamya yazodhanaH kupitaH Jain Education Internal For Private & Personal use only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha RA dvitIya prakAze pari dezaviravi kharUpaM viracite Atmaprabodhagranye // 223 // // 223 // san kezavaM prati proce-'are durvinIta! yadi madacanaM laMghase tarhi mama dRssttipthaahriibhv'| tato mahAdhairyavAn sa kezavastatpiturvacaH zrutvA dravyAdimamatAM tyajan sadyo gRhaanniHssaar| tadA tamanugacchataM haMsaM prati yazodhanobalA. tkAreNa dhRtvA bahubhivacanaiH pralobhya bhojanArtha nivezitavAn / atha sa kezavastato niHsRtya dezAMtaraM brajana mArge bahUnnagarapAmArAmAdipradezAn laMghayan saptame'pyahi nirAhAra eva san kvAppaTavyAmaTan ardhanizAsamaye bahubhiyAtrAgatajanairyuktaM kiMcidyakSAyatanaM dadarza / tatra sajIkRtabhojanAstatrAgatajanAstamAgacchaMtaM dRSTvA harSitAH saMta itthaM procuH-'he pAMtha! atra ehi ehi, bhojyaM gRhANa, asmabhyaM puNyaM dehi, vayaM hi ArabdhapAraNAH saMto'tithi | gaveSayAmaH / tadA kezavastAnUce-'bho lokA! idaM kIhavataM ?, yasya rAtrau pAraNaM jaayte'| te procuH-'bhoH pAMtha ! | ayaM mahAprabhAvo mANavAkhyo yakSo'sti, adyAsya yAtrAdina vidyate, ato'trAgatailokairdivase upavAsaM kRtvA'rdha| nizAyAM kamapyatithimAdarAdbhojayitvA pazcAtpAraNaM vidheyaM, yena teSAM mahApuNyaprAptiH syAt , tsmaattvmdyaasmaakmtithirbhv'| kezavo'vadat- rAtrau vidhIyamAnatvAnmahApApakAraNe'smin pAraNe'haM na bhuMje / kiMca-yatraivaM nizi bhojanaM kriyate so'yamupavAsa eva nocyate, yato dharmazAstreSu praharASTakaM yAvadbhojanatyAge upavAsaH kIrtito'sti / ye ca dharmazAstraviruddhaM tapaH kurvati te durbuddhayo durgatiM yAMti / tadA te'vadan-'asya devasya vrate'yameva vidhirasti, ato'tra zAstroktimanusRtya yuktAyuktavicAraNA na kartavyA / asmAkaM punaratithiM gaveSayatAM vahavI rAtrirjAtA, tasmAttvaM vicAraM vimucya sadyo'smin pAraNe'gresaro bhv'| ityuktvA te sarve'pyutthAya tasya pAdata Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya ++ prakAze dezavirati kharUpaM ||224 // le'lagan, tathApi kezavastavacanaM nAmaMsta / tadA sadyo yakSazarIrAdeko bhImAkAraH pumAnniHsRtya haste mudgaramutpA jinalAbha 18 Tya vikarAlanetraH sana tIkSNarUkSavANyainamuvAca-'are duSTAtman ! tvaM mama dharma dUSayasi, punarmadbhaktAnavagaNayasi, pari viracite adhunA zIghraM muMzva, no cettava mastakaM zatakhaMDaM kromi| tadA kezavo hasanmAha-'bho yakSa! mAM kiM kSobhayasi ?, Atma- bhavAMtaropArjitapradhAnadharmabhAgyodayAnmama manAgapi maraNabhayaM naasti'| tato yakSaH svAna kiMkarAnuvAca-'bho eta prabodhAnye dharmagurudhRtvA'trAnIyAsyAne haMtavyo, yenAsmai itthaM dharmopadezo datto'sti / tadA kazApAzadharaistasya kiNkrairaat||224|| ghoSaM kurvANo dharmaghoSamuniH sadyaH samAnIya yakSAgre mukto, yakSeNoktaM-'bhoH svaziSyamidAnI bhojaya, anyathA svAM hnmi'| tadA sa muniH kezavaM prati jagau-'bho bhadra ! devagurusaMghakRte'kRtyamapi kartavyamatastvaM bhojanaM kuru, etairhanyamAnaM tvadguruM mAM rkss'| etadvacaH zrutvA kezavo'ciMtayat-'yo mahAdhairyAdiguNasaMpannaH san svame'pi ayathArtha na vakti sa madgururmRtyubhiyA'nyopadezataH kathaM pApakRtye'numati dadyAt , tasmAnizcitamayaM madgururnAsti, kiMtvasya yakSasya kApIyaM mAyA vidyate / iti vicitya sa maunaM kRtvA sthitastadA yakSo muno mudgaramutpAvya kezavaM prati jagAda-'bho ! bhukSva, no cetvadguruM hanmi ' / kezavo'pi niHzaMkaM prAha-'are mAyin ! ayaM madguru sti, yatastAkcAritrapAtraM madgurustvAdazAM maMdazaktInAM vazyaH kadApi na bhvti| tadA 'sa evAhaM tvadgururasmi, mAM rakSa rakSe tyAraTan sa muniryakSeNa mudgaramahArato hataH san bhUmau papAta / tataH sa yakSaH kezavasyAgre Agatya mudgaraM bhrAmayannuvAca-'yadi tvaM sAMpretaM muMkSe tarhi ahaM sadyastvadguruM jIvayAmi, tubhyaM ca prAjyarAjyaddhiM prayacchAmi, 05SGUSA lain d an Inter For Plate & Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ S dvitIya jinalAma- viracite pari // 225 // anyathA'nena mudreNa tvAmapi yamagRhAtithi kurve' iti| tadA kezavo hasan jagAda-'bho yakSa! naivAyaM madagururasti ato nAhametadvacasA svaniyamabhaMgaM kurve / kiMca yadi tvaM mRtAn jIvayasi tarhi tvayA'mISAM svabhaktAnAM pUrvajAH kathaM na jIvitAH, tathA rAjyadAnasAmarthya bibhratA tvayA'mI bhaktajanAH kathaM na rAjyabhRtaH kRtAH, punastvaM mama dezavirati vAraMvAraM mRtyubhayaM kiM darzayasi!, yataH sati Ayurvale na ko'pi mAM mArayituM samartho'sti / tataH sa yakSa evaM tadvANIM nizamya hRSTaH san kezavaM prati samAliMgyetyaM jagAda-' aho mitra ! dhiyAM pAtra!, na syAdeSa gurustava / | // 22 // mRtA mayA na jIvyaMte, naiva rAjyaM ca dIyate // 1 // ' atha yakSeNaivamukte sati prAgmunirUpeNa bhUmau nipatito yakSakiMkaraH sahAsaM tata utthAya munirUpaM ca parityajyAkAzaM yayau / tato'nayA vicitramAyayA vismayamApannaM kezavaM prati yakSa uvAca-'bho mitra ! tvaM saptopavAsaiH khinno'si, punarvahutarAdhvavihArataH klinno'si, ato rAtrAviha vizrAma gRhItvA prAtaHkAle ebhiH saha pAraNaM kuru'| ityuktvA sa tasmai svazaktinirmitAM zayyAmadarzayat / tadA 5 tatra zayyAyAM suptaH san kezavo'pi yakSAjJayA yAtrAgatajanaiH saMvAhitacaraNaH san sadyo nidrAmavApa / tato ghaTikAcatuSTayAnaMtaraM sa yakSo nidrAbhivyAptalocanaM kezavaM prati jagAda-'bho mitra! rAtrirgatA, prabhAto jAto'sti, atha nidrA nivAryatAM tadA kezavo nidrAM vihAya lokaM dinojjvalaM vIkSya AkAzaMca sUryamaMDitaM vilokya ciMtayati sma-'ahaM nizAyAH pazcimaprahare supto'pi san brAhme eva muharte sarvadA svayameva jAgarmi, adya svarddhanizAsamaye (suptaH) praharArddhamAtre'pi divase svayaM na jAgRtastatra kiM kAraNaM?,tathA'dya divasepi me cakSuSI nidrAvyAte kathaM BCCANCY Jain Education tema For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOM dvitIya sari prakAze dezaviravi // 22 // jinalAbha vartete?, punama zvAsamAruto'dya surabhiH kathaM nAsti ?' tata itthaM ciMtayaMta kezavaM prati yakSaHproce-'he satpuruSa / dhRSTatAM muMca, zIghraM prAtaHkRtyAni kRtvA pAraNaM kuru'| tadA sa jagAda- he yakSa! tava dakSatayA'haM na vaMcyo, yatoviracite | cata dadyApi nizaivAsti, ayaM divasaprakAzastu tvanmAyAsamuddhava eva' athetthaM jalpataH kezavasya mastake AkAzAtpuSpaAtmaprabodhagranthe vRSTiH papAta, tathA jayajayazabdaH prAdurbabhUva / tadA kezavaH svamukhAgre eka kaMciddIptivyAptaM devaM dadarza, paraM yakSaM // 226 // yakSagRhaM yakSArcakajanAMzca na dRSTavAn / tataH sa devastaM proce-'he mahAdhairyavAn ! he puNyavatAM ziroratna! bhavAzA. mutpattyaiveyaM pRthvI ratnagarbhA nigadyate / adya kileMdreNa svasabhAyAM rAtribhojanatyAge tavAtIva dhairya varNitaM, tadasahamAno'haM vahinAmA devastvAM parIkSitumihAgamaM, paraM niyame dRDhacittasya tava romamAtramapi cAlayituM nAhaM sama rtho'bhUvaM / athAhaM kSamayAmi, tvayA'pi madaparAdhaH kSetavyaH / kiMca devadarzanaM niSphalaM na bhavati, atastvaM matsakA| zAtkiMcidyAcasva / yadvA bhavAdRzAM satpuruSANAM ka yAzcA, paraM mayA svabhaktidarzanIyA, atastubhyaM varadvayaM dadmi, adyaprabhRti yaH ko'pi rogI pumAn tvadaMgalagnajalena svazarIraM sekSyati sa sadyo nIruga bhaviSyati 1 / tathA tvaM kadAcidAturaH san yatkiciciMtayiSyasi tatkArya zIghra bhaviSyati 2 // ityuktvA sAketapurasya pArzve kezavaM muktvA sa | devo'dRzyo babhUva / kezavo'pyAtmAnaM kasyacinnagarasya pArzvasthaM dadarza / tataH sUryodaye'sau prAtaHkriyAM kRtvA tannagaraM draSTuM vrajana mArge ArAmamadhyasthaM nRpAdilokebhyo dharmopadezaM dadAnaM kacidAcArya iSTA taM mahAmaMgalaM manvAnaH sadyastatra gatvA guruM natvA'gre upaviSTaH, tato dezanAMte tannagarasvAminA dhanaMjayabhUpena praNAmapUrvakaM gururvijJaptaH-'he SECAUCARSAA SEBERRC % Jain Education Interna l For Private & Personal use only Alww.jainelibrary.org
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUri svarUpa svAmin ! ahaM jarasA vyApto'smi, ato yadi vrataM gRhAmi tadbaraM, paraM svayamaputraH san 'rAjyaM kutra nyasyAmi ?' jinalAbha dvitIya iti ciMtAM kurvan rAtrau supto'bhUvaM, tadA nizAMte kenaciddivyena puMsA mama svapne evamuktaM 'yaH prAtaHkAle dezAMtarA- prakAze viracite detya tava guroH purastiSThati tasmin satpuruSa svarAjyaM vinyasya tvayA nijamanorathaH pUraNIya' iti, tato'haM sadyo gata- dezaviravi Atma- nidraH san prAtaHkRtyAni kRtvehAgato'smi, dRSTazca mayA'yaM satpuruSaH / tadA guruNA jJAnabalena kezavasya sarvo'pi prabodhagranthe rAtribhojanatyAgavRttAMto nRpAgre gaditaH, tato rAjJA pRSTaM-'svAminmama svapne kena devenAyaM jJApitaH ? ' / guruNoktaM // 22 // // 227 // asya parIkSAkAriNA vahninAmnA deveneti / tato rAjA guruM natvA kezavena saha puraM pravizya svarAjye kezavama bhiSicya svayaM gurupAce vrataM jagrAha / tadA kezavastatra pratyahaM caityapUjAM kurvan duHsthitAdibhyo dAnaM prayacchan svapratApena sImAlabhUpAlAkramaNaM kurvan nyAyamargamanusaran sukhena prajAM pAlayati sm| ekadA sa gavAkSasthaH piturdarzanecchAM kRtavAn / tAvatA ca mArge zrAMta bhUmau yAMtaM svapitaraM dadarza / ta 4 kezavastamupalakSya sadyaH saudhAduttIrya bahUjanairanugataH san tatra gatvA pituH pAdayorapatat-'he pitastAdrakasamR4 ddhimAn adhunA raMkopamaH kathamiti' pRSTavAMzca / tadA yazodhanaH putrasya rAjyaprAptyAnaMdito'pi san duHkhANi muMcan gRhavArtA jagAda-'he putra ! tvayi gate sati mayA haMso bhoktu niveSitastadA so'kasmAtsaMjAtabhramiH san arddhabhojanaM muktvA bhUmau papAta, tataH kimetaditi ciMtayaMtyA tanmAtrA dUrAdIpamAnIya yAvad dRSTiH prasAritA tAvaDojyAne garalaM dRSTaM, taduparipradeze ca tulApaTTe lagnaH so dRSTaH tadA sAkSAttAdRzaM rAtribhojanaphala dRSTrA tvAM 4+ ACE Jain Education Intema For Private & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmajJaM manyamAnena sarveNApi kuTuMbena mahAkaMdazcake / tatastacchravaNAcca bahavo lokA militAsteSveko viSavaidyo'pi jinalAbha | dvitIya sari samAgataH, tadA taM prati saryakuTuMbena pRSTa-'kimayaM viSaprayogaH sAdhyo'sAdhyo vA ?' tenoktaM-' zAstre tithivAgna-18 prakAze viracite kSatrAdyAzritya marpadaSTasya sAdhyAsAdhyavicAraH prokto'sti / tathAhi-tithayaH paMcamI SaSTaya-SThamI navamikA tthaa| dezaviravi Atma- | caturdazyapyamAvAsyA-hinA daSTasya mRtyudA // 1 // zeSAstu naivamityarthaH / daSTasya mRtaye vArA, bhaanubhaumshnaishcraaH| prabodhAnye prAtaHsaMdhyAstamaMdhyA ca, saMkrAMtisamayastathA // 2 // bharaNI kRttikA'zleSA, vizAkhA mUlamazvinI / rohiNyAA | // 228 // // 228 // maghA pUrvA-trayaM daSTasya mRtyave // 2 // vAri savaMtazcatvAro, daMzA yadi sazoNitAH / vIkSyate yasya daSTasya, sa prayAti bhavAMtaraM // 4 // raktavAn daMza eko vA, chidrI kAkapadAkRtiH / zukaH zyAmastrirekho vA, daSTe spaSTayati || vyayaM // 5 // sAvartaH sarvataH zopha-vRttaH saMkucitAnanaH / dazaH zaMsati daSTasya, vinaSTamiha jIvitaM // 6 // kezAMte mastake bhAle, bhramadhye nayane zrutau / nAsAgra oSThe cibuke, kaMThe skaMdhe hRdi stane // 7 // kakSAyAM nAbhipadmeca, liMge saMdhau gude tathA / pANipAdatale daSTaH, spRSTo'sau yamajihvayA // 8 // iti / paramayaM tu sarpaNa daSTo nAsti, kiM tvasyodare tadgaralapravezo jAto'sti, ataH kimatra saadhyaamaadhyvicaarnnyaa| tato mayA punaH pRSTa-'kenApyupAyenAyaM jIvati / tadA sa mAtRkAhAnaM kRtvA jagAda-'bhavatAmatropA. PyakaraNaklezenAlaM, yato'sya sarpasya viSavyAptyA'sau bAlaH zaTattruTagalatkAyaH san ekaM mAsameva jiivissytiiti| 8| tato'haM tadvacasA nirAzaH san lokAn visRjya tvadbhAtaraM zayyAyAM zAyayitvA tatsvarUpaM jJAtuM paMca dinAni Jain Education Inter For Private & Personal use only HOT
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari viracite bArama dvitIya prakAze dezaviravi svarUpa // 229 // 3cU // 229 // yAvad gRhe sthitaH, paraM tadA romaromapatacchidraM taM mRtamiva matvA tvAM draSTuM gRhAnirgatya bahumArgamatikramya puNyayo gAdadyahAgatastvAM ca dRSTavAn / haMsasya tu viSabhakSaNadinAdadya pUrNo mAso jAto'sti, ataH so 'dhunA mRto'sti | yadvA mariSyati / etat pitRvacaH zrutvA kezavo'tIva duHkhitaH san evaM dadhyo-' ito matpurAttatpuraM yojanAnAM zataM bhavet, ato jIvahAMdhavasya mukhaM draSTumacaiva tatra kathaM yAmi ?' / atha yAvadevaM dhyAyati tAvatsa kezava AtmAnaM pitrAdiparicchadena ca sahitaM haMsasya pArzvavartinaM dadarza / tatra ca kuthitazarIrasyAtidurgadhaprAdurbhAvAtsarvaiH parijanairmuktaM rodanocchnanetrayA ekayA jananyA ca yuktaM narakAtibhiriva pIDitamAmannamRtyu bhUmau nikSiptaM svabhrAtaraM dRSTvA tavyathAvyathito'pi san kathaM me sadyo'trAgamanaM jAtamiti dhyAyana sa vahnidevaM dRSTavAn / tadA devaH prAha-'bho mitra! ahamavadhijJAnAttava vyathAM jJAtvA svasya varaM satyaM kartuM zIghramAgatya tvanmanorathamapUrayamiti / evamuttabA sa devo'dRzyo babhUva / tato hRSTena kezavena svakaraspRSTavAriNA haMsaH siktaH san sadyo roganirmukto bhuutvotthitH| tadA taM pUrvasmAdapi rUpAnmahArUpavaMtaM jAtaM vilokya sarve'pi baMdhujanA mahAnaMdaM prAptAH, tatsvarUpadarzanAcAtivismitAH saMtaH kezavasyAtIva guNaprazaMsAM cakruH, punastadaivaM kezavasya mahAprabhAvaM vijJAya bahubhirlokaH svarogavighAtArtha tatpAdodakaM sevyate sma | tathA pratyakSa dharmaprabhAva vilokya svajanaparijanAdibhirbahubhirbhavyanizAbhojanatyAgAdivratAni gRhItAni / tataH sa kezavabhUpatiH pazcAttatra gatvA cirakAlaM sAketapattane rAjyaM bhuktvA bahan lokAn dharmamArgamAnIya svayaM zrAddhadharma prapAlya prAMte sadgatibhAgbabhUva / iti rAtribhojanatyAge keshvvRttaaNtH| HARAS9469COM Jain Education Inte For Private & Personal use only Plww.jainelibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha sari viracite Atmaprabodhagranthe // 230 // nAnAACIRCR-90 evamanvayavyatirekAbhyAmamuM dRSTAMtaM nizamya vivekibhirnizA'zanaparihAre udyatairbhAvyaM / ityuktaM saprasaMga zrAddhapratimAkharUpaM // atha zrAvakasya nivAsayogyaM yat sthAnaM tatsvarUpaM daryate dvitIya ___ na caityasArmikasAdhuyogo, yatrAsti tadgrAmapurAdikeSu / devavirati yateSvapi prAjyaguNaiH paraizca, kadApi na zrAddhajanA vasaMti // 75 // vyAkhyA-parairanyaiH prAjyabahubhirmuNaH saurAjyaprAjyajaledhanadhanArjanasvajanadurgAdibhiryuteSvapi teSu grAmanaga-181 // 230 // rAdiSu zrAddhajanAH kadApi na vasaMti / kutretyAha-yatra grAmAdiSu caityasAdharmikasAdhUnAM yogo nAsti / tatra caityaMjinamaMdiraM, sArmikA:-samAnadharmArAdhakA gRhasthAH, sAdhavaH-zuddhadharmopadeSTAro guravaH, eteSAM yogo yatra bhavetta traiva zrAvakA vasaMtItyarthaH / yaduktaM-"bahuguNaAiNNe vi hu, nagare gAme ca tattha na vasei / jattha na vijai ceiya, | sAhammI sAdhusAmaggI // 1 // atha nagarAdau vasatAM zrAddhAnAM yatpAtivezmikatA tyAjyA tatsvarUpaM daryate pAkhaMDipAradArika-naTanirdayazatrudhUrttapizunAnAM / caurAdInAM ca gRhA-bhyarNe na vasaMti suzrAddhAH // 76 // vyAkhyA-nagarAdau vasaMtaH suzrAvakAH pAkhaMDiprabhRtInAM gRhAbhyaNe-gRhasamIpe na vasaMti-na nivAsaM kurvati / tatra pAkhaMDina:-kuliMginaH, pAradArikA:-kuzIlAH, naTA-vaMzavaratrAdibhiH khelakAH, nirdayA-jIvahiMsAkArakAH vyAdhadhIvarAdayaH, zatravo-vairiNaH, dhRrttA-baMcakAH, pizunA:-paracchidrAnveSiNaH, caurAzcauryakriyayA paradravyApahA. riNaH, AdizabdAdamarSaNakAruDatakAravidUSakAdayo bodhyaaH| eSAM hi pAce vasatAM zrAddhAnAM krameNa samyaktva DAAAAx Jain Education Inter! For Private & Personal use only Niww.jainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhamUri viracite Atma prabodhagranthe // 231 // Jain Education Inter nAzaparastrIgamanecchA tatkalAbhilASakrUra pariNAmaprANanAzadhana hA nirAjadaMDAdyapAyakalavRddhyAdayo bahavo doSAH saMbhavatItyatastadvarjanameva yuktamiti maMtavyaM / kiMca - mAtApitrorbhaktaH, kulazIlasamai vihitavIvAhaH / dInAtithisAdhUnAM pratipattikaro yathAyogyaM // 77 // spaSTA, navaraM kulamugrAdi, zIlaM dharma AcArastAbhyAmupalakSaNatvAd dravyamahattvAbhyAM ca samairAtmatulyaiH saha vihitavavAhaH, vivAhabaiSamye hi nityamudvegAddharmahAniH syAditi / tathA pariharati janaviruddha, dIrgha roSaM ca marmavacanaM ca / iSTaH zatrUNAmapi parataptivivarjako bhavati // 78 // iyamapi spaSTArthA / navaraM janasya- ziSTalokasya viruddhaM yatkAryaM tatpariharati / tacedaM "savvassa ceva niMdA, visesao taha ya guNasamiddhA / ujudhammANaM hasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijANaM // 1 // bahujaNaviruddhasaMgo, desAi AyAralaMghaNaM ceva / emAiyAI itthao, logavirudvAI neAI || 2 ||" ti / tathA zravaNa pArzvasthAdInAmabrahmasevAdidurAcAraM dRSTvA'pi dharmavaimukhyaM na dhArye / yaduktaM - " pAsasthAINa phuDaM, ahammakammaM nirikkhae tahavi / siDhilo hoi na dhamme, eso citra vaMcio tti maI ||1|| eso ciya ti eSa eva varAko devena vaMcito ya evaMvidhamadharIkRta kalpatarumAhAtmyama zeSa sukhazreNipradAnasamarthamapArasaMsAra sAgarottAraNayAnapAtramatipavitraM cAritramavApyevaM pravarttate iti matiryasya sa tathA bhavedityarthaH, tathA kasyacitsAdhozcetkvApi skhalitaM pazyati tarhi tatra niHsnehatAM na bhajet, kiMtvekAMte tasmai mAtApitarAviva suzikSAM dadyAt / yaduktaM dvitIya prakAze devavirati svarUpaM // 231 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ C jinalAbha OM viracite Atma prabodhananye // 232 // ATEG45 "sAhussa kahavi khaliaM, daLUNa na hoi tattha ninneho / puNa egaMte ammA-pio vva se coaNaM deha // 1 // " etena / zrAvakaH sAdhUnAM mAtApitRprAyo bhavediti sUcitaM / yatsthAnAMgasUtraM-"cattAri samaNovAsayA paNNattA,taM jahA dvitIya | ammApiusamANe 1 bhAusamANe 2 mittasamANe 3 sakkisamANe 4" / etatsvarUpajJApikAzcatA gAthA:-"ciMtaha prakAze dezavirati muNikajjAI, na dinaliovi hoi ninneho / pagaMtavacchalo muNi-jaNassa jaNaNIsamo saTTo // 2 // hiae sa. siNeho cia, muNINa maMdAdaro viNayakaje / bhAusamo sAhuNa, parAbhave hoi sumahAvo // 2 // mittasamANo // 232 // mANAI, rUsaha apucchio kaje / mannato appANaM, muNINa sayaNAo anbhhi||3||thddho chihappehI, pamAyagvalibhANi niccamuccarai / saTTo sakkikappo, sAhujaNaM taNasama gaNa // 4 // " iti / atha zrAddhasya ahorAtrakRtyAni lezato daryate prabudhya doSA'STamabhAgamAtre, smRtyojjvalA paMcanamaskRti ca / ___ avyApto'nyatra vizuddhacetA, dharmArthikAM jAgarikAM sa kuryAt // 79 // vyAkhyA-doSAyA-rAtreraSTame bhAgamAtre caturghaTikAmAne kAle prabudhya-nidrAM vihAya zayanAdutthAnasamaye eva ca ujjvalA paMcanamaskRti-paMcaparameSThinamaskAraM smRtvA sa zrAvako'nyatra-kAryAMtare'vyApRtastatkSaNaM suptotthitatvAdadyApi gRhavyApAre'lagnaH, ata eva vizuddhacetA-akaluSitacittaH san dharmajAgarikAM kuryAt / kathamityAzaMkya tatprakAse dazyate Jain Education Intema For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1554 dvitIya prakAze a dezavirati svarUpaM // 23 // ko'haM kA me'vasthA, kiM ca kulaM ke punarguNA niymaaH| kiMna spRSTaM kSetraM, zrutaM na kiM dharmazAstraM ca // 8 // jinalAbha- vyAkhyA-sa hi rAtrau nidrAmudritacetanastadAnIM prathamotthitatvAdadyApi aprAptacittapATavaH san pUrvamevaM dhyA mari yati-ko'haM manuSyo devAdi, tatra tAvanmanuSyo'smi, tarhi kA mamAvasthA, bAlyA yauvanA vA (yauvanA vRddhA viracite vA), tatra yUno mama mA bhUdvAlyocitA ceSTA, vRddhasya vA mA bhUttAruNyociteti / punaH kiM mama kulaM?, zrAvakasaAtmaprabodhagranthe kaM anyadvA, zrAvakakulaM cettarhi ke mama guNAH, mUlaguNA uttaraguNA vA?, ke punarniyamA abhigrahavizeSAH, tathA ||233||maa sati vibhave jinabhavana 1 biva 2 tatpratiSThA 3 pustaka 4 caturvidhasaMgha 5-8 zatrujayAditIrthayAtrA 9 lakSaNeSu navasu kSetreSu mayA ki kSetraM na spRSTaM ?, caH samuccaye, kiM punardharmazAstraM dazavaikAlikAdikaM mayA na zrutaM ?, tatastatkSetrasparzane tacchAstrazravaNe ca yatnaM karomIti / tathA sa zrAvakaH sarvadA saMjAtabhavavairAgyaH san dIkSAdhyAnaM na muMcatyeva, tathApi tadAnImananyavyApAratvAdvizeSataH samullasaddIkSAbhilASaH sannevaM ciMtayati-dhanyAste vajrasvAmiprabhRtayo mahAmunIzvarA yairkhAlyAvasthAyAmeva sakaladurnivArasaMsArakAraNAni parityajyAtizuddhamanasA saMyamamArgaH siSeve, ahaM punaradyApi gRhavAsapatitaH san tacchuddhamArgasevanaM kartuM na zaknomi / atha kadA tAdRk zubhadina bhAvi ! yadA'hamapi dhanyaMmanyaH san saMyamamArga pratipatsye? ityAyanuktamapi draSTavyaM / athaivaM nizAzeSe vicikha pazcAta zrAvako yatkaroti taharyate 459 64 -6 1 95+%EOfe -C-Cle Jain Educatan inte ww.jainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha vari viracite Atma prabodhagranthe // 234 // Jain Education Inter vibhAvya cetthaM samaye dayA du-rAvazyakaM zuddhamanoMgavastraH / jineMdrapUjAM guruvaMdanaM ca samAcarennityamanukrameNa // 81 // vyAkhyA - dayAluH zrAvaka itthaM pUrvoktaprakAreNa svamanaHsamakSaM vibhAvya samaye'vasare'rthAnmuhUrttazeSAyAM rAtrau Avazyaka-sAmAyikAdipratyAkhyAnaparyaMta lokottaraM bhAvAvazyakaM samAcaret / yazca vyAkulatvAt SaDAvazyakaM karttuM na zaknoti, so'pi niyamApratyAkhyAnAvazyakaM yathAzakti ciMtayati, yaduta jaghanyato'pi zrAddhena namaskArasahitaM pratyAkhyAnaM tu karttavyameveti / tato dRzyArdhabiMbe sUrye sati zuddhAni manoMgavastrANi yasya sa tathAbhUtaH san jineMdra pUjAM samAcaret / tatra tAvadyatanayA vidhipUrva gRhapratimApUjanaM kRtvA gRhItapUjopakaraNaH san mahotsavena jinAlaye gatvA mukhakozaM vidhAya 'tinni nisIhiye' tyAdizAstroktavidhinA jinapUjanaM kuryAt / pUjAbhedAstu prathamaprakAze jJAtAdharmakathAdisiddhAMtAnusAreNa savistaraM vyAkhyAtAH saMtItyataste tata evAvagaMtavyAH, yacca zuddhamano'gavastra ityuktaM taditthaM prathamaM sarvasAvadyAdhyavasAyavarjanaM manaHzuddhiH, tato nirjIvAyAM zuSirakacavarAdirahi-' tAyAM ca bhUmau alpena vAriNA alpena ca karavyApAreNa sarvAMgasnAnamaMgazuddhiH, tataH zucitvenAkhaMDitavastradhAraNaMvastrazuddhiH, na ca vAcyaM snAnena dehazuddhiM vinApi devapUjA yujyate iti, AzAtanAprasaMgAt / yadi nAma Ajanma nirmalazarIradhAriNo devA api vizeSazuddhayarthaM snAtvaiva devapUjArthaM pravattairan, tarhi kathaM navaikAdazasrotaH sravanniraMtara| durgadhamalairmAnavaiH snAnaM vinA sA kriyate ?, ata eva devapUjAkAriNAM siddhAMte pratipadaM 'pahAyA kayavalikamme' syAdi vizeSaNaM gRhItaM / nanu yatanAparANAM zrAvakANAM bahvAraMbhatvAtsnAnamanucitamiti cenna, jaladhUpapuSpAdInAmapyAraM dvitIya prakAze dezavirati svayaM // 234 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha- sari dvitIya prakAze dezaviravi viracite * Atma // 23 // // 235 // bhahetutdAttaniSedho'pyApayeta, na ca taniSedhaH ziSTAnAmiSTa:-chatjIvakAyasaMjamo, davvatthae so virujjhae ksinno| to kasiNasaMjamaviU, pupphAIyaM na icchati // 1 // akasiNapavattayANa, virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNe, dazvatthae 4 kUvadiTThato // 2 // ityAdyAgamaprAmANyAditi paryApta prapaMcena / tadevaM devapUjAM vidhAya tadanaMtaraM vinayena guruvaMdanaM samAcaret / / tato'sau yatkaroti taducyate zaMgI yathA kSArajale payonidhI, vasannapi svAdujalaM pibetsadA / tathaiva jainAmRtavANImAdarA-drajedgRhI saMmRtimadhyago'pi san // 82 // vyAkhyA-zaMgamasyAstIti zaMgI-matsyavizeSaH, ma yathA kSArajalabhRte samudre vasannapi tatraiva gaMgAdisaritpravezasthAnasthitaM miSTaM jalamupalakSya sadA tadeva jalaM pibet , tathaiva gRhI-zrAvakaH saMsArakSArasamudramadhyasthito'pi san gurusannidhau gatvA''darAjinapraNItAmRtatulyavAgI sarvadA bhajet shRnnuyaadityrthH| tato bAlaglAnAdisAdhUnAM prAtarAzauSadhAdidAne yatnavAn bhavatItyanuktamapi draSTavyaM / tadanaMtaraM yadvidhatte taddazyate x " yathA hi tRSNAtApAdibAdhitaistadpagamanimitta kUpakhananAraMbhe kriyamANe'dhikataraM teSAM tRSNAzramAdayo jAyante, skhanite ca tasmin vipulaM zItalaM jalamAsAdya teSAmanyeSAM ca tRSNAdyapagamaH sampadyate, evaM vyastave yadyapyasaMyamo bhavettathApi kAritAn jinagRhAdIn dRSTvA teSAmanyeSAM ca sa ko'pi vizuddhapariNAmo bhavedyo bhUribhavArjitAni dravyastavakRtAni ca pApAni spheTayitvA nirvRtiM janayati" iti puSpamAlAladhuvRttau / Jain Education Inten For Private & Personal use only K ww.jainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ A dvitIya prakAze dezavirati jinalAbha bhari viracite Atmaprabodhagranthe // 236 // kharUpa // 236 // 4%25ASA dravyArjana sayavahArazuddhaghA, karoti sadojanamAdareNa / pUjAdikRtyAni vidhAya pUrva, nijocitaM muktvishesslaulyH||83|| vyAkhyA-ma zrAvakastato vyavahArazuddhayA dravyopArjanaM karoti, tadanaMtaraM ca pUrvamAdareNa madhyAhikI devapUjAM kRtvA tathA munibhyo dAnaM datvA tathA vRddhAturAtithicatuSpadAdezcitAM kRtvA tyaktavizeSalolyA san nijocitaM sadbhojanaM karoti / etAvatA sUtakAbhakSyAdilokaviruddhaM saMsaktAnaMtakAyAdyAgamaviruddhaM madyamAMsAdhubhayaviruddhaM ca bhojanaM na kuryAt / tathA lolyAtsvakIyamagnibalamavicAryAdhikamapi na bhukte / taccottarakAle vamanavirecanarogo tpattimaraNAdibabanarthakArakaM syAdato mitameva bhukte ityrthH| tato dharmazAstraparamArthaciMtanenocitavyavasAyena cA. parAhnaM gamayitvA astamanAdaka saMdhyAyAM punarjinapUjAM karoti / tathA dvibhuktapratyAkhyAnaM cetkRtaM bhavettArha ca turghaTikAdizeSe dine vaikAlikaM kuryAdityAdyanuktamapi maMtavyaM / trikAlapUjAvidhAnaM tvitthaM prAtaH prapUjayedbAsa-madhyAhe kusumairjinaM / saMdhyAyAM dhUpanairdIpai-stridhA devaM prapUjayet // 1 // vAsazcaMdanAvidra vyarityarthaH / evaM dinakRtyAnyuktvA'tha rAtrikRtyaM kiMciducyate kRtvA SaDAvazyakadharmakRtyaM, karoti nidrAmucitakSaNe ca / hRdi smaran paMcanamaskRti sa, prAyaH kilAbrahma vivarjayazca // 84 // vyAkhyA-tadanaMtaraM sAvakaH SaDAvazyakarUpaM dharmakRtyaM kRtvocitakSaNe-yogyAyAM velAyAM nidrAM karoti / / ASSAGE Jain Education Inter For Private & Personal use only X ww.jainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya dezaviravi 237 // hai ki kurvan ?, hRdi paMcaparameSThinamaskAraM smaran ; ca punaHprAyo-bAhulyenAbrahmasevAM pariharana, RtukAle saMtAnArthaM veda-18 jinalAbha-IPI yApanArtha vA, svapatnyAM tasyAniyamitatvAtprAyograhaNaM kRtaM / etena zrAddho nAtyaMta maithunalolupaH syaadityaavedit| sari ityuktAni lezataH zrAvakasya samastAhorAtrakRtyAni / viracite Atma atha sthAnAMganAmnastRtIyAMgasya caturthasthAnoktAH zrAddhasatkAzcatasro vizrAmabhUmayaH pradazyate-"jahA bhAraM NaM prabodhanyavahamANassa cattAri AsAsA paNNattA,taM jahA-jattha NaM aMsAoaMsaMsAharai tattha vi ya se ege AsAse paNNatte 1, // 237 // jattha vi ya NaM uccAraM pAsavaNaM vA parihavei tattha02, jattha viaNaM nAgakumArAvAsaMsi vA suvaNNakumArAvAsaMsivA vAsaM uvei tattha03,jattha viaNaM AvakahAe ciThThai tattha04AevAmeva samaNovAsagassa NaM cattAri AsAsA paNNattA,taM jahA-jatthaNaM sIlabbayaguNavyayaveramaNapaJcakkhANaposahovavAsAiM paDivajaha tattha01,jastha vi aNaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM vA(sammamaNupAlai) paDivajai tattha02,jattha vi yaNaM cAuddasaTTamuddipuNNamAsiNIsu paDipunnaM posahaM samma aNupAlei tattha03, jattha viaNaM apacchimamAraNatiyasaMlehaNAjhUsaNAjhUsie bhattapANapaDiAikkhie pAovagae kAlaM aNavakakhamaNe viharai tattha04'iti / etAzcatasrovizrAmabhUmayo yodhyaaH| atha zrAddhasya sadbhUtaguNavarNanaM kriyate jinapraNItArthavido ythaarth-vaagyktito'paastmtaaNtrsthaaH| svakIyadharmojjvalamArgamanAH, zraddhAlavaH zuddhadhiyo jayaMtu // 85 // vyAkhyA-jinairanaMtatIrthakara praNItA-nirdiSTA yeA-yathAvasthitajIvAjIvAdipadArthAstadvidasteSAM jJAtAraH, Jain Education inte For Private & Personal use only Ai
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari devavi // 23 // P ata eva madukAdivat yathArthavAgyuktyA'pAstA-niruttarIkaraNAtparAjayaM nItA matAMtarasthA:-kuliMgino yaiste, jinalAbha tathA,punarAtmadharmasya ya ujjvalo mArgastatra magnA-ekAgracitA,evaMvidhAH zuddhabuddhidhArakAH zraddhAlavo jayaMtu iti| viracite madukazrAddhavRttAMtastu vistarataH paMcamAMge (18zate7 uddezake)nirdiSTo'sti / sa ca lezato'trApi dayate rAjagRhaM nAma nagaraM, tasya pArce guNazIlakaM nAma caitymbhuut| tatsamIpapradeze ca bahavaH kAlodAyi-zevAlo dAyiprabhRtayojyayUthikA vasaMti sma / teSAM caikadA ekatra militAnAM mithaH kathAsaMlApaH samutpannaH, yaduta mhaa||238|| vIro dharmAstikAyAdIna paMcAstikAyAn prarUpayati , tatra ca dharmAdharmAkAzapudgalAstikAyAn acetanAn jIvA |stikAyaM ca sacetanaM prarUpayati, tathA dharmAdharmAkAzajIvAstikAyAnarUpiNaH pudgalAstikAyaM ca rUpiNaM prruupyti| |evaM hi sacetanAcetanAdirUpeNAdRzyamAnatvAtkathametanmanyate ? iti / tathA tatraiva nagare madaduko nAma zramaNopAsako vasati sma / sa ca mahAsamRddhimAn sarvalokamAnyo'dhigatajIvAjIvapadArtho nityaM dharmakRtyairAtmAnaM bhAvayan sukhena kAlaM gamayati sma / tata ekadA tatra guNazIlakacaitye zrIvIrasvAmI samavamRtastadA svAmyAgamanavAttA nizamya sa madduko hRSTaH san svAmivaMdanAtha gacchannagarAdvahiniHsRtya yAvatteSAmanyayathikAnAM nAtidUraM nAtisamIpaM cAgatastAvatte'nyayUthikAstaM gacchaMtaM vilokya sarve'pyekatrIbhUya tatpAdyaM gatvaivaM procuH-'bho madduka! tava dharmAcAryo yatpaMcAstikAyAdikaM prarUpayati tatkathaM jJAyate ? / ' tadA maddukastAnuvAca-'yadi dharmAstikAyAdibhiH svakIya kArya kriyate tadA tena kAryeNa tAn jAnImo, dhRmena vahnimiva / yadi taiH kArya na kriyate tadA na jAnImaH, PAAAAAAE Jain Education inte RT
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ V jinalAbha dvitIya viracite Atma prabodhananye // 239 // * AAAAA% A5 etAvatA kAryAdiliMgadvAreNaiva chadmasthAnAmatIMdriyapadArthajJAnaM bhavati / na ca dharmAstikAyAdInAmasmatpratItaM |kiMcitkAryAdiliMgaM dRzyate iti / tadabhAvAnna jAnIma eva vayamiti / tato dharmAstikAyAdyaparijJAnamaMgIkurvANaM PI prakAze maddukaM prati upAlaMbhayituM te procuH-'he madduka ! yadyetamapyartha na jAnAsi tarhi kastvaM zrAvakaH ? / ' tadaivamupA- dezavivi labdhaHsannasau madduko yattaradRzyamAnatvena dharmAstikAyAdyasaMbhavo nigaditastadvighaTanAyovAca-atthi NaM Auso! vAuAe vAti ?,haMtA asthi, tumbheNaM Auso! vAuAyassa vAyamANassa evaM pAsaha ?,No tiNaDhe smtthe| atthi | // 239 // NaM Auso! ghANasahagayA poggalA?, haMtA asthi, tumbhe NaM Auso! ghANasahagayANaM poggalANaM rUvaM pAsaha ?, |No tiNaDhe smtthe| atthi NaM Auso! araNisahagae agaNikAe?, haMtA atthi, tumbhe NaM Auso! araNisahaga-1 | yassa agaNikAyassa rUvaM pAsaha?, No ti0, asthi NaM Auso! samuhassa pAragayAI rUvAiM?, haMtA atthi, tumbhe NaM Auso! tAI rUvAI pAsaha?, jo ti0, atthi NaM Auso ! devalogagayAiM rUvAiM?, haMtA asthi, tumbhe NaM Auso! tAI rUvAiM pAsaha, No ti0, evAmeva Auso! ahaM vA tumbhe vA anno vA chaumattho jai jo jana jANai na pAsai taM savvaM na bhvti"| kiMca () evaM hi bhavatAM subahurloko'pi na bhaviSyati / itthaM tAnanyayUthikAn niruttarIkRtya tataH sa madaduko guNazIlake caitye zrIvIrasvAmipAveM gatvA vaMdanAdipUrvamucitasthAne upaviSTastadA svAmI madukaM pratyuvAca-'he madduka! tvaM zobhano'si, yena tvayA'stikAyAnajAnatA anyayUthikAnAmagrena jAnIma ityuktaM, anyathA ajAnannapi yadi jAnIma ityabhaNiSyastarhi ahaMdAdInAmAzAtanAkArako'bhaviSyastvamiti / ' 5554 |www.iainelibrary.org Jain Education
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha dvitIya pari viracite bAramaprayoSAnbe // 24 // prakAze dezaviravi kharUpa // 24 // tata itthaM prabhuvacaH zrutvA sa maduko hRSTaH san svAminaM natvA dharmopadezaM ca zrutvA svasthAnaM jgaam| AyuHkSaye ca aruNAbhavimAne devatvenolpanno mahAvidehe ca setsyati / iti mddukshraaddhvRttaaNtH|| athaivaMvidhaM zrAvakatvamavApya tatpAlanAya sarvathA pramAdaparityAgo vidheya iti dayate nizamya vipropanayaM sudhIbhiH, pramAdasaMgo'pina kArya eva / ihottaratrApi samRddhiheto, mahojjvale'sminnijadharmakArye / / 86 / / vyAkhyA-sudhIbhiH-suSTuvuddhibhirbhavyaidaridrabrAhmaNasyopanayaM nizamya-zrutvA pazcAttApakAraNasya pramAdasya saMgo'pi na karttavya eva, pramAdasevA tu dUre tiSThatu ityapi zabdArthaH, kutretyAha-iha bhave uttarabhave ca samRddhikAraNe'ta eva mahAnirmale'smin-dezaviratilakSaNe AtmadharmakArye iti / etAvatA dharmakArye sadA nirAlasyaireva bhAvyamityarthaH / daridrabrAhmaNopanayastvevaM kasmiMzcinnagare eka Ajanmadaridro mahA''lasyavAn vipro vasati sm| sa caikadA svastriyA preritaH san dAnagrahaNArtha nRpapArzve yayau,tadA ciraMjIvetyAdivAcA''ziSaM dadAnaM taM vipraM AkRtyAdinA mahAdAridyAbhibhUtaM vijJAyAnukaMpApUritahRdayena rAjJA proktaM-'bho vipra! sUryAstagamanAdarvAg yadRcchayA madbhAMDAgArAdravyaM gRhItvA tvaM svagRhaM pUraya, mamAjJAsti' ityuktvA tatpravRttisUcakaM svanAmAMkitaM patraM lekhayitvA tasmai dattaM / so'pi hRSTaH | san tatpatraM gRhItvA svagRhamAgatya svapatnyai sarvamapi taM vRttAMtaM niveditavAn / tadA patnyA bhaNitaM-'svAmistatra AA-AAAAAA lain Educatan inte For Private & Personal use only N
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha mari viracite Atmaprabodhagranthe // 24 // devAvirati svarUpa // 24 // 1344AGIAS gatvA tAvadravyamAnaya, atrArthe vilaMbaM mA kArSIH, zreyAMsi bahuvinAnItyAyuktatvAt / tadA sa proce-'zataM vihAya bhoktavyamiti nItivacanaM vidyate, ato bhojanaM kRtvA sthiracitto bhUtvA pazcAdvyAdha yAsyAmi / ' tatastayA prAtivezmikagRhAccUrNAdi samAnIya sadyo'nnapAkaM niSpAdya tasmai bhojanaM kArayitvA punaH proktaM-'svAminatha zIghraM tatra gatvA svakArya sAdhaya / ' tadA sa proce-' bhuktvA zatapadaM gacche-dyadi zayyA na labhyate' iti zAstre uktatvAt kSaNaM zayitvA pazcAdyAsyAmItyuktvA suptaH, paraM daridrasya prAyo nidrA bahI bhavati, ataH sa bahunidrayA vyAptaH san tathA supto yathA bahubhiH karAcchoTanadhUnanAdikriyAbhiH striyA sadyaH prayodhyamAno'pi tRtI | yaprahare kaSTena prabuddhaH, tataH punarbhAryApreritaH sa vipro gRhAnniHmRtya catuSpathamArgeNa gacchannaMtarAle nATakaM jAyamAnaM vilokya ciMtayati sma-' adyApi dina bahu vidyate'to nATayaM dRSTvA pazcAtsadyo dravyamAneSyAmi' iti vicitya nATakaM pUrNa vIkSyAgre vajan mArgamadhye sthAne sthAne kautukAni vilokayan divasaM ca gacchaMtamajAnan sUryAstagamanasamaye nRpabhAMDAgArasamIpaM prAptaH, tatra ca sUryAstagamanAdbhAMDAgAradvAre tAlakaM dattvA svagRhaM gacchaMtaM bhAMDAgAriNaM prati sa viprastatpatraM darzitavAn, tena ca patraM dRSTvA proktaM-'bho vipra! nRpoktaniyamasya pUrNIbhavanAdatha tvaM kimapi na prApsyasi, ataH svagRhaM gaccha' / tataHla pramAdazAddhanamaprApya hastau gharSayana pazcAttApaM kurvan tato vyAvRttya sva-3 gRhamAyAtaH, prAgvaddaridra eva ca sthitH| ayaM ca laukikadRSTAMtaH proktaH, adhAtmoparyetadupanayaH kAryaH / tathAhi saMsAranagare daridravrAhmaNaprAyo mahAduHkhI saMmArI jIvasnasya satkArye prerikA sumatizca bhAryopamA, tathA rAjJaH ka Jain Educat an inte L ww.jainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari prakAze --- Ne % A jinalAbha-17|samAno'tra tIrthakarAdiH sadgururdharmadhanadAtA, narabhavazca bhAMDAgAropamastaM vinA dharmadhanasyAprApteH, punaH sUryasamA-12 dvitIya namAyurvidyate, yathA sUryAstagamanAdaka dhanagrahaNe rAjJa AjJAmRta, tathA AyukSayAdaka dharmaH karttavya iti viracite gurvAjJA'sti / yaduktaM-jarA jAba na pIDeI, vAhI jAva na bar3haI / jAva na iMdiyahANI, tAva dhamma samAyare // 1 // dezavirati Atma- ityAdi, punaryathA sa brAhmaNo divasaM bahu manvAno nidrAnATakadarzanAdipramAdAsaktaH san dhanAprAptyA pazcAttApaprAdhAnya paro jAtastathA'yaM jIvo'pi svAyurvaha manvAnaH paMceMdriyaviSayAmaktaH san AyuSaH pUrNIbhavanAddharmamakRtvaiva gatyaMtare // 242 // // 224 // gatvA duHkhAtaH san pazcAttApaM prApnoti-'aho! mayA prAgbhave viSayamagne na satyAmapi sAmayyAM zrIjinadharmo nArAdhita iti / ' paraM pazcAkimapi kArya na sidhyati, tasmAdbho bhvyaaH| prathamata eva pramAdaM parityajya saddharmapAlane tatparA bhavata, yena bhavatAM sarveSTasiddhiH sNpdyte| iti pramAdopari niHsvabrAhmaNopanayaH / athehazrAvakatvaM saMprAptukAmairbhavyanihavAdikudRSTivacaneSu vizvAsibhina bhAvyamiti dayate janasya satkAMcanakaMkaNadvayI-nirmApakasyopanayaM nizamya sH| kudRSTivAkyAzrayaNe parAGmukho, bhavenna cedvaMcanamaznute dhruvaM / / 87 // vyAkhyA-svarNakArapArzva samyaksvarNamayakaTakayugalasya kArayiturjanasyopanayaM nizamya saH-zrAvakocitadharmAbhi lASI bhavyaH kudRSTInAM yAni vAkyAni teSAmAzrayaNe parAGmukho bhavet , tadvacaneSu vizvAsaM na kuryAdityarthaH, cedyadi tatra parAGmukho na bhavettarhi dhruva-nizcitaM vaMcanaM prApnoti, etAvatA tatra vizvAsaM kurvANastadvacanavyugrAhitacittaH san sadgurUpadezamanAhatyAtmadharmAbhraSTo bhavatItyarthaH / svarNakaMkaNanirmApakanaropanayastvevaM - 4%AC-%ii - Jain Education Inte For Private & Personal use only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya sari dezavirI khA // 24 // ekaH kazcinmugdhaH pumAn svarNakArapArzva svarNamaya kaMkaNayagala kAritavAn / tadA tena dhartana svarNakAreNa taM jinalAbha mugdhaM vijJAya tadvaMcanArtha kaMkaNayugale kRte,tatraikaM kaMkaNayugalaM svarNamayamitaraca pittalamAya / tatastasmai svarNamayaM kaMkaviracite NayugalaM dattvA vipratAraNabuddhayA ekAMte tenoktaM-'asmin grAme sarve'pi lokA mama dveSiNaH saMti, te hi matkRta Atma- mAbharaNaM zuddhamapyazuddhaM vakSyaMti , tasmAttvaM pUrva mama nAmAgRhItvA sarvebhyo lokebhya idaM darzayitvA zuddhAzuddhapa. prabodhanandherIkSAM ca kArayitvA''gaccha, ujjvalIkRtya tava hastayoH paridhApayAmi / ' tataH sa mugdhastatkainavamajAnan tadbhUSaNaM tathaiva lokebhyo darzayitvA lokamukhAcca tasya zuddhatAM zrutvA pazcAdAgatya svarNakArAya tavRttAMtaM nigadya tabhUSaNaM dattavAn / tadanaMtaraM tena svarNakAreNa svahastalAghavAttatsvarNamaya kaMkaNayugalaM pracchannadeze muktvA tattulyavarNapramANAkAramevAnyatpittalamayaM kaMkaNayugalaM sadyaH samujjvalaM vidhAya tasya hastayoH paridhApya proktaM-'ataH paraM mannAmazravaNAdyadi ko'pi loka etatpittalamayaM brUyAtahi tvayA tadruco na maMtavya, madvacane vizvAso rkssnniiyH| tatastenApi mugdhatayA tathaiva pratipannaM / tataH sa pumAna tadazuddhamapi bhUSaNaM zuddhaM manvAnazcatuSpathAdau vrajana lokai pRSTo ' nanu etaskaMkaNayugalaM kena svarNakAreNa kRtaM ? / ' tenoce-'amukasvarNakAreNa tadA parIkSakalokaiH samyanirIkSya prokta'idaM tu pittalamayaM vidyate, vaMcitastvaM tena dhUrtena' / tataH sa pumAn tena vyudgrAhitacittatvAdevaM ciMttayati sma'ete sarve'pi lokAstasya dveSiNaH saMti ata itthaM vadaMti, idaM mama bhUSaNaM tu zuddhasvarNamaya vidyate, tasmAdyathecchamete kathayaMtu,ahametatyAgaMna kurve'iti| tadevaM satpuruSavaco'nAdaraNAttasya dhUrtasya vacasi vizvAsakaraNAca sa pumAnazuddhava RABA.SARE AGARAN Jain Education Inter For Private & Personal use only R ww.jainelibrary.org
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha dvitIya C dezavita viracite bAramaprayopAn // 244 // // 24 // A-A-CIAAS stuprAptyA paMcanaM prAptaH, zuddhavastubhAgI ca na babhUva / ayaM hi laukikadRSTAMtaH proktaH, athAyamevAtmopari Anetavya| stathAhi- yaH svarNakaMkaNagrAhI pumAn so'tra dharmArthI jIvaH, yazca svarNakAra so'tra nivAdiH kuguruH,yacca prAka svarNamayaM kaMkaNaM tena darzitaM,tadantra prAka pratyAkhyAnadAnadayAdidharmakRtyaM tena dayate, yatpunastena svavizvAsamutpAdya tasmai pittalamayaM kaMkaNa dattaM, tadatra kudRSTinA vividhavacAkalpanayA taccittaM vyudgrAhya ekAMtavAdayuktaM zrImadaheM ddharmaviruddhaM dharmakharUpaM tasmai grAhyate,tatazca sa yathA tatpreritatvAtsatpuruSavAkyaM dveSamUlakaM jJAtvA nAmasta, tathA'yamapi mithyAtvivyudagrAhitacittatvAt zuddhadharmopadezakaguruvacanaM dveSasaMbhavaM jJAtvA na manyate / tataH sa yathA'zuvastu prAptyA vaMcanaM prAptastathA'yamapi zuddhadharmAprAptyA vaMcanaM prAptaH san durgatibhAgbhavati, pazcAttatsaddharmaprAptidurlabhA ~ii bhavet / tasmAdbho bhavyA ! yadi bhavatAM zuddhadharmecchA syAttarhi prathamata eva niyAdikudRSTInAM vacaneSu vizvAsa pariharata, zrImadarhatpraNItAnekAMtadharmopadezakasadguruvacaneSu ca vizvAsaM kuruna, yena sadyaH paramAtmasaMpadaH prAdu rbhveyuH| iti kudRSTiyacanavizvAse svarNakaMkaNanirmApakopanayaH / ityuktaM saprasaMga dezaviratisvarUpaM / itthaM svarUpaM paramAtmarUpa-nirUpakaM citraguNaM pavitraM / suzrAvakatvaM parigRhya bhavyA, bhajaMtu divyaM sugbamakSayaM ca // 1 // lezA. dezAdvirate-vicAra eSo'tra varNito'sti myaa| anusArAgraMthasyo-padezaciMtAmaNiprabhRtaH // 2 // // iti zrImadabRhatkharataragacchAdhirAjazrIjinabhaktimarIMdracaraNAjahaMsopamaiH zrIjinalAbhasaribhiH saMgRhIte AtmaprabodhagraMthe dezaviratinirNayo nAma dvitIyaH prakAzaH samAptaH // zrIrastu / / 44+KARAMER Jain Education Inter For Private & Personal use only Flww.jainelibrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jinalAma // atha tRtIyaH prkaashH|| dvatIya sari pravAze dezavirati viracite Atmaprabodhagranthe // 245|| // 245 // AGA atha kramAyAtastRtIyaH sarvaviratiprakAza Aramyate, tatra tAvattatprAptiprakArasUcikeyamAryApratyAkhyAnAvaraNa-kaSAyacatuSkakSayopazamabhavanAt / labhate mAnava etAM, dezaviratimAnavirato vA // 88 // vyAkhyA--dezaviratimAn-paMcamaguNasthAnavatI vA'dhavA avirataH-prathamaguNasthAnavartI caturthaguNasthAnavartI vA mAnava: pratyAkhyAnAvaraNalakSaNatRtIyakaSAyacatuSTayakSayopazama jAte mati etAM sarvaviratiM labhate / trividhatrividhabhaMgakena sarvasAvadyayogebhyo nivRttiH sarvaviratirityucyate / devatiryagnairayikAstu tathAbhavasvAbhAvyAnnaitAM labhaMte iti mAnavasyaiva grahaNaM / kiMceyaM hi sarvaviratirdezaviratiprAptisamayabhAvinyAH karmasthitemadhyAtsaMkhyAteSu sAgaropameSu kSapiteSu satsveva prApyate, ityupadarzitaM prAg vistareNa / tathA sthitimAnaM tu asyA api dezavirativajaghanyato'tarmuhartamutkarSato dezonA pUrvakoTirityavagaMtavyaM / evaMmpA sarvaviratirtheSAM vidyate te sarvaviratAH sAdhava ucyate / te ca dvividhA:-udmasthAH kevalinazca / tatra udmasthAH SaSThaguNasthAnAdArabhya dvAdazaguNasthAnatino munayaH, kevalinastu trayodazacaturdazaguNasthAnadvayavartino jIvAH / tatrAsmin prakAze tu chadmasthAnAmevAdhikAraH, kevalinastu paramAtmasvarUpAH saMti, atasteSAM svarUpaM caturthaprakAze vakSyate iti / -% C5%ANREGROCOD R OCHOCake Jain Education Intern For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya | prakAze mari + dezavirati svarUpa | // 246 // athAtrAdau sarvaviratipratipattau puMstrInapuMsakAnAM yogyAyogyatva daryatejinalAbha aTThArasa purisesu, vIsaM itthIsu dasa napuMsesu / pabvAvaNA agarihA, iya aNalA AhiyA sutte // 89 // viracite spaSTA, navaraM, analA-ayogyA AkhyAtA:-kathitAH / tatra dIkSA'nahIM aSTAdaza puruSAstvamImAtma- bAle 1 bur3he 2 napuMse 3 ya, kIve 4 jaDDe 5 ya vAhie 6 / teNe7rAyAvagArI 8 ya, ummatte 9 ya asaNe 10 // 10 // prabodhamanye dAse 11 duDhe 12 ya mUDhe13 ya, annatte14 juMgie15 iya / uccaThThae16 ya bhayae17, sehanippheDiyA18 iya // 21 // // 246 // vyAkhyA-janmata Arabhya saptASTavarSANi yAvadvAla ucyate.sa ca yasya tasya vA parAbhavasthAnatvAcAritrapariNAmAbhAvAca na dIkSA'rhaH, kiMca bAladIkSaNe saMyamavirAdhanAdayo doSAH saMbhavaMti,yasmAtsa bAlo'jJAnitvenAyogolakatulyatvAt yato yataH spaMdate tatastataH SaDjIvanikAyavadhAya bhavati, tathA nirdayA amI zramaNA yadevaM bAlAnapi balAdIkSAkArAgAre prakSipya teSAM svAdhInatAmucchidaMtIti loke niMdA jAyate, punarmAtRjanocitAyAM tatparicaryAyAM kriyA mANAyAM svadhyAyabhaMgaH syAditi / nanvevaM tarhi-'chavvariso pavvaio, niggaMthaM roiUNa pAcayaNa mityAdau SaD. vArSikasyAtimuktakakumArasya dIkSApratipattiH kathaM zrUyate / iti cedatraivaM saMbhAvyate-tasya trikAlajJena bhagavatA svayaM dIkSitatvAnna doSa iti / ihAtimuktakavRttAMtastu aMtakRddazAMgAdyanusAreNaivahA polAsapure nagare vijayo nAma rAjA / tasya zrInAmnI padevI / tayozcAtimuktako nAma putraH, sa ca bahuya tnena varddhamAnaH krameNa SaDvArSiko jAtaH / tasminnavasare purAvahiH zrIvIrasvAmI smvmRtH| tato gautamo bhaga MORERNECRANAGAR 5- 45a Jain Education Internal For Private & Personal use only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARDAGA-KAR |vAn svAminamApRcchaya bhikSArtha puramadhye sametastadA bAlaiH saha ramamANo'timuktakakumAro gautamaM dRSTvaivamavAjinalAbha tRtIya sari | dIt-'ke yUyaM ? kiM cATatha ? / ' gautamenoktaM- 'zramaNA vayaM, bhikSArtha ca paryaTAmaH / / ' tarhi pUjyA Agacchata, prakAze viracite bhavadbhayo bhikSAM dApayAmIti bhaNitvA sa kumAroMgulyAM gautamamavalaMbya svagRhamAnaiSIt / tadA zrIdevI hRSTA devavirati Atma- disatI bhaktyA gautama natvA pratilAbhayAmAsa / tato'timuktakaH punarevanavocat-'yUyaM ka vasatha ?' gautamaHproce kharUpa pradoSAnthe 'he bhadra! yatrodyAne'smAkaM dharmAcAryAH zrIvarddhamAnasvAmino vasaMti tatra vayaM privsaamH| tadA ma proce-svAmin ! 247 // // 247 // AgacchAmyahaM bhavatsArthe zrIvIrasvAminaM vaMdituM / ' gautamo'vAdIt- yathAsukhaM devAnupriya!' / tato gautamena sahAgatyAtimuktaka]kumAro bhagavaMtaM vaMdane sm| bhagavatA dharmopadezodattaH,taM zrutvA pratibuddho'timuktako dIkSAMgrahItumicchan pitroranujJAgrahaNArtha gRhamAgatya pitarAvevamabravIt-'he aMba! he tAta ! mayA'dya zrIvIrasvAminaH pArthe / dharmaH zrutaH, sa dharmo me rucitaH / tadA tAbUcatuH-'he putra ! dhanyo'si tvaM kRtapuNyo'si kRtArtho'si tvaM yattvayA vIrasvAmyaMtike dharmaH zrutaH, sa punaste rucita' iti / tataH sa kumAraH punarevamuvAca-'he aMba! he tAta! ahaM taddhamaizravaNAdinA saMsArabhayodvigno janmamaraNebhyo bhItazcAsmi, tasmAdbhavadanujJayA zrIvIraprabhusamIpe pravrajyAMgrahI micchaami|tto mAtA tadaniSTamekAMtamapriyamazrutapUrva vacaH zrutvA sadyaH zokabharaM prAptA dInavadanA satI mUrjA prApyAMgaNatale dhasatti srvaaNgairniptitaa| tadA ceTIbhistvaritaM kaMcanakalazamAdAya tanmukhavinirgatazItalavimala[jala dhArAbhiH pariSiktA kRtazItavAtopacArAdibhizcatanAM prApya vilapaMtI putraM pratyevamavAdIt-'he jAta ! svamasmA. HAMARPOSESE ka Jain Education Intern Ku ra
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari viracite vAtmaprabodhagranye // 248 / / Jain Education Interi kamekaH putra iSTaH kAMtaH priya AbharaNa karaMDaka samAno'mUlyaratna bhUto hRdayAnaMdajanaka uduMbarapuSpamiva durlabho'si, ata eva kSaNamapi svadviyogaM soDhuM na zaknumo vayaM tasmAt he jAta ! yAvadvayaM jIvAmastAvatvamavatiSThasva, pazcAtsukhena pravrajyAgrahaNaM kuryAH / tataH kumAro jagAda ' he aMba ! bhavaduktaM satyaM, parameSa manuSya bhavo'nekajanmajarAmaraNasvarUpazArIramAnasikaprakAmaduHkhavedanopadravAbhibhUto'bhuvo'zAzvataH saMdhyAbhrarAgasadRzo jalabudbudasamAno vidyullatAcaMcalaH zaTanapatanavidhvaMsanadharmaH pUrva vA pazcAdvA'vazyaM viprahAtavyaH, atha ko jAnAti asmAkaM madhye kaH pUrva paralokaM yAsyati ? ko vA paJcAdyAsyati / tasmAdbhavadAjJayA'dhunaivAhaM prbrjitumicchaami'| tataH puna|rmAtApitarau tamevamavAdiSTAM - 'he putra ! idaM te zarIraM viziSTarUpaM lakSaNavyaMjana guNopapetaM vividhavyAdhivivarjitaM sasaubhAgyaM nirupahatodAttakAMtapaMceMdriyopazobhitamanekottamaguNayuktaM vidyate / tasmAtpUrvaM svazarIrasya rUpasaubhAgyAdiguNAnanubhUya pariNatavayasko bhUtvA pazcAtpravrajyAM gRhNIyAH / tataH kumAraH punarevamuvAca - ' he aMba ! tAta ! yadbhavadbhayAM zarIrasvarUpamuktaM tanmAnuSyakaM zarIraM khalu duHkhAyatanaM vividhavyAdhizata niketanamasthikASThocchritaM zirAsnAyujAlasaMveSTitaM mRttikAbhAMDamiva durbalaM azucipudgalasaMkliSTaM zaTana patanavidhvaMsanadharma pUrva vA pazcAdvA'vazyaM tyAjyaM bhaviSyati, ataH ko'tra zarIre dhImAn rajyati ? ' / tato mAtApitarau punarUcatuH - ' he putra ! idaM te pitAmahaprapitAmahAdibhya AgataM vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazaMkhapravAlaprabhRti svAyattaM pradhAnaM dravyaM vidyate, yatsaptamaM puruSaM yAvadatyarthaM dInAdibhyo dIyamAnamapi svayaM bhujyamAnamapi ca nakSayaM yAti / tadevaMvidhametaddravyaM ' tRtIya prakAza dezavirati kharUpaM // 248 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ . sari dezaviravi // 24 // svecchayA samyaganubhUya svasamAnarUpalAvaNyAdiguNazAlinIH svamano'nugAminIhI rAjakanyA:pariNIya tAbhiH jinalAbha- samamadbhUtAni sAMsArikakAmabhogasukhAni bhuktvA pazcAtpravrajyAM gRhiithaaH| tataH kumAra uvAca-'bho aMba! tAta! yadbhavadbhayAM dravyAdisvarUpamuktaM tad dravyaM khalu agnijalacaurarAjadAyAdaprabhRtInAM bahUnAM sAdhAraNamadhruvamazAzvataM viracite Atma | pUrva vA pazcAdvA'vazyaM tyAjyaM bhaviSyati, tathA mAnuSyakAH kAmabhogA api azucayo'zAzvatA vAtapittakaphazuprabodhagranthe krazoNitA''zrayA amanojJA virUpamUtrapurISapUrNA durgadhocchvAsaniHzvAsA abudhajananiSevitAH sadA sAdhujanasya // 249 // garhaNIyA anaMtasaMsArabarddhanAH kaTukaphalavipAkAH saMti, ata etadarthe kaH svajIvitaM viphalIkuryAt / tato mAtA | pitarAvitthaM viSayAnulomaibahubhirvacanaistaM lobhayitumazaknuvaMtI viSayapratilomaiH saMyamabhayopadarzakairvacanairevamUcaPI tuH-'he putra ! naigraMthaM pravacanaM satyamanuttaraM zuddhaM zalyakartanaM muktimArgarUpaM sarvaduHkhanAzakaM cAsti / atra sthitA eva | jIvAH siddhyaMti parametallohamayacaNakacarvaNamivAtiduSkara, vAlukAkavala iva nirAsvAda, bhujAbhyAM mahAsamudravahastaraM, punaryadetatpravacanaM tattIkSNaM khaGgAdikramitavyaM, tathA rajjvAdinibaddhaM mahAzilAdikaM hastAdinA dhArayitavyaM, tathA'sidhArAbhaM vratamAsevitavyaM / punaH sAdhUnAmAdhAkarmikoddezikAdi bhoktuM na kalpate / tvaM tu he putra ! sarvadA sukhasamudito na kadApi duHkhasamudito'ta eva tvaM zItoSNakSutpipAsAdaMzamazakavividharogAdiparISahopasargAn solu na samartho'si, tasmAdadhunA tu bhavaMtaM na pravrajyAyai anujJAtumicchAmo vayamiti / tataH kumAro jagAda-he aMba! tAta! yA bhavadbhyAM saMyamasya duSkaratA darzitA sA khalu klIvAnAM kAtarANAM kApuruSANAmihalokapati ISIPIONSHOBHA Jain Education inte ww.jainelibrary.org
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha tRtIya muri | devavita viracite bAramabopradhAnthe // 25 // baddhAnAM paralokaparAGmukhAnAM viSayatRSNAvatAM vidyate, na khalu dhIrasya saMsArabhayodvigrasyeti / tasmAdahaM bhavaMdanu-. jJayA'dhunaSa prbjitumicchaami|' tatasto punarUcatuH-'he bAla ! etAvata haThaM mA kArSIH,tvaM kiM jAnAsi? / ' tadA. timuktako'vAdIt-'he aMba! tAta! yadahaM jAnAmi tadeva na jAnAmi,yaca na jAnAmi tadeva jAnAmi / tatastAvUcatu:'he putra ! kathametat / ' so'bravIt-'he pitarau ! jAnAmyahaM yaduta-jAtenAvazyaM martavya,paraM na jAnAmi-kadA vA kasmin vA kathaM vA kiyacirAdvA?, tathA na jAnAmi-kaiH karmabhirnarakAdiSu jIvA utpadyate 1, etatpunarjAnAmiyatsvayaM kRtaH karmabhiriti / tato mAtApitarau tasya saMyame sthiracitta vijJAya mahatA''DaMbareNa niSkramaNamahotsavaM cakratuH / tadAtimuktakakumAraH lAnavilepanavastrAbharaNAdivibhUSitazarIro mAtApitRprabhRtibahuparivAraparivRto | mahAzivikAmAruhya vividhadhAditrAdidhvanau jAyamAne yadA puramadhye nirjagAma tadA bahavo dravyArthino bhAvijanA manojJavANIbhiritthamAziSaM daduH-'he rAjakumAra ! tvaM dharmeNa tapasA ca karmazatrUn jaya jaya, puna jagadAnaMdakarate bhadraM bhUyAt , punastvamuttamairjJAnadarzanacAritrairajitAnIMdriyANi jaya, jitaM ca sAdhudharma samyak pAlaya, | punastvaM nirvinena siddhisthAna praapnuhii'ti| tato'timuktakakumAra itthaM yAcakajanaiH stUyamAnaH pauranaranArIbhizca sAdaraM vilokyamAno'rthijanebhyazcepsitaM dAnaM dadAnaH purAvahinirgatya patra cIrasvAmI samavasRtastatrAgatya zibikAta uttiirnnH| tato mAtApitarau taM kumAramagre kRtvA zrIvIrasvAmisamIpaM samAgatya vaMdanAdipUrvakamevamUcatu:-'he svAmin ! ayamatimuktakakumAro'smAka ACCUSEGC // 250|| Jain Education Inter T ww.jainelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 251 // Jain Education Interne miSTaH kAMta eka: putro'sti paraM yathA kamalaM paMke jAyate jale ca saMbarddhate, na punaH paMkajalAbhyAmavaliptaM bhavati, tathA'yamapi zabdarUpa lakSaNeSu kAmeSu jAto gaMdharasasparza lakSaNeSu bhogeSu ca vRddhimupagatA na punaH kAmabhogeSu mitra| jJAtIyasvajana saMbaMdhiSu cAnulipto bhavati / kiM tvasau saMsArabhayodvignaH san bhavatAM pAveM dIkSAM grahItumicchAta, tasmAdvayaM bhavadbhatha etAM ziSyabhikSAM dadmo bhavato'pyetAM pratIcchaMtu / ' svAminA bhaNitaM yathAsukhaM devAnupriya ! mA pratibaMdha kuru [ta] / ' tato'timuktakakkumAro bhagavadvacanaM zrutvA hRSTaH san bhagavaMtaM triHpradakSiNIkRtya naravA cottarapUrvasyAM dizi apakramya svayamevAbharaNamAlyAlaMkArAn vimuMcati sma / tadA mAtA haMsalakSaNena paTazATakenAbharaNAdikaM gRhItvA netrAbhyAmazrUNi vimuMcatI atimuktakakumAramevamavAdIt - 'he putra ! prApteSu saMdhamayogeSu tvayA prayatnaH kAryo'prAptAnAM saMgamayogAnAM prAptaye ghaTanA kAryA, punaH pravrajyApAlana svapuruSatvAbhimAnaH saphalaH kAryaH, pramAdastu na kArya' iti / tato mAtApitarau bhagavaMta natvA saparikarau svasthAna gato / tadanaMtaramatimuktakaH svAmisamIpamAgatya vaMdanAdi kRtvA pravrajitaH / svAminA'pi paMcamahAvratagrAhaNApUrvaka kriyAkalApAdizikSaNAya gItArthasthavirebhyaH samarpitaH / tataH prakRtibhadrako vinIto'timuktako nAma kumArazramaNa ekadA mahAvRSTI nipataMtyAM kakSAyAM pratigrahakaM rajoharaNaM ca samAdAya bahiH saMprasthitaH, tatra ca jalavAhaM vahamAnaM dRSTvA bAlAvasthAvazAmRttikayA pAliM baddhvA nauvAhako nAvamivAsau pratigrahakaM 'naukA mameyamiti saMkalpya tatra pravAhayan ramate sma / tadA sthavirAstadIyAtyaMtAnucitAM tAM ceSTAM dRSTvA tamupahasaMta iva bhagavatsamIpamAgatya bhagavaMtamevaM papracchuH tRtIya prakAce dezaviravi kharUpaM / / 251 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite mAsmaprabodhagranthe / / 252 // Jain Education Interne svAmin! bhavadaMtevAsI atimuktako nAma kumArazramaNaH katibhirbhavagrahaNaiH setsyati ? / ' bhagavatA bhaNitaM - 'bho AryAH ! mavaMtevAsI atimuktakasAdhuranenaiva bhavagrahaNena setsyati, tasmAdbhA AryAH ! yUyamatimuktakakumArazramaNaM mA hIlayata, mA niMdata, mA garhadhvaM, mA'vamanyadhvaM kiM tu bho devAnupriyAH / yUyamenamakhedena saMgRhNIta akhedenopagRhNIta, tathA bhaktapAnavinayairasya vaiyAvRttyaM kuruta, yadutAyaM munirbhavAMtakara evaM caramazarIra eveti / ' tataste sthavirA bhagavatA vIrasvAminA evamuktAH saMtaH prabhuM vaMditvA natvA bhagavadvAkyaM vinayenAMgIkRtyAtimuktakakumArazramaNamakhedena saMgRhNati sma yAvadvaiyAvRttyaM kurbati sma / tato'timuktakamunirapi tatpApasthAnamAlocya vividhatapacaryAdinA saMyamaM samyagArAdhya prAMte aMtakRtkevalIbhUya siddhiM jagAma / ayaM saMbaMdho'takRddazAbhagavatyagAdyanusAreNoktaH / iti bAladIkSAyAmatimuktakamunivRttAMtaH 1 // tathA SaSTeH saptatervA varSebhyaH parato vRddho'bhidhIyate, tasyApi samAdhAnAdi karttumazakyamato dIkSAnarhatvaM / yaduktaM - uccAsaNaM samIhaha, viSayaM na kareMi gabbamubvahaha / vuTTo na dikkhiyandho, jai jAo vAsudeveNa // 1 // ityAdi / idaM ca varSazatAyuSkaM prati draSTavyaM, anyathA tu yasmin kAle yadutkRSTamAyustaddazadhA vibhajyASTamanavamadazamabhAgeSu varttamAnasya vRddhasvamavaseyaM 2 / tathA strIpuMso bhayAbhilASI puruSAkRtiH puruSo napuMsakaH 3 / tathA yaH strIbhirnimaMtrito'saMvRtAM vA striyaM dRSTvA saMjAtakAmAbhilASaH san vedodayaM soDhuM na zaknoti sa puruSaH klItraH 4 / etau ca dvAvapi utkaTavedatayA'kasmAduDDAhAdikAritvAddIkSA'nahaveya / tathA jaDastrividho bhASayA zarIreNa tRtIya prakA dezavira kharUpaM / / 252 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhamUri viracite Atma prabodhagranthe // 253 // Jain Education Inter kriyayA ca / tatra punarbhASAjaDastridhA - jalamUko manmanamUka elamUkazca / tatra yo jalamagna iva buDabuDAyamAno jalpati sa jalamUkaH yasya tu jalpataH khacyamAnamiva vacaH skhalati sa manmanamUkaH, yazcailaka iva mUkatayA'vyaktaM zabdamAtrameva karoti sa elamUkaH / tathA yo'tisthUlatayA pathi 1 bhikSATane 2 vaMdanAdiSu 3 cAzakto bhavati sa zarIrajaDaH, tathA kriyAM pratikramaNapratyupekSaNAdikAM punaH punarupadizyamAnAmapi jaDatayA yo grahItuM na zaknoti sa kriyAjaDaH / tatra bhASAjaDo jJAnagrahaNe'samarthatvAt, zarIrajaDastu mArgagamanAdiSvazaktatvAt kriyAjaDaca kriyAyA agrAhakatvAnna dIkSA hai: 5 / tathA kuSTha bhagaMdarAtisArAdirogairgrasto vyAdhitaH so'pyanardo, yatastacikitsane SaTkAya virAdhanA svAdhyAyAdihAnizca syAt 6 / tathA kSAtrakhananamArgapAnanAdicauryakriyAnirataH stenaH, sospi gacchasya vadhabaMdhanAdivahnanarthahetutayA dIkSA'naI eva 7 / tathA zrIgRhAM-taHpura- nRpazarIrAdidrohakArako rAjApakArI, so'pyuktahetorevAyogyaH 8 / tathA yakSAdibhirmahAmohodayena vA vikalatvaM nIta unmattaH, so'pi bahudo SahetutvAdana eva 9 / tathA na vidyate darzanaM-netraM samyattavaM vA yasya so'darzanoM'ghaH styAnarddhinidrodayavAMzca, ayaM hidIkSinaH san yAn [gacchan ] dRgvikalatayA pratipadaM SaTkAyavirodhaka AtmopaghAtako'pi ca syAt / styAnarddhimAMstu pradviSTaH san gRhiNAM sAdhUnAM ca mAraNAdi kuryAt, ato'narhatvaM 10 tathA gRhadAsyAH saMjAto, dravyAdinA vA krItaH, RNAdyarthaM vA dhRto dAsa ucyate, so'pyanarho, yatastasya dIkSAdAne tatsvAmikRtAH pravrajyA tyAjanAdayo doSAH saMbhavati 11 / tathA duSToM dvidhA- kaSAyaduSTo viSayaduSTazca tatra gurugRhItasarSapabharjikAbhiniviSTasAdhvAdi tRtIya prakAze dezavirati svarUpaM // 253 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ detIya suri dezavirati vat utkRSTakaSAyaH kaSAyaduSTaH, atIva paranAryAdiSu gRddho viSayaduSTaH, so'pi dIkSA'yogyo'tisaMkliSTAdhyavajina lAbha| sAyatvAt , 12 / tathA snehAjJAnAdivazAttattvajJAnazUnyahRdayo mRDhaH, ma ca kRtyAkRtyAdivivekavikalatvAdviveka prakAze viracite mUlAyAmAItIdIkSAyAmanahaH 13 // tathA RNAtaH pratItastasya dIkSAdAnena doSA api pratItA eva 14 tathA jAti bAtma karmazarIrAdibhidUSito jugitanatra mAtaMgakolikachipakamUcikAdayo'spRzyA jAtiga~gitAH, spRzyA api strImaprabodhamanye/8/ yUrakukkuMTazukAdipoSakAH jAti(r)gitAH / vaMzavaratrArohaNanakhaprakSAlanazaukarikatvayAgurikatvAdiniMditakarmakA- 18| // 254 // // 254 // riNaH karmajuMgitAH / karacaraNakarNAdivarjitAH paMgukujavAmanakANakaprabhRtayazca zarIrajuMgitArate'pi na dIkSA'rhAH, loke'varNavAdasaMbhavAt doSAMnarodbhavanAca 15 / tathA'rthagrahaNapUrvakaM vidyAnimittaM vA etAvaMti dinAni tvadIyo'hamityevaM yena svasya parAdhInatA kRtA bhavetso'vaSaddha ucyate, tasya ca kalahAdidoSahetutvAddIkSA'nahatA 16 / tathA rUpakAdimAtrayA bhRtyA [vRtyA] dhaninAmAdezakaraNAya pravRtto bhRtakA, so'pi dIkSA'yogyA, yatastasmin dIkSya mANe yasyAsau prAcArya kRtavAn sa gRhastho mahatImaprItimAdadhAti 17 tathA zaikSasya-dIkSitumiSTasya niHspheTikA-apaharaNaM zaikSaniHspheTikA, upalakSaNAnmAtApitrAdibhirananujJAtasya yahIkSaNaM tadapi zaikSaniHspheTikocyate, iyamadhyayogyA, adattAdAnAdidoSaprasaMgAt 18 / ityeteSvaSTAdazapuruSeSu dIkSAnA, kAraNe tu eSvapi keSAMciddIkSA'nujJAtaiva, vajrasvAmyAdivaditi // 91 // atha strISu viMzatirdIkSAnIM yathA 1563 EAGAR Jain Education Inter G ww.jainelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya jinalAbha viracite Atma- kharUpaM je aThArasa bheA, purisassaM tahitthiAi te ceva / gumviNI sabAladacchA, dunni ime hu~ti annevi // 92 // vyAkhyA-ye'STAdaza bhedA puruSeSu dIkSA'nahIM uktAstathA-tenaiva prakAreNa te pavASTAdaza bhedAH striyA api prakAze vijJeyAH, gurviNI sabAlabatsA ceti imo dvAvanyAvapi bhedau bhvtH| tatra gurviNI-sagarbhA, sabAlavatsA ca stanya-dAdezavirati pAyinA bAlena saha vrtmaanaa| tadevamete marve'pi viMzatiH strIbhedA vratAyogyA:, doSA apyatra puurvvdvaacyaa||12|| C // 255 // tathA napuMsakasya tu SoDaza bhedA Agame uktAH saMti, teSu daza sarvathA dIkSA'nahIM, atisNklisstttvaat| te cAmIpaMDae vAie kIve, kuMbhI IsAlue ia| sauNI takammasevI ya, pakkhiyApakkhie ia // 93 // sogaMdhie a Asatte, daza ee npuNsgaa| saMkilaThTha tti sAhaNaM, pabvAiumakappiyA // 94 // vyAkhyA-paMDako 1 bAtikaH valIcaH kuNbhii| IAlaH 5 zakuniH 6 tatkarma sevI 7 pAkSikApAkSikaH 8 saugaMdhika 9 Amaktazca 10 ete daza napuMsakAHsaMkliSTacittA iti hetoH sAdhUnAM pravrAjayitumakalpyA, batAyogyA ityarthaH / saMkliSTatvaM caiSAM sarveSAmapi avizeSAt nagaramahAdAhasamAnakAmAdhyavasAyayuktatvena strIpuruSasevAmAzritya vijJeyaM, ubhayasevino hyete iti / eSAM svarUpaM tu nizIthabhASyAtpravacanasAroddhArAcAvaseyaM / nanu puruSabhededhvapi ihApi ca napuMsakAH proktAstatra ko vizeSa iti ceducyate-tatra puruSAkRtInAM grahaNaM, iha tu napuMsakAkRtInAmiti vizeSaH, evaM strISvapi vAcyaM / atha SoDazabhedeSu avaziSTA ye SaT pravrajyAstei daryate Jain Education Inter For Private & Personal use only Pa
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari EXRAKSH tRtIya prakAre dezavina ||256 // vadie 1 cippie 2 ceva, maMtaosahiohae 3-4 / isisatte 5 devasatte ya 6, pavAveja napuMsae // 95 // jinalAma vyAkhyA-AyatyAM rAjAMtApurarakSArtha bAlye'pi chedaM dattvA yasya vRSaNI gAlyete sa varddhitakA 1, yasya tu jAtaviracite mAtrasya vRSaNI aMguSThAMgulIbhirmardayitvA drAvyete sa cippitaH2, evaM ca kRte imau napuMsakavedodayaM prApnunaH / tathA bAsma- kasyacinmaMtrasAmarthyAtkasyApi tu tathAvidhauSadhIprabhAvAtpuruSavede strIvedevA samupahate sati napuMsakavedodayaH syAt prabodhagandhema 3-4,tathA kasyacit RSizApAtkasyApi punardevazApAttadudayo jAyate 5-6 / ityetAn SaT napuMsakAn pravrAjayediti8 // 256 // athASTAdaza-viMzati-dazabhedavyatiriktaSvapi puM-strI-napuMsakeSu ye sarvavirati pratipadyate te dazyate amaMdavairAgyanimagnabuddhaya-stanUkRtAzeSakaSAyavairiNaH / RjusvabhAvAH suvinItamAnasA, bhajati bhavyA munidharmamuttamaM // 96 // vyAkhyA-amaMdamavinazvaraM yadvairAgya, tatra nimagnA-lInA buddhiryeSAM te tathA, ata eva tanUkRtA-hInabalIkRtA azeSAH-samastAH kaSAyarUpavairiNo yaiste tathA, punarRjusvabhAvA:-saralaprakRtayo'ta eva suvinItaM mAnasaM yeSAM te tathA, evaMvidhA bhavyA uttamaM munidharma sarvavitilakSaNaM bhajati, prApnuvaMtItyarthaH / ihAdyapAde vairAgyasya 'amaMti vizeSaNavidhAnAdrogAdijanyakSaNamAtrasthAyivairAgyeNa na kA'pi siddhiriti suucitN| uktaM ca-rogeNa va sogeNa va, dukkheNa va ja jaDANa ullasai / maggaMti na veraggaM, taM vivuhA appakAlaM ti||1|| suhi assa va duhiassava, jaM veraggaM bhave viveeNaM / pAyaM apaJcavAya, taM ciya cArittataruvIaM // 2 // A % Jain Education Inter For Private & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha viracite Atmaayodhagranthe // 25 // tRtIya prakAze | dezavirati svarUpaM // 257 // vyAkhyA-jaDAnAM-nirvivekAnAM kAsazvAsAdirogeNa putraviyogAdijanyazokena vadhabaMdhAdiduHkhena vA,dhigamuM rogazokAdikaSTabahulamasAraM saMsAramiti vicAraNAtmakaM yadvairAgyamullasati tadvairAgyaM vibudhA na mArgayaMti-na spRhayaMti. sarvaviratyanahatvAt , tadanahatvaM tasya kasmAdityAha-"appakAlaMti" alpakAlAvasthAyitvAt , alpakAlAva| sthAyitvaM ca rogAdinivRttau tasyApi nivartanAt , ata eva naitatsudhiyAM spRhaNIyamiti / nanu kiM tarhi sarvaviratiyogyaM vairAgyamityatrAha-"suhiasse"tyAdi,sukhitasya vA duHkhitasya vA jaMtorvivekena yadvairAgyaM bhavettadeva vairAgyaM prAyo'pratyavAyaM vA avinazvaraM, vivekamUlatayA duHkhAdenivRttAvapi tasyAnivartanAdata evaitaccAritratarorutpAdakatvAdvIjamiva bIjaM bhavati / atra cAritrasya tarUpamA tu samyaktvamUlatvena prathamavrataskaMdhatvena zeSavratazAkhatvena praza. mAdiprazAkhatvena makala kriyAkalApapravAlatvena labdhikusumatvena mokSaphalatvena cAvagaMtavyA / iha prAyograhaNAnaM|diSeNAdiSu satyapi vyabhicAre na doSaH,naMdiSeNo hi vasudevaprAgbhavajIvaH, sa cAtikurUpatvAtstrIbhiranAdriyamANo manasyatiduHkhitaH man avivekato'pyabinazvaraM vairAgya prApta iti gaathaadvyaarthH| athAvasarAyAtaM dazavidhayatidharmasvarUpaM nirUpyate khaMtI 1 maddava 2 ajaba 3, muttI 4 taba 5 saMjame ya 6 bodhavve / macaM 7 moyaM 8 AkiM-caNaM 9 ca baMbhaM ca 10 jaidhammo // 17 // vyAkhyA-kSAMti:-kSamA, sarvathA krodhaparityAga ityarthaH, mAIvaM-mRdutA, sarvathA-mAnatyAgaH 2, bhAjavaM-saralatA, Jain Education Inter For Private & Personal use only Si
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ datIya prakAze sarvathA mAyAparityAgaH 3, muktinirlobhatA, sarvathA lobhatyAga ityarthaH 4, etena munibhiH prathama kaSAyacatuSTayavi-18 jinalAbha-jayo vidheya iti sUcitaM, kaSAyA hi ubhayaloke prANinAM svArthadhvaMsakAriNaH saMti / yaduktaM-koho pII paNAsehada sari mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAseI, loho sabvaviNAsa(No)o // 1 // koho nAma maNUsassa, dehAo viracite dezavirati jAyae riU ! jeNa cayaMti mittAI, dhammo ya paribhassaI // 2 // nAsiyagurUvaesa, vijAahalattakAraNamasesaM / bAtma kharUpaM kuggahagayaAlANaM, ko sevaha suvaomANaM? // 3 // kuDilagaI kuramaI, sayAcaraNavajio maliNo / mAyAi // 258 // ||258nro bhuagubdha, dimitto vi bhyjnno||4|| kiccAkicaviveyaM, haNai sayA jo viDaMbaNAheU / taM kira lohaIPI pisAyaM, ko dhImaM sevae loe ? // 5 // ityaadi| anyacca sarveSvapi mokSAMgeSu kaSAyatyAgasyaiva mukhyaM mokSAMgatvaM vidyate, taM vinetarakriyAbhiH kadApi mukkyaprApteH / uktaM ca-kaDakiriyAhiM deha, damaMti kiM te jaDA nirvraah| mUlaM sabvaduhANaM, jehi kasAyA na niggahiyA // 1 // savvesuM vi tavesuM, kasAyaniggahasamaM tavo natthi / ja teNa nAgadatto, siddho bahuso vi muMjato // 2 // nAgadattastu aparanAmA kUragaDUkasAdhuH, sa hi pratidivasaM trikRtvo bhojanaM kurvannapi kevalaM kaSAyanigrahabalAtsadyaH kevalazriyaM saMprAptaH, etatkathAnakaM tu prasiddhameveti nAtra darzitaM / athApavAdamArgamAzrityAtraiva vizeSo daryate yaH sanoDDAhanivAraNAdi-saddharmakAryAya samudyataH san / tanoti mAyAM niravadyacetAH, proktaH sa cArAdhaka eva sujJaiH // 98 // KEBSCRENCHAR Jain Education Internet
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ - RI vyAkhyA-yo munirjinazAsanasaMbaMdhyuDDAhanivAraNAdisamyagdharmakArya kattuM samudyataH san tathA nirabadyamati- tRtIya jinalAbha saMkliSTAdhyavasAyavarjitatvAnnirdoSaM ceto yasya sa tathAbhUtaH san mAyAM samAcarati samuniH sujJaiH-zobhanajJAnava-18 prakAre sari viracite dbhirjinamatArAdhakairmahAmunibhirArAdhaka eva prokto, na tu jinAjJAvirAdhakaH, zAsanApabhAjanAnivAraNAt svayaMDAdezavirAti samAcaritamAyAkaSAyalezasyAlocanAdibhirvizuddhIkaraNAceti bhAvaH / ata eva ca siddhAMte'pi navamaguNasthAna: Atma kharUpaM // 25 // proSananye yAvatsaMjvalanamAyodayaH prokto'stIti / atrArthe dRSTAMto ythaa1259|| ekasminnagare ko'pi mahAmithyAtvI rAjA rAjyaM pAlayati sma / tasya rAjJI ca paramajinadharmAnurAgiNyAsIt / / tatazca pasparamatyaMtAnuraktayorapi tayodharmaciMtAyAM sarvadA vivAdaH pravartate sma / tadA rAjJA ciMtitaM-'yadi kenApi prakAreNAsthA dharmagurUNAmanAcAraM prakaTIkRtya darzayAmi tadveSAtUSNIbhUya tiSThati, nAnyatheti' vicityaikadA labdhopAyena tena purapArzvavarticaMDikAcaityasya pUjaka samAiyaikAMte prokta-'yadA ko'pi jainamunizcaMDikAcaitye rAtrI nivAsaM kuryAttadA tvayA kAMcidgaNikAmapi tanmadhye prakSipya sadyo dvAre kapATau pidhAyaiSA pravRttimA nivedyaa'| tataH so'pi nRpAjJAM pramANIkRtya svasthAnaM gatvA kiyadbhirdinaistathaiva tatkArya vidhAya rAjJo jJApayati sma / rAjJoktaMprAtaryadAhaM tatrAgaccheyaM tadA tvayA kapATAvudghATanIyAviti / tataH sa nRpavacoMgIkRtya svasthAnaM jagAma / tasminavasare sAdhunA ciMtitaM-'kenApi mithyAtvinA dveSabuddhayA'yaM me upasargo vihito dRzyate / athAhaM tvenamupasarga samyaka sahiSye, paraM prAtaHkAle ihAgamiSyatAM jAnAnAM madhye mannimittikA jinamatApabhAjanA bhaviSyati, G pa Jain Education w ww.jainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAma tRtIya prakAze viracite dezaviradi // 260n // 26 // atastanivAraNAyAtra kamapyupAyaM kurve'| iti vicitya sabaH saMprAsabuddhinA tena muninA caityasya madhyabhAgasthitena 6 dIpena svastha vastrAdyupakaraNasamUhaM sarva prajjvAlya tadasmanA samaMtAtsvagAtramanulipya rajoharaNamadhyagatAM yaSTiM |ca haste gRhItvA vezyAzritakoNAharasthe caityakoNe gatvA nizcitIbhUya sthitaM / vezyA tu tasya tArabhayAnakaM svarUpaM vIkSya manasyativibhyatI maunaM kRtvA ekAMtapradeze tasthau / tataH prAtaHsamaye nRpeNa rAjJI prati sAdhoranAcAraM darza |yitumicchatA'tyAgraheNa tAM svasArthe gRhItvA bahubhirnagaramukhyajanaiH saha tatra gatvA pUjakAya proktaM-bhoH zIghraM kapATAvudghATaya, yathA mAturdarzanaM kurmaH / tena ca nRpAdezAdyAvatkapATAvudaghATitau tAvatsa muniHkare yaSTiM gRhItvA nanasvarUpaH san satvaraM mukhAt "alakhe"ti zandamuccaran tato niHsRtya nRpAdisarvajanamadhye bhUtvA'nyatra jagAma / tatpRSThato vezyA'pi niHsRtaa| tadA nRpastu tatsvaguroreva duHsvarUpaM vilokyAtIva lajjitaHsan adhomukhIbhUya sthitH| tadA rAjyA bhaNita-'svAmin! kA'tra ciMtA, mithyAtvodayena prANinAM kA kA viDaMbanA notpadyate? iti| tato nRpeNa sadyaH samutthAya svasthAnamAgatya pUjakAya krodhAttatsvarUpe pRSTe sati samoce-'svAmin mayAtu bhavaduktyanusAreNaiva kArya kRtamAsIt, adhunA punarthadidaM viparItaM jAtaM tadahaM na vedmi|' tato rAjJAtAM vezyAM samAhUya | tatsvampaM pRSTaM, tadA vezyayA sarvo'pi vRttAMto nigadito, munimanodhaiya ca varNitaM / tato rAjA tatpravRttizravaNAdrAjJIvacanAcca pratibuddhaH san samyaktvI zrAvako babhUva / sa munistu punarmunivenaM samAdAya tatkaSAyasthAnamAlo cya zuddhasaMyamamArAdhya prAMtesadgatibhAgbabhUva / iti shaasnohaahnivaarnnnimittmaayaavidhaayimunivRttaaNtH|| HARPRAKAR Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhasUri ciracite Atma prabodhagranye // 262 // Jain Education Interna atha kramAyAtasya tapasaH kiMcitsvarUpaM varyate tapo dvidhA - vAcamAbhyaMtaraM ca / tatpunarekaikaM SoDhA, tatra bAhyaM yathAaNasaNa mUNoriyA- vittIsaMkhevaNaM rasacAo / kAyakileso saMlI-NayA ya bajjho tabo hoi // 99 // vyAkhyA- tatrAnazanamAhAratyAgaH, tad dvidhA - itvaraM yAvatkathikaM ca / tatretvaraM vIratIrthe namaskArasahitAdiSaNmAsAMtaM, prathamajinatIrthe ca varSAMtaM, zeSajinatIrtheSu tu aSTamAsAMtaM, yAvatkathikaM tu pAdapopagamane 1 gitamaraNa 2 bhaktaparijJA 3 bhedAtrividhaM / tatra bhaktaparijJAyAM trividhaM caturvidhaM vA''hAraM pratyAcaSTe, zarIraparikarma ca svataH parata kArayati 1, iMgitamaraNe tu niyamAccaturvidhAhAratyAgaH parataH parikarmavivarjanaM ca bhavati, svayaM punariMgitadezamadhye udvarttanAdiparikarma karotyapi 2, pAdapopagamane tu pAdapavatsvakIya maMgamupAMga vA sama viSama dezeSu yadyathA | patitaM tattathaiva dhArayan nizcalaH san tiSThatIti 3 / tathA UnodarikA battIsaM kira kavalA, AhAro kucchipUrao bhaNio / purisassa mahilayAe, aThThAvIsaM bhave kavalA / 1 // ityevaMrUpasya nijAhAramAnasya saMkSeparUpA bodhyA 2 / tathA vRtterbhikSAcaryAyAH saMkSepo- dravyakSetrAdyabhigrahavizeSaiH saMkocanaM vRttisaMkSepaH 3 / tathA rasA- dugdhAdayastasparihAro rasatyAgaH 4 / tathA kAyasyAsanabaMdhena locAdinA vA kaSTakaraNaM kAyaklezaH 5 / tathA saMlInatA - guptatA, sA ceMdriya 1 kaSAya 2 yoga 3. viSayA, strIpazupaMDakAdivarjitasthAne'vasthAnarUpA 6 ca / etattapaH kriyamANaM lokairapi jJAyate kathaMcitkutIrthikairapi kriyate iti bAhyamucyate / athAbhyaMtaraM yathA pAyacchittaM viNao, veyAvacaM taheva sjjhaao| jhANaM utsaggo vi ya, abhitarao tavo hoi // 100 // tRtIya prakAze dezaviravi svarUpaM // 261 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite mAtma prabodhagranthe // 262 // vyAkhyA - tatra prAyazcitaM dazadhA, yadAhuH - AloyaNa 1 paDikamaNe 2, mIsa 3 vivege 4 tahA viussaggo 5 | taba 6cche 7 mUla 8 aNavaTTappayA 9 ya pAraMciyaM 10 ceva ||1|| tatrAlocanA-guroH purataH svaduSkRtasya vacasA prakaTanaM 1, tathA pratikramaNaM - doSAtpratinivarttanamapunaHkaraNatayA mithyAduSkRtapradAnamityarthaH, na tu gurusamakSamAlocanaM sahasA'nupayogataH zleSmAdiprakSepasyeva 2, tathA yadduSkRtamanayorekatareNa na zudhyati tacchuddhadharthamAlocanApratikramaNayorubhayorvidhAnaM mizra 3, tathA yadakRtyaM AdhAkarmAyAhAragrahaNaprabhRtikaM gRhItAhArAdestyAge eva kRte zudhyati, nAnyathA, tacchuddhyarthaM yastasyAhArAdeH parityAgaH sa vivekaH 4 tathA vyutsargo- duHsvaprajanitaduSkRtAdizu kAya ceSTAnirodhaH 5, tathA tapaH- prAguktopAyairazuddhayato duSkRtasya zuddhayarthaM yathAyogyaM nirvikRtyAdiSaNmAsAMtatapazcaraNaM 6, tathA chedaH - zeSacAritraparyAyarakSAnimittaM saMdUSitapUrva paryAyacchedanaM 7, tathA kasmiMzcinmahAdoSe samutpanne sati niravazeSaparyAyocchedaM vidhAya bhUyo mahAvratAropaNaM mUlaM 8 tathA kraudhAderudayAtpratisevitasya duSkR tasya zuddhayarthaM yathoktaM tapo yAvanna kRtaM tAvadUvateSu liMge vA na sthApyate ityanavasthApyastasya bhAvo'navasthApyatA 9, tathA munidhAtarAjavadhAdimahA'kRtya sevanAt liMgakSetrakAlatapasAM pAraMparyaM, tamaMcati gacchatIti pArAMcitaM, etaccAvyaktaliMgadhAriNAM jinakalpikapratirUpANAM kSetrAdbahiH sthitAnAM suvipulaM tapaH kurvatAmAcAryANAmeva jaghanyataH SaNmAsAnutkarSato dvAdaza varSANi yAvadbhavati, tatazcAticArapAragamanAnaMtaraM te pravrAjyaMte, nAnyatheti, 10 / eteSu dazasu aMtyaM prAyazcittadvayaM prathama saMhananI caturddazapUrvI ca yAvadbhavati tAvadeva syAt, tataH paraM tu duHprasabhasUriM yAva tRtIya prakAze deza virati svarUpaM // 262 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya prakAze dezavirati kharUpaM // 263 // daSTavidhameva prAyazcittaM bodhyamiti 1 / tathA vinayo jJAnAdibhedAtsaptadhA, tatra jJAnadarzanacAritravinayo jJAnAdejinalAbha-TA bhaktyAdirUpaH 3, manovAkAyavinayastu AcAryAdiSu sarvakAlamakuzalAnAM manovAkAyAnAM nirodhaH, kuzalAnAM viracitetacodIraNaM 6, aupacArikavinayazca gurvAdInAmanukUlapravRtyAdirUpaH 7 / ayaM saptavidho'pi vinayo munibhiH sarvadA Atma- samAcaraNIyaH 2 / tathA vaiyAvRttyamAcAryAdInAmannapAnAdisaMpAdanavidhau vyApRta[tvaM vyaM 3 / tathA suSTu A-maprabodhapranye diyA'kAlavelAdiparihAreNa pauruSyapekSayA vA'dhyAyo'dhyayanaM svAdhyAyaH, sa ca pNcdhaa-vaacnaapRcchnaapraav||263|| bArtanA'nuprekSAdharmakathAbhedAt , tatrAnadhItasya sUtrasya zAstroktavidhinA gurumukhAdgrahaNaM vAcanA 1, tataH saMdehe | hai sati pRcchanA 2, pRcchayA nizcitasya sUtrasya avismaraNArtha guNanaM parAvartanA 3, sUtravadarthasyApi ciMtanamanuprekSA | 4, abhyastasUtrArthasya paraM pratyupadezadAnaM dharmakathA 5 / iha sUtraM ca dvividhaM-aMgapratiSTamaMgavAhyaM ca, tatra-pAyadurga 2 jaMgho 4 rU 6, gAyadugaddhaM tu 8 do ya vAhU a 10 / gIvA 11 siraM 12 ca puriso, bArasa aMgo suavisiThTho // 1 // evaM vidheSu pravacana puruSasyAMgeSu praviSTaM-vyavasthitaM aMgapraviSTaM dvAdazavidhaM / tathAhi-pravacanapuruSasya pAdayugaM svAcArasutrakRte aMge, jaMghAdikaM sthAnasamavAyau, arUdvika bhagavatIjJAtAdharmakAMge, gAtradvikaM pRSThodararUpaM upA. sakAMtakRdazAMge, bAhudvikaM anuttaropapAtikadazA praznavyAkaraNaM ca, grIvA vipAkazrutaM, zirazca dRSTivAda iti / aMgabAdha tu AvazyakopAMgaprakIrNakAdibhedAdanekavidhaM bodhyaM / ___ atha dIkSAgrahaNAnaMtaraM yAvadbhirvaryasya vAcanA grAhyA tatsvarUpaM vyavahArasUtroktaM gAthAbhirdazyate Una Jain Education inte For Private & Personal use only |
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalama viracite aizaktiI vAma- // 26 // // 26 // ARRA kAlakameNa patta, saMvaccharamAiNA ujaM jaMmi / taM taMmi ceva dhIro, bAejA so ya kAlo'yaM // 1.1 // tivarisapariyAgassa u, AyArapakappanAmamAyaNaM / cauvarisassa ya samma, suyagaDaM nAma aMga ti|| 102 // atra AcAraprakalpo nizIyAdhyayanaM / dasakappavavahArA, saMvaccharapaNagadikkhiyasseva / ThANaM samavAo vi ya, aMge te aTThavAsassa // 103 // dshaaklpvyvhaaraasnyo'piityrthH| dasavAsassa viyAho, ikArasavAsiyassa ya ime u / khur3iyavimANamAI, ajjhayaNA paMca nAyavvA // 104 // atra viyAhotti vyAkhyAmajJaptirbhagavatItyarthaH / pArasavAsassa tahA, aruNuvavAyAipaMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA, uThANasuyAiyA curo||105|| caudasavAsassa tahA, AsIvisabhAvaNaM jiNA biti / pannarasavAsigassa ya, diTTIvisabhAvaNaM taha ya // 106 // solasavAsAIsu ya, egottarabuTTiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa mahasuvi(mi)-NabhAvaNA teyagginisaggA // 10 // 4 eguNavIsagassa ya, diTThIvAo duvAlasamamaMgaM / saMpuNNavIsavarimo, aNuvAI sabvamuttassa // 108 // . spssttaarthaaH| navaraM anupAtI yogya ityarthaH / kiMcasvAdhyAyaM kurvadiH, sNymmaargaaviraadhkrmunibhiH| byAviddhatvapramukhA, aticArAH sarvathA vAH // 109 // sugamA / asya bhAvArthasvayaM-vyAviddhatvaM viparyastatA 1, vyatyAneDitatvamanyonyAlApakamIlanena dvini-15 Jain Education Intemat For Private & Personal use only Siww.jainelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya devapirati // 265 // ruktiH2,hInAkSaratvaM 3,atyakSaratvaM 4,padahInatvaM 5.vinayahInatvaM 6,udAttAdighoSahInatvaM 7,yogahInatvaM akRtayojinalAbhasari gopacAratA 8,suSThudAnaM alpazrutAhasya pAtrasya guruNA adhikapradAnamityarthaH 9, duSTupratIpmanaM-kaluSahRdA ahaNaM viracite 10,akAle svAdhyAyasya karaNaM11,kAle cAkaraNaM12,asvAdhyAye sati svAdhyAyakaM13,svAdhyAyake sati na svAdhyAyakaM Atma- 14 / etatsvarUpaM vizeSata AvazyakAdejJeyaM / etAnatIcArAn varjayitvA svAdhyAyaM kurvatAM munInAM mahAlAbhaHsaMpaprayoSamanyene dyate, anyathA vidyAdharasyeva vidyAcaiphalyAdayo mahAdoSAH sNbhveyuriti| tatra hInAkSaratvadoSe vidyaadhrssttaaNtstvyN||265|| 1 ekadA rAjagRhanagarasya pArzvasthodyAne zrIvIrasvAmI samavasRtaH, tadA svAmyAgamanavAzrivaNAt hRSTA san zreNiko rAjA abhayakumArAdisaMyutastatrAgatya svAminaM tripradakSiNIkRtya natvA pravaratarasurAsuravidyAdharanarani karavirAjitAyAM sabhAyAM svocitasthAne upaviSTaH / tato dharma zrutvA parSadi pratigacchaMtyAM satyAM ekaH kazcidviH KdhAdharo gagane gaMtumutpatan punaH punaH pRthivyAM papAta / tadA zreNikastasya tatsvarUpaM vIkSya vismitaH san svAminaM prati tadutpAtanipAtakAraNa papraccha / tadA svAminA bhaNitaM-asya gaganagAminyA vidyAyA ekamakSaraM prabhraSTamasti. tenAso uccaigatuM na kssmH|' tato nRpapArzvasthenAbhayakumAreNa tajinavacaH zrutvA sadyastatra gatvA vidyAdharaM pratyuktaM 'bhostava vidyAyA ekamakSaraM prabhraSTamasti tadahaM tubhyaM dadAmi, yadi tvaM madhametAM vidyAM dadyAstadA tenApi tadUcane pratipanne sati abhayakumAro nyUnAkSaraM tasmai dattvA tAM vidyAM ca tasmAdgRhItvA svasthAnamagAt / vidyAdharo'pi saMprAptapUrNavidyaH san AkAze utpatitaH krameNa svasthAnaM ca prAptaH / iti vidyAdharavRttAMtaH / % % Jain Education Inte For Private & Personal use only |
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ haitIya prakAye dezaviravi daa||26|| . amuM dRSTAMtalezaM nizamya munibhiH doSatyAge yatro vidheyH| anyacca svayaM svAdhyAyaM kurvatA paraM prati kArayatA jinalAbha tUca muninA prathamaM SoDaza vacanAni avazyaM jJeyAni, tAni cAnuyogadvArAdisUtroktAnyamUni-- sari / viracite liMgaliyaM 3 vayaNatiyaM 6, kAlatiyaM 9 taha parokkha 10 paccakkha 11 / bAsma uvaNaya'vaNayacaukkaM 15, ajjhatthaM 16 ceva solasamaM // 11 // prabodhagranthe 5 vyAkhyA-iyaM strI ayaM pumAn idaM kulamityAdIni trINi strIpuMnapuMsakaliMgapradhAnAni vacanAni | tathA devA / 266 // devI devAH ityevaMrUpANi trINi ekavacana dvivacanabahuvacanapradhAnAni vacanAni / akarot karoti kariSyatItyAdIni trINi atItavartamAnAnAgatakAlanirdezapradhAnAni vacanAni / tathA sa iti parokSanirdezaH parokSavacanaM, ayamiti pratyakSanirdezaH pratyakSavacanaM, tathA upanayApanayavacanaM caturdhA, tatra upanayavacanaM-prazaMsAvacanaM, yathA-rUpavatIyaM strI, apanayavacanaM-niMdAvacanaM, yathA-kurUpeyaM strI, upanayApanayavacanaM yatprazasya niMdati, yathA-rUpavatIyaM strI paraM duHzIlA, apanayopanayavacanaM yanniMditvA prazaMsati, yatheyaM kurUpA paraM sushiileti| tathA'nyacetasi nidhAya vipratArakabuddhayA'nyadvaktumicchannapi sahasA yaccetasi tadeva vakti tadadhyAtmavacanaM ssoddshmiti| ye kila etAni SoDazavacanAnyajAnata eva sUtravAcanAdau pravartate te mUDhA jinavacanollaMghanAjinAjJAyA virAdhakA eva, na tvArAdhakAH, ataH susAdhubhiretatparijJAnapUrvakameva prAguktavidhinA sUtrArthasvAdhyAyo vidheyaH 4 / tathA dhyAna aMtarmuha |rtamAnakAlamekAgracittAdhyavasAyaM, tacaturdhA-Arta 1 raudra 2 dharma 3 zukla 4 bhedAt / tatra Rte-duHkhe pIr3ite vA CASSECSCLAI nadra Jain Education Inter For Private & Personal use only (RN
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatIya dezavirati jinalAbha prANini bhavabhAta, taceSTaviyogA 1 niSTasaMyoga 2 rogaciMtA 3 'grazocaviSayaM 4 / taSTAnAM zabdarUparasasparzagaM / sUri dhalakSaNAnAM viSayANAM viyogaH kadApi me mA bhUdityAdicinanamiSTaviyogaviSayaM 1, aniSTAnAM zandAdiviSa- prakAze viracite yANAM saMyogasyAprArthanamaniSTasaMyogaviSayaM 2, rogotpatto satyAM bahuciMtAkaraNa rogacitAviSayaM 3, devatvacakravaAsma titvAdiRddhiprArthanaprabhRtikamanAgatakAlaviSayikakAryazocanaM agrazocaviSayaM 4 / etaddhyAnaM hi zokAkraMdanasvapravASananye kaa||27|| // 27 // dehatADanAdilakSaNalakSyaM tiryaggatigamanakAraNaM ca vijJeyaM, asya saMbhavastu SaSThaguNasthAnaM yaavbodhyH| tathA rodayati durbalAn sattvAniti rudraH-prANivadhAdipariNata AtmA, tasyedaM karma raudraM, tacaturdhA-hiMsAnuvaMdhi 1 mRSAnu:18 baMdhira cauryAnubaMdhi parigraharakSaNAnubaMdhi c4| tatrAdyaM prANiSu vadhabaMdhanadahanAMkakaraNamAraNAdiciMtanaM 1, dvitIyaM paizunyAsabhyAsatyaghAtAdivacanaciMtanaM 2, tRtIyaM ca tIvrakopalobhAkulaM prANyupaghAtatatparaM paralokabhayanirapekSaM paradravyApaharaNaciMtanaM3, caturtha tu sarvajanAbhizaMkanaparaMparopaghAtaparAyaNaM viSayasukhasAdhakaM dravyasaMrakSaNaciMtanaM4, idaM / hi prANivadhAdilakSaNalakSyaM narakagatigamanakAraNaM cAbaseyaM, asya saMbhavastu paMcamaguNasthAnaM yAvad jJeyaH, kecisvasya caturtha prakAraM SaSThaM [guNasthAnaM]yAvadapi manyate, iti / tathA dharmaH kSamAdidazavidhastasmAdanapeta dharmya ktamityarthaH, taccAjJAvicayA 1 pAyavicaya 2 vipAkavicaya 3 saMsthAnavicaya 4 bhedAccaturvidhaM / tatrAdyaM zrImatAM sa. dUrvajJapuruSANAmAjJAyA anuciMtanaM 1, dvitIyaM rAgadveSakaSAyeMdriyavazavatinAM jaMtUnAM sAMsArikApAyaviciMtanaM 2,tRtIya jJAnAvaraNAdiSu zubhAzubhakarmavipAkasaMsmaraNaM 3, caturtha ca bhUvalayadvIpasamudrapramRtivastUnAM saMsthAnAdidharmAloca AAAAAAE Jain Education Inter For Private & Personal use only Al
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAmamUri viracite Atma prabhodhagranye // 268 / / Jain Education Inter nAtmakaM 4 / idaM dhyAnaM hi jinoktatatvazraddhAnAdicihnagamyaM devagatyAdiphalasAdhakaM ca jJAtavyaM / etatsaMbhavastu caturthAtpaMcamAdvA guNasthAnAdArabhya saptamASTame yAvadavagaMtavyaH / tatra caturthe Adyau dvau bhedau paMcame tu traya iti vizeSaH / tathA zodhayati aSTaprakAraM karmamalamiti zuklaM, tacca pRthaktvavitarkasapravicAra 1 ekasvavitarkApravicAra 2 sUkSmakriyA'pratipAti 3 samucchinnakriyA'nivRtti 4 bhedAccaturvidhaM / tatra ca yasmin bhAvazrutAnusAreNa aMtaraMga dhvanirUpo vitarko'rthAdarthAMtare, zabdAt zabdAMtare, yogAdyogAMtare ca saMkramate, punarnijazuddhAtmadravyAd dravyAMtaraM yAti, guNAdguNAMtaraM yAti paryAyAdvA paryAyAMtaraM yAti tatprathamaM, uktaM ca zrutacitA vitakA sthA-dvicAraH saMkramo mataH / pRthaktvaM syAdanekatvaM bhavatyetatrayAtmakaM // 1 // svazuddhAtmAnubhUtyAtma-bhAvazrutAvalaMbanAt / aMtarjalpo vitarkaH syAt, yasmiMstatsavitarkajam // 2 // arthAdarthAMtare zabdAt, zabdAMtare ca saMkramaH / yogAyogAMtare yaMtra, savicAraM taducyate // 3 // dravyAdravyAMtaraM yAti guNAdyAti guNAMtaram / paryAyAdanyaparyAya, sa pRthaktvaM bhavatyataH // 4 // etaccASTamaguNasthAnAdArabhya ekAdazaM yAvadbhavati 1 / yatpunarnizcalasyaikadravyasyaikaparyAyasya vA ekaguNasya vA zabdAt zabdAMtaramityAdisaMkramaNarahitaM bhAvazrutAvalaMbanena ciMtanaM tad dvitIyaM, idaM ca dvAdaza eva guNasthAne bhavati, trayodaze tu dhyAnAMtarikA bhavet 2 / tato yatra kevalI bhagavAn acityAtmazaktyA bAdarakAyayoge svabhAvataH sthiti kRtvA bAdaravacanamanoyogayugalaM sUkSmIkaroti, tataH sUkSmavacanamanasoH sthiti : kRtvA pAvarakAyayogaM sUkSmatvaM prApayati, tataH sUkSmakAyayoge punaH kSaNamAtraM sthitiM kRtvA sadyaH sUkSmavAkcittayoH sarvathA nigrahaM tRtIya prakAze dezavirati svarUpaM // 268 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ mari hai| kurute, tataH sUkSmakAyayoge kSaNaM sthitiM kRtvA sazmakriya cidrUpaM nijAtmAnaM svayamevAnubhavati, tadyogyazubhapa. jinalAma- riNAmapratipAtaM ca na prApnoti tattRtIya, etacca trayodazaguNasthAnasyAMte bhavet 3 / tato yatra sUkSmakriyAyA api tRtIya viracite | samucchedo bhavati, akriyatvayogyaparamavizuddhapariNAmanivRttizca na syAt taccaturtha, idaM tu caturdaze guNasthAne || Atma * bhavati, tato jIvaH siddhiM yAti 4 / etaddhayAnaM hi abAdhA'saMmohAdiliMgagamyaM mokSAdiphalasAdhakaM ca vijJeyaM / / prabodhagranthe ca dharmazakladhyAnadvayameva nirjarArthatvAdAbhyaMtarataporUpaM bodhyaM, Atarodre tu baMdhahetutvAnna tatheti sudRSTibhista- D269 // // 269 // yoH sarvathA parihAra eva kAryo'nyathA naMdamaNikArakaMDarIkAdivanmahAduHkhAvAptiH syAt / yadi punazveto'ticaMca latvAtkudhyAnamupaiti tathApi dhIradhIbhiH prasannacaMdrAdivattanivAraNe evAtmabIryollAso vidheyaH, saddhyAnayosta avyavacchedenAbhyAsaH kaaryH| tathA utsargastyAjyavastuparityAgaH, sadvidhA-bAhya AbhyaMtarazca / tatrAdyo gaNazarIropadhyAhAratyAgaH, dvitIya stu krodhaadikssaaytyaagH| nanu utsargaH prAyazcitteSUkta eva, kiM punaratra bhaNaneneti cesmatyaM, sa hi prAgaticAravizu. yarthamuktaH, iha tu sAmAnyato nirjarArtha ityapaunaruktyaM 6 / idaM SaDvidhaM tapo lokairanabhilakSyatvAt zAstrAMtarIyaizca samyaganAsevyamAnatvAt mokSaprAptAvaMtaraMgatvAdAbhAMtarakarmaNAM tApakatvAcAbhyaMtaramityucyate / ityuktaM tpaasvruupN|| atha kramaprAptasya saMyamasya svarUpaM kiMciddazyate-saM-sAmastyena yamana-sAvadyayogebhyo nivartanaM saMyamaH, sa ca saptadazavidhastathAhi USACRe SHI Jain Education Inte For Private & Personal use only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari ciracite mAtma prabodhagranthe // 270 // Jain Education Intera pacAzravAdviramaNaM, paMceMdriyanigrahaH kaSAyajayaH / daMDantrayaviratizce-ni saMyamaH saptadazabhedaH // 111 // vyAkhyA - AzravapaMcakaM prANAtipAtAdilakSaNaM tasmAdviramaNaM paMcamahAvratadhAraNamityarthaH / teSAM vratAnAM svarUpaM cedaM sAdhusvasAn sthAvarAMzca sarvAnapi jIvAn manasA vacasA kAyena ca strayaM na haMti na cAnyairghAtayati nApi dhnaMtamanyamanujAnAti 1 / tathA trividhatrividha bhaMgakenaiva rAgadveSakrodhamAna mAyAlo bhahAsya bhagakalahAdibhiH prANAMtespi mRSAvAdaM na vakti / mRSAvAdazcaturdhA sadbhAvaniSedho 1 'sadbhAvodbhAvana 2 marthAMtarAbhidhAnaM 3 gavacanaM ca 4 / tatrAdyaM yathA nAstyAtmetyAdi, dvitIyaM yathA ipAmAkataMDulamAtra AtmA lalATastho vetyAdi, tRtIyaM tu gavAderazvAdizabdena kathanaM, caturtha ca kANasya kANazabdenaiva cAbhidhAnamityAdi 2 / tathA sAdhurupayuktaH san trividhatrividhabhaMgakenaiva jIva 1 tIrthaMkara 2 svAmi 3 gurubhi 4 radattaM svalpamapi vastu na gRhNAti / tatra jIvAdattaM saci. [grahaNa] mucyate, svavinAzazaMkinA jIvena svAzritazarIrasthAna rpaNAttadgRhNato jIvA'dattaM yadvA balAtpravrAjya mAnaH ziSyospi jIvAdattamityabhidhIyate 1 / tathA acittamapi yadvastu tIrthaMkarairnAnujJAtaM suvarNAdi tadgRhNatastIrthaMkarAdattaM 2 / tathA tIrthaMkarairanujJAtamapi yadvasanAzanAdivastu svAminA na dattaM tadgRhNataH svAmyadattaM 3 | tathA svAminAnujJAtamapi yadvastu kenApi kAraNena guruNA niSiddhaM, yathA-' bho sune ! yattvamidaM mA grahIriti tallo bhA divazAdgRhNato gurvadattaM / yadvA guroranAlocya bhaktAdikaM bhujAnasya gurvadattaM bhavatIti 4 / 3 / tathA sAdhuraSTAda zavidhaM maithunaM na sevate / tatraudArikazarIraviSayaM maithunaM manasA svayaM na sevate, na cAnyAn tatsevane prerayati, nApi tRtIya prakAze deza cirati svarUpaM // 270 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 prakAze * kharUpa sevamAnamanyamanumanyate, iti trayo bhedAH, evaM vacasA'pi trayaH, kAyenApi trayaH, sarve'pyete naba bhedAH / audAri- hatIya jinalAbha sari / keNa yathA'mI nava bhedAH prAptAstathA vaikriyeNApi maithunena nava bhedAH prApyaMte, sarve'pyete'mI aSTAdazeti 4 / tathA sAdhuH saMyamopakArakopadhivyatiriktasya sarvasyApi parigrahasya trividhatrividhabhaMgakena parityAgaM kroti| saMyamopa dezavisati viracite Atma- PkArakopadhizca dvidhA-audhika aupagrahikazca / tatra yA pravAheNa gRhyate kAraNe ca bhujyate sa audhiko vastrapAtrarajo / 271 // praboSajanya haraNAdizcaturdazAdibhedaH, yazca kAraNe sati gRhyate kAraNe ca bhujyate sa aupagrahikaH saMstArottarapahAdiranekavidhaH, // 27 // etayoraudhikaupagrahikopadhyorviSaye'pi munirmamatvaM na dadhAti, mamatvarahitatvAdeva ca saMyamayAtrArtha dvividhamupadhi dhArayaMto'pi munayo niSparigrahA eva / yaduktaM-na so pariggaho vutto, nAyaputteNa taainnaa| mucchA pariggaho vutto, iha vuttaM mahesiNA // 1 // ityaadi| athavA munidravyAdiSu catuSu mamatvaM na karoti, tatra dravyata upadhyAdau zrAvahai kAdau vA, kSetrato nagarapAmAdau manojJavasatyAdau vA, kAlataH zaradAdau divasAdI vA, bhAvataH zarIrapuSTayAdau8 krodhAdau veti 5 / tathA mahAvratopayogitvAtSaSThaM rAtribhojananivRttivratamapi munibhiravazyaM dhArya / rAtribhojana 4. hi caturdhA-divA gRhItaM divA bhuktaM 1, divA gRhItaM rAtrau bhuktaM 2, rAtrau gRhItaM divA bhukta 3, rAtrau gRhItaM rAtrau mukta 4 miti| tatra divA'zanAdikaM gRhItvA rAtrau tadvasatau saMrakSya punardvitIyadine bhuMjAnasya prathamo bhedaH, zeSAstrayo'pi bhedAH sugamAH / idaM caturvidhamapi nizibhukaM paMcamahAvratavighAtakatvAt svaparasamayeSu niSiddhaH | tvAdazakyaparihArakuMzvAdisUkSmajIvavadhatvAcca vratibhiravazyaM pariharttavyamityuktaM paMcamahAvratapAlanasvarUpaM // RECEMBER ACCES Tain Education Interna For Private & Personal use only sww.jainelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma prakAre bhAkharU viracite bAsmaprakoSAnthe // 272 // .. atha paMceMdriyanigrahasvarUpaM yathA-etAni paMca mahAvratAni pAlayitumicchanmuniH zabdarUpagaMdharasasparzalakSa NeSu paMcasu viSayeSu rAgadveSaparityAgena zrotranetraghrANajihvAsparzanalakSaNAnAM paMcAnAmiMdriyANAM nigrahaM karoti / tathAhi-susvaramurajaveNuvINAvanitAdInAM zubhaM, kAkakarabhaghUkarAsabhagharavAdInAM tvazubhaM zabdaM zrutvA 1, alaMkRta- dezavirati gajavAjivanitAdInAM zubhaM, kunjakuSTivRddhamRtakAdInAM tvazubhaM rUpaM dRSTvA 2, caMdanakarpUrAgarUkastUrikAdInAM zubhaM,5 |malamUtramRtakalevarAdInAM tvazubhaM gaMdhamAghrAya 3, matsyaMDIzarkarAmodakAdInAM zubhaM, rUkSaparyuSitAnnakSArajalAdInAM | // 27 // | tvazubhaM rasamAsvAdya 4, aMganAtUlikAdukUlAdInAM zubhaM, pASANakaMTakakarkarAdInAM tvazubhaM sparzamanubhUya 5, yadA | iSTametanmameti rAgamaniSTamenanmameti dveSaM ca na dadhAti tadA krameNa zrotrAdIMdriyanigraho bhavati / yadA punaH kaH | syacitsAdhobhuktabhogasya pUrvakrIDitasmaraNAdInA, anyasya ca kasyacitkutUhalitayA iMdriyANyuddhatAni bhavaMti tadA tenetthaM svAtmAnuzAsitavyaH-parimiyamAuM jubvaNa-masaMThiyaM vAhibAhiyaM dehaM / pariNaivirasA visayA, aNuraMjasi? tesu kiM jIva ! 11 // ityAdi / yaH punaH sAdhuridriyANAM nigrahaM na karoti kiMtu uddhRtAn ghoTakAniva tAni svecchAsaMcArINi karoti, sa iha paratra ca mahAduHkhabhAjanaM bhavet / atrAnvayavyatirekAbhyAM jJAtAdharmakathAgoktakUrmadvayadRSTAMto yathA-vANArasyA nagaryAHsamIpe gaMgAyAM mRdaMgatIradrahe gupteMdriyAgupteMdriyo dvau kacchapau vasataH, tAvekadA sthalacArikITikAdyAMmiSArthinau drahAdvahinirgatau duSTazagAlAbhyAM ca dRSTau / tadA to bhItau svakIyAM catuSpadI grIvAM ca karoTimadhye saMgopya nizceSTau nirjIvAviva sthitau / tato jaMbukAbhyAM punaH punarlolanotpAtanA * OM CCE Jain Education inte For Private & Personal use only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ CCCHE itIya prakAre devAvirata BABITARA % hai dhApAtanApAdaghAtAdibhiH kimapi virUpaM kartumazaktAbhyAM kiMcidre gatvaikAMte sthitaM / tadAnImagupteMdriyaH / jinalAbhasari kUrmazcApalyAt svapAdAn grIvAM ca yAvadvahinicakarSa tAvattAbhyAM sadyaH khaMDazaH kRto maraNaM prAptaH / dvitIyastvaviracite capalastAvahakAlaM tathaiva sthito yAvattau zRgAlo bahu sthitvA zrAMtI anyatra gatau / tataH sa kUrmaH zanaiH zanai-14 Atma- | digavalokaM kRtvotplutya sadyo drahe prAptaH sukhI jaatH| itthaM paMcAMgagopakakUrmavatpaMceMdriyagoptA bhavyAtmA sadA prabodhagranthe sukhI bhavet , anyastu dvitIyakUrmavadaduHkhI syAdato munibhiH paMceMdriyajaye yatno vidheyH| itIMdriyajaye karmadvayoH // 273 // pnyH|| tadevamukta iMdriyanigraharUpa: sNymH| atha kaSAyajayasvarUpaM yathA-paMceMdriyanigrahitA sAdhuH krodhAdInAM caturNA kaSAyANAmanuditAnAmanudIraNena, udayaprAptAnAM ca viphalIkaraNena jayaM karoti, nirodhaM kuryAdityarthaH / kaSyaMte prANino'neti kaSaH-saMsArastamayaMtegacchati ebhiriti kaSAyAste ca krodhamAnamAyAlobhabhedAccatvArasteSAM caturNAmapi pratyekamanaMtAnubaMdhyAdayazcatvAro bhedAH, tatrAnaMtaM bhavaM bhramaNIyatvenAnubadhnaMtIti anaMtAnubaMdhinaH krodhAdayo, yeSAmudaye jIvaiH samyaktvaM na prApyate prAptaM vA samyaktvaM vamyate / tathA nAsti sarvathApi viratirUpaM pratyAkhyAnaM vidyamAneSu yeSu te'pratyAkhyAnAH, yeSAmudaye prAptasamyaktvAnAmapi jIvAnAM dezaviratirUpaH pariNAmo na jAyate, jAto vA'vazyaM nazyate 2 / tathA pratyAkhyAnaM sarvaviratirUpamAvRNvaMtIti pratyAkhyAnAvaraNAH, yeSAmudaye jIvaiH sarvaviratirna prApyate, prAptA'pi hai| sA vinazyati, dezaviratettu na nissedhH3| tathA sam-ISajjvAlayaMti parISahopasargopanipAte sati sAdhUnapi // 27 // A4 A-%A4% Jain Education inte For Private & Personal use only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina lAbhasUri viracite mAtma prabodhagranthe // 274 // Jain Education Inter audakibhAvamAnayati ye te saMjvalanAH, yeSAmudaye sati yathAkhyAtacAritraM na bhavati, zeSacAritrabhedAstu bhavaMti 4 / ete hi anaMtAnubaMdhyAdayaH kaSAyAH krameNa yAvajjIvavarSa caturmAsa pakSasthitikA narakagatiryagnarAmaragatiprayojakA ekAdazaguNasthAnasyAgrabhAgaM samArUDhamapi sAdhuM prapAtya punarmithyAtvAMdhakUpaprApakAH zuddhAtmaguNaghAtakAH sarvAnarthamUlabhUtAzca vidyate / ataH subuddhibhirete sarvathA na vizvasitavyAH, kiM tvetannigrahe eva yatitavyaM / uktaM cajAjIva varisacaumAsa pakkhagA narayatiriyanara amarA / sammANusavvaviraha - ahakkhAyacarittaghAyakarA // 1 // jai uvasaMtakasAo, lahar3a anaMtaM puNo vi paDivAyaM / na hu to bIsasiavvaM, thove vi kasAya sesaMmi // 2 // tattamiNa sAramiNaM, dubAlasaMgIha esa bhAvattho / jaM bhavabhamaNasahAyA, ime kasAyA cajeti // 3 // iti / tadevamuktaH kaSAyajayarUpasaMyamaH // atha daMDaviratisvarUpaM yathA etatkaSAya catuSTaya nirjatA sAdhurmanovacana kAyadaMDatrayAdviramati, guptitrayaM dadhAtItyarthaH / ihAgamokta vidhinA'kuzalakarmabhyo nivarttitAH kuzalakarmaNi ca pravarttitA manovacanakAyalakSaNA yogAstisro guptaya ucyate / tatra manoguptau cityamAnAyAM manaso hi markaTavadaticaMcalatvaM vidyate / yaduktaM - laMghai taruNo giriNo ya, laMghae laMghae jalanihiM vi / bhramai surAsuraThANe, eso maNamakkaDo koi // 1 // ata eva caitanmunInAmapi durjayaM sarvakarmaNAM baMdhe mukhyaM kAraNaM cAsti, tatastaddamanaM kartumicchatA muninA bahuvidhA asadbhAvanAH parihRtya dvAdazasadbhAvanAsu vizeSataH AdaraH karttavyo, yena tAdRka caMcalamapi cetaH sukhena svavazamAyAtIti 1 / tRtIya prakAze dezavira svarUpaM // 274 ||
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatIya prakAze binalAma sari / viracite aatmprpossnnthe| // 275 // ASIA tathA vacanaguptau ciMtyamAnAyAM sAdhuH svAdhyAyakSaNAdanyatra kAle prAyo maunamevAzritya tiSThati, bhrUhastAdisaMjJAmapi na karoti, tathAvidhaprayojane tu sati satyamasatyAmR(SaM ca)SA vacanaM bhASate, tatra yadvastupratiSThAzayA ucyate tatsatyaM, yathA-asti jIvaH kartA bhoktA cetyAdi / yatpunaH pratiSThAzAM vinocyate tadasatyAmR(paM)SA, AmaMtra dezavirati kharUpaM NAjJApanAdi, yathA-bho devadatta! idaM kArya kurvityAdi / iha satyamapi yat zrotuH priyaM niravadyaM ca bhavettadeva vacanaM // 275 // brUte, apriyasya sAvadyasya ca satyasyApi krodhotpattijIvaghAtAdibanarthahetutvenAsatyaprAyatvAttatparihAraM kurute, punaH prayojanaM vinA niravadyamapi vAtUlavadyathA tathA na bruute| atha satyamapi priyameva brUte iti yaduktaM (tatrocyate)nRpasacivebhyanarAdIM-stathaiva jalpayati na khalu kANAdIn / na ca saMdigdhe kArye, bhASAmavadhAriNI brUte // 112 // vyAkhyA-nRpo-rAjA, sacivo-maMtrI, ibhyanaraH-zrImAna puruSaste Adayo yeSAM te tAn , AdizabdAt sAmaMtazreSThisArthavAhAdIn tathaiva jalpayati-Ahvayati, yathA te nRpatvAdibhAvena saMti, etAvatA nRpati nRpatiriti, maMtriNaM maMtrIti, ibhyaM ibhya iti bruuyaadityrthH| tathA cAcArAMgasUtra-je yAvanne tahappagArA tahappagArAhiM bha sAhiM bUyA no kuppaMti mANavA te Avi tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkha bhAsija tti / na ca | kANAdiSvapi ayaM nyAyo'nusatavya ityAha-na khalu kANAdIn kANAdinAmnA jalpayati, AdizabdAtkuSTikha-10 jakubjacaurAdigrahaNaM / yaduktamAgame-taheva kANaM kANeti, paMDagaM paMDageti vaa| vAhi vAvi rogitti, teNaM core ti nove||1||tti| tathA saMdigdhe-saMdehaviSayIbhUte kArya evamevaitadityevaMrUpAmavadhAriNI bhASAM na brUte, kiMtu vartaH 4-NCHAR Jain Education Inter For Private & Personal use only I
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ datIya prakAre CSCRCG+ jinalAma pari viracite Asma- prabodhagranthe // 276 // + SUBSC3% mAnayogameva brUyAdityarthaH / yaduktaM-Aussa na vIsAso, kajassa bahUNi aMtarAyANi / tamhA sAhaNaM vaTTamANa-12 jogeNa vvhaaro||1|| tti / kiMca ete-kalhoDakA (bAlavRSabhAH) dhuryatvayogyAH saMti, etAni AmrAdiphalAni 8 bhakSaNayogyAni saMti, ete vRkSAH staMbhabhArapaTTakazayyAsanAdiyogyA vartate, etAni zAligodhUmAdyannAni lavana- dezaviraha yogyAni satItyevaMrUpANi vacanAni sAdhuna jalpati, sAdhuvacanAnAM pratItipAtratvAdete vRSabhAdayo damanAdikri-2 yAyAM prAptakAlA iti nizcitya zrotRpuruSANAM tatra tatra damanAdau pravartanena mhaarNbhsNbhvaat| tathA mAtRpitRbhrA. // 27 // tRbhaginyAdisvajanAn he mAtaH! he tAta! he bhrAtarityAdisaMbaMdhazabdaina jalpayati, sAdhUnAmalaukikAcAraniSThatvena laukikasaMbaMdhabhASaNe'nadhikArAt, uktaM ca-damme vasahe khaje, phale ya thaMbhAisamucie rukkhe| gijjhe anne jaNayA|ttii yati sayaNe vi na laveha ||1||tti / atra punarvizeSa ucyate rAjezvarAyaizca kadApi dhImAn , pRSTo muniH kUpataDAgakArye / astIti nAstIti vadena puNyaM, bhavaMti ydbhuutvdhaaNtraayaaH|| 113 // vyAkhyA-rAjAno-mAMDalikAH, izvarA-yuvarAjAH, AdyazabdAda grAmAdhipAdayaH, ebhiH kadApi kRpataDA-|| gayoH, upalakSaNatvAt prapAsatrAgArAdInAM ca kArye 'kRpAdIn kArayato mama puNyamasti na veti pRSTo dhImAnsamyagAgamajho muniH 'kArayedaM kRpAdikamastyatra mahApuNya'miti, tathA 'mA kArSIstvametanAstyatra svalpamapi | puNya'miti, ubhayathA'pi na vavet, atropapattimAha-yadyasmAtkAraNAdasti puNyamiti vadato bhUtavadhaH syAt, Jain Education Inter For Private & Personal use only 5
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 277 // Jain Education Interna zoSasamaye jalAzrita sevAlAdyanaMta kAyikAnAM pUtarazaMbUkamatsya maMDUkAdInAM trasAnAM ca pratyakSaM vinAzadarzanAt, | matsyAdInAmapyanyo'nyaM jIva bhakSaNAca / tathA nAsti puNyamiti vadatazcAMtarAyadoSaH syAt, bahUnAM pazupakSimanuSyANAM tRSArttAnAM jaladAnavyavacchedAt / tasmAnmaunamevAvalaMbeta / yadvA 'nedRzeSu laukika kAryeSu asmAkaM bhASaNA| dhikAra' iti brUyAt / yaduktaM sUtrakRdaMgasUtre - tahA giraM samArambhe, asthi puNNaMti no ve| ahavA natthi puNNaMti, evameyaM mahanbhayaM // 1 // dANaTTayAi je pANA, hannaMti tasthAvarA / tesiM sA rakkhaNaTThAe, tamhA asthitti no vae // 2 // jesiM taM uvakappeha, annapANaM tahAvihaM / tesiM lAbhaMtarAyaM ti, tamhA nasthitti no vae || 3 || je a dANaM pasaMsaMti, vahamicchati pANiNaM / je aNNaM paDisehaMti, vitticcheyaM kareMti te ||4|| duhao vi na bhAsaMti, 1 asthi vA natthi vA puNo / Artharahassa hiccA NaM, navvANaM pAuNaMti te // 5 // iti / tathA dattasya puraH kAlikAcAryairiva sukRtArthibhiH sAdhubhirvipattAvapi satyameva vaco bhASaNIyaM, na punarmRSeti, yathA turamiNInagaryAM kAlikAcAryANAM bhAgineyena dattanAmnA purohitena chalAtsvasvAminRpaM kArAgAre nikSipya svayaM rAjyabhAraM bibhratA anyadA mAtRpreraNayA''cAryasamIpaM gatenonmattatayA dharme rghyayA ca sakrodhaM sAgrahaM zrIkAlikAcAryebhyo yajJaphale pRSThe sati zrIguru dhairyamavalaMbya tasya puro 'yajJo hiMsArUpo, hiMsAyAH phalaM ca naraka' iti satyameva vacaH proktavAn, na punaranyathA / tataH ko'tra pratyayaH ?' iti tena pRSTe sati sUriNoktaM- 'tvaM saptame dine zvAnairbhakSitaH kuMbhyAM pakSyase' / 'atrApi kA pratyayaH ?' iti tena punaH pRSThe sati guruNoktaM- 'tasminneva dine'kasmAttava mukhe tRtIya prakAze dezavirati svarUpaM // 277 / /
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma gari viracite bAramaprabodhagranthe // 278 // havIya viSThA patiSyati' tato kruddhena vattenoktaM-tvaM kathaM mariSyasi ? / ' guruNoktaM-'ahaM samAdhinaiva matasmi, mRto'pi ca svarga gNtaasmi'| tadA dattaH sahuMkRtiH san tata utthAya sUri nijabhaTai ruddhvA svagRhamAgatya samAdhinA praccha-13 naM sthitaH / tataH sa datto matimohena saptamamapi dinamaSTamaM manyAno'dyAcAryaprANaiH zAMtikaM kurve' iti vicitya hai| dezavizI gRhAnirgataH, tadaiko mAlikaH puryAM pravizan kAryAkulatvAdrAjamArge eva malotsarga kRtvA ttpusspairaacchaadyaamaas| | tAvattatraiva mArge gacchato dattasyAzvakhurotkSiptA sA viSThA mukhe patitA, tadA sa viSThAsvAdAzcamatkRtaH san 278 // | tatsaptamaM dinaM vijJAya viSaNNaH san pazcAnivRttaH, tadaitasya bahuvidhadurAcAreNa khinnamUlamaMtribhirjitazatrurnRpaH paMjarAniSkAsya rAjye sthApitaH, dattastu chalAda baddhvA rAjJe samarpitaH, rAjJA ca kuMbhyAM prakSipyAdho'gniM prajvAlya zuno vimucya karthitaH san mRtvA narakaM gtH| acAryAstu rAjAdibhirbahumAnitAH / iti vAgguptau | jalaya kAlikAcAryakRttAMta nirdhAryA 2 / tathA kAyaguptA jAte sati zarIraM prava evaM sanmunibhirvacanaguptirdhA- 2 tathA kAyaguptau cityamAnAyAM sAdhuH kAyotsargeNa padmAsanAdinA thA za. rIravyApAra niruNaddhi / tathAvidhe gamanazayanAdike prayojane tu jAte sati zarIraM pravartayan pade pade mama zarIreNa mA ko'pi jIvo vadhaM prApnuyAdityevaMrUpAM yatanAM ciMtayet, yatanAM vinA hi pratipadaM SaDjIvanikAyavidhAtA IP syAt / yaduktaM-gamaNadvANamisIyaNa, tuaraNagAhaNanisaraNAIsa / kArya asaMvarato, uhaM pi virAhao hoitt| 5 ||1||tti / tadevamuktA kAyaguptiH / 3 taduktau ca uktAstisro'pi guptyH| tagaNanena ca bhaNitaH saptadazavidho'pi Main Education Inter ! For Private & Personal use only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha prakAre saMyamaH 6 / tato dazavidhayatidharmasyAvaziSTAzcatvAroM bhedAH satyAdayaH, tatra styN-mRssaavaadvirtilkssnnN7| zauca- tIya sari | saMyama prati nirupalepatA, niraticAratetyarthaH 8 / AkiMcanyaM niHparigrahatvaM brahmacarya-sarvathA kAmakrIDAniSedhA111 viracite iha keSAMcir3hedAnAM keSucidaMtarbhUtatve'pi pRthagupAdAnaM spaSTapratipattyarthamityAdi sudhIbhiH svayaM vibhAvyamityukto || dezavirA Atma- dazavidho ytidhrmH| athaitasmin sudurlabhe munidharme nigraMthaiH sarvathA pramAdaparihAro vidheya ityupadaryate khama pravAdhAnya // 27 // bhavasayasahassadulahe, jaaiijraamrnnsaagruttaare| jaidhammami guNAyara!, khaNamavi mA kAhisi pamAyaM // 114 // // 279 // vyAkhyA-he guNAkara!-he guNavatsAgho! bhavAnAM zatasahasreSu-lakSeSu durlabhe tathA janmajarAmaraNasAgarottAPrake evaMvidhe yatidharma kSaNamapi pramAdaM mA kArSImahAnarthahetusvAttasyeti / kiMca seNAvaI mohanivassa eso, suhANa jaM vigdhakaro durappA / mahAriU savvajiyANa eso, kayAvi kanjo na tao pmaao|| 115 // vyAkhyA-yadyasmAtkAraNAdeSa durAtmA pramAdo mohanRpasya senApatirvidyate, ata eva mokSasukhAnAM vighnakaro'sti, vighnakaratvAdeva ca sarvajIvAnAM mahAripurvidyate, tatastasmAdvijJAtaparamArthairmunibhiH kadApi eSa pramAdo na kAryaH / api cathotro'vi kayapamAo, jahaNo saMsAravaDaNo bhnnio| jaha so sumaMgalamuNI, pamAyadoseNa payabaddho // 116 // vyAkhyA-stoko'pi pramAdaH kRtaH san sAdhoH saMsAravarddhano bhaNitA, yathA sa sumaMgalAcAryo munirmanAka nayala Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatIya prakAre dezaviravi // 28 // jinalAbha pramAvadoSeNa padayoddhazcarmAvanaddhapAdayuga eva janma saMprApta ityarthaH / etavRttAntastu itthaM-asmin bhArate varSe sari |paMcazataziSyaparivRtaH sumaMgalo nAmAcArya AsIt / sa cAmamataH san sarvadA ziSyebhyaH sUtrArthavAcanAM dadau / viracite ekadA vAtAdivazAdAcAryasya kaTipradeze vedanA smutpnnaa| tato vAcanAyotthAtumazaknuvatA''cAryeNa ziSyebhya Atma- uktaM-'aho gRhasthagRhAdyogapaTTamAnayata / ziSyairapi gurubhaktyA''nIto yogapaTTaH, tata AcAryeNa taM kaTIpradeze prabodhagranye saMsthApya palhaMThikA baddhA, tadA tadyogAdatIva saMprAptasukhaH san AcAryastaM kSaNamapi na muMcati sma / tataH kiy||28|| dbhirdinaiH ziSyairbhaNitaM-'bhagavan ! saMprati bhavaccharIre sukha jAtaM, ato'yaM yogapaTTo gRhasthebhyaH pratyarpaNIyaH, etatpamAdasthAnaM ca tyAjyaM, yataH stokenApi pramAdena bahI saMsAravRddhiH syAditi / tadA sUriNA bhaNitaM-'yogapaTTadhAraNe kA pramAdaH?, ayaM tu mama zarIrasya sukhkaarko'sti'| tataste vinItaziSyA maunamAlaMbya sthitaaH| atha kiyatA kAlena sa sumaMgalasUriH zrutopayogataH svAyuHsamayaM jJAtvA eka viziSTaguNaM ziSyaM sUripade sthApayitvA svayaM ca saMlekhanAM vidhAya kAlamanavakAMkSana tiSThati sma / tatastaiH ziSyaH zubhadhyAnopagatasya guroniryAmaNAM kurvadbhirevaM bhaNitaM-'he bhagavaMtaH! vratagrahaNAdArabhya yatkimapi pramAdasthAnamAsevitaM tadAlocayata prtikrmt'| tadA sUriNA yogapaTTadhAraNavyatiriktaM sarva pramAdasthAnamAlocitaM pratikrAMtaM ca / tataH ziSyairuktaM-'svA. min ! yogpttttdhaarnnprmaado'pyaalocytaaN'| tadvacanaM zrutvA sUriH kopAnalena prajvalito bhaNati sma-'are duSTA! 5 yUyamatidurvinItA, yadadyApi yogapaTTabhavaM mama dUSaNaM gRhiith'| tataste ziSyA guruM kupitaM jJAtvA vinayena SRIGANGACS Jain Education Inter For Private & Personal use only H
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ GIR R # bhaNaMti sma-' he svAminaH ! asmAkamaparAdhaM kSamadhvaM, asmAbhirajAnagirbhavatAmaprItikAri vacanaM proktaM, ataH jinalAma- paraM naivaM vkssyaamH| atha tadvacanena sarirupazAMtakopojAtA, paraM yogapaTTaviSaye dhyAna sthitaM / tena sa saristatma tRtIya .pari prakAre viracite mAdasthAnamanAlocya kAlamAse kAlaM kRtvA'nAryadeze kUDAgAranagare megharathasya rAjJo vijayAnAmnyA devyAH kukSau devi Asma garbhatvenotpannA, prasavasamaye ca kaTiveSTitacarmapaTTena baddhapAda eva putro jAtaH, rAjJA tasya janmamahotsavaM kRtvA prabodhagranthe dvAdaze divase dRDharatha iti nAma dattaM, tataH sa paMcadhAtrIbhiH pAlyamAno yadA aSTavArSiko jAtastadA kalAcArya // 28 // // 28 // samIpe dvAsaptatikalA'bhyAsaM kRtavAn, krameNa sakalakalAkuzalo jAtaH, tatrApi saMgItazAstre vizeSato nipuNo babhUva / tadA dRDharathakumAraM saMgItazAstranipuNaM zrutvA bahavo gaMdharvAH svasvakalAdarzanArtha tatrAgacchaMti, paraM saMpU. |saMgItabhedAnajAnaMtaste kumAracittaM raMjayituM na zaknuvaMti / tataH kumArastAnirutsAhAn vilokya bahudravyadA-19 nena saMtoSayati, te ca saMtuSTAH saMtaH sthAne sthAne dRDharathasya kIrti tanvaMti, evaM sukhena kAlo gacchati sm| itazca ye paMcazataziSyAsteSAM madhye vizuddhajJAnadarzanacAritradharA bahuvidhatapaHkAriNa AcAryAdayaH kecitmAdhavo vizu. dAdhyavamAyairavadhijJAna prApya tahalena svagurusvarUpaM vilokayaMto'nAryakSetre tAdRgavasthayA'vasthitaM svagurorjIvaM dRSTvA Baa ghidhikapramAdAcaritaM, yatstokenApi pramAdeneha saMsAre jIvA asmadgururiva bahutaradukhabhAjo bhavaMtItyAdi ciMta-5 yaMti sma / tatasteSAM madhye yaH sUristasya manasItthaM vicAraH samutpannaH-'yadi kenApyupAyenAyamasmadgururanAryakSetrAdihAryakSetre AnIyate thrmiti| tataH sarira, vicAraM sarvasAdhumyo nivedya ekasmai yogyasAdhave svagaNabhAraM SAGAR Jain Education Inter For Private & Personal use only Diw.jainelibrary.org
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhamUri viracite Atmaprabodhagranthe // 282 // Jain Education Inter samayanAryadeze zuddhAhAraM durlabhaM matvA tathAvidhadRDhatara saMhananAn tapazcaraNazaktiyuktAn katipayAneva sAdhUna sArthe gRhItvA tato vihRtya pratigrAmaM vicaran AryakSetrAtparata AhAragaveSaNAmakurvan krameNAnAryakSetre yAnakaviSaye yatra kUDAgAranagaraM tatra samAgatya tatpArzvavarttini udyAne prAsukabhUmikAM pratilekhya iMdrAyavagrahaM gRhItvA sthitaH, tannagaravAstavyajanAstadadRSTapUrvaM sAdhusvarUpaM dRSTvA -' ke ime 1' iti ciMtayaMtaH sAdhusamIpamAgatya pRcchaMti sma - ' ke yUyamiti' / sAdhubhiruktaM- 'vayaM naTAH smaH ' / lokairbhaNitaM - 'yadi naTAstarhi nRpasamIpaM vrajata, yena bhavatAM yatheSTa dhanaprAptirbhavet' / sAdhavo'vadan - ' vayaM kasyApi samIpe na vrajAmo, yo'smAkaM samIpe Agacchati tasmai svanRtyakalAM darzayAmaH ' / tadA punarlokAH procu:-' yadi yUyaM nRpasamIpe na brajiSyatha tarhi kasya gRhe bhojanaM kariSyatha ? ' / tairbhaNitaMasmAbhirbhojanaM na kriyate' / tataste sarve'pi lokA vismitA jAtA: kecit punaH sAdhUnpratilekhanAM pratikramaNAdikriyAM ca kurvato vIkSya pRcchanti sma - yUyaM kimidaM kurutha ?' / sAdhubhiruktaM - ' vayaM nRtyasaMbaMdhiparizramaM kurmaH ' / tataste lokAH svasthAnaM gatAH, eSA pravRttizca puramadhye vistaritA / rAjA'pi kasyacinmukhAttAM vArttA zrutvA vismitaH san teSAM svarUpaM draSTuM tatrAgataH / tatra ca tAnsAdhUna dRSTvA evamuvAca - 'ke yUyaM ?, kutaH sthAnAtkasmai prayojanAya ca iha samAgatAH 1 / / sUrirjagAda - 'bho devAnupriya ! vayaM naTAH, dUradezAdbhavatAM svakalAdarzanArthamihAgatAH smaH ' / tato nRpaH proce - 'nRtyaM darzayata ' / sUriNA bhaNitaM - 'yaH saMgItazAstre nipuNo bhavettasyAgre nRtyaM tRtIya prakAze dezavira svarUpaM // 282 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ havIya prakAre dezavirati // 28 // jinalAbha kurmH'| nRpeNoktaM-'bhama putraH sarva jAnAti' guruNoktaM-tahi taM zIghramatrAnayata' / tato rAjJA narAn preSyAhRtaH mari kumaarH| so'pi zivikAmAruhya sadyastatrAgatya sAdhUneyamuvAca 'yadi yUyaM saMgItazAstrakuzalAstarhi tAvatsaMgIta. viracite bhedAna vdtt'| tadA sUriNA zrutAdivalAsarve'pi saMgItabhedAH kumArAgre proktAH,tAn zrutvA kumAro'tivismito Atma- manasi ciMtayati sma-'eSa kila sarvazAstravizArado naTAcAryo'sti, IganyaH ko'pi na vidyate, tato'dhunAsya prabodhanantheta nRtyasya kalA vilokyate' iti vicitya sa sAdhUnevamuktavAn-'bho naTAH ! nRtyaM kuruta, yato bhavatkalAH prii||283|| kSyaMte' / AcAryairbhaNitaM-'tAvannRtyopakaraNAnyAnayata / tadA kumAreNa svapuruSAnsaMpreSyAnAyitAni sarvANyapi nRtyopakaraNAni / tata AcAryairvAditradhvani kurvadbhiH pUrva madhurasvareNa tathA''lApaH kRto yathA taM zrutvA sarve'pi lokAzcamatkRtAzcitralikhitA iva ca sNjaataaH| tato nRtyAraMbhe sUriretad dhruva bhaNati sma / tadyathA-dhiddhi pamAyalaliyaM, sumaMgalo'vatthamerisiM ptto| kiM kuNimo aMbaDayA, pasaraMti na amha gurupAyA // 1 // tadanaMtaraM caitatsU. ribhaNitameva vAkyaM sarve sAdhavo'pi tArakhareNa paThaMti sma, vINAdikaM ca vAdayaMti sma / tadA kumAraH punaH | punaH paThyamAnaM tadadhruvaka zrutvA citta ciMtayAmAsa-'kimete bhaNaMti, kAsumaMgalaH, kathaM ca tena pramAdo vihitaH?' | ityAdi / tato yAvatsa evamIhApohaM katuM lagnastAvatsadyo mUrchA prApya bhUmau patito hAhAravazca maMjAtaH, tadA nRpAdibhiH zItalopacAre kRte sati saMprAptacetanaH kumAraH khapUrvabhavaM saMsmRtya tAn pUrvaziSyAMzca dRSTvetthaM vilapituM lagnaH-'aho duHkhamayo'yaM saMsAraH, aho karmaNAM vicitrA gatiH, yadiha saMsAre duSkarmodayajanyapramAdado -ulga settes -9P4tre bAra AMISA www.iainelibrary.org Jain Education in
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasari viracite Atmaprabodhagranye // 284 // Jain Education in peNaite jIvA bahuvidhaM duHkhamanubhavati, ahamapi manAk pramAdAcaraNenedRzImavasthAM prAptaH / tadA kumAramevaM bilapaMta dRSTvA rAjJA ciMtitaM- 'nUnamamIbhirdhUtairmamAyaM kumAro grathilaH kRto'to'mI haMtavyAH / tato rAjJA roSAtsevakAnAM tadbaMdhanAdeze datte sati kumAro jagAda ' he tAta! ime hitakarAH parakAryakarA, ataH pUjanayogyAH saMti, no vadhabaMdhanAdiyogyAH' / tato rAjA'pi kumAravacanAtsAdhUnAM bahusatkArAdipratipattiM cakAra, tadanaMtaraM kumAraH sAdhUnekAMte samAdAyetthaM provAca- 'he devAnupriyAH / etadanAryakSetraM, lokA api anAryAH, iha saddharmasya vArttA'pi na zrUyate, tato'dhunA mama kA gatiH ?' / tadA sUriruvAca- 'yUyamasmAbhiH sArddhamAgacchata, yato bhavatAM kAryasiddhiH syAt' / kumAreNoktaM baddhapAdatvAdahaM calituM na zaknomi, ato'gre kathaM me nirvAha: 1' / sUriNA bhaNitaM - 'ete sarve'pi sAdhavo yuSmAsyAryakSetraM prApteSu satsu samyag rItyA bhavadvaiyAvR (styaM) ttaM kariSyati' / tadvacanaM zrutvA kumAratatkAlaM pitroH samIpaM gatvA vijJaptiM cakAra - 'bho aMga ! tAta ! yadi bhavadAjJA bhavettarhi etasya mahAkalAcAryasya sArthe'haM kalAzikSaNArthaM vrajAmi' / tadA mAtApitarAvUcatuH - 'he putra ! vayaM tvadviyogaM soDhuM na zaknumo tassva. metAnaTAn ihaiva saMrakSya kalA'bhyAsaM kuru / kumAra uvAca - 'bhavadbhiH satyamuktaM, paramete videzino'smadravyAyagrA hakAH kathamatrAvatiSThate, tasmAdvicArAMtaraM muktatvA madhyamAjJAM prayacchataH, yato'hameteSAM pArzve paripUrNa kalAbhyAsaM kurve' iti / tato mAtApitarau tasyAsyAgrahaM matvA AjJAM dattavaMtau, ArohaNArtha ca kiyatsevakajanasaMyuktAmekAM zivikAM vadatuH / tadA hRSTaH san kumAraH zivikAmAruhya calitastatpRSThe ca sarve'pi sAdhavaJcalitAH, krameNa tenAryakSetrama* tRtIya prakAce dezavirasi svarUpaM // 284 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari tRtIya prakAre devavivi svarUpa // 285 viracite Atmaprabodhagranthe // 285|| 5555+053 tikramyAryakSetraM saMprAptA, zibikA ca pazcAbAlitA, tataH sAdhavo mArgamadhyasthe kasmiMzcinnagare bhikSArtha gatvA zuddhamAhAramAnIya mahAtapaHpAraNakaM cakruH, kumAreNoktaM-'atha mayA kiM karttavyaM ?' sUriNoktaM-'yUyaM vrataM gRhnniit'| tato gRhItaM tena vrataM, pUrvabhavaziSyAzca akhedena tasya vaiyAvRttyaM cakku, krameNa svagaNasthAH sarve'pi sAdhavo militA AnaMditAzca / tataH kumAro vratagrahaNAdArabhya yAvajjIvaM SaSThaM SaSThaM tapaH kRtvApramAdena saMyama prapAlyAvathijJAnaM ca prApya krameNAyuHkSaye samAdhinA kAlaM kRtvA navamaveyake devtvenotpnnH| tatazyutvA mahAvidehe setsyati / anye pa te sAdhavaH saMyama samyagArAdhya krameNa sadagatibhAjo jaataaH| iti pramAdopari sumNglaacaarydRssttaaNtH| | amuM pramAdalezodbhavaM vipAkaM nizamya saMsArabhIrubhiH sAghubhiH sarvathA pramAdaparihAro vidheyH|| atha pramAdaparihAreNa saMyamapAlanodyatA munayo manonigrahAdyartha yA dvAdaza sadbhAvanA bhAvayaMti tatsvarUpaM kiMcid darzayate paDhamamaNica 1 masaraNaM 2, saMsAro 3 egayA ya 4 anmattaM 5 / asuittaM 6 Asava 7saM-varo ya8 taha nijarA 9 navamI // 17 // logasahAvo 10 bohi ya, dullahA 11 dhammassa sAhagA arihA 12 / eyAo bhAvaNAo, bhAveyavvA payatteNaM // 118 // vyAkhyA-etA anityatvAdayo dvAdaza bhAvanAH muSTibhiH prayatnena bhAvayitavyA, aharnizamabhyasanIyA Jain Education Inter For Private & Personal use only w w w.jainelibrary.org
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ havIya dezavizI . bArama 286 // 6 ityarthaH / tatra 'iha saMsAre mohAdivazAtsarvavastuSu viparyastadhiyo mUDhajanAH svAmitvadhanayauvanavapurlAvaNyabalAyujinalAbha- viSayasukhavallabhajanasaMyogAdibhAvAn parvatottIrNamahAnadInIrapUrAniva prabalataravAtavAtoddhRtadhvajapaTAniva nije- | sari psitapradezasvecchAvihArakArisamaMtAdubhaMgakulAzritamadanAvikaTataTamattamAtaMgakarNatAlAniva ghanapavanAhatapAdapaviracite paripakkapatraprakarAnivAticaMcalAnapi sarvadA nityasvarUpeNa jAnaMti, paraM tattvaSTyA sarve'pyamI bhAvA anityA, na prabodhagranthe caiteSveko'pi nityo'sti,ye kila paramAnaMdaprApakAH sadajJAnAdaya AtmaguNAste nityA ityevaM yaciMtanaM sA prth||286|| mAnityabhAvanA / uktaM c-saamittnndhnnjuvvnn-rhruuvblaauitttthsNjogaa| ailolA ghaNapavaNA-hayapAyavapakapattu vva // 1 // ityAdi // 1 // atha dvitIyA'zaraNasvabhAvanA yathA-'asmin loke mAtRpitRbhrAtRbhaginIbhAryAputramitrabhaTAdiparikare vIkSyamANe evaM yadA mRtyurakasmAdAgatya prANinAM jIvitavyamapaharati tadaikaM zrIjinadharma vinAnyat kimapi zaraNaM nAsti' ityAdi yaciMtanaM sA'zaraNatvabhAvanA / yaduktaM-piubhAubhayaNibhajA-bhaDANa paJcakkhamikkhamANANaM / | jIvaM hareha maccU, (puNa koi na hoha se saraNaM) nasthi saraNaM viNA dhammaM // 1 // 2 // atha tRtIyA saMsArabhAvanA yathA-'iha saMsAre caturazItilakSajIvayoniSu punaH punarjanmamaraNAnyAzritya paribhramaNaM kurvANA amI saMsAriNo jIvAH karmodayavaicitryAtkadApi sukhinaH kadApi duHkhinaH kadApi rAjAnaH kadApi raMkAH kadApi surUpAH kadApi kurUpAH, evaM vividhAvasthAmanubhavaMti / eteSAmeva parasparasaMbaMdhaciMtAyAM punaH karmavazAt kuberadattAdiva. AAR Jain Education Intem rww.jainelibrary.org
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya % sari svarUpa dekasminnapi bhave mahAduSkarmabaMdhahetavo'neke saMbaMdhAHsaMjAyate, kiM punarnAnAbhaveSu', tasmAdvastugatyA ekAMtadukhamajinalAmA | yo'yaM saMsAro'tra hi mUDhA eva rajyaMti, na punastattvajJAnina:-' ityAdi ciMtanaM sA saMsArabhAvanA / uktaM ca-jaha || viracite | ega (jAimigaM) muMcato, avaraM jAI taheva ginnhNto| bhamai ciramavirAma, bhamaro va jio bhavArAme // 1 // dezavirAti Atma- ityAdi 3 / iha kuberadattavRttAMtastvevaM | // 287 // prabodhananye mathurAyAM nagaryAM kuberasenA nAmnI gaNikA''sIt, sA caikadAbhinavotpannagarbhayogAdatIva kheda praaptaa|t. // 287 tastajananyA kuhinyA tAM khinnAM dRSTrA tadyathA'panodAya vaidyaHsamAnItaH tena ca nADIspaMdAdinA tAM nIrujaM matvaicamuktaM-' asyAH zarIre rogastu ko'pi nAsti, kiMtUdare'patyayugalamutpannamasti, taddhetuko'syAH khedo vidyate / tato vaidya visRjya sA kuTinI putrIM pratyuvAca- ayaM garbhastava prANApahArako'sti ato na rakSaNIyaH, kiMtu pAtanayogya eva' / tadA vezyA proce-'ahaM klezamapi sahiSye paraM mama garbhAya kuzalamastu / tatastayA vezyayA garbhavedanAM sahitvA samaye putraputrIrUpaM yugalaM prasUtaM / tadA punaH kuhinI proce-'he putri! etadapatyadvayaM tava navayauvanApahAri bhaviSyati, ata idaM purISavatparityaja, nijamAjIvikAkAraNaM yauvanaM ca rakSa' vezyA jagAda-'he mAtaryayevaM tarhi daza dinAni yAvadvilambyatAM, pazcAdbhavaduktameva kariSye' / tatastadanujJAtA satI sA vezyA daza | dinAni yAvatstanyadAnena tau bAlau samyak prapAlyaikAdaze dine tayoH kuveradattaH putraH kuberadattA putrI iti nAmanI kRtvA tannAmAMkite eva ubhe mudrike kArayitvA tadaMgulyoHsthApayitvaikasyAM dAupeTAyAM to pAlo prakSipya saMdhyAyAM AREADER Jain Education Inter For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ C tRtIya pari yamunAyAHpravAhe tAM peTAM pravAhayAmAsa / tataH sA peTA jale vahaMtI krameNa divasodaye zauryapuradvAre saMprAptA, tatra jinalAbha ca lAnArthamAgato dvAvibhyaputrau tAM peTAmAgacchaMtI vilokya sadyo gRhItvA tanmadhye eka bAlamanyAM bAlikAM ca 8 prakAre viracite | | dRSTvA tayorekena putrArthinA bAlo gRhIto'nyena putryarthinA tu bAlikA gRhItA / evaM tadapatyadvayaM samAdAya svasvapa- dezavirati Atma-18/nya datta, mudrikAlikhitAkSarAnusAreNaiva ca tayornAmadheyaM kRtaM / tatastau kuberadattakuberadattAkhyau bAlau tayormaheprabodhagranthe | // 288 bhyayogRhe'tiyatnena varddhamAnau krameNa yauvanAvasthAM praaptau| tadA tayoliyostau mahebhyo anurUpatAM matvA tyo||288|| reva parasparaM pANigrahaNamahotsavaM cakratuH / tatastau vadhUvarau ekadA zArIpAzakakrIDAM kartumupaviSTau, tadA kuberada.. ttahastAtsA nAmAMkitamudrikA kathamapi niHsRtya kuberadattAyA agre nipatitA / tatastayA tAM mudrikA svamudrikayA saha tulyAkRtimekadezaghaTitAM sahazanAmAMkitAM ca dRSTvA manasi kuberadattaM svabhrAtRtathA nizcitya tanmudrikAdvayaM kuberadattasya haste nikSiptaM / tadA kuberadatto'pi tadvilokanAttathaiva tAM nijabhaginI nizcityAtIva viSAdaM praaptH| tato dvAvapi nijaM vivAhakAryamakArya manyAno svasaMdehanivAraNArtha nijAM nijAM mAtaraM prati zapathaM datvA'tyAgraheNa svasvarUpaM papracchatuH, tadA mAtarau tayoragre maMjUSAprAptitaH samArabhya sarvamapi vRttAMtaM kthyaamaastuH| tataH kuberadatto mAtApitarau pratyuvAca-'yuvAbhyAmAvAM yugalajIjJAtvA'pi kimidamakArya kRtN?| tAvUcatu:-bhavato'nurUpAM kanyAM tasyA anurUpaM varaM cAnyamalabdhvA sadRzalAvaNyAdiguNayuktayorbhavatorevAnyonyaM vivAhaH kRtA, paramayApi | kimapi vinaSTaM nAsti, yato vuvayorekaM karapIDanameva jAtamasti, na ca maithunakarma, tasmAttvaM viSAdaM mA kArSI, | Jain Education Inter R ww.jainelibrary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari viracite Atmaprabodhagranthe // 28 // | bhavato'parakanyApANigrahaNaM kArayiSyAvaH' / kuberadattenoktaM-' bhavadvacanaM pramANaM, paramadhunA tu ahaM vyavasAyArtha | tRtIya | videza gaMtumicchAmi, ato mAmAjJAM prayacchata' / tatastAbhyAmanujJAtaH kuberadattastaM vRttAMta svabhaginyai nivedya yahani krayANakAni samAdAya daivayogAtsvotpattisthAnaM mathurAnagarI yyau| tatra sa pratyahaM svocitaM vyApAraM kurvan / dezaviravi ekadA kuto'pi duSkarmayogAdabhutarUpazAlinI svamAtaraM kuberasenAM vezyAM dRSTvA kAmapIDitaH san tAM bahudravyadAnena svapatnIkRtya sadaiva tayA saha vaiSayikaM sukhaM ghubhuje / tatra ca krameNa tasyaikaH putro jaatH| | // 28 // atha zauryapure sA kuberadattA tu mAturmukhAnmUlataH svakIyAM tAM pravRttiM zrutvA sadyo vairAgyaM prAptA satI AryAsaMyoge dIkSAM gRhItvA bahUni mahAtapAMsi kRtvA vizuddhAbhyavasAyayogAdalpenaiva kAlenAvadhijJAnamupArjayAmAsa / | tataH sA sAdhvI avadhijJAnabalena svabhrAtuH svarUpaM vilokayaMtI mathurAyAM taM svamAtrA saMlagnaM putrasahitaM ca dRSTvA karmagati dhikkurvANA svayaMdhumakarttavyamahApApapaMkAtsamuddhaSu svayaM mathurAM sametya kuberasenAvezyAyA eva gRhaM gatvA dharmalAbhAzIrvAdadAnapUrvakaM tatpAce nivAsasthAnamayAcata / tadA kuberasenApi tAmAryAM natvaivaM jagAda-'he mahAsati! ahaM paNAMganA'pi sAMpratamekabhartRsaMyogAnizcitaM kulastrI asmi, tasmAttvaM sukhena mama gRhAsannaM niravadyamAzrayaM gRhItvA'smAn sadAcAre prvrty'| tataH kuberadattA'pi svaparikareNa saha tahattopAzraye sthitA / atha sA | vezyA pratyahaM tatrAgatya taM ghAlaM sAdhvyAH purato luThaMtamamuMcat, tadA sA'vasarajJA sAdhvI uttaratra lAbhaM vijJAya taM bAlamevamullApayAmAsa-'he bAlaka! tvaM mama bhrAtAsi 1 tvaM mama putro'si 2 tvaM mama devaro'si 3 tvaM mama bhrAtR saURecies + +++RCE Jain Education inten T ww.jainelibrary.org
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatIya pari vyo'si 4 tvaM mama pitRvyo'si 5 tvaM mama pautro'pyasi tathA yaste pitA sa me bhrAtA pitA 2 pitAmahaH jinalAbha 3 bhartA 4 putraH 5 zvasuropi ca 6 bhavati / tathA yA tava mAtA sA mama mAtA 1 pitAmahI 2 bhrAtRjAyA 3 viracite 8 vadhUH 4 zvazrUH 5 sapatnyapi 6 bhavatIti / tataH kuberadatta ekasmin dine tadvacanaM zrutvA vismitaH san tAM prati dezavilI bAtma jagAda-' he Arye ! punaH punarigayuktaM kiM bhASase ? ' / sAdhvI proce-' nAhamayuktaM bravImi, yato'yaM bAlo mamaika-2 prabodhagranthe mAtRkatvAddhAtA 1 matuH putratvAca putraH 2 mama bhattule ghubhrAtRtvAca mama devaraH 3 maddhAtuH putratvAnmama bhrAtRvyaH // 29 // // 29 // 4 mama mAtRpatetRtvAnmama pitRvyaH5 matsapatnIputrasya putratvAnmama pautraH 6 / evaM bAlena saha svasyAH SaT saMbaMdhAn darzayitvA punarUce-'yo'sya bAlasya pitA sa mama ekamAtRkatvAbhrAtA 1 mAtRbhartRtvAca mama pitA 2 mapitRvyasya pitRtvAnmama pitAmahaH 3 prAgmama pariNetRtvAnmama bhartA 4 matsapatnIputratvAnmama putraH 5 mama | devarasya pitRtvAnme zvasuraH 6 / itthaM bAlasya pitrA kuberadattana saha svasyAH SaT saMbaMdhA uktAH / punaH proce'yA'sya bAlasya mAtA sA matprasavakartRtvAnmamApi mAtA 1 mapitRvyasya mAtRtvAca me pitAmahI 2 madbhAtuH / | patnItvAnmama bhrAtRjAyA 3 matsapatnIputrasya dAratvAnme vadhUH 4 marturmAtRtvAnme zvazrUH 5 marturdvitIyakalatrasvAnmama sapatnI 6 ete hi bAlasya mAtrA kuberasenAvazyayA sahAtmanaH SaTU saMbaMdhA drshitaaH| evametAnaSTAdaza saMbaMdhAnnivedya sAryA tatpratyayArtha svayaM vratagrahaNAvasare rakSitAM svanAmAMkitamudrikAM kuberadattAya arpayAmAsa / | tataH kuberadatto'pi tAM dRSTvA sarvasaMbaMdhaviruddhatAM vijJAya sayo vairAgyaM prApyAtmaniMdAM kurvan svazuddhayartha pravrajyAM For Private & Personal use only DRES-454 PERBSC46- 44SAGES Jain Education inte I w w.jainelibrary.org
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ datIra jinalAbha pari viracite Atmaprabodhamanye // 29 // dezapirati jagrAha mahAtapAMsi ca kRtavAn / tathA kuberasenAvezyApi tatpravRttizravaNAtpativuddhA satI zrAddhadharmamaMgIcakAra / tataH kuberadattA sAdhvI itthaM taduddhAraM kRtvA svapravartinyAH pArzve yyau| krameNaite sarve'pi jIvAH svadharma samya| gArAdhya sadgatibhAjo jAtAH / ityaSTAdazasaMbaMdhopari kuberdttdRssttaaNtH|| | ete hi ekabhavamAzritya saMbaMdhA darzitAH, anekabhavApekSayA tu prAyaH sAMvyAvahArikajIvAnAmekaiko'pi saM baMdho'naMta(za:) saMjAtaH, tathA coktaM zrImadbhagavatyaMge dvAdazazatasya saptamoddezake-"ayaM NaM bhaMte! jIve sabajI vANaM mAittAe piyattAe bhAittAe bhagiNittAe bhajjattAe puttattAe dhutattAe sulattAe uvavaNNapubve ?, | haMtA goyamA! asati aduvA aNaMtakhutto)" ityAdi / idamatra tAtparya-'he bhagavan / ayaM jIvaH sarvajIvAnAM | mAtRtayA pitRtayA bhrAtRtayA bhaginItayA bhAryAtayA putratayA putrItayA snuSAtayAritayA vairikatayA ghAtakatayA vadha(vyatha)katayA pratyanItayA pratyAmitratayA rAjatayA yuvarAjatayA yAvatsArthavAhatayA dAsatayA preSyatayA bhRtakatathA bhAgagrAhakatayA zikSaNIyatayA dveSyatayA cotpannapUrvaH' iti gautamena pRSTo bhagavAnAha-'haMteti gautama! anekazo'thavA'naMtakRtva utpannapUrva:, evaM sarve jIvA api asya jIvasya mAtrAditayA'nekazo'naMtakRtvo |vA utpannapUrvA' iti / . sAmAnyataH bhatrubhAvena / 2 vairikaa-shtrubhaavaanubndhyuktstttyaa| / mArakavayA / 1 tArakatayetyarthaH / 5 kAryopaghAtakatayetyarthaH / 6 amitraDIL sahAyatayA / * mAdezvatayA / 8 duSkAkAdau poSitatayA / Jain Education Intern For Private & Personal use only Pal
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya mari prakAre dezaviravi // 29 // atha caturthI ekatvabhAvanA yathA-'asmin saMsAreekAkyeva jIva utpadyate, eka eva ca vipadyate, ekAkyeva puna: jinalAbha punaH karmANyupArjayati, tatphalAnyapi eka eva bhuMke, tatvavRttyA ekaM zrIjinadharma vinA na ko'pyanyaH svajanAdiH viracita sAhAyyaM vidadhAti, ityAdiciMtanamekatvabhAvanA, yaduktaM-iko kammAi samma-jaNei bhuMjai phalaM pi tssiko| Atma- ikassa jammamaraNe, parabhavagamaNaM ca ikkassa // 1 // ityAdi 4 / atha paMcamI anyatvabhAvanA yathA-'iha yadyAtmapraprabodhagranthe AdezaH gADhasaMbaddhaM cirakAla mano'bhISTAzanapAnAdibhirvahadhA lAlita svazarIramapi vastugatyA'nyatvAtprAMta prANinaM nAnugacchati, hi bahirbhUtAnAM dhanakanakAdiparavastUnAM kA vArtA, tasmAdekamAtmadharma vinA sarve'pyamI bhAvA | anye saMti' ityAdiciMtanamanyatvabhAvanA / yaduktaM-ciralAliyaMpi dehaM, jai jIaMtami nANuvai / tA taMpi hoi annaM, dhaNakaNayAINa kA vattA? // 1 // api ca-annaM imaM ca kuDaMba, annA lacchI sarIramavi annaM / mottuM jiNi dadhammaM, na bhavaMtaragAmio anno ||2||tti 5 / atha SaSThI azucitvabhAvanA yathA-'iha rasarudhiramAMsamedo'|sthizukramajAmayaH zleSmamalamUtrAdipUritazcarmAtaritalAyujAlapariveSTitaH sarvadA kRmirujAgaMDUpadAdisamAkulaH tattvadRSTayA cityamAno mahA'zucirayamaudArikaH'zarIraH sadbhUtamekamAtmadharma vinA kathaM zudhyati?, na kathamapIti tAtparya / ye tu kecidasyaivaMvidhadehasya kevalaM jalAdinA zuddhimicchati te tattvavimukhA ajJAnina evetyAdi yaciMtanaM sA'zucitvabhAvanA / uktaM ca-meyavasareamalamutta-pUriyaM cammaveDhi ttto| jaMgamamiva baccaharaM, kaha evaM 1 zarIrazabdasya puMstvaM cintyam / 569tTURES Jain Education Internet ww.jainelibrary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya hai| sujjhae dehaM // 1 // iti / atha punastaMDulavaikAlikaprakIrNakAnusAreNaitaccharIrasyaiva garbhAdhAnAdArabhya kiMcidvize-12] jinalAma-kA Sato'zucitvasvarUpaM daryatepari viracite | tatra tAvastriyA nAbheradhastAtpuSpanAlikAkAraM yannADIdvayaM tasyAdhastAdadhomukhIbhUtapanakozAkArA jIvotpatti dezaviravi Asma sthAnasvarUpA yonirbhavati, tasyA adhApradeze AmramaMjarItulyA mAMsasya maMjarI bhavati, mA ca Rtusamaye sphuTitA prabodhagranthe satI zoNitalavAnmuMcati, tataH sA yadA kozAkArAM yoni pravizati, puruSasaMyogAt zukramizritA ca bhavati, / / 293 // // 293 // tadA yonirjIvopapAtayogyA jJAnibhirbhaNitA, tatra ca dvAdaza muhUrtAni yAvatte zukrazoNite avizvastayonike bhavataH, tata Urdhva tu vidhvastayonikatvamupAgacchataH, tasmAda dvAdazamuhartamadhye eva tatra jIva utpadyate, na tu parataH, sa cotpattiprathamasamaye tadevakatra militaM pituH saMbaMdhi zukraM mAtuH saMbaMdhi zoNitaM cAhAratvena gRhnnaati| ayameva ca ojaAhAra ucyate, ma cAparyAptAvasthAM yAvad bhavati, tato yadA paryApto bhavati tadA tasya garbhastha. sya lomAhAra eva syAt / atha tajjIvAzritaM zukrazoNitadravyaM sapta dinAni yAvatkalalaM bhavati, tataH sapta dinA ni yAvadabudavudasvarUpaM bhavati, tataH prathame mAse koMpalapramANA mAMsapezI jAyate, dvitIyamAse saiva ghanA mAMsa-| mApiMDikA bhavati, tRtIyamAse mAturdohadaM janayati, caturthe mAse mAturaMgAni pIDayati, paMcame mAse sa jIvastasyA mAMsapiMDikAto'kuravatpANidrayaM pAdadvayaM mastakaM cetyetAn paMcAvayavAn niSpAdayati, SaSTe mAse pittaM zoNitaM ca niSpAdayati, saptame mAse mAsa zatAni lasAH paMca zatAni mAMsapezInava dhamanInADIvizeSAn sAtriko BASANNOISROSHASKAR Jain Education intent For Private & Personal use only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ batIya prakAze .. TiromakUpAMzca niSpAdayati, aSTame mAse ISadananiSpanno bhavati, navame mAse ca suniSpannasamastAMgopAMgo bhvti| jinalAbhasari kiMca garbhAvasthAyAM mAtRjIvarasaharaNI putrajIvarasaharaNI ceti dve nADyau staH, tayormadhye AdhA mAtRjIvaprativiracite | baddhA satI putrajIvaspRSTA'sti, tayA putrajIvo mAtRbhuktanAnAvidharasavikRtInAmekadezena saha ojaAhAraM gRhNAti, dezavira bArama- dvitIyA tu putrajIvapratibaddhA satI mAtRjIvaM spRSTavatI, tayA punaH sa jIvaH svazarIraM cinoti, na punastadavasthAyAM kha prabodhagrantheAkAra kAvalikAhAraM gRhNAti, nApi uccAraprasravaNAdayastadAnIM tasya saMbhavati / yatpunastadAhAradravyaM sa gRhNAti ttsv-6||294|| // 29 // sya zrotrAdipaMceMdriyatayA'sthimajjAkezaromanakhatayA ca pariNamayati / punargarbhastho jIvo jananyAM zayanaM kurvANAyAM svapiti, tasyAM jAgRtyAM ca jAgarti, tasyAM sukhavatyAM sukhI bhavati duHkhavatyAM ca duHkhI bhavati / evaM karmo| dayato jIvaH paramAndhakAre'medhyabhRte garbhapradeze mhaaduHkhmnubhvnnivsti| tato navame mAse'tikrAMte vA vartamAne vA'nAgate vA mAtA strI puruSa 2 napuMsaka 3 biMba 4 rUpANAM caturNA madhye'nyatamaM prasUte, tatra zukrAlpatve zoNitAdhikye ca strI jAyate, tadvaiparItye tu puruSaH syAt, dvayoH sAmye ca 6napuMsako bhavet, kevalazoNitasamAyoge tu nirjIvamAMsapiMDarUpaM viMbaM syAditi / kazcitpunarjanturAvirbhUtaprabhUtapA-12 pAbhibhUtaH san vAtapittAdidUSite devAdistaMbhite vA garbhe dvAdaza varSANi niraMtaraM tiSThati / iyaM ca garbhasya bhaPvasthitirasti / kAyasthitiH punarnarANAM garbhasya caturviMzativarSANi, tathAhi-kazcijjIvo dvAdaza varSANi garbha sthitvA tadaMte ca mRtvA tathAvidhaduSkarmavazAttatraiva garbhasthakalevare samutpadya punardvAdaza varSANi jIvaMstiSThatItyevaM HGA4 Jain Education temational
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI kharUpaM caturviMzativarSANi utkarSato garbhavAso bhavatIti / tiryagjIvastu tirazcInAM garbhe utkarSato'STa varSANi tiSThati, jinalAbha sari tataH paraM tasya vinAzaH prasavo vA syAditi / nanu strINAM garbhotpattiyogyatvaM puruSApA ca garbhAdhAnayogyavIrya prakAre viciteyuktatvaM ca kiyatkAlaM yAvadbhavatIti caMducyate-paMcapaMcAzadvarSANi yAvatstrINAM yoniramlAnitvAdarbha gRhNAti, tataH | dezavirati Atma- paraMtu AtavAbhAvAtpramlAyati / yaduktaM nizIthacUrNI-itthIe jAva paNapannA vAsA na pUraMti tAva amiliNA prabodhagrantheya joNI attavaM bhavati gabhaM ca gRhNAtItyarthaH, paNapanavAsAe puNa kassai attavaM bhavati napuNa gambhaM gihA, // 2955 paNapannAe parao no attavaM no gambhaMgiNhai tti / tathA paMcasaptativarSANi yAvatpuruSo garbhAdhAnayogyavIryayukto | bhavati, tataH paraMtu prAyeNaitAhagavIrya vijitaH syAt , yaduktaM-paNapannAipareNaM, joNI pamilAi ya mhiliaannN| paNahattarie parao, hoha abIo naro pAyaM // 1 / / ti / idaM hi varSazatAyuSo janAnAzritya draSTavyaM, varSazatAtpaparato varSazatadvayaM trayaM catuSTayaM cetyAdiyAvatpUrvakoTiryAmAM strINAmAyurbhavati tAsAM sarvAyuSo'rddha yAvadyoniramlA-18 nitvena garbhadhAraNasamarthA bhavati, puruSANAM tu sarveSAmapi pUrvakoTiparyaMtasya svAyuzcaramo viMzatitamo bhAgo'bIjo bhavati, pUrvakoTeparisthitInAM tu yugalikatvena sakRtpramavadharmatvAdavasthitayauvanatvAca nAyaM niyama iti / tathA iha zarIre trINi mAtuH saMbaMdhIni aMgAni saMti, tathAhi-mAMsaM 1 zoNitaM 2 mastakabhejakaM ca 3 / trINi ca pituH saMbaMdhIni aMgAni, tathAhi-asthi 1 asthimajjA 2 kezazmazruromanakhAni 3 ceti / atha punardehasyaiva pRSThakaraMDakamabhRtyavayavasaMkhyAdikaM pradazyate-tatra tAvanmanuSyazarIre pRSThavaMzasya aSTAdazasaMkhyA graMthirUpAH saMdhayo Jain Education Internet For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ datIya prakAre + dezaviravi + // 296 + jinalAbha 18 bhavaMti, teSu cASTAdazasu madhye dvAdazasaMdhibhyo dvAdaza paMzulikA nirgatya ubhayapAGavAvRtya vakSaHsthalamadhyavartya mUri & sthni lagitvA pallikAkAratayA pariNamaMti / tathA tasminneva pRSThavaMze zeSaSaTsaMdhibhyaH SaT paMzulikA nirgatya pArzvadvayaM viracite cAvRtya hRdayasyobhayato vakSaHpaMjarAdadhastAda zithilakukSerupariSTAtparasparAsaMmilitAstiSThati, ayaM tu kaTAha inyuAtma- cyate / tathA zarIre pratyekaM paMca paMca vAmapramANe dve AMtre bhavataH, tayormadhye eka sthUlamanyattanukaM, tatra yatsthUla apoSagranthe tenocAraH pariNamati, yatpunastanukaM tena prasravaNaM pariNamati / tatheha zarIre dvau pAzcauM bhavataH-dakSiNo vAmazca, // 29 // tatra yo dakSiNaH sa dumvakAripariNAma:, yastu vAmaH pArzvaHsa sukhakAripariNAmaH / punarasmin zarIre SaSTayadhika zataM (160 ) saMdhayo bhavaMti / aMgulAdyasthikhaMDamelApakasthAnAni saMdhaya ucyte| punaH saptAdhikaM zataM (105) saMkhANikAdIni marmANi saMti / tathA puruSasya zarIre mapta zatAni nAbhiprabhavAH lasA bhavaMti, tatra SaSTyadhika 9 zataM zirA UrdhvagAminyo nAbherArabhya mastakaM yAvadgacchaMti, tAzca rasahara(pyaH)NA ucyate, tAsAM cAnupaghAte | |sati zrotracakSurghANajihvAnAM balamullasati, upaghAte ca sati zrotrAdInAM balaM kSIyate, tathA SaSTayadhikaM zatameva cAnyAH lasA adhogAminyaH pAdatalamupagatA bhavati, tAzcAnupaghAte sani jaMghAvalakAriNyaH, upaghAte tu shirohai| vedanAMdhatAdIni kurvati / tathA SaSThayadhikaM zatameva aparA gudApraviSTAH lasA bhavaMti, yAsAM balena vAyumUtraM purISaM ca prANinAM pravartate, etAsAM vidhAte tu arzAsi pAMDurogo malamUtravAyunirodhazca bhavati / tathA SaSTayadhikaM zata81 meva cetarAstiryaggAminyaHzirA hastatalamupagatAH saMti, tAzcAnupaghAte sati bAhubalakAriNyaH, upaghAte tu pArzva 5*5*CRECTOCALS % 4 Jain Educator
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 tRtIya prakAze * pRSTikukSivedanAH kurvti| tathA'nyA: paMcaviMzatizirAH zleSmadhAriNyo bhavaMti, itarAH punaH paMcaviMzatireva zirAH jinalAma-pittadhAriNyo bhavaMti, daza ca zirAH zukrAkhyasaptamadhAtudhAriNyo bhavaMti / itthaM nAbhiprabhavANi saptazirAza-| sari tAni (700) puruSasya zarIre bhavaMti / strINAM tu triMzatA nyUnAni napuMsakasya punarviMzatinyUnAni syuH| viracite dezavirati / tathA'smin zarIre nava zatAni asthibaMdhananADyo bhavaMti, nava ca rasavahA dhamanInADyaH syuH, tathA zmazruke-18 AtmaayodhAnye zavinA navanavatilakSaromakUpA bhavati, taistu saha sArvAstisraH koTayo romakUpAnAM jAyaMte, tatra imaNi kUrca- | // 297 // // 297 // 18kacAH, kezAstu ziroruhA iti| tathA mukhAbhyaMtaravartimAMsakhaMDarUpA jihvA deyeNAtmAMgulataH saptAMgulapramANA bhavati, taulye tu magadhadezaprasiddhena palena catvAri palAni bhavati / akSimAMsagolako tu ddhe ple| zirastu asthikheDarUpaizcaturbhiH kapAlai niSpadyate, grIvA punazcaturaMgulapramANA bhavati, mukhe cAsthikhaMDarUpA daMtA prAyeNa dvAtriM. zatsaMkhyA bhavaMti, hRdayAMtarvatimAMsakhaMDaM tu sA palatrayaM bhavati, vakSoM'targaDhamAMsavizeSarUpaM kAleyajaM punaH paMcaviMzatipalAni syaat| tathA zarIre mUtrasya zoNitasya ca pratyekamADhakaM sarvadevAvasthitaM bhavati, pazAyAstvakhDhakaM, matsuliM(mastula)gasya [bhejakasya prasthaM, purISasya prasthaSaTkaM, pittasya zlemaNazca pratyekaM kuDavaH, zukrasya tvarddhakuDavaH | sarvadA'vasthito bhavati / etaccADhakaprasthAdimAnaM bAlakumArataruNAdInAM doasaIo pasaha' ityAdikrameNAtmIyA lAtmIyahastamAzrityAnetavyaM |'uktN ca-doasaIo pasaI, dopasaIo leha A, cattAri seiAokulao, canAri kula* ao pattho. cattAri patthA ADhaye. cattAri ADhayA doNo ityaadi| dhAnyabhRdavAGmukhIkato hasto'satItyucyate / 345675456+++ Jain Education Intem For Private & Personal use only Marww.jainelibrary.org
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ iThIya prakAre agre yathAsUtramartho bodhyH| ityamuktamAnAcca zukrazoNitAdInAM yatra hInAdhikyaM bhavati tatra vAtAdidUSitatveneti | jinalAbha- jJeyaM / tathA puruSasya zarIre paMca koSThakAni bhavaMti, striyAstuSaT / punaH puruSasya dvau kI, dve cakSuSI, dve ghrANe, mukha, pAyurupasthazcetyevaM nava zrotrANi (srotAMsi) syuH, striyAstu etAnyeva stanayugalasahitAni ekAdaza bhavaMti, etAni viracite dezavizI manujagatimAzritya bodhyAni, tiryaggato tvajAdInAM dvistanInAmekAdaza zrotrANi, gavAdInAM catuHstanInAM trayobAramaprabodhagranthe daza, sUkaryAdInAmaSTastanInAM saptadaza / idaM hi nirvyAghAte bodhyaM, vyAghAte punarekastanyA ajAyA daza, trista- // 298 // // 298 // nyAzca godizeti / tathA puruSasya zarIre paMca zatAni mAMsapezyo bhavaMti, strINAM tu triMzatAnyUnAni napuMsakasya punarvizatyA nyUnAni syuH| tathA'yaM zarIro'nekeSAM mahArogANAmutpattisthAnamasti / tatra saMsArasthasarvarogasaMkhyA - yathA-paMceva ya koDIo, lakkhA aDasahi sahasa navanabaI / paMcasayA culasII, rogANaM huMti saMkhAo // 1 // tti| ityevamasthyAdisaMghAtarUpe vividhavyAdhikulAkule'smin zarIre kiM nAma svarUpataH zucitvaM, na kiMcidapIti bhAvaH 6 // atha saptamI AvabhAvanA yathA-iha saMsAre jIvA mithyAtvAviratikaSAyayogairAvaiHpratisamayaM shubhaashubhhai| karmapudgalAna gRhNati / tatra yeSAM puNyAtmanAM cittAni nityaM sarvasattveSu maitryA, guNAbhyadhikeSu pramodena, avi-| nIteSu mAdhyasthyena, duHkhiteSu ca karuNayA vAsitAni saMti te zubhakarmANi badhnati, yeSAM punarmanAMsi Artarau | dradhyAnamithyAtvakaSAya viSayaiH sarvadA''krAMtAni saMti te'zubhakarmANi vnNtiityaadiciNtnmaavbhaavnaa| uktaM camicchattAvirahakasAya-jogadArehiM jehiM aNusamayaM / iha kammapuggalANaM, gahaNaM te AsavA huMti // 1 // tti // 7 // CREASILK For Private & Personal use only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranye // 299 // Jain Education Inter adhASTamI saMvarabhAvanA yathA-iha [ yo ] mithyAtvAdInAmAzravANAM samyaktvAdibhiryoganirodhaH sa saMvara ucyate sa ca sarvato dezatazceti dvidhA, tatra sarvataH saMvaro'yogi kevalinAmeva syAt, dezataH punarekadvizyAdyAzrabarodhinAM bhavati, sa punaH pratyekamapi dravyabhAvabhedato dvidhA, tantrAtmani AzravAjjAyamAnasya karmapuGgalAdAnasya yatsarvadezAbhyAM chedanaM sa dravyasaMvaraH, yastu bhavahetukriyAyAstyAgaH sa bhAvasaMvaraH, evaMsvarUpasyAzrava virodhinaH saMvarasya ciMtanaM mA saMvarabhAvanA / uktaM ca- - AsavadArapihANaM, sammattAIhi saMvaro neo / pihiyAsavo hi jIvo, sutariva tareha bhavajalahiM // 1 // ti 8 / atha navamI nirjarAbhAvanA yathA-iha saMsAre prAgbaddhAnAM karmaNAM tapasA nikatrttanaM nirjaretyucyate / baddhyamAnakarmaviSayaH saMvaraH, prArabaddha karmaviSayA ca nirjaretyanayorbhedaH / iyaM ca dvidhA sakAmA akAmA ca / tatra sakAmA dvAdazadhA bAhyasyAbhyaMtarasya ca tapasaH pratyekaM SaDbhedatvAt / te bhedAstu prAgyatidharmAdhikAre vyAkhyAtA eveti na punarvyAkhyAyate / iyaM hi dvAdazavidhA'pi nirjarA viratipariNatAnAM bhavati, taireva karmakSayArthaM svAbhilASeNa kriyamANatvAt / akAmA tu viratipariNAmarahitAnAM zeSajaMtUnAmanabhilASeNaiva zItoSNakSutpipAsAdeH sahanAjAyate, evaMvidhAyA nirjarAyAzciMtanaM nirjarA bhAvanAH / yaduktaM kammANa purANANaM, nikaMtanaM nijjarA dubAlasahA / virayANa sA sakAmA, tahA akAmA avirayANaM // 1 // ti 9 / atha dazamI lokasvabhAvabhAvanA yathA-alokasya madhyabhAge caturdazarajjupramANo loko vidyate, sa ca kaTisaMsthA tRtIya prakAce dezavirati svarUpaM // 299 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ ivIra mari pitakaradvayastiryaprasAritapAdayugo yaH puruSastadAkAro'sti, yaddA aghomukhIkRtabRhaccharAvasyopari sthitaM yallaghuvinalAbha zarAvasaMpuTaM tatsaMsthAno vidyate / idamatra tAtparya-saptarajjuvistArAdadhastanalokatalAdUrdhva stokaM stokaM saMkucan viracite lokastiyagloke ekarajjuvistRto bhavati, tata Urdhva krameNa vistAraM bhajan brahmalokasya tRtIyaprastaTe paMcarajju dezavizI Atma- vistRtaH syAt, tataH punaH stokaM stokaM saMkSepaM bhajana sarvoparitane lokAgrapradezapratare rajjuvistRto bhavati, tato prabodhagranthe bhavati yathoktasaMsthAno loka iti / tasmizca dharmAstikAyAdIni SadravyANi saMti, tantra yA svabhAvato gatipravR- A // 30 // // 30 // ttAnAM jIvapudgalAnAM matsthAnAM jalamitra upaSTaMbhakArI sa dhrmaastikaayH1| yaH punaH pathikAnAM chAyeva teSAmeva sthitAvupaSTaMbhadAyI so'dhrmaastikaayH2| etau ca dvAvapi pradezataH pramANatazca lokaakaashtulyo| tathA teSAmeva gtisthitiprvRttaanaamvkaashdaanaadvgaahndhrmaa''kaashaastikaayH3| tathA cetanAlakSaNaH karmaNAM kartA bhoktA ca jIvanadharmA jiivaastikaayH4|tthaa mahImahIdharAbhrAdisamastavastUnAM pariNAmi kAraNaM pUraNagalanadharmA pudgalAstikAyaH 5 / tathA vartanAlakSaNo'bhinavapaugalikavastUnAM jIrNatvApAdakaH samayakSetrAMtarvartI kAlaH 6 / eteSu pudgldr| vyavarjA(ni)Ni sarvANyapyamUrtadravyANi, pudgalastu mUrtaH, tathA jIvadravyavarjA(ni)Ni sarvANyapyacetanadravyANi 6 iti / nanu asaMkhyeyapradezAtmake lokAkAze'naMtAnaMtajIvadravyANi, tebhyo'pyanaMtaguNAbhyadhikAni pudgaladravyANi ca | IP kathamavatiSThate?, saMkIrNatA kuto na syAt ? iti ceducyate-jIvadravyANAmamUrtatvAnna saMkIrNatvaM, pudgalAnAM tu mUrta tve'pi pradIpaprabhAdidRSTAMtena tathAvidhapariNAmavaicitryAdekasminnapyAkAzapradeze'naMtAnaMtaparamANvAdipudaladravyANA ACCUS* +CCC HAKARWACHA Jain Education Inter For Private & Personal use only R vww.jainelibrary.org
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai masaMkIrNatayA nivezo bhavati, kiM punarasaMkhyeyeSu teSviti na kazciddoSaH / yaduktaM pUjyavayaH zrImadabhayadevasUribhiH jinalAma-5 zrImadbhagavatyaMgavRttau trayodazazatakasya caturthoddezake-AgAsasthikAraNamityAdi-jIvadravyANAM cAjIvadravyANAM tRtIya pari prakAze viracite 18ca bhAjanabhUto'nena cedamuktaM bhavati-etasminsati jIvAjIvAnAmavagAhaH pravartate, etasyaiva prazritatvAditi / sarvaviravi bhAsma bhAjanabhAvamevAsya darzayannAha-egeNa vItyAdi-ekena paramANvAdinA seti aso AkAzAstikAyapradeza iti kharU prabodhagranthe gamyate, pUrNo bhRtastathA dvAbhyAmapi tAbhyAmasau pUrNaH / kathametat ? ucyate-pariNAmabhedAt, yathA'pavarakAkAzaM // 31 // ekapadIpaprabhApaTalenApi pUryate, dvitIyamapi tatra mAti, yavAcchatamapi teSAM tatra mAti / tathauSadhavizeSApAditapariNAmAdekasmin pAradakarSe suvarNakarSazataM pravizati, tatpAradakarSIbhUtaM ca zataM auSadhasAmarthyAtpunaH pAradasya karSaHsu. varNasya ca karSazataM pRthagbhavati, vicitratvAtpudgalapariNAmasyeti / punarlokaprakAzagraMthe'pyuktaM-vizatyoSadhasAmarthyA-2 tpAradasyaikakarSake / suvarNasya karSazata, taulye karSAdhikaM na tat // 1 // punarauSadhasAmarthyA-ttadvayaM jAyate pRthak / / suvarNasya karSazataM, pAradasyakakarSakaH // 2 // iti / iha punarudhistiryaglokasvarUpaM tu graMthAMtarAdavaseyaM / evaM. vidhalokasvarUpasya ciMtanaM lokasvabhAvabhAvanA / yaduktaM-ahamuhagurumallayaThia, lahumallayajuyalasaMThiaM log| dhammAi paMcadamvehi, pUri maNasi ciMtija tti // 1 // 10 / ___athaikAdazI bodhidurlabhatvabhAvanA yathA-anaMtAnaMtakAladurlabhapaMceMdriyatvamanuSyabhavAdisatsAmagrIyoge'pi prANinAM paramavizuddhikAriNI sarvajJadezitA tattvajJAnarUpA bodhiHprAyeNa durlabhA, sAca yadyekadApi labdhA bhave PHOG5SCORE Jain Education Inter For Private & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari viracite mAtma prabodhagranthe // 302 // tarhi jaMtUnAmiyatkAlaM saMsAre paryaTanaM na syAdityAdiciMtanaM bodhidurlabhatva bhAvanA / yaduktaM-paMcidiyataNAia - sAmaggIsaMbhave vi aidulahA / tattAvaboharUvA, bohI suhI (sohi ) jiassa jao // 1 // ti 11 / atha dvAdazI dharmakathako'rhanniti bhAvanA yathA-iha saMsAre vItarAgatvena sarvadA paramArthakaraNodyatairvimala kevalajJAnAbalokitasakalalokAlokaiH zrImadbhiradbhirvinA etAdRkasunirmalasAdhuzrAddhasaMbaMdhisadbhUtadharma kathayituM na ko'pi samartho'sti / kutIrthikapraNItAni tu vacanAni ajJAnamUlatvena pUrvAparaviruddhAni hiMsAdidoSaduSTAni ca saMti, atastAni pratyakSamasadbhUtAnyeva / yatpunasteSvapi kutracityAsatyAdipoSaNaM dRzyate tadvacanamAtrameva na hi tatvataH kiMcit / tatazca tattvataH zuddhakharUpadhAriNyAH sakalajagajaMtutAriNyAH zrImadarhadvANyAH kiyadvarNanaM kriyate 1, yadIyamekamapi vAkyaM yathA kathaMcidapi karNagocarIbhUtaM sat rauhiNeyasyeva prANino mahopakArakArakaM saMpayate, ityAdi citanaM dvAdazI bhAvanA uktaM ca-dhammo jiNehiM nirubahi-uvayAraparehiM sudu paNNatto / samaNANaM samaNovA - sayANa dasahA duvAlasahA // 1 // iti 12 / iha rauhiNeyavRttAMtastvevaM rAjagRhanagaryAM zreNiko rAjA, tasyAbhayakumAro nAma sarvabuddhinidhiH putro'bhavat / itaca tanagarasamIpabativaibhAragiriguhAyAM krUro lohakhuracauro'vasat sa ca rAjagRhanagara lokAnAmeva dArairdhanai aprayAsena kAmArthoM sAdhayan kAlaM gamayAmAsa / tasya ca rohiNyAM bhAryAyAM rauhiNeyo nAmAtikrUraH putro jAtaH / atha lohakhuraH svamRtyukAle putramAkAryeti jagAda - 'he vatsa ! cetsvahitaM vAMchasi tarhi maduktAmekAM zikSAM zRNu, iha kila yo'sau vRtIya prakAze sarvavirati varSa // 302 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha datIya viracite Atma sarvapirati kha vAtrayastho vIrajino mRduvAkyairvakti tasya vacanamuttarakAle dAruNatvAtvayA kadApi na zrotavyaM / evaM putraM zikSayitvA svayaM prANatyAgaM cakAra / tato rohiNeyo'pi pituH zikSA smarannityaM cauyaM karoti sma / athAnyadA zrIvIraprabhustatra samavasRtaH, devaiH samayamaraNa nirmitaM, bhagavatA ca bhavyAnAM puraH saddharmadezanA prArabdhA, tadA sa caurazcauryArtha rAjagRhaM vajan samavasaraNasamIpaM saMprAptaH, tatraivaM ca cititavAn-yadyanena mArgeNa vrajAmi tarhi jainyA vAcaH zravaNaM syAt, anyo mArgastu na vidyate, atha kiM karomi ?, yadi vA'laM viSAdena, karNaraMdhrayoraMgulyo kSiptvA brajAmIti vicitya tathaiva kRtvA tvaritaiH pdairclt| tadA satvaraM brajatastasya caraNe gADhaH kaMTako bhagnaH, tenAnuddhRtenAsau padamAtramapi agre gaMtuM na zazAka / tato'nicchato'pi karNAdekAmaMgulImAkRSya tayA bAhyazalyamuddharatastasya tadAMtAzalyavizodhanI devasvabhAvavarNiketthaM vIravANI karNagocaraM prAptA, tathAhi-aNimisanayaNA maNakanja-sAhaNA pupphdaamamilaannaa| cauraMguleNa bhUmi, na chivaMti surA jiNA viti // 1 // tti| athaiSa hA!! bahu zrutamiti ciMtAM kurvan vegAtkaMTakaM samuddhRtya punaraMgulyA karNa pidhAya rAjagRhapuraM yayau, tantra sa svairaM cauyaM kRtvA punargiriguhAM prAvizat, paraM caraNazalyoddharaNasamaye zrutAM vIravANI duruddharaM zalyamiva manvAno nityaM citte dunoti sm| atha niraMtaraM sakale'pi nagaretena muSyamANe sati atyaMtaduHkhito loko'vasare rAjAnaM prati svaduHkhaM niveditavAn / rAjA'pi madhuravacanairlokamAzcAsya talArakSaM mAha-'are! cauranigraheNa lokarakSAM kiM na krossi| | so'pyUce-'he deva ! rohiNeyo nAma atidurgrahaH kazcittaskaraH prAdurbhUto'sti, tannigrahArtha bahava upAyA kRtAH, GR Jain Education Inter For Private & Personal use only Paww.jainelibrary.org
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari prakAra sarvavisI Atma BARSA +16+ 18 paraM kenApyupAyena sa dhattuM na zakyate, atha devaH svayameva nIjAM talArakSatAM gRhNAtu ' / iti tenokte sati rAjA linalAbha abhayakumArasanmukhaM pazyati sma / sa proce-'he tAta ! saptadinamadhye cauraM samAnayAmi, nocemki bahuktibhirbhaciracite vadbhizcaurasya daMDenAhaM daNDaya, ityuktvA'bhayakumAraH sarvataH caurasthAnAni yatnena pazyannapi kApi taskaraM na lebhe| tataH SaSThe dine saMdhyAyAM nagaramadhye lokaM kolAhalAnnivArya vapAhiH sarvato bhaTAnamuMcat / tasmin dine'pazakuapoSagranthe nairvArito'pi sa cauro nagaramadhye pravizya yAvatkasyApi gRhe cauryamArabdhavAn tAvatpade pade sthitairyodhairmilitvA // 304 // ekahakkayA trAsitaH sana sa tataH palAyya UrthotpAtena prAkAramAruhya bahiH patan yodhairdhataH, prAtaHkAle ca tairabhayAya samarpito'bhaya kumAreNa ca rAje dattaH / tato rAjJA taM coritadravyarahitaM dRSTvA tvaM ko'sIti pRSTe sati | 8sa prAha-'he rAjannahaM tu zAligrAmavAsI durgacaMDo nAma rAjakaradAyI kRSIvalo'smi, iha kiMcitsvakArya kRtvA rAtrI svagrAmAya calitastatra bhavadyodhairbhApitaH san bhItyA vapramullaMdhya bahiHpatannamIbhirbhaTaizcauradhiyA dhRto'smi / atha he vicArajJa! tvaM vicAraya, ahaM caurazcenmAM nigRhANa, yadvA mayi hate sati abhayakumAro jIvati tarhi tathA kuru'| iti taduco nizamya bhUpatistaM dRDhabaMdhaM vidhAya pratyayArtha tatra grAme nijabhRtyaM prAhiNot / sa grAmastena caureNa pUrvameva saMketito'bhUt, yato'sAvanyAM mahIM muSNamapi tasya grAmasya pAlakaH poSakazca vidyate / tatra gatvA bhUpa| bhRtyena tadvArtA pRSTaH san sakalo'pi grAmo jagAda-'satyamatra durgacaMDaH kRSIvalo vasati, sa ca gate'hni nagaraM gato'bhUtparamadyApIha nAgatastenAya sakalo janastasyodaMtaM jJAtumAturaH sthito'sti / tatastena bhRtyena payAdA SSSSEMORECAST %A5 Jain Educate
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya prakAze hai| gatyaivameva vijJapte sati rAjA dadhyo-'aho ! abhayakumAro mRtyubhayAtsaraleSu grAmyalokeSu cauravyapadezaM karo-10] jinalAma-SIN tIti / tadA'bhayakumAro mukhaceSTAdinA rAjJo'bhiprAya vijJAya 'mayA'sya kApaTayaM kayA buddhathA prAduSkriyate?' pari viracite iti ciMtAyAM patitaH, sadyaH samutpannabuddhiH so'bhaya eka saptabhUmikaM vicitrairullocairvividhamuktAphalamaMDane raMbhA sarvavirati bAsma- tulyarUpAbhirnArIbhirdevatulyaiH puruSaizca svarvimAnopamamAvAsaM sajjayitvA cauraM babhASe-'dhigastu me durmati, apoSAnye yadgauravAhastvaM mayaivaM viDaMyitaH, athaikazastvaM mamAvAsamehi, yatte bhaktiM kRtvA svAparAdhaM dUrIkaromi' / so'pi // 30 // // 305 // | mAyI maMtriNA saha tanmaMdiraM gatastatra ca miSTAhAraiH paramaprIti praaptH| tato'bhayena madirAM pAyayitvA divyava- | straparidhAnapUrvakaM tatra palyaMke sukhaM shaayitH| athonmIlaccetanaH sa caurastaddivyamaMdiraM pazyan svaM svargasthamiva manyate sm| tato'bhayakumArAjJayA samaMtAnnaranArIgaNastamAzritya 'jaya jaya naMde'ti maMgalamuccacAra, punaH 'prAktanasu kRtavazAdatra vimAne tvaM prabhurjAtaH, vayaM sarve'pi te kiMkarAH sma-' ityukvA tairnATake samArabdhe sati abhayAdezAlA dekaH svarNadaMDahastaH pumAnAgatya tAn provAca-'bho! nATakaM tAvattiSTatu yAvadamuM devaM devalokasya sthiti kArayA mi'| iti tAnuktvA tatastaM sa prAha-'bho navyadeva ! svasya prArajanmopArjite puNyapApe tAvannivedaya, pazcAtsvagasukhAni bhukSva' / tadA rohiNeyo dadhyo-'kimayaM satyaH svargaH ? kiM vA madarthamabhayasya ko'pi prapaMco'ya'miti | dhyAtvA sa dhIravuddhizcauraH kaMTakoddharaNasamaye zrutAM devasvarUpavarNikAM 'aNimisanayaNe'tyAdibhagavadvANI ssmaar| | tato'sau svaM ca tAn puraHsthitajanAMzca sarvAnapi bhUlagnacaraNAn mlAnamAlyAn milanetrAn mano'bhISTasAdhanekSa + + Jain Educatan internet K wjainelibrary.org
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ gari mAn vilokya vIravAkyena saha teSAM sAkSAdvirodha nirIkSamANastatsarvama bhayakRtaM daMbha jJAtavAn / tatastena daMDinA jinalAbha- II punarUce-'bhoH kiM dhyAyasi ? sarvo'pyayaM devalokaH svasvabhaktiM darzayituM samutsuko'sti, ata: zIghra svavRttAMta | 3 | vd'| tadA sa jagAda-'jinapUjanasAdhusevanadayApAlanapAtradAnacaityanirmApaNAdisaddharmakRtyAni mayA prArabhave / viracite da sarvavirati bAsma 18| kRtaani'| punaDinoktaM-'bho deva ! prANinAM janma ekasvabhAvenaiva na prayAti, tasmAdetatpuNyamiva svakRtaM cauryastrIprabodhagranthe lolatAdipApakarmApi niHzaMkaM vd'| tadArauhiNeyo jagAda-'aho divyajJAnavatastava ko'yaM matibhramaH, ye kila // 306 // // 30 // susAdhusevAkAriNaH zrAddhAste kimIhakkukarma kurvate ?, yadi ca kurvate tahi kathamIdRzaM svarga labhaMte !, tasmAnmayi | tu manAgapi pApaM nAsti, kiM punaH punaH pRcchasi ?' / tadA paricchadAMtarito'bhayakumArastatsarva zrutvA roSadaSTAdha-12 ro'pi san asya matikauzalaM prazaMsati sma / tatastatsamIpamAgatya tamAliMgyeti jajalpa-'he vIra! adyAvadhi | kenApyahaM na nirjito'smi, tvayA punarjitA, parametanmahacitraM yatvaM mayA'pi na nigRhyase / athaivaM prItyA'bhayenoktaH | san sa provAca-'he abhaya ! zrIvIravAkyaM hRdi vibhrANo'haM tvayA na nigRhye, ana kimAzcarya ?, paraM madyapAnA dyatvaM svarga prApayasi tadAzcarya' / tadA'bhayA pAha-he mAtarmamoktyA tvaM mAM mA lajjaya, yathAsthitaM vada. caurasyApi tava zrIvIravANI kathaM karNagocarA jAtA? / evaM sasnehaM pRSTaH san sa cauraH sarvAmapi svakathAmAdito'vA-dU dIt / punarUce-'yadi jagadguruvAcaM tadA'haM nAzroSyaM tarhi adya tvayA chalitaH san kA kAM viDaMbanAM nAvApsyaM ?, kiMca yasya prabhorekamapi vAkyaM prANinAM mahAkaSTacArakaM syAt tasya sarvo'pyAgamaH zrutaH man akSayasaukhyadA baSARASI POICERIE% ACkha Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatIva pari prakAre sarvaviti Atma kharUpa // 30 // binalAma sthAdeva / ahaM kila janakarUpeNa vairiNA vaMcitaH san tadA karNayoH praviSTAM zrIvIravANI zalyamiva mene, paraM sA'mRtasvabhAvatvena mamAdhunA jIvitapradA jAtA / atha he bhrAtaH sarvamapahRtaM dhanaM tubhyaM darzayitvA'haM zrIvIrapA viracitedAMte vrataM grhiitumicchaami| tato'bhayena taM rAjJaH samIpamAnIya proktaM-'he svAminnayaM svasya caurya mnyte'| tato bhUpena vabhyo'yamityAdiSTe sati abhayaH prAha-he tAta! yadyeSa mucyeta tarhi apahRtaM dhanaM sarvamapi pratyarpa yet, anyathA na tadgrahituM zakyate, mayA'pi cAyaM baMdhUkRtya gRhIto'sti, na punarbuddhayA / athAsau punrvairaagy||307|| vAsitamAnasaH san dIkSA grahItumicchati, tasmAnAyaM vadhamarhati / tatastena caureNApahRtaM sarvamapi dhanaM darzitaM, rAjJA ca tadravyaM yathAsvaM paurebhyo dattaM / tadanaMtaraM zreNikapakRtaniSkramaNamahotsavaH parityaktavibhavadAraparivAro rohiNeyazcauro nAgaraiH stUyamAnaH zrIvIraprabhoH pArzve vidhinA vrataM gRhItvA svayaM pUrvAcaritadurAcArazuddhaye vividhatapAMsi taptvA AbhavaM zuddhadharmamArAdhya prAMte'nazanaM vidhAya svarga jagAma / iti zrIbhagavadvANImAhAtmye rauhinneyvRttaaNtH| tadevamuktaM dvAdazabhAvanAsvarUpaM / / atha sAdhusaMbaMdhidvAdazapratimAsvarUpaM kiMcinigadyate mAsAIsattA 7, paDhamA 8 biha 9 taiya 10 sttraaidinnaa| aharAi 21 egarAI 12, bhirUkhUpaDimANa bArasagaM // 119 // vyAkhyA-prathamA mAsikI pratimA, dvitIyA dvaimAsikI, tRtIyA traimAsikI, evaM yAvatsaptamI saptamAsikI Jain Education Internati For Private & Personal use only Www.jainelibrary.org
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbha viracite AtmaprabodhAnye // 308 // hatIya prakAve sarvavirati khama // 308 CSCAR pratimA, tataH prathamAdvitIyAtRtIyAzabdarupAttA / aSTamI navamI dazamI ca pratimA ekaikA saptarAtriMdivapramANA, tata ekAdazI ahorAtrikI pratimA, dvAdazI caikarAtrikI eva, ityevaM bhikSupratimAnAM-sAdhupratijJAvizeSANAM dvAdazakaM bhavatIti / tatra mAsikyA pratimAyAmannasya pAnasya ca pratyekamekaikaiva avyavacchinnadAnarUpA dattirbha| vet, dvaimAsikyAM dattidvayaM, traimAsikyAM dattitrayaM, evaM yAvatsaptamAsikyAM bhaktasya pAnasya ca sapta sapta dattayaH syuH| tataH saptarAtridinapramANAyAmaSTamyAM pratimAyAmapAnakenaikAMtaropavAsenAsitavyaM, pAraNake cAcAmlaM kartavyaM, | dattaniyamastu nAsti / tathA grAmAdibhyo bahirU mukhazayanAdyAsaneva sthitvA ghoropasargAH soddhvyaaH| tato navamyAmapi idamevAnuSThAnaM, navaraM utkaTikatvAdyAsanena sthAtavyaM / dazamyapIdRzyeva, navaraM tasyAM godohikAdyAsanena sthAtavyaM / tata ekAdazyapi uktasvarUpaiva, kevalaM tasyAmapAnakaM SaSThabhaktapratyAkhyAnaM kArya tathA pralaMbabhuja. tvena sthAtavyaM / tato dvAdazyAmapi idameva vidhAnaM, navaramapAnakamupavAsatrayaM kArya, tathA ninimeSanetratayA ekapudgalagataSTitayA lambitavAhutayA ca sthAtavyaM / etAsAM pratipattA hi bajrarSabhanArAca-RSabhanArAca-nArAcaardhanArAcAderanyatamasaMhananayukto bhavati / tathA jaghanyato navamapUrvasya tRtIyaM vastu yAvat, utkRSTatastu kiMcidUnAni dazapUrvANi yAbadadhigatasutrArtho bhavati / tathA-taveNa 1 sutteNa 2 satteNa 3, egatteNa 4 baleNa 5 ya / tulaNA paMcavihA vuttA, paDimaM paDivajao // 1 // iti gAthoktena tulanApaMcakena parikarmaNA prAgeva bhAvitAtmA bhvti| parikarmaparimANaM caivaM-mAsikyAdiSu Jain Education Internal AMw.jainelibrary.org
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya prakAze sarvavirati // 30 // hai saptasu yA yAvatparimANA pratimA tasyAstatparimANameva parikarma / tathA varSAsu naitAH pratipayaMte, na ca parikarma jinalAma-2 karoti / tathA Aye dve ekatraiva varSe bhavatA, tRtIyA caturthI ca ekaikasmin varSe, anyAsAM tu timRNAmanyatra varSe pari parikarma anyatra ca varSe prtipttiH| tadevaM navabhirvarAdyAH sapta smaapyte| tato'STamyAdayastu timro'pi viracite pratimA ekaviMzatyA divasaH pAraM yAMti, ekAdazI ca dinatrayeNa saMpadyate'horAtrasyAMte SaSThabhaktakaraNAta, dvAdazI punaH pratimA rAtreranaMtaramaSTamakaraNAcatUrAtriMdivamAnA bhvtiiti| atrAnyadapi bahu vaktavyamasti tattu prvcnsaa||30|| roddhArAderavagaMtavyaM / ityuktaM saMkSepato dvAdazamunipratimAsvarUpaM // atha lezata evAhorAtrakRtyaM sUcyatezuddhAcAraH sAdhuH, zrIjinavacanAnusArato nityaM / kuryAtkrameNa samyaka, svasyAhorAtrakRtyAni // 120 // spaSTArthA, navaraM kRtyakramazcAyaM-sAdhurnizAyAzcarame prahare maMdasvareNa tathA sUtrArthaparAvartanAdirUpaM svAdhyAya | karoti yathA'saMyatA na jAgrati, tadanaMtaraM tasyaiva praharasya caturthAMze sAvazeSe sati SaDvidhamAvazyakaM samAcarati, tata utkaTikaH san zarIraparibhogyAnAM mukhapotikAdyupakaraNAnAM yathAvidhi pratilekhanAM karoti, pratilekhanAsamAptisamakAlaM codate sUrye vasati pramArjayati / tato vaMdanApUrvakamAcAryAdikamApRcchaca tadAjJayA vaiyAvRtya svAdhyAyaM vA karoti, na punaH svabuddhayA kiMcitkuryAt / yaduktaM-umadasamadubA-lasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM / akaraMtA guruvayaNaM, aNaMtasaMsAriA bhnniaa||1|| tatazca kiMcidUnapauruSyAmupaviSTaH san mukhapotikAM pratyupekSya BASAHESHKOSHASNEARE + + Jain Education Intema For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma tAra makA vA pazcAtpAtrAyupakaraNAni pratyupekSate, tato dvitIyapauruSyAM prAptAyAM pUrvagRhItazrutasyArtha smarati / tadanaMtaraM bhikSA-1 | kAle prApte sati AgamoktavidhinA gurvAjJAM gRhItvA AvazyikyA upAzrayAniSkAmati, bhikSAkAlazcotsargata-15 viracite stRitIyapauruSIrUpaH, athavA "kAle kAlaM samAyare" ityAgamavacanAt yatra loko yadA bhuMkta tatra tadAnIM sthavira sarvapirati Atma 18/ kalpikAnAM bhikSAkAlo bodhyA, tataH sAdhuravyAkSipto'nAkulo'zaTho yugamAtranyastadRSTiH pRSThataH pArzvatazcApi 5 prabodhAnya dattopayogaH sana grahAdgRhaM vrajana dvAcatvAriMzadoSavivarjitAM bhikSAM gRhItvA tato vyAvRttya naiSedhikyA basato // 31 // // 310 // pravizya IryApathikI pratikramya yathAvidhi azanAdikaM gurubhyo darzayitvA pratyAkhyAnaM ca pArayitvA gRhasthAdyA18| lokavarjite saprakAzasthAne sthitvA vadanopazamArtha 1 vaiyAvRtyA 2 Izayartha 3 saptadazadhAsaMyamapAlanArtha 4 prANadhAraNArtha 5 svAdhyAyAdidharmaciMtArtha 6 ca bhuMkta / bhojanasamaye ca surasurAdidoSapaMcakaM varjayati / FI yaduktaM-asurasuraM 1 acavacavaM 2, adua 3 mavilaMbiyaM 4 aparisADi 5 / maNavayaNakAyagutto, muMje ahapakkhivaNasohI // 1 // tato munirbahirvicAramAtrakakSAlanasvAdhyAyavaiyAvRttyAdikAryANi kRtvA caturthe prahare 2 jAte sati mukhapotikA pratyupekSya gurUNAM svasya copakaraNAni pratyupekSate, tataH svAdhyAyAdikaM kRtvA tasyaiva praharasya caturthe bhAge sAvazeSe sati uccAraprasravaNayoH sthaMDilAni pratyupekSate / tadanaMtaraM manArdhabiMbe sUrye guroH samakSamAvazyakaM samAcarati / tataH praharaM yAvat zrutaparAvRttirUpaM svAdhyAyaM karoti, tadanu sUtrArtha smarati, tato nidrAkSaNe gurvAjJayA bhuvaM saMstArakaM ca pratyupekSya caityavaMdanapUrvakaM rAtrisaMstArakagAthAH samuccArya rajoharaNaM | Jain Education Internet For Private & Personal use only R ww.jainelibrary.org
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravAra jinalAbha gari viracite AsmaprayoSAnye dakSiNato vimucya manAka svapiti, na tvatinidrAvazago bhavatIti / tadevamuktAni lezato'horAtrakRtyAni, 12 | vistaratastu sarvo'pi sAdhusaMbaMdhyadhikAro grNthaaNtraadvseyH|| atha munInAmanekaguNAdhAratA varNyate sarvapirati | niccamacaMcalanayaNA, pasaMtavayaNA psiddhgunnrynnaa| jiyamayaNA miuvayaNA, savattha vi sannihiajayaNA // 121 // | kharUpa iriyAsamiIpabhiI-niyasuddhAyArasevaNe niuNA / je suyanihiNo samaNA, tehiM imA bhUsiyA puhavI // 122 // gAthAdvayaM spaSTArtha / iha siddhAMtoktarItyA sAdhuguNavarNanaM caivaM jAisaMpaNNA kulasaMpaNNA balasaMpaNNA rUvasaMpaNNA viNayasaMpaNNA NANasaMpaNNA dasaNasaMpaNNA carittasaMpapaNA lajjAsaMpaNNA lAghavasaMpaNNA miumaddavasaMpaNNA pagaibhaddayA pagaiviNIyA oyaMsi teyaMsi vaccaMsi jasaMsi jiyakohA jiyamANA jiyamAyA jiyalohA jiyaNiddA jiiMdiyA jiyaparisahA jIviyAsamaraNabhayaviSpamukkA uggatavA dittatavA ghoratavA ghorabaMbhaceravAsiNo bahussuyA paMcasamiIhiM samiA tihiM guttIhiM guttA akiMcaNA nimmamA nirahaMkArA pukkaraM va alevA saMkho iva niraMjaNA gayaNa va nirA(sayA)layA vAovva appaDibaddhA kummo iva guttidiyA vihaMgubva vippamukkA bhAraMDuvva appamattA dharaNivva savvaMsahA jiNavayaNovadesaNakusalA egaMtaparovayAranirayA, kiMbahuNA ? jAva kuttiyAvaNabhUyA, erisA jiNANArAhagA samaNA bhagavaMto niyacaraNehi mahiyalaM pavittayaMto viharaMti tti / athaivaMvidhasAdhuprabhRtiziSTajanArAdhyasaddharmasya durlabhatvaM daryate Jain Education Intern
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ binalAbhavari viracite Atma prabodhagranthe // 312 / / Jain Education Inter jaha ciMtAmaNirayaNaM, sulahaM na hu hoi tucchavihavANaM / guNavihavavajjiyANaM, jiyANa taha dhammarayaNaM pi // 123 // vyAkhyA- tucchavibhavAnAM - pazupAlavatsvalpapuNyAnAM jIvAnAM yathA ciMtAmaNiratnaM sulabhaM suprApaM na bhavati tathA samyaktvAdiguNavibhavavarjitAnAmapi jIvAnAM dharmaratnaM sulabhaM na bhavet, ye tu jayadevakumAravadatulyapuNyaguNabhRtaH syuste maNikhAnitulyAyAM manujagatau ciMtAmaNitulyamamuM saddharmaM labhate iti bhAvArthaH / iha pazupAlajayadevayordRSTAMta ssvevaM hastinApure nagare nAgadevanAmA zreSThI, tasya vasuMdharA bhAryAkukSisaMbhUto jayadevanAmA putra AsIt, saca dvAdaza varSANi yAvadratnaparIkSA'bhyAsaM kRtavAn / tataH sa zAstroktyanusAreNa ciMtAmaNiM mahAprabhAvamavabuddhaya zeSamaNInupalatulyAn gaNayan tasyaivopArjanAtha sakale'pi pure pratihahaM pratigRhaM ca bhramaNaM cakAra, paraM kApi taM na lebhe / tataH sa khinnaH san svapitarau pratyuvAca -- 'mama cittaM ciMtAmaNau lagnamasti, iha tu sa na labhyate'to'haM tadarthamanyatra yAmi' / tadA tau procatuH- 'he vatsa ! eSA khalu kalpanaivAsti, na punaranyatrApi kutracidayaM paramArthato vidyate, tasmAttvaM yatheSTamanyai ratnairvyavaharasva ' / tata evaM bahudhokto'pi jayadevazcitAmaNiprAptau kRtanizcayaH san hastinApurAnnirgatya bahunaganagara grAmAkarakarbaTapattana samudratIreSu tamanveSayan suciraM bhrAMtaH paraM kApi tamalabhamAno vimanaskIbhUya svamanasi ciMtayAmAsa - 'kimidaM satyaM nAstyeva, yatkvApi na dRzyate' athavA zAstroktaM tasya maNerastitvamanyathA na bhavet, ataH kvApi bhaviSyati ' / iti nizcitya sa punarapi bahumaNisvanIrvilokayan tRtIya prakAze sarvavirati svarUpaM // 312 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya atizayena tadveSaNaM cakAra / tata ekadA kenacivRddhanareNa tasmai uktaM-'bho bhadra ! ihaikA maNInAM khanirasti, IST jinalAbha-tasyAM puNyavatA nareNa ciMtAmaNiH prApyate / tato jayadevastadvacasA tatra gatvA ciMtAmaNimanveSayAmAsa, tadA pari takasya maMdabuddheH pazupAlasya hastatale battulamupalaM haSTrAtaM zAstroktalakSaNacitAmaNi vijJAya sa taM yayAce / tadA prakAre viracite sarvavirati bAsma pazupAlenoktaM-tavAnena kiM kArya ?' / vaNika prAha-'ahaM svagRhaM gataH san pAlebhyaH krIDAthai daasyaami| prabodhagranthe | so'vAdIt-'atrehazA bahavaH saMti, tvaM svayameva kiM na gRhNAsi ?' / vaNik prAha-'ahaM svagRhagamane samutsuko 'smi, tasmAdetaM mahyaM dehi, tvaM punariha pradeze'nyamapi lapsyase / evamukto'pi so'paropakArazIlatvena tasmai na dado, tato jayadevenopakArabuddhyA tasmai proktaM-'he bhadra! yadi tvaM mama na datse tataH svayamevainaM ciMtAmaNimArAdhaya, yenAsau tubhyamapi vAMchitaM dadyAt |pshupaalH prAha-'yatheSa satyaM ciMtAmaNirasti tarhi mayA ciMtitaM| bahulaM badarIphalakaccurAdikaM zIghraM ddaatu|tt ISadvihasya jayadevaH proce-'aho!! evaM na ciMtyate, kiMtUpavAsatrikaM kRtvA saMdhyAyAmenaM maNi zuddhajalena lapayityA zuddhabhUmAvuccaiHpradeze sthApayitvA caMdanakarpUrakusumAdibhiH / pUjayitvA natvA ca pazcAdasya puro yadiSTaM ciMtyate tatsarvamapi prAtarlabhyate' / iti zrutvA sa pazupAlaH svakIyachagalikAvarga vAlayitvA prAmAbhimukhaM clitH| tato nizcitaM hInapuNyasyAsya haste idaM maNiratnaM na sthAsyatIti viciMtya jayadevobhapi tava pRSThi na tatyAja / atha pazupAlo mArge gacchan prAha--'he maNe! adhunA imAH chAgikA vikrIya ghanasArAdikamAnIya tava pUjAM kariSyAmi, tvayA'pi maciMtitArthapUrtI udyamaH kAryaH, punazca he maNe ! adyApi 45454555544 Jain Education Inter For Private & Personal use only 5 ww.jainelibrary.org
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma hatIya prakAze grAmo dUre'sti ato mArge kAMcitkathAM kathaya tvaM, cenna nAnAsi tarhi ahaM kathayAmi, tvaM zRNu, ekasminnagare eka- BI hastapramANaM devagRhaM, tatra caturbhujo devo'sti'| itthaM punaH punarukto'pi sa maNiryAvanna jajalpa tAvatsa mUo ruSTa pari viracite ta | sanmaNimuvAca-'are! tvaM yadi huMkRtimAtramapi me na dadAsi tarhi vAMchitArthasaMpAdane tava kIdRzI AzA?, athavA | sarvavirati Atma ciMtAmaNiriti te nAma mRSA nAsti, kiMtu satyameva, yatastvatprAptita eva manasi ciMtA na sphurati / kiMca yo'haM prabodhananthe 4 rabbAtavinA kSaNamapi sthAtuM na zaknomi so'haM tvadartha kriyamANenopavAsatrikeNa tu maraNameva prApnuyAM, tata evaM // 31 // // 31 // manye'nena vaNijA mama mAraNahetostvaM varNito'si, tasmAttvaM tatra gaccha yatra punama dRSTigocaro na bhave' ityuttavAtena smnnireprotsaaritH| tadA AnaMdito jayadevaH sadyApraNatipUrvakaM ciMtAmaNi gRhItvAsaMpUrNamanorathA san nijanaga rAbhimukhaM cacAla / mArge camahApure nagare maNiprabhAvAdullasitavibhavasaMbhAraH sa kumAraH subuddhizreSThinaH putrI ratnavahai tInAmnI pariNIya bahuparikarasaMyukto hastinApuraM saMprAptaH, svamAtApitrocaraNeSu praNatazca / tadA tAdRzasamRddhiyukta |taM vilokyAnaMditau mAtApitarau tasya bahuprazaMsAM cakratuH, svajanAHsanmAnaM vidadhuH,zeSajanAzca stavanAM cakruH, svayaMca 6 yAvajIvaM sukhI jaatH| iti dharmaratnaprAptau pazupAlajayadevayorupanayaH / ityuktaM saprasaMgaM chdmsthaashritsrvvirtisvruup|| itthaM svarUpaM paramAtmarUpa-nirUpakaM citraguNaM pavitraM / susAdhudharma parigRhya bhavyA, bhajaMtu divyaM sukhamakSayaM ca // 1 // prAktanasadagraMthAnAM, paddhatimAbhityaM varNito'tra myaa| sAdhvAcAravicAra:, zuddho nijakAtmazuddhikRte // 2 // iti zrImabRhatkharataragacchAdhIzvarajinabhaktisUrIMdrapadapadmasamArAdhakazrIjinalAbhasUrisaMgRhIte Atmaprabodhagranthe saMkSepataH sarvavirativarNano nAma tRtIyaH prakAzaH smaamH| ACADREASE Jain Education Inter merFor Private & Personal use only Kol
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranthe // 315 // Jain Education Inter // atha caturthaH prakAzaH // - tatra paramAtmatA dvidhA bhavastha paramAtmatA siddhaparamAtmatA ca / tayoH prAptiprakAre sUcakaM cedamAryAdvayaMkSapakArUDhaH kRtvA ghanaghAtikarmaNAM nAzaM / AtmA kevalabhUtyA, bhavasthaparamAtmatAM bhajate // 124 // tadatu bhavopagrAhaka - karmasamUhaM samUlamunmUlya / RjugatyA lokAgraM, prApto'sau siddhaparamAtmA // 125 // vyAkhyA - AtmA-cetanaH kSapakazreNiM samArUDhaH san ghanaghAtikarmaNAM jJAnAvaraNIya 1 darzanAvaraNIya 2 mohanIya : aMtarAya 4 lakSaNAnAM caturNAmAtmaguNaghAtakakarmaNAM nAzaM kRtvA sadyaH prAptadhA samastalokAlokaprakAzaka kevalajJAnakevaladarzana saMpazyA bhavasthaparamAtmatAM bhajate, prApnotItyarthaH // // tadanu-tataH pazcAdasAvevAtmA | sadyaH kiyatA kAlena vA caturdazaguNasthAna caramasamaye bhavopagrAhakakarmaNAM vedanIyA 1ssyu 2 nama 3 gotra 4 lakSaNAnAM caturNAmA bhavasthAyinAM karmaNAM samUhaM samUlamunmUlya-mUlata eva vinAzya RjugatyA- samayAMtarapradezAMtarAsparzanena lokAgraM - siddhisthAnaM prAptaH san siddhaparamAtmA bhavati, siddhaparamAtmatAM prApnotItyarthaH // 2 // iha bhavasthaparamAtmatAyAH sthitimAnaM jaghanyatoMtarmuhartta, utkarSato dezonA pUrvakoTi, siddhaparamAtmatAyAstu sAdya paryavasitaH kAla iti bodhyaM / evaMrUpA paramAtmatA yeSAM vidyate te paramAtmAna ucyaMte, te ca bhavasthakevalinaH siddhAkheti dvividhA eva / tatra tAvadbhavasyake va linAM svarUpaM kiMciddaryate bhavastha kevalino hi dvidhA - jinA ajinAzca / tatra jinA jinanAmakarmodayinastIrthaMkarAH 1, ajinAH sAmAnyakevalinaH 2 / jinA punarnikSepa bheda caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 315 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha- sari viracite Atma prabodhagranthe 43445CSUCCASIL tazcaturdhA-nAmajinAH1 sthApanAjinA: 2 dravyajinAH 3 bhAvajinAzceti / teSAM svarUpaM tvidaMnAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA jinnNdpddimaao| davajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA smvsrnntttth| // 126 // prakAze vyAkhyA-tatra jinAnAM RSabhAjitasaMbhavAdIni yAni nAmAni te nAmajinA ucyate, te ca sAkSAjinagu- paramAtmaNavarjitA api paramAtmaguNasmaraNAdihetutvena paramArthasiddhividhAyakatvAtsudRSTibhiH sarvadA smartavyA eva / tAkharUpa dRzyate ca loke'pi maMtrAkSarasmaraNAjjAyamAnA kAryasiddhiriti 1 / tathA ratnasvarNarajatAdimayyaH kRtrimA akR nirUpaNa trimA vA yA jineMdrapratimAste sthApanAjinA ucyate / teSvapi ca sAmAjjinaguNA yadyapi na vidyate tathApi te TC+ // 316 tAttvikajinakharUpasmArakatvAtpazyatAM samyagdRSTInAM citte paramazAMtarasotpAdakatvAdabodhijaMtUnAM sadbodhiprApti hetubhUtatvAt kevalivacanairjinatulyatvAcca zuddhamArgAnusAribhiH zrAddhairdravyato bhAvatazca sarvadA niHzaMkameva vaMda-21 |nIyAH pUjanIyAH stavanIyAzca / sAdhubhistu sarvasAvadyayoganivRttatvena bhAvapUjaiva kartavyA, tathaivAgame pratipA-18 |ditatvAditi / iha kecitsubuddhihInA aidaMyugInAH zrIvIraparaMparAto bahirbhUtA mithyAtvodayaparAbhUtAH svamatikalpitArthasamAropakAH zrImajjinoktAnekAMtadharmavilopakAH prAduSkRtaduSTavAgvilAsAstattvato jainAbhAsAH zrImatpa-12 ramaguruvacanotthApanajanyAnaMtabhavabhramaNabhayamavagaNayya svagRhItAsatpakSasthirIkaraNArtha mugdhajanAnAM purastAdutsUtra prarUpaNAM kurvataHpravadaMti yatsthApanAjinA jJAnAdiguNazUnyatvAnna vaMdanAdiyogyAH,tadvaMdane hi sadyaH samyaktvanAzaH syAt, Agame'pi tadvaMdanAthadhikAro nAsti, kiMbahunA ? Adhunikaireva svamAhAtmyodbhAvanArtha jinacaityasthApanA ABAR JainEducation Inte
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ S hai kRtA'sti / kiMca tatpUjanAdau sAkSAjIvahiMsA dRzyate, yatra ca jIvahiMsA syAttatra na dharmo, dharmasya dayAmUlatvA-121 analAmabhidhAnAt, tasmAnnijasamyaktvamakSataM rakSitumicchatAM prANinAM tadarzanamapi kartumayuktaM, yatpunaH pUrvajAdisaMtu-12 sari lA prakAze viracite Tayartha piSpalAdivRkSamUle sacittajalasecanAdau mithyAtvidevapUjanAdau ca pravartanaM tatra na samyaktvanAzaH, zrAddhAnAM 15 paramAtmasaMsAritayA etAdRzakAryeSvadhikRtatvAdityAdi / athAtrAgamoktimanusRtya sadbhutayuktyA tadasatpakSanirAkaraNAya tAsvarUpa prabodhagranthe kiMcitprativacanamucyate-tatra tAvatsthApanAjinAnAM tAttvikajinasvarUpasmArakatvAdiprAgdarzitasaddharmayuktatvaM pratya- nirUpaNa // 317 // kSAdipramANasiddhamasti, atasteSAM sarvathA guNazUnyatvAbhAvAdvaMdanAdiyogyatvameva, taddarzanavaMdanAdinA hi sadyaH // 317 // zubhadhyAnaprAdurbhAvAtprANinAM samyaktvasya nairmalyaM saMpadyate, tasmAtteSAM samyaktvanAzaH syAdityuktiH sarvathA | mithyAtvamalikaiveti na sudhiibhiraadrtvyaa| kiMca yatra citralikhitA'pi strI bhavati tatra sAdhUnAmavasthAnamAcArAMgAdau niSiddhamasti, sAkSAtstrIguNavarjitAyA api tasyA AkRtimAtreNaiva vikArakAraNatvAt / tato yadi tasyA darzanAdvikAraH samutpadyate tarhi paramazAMtarasAnukUlasaumyAkAradhAriNyAH zrIjinapratimAyA darzanAtsubu dInAM sayAnasaMbhavaH kiM na syAt ?, arthAtsyAdeveti sudhIbhirvivaikato vibhAvyaM / yatpunastairAgameSu jinacaityavaM. padanAdyadhikArasya nAstitvamukta, caityasthApanAyAzcAdhunikatvaM darzitaM, pUjAyAzca hiMsArUpatvenAdharmatvamuktaM, vRkSA disecanamithyAtvidevapUjanAdau ca samyaktvasyAvidhvaMsaH proktastadapi sarvamunmattapralapanamiva sarvathaivAyuktaM, yata AgameSu sthAne sthAne jinacaityavaMdanapUjanAdhikAro vidyate, ata eva ca tatsthApanAyA api prAcInatvaM siddhaM / 15- 15535AGA Main Education Inteme! For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina lAbhapUri viracite Atma prabodhagranthe // 318 // Jain Education Internationa pUjAyAzca yadyadharmatvaM syAttarhi AgamoktaM hitasukhamokSAdiphalasvaM virudhyeta, adharmasya tu pratipadaM tiryagnanarakagatyAdiphalatvAbhidhAnAt / tathA piSpalAdimUle sacittajalasecanAdividhAnaM ca jinadharmazraddhApA eva virodhitvena spaSTaM mithyAtvanAmeva kAryamiti pratItameva / tathA samyaktitvanAmanyadevavaMdanA destu rAjAbhiyogAdyAkArebhyo'nyatrAgame sarvathaiva parihAraH prokto'sti, tata utsargatastadvidhAnena samyaktvanAza eva syAditi / athoktArthasyaiva pratipA (dakAni ) dikAni katicidAgamavacanAni darzyante / tatra tAvad jJAtAdharmakathAsUtroktiryathA - tae NaM sA dovaI rAyavarakaNNA jeNeva majjaNadhare teNeva uvAgaccha, 2 ttA vhAyA kayavalikammA kayako yamaMgalapAyacchittA suddhapAvesAI maMgallAI vasthAiM pavaraparihiA majjaNagharAo paDinikkhamai, 2 ttA jeNeva jiNahare teNeva uvAgacchaha, 2 ttA jiNaharaM aNupavisaha, 2 ttA jiNaparimANaM Aloe paNAmaM karei, 2 ttA lomahatthayaM parAmusaha, 2 ttA evaM jahA sUriyAbho jiNapaDimAo accei taheva bhANiavvaM, jAva dhUvaM Dahai, vAmaM jANuM aMcei, 2 ttA dAhiNaM jANaM gharaNitalaMsi nihahu tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi niaMseha, IsiM paccunnamaha, karayala jAva kaTTu evaM vayAsI- namo sthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM baMdai namasai, 2 tA jiNaharAo paDinikkhamaha tti / rAjapraznIyo pAMge'pyuktaM - tae NaM se sUriAbhe deve potthayarayaNaM giraha, potthayaraNaM muyai, 2 ttA potthayarayaNaM vihADitti, 2 ttA potthaMyarayaNaM vAetti, 2 ttA dhammiyaM vavasAyaM paDigiNhai, 2 sA potthayarayaNaM paDinikkhivati, 2ttA sIhAsaNAo anbhuTTeha, 2 ttA vavasAyasabhAo paratthimilleNaM dAreNaM paDinikkhamaha. 2 tA caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 318 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranthe // 319 // Jain Education Inten jeNeva NaMdApukkhariNI teNeva uvAgacchadda, 2ttA NaMdApukkhariNIe purasthimilleNaM toraNeNaM tisovANapaDiruveNaM paJcoruha, 2 tA tattha hatthapAyaM pakkhAleha, 2 ttA AyaMte cokkhe paramasuibhUe egaM mahaM seyaM rayayAmayaM vimalaM salilapuraNaM mattagayamuhAgiikuMbhamANaM bhiMgAraM paDigiNhai, 2 ttA jAI tattha uppalAI jAva satapattAI sahassa pattAI, tAI giNhai, 2 ttA NaMdAo pukkhariNIo paJcoruhaha, 2 ttA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe ityAdi jAba vahuhi ya devehi ya devIhi ya saddhiM saMparivuDe savviDIe jAva vAiyaraveNaM jeNeva siddhAyataNe teNeva ubAgacchaha, 2 tA siddhAyataNaM purathimilleNaM dAreNaM anupavisaha, 2 ttA jeNeva devacchaMdae jeNeva jiNapaDimA | o teNeva uvAgacchaGa, 2 ttA jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM karei, 1ttA lomahatthagaM parAmusaha, 2 ttA lomahasthagaM giNhai, 2 ttA jiNapaDimAo lomahattheNaM pamajjai, 2 ttA jiNapaDimAo surahiNA gaMdhodaraNaM pahANe, 2 ttA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNulipa, 2 ttA surabhigaMdhakAsAieNaM gAyAI luheti, 2ttA jiNapaDimANaM ahayAI devadumajualAI niaMseMha, 2 ttA aggehiM barehiM gaMdhehiM aceha, 2 ttA pupphAruhaNaM gaMdhAruhaNaM mallAruhaNaM NAruNaM vaNNAruNaM vatthAhaNaM AbharaNAruhaNaM karei, 2 ttA AsattosattavijlabaTTabagghAriamalladAmakalAvaM kare, 2ttA jAva karaggaha gahi akara yalapa bhaTTa vippa mukkeNaM dasavaNNeNaM kusumeNaM mukapuSphapuMjovayArakaliaM kareha, 2ttA jiNaparimANaM purao acchehiM sahehiM rayayAmaehiM accharasAtaMDulehiM aThTha maMgale Alihaha / taM jahAsutthia 1 sirivaccha 2 naMdiAvatta 3 vaddhamANa 4 varakalasa 5 bhaddAsaNa 6 maccha 7 dappaNaM 8 / tayANaMtaraM ca caturtha prakAze paramAtma tAkharUpa nirUpaNam // 319 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha jinalAma sari viracite AtmaayodhAnye // 320 // **SASARASHTRACKS NaM caMdappabharayaNavairaveruliyavimaladaMDa kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghaMtagaMdhuttamANuviddhaM ca dhUmavaTi viNimmuyaMta veruliyamayaM kaDacchuaM paragahia payatteNaM dhUvaM dAUNa jiNavarANaM aTThasaMyavi-14] prakAze suddhagaMthajuttehiM atthajuttehiM apuNarattehiM mahAvittehiM saMthuNai, 2ttA sattaTThapayAI osaraha, 2 ttA vAmaM jANuM * paramAtmaaMceha, 2ttA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi nihahu tikhkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi nivADei, Isi paccuNNamai, 2 tAkharUpa ttA karayalapariggahiaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjali kaDu evaM vayAsI-namo tyu NaM arihaMtANaM jAva ThANaM nirUpaNam | saMpattANa tti kaTu vaMdaha namasai tti / tathA jIvAbhigamopAMge'pi vijayadevavaktavyatAyAmayamevAlApako vijaya- // 32 // devAbhilApena prokto'sti, sa tata eva bodhyaH / evaM vidheSu bahuSvAlApakeSu samyaktvidevamanuSyAcaritajinapUjAdhikArasya sAkSAddarzanAtkathaM tannAstitvaM vaktuM zakyate samyaktvibhiH? iti vivekibhirbhAvyaM / yattu ihAdhikAre tairjanAbhAsaiH svayaM mithyAvRSTitvenAparAnapi midhyAdRSTitayA vilokamAnaiH samyaktvavatyA api draupadyA mithyAdRSTitvamuktaM, tathA jinagRhazabdasya siddhAyatanazabdasya ca maulamarthamunmUlya kAmadevayakSAdigRharUpo navIno'rthaH prarUpitastatrocyate-yadi draupadyA mithyAdRSTitvena kAmadevapUjA kRtA bhavettathA sUryAbhaprabhRtidevaiyakSAdipUjA kRtA bhavettarhi te dravyapUjAMte namo tthu* ityAdi zakrastavanaM kathaM paTheyuH 1, tatpAThastu Agame sAkSAd dRzyate, iti kathaM tadapalApaH kattuM zakyaH, tathA vaimAnikAdidevAH svato hInapuNyAnAM yakSAdInAM pUjanaM kathaM kuryuH ? iti / kiM|ca yadi draupadI zrAvikA na bhavettarhi nArade Agate'bhyutthAnAdikamakariSyatU, tadakaraNAca sA niyamAt zrAvi OMOMOM lain Educaton inte Jvww.jainelibrary.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha pari viracite Atma prabodhagranthe // 321 // Jain Education Intern | kaiveti / tathA zrAvikAM vinA prAyeNetthaM zakrastavAdividhiparijJAnamapi na saMbhavatItyAdi sudhIbhIrvicAryam / yatpunastairuktaM - sUryAbhadevena svarAjadhAnyAM mAMgalyArtha jinapratimA pUjiteti, tatrocyate - sUtre tu ayaM pATho nAsti, kiMtu tatra sUtre kila pUjAmAzritya "hiyAe suhAe khemAe nisseyasAe ANugAmiyattAe bhavissa" iti pATho vidyate, tatra niHzreyasazabdo mokSArthavAcakaH sarvazAstraprasiddho'sti, tatazca zrImadarhadvacanAtkrameNa pUjAyA mokSaphalatvaM vijJAya vitatheSu yadRcchAvAdinAM vacaneSu kathaM vizvAsaH kriyate ? iti / punaH pUjAmAzritya tairuktaM - bhagavatA hiMsA niSiddhA'sti ataH sA kathaM samAcaryate ? iti / tatraivaM vaktavyaM asmAbhiH kva nigadyate hiMsA kartavyeti / paraM bhagavatA jinapUjA kutrAgame niSiddhA'sti ? tadvadata, Agame tu pratyuta saptadazavidhA pUjA bahuSu pradezeSu vidheyatayoktA'sti / kiMca zrIpraznavyAkaraNasUtre prathamasaMvaradvAre yAni ahiMsAyAH SaSTi (60) nAmAni proktAni teSu pUjA gRhItA'sti / tathAhi - nivvANaM 1 nibbuI 2 samAhI 3 saMtI 4 ityAdi yAvat jaNNo 46 AyattaNaM 47 jayaNa 48 mappamAo 49 AsAso 50 vIsAso 51 abhao 52 savvassa vi anAghAo 53 cokkha 54 vittI 55 suI 56 pUyA 57 vimalabhA 58 saI 59 nimmalataritti 60 / evamAINi niyayaguNanimmiyAI pajjavanAmANi hoMti, ahiMsAe bhagavaIe tti / ihAhiMsAnAmasu 'jaSNa' zabdena 'pUyA' zabdena ca devapUjA gRhItAsti, yajanaM yajJa ityAdi vyutpatteH, tato bhavadbhiH sA kathaM hiMsAyAM gaNyate / anyacca sUtrakRdaMge'[na]rthadaMDAdhikAre | 'nAgaheUM bhUyaheU' ityAdipAThe nAgabhUtayakSAdihetupUjAyA hiMsAtvamuktamasti, na punarjinapUjAyAH, yadi tasyA 1 caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 321 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha sari / viracite Atmaprabodhagranthe // 322 // paramAtmatAsvarUpa nirUpaNam // 322 // api hiMsAtvaM syAtarhi sUtre 'jiNahe' ityapi paTheta. tattu na dRzyate, iti kathaM sUtravacanamutthApya bhavadvacanaM svI|kriyate ? iti / yatpunastaraktaM jinapUjAyAM SaTakAyAraMbhasaMbhavAt zrAvakaiH kathaM tadAcaraNaM kriyate iti / tatraivaM vaktavyaM-jinadharmasyA'nekAMtarUpatvAtsamyaktvinAmekAMtapakSagraho na bhavati, ata eva jJAnatrayavatA'pi mallinAthajinena vaSamitrANAM pratibodhanAya svarNaputtalikAyAM pratyahaM kavalaprakSepaH kRtaH, tathA subuddhimaMtriNA svasvAminRpapratibodhAya parikhAjalaparAvataH kaaritH| punarapyAgameSu bahuhastyazvarathapadAtiprabhRtiparikaropetakUNikAdinRpasamAcaritajinavaMdanAdimahotsavaH pratipadaM zrUyate / eteSu kAryeSu ca bahI hiMsA jAtA, paraM tasyA lAbhakAra- | NatvAdgaNanA na kRtA / tatazca jinAjJAmAzritya samyagyatanayA bhaktyA ca satkriyAkaraNe hi na ko'pi hiMsA| doSo, yatra hiMsA tatra na jinAjJetyevamucyate cettarhi sAdhUnAM pratikramaNavihArAdAvapi jinAjJA na syAttatrApi hiMsAyAH saMbhavAt , tasmAdayaM zrutavyabahAro'sti yallAbhanimittaM niravadyapariNAmaiyatanayA ca pravartana, tatra na tArakarmabaMdha iti / ayaM cArthaH zrImadbhagavatyaMge'STAdazazatasyASTamoddezake vistarato bodhyA, tatra hi bhAvitAtmano'nagArasya yugamAtradRSTyA prekSya prekSya gamanaM kurvatazcaraNatale kukuTakuliMgAdivAlazcenniyeta, tarhi tasya hiMsA|pariNAmAbhAvAdIryApathikyeva kriyA bhavenna tu sAMparAya(yi)kItyAyadhikAro'stIti / yazca pUjAyAM puSpAdyAraMbho | dRzyate tasya tu aupacArikatvAtsadbhAvena parihAro bhavati / kiMca yathA munInAM jalottAraNasamaye jalopari karaNAraMgo bhavati tathA zrAvakANAmapi jinapUjAyAM puSpAyupari karuNApariNAmo bhavatIti hiMsAnubaddhakliSTapariNA Jain Education Inter For Private & Personal use only Gllww.jainelibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranthe // 323 // Jain Education Inter mAbhAvAtsAdhUnAmiva teSAmapi na tadA duSkarmabaMdhaH / punaryathA vraNacchedanasamaye prANinAM vedanAsaMbhave'pi prAM mahAsukhaM samutpadyate tathA pUjAyAmapi svalpamAtrAraMbhe satyapi pariNAma vizuddhayA krameNa paramAnaMdapadaprAptirjAyate / nanu yadyevaM tarhi sAdhurdravyapUjAM kiM na kuryAt / iti ceducyate-dravyapUjA hi rogiNAmauSadhamivAraM bhamagnAnAM prANinAM mahopakArakAriNI vidyate, ataH sA teSAmeva yogyA, na punaH sarvAraMbhavimuktatvena nirogIbhUtAnAM sAdhUnAM ata eva ca teSAmanukaMpAdAnAdikamadhyAgame jinainanujJAtamiti / yatu dazamAMge dharmArthAdihetohiMsAkamaMdabuddhitvamuktaM, tatrAyaM bhAvaH - siddhAMte kila dezaviratiH zrAvako bAlapaMDitaH prokto'sti, na tvekAMta paMDitastatastasyApi dezato bAlatvamastyeva, ataH sAMsArikakAryeSu pravarttamAnasya tasya dravyapUjAdidharmakAryaniSedhaH kathaM syAditi vivekibhirbhAvyaM / yadvA AstAmeSA yuktiH, kiMtu pApAcAranarAnAzrityaivedaM maMdabuddhitvamuktamasti, na svanyAn yatastatraiva hiMsA karturdvAre zaukarikamatsyabaMdhAdyazubhapariNAmAH pAparucaya eva jIvAstA hahiMsAkArakA uktAH saMti, na tu zubhapariNAmA jinagRhAdikArakAH zrAddhA apIti / yatpunastairuktaM pratimAyA ekeMdriyadalatvena tadvaMdanAdyayuktamityAdi, tatraivaM vaktavyaM - zrIjineMdraistu jinavidhAni jinapratimAzabdenoccaritAni taddevagRhANi ca jinagRhazabdena siddhAyatanazabdena coccaritAni tato yUyaM bhavabhramaNa bhayamavagaNayya kimarthamIdRkkaThoravacanaM vadatha || kiMca yuSmAbhirapi diksaMmukhIbhUya vaMdanAdi kriyate, sAdika tu ajIvarUpA'sti, tataH kiM bhavanmate tadabhimu khIbhavanena ? iti / yadi digvaMdanasamaye'smAkaM manasi siddhAdayaH saMtIti yUyaM vadiSyatha tarhi jinapratimAvaMdanakA caturtha prakAze paramAtmatAsvarUpa nirUpaNam // 323 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ le'pi manasi siddhAdayaH saMti, bhAvApekSayA nyAyasyobhayatra samAnatvAt , tato na kathamapi taniSedhaH kartuM yuktH|| jinalAbha- anyacca sUtre gurUNAmAsanasyAzAtanA varjanIyA proktA'sti, tadAsanaM tu paTTAdi ajIvarUpaM vidyate, paraM gurusaMva-1 caturtha dhitayA sthApitatvAttasya yo bahumAnAdiH kriyate sa tattvato gurUNAmeva bhavati, tajinapratimAnAmapi bahumA prakAze viracite | nAdirvastutaH siddhAnAmeva / tathA punaH sudharmasabhAyAM jinadRSTrAH saMti, tAsAM cAjIvaskaMdharUpatve'pi siddhAMte paramAtmaAtma tAkharUpa prabodhAnye vaMdanIyatvaM pUjanIyatvamanAzAtanIyatvaM ca proktamasti, tato jinamudrAyA vaMdanAdiyogyatve kA saMdehaH / tathA nirUpaNam // 324 // |paMcamAMgasyAdau Namo baMbhIe livIe' iti vAkyena sudharmasvAmibhiH svayamapi akSaravinyAsarUpAyA liperyadi // 324 // namaskAro vihitastahi tabacanAnusAriNAM prANinAM liperiva jinapratimAyA api namaskaraNe ko doSaH saMsajyate ?, sthApanAtvasyobhayatra samAnatvAt / kiMca yadA trailokyasvAmino bhagavaMtaH samavasaraNe svamUlarUpeNa pUrvAbhimu-11 |khIbhUya siMhAsane upavizati, tadA devAstatkAlaM bhagavatsamAnAkArameva pratibiMbatrayaM vidhAya zeSAsu dikSu siMhAsanopari sthApayaMti, tasmiMzcAvasare sarve'pi sAdhuzrAvakAdayo bhavyajanAH pradakSiNAdAnapUrvakaM tadvaMdanAdi 3 kurvati, idaM ca sakalajanamataprasiddhamasti, tatazcaivaM jJAyate-yathA bhagavatA dAnAdidharmapravRttirdarzitA tathA svasthAhai panAyA api svasyeva vaMdanAdiyogyatvaM darzitaM, anyathA kathaM jinAjJAnuvartinaH sAdhvAdayastadvaMdanAdikaM kuryuriti / vivekibhirvicArya / tathA zrImadbhagavatyaMge'pi viMzatitamazatakasya navamoddezake vidyAcAraNajaMghAcAraNamunInAzritya zAzvatInAmazAzvatInAMca jinapatimAnAM vaMdanasyAdhikAraH spaSTatayA nigadito'sti, tathA tatsUtra-vijAcAraNassa Ckhanchan JainEducation intern For Private & Personal use only Twwwjainelibrary.org
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhapari viracite jAtma prabodhagranthe // 325 // Jain Education Inte NaM bhaMte! tiriaM kevaie gaibisae pannatte ?, goyamA ! se NaM io egeNaM uppAraNaM mANusuttare pabvae samosaraNaM kareti, 2ttA tarhi cehayAI vaMdati, 2ttA bitieNaM uppAraNaM naMdissaravare dIve samosaraNaM kareti, 2 tA tahiM cehayAI vaMdati, 2 tA tato paDiniyatta, 2 sA ihamAgacchati, 2 ttA ihaM cehayAI vaMdati / bijAcAraNassa NaM go0 tiriyaM evatie gativisae pannatte / vijJAdhAraNassa NaM bhaMte! u kevatie gativisae paM0 ?, godhamA ! seNaM itto egeNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNaM kareti, 2 ttA tahiM cehayAI baMdara, 2ttA bitieNa uppAraNaM paMDagavaNe samosaraNaM kareti, tarhi cehayAI vaMdati, 2 tA tato paDiniyattai, 2 ttA ihamAgacchaha, 2 ttA ihaM cehayAI vaMdati / vijjA cAraNassa NaM goyamA ! uDDuM evatie gatibisae paM0 / se NaM tassa ThANassa aNAloiyapaDikkaMte kAlaM kareha, natthi tassa ArAhaNA, se NaM tassa ThANassa AlohayapaDikkate kAlaM kareha, asthi tassa ArAhaNA iti / evaM jaMghAcAraNaviSayamapi sUtraM bodhyaM / paraM gativiSaye vizeSaH, sa cAyaM-jaMghAcAraNo munistiryaggatimAzritya ita ekenolpAtena trayodazaM rucakavaradvIpaM gacchati, tataH pratinivRttaH san dvitIyenotpAtena naMdIzvarameti tRtIyena punarihAyAti / UrdhvagatiM cAzritya prathamenotpAtena paMDakavanaM gacchati, tataH pratinivRttaH san dvitIyenotpAtena naMdanavanameti, tRtIyena punarihAyAti / iha se NaM tassa ThANasse' tyAderayaM bhAvArtha:- labdhyupajIvanaM kila pramAdastasmiMzca Asevite'nAlocite sati cAritrasyArAdhanA na bhavati, tadvirAdhakaJca na labhate cAritrArAdhanAphalamiti / yattu ihA|dhikAre taijainAbhA sairutsUtraprarUpaNA bhayamavagaNayya bahuzruta paraMparAyAtaM maulaM caityazabdArthamunmUlya svamatikalpanayA caturtha prakAce paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam / / 325 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari prakAze caityasya jJAnarUpo'rthaH prarUpitastatrocyate-yadyatra sAdhubhirjJAnaM vaMditaM bhavettarhi 'cehayAI' iti bahuvacanapATho na jinalAbha hai syAt , kiMtu bhagavadjJAnasyA'tyadbhutaikasvarUpatvAt 'ceiya' mityekavacanasyaiSa pATho bhavet , sa ca nAsti, tasmA- caturtha viracite jinapratimA eva vaMditA ityavagaMtavyaM / na ca vAcyaM mAnuSottaraparvatAdau jinapratimA na saMtIti, jaMbUdvIpaprajJaptyAdau paramAtmaAtma| meruvanamAnuSottaranaMdIzvaradvIpaprabhRtizAzvatasthAneSu sarveSvapi jinapratimAnAM sadbhAvAbhidhAnAditi / punaH zrIma-12 tAsvarUpa prabodhagranthe| gavatyaMge eva tRtIyazatasya dvitIyoddezakepi spaSTatayA jinapratimA'dhikAro'sti, tathA ca lezatastatsUtraM- nirUpaNam // 326 // kiM nissAeNaM bhaMte! asurakumArA devA uI uppayaMti jAva sohammo kappo', go se jahAnAmae iha saparAi vA | babbarAi vA DhaMkaNAi vA cucuyAti vA palhavAti vA puliMdAti vA egaM mahaM rapaNaM vA gaI vA duggaM vA dariM vA visamaM vA pavvayaM vA nIsAe sumahallamapi AsabalaM vA hatthivalaM vA johabalaM vA dhaNubalaM vA AgaliMti, evameva asurakumArA vi devA, NaNNattha arihaMte vA arihaMtaceiyANi vA aNagAre vA bhAviappANo nissAe uDu uppayaMti jAva sohammo kppotti| iha 'NaNNatthe'tyasyAyamarthaH,nanu nizcitamatrehaloke'thavA(?)'haMtAdenizrayA(asurakumArA) | UrdhvamutpataMti, nAnyatra-tannizrAyA anyatra, tAM vinA netyarthaH / yattu ihaivodezake uttaratra tAvanniAtrayamuktvA | pazcAdAzAtanAdvayamevoktamasti arhatAM sAdhUnAM ceti, tatraivaM saMbhAvyate-ahamatimAnAM kathaMcidahattulyatvajJApanArtha na pRthagnirdezo'rhaspadenaivaitAsAmapi grahaNAditi / yatpunastairuktaM-kena zrAvakeNa jinapratimA pUjiteti ? tatrocyatedArthanRpasudarzanazreSThizaMkhapuSkalikArtikazreSThiprabhRtibhistuMgikAnagarIvAstavyaizca bahubhiH zrAvakaH zrIjinama *EARSONSIBIHAR CHAAR Jain Education Intern A ww.jainelibrary.org
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabari viracite Atma prabodhagranye // 327 // Jain Education Intern timA pUjitA'sti / dRzyate ca siddhAMte tattadadhikAre 'vhAyA kapabalikamme' tyAdi pAThastasyArthastvayaM- pUrva snAtAH pazcAtsnAnAnaMtaraM kRtaM balikarma - svagRhadevatAnAmarhatpratimAlakSaNAnAM pUjanaM yaiste tatheti / na ca vAcyaM taiH kuladevyAH pUjA kRtA'stIti, samyaktvapratipattisamaye eva tairjinavyatirikta devAnAM vaMdana pUjanAdeH parityaktatvAt, tuMgikAnagarIvAstavya zrAvakANAM sUtroktavarNana virodhApattezca / tadvarNanapAThastu bhagavatyA dvitIyazatasya paMcamoddezakagato'yamasti ' aDDA dittA' ityAdiryAvat 'asahijjadevAsuranAga suvaNNajakkharakkhasa kinnara kiMpurisa garulagaMdhavvamahoragA - iehiM devagaNehiM NiggaMthAo pAvayaNAo aNatikkamaNijjA, niggaMthe pAvayaNe nissaMkiA nikkaMkhiA nivvitigacchA laThThA gahipaThThetyAdi / tatra 'asahijja' tti avidyamAnaM sAhAyyaM parasAhAyakaM yeSAM te tathA, te ca te | devAzceti karmadhArayasamAsaH, athavA bhinnamevedaM zrAvakANAM vizeSaNaM, tena asAhAyyA - Apadyapi devAdisAhAyyAnabhilASiNaH, svayaM kRtaM karma svayameva bhoktavyamityadInamanovRttaya ityarthaH / tatazca ye evaMvidhavizeSaNaviziSTAH zrAvakAste kathamanyeSAM mithyAtvidevAnAM pUjanaM kuryuH ?, pratyakSavirodhAditi sudhIbhirvibhAvyaM / kiMca aupapAtikopAMgespi aMbaDa parivrAjakAdhikAre jinacaityAnAM sAkSAdanIyatvamuktamasti / tathA ca tatsUtraM - ammaDassaNaM parivvAyagassa No kappaMti aNNautthie vA aNNautthi adevayANi vA aNNautthiyapariggahiyANi arihaMta cehayANi vA vaMdittae vA namasittae vA jAva pajjuvAsittae vA, gaNNattha arihaMte vA arihaMta cehayANi vetyAdi / evamupAsaka dazAMge'pi AnaMdazrAvakAdhikAre bodhyaM / yatpunastairuktaM pradezinnRpeNa caityaM kiM na kAritamiti / tatro caturtha prakAze paramAtma OM tAkharUpa nirUpaNam // 327 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ cyate-pradezI rAjA jinadharmapratipattyanaMtaraM kiyatkAlaM jIvito? yaccaityaM kArayet / punaH sarve'pi zrAvakA ekameva jinalAma I dharmakArya kuryuriti ko niyamo'sti ?, tasmAtsudRSTibhiH sarveSvapi dharmakAryeSu samadRSTayA zraddhA kAryA, na punaH 31 caturtha kimapi jinoktaM dharmakRtyaM kudRSTivatsvamatyA niSedhyamiti / kiMca aMbUdvIpaprajJaptyAM prathamajinanirvANasthAne stUpiracite prakAze paramAtmA Atma| panirmANadaMSTrAgraha)NAdhikAre 'jiNabhattIe dhammo tti kaDe' iti pATho'sti / tatazcAgame yadi stUpanirmApaNa tAkharUpa prabodhAnye (daMSTrAgrahaNAdika)mapi jinabhaktiruktA tarhi jina caityanirmANaM tu jinabhaktiH spaSTaiveti tatra kaH saMdehaH / punarma nirUpaNam // 328 // * hAnizIthasiddhAMte zrAvakAnAzritya caityanirmApaNAdhikAraH sAdhUnAzritya ca caityavaMdanAdyadhikAraH spaSTatayA // 328 | nigadito'sti, sa ca dharmArthibhiH svayameva samadRSTayA vicaarnniiyH| tathA vyavahArasUtre-'jaheva sammaM bhAviyAI pAsijjA taheva AloijjA' ityAdipAThe caityasAkSikA''locanA proktA'sti / ityevaM kiyaMtyAgamavacanAni dayate?, hai bahuvAgameSu sthApanAdyadhikArasya vidyamAnatvAditi / yattu tairuktaM dvAtriMzadevAgamA pramANa, mahAnizIthAdayanastu tavAhyatvAdapramANamiti / tatraivaM vaktavyaM-naMdIsUtre sAkSAduktAnAgamAnutthApya ydbhvdbhivaatriNshdevaagmaaH| pramANIkriyate tatkasyAjJayA ?, na ca tathAvidhotkRSTajJAneneti vAcyaM, iha kSetre'dhunA tAhagjJAnasyAsaMbhavAt / kiM ca iha kAle zrIvIravAcAMparamavizrAmabhUtaismatparaMparAyAM samudabhUtaistadAjJayaiva sAMpratakAlikasarvasiddhAMtalekhakAriPIbhirmahopakAribhiH zrIdevaddhiMgaNikSamAzramaNeH sarvasAdhusammatatayA ye siddhAMtA pustakeSvAropitAstAnutthApayatAM 7 bhavatAM spaSTameva jinAjJAvirAdhakatvamAyAtamiti / anyacca Agame pramANIkRtAnAM niyukticUrNIbhASyavRttInAma 5*55 65 JainEducation inteRI |
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAma pari viracite bAsma RENCE caturtha 4 prakAze paramAtmA tAsvarUpa nirUpaNam // 329 // // 329 // pyutthApanAdbhavadbhirjinAjJA virAdhitA, tathA ca bhagavatIsUtre [25 zatake dvitIyoddeze ] 'suttattho khalu paDhamo, bIo nijjuttimIsio bhaNio / taIo niravaseso, esa vihI hoi annujogo||1||tti / yatpunastairuktaMvayaM sUtrAnusAreNArthaprarUpaNAM kurmaH, kiM niyuktyAdibhiH prayojanamiti, tatrocyate-atIvAyuktametat , yatA sUtrasthAtigaMbhIrAzayatvena niyuktyAdiparijJAnaM vinA upadezadAtRNAM nayanikSepadravyaguNaparyAyakAlaliMgavacananAmadhA. tusvarAderaparijJAnAtpratipadaM mRSAvAdAdidoSAH saMbhavaMti / yaduktaM praznavyAkaraNasUtre dvitIyasaMvaradvAre-kerisayaM puNAi(punararthakaH)macaM nu bhAsiyabvaM., jaM taM dabvehiM pajjavehi ya guNehiM kammehiM bahuvihehiM sippehiM Agamehi ya nAmakkhAyanivAtauvasaggataddhiyasamAsasaMdhipadahetujogi ya uNAdikiriyAvihANadhAusaravibhattivaNNajuttaM tikallaM(traikAlya)dasavihaM pi saccaM jaha bhaNiyaM taha ya kammuNA hoi, duvAlasavihA ya hoha bhAsA, vayaNaM pia hoi solasavihaM, evamarihaMtamaNunnAyaM samikkhiyaM saMjaeNaM kAlaMmi a vattavvaM ityAdi / tatazca kiMbahunoktenI, vastugatyA duSTamithyAtvapizAcagrastasvAtte kudRSTinaH svagRhItAsatpakSapu. STayartha bahudhA yathecchamutsUtraprarUpaNAMkurvANA loke bhAvasAdhupamAMca vibhrANA AtmanaH parAMzca mahAmaMdabuddhIn jaMtUna apArasaMmArapArAvAre nimajayaMti, ye kila saMsArabhIravo bhavyajIvA bhaveyustaiH svaguNAnAM kuzalamicchadrikavavAhyakriyAparANAM paramAjJAninAM teSAM mahAnilavAnAM sarvathA paricayo na kartavyaH, sadyaH sadabhUtasamyaktvaranamAlinyApatteH / yeSAM tu manasi zaMkA bhavettaiH siddhAMtoktAnekAMtamArgamanusRtya teSAM parIkSaNaM kartavyaM, na punarbA TECEREMOC Jain Education Intel For Private & Personal use only Lw
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ -% pari prakAze yakriyAmAtre'nuraktairbhAvyaM, vAhyakriyAyAstu ito'pyadhikAyA api saMsAre paryaTadbhirabhavyairapyanaMtazo vihitatvA-15 jinalAbhaditi / kiMca-Agame'pi sajjJAnApekSayA kriyAyA gauNatAbhihitA'sti / tathA ca vyAkhyAprajJaptyA aSTamazatasya caturtha viracite dazamoddezakasthaM sUtraM-mae cattAri purisajAyA pannattA, tattha NaM je se paDhame purisajAte se NaM purise sIlavaM asu. paramAtmaAtma18| tavaM uvarate aviNNAyadhamme, esa NaM goyamA! mae purise desArAhae pannatte 1 / tattha NaM je se doce purisajAte | tAsvarUpa | se NaM purise asIlavaM sutavaM aNuvarate viNNAyadhamme, esa NaM goyamA! mae purise desavirAhae paNNatte 2 / tattha nirUpaNam paNa je se tacce purisajAte te NaM purise sIlavaM sutavaM uvarate viNNAyadhamme, esa NaM goyamA! mae purise savvArA hae paNNatte / tattha NaM je se cautthe purisajAe se NaM purise asIlavaM asutavaM aNuvarate aviNNAtadhamme, esa NaM goyamA! mae purise savvavirAhae paNNatte 4 iti / nanu sthAnAMgasUtre jamAliprabhRtayaH saptaiva nihavAH proktAH saMti, teSu caiSAmanaMtarbhUtatvAtkathaM nilavatvamupapadyate ? iti ceducyate-'maggaM neyAiyaM succA, bahave paribhassaI' ityAdyuttarAdhyayanavacanaprAmANyAdigaMbarAdivadeteSAmapi nivatvaM yuktameva / yattu sthAnAMgasUtre eSAM grahaNaM na kRtaM, tatraivaM saMbhAvyate-tasmin sutre hi laghunilavAH saMgRhItAH saMti, ete ca digaMbarA iva mahAnihavA |jAtAH, atastatra sUtre ete ca digaMbarAzca ubhaye'pi na saMgRhItA iti, tattvaM punaH kevalino bahuzrutA vA vidaMti / ityalaM prapaMcena, tadevamuktaM lezataH sthApanAjinasvarUpaM 2 / tathA ye jIvAstIrthakaratayA bhaviSyati te dravyajinA ucyate, yathA zreNikAdayaH, te ca bhaviSyadavasthAmA. RASANNA Jain Education Inte
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha caturtha viracite AsmaprabodhanAnye zritya vaMdanIyAH, zrUyate ca zAstra zrIbharatacakravartinA vaMdito marIcibhave zrIvIrasvAmijIva iti 3 / tathA ye samastayathAvasthitajIvAdipadArthasArthAvabhAsikevalajJAnamAsAdya sakalalokalocanAsaMdAnaMdotsavakArinirupamaprA prakAze kAratrayodbhAsitasamavasaraNamadhyabhAgavyavasthApitavicitraratnakhaMDakhacitasiMhAsaneSu samAsInAH saMto viziSTASTa paramAtmatihAryAdiparamAhatyavibhUti sAkSAdanubhavaMti, te bhAvajinA ucyate. teca sadabhUtamArgadarzanAdinA sarvAtAsvarUpa jaMtUnAM paramopakArakatvAt sarvadA vaMdanapUjanastavanAdiyogyAH 4 / ityuktaM caturbhinikSepairjinasvarUpaM, idameva ca / nirUpaNam nikSepacatuSTayaM jinavyatiriktakevalisiddheSvapi ityameva yathAyogamupayujya saMyojyaM, sarveSAmapi padArthAnAM nikSe-16 / 33 // | pacatuSTayAdhavinAbhAvitvAditi / atha kevalinAmAhAraviSayo vizeSaH piMDaniyuktivacanenopadazyate| oho suovautto, suinANI jaivi giNhaha asuddhaM / taM kevalI vi muMjai, appamANasuaM bhave iyarA // 127 // | vyAkhyA-'ohoM' ityatra tRtIyArthe prathamA, tata oghena-sAmAnyena zrute-piMDaniyuktyAdirUpe Agame upayuktaH san tadanusAreNa kalpyA )lpA kAlpya)lpaM paribhAvayan zrutajJAnI sAdhuryadyapi kathamapi azuddhamAhArAdi gRhNAti, | tathApi tadazanAdikaM kevalajJAnI api bhukte, itarathA zrutajJAnamapramANaM bhavet / tathAhi-chadmasthaH zrutajJAnabalena zuddhaM gaveSayitumISTe, na tu prakArAMtareNa, kevalI zrutajJAninA AgamAnusAreNa gaveSitamapi azuddhamiti vijJAya na bhuMjIta tarhi zrutAnAzvAsaH syAditi na ko'pi zrutaM pramANatvena pratipadyata, zrutajJAnasya svaprAmANye sarvakriyAvilopaprasaMgaH, zrutamaMtareNa chadmasthAnAM kriyAkAMDasya parijJAnAsaMbhavAditi / idaM hi ziSyAdisamanvitaM keva. Jain Education Intel Poll
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari BR-%A7% % linamAzritya proktaM / yadi tu svayamekAkI bhavati tadA svajJAnabalena yathAyogyaM zuddhameva gRhNAtIti vivekaH / / jinalAbhaiha jinAnajinAMzcAzrityAnyadapi baha vaktavyamasti, tattu nocyate, graMthagahanatAprasaMgAditi / uktaM lezato prakAjhe viracite *bhavasthakevalisvarUpaM / paramAtmA Atma- BI idAnIM siddhasvarUpaM prajJApanAdisUtroktagAthAbhiH kiMciddazyate-tatra tAvaduttAnIkRtachatrasaMsthAnasaMsthitAyAH tAsvarUpa apoSAnye sarvAtmamA zvetavarNamayyAH samayakSetrasamazreNyA paMcacatvAriMzallakSayojanapramANAyA bahumadhyadezabhAge'STayojana- nirUpaNam // 332 // pramitAyAmaviSkaMbhavAhalyAyAstadanaMtaraM marvAsu dikSu vidikSu ca stokayA stokayA pradezahAnyA parihIyamAnAyAH // 332 // sarveSu carAteSu makSikApanato'pyatitanvyAH aMgulAsaMkhyeyabhAgavAhalyAyA ISatmArabhArAyAH pRthivyA Urdhva niHzreNigatyA yojane lokAMto bhavati, tasya yojanasyoparitanaM yaccaturtha gavyUtaM tasya sarvoparitane SaSThe bhAge siddhA bhagavaMto'naMtamanAgatakAlaM svarUpeNAvatiSThate / tatsvarUpapratipAdikA gAthA yathAtattha vi a te aveyA, aveyaNA nimmamA asaMgA ya / saMsAravippamukkA, paesanivvattasaMThANA / / 128 // vyAkhyA-tatrApi ca siddhakSetre gatAH saMtaste siddhA bhagavaMto'vedA:-puruSavedAdirahitA, avedanA:sAtAsAtavedanA'bhAvAt, nirmamA-mamatvarahitAH, asaMgA-bAhyAbhyaMtarasaMsargavarjitAH, kasmAdevaM ? ata Aha| saMsArAdvipramuktAH, punaH kIdRzAH, pradezairAtmapradezainivRtta-niSpannaM saMsthAnaM yeSAM te pradezanivRttasaMsthAnAH, atra pradezazabdenAtmapradezA eva bodhyA, na tu bAhyapudgalAH, zarIrapaMcakasyApi sarvAtmanA tyaktatvAt / atra prazna: SANKRANCY +CESSINipal Jain Education Intel kA
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasari viracite Atma prabodhagranthe // 333 // Jain Education Inter kahiM pahiyA ? siddhA, kahiM siddhA paTTi 1 / kahiM boMdiM cahattA NaM, kastha gaMtUNa sijjhaI ? // 129 // vyAkhyA- 'kahiM' ityatra tRtIyArthe saptamI, tato'yamartha:- kena pratihatA: skhalitAH siddhAH ? tathA kasmin sthAne siddhAH pratiSThitAH ? tathA kasmin kSetre 'bodiM' zarIraM tyaktvA kva gatvA siddhayaMti-niSThitArthA bhavaMti ? / aloe pahiyA siddhA, logagge ya paTTiyA / ihiM boMdiM cahatA NaM, tattha gaMtUNa sijjhaI // 130 // vyAkhyA - atrApi saptamI tRtIyArthe bodhyA, alokena kevalAkAzarUpeNa pratihatAH - skhalitAH siddhA, aloke dharmAstikAyAdyabhAvAttatsAmIpyavRttireveha skhalanaM, na tu saMbaMdhe sati vighAto, apratighAtatvAtteSAmiti / tathA lokasya paMcAstikAyAtmakasyAgre - mUrddhani pratiSThitA - apunarAgatyA vyavasthitAH / tathA iha-manuSyaloke zarIraM tyaktvA tatra - lokAgre samAMtarapradezAMtarAsparzanena gatvA siddhayaMti - niSThitArthA bhavaMti / nanu siddhAnAM karmarahitatvAtkathaM gatiH saMbhavati / iti cennaiSa doSaH, pUrvaprayogAdibhistasyAH saMbhavAt, yaduktaM zrImadbhagavatyaMge- kahaM NaM bhaMte! akammassa gaI paNNAyati ?, goyamA ! NissaMgatAe niraMgaNatAe gatipariNAmeNaM baMdhaNacheyaNatAeM NiriMdhaNatAeM putravappaogeNaM akammassa gaI paM0 ityAdi / asyArthalezastvayaM-nissaMgatayA karmamalApagamena, nIrAgatathA mohApagamena, gatipariNAmena - gatisvabhAvatayA alAbudravyasyeva, karmabaMdhanacchedanena eraMDaphalasyeva, niriMdhanatayA karmedhanavimocanena dhUmasyeva, pUrvaprayogeNa sakarmatAyAM gatipariNAmasvena bANasyeva akarmaNo'pi gatiH prajJAyate / iti / vizeSato'lAbvAdidRSTAMtArtha yojanA tu sUtrata evAvagaMtavyA / atha tatra caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 333 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pre prakAze gatAnAM yatsaMsthAnamAnaM taharyatejinalAbha dIhaM vA hassaM vA, jaM carimabhave bhaveja saMThANaM / tatto tibhAgahINA, siddhANogAhaNA bhaNiyA / / 131 // viracite vyAkhyA--dIrgha vA-paMcazatadhanu pramANa, hrasvaM vA-hastadvayapramANaM, vA zabdAnmadhyama vA vicitraM, yazcaramabhave paramAraka Atma- 4/ saMsthAnaM bhavet , tasmAtsaMsthAnAt tribhAgahInA-badanodarAdiraMdhrapUraNena tRtIyena bhAgena hInA siddhAnAmavagAhanA tAsvakA prabodhagranthe svAvasthaiva bhaNitA tIrthakaragaNadharairiti / ihatyasaMsthAnapramANApekSayA tribhAgahInaM tatra saMsthAnamiti bhAvaH / nirUpaNam // 334 // |etadeva spaSTataraM dayate // 33 // ___jaM saMThANaM tu ihaM, bhayaM cayaMtassa carimasamayaMmi / AsI ya paesaghaNaM, taM saMThANaM tahiM tassa // 132 // ___ vyAkhyA-yatsaMsthAna-yAvatpramANa saMsthAna iha-manuSyabhave AsIt tadeva saMsthAna bhavaM zarIraM tyajatazcarama-18 samaye sUkSmakriyA'pratipAtidhyAnavalena vadanodarAdiraMdhrapUraNAtribhAgahInaM pradezadhanamAsIttadeva ca pradezaghanaM mUlapramANApekSayA tribhAgahInapramANaM saMsthAnaM tatra-lokAMte tasya-siddhasya bhavet , nAnyaditi / sAMpratamutkRSTA. dibhedabhinnAvagAhanA daryatetiSiNa sayA tettIsA, dhaNU tibhAgo ya hoi naayvyo| esA khalu siddhANa, ukkosogAhaNA bhaNiyA // 133 // vyAkhyA-trINi zatAni trayastriMzadadhikAni dhanUMSi ekaca dhanutribhAgo bhavati jJAtavyaH, eSA khalu siddhAnAmutkRSTAvagAhanA bhnnitaa| sA ca paMcadhanu shtshriiraannaamvseyaa| nanu mahadevI nAbhikulakarapatnI, -laya-25A CASEASON Jain Education Interational
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 335 // Jain Education Inter nAmezca paMcaviMzatyadhikAni paMcadhanuHzatAni zarIrapramANaM yadeva ca tasya zarIramAnaM tadeva marudevAyA api, 'saMghayaNaM saMThANaM, uccattaM caiva kulagarehi samaM' iti vacanAt marudevA ca bhagavatI siddhA, tatastasyAH zarIraarrer tribhAge pAtite siddhAvasthAyAM sArddhAni trINi dhanuHzatAni avagAhanA prApnotIti kathamuktapramANA utkRSTAvagAhanA ghaTate 1 iti cennaivaM, marudevAyA nAbheH kiMcidUnapramANatvAt striyo hi uttamasaMsthAnA uttamasaMsthAnebhyaH puruSebhyaH svasvakAlApekSayA kiMcidUnapramANA bhavati, tato marudevA'pi paMcadhanuH zatapramANA iti na kazciddoSaH, api ca marudevA hastiskaMdhAdhirUDhA saMkucitAMgI siddhA, tataH zarIrasaMkocana bhAvAnnAdhikAvagAhanA| saMbhava ityavirodhaH / Aha ca bhASyakAraH - kaha marudevAmANaM ?, nAbhIto jeNa kiMcitRRNA sA / to kira paMcasayaciya, ahavA saMkocato siddhA // 1 // iti / cattAri ga rapaNIo, rayaNitibhAgUNiyA ya bodhavvA / esA khalu siddhANaM, majjhimogAhaNA bhaNiA // 134 // vyAkhyA - catasro ratnayo- hastAH, ekA ca tribhAgonA ranirvoddhavyA, eSA khalu siddhAnAM madhyamAvagAhanA bhaNitA | nanu jaghanyapade saptahastocchritAnAmAgame siddhiruktA, tata eSA jaghanyA prApnoti, kathaM madhyamA ! iti cennaivaM, tIrthakarApekSayA hi jaghanyapade saptahastAnAM siddhiruktAsti, sAmAnyakevalinAM tu hInapramANAnAmapi bhavati, idamapi cAvagAhanAmAnaM sAmAnyasiddhApekSayA cintyate, tato na kazciddoSaH // x " upalakSaNaM caitat tata utkRSTAyAH siddhAvagAhanAyA adho jaghanyAyAzcopari sarvApi madhyamAvagAhanA bhavatItyavagantavyam" iti pravacana0 vRttau 117 patre | caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 335 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbha prakAI viracite Asma egA ya hoi rayaNI, aTheva ya aMgulAI saahiiyaa| esA khalu siddhANaM, jahaNNaogAhaNA bhaNiyA // 135 // | vyAkhyA-ekA raniH paripUrNA, aSTau cAMgulAni sAdhikAni, eSA siddhAnAM jaghanyAvagAhanA bhavati / sA ca kUrmAputrAdInAM dvihastAnAmavaseyA, yadi vA saptaistonchitAnAmapi yaMtrapIlanAdinA saMvartitazarIrANAM sA|| paramAtmA bodhyA / Aha.ca bhASyakRt-jeThAo paMcadhaNusaya-taNussa majjhA ya sattahasthassa / dehattibhAgahINA, jahaNNiA tAkharUpa jA vihatyassa // 1 // sattUsiesu siddhI, jahaNNao kahamihaM vihatthesu.? / sA kira tithaparesu, sesANaM sijma-16 nirUpavara |mANANaM // 2 // te puNa hoJja vihatyA, kummAputtAdao jahaNNeNaM / aNNe saMvaTTiyasatta-hatyasiddhassa hINatti // 3 // 12 // 33 // saMprati muktAnuvAdenaiva siddhAnAM saMsthAnalakSaNaM daryateogAhaNAi siddhA, bhavattibhAgeNa hoi parihINA / saMThANamaNisthatyaM, jaramaraNavippamukkANaM // 136 // vyAkhyA-sugamA, navaraM anitthaMsthamiti idaM prakAramApana itthaM, itthaM tiSThatIti itthaMstha, na itthaMsthaM anisthasthaM, vadanAdizuSiraparipUraNena pUrvAkArAnyathAtvabhAvato'niyatAkAramiti bhaavH| yo'pi ca siddhAdiguNeSu 'siddhe na dIhe na hasse' ityAdinA dIrghatvAdInAM pratiSedhaH so'pi pUrvAkArApekSayA saMsthAnasyAnitthaMsthatvAtpati| pattavyo, na punaH sarvathA saMsthAnAbhAvata iti // nanvate siddhAH parasparaM dezamedena vyavasthitA uta neti ceducyatejattha ya ego siddho, tattha agaMtA bhavakkhayavimukkA / apaNoNNasamogAhA, puTA savve vi logaMte // 137 / / vyAkhyA-sugamA / atha siddhAnAM lakSaNaM yathA Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ pari prakAre paramAtmA tAsvarUpa nirUpaNam // 37 // asarIrA jIvaghaNA, uvauttA dasaNe ya nANe yA sAgAramaNAgAraM, lakkhaNameyaM tu siddhANaM // 138 // jinalAbha- vyAkhyA-azarIrA-zarIrarahitAH, tathA jIvAzca te ghanAzca vadanAdiraMdhrapUraNAjIvaghanAstathA kevaladarzane | kevalajJAne ca upayuktAH, yadyapi siddhatvaprAdurbhAve kevalajJAnopayogasaMbhavAt jJAnaM pradhAna tathApi sAmAnyasiviracite bhAsma ddhalakSaNametaditi jJApanArthamAdau sAmAnyAlaMbanaM darzanamuktaM, tathAca sAmAnyaviSayaM darzanaM vizeSaviSayaM ca jJAnapravAdhAnya miti / tataH sAkArAnAkAraM-sAmAnyavizeSopayogarUpaM siddhAnAM lakSaNamiti // // 37 // atha kevalajJAnadarzanayoravizeSaviSayatopadayate kevalanANuvauttA, jANaMti savvabhAvaguNabhAve / pAsaMti savvao khalu, kevaladiTThIhiM NaMtAhiM / / 139 // vyAkhyA-siddhAH kevalajJAnenopayuktAH saMtaH sarvabhAvaguNabhAvAn-sarvapadArthaguNaparyAyAn jAti, tatra | sahavartino guNAH kramavartinazca paryAyA iti / tathA'naMtAbhiH kevaladRSTibhiH sarvata eva pazyaMti, kevaladarzanAnAM cAnaMtatA siddhAnAmanaMtatvAt , ihAdI jJAnagrahaNaM prathamatayA tadupayogasthAH siddhayaMtIti jJApanArtha // ___ saMprati nirupamasukhabhAjaste iti dayatenavi asthi mANusANaM, taM sukkhaM naviya savvadevANaM / siddhANaM sukkhaM, avvAbAhaM uvagayANaM // 14 // vyAkhyA-mAnuSANAM cakravAdInAmapi naivAsti tatsaukhyaM, naiva punaH sarvadevAnAmanuttaraparyatAnAmapi tatsau. *khyaM, yatsiddhAnAM saukhyamasti / kIdRzAM!, avyAvAdhAmupagatAnAM, vividhA AvAdhA vyAyAdhA, na vyAvAdhA NEOMna Jain Education in For Private & Personal use only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasUri viracite Atma prabodhagranthe // 338 || Jain Education Interna avyAbAdhA, tAmupa - sAmIpyena prAptAnAmityarthaH // atha yathA nAsti tathA bhaMgyopadazyate suragaNasuhaM samattaM savvaddhApiMDia anaMtaguNaM / Navi pAvai muttisuhaM NaMtAhiM vi baggayaggehiM // 141 // vyAkhyA - suragaNa sukhaM- devasaMghAtasukhaM samastaM - saMpUrNa atItAnAgatavarttamAnakAlodbhavamityarthaH, punaH sarvA - dvApiMDitaM sarvakAlasamayaguNitaM, tathA'naMtaguNamiti, tadevaMpramANaM kilAsatkalpanayA ekaikAkAzapradeze svApyate, ityevaM sakalAkAzapradezapUraNena yadyapyanaMtaM bhavati, tadanaMtamapyanaMtairvarNairvargitaM, tathApyevaM prakarSagatamapi tatsukhaM muktisukhaM na prApnoti, siddhisukhatulyaM na bhavatItyarthaH // sAMprataM siddhisukhasya nirupamatA dazyatejaha nAma koi meccho, nayaraguNe bahuvihe viyaannNto| na sakkar3a parikahiuM, uvamAe tahiM asaMtIe // 142 // vyAkhyA-yathA nAma kazcinmleccho nagaraguNAn gRhanivAsAdIn bahuvidhAn anekaprakArAn vijAnannapi araNyagataH san anyamlecchAnAM puraH parikathayituM na zaknoti, kasmAdityata Aha-upamAyAM tatrAsatyAM, tatro|pamAyA abhAvAdityarthaH / eSa gAthAkSarArthaH, bhAvArthastu kathAnakagamyastacedaM - ekasminmahAraNye bahavo mlecchA vasaMti, te ca banyAH pazava iva sarvadA tatraiva sthitAH kAlaM gamayati / ekadA kazcidrAjA'zvenApahRtaH san tatrAraNye saMprAptaH, tadA ekena mlecchena dRSTaH, ko'pi satpuruSo'yamiti vicitya satkRtaH svavasatiM nItazca / tato rAjA'pi tamupakAriNaM matvA svanagaramadhye samAnIya lapanavilepanAmUlyavaskhAbharaNapravaramaMdiramiSTAnnapAnAdibhirgADhaM saMtoSya pratyahaM svapiMDamiva sayatnaM rarakSa / tato varSAkAle tasya cirani prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 338 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhabUri viracite Atma prayobhavanye // 339 // Jain Education Interna vAsasaMsthAnaM tadaraNyaM smRtipathamAyAtaM, tadA sa kSaNamapi tatra sthAtumanicchan tAni vastrAbharaNAni parityajya | svamUlaveSeNa tato niHsRtyAraNye jagAma, tatrA'nye AraNyakA mlecchAvirAdAyAtaM taM dRSTvA saMbhUya pRcchati - 'bhostvaM kutrAgAH 1' / sa prAha- 'ekasmin mahati nagare gato'bhUtraM / punaste pRcchati 'kIdRzaM tannagaraM 1' / tadA'sau nagaraguNAn vijAnannapi tatropamAyA abhAvAttAn kathayituM na zaknoti / eSa dRSTAMtaH / evaM kevalajJAnyapi nijAnaMtajJAnabalena siddhisukhaM vijAnannapi iha tadupamAyA abhAvAdbhavyAnAM puraH kathayituM na zaknotItyarthopanayaH / ayameva ca gAthayopadazyate iya siddhANaM sukkhaM, aNovamaM natthi tassa ovammaM / kiMci viseseNetto, sArikkhamiNaM suNaha vo [cchaM]tthaM (1) // 143 // vyAkhyA - ityevaM siddhAnAM saukhyamanupamaM varttate, kimityata Aha-yato nAsti tasyopamyaM, tathApi bAlajanapratipattaye kiMcidvizeSeNa asya sAdRzyamidaM vakSyamANaM zRNuta // jaha savvakAmaguNiyaM, puriso bhottUNa bhoSaNaM koha / taNhAchuhAvimuko, acchi jahA amiyatatto // 144 // iyaM savvakAlatittA, atulaM nivvANamuvagayA siddhA / sAsayamavvAbAhaM, ciTThati suhI suhaM pattA // 145 // vyAkhyA- yathA kospi puruSaH sarvakAmaguNitaM - sakala sauMdaryasaMskRtaM bhojanaM bhuktvA kSuttRvipramuktaH san yathA'mRtatRptastathA tiSThati / ityevaM nirvANa-mokSamupagatAH siddhAH sarvakAlaM - sAtha paryavasitaM kAlaM yAvattRptAHsarvathautsukyanivRttibhAvataH paramaM saMtoSamAzritAstathA'tulamanupamaM zAzvatamapratipAti avyAbAdhaM- lezato'pi caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 339 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinalAbhasari ciracite Atmaprabodhagranthe // 340 // Jain Education Inter bAdhArahitaM sukhaM prAptAH, ata eva sukhinastiSThati / etasyaivArthasya savizeSabhAvanAM yathA siddhati buddhattiya, pAraga tti ya paraMparagar3ha. tti / ummulakammakavayA, ajarA amarA asaMgA ya // 146 // NicchiNasavvadukkhA, jAijarAmaraNabaMdhaNavimukkA | avvAvAhaM sokkhaM, aNuhoti sAsayaM siddhA // 147 // vyAkhyA - sitaM - baddhamaSTaprakAraM karma dhmAnaM bhasmIkRtaM yaiste siddhAH, te ca sAmAnyataH karmAdisiddhA api bhavaMti, yaduktaM - kamme sippe ya vijjAe, maMte joge ya Agame / asthajutta abhippAe, tave kammakkhae i // 1 // ti / tataH karmAdisiddhavyapohAyAha- buddhA iti, ajJAnanidrAprasupte jagati aparopadezena jIvAdirUpaM tattvaM buddhAH, ete'pi ca saMsAranirvANobhayaparityAgena sthitavaMtaH kaizcidiSyate, tatastannirAsArthamAha, pAragatA iti, pAraM- paryaMta | saMsArasya prayojanasamUhasya vA gatAH pAragatAH, itthaMbhUtA api kaizcicahacchAvAdibhirakrama siddhatvenApi gIte, tatastanmatavyapohArthamAha-paraMparAgatA iti, paraMparayA jJAnadarzanacAritrarUpayA caturdazaguNasthAna bhedabhinnayA [vA] gatAH paraMparAgatAH, ete ca kecittattvato'nirmuktakarmANo'bhyupagamyaMte, 'tIrthanyakkAradarzanAdihAgacchati' iti vacanataH punaH saMsArAvataraNAbhyupagamAt, atastanmatApAkaraNArthamAha- unmuktakarmakavacA, utprAbalyenApunarbhavana rUpatayA muktaM parityaktaM karmakavacaM yaiste, ata evAjarAH zarIrAbhAvato jaraso'bhAvAt, amarA azarIratvAdeva prANatyA gAsaMbhavAt, asaMgA bAhyAbhyaMtara saMgarahitatvAt / tathA nistINa laMghitaM sarvaM duHkhaM yaiste nistIrNasarvaduHkhAH, kRta ityAha-jAtijarAmaraNabaMdhana vimuktaH, jAtirjanma jarA-vayohAnilakSaNA maraNe - prANatyAgarUpaM baMdhanAniM caturtha prakAze paramAtma tAsvarUpa nirUpaNam // 340 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ viracite paramAtva hai tannibaMdhanarUpANi karmANi, tairvizeSato niHzeSApagamanena muktAH pRthagbhUtAH, tato'vyAyAdhaM zAzvataM saukhyaM siddhA jinalAbha- anubhavaMtIti / atha siddhAnAmekatriMzadguNAH dayatesari prakAI saMThANa5 vaNNa rasa5 gaMdhara, phAsa8 veyaM3 gasaMgabhava3 rahiyaM / igatIsaguNasamiddhaM, siddhaM buddhaM jiNaM nmimo||14||13 ___vyAkhyA-vRtta 1 tryamra 2 caturasrA 3 yata 4 parimaMDala 5 medArapaMca saMsthAnAni / kRSNa 1 nIla 2 pIta 3 e prabodhagranyA rakta 4 zveta 5 bhedArapaMca varNAH / tikta 1 kaTu 2 kaSAyA 3 mla 4 adhura 5 bhedArapaMca rsaaH| surabhirdurabhizceti nirUpaNam // 341 // 18 dvau gaMdhau / guru 1 laghu 2 sukumAla 3 karkaza 4 zIto 5 SNa 6 snigdha 7 rUkSa 8 bhedAdaSTa sprshaaH| strI 1 puruSa 6 // 34 // 2 klIva 3 bhedAtrayo vedaaH| aMga-zarIraM 1, saMga:-paravastusaMsargaH 2, bhaSo-janma 3, ebhya ekatriMzadupAdhibhyo PArahitaM, ata eva ekatriMzadguNasamRddhaM siddhaM buddhaM jinaM vayaM namAma ityarthaH / atha siddheSu ye'STakarmakSayodabhUtA aSTau guNAH saMti te dazyatenANa1 ca daMsaNe2 ceva, avvAvAhaM3 taheva sammatta4 / akkhayaThiI5 arUvaM6, agurulaghU vIriyaMTa habaI // 150 // vyAkhyA-sugamA, idamatra tAtparya-jJAnAvaraNakarmaNaH kSayAdanaMta jJAnatvaM 1, darzanAvaraNakSapAdanaMtadarzanasthaM DIR, vedanIyakarmApagamAdavyAbAdhatvaM, anena ca guNena anaMtAnAM siddhAnAM parimitakSetre'nyo'nyAvagADhatayA'vasthi tAnAmapi parasparaM vyAyAcAyA abhAvaH 3, tathA mohanIyakarmApagamArakSAyikasamyaktvaM 4, AyuHkarmakSayAvakSa. | yasthititvaM 5, nAmakarmakSayAdarUpitvaM 6, gotrakarmakSayAdagurulaghutvaM, uccairgotrodaye hi loke gauracaM jAyate, mIcai DIBASSSSSSSSSS. Jain Education For Private & Personal use only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ sari prakAra k -ofi - rgotrodaye tu lAghavaM, siddheSu ca tadubhayasyApyabhAvAdagurulaghutvameva / atra kazcitpraznayet-satAM hi siddhAH pUjyA | jinalAbha- eva, ato gurutvaM, nAstikAnAM tu apUjyA iti laghutvaM, tato'tra kathaM agurulaghutvamucyate ? iti, tatrottaraM-yathA | caturtha uccairgotravatpuruSAgamane'bhyutthAnAsanapradAnAdipUjA samAcaryate, nIcairgotravadAgamane ca dUrataH sthApanaM vidhIyate, viracite paramAtmA 18 tathA'tra siddhAvasthAyAM vyavahAro nAsti, ato'gurulaghutvaM yuktameva 7 / tathAMtarAyakarmakSayAdanaMtavIryatvaM, ata eva 8/ Atma va, ata evAtAsvarUpa bolalokAlokavaya'naMtapadArthAnAM yugapajjJAnena grahaNa teSAM saMbhavatIti / yattu siddhAnAmanaMtasukhatvaM gIyate tadveda. nirUpacara YADnIyakarmApagamAnmohanIyakarmApagamAdA jAyamAnatvAdavyAbAdhasvarUpaM samyaktvasvarUpameva vA boddhavyamityuktAH siddhaguNAH / tadevamabhihitaM sakalamaMgalamayaM paramAtmatAkharUpaM // itthaM svarUpaM paramAtmarUpaM, nidhAya citte niravadyavRttaH / saddhathAnaraMgAtkRtazuddhisaMgA, bhajaMtu siddhiM sudhiyaH samRddhiM // 1 // bhagavatsamayoktInA-manusAreNaiSa varNito'sti mayA / paramAtmatvavicAraH, zuddhaH svaparabodhakRte // 2 // iti zrIjinabhaktisarIMdracaraNAraviMdasamArAdhakaiH zrIjinalAbhasUribhiH saMgRhIte AtmaprabodhagraMthe paramAtmatAvarNano nAma caturthaH prakAzaH samAptaH // [ Atmabodhasya durlabhatA tatsamarjanAyopadezazca ] nareMdradeveMdrasukhAni sarvA-Nyapi prakAmaM sulabhAni loke / paraM cidAnaMdapadaikahetuH, sudurlabhastAtvika Atmayodha:15112 tato nirasthAkhiladuSTakarma vraja sudhIbhiH satataM svdhrmH| samagrasAMsArikaduHkharodha-ssamarjanIyaH zucirAtmabodha:152 l e For Private & Personal use only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazakti ihAtmayodhakRjjinavAgmAhAtmyaM yathAjinalAma- na te narAdurgatimApnuvaMti,na mUkatAM naiva jddsvbhaav| na cAMdhatAM buddhivihInatAM no, ye dhArayaMtIha jineNdrvaannii||15|| pariye jinavacane raktAH, zrIjinavacanaM ayaMti bhAvena / amalA gatasaMklezA, bhavaMti te svalpasaMsArAH // 154 // viracite Atma iti saMpannaH samagro'pyAtmaprabodhagraMthaH / .. // prazastiH // - yaduktamAdau svaparopakRtyai, samyaktvadharmAdicatuHprakAzaH / vibhAvyate'sau zucirAtmabodhaH, samarthitaM tadbhaga-18 | vatprasAdAt // 1 // pramAdabAhulyavazAdabuddhayA, yatkicidAptoktiviruddhamatra / proktaM bhavettajanitaM samastaM, mithyA| 'stu me duSkRtamAtmazuddhayA // 2 // zrImadvIrajineMdratIrthatilakA sadbhUtasaMpannidhiH, saMjajJe suguruH sudharmagaNabhRttasyAnvaye sarvataH puNye cAMdrakule'bhavatsuvihite pakSe sadAcAravAn , sevyaH zobhanadhImatAM sumatimAnudyotanaH sUrirAT // 3 // AsIttatpadapaMkajaikamadhukRta zrIvarddhamAnAbhidhaH, sUristasya jinezvarAkhyagaNabhRjAto vineyottmH| yaH prApat zivasiddhipaMktizaradi (1080)zrIpattane vAdino, jitvA sadvirudaM kRtI kharataretyAkhyaM nRpaadermukhaat||4|| tacchi yo jinacaMdrasUriMgaNabhRjajJe guNAMbhonidhiH, saMvino'bhayadevasUrimunipastasyAnujo'bhUttataH / yenottuMganavAMgavRtti racanAM kRtvA'rhataH zAsane, sAhAyyaM vidadhe mahat zrutaparijJAnArthinAM dhImatAM // 5 // taspadde jinavallabho gaNadharaH sanmArgasevAparA, saMjAtastadanu prabhUtamahimA sdbhvybodhprdH| aMbAdattayugapradhAnapadabhRnmithyAtvavidhvaMsakR-netA Jain Education inte For Private & Personal use only la
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ praza // 34 // Atma 5433 zrIjinadattamurirabhavabUMdArakAbhyarcitaH // 6 // tadanu zrIjinacaMdrA, sUrivaro'bhUtsvadharmanistaMdraH / sanmaNimaMDita-18 jinalAma- bhAlA, praNatAkhilaziSThabhUpAlaH // 7 // tadvaMze guNanidhayaH, samyagvidhayo munIzvarAH shucyH| zrIjinakuzalamunIMdra-| pari zrIjinabhadrAdayo'bhUvan // 8 // jajJe munIMdrastadanukrameNa, zrIjainacaMdro munimArgasedhI / prabodhito yena dayApareNa, a. viracite kanyarAkhyaH ptisaahmukhyH||9||tdnvbhuut zrIjinasiMhasariH, svpaattvaahaaditsrvsriH| tataH svadhInirjitadevaapoSAnye sariH, sphurtprtaapojinraajmuriH||10|| tacchiSyo jinaratnasarisuguruH zrIjainacaMdrastato, gacchezo gnnbhRdrogunn||34|| gnnaaNbhodhijgdvishrutH| tatpadrodayazailamUrti sutarAM bhAsvatyatApoddharaH, pUjya zrIjinasaukhyasUrirabhavatsatkIrtivi. yAvaraH // 11 // tatpAdAMbujasevino yugavarAH satyapratijJAdharAH, zrImaMto jina bhakti sUriguravo'bhUvan gaNAdhIzvarAH / / yairudAmaguNaH svadharmanipuNeniHzeSatejasvinAM,tasthe maulipade prakAmasubhagaiH puSpairiva pratyahaM // 12 // teSAM vineyo nirava dyavRttiH,pramodatA zrIjinalAbhamUriimaM mhaagrNthpyodhimdhyaa-smgrhiidrtnmivaatmbodh||13|| hutAzamadhyAvasucaMdra 6 (1833)vatsare,samujjvale kaattikpNcmiidin| manorame zrImanarAkhyabiMdare-'gamannibaMdhaH pripuurnntaamy|14| ytkicihai| dutsUtramapaprayoga,nirarthakaM cAtra mayA nibaddhaM / prasaya tacchodhyamalaM sudhIbhiH, paropakAro hi satAM svdhrmH||15||ihaadau || bhrAMtyAdineti shessH| yAvanmahImaMDalamadhyadeze,virAjate zailapatiHsumekA tAvanmunIMdrairabhivAcyamAno, jIyAdasau graMtha- | vraatmbodhH16prthmaadrsh'lekhi,kssmaadiklyaannsaadhunaashriimaan|sNshodhito'piso'yN, grNdhaasdbodhbhktibhRtaa||17|| // iti zrImadAtmaprabodhagraMthA saMpUrNaH // BRANCC Jan Educatan inte Snww.jainelibrary.org
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAMcakone sUcanAH pRSTa 213 thI 216 ulaTasulaTa chapAela che, phIgaranA AMka sudhAryA che chatAM saMbaMdha meLavI vAMcavaM. pRSTa 165 zrI 168 paNa ulaTasulaTa chapAyela che phIgaranA AMka sudhAya che chatAM saMbaMdha meLavo bAMca.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEEEEEE33: 23 SEED // zrImadAtmaprabodhana SEBEEEEEED