________________
जिनलाभपरि बिरचिते
आत्म
प्रबोधग्रन्थे
॥१२७॥
Jain Education Inter
विनीतो गुरुजन गौरवकृत्, विनयवति हि सद्यो ज्ञानादिसंपदः प्रादुर्भवंति १८ । [ इह विनीता विनीतछात्रयदृष्टांतो बोध्यः ] कृतज्ञः स्वल्पमप्युपकारमैहिकं पारत्रिकं वाऽपरेण कृतं जानाति, न निह्नुते इति तथोक्तः, कृतघ्नो हि सर्वत्राप्यमंदां निंदां समासादयतीत्यतः कृतज्ञत्वं युक्तं १९ । परहितारर्थक्रारी परेषामन्येषां हितान् हितकारकानर्थान् प्रयोजना कर्त्तुं शीलं यस्य स तथा, ननु प्रागुक्तेन सदाक्षिण्येन सहास्य को भेद इति चेदुच्य ते-सदाक्षिण्योऽभ्यर्थित एव करोति, अयं पुनः स्वत एव परहिताय प्रवर्त्तते इत्यनयोर्भेदः, यो हि प्रकृत्यैव परहितकारणे निरतो भवति स निरीहचित्ततयाऽन्यानपि सद्धर्मे स्थापयतीति २० । तथा लब्धलक्षः लब्धमिव लब्धं लक्षं शिक्षणीयानुष्ठानं येन स तथोक्तः, ईदृशो हि पूर्वभवाभ्यस्तमिव सर्वमपि वंदनप्रत्युपेक्षणादिधर्मे कृत्यं झटित्येवाधिगच्छति २१ । तदेवमेकविंशतिगुणसंपन्नः श्रावको भवतीत्युक्ताः श्रावकगुणाः । अथोक्तगुणवत्स्वपि | भव्येषु ये देशविरतियोग्या भवति ते निर्दिश्यते— जे न खमंति परीसह भयसयणसिणेहविम यलो भेहिं । सव्वविरई घरेउं, ते जुग्गा देसविरईए ॥ ७ ॥ व्याख्या - ये प्रत्याख्यानावरणकषायोदयवर्त्तिनो जीवाः परीषहभय १ स्वजनस्नेह २ विषयलोभैः ३ कारणैः सर्वविरतिं धनुं न क्षमंते ते देशविरतेर्योग्या भवति । इदमत्र तात्पर्य - सद्धर्मसामग्रीं प्राप्य विवेकिना पूर्वं सर्वविरतिरे वादरणीया, यः पुनर्बुभुक्षातृषासन भिक्षाभ्रमणमलधारणादिपरीषहेभ्यो भीरुतया, तथेदृशमत्यंतंप्रीतिपात्रं मातृपितुपुत्रादिपरिजनं त्यक्त्या कथमेकाकिना भूयते ! इतिस्वजनस्नेहेन तथा प्राक्तनपुण्ययोगतः प्राप्ता अमींद्रियार्थाः कथमभुक्त्वा मुच्यते । इति विषयलोभेन वा स
For Private & Personal Use Only
द्वितीय प्रकाशे
देशविरति
स्वरूपं
॥१२७१
rww.jainelibrary.org