________________
૪૦
. . . . . અધ્યાત્મમત પરીક્ષા............. ગાથા - ૧૧-૧૨ ટીકામાં ‘શુદ્ધાત્માનુરાયોગિના' છે, ત્યાં “શુદ્ધાત્માનુરીયોતિયા' એ પાઠ ઉચિત લાગે છે, અને તેનાથી એ કહેવું છે કે, શુભ ઉપયોગવાળામાં શુદ્ધાત્માની અનુરાગયોગિતા છે. અર્થાત્ પરમઉપેક્ષામાં વર્તનારા જીવો શુદ્ધાત્મામાં રહેનારા છે અને તેમના પ્રત્યે અનુરાગનો સંબંધ શુભ ઉપયોગવાળામાં છે. અને તે અનુરાગયોગિતા તેઓમાં હોવાને કારણે, શુદ્ધ ઉપયોગવાળાઓને જેઓ વંદન-નમન સહિત અભ્યસ્થાન અને અનુગમરૂપ પ્રતિપત્તિ કરે છે અને તેમના શ્રમના અપનયન અર્થે પ્રયત્ન કરે છે અને તે પ્રવૃત્તિ શુદ્ધાત્મામાં, વર્તનારા જીવોની જે પરમ ઉપેક્ષા છે, તેના રક્ષણના નિમિત્તે છે. અર્થાત્ શુભ ઉપયોગવાળા તેઓની વૈયાવચ્ચે વગેરે કરે છે, તેનાથી શુદ્ધ ઉપયોગવાળાની શુદ્ધાત્મવૃત્તિનું રક્ષણ થાય છે. અને તે પ્રકારની શુભ ઉપયોગવાળાની સરાગચર્યા છે, તે અહીં ગ્રહણ કરવાની છે. તદુપ્રવચનસારે- તે જ પ્રવચનસારમાં કહેલું છે.
(૨) समणा सुद्धवजुत्ता सुहोवजुत्ता य होंति समयंमि ।
तेसु वि सुद्धवजुत्ता अणासवा सासवा सेसा ।। (३-४५) શાસ્ત્રમાં શ્રમણો શુદ્ધોપયુક્ત=શુદ્ધ ઉપયોગવાળા, અને શુભોપયુક્ત=શુભ ઉપયોગવાળા કહેલા છે. તેમાં પણ શુદ્ધોપયુક્ત (શુદ્ધ ઉપયોગવાળા) અનાશ્રવ છે અને શેષ=શુભોપયુક્ત (શુભોપયોગવાળા) સાશ્રય
(૨) धम्मेण परिणदप्पा अप्पा जदि सुद्धसंपओगजुओ।
પાવ િનિવ્વાસુદં સુહોવો વ સ સુદં ા (૧-૨) ધર્મ વડે પરિણત સ્વભાવવાળા (સ્વરૂપવાળા) આત્મા જો શુદ્ધોપયુક્ત (શુદ્ધ ઉપયોગવાળા) હોય તો નિર્વાણ સુખને પામે છે અને શુભોપયુક્ત (શુભ ઉપયોગવાળા) હોય તો સ્વર્ગસુખને પામે છે. (૩) अरहन्तादिसु भत्ती वच्छलदा पवयणाभिजुत्तेसु ।
વિષ્ણ િદિ સામને સા સુહગુત્તા હવે વરિયા | (રૂ-૪૬ ) : સાધુમાં જો અરિહંતાદિમાં ભક્તિ અને પ્રવચનઅભિયુક્તમાં વાત્સલ્યતા વર્તતી હોય તો તે શુભયુક્ત ચર્યા છે. દૂર અહીં અરિહંતાદિમાં “આદિથી સિદ્ધને ગ્રહણ કરવા, પ્રવચનશબ્દથી આગમ અથવા તો સંઘ કહેવાય છે, તે પ્રવચનમાં અભિયુક્ત આચાર્ય-ઉપાધ્યાય અને સાધુને ગ્રહણ કરવા. અરિહંત અને સિદ્ધ એ શુદ્ધાત્મવૃત્તિથી રહેલા છે અને આચાર્યાદિ શુદ્ધાત્મવૃત્તિમાત્રઅવસ્થિતિના પ્રતિપાદક (ઉપદેશકો છે. તેમાં ભક્તિ અને વાત્સલ્ય અર્થાત્ અનંતજ્ઞાનાદિગુણયુક્ત અરિહંત અને સિદ્ધોમાં ગુણાનુરાગયુક્ત ભક્તિ અને પ્રવચનઅભિયુક્ત આચાર્યાદિમાં વાત્સલ્ય અર્થાત્ વિનયથી અનુકૂળવૃત્તિ ધારણ કરવી તે સરાગચર્યા છે. (१) श्रणमाः शुद्धोपयुक्ताः शुभोपयुक्ताश्च भवन्ति समये । तेष्वपि. शुद्धोपयुक्ता अनास्रवाः सास्रवाः शेषाः ।। (२) धर्मेण परिणतात्मा आत्मा यदि शुद्धसंप्रयोगयुतः । प्राप्नोति निर्वाणसुखं शुभोपयुक्तो वा स्वर्गसुखम् ।। (३) अहंदादिषु भक्तिर्वत्सलता प्रवचनाभियुक्तेषु । विद्यते यदि श्रामण्ये सा शुभयुक्ता भवेच्चर्या ॥ .
