________________
I
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
ગાથા - ૨૮-૨૯ અધ્યાત્મમત પરીક્ષા
૧૧૫ ટીકાર્ય-“યથા દિ' જે પ્રકારે જ કટીવસ્ત્રથી વેષ્ટિત શિરવાળા પણ જલઅવગાઢ પુરુષને, તથાવિધ પરિભોગ પ્રકાર નેપથ્યનો અભાવ હોવાથી, અચલકત્વનો વ્યવહાર થાય છે; તે પ્રકારે કચ્છાબંધના અભાવને કારણે હાથની બે કોણી વડે અગ્રભાગમાં જ ચોલપટ્ટનું ધારણ હોવાથી, અને મસ્તક ઉપર પ્રાવરણ આદિનો અભાવ હોવાથી, લોકરૂઢ પ્રકારથી અન્ય પ્રકારે પરિભોગ હોવાથી અને તથાવિધ નેપથ્યનો અભાવ હોવાથી, સચેલ પણ મુનિઓ અચેલ; એ પ્રમાણેનો વ્યવહાર કરાય છે.
ભાવાર્થ- અહીં દષ્ટાંતમાં ‘તથાવિધિપરિભોગપ્રકાર નેપથ્યાદિનો અભાવ' એમ કહ્યું તેનું તાત્પર્ય એ છે કે, જળનું અવગાહન કરતો પુરુષ કટી ઉપર બાંધવાનું વસ્ત્ર માથે બાંધે છે ત્યારે, જે પ્રકારે પરિભોગ કરવા યોગ્ય છે તે પ્રકારે પરિભોગપ્રકાર નેપથ્યનો અભાવ છે.
દાર્થન્તિકમાં કચ્છાબંધનો અભાવ કહ્યો તેનું તાત્પર્ય એ છે કે, ગૃહસ્થો જેમ ધોતિયાને બે બાજુ બાંધે છે તે કચ્છાબંધ કહેવાય છે, તે પ્રકારે પૂર્વમાં મુનિઓ બાંધતા ન હતા, તેથી સતત અપ્રમત્ત રીતે હાથની બે કોણી વડે અગ્રભાગમાં ચોલપટ્ટાને ધારી રાખતા હતા.
તથાવિધ નેપથ્યનો અભાવ એમ કહ્યું તેનું તાત્પર્ય એ છે કે, લોકમાં જેવા પ્રકારનાં વસ્ત્રો પહેરાય છે, તેવા પ્રકારનાં વસ્ત્રો મુનિઓ ધારણ કરતા નથી, પરંતુ સ્તોક, જીર્ણ અને કુત્સિત વસ્ત્રો પહેરે છે, તેથી તથાવિધ નેપથ્યનો અભાવ છે, એમ કહ્યું છે. રિટા
અવતરણિકા - વિમુપતિવ્યવહાર છેTધવ રૂત્યુ, નિરુપતિવ્યવહારનું સેવકૂથવસ્ત્રાપાને भगवन्त एव संभवन्तीति विभजते
અવતરણિકાર્ય - એ પ્રમાણે=ગાથા ૨૮માં કહ્યું એ પ્રમાણે, ઉપચરિત વ્યવહારનયથી શેષ સાધુઓ (અચેલ છે) એ પ્રમાણે કહ્યું. વળી નિરુપચરિત વ્યવહારનયથી દેવદૂષ્ય વસ્ત્રનું અપગમ=દૂર થયે છતે, જિનેશ્વરો જ અચલ સંભવે છે. એ રીતે વિભાગ બતાવતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે
ભાવાર્થ તાત્પર્ય એ છે કે, નિરુપચરિત વ્યવહારનયથી વસ્ત્રરહિતને અચલ કહેવાય; પરંતુ ઉપચરિત વ્યવહારથી જીર્ણાદિ વસ્ત્ર ધારણ કરનારને અચેલ કહેવાય છે. તેથી ઉપચરિત વ્યવહારથી ભગવાન સિવાયના શેષ શાધુઓ અચેલ છે એમ કહ્યું છે, અને નિરુપચરિત વ્યવહારનયથી તો દેવદૂષ્ય ચાલી ગયા પછી શ્રીજિનેશ્વરો જ અચેલ હોય છે.
ગાથા :
___ उवयारेण अचेला सेसमुणी सव्वहा जिणिन्दा य ।
खंधाओ देवदूसं चंवइ तओ चेव आरब्भ ॥२९॥ ( उपचारेणाचेलाः शेषमुनयः सर्वथा जिनेन्द्राश्च । स्कन्धाद्देवदूष्यं च्यवते तत एवारभ्य ॥२९॥ ) ગાથાર્થ - શેષ મુનિ ઉપચારથી અચેલ છે અને ખભા ઉપરથી દેવદૂષ્ય પડી જાય છે ત્યારથી જ આરંભીને જિનેશ્વરભગવંતો સર્વથા અચેલ હોય છે.
