________________
૩૪૮ અધ્યાત્મમત પરીક્ષા
ગાથા ૬૯ થાય? વિશિષ્ટ ભાવ અપૂર્વ છે, એમ પૂર્વપક્ષી કહે, તો સ્થિતપક્ષ કહે છે કે, વિશિષ્ટ ક્રિયા પણ તે પ્રમાણે=અપૂર્વ છે, એથી કરીને શું અઘટમાન છે? એ પ્રમાણે આશયથી કહે છે -
ભાવાર્થ:- ભાવ પણ અનંતીવાર પ્રાપ્ત થયો એમ કહ્યું, ત્યાં શુભલેશ્યરૂપ ભાવ ગ્રહણ કરવાનો છે, જે પ્રાપ્ત કરીને જીવ યાવત્ નવમા રૈવેયક સુધી જઈ શકે છે.
ગાથા :
खाओवसमिगभावो सुद्धो हेउ सुहस्स खइअस्स ।
तब्भावेण कया पुण किरिया तब्भाववुड्डिकरी ॥६९॥ ( क्षायोपशमिकभावः शुद्धो हेतुः शुभस्य क्षायिकस्य । तद्भावेन कृता पुनः क्रिया तद्भाववृद्धिकरो ॥६९॥ )
ગાથાર્થ - શુદ્ધ લાયોપશમિકભાવ શુભ એવા ક્ષાયિકભાવનો હેતુ છે. વળી તે ભાવ વડે=ક્ષાયોપથમિકભાવ વડે, કરાયેલી ક્રિયા, તે ભાવની=ક્ષાયોપથમિકભાવની, વૃદ્ધિ કરનારી છે.
ટીકા - પુનઃ પુનાગાલેન નિત્યં પ્રાણી દિમિથ્યાવિક્ષયપામપ્રદુષ્કૃતઃ સવિનવિભાવ: सिद्धिहेतोः केवलज्ञानादिक्षायिकभावस्यावन्ध्यं निदानमिति निर्विवादं, ततस्तद्भावप्रवृद्धये यतनीयं निर्वाणार्थिभिः। तद्भावप्रवृद्धिकरी च तद्भावेन दृढयत्नवता विधीयमाना क्रिया, तथा च हारिभद्रं वचः
१खाओवसमिगभावे दृढजत्तकयं सुहं अणुट्ठाणं ।।
परिवडियंपि य हुज्जा पुणोवि तब्भाववुड्किरं ॥ [पंचाः ३-२४] ततश्च भावाऽऽगृहयालुस्तद्वृद्धिकारणीभूतां क्रियां कुतो नागृह्णीयात्? न हि नेयमपूर्वा नाम, अपुनर्बन्धकाधुचितभावपूर्वकक्रियायास्तद्वदेवाऽपूर्वत्वात्, अन्यादृशपूर्वत्वस्य चादरापरिपन्थित्वात्।
ટીકાર્ય - પુનઃ પુનઃ ફરી ફરી અભ્યાસ દ્વારા નૈર્મલ્યને પામેલો મિથ્યાદર્શનાદિના ક્ષયોપશમથી પ્રાદુર્ભત થયેલો સમ્યગ્દર્શનાદિ ભાવ, સિદ્ધિના હેતુભૂત કેવલજ્ઞાનાદિ ક્ષાયિકભાવનું અવંધ્ય નિદાન=કારણ છે, એ પ્રમાણે નિર્વિવાદ છે. તેથી તે ભાવની=ક્ષાયોપથમિકભાવની, વૃદ્ધિ માટે, નિર્વાણના અર્થીઓએ યત્ન કરવો જોઇએ. અને તે ભાવ વડે ક્રિયામાં અપેક્ષિત ક્ષાયોપથમિકભાવ વડે, દઢ યત્નવાળા જીવથી કરાતી એવી ક્રિયા, તે ભાવની=ક્રિયાકાળમાં વર્તતા ક્ષાયોપશમિકભાવની, વૃદ્ધિ કરનારી બને છે; અને તે પ્રકારે પૂ.હરિભદ્રસૂરિ મહારાજનું વચન છે. તેથી કરીને ભાવમાં આગ્રહવાળા (નિશ્ચયનયવાદીઓ), તેની=ભાવની, વૃદ્ધિની કારણભૂત ક્રિયાને કેમ ગ્રહણ ન કરે? જે કારણથી આ ક્રિયા અપૂર્વ નથી એમ નહિ, અર્થાત્ અપૂર્વ છે. તેમાં હેતુ કહે છેઅપુનબંધકાદિને ઉચિત ભાવપૂર્વકની ક્રિયાનું, તેની=ભાવની, જેમ જ અપૂર્વપણું છે.
१. क्षायोपशमिकभावे दृढयनकृतं शुभमनुष्ठानम् । परिपतितमपि च भवेत् पुनरपि तद्भाववृद्धिकरम् ॥ .
