________________
ગાથા ૫૮............... અધ્યાત્મ પરીક્ષા
૨૪૫
१ तित्थयरगुणा पडिमासु णत्थि णिस्संसयं वियाणंतो । तित्थयरंति णमंतो सो पावइ णिज्जरं विउलं ।। (आव. नि. ११३०) २ लिंगं जिणपन्नत्तं एवं णमंतस्स णिज्जरा विउला ।
जइवि गुणविप्पहीणं, वंदइ अज्झप्पसोहीए ।। (आव. नि. ११३१) मैवं शङ्किष्ठाः, तल्लिङ्गवन्दने तद्गतसावधक्रियानुमोदनावद्यप्रसङ्गात्, प्रतिमायां तु तदभावात्। उक्तं च
३ सन्ता तित्थयरगुणा तित्थयरे तेसिमं तु अज्झप्पं । Tય સાવMા જિરિયા, થેરેલું યુવા સમજુમન્ના || ત્તિ (કાવ.નિ.૨૨૩૨)
ટીકાર્ય - “મથ' અહીં પૂર્વપક્ષી કહે કે, અતીર્થકરણાના પ્રતિસંધાનમાં પણ પ્રતિમાના વંદનની જેમ, અસાધુત્વના પ્રતિસંધાનમાં પણ તેના=પાર્થસ્થાદિના, લિંગના વંદનથી, અધ્યાત્મની શુદ્ધિ અબાધિત જ છે. ‘તકુ$ - તે કહેલું છે – તિસ્થયર'T' તીર્થંકરના ગુણો પ્રતિમામાં નથી (એ પ્રમાણે) નિઃસંશય જાણતો, (અને) તીર્થકર છે એ પ્રમાણે નમતો, તે વિપુલ નિર્જરાને પામે છે. ‘તિ જો કે ગુણવિપ્રહીન છે (તો પણ), જિનપ્રજ્ઞતલિંગને અધ્યાત્મની વિશુદ્ધિથી વંદે છે; એ રીતે નમનારને વિપુલ નિર્જરા થાય છે. “વં' તેનો ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકાર કહે છે કે એમ ન કહેવું. કેમ કે તેના=પાર્થસ્થાદિના, લિંગના વંદનમાં, તેમાં રહેલ સાવદ્ય ક્રિયાની અનુમોદનાથી, અવદ્યનો પ્રસંગ છે; વળી પ્રતિમામાં તેનો અભાવ છે. ‘' અને કહેલું છે - સન્તા' તીર્થકરમાં તીર્થકરના ગુણો છે, વળી તેઓનો આ અધ્યાત્મ છે, અર્થાત્ નમસ્કાર કરનારાઓનો આ અધ્યાત્મ છેકચિત્ત છે; અર્થાત્ તીર્થકરમાં તીર્થંકરના ગુણો છે, અને તેઓની આ પ્રતિમા છે, એ પ્રકારનું ચિત્ત છે; અથવા તો તીર્થકરના ગુણો છે, અને તેઓને અમે નમસ્કાર કરીએ છીએ, એ પ્રકારનું ચિત્ત છે; અને પ્રતિમામાં સાવઘક્રિયા નથી, તેથી ત્યાં અનુમોદના નથી; અને ઇતરમાં=પાર્થસ્થાદિમાં સાવઘક્રિયા છે, તેથી પાર્થસ્થાદિને પ્રણામ કરનારને નક્કી સાવઘક્રિયાની અનુમોદના છે.
ઉત્થાન :- પૂર્વમાં “નૈવં શgિer:' માં જે હેતુ આપ્યો, અને ત૭ થી આવશ્યકનિયુક્તિ ગાથા-૧૧૩૨ની જે સાક્ષી આપી, તેનો ભાવ બતાવતાં કહે છે
१. तीर्थंकरगुणाः प्रतिमासु न सन्ति निःसंशयं विजानन् । तीर्थंकर इति नमन् स प्राप्नोति निर्जरां विपुलाम् ॥ २. लिङ्गं जिनप्रज्ञप्तमेवं नमतः निर्जरा विपुला । यद्यपि गुणविप्रहीणं वन्दते ऽध्यात्मशुद्ध्या ।। ३. स्मन्तः तीर्थंकरगुणास्तीर्थकरे तेषामिदमध्यात्मम् । न च सावद्या क्रिया इतरेषु ध्रुवा समनुज्ञा ।। A-18
