________________ ગાથા - 22 અધ્યાત્મમત પરીક્ષા . . . . . . . . . . . . . . . . . .89 ___'इत्येतस्मिन् गुणस्थाने नो सन्त्यावश्यकानि षट् / सन्ततध्यानसद्योगात् शुद्धिः स्वाभाविकी यतः / / [गुणस्थान.- 36 इति कथं? इति चेत्? कर्मशमनक्षपणोन्मुखस्य प्रारम्भकस्य तनिष्ठस्य निष्पन्नयोगस्य वा ध्यातुरविरलमानसव्यापारादेव शुद्धावावश्यकाद्यनुपयोगो, न त्वावश्यकादिक्रियायास्तत्प्रतिबन्धकत्वमित्यभिप्रायः। अत एव अथावश्यकानामभावेऽपि शुद्धिमाह'- इति तदवतरणिकान्यथा कथमपि संगंस्यते? ये खल्वत्यन्तमप्रमादितयात्मध्यानत एव व्याप्रियन्ते तेषामावश्यकादिक्रियां विनैव शुद्धिर्ये तु जीवत्प्रमादकणतया नैवंविधास्तेषामावश्यकादिद्वारैव शुद्धेरध्यात्मलाभ इत्येतदभिप्राय इति दृढतरमालोचनीयम्। ટીકાર્ય - “નથી શંકા કરતાં પૂર્વપક્ષી આ પ્રકારે કહે છે કે, આ રીતે તમે પૂર્વમાં કહ્યું કે મુખવસ્ત્રિકાદિની પડિલેહણની ક્રિયારૂપ પરદ્રવ્યની પ્રવૃત્તિ દ્વારા ઘણા જીવો સિદ્ધિને પામ્યા એ રીતે, ગુણસ્થાનકક્રમારોહનો પાઠ કેવી રીતે સંગત થશે? અહીં ગુણસ્થાનકક્રમારોહનો પાઠ આ પ્રમાણે છે ટીકાર્ય - કૃત્યેતસ્મિન - એથી કરીને આ ગુણસ્થાનકમાં સાતમા ગુણસ્થાનકમાં, છ આવશ્યકો નથી, જે કારણથી સંતતધ્યાનસદ્યોગ હોવાને કારણે=સતતધ્યાનરૂપ સદ્યોગ હોવાને કારણે, શુદ્ધિ સ્વાભાવિક છે, એ પ્રમાણે ગુણસ્થાનકક્રમારોહનો પાઠ કેવી રીતે સંગત થશે? દ “તિનો અન્વય ગુણસ્થાનકક્રમારોહના પાઠના પૂર્વકથન સાથે છે. તેનો ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકાર કહે છે જર્મ - કર્મશીન અને ક્ષપણને ઉન્મુખ એવા પ્રારંભકનો અને તનિષ્ઠ એવા નિષ્પન્નયોગવાળા ધ્યાતાનો અવિરલ માનસવ્યાપાર હોવાથી જ, શુદ્ધિ થયે છતે આવશ્યકાદિનો અનુપયોગ છે, પરંતુ આવશ્યકાદિક્રિયાનું ત—તિબંધકપણું નથી=સાતમા ગુણસ્થાનકનું પ્રતિબંધકપણું નથી. એ પ્રમાણે ગુણસ્થાનકક્રમારોહના પાઠનો અભિપ્રાય છે. તેથી અમારા પૂર્વોક્ત કથન સાથે કોઈ વિરોધ નથી.) ટીકાર્ય - " તાવ આથી કરીને જ ગુણસ્થાનકક્રમારોહની અવતરણિકામાં કહ્યું છે કે, આવશ્યકના અભાવમાં પણ શુદ્ધિને કહે છે - એ પ્રમાણે તેની ગુણસ્થાનકમારોહના પાઠની, અવતરણિકા અન્યથા કેવી રીતે સંગત થશે? હીનાવવાનીમમ વેડપિ શુદ્ધિમાર - અહીં ‘પિ'થી એ સમુચ્ચય થાય છે કે, આવશ્યકમાં પણ શુદ્ધિ છે અને તેના અભાવમાં પણ શુદ્ધિ છે, તેથી આવશ્યકાદિક્રિયા ધ્યાનની પ્રતિબંધિકા નથી એમ માનવું ઉચિત છે.
