Book Title: Acharang Churni
Author(s): Jindasgani Mahattar,
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600285/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMgacUrNiH pahuzrutakiMvadantyA zrIjinadAsagaNivaryavihitA mudraNaprayojikA---mAlavadezAntargataratnapurIya (ratalAmagata) zrIRSabhadevajIkezarImalajI zvetAMbarasaMsthA. mudraNakatrtA-sUryapurIyazrIjanAnaMdamudraNAlayavyApArayitA zA0 mohanalAla maganalAla badAmI. vikramasya saMvat 1998 zrIvIramya 2468 krAiSTasya 1941 paNyaM rUpyakapaMcakra prataya: 500 sarve'dhikArA mudraNasya mudraNakArakAdhInAH
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ nid kiMmata ! = deg ! 5 deg * ! 6 deg | 6 V 4-0-0 ! = deg 0-8-0 ! 6. deg IIIII+IhSlurulilllllllhi iAnI Ilish Unintillllllie-mail bhAga-1 apUrvagrantharane pustake kiMmata pustaka kiMmata pustake 1 vizeSAvazyakabhAgya 19 paryuSaNadizazataka 0-100 38 navapada bRhadavRtti 4-9-0 (kAcAyakRta) bhA. 2 6-0-0 20 buddhisAgara 0-3-0 39 patharaNasaMdeha 1-0-0 2 anugadvAcUrNi, hArivRtti1-12-0 21 SoDazakaprakaraNa saTIka 1-0-0 40 pariNumamALA 41 paMcavastu saTIkA 3 uttarAdhyayanacUNi 22 kathAkeSa 1-4-0 42 paMcAzakAda ATha mUla 4 dazavaikAlikacUrNi 23 kapasamarthana 4-0-0 43 * darA akArAdi. 5 naMdicUNi, hArivRttithya 1-12-0 24 sAdhupaDAvazyakatra (savidhi) 44 pravacanasAroddhAra bhAga-2 6 zrImaMdhAcArabhASyaTIkA 5-0-0 25 siddhacakramAhAma guru 1-0-0 45 pratyAkhyAna-sArasvatavibhrama7 zrIzrAddhadinakuyaTIkA bhAga-1 26 zrInamaskAramAhAmya saMskRta 0-5-0 vizeSaNavatI-dAnaSatrizikA 1-4-0 - bhAga-2 2-4-0 27 zrINikacaritra (saMskRta padya) 46 prakaraNasamuccaya 1-0-0 9 prajAvidhAnakulaka saTIka 2-8-0 28 zrIkRSNacaritra (prAkRta) 0-100 47 bahasiddhAbhAvyAkaraNa sa 0-8-0 10 bhavabhAvanA saTIka bhAga 1-2 7-2-1 28 pUjyaprakAza 48 zrI bhagavatIsUtra saTIka bhA. 1-21-0-0 11 pravacanaparIkSA bhAga 1-2 10-0-0 30 svAdhyAyaprakAza 0-8-0 29 madhyamasiddhaprabhAvyAkaraNa 0-8-0 12 upadezamAlA (puSpamAlA) saTIka 6-0-0 | 31 supAtradAnaprakAza 0-6-0 50 yuktiprabodha 1-12-0 13 kalpasatrasubAdhikA 32 zrI paMcavartukabhAvArtha guru 51 lalitavistarA 0-1014 utpAdAdisiddhi 33 paMcAzakasUtravRtti 6-0-0 para vastravaNusaddhi 15 kalekaumudI 34 aMgAkArAdi viSayAnukrama 53 vizeSAvazyakagAthAnukrama 0-5-0 16 tattvArthasUva sabhASya 35 jotiSakaDaka 54 savAse, dese, traNa gAthAnuM sta. 1-8-0 17. hArivRtti 6-0-0 36 tatvataraMgiNI 0-8- 55 rUSibhASitasUtrANi 18 kSetralokaprakAza :- . 2-8-0 | 37 tatvArthakatRnirNaya hindI 0.100 / 56 zrAddhavidhi hiMdI 1120 prAptisthAna :-zrI jainAnaMda pustakAlaya, gopIpurA-surata. 3.12-0 c | - | e - * | V illur - --0 V 9-5-0 | s ='Win : | : - - -
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aham // shriiaacaaraaNgsuutrcuurnniH| ___OM namo vItarAgAya, namaH sarvajJAya // maMgalAdINi satyANi maMgalamajjhANi maMgalAvasANANi maMgalapariggahA ya sissA || satthANaM avaggahepAyadhAraNAsamatthA bhavaMti, eeNa kAraNeNaM Adau maMgalaM majjhe maMgalaM avasANe maMgalamiti, tattha ajjhayaNakRtaM | AdIye jIvagahaNaM tadatthittappasAhaNaM ca, majjhe maMgalaM sammattA logasAraggahaNA, aMte maMgalaM bhagavato guNukttiNA, eyaM ajjhayaNakayaM, idANiM suttakayaM bhaNNati-AdIye suyaggahaNA bhagavatoggahaNA ya, majjhe 'se bemi je ya atItA arahaMtA bhagavaMtA' tahA 'se bemi se jahAvi hare,' aMtevi 'amiNinvuDe amAI ya' eyassa gahaNA, taM puNa maMgalaM cauvihaM-NAmamaMgalaM ThavaNAmaMgalaM davamaMgalaM bhAvamaMgalaM, NAmaThavaNAo gayAo, davve sutthiyAdi bhAve NaMdI, sA cauvihA-nAma0ThavaNAdava,bhAva0 NAmaThavaNAo gayAo,dabve saMkhabArasagANi tUrANi, bhAvaNaMdI paMcavihaM NANaM, sabvesipi parUvaNaM kAUNaM suyanANeNaM ahiggAro, kamhA , jamhA suyanANe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtracUrNiH // 2 // IMPAIMIMAHITIHAR anuyogaagAdidigaMtanikSepAH dvArANi Mami uddeso samuddeso aNuNNA aNuyogo ya pavattati, tattha uddesasamuddesaaNuNNAo gayAo, iha tu aNuogeNaM ahigAro, so caubiho, taMjahA-caraNakaraNAnuyogo dhammANuyogo gaNiyANuyogo daviyANuyogo, so puNa duviho-puhuttANuyogo apuhuttANuyogo, apuhutte ekeke aNuyogadvAre cattArivi samoyArijaMti, apuhuttaM jAva aJjabairotti, ettha aJjavahara'jarakkhita pussamittatigaM ca ghetUNaM jahaya puhuttA kayA taha bhANiyavaM, iha caraNakaraNANuyogeNaM ahigAro, so ya imehiM dArehiM aNugaMtavo, taMjahA-NikkhevegaTTha Nirutta vihI pavattI a keNa vA kasma / taddArabhedalakkhaNatadarihaparisA ya suttttho||1|| eyAe gAhAe attho jahA kappapeDhiyAe, | gavaraM kassatti dvAraM imaM bhaNNai-kappe vaNiyaguNeNa AyarieNaM, kassa kaheyatvo?, savasseva sutanANassa, viseseNa puNa AyArassa, jeNa iha caraNakaraNajAtAmAtAvattIo dhammo Apavijai, AyArasma aNuyogo, 'AyAreNaM bhaMte ! kiM aMgaM aMgAI sutakhaMdho sutakhaMdhA | ajjhayaNaM ajjhayaNA uddeso uddesA?, AyAreNaM aMgaM no aMgAI no mayakhaMdho suyakhaMdhA no ajjhayaNaM ajjhayaNA no uddeso uddesA, tamhA AyAraM nikkhivissAmi aMgaM nikkhivismAmi suyaM nikkhivisvAmi khaMdha nikkhivissAbhi baMbhaM nikkhivissAmi caraNaM nikvivismAmi santhaM nikvivimmAmi pariNaM nikkhivismAmi sannaM nikvivissAmi disaM NikvivimsAmi, ettha puNa caraNa| disAvajANaM dArANaM savvesi cauko nikkhevo, caraNassa disANaM tu chakko, tanya gAthA 'caraNadisAvajANaM'(3-4)vitiyagAhA 'jastha tu jaM jANejjA'(4-4) ema nikkhevalakSaNagAhA,AyAro caubiho jahA khuDDiyAyAre tahA davyAyAro bhAvAyAro ya bhANi| yavA, tattha paMcaviheNa bhAvAyAreNa ahigAro, tasya ya ime satta dArA bhavaMti, taMjahA-tassegaha pavattaNa'gAhA (5-6) egaTThiyAio jahA 'AyAro AcAle' gAhA (75) tattha AyAro puvabhaNio, dANiM AcAlo, mo cauviho, tattha davve jahA bAto vRkSaM Narani animals animatlam Namananm // 2 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH 'AyAra aikArthAH tanikSepAH D| kuMjaro stambha ArohagaMvA evamAdi, ahavA kiriyAjogo AcAlo, Acalito khaMdhAvAro AcalitaM AsaNamiti, bhAve so ceva paMcaviho, kohAdi savvaM appasatthaM bhAvaM cAleti kammabaMdhaM AcAro, iyANiM AgAlo, jaMvA udagassa NiNNayA va talAgaMvA AgAlo bhavati, ahavA AgalitA mehA, bhAve tu ayameva nANAdi bhAvAgAlo, iyANi AgAro-dakvesu davAgArAdi, ahavA rataNAgaro samudro, bhAve ayameva nANAdiyAgAge, idANi AsAso, tattha dave NadimAdiesubamANassa taraNaM dIvovA,ahavA''sAsodarisaNato phAsao | ya, darisaNe saMjattayA vANiyagA samuddamajjhe kUlaM dadru AsasaMti, ahavAdhAtu(vAu)pisAyA vilaM paviTThA disAmUDhA viladvAraM, karisagA mehaM, pakkaNANi vA sasANi, mAtA NaTuM puttaM, gambhiNI pamyA puttamuhaM vA,rayaNatthiyAM rayaNAgaraM evamAdI, phAsao'vi mucchi o tisito vA toyaM dhammatto caMdaNaM mArutaM vA evamAdi, bhAvaAsAso AyAro saMsArAo uttaraNaM, idANiM Adariso, tattha dave dappaNAdi, bhAve AyAro, ettha karaNijjaM akaraNijaM ca darisijati / aMgaM cauvihaM, taM cAuraMgije vaNNitaM ihaMpitaM ceva / idANiM AciNNaM, tattha dave goNAdINaM taNA sIhAdINa poggalaM khittAciNNaM vAhiesu sattugA koMkaNAsu pejA, kAle jahA "saraso caMdaNapaMko agghati ullA ya gaMdhakAsAI / pADalasirIsa malliyapiyaMgu kAle nidAhami" || 1 // bhAvAiNNaM sabasAhUhiM ayameva nANAdiyAyAro mokkhanimittaM aainnnno| iyANi AyAto, tattha dave jahA AyAto devadatto, ahavA jAtisparakahAsu suvati amugabhavAo imaM bhavaM AyAto, bhAve guruparaMparaeNa / iyANiM AmAkkho, tattha dave niggaMthAdINi moijati bhAve pacchA vivaddhio muccai skmmaao| iyANi pavattaNaM, 'savesiM AyAroM' gAhA (8-6) sabatitthagarAvi AyArassa atthaM paDhama AikkhaMti, tato sesagANaM ekArasahaM aMgANaM, tAe ceva parivADIe gaNaharAvi suttaM guMtheti / iyANi paDhamaMgati, kiMnimittaM AyAro paDhamaM Thavio?, ettha gAhA 'bhAyAroaMgANaM'
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 4 // (9-6) jaNa kAraNeNa ettha AyAro vannijai caraNaM ceva mokkhassa sAro, tattha Thito sesANi aMgANi ahijai teNa so paDhama kato, AdisthAiyANiM gaNitti 'AyAraMmi ahIe' gAhA (10-6) gaNIti gaNaM vAvAreti tamhA AyAro bhavissai paDhamaM gaNiThANaM / iyANi hii panahetuH parimANaM, tattha 'NavayaMbhaceramaio aTTAramapadasahassio veo'gAhA (11-6) tattha Nava baMbhaverA AyAro, tassa paMca || padamAna, brhmnikssepH| | cUlAo, tAo puNa AyArehito ajjhayaNasaMkhAe bahu padaggeNa bahuttariyAo duguNA tiguNA vA, tAo puNa imAo bhavaMti-ekArasa piMDesaNAo jAva uggahapaDimA paDhamA cUlA, sattamattikkayA vitiyA, bhAvaNA tatiyA, vimotti cautthA, NisIha paMcamA cuulaa| idANi samoyAro, tattha dave jahA AmaMtaNe baDuyA, khalagAdisu kavoyAdI, NhANANuyANAdisu aruhaMtayAdisusAhuNo, bhAve ayameva || nANAdINa bhAvANaM samoyAro, tattha gAhAo tiNi pddhiyvaao| (12, 13, 14-7) iyANi sAro, tattha dave jahA koDIsAro devadatto ahayA samAro baMbho masArodadhi evamAdi, bhAve ayameva nANAdI bhAvo ceva, sutte AyAro sAro, ahavA savasseva suyanANassa ema AyAro sAro, tattha gAhAo 'aMgANaM kiMsAroM' gAhAo (16, 17) donni pddhiyvaao| iyANi aMgaM, taM cauvihaMnAmaMgaM ThavarNagaM dabaMga bhAvaMgaMti, NAmaThavaNAo gayAo, davaMgaM jahA cauraMgija, bhAvaMgaM Agamao jANao uvautto. noAgamao imaM caiva AyArabhAvaMgaM. teNa ahIgAge. idANi suttaM, dave pattayaponthayalihiyaM, bhAve imaM ceva, khaMdhecaubihe dave sacittAdI bhAve etasiM ceva navaNhaM ajjhayaNANaM mamudAo, ko ya puNa esa bhAvasuyakbaMdho?, bhaNNai, baMbhacerA, teNa baMbha NikkhiviyavaM Dj baMbhaMmi(mI u)caukka' gAhA ( ) tantha ThavagAbhaM akkhaNikkhevAdisu, ahavA baMbhaNuppattI bhANiyatvA, 'egA maNussajAI' gAhA (19-8 ) entha umabhamAmissa putvabhavajammaNaahiseyacakavaTTiAyAbhisaMgAti, tattha je rAyaassitA te ya khattiyA // 4 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- rAMga sUtracUrNiH kSatriyAdayo varNAH ) jAyA aNassitA gihavaiNo jAyA, jayA aggI uppaNNo tato ya bhagava'smitA sippiyA vANiyagA jAyA, tehiM tehiM sippavANijjehiM vittiM visaMtIti vaissA uppannA, bhagavae pavaie bharahe abhisitte sAvagadhamme uppaNNe baMbhaNA jAyA, aNassitA baMbhaNA jAyA mAhaNatti, ujjugasabhAvA dhammapiyA jaMca kiMci haNataM picchaMti taM nivAraMti mA haNa bho mA haNa, evaM te | jaNeNaM sukammanivattitasannA baMbhaNA(mAhaNA)jAyA, je puNa aNassiyA asippiNo te vayakha(ka)lAsuibahikA tesu tesu paoyaNesu | soyamANA hiMsAcoriyAdisu sanjamANA sogadrohaNasIlA suddA saMvuttA, evaM tAvaM cattArivi vaNNA ThAvitA, sesAo saMjoeNaM, tattha 'saMjoe solasayaM' gAhA (20-8) etesiM ceva cauNhaM vaNNANaM puvANupubIe aNaMtarasaMjoeNaM aNNe tiNi vaNNA bhavaMti, tattha 'payatI caukayANaMtare' gAhA ( 21-8) pagatI NAma baMbhakhattiyavaisasuddA cauro vaNNA / idANaM aMtareNa-baMbhaNeNaM khattiyANIe jAo so uttamakhatio vA suddhakhatio vA ahavA saMkarakhatio paMcamo vaNNo, jo puNa khattieNaM vaissIe jAo eso uttamavaisso vA suvahasso vA saMkaravadasso vA chaTTho vaNNo, jo vaisseNa suddIe jAto so uttamasuddo vA (suddhasuddo) vA | saMkarasuddo vA sattamo vaNNo / idANi vaNNeNaM vaNNehiM vA aMtarito aNulomao paDilomato ya aMtarA satta vaNNaMtarayA bhavaMti, je / aMtariyA te egaMtariyA duaMtariyA bhavaMti / cattAri gAhAo paDhiyavAo (22,23, 24, 25-1) tattha tAva bhaNeNaM vaissIe jAo aMbaTThotti vuccai eso aTThamo vaNNo, khattieNaM suddIe jAto uggotti vuccai esonavamo vaNNo, baMbhaNeNa suddIe nisAtotti vuccai, kinipArAsavotti, tiNi gayA, dasamo vaNNo / idANiM paDilomA bhaNNaMti-suddeNa vaissIe jAo augavutti bhaNNai, | ekkArasamo vaNNo, vaisseNa khattiyANIe jAo mAgahoni bhaNNai, duvAlasamo, khattieNaM baMbhaNIe jAo sUotti bhaNNati, teraso // 5 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH brahmAcaraNanikSepaH | vaNNo, suddeNa khattiyANIe jAo khattiotti bhaNNai, coisamo, vaisseNa baMbhaNIe jAo vaidehotti bhaNNati, pannarasamovaNNo, / suddeNa baMbhaNIe jAo caMDAlotti pavuccai, solasamo vaSNo, etavvatirittA je te bijAte te vucaMti-uggeNa khattiyANIe sovAgotti / | vuccai, vaideheNaM khattIe jAo veNavRtti vuccai, nisAeNaM aMbaTThIe jAo boksotti vuccai, nisAeNa suddIe jAto sovi bokso, sudeNa nisAdIe kukuDao, evaM sacchaMdamativigappitaM ThavaNAvabhaM gataM / idANiM davvabaMbhaM bhaNNai 'davaM sarIrabhavio' gAthA (28-9) duvihaM Agamao noAgamao ya jahA aNuyogadvAre,NavaraM jANai vAvArehiti vA baMbha, jANavairittaM annANiyavasthisaMjamo, jAo ya raMDakuraMDAo baMbhaM dhareMti, bhAve tu viduvatthisaMjamo, vidutti Agamao bhAvabhaM gahitaM, noAgamato tasseva jo vatthisaMjamo mehuNaovarati, ahavA saMjamo baMbhaM bhaSNati / dAraM / caraNaM chavihaM, vaharitaM dadhacaraNaM tivihaM, taMjahA-gaicaraNaM bhakkhaNAcaraNaM AcaraNAcaraNaM, tattha gaicaraNaM raheNa carati ghoDehiM carati pAdehiM carati eyaM gaicaraNaM bhaNNai, bhakSaNAcaraNaM modae carati devadatto taNANi gAvo caraMti, AyAraNAcaraNaM NAma caragAdINaM, ahavA tesipi jo AhArAdipUyAnimittaM tavaM carati taM dabyAcaraNaM, loguttare'vi udAyiMmAragaprabhRtIrNa, jaM vA'NuvauttANaM, khettacaraNaM jaiyaM khittaM carati-gacchati, ahavA sAlikhittaM goNAdi carati, kAlevi jo jAvatikAleNa gacchati bhuMjati vA, bhAve tivihaM-gaticaraNaM bhakkhaNacaraNaM guNacaraNaM, 'bhAve gati AhAre'gAhA-(30-8) tattha gatibhAvacaraNaM jaM IriyAsamito carati gacchati, bhakkhaNA jo bAyAlIsAdosaparimuddhaM vItiMgAlaM vigatadhUmaM kAraNe AhArei, etaM AhArabhAvacaraNaM pasatthamapasatthaM ca, appasatthaM micchatta'NNANuvahatamatiyA anautthiyA dhamma uvacaraMti mokkhassatthaM, kiM puNa NidANovahayA ?, louttarevi nidANovahataM appasatthaM, pasatthaM tu NijarAheuM jaM baMbhacaraNaM, ettha | // 6 // INDIA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 7 // J pasatthaguNacaraNANaM ahIgAro, eyANi NavavihabhacerANi nijaratthaM paDhiaMti, jahattha bhaNiyaM taha AyariaMti, tassa puNa NavabaMbhacera-10 arthAdhisuyakhaMdhassa ime ajjhayaNA bhavaMti, taMjahA- 'satthapariNNA logavijao'gAhA 'aTThamae ya vimokkho 'gAhA (31,32-9) kArAH etesiM NavaNhaM ajjhayaNANaM ime atthAhigArA bhavaMti, taMjahA-'jiyasaMjamo ya' gAhA (33) 'NissaMgayA ya chaTTe' gAhA, (34-10) tattha pariNAe jIvasambhAvovalaMbho kIrati, jIvaabhAve Navi baMbhacaraNaM navi tappayojaNaM ato attovalaMbho paDhamaM kAyavo, evaM so appANaM ubalabhittA uttarakAle sattarasaMjame appANaM ThAvei saMjamaM vA appANe, logavijae udaio bhAvo | logo kasAyA jANiyabvA, jahA ya khaveyabvA, evaM mahabdhayAvahiyassa visayakasAyaloyaM jiNaMtassa jai aNulomapaDilomA | uvasaggA uppajjejA te sahiyabvA tatito ahigAro, paMcamahabbayaavahitamaissa jiyakasAyaloyassa suhadukkhaM titikkhamANassa paMcamgitAvagomayasukaselAmAiAhArajaMtaNatavovisesaM daLUNa vijAtiridvIo ya mA didvimoho bhavissai teNa cautthe | saMmattaM, paMcame taheva ahigAraM uccArittA logaM sAramasAraM jANittA vissAraM chahittA sAragahaNaM kAyaba, chaTe u taheva ahigAre || uccArittA saMmattAdisAraM gaheUNaM bhAvato nissaMgo viharejA, sattame tu mohasamutthA parIsahovasaggA sahitA parijANiyabvA, | aTThame tu viyANittA NijANaM kAyav, jaM bhaNitaM bhaktapratyAkhyAnaM, navame keNa imaM darisitamAiNNaM vA?, vIrasAmiNA, eso uP baMbhacere piMDattho vaNNio samAseNaM ! ettAhe ekekaM ajjhayaNaM vaNNaissAmi // 1 // ' tattha paDhamaM ajjhayaNaM satthapariNA, tassa cattAri aNuogadAre vaNNeUNaM puvvANubIe paDhama pacchANupubIe NavamaM aNANupubbIe NavagacchagayAe0, NAme khayovasamie samo-DI vatarati, bhAvappamANe louttare Agame vibhAsA, No NayappamANe, kAliyasuyaparimANasaMkhAe, ussaNNeNaM sabasuyaM sasamayavattavvayAe, jANaM kAyayaMta nisaMgo viharamANittA visAvA ya mA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtracUrNiH zastraparijayo atyAhigAro so imAe gAhAe aNugaMtavyo, 'jIvo chakkAyaparUvaNA ya'gAhA-(35-10) jattha jattha samoyarati tattha tattha samotAritaM, NAmaNipphaNNo satthapariNA, satthaM pariNA ya do padAI, tattha satthaM nikkheviyadhvaM 'davvaM satthaggivisaM'gAhA(36-10) tattha satthaM asimAdi aggisatthaM evaM visasatthaM NehaM abilaM khAro nAma kSAro rUkSANi ca-pIlukarIrAdI karIsaNa nikSepAH garaNiddhamaNAdI dabvasatthaM, bhAvasatthaM kAyo vAyA maNo ya duppaNihiyAI / pariNA caubihA, - 'davvaM jANaNa paJcakkhANa' | gAhA (37-10) davvapariNNA duvihA-jANaNApariNNA paJcakkhANapariNNA ya, tattha jA sA dabajANaNApariNNA sA duvihA| Agamao noAgamao ya, Agamao jassa NaM pariNattipadaM0 NoAgamato duvihA-jANagasarIra0 bhaviyasarIrA0, idANiM paJca-10 kkhANadavvapariNA-jo jeNa rajoharaNAdidavveNaM paJcakkhAi esA paJcakkhANadavvapariNA, bhAvapariNNA duvihA-jANaNA paJcakkhANe ya, jANaNA Agamato NoAgamato ya, Agamato jANato uvautto, noAgamato imaM ceva satthapariNAajjhayaNaM, bhAvapaJcakkhANapariNAvi savvapAvANaM akaraNaM, jahA savvaM pANAivAyaM tivihaM tiviheNa pnyckkhaai| gato nAmanipphaNNo nikkhevo, suttANugame suttamuccAreyavvaM-akkhaliyaM amilita0, tattha saMdhitA-sutaM-suyaM me AusaM! teNa bhagavayA evamakkhAya'(1-11) eyassa ajjhayaNassa imo ugghAto-'atthaM bhAsai arahA suttaM gaMthaMti gaNaharA niunnaa| sAsaNassa hiyaTThAe tato suttaM pavattai // 1 // taM suNittu gaNaharA tameva atthaM suttIkarittA patteyaM sasissehiM pajjuvAsinjamANe evaM bhaNaMti-muyaM me AusaM! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM, suhammo vA jaMbunAma-suyaM me AusaM ! teNa bhagavayA, suNeha sutaM, me iti ahamevAsI yena zrutaM tadA, Na khaNaviNAsI, Auso! ti sissAmaMtaNaM, sissaguNA aNyo'vi pasatthadesakulAdi pariggahitA bhavaMti, digghAuyattaM tesuM garuyataraM / // 8 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJA zrIAcA- rAMga sUtra cUrNiH // 9 // teNa taggahaNaM, cirajIvI aNNesipi dAhiti, teSaMti NeNaM bhagavayA, ahavA AusaMteNa-jIvatA kahitaM, ahavA AvasaMteNa gurukulavAsaM, ahavA AusaMteNa sAmipAdA, viNayapubbo sissAyariyakamo darisio hoi AvasaMtaAusaMtaggahaNeNa, bhaga iti jo | so bhaNNai so se atthi teNa bhagavaM 'mAhAtmyasya samagrasya, rUpasya yazasaH zriyaH / dharmasyAtha prayatnasya, ghaNNAM bhaga itIM| gaNA ||1|| bhagavadgrahaNaM tu satthagoravatthaM dhammAyariyatti sissAyariyakame maMgalatthaM ca 'iha' iti pravacane AyAre vA satthapariNajjhayaNe vA 'egesiti Na savvesiM, amAnonA paDisehe, ettha agAramAgAranagArA savvapaDisehagayA, jogAro tu deze savve ya adhigAraM Asajja, taMjahA-nogAma iti bhaNNaMte suNNagAmo gheppai, NavanivAso vA, Na tAva AvAseti, aggAmottiNa bhaNNati, jo | vA grAmasya dezo eso nogAmo, savapaDisehe araNNameva, iha tu dezapaDisehe dadvanbo, jeNa na ko'pi saMsArattho jIvo sabAra| hito, bhaNiyaM ca-"saMsAratthANaM dasa saNNAo paNNattAo, taMjahA-AhArasaNNA bhaya0 mehuNa. pariggaharU koha0 mANa0 mAyA0 | lobha0 loga0 oghasaNNA, jeNa puDhavikkAiyANavi akkharassa aNaMtabhAgo NiccugghADoteNa Na koi jIvo saNNArahio, ato nokA| reNa paDiseho, 'egesiM'ti maNussANaM, jeNa maNussesu carittapaDipattI, saNNA caubvihA 'dace saccittAdI gAhA (38-12) saMjANaNaM saMjJA, jo hi jeNa sacitteNa 3 davvega davyaM saMjANai sA dabasaNNA jahA balAgAdIhiM salilaM, jahA vA bhamugAaMguliyanayaNavayaNamAdiehiM AgArehi saNaM karei jahA gaccha ciTTha pada bhuMja evamAdi ceyaNA jahA akkhehi dAeti, laddhIe va sissassa, jahA ujjotaNiyAe padIveNa darisei, bhAvasannA aNubhavaNA jANaNe ya 'mai hoti jANaNAe' maI saNNA NANaM egatthA, sA saNNA paMcavihA, taMjahA-AmiNibohiyanANasannA suyanANasannA ohinANa. maNapajakamANasannA kevalaNANasaNNA, sA puNa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 10 // khaDyA vA hojA khaovasamiyA vA aNubhavaNasaNNA kammodayaniSphaNNA pAyaM solasavihA bhavati, taMjahA- 'AhArabhayaparigahA gAhA (39 - 12) vitigicchA tehiM terhi nANaMtarAdIhi sammadiTThissavi bhavati, kinnu sesassa 1, kohasaNNA kohajjhavasAo, evaM mANa0 mAyA0 lobha0 sogo ya, ohasaNNA sesasaNNAvirahiyA kevalaM uvaogo, logasaNNA sacchaMdaviyappiyA aNegarUvA, aNavacassa logo Natthi, soyasutta (dva) ttho raNamuha evamAdi, dhammasaNNA NAma dhammapiyayA tassIlasevaNA ya, jANaNAsaNNAe ahigAro, taM ca paDucca bhaNNai - 'ihamegesiM no sannA bhavati, taMjahA- puracchimAo vA dimAo Agato ahamaMsi jAva aNudisAto Agao ahamaMsi' (2-13) disate jA sA disA tAo puvyamAdi, sA sattavihA 'NAmaM ThavaNA' gAhA / / (40 - 13) / / NAmadisA jahA disAkumArI, ThavaNAdisA akkhaNikkhevAdisu disAvibhAgo ThAvio, sa puNa sutaparUvaNAdisuvi vijati, davyadisA 'terasa padesiyaM khalu' gAhA / / ( 41-13 ) || khetadisA 'aTThapadeso ruyao gAhA / / (42-13) / / iMdaggeyI jaMmA yagAhA // (43-13) || 'aMto sAdIAo' gAhA / / (45 - 14) / 'sagaDDuddhisaMThiyAo' gAhAo (46-14) ketthaao| 'jassa jao Aico udei' gAhA 'dAhiNapAsaMmi ya' gAhA / / ( 47, 48-14) // bhANiyacA, savvesiM merugirI uttarato 'sadhesi uttareNaM' ' jattha ya jo paNNavao Nava g2AhA kaMkhyA (50, 58-15) / idANiM bhAvadisA aTThAsavihA 'maNyA iMdiyakAyA' gAhA / / (60-15) / / tiriyA kAyA kammabhUmagA akammabhUmagA ya antaradIvagA saMmucchimamaNussA beiMdiya teiMdiya cauriMdiya paMceMdiyatirikkhajoNiyA, puDhavikAiyA teukAiyA vAukAiyA AukAiyA vaNassaikAiyAaggabIyA mUlavIyA khaMdhavIyA poravIyA devA neraiyA, esA bhAvadisA, dissati teNa disA, teNa prakAreNa dissati jahA puDhavi dizaH // 10 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 11 // kAiyo AuAio jAva devo, tattha khettAdisaM pahuca causu mahAdisAsu jIvANaM gati Agati asthi, sesAsu Natthi, jeNa jIvo asaMkhejesu padesesu ogAhati, paNNavagadisA uNa paDaca aTThArasuvi disAsu atthi gairAgamaNaM vA jIvANaM, ettha puNa ekekIe paNNavagadisAe aTThArasavihAevi bhAvadisAe gamaNaM AgamaNaM vA bhavati, sa puNa saMjogo 'aNNatarIo disAo vA aNudisAo vA Agao ahamaMsi' eteNa gahio bhavati, tattha disAgrahaNAt paNNavagadisAo cattAri ya tiriyadisA uDe a ahe ya aTThArasa ya bhAvadisAo gahiyAo bhavaMti, aNudisAgrahaNAt puNa cattAri aNudisAo gahiyAo, tattha asannidisAo AgayANaM Natthi etaM vinnANaM, annatarIo disAo AgayANaM evamegesiM No NAtaM bhavati, evamavadhAraNe iti upadese vA NAtamuvadhAritaM, ahavA upasaMdhAravayaNametaM, taMjahA- koi mattavAlo puriso aimatto kalAlA''vaNATo annAo vA vamaMto majaM gaMdheNa sANeNa vadaNe saMpihijamANo sahIhi okhevio sagihamANIo madAvasANe paDibuddho'vi soMNa yANati kao vA keNa vA ANio ?, kao madakAle ?, esa dito, uvasaMhAro imo evamegesiM, ahavA idaM ca egesiM No NAtaM bhavati taMjahA- 'asthi me AyA ovavAtie, Natthi | me AyA ovavAtie, ke vA'haM AsI ?, ke vA io cue pecA bhavissAmi' (3-16) asthitti vijamANae vitti, me iti attanidese, atatIti appA heupaccayasAmaggipihanbhAvesu, ahavA''yapaccaio pANiyaM bhUmI AgAsaM kAlo evamAdi, etehiM UhiM asthi appA, evaM egesiM No pariNNAtaM bhavati, tajjIvatassarIravAtiyANaM tu asthi appA, kiMtu uvavAtio etaNNo pariNataM bhavati, sarIraM caiva tesiM appA, saMsArI na bhavati, jai aNNAo sarIrAo niSphiDato disija, Na padissati teNa na saMsarati, AtagrahaNeNa tiSNi saTTANi pAvAdiyasatANi gahiyANi bhavaMti, AsItaM kiriyAtrAdisataM, tattha kiriyAvAdINaM diksaMyogAH AtmapratyayaH // 11 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 12 // asthi kesiMci savvagato asavvagato vA, tathA kattA akartA mutto amutto vA atthite'vi sAmAkataMdulamitte annesiM aMguTTha| pavvamitto annesiM paIvasihoba sohiyAhiTThito, etesiM savvesiM asthi uvavAdio ya, akiriyAvAdINaM Natthi ceva, kao uvavAdio ?, aNNANiyA appANaM paDucca Na vipaDivaaMti, veNaiyA ya, ahavA imaMmi attasanbhAvovalaM muddesae sammattagahaNudesae vA avassaM sammadaMsaNAyAro vaNNeyavtro tappaDivakkhaM ca micchaMti, taM javiya cautthe sammatajjhayaNe vitthareNa vaNijihiti tahAvi iha saMkhedeseNaM ullAvijai, sammadaMsaNaparicchAevi Adipadattho jIvo, tahiM siddhe sesapadatthasiddhI, taM caiva uvariM icceva uddemae bhaNihiti, taMjA 'se AtAvAdI logAvAdI', kahaM sammattaM na labbhati ?, bhaNNati, aTThaNhaM pagaDINaM paDhamillagANa udae No saNNA bhavati, pagaDINaM abhitare, saNNatti vA buddhitti vA nANaMti vA viSNANaMti vA egaTThA, AdiraMteNa sahitA, saNNAgrahaNeNaM AbhiNibohiyanANaM sUtiM bhavati, evaM AbhiNibohiyanANaM astannidisAe egaMteNa Natthi, sannIvi tirIyaM abhiniveseNaM Natthi, 'kesiMci asthi sannA' gAhA (63-16) jesipi asthi appA uvavAio ya tesipi etaM No NAtaM bhavati ke ahaM AsI raio vA tirio vA itthI vAM puriso vA puMsao vA ? ke va io-imAo mANussAo cuo peccatti paraloge, to eso tAva ayANato, taccivarIo jANao, so kahaM jANai ?, bhaNNai - 'sahasaMmutiyAe paravAgaraNeNaM annesiM vA socA ' (4-19) sobhaNA mati saMmati sahasaMmutiyAeti 'ittha ya sahasammaiyA jaM evaM' gAhA (65-20 ) paDhiyavvA, esA cauvvihAvi sahasaMmuiyA AtapaccakkhA bhavati, paravAgaraNaM NAma savvanANINaM titthagaro paro-aNuttaro, vAgariJjatIti vAgaraNaM parassa vAgaraNaM paraM vA vAgaraNaM paravAgaraNaM, parassa vA vAgaraNaM parovadeso jahA goyamasAmI titthaMgaravayaNeNaM iMdanAgaM saMbodhati-bho aNegapiMDiyA ! samyaktvagrahaH // 12 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- egapiMDio te pucchai, jahA vA sulasaM samaNovAsiyaM aMbaDo parivvAyao, annesiM vA aMtie socati titthagaravairitto || aupapAtirAMga sUtra- jo aNNo kevalI vA ohiNANI vA maNapajavanANI vA coddasapubbI vA dasapubbI vA NavapubbI vA evaM jAba AyAradharo vA sAmA kAdi cUrNiH iyadharo vA sAvao vA aNNataro vA sammaddiTThI, tiNhaM ubaladdhikAraNANaM aNNatareNaM jANai, taMjahA-purasthimAo vA disAo // 13 // Agao ahamaMsi, paNNavagadisAo ya bhAvadisAo ya sabAo gahiyAo bhavaMti, ahavA appavayaNaM nAtaM bhavati, ahavA jammamaccujAga(ja)rAdiyA saMsAribhAvA NAA bhavaMti, evametaM jahoddiTThakkameNaM egesiMNAtaM bhavati, ahavA evaM maNNe jaheva disAvidisAo egesiM gatirAgaI NAA bhavati taheva imaMpi NAtaM, taMjahA-atthi me AyA uvavAtie,' AyA aTThavihe taMjahA-daviyAtA | kasAyAtA. 'davie kasAya joge uvajoge nANa daMsaNe crnne| viriye AtA(ya) tathA aTThaviho hoi naayvyo||1||evmaadii,uvvaadii saMsArI, aNNo sarIrAo amutto Nicco ya abbhuvagataM bhavati, jeNa saMsaraMto na viNassaiNa ya akammassa saMsAro teNa kassA(mmA)vi Nahi sadhvagatassa saMsAro teNa Na savvagato, Nahi NigguNassa kayattaNaM teNa guNIvi, jo imAo jahA parUviyAo disAo aNudisAo ya aNusaMcarai dhAvati gacchati vA egaTThA, aNugayo kammehiM kammAI vA aNugato saMsarati aNusaMsarati, puci tappAuggAI kammAI karei pacchA saMsarati, aNumaMbharati vA battavyaM, jahA bhaTTAraeNaM asaMkhejAI jammAI saMbharittA goyamasAmI bhaNito-cirasaMsiTTho'si me goyamA!" ahavA jo egaM bhavaM sabbapaJjavAheM aNusaMbharati so sabvabhavaggahaNANi savvapajavehi aNu| saMbharati, ohiNANI koi saMkhejAi uvalabhittA manai-jo eyAo disAo vA aNudisAo vA assio dhAvati so'haM, evaM | ra ceva aNNassa akkhAi, jahA mallisAmI chaNhaM rAyANaM 'kiMtha tayaM pamhuTuM ? jattha gayAo vimANapabaresu / vucchA samayaNibaddhaM // 13 // PREMIUMpmathuMONIPAL Amania
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokAdi vAditA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 14 // HAINITANDARMED padiha, IA devA ! taM saMbharaha jAtiM // 1 // jaha evaM koi sahasaMmuiyAe jANai jahA so'haM taheva abo parato aNNAo vA socA aNegahA jANAvio appANaM paJcabhiNNAi jAva so'hamiti, jaivA koI bhaNejA bhaNitaM bhaTTAraeNaM-appA asthi, na tassa lakkhaNaM uvadihU~, bhaNNai-bhaNitaM so'hamiti, iha nirahaMkAre sarIre jassa imo'haMkAro, taMjahA-ahaM karemi mayA kayaM ahaM karissAmi, eyaM tassa lakSaNaM jo ahaMkAro, bhaNitaM appalakkhaNaM / idANI pagataM bhaNNai-se AAvAdI logAvAdI kammAvAdI kiriyAvAdI' (5-22) jeNa evaM appAjahuddivauvaladdhikAraNANaM annatareNaM uvaladdho se AyAvAdI-AyAtthittavAdI, No NAhivAdI, logavAdI gAma jaha ceva ahaM atthi evaM annevi dehiNo saMti, logaabhaMtare eva jIvA, jIvAjIvA logasamudao iti, bhaNito logavAdI, akammassa saMsAro patthi teNa kammavAdIni, tassa baMdho caubiho pagatiThitiaNubhAgapadesabaMdho ya, so ya Na viNA AsaveNa teNa Asavo bhANiyanvo, Asavo kiriyAe bhavati, bhaNiyaM ca-"jAva caNaM esa jIve sayAsamiyaM eyati veyati | calati tAva Na tassa aMtakiriyA bhavati, kiriyA ya jIvassa atyaMtarabhUtANa bhavati teNa bhaNNati 'akariMsu' va'haM karemi va'haM' ahavA Niccattaannattakattitte siddhe etaM siddhaM bhavati-'akareMsu va'haM karissAmi va'haM' ahavA tikAlakajavavaesA AyA appacakkho, tattha kAiyaM vAiyaM mANasiyaM tivihaM karaNaM, ekkekkaM kiyaM kAriyaM aNumodiyamiti, teNa bhaNai-'akariMsu va'haM karemi va'haM karissAmi va'haM' tattha karesuM va'haM-sayaM kiyaM vA evaM kArAviyaM vA aNumoditaM vA, evaM vaTTamANe'vi karemi kAravemi aNumoyAmi, aNAgate'vi karissAmi kAravissAmi aNumanissAmi, eesiM puNa navaNhaM padANaM do AdipadA gahiyA aMtima ca, avasesA puNa aNuttAvi atthato sUijaMti, evaM jogattiyakaraNattieNaM Navao bhedo joe nAyabbo, atItagrahaNA atItANi ceva bhavaggaha // 14 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 15 // NANi mUyitANi, aNAgatamgahaNA essANi, 'etAvaMti savvAvaMti' ettio baMdhavisao, ahavA uDamahatiriyaM savAvaMti, ahavA etiyaM baMdhaM, etaMti titthagaravayaNaM, taMjahA akareMsu va'haM karemi va'haM karissAmi va'haM 'loyasi kammasamAraMbhA' paJcakkhataraMmi loe-jIvaloe duvihAe pariNAe parijANiyabvA, apariNAyakammassa ke dosA, bhaNNaMti 'pariNNAyakamme khalu ayaM purise' (8-23) puno suhadukkhANaM puriso puri mayaNA vA puriso, savaM savaNNussa pratyakSamitikAuM teNa bhaNNati-ayaM puriso, ahavA jo vivakSito asaMtapuriso taM paDucca bhaNNati-apariNNAya0, ayaM puriso disAo bhAvadisAo ya aTThArasa, paNNavagaM paDucca chadisAo sesA sambAo aNudimAo, puNaruccAraNaM Na hi kAti disA aNudisA vA vidyate jattha so No saMsarati, 'sAheti' saha kammaNA, sa kiM teNeva apariNAyadoseNaM 'aNegaruvAo joNIo saMbhavaMti' aNegarUvA NAma caurAsIijoNippamuhasayasahassA, ahavA subhAsubhAo aNegaLaMvAo, tattha subhA devagatiasaMkhenjavAsAuyamaNussarAIsaramAIAo gottevi jAtIsaMpaNNAti, sesAo aNiTThAo, ahavA devesuvi abhiyogakibdhisiyAti, asubhA tiriesuvi, gaMdhahatthI assarataNANi subhAo, egidiesu'vi jattha vaNNagaMdhaphAsA iTThA kaMtA, sa samma subhAsubhakammehiM dhAvati saMdhAvati, sabao ego vA dhAvati saMdhAvati, saMdheti vA paDhiati, tattha saMdhaNA davve bhAve ya, dabve chinnasaMdhaNA ya acchinnasaMdhaNA ya, tattha chinnasaMdhaNA dasiyAhiM vAgA vAgehiM vA rajjU , acchiNNA balUto mutaM vahijati, bhAvevi duvihA, chiNNA jo ubasAmagaseDhIpaDivaDaMto puNaravi udaiyaM bhAvaM saMdheti sA chiNNasaMdhaNA, acchiNNA so ceva uvAriM daMtAdivisujjhamANaparimANo apubbAI saMjamaTThANAI saMdheti, evaM khaievi, tassa puNa paDivAto Nasthi, ahavA saMdadhAti ahvA saMdhArayati, etA joNI saMdhAvaMtassa ko doso ?,bhaNNati // 15
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH / / 16 / / 'aNegarUve phAse paDivedeti' aNegANi ruvANi jesiM te aNegarUvA, AdiraMteNa sahitA, egaggaheNa gahaNaM, teNa gaMdharasarUvasadde'vi vividhe vedeti, pacchANuputrI esA, jeNa pharisavedaNA savvesiM saMsArINaM pajatANa atthi egidiesuvi ato gahaNaM patto'vi paDhamaM parisaM vedeti teNa tamgahaNaM, kiMnimittaM se saMsAriyaM kammaM vaccati 1, bhaNNai - ' tattha khalu bhagavayA jAva dukkha paDighAta he uM' (10, 11 - 25) tattheti tattha baMdhapagate, khalu visesaNe, kiM visesayati ?, jANaNApariNaM visesayati, tA eeNaM vaccai, kiM nimittaM so tesu kammAsavesu vaTTamANo aNegarUvAo joNIo saMsarati 1, bhaNNai, 'imassa ceva jIviyassa' imassa caiva mANussagassa, jIvijar3a teNa NehapANavamaNavireyaNa abhaMgaNaNhANasirAvehAdINi karei, rasAyaNANi ya uvabhuMjija, paravalabhayAo balaM poser3a, tannimittaM ca daMDakuDaMDehiM jANavataM pIDeti, parivaMdaNaM nAma chattI avilio hohAmi, caNNo vA me bhavissaha, teNa NehamAINi karoti, malajuddhe vA saMgAme vA saMsArAdi balakaraM bhottRNaM NittharissAmi teNa satte-haNati, idANiM mANaNAnimitta, jo NaM aDANAdI Na karoti tassa baMdhavaharohasavtrassaharaNAdINi kareti, teNa diTThaparakammassa anbhuTTANAdINi kareMti, ahavA ghaNaM ajiNati balasaMgraha kareti vijaM vA sikkha varaM paro sammAgeMto vatthAdIhi, jo vA Na sammANei tassa baMdhaNAdINi karei, varaM bhayaM viNIrya hoi / iyANiM jAinimittaM dhijAtiyANa jIvaMtadANagAI deti, jaM vA sajAtiutti tannimitta AraMbha karei, maraNetti karaduyAdINi kAraver3a vA, jahA kattaviriyAvarAhe, bhoyaNAetti karisaNAdikammehiM pavattamANo tasathAvare virAheti, maMsanimittaM chagalasUgara tittirAdi, dukkhapaDighAya heutti AtaMkAbhibhUtA rasagAdiheuM bagatittirAdIhi ya ekuDiyAu pakareMti niNhavaNAdINi, sahassapAgaosahasaMbhAra heuM mUlakaMdAvi virAheti, jaM vA dukkhaM jassa jeNa viNayai jahA sItavAsaparittANaNimittaM karmAzravAH // 16 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzAcA rAMga sUtra HI karmaparikSA 2 uddezaH cUrNiH // 17 // N TAM ihApAgAdiesu tasathAvaresu virAhitA gihAdINi, parissaMto jANaM vA amilasai, 'etAvato savvAvaMtI' etaMnimittaM paMciMdiyA saMtA sattavahesu pavattaMte, taM jahA kevalanANeNa jANittA eva ihamegesiM No saNNA bhavatitti Adi jAva dukkhapaDidhAtaherDa paveditaM, jaM vA saMsarati jahA bajjhati jaM ca uvariM bhaNihiti taM ca etAvaMti savvAvaMtigahaNeNaM darasiyaM bhavati, logassa kammassa pari0, asaMjatalogassa loyaMmi vA kammAiMti-kammaMtA tesu maNovAcakAiyA kiyakAritaaNumoditA dubihAe pariNAe pariyANitA bhavaMti jassete jesi vA ete iyANi duvihAe pariNAe pariNAyA 'se hu muNI' muNei jagaM tikAlAvatthaM teNa muNI, pariNNAyakammo NAma jANiUNa virato, iti parisamattIe, bemitti goyamasAmiprabhRtINaM sissANaM, eyaM paDhamuddesaM tattha'sthatto adhittA bhagavaM Aha-sayaM jANAmi, No parapaJcaeNa, ajasuhammo vA aajaMbuNAma bhaNati, sayaM ahaM eyarasa suyassa kattA ato| bemi iti, satthapariNAajjhayaNacuNNIe prathame'dhyAye prathama uddezaH samAptaH // sa eva vayaNapagaraNagatAdhigAro aNusajati, dIso taM vA, satthapariNatti ajjhayaNaMti, tattha paDhamauddeso dasaNanANAdhigAreNaM gato, logasi kammA pariNNAyA bhavaMti, carittAdhigArAdi asthi, sesesu so ceva nANadaMsaNAdhigAro, ahavA sa muNI pariNNAyakamitti aMtimasutaM, tassa paDivakkhattao apariNNAyakammA imesu jIvanikAesu uvavaJjai, taMjahA-puDhavikAiesu AukAiesu teukAiesu vAukAiesu vaNassakAiesu tasakAiesu, tattha paDhamaM puDhavikAiyaM bhavati, AdisutteNAbhisaMbaMdho-suyaM me AusaM ! teNa bhagavayA evamakkhAyaM 1, imaMpi sutaM ceva-'aTTe loe parijjUNe', ahavA No saNNatti, sA kahaM na bhavati ?, Aha-Na NAyA | bhavaMti, taMjahA-puDhavIe nikkhevA parUvaNA' gAhA (68-28) 'NAma ThavaNAdavie puDhavi' gAhA (69-28) HIR // 17 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH / / 18 / / davvaM sarIrabhavio gAhA ( 70-29) Agamao noAgamao ya, Agamao jassa NaM puDhavi0, goAgamao tivihAjANagasarIra0 bhaviyasarIra0 vairittA, tattha vairittA egabhaviya baddhAuyA abhimuddaNAmagoyAI, bhAva0 puDhavINAmagoyAI kammANa vedemANo jIvo bhAvapuDhavI, gato NAmaniSphaNNo nikkhevo / parUvaNA 'duvihA bAyarapuDhavi' ( 72 - 28 ) gAhA // 'puDhavI ya sakkarA vAlugA ya' evaM cacAri gAhAo (73, 74, 75, 76 - 29) jAva jalakaMto sUrakaMto 'vaNNarasagaMdhaphAse'' gAhA (77-29) vaNNAdeseNa gaMdha0 rasa0 phAsAdeseNa sahasaggaso saMkhejAI joNIpa0, taMjahA - kiNDo kiNhataro kiNhatamo evaM ekeke vaNNagaMdharasaphAse saMjoganiSphaNNesu vaNNAdisu saMkheAI joNIpa0 'je bAdare vidhANA paJjA' gAhA (79-29 ) 'rukkhANaM' gAhA (80-30) 'osahItaNa' gAhA (81-30) 'ekkassa' gAhA (82-30) 'eehiM sarIrehiM' gAhA (83-30) idANiM lakkhaNa 'ubajogo' gAhA (84- 30) eyANa uvajogAdINa suttassa mucchiyassa vA jahA avatANi 'aTThi jahA sarIraMmi aNugataM' gAhA (85 - 21) idANiM parimANaM 'je bAdarapajattA' gAhA (86-31) 'pattheNa va kulaeNa va' gAdA (87-32) logAgAsapae gAhA (88-32) 'niuNo ya hoi' gAhA (89-32) 'aNusamayaM ca' gAhA (89-32) egasamaeNa kevaiyA uvavaaMti ?, asaMkhijA logA, evaM utravarddhatAvi, savvo ceva kAo asaMkhijA logA, saMciDaNAvi asaMkhijA logA / idANi uvaogo- 'caMkamaNA ya' gAhA 'AlevaNA ya' gAhA 'eehi' gAhA (92,93, 94-32 ) iyANi - 'satthaM halakuliya' gAhA (95-33) 'kiMcI sakAyasatthaM' gAhA (96- 33) iyANi veyaNatti 'pAyaccheyaNa' gAhA (97-33) ' Natthi ya siyaMgamaMgA' gAhA (98-33) idANi cavaNatti, jastha Na lajjamANo tattha 'pavadaMti ya aNagArA' pRthvI nikSepAda 2 uddezaH / / 18 / /
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AnArAMga sUtracUrNi: / / 19 / / gAhA (99-33) 'aNagAravANI' gAhA (100-33) keI sayaM vadheDa' gAhA (101 - 34) aNNaya garUve pANeti 'jo puDhavi samArabhate' gAhA (192-34) 'puDhaviM samArabhaMtA' gAhA (103-34) idANiM Niyattitti - evaM viyANiUNaM' gAhA (104-34 ) se muNI pariSNAyakammeti bemitti 'guttA guttIhiM' gADhA (105 -34) 'aTTe loe parijjuNNe' (106-34 sUtra) padacchede kate bairice davvaTTI sagaDAdicakANaM ekato duhato vA varitAoM AcAliaMti so davbaTTo bhaNNati, kaMbale pattAbaMdhamAdi vA sarahA (vhAi), bhAvadosaTTo tehiM saMpIDita jIvacaka saMsAracakke aNuparIti, ahavA paMcahiM iMdiyasiddi, aDavA kasAyadahI, adyA daMsaNamohaM caritamodreNa ya, micchattamoho abhiggaddiyaaNabhiggahite hiM, carittamoddo kasAyaNokasAehiM ahavA saveNa mohaNijeNa, aDavA adbhuviNa kammeNa, logassa aTThavido vikkhevo, appasattheNa jIvodaya bhAva logeNa ahigAro, tatthavi sannIpaMcediyaloeNaM, jo sammataM caritaM vA caritAcaritaM vA paDivajejA, athavA savvegaM logeNaM ahigAro, jAo aDDo nicchayaM niyataM vA UNo parijjUNI, savvato vA UNI, so caubvihI davyaparijjUlI darido, jo vAidavvaM abhilasamANo'vina lamai, tisio pANiyaM bubhukSito asaNaM Auro mesa evamAdi, bhAvaparijjUNo nANAdIhiM juNNI parijunoti vA buccai, jahA jiNyaM sarIra therIhuo rukUkho, acine juNNo paDo jiNaM gihaM sagaDaM vA evamAdi, bhAvajuSNo udazya bhAvaukaDo ya, satthanANAdibhAvaparihINoM anaMtaguNaparihANI, jahA va puDhacikkAiesa akkharassa anaMtabhAgo ughADo, bohaNaM bohI, dukkheNa bulai dukkhavohI, sI evaM ajjhAmeNa dukkhabodhI ya logo bhavati, jaha meajjo, asaMbodhI vA jahA bhadatto, ko heU ?, ayANattaM, jati aNNANattaNeNa parijuNgo parijjuNNaneNa maMdavilANI maMdaviNNANataNeNa dRsvIhI, evaM paropakAraNaM paresiM pRthvI nikSepAda 2 uddeza / / 19 / /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ a pRthvIkAyaH 2 uddeza: zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 20 // msuramme RESPONIONROMADA R -- padANaM, evaM aTTAtidosajuttassa kiM bhavati ?, bhaNNati-assi lAMge pavva hite' asmi jIvaloe vA sayameva hi saMbaMdhite padhvahite sakammehiM attAvi NaM baMdheti, ahavA aTTo parijuNNo ayANato asmilloe pavvahite 'tattha tattheti tesu tesu kAraNesu puDhavisamAraMbheNaM viNA Na sijhaMti, tANi samArabhati, avA pateyaM patneyaM tehiM tehiM karaNehi halakuliyakuddAlamAdirahiM devaulasabhAdharatalAgasetuagaDadhAtuNimittAdI pidhappiha, 'passe ti sIsAmaMtaNaM 'AturA paritAveMti'tti adRttaNeNa AturA, jaha vA| egasta raNo kiMci sacittaM vA acittaM vA maharihaM dravyaM avadhitaM, teNa jagaraguttiyA bhaNitA-jai evatieNa kAleNaM Na | uvahAveha coraM to bhe sIsaM chidAmi, tehiM maccubhayAturehi kahaci gavasaMtehi corA uvaladdhA, gahiyA ya, te Na paDivajaMti, tato te maraNabhayAurA nANAvihAhiM jAyaNAhiM paritAvaMti, esa diTTato. evaM aTThakammAurA maNusmAvi jIvigA maraNabhayA visayAmilAsiNo ya puDhavikAe NigviNA NiraNukaMpA ya paritAvinti hala kuliyakodAlAdIhi, 'saMtIti vijaMti pANA-AupANAti jaM bhANataM, Na jIvA ajIvA, AjIvigapaDisehatthaM vakaggahaNaM, jattha ego tattha niyamA asaMkhijA, 'puDhosititti puDhavisitA, ahavA pithappihiM asmitA, jaM bhaNitaM-patteyasarIrA, evaM sayapatthivacetavaNNe amokho ?, bhaNNati puNo-'puDho siya'tti asatthapariNate dosa, santhapariNane acittA bhavaMti, satthaparUvaNA jahA piMDanijjuttIya, sacittA ya annaparUvaNA jahA paNNavaNAe, lakSaNe tu aTTi jaM vA garIra acirovavaNNagagambho vA, kutitthigANavi AgamasiddhANi jahA AroppAdi, kimaMga puNa sancajY NaM ?, bhANayaM ca-"jinandravacanaM sUkSmatubhiyadi mRhyte| AjJayA tadvahItavyaM, nAnyathAvAdino jinAH // 1 // je puNa paccakakhaNa vA nANaNaM pRDhavikakAie jIva Na umadai lajamANA puTo pAsa' lA duvihA-logigI ya louttarA ya, loiyA ADAINIK - MINilititimar AUGUIPADH // 20 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhASAgaMga bhUtra cUNiH lajjA zucivodhaH 2 uddeza: mamurAdANaM grahamA laJjamANI jahamati pavA bhujati evamAdIhi, vANiyao yA aladdhalAmao gharaM pavisaMto lajati, louttare saMjama eva lajA, bhAgayaM ca - "lajA dayA saMjamo baMbha" asaMjama kArDa lajjati, puDho NAma patteyaM 2, pAsa paJcakkhANA vA || puDhavi mamArabhaMtA lajjati. ahayA te lajjamANe pAsAdi, kutithipa puNa lagjaNijjevi viNihayAmA aTie parijuNNe dussaMbodhe adhiyANae paneyaM 2 karimaNAhAgIkAraNahi kaliyakodAlAdIhi satyahi samArabhaMti, 'aNagArani agA-rukkhA tehiM kayaM agAraM, agAra se tthi neNa aNagArA, dabve caragAdi, bhAve aNagArA mAhU ne sIlaMgamahammarakakhaNaTThA puDhaviNa samArabhaMti, itare puNa niNi nisaTTA pAvAiyamayA 'pavadaMti ya aNagArA' gAhA ( 5".- ) lopaNa aMNagArA bhaNNamANA, bhaNNaMtI-pUyAsakkAraha puNa pavayaMti 'aNagAravAdiyo puTavihi' gAhA (108.33 ) maliNanara appANaM kareMti, puDhavisamAraMbhavirae duguMchamANA, jahA maliNaM vanthaM kadamodaeNa dhubamANaM, evaM ne va dR tinaM ceva kareMti maiboho vA. jahA ekakami gAme suiboho, tassa gAmamma egamsa gihe keNatI cchippati to caumaTTIe maTTiyAdi ma pahAti, aNNadA yampa gihe balabo mato, kammAsvahiM giveDayaM, neNa maNiyaM-saMdhi (majja)nINegha. taM ca ThANaM pANieNaM dhAvaTa, niphaDie caMDAlA uhitA vigiciyaM kujja, tehi kammayarahiM muiyavAdI pucchio, caMDAlANa dija ?, taNa vRSa-mA, kiMtu kiMkhu kiMkhu kiMkhutti bhaNati, vikiMcatu mayaM, evameva maMsaM dAmayagANaM deva, cammeNa vaiyAu baleha, siMgANi ucchubADamo kIrahitti ijjhapi khattaM bhavissai, aTTihivi dhUmo kanjihiti taurmANa, hAruNA santhakaMDANaM bhavissai, evaM teSAva jahA parizcattaM, evaM atitthiyAvi taM va dUseMti taM ceva kareMti, disAmItA pavajhyA na cetra kareMti hiMsa, dagamoyariyA ca umaTTie maTTiyAhiM moyaM karati, tavyaviyAvi gAmAdiparigmaho, halaku-! // 21 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvIzavaM 2 uddezaH zrIAcA- rAMga sUtra | cUrNiH // 22 // FASHIKARAIGARHI liehi hiMsaMti, kahaM aNagArA Na bhavaMti ?, bhaNNati-'jamiNaM virUvarUvehi jamiti aNuddir3ha idamiti paJcakkhavayaNaM, avikito | puDhavikAo, sa eva cuto bhavati viNNANAbhAve, sa hiMsiJjati jeNaM taM satthaM, vividhANi rUvANi jesiMtesiM uvabhogehiM heuhi virUvarUvehiM satthehiM vahehiMti halakuliyAdIhiM, kiMci sakAyasatthaM puDhavikamma samArabhaMti, jaM karei taM kammaM, puDhavIe kammaM 2, taM tu khaNaNaM vilehaNaM vA, puDhavisatthaMti puDhavimeva satthaM. appaNo paresiM ca, halAdINi vA puDhavisatthANi tANi samArabhati, aNegarUveNa egasve saNhabAdarapuDhavimedo, suhumANaM bAdaraM satthaMNa hoti, suhumANaM paropparato hoi, kimatthaM puDhavI vibhajjati', bhaNNati-'tattha khalu bhagavayA pariNNA paveiyA imassa ceva jIvitassa' 'tatthe ti tahiM puDhavikAyIe khalu visesaNe jANaNApariNAe paccakkhANapariNAe, ahavA paccakkhANevi evamAdi uvabhoga na kujA, imassa ceva jIviyassa-jIviyakAraNA dhAtuM dharmati karisa-1 NANi ya pagArAdIe ya, evaM annANavi jAvi dukkhaparighAyaheuMti, sappo khaddho kaddamaM khAyai, pisAyassa kUvaM khaNaMti, sayameva puDhavisatthaM karisagAdi aNNehiM vihijja kAravehiMti aNumoyaMti uvajIvaMti pasaMsaMti ya, ettha jogattiyakaraNattieNa ya taM puNa / aTThAe vA taM sahitAetti, ahiyAe saMsAre bhavati, cireNAvi bohiM Na labhai, laddhAeviNa kareti, apAyodvejaNo pAlaiti, ahavA 'vAyo daMsito 'se taM saMbujjhamANe' sa iti Niddese, taMti jo bhaNito tadAraMbho taM saMbujjhamANo, sikkhAgo vA bhaNNati-se taM | | saMbujjhamANo AdANio-saMjamo taM samma uhAe samuTThAe, ahavA AdANio-viNao taM sammaM uTThAe,Na micchAviNaeNaM udAyimArago va, punvaM samuTThAe jahA bhaTTAragaM goyamo, socA bhagavato sagAse, aNagAreNaM vA tappuriso aNagArANaM caragAdINaM patteyabuddhANaM vA, evaM egesiM rAgadosarahiyANaM kayasAmAiyANaM sissANaM gaNaharehiM paveiyaM jahA puDhavi jIve, tadAraMbho ya ahito, 22 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathAditvaM 2 uddezaH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH / / 23 / / taM samArabhamANasma esa khalu gaMthe evaM (sa) mohe esa khalu mAre' esa avadhAraNe khalu visesaNe gaMtho puDhavikAiyavaheNaM aDhaviho kammagaMtho bhavati, kAraNe kajjassa uvayArA bhaNNati esa khalu gaMthe, 'mohitti appANaM abaso mohaNijjaM, 'mAritti AyugaM sUyitaM, dukkhagahaNeNa vedaNijjaM, evaM sesiyAovi pagaDIo ekAo puDhavivadhAto bajhaMti, evaM moheNavi ke0, ahavA eso puDhavivadho gaMthe moho saMto vigyo mokssa mokkhamaggasa vA, 'icatthaM gaDhie loe'ti iti etthaM puDhavikAe AhArovagaraNavibhUsaNaheU mucchio gaDhio giddhotti vA egahU~, ettha gaDhio kiM kareti ? 'jamidaM virUvarUvehi satthehiM' punvaM bhaNitAni, jaM kareti taM kammaM, satthaMpi sakAyasatthaM parakAyasatthaM ca kudAlAlittAdIhi aNNe va NANArUvehi puDhavighAyaM chakAyA, bhaNiyaM ca-'puDhavijIve vihiMsaMto hiMsati tu tadassite', je Na passaMti Na suNaMti tesi kahaM vedaNA uppajjai ?, 'se bemi' so'haM | bravImi, appege andhamajjhe appege'dhamacche Na gacchaMtIti agA aMdho api ege api aMdhe abhediti bhiMde acchediti chiMde, tattha thAvarasaMghe agA aMdho ya jahA puriso koi aMdhovi paMgulovi kevalaM ruMDameva jAto mitAputto jahA jAva te uvavAto beiMdiya D teiMdiya apaMguttevi ya ca samAseNaM bhayaNA, tattha davbaMdhe aMdhalao, bhAvAMdho micchAdiTThI, jahA taM agaM aMdhaM vA sirakavAle anatya ! vA kharapadese koi bhiMdati chidai vA kiM tassa apassatovi vitaNA Na bhavati ?, evaM puDhavikAiyANavi agacchaMtANaM suhumayAe appasaMghayaNANaM pharisamitteNavi mAraNe atulA vedaNA bhavati, jahA paMciMdiyANaM pade sUyIi kaMTaeNa vA vijjhamANANaM aNuttareNa sattheNa mijjamANANaM vedaNA bhavati tahA puDhavikkAiyANavi atthi te padesA titthagaradiTThA ANAgijjhA pAdatthANIyA, evaM khaluaga jAva sIsa, appege saMpamArae appege uddavae saMpamAraNA mucchA mumucchA veti, 'Nasthi ya sa aMgamaMgA'gAhA(98-33) pANANaM // 23 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcAroMga sUtra pRthvIvedanA apkAyaH 3 uddezaH cUrNiH 04madrasiaRamodriilaase NAmaNa uddavaNaM, jahA vA mucchito purimo chijjaMtI mijato vA khAreNa vA khAe chippaMto vedeti evaM thINagiddhikammudaeNaM NisaTuM| mucchitA iva vedaNaM vedeti, 'galthaM' puDhavikakAe matthaMti kiMcI makAyasantha, sabvevitti AraMbhA, je te halakuliyAdi, ahavA pAdabhedAdi eteNa avavikhatA, je anne tadasmitA tamAdi, jahA davaggidAyago taNasma, teNa ahikkhai, kuTuM vA pADeto cittakamma, jo vA gambhiNi mAreti mo naM ganbhaM na avikakhai, esa diTuMto, evaM puDhavi halAdIhi samArabhamANo tadassitajIve Na avikakhati, duvihAe pariNAe patthaM satyaM asamArabhamANasma' kaMTaM, ne pariNAyA mehAvI, tamiti taM jahA uddiDaM puDhavizAyamamAraMbha pariNAya duvihAe merAvAhiNe ahigArI, gahaNadhAraNasaM jutotti icchijjai, Neva sayaM puDhavisatthaM satthahalAdIhiM jogatiyakaraNatiyaeNa, jamma te jahuTTiA puDhAvikammasamAraMbhA khaNaNavilehaNA jaMnimitaM ca puDhavI samAraMbhaMti taMnimino ya kammabaMdho, aTTavihI adde parijuNAti ya, gavaM entha jahudiTTa duvihAe pariNAe pariNAtaM bhavatIti, ma muNI pariNNAyakammA | bhavatIti, bemini nadeva, evaM matthapariNAajjhayaNacuNNIya vitio udamo mamAptaH / / NijjuttigAhAo paTitamidAo (1.6, 11535) uddezAbhisaMbaMdhI-muNI pariNAyakammeti, ihavi so ceva muNI se vaimi, ajuni vA kaNagAre aNagAganiyA mUNini vA egaTThA, pa ya taMmattaparihAreNa mammanaM suNIlakakhaNaM bhavati, annehivi kAhi pariNaya kammuNA bhavitavyaM. nantha AukAyamadhikica bhaNati se babhi se' se iti Niso, jeNa prakAreNa jahA, aNagAge mAMganI, jahA purvi pariharalo aNagArI bhavati evaM udakapi, avi saMbhAvaNe, avi bhavati aviNa bhavati, mo jahA bhavati jahA janayati nahA hipa mi-'ujukaToni riju-saMjamo rijukotIni ujukaDe, addavA pagatIe ajjave-avakasahAvo jaM HDADAPAR 24 / /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ apkAyaH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH P bhaNitaM hoti, avAmasIlo, NikAo NAma desappadesabahuttaM NikAyaM paDivajati, jahA AU jIvA, ahavA NikAyaM-NicaM mo. kkhaM maggaM paDivaNNo amAyaM kuvvamANo Ne paDicchiNNissitti vaMkAdINi amAyameva sevati, evaM alobhamavi, viyAhito akkhAe, pacchato garUyaM sAmannatikAuMmA taNhAio udagaM pivihiti vA, hAhiti vA, teNa bhaNNati-'jAe saddhAe NikvaMto' (20-43) pAyaM pavvayaMto vaDUmANapariNAmo bhavati, tameva vaDamANapariNAma phAsae, jaM bhaNitaM Asevae, saMjamaseDhIpaDivaNNo vaDamANapariNAmo vA hIyamANa avaDhitavuDI vA, hANI vA jahaNyoNa samao ukkoseNaM aMtamuhuttaM, avadvitakAlo dosu jahaNNamajjhAsu aTThasamayA, sesesu Natthi, taM chaumattho NicchaeNa Na yANati-kiM mama parihINaM parivati vA ?, kesu vA vadyAmi', ahavA koi ekkagAhAe 'jaha sauNagaNA bahave samAgayA egapAdave ratiM / vasiUNa jaMti vivihA disA tahA savvaNAijaNo // 1 // gAhA, egavAgaraNeNa vA jahA ahiMsAlakkhaNo dhammo, saddhAsaMvegajutto rajAdivibhavaM chaDDittA pabbaio, Na yAvaliyAe saddhAe rajjAdINi chaDDijjaMti, cirapabvaiyassa suyAbhigameNaM sajvA buDDI bhavati, bhaNiyaM ca-"jaha jaha sutamogAhati aisayarasapasarasaMjuyamapuvvaM / taha taha pahlAi muNI navanavasaMvegasaddhAe // 1 // teNa jAe saddhAe NikkhaMto tameva aNupAliyA, ahavA jai Na sakkei taccasaddhApariNAmo houM tahAvi jAe saddhAe NikkhaMto tameva aNupAliyA, jati lAmao Natthi mUlaMpi tA hou, mA savvaM Nassatu, evaM jAe. saddhAe NikkhaMto taMpi tAva aNupAlehi jAvajjIvAetti, sehassa tiNhAmibhUyassa anusAsaNaM 'tiNNo husi visottiyaM' taratIti tiNNo, savatIti sotiyA, visotiyA davve NadI nikAdisu vA aNulomavAhiNI sotiyA, itarI visottiyA, bhAvato aNusotaM, nANadaMsaNacarittatavaviNayasamAhANaM aNusottaM, tannivarIyaM kohAdi, aharoijjhANiyA bhAvavisotiyA, araaNEPAS // 25 // IPLINE
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 26 // | ahavA saMkA visociyA, kiM AukAo jIvo Na jIvotti 1, khaM tiNNo kaI baddhamANapariNAmINa bhaNiyabvo', bhaNNai- apkAyA 'paNatA vIrA mahAvihiM' (21-43) misaM NatA paNatA amimuhIhuyA mokkhassa vIthI-ratthA vA maggo vA egaTThA, dave aMtarAvaNavihI govihI suMkavihI, bhAvavihI mahatI pavaNA vA vIthI mahAvIthI, mokkhamaggassa, jativi kahaMci pamAyakhaliteNa |Na vaDamANapariNAmo bhavati tahAvi lahu paDibujjhittA puNaravi tibbatarapariNAmo bhavati, kiMca 'loyaM vA ANAe a| bhisamicA' (22-44) loyaMti jIvaloyaM AuloyaM vA, ANAe bhagavato ubadeso, jevi pacakkhanANiNo tehiMvi purva ANAe adhigatA, abhimuhaM pacchA abhisamejA, ahavA diTuMtehiM kahijamANamavi AukkAyalogaM egidiyalogaM vA koI maMdabuddhI Na saddahati taM paDucca imaM bhaNNai-'loyaM vA ANAe abhisameccA akutobhayaM tiNa kuto'vi jassa bhayaM taM akuobhayaM, ahavA Na | kayAivi bhayaM karei AukAyassa, tasya bhayaM dukkhaM asAtaM maraNaM asaMti aNatthANamiti egaTThA, jao evaM teNa bhaNNai 'se bemi | Neva sayaM loyaM' abbhAikkhija, Na iti prativedhe sayaM anbhAikkhA jahA egidiyA ajIvA, attANaM jo annaM vA saMtaM annahA bhaNati jahA sAhuM asAhuMti evamAdi, evaM jo aigidie jIve uvagaraNadu(paDu)ppAyaM bhagati teNa abbhakkhAtaM bhavati, ahavA''ulogo avikito 'ta'ti vijahAe Na anbhAikkhati, neva sayaM acANaM anbhAikkhejA, alAtacakkadiTuMtAdIhiM appANaM ambhAikkhai jahA ahamavi natthi teNa chajjIvakAyalogo appA ya Na atthIti vattavaM, imaM anaM gairAgailakkhaNaM 'jo egidiyakAyaloyaM abbhakkhAi so appANaM anbhAikkhai, jassa egaidiyalogo Nasthi tassa apAvi Natyi, jo vA adhikiyaM AulogaM abbhAikkha so appANaM abhakkhAi, kahaM , tassa appA aNaMtaso tattha uvavanna pugyo, yadi so Natthi appAvi Nasthi, ke puNaIMIM 26 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 27 // e % logaM amAikkhaMti !, je aparijuNNo dussaMdho vA AurA paritAvitA, sIso bhaNai-bhagavaM! AukAo aJcatthaM duggejjho | apkAyaH Na suNeti Na pAsati NagyAti Na rasaM vedeti Na suhadukkhaM dIsaMti vedetA Na calaNaM Na phaMdarNa NAvi ussAso NissAsovA dissai, | sa kahaM jIvo', ettha diTuMto 'jaha hathissa sarIraM' gAhA (110-40) jaM ca NijjutIe AukkAyajIvalakkhaNaM jaMca | anjagobiMdehiM bhaNiyaM gAhA, AyariehiM sIso pariyacchAveyabbo, ANAe ya saddahaNA, AukAie jIve jo Na saddahai so micchAddiTThI aNagArataNaM tassa kato?,'lajjamANA puDho pAsa' esa ADhataM puDhavikkAiyauddesayagameNaM dhuvagaMDiyA suttatthato bhANiyavvA, appege aMdhamajhe jAva saMpamAre ya pacchA se bemi saMti pANA udagaNissitA'(24-45) se iti Niise so'haM bemi 'saMti' vijaMti pAyaso udae sabaloe patItA pUtaragAdi tasA vijaMti tadassitA, Na udagaM jIvA jahA sakkANaM, aNNesi Navi udagaM jIvA Navi assitA jIvA je pUtaragAdi, te khittasaMbhavA Na AukkAyasaMbhavA, 'iha ca khalu bho! aNagArANaM' 'ihe'ti imaMmi pavayaNe ca samuccaye, khalu visesaNe, kiM visesayati ?-NAyaputtasissANaM aNagArANaM, Na aNNesiM, udayajIve viyAhite, casaddo udagaNissitA ya pUtaragAdi, te Na khettasaMbhavA, ettha bhaMgA-katthai udagaM tasAvi, katthai udagaMno tasA, katthai udagaM nijjIvaM tasA, katthai udagaMpi nijjIvaM tasAvi Natthi, so puNa AukkAo tiviho, taMjahA-sacico acico mIsao, kahaM acitto bhavati ?-'satthaM cettha aNuvIi pAsa' taMjahA 'ussicaNA ya pANe gAhA (113-41) kiMcI sakAya| satthaM' (114-42) ahavA vaNNarasagaMdhaphAsA satthaM, vaNNo uNhodagaM aggipuggalANugataM isitti kavilaM bhavati gaMdhato dhUma-100 | gaMdhi ya, jattha gaMdho tattha rasovi viramaM vA rasaeNaM, pharisao uNhaM, kiMci uNhabhUyaMpi na aceyaNaM jahA aNubbatto daMDo, sabhAveNa // 27 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ apkAyaH zrIAcAzaMga sUtra cUNiH // 28 // mmmsant AmranipahUNImurarunaavaniasathimaa APAM HOMMITAMANN mahAtavotIrodagaM saceyaNaM, jayA sItalIbhUtaM tadA samAvaparicAeNa aceyaNaM, lavaNamahuraaMbaudagANaM aNNoSNaM satthaM, dubbhi-A gaMdhaM ca pAeNaM acittaM bhavati, sakAyasatthe parakAyasatthe bhaMgA catvAri, taMjahA-thotraM adhoveNaM0, etaM satthaM 'aNuvIya pAsa'ti sayamatIe ciMtettA parato vA sotavyaM, na sahasA phAsuyaMtikAuM ghettavvaM, 'puDho sasthaM paveditaMti bahRNi AukkAyasatthANi bhagavatA paveditANi ussicaNe ya pANe, je kutitthiyA udagaM pivaMti te NiyamA hiMsagA udagamma tadassitANaM ca, ahiMsaM ghosinA tatkArI taddosI pabhilaMgamauNI vA, aduvA adiNNAdANaM' te logagaDAdiesu jaivi pudhANuNNAyattaNeNaM Na adanaM nahAvi NadIe vA vAsodakaM vA uvajIvaMtANaM adattaM bhavati, jesi vA te sarIrA tehiM aNaNuNNAyaM, aha sAmiaNuNyAta NihosaM to sAmiaNuNNAyaM mahisaM chagalaM vA ghAteMto Nihoso bhavijA, Na ya so Niddeso, kutitthiyA tehiM tehiM kAraNehiM udagasamAraMbhaM kareMti nevi aviratA, taMjahA-'kappaDaNe 2' dvirabhihitA vIpsA kesiMci pAtuM kappati, Na NhAtuM, AjIvigasara khAgaM ca, nacaNiyANa NDAtuM pAtuM ca, kesiMci hANapiyaNahetuM bhaMDovagaraNacarUvamasAdINaM pakkhAlaNaheU, kesini paripUtaM, kesiMci aparipUtaM, kesini parimiyaM, kemici aparimiyamiti, aduvA vibhUmApani vibhUmA nAma NhANahatthapAdamuhavatthAdidhovaNaM ca 'puTo ni patteyaM vhAgAdisu bahusu kAraNemu, athavA 'puDho satyehiMti pidhappihehi satthehiM ussicaNA ya pANe gAhA, 'viuti ni jIviyA vavaroveti, ahavA hANAdisu viuvvadRtti, 'ethavi temi No NitaraNA' jaiviNhANapiyaNadhovaNAdisu parimiyAraMbhaM karoti tahAvi te avigyA, mAhaNaM udagAraMbhavisyANaM jahA'karaNaM bhavati sarvaprakAreNa viratA bhavaMti / 'patya san samArabhamANasma jAva prismttN"ti|| iti satyapariNAajjhayaNacugaNI nahao uddeso prismtto|| Primar DultimMINISTIANELINE
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH 1 // 29 // - zrIAcA teukAyassavi Nava padAI vanneUNaM sa eva jIvaNikAyAhigAro nadIsotavya aNuvattate jahA patthivANaM pavAlalavaNaMkura-D | tejaskAyaH rAMga sUtra- phAliyapahANagajitagasaddabhUmiphoDagAdi tappasiddhIe hetU bhaNitA jahA vA kaNuyA NicceTThAvi jIvA tahA patyivAvi jIvA, Au. 4 uddeza N| kAevi jalaM(kalala)dagadidruto vutto, iha tu jIvalakkhaNattidAre vaNijaMte jaritasya sarIraM usiNaM jaha vA khotaorati dippati / devasarIraM va sadA dIpyamANaM Na ajIvo bhavati tahA teukkAiyA dippamANA jIvA bhavaMti, iMdhanasaMjogeNa viddhivigArovalaMbhAo ya jIvA teukkAiyA, suttANugame suttaM uccAreyavaM, dussaddheyaM teukAyassa jIvattaM ato AdisuttaM bhaNNai-se bemiNa paDisehe 10 logo-aggilogo jahA AukkAiuddesae kiMca-'jo dIhaloe satthassa khettaNNo' je iti aNuddidvassa dIhalogo vaNDii logo, saMciTThaNAe vaNassaikAlo davaparimANeNa va vaNassaikAiyA aNaMtA, ahavA digdhasarIrattA digghalogo, joyaNasahassaM | sAiregaM, ahavA savvatthovA bAdarA teukkAiyA pajjattayA, tato aNNe jIvanikAyA aNaMtaguNA, ThitIvi aDDAijjA rAiMdiyA, itaresiM digdhatariyA, teNa dIhalogo, tassa dIhalogassa kiM ?; satthaM aggI, jo eyaM jANAti, eso AyAvaganAmassa ujjovaganAmassa ya udaeNaM sesakAehito visissati, 'asatthassati Na satthaM asatthaM so saMjamo nataM kassai ya satthaM bhavati, agaNikAyasaMjamo vA, je asatthassa0 se dIhalogasatthassa0,gatipaJcAgatilakkhaNaM eyaM, keNa bhaNitaM etaM?, bhaNNati-'vIrehiM etaM amibhUta dida' NicaM Atmani guruSu ca bahuvacanaM, teNa vIrehiM etaM abhibhUta, sabbatitthagaragrahaNaM vA bahuvayaNenaM, ahavA kevaligrahaNaM gaNaharagrahaNaM ca, 'etaM'ti chajIvanikAyacakkaM agaNijIvattaM vA, abhibhUya'tti tattha davve jahA sAhassamalleNa sattuseNA | || saravaDatteNa amibhUtA, jahA vA AdicceNa tamo, bhAvAbhibhave tu cattAri ghAikammANi abhibhUta parIsahA ubasagge ya abhibhUya, ahvaa||||||29||
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejaskAyaH zrIAcArAMga sUtracUrNiH u tamMISHISHTRACHARPATRA DamINIMIRMILMIPARDPRILANDPREMUIPIAN jahA Aico gahaNakkhattatArANaM prabhaM abhibhUya bhAti tahA chausatthiyanANANaM abhibhRya saMdevamaNuyAmurAe parisAe majjhayAre paritisthie abhibhUya 'diDha daTuM akkhAtaM, saMjayatti pAvauvaratehi, 'jatehiti jayaNA duvihA-pamatajayaNA ya appamattajayaNA ya, pamattassa kA jayaNA?,bhaNNai-pamattassavi kasAyAdinigrahaparassa iriyAdiuvaogo pamattajayaNA, apamattajayaNA tu akasAyavayaNasajjhatti, tattha jayaNagrahaNA digghakAliyA jayaNA gheppati, appamattagrahaNA iMdiyAdipamAde bajei, tappaDipakkhabhUto pamatto taM paDuca bhaNNati-'je pamatte guNahie' je iti aNudiTTasma pamatto iMdiyAdiNA asaMjato pamattasaMjatovA 'guNahie'tti taMjahAraMdhaNapayaNapagAsaNAdi jassa tehiM aTTho so guNaTThio, ahavA nANAdito je Navi AtAvaNAdINi kareti, evaM sesevikAe Arabhati se saDaMDe pavucatItaM kAya daMDao appAgaM daMDei saMsAre, abhivucati pavvu vai, jato evaM teNa 'taM pariNAya mehAvI' 'taM' ti chajIvanikAyA aggi vA abhinavapavvaio pavvaiukAmo vA appANaM aNumAsei, gurumAdI vA aNumAsaMtijo kAe haNai so tesiM daMDo bhavati, tassa ghAyasma pacchA daMDo bhavissai, ato taM jAgagAparigNAra pacakkhANapariNAe ya mehAvI bhaNito / idANi tisaMjato jAto 'No' iti na kujA yaM samAraMbhaM jaM ahaM puvaM asaMjato, kiM ?, tahA pAeNaM aTTa parijuSNA dusaMbodha ayANaga AturaparitAvitA jAva AturA paritAti saMti pANA teukAie 'lajamANA puDho0' dhruvagaMDiyaM bhaNiUNaM jAva se bemi, 'saMti' vijaMti, jamiNaM virUbarUvehi satthehiM aNNe vaLaNegarUbA agaNisatthega vahaMti taM imeNa suttenn| vibhAvitaM vivaritaM ca bhavati, taMjahA-puDhavinissitA tasathAvarA ya kuMthupipIliyA ahimaMDukAdi tasA rukkhagummalatAtaNAni | thAvarA, taNapattehiM kuMthumAdi kaTe ghuNAdi gomaye kuMthupaNagAdi kayavarevi kuMthumAdi 'saMti saMpAtimA' saMti-vijaMti saMpAtimA // 30 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAsaMgamana- cUNiH // 31 // bhamarakIDapataMgAdi 'Ahacca' NAma kayAi pataMti, taMjahA-Nirsi salabhANa divasato suhumehi logo kulabo upamito, NicaM | tejovanavAtI vAto sabvesu logAgAsa jAva NikkhuDesu ahavA Ahaca Agatya saba to pataMti saMpataMti, casaddeNa vAujIvA tapperitA bAta kAyau masagAdi 'agaNiM ca khalu puDha'tti aggiNA puTTho aggi vA phusittA casaddA jAlaM phusittAvi khalu pUraNe sadhato aNNogNa- 4 uddeza: gAtasamAgamato saMkucaMti tappamANA, jahA majArabhaeNa mUsao, tattha pariyAvajaMtitti saJcao AvaaMti, dhUmeNa jAlAhi vA | patAveNa vA mucchitA NisaNNIbhUyA aggi pariyAvajaMti, jaM bhaNitaM aggIbhavaMti, je pariyAjaMti te udAyaMti, jato evaM teNa | | Na ekaM aggI ceva ArabhaMti, tadAraMbhe aNNevi sattA viNasaMti, bhaNiyaM ca-"do bhaMte ! purisA aNNamaNNeNa saddhiM agaNikAyaM0" | | tahA "jIvANaM esamAghAto." taM pariSNAya mehAvI jAva bemi / prathamAdhyayanasya agnikAyAkhyazcaturtha uddezakaH smaapt4|| idANi vAussa abasaro,so ya acakkhusotti dussadveyo, mA ya sikkhagotaM asaddahamANo vippaDivajjejA teNa ukkamo, jaM vaNassaI bhaNNai,esevakamo jeNa sikkhago paDivajai, teNa cauhiM egidiyakAehiM parUvitehiM sabalogappatIte ya tasakAe suThTha sahahihiti | vAyujIvattaM,(vaNassaI)puNa pAeNa logo saddahati,teNa puvvaM so bhaNNati, Na vAU, vaNassatI navahiM dArehiM bhANiyavyo,nijjuttI paThitasiddhA, taNNo karissAmi' taM daMsitaM vaNasatI, iti parisamattIe, evaM parisamacaM samaNalakkhaNaM bhavati,jaM puvakataM samAraMbhaM taM pavajaM | anbhuvagato Na kareti,sammaM utthAya, bhaNitaM chajjIvakAyasaMjame anbhudvito, ahikayakAyassa vA,maMtA-jANittA, mati se asthi matimaM-AmiNibohiyanANaM gheppati, suttaM tattheva, ahavA maiggahaNA sadhanANAI gahiyAI, kAyANaM adhikayassa vA abhayaMvidittA, | abhayaM sattarasaviho saMjamo, ahabA sAtaMti vA suI vA pariNiTThANaMti vA abhayaMti vA egaTThA, tadhivakkho asAtaMti vA dukkhaMti // 31 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ MATHAN cUrNiH VAY zrIAcA-10 vA apariNivvANaMti vA bhayaMti vA egaTThA, te sAtAsAte appovameNaM jANittA jaM appaNo aNihU~ Na taM parassa kujA 'jaha mama ||vanaspatiH rAMga sUtra Na piyaM dukkhaM jANiya emeva sabajIvANaM' gAhA, 'taditi taM bhayaM je jIvA 'No' paDisehe 'karaI' kujA, kiM taM', chajjIva | nikAyaAraMbhaM adhikayaM vA 'etthovarate'tti vaNassaikAyasamAraMbho 'esovarae'tti gurusamI dhamma vA uvecca virato sa eva // 32 // aNagAro bhavati, sesA dabaaNagArA, 'je guNe'ti saddAdivisayA te pAyaM savve vaNassaisamAraMbhAo NiphajaMti, tattha saddA vaMsaveNulayattivINavihaMcipaDahAdi vaNassaIo, tasA taMticammAdi, svANi kaTThapotthakammagihAvaNaleNaveiyAkhaMbhapuSphaphalavatthA| dINi gaMdhA koTThAdI gaMdhajuttIo paramA mUlakaMdapupphaphalAdINaM tittAdao ya vibhAsA, mAsakkhamaNAdINi kAUNaM sevAlakaMdamUlAdi AhArinti phAso tUlimAdIhiM, anesuvi kAeMsu saddAdiguNA vibhAsiyavyA, puDhavie sadde suravAsalippAdINi gaMdho saJjo buDIe mahIe rase lavaNAdI phAse dahikuTimAdi, udaye saddA jalamahuyAdi rUve NadItUrAdi dhArANi vAtAni vA gaMdhe gaMdhodagAdi rase dhArodagAdi phAse sItaM tAvodae vA uNhaguNo, teukAe tavaNavitAvaNapatAvaNAdi, vAtevi gavakkhAdIhi, tase'vi saddo saMkhAdINaM gIyasaddA ya itthimAdINaM, evaM rUvAvi gaMdhA katthUriyAtINaM rasA maMsagorasAINaM phAsA haMsapakkhAdINaM, sabbodhi guNo puNo caunviho nAmaThavaNAo gayAo, davvaguNo sAmittakaraNaahikaraNehiM egatapuhuttehiM bhANiyavvaM, dabassa guNA aggIe uNhA evamAdi, davvANaM bahUNaM sameyANaM jo rasavivAe guNo, damveNa jahA aNNeNaM chuhA phidRti evamAdi, davve jahA osahehiM rogo nAsai, sannihANe, dravye guNo ticAdi, aNegesu danvesu piMDitesu je guNA jogIpAhuDAdisu, bhAvaguNo pamattho ya apasattho ya, apasattho jo jahiM rAgaMdho, jahA rAgeNaM Na yANaMti rAgA lobhA jayakarAdi khuhaM pivAsaM vA, pasatthonANovaogeNaM 1 N AKANTANI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 33 // GalliAHAR tisAdI Na tivedeti, darisaNaguNo kutitthirasuNa mujjhati sulasA vA jahA, carittaguNo Na visaesu rAgaM karei, dosaM vA, thUla- vanaspatiH maddo jahA, AvaTTo caunviho NAmAdI, davve sAmittakaraNaadhigaraNaegatapuhuttesu jahAsaMbhavaM bhAgIyacaM, dabassa AvaDaNAdisu kahaMci udagassa AvaTTo bhavati, davyANaM AgAse koMcapaMtImAdINaM puNo puNo Avato bhavati, damveNa teNeva udageNa taNAdi AvaTTitA, danvehiM saMdAmagakattiyAdIhi lohAdi, saNNihANevi egattapuhune vibhAsA, bhAvAvaTTo NAma aNNANabhAvasaMkaMtI udaiyabhAvodayo vA, NaragAdimu bhAvesu AvadRti, Aha-je guNe se AvaTTe ?, Ama, je AvaTe se guNe ?, Ama, gatipaJcAgatilakkhaNaM, ko'bhippAyo', kAyapuggalutthA (koilamuravuttha) saddAdiNA rAgo tappaDipakkhe doso, tato saMsAriyaM kammaM bhavatItikAuM kAraNe kAryopacArA bhaNNati jo eva guNo so AvaTTo, AvaTTo kahaM guNo bhavati ?, guNato aNNa'NNo AvaTTo teNa AvaTro a guNo, jaha nANanANINaM egataM, ahavA jo guNesu vaTTati so AvaTTe vadRi ?, Ama, gatipaJcAgatilakkhaNaM, ko'bhippAyo?, guNesu vaTTamANo Na saMsArA ubaTTati, ete guNA kattha?, bhaNNati-paNNavagadisaM paDucca uDU pAsAtAtihammiyesa, adhaM ahe, uccasthAgaritthale vA ArUDho, tiriyaM AvAsagaM, ahavA uDuloe vemANiyAdi ahe bhavaNavAsINaM tiriyaM dIvasamudravyantarajoisiyANa ya maNuyassa tirikkhANaM sabhAprapAdisu, pAINagrahaNeNa tiriyaM cattAri disAo aNudisAo ya gahiyAo, pAsissAmitti darisaNijAI, tANimaNuvattaNeNa sayamiva appANaM dariseti, asobhaNehiM tu AsaNehivi diTThI Nivatteti, ahavA pAsiyAI tAhiM cakhuphAsiyAI jahaNNeNa aMgulassa saMkhejaibhAge ukkoseNaM sAtiregAo joyaNasayasahassAo, paDhijai ya-passamANo rUbAI / pAsaI jaM bhaNitaM sa cakkhujoo uvautto pAsai, bhaNitaM sAhiyaM taM suNAti, evaM 'saddAvi suNimANi suNeti' suNimAIti- // 33 // A SHIMIRIRURAadimaa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanaspatiH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 34 // | soiMdiyagrahaNapAugAI, jahaNNaNaM aMgulassa asaMkhejaibhAgaM ukkoseNaM bArasahiM joyaNehi, ahavA suNimAiMti mallagadidruteNaM jaho| taM vaMjaNaM pUriyaM bhavati tato suNei, paDhiAi ya-'suNamANo sahAI suNeti', niruvayaiMdiyo taduvautto, evaM gaMdharasaphAse| hivi bhANiyavvaM, agyAimAI gaMdhe assAtaNijAI rase phAsimAI phAse, tisuvi cchinne poggale ukkoseNaM NavahiM joyaNehi, tibvevi visae ubalabhamANo uTTe ahaM tiriyaM pAINaM mucchamANo rUvesu saddesu yAvi, dUrAlogaM hAriMca teNa rUvaM AdIe, tattha rUve mucchamANe mucchie dussamANe duTTho, jaM bhaNitaM sarAgoNa vItarAgo, evaM saddesuvi rAgIrAgaMjAti dosI dosaM, rUvagrahaNe sesavisaehivi, apigrahaNA api jAti avi Na jAti rAgaM dosaM vA, api jAitAvi Na jAti aAittAvi jAti, kahicirajati kahiMci Na rajati, evaM dussatIvi, esa asaMjataloe viyAhite, 'ettha agutte aNANAe'tti ettha vaNassatikAyapare loe chakkAyaparibhoyaguNe vA kAmaguNesu vA agutto nAma rAgadosabasao paMcasu visaesu kahiMpi visae agutto jo vaNassaisamAraMbhe agutto so sesakAehivi agutto bhavati, ahavA hiMsAe agutto sesavaesuvi agutto, evaM so agutto titthaMgarANa aNANAgArI bhAvA vaDhe caundhihe naragamAdisu chabihe vA puDhavimAdisu iMdiyapamAyabhAvAvaTe badamANo Avadda 'puNo 2 guNAsAe vaMkasamApAre' puNo puNo amikkhaNaM aNivAritatappayAro te saddAivisae guNe AsAdento baMkasamAyAro ko-asaM jamo taM samAyarati vaMkasamAyAro, ahavA nANAgaikuDilo vaMko-saMsAro taM samAyarati, guNAmatto hiMsAdisu kammesu vamANo samAyarati-Nivvati aDati vA, so evaM vaMkasamAyAro pamatto aTro AkaMpito Aturo paritAvito tato agAravAsaM vaha niggaMtho vA kAe paDisevai pacchA AturIbhUto chajjIvanikAyasamAraMbhaM karemANo saddAdiguNabuddhie vazaphaikAe 'lajjamANo 'dhuvaM gaMDiyA, lakkhaNAvasiddhatthaM // 34 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra-1 cUrNiH // 5 // alNDIANRAIL | maNNati-'imapi jAidhamma' imaMti maNussasarIraM 'jAidhamnati jAissabhAvaM, ahavA appANagaM sarIraM sissaM vA, esa didruto, IDIsakAyaH evaM vaNassaisarIraMpi, taMjahA-jAto rukkho jAto sAkhI evamAdi, koI bhaNeja dahi jAti so'vi jIvo', bhaNNati-Na taM marati 6 uddeza 'imaMpi yuddhidhamma'ti jahA parivaDito dArao, aivA therIbhUto, evaM vaNassatIvi, ahavA AhAreNa uvacijati tadabhAve avacijati evaM vaNassaIvi, jahA vA hattho chino milAti tahA vaNassaIvi, sAhA purpha pattaM vA chinnaM milAyati, adhuvaM hArNa.e. khuTTIe evaM vaNassaIvi, aNitiyaM aNicaM jaM bhaNitaM, jattikAlAvatthite asAmataM copacaitAo, caovacaiyaM-ciati avacijatIvi, 'pariNAmadhamma ti bhAvaMtarasaMkamaNaM so NisegAdivAlamajmimavIriyANi evaM vaNassaIvi bAyaMkurAdi kameNa bhavati, tahA mUlakaMdakhaMdhatayA, evaM aNNevi suyaNadohalarogAdilakkhaNA pajjAyA bhANiyavA 'ettha satthaM samArabhamANassa tesiM' taheva iti satthapariNNAjjhayaNe vaNapphai uddeso pNcmH| idANiM tasakAyanijjuttIe nava dArAI vaNNeUNaM paThitasiddhAI Navara 'tivihA tivihA' gAhA (155-67) saMmucchimA gambhavakaMtiyA uvavAdiyA esA tivihA puNo tividhA iti, ekekA tivihA-sacittA acittA mIsA, ahavA sItA usiNA sItosiNA, ahavA saMvRtA vivRtA saMvRtavivRtA, ahavA vitio tivido saddo gambhavatiyANa Na gheva bhaNNai, taMjahA gAhAye cetra bhaNNati aMDayAdi, lakkhaNatti dAraM, beiMdiyAdINa tasANaM vaisesiyAI lakkhaNAI bhavaMti / 'dasaNa' gAhA (157, 158-68) paDhiyavvA, NosaNNAviyAre aNuyattamANe apariNNAyakammA chasukAesu uvavajjaMti, iha tu taptAhigAro se bemi saMti-vijjati sabalogappaIyA bAlAdipaJcavakhA, bAlAvi bhaNatI esa pipIliyA jaha Na mArehi, ahavA saMti, Na tehi saMsAro virahito bhavatI, // 35 // saNa' gAhA (157, 15-ENDI paJcakkhA, bAlAvi bhApakammA chasu kAesu uvavajjati, ha
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- rAMga sUtra // 36 // ramaAPANISHA DANA THAPranalion lunyanaune medeNa aMDayA poyayA jarAuyArasayA, aMDayA jAtA aMDayA mayUrakukkuDa evamAdI, potayA saNaphatA pakkhIvagguliyAdi, jarAyujA jahA VtrasakAyaH gomahisAdi, rasayA rasagAdi, saMsedayA yUgAdi, saMmucchimA salabhamakkhigAdi, umbhiyA muttimA(khajarIDA)di, uvavAiyA devanAragA, | esa saMsAretti pavuccai, esa aTThaviho joNisaMgaho saMsAreti pavuccai, maMdo dabve bhAve ya, dravye maMdo uvacae akae ya, bhAvevi uvacaye jo buddhimaMto avacae buddhihINo, bhAve maMdeNa ahigAro, esa puNa apaDupaNNabuddhi bAlao gahio,tassa maMdassa aviyANao eso aTThaviho joNisaMgaho jAyaiti nizcitaM, kimu viyANagassa?, eva tasakArya NijjhAettA paDilihitA nicchita | niyataM vA jamAittA, paDilihittA NAma daTTuM, ahavA adiTTho'vi kuMthusuhumAdirakkhaNahArayoharaNeNaM paDilehittA ya ThANAti cetejA, || ahavA NijjhAittA gAuM paDilehitAtti saMpekhitA, praDilehitA ekekaM paDuca patteyaM pariNibui pariNiyANaM jaM bhaNitaM suhaM, egaM pariNidhANaM patteyaM 'savesiM pANANaM savesiM bhUyANaM savesi jIvANaM savesi sattANaM savesiM' ti aviseseNaM i8| NivvANaM sAtaMti vA suhaMti vA abhayanti vA pariNibyANati vA egaTThA, etadhivarItaM aNiTuM samvesiM pANANaM savvesiM evaM jAva | sattANaM dukhaM sArIramAgasaM asataMti vA apariNibvANaMti vA mahanmayaMti vA egaTThA, icceteNa apariNivvANaM abhibhUtA 'tasaMti |pANA padisAdisAsu' tasaMtitti vA ubviyaMtivA saMkuyaMti vA bIbhiti vA egaTThA, evaM vA tasiyANaM maccubhaeNa dukkhaM bhavati, kiM puNa tAliyANa vA saMmahiyANa vA pIsiyANa vA, tasaMti pANA padiso disAsutti, pagArehiM bhisaM vA disAhi ya aNudisA| hi ya tasaMti taM kAyaM mA disA jattha tasA Na tasaMti jahA kosiyArA ya savAhi disAhi bIbhenti tega kosagaM kareMti, evaM tA paNNavagadisaM paDucca, bhAvadisAevi, Na sA bhAvadisA asthi jahiM badamANe jAto vANa labhijjA jo jAI, jAIe jIvo AjAti // 36 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasakAyaH zrIAcArAMga sUtra vihiMsaMti, tadAsatAta samArabhaMtA taM cena / cUrNiH accAe vahati // 37 // INDI sa tehiM marati, icchai ya jIvahiM jo te aNNehiM saMpasaMsaMti, kiMNimittaM ?, tehi tasaMti samArabhaMtA taM ceva nosaNNAti, ahA te jAva paritAvinti' dhuvagaMDiyA, jahiM aNNe NegarUve Na NivihiMsaMti, tadassite kimiyaudayAdi satte mAreMti, tattha chakkAye || virAhai tasapANevi hiMsaMtotti, appege accAe vahaMti 'acca'tti sarIraM taMnimittaM AhAraalaMkAranimittaM vA vadhati, ahavA visakhatito hatthi mAreUNa chunbhai, ahavA veyAlanimittaM salakkhaNaM sarIraM khataM kareMtehiM mArijati, ahavA acAe ajjhiya(jiNA)e vA, lohiyAya baliNimittaM chagalAti, ajiNaM-cammaM taMnimittaM sIhavagghamigamAdI, vasAe sUgarAdi, soNItAe kamirAgAdINaM hitayAe hitayauDDiyANaM, aTThIe AhiTThaNiyA, pittAe mayUrAdI, vasAe vagdhamagaravarAhAdi, piMchAe mayUrageddhAdi, pucchAe migapucchagA, vAlAe camarI, saMgAe rurukhaggimAdi, visANAe hathigAdi, daMtAe siyAladaMtehiM timiraM nAsayati, dADhAe varAhamAdI, NakhAe vagyamAdi, hArue jIvAe kaMDANa vagyAdayo, aTThIe saMkhamAdi, advimijAe osahaheuM maMsAsiNo vA appege, aTThAe ete ceva accAdi, ahavA appaNo parassa vA ubhayassa vA aTThAe, aNaTThAe ceDarUvANaM khelaMtANaM gharakoilAdi mAreMti, rAyA rAyaputto | vA gardabhAdi, ahavA aTThAe badheti jaM kiMci laettA sesayaM chaDDeti, jIvaMtassa vA acchidaMtA dhippaMti eso aTTho, sesaM aNaTTho, | 'hiMsissu meM tti eteNa mama pitA bhAyA vA mAriyao annabhave, hiMsaMtitti abhimuhaM etaM sIhAdi mAreti, hiMsissaMtitti sappa| mAdi mArei mA khahihitti, ariM vA No mArehitti, gabbhe vA mAreti mama esa arI bhavissati jahA kaNagajjhaorAyA, 'ettha satthaM samArabhamANassa'sesaM taheva / evaM satthapariNAajjhayaNacuNNIe chaTTho uddesosammatto // 1-6 // saMbaMdho sa eva, dussaddheyattA dupparihArittA aparibhoganA ya ukkamakaraNaM, jo ete cattAri tasavaje te kAe tase ya bAlAdippamiti te saddahati, tassa // 37 // RAINSTI
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH zrIAcA-|| vA uddeso bhaNNati, Nava dArA taheva, suttANugame suttamuccAreyacaM 'pabhU ya egassa duguMchaNAe'pabhutti samattho joeyetti joete | UI rAMga sUtra 7 uddezaH // jahuddidve kAra sahai so esa bhavati, kassa ?-eyatIti eo, maNiyaMca-"eyatI veyati calati phaMdati" ahavA egassa bAukkAyassa, | kahaM ego ?, sesA cakhusA ayamacakhuso teNa ego, ahavA ego desapaJcakkhovaggahaNe pabhU, saddahaNAe ya bhavati duguMchaNAe, // 38 // | duguMchaNA NAma saMjamaNA akaraNA vajjaNA viuhaNA Niyattitti vA egaTThA, kahaM etaM dupariharaM pariharati ?, keNa vA AlaMbaNeNa', | bhaNNati-'AtaMkadaMsI ahiyaMti NaccA' tehiM sArIramANasehiM dukkhehiM appANaM aMketi AtaMko, vAhI vA AtaMko, vakkha-D) mANaM vA adhaNaM phusaMti AtaMkA, chajjIvakAyasamAraMbheNa adhikayasamAraMbhega vA jaM dukkhaM AtaMkasaNitaM uppajjA taM passai AtaMkadaMsI, tattha davvAyaMke idamudAharaNaM-jitasatturAyA sAvao, dhammaghosathere pajjuvAsamANo veTThIbhUtaM sehaM pAsati, abhikkhaNaM | abhikakhaNaM paDiotijjamANaM puNaravi tadevAvarAdhaM karemANaM, tassa hiyaTThAe sesaucchAhaNatthaM ca AyariyaM aNuNNavittA khAravi-IM |jjalohIe khAro sajjAvito jahiM pakhittamitte puriso adviseso bhavatI, Ayariyassa puvvaM kahiyA, rAyapurisehiM AyariyA / vAhitA bhaNaMti-ko mama sahAo gacchiA 1, sajjhAyavAulA sesatti seho NIto, tattha AyariyA raNNo dhamma kaheMti, punasa| bAgaehi ya rAyapurisehiM do matayA purisA ANItA, tattha ego gihatthanevastho ego pAsaMDiNevattho, gurUhiM pucchiyaM-etehiM ko avarAho kato?, rAyA bhaNai-esa gihI mama ANAlo karei, esa liMgI tu minnacico jaha bhaNie NAe appANaM Na veitti mArittA mama uvaNItA, te do'vi khArAtaMke pakkhittA godohamitteNaM kAleNaM advisaMkaliyA sesA, so ya rAyA sarosaMpitra sehaM | nijjhAyaMto AyariyaM bhaNai-asthi tunjhavi koi chaco caraNAlaso jANaM taM jIvaMtagameva AtaMke chubhAmitti, AyariyA maNaMti // 38 // DDESS.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAyukAyaH cUrNiH bIjAcA- MNa amhaM koIvi pamAdijai, jai koi pamAdehiti tami kahate tuma jANihisi, vaMdie gato, tAhe seho AtaMkabhayA appamatto rAMga sUtra- jAto, sAhU pabhaNai-kiMci pamAdakhalite mA mama eyassa sAvagarakkhasassa akkhAhi vA jahesa pamAdeti, esa diTuMto ayaM uvaNayo-evaM bhavAtaMkamIto chakAyaavarAhe Na karei, mA garagAdisu aNegaso chubhIhAmi, puDhavikkAyaMmi gato ukosaM, ahvaa'sN||39|| jamo-AtaMko jeNa kammaheU, bhaNiyaM ca-'AtaMkadukkhANaM soya AtaMko iha parattha ya ahito, jativi chakAyasamAraMbho vAusamAraMbho vA suhaM maNNijai, jahA kacchukaMDUiyayaM kaMDujAtaM suhAi kaMDUiyassa aMte Dajjhati trisappiti vA kacchU, evaM chakAyasamAraMbheNaM adhikiyakAyasamAraMbheNa vA tAliyaMTAdiNA suhaM aMte aNaMtaso ahiyaM bhavati, ahavA ahiyaMti NacA etANi kAyaghAtINi kammANi, ihalogaducciNNA kammA paralokaduhA bhavaMti (cau) maMgo, guttimAdIhiM puNa jIvANaM aNuvaroheNaM asAvajANi kammANi, ihalogasuciNNA kammA paralogasuhavivAgA bhavaMti, evaM catubhaMgo, evaM so AtaMkaThANadarisI AyahitaM jANaMto ahitamimamavi jANaMti, so evaM AyAhitaM jANaMto pabhU bhavati egassa duguMchaNAe, sesANavi kAyANaM, tattha imo tassa aNAraMbhe AlaMbaNaviseso 'je ajjhatthaM jANaI' attANaM adhikicca vaTTati taM ajjhatthaM, kiM ca taM ?, suhaM, suhaM suhiNo atyaMtarabhUtaM teNa AtA cetra ajjhatthaM, tassa pajjAo suhaM, teNa jaM bhaNitaM-appANaM jANati, bahiyA NAma apANaM mottUNaM sesapANagaM tu, gatapaDiyAgatalakkhaNeNa jo ya bahiyA jANati, evaM dukkhaMpi joeyavvaM, evaM so ubhayassa jo jANao pabhU bhavati egassa duguMchaNAe, AhaAyasarIre suhaM gheppai, suhadukkhaicchAdINi AyapratyakSANi, beiMdiyAdIgivi parasarIre iTThANipavittiNivittIo daTuM suhaM appA asthitti paDivajjijjati, puDhavimAdINaM cauNDa ya egidiyANaM cakkhusattA jIvasattaM, aDhikalalakhajjodagAhArAtidiTuMtehiM, // 39 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 40 // vAussa puNa acakhusassa kahaM jIva ghettavyaM, maNNati, jaNu anilasadeNa vAyussa jIvattaM uvavAditaM, jamhA ya saparakamo va. cAyukAyaH puriso tivvamaMdamajhagativiseseNaM sayaM pahAeti vegeNa ya rukkhAdiyaM ummUleti gatimettA, sarIrANugataceyaNasarIro ya jahiyA NiddA, arUvI u so veti, pratyakSaNANiNo tu taM ceyaNaM pekkhaMti, sesANaM AyapaJcakkhA, evaM vAyUvi chaumatthANaM phAsapaJcakkho, so evaM paccakkhanANI vA pabhU bhavati 'egassa imaM tullamaNNesiM'ti jAva samadharitA tulA aggato vA maggato vA Na paDati | evaM jaha me iTANidve suhAsuhe taha savvajIvANaM, bhaNitaM ca-"kadveNa kaMTaega va pAe viddhassa veyaNadRssa / jA hoti aNivvANI NAyavA savvajIvANaM // 1 // jaha mama Na piyaM dukkhaM jANiya emeva sbjiivaannN"| gAhA, so evaM appovameNa paradhammo jANittA pabhU ya egassa duguMchaNAe aNNesiM ca, 'iha-saMtigatA daviyaMti iha mANusse patrayaNe vA, samaNaM saMti pariharaNA | duguMchA vA egaTThA, taM saMti uvagatA, daviyA rAgadosavirahitA, ahavA daviyA donni rAgadopA vieMti daviyA, pattAvi tAli| yaMTamAdiehiM gAtaM bAhiraM vAvi puggalaM NAvakhaMta vIyituM, paDhijaha ya 'iti saMtigatA daviyA' iti uvapadarisaNe, saMti pattA daviyA tatheva, sAhU, Na sakkAdI, NAvakhaMti asaMjamajIvitaM chakAyasamAraMbhajIvitaM vA, ege puNa saMjamajIviteNa jIvitAvi puNaravi tadeva chakkAyajIvitaM adhikRtakAyajIvitaM vA te puNa hAyamANapariNAmA aTTA parijuNNA AkaMpitA jAva AturA paritAvitA dhruvagaMDiyA NavaraM 'aNNe va'NegarUvetti puDhavIe rayaM uddhRtaM udaye vA osAmahiyAhimAdi aggimi dIvasihAdi vaNassaIe kaMdamUlAdi tase macchiyamasagAdi, sesaM taheva / jAva se bemi saMti saMpAtimA pANA' jaha agaNikAyauddesae NavaraM erisaM ca khalu viseso jANiyavyo / idANiM chaNhaM jIvanikAyANaM samAseNaM bhaNNai-'etyavi jANa uvAtIyamANA' etthaM |
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA zrIAcArAMga sUtracUrNiH lokavija yayonikSepAH A vAukAe api padatthe esthavi tA vAukAyasamAraMbhe uvAtIyamANA-uvecca vAyumuhaM tadAramati, AtapamANA jaMbhaNitaM, geNheMtA puDha-0 vimAdI uvarohe vaTuMti, evaM puDhavikAe uvAiyamANA sesevikAe vadhinti, evaM ekekekAe uvAtIpamANA sesaghAtAya bhavaMti, ahavA vAyu samArabhaMtA vAyaNAmagoyAti kammAI kareMtA tattheva uvavaaMti, evaM sesesuvi, ahavA ettha pANAtivAe uvAtiyamANA jaM bhaNitaM taMmi vaTuMtA musAvAevi jAva rAibhatte, evaM parasaMjoegaM ekeke uvAiyamANA sesevi otariyatti, ke te?, je nANAyArAdisu Na ramaMti, thale macchA vA, AraMbhamANA-asaMjamamANA, NItI Nayo vividho gayo viNao so nANAdi, taM AyArapanbhadvAvi pAsatthAdayo kuliMgiNo vA bhaNaMti-vayamavi dhammaviNIyA, bhaNiyaM ca-'daguNaM karei so pAvaM, etthavi jANa uvAiyamANa'tti nANAdiviNae jaM bhaNitaM ramaMti te AraMbhamANA viNayaM vadaMti-jahA vayamavi ahiMsagA suvratA daMtA, te puNa 'chaMdovaNIyA' chaMdo gehI abhilAso egahu~, chaMdeNa ummaggaM uvaNayA, hANAdidehasakkArehiM AhArAdisu ya kuliMgaliMgatthA ye visaesu ahiyaM uvavaNNA ajjhopavaNA taJcittA tammaNA tallesA, chaMdo-amisaMgamittaM tibaabhiniveso ajjhoSavAto, te tiNi tisadupAvAtiyasayA svacchaMdavigappiyaM sasatyapariggahe nANAvihAI liMgAI assiyA, tattha dagasoyariyA causaDIe maTTiyAhiM soe. mANA jamaNiyame ghosaMti, pattANaM uvabhogo evamAdi, sakkA vArasa dhuvaguNe ghoseMtA vihArAraMbhamAdi kAreMti / / ato ajjhopavaNNo 'AraMbhasatta'tti, davAraMbho uccAlitami pAe kAyaghAto, bhAvaraMbho hiMsAtisamutthA kohAdi sajjaNaM saMgo dave puttakalanahiraNNasuvaNNAdi bhAve rAgadosA kammA vA saMgo, vigdho vakkhoDo baMdhaNaMti vA egaTThA, bhisaM pagArehiM vA kareMti, ke te?, je AyAre |Na ramaMti, appasatya gayA, tappaDipakvabhUtA 'etthavi jANa aNuvAiyamANA je AyAre maMti, AraMbhamANA viNayaM vadaMti, pasatya
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezArthAdhikAraH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 / / 42 // chaMdotraNItA tattheva ajjhovavaNNA AraMbhe asattA No pagareMti saMgaM, aNegesu egadesA bhaNNaMti se vasumaM ahavA so evaMvihasAhuguNajuttose vasumaM 'vasa NivAse basaMti tahiM guNA iti vasumaM, tattha dadhavamUNi hiraNNAdINi, bhAvavamaNi nANAdINi jassa asthi so bhAvavasumaM, ahavA base jassa vadaMti iMdiyakasAyA so ya vasumaM, paNNAyate jeNa taM paNNANaM, samaMtatogataM kataM bhaNNai nANaM, na karaNIya akaraNIyaM, pAvaM-pAgAivAtAti rAgadosAi vA 'No aNNesiM'ti taM pAvaM kammaM No aNNaM kujjA vA kAravijjA vA, taM pariNAya mehAvI va sayaM chajjIvanikAyasatthaM samArabhijjA, evaM tAva prathamamahAvratarakSaNArtha satthapariNNA ya paDhijjA kahijjai ya, tAhe sadahaMto pariharaMto ya uvaTThAvijjai, paDha vaTTAhi iti / prathamAyArasuyakhaMdhassa satthapariNAajjhayaNaM, tassa cuNNI parisamAptA // uddesagA satta, samAptaM ca satthapariNNAnAmaajjhayaNaM // ajjhayaNAbhisaMbaMdho, tassa evaM chakkAyasaMjamaMuvadvitamatissa mahavvayAvadvitassa tadavirAhaNAheuM kohAdie Na saMjame thirA matI bhavati, eteNa abhisaMbaMgheNa logavijayo, aNuyogadArakamo, atthAhigAro duviho-ajjhayaNAtthAdhigAro uddesagatyAdhigAro ya, ajjhayaNAtthAhigArojaha yajjhai jaha yataM payahiyavaM, kasAyalogavijayo kAyayo, uddesatthAhigAro puNa sayaNe adaDhattaM paDhame sayaNadhaNAdiabhisaMgo abhinavapabvaieNa neva kAyavyo, vitie dRDhadhitissa guNA bhavaMti, taMjahA-khaNaMsi jutte evamAdi, adaDhadhitissa doso, taMjahA-aNANAe puTTA niyati maMdAmoheNa pAuyA, tatie jAtimadAtivirahiteNa sikkhaeNaM sapakkSaNa vA parapakkheNa vA kahiMci pamAdakhalite coditeNa akussamANeNa vA mado na kAyabbo, jAimadAdIhiM hINeNa vA sogo na kAyabo, vakkhati ya 'ke gotAvAdI' atthasArassa ya asAra vanijjai, taMjahA-tiviheNa jAvi 'se atthamattA bhavati appA D // 42 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga mUtra cUrNiH 2 adhya. 31 kSepAH vA,' cautthe logaassiteNa virahiyavaM, bhogINaM avAyA darisijjaMti, taMjahA tumAmeva sallamAharTsa' tathA 'thIhiM loge pd-|| lokavijathito' paMcame tu loe caittA logaNissiteNa dhamma sarIraM voDhavvaM evamAdi, vakkhati 'samuhite ya aNagAre ArIe etesu yayoni ceva jANijjA' evamAdi, chaThe Nissito viharatiNa tattha abhisaMgo kAyaco, vakkhati 'mamAitamati jahAti'nAmaniSphaNNo | logavijao 'logassa ya vijayassa' gAhA (173-83) kaMThyA 'logotti ya vijayotti ya' gAhA (173-83) 'logassa |ya nikkhevo aTThaviho'(175-83)loyaNikkhevA, aTThaviho loyaNikkhevo nahA loujjoyagaraNijjuttIe, appasatthabhAva loe kasAyaloyavijaeNaM ahigAro, vijayo vicAraNA maggaNA egaTThA, so vijao chabiho, taMjahA-NAmavijaoThavaNavijayo dava| vijao khetavijao kAlavijao bhAvavijao, NAmaThavaNAo gayAo, dabve sacittAdi tiviho, sacittadabavijao dupadAdi | tiviho, dupadANaM pure raNo vA puttaM NahU~ maggati, cauppade gAvI assamAdi pahuM viciNeti, apadesu sAlimAdINi kiNamANo bIhi rUviyAdi viciNAti godhUmehi jave, evaM acittamIsesuvi joeyavvaM, khettavijao kayaraM sAlikhittaM bahusAhiyaM, jattha davAdINaM cayaM kareti, kAlavijayo NAma jo samayAtikAlaM viciNAti, jahA samayassa parUvaNaM karissAmi, jattha vA kAle jattieNa kAleNa, bhAvavijae tacceva bhAvaprarUvaNA kAyavvA, sAmitaM vA prati kasAyAti bhAvA bhavaMti, saNNigAso kAyavvo, bhAva vijaeNa ahigAro, tatthavi kasAyAtivijaeNa, tesiM AvAe viciNAti ihaloyapAraloie, taMjahA-koho pItiM paNAseti. kahaM ca niggaho kAyayo, khamAIhiM, visayANaM avAo 'saddeNa mao' vicayo 'saddesu ya bhaddayapAvaesu' avA vijayo bhaNNai tiviho, visiTTho vA jao vijao, dabao jo jaM dabaM vijayati jahA mallo mallaM, ahavA jitaM osahaM visaM vA, khenavijao bhara- // 43 // N
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ NIRAINRITA zrIAcArAMga sUtra guNasthAne cUrNiH maa // 44 // hAtivijao, kAle jahiM kAle, jattieNa vA kAleNaM, jahA bharaheNaM saTThIe parisasahassehiM jitaM, bhataeNa vA mAso jito, bhAve pasattho appasattho ya vijayo parUveyavyo, appasatthabhAvavijaeNa ahigAro, tatra bhAvavijaye 'se taM kAraka.' gAhA, 'logo bhaNio (176-83) // vijio kasAyalogo seya'(177-84) suttANugame sutaM uccAreyavaM jAva cAlaNA ya pasiddhIya | paMcahA(chaviha)viddhi lakSaNaM-'suyaM me AyusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM esa ubagghAto, kiM suttaM ?, bhaNNai-'je guNAse mUlahANA' jo iti aNudihassa grahaNaM, guNaNaM guNo jaM bhaNiyaM pabhAvo 'se' iti uddiTThassa nidese, mUlaM pratiSThA AdhAro ya egaTThA tidvaMti tahiM teNa ThANaM, ahavA suttakaraNa vihANeNaM gatipaJcAgati 'je guNe se mUlaTThANe' asthato bhaMgavikalpA bhavaMti, je guNe se mUle, je mUle se guNe ?, Ama, evaM 'je guNe se ThANe, je ThANe se guNe?, Ama, ahavA je mUle se ThANe, je ThANe se mUle !, Ama, ahavA 'je guNesu vaTTai se mule vaTTati, te ceva vikalpA, evaM etesiM guNAdINaM vaMjaNao nANataM atthao anANataM, tamhA guNaM NikkhivissAmi, tattha guNo terasaviho-'davve khette kAle' gAhA (178-84) NAmaThavaNAo gayAo, dayaguNA NAma davyameva sa guNo gheppati, Na hi guNA guNavato atyaMtarabhRyA itikAuM'davvaguNo davvaM ceva guNA' gAhA (179-85) so tiviho 'saMkucitavigasitattaM' gAhA (180-85) sIriyasajogIsadabayAe padesasaMharaNavisaraNegaM padIvotra jAva loyaMto, ahavA jIvadavvaguNo aggissa uNhattaM vAussa caMcalataM, vAyAmo vikkamo vIrattaM purisaguNA, calattaM bhIruttaM vikvittaM itthiguNA, ahavA nANAdiguNA, aceyaNA dagdhaguNA osahANaM rasavIriyavivAgaguNA, mIsadadhagugovi khIrodagaM tisAvaharaNaM, ahavA sAvaraNassa Asassa hathiNo vA guNeNa paravalaM pavisai joheti nittharai ya, khettaguNo 'devakurususamasusuma gAhA nAma // 44 // IIMIPAR
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 // 45 // (180-86) devakurAdIakammabhUmIsu satA jovaNe vaTuMti, niruvakamAuyA vihariyaM, subhANubhAvA pagatibhadAtiguNeNa devaloesu guNanikSepAH uvavajaMti khetaguNeNa, kAlaguNo egaMtasusamAdisu tisu samAsu esacceva aNubhAgo, phalaguNo NAma tavasaM jamAdisu svkiriyaaH| sabakiriyAo ihaloiyAo phalanimittaM ArabhaMti, tAo sammattAdivirahiyAo aNegaMtiyAo aguNa eva draSTavyo, sammatta-IN tavasaMjamakiriyAo egatiyAo acaMtiyAo ya siddhisuhaavvAbAhaphalA iti, pajjavaguNo kAlagAdI'NaMtA bhedA, gaNaNAguNo NAma mahaMtAevi rAsIe gaNaNAguNeNa parimANaM gheppati, karaNaguNo NAma kalAkosallaM, bavagAdi, karaNajaeNa ya vattiti, | gAyA kAragAdI ya karaNajaeNa kareMti, abbhAsaguNo aMdhaggarivi bhuMjamANo abbAsaMgeNa kavalaM mukhe prakSippati, guNovi aguNo | bhavatitti jo samabhAvamaddavAdiguNajutto so duDhehi paribhavijjati tassa guNo aguNo ihalogaM prati bhavati, so ceva paralogaM prati guNo bhavati, kUro sAhasio amarisaNo duAdhariso bhavati tassa aguNo guNo bhavati ihalogaM prati, paraloge aguNa eva, | ahavA saMsAro, vRkSo chidyati so tassa guNo aguNo bhavati, aguNo ko NissAro pattAdi aNuvabhogo jo ya Na cchijjati, bhavaguNo negiyAdINaM bhavANaM jo guNo neraiyA aMgula0, veyaNaM sahati, chiNNA puNo sAhaNNaMti, ohiNNANaM, tiriyANaM AgAsagamaNaladdhI, goNAdINaM ca AhAriyaM subhatteNa pariNamati, maNussabhave kammakkhayAdi, devesu savve suhANubhAvA, sIlaguNo NAma akkussamANo'vi Na khunbhati, ahavA saddAdiesu bhaddayapAvaesu Na rajjati dussati vA, bhAvaguNo udaiyAdINaM bhAvANaM jo jassa guNo, udaiyaguNo titthagarasarIraM AhAragasarIrAdi, uvasamiyaguNo sativi Nimitte Na visayakasAyA udijjaMti, khaiyassa |khINattA Na uditi, NANasAmaggaMti NANasamiddhI ya. evaM sesANavi bhANiyavaM, ahavA bhAvaguNo duviho-jIvabhAvaguNo ya // 45 // PoMIUMIMPaa
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya // 46 // ajIvabhAvaguNo ya, jIvabhAvaguNo pasattho apasattho ya, apasatthA saddAdivisayagaNo, pasattho nANAdiguNo, ajIvabhAvaguNo|mUlanikSepAH udaiyo pAriNAmio ya, tattha udaio orAliyaM vA sarIraM orAliyapariNAmiyaM vA davvaM, pAriNAmio duviho-aNAdi sAdi, | aNAdipAriNAmio dhammatthikAyAdINa tiNhaM davANaM gatiThiiavagAhaNA, sAtiyapAriNAmio abbhaindadhaNumAdINaM paramA-| NumAdINa ya vaNNAdiguNA / bhaNio guNo, idANiM mUlaM 'mUle chakcha' gAhA (182-87) dravyamUlaM trividhaM-udaiya uvadeso 7) dravyamUla trividha udAraNyAlA AdimUlaM 'odaiyaM uvadiTThA' gAhA (183-88) tattha odaiyaM dravyamUlaM jANi dravyANi rukkhAdINa mUlatteNa udiNNANi, uvaesamUlaM NAma jaM vijjA mUlaM ubadisaMti jahA pippalimUlaM paMcamUlAdI vA, AdimUlaM kammagasarIraM, jao rukkhA o mUlAo uppajjaMti, khettamUlaM jahiM khitte mUlaM jAtaM kahijjai vA, evaM kAlevi, jAvaiyaM vA kAlaM, bhAvamUlaM tivihaM-udaiyaM uvadesa AdimUlaM, tattha udaiyabhAvamUlaM jIvo mUlaNAmagoyavedao gheppai, ubadesabhAvamUlaM Ayario, vivihehi kammehiM rukkhamUlattAe uvavajai, ato taduvayutto Agamato bhAvamUlaM bhavati, AdimUlaM pasatthaM apasatthaM ca, tattha appasatthaM visayakasAyAdi saMsAramUlaM bhavati, pasatthaM viNao mUlaM, mUlitti gtN| idANiM ThANaM 'NAmaM ThavaNA' gAhA (184-88) vairittaM davaThANaM sacittAdI 3, sacittaM dupayAdI 3, dupadaTThANaM diNe 2 jattha maNUso ubavisai tattha ThANaM jAyati, catuppayaThANaMpi evaM ceva, apadANaM garuyaM phalaM jattha Nikkhippati tattha ThANaM saMjAyati, acittaM jattha phalaga NisadajaMtAdINi NikkhippaMti tattha ThANaM jAyati, missaTThANaM uvvasitANavi ThANaM dIsati, 'addhA' kAla ityarthaH duvihaM-bhavahitI kAyaThItI, bhavaThitI neraiyadevANa saMciTThaNA kAyaThiI, tirikkha-|| joNiyamaNussANaM saMciTThaNA, uDDe tajjAtIyagrahaNAt NIsiyaNatuyaNaThANA, etesiM uddhaThANaM AdI puNa taM, kAyotsarga ityarthaH, UPATIAN Am mme
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnanikSepAH zrIAcA- NisiyaNA-ubavisaNaNA saMpihaNA, ubaraiThANaM dese savve ya, dese aNuvratANi paMca, savve mahavvayANi paMca, vasadhiThANaM uvassao, rAMga sUtra saMjamahANaM asaMkhijjA saMjamaThANA, paggahaThANaM duvihaM-loiyaM louttariyaM ca, tA loiyaM pacavihaM-rAjA juvarAyA seNAvaI mahattara cUrNiH amacakumArA, louttariyaM paMcavihaM-AyariyA uvajjhAyA pavatti there gaNAvacchedakA, jodhaTThANaM AlIdAdi paMcavihaM, AlIDhaM dAhiNaM 2 adhya0 pAdaM aggatohuttaM kAuM vAmapAdaM pacchatohuttaM osArei, aMtaraM doNDaM pAdANaM paMca pAdA, tayaM ceva vivarItaM paccAlIDhaM, vesAha // 47 // pahiyo anbhaMtarAhuttA aggimatalA bAhirAhuttA, maMDalaM dovi pAde same dAhiNavAmahuttA osArittA urUNovi AuMTAveti jaha maMDalaM bhavatI, aMtaraM cattAri pAdA, samapAdaM dovi pAe samaM niraMtaraM Thavei, acalaM ThANaM 'paramANupoggale gaM bhaMte ! Nireke kAlato kevacciraM hoti ?, jahaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM' gaNaNaTThANaM ekaM dasa sata sahassamityAdi, idANiM saMdhaNA, 'bhAve'tti bhAvadvArasya saMdhanAyAH vyAkhyA karaNIyA, saMdhanA duvivA-davve bhAve ya, dabasaMdhaNA duvihA-chintrasaMdhaNA acchinnasaMdhaNA ya, rajju vAlaMto acchinnaM vAlei kaMcuyAdINaM chinnasaMdhaNA, acchinnasaMdhaNA ya seDhiduyaM, uvasAmagaseDhipaviTThojAva savvovi lobho uvasAmito, esA acchinnasaMdhaNA, khavagaseDhIevi acchinnasaMdhaNA, 'appubagahaNaM tu bhAvamitti pasatthesu bhAvesu vaTTamANo jaM apucvaM bhAvaM saMdhei esAvi acchinnasaMdhaNA, bhAve imA chinnasaMdhaNA-khaovasamiyAo udaiyaM saMkamaMtassa chinnasaMdhaNA, evaM appasatthAo pasatthaM saMkamaMtassa chinnA, pasatthAovi appasatthaM saMkamaMtassa chiNNA, evaM bhAvasaMdhaNA, appasatthAe ahigAro, ( ThANati gataM / iyANiM saMsAro, so ya kasAyamUlaM, kasAyA ya kammamUlA, tattha gAhA-'paMcasu kAmaguNesuta' (185-87)10 kAmaguNA iTThA aNiTThA ya, i8su rAgo aNiDhesu doso, mAyA lobho ya rAgo, koho mANo ya doso, evaM visaesu kasAyA vaDdaMti // 47 // NUM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ram zrIAcA-1 rAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 // 48 // kamAehi ya mUlaTThANaM saMsAro bhavati, tattha appasatthamUlaTThANeNaM ahigAro, uvasamiyAdI pasatthabhAvA mokkhaTThANaM, ahavA tava-|| saMsAraH saMjamA NibANamUlaTThANaM bhavati, tattha saMsAramUlaTTANe imA gAhA 'jaha sabapAyavANaM' (186-90) aTTavihakammarukkhA gAhA (187-90) kevalaNANuppattIevi paDhamaM mohaNijaM khavijai, so ya puNa moho duviho 'duviho ya hoi moho' gAhA (188-90) aTThAvIsaivihaMpi mohaM parUvittA carittamohaNijalobhassa raIsu itthipurisanapuMsagavedesu ya kAmA samoyaraMti | | teNa 'saMsArassa ya mUlaM' gAhA (189-91) kammassa kasAyA mUlaM, jeNa kasAyA saMparAiyaM kammaM baMdhaMti 'te sayaNapesaNa| aTTa' gAhA, mAtA me pitA me evamAdi, 'aNNatthao ya Thiya'tti piMTolagassa sapasaNNacaMdassa ya eveMgidiyANaM ca apehito so samAro, so ya paMcaviho-'dave khette' gAhA (191-92) davyasaMsAro caubdhiho, taMjahA-neraDyadavvasaMsAro evaM tiriyadavasaMsAro evaM maNuya0 deva0, evaM khitte 4, kAle caubhaMgo, bhave cattAri, bhAve causuvi gaIsu aNubhAvo vaNNeyavyo jahA jaMbu. NAme, ahavA davyAi cauciho saMsAro, tattha davye assA hathiNaM saMkamai, khette gAmA nagaraM, kAle vasaMtA gimhaM, bhAve udaiyA upasamitaM kobAto vA mANaMti, saMsAraNikkheyo gto| tasya mUlaM kamma neNa 'nAmaM ThavaNA davie' gAhAdvayaM, (192, 193-92) davyakammaM duvihaM-davyAkammaM nodavakammaM ca, nattha davbakamma je aTThavihakammapAyoggA poggalA baddhA Na tAva udijaMti, Nokammadavyakamma karimaNAtikammaM / idANiM payogakamma, jaMmi paoe baDhamANo kammapoggale giNhai taM | payogakamma, samudANakammati taM jahA aNNatarajogagahiyA poggalA baddha NivattaNikAiyA taM samudAyakammaM bhavati aTThavihaM, IriyAvahiyaM dumamayaTTitiyaM vIyarAgaspa bhavati, AhAkammaM jaM AhAya kIrai, tabokammaM bArasavihaM, kiikammaM baMdaNaM, bhAvakamma // 48 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra pAdiH cUrNiH 2 adhya0 // 49 // tadeva aTThavihaM udayapattaM, savikhae bhAvaguNo mUlaDhANe vaTTai, so saddAdisu guNesu vaTTai, so tesiM guNANaM appattANaM pattANa va viNAse sArIramANaseNa dukkheNa abhibhUto, 'iti so mahatA paritAveNa' iti-uvapradarisaNe appasatthesu guNesu ciTThittA saMsAramUlaTThANaM avoleMto aTTavihaM kammabaMdhaNaheuM vA rAgAdi tehiM uvesiappA iti se 'mahatA' mahatA iti aparimiteNa bhogAmilAseNa savyato tAvaNaM paritAveNaM kAiyavAiyamANasieNa paritappamANo puNo 2 taM kareti jeNa tahiM mRTThANe vaggati, 'pamatte' paMcaviheNa pamAdeNa, ime se heU 'mAtA me pitA meM mAtA mama dukkhiyA digiMchaNAdiNA, ahavA keNai se appitaM kataM tannimittaM kasAvA, tato verappamaI, jahA reNuyA aNaMtavirieNaM paribhuttA tanimittaM rAmeNa mAritA, kattavirieNa rAmapiyA pitinimittaM, rAmeNa nikkhaniyA puhavI satta vArA kayA, subhomeNa taM suNittA nibbaMbhaNA puhavI ekavIsaM vArA kayA, tathA prAtiNimi bhaiNI bhaJjA va me Na jIvai coriyAdI karei, aNalaMkiyA hasiyatti cANakkeNa NaMdavaMso ucchAdito, evaM sesANavi 'sahisayaNasaMgaMthisaMthuto'tti sahi-sahajAtagA mittA sayaNA puna pacchA saMthutA saMgaMtho-chinnayuddho sNthutaa| sahavAsA diTThAbhaTThA ya 'vivittaM' prabhUtaM aNegapagAraM vicitaM ca ubakareti, uvakaraNaM-sayaNAsaNahaDapphADisarAvatthAlipihuDA-1 kasabhAyaNAdi pariyaTTaNaM-duguNaM tiguNaM evamAdI, mujatIti bhoyaNaM-gohUmataMdulasaMbhAragorasAdi acchAdaNayaM vatthavihANANi, iti etthaM iccatthaM, mama sa mAtApitAti ato'tthaM saMtesu mucchite giddhe NaDhite ajjhopavaNNe, assaMjatamaNussalogo kupAsaMDa| logo vA taMmi ceva asaMjate vasati saMsAre vA, Na tato uttaraha, kasAyaiMdiyapamAdAtipamatto mAtApitimAiNimittaM atthovajaNaparo tassa rakkhaNe ya aho ya rAto ya paritappamANo-hiyaeNa sasarIreNa ya paritappamAmo "kaiyA vaccai sattho0" kAloNAma jo SHIPigamAHISAPAHARANIHIRGUIDINESHP URANI // 49 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlAkAlIsthAnAdiH zrIAcA-U | jassa kAlo aho rAtI vA, majjhadese jAva majjhaNho tAva halAi vahati, so tesiM kAlo, avaraNho akAlo, evaM annesuvi citta- rAMga sUtra takammAdisu divaso kAlo, rAI akAlo, jAva jassa kammassa kAlo, sa tu jahA kAle tahA akAlevi pavattai, sammaM utthAya cUrNiH 2 adhyaka samutthAya atthasaMgraha prati, jahA cArudatto solasahiraNNakoDiviNAsaNaM tassa ajiNaNaheuM mAtulaeNa samaggo parihiMDito attha lobheNa, mammaNavaNio vA ettha didruto, so akAlevi kammaM karei, vAse par3ate NadIe puNNAe, 'saMjogaTThI'ti bhaJjatthI // 50 // | rajAtivibhavasaMyogaTThI vA, saddAdivisayasaMyogA, taMjahA-gaMdhavvavINAvihaMcisadde itthivatthAbharaNAdirUve maNuNNA gaMdhA ghANe iTThA rasA rase itthisijjAi phAse 'atthAlobhI' ukakhaNai, accatthaM vA atthAlobhI 'AluMpati' agge saMjamAdi sayaM karettA pacchA bhIANaM vatthAdi Alupati paDacchoDaNaM vA kareti, jattiyAI coravihANAI tAI karei, ussovaNAi coravijAhi ya 'sahasakAre'tti sAhasaM karei, puvAvaraM agaNeMtotaMjahA-davyaggAhittaM rAyabhaMDAgAre, aha Dajjhati rAyAdivaMdhaM vA karei atthalobheNaM, viNNANatthe NAtAdisu vA saddAdisu vA visaesu viNiviTTha cittaM viNiviTThacitte, paDhiAi ya-'viNiviTThaciTThe' mAtAdiAyaNimittaM ca visaesu tadajaNe ya viNiviTThA jassa kAtiyAticiTThA sa bhavati viNiviTThaciTTho ettha satthe puNo, uvajjaNe iMdiyAdisu | vA satto ratto mucchito giddho gaDhito ajjhovavaNNo, tahiM kAlAkAlasamuTThANAdiesu pabyattamANo 'puNo puNo'tti aNegaso tesu kammesu pavattamANo chakkAiyavahaM karei, paDhiAi ya 'ettha satthe puNo puNo', iha rAyacorAdi sAsijati paraloe naragAdisu, ahavA so evaM ciTThamANo kAyANaM satthaM bhavati, jaM bhaNitaM ghAtAro, jaMpi so ciraM jIvissAmi atthovajaNaM karei taMpi aNegaMto, 'appaM ca khalu AuM' appamiti sovakamANa, Na digdhaM, casaddo avigiyajIviNo digdhaMti, kesiMci ukoseNaM tiNNi // 50 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNiH 2 adhya0 / / 51 / / palio mAI, dhammacaraNaM paDucca jahaNaNeNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM pucakoDI debhrUNA, dhammacaraNeNaM ahigAro, asaMjayANaM adhammaM caramANANaM mohA jaMti rAIo, Na ya visayasuhAmilAsiNo'vi savve icchite atthe sAdheMti, akatatthA ceva uvaramaMti, Na ya akusala samajiyassa pAvassa vivAgaM bujyaMti, je'vi digvAuyA bhavaMti te'vi jarAbhibhUyA matakatullA bhavaMti taMjaha 'sotappa hi' ahavA so bhogaviNivicitta logo iMdiyaparihANi na bujjhai, taMjahA 'sotappaNNANehiM parihAya mANehiM' suvvati jeNa pannANeNa soyapaNNANaM taM sotaggahaNA dabiMdiyaM paNNANagrahaNA bhAviMdiyaM, tattha abhighAteNa rogeNa vA dabiMdiyaM hIyati vANa vA cakkhusovitimire akkhirogaabhighAtehi ghANassa pUyANAsaddheyaNauvaghAtAdihi jinbhANa paMtapudgalAdiNA ubagghAteNa, evaM phAsevi, parihANI dese sabve ya, dese ucceNa suNei, saccaparihANIe Na kiMci suNeti, evaM sesehivi, ettha saMyogA kAya vvA taMjahA -kAyaso te Na suNei pottehi ya, kei soteNa ghANehi ya, ettha dasa dugasaMjogA dasa tiyasaMjogA paMca caukkasaMjogA ego paMcagasaMjogo, asaMkhijavAsAuyA aparihINehiM kAlaM kareMti, saMpati titthaM puNa vAsamayAugesu paveditaM, vAsasayAuAvi jahA tAruNNae soehiM payoyaNaM kareMti Na tahA therattaNe, evaM parihAyamANe 'abhikataM ca vayaM sapehAe' jaraM mRtyuM vA pahuca abhimukhaM taM - kammaM pehAe, vayo tividho, taMjahA- paDhamo majjhimo pacchimo, varisasayAyugassa purisassa AyugaM tidhA kareti, tAo puNa dasa dasAo, ekekko vao sAhiyA tinni dasA, khaNe khaNe vaDUmANassa chAyAbalapamANAtivisesA bhavaMti jAtra cautthI dasA, teNa paraM parihANI, bhaNiyaM ca - "paMcAmagassa cakkhu, hAyatI majjhimaM vayaM / abhitaM sapehAe, tato se eti mUDhataM // 1 // " tao paDhamatrayAo atIto majjhimassa egadese paMcamIdasAe vadyamANassa iMdiyANi parihAryaMti, egayA, na sabvayA, moho- aNNANaM mUDha zrotAdihAtiH // 51 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ PATI vRddhatvAvagAtaH zrIAcA ssabhAve se iMdiyANi aNuvaladdhi jaNaMti, taMjahA-No suNeti, uccehiM suNeti vA, evaM sesehivi iMdiehiM, ahavA mUDhabhAvo jaha jaha rAMga sUtra iMdiehiM parihIyati taha taha tadatthehiM sajai, so evaM vuDDhane mUDhasabhAvo pAyaM logassa avagIo bhavati, kiMca-'jehiM vAsaddhiM cUrNiH saMvasaI' (65-105) te hi mittAdivibhAsA, jehivi saddhiM saMvasai bhajAdiehiM tehiMpi avagIto bhavati, kiM puNa paresiMti?, 2 adhya0 // 52 // appAvi appaNo avagIto bhavati, 'balisaMtatamasthizeSitaM, zithilasnAyukRtaM kaDevaram / svayameva pumAn jugupsate, kimu kAntA kamanIyavigrahA? ||1||"egtaa, Na savvayA, NiyagA-bhajAdi 'puvva'miti te paDhamaM pacchA aNNo jaNavao jesiM puvaM aTThAe sayataM ajiNaNaparo AsI te par3hamaM parivaDaMti, ahavA je puvvaM devamiva maNNitAiyA te saMpadaM taM NiruvagAritti sattumiva mannati, bhaNiyaM ca-"hoi jaNasaNNio bAhiro ya0" parivAdo NAma paribhavo, didruto-egaMmi gAme ekko koDubio dhaNamaMto bahuputto ya, so || vuDDhIbhUto puttesu bharaM saMNasati, tehi ya pajAyaputtabhaMDehiM puttehiM bhajAo bhaNiyAo evaM ucalaNaNhANodagabhattasejamAdIhi paDi(U yArijjai, tAo ya kaMci kAlaM paDiyariUNa pacchA puttabhaMDehiM vaDDhamANehiM pacchA saNiyaM saNiyaM ubayAraM parihAveumAraddhAo, kadAyi deti kadAyi Na deti, so jhUradi, puttA ya NaM pucchaMti, so bhaNai-purapubuttaM aMgasusvasaM parihAyaMti, tAhe te tAo bahugAo khijjati, puNo puNo nibbhatthamANI zro, puNo amhe Nikkajjovagassa therassa eyassa taNaeNaM khaliyArijjAmo tAhe| tAo ruTTAo suTTyaraM na kareMti, pacchA tAhiM saMpahAreUNaM aparopparaM bhaNaMti patiNo-amhe eyassa karemo viNayapavatti, eso niNhavati, kativi divase paDiyario pucchio kiMci, te idANiM kareMti ?, tAhe teNa pucillagaroseNaM bhaNNai-hA Na me kiMcivi kareMti, kaitaveNa vA, tAhe tehiM buccai-vivarItIbhUto ema thero, jaivi kuvvati tahavi parivadati, esa kayagdho, kIramANevi HIROImmu amIIIIIIMITHILARITAMARHI ADIANRAPARIHAREPARATAPPINSIGAIIAN // 52 // AURAR
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ trAjAcabhAva: A zrIAcA-||NiNhavati, annesipi NIyallagANaM sAheti, evaM tA pAyaM jarAjiNNaM parivadaMti-samaMtA vadaMti parivadaMti, jattiyaM tadA ciTThati rAMga sUtra bhAsaMti vA, jevi Na ya parivadaMti devatamiva maNNaMti tevi 'NAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA,' paryAptamAdiSu, pajattIe cUNiH | alaM vItarAgo mokkhassa, bhRmaNe alaMkRtA kaNNA alaMkRtaM kulaM vaddhamANeNaM evamAdI, vAraNe alaM bhutteNaM gateNa vA evamAdi, 2 adhya0 | iha pajattIe, so sikkhago puvvabaMdhuNeheNa visIyamANaM sayameva appANaM aNusAsati, jesiM karaNa visItaI NAlaM te mama tANAe // 53 // vA saraNAe vA, pareNa vA bhaNNati-NAlaM te taba tANAe vA saraNAe vA, jarArogAta kehiM abhibhUtassa tANaM jahA NadimAdiesu bujjhamANassa jANavattaM, jeNa Avati tarati jaM asmitA NibbhayaM vasaMti taM saraNaM, taM puNa duggaM puraM pavato vA purise vA, tumapi tAsi NAlaM tANAe vA saraNAe vA, koi bur3Adi vur3asarIreNa vA jarAe amibhUto so puttAdINaM dAridAti amibhRtANaM vA tANAe vA, jo puNa jarAe abhibhUyati so Na hassAe, teNa majjhatthaM bhavidavvaM, jati hasati hasso bhavati, kiM kira eyassa hasiteNaM titthANapalitassa ?, asamattho ya Na sakketi hasituM, teNa Na hassAe, 'Na kiDDAetti laMghaNapahAvaNaaphoDaNaghAvaNAtiayoggo bhavati, jumnassa vA 'Na ratIe'tti visayaratI gahitA, hasitalalitauvagRhaNacuMbaNAdINi tesiM ayoggo 'Na vibhUsAe'tti jati vibhUseti AbharaNAdIhiM to hasijati, bhaNiyaM ca-"Na tu bhUSaNamasya yujyate, na ca hAsyaM kuta eva vibhramaH / atha | teSu pravartate jato, dhuvamAyAti parAM prapaJcanAm // 1 // attho dhammo kAmo tiNi ya eyAI trunnjoggaaii| gatajundhaNassa puri-| | sassa hoti kaMtArabhUtAI // 2 // gataM appasatyaguNamUlaTThANaM / idANiM pasatthaguNamUlaTThANaM, gAte 'ivevaM samuTTite aho vihArAeM | iti evaM iccatra, jANittA vaksesaM, kimiti, patteyaM subhAsubhA kammA, phalavivAgaM, ahavA jato evaM te muhiNa alaM jaramaraNa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihArAdiH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 // 54 // rogaparittANAe teNa eteNa pasatthamUlaguNaTThANe ThAittA se Na hassAe Na raIe Na vibhUsAe ya anbhuTThija, vavagayahAsakoUhallo cattasarIro iccevaM samuTTito mUlaguNehiM puvvabhaNitehiM saMvijai, Na kevalaM mUlaguNehiM pariNNAyakammo jo Na hasati, uttaraguNauvaghAtavirahitosa muNI pariNAyakammotti abhisamiccA socA vA tivihakaraNasAvajajogavirahito iccevaM samuTTite aho vihArAe, aho daiNNe vimhae ya, bimhaye draSTavyaH ahosaddo, vihAro dabve bhAve ya, davaviharaNaM lohamayaM jeNa uDDimAINi davAI phAlijaMti, bhAvaviharaNaM pasatthaguNamUlaTThANaM jeNa aTThavihakammakhaMdhA vippadAlijaMti, 'aMtaraM vA khalu'tti aMtaraM viraho chiI, jahA koi sadhaNo puriso paMthaM vaccaMto corehiM cAriyaM appANaM jANittA tesiM suttamattapamattANaM aMtaraM ladhuM Nissarati, iharahA tesiM muhe paDai, evaM mANusassa khettakAlAINi ladhu ahavA nANAvaraNIaMtaraM larbu jai Na pakkamati to puNaravi saMsAre paDai, | khalu visesaNe, kiM visesei ?, maNussesu taM aMtaraM bhavati, Na aNNattha, 'imaM ti tavasaMjamavasaM sapehAe dhI-buddhI pehA matIti, muhutte-muhuttamavi No pamAyae, kimu ciraM kAlaM ?, aMtomuhuttio uvaogo, teNa samato, iharahA samayamavi Na pamAtae, so tahA atIva atIti aJceti, jaM bhaNitaM-voleti, sabbayANaMjovvaNaM piyaM taMpi voleti, bhaNiyaM ca-"naivegasamaM caMcalaM ca jIvitaM ca" grahaNaM jahA jovvaNaM tahA vAlAtiyAvi, evaM NAUNaM aho vihAreNaM uDio puNaravi appasatthaM guNaTThANaM jaM uvayaMti atikamaMti, Na bujhaM 'iha pamattA' idhitti appasatthaguNamUlaTThANe visayakasAesu aho ya rAo ya paritappamANA kAlAkAla. 'se haMtA' se iti so appasatthaguNamUlaTThANI haMtA thAvare jaMgame, chetA hatthapAyAi, avarAhe aNavarAhe vA, rukkhAti vA, mettA |siraudarAti phalANi vA, lupittA kasAdihi mAraNe pahAre ya, luMpaNAsaddo pahAre. vadRti, vilopo gAmAtighAto uddavaNaM tAso vA, M O // 54 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUNiH 2 adhya0 apUrvakaraNAdiH eyANi jogatiyakaraNatieNaM karato akaDaM karissAmiti maNNamANo aNNeNa keNati akratapuvvaM jahA subhomeva ghijAiyANa ucchAyaNaM kataM, akayapuvvaM aNNeNa khattieNaM , ahavA jaM kayaM taM kayameva, akayaM karissAmi, so evaM AyaparobhayaposaNathaM haNachidabhiMdaAlaMpAvilupauddavaNAiehiM akayaM karissAmIti maNNamANe atthaM samajiNai, so evaM atthaparo 'jehiM vA saddhiM saMvasati' jehiMti mAtAtihiM saehiM egato samma vasati, te ca NaM niyagA te eva mAtApitAti, mAtApitaro jAtamittaM punvaM posaMti, pIbagamittapottAdIhiM, vA viyappe, kadAyI Na posija jahA jAragambho ujjhito aNNehiM posijati, aduvagambho vippajutto vA, sa eva putto saMvar3ito mAtApitaro posaMti, keyi aNAriyA desehi thovitarovitehiM puttehiM akammasahotti pitA gaddabhapAlo kIrati, aNNesi mArittA khitte khayaM khaNittA NikkhamaMti, pasatthavaMtaro bhavittA taM khetaM rakkhai, Na kassavi annassa tattha uttAraM deti, te evaM adussamANAvi jarAdidukkhapattIe NAlaM tava tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiMNAlaM tANAe vA saraNAe vA, evaM tA sayaNo Na tANAe, sayaNAuvi dhaNaM priyataraM, uktaM ca-"prANaiH priyatarAH putrAH, putraiH priyataraM dhanam / sa tasya harate prANAn , yo yassa harate dhanam // 1 // taMpiNa tANAe0,taM kahaM uppajai ?,bhaNNai-'uvavAtItaseseNa vAse' jaM teNa ahaNNahaNNikammatteNa dhaNaM ubavajitaM tato ubAtItasesaM, jaM bhaNitaM-uvabhuttisesaM, NidhANaM saNNihI, odaNadozcaMgAdINi viNAsivvANi,saMnihisaMNicayo ghRtaguDapaDadhaNNakappAsAdIehiM, iha asaMjate maNusse egesiM, na samvesiM, asaMjatA vA keyi khAikacakkalA tersi kayo saMcayo ?, taM ca dukvaM paribhuttuM bhavati, kahaM ?,'tato se egatA rogasamuppAtAsamuppajaMti' taMmi uvajjite dhaNe egassa, Na sabassa, rogA kAsAti, rogANaM samuppAtA rogasamuppAyA, sabbarogANaM ca kuTurogI avagItottikAuM teNa bhaNNati 'jehiM vA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra MoraSRO samyattthAdikSaNa: cUrNiH 2 adhya0 // 56 // jAva pariharaMti' brAhmaNaM seDagamiva puttA, 'so vA teM pacchA pariharijjA' so ceva seDDayao te pacchA Niyae pariharati, jevi atineheNa na rogAmibhUtaMpi pariharaMti, tevi nAlaM te taba tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiM, iccevaM jANiya parivAre posa No, parihAre ya apaDipakravadukkhaM 'patteyasAta' ekekkaM prati patteyaM dukvaM sAtaM vA, teNa jAva Na pariyaptI jAva ya saciTThA Na ya rogittA jiNNattA vA pariharaMti tAva 'aNabhikaMtaM vayaM sapehAe' na abhikkato aNabhikkato vitie paDhame vA | vae saMjamo, abhikkaMte vae jAba tiNi dosA parivAta posaNA parihINasaddhA, aNamikaMtevi saMbujjha, tesiM parivAtAdINaM dosANaM |egatareNAvi apuTTho abhikaMtavayovi koyi daDhasarIro pravrajArihojaha bhagavayA puvaM mAtApitaropavAvitA, kiMca-aNamikaMtayao 'khaNaM jANAhi paMDite' khIyata iti khaNo, sa tu sammattasAmAyiyamAdi, ekkekassa sAmAyiyassa caubiho khaNo bhavati, taMjahA-khettakhaNo kAlakhaNo kammakhaNo rikakhaNo, khittaM uDDamahatiriyaM ca, uDDaloe tatiyacautthANa sAmAiyANa khaNo Nasthitti jaM bhaNitaM, laMbho, sammattasuttANaM puNa hoja khaNo, aheloevi aheloigAmavajaM evaM ceva, aheloiesu tu gAmesu cau| havi khaNo asthi, jaMbhaNitaM-laMbho, tirikkhaloe mANussakhettassa ghahiM acarittANaM tiNhaM khaNo hojA, aMto paNNarasasu kammabhU| misu cauNhavi laMbho, bharahaM paDucca addhachabbIsAe visaesu hojA, taMjahA-rAyagiha, vijAharaseDhIsuvi hojA, akammabhUmIsu paDibajamANayaM paDucca sammattasuyA hojA, sAhAraNe puvapaDivaNNagaM paDucca cattArivi hojA, evaM aMtaradIvesu, kAlakkhaNevi osappiNIe ussappiNIe NoussappiNIosappiNIe, tigacautthasAmAiya jammaNeNa dohiM saMtibhAveNa tIhiM, osappiNi jammaNeNa tIhi saMtibhAveNa dohi, NoussappiNi. cautthe paliyabhAge hojA, sAhAraNaM paDucca anatare samAkAle hojjA, sammattasuyANaM savvAsu samAsu | HARMA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzrAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 1 uddezaH // 7 // | khaNo palibhAgesu ya, kammakkhaNo tadAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNa cauNDaMpi sAmAiyaNijjuttIe, rikkakhaNe imA) kSaNavicAraH gAhA 'Alassa mohavaNNA.' ahavA imo khaNo bhaNNati 'jAva sotapaNNANA aparihINA' sotassa paNNANaM soyapaNNANaM, parihANI dese sabve ya, sA puNa jarAe vAhiNA ubakkameNa vA parihANI bhavati iMdiyANa, 'iccetehiM virUvaM| vividhaM rUbaM, viruvaM rUvaM jesiM tANi virUvarUvANi, jaM bhaNitaM-nAnAsaMThANANi, taMjahA-kalaMcyApuSphasaMThie evamAdI, bhAvevi | sahagrahaNasamatthaM sotaM rUbovaladdhikhamaM cakkhu evaM semANivi. visiTuM vA rUvaM virUvaM, jaMbhaNitaM NiruvahataM, ahavA noiMdiyacchaTThANi virUvarUvAiM paNNANAI bhavaMti, jaM bhaNitaM pattaTThavisayAhi, tehiM aparihINehiM Ayadvameva-appaNo aTTho AyaTTho, ko ya so, saMjamo paMcaviho vA AyAro visayakasAyaniggaho vA, ahavA AyatapaNNANaM ghettuM, ahabA digghadarisiyA AyataTThI, ahavA sAtiapajavasito mokkho Ayato, Ayatassa aTTho AyataTTho-paMcaviho AyAro tamAyatadvaM samma, Na micchA, jaM bhaNitaM avahitaM, kahaM sammaM ?, bhaNNai-No ihalogaTThayAe tavamahidveti No paralogaTThayAe tavamahiDheti no appANaM maNussakAmabhogANa heDaM, maMsavaDisagiddhA iva macchA, jahAvA kAgiNIe hetuM, rAyissarAdayo appakAlie mohe majA naraesu uvavaaMti kasAyavisayaloyaapariNNAya| doseNaM, tamhA evaM aparihINaviNNANo AyatadvaM samma aNuvasijA-aNusiyaM aNukUlaM vA vasijjAhi bhavere aNuvAsejjAsittibemi / iti logavijayasArasya dvitIyAdhyayanasya prthmoddeshkH|| | saMbaMdho duviho- aNaMtarasUtreNa tadaNaMtareNa ya, anaMtareNa AyayaTuM samma aNuvAsejjAsitti, samma saMjame rati kujjA uvadeso, |taM ubadese avirattabhAvA athAyugaM vAlaMti, keyi-puNa visayakasAyavasaM gatA adhyaM vA bahuM vA kAlaM ahAvihAreNa viharicA // 57 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH 2 adhya0 2 uddezaH // 58 // puNo paDaMti, paraMparasuttasaMbaMdho jAva te paNNANehiM aparihANI tAva taM saMjame ThicA ratiM kujjA iti, adadattaM visayakasAehiM kuru tatrivakkhe ya daDhasaMti, esa saMbaMdho 'arati AuTTe' saMjame aratiM ratiM visayakasAehiM kalattAdisu taM Auche, jaM bhaNitaM hoi NiNNehi, AraMbhe vA AuTTaNAsado, saMjame ratiM kujjA, muNibhAve veragge pasatthamUlaguNaTThANesu ya AuTTAhi sA puNa paMcavihe AyAre ratI visayakasAyaniggahe ratiM dhamme ratiM adhamme araI, tassa evaM saMjamarayasya iha cetra avvAvAhasuhaM bhavati, bhaNiyaM ca 'taNasaMthAraNiviTThovi muNivaro0 ' gAhA, appasattharaIe kaMDarIo udAharaNaM Naraesu uvavaNNo, pattharaIe poMDarIo, evaM apattharaIo pattharati AuTTamANo merAmehAvI, mehA tA 'khaNaMsi muke' khIyatIti khaNo khaNamitteNa muccati, bharaho jahA savvakAmehiM baMdhaNehi ya, je puNa aNuvadesacAriNo kaMDariyAdi te 'aNANAe puTThA Niyati' aNANA jahA abhilasitA atipavittI, puTThA parIsahehiM, tattha itthIparIsaho garuyataro teNa puTThA maMdA buddhiavacae maMdA, moho-kammaM teNa pAuDA - chAditA ihaparaloie apAe Na bujjhati, visayatisiyA ihalogagavesayA kaMDariyAdI bhaNiyA liMgapacchAgaDA, aNNe puNa 'apariggahA bhavissAmo' aMtagrahaNA ahiMsagAdi jAva apariggahA, saMmaM utthAya laddhA paDupaNNA kaMDarIo jahA, amimuhaM gAhati, jahA taNhAito hatthI saraMto appatto ceva kor3a paMke khuppati, evaM so'vi bhuMjihAmi bhoge aMtarA caiva marati, koi puNa lajjAe vA gAraveNa vA parANuyattIe vA No liMga muyati saMkiliTThapariNAmo jahA khuDDuo, aNANAe paDileheti, ANA bhaNitA, paDilehaNA kAmabhogaNiviTThacittattaM, nANAvihehi uvAehiM saviya ppehi ya visae puNo 2 paDilehiha 'ettha mohe puNo puNo' davvamohe majjAti bhAvamoho aNNANaM saMsAro vA ettha bhAvamohe saMsAre puNo puNo bhavati, ahavA etyaMti etthaM akusale saMsito puNo puNo arativarjanaM // 58 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJAmaMdAdi zrIbhAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0| 2 uddezaH 14. // te Na bhavati. te kAmabhogesu sajjamANo puNo moho bhavati, jaMbhaNitaM kammabaMdho hoti, evaM visayAmilAsiNo saNNAmUDhA, daveNItaraNAdisu majjaMti, so tiviho saMno-isitti majjhimo NisaMno, tattha isittisaMno NAtidUraM vujjhati, majjhimo dUrataraM, nisaMno sudUraM vumati, ahavA tattha ceva viNassati, evaM bhAvasaNNovi tiviho-jahaNNo uttare guNe pamAdi, majjhimo liMgadhAraNo, ukkoso puNo cautthaM sevati, te evaM 'no havvAe No pArApa' havvaM-gArahatthaM pagAmakAmabhogittaM taM tersi adRDhacittANaM Na bhavati, pAraM-saMjamo, tatthavi te Na bhavaMti, te u tato mukkA Na gihatthA Na pavvaiyA bhavaMti, je puNa apasattharativiNiyaTTA pasattharatiAuTTA vimuttA te jaNA pAragAmiNo, davvavimuttI sayaNadhaNAti bhAve visayakasAyAti, savvato vA pamAtA te vimukA, tahA kajamANe kaDe, evaM samae| 2 vimuzcamANo, ahavA sijhamANasamae vimuccamANA vimukkA, jAyaMtIti jaNA, ahavA savvattha jaNabhUyA jaNA, jaM bhaNitaM NiNNehA, ke tevi vimuttA, bhaNNaMti-pAragAmiNo, paMcavihaAyAragugaM pasatthaguNaM mUlaM pAraM vA gacchaMti, pAragAmiNo vA ete, jagAreNa uddidussa tagAreNa nideso bhavati, bhaNNati-aNegaMto eso, jeNa bhaNitam-"tasmai dharmamRte deyaM, yasya nAsti parigrahaH / parigrahe tu ye saktA, na te tArayituM kSamAH // 1 // " te kahaM pAragAmiNo ?, bhaNNati-'lobhaM alobheNa duguMchamANA' "yathA''hAraparityAgo, jvaritasyauSadhaM tathA / lobha(syaivaM)parityAgaH, asaMtoSasya bheSajam / / 1 / / asaMtesa'ppasaMtoso, duguMchA nAma paDigAro, ahavA asaMtosaM duguMchaMti, asaMtuTThANaM iha parattha ya bhayaM bhavati, iha loe ajiNaNe rakkhaNe ya, paraloge paragAdisu bhayaM, evaM | kovaM khaMtIe jiNatti, mANaM mahaveNaM, mAyaM ajaveNaM, bahudosA dulaMghatA ya teNa pacchANupubIe, te puNa saMjalaNA, itare saMtassa patthi, so lobho alobheNa duguMchito savvatitthagarehiM rAyIsaratalavarapabvaiehi ya, ahavA savvasAhahiM duguMchio, kahaM 1, pavvayaM- 59 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lobhajugupsAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 2 uddezaH // 6 // NITA MAIYA teNa jato tiNNi koDIo pakkhitAo bhavaMti, taMjahA-aggI udagaM ithio, kaI ?, jai koi vuccejA-tiNi koDIo giha || udagAdINi muya, so icchijjA, evaM lobhaM duguMchamANo laddhe kAme nAmigAhati, amimuhaM gAhati abhiggAhati jahA cittokhuGaovA, 'suTTha gAitaM suTTha vAiyaM su? nacciyaM saamsuNdrii!|' dijaMtaMpi rajjaM na icchati esa, evaM dadattAhigAre aNuttare, evaM tA salobho NikkhaMto koyi taM lobhaM alobheNa duguMchai jAva savvathA khINo, koyi puNa viNAvi lobheNa nikkhamai jahA bharahorAyA cAuraMtacakkavaTTI, evaM koho mANo mAyA, ahavA aNaMtANubaMdhI appaJcakkhANa paJcakkhANAvaraNA titrivi lobhA gahitA, tehi viNA NikkhaMto, evaM kohamANamAyAvi tiNNi tiNNi, koyi sahAvi lobheNaM NikkhaMto sarAgasaMjamo gheppar3a, Navi so tesiM khavaNAe uhito aNikhato bhavati, ahavA saha jahA goviMdo Nikkhato, taMpi seyaM bhavati, ahavA odaNamuMDo jAvi sAvi pavvA hoti ahagaM puNa Narassa suhavaiNijjo, ahagaM puNa odaNamuMDo accharAmajhagato vilasAmi, eaMsakamme jANai pAsai bharaho jaheha rAyA, aNNe desakkhaeNaM paDilehAe NAvakhaMti visayAdi, samma uhite AyataTThIe, esa aNagAretti pavuccati-misaM vuJcati, bhaNitA dadaghitiNo, tabibakkhA appamatthaguNaTThANavattiNI visayakasAyavasagA, alobhaM lobheNa duguMchamANA laddhe kAme nigRhamANA, aviNayituM lobhaM nikkhaMtA micchugamAdI, aNikakhaMtA vA sakammaNo No aNagArA panbucaMti, 'iccatthaM gaDhie loe vasati' pamatto gihilogo pAsaMDilogo vasati bhogesu visayakasAyAtipamatto avadhitittA appasattharatiAudo AyaparaubhayaheuM atthovajjaNaparo kAlAkAlasamuTThAyI jAva ettha satthe puNo 2 pAvAivAyamAdiemu jogatiyakaraNatieNaM se yAtabale appA me balito bhavissati aparibhRto vA, balito bhoge bhuMjIhAmI jujhihAmi vA vaMsAlaMkAro vA me bhavispati, teNa maMsamajapANaNhANAdIhiM sarIrapuTThI- Remmhelaram Saama // 6 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAtiba lAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya. 2 uddezaH IHRILLIA BHIMAmatumhathi WHIANDIPAHIRTHAPAININD RANI khamehi appANaM poseti, tittirabagalAvagamAdI satte ucchAdayati, 'NAtibale sayaNasaMbaMdhI te mama varaM baliyA bhavaMtu, tehiM bali| ehiM ahaM balio aparibhRto ya bhavissAmi, evaM mittaM sahavAsAti, so peJcatalogaNimittaM dhijjAiye poggaleNaM bhuMjAveMti, jaNNA | ya jayaMti, evamAdi, devabale pasatthadevabale ya apasatthadevabale ya, pasatthadevabale dubbaliyamamittappamuheNa saMgheNa devayAe balanimittaM kAussaggo kao, appasatthadevabale chagalagamahisapurisamAdIhiM caMDiyAIdevayANaM jAgA kIraMti, 'rAjabale'tti vRtyartha | sevate 'rAjA trANamanarthe me, tatastrivargameva ca trivarga sAdhayiSye vA vijayiSyAmi vA paraM 'coravale'tti corA mama bhAgaM dehiti darisissaMti vA chidde sattUNaM mama ruyitA, atidhIno dhUlIjaMghA 'kiviNA' vigalasarIrA 'samaNA' caragAti, etesiM atthatthI jasatthI dharmArthAya dayeMti 'iccetehiM' iti etehi virUvarUvANi NAma aNegarUvANi aNNANivi jIvaMtagadANANi matakiccapunnadANabhara- | | NAdINi, evamAdivirUvarUvehi kajehiM daMDaM samArabhati, paTijjai ya-'itehiM virUvarUvehiM kaljehiM daMDasamAdANaM sapehAe' | daMDayati jeNa so daMDo, daMDo ghAto mAraNaMti egaTThA, samattaM AtANaM samAdANaM, sayaM pehAe sapehAe, bhayA kajati, pAvamokkhA, Na kevalaM AtabalAtiNimittaM, kAyadaMDA kIrati rAyacorAdINaM, ahavA savvAI eyAI bhayA kaaMti, mA me sarIraM dubbalaM bhavismai, nAtato vA russihiMti, devayAvi puvvAcArakhaMDaNeNaM russejjA, atihimAdINavi detI, balaM logassa gaNamato bhavissati, saMmokkho pamokkho taM mokkhaM mannamANo caragAdINaM deMti, AsaMsaNA NAma patthaNA, sA iha parattha ya, tattha ihalogAsaMsArAyAdI vittiNimittaM sevijjati, paraloiyANi rattAtINa kareMti, NidANovahatA vA, egapupphupAdANeNaM evamAdI AsAdeti, 'taM paripaNAya mehAvI' taditi taM AyabalAdi, ahavA savvaM etaM jahuddiSTuM jaM satthapariNAe jaM ca iha ajjhayaNe padamuddesae vuttaM duvihaM NA / 61 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucanIcagotrAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhyaka 3 uddeza: guNaTThANaM visayakasAyAnANAdi tahA kAlAkAlasamuTThANi jarAe ya amibhRtassa parivAraposaNaparihArANo hassAte ya0 khaNaM ca | iMdiyaparihANI mUDhabhAvaM ca jaM jattha juJjati taM duvihAe pariNAe pariNAya rati arati AuMTaNaM ca jAva AsaMsati, evamAdi | duvihAe pariNAe merAmehAvI No paDiseve 'etehiM kajehiMti jAI etAI AtabalAdINi uddiTThAI 'Neva' Na iti paDisehe evasado abhidhAraNe, sayaM-appaNA daMDaM samAramijjA chasu jIvanikAesu, Novi aNNeNaM, abaMpina samaNujANejjA jogatigakaraNatigeNaM, evaM musAvAyaM jAva pariggahaM, kiM kAraNaM ?, je satthe tehiM hiMsAdiehiM pagArehiM daMDeti, vakkhamANaM ca, tumaMsi NAma, keNa etaM paveditaM', bhaNNati-'esa magge AyariehiM pavedite' esa iti nANAdijutto bhAvamaggo nANAdi AyariehiM pagariseNa sAdhu vA vedIto pravedito, taMmi bhagavaMpavedite magge bhagavato gauravAsavvatitthagaramattI saMsArabhIrutA 'jahitya kusale NovaliMpenjAsitti davve kusale kuse luNAti danvakusalo evaM bhAvakusalovi NovaliMpejjAsitti, levo appasatthaguNamUlaTThANaM visayakasAyA mAtApitAdi aNNatarajogaleko dakaNivAtalevo jo ya uvarigo tANAti, teNa NovaliMpejjAsitti appaahnniyaa|| evaM logavijayassa dvitiiyoddeshkH||... kasAyavisayA bhaNio bhAvalevo, ethavi kasAyA vaNijjaMti iti aNaMtarasUtrasaMbaMdho, AtabalAdINa mANaNatthaM kajjati | kAyadaMDAi ya ato paraMparasUtrasaMbaMdho, so mANo aNegaso saMsAre pattapuvvottikAuM bhaNNati se asaI uccAgote' se iti saMsArI | asai-aNegaso aNantaso vA uccaM dANamANasakArArihaM gotaM, nIyaM vivarItaM, taMpi asaI AsI bhadaMta !, nAgArjuNIyAstu / | padaMti 'egamege khalu jIve atItaddhAra asaI uccAgoe, asaI NIyAgoe, kaMDagaTThayAe No hINo No atiritto' tattha kaMDagaM | // 62 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya. 3 uddezaH / / 63 // parimANaM chedotti vA, jattiyaM kAlaM jAimAdIhiM visiTTho bhavati taM uccAgoyakaMDagaM, vivarItaM itaraM, jAtivisiTThayAkaMDagassa D| uccanIcajAtivihINatAkaMDaga paDipakkho, evaM kulabalAdIhivi bhANiyavaM, appApahuyaM kaMDagaTTayAe No hINe No atiritte, uccAgoya- gItrAdi kaMDaehiM egabhaviehi vA aNegabhaviehi vA NiyAgoyakaMDagA No hINA No atirittA, tattha uccagoyakaMDagaM jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, NIyagoyaM jahaNNeNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM, aMtomuhutteNAvi egataraM aMtaraM kaMDagaMNa bhavati, jato ya aNaMtaso savvajIvehiM uccattaM NIyattaM ca pattapuvvaM ato No hINo No atirico, pIhaNaM NAma madanamilAsakayaM pema, jo jAtihINo so jAtimaMtANaM pIheti rAyamAtiNikkhaMtANaM, pareNa vA vutto jahA tumaM kaTTahAragAdi nikkhaMto, Na tesiM kuppejjA, iti vutte Navi aratiM kujjA iti, 'evaM saMkhAe'tti evaM jANittA, kimiti parigaNittA ? 'se asaI uccAgoe parinti, jeNaM evaM parigaNitaM-jahA mayA annehi ya jIvehi aviseseNa sabaTThANAI aNegaso pattapuvAI, ato tassa viditappaNo ke gotAvA te ? ke mANAvAto?, jAtimAdINaM anatareNaM uvavetassa gotAvAto bhavati, saguNaparikappaNANimitto mANo bhavati, evaM ke jAtivAte jAva issariyavAte, kaMsivA ege gijheti ?, Na hi keNai kiMci uvaTThANaM Na pattapuvvaM, ato korAgI? katarehiM vA saddAihi suhagehiM karissati ? jaM tumae NANubhUtaMti, bhaNitaM ca-"sarvasukhANyapi bahuzaH prAptAnyaTatA mayA tu saMsAre / uccasthAnAni tathA tena na me vismayasteSu // 1 // kataraM vA NIyasthANaM saddAdIdukkhaM Na aNuhayaMti mayA jo ubvevijAmi, kiMca-abehito hINaM hoUNa Na hoti puNo uttamo, uttamo vA hINo 'hoUNa cakkavaTTI puhavipatI vimlmNddlcchnno| socevaNAma tuccho aNAhasAlovago hoti / / / / ' tamhA paMDite No harise-jAtimAdIsaMpaNNeNa harisoNa kAyaco, tadaNuvaveteNa hIlijjamANeNa Na kuppeyavaM, kahaM ?, ayavADagadi8- 63 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH 2 adhya0 3 uddezaH // 64 // teNa, kiMca-imaMmi caiva bhave koyi rAyA bhavittA dAso bhavati, kahiM 1, jo hi kaMDaNijjito gahito ya sa dAsa iva bhavatI, sa | eva puNo mukkA takkhaNAdeva rAyA, jahA uddAyaNeNa pacoto, NaMdo vA khaNeNa rAyA jAto, rUtrasaMpaNNovi khaNeNa virutrI bhavati kANito kuMThito vA, chAyAto vA bhrasyati, jahA saNakumAradevodAharaNaM, kAlaMtareNa vA jarAe vA viNA vA rUvavivajjio bhavati, jahA saNakumArassa, evaM sesAvi madaTThANA sapajjAyA bhANiyanvA, so evaM uccAhi niyehi ya gotehiM nitriyappamANo bhUtehiM jANa paDileha sAtaM, ahavA NAmaM ca goyaM ca pAeNa sahagayANi caiva bhavaMti kahUM ?, aMgapaccaMga bhede sarIriMdiyaviNAse vaTTamANo maraNA asubhaNAma baMdhati, jAtikulAdiTThANavavarotraNe vaTTamANo nIyaM goyamiti, tANi ya tanmayA caiva paresiMga kAyavvANi, ato bhUtehiM jANa paDileha sAtaM, jamhA bhUtehiM jANatitti jANato, kiM jANati ? - kammaM jIvAjIvAdi baMdhaheuM tabavAgaM ca jANati, paDilehehi-gavesAhi sAtaM- suhaM, tantrivakkho asAtaM, taM paDilehehi, kassa kaM piyaM? kiM aNiTTaM ?; jaM jassa appitaM taM Na kAyavvaM, nAgajjuNiyA paDhaMti- puriseNa khalu dukkhavivAgagavesaeNaM putri tAva jIvAbhigame kAyavve, jAI ca icchitANicche, taM sAtAsAtaM viyANiyA hiMsovaratI kAyavvA, evaM ahiMsato, so bhUtasAtagavesao aliyAdi AsatradAravirato jAva pariggahAo, vayANupAlaNatthaM ca uttaraguNA icchijjaMti, tappasiddhIe imaM bhaNNati- 'samite etA aNupassI' IriyAsamitI paDhamavaya aNupAlaNatthaM, evaM sesavvatehivi jA jattha samItI juJjati sA vattabvayA, eyAe evaM uccanIyagoyagatigahaNaM saMsAraM aNupassamANo, ahavA etaM icchitANicchitaM sAtAsAtaM aNupassaMto bhUtehiM jANa paDilehi sAtamiti varttate, uccAnIyagotappasiddhie aNegarUvAsu joNIsu jahA pahio gacchaMto (kahiMci) suhaM vasati kahiMci dukkhaM vasati kahiMci gAmekahiMci raNe ucanicagotrAdi / / 64 / /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAIN aMdhatvAdiH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 kahiMci vaNasaMDe sItalaM salilaM kahiMci tabivarIyaM evaM saMsArevi kahiMci uccAgoyaM kahiMci NIyaMti, ahavA 'eyANuSassiti aNegarUvAo joNIe virUvarUve phAsatti iTANiMTThA phAsijaMtinti phAsA, jahA aMdhattaM, aMdho duviho-davve bhAve ya, dabaMdho / uvahataNetto aMdhataNato ya, bhAvaMdho micchAdiTThI, dayabhAve caubhaMgo, puDhavimAdi jAva teiMdiyA dohivi aMdhA, sesANa vibhAsA, bahiraMtaM Na suNeti, mUto tiviho-jalamUtao elamUtao mammaNotti, khujo vAmaNo 'vaDabheti jassa vaDabhaM piTThIe NiggataM, sAmo-kuTThI sabalattaM-siti, saha pamAdeNaMti kAraNe kajjuvayArA bhaNitaM sakammehi, esa uddesao pAyaM pamAeNaM gato, se asaI uccAgoyatti mANo gahito, saha koheNa saha mAyAe aNegarUvAo joNIo puSabhaNiyAo virUvarUve phAse saMdhAti, ahavA rogAtakA phAsA tesiM mANAdikasAyANaM bhUyANaM asAyapavattIe ya dose abujhamANo, teNa bhaNNati 'bujjhamANe hatovahate' ahavA jatI mo tattha avAe bujhijaNa mAtAtikasAe kareja, ato abujjhamANe-NANAtitivihabohiM abujjhamANe hiMsAdipavatte NaragAdiuvavAtaM uvvadRssa aMdhattAdi Na vujjhati, jahavA appasatthaguNamUlaDhANANi ya aratidose AtabalAdidose ya evamAdi abujhaMte, hatovahato hato DaMDakamAdipahArehi uvahato asuiAhAraNa, jahA vAgiyagassa sAhasso Naulao purohiteNa avahio, maggijaMtovi Na deti, raNNo NiveditaM, vavahAre parAjito, kiM kasamataM sahasi udAhu gRhaM bhakSayasi ?, bhaNatikasasataM sahAmitti, katihiM pahArehiM diNNehi bhaNati-alaM me pahArehi, parihAraM khAyAmi, pacchA thovaM khAitaM, Necchati, evaM puNo | pahAro, puNo thovaM khAdayati, evaM te pahArA taM ca gRhaM khAtI, evaM so sabassaharaNo kato, hato ya, parihAramalakkhaNeNa ya apaMteo kato, ahavA vacakimigAdisu ubavaNNo hato ya uvahato ya, ahavA saNNA samudisaMtA sesa aMtatthA Na virahitA, kiMtu sesANa ?, paORNIRAL
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtimaraNAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 Ne ahavA dAridraM ca rogA ya evamAdi, kahaM ?, hatovahato bhavati !, bhaNNati-'viNiviTThacitte ettha satthe puNo puNo' jo ya| aTTie appasatthaguNamUlaTThANesu visayakasAesu pasatto puNo 2 pavattai 'jAimaraNaM'ti jaNaNaM jAtimevaM maraNaM, jaM bhaNitaM mANo maraNamANo ya, AvIcimaraNeNa khaNe khaNe jAyamANe maraNamANe za, 'aNupariyamANoM' saMsAre paribhamaMto ayavADaga diTuMteNa vA 'vAlaggakoDimittovi padeso Nasthi koyi logaMmi / saMsAra saMsaraMto jattha Na jAtaM mataM vAvi // 1 // ege aNNe vA desA 'jIviyaM puDho piyaM' jIvijai jeNaM taM jIvitaM, puDho-patteyaM, ahavA vihu-vitthAre vicchinnaM jIvitaM vibhaveNa, ahavA |pihappihaM jaNassa aNNArisaM jIvitaM piyaM 2 javAdIpANANaM vIyArataM priyaM aNNesiM Na, ettha majati pijati teNa appiyaM, egesiNaMti, na samvesi, keyi dukkhehiM pIlitA taM dukkhaM jIvitaM NecchaMti ubbaMdhaNAINi kareMti, ahavA egesiM asaMjayANaM, saMjatA jIvite maraNe ya apaDibaddhA, vatthisu bhogaNimittaM abujjhamANA 'khettavatthu mamAyati' khicavatthUNi pUrvabhaNitANi mamAitamiti mamAyayamANA, mamIkArAto ya pariggaho bhavati teNa 'ArattaM'isitti rattaM ArataM, ahavA accatthaM rattaM taM kusubhAtiNA 'virataM' jaM viraMgIhUtaM vicittaraMga vA jAva paMcavarNa ajiNAti savvA vatthavihI koyi Na suMati kANipiyANi paDitetaro, maNIkuMDalagrahaNA savvAbharaNajAti gahitA, saha hiraNNeNa ghaDitApaDitarUvaM gheppati, hiraNaM suvaNNaM vA, ahavA savvaM kuviyaM gheppati, inthINa ya pariggahaM savvao gijjha parigijjha 'tatthevArattA' taMmi khittAtipariggahe, ahavA khittAdipariggahe vaTTamANo pariggaha eva bhavati Na ettha tavo vA damo vatti, 'etthaMti eyaMmi pariggahe sapariggahe vA mANusse NiruddhaAsavassa aNuvaMdha sarIraM maNasaMtAvo, Na tavo, kohAdi iMdiyaAraMbhapariggahA aNiyadRcittesu, Na ettha tave vA dame vA dIsati, ahavA micgadiTThI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvitakAmikAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya. // 67 // karavaMti, DY ya coditavAM, sAhuM pUjamANaM daTuM bhaNati-'Na ettha tave vA dame vA' nirasthayaM ete kilissaMti, sa kila 'saMpuNNo bAle| jIvitukAmoM' saMpuNNaM-nivAghAtaM sayaNamiJcavisaavigalo suyabhoge va, ahavA saMpuNNaM cakavaTTijIviyaM taM mahallaM icchaMto dohi ya galito bAlo ramaNo vA vAkArahiM, azvatthaM puNo puNo lappamANo lAlappamANo, abujhamANo iti, kimiti ?-dhamma adhamma vA aTTitadoseNaM chakkAyavaheNaM apasatthaguNaTThANeNaM dullabhaM ca pasatyaguNaTThANaM abujjhamANA hiyAhitakattavyavivarItanivesANa mRdA durappaNA visayagehIe kAgiNiaMbadiTuMteNa suhatthI tabivajayaM karei, atthauvANaparo vaTTati, paraloge naragAdisu dukkha-suhassa dukkhaM vipariAso ta uveti 'idameva NAi khaMti' idamiti jati taM saMpuNNakAmabhogI jIvitaM puvvabhuttAti ya bAlajIvitaM NAikakhaMti, jaNabhUtA jaNAjaM bhaNitaM-sayaNe ya jaNe ya samA0, jeNa kammA vacaMti ya taM dhuvaM, kAraNe kajjuvayArA, kiM ca taM, tavo nANAdi vA, taM | jA carati dhuvacAriNo 'jAImaraNaMpariNAe' jAyatIti jAtI maratIti maraNaMti, maraNaM saMsAro, etehiM kammehi naragAdigati jAti, eciraM ca jIvittA marati, etaM jANaNApariNAe paccakkhANapariNAe pa 'care' iti aNumatatthe, asaMkito maNo jassa | bhavati asaMkitamaNo, tattha bhaNNati-kudidvisu jo evaM asaMkamaNo sa eva daDho sa eva avisaMkamaNo, daDhacaritto vA daDho, ahavA jeNa saMkamiaMti taM saMkamaNaM-nANAditieNa mokkhaM saMkamijaMti tattha cara, saMkamaNe daDheNa ya, etaM ciMteyavvaM-kAhAmo parUparAdhamma, bahuvigghAI seyAI, ato bhaNNati-'Natthi kAlassa NAgamo' kalAsamUho kAlo, ko ya so?, mRtyukAlo, Na so khaNo labo muhutto vA jAva saMvaccharo vijai jattha kAlasma NAgamo, ato ahiMsAdisu appamatteNaM khaNalavamuhuttAdisu appaDibajjhamANeNa bhavi| tavaM, kaha?, jeNa appovameNa 'savve pANA piyAugA' pio appA jesiM te piyagA, jo jAe jAIe jIvo AyAti so tahiM ti, maraNaM saMsAcataM, to // 6
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ priyajIvi. tAdi: zrIAcA rAMga sUtra cUNiH 2 adhya0 // 68 // ramati, icchai ya jIviuM jo teNa ahiMsaM pasaMsaMti, suhaM assAtetinti suhasAtA, kulaM pati jamaNaM kUlaM gotaghAtajAtipAtehivi aNidvehi, sAvayANaM sA suI paDikUlA bhavati, kimu sArIrehiM dukkhehiM ?, ato dukkhapaDikUlA, vaho duviho-tAlaNaM mAraNaM vA, so duvihovi appiyo, 'piyajIviNoti taM kAmabhogajIvitaM jasokittijIviyaM ca niruvakkama piyajIvitukAmatti, duktiyAvi jIvitaM kAti, kimu suhitA?, atojIvitukAmA savvesiM'ti Nirayatasevi ya jIvA kAmabhogajIvitAti, pasiddhaM, etaM 'parigijjha dupayaM cauppayaM' samaMtA gaho pariggaho, dupadaM jahA dAsIdAsakammakarAdi, cauppadaMti jahA vatthu hathiassagomahisAdi abhimuhaM juMjiya, jaM bhaNitaM abhibhUya, taMjahA-baMdharuMdhato saNAkasappahArAdiehi vAhitA tehiM tehiM kammehiM NijhuMjai 'saMsiMciyANa'tti pariggaha iti vaTTati taM dupadAdipariggahaM hiraNNasuvaNNadhaNadhannANi vA saMsiMciya, jaM bhaNitaM saMvaDDiya, 'tiviheNaM'ti jogatiyakaraNatieNaM appaNA parehiM ubhaeNaM, ahavA ceyaNaM aceyaNaM mIsaM, mIyata iti mattA, appA NAma Na dIhakAlabhogakhamA, viparIyA bahuyA, ahadA pamANato sAramato vA appA vA bahuyA vA, 'se tatya gaDhite ciTThati sa iti asaMjato 'tatthe ti tattha appAe vA bahuyAe vA mucchite giddhe gaDhie ajjhovavaNNo, ahavA kayaakayaladdhaaladdhAdiehiM AsA| pAsehiM gadvito, tattheva ciTThati, Na tato maNasAvi uvaramati, "bhoyaNAe'ti bhoyaNatthaM te paNijittu pAleti 'tato se egatA | viparisiTuM' tato iti tato dhaNAo tato vA ujANakAlA, egayA, Na sadhatA, kadAi divA rAto vA, vividhehi prakArehiM parisiTTha viparisihUM, jaM bhaNita-veiyaM, uttasesaM, sammaM bhavati saMbhRtaM, saMmitaM vA saMbhRtaM 'mahaditi pahANaM bahuyaM vA uvagaraNaM mahaMtaM | uvagaraNaM mahovagaraNaM taMpi AgataNiti taM viparisiDhe egayA kayAi, Na mancayA, dAiyAM vibhayaMti, Neva sabassa avahijati, D| // 6 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-1 rAMga sUtra cUrNiH 2adhya0 3 uddezaH pitipiMDAdi deti teNa dAtAro, jahA keNai rAyaputteNa bhaTTharajeNaM savikkameNaM ANAmitaM, tato tassa raNo aNNe dAyiyAdi |DI apahArAdi | chiddeNa vikkameNa vA mArittA avaharaMti, ahavA giddhaNavaNiyaputteNa davve uvajite dAiyA khumbhaMti avibhattasaMpayuttA vayaM, adattahArI chideNa akamittA vA, rAyANo vA avaharaMtitti, sa rAyA paracakkeNa vA, Nassati cauppayAdi sayameva, aparya devatAjogeNa, jahA tassa paMDamahuradAragassa viNassati, jaM viNA paribhogeNa kAleNa viNassai jahA vatthaM sottiyAvaNNaM evamAdi, ahavA NAvAe miNNAe savyaM viNassai, agAraM-gihaM taM DAheNa Dajjhati, tattha kaMsadsasuvagNayamAdINaM chaNhaM padANaM dugasaMjogamAdiyA jAva cha saMjogatti bhaMgA kAyavvA iti / se parassa aTThAe' iti so parassatthoNAma dAiyAdINaM atthA, evaM ca vahaghAtAdi kAremANI kAro, ahavA tattha baMdhe sogariyacAragapAlAdINi kUrakammAI kareMti vAlo-mUDho, jaM bhaNitaM aNNANIti, sa kuJjamANo 'teNa dukkheNa saMmUDho' jaM teNatti teNa kUrajattaNiteNa dukkhamiti-kammaM mUDho-bAlo rAgadopaamibhUtatayA kAkaje ayANaMto esa | mRDho vivarIyabhAvo, vipariAso suhatthI dukkhe baTTati NaragAdisu, keNeyaM paveditaMti ?, bhaNNati 'muNiNA hu etaM pavedita' katareNa muNiNA ?, baddhamANasAmiNA, gotamaprabhRtINaM muNINaM paveditaM-Adito veditaM, tato muNIparaMparaNa jAva amhaM dhammAyariyA, so evaM kUresu kammesu vaTTamANo muDho vipariyAsabhUto muNiNA pavedio gihatthalogo pAsaMDilogo vA 'aNohaMtarAIti, ahavA so vipajjAsabhUto aNohaMtaro, ahavA jassa No saNNA ahito vA so aNohaMtaro, dabboSo NadI samuddo vA, saMsArasamuddo kammaM ca bhAvogho, taM kutitthiyANa Na tareMti teNa aNohaMtaro 'ete' iti je uddiTThA kUrakammaNo 'No ya ohaM tarittae'tti na ya sayamavi kammagurugattA aNuvAyau ohaM tarittae, tiSThati tarati vA tamiti tIraM, tassavi taheba, pAraMNAma parakUlaM // 69 // Brea CA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdAnAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 3uddeza // 70 // ahavA santi saNigiDhavippagiTTakato tIrapArANaM viseso, kahaM aNohaMtarAte bhavaMti !, bhaNNati ?-saMsArabhItehiM givhiyavvaM AdANiyaM, kiM ca taM ?, paMcaviho AyAro, taMmi AdiNiye u, ahavA savivAdasaMThANeNa Na ciTThati Na kareti taM uvadesaM, evaM so No |] appANaM tArayati, Na paraM, taMtesiM darisaNaM uvadesociTTitaM vA 'vitahaM pappa kheyaNNe' teNa prakAreNa tahA vitathA kutitthiyA kareMti, khetaSNo paMDito, taMmi iti tahiM adosI ubadesaTThANe cikRtIti Ayarati, jaM bhaNitaM-Na atiyarati, tassa evaMvihassa nANissa uddeso pAsagassa Natthi, ahavA AdANiyassa ANAe 'taMmi ThANe',katare ThANe ?, bhaNNati-uddhRTThANe, jaMbhaNitaM-saMsArahANe Na ciTThai, jo puNa taM ANaM vitahaM pappa akhetaNNe vitahaM karitA akhetaNNo apaMDito so tahiM ceva saMsArahANe ciTThati, jo puNa etaM jahAuddiTuM loga evaM passati, ahavA no saNaM Adi kAUNaM jahA viissati tassa, 'uddeso pAsagassa Natthi' uddissati | aNeNa uddeso, so ya neraiyAditteNa uddissai, ahavA saMmarIratteNa, evamAdi NAmakammavibhAgA savve bhANiyabbA, ahavA cakkhudarisaNatteNa sAtAi suhadukkhatteNa kohineNa ca ubhaMgo uccAgoyatteNa evaM jAvatiyA uttarapagaDIo tAhiM uddissati, pAsago-titthagaro gaNaharAdi vA, tappaDipakkhabhUto apAsago, jaM bhaNitaM-bAlo, so evaMviho 'bAle puNa Nihe kAmasamaNuNNe puNa visesaNe, kiM viseseti ?, Na kevalaM vayabAlo, puTTho'vi so kajaM ayANao bAlo ceva, parIsahehi Nihato Niho, ahavA caturaMga laddhA jo appANaM saMjamatavesu Niheti so Niho, AyANiyassa ANAe avahamANo saMpuNNaM bAlajIvitaM jovitukAmo kAme samaNumaNNamANo patthemANo bhAvijamANo asamiyadukkhI, jaM bhaNitaM taM aNijaritaM, NaragAdi uddesamANehiM uddissamANo dukkhI dukkhANameva AvahaM | aNupariyahati, AvaTTo bhaNito, aNugato kammehiM pariyati / lokavijayAkhyadvitIyAdhyayanasya tRtIya uddeshkH|| // 7 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 4 uddezaH bhogehiM saMgo Na kAyavbo pubvabhaNito uddesagasaMbaMdho, sutteNa saha saMbaMdho aNaMtare paraMpare ya, tattha aNaMtaro dukkhI dakkhe aNupariyati, rogAvi dukkhameva bhavati, 'tato se egatA rogasamuppAtA' paraMparaM tu 'bAle puNa Nihe kAmasamaNuNNo' te ya kAmA dukkhameva, ahavA atikAmAsattassa iheva bhagaMdaro aMtavihimAti rogA uppajaMtittikAuM teNa 'tato se egayA rogA samuppajaMti, / 'tato' iti kAmasamaNuNNAyAo, kAmA ceva kammA u, kammA ceva ya maraNaM, maraNA narao, naragA gambho jammaM ca, jAtassa rogA, tato se egatA, tato paraMparaeNaM NisegakalalaabbuyapesighaNagabbhapasavAtikamo darisito, ahavA asthamAro adhikato, atthavatI kAme sevati, kAmeMtassa 'tato se egayA rogasamuppAyA' tato iti jahabhaNitaheUto, egatA, Na sandhatA, kadAyi Na uppajjejja kAevi yAvatthAe, 'sam' iti ekIbhAve asamattaM vA vAtAti uppajaMti 'jehiM vA saddhiM saMvasaItti iti-aNumate saddhiM-saha egato vasati, taMjahA-baMdhUhiM bhiccehiM sahavAsehiM vA, NiyayA NAma appaNo baMdhavAti, egatA, Na sancatA, "pubva' miti paDhamaM jayA so arogato AsI savvakammasaho ta tatA taM savve baMdhavAti rAyakulaM sabhaM ujANaM vA gacchaMtaM aNu| vayitthA, taM rogAvahataM puNa Na aNuvvayaMti, tattha udAharaNaM-NaMdiNI gaNiyA, sA causadvimahilAguNovayeyA sahassalakkhA siMgArAgAracAruvesA saMgatahasita. vidinnachattacAmaravAlavINiyA, taM ca rAyakulamatiyacchaMtI nijAyaMtiM vA kei haDapphahatthagayA evaM vINAti jAva parivvayaMti, tIse ya aNNatA majamaMsAsiNIe bhogappasaMgeNa iti jAgaritA, tAhe dehe rogAtakA samuppaNNA, NikajAviyA jAtA, tIse se NIyallagA annaM jovaNatthaM gaNiyaM ThAveUNaM taM paricayaMti, sAvi rAyakulamayiti pacchA pariva| yati aggao gacchai, evaM gojjhAtiNovi jovvaNaM guNarUvasaMpaNNaM evaNNaM parivayaMti, sovi pacchA rogio samANo anaM // 71
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka sAtAdi zrIAcArAMga sUtra cUNiH 2 adhya0 4 uddezaH // 72 // jovaNaguNarUbasaMpaNNaM parivvayati, ahavA NacANo NaDo vA kuhito udarito vA juMgito vA laTThIvAlo kIrati, sukhAsaNAdi vA vahAvijjaMti, taM ca aNNaM NavaNaM parivvayaMti,'NAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA tANasaraNA pubbabhaNitA, ahavA iha rogA adhikRtA tattha sammaM rogissa kiriyaM tANaM, vAhiuvasamo saraNaM, jahA te tava NAlaM tANAe vA saraNAe vA 'jANittu dukkhaM patteya sAta'ti, evaM jAva egegaM prati patteyaM, dukkhaM NAma kamma, taM ca kAmabhogAmiNivicitteNa rAgadosaguNajuteNa hiMsAiyAsavadArehiM vaTTamANeNaM puttadArAdINaM appaNo vA atthe pAvaM dukkhaM phalaM ajjiNitaM taM kattureva pattegaso bhavati, Na jesiM kae kayaM temu saMkamati, sAtaM'ti evaM sAtapi patteyaM bhavati, evaM jAgaramANAvi keyi bhoge eva aNuvayaMti, ahavA evaM jANiya dukvaM patteyasAtaM ca tamhA bhuttapuvve kAme NANussarejA, paDuppaNNevi na sevejjA, aNAgatevi Na patthija, ahavA evaM NaJcAvi patyaM sAtAsAte kammavivAe tahAvi 'bhogAmeva aNusoyaMti' appaiTTANe narae uvavaNNo tatthavi naragaveyaNAbhimUto kurumatI kurumati kurumatitti vilavamANo, piMDolagataMdulamacchANa ya uvaladdho, tattha veyaNA uvalabhati 'iha' mANusse ege Na savve, mANaMtitti mANavA, dhaNaM ca tesi mUlakAraNaMtikAuM teNa 'tiviheNa karaNeNaM upajiNaMti-appaM vA bahuyaM vA, mIyatIti mattA, se tattha gaDhite jAva vippariyAsuveti' etaM puvvabhaNitaM, evaM kAmabhoge khelAsave vaMtAsave pittAsave jAva vippajahaNije jANittA tesu 'AsaM ca chaMdaM ca' Asasati tamiti AsA-bhogAmilAso AmA, chaMdoNAma parANuvattI, aNAsaMsaMtovi kopi parANuvattIe akusalaM Arabhati, tapi a sAhU 'vikiMcitti ujjhAhi 'dhIro' buddhimAM, bhogAsAe parANuvattIe ya kiM bhavati?, ato bhaNNati-'tumaM ceva taM sallamAhaTuM' ahavA appamAyaM, aNaMtarapamAo tadavAyadarimaNatthaM bhaNNati-'tumaM ceva taM sallaM, ahavA parIsahodaye appANa // 72 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH zrIAcA-ID| meva mAhU uvAlabhati-'tumaM ceva taM sallaM' tuma ceva so jo eyaphalAI kammAI kitavAM, Na viNadvakhaNio AhaTu ANio, vadaMte || AzAdigaMga sUtra- dukkhaM aNubhavasi, ahavA jo etaM kAmabhogehiM AsaM chaMdaM ca na chidihiti pacchA so ceva dukkhaM aNubhavihite, tattha dabasalle tyAgaH udAharaNaM, vijasma putto Na saMdhitaM paDhito, NiviTTho ya, se mRdagambhA, sasureNa acchINi baMdhittAgabhaM to parAmusittA matotti kAuM 2 adhya0 tAhe aMgulimanthaeNaM chidiya chidiya caMgoue tAva aMgamaMgAI saMghAtitAI jAva NIharito, evaM tINi vArA, accatthaM lajjaMteNa 4 uddezaH | santhagaM mukaM, pacchA so mato, kei puNAI bhagati-jahA teNa taM satthaganIyagambhe tattheva mukaM, teNa ghaTuM, teNa sA mAritA, bhAvasallo aTThavihaM kammaM tassa naragAdi vivAgo, jo puNa so kAmabhogAsacchaMdaM chettA dhIro kAmabhoge abaujjhai tassa bhaNNati-'jeNa siyA tena siyA' 'jeNaM ti jeNappagAreNa kammaM baMdhaMti jehiM heUhiM te Na karaNIyA tume hetU, bhogapamattA puNa iNameva NAvabujhaMti-jaM AW evaM sallamAhaTu dukkhaM bhavati, jeNa ya Na bhavati ke ?, 'je jaNA mohapAuDA' jaNaMtIti jaNA moho-rAgo vigyo-vakkhoDo| ahavA daMsaNamoha carittamoheNa pAuDA, jaMbhaNita chAditA, iha parattha ya mallavAegaM bujjhati, samvatthavi purisapaNNavaNatikAuM mohaNijamma ya itthIo garuyAottikAuM bhaNNati-jo se AmacchaMdAbhibhUto kurANi kammANi kareMto NaragaphalavivAgasallaM AhaTu tapphalaM abujjhamANe mohapAuDo logo so thIbhi misaM bahupagArehi vA vahito padhahito, jaM bhaNitaM-basIkato, te bho vadaMti' te dhIhiM vahitA tapparAyaNA loiyA bho iti sissAmaMtaNaM vadaMtitti visatthA bhaNaMtI bho 'etAi jAI AyataNAI' AijaMti asmasaMti vA AyataNaM taM appasatthaM pasatthaM ca, pasatthaM nAgAI appasatthaM visayA itthIo aNNANAdi, sa tu pasatthabhAvAyataNavAhiro aNAyataNAI AyataNAI kareti, tANi ya asmiyaMto 'se duvAe' sa iti mo thIvasago bAlo dukkhaaetti-10||73 / / HDar T
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ khIto duHkhAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhyaka 4 uddeza // 74 // saMsAradukkhassa AyataNaM bhavati dukkhAe 'mohAeti mohaNijakammaM vaDDei, ahavA mohotra visayAsatto kajaM akajaM vANa yANati, jahA so piMDAro joNhattikAuM majjhaNNe pAsuttauDio kuratthAe chAyAsu likamANo gacchaMto, kahio pucchio ya hammamANo bhaNNati-paradAraNimittaM vaccAmi, ramA mArio,'mArAe'tti mArijai, ahavA atippasaMgA alahamANo marati, suNijaMti ya bahave icchiyaitthIo alabhamANA aggimAipaviTThA, ahavA 'paDhame soyati vege bitie jAva dasame marati ato mArAe,'NarayAe'timato | naraesu uvavajjai, tato unnahittA tiriesu, naragatirikkhajoNiehi aNegAI bhavaggahaNAI aNupariyati, so evaM tAsu gatIsu aDamANo 'satataM mUDho' satataM-niraMtaraM daMsaNacarittamohaNeNaM kammeNaM mUDho, imaM jiNadesiyaM dhamma nAmijANatitti, jaoevaM te 'udAhu vIre uccaM unnataM vA Ahu udAhu, dhIrojANato, Na pamAo appamAdo, kahiM apamAo ? 'mahAmohe' mahAmoho NAma strInapuMsaga| vedA, itthI isthivedeNa udiNNeNa purisaM patthayati, evaM itarevi, baMbhavattapurohiyaAharaNaM, ahavA jA sA sA sA diluto, jahA | sA paMcaNha corasayANaM maruyadAriyA bhajA jAtA, jato evaM teNa visayakasAyamohaparikkhaNaTThA muhuttamaviNappamAo 'alaM kusalassa pamAeNaM' alaMsado nivAraNe aTThavihabhAvakuse luNAtIti bhAvakusalo, pamAdo paMcaviho, kiM AlaMbaNaM kareMttA pamAoNa kAyayo ?, bhaNNati--'saMtimaraNaM sapehAe' samaNaM saMti, jaMbhaNitaM-nivyANaM, maraNaM saMsAra eva, saMtI ya maraNaM ca saMtimaraNaM taM, pehAe NAma pekkhaNA taM saMtimaraNaM ca pekkhitA, alaM kusalassa pamAekati vadRti, ahavA saMtI-avvAbAhaM bhavati, maraNo u saMsAro, ato saMtimaraNaM pehAe, kiM ca 'bheuradhamma sapehAe' mijANadhamma sarIraM aNi pehAe, alaM kusalassa pamAdeNaMti vadati, ahavA vAhINa vivAgaNaM vA bhijatIti bheuraM 'NAlaM passa' tava ete kAmabhogA bhujamANAvi pajattA na bhavaMti, evaM passa taM, // 74 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ atipAtavarjana zrIAcAsaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 4 uddezaH // 75 // taMjAma uvaramA, teNa ya dilu jo unakavaNati kiMcidapi tasaM thAvara vidAlayati saMjamavIrieNaM vIro MANYON bhaNitaM ca-"nAgnistRpyati kASThAnAM, nApagAnAM mahodadhiH / nAntakRtsarvabhUtAnAM, na puMsAM vAmalocanA // 1 // " ayaM tAva apajattA visayasuhatti pAsa, visayasamutthaM dukkhaM Na koyi vAreti tato teNa alaM taba kAmabhogehiMti vaksesa, ahavA avvAbAhasuhaM alaM tava suhAetti, acintavyamaraNamsa kato suhaM ?, teNaM avvAbAhameva tavAlaM suhAe, dukkhaM ca ittaramiti, 'eyaM passa muNI' etamiti paJcakkhIkaraNaM kAmabhogINaM dukkhaM mahabbhayakara, bhaNiyaM ca-"etto va uNhatarIyA aNNA kA veyaNA gnnijNtii| jaMkAmavAhi| gahito Dajjhati kira caMdakiraNehiM // 1 // " hiMsAdisu ya AsavadArehiM kAmabhogasatto pabattati, tesiM ca iheba mahanbhayaM pAsa, taMjahA-purisavahagaaliyacoriyaparadAriyANa mAraDaMDaNajinbhachedabaMdhavahaghAtAtiNi iha loge paraloge NaragAdisu uvavAtaM pAsa, ato visaehi uvaramA, teNa ya diTuM jo uvaramati, sA ya ahiMsAdI uvarati tAsi pasiddhIe bhaNNati-'NAtivAtina ya kaMcaNaM' Na iti pratipedhe ativAtaNaM ativAto 'kaMcaNaM'ti kiMcidapi tasaM thAvara vA, evaM musAvAyAtAti AsavA bhANiyabvA, jo ya hiMsAtiAsavadAravirato 'esa vIre pasaMsite' esa evego vIro-virAyati vidAlayati saMjamavIrieNaM vIro pasaMsaNijo pasaMsito, paDhijaha ya-'NamaMsite' NamaMsaNijo NamaMsito-vaMdaNijo, kataro vIro ?, jo bhaNito-AsaM ca chaMdaM ca vigiMca je pasatthA AlAvagA te savve bhANiyabvA, appasatyavivajiyo ya jAva NAtivAtija kaMcaNaM, esa vIre pasaMsite, imo ya vIro pasaMsito-'je Na Nivijjati adANAe' Nigvedo NAma appaNiMdA, alabbhamANA Nibidati appANaM-kiM mama etAe dullubhalAbhAe pabbajAe gahiyAe ?, ahavA aNNe labhaMti ahaMNa labhAmi varAo, aNibvede DhaMDho aNagAro udAharaNaM, Na se deti |Na kuppejA, tattha AlaMbaNaM "baI paraghare atthi, vivihaM khAimasAimaM / Na tattha paMDito kuppe, icchA dila parova nno||1|| ahavA // 5 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ MH alpe'pi anindA zrIAcA- gaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 5 uddeza // 76 / / S aini me aMtarAiyaM kamma udiSNaM, evaM lAbhAlAbhasamacitto thovaM ladhu Na khisae thovaM-apajjattaM ahavA katIi sisthAI NINitAI parimusiUNaM bhaNati-siddho odaNo ANehi mikkhaM, athavA te ghettuM hattheNaM aJcaNiyaM kAuM bhaNai-kayA aJcaNiyA, ANehi mikkhaM, ahavA bhaNai-laddhaM loNaM, mikkhaM ANehi, ahavA bhaNati-dhiratthu erisAe mikkhAe, erisa egayA theravAseNaM evamAdI khiMsA, laddhe aladdhe vA paDisehio pariNamijA, paDisehio-atitthAvito, tattha Na dvANaM kAtuM icchai, Na vA dINa vimANo bhavati, Na vA ruDaMto pariNamati, na vA 'diTThA hi kaserumatI aNubhUyAsi kserumtii| pItaM ca te pANiyataM vari taba NAma na daMsaNayaM / / 1 / / paDhiAi ya-'paDilAbhito parIName, NavovAsaM ceva kujA' taMjahA-diNNaM aho. kayatthaM suladdhaM ceva mANussagaM jammajIvitaphalaM evamAdI Na kujA 'etaM moNaM samaNuvAse' etaMti jaM cuddi muNibhAvo moNaM, sammaMti, Na pUyAsakAragAravaTThAe, |Na vA NidANovahataM, gaNadharAdIhi usitaM vasati aNuvasati aNuvAsijAsittibemi // evamAyAre dvitIyasya cturthH|| saMbaMdho ma eva, logaNissiteNaM saMjamo kAyabvo, aNaMtarasuttaM tu 'etaM moNaM samaNuvAsejA saMmaMti, Na pUyAheDaM, ihavi samma AhArauggamo ciMtijai, paraMparasutte mikvAyariyAdhigAro vati-paDilAbhito pariNamei, ihapi so ceva mikkhAyariyAhigAro, taM puNa jesu raMdhaNAhigAro vaTTati tesu paDilAbhiJjati, tANi ya asmito viharati, aNassiyaspakato dhammasAhaNAI ?, mAhaNabhAve kato dhammo ?, bhaNiyaM ca-"dhamma caramANassa paMca NissaTTANA paNNattA0" (sthAnAMga) tANi tu sAhaNANi vatthapattAhAraAsaNamayaNANAti, tatthavi samvesi AhAro garuyatarottikAuM 'jamiNaM virUvarUvehi satyehi iti aNuddidussa uddese, virUparUvANi, jaM bhaNitaM-aNegarUvANi, taM tu chaNhavi kAyANaM kiMci makAyamatthaM, ete kAyA paroparamatyANi pAyaM bhavaMti, Naya aggi // // 76 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtracUrNi: 2 adhya0 5 uddezaH / / 77 / / aMtareNa jAgo kIrati, aggisamAraMbhe ya niyamA chakkAyaghAto, lokatIti logo, asaMjaya logassa pAgakammasamAraMbhA, te kimatthaM kIrati ?, appaNo se puttANaM, paDhijar3a ya- 'jamiNaM virUtrarUvehiM satyehiM virUvarUvANaM aTThAe taMjahA- appaNo se' adhpanimittaM appaNI caiva koi yAgaM kareMti, jahA abhaNijio aNAhA va raMDA evamAdi, ahavA appaNo puttANaM ca sAhAraNaM, evaM dhUyANavi 'NAtI 'ti puvvAvara saMbaMdhANaM NIyallagANaM, dhIyaMti dhIyate vA dhAi, rAyINaMti sAmI cArabhaDANa vA dAsANaM dAsINaM kammagarANaM kammagarINaMti etesiM kaMThayaM, Adisati AesaM vA kareti, jaM bhaNitaM - pAhuNao 'puDo paheNAe ti pihU vitthAre, agappagArapa sthayaNatthe taMjahA - jAmAtugANaM mittANaM, te ya ete jahuddiTThA puttAdi aNNesiM ca sahajaga sahavAsAdINaM paNayAI diaMti, paheNaMti vA ukkhittabhattaMti vA egaTThA, sAmA-rattI sAmAe asaNaM sAmAsaNaM sAmAmaNatthaM sAmAsAe, pADhe asaNaM pAtarAsaNaM pAtI asaNatthaM pAtarAsAya, etesiM savvesiM puttAdINaM, sAyaM pAdo ya mataM dikhai se, kiMca ekakAliyaM ?, ato sAmAsAe pAtarAsAe, etesiM cetra appAtINaM aTThA saSNidhisaMcayo kIrati, sannihANaM sannihI, tattha khIradadhiyodaNavaMjaNAdINi viNAsidavvAI sannihi, telaguNAINi aviNAsiyadavvANi saMcayo, ghaNaghaNNavatthAINi ya, saMjayaNaM saMjamo, 'ihaM'ti maNussaloge 'egesiM ca' ttiNa savvesiM, keyi taddivasanibaddhamittasaMtuTTA bhavaMti 'samuTTite aNagAre'tti saMmaM saMgataM vA saMjama utthANeNa uTThito samuTThito, aNagAro bhaNito, AyaraMti Ayarijate vA Ayarie - khittAyariyAdi, iha tu virateNa caritArieNa ahIgAro, AyariyA paNNA jassa sa bhavati AyariyapaNNo, AyariyA diTThI jassa sa bhavati AyariyadiDDI, 'ayaM saMdhi'tti ayamiti pratyakSIkaraNe saMghANaM saMdhi, jaM bhaNitaM bhikUkhAkAlo, akAlacArissa dosA bhANiyantrA, usmaggeNa tatiyaporusIe, avavAteNa jAtra sUro yAgAdi // 77 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH 2 adhya0 5 uddeza 1112 11 dharati, ahavA nANadaMsaNacarittAI bhAvasaMdhI tAI labhittA 'se Na Atie Na AtiyAvae' aNesaNiaM NAtie NAtiyAvae NaNaM-Na aNNamaNumodae, ahavA NAtie NAtiyAvaitti parakaDaparaNiTTitaMsi saiMgAlaM sadhUmaM ca bilamiva paNNagabhUteNaM saI (sayaM) na Atie AiyAvae, so evaM piMDasaMdhiviyANao aNesaNijavivaJjao 'savvAmagaMdhaM pariNNAya' ahavA kayaro so saMdhI jo aNesaNijjaM NAiyati NAtiyAvayatetti 1, taM puNa aNesaNijjaM 'savyAmagaMdhaM pariNNAya' sabhAtrA Na avvivarItaM AmaM, davve bhAve ya caumaMgo, davvAmaM AmaM davvaM, bhAvAmaM uggamadoso, ahavA AmaggahaNA uggapakoDI gaMdhagrahaNA visodhikoDI gahitA, evaM duvihapariNNAe pariNAya 'nirAmagaMdho parivvae' Na tassa AmaM gaMdho vA vijatI nirAgamagaMdho, santo vae parivvae, so evaM nirAmagaMdho parivvayaMto 'adissamANo' na dissamANo adissamANo 'kayavikkayehiM' kiNaNaM kao vikINaNaM vikayo kiNAti vikiNAti vA so, kayavikaye na dissati, kItakaDaggahaNA semAvi uggamadosA gahitA, uggamadosaggahaNA uppAyaNAdosA esaNAdosA ya sUpiyA, ahavA Na kiNe Na kiNAvae kirNataM NANumodae, tiNNi visohIkoDIo gahiyAo, Na haNei Na |haNAvae haNataM NANumodae tiSNi AmakoDIo gahiyAo, Na paye Na payAvae paryaMtaM nANumodae tiSNi gaMdhakoDIo gahiyAo, avisodhikoDIovi vuJcati, evaM NatrakoDIparisuddhaM vigaIMgAlaM vigatadhUmaM, evamAdi piMDadose pariharaMto piMDaNimittaM vA aDato 'se kAlavaNe balapaNe' kAlaM jANai subhikkhadubbhikkhaM divasapamANaM rattipamANaM, kAlaM vA jaM vA jattha kAle kAthavvaM, jo vA jattha mikkhAkAlo, kAle caraMtassa ujjamo saphalo bhavati, akAle vikalaM, 'balapaNo'ti appaparakataM balaM jANati, tAtra aDati jAva sakketi paDiniyatto bhottuM, atiparissaMto taM na tarati bhotuM, jo puNa sati bale kAle lAbhe ya niyatati so kiM aNNe siM dAhiti ?, AmagaMdhivarjanAdi / / 78 / /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtrabAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 5 uddeza: // 79 // melan allu | mataM jANAti mAtaNNo apaNo jassa vA dAyabvaM ubhayassa vA 'addhamasaNassa0' etaM sAdhAraNe kAle jAva jahiM kAle mattA, ahavA. vatthu vatthu Asajja mattA bhavati, khittaM jANati khittapNo, bhikkhAyariyAkusalo, jesu vA khetesu paDimAe kappeNa vA hiMDijati dUraM vA pavisajjati Na dUraM, evamAdI khittaM jANati khittapNo, khaNaNNo NAma nivAvArattA Na rucati vIsati kaheti vA jeNa aNesaNA bhavati, aNNeNa vA koueNa AgamaNeNa vA vAulA, viNayaNNo NAma devatagurusamIve vA jahA tahA paragihaNa pavisai, bhaNiyaM ca-'davadavassa Na carejjA, Na ya atibhUmi gacchejjA, Na dINo Na gavito;Na iMdiyANi AloejjA, Na gujjhathANAI AbharaNAdINi ya ciraM nirikkhae, Na mihukahAsu uvadhAraNaM dejjA', evamAdi viNayaNNe, Ataparaubhayasamae jo muNai sa samayaNNo, aNesaNAdosA, pucchio, ko ettha doso, suI uttaraM dehiti, kiM ca 'samaNuNNA parisaMkI' aviya erisagaM gihINa vAreMtA giNhaMti asaDhabhAvA subisuddhaM esiyaM samaNA, bhAvaNNe ti deMtassa piyamappiyaM bhAvaM jANai bhAvaNNo, ahavA abhojje gamaNAtiyA 'pariggaraM amAmINe'ti pariggaho NAma atirittaM saMjamovakaraNAto jaM bhaMDayaM, bhaNitaM ca-jaM jujjati ubagAre uvagaraNaM taMsi hoti ubagaraNaM' iha tu AhArAdhikAre vaTTamANe jattiyaM aNesaNijjaM kiMci davaM taM saMjamassa upaghAtottikAuM jiNehiM paDikuTuM bhavatitti, esaNijjaMpi atimattAe Na pittavyaM, mattAjuttaMpi Na etaM mama gurumAINaM Na etaM, 'kAle'NuhAe' sati ya uTThANakammabalavIriyapurisagAraparakame, Aha-jati uTThANabalANa egaTThA taM teNa balagrahaNA uTThANagrahaNA ya puNarutaM esaNijjati, | bhaNNati-adhivarIyakAraNA Na puNarutaM, tattha nANaM idaM karaNaM, kAlo balaM khittaM avivarIyaM AyariyavvaM teNa Na puNaruttaM, 'apaDiNNo NAma ahaM ego uvabhujehAmi aNNevi etaM gurumAdI bhokkhaMti pAhaMti vA, eyAe pariNAe giNDai, Na AyavaDiyAe, sam // 79 // MANI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2adhya0 5 uddeza // 8 // | teNa apaDiNNo, ahabA apaDiNNAyesu kulesu giNhai, Na ya etaM pariNaM karitA gacchati jahA amugakulANi gacchohAmi so epaNAdhyayaapaDiNNo, jo vikaraNo egAgI so'vi nANAdINaM aTThAe gehati, 'ayaM piMDasaMghI'ti ADhavittA jAva 'kAle'NuhAe apaDiNNo' noddhArAdi etesiM egAhiyAriehiM suttehiM ekkArasa piMDesaNAo nnijjuuddhaao| 'duhao cittA' rAgaM dosaM ca aNesaNijaM rAgaddosehiM ghiSpai bhuMjati vA teNa te do'vi chittvA-voDittA chittuM, NiyataM jAti NiyAti, ahavA duhato chettA bhoyaNe saiMgAlaM sadhUmaM uggamakoDivisodhikoDidose0 ya, vatthaggahaNeNaM khomiyA gahiyA, paDiggahaggahaNeNa sabyAI pAtAI sUyitAI, kaMbalaggahaNeNaM uNNiyANi mUyitAI, pAuraNaatthuraNapattaNijogo pAdesu, pAyapoMchaNaggahaNeNaM rayaharaNaM, evamohio avagahioya sanco mUyito bhavati, etto vatthesaNapANesaNAo nijjUDhAo, avagijjhatIti uggaho paMcaviho, taMjahA-deviMdoggaho rAuggaho gAhAvai0 sAgAriya0 sAha-11 mmiya. ettha savAo uggahapaDimAo gahiyAo, etto ceva nijjUDhAo, uggahakappao ettha ceva sutte kIrati, kaDAsaNaM sahAyi AsaNANi, jaM bhaNitaM bhattaTThAe, ahavA kaDaggahaNA saMthAragA gahitA, te tatie siJjAuddesae vaNNijaMti, AsaNagAhaNA sejA mUyitA, etto suttA sejA NijjUDhA, etesiM savvesiM vatthapAdANaM savAmagaMdhaM pariNAya adissamANo kayavikkaehiM se Na kiNe | Na kiNAvae kiNaMtaM nANujANae tiviheNa jogatiya se kAlaNNe evaM sambogaraNANavi jaM jattha saMbhavati taM tahA bhANiyavvaM, eyANi puNa AhArAdINi kesu jAejA ?, bhaNNati-'etesu ceva jAejA' 'ete' iti je te puvaM bhaNitA jamiNaM virUvarUvehiM taMjahA appaNo se puttANaM evamAdi, etesu sijAAhArAti AyaTThAe NiTThiyANi jAejA-maggijA, jAetnA laddhA NirAmagaMdhANi ubajIvijA, so evaM jAyamANo jatA labhe tadA laddhe aNagAro puSabhaNito mAtrA-parimANaM jahA Na pacchAkammaM kareti SAIDAI INESSINDIA E mat
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 5 uddezaH // 8 // jahA vANa parihAvANiyA bhavati taM ca mAyaM jaNijjA se jahetaM bhagavayA' 'seti nidese jaheba eyaM-AhAre mattApamANaM| epaNAdhyayabhaNiyaM bhagavayA badamANeNaM taheba imaMpi jANittA AyariyavvaM, ahavA se jahetaM AhAramattAparimANaM evaM vatthe patte uggahe noddhArAdi sejjAsaMthAragesu ya samvattha jANiyabvaM, Neva atirittauvahiNA bhaviyanvaM, Na vA atirittasijjAsaNieNaM, ahavA jaM bhagitaM jaM ca bhaNihiti taM taheba AyariyadhvaM, evaM bhagavayA paveditaM, lAbhotti Na majeneti lAme sati madona kAyavyo, jahA ahaM labhAmi, semA Na labhaMti, 'alAbhe va Na soenjA' ahaM maMdamaggo na labhAmi, bhaNiyaM ca-"labhyate labhyate sAdhu, sAdhu eva na labhyate / alabdhe tapaso vRddhilabdhe dehasya dhAraNA // 1 // 'bahuM ladhu Na Nihe' apipadatthe pahuMpi NiddhaM paNItaM vA bhuttasesaM Na mihe, kiM puNa appaM, Nihetti rati parivasAvetIti, pagAsaM appagAsaM vA, eyANi AhArAdINi uppAyaMto pariggahA osakeja, avasakaNaM apavattaNaM, ahaM etaM AhAraM vatthaM sayaM paribhujIhAmi, Na aNNassa dAhAmi, etAo sayaMgAhapariggahAo appANaM osake, AyariyasaMtiyaM etaM, aNesaNijaM ca bajeti, muccha vA Na kareti, evaM osakiyaM bhavati, atipasattaM lakvarNa | bahuyaMpi larbu Na Nihe, pariggahato appANaM osakejjA, jaM vatthapattAdINivi taheva bhaNNihiti, teNa bhaNNA-'aNNahA:aNNapagAreNaM aNNahA, vatthapattAdINi appANi davvANi Na NiheyavvAI, kinu bahaNi Na NiheyavyAI ?, ahavA 'aNNahA pAse'ti | eyaM dhammovagaraNaM, Na teNa viNA sakketi dhammo Ni phAdayituM, teNa Na tAI parihArayati, ahavA jahA gharatthA pariggahabuddhie Na tahA maevi, kiMtu ?, mama etaM AyariyasaMtagaM dhammovagaraNaM, jahA assassa aNNaM bhaMDaM, ahavA samudde Na viNA taraNeNa tarijati, paDhijai ya-'aNNatareNa pAsAraNa pariharijA' imaM aNNaM imaM ca annaM annataraM, pAsAgaM NAma NIsaraNovAto, taMjahA-Na mama etaM, // 81 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH 2 adhya0 5 uddezaH / / 82 // AyariyasaMtagaM, giNdAmi paribhuMjAmi vA, koyi parittA advANaNigatA vA ehiMti tesiM dAhAmi, nANAdiaDDAe vA paribhuMjaMti, Na dappaTTA, jiNakappiyAdI vi nANAdinimittaM paribhuMjaMti, parihAro duviho-dhAraNAparihAro ya uvabhogaparihAro ya, duviheNavi jahAkAlaM jahAdesaM ca pariharijA 'esa magge' esa paJcakakhIkaraNe, nANAdimaggo tassaMghaNaheuM piMDauvagaraNaseja uvAhisaMghAyA nANAdI ya 'AyariehiM paveditaM' Nizca appaNijje gurusu ya bahuvayaNaM, vaddhamANasAmiNA savyatitthagarehiM vA pavedito, sAdhu Adito vA vedito pravedito, Na secchayA AsattimatA vA, jahA boDieNa dhammakuJcagakaDa sAgarAdi secchayA gahitA tahA Navi, jaha vA sAtimoggallehi buddhavayIkaritA pagAsitaM tahA Navi, ato satthagoravakAraNA AyariyaggahaNaM, ato taMmi Ayariyapavedite magge 'jahitya kusalo' jeNappagAreNa jaha, kumalo bhaNito, taM kuru taM vA ciTu jahitya kusale, AmaleveNa vA gaMdhaleveNa vA AhArauvagaraNa sijA saMthAragAdi uppAyaMto atirittovahileveNa vA parikammaNa avihipariharaNamucchAleveNa vA 'Na liMpiAsi'tti, eyaM ahaM bemi, Na vA sayaM ulUgAdiva, jaha paropadesAto, pariggahAto appANaM (pi) kajati puttaM, pariggahassa ya mUlaM paMca kAmaguNA, teNa 'puttaM kAmA duratikramA' duvidhA kAmA icchAkAmA mayaNakAmA ya, icchA appasatthA hiraNgAti, madaNakAmA saddAdi, dukkhaM atikamiaMti duratikamA, ahavA kAmaguNamucchito loe, loyaM ceva NissAe dhammaM caramANeNaM kAmA duratikamA, bhaNiyaM ca - " aNusotapaTTite" bahujaNaMmi bahupAvae iMdiyAI aNusotavAhINa, tesiM paDisotaM dukkhaM gaMtuM, ato kAmA durati kamA, Na paDisakakaraNA, dukkhaM paDivUhitaM jIvitaM ato appaDivUhagaM, taM tu bhavaggahaNajIvitaM taM chiSNaM chiSNaM Na sakkar3a vatthaM va lippagaM va jada saMdhetuM bhaNitaM ca- "asaMkhayaM jIviya mA pamAyae0 " kiM ca - "jahIhi viSayAn saumya !, tvaritaM yAnti magrgAdi // 82 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH 2 adhya0 5 uddezaH | // 83 // DAVEY rAtrayaH / gatAzvo (zca) na nivarttate vahnijvAlA ivAmbaram // 1 // " athavA saMjama jIvitaM duppaDivUhagaM kAmaguNamajjhamaNassiteNa, kAmaguNamucchito loe baMbhavatamaNucarituM kAmaguNarasaNNuNA dukkhaM, bAluyAkAlo vA NirassAo hu saMjamo evamAdi, ato duppaDivUhagaM, jaM bhaNitaM dukkaraM, so u kAmehiM amiNividucitto puriso tassa avAyA- 'kAmakAmI khalu ayaM purise' kAmA putrabhaNitA, kAme kAmayati kAmakAmI, savvaM savvaNNussa pazcakkhaMti, ato ayaM puriso 'se soyatI 'ti ohatamaNasaMkaSpatti 'jUrati 'ti icchita atthaalAbheNa tavtriyogeNa vA, sarIreNa jUrati 'tappati'tti kAyavAyamaNohiM tihivi tappati, bahiM aMto ya tappati paritappati, jatA ya tesiM kAmANaM ihameva dosA teNa kAme cahattA ubhaya loga avAyasI AyataM digghaM pazyatI, digveNa nANacakkhuNA jaM bhaNitaM bahuyAtrAe kAme Na Asevati, diTThato khuDDuo 'suTTa gAitaM 0' so AyayacakkhU nivvANasuhaM devalogaM vA pAvihiti, 'logassa vippassi' tti logaM visayAsattaM vividhehi AgArehiM AyatacakkhU kissamANaM pAsati, atthovavajaNe kAmANaM ca alaMbhe kissamANaM, ahavA loyavipamsI loyassa jANati ahebhAvaM, jehiM kammehiM ahe gammai, jANi ya ahe dukkhAI evamAdi, loyassa ahebhAvaM tiriyaM uDUM ca 'gaThite aNuparimANe'tti gaDhite kAmalogesu mucchite giddhe ajjhotravaNNe kAmasamutthehi vA kamme hiM gaDhite, jaM bhaNitaM tehiM aNugato savvao pariyaTTamANe aNupariyaTTamANe jIve passAhi 'saMdhiM vidittA iha maccie hiM' ti saMghANaM saMdhI, davve vatikuDAdINaM, bhAve kammachidraM, nAgAdINa vA, vimANe 'ihe 'ti iha maNusse nAgAdi saMdhi bhavati, Na aNNattha, maraMtIti maciyA, etesiM saMdhi NaccA yo visayakapAye varjato paMcavihe AyAre parakamati 'esa vIre pasaMsite' saMjamavI rieNa vIro, pasaMsaNio bhavati, sureti vA vIreti vA sattietti vA egaTThA, kiM kareti jeNa vIro 1, bhaNNatI-je 'baddhe palimoyae' VVA duSprati vyUhatA // 83 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra parimoca nAdi cUrNiH 2 adhya0 5 uddezaH // 84 // | dabbabaMdho putrakalatramitrahiraNNAdINi, bhAve visayakasAyAdI, jo eeNaM baMdheNa appANaM moecA parA moeti, esa vIre pasaMsite je baddhe paDImoyae, Navi je asaMjamavIriyamaMte, kahaM appANaM paraM vA kAmehiM moyati ?, bhaNNati-sarIre veraggadarisaNeNaM, tattha imaM nivvedasuttaM 'jahA aMto tahA yAhiM, jahA bAhiM tahA aMto' aMto mukkasoNitamayaM bAhipi taheva, ahavA abhi| taraM se kuppimaM jo uvvattituM bAhiraM kuJjA, jAvi ya se bAhirA cchAyA suyI dIsati sAvi asuyIbhavati, sovaNNaghaDo vA amijjhapuNNo, avi so NipparisavattA suyI ghaDo, Na tu savassoyaparissavaMtaM sarIramiti, maTTiyaghaDeNa amijmabharieNa avi No tulyaM zarIraMga, ahavA jahA kuddhissa aMto muttapurisakhelasiMghANagapittasoNiyakimiaMtaudaravAsittA asuyiM bhavati, bAhiMpi | pragalaMtakuTThAveDhitasarIragassa purisassa vapu rasiyagasoNitAdiehiM asuitaraM, taM gaMdheNa aNumarintehi makkhiyAsahassehiM aNugata| maggassa appAvi ubdhiyati, kimu paro jaNo?, matagasarIraM vA kudhitaM, jahA aMto tahA bAhiM jahA bAhiM tahA aMto, jIvaMtassa pUtisabhAvaM sarIraM NhANagaMdhaAdIhiM vaNNabhAvaNehiM accatthaM suyI bhavati, aMto aMto pUtidehaMtarAI, aMto aMtotti vIpsA,jahA jahA aMto tahA tahA, bAhiM pUtitaraM, jahA tayasoNitamedaaDimiMjasukkamiti, taM jahA aMto tahA asuitaraM manvanbhantaraM sukaM asuitaraM, taM ca sarIramsa uppatti, ato ko suyivAdo kAmiNaM? kA va kAmAsA?, ahavA tayamaMsasoNitajaTharaaMtamuttapurisANi aMto aMto, puttidehaMtarANi pAsiya virato, kaha?, adiTThamavi draSTavyaM, jahA aMto tahA bAhi, bhaNNati 'puDho vIsavaMtAI' pihu vitthAre, do sottA doNettA doghANA jIhA Amae pAue, sabbaromakUvehi ya, savAI eyAI misaM vivihehi vA pagArehi, patteyaM patteyaM kaNNamalasiMghANamalakhelavaMtapittasukkauccArakimisoyAdi zravaMtu, AgaMtutehi vA vAtakhatapamuhehiM pUyarasiyasoNita. kimie ya puNo2 ITAL
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDitapralikhenAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 5 uddezaH PAHARIMINALPIRAHILAPAR HIDDY avanti, puDho vIsavaMtAI, ettha sallahatthavijadidruto-ettha kira aNAhamayagaM dambhehiM veditA pANie sattadivase kuthieNa saNiya saNiyaM maNiyaM kuthitamaMsaM phoDeUNa darisijai, so ya taM pekkhae jahA aMto tahA bAhiM, evaM gAuM sarIre jovaNarUvasaMpaNNe Na rAgaM kujA, Na vA itthisarIrAI asuiyAI kAmae, so evaM 'paMDite paDilehAe' pAvA paMkA vA DINo paMDito, 'paDilehAe'ti sarIraM asAraM asuhaM kAmabhoge vivAgaM ca se 'matimaM pariNAe'tti matI se atthI jeNa teNa maima, duvihAe pariNAe pari| jNAya, kiM kAyavvaM ?, bhaNNati-'mA ya hulAlaM paccAsI' amANo paDiseheca pUraNe, lalatIti lAlA, dabalAlA NiThThahaMtassa bhavati, bhAvalAlA bhogamilAso, puNo AsatI paccAsI-Na kAmabhoge bamittA puNo Atie, 'dabalAlAvi tAva garahitA puNo piJjamANA, kiM puNa bhAvalAlA ?, kiMca-'mA tiricchamappANamAvAtae' NivvANasottANi nANAdINi tesiMNa tiricchamappANaM AvAyae, paJcatthaM pAtaye AvAyae, jaM bhaNitaM nANAdINaM aNusotaM appANaM AvAyae, saMsArasoyANi aNNANaM micchataM aviraI ya, | tAI paDikUleNaM tiriccheNa vA uttariyadhAI, evamappamatteNa jaiyavvaM, pamato iheca Na saMti labhati, taMjahA-'kAmaM kAme gvala ayaM purise' imaM aja karemi imaM hio kAhAmi, ahavA imaM puvvaM imaM pacchA, bhaNiyaM ca-"imaM tAvatkaromyadya, zvaH kariSyAmi vA param / citayan kAryakAryANi, pretyArtha nAvabuddhyate // 1 // " ettha dadhidhaDiyAvodadiTuMto bhANiyabyo, ko so?-'yahu| mAdI' tattha kasAyAdipamatto, tattha mAyA gahitA, mAvi lobhanimitta kriyate ato lobhovi gahito bhavati, bahugI mAyA jassa | sa bhavati bahumAyI, kajamANaM kaDaM teNa kaDeNa mRdo-AulIbhRto, bhartapi Na bhujati, bhaNiyaM ca-"souM sovaNakAle.""kaiyA vaJcati sattho " gAhA, lobhAmibhRto Na jANAtI-"kiM me kiyaM kiM ca me kiccasesaM, kiM me viNahU~ va haraM va davyaM / dAtabbaladdhaM ca ( m 85 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAkavAdi zrIAcA-|| viciMtaNeNa, tesiM Na saMdehamuveti maMde // 1 // " ahavA pubbakaeNa kammeNa mUDhokataMkita-kicakiccaM Na yANatI bahukatabbayA, tA rAMga sUtra- | mammavaNio diTuMto, evaM bahumANI bahukohI, se evaM kAmakAmIbhUte bahumAyI kayAyamUDho 'puNo taM kareti' puNo visesaNe, cUrNiH | kiM viseseti ?, evaM tAva sa puvakayeNa kammeNa mRDho kammaphalaM vedeMto puNo AsaMsayAe mAyAvI 'lobhaM kareti nagarAdibhavA 2 adhya0 5 uddezaH lobhaM kareMti-Nivattei, 'veraM var3atIti' abhimANapudhago amariso veraM tandhisayakasAyavasago hiMsAdipavatto aNaMtasaMsAriyaM // 86 // vaheti, bhaNiyaM ca-"duHkhAtaH sevate kAmAn , sevitAste ca duHkhdaaH| yadi te na priyaM duHkhaM, prasaGgasteSu na kSamaH // 1 // " 'jamiNaM garihi jati' jadIti aNuddivassa gahaNaM, bhaNNati-katarassa aNuddidussa ?, kAmaMkamassa bahumAyiNo mUhassa 'imassa | ceva paDivUhaNAeM tti imassa asseva sarIragassa paDivUhaNatAe hiMsAdisu pavattati kissate ya, bhaNiyaM ca loge'vi-"ziznodarakRte pArtha!, pRthivIM jetumicchasi / jaya ziznodaraM pArtha, tataste pRthivI jitA // 1 // " ahavA imassa ceva parivUhaNatAe, kAmaMkame bahumAyI puNo taM kareti etaMpi eyassa ceva paDivUhaNayAe, ahavAje ime mAyAi yA pamAyA puNo pugo ahijaMti etevi eyassa ceva jIviyassa, imassatti-imassa paMcavihAyArassa baMbhacerassa vA samaMtA vRdhaNA parivUdhaNA, kahaM NAma eyarasa puNo puNo kahijjamANesu pamAyadosesu appamAyA guNesu ya pavAsiyaputtaappAhaNiyAdidruteNa saMjame pariviNA bhavijA ?, imaM anaM saMjamapariviMdhaNAmeva pamAyadosakahaNaM-'amarAi mahAsaDDI' Na maraMti amaro aNamaro bhavittA amara iva appANaM maNNati bhogAsayA atthauvajjaNaparo, tattha udAharaNaM keI bhaNaMti-rAyagihe Nagare magahaseNA, kassai satyavAhassa abhigavAgatassa amisAriyA NiggayA, sA ya teNa'levagahatthagaeNaM AyattA, soteNa teNa savvaM rati agADhAitA samANI pabhAte niggayA, addhItIe // 86 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ amarAya mANa: MurreTARISHAIL zrIzrAcA-1 atijAgariteNa ya dummaNA, aMjalikArigA gatA samANI jarAsaMdheNa pucchiyA-kAe addhitI dukkhaM vA ? keNaya va'si aJja va saddhiM rAMga sUtra-IN pAsuttatti ?, tIe bhaNNati-amareNa saddhi, kahi so?, satthanivese, purisehiM gavesAvio, taheva AyavyayaM karei, pacchA tAe cUrNiH sambhAvo kahito, ahavA pajjoyakAlasaMdIva uttarakurugamaNaM mahilApecchaNaM mahilAya pAyapaDitrajagaM aMgAravatI devI puvapaDi2 adhya0 5 uddezaH yarikha AgaMtuM pasatthAhagamaNaM, AyabvayasohaNaM, bitiyadivase tumaMtumI, pajotapucchaNaM, koheNa vaNiyavAhaNaM pucchagaM ca rayaNaco-/ // 87 // riyautti suMkabhaMjaNAvAyaciMtaNaM UraNiyAgalagAMdhaNaM pavesagaM visajagaM souM itthI vA kAmagotaM vivitA visaMbhasuhovagataM royaetti, ciraM taovi Na icchito, mahatI saddhA jassa athakA mesu sa bhavati mahAsaDDI 'aTTametaM upehAe' aTTo NAma aTTajjhAgovagato rAgadosaTTito vA tamevaM uvehAe, pecchAhi tAva iheba dukkhI, kiMnu paraloge?, ahavA evaM NacA mahAsar3I iheba dukkhaM taM aTTajjhANaM, puvAvare uvehA, so evaM aTTo 'apariNAe kaMdati' dudhihAevi pariNAe ariNNAyapariggahe appatte kaMkhAe NaDhe soeNAkaMdati soyati tippati se evamAyANaha' se iti Niddese meM imaM kahitaM azvatthaM jANaha AyANaha NacA sadahittA ya pamAyaM jahuddiTuM vajjetuM appamAyaM AyaraMto, ahavA imaM AyANaha 'jaM bemi teicchaM paMDito pavattamANoM' cigicchApaMDito vijo, misaM vatamANo pavayamANo, te vA jahuie tigicchie paMDie pavattamANe bahujIve 'haMtA' hatA, bhUtasaMhitaM gAhate vA, gahittA haNaMti, bhittA puDhavikArya bAlANi vA chittA vaNassatiM miyapuMchamAi vA luMpittA aNegavihaM, uddavaittA mArettA tittirAti rasagaNimittaM hi te jahuddiTThA vA geNhittA huNaMti, akaDaM karissAmitti maNNamANe' akataM AroggaM assagihiassa tigicchaehi vA, ahavA akatapuro ema jogo aNNehi ya payogo vA jeNa laTThIkaremihi, ahavA kayama karagaM gasthi aNNeNa, so saMyogo, realim / / 87 // marrial
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAroga sUtracUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH 11 66 11 jaM bhaNitaM kammabaMdho, kiM puNa jo so haMtA chittA luMpittA udavathittA tigicchaM kareti so jahA tigiccho, Aturo vA haMtA chittA paramaMseNa appANaM poseti 'Na hu evaM aNagArassa jAyati' Na paDisehe, hu pAdapUraNe, paMcavihaAyArajuttassa tatthadvitassa nippaDikammazarIrassa jAyati--Na me kappati, sAvikkhassa tu visuddha AlaMbaNassa phAsuyapaDoyAreNa jayaNAe jAe timicchA vA sIsA kareu vA kAraveu vA kIraMtaM vA samaNumaNituM gacchaNissitasya jAyati, ahavA saddhammamAyANaha jamahaM ca bemi te, tigicchaM paMDite timicchApaMDito, timicchApaMDio NAma kammavAhitigicchAkusalo, Na arisAdivAhikusalo gheppati, so phAyaeNa paDoyAraM kareMti gacchavAsI, itaro Na kareti cetra sAhU, Adito vA vaTTamANo patratamANo, aNNe puNa kutitthiyA sakAti vayamavi kammavAMhitigicchA paMDitA iti pavayamANA, taMjahA - aNgAravAdiNo puDhavimAdIhiMsagA te gilANakuTTimAIo uddisittA bahujIve haMtA chettA mittA, sesaM taheba / AcAre prathamAGge logavijayaNAmajjhayaNe uddesao paMcamo samatto // Namo suyadebayAe, uddesatthAdhigAro loe asajanAdI paMcame bhaNitaM pariggahAo appANaM osakkar3a, iha vA amamIkArae visayakasAyaesa asaMjame vA pamAe vA, suttasma sutteNa saha bhaNitaM paMcamassa avasANasuteNa 'Na hu evaM aNagArassa jAyati jahA aNNe'ttha paMDitA tigicchaAturA bahujIve haMtA chittA tigicchaM kareMti kArayati tA Na evaM aNagAre' izvetaM jahA bhaNitaM 'se taM saMbujjhamANo' 'se'ti Niddese sammaM bujjhamANo, kimiti 1, jaM bhaNitaM timicchApagataM logavijayaajjhayaNe vA ceyaNAceNayaosaheNa, duvve vA sammaM jahA macchassa udae phalite aMbe kotilAe AsaNe sayaNe vA bhAvasamma pasatthaM udaiyAdINaM bhAvANaM avirodho, jahA subhagasurUvAsujuti ahavA subhagaNAmassa ya uccagoyassa ya, pasatthanANAdINaM jattiyA khAiyA bhAvA tesiM savvesiM amarAyamANaH 11 66 11
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH 1189 // HITRAISHIMLALITANAIMIMHAIRIRAIMAHARAMPAINIALB samma, evaM upasamiyANaM jAva samma mohaNijaM ubasamaM, evaM khaovasamiyANaMpi, jahA nAgacaukasma ya, khaovasamiyassa caritassa, evamAdi samma bujjhamANo, boho caunviho, NAmaboho ThavaNaboho daraboho bhAvaboho, NAmaThavaNAo gayAo, davaghoho jaM ceyaNAtidavve boho so dabvaboho, jahAvisayaM dhArio, agateNa nAsAe pakkhitteNa, bhAve appasatthe tini tisaTThAI pavAtisayAI appasatthabhAvabujhamANAI, apariggAhitA Na kiMcidavi, bujhaMti tahAvi micchAdiTThI, pasatthe nANAdi bujjhamANe 'AtANItaM samuTThAtA' davyAyANIyaM jo jaM davvaM sacittAdi giNhati so davvAtANIu, jaMbhaNitaM-davapayoyaNA, appasatthabhAvAtANadIyA mihatthA visayakasAyapayoyaNA, annautthiyANa vissutA te aTTiyA, pamatthabhAvAdANavIo aTTavihakammaniaraTThIo, saMmaM utthANaM samutthANaM, davyao jaM dav uttiTThati taM dadhvasamuTThANaM, taMjahA-visamavijalAsu paDio paDaNabhaeNa vA calliM latAM | vA avalaMba uttiTThati taM davvasamutthANaM, bhAve appasattho tihaM tisaTTANaM pAvAuyasayANaM appaNappaeNa uTThANaM, avA visayakamAyohANaM, pasatthabhAvohANaM NANAdI, pasattheNa ahIgAro, teNa utthAya 'tamhA pAvaM kammaM tamhA iti tamhA kAraNA saMbujjhamANo AtANIyaM samuTThAe pAvaM-hiMsAdi jAva micchAdasaNasallaM taM sataM Na kujA No aNNehi kArave karata'paNNaM NANumodae, aNumodaNA akaraNAkAraNeNa gahitA, Natrae NavabhedeNa, taMca pAvaM-hiMsAdi chamu kAesu, sutte saMbaMdho bhANiyavyo, nANAditiyaM ca utAreyavvaM, ve ya avAyA nANAdisahitassa Na bhavaMti, rAgAdisahitassa hiMsAdipavattassa bhavaMti, abAyA kiM, egakArya ArabhamANassa tadAraMbhe sesAraMbho'vi, egataraM Asavapattassa kiM ego bhavati savve'vi ?, bhaNNati-'siyA se egataraM vipparAmusati' siyA-kayAI se iti asaMjatassa nideso pamattasaMjamovA, egamavi DhavikAyaM kimu savyakAe?, vividhaM parAmumati hattha MAHIRITAMBHARA HIHANIHIPPI muTHIBUNE DATTA IOR / / 89 // ORDS
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ sariMbhAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH // 90 // pAdakaTThakaliMcaaMgulisalAgAdIhiM samastaM ghaTTaNaM, jaM bhaNitaM-cAlaNaM, kicchapAvakaraNaM paritAvaNaM, pANavvavarovaNaM uddavaNe, evaM so egamavi samArabhamANo 'chasu aNNataraM' chaDiti saMkhA, chaNhavi kAyANaM samAraMbhe kappati, jaMbhaNitaM-vaTTati, dabbao kumbhagArasAlAudagaghaDapaloDaNadiTuMteNaM, bhAvato aviratattA, pANAtivAtaAsavadAravidhAtA egajIvaativAtI egakAyaghAtI vA, sabajIvAtipAtI bhavati, perito loeNaM aliyaM, Na ya tassa samAraMbho titthagarehiM aNuNNAo jesiM vA jIvANaM te sarIrA tehiM taM adattaM, sAvajaggahaNeNa ya pariggaho bhavati, ahavA taM saddAtINaM visayANaM atthe samArabhati, tappariggaho ya Na rAgadosehiM viNA bhavati, mehuNarAtibhattANighi visaya eva, ato chasu aNNataraMsi, ahavA cauhiM AsavadArehiM avagatehiM kaha cautthachaTTavayANa avaTThANaM 1, ato chasu aNNataraMsi, kiMca-savvasAghajajogaviratassa egataravatabhaMge kahaM Na sabbabhaMgo ?, bhaNiyaM vA-"khaMDe cake sagale cakke" evaM chasu aNNataraMti, ahavA siyA egataraM jo evaM puDhavikArya samArabhati annataraM vA tassa chasu aNNataresu avavAtaM prati Na paDisijjhati, tassa samAraMbhaNe vA tappAuggAI kammAI baMdhittA tesu ceva kAesu saI asaI ca uppAi, tattha sarIrAdihiM dukkhehiM kappati, jaM bhaNitaM-ghaTTati, kimatthaM erisa vivAgaM kammaM Arabhati ?, bhaNNati-se suhatthI' suheNa jassa aTTho, jaM bhaNitaM-suhappaoyaNI, tattha karisaNAdikammehiM suhatthI puDhavIM samArabhati hANAhinimittaM udagaM, evaM sesakAyANavi bhANiyacvaM, taM puNa appaNo parassa vA suhatthI Arabhati, rAgAdisahito asaMjato, pamattasaMjaovi koi suhRtthI kAye Arabhati, taMjahA rasasuhatthI sacittaM lavaNaM giNhati, maTTiyAtikAteNa vA'ccheNa evamAdi, AuMmi aviddhatthaM AukArya, udaulleNa vA hattheNa, evaM | sesaesuvi bhANiyanvaM, azvatthaM-puNo puNo lappamANo lAlappamANo, jaM bhaNitaM suhaM patthemANo, sa evaM lAlappamANo 'saeNa Mum maniPANTHS // 90 // maa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra sukhArthi tvAdi cUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH // 91 // yo asubhadIhAu dukhehiM paJcati / ma kuppAkhaMDIhie ( dukkheNaM' saeNaMti appaNaeNaM dukkha-kammodao teNa vAhijamANo paritappamANo tappaDisevAe suhaTThI nivadRti, moho NAma hitAhite nivisesatA, ahavA erise purise hite ahitabuddhI, ahite hitamArabhati, eva kajAkabje vajAvaje, so mUDhattA NAmiyANati jahA appassa suhassa kAraNA puDhavikAyAtisamAraMbheNa aNaMtakAlaM saMsAre aNubhavati dukkhaM, jahA attaTThA tahA paraTThAvi, mAtApitimAdINaM kAraNA puDhavimAdI samArabhati tato vipariyAsaM eti, so evaM hitapariNANamUDho 'saeNa vippamAeNaM' appaNaeNaM vividho viruddho vA pamAdo vippamAdo, kAraNe kajjuvayArA, saeNa vippamAdeNa aMjasaM-atyartha, aMjasA vippamAyakaraNe 0 kammuNA 'puDho vayaMti vicchiNNo vayo asubhadIhAuyaM aNegavihaM vA vayaM patteyaM patteyaM chasu jIvanikAesu AuyaM, puNo puNo vA vayaM puDhovayaM-misaM kubvati, kaha tattha ya sArIrAtIehiM dukkhehiM paJcati ?, bhaNNati-'jassime pANA pabvahitA' jaMmieteegidiyAdipANA pazvahitA, tehi tehi payoyaNe ya bAdhitA, keNa ?, asaMjatehiM kuppAkhaMDIhi ya, paropparao ya puDhovayaM kuvaMti, iti-evaM paDilehamANo, paDilehAe paDilehitA, aM bhaNiyaM-jANittA, No paDiMsehe, akaraNA, kesi akaraNaM, pANAivAyamAdINaM kammANaM, jA etesiM akaraNA sA kiM bhaNNati ?-'esa paDaNNA pavucati' esA NAma jA esA vuttA pANAivAyAINaM akaraNA sA jayA duvihAe pariNAe pariNAyA bhavati esA pariNA kammovasatitti vA egaTThA, kesiMci akaMmANaM corAdigahiyANaM kuligINaM ca aNuvAeNaM ubasaMtI bhavati, Na pariNA, kammovasaMtI pavucati, jaM bhaNitaM Navassa kammassa akaraNaM porANassa khavarNa uvasaMtI vucati, esa eva acaMtanirAvaraNo mahavvayaaNupAlaNaahigAro aNuyattati, eva ya uvasaMtI bhavati, tattha uvasaMtalakkhaNaMsavvaM pANAivAya tiSihaM tiviheNa Na karei, evaM jAva pariggahaM, tattha ahiMsAdINaM paraveUNaM cacAri jahA veramaNA pariggahe na bhavati // 9 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH / / 92 // tahA bhaNNati, jahA bhaNNati- 'je mamAitamatI' pacchANuputrI vA esA, je iti aNuddiTThassa, kassa 1, mamIkitaM mamAitaM, taMjahAmama mAtA mama pitA mama bhayiNI mama bhAtA mama dhaNNAti, mamAyite matI mamAiyamatI, kahaM mama evaMvihA visayA bhavijA ?, pattehivi tassa rakkhaNamatI, atthi suhaM ca, viNaTThe sogo, pariggahe icchA mamIkAramiti, bharahasAmiNA AdaMsadhare pavidveNaM mamIkAramatI jahA, jo ya etaM mamAyie matiM jahAti so jahAti mamAiyaM, taMjahA-tattha hiraNNasuvaNNaghaNaghaNNAi mamAi taM raaM aNNataraM vA issariyaM sarIraM ca ahavA sacittaacittamIsAI davvA mamAI, taM saMkhevattho jo tahaM vocchidati so pariggahaM jahati, jo vA mamattaM chiMdati so mamAjitacvaM jahati, aNNautthiehiM jaivi kiMcivi jaDhaM sacittAti tahavi sarIrAdisakAraAhAramucchAmattA uddesiyamoittA rAgadosANugatattA ya samamatA labbhaMti, dabbovasaMtI ya sA, Na pariNNA kammovasaMtI ya, evaM aNNe suvi vayesu AyoaM, jo ya evaM vatesu avadvito bhavati 'se hu diTThapaTTe muNI' dissati dihUM, gammati jeNa so paMtho, jeNa NANAdINi mokkhapaho, vivarIto apaho, sa jeNa diTTho so diTThapatho, paDhijai ya - 'diTTha bhae muNI' bhayaM sattavihaM, katage so naNu muNI ?, taM- 'jassa Natthi mamAita' uvadesiyasuttaM taM pariNNAya, kamiti ?, puvtrapagatAvekkhI mamAiyaM dubihAe pariNAe NaccA paccakkhAya medhAvI. so evaM parijANae 'vidittA loyaM' vidittA NAma NaccA, loyaM-chakkAyaloyaM vidittA, jo jIveNa yANati, kasAyaloyaM vA vidittA, taMjahA- 'ahe vayati koveNaM0' vimayalogaM ca, taMjahA- kiMpAkaphalasamAnA viSayA hi nisevyamANaramaNIyAH / pazcAd bhavanti kaTukA trapuSiphalanibandhanaistulyAH || 1 || pANavatra Asavaloyassa ya idha parattha ya avAe vidittA 'vaMtA logasavaNaM' vamittA- vihAya aba kiritA, asaMjayaloyasya saNNA hiMsAdikriyApavitI micchAdaMsaNaabhiggahA vA, sA ya dukkhaM mamatvAdi / / 92 / /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ PAN zrIAcArAMga sUtra cUNiH 2 adhya 6 uddezaH // 93 // IPAT vamijati evaM NaccA 'se matimaM parakamijA' setti Niddese, matI se asthi teNa matimaM, vaMtA loasaNaM louttare dhamme Thito lokasaMjJAahiMsAdivaMtaloge ca parakkamijAsi, evaM titthagaraANAe vemi,.No svecchayA, ahigArasamattIe evaM vemi, Na ajjhynnsmttiie,| vAMtiH evaM parakamamANo ghaDamANo 'NArati' mamAitamatiM 'sahatI vIre' Na iti paDisedhe, sadhaNaM marisaNaM, jati NAma kadAyi tassa parakamato tavaNiyamasaMjamesu aratI bhavejA tato taM khaNamittamavi Na sahati, khippameva jjhANeNa maNato nicchubhati-NivvisayaM kareti, vIra iti 'vidArayati tatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca, vIro vIreNa darzitaH // 1 // jaheva saMjame arati Na sahati taheva visayakasAyAdilakkhaNe asaM jame jati kahaMci tassa ratI uppajati taMpi khaNamittamavi Na sahati-Na khamati, dhammajjhANasahagato uppaNNamittaM NikkAsati, 'jamhA avimaNe' jamhA so iTANidvesu pattesu visaesu ghitibalaassito avimaNo bhavati, ahavA jamhA so saMjame arati Na sahati asaMjame a ratiM teNa majjhattho Niccameva avimaNo dhIro 'tamhAdeva virajate' visaesu, te ya saddAdi phAsapajaMtA, jato imaM suttaM-'sadde phAse ya0' AdiantaggahaNA majjhaggahaNaM, ahiyAsaNaM NAma ) iTThANiTTesu rAgadosaakaraNaM, bhaNiyaM ca-"saddesu ya bhaddayapAvaesu0"ahiyAsaNovAyo 'NibiMda NaMdI' gaMdI pamode ramaNe sami-I7 ddhIe ya issariyavibhavakayA maNaso tuTThI, tato Nibida, jati atikaMtakAle kassavi Asi tattha hoUNa Na hoti puNo, ahavA jA kumArajovvaNAdisu naMdI taM nidhidejA, saNaMkumAracakravahidiDhato, 'iha' maNussajIvite asaMjatajIvite vA visayakasAyajIvite vA paMcaNhavi avayANaM atItaM jiMdati paDuppaNNaM saMvareti aNAgataM paJcakkhAti, keNa AlaMbaNeNa Nividati tattha', 'muNI moNaM samAyAe' samaNesi vA mAhaNetti vA muNitti vA egaTTA, muNibhAvo moNaM, samma saMgataM vA samatthaM vA AdAya, AND
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmadhUtatA muliMPARAMITA shriiaacaa-| etaM monaM AdAya kiM kAyavvaM tAva ? 'dhuNa kammasarIraM' dhUNa, jaM bhaNitaM parisADehi, ege aNegAdeso, paMtaM lUhaM sevaMti vIrA' rAMga sUtra- |paMtaM NAma jaM samAviyarasaparihINaM jahA dosINaM, lUhaM dave NehavirahitaM bhAve vItiMgAlaM sevaMti-bhujati vIrA pubvabhaNitA, sammattaM cUrNiH passaMti sammaiMsiNo, jattha sammacaM tattha nANaMpi, kAragasammatte caritaMpi, tassa mutteNeva phalaM bhaNNati-'esa ohaMtare' eseti 2 adhya0 6 uddezaH je bhaNitA paMtalUhasevI, davyogho samuddo bhAvogho saMsAro, sa bhAvoghaM tarati tAreti vA, aNNe taramANe tiNNe mukke, ahavA baars||94|| bihe kasAe khaovasamie khavie vA teNa tAva mukko viratetti egaTThA, vivihaM akkhAte viyakkhAte viyAhitetti bemi| taheva jo etami jahovadiDhe magge Na vaddati so kiM vattavyo ?, bhaNNati-'dabvavasU muNI' vasatIti vastA, kattha', saMjame nANAditiye vA, duDhe vasu duvvasu, jaM bhaNitaM kussamaNo, Na ANAkaro, duvvasu jo bhagavato aNANAe vaTTatIti vaksesaM, estha kiM dukkaraM ?, bhaNNatise taM saMbujyamANo micchattamohie loe. dukkaraM saMbodhu, apaDiteNa samutthANeNa va tesu appA thAveuM dukaraM evaM mamattaM cheuM aratiratIo niggaheuM saddAdivisaesu majjhatthaM bhAvetuM iTThANiDhesu paMtalUhANi phAseu, evaM 'jahovadiTThassa ANAe dukkaraM vasiuM phAseu saMkhebadukkaraM parIsahA soDhaM, tattha mUlaheU kammodao atItakAlabhAvito dukkhamIrU aNirohasuhaNNio paccuppaNNamAriyA dukkhaM muNissa ANAe vasati, so evaM aNANAkArI 'tucchae' davyatuccho vibhavahINo tucchaghaDo vA pulAgaM dhaNaM vA hatthitaiyaM vA sagalaM billaM hadicayaM evamAdi davatucchagaM, bhAvatucchagaM bhAvatuccho nANAditiyahINo bahusuto vA parittahINo, so evaM caritahINo 'gilAyati vattae' pUyAsakArapariyAraheuM suddhaM maggaM parUveuM gilAti, jati mUlaguNatuccho teNa mUlaguNe parUpetuM glAyati, ko doso saNNidhimAdisu?, jaha AhAro dhammasarIradhAraNatthaM kIrati tahA sanIdhIvitti, kAraNe sannihiM kareMto keNavi // 94 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezanAyAM glAni zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH // 95 // cotito tujhaM sannihI vaTTati ?, tAhe glAyati kahetuM jahA, Na vakRti, evaM koDalAdisuvi, AukAyaM vA geNhaMto keNayi codito, tastha glAyati, evaM sesakAesuvi, evaM savvamUlaguNehi, uttaraguNehiM vA udaullAti giNhamANo keNayi gItattheNa coio glAyati, ko vA ettillae doso ?, jati vA ettillayaM Na sakketi khaveuM to bahuyaM kayaM kahaM khavehiti jaM anabhave baddhaM , tattha koyi sA viklo koyi NibaMdhaso, jahA daTTaNa ya aNagAraM Ni<
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvakathanaM zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 2 adhya0 6 uddezaH // 16 // kammarasa kusalA pariNAuM, evaM aDhavihakammajANaNApariNA vattavyA, tassa assave ya, taMjahA-nANapaDiNIyayAe daMsaNapaDiNIyayAe0 evamAdi NaccA paJcakkhANapariNAe paDiseheti, jaM bhaNitaM AsavadArehiM Na vaTuMti,'savvasoti sabappagArehiM, jo jahA bajjhati jaccirakAlaThitiyaM vA baMdhati ahavA kevalI savvaM pariNAya kahayati codasapuvI samve paNNavaNije bhAve jANati, gaNaharaparaMparaeNaM jAva saMpaNNaM, kahA caucihA, taMjahA-akkhevaNI vikkhevaNI saMveyaNI NinveyaNI, tAhe kahei so kerisao!, bhaNNati-'jo aNaNNadaMsI' aNNa iti parivajaNe tiNi tisaTTA pAvAtiyasayA aNNadiTThI, aNaNNadarisI batAI tattvabudIe pekkhati, imaM eka jaiNaM tattabuddhIe pAsati, jo agaNNadiTThI so niyamA 'aNaNNArAmo'Na aNNatthAramatIti aNaNNArAmo, gatipaJcAgatilakkhaNeNaM bhaNNati-'je aNaNNArAmo' se NiyamA aNNadiTThI, jaM bhaNitaM sammadiTThI, Na ya aNNadiTThIe ramati, tahA visayakasAyAdilakkhaNe acaritte atave Na ya ramati, so evaMviho annapi ThAvayati kevalIpaNNace dhamme caubihAe kahAe aratto aduTTo AghavemANo paNNavemANo, vIyarAge suNiuNaM saMpaccayo bhavismati, taM kahaM ?, bhaNNati-'jahA puNNassa katthati tahA tucchassa' puNNo NAma savvamaNussesu riddhimAM cakkavaTTI tadaNaMtaraM vAsudevabaladevamahAmaMDaliyaIsara jAva satthavAhAdi, tucchA taNahAragAdi, ahavA puNNo jAisaMpaNNAti tavivarIo tuccho, ahavA buddhimaMto puNNo maMdabuddhI tuccho, jeNa AyareNa jeNa AlaMbaNeNa puNNassa kahiJjati tahA tucchassa, gatipaccAgatilakkhaNeNa jahA tucchassa kahi jati tahA puNNassa, jaM bhaNitaMjahA tucchassa Na aNNaheuM0 ca kati tahA puNNassavi, soyAraM vA prati viNNANakahAe vAyasaMpanne vivajao, viNNANamaMtassa niuNaM kahijati thUlabuddhissa jahA pariyacchati tahA kahijati, bhaNiyaM ca-"niuNaM atyaM0" "tattha AlaMbaNaM tullaM." ussaggeNaM S Mmma
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 97 // Rainm ahavA koyi AyArakahaNeNa tussati, koi Na, atIvAdareNa tassa taheba kaheyavvaM, ahavA rAyAdi uvasaMte bahavo unasamaMti. suha-01 avidhivihAraM bhavati, teNa tassa jAva icchati tAva kahijjati sarIrauvarohaM mottuM, sesesu Avassagasa parihANIe Na kaheyabdha, atisesio vA kaheti jo jahA uvasamIhiti, bhAvaM nAuM kaDeti, kiM eyarasa piyaM appiyaM vA?, veraggaM siMgAraM vA, tahA ke ayaM purise kaM vA darisaNaM abhippasatte?, jahA ya ihaloiyaparaloiyaavAyo Na hoti kahatassa tahA kaheyavyaM, paraloio aNNaheuM pANaheuM vA ummaggaM vA uvadisati evamAdi, ihaloio jammaM mammaM kammaM parihariyavvaM, Na ya tappaDhamayAe jaM so darisaNaM abhippasaNNo tassevegassa bhUyo bhUyo dose dei, sAmaNNega vA dose dei, puchatasa vA dosaM daMseti, jai rAyA bhagati, loyasiddheNa vAteNa rAyA NaragagAmI, dazamUnA samaM cakra, dazacakrasamo ghjH| dazadhvajasamA vezyA, dazavezyAsamo nRpaH / / 1 // tantha ime dosA 'aviya haNe api padArthasaMbhAvane, aNiTThakahAo evaM maNNeja-ete sadhadharmabAhirA, jahA rAyadhammaMNa yANaMti tahA mokkhadhammapi Neva, geNhejA atikoheNa, aviya haNe aviNA muTTiNA evamAdi, aviya'kkoseja vA hasija vANissAhija vA ruMbheja vA chavi-10 cheyaM vA karija, uddavijA api, vatthAdicchedaM vA, jahAti, chedija vA bhidija vA avaharijavA, bhaNiyaM ca-"tattheva ya nivarNa baMdhaNa NicchubhaNa kaDagamaddo ya / NibisayaM va nariMdo karija saMghapi so ruTTho / / 1 // bhaddamaruo vA koi vacu(du)iNIe kar3iyAe uduruTTho taM ceva kareti, taccaNi zrI uvAsao vA gaMdabalAe vudhuppattIe vA, bhAgAto bhallIgharakkhANeNaM, chakiriyabhatto vA peDhAlaumAdharaNeNa, tucchANavi dAsabhayagAdINaM kahemANo jati bhaNati, ahammeNa erisA bhavaMti, kaTThAsaNA kusinA kubhoyaNAvA, vaNNato AyAmaMDitiyA, dariddavaNNagaM vA, taM ca ubahasati, tAhe soNa giNhei, Na vA puNo eti, sAhasio vA koha akkoseja vA jA M // 97 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-| rAMga sUtra cUrNiH // 98 // | vatthAtitaM chidija vA, evaM avihikahaNAe dosA bhavaMti, ke dosA ?, bhaNNati-tatthavi jANa seyaMti Natthi' jo saddaheu || avidhitadhA koti dhammakahAladdhisaMpaNNo teNa kaheyavvaM caubihAe kahAe, jo puNa Na saddahetu teNa saMveyaNiNiveyaNIe kaheyanvA, kiM kathanadoSAH | nimittaM vikkhevaNI Na kahijati ?, bhaNNati-mA so amiNavasaTTo parehiM buggAhijejA taccaNiyageruyasasarakkhamAdIhi, amhavi ahiMsA iMdiyadamo ya veraggaM mokkho ya, pacchA so pundhi avikovitovi pariNamati, aNNadarisIvi hoUNa evaM 'etthavi jANa seyaMti Natthi'tti, kiMca-jati saddahetu avikovito bhaNai parisAmajjhe-iNameva niggaMthaM pavayaNaM sacaM, sesANi kudarisaNANi mumA, etthavi jANa seyaMti Natthi, kahaM 1, pacchA tattha taccabhiovAsago codito, so ya taM na nittharai, pacchA obhAvaNA pavayaNassa, bhAgavatA garuyasaDo vA aviyadRNe aNAtiyamANe etthavi jANa Nasthi seyaMti, keNai pucchio bhaNai asthi appA, tato pareNa coio-atthi appA, egate annatte ubhayadosA, ettha jANa Nasthi seyaMti, bhaNiyA avihikahaNA, idANiM khittaM vicAryate-tattha khettaM | jANiyavvaM, keNa bhAvitaM dhIyArabhAvitaM taccaNNiyabhAvitaM vA, bhAvite tesiM aviruddhaM kaheyabvaM, sAmaNNaggahaNeNa vA kAlaM mikkhAvelAdi aparihavaMteNaM tahA sumikkhadubhikkhaM gAuM kaheyavvaM, tahA bhAvaM gAuM kaheyavvaM, tattha imaM sutaM-'ke ayaM puriso' ke iti puNNo tuccho vA ?, ahavA kiM dAruNamabhAvo itaro vA ? jati rAyI tato tassa. dose asUyaMteNaM kaheyavyaM, evaM jAva caMDAlo, 'kaMca Nata'tti kayaraM pavayaNaM Nato NAma paDivaNNo, saMkhaM buddha evamAdi, jaM paNo Na tassa AtIe dose kahei, mA te dosA bhavissaMti, aviyaTTaNe aNAtiyamANe jadA darisaNe ugghADo bhavati tadA taddosA kahijaMti, evaM jahovadiTThA susaMbujjhamANA guNAdIhi ubavetA kahaNA, dosavimuddhadhammakahAguNovaveo 'esa vIre pasaMsite 'ema' iti jo bhaNito vIro puvabhaNito pasaMma. // 98 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ m zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 99 // , ja. ahe ti tiriyaM disANApariNA paJcamaNA duvijJA-mUlAza, jaMbhaNita - - Nijjo pasaMsite, aNNe'vi apasatthasaMgAmavIrA, Na te pasaMsitA, bhAvavIro pasaMsito, jo kiM kareti ?, bhaNati-"je baDhe paDi-10 baddhamoca| moyae' je iti aNuddidvassa gahaNaM, aTThaprakAreNa kammeNa baddhe saMte paDimoei AyappaogeNa baddhe samma uvadesaMto, kAraNe kajju- nAdi vayAre saMpayaM paDimoeti, jaM bhaNitaM-paDimoyAveti, titthagaro jo ya kayattho uttamo, gaNaharAti vA therA ubhayatArA iti, evaM se | jahAbhaNitakahaNAvidhijuttA 'uDU ahe tiriyaM' paNNavagadisA paDucca uI vA ahe vA tiriyaM vA causuvi disAsu 'se savato' sa iti pubvabhaNito kahago, sabao u9 ahe tiriyaM disAsu, Na tassa kammAsabo katoyivi bhavati, 'sabapariNAcAritti savvakAlaM sababhAve sabbaAtapadesehiM, pariNNA duvihA-jANaNApariNNA paccakvANapariNNA ya, jANaNApariNNA duvidA-kevaliyA chAumatthiyA ya, chAumatthigI caubihA, kevaligI egavihA, paccakkhANapariNNA duvihA-mUlaguNapaJcakvANapariNNA uttaraguNapaJcakkhANapariNNA ya iti, evaM savapariNaM sabbao parijANittA carati sambato sabapariNacArI, jaM bhaNitaM jANittA asaMjamajoge Na kareti, ahavA avihikahaNAdose vihikahaNAguNe ya sabao santrapariNacArI, NaccA avihikahaNaM pacakkhAittA caratIti savapariNNacArI, so evaM 'Na lippati' Na paDisehe, lippatitti juJjati, chaNaNaM hiMsA chaNaNassa padaM chaNaNapadaM, jaM bhaNitaMhiMsApadaM, vihIe kaheMto Na chaNeNa lippati, taM No akusseja vA uddhaMsejeja vA uvahaseja vA no vatthAdi avaharija vA, so evaM vihIe kaheMto nANadaMsaNacarittatavaviNayehiM Na chalijjati, tathA tArisaM dhammaM na kaheti jeNa pANabhUyANaM chagaNA hojA, jahA annautthiyA egaMteNa uddesiyAmihANaM pasaMsaMti vihArAti kAreMti evamAdI, vIro pucabhaNito, kiM ettiyaM vIralakkhaNaM joNa lippati chaNaNapadeNa, udAhu annapi ?, bhaNNati 'se mehAvI' mehayA dhAvatIti medhAvI, so buddhimA, jo 'aNugdhAmaNassa'aNati jeNaM iill||99 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH baMdhamokSaSitAdi // 10 // taM aNaM, jaM bhaNitaM kamma, ugghAyaNaMti vA upAyaNaMti vA egahA, 'khetaNNe jANao, jaMbhaNitaM kammakhavaNao, so mehAvI kiccaM 'je ya baMdhapamokkhamaNNesI' je iti aNuddidussa, baMdho aTTavihaM kamma, misaM mokkhopamokkho, appA AsavabaMdhassa mokkhaM | aNNesati baMdhapamokkhaaNNesI, jaM bhaNitaM maggati, tassesI tahiM jaM etaM bhaNitaM kusaleNa baMdhamokkhavihANaM, so kiMbaMdho mokkho ?, bhaNNati 'kusale puNa No baddhe No mukke davvakusalA bhAvakusalA taheva bhANiyabyA, puNa visesaNe, kiM visesei ?, annevi kusalA sAhU, ayaM tu titthagarakevalI adhigato, so cauhi ghAikammehi mukttA va baddho bhavovaggahehi ya baddhattA Na mukko, ahavA bajjhanbhaMtarasAvajagaMdhassa mukkattA mukko, bhavovaggahakammehi amukkattA Na mukko, ahavA aNNevi sAhU appasatthehiM bhAvehi aNNANavistamicchattehi mukkA, pasatthehiM tu carittatabaviNayAdIhiM amukkA, se jaMca AraMbhe jaM teNa vA badreNa vA uvadilu taM kiM appaNAvi AyiNaM, jai vA sAhu sissovadeso ceva bhaNNati, 'se jaM ca AraMbhe 'se' iti titthagaro Arabhati Ayarati ghaDati jatati parakkamati savvakammakkhayatthaM saMjamatavaviNaye, vihIkaraNaM ca Arabhati, tadhivaJcAsaM na Arabhati, ahavA pANAivAyamAdi aTThArasaTThANA NArabhati, tabvivaccAsaM Arabhati, jaNNa kadAivi AraddhavvaM taM NArabhati hiMsAti, jaMvA so bhagavaM na Arabhati taM NAra vvaM, taM bhaNNati 'chaNaM chaNaM pariNAe chaNi hiMsAe jassa jeNappagAreNa chaNagaM bhavati jahA satthapariNAe ekekassa kAyassa satthappagArA bhaNitA taM chaNaM duvihAe pariNAe, ahavA chagaM chaNaM pariyANAhi pANavahAti aTThArasavihaMpi eka chaNapadaM, vitiyaM jaha Na chalijasi avihikahaNAe, etaM pariNAya 'logasaNNaM ca loyassa saNNA loyasaNNA, jaMbhaNitaM loyasuha, casaddo AyasaNaM ca, taM chaNaNaM Na kujjA, appotrameNa-'jaha mama Na piyaM dukkhaM jANiya emeva sandhajIvANaM / ' Na haNati, tassa evaM saMbujjha
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH zrIAcA-IM mANAti jahAbhaNitaguNovaDiyassa sabajhayaNaguNAvaTThiyassa vA vijiyakasAyaloyassa 'uddeso pAsagassa Nasthi uhissati uddezA rAMga sUtra- jeNa so uddeso, taMjahA-neraio tirikkhajoNio maNusso devo, tahA suhI dukkhI evamAdi, passatIti passago, kimiti || bhAvAdi dhamma, Na atthIti Na viati, tazvivario ayANao apassago ya bAlo, sa bAlo puNa dohi Agalito bAlo, puNa visesaNe, 2 loka. visayakasAyamibhUto aNNANI bur3ho juvA kumAro vA bAlo, Nihato rAgAdIhiM Niho, 'kAmasamaNuNNe' kAmA saddAdi te iMdiyagoyarapatte samaNuNNati, jaM bhaNitaM rAgaddosehiM gacchati apatte muccheti atikate aNussarati 'asamiyadukkheM samiti vA sevi. taMti vA egaTThA, Na samitaM asamitaM dukkhaM-kammaM tavivAgo vA, asamitadukkhattA se 'dukkhI duvasvAvaTTameva aNupariyatittibemi' dukkhANaM AvaTTo dukkhAvaTTo davAvaTTo, NadIe samudde vA bhAvAvaTTo saMsArakaMtAraMto, aNegaso aNupariyavRti, aNu pacchAbhAve pari samaMtA sabao pariyaGkati aNupariyati iti / evaM titvagarovaesA vemitti / iti AcArasma patamasupakhaMdhassa vitiyaM ajjhayaNaM logavijayao nAma parisamAptaM / / uddesA 6 // Namo suyadevayAe / ajjhayaNAmisaMbaMdho chaJjIvakAyAdhigatatattassa visayakasAyaloyaM cahattA sIyANi ulhANi ya samma ahiyAri jaMti pasatthANi, apasatthANi ya sIyauNhANi pariharejA, evamAdi ajjhayaNasaMbaMdho, dArakato atyahigAro davihoajjhayaNatyAdhigAro uddesatyAdhigAro ya, ajjhayaNasthAdhigAro suha dukkhatitikkhA, uddesatthAhigAro caunviho-'padame suttA asaMjati'tti mAhA(197-149)paDhame suttadosA taMjahA-jarAmaccuvasovaNIte nare satataM mUDhe, taha ya 'mAtI pamAtA puNareti gambha' jAgaraguNA ya 'jassime sadA ya rUvA ya evamAdi, vitiuddese bhAvasuyA jahA dukkhaM aNubhavaMti, jahA kAmesu gidraa||101||
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNi zItoSNIye 1 uddezaH. // 102 // NicayaM karelI' evamAdi, seheNa muhadukkhasaheNa hoyavvaM dukaraM tavacaraNaM kareyavvaM / idANiM mA sAsissaM egaMteNa dukkheNa dhammo, | teNa tammata paDisehaNatthaM bhaNNati tatie Na ya dukkheNa, akaraNayAe va samaNotti, kahaM 1, bhaNNati- 'saMtiM vidittA atattovahitA pasatthe, so bhAvao saMjato bhavati Na egaMteNa dukkheNa, akaraNayAe yatti 'sahite dukkhamAtAe teNeva ya puTTho No saMjhAe uddesaMmi cautthe' (199-149) vakkhati' se vaMtA kohaM ca' taca mANaNimittaM 0 pAvaviratI, vakkhati ya' ubaratasadasya paliyaMta kaDassa' evamAdi viduNo saMjamo bhavai, evaM tassa khavagastreNi aNupaviTThassa mokkho bhavatIti / idANiM ajjhayaNatthAdhigAro putrabhaNito sa eva puNo kahijati, suhe asaMgatA aNulome uvasagge titikkhiJja, Na ya dukkhAo ucciitavyamiti, ajjhayaNAhigAro NAmaniSkaNNe sItaM ca uNheM ca do padA 'NAmaM ThavaNA' gAhA (199-149 ) NAmaThavaNAo gayAo, vatirittaM davvasItaM 'davve sItala' gAhA (200 - 149) jaM uppattIe sItalaM davvaM taM davvasItalaM, tattha saceyaNaM himatusArakaragAdi aveyaNaM hArAdi missaM sacicodagakatA jaladA, bhaNiyaM ca - " davvasItaM bhAvasItaM0 poggalANaM sItaguNo buddhIe vidhIkato, Na so ya davbo, evaM tAva ajIvesu, jIvabhAvaguNo NAma aogaviho chantrihaM parUvittA uvasamiyakhaiyakhayotrasamiyA bhAvA sIyA, unhaM caunvihaM vatiritto aggI davva unhoM sacitto, acitto AdiccarassI u, mIse unhodakaM aNuvvattatidaMDaM, bhAvaunhaM jo unhadavvaguNo, ahavA pasatyabhANDaM khAiyo bhAvo jaiNa aTThavihaM kammaM ujjhati, ahavA tavo, appasatthabhAvuNho udazyabhAvo, taMjA-- koho unho mANo ya, ahavA bhAvasIte imA vibhAsA' - 'sItaM parIsaha pamAta' uvasamo viraI suhaM ca unhaM, etesiM pacchimaddhavibhAsA parI - sahata bujamakasAyasogavedAratI dukkhaM ( 201-149 ) tasma parIsahe par3acaM sItaM ca uNDaM ca bhavati, taMjahA - ' itthI sakAra zAMtijJAnAdi // 102 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra vRrNiH // 10 // parisaho ya do bhAvasIta gAhA(202-150)ja bhaNitaM suhattA sItA bhavaMti, sesA vIsaM uNhA, ahavA 'tibbapariNAma' zItoSNagAhA (203-150) ahavA apasatthasIto sItalacaraNo pasatthasIto uvasaMtamoho khINamoho vA, apasatthabhAvuNho kohodayAdi, |vibhAgaH pasatthabhAvuNho na dhAvati, udiNNe vA parisahe aNahiyAsemANo uNho, ahiyAsemANo sIto, pamatto uNho, appamatto sIto, dhamme aNujutto sIyalo, ujjutto uNho, tassegaDe ime bhavaMti, taMjahA-'sItIbhUto' gAhA (205-150)viratitti dAraM, virato sIto avirato uNho, tattha gAhA 'abhayakaro jIvANaM' (207-150) sukhaM prati pasatthaM bhAvasItaM bhavati, taMjahA'niSvANasuhaM' gAhA (207-151) taM puNa nivvANaM sabadukkhakhayo muttisuhaM ca, bhavatthakevalINaM kAmA NiyattamANANaM ca chaumatthasaMjayANaM 'taNasaMthAraNivaNNo'vi muNivaro' iha sacittavisayavirattassa saMsAriyaM sahAtisuhaM sItaM, aNurattassa uNhaMti, dAraM sammattaM / egaMteNa visayakasAyA uNhA, mohaNijjaM vA sambakammaM, jeNa bhaNitaM-'Dajjhati tibvakasAo'(204-151) | kohaggiNA Dajmati. catvAri sIyaggigA vA vedaggiNA vA, tatovi uNDataroya tavo jo taM unhaM veyaNijaM mohaNija Dahati, soD) puNa ahigayachajIvanikAyo saddho visayakasAyalogavAhiro 'sIuNhaphAsasuha' gAhA (209-151) sItassa ya usiNassa phAso, ahavA phAso daMsamasagaphAso gahito, sarIrapIDAgaraM dukkhaM, vivarItaM suha, parIsahe sahati, kasAyasaho kohassa udayaniroho udayapattassa vA viphalaM karaNaM, sesaM kaMThayaM, 'sIyANi ya upahANi ya' gAhA (210-151) kaMThyA, suttANugame suttaM | uccAreyacvaM, suttaM aNaMtareNa paraMpareNa ya0, aNaMtareNa 'dukkhI dukkhANameva' ihavi suttA amuNI bhAvasuto amANI abhANaM ca / / | mahAdukkhaM, bhaNiyaM ca-"na te kaSTataraM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnaM mahArogaM, durantamatidurjayam / / 1 // paraMparasune / // 13 // AA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ IL zrIAcArAMga sUtra suptajAgarau A cUrNiH // 104 // maniamrIANR 'asamiyasukkhe sammacadaMsI' samve ya dase ya, dese naragatiriyagatiyo vocchinAyo, ahavA carimabhavamaNussassa garagatiriyadeva| gaIo vocchinAyo, evamAdi desasamitA jAva bhavatthakevalI,jahA jAlAdhUmahINo aggI uvasaMto bhaNNai evaM desovasaMtA, saba| uvasaMtA siddhA, suttANugame suttaM uccAreyavvaM akhaliyaM amilitaM jahA aNuogadAre jAva suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM, sa eva ahigAro, 'suttA amuNI a' jahA sutto caubiho, vatiritto dabbasutto nidAsutto, bhAvasuno jo sAvaja| Asavapavitto. visayakasAehiM vA so dhaMmaM prati sutto, ahava. aNNANI micchaddiThI avirato ya bhAvasutto, vivarIto jAgaro, davvasutta jAva 'jaha suttamucchiya' gAhA (212-152) asahINo-Na appavaso khittacittAdi sutto, paDito ceva pAvati, | mucchito paDato paDito vA, mato paDato paDIo vA, kaMTakAdi kUvAdisu tivvaM apaDigAraM, suttassa Nasthi paDiyAro, tahA hatthe chinne pAde vA bhagge vA, mehAvI se Na vA khaio 'muNiNo sayA jAgaraMti'tti muNeti jagaM tikAlAvatthaM muNI, sayA NicaM 'jAgaraMtI'ti jAgaratIti jAgaro, so caubiho-davve jo NidAjAgaro bhAve sammadiTThI saMviggo jayamANo, bhAvanimittaM 'davyajAgara' tAo gAhAo bhaanniyvvaao| 'jAgaraha NarA NicaM darisaNAvaraNakammodae jo saMviggo jayaNAjutto so bhAvajAgaro eva, davvao NAma ege jAgare Na bhAvato caubhaMgo, bhAvajAgaro 'eseva ya uvadese' gAhA (213-153) te ceva diTuMtA vivarItA jahA ta eva asuttamattaamucchiyAdi satthAvasthA sahINacittA, palite vA vigAdibhae vA payalAte, jaNe Nassati vA sArabhaMDANi vA nINeti 'paMthAdisutti paMthaM vA jANAti, ujjuo aNujjuo sAvAo niravAo vA, aNubhavati NAma | palitamAdiema dukkhANi apAvamANo suhaM aNubhavati, paMcavihe visae, esa diTuMto, evaM NicaM bhAvajAgaro visayakasAehiM appa Mimia // 104 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 105 / / matto nANAdighi jAgaritA NaragAdisu dukkhaganbhasijAsu soNa aNaMtaso vasati, iheva AmosahimAdI laddhIo pAvihiti, ohi- 10 jAgaratA maNakevalANi ya, pare ya mokkho, 'ihamegesiM No nAtaM' AdisutaM, tattha nANaM sammaM ca bhaNNati, iha bhAvajAgaraggahaNA tiNNivi vippaMti 'jANati sahasaMmuiyAe'tti, ihavi muNItetti muNI nANadaMsaNA dhippaMti, jAgaragahaNA saMmattacarittaM eva, jaggaMtA bhagavaMto aNege, egAesA bhaNNai 'logaMsi jANa ahiyAe dukkhaM' logo chakkAyalogo, jANa, Na hitA ya ahitAya, dukkhamiti kammaM sArIrAti vA, davvasuttANaM iheva dukkhaM bhavati palittavalAyAdisu, bhAvasuttANamavi pANaivAyAipavittANaM iheva baMdhavahaghAtAti, paraloge NaragAdidukkhANi, so evaM bhAvasAgaro 'samattaM logassa jANittA' davvasame mANArohitA tulA, bhAvasame AtovameNa savvajIvesu ahiMmao, ahavA jaM icchasi attaNae taM iccha parevi jaNe, ettillayaM jiNasAsaNae, tahA aNNatthavi bhaNitaM-"zrUyatAM dhammasarvasvaM, zrutvA caivopadhAryatAm / " bhaNNati0-avatthuvAditvAbhimataguNo vA puvAvaravAhatattA vA uvAlabhaMtamantavayaNaM vA appamANaM, ihaM puNa jahatthavAditvAt aviruddhaM, ahavA samabhAvo samatA-mittAdiNivvisesayA 'to samaNo jadi sumaNo bhAveNa ya jai na hoi pAvamaNo' evaM samayaM NacA 'ettha satthovarae' etthaMti etthaM chajIvanikAyaloe dravyasatthaM vuttaM-kiMcI sakAyasatthaM0, bhAvasatthaMpi bhaNitaM, satthAo uvarao satthovarao, jaM bhaNitaM-nivitto, dhammajAgariyAe | jAgarAhitti vakasesaM, jassa jao jesi vA etaM jaha bhaNitaM pANAivAyaveramaNaM atthi se muNI bhavati, dhammajAgariyAe jAgarati, | evaM sesANivi vayANi, ahavA 'ettha satthovarae'tti jaM jaM saMjamasatthaM tato tato uvarato, tattha pANAivAyAdINi assava| dArANi, tattha pANAivAe bhaNitaM, evaM sesANivi vattavvANi sabhAvaNagANi, etthaM paMcamassa imAo paMca bhAvaNAo 'sahojAva // 105 // MISSIMPARANOHANIPREET
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 106 // phAso'tti tato bhaNNati-'jassime sadA ya rUvA ya' jassa jato jesiM vA 'ime'tti sabalogappatItA saddA nijA(sajjA)ti || rUvA kAlAdi, evaM sesAvi bhANiyavyA, ahavA savvAvi ete iTThA ya aNiTThA ya, abhimuhaM sammaM aNu AgatA amisamaNNAgayA, jaM bhaNitaM-sammaM uvaladdhA, ihaloge'vi ahitA saddAivisayA, kimu paraloe ?, "saddeNa mao rUveNa pataMgo mahuyaro ya gNdhenn|" ahavA pupphasAlio sadde ajjuNayacoro rUve gaMdho gaMdhappio rase sodAso phAse sacaI, paraloe naragAdibhayaM, jo ete ihaloie paraloie ya visayANa vivAge samma uvalabhittA tehito Niyattati 'se Atavi' vetati, logevi vattAro-aho aNeNa cirassa appA NAto, paDipakkheNa Na eso appayaM veyati, paDhijati ya-'so AtavaM' appA se atthi AtavaM, battArovi bhavaMti aho apparakkhao, vivarIya aNAtavaM, vetijai jeNa sa vedotaM vedayatIti vedavi 'dhammavi' dhammaM veyayai dhammavI, baMbhaM vedayati | baMbhavI 'paNNANeNa pariyANati' paNNAyati jeNa taM paNNANaM, pari samaMtA jANa avayohaNe, logo chakkAyalogo, so evaM paNNA NehiM chakAyalogaM ca duvihAe pariNAe pariyANamANo 'muNIti vacce' sa vayaNijo muNitti vA, samaNotti vA mAhaNotti vA, 'dhammavidutti ujjU dhammo sabhAvo savvadavvabhAve vidati dhammavidU, jahavA suyadhamma asthikAyadhammaM ca vidatIti, aMjutti ujju, jaMbhaNitaM niruvayaM, taM ca kareti, keNa AlaMbaNeNa vaesu appamatto jAgarati ?, bhaNNai-'Avasote saMgamiNaMti jANAti' | davAvaTTo NadimAdisu, bhAvAvaTTo saMsAra eva, 'rAgadveSavazAviddhaM, mithyAdarzanadustaram / janmAvarte jagat sarva, pramAdAt bhrAmyate | bhRzam // 1 // ' sajjati jeNa sa saMgo-rAgaddosA AvadRssaMgabhUtA, tehiM kammasaMgo bhavati, teNa kammasaMgeNa puNo 2 sajati, taM AvaTTasote saMga abhimuhaM jANAti abhijANati, jaM bhaNitaM-Na kareti, ahavA. saMgotti vA vigghotti vA vakkhoDitti vA egaTThA, PRASADS // 106 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra zItoSNasahanAdi cUrNiH // 107 // | taM bhAvasotaM saMgo, taM abhijANati, jANittA na kareti, ahavA amuNitaM arijuttaM AvaTTasotasaMgati vaTTati, taM abhimuhaM jANati,D) jANittA NAyarati, so evaM suttajAgarANaM guNadose jANao 'sIosiNacAyI' sItauNhA puvabhaNitA, cAeti sAhati ske| vAsehi tuTThANati vA dhADeti vA egaTThA, 'NiggaMtho' bajjhambhaMtareNa gaMtheNa niggaMtho, aratiratisahe' rati asaMjame arati saMjame te dovi saheti 'pharusayaM na vedeti' pharusaM nAma NehavirahitaM jaM tassa baMdhavahayAtAdi parissahA uppajati tehiM na khunmai iti puDhavivva savvasaho, ahavA pharusiyaM-saMjamo, Na hi pharusattA saMjame tavasi vA kammANi laggati ato saMjamaM tavaM vA phArusayaM |Na vedeti, jahA bhAravAho abhikkhaNaM bhAravahaNeNa jitakaraNatteNa ya guruyamavi bhAraM Na vedayati, Na vA tassa bhArassa ubbiyayati, so evaM phArusayaM avedaMto 'jAgara verovarate' jAgarAhi dhammajAgariyAe nidAjAgareNa ya, abhimANasamuttho amariso veraM, savvajIvehi verAo uvarao verobarao, ahavA veraM kamma, taM hiMsAtito bhavati, kAraNe kajjuyArAo, hiMsAtIto uvarato, vIre' bhaNito, verauvaramA kiM bhavati ?, bhaNNati-'evaM dukkhA pamokvasi' evamavadhAraNe verAo iha parattha ya dukkhaM bhavati, uva-10 rato tu sa kammAo saMsArAo ya misaM vivihaprakArehiM vA muccati suttadosAo, 'jarAmaccuvasovaNIe' Naro jijati jeNa sA jarA, maraNaM maccU , jarAe maccuNA ya savao gato parigato, Na taM kiMciTThANaM jattha Na jijati Na marati vA, ato jarAmaccuvasovaNIe, devaloge Na hojA?, tatthavi aMtakAle Na tahA ghitimAdINi bhavaMti, cavaNakAle savvassa jAyati 'mAlyaglAni: kalpavRkSaprakampo0' jato evaM tato evaM, teNa savvaM jarAmaraNaparigataM jagaM, 'satataM' nicaM nANAvaraNadarisaNAvaraNodayeNa bhAvasutto mUDho, kammakkhayakAraNaM dhamma nAbhijANati, eteNa bhAvasuttadoseNaM 'pAsiya Ature mopANe' so bhAvajAgaro tehiM bhAvasutta mA kiM bhavati , o, ahavA vera kamma, taM hiMsAptatAmA nihAjAgareNa ya, abhimANasamArasa ubdhiyayati, / // 107 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mamta MAHAR zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 108 // vAdi ATIRANIRUPIRI-NIRMIRMImam jaNitehiM sArIramANasehiM dukkhehiM AturIbhUto aJcatthaM turati Aturo, mo iti padaM vakkapUraNe, pApotti vA, te tabbhayA appamatto NiccajAgaro parivrajati, sabbato saMsArAo vayati parivrajati 'maMtA etaM matimaM' matimaM pAsayaMto NacA etaM jaM dukkhaM pAsiya Aturamo, ahavA suttadosA jAgaraguNA etaM maMtA, matI assa atthIti matimaM 'pAsahi'tti pekkhAhi, pAsittAmA suyAhi, ahavA jo evaM maMtA bhavati taM maMtimaMti pecchAhi-jANAhi ya, 'maMtA evaM sahitaMti pAsa' sahito nANAdIhiM Ayahito va sahito, matimA kiM pazyati', bhaNNati-'AraMbhayaM dukkhamiNaMti' AraMbho NAma asaMjamo AraMbhayaM 'dukkha'miti kammaM 'ida'miti jaM etaM paccakkhamiva dIsati hINamajjhima uttamavisesehiM 'NaccA' jANittA, teNa nigaraMbho dhammajAgariyaM jAgarAhi, jo puNa visayakasAyAvAditacetA bhAvakasAyI so 'mAyIpamAdI puNareti' mAyI pamAyI ya mAtIppamAti, ahavA mAyI NiyamA pamAdI, evaM kohIvi | mANIvi mAyIvi lobhIvi, jeNa egaMteNa 'uvehamANo saddarUvesu' uvehaNA aNAuro, Na iTANiDehiM visaehiM rAgadose kareti, | abbAvArauvehAe uvehati sababisae 'ajjU' ujjU jiiMdio saMjato bhavati, aNNahA asaMjato, kasAyAviddhassa kiM saMjatattaM ?, kiM NimittaM ajavaM bhAvijati ?, bhaNNati-jammamaraNabhayA, ata eva bhaNNati 'mArAbhisaMkI' maraNaM maccU, khaNe khaNi mArayatIti mAro AvIciyamAraNeNa, tato mAraNA bhisaM muJcati, jaM bhaNitaM-Na puNo jAyati marati vA, paDhijati ya-mArAvasakkI' so muNI dhammajAgariyAe jAgaramANo mArAvasakI-maraNaM maccU vA mAro, jaM bhaNitaM pANAivAto, tato abasakati, kammasamAraMbhAo vA avasati, kahaM mArAvasakI bhavati ?, bhaNNati-'appamatto kAhiM' Na pramatto apamatto, jaM bhaNitaM avahito, icchAkAmA mayaNakAmA vA mA me chalehitti 'uvarato pAvehiM kammehiti diTThaavAyarasa akupalAo uvaramaNaM uvaramo, tahA pAvakammANi PAR // 108 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryavajAtakhedanAdi zrIAcArAMga sUtracUrNiH hiMsAdINi tehiM uvarato 'vIro Ayagutte' saMjamavIriega vIro bhavati, maNovAyakAehiM AtozyAraM kAuM bhaNNati appae appaNA vA gutte Atagutte, ke Atagutte ?, bhaNNati-'je pajjavajAtassa kheyaNNe' ahavA visayAdhigAro anuyattati, taMjahA-- uvehamANo maddarUvesu appamatte kAmesu, te ya visayA paJjAehiM jAyate, teNa bhaNNati-'jo pajavajAtamatthassa,' tattha pajavA davANi ceva, bhaNitaM ca 'kativihA NaM bhaMte ! paJjavA paNattA ?,' tattha saddavisayapAuggehiM sadA uppajaMti, taMjahA-veNuvAyaaMgulisaMyo-| gapaJjavayAo veNusaddo tahA bheridaMDasaMyogAo bherisaddo tAluuddapuDasaMyogAo bhAsAsaddo evaM sesehivi Ayojyante, tesiM ca visayANaM arAgadosA satthaM, jo tassa visayapaJjavasatthassa kheyaNNo, asatthaM NAma saMjamo, Na kassai saMjamo satthaM bhavati. aNaghAtittA, ahavA rAgadosamohAtipajjavehiM jAtaM aTThavihaM kamma, tassa ya satthaM tavo, jeNa tavasA Nijarijati 'se asatthassa khetaNNe ti asatthaM-saMjamo, jo asatthassa kheaNNe sa paJjavajAtasatthassa khettaNNe, jaM bhaNitaM-jo tabassa khetaNNo so saMjamassa khetaNNo, jo saMjamassa khetaNNo so tavassa khetaNNo, tassa evaM saMjamakhetaNNassa kammabaMdho no bhavati purANaM ca tavasA khavei, khINe | ya akammo bhavati, tassa 'akammarasa vavahAroNa vijjati' vavaharaNaM vavahAge, jaM bhaNitaM hoti vavadeso, taMjahA-neraiotti vA tirikkhajoNiotti vA maNuotti vA devotti vA, ahavA bAlo kumAro juvANu evamAdi, jaiyA vA NAmagottabhedA akammassa evamAdi vavadasA Na vijaMti teNa akammassa vavahAroNa vijjati, sakammarasa tu viti, kahaM ?, 'kammuNo uvahi' uvahI tiviho-D AtovahI sarIrovahi kammovahi, tattha appA duppautto AyauvadhI, tato kammuvahIM bhavati, sarIrovahIo vavaharijati, taMjahAneraiyasarIro vavahAreNa u neio evamAdi, tahA bAlakumArAti. bhaNiyaM ca-'karmaNo jAyate karma, tataH saMjAyate bhvH| bhavA- 109 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmapratilekhAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 110 // ccharIraduHkhaM ca, tatazcAnyataro bhavaH // 1 // jato evaM kammovAhI jAyati teNa 'kammaM ca paDilehAe"kammamUlaM ca jaMchaNaM kammaM aTThavihaM ca pUraNe, paDilehA NAma kammasaMbhavo baMdho ya mUluttarapagaDi, ahavA pagaDibaMdho ThiibaMdho padezabaMdho aNubhAgavaMdho, etaM paDilehAe, kammamUlaM ca jaM chaNaM, mUlaMti vA pratiSThAnaMti vA hetutti vA egaTThA, chaNaNaM hiMsA, evaM musAvAyAyIvi, rAgadosamoho | vA kammamUlaM bhavati, tappadosaNiNhavAdI ya kamme heU, paDhijai ya 'kammamAhUya jaM chaNaM' kammaM AvahatIti kammAvahaM, kamma cANukarisaNehi aNukarisayati, kammaM ca paDilehe iha ya bajjhati, soevaM paDilehiya savvaM 'samAyAeM' nANabuddhIe paDilehittA | sammaM AtAya, jaM bhaNitaM-samma uvadesaM giNDittA, 'dohiM aMtehiM adissamANe do iti saMkhyA rAgadosehiM adissamANo rAgI rAgeNa dissati evaM dosIvi, vItagago dohiMvi aMtehiM na dissati, pariNNA mehAvI ya punvabhaNiyA, vidittA logaM vaMtA logasaNaM' vidittA samma uvalamittA jIvaloyaM kasAyaloyaM vA tanvivAge ya, bhaNiyA visayakasAyasaNNA, jAvaiyA vA loyasannA etAu baMtA egAe dhammasaNNAe paimaM parakkamijAsitti bemi 'sa' iti sa sItosiNaccAI seho parakkamijA, parikamijAsi ghaDijjAsi jotejAsi, sIho vA, Na pacchatA avalaMbijA, soNa sIhattAe nikkhaMto siyAlatAe viharati, siyAlattAe nikkhaMto | sIhattAe viharati, bhaGgA catvAri, bemi, evaM sIosaNIyatRtIyAdhyayanasya prthmH|| uddesasthAbhisaMbaMdho sa eva, bitie bhAvasuttaphalaM duhaM aNubhavati, aNaMtarasutte 'matimaM parakkamijAsitti, ihavi 'jAtiM ca buddhiM ca ihaja pAse (4-158) pAsaMti buddhIe, paraMparasutte 'vidittA loyaM vaMtA loyasaNaM' vidittANa pacchA uhAya, ihavi jAti ca vuddhiM ca iha'yya jAyA saMjANAhi ya, tattha jaNaNaM jAyate vA jAti, jaM bhaNitaM-pamUyi, vaDaNaM var3ate vA buDDI, jaM bhaNitaM bAgeyatAmiNamA viha' // 11 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 11 // jaga, tattha ya jaM vuttaM vitie dukkhaM aNubhavaMti, taMjahA-jAtiM ca vuTTi ca, bhaNitaM ca-"jAtamANassa jaM dukkhaM, maramANassa jaM. jaatidrshtunno| teNa dukkheNa saMmUDho, jAti Na sarati appaNo / / 1 / / evamAdi, 'idheti iha mANusse 'ajeti NANuppattIe AditoAll nAdi bhagavaM gotamaM Aha, jAtiM ca buTTi ca ajeva passAmo, therA daTTaNa ya saMbujhe bahuvigghANi seyANi, ahavA 'aja' iti AmaMtraNaM he Ayariya! khettao jAio kulAo, pAsAhi NAma pekkhAhi, jAtitti gambhasaMpIlaNA, esa ceva dukkhaM, vuTTitte caMkamaNAtipayogehi sancayA tAtiM dukkhaM pAsa, bhaNitaM ca-"dasamaM ca dasaM patto."evaM passittA tabbhayA bhUtehiM jANa paDileha mAtaM, sAtA bhaNitA, jeNa NAma jANamANo appovameNa sababhUyANi suhappiyANi, evaM naccA tesiM paDileha sAta-suha, sAtavivarItamasAtaM, jaha tujya sAtaM pitaM assAtaM appitaM evaM aNNassavi, evaM NaccA aNNassa assA na kujA, ato jammAtiduHkhaM Na pAvihisi, bhaNiyaM ca-"yatheSTaviSayAtsAtamaniSTAditarat tava / anyataro(apare)'pi viditvaivaM, na kuryAdapriyaM pre||1||"jmhaa evaM 'tamhA tivije paramaMti mANa NaccA' vijatti he vidvan ! ahavA ativijjU , paraM mANaM jassa taM paramaM, taM ca sammadaMsaNAdi, sammaIsaNanANAovi caritaM, bhaNiyaM ca-"suyanANammivi jIvo vaTTato so Na pAuNai mukkhaM / jaha chetaladdhaNijAmaovi0 // 1 // " carittassa paraM nivvANaM, ahavA | sammaImaNaM paraM, bhaNitaM ca-"bhadveNa carittAo suTThayaraM damaNaM gaheyavyaM / sijhaMti caraNarahiyA daMsaNarahiyA Na sijhaMti // 1 // " so evaM 'sammaiMsI Na kareti pAvaM' paMseti pAteti vA pAvaM, taM ca hiMsAdi, tassa tu mUlaheU rAgadosamohA, tehivi garuyatarA NehapAsA itikAuM bhaNNati-'ummuMca pAsaM iha tuja taM ubhayaM vA muMca ummuMca, dabapAsA rajjumAdi visayakasAyA bhAvapAsA, 'iheti' iha mANusse, tattha naradevesu aNaMtANubaMdhiNo kamAyA koi muMcati, tirikkhajoNiesu jAva vitiyakasAyA, hai m
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAzonmocanAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 112 / / RAILEBRARIAmAPRINTIMILIHIRAIL maNussehiM savve muMcatittikAuM bhaNNati-ummuMca pAsa iha macciehiM, ahavA putrakalatramitrAdipAse visayakasAe ya ummuMca iha macciyesu, kimatthaM kAmAtipAsA muMcaMti ?, bhaNNati-so kAmabhogalAlaso tesiM AdANaheU hiMsAdINi pAvANi AraMbhati, ato so 'AraMbhajIvImubhayANupassI' AraMbheNa jIvatIti, taMjahA-imaM chiMdaha imaM bhiMdaha imaM mAredha so evaM AraMbhajIvI, mahAraMbhapariggaho iheba baMdhavaharodhamaraNAvasANAI bhayAI aNupassati, aNugato kammehiM passati aNupassati, jaM bhaNitaM-aNubhavati, jahA corAdi, paraloge garagAdibhayANi, kiM evaM AraMbhapariggaheNa pare aNegadosA ?, bhaNNati-'kAmesu giddhA NicayaM kareMti' icchAkAmA mayaNakAmA ya, giddhA mucchiyA ahio cao Nicayo, davve hiraNNAdi tanimittaM eva bhAvakammaNicayaM digghasaMsAriyaM taciMtA tammaNo kareti, pAuse uNNayA mahAmehA sasmANi Ni'phAiMti sammaM samatthaM vA siMcamANo, samaNapaMDiyA hiMsAdIhiM AsavadArahiM aNivAritappANo taM kammaNicayaM puNo 2 pAsaMti teNa gurusaMbhArakaDeNa AgarisijamANA puNo 2 eMti gabhagatadukkhANi, bakaseseNaM, so evaM avirato 'avi se hAsamAsejjA' avi so imiNAvi haMtA haMtA, Nadi pamodo hariso egaTThA, kiM puNa maMsAtiuvabhogatthaM jo mArittA NaMdI maNNati ?, tattha kAlAsavesikaputto jaMbuyaM haMtA gadi maNNayaMto, evaM musAvAyaM bhAsittA, tahA adattAdANaM, mehuNapariggahevi Nadi maNNati, kiM puNa uvabhogatthaM ?, tacca tassa sahAseNAvikataM pAvaM alaM bAlassa saMgAya, jaM bhaNitaM-pajattaM, saMgotti naragAtigamaNaM saMgAya, jaM bhaNiyaM kammabaMdhAya, ettha loiyaM udAharaNaM-hasatA kila saMvena, durvAsAH kopito RSiH / tena viSNukulaM dagdhaM, hasaMtaM pitRghAtakam // 1 // " kimu alaM saMgeNa ?, bhaNNati-varaM bar3ei appaNo' bhAvakammapi baddhAsaoviva verI sucirabhAvitaM pAvaphalaM ninjhAeti ato vera, jo ya evaM 'tamhA'tivijaM paramaMti
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ agramUlAdi zrIAcAgaMga sUtra- cUrNiH // 113 / / H |NacA' tamhA verauvaramA vidvan paramatthovakaraNaM verauvaramo NaccA-jANittA, AtaMko davAtakA bhAvAtaMkA ya pubvabhaNitA, taM AtaMkaM pAsati AtaMkadaMsi Na kareti pAvaM-hiMsAti, kahaM puNa Na kareti ?, 'aggaM ca mUlaM ca' agge bhavaM aggaMdabbaggaM rukkha| pavvatAdINaM, davvamUlamavi rukkhAtimUlaM, asthi puNa koyi rukkho mUlacchiNNo Na viNassati jahA khaMghavIyA sallaimAdi, koyi acchiNNe'vi Nassai jahA tAlo, bhAvaggaM bhAvamUlaM ca udaiyabhAvaniSphaNNaM, taMjahA-cattAri ghAiphammAI mUlaM kevalikammAI aggaM, eyaM aggaM ca mUlaM ca vigiMca vIre, ahavA aTTha mUlapagaDIo aggaM, micchattapaMcagaMvA mUlaM sesA aMsA aggaM, ahavA micchattaM bArasakasAyAyamUlaM sesA aMsA aggaM, mohaNijaMvA mUlaM sesappagaDIo aggaM, vigiMcaNA NAma ujjhittA pihIkarittA, paDhijai ya-mUlaMca | aggaM ca viyattu vIroM' tattha mUlo asaMjamo kammaM vA, aggaM saMjamo tavo vA, ahavAbaMdho mUlaM mokravo aggo, bhadaMtaNAgajjuNiyA tu pati-mUlaM ca viyettu vIre, kammAsavA veti vimokkhaNaMca' aviratA assave jIvA viratA NijaraMtitti, izvevaM | tavasA vigiMca kammANi 'palichidiyA NANi kammadaMsI' saMjameNa naragAdINi kammabaMdhaNANi samaMtA chidiya palichidiya, so evaM palicchittA so tavasA vIgiMcati kammANi NikkamadaMsI, Na tassa kammaM vijatIti NikammA, ko so?, mokkho, NikammANaM phssatIti NikammadaMsI, tadartha ghaDati ujjamaivA, NikammANaM vA dariseti NikammadarisI-siddhadarisi mokkhadarisI vA, 'esa maraNA pamuJcati' esotti bhaNito NikammadarisI bhavittA pacchA''vijigamaraNA sabo vA saMsAro maraNaM tato misaM muJcati pamuccati, jo evaM maraNAto pamuccati moeti vA aNNesi te 'se hu diTThapahe muNI' so iti se mUlajANao chittA vA maraNA moyamANo muccamANo vA gammati jeNa so paMtho nANAdi sa evego mokkhadiTThapaho bhavati, ahavA divavahe divo vaho jeNeva ahavA TTERLine // 113 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRSTapathAdi bhIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 114 // AvakAyalogopacAra supaMDagasaMsanimAtidukkhamI vivAgo ya so diTThavaho taM daTTaNa Na kareti, ahavA se hu diTThabhae muNI, di8 jeNa saMsAriyaM jarAmaccuvAvi bhayaM sArIraM mANasaM ca appiyasaMvAsAti paraAtaubhayasamutthaM sa evego logaMsi paramadaMsI, logo tiviho-uhAdi, chajIvakAyalogo vA, parosaMjamo mokkhovA paraM passatIti paramadaMsI, sItosiNaJcAi sAdhutti vattati, jammAtidukkhabhIrU 'vivittajIvI uvasaMte' aNesaNAti dosehiM vivittaM AhArati, davavivittajIvI itthipasupaMDagasaMsatcivirahiyAsu vasahIsu vasamANo, bhAvavivittajIvI rAgadosA bhAvitA jIvI asaMkiliTThatabasaMjamajIvI vA uvasaMto iMdiyanoIdiehiM 'samite'iriyAtisamite 'sahite' nANAdi sahito, ahavA vivittajIvitteNa uvasameNa samitIhi ya samayAgatatthA sahito 'satA' NicaM sa tehiM ceva samitimAiyesu 'jate'tti jAti, kecirakAlaM jate ?, bhaNNati-jAva maccUkAlo tAva 'kAlakhI paDibbae' ya paMDiyamaraNakAlaM kaMkhamANo samaMtA gAmanagarAdINi vaye parivvaye, jaM bhaNitaM-jAvajIvAe sItausiNaccAI ahiyAsaMto parivvae, kimatthaM eso payatto jAvajIvAe aNupAlijai, na tu appeNa kAleNa tavasA kammANi khavijaMti ?, bhaNNati-'bahuM ca khalu pAvaM kamma' bahumiti mUluttarapagativi| hANaM digdhakAladvitIyaM taM ca bhagavaM jANai, jahA. Na etaM appeNa kAleNa aveti, teNa takkhavaNNatthaM bhaNNati kAlarukhI parivaetti 'sacaMsi dhitiM kuvvaha'tti sambho hitaM saccaM saMjamo vA saccaM tattha kareha, aNaliyaM vA saca, jAvajIvAe saMjamaM aNupAlissAmi pariNNA ya jahApariNaM aNupAlaMteNa saccaM, aNNahA aliyaM, teNa sacaMsi ghitiM kubvameva, ahavA 'vItarAgA hi sarvajJA, mithyA na bruvate kvacit / Agamo hyAptavacanaM, AptaM doSakSayAdviduH / / 1 // vItarAgo'nRtaM vAkyaM, na juyAd hetvasaMbhavAt / " ato saccaM tinthagaravacanaM, sacaM taMmi dhiti kundhaha sissAmaMtaNaM, kiMca 'etthovarate'tti saccapaDipakkhe alie saccAdhiDitabatANa vA // 114 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparatAdi zrIbAcArAMga sUtra cUrNiH // 115 // paDipakkhe, uvarato Nimvitto mehAvI bhaNito, savaM-aparisesaM pAvaM-aTTavihaM kammaM bhavaM vA jhosei, jaM bhaNitaM soseti, bhaNito appamAdo, teNa kasAyAdipamAdeNa pamatto 'aNegacitte khalu ayaM purise' aNegANi cittANi jassa sa bhavati aNegacice atthovaJjaNe tAva 'kahayA vacati sattho0' daghighaDiyAdarideNa kavileNa ya diTuMto, 'ayaMti jo pamatto, purisajaNo puriso, davva-IN keyaNaM cAlaNi paripUNo vA evamAdi davvakayaNaM, arihatitti icchati, bhAvakeyaNaM icchA, sANa sakA bahueNa vihANeNa pUreTha, | bhaNitaM ca-"jahA lAbho tahA lobho0" gAhA, na zayAno jayenidrAM, na bhuMjAnojayet kSudhAm / na kAmamAnaH kAmAnAM, lAbheneha | prazAmyati // 1 // " evaM se aNegacitte imehiM uvAehi atthaM uvaJjiNati, taMjahA-'aNNavahAe' aNNo NAma paro abaMdhu aNussito vA, jahA corA dhaNiyaM mArettA taM dhaNaM giNhaMti, rAyANo saMgAmAiesu pare mAreMti, paritAvaNaM ca kappaNapakappaNakasappahArAIhiM dAsIdAsamica'valAdINaM pariggaho, jaM bhaNitaM sacchaMdaniroho, koyi jaNavayavahAe, jaha micchAdI kareMti, pararaDhamaDhaNe vA rAyANo ya jaNavayaM paritAvayaMti, baMdhadhAtAdIhiM paritAuti jaNavayaM avarAhe vA, 'jaNavayapariggahAe'tti mametaM rajaM rahU~ vA, evaM pararajaMpi | parigiNDaMti vikkameNa, erisANivi koi kammAI karittA paccAti, Ama, taMjahA 'AsevittA eyamae'ti jo eso jaNavayavahAti bhaNito icceyaM AsevittA ege samuTThitA bharahAti saMjamasamuTThANeNaM samma uhitA teNa bhavaggahaNeNaM siddhiM pattA, evaM ceva ajjuNapabhavagAdINaM ca puthvakharakammANaM sikkhagANaM samAmAso AlaMvaNaM ca 'tamhA taM vitiya' saMjamamamuTThANeNa utthAya | kAmabhogahiMsAdINi vA AsabadArANi ahavA bitiyaM NAma puNo 2 'ta'miti vimayasuhaM asaMjamaM vA AsevaNaM-karaNaM, sahassasovi | AsevijamANANaM visayANaM tittibhAve 'NissAraM pAsiya nANI' gANI NAma jo vimae jahAvahite pAsati, 'kiMpAkaphala // 115 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra bAUSHPURIAINMENT nissAra tvAdi cUrNiH // 116 // ARBATIL RUITMERI samAnA viSayA hi nissevymaanrmnniiyaaH| pazcAdbhavanti kttukaastrpussiphlnivndhnstulyaaH||1|| cuDaliviva muMcamANagaruyA, ahavA 'NissAraM' mANussaM jalabubbudasamANaM taM pAsiya, nanu saMsArANi visayasuhANi maNuyANaM devANaM ca, maNussesu cakavaTTivala| devavAsudevAdINaM, surANaM iMdasAmANiyAdINaM, bhaNNati aNiccattA NissArA, ato ya 'uvavAtaM cayaNaM ca NaccA' upapatanaM uva| vAto, jaM bhaNitaM-jammaM, cayaNaM NAma maraNaM, Na ya tellokevi taM ThANaM atthi jattha uvavAto cayaNaM vA Na bhavati, teNaM cayaNovavAtajuttattA saMsAro nissAro, acaMtasuho Na bhavati, jato evaM teNa jammamaraNabhIrU NicaM appamatto 'aNaNNaM carati paramamA. haNe' aNa iti parivaJjaNe Na aNNaM aNaNNaM atullaM vA nANAi mokkhamaggaM carati samaNotti vA mAhaNotti vA egaTThA, evaM aNaNaM caramANo mAhaNo Na haNe Na haNAvae haNataM nANujANaMe, ahavA ata eva so aNaNNaM saMjamaM carati jeNa na haNe Na haNAvae, samaM atulaM aNaNNacarittapAlaNatthameva paMca mahAtratANi, tattha Adi ahiMsA, tappasiddhIe bhaNNati-'se Na chaNe' Na kiMcivi satthaM jogatiyakaraNattieNaM Na haNe Na haNAvae haNaMtaM NANumodae, cautthavratapasiddhIe bhaNNati-'NiviMdadhA NaMdI' avimaNe NaMdi pamodo, NicchitaM viMda NibiMda, savvahiM asaMjame jo gaMdI visaesu AtasarIre vA putrakalatrAdisu vA NibiMda-garahaha, evaM NicchitaM viMda jaha ete saddAdi kiMpAkaphalasamAnA, tesiM ca visayANaM phariso garuutti ato tappaDivajaNatthaM Arabhyate, 'arate payAsu' payAMti pajaNeti vA payA, jaM bhaNitaM itthAo, tAsu tiviheNa arajamANo NibijaNaMdI, adattAdANapariggahAvi itthiNimittameva sevijaMti, egaggahaNe gahaNaM, uttamadhammANupAlaNatthaM ca 'aNomadasI' omaM NAma UNaM Na omaM aNomaM darisaNaM, jaM bhaNitaM-uttamasammadiTThI, aNomANi vA nANAdINi pAsati aNomadaMsI, tANi ya uttamANi Arabhati, ahavA tahA tahA appANaM IP A LHellANIL // 116 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 117 // PANDIR MIHIDYA daMseti jahA aNNehiM UNo Na bhavati, sapNo' aNuNNao, ahiyaM maNNo NisaNo, pAvaM hiMsAdisu pAvakammesu kAyavvesu ya NiyataM NicchitaM vA maNNo NisaNNo, jaM bhaNitaM-tesu aNAyaro, nisaNNANi vA jassa pAvAI kammAI sa bhavati gimaNNo, ahavA apuvvANaM aNuvacaye pucakammehi NimaNNehi, bhaNitaM khavaNAvikkhehi, paDhijai ya 'tesu kammesu pAvaM kohAdi kasAyA, ata eva bhaNNati-'kohAdi mANaM haNiyAda vIre' kohAdiggahaNA kammadarimaNaM, evaM kohAdikasAyA, kohapubbago ya mANo teNa kohAdi, kahaM ?, jAtimaMto hINajAtI bhaNito puvvaM tA kujjhati, pacchA majati, mama eso jAtiM kulaM vA ziMdati ato kohAdi, aNaMtANubaMdhAdi ekeko caundhiho, savve haNAhi, aNimaNNakammassa kohAtipAvakammapatra tassa kiM bhavati ?, bhaNNati-'lobhassa' pAvalobhe vaTTamANassa mahaMto garago bhavati, ThitipariNAmehi mahato, iha tu ThitI vivakkhiyA, veyaNAvA, appaiTThANo khittato savvakhuDDo, ThitiveyaNAhiM mahaMto, jahA lobho tahA sesehivi, pAyaso lobheNa mahaMto Narago Nivattijati, jeNa uragA paMcami / / jaMti lobhukaDattA ya macchA maNugA ya sattami, ahavA egaggahaNaM0, aNegavittAti egabahAtI ya mahaMtaNaragabhIto NissAraM mANusaM passamANo aNaNNadhammaM caramANo chaNaNauvarato NinbidamANeNa aNomadaMsiNA NisaNNapAveNa NaragAdibhayabhIto 'tamhA hI vIre' hI pAdapUraNe, tamhA iti jaM etaM bhaNitaM, dhIro pubvabhaNito, virato nAvirattA, jaM bhaNitaM viratiM kuru, vadho hiMsAdigrahaNA sesehivi, so evaM pihitassa vocchijjA, so taM dabveNa disAdi bhAve rAgAdi hiMsAti vA, lahubhUtaM appANaM kAmaitti icchAkAmA gahitA, lahu saMjamo anuddhato vA, ahavA uDDagatisAbhabvevi jIvo kammaguruttA maTTiyAlittaalAudiTuMtasAmattheNa uTTe jAti amukke, lahubhUto jAti khINakammA ato taM lahubhRtaM, paTijai ya 'chidijA sotaM na hu bhUtagAma' bhUtaggAmo coddasavihotaM IriyAijutto ARTHISBIBURIDHIREtihaan NautamNDIHaimaduILAMITHAPURNA - 117 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 118 // Na chidinA sopayogo vakkhamANo, taMjahA-abhikkhame va paDikkame, so evaM pAvajAgaro lahubhUtagAmI jato bhAvasuttA dukkhaM aNubhavaMti, | ato 'gaMthaM gaMthaNaM gaMtho, so ya dave bhAve ya, taM jANaNApariNAe samaMtato NacA, jaM bhaNitaM sambappagAresu, 'iha' pabayaNe, | ajeba Na cirA, vIro bhaNito, 'sotaM' tasseva aTThappagArassa kammassa hiMsAdi pagahitA, te paccakkhANapariNAe pariNNAya, cre| iti dhamma, daMto iMdiyanoiMdiehi, ummaggaNaM ummaggo, jaM bhaNitaM uttaraNaM, cammacchAditadahakacchabhadiTThato davbummagge, bhAvummagge 'mANusattaM sutI saddhA, saMjamaMmi ya viriyaM / NANAitiyaM vA, ahavA nANaM darisaNaM ca aNNatthavi bhavatI, caritaM amANussesu Na bhavati, ato carittaM bhAvummaggo, 'iheti iha maNussesu 'No pANiNaM pANe' chabiho pANo assa saMtIti pANI, tehiM vA vijaMti, tesiM pANiNaM pANasamAraMbho ghAtaNA, so ya jogattiyakaraNattieNaM Na kAyabbo iti, evaM bemi / evaM sItosa|Nijassa dvitIya uddeshkH|| | uddezasambandho jAtivuDio dukkhaM, tabbhayA sItauNhasaheNa bhavitavvaM, iha tu atipasatthalakkhaNamitikAuM bhaNNati 'saMdhi loyassa jANittA' suttassa sutteNa 'No pANiNaM pANe' caritaM gahitaM, haha hi tadeva caritaM saMdhitti, davvasaMdhI kuibhedo vatibhedo vA, bhAvasaMdhI karmavivaro, jaM bhaNitaM saMjamAvaraNovasamo, jahA vaDDo NiyalasaMdhi cAragasaMdhi vA kaDagavatIsaMdhI vA laghRNa NasaM. tassa seyaM bhavati, evaM kammaniyalabaddhassa bhavacAragAo khayovasamaM sevittA appamAo seo, ahavAsAhaNaM saMdhI, jaM bhaNitaM kAraNaM, nANAdINi nibbANasAhaNANi, lokatIti logo, naccA ubaladdhA ya nANAditiyaM, 'Atato yahitA' jaha appaNo appiyaM dukkhaM evaM mahiddhAvi appayatirittANaM 'jadda mama Na piyaM dukkha jato evaM 'tamhA Na haMtA No ghAtae' Na mayaM haMtA No aNNehiM OHIT mummIHARICHINDRAILERY uuuniaHITRAPHINDE // 118 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tim EARL aghAtAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 119 // ghAtAvae, uhissabhoiNo kutitthiyA jativi keyi.thUle satte sayaMpAgAtIhiM Na haNaMti tahAvi ahiM ghAtAviti. evaM jAva rAiNo bhoyaNaM, evaM samma AmavaniroheNaM samaNo bhavati, NivvANaM ca vA, jato bhaNNati-'jamiNaM aNNamaNNaM' 'ja' iti aNuddidussa idamitI paccakkhaM, aNNo ya aNNo aNNamaNNo, vitigicchA NAma saMkA bhayaM lajjAvA, etA pehAe pAvaM-hiMsAti payaNapayAvaNApariggahAtilakkhaNaM, kimiti paripaNhe kheda ya, ettha kheda, taMmi tattha, muNissa kAraNaM-aTTho haNAtIti muNikAraNANi tANi, tattha Na saMti suNNa vA, tiNNo paramatthamaJcao NismabhAvaM jagaM NacAvi kANivi aTuMtarANi kammANi Na sayaM kareMti sayaMpAgarukvacheyAdi, saMkhANaM tu pattANaM uvabhogo, evaM icchaMto'vi logasaMkayANa sahamApadAramasalakkhaNAI (1) kareMti, Na tattha muNikAraNaM siyA, sismo vA pucchati-jamiNaM aNNamaNNaMpi taMjahA lajAe vA bhaeNa vA gAraveNa vA AhAkammAtiNi pariharati paDilehaNAtiNi Na kareti mAsakhavaNAti vA kareti AtAveti vA aNNataraM vA kiMciM tavokammaM NAtaM kareti tatthavi tAva muNikAraNaM Na atthi, kimaMga puNa jo nANadaMsaNasahito hiMsAdi jAba micchAdasaNasallaM egato parisAgato vA pariharati, jato evaM apNamaNNaM akuvvato'vi pAvaM bhavati, sammaddiTThINaM Na bhavati, teNa 'samayaM tattha uvehAe' samabhAvaM jaheba dissamANo parehiM hiMsAdINi AsavAdINi pariharati tahA adissamANo'vi ato samatA, ahavA samatA 'Nasthi ya si koyi veso.' ahavA taveNa nANAdhivo vA puvvaM vA jAtisaMpaNNo AsI sesamAdhRhiM samataM 'tatyeti tahi dhamme uvecca ikkhA uvikkhA etAe sammattauvikkhAe 'appANaM vippasAtae' pagataM sAhU vA sAtae vivihaM pasAyae vippasAtae, samabhAve iMdiyapaNihANe adhammAte ya pAyaye, avA appaNA paramaM ettha vippamAtae, Nasthi etassa aNaNNaparamaM, kiM taM ?, caritaM, nANe bhaNite sammadiTThI bhaNitA, evaM teNa aNaNNaparamaM 119 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 120 // cAritaM aNaNNaparamaM nANaM 'No pamAyae kayAyivitti diyAvi rAo'vi, ahavA aNaNNaparame NANINa pamAyae savvAvassaesu, appamAyavihI 'Atagutte satA' iMdiehiM AyovayAraM kAuM bhaNNai - Atagutte sayA - NicaM, vIro bhaNito 'jAtAmAtAehiM, jeNa saMjamajattA bhavati tammatteNa sarIraM jAvae, atiNidveNa atippamANeNa vA AhAreNaM no iMdiyaguttI bhavati, bhaNiyaM ca"atiNiddheNa calijaMti0" 'jAvae' iti Na egaMteNa dukkheNa dhammo bhavati, Na vA tassa akaraNeNaMti, taM tu niyatamaNiyataM vA, sarIradhAraNatthaM taM kuJjA AhAraM jeNa japyaM bhavati, "AhArAdyarthaM karma kuryAdanindyaM kuryAdAhAraM tu prANasaMdhAraNArtham / prANAH saMdhAryAstattvajijJAsanArthaM, tathyaM jijJAsyaM yena duHkhAdvimucce || 1||" kahaM Atagutte ? 'virAgaM rUvehiM gacchejjA' virama (ja)NaM virAgo, | rUvaM atIva akkhivati to taggahaNaM, ahavA virUvassa sahAtivisaesa rUvaM viNidati, jahA pupphasAlasuyassa, mahA pAghaNNe, iha pAdhaNNe gheppar3a, jAgi rUtrANi tAgi mahaMtANi divvANi majjhimANi maNustANaM khuDDANi tirikkhajoNiyANaM, ahavA AdiaMtaragahaNeNa majjhaggahaNaM, ekkekaM tivihaM, tattha maNusmANi jANi ukkomANi tANi mahaMtANi, kANakhujAko DhiyAdi khuDDANi, semANi majjhANi, evaM divvANi tiriyAgivi, tivihANi vi buddhiavikkhAI, evaM se savisaehiM AyojaM, 'bhadaMtanAgajjuNiyA visayapaMcagaMmivi tiyaM tiyaM bhAvato mucca jANittA se Na lippati dosruvi' kiM AlaMbaNaM?' AgatiM gatiM ' tesiM cauhitri gaIhiM paMcavihA gaI gaI, esa ekekIe gaIe catArita dukkhANi ya bhANiyantrANi caugaisamAseNa, paMcamagaisuhaM ca, so evaM saMsAragatidukkhabhIto mokkhagati suhagavesI ruvAtisu visayesu 'dohivi aMtehiM adissamAge' duNNi rAgo doso ya, tAsu yo bati so dissati, taMjahA -rato duTTho vA, so evaM rAgadosehiM avaTTamANo cauragaie saMsAre 'se Na chiti' tattha hatthapAdakannanAmA apramAdAdi 1182011
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra chidAdyamAvaH cUrNiH MANISHEDAR // 121 // sirAticchedo bhedo kaMTagasUyImUlaggAtiehiM gihAviehiM Na Dajjhati kaDagaaggiNA vA evamAdi, Na hammaMti kasAdiehiM, bhaNiyaM ca-"yasya hastau ca pAdau ca, jihvAgraM ca susaMyatam / iMdriyANi ca guptAni, rAjA tasya karoti kim // 1 // " 'kaMcaNaM'ti keNai' kayAivi, savvalogo'tti khet bhaNitaM, bhaNiyaM ca-"sa No bahuNi hatthacheyaNANi jAva piyavippayoge pAvissaDa, nivvANe ya | asarIrattaM labhittA se Na chijati" iti, evaM paDuppaNNesu saddAtisu visaesu dohiMvi aMtehiM adissamANe, paDuppaNNesu visaesu guNo bhaNito, atikatesu svAdisu visaesu niroho kAyabvotti bhaNNai 'avareNa puvaM Na saraMti ege Natthi eyasma parati aparo, ko so ?, saMjamo tavo vA, teNa apareNa saMjameNa tavasA vA gacchittA Na punyavisayasaraNaM kareti, bhaNiyaM ca-"No punyaratapucvakIliyAI sarejA" jahA suhasaMjogo tavAsI, taM aNiTuM visayasaMpayogapi Na sarati, jaMbhaNitaM-udhijati No NAma, rAga| hosavirahie, evaM agAgaesuvi dibamANussavisayasaMpaoge nAmilamati, jahA putrabhave vAsudevabaMbhadattA, dukkhANi visanacava| NagambhavAsAdi tesiM hetuM na sarati, jaM bhaNitaM-tesu na virajati, ahavAvi so pucchati 'avareNa puvaM' avarAo jammAo pRvvajammaNaM Na sarati, pare kutitthiyA kimassa'tItaM? kevatio se kAlo atIto? kevaio aNAgato? kevaiyANi sarIrANi vA atItANi? kevaiyAI vA aNAgatAI ?, bhaNNati-kiM ettha cittaM ati asavaNNU Na yANati, loguttarA bhAsaMti-'ege iha mANavAtu' ege NAma Na savve, kevaliNo, je ege kevalanANe ThitA rAgadosamukkA vA ege, kiM bhAsaMti ?,'ja massa'tItaM' aNAtinihaNattA jIvassa | jAvaio kAlo atIto tAvatiyo Agamessoci, tahA sarIrANi jammANi dukkhaM saMpayogo abhavyANaM, bhavANa kesiMci, kei padaMti-'kiha se atItaM kiha AgamissaM'Na saraMti-Na yANaMti apaNo'vi, kinnu aNNesi ?, ege kutitthiyA kimiti P mutmami ANHMAPTASHATRAPressuuny sal // 12 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 122 // | paripaNhe, keNappagAreNa jaM atikaMta-atItaM kahaM vA AgamissaM ?, bhaNNati-'bhAsaMti ege jaha se atItaMtahA AgamissaM||atItAdi 'jahe'ti jeNappagAreNa jaheva tassa rAgamohasamutthesu kammesu bAhissaMtassa jaM atikaMtaM-saMsArasya atItaM tahA aNAgatamavi ava| ssapamAdeNa kammANi uvaciNittA iTThANiTThavisaye aNubhavaMtassa saMsAro atIto tahA aNAgatovi, tattha aNegaso'vi iTehiM visa ehiM AseviehiM Na titto, eteNa aNumANeNaM aNAgatevi titrtiNa jAhiti, ato bhaNNati-tatto tattha atIto aTTho-saddAtivisa| yasaMpayogo taM atItaM aTTha Na aNusarati, avi divve cakavaTTibhogevA, taheba aNAgatevi, taM evaM visayasaMpayogeNaM adhigaM gacchati | adhigacchati-Niyacchati, jaM bhaNitaM-Na pattheti, tattha Agamisso attho divyo mANusso vA, tahAgatA NAma khINarAgadosamohA kevalajIvasabhAvatthA, jeNa prakAreNa tesiM caukammaviNimukaM kevalaM jIvadavvaM bhavati teNa prakAreNa te gatA tadhAgatA, tesiM tAva vItarAgattA NAtItamaTThA Na ya AgamissaM, je aNNe rAgAdi NiggaheMti tevi tadhAgatA evaM lanbhaMtIti, NAtItamaTTha, tu visesaNe, kiM visesei ? jaheba usabhAdititthagarA gatA tahA ciTThamANovi gato tadhAgato, tassissAvi tahA gacchati tu, tahA aNege egAdesA bhaNNati 'vidhUtakappe vivihaM dhUtaM vidhUtaM, kappaitti kappo, jaM bhaNitaM AyAro, vidhuNijijati jeNa aTTaviho kammarayo sa vidhUtakappo, jaM bhaNitaM vidhutAyAro, so vidhUtakappo etaM aNupavisati, ahavA vidhUtaM jesiM tavasA kammaM te vidhUtakappA, vidhUtapado vA, kappotti aNumAne vidhUtatullo vidhUtakappo vaTTae uvamAe, 'eyANupassi' etaM passatIti, bhaNitaM-avareNa puvaM savvaM vA jaM bhaNitaM vakkhamANaM ca so eyaM aNupassamANo NiyamA 'NijhosaittA' Nijjhoseti, jaM bhaNitaM khavei khavehitti vA, so evaM aNupassamANo jjhosittA jaM bhaNitaM khaveti, kA'rato? ke ANaMde iha imeNa jIveNa atikaMtakAle sabve aNiTThA // 122 // je aNNa rAgAI kevalaM jIvadayaM bhavo mANasso vA, tahAgatAMgayogeNaM adhigaM gajAta
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ aratyAyabhAva: zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 123 // A visayA aNaMtaso pattA, evaM aNupassato saMjame avaDiyassa aNihavisaehi puTTho parissahe sahati, kA aratI?, jaM jIveNaM savvadukkhAI aNaMtaso pattAI, tahA iTThavisaehiM pattehiM ke ANaMde ?, bhaNitaM ca-"na tRpto'si yadA kAmaiH, sevitairpynekshH| sa nAma | teSu vRtte'nto, yato vaigagyamApnuhi / / 1 // " 'NaMdi' ramaNaM NaMdi, pamodaNaM vA NaMdi, pubarate sarittA pamodo mANasa eva, ahavA atikaMtesu bahuso aNusarijaMtesu kiM passati ?, ato tesu kA ratI ke ANaMda ?, evaM aNAgaesuvi, paDuppanne paDucca bhaNNati, 'etyapi agarahe cara' rAgadosehiM agaraho tanimittaM jaha Na garahinjati dussiti vA, cara gatii bhakkhaNe ya, gatii iriyAisa| mio bhakkhaNe uggamAisuddhaM AhArAti, tavaM vA carati, rAgaddosagahitalakkhaNaM hAso, ato 'savvahAsaM pariccana' hasaNaM hAso savo tisuvi kAlesu visayappamAdo taM paricaja 'allINoM' tivihAe guttIe 'parivyae' dhammaM AyariyaM vA, allINo tivihAe | guttIe gutto sammamaMcaye, ahavA moksva aNiyatacaratthaM vA samaMtA mohaM ca, ye suhadukkhati tikkhAe virAge ya baTuMti, evaM tasya nAyovadvitassa jai aNulomapaDilomA uvasaggA uppajejA tatoNa teNa mittanAtagAdINaM saritavvaM, te mamaM pUyettA, te ca me parittANaM karejA, amittehi vA hijamANassa tatthevaM bhAveyavvaM-Na me dhammavajaM mittaM, amittaM vA atthi, jato bhaNNati-'purisA! tumameva tumaM' puNNo suhadukkhANaM puriso puri sayaNA vA puriso 'tuma miti sAdhureva appANaM AmaMti, aNNatare ca parissahovasaggodaye baMdhave kaMdamANo pareNa coijjati-'purisA ! tumameva bahitA appANaM mottuM je aNNe mittA puvvasaMdhutA pacchAsaMthutA vA appeNa apamatto appA mitto, amitto vA pamatte, mitta amittehi ya ahiyattA mittA, jaM pugdhaubaciyaM suhaM uppajai jIvassa tattha appA ceva | mittabhUto AsI, dukkhe amittabhUto, jo imo bAhiro mittAmittaviseso eso vavahAraNayassa, Niccha yaNayassa appeNa appA mitto // 123 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ uccAlayi vAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 12 // amitto vA, aNNataro egabhavaggahaNAo mAreti appA duppatthio aNegAI bhavAI mAreti, jevi bAhirA mittA te'vi dhammamAvasaM. tassa vigdhakarA itikAuM amittA eva NAyavyA, jo NicANanimittaM appamatte so appeNa appANaM mittaM, tahAvi Na yANasi, to bhaNNati-'jaM jANejjA uccAlaitaM' gatipaJcAgatilakkhaNeNaM, 'ja'miti aNuddidussa, jANijjAsi-bujjhejAsi visae uccAlite, jaM bhaNitaM-NAsevati, kammANi vA appapadesehiM saha aNAtisaMtAnasaMbaddhANi uccAleti, evaM jaM jANija uccAlaiyaM taM jANeja dUrAlaitaM, dUre Alayo jassa logagge, jaM jANija darAlaiyaM taM jANija uccAlaiyaM, paDhama uccAlaiyA pacchA dUgalaitA bhavati, jaM bhaNitaM-aviNAsI jIvo, kahaM uccAlei ?-puriso AtmAnameva abhiNigijjha appANaM mokkhaabhimuhaM adhiyagijjha adhiNigijjha, | evamavadhAraNe, duvakhaM-kammaM sAdhu misaM ca mokkhesi pamokkhesi, evaM kammANi uccAlijaMti, kahaM appaNiggahaM kareti ?, tato bhaNNati-'purisA saccameva' sacco NAma saMjamo sattaresaviho taM samabhiyANahi, jaM bhaNitaM taM samAyara, ahavA sacceNa sesANivi vayANi pAlijjaMti, kahaM 1, jo AyarisasagAse paMca mahavvayAI ArubhittA nANupAlei so pariNAloveNa asaco bhavati, duvAlasaMga vA pravacanaM saccaM, tassa saccassa ANAe uvahito dhamma, mehAe dhAvatIti meghAvI, mAraNaM mArayati mAro, jaM bhaNitaM saMsAro taM tarati, so evaM sahita dhammasamAyAe, teNa titthagarabhAsiteNa a sacceNa sahito tappuvvagaM carittaM dhamma AdAya 'seyaM samaNu| passaMti' seyaM iti pasaMse atthe, sayaMti ta meti seo, jaM bhaNitaM mokkhaM, taM aNupassati, aNu pacchA titthayarehiM diTuM passai taduvadeseNa taM puNa, sesaM puvuttaM, teMjahA-sabahAsaM paricajja allINaguto AtamitteNa uvahito evaM aNupaspati, appamatto bhaNio tagguNA ya, idANiM pamAdo, jo puNa sIuNhAI Na ahiyAseti bhAvasutto 'duhao jIvita.' duhatoti rAgeNa doseNa, ahavA ammelammahinflammatimemenantal Prammam // 124 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdAdiH zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 125 / / DOHANI appaNo parassa ya, jIvitaparivaMdaNamANaNA punvabhaNitA, jasi ege pamAdeti' evaM rAgaddosAmibhUtA attaTThA paraTThA vA parivaMdaNAtiNimittaM, jaMsi ege asaMjatA pamAtaM kareMti apaNo paresiM ca, jo loguttarA vA pAsatthAti je duhato parivaMdaNa0 dhamme pamAdeti | Na te dukkhakkhayaM kareMti, paDipakkhabhUtA appamAyiNo, te tu 'sahite dhammamAdAyi' NANadarisaNasahito carittadhamma AdAya, | jaM bhaNitaM ghettuM 'puTTo No jhaMjhAe' sItosiNehiM parisahehiM, jhaMjhA NAma vAulo, sItehiM rAgajhaMjhA uNhehiM pattehiM dosajhaMjhA, evaM aNNesuvi iTThANidvesu jhaMjhaNA kAyavvA, paDhijjai ya-'sahite dukkhamattAe' mIyata iti mattA, jaMbhaNitaM parimANaM, tAe dukkhamAyAe appAe vA mahatIe vA avi jIvitabhedakAriNIe puTTho No jhaMjhAe-kovaM mANaM vA Na kujA, Na va suhajhaMjhaM pattheti, pAsima davie' passatIti pAsimaM, kiM etaM ?, jaM bhaNitaM-saMdhi logassa jAva No jhaMjhAetti etaM passati, daviyo rAgadosavimukko, | lokatIti logo, AlokatIti Aloko, logAlogo, jo jehiM NAe vati so teNappagAreNa Alokati, jaM bhaNitaM-dissati, taMjahA-nAraiyatteNa, evaM sesesuvi pihippihehi sarIraviyappehiM Alokati sarIre, pagato vaMco pavaMco suhumapajattAsuruvasuhAti | setarA evamAdiH pavaMco tao logAlogapavaMcAu sAdhu Adito misaM muJcati, sadevamaNuyAsurAe parisAe majjhagAre vItarAgattA savva| NNuttA ya NidhisaMkaM / sItosaNijassa tatIyoddezakaH 3-3 // NijjuttIe bhaNito saMbaMdho, paraMpareNa jAgara verovarate jAtiM ca buDi vA vidittA NikammadaMsI jo logAlogA pamuccati, sa puNa evaM muJcati-se vaMtA kohaM ca' se iti Niddese sItosiNaJcAI niggaMthe vaMtA kohaM mANaM mAyaM lobhaM ca, kohamANamAyAlomA | iti vattabve pihasuttakaraNaM darisati arNatANubaMdhAi ekkeko cauniho, jayA tesi uvasamaM kareti tadA ekakaM ceva uvasAmeti, Na PPINSIDAS // 12 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga satra cUrNiH // 126 // jugavaM, vamaNaMti vA vireyaNaMti vA vigiMcagaMti vA visohaNaMti vA egaTThA, dabbe madaNaphalAdi jaMvA vamijati, bhAve kasAyavamaNaM, pazyadarza| 'etaM pAsagassa daMsaNaM' etamiti jaM bhaNitaM taMjahA-se vaMtA0, passatIti pAsago, jaM bhaNitaM titthagaro, Na.tu aNNe passage, nAdi dissati jeNa paspati vA taM darisaNaM, jaM bhaNi ubadeso, so pAsaMto jANaivi, kahaM jANai ?, kiM ega atthaM jANati aha'Nege?, bhaNNati-'je egaM jANai se sarva jANaI' jo egaM jIvadravyaM ajIvadavyaM vA atItAnAgatavaTTamANe haiM sabapaJjarahiM jANai, sisso vA pucchati-bhagavaM ! jo egaM jANai so savvaM jANai ?, Ama, ettha jIvapajjavA ajIvapaJjavA ya bhANiyavyA, evaM jANamANo savaNNU sissANaM pamAdadose appamAdaguNe ya parikahei, taMjahA-'sabato pamattassa bhayaM' davvAdisambappagArehi, dabao sayao AtappadesehiM giNhati, khittato chaddisiM, kAlato aNusamaya, bhAvato aTThArasahiM ThANe ipaMcaviheNa vA pamAdeNa, bhayaM-kamma, tadeva savvao bajjhati, coradRSTAnteNa vA iha parattha ya sabao emattassa bhayaM, sabato apamattassa Nasthitti caukkAo-appamattattAdeva davbAicaukkAo appamattassa Nasthi bhayaM, gacchato ciTThato bhuMjamANassa vA, je taM gacche je taM cidve je taM bhuMje Na tassa kiMci bhayaM bhavati, | | bhaNitaM ca-"yasya hastau ca pAdau ca, jihvAgraM ce susaMyatam / " kasAyAdhigAro baTTati, taM duvihaM vamaNaM, taMjahA-uvasAmaNAvamaNaM || khavaNAvamaNaM ca, tattha uvasAmiNa paDhama bhaNati, uvasamaNaMti vA NAmaNaM vA egaTThA, jao bhaNNai-'je egaM nAme se yahUM nAma davvanAmaNA rukkhAdINaM, nAmeti, Na u bhajatI, jahA nadIpUreNa gummalatAo nAmiyAo'vi puNo unamaMti, bhAvagAmaNAsu jo egaM arNatANuvaMdhi kohaM NAmeti so bahuM NAmiti, bahutti sesA sattavIsaM kammaMsA mohaNijassa, ahavA padesao ThitiovA bahuM | NAmeti, taMjahA-aNadaMsanapuMsaga0 uvasAmagaseDhI rateyavyA / idANi khavaNA, sA ya NANapubdhiyaM kiriyaM AyaraMtassa bhavati, ato // 126 // ram
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasaMyogavamanAdi zrIAcAgaMga mUtra cUrNiH // 127 // 'dukkhaM logassa jANittA' dukkha-kamma chakkAyalogassa jANittA jaha vA ubalabhittA evaM NacA taM dukkhaheuM 'vaMtAloga|ssa saMjoga' vaMtA nAma khavittA kammalogassa saMyogaM jeNa kammalogeNa bhavalogeNa vA saMjuJjati taM vaMtA logasaMjogaM 'jati vIrA mahAjANaM' jaMti-gacchaMti vIrA bhaNitA puvaM mahAjANaM-pahANaM caritaM, mahato vA kammarasa jAyassa khavaNeNa jANaM mahAjANaM, jaM bhaNitaM-apuNarAvattagaM, 'pareNa paraM'ti khavagaseDhigamo darisito, avA 'pareNa paraM'ti 'je ime aJjattAe samaNA niggaMthA viharaMti, ete NaM kassa teyalessaM vItIvataMti ?, mAsapariyAe jAva teNa paraM sukke sukkAbhijAte' evaM pareNa paraM jaMti, katare te?, je visayakasAyAsaMjamajIvite'NAvakaMvaMti'jIvai jIvijai vA jeNa taM, taNNa avakhaMti, maraNaM vA, aNege egAdesA bhaNNati, evN(g)| vigiMcamANe puDho viniMcati' egaM aNaMtANubaMdhi kohaM savaAyappadesehiM vigiciMto, vigiciNaMti vA vivegotti vA khava. Natti vA egaTThA, pidhu-vitthAre, puDhotti micchattasattagaM NiyamA vigicati, jo baddhAuyo soviNa atikkamiti tinni bhave, abaddhAuo puNa sattAvIsaM mohaNijamsa kammaMse niyamA khaveti, cattAri vA ghAtikammANi, sijjhamANasamae vA cattAri kevalikammANi vigicati, khavagaseDhI parUveyavyA, ettha 'aNa miccha mIsa samma0, so ya saddhAsaMvegajutto khaveti teNa bhaNNai-'saDDI ANAe' tassa vA khINAvaraNassa sagAse dhamma socA saMjamaM paDivAi saDDI ANAe, saddhA NAma mokkhAmilAso, tadaTuM ca tavaniyamasaMjamA, | ANA NAma suyanANaM, ANApuvvagaM se mehayA dhAvatIti medhAvI,'loyaM vA''NAe'tti chajjIvakAyaloyaM vA ANAe 'abhisamiccA' jaM bhaNitaM NacA, chakkAyalogassa jAgaNA sadahaNA desaNA 'akutobhayaM'ti chakkAyaloyassa Na kuto'vi bhayaM kareti, tassavi ya kammalogaM khatassa kuto'vi patthi bhayaM, khavita kammaMse mokkhaM gayassa akuto bhayaM bhavati, abhisamiccAvi vahati kuto bhayaM / ALI // 12 (27 // HINDINE
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA gaMga sUtra cUrNi: // / 128 / / bhavati, satthAo, teNa taM satyaM NaccA parihariyantraM, satthaM adhikRtya bhaNNati, 'atthi satthaM pareNa paraM' pareNavi paraM paraMparaM tiNhA tiNhataraM, loyavisesA kareMti, viriyavisesA ya tavtriseso, visaMpi kiMci saMjotimaM chahiM mAsehiM mAreti, paraM puNa tAlapuDamitteNa mAreti, lavaNaMpi kiMci cireNa kiMci Asu, poho'vi ghRtatellavasA parA evaM khAraaMbilAdidavvasatyavibhAsA, bhAvasatyapi pariNAmavisesA tivvaM tivvataraM ca bhavati, savvaM ca etaM jahA jahA paraM tahA tahA dukkhabhAvaiti, paropparaM vA dukkhamAvahati, kiMcI sakAyasatthaM kiMcI tadvidhaM maNA, asatthaM pareNa paraM sattarasaviho saMjamo, so pareNa paraM Na bhavati, puDhavikAyasaMjameNa Na koyi puDhavikAyio sano jasma maMdA dayA kIrati jassa vA ukkosA jahA bhaNitA, jahA tAlapuDAdINaM davvasatthANaM vIriya viseso diTThoNa evaM puDhavikAiyAiyANaM aNNassa appA dayA kIrati aNNassa mahatI, savtrAviseseNa tesu saMjae, se suDumaM vA bAyaraM vA, evaM sesesuvi jANa, maNasaMjame vayasaMjame kAyasaMjame niviTThassavi yogassa viseseNa Niggaho kAyanyo, bhAvasatthaM kahaM paraM paraM duhAvahaM bhavati ?, buccai - 'je kohadaMsI' kohaM parasati kohadaMsI, jaM bhaNitaM kujjhati, kohA darisayatIti, jahA 'ruTThassa kharA diTThI uppaladhavalA pasantacittassa' evaM savvattha 'jAka dukkhaM' ahavA je kohaM jANati sa mANaM jANati jAva dukkhaM, ahavA khamaNAdhigAre aNuattamANe bhaNNati - 'je kohadaMsI se mANaMdasI' jaM bhaNitaM parimADeti, jo kohaM khaveti so sesevi, jato evaM pareNa paraM satthaM dukkheNAvahati asatthaM pareNa paraM suhaM Avahati teNa 'abhinivaTTela taM kohaM ca mANaM ca' nivvaTTanaMti vA chiNNaNatti vA egaTThA, logevi jahA egeNappahAreNa hattho nivvaTTito pAdo vA, jaM bhaNitaM chiSNA, evaM jAva dukkhaM ca, 'etaM pAsagassa daMsaNaM' jaM bhaNitaM upadeso 'uvarayasatthassa' kasAyasatthAu, jaM vA jassa satyaM tato uvaratasma 'paliyaMtakaDassa' pariyaMtakarassati parazastrAdi // 128 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA parazastrAdi gaMga sUtra cUrNiH 4 adhya0 1 uddezaH // 129 // HTRUMASAILI | battavve ralayo egattA paliyaMtakaDiti buJcati, savyao kammANaM pariyataM kareti, paliyate vA jeNa tAsu gaIsu suhaduHkhesu vA taM paliyaM-kammaM tassa aMtakarI, AdANaM sayaM Adatte, AdIyate vA kammaM, sayaM kataM sakataM, jeNa pure saMsAro, maNNati-Nasthiti bemi, kahaM 1, Na ciya aNidhaNo aggI dippati, Na vA daDe bIye aMkuruppattI bhavati, dagdhe vIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati naangkrH| karmabIje tathA dagdhe, na rohati bhavAGkaraH / / 1 / / iti zrIAcArAMgesItosaNijjaM NAma naiyamajjhayaNaM smmttN3| atyAdhigArI sa eva, jIvAjIvAbhigamA sammadasaNaM, navi motaM ca aNuyatvai, vitie ajjhayaNe pariNAe thirIkataM, tatie bhAvamuttadosA bhAvajAgaraNA sItosiNajassa guNA Na ya egaMteNa dukkheNa dhammo suheNa vA kasAyavamaNaM ca, evaM ca sahamANasa sammattaM bhavAti sammatta avasaro, kiM , jaM etaM bhaNitaM etaM sammaM buccati, etaMpi sammaM, iha tu tiNNi tisaTThANi pAvAtiyasayANi parUvittA sasamae ThAvijjati. jahA vA cAtussAlamajjhagato dIvo taM savvaM ujoveti evaM etaM ajjhayaNANaM majhagataM savyaM AyAraM ababhAsati, aha puNa pavvaiyamaMttassa parautthiyA NidijaMti to kadAyi apuTThadhammo seho ime attukosaparaparivAyaratittikAuM vippariNAmija, eso ajjhayaNasaMbaMdho, suttassa sutteNaM-kimatthi kammovahi ? Nasthiti, taM ca dukkhaM saddahijati, taM ca saddahamANassa sammattaM bhavati, esa sutteNa saMbaMdho, eteNa saMbaMdheNa Agatassa ajjhayaNasma cattAri aNuogaddArA parUvittA asthAhigAro duviho-uddesatthAhigAro ajjhayaNasthAhigArI ya, tattha uddesatthAhigAro 'paDhameM' tyAdi (212, 213-175) paDhame mammAvAto, vitie aNNautthiyA parinchijaMti, tatie aNavajatavo vaNijai, cautthe sutteNa taveNa ya AvIleyavvaM sarIraM aTTavihaM ca kammaM, ajjhayaNasthAhigAro mammatto, Nikkhevo tiviho-NAmaNipphaNNe 'NAmaM ThavaNA mamma' (216-175), // 129 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ U zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 130 // nAmasammattaM ThavaNasammattaM dadhvasammattaM bhAvasammattaM, NAmaThavaNAo gayAo, davyasaMme imA gAhA 'aha dabasamma (217-175) dravyAdiANulomiyaM jaM jassa dravyaM icchANulomaM vaTTati taM dadhvasammaM, jaha icchati taheva bhavati, katasaMkhatasaMjuttaM addhagAhA / / kataM jahA samyak ragho salakkhaNanittaNAvisesA sammaM bhavati, jassa vA so kato tassa ahINakAlakatattA sukatattA ya sammaM bhavati, 'saMvataM'ti kAriyaM paDAti puNaNNavaM bhavatitti dabbaM samma, 'juttaMti khIrasakarANaM saMgama jahA tahA aNNaM avirodhitaM dabbasamma, vivarItaM | asamma jahA tilladahINaM, payuttaMti jassa jeNa davveNa payutteNa saMmaM bhavati jahA rogiyassa osaheNa tisitassa pANeNa bhukkhiyassa odaNeNa aNNahA asamma, jaM vA davaM lAbhaeNa payuktaM lAbhakaraM bhavati taM samma, sesamasammaM, vijadapi kiMci sammaM bhavati, vivarItamasamma, minnaM kAgAdINaM sammaM bhavati, baDuitassa. asammaM, gaMDiNo vA gaMDe bhinne samma iharahA asammaM, bhAvasamma tivihaM "tivihaM tu bhAvasamma' gAhA (218-176) nANasamma duvihaM-khaiyaM ca khaovasamiyaM ca, daMsaNasamma tivihaM-veiyaM ca khaiyaM ca khaovasamiyaM ca, evaM cAritaMpi, jati tiNhavi etesi bhAvasammaM to aviseso, kamhA darisaNasseva sammattasaho ?, rUDo, taM ca iha ajjhayaNe vannijati, NetarANi ?, bhaNNati, tappubvANi itarANi, Navi micchaddihissa sammaM nANacarittANi, ettha diTuMto dohiM rAyakumAraehiM aMdheNa aNaMdheNa ya, 'kuNamANo'viya kiriya' gAhA (219-176) dovi lehakalaM gAhitA, jAo aMdhapAuggAu gaMdhabvAipro kalAo, aNaMdho IsatthaM sikkhati, soya aMdho sae purise pucchaha-so kiM kareti ?, IsatthaM sikvatIti, | pitaraM tanimittaM viSNavei-ahaMpi sikkhAmi, teNa buccati-taba jAtiaMdhassa kiM IsattheNaM ?, paDisijjhamANo'vi Na hAiti, teNa | IsatthAyariyA uvaNItA, saMdhAmuTThie khiviti, so ya sacakhuo jAhe vijhagAtiM viMdhati tAhe AyariehiM annehiM ya paas-IC||130||
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 131 // TThiehiM pasaMsiJjai, kiM pasaMsiAitti aMdho sae purise puccha, so kiM eso sAhukArijaitti, kahite bhaNNai-tujjhe'vi mama lakkha- | anaMdhajayaH dese saI kareha, pacchA saddavedhI jAto, jovvaNatyo ya jAto, taM rAyANaM paravaleNa abhibhUtaM juddhAya NipphiDaMtaM bhaNai-mama balaM deha, aha NaM parAtiNAmitti, diNNe bale cammiyakavaito laggo, taM ca se balaM bhaggaM, tAhe so parabaleNa veDhito, tahAvi jattha saI | suNei taM taM vidhati, ranA pucchitaM-ko esa jujjhati ?, jAtiaMdho saddeNa vidhaitti, mA siTThisaI kareha, tuhikkA alliyaha, tehiMvi taheva kayaM, gahio ya, so evaM varAo 'kuNamANo'vi ya kiriya'gAhA, tAhe so saccakkhU vattaM sotuM pitaraM ApucchittA taM paravalaM parAjiNati, pacchA raNNo se tudveNa paTTo baddho, esa didruto, imo anthovaNao-'kuNamANo'vi Niyatti' gAhA (220-178) jo jesiM bhaNito taMjahA paMca NiyamA dhuvaguNA vA, kesiMci paMcaggitAvAyAvaNAdi, dukkhassa dintAvi uraM micchAdiTThI Na sijhaMti, 'tamhA kammANIyaM jetu' gAhA (221-178) siddhaM, kaha saMmatte nANacarittAI saphalAI ?, bhaNNaMti-sammattuppattI' gAhA (223-223) jahA donni micchAdiTThI purisA ArAmagate vihAragate vA sAhU pAsaMti, ke etetti ego pucchai, teNa vA anmeNa vA dhammaM kaheMti, sAhuNoti siTThA, pucchismAmi NaM dhammaM, Na tAva pucchati, so itaro asaMkhejaguNanijarato, tatio idANi ceva pucchAmi tassa samIvaM ubagacchati, so bitiyAo asaMkhejaguNaNijjarato, cauttho pucchati, so tatiyAto asaMkhijaguNanijarao, paMcamao kahie dhamme saMmattaM paDivAi, cautthAo asaMkhija0,chaTTho sammattaM paDivajamANo paMcamAo asaM| khijaguNa0, sammattuppattI gatA / idANiM mammadiTThINo-tattha egassa ciMtA viratAviratiM paDivAmi so itarAo asaMkhiguNaNijarao, evaM donivi saMjatA saMtA tatthego saMjamAbhimuho aNNo paDivAi, anno pucapaDivamao, donni puvvpddivtraa):131||
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 13 // saMjatA, tattha ego micchattapaMcagassa khavaNamuho, ego khaveti, eso aNaMtakammaMso buJcati, anno dasaNamohaNijakhavaNAmimuho, anno khaveti, aNNassa khINo, anno uvasAmagaseDhIe abhimuho, aNNo uvasAmeti, aNNassa aTThAvIsativihaMpi uvasaMtaM, evaM khavaNAevi tinni gamA, avaro sajogikevalI, tato'vi selesiM paDivaNNo asaMkhijaguNanijarAe vadRti, tabivarIto kAlo saMkhijaguNAe seDhIe jAvatiyaM kammaM jaccireNa vA kAleNa selesiM paDivaNNo khaveti tatiyaM kammaM sajogikevalI saMkhijaguNeNa kAleNa khaveti, evaM jAva pucchiuMkAmo apucchiuMkAmo ya, evaM saNavato tavanANacaraNANi saphalANi bhavaMti, jo puNa AhArovadhivasahiNimittaM tavanANacaraNANi kareti vAhirambhataro tavo'vi bhAsiyavyo savvo, sammaddihissavi AhArAdinimitvaM kIramANo niSphalo bhavati, kimaMga puNa aNNautthiyA gihitthA ya visayakasAyAtisattA hiMsAtisattA ya saMsAramokkha Na kAhiMti', tattha udAharaNa-suttaphAsiyagAhAo paDhamuddesae imAo doni 'je jiNavarA atItA' gAhA (225-179) 'chajjIvanikAya' gAhA (226-179) 'khuDagapAyasamAsA' gAhA (227-187) bitiyassa carimasutte 'jaha khalu jhusiraM kahU~ tahA NijjuttIe ceva savvaM bhAsijati, pADaliputtaM nayaraM, tattha jiyasattU rAyA, rohagutto amacco sAvao, rAyA atthANitavaragato kayAi | dhammavImaMsaM karei-kassa dhammo somaNo ?, jo jassa katthi (kulA) gato so taM pasaMsaha, rohagutto tuNDiko acchamANo raNNA bhaNio-tumaM puNa tuNDiko acchase, puNo pucchiyaM to bhaNai-jo jassa royati so taM dhammaM pasaMsai, vImaMsijatu, tumaM ceva parikkhAhitti, teNa pAtao kato 'sakuMDalaM vA vayaNaM Nava'tti, pAsaMDiNo savve sahAveuM vuttA, jo etaM bhiMdati tassa rAyA jahicchiyaM dANaM dati, bhattigato ya bhavati, te pAtayaM ghettuM sattame divase atthANIyavaragayassaraNNo uvahitA, paDhamaM parivAyo uvadvito, pacchA HISmins // 132 / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 133 // tAvaso, pacchA rattapaDio, mAlAvihAro jattha NicaM mallaM kIrati, Arahato puNa gAgatotti, raNNA pucchito amacco bhaNai-gavisi ssAmi, teNa purisA saMdiTThA, tehi ya cellao bhikkhAyariye dosINassa hiMDamANo daddhuM gahito, pAyao ya se akkhAo, so bhaNai'khaMtassa daMtassa jiiMdiyassa' gAhA ( 231 - 198) bhiNNo pAtautti, dhUlalakkheNaM bAleNa etaM raNNA'bhisadda hito, pacchA raNNA buccati dehihitaM mama khuDDayA dhammaM kaheha, teNa ya ceDarUvattaNeNa doni cikkhalagolayA puvvagahitA, so te kuDDe AvaDeUga puNo saMThito, raNNA pucchito bhaNAtu, eseva dhammo kahio / 'ullo sukko ya' gAhA (232 - 188) ' evaM laggaMti' gAhA ( 233 - 188) gayA sAvao jAo, ahavA khuTTao gato caitra, rohaguto bhagar3a- savve ete bhaganti-Na amhaM na vaTTati puloeuM, kiMtu vakkhevadosA Na Niddiduni, ego bhaNai - bhikkhAlobheNa, ego bhaNati ceDarUvavakakheveNaM, aNNo bhaNNati-vihArapUyAvakkheveNaM, teNa te sabve avIyarAgA, jo puNa bhaNati khaMtassa daMtassa jiidiyassa eso vIyarAgamagge Thito, eyassa mokkho asthi, dito dohiM gola ehiM, sukkheNa ulleNa 'sukkho ulle ya' gAhA / suttANuga me suttamuccArayanvaM, 'se bemi je aIyA' se pise sagArassa AesA taM bemi, tamiti sammataM, ahavA ekeko gaNaharo sIsehiM uvAsijamANo taM bemi sammataM, jaM NikkhevaNijjutIe vRttaM taM bemi, 'je ya atItA' 'je' iti aNuddiTThassa gahaNaM, atItadvAe aNaMtA atItA, je iti paDuppaNNA paMcasu bhara hesu paMcasu evaesa paMca mahAvidehesu, jahiM kAle bhavA vA tahiM kAle pannarasasu kammabhUmIsu, asthi titthagarA aNAgatA, aNAgatadvAe anaMtA, sabve aparisesA evamAikkhaMti, vaTTamANaggahaNeNa atItANAgatAvi sUyitA kAlA, atIte evamAikvaMsu aNA gae| evamAikkhissaMti jAva paNNavessaMti, savve ya jAtra savve aparisesitA jamhA ANavaMti vA, jAtra jamhA subhAsubhesu kammesuNa haMta Adra zuSka golakAdi // 133 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ IMANIPRITHIPADNA hananAmiyogAdi Na kAraveti kAragArabad(ba)dhue hama NicAvAtyAvA abhaviyara // 134 // zrIAcA- | bvA, kappadappAdIhiM sajjhaM abhiyogo, ANApariggaho mamIkAro, taMjahA-mama dAso mama mico evamAdi, ANApariggahANaM viseso, rAMga sUtra apariggahitovi ANappati, pariggaho sAmikaraNameva, Na paritAveyavyoti ahaNaMto'vi aMgulimUyimAdIhiM paritAveti, maNaparitAcUrNiH vaNA vA, uddavaNA mAraNaM, etaM sataM na kareti aNNe iNa kAraveti kIraMtaM na samaNujANati jAva rAyibhoyaNaMti, esa dhamme suddhe suddho NAma Nimmalo bhavati, je aNNe tu kesiMci sattANaM dayaM kareMti tahA dhIyAravad(ba)dhue goNIpoyaM pariharaMti chagalAdi mAreMti, evaM || asuddhe, ataM tu rAgAdirahitattA savvaM avisesaM ahiMsAo ya suddho, NitiyA paMcasu mahAvidehesu NicAvasthitattA Nitiyo sammatto bhavati sAsato, Nitiutti vA sAsatoti vA egaTThA, ahavA NicaM sAsato, NicaM bhavittA aNubhavati, bhaviyattA vA abhaviyattAvi NiJcaM bhavati jahA ghaDaabhAvo, ataM tu niccakAlavatthAyittA Nico sAsayo ya 'samiJca chajjIvanikAyaloga samiJcatti vA jANittu vA egaTThA, khittaM-AgAsaM khitaM jANatIti khettapNo, taM tu AhArabhUtaM dabakAlabhAvANaM, amuttaM ca pavuccati, amuttANi khittaM ca jANaMto pAeNa davAdINi jANai, jo vA saMsAriyANi dukkhANi jANati so khettaNNo, paMDitovA, misaM sAdhu Adito vedito pavedito, udvito uThThiyA saMjatA, uDhiyANaM kahaM pavedijati?, naNu majjhimayANaM pAsasAmititthagarasaMtagANaM, ahavA uDiesu aNisaNNesu, aNuDiesu NisaNNesu, ekArasaNhaM gaNaharANaM aNutthiyANaM ceva paveditaM, uvadvitA NAma je dhammasussUsA, keti dhammuTThANeNa udvitAviNa uvaTThati jahA patteyabuddhA, aNuvaTThie kahijati jahA iMdaNAgassa, uvarayadaMDesuvA, na rato uvarato savvaD| daMDehiM aNuvaratA asaMjatA, tesipi pavedijati, kiha daMDehi uvaratiM karija ?, paMcaghA daMDagA, dabvabhavasaMyogaraesu vA, asaMjogara | esu vA, saMjogarato gihattho, asaMjogo saMjamo tahiM ratA'tacaM ceta' tad dravyaM sadbhUtaM etaM, jaM bhaNitaM savve pANANa haMtavbA, etaM vA| // 134 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ rocaka samyakvAdi zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH 1135|| sammaiMsaNaM, kayaraM ?, kAragaM, 'assi cetaM pavuccati' asmin Aruhate pavayaNe sAdhu Adito vA buccatI pavuJcati, taM iyaM tattesu atthesu saddhANalakkhaNaM royagasammaiMsaNaM, tappubvagaM ca kAragasammaIsaNaM 'taM Atiittu Na Nihe' Na chAtae, jahAroyitapaiNNA, na Nikkhive, NikkhevaNaM chaDaNaM jahA taccaniyANaM AyariyasamIve sikkhAvayANi khivittA uppabajeti puNo Agato giNhaha, tahA |Na NikkhIve, jAvajIvaM aNupAlae, 'jANittu dhammaM jahAvatthitaM taheva sutadhammaM carittadhammaM ca Na Nikkhiveiti vadRti, 'diTehi NivedaM gacchijjA' iTThANigurUvavisayA, saddehiM suttehiM gaMdhehiM agghAtehiM rasehiM assAtitehiM phAsehiM puDhehiM Nivvedo so ceva, sumbhisaddA poggalA dubbhisadAe pariNamaMti, ato tesu ko rAgo doso vA 1, evaM sesavisaehivi, jaMlogo esati sAlogesaNA, bhaNitaM ca logevi-'ziznodarakRte pArtha !, pRthivi jetumicchati' 'jassa Nasthi imA NAti' jassa sAhussa gANaM NAtI, jaM bhaNitaM taM anataraiMdiyarAgadosovayogo jassimA Natthi annA keNappagAreNa rAgadosaNAtI bhavissati ?, ahavA samve pANA Na haMtavvA jAva Na uddaveyavyA, jassa vA NAtI Natthi tassaNNaAraMbhapariggahapavittesu pAsaMDesu NAtI kato sitA?, jIvAjIvAti padatthe Na yANati so kiM aNNaM jANissatIti, katarA sA NAtI?-'ja diha sutaM' kevaladarisaNeNa diTTha, sutaM duvAlasaMgaM gaNi| piDagaM taM, AyariyAo sutametaM NAma jaha mama dukkhamasAtaM tahA aNNesiM mataM, vivihaM visiTuM vA NANaM viNNANaM, parato suNittA sayaM vA cintitA evaM viNNANaM 'jaha mama Na piyaM dukkhaM jANiya emeva' ahavA jassa Natthi imANAtI aNNA tassa kuto siyA?, jaM loe parikahijai saditi paccakkhaM sadevamaNuyAsurAe parisAe majjhayAre taM ceva gaNaharAtiehiM parikahijai, taMjahA-savve pANA | Na haMtavvA, je puNa haNaMti jAva uddavaMti te 'samemANA palemANA' samemANA mANusseNa, palemANA teNetra, ahavA saddAiehiM // 135 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtyAdi zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 136 // NATIONASHISHIR WRITTENamali Haning URINADMHIDN HINDHURImamaliSINimire ARRIANAMAHAHIRAINRILMEGHIMIRITAMISHRINARRAPARI ATION samemANA palemANA, jaMbhaNitaM nassamANA, puNo jAI taMjahA-egidiyajAI beidiyajAI teiMdiyajAI cauridiyajAI paMciMdiyajAti, ahavA jaNaNaM jAtI tadhA kitaM kammaM taM puNo puNo pagappaMti-pagariti, ayamaparo vikalpaH-sammatte vaNijamANe tatthirIkaraNatthaM bhaNNati-'diTehi NivegaM gacchijjA' diTThA NAma puvaM kusatthANaM matAI diTThAI, tesu kahaM givvedaM gacchija, ete asa|vaNNupaNItattA pundhAvaraviruddhabhAsI mAyiNo NivyANaM na gacchaMti, evaM tesu NigvedaM gacchijjA, na ya amiNavapancaiyaM vipariNA-| meja, tattha No ya loesaNaM care, micchattaloesaNA Na tesiM saddahe, tattha AlaMtraNaM 'jassa Natthi imANAtI' imA kevalaNANasuyaNANaNAtI tassa puvAvarabAhattA kuNANANa NAtI kuto siyA ?, di8 sutaM sutaM diTuM, vacasA saMmaM AyArakiriyAkaraNaM sutaM parovadeseNaM sutaM sAmippAraNaM jahA mametaM mataM, etesimeva tiNhaM prakArANaM aNNatareNa visiTuM vivihaM vA NANaM, logo chajjIvanikAyalogo, | kiM ?, kahijai, samemANA palemANA, teNeva kudarimaNeNaM aNNoNNeNa vA palemANA, tato abhiggahitakudarisaNAo puNo puNo jAti, jAI saMsAro, kammaM vA pagappeMti-pakuvvaMti, mokkhatthamutthitA vANa muJcaMti, ahavA 'divahiM NivegaM gacchiA ' divANAma | puvyAvarasaMdhutA baMdhavA jahete ihaMpi No jaNavayAtidukkhaparittANAe kiM puNa paraloe, evaM tesu NivegaM gacche,'No ya logesaNaM' logo NAma sayaNo, ahavA loga iva logo Na Nicchayato koyi sayaNo, bhaNiyaM ca-'putto'pi abhippAyaM piuNoesa maggae vAtu' so sayaNalogo jai icchati uppavAvetuM taM tassa esaNaM Na care, tattha AlaMbaNaM jassa Natthi imANAti' jassa ihaloge baMdhavA |Na bhavaMti dukkhaparittANAe assa aNNesu jAtisu kahaM dukkhaM avaNessaMti ?, tattha udAharaNaM-kAlasoyariyaputto, jaM diTuM tu |taM taheva 'samemANA palemANA' samemANA-samAgacchaMnA, taMjahA-puttatteNa bhAtitteNa bhaiNi teNa, evaM te samAgama kAuM kiMcikAlaM T wana // 136 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNi // 137 // vasittA 'palemANA' vimuzccamANA puDho puDho jAI pagappeMti-pihappihaM ayegAo gatio gacchaMti, sakammeNa pihapihA jAtIyo kappeMti - pakubvaMti, jaha sauNagaNA bahave samAgatA pAdave ratiM vasiUNa kiMci kAlaM pagi jAva puNo patraaMti, 'puNo puNo puNo vA jAtiM jahA - egiMdiyajAI jAva paMciMdiyajAI, aNaMtasaMsAraM, pamattadosA bhaNitA, tambhayA 'aho ya rAto ya' avissAmaM jatAhighaDAhi, evaM avadhAraNe, jamhA ete pamattadosA tamhA jata, vIro bhaNito Ayaparauvadesao 'satA AgataM' NizcaM AgataM paNNANaM jassa khaNalacapaDibujjhayaNA NicaM appamAeNa uvautto 'patte bahitA pAsa' je visaya kamAyapamattA asaMjayA gihatthA annautthiyA bahiyA dharmamate ! evaM passa, 'appamate satA parakameAsi'tti bemi / kahaM NAma rAgAdidosesu laMchaNA Na hoA ?, parANaM parakkame, ettha tellathAlapuriseNa diTTaMto, jahA so appamAyaguNA maraNaM Na patto evaM sAhUvi sijjhissai, vautthajjhayaNassa paDhamo uddesao sammatto 4-1 // utthAdhigAro nijjuttIe vRtto, suttassa suteNa samma ahiMsAilakkhaNe vatiritte sacarite appamAdo kAyantro, ahavA 'appamatte parakamijAsitti bemi' pamatto ya Asavati, aNNahA NissavatIti, ato pucchA 'je AsavagA te parisavagA ?' ahavA sammattaM adhikitaM taM tu bhUtattheNa abhigato jIvapadattho paDhame ajjhayaNe vaNNio, iha Asavo vaniara nijarA ya, AsavaggahaNA ya puSNaM pAtraM baMdho ya saio bhavati, nijaragahaNA ya mokkho ya, jao bhaNNati- 'je AsavA te parisavA' gatipaJcAgatilakkhaNaM, davvAsavo nadIsarAdI bhAvAsavo kammaM, davtraparisavo cAlaNI jharaNANi, bhAvaparisavo kammakhavaNA, ettha duvihA pucchA -aNuyogapucchA aNaNuogapucchA ya, aNaNuyogapucchA tAva je ceva AsavA te caiva parissavA 1, kA bhAvaNA 1, je caitra AsavA hiMsAti palAyanAdi Azravapari zravatA // 137 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 138 // ta eva parissA ahiMsAti 1, bhaNNati-No, aNuyogapucchAo, je AsavagA te parisvagA, je AsavagA te assavA, aNAsavA parissavA, aNAsavA aparissavA, ahavA saAsavA parissavA 1 saAsavA aparisvA 2, aNAsavA paristavA 3 aNAsavA apa rissA 4, ahavA saAsavA aparissavA bitiyA caubhaMgI uccAreyabbA, tameva ekaM vajittA sesamA bhavaMti / tattha 'je assa'vA te parissavA' parimANato kriyAvisesato uvacayao avacayAo bhavaMti, tattha parimANato jAvaiyA asaMbuddhassa AsavaheU tAvaiyA tavvivarItA saMbuddhassa NiJjarAheU bhavaMti, jaM bhaNitaM jattiyAiM asaMjamaTThANAI tattiyAI saMjamaTTANAI, bhaNiyaM ca yathA prakArA yAvantaH, saMsArAveza hetavaH / tAvaMtastadviparyAsA, nirvANasukhahetavaH // 1 // kriyAvisesato vi, jaccaiva asaMjayasya ciTThAti kiriyA assavAya bhavati sA caiva saMjayassa NijarAye, bhaNitaM ca- " taha ya NikuMTitapAdo majAroM mUsagaM0" sAhU puNa iriyAsamito NiJjarato, uvacayaavacayaovi saMparAiyaM ahikicca je ceva assavaMti te cetra parisvati paDhamo bhaMgo, bitio ya aparisvo iti avatthu, tatio aNAsavo selesiM paDivaNNo, cauttho aNAsavA aparissavA siddhA, ete ya pade ya saMbujjhakare ya buttA, arusarva nijaraM ca adhikRtya tiSNi bhaMgA, cevasadA aNNe ya, jIva ajIvabaMdhamokkhA, ahavA aNNe attha je baMdhamokvarUpa ya gatiM Na yAgaMti, sammaM saMgataM patthaM vA bujjhamANA loyaM vA logo chaJjIva nikAya logo maNussa logo vA taM ANAe abhisamica, jaM bhaNitaM NaccA, puDho vitthareNaM paveditaM, taMjahA- assave tAva NANapaDiNiyattAe daMsaNapaDiNiyayattAe, evaM jadhA aMtarAiyassa hetU, nijarAvi tavo bArasaviho, ahavA 'puDho'tti sAmitteNa ko kittiyaM baMdhati Nijjariti vA 1, evaM jIva viyappo jAva mokkhatti, aNaMtara siddha paraMpara siddhatitthasiddhaatitthasiddha evamAdi, ahavA 'puDho 'ti atItANAgayavamANehiM savvatitthagarehiM jIvAjIvAdipayatthA palAyanAdi Azravapari zravatA // 138 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ N pratipatrasaMsArAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 139 // PramaA parUvitA, parUvitaM paNNa vitaMti egaTThA, evaM eyANi padANi saMvujjhamANo aNNesipi akkhAti, abujjhamANo ki AghAhiti?, | NANaM se atthIti nANI 'ihe'ti ihaM pravacane maNussaloe vA, kesiMci mANavANaM, jaM bhaNitaM-maNussANaM, ahavA mANavA jIvatti jIvANaM akkhAti, kiM akkhAti ?,'je AsavagA te parissavagA','saMsArapaDivaNNANaM' chaumatthANaM kevalINaM, tattha neraiyANa Na kevalaM carittAcaritaM carittaM ca, devehivi Nasthi, caritaM tiriesu Natthi ato maNussANaM akkhAtaM, tesuvi udvitesu vA jAva sovadhiesu vA, iha tu visesaNe 'saMbujjhamANANaM' sammaM vodhiH saMbodhiH, sAya tivihA-nANAti, uvadvitAdI jati saMbujhaMti tato tesi kaheti, muNisuvratasAmititthagaradiTuMto, visiTThanANapattANaM jaM bhaNitaM mehAvINaM, ahavA vinAyati jeNa taM viNNANaM, ki ta ?, maNo, jaM bhaNitaM-samaNANaM pattANaM, bohinANiyoH ko viseso ?, bohI tivihA, vinANaM nANaviseso, bhadantaNAgajjupiNayA paDhaMti-'AghAti dhamma khalu se jIvANaM saMsArapaDivaNNANaM maNussabhavatthANaM AraMbhaThiyANaM dukkhuvveyasuhesagANaM dhammasavaNagavesagANaM nikkhittasatthANaM susmusamANANaM paDipucchamANANaM viNNANapattANaM' taM evaM dhamma kahinjamANaM sappabhAvajuttaM,aviya |'ahAvi saMtA aduvA pamattA' paDivajaMtitti vakkasesaM, davabhAvaaTTo pucabhaNito, bhAvaaTTo'vipaDivAi jahA cilAtaputto, pamattA visayamajAtipamAteNa pamatnAvi paDivajaMti,jahA sAlabhaddasivabhUtimAdi, kiM puNa je aNahA?, jaM bhaNita-visayanirAmA, jaha iMdaNAgasivAtiyA, ahavA aTTAdukkhitA te'vi paDivajaMti veyaNAmibhUtAdi pamattA suhitA, pattiyA maNussA suhitA vA duhitA vA, ahavA taM evaM akkhAtaM dhamma apaDibajamANA aTTA rAgadosehiM pamattA visaehi aNNautthiyagihatthA pAsatthAdao vA saMsArameva visaMti 'ahAsaccamiNaMti bemi' ahAsacaM idamiti-suyadhamma carittadhammaM ca, se bemitti kiM ? bhaNitaM vakkhamANaM D // 139 // DA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakramAdi zrIAcArAMga mUtra cUrNiH // 14 // ca, evaM dullabhaM sammattaM laddhA caritaM caNa pamAo kAyavyo, 'nANAgamo maccumuhassa uvatthi' ahavA te aTTe pamatte ya evaM parigaNittA sahaseva saMbujjhati 'nANAgamo maccumuhassa' ahavA aTTAvi saMtA aduvA pamattA ahAsacamiNaM dhamma AyaraMtIti vakasesaM, kiM kAraNaM ? 'nANAgamo maccumuhassa' uvakkameNaM NisvakameNa vA, tattha uvakkamo DaMDakasasattharajjU0, jAva pAlaNaM Niruvakkamo, ubhayahAvi nANAgamo maccumuhassa, je tu aTTA pamattA ahA saccaM dhamma Na bujhaMti te 'icchApaNItA' visayakasAyAdi appasasthicchA jesiM sAvajakammesu icchA phurati te icchApaNItA, ahavA icchAe peritA 'vaMkA NietA' baMko-asaMmo NiketogehaM mAtA gihabhUtA, bhaMDaAraMbhathaMbhakuMbhehiM vakkamA NiketabhRtA, vako vA tesiM Niketo, ahAsacaM dhamma Na paDibajatIti vaTTati, kAle gahitA kAlagahitA, katareNa ?, maccukAleNaM, ahavA amuge kAle dhammaM carismAmi majjhime antime vA vaye, davaNicayo hiraNNAti bhAvaNicayo kammaM tahiM NiviTThA, jaM bhaNitaM tattha dvitA, tato kammaNicayAyo 'puDho puDho jAI kati' pihu vitthAre | bahuvihaM jAI egidiyajAti beiMdiyajAi jAva paMciMdiyajAI, ahavA puDho-puNo 2 jAti pagareMti, paDhijati ya-'ettha mohe puNo 2' etthaMti kammamohe saMmAramohe vA puNo puNo micchattaviratipamAdayogehiM mohaM samanjigaMti, paDhijai ya 'puDho puDho jAI kati' je aNNautthiyA vaMkANiketA micchattaniketA te puDho puDho sasiddhaMtajAtiyo pagappeMti-japaMti, 'ihamegesiM tattha tastha saMthavo bhavati' 'ihe'ti iha mAnuSye micchattaloge vAegesiM 'tattha tatthe ti tahiM tahi micchattakasAyavisayAbhibhUte darisaNe saMthuti saMthavo, kiM puNa visesANaM pattANaM uvabhogo 1, satthAgamAtipariggahi uddesie Na dosaM icchaMti, uddemayaM prati pAyaso titthiyANaM saMthayo, evaM hANAdidehiM sakkArema, logAyatiyA NaM bhaNaMti-pitra mo(khA)daca sAdhu sobhaNe' evamAdi, sAvajajogesu IMILLETIMFamARMINImrantiMINDIAPAHARI malin MITHAPTHUM P maldIRIA // 14 // marn
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ sparzaprati| vedanAdi zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 14 // GARIA saMtharvati, jaM bhaNitaM-saMjujaMti, te evaM micchAdiDI jahA jahA bhAviNI tahAtahA gatisu uvavaaMti, 'ahovavAie phAse paDisaMvedayaMti' ahavA puDho puDho jAI pangappeMti, jaM vuttaM jArisaM jAI pagappeti tArisaM tArisaM jAI pappa ihamegesi saMthavo bhavati, iha saMsAre saMthuti saMthavo, appasattho neraio neraiyatteNa, saMthuvati NAma niddisijati evamAdi, pasatthaM tu devo devateNa, ahavA samAgamo saMthavo, puNaravi te saMsAre saMsaraMti, aNNamaNNassa mAittAe patittAe saMthuvihiMti, te evaM saMsAriNo jattha jattha uvavajaMti tattha tattha 'adhovavAie' adha iti aNaMtare, aha te sakammaniddir3ha aNNataraM gatiM gayA, uvavAte jAtA uvavAiyA phusaMti, jaM bhaNita-vedeti, ahavA phariso niyameNa savvesiM atthi, rasAtivisayA kesici atthi kesiMci natthi, tattha neraiehiM phAsA sItA usiNA ya, asipattakarakayakuMbhIpAgAdi, evaM tiriyamANuehiMvi jahA sakammAvihite iTThANidve, ahavA bahUNi hatthacheyaNANi jAva tAlaNAINi pAvihiMti, sIso pucchati-te bhagavaM ! tA vaMkanikeyaNicayaNiviTThA puDho puDho jAyayo pagappeMtA tattha tattha saMthave karemANA adhovavAtie phAse vedemANA savve samaveyaNA bhavaMti ?, No tiNadve samaDhe, kahaM ?, 'ciTTha kUrehiM kammehi ciTuMti vA gADhaMti vA egaTThA, jettiyA ajjhavasAyA ciTTha hiMsAtikUrakammesu pavajaMti, vivihaM pariciTThati, Naragesu jahannegaM dasavAsasahassAI teNa paraM samayAhiyA jAva tettIsaM sAgarovamAI ciTuMti, 'ciTuM ciTThatara ti ettha imAo do kAragagAhAo 'assaNNI khalu paDhama0' jahA ThitI tahA veyaNA, viNA ciTTha kUrehiM jahA jahA tassa hiMsAdINi Na atikUrAI kammAI bhavanti, taMjahA-asaNNI khalu paDhamaM, evaM sanniNovi jahA jahA maMdajjhavasANA bhavaMti tahA tahA neraiyAuheUsu vaTTamANAviNa ciTuMti, na digdhakAlaTThiIesu naraesu uvavaaMti, Na vA aticiTTha vedaNAvedaNaM, evaM tiriyamaNuya0, evaM subhakammesuvi ciTTha akarahiM ciTTha pariciTThati, 'ege ISIS
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnyAdi zrIAcArAMga sUtra-1 cUrNiH // 142 // HTRAININDIA vadati aduvAvi nANI' ke evaM baDhuti ciTTha kUrehiM kammehiM ?, jaM bhaNitaM-seveti, je atItA te bhaNNati, ege vadaMti adu-|| vAvi' ege sammadiTThI aduvA-ahavA NANI-so ceva sammaddiTThI nANI vadaMti aduvAvi ege, gatipratyAgati0, sammaTThiI evaM vadaMti ta eva nANI, ahavA egetti eganANI aduvA vinANI-aNeganANiNo tassissA, ko abhippAo, jahA kevalI paNNavei tahA codasaputhvIvi, ahavA ege rAyavippamukko so ceva nANI, ahavA ege ekiyA micchAddiTThI, kiMvaTuMti ?-'AvaMti keAvaMti' AvaMti yAvatetti vuttaM bhavati, keyAti-jAvaMtiyA keI, loe maNuspaloe pAsaMDaloe vA samaNA paratitthiyA abbhattA vA mAhaNA dhIyArA puDho vA taM pihappihaM paropparaviruddhaM vikappaso vA 'se diTuM ca Ne'je tesiM titthagarA te bhaNaMti-di8, amha sutaM, tassissehiM mataM abhippetaM, kiMci dilai sutaMpi nAbhipretaM bhavati, etehiM tihivi pagArehiM gAte viNNAtaM, ahavA dilRti vA sutaMti vA viNNAyaMti vA egaTThA, urdU ahaM tiriyadisAsu paNNavagadisAe 'se sabaoM' disividisAsu supaDilehitaM-sudiTuM 'savve pANA' sabve iti aparisesA, paresiM prAyaso kimigamAdI jIvA, te'vi kira paMciMdiyA, kesiMci vaNasmatimAdi, tevi paMciMdiyA epa, te sabve savvahA savvakAlaM hatabbA z2Aba uddaveyavvA, kahaM te dhammadvitA pANA hatabbA iti bhaNati ?, bhaNNati-je uddesiyaM Na paDisiddhati, tapphalaM ca vaNeti, ato je pANA haNaMti te aNuNAyaMti, jati uddesiyaM paDisiddhaM hotaM to tabbaho paDisiddho hoto, mAhaNA puNa dhamma uddissa jaNNanimittaM evamAikkhaMti evaM bhAsaMti iMtavyA jAva uddaveyabbA, etaM putrabhaNitaM, coditA vA parehiM evaM bhaNNaMti-'etthavi jANa Natthittha doso' api padatthe jahA aNuddesie tahA uddesievi tikaraNasuddhattA Nasthi aNuNNAdoso, aNAriyavayaNametaM, evaM muNittA tattha je te AyariyA samaNA ya mAhaNA ya te evamAikvaMti evaM bhAsaMti, katareti ?, nANadaMsaNaca-1 // 142 / /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ durrAtAdi zrIAcArittaAyariyA 'si'ni Nideze taM evaM vihaM darimaNaduTuiM ca bhe dumsutaM ca me duNNAyaM ca me dudhiNNAyaM ca me jaNaM tujhe evaM gaMga mUtra- Aikkhaha evaM paNNaveha evaM parUveha jAva uddaveyavvA, etthavi jANeha asthittha doso, ahavA etthaMpitti jaha etthaM pANAtivAe cUrNiH tahA jAva pariggahe, vayaM puNa evamAikkhAmo evaM paNNavemo evaM paravemo savve pANA savve bhUtA Na haMtavyA Na uddaveyavyA Na // 143 / aJjAveyavvA Na paritAveyacyA Na parivettavvA, etthavi jANaM natthittha doso, AyariyavayaNameyaM, ete vuccamANA Na paDivajejA tattha uvikkhA kAyabvA, Na asaMkhaDeyavvaM, te ya uDDarUTThA jIvitAto vavarovijA, jayA tu viduparisa.e tatA 'puvaM NikAya samayaM' | puvvaM NikAyeUNa samayapudhagameva savahaM kAravittA jahA tujjhehiM sambhAvo akkhAtavvo, pAsaNiye vA pugvaM NikAyetabbA, ahavA puvvaM chaMti NiyAgaM jaM tesiM appaNagaMjo tesiM samayo ekkekaM pratipanne patteyaM 'haMbho samaNo mAhaNo' he hare bho AmantaNe samaNA pAsaMDI mAhaNA-dhiyArA, kiM sAtaM dukkhaM udAdhu assAtaM ? sAtaM piyaM assAta appiyaM?, jati te bhaNejA-amha dukkhaM sAtaM, to vattavyA jo NAma tujhaM AhAravasahisayaNAsaNAdINi suhakAraNANi deti so NAma tujhaM sukkhaM uppAteti, bhatato Na dAtavvaM, dukkhaM ca uppAyaMto suhaM uppAeti, adha evaM bUyA Na No sAtaM dukkhaM, suhaM amhaM sAtaM, jaM bhaNitaM-piyaM, te evaM vAiNo 'samittA paDivaNNe cUyA' samma paDivaNo samiyApaDivaNNo, ko so ?, sAhU, te evaM bUyA-jahA tujhaM dukkhaM assAtaM evameva savvesiM pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM, ahavA te ceva samma paDivaNNA bhavaMti. kimitI?, jahA ahaM suhaM sAtaM dukkhaM assAtaM, te kuto tujhaM aTThAe pacaMti tesiM pANANaM, ahavA sabbaloe sabvesi pANANaM bhRyANaM taM maraNadukkhaM assAtaM, teNa NinbuI Na bhavati, taM apariNivvANaM | mahabbhavati, maraNatulNaM bhayaM NatthI'ti ato mahanbhayaM dukkhaMti, tadeva maraNaM paritAvaNAti vA, evaM ete saMdiTThIeNa heuNA niggahitA | HINDmin Opinmany Prammama // 143 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNi : 4 adhya0 3 uddezaH // 144 // | parisAe parigatA Na kiMci uttaraM, Na sakketi vA heuM, micchattapaDighAte ya sammattaM thiraM bhavati, ato paraM uvAlaMbho, evaM bemi // caturthyAdhyayanasya dvitIyodezakaH // uddezAmisaMbaMdhI evaM sammatte thirIbhUte aNavajatave parAkkamitavvaM, teNa ya sammata sahagateNaM tava sakkhiyaM succati, teNa tatie aNavaJjatavo, esa uddesa misaMbaMdho, suttassa sutteNa savvesiM pANANaM savvesiM bhUyANaM savvesiM jIvANaM savvesiM sattANaM ca mahanbhayaM dukkha'ti, eta passa va annautthiyANaM uvadeso diNNo, ihavi so caiva uvaeso visissa dijati, 'uveya vetaM bahitA ya logaM' pANA bhUtA vA jIvalogo taM ihAvi uveha, uva sAmippe ikkha darisaNe, iheva ikkhAhi, ahavA uvehAhi etaMti jaM uvakamo, bahitA sammata nANacarittANaM logo micchattalogo tinni tisaGkANi pAvAtiyasayAI taduvAsiNo ya, ahavA uvehA avvAvArauvehA, etesiM abhigamaNapajjuvAsaNAdisu, jaM bhaNitaM aNAdaraNaM, tammatesu buddhiM Na kuJja Na vA tappUyaM amilase, jo ete uvehati 'se sabaloyaMsi' se iti Nise, logo maNussA vA pAsaMDA vA 'viSNu'tti jANago, savvaloe je kevi bhUyA tesiM aggANIe 'aNuvIthi pAsa' aNuvicitya 2 aNuvIyi, evaM aNuciMtiUNaM pekkhamANo, Nikkhito daMDo jehiM te NikkhittadaMDo, daMDo ghAto bhaNitaM, tattha davtradaMDo satyaggivisamAdi, bhAve duppautte maNo, 'ye kethi sattA paliyaM jahaMti' NikkhittadaMDo hoUNa paliyaM jahitA mokkhaM gacchati, | katare te sattA ?, NarA Na aNNe, tevi 'muyacce' je NarA mutaccA te NarA paliyaM vayaMti, accIyate tamiti accA taM ca zarIraM, vhAyaMti sakkAraM prati mutA iva jassa accA sa bhavati mutaccA, ahavA accI lessA sAmatA, jaM bhaNitaM appasatthA mutA, aNaje tave kIramANe vA pamuditalessA te Na saMkissaMti, ato nare mRtacce 'dhammaviutti' aha suyadhammaM asthikAyadhammaM ca baMdhamokkhadhammaM vA dhammaM lokavijJatvAdi // 144 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( kuzalAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 145 // vidatIti dhammavidaH, iti upappadarisaNA 'aMju'tti ujjU, kiM, AraMbhaNiktittadaMDA mutaccA dhammamAracayati, naNu AraMbhajaMdukkhaM, AraMbhAjAtaM AraMbhajaM, asaMjamAto jaM bhaNitaM pariggahA, tacceva dukkhaM-kamma, egaggahaNe gahaNaM tajAtiyANaMti AraMbhaggahaNA aNNevi AsavA, evaM NacA NikvittadaMDo bhavati 'evamAhu' jaM AdIye bhaNitaM Ahu-evaM bhaNisu sammattaM pasmatIti sammadaMsI, te sambe pAvAtiyA dhammakusalA pariNNamudAharaMti samve atItAnAgatavaTTamANA titthagarA, pavadaMtIti pAvAtiyA, jaM bhaNitaM-baMbhakamma, kusalA jANagA, kusA dave ya bhAve ya, davvakuse luNAti dabakusalo, bhAvakusalA kamma, taM dukkhakkhayahAe luNAti, jANagapariNAya jANiya kusalA paJcakvANapariNNamudAharaMti, ahavA sabve te pAvAiyA tinni tisaTThA je mokkhavAyiNo te appaNappae darisaNe baMdhakusalA, kusalatti jANaNApariNNA gahitA, jahA saMsAro bhavati, itthI purisA napuMsagaNaragAdi, pariNAgahaNA paJcakkhANapariNA gahitA, Nahi baMdhe apariNAe mokkho pariNNAo bhavaMti, jega sambakammakkhayA mokkho,'iha ANAkaMgvo paMDite' iha pAsaMDesu ANA uvadeso taM sae sae darisaNe karavaMti, ahavA kudiTThIu avatthumeva, kahaM ?, iha appANaM aNNANaM ceva, teNa kudiDio ANaM prati avatthumeva, je kusalA pariNamudAharaMti te iha ANAkaMkhI paMDite prativacane mokkhakakhI, tadaTuM ca aNavajanavaM uTTitA, ANAkaMkhI Ayariyauvadese, pAvA DINA paMDitA, Na kudarisaNANa ANaM kaMkhaMti, NissaMkitAti, aNiho rAgadosamohe, aNihetA visayakasAyamallehiM vA, ahavA paDilomaaNulomehiM parIsahautsaggehiM raMgamallacchasaMgAsA, mallAvi keyi apaMDiyA bhavaMti, kevi paDihayAvi puNo paccaddhAraM kareMti, nirujjamAo avatthumeva, bhAvamallAvi keyi NicaM appamattA, aNahitAvi puNo ujjamaMti, sesA avatthumeva, kaI rAgAdIhiNa NihaMNati ?, egamappANaM ekko aJcitayo appANaM samaM pahAe uvehAe, kiM sammaM pekkhaMti-ekaH prakurute karma, suMkta ekaca HAMRO
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra kuzalAdi cUrNiH // 146 // tatphalam / jAyatyeko mriyatyeko, eko yAti bhavAntaram // 1 // ahavA sarIrAto'vi aNNo ahaM, evaM NacA sarIrasaMgona kAyavyo, jato bhaNNati 'dhuNe sarIraM' dagveNaM vaNNAti, bhAve kammAvakarisaNaM, sIryata iti zarIraM, kataraM?, karma zarIraM, taddhaNaNanimittameva sarIre uvayAraM kAuM bhaNNati 'kisehi appANaM' kisaM kuru sarIraM appANaM bAhirabhaMtareNa tavasA paMtalUhaamiggahiteNa aNavajeNa tavasA, jahA jahA samma udatteNa tavasA sarIraMgapi kisIbhavati, taM ca Na sahasAdeva kisI kAyavvaM jeNa akAle prANehi vimuccati, ato| bhaNNati 'jarehi appANaM' aNupuzveNaM zarIraM kisIkareMto jaraM Nehi appANaM, ahavA orAliyasarIradhuNaNA kammazarIraM kisaM kuru, jaM bhaNitaM-taNuyIkarehi 'appANaM' savvakammasarIraappANaM jarehi, jaM bhaNitaM-khAyAhi, ahavA dhuNaNaMti vA karIsaNaMti vA egaTTA, davakiso sarIreNa vaNNeNa vA, appasatthabhAvakiso jassa nANAdINi kisANi, pasatthabhAvakiso jassa aNNANAtiNi kisANi, bhaNiyaM ca-"kise NAma ege kise, kise NAma ege balie, balie NAma ege kise caubhaMgo, davakiseNaM bhAvakiseNa | | ya ahigAro, jarehi sarIramappANaM jarehi tavasA, nijaraNA kammanijarA bhavati, tattha dravyajarA jiNNaM kahU~ jiNNA surA jiNNaM zarIraM sammaM AhAro jiSNo ajiMNNo mUlAtirupAkaroti-bhavati, bhAvajarA kammakkhao, tato nibyANaM, kammaajiNNodayA tu paragAdirogo uppajai, ettha dhUNaNakasIkaraNajaraNehiM diiMto, 'jahA juNNAI kaTThAI.' jeNappagAreNa jahA jiNNANaM vArdhikyeNaM, Na tu taruNamukkANi, tANi sasAranA Na lahuM DajhaMti, ato jiSNo rukkho jarAsukko dabagginA zIghraM dahyate, havaM vahatIti / habbabAho, bhisaM maMtheti, esa diTuMtI-sutteNeva, eyassa uvaNayo evaM attasamAhito, evaM avadhAraNe, evaM kammaM diTTha aNNANAtisArAto NissArIbhRtaM tabaggiNA amuMDajjhati, so keriso jeNa Dajjhati ?-'evaM attasamAhite' appA samAhito jasa nANA- I // 146 // NVENT
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ MPURIMIL kuzalAdi cUrNiH ARRIANMILIMMIPAHH zrIAcA-U disu appae vA jassa samAhitANi NANAtINi so bhavati 2 suvisuddhAsu vA lismAsu AtA jassa Ahito, jaM bhaNitaM ArorAMga sUtra- vito, evaM vA attasamAhito, aNiho pubbabhaNito, so evaM attasamAhito aNiho kammakhavaNatyamutthito saMvaritAsako 'vikiMca kohaMti chaDDehi, evaM egaggahe grahaNaM mANamAyAlobhANa, jA savvaM caritamohaNijaM daMsagamohaNijjaM ca, mohaNije visuddhe atthato // 147 sesA kammappagaDIo visohiyAo bhavaMti, avikaMpamANa' maMdara iva vAtavegeNa tahA, micchAdarisaNavAtavegeNa sammadarisaNAo avikaMpamANo, visayakasAyavAtehiM carittAo, dukkhaM ciraM appamAo kAuM, taM ca Na ciraM, kahaM , imaM niruddhAiyaM 'iyaMti mANussagaM, NiruddhaM NAma parisasayAo uddhaM na jIvijati, 'samma pehAe' sapehAe, kiM sammaM pekkhati ?, jai tAtra neraiyassa jaMtuNo, ahavA carimasarIrassa Na pRNo AugaM bhavatIti, taMpi samae samae NijaramANehiM niruddhamitikAuM keciraM etaM tavacaraNadukkhaM bhavissati ?, ahavA sabbAsavaniroho niruddhaM kAuM 2, ahavA saMjayANaM imeNa niruddhaNa AueNa, jaM bhaNiyaM parimiteNa, uvacitaM etaM dugvaM ca jANa' dukkhamiti kamma etaM jANIhi, athavA 'AgamissaM'ti imAo bhavAo NaragAdisu uvava- | bhasma AgamissaM, ahavA iha parattha ya AgamissaM, taM paMcavihaM dukkhaM soiMdiyassa0 te, tassa phAso savvatthattikAuM bhaNNati 'puDho phAsAI ca phAse' pRthu vitthAre aNegappagArAI phAsAI phusaMti taMjahA hatthacchiAdi, ahavA sIyA usiNA ya phAsA rogaphAsA vA, ahavA pihappihaM iTThA aNiTThA ya ca saddA, iMdiyANuvAteNa sadAtivisae aNiruddhaassavA phAseMti, jaM bhaNitaM vedeti, ahavA dukkhaM jANittA, ahavA''gamessaM puDho phAsAI phAseMti pihappihaM bAvIsaM parIsahe phAsehi-adhiyAsehi, evaM te dukkhaM AgamissaM Na bhavismati, kAo AlaMbaNAo puDho phAsAI phAse?-'loyaM ca pAsa viphaMdamANaM' logo sabyo jIvalogo maNu O PURI // 147 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtracUrNi: 4 uddezaH // 148 // ssAI vivihaM aNe gappagAraM phedamANaM viphedamANaM visayaNimittaM kisipasuvANija sevA bhAravahaNAdiesa, evaM kAmabhogatisita giddhamucchita ummatto vA phAse phaMdamANo, 'je NivbuDA pAvehiM' je iti aNuddiTThassa NivbuDA NAma visayakasAe virAgAdi micchAdaMsaNapAvAvagamAto ya sItIbhUtA, tattha pAtraM rAgAdI ya tini, micchattAtiyAvi tiSNi, paNa gaMdhA, visayakasAyahiMsAtiyA ya AsavA pAvaM, tesu NivbuDA, jaM bhaNitaM Na vaTTati, 'aNiyANA' niyANaM baMdhaNo, davvaNiyANaM kalattasayaNAsaNadhanAdINi NigaDANi vA, bhAvaNidANaM rAgAdi baMdhaheU, duviheNAvi NidANeNa aNidANA, te vivihaM AhitA vivAhitA, jeNa evaM sammaM pauseNa tavasA aNidANattaM bhavati teNa bhaNNati 'tamhA' iti kAraNA iti AmaMtaNe evaM jANaMto saddahaMto ya vijaM bhavati he vidvan !, Na paDisehe, jahA 'asaMjalaMta 'ti saMjalitato, jaM bhaNitaM russiyaMto, evaM mANamAyalobhesuvi, Na paDisaMjale, jahA gaMtUNa koti puNo eti so vRccati paDiyAgato, evaM saMjaliUNa putri paDisaMjaliJja, bahitA logavisayANaM vaTTamANo saMjamatavaNiyama saMvaresu ThitimAM bhavijAsittimi / / caturthAdhyayanasya tRtIya uddezakaH // uddesatthAdhigAro NijjutIe vRtto, jahA tatie aNavajatavo, cautthe teNa ca tavasA AvIleyavvaM kammaM 'udde saMmi cautthe kammaM AvIlae sugata veNaM', sutaggahaNA suyameva gahitaM tavaggahaNA sesatava bhedo darzito, tatpuruSasamAso vA, suttasaMbaMdho paraMparasuttasaMbaMdho ya aNaMtarasuttasaMbaMdho ya, 'Na paDisaMjalaNe' kehiM Na paDisaMjale jahA asaMjatatte sarIrasaMbaMdhaghaDAmittaM rasAyaNavyAyAmAdIhiM saMjalitaM vANa evaM tahA paDisaMjale, ihevi sarIraM AvIlae, jiiMdiyassa tu maNo taM jAva jhINaM, viseseNaM anbhuJjaya maraNe, ahavA putraM suraNa sutaaNuparodhAitaveNa, abbhujayamaraNakAle tu saMlehaNApucvaeNa tavasA, tadaNuparodhAcca suteNa jhANeNa, paraMpara nirvRtAdi // 148 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra ApIlanAdi MittilRAN cUrNiH - // 149 // - suttasaMbaMdho 'je NicuDA' NicuDo bhavittA saMvaritAsavo AvIlae papIlae, dabAvIlaNA jahA allakAsAyi AvIlittA muJcati, bhAve sutataveNaM AvIlae sarIraM kammaM ca, misaM pIlaNe pavIlaNe pavIlaNA, jahA vago tAva NipIlijati jAva gisseso punyo| NivvuDo bhavati, aNNahA Na rujjhati, bhAve sutatavehiM gippIlae, jahA ahigaM dAho nidAho tadha adhigaM pIlaNA NippIlaNA, davve vatthaikSumAdi bhAve asesaM kammaM jIvAo gippIlae, ahavA IsI pIlaNaM AvIlaNA jAva sehe, teNa paraMparavIlaNaM, saMlehaNAkAle NippIlaNaM duvihassavi garIrasma, ahavA AvIlaNaM jAva vItarAgo, uvasAmeMto ya pIleti 'jahittA puvvasaMyogaM evaM ceva puvvaM bhaNiyadhvaM jahittA pubdhasaMjogaM pacchA AvIlae, bhaNNati loge diTThato, jahA AhArapattaM AhAreti, sa eva attho, evaM jahittA punvamAyataNaM AvIleyavaM, ApIleyavvaM vA jahitA pudhamAyataNaM, ato doso, tattha pukhamAyataNaM sayaNagihAti ataMjamovA, tassavi 'appA rAgAdIyA0' gAhA, tadeva puvamAyataNaM chaDDittA AvIlae Na kevalaM liMgamattadhArI 'hecA uvasamA' 'ihe'ti ihaM prava- | || cane heccA-AgaMtuM ubasamo idiyadamo NoiMdiyadamo vA, AvIle iti vaTTati, uvasaMtassa ya acirA kammakkho bhavati, 'tamhA | avimaNe vIre' tamhA kAraNA vigato maNo jassa sa bhavati vigatamaNo, jaM bhaNitaM-aratitogabhayaM samAvaNNo, Na vimaNo avimaNo, vIro pubbabhaNito, avimaNattAto ya mArate sahite samite, accatthaM rato suArato, sArato tave dhamme veragge appamAe ya nANA| titie samitiguttIsu ya, atthi puNa koyi davAyayaNaM ajahitA AvIleti jahA bharaho, tavaNiyamasIlabhAvaNA vIsaM jiNaNAma hetU ya, etesu rato, NIlavaNagato va mAtaMgola pamudito tave sadA Avolae, Na avasaTTo bhavija parAbhiyogeNa vA, sahito nANAtitieNaM, samito samItIhiM 'sadA' iti jAvajIvaM, jate iti Atovadeso, evaM puNo 2 AdhIlae heccA utrasamaM avimaNe sArate, // 149 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAna avaratIti | duranucera bhIAcArAMga sUtracUrNiH | duranucera tvAdi // 150 // |vA, keNa duraNucaro? OM | sa eva attho aNegaso adhinamANo piDapesaNo niratthago ?, bhaNNati, 'duraNucaro maggo vIrANaM' pacchA carati aNucaratIti / dukkhaM aNucaratIti duraNucaro, maggo paMtho, NicaM, appaNijje ya gurusu ya bahuvayaNaM teNa vIrANaM, sAmissa maggo, savvatitthagarANaM | vA, keNa duraNucaro?-jeNa aNiyaTTagAmI, te jahA rocite visae chaDittA puNo na AkakhaMti, vIrA tavaNiyamasaMjamesu Na visI-17 | taMti aNiyaTTakAmI, tassissAvi vIrA eva, jato ya eso duraNucaro vIrapurisa akaMto maggo teNa puNo 2 sissocchAhaNaM kIrati'AvIlae', evamAdi, vigiMca maMsasoNitaM' vigiMca-ujjha, kiM AyudheNaM chidiya vigiMciyavvaM ?, maMsaM soNitaM udAhu sirAdINi, Na soNitameva kevalaM, Na tu maMsaM, taM ca Na, evaM sarIrAdhiTThANA dhammassa, sutataveNa purovacitaM vigiMca, NibbalaM AhArae jeNa soNita uvacayameva Na bhavati, soNite ya avacite tappuvagattA prAyeNa maMsaM avacitameva bhavati, tassa avacaeNa meto aba cijati jAva sukaM, aMto ya AhAro bhavati, jo evaM AvIleti nANAtijuttANaM vIrANaM maggaM paDivaNyo 'esa puriso davie vIro' eso jo bhaNito puri sayaNA puriso daviyo-rAgadosavimukko vIro pubvabhaNito, esa ceva AdANio, Adeyo AdA| Nio, jaM bhaNitaM gejho, ahavA jo hito, Ayahito AtANiyo, ahavA AdANANi nANAdINi, AdANappayojaNI AdANaDio vA, vividhaM akkhAo viyAhito, so puriso so davito so bIro so AdANio, kataro ?, 'je dhuNAti samussayaM' dabbasamu. | smao sarIraM, bhAve kohamANamAyAlomA, sambo vA moho, bhaNitA appamattA, vivarItA pamattA, keyi AtANiyAvi bhavittA vasittA | baMbhacereNaM AdhAra eva tattha keyi AcAramaMto bhavitA 'NettehiM palichiNNehi jayaMtIti NetANi cakkhUmAdINi, kahaM cakkhu-D | vajANi NetANi ?, NaNu saddeNAviMdhati gaMNa pivIliyA gulamabhisaMsappati raso tattheva, phariso aMdho rajjue gacchati, pAtaphari-10 // 15 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 151 // seNa vA pahe gacchati, bhAve nANAdINi mokkhaM gayaMtIti, jesiM saMjatatte dacce tANi NetANi chiNNAti AsI, jaM maNitaM jitANi, ta eva keyi parIsahodayA bhAvaNicehiM chiNNehiM kimu so tehiM mucchittA jAva ajjhovavaNNA 'AtANasoyagaDhitA' AtANaMkammaM saMsArabIyabhUyaM tassa sotANi rAgAtINi tiNNi, dohi Agalito bAlo, 'aghocchinnayaMtraNo' davvabaMdhaNaM sayaNadhaNAdi, bhAve 'rAgAtIyA tinni0' gAhA, 'aNabhikana saMjoe' amimuhaM kaMto amikaMtoNa abhikaMto aNamikaMto jaMjogo dabve, dhaNadhaamitadhavA khitaM dupayAti kuviyadussAti aha dabbe saMjogo, rAgadosAdIyo bhAve, so ya majjhime pacchime vA vaye abhikamiJjati, NAbhikato aNamito 'aMdhatamassa'viyANato' aMghassa tamassa, taditi jaMti vasittA baMbhaceraMsi AtANasoyagaDhine aNabhikaMtasaMjoe puNaravi gihe Avasati etaM tassa aviyANaNA, tattha avAyA bhavaMti, paDhijar3a ya 'tanaMsi aviyANato' tamaMsi tamapaDalamohapalicchannassa asaMjama atrAe ayANagassa, evaM tassa utpathapratipannasta titthagara ANAe avaTTamANassa bahussuyassAvi saMtassa 'ANAe laMbho Natthitti vemi' ANA sutaM tassa laMbho- NijarA tato mokkho, se tassa ANAlaMbho natthi, ahavA 'savaNe nANe vibhANe0 ' uttaruttaralaMbho, so tasma baMbhacaraNe aNabhikaMtasaMjogassa Natthi bhaNitA pramAdino tabbivarIA apramAdino, tisuci kAlesu visayaNirAmA, jato suttaM 'jassa Natthi pure pacchA majjhe vA' jassa jao jesiM vA purA nAma putraM suttesu vimaesu puvvatarapuNyakIlitANussaraNaM, pacchA NAma essakAle sue paruM parAriM vA bhokkhAmi, paraloie divyamANussehiM NidANaM karoti, jassa atikaMte aNAgate vA kAle visayAmA Natthi tassa paramaNirudattA vaTTamANakAle majjhe kuto siyA ?, na siyA visayAseticakkaseso 'se hu paNNANamaMte buddhe' sa iti visayanirAso hu pAdapUraNe paNNA assa anthoti NicchayaNayassa logo paNNANa AdAna zrotaAdi / / 151 / /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH samyaka pazyatA // 152 // PROPERMISINESS MilanKAITRINAPARIHANI APA maMto so sammaddiTThI, puDho ya jo 'AraMbhovarato' AraMbho NAma asaMjamo tato uvarato, ahavA visayakasAyanimittaM AraMbhe pavatati, taM jassa Natthi pure pucchA vA so pAya AraMbhAo uvaramati, etadeva ya tassa sammattaM 'etaM ca sammaM pAsaha' ubhevi pekkhadhauvalabhadhA, jaM vuttaM vuttamANaM vA, taMjahA 'jeNa baMdhaM vadhaM ghoraM paritAvaM ca dAruNaM baMdhA NigalAdIhi, vadho kasAtiehi, ghoraMdAruNaM, jaM bhaNitaM niravikkhaM, samaMtA tAvo paritAvo, baMdhavahANaM egadesevi tAvo bhavati, paritAvo tu savyasarIradAhAtisu, jato maraNaMpi bhavijA, ahavA vadho tAlaNe mAlaNe ya, tAlaNe tAva daMDehi tAlito, vahito vA, paritAvo tu mANasa eva, vayaMti ya'kiM evaM paritappasi' taM AraMbhaasaMvuDo so tAI kareMti jeNa baMdhaM vahaM ghoraM0, taM ca sotaM bajhaM anbhaMtaraM ca, bAhiraM mAtApitAti abhitaraM 'rAgAdiyANa' gAhA, bajjhasoyaNimittameva aMto sotANi ayaM kuNati, taM 'palichidiyANaM jaM bhaNitaM toDittA, 'NikkammadaMsitti Natthi assa kammaM tahiM vA karma NikammA, ko so ?, mokkho, taM NikammANaM pazyatIti, NamokkhaM aMtareNa | PA annaM kiMci passai, taccitte tammaNe tallese tammettaM tassa heU ya passati, jaM bhaNitaM sAdhiti, loge vistAro bhavati, Na eso kiMci aNNaM passati, ko'bhippAyo ?-didve'vi aNAsro, evaM so nikammaM ceva ekaM pekkhati tassAhaNANi ya, sesaM pekkhaMto'vi Na pekkhati, NikkammaMso vA jayA bhavati tatA pekkhati, jaM bhaNitaM-khINAvaraNo, taM kattha pAsati ? kattha vANikammAdarisI bhavati ?| 'iha macciesu' maraMtIti maccuyA, maNussesu ceva ege suNikammadarisI bhavati, iha vA pravacane, so evaM NikammadarisI kammuNA saphalaM daTuM, jaM bhaNitaM abajhaM, 'pAvANaM ca khalu kammANaM puci duccinnANaM.' ahavA suhANi suhameva phalaMti, asubhANi asubhameva 'tato' iti kammaassa vA 'NijAti' viramati, vedeDa jeNa so vedo-muktaM, vedaM vidaMti vedacI, bhaNitaM sammattaM, idANiM HAPAGAITINATION H // 152 / /
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuddhavIrAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH taphalaM-'je khalu bho! dhIrA' jatti Niddese khalu visesaNe, kiM visesayati ?, juddhavIrA tavovIrA 'bho!' iti AmaMteNa, samitA IriyAtihiM sahitA nANAdIhiM 'savyatA sabakAlaM jayA samitiguttIsu, saMthadaM NAma saMtharDa, jaM bhaNita-niraMtaraM, nityakAlovauttA, puvyAvara vittharadasaNA vA saMthaDadaMsiNo, appaNA uvaratA pAvakammehiM AtovaratA, jaM bhaNitaM na parAbhiyogeNaM Na vA issarapurisavasA 'ahA tahA logaM uvehamANo' jahAvaTTitaM kammalogaM bhavaloga uvikkhamANA, jaM bhaNitaM ahAtacaM pekkhantANaM sammattapabhAvaNatthameva 'pAINaM jAva uDINaM' rIyaMtAmiti vAkyazeSaH, ahavA savvAsu iti savvaMmi vipariciTThasu, iti padarisaNatthaM, evaM aNiyayavayaNaM sacaM, ahavA saccotti saMjamo vutto, titthagarabhAsiyaM vA sammattaM vA bhave saccaM, viseseNaM atisaeNa vA ciDhisu vipariciTThasu, atItakAlaggahaNA tikAlA sUyitA, atItakAle aNaMtA vipariciTThisu vaTTamANe saMkhijA paMcasu bharahesu paMcasu | evaraesu paMcasu mahAvidehesa, aNAgate'vi kAle paricidvissaMti, mA tuma ciMtehi ahaM ekko dukkaraM tavasaMjamaM karemitti, evaM tesiM bhagavaMtANaM guNajAiyANaM sAhissAmo, jaM bhaNitaM akkhAissAmo, ahavA sAhissAmi pasaMsissAmi parUvissAmi, kiMca-na sammaiMsaNaM muittA annaM loge'vi kajaM nicaM asthi, sammaM nANaM ca tavasaMjame virAyati pAvakammAI, saMjamavIriyajutto vA vIro virato | vA pAvAto, teNa vIrA samitA sahitA jatA punvabhaNitA saMthaDaM NAma niraMtaraM, dabbAdi davvaoNaM kevalI sabadabvAI jAva savvabhAve | sesaM taheva, jAva adhA tahA, tesiM evaMguNajAtIyANaM, aNege egAdeseNaM pucchA 'kimathi uvAhI pAsagassa!' kimiti pari| paNDe, jahabhaNitesu samattAtiguNesu vamANassa uvahI dravyabhAve pAsago-jANago, 'aha Natthi' pucchAvAgaraNaM Na vijati jeNa puNo saMsarejA iti, gato aNugamo, idANi NayA, 'NAyammi gihiyavve agihiyavyammi ceva atthammi,' gAhA 'savvesipi mammHIMIRENEPALI // 153 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezA rthAdhi pratyAhigAra evaNNetisato,hiMsAtatie zrIAcA-10 | NayANaM' gaahaa| eyAo gAhAo paDhitasiddhAo ceva // samAptaM caturthamadhyayanaM samyaktvAkhyaM samAptam // rAMga sUtra ajjhayaNasaMbaMdho-sammattaM vaNitaM, taM ceva savvalogasAraM, tappuvvayANi ya nANacarittAI, tattha NANaM tadaMtaggatameva, idANiM cUrNiH carittaM vaNijjati, ahavA jeNa sammattacarittA vaNNiaMti tadeva nANaM, suttasaMbaMdho 'agghAti nANaM vIrANaM sahitANaM' carittaM gahitaM, // 154 // carittapAlaNatthameva acarittINaM iha dosA vaNijaMti, taMjahA-'AvaMtI keAvaMtI', bhaNito saMbaMdho, dArakama darisittA asthAdhigAro duviho-uddesasthAhigAro ajJayaNasthAhigAro ya, tattha ajjhayaNasthAhigAro loyasAratA viciMtiyabvA, uddesatthAhigAro aNegaviho, paDhame hiMsAraMbhaM vaNNati, yamatthaM ca hiMsAdINi kammANi kareti te visae vaNNeti, iTANidvairAgadose heU, visayaNimittameva egesiM egacariyaM vaNNeti tini ahigArA, bitie 'virao muNI bhavati'tti, kuto virato', hiMsAvisayAdiehiM appasatthegacarittAo ya, taMjahA-etthovarae tajjhosamANe aviratavAdI pariggahito ya, etadeva etesiM mahanbhayaM, tatie eso apa. riggahotti, taMjahA-AvaMtI etesu ceva apariggahAvaMtI NicchinnakAmabhogatti muNI se bhave akAme ajhaMjhe, cautthe anvattassegacarassa paccavAyA darisiyA, taMjahA-dujAtaM dupparakaMtaM, paMcame haratovamA 'se bemi nisajjatAviharato tavasaMjamagutte'tti te pAsa savvato gutte, 'NissaMgata'tti 'saDissa NaM samaNuNNassa saMpavyayamANassa' evamAdi, chaTe ummaggo bajeyavyo, taMjahA-ANAe aNuvaTTitA, 'rAgadose'tti usotA adhasotA tiriyaMsotA viyAhitA, NAmaniSphaNNe duviho Nikkhevo-AdANapadaNAmaNikkhevo ya guNaNiphaNNaNAmaNikkhevo ya, AdANapadeNaM AvaMtI vuJcati, teNa Na atyAdhigAro, guNaNipphaNNe logasAravijayatti NAmaM teNa logasAra| vijaehiM ahigAro, logasma cauniho Nikkhevo puvvaM bhaNito, sAro cauvyihoNAmAdi,tattha davvasAro sAmittakaraNaaghiyaraNesu na sahissA saNAta dupparakataM, paMcame haratAvamA bhAgatti muNI se bhave akA MPTIMILNILIL // 154 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ egattapuhutteNa, sAmise egatte ghatassa maMDo sAro, bahutte rukkhANaM sAro, karaNe maNisAreNAbharaNeNa sobhatI rAyA, bahutte maNizrIAcA D| sArAdi rAMga sUtra- sArehiM sobhati, ahigaraNe egatte saMthaDadahimi kusumaM udvitaM, bahutve saMsAresu kulesu dibbaM paDati, ahavA davbasAre imA gAhA cUrNiH sattahiM padehiM aNugaMtavvA 'savassathUlabhAriya' (239-197) puvvaddhassa pacchimaddheNaM vibhAsA, taMjahA-savvassaM jahA koddi||155|| sAraM kulaM, thullasAraM bheMDaM eraMDaka8 vA, jassa vA jaM sarIraM thullaM Na kiMci viNNANaM asthi so thullasAra eva, kevalaM bhArasAro pattharo vairAti, majjhasAro khairo, desasAro vaMjho(aMbo) jaM bhaNinaM-tayAsAro, pahANasAro jattha pahANo sacittAcittamIsANaM davvANaM, 01| sacitte pahANo dupayANaM bhagavaM titthagarI tadaNaMtaraM cakkI tasyApyanantaraM vAsudevabaladevA, catuSpadANaM sIho, apadANaM caMdaNarukkho, acittANaM verulio, mIsayANaM sa eva AbharaNabhUsito gihavAse titthagaro, sarIrANaM orAliyaM sArabhUtaM, jeNa sijjhati, kasiNaM MvA suhaM ahigacchijai, bhAve 'phalasAhaNatA'gAhA (240-197) bhAve phalasAhaNatA sArabhUtA, tattha phale kammakkhayo, kamma kkhayassa phalaM siddhI avvAbAhasuhaM, tassa 'sAhaNatA nANadaMsaNa' addhagAhA, causuvi egataM, kamhA bhAvasAreNa ahiyAro', bhaNNati'loyammi kusamaesu ya' gAhA (241-197) logo tAva bravIti-tiNhaM AzramANAM gihAzrama eva pradhAno, so sesaassa-1 mehiM uvajIvijai, tato ya tesiM uppattI, kusamayA tiNi tisaTThA kAgapariggahakalaMkalaggA, saMkhA tAva pattANa uvabhogo, tAvasAvi kAme sevaMti, bhikkhugA vihArAhArasarIrasakkArakalaMkalaggA. tahAvi kAladoseNa te pujaMti, dohiM ThANehiM dussamaM ogAI jA| NijA, taMjahA-adhamme dhammasaNNA0 asAhU pujaMti' ato te nissArattA Na AzrayitavyAH, sAro tu Azrayitavya, so iha parastha ya hito, so ya nANadaMsaNatavacaraNaguNA hitahAe, jato evaM teNa 'jahiUNa saMka' gAhA (242-197) saMkaMti vA kakhaMti vA, D||155 / / VvA suhaM AgAmI avyAbAhasuhaM, tassa sAhaNatA nA tAva bravIti-tiNI AzramANAM AAP tAva pattANa uvabhogo, tAva- ID)
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra tavArthazraddhAdi cUrNiH // 156 // SA PawanRPRILammar ahavA saMgapadaM taM jahiUNa imaM sArapadaM gaheyanvaM, kiMtaM ?, sammattaM carittaM ca, tattANaM atthANaM saddahaNaM, tattaM jIvAdi, jeNa bhaNNatijIvatthiya paramapadaM, ajIvAvi attha eramapayaM, evaM nava payatthA, carittaMpi saMvarapadatthe pavisati, tattha jayaNAe saMvaro bhavati, | rAgadosavajaNe jataMti, jahA 'saddesu ya bhaddayapAvaesu jAva phAsesu' Aha-bhaNitaM bhagavayA bhAvasAro caubiho, taM kiM eyANi tulyANi aha etesipi kiMpi sArabhRtaM asthi ?, ato pucchA-'logassa ya ko sAro' gAhA (243-198) vAgaraNagAhA (244-198) sutteNeva-logassa dhammo sAro, kataro?, jaiNo, tassa viNNANaM sAro, jeNa Naati sesaM kaMThathaM tattha uttaruttarasArato 'kammavivego asarIrayA ya' gAhA, bhaNito sAro, idANiM vijato varNyate, jaM bhaNitaM-maggaNA, so jahA logavijaye, gato NAmaniSphaNNo / idANiM suttaphAsiyanijjuttIe, sAvi jattha 'ihamegesi egacariyA bhavati"cAro cariyA vayaNaM' gAhA, cArotti | vA cariyatti vA egaTThA, vaMjaNaNANattaM, teNa cAre Nikkhitte cariyA NikkhitA eva bhavati, cAro chabiho-NAmAti, davve vatiritto cAro aNegaviho, tattha jale thale vA dArusaMkamo kIrati, thale NagaraduvAravisamesu sagaDarathamAdiyA davvacArA, jale saMkamo kIrati, phalaeNa vA rajjUeNa vA NAvAe vA carati, khete jAvaiyaM khettaM caraMti, kAle jAvatieNa vA kAleNaM, bhAvacAro pasattho appasattho ya, bhAvammi nANadaMsaNa addhagAhA (246-202) appasattho annautthiyanihatthANaM, pasattho sAhUNaM 'loge cauvihammi'gAhA (247-203) caubdhiho kasAyalogo, tattha kahaM cariyavvaM sAhuNA ?, hotititti(ghiI)ahigAro' akussamANeNa vA AhaNijamANeNa vA Na russiyacaM, Na mANo kartavyo, alAbhaparIsaheNa vA bAhijamANeNa Na mAiTThANeNa obhAsiyavvaM, annautthiyapUyAo vA dalR Na tAsu mucchiyabvaM, evaM samvattha dhitI bhAvitavyA, nANacaraNesu ujamiyabba, tabokilaMteNa dhitI ADPURIAN // 156 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 157 // kAyacyA, hiMsAtisu pAvakammesu uvaratI kAyavvA, aNiyatavAsiNA bhavitavyaM, haratabbhUteNa paratitthiehiM coijamANeNa akkhobheNa nANaMtarAdisu NikaMkhitAtiNA bhavitavyaM, sArapadajutteNa bhavittA ummaggA vajreyanyA, piMDattho rAgadosa vimukeNa bhavitavyaM, 'AvaMtI yAvaMtI' amijattAe jAvati, asaMjatA iti vRttaM bhavati, 'ke AvaMte'tti jAvatiyA tItAnAgatavaTTamANA keyi asaMjatA maNussA savvajIvA vA 'logaMsi vipparAmusaMti' loe savvaloe vA parAmusijaMti, loge vA chakkAyaloe parAmusaMti, loe vAgitthaanautthiyaloe vivihaM parAmusaMti, jaM bhaNitaM - ghAtaMti, avA parAmumaNaM AraMbho, jaM bhaNiyaM etesu caiva Arabhati, ettha sakkhI bhadaMtanAgArjunAH, paDhaMti - 'jAvaMti keyi loe chakkAyaM samArabhaMti' ato parAmumaNaM AraMbho, tattha AraMbhamANA keyi keyi saMghAtaM juMjaMti, keyi paritAviaMti, kei uddaviaMti, jogatigakaraNa tigeNa, te puNa samAsao 'aTThAe vA' arthadharmakAmanimittaM puDhaviM samArabhaMti, karisagAdi, dhammaNimittaM soyi maTTiyAti kAmanimittaM mukhAdi, evaM chasu kAesu joeyavvaM, saraNipANiyaM dagalogariyAdi 'pahANaM madada pagaraM0 '2, iDDiyAgAra lohAgAra aggihoo vA teU 3, evaM vAuvaNapphatitasesu, evaM musAvAtAdi 4, AtaparaubhayahetuM aTThA, sesaM aNaDDAe, kevalaM vezabhAgI bhavati, te evaM aTThAe aNaTThAe ya AraMbhapravRtyA jogatrikakaraNatrikeNa 'etesu caiva viparAmusaMti' etesuti etesu chasu jIvanikAesu viparAmusaMti, jaM bhaNitaM ArabhaMti, ahavA etesu ceva uvavaJjittu appANaM vividhehiM viparAmusAveMti, jaM vA chakkAyavahocitaM kammaM, tesu caiva kArasu uvavajitA tehiM pagArehiM udavijamANA parAmrasaMti ya, dukkhaM bhavati, so kiM evaMvihANi kammANi kareMti jAI kAehiM vipacaMti ?, tato buccati - 'gurU se kAmA' guru iva duccayA dukkhaM appasatthehiM laMghijaMti, jo jassa aNatikamaNijo so tassa guru, bhAriyA utti vA suSvati, kAmA logaviparAmarzAdi / / 157 / /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH / / 1585 | saddAdi te tassa duccayA bhavaMti jeNa tadatthaM kAesa pavattati, jato ya so gurukAmo bhavati tamhA so tannimittaM pAvaM uvaciNAti, pAvodayA 'tato se mAissa aMto' tata iti tamhA 'mAM mArayate yasmAnmamAribhRtazca mArayati vA'nto anusamayaM maraNAdapi karma bhavo vA bhavenmAraH // 1 // ' aMto iti abhyantare, jato ya so mArassa aMto vahati, tato iti tamhA 'se'tti nidese, kassa ?, tassa kAmagurussa dUre NivvANassa ahavA jo chakkAyasamAraMbhe vaTTati tappaDipakkho jassa agurU kAmA, so kiM saMsArassa aMto ?, pehittA pucchA, 'Neva se aMto' abhitarato, dUre, NivvANe jeNa caritaM laddhaM hoti Na so kammasaMsArassa aMto vahati, jamhA bArasavihe kasAe dUreti, dUreviNa bhavati, jeNa ukkoseNa sattaTTha bhavaggahaNAi nAikamati, jaMbusvAmI yA pucchati jeNa etaM ajjhayaNaM AyAro vA paNItaM so tahiM kAle saMsArassa kiM aMto bAhiM vA AsI 1, tato bhaNNati- 'Neva so aMto, Neva so bAhi' aMto Na bhavati jeNa ladvighAtINi cattAri khINANi, jeNa kevalikammAI cattAri carimasamayAvekkhINi bhavaMti teNa dUreNa bhavati, evaM saMsArassa va aMto Neva dUreNa vaTTamANo 'so pAsati phusiyamiva' sa iti bhagavaM phusitaMti udayabindu kusagge laMbati aNNassa aNAgame kiMci tattheva sukkhati, kiMci paduppaDa Nivatati dAteritaM, misaM nuNNaM panuSNaM, patatIti panuSNaM, NiyataM adhigaM vA patati Nipatati, tavaNiyamatavA Nivatati, vAyatIti vAto, IritaM-kaMpitaM, vAteNa IritaM vAteritaM, tathA goNAti puriseNa vA evamAdi, gavi tassa tAe avasthAe ciraM avatthANaM bhavati, tassa suguruyattAe uvakameNa vA avassaM nivatitavvaM 'evaM bAlassa' | evamavadhAraNe, dohi Agalito bAlo, jIviJjai jeNa taM jIvitaM, sovakamaM itaraM ca tattha niruvakamaM bhagavato titthagarAINaM, sovakamaM sesANaM, tattha vA satataM paramAyuM, vAghAtimaM tu ganbhammi marati koyI, koyI puNa jAtamitao marati, maranto mAreti mAtaraM koyi, kAmagurutvAdi / / 158 / /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 159 // mahim koti maraMtIe samaM tIe 'maMdassa aviyANato maMdo sarIre buddhIe ya, ekako uvacaye avacaye ya, iha tu bhAvamaMdo'vacaye draSTa- maMdatvAdi vyaH, jato vuccati-'aviyANato' kiMti ?, kUrakammaphalavivAgaM, paMDiyANavi evaM sovakamANi AugANi, te'vi kusaggajalabiMduuvamAe bahuyAto rAtIo gAuM satA jataMti, bhaNiyaM ca-'dhammaM AyaramANasma, saphalA jaMti rAio0'logo'vi evaM jANati'jaha jIvitaM aNica.' taM ca Na sammaMNAtaM bhavati, kaI ?, jato-'kUrANi kammANi bAlo' NiyANi NiraNukosANi kUrANi hiMsAti aTThArasaThANAI misaM kubvamANe, ahavA kAyamANamANi, bAlo puvvabhaNito, tatthaM kUrakammanivattiteNa 'teNa dukkheNa mUDhe vi-M ppariyAsameti' dukkhaM-kamma, mUDho tami hu(tammi hUo)so tAsu tAsu gatIsu uvavaja vipariyAsameti, taMjahA-jammAto maraNaM, maNussA NaragaM, garagAvi tiriyattaM, suhA dukkhaM evamAdivivajAsaM, suhatthIvi kUrANi kammANi kAuM dukkhaM aNubhavati, ahavA | mRDhotti vA bAlotti vA egaTThA, teNa dukkheNa bAle vippariyAso so 'moheNa gambhaM maraNAti eti' AdiraMteNa saheto moha-IN ggahaNA rAgadosaggahaNaM, tehiMto kamma, tato gambhaM maraNAti eti, pahaMti ya 'maraNAduveti' puvvaM maraNaM pacchA gambho tato pAva-D vRddhI tato bhUyo hiMsAdikUrakammapatti tato kammassa bharo bharaNA NaragadukkhANi, jato vuccati 'ettha mohe puNo 2'ettha mohe'ti ettha kammasaMbhAre mohe puNo jAtI puNo maccU puNo dukkhaM jAva aNAdiyaM aNava yaggaM, ahavA 'ettha mohe'tti ettha saMsAre hiMDamANassa tAsu tAsu gaIsu puNo puNo kammabaMdho bhavati, eyaM saMmAriyaM dukkhaM pecchiUNa ettha mohe puNo puNo Na bhavijAmo | iti 'saMsayaM pariyANato' saMsetIti saMsayo, so ya aNNANe maraNe ya, tattha aNNANe do asthi assittA buddhiM saMsayati, maraNa-|| saMsaye maraNameva, logevi vattAro bhavaMti-maraNasaMsaye vaTTati, saMdehe vA, pariNNA duvihA-jANaNApariNNA paJcakkhANapariNNA ya, taM // 159 // DIRHADPARIHDUPATIANE
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ M MANA ad saMsAraparijJAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 16 // eyaM aNNANasaMsayaM jANagApariSNayA pariNAya, kahaM pariyANati ?, jahetANi micchANANANi pubbAvaraviruddhattA saMdehajaNayANi kAuM saMsayabhUyANi ceva bhavaMti, jassa ya egamavi padaM Na samma ubaladdhaM tassa jahatthamavi ghuNakkharaM vA aNuvaladdhameva bhavati, taM evaM sammaM nANeNa aNNANasaMsayaM atattamiti pariNAya paJcakkhANapariNAya pariyANijjA-tattabuddhiM tato paDisevae, maraNasaMsa-1 yapi appaNo vA parassa vA tadubhayassa vA duvihAe pariNAe pariyANijA, jaM bhaNitaM-jANittA Na karijA, taM evaM duvihamavi saMsayaM duvihAe pariNAe pariyANittA saMsAre pariNAte bhavati, 'davve khitte kAle bhAve ya bhave ya hoti sNsaaro| tassa puNa hetubhUtaM saMsAre kammamaTThavihaM // 2 // ' taM jANaNApariNAe asaMdiddhaM NacA paccakkhANapariNAe savvaM pANAivAyaM pariyANAsitti, bhaNiyaM ca-'mamattaM pariyANAmi0' pariNAo NAma NamapaJcakkhAyao, saMsayaM pariyANato jANaNApariNAe aviyANato paccakkhA. NapariNAe apaDisiddhassa saMsAre apariNAe, jANaNApariNAeNa saMsAro dukkhANi ya pariNNAtANi bhavaMti, paccakkhANaapariNNAevi 'Na sA gatI atthi jattha asau Na uvavaJjati0'appaJcakkhAyaassavadAro, evaM musAvA aparijANato, adinnaM, pariggahaMti, mehuNaMti jeNa duraNucaraM teNaM pihaM sutaM AraddhaM-'je chee se sAgAriyaM Na seve' Na ya eyaM dukaraM jaMcauvayANi aNupAlijaMti, vakkhati ya-tadevegesi mahabbhayaM evaM dukaraM taM baMbhacariyaM jaM aNupAlijjati, ato bhaNati-'je chee sAgAriyaM Na se seve' je iti aNuddidussa nidese cheo aNuvahao, Natthi se kiMci vayaNijaM, bhamaM haNittAvipamAtievi, agArehiM saha bhavatIti sAgAriyaMmehuNaM, sasamayavaNNo vA jo uttamo sAhUvAdI vA sAgAriyaM Na sevati jogattiyakaraNatieNaM, pAeNaM tanimittaM sesaassavehivi pavattati, bhaNiyaM ca-'mUlametamahammassa, mahAdosamussayaMka' taM ca gihINaM kucchitaM atippiyaM ca, pAsaMDINaM kucchitaM atippiyaM ca, egesiM
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 16 // HILAImmuneral cAlatA A UNITAMITHILITAPTIMITENTIOHITalentianRIPURAHAPAANImmanna hiTThAdINaM jeNa buJcati 'kaTumeva' karittA, evamavadhAraNe, kimavadhArayitavyaM ?, evaM karitA rahite mehuNasaMsaggA, ava parivajane, avayANati, jaM bhaNitaM-havati, taM kahaM tumaM evaM karesitti codito pareNaM Na ahaM evaM karomi avayANati abayANaMti vA vuccati, loyasiddhattA codito russati, taM vA appANagaM dosaM tassa uparicchumbhati, paDhiAi ya-'tamevAviyANato' Na ahaM etaM kahaMpi | jANAmi, NAgArjunIyAstu paDhaMti-'je khalu visaesu vatisevittA nAloeti, pareNaM vA puDhe NiNhavati, ahavA taM paraM saeNeva | doseNa pAviTThataraeNa vA uvaliMpijA, evaM hiMsAdINivi kaTTu maMDukkaliyAkhamao va tassa avijANato 'vitiyA maMdassa bAlayA', appamiti avacayami thullamiti uvacayami, maMdo tu dosuvi, pagataM, bhaNito tu dehamaMdo, ubhaye vA vibalatA bAlayA, egA tAva tassa bAlatA kicaM sAgAriyaMti, vitiyA jaMNAloeti, Na vA akaraNAe anbhudvittA pAyacchittaM paDivajjati, NiNhavato vA aliyaveramaNabhaMgA vitiyA, jo puNa samma Aloeti jAva akasNAe abbhuTeti tassa egA bAlayA bhavati, ahavetaM | visayaNimittaM Asevijjati, tevi Na te visae 'laddho haratthA' laddho NAma paDuppanno huratthA NAma desIbhAsAto bahiddhA, laddhevi tAva kiM puNa aladdhevi ? jahA cittokhuDDae vA, kassa bahiddhA ?, dhammassa, Navi taM AsevaMtassa dhammo bhavati, teNa ete dhammovarodhagattikAuM sAhU carittAto cittAto vA bAhiM kujjA, 'paDilehA' ete evaMvidhA pavucaitti vikkhAe AgamittA 'ANavija' titthagaraANAe ANavijjA 'aNAsevayAetti bemi' aNAsevaNaM, jaM bhaNiyaM-taM akaraNaM, ko doso visayAsevaNAetti ?, ato buccati-'pAsaha ege svesu giddhe' ohANuppehiNo itare vA vucaMti pAsadha, egettiNa savve, rUbaggahaNA sesidiyagANa gahaNaM, rUva tattha pahANaM hAritaM ca teNa taggahaNaM, ahavA rUva iti sabavisayANaM muttimattaM akkhAtaM bhavati, giddhA-mucchitA, IDAIHATI M email // 16 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 162 // | samaMtA NijjamANA pariNijjamANA, iha logevi mahAmohA pAradAriyA akkosavahabaMdhapahaNaNAIhi ya dukkhehiM pAhijjaMte, pAsAhi |mohAttiH bajjharatiyesu bajjhe pariNijjamANe, ahavA visayasotehiM bujjhamANe rAgadosabaddhe tattheva tattheva pariNijjamANe, koyi rajjitA dussati, puNo rajati, evaM jaheNaM bAheti mohe, jeNa vA kammeNa saMsArasamudde pariNiaMti, taMjahA-puNo maccU puNo moho 'ettha mohe puNo puNo' ettha saMsAramohe puNo 2, jAyaMti, ettha vA saMsAre bhamaMtANaM moho puNo puNo bhavati, jaM bhaNitaM-kammabaMdho, ahavA dasaNanANamohe bhavati, jeNa tassa tappaccaNIyattaNato loyasAralaMbhoNa bhavati, paDhijai ya-'tattha phAse puNo puNoM' dukkhA phAse evaM jAva sadde, taM evaMvihANi visayanimittaM dukkhaM pAvaMti AraMbhe ya pavattaMti, jato paDhiati-'AvaMtI keAvaMtI' ahavA katare | tesu tesu giddhA AvaMti jAvaMti keyi vuttaM bhavati, AraMbheNa jIvatIti AraMbhajIvI asaMjayA-'AdANaM Nikkhevo-bhAsussaggo'addhANagamaNAti, samve pamattajogA samaNassa hoti AraMbho' 'etesutti etesu chasu jIvanikAyesu AraMbheNa jIvaMti taduvaroheNa, jaM bhaNitaM asaMjameNaM, jesu aNNe musAvAtAti assavA, tevi esu ceva prAyaso kAesu NipataMti, 'esthavi bAlatti etthaMti etthaM saMjame AraMbhe vA pari samaMtA visae lamittA tabippayome vA paritamyati, paDhijai ya-'paripacamANe NaragauvavAte pariyAyaM eti paripacati, jaM bhaNitaM-avarajjhati, ramati hiMsAtiesu pAvakammesu sajati rajati, taMjahA-miyavAe koyi ramati, aghAteMtAvi keyi ramaMti, taMjahA-suThTha hato suTTha mAriutti, evamAdi paravayaNaNaMdiNo, evaM alievi vuccAveMti, coriyapi sati citte kareMti, evaM annattha vibhAsA, 'asaraNaM saraNaM ti mannati, jahA so koMkaNagadArao, visayaNimittaM ca keyi pavvajaM ammuveMtAvitAo tAo mAyAo kareMti, jattha suttaM 'ihamegesiM pagacariyA' iheti iha pAsaMDiesu, caraNaM cariyA sA ya bhaNitA, egassa bahUrNa // 162 // OM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprazasta katA zrIAcArAMga mUtra cUNiH // 163 / / vA egaNicchayANaM cariyA, jahA corANaM, sA duvihA-pasatthA appasatthA ya, tattha pasatthA dabao egassa aNegesiM vA rAga-1 dosarahiyattA egacariyA bhavati, therakappio kAraNio ego hojA ahavvANo, iharA aNegA, bhAvato puNa tersi rAgadosarahiyANaM, NiyamA paDimApaDivanno dabaovi bhAvaovi ekko, gacchaNiggatA bhaNitA, appasatthadabvegacariyAe AharaNaM, ekammi gAme eko kuTThI uDusarIro chaTuMchadveNa anikkhitteNa tavokammeNaM tassa gAmassa Niggamapahe Ataveti, vitiyovi tassa egacaro || tassa gAmassa adUrasAmaMte girigahaNe AyAveti aTThamaMaTThameNa, tassa gAmaduvArAtAvagassa gAmo AuTTo vaMdati AhArAtIhiM NimaM| teti dukkArakAraotti, bhaNitaM teNa-Na ahaM dukkarakArao, giriNijjharavAsI dukarakArao, tato te gAmillagA taM gaMtu pUeMti AhArAdIhiM, dukaraM ca paraguNA bhaNituMti taMpi pUiMti, evaM tesiM egacaritA, aNyo bhaNNaMti-eko dagasoyariyo aNNeNa saha samaM maMtettA puvvadesAo pAsaMDigabhaM mahuraM Agamma tIse dAhiNapAse nArAyaNakoDe Thito, chaTThAtipAraNae gomayaM mAyiTThANeNaM bhakkhayati, IAN itthisaI ca NAvalati, jati NAma kaMci vedapAragaM Alavati taMpi cira uvAsito rahasse, sesaM tu NamamANaM hatthabhamuhAkapAtiehiM, | evaM kukuDeNa AgaMpito logo vatthaaNNapANAtiehiM pUeti, aNNo ya se bitiJjao Agamma uttarille NArAyANakoDhe Thito, te || | hiMDaMtA aNNoNNaM paNamaMti, aNNoNNassa ya egao egamegaM pasaMsaMti, evaM te egacariyA, te logaM bhakkhettA, 'se bhukohe'| avaMditA pamAdeNa paresiM vA dijamANe pasaMsijamANesu vA paresu bahukohaM gacchaMti, yaduktaM bhavati-puNo puNo kujhaMti, evaM abadito apUto vA mANaM karati, kurukuyAdIhiM kajehiM bahumAyittaM, sabbaM etaM AhArAtilobheNa kareMti, kohAdiehiM ceva 'bahu| rato' uvaciNanti kammamayaM, boDiyamAdIvI rajeNa diDasarIrA loyaraMjaNaTuM paMsucchAresu ya suyaMti, bahuNahe' NaDeva bahuvese kareti, // 163 / /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 164 // kuccI jaDI zikhI muMDI 'bahusaMkalpa'tti pUyA AhAra sagge ya mokkhe ye pattheti, ahavA gihINaM egesiM egacariyA, jahA gaMThibhedANaM, tesiMpi bhANiyanvaM 'bahukohe jAva bahusaMkappe 'ti, bahuM vA kujjhati katagakoheNaM itareNa vA, kakkaM ca karitA mANamAyA juttI suvaNNagAdINaM paMthe pArDeti savvaM etaM lobhA, bahurao- bahukammabaMdho, bahuNaDe vatthAbharaNamAdiehiM bahusaMkappe pucadArAdibhaeNa bahu tAvesa pANAtisaMkappA, evaM annesiMpi coracAriyasatthilagAdINaM egacariyA vibhAsiyantrA, te puNa sarisatti parUvitA, iha tu kuliMgegacariyAe ahigAro, so evaM egacArI 'AsavakkI vasatti' Asavesu vIsattho AsavakkI ( vasattI) ahavA Asave aNusaMcarati Asava0 'palicchapaNe' 'pralIyate bhayaM yena, yacca bhUtvA pralIyate / pralInamucyate karmma, bhRzaM lInaM yadAtmani // 1 // 'uhitavAdaM padamANe' kattha uDitA ?, dhamme, vayamavi pavtrayitA, evaM misaM vayaMti pavadamANA, uTThittAvi mokkhagamaNAe pariNNAo paDaMti - pavartati, liMgatthAvi keyi nANAdIhiMto paDati, uDitavAdaM vadati, evaM te hiMsagavisayAraMbhA ete saMdhi abujjhamANA, jahA maNussesu caiva kammakkhayo' bhavati Na aNNattha, kevalaM logapaDivAyasaMkAe sae sAsaNe paDisiddhANivi AyaraMti, jattha imaM suttaM ' mA me keiha dakkha' mA me koyi pekkhihiti, ato chaSNaM Asevati, chaNNecI ubvigga eva bhavati, mA me kovi pekkhihiti Niccuvviggo 'aNNANapamAyado seNaM' aNNANANi-kusAsaNANi sakamannAdINi, tehiM gADharUDha tattabhAvitamataM, ahavA 'Natthi Na Nicco Na kuNati0' annANamiti daMsaNamohaNijjaM gahitaM, pamAtaragahaNA carittamohaNijaM, paMcaviho vA pamAdo, . so evaM aNNANadosA pamAyadosAto vA 'satataM mUDhe' satatamiti NicaM, moho aNNANaM daMsaNa moho vA, 'dhammaM' suyadhammaM caritadhammaM ca jeNa kasiNaM kammaM khavijati, evaM te hiMsagavisayAraMbhagA egavariyAvi hoM tagA dhammaM NAbhiyANaMti, 'adyApayA' visaya bahukrodhAdi // 164 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyA zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 165 // kasAehiM aTTA, pajAyatatti payA, katara te ?, maNussA, ahavA maNuavaccA mANavA tesiM AmaMtraNaM, sesA carittalaMbhaM prati avatthumeva, 'kammaakovitA' kaha kammaM bajjhati muJcati vA?, aNuvaratati apaDiviratA assavAto 'vijA plimokkhmaahu'| | mokSAdi pari samaMtA layo ekattA palimokkho bhavati, Ahu-bhaNati, maMtehiM visaNigghAtadiTuMtA vijAye palimokkhaM icchaMti, jahA saMkhAti, taM kiM saccaM, Na saccaM, buccati 'AvaTuM aNupariyada'tivemi' bhAvAvaTTo-saMptAro taM aNupariyada'ti jAva aNaMtAI, iti paMcamajha| yaNassa prthmoddeshkH|| | saMbaMdho saMsArAdhigAro aNuvati, sa eva saMsArAdhigAro aNuadRti, tattha pAyaso paDhame uddesae gihiNo AtIe yuttA, jato egacariyAo AraMbhakuliMgiNo bhaNitA, te mavevi ete aviratattA ghAlA, tappaDipakkhabhRtA viratA, bhaNitaM virato muNitti, bitie sutaM-'AvaMtI keAvaMtI' jAvaMti kevi vuccaMti evaM vaMti logaMmi maNussaloe aNAraMbhajIvi 'AANA Nikkheve 'bhAsussagge ya' gAhA, aNAraMbho NAma saMjamo, aNAraMbhajIvaNasIlA, etesu. ceva chakkAesuAraMbheNa Na jIvaMti, ahavA iMdiyavi-101 sayakasAesu AraMbhajIvI, tabivarIyajIvaNasIlA aNAraMbhajIvI, jaM bhaNitaM-saMjatA, etthovaraeetthaMti-etthaM hiMsAdi AraMbhA, ettha Aruhate dhamme taM 'josamANe' jaM bhaNitaM pItIe AsevamANe 'ayaM saMdhI'ti saMdhaNaM saMdhI, bhAvasaMdhI kammavivaraM NANAINi ya 'adakkhutti, etaM saMdhiM daLu jhoyasatIti badRti, jaM bhaNitaM-sArapadamAsevamANassa 'je' iti aNuddidussa, nANAdINi va dakkhutti, etaM saMdhi daTuM jhosayatIti jaM bhaNitaM, sArapadamAsevamANassa je iti, 'imassa' orAliyassa viggaho-sarIraM, tA. teyAkammANi tadaMtaggatANi, Na veubdhiyAhArassa kalahAti, vuggahassa vA ayaM khagetti, tattha khetakAlarijukammakhapaNA cattAri // 165 // PRIMARRIALBUMPERIMINIMIMPRIMARUPALAMAULD
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ | AryamAgodi zrIAcArAMga - cUrNiH // 166 // khaNA iti NimvesakAlo, abbisaNasIlo aNNesI, jaM bhaNitaM-gavesati, etaM khaNaM aNNisittA kiM kAyavvaM 1, ato buJcati'esa magge Ayarie' esa iti esa NANAditigasAramaggo gANadaMsaNAriehiM sAhu AditovA vedito pavedito, ettha nANAdiAriyapaveiyamagge udvito gihAdINi pariccaittA sArapadaM AdAya mokkhaNimittaM udvito Na pamAyae, pamAto paMcaviho, tattha carittasakkhiyANi ahiMsAINi, tattha appovameNa aNNesipi ahiMsA kAyabvA, tattha imaM suttaM-'jANittu dukkhaM patteyasAyaM' NacA dukkhaM sArIrAdi, egegaM prati patteyaM, savvaMpi etaM sArIrAtidukkhaM patteyaM bhavati, jaM bhaNitaM-asAdhAraNaM, sAtaM NAma suhaM, atthovaNaao u daduvvo sAtamavi pattegameva bhavati, kahaM pattege suhadukkhe , jahA tava piyaappiye suhRdukkhe evaM aNNassAvi, ato dukkhaM aNNassaNa kAyanvaM, taM ca sAtAsAtANaM NegalakkhaNaM sattANaM bhavati, ato sutaM-'puDhochaMdA' chaMdo NAma icchA, jahA kassayi majaM suhaM tadeva ca'NNassa asuha, tahA khIrabhoyaNe kaMjiyapiyaNaM vA, evamAdi, egassa piyA cchAsI mAsI aNNassa vesarI' || NANAti bhAvasaMdhI bhavati, chedapi suhaM maNNati jahA gaNDugaMDabhedaM, aggipavesAdINi ya, tattha aNNe suhaM dukkhaM maNNaMti, jahA baddhA sussUsamANA, tahA aNiTThadArao rAyA vajjhamANAINi, evamAdi dukkhe suhAmisaMdhI, suhe ya dukkhAmippAo puDhochaMdANaM mANavANaM, ahavA puDhochaMdANaM-puDhosaMkappANaM, aNivAritacchaMdANaM, jaM bhaNitaM-bahuicchANaM, puDho ceva dukkhaM bhavati, kiM taM', samma aNaMtasaMsAriyaM, virato puNa patteyaM patteyaM sAtAsAtaM NaccA aNAraMbhajIvI 'se avihiMsamANe' se virate Na hiMsamANo jahA avihiMsamANo tahA abadamANo musAbAdaM jAva apariggahemANe iccevaM virataNa ANaraMbhajIviNA tavo adhiTThAyayo, tattha uvadeso 'puDho phAse' ahavA jati taM virataM parIsahA phusijA tattha suttaM 'puDho phAse vippa0 puTTho patto, keNa?-sItauNhadasamasagava AU // 166 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANUMAR samatA paryAyAdi zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 167 / hAtiNA parIsahAtiyahiM, phAsaggabaNA sesaggaho kato, sesAvi parIsahA utsaggA parIggahitA bhavaMti, vividhapagArehiM Nollae vippaNollae, 'esa samitAe pariyAe viyAhite' samagamaNaM samiyA, pAragamaNaM pariyAe, vivihaM Ahite viyAhite, Aha-bhaNitaM | bhagavayA sabaparIsahovasaggANaM pharisaM samaNuNNAtaM, taM kiM juttAhAravihArassa rogaparIsahA phusaMti ?, jato pucchA-'je asattA pAvehiM kammahiM' je iti aNuddidussaggahaNaM, Na sattA asatA, pAvaM carittamohaNijaM, taM jesi khaovasamaM na gataM te asattA, hiMsAdisu vA pAvakammesu asattA, udAhu'tti udIritavAn rogA vakkhamANA gaMDi0, aduvA AtaMkA AsudhAdiNo sUlAti 'phusaMti' pAvaMti vAgaraNaM 'iti udAhu' iti paridarisaNe, ujjataM Ahu udAharitavAM vIro titthagaro aNNataro vA Ayariyaviseso, kiM udAhu, carittamohassa kammakhaovasameNaM carittaM labbhati, veyaNijassa udayeNaM rogA bhavaMti, te ya kevaliNo'vi bhavaMti, ato amaggaNA esA, te evaM jati udvijija ato te phAse puTTho vippaNollejA, saMNakumArarAyA diluto, 'te' iti te rogAtaMke aNNe vA parIsahovasagge, vivihaM paNollae vippaNollae, kaha?, te tu uppaNNA saMtA sarIrabdhayaM karijA tahAvi te soDhavvA, imeNa AlaMbaNeNa-'se puvaM etaM pacchA'vetaM' se iti Niddese, puvvaM NAma vaTTamANapariggahAo, jahiM sisso paNNavijati tato kAlato jaM paDhamaM taM puvvato, jaM aggato taM pacchA, tavacaraNa AraMbhakAlAo vA, tahA rogAtakAdayaH kAyAvA, ahavA puvvaM asaMjatattaM pacchA saMjatattaM, tahA punve pacchime vA vaye 'etaMti orAliyaM, midurassa bhAvo bheuradhamma, Na mijamANaM-katoyivi bhedaM Na deti, vivihaM dhaMsati viddhaMsati, viddhaMsaNadhammaM amijamANaM jiNNasagaDaM viddhaMsati, rukkhaM pattaM, sADo vA saDavaNammi, UsANugataM kuiM vA, paDaNadhamma avassaM eteNa maeNa amateNa vA paDiyanvaM, AdiyaMtatA adhu-aNiyataM, Na mAsataM bhavatIti asAsataM, iTThAhArAo cijati MALE // 16 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ cayApaca yAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH - // 168 // tadabhAvA avacijati ato cayAvacayiyaM, ahavA jAva cattAlIsago tAva cijati, tato pareNa avacijati, ato. cayAvacayiyaM, ahavA gambhakomArajovaNAtIehiM vividhehiM pariNAmavisesehiM pariNAmasabhAvaM vipariNAmadhamma 'passadhaetaM' passaha, jaM bhaNitaM-taM | puvvaMpi etaM pacchA'vetaM jAba vippariNAmadhammI, evaM daTTaNa mijamANe vA jAva vippariNamamANe vA Na saMgo bhavati, ahavA suttavibhAgo kIrati-'passadha etaM rUvasaMdhi' passaheti bujhaha etaM jaM uvakkame 'rUva'miti savveMdiyAvaTThANaM sarIraM, rUveNa saMdhiM 2, kAraNe kajjukyAro, teNa aNicceNa rUveNa nANAti bhAvasaMdhI bhavati, veraggapuvago vA carittasaMdhI bhavati, saMgataM sammaM vA upekkhamANassa, kimiti ?, aNicaM khalu jANijjA"egassAyataNaratassa AyaraMti tamiti AyayaNaM, davve sabhAdi bhAve nANAtINi, rAgadosarahiyattA ego, egassa AyayaNaM caritaM.veraggaM vA, tattha davvato egassa aNegANaM vA, bhAvato egasseva, egAyataNarato, 'iha vippamukkassa' iha sarIrAtimamIkAravippamukkassa, iha ca pravacane evaM vipramuktasya, 'Natthi maggo' Nasthi-na vijati, NaragAtigati jo jeNa pAveNa gacchati so tassa maggo bhavati, so tu asarIrattA akammattA ya Na saMsAragatIsu gacchati ato Natthi maggo 'viratassattibemi' virato muMNitti jaMbhaNitaM taM darisitaM / idANi avirato viratavAdI pAriggahio vuccati, | taMjahA-'AvaMtI keyAvaMtI' jAvaMtI keyI 'loge pariggahAvaMtI' te evaMviheNa pariggaheNa pariggahavaMtA bucaMti, taMjahA-'se appaM vA bahuM vA tattha appaM bahuM vA bhAvo gahito, aNuM vA thalaM vA davaM gahitaM, ettha bhaMgA-dabao NAma egaM appaM No| bhAvato, bhAvato NAma0, evaM cattAri bhaMgA, tattha davyato appaM Na bhAvato vaharaM, agdhaM prati mahaMtaM bhavati, vitiyabhaMgo tinnbhaaro| |eraMDakaTThabhAro vA, davao bhAvao ya appaM kapar3agAdi, ubhayato aNappaM mahagya thalaM ca jahA gosIsacaMdaNakkhoDI haricaMdaNa
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga mUtra cUrNiH // 169 / / MPARRIAL khoDI vA, seyacaMdaNaM haricandaNaM bhaNNati, savvaM cetaM samAsato cetaNaM acetaNaM ca, ahavA pariggaho cauniho, taMjahA-dabao / / parigrahakSetrao kAlao bhAvao, etesu ceva chasu jIvanikAesu, ahavA appabahumullacittamaMtamacittesu mucchaNA pariggahavaMto bhavaMti, jaha) varjanAdi va avirato virato vA davyAyANAdI parigeNhaMto pariggahavAM bhavati tahA sesesuvi vatesu egadesAvarAdhA savvAvarAdhI bhavati, aNivAritaassavAto, Aha-jai appabahuaNuthUlaceyaNAceyaNadavaAdANAto pariggaho bhavati teNa je ime sarIramattaparIggahA pANipuDabhoiNo te NAma apariggahA, taMjahA-uhuMDagaboDiyAsarakhamAdi, tesiM appAdipariggahaviyappA Nasthi, taM ca apariggahaMdaTuM sesANivi vayANi tesiM bhavissaMti, vayitte ya saMjamo, tato mokkho, taM ca Na bhavati, jamhA 'etadevegesiM' mahanmayaM bhavati je boDiyA AukAiyarasagAti baheti tesiM tadeva sarIraM mahanmayaM bhavati, jeviya AukAyaudesiyAdi parigiNhaMti jAba nijjhAiNo tevi apaDilehiyaM bhuMjaMti, apaDilehie ya ThANAdINi kareMti, ahavA jANaNA paccakkhANaparigNA ya Nasthi, tesiM duvihAe paripraNAe aparigNayANaM micchAdasaNA acarittAo ya 'etadeva egesiM' etadeva zarIraM kesiMci aviratAgaM viratavAdINaM mucchApariggaho mahaMto kammabaMdho ya durgatigamaNAya bhavati, kiMca-jati tAva sarIramittapariggahAo mama hattho mama pAdo mama zarIraMti | mahanmayaM bhavati, kiM puNa je pAsaMDiNo gAmakhittavihArAvasahe ya parigiNhaMti ?,'logavittaM ca NaM uvehAe' tattha logo-gihINo, tesiM vittaM-dhaNadhanAi caNamiti pUraNe taM uvikkha, kimiti ?, jahA logassa mucchApariggahAi vittaM mahanbhaya, tahA uiMDagAdINaM saMgitA | sarIrameva mahanbhayaM, kesiMci karagakuccAtiuvagaraNaMpi, ahavA loge vittaM ca NaM logacaritaM, jahA logo dhaNa AhArasarIrAtimucchito | tahA udaMDagAtIvi sarIrasucchAto tasvittA ato asaMjatA, kiM puNa je gAmAdipariggahA gihivittavisiTThA ?, ege puNa NidANo THAN ) // 169
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 17 // mummenimHIHAR vahatattA, jamhA cetaM sarIramegaM kesiMci mahambhayaM teNa 'ete saMge aviyANato' ete iti etaM sarIrameva mucchApariggaho logaM vA, jahA saMgotti vA vigghotti vA vakkhoDitti vA egaTThA, rAgAdayo kammabaMdho vA, kassa so saMgo?-aviyANato dhammovAyaM ca Aha-etadeva mahammayaM sarIraM loge vittaM ca, egesiM bhaNDagamittaMpi teNa sarIradhAraNA AyArabhaMDagamettadhAraNA ya, bhavatANavi samANo doso, taM ca Na bhavati, jamhA 'etaMpi saMgaM pAsaha etaM sarIraM bhaMDagaM ca saMgittA mahanbhayaM bhavati ayANagassa Na tu yANagassa, vairittasarIrassa saMjamassAhaNA ubahihAraNAo ya, bhaNiyaM ca-AsassAssabhaMDaM0, bhaNiyA aviratA taddosA ya, saMpayaM viratA bhaNNaMti, se supaDibuddhaM jaM vuttaM etadevegesi loyavittaM ca etaM sammati pAsahA' evameyaM, Na aNNahA, jaM.ca vakkhati 'etesu / ceva baMbhaceraMti', etaM savvaM 'supaDibuddhaM' suThu paDibuddhaM, ca pUraNe, mama-me 'sUvaNItaM' uvaNItaM ubadarisiyaM suThu sAhU ceva | uvaNItaM sUvaNItaM paJcakkhanANIhiM sudidviehiM heUhiM sirasANaM uvaNItaM, paDhijai ya-'sutaM aNuviciMteti NaccA'suteNa 2 aNuviciMtittA gaNadharehiM NacA vistaguNe aviratadose ya 'purisA parakkama cakkhU puri sayaNA puriso, passati jeNa taM cak, jaM bhaNitaM-paramaM nANaM, tave saMjame ya vivi parakamma viparakammA, je ya evaM tave saMjame parakamaMti, 'etesu ceva baMbhaceraMti bemi', ahavA paraM-kevalanANaM taM jassa cak paramacakkhu te purisA paracakkhuso tave saMjame ya parakkama evaM buyitA, taMjahA-etadevegesiM logavittaM ca, imaM ca annaM vuyitaM tA 'etesu ceva baMbhacera ti, etetti chakkAyA, taM etesu saMjamatavo baMbhaceraM bhavatIti bemitti, Ayariya-uvatthasaMjamo gurukulavAsaM vA baMbhaceraM, ahavA etesu ceva AraMbhapariggahesu bhAvao viSpamukaM baMbhaceraMti, ahavA jo evaM paramacakkhU tave saMjame ya parakkamati etesu ceva baMbhaceraMti, siraM ugghADittA jahAmahitatthaM vemi, Na sicchayA, jeNa bhaNitaM 'se sutaM // 17 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ RIPAHINI Atmano bandhatvAdi zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 17 // |ca meM gaNadharo sissANaM akkhAti-se sutaM ca me, titthagarAo a atthato, casaddA grathitaM me suttato, ahavA suyaM suyameva, 'ajjhatthitaM' UhitaM guNitaM ciMtitaMti egaTThA, muNittA mae ciMtitaM, kimiti ?-'baMdhamokkho tujjha anmatyeva' bajjhati jeNa so baMdho, 'etthaMti appae ceva, tattha baMdhaheU 'rAgAIyA tiNi tu' gAhA, te appANaM Na vatirittA vaTuMti, ato baMdho, tao appae ceva, te ceva vivarIyA mokkhaheU bhavaMti, te'vi appae ceva, mama tAva parato socA ciMtaMtassa evaM anbhatthitaM-jahA baMdha pamokkho appae ceva, tumaMpi etto socA evaM aNuciMtehi, ahavA je ceva AraMbhapariggahA etesu ceva NiyataM tassa baMdhapamokkho ajjhatthe vA, jato evaM teNa 'ettha virate aNagAre' etthaMti eyAo AraMbhapariggahAo eyAo vA appasatthAjjhatthAo, Natthi agAraM ) aNagAro, digghakAlaM jAvajIvAe, titikkhatitti vA sahatitti vA egaTThA, parIsahe ubasagge ya, 'pamatte bahitA' pamattA-asaMjatA AraMbhapariggahitA kuliMgiNo ya 'bahiyA' iti tivihassa logasArassa, evaM daTTaNa appamatto tu sijjhejA, appamAo saMjamaaNupAlaNatthaM payatto, ahavA paMcavihapamAyavairitto appamatto, ahavA jataNaappamatto ya kasAyaappamatto ya, jayaNaappa-| matto saMjamaaNupAlaNaTThAe IriyAtiuvautto, kasAyaappamatto jassa kasAyA khINA uvasaMtA vA, taM etaM appamAyaM duvihAe sikkhAe suTTha 'etaM moNaM' etaMti duvihasikkhAsikkhaNaM ahavA nirAraMbhapariggahattaM, etaM moNaM samma aNupAlijAsitti bemi / paMcamasyAdhyayanasya dvitiiyoddeshkH|| uddesatyAdhigAro bhaNito, vitie avisyavAdI pariggahio, iha tu tabivarIto apariggaho, suttassa sutteNa-appamatte || parivaejAsitti bemi, apariggaho AraMbhavajaNaM logasArANucArI, iha tu so kSetra pariggaho paDisijjhati, jato suttaM 'AvaMtI HMISSIST PANIPRIMINARIS // 17 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAraMbhajIvitAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 5 loka0 3 uddezaH // 172 // keAvaMtI aNAraMbhajIvI keyi loge apariggahavaMto' bhaNita-saMjatA, savve te etesu ceva kAesu apariggahAvaMti, ahavA je bhaNitA pariggahappagArA 'se appaM vA jAva cittamaMtaM vA eemu ceva NimmamattA apariggahAvaMti, dayAtipariggahaNimmamA vA kathyate apariggahajuttA 'socA vaI mehAvI' soccA-suNittA vaI-vayaNaM mehAvI sissAmaMtaNaM, mehAvINa vA vayaNaM, mehAvI titthagaragaNadharA 'paMDitANa NisAmiyA' pApADDInA paMDitA tesimeva titthagarANaM paMDitANaM, mehAvipaMDitANaM ko pati-| viseso ?, bhaNNati-paDhama apariggahamehAvI bhaNito, pApADDINo paMDito, merAmehAvI pariggahito, ahavA koyi kevalameva gaMthamehAvI bhavati, Na tu jahAtahaM paMDito, imo puNa ubhayamehAvI teNa Na puNaruttaM, NisAmiyA NAma suNittA, soccANisAmaNANaM ko viseso ?, socA kiMci kevalaM suttameva, Na puvbAvareNa UhittA hitapaTTaviyaM, imaM puNa socA hitapaDhavitaM, ahavA socA mehAvI vayaNaMti titthagaravayaNaM, taM paMDitehi bhaNNamANaM gaNaharAdIhiM NisAmiyA, evaM tAva socA egesiM logasAralaMbho bhavati, aNNesi abhisamicA jahA patteyabuddhANaM, kiM socA ?-dhammaM, so kaha pavedito keNa vA iti ?, bhaNNati-'samiyAe dhamma samaM kevala| nANeNa daTuM, 'ahavA jahA puNNassaM katthati tahA'tucchassa katthati' evaM samiyANa nANadaMsaNacarittAriyehiM sAdhu Adito vaa| | vedito pavedito, aNNehivi sAmippAyasiddhA dhammA paveditA ato bhagavaM Aha-jaha etthamae' ahavA logasArAhigAro aNu-I) yattati, so annatthavi kiM atthi Nasthitti pucchite sadevamaNuyAsurAe parisAe manjhayAre evaM vadAsI-annevi logasArA ayA.NagA kudhamme ubadisaMti, imo puNa viseso 'jahettha ee saMdhI' jeNappagAreNa jahA, etthaMti ettha madIe sAsaNe mokkhamaggavihIe maNussaloe pAsaMDaloe vA, saMdhaNaM saMdhI, nANAdINaM kasiNakammakkhayasaMdhibhRyANi bhavaMti, tahiM tassa saMdhaNaM bhavati, jaM bhaNitaM RamMISGAINS
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA| taM laMbho, juSI prItisevaNayoH, jusitA pAlitA jAva ANAe aNupAlitA, 'eva mannatya evamavadhAraNe aNNatthati-sakkaAjI dujoMSitarAMga sUtra| vagacaragaparivAyagapabhItIsu, tesu mAraMbhapariggahA suhapasuttA jativi vasthiNiggahaM kareMti tahAvi uddesiyabhoyaNA jinbhidiyaM adantaM tvAdi cUrNi tesiM, sacittAhAragA ya, jahA ettha mae guttisamitibhAvaNAhi visayakasAyAtiNiggaho ya sAtireyANi duvAlasavAsAiM dukkrc||173|| riovagateNa phusite evaM annattha na, phusite dujjhosaetti vA egaTuM, bhaNitaM ca-'NAlasseNa samaM sokkhaM, Na vijA svvnnidyaa| Na veraggaM mamatteNaM, NAlaMbhesu dayAlayA // 1 // ' ato mamIkArAo sAraMbhato ya Ayatthe dujjhosae, ahavA te mokkhovAyaM ceva Na yANaMti, teNa kahaM jhosessaMti ?, kiMca 'jaM aNNANI kammaM khaveti.', ahabA jahA mae ettha saMdhI jhosedha, evaM naNu gavyo bhavati jahA baddhamANeNaM sIhaNAto kao, taM ca Na, evaM sikkhagaucchAhaNA, bhaNiyaM ca-"AviH pariSadi dharma kAzcanasiMhAsane PM vANasya (muneH) yojananirhArivo yo'bhUnnocaiH kathaM sa siNhninaadH||1||" ato vuccati 'tamhA bemi No Nihija' jamhA ahaM aNNAyacariyAe ghoraM tavaM akAsI tamhA bemi No NihejA, NihaNaMti vA gRhaNaMti vA chAyaNaMti vA egaTThA, kayaraM ?-'vIriyaM' saMjamavIriyaM, taM ca vIriyaM ca 'aNigRhiyavalavIriyo 'gAhA, kayaro so je Na gRhati bIriyaM?, vuccati, 'je puvuDhAtI no pacchANivAtI' je iti aNuddidussa, uTThANaM saTThANaM saMvego saMpavajA abbhuvagamo, No iti paDisehe, pacchA NAma pavvajapavittassa AN sesaM taM pacchA jAva Ayubhee, jadheva udvitA taheva viseseNa vaTTamANapariNAmA jAva AtusesaM viharaMti, jahA gaNaharA sIhattAe |NikkhaMtA sIhattAe viharaMti, so puvuTThAtI No pacchANivAtI paDhamabhaMgo, Aha-koyi sIhattA Nikkhamma siyAlattAe viharaMti ?, / / | AmaM, iha kei kalattaputtamittAti taNaM va chaDDittA puNo vihArAmao paDaMti, jahA selato, koyi liMgAovi paDati, nandiseNakumAro // 173||
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA. rAMga sUtra cUrNiH // 174 // va, keI darisaNAovi paDaMti jamAlIva, keI duhaovi paDaMti, ato punvuDhAtI pacchANivAtI bitiyabhaMgo, jo na punbuTThAI utthAna| No pacchANivAtI so gharatthI, Aha-je ime sakAjIvagApamiti gidArAI chaDettA jahA va sadhammacedritA ete etthaM bhaMgattiyenapAtAda | kattha ?, buccati tatie, kahaM ?, te jeNa 'setti tArisae' setti se aNNautthie annautthiyagaNo vA tesu bhagavato aNANAe rajaMpi | caittA(pavvaie)Na ya aNuTTiyassa NivAto bhavati, gAmAtipariggahAo ya, tArisae ceva jArisae ceva puvvaM AsI udikkhitA, ahavA suvisuddhadiTuMteNaM jArisagA ceva gihatthA sacittAhArAsevi tArisae ceva, udAyimAragaprabhRtayovi etthaM ceva bhaMge, jevi NiNhagavisesaM ajANatA tesitie NikkhamaMti te'vi tArisae ceva, jeNa tANa micchattaM, micchatte va kato uvari ?,'je pariNAya logasaNNesayaMti' akArassa lovA je apariNAya logaM-chajjIvakAyalogaM aNu esati aNNesati, kAe vittiNimittaM ArabhaMti, paDhijai ya-'logamaNussite' pariNyAya-pacakkhAya payaNapayAvaNAti viseseNa puNaravi tadatthaM logaM assitA, ahavA payaNapayAvaNAti AraMbhalogo tasi AsiyA, ahavA vitiyabhaMgovi taiyabhaMgatullattikAuM tevi tArisae ceva, kahaM 1, je duvihAe pariNNAe pariNNAya gihatthalogaM saMthaktIti chakkAyaloyaM vA aNNesati 'etaM nidAya muNiNA paveditA' kiM taM?, NaNu bhaNitaM jo so logaM pariNAya puNo aNNesati etaM kAraNaM-NidANaM NacA, bhaNiyaM ca-"tattha je te sannibhUyA te NidANaveyaNaM vedinti" muNiNA paveiyaM titthagareNaM, sAhu Adito vA veditaM, jahA evaM pavvaiyAvi saMtA gihatthatullA eva bhavati, teNa 'iha ANAkaMkhI paMDie aNihe' etthaM pavayaNe sarIravisaesu aratto ANaM kaMkhati, sA ya kA ?-sutaM, jaM vA AyariyA ANavissaMti, | pAvADDINo paMDito, aNihito rAgAtiehiM, kevalaM sarIradhAratthaM AhArayati sagaDaakkhaabhaMgadidruto, kasiNaM kammasaMlehaNaM kujA // 174 // PAHINILAMPIRITUALIBilamma Mammam d
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvApararAtrayajanA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 175 / / PHORITIENTami ammy 'puvAvararAtaM' puvvarAyaM abararattaM jayamANo, tattha Adime do jAme pudharAyaM, pacchi me avararAya, tattha therakappaM pati puvvarAyaM egajAma jaggati pacchime rattevi egaM, majjhe do yAme suyati, tanthavi matito jAgarati, suyaMto'vi jaNayAe suyati, Nisvamapavesesu ya jayaNaM kareti, jo evaM acakkhuvisae vi jataNaM kareti so divasao pubaha avarahamajjhaNhesu pare va jayati, jiNakappiyA tatiyajAme sotuM sattasu jAmesu jathaMti, evamavadhAraNe, avahitameva jayaMti, jaM bhaNitaM-suyaMtAvi jabbasA jateMti, socA vaI medhAvI paMDitANaM, NisAmiyatti ahigAro aNuyattati, evaM puvyarattaavarattasamaesu logasAraM josiJjAsi, taMjahA-'satA sIlaM sapehAe' sayA savvaM kAlaM, tattha sIla sabhAyo, aTThArasa vA sIlaMgasahassANi sIlaM, so sAhusahAvo, ahavA 'mahAvratasamAdhAnaM, tthaiveNdriysNvrH| tridaMDaviratitvaM ca, kapAyAnAM ca nigrhH||1|| sIlaM iti bruve, sIla Na hAvae jAvajIvaM, puyarattAvarattesu jAgarittA pacchA suyati, evamaNaNesuvi iriyAdiesu sIlesu jahAroyitavAhI hojAhi sammaM pekkha, jaM bhaNiyaM-satA sIlo, ahavA sutteNeva sIle bhannati-'suNitA bhave akAme ajhaMjhe' jeNa samma pehA bhavati taM aviyattA muNiyatti tasseva atthe suNittA akAmasIlo ajhaMjhasIlo, ahavA iha ANAkaMkhitti bhaNiyaM, taM ANaM putraratnAbarate jAgaritA sadA sIle, muNitabhAve suNiyatti atthaM suNittA, appasasthicchAkAme paJca bhave akAme, jaM bhaNitaM-alu dve, ajhaMjhe, jaM bhaNitaM-akohe, AdiaMtaggahaNA maddavattho avako'vi bhave, piMDatyo tu suNittA dhamma bhAvaM ca akAme ajhaMjhetti, utaraguNA gahitA, evaM mUlaguNehivi suNiya bhave ahiMsago saccAvAdI jAva ya apariggahoti, Aha-tujhehi saMdiTuM-tamhA bemi Na Niheja vIriyaM, aNigUhiyabalavIrieNa parakamiyavyaM, tara ya parakamamANo tahAvi kammarayaM niravasesaM na sakAmo ummRletuM, annapi tA kiMci kahehi sArapadalaMbhaTThAe, avi HIROIRAIL IDALARIESithunani, // 175 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra tvAdi cUrNiH // 176 // sIheNAvi samaM jujjhejAmo sarIraparicAgaM vA karijAmo, bhaNNati, NaNu kajamANe kaDe khavijamANe khavite, jaM ca bhaNase sArapadalaMbhatthaM avi sIheNAvi samaM jujjhejAmo, ato bhaNNati-'imeNa ceva jujjhAhi imeNaMti imeNa itivAtiNA orAliyasarIreNa aTThahiM kammariuhiM saha, ArAhaNapaDAgaharaNatthaM, jaM ca bhaNisi NivvANatthaM ahaM pANe paricayAmIti tattha 'jujjhArihaM khalu dullabhaM' etaM orAliyasarIraM bhAvajuddhArihaM dullabhaM, taM kahaM ?-'mANussakhittajAI0'gAhA 'jAva jarA Na pIleti vAhI jAva' ato | paripAleyavvaM, tattha saMgAmajuddhaM aNAriyaM, parIsahariujuddhaM tu AyariyaM, etaM ca dullabhaM teNa jujjhAhi, tajjuddhameva u kahaM ?, vuccati'jahitya kusale, davvakusalA puvvabhaNitA, bhAvakusalo sAhU, pariNNA duvihA, vivejaNaM vivego, so dabve bhAve ya, davve vivego | kalattamittANaM, aMte ya sarIrassa, bhAvavivego NimmamacaM, tato tavasA kammanijaravivego bhavati, jaMbhaNitaM-logasAraphalalaMbho, jo tu evaM dullabhaM logasAraM laddhA pamAeti se 'cute hi bAlo gambhAti rajati' jo so puvvuTThAtI pacchANivAtI se cute bAle, kuto cute ?, dhammAo mANussAo vA, gambhAtisu dukkhavisesesu, te ya gambhAti pasavakomArajovvaNamajjhimamaraNaNaragadukkhA| vasANo saMsArapavaMco, ahavA gambhajammamaraNagaragadukkhe mutti etesu garbhAdisu dehavigappesu saMsAravigappesu vA; rajati vA paJcati vA Dajjhati vA egaTThA, paDhijai 'gambhAdi rajjati' jaM bhaNitaM-gambhAtisu gacchati, gambhAdisaMsAraNivattesu vA kAmesu rajati, etaM kattha uvadiTuM ito cue bAle?, jaMvA hiTThA bhaNitaM ?, NaNu 'assi cetaM' aminnAruhate pravacane bhisaM vuccati pravuccati, | 'rUvaMsi vA svapradhAnavipayAH teNa taggahaNaM, uktaM ca-"cAkSuSA cakSuSA yena, viSayA ruupinnissitaa| rUpatreSThAzca sarve'pi, rUpasya grahaNaM tataH // 1 // " "chaNaMsitti hiMsAtiAsavA chaNA tesu chaNesu, chaNu hiMsAe, teNa alIyAtINaM gahaNaM Natthi, NaNu bhaNitaM urali INIONAINIA M // 176 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpakSaNaviratiprabhRtiH bIAcA solasavariso, vitito suteNa avvatto vaeNa vatto, so jativi sAhassamallo tahAvi tassa Na kappati, tassegacArissa tivihA rAMga sUtra- sitA tatthegataraMpi parAmusati cha so bAlo, rUvesu sanjamANo avirato kammaM uvaciNittA cute cAle gambhAdi, teNa sAhu bhaNitaM cUrNiH assi cetaM pavucati rUvaMsi ya, jo evaM svachaNavirato 'se hu saMviddhabhae muNI' sa iti so soiMdiyahiMsAdivirato ya khalu | // 177 // (hu)visesaNe sa evege Na aNNe 'vyatha bhayacalaNayoH' jeNa aTTavihakammagaMThibhayaM jammamaraNabhayaM vA sammattaM viddhaM sa bhavati saMvi | ddhabhae muNI, vahitaMti vA cAliyaMti vA (khobhiyaMti vA) egaTThA, sattavihaM vA jeNa bhayaM saMviddhaM, ahavA saMviddhapahe, tattha saMviddhamiti saNNAtaM, padho nANAdi, so jassa saMviddho sa bhavati saMviddhapahe, jaM bhaNitaM-samma uvaladdho, muNI bhaNito, aNNahA logaM uvehamANe' aNNaNappagAreNa annahA, visayakasAyAmibhUto logo hiMsAdisu kammesu pavattati, pAsaMDiNovi payaNapayAvaNauddesiyasacittAhArApo vA anivRtto, loga uvikkhamANo 'iyaM kammapariNAyA' iti evaM kammabaMdha jANaNApariNAe pariNAya paJca kkhANapariNAe tassa heU paJcakkhAya sabvehiM pagArehi saraso savvasa eva se Na hiMsati' samvehiM ceTThapagArehiM kAyavAyamaANeNa vA tivihaMtiviheNa jAva rAimatta 'saMjamati'tti sattarasaviheNaM saMjameNaM'no pagambhati' asaMjamakammesu No ganbhaM AyAti, rahasseva appapaMcamANaM sakkhINaM laJjamANeNaM Na Ayarati, Na ya jAimayAdIhiM mANaM karoti, evaM Na kujjhati Na lubbhati, Na vA | apammattamappANaM manamANo pagabbhati, tattha imo AlaMbaNaviseso, taMjahA-'uvehamANo patteyaM sAyaM' jIvANaM jIvANaM jIvA neraiyAdi ete taM prati patteya, patteyamiti vIpsA, jattha jaM egassa suhaM taM aNNassa suI, aha puttasokkhAo jaNagasokhaM bhavati, [nato bhaNNati-tatthegasma sArIraM mokAvaM egamma mANasaM, ahavA samANAmihANevi suhassAmisaMbaMdho to jaM aNNassa suhaM taM aNNassa // 177 // DS
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAraMbhAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNi // 178 // DardNIRAL |Na bhavati, ato patteyaM suha, evaM dukkhamavi, misaM ikkhamANo ujjataM vA pekkhamANo upekkhamANo, uvadeso ceva, so evaM uveha- | mANo 'vaNNAdesi NArabhe' vaNijjati jeNa vaNNo, jaM bhaNitaM-tavasoyasaMjamo eva, AyajasA, AtaM jasaM uvajIvaMti, tattha | je sammaM upajIvaMti te AtajasaM ubajIvaMti, tassa vaNNassa heU NArabhe kiMcidapi sabaloe, AraMbho NAma ghAto, jaM cAraMbhamANassa ghAto bhavati sattANaM taM Na Arabhe, logo tiviho-uDDAi, kAyalogo vA, ahavA Na kiMcitti sahasilogaTThayAe kiMci AtAvaNaM vA vedAvaccaM vA annataraM vA atisesaM ArabhijjA, taMjahA-prAvacanI dharmakathI vAdI naimittikastapasvI ca / vijA siddhaH khyAtaH kavirapi codbhAvakAstvaSTau // 1 // ' ahavA 'vaNNo'tti rUvaM vuccati, tassa aTThAe Na kiMci vamaNavirayeNasiNehosavaNaNaabbhaMgubbalaNaaMgAraNAdIyA hatthapAdadhovaNaM vA Arabhe, 'sabaloge'tti jahA appaNo tahA annesipiNArabhe, NAraMbhAveti AraMbhaMtaMpi annaM na samaNujANati, 'egappamuhe' egaM assa muhaM egacitto-egamaNo sArapadAbhimuho 'vidisappatigaNoM' dissati jeNa sA disA taM vidisaM bhisaM tiNNo vidisappatiNNo, tattha sammattanANacarittANi disA, tavvatirittA vidisA, sammatte tAni tiNNi | tisaTTANi pAvAtiyasatANi vidisA, nANassavi bhAraharAmAyaNAINi vidisA, caritte visayakasAyA rAgAdIyA tiNNi. gAhA, evamAdi vidimAo tAo patiNNo, uvaesasaevi' NiviNNacArI arae padAsu' NiviNNo carati NibiNNacArI, so| ya bAhirambhaMtaresu vatthUsuM Nivvedo bhavati, bAhiresu sayaNAtisu Nivijjati, taMjahA-'putto'vi abhippAyaM. mAtA bhavittA dhUtA | bhavati, evamAdi, cirabhavevi Nivijjati, hoUNa puNo' sarIrAovi susaMdhitA saMdhI bhavati, jahA saNaMkumAracakkavahissa, ahavA sabaloge'vi rAgassa mUlatthANaM itthIo tAhiMto Nibidati, jattha imaM sutaM 'arae padAsu' ahavANiviNNacArissa etaM | MARATHI // 178 / / WAP
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 179 // lakkhaNaM 'arate payAsu'Na rato arato payaNaNadhammI pasavadhammI pajAyaMti vA payA-ithio Nivvedapuvvagameva tAsi arato, | prajAvirataMjahA-etA hasati ca rudaMti ca arthahe tovizvAsati ca naraM ca na vizvasaMti / tasAcareNa kulazIlasamanvitena, nAryaH smazAna- | tyAdi sumanA iva varjanIyAH / / 1 / / ' tathA 'mUlametamadhammassa.' 'mahAjAtAhi varito "sa vasumaM' sa iti NibiNNacArI arae padAsu vasaMti taMmi guNA iti vasu taM ca vasu dhaNaM bhAve saMjamo jassa asthi so vasumaM, savvaM samma aNuAgataM paNNANaM jassa sa bhavati savvasamaNNAgatapaNNANe, AyariyaparaMparaeNaM AgataM sAhu vAdio vA AgataM samaNNAgataM, pagayaM nANaM paNNANaM, vasumA ceva ego samaNNAgatapaNNANo 'Na karaNijjaM pAvaM kamma' hiMsAdi, taNNo aNNesiM sayANaM karijjA, so evaM vasumaM savvasamaNNAgatapaNNANoteNa paNNANeNaM 'jaM moNaMti pAsaha taM sammati pAsaha' saMjamabhAvo moNaM, NicchayaNavassa jo carinI so sammadiTThI, ato bucati-jaM sammattaM, tattha NiyamA NANaM, jattha nANaM tattha NiyamA sammattaM, ato tadubhayamavi sammattaM, apariggAhitA iti NibdhiNNakAmayA va vaTTati, taM etaM jahA bhaNitaM-'Na imaM savaM siDhilehiM addijamANehiM' ahavA jaM etaM sabalogasArabhRtaM NirAraMbhattaM apariggahattaM ca taM kamhA aNNe'vi evaM na paDivajjati ?, teNa vucaMti-Na imaM sakaM0, siDhilA NAma tavasaMjame ya Na jAvajIvaM parIsahajayattaM daDhadhiti, addijjamANA, jaM bhaNita-siNehamANeNaM, davve udagaullo, bhAve me mAyA me pitA me jAva ciyattovagaraNaparavajjaNA, ettha abhisaMgatA sar3I bhavaMti, jahA prasannacandro rAyarisI, ahavA addi0 abhibhavaparIsahehiM abhibhUyamANeNaM | 'guNAsAteNaM'ti guNA-sadAti te guNe sAdayati guNAsAtA, jaM bhaNitaM-suhA, baMko NAma asaMjamo mAyA vA vaMkaM samAyastIti, aNNayaraM akiJcaTThANaM AsevittA NAloveti, gilANakuDaMgaM vA pavisituM obhAsati, Na vA tave ujjamati, pamatte hi kasAyAdi- // 179 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH / / 180 / / pamAeNaM, pavva eva bhavittA erisehiM Na Asevijati, kiM puNa 'gAramAvasaMtehiM ?' agAraMti vA girhati vA egaTThA, Adiakkharalovato gAraM bhavati, gAramAva saMtehiM gihattha anna utthiehi, logitANaM gihassa tullo aNNo assamo Natthi, idha Na tahA gAramAvasaMtehiM kartumiti vakasesaM, jo puNa Na siDhilo No addito No guNAsAto ko apamatto NAgAraM vasati, jaM bhaNitaM aNagAro, so evaM 'muNI moNaM samAnAeM' muNAtIti muNI, muNibhAvo moNaM, sammaM sammattaM vA AdAya, jaM bhaNitaM gahiyA, tappuvvaeNa vA tavasA 'huNe sarIragaM' kataraM 1, orAliyaM kammagaM, sarIradhuvaNatthaM tadbhuNaNaNimittaM vA 'paMtaM lUhaM sevaMti' paMtaM dosINIbhUtaM pilU, evaM ubahiMpi paMtaM dadubbalaM ujjhiyadhammitaM sejjA suNNagArAdi phalagAti saMthAragA, ahavA paMtamiti sejAuvahI gahito, lU davvabhAve, davye lakkhAhAraM sevati, bhAvalUhaM vIrtigAlaM, vidArayati yatkarmma, tapasA ca virAjati / tapovIryeNa yuktazva, vIro vIreNa kIrtyate // 1 // sammattadaMsiNo, age hi egAdesAo bhaNNati- 'esa ohaMtare muNI tiSNe' esa iti jo etaM jaha taM dhArayati, ahavA jo asiDhilo jAva lUhaM sevati vIro sammattadaMsI, davvaogho samuddo bhAve kammA udaio vA bhAvo, taramANo tisikAuM, taM ohaM jo tarati tarissati vA so ohaMtaro, mutetti mutto, teNa NAhigAro, bhAve tu sAvasesakammA muMcamANo muta eva virato saMjato, viseseNa Ahito viyAhito iti evaM bemi sArapadaM icchaMtA saddadhaha Ayaraha iti paMcamAdhyayanasya tRtIyodezakaH // utthAhigAro avassa egacarassa paccavAyA cautthaMmi, tattha sutteNa vayeNa ya battAvatte cattAri bhaMgA, sute paNa jeNa AyAro adhIto, ahavA jeNa paDhieNa egallavihArapaDimAjoggA bhavaMti taM Na tAva ahijjati, vayeNa aTTa varisANI Arambha jAva zithilAdi // 180 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekacara doSAH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 181 // HIMAL paccavAyA-AyAe pavayaNe caritte ya, tatie suneNa vatto vateNa avatto, tassa tivihA virAhaNA, vAlottikAuM paribhavijati teNa kuliMgAdIhiM, dohivi vattassa. secchA paDimaM vA paDivajatu anbhujatatavaM dhAreu vA anbhujataM maraNaM vA, sesassa NikAraNe Na vaTTati, bhaNiyaM ca-'sAhammiehi saMbuddhatehiM egANiyo tu jo vihare / AyaMkapauratAe chakkAyavaho tu bhaiyavyo / // 1 // ' eso atthato | saMbaMdho, suttassa sutteNaM-'tiNNe mutte viyAhito tahA Nadi taramANo samattho appagaM tAre annapi tasyaM kaTeNa vA ghettuM tAreti, evaM titthagarA sayaM taraMtA annapi tAreMti, ahavA gojUdhe uttaramANe tassa aMtaraMtaresu jeviNa laggati tevi maMdavegIkateNa uttaraMti, | evaM sAhusamudAevi keyi purisA sAraNadhIyIhiM cotiyA, so evaM taramANo tiNNo muccamANo mukko savvagaMthavirato ihavi asaMva| piNajati, jeNa vuJcati 'gAmANugAmaM dUijamANasma' jato calati so gAmo, teNa paraM jo aNNo gAmo so aNugAmo, ahavA | gacchato jo aNulomo so aNugAmo, jaM bhaNitaM-aNupahe annahagaM vA paDucca gAmANugAmi, hemaMtagihAsu dosu rijati, jati dohiM | vA pAdehiM rijati dUijjati duija, duTuM jAtaM dujAtaM sArapadaNissArajAtAto dujAtaM, jahA ego sAhU kAraNio, pautthabhoiyaghare aNuNNa vittu bhoyaNAyodvito, tAo cattAri jaNIo sAmatthetuM ekamika jAma uvasaggeti, so Nicchati, eyA aNNoNNAe sAheti, | visayaviyakkhaNoti ya sAheti, kattiyA evaM ahiyAsessaMtitti, evamAdi duAtaM, AhAre gatIye ya' AhAre egAgI vaiyAdisu tAva aNivAriteNa bhuttaM jAva tassa chaddI vA visUyigA vA jAtA evamAdi AhAre dupparakaMtaM, gatIyevi aNNeNa apaDicoijamANo appAdINi AloemANo gacchaMto AtavirAhaNaM vA saMjamavirAhaNaM vA pAvija, AtavirAhaNAe aharadatto sAhU diTuMto, jahA / so tae vANamaMtarIe viyaraodagaM atidUraM ullaMghemANo urucchinno tA evamAdi gatidupparakaMtaM, taM gaMtuM'aviyattassa bhikkhuNoM' ARISHNA // 18 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyaktAvyaktAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 182 // vayasA sueNa ya vattAvatte cauro bhaMgA, sueNaM anvatto jassa AyArapagappo asthato Na gato gacchavAsINaM, gacchaniggayANaM tIsavarisahiTTho, ete avattA, vattA suyavayehiM cattAri bhaMgA joeyavvA, vayasue ya avattANaM bahugANaMpi vattarahiyANaM doso-AtA pavayaNaM saMjamaM, aNNo puNa suteNa avvatto vayeNa solasavarisehiM uttiNNo jativi sAhassamallo tassavi doso, avaro suteNa vatto AyArapagappo paDhito suttato'vi atthato, Na vaeNa vatte, tassavi egacarassa doso, suteNa yateNavi vatto, jiNakappe yo parihA| riyo ahAlaMdiyo, jo vA tesiM parikammaM kareMti, etavatirittA jativi ubhayavittA 'sAhammiehi saMvujjhatehiMti gAhA, tassa paraM kAraNiyassa aNuNNA jAva kAraNaM, evaM tesiM gaNA gacchamANANaM imehi diTuMtA dijaMti 'jaha sAyaraMmi mINA saMkhobhaM sAyarassa asahaMtA0'gAhA, 'jahA diyApotamapattajAtaM.'gAhA, gacchaMmi kei purisAsAraNavIyIhi coditaasNtaa| NitiM tato suhakAmI NiggayamettA vinnssNti||1|| evaM tassa aviyattassa dujAtaM dupparakaMta vayasAvi ege vuyitAkuppaMti mANavA'vayasA-vAyAe ete avvattA egacarA aNegacarAvA vuyitA-bhaNitA kuppaMti-kujhaMti vakaMti lumbhaMti, kerisAe vAyAe kuppaMti ?-jahA ke ime ? amhaM ee ceva dagubbA tivagge baMbhaNAti, tivaggaparicAragasuddA pabvayaMti ?, evaM thaMbhe mAyAevi lobhe'vi joeyacvaM, avisaddA kAyeNAvi puTThA kuppaMti, vattA puNa vayasA kAyeNavi puTThA Na kuppaMti, jahA khaMbho NikaMpo, imeNa ya avvatadosA 'uNNayamANe ya Nare mahatA moheNa mujjhati' egacaro avatto unnaminjamANe ya kahiMci kayivayA silogA kaDittA, gihatthattaNe vA kalAvagA suttA, phuDavako vA saMbhAvaNe, keyi uppAsaNabuddhIye bhaNaMti taM-aho pabvaio dhammakahI, Na eriso atthi aNNo, Najati jahA baMbhaNassa vAyA sakataabhidhAraNajuttA, pAyate vA mahAkavvAI jANamANo, unnAmiyAti aMguliM ukkhivittA // 182 / /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnAdayo doSAH zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 183 // beti-ko anno mama tullo?-gihatthatte mama kittI AsI, ahavA sambhAvito baMbhaNo khattiyo kalAyarito vANArAyaNasarisovA | balarUveNa inbhaputto vA AsI, evamAdIehiM uNNAmito so mahaMteNaM daMsaNacarittamoheNa mujjhati, ahavA bujjhati asaMjameNa Na saMsaraMtegaM 'saMvAhA bahave bhujo 2 duratikamA' 'bAI loDane' savvato samattaM samUheNa vA bAhaMti saMbAhaMti, ke ya te ?, parIsahovasaggA, tassa avattassa egacarassa, duppamiti bahulattaM, bhujo 2 puNa 2 duratikamA-duradhiyAsayA, ahavA saMvAhA aNulomA bAhiti itthi purisagAdi, te durahiyAsA ayANato Na yANati evamete ahiyAsivvA, dose ya Na yANati, parIsahauvasaggehiM Nihayassa, ahiyAsiyaphalaM ca Na pAsati, jato evaM Aha-'eyaM te mA hou, etaM kusalassa daMsaNaM' etaM te mA hou maNasAvi jahA ahaM egAgI viharAmi, etaM kusalassa daMsaNaM, suhammo jaMbu Aha, imaM jaM uvadi8 eyaM kusalassa-badamANasAmissa daMsaNaM, jahA ete avattassa egacaragassa dosA, aviya 'nANassa hoti bhAgI0' gAhA, amuyaMtasa tassa AyariyaM uvAra haraeNa uvamA kIrihiti, kaha Najati jaM kusalassa etaM daMsaNaM?, jato-'atthaM bhAsati arahA0'gAhA, ahavA kusalassa etaM darisaNaM jahA avatteNa Na cariyavyaM | jo vatto so jaNo rIyati, therakappiyA battasahiyA rIyaMti, tamhA 'taddiTTIe tammuttIye' AyariyAdhigAro aNuyattati, dagve taddiTThIe paMthaM motuM annattha diDhei Na pADeti juyaMtarapaloyaNAe, ataddihissa dosA kUvAdiesu paDija aphiDija vA, bhAvataddiTTIe Ayariyassa uvadesadarisaNeNa viharati, sutatthagahaNaM kAyavyaM, jati bhavyAyarito to desadarisaNaM, tAhe pavAvettuM Ayario bhaNaiesa taddiTTIe tammuttIe, muttI NAma sarIraM, davyamuttI sarIraM ceva, bhAvamuttI jaM uvadesaM deti aNupAliti vA, sarIrappamANappita-| | diTThI vA taddiTThI tammuttI 'tappurakAri'tti tadeva murti diTTi pahaM yA purakkareti AyariyapUyaM ca 'tassaNNI taNNANovayutto | D // 183 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvarakSAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 184 // taNNivesI' taccitto vA AyariyaahigAro aNuyattai, davvaNivesaNe ghare vAso devadattassa, bhAve Ayariyakule NivAso, AyariyasamIve vA, coyao bhaNati-AyariyasamIve vasaMtANaM dujAtaM dupparikaMtaM Na bhavati iriyAvahigamAdI vA?, Ayario Aha-jahA Na bhavati tahA bhaNAmi, tattha suttaM 'jaya vihArI cittaNivAI paMthaNihAI' kahaM , tadubhayasuttaM 'paDileha'gAhA, gacchaMtassa gacchassa jo tihiM uvautto so purato gacchati, iriyAsu uvautto khettapaDilehayA savvaM ca vidhi darisiMti, ahavA jataM-aturiyaM | avilaMbitAe gaIe gacchati, turito Na pekkhati riyAdi, vilaMbie sesajogahANI, vattA cami NihAya paMthaM Nirikkhati, ahavA jataMvihArI cittaNidhAyI paMthaMmi gheva, so evaM cakamaMto jIve daTTaiNa 'palIvAhare' pratIpaM Ahare jaMtuM dRSTvA saMkocae desIbhAsAe, etAo suttAo tinni iriyAuggamesaNA NiggatA, 'pAsiya pANe gacchijjA' pANe paccuvikkha gacchati, juyaMtaradiTThIdiDhe ya| | pANe sAhuNA evaM kareyavvaM-se abhikkamamANe' abhirAmukhye kramu pAdavikSepe, voleUNa pANe Thaveti pAdaM, paDikkamamANe' patIvaM | gaccheta evaM daTuM pANe, sarvaprakAreNa jahA sattANaM AvAhA Na bhavati tahA kuryA, 'saMkucemANe pasAremANe' kuca phaMdaNe, sammattaM kuMcemANe saMkucemANe, 'prasRg pasAraNe NisaNNotuyaTTI vA pamajjittA jato kukuDiviyaMmiteNaM saMkuce pasArae vA, gamaNAgamaNavajaM viNiyadRNaM jAva te sattA gatA tAva viNiyamANo gacchati, saMpalijamANe' sarIre je sattA laggA te saMjatAmeva palimajati, egatANa savvatA, kArya-sarIraM kAyajogaM guNA-nANAdi 3 'samiyassa rIyato' jaMbhaNitaM samitisahitassa 'saMphAsA samaNuciNNA' saMpharisA aNuciNNA, jaM bhaNitaM-saMghaTTaNaM, egatiyA pANA uddAyaMti, kadAyi ihaloyacetaNavijApaDitaM, selesipaDivaNNassa je sattA saMpharisaM pappa uddAyati masagAti tattha kammabaMdho Natthi, sajogissa kammabaMdho do samayA, jo appamatto uvaddaveti tassa // 184 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 185 // jahannaNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aTTha muhuttA, jo puNa pamatto Na ya AuTTiyAe tassa jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aTTha saMvaccha rAI, jo puNa AuTTiyAe pANe uddaveti tavo vA chede vA, viyAvaDaM vA kareti, veyAvaDiyaM kammaM khavaNIyaM vidAraNIyaM, veyAvamaDiyaM iha bhave khijjati, aNAuTTIkataM ihaloyaveyaNAe veteti, AuTTikataM 'pariNAya vivega'miti pariNNA NAma micchattaM, evaM | se appamatteNa' evamavadhAraNe 'se'tti bhagavaM titthagarANaM pamAeNaM uvacitassa kammassa vivegakatteti vedavI, titthagara eva kitta yati vivegaM, duvAlasaMgaM vA pravacanaM vedo, taM je vedayati sa vedavI / idANiM vatto se pabhUtadaMsI' setti vedavI, pabhRtaM darisaNaM | jassa sa bhavati pabhUtadaMsI, pabhUtaM pariNANaM jassa sa bhavati pabhRtapariNANe, pabhRtaM-bahugaM darisaNaM pabhUtapannANaM, ahavA pabhRtaM khAitaM darisaNaM, pabhUtaM paNNANaM khAiyaM NANaM, uvasaMtA kasAyAdIhi, carite vA uvasaMte, samito iriyAdIhi, sahite nANAdIhiM, sadA NicaM 'jate' cakavAlasAmAyArI esA vibhAsiyavyA, so evaMguNajAio daTuM aNNautthie vippaDivedeti-jANeti-ahaM samma| hiTThI, ete micchAddiTThI, ahavA vivihaM appANaM pavedeti, jaM bhaNitaM-jANati, kahaM ?, saNNAgatamAdi daTuM appANaM avasassa baMdhu| majjhe valAmahaM, maccuNovaNItassa so subahuyovi attho kiM kuviyavAvaDo kuNati ? ahavA kimesa jaNo karissati ?, rogAmibhUyassa Na tANAe saraNAe vA bhavissati, iha paraloge vA, ahavA tehiM uppayAvijjati u ciMtijA-kiM puNa maM ete uppavvAviMti ?, mama karijjA Na vA, saMsArAo vA kiM uttAreMti ?, NiboliMti, ahavA mikkhAyariyAe saNNAbhUmIe vA gacchaMtaM AyAvitaM vA rAyA vA rAyAmacco vA dhaNeNa bhogehiM vA uvaNimaMtejjA 'vippaDivedeti' kimesa jaNo dhaNaM vA karissati ?, 'esa paramArAme' eseva tassa, ese sa paramArAmo, parama iti ukiTTha A majjAyA paramakiDDAe, etA-etA ihaM loe khAtAo itthIo, eyA ALNIRITAPAIMILITHILIPIRITUALIHIBIPANILIONIII LIRINEP
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 186 // Com I paramakaraNIyA eyA paramasuhA 'gavAmatirasaH svargaH, svargasyAtirasaH striyaH' ahavA maNussA kAmA aNiccA vaMtAsavA pittAsavatti udAdhano pAyAH socA paraM aNuttaraM kuru itthIsu-Na etA mama sAsatA, 'etA hasaMti ca0' evamAsAM saMdarisaNAo moho bhavati tamhA abhisaMgo diTTho, keNa etaM kahitaM jaM vuccamANaM ? "muNiNA hu etaM paveditaM' kimiti ?-'ubbAhijjamANo gAmadhammahiM' aJcatthaM bAhijjamANo PIgAmo-iMdiyagAmo mAugAmo ya, kiM kujjA ubbAhinjamANe ? 'avi nibbalAsae' nibbalANi davvANi asatI NibbalAsae, | tANi puNa NipphAvakoddavakUratakAINi, ahavA jANi sarIraM nibbalaMti tANi jo asati sa bhavati NibbalAsato, sarIre ya nibba| lijjamANe mohovi Nibbalijjati, AyaMbilaM vA AhArei, avi omodariyaM, taMpiNibbalaM AyaMbilaM vA omaM karei jAva egUNatIsAo Araddha laMbamANotti, jati tahAvi Na uvasaMmati tAhe cautthaM kAuM jAva chammAse avi AhAraM vocchidijjA, tahavi Na dvAti pacchA 'avi uddavANaM' rattiM ekaM donni tinni cattAri vA jAme ThAti divasaM vA, 'avi gAmANugAmaM dUtijjau' dijati uvahiM uppAyaMtANa vA, savvattha NibbalAsagA omodariyAo kareti, sabbahA aTThAyaMte saMlehaNaM kAuM bhattaM paJcakkhAi, evaM | tA abahusuyassa mohatigicchA, bahusutto puNa vAyaNaM davAvijai, seTThikappaTThadiluto, savvatthavi ya aha vijahe itthIsu maNaM, saMkappappabhavo kila kAmo bhavati, bhaNiyaM ca-'kAma! jAnAmi te mUlaM, saMkalpAtkila jAyase / saMkalpaM na kariSyAmi, tena me na bhaviSyasi // 1 // ' imAo ya AlaMbaNAo itthIo vajaNijA bhavaMti, taMjahA 'purva daMDA pacchA phAsA' satthA daMDA, dammanti jeNa so daMDo, teNa puNa iha parattha ya, iha tAva punvaM pahArA kassAti laMbhaMti pacchA phAsA saMvAeNAvatAsaNAliMgaNacuMbaNAdi, | tattha diTThato-egassa rano mahAdevIe dhUyA saMpattajovbaNA oloyaNavaragayA acchati, tIe taMbolagaM nicchuDha, iMdadatto ya inbh-||G||186|| NDIHI Hame INTERNATION
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtracUrNiH 1122011 suo teNa TThANeNaM volei, so ya tAe Na diTTho, teNa etaM paDataM taM rAyakaNNaM paloeuM hattheNa paDicchittuM muhe cchUDhaM, tIevi diTTho orAliyasarIrotti, rAyapurisehi ya ghettuM piTTittA raNNo ya NIo pAsaM, siTTe raNNA vijjhaDAveuM vajjho ANato, pacchA sA dAriyA taM ceDisagAsAo souM mucchitA, AsatthA saMtI mAtAe pucchiyA-esa te royati ?, royatitti vRtte raNNo Nivedite tassa cetra sA diNNA, teNa pharisitA, evaM puvvaM daMDA pacchA phAsA, paraloevi abhigavaNNAo itthIo avatAsAviaMti, evaM puvvaM daMDA pacchA phAsA, puvtraM phAsA paMcchA daMDA, pAradAriyA gahitA saMtA saMsaTTA vA kaNNaNAsodusIha pucchitA kIraMti mAriaMti ya, paraloe taheva nirayapAlehi ya NaragavedaNAhi ya daMDijai, imAo ya AlaMbaNAo itthIo jAo, 'izvete kalahasaMgakarA bhavati' iti ete kAmA itthisaMvA vA kalahakarA jahA sIyAe dovaIe ya, evamAdI kalahakarA, kalaha evaM saMgo, avA kalaho-doso saMgorAgo, ahavA saMgaMti siMgaM vRccati, siMgabhUtaM ca mohaNijjaM kammaM, tassavi itthIo siMgabhUtA 'paDilehAe AgamittA' pavitassa nivittassa ya guNadose paDilehAe suyanANapaDilehAe AgamittA jaM bhaNitaM NaccA, titthagarANAe 'ANavija aNAsevaNatApatti bemi' imo aNNo pariharaNovAto, dukkhaM tAo pariharijaMtittikAuM, teNa eso gatoMvi ahigAro puNo Arambhati, piyaputtaappAhaNiyA vA, taMjahA- 'se No kAhIe' jAtikahaM kulakahaM NevatthakahaM siMgArakahaM, dhammovi tAsiM rahase Na kaheyavvo, jesu doso uppajjara, purisANaM ca siMgArakahA Na kaheyacyA, kaliyA kaheyavvA, kaliyAkahA NaravAhaNAdi, pAsaNitattaMpi Na kareti kayarA amha sA bhavati sumaMDitA vA kalAkusalA vA, Ahaddesu pAsaNitattaM karei, sumiNe vA pucchio vAgare, aNNataraM vA aTThAvataM, jahA ekAe gaNiyAe dIgArikeNa caMpAraNa caMpagamAlA bajjhati, rAyaputtA deMti, pacchA sA egeNa inbheNa vAhitA, daMDaparzayoH pUrvAparIbhAvaH // 187 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 188 // gayA, ciMtei - so mae saddhiM acchitukAmo, pacchA tassa ghare caMpagapuSphehiM puMjapuMjehi accaNiyA kayA, AsaNe diNNe vINaM so | bhajAe samaM vAei, ko amhaM kusalotti pasiNaM pucchitA, vilakkhIbhUyA gayA, saMpasAratA NAmA uvasamaMtiyA, kAti kassati sAhussa addhitiM kareJja, pucchiyA bhaNai-bhattAro me annaM pariNei, dhUyA vA na, kumArI vessA vA, aha pacchA so tIse vasIkara| NAdi deti, sAvi taM aNuyattai, tehiM doso hojjA, teNa No saMpasArae, erisA mama bhAujjA bhaiNI bhajjA vA havai, itaraheva gamaNAgamaNasaMbaMdhasaMthavehiM mamIkAraM karei, katakiriyo NAma kate kate kiriyaM karei, maMDituM pucchito - kimahaM sobhAmi ?, apucchio vA bhaNati - aho sobhasi, na vA sobhasi, evaM kareha to somissasi, darddha vA tA bhAvao rosito, suTTa sA te dhUtA tassa diNNA, |Na diNNA vA, evaM saMjamadoso, evaM puTTheNa apudreNa vA pAsaNiyAtiesu vaigutteNa paDiseheyavyaM Na erisaM sotuMpi vaTTati, kao puNa uvadisituM ?, Ayario vA ajjhaSpaM NAma sutaM attho vA tattha uvautto NiccaM tadaSpitamaNA ajjhappeNa saMvuDo parivajjate tameva mehuNaM tadaNupasaMgeNa ya aNNe hiMsAtie, tA 'moNaM' muNibhAvo moNaM, sammaM nAma Na AsasappayogAdIhi uvahataM, aNuvAsiJjAsi, | ahavA titthagarAdIhiM vAsiyaM aNuvaMsijjAsitti bemi / paJcamAdhyayanasya caturthaH uddezakaH // uddesatthAhigAro gurukule vasaMto Ayario harayatullo paMcavihAyArajuttA nANAdIhiM kAraNehiM sAhUhiM sAvaehi ya sammaM uvAsijjati, AyAro pUrvamadhikRta eva, sa eva ca sAro, gahiyasAro ya NANAti NivvANapajjava sANa mAratthi ehiM ubAsijjati, ayaM tA ajjhayaNa saMbaMdho, suttassa suteNa saMbaMdho- etaM jahA bhaNitaM - moNaM aNuvasamANo Ayario bhavati, bhaNiyaM ca 'nANassa hoi bhAgI 0" so ya bahussuo evaMviho bhavati, taMjahA- 'se bemi' (sU. 169) 'seti NiMdese, ahavA so'haM evaMviha AyariyavisesaM uba prAznikAdi niSedhaH // 188 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ idasAmyaM zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 189 // - labhya bemi, tattha vatiritto davvaharato, parigalaNasoto NAma ego No pariyAgalaNasoto paumadahAti, pariyAgaUNasoto NAma ego No parigalaNasoto jahA lavaNasamuddo, ego parigalaNasoto'vi pariyAgalaNasoto'vi jahA NIlavaMtadrahAtigaMgAkuDa evamAdi, ego No parigalaNasoto No pariyAgalaNasoto jahA bAhirayA samuddayA sAsayapukkhariNIo vA, evaM sotappavahe NAma ege| nosoyapaDiyacchae, sotappaDiyacche NAmege No sotappavahe, evaM sesAvi bhaMgA, paDipuNNo NAma AIyArAipuNNo, je vA harayaguNA | tehiM paDipuNNo, pasaNNato yo jalaehiM uvasobhito ciTThati 'samaMsi bhome cihatI ti NiccakAlaM saguNehi ya paDipuSNo | ciTThati, Na kayAi suNNo jalajehiM, uvasobhito aNutIratarUhi ya pattapuSphaphalacchAyovaehiM 'samabhome' same bhUmIbhAge, Na giri| sihare Na vA visame, suhauyArauttAro ya, Na sAvaehiM sIhAiehiM anabhigammo, uvasaMtarae aNegapurisauvehe, pasaNNapaMko NippaMko | vA saivAlarahito, ege bhaNaMti--paumAtirahitovi, tattha suhaM dissaMti paMkakaMTAiNo jAlANigalA vA, yati AgAseNa pakkhI gacchati tassavi cchAyA dissati, uvasaMtarayattAo ya macchakacchabhe sArakkhati, te DhaMkAdi jAlagalAtie ya daTuMNa maaMti, tale vA laggati, sArakkhamANo isa sArakkhamANo, se ciTThati, Na sabyo Niggalate, 'soyamajjhi'tti tatiyo harato jattha sotANi AgalaMti pariAgalaMti ya tamhA Na khijai pejamANo ya dupayacauppadApadehi vigehi ya, esa diluto, ayaM atthovaNao-evaM so gurukulavAsI Ayario jutto paDipuNNo aDhavihAe gaNisaMpayAe, tattha paDhamo sotappavaho Na tu soyapaDicchato titthagaro, vitiyo jiNakappiyo, tatio gaNaharAI, cauttho patteyabuddho ya, tatieNa ahigAro, paDipuNNo so ya AyariyaguNehiM ciTThati, mANA avadvitAyAro jagaM jagaM samAsajja paDipuNNo, samabhometti AyariyabhUmIe mAhubhAvite khitte pauraNapANasuhavihAre suha
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdi zrIAcANikkhamaNapavese, iharahA ca Na sakkati corAdIhiM tattha gaMtu, je tu paTThiukAmA, ahavA suttassa teNeva uvasaMthAro paDipuNNo 'se pratipUrNa rAMga sUtracUrNiH pAsa sabao gutto' setti Niddese, passatti-bujjhatti, sacao guttetti-savvehiM paDipuNNAdIhiM haradaguNehiM uvasaMthAyareyavvo // 19 // savvehi iMdiehiM gutte ya, se jANa loe0, tattha mahesiNo gaNaharA soyamajjhaTThiyA, 'je ya paNNANamaMtA pabuddhA' bhisaM nANamaMtA coddasapuvvadharA je aNNe gaNaharavajA paraMparaeNa AgayA AyariyA jAva ajakAlaM, buddhA ohimaNapajjavanANiNo suyadhamme vA buddhA je jahiM kAle, Na puNa abbattA egacarA vA vattA, je'vi Na jiNamAdiTThA NANAI pAvaMti gurukule vasaMtA te sAmAyArIphusalA | bhavaMti 'AraMbhovaraya'tti aNNANakasAyaNokasAya asaMjamo vA AraMbho, uvarayA NAma viratA, je AraMbhaubaratA 'etaM saMmati pAsaha, 'kAlakaMkhI parivvae' kAlo NAma samAhimaraNakAlo tassa kAlassa kaMkhAe evaM vihasArajuttA gurukulavAsiNo sabao vayaMtItti, bemitti karaNaM ajjhAyaajjhayaNasuyakhaMghaaMgaparisamattIe bhavati, iha u pagaraNasamattIe daTTavvaM, gataM AyariyapagaraNaM, idANiM sissapagaraNaM Arambhati, tattha atthA tivihA-surahigamA durahigamA aNahigamA ya zrotAraM prati, tattha surahigameNa ahigAro, aNahigamAvi avatthU , durahigamesu tu "vitigicchAsamAvaNNeNaM' (sU. 162) tattha tAtra darisaNe saMkA bhavati, jai dhammasthi| kAyo gatilakSaNo teNa Nicameva gaI bhavatu, adhammatthikAyo dviti to ya nicaThANaM kiM na bhavati ?, Ayario bhaNai-dhammathikAyo na rajjU jahA tahA kaTTati, kiMtu gatipariNatassa uvaggahe vaTTati macchajalavat , evaM AgAsatthikAevi, jIvAisu vA Navasu padatthesu pariyaTuMtassa vA paDipucchaM aNuppehaM dhamma vA kaheMtassa egapade aNegesu vA vitigicchA uppajjejA, kiM ayaM attho || evaM annahiti, evaM saMkite Na labhate samAhi, samAhI NAma egaggaM, tivihA vAM samAhI, tattha sammaIsaNasamAhIe ahigAro, te || // 190 // lo NAma samAhimaraNa asaMjamo vA AraMbho, uvarayANAI pArvati guruGale vasaMtA te sA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ D puNa sissA duvihA-sitA ya asitA, tattha sitA baddhA, jaM bhaNitaM gRhasthA, asiyA sAhU, abaddhA kalattAtipAsehi, teNa haratovazrIAcA sitArAMga mUtra- meNa AyarieNa kahijaMtaM siyAvi aNugacchaMti asitAvi, aNulomaM gacchaMti aNugacchaMti, egadA kadA kiMci Na aNugacchaMti sitAdi cUrNiH evaM sehatarAvi keyi pariyacchaMti, te pariyacchayA pAyapaDiyA bhaNaMti-aho subhAsiyaM pesalaM ca bhaNiyaM, tattha gADhaM ca annnnu||191|| gacchamANovi ciMteti-kiM maNNe AyariyA aNuyattIe bhaNaMti ?, udAhu pariyacchaMto bhaNaMti, so ya puNa kadAyi khamao hoja payaNu D| kasAo vA AyaDio cirapavvaio sAhU kiM manne ahaM bhavasiddhIo abhavasiddhIo ?, saMjamabhAvo'vi me Nasthi jaM ahaM etaM phuDaviyaDakahijaMtaM nANugacchAmi, tassa sammattathirIkaraNatthaM Ayario bhagai-NiyamA tumaM bhavasiddhIe, abhaviyassa evaM saMkAvi | Na bhavati-ki ahaM bhavio abhavio vA ?, kiMca-'bArasavihe kasAe khavie uvasAmie ya jogehi' saMjamo labbhati, so ya te | laddho, taheva darisaNacaritramohaNIye tava khayovasamaM gate jeNa si sammattacarittAI paDivaNNo, jaM puNa sammatte'vi vaTTamANo kahijamANaM Na paDibujjhasi taM NANAvaraNijaM te kammaM Na suThu khaovasamaM gataM, jassa udaeNaM NiuNe padatthe Na bujjhasi tattha imaM AlaMvarNa-'tameva sacaM nissaMkaM jaM jiNehiM paveditaM' (mU.163) ahavA so tesu aNugacchamANesu aNaNugacchamANo kahaMNa Nibije? darisaNAto tato vA adhItayAto, tattha imaM AlaMbaNaM-'tameva sacaM NissaMka' atthi NaM bhaMte ! samaNAvi NiggaMthA saMkAmohaNijaM kammaM vedeMtA0' AlAvo vibhAsitavyo, tathA 'vItarAgA hi sarvatrA, mithyA na bruvate vacaH' (yasmAt tasmAdacasteSAM, satyaM bhUtArthadarzanam // 1 // ) evamAdIhi AlaMbaNehi Na Nivijati, sA puNa tassa vitigicchA pabbaiyassa bhavati pabbayaMtassa vA teNa vuccati'saDissa NaM samaNugNassa saMpavayamANassa'(. 164) saTTA assa asthitti, samaNuNNo NAma pavAruho, samAvayaMtassa || // 19 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ samitAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 192 // saMgataM vA jaM tassa, samiyaMti maNNamANassa, saMviggabhAvito saMviggANaM ceva sagAse pavvaio, egadA kayAi, ahavA egabhAvo egatA pavvA, egatA gihatthehi kasAehi vA asaMkappo, bitiyassa samiyaMti maNNamANassa egayA asamiyA bhavati, so saMviggasAvao NiNhagasagAse pavvaio, mahurAkuMDailANa vA, pacchA NeNa NAtaM, avikovio vA ussanasagAse, pacchA so samosaraNAdisu paMthe vA melINo pucchio duThu te kataMti, jai lakkhaNA ceva paDikkamati to se so ceva paritAo, aha puNa sayaM ThANaM | gaMtuM parehi vA codito acchai thovaM vA bahuyaM vA kAlaM to puNa uvadvAvijai, tatio saMviggabhAvio ceva asaMviggANaM cevaMteNa pavvayati, saMkito puNa mA hu ete NihagA bhavejA, pavvayAmi tAva pacchA jaM bhavissati, saMviggehiM saMmilIhAmi, evaM panbaio | pacchA ya'NeNa NAtaM jahA eyA NiNhagA samosaraNAdi sesesu saMjaesu saMbhijamANe, paNNavaNAe vA AyAreNa vA pacchA Aloyae, puNo ubaTThAvijai, cauttho bhinnadaMsaNo'bhisaMkitacittANa ceva sagAse padhAo, taM ceva se rucitaM, evaM duhatovi asamitA jAtA osaNNANa vA, ete ceva catvAri bhaMgA dosu ThANesu samoyArijaMti, taMjahA-samiyAe ya asamiyAe ya, AdillA doNi samiyAe itare asamiyAe, tattha suttaM 'samitaMti maNNamANassa samiyA vA asamiyA vA hoi uvehAe' ikkha darisaNe, uvicca ikkhA uvikkhA, paDhamassa uvehamANassa, bitie puNa te NiNhae NAUNaM jaM tavyAvAre uvehaM kareti, jaM bhaNaMtu taM bhaNaMtu jaM kareMtu taM kareMtu vA, jAva visuddhadaMsaNe sAhU pAsAmi tAva AbhogaM karei, mA me ete NicchubhissaMti, ahaM ca avvatto aJjavi, tAhe so paNNavijaMto vA asamANesu uvehaM kareti, tassa evaM sA asamiyA evaM bhavati uvehAe, vitiyavigappe tu asamiyaMti maNNamANassa samiyA vA asamiyA vA samiyA hoi uvehAe, asamiyA ceva bhavati vikovijamANassavi sammadidiehi tesiM pavayaNe uvikkha PRITHIPPORTUTRITISARIBUTTA // 192 // MillINA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ di zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 193 / / mANassa, jaM bhaNitaM asaddahamANassa, tatiyassavi saMviggA etetti NacAvi jayA tassa paDikkamiyabve uvehaM kareMti tadA asamiyA - bhavati, cauttho asamio ceva, tattha jo so harato dhammo Ayario tassiso vA attapAro (paNNo) uvehamANo aNuvehamANo, jN| bhaNitaM-aparibujjhamANo, evaM uveha, evaM eyassa, evaM bujjha samiyAetti, arUsaMto-apharusaM bhaNaMtaM. TaMkaNadiTuMteNa tAva mAheti jAva paricAti, tadA tassa ThANassa taM bhavati NayaNaM, bhaNaMti 'jaTTa calla'tti, agilAe kAle kAle ya paDhamabitiyAdiparIsahehi agilAyamANassa sa eva attho puNo puNo uvvehaMtassa (tattha tattha) saMdhI jhosito bhavati tattha tatthe'ti vIpsA, tattha tattha nANaMtare daMsaNa0 carittaMtare liMgaMtare vA saMdhANaM saMdhI darisaNasaMdhimeva, ayaM 'juSI prItisevanayoH' ahavA, ahavA padapAdasilogagAhA. vRttauddesaajjhayaNasuyakkhaMghaaMgasaMdhiriti, jusitaM jaM bhaNitaM AsevitaM, saddahitA pattItA bhavaMti, athavA sUtramiti saMdhitAsya, evaM saddahamANassa 'se uTThiyassa Thiyassa gati samaNuNNa' sammaM uTThANeNaM udvitassa gurukule vasaMtogati samaNupassaha, kiM gatiM gato?, jahA koyi rAyasevago rAyANaM ArAhittA paTTabaMdhaM patto, tattha loe vattAro bhavaMti-peha amugo ke gatiM gao ?, evaM abhitaraissariyattaNeNa mahAvijAe bA, iha hi AyariyakulAvAse vasaMto 'NIyaM sejaM gatiM ThANaM NiyamA(NIyaM ca A)saNANi yA' evaM vaTTamANo 'pUjA ya se pasIyaMti, saMbuddhA pubvsNdhutaa|' so acisyakAleNa AyariyapadaM pAvati paTTabaMdhaThANIya, ato vuccati-udvi| tassa dvitassa, annAovi riddhio pAvaMti, siddhigatiM devaloga vA, evaM pAvittA paMcavihe AyAre parikkamiyadhvaM, etthavi bAlabhAve' bAlA, jaM bhaNitaM mUDhA saMkiyA, yazca saMkiyabhAve ya appANaM No darisijA, jovi aNNo bAlabhAvo, taMjahA-bhAraharAmAyaNAdi tehiM putvaM bhASiyapubyo kuppAghayaNesu vA vaisesiyavudvayaNamAdikavilAdiesu avirataavataasaMjayANa vatAdisu // 193 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ LATIONALAM dhIAcArAMga sUtra cUrNiH // 194 // bAlabhAvAdi | vA aguttiasamitisu vA ahavA attato egacariyAte NiNhagatte evamAdi bAliyabhAvo, niccattA appaNo Natthi pANAivAo apuNNattA ya, AgAsadese vA Navi rukkhotti chedo DAhe vA, avatadvitassa AgAsassa DAhacchedA Na bhavaMti, jahA NizcattA appaNo Natthi pANAivAo, tassa abhAve na purisassa sIsaMpi chiditA, bAliyabhAve appANaM Na daMseti, bhaNiyaM ca-"na jAyate na mriyate" evamAdi, tamhA haMtavvaM pariyAveyavvaM uddaveyavvaM, tato vuccati 'tumaMsi NAma taM ceva'(sU. 165)tumaMsitti jo tuma pavAdI tarhi ceva aviratitti, ahavA tumaMsi tami ceva kAe atigato asaI aduvA aNaMtakhutto hamihisi, amehi vA jAva uddaveyavvaMti, ahavA chasu aNNataraMsi kappati tehiM ceva, evaM musAbAe aliyaM bhAsiyavyaMti maNNasi, evaM jAva pariggahe, ahavA tumaMsi NAma taMmi ceva aNNuNNamittavisayakasAyabhAve, teNa 'aMju ceya' aMjuriti Rju-sAdhu, ca pUraNe, etaM padaM hatabbAdi paDibujjhatIe sAhu, ahavA ajavabhAveNa, Na saDhayAe bhaeNa vA, tamhA 'Na haMtA Navi ghAtae' Na haMtavvA sataM, ghAtaetti kArAvaNaM ca aNumo daNA ya do'vi gahiyAI bhavaMti, evaM 'aNuveyaNaM appANeNaM' aNu pacchAbhAve, aNuvedaNaM aNusaMvedaNaM, ko attho?-jahA tumo vedAvito taheva vetitavvaM, ahavA samaMtA vedijjai aNuvedijjai, appANaMti appaNA te aNusaMvedijaMti, Na tu aNNesiM vetesaMti 'jaMti haMtavvaM NAmipatthae' jaMti jamhA kAraNA, haMtavvaM-mAreyavvamiti, Na paDisehe, abhimuhaM patthae / vitigicchAhigAro aNuyattai, imA vitigicchA ceva sissassa-kiM davyA guNA aNaNNe ahavAto aNNe ?, ahavA aNusaMvedaNIyaM, bhaNiyaM ca-appANeNaM, veda| gAe NANameva, taM kiM NANaM gAuM egatte aNNatte saMto saMdeho, logevi kei aNNaM davaM guNehiM icchaMti keyi aNaNNaM, ato saMsayAo pucchA, je AtA se viNNAtA (sU. 166) pucchANulomameva vAgaraNaM, je AtA se viSNAtA, Navi appA nANavinA D // 19 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 195 // Pim Navirahito koi, jahA aNuNho aggI patthi, Na ya uNhaM aggIo atyaMtaraM, teNa aggI vutte uhaM vuttameva bhavati, tahA AtA Atmaiti vutte viNNANaM bhaNitameva bhavati, viNNANe bhaNite appA bhaNitameva bhavati, evaM etaM gatipaJcAgatilakkhaNeNaM, taMjahA-jIve prajJAnAdi bhaMte ! jIve ? jIve 2 ?, aNNe bhaNaMti-kiM je AtA se viNNAyA ? je viNAyA se AtA ? pucchA, vAgaraNaM tu jeNa viyANati se AtA, keNa biyANati ?, nANeNaM paMcabiheNaM viyANati, taM ca nANaM appA ceva, Na tato atyaMtaraM appA, Aha-jai evaM teNa NANabahutte appabahuttaM ekeke appAe, evaM darisaNabahuttevi appabahutaM, jAvatiyA vA AmiNiSohiyanANabhedA, evaM suyanANaohinANamaNapajavanANabhedA tattiyA jIvA, tattha imaM appabahuttasaMkAe paDisedhatthaM sissa! suttaM bhaNNati-'taM paDucca paDisaMkhAe' paDuccatti jaM jaM nANaM pariNamati ayaM appA taM taM pappa tappakkho bhavati, ahavA ghaDapaDAdiNo ya bahavo appavattaM pavattaM, aNiTuM ca etaM, jeNa vuccati paDucca saMkhAe, jatA ghaDaNANeNa uvautto bhavati appA tatA va ghaDaNeyaM prati ghaDaNANameva bhavati appA, evaM paDarahaassanANamiti, sotAtiuvaogo vA jahA soovautto appA soiMdiyaM bhavati, evaM jAva pharisidiyamiti, bhaNiyaM ca-1 "jaM jaM je je bhAve pariNamai" ato ya uppAyavayadhuvattaM bhavati jIvassa, etaM paDuca paDisaMkhAe, sabavAvagaM susaM eyaM, jaMjaM bhavaM neraiyAi bhA ca udaiyAdi dhAvagalAvagAdikiriyAo paDucca tadakkho bhavati, paDanANaM ca pariNato paDanANatte, Na u ghaDAiuvaogA ya paDanANakAle, aghaDanANakAle ya aghaDiyameva, evaM sabbadabvANaM paDuca paDisaMkhA uppAtAdayo AyojA, naMjahA| suvaNaM kuMDalatteNa uppaNNaM, gaMthatteNa vigataM, suvaNNatteNa avahitaM, tahA paramANU kAlagatteNa uppaNNo nIlagateNa vigato, dravyatayA | avavito, evaM payogavIsasApariNAmA yojA, 'esa AtAvAto' appago apaNo vAto AtAvAto, davve nANe vA AtovayAraM IA||19 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAnA jJAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 5 adhyaka 6 uddezaH // 196 // bajeyanbA, videso ( sU tamA hotu,e | kAuM ghuJcati-esa AtAvAte, samma pariyAe, pariyAe NAma pajAo, vivihaM visiTTha vA Ahito viAhito, evaM udviyss| TThiyassa gaI samaNupassaha siddhAntagatiM vA / paMcamasyAdhyayanasya pNcmoddeshkH|| ___esa evAdhigAro-tiNi tisaTThA kuppAvaNiyasayA vajeyavvA, gihatthA annautthiyA vajeyavvA, rAgadosA vajeyavyA, aNaMtarasuttasaMbaMdho tu samma pariyAo vakkhAo, imaMpi sammaM vakkhati-aNANA aNuvadeso (sU.167) jaM bhaNitaM-aNuvayAro, tanvivarIyA.ANA, ato tAe aNANAe sovatthANaM, suThuvaTThANaM ANAe, aNuvaTThANaM aNujamo, etaM te mA hotu, eteNa doggaI gammai | teNa NivArijasi, tabvivajayaM kuru, ko ya so tabdhivajao?, aNANAe niruvaTThANaM, etaM kusalassa daMsaNaM' etamiti jaM bhaNitaM, (0 | taddiTThIte-kusaladarisaNadiTThIe, muttI-sarIraM, tappurakAro tassaNNi taMNivesaNA puvvabhaNitA, 'abhibhUya adakkhU priishe| (sU. 168) amibhUya cattAri ghAikammAiM abhibhUtA, adakkhU-evaM diTuM bhagavayA, aNabhibhUte tehiM ceva parIsahovasaggehi annatithiehi ya, pabhu NirAlaMbaNaM nirAlaMbaNabhAvo, pabhUNirAlaMbaNayAetti, AlaMbaNaM mokkho tassa ca AlaMbaNassa pabhU, aNNaM ca nirAlaMbaNaM kAuM pabhU, se ahaM abahimaNo' je iti Nideso, ahameva sojo abahimaNo-Na NiggayamaNo saMjamAo sAsaNAo vA paMcavihAyArapayAo vA abahilleso, jati aNNautthiyANaM veuviyAiriddhio pAsati tahAvi na bahImaNo bhavati, chalavAte vA NiggahIto Na bahilesI bhavati, 'pavAraNa pavAyayaM jANijA, pagato vAdo pavAdo, appaeNaM pAeNaM tiNi tisaTTANi pAvAdiyasayANi jANijjA-parikkhijA, paropparaviruddhANi eyANi, taMjahA-IsareNa kaDe, aMDAo, aggisomIyaM, logamAdIkataM, evaM paropparaviruddha pAvAdie NaccA saeNa pavAraNa NigiNhai, NaNu evaM parasiddhaMtadosakahAe rAgadosA, bhaNNati, jahA uppahamaggaM dariseM NITAPAINIANPNEHIPULMUS // 196 // (
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 197 // tasya Na doso bhavati, jahA apatthabhoyaNAto AturaM NivAraMtassa Na doso, evaM saraNaM pavAdeNaM paravAde duDe dariseMtassa Na rAgadoso bhavati, te puNa so kuvAde kahaM jANai 1, pucchati, sahasaMmuitAte paravAgaraNeNaM aNNesiM vA aMtie soccA, etehiM tihiM kAraNehiM NaccA 'NisaM NAdivattijAdi (sU. 169) disaNaM deso Nideso, NAtivattae NAticarati, mehAvI puvvabhaNito, sayaM bhagavayA suddha paDilehitaM- viSNAyaM, tameva siddhataM bhAgavataM tiNhaM uvaladdhikAraNANaM aNNayareNaM uvaladdhikAraNeNaM abhisamAgamma, 'sabato satAe' savyato iti davvakhittakAlabhAvA, savvattAe savvabhAveNaM, bAhieNavi abhitaraeNavi kAraNeNaM, sammaM etaM samabhiNaccA - samamijANiya, 'iha ArAmaM pariNNAya' iheti iha sAsaNe, A maJjAtAeM, jAvajjIvaM, ArAmo tavaNiyama saMjame veragge ya parImahovasagge jao ramati, duvihAe pariSNAe parijANaNAe jANittA paMcakkhANajANaNAe aNArAmaM paDisehittA tappaDipakkhabhUte ramati, accatthaM nANAdisu lINo allINagutto soIdiehiM savvato vate parivvae, 'giTTiyaDI vIre AgameNaM' Na etIti NiTTito, vIro bhaNito, Agamo attho, teNaM paMcavihaM sAraM AgamamANe - uvalabhamANe AyariyamANe, suThu parakamijAsi sobhaNaM vA parakamijAsittibemi, evaM ANAe NaccA kammasuttAI NiruMdhiyavvAI, tANi puNa soyANi kuto bhavatitti ?, buccati - ur3a ( gA0 13) soidiya visayakasAyA ya soyANi, uDUM kakhaMti visae divve NiyANaM vA kareti, evaM ahe bhavaNavAsI, tiriyaM vANamaMtarA maNussae kAme patthei NiyANaM vA karer3a jahA baMbhadatteNaM, paNNavagaM vA paDucca uDasotA caMdAicca gahatArA vijjugajiyAdi tahA ya girisiharapanbhAra NitaMtrAdisu, aho NadiparikkhivaguhAleNAdisu, ete sotA viyakkhAtA, jamhA saMgati pAsahA tamhA tivihappagAro soyagaNo, abhihito saMgo, kammasaMgaM parama- bujjhaha, bhaNiyaM ca - "sabbao pamattassa bhayaM", so ya saMgo rAgaddosa visayavasAya aTTassa kuvAdyAdi // 197 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivekAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 198 // bhavati ato bhaNNati-"ameyaM uvehAe (sU .170)rAgadosavasaTTai kammabaMdhagaMThiM uvehittA tehiM assavehiM vivegaM kaDeti, vivego NAma assavadAraparicAo, puvyovaciyassa kammassa jahA vivego bhavati taM pagAraM kareti, vedaM vedati vedavI, titthagara eva, ege Ahu-'ettha viramija vedavI' 'etAo AsavadAragaNAu gAhovadiTThAo viramaja vedavI, viNaettu sotaM Nikkhamma' sadAdINi | tANi, Na sakkA savvahA ucchideuM je tesu rAgadosovAte Na kujA, ege Ahu-'viNaettA soyaM Nikvamma esa mahaM' esa iti, jo ya NikkhaMto, mahA pAhaNNe, matIe vA, sAsaNe jaM bhaNitaM, Natthi se kammaAsavo, ghAikammakkhayAo ya akammA bhavittA jANati pAsai kasiNaM loyaM, jo jahA u9 soyAdIhi so tahiM bajjhai, kammabaMdhakaDuyaM ca phalavivAgaM jANai pAsai, paDilehAe, sa ceva nANapaDilehA, ANatti vA nANatti vA paDilehitti vA egaTThA, NAvakhaMti atIte puvvarayakIligAdi, aNAgatevi NidANakaraNAi, vaTTamANe saddAvasAe, NAvakhaMti-na rAgadosesu vadaMti, AgatiM gatiM pariNAya' Agati caubihA, gaI paMcavihA, jANaNApariNAe paJcakkhANapariNAe tappAyoggAI pariharati, eyAe ceva duvihAe pariNAe 'acceti jAimaraNassa vaTTamaggaM' (sU. 171) atIva atIti accetIti, jAI maraNaM ca jAImaraNaM saMsAra eva jAimaraNaM tassa vaTTamaggo paMtho, tattha viyappitasaMsArapiyavippayogadAridadobhaggAdisArIrAdidukkhavaTTamaggo saMsArasotaM uttarai, taM kahaM acceti ? kayare ca te?-'sabe sarA NiyaiMti ?, vakkhAyarato sutte atthe ya, bhaNiyaM ca-'jaha jaha suyamogAhai0' apuvvagahaNaM sUtiyaM bhavati, savve sarA, sayaM iMdiyavisayaM pappa saraMti-dhAvaMti, atote tahiM vakkhAyarae sAImi Niyati, tadhivAgaviyANaehi 'saddeNa mato.'kutthiyapavAtA vA sarA, te vakkhAyarate sADaMmi Niyati-paDihaNaMti, Na sakeMti taM vippariNAmeuM, kiM puMNa taM ?, vakkhati-dhammatthiyakAyAi paMca atthi // 198 // (
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 199 // kAyA, jIvaMtA ahi kicca buccati - savve sarA niyahaMti, savve pavAyA tattha Niyati, kimiti ? - 'takkA jattha Na vijjai' takA NAma mImAMsA, heU maggo, Na ya heUhiM parikkhamANo appA sakkhaM ubalabbhati ghaDo vA, jamhA ya eso takAgejjho Na bhavati teNa attha cauvvihAvi matI Na gAhitA, utpatti uggahAdi vA matI, kevalapaccakkho, 'oo apatidvANassa kheyaNNo' oyetti - ega eva jIva aNNaM sarIrAdi, ahavA kevalaNANaM oyaM, apaiGkANassa kheyaNNeti so ya appaDDANo-siddho, 'se Na dIhe Na hasse Na vaTTe Na tase Na cauraMse Na paDimaMDale' etaM saMThANaM, 'Na kiNhe jAva sukille' evaM rUvaM gahitaM, 'Na subbhigaMdhe Na dubhigaMdhe' gaMdho gahito, 'Na titte Na kaDue Na aMbile Na mahure' raso gahito, 'Na kakkhaDe jAva Na lakkhe' phAso gahito, kAugahaNeNaM lesAo gahitAo, ahavA Na kAUtti Na kAyavvaM, jahA vedigANaM ego puriso khINa kileso aNupavisati, AicarassIo vA aMsumati, evaM 'Navi ruhi"tti ruha bIjajammaNi, Na puNa jaNei aggIdar3abIyaM vA, paNa saMge iti jahA AjIvaNage, " puNo kiDDApadoseNaM se tattha avarajjhati Na itthivedago'Na aNNaha'tti Na NapuMsavedago, kiMtu kevalaM 'pariNo saGghao' samatA jANai pariNNA savvato sannAlakkhaNo, (ucamA ) Na vijati, jahA idiehiM egadeseNaM gaccati, NANadarisaNamato, uvamANa vijati, jahA kaMtIe caMdeNa muhassa unamA kIrati evaM Na saMsArieNaM keNai bhAveNaM siddhasya sakati uvamaM kAuM tassukkhassa vA, bhaNiyaM ca - "iya siddhANaM sokkhaM aNovamaM" kevalaM tu arUvI, sato bhAvo sattA, Na evaM abhAvo pAvati, 'apadassa padaM Natthi 'ti buccati, apado hi dIhajAio, tassa gacchao dIhaM va parimaMDalaM vA padaM Natthi evaM NivvANassa uvamA Natthi se Na saddeNa rUve 0 ' ( sU. 172 ) punvabhaNitaM tu, muttadantrANaM sAimaMtaM bhavati, so ya tavvihammite, tassa saddAimattaM Na vijati, iti parisa svaranivRcyAdi // 199 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhUnanA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 20 // mattIe, etAvaMtitti tassa pariyAtA etAvaMti ya pariyAyasesA iti // logasAravijao NAma paMcamaM ajjhayaNaM sammattaM // ____saMbaMdho logasAre dvito kammaM dhuNati (249-250) paDhame NiyagavihuNaNA, jahA atArise muNI, bitite kammANa vihuNaNA 'subhi ahavA dubhi ahavA tattha bheravA', tatie uvagaraNasarIrANaM,dhuNAti bhikkhU acelo parivasito tassa NaM bhikkhussa No evaM bhavati-suttaM jAissAmi, sarIre kisAvAhA, cautthe gAravatigassa vihuNaNA, niyaTTamANAvi ege AyAragoyara0 uvasaggAsaMmANo | ya paMcame, saMtegatiyA jeNa lUsagA bhavaMti, aNuogadArA cattAri, NAmaNipphaNNe dhuvaM, davyadhuvaM jaM dhuvati jahA caraMDI pasamagAdi dhuvati, hatthIyo rukkhaM dhuNati vAo vA, phAlI vA tattheva male, bhAvadhuNaNA kammaM tavasA dhUyaitti, NAmaNipphaNNo gto| suttAlAvae suttaM obajjhamANo (sU. 173) saMbujjhamANo NibujjhamANo pabujjhamANo satthapariNAo Arabbha jaM bhaNitaM jaM ca vakkhamANaM aNuttaraM logasAraM, tivihaM vA bohi, iha mANavesu' iheti iha sAsaNe, ihaM vA caritte, mANavesu AghAI-akkhAti, | Nare, NarANaM ceva, tiriyA Na sakeMti akkhAiuM, keriso akkhAti?, jassa imAo joNIo, jAiotti pagArA, te ya jIvAdI | NavapayathA annatitthiyajAIo vA, ahavA egidiyajAImAIo, sadhaggahaNA dabakhettakAlabhAvesu agdhAti, semANi ya saMtapada| parUvaNAdINi jahAsambhavaMti, paDilehiyAo tAo suThu paDilehiyAo supaDilehiyAo, agdhAti-akkhAti, setti Nidese || NANaMti jahatthovalaMbha, taM kerisaM?, ralatorekatve (ubalaMbhe kAyavve) asarisaM, taM ca paMcavihaM, ahavA asarisaM kevalaNANaM teNa| asarisameva suyanANaM kadheti, daMsaNaM carittaM tavaM viNayaM ca kahei Ayario, kidRtetti vA kahetetti vA egaTThA, ahavA AikcavibhAgehiM, kidRtetti pavedeti, kIrtigrahaNA Aikkhati, vratasamitikaSAyANAM dhAraNa rakSaNa, AyariyA vibhAgehiM tesiM ceva bhedaM // 20 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra kiTaMti banANaM dhAraNaM paveyaNaM tatraphalaM nANAdisu pajoejA, kassa puNa sovAte vA kahayaMti ?, tesiM ceva NarANaM samuTThiyANaM, samuTThANaM dabve bhAve ya, dave purisA aNuTTitA, itthiyAo uTTiyAo, bhAve dovi uTThiyAI uDeukAmANi vA, NikkhittamacUrNiH tthesu, satthaM churiyAdivAvAro, chiMdaNA bhiMdaNA, ahavA NikkhittadaMDANaM paMca rAyakakuhA ArohitA, je ya kkhimiukAmA tesiM // 201 // viseseNa kahayaMti, nANAdi 3 samAhiyANaM, tivihAya pajjuvAsaNAe, koti nikkhittadaMDo Na ya samAhito jahA ohANuppehI aNuvayukto vA, paNNANamaMtANaM- buddhisaMpaNNANaM, itare suttatthahANI, Na ya givhaMti, sati saNNitte AyariyANaM iha gahaNo, iha pravacane, motimaggo muttie maggo 2 muttehiM vA aNuciNNo maggo so, iNameva giggaMthaM pAtrayaNaM nANAdi vA muttimaggo, muttinAma NivvANaM, jaM bhaNitaM siddhI, evaM ege mahAvIrA, evaM ege suNittA, avisaddA asuNittAvi patteyabuddhajAissaraNAdi, aviya "dohiM ThANehiM AtA dhammaM lamijA- socA ya abhisamiccA ya" vIrA bhaNitA, 'viparaka maMti' vividhehiM pagArehi jayaMti - paraka maMti, vidhuNaMti, ahavA paro- saMjamo mokkho vA tattha parakamaMti, parIsahA vA parakamaMti, 'pAsaha ege visIdamANe 'pAnahati parasaha, ege pAsatthAdi, selagavat sIyaMti, ahavA vivihaM sIyaMti nANAdi 3, jehiM iha appIkatA paNNA te attapannA Na attapaNNA aNatapaNNA apattapaNNA vA ahavA attA - iTThA amhatteNa appaNo hitakarI paNNA, kiha puNa te visIdaMti ?, jahA vA uvasaggapariNAe paDilomauvasaggehi ya, kIvA vasagatA keti saliMgesu caiva vahatA pANAivAyAisu vahaMti, te No puNo abhilaSaMti mANusAdi, etatthaM 'sohaM bemi' seti Nidese jahatti ovamme 'kummo'ti kacchabho, haratIti harato, kiM harati 1, bAhiramalaM, vivihaM NivesiyaM cittaM kacchabhassa sayaNAdisu harate ya, keriso puNa so harato ?, ghaNasevAleNa vA paumapattehi vA pacchannapalAso, jativi tattha dupada G utthitAdi // 201 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 202 // unitihas email ISIONahang Rai PINEMAMATIPATIONPATIAANI | cauppadA carati tovi Na bhijai, tassa ya kahiMci dese chidraM asthi, teNa so kummo jahicchAe evaM ummaggaM lathu, ummaggaMNAma || umaggaNA chidaM, tassa ya cittaM jAyaM-kahaM NAma savvaM sayaNapariyaNaM iha ANemini eveti, Na ya taM ummaggaM labhati, esa diTuMto, dRSTAntAdi ayaM atthovaNato-jIvo kummatthANIto, saMsAratthANIo hato, palAsatthANIyA kammA, ummaggaM mANussAdi 4 samatAdi 3 sAhU vA, tato asaMjamaharayAo uttiNNe vidhuNaNaM kAumAraddho, puNo kIvo vasagato gihigato, NibiNNoviNa sakketi saMjamatthaM ummaggaM labhiuM, imaM aNNaM visIdaMtANaM aNattapattANaM udAharaNaM-'bhaMjagA iva saNNivesaM' jaM bhutti bhUmII te jAtA bhaMjagA, jaheti saNNi visaM satthANaM chijaMtAvi Na jahaMti, evaM gihavAsaduHkheNaM dAridAdiNA abhibhUtAvi saMtA Na sakaMti pabvaiuM, kimaMga puNa rAyAdI?, ahavA doNhavi imo uvasaMthArotti-'evaM ege aNegagottesu kulesu evamavadhAraNe, ege Na samve, aNegagottesu marugAdisu, ahavA uccaNIyesu, uppavatiyA samANA rUvesu giddhA saesu parAeMsu ya, addhA(TThA)e gahie ciMtei-aho ahaM rUbassI, saddAdisu vA sattA rAgadosagatA mAtApitti evamAdisu vA, tassa asuhakammodayassa doseNa NaragAdisu ubavaNNA, te veyaNAmidutA kaluNaM thaNaMti vA kaMdaMti vA soyaMti vA egaTThA, 'NitANAto vA te Na labhaMti mokAvaM' NidA baMdhaNe, NidANaM kamma, ahavA kasAyA NehaphAsA, tehiM No labhaMti mokkha, mokkho saMjamo, evaM te bhogaNimittaM uNNikkhaMtA samANA imehiM rogAyaMkehiM Na labhaMti bhogA bhottuM, 'aha pAsa tehiM tehiM kulehiM jAtA' ahatti aNaMtaraM, pAma tesu tesu kulesu uccaNIesu, jAtA saMbhUtA, taMmi bhave annaMmi vA gaMDI galagaMDImAdi, koDhI, koDha aTThArasavihaM, rAyasi khayavAhI, avamAritaM abapheri, kANo dezakANo, aNNesi aMdhalao, jhimito alasayavAhI, kUNi hatyeNa pAeNa vA, kuJjitA bAmaNo, udarI jalodaraM, mUtI mUyattaM, sutiyA sUNasarIrA, gilAsiNI aggIu vAhI, | // 20 // N HAIN
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-10 cevai balagattayA, pIDhasappI hatthehiM kar3e ghettuM cakamaMtI, silavatI pAdA silIbhavaMti, madhumehaNI vatthirogo, solasa ete rogA-ID rogAtaMkAdi gaMga mUtra- yaMkA' solasatti saMkhyA, etetti pratyekaM je bhaNitA labhaMte rogA, ete ceva solasa akkhAyA-kahitA aNupuvyaso-kameNaM, aNu cUrNiH pubbaso vA kassai gabbhe kassai jAyassa, kammudao vA aNupubbo, avArogA vAiyAdi 4, saMyoge solasabhaMgA, ahavANaM phusNti||203|| pAvaMti AgatA aMgaM saMkAmenti AyaMkA, te ya sAsakAsAdi, phAsA daMsamasagAdI sIyAdayo vA, asamite ya NAma appattapuvvA, ahavA asamamitA asamitA, asamitA NAma visamA-tivvamaMdamajjhA, ahavA phAsA ya asamaMjasA-ullatthapallatthA, aNiTThA ya NANApagArA, jayA sItaM maggijati tatA uNhaM bhavati, evaM semayAvi AyojaM, maraNaM tattha sapehAe' maraNaM tattha samikkhija, vasaddA jaM maraNaM ca rogAyaMkA, avi ghAtaM uvahArAdIhiM mArijaMti, asthi keti suttA ceva marati, gambhaMmi maraMti kei, koyi puNa| jAyamittao marati, mAreti mAyaraM koyi, maraMtIe samaM tIe jAtassa dhuvaM maraNaM, tamhA ummaggaM labhiUNa puNo tahiM ceva rogAyaMkehiM suaMpariyaTTiyadhvaM, ahavA savvassa aMte maraNaM bhavati, koi bhaNijA-devANaM Natthi maraNaM, tattha NidarisaNaM purillasuttaM bhavissati, jamaNamaraNaggahaNeNa tiriyamaNuyA gahiyA, savvA devA nAragA ya, maraNaMtANa ya aMdhalatiriyamAdINaM dukkhaM uppaJjati, | kimaMga puNa devANaM ?, tattha suttaM-'uvavAyaM cayaNaM ca NacA' uvAyAyAo cayaNaM, dohaM maraNaM tiriyamaNuyANaM, ubaTTaNA neraiya- | bhavaNavAsivANamaMtarANaM, uvavAo sabbadevANaM, cayaNaM joisiyavamANiyANaM, jati tA aMdhalagamAdINaM addhitI dukkhaM ca maraNAo uppajati, kathaM devacakkavaTTImAdINaM cavaNamaraNakAle dukkhaM Na bhavissai ?, jamhA ete pajAyA sapehAe, rogAryakamaraNovavAyacayaNAdINaM, rAyA bhavittA dAso bhavati, palipAgaM ca' paliyaM kammaM palipAgo kammassa jAba na bhavati taM sapehAe 'taM suNeha jahA' // 203 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 204 // tamiti kammassa Niddese, suNedha jahA tattha NaM jahA tahA, ahavA jahA kammANi tahA vivAgo, 'saMti pANA aMdhA' agamA naraesu ciMdhatAratimisesu apecchaMtA, egiMdiyavigaliMdiyA vA, jesiMpi cakkhuiMdiyaM atthi tevi buddhIvihINA evaM caiva daTThavvA, bhAve vAmicchaddiTThI, aMdhA tamaM paviTThA0 AlAvato, tamapi duvihaM-davyatamaM aMdhagAro, bhAvatamaM micchattAdio, 'tameva saI asaI ' kammaM saI kiccA se asaI - aNegaso 'atiyacca' pavisittA asubhatthANAI uccAvate phAse agappagAre sItausiNe subhAsubhAdao ahavA dIhakAlaDio uccAvayA sAtAsAtA, mahatI dvitI kAryaTThitI bhavaTTitI vA dIhakAliyA paDivedeti, 'buddhehiM eyaM pavediyaM' NicaM Atmani guruSu bahuvacanaM, nANAdibuddhehiM timthagarAdIehiM NANamaNelisa, sAdhu Adito vA vediyaM pavediyaM, jahA uddiTThakameNaM jaM ca vakkhati 'saMti pANA vAsagA rasagA' vAsaMtIti vAsagA - mAsAladdhI saMpaNNA beiMdiyAdi vAsagA, rasagA NAma je jimbhidiyaladdhisaMpannA, tittA tittAdirase ubalamaMti, kimigajalogarAjagAdI, keyi rasagA ceva Na tu vAsA, egiMdiyA Na vAsagA Na rasagA, peMdiyatte'vi sati kei NivtrattiyANa vAsagA bhavaMti, rasa AsAdalagI puNa savvesiM, sAvi kassai uvahammati, evaM jassa jati idiyA te bhAveyavvA jAba paMcidiyatiriyA, tesipi kesiMci uvahatANi iMdiyANi, buddhi sarIraM vA, ahavA 'buhehiM eyaM paveditaM - saMti pANA vAsagA rasagA' saMti tisuvi kAlesu chakkAyA, Na tucchiaMti, pANiNo iti vattavve sarIre AovatAraM kAuM pANA buccaMti, vAsaMtIti vAsagA, koilamadaNamalAgasUyAdi, tattha tu je jassa guNo so tassa viNA sao kAuM, vAsitadoseNaM paMjaratthA saharapatA'raviyogAo girodhAdINi dukkhANi aNubhAMti, rasitA rasagA mahisavarAhamigasa sagatitira baddhAti, udate udagacarA, macchagakacchabhamagara gAhA ( ) suMsumagA te duvihA- saMmucchimA ganbhakaMtiyA ya, udagacaratti je thale vi jAtA udage caraMti te udagacaragA, aMdhAdi // 204 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNi: // 205 // jahA mahoragA, etesimaM thale carA butiyA, kei jale jAtA thale vicaraMti jahA maMDukAdi, beiMdiyAdi saMkhaNagAdi, cikkhallajale vi jAtA ubhayacarA bhavaMti, jAkhiNo cikkhallajalayarA bhavaMti, kei ubhayacarA, AkAsagAmI AgAsega gaccha pakkhiNo, 'pANA pANe kilesaMti' te savve'vi pANA pANe tullajAtie atullajAtite vA bAhiM aMto ya kilessaMti, taMjahA - kei uvahaNaMti ke saMghaTTaMti jAva jIviyAo vabarovinti, devanAragANaM kevalaM sArIraM mANasaM ca veyaNaM uppAIti, No uddaveMti, orAliyasa rIre paropparaM saMghaTTaMtI jAba uddaveMti, taM etaM 'pAsa loe mahanbhaya' logo chaJjIvanikAya logo jahuddiTThakameNaM, jahuttarogAdi jAva vAsagA ya, No pANe kilesenti, mahaMtaM bhayaM mahanbhayaM jaM bhaNitaM maraNaM, taM evaM NaccA mA hu tumaM kacchabha sarisaM kAhisi kiM bhayaM ? - "bahudukkhA hu jaMtavo' bahUNi jesiM dukkhANi, jaM bhaNitaM bahukammA, jo bhaNito rAgAdikamo pacchA saMsArakamo, taMjahA - vAsagA rasagA, eteNaM bahukilesA bahudukkhA, jAyaMtIti jaMtavo, kammodayAo vA jahA kacchullo kacchu, evaM 'sattA kA mehiM mANavA' sattA mucchitA, appasa thicchAkAmesu madanakAmesu, maNo avaccANi mANavA, logasiddhaM, abaleNa vadhaM gacchaMtiNa tassa balaM vijatIti khudha| tisAsIta unhadasamasaga rogatrahAdiparIsahahatA abaleNaM chevaGkasaMghayaNeNaM, keNa chuhAdipabhaMgureNa karaNabhUteNa tappagAreNa vaha egeMdiyAdINaM sattANaM jAva paMciMdiyANa tittirAdiNaM, kakhati patthati gacchaMti egaDDA, evaM musAvAyaM jAva pariggahaM, saratIti sarIraM, bhisaM bhaMgasIlaM pabhaMguraM, teNa chuhAdipabhaMgureNa sarIreNa vaha kaMkhatIti baDhi, ahavA abaleNa vahaM gacchaMti, sarIreNa pabhaMgureNa, juddhAdiasahaM abalaM, tabbalaNimittaM ahaMmaM kAuM vadho-saMsAro taM gacchati, keNa ? - sarIreNa pabhaMgureNa, ahavA appeNAvi dukkheNa bhajati appabhaMgaguNaM, evaM 'aTTe se bahudukkhe' aTTo puvvavaNNio rogAyaMko vA, so evaM aTTo dukkha uvasamaNimittaM kAya va he pasaJjati, jato prANa klezAdi // 205 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragalbhAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 206 // vuccati 'iti vAle pakuvaI' iti evaM, jeNa aTTo rogAyaMkehiM rAgadosehiM vA teNa dohi Agalito bAlo misaM kumvai, jaM vuttaM | pANA pANe kilesaMti jogatrikakaraNatrikeNa, paDhiAi ya 'iti bAle pagambhaMti' pANANaM kilesAdi kareMto pagabbhaM gacchati, jaM bhaNitaM dhAridvaM, taMjahA-ko jANai paraloge, paralogarUvassa Na bibheti, jAto evaM Aturo rogapaDigArAya pANA pANe kilesaMti | 'ee ete rogA vahuM maccA' jahuddiTTakammeNaM 'gaMDI ahavA koDhI mUlasIsarogA ya AyaMkA, bahu iti vAtAdisamutthANaM rogAya| kANaM aThThattarasayaM, tesiM udayeNa Aturo bhavati, ahavA khudhatisAsItauNhAiehiM viseseNaM NicaM Ature satte, vAtAtisamutthA rogA savisayaladdhaavagAsA pariyAvaMti, Na ya te uppaNNe koi NiyatteuM samattho, teNa vuccati 'NAlaM pAsaM' No iti paDisehe, alaM NivAraNe, No tesiM uppannANaM sayaNo alaM nivAraNAya, bhaNiyaM ca-"sayaNassavi majjhagao0" nANAdibhedasajhaM savvaM kamma, rAgANa uvasamaNaM tattha jaiyavaM, Na tu vAtAdirogauvasame kajaM, paramaM NivvANaM, taM kaMkhateNaM 'evaM passa' daTTaNa ya tahA karehi, | ahavA jaM vuttaM pANI-pANA kilesaMtitti, bhaTTArao bhaNai-mA hu tumaM eyaM taM dukkhaM nivAraNapaJjattaM ussejAsi vahakakhaNeNaM-vahapatthaNeNaM, Na ya rogesu paDigArapavittassa kammAsavassa alaM bhavati, aTThavihaM kammaM egapANivahe bajjhati taM jahA bhaNitaM etaM pAsa, ata eva 'alaM tavetehiM' alaM nivAraNe, alaM ca kaMkhApasattANaM, ahavA alaM ca tava, saMjame va savvadukkhavimokkhAya, ahavA visayA rogA, ete bahuvisayaroge sadapharisAdi, ahavA bahutti iTThANiDhe jaccA-jANittA, AturA appattA vippayoge vA samaMtA | uveha, iha parattha ya tAva paritAvae, kiMca-etehiM NAlaM tassa, Navi visaehiM sevijamANehiM alaM bhavati, bhaNiyaM vA-taNakaTThaNa | va aggI lavaNajalo vA NadIsahassesuM / Na tisA jIvassa (sakkA, tippeuM kAmabhogehiM // 1 // ) jato. ya visaehiM tittI Natthi teNa ge sadaphArisAda,tra kakhApasattANaM, ahavAivihaM kamma egapANayahAjanaM usase jAsi vahakasA // 206 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNi : // 207 // alaM visayAsevaNayAe, uvadesa - etaM pAsaha 'taM pAsa guNI' etaditi jaM bhaNitaM rogAdi kammeNaM dukkhaM bhavatIti tappaDigAraNimittaM ca vAsagArasagAdipANA pANe musAvAyAisu ta pasaJjae, taM etaM passa, jaM ca aNNaM, bhaNitaM ca-gaMtuM gaMtuM sIho puNo puNo maggao paloeha / suttatthIvi hu evaM gataMpi suttaM paloeti ||1|| muNeti muNI, he muNI, mahaMtaM bhayaM mahanbhayaM vicittakammaphalavivAgaM saMsAraM, tabbhayA pANAdivAyAtiujjhI, Na iti pratiSedhe, patitrayaNaM prativAto, kiMcidavi tasaM thAvaraM vA jogatrikeNa karaNatrikeNa vA jAva pariggadaM jahuddiTThakameNa ya 'AjANa bho' accatthaM jANa, bho AmaMtaNe, jaM karaNIyaM Na vA, ahavA jaM bhaNitaM vakkhamANaM ca etaM atthaM jANaha-pAsaha saddahaha, sotuM icchA sussA dhUNaNovAyajANatthaM gurukulaNivAsI jaM imaM NiyagadhuNaNAhigAre vaTTamANe 'dhuyavAyaM pavedaissAmi' ghuyaM bhaNitaM, ghuyassa vAdo dhuvvati jeNa kammaM tavasA, bhaNiyaM ca - "jaM aNNANI kammaM khavei bahuyAhi vAsakoDIhiM0 / " NAgajjuNIyA 'dhutovAyaM pavedaissAmi' jeNa kalatramittAdi ahavA pasaMgaM, pantraaM uveja kammaM dhuNati taM uvAyaM sAhu Adito vA veditaM paveditaM puNa kei paDhameNa pavtrajasatteNa dhuNaMti kammaM, kei bitieNaM jAtra aTTameNaM, etesiM ca savvesiM imo carittalAbhovAto, 'iha khalu attattA tesu tesu' iheti iha maNussalAme, attabhAveNa attattAe uvatraaMti, Na tu anno ubavAyaMto koI issaro payAvaI vA, so ubavajamANo attatteNa uvavajjara, Natthi bhUtadhAtupaccayAsaMghAtamittameva, 'tesu tesu'tti uttama ahamamajjhimesu, jehiM puvvaM sAmannaM kayaM sAyagattaM vA, micchAdiddiTThI vA payaNukrammA, (abhisaraNa ) abhisaMbhUtA tattha abhisego sukasoNitavAto tayA uvavaNNamittA. tattullA bhavaMti, tato amisee bhUtA 'sattAhaM kalalaM bhavati0' anupAto Araddha jAva pesi tAva abhiseyabhUtA, abhisaMjAyA ca pilagAdikamaso aMgaM uvaMgaM NArucchirAsI saromAikameNaM akkhatA, amiNiviTThA dhutavAdaH // 207 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ parAkramAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 208 // pabhUtA, abhisaMbuddhA jAva aduvArisAo Arabbha sativariseNaM demUNA vA pucakoDI, abhisaMbuddhA titthagarA, savve amisegakAla eva saMbuddhA, sesAvi keI apaDivaDiteNaM sammatteNaM ganbhaM vakkamaMti, kesiMci gambhaTThANaM jAisaraNeNaM uppAi, pasUyANa vA bAlate jAva vuDatte amiNikkhaMtA, kammAbhimuhA NikkhaMtA abhiNikkhaMtA, aNupuvveNaM jo eso Adi uvakkamo uvadiTTho, mahaMtaM jeNa muNitaM jIvAdi vA so mahAmuNI, taM parakkamaMtaM paridevamANA' taM te ca sAhuM AdiovA kammati abbhuJjayavihArAya mokkhaM vA mAtApitAmAdi NAtigA devaNaM-kaMdaNaM, mA Ne jahAhi iti te vadaMti, chaMdovaNItA' chaMdo-icchA, chaMdA uvaNIyA chaMdeNa vA uvaNItaM, jaM bhaNitaM-aNNoNNavasANuyattaM, ajjhovavaNNA tehiM tehiM saMbaMdhivisesehiM kArovakAravisesehi ya mucchitA-giddhA gaDhitA ajjhovavaNNA, aJcatthaM kaMdo akaMdo, tehiM uvasaggavisesehiM akaMdaM kuvvaMti akaMdakArI, jaNaMtIti jaNagA, mama piyA baMdhavA royaMti, | rudaMtA ya evaM bhaNaMti-'atArise muNI' uddhaM Navi ohaM-saMsArasAgaratArI muNI bhavati jeNa jaNagA pagataM jaDhA vivihaM jaDhA | vijaDhA bhAvitaM aNurattA kuyamANA dINadummaNamANasA 'NAha ! pita kaMta sAmiya' evamAdi, ahavA atArisoNa tAriso, muNI tthi, jeNa kiM kayaM-jeNa jaNagA vippajaDhA, ahavA atAriso potabahaNaM NAvAbhRto apaNo paresiMca saMsArasamuddataraNAya jaNayA | duccatA jeNa vippajaDhA 'saraNaM tattha se No sameti' saraMti tamiti saraNaM, tattha-baMdhugaNe, Na Navi, sotaM aNurattaMpibaMdhavagaNaM saraNamiti samatthaM samaM vA, te iti sameti, jaha te mama paralogabhayA saraNaM bhavissaMti evaM Na sameti, ahavA sarIrAdiparittANAe jaha vuttaM tehiM Na so saMsAraM tarati, jaNagA jeNa viSpajaDhA, etappagAraM aNulomaM ubasagaM saraNaM sameti, jahA mama mAtApitimAdi, evaM dukkhaparittANAe bhavissati, kiM, na ramaNIyo gihavAso jeNa so Na ramati, gihavAse kiM dhammo Natthi, bhaNiyaM ca ( // 208 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga mUtra cUNiH 3 uddezaH // 209 // MAITHUNDRANIHIBIPANI NIROINSPIRATIPREAL 'yA gatiH klezadagdhAnAM'tato vucati-visayatisiyANaM ayANagANaM etaM AlaMbaNaM, jANao puNa 'kiha NAma se tattha ramati' | kihamiti paripaNhe, kahaM NAma so NiviNakAmabhogo pabbaio va saMto puNa gihavAse ramati dhiti vA kareti ?,"putradArakuTuMbeSu, saktA modaMti jntvH| saraHpaGkArNave manA, jIrNA vanagajA iva / / 1 // " evamAdi, etaM se jaM bhaNitaM eyaM dhuNaNAvihANaM, etaM nANaM nAma avitahaM ubalaMbho, aNugataM aNukUlaM AyariyasamIve'NuvasAhi'NuvAsijAsitti bemi / SaSThasyAdhyayanasya prathamodezakaH samAptaH / ___ uddesAbhisaMbaMdho sa eva dhugaNAhigAro aNuyattati, tattha paDhame giyagA vidhuyA, vitite kammavihuNaNaM bhaNNati, tANi dukkhaM || | dhuNijaMti, tadatthameva niyagA vihuNijaMti, suttassa-kiM NAma sayA saraNaM sameti apare cattadose jANato passaMto, imaM ca annaM jANati passati, taMjahA-AuraM logamAdAya, kiMca-etaM jaM bhaNitaM, etaM NiyagavihuNaNaM, eteNa ya saMmaM aNuvAsinjAsi, imaM ca | aNNaM, taMjahA-AuraM logaM, accatthaM taratIti Aturo, mAtApitimAdi sayaNalogaM, keNa AuraM ?, oheNa AuraM tabdhiyoge, tehiM tehiM kanjehiM parihAyamANehiM AturaM, tamAdAya-taM pappa, jahicchAyA saMbohaNatthevi, ahavA tamAdAya-taM ghettuM, buddhIe AturaM logaM NANeNa AdAya, jahittA puvamAyataNaM-AyataNaTThANaM-Asayo "gihANi dhanadhAnyaM ca, kapAyA viSayAstathA / kattho vA'saMyamo hyete, sarvamAyatanaM nRNAM ||1||"hicaa uvasamaM iha pavAhi vA' AdiakvaralovA ahicA, ihatti asmin pravacane, iheti maNussaloe, iha vA ihaM ajjhayaNe, uvasamaNaM ubasamo-saMjamo, jo vA jattha piI kareMti se tassa uvasamati, vasittA baMbhaceraMsi' taM saMjamo sattarasaviho, vasittu vA pAlittu vA egaTThA, taM ca baMbhaceraM vititaM se NAma cAritraM, avA saMjamo duhA bhavati-se vasumaM // 209 // Id
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasutvAdi zrIAcA- rAMga patra cUrNiH // 210 // vasati jehiM guNo so vasu, aNu pacchAbhAve thove vA, "vItarAgo vasurjeyo, jino vA saMyato'thavA / sarAgo'nuvasuH proktaH,sthaviraH zrAva- ko'thavA ||1||""jaannittu dhammaM ahA tahA' suNettu dhammaM suyadhammaM carittadhammaM ca, dasavihovA, taMNaccA, ahA tahatti tahA tahattikAuM ciraM appaM vA kAlaM 'ahege tamaccAI kusIlA' adheti aNaMtarie, ege, Na savve, tamiti taM vasuM saMjamamiyaraM vA, accAI NAma | accAemANA, jaM bhaNitaM-asattimaMtA, kucchitaM sIlaM tapriti kusIlA, pariNNAlovAto kusIlA, kiM puNa je annaM karissaMti ? kei vA vaNNaliMgattaNeNaM acchaMtI, kei liMgaM chaDeti, ye liMgaM muyaMti taM paDucca vuccati, tattha-'paDiggahaM kaMbalaM pAdapuMchanaM viusajja' vatthaM suttiyakappA paDiggaho-pAdaM kaMbalagahaNeNaM uNNitakappAsitA gahitA, pAdaNijogovA, pAdapuMchaNaM rayaharaNaM, evamAdi, vivihaM usajA koyi sAvao bhavati, kovi daMsaNaovi, bhavissati vA gihI kuliMgI vA, kahaM ?-to dullabhaM lamittA carittaM Na aJcataM aNupAlitaM, te tu parIsahehiM parAiyA, te ya 'aNuputreNaM aNAhiyAsettA' aNupubbI NAma kamo, (parisahaNaMti vA) ahiyA| saNaMti vA egaTThA, parIsahA te ya evaM aNupuvveNaM Na ahiyAsijaMti, saI suNettA tattha mucchati, taM vA prati abhisarpati, Na ya | se avvAcAraM karei, taduvarame ya tadeva aNusmarati, evaM duradhiyAsA bhavaMti, jAva phAsA, evaM aNidvesu dosaM kareti, jahA so khuDao sugaojAto, evaM duradhiyAsejA, aNupubveNaM aNahiyAsemANe NacAvi yAturaM loyaM hicA hi pundhamAyataNaM vasu aNuva| suttaM vA pAvittA paDibhajaMti 'kAme mamAyamANassa' appasatthicchAmadaNakAmA, mANusae tivihe adhijaM kAmemANassa, tassa hi pattakAmassavi sato aNege paJcavAyA bhavaMti, kiM puNa jassa te Na ceva saMti?, ahavA ahikAme cakkavaTTibaladevavAsudevakAme ekamAdi, jo puNa dhuNijati-uppaJjAvijai so NiyANaMpi karemANo Na uttime puriso bhoge taMmi bhave pAvati, tassa kAmabhogakAraNassa // 21
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 211 // VA jIviyassa aMtarAiyaM bhavati, kiM puNa kAmA Na seviyavyA ?-'idANiM vA muhutte' imaMmi kAle idANiM, pavvataMto koi uppavva- utpravrAjajai ya, mitto vA jIviyAo vihaNNati, vAtAdi aNNatare vA, rogeNa AsukkAriNA taM muhuttassa, koyi taddivasaM kaMDarIo vA, ahorattasattarattassa addhamAsa jAva koDI evaM aparimANAe, eteNaM tassa parimANaM Na vijati, bhedo jIvasarIrappA, ahavA aparimANAe uvakameNaM aNuvakameNaM vA Na Najati kahaM gamaNamiti, uvakkamevi sati Na so uvakamaviseso Naati jeNaM maMtavvamiti, taMjahA'ajjhavasANaNimittaM jIvA baMdhaMti dAruNaM kamma0' gAhA // DaMDakasasattharajju evaM se aMtarAiehiM' evamaghAraNe, avadhAraNA- | || deva hi saaMtarAyA kAmA, jati se keti pukhujjuttA aha tahA rAgAdi vA kamma kAuM ubajettA koddavakUrAsiNA sANiyApautteNaM palAlasAiNA vA, so evaM tesiM Nipphalo dikkhAparicAgo, Na ya gRhaM Na ya paralogo, sAhUNaM puNa jati NAma aNhANAi dukkhaM tahAvi tapphalaM, dhamma NaM caramANassa, saphalA jaMti raaio| akevaliehiM' kevalaM-saMpuNNaM Na kevaliyA-asaMpuNNA, maNussesu tAva pehajaNe paroppareNa kAmabhogA chaTThANapaDiyA, tato maMDaliyassa aNaMtaguNA, baladeva vAsudeva cakvaTTi aNaMtaguNA, kamaso cakavaTTissa, mANusassa vA kevalANa ya paDibhaggo samANo maMDaliyAINaM cauNhaM ThANANaM egataraMpi ArAeti, rajaM NAma koi ArAtijA, jahA kaMDarIo, te tu akevalA, te savvakAmabhoge tu paDucca se jahANAmae kei purise paDhamajovaNuTThANabalatthe* tassa purisassa kAma| bhogehiMto etto aNaMtaguNaM maMDilayabaladevavAsudevacakavaTivANamaMtarajoisiya jAva aNuttarovavAiyANaM, tesiM kevalaM 'avitiNNA ceva' vivihaM tiNNA vitinnA Na vitiNNA avitiNNA, veraggeNa ete koi tiNNapuvvo tarati vA tarissai vA, jahA alaM mama tehiM, |ca pUraNe, ete maNussakAmA, evaM divyAdi, AturaM logamAdAetti jAva tahatti ahege tamaccAI, pamAdo uvadiTTho jAva imaM suttaM // 211 // READHIRAIL CAN
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ apramAdAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 212 // avitiNNA cete / idANiM puNa appamAdo sahite-dhammamAdAya jANi ppamAdasuttANi bhaNitANi taMjahA ahege tamaccAyI0 etANi vivajjateNa paDhijaMti, attha AsavAto taMjahA-ahege taM cAI susIle vatthaM paDiggahaM aviusajja aNupuTaveNaM ahiyAsamANo parIsahe | durahiyAsao kAme amamAyamANassa, idANiM vA muhutte vA aparimANAe bhede, evaM tA aMtarAiehiM kammehiM vitiNNA cete, eyAo AlaMbaNAo kAme aNAsevamANe 'aha ege dhammamAdAya' evaM appamAdeNaM pamAdo aMtario uvadiTTho, bhaNiyaM ca-"yastvapramAdena tiro pramAdaH, syAdvApi yattena punaH prmaadH| viparyayeNApi paThaMti tatra, sUtrANyadhIgAravazAd vidhijJAH // 1 / / etaM aNNoNNamaNu|gatA ahigAravaseNaM, adhige, adheti aNaMtaraM kAmo uvadiTTho, ege, Na savve, rAgadosamukkA eva ege jaiNaM dhamma AdAya, jaM bhaNitaM / | giNhittA, ahavA suyadhammaM carittadhammaM ca, keriso so.dhammo ?, vucati-aNelisaM, keciraM kAlaM?, teNa bucati-AdANapabhatI AdIyata iti AdANaM-nANAdi, aNuvasuppamitiM vasuppabhitiM vA, aNNahAvi paDhijati-sahite dharmamAdAya, AdANapabhitaM, supaNihite-suThuTa paNihitaM supaNihitaM, jaMbhaNitaM-suppaNihiteMdiyo, uvadesameva cara apalIyamANe daDhe, cara iti uvadeso, dhammaM cara, apa parivarjane, lINo visayakasAyAdi, teNa sattuhavallINao, jo jahAroviyabhAravAhI, adaDhaM jassa khaiyaM kuTuMbA udde| hiyA khaiyaM vA kaTuM dubalaM, baliyaM khairasArAdi, bhAvo dubbalo dhIIe saMghataNeNa vA daDho, tehiM ceva sarva gaMdhaM pariNAya, savvaM niravasesaM gaMdho gehI kaMkhatti iti vA egaTuM, duvihAe pariNAe saeNa mahAmuNI, esa iti jeNa gehI pariNNAtA, bhisanato paNato, dhammaM veraggaM iMdiyaM vA bhAvadhuNaNaM, paNato mahaMta muNeti saMsAraM, pahANo vA muNI, so evaM mahAmuNI AsaeNa te mahAmuNI atiyaca sabao saMgaM atiyacca atikamma, savyaM savvattha sabvahA savvakAlaM, saMgoNAma rAgo, ahavA kammassa saMgo, Na mahaM ADDA // 212 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNi : // 213 // asthiti Na paDase he Na me koi atthi jo ihaM jarAmaraNarogaparittANAe, kiM paraloe ?, jahA dhaNe uvajite abhe'vi bhotavyasahAyA labbhaMti, Na evaM kammauvajjiyassa aNNe veyaMNasahAyA labbhaMti, iti ego ahamaMsi jayamANe iti evaM NaccAeko ahaM, meNa koyi, pihaM kammaM vivAgANaM, teNa eva jA parivvaittaM, sayaNasAhumahAo va rAgadosavajito egallavihArI vA kammavidhuNaNAdhigAro aNuyatta, ato logamAdAya Arambha je ettha kusIlAdidosA bhaNitA tattha dvitA ettha virae aNagAre etthati ettha kammavidhuNaNe visayakasAyavirAgalakkhaNe, Natthi se agAraM aNagAre, savyao muMDe rIyaMte, davyamuMDe sirasA bhAvamuMDe iMdiyamuMDo, taMjahA 'sadesu ya bhaddaya pAvaesu0' evaM kasAyamuMDo'vi kohassa udadyaniroho viphalIkaraNaM vA, rIyamANA aNiyatavihAreNaM, kothi so je acele ciNaMti taM cijjaM, evaM celaM davve bhAve ya, davve titthagara asaMta celo, bhAve rAgadosavijao, sehAvi celehiM | acelA saMvikkhamANA omodariyAe samaM vikkhamANe saMvikkhamANe, dabvabhAva umodariyAe, bhAve appako akohe vA, se akohe va, hate va lUsite vA akruddho vA, evaM hate ca hato vA aTTimuTThitala ko pparAdIhiM, lUsiteti ummusitetti, ummueNa jo aMkio, aNuvasuNaM bhaMgo vA lUsito vA hatthe pAde vA, tattha akosA dhute Neva bhavaMti, taMjahA - paliyagaMthe, paliyaM NAma kammaM, so ya kammajuMgito pavvaio, Na tahA, kaTThahAro vA, desaM vA pappa millevagAdi NikkhamaMti, so ya keNai sayakkheNa parIkkheNa vA asUyAe pagaDaM vA pagaMthati, asUyAe tAva NAviaNilletrago taNahArago, pagaDaM tumaM taNahArao tahAviNa lajjasi mamaM saha virujjhamANo, sarIrajuMgite vA sUyAeva ahaM kANo kuMDo vA pAgaDaM koDhiga kuo vA, evaM orAlAhiM bhAsAhiM pagaMthaMti, ahavA patha0 aduvetI atreha caiva jagArasagArehiM misaM kaMthamANo pagaMthamANo, ahavA aduveti, ege ekasiM do vAre, evaM tAva ke NikkhatA ekatvAdi / / 213 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. cUrNiH . uvicca dhamma AyariyasamIvaM uvasamassa vA samIvaM, kAmAditisacchedAo uvasaMte, tajjhosamANeti 'juSI prItisevaNayoH' naM0 zrIAcA uparatajahoddiDaM jhosamANe-phAsemANe, evaM jhosaMtassa ke guNA bhavaMti?-AdANIyaM pariNAya Adijati Ayatte vA AdANIyaM, joSitAdi rAMga sUtra jaM bhaNitaM-saMsArabIjaM paliyaM bhaNiyaM, taMjahA-pralIyate bhavaM yena, AdAnameva palitaM, pariyAo NAma sAmaNNapariyAo, naann||215|| daMsaNapariyAo, dIheNa vA appeNa vA pariyAeNaM, vigiMcaI visoheti avakirati chaDDeti, pihIkIramANaM NijjarA, Nijaratti vA tavotti vA egaTThA, tattha bAhirabhaMtaratavo adhikRtya buccati, tattha itarA itarehiM tatthati tattha sAhuvihArapAyogge gAme Nagare Nivese, itarA itaraM itaretaraM, kammo gahito, Na uddhaiyAhiM desIbhAsato vA jaM anbhaMtaraM buccati, itarA itaraM jaMtavo viNikaTThataraM jAva damagakulaM, evamitarA itaraM itaretaraM bhavati, kucchite salatIti kuzalaM, so ya evaM carati, sakesaNAye savvesaNAyo suddhesaNAe alevakaDAe, cattAri uvarillA, etAo gacchaNiggayANaM, tattha paMcasu aggaho abhiggaho aNNatariyAe, savvesaNAetti gacchavAsI savvAhivi giNhaMti, se mehAvI parivvae sa iti jo so AdiAdisuttehiM uvadivo taMjahA, udhumANo Niyate | dhuNitA, kammadhuNaNAe uvadvito, mehAe mehayA dhAvati, pari samaMtA savvao te gAmAdINi, ahavA jAvaMti sagaccho nANiehito PA parivvae suddhasaNA parivyayamANo, samaNuNNaM vA laddhaM itaraM vA ato subbhi ahavA dunbhi, suramigahaNA gaMdhAdihINaM, ahavA suddhe| saNAe savvesaNAe se paricAgo gahito, subhi ahavA dubhi, gaMdhakAmapariccAgo bhaNito, etaM iMdiyAhigAre, ahavA tattha bheravA ahavA tattha viharaMtassa bhayANagA bheravA sadA gahitA akosA, tadyathA-NinbhatthaNAdi, evaM rUvANivi meravAI bhavati, jahA 'tassa pisAyassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-sIsaM se gokilajasaMThANasaMThitI', gaMdhAvi ahimaDAdi uvveyaNayA, 215 // NAND HIR
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ AL zrIAcArAMga sUtra IYA .. cUrNiH // 215 // vihArapAyogge gAmeNAra | uvica dhamma AyariyasamIvaM uvasamassa vA samIvaM, kAmAditisacchedAo uvasaMte, tajjhosamANeti 'juSI prItisevaNayoH' naM0 uparata: jahoddiTuM jhosamANe-phAsemANe, evaM jhosaMtassa ke guNA bhavaMti ?-AdANIyaM pariNAya Adijati Ayatte vA AdANIyaM, joSitAdi jaM bhaNitaM-saMsArabIjaM paliyaM bhaNiyaM, taMjahA-pralIyate bhavaM yena, AdAnameva palitaM, pariyAo NAma sAmaNNapariyAo, nANadaMsaNapariyAo, dIheNa vA appeNa vA pariyAeNaM, vigiMcai visoheti avakirati chaDDeti, pihIkIramANaM NijarA, Nijjaratti vA | tavotti vA egaTThA, tattha bAhira taratavo adhikRtya vuccati, tattha itarA itarehiM tatthatti tattha sAhuvihArapAyogge gAme Nagare / Nivese, itarA itaraM itaretaraM, kammo gahito, Na uddhaiyAhiM desIbhAsato vA jaM anbhaMtaraM buccati, itarA itaraM jaMtavo viNikaTTataraM jAva damagakulaM, evamitarA itaraM itaretaraM bhavati, kucchite salatIti kuzalaM, so ya evaM carati, sakesaNAye sabvesaNAyo suddhesaNAe alevakaDAe, cattAri uvarillA, etAo gacchaNiggayANaM, tattha paMcasu aggaho abhiggaho aNNatariyAe, savvesaNAetti gacchavAsI savvAhivi giNhaMti, se mehAvI parivvae sa iti jo so AdiAdisuttehi uvadivo taMjahA, uDuamANo Niyate dhuNitA, kammadhuNaNAe uvahito, mehAe mehayA dhAvati, pari samaMtA sabao te gAmAdINi, ahavA jAvaMti sagaccho nANiehito parivvae suddhesaNA parivvayamANo, samaNuSNaM vA laddhaM itaraM bA ato subhi ahavA dunbhi, surabhigahaNA gaMdhAdihINaM, ahavA suddhesaNAe savvesaNAe se paricAgo gahito, subhi ahavA dunbhi, gaMdhakAmaparicAgo bhaNito, etaM iMdiyAhigAre, ahavA tattha bheravA ahavA tattha viharaMtassa bhayANagA bheravA sadA gahitA akkosA, tadyathA-NinbhatthaNAdi, evaM rUvANivi meravAI bhavati, | jahA 'tassa pisAyassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-sIsaM se gokilajasaMThANasaMThitI', gaMdhAvi ahimaDAdi uvveyaNayA, // 215 // sa NAye sabvesaNAyo saDhe CHISAPASCIAS saNAe alevA itara itaretaraM bhavati, ka sAbhAsato vA jaM abhaMta navAsI savAhivi giNhaMti, chANaggayANaM, tattha paMcasu a
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparatajoSitAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 216 // bhayaM kareMtitti meravA, rasA tattheva, pharisAvi chedabhedadAhAdi, jahA 'tato maMsasollae viuvittA teNa usiNeNa maMseNa soNiteNa | tava gAyAI AyaMcAmI', jahA saMgamaeNaM bhagavato te bheravA uvasaggA kayA, kAmadeva evamAdi, pANA pANA kilesaMti pANA sIhA vagghA pisAyAdi, puNaravi pANAo pANAdi, jaM bhaNitaM bhairavA prANA, sAhussa AuppANAdi, kilesaMti-paritAti | vA kilesaMti vA uddaveMti vA iti kileso, te phAse puTTho dhIro ta iti te bheravA iTANiTThA, phusaMtIti phAsA, dhImAM dhIro, | samaM aNAile aNuviggo vAsIcaMdaNakappo, ahivAsijjAsetti, ahavAsuddhesaNAe savvesaNAe mehAcI paricae mikkhAyariyAe, tattha vaNijai bhikkhANimittaM subhi ahavA dubhi jaM labhate, tattha subbhI sugaMdha, AghAya aho gaMdho NAma agghAijA, dubbhi| gaMdhe vAvi Na dosINAdiNA dosaM gacchiA , caMmAraratthAe va voleMtoNAsiyaM AvariuMNa turiyaM gacchijA, ahavA tattha bheravatti | jati NaM koi aDaMtaM tAsijjA akosija vA saddA bheravA rUvAbI paDiNItA AyudhauggiraNAdi, paMjarasaMkalAovA phiDitA sIha vagyavAraNAdi abhibhavijA, gaMdhA bhaNitA, rasAvi tattheva, phAsAvi tAlaNauccholaNAdi 2, evaM pANA tassa sAhussa pANe kile| saMti, te phAsA puTTatti tehiM phAseMhiM puTThA, te vo phAse phusittA ahiyAsijjAsitti bemi, ahavA subhi etaM samma aNahiyAsamANo bheravehiM puTTho samma aNahiyAsamANo pANA pANe kilesaMti, russamANo rAgadosehiM appANaM saMkilesati, iha ca paraloe ya aNArAhagA bhavaMti, jato evaM teNaM te phAse puTTho samma ahiyAsijjA purisutti dhutAdhyayane dvitIya uddeshH|| * saMbaMdho paDhame NiyagavidhuNaNaM, vitie kammavidhugaNaM, tatie uvagaraNasarIrANaM dhuNaNaM, tANi kahaM vidhuNAti ?, tesu mamattaM chiMdati, |NiyagavidhuNaNAo kammavidhuNaNaM abhitarataraM,tAo mamataM abhitarataraM, tatieM vidhuNati, eso atthasaMbaMdho, suttassa sutteNaM-te ||216 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdAnAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 217 / phAse puTTho ahiyAse, iyaM ca eyaM ahiyAsijati-esa muNI AdANaM, evamiti jaM bhaNitaM vakkhamANaM vA, muNI titthagaro, esA tAva titthayarAu ANA AgatA, navi rAyAbhiogo navi balAmiogo, ahaMpi titthayarANaM ANAe taha uvadisAmi niyagavidhuNaNaM kammavidhuNaNaM ca, imaMpi tassa ANAe bhaNAmo ubagaraNasarIravihuNaNaM vatthavisesagaruyaAe, esA te jA bhaNitA vakkhamANA ya, | muNI bhagavaM, sIssAmaMtaNaM vA, ANappata iti ANA, jaM bhaNitaM uvadeso, ahaM vA etaM muNI ! AdANaM, imaM iti jaM bhaNitaM vakkhamANaM vA, muNI titthagaro vA AmaMtaNaM vA, AmaMtijati, AtANaM-AyANaM nANAdi teyaM, jaM bhaNitaM bhAvavihUNaNaM, kattha etaM ?, sayA suyakkhAyadhamme, sayA savvakAlaM, titthagarabhattIe saMsArabhIrutteNa ya jahAroviyabhAravissAmavAhiNA suThu akkhAtaM satAsuyakkhAyaM, ANAi vaTTati, savvaNNattA vIyarAyattA ya mayA suakkhAyaM, dhammo pudhabhaNito, dhuNaNAdhammo vA, kerisoso?, vidhUtakappaNijjo, sati tA vidhuto kappotti vA maggotti vA AyArotti vA dhammotti vA egaTThA, rAgAdikivisadhuNaNAkammavihUNaNA vA vidhUyakappo, vidhUtaM vA jeNa kammaM teNa tulyo vidhUtakappo, gaNaharAo paNNavaNije bhAve matikevaliNo akkharaladdhIe tullA, NiyataM NicchitaM vA jhosaittA, ahavA 'jusI pItisevaNayo' NiyataM NicchiyaM vA jhosaittA jaM bhaNitaM Nisevati, to phAsaitti pAlai, tIse puNa gacchavAsI gacchaNiggato vA, imaM puNa suttaM gacchaniggayANaM, taMtrahA-acele parivusite cijatIti celaM, acelabhAvo NaggayabhAvo. puvvaM tA so saMtaacelabhAvo parisito, acelatte ko guNojeNa te durajjhavaseyapi ajjhavasijati ?, tassa NaM bhikkhussa NoevaM bhavati tassa acelasma 'parijuNNe me vatthe suttaM jAissAmi, savao jU! aMto majhe ya parijuNNaM vatthaM, imaM sItaM ubadruitaM, taM kahaM karesmAmi ?, evamAdi Nimammassa ajjhavasANaM Na bhavati, evamAdi visottiyA Na bhavati, suttaM jAi. RATHI R AINRIBuential // 217 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdhAnAdi zrIAcA-10 | ssAmi tato saMghissAmi, saMdhaNA dohAlINaM, ahavA chiNNassa vA phAliyassa vA, ukasaNaM NAma hINapamANaM gAuM pAsehiM digdhatteNa rAMga sUtra | vA vaTTati, tasseva'vakarisaNaM vA, masiNaM NiyaMsaNaM NiyaMsissAmi, uvari pAuraNaM, paDiggahadhArissavi acelassa jo pAdaNijogo cUrNiH | sotaM ahAgaDaM ceva maggati, tassa jai juNNehiM juNNehiM aimaggato, tahAvi se aparikamovahittA Na evaM bhavati-suttaM jAissAmi, | // 218 // jovi acelo tassavi evaM Na bhavatI-parijuNNe me batthe, kiM kAraNaM ?, so yANiM hemaMte samatikaMte paridRviukAmo ceva uvagaraNaM, paDiggahadhArissa pAdaNijogo so taM ahAgaDaM ceva maggati, tassa jai juNNehiM maggati tahavi tassa aparikammovadhivihArittA evaM Na bhavati-suttaM jAissAmi mUrti jAissAmi saMghissAmi ukasissAmi cokasissAmi, pAuraNasahiyastavi annattha apAuraNo bhavati, hemaMte siyA pAuraNe, ahavA tattha parakamaMtaM-asthitigAmAdisu parakkamaMtaM acelattA aNacchuraNasejAsAiNaM taNaphAsA phusaMti, danbhakusAdi taNAdi vidhaMti vA phAleti vA, avAuDaM ca sisire avAyasItaphAse phusaMti, vattavvayaM bahuvayaNaM taM jANavei, tivvamaMdamajjhimANi, tahA rukkhasIyaM satusAraM ceva, teuphAsAvi phusaMti, tejo Adicco, tejo maMto, tejo tejassa saMphAsA teuphAsA, jaM bhaNiyaMuNhaphAsA, gimhe sarate ya, puNo avAuDaM DaMsamasagaphAsA phusaMti, tajAtIyA ya maMkuNapisugAdi, egatare-aNNatare, ata eva je uddiTTA egatarA avisiTThA parIsahA, khuhA tisA acela aratimAdi, ahavA eesi egataro, egavaro itara eva, virUvarUvaphAse ahiyAseitti vividhaM rUvaM virUvaM 2 rUvaM jesiM te virUvarUvA, phAsaMtIti phAsA-parIsahA, gahitA kasiNA tajAtIyA ya, uvasagge ahiyAsemANe-sahamANe, acele-Niccele, kayareNa baleNa? bhAvabalaM ahikica bucati-lAghaviyaM AgamemANe-laghuttaM laghubhAvo vA lAghavaMti, dabve sarIre uvagaraNe ya, bhAve aluttA, bhAvalApaviyatthaM uvagaraNalAghaveNaM ahigAro, taM AgamemANe ALI / / 218 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jAcArAMga sUtracUrNiH // 219 // AsevamANe, taM appANaM parisayamANe, bhadaMtaNAgajjuNA tu 'evaM khalu se uvadhAraNalAghaviyaM tavaM kammasvayakaraNaM kareti', uvagaraNalAghavAo bhAvalAghatraM, bhAvalAghavAo ya ubagaraNalAghavaM, ato aNgoSNaM, avikkhittA aviroho, evaM bhAvalAghavAo kammalAghavaM kammalAghavAo pasatthaM bhAvalAghavaM ato aviroho, tato siddhaM lAghavitaM AgaMma jao tave so, ato tAhe se abhisamaNNAgate bhavati, tAhetti, tappati vA jeNa so tavo, amimuhaM saM aNu Agate amisamaNNAgate, jaM bhaNitaM sammaM uvaladdhe, davvomodariyA tave se abhisamaNNAgate bhavati, kahUM abhisamaNNAgate bhavati ?, se jaheyaM bhagavayA paveditaM se iti Nise uccAraNatthaM vA, jaheti jeNa pagAreNa, jaMca bhaNitaM- 'paMcahi ThANehiM acelage pasatthe' bhagatrayA titthagareNaM sAhu Adito vA veiyaM pavediyaM sissANaM, kimiti 1-acelataM viNaNaM, tameva abhisamiyA tamiti jahAM vRttaM ubagaraNalAghavaM AhAre'vi taM etaM jahA jattha ya paDivajaha taM abhimudaM putraM abhisamejA, taM Ayarae ya, kattha abhisameti ? kayA kaha vA iti 1 bhaNNati-sabao savvattAe saccao iti savvaM uvadezaM savvahiM khite savvahiM kAle sacce bhAve iti NAgajjuNiyA u 'savvaM caiva savvakAlaMpi savvehiM' evaM viseseti, davve savrvva uvagaraNaM AhAraM vA, savvattha gAme agAme vA, savyatA ditA rAI vA, tahA subhikkhe dubhikkhe vA, savvabhAveNa saccabhAveNaM, Navi kaiyaveNaM paraparaccagA vA bhayAo mAyAe vA, iha tu sabbao khittaM gahitaM savvatA savvaanuyAyI bhAvo gahito, jaM bhaNitaM Na kalleNa, tajAiyANaM egaggahaNA davbakAlA gahitA, sammatameva samabhijANittA pasattho - sobhaNo ego saMgato vA bhAvo saMmattaM, prazastaH zobhanazcaiva, ekaH saMgata eva vA / ityetairupasRSTastu, bhAvaH samyaktvamucyate ||1|| samma abhijANittA samabhijANittA, ahavA samabhAvo sammattamiti, jevi ete acelagattaM Na bhAveMti tevi acelagataM phAsaMti, lAghavAdi // 219 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ HMMMAP zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 220 // jaM bhaNitaM-Na avamannati, bhaNiyaM vA 'jovi duvattha tivatyo gAthA // jinakappio puNa jati ekkeNaM saMtharati ekaM caiva dhAreMti, | pareNa vA tiNhaM gacchavAsI, gacchaNiggayA puNa tiNi vA duNNi vA ekaM vA dhAreMti acelabhAvA, savvevi te bhagavato ANAe uvadvitA-ANAe ArAdhagA bhavaMti, evaM sesANaM vatthANaM vA, tahA sacelANaM acelANaM ca ArAhaNaM prati sammattaM samabhijANamANe | ArAdhao bhavatIti vakkasesaM, evaM tesiM mahAvIrANaM evaM eteNaM pagAreNaM, Na aNNahA, tesimiti vasUNaM aNuvasUNa ya, somaNi vIrANaM, vidArayati yatkarma0 arahaMtANaM, mahAvIrassa avaccANi mahAvIrA, jaMbhaNitaM-tassissapasissA, ciraM bahuyaM, cirA rAIo | jesiM puvvANaM varisANaM ca tANi cirarAyANi pubvAI vAsAI puvAI puvAuehiM, maNussesu Asi puvvAuyA maNussA, jAva | sItalo tAva AsI, bhaNiyaM ca-"egaM ca sayasaharasaM punvANaM Asi sIyalajiNassa" teNAreNa vAsasayasahassAuyA, bhaNiyaM ca-| | 'egaM ca sayasahassaM saMtissavi AuyaM jiNavarassA' teNAreNa sahassAugA jAva ariTThavaranemI, dosu jiNesu vAsasayAuyA, evaM | cirapakkhAti ciramAsAI, ciramAsAI ciraudNI cirayA yataNAI, ahavA cirarAI, jaM bhaNitaM jAvajIvAe, rIyamANANaM-viharamA| gANaM, davvariyA kuMbhAracakku rIyati, 'AiTTa bhamara gAhA, tesiM bhagavaMtANaM mahAvIrANaM appasatthesu davAdisu bhamaMtakulAlacakaM vA Na bhAvo ciTThati, kAleNa kahaMcivi paDibujjhati, kahaM NAma rattI bhave divasovA? tahA subhikkhe khemAdi, eriso vA kahaM| |Na hojA?, bhAvato saddAdisu Na rAgaM dosaM vA kareti, evaM davyAdisu apasattha rIyamANANaM jaM bhaNitaM-Na tesu avatthANaM kareti, | |pasatthesu uttarottaraM pagariseNaM rIyamANadavvabhUyANaM pAsa ahiyAsiyaM jahA digghakAlaM puvANi vAsANi teNa phAsAdidukkhaM ahi| yAsiyaM phAsiyaM pAliyaM tIriyaM kiTTiyaM ANAe aNupAliyaM taM evaM prakAraM tesiM ahiyAsiyaM pAsaha vasutteNa aNuvasutteNa vA, saddahAhi HINTAININEWHITE SAHIMANISE miammi manmantrama // 220 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgataprajJAnAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 221 // pariNamati, adi mAti.IN pattiyAhi roehi, AgatapaNNANaM AgataM-uvaladdhaM bhisaM gANaM paNNANaM, parovadesAo suyaM teNaM AgataM, AgamitaM guNiyaM ca | egaTThA, AmiNivohiyaM taggayameva, paccakkhANANi AyasamutthANi pasatthehiM ajjhavasANehiM lessAhiM visujjhamANAhiM uppajaMti, taM evaM tesiM taM AgamaM AgameMtANaM puvvagahiyaM vA guNaMtANaM NiccasajjhAovaogAo anneNa ya abhitareNa bAhireNa vA taveNa | appANaM bhAveMtANaM kisA bAhA bhavati 'egaggahaNe tajjAiyagahaNa'mitikAuM annapi sarIraM kisIbhavati, ato vucati-yena kateNa te maMsasoNie bhisaM taNute, yena NayaMtassa rukSAhArasya appAhArassa pAyaso khalatteNeva AhAro pariNamati, kiMci rasIbhavati, rasAo soNiyaM, taMpi kAraNaapattA ete taNuyameva bhavati, soNite pataNue ya tappuvarga maMsaMpi taNuIbhavati, evameyaM aDhi maMsaM sukkamiti savvANi eyANi taNuIbhavaMti prAyaso, duHkhaM cAyataM bhavati, vAte ya sati NasaMtasatattAyapAgo va soNiyAdINaM taNutaM bhavati, | dhanno dirseto gaMDao vA, 'se NaM teNaM teNaM urAlaeNaM viuleNaM payatteNaM sukkhe NimmaMse' evaM sarIre vidhuNaNA bhavati, udayo bhavati tesiM, taNuyasIhavelAieNaM jovi uvagaraNalAghavaattho bhaNito sovi jahAsaMbhavaM joeyavyo, tattha atikaMtaM suttaM acelaie lApaviyAgame, pehA nANAdiparihANI Na bhavati, tahA kammavidhuNaNatthaM sarIralAghavaMpi AgamemANe, na kevalaM uvagaraNalAghavaM, evaM Agamato vA sa abhisamaNNAgato, duviheNavi taveNa sarIralAghavaM bhavati, jaheyaM bhagavayA paveiyaM, bhagavayA titthagarANaM titthagarehi vA, sAdhu Adito vA veditaM sarIradhuNaNaM, kesiM ca tavasamAhI caubihA-No ihalogatthayAe tavaM ahiDijA evaM paveiyaM, taheva ya saddahati Ayarati ya, tamevaM abhisamicA, tamiti taM titthagarabhaNiyaM sarIradhuNaNaM saMmaM abhisamicca, jaM bhaNitaM NacA, sabao savattAdikameNaM sarIraM dhuNAi, dabao kisAbAhA bhavati, pataNute maMsasoNite bhavaMti, tANi dabao AhArei jehiM MAmultimesnihemamIIMILAIMISHRA HIRDPREPARATI MANIPURISALMARIHSAPPAHILIARRIAPTAHINIMITRA // 22 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 222 // | tassa sarIraM kisIbhavati, khettao tArise tArise khete viharati jattha se sarIraM kisaM bhavati, kAlao NicaM jayati, taMjahA- bAhAdi'AyAvayaMti gimhAsu0' bhAvaovi Na sarIreNa kiseNAvassatehiM avasIyati, evaM sabbao savvattAe, sammattameva samabhijA kRzatA NittA, sammattaM kaha ?, jo cAummAsiyakhamao so Na mAsiyakhamayaM hIleti, avaNaM vA tattha karei, evaM jAva egaMtarakhamagaM, Na | vA viyaTTabhoti hIlei, jahA esa oNayamUDho Niccabhoitti, jiNakappio paDimApaDivanao vA kadAyi chappi mAse appaNo kappeNaM mikkhaM Na labhati tahAci so samadarisittA Navi aNNe hIlei, taM etaM sIhAloio atthe bhaNito, evaM tesiM mahAvIrANaM AgatapaNNANaM kisA bAhA bhavati, pataNute maMsasoNite, aNegesuegAdesA vucaMti, visseNI kaTu pariNAya davvaNisseNI pAsAyAINaM ArohaNI, oharaNI vA bhUmigihAdINa, bhAve pasatthA apasatthA ya, pasatthA saMjamaTThANaseNI, jAi mokkhaM Aharati, appasatthA jA osaMjamaTThANA seNI jAe NaragaM paDati, saMsAraegaTThAe vA apasatthAe vA ahigAro, sA puNa aNNANamicchattaaviraikasAyavisayamayi, asaMsArassa NivisseNi kaTu pariNAetti etAa NAtuM bitiyAe paJcakkhAeti, jehiM vaati vA, eehiM rAgAdIhiM so evaM kammadhuNaNatthaM, dhuto vA gaNo sarIradhuNaNAvaDio saMsArassa NIvisseNI kaTu tiNNe mutte virae viyAhietti bemi, taramANe tiNNe saMsArasamudaM, muccamANe mukke aTThaviheNaM kammeNaM, virae asaMjamAo, vividhaM viseseNa vA akkhAo vikkhAo, teNa bhagavayA titthagarehiM vA evaM bemi, taM ca jeNa bhaNitaM saddahatoroyaMto, Aha-bhaNitaM bhagavayA-taramANo tiNNo mucamANo muko, taM evaM virataM bhikrIyaMta aNavahitaM dabAdIehiM NismaraMtaM pasatthesu guNaprakarSeNa uvariM vaTTamANaM ato rIyamANaM, cirarAyositaMti jAva desUNapubbakoDI aNegANi vA vAsANi, jaM bhaNitaM cirarAositaM, taM evaMguNajuttaM aratI || // 222 // NAMANDA PIPS
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNi: // 223 // tattha kiM vA hoi ?, kattha arati 1, asaMjame, rati saMjame, aratiM jaM bhaNitaM aratiparIsaho, kimiti paripaNhe, egajjhatthaM veraggaM mokkhaM vA amipatthitaM vivihaM vA dhArae vidhArae, iha hi dubbalANi calANi aviNayavaMti vA iMdiyAI teNa kiMcivi dubbalaM bihArae, bhaNiyaM ca - kammANi aNaNNagaruyANi0 apuDavAkaraNaM vA vizyaM rIyaMtaM cirarAtositaM saMdhAraNAe samuTTite | usaNaM AseviyabahulIkRtatavokammANaM aratIti kiM vihArae ?, kimiti akkheve, kahaM aratiM dharehiti ?, kiMvA sA tassa ?, sovi khaNe khaNe vibujjhati, saMjame va ramati saMjamati, bhaNiyaM ca- 'amarova maM jANiya sokgvamuttamaM 0 ' ahavA aratI kinna dhArae jo saMdhAraNAe samuTThite?, davvasaMdhANaM chinnasaMghANaM acchinnasaMghaNaM ca davve acchinnasutaM kattati, rajjU vA vaTTijati, chinasaMghaNaM kaMcugAdINaM, bhAve pasattha apasatya, chinnasaMghaNA ya jahA koyi asaMjae kiMci kAlaM kohassa uvasamaM kAuM puNo rusmati, acchinnasaMghaNAI Nirubbaddho ceva anaMtANuvaMdhiko hakasAo, evaM mANa mAyA lobhe ya, pasattha bhAvacchinnasaMghaNA je khaovasamiyAo bhAvAo udaiyabhAvaM gato AsI puNo khaovasamiyaM ceva jAva, acchinnasaMghaNAo samuTTiya uvasAmagaseDhI khavayaseDhI vA, tamevaM pasatyabhAvasaMghaNa acchinnasaMghaNA ya samuTThiyaM ahakkhAya caritAbhimuhaM vA ahavA titthagaragaNadharA duvAlasaMgagaNipiDagasaMghaNAya samuTThitA, taMjahA- 'atthaM bhAsaha arahA0' taM eyaM saMdhaNAe ubaTTitaM saMjame aratI kahaM dhArae ?, dhIra cirarAosigAo Na bhavati, bhaNiyaM ca 'NAratI sahatI vIre' se evaM saMghaNAe samuTThite, paDhijaha ya- saMdhimANe samuTTite, davyabhAvasaMghaNaM parUveUNaM nANAdipasatthabhAvasaMghaNaM saMdhimANe, sammaM uTThite samuTThite, iha nANAhigAge jeNaMti, jahA se dIve asAdINe (AsAsadIve) dIvayati dippayati vA dIvo, dabve duviho - AsAsadIvo pagAladIvo, samudde jahA kANaNAdIvAti, vasaMtao suNNao vA, taM pappa bhiNNapo arati dhAraNAdi // 223 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ HA AzvAsadvIpAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 224 // tasaMjattagA abhiNNapotasaMjattagA vA samAsasaMti, evaM nadIAsAsadIpi uttariukAmA samAsasittA sesaM uttaraMti, mahAtalAgAdidIvaM vA, sa tu saMdINo asaMdINo ya, saMdati saMdi pote vA, saMdINo kadAyi lAviJjati mAsiyapANateNa vA saMvacchariyapANivAehiM vA, asaMdINo tu Na kayAi gilAvijjati, taMjahA-a(su)vaNNabhUmI siMhaladIo evamAdi, pagAsadIvo saMghAtimo asaMghAtimo vA, tattha saMghAtimo gholavaTTitellakAraMtagasaMjogA ujjovage, NAmapaccayA uppajaMti, asaMghAtimo caMdaAiJcamaNI evamAdi, sovi saMdINo asaMdINo ya, tattha asaMghAtimo NiyamA asaMdINo, saMghAtimovi koi asaMdINo bhavati, kahaM ?, pabhUtaiMdhaNo abbhapaDaNapAo uttaraMti, na vijjhAyaMte'pi, kei pagAse ya assAse ya icchaMti, tattha pagAsayati gihesu ubbaraesu dIvA panjalijaMti, AsAse tu vahaNe paTTaNesu uvaTThANesu khalesu vANamaMtara uvariM cAreti, dIyo pajAliyati, tamAsAsadIvaM vANiyagA pAsiuM tato juttA vacaMti samAsaMtiyA AsaNNaM paTTaNaMtikAUNaM, bhAvadIve duvihe AsAsadIvo pagAsadIyo ya, AsAsadIvo saMmattaM, taM pAvittA AsAso bhavati, bho(Ni)vvANaM avassaM sijjhIhAmi, sukkapakkhio so bhavati ukkoseNaM abaDapoggalapariyaTTeNaM sijhIhAmi, taMpi saMdINamasaMdINaM, khayovasamayaM saMdINaM, ahavA paDivAti saMdINaM, apaDivAI asaMdINaM, pagAse dIvo, idANiM soyaNA-soyaNANaM saMghAri | tattha saMghAtimo suttaNANadIvo, taMjahA akkharasaMghAtaNA padasaMghAtaNA kAlie jAva aMgasaMghAtaNA, diTThIvAdevi, evaM jAva pAhuDe, pAhuDapAhuDe pAhuDiyApAhuDiyA vatthusaMghAtaNA, asaMghAtaNA kevalanANaM, duviho saMdINo asaMdINo ya, jassa paDivAi yassa saMdINo, apaDivAI asaMdINo, ahavA saMdhAtimo itaro vA, jassa apaDivAte kevalanANaM uppajai tassa asaMdINo, parivaDati saMdINo, egI. mayaM tu bhAve AsAsadIvo jo dhamme'vi bahUrNa jIvANaM AsAso dIvo tANaM, saMdINo asaMdINo ya jo pAuM bhuMjeuM pubudvito PHIRISHA IRAMACISHMISHRAITATISH
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMdI nadIpAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 225 // samANo puNo paNNaveti so saMdINo, aNNayA asaMdINo, titthagaragaNadharA pagAseMti asAmitteNa ya Nicameva asaMhINo, evaM se Ayariyadesito evamavadhAraNe, sa iti so bhikkhU cirarAosiyaM saMdhaNAe samuTThito AsAsapagAsaasaMdINadIvabhRto arati dhAreti taM ahikiccA vuccati-evaM se dhamme Ayariyadezie, dhamme duvihe vaTTamANe, dasaviha nANAi, Ayariya padarisite, ahavA attaparAdeseNaM ubhayAdeseNaM vA kaheyabvaM, esa dhamme Ayarie, kayare ?, ayameva jatiNo, dhamme ya saMjamaratI asaMdINA bhavati, evameva | dhammo Ayariyadarisito, evaM se asaMdINo abhayavaTTi, tahA dhamme rati kareti, katarattha ?, Ayariyadesite, ege aNegAdesA vuccati te avayamANA bhAvasoyA, kiM avayamANA ?, musAvAta savvaM vA vayaNadosa, jAya girA sAvajA, paDhijai ya-te aNavaka| khemANA, mittaNAdiNiyagA sayaNakAmabhogA vA punvaratapuvvakIliyANi vA AjammaM vA evamAdi, aNativAdemANA kaMThayaM jAva aparigiNhemANA, egaggahaNe ciyattovagaraNasarIrAdiyA vA, ahavA-dhammapIIe saMviggattikAuM jayamANA sAhuvaggassa saMnivaggassa vA ciyattA, jaM bhaNitaM-sammatA, merA dhAvittA mehAvINo, pAvA DINA paMDitA, evaM tesiM bhagavao evamadhAraNe, tesimiti desi pavayaNapadavIdIvabhUtANaM jagapaIvabhUyANaM vA bhagavaMtANaM, ANAe uTThANaM aNuTThANaM vA, tattha ANAuTThANe ThiccA iti vakkasesaM, titthagaragaNahara suttaM tahiM ThitA, ahavA aNuTThANaM AyaraNaM, logevi vattAro bhavaMti-aNuTThite hite, puNa tesiM bhagavaMtANaM / titthagaragaNaharANaM taM ANaM aNuDheti-Navi saMpADeti jahA so ujeNao rAyaputto, ujjeNIe jiyasattussa raNNo do puttA, jiTTho juyarAyA kaNiTThao aNujuggarAyA, therAgamo, rAyaputto Niggato, dhamma suNettA jugarAyA pavvaio, sehaNippheDIyAe NIto, kAleNaM bahussuo jAo, jiNakappaparikammaM karemANe pabhAveti, sApaMcavihA, paDhamA uvassayaMmi vitiyA bahiM jAva paMcamA // 225 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAga sUtra cUrNi // 226 // tUrate, na te kAlo, pajAmAsato, vaMdito tusiNIo, mayassa, tehiM bhaNitaM ttikAuM, balAmoDIe ADS masANami, so ya se kaNiTTho bhAuo aNurAgeNaM dhammasaddhAe vA dasaNNapuraM gaMtu Ayarie Apucchai-ahaM pavyayAmi mahallabhAugoanuSThAnome darisehi, pavvayAhi tAva, taM te darisemi, pavaio, avaraNhe puNo bhaNati-dAeha aveliyaM, ukaMThiomi bhAuyassa, tehiM bhaNitaM-ID sthAnAdi | so Na kassai ullAvaM deti, jiNakappaM paDivajiukAmo, NibaMdhe kate darisito, vaMdito tusiNIo, vAMchati aNurAgeNaM, aho te tavasirI, AuTTo ya tassa, vArijaMtovi tUrate, na te kAlo, pavajA sikkhA vaya evaM kAlo bhavatitti, bhaNati-ahaMpi teNaM ceva | pitari AottikAuM, balAmoDIe tahA caDio tassa pAse, itarevi dariseuM pariyAgatA, sovi udvito viyAle hiyateNaM AvAsayaM kAuM kareti, itare seho ki kAhiti ?, devatA vaMdati aNudvitaM, aNuTThiyaM Na vaMdati, ruTTho sehitti, parissamAo caliyagassa egeNaM talappahAreNaM bevi akkhiDolae pADeti, Aloe uDio, hiyaeNaM devataM bhaNai-kiM te esa ayANato dukkhAvio?, dehi se acchINi, tIe vuccati-jIvappadesaparicattANi, Na sakA lAetuM, tattha ya vacchakAtIre Nagare sAgArieNaM bAlao mArito, tassa ya sapadesANi acchINi tANi tassa lAitANi, etaM elagacchaNibbatti, kahaM puNa aNuTThitA ?, pavajA sikkhA vaya'tattha imaM suttaM 'jahA se diyApote' jeNa ppagAreNa jahA, ahavA jahA iti ume, do jammANi jassa so dio, vitiya aMDagabhedo, patatIti podo, diyassa podo 2 so aMDattho pakkhavAeNaM pusmati ubbhinovi kiMcikAlaM pakkhavAeNaM, AhArasamattho sajAtipAuggehiM AhArehi ya pussati, Na ya tarati uDaNAe, labhati caraMtIti se deti tAva jAva sayaM Araddho cariuM, taheva mAtApitaro 'vihAya pattegameva caraMti, esa dittuNto| evaM te sissA diyA ya sayo ya aNupuvveNa tA iti payajA sikkhA vaya0, ke vAIti !, | gaNaharAI, evaM bhaNAmi ANatti bemi / / dhuyajjhayaNassa tRtIya uddeshkH|| KO // 226 // (
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcanAkramAdi uddesAdisaMbaMdho-paDhame NiyagavidhuNaNA vuttA, vitie kammANaM, tatie uvagaraNasarIrANaM, iha tu gAravatiyayassa, iha nivvaletA bIjAcA. rAMga satra sarIrakisattA teyataveNa ahito ahamitikAuM iDDIgAravaM gacche, tato AhArAdiyahiM pUyijamANo rasasAtAgAravehivi vibhUsijA, cUrNiH ato cautthe gAravatiyassa dhuNaNaM vaNNiAti, suttassa sutte-tatiyassa aMtimasutte vAyaNA, adhicchitA vAyetitti bemi, ihavi // 227 // vuccati, evaM te sissA evamavadhAraNe, so visayassa duviho-diyA ya rAo ya, diyA-ukAliyaM paDucca kadAyi divasato cattA rivi porisIo vAijeja, ratipi paDhamaporisiM vAijati, sesAsuvi pAdapucchagaM, aNupuvveNa-AyArAtikameNa aNupubIe, tahA ya bhaNiyaM-jahA se diyA rAo, ahavA pariyAgamaNato teNaM, jahA 'tivAsapariyAgassa kappati AyArapakappe uddisitae' evaM jAva didvivAe, taM ca jassa jogaM, evaM aNupubIe suttaM atthaM ubhayaM vA vAdiyA vAijamANA vA, ahavA nANadaMsaNavAtiyA, caritaM ca AsevaNAsikkhaNA, taMjahA-evaM gaMtavyaM0, te tivihA-jANagA ayANagA dubiDagA, jANaNA puvvaM sAvayA evaM Asi abhigatajIvAjIvA0, ayANagA NAma aNabhiggahiyamicchAdiTThI logadhamme avikovitA, uktaM ca-je hoMti pagaimu(su)ddhA, jeNa loi| yasutIhiM kuppAsaMDisaMjame pabhAvitA duviyaDagA, te pAyaso dupaNNavagA bhavaMti, ahavA pagatIe kei ahaMkareittA bhavaMti, Na tadhihA | YA jANaMti, jahA ahaMkArao duyatA bhavaMti, tattha duviyaDDe paDDucca uvadeso, te u vAijamANA samitiguttIsu uvadissamANAsu davya |ciMtAe vAvi utthANaM jaMti, gohAmAhilavata, keyI vAdiyA jamAli vA, jattha imaM suttaM-tesiM mahAvIrANaM tesimiti tittha| garANaM gaNaharANaM vA khe(the)rANaM vA, sobhaNA vIrA, parovadeso Agamassa, suyanANaM gahiyaM, sAhu Adito vA NANaM paNNANaM, taM AyariyaM pai labbhati, ahavA paNNANaM buddhimitikAuM AmiNibohiyaM gahitaM, jahA tahA jaM bhaNitaM paTutA, maipuvvagaM ca sutta animatihanimitha mund Jama // 227||
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajJAnavavAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 228 // mitikAuM tadaMtaggatameva, tattha suyalaMbhA NiyamA matilaMbho, sutalaMbha keti bhayaMti, tattha samagutthAvi matI bhavati jahA suviNaMtigI, jAissaraNaM suhamaaNuciMtaNaM kappakiriyamAdi, avasesaNANANi samutthANi ceva, je ya aNNe tevi mahAvIrA ceva, jehiM nANapaNNA ya laddhA, te evaM sauNIvur3I vA aNupuvveNaM vAiyasaMgahitA bahusutA kayA, kasAyAdiuvasamaM lamittA hiyA ovasamaM uvasamaNaM uvasamo, so duviho-davve bhAve ya, dabve dabveNa vA uvasamo, davvassa uvasamo, tattha davveNa kacakaphaleNa kalusaM udagaM uvasa|mati, aMkuseNa kuMjaro, davvassa uvasamo surAe pAgakAle, bhAvovasamo nANAdi, tattha jo jeNa nANeNa uvasAmijai so nANovasamo) bhavati, taMjahA-akkhevaNIe0, ahavA isibhAsitehiM uttarajjhayaNA evamAdi, darisaNobasamo jo visuddheNa saMmatteNa, paraMuvasamiteNa paraMuvasAmito, jahA seNiyaraNNo, so micchAdiTThI devo sakavayaNaM asaddahamANo0 jAva daMsaNappabhAvageoheM satthehiM uvaH | | sAmio, goviMda, jattAdiNA caritameva upasamo, taMjahA-uvasaMtakohe uvasaMtamANo ubasaMtamAo uvasaMtalobho, jAhe jayamANaM sAhuM | dachNa uvasamati sa carittovasamo, taM ubasamaM hicA, jaM bhaNitaM-uvagirisittA, viNayamUlaM saMjamaM viNNANamadeNa akkharapaDutteNa | vA phArusiyaM samAdittA pharusiyabhAvo phArusiyaM paropparaguNAe aguNAe arthamImAMsA, evAumaM! Na yANasi, Na ya esa attho | evaM bhavati, vitio pabahe, AyariyA evaM bhaNaMti, puNa Aha-atthao Ayario, jati titthagaro'vi evaM Aha so'vi Na | yANati, kiM puNa aNNo?, ahavA bhaNati-so kiM savaNNU ?, so vAyAkuTTho puTThivigalo kiM jANai ?, tumaMpi tayoviva pADi Thio NirUhattAo puDhavikAiyatullo kiM jANessasi ?, paDhijai ya 'hicA uvasamaM appege pharusiyaM samArabhaMti, aha iti. aNaMtare, bahussuyIbhUto saMto, egeNa gaNe savve duviyar3A, pharusitaM samAdiyaMti samArabhaMti, mamaM Arabhate samArabhate, bahassupaviNNANamAdINi // 228 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 229 // | kahijamANe vA aNADhAyamANA acchaMti, ahavA Alatte vAhite tusiNIe huMkAre, evaM pharusitaM samAdiyaMti, Na muMcati egao,0| brahmacaryavasittA baMbhaceraMsi basicA jaM bhaNitaM pAlittA, baMbhacaraNaM caritaM, atidubaleNa bhacchitA saMtA kei kAtasa ANaM taM Notti vAsAdi maNNamANA ANA suttAdeso, taMjahA-evaM gaMtavvaM evamAdi, te taM titthagaraANaM, No desapaDiseho, Na savvamevaM avamaNNati, sAtAgAravabahulA sarIrabAusiyattaM kareMti, Na ya dukkhaM mikkhAyariyaM hiMDaMti, rasagAravAo uggamAdi No soheti, paJcatite vAdaM ca vadaMti puTThA apuTThA ya-Na evaM titthagarehi bhaNiyaM-AhAkammalakkhaNaM, samaNaM vA''hA kammati kAuM saMjamameva uvakkhaDeti AhAkammaM, ahavA etANi tAva balavaMti, jahA buttaM-'kujjA bhikkhu gilANassa, agilAe samAhIe' aNNovi jo jeNa | viNA sithilAyati taM tassa kareyavyamiti, jaM puNa pareNAvi sa avasaNa vihArisaMsaggiNo Niddeso, dohiM Agalito bAlo si, Na abAlo, yaduktaM bhavati-asaMjato, keNa sa vAlo ?, NaNu jeNa AraMbhaTThI, AraMbhaNaM AraMbho, padaNapAdaNAdiasaMjamo, teNa jassa aTTho se bhavati AraMbhaTTI, ahavA iDigAravarasagAravasAtAgAravA AraMbhaTThI, tattha vijAmaMtaNimittasaddahetumAdI ahijati pauMjai vA jo riddhiheuM so riddhigAravAraMbhaTThI, tANi ceva rasaheuM pauMjati ahijati vA rasagAravAraMbhaTThI, evaM sAtAgArabAraMbhaTThIvi, | aNuvayamANotti aNuvadaNaM aNuvAdo, vadato pacchA vadati aNuvadati, takAdIsu payaNapayAvaNAdiAraMbhe vadaMti, tadaMDatakI, tassa | | pakkhaM te aNuvadaMti, ekottha doso, Na asarIro dhammo bhavati, teNa dhammasaroraM dhareyavaM, sAhU ya taM, jaMbhaNitaM-'maNuNNaM bhoyaNaM | bhocA' ahavA NitiyAdivAyo vA kusIla aNuvadati, mA evaM bhaNa, jahA amhevi NihINapeccavAvArA ihalogapaDibaddhA saMsAramUyarA, Na tujjhe, evaM ThitA ceiyapUyaNaM to kareha, viseseNa ya AgaMtuyaAgamite lakkhaNakhamate uta giNDa, savvaM kira paDivAdI, // 229 // BHARTRON LINE
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAvRzya cchalAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 230|| me IN hai MD vedAvaccaM apaDivAi, evaM tesiM aNukUlaM vaTuMti, evaM so aNuvaTTamANe haNa pANe ghAtamANe haNatIti haNo ghAetIti ghAyamANe, haNaovi samaNuNNe, tattha sakkANaM aNuvasaMpaNNA, tasAdi sayaM haNaMti pAgesu, avi ghAyagA haNAveMti, bhujaMtA aNumodaMti, egidie prati savve haNA pANe ghAyamANA, haNato yAvi, iha tu osaNNehiM ahigAro, te'vi haNapANaghAya, tattha AukAya sodAphalAdi, sacittabhoyiNo vA sayameva haNatIti haNa, uddissakatabhoiNo tu sacittAhAravivajagA ghAtamANA bhavaMti, ahavA tumaMsi NAma bAle AraMbhaTThI aNuvadamANA taM evaM bAle je tuma AraMbhaTThI aNuvadasi gAravadosAo ya, ahaM sacce hito nANasaMpaNNo dasaNasaMpaNNo carittasaMpanno tavasaMpaNNo biyaNasaMpaNNo evaM aNuvadamANovi bAla eva turbha, Na abAlo, AraMbhaTThI puDhavikAiyAdijIve haNasi haNAvesi haNaMtevi yogatrikakaraNatrigaNa, so evaM bAlo ghore dhamme udIrati ghoro-bhayANago, savvassavi NirodhAo, ahIva egaMtadidvittA duraNucarittA kApurisANaM, dharatIti dhammo, uktaM ca-"durgatipravRttaM jIvaM, yasmAd dhArayate ttH| dhatte cainAn zubhe sthAne, tasmAt dharma iti smRtaH // 1 // devavihI vA, urlDa Irito udAharito darisitotti vA titthagaragaNaharehiM, tehiM tehiM ceva ujju Irite udIrito, yaduktaM bhavati-kato, uvehati NaM aNANAe taM uveskhati gAravadosAo0 yad uktaM bhavati-Na titthagaragaNadharANaM, aNANAe-aNuvadeseNa, te evaM-pamAdiNo gAravavato pamAdI vA AraMbhaTThI aNuvademANA je vuttA te esa visaNNe vitadde, je vA te ghoraM dharma udIreMti taM uvehaMti aNANAe, aNegehiM egAdesAo vucaMti esa visapaNe | vitahe esa iti jo AraMbhaTThI ghoraM dhamma udIritaM pamAdeti vivihaM maNNo, davve bhAravAhe pahiyanadItaratA evamAdi so sajati, | bhAvasaNNo NANadasaNacarittANi patto tahAvi Na tesu jo bhattimaMtANa ujamati, NitiyAdi jAva chaTTho, vivihaM taddo 2 davve maccha // 230 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra va // 23 // kaMTagAdi galae laggo vitadde, bhAvao nANassa uvadesa aNaNulome vaTTati, evaM dasaNanANacarittatavaviNaevi, tiricchIjatovi-10 vitAdi | taddo, evaM te rAgaMcitA vivihaM AhitA viyAhitA, tahAvi tAe pandhayA evaM bucaMti iti bemi, keriseNaM pariNAmeNaM te panca| iyA je gAravadoseNaM omaNNA jAva diTuMtA-kiM te siyAlattAe ceva NikkhaMtA udAhu sIhittAevi, tato vuccati sIhattAevi ege, jeNa paTijati-kimaNeNa bho yaNeNa karissAmitti maNNamANe, ahavA asavaNNU tAva erisaNicchayaM asuMdaraM pavAveti, tahAvi kiM savaNNUvi ?, Ama, tesiM taM karaNaM ajjhatthaM bhavati, jeNa puNaravi kayAi uamija kahaMci, vItarAgo samma udvitaM NicchatIti, te jaNaM evaM uvatitthaMti, taM0-kimaNeNa bho jaNeNa karissAmi ? te pavAveti, kimiti paripaNhe, aNeNeti jo saMpayaM jIvati, Na mato, Na ya aNuppaNNo, bho iti AmatraNe, jAyatIti jago-mAtApitimAti sayaNavaggo, karissAmIti payoyaNaM, ihaMpi tAva jaNaNamaraNarogasogAmibhUtassa sayaNo na tANAi ato tassa veraggaM uppajati, jeNa appaNo AmaMtaNaM kAuM bemi-kimaNeNa bho yaNeNa ?, jayA vA NikkhamaMto pareNa vuccati-kiM mAtApitAmAdi sayaNaM Navikkhati ?, tato tesiM AmaMtaNaM kAuM bhaNati-kimaNeNa bho yaNeNa?, jo se ihaM Na jarAditANAe, kiM paraloge?, jato vucati-ime te savvAti kAmabhogAhiraNNAI dhaNadhAnyaM ca savvaMpi etaM, bhujata iti bhoyaNaM, aho rAibhAvo ya NaM te kiM chaDDijai ?, tato bemi-kimaNeNa bhoyaNeNa, | Navi eteNa tittA subahuNAvi bhottuM bhavati, taNakaTeNa va amgI* aggIsAmaNNaM corasAmanna, ato kimaNeNa bho yaNeNaM ?, evaM maNNamANA jANamANA iti astho, paDhijai ya-evaM ege vibhattA evamavadhAraNe, egeNa sabbe, AvakahAe sIhattAe viharissAmo, mAtaraM pitaraM hicA jAyate vIrA iva appANaM AyaraMti dhIrA pamANA, ahavA te Adito vA naveNa virajamANo evAsI, // 231 / (
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvratAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 232 // raiminine samma uThAe samuTThAe, Na micchovaDhAe, goviMdavat, avihiMsagA subatA daMtA saccavAdI jAva saMtudvA sobhaNANi vatANi / tesiM suvvatA, tavajuttA iMdiyanoiMdiyadaMtA, NAgajjuNNA te-samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apsuu| avihiMsagA subbatA daMtA paradattabhoiNo pAvakammaM No karissAmosamuhAe evaM mahaIe paiNNaM tarittA siyAvittA vihAriNo adhaNaMtare, egeNa savve, pAsaMDI Neva sIhi aNudArasattattAe, parIsahaparAjite ur3e paratittisattA uppaittA, AmaraNaMtAe saMjamaTThANe hiccA gAravadosAo puNo paDivayamANe, kattha ?-aviratIe gihavAsacArae vA, paDivayamANo paDite ya, vasa-| hikAyarA jaNAvAse vaTuMtIti, vasahI kesi ?, iMdiyavasahagAravANaM atthitte AdAre, jesiM kAyarA ya dukkhaM bhavati, Na tavasUrA, jAiMti jAissaMti ya jANaMti vA kammANi jaNA, ahavA jaNA iti sAhU, te paDibhaggA samaNA Na sAhU jaNA vucaMti, kAuM duddharANi aTThArasasIlaMgasahassANi dhAressatIti davaliMgassa bhAvaliMgassa lUsagA bhavaMti, tesiM vayANaM, keI darisaNassavi 'ahamegesiM loe pAvae bhavati' aha tesiM bhaggavayANaM bhaggaucchahANaM bhaggaparakamANaM gAravavasote uppajayitvANaM, paMseti pAteti vA pAvagaM asilogo, ahameso, so tu sapakkhAo parapakkhAo tahA, sapakkhaM parapakkhaM vA, tattha tAva parapakkhAo parokkhaM jati taM koi pasaMsati suteNa vA jAtIe vA to bhaNati-dhiratthu yA, tesi tu tassa uvadese Na vaTTati, 'jahA kharocaMdaNabhAravAhI bhArassa | |bhAgINa hucaMdaNassa', hINaM se jAti kulaM vA, mA etassa kulaphaMsaNassa NAmapi giNhAhi, asikkhigijjhassa pavvaiMsu, uppabaiyANaM devAvi bIbheti, jevi samavissamiyAhiM dhamma kareMti, evaM sakkhamavi kei bhaNaMti, vivAtauggahAdisu rositA arositA vA mukatthaM bhaNaMti, aNNaM parAvateMti, AdivANi jjhAyaMti, cappuDiyaM deti, tami ya Agate parisamajhAo paMtIo vA uddeti sapa- | MARA // 232 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 233 // kkhevi bahUNaM samaNANaM samaNINaM hIlaNijje garahaNije, purANo iya vucati, taruNovi hotao, evaM tassa Na vipaccai NAmaM gadabheNeva | zramaNavalavApasUyassa, icchevaM tassa pAvate siloge bhavati, ahavA sutteNeva tesiM pAvate siloge bhaNNati, taMjahA-samaNavitaMte, jAvi vitaMtAdi viratehiM aviratetti atiNiddharaNaM tavokammeNaM amhANateNa yA lUhaeNa ya, bhaggaM vANeNaM, vivihaM taMto vitaMto, samaNe vitaMto samaNavitaMtatti, vIjjhAsamaNattaNeNa, vivihaM taMto 2, jaM bhaNitaM-puNo uppayajati, kiMca-pasaha samaNNAgatehiM, gihatthA ceva paropparaM bhaNaMti-purisabheyamAgayA te egaMteNa lajAe viNiyaTTamANe pAsittA passaha-passa'ho vA samaNNAgatehi asamaNNAgatA, annatthavi saMkhaDIte samudaye vA saNNAyaehiM samaNNAgatehiM lajAe obhAsamANA bhItA vA asamaNNAgatA, jaM bhaNitaM-Na tattheti, Na vA saddAijaMti, jevi samaNNAyagA mittA vA tevi eva mucaMti-eso so tujhaM caulo mahAsIso eti vA gacchati vA, desaMca paDDucca katthai samaNNAgatovi esa vilitattikAUNaM teNa saddhiM Na bhuMjaMti, dhIyArapabbaiteNa vA dhIyArA suyivAdI bhAgavatAti saNNAgayaMpi Na bhuMjaMti saMjayaviTTAlitottikAUNaM, ato so tehiM asaMbhuJjamANo bhoyaNesu asamaNNAmatesu asamaNNAgato, Uti NAma marahaTTAdisu NAdi duguMchijjati, tahAriso aNNovi paDibhaggo, so teNa maMtakAleNa loyahateNa vA sIseNaM samaNNAgatesu asa-- maNNAgate, uttarapahAdisu cira uppajai tovi garahiati, jattha vA dhIyArA pillitAUNA, tattha NAmamANehiM aNAmamANehi, te tu tanbhAvitA marute NamaMti, so puNa mA sammaharisaNAtiyAro bhavissatIti No Namati, to tehiM vaMdamANehiM avaMdamANe evaM lavijA-esa samaNato Navi aNNesiM paNAmaM karei, ahavA akkosate, kiMdha-davitesu adavite davvaM taM jassa atthi sa bhavati davie, tassa ya puvaM ujitaM Natthi, jaMpi Asi taMpi tassa aNNayogehiM khaiyaM vaiyaM ca, so ya kammarao Asi viDhavaMtao, ||233 / /
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ adravyAdi zrIAcA-10 ato tesu baMdhavesu issaresu so addavite, jaMbhaNita-darido, daviyauvajaNANimittaM varAhanbhUto kilissati, ato'vi saNNAgatehiM rAMga sUtra asamaNNAgate, cANakaloiyadihateNa ya NAyasamaNNAgatehiM asamaNNAgate Na sArIjatItikAUNaM, jativi NAma kahiMci sAricUrNiH jati tahAvi bhaNaMti-bhuMjaha Na tAni riko, ato samaNNAgate asamaM0, kuto va te aTThArasaTThANAe gAravadoseNa cAvaMti ?-'haM bho // 234 // dussamAe duppajIvI' tahA virate, tesuvi NAma tassa saMnAyagA kareMsu, kammesu ciramaMtitANi ya, so avicchinnavuTTIe kareti, | ato viratehiM avirate, ahavA Navi viratehiM samaM jAo, Na vikarehi sama jAto, Navi aviratehiM, kahaM ?, jeNa tassa kAmabhogA [Na vijaMti, viNAvi vitteNa kerisA kAmabhogA?, jamhAete dosA uppacatiyA pAvaMti uppavAdite te abhisamiccA, naM bhaNitaM-naMpi davvaM taMpi caovacaiyaM, pApADDINo paMDito, NiTThiyahI vIre NihU~ NetINi NedvitaM, jaM bhaNi-mokkho hi, uttamo attho utta-I | mattho, koyi, so nANadasaNacarittatavaviNaya0, Naya agArovattho, taM evaM uttamaM AgamamANo-ciMtemANo satA niccaM AmaraNaMtAe kasiNakammakhayatthaM sabao parivvayejAsisi bemi // SaSThAdhyayane caturthodezakaH prismaaptH|| uddesAmisaMbaMdho-paDhame NiyagavidhuNaNA bhaNitA, bitie kammassa, tatie uvagaraNasarIrANa, cautthe gAravatiyassa, iha uvasaggA jahA dhuNijjaMti tahA udAharissAmi, tassa gAravarahiyassa virato, jati NAma cattAri cauppagArA uvasaggA uppajijA, uvasaggagahaNena paDilomA parIsahovasaggA gahitA, samANaggahaNeNa aNulomA, te jati NAma kahiMci jugavaM ajugavaM vA uppajejA te vAsIcaMdaNakappasamANeNaM vidhuvayaMti, suttassa-gAravatiyaM vidhuNamANo suTuM parivvaejAsi, taM ca parivayaNaM tassa kattha ?, bhaNiati se gihaMtaresu vA se iti Nidese, kassa?, tassa gAravarahitassa sAhuNo, giNhaMtIti gihA, tattha gihehiM uccaNIyamajjhimANi D // 234 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhAntarAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 5 uddezaH // 235|| gihANi ghippaMti, tANi tu mikkhANimittaM pavisijaMti, gihato gihANaM vA aMtaraM, tato paraM gAmo, jeNa vucati-gAmesuvA, saNNivesaNe sAhI pADao vA tesiM vA, aMtarAlaM ratthAtiyacaukkacaccaraM vA, vihArabhUmIgayassa vA, gacchaMtassa vA, evaM vihArabhUmIevi, ujANaMtareNa ujANagatassa vA, jahA khaMdagassa uvasaggA kayA ujjANAo, sesaM gAmaMtaraM tu gAmao gAmANaM vA aMtara gAmAMtaraM, paMthaM uppaho vA, evaM nagaresu vA nagaraMtaresu vA jAva rAyahANIsu vA rAyahANIaMtaresu vA, etthaM saNNigAso kAyavvo atthato, taMjahA-gAmassa ya nagarassa ya aMtare, evaM gAmassa kheDassa ya aMtare, jo gAravadose Na pAvati 'haM bho dussamae duppajIvI' tahA virate, tesuvi NAma tassa saNNAyagA kayaresu kammesu ciramaMtitANi ya, so avihavaM, gAmassa kheDassa aMtare jAva gAmassa rAyahANIe y| evaM ekeka char3eMteNaM jAva apacchime rAyahANIe ya, evaM ekekatesu jahuddidvesu jaNavayaMtaresu vA adbhANapaDivanassa acchaMtassa vA jAva kAussaggaM ThANaM vA Thiyassa saMtegaiyA jaNA lUsagA bhavaMti saMtIti vijaMtIti, egatiyA, Na savve, jAyaMtIti jaNA, taMjahA-neraiyA tirikkhajoNiyA tahA maNussA devA, tattha neraiyA uvasagge prati avatthU, sesA kareMti, tatthavi | maNussA viseseNaM, tattha bhaMgA-emaiyA jaNA egaiyANaM sAhUNaM aNulome ubasagge kareMti, atthegaiyANaM paDilome uvasagge, atthe | gatiyA jaNA egatiyANaM aNulomevi uvasagge, atthegaiyA jaNA NAvi aNulome NAvi paDilome, majjhatyA ceva / tattha devA caubihA-hAsA payosA vImaMsA puDhomAyA, vImaMsA jahA kAmadevassa, mANussagA caubihA-hAmrA payosA vImaMsA kusIlapaDisevaNA, tirikkhajopiyA caubdhihA-bhayA padosA AhAraheDaM vA avaccaleNasArakkhaNayA, sANagoNAdi bhaeNa padoseNa ya, sIhavagdhA AhAraheuM, avaccaleNasArakkhaNayAe vAyasameNThAti / lUsaMtIti lUsagA, sarIralUmagA saMjamalUsagA vA paDilomA, aNulomA // 235 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ spazAdi rAMga sUtra sahanadi zrIAcA- ||2| tu egaMteNa saMjamalUsagA, aduvA(ahavAvi)phusaMti aha iti aNaMtare, jassa avisadA uvasaggA te phAsA, jaM bhaNitaM-AtasaMveya NijjA, tevi caundhihA-ghaTTaNayA thaMbhaNayA lesaNayA pavaDaNayA, ahavA vaaiypittiysiNbhiysnnivaaiyaa| ahavA phusaMtIti phAsA, cUrNiH // 236 // / sItaM uNhaM daMsamasagAdi, te phAse puTThA ahiyAsate, hAkAralovo ettha daDabbo, sammaM ahiyAsate, saMmaMti rAgadosarahito pasattha| aNNatarajjhANauvavatto, jahA phAsA tahA rasAvi, jAva saddA rAgadosarahitovi ahiyAsiJja, ato bhaNNati-ote samitadaMsaNo ote NAma ego rAgAdirahito, samitadaMsaNe saMmadarisI ahavA saMmitadarisI, taM ca micchAdasaNasamitaM, so evaM samitadaMsaNe | gAmAdi rIyamANe dayaM logassa jANijjA dayA ahiMsA, logo chajjIvalogo, taM jANijAsi jassa logassa jahA kajati, | je dayato guNA iha paraloge ya bhavaMti, NacA, na tatparasya saMdadhyAt, pratikUlaM yadAtmanaH / eSaH saMgrAhiko dharmaH, kAmAdanyatpravartate // 1 / / jahA khaMdagasIsehiM suhadukkhakhamehiM sAMvANugAhasamatthehivi dayAguNaM jANittA daMDiyassa ahiyAsiyaM, evaM jAva pariggahaM jANittA tato viramati / tANi evaM dayAdINi vatANi NacA dhaMmaM kahemANo tirijati, sA ya dayA davvAdisu | bhavati, davyato chasu jIvanikAyesu, logaggahaNA davyaggahaNaM / evaM ca NAtaM bhavati, jati kIrati, khitte u pAINaM padINaM savyAhiM disAhiM savvAhi bhaNudisIhiM ya pANAtivAtaM paDisedhaMti, kAlato jAvajIvaM, bhAvato aratto aduTTho, ahavA so evaM logassa dayaM jApittA gAmAdi rIyamANa iti aNiyatacarittA pAdINaM jAva ohAraNiM, kevaliyapaNNataM dhammaM titthapabhAvaNatthaM se Ai|kkhati, sa iti Niddese so aNiyatacArI mikkhU mikkhuNo abhikkhuNo vA, kiM akkhAti ? jAva rAyibhoyaNaM caejatitti / se ya pANAivAe caubihe davyAdi 4, evaM jAva pariggaho, kiDeti NAma ihapAraloie pANAivAe assavadose saMvaraguNe ya // 236 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmakathA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 237 // akkhevaNAdIhiM kahAhiM, vetijati aNeNa vedo, vedetitti vedo, jaM bhaNitaM-sammaddiTThI nANI, annevi jIvAtipadatthe vedApayatIti vedavI, nANadaMsaNacarittatavaviNae vaa| ahavA davvaM khitaM kAlaM purisaM sAmatthaM ca vidittA kahetIti, NAgajjuNA tu | 'je khalu bhikkhU bahusutto bajjhAgame AharaNaheukusalo dhammakahiyaladdhisaMpaNNo khittaM kAlaM purisaM samA| sajja ke ayaM purise? kaM vA darisaNaM abhisaMpaNNo? evaM guNajAIe pabhU dhammassa Aghavittae; bhaNito vedavI, | kiM tesiM kahei so vedavI gihattho sAhU kAraNA ego gacchasahagato vA, aNNANivi tajjAtIyANi puvabhaNitANi padAni vibhAsiyavvANi, Ayara(uvaraya)daMDesu vA jAva sovaDhiesu vA sotuM icchA susmUsA samasusamANANaM kahijati / sAhu Adito vA vedite pavedite, taM ca imaM kaheti saMti viratiM uvasamaM NivyANaM samaNaM saMti, jaM bhaNita-ahiMsA, logevi vattAro bhavaMti-saMtikammaM kIraMtu, yaduktaM bhavati-AroggaM avvAbAha, viratigahaNA sesANi vayANigahiyANi, uvasamagahaNA uttaraguNANa gahaNaM, taMjahAkohovasamaM0 lobhovasamaM, aNuvasaMtakasAyANaM ca pavvayarAisamANeNaM ihalogaparalogadose kadheti, ihaloge Dajjhai tivakasAo0 paraloge NaragAdi vibhAsA, Nivvuti NivANaM, taM ca uvasamA bhavati, iha parattha ya, iha sItibhRto parinivvuDoca, tahA 'taNasaMthAraNivaNNo0 paralogevi mokkho, taMjahA-kaMmavivego asarIrayA ya0, soyavitaM soyaM, davve bhAve ya, davve paDAdINaM bhAve alu| ddhatA, logevi vattAro bhavaMti-sutiu so, Navi so ukoDaM laMcaM vA giNheti, ajavA jAtaM ajavitaM-amAtA, maddavAjAtaM madavitaM, lAghavAjAtaM lApavitaM, jaM bhaNitaM-akohattaM / evaM pacchANupubIte kesiMci, aNNe tu asutikalaso tu kohittikAuM kohovi hotu, apasaNNamaNA kajjAkajaM Na jANati teNa amatikoho, soyaviyattA akohattA''hatA, aNANupuvvIkameNa tu ajavitaM madda TRANSLATION IRDAMANARTHANDIRHIP // 237 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzAtanAvarjana zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 238 // | vitaM lApavitaM, lAghavAjAtaM lApavitaM, yaduktaM bhavati-alobho, aNativAtiyaM nANAdINi jahA Na ativayati tahA kaheti, ahavA atipataNaM atipAto, kiM ativAteti ?, Ayu sarIraM iMdiyaM balaM pANAtivAto, Na ativAteti aNativAtiya, taM tu savvesiM pANANaM, Na tu jahA kuliMgINaM amhe nahaMtavvA, anne haMtavvA, evaM pabhUtANaM jIvANaM sattANaM ativAto Na bhavati tahA tahA kahei, imaM ca annaM viciMteti, taMjahA-ke ayaM purise? kaM vA darisaNaM. ahavA 'davaM khitaM kAlaM' gAhA, bhikkhU pudhabhaNito, dhammo agAradhammo aNagAradhammo ya akkhAijati-parUvijati, so evaM aNuvIti bhikkhU dhamma kahemANo kiM ana kujA ?, vuJcati-No appANaM AsAdijANo paraM AsAdijA ahavA etaM ca aNuciMteti jeNa No appANaM AsAdijjA, azlAghayA appA ceva gheppati, tavvatiritto paro sAhU, AyaM sAtetIti AsAtaNA, lohagA louttarA ya, ekekA davve bhAve ya, loiyA davve sacittAdidavvAsAyaNA, bhAve tu jassa jato vijAilaMbho bhavati tato viNayAtikhalitassa AsAyaNA bhavati, louttariyA dabve zarIrovagaraNANa | aNNapANAtisAtaNA davvAsAtaNA, bhAve nANadaMsaNacarittatavaviNaya0, se dhammaM kaheMto tahA kaheti jahA AsAyaNA Na bhavati duvihAvi, dabve tAva tahA kaheti dhamma jeNa AhArAdiAyasAyaNA Na bhavati, taMjahA-bhikkhussa aNuvaroheNa kaheyavvaM, piMDiyAe | velAe hiMDaMto Na lambhati apajjattaM vA, teNa viNA jA hANI, ahavA ke purise? kaM vA darisaNaM evaM bhAvaM kaheyavvaM, itharA hi | uddyo samANo akkose tahA'nusehija vA vicchidija yA avahareja vA, teNa tassa sarIredavyAsAyaNA bhavati, udUruTTho vA mikkhaM paDisedhejA, AhArAsAyaNAo jA parihANI bhAvAsAyaNA, Na tahA dhammo kahekavvo jahA se parihANI bhavati, jahA ya suttattha [tadubhayaM Ayaparatadubhayassa sItaMti, sAraNa vAraNa coyaNA paDicoyaNA te yatthe, bhaNitaM ca-joge jogA jiNasAsaNaMmi0, N 238 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAroga sUtracUrNiH // 239 // Na ya tArisitAe itthiyAe dhammaM kahei jato carittabhAvAsAyaNA bhavati, vakkhati ya-avi sAviyA pavAteNa0, ettha bhaMgA, davvAsANA kati bhavati bhAvAsAyaNA, catAri bhaMgA vibhAsiyantrA, No paraM AmAejA, dhammaM kaheM to aNudhammakAhI niMdati, so varAto dhammaM caiva Na jANati to kiM kahehiti 1, gavi so jahA ahaM sasamayaparasamayaviyANao, Na ya vAdaM kaheti, Naya akkhitto, pratyayituM samattho, lajjAluo vA, so Na saDio Na heuo na vA sumuho evaM AsAdeti, jAikulasanbhAvAdI hiM vA paraM AsAdeti, parAvattAo vA itthiyAo purimA vA bhaNati, Navi sulabho susAhusamAgamo, acintaM sarIreNaM dhammakahINaM teNa muDuttaraM suNaha, tato te aNuvaraNAe suNeti, pacchA itthiyA bhattAreNa IsAyamANeNaM aNissAyamANeNaM vAraM 2 bhaNati, Na karesitti hammati, putto pitimAdiNA, bhAvAsAyaNA No annaheDaM vA kaheti, ahavA teNa kaheti jahA sammadiTThI vA thirIbhavati, jahA sakketi, to cauvvihAe kahAe kaheti, aha akkhiviUNaM Netari puNo vikkheviuM sammaM nANe caritte tave viNae, tato tesiM suThuyaraM bhAvo sAdito bhavati, saMsArasamudaM teNa paDinto samUDho bhavati, kusatthabhAvitamatiyassa aNNatitthiyassa purato parisAte asamattheNa Na bhaNiyavyaM savve sesA kusiddhaMtagA, puNa akkheve sati apaccAItassa parisAe suThuyaraM micchattaM bhavissati, | sammadiTThINaM obhAvaNA hIlaNA ya, bAlamaraNANi ya pasaMsaMtassa davvabhAvAsAdaNA bhavati, jeNa sutteNa tesiM annayaraM marija, abhUtaunbhAvaNaM ca micchattaM No pANAI bhUyAI jIvAI sattAI AsAdeja, paMthaM gacchamANo puDhavi0, tattha AuteuvAUvaNapphai chaNhaM kAyANaM aNaMtANaM AsAte, puDhavimAdisu vA kAyesu Thito Thiyassa vA kaheti, dhUmitAe bhiNNavAse vA paDate pANAI bhUyAI sattAI AsAdeti, ata evaM bhaNNati - No pANAI No bhUSAI No jIvAI No sattAI AsAdija, so evaM aNAsAtae - aNAsAyamANe AzAtanAvarjanaM // 239 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 24 // kiMci jati loiyA kuppAvaNiyA vA dANadhamma kUvatalAgAdINi vA pasaMsaMti to pANabhUtajIvasattA AsAditA bhavaMti, aha bhaNati- AzAtanA varjana dANe dijaMte kUbatalAehiM vA khaNaMtehiM chakAyA vahijaMti teNa appaNiggaho seyo, ato aMtarAadosAsAyaNA tajjIvaNAi ya pANibhUtajIvasattANi AsAdiyANi bhavaMti, bhaNiyaM ca-'je ya dANaM pasaMsaMti, vahamicchaMti pANiNaM' teNa jaha ubhayamaviNa virujjhati tahA kahiyavvaM, jaha pavataNabiMdupadANa ajApadANa sariyAe vA (1) atoNopANabhRtajIvasattA AsAditA bhavaMti, jo ya evaM | kaheti se aNAsAdite, aNAsAtayasIle aNAsAtayago, satA pANAdINaM NacA iti vaTTati, aNAsAtamANotti tahANa kaheti jahA pANabhUyajIvasattANaM AsAyaNA bhavati, appaM vA, ahavA dhamma kaheMtoNa kiMci AsAdae annaM pANaM vA, jaMbhaNitaM--tadaTThANa kaheti, | Na tahA kaheti jahA so pANabhUyajIvasattANaM AsAdeti, kahate tu dANadhamme pasaMsite pANA bhUte vA haMti, ato tadAsAyaNApaDi-IN | sehotti, Navi tadAsAyaNA kayA bhavati, so evaM aNAsAdato, aNAsAyamANo ya dhamma kesiM kaheMti?, vuccati-vujjhamANANaM pANANaM vahijamANANaM vA saMsArasamudaMteNa pANANaM saraNaM gaI paiTThA bhavati jahA se dIve asaMdINe, jahA so dabadIvo AsAsapagAsadIvo tANaM saraNaM gaI paiTThA bhavati evaM sovi appaNo parassa tadubhayassa AsAsadIvo bhavati pagAsadIvo ya, jahuddidruNa kahAvihANeNaM kaheMto keti pavAveMti keti sAvate kareti, taheti ahAbhadae kareti, AgADhamicchAdiTThIvi mauIbhavaMti, tathA muNitti titthayaragaNadharo vA aNNataro vA sAhU kammabalaladdhisaMpanno evaM-se uhite evamavadhAraNe se iti sojANao kahaM kaheti gihA. dINi caittA mokkhagamaNe udvito nANAdipaMthapaTTito jassa appA sa bhavati udvite udvitappA, aNihetiNa Niheti tavodhiriyaM Na NihaMti jaMca rAgadosehiM kammavidhuNaNatthaM nANAdipaMthae Thito merUva vAdeNa Na kaMpijati parIsahovasaggehiM ato acale, // 24 // BAHRAM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ abahileMzyAdi zrIAcA-1 rAMga sUtra cUrNiH // 24 // MARANULOPARMAPAMERIOUPtml calati cAlayati vA calo, jIvAyo va aTThavihaM kammasaMghAtaM cAletIti calo, cAlitetti vA udIritetti vA egaTThA, abahilesse parivae dabalesA silesAdi, bhAve pariNAmo, saMjamaniggatabhAvobahilesso bhavati, abahilessoNa bahilesI, ahavA appasatthAo lessAo saMjamassa bAhiM vahaMtItikAuM so bahilisso bhavati, no bahilesso abahilisso aNulomehiM paDilomehiM uvasaggehi uppaNNehiM abahilisso, aNAilabhAvo aNiggayabhAvo, sacitto abahilissotti egaTThA, jevi te gAmANugAmaM jaMteNaM Aya| riyA aNAriyA vA dhamma gAhitA tehiM baMdijamANo pUijamANo ya ADhAyamAno aNADhAijamANo vA tattha abahilisse ceva parivatija, samatA vate parivvate, yaduktaM bhavati-Na katthati paDibajjhamANo, evaM so aNiyatavihArI parIsahauvasaggasaho saMkhAe pesalaM dhamma saMkhAe parigaNitA, jaM bhaNitaM-NaccA, kimiti?-pesalaM dhamma, pIti uppAetIti pesalo, dhammo duviho-suyadhammo carittadhammo ya, jo vutto vuccamANo vA, diTTimaMti avdivarItaM darisaNaM diTThI sA jassa atthi jahiM vA vijati so diTThimA, | evaM jAva viNayavaM pariNivvuDitti visayakasAehi uvasamato, davvaNivvuDo aggI sItIbhUto, rAgAuvasamAo ya NivvuDagA ya bhavaMti, bhAve akasAo sItIbhUto pariNivvuDo ya, taMNiggao, paramo vA taNuyakasAo vA asaMjamavivajayao vANivutto, pariNivvAyamANe vA pariNivatteti buccati, jo puNa asaMkhAya pesalaM dhamma micchaddiTThI apariNibuDe bhavati, tamhA saMgaI pAsaha ahavA savva eva eso gihatarAo Arambha duviho uvasaggasaho bhikkhU akkhAo dhammakahaladdhisaMpaNNo, tabivajae tu saMgati pAsaha, tamhA iti jahoddiTThaguNavivajayAo saddAINaM saMgo, davve paMkAdi, paMcavihavivajjato vA, taduvacitaM kammaM saMgo bhavati, saMgotti vA vigghotti vA vakkhoDitti vA egaTThA, kassa?-mokkhassa, jANaha vA saMga-gaMthaM pAsaha, yaduktaM bhavati-kammaM saMgaMyaMte, evaM PORNHINDIMURPRIMARUP // 241 // AID
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ H kAmaviSa zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 242 // NNAdi saMgiNo, gaMthe paDhitA NarA katare, te jehiM Na NiyagAdi paMcavi dhuyA, appANaM vApaMca gAhito, tehi ya aciTThite hite rAgadosAdiehiM gaDhitA baddhA narA visannA kAmavippitA vivihaM sannA visaNNA, davve paMkAdivisaNNA bhAravAhapariyA vA, bhAvasanA niyagA paMca, eyAe duvihAe kAmavippitA, vigghitani vippitatti vA egaTThA, davve khaMbhAdivippitA duruddharA bhavaMti, bhAve duvihakAmaAsattacittA, sayaNadhaNAdiNA mucchitA vA kAmA, jehiM vA sArIramANasehiM vA dukkhAdI, mANasehiM iha vippitA paraloevi bahUhi DaMDaNehi ya jAba piyavippaogehi ya vippiJjissaMti, jaMsi ime lUsiNo No parivittasaMti jaMsi jattha, ime iti je vuttA gaMthehiM gaDhitA narA, ahavA ime micchAdiTThI asaMjatamaNussA, lUsaMtIti lUsagA, paMcagassa vA lUsagA bhaMjagA vihAragA egaTThA, No parivittasaMti-No ubviyaMti, No vIbheti, lUmagattA Na parivittasaMti, taduvaciyassa vA kammassa naragAdibhayassa vA, tahA gaMdhAo kAme hito, paDhijaha ya-tamhA lUhAoNo parivittasijjA jamhA gaMthehiM gaDhitA NarA visanA iha parattha ya dukkhehiM ca vipijaMti tamhA tuma lUhAto No parivittasija, davve jaM nehavirahitaM davyaM taM lUha, bhAve rAgAdirahito dhammo, tattha rukkhattA |Na kasAdi vajjhati, bhAvarukkhatthaM davvarukkhAo Na vittase, bhaNiyaM ca-atiNidveNa calijaMti katoso lahAo Na parivittasetti ?, NaNu jassime AraMbhAsavaosupariNAtA bhavaMti, jasseti jassa sAhussa, katare AraMbhAH puDhavikAiAraMbhA AukkAiyAraMbhAteukAiyAraMbhA vAukAiyAraMbhA vaNassakAiyAraMbhA jAva tasakAiyAraMbhA, jaha satthapariNAe ekekassa bahave AraMbhA bhaNitA | taMjahA uvabhoge ya satthe ya, ahavA NAmAdiAraMbhA, NAmaThavaNAo gayAo, davve kAyAraMbho, bhAve 'rAgAdIyA tiNNi 'gAhA, sabbato iti khi gahiyaM, gAme vA jAva sabbaloe, sabbatA iti sabvaappatteNa, bhAve gahite kAlovi tattheva, jANaNApariNAe ANNEL // 242 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pan zrIAcArAMga sUtra cUrNiH . // 243 // MIDARILALPUR vA, paccakkhANapariNAe paDisedhittA, evaM lUhAoNo parivittattho bhavati, ahavA se vaMtA kohaM ca mANaMca mAyaMca se iti kapAyase rukkhAto avitattho, savao savvaappatteNaM savvaAraMbhapariNAo dhuNaNAdhigAro aNuyattati, teNa vaMtA kohaM ca, jaMbhaNitaM zamAdi dhuNittA haMtA, kohamANamAyAlobhani vattavyaM, jaM ekekassa uccAraNaM kIrati taMjahA-jAvaMtija jai va, ekeko kasAyo cauviho, kasAyo ya ekekassa khamaNe kIrati, taMjahA-aNa miccha mIsaM aTThaNapuMsitthi veda chakaM ca / Avassae, saMvareNa nirumitA taveNa puvvauvacitaM kammaM khavittA, esa tiuTTe esa iti jo sAhU jahuddiDhakameNaM NiyagAdi vidhUtAtroDijamANA, tuTTotroDeti roDa| itavA, taM troTaye kimiti ?, kammabaMdhaNaM, ubhayathAvi ettha samAso, kaMmabaMdhaNaM jassa TuM, kammabaMdhaNAo vA tuTTo, titthagaragaNaharehiM vivihaM akkhAo vikkhAo, iti evaM, vegi(bemi)paMcAsavanirohasAmatthA tuTTati, keciraM evaM vihe guNe dhareteNa kammAI tu tuDeti tibvAiM ?, bhannati-kAyassavi ovAe kammasarIrassa bhavovaggaMhakammacaukayarasa vA viyovAte vivihassa yA orAliyateyAkammasarIrakAyassa acaMtaviovAte, saMgamatIti saMgAmo, saMgAmassa sIsaM saMgAmasIsaM, davvasaMgAmo vaivIraghaTTaNaM, taMjahArahI rahehiM hathigato hatthigatehiM evaM jAva padAtibhAve, parIsahariujayasaMgAmasiraM aTThavihakammArisaMgAmasIsaM, jahA davyasaMgAmasire parAjiNitA iDhe bhoge pAvati evaM kammArijayAo ko guNo?, bhaNNati-se hu pAraMgame muNI sa iti so dabvabhAvajujjhe kAyaviyovAtA parIsahariuM jetA, pAraM gacchatIti pAraMgamA, davyapAraM nadIsamuddAdINaM, bhAve jahuddiTTaniyagAdi paMcagaM dhuNittA | NANAdipaMcagapotArUDho saMsArasamuddapAraM gacchati, muNI sAhU Ayario annatarovA, so eva parIsaha arI jiNati saMsArapAraM gacchati, kadA ?-avi haNNamANo avi padArthasaMbhAvane, bhaNNati-haNNamANo phalagAvayaTTI jahA ubhayatao phalataM avagarisijamANaM || // 243 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNi: 8 adhya0 // 244 // avagarisiyaM ca phalagA bhavati, evaM so bAhirabhaMtareNa taveNa bAhiM aMto ya appANaM avakarisati, taMjahA-bAhiM sarIraM aMto| kamma, duvihehi ya uvasaggehi appANaM avagarisati, sattheNa vA tacchinjamANe jotteNa vettAiNA vA hamamANo kammatroDaNAtoNa | tAdi Nivijati-na niyattati, jaha bAhire sarIre hammamANe Na Nicijati, kAlovaNIte kAlaM uvaNIto kAlovaNIto, kAlaM maraNa| kAlaM, taM tu pAuvagamaNaM bhattapaJcakkhANaM vA, ekeka vAghAtimaM ca nivvAghAtimaM ca, kAlovaNIto, gahaNe vA Na appatte kAle | maraNassa ujjamiyavvaM, ettha NAgajjuNNA sakkhiNo-jati khalu ahaM apuNNe Aute u kAlaM karissAmi to |pariNAlovo akittI duggatigamaNaM ca bhavissai, so evaM kAlovaNIto pAto0 bhattapANapaDiyAtikhitto vA kaMkhija-10 pattheja pIhija abhilasijA jAva karisaNo kammakkhao, kAlamiti paMDiyamaraNaM, Na tu teNaM NiviNNo samANo vehANasaM gAma| gaddhapaTuM vA aNNataraM bAlamaraNaM vA jAva Aubhede jAva parimANe avahAraNe vA, bhedaNaM bhede, katarassa?, AuyakammagasarIgassa, | tadavabaddhANi ciTThati, yaduktaM bhavati-jIvasarIraviyogo, taM jAva sarIrabhedo tAva kAlaM kaMkhija, soya dehaviyogo khippaM cirAto vA hojA, Na ya aNNataraM AsasApayogaM AsaMsejAM kammadhuyaM bhavatIti bemi / / SaSThamadhyayanaM samAptaM // ovAto mahApariNAe saMbaMdho puvabhaNito, NikkhevaNijjuttI, taMjahA-mohasamutthA parImahovasaggA parijANiyabvA, pariNAya | | kammassa NijANaM bhavati, yaduktaM bhavati-maraNaM saMpatta,mahApariNANa paDhijai asamaNuNNAyA, tesipi dhuNaNaM vivegaM ca karei, ayaM suttassa sutteNaM-kAlaM kaMkhinja jAva sarIrabhedo, teNaM sutteNaM, avi suttAo AraMbha savvaM saMbajjhati, tattha AdisuteNa saha saMbaMdho taMjahA 'ihamegesiM No saNNA bhavati, Na savvesiM, tahA ihamegesiM saNNA bhavati jahA pAtovagamaNaM bhatapaccakkhANaM vA Thito kaMkhija | // 244 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezArthAdhikArAH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 245 // kAlaM, sakA puNa suheNa dhammottikAuM bhattapaccakkhANaM ceSa NicchaMti, jevi icchaMti tesipi jahA amhaM suddhaM parikammeuM ca paJcakkhAijati tahA tesiM No saNNA bhavati, jaha ya ahaM sarIrabhedAo mokkho bhavati, karmabandhanabaddhasadbhUtasyAntarAtmanaH sarvakarmavinimukto mokSa ityapadizyate, evaM aNNesiM No saNNA bhavati, tesiM sannANalovAga aNavajo bhavati, evaM AdimasuttAo Arambha | jANi pasatthANi uvadaMsiyANi suttANi tANi sadahamANo AyaramANo ya apasatthANi vajjaMto kaMkheja kAlaM, jahA ya AdimaMtassa maMgalasuttassa avasAneNa sutteNa saha saMbaMdho joio evaM annehivi suttehiM saha saMjoeyadhvaM, taMjahA-aTTe loe parijuNgo ihamegesiM | No saNNA bhavati, evaM sabbasuttANi joeyavANi, jahA ya etaM adima maMgalasutaM savyasuttehiM saha-saMbaddhaM evaM aNNANivi sujANi | aNNoNNaM saha saMbaddhiyavANi, bhaNito saMbaMdho, aNuyogadArA parUveUNaM duviho atthAhigAro-ajjhayaNasthAhigAro ya uddesatthAhigAro | ya, ajjhayaNasthAhigAro pudhabhaNito, 'NiJjANaM aTThamae' ahavA vimokkheNa ahigAro, uddesatthAhigAro-paDhame asamaNuNNAtaM // 252-256 / / tiNhaM tisaTThANaM kuppAvayaNiyasatANaM vivego kAtabbo, AhArauvahisejAovi tesiM saMtiyAu vajeyavyAo, kiM puNa je tesi diTThI, nANAdipaMcage samaNuNNA, te pAsatthAdi carittatava viNayasuasamaNuNNA, ahAchaMdA paMcasuvi asuharUvA, tatthuvasaggA, vitite akappitavimokkhotti, NimaMtijja tAva paDisehaMti, paDiseheMtesu jati NAma kahiMci rUsati tAhe tesiM siddhaMtasabbhAvo kahijjati, tatiyaMmi aMgaciTThA hemaMte bhikkhaM hiMDaMtaM sItavevamANagAtaM jati koi duTTattAe pucchai-kiM te sItaM aduva gAmadhammA bAdhaMti ? jeNa kaMpasi, tattha tassa sambhAvakahaNaM kIrati, na gAma bAdhaMti, sItaM mamaM kaMpeti, uddesaMmi cautthe vehANasaM kaMTa, paMcamae gelanaM kaMThayaM, sa eva ya uvagaraNAnAM nAma 'chaTuMmi u egatteuvagaraNamokkhaM tamhANANiNaM ekatvaM vakSyati, // 245 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 246 // 'ekoshaM na me kazcit nAhamanyasya kasyacit / iMgiNimaraNaM aNupavisettA lAbhaM na lAti, aha svayaM anaMtara pAyovagamakAryeva jo vayaM cariuM, 'aTTame aNupucavihArINaM' kaMThyaM, NAmaNiSphaNNe vimokkhAyayaNaM, so channiho NAmaM Thavio mokkho dadhamokkho ya gAhA ||257|| davavimokkho NigalAtiehiM0 gAhA || 259 // davvassa davvANaM, tattha davvassa baddhassa goNapaDinibhassa vA, bahUNaM vA davvANaM, jo jeNa davveNa muccati, baddho saciteNa aciteNa vA dabvehiM sacittAdIhiM bahuNigale hiMto, bahUhiM NigalehiM galasaMkalahatthaM dugAdIhiMto vA, khetavimokkho cAragAo vimuJcati, jo vA khitaM dAUNaM vimoeti, ahAkaSpagaM savvattAe vA, kAle jo jahiM kAle muccati, dubbhikkhakAlAo vA mukko, mArijiu kAmo vA kattimAiesa amAghAte ghuTTe muccati, duviho u bhAvamokyo / / 259 / / dezavimokkho duviho-sAvagANaM sAhUNa ya, sAvagA duvihA- daMsaNasAvagA ya gahiyANubvayA ya, daMsaNasAvagANaM paDhimillaga kasAyavimokkho, sAmiggahANa tu aTTahaM kasAyANaM vimokkho, sAhUNaM kesiMci bArasaha kasAyANaM vimokkho, kesiMci 'do do0' evaM khavagaseMDhI uvasAmagasedI ya yeUgaM jo jattiehiM kammehiM vimokkho, saccavimukA siddhA, baddhassa mokkho bhavati teNa baMdho bhaMNiyantro, keNa vibaddho kahiM vA 1, teNa poggalapAteNa saha saMjogA, bhaviyaM ca-savvaAtappadesehiM agaMtANaMtappadesA, kahaM bajjhati 1, 'kahaMNaM bhaMte ! jIvA aTTha kammapagaDIo baMdhaMti ?, go0 ! acyuttassa reNu uvalaggate jahA aMge, ahavA rAgeNa ya gAhA // 260 // tathA sakaSAyatvAjjIvaH, ahavA baddhapRTThaNidhattagikAtietti, evaM baMdho bhaNito, idANiM mokkhe, baMdhaviyogo mokkho bhavati, jIvassa attajaNite hiM gAhA / / 26.9 // kaMThyA, bhaNito bhAvavimukkho, bhAvamokkhassa uvAo bhattapariNNA iMgiNi0 gAhA || 262 || carimamaraNaMti-carimabhavasiddhiyamaraNahasa saMsAravimokkho bhavati, taM puNa ekeka mokSanikSepAH // 246 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNavibhaktiH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 247|| maraNaM duvihaM bhavati, taMjahA-saparakama aparakama ca, ekakaM duviha-vAghAtimaM nivAghAimaM ca, saparakame ya0 gAhA // 263 // suttatthajANateNaMti jahA suttatthatadubhayaNimmAto bhavati. tato tiNhaM maraNAgaM annataraM abhuvagacchati, aNimmAto vA gIyatthaM abbhuvagacchati, saparakkamamAdeso0 gAhA / / 264|| suddhiNimittaM ajavatirehiM saparakamehiM ceva hotaehiM pArihadagiriMmi bhattaM paJcakkhAyaM, pAuvagamaNami tahA tahA teNa pagAreNaM pAovagamaNaM, kiMcitahA ceva saparakammassa bhavati, aparakamma Adeso // 265 // Adeso NAma diluto, udahi NAma ajasamuddA vucaMti, te ya gatidubalA ceva Asi, pacchA tehiM luMghAlava(jaMghAvala)parihINehiM gacche ceva bhattaM paJcakkhAtaM, pAuvagamaNaMti tahA tahA caiva jaMghAvali parihINo uvasaggaraseva egate pAuvagamaNaM paDivajjati aNIhArimaM, idANiM vAghAtimaM bucati, vAghAtimaM aadesho||266|| avaraddhoNAma avaraddhiyA vA se udvitA atigicchA, viseNa laddho, vAleNa vA bhakkhito, richeNa vA cirugito, tosalite vA mahisIte-hato, tosalIe bahuudae bahuIo mahisIo aDavIe caraMti, piMDAraM Na mAreMti, aNNaM jaNaM mAreMti, tattha tAhiM eko sAhU diTTho, kei bhaNaMti-tassavi tosalito ceva NAma, so tAhiM duTThamahisIhiM pADeuM khurehi ya tuMDeNa ya saMcunniyaMgamaMgo ativeyaNAe vAghAtimaM paJcakkhAtaM, vuttaM vAghAtima, aNupubdhiyaM tuaNupuvigamAdeso gAhA // 267 // pavvajatti 'pavajA sikkhAvaya atthagahaNaM ca tattha atthaggahaNaM NipphAyiyA ya sissA kahaNati tANi sissANaM kahiyANi, Ni phAyiyA ya sissA0 gAhA / pacchA jai AyariotAhe aNNaM gaNe ThaveUNaM NIti, virujjhito samANo gaNaM, Na jAva Ayario Thaviellato, jo puNa aNAyario sovi jati uvajjhAto tAhe taMtu uvajjhAtattaM NikkhiviuM NIti guruvisaJjito, evaM paTati-therA gaNAvacchetiyAvi, mikkhuko vA visajjito gaNAo Nito, anbhujayamaraNakAraNA MPARISHMARAdm // 247 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMlekhanA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 248 // AhArovahisejjAo vivihiM tiSNi, jaM bhaNita-NicaM Asevijjati, bhatte vA paJcakkhAte pANagassa AhAreNa asaNakhAimasAi| metti seso tiviho AhAro bhavati, tassa tiyassa mukko, anbhujjatamaraNaM puNa anbhuvagato paDhamaM ceva saMlehaM kareti, davvasaMlehaNAe bhAveNa ya, iharahA virAheti, tattha eko davyasaMlihito Na puNa bhAveNaM, Ayarie uvadvito visajjehitti, mate, pacchA AyarieNa paDicoIo-saMlihAhi tAba, so kuvito aMguliM bhaMjeuM dariseti, puli(etti)ehiM kiM saMlihito Na vitti ?, guruNA bhaNNati ato ceva Na saMlihito te bhAvo jeNa kuSpasi, pacchA ettha tikkhasItalA ANA vucati, jahA teNa vejjeNaM raNNo, eko vicaMDako | rAyA, kiriyaM kareMtovi appaNijjehiM vejjehiM no pilliyAe muccai, AgaMtuo vijjo AgaMtuM bhaNai-ahaM etaM pauNAvemi te, | jati puNa emekaM guliyANivAtaM sahasi, Na vA mamaM muhuttamittaM mAravesi, anbhuvagate aMjitANi, tivvaveyaNaDo bhaNati-mAreha 2 etaM vejjaM, phuhANi me acchINi, evaM sA tikkhA ANA sIyalA bhUtA, jeNa puvvaM ceva vuttA muhuttamajhe mate bhaNaMtevi Na mArijjaha, muhuttareNa palhANANi, gaTThA pellitA, pUjito vejjo, evaM ceva tamhA''yariyA tikkhaM ANaM pauMjaMti, tumaM paDicoyaNaM Na sahesi, taMbolapattasariso aNNevi viNAsehisi, bhatte paJcakkhAte samANe bhAvAo asilIDho russamANo, tesu kAraNesu dabaovi | asaMlihito evaM ceva vuccati, iccetassa vivego kIrati, annagaNAto Agato Na paDivajjijjai ato vivego, aha sagaNe the| to | se Na tAva paJcakkhijjai ato vivego, ghaTTaNatti evaM ghaTTitamadvito kajjati, evaM AtIyeti takkhagAe pujjati, jai puNa evaM ghaTTi jaMto vA Auddati akaraNAe abbhuTeti pacchittaM paDivajjati tahA se pasAo kIrati, ato tikkhA ANA sItalIbhavatI, nnipphaa| iyA ya sIsA0 gAhA // suttatthatadubhayesu NipphAtitA, sauNisi jahA se diyApote aMDAo Arabbha jAva sayaM pacciNNo tAva // 248 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra-- cUrNiH // 249 // sArakkhati evaM uvasaMgihito NimmAo vimajito bArasa saMvacchariyaM saMlehi, cattAri vicittaaiNgaahaa|| // cautthachaTThaTThamA samanojJAdi IhiM vicittehi tavokammehi, pAraNate vigatirahitesu vA Nijvigatitehivi bhavati, paMcamAo varisAo Arambha jAva aTTha tAva vicittANi ceva tavokammANi kareti, pAraNAe puNa Na vigaI paDisevati, do saMvacchareNavamadasamesu saMvaccharesu pakkhaMtaraeNa AyaMbileNa parakkamati, pakkhadivasaM cautthayaM pAraNAe AyaMbilaM, tAhe ekArasamaM varisaM do bhAe, tattha Adillesu chammAsesu NAtivigiTuM cautthachaTThaTThamaM tavaM kAuM parimiyaM AyaMbila bhuMjai, bArasamaM saMvaccharaM savvaM ceva varisaM koDisahiyaM kAuM NicaM ceva Ayavilassa koDiyamiti, pacchA Ayarie pucchio sati parakkame eeNa kameNa lahuM mucati aparikiliTTho, taMjahA-kiha NAma so, | tAvAhAreNavirahito0 gAhA / / pAraNae puNa appAhAro, battIsaM kira kavalA0, pamANAhAro taM hAsaMto jAva eko laMbaNo, aTThalaMbaNA ee nilaMbhija, NijjuttI, suttANugame suttamuccAreyavaM, akkhaliyaM, suyaM me AusaM teNa bhagAyA, savvametaMpiNa asutaM, kiMtu sutaM, so bemi samaNuNNassa vA seti Niddese AmaMtaNe ya, tassa parivyayaMtassa bhikkhu aNNa tithiyANaM ca ubhayahAvi ya aviruddhaM samANo, samaNuNNo diTThIo liMgAo, saha bhoyaNAdIhi vA samaNuNNe, annahA asamaNuNNo sakkAdINaM, samaNussassa vA asamaNuNNasma vA aviruddhAcAlassavi asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA pukhabhaNiyANi, pAeja tahA pAdija bhoijjA, tIyaggahaNaM desIbhAsAo asitapItaM bhaNNati, jahAtha ke sAhehi vA, tahA lukkhito'pi | vA vAto vucati pucadesANaM, jaM jassa kappaM phAsuyaM aphAsuyaM vA taM ceva pAteti bhAteMti, sAvasesaM tesu ceva pAtreSu vA pakkhivaMti, | evaM tAva satamAgate pAvaMti vA bhoiMti vA, aNulliyapi aNNe NimaMteMti-diNe diNe ejjAsi, kuJA vA viyAvaDiyaMti gilaannaati-10||249||
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 250 // nimittaM, jAittA aNNatovi davAveMti, gilAyamANassa vA sayameva uvvaTTaNAdiveyAvaccaM kareMti, paraM ADhAyamANA, ahavA paramiti pareNaM payatteNaM ADhAyamANA, pAsaM NimaMteMti veyAvaDiyaM, jaM bhaNitaM Na aNAdareNaM, ahavA paraM ADhAyamANetti jaM vA deti tahA tesiM hatthAo giNhaMti, ato ADhitA bhavaMti, evaM savvapAsaMDiNo NimaMteMti, amhataNaesu ahigAro, teNaMti he sAdhu ! dhuvaM veyaM jANAhi, asaNaM vA jAva pAdapuMchaNaM vA, dhuvamiti NicaM, rajjhati sayaTThAe, Na tava'TThAe, jati tatra uvakkhaDitaM Na giNhaha tadA vidhutA amhaM, savvatA telagulaghayAdigorasakhIrAdiNi vA lamiya No lamita, jativi aNNahiM lamahA tAva amha pItie iha ejAha, to kusaNaM gorasaM pANagaM vA geNhiha, jati viccaM pajattaM tovi amhaM citi bhavissati, aladdhe tu NiyamA ceva ejaha, bhuMjiyatti bhotuMpi ejaha puNo bhokkhaha, jati ete paDhamAlitA kayAo ihaM savvAliyaM karijaha, abhuttA tu ejaha caiva, iha vA paDhamAliyaM chicchiha, ato abhuMjitevia cattaM aciyattaM, aNupaMthe so ahaM vihArAvasaho vA, thovaM uccaM kativi padANi, ahavA vatto paho NirAvAto, Na tiNAdiNA chaNNovi bhavaitti, ahA tujhaM dhammo, annA amhaM, taM tujjhe vittaM appaNiagaM dhaMmaM josamANA, yaduktaM bhavati - sevamANA, mA tujjhe maMsaM vA kaMdamUle vA gihijaha, jahA ya tujjhaM esaNijaM bhavati tahA dAhAmo AukkAyAdi asaMghaTTittA, samemANetti imaM balaM vihAraM vA samamANA pattA mAlemANA gacchaMtA uvatejahatti vaTTati iti, evaM pAdija vA jAva kukhA veyAvaDiyaM vA, te puNa puvvasaMgatiyA vA aNukaMpAe vA AhArAdIhiM vA lobheUNaM kar3itukAmA, evaM te uvAeNaM pAdija vA jAva kujA vittA (veyA ) vadiyaM ADhAyamANA, tesiM evaM bhAvaparANaM Na giNDiyanyaM Na saMvasiyanyaM Na saMthavo kAyavyo, paraM aNAdrAyamANANaM vajjeyavvA, bhaNiyaM ca-esA daMsaNasohI, ke dosA ?, bucaMti-ihamegesiM AyAragoyare No suNisaMte bhavati samanojJAdi // 250 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-|| iha parayaNe, egesiM, Na savvesi sehAdINaM, AyAragoyaro visatoti egaTThA, No paDisehe, su pasaMsAyAM, NisaMto suto, ahavA suNittA samanojJAdi rAMga sUtra uvaladdho, yaduktaM bhavati-hitapaTThavito, No suNisaMto, tahA ANAvi siddhaMto, Na tAva ca uvadhArito bhavati, te ya mikkhAyariyA cUrNiH aNhANagaseyAjallamalapaMkaparitAvitA tacciNNiyAti ghaTTamaTTha0 vihAravAsI sapaMpi ghaTThA maTThA, te duTuM buddhadhammAvi tAva aahaaraadi||25|| | lomeNa tahiM pariNamaMti, kimaMga puNa aNNe ?, adhammadiTThIe vipaNNaveMti-NiyaMThANaM pattharAvi jIvA, teNa evaM micchattaM, Na ya jIva| pahutte sakkati ahiMsANipphatti a, Niratthao ya kileso aNuvahijjati, iha tu suheNa dhammo pAvijjai NivANaM ca, evaM vuggAhitA samANA taM kudarisaNaM saddahamANA jAva roemANA keti tameva paDivajaMti, jeNa paDivajjaMti tevi jibbhA avahitA te evaM AraMbhaTThI, AraMbho NAma payaNapayAvaNAdi asaMjamo teNa jesiM aTTho eso AraMbhaTThI, sakAdite ya AraMbheNaM dhammamicchaMti, vihArArAmAsamatalAgakaraNauddesiyabhoyaNAdi, je hi vadaMti Nasthi ettha doso iti sovi te evaMvAdI aNuvadati-ko vA ettha doso jati gilANAdinimittaM pijAtI kIrati, niroge tu sati bale viNayadhambhAo atIti, evaM tihaM tisaTThANaM pAvAdiyasatANaM jassa jaM darisaNaM tahA aNuvaTTati, je ahiMsagavAdiNo te bhaNaMti-ko doso ?, tujjhavi ahiMsA amhavi ahiMsA, tujhevi pavvaiyA, | | amhevi pavvaiyA, tujjhevi baMbhayArI, haNapANaghAtamANA sayaM haNaMti, egiMdiyate pANA raMdhAvemANA kaDAvemANA bhagao yAvi sama NujANamANA udisiyaM bhuMjamANA evaM tAva hiMsaM aNuvadaMti NavaeNa bhedeNa, musAvAte bahuyaM mANiyabvaMtikAuM teNa so pacchA vuccipAhiti, teNaM adattaM bucati, ahavA adinnaM vA''diyaMti aNegavihadarisaNAo mANaM bhavati, bhaNiyaM ca-ujamakajuttINIkeNa taM tesi || D| udagaM diNaM jaMNamAdiesu sagarAhaM avagAhittA vhAyaMtipiyaMti ya, aha rANateNaM aNuNNAtaM tahAvi jesiM jIvANaM sarIrANi tehiM || // 251 // FOR
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvatvAdi zrIAcAaMga sUtra cUrNiH // 252 // Na aNuNNAtaM, evaM pupphaphalapattAdINivi giNhaMti, goNimAdidhaNNANa ya vatthe badhaMti, beMdiyANavi aggihottakArite visIyamANe | teNaM aNuNNAtaM, evaM mehuNaM 'jahA gaMDaM khi(pi)lAgaM vA' vivAhadivasate vA deMti, pariggahaM vivihaM gihaMti gAmakhittagihAdINi, ahavA micchAdivissa egamaviyaM NaMtthi, musAvAte uvAyAMo vijujaMti vayaNaM vA, Na kevalaM hiMsaMti tivihakaraNaprayogeNa, vAyAovi ege vivihaM juMjaMti NAma viNAsitaM vuccati, puvvuttaraM viruddha bhAsittAto ya viNAseMti, vijujaMti NAma viNAsaMti, keti bhaNaMti-asthi logo, NaNu asthimeva logo, teNa kahaM viNAsaMti ?, bhaNijai-loga atthittaM eti avirodho, nANAvihehiM sacchandavigappehi viNAseMti, taMjahA-logo kira vAmato, kesiMci NicaM bhavati, Adicce avaTTiyameva taM AdinnamaMDalaM, avadviyameva taM AdiccamaMDalaM dUrattAo je puvvaM pAsaMti tesiM Aiccodayo, maMDalahiTiyANaM majjhaNhe, je u dUrAtikaMtA Na passaMti vesiM atyamio, tahA ya dhuve logo, evamAdi vippaDivattIo, Natthiloe, Natthi loetti veitUliyA paDivaNNA, taMjahAgaMdhavanagaratullaM mAtAkAragahetupaccayasAmaggiehiM bhAvehiM abhAvA, evamAdiheUhiM Nasthi logo paDivajaMti iti; evaM tA vAyaM vijujaMti, dhuvetti saMkhyA vucaMti, dhuvo.loge vAyati vuJcati, satkAryakAraNatvAttesiM, Na kiMci uppajati viNassati vA, asadakaraNA upAdAnagrahaNAtsarvasambhavAbhAvAt / zakyasya zakyakaraNAt kAraNabhAvAcca satkArya // 1 / / ego maNati-jAtireva bhAvAnAM vinAzahetumitikAuM kasiNaM telogaM khaNe khaNe viNassati uppajjai ya, te puNa adhuve loge tu vAyaM vipuMjaMti, aNNe sAdiyaM saha AdIye sAdIyaM, issareNa anatareNa vA siTTho, se iti se tu kiMcikAlaM bhavittA valayakAle puNoNa bhavati ato sAdIyo, bhaNati-divvaM varisasahassaM suyati, divvaM varisasahassaM jAgarati, aNAdIyo taccaNNiyA pAdaM bhaNaMti, jahA aNavadaggo'yaM bhikSavaH saMsAro, yativi // 25
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 253 // vAgviyuktiH NAma keti NayAdeseNa aNNo logo bhavati tahAvi tesiM Na bhavati ato vAyaM viyuMjaMti sapaJjavasitotti, jesiM aNAdIyo tesiM apajjavasiovi, parimANao vA egesiM pajjavasio taMjahA-satta dIvA, sakkANaM sapajjavasANo apajjavasANo vA iti avAdyaM, | evaM tA logaM prati vAyaM viyuMjaMti tahA appANamavi yujaMti, taMjahA-sukaDetti vA suThu kaDaM sukaDaM, duDu kaDaM 2, kiriyAvAiNo paDivajjaMti-sukaDetti vA, paDivajjamANovi vAyAo viyuMjaMti, aNNassa aNNahA sukaDaM bhavati, aNNesiM hiMsAte aNNesiM ahiMsAte, aNNesiM titthAbhisegAdiNehasoyasutaghoraraNamuha iti evaM sukaDaM icchaMti, kei aNNahA, dukaDe vibhAsA, sukaDANaM kammANaM kallANaM phalavivAgo bhavati, dukkaDANaM pAvao, akiriyAvAdINaM Navi sukkaDaM Navi dukkaDaM, kuto tavivAgo, Navi kattA Navi kallANapAvagaM, evaM aNNANiyaveNatiyavAdIvi bhANeyavyA, aNNANiyANaM aNNANA baMdho Na bhavati, veNatiyA sababhAve misse vadaMti, kiMci sAhUtti vA asAhutti vA, je sAdhavo te asAhU bhaNaMti, je asAdhU te sAhU bhagaMti, ahavA vivarIyaggahaNA jaM sAhU ahiMsAdivayaM taM asAhU vadaMti, jaM ca asAdhu hiMsAdikammaM taM sAdhu buvaMti iti, evaM viyuMjaMti, tahA siddhIti vA asiddhIti vA, kesiMci | siddhI asthi, yaduktaM-bhavati NivvANaM, kesiMci Natthi, jesipi Natthi tevi annahA paDivaaMti, kAraNavippaDivattIe kAriyavippaDivatti, jaha maTTiyAtaMtuvIraNANaM vivarIte kAraNe kAriyabhAvo bhavati na tahA, aNNe siddhimeva Na icchaMti, tathA 'Natthi Na Nicco Na kuNati0' evaM ege vipaDivaNNA, etaM jahuddiTukameNaM taMjahA-asthi loe Natthi loe jAva sehIti vA asevIi vA vayaM saMpaDivaNNA, ete tu pAdeNa kiriyAvAdiNo, akiriyAvadiNo ya bhaNitA, asthi loe chiNNe chiNNe va dhuvo, yaduktaM bhavati-avayaNIyo, aNAdIye Navi sAsato Navi asAsato, evaM annahAvi ege vadaMti, ahavA aNNANiyA veNayiyA ete annahA vadaMti, ahavA J HINDI RAP // 253 // AMINARIEn
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmahetvAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 254 // guRIPREPARAN evaM ege vippaDivannA, annahAvi ubhayathAvi AyAraM prati ege vippaDivaNNA, kei suheNaM dhammamicchaMti, kei dukkheNaM, kei hANeNaM | kei moNeNaM, kei gAmavAseNaM kei araNNavAseNaM, evaM diTTappagAreNaM AyArapagArehiM AyArapagArehi ya vivihaM pratipaNNA mAmagaM siddhaMtaM, mama ego siddhaMto, aNNe paNNaveMti parUveMti seMti uvadaMseMti, iha suddhI nAnyatra, ahavA sayaM sayaM pasaMsaMti, evamAdi, evaM mAmagaM dhammaM paNNavemANA tesiM aNuTuM dhammANaM vipariNAmaM kareMti, jato evaM teNa harato vajeyayo, jai puNa gilANAdi| kAraNeNa gataM aNNatthavi katthati, parisAe vA aparisAe vA AgalejA, tattha Agame sati pAsaNite gihittA jaM jaM dhAveMti tattha tattha vattavya-etthavi jANaha akammA, yaduktaM-egaMteNaM asthi logotti, atthittaNAmo etaM Na bhavati, kamhA ?, pariNAvirodhAo, tanahA-jaM asthi taM logo, tappaDipakkho ya alogo, sovi athittikAuM loga eva alogo, abhAvo, alogaabhAve | ya tappaDipakkhabhUyassa logassavi abhAvo, savagato vA logasseti, ahavA alogo atthi ya, Na ya logo bhavati, teNa logovi | atthiNA logo bhavati, teNaM logassa abhAvo pAvati, aNiTuM ca etaM, logabahuttapasaMgo ya, evaM taMjahA ghaDovi atthi, sovi | logo, paDovi asthi sovi logo; evaM logabahulaM, patiNNAvisesAo ya, taba jaM asthi logo teNa paiNNAvi asthi sa logo, heUvi asthi sovi loga itikAuM paiNNAheUNaM egataM, egate ya heuabhAvo, tassa'bhAve ya kiM teNa paDiyajati ?, aha asthittAo aNNo logo teNa logassa abhAve painnAhANI, jaha etthaM egateNaM logaatthitte asadatetaduvahitaM tahA ihapi jANaha he sissa ! akammA aheUNa kammA akammA, jaM bhaNitaM-ahetuM, jaM vuttaM-Natthi loetti, kiM bhavaM atthi patthitti ?, jati | asthi logaaMtagato vA na cA?, jati loyaaMtagato kaI bhaNasi-asthi logo? aha na logaaMtagato teNa na lokasi kharavisANaM // 25 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ / akarmAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 255 // | vA, teNa kiM keNa paDisiddhaM ?, kassa ca uttaraM mate dAyavyaM iti, evaM jaM jaM bhaNati tattha tattha battabaM, etthavi jANaha akammA jAva sevati, ahavA jahA paiNNA te akammA na tahI heuNAvi ammA na, evaM diTuMtautrasaMthAresuvi, evaM pubottaraviruddhabhAsINaM tinni tisaTThANaM kuppAvayaNapAsaMDINaM paMcAvayaveNa dasAvayaveNa ThAuM vattavyaM, niruttarIbhUtesu erisaM prApya saMDagambhitaM karei, Na kevalameva etaM etesiM Na jujjai, ahavAH Na kevalaM etesiM evaM Na juJjati, annesipi kutitthiyANaM sAmippAyaM passAhi tANi mayANi Na jujaMti, tato bucati-Na esu dhamme suakvAe Na paDisohai esa iti jo jeNa jahA saicchAe vikappito kuppavayaNadhammo, ahavA jo jo bhaNai taM taM bhaNai Na esa dhamme suyakkhAe, kahaM suyakkhAo bhavati ?, naNu se jahetaM bhagavayA paveiyaM, iti Niddese, jeNa pagAreNa jaha, bhagavayA baddhamANasAmiNA, sAhu Adito vA veditaM paveditaM, jahANa eso kutitthiyadhammo muyakkhAo bhavati, AsupaNNeNa pAsatA Asuriti kSigraM, AsuM payANati ohInANI maNapajjavanANIviNa aNuvauttA jANaMti uvaogAya aMhomuhuttAu, teNa te'vi Na AsupaNNA, AsuppaNNo bhavati kevalanANI Nico NicovayogAo savyapacakkhAo ya Auya AsupaNNo, teNa AsupaNNeNa, viyANatA pAsayA ya akkhAyaM, Na esa dhamme supakkhAtetti vaTTati, evaM AyatAmatthaM NacA vigij NippaTThapasiNavAgaraNA kAyavyA, ahavA guttIe, vA vibhASAyAM, jai asamattho egaMteNa uttaraM dAuM tato bhaNativayaM ArisasuttapADhagA, jati tameva icchasi tato pAgateNa vAdaM karemo, savyahA akIramANe sehAdivipariNAmo bhavati, saGkahIlA, saDDaavaNNo, aha pAgateNavi asamattho tato veti-amha itthivAlavuTuakkharaayANamANANaM aNukaMpaNatthaM savyasattasamadarisIhiM | addhamAgahAe bhAsAte sutaM upadilu, taM ca aNNesi purato Na pagAmijati, ato muttA vaigoyarassa, yaduktaM bhavati-cAyAtrisao ||255 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 256 // na, kiMca-rAgadosakaro vAdo, evaM jahA jahA uttaraM bhavati tahA tahA ThAeyavvaM, ahavA suTTa visaddhiyaM heussa imaM uttaraM dAyavvaMkahaM bhavAM amhehiM saddhiM pAvadiTThI virodhaM icchiha 1, kahaM pAvadiTThI 1, naNu savvattha saMmataM pAvaM, savvasatthe tinhaM tisaTThANaM pAvAdiyasayANaM, tesiM savvesiM puDhaviAuteuvAuvaNassatiAraMbhe kayakAriyaaNumoyiyAtihiMti aNuNNAo, teNa savvattha saMmayaM appiyaM bhavatAM teNa tadAraMbhaM Na karetu, ahavA savyapagArehiM sammataM, yaduktaM bhavati - apaDisiddhaM, hiMsaM tAva egiMdiyaghAtA uddesiya bhottA ya NavabhedeNa Na pariharati, ahavA adiSNamAdiyaMti jAva pariggahaM, vAyAo vijujjaMti, ato savvAsavapagArehiM taM tesiM pAvaM acchaMtaM saMmataM jeNa taM na paMDisiddhaMti, tameva u vAdikkamaM, tamiti taM aNNesiM jaM samayaM uvasAmigAdi, atiratikamaNAdisu jaM bhaNitaM - dhammaM uvicca - atikamma, esa mahAvivego viyAhite esa iti jo utto, mahamiti mama, ahavA mahaMtaNaeNa satA vivegeNaM, vivego mokkho, vimohAyataNaM va etaM vaTTati, vivihaM Ahito viyAhito, taM kahUM ?, ahaM savvattha savvabhAvehiM apaDIsiddhaassavadArehiM taM jAyaM atikaMto tehiM sabhAvamavi karissAmi, bhagaMtu vA sotAro, kiM tAva AraMbhatthiteNaM etehiM saddhi asa mANehiM saMkahA kAyavvA 1, Na kAryavyA iti, evaM asamaNunnavivegaM kareti, ahavA gihiNo'vi asa maNuNNA caiva dhammAvaTThiyassa, teNa uvadezaH eso, savvattha sAMgatyaM savvesiM, aviratANaM saMmayaM hiMsAdi tameva uvakkama, tamiti taM hiMsAdi pAvakammapavato asaMte uvAtikaMma esa mama vivege viyAhite esa apamaNuSNavimohAyayaNamiti vaddhati, ahavA satyaasaMmattaM aSpitaM taM ca ucAtikaMto esa mahaM vivege akkhAe, yaduktaM bhavati- amokkho, jeNa vA vimuJcati, so ya mokkho, so ya tavo saMjamo vA, aha kaha savvesiM annautthiyANaM ahavA mahA pahANI saMpAvae ? kahaM ca savve annANI micchAdiTThI avaritI aMtavassI ?, NaNu tevi aha vAdaniSe dhAdi // 256 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtracUrNi: // 257 // kila kliSTabhUmIvaNavAsiNo mUlAhArA kaMdAhArA phalAhArA bIyAhArA jAva parisaDiyapaMDupattAo va savvaNNuppaNNa to bhANiyabvo, evaM uggaM tavaM assitA, tahA avare paMsumUlitA rukkhamUlitA, taM kahaM te annANI jAva atavassI asamaNuNNA ya bhavaMti jeNa parivajraMti 9, Ayario Aha- 'jai vaNavAsa mitteNaM nANI jAva tavassI bhavati teNa sIhavagvAdayovi NANAi paMcae vaTTeja, Na taM iTTha, NANAtipaMcagaviyutovi gAme ahavA raNNe, Na va gAme, Na vasatIti vakkasesaM, tahA so nANAdipaMcage vaTTati Na ya samaNuNNo bhavati, tattha gAmaggahaNeNa NagarAINi savvAI gheSpaMti, tavvivarIyaM araNNaM, jaM bhaNitaM - amaNuNNassa sevitaM ca NaM, jaM agAmassa ahare taM Neva gAmo bhavati, Na ca raNaM, taM evaM gAme vA raNNe vA gAmeNa va raNNeNa va vasamANo Na ya cIvaradhArI vA sihI muMDo vA asaMjaye vA NANAdipaMcage bhavati, Na muNI raNNavAseNa kusacIreNa va tAvaso, avaro viyappo - bhagavaM / jati gihatthagA ya savve asamaNuNNA, teNa vaJjAo gAme raNe vasiyavvaM, bhaNNati-gAmo ahavA raNNo, gAme vA vasatu araNNe vA vasatu Na va gAmeNa va raNe gAmanissAo gAmaM uvaMte Na ya jiiMdio gavi so nANAdipaMcae bhavati samaNuNNo vA, sisso pucchara - kiM gAmagaeNaM bhagavatA dhammo pavedito 1, araNNagaeNa 1, bhaNNati-gAme ahavA raNe, na ca gAme na ca raNe, tattha gAmo duviho- davyagAmo bhAvagAmo ya, evaM araNNaMpi, tattha davvagAmo jIvasamudao giharatthAvaDiyadeulamaNussA vivarIyamaraNaM, tattha davvagAmaM pati gAmagateNa vA nagaragateNa vA katAdi, samAvaNNA ya araNNagateNavi, jaha saMmeta selasihare majjhimatehiM titthagarehiM kahitaM, bhAvagAmaM paDucca Na va gAmetti, kevalanANassa atItaiMdiyattA iMdiyagAmaNavaTThiteNa bhagavatA kahitaM, bhAvAraNNaM suNIttA kiriyAbAdI taM bhayavaM Ato, Na raNNe, evaM dhammaM suNittA cAtI te kayarattha vate 1, jahA parivvAyagANaM vIsativarisAo hiTThA Na paJcAvijati, kiM evaM bhaga HCE grAmAdi // 257 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAmatrayAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 258 // vayAvi vuttA'NNotti, bhaNai-jAmA tinni udAhaDA, taMjahA-paDhame majjhime pacchime, jAmoti vA vayoti vA egaTThA, udAhaDA kahitA, akkhAA, jesu ime AyariyA ime khittAyariyAdi, nANadasaNacarittAriehiM ahigAro chiNNacheyaNassaTTi, NANAdiAriyo pavvAviJjati, na tu aNArito, khittAriyAdi bhattA, aTThavarisAo AraddhaM jAva tIsatibarisAI tAva paDhamo jAmo, tIsAo AraddhaM jAva saTivarisAI majjhimo jAmo, ittha atibAlaativRddhA paDisiddhA, sesA aNuNNAtA, tiNhaM jAmANaM aNNayare jAme, saMmaM bujjhamANA saMbujjhamANA, caritabohite ahigAro, samma saMjamasamuTThANeNa udvitA samuTThitA, tattha bhagavaM paDhame jAme saMbuddho, gaNaharA kei paDhame kei majjhime, tattha saMjapasamuTThANeNavi uTThitA saMtA pamAvabahuttA Na savve NiyANaM gacchaMtItiato bhaNNatije NicuDA pAvehiM kammehiM je iti aNuddidussa, je te tiNhaM vayANaM aNNatare samaM bujjhamANA jAmasamutthANeNa utthitA NivvuDA upasaMtA, kato? pANAivAyAiehiMto aTThArasahiM ThANehiM, aNiyANA te viyAhiyA NiyANa baMdhaNo, Na tesiM NidANaM asthi aNidANaM, jaM bhaNitaM-abaMdhaNA, ahavA aNidANamiti heu rAgAdi, tattha je NivbuDA tesiM rAgAdibaMdhaheU Na saMbhavaMti ato aNidANA, davvaNidANaM mAtApitimAdi dhaNavannaM ca, bhAvanidANaM visayakapAyA, vivihaM AhiyA viyAhiyA, je amaNuNNA kuliMgiNo liMgiNo vA te atthato pAvatti aNivyuDA saNiyANA ya AhitA, keNa sabyasAhusamaNuNNe hi titthagaragaNaharehi ya, je amaNuNNA te ur3e ahaM tiriyaM disAsu paNNavagaM paDucca uTTe puSphaphalAdivaNassaikAi vAsAsavamUlakaMdadagAdINi vA tiriya vAtA savvatta iti saccadisAvidimAsu savyakAlaM ca savve saba jAva asavvAvaMti savvabhAveNa ya, ekeka prati pattaye, sakA tAva sayaM Na pacaMti pAyati ya, tattha taNakaTTagAmA ya Nimmita tahA gAmakhittamayaNAsaNadhaNadhanamAvimahisimAdi uvAsagasaMtimANi Mara // 258 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ . amer Humilim daMDavarjana zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 259 // A bhavaMti jesiM paribhogaM ca kareMti, vihArakUvatalAgaNimittaM sayamavi kAye samAraMbhaMti ArabhAvaMtI ya, mAMsamapi bhakSayaMti, na ya tattha dosaM maNNaMti, iti evaM pattegaM DaMDaM samArabhaMte, evaM ca kira tesiM uvadiTuM-saMghanimittaM kira ma araTTaNadoso bhavati, aNNe tu vaNassaisamAraMbhaM na icchaMti, aNNe uddesitamavi vajeMti, Na puNa AukAyaM pariharaMti, aNNe tu piyaMti, Na tu vhAyaMti, aNNe hatthitAvasA, anne disApokkhitA anne mUlAdisacittAhArA, anne parisaDiyapaMDupattAhArA, evaM sacchaMdavigappaehiM vivihehiM pagArehi | patteyaM patteyaM saMmattaM kAyesu DaMDaM AraMbhaMte samArabhaMte, NAyukAmA iti, sAhU vA jahA Na Arabhe, ahavA pateyaM iti jaMpi saMghAti| NimittaM Arabbhati annassa aTThAe taMpi teNeva vediyavvamiti, iti pADiyakaM DaMDaM ArabhaMti, jato'yamuvadezo-taM pariNAya mehAvI taM iti taM tesiM micchAdivittaM kAyaDaMDaaNivvANaM parattha ya vivAgaM jANaNApariNAe pariyANittA itarIe paccakkhAittuM | jahA te aNNANittA aviraittAo ya kAesu DaMDaM pAvitA tahA tamhA iti upadeso, evamAdisu kajesu Neva sayaM chajjIvakAesu | ya DaMDaM samAraMbhejA, Novi aNNe etesu kAyesu DaMDa samAraMbhAvijA, jAva samaNujANijA, evaM anatyavi jAvaMti jAvaMti sAvajaprayogA te jogattiyakaraNattiyajogeNa vajejA, jAva micchAdaMsaNasallaM, je vaNNe etesu kAemu je iti aNuddiTThassa kuliMgipAsatthAdi vA etesu iti puDhavimAdikAesu Navagassa te dasa anatareNa savvehiM vA samAraMbhaMti tesipi vayaM lajjAmotti vA pariharAmotti vA, yaduktaM bhavati-No tesu saMsaggI karemo, ahavA jai sAsaNapaDiNIyA caragA avi bahUhiM asabbhAvubbhAvaNAhiM jAva viharaMti, niNhagA ahAchaMdA ya, tahA tesiM lajjAmotti vA dayAmotti vA egaTThA, bhaNiyaM ca-lajjA dayA saMjamo baMbhaceraM,Na || jahA rAyA va corAdI sArIreNa aNNayareNaM vA daMDeNaM daMDei, tahA te vayaM pAtemo, mativi u raNNo bale, tahA balevA, tesiM hiyatthaM ca d min ITIHAR NIES // 259 // MARRI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH 7 adhya0 2 uddezaH // 260 // vAkaDaMDehiM te uvAlabhAmo sAsaNapItite aTTiNAdi, avi uTTahe pavite NihoDemo, ta pariNNAya mehAvI tamiti taM savvati - vihakaraNajogeNa AyaDaMDaM duvihAte pariNNAe mehAvI taM vA DaMDeti annautthitesu DaMDaM annaM vatti chasu jIvanikAesa DaMDaM, ahavA taM pANavahAdiDaMDaM jahA kuliMgiNo samArabhaMti, aNNaMti musAvAyaM jAva salaM, ahavA pANavahAdi jAva rAibhoyaNaM, annaM taM visayakasAyAdi, No'bhiDaMDaM, te prati DaMDo prANavadhAdi takaraNe appaDaMDovi nagarAdisu, etaM te DaMDAo vIbheti DaMDabhIrU, he DaMDabhIrUNo DaMDasamArabhiJjasIti, bemi evaM vemi bhavvahiyatthaM sakammanijaraNAti / vimohAyayaNassa ajjhayaNassa saptamasya prathama uddeshH|| uddeAbhisaMbaMdha asamaNuNavimokkho bhaNitaH, aNNaMpi jaM akappaM uvadissati, suttassa sutteNa - No daMDabhIrU DaMDaM samArabhijjAsi jAva samaNujANejA, tassa puNa akappassa pagAsaM appamAsaM vA saMbhavo hojA, pagAsaM bhaNiati- bhikkhU ya parakamijja vA para ANAbhimuhe paraukamejjA bhikkhAe vA viyAravihAraTThAe vA annatareNa vA kajeNaM, ciTThiJja vAvi yato acchiJja, Nisiteja vA NiviDio accheja, Na ciTThia vA NivaNNato acchai jAgarati, Na NiddAtuyaTTo, sumANe Na kappati gacchavAsissa acchittA, ko jANati aNupperheto AbhAvagaM pamAdeNaM bhaNejA, devatA avarajJa, paDimApaDivaNNassa jahiM caiva sUro atthi samamilasati tAhe caiva acchati teNa so acchiJja jAva jiNakappassa parikaMmaM kareti, sattabhAvaNAte, so'vi kiraNa sumANamajjhe ThAti, musANassa pAse ThAti, abbhAse vA suNNaghare vA Thitao hojjA, rukkhamUle vA jAriso rukkhamUlo NisIhe bhaNito, giriguhAe vA, leNaAvasahaMpi, parivvAyagaAva sahamAdiehiM dagasodariyamAdIhiM jayA chaDDitA, ubaTTaNaM gidaM kira ghaMghasAlA sA gAma majjhesu | kuJjati puvbadesamAdI ehiM dakkhiNApahe gAmadeuliyA bhavati, deuliyAsu prAyeNa vANamaMtarA haviaMti, kammagArasAlAe vA taMtuvA akalpa varjanAdi // 260 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhAkarmaniSedhaH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 261 // yayasAlAe vA lohagArasAlAe vA jattiyAo sAlA sayAo bhANiyabAo, susANAdisu ThiyaNiviTTho AvAsioNivaNo jayA | tAsu Na NiddAvasIkato, huratthaM bahitA gAmAdINaM desIbhAsA ujANAdisu, huratyA gacchato bahiM baddhati, gacchaNiggato viharamANo vivihehiM pagArehiM kammarayaM harati vivihaM vA kammarayaM harati, taM bhitra uvakamija gAhAvatI, evaM so nihattho susANAdisu punvadvito vA hojA pacchA vA eja jugavaM vA, so puNa ahiko vito saDho vA NisaggasammadaMsaNaM vA, se taM sAhurUvaMdaTuMdakSiNA ceva uppajija, ahAbhaddau va sAhuM dissa sAhuNo vA ete bhagavaMto laddhAladdhabhoiNo bhoeNa Na suTTha ADhAijaMti, jahA maruyaca| ragAdi, ahaM etesiM aja demi, taM uvasaMkamittA beti-AusaMto! samaNA Ausoti AmaMtaNe, he sumaNa! ahaM khalu tavahAe ahamiti anbhuvagame, khalu visesaNe, sAvago sAvagaputto vA mitto vA, tujhaM aTThAe-tujjha NimittaM, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA asijjatIti asaNaM, pANagaM kahaM udissakayaM bhavati ?, NaNu khaMDapANagaM, maTTiyApANagAdi phAsuyaMpi samArabhate, jahA vA sijjhati, vA vibhApAyAM, koi asaNameva vyA a karemi, koyi pANaM aNuttaraM vA, ahavA donni tinni savyANi vA, evaM vatthAdINi vA, pANAI bhyAI jIvAI sattAI samAraMbha, samu| hissa pANeNa, Na pANAdi AraMbhaaMtareNa uddesiyaM Niphajai, kIyapAmiccaacchijaaNisaTThANivA, tega atthAvattIe uvadissati| pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samAraMbha samuddissa samaNatthaM AraMbhasamAraMbha0, chakkAyasamAraMbhagahaNe AhAkammaM gahitaM, samuddissa so puNo bAhite karitA, AhAkammaggahaNAo ya savvA avisohikoDI gahitA, kIyapAmicaacchijjaaNisaTTAabhihaDehiM visohikoDI gahitA, AhaTu-ANittA, cetemitti keyi bhaNaMti karemi, taM tu Na yujati, jeNa taM Ahiyameva, Ahiyassa karaNaM Na M IGITAHIRANICHIROHANIA // 26 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyAcA rAMga sUtra cUrNiH 5262 // AdhAkarmaniSedhaH Noun bara vijati, erise sA cetemitti bemi padacchAmi, AvasahaM vA samussiNAmi, se bhuMjaha vasaha AusaMto! samaNA bhuMjaMtu bhuMjaha vA asaNaM vA 4, vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA, Avasadhe vasaha, evaM pAyavaDaNaM karittA bhaNai, AusaMto! | samaNA akappitavimokkhatti, evaM NimaMtito so sAhU jadivi, atikamitukAmo abhattadvito vA pajattaM vA se to paDiseheyavvaM, kahaM ?, vuccai-taM bhikkhU gAhAvati samaNasaM savayasaM paDiyAikkhejjA tamiti taM dAtAraM, bhikkhU puvamaNito, samaNasaMti sammaM sobhaNeNa vA maNasA samaNasaM NaM evaM vinneyavvA aho amhaM bhagavayA paragalao Na valito jeNa uddesiyAdi paDisiddha, tattha tu apamAdo kAyavyo, aho bhagavayA''di sudiTThIa divA ahiMsA niuNA diTThA iMdiyaNoiMdiyadamo ya, evaM vAyAevi ga puNa| evaM vattav, kiM ?, kareha sAvaga! suTTha bhattato tuma, amhaM eso bhaTTAraeNa poggalaubaduo, tatthavi sIbharameva uvadisiyaz2a, ujjateNa vayasA kAyeNa vi, Na dINadummaNeNa houM paDiseheyavvaM, so didie mahurAe, Na ya kAyA lakkhijati, Na vA rUsiJja esa | amha akappiteNa NimaMtetitti, iccevaM paDiyAikkhija, tiviheNavi karaNeNaM, AusaMto! gAhAvatI he AusaM ! gihavaI No | khalu bhe evaM vayaNaM paDisuNemi, kataraM ?, jaM meM saMbhaNasi, AusaMto samaNA ! ahaM khalu tujhaM aTThAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA jAva AvasahaM vA samussiNAmi, jati jAtieNeva saDo to ullo teNa piMDaNijjuttI kaheti, ahAbhaddagANavi vA ime uggamadosA kahei-erisaM kappai asaNAdi vatthAdi, sijAe, phAsuyadANa vihiphalaM ca akkhAti, sarisabattibhAgamAtra vaTasya bIjaM mahaMtamavyastaM apaccheditamUlaM janayati vipulaM mahAkhaMdha, jati te sar3A to khIrAdi phAyadavAI dijjAsiti cetimitti ca karijAsi, etAvatAe gayaDaMDaM vuttaM, anno puNa koi asaMviggabhAvito saddho asantrI vA aNukaMpAe pacchannaM kareja tato vuccati // 262 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 263 // Imamisamm AdhAkarmaniSedhaH m bhikkhU parakamijja vA cidvijja vA Nisiejja vA susANaMsi vA, savassayaNA sumANaM, sunnameva agAraM jAva huratthA vA kamhivi viharamANaM pAsettA AtagatAe pehAe appae gatA AyagatA, ikkhA pekkhA, yaduktaM-sAmippAeNa, jahA mamaM Na aNNo koi | jANati, mA puNa kaNNAo kaNNaMtaraM gate so sAhU socA No gihihitti ato mama niratthao ujjamo bhavissai, bhoiyAevi aNabhigayAe, mA sA pagAsejja, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA jAva AvasahaM vA samussiNAdi, taM ca bhikkhuM parighAseuM taM vA bhikkhu te vA bhikkhuNo parighAseu-paDilAbheu, jaM bhaNitaM-bhotAvettA vatthAdINi pari jAveuM Asavahe parivasAiuM, taM ca bhikkhU jANijjA tamiti taM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA jAva AvasahaM, kimiti ?, jaha eteNa amhe prati kIyaM vA kAriyaM vA asaNAdi vatyAdi AvasahaM vA, sahasaMmuyAe sobhaNA matI sahasaMmuyA tAe, avahI maNo kevalanANI jAisaraNassa ya, ettha ya abhAvo, parassa vAgaraNaM paravAgaraNaM, so ya titthagaro, tabbairitto sayo anno, so u kevalI maNaviU coddasapubbI jAva dasapuvI annayaro vA sAhU sAvao vA, tassayaNo, samAsito vA annataro vA, kiM hiMDasi ?, mA vA ajja hiMDijjAsi tujjha ajja amha ghare amugassa vA ghare uvakkhaDijjai vA iti, evaM sayaM gAuM souM vA jaha esa gAhAbaI mama aTThAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA AvasahaM vA samussiNAdi taM evaM AyagayAe pehAe AgamettA, jaM bhaNitaM-taccato NacA, jati jiNakappio to tuhikao ce acchati, pArihAriyA puNa aNuparihAritANaM kaheMti, ahAliMdiyA saTThANe kaheMti gacchavAsINaM, hiMDatA vA uvassayaM vA gaMtuM ANavija, accatthajaNo va te ANavijA, kimiti ?-AusaMto samaNA! asuyattha gihattheNa mama NimitteNa annatarassa vA sAhussa sAhUNa vA saMghassa vA asaNaM vA 4 vatthapaDiggaha jAva mmmiglimins INE THIMINARIES gA // 263 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 264 // AvasahaM vA samussiNAti, aNAsevaNaM agamaNaM aggahaNaM punnagahiyassa vA apaDibhogo, evaM bemi iti evaM akappita vimokkho bhavati, sa eva ahiMgAro, bhikkhu ca khalu puTTA vA apuTThA vA jo imaM Adhaca gaMdhA phusaMti bhikkhU puvvabhaNito, ca pUraNe, khalu visesaNe, bhAvabhikkhu visesei, puTTho NAma ApucchittA, jahA ahaM tujjha aDDAe asaNAdi karemi jAva AvasahaM samussiNAmi, so jati vArito ThAti to suMdaraM, teNa Na ahigAro, jo puNa vArito saMto kareti avassaM eso givhihitti, apuTThA apucchittA ceva kareMti, evaM puTThA vA0 je ime Ahacca NAma kayAi gaMthaNaM gaMtho, se rAyaputto vA annataro issaro vA aNissaro vA, tattha bahute davvajAte katapariccAto, siddho, bhaMge vA kate roseNa baMdheja NiyalehiM rajjUe vA saMDaMsagaruddhae vA kIreMja, ato te NiyalAdigaMdhA, yaduktaM bhavati-baMdhA, phusaMti, jaM bhaNitaM pAveMti, ime ya aNNe-se haMtA haNadha khaNaha chaNaha Dahaha payaha jAva viprAmusaha seti Nise isaro issarAijo aNajo, haMta AmaMtaNe saMpesaNe vA, purise AmaMtettA saMpeseti, mate tu mahatA | payatteNaM tesiM sAdhiyaM asaNAti, Na ya icchaMti, eto taM mama Na davvaM jAtaM Na dhammo, taM ete haNaha hattheNa vA keseNa vA NakheNa avadAra tAva kasehiM piheha jAva sevamANipalalitANi evaM khato bhavati, chiMdaha hatthapAdakaNNaNAsaMti, Dahaha khArAdiNA, paya| gha uMmugAdiNA Alupaha mukhaNakhairbhakSaya, evaM vippalaMpatha bhUto bhUto sahasakAreNa, sIsaM se chiMdaha, hatthipAyassa vA NaM deha, vivihaM parAmusaha, yaduktaM bhavati - Dasaha, te phAse puTTho ahiyAsae te iti je ete bhaNiyA baMdhavahakhaNaNa chedaNAdi, ahavA phAsA | hemaMte sItoDaeNa siMha, gimhe umhe dhareha, tesiM phAsehiM puTTho, saMmaM ahiyAsae, aNulome vA karijA bahuyadavyakayavato saDDo jato mama maMdaparivvaeNAvi tA vujjhaM, saccasaMghassa vA, navaggaM 'kathaM ca sAlI ghayagulagorasa' gAhA, annatarakAlopagaM vA bhattaM taM niSedhanaduHkha // 264 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAragocarAdi pUrNiH zrIAcA bhujaMtu aNugnahatthaM, kahaM vA amhehi brahvA dhammo kareyavyo ?, jo jassa bhatto so tassa dei, jahA uvAsagA sakANaM, saMkhA cararAMga sUtra gANaM evamAdi, ete aNulome ahiyAsate, je jiNakappito so aNulomesu vA paDilomesu vA uppaNNesu tuhiko ceva acchaDa, gacchavAsI jai kahaNaladdhisaMpaNNo. to se kaheti, jatA bhaNNati-ahavA AyAragoyaramAikkhe AyAragoyaro jaM bhnnitN||265|| visayo, AyAragoyare, No AyA eva tattha kahijati, Na viNA daMsaNaM vA, dabaciMtA vA, so ya AyAro mUlaguNA uttaraguNA vA, mUlaguNathirIkaraNathaM uttaraguNA kahijaMti, taMjahA-'piMDassa jA visohI.' tattha bhikkhU parakaDaparaNihitaM pesitaM vesitaM tahA ya NijIvaM jaM svayaM, evamAdi kahiati. sotAraM appaNo ya sanI NacA paMcAvayavehiM kahiyavaM, asamatthotu pAgateNa mahAvaM ANeti, aNulomeNaM uvasAmati, takiyA maNA misaM tAjaM bhaNitaM NaccA, AyariyaM aNAriyaM vA, tahA ayaM kaM ca Nate ? tahA ko esa micchAdiTThI, so ya dhammo Na bhavati jattha kappAkappavihI Na bhapito, evaM sammeNa tahA tahA uvasAmati jahA pavAveDa sAvago vA ahAbhayo vA bhavati, asarisaM jaM bhaNitaM-aNaNNatullaM, aNuvvaNANi samma, jaMbhaNita-kammeNa kita asarisaM, paDilehA pekkhitA, Ayagutte tihiM muttIhiM ubasto uttarevi dijamANe kuppati-Na vA, sataM uttarasamattho bhavati tAhe, aha guttI egateNaM gucI vayogoyare, se buddhaheyaM paveiyaM nANAditiyaM bujhaMtIti buddhA, tehi ya etaM paveiyaM, Na kevalaM gihatthAo akappa maNa gheppati, je'vi asamaNumA kuliMgI tesiMNa baddati dAuM tato vA ghettuM, tattha imaM sutaM-se samaNuno asamaNunassa se iti Niddeso, samaNuno sAhU saMvimgo, asamaNunnA abautthiyA, so yasamaNuNNo asamaNuNNassavi eso mama samANottikAuM asaNa vA 4 No pAejA No NimaMteja No kunjA veyADi pUrvavada vibhASA, so evaM bhAvaparIta paraM aNA[ADhAyamANetti // 265 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- rAMga sUtracUrNiH adhya08 uddezaH 2 // 266 // bemi jahA tesi Na dijai tahA Na gheppatIti tehito, ahavA samaNuNNo sAhU saMviggo, asamaNuNNA asaMviggA, so ya samaNuNNo samano| asamaNuNNassa asaMvigmassa asaNaM vA 4 vatthaM vA paMDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA No dija, jahA na deti tahA Na giha kSetarAdi tIti, ahavA imaM loio asamaNuNo, aNNasaMbhoio asamaNuNNo, tassavi taheva asaNaM vA 4 vatthaM vA No pAeja, gilANamAdI bhadaNA, teNa tumaM mA rUsAhi, Navi amhaM savvaM savassa vA mUlAo ghippati vA dijati vA, etaM keNa bhaNitaM ?, NaNu | buddhebhetaM paveiyaM, Na vesa saIdeNaM bhaNAmo, imaM ca aba buddhehiM paveiyaM niccaM, appate gurusu ya bahuvayaNaM sabbatitthagarehiM vA, sAhU Adito vA veditaM paveditaM, dhammo duviho, ahavA sAbhAvo dhammo, jaMbhaNitaM-asthitti, accatthaM jANaha AyANaha darisitaM, samatti vA mAhaNetti vA egaTThA, katareNa mAhaNeNa ? baddhamANasAmiNA matImatA, mannati jeNa sA matI kevalanANamatI, matI jassa asthiti matimatA, samaNuNNo saMviggo saMbhoio, so ya maNuNNo samaNugNassa vA asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 pAeja paraM ADhAyamANe, evaM kappAkappavihI akkhAo, asamaNuNNANa tu jattiyaM labbhati taM agijjhaM, gihatthAo kevalameva akappaM paDisiddhaM, asa| maNuNNehito savvaM / / iti mokSAdhyayane dvitiiyoddeshkH|| uddesatthAhigAroM NijjuttIe bhaNito, tatie issaragehAdipaviTTho sAhU vAdAtIsIteNa kaMpija, taM ca gRhI tathA saMkate| kinnu te itdhIto alaMkiyaribhRsiyAo daTTuM moho vAheti jeNa vAyadhUtAvA kaMdali kaMpasi, iti AsaMkite paDiseho bhaNijati, muttassa sutteNa-samaNuNNo ahikito, ihavi samaNuNNapabajAe aruho, so kami kAle pavvAvijai ?-majjhimeNaM vayasA ege vaetIti vayo, so tiviho, taMjahA-padamo masimo carimo, ege Na savve, ege pacchime cae, ege paDhame, majjhimagahaNaM tu prAyaso ||266 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayastrikAdi bIAcArAMga sUtra cUrNiH // 267 // HAIRSTUDIESHISIN RANHDUPalmisame majjhime vaye bujhaMti teNa taggahaNaM, te tu bhuttabhogittA vigayakouyA suhaM virAgamagge ciTThati, viNNANaMca tesiM paTuyaraM bhavati, | gaNaharA ya pAyaso majjhime vaye pannaiyA, tehi ya etaM suttaM AyaNikkhamaNapajjAyasaveNaM bhaNitaM, bhagavaMpi ya majjhimavae paDivaNNo nikkhaMto, eakAraNao majjhimavayagahaNaM, samma nANAdi bujjhamANA saMbujjhamANA, calamANe calitavat , saMjamauTThANeNa saMmaM udvitA, te tivihA-sayaMbuddhA patteyabuddhavA buddhabodhitA, tattha buddhabodhite ya paDucca vucati-socA vaI mehAvINaM soUNaM bhavati vayaNaM, merA dhAvati mehAvI mehAvINaM vayaNaM, so evaM mehAvI socA titthagaravayaNaMti, vayaNati vAyagaM veva, atthaM bhAsai(arahA)suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyaTThAe tato suttaM pavattati // 1 // paMDitA gaNaharA, taM titthagaravayaNaM paMDitagaNaharehiM tA suttIkayaM, socA Nisamma hiyae karicA, svAdetaki dhammo majjhimavayasAmeva pavedito? jamhA vutto, mA, majjhimavae kiNNu havija?, samo. kahito logappadIveDiMti, taducyate-samayAe dhammo AriehiM pavedite samatA samaM vA samitA tara taruNamajjhimavuDANaM savvesi samatAe akkhAo, buttaM ca-'jahA puNNassa katthati' dhammo duviho nANAdi, AriyA titthagarA, sAhU Adito paveio, eta evaM sammaM dhamma socA tiNhaM vayANaM annatare vae saMbujjha, samuTTitA pabvaiyA saMtA te aNavaskhamANA iti, je te annatare eva NikkhaMtA mokkhaabhisuhA paTThitA, Na aNavakaMkhamANA mittaNAtimAdi kAmabhoge vA micchAbhAvANa vA, ahavA sarIraM aNavakaMkhamANA tave, kiM puNa sesaM ?, ahavA ihaloga ca paralogaM ca prati apavakaMkhamANA, bhaNiyaM ca-'chalitA avayakkhaMtA aNavayavaMtA gayA.mokAvaM, aNativAemANatti atikyaNaM AyusarIraiMdiyabuddhipANAhito, Na atipAtemANA aNativAte: mANA te evaM aNativAtemANA, yaduktaM bhavati-pANAdipAtaM adhamANA, apariggaho dabbAdi pubbabhaNito, jahA apariggahamANA - ORIHIRONMITRA // 267 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ anati bIAcArAMga sUtra cUrNiH // 268 // pAtAdi RTENAMIRMIRithilmiIMIRE REntr tahA aliyamavi abhAsamANA adattamavi agiNhamANA mehuNaM ca aNAsevamANA, No pariggahAvaMti, AdiraMtena sahetA, jahANo pariggahAvaMtA tahA pacchANupubbIe jAva No pANAivAyamaMto, aNegesu egAdesAo vuccati-sa sabAvaMti ca NaM logaMsi NihAya DaMDaM sa imo pucabhaNito, tiNDaM vayANaM annatare vae pabbaio aNagAro a samitAe socA dharma aNavakhemANe aNativAtemANe jAva No pariggahAvaMti, gaMtuM gaMtuM sIho tahA ceva daTuvvaM, te kattiyA pANA je aNativAteyavvA ?, tato vuccati-savyAvaMti ca, samati dhAvati vA savvaM, sabvAvaMti jAvatti pANA, davvaM gahitaM khittaM ca, casahA kAlabhAvAdi, etesiM cauNhavi Niddeso, jahA savvaM sabvattha sabakAlaM sancahA, sabbalogetti sabajIvaloe, NihAya NAma NIkkhaMtA, DaMDaM ghAyaNaM mAraNaMti vA egaTThA, pANA bhUyA jIvA sattA, so evaM nikkhittaDaMDA pAvakammaM akubamANA pAvaM kammaM hiMsAdi aSTAdazaprakAraM avahamANA esa mahaM agaMthe viyAhite esa iti jo bhaNito sabalogapANesu NikkhittaDaMDo, mahAM prAdhAnye, gaMthaNaM yo pUrvavat , Na tassa gaMtho vidyata iti agaMtho, mahAM ca agaMthe ya mahaMagaMthe, vivihaM viseseNa vA akkhAo, sa eva vAyoye jutimassa kheyaNNe, oghoNAma ego, yaduktaM bhavati-rAgadosarahito, NisvahiyatsA aNAsiyattAto ya, jutima saMjamo, kheyaNNo NAma jANago, jutimassa kheyaNNo, jaM bhaNitaM-saMjANago, ahavA juttimaM siddhikSetraM, taM tu savvaMtimehiMto juttimaM-jAjallamANaM evamAdi, ato juttimaM tassa jANato, | jutimassa jANato, juttimasma kheyaNNo, so ya bhagavaM kevalI aNNovi oyajuttimassa kheyaNNo chaumatthavItarAgo utsAmio | khaio vA, aNNovi yo vItarAgavat rogadosaniggahaparo vItarAgavat vItarAgo bhavati, 'saddesu ya bhayapAvaesu' iti, evaM oyabhRto jutimaM kheyaNNo, kevalI bhagavaM imaM jANai-jehiM kammehiM jaha uvavajati, taMjahA-neraiesu tAva mahAraMbhayAe mahApariggahayAe e m WITRINARISIPAHILIM MPAHARISHAIL 15
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ H I zrIAcArAMga sUtra upapAtAdi cUrNiH // 269|| NEMAIRSNEuralIANETARINAMROPAINITIANIHINDIPINE jAva devANaM cuyaM-cayaNaM ca, taM ca jANai jo jattiyaM jIvittA cayati, ahavA ubavAto nAragadevANaM, tiriyamaNussANaM jamma, | cayaNaM joisiyavaimAnikAnAM, sesANaM ubaTTaNaM, so ya savvaM jANai, uvavAyaM cayaNaM ca NaccA annatare vae vaTTamANA oya caukammakkhayAya pavattati kevalI, akevalI taubadeseNaM aTThavihakammakkhayAya jayati-ghaDati, Aha-jahA cha umatthIbhUo aTThavihakammakkhayaTThatAe pavaTTamANo phAsuyaM AhAraM tahA kevalI, vuccai, so caukammAvasesA chuhAparIsahaveyaNijjakamme samoyarati, sA ya chuhA jAva sarIraM tAva asthi, taM ca sarIraM chuhAe uvakAmijjati, chahApaDighAeNa pussati, kahI, naNu AhAropacitA dehA, AhArijjatIti AhAro asaNAti cauvihaM, ubdhiccA cijati jeNa so uvacao, uvacao NAma vihiAhArahiM vA jaiiTehi || uvacijjati teNa AhArovacayo, AhArassa tAva AhAraprayojaNI dehi yata iti deho, tadabhAve tu hIyAti milAyati marate veti, parIsahapabhaMgurA parIsahehiM misaM bhajaitti paDhamabitiehiM parIsahehiM, ahavA aNyohivi pabhajjati dubbalIbhavaNaM hINaMti, sayabhaMge vA patati, evaM annevi parIsahe visItati, sItausiNadaMsamasagavaharogaghAtAiehiM pabhajjati, jayo ya evaM teNa kevalIvi AhAradhammittA sarIrassa, ato AhAreti, kiMca-kevalINaM AhAragappasiddhIe diTThIo bhaNNaMti, pAsaga savaM egaTuM iMdiehiM parigilAyamANehiM passaha, ege Na savye, gahu~diehiM parigilAyamANehiM passaha, ege Na savve, AhAreNa viNA maNusse sabbehiM sotAdIhiM iMdiehi parihAyamANehi, kei ege Na savve, parihAyati chuhAe avibhajjati, maMdaM vA passati, Na vA suNei, jahA ya ege asaMjayamANussA akevaliNo vA AhAreNavi savvehiM iMdiehiM parihAyamANA paJcakkhaM dIsaMti tahA ya pAsAhi ege kevaliNo, Na savve, AhAramaMtareNa savidiehiM parihAyamANehi, jativi tesiM dabidiyaM AhAreNa viNA parigilAyatini vipucchAya, jatI Agati // 269 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga mUtra cUNiH // 27 // dehasyA hAropamacitatvaM Nium mAdivisesehiM parihAyati, guNao, cireNa hi kAleNa AhArasarIrAo Na parihAvaMti, chahiM mAsehiM aTThahiM mAsehiM variseNaM, taM / jaivi tAva uttamasaMghayaNANaM kevalaM, sarIrANi AhAramantareNa Na pussaMti, kiM puNa annesiM?, ato AhAropacatA dehA parIsaha| pabhaMgurA, NirAhArittA sabidiehi parihAyamANehiMti sabamaNussANaM dissaMta iti vakkasesaM, akevalI akiyatthasarIradhAraNatthaM AhAraM AhArei, dayAdINi vayANi aNupAlittA sarIrovaramA NiyamA sijhaMti, teNa kiM sarIraM dhAreMti taddhAraNatthaM ca AhAreti ?, ettha dhuvvati, NaNu so'vi caukammavaseso takkhavaNanimittaM ca sarIraM dhAreMti taddhAraNatthaM ca AhAraM AhAreti, dayAINi aNubayANi aNupAti, jattha imaM suttaM ode dayaM dayAti ojo bhaNito, dIyata iti dayA, daya dANe, jaM bhaNitaM dadAti, jahA dayaM dadAti tahA sesANivi vayANi, evaM carittaM gahitaM, jahA caritaM tahA nANadaMsaNacaritte aNupAleti, diTuMte jahA bharavahaNasamatthassa sagaDassa aDavimajjhe akkhamakkhaNaM kIrati, evaM vaINavi AhAro bharavahaNatthaM, evaM siddhigamaNo'vi sAhU siddhiNimittaM | AhAreti, akevalIvi sAtAsAtAtikammakkhayatthaM ca antaso siddhigamaNattevi, kevalI dayAdINi vayANi aNupAlei AhAretiya, ko doso ?, ayamavi rocikappo, so evaM oyabhUto guttimaMto kheyaNNo uvavAyAigaNagahaNaM saMsAraM NacA AhArovacayadehatadabhAve | paDhamaeNa avahabhaMgurA, kiM ?, savve parIsahA, guNA NANAti, titthagarAo je anne pAsAhi sabidiehi parihAyamANesu, evaM jANittA | pAsittA ya ode dayaM dayAhi sabajIvANaM, kayare so?, NaNu jo sapiNadhANassa kheyaNNo je iti aNuddiTThassa nidese, sannidhi sanihANaM, jeNa puNa joniggahaNe caugaie saMsAre tAsu tAsu gatisu sannidhIyate taM saNNihANaM-kammaM tassa kheyaNNo-jANaMga iti, aNaivAiNAe je saMNihANasasthassa kheyaNNe saNNihANaM tadeva tassa matthaM nANAdipaMcagaM, evaMviho dayaM dadAti jAva pariggaha PANHADANA // 27 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA gaMga sUtracUrNiH // 271 // veramaNaM, bhaNiyA mUlaguNA / idANi uttaraguNA- piMDavisohI0, aviya- AhAra eva vatthuo piMDo AhArovacayA dehatti pabhaMgurA, ode dayaM dayAti je saMNihANassa AhAragavesaNovAyo tu 'se bhikkhU kAlaNNe balaNNe jAva duhato chittA NiAti'tti etaM pUrvavat, bhikkhAvelAdhigAro ceva vahati, so ya majjhimavao adhikRto sAhU, abhigatattho, Navi atitaruNo Navi atividdho ya, taruNaspa balavantasarIrassa Na sIteNa aMgaM tharathareti, vadve tu kaMpamANevi varo Na mehuNasaMkAe saMkijati, teNa majjhi mavato adhikRto sAhU, so ya uccanIyamajjhimAI aDaMto egassa Izvarasya gihaM pavisittA bAhire Thito, sItavAyA ya teNa vAreNa pavisai, tassa aMgaM savvaM kaMpati, so ya inbho miyalomapAuyo kuMkumANugata agaru vilittagatto isitti surAe va matto issariya unhAe aNugato, puNo ya aMgArasagaDiyAe aNutappamANo aMtepuraparivuDo varaitthiNahagItovarame kathaMci taM sAhuM daThThe kaMpamANaM ciMtayati - kimayaM sAhU sIteNa kaMpati ? uta eyAo mamitthIo alaMkiyAo dahaM maNassa khobho jAto ?, jeNa se vatIvi dhUta| mitra kadalIpatraM tharathareti iti, evaM sAhuM sIyaphAseNa vevamANagAyaM dahaM AsaNA ovaTThAya tamuvasaMkrAmya bravIti - AusaMto ! samaNA Na khalu te gAmadhaMmA ubAhaMti ?, Ausotti AmantraNaM, sameti va vANI samaNo, atraNIyauvaNItavayaNaM, khalu te gAmadhaMmA ovAhaMti, khalu vizeSaNe, kiM vizeSayati-1 itthIvisatA gAmA gaNIyA vA gAmA saddAtivisayA tesiM dhammo gAmaH, yaduktaM bhavati sabhAvo, isitti bArdhati jeNa te aMgaM vepati, iti puTTho jati virahito to sa'NiccaM bhAviMto veti -- he Au ! appaM khalu mama gAmadhammA obArhati appaMti abhAve bhavati thove ya, ettha abhAve, appaM ca khalu me gAmadhammA uvAhaMti, sIyaM phAsaM ca'haM No caemi ahiyAsittae, jeNa me aMgaM tharathareti, so bhaNai-aggIo cAliJjau, tattha tAveha appANaM, kAlajJa tvAdi // 271 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra AtApananiSedhaH cUrNiH // 272 // tattha bhaNijai-No evaM khalu me kappati agaNikAyaM ujjAlittae vA, Isitti jAlaNaM ujAlaNaM, taM kAyaM AyAvittae | vA, kAyo sarIraM, IsiM tAvaNaM bhisaM tavaNaM AtAvaNaM patAvaNaM, puNo 2 vA tAvaNaM patAvaNaM, annesi vA vayaNAe a, No maNeNa kappati sevetuM, labdhaM aggi tAva pajjAlehi tattha kAyaM tavissAmi evaM Na vayaNeSavi vattavyaM, jAva koi avuttovi aggi mamaTThAe pajAlae so'vi paDiseheyavyo, so sevaM vayaMtassa siyAyi evamadhAraNe vadatovi paro sa eva gAhAvaI, pANAI samAraMbha ghAettA ghuNAdi kaTThAdisaMsite saMmaM uddissa samuddissa egaMvA sAdhu udissa, kI kaTThANi kiNitA, kaTThANi pAmiceti alAtaM vA, | acchijja NAma acchidittA aNNesiM kaTThANi, aNisaTeNa vA kaTThA Niti, iMdhaNeNa agaNikAyaM ujAlijja vA pajjAlijja vA, |taM ca bhikkhu agaNikAyaM jANittA AjJApayati, yaduktaM bhavati-udissati, tassa gAhAvaissa jaha mama aTThAe aggI pajAlie, |Na baTTati, jativi sayaTThAe gihIhiM pajjAlite tahAvi Na vaTTai Atavittae vA patAvittae vA, tAhe so gAhAvaI AuTTo vaMdittA | taM sAhuM tAhe ceva iMgAlasagaDiyAe etassa kAyaM AtAveti, tatthavi taM bhikkhU paDilehAe paDilehA NAma sutovade tAe Aga| mittA-jANittA ANAvija aNAsevaNAetti pareNavi Na me kappati kAto Atavittae vA0, Atavito vA sAtijjittae, | jattha so Thito tattha gaMtuM egallavihArapaDivaNNassa vA aNegallavihArapaDivaNNasa vA paDimAgatassa vA iharahA bA tassa samIve pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samAraMbha samuddissa kItaM pAmicaM jAva acchijjaM aNisaTTe agaNikAyaM ujjAlittA vA tassa kAyaM AtAveti vA patAveti vA taM ca bhikkhU paDilehAe Agamittae, yaduktaM bhavati-jJAtvA, ANavejjA aNAsevaNAe-aNuvabhogAitti bemi titthgrovdesaao|| iti vimokSAdhyayanassa tRtiiyodeshkH|| Shutti A // 2 alim
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ trivakhatA zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH 5 uddezaH // 273 // PAHILOPERA URIRL HATHMANDPAREN IONIDHIHITS esa eva sItaphAsAhigAro, paritrANaM ca vatthaM, tassa upAya AsevaNaM, jattha imaM suttaM pariNAmapasiddhIe-je bhikkhU tihiM vatthehiM parivusite je iti aNudiTThassa gahaNaM, bhikkhU putvavaNNito, so jahA paDimApaDiyanago, pariusitopajjusitothitotti vA egaTThA, Na etto paraM mae vatthANi ghettavANi, pAdaM tesiM cautthaM, paDiggaho gahito, tao ohovadhItvena pAtaggahaNe sani| jogo satta, tinni vatthatti ete dasa, ekArasamaM syaharaNaM, bArasamA muhapotiyA, te puNa do sottiyA eko uNNito, kappANaM tu | pamANaM saMDAso, ahavA do gha rayaNIo ciTThagaM pAuNaMti, paDhamaM eka pAuNaMti khomiyaM, pacchA atisIteNa biijjayaM tassuvariM, | tahAvi atisIte tatiyaM pAuNati, savvattha unnitaM vAhi, tato paraM mahAsIte cautthaM na giNhati, ato etaM sutaM-je bhikkhU tihiM | vatthehi, tassa NaM No evaM bhavati-cautthaM vatthaM dhArissAmi, maNasAvi evaM Na bhavati, se ahesaNijAI vatthAI jAejA se iti jo gacchaNiggao jahesaNijjaMti jahA jiNakappiyassa esaNA bhaNitA, uvarilliyAhiM dohiM aggaho, amiggaho annatarijjAe, evaM jAenA adApariggahAI vatthAI dhArejjA, jahA pariggahiyANi ceva dhArae, No dhoejjA No rarajatti kasAyadhA|tukaddamAdIhiM, dhotarattaM NAma jaM dhovituM puNo rayati, anna arucamANagaM dhoiuM aNNeNa rayati, jahA ahoyarattaM tahA aparikammiyaMpi, so bhagavaM ujjhiyadhammiyANi ceva dhAreti aharaNijjAI, tesiM imo guNo-apaliuMcamANo gAmaMtaresu, paliuMcaNaM samaMtA, yaduktaM bhavati-annega samaM gamaNaM, ahabA kakkhaMtare vA gaMThie vA goveti corabhaeNa, paMthe duijjamANe gAmaMtaresu, ahavA / gaDDAe vA darIe vA Na Niheti, jahA paMthe tahA bhikkhaMpi hiMDato apaliuMcaMto hiMDati, Na ya corabhayAINi paDileheti, paDile| hiMtovi apaDileheuM caramANo paDilehei, NiJca meva tassa pagAsapaDilehaNA, omacelite gaNaNega pamANeNa ya, gagaNapamANeNaM tiNi A // 273 / / RIES
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAMga sUtra cUrNiH // 274 // pamANaM, pamANeNa ya saMDAso do ya rayIo, evaM khu vatthadhArissa sAmaggiyaM evamiti jaM bhaNitaM, samastaM tA sAmaggI || trivekhatA D| sAmaggio jAtaM sAmaggIjAtaM uvagaraNaM, pavvaiyaM jhANaM tathA caritraM ca asaDhabhAvassa, aha puNa evaM jANijjA aha aNaMtare, | puNa visesaNe, payoyaNeNa viNA Na dharati ayaM viseso, ahavA imo viseso, evamavadhAraNe, jANejjA-vidijjA, uvicca atikaMto hemaMto, gimhe paDivanne citte vaisAhe ca, ahAparijunnAI vatthAI pariDhavijjA savAIpi, jati bitijja hemaMtaM Na pAveMti to pariduvei, tahA junnAiM parivavittA aTTha mAse apAuo ceva bhavati, aha puNa evaM jANijA-paDIdullahAI, na bhavissaMti vA, tAhe jaM juNNaM taM paridRvittA sesagANi dhAreti, Na pAuNati, ahavA saMtaruttaretti, jati citte sItaM paDati jahA gollavisae tAhe saMtaruttaro bhavati, egaM aMtare egaM uttare savaDIbhavati, ahavA doNi atijuNNAI eko sAdhAraNa tAhe doni pariduvittA egaM dharetitti egasADo, yaduktaM bhavati-egaprAvaraNo, sovi kkhomio, itarahA hi tassa colapaTToviNa kappati, kato puNa sADao?, etaM ceva dullabhavatthehiM vA juNNAI paridRvittA egaMdhAreti, kimatthaM so egegaM uddharati ?, tato bhaNNati-lAdhaviyaM AgamemANe, laghuttaM lApavitaM, davvalApavitaM uvagaraNalApavitaM sarIralApavitaM ca, bhAve appakohe appamANe appamANe appalome, iha | puNa uvagaraNalApavitaM adhikRtaM, AgamamANe ciMtemANe, se jaheyaM bhagavatA paveiyaM jAva sammattameva samabhijANittA evaM pUrvavat , uvagaraNavimokkho bhnnito| idANi sarIravimokkhaM bhaNNati, bhaNiyaM NijjuttIe-ubagaraNasarIrANa cautthae, soNapu sarIravimokkho ussaggeNa bhattapaccakkhANeNa ThAi pAovagamaNeNa vA, avavAdo vehANA, NaseNa vA giddha puDheNa vA NaM, taM kaI ?, vuccatijassa vA jemi vA miksa pUrvavata , paDImApaDIvaNNo gacchavAsI vA bhavati, jateti sa taM sarIrAvatthaM dahUM ubasagaMvA, tabiha- // 274 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA. rAMga sUtra cUrNiH // 275 // ciMtA uppajjati, 'puTTho ahamaMsi bhavati patto, keNa?, sItaparIsaheNa NAlamahaMsiNa paDisehe, alaM paryAptavAraNabhUpaNeSu, NavizItasparzAahaM alaM taM uppanna ahiyAseuM, kimiti ?, sItaphAsa ahiyAsittae, Na davvasItaM bhAvasItamavi, itthI sakAraparIsaho ya do sahattvaM bhAvasItalA ete, ahiyAsaNA NAma sahaNaM, jahA sudaMsaNo gAhAvaI tahA NAlamahaM taM paDuppanna ahiyAseuM, se sabasamaNNAgatapaNNANeNaM appANeNaM se iti saha bhoiyA ovarae oharitello, sabasamaNNAgataM paNNANaM jassa bhavati savvasamaNNAgate paNNANe, ato ya tassa sabyasamaNNAgataM paNNANaM,taMjahA-asahaNije parIsahodae kAraNa maNamA vAyAe ya Na khunbhati, keyi aka-10 raNAe, keyi Na sacce, akaraNaM aNAsevaNaM, kassa ?, mehuNassa sudaMsaNavat, AuTTitti vA anbhuTThitti vA egaTThA, jo puNa | abalo, maNeNa vAtAe kAraNa Na pAreti appANaM sAhArittae tavassiNo upalese, tayo kiM kareti ?, NaNu bhaNNati-jaM seve gihamAdite ego rAgadosarahito saNNAyaehiM undharae, sa ca bhoiyAe saNNiruddhoNa saketi katoivi NissariuM, sA ya taM AliMgaNAiehiM uvayArehi puvvaladdhappasarA khobheti, tAhe so katitavamato, taM ca matamiva NaccA, dehamAdi ya tivihaM agAsaMtaM Adatte, yaduktaM bhavati-kaitavaubbaMdhaNaM, sA ya taM vAreti viddhaMsejatti to suMdaraM, aha Na visajjeti tAhe ciMtei-mA me bhaMgo bhavissati ubaMghiJjAvi, visabhakkhaNaM vAvi karejA, itarAIpi ya bhaNai-jati me Na muyaha to visabhakkhaNaM karemi ukkalaMbemi vA pAsAyatalAo taDauu vA appANaM muyAmi, evamavi amuccamANo tAva kareti, aNNovi jo aNuvasaggijamANo NinviiyAtikayaparikammo tahAvi | Na dvAti Na ya tarati bhattapaccakkhANaM kAuM so giddhapaTuM vehANasaM vA anbhuveti iti, evaM tattheva tassa kAlapariyAe tatthamiti tattha uvasagge, asahaNile vA mohaNije, tassa uvassaggapattassa abhibhavakIvasma vA itarassa bA, Na etaM bAlamaraNaM saMsAravaDaNaM, IN // 275||
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAzaMga sUtra ApavAdike | maraNe cUNiH 5-6 uddezaH // 276 / / icceteNaM ghAlamaraNeNaM maramANe jIve aNaMtehiM neraiyabhavaMggahaNehiM muccati, jaNu kAraNe puNa, do aNuNNAtA, taMjahAvehANase ya gaddhapaDhe, ya, kAlakaraNaM kAlapajAo, jattiyaM sesakAlaM AueNaM kammaM niarijati ittiyaM so appeNavi labbhati, se tattha viyaMtikArae sa iti kAraNitaM maraNaM maramANo, tattheti tattha vehANase giddhapaDhe vA, visiTThAaMtI viyaMtI, viyaMti kareti viyaMtIkArao, yaduktaM bhavati-aMtakiriyAkArao, tassa taM kAraNamAsaja uvasaggamaraNameva gaNijjati, iti evaM, avavAiyaM maraNaM atItakAle aNaMtA sAhU marittA nivvANagamaNaM pattA, jeNa buccati-icceyaM vimohAyayaNaM hiyaM suhaM khamaM jissesiyaM aNugAbhitaM hiyamappaNo paresiM ca, Na uvaghAyagaM, jahA aggimaraNaM, AsukArittA appe asuha, sabbaavaggahe suha, aparokvAittA aNNasuhamavi, evaM khamaM, nissesinaM ceti, aNugacchati aNugAmitaM, jaivi Na NivvAti tahAvi puNa bodhilAbhAya paMDitamaraNamiveti, iti-evaM majjhimavayasAhigAreNa ihaM uddesae pAeMNaM taruNassa tassa sIyavimokkho bhaNito, tassAhaNA ya svvvimokkho|| iti vimohajjhayaMNasta cauttho uddeso smmtto|| uddesatthAhigAro NijjuttIe vatthae-gacche sIte ya, jiNakappAo vA dherakappAovA, vatthapajjusito puNa NiyamA jiNakappio vA parihAraahAlaMdabya paDimAe paDivaNNo vA. je bhikkhU dohiM vatthehiM jAva puTTo ahamaMsi avalo ahama| sIti, apaDiyaNNattA apaDiNNattassa, etto therakappiyANaM bhaNito ahigAro suttaM uccArittA-je bhikkhU dohiM vatthehiM saaM taruttara bajjho sa eva bajjho jAva saMmattameva samabhijANittA, imaMpi jao kappie sutaM ceva, taMjahA-jassa NaM bhikkhussa evaM | | bhavati-puTTho ahamaMsi, jassavi gacchaNiggayassa cauNhaM jiNakappiyAdINaM aNNatarassa, kimiti ?-puTTho-puNNo rogeNa AtaMkeNa vA, | // 276 / /
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAvRtya zrIAcA. rAMga sUtra- ghRNiH // 277|| MAHARASINITISTS ATHIMMINISAINPanmaanMAR MPARATIONIRTAITHILIAMBININEPALI Pram teNa apaDikammeNa vAhiNA abalo, kiM karetu ?, bhaNNati-vasahIo vasahI, annataraM, gihataraMti gihAo anaMgihaM gihataraM, teNa Asannapi abalattAe gihaMtaraM Na bhikkhAyariyAe gamaNA, soevaM abalattANa bhikkhA, neriyaM abhigacchaMti, taM ca kei gAhAvaI parikilAmiyasarIraM daTuM tassa aNukaMpApariNato jattha imaM suttaM seyA seyataraM, tassavi paro jaM bhaNitaM-taM dukkhaM akahatassa paro | NAma sAdhao vA saNNI ahAbhaddao vA micchAdiTThI vA aNukaMpAe pariNato asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aahh| ANittA AsannAo dUrao vA, AhaTu dalaejA, aNNahA upakkhar3a, se puvAmeva AloejA se iti so gilANo jiNa-| kappio 4, Aloejjatti NAma AusaMto! gAhAI ?-Auso gihapatI No khalu me kappae No paDisehe, khalu visesaNe, kiM viseseti ?, Na kevalaM gihiNA, sAhuNAvi aNNeNa AhitaMNa kappati, evaM vihe hi paDimAbhiggahavisese kappati-vadRti, abhimuhaM hitaM abhihaDaM, asaNe pANe khAime sAime bhottae vA pAttae vA, bhoyaNaM bhottuM, aNNayareNa vA tahappagAreNa vA abhihaDaM jIvovarohittikAuMNa mama kappati, evaM anaM bhave, teNa pagAreNa tahappagAraM AhAkammAdi uggamadosasuddhaM Na kappati-pati, evaM uppAyaNAe gahaNesaNAe vA avisuddhaM, ahavA jIvA samAraMbha samudissa, kIyapAmicaM, tatthavi taheba aphAsuyaM aNesaNijaM lAbhe saMte jo paDigahijA, gilANAdhigAro aNuyaddati, gilANocitaM abhiggahaNaM NaNu vaTTati, taMjahA-jassa NaM bhikkhussa evaM pakappe | jassa jo vA jesi, bhikkha pubbabhaNio, evamavadhAraNe, sAhu AdIo kappo pakappo-sAmAyArI majjAtA, katare so ?, parihAravisuddhIo ahAlaMdito vA, ahaM ca khalu paDiyanno apaDiNNatehiM ca samuccaye, khalu pUraNe, paDipanno NAma paDiNNavito, jahA vayaM veyAvacaM karemo uddAvaNaNisiyAvaNabhattapANAti, apaDiNNatehi-Na te mate paDiNNattA jahA tujhe mama karijaha uTThAvaNAdi // 277 / /
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 278 // " INAN veyAvaccaM, gilANosaheNa vAvArasamaNA NivAvaSNaM bhoittA mUlAdigilANeNa agilANehiM, tassa puNa aNuparihArito kareti, kappa-10 vaiyAvRtya vicAra: | dvito vA, jai tevi gilANAo sesagA kareMti, evaM ahAlaMditANavi, abhikakha sAhamiyaveyAvaDiyaM so niJjarAkaMkhitehiM sari-1D kappaehiM, Na puNa therakappiehiM gihatthehiM vA kIramANaM sAtijissAmi, jahA ceva paDiNNate apaDiNNattehiM gilANo agilANehiM veyAvaDiyaM kIramANaM sAtijissAmi tahA parassavi jahaNNeNa kayapaDikatiyAe ahaM khalu paDinnatto paDiNNattassa paDiNNattI NAma NAhaM sAinjissAmi Na ya yAvacaM keNayi abbhattheyanbo iti apaDiNNatto apaDiNNattassatti ahaM tava icchA- RA kAreNaM veyAvaDiyaM karemi jAva gilAyasi, agilANo gilANassa veyAvacaM guNe abhikaMkhittA veyAvaDiyaM karissAmi, evaM tAva dohaM bhaNitaM, taMjahA-ego kareti ego kAraveti, idANiM tesiM ceva cattAri vigappA-AhaTu parivaNaM aNikkhissAmi ArubhittA painna, ahavA apaDinate ArubhittA painnaM anikkhissAmitti-aNissisAmi karessAmi, sarikapiyaveyAvacaM AhaDaM |ca sAijissAmi, aNuparihArito aNNataro vA gilANassa veyAvaDiyaM kAhiti taMpi ahaM sammANihAmi, vitiyo abhiggahaM giNhati, taMjahA-sarikappiyassa AhaDaM pariNayaM aNikkhissAmi gilAyamANassa, jaMbhaNitaM-ANetuM dissAmi, puNa gilAyamANovi sarikappiteNAvi veyAvaDiyaM kIramANaM sAtijissAmi, evaM taiyacautthA ya jahA sutte tahA vibhAviyacA, tatiyabhaMge ahAlaMdiyA ceya | |paDirUbI, cautthabhaMge jiNakappio, lAghavitaM AgamemANo suNa tA lApavitaM davve bhAve ya, jaM icchamANe jAva saMmattameva samabhijANittA, evaM se ahAkiTTitameva kiTTito darisito titthagarehiM, jahA kittio ahAkiTTito, evamavadhAraNe duvattha| mAdi dhammaM, jo ya attha ajjhAte abhiggahaviseso bhaNito taM abhimuhaM jANamANe samamijANamANo passamANo ya saMto vira AAMANULUPIDIMAANUMIMPORTANDAMADPURIA D ANSATISHTIMES ||278 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ekavakhapratimA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 7 adhyaka 6 uddezaH // 279 // tesu samAhilisso saMte kohAdiehiM, virato pANAivAyAtIto, suTTha saMmaM appate ahilisso susamAhiyaleso, pasatthAsu lesAsu appA Ahito jassa jeNa vA appate AhiyAo lessAo tattheva tassa kAlapariyAe evameva emA, jeNa so gilAgo apaDi kammasarIro aNNeNa ya amarikappiteNa gahitaM agiNhamANo kAlaM karejA tassa kAlapajAo maccumeva tassa gaNijai se | tattha viyaMtikArae, icceyaM vimohAyaNaM hitaM suhaM dhamma NissesaM 4 ANugAmitaMtivemi / vimokSAdhyayanasya paMcama uddeshkH|| tivatthavatthehiMto imo balavaMto saMghayaNajutto jeNa tassa suttaM-bhikkhU egeNaM vattheNaM parivusito jAva saMmattameva samabhijANittA, abhiggahavisesAhigAre eva aNuyattate, tanahA-jassa NaM bhikkhussa evaM bhavati jassa jayo jesiM vA bhikkhU pUrvavat evamavadhAraNe, kiM bhavati ?-vavasAo buddhiajjhavasAo egahu~,jahA ego ahamaMsi ego nAma rAgadosarahito Na me atthi koivi, Na paDisehe Na mama asthi-Na vijati, koivitti punasaMjogo mAtApitimAdi, so bhAvato paricatto, vijamANo bhavati mama taheva Ayario visesijati ee vAsiNovi me atthitti jaheba bhAvo paricattaM tA Na mama koI Nio tahA NAhamavi kasmati, evaM se ego Niyameva appANaM samabhijANejjA, evaM eeNaM prakAreNaM, sa iti so jassa ayaM amippAo Na mama koyi Na yAhamavi kassati egANiyaM acaMtiyaM evameva appANaM samabhijANamANo lApavitaM AgamemANo bhAvalApavitaM, yaduktaM bhavati-amamIkAro jAva sammattameva samamijANittA se AhAraM sa iti soego, jayAvi Na me kayAti AhArei tatovi Na taM AhAraM AhArei, AhAremANo no vAmAto haNuyAo Na paDisehe vAmANAma abasavA, haMtIti haNuyA, Navi vAmAto haNuyAto kiMci assase, jaNaM AhAraM dAhiNaM haNuyaM sAharejA jAmeva sarva muhaM pamhAleti, nivvattaittA kuto tassa Mammilam // 279 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ W rAgadveSatyAgAdi zrIAcA- rAMga sUtra cUNiH // 28 // assAtevvaM, NaNu kalamasAliodaNo kummAsAhigudaddarAjIragalavaNasaMjuttA vA sattuyapiMDI saaTThAe madittA ahavA tassa jati sthAne kayAi NAma pajataM AhAraM tassa pariphusiyassa kiMcidavi assAtaNijaM bhavati, paDhijai ya-ADhAyamANe, ADhA NAma Ayaro, tattha AhAre mucchito giddho, amaNuNNe vA agADhAyamANe, sItakUrAdI bhoyaNe kupANae vA, taM duggaMdhaM virasaM vA, No vAmAto haNuyAto dAhiNaM haNuyaM sAharejA aNAdAyamANo, dAhiNAo vAhaNuyAo vAmaM haNuyaM sAharejA, evaM rAgeNaM doseNaM vA itaretaraM haNuyaM sAharati, teNa te rAgadosA ga kAyacA iti lApacitaM AgamemANe, kataraM lApavitaM ?, AhAralApaviyaM jAva samamijANittA, etesu aTThasuvi uddesaesu esa AlAvao savvattha bhANiyavyo-Na me asthi koyiNAhamavi kassati, ahavA vehANasamaraNauddesa gAto Arambha esa AlAvao vattavyo, Na mama atthi koyi0, jassa NaM bhikkhussa evaM bhavati jassa jato | jesiM vA iha tu egasADae vA adhikRto evaM bhavatIti, gilANamiva khalu ahaM imaMsi samate, katareNa gilaneNa ?, rogeNa, iharaha | puNa eccirakAliI , osaNaM apajattabhoyaNeNa ya, kupAuraNo apAuraNovA, sahIsu ya NiccukkaDyAsaNeNa ya, egajAmamAi, agilANovi gilANo bhavati, tassa ya evaM gilAyato bhavati-gilANamiva ya gvalu ahaM imaMmi samate, ca pUraNe, khalu visesaNe, Na kevalaM gilANatAtisayAe taveNaM vA jhusitasarIro gilAti, ihaM tu gelaNmeNa ceva gilAyai, imami se bhavati imaMmi pacchimakAlasamae bhikkhAyariyasannAbhUmimAdisu Avasaema imaM tabososiyaM sarIragaM aNupubveNa parihittae, tattha aNupuvI jahabhaNitakAlobasaggovakamo, kutsitaM aNukaMpaNijaM vA sarIraM sarIragaM, pari samaMtA gAmANugAma bhikkhAyariyAtisu Avassaesu sabao vahittae parivahittae, se aNupRthvIe AhAra saMvadittA, rogasma saMlehaNAvihI NijjuttIe-cattAri vicittAI0 jassa // 28 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtracUrNiH // 281 // 75 ecirakAlaM AuyaM pahuSpihiti, imo puNa gilANo aNuputrIe chaTThaTThamadasamaduvAlasehiM AyaMbilapariggahaM davyasaMlehaNAe AhAraM sama saMvaTTeti yaduktaM bhavati-saMkhiyati, aNupute vaTTittA bhAvasaMlehaNAe kamAe ya payaNue kiccA, annovi tato sAhU kasAe paNue kareti, saMlehaNAkAle viseseNaM, koi savve kamAe khaveti, appAhAro vA ahAhAro vA aNAhAro vA gAhiyavvo, accA NAma sarIraM, sA accA jassa samma AhitA sa bhavati samAhiyacco, yaduktaM bhavati - kAyagutto, ahavA accA lesA, yaduktaM bhavati-bhAvo, so jassa bhAvo samAhito sa bhavati samAhiyacco, yaduktaM bhavati - visuddhaleso, ahvA accA jAlA, tA jeNa rAgadosajAlArahito sa bhavati samAhiyacco, phalagAvayaTThI phalagamitra vAsImAtIhiM ubhayato avagarisiyaM bAhirato abhitarao ya sa bhavati phalagAvayaTThI, bAhirato vaheNaM sarIraM avakarisitaM aMto kasAyakammaM vA, jahA phalaMgaMtaM chitaM Na russati, caMdaNeNa vA lipyaMtaM Na tumati, rukkho vA, evaM sovi vAsIcaMda kappo, so evaM rogAbhibhUto diNe diNe sAgAraM bhattaM pacakhAyamANo sa mahAroge AyaMke vA aTThAyaMte uTThAya bhikkhU uvadvANaM tAva putraM tAva saMjamauDANaM pacchA abyujaya vihAraM uDDANaM tato ya anbhuayamaraNauDDANaM bhikkhU puvtrabhaNito dravyAcirjvalanazikhAvapuzca bhAve tu bhAvAciH lezyA anyo'pyaciH prokto rAgadvepAnalajvAlA, abhimatA nivvRtA ardhA jassa bhavati abhiNivvuDacco abhiNibuDappA vA so saMlippA sappati sAmatthe aNupavisittA gAmaM vA nagaraM vA kheDaM vA kabbaDaM vA jAva rAyahANi vA aTThArasahaM karamarANaM gaMmo gamaNijo vA gAmo, gamati buddhimA diguNe vA gAmo, Na ettha karo vijatIti nagaraM kheDaM paMsupAgAraveDaM, kabbaDaM NAma dhulao jasma pAgAro, maDaMcaM jassa aDDAijehiM gAuehiM Natthi gAmo, paTTaNaM jalapaTTaNaM thalapaTTaNaM ca nalapaTTaNaM jahA kAlagar3hIvo, thalapaTTaNaM jahAM mahurA, Agaro hira saMlekhanAdi // 281 // .....
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH R RANA zrIAcA-0NNAgarAdI, gAmo vijasaNNiviTTho dohiM gammati jaleNavi thaleNavidoNamuhaM jahA bharuyacchaM tAmalitI evamAdi, Asamo || grAmAdi rAMga sUtra | AsamapadaM, jahA Asanasanniveso sannAsaniveso ya, jahA samAgamo vA, Niggamo jattha Negamavaggo parivasati, rAyahANI jattha rAyA vasai, taNAi dabakusAdINi ajhusirANi DagalataNAdINaM jassoggahaM kareti-taNasAmI jAyati, jAittA se tamAdAya egantaM ubk||282|| mejA, tANi AdAya-giNDittA egaMtamavakamati, aNAvAtamasaMlogaM gamettA appapANe baMbANulomeNa appapANaM, iharahA appANameva, appabIjaM sAmagAdIbIyarahiyaM, appahariyaM hariyavivajiya, appAose jassa hiTThAo vA upparAto vA osA Natthi, evaM appodagamavi, bhomo aMtarikkho vA, uttiMga kIDiyAnagaraM, paNato NAma ullitiyA bhUmi, udagamaTTiyA, ANeti vA phAsugIe bhUmIe chumittA, ahavA udagamaTTiyA makkaDagasaMtANaukkaliyAo, ahavA saMtANao pipIliyAdINaM, erisaM thaMDillaM paDile. hittA saMthAragaM saMtharei, saMthAragaM saMtharettA puratthAbhimuho saMthArovagato karatalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kAuM ettivi samae ittiriya kareti, ittiriyaM NAma appakAliyaM, ta keyi maNNaMti-ittiriyaM bhattapaJcakkhAiyaM, yaduktaM bhavati-sAgAraM, jati etto rogAyaMkAo muccIhAmI NavahiM vArasahiM divasehiM to me Navari kappati pArettae, aha Na muccAmi to me tahA paccakkhAyameva bhavatu, sAgAraM bhattaM paccakkhAti, itarasaddametto, kei evaM icchaMti, taM Na bhavaMti, vayaM bhaNAmo-evaM sAyagA abhiggahe abhigiNhaMti, sesagAo paDimAo paDivajaMti, Na tu sAhabo'vittare, Na tu jiNakappiyA, te tu aNNahaMpi kAle NicaM appamAti, tANa sAgAraM purimaddhamAdi paJcakkhaM, kiM puNa AvakahitaM bhattapacakkhANamiti, jaM puNa vuccati-etthaMpi samae ittiriyaM kareti, taM evaM jANA| veti-eso iMgiNImaraNaM uddesio, caundhihAhAravirao, se jAvajIvAe etthaMpi samaetti iMgiNimaraNakAlasamae, ittiriyaM NAma // 282 // IIIIIRAMERHITRALIANRAIAPHANTharam E Maimed ANNEL
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 283 / / | appakAliyaM ThANasijaNisIhiyaM kareti, taM saccaM saccavAdI, tamiti iMgiNimaraNaM, saJcaM NAliyaM, titthagarovaesAe taM saccaM, jaho-D| satyasatyavadesaaNuTThANato, ahavA sacco saMjamo, taM jAvajIve aNupAlittA aMteNa sacamaraNeNa marato saccaM saccakaro jahAroviyapattiNNe aMtaM vAditvAdi NetA saccaM kataM bhavati, oe tiNNe chinnakahe oyo NAma egorAgadosarahito, taramANe tiNNe payajaM, egavatthaositiM jiNakappapaiNNaM iMgiNimaraNaM ca caramANe, tiNNe Na tassa puNarAvattI bhavati, chinnakahaM kahA saMsayakaraNaM, kaha kahA bhavati ?, kimahaM etaM bhattapaJcakkhANaM NittharejaNa Nitthareja ?, jIvAdi0 payatthesu chinnaka, kaI ?,'tameva sacaM nissaMka' AiTTho aNAtIte AtItaM NAma gahitaM, tattha jIvAdinANAdINa vA paMcANa AtIto aNAtIto, jahAroviyabhAravAhI, puvbaMpi iMgiNimaraNeti, atItA atthA vA sAvajAo satthAsaNasayaNadhaNanAu AraMbhAu atItA, atikkamamANo atikate, ahavA atItaM saMmANiyaM, asamattA tassa nANAdI paMca atthA kiyapaoyaNA dattaphalA, samANijamANA samattA, assi vissaMbhaNayAe asminniti assi jahA jahA laddhiDe iMgiNImaraNaM, vihIe vissaM aNegavihaM vissaMbhAvittA vissaMbhaNiyAe, kahaM ?, annaM sarIraM anno ahaM anne saMbaMdhibaMdhavA, athavA 'bhaja sevAe' evaM bhajittA, yaduktaM bhavati-sevittA, ahamA vissaM bhavittA jIvAo sarIraM saMdhIsu bhavati, desIbhAsAo vIsaM piI, vicA No bheuraM kAyaM veccA NAma viittA, miduradhamma bheuraM, duTThANehiM dussejAhiM dunissIhitAhiM mijaMti, ahavA AyaMke se vahAe hoti saMkappe se vahAe maraNaMte se vahAe etehiM pagArehiM miduradhamma bheuraM, kAyo sarIraM, saMvihuNiya | virUvarUvehiM parIsahovasaggehi saMmattaM vihuNiyaM, visiTuM vivihaM vA rUtraM jesiM te ime virUvarUvA, aNulomA paDilomA ya, parIsahovasargA ya bhaNiyA, asmin vissaMbhaNayAe vissaM aNegappagAraM vissaM bhavittA, taMjahA-aNNaM sarIraM aNNo'haM, 283 / /
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhairavAnucIrNatvAdi zrIAcArAMga sUtra7 uddeza: :. // 284 cUrNiH bhaya sevAe, evaM bhavittA, yaduktaM bhavati-se vittA, ahavA vissaM aNegavihaM bhavo taM bhaittA, vIsaM vA bhaittA, jIvo sarIrAo sarIraM / | vA jIvAo, ahavA jIvAo kamma kammaM vA jIvAo, bheravamaNuciNNe bhayaM karotIti bheravaM, bheravehi parIsahovasaggehiM aNucijamANo aNuciNNo, daMsamasagasIhavagdhAtiehi ya rakkhasapisAyAdIhi ya, ahavA davAdIhi aNuciNNo tahAvi akkhubbhamANo, tattheva tassa kAlapariyAte tesiM vA kAlapariyAe, tattha iMgiNimaraNe kAlapariyAe se tattha viyaMtiM karei, iceyaM vimohAtaNaM vivihaM suhaM khemaM NissesaM ANugAmiyaMti bemi / / saptamasya SaSThoddezakaH prismaaptH|| . bhaNitA vatthadhAriNo sItaphAsaahiyAsaNA kameNa, idANiM sItaphAsavisohI vuccaMti-je bhikkhU acelae parivusite esa puNa paDimApaDibannao mAsAdi jAva sattamAsA, kei.tu bhaNNaM ti-paDimApaDivanovi koi jAvajIvaM hoti, vAsAratte Na puNa viharati, tassa NaM etaM bhavati, kiM bhavati ?, mikkhU acelae parivusite, ena puNa paDimAkisappo vA eva, ahaM taNaphAsaM ahiyAsettae, evaM sItaphAsaM daMsamasagaphAsaM jAva egatare annatare virUvarUvaphAse ahiyAsettae, hiripaDicchAyaNaM vaha No saMcAemi hirI NAma lajA, tAe hirIe paDicchAyaNaM, yaduktaM bhavati-lajjApaDicchAyaNaM, Na so ahaM avAuDotti lajati zarIraM nairUpatayA lajjati, arisAu saMNiggatelliyAu, Isitti dUraM vA laMbaMti, paumuppalo vA avadaMsito vA atikhaddhasAgario vA viru pielUyaM vA se aviraiyaM vA daTTaNaM tato ya thaMbhA ghaDaMti, rasiyA vA se saMgalati, medhapagAro vA muttaM, puNo 2 kRmiyA vA kassai pauMti, sAgAriyAo saMpAtimA vA laggati, arisAsu sAgAre, evamAdipagArehiM lajamANassa evaM se kappai kaDibaMdhaNaM dhAritae, kaDIe kajati kaDibaMdhaNaM, pamANa0 lajamANeNaM eka, junne junne annaM maggati, egasa puNa egallavihArapaDimapaDivaNNassaNaM // 284 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH / / 285 / / bhavati tato te u daMsamamagA, itaresu aNNatare, evametaM evaM kaDibaMdhaNaM mur3atA se egallavihArakappaM aNupAleti lAghavitaM AgamemANe, acelagattaM lAghavitaM jAva saMmattameva samabhijANittA, abhiggaha ahiga ro vaTTati, taMjahA-jassa NaM bhikkhussa evaM bha vati jassa jato jesiM vA, paDivaNNagassa kappo dasAsu bhaNijihiti, taM jahA - parijitakAlAmaMtaNaM, ahavA tattha parakamaMti aha iti aNaMtare, tattheti tahiM kAle, egallavihAre egakaDibaMdhaNadhAri acelatteNa parikarmataM, bhujo viseseNaM acela apAuraNaM hemaMta sItakAsA phusaMti evaM bhavati - ahaM ca khalu aNNasiM bhikkhUNaM ahamiti attaNise, ca pUraNe, khalu visesaNe, kiM viseseti ? paDimA paDivanao caiva so, annemiM AyavatiritANaM sarikapiyANaM caivaM paDimA paDiva nANaM caiva amaNaM vA 4, vibhAsAe vatthamAdi kaDiyaMdhaNaM taNaM vA Ahaha (TTu ) parivaNaM Ahaha (du) nikkhivissAmi Ahaha (du) paDaNaM aNiggahaM geNhittA dAhAmi tehi ya AiDa sAijissAmi paDhamo, aSNassa puNa abhiggaho-Aha pariNNaM dAhAmi puNa gilAyamANo visarikappiyassavi giNDi - ssAmo asaNAdi vitiyo, taiyassa kasmai karemi jaivi se laddhI Natthi aNNaM vA kiMci kAraNaM, AhaDaM puNa sAtijissAmi, cautthe ubhayapaDiseho lAghavitaM AgamemANe AhArauvagaraNalAghavitaM cattAri paDimA abhiggahavisesA vRttA / idANi paMcamoso puNa tesiM cetra a tinhaM AdillANaM paDimAvisesANaM abhiggahaM dariseti jassa NaM bhikkhussa ahaM ca khalu, ahamiti AtaNiddese, caH samuccaye, khalu pUraNe, abhesiMti appANaM vaJjittA, samANA sarimA vA dhammiyA sAhammiyA, jati te egaTThA na bhuMjaMti tahAvi te abhiggahasAhammiyA egallavihAramAhammiyA ya saMbhoiyA gaNiaMti, teNa samaNuNNassa, yaduktaM bhavati - sarisAbhiggahassa parihArakavat paDivaNNANaM, etaM cetra tesiM parihAravaM jassa kassa deti Na paDiggaheMti, ahemaNijA, jahA tassa emaNA buttA, [vaiyASRzya kalpaH // 285 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH zrIAcApaMcahiM aggaho anatarIe abhiggaho, ahA ahApariggahitaM ahAbhAvapariggahitaMti, ahAbhAvapariggahiteNaM attaDhAe parigmahiteNa vaiyAvRttyarAMga sUtra kalpa: tAva na deti, atastassa, evaM vatthapattAipi, ahavA tesiM kAraNe maggijA ahAtirittaM ca se dejA, abhattaroyagamAdiehiM agi lAe No tigilAeti, aparitamaMto aNuggahavuDDI(buddhI)e nijaraTThAe atikamma sAhamiehiM abhikakhaMti, veyAvaccaM abhikakhaMto, kiha // 286 // | NAma ahaM paka(eyA)risassa veyAvaccaM karijAmi, kammaNijaraM vA abhikarakhaMto, ahavA icchato kareti, Na balA kArijati veDiM vA maNNati, vidAlayati kammagaMThiM, veyAvaDiyaM karissAmi, ahavAvi khalu tega ahAtiritteNa, ahamiti AtaNiddeze, vA vibhAsA, khalu preraNe, teNeti teNa sarisaeNa sAhammieNa, ahesaNijeNaM attahAe teNa taM pariggahitaM, AhArasitti, jai tassa abhattatthaM dAti undharIte saha saTThANaNa vA atirinaM jAtaM, abhikakhateNa gijaralAbho, teNa sAhammieNa paDimApaDivaNNaeNa ceva agilAyaMtaeNaM Na karamaNeNaM veyAvaDiyaM kIramANaM sAtijissAmi-icchissAmi, jo vA aNNo sarikappiyassa kareti taMpi ahaM maNeNa aNumodI. hAmi-suTTha esa kareti, vAyAe aNuvhayissAmi, kAeNavi didvimuhapAsAyAdIhiM aNubUhAmi, se jahetaM bhagavayA paveiyaM jAva saMmattameva samabhijANejA, evaM te bhagavaMtA jayaMtA ghaDaMtA parakamaMtA, aha cAe uppaNNe vA AusesaM AsanaM vA jANettA pacchA ettha uddemae pAovagamaNaM adhikRtaM ucyate-jassa NaM bhikkhussa evaM bhavati, abhiggahAhikAreNa vA ato aNuyattati, imo | tabo ceva, taMjahA-jasma NaM bhikkhussa evaM bhavati, kimiti gilAmi, ca khalu imaMmi samae jAva taha ceva saMthAragaM saMthareti, saMthA ragaM saMtharettA samAruhati, samAruhitA evaM vadati-namotthuNaM arahatANaM0 siddhANaM, sayameva paMca mahabbayAI Aruheti, sayameva paMca | mahabbayAI ArubhittA eyaM pAovagamaNaM adhikRtaM, teNa attha caubdhihaMpi AhArapi vaJjittA kAyaM ca yogaM ca rIyaM ca gmnnaagm-IDD||286|| MAINA
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ anazanaMAnupUrvIca zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH 7 adhya0 8 uddezaH // 287| NAdi paJcaklAejA, NisaNNo sayaNattho vA, AuTTaNapasAraNaM divisaMcAraNaM ca savvaM kAyayogaM niraMbhati, vAyoyogaM niraMbhati, | ahavA kAya iti sarIraM taM vosirati, joge NAma tasseva AuMTaNapasAraNAdI bAiyo gahito, mANasiyapi apasatthaM niraMbhati, rIyaM || |ca gamaNAdi paccakkhAeja, pAovagamaNaM bhaNitaM, same visame vA pAdayovivajaha pADio, NAgajjuNA-kaTThamiva AtaDetattha saMcatitaM sajokarettA u patiNNe chinnakahaM kahejA jAva icceyaM vimohAmataNaM hitaM suhaM khamaM nissesaM aNugA| miyaMti // vimokSAdhyayanasya saptamoddezakaH smaaptH|| bhaNiyaM cautthauddesae vAghAtimamaraNaM vehANasagaddhapaDhe ca, paMcame bhattapaccakkhANaM icceyaM chaDe iMgiNimaraNaM, sattamae pAova| gamaNaM, aTThamae tesiM tiNhaMpi paDisamaNeNa vuccati, pukhabhaNipaM tujaM bhaNNai tattha kAraNaM, tANi tini bhattapaJcakkhANAINi, bAhAtimANi vA aNupubbIe bhaNiyANi, imaM puNa nivyAghAtime ceva, jato'bhidhIyate-aNupuveNaM vimohAiM0 (17) aNukamo aNupubbI, taMjahA-pavajA sikkhA vaya asthaggahaNaM ca0 purisaM Asajja aNupubbI bhattapaJcakkhANaM iMgiNi pAuvagamaNaM, saMlehaNANupuvI taMjahA-cattAri vicittAI., vimokkhateti vimohA, jaM bhaNiyaM-maraNANi jANi vIrA samAsajja, vIrA | bhaNitA, vusimaMtA matimaMto, saMjamo usI jattha atthi jattha vA vijati so usimaM, bhaNiyaM ca-"saMjame vasatA tu vasubaMsI vA, yenendriyANi tasya vaze, vasu ca dhanaM jJAnAdyaM, tasyAstitvAnmunirvasumAM" busimaM ca busimaMto, evaM matimaMtovi, yaduktaM bhavati-nANamaMto, savaM NaccA aNelisaM bhattapaccakkhANAi tivihaM maraNavihANaM jo ya jattha vihI jaMca jassa aNuNNAtaM maraNaM svataH saMghayaNadhitibalANi Asaja, aNelisa iti aNaNNasarisaM, aTThANe agelisa, bAlamaraNANi vA paDucca aNelisaM, duvihaMmi Jinni SIPAHIPARIL
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 288 // bAhyAbhyantarAdityAgaH vidittANaM vuddhA dhammassa pAragA (18) bajhaM abhitaraM ca, bajhaM sarIrogaraNAdi, abhitaraM rAgAdi, paDhi jai ya'duvihaMpi vigicittA duTThAduTThANa jANagA' tivihaM vA maraNaM buddhA, dhammo duviho, dhammassa pAraMgacchaMtIti, aNupubIe saMkhAe, aNukamo aNupucI, saMkhAe jANaNAe, yaduktaM bhavati-saMkhAe NaccA, kiM tAva jIvaMtassa mamaM guNA ? aha sarIraM vimokkhaM kuNamANassa ? kassa vA ahaM maraNassa jogo? iti saMkhAe, AraMbhA yatiuti AraMbhaNaM AraMbho-sarIradhAraNatthaM bhattapANAIo tiuddati, ahavA veyAvaJcabAyaNapucchaNAdiAraMbhA tiuTTati, yaduktaM bhavati-Nijjati, paDhijaiya-kammuNA yatiudRti, kammaM aTThavihaM tato tuTTamANo tuTTe, duvihaMpi saMlehaM kareMtassa jayA jayA so atigilANo bhavai kasAi pataNute kiccA (19) ahavA mUlasaMlehaNAe kasAe pataNukaraNaM, teNa sA Ahiye-bhaNijati, kasaMtIti kasAyA kohAdi savvaghAio vA taNue, taNue saMlehaNAe appAhAro tiuddati, yaduktaM bhavati-apajjatAhAro, ettha duvihAe saMlehaNAe koMkaNagaTuMto, akkhovaMjaNANulevaNasamAhiNimittaM AhArate iti, titikkhaNaM sahaNaM sahaNaM sahati omodariyaM aha bhikkhU gilAejA AhArasseva kAraNA aha iti anna(Na)tare, bhikkhU puncavannito, gilAyati, kiM nimittaM ?, AhArakAraNA, AhAreNa saMlehaM karemANo aMtiyaM ambhAse atIva saMlihitA, jaM bhaNitaM-AsannamaraNakAlo, evaM gilAyamANo'vi jIviyaM NAbhikaMkhijA (20) kaha NAma jIvijA cirataraM ?, saMlehaNaM vA pamAdeti, maraNaMpi Na patthae atIva chuhAe vA vijjhAmi, kahaM NAma marijati ?, paJcakkhAte vA jati se devatA bhaTTovahArAti aNulome uvamagge karei, thayAdiNA vA maNuyA pUrva kareMti tahavi jIviyaM NAvakaMkheja, paDilomeD| hi vA kIramANe maraNaM Novi patthae, duhaovi Na sajejA duviho duhato, kattha ?, jIvie maraNe thaa| majjhattho M N ||288 // WITHDRA INISAL APURI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhi zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 289 // EmailALI NijarApehI (21) majjhehiM cidvatIti majjhattho, jIviyamaraNe Na AsaMmate suhRdukkhe vA, paDilomaaNulomehi vA upasaggehiM / NijaraM pekkhatIti NijarApehI, kaha mama Nijaga bhavijA ?, nANAdi paMcavihaM samAhiM aNupAleti iti, evaM aMto bahiM pAlanAdi | viussaja aMto rAgAdIvittiussaggo, bAhiraM sarIraM, AhArauvagaraNamAdIi, evaM bahiM amitaraM ca uvahiM viusmaja, ahavA aMto vA bAhiM vA gAnAdINaM sarIraM viussaJja, viseseNa caSaNA viyosaja, ajjhatthaM suddhamesae appAgaM ahikicca vaTTati, ajjhatthaM suddhaM NAma jIvitamaraNAdi vivajeti, rAgadomAdihiyaM vA, emati NAma maggati, so evaM saMlihaMto jaM kiMci uvakama | jANeja (22) iti aNuddidussa kiMci iti atigilANito pitamuccha vA AyaMbilaM pariggahiteNa vA taveNa atighAtI sarIrasma / Aukhemassa appaNo Auso khemaM-abAdhAyattaM jIviyassa, ahavA jaM kiMciditi tassa ukkosehiM tavehiM sositasarIrassa aNNAdirUvA ukkamakArI bhavaMti, taM evaM Auso khemaM samatIe paravAgaraNeNa vA jANettA tasseva aMtaraddhAe addhA NAma kAlo, aMtare addhA aMtaraddhA, yadattaM bhavati-tattheva kAlaMtare, khippaM sivizvaja khippaM sabyAsaMgeNa taheva kAlo, sikaravA NAma AsevaNA, jaM tavamiti jaM teNa anjhavasitaM tadeva sikkhija, takkhaNAdeva AloiyapaDikkato vayAI ArovittA bhattaM paJcakhAvejA, pApADDINo paMDito, tattha gAme vA ahavA raNNe (23) aMto gAmasma vasahI tabbAhiM vA ujANe Thito giriguhAisu vA, | pADicaraehi saddhiM, AsukkAreNa vA egANito, thaMDilaM paDilehae thANaM dadAtIti thaMDilaM paDilehehi, taM duvihaM sarIraM paDihAya / / pANiyathaMDilaM ca, jattha ya bhattaM paccakvAti jatthavi thaMDile sarIragaM pariTThavijismati taMpi jati agIyasthA sehA ya tAhe taMpi | sayameva paDileheti, erise thaMDile mate pariDhavijAha, pAriTThAvaNiyA ca bahiM ca siM kaheti, jattha puNa Na viJjati taM appapANaM // 289 / / MALIRTANAMuskanemunitalam ANIMPRIES
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 29 // N appavIyaM ca appaharitaM jAba viyANettA taNAI saMtharejA, taNAI saMtharettA dambhakusAdINi sayameva aNAhAro Nivajeja IAW anAhArAdi (24) muNI, tassa AhAro Na vijatIti aNAhAro, tivihaM vA paccakkhAti, tANi vajejA jAva NivaNNo saMto, puTThotatyadhiyAsijjA puTTho NAma digichAte. tivihe paccakkhAe, tivihe caubihe vA paJcakkhAyA, pivAsito tattha hiyAsae, evaM annehivi parIsahehi puTTho ahiyAsae NAtivelaM uvacareNa paDisehe atiratikramaNAdiSu, velatti vA sImatti vA meratti vA egaTThA, dabba| velA samuhassa, bhAvavelA carittapAlI, taM so parIsahehiM ubasaggehiM puTThoNa ativelaM dhammasukavajANa, ubagaraNe AhAro dAijA, maNussesuvi puTThavaM dhamma maNussesu, aNulomehi vA paDilomehi, tattha aNulomo AhAranimaMtaNAdI, itthiyA vA ubasaggaM kareti, purisaesaNI vA gaNiyA causaTikalAvisArayA, paDilome cA kaTThalehiM piDija vA kaTTavikaDiM vA karejA, avi padasthAdisu, | divvehivi puTThavaM, tirikkha joNiyA puNa uvasaggA sirIsivAdi, tato bhaNijati-saMsappagA ya je pANA (25) saMsappaMtIti | saMsappagA-muyaMgAo makkoDagabagasIyalasIhavagyataracchAdi, je ya uDa ahe carA ur3e carA uddacarA pakkhiNo kAgA giddhA saNhAdi, daMsamasagAdayo ya, paNNavagadisaM paDucca ahecarA bilavAsiNo. taMjahA-ahimUmagAdi, bhujaMte maMsasoNiyaM tattha maMsaM sIhavagdhajaMbugAdi bhakkhayaMti jahA avaMtikusumAlassa, soNiyaM tu daMsamamagapipIligAdi pite, sabvevi Na cchaNe hattheNa vA pAdeNa vA kaTTeNa vA taNeNa vA Na chaNija, yaduktaM bhavati-Na mArenja, pamajate daMsamamagevatyeNa vA hattheNa patteNa vA pANA dehaM vihiM.saMti (26) ittha imaM AlaMbaNaM kAuM ahiyAseyavvaM-mA tesiM aMtarAiyaM bhavismati, ete tu pANA mama dehameva vihiMsaMti, Na puNa // 29 // | nANAdiubarohaM kareti, kaI ?-aNNo jIvo aNNaM sarIramitikAuM, bhaNiyaM ca-aNNaM imaM sarIraM anno'haM0, anne saMbaMdhibaMdhavA, taM SHISM
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 291 // jati pANA dehaM bhakveMti mayA Nisamiti ettha kiM mama avarajjhati ?, aMtaraM vA tesiM, atori Na NivArate, ThANAo Navi | unbhameti davvaThANaM so caitra ovAso, bhattadvANaM bhattapariNNA, vivihaM unmame viubhame, so evaM bhAvaThANAo acalito bhavati, jato avasavvehiM vicittehiM avasatIti avasantrA visayakasAyA hiMsAdayo ya vicittA-muttA, ahavA virUvappihabhAvo, vicitehiM avasavvehiM amilitehiM pamANe ahipAsapati pamANa iti amaeNetra siccamANo khuhappivAsiehiM parIsaha uvasaggehiM milAyamANe chinamANe vA dehitti to base, gavi kAyAvAyAmaNehiM tihiM tappati aheyAsejatti-sahija, kammakkhayatthaM kaMmagaMthehiM vicittehiM (27) davvagaMtho sarIravatthapattAti bhAve rAgAdi, AukAlassa pArate AukAlassa pArago paiNNApArago ya jAba carimA ussAraNismAsA siddhigamaNaM vA devalogauvavAtaM, bhattapaccakkhANaM vRttaM / idANiM iMgiNimaraNaM buccati, parihiyatarAgaM ca etaM misaM gahiyataraM paggahiyataraM bhattapaJcakkhANAo bhAritataraM pUitataraM ca duHkhataraM kassa ? - daviyassa viyANao rAgadosarahiyassa daviyassa suTTa Adito vA Ahite suvAhito, pavajjA sikkhAvaya atthagahaNaM ca0, sovi tA parikammaM karitA uvagaraNAdiuvahiM caittA thaMDilaM pamajittA AloiyapaDikaMto kyANi ArubhittA cauccihaM AhAraM paJcakrakhAya saMthArArUDho ciTThati, sayameva caMkramaNAkiriyaM karetitri so, AyavijaM paDigAraM ( 28 ) sayametra uTTheti nisIyati caMkramaNaM vA kareti, AyavijaM nAma no taM asuhIbhUtaM anno koI uTThaveti NisiyAvei vA uccArapAsavaNabhUmiM Neti vA ANeti vA, paDiyaraNaM paDiyAro gAyassa AuMTaNapasAraNagamaNAgamaNAdi vijahena nihA tighA trivihaM 2 jahija vijahija, tihA 2 yogatrikakaraNatrikeNa, kerisae thaMDile NivaJjati ?, bhannati - haritesu Na NivajjejA (29) sayameva thaMDilaM paDIle hittA gaMtuM tattha NiviJjati, udbhramavarjanAdi // 291 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAhArAdi zrIAcArAMga sUtracUNiH // 29 // muNI pubbabhaNito AsIta, Amae viyosaja, aNAhAro, kayasaacauvihaM vA AhAra, aNAhAro pancatabba'dhiyAsae, puTThotti chuhAIhiM parIsahehi uvasaggehi ya ahiyAsae tivihakaraNeNavi, so evaM divo saMto iMdiehiM (30) aMgapaJcaMgasaisaMciTTho saMkuDIto vA samitaM sAhare muNI, saMkuDito parikilaMto vA pamajitA sAharati, evaM ubavatto pariyattaMto hoUNa parAvattati, yaduktaM bhavati-paDilehitA, taheva se AuMDento pasAreMto vA caMkamaNiyaM vA karato agarahaNijjo ceva so bhavati, acale je samAdhite acalati acalo, samAdhite a, jati acalo samAdhito bhavati, iMgiNimaraNasamAdhito ahavA patiNNi, acalo ceva acchai vate, calaMtovi samAdhito acalo gaNijjati, kiMca-Na kevalaM unnattatti vA pariyattati vA, katAi NisaNyo sayaNattho vA avi parisaMto uTThAya abhikkame paDikkame (31) pannavagaM paDucca abhimuhaM kame, abhimuhokAntabhUto, kimiti paDikkame ?, yaduktaM bhavatitaM gamaNAgamaNaM kareti, hatthaM vA pAyaM vA parissaMtaM saMkoDijja vA pasAreja vA, sammaM kucaNaM saMkucaNaM, yaduktaM bhavati-paDilehitA, prasUti prasAraNaM, kimatthaM vuJcati ? kAyA sAdhAraNaTThAe samma dhAraNaM saMdhAraNaM, jaM bhaNitaM-sArakkhaNaM, egapakkheNa sayamANassa | gAyANi parissamaMti tANi ubvattaNapariyattaNAkuMcaNapasAraNehiM sAdhAreti, etthaM vAvi aceyaNetti itthaM iMgiNimaraNe vA vibhAsA | jahA pAovagamaNesu kaTTamiva aceyaNA marvakriyArahite ciTThati evaM ethavi iMgiNimaraNe jati se sAmatthaM asthi to aceyaNo, aceyaNovva kiriyArahito ciTThati, aceyaNeNa tullo aceyaNavat , jo puNa parigilAti kaTTamiva ciTThamANo so parakkame parikilaMto (32) parikamaNateNa teNavi jadA klAnto bhavati tadA ahavA ciTTe ahAyataM ahAyatamebhavittA ciTThati jahA parihi yagato Thito vA acchati, jayA puNa ThANeNAvi parikilemati tadA chAto parikamaNaM, teNavi ThANeNaM parikilaMto nisieja vA ayaP PUNIS MATRISHNUANFAIRAINA ||292 / /
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ | paryakAsa vAdi zrIAcArAMga sUtra cUNiH // 293 // aMtaso ThANassa aMte yaMtaso NisaNNovi jayA paliyaMkaNa vA addhapaliyaMkeNa vA ukkuDuyAsaNo vA paritamati Nivijjati, uttANato vA pAsillito vA uDAyato vA lagaMDasAyI vA jahAsamAhIte samvatthavi (33) AsINamANa mitaM AsINa iti, udaasiinno| majjhattho rAgadosarahito, aNeliso, avA dhammaM AsIto maraNaM vA agaNNasarisaM iMdiyAI samIrate Ir gati kaMpaNato' saMmaM Irate samIrae iTThANidvesu visaesu rAgadosaaMkaNaM iMdiyasamIraNaM, ahavA Thito ceva kolAvAsaM samAsaja kolA NAma ghuNA, keDa Ahu-uddehiyAo, kolANaM AvAso kAlAbAso, yaduktaM bhavati-mukkaTuM, Navi adde kaDe kolA saMbhavaMti, taM ca ajunnaM aghuNitaM aNudehiyAkhaiyaM uvicca-Asaja samAraja, ahavA avathaMbhe patte vitahaM pAdueMsate sato NaM tahaM vitaha, kiMmito so kolAvAso?, jadhA kolevi avadvito bhavati tadA va tattha sannA bhavati, tadavi pAdujatesae-pAdu pagAsaNe, pagAse avahitaM taM cakkhusA ya Aloke, baddhamUlaM ajhusiraM esati, yaduktaM bhavati-abaddhaM bhavati, avalaMbati vA, jato vajaM samuppaje (34) jamhA tato jattha vA kaDhe kuDe vA avalaMbamANo, vajaM NAma kammaM, samatthaM uppajai samuppajai, kimiti puNa?, vayaliaMti, uddehiyAu vA saMca| rao vA baMdhA bhajaMti, paDaMti vA, Na tattha avalaMbate, ukkase appANaM tato jamhA Ititti kasitA ukasitA appANaM savve phAse'dhiyAsae, ahiyAsaNe ThANe vA nisiyaNe vA tuyaTTaNe vA, jahA phAse tahA sesevi visae, bhaNiyaM iMgiNimaraNaM, ayaM tu | silogattho tahavi maraNohe samoyAreyavyo, taMjahA~-kadAyi pAtovagamaNaM piDitayo vA karejA, avatthaMbhiyaM vA kaDhe hattheNa ava-| laMbiuM, so'vi jato vajjaM samuppajje Na tattha avalaMbate, bhattapaJcakkhANevi jato vajaM samuppaje jato vA NidANakaraNAdi pariNNAvito vA, vajaM kamma uppajjati Na tattha avalaMbate-Na taM pariNAma puNo avalaMvijA, tato ukase appANaM, visuddhapariNAma // 29
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 294 // taramAsajja sammaM ThAvati appAgaM, pAovagamaNa miyANi, taMjahA-ayaM vAtatare sitA (35) ayamiti jo buccati aMtataro aMtatarI vA Ayataro, paDhijjai Ayare draDhaggAhtare dhamme maraNadhamme iMgiNimaraNAo Ayatare uttamatare jo vivekaM kareti, naNu jo evaM aNupAlate taheva etthavi pavvajjA sikkhAvaya0 jAva saMlehituM Nivajjati, so puNa savagAyanirodhevi gAtaM hatthapAdaM jativi se carimaTThANa Diyassa uttAvitehiM mucchA uppajjati maraNaM samugdhAto vA tahavi tato ThANAo Navi unbhame, davvadvANaM sa eva avagAso, bhAvaTThANaM sa ego maraNamiggaho, Isitameva ujjame, eyassa pAdaveNa uvamA kIrati pAovagamaNaM, jahA pAyavo acchinnoSi Na calati kiM chinnapAto ?, so DajjhamANe vA chiNNamANe vA visamapaDito vA mittikAuMNa tato ThANAo calati, aNNahA ThANaM Na karei, evaM eso'vi pAtavavat paDito niccalo niSkaMdo ciTThati, kattha puNa so ciTThati ? -gAme ahavA raNe, kahaM puNa gAmeti ?, jati jANai esa gAmo acireNa DaMhiti, mama asamatte caiva pAovagamaNA, tAhe gAme ThAti, iharA tu sati parakame araNNe caiva kareti, aciraM paDilehittA aciraM NAma ThANaM, ahavA aciraM kAlaM, kAlakataM aciraM, taM paDilehittA pamajjettA vihare ciTTha mAhaNe viharetti acchati NisaNNe vA NivaNNo vA ciThThati, uTThIyato acchati, kAussagge Thio vA, mAhatti vA samaNetti vA egahUM, Niccale nippaDIkammo Nikkhivati jaM jahiM jahA aMgaM, acittaM tu samAsajja (37) acittaM aceyaNaM kiMci avakuMbhaNaM jA kuDe vA kaTuM vA taM Asajja samAsajja, yaduktaM bhavati-prApya, tatthavi kira kIrati avadvaMbhitaM pAovagamaNaM saMmaM, jo titrattha0 pAovagamaNaM, evaM katarassa ?, ahavA ayaM thaMDilaM, so thaMDille NisaNNo avadvaMbho vA avilaMvito vA vosire saGghaso kArya savvehiM pagArehiM savvaso saGghasatthA paNAmae dehe parIsahANa NAmae dehiM kiMci parAyataM etaM sarIra AtatarAdi // 294 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva sahanAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 295 // mete, savvahA vosaTuM, sayaM parIsaDatIti, seti dehe, dukkhANaM bhavaMti, so ya deho mama Na vijjati, kato parIsahA ?, ahavANa mama dehe parIsahA saMtIti suhadukkhasamattA, evaM maNNati puDhavI viva sabasaheNaNu kammasattujayasahAyakattA to parIsahANaM aparIsahA eva mannati, te puNa kecciraM kAlaM parIsahA ahiyAsei uvasaggA ?, vucaMti-jAvajjIvaM parIsahA (38) uvasaggA ya, parIsahA digicchAdi uvasaggA ya aNulomA paDilomA ya, iti saMkhAya evaM saMkhAvAM teNa bhavati, yaduktaM-te na bhavaMti tato | ahiyAsate, puNa suddhate paDucca Na saMkhAyA bhavaMti, ahavA jAvajjIvaM ete parIsahA uvasaggAvi Na mama tassavisaMtIti evaM saMkhAe ahiyAsae, ahavA parIsahA eva uvasaggA Na dehe chijjamANe DajjhamANe vA iti paNNe ahiyAsae iti evaM prajJAvAM uppaNNe ahi| yAsae-sahejAsi, pariNiddeso vA, evaM so paNNo ahiyAseti, dehadukkhaM mahAphalaMtikAuM ahiyAseti, evaM taM adha taM koti vivihehiM kAmabhogehiM NimaMtijja saddAtivisaehiM tappaDisehe imaM suttaM Arambhati-bheuresu na rajjejA (39) kAmesu bahutaresu bheuradhammA bheurA sadAdiesu kAmesu, bahutarA NAma pabhUtatarA, alAhi AsattamAo kulavaMsAo, paDhijai ya-kAmasu bahulesuvi, yaduktaM bhavati-bahuesu, jativi rAyakannA gaNiyA vA causaTThikalAguNovaveyA uvasagge kareti taMpi sahati, evaM paDilomevi bheure sahati, jaha khaMdapsIsehiM, kiMca-ittha (cchA)lobhaM Na sevijjA icchA cae lobho, te purise, anno'vi | kAma icchA, pasatthA icchA nANAdi, sA tu lobhaggahaNA apasatthA icchA, NidANakaraNaM, jahA baMbhadattAdI hiM, taM Na sevijjA, Na patthejjA Na abhilasejjA, ihaloge vA AhArAdi, ahvA ihalogAsaMsappayoge paralogAsaMsappayoge jIviyAsaMsappaoge maraNA| saMsappayoge kAmabhogAsaMsappayoge, suhumarUve uvasagge sUyaNIyA muhumA, vaNNo NAma saMjamo, so ya suhumo, thoveNavi vira- // 295 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ URIN dhravaprekSAdi zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 296 // DURAMMAR hijjati bAlapadmavata. sammamehitA samehitA. paTijaha ya-dhavamanaM samehitA zirasaMjamaM pelittA. mo kaI zirodha anva- | micArI, ahavA dhuvamannaM sapehiyA dhuvo mokkho, so ya ANA, saMjamo u jassa dohi tA, kiMca-sAsatehiM NimaMtijjA divaM mAtaM na sabahe (40) sAsayamiti Nitiehi, koyI devatA va samatthaM paDiNItatAe vA, taM mAyAM, kiM evaM kilissasi ? | ahaM te sAsate kAme demi, jaM bhaNitaM-divve, uddhehi etaM vimANaM, taM ca aTThAe sakeNa devarAiNA pesitA, sarUveNameva saggaM ArumijjAsi, annaM vA jaM icchasi taM te varaM demi rajjaM dhaNaM vA avakhayaM jIvitaM, etaM nimaMtate tahiM deve, taM divbamAyaM Na saddahe |Na ettite jAva taM savvaM tiviheNa karaNeNavi, ahavA divvaM AyaM Na saddahe, AtaM-lAbhaM AgamaNaM Na saddahe, evaM devIvi divvaM rUvaM viumbittA bhogehiM nimaMtijjA sAbhAvitaM kaiyaviyaM vA, taM divyamAyaM Na saddahe, taM paDimiti taM mAyAThANaM paDIbujjhe, yaduktaM | bhavati-jANijjA, samaNetti vA mAhaNetti vA savaNUmaM vidhUNitA dhUJ kaMpane, taM mAtaM vidhUNitA, jaM bhaNitaM-khavittA, ahavA | nUmaM kamma, jeNa tAsu tAsu gaIsu mijjati-nihijjati, mAtAgahitAo vA rAgagahito, taM vidhUtA, evaM dosaMpi, ahavA tamiti / |taM davyaM muMcati tivihaM, dhUmittA viMdhUmittA vimokkho ya iti / evaM so sabatthehiM amucchito (41) atthA saddAdi, te ya / divvA mANusA ya, kei icchaMti tirikkhajoNiyaMpi, divyA sAmANIyA tAyatIsagAdI, maNussA cakkaTTibaladevavAsudevamaMDaliyAdi etesu kammabaMdhaNagesu advesu amucchite-agiddho Ayu kAlassa pArato etIti Ayu tassa AyukAlassa pAraM gacchatIti pArago jAva tassa samvavimokkho bhavati desavimokkho vA, bhaNiya vA pAovagamaNaM, etesiM tiNDavi maraNANa kiM AlaMvaNaM, taducyatetitikkhaM paramaM NacA NAvimo(tiNhama)paNataraM hitaM tadhimi titikkhaNaM, yaduktaM bhavati-sahaNaM taM, etesiM tiNhavi maraNANaM PERAISmSICUMPMIDAILY // 296 // M
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezArthAdhikArAH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH 8 brahma // 297|| paramaM siddhaM pahANaM bhavati, jaM bhaNitaM-jANettA jaha vihI vimokkhatIti vimokkhaM, aNNataraM NAma tiNDavi etesiM anataraM, aNu|pAliaMti icceyaM vimohAyapayaNaM egatiyaM ca acaMtiyaM ca hitaM suhaM AvakahitaM parahitaM meti evaM dhu(bu)vAmi, titthagarovadesAo, Na secchAto iti // AcAracUA~ saptamamadhyayanaM vimokSAyatanaM nAma parisamAptaM / / ajjhayaNAbhisaMbaMdho jahA NijjuttIe paDhame ajjhayaNe vutto, taMjahA-kayareNa imaM suyakhaMdhaM praNItaM ? keNa vA ete guNA aNucaritA je aDasu ajjhayaNesu uttA?, taM puccha(vuna)tivaddhamANasAmiNA bhagavayA, esa dvitakappo ceva savyatitthagarANaM jeNa baMbhacerANaM navame ajjhayaNe tavokammaM vaNNeti jaM appaNA aNuciNNamiti, jaM ca sAhUhiM aNucariyavyamiti, tattha gAhA-jo jaitA tityagaro' // 275 / / kaMThaNaM, cattAri aNuyogadArA vaNNettA duviho atthAhigAro, ajjhayaNe tAva cauhivi uddesaehiM tavokammehi ahigAro baddhamANasAmiNA ya, uddesatthAdhigAro imo-cariyA 1 sejA 2 yaM parIsahA ya 3 AyaMkite tigicchAe 4 // 276 / / tattha paDhamae uddesae cariyA vaNijati jahA sA cariyavvA, bitie sejAo vaNNijaMti jArisiyAsu so bhagavaM vasitAio, tatie | uvasaggA vaNNijaMti, cautthe omodariyA, jaM ca AhAraM bhagavaM AhAriyamo, NAmaNipphaNNe uvahANasutaM, tassa Nikkhevo-nAma | ThavaNuvahANaM0 gAhA / / 280 / / davbuvahANaM vairittaM uvahANaM sayaNijassa egato duhato vA, niruvahANo uttaMbhayaMti, AdiggahaNA | uvaviTThassavi, bhAvovahANaM carittassa sejAe, bAhinbhaMtaro tavo, paMcamahatvayasijAe bA, jato ya evaM nANadaMsaNacaritta abhigamaNaM-abhigacchaNaM, jaM bhaNitaM-karaNaM, tavasA ko guNo?, bhaNNati-jaha khalu mailaM vatthaM0 gAhA // 282 / / kaMThathaM, tassa puNa bhAvovahANassa ime egaTThA nAmadhejA bhavaMti, jaM vA teNaM bhAvovahANeNa vucaMti egaDiyANi, taMjahA -'uvahaNaNa'gAhA / / 283 // animalsammaNaIIINDIANRAIDUNIANP MAHINDI nall
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ IAN zrIvIra zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 298 // | etaM kimatthaM vaNNiati uvahANasuyaM ?, vuccati-'titthagarocaunANI.'gAhA / / 277 // evaM tu samaNuciNNaM. jaM aNucaredu vIrA sivaM0 gAhA // 284 / / jahA ya teNa bhagavayA etaM aNuciNNaM evaM aNNehivi aNucariyavamiti ayaM saMkhevattho, suttANugame suttaM uccAreyavvaM, ahAsuyaM vaissAmi (42) ajasuhamo jaMbuskhAmi pucchaMtaM bhaNati-ahAsutaM vaissAmi, jahA sutaM ahAsutaM, jaheti jeNa pagAreNa, Na annahA, vaissAmi, ahaM vA jaha sutaM tahA vadissAmi, jahA se jeNa pagAreNa setti Nidese, kassa ? bhagavato samaNassa, katarassa ?-varddhamAnasvAmino, apacchimatitthagarassa, uTThANaM udyAya, taMjahA-paMthaM kiradesittA sAhaNaM aDaviviNappaTThANaM. sAmAiyanijjuttIgamaeNaM jahA pajjovasaNAkappe bhaNiyaM jAva AbharaNaalaMkAra omuittA paMcamuTThiyAloyaM siddhANa NamokAra kAuM savvaM sAvajja egaM devadUsamAdAya muMDe bhavittA maNapajjave uppaNNe iti, evaM aTThavihakammasattunigghAyaNaTThayAe titthapavattaNAya udvite saMkhAya taMmi hemaMte saMkhAya parigaNitA, yaduktaM-NaccA, puvaM ceva amApItihiM devattaM gatehi naMdivaddhaNapabhitiNa sayaNANa ajjhatthite gabbhakAlapatiNNAte parisamattIya niggahIbhAvo sayaNaM aNuyattati, aphAsuyaM AhAraM rAibhattaM ca Na AhArato baMbhayArI asaMjamavAvArarahito Thito iti, evaM saMkhAya, pabdhajjAkAlaM ca cha umatyapariyAgaM ca kammakkhayakAlaM ca saMkhAya saMsAre dukkhaM suhaM ca evamAdi saMkhAya, tattha hemaMte maggasirabahuladasamIe pAINagAmiNIe chAyAe ahuNA pavatie rItitthA, rititthA NAma viharitthA, tato divase muhuttasese kumAragAma aNupatto, ayaM ca uddesao cariyAdhigAreNaM jAti, jahA ma.sAmiyIyanijjuttIe chaumatthacariyA, ihaM tu kiMci visesaM bhaNNati, so bhagavAM NigiNo bhavittA egasa vA se khaMve kAuM pabva| ito, tassa puNa bhagavato etaM AlaMbaNaM-no ceva imeNa vattheNa pIhessAmi taMsi hemaMte, Na paDisehe, Na ahaM imeNa vattheNa aniliarIANIMPAILABUP // 29 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 299 // divveNa, pihissAmi, na tassa jahA mama etaM sItattANaM hiripaDicchAyaNaM vA bhavissati, se pArate avakahAe sa iti so bhagavaM vaddhamANo, pAraM gacchatIti pArago, sItaparI sahANaM vatthamaMtareNAvi, jaM puNa taM vatthaM khaMdhe ThitaM dharitaM vA taM aNudhammiyaM tassa aNu pacchAbhAve annehivi titthagarehiM tahA dhariyaM taM aNudhaniyameva etaM, jaM bhaNitaM gatANugataM, ahavA titthagarANaM ayaM aNukAladhammo se bemi je ya atItA je ya paDupaNNA je ya AgamissA arahaMtA bhagavaMto je ya pavtraiyA je ya pavtrayaMti je ya paJcaissaMti sabbe sobahigo dhammo desi yavvattikaddu titthacca yAe esA aNudhammiyatti evaM devasamAdAya pavvasu vA pavcaiti vA pavyaissaMti vA, bhaNiyaM ca garIyastvAt sacelassa, dharmasyAnyaiH tathAgataiH ziSyasaMpratyayAccaiva, vastraM dadhe na lajjayA // 1 // sa hi bhagavAM divvehiM gosIsAiehiM caMdaNehiM cunnehi ya vAsehi ya puSphehi ya vAsitadeho'pi NikkhamaNAbhi segeNa ya abhisitto viseseNaM iMdehiM caMdaNAdigaMdhehiM vA vAsito, jao tassa pavvaiyassavi sao cattAri sAdhige mAse tahAvattho, Na jAti, AgamamaggasirA Araddha cattAri mAsA so divvo gaMdho na phiDio, jao se surabhigaMdheNaM bhamarA madhukarAya pANajAtIyA bahavo Agameti dUrAovi, puSkitevi lohakaMdAdivaNasaMDe caittA, divvehiM gaMdhehiM AgarisitA, tarasa dehamAgamma Arujjha kArya viMdhaMti, kAyo NAma sarIraM, taM ArumittA vihArIMsu, tato jato jato bhaTTArato jAti tato tato vilaggA caiva keti viharaMti, kei maggao gatA maggao aNNeMti, jahA puNa kiMcivi Na roeMti tato ArusiyANaM tattha hiMsisu accatthaM russitANaM ArussitANaM, tattheti tattha sarIre, hiMsiMmu hehi ya rassayaMti, vasantakAlaviriyaM kiMci rakto va sumaNehiM bhavati, tato vilaggiuM taM pibittA Aru sattANaM tattha hiMsiMsu, mUiMgAdIvi pANajAtIo Arumbha kArya viharaMti, jAva gAte vatthe vA caMdaNAdI vilevaNANaM cunnAdINaM cakketi avayavovacitaM tAva devadUSyAdi / / 299 / /
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Fit :MIRE M savastratA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 30 // MULTIRRIAL I HiANGHIMILARIOUPLOMITRAISE te khAiMsu tehiM NiddhehiM, pacchA te Thitassa vA caMkamaMtasma vA AruTThA samANA kAyaM vihiMsiMsu, je vA ajiteMdiyA te gaMdhe agyAta taruNahattA taM gaMdhamucchitA bhagavaMtaM bhikkhAyariyAe hiMDataM gAmANugAma duijjaMtaM aNugacchaMtA aNulomaM jAyaMti dehi amhavi etaM gaMdhajuti, tusiNIe acchamANe paDilomA uvasagge kareMti, dehi vA, kiM vA picchasitti, evaM paDimAdviyaMpi uvasaggeti, evaM tthiyAovi tassa bhagavato gAyaM prasvedamalehiM virahitaM gissAsasugaMdhaM va mudaM daTuM bhaNaMti-kahiM tujhe vasahiM uveha ? pucchaMti | juttI, Na se, so evaM viharamANo saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM so hi bhagavaM taM vatthaM saMvaccharamegaM, ahAbhAveNa sthitavAn , Na tu rika| mato sAhiyaM mAseNaM sAhiyaM mAsaM, jaM Na rikAsi taM tassa khaMdha teNa vatthega rikaM Na Asi, ahayA Na NikAsitavAn taM vatthaM sarIrAo, ahavA Nira iti paDisehe tattha taM na kAsi, vatthabhAvo vatthatA, desIbhAmAe vA suttabhaNitIe vatthatA savvatitthagarANaM vA tena anneNa vA sAhijjai, bhagavatA tu taM pavaiyamiteNa bhAvAo NisaTuM, tahAvi suvaNNavAlugAnadIpUre avahite kaMTae laggaM daTTuM puNovi cuccai bosirAmi, imaM ca avaloiyaM, kimiti ?, buccati-ciravariyatA, sahasA va lajjatA, thaMDile cutaM Navitti, vippaNa keNati diTuM, so pakvittA taM divya, evaM carittA acelae, tano cAgI, acelayA NAma avatthatA, tappabhii taM voplaja vatthamaNagAro, cariyAdhigAro aNuyattai, adu porisiM tiriyabhitti (46) ati suttabhaNitIte aha iti vuttaM bhavati, purimA NiphaNNA paurusI, yadunaM bhavati-marIrappamANA porisI, puNato tiriyaM puNa mini, maNinA diTThI, ko attho?, purato saMkuDA aMto vitthaDA sA tiriyabhittisaMThitA cunati, sagaDuddhisaMThitA vA, jativi ohiNA vA pAsati tahAvi sImANaM uddesato tahA kareti jeNa niraMbhati didi,Na ya Nica kAlameva odhINANovogo anthi, cakakhumAsanna aMtamo jhAyati passati aneNa cakkhu, i nimum HAITANASI Himanautammnil AURAMPPHIRAINRIF MARATHI P HINESEARNITINAMAHESE // 30 // URN
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ RjUpayo gAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 30 // MAHIMANIPAHIANISMANA cakkhumA Asanja, yaduktaM bhavati-purao aMto majjhe yAtIti pazyati, tadeva tassa jjhAgaMja riuvayogo aNimisAe diTThIe baddhehiM acchIhi, taM evaM baddhaacchI jugaMtaraNirikkhaNaM daTuM, aha cakkhubhIta sahitA te aha iti aNaMtare, naM ceva rUvANi bhIsaNeNa'kkhimiva daTUTuM bhItANi ema rakkhasotti, sahiteti samAgatA bAlA avatvayA, kaTThalaDugAdiehiM haMtA haMtA kadAitti annAipi ceDarUvANi khohiMsu eva, ehitti passaha imaM pisAyaM, iriyANaMtaraM sejjA bhavati teNa sataNehiM vimissehiM (47) sAtijjati jattha taM sayaNaM-uvAsao, vItimissaM annautthiyagihatthehiM tattha Na ThAti, jati puNa pubaDhiyassa eti se itthiyA | purisA jahA pattakAlagAdisu ekitAo vA ejjA saMkeyagadiNNitAu vA tadaTThIo vA tAhe tAo jANaNApariNAe paripNAya jahA etA husiyAo 'etA hasaMti ca rudaMti ca arthahetovizvAsayaMti puruSaM ca Na vishvsNti|' kiMpAkaphalasamAnA viSayA hi NiSevyamAnaramagIyAH, evaM jANaNApariNAe pariNNAya paJcakkhANapariNAya paJcakkhAya sAgAriyaM Na sevei ca sAgAriyaM | NAma mehuNaM taM Na sevati, iti evaM seti bhagavato Nideso, veragge pavisittA annANaM maraNaM socA jjhAti, Na tato sotaM vA cak vA samaraNaM vA deti, appasAgAritevi saI pavesittA jjhAyati, davasAgAri bahi sati na bhAvasAgAriyaM, jaM bhaNitaM-Na sevati, so bhagavaM Nicameva egate sunnAgArAdisu hAti, aha vAghAto jjhANaTThayAe, jai puNa se kahavi dItimissA vasahi sejA Asanne vAvi gihatthANaM tattha vAreti, je kei me agAratthA(48)jai pubbuddiTThassa, etA gRhasthA, sthAne payaNAdi atthi, karijA bhAsijja vA, tattha mIsabhAvaM tesu pahAyati, na tesu maNaMpi saMdheti, tesu roso vA, samAso agAre ciTThatIti agArattho, itthIo purimA ya, te missIbhAvaM pajahAya, yaduktaM bhavati-saMmimsabhAvaM, anautthiyANavi jahA duijaMtaesudaridraprasUyagItaNakSa(TTa)uNuru | S | // 30 // N
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 302 // - - ---- | kAdi tadatthe caittA jhAti, yato kiMca-puDhevi sa hi apuDhe vA pucchito apucchito vA, aha te bhattaM karemi vA ?, tusINIo, apu-IM ananujJAdi cchiUNaM vA jo koi kareti taMpi nANujANai, taM agiNhatA NANuNNAtameva bhavati, ahavA pucchaMti-keNa haDo? keNa hitaM, keNa dahU~ ? keNa bhaggaM? evaM puTTho, NAgajjuNNA tu par3hati-puTTo va so apuTTho vANo aNuNNAti pAvagaM bhagavaM, puTTho so apuTThovA gacchati moNeNaM, Na tu ativattati vA, jjhANAo vA, aJjavaM aJjo-rAgadosarahito, rijumaggaM jAti amAyAvI, pAyi paDiyassavi ullAvaM Na deti, paDilome vA uvasagge kareMti, tassa etaM vA No sukarametamegesiM na paDIsehe, suhaM kIrati sukaraNaM, etamiti jAnAti Asavo bhavati, maMtehiM payatteNavi dijamANo, pAdagatehivi uvasijamANo, jamaNiyamaavyAbAhaM ca pucchijjamANo, Na etaM tahA dukkaraM jahA paDIlomehiM uvasaggehiM kIramANehiM tusiNIo acchati, aNulomehiM tu kIranANehiM tuhikko tu evaM sudukkara, ahayA savvameva evaM, egesiM, na savvesiM, duraNucaraM hastisaravat , jahA parijayamito hatthI saMgAme sarappahArehiM Na niyattati, evaM bhagavaMpi, ArAhaNapaDAgagahaNatthaM, parisahamijuddhaM vA, jAyaMte parIsahA uvasaggA paDIlomA aNulomA ya, tattha aNulomA bhaNiyA, no sukaraNA etamegesiM, paDIlome Aha-hataputvo tattha daMDeNaM chaumatthakAle viharato paDImAgato vA hatapuvvo, tattha daMDeNaM DaMDo, ahavA DaMDa iva DaMDo lIlappahAraH, jahA DaMDeNa tahA leTraThuNA dUratthiNa adviNA vA muTThiNAvA, phaleti muTThiNA, kaseNa joceNa vA, ete pahArappagArA, etehiM ceva pahArapaggArehiM lUsiyapugyo appapuNNehiM lUsito, yaduktaM bhavati-bhaggo, ahavA lUsiyapuvo bhakkhiyapubbo, taM puNa dassuAyataNesu, appapuNNA NAma maMdapuNNA, jai bhagavaMtaM vahiyavaMto doggaigAmiNo, evaM sudhammo jaMbuNAma kahayati, tehiM appapugnehiM lUsiyapubvo, aNNANi ya pharusANi phArusiyANi dutitikkhANi pItirahitAI pappharusAI kakka- // 30 // - - - -
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ parAkramAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 303 // sAI, dutitikkhANi titikkhaM sahaNaM dukkhaM titikkhijjati dutitikkhAI, aticca muNI parakamamANe atiratikramaNAdiSu atIva | etya atiaccA, agaNeto, teNa ca maNe sati teNa ciMteti, muNI bhaNito, dhamme taheva parakkamamANo, parISahA viSayaM vA parakama| mAno, bhaNitA pddiilomaa| idANiM aNulomA, AghAtaNagItAI AghAtaM akkhANagaM, agghAtitaMti vA AtikkhiyaMti vA | egaTThA, loiyaM bhArahAdi, kuppAvayaNiyANi vA AghAijaMti, kahaM ?, pavo lAsago makkho vucati, garlDa NacaMte, taM puNa itthI puriso | vA Nacati, gati(gIta)meva taMtIvaMsAdi AyojaM, juddhaM vivihaM, taMjahA-DaMDajuddhANi muTThijuddhAti, iMDehiM juddhaM mallANaM juddhANi vA, rAgiyAI eyAI pAeNa teNa tAI vAreti eva, gaDhite vidhUta(mihukahAsu)samayaMmi(51)gaDhitaM yaduktaM bhavati-paddhaM visayaMmi, vahA viddhaM annehiM vA, se taMti coento acchati, bhagavaM ca hiMDamANo Agato, so taM AgataM pecchettA bhaNai-bhagavaM devajjagA! | imaM tA suNehi, amugaM kalaM vA pecchAhi, tatthavi moNeNaM ceva gacchati, NArtivattati aMjU, atiyaJca muNI parakamamANo, evaM kahagassavi, mihokahAsamayotti je kevi itthikahAti kaheMti, bhattakahA desakahA rAyakahA, donni jaNAbahU vA, tahiM gacchati, NAti-0 vattati aMjU, ahavA rIyaMtaM acchaMtaM vA pucchai-tubhaM kiMjAitthiyA suMdarI?, kiM baMbhaNI khattiyANI vatissI suddI va ?, evamAdI mihukahA, samato gacchati, NAtivattae Nehaharise, aratte aduDhe aNulomapaDilomesu, visoge vigataharise, adakkhitti daTuM, eyANi se urAlANi eyANitti jahA uddiTThAI, aNulomANi ya uvasammAI, udArANi urAliyANi, yaduktaM bhavati-ukiTTha| lomAI, paDilomAI teNa asubhapagAreNa, urAlaM gacchatIti atikamati, NAyaputte asaraNAe asaraNaM aciMtaNaM aNADhAyamANaMti egaTThA, ahavA saraNaM giha, Na'ssa taM saraNaM vijatIti asaraNago, Na ya saraNaMti atikaMtANi pubbarayANIti, kiM etthavi hi, amugaM kalaM vA sAnto acchati, bhagavaca mikahAsu)samayamidadAti, iMDehi juddhaM malhANa kevi ithikahAta mANaM ceva gacchati, jAta, so taM AgataM mAya // 303 / /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 304 // prAsukA. hArAdi | taM?, jaM bhagavaM aparimitabalabIriyaparakkamo pabdhaiyo sa iMdiyadamaM kRtavAn , so bhagavaM Aghavati jo phAsuyAhAra evAsI, kaha?, tassa hi aTThAvIsatibarisassa ammApiyaro kAlagayAI, tesi maraNe so samattapainno bhUto, jaNo Na dei, tehiM NAtakhai(tti)ehiM vinnavitu-bhagavaM ! khaye khArAvasegaM mA kuru, pacchA bhagavaM uvautto, jai ahaM saMpayaM ceva NikkhamAmi to ettha bahave sogeNa khitavatthAdi bhavissaMti, pANA caissaMti, evaM ohinANeNa NacA bhagai-keciraM acchAmi bhaNaha ?, tehiM bhaNNati-amhaM paraM vihiM saMvacharehiM gayadevisogA NAsijaMti, teNa paDissutaM, tAhe bhaNai-tatA navaraM acchAmi jati appacchaMdeNa bhoyaNAtikiriyaM karemi, tehiM sAmatthiyaM, atiptayarUbaMpi tA se kiMcikAlaM pecchAmo, taM tesiM bhagavayA vayaNaM anbhuvagarya, sayaM ca NikkhamaNakAlaM NacA, | avi samahite duve vAse (52) acchaitti, annatare jamhA te tivvasoge saMtattA mA bhU, maccuvasaM gatA bhavissaMti, aha tesiM taM avatthaM NaccA sAdhite duve vAse vasatIti, duve varise sItodagaM bhAvao paricataM na puNa pibIhAmi, jahA sItodagaM tahA savvAhAraM sacittaM abhocA-apIttA, apiittA iti vattavye jANAveti annapi saceyaNaM abhocA, Na ya phAsuteNaviNhAto, hatthapAdasodaNaM tu, phAsueNaM AyamaNaM, sabasacetaNAhAraparicAge sati dupariharaM udagamitikAuM teNa tassa gahaNaM, itarahA hi so paMcavi savetaNe | kAye parihitavAM tivihakaraNeNavi, paraM NikkhamaNamahAbhisege aphAsueNa hANito, jahA pANAivAyaM parihariyavvaM tahA musAvAyaMpi adattAdANaM mehuNaM pariggahaM rAIbhattANivi, Na ya baMdhavehivi atiNehaM kRtavAM, tato vucaMti egattigate pihitaccA egattigato NAma Na me koti NAhamavi kassai, pihitA acAo jassa sa bhavati pihitAH , accA pudhabhaNitA, sarIraM vA, taM paMceMdiyasamudito, morAgadosodayaM prati pihito, kAyavAyamaNaguttobA, bhAvaaccAovi apasatthAo pihI tAo,rAgadosa'NalajAlA pihitA, INSPIRE ma NilamAHINSE // 304 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAsaMga mUtra cUrNiH // 305 // se abhiNNAyadaMsaNe saMte sa iti so bhagavaM chaumatthakAle gvAtite sampradarisaNe, darimaNe ya sati NiyamA nANaM atthi, taM ca puvyagaiyassa bhagavato caubdhiha, maNapaJjavanANe ya sati NiyamA caritaM, ato darisaNe gahaNaM tajjAtIyANaM, saMtetti vijjamANe, kei 3ti khaovasamiyaM sammaIsaNaM tassa AsI, taM ca saMta, jo evaM bhagavaM gihavAse va sItodagAdi chappi kAe| donni sAdhie vAse abhoccA NikkhaMto so kahaM nikkhaMto te Arabhissati ?, ata eva vittharA vucati-'puDhavi AuMca'(53) kaMThayaM, paNato NAma ullI aNaMtakAyo, so jIvattaM prati dudhibhAvo ato taggahaNaM, teNa jo paNagamavi pariharihii so kahaM vattajAtivuddhiAhAramaraNadhammANaM vaNassatiM na pariharismati?, ato paNagaggahaNaM bIyaggahaNaM ca, hariyANi tu vattaliMgANi, vaNassaibhedadarisaNatthaM ca paNagAdigahaNaM, evaM puDhavikAyiyAdi, puDhavIbhedo bhANiyabbo, tasA beiMdiyAdi, sabbaso pagArehiM suhumabAdarapajjattagAdI va bhede NacA ujjhitA 'eyANi saMti paDilehe' (54) eyAiMti mAgahAmihANANa etAI kAyAI, saMtIti vijjaMti, yaduktaM bhavati-Na kayAi vijjati, kayAi na vijjaMti, Aha-'imA NaM bhaMte ! rayaNappabhA puDhayI savvanIvahiM jaDhapuccA sadhajIvehiM jaDhA ?, goyamA ! imA NaM rayaNappahA puDhavI sayapubve (jIve)hiM jaDhapuyA, no ceva NaM sanyajIvehiM jahA, evaM se sAsuvi', ato saMtiggahaNaM, cittamaMtANi se abhiNNAya cittamiti jIvassa akkhA, cittaM tesiM atthIti cittamaMtA, puDha vikAiyAdINivi kAyAI, sa iti titthagaro chaumatthakAle, abhimuhaM NacA abhiNNAta, yaduktaM bhavati-Na vivarItaM, parivajiyANa viharittA iti saMkhAya se mahAvIre etaM kaMThayaM, aha thAvarA tasattAe ( 55 ) tasajIvAvi thAvarattAe, yaduktaM bhavati-upavajaMti, aduvA savvajoNiyA sattA aduvatti aduvasadA avajja, so suhaduhauccAraNattA sambAsu joNisu uvavajjati sabajoNiyA, Na tu jahA loitA AUSTRALIMITISHARIRIND HIRAMEHI MHASTRIANDERINIRUPARTUPTOP Palmin IITBHIDAII IHIRITHMEENABRARD IITDADAHARIES // 305 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 306 // khamaNakAla, ja bhAramAdi. bhAve kamyaka bhaMDa 1 kattha pati, parastha kA jA itthI sA itthImeva, Na ya'no, issaro sa issaro eva, jo muNI so muNI ceva, caurAsIi ya sayasahassavihANA kammehiM sarvayoniabhisittA sattA kaMmaNA kappitA puDho bAlA kappitA, yaduktaM bhavati-uvavAdige, vuttaM ca-chasu anataraMsi kappati, puDho NAmakatvAda pihappihaM, jaM bhaNitaM hoti-patteyaM puNo puNo vA, donni AgalitA bAlA, te evaM kammehiM kappite, bhagavaM ca evamaNNAsiM (56) ca pUraNe, evamavadhAraNe, evaM anisittA, jaM bhaNitaM bhavati-aNuciMtettA, gihavAse avahinANeNa pabbaie cauhiM nANehi aNisittA, kimiti nikkhamaNakAlaM, jaM bhaNitA hoti-aha sAbhive duve vAse jAva kammuNA kappiyatti, imaM ca annaM aNisettA sovacite hu luppatI vAlo dabauvahI rannAdi. bhAve kammameva uvahI, saha uvahINA sovahI, iha parattha ya luppati-chijati | | bhijati vahIjati mArijjati, ihaM tAva 'katiyA vaccati sattho ? kiM bhaMDaM ? kattha ? kittiyA bhUmI? / ko kayavikkayakAlo ? Nindhi sati ko ? kahiM ? keNa? // 1 // ' maNUsA luppaMti, corarAyaaggimAdIhiM Aluppati, parattha kammovahImAdAya naragAdiesuluppati, kammaggAo luppati, mokkhasuhAyo ya luppati, ahavA imaM aNisittA-je pavaiyAvi saMtA kathaM viNAvi kAraehiM jIvikAiehiM jIvissAmo ?, maMsAdiNiTThabhoyaNeNa vA acaMteNa vA, tesu uvavajjamANo, so ya uvavajjamANo bAlo, soyavidhiyA mAiTThANiu, | taMjahA-sayaM Na payAmi, annehiM pAyayAmi, evaM sataM Na chiMdAmi chiMdAma'NNehi, evaM logaraMjaNaNimittaM sovi, jaM bhaNItaM-taM | mohakamohimAdAya naragAdibhavesu luppati pakkati ya, te pehiyavyA kAraNa, jahA NaccA sovahiyadose ya NaccA, imaM ca annaM NaccA, taMjahA-kammaM ca sabaso NaccA kamma avihaM, taM sabaso savapagArehiM padisaThitiaNubhAvato NacA, jo ya jassa badhaheU kammaphalavivAgaM ca, paDiyAikkhe pAvagaM bhagavaM hitajuyo paJcakkhAti pAvagaM hiMsAdi, aNavajo tavokammAdi, Na taM pnyc-10||306|| yAci saMtA kathaM tasu ubavajjamANo pAyayAmi, e mAdAya nA
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAMga sUtra cUrNiH // 307 // kkhati, kammAhigAre aNuyattamANe duvihaM samica mehAvI (57) donni vihA duvihaM, kIratIti kambhaM iriyAvahiyaM saMparAyaM ca, ahavA punaM pAvaM ca, ahavA ihaloga vivAgaM paraloga vivAgaM ca, samicca saMmaM NaccA, merA dhAtrI (mehAcI) gahaNadhAraNevi, savtratitthagarakkhAyaM anelisaM-asarisaM ahavA duvihaM aMgAradhammaM aNagAradhammaM ca, tahA rAgaM dosaM ca, punnaM pAvaM ca, kiriyaM akiriya ca, saMjamaputhvago tavo, kasiNakammakkhaya kiriyA, taM samecca, nANaM assa nANI, kiMca taM ?, sutaM nANaM, suhumattA kammapoggalANaM Na avadhI tassa, maNodavya visayaM ca maNapajavanANaM, teNaMteNa sutaM adhikRta, ahavA deseNa nAMNI, kammahigAra eva aNuyattae, jato buccati - AdANasoyamativAyasotaM AdadAti AdIyate vA teNa iti AdANaM, AdANassa soyaM AdANasoyaM, sotAdINi iMdiyANi saddAdiatthANaM AdANANi bhavaMti, ativAdasota tu hiMsAdipariggahatthaM, ahavA AdANasoyaM saMparAiyaM, atipAtaM iriyAvahiyaM, teNa hi atipatati saMsArAto atipAtasotaM, ayaM tu Ariso attho, AyANasoyaM nANAdi, atipAtaM hiMsAti, yogo tiviho, taMjahA- AdANasoya ativAtasoyassa jogaM savvahA savvasI NacA kareti, bhannati - ativattiyaM aNAuhiM ativAdiJjati jeNa so ativAdo-hiMsAdi, AuTTaNaM karaNaM, taM ativAtaM NAuTTati sayaM, aNNehi avikaraNAetti Na kareti annehiM nANumodati taM jogatrikakaraNatrikeNaM jAva micchAdaMsaNasalaM, keti bhaNati - jayA kira so baMdhUhi paNNavio duve varise ciTTatti | tadA phAsuAhAro supAsanaM divadvaNaprabhRtIhi suhIhiM bhaNito - kiM Na vhAsi ?, Na ya sItodagaM pibasi 1, bhUmie subasi, Na ya sacittaM AhAraM AhAresi, pucchito paDibhaNati AdANasonaM ativAtasotaM (58) taheva vacco, atipattiyaM aNAuhiM taheva, aha itthIo kiM pariharasitti bhaNito yadi bhagati-jassityIo pariNNAnA, ahavA uvadesagameva, evaM mUla karmadvaividhyAdi // 307 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 308 // guNAdhikAro aNuyattati-jassitthIo pariNNAtA jato jesiM vA duvihAe pariNAe jANaNApariNAe paJcakkhANapariNAe / strIpariya, jANaNAe 'etA hasaMti ca rudaMti ca arthahetu' bitiyAe paDiseheti savvaM aTThavihaM kammaM AvahaMti evaM pekkhittA, evaM sesevi assave, parihariyaM vA jahAya, etaM mUlaguNe pariharitaM vA, taM ceva uttaraguNevi, jeNa bhaNNati-AhAkaDaM na se seve (59) | jati koti nimaMtija aJja amhaMtaNae bhuMjasu gehe ahaM te sAdhayAmi bhoyaNaM, taM evaM ahAkaDaM tamAhAya maNasIkRta, jovi apucchiA piuvaNakhaMDe hiMDaMtassa dAhAmi taMpi ahAkaDaM, sabaso kammuNA ya adakkhu sabassa iti savvabhAveNa Na lesudeseNa, kimiti ?, naNu kammuNA kammabaMdho adakkhutti, ata eva dRSTaM bhavati-jaM pAvaM na sevijati, jeNa AhAkammeNa bhutteNa, evaM sabbaM avisodhikoDiM vajetavyaM, jaM kiMci pAvagaM bhagavaM jamiti aNuddidussa, jaM ca AhArimaM asaNapAgakhAimasAimaM vA, pAvagamiti asuddhaM | visodhikoDIe vA, tahA AhAkammaM ca bajehi sesa uggamadosehiM uppAyaNadosehiM esaNAdosehi ya,taM akucha viyaDaM bhuMjittA akuvvaM sataM annehiM pAvayaM jovi so koi AgatAe pehAe uvakkhaDeja Agatassa dAhAmi taMpi nANumodeti, yaduktaM bhavati-na gehAti teNa aNuNNA Na bhavati, ahavA pApagamiti maMsamajamAdi, tattha akuvvaM Na asati, jaM ca aNNaM saMjoyaNAdipamANaiMgAladhUmaNikkAraNAdi AhAraassitaM pAvaM taM akubcha, tahA ya ceva surusurAdipAvaM akuvvaM, vigatajIvaM vigaDaM, evaM pANagamavi cAulauNhodagasovIragAdipagAro, atikaMtaM cAyI, jaM bhaNitaM-bhuktaM vA, bhaNitaM AhAravidhANaM, idANiM ubahiM vuccati, soya duviho| vatthaM pattaM ca, jato vuJcati-No sevar3a ya paravatthaM (60) jaMtaM divvaM devAi saMpavyayaMteNa gahitaM taM sAhiyaM varisaM khaMgheNaM ceva dharitaM, Navi pAuyaM, taM muittA sesaM paravatyaM paDihAritamavi Na dharitaM vA, kei icchaMti-se vatyaM tassa tat , sesaM paravatthaM, jaM gAhitaM // 308 // MAINTIMIND
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ parapAtraniSedhAdi zrIAcArAMga sUtra* cUrNiH // 309|| NAsevitaMpi, tahA sapattaM tassa pANipattaM, sesaM parapataM, tattha Na bhujitaM, to kei icchaMti-sapatto dhammo paNNaveyabutti teNa paDhamapAraNaM parapatte bhuttaM, teNa paraM pANipatte, pagAro taheva, atikataM vAvi, gosAleNa kira taMtuvAyasAlAe bhaNiyaM-ahaM tava bhoyaNaM ANemi, gihapatte kAuM tapi bhagavatA nicchitaM, uppaNNa nANassa lohajo ANeti-dhanno solodhajo khaMtikhamo0, kiM tattha tANa aDiyavaM?, bhaNiyaM-'deviMdacakavaTTI maMDaliyA IsarA talavarA ya / abhigacchaMti jiNidaM goyaracaritaM Na so aDati // 1 // chaumatthakAle aDiyaM, parivajitANa omANaM sabao vajjitA parivajitA, omaM mANaM kareti, omANaM jaM jassa dijati taM jaNaM dijati, samvehiM dupadacauppadAdIhiM AhArakaMkhIhiM saMtehiM paDipunnehiM caraMti, AuyakhaMDaMNA saMkhaDI, sayaTThAe parehiM uvakhaDitaM, jA va NAma saMkhaDI appAtiNNA hojA, mikkhAyarA jattha Natthi tattha gacchati, asaraNAetti Na tA sarati hijo hohiti | parasue hohititti, ahavA paDivADI, Na gharANi vA motuM gacchati, juNNA. saMkhaDI, ahavA saMkhaDitti Na ussugabhUto bhavatitti, etthaM maNunnaM paNItaM bahuyaM ca lamissAmitti Na sarati, ahavA saraNamiti gihaM, taM tassa natthi asaraNo, jaivi NAma chamAsapAraNAe saMkhaDIe asaMkhaDIe vA maNuNNaM bhattapANaM paraM labhati, tatthavi mAyaNNe asaNapANassa (61) mattaM jANatIti mAtaNNo, kassa ?, asaNapANassa, bhaNiyaM ca-'jaha sagaDakkhovaMko kIrati bharavahaNa' jativi bhagavao aNuttaraorAliyasarIraladdhijutto tANa ajiNNAdayo dosA bhavaMti, tahAvi so bhagavaM nivAraNatthaM subhajjhANAdikiriyatthaM ca mAyaNNe asaNapANassa, nANugiddhe rasesu apaDipaNe gihavAsevi tAva bhagavaM rasesu avimhito Asi, kimu pavvajAe ?, rasA tittAdi, apaDiNNe Na tassa evaM paDiNNA AsI jahA mate evaMvihA bhikkhA bhojA Na vA bhoiyanyA iti, tatra abhiggahapaiNNA AsI jahA kummAsA mae ||309 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH // 310 // bhottavyA iti, evaM tAva AhAraM prati, rasapariccAgAsitaM tavo bhaNito / idANiM kAyakilesAsitaM vuccati, taMjahA - acchapi, bhagavato aNimisagANi caiva, nIluppalapattasamANAI acchINi Asi, bIya aMsuvirahitANi, taM ca 'padmAkSaH kSIragaura: 0 ' AhAriyaM tu, reNu vA rayo vA tRNAvayavo vA pANajAtI vA pariyAvaJjejA tahA taMNa pamaJjati, na vA pAde dhuvati, hatthe pare levArDa bhotuM maNibaMdhAo jAva dhovati, na vA pipIliyAdIhiM khajamANovi kahaitavAM, bhaNiyaM ca - 'Arugbha kArya vihariMsu, savvaM gAyamavipyamuke AsI' cariyAhigAre eva aNuyattae, jato suttaM- appaM tiriyaM pehAe (62) appamiti abhAve, Na gacchaMto tiriyaM | pehitaM, Na vA piTThato, pacchA vA avalogitaM vA, kiMtu 'purato jugamAtAe, pehamANo mahiM care' ayaM tu Ariso attho-appaM tiriyaM | pehAe, appamiti durA na, atidUraM nirikkhamANe ANNe vA dosA, atiAsaNNaM Na passati, tirIyamavi passaMto tiriyaM saMpAtime akkamati, Na etaM bhagavato bhavati tahAvi AyariyaM dhammANaM sissANamitikAuM appaM tiriyaM pehAe, paTTatovi nAtiduraM, nAtidUraM ThiccA piTThato paccavalogitavAM maMcAdi, mA bhU abhighAtAo vate pIlA, uvauttamaNo vA maggato haritAdINi chiMdiJja, appaM butie paDinANI kayo ehi ? jAhi vA ? kato vA maggo ? evaM pucchito appaM paDibhaNati, abhAve daTTabbo appasaddoM, moNeNa acchati, paMthApehI care janamANo paMthaM pehati paMthApehI, care iti gacche, jayamANe daTTaNa tase pANe abhikame paDikame, jayaM careti aturiyaM riyAe cariyAdiNiviTThadiTThI, cariyAhigAre eva vaTTati, jato bhannati - sisiraMsi addhapaDivaNNe (63) siNAtIti sisiraM, sisirevi so bhagavaM addhANapaDivanne, yaduktaM bhavati --- paMthaM gacchati, taM divyaM vatthaM vAyuuDDU kaMTagalaggaM bosirijA, vosirituM, Na tassa gharaM vijatIti aNagAro, pasAretuM vA eka bAhuM pasAriya, kimiti NAvilaMbitANa aparikarmatvAdi // 310 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 311 // 8 adhya0 2 uddezaH kaMdhaMsi bAhiM parakkamitavAn , Na kaMdhe avalaMvitavAM, cariyAhigAre paDisamANe Natthi, imaM bhannati-esa vihI aNikkhaM- Aveza(Nuka)to (64) mAhaNeNa matImatA esa iti jo bhaNito A payajAo, vihANaM vihI, aNu pacchAbhAve, jahA aNNehiM tittha-| nAdizayyA garehiM kato tahA taNAvi aNuNNAto aNukaMto, mAhaNeNa-mA haNa iti mAhaNaM, jaM bhaNitaM-sabbasAvajajogapaDiseho savayaNijametaM, samaNetti vA, matI jassa asthi sa bhavati matimA teNa matimatA, apavvatiteNAvi satA baMdhavajaNeNa saNNiruddheNa jAva chau| matthakAlo bArasavarasito apaDipaNe riyatI (vIreNa kAsaveNa mahesiNA) sarIrasakAraM prati apaDiNNeNa, ahavA 'No ihaloga yAe tabamahihissAmi' iti apaDiNNo, vIro bhaNito, kAsavagotteNa kAsaveNa maharisiNA iti, paDhijai ya-bahuso apaDiNNeNa bhagavatA rItiyaMti bemi bahuso iti aNegaso, apaDiNNo bhaNito, bhagavatA rIyamANeNa rIyattAe vA, bemi jhaa| mae sutaM / upadhAnazrutasya prathama uddezakaH smaaptH|| cariyANaMtaraM sejA, tabibhAvago a dassate-caritAsaNAI sijAo egatiyAo jAu vutitaao| Aikva | tAtiM sayaNAsaNAI jAI jAiM sevittha mahAvIro (65) esA pucchA, AesaNasabhApavAsu paNiyamAlAsu egatA vAso, gavi bhagavato AhAravat senAbhiggahA NiyamA AsI, paDimAbhiggahakAle tu siJjAbhiggaho AsI, jahA egarAIyAe bahiyA gAmAdINaM Thio AsI, susANe annayare vA ThANe, ahAbhAvakameNa jattheva tattha cautthI porisI ogADhA bhavati tattheva aNunavittA ThitavAn , taMjahA-AesaNasabhApabAsu, AgaMtuM visaMti jahiyaM AvemaNaM, jaM bhaNiyaM-gihaM logappasiddhaM, jahA kuMbhArAvesaNaM lohArAvesaNaM evamAdi, sabhA nAma nagarAdINaM majhe dese kIraMti, gAme paurasamAgamA ya bhavaMti, seNimAdINaM tu patteyaM // 311 //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 392 // sabhA bhavaMti, jattha ruddAdipaDimAo ThavijaMti, pibissaMti pehiyAdi sA pavA, taMjahA-udagappavA gulaudagappavA khaMDappavA sakarappa vA evamAdi, paNiyagidaM AvaNo paNiyasAlatti, paDhaMti sAlagharANaM viseso, sakuDDuM gharaM kuDarahitA sAlA, jaM vA logasiddhaM NAma, jahA sakuMDDAvi hatthisAlA buccati, egatA NAma katAi, vAsa iti rAIgahitA uDubaddhe, vAsAsu aduvA paliyaTThANesu | palAla paMjesu egayA vAso aduveti aNNatare paliyaM nAma kammaM, yaduktaM bhavati-kammataTThANesu, dambhakammaMtAdisu, ahavA paligAti ThANaM, taMjahA- gosAlA, gobaddho vA karIsarahito, Na ajjhAvagAsaM, paliyaM tu palAlaM, puMjo saMghAto, palAla maMDavassa heTThAsu sirattANe palAlapuMjesu pavisati, egatA kayAi, AgaMtAre ArAmAgAre (67) gAmaraNNe'vi egatA vAse gAmassa aMto bahiM vA, AgaMtu jattha AgArA ciTTheti taM AgaMtAraM, ArAme AgAraM ArAmAgAraM, gAmeti katAI gAme kayAi nagare, ayaM tu visesogAme egarataM nagare paMcarataM, evaM udubaddhe, vAsAsu niyamAM cattAri mAse vAso, gAmAdINaM puNa kayAI aMto kayAi cAhi~ anbhAse susANe sunnAgAre vA rukkhamUlevi egayA vAso savasayaNaM sumANaM sumANanbhAse, sunnaM agAraM sunnAgAraM, rukkhe vA mUle vA | khaMdhassa aNabhAse, jattha pupphaphalAI Na paDaMti, egatatti uDubaddhe, na tu vassAsu, sumANarukkhassa tale vA vasati, sunnAgAraM vA jaM na galati, etesu muNi sagaNesu (68) etesutti jANi etANi uddiTThANi, annANi ya evaMvihAI selagihAdINi, muNetIti muNI, suppati jatthaNaM sayaNaM, samaNettisa eva vaddhamANasAmI, ahavA tesu patrAta nivAsamasimesu sovasagganiruvasagge vasatisu samaNa eva AsI ato samaNe, jahA dukkhasiJjA AsI tahA tahA mistaraM samaNa AsI, varisaM pagataM patthiyaM vA, terasabhaM varisaM jesiM varisANaM tANimANi paterasavarisANi chaumatthakAle, rAIdiyaMpi jayamANe jahA rati tahA divA, ubhayaggahaNa mavi sAmatthaM sabhAdi sthAnAdi // 312 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga mUtra HMA cUrNiH // 313 // N na tu jahA aNNe thANamoNAdIrahiM jaittA ratiM sArasvagatyaM NidaM bhajati, mo tu bhagavaM jahA divA tahAratipi jayamANetti maNovAkAehiM egaggo appamatta iti jitiMdiyo kamAyarahito, kahaM ?, mama ete pamAdA Na bhavija, ThANAiesu appamate jjhANe ya, | samma Ahito samAhito dhamme sukke jjhAyati bhagavaM, sadhapamAdANaM NidapamAto gurumAto sovi jito, jo ya duJjayaM taM NidappamAdaM pariharitado so kahaM iMdiyAdipamAdaM kAhiti ?, jattha bhaNNati-NibaMpi No (69) pamAde, bhisaM kAmo pagAme, taM nidaM so Na pagAma sevitAM sevai vA bhagavaM, sa eva ubaTThAgaMti aNiJcajAgariyattaM saMjame samuTThANaM vA teNaM vA teNa udvito, bhadantanAgArjunIyA tu-NihAvi NappagAmA AsI taheva uThAe jatiAsi, takkhaNAdeva udviyaM vA, jaggavatI appANaM pAyaso | chaumatthakAle jaggavai bhagavAM appANaM jjhANeNa pamAdAo, sarIrasaMdhAraNatthaM vA ciraM jaggitA IsiM sama(i)tAsi ittarakAlaM NimesaummesametaM lavamittaM vA IsaM saitavAM AsI jahA aTThIyaggAme, nidAsuhaM prati apaDipaNe, yaduktaM bhavati-aNabhilAsI, savaM kira chaumathakAlaM niddApamAdo aMtomuhattaM AsI, so evaM bhaTTArao nidApamAdA aNaMtaraM saMjamamANe (70) puNaravi saMyaM saMmaM vA bujjhamANo, Na parehiM vibodhijamANe, bujjhamANo eva buTTho, Na paDiseho, teNa ya jjhAyaMti, Na NihApamAdaM ciraM kareti, | so evaM jjhANaNa nidaM jiNijamANo jati kadAi nidAe abhibhUyati tato nikkhamma egatA rAto bahiM caMkamiyA muhuttAgaM | NicchitaM kamma Nikamma uvassagAo nikkhaMmio, egayAdi gimhe atiNidA bhavati hemaMte vA jighAMsurAdisu, tato punaratte abaratte vA pucapaDilehiya uvAsayagato, tattha NihAvimoyaNahetu muhuttAgaM caMkamio, NidaM paviNetA puNo aMto pavissa paDimAgato jjhAiyavAn , jesu guttAguttesu va samagassa, sayaNesu tatyuvasaggA (71) suppati tattha taM sayaNaM, tasseti tassa chaumatthakAle DPARINISTEP PARINIRAHIllurilam // 313 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 314 // manuSyAyupasargAdi aruhato, uvasaggA divvAdi bhayaMkarA mImA saMgamAdipauttA, Na egaM tesiM rUvamiti aNegarUvA, ekekA caubihA, ahavA aNulomA paDilomA ya, kiMca-uvasaggAhigAre eva tirikkhajoNiyamaNussauvasaggadarisaNatthaM vuccati-saMsappagA yaje pANA saMsappaMtIti saMsappagA-ahinaulasANamajArapipIliyAdi khAyaMti kei bhUmigatA keI kAyagatA ahavA pakviNo upacaraMti pakkhA tesiM saMtIti pakkhiNo, te tu daMsamasagamakkhiyAdi, tevi egatAvi uvacariMsu, egatA divasau rattiM vA, soNIyAdIhiM mijamANovi Na avajjhANaM gatavAn , bhisataraM jjhANAigatacetA AsI, aha maNussagA adu kuyarA uvacariMsu adu iti aNaMtare, kutthiyaM caraMtIti kutthiya cArI, taMjahA-corA pAradAriyA ya, gAmaM rakkhaMtIti gAmarakkhagA, hiMDitA coragAhA te sattikuMtahatthagatA taM uvacarati, corapAradAriyA purisatti abhivaMti AhaNaMti, taMpi khayaM lahuM ceva pauNati, gUDhapahArovi NigiTThabaMdhati, uvasaggAhigAra eva teNa vuccati adu gAmitA uvasaggA itthI egaiyA purisA ya, gAmA jAtA gAmitA, gAmo nAma khalajaNo, maNovAkAyie tivihevi uvasagge, vatimaNasA aMto, tassa taM rUbaMdaTuM jahA jAtaM, padosAruhahaNaNeNa jaNo bhayaM kareti, appasatthA NaM vAyAe akkosaMti, kAraNaM tAlaMti, icchete tivihevi gAmite uvasagge sahitAtiyA, ahabA gAmadhammasamutthA gAmitA, tA tu itthI egatarA purisA ya, itthIo taM svamaMtaM ratiM AgaMtu uvasamgati, NapuMsagA ya, kammodayA amidravaMti, maNasAvi bhagavaMto Na pakujjhati, ahayA esa amhaMtaNiyAo itthIo patthemANo amhaM ambhAse vA samuvAgatotti purisA taM cAhaNaMti Nicchu| bhaMti piTuMti vA, te ete savvehiMvi ubasaggA tivihA, taMjahA-ihaloiyA paraloiyA ubhayaloiyA ya, te ya savve sahiyavyA, ato bhaNiati-ihaloiyAiM paraloiyAiM (73) tattha ihaloiyAI mANussaggA, pAraloiyA sesA, ahavA ihaloiyA ihalogadukkha // 14 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMma sUtra cUrNiH // 315 // uppAyagA pahAraakosadasamasagAdiyA, yaduktaM bhavati-paDilomA, paraloiyA paralokadukkhuppAyagA, yaduktaM bhavati-aNulomA, keiD lehalaukiubhayaloiyA, taMjahA-assagato puriso atiNeti, tahA aNulome paralome ya kareMti jahA abhayamudarisaNassa, bhImAiM aNe. kopasargAdi | garUvAI bhImA puvvabhaNiyA, aNegarUvAi va bhaNiyA, uvasaggAhigAre eva aNulomA paDilomA ya, jeNa vucati-avi sumbhidunbhigaMdhAI avi padArthasaMbhAvaNe, surabhiggahaNA aNulomaggahaNaM, dubbhigahaNA paDilomA, paDigahaNA aNupaDilomaggahaNaM suramigaMdhapuSpamalla devA pUeMtA, maNussA ya tehiM murabhiehiM, durabhigaMdhehi pANabhoyaNehi, camarAdiassitA, durabhigaMdhA mAsA NeyA, paDimAe dviyassa assAdA gaMdhA AsI, jattha gaMdho tattha rasovi, jahA gaMdhAI tahA saddAIpi aNegarUbAIpi, aNegarUbAIpi aNulomapaDilomAI, aNulomA thuivaMdaNApUyAaJcaNAI, NibhatthaNAti paDilomA, ahiyAsae sayAsamAhie (74) phAsAiMpi virUvarUvAI ahiyAsitavAM, ahiyAsae sayataM-NicaM, jahA egadivasaMtahA addhaterasavAse pakkhAdhite nANAdiehiM, paDhijai ya-samite samma ito samito vAsIcaMdaNakappo samabhAve hito, jaha gaMdharasasaddAI tahA phAsAiMpi, visvarUbAiMpi suhAsuhaphAsAI | avuttamavi Naccati, evaM rUvANivi, ahavA aNegarUbAiMti rUbaggahaNameva kayaM bhavati, paDhijaiya-ahiyAsae samAhite iti maMtA bhagavaM aNagAre iti padarisaNe, taMjahA-te ceva subbhisadA poggalA dumbhisaddayAe pariNamaMti, ahavA imaM maMtA-kammanijarA bhavati ahiyAseMtassa, iharahA kammabaMdho, Na tassa agAraM vijatIti aNagAro, kiMca-savvehiM visaehiM aNulomapaDilomehi aratI samuppaJjati, saMjamaratI Na bhavati, ararti ratiM ca abhibhUtA jA saMjame aratI uppaJjati paDilomehiM uvasaggehiM, viNA vA uvasaggehiM, asaMjame cA ratI sadAtivisae pappa pudharataaNussaraNAovA, te abhibhUta sajjhANeNeva rIyati mAhaNeti || // 315 / /
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ maunAdi zrIAcArAMgasUtra cUrNiH // 316 // bahucAyI rIyati gAmANugAma, mAhaNo puvyavaNito, na tassa bahuvayo, yaduktaM bhavati-moNeNa, ahavA jAyaNi aNuNNavaNiM ca motuM puTThassa vAgaraNaM ca, jahA sAdidattaAtapucchA, sesaM moNaM, kiMca-sa evaM gutto susayaNehiM tattha pucchisu (75) egacarAvi egadA rAo egA caraMti egacarA ubbhAmiyA, ubbhAmagapucchatti, ettha ko Agao AsI maNusso purisovA ? itthi pucchati, ahavA dovi , jaNAiAgama pucchaMti-asthi ettha koyI devajao kappaDio vA ?, tusiNIo acchai, daTuM vA bhaNati-ko tuma?, tatthavi moNaM acchati, Na tesiM ubbhAmaillANa vAyaMpi. deti, pacchA te acAhite kammai, ettha pucchizaMtovi | vAyaM Na deittikAUNaM russaMti piSTRti ya, umbhAmiyA ya ubbhAmagaM so Na sAhatittikAuM, kiM Agato Asi ?NAgatotti, avAhite kasAiya bhaNNati-akkhAhi dhamme, ahavA haMsapariNo visayasamAsanirohI NivyaNasuhasamANehiM vA pehamANo visayasaMga| dose a pehamANo, iha parattha ya apaDine, taMjahA-No ihalogaTTayAe tavaM aNuciTThissAmi, visayasuhesu ya apaDino, saMdha|ppamAdesu vA, egatarapucchA gatA, suttA rAgAdisu, idANiM kei bhaNati-prabhU, pacchA jeNa se diTThao pavisaMto, putte vA mAtari vA, | jeNa bhaNNati-ayamaMtaraMsi ko etthaM ke bhaNaMti ?, te ceva egacaga AgaMtuM daTTaNaM bhaNaMti-ayamaMtaraMse, ayaM asmin aMtare amhasaMtage ko etthaM ?, evaM vuttehiM ahaM bhikkhutti evaM vuttevi russati, keNa tavaM dinnaM ? kiM vA tuma amhaM vihAraTThANe ciTTasi ? akosehiMti vA, kammAragassa vA ThAo sAmieNa dilo hojA, pacchA ranno bhaNNati-ko esa ?, sAmI dvito, tusiNIo ciTThati, | tattha gihatthe mamattaM, kamAite saMkA ya, te sakamAite NAtuM jjhAtimeva Na bhavati, paDhamaM dAUNaM ettAhe russaha, asaMkite ceva jjhAti, jasi ege pavedeti sisire mArute pavAyate jai gimhakAle ete annatithiyA gihatthA vA Nivedeti, sisiraM sisire vA // 316 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 317 // 8 upa0 3 uddezaH mAsAo, pavAyati bhisaM vAyati, taMpi egA aNNa tithiyA vamahIo nivAtA kareMti, pAuraNAI phuphagAI, uppaM AhArayaM, cuNNaM || nivAtAvaetthaM muMjaMti, jativi kuMciyAvijjhe(chidde)Na sItaM eti teNeti bhaNati-dukkhAvio, jevi pAsAvacijA teviNa saMjame ramaMti, bhAvaH |saMghADIo (78) vatthANi kaMbalagAdi pahirissAmo pAuNissAmo, samihAto kaTThAI, tAI samADahamANA gihatthaaNNautthiyA, evaM sItapaDigAraM karemANo tahAvi dukkhaM sItaM ahiyAsei, pihitA pAuyA vA.passAmo ativa dukkhaM himamayaM paesaM (79) tahiM kAle bhAveti apaDipaNe basahiM paDucca Na mae NivAtA camahI pattheyavyA, ahigadAevi ahiyAseti, davite punyabhaNite, aha aJcatthaM sItaM tAhe Nikkhama egatA rAo vasahIo rAto-rAIe muhuttaM acchittA puNo pavisati rAsabhadihateNaM, pRNo ya vasatiM ca | eti, sa hi bhagavaM samiyAe sammamaNagAre, na bhayaTThAe vA sahati, esa vihI aNukato (80)sa iti jo bhaNito, vihANaM vihI, aNu pacchAbhAve, jahA annatitthagarehiM kato teNAvi aNukato, pUrvavat, etassa silogassa bakkhANaM kAyavyaM, paDhamuddesae iti / / | upadhAnazrutasya dvitIya uddezakaH parisamAptaH / / | uddesAbhisaMbaMdho bhaNito, caritA paDhamuddesae, ajjhayaNe tassa tayA, vitie sejAvihANaM bhaNNati, NisIhiyAhigAro saMpayaM, so jahA sAmAyiyaNijjuttIe bhagavaM acchAriyadRSTAntaM maNamA parikappeUNaM lADhAvisayaM paviTTho, ettheva nisIhiyAparIsaho adhikRto, tattha nisIyaNaM NisijA, yaduktaM bhavati-nisIhiyAsu basato ubasaggA AsI, taMjahA-taNaphAsa sIyaphAsaM teu| phAse ya daMsamasae ya (81) taratIti taraNaM, tattha pahuMjayamAdI taNA lagaMDasItaphAseNa ThitaM viMdhati, NisannaM vA kaDagakisAsaradambhAdi, sItaM puNa pavyayAinnadese atIva paDati, teutti udaMti, AtAvaNabhUmI jaM va hAladAmAe aggimeva AsI, ullu
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra dazAdyadhyAsana cUrNiH // 318 // duvihA vajaM mujha0 ubasavisao, Na tattha nagarAdIisa pAraNa rukkhAhArAta, . eNa vA koi, daMsamasagA ya jaloyAo evamAdi uvasagge ahiyAsae, sayA samite sayA nAma niccakAlaM, phusaMtIti phAsA virUvarUvAiMti eyANi ya annANi ya aNulomANi paDilomANi ya, avi duccaralADhamacArI (82) avi iti aNaMtare, uvasaggabahuttA dukaraM carijatIti duccara, lADha iti jANavato, so duviho-bajA bhommA ya, so tesu bhagavaM tAva tesu pantaM sejjaM sevitthA, AsaNAiMpi ceva paMtANi, paMtAo NAma sunnAgArAdIo, saDiyapaDiyabhaggalaggAo, AsaNANi paMtANi paMsukarIsasakarAlIlugAdIuvacitrANi, kaTThAsaNA vA NicalANi phalahapaTTayAdIhi, erisesu sayaNaAsaNesu basamANassa lADhesu (83) te uvasaggA bahave jANavatA AgaMma lADhA, ta eva duvihA vajaM sujjha0 ubasaggA bahave paDilomA ya akosavahAdi, jANavatA uvasaggA jaNavate bhavA jANapadA, yaduktaM bhavati-aNagarajaNavao pAyaM so visao, Na tattha nagarAdINi saMti, lUsagehiM so kaTTha| muTThippahArAdIehiM aNegehiM ya lUsaMti, ege Ahu-daMtehiM khAyaMtetti, kiMca-ahA lUhadesie bhatte, tase pAeNa rukkhAhArA taila-| ghRtavivarjitA rUkSA, bhaktadesa iti vattavve baMdhANulomao uvakamakaraNaM, Neha govAMgarasasIrahiNi, rUkSaM govAlahalavAhAdINaM sItakUro, | AmaMteUNaM aMbileNa aloNeNa ee dijaMti majjhaNhe lukkhaehi, mAsasahAehiM taM piNAti prakAma, Na tattha tilA saMti, Na gAvIto bahugIto, kappAso vA, taNapAuraNAto te, parukkhAhArattA atIva kohaNA, russitA akkosAdI ya upasagge kareMti, kukkurA tattha hiMsisu NivatiMsu tattha bahave kukkurAdI hiMsaMtIti hisiMsu Nivatiti sabbao taM nivisayaMti, bhaTTAragassa ya natthi daMDautti jeNa te puNa pavArehiti, te evaM NinbhayA bhukkhiyA NivataMtA api agNe nivAti (84) jati sahasA so koti ego nivAreti |lUmaNagA, jaM bhaNitaM hoMti-bhakkhaNagA, bhasaMtIti bhasamANA, jevi nAmaNa kkhAyati tevi te chucchukAreMti AhaMsu AIsuti | // 318 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahanaM zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 319 // | AhaNettA keti coraM cAriyaMti ca maNNamANA, keI padesaNeNa, evaM tattha chammAse acchito bhagavaM, elikkhae jaNe bhujo(85)10 paruSAdielikkhaeci erisae, bhuJjotti puNo, tAI ceva bhUya ThANANi viharayaM to bahave vajjhabhUmi pharuptAsi vahavetti pAyasote pharusA pharusaM AsaMti pharusAsiNo, pharusAsittAto ya pharusA eva, pharusAvA AsI atikaMtakAle, laTThIM gahAya nAlIyaM daMDaM laDhi ca gahAya, daMDo sarIrappamANA UNo laTThI sarIrappamANA, dUratara evAyarati, nAliyA cauraMgulaatirittA, ege cauraMgulAdi, vihariyaM |P to bahave vajjhasumbhe mikkhaM hiMDiMsu, te evaM laTThihatthA egAvi evaMpi tattha viharaMto (86) puTThapuyA ya ahesi suNatehi, evamavadhAraNe, evamaviyappaM teNa viharatA puTThapubbA bhakkhitapuvA vahave samaNamAhaNA saMluMcamANA suNaehiM sabve luMcaMti, saMlucamANesu desesu saMluMcamANasuNagA, dukkhaM carijaMti duccaragANi kAmAdINi vakkasesa, nidhAya DaMDaM pANehiM (87) NidhAyeti Nikkhippa, DaMDaM Na bhaNati suNae vArehi, uvAeNa Davati, maNasAvi te NAvakhaMti, so evaM viharamANo avi gAmakaMTae bhagavaM gAmakaMTagA sotAdiiMdiyagAmakaMTagA, jaM bhaNitaM hoti-caubihA ubasaggA, lADhesu puNa mANupatiricchiesu ahigAro, tericchagA suNagAdayo, mANussagAvi te aNAriyA pAyaM AhaNaMti, abhisamecatti taM lADhavisayaM, yaduktaM bhavati-prApya, ahavA te ceva uvasagge prApya, kahaM sahiyanvA ?, NAo saMgAmaptIse vA (88) Na tassa kiMcivi aggamiti NAgo, saMgAmasIsaM, jaM bhaNitaM hoti-aggANIyaM, so hi aggato Thito dUratthehiM ceva usumAdIhiM vijjhati, samIvatthehi ya asimAdIhi ya, so ya kRtayogattA taha haNNamANo'vi Na sItati, pArameva gacchati, pAraM nAma paresiM jato, evaM bhagAyA'vi parIsahasattU parAjitA, evaMpi tattha viharaMto evaM avadhAraNe vosaTTha kAuM viharaMtao, yaduktaM bhavati-aNavarajjhamANo, egayA kadAyi, gAmi pavidveNa NivAsoSa laddha- ||319 // N
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ basatyalAbhAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 32 // MEANING | pucco, jeNa uvassato Na laddho teNa gAmo Na laddho ceva bhavati, katthati puNa uvasaMkamaMti patiNNaM bhikkhaTThAe vasahINimittaM vA uvasaMkamaMtaM (89) jabhaNeja-gAmamabhigacchaMtaMti, apaDiNNo NAma pae pae parIsahauvasaggANaM udiNNANaM Na paDikkhiyA kAyavvA, kAraNeNa gAmamaNiyaMtiyaM gAmabhAsate lADhA paDinikkhamettu lUseMti, NaggA tumaM kiM amhaM gAmaM pavisasi ?, lUsititti pitRRti, etto paraM paleheti-etto ceva pareNa lehenti, bhasaNassa cchajjhAhitti pAvaM nikaTate, jalADhA tAriseNa rUveNa tajjaMti, buvaMti te tu| ciru vighAyaNa, tArise rUve rajaMti, sarisAsarisu ramaMti, tattha annatya vAhiyapubo, tattha daMDeNa aduvA aTThiNA adu kuMtaphaleNaM (90) daMDo muTThI kahUM, phalamiti caveDA, adha leluNA lelU nAma leTugo, kavAlaM NAma kappara, uDikavAlaM vA, haMta haMtatti haNettA aNNittA vaDhate, anne kaMdaMti. bhaNitaM-vAharaMti, annehiM puNa maMsANi chinnapuvANi (91) keyi thUbhAteNaM uTThabhaMti thukkariti ya, parIsahANi laMciMsu aduvA paMsuNA ava kiriMsu paMsuNAi kayAi va kareMsu, dhUlie vA chAreNa vA bhareMti, tahAvi bhagavaMto acchIvi Na NimalliMti, ege tu uccAlaittA NihaNisu (92) kei AsaNAto khalayaMti AyAvaNabhRmIto vA, jattha vA annattha Thio NisapNo vA, keti puNa evaM vevamANo haNettA AsaNAto vA khalittA pacchA pAesu paDituM | khaminti, keriso ya bhagavaM, vosaTTakAe paNatAsI uvasaggehiM ahiyAse paNato AsI, dukkhANi sArIrANi sItausiNamAdINi tANi sahati, apaDiNNo vutto, sUro saMgAmasIsevA (93) saMgAmaaggaM parehiM saMmAdIehiM vijjhamANoviNa Niyattati evaM so bhagavaM, rAgaM dosaM vA Na kareti, evaMpi bahuhiM ubasaggehiM kIramANehiM tattha lADhesu ya tave uvasagge vA sahamANorAgadosarahite terasame varise patelise, pati pati sevamANo, jaM bhaNitaM bhavati-sahamANo, pharumAI-kakasAI orAlAI acalatti parIsaho MAINARAISALMERIS | // 32 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ U zrIAcA0daevi jjhANAo Na calati, rIyaM-cajAmiti / esa vihI aNokato mAhaNeNa matImatA (94) iti tRtiiyH|| cikitsArAMga satra- ___uddesAbhisaMbaMdho sejAsu emaNAdIsu ya nisIhiyAThANesu kei tassa gegA uppannapubbA, tesiMvA udinANaM aNudinANaM kAti 2 varjanAdi cUrNiH cigicchA na kayapuvA, bhaNaMti Na ca tassa rogA uppanaMti, jati NAma uppajeja tovi Na kareti kiriyaM, jArisA puNa | // 32 // aTThavihakammarogatigicchA teNa kayA bhagavatA sA tihiM uddemaehi bhaNiyA, ihapi cautthauddesae tabasaMjamatigicchA, akhilesu udde9 upa0 4 uddezaH saema avi sItadaMsamasagaakkosatAlanAdi, sakaM parIsahA soDhuM, dukkhaM tu omodariyA, kahamiti ?, ato omodariyaM cAeti (95) sA ya duvihA-davve bhAve ya, dabve tAva uvagaraNaM prati omodariyaM acelatA, AhArevi appAhAre AsI, Na atipamANabhoI 'battIsaM kira kavalA' eto ekeNavi ghAseNaM UgagaM, bhAve paritAvijamANoviNa rumati, bhaNiyaM ca-No sukaraNaM monamegesiM, cAetiti ahiyAseti, iha pAyaso dabbaomodariyA, jaMNa vuccati-apuDhe'vi bhagavaM rogehiM vAtAtiehiM rogehiM apuTThovi omodariyaM kRtavAn , logo tu jato puTTho rogehiM bhavati tato paDikkAraNanimittaM oma kareti, bhagavaM puNa apuTTho vAtAdIehiM omodariyaM cAeti, subhujaMgaM vA jahA AhAreti, Aha-kimitamegaMto rogehiM Na so phusijati ?, bhaNNati-dhAtukkhobhitehiM Na phusijati, jai koyA kaDaM salAgaM pavesae tahA, taha(hata)punco daMDeNaM, ato buccati-puDhe va se apuDhe vA puDhe vA, puDhe tehiM AgaMtuehiM No sataM sa kareti, jovi aNNo kareti taMpi Na ca karetutti sAijai, ato NINijaMti, evaM tAe kaDagasalAgAe maNasAvi bhagavatA Na sAtijitA, sA puNa tigicchA taMjahA-saMsodhaNaM ca vamaNaM ca (96) saMsodhaNaM vireyaNaM, vamaNaM | vamaNameva, gAyabhaMgaNaM makkhaNaM, siNANaM dese tAva hatthapAyadhovaNaM, dagapaDigatovA kiMci siMcati, savve savvagAyaabhiseyaNaM, AtA- // 32 // HI
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 322 // varNaparisto sovi saMbAdhaNaM Na sevijA, Na ca sataM saMvAheti Na ca aNNeNa saMvAdhAveti, evaM daMtavarNapi daMtavaNeNa aMgulie vA udaeNa vA pariNNAya jANitu Na kareti / evaM tAva sarIratigicchaM Na kareti sau gAyaparakamavimuko, mohatimicchAvi virate gAmadhammesu (97) gAmA iMdiyagAmA, dhammA saddAti, ehiMto virato rIyati mAhaNe abahubAI riyati, mAhaNo puvvabhaNito, abahuvAyamANo Na bahuvAI, sisiraMmi egatA bhagavaM sItakAle egatA kadAvi chAyAe jhAti AsIta chAyAe tavaM gacchati, tattheva jjhAtiyAsitti, atikaMtakAle hemaMte atikaMte AyAvayaMti gimhAsu (98) ukkur3ayAsaNeNa abhimuhabAte unhe rukkhe ya vAyaMte, evaM tAva kAyakileso, rasaccAgo tu adu jAva ettha lUheNaM adu iti ahijAvaitavAM jIvitaM addhANaM vA, appANaM vA jAvaitavAn, bhAvalUhe arAgataM, davtrarukkhaM odaNaM virahitaM, maMthu iti maMthusattuyA NaggohamaMthumAdI vA bhujitaehiM tahiM kummAsA kummAsA eva, savvattha rukkhasaddo aNuyattati - eyAiM tiSNi paDi seve (99) aTTha mAse ya jAvate bhagavaM etehiM odaNamaMthukummAsehiM, aTThamAseti uDubaddhite aTTha mAse, vAsAsu Navari Adillesu tisu, guttIsu, addhamAsaM mAsaM domAsaM ca kitakaM, vAsArate va caiva bhutto apiyattha egatA bhagavaM jo pANagaM Na piyati so pAdeNa AhAraM Na AhAreti, evaM ca savvaM ca tavokammaM appANagaM, avi sAdhite duve mAse (100) jAva chammAse rIyitavAn rIyitthA, evaM pariggahita urAla tavokammaM rAtovarAtaM apaDiSNe pubvara te avaratte ya, do paDhamajAmA puvvarataM, pacchimarattaM pacchimA do, tesu jaggati, ahavA . ratti uvarati rAtovarAttaM-rAtI jAva sA uvaratA, apaDiNNo bhaNati aNNagilAe egatA bhuMje (101) ahavA aTTameNa dasameNa duvAlaseNa egatA bhuMje etaM kaMThyaM, pehamANe samAhI apaDiNNe samAdhimiti tavasamAdhI vANaM samAhI taM saMvAhanAdi varjanaM // 322 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhAkarmavarjanAdi zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 323 // pehamANe, yaduktaM passamANo, AhAraM paDucca apaDiNNe, NacA NaM sa mahAvIre (102) Novi ya pAvagaM sayamakAsI akappiyassa AhArassa dosaM NaJcA, 'AhAkammaM NaM bhaMte ! bhuMjamANo kiM baMdheti ?, goyamA ! aTTha kamma0'sataM pAvamakAsI-Na kAritavAn aNNehiM keNa kAritthA? kIramANapi nANumotitthA kaMThaM, gAmaM pavissa nagaraM vA ghAsametaM kaDaM paraTTAe ghAsa-AhAraM 'ad bhakkhaNe' paraTThAetti aNNesiM aTThAe suvisuddhaM esiyA bhagavaM AyatajogajAe gavesisthA sabauggamAdidosasuddhaM AyateNa jogeNa-tiviheNAvi suyanANagavesaNAe sesehi ya kevalavajehiM nANehi, adu vAyasA digiMchittA (104) je aNNe rasesiNo sattA ghAsesaNAe ciTuMte saMthare Nivatite ya pehAe aha iti arNatare, digichA chuhA, tAe aMtA tisiyA vA je aNNe rasesiNo kAyA pArevayaciDiyAdi, ghAsaM esaMtIti ghAsesaNA tAe ciTuMti-saMciTuM satataM saMNiveMtayA, te mA udverhiti tato pariharati, evaM goNAdievi, gharaM ghareNa hiMDaMti, tesiM cArI dijati kUro ya, evaM tAva tirikkhajoNie pariharati ghAsesaNAe uhito, idANiM maNusse aha mAhaNaM ca samaNaM vA (105) gAmapiMDolagaM ca atihiM vA mAhaNA maruyAdi, samaNe paMca, piMDesu dijamANesu ullaMtIti piMDolagA, jaM bhaNitaM-damagA, gaMDagA vA, keti bhaNaMti-atihiM AgaMtuyA, sovAgamUsiyAriM vA kukkuDaM ciTThitaM puruto sovAgo sANaM pacaMtIti sovAgA-DoMbAdi, mUsagArI majAro, kukkuDaM vA, uvahito puruto, sANaM vA vigappannataraM tesiM vittiM achedejeMto (106) tesimappattiyaM pariharaMto, vitticcheto jaM tesiM dAyavvaM taM mA mama dehitti, tatthAgacchatA vitticchedo pariharito bhavati, appattiyaM bhavati jAyaMtassa vA deMtassa vA, maMdaparakame bhagavaM avihiMsamANo ghAsamesitthA maMdaM NAma aturiyaM ghAsaM esitavAn , jatA pAreti tayA taM jahAvaladdhaM bhujeti // 323 //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga patracUrNiH PAN avi sUcitaM ca sukaM vA sIyapiMDaM purANakuMmAsaM (107) sUcitaM NAma kusaNitaM, asUcitaM bhuktaMti, piMDo nAma sIta-|| purANaku| kUro, purANakummAsovi pajjusiyakummAso, adu bukkasaM pulAgaM vA laddhe piMDe aladdhe davie pade caito ekAro, purANa lmAsAdi dhaNNaMkuru purANataNusatugA vA pharusA vA, purANagodhUmamaMDago vA, pulAgaM NAma avayavo NipphAvAdi, laddhepi pajatte davito-Na | rAgaM gacchati, jahA aja mate pajattaM laddhaM, aladdhevi Na dosaM dAyagANaM kareti, evaM maNuNNAmaNuNNevi abhiggahapAugge vA icchevaM sarasaM virasaM appajattaM pajattaM vA bhuMjiUNa pasattho uvassagaM AgaMma avi jjhAti se mahAvIre (108) AsaNe akukute jjhANaM jjhAiti dhamma sukaM vA, AsaNaM ukkuDuo vA vIrAsaNeNaM vA, akukuo NAma niccalo, dabbato sarIreNa nicalo bhAvao akukuo pasatthajjhANo vagato jhiyAti, kiM jhiyAti ? ur3a aheyaM tiriyaM ca savvaloe jhAyati samitaM, uDaloe je bhAvA evaM ahevi tirievi, jehiM vA kammAdANehi ur3e gaMmati evaM ahe tiriyaM ca, ahe saMsAra saMsAraheuM ca kammavipAgaM ca jjhAyati, evaM mokkhaM mokkhaheU mokkhasuhaM ca jjhAyati, pecchamANo AyasamAhiM parasamAhiM ca ahavA nANAdisamAhi, apaDiNNo bhaNito, akasAyI vigatagehiya (109) akasAyavAM, akasAyattamavi gatagehiyassa bhavati-vigatagehI, katthavi visaesu saddAdiehi ya amucchito jjhAyati, aratto aduTTova, chaumatthovi parakamamANo chaumasthakAle viharaMteNaM bhagavatA jayaMteNaM dhuvaMteNaM parakamateNaM Na kayAi pamAo kayato, avisahA NavaraM ekasi eko aMtomuhattaM aTTiyagAme, sayameva abhisamAgamma (110) | AyatajogamAyaso bhIe sayaMbuddho bhagavaM abhigammAgamma NaccA-evaM vimokkho bhavati, Na aNNahA mama iti, AyaMta NAma daTuM| pavattiteNa NANadaMsaNacaritatavajogeNa antasohI, evaM parakamaMto bhagavaM bhabhiNivvuDo amAillo AvakahA bhagavaM sami- | // 324 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 325 // 2 zruta. 1adhya0 | tAsi abhinivvuDo sItIbhRto vimayakamAesu kammabaMdhaNajaNaehi a bhAvehi, amAille-amAille, Na mAiTThANeNa tavo kato bhaga-| vatA varaM devo vA dANavo maNusso vA tussihiti, NavaraM kammakkhayaTThAe, AvakahA jAvajIvAe, bhagavaM samito aasii| es| vihI anokato (111) mAhaNeNa mtiimtaa| bahuso apaDinneNa bhagavatArIyate // ttibemi pUrvavat iti // iti brhmcryaadhyyncuurnniH|| AcAre prathamazrutaskandhasya cUrNiH prismaaptaa|| ukto AcArArthaH navayaMbhaceraH, ito yadatra vistareNa noktaM tadiha AcAre vistAryate, AcArasya aggANi AcAraggANi, AcAra eva vA aggaM AcAraggaM, teSAM tepAmAcArAgrANAmayaM nyAso dazaprakAraH, NAmaggaM(285) NAmasthApane pUrvavat , davyaggaM tivihaM, sacittaM kukkuDasihA rukkhaggaM vA, acittaM kuMtaggaM, mAsaggaM, tasseva dese avacite, ogAhaNaM sAsayapavyayaggaM catuddhAgAI, jaM vA jAvatiyaM kiMci ogADhaM, AdesaggaM paMcaNDaM aMgulINaM jA pacchA Adissati, devadattAdINaM vA aMto, bhAyaNakamAdisu vA kajjema, || bhuMjatA karehiM vA jo Adissati, kAlaggaM sambaddhA, ataH paraM nAsti kAlaH, kamaggaM caunihaM-davvAdi 4, dabao paramANU-1 dupadesiyAdINaM aNaMtapaesito aggaM, khittato egapadesogADhAdINa asaMkhijapaesogADho kamaggaM, kAlao kammANaM jA jassa ukkiTThaThiI, Aue kamme caugaiyANaM jIvANaM jA ukasA dvitI, ajIvadavvANa vA paramANumAdINaM jA vukkiTThadvitI, etaM kAlaggaM, bhAva| kamaggaM je jesiM vaNNAdINaM aMtimA pajavA, vaNNesu aNaMtaguNakAlao, evaM sesesuvi, gaNaNaggaM sIsapaheliyA, saMcayaggaM taNakaTTha- / | mAdINaM jaM uvariM, aNNe vA kassai rAsi jassa uvariM taM saMcayaggaM tivihaM, padhANaggaM bahuaggaM uvacAragaM, pahANagge khAio bhAvo, MINADIATIMESSAIRAAMANIMITE // 325 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAsaMga sUtra cUrNiH // 326 // DING bahuaggaM jIvAdINaM chahaM pajavaggaM (286) uvacAre NavayaMbhacerANi, uvacaritaM AcAraggANi dijati, ato AyArasseva aggANi agrAdiAyAraggANi jahA rukkhassa pavvayassa vA aggANi, tadheyANiM AyArassa aggANi, jahA rukkhagaM panvataggaM vA rukkhA pabvayA nikSepaH vANa atyaMtarabhUyANitti evaM Na AyArA AyAraggANi atyaMtarabhUyANi, ettha puNa bhAvaggeNa ahigAro, tatthavi AyArauvayArabhAvaggANi, uvacAraMti vA ahIyaMti vA ajjhitaMti vA egaTuM, eyANi puNa AyAraggANi AyArA ceva NijjUDhANi, keNa NijjUDhAti ?, therehiM ( 287) therA gaNadharA, kiM NimittaM ?, aNuggahatthaM sAhUNaM sissANa hiyatthaM pAgaDatthaM ca bhavautti AyArassa attho AyAraggesu NijjUDho, davito bhavitA, piMDIkRto pRthak pRthak , piMDassa piMDesaNAsu kato, sejattho sejAsu, evaM sesANavi, so puNa katarehiMto kato?, bitiyassa (288) ajjhayaNassa paMcamagAo uddesagAo, 'jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM logasta kammasamAraMmA kaaMti, taMjahA-appaNo se puttANaM dhUyANaM dhUINaM savAmagaMdhaM vA pariNNAya vatthapaDiggahakaMbaleNa pAdapuMchaNaM oggahaM kaTThAsaNaM' aTThamassa bitiyAo uddesagAto taM 'mikkhU uvasaMkamittu gAhAvaI vyA-AvasaMto! samaNA ahaM khalu taba aTThAe asaNaM vA 4 vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA pANAI bhRyAI jIvAI sattAI samAraMbha samuhissa kIyaM pAmicaM acchi jaM aNisaTuM abhihaDaM AhaTu cetemi AvasahaM vA samussiNomi' etehiMto piMDesaNasejAvatthesaNA pAdesaNA, uggahapaDimA NicchUDhA paMcamassa (289) logasAraajjhayaNassa cautthAo uddesagAo, 'gAmANugAma duijamANassa taddiTThIe palibAhire pAsita pANe gacchijjA se abhikkamamANe etto riyA NicchDhA, chaTTassa paMcamAo uddesagAo 'pAinnaM paDInaM dAhiNaM udINaM Aikkhe virue | kiDe' etto bhAsajjAtA, satta sattikagAI (290) sattavi mahApariNAo ekekAo uddesAo, satthapariNAo bhAvaNA, dhuyAo || // 326 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ agrAdinikSepaH zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 327|| vimuttI, AyArapakappo (291) paJcakkhANapurasma tatiyavatthUto AyAraNAmadhijAo vIsatitamAto pAhuDachedAo, AyArAo AyAraggAI NijjUDhAI, vitiyAto 'jahA puNNassa katthati tahA tucchassa katthati' avyogaDo (292) avisato avi tesiM to | acvokaTa iti, DaMDaNikkhevo 'Neva sayaM chajIvanikAyasatthaM DaMDaM vA samArabhejA, logavijate avi te-'esiM rakkhaNA appamatthA, visayakasAyavANA kIti (pasatthA), sIosaNiovi jIvasaMrakSaNameva, sItosiNA parIsahovasaggA ahiyAsijaMti, sammatte logasAre ya uJjamai ta jIvasaMrakkhaNatthameva, dhRtamahApariNAvi jIvapAlaNatthaM, aTTame ca imA jIvavirAhaNA teNa bhattapariNA, veNa taM NAtaM ?, AyariyaM ? uvadesiyaM vA ?, jiNeNa bhagavatA, jIvarakkhaNatthaM piMDesaNAo jahA tahA sejAriyA jAba vimotI jIvapAlanArtha, evaM tA ciTThato, atha sUtram-egaviho puNa (294) sadavizeSAtsarvamekaM, tadeva bhUyo dvividho-jIvAzcAjIvAzceti, savvanikkhevo evaM vitthArijati viraijati tahA, ahavA egaviho asaMjameM, duvihe atthato-bAhirataro ajjhattho, te sevaMtA, kaI ca bAhirahito?, kAyavAyANaM, maNAdivibhAsA, cAujAmo ya, bahiddhA AdANaM grahaNamityarthaH, gRhItaM paribhujyate nAgRhItamiti, | tena gahaNameva, paMcame paMca mahavvatA, sarAibhoyaNA chaddhA, jAva sIlaMgasahassA AyArassa pavibhAgo, savvaM AtikkheuM (295) jeNa suhatara hoi, eteNa kAraNeNaM paMca mahavvayA paNNatA, tesiM ceva (296) rakkhagaTThAe ekekassa tasseva mahabbayasa paMca 2 bhAvaNAo, satthapariNAe abbhitaro savva eva AcArArthamityarthaH, piMDesaNAdi jAva uggamaupAyaNesaNA jAva aTThaviha piMDanijjuttIe, sejAevi vatthesaNAe pAdesaNAe uggahapaDimAe, bhAsajAtANaM jahA vakkasuddhIe, sejAyariyAuggahe tiNhaM chakko Nikkhevo so, piMDabhAsA vatthe pAte caukkao Nikkhevo, AyAraggANeso piMDattho vaNNito samAseNaM / eto ekkakaM puNa ajjha-| | // 327 //
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ wami zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 328 // yaNaM vannaissAmi // 1 // piMDesaNAo caukke puvANupuvAdIsu jahAsaMbhavaM, suttAlAvage suttaM uccAreyavva-se bhikkhU vA bhikkhuNI prANasaMsavA bhikkhU heTThimajjhayaNaguNayutto dazavaikAlikamuttarAdhyayaneSu ahavA 'je bhikkhU tihiM vatthehiM parisite bhikkhU cauppagAro | tAdi niSedhaH vibhAsA, tathA bhikkhuNIvi, gAhatti vA gihatti vA egahu~, gihassa patI gihapati, gihapatiggahaNaM rAyapiMDapratiSedhArtha, kulaggahaNaM paDikuTThapaDisehArtha, piMDaM pAtayAmi anayA pratijJayA, avisesite piMDo, sa eva visesito asaNAdi caunviho, jahA suttaM, pADeuM vA Niggato Niggato vaNaM pADeuM, jaM labbhati tassa pADeuMti saNNA, pANagassatti sAmaigI saMjJA piMDo, yathA jIvo kSetrajJo | sAMkhyAnAM, paDiyA pratijJA, viza pravezane anu pazcAdbhAve, suttatthaporisiM saNNAbhUmiM ca gaMtuM pacchA paviDhe vA, ahavA gihINaM pAgakate pacchA paviDhe aNupaviTTho, ahavA piMDolagAdi paviDhesu pacchA pavidvesumaNupaviDhe samANe, gacchavAsINaM saMghADaeNa samaM, ahavA samaNANa'tthitte ityarthaH, punarvizeSaNe, kiM vizinaSTi?, azanAdi-zattukodaNakummAsAdI, ahavA prANAdIn prANehiM vA,pANehiM | aduva AgaMtuehiM, ahavA jahA cauttharasite gorasasattuyadosINesu hojA, AgaMtugA mUryagAdI, paNago khajagadosINAisu, bhAyaNesu vA, paiNaitevI vA talAratiyAto vA, ahavA vIyaggahaNA kaMdAtI, hariyaM mUlagamAdI, haritaggahaNA rukkhAdI, balimAdisu saMbhavaM | hojA, sattehiM saMsattaM, itarehiM ummIssaM, sItodaeNa abhisittaM, kahaM ?, aggi(gga)bhikkhamAdI pANiteNa abhisiMcati, nikkhevo, | taMdulodaeNa mittagaM udagaM, bhikkhA vA varise paDatae, rayasA ghAsitaM, samaMtA raeNa missitaM, uvacitasakutapANANimAdi, tahaprakAra etehiM dosehiM juttaM, paratthahate (hatthe) hatthe ceva paramattho, parabhAyaNaM, aphAsugaM sacittaM, aNesaNijaM gavesaNagahaNesaNAya asuddhaM, mannamANo ciMtamANo, lAbhe saMte-vijamANe no paDiggAhijjA, Ahaca-sahasA sitA-kadAti aNAbhoge paDIcchitaM, bhaMgA cattAri, ID // 328 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 329 // se tamAdAya gahaNAya egaMtamavakkamijA, egakAH ekAnte, ahe ArAmaMsi vA 2 adhityayaM NipAtaH ahaggahaNA'goyare vA aMDagA | pANA jattha Nasthi haritodagaM ussA vA jahiM Natthi, uttiMgA gaddabhA kIDiyANagaraMvA, paNao ullI, daeNa missitA, maTTigA vA, makaDagA lUtApuDagA, tattha ceva kIDagA kIDiyaM ca vA, tattha vA vigicitA ekaMsi, visohiyA bahu sohiyA, logamahapottiyAe kAe pamajettA, tato saMjatagaM muMjeja vA pieja vA jaM cAeti 2, jjhAmathaMDilaM ajjhusiraM sAmitagaM advi kiDe hiraNNasuvaNNAINaM tattha khajagAdi Nisirijati, vIhitusesuM kuMDagAdisu, Na uraNagAdisu saMguliyA, tatthavi sattugAdi goyamakarisamacchigAto, NavagaNivise pavese gAme dullabhathaMDile abakare paridRvijjai paDilehiya 2ttA pamanjita darogADhe dravasiNehAdi, adare sitthAdi, tato saMjatAmeva paridvavijA, osahIo sacittAo paDipunnAo akhaMDitAo, sassiyAo parohaNasamatthAo, jahA | sAli, kila atasitilassa tivarisa paMcavarisayaM, avidalA kaNANa viNA, atiricchacchiNNAo ujjhitAo, phAlitAo puNa tiricchIchiNNA, AhAviNA jIveNa taruNiyA, chivADI komaliyA maggalisaMdAtINaM, aNabhikaMtA jIvehi, bhanjitA mIsajIvA cetra, etto vivarItA kappaNijjA, avavAdeNaM pihugA sAlivIhINaM, bahurayA javANaM bhavaMti, bhujjhagA godhumANaM vucaMti, maMthu borAdi aNyo vA phalA keti, mathitA-cuNNitA, mathyateti maMthu, cAulaM taMdulA cAullAlaMva sugitA vihI sukavitA kUAmissitAo taMdulA kaNigA| vA se, dubbhajitaM ekasi, DhuMbbhajitaM aphAsugaM, vivarIyaM asaI bhajiyaM dupakaM to kappaNijaM / annautthiyA paribhahA(dA)ti, gAratthiyA dhIyArAdI, anno vA gihattho, parihArito sAhU, aparihArito pAsattho u, bhAvaNA vayaNeNa jANaMti ca appANaM, iriyAvahiyAdi virAhaNA viyAre davaaNNakaNa asatI vihAre caTTA vAraugghaTTagAdi, gAmANugAMme thaMDilasaMkamaNaappamajaNarAgAdiyAdidosA, // 329 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDeSaNAdhyayana zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 330 // AIPMT piMDo Niccasi bimA ummANaM, aha dohAla evaM pariharatA piMDesaNANa, guNasamaggatA uttaraguNAmamitIe tahA sejA deti sayameva, aNuppadANaM davAvaNaM, tatthavi ahikaraNAdI desA, asmin paDiyAe-asmin sAdhu egaM pratijJAya pratItya vA, samAnaH dharmaH sAdhammikaH, samuddizya samastaM uddizya samuddizya samAraMbha, avisodhikoDI savvesiM pati Na kappai, purisaMtarakaDaM aNNassa | dinnaM, NIhaDaM bahitA NippheDitaM, kehiM NINitaM ? attadvitaM, No koi giNhaitti amha jeNa bhavatu, aNNeNa vA appaNaeNa, missiyaM aphAsueNaM, aparibhuktaM NAma bhuttisesaM acchati, AsevitaM Aruhya bhotuM Isi saMcitaM, etaM savvaMpi na kappai, etesiM apaDipakato paDisiddhaM ceva, bahave pAsaMDiyA, saMghaM gaNaM kulaM gacchaM vA, evaM egaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo, paguNiyatti prAgaNya, samaNaggahaNeNa AjIvarattavaDaparivAyatAvasasAhaNaM paMcaNhaM, esA visohikoDI, cha8 yAtiya, bahave samaNA purisaMtarakaDAI kappeMti, | Nitio piMDo Nicasi bhikkhA, aggapiMDo aggabhikkhA, jo u bhattaTTho abaDhuMbhato, addhabhattaTTho tassaddhaM ubaTuMbhAto, etesiM giNhaNe pokaMtiyadosA, annesiM dijamANe ummANaM, aha doNhavi deti tA appaNo siM umANaM pacchA dhannaM raMdheti, aha bahutaraM to chakAyavaho, tamhA sapakkhaparapakkhomANAI vajejA, etaM khalu. evaM pariharatA piMDesaNAguNehiM uttaraguNasamaggatA bhavati, samaggabhAvo sAmaggiya, mUlao sammagatA pANasaMsattagAdi pariharatA, aguNasamaggatA apariharaNeNa, guNasamaggatA uttaraguNANaM, taMsAmayyA caricasAmaggI, cAritrasAmagryA avvAbAhA esaNA sAmagrI bhavati, sabaDhehiMti sabyAhiM samitIhiM jahA piMDesaNAsamitIe tahA sejAriyA bhAsI jAva vimottIe vA susamitIo saMbhavaMti ceva, Atmahito vA samito, sahito nANAdIhiM, sayA NicakAlaM Ama|raNaMtA jatetti bemi / iti prathamA piMDesaNA smttaa|| idANiM so ceva piMDo kAlakhi tehiM maggijai, koi aTThamIra uvavAsaM karettA bhoyaNaM karei, aTThamigrahaNeNa sesA divasAvi SHIDAR // 330 //
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDaiSaNAdhyayanaM zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 33 // sUtitA, addhamAsitaM vA uvavAsaM kAuM avAmasAe vA kareti bhattaM, mAsitaM punnimAe, 2345 chammAsie -ayaNabhattae uDUsisiratAdisu Rtau ghRto gulo gorasA sAlI ya paurA ahavA padosA, hemaMtasisiragimhe sattugamAdi, evaM jA mi uDDumi diJjati, uDusaMdhI doNhaM udaNaM saMdhI, pariyaTTe hemaMto vasaMto ahavA se udhu samattA, ukkhAo khaliyA, kuMbhI kuMbhappamANA, kalasI giha| kuMbhe bharijati, kalovAdI pacchIpaDigamAdI, sanidhI goraso, saMNicao ghatagulA, etthavi tacceva pagArA, apurisaMtarakaDAdI Na kapyati, kuto? visuddhA No bhattapANA bhaMgA 4, dosa visuddhesu gahaNaM, sesesu paDiseho, uggA je sAmiNo daMDadharA AsI, bhojA gurutthANIyA, rAINA rAiNo, khattiyA ikkhAgahariyasapasiddhA, esitA darisaNA, vesitA raMgovajIviNo, gaMDagA gAmatittivAhagA, kohagA haragAe koTTakItyarthaH, gAmarakkhagA gAmAuntagA, bokamA litANaMtikA, evamAdi a, duguMchitA caMmArAdI, tesu phAsusagANaviyaggahaNaM / samatrAto-goTThIbhatta, piMDaNigaro-pitipiMDo, iMdamahe iMdo, khaMdo mahAse go, rudo rudameva, muguMDo baladevo, NAgA NAgavaliyAe, jakkhA ANaMdapure siddhA ceva, mUle jahA devaNimmite, ceiyaM vANamaMtaraM, rukkhA pattavyovagANi kajaMti, giri ujaMtAI, darI uccayaaMdhAriyAsu, kappaMjaNagA dahaNAgadumo, NadIe bhamaMtIe, sare jahA bhaTThacaraNe, anne ya sAgAre, annataresu vA virUvapara0 egAo vakkhAo taheva apurisaMtarakaDaM No paDigAhijA jAva aha puNa jANejA diNNaM jaM tesiM dAyavvaM aha tattha Na bhujejA, bhuja pAlanAbhyavahArayoH, pabhU vA pabhusaMdiTTho vA pabhU gAhAvaI AyariyagilANAdINaM alaMbhe vA so dejA jAva | pddigaahejaa| idANiM khittaM-parato addhajoyaNaM bhikkhAcariyaM gammati gAma vA raNNaM vA cauddisiM, jattha saMkhaDI tattha avarAevi jaI jAi, sA saMkhaDI pratijJAtuM na kappati ! se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pAINaM purimadisAe vAreMtevi jati tattha saMkhaDI // 33 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUrNi: // 332 // | bhavati taMjahA - aNADhAyamANe paMDigacchati annaM vA, evaM sesAsuvi, evaM tA bahitA, saggAmevi na kappati, jattheva sA saMkhaDI siyA | taMjahA - gAmaMsi vA jamhA taM pai, gAmaM vA 2 gAmAdi puvvavaNNiyA, No abhisaM0 kevalI jato kevalI paraM samattho gAuM te dose, AdANaM dosANaM, prabhavo saMbhavaH, ahavA kevalivayaNeNa bhaNAmi dose, Na sacchaMdeNaM, katarataro kevalI 1, suyanANakevalI, AhAkaMmitAdINaM saMbhavo, tattha tAo saMkhaDIo egadevasiyAo jahA sarassaIjattA ahAbhadaesu ya sagharapAsaMDa0 jAvaMtiyAdI dosA paMtesu paMtAvaNAdIyA doso, khuDDito duvAre jAto, mahAprakAzaH pravAtaavakAzA'rthaM bahupANA, mahilliyAo duvAriyAo khuDDuyAo susaMguptaNivAtArthaM, yo vA NaM sAhusamaNajAvatiyANaM arthAya samaM bhUmiM visamaM kareti, sAhU aTTAe paDiNIyaTTayAe vA, to | hemaMte sItarakkhaNaGkaM NivAtA, gimhasarate pavAtihUM, etA savvA paDiNItA, aNukaMpaNaTTA vA karejA, aMtovi bAhiM bAhiriyA chiMdiyA daleti kusA, kharA piTTeto saMtharaMti, esa khalu bhagavayA evaM AhAkammaMmi saMjatadosA, tamhA se saMjate NiyayaTThe tahaSpagAre purise saMkhaDi vA puvvaggAme puresaMkhaDI, ahavA puvvaNhe aggiTTigAdI jAte vA puresaMkhaDI, pacchimA gAme pacchA saMkhaDI, avaraNhe vA | jahA girikannigAdI vA pacchAsaMkhaDI, vivAhe vA puvyasaMkhaDI dIjA, dayitA rasagehIe ukassaMti kAuM, atippamANaM bhuMjittA pivattA va egANiyadoseNa vA viyaDamAdi pItaM hojA, jAvajjIvo vosirA vaNNitA, vamaNaM vamaNA, vAgahaNAt chidrataM Na vamiyaM, na sammaM pariNAya, ajINNagamityarthaH Agatya saMkocayaMti AyuM sarIraM buddhIM va saMkocayaMtIti AyaGko, annataro SoDazAnAM ekataraH, ahavA aNNatare dukkhe 'alasate visRi' gAhA, alasa eva acchati, visUigA evamacchaitti, vo siraivi egataraM vA kareti, ahavA Aryako jaramAdI, Aryako sajjaghAtI, rogo kAleNa, asaMjatA karaNakArAvaNe jIvaghAtA, asamAdhiM jaraM vA, kevalI vUyA pucca piMDepaNAdhyayanaM // 332 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 333 // piMDepaNAdhyayana bhaNitA, ime anne-pavayaNAdI, gAhAvaI agArio vA, parivAyA kAvaliyagAdI, parivAyAo tesiM ceva bhoIyo, vAsagimharIkAdIsu saMkhaDIsu, evaMpi agArIovi, mAhessarasirimAlaujjeNIsu egabhaM egavattA egacarittA vA, savbaMmi bhavAvA, soMDa vigaDaM ca pibaMti, pAduH-prakAzane prakAzaM pivaMti, re prakAze, pIvitaM prakAzIbhavati, bho! ti ziSyAmatragaM, vyAmizraM nAmA tehiM pAsaMDagihatthehiM, ahavA ve surAo, ahavA sidhuM va suraM ca aNukaMpayA saMjataM pAejjA, paDiNIyayAya pAejjA jA uDDAho | bhavatu, mattagadosA gAeja vA nacceja vA vameja yA, matteNa ya paDissao Na gaviTTho, huratthA NAma bAhiM vigAlo ya jAto, ko vA mattellagassa deti, gatie saMtassavi, tehiM ceva sammissabhAvaM pagataellau Apajjeta, annamaNo NAma Na saMjatamaNo, savvete vipariyA, sa0 savyao NAma aceto AtaparaubhayasamudvehiM dosehiM, itthIviggahe vA viggahagahaNaM mattagaparIravat , tatrApi grahaNaM dRSTa, kilIvo NAma napuMsao, ete geNheja, piyadhammevi na deso, kimaMga puNa maMdadhamme ?. evaM vA brUyAt-AusaMto! samaNA eyAo saMsA vigAlo rattIvi paricariyanvA, gAmaNiyaMtiyaM gAmamabbhAsaM, kaNhui rahassitaM kamhivi rahasse, ucchU akkhADe vA anatare vA| pacchaNNe mihuNassa sahayoge ca, paviyaraNaM paviyArayA, AuTTAmo kubbImo, egatIyA koI vidhammovi sAijeja, sAtijaNA samaNujANaNA, akRtyametat , jJAtvA AdANattA, sAsaMti vijaMto, pratyavAyA iha paraloge ya, tamhA No abhi0 aNNayare saMkhaDI Nisamma, samattaM dhAvati, ussugabhUto sajjhAyAdINi Na kareti, dhuvA asthi Natthi, hotIevi labho huja vA Na vA, labbhamANovi velA phiTTijA, No saMcAeti-na zaknoti itarAitarAI-uccanIyANi jANi puvabhaNiyANi samuddANatAtaM samudANiyaM, phAsugaM ugga| mAdisuddhaM esaNIyaM, esiyaM phAsugameva esitaM, vesiyaM NAma jahA vesivANurUvaM, virUvatthe rayaNe vANa joeti, kevalaM kAlite, INDRAMMARRIm KaHAMMALHARIHITINA RAHIMIRMIRA P // 333 // ATANI
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDaipaNAdhyayanaM zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 334 // evaM sAhUvi esaNAjutto, vacchagadiTuMteNaM esaNaM joeti, jaM evaM laddhaM taM vesitaM, mAiTThANasaMsparzo, tA evaM gAmAdi puvabhaNitA, AiNNA caragAdIhi, ummANA ta satassa bhatte kate sahassaM AgataM, NAUNaM mAgaM, Na viNA rasagevIra saMkhaDI gammati, AiNNAe ya ime dosA-pAeNa vA pAe akaMtapuvve bhavati, AlAvA pasiddhA, asaMkhaDAdayo ya dosA, aNesaNijaM solasahaM egataraM, tamhA se saMjae NiyaMThe vitigicchA saMkA uggamaemaNAsu paMcavIse, asamAhiyA asamAhaDA, kaNhalessAdi tinni, carittA No savye, tini, maMdaM abogaDo, uvahI AdI muttesuvi bhAsiJjati, evaM vihAro avyogaDo jigatherANaM, jiNakapitA suhumabuddhI kAevi | NANaMti, therakappitA suhameNa vA sannANeNaM, itaraMmi kAraNe, tibadesitaM savvadivasaM, suTuM vA vAhi vA dhArAhiM abyocchinnaM,tiricchaM saMpAtimA, nijAti, uraMsi vA NaM NilijijA, kakvaMsi vA NaM AhaDejA, pANiNA pANi pidhittA, eyANi kareti pANipaDiggahato therakappiyANaM, se mikkhU vA bhikkhuNI vA khattiyA cakavaTTIvaladevavAsudevamaMDaliyarAyANo, kurAyA pacaMtiyarAyANo, rAyavaMsitA rAyavaMsappasUyA, NarA NArI ya siyA, annatarA bhoitA, aMto aMto nagarAdINaM vAhiNiggatANaM saNiviTThANaM itaresiM gacchaMtANaM bhaMgalatthaM vA, sayameva ANiuM dukassa dejA, deMtANaM sayameva adeMtANaM aNNo dijja asaNaM vA 4, lAbhe saMte No paDigAhijjA, | issaratala gharakoTuMbiya lAbhe saMte rayaNamA0 esaNAmAdI* etaM khalu bhikkhussa vA bhikkhu gIe vA sAmaggiyaM / tRtIyA piNDesaNA prismaaptaa|| saMkhaDiahigAro aNuyattati, maMmAdi mAsaM cAummAsaM vA Nijisito Asi, pAraNe mAMsehiM ceva saMkhaDiM kareti, ad bhakSaNe' | maMsaM adaMtIti maMsAdI migapaTThitA vA, gomahimavarAhAdIhiM mArijeja, saMkhaDi. kareti, evaM macchAitema do pagArA, NavaraM gogAheNa // 334 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH // 335|| mArijeja, maMsakhalaM jattha maMsA sukkhAviti sukkhassa vA kaDavallA katA, evaM macchagANavi sAmANo, taNakhalAI kAuM sukkhAvettA vibhayaM bhattAI kareti, paheNaM AheNaM vA tittANaM, vadhuMyA hijati eheNa vadhUittA, ahavA jaM ANiJjati taM pe hiNaM (pahe) hi, hiMgolaM karaDayabhattaM, sammelo vivAhabhattaM, pacchAkammeNa vA mittA vA kati bhattaM kAUNa, ahavA goDDIbhataM saMmelaM, hIramANaM, ahavA kIrati aMtarA, bahupANA pIpIlagasaMkhaNagaIda goba gaIMdajutrAdi pucvattANi, bahavo samaNamAhaNA uvAgatA gamissaMti pacchA atyarthaH AiNNA accAiNNA caragAdIhiM no pannassa prajJAyAM prAjJaH tasya prAjJasya accAiNNattaNeNa ThANAdI Na sakati kAuM, visayapavesA dukkhaM, | logo ya bhaNeja-aho jimmidiyaM adaMtaM sAhUNaM, so evaM paMccA rAyamiseyAIsu cetra appANAdisu appAdinnAsu nikAraNe Na kappati, gilANaNANakAraNAdisu kakkhaDakhettavattacyA, asaMtharaNe vA egadivasa aNegadivasiyAsu giNhejA, tattha ya velAe ceva pavisiJjati, avelAe ussakaNaM pavattaNadosA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA khIrijamANAsu saMjayaTThAe yAtrI duhituM dijA, uvakkhaDijamANe saMjataTThAe kiMci chaDantI ubakkhaDija, appahitaM Na tAtra dijati, saMjayaTThAe pavattaNaM hojA, ete do se jANitA | do gAhAvaikulaM settamAdANa AdAyaM nANaM iha jJAtvA, egaMtamatrakamijjA aNAvAdamasaMloe, khIriyAsu uvakkhaDite, pajjU hiyaM paDitaM, ete dosANa - Natthi pavisiJjA, bhikkhaNasIlA bhikkhAgA, nAmagahaNA davyabhikkhAgA, egeNa savve, evamavadhAraNe, AhaMsu kaMThA, samANA vRDavAsI, vasamANA NavavikappavihArI, dUtijamANA - mAsakappaM caumAsakappaM vA kAuM saMkramamANA kahiMci gAme |TThitA uDubaddhe ahava hiMDamANA, mAiTThANeNa mA amhaM kira visamo bhavatutti pAhuNae Agate bhaNati khuDDAe khalu ayaM0 vamatI khuDDagA, tesiMpi bhaddatarA detagAI Natthi, thotrA bhojANi, bhaMDihiM vA akaMnA, se haMtA haMtAmaMtraNe, purasaMyutA mAtApitAdi, pacchA piMDepaNAdhyayanaM // 335 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 336 // 4 uddezaH PARAN saMdhutA sasurakulAdi, ahavA gihavAse pudhasaMdhutA, pavvajAe pacchAsaMdhutA, gAhAvatipiMDaM NAma saMpannarasaM snigdhaM dravaM pesalaM utta-IM piDepaNA dhyayana | rasaMloyagaM vaNNAdIhi a sobhaNitamityarthaH, sukulI sukhajagaM, phANiyaM dravagulo, pubyo vA pUrvao, ullaM khajagaM savvaM gihitaM, sihiriNI manjitA, siharavayatti cikkaNattaNeNa, taM bhocA pacchA sAhuNo hiMDAveti, tami gahite sAhuNo kiM karetu ?, mAiTThANasaMphAso, tA na evaM karijjA, kevalipaDisedhiyaM akappita, sevaMto mAyAmose vadRti, kahaM kujjA ?, saggAme paraggAme avisese pAhuNaittie, tiNi diNe pAhuNNaM, se tattha bhikkhUhiM saddhiM kAleNa kAleNaMti sati kAle tatthitarA0 sAmudANitaM taM AhAraM AhArejja, evaM khalu tassa bhikkhussa vA 2 sAmaggiyaM | caturthI piMDaiSaNA smaaptaa|| ihApi kAlo'dhigAra eva, aggapiMDaH aggo NAma arijjao khippamANe saMjAe agArI baMbhaNassa aggaM piMDaM dAtuM samaNasaggadahapavattaNadosA ahavA ukkhaliyAdosAo vA ukvivati Nikkhippati aNNehiM vijjati hIramANaM na nijjati paribhAijjati, paribhujjati aNNe bhuMjaMti, paridRvijjati accaNIyA kIrati, purA asaNAdI vA (4) tattheva bhuMjati jahA boDiyasarakkhA , ahe carati NAma ukkamamaDati, khaddhaM kharbu NAma bahave iha saMkamaMti turiyaM ca, tattha bhikkhuvi taheva so0 sA0 mAiTThANaM saMphAse No evaM karejjA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA appa0 ketAro talAgaM vA jaM uvassaM vA, pharihA gAmo udaeNaM veDhito phalihato vA, pAgAratoraNaaggalANi, jahA hathivArI aggalapAsao, aggalAe vA kArya, uccAraNAo valito, aNaMtarahitA nAmAMtaro aMtarvA tena aMtarahitA sacetaNA ityarthaH, sacetaNA, ahavA No aNaMtehiM rahitAo, sahitA ityarthaH, itthaM na dIsati, sasiNiddhA ghaDau'cchapANiyabharito palhatthaNo, vAsaM vA par3iyamettayaM, sasarakkhAMvito maTTitA tahiM paDati ya sagaDamAdiNA Nijja- // 336 // )
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 337 // mANA kuMbhakArAdiNA calaNaM vA, cittamaMtA masiNA silA eva sacittA, lela gahitA, uDao sacito cetra, kolA matA madhuNo, tassa AvAsaM kaMThaM, anne vA dArue, jIvapatiTTite haritAdINaM uvari, udehigAga vA sacite vA, sa aMDo sapANe pucamaNitA, Amajati ekasiM, pamajati puNo puNo, asasarakkhaM acittaM, deMge asati uggaho aNuNNAvejati taNAdINaM, evamAdIhiM pamajejA, maNussaM viyAlo NAma gahillamattao, gahillau hAraNapisAiyA gahitA, sesA goNAdimAragA alakaibhAvA, khuDDA khAyaMti asminniti taM, uvAtaM, vesI mRsigA dhUlI vA, bhillugA puDAlI vA visamaMmi suNayaM pANiyaM tilavijalaM, na duvAravAhA agga| dAraM kaMTagoMditA ahesI, boMdiyaggahaNA kaDaMgacelAdiNA pihitaM, aNuNNanavittAvi Na vadRti, aNunavituM vahate gilANAdisu kAraNesu / gAmapiMDolato vijamANA oleti, saMlogo jahi dvito dissati, sapaDiduvAraM sapaDijuttaM dArassa, kevalI bUtA, tassa | puvapaviTThassa NINiyaM viharejA, aciyat aMtarAliyadosA, gihattho vA bhaNati-jo etto ceva paDicchatti, ete dosA jamhA | pubboddiTThAe paiNNAe, pratijJA heturupadezaH, eSa bhagavatAM jaMNo saMloe, settamAdAya jJAtvA aNAvAta asaMloe tassavi, tassa | tassa gihattho samvesiM sAmannaM gihapAsaMDasaMjaehiM sammaM dija, bhaNeja ya-ahaM akkhaNito tujjhe ceva bhuMjata paribhAteta vA, taM ca kei giNhittA tusiNIe0 mAiTThANaM No evaM karejA, jai phavvaMti Na gehaMti, aha asaMtharaNaM gilANAdINa vA Natthi tAhe | geNhaMti, aha asaMtharaNaM taceva bhAyaMti, aha bhaNaMti-tumaM ceva bhAehi, te vA veMTaneti tAhe paribhAeti, khaddhaM-bahugaM, DAgaM sAgaM | vAiMgaNamAdi, aha bhaNaMti-bhuMjAmo, tattha appaNo ukTThati tesiM taheba deti, aha NicchaMti, evaM puNa pAsatthehiM asaMbhoiehiM vA, gAmapiMDolAdi puvapavidve uvAdikamma No pavize, mA paDisehite va dipaNe vA Saveseja vA obhAseja vA, evaM khalu bhikkhussa // 337 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDaiSaNI zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 338 / / vA 2 sAmaggiyaM // paMcamA piNddaissnnaa|| iha hi aMtarAiyameva tiriyANaM, rasaM esaMtIti rasesiNo pANA-sattA, ghAsesaNAe AhAravai, saMthaDA NiraMtaraM saNNicatiyA, davadavassa0, tiriyaduTThA, ke te ? kukuDajAtIyaM vA, jAtiggahaNe strI napuMsako vA kukkuDapecchagA, karisamAdIsu kaNayAo vA koi dijA, kukuDA kalevarA, lehaNe vA saraNagarANaM kae kuDagaM koti dijA, vAyasA aggapiMDaMmi, tattha aMtarAiyaM ahikaraNadosA, duvAravAdhA duvArapiMDo, avalaMbaNaM avatthaMbhaNaM kAeNa vA hattheNa vA, dubalakuDDi uddehiparivahite, phalahite kalaho ceva dANaM uttarataro kavADatoraNesu etesu ceva dosA, dagacchaDDaNagaM jattha pANiyaM chaDDijati, caMdaNiudagaM jahiM ucchiTThabhAyaNAdi dhuvvaMti, etesu vayaNadosA, siNANaM jahiM hAyati, vacaM nAma paMcavaDao, tahiM pavayaNa. bhutAbhutteNa khaMtarehiM doso, AlogaM ulAva(laMki)gAdi, niggalaNaM kuDDo khaMDitao, saMdhI doNhaM gharANaM kaDagANa vA, dagabhavaNaM NhANagharaM, pratijjhitA bAhaM pUritA, aMgulIe uddesiya 2 nijjhAti jahA ime dINAravatthAI thiggalA vA dIsaMti, NaTThahite vakhure saMkA, aMgulIe dAettA bhaNaMti-etaM kusANaM me dehi, bAleti, hetu hotu savvesiM dehi, amha Na dehi, kiM aNudaMsaNu ? / aha tattha kiMci bhuM bhuja pAlanAbhyavahArayoH, hattho hattho ceva, matto piTThakuMDagaM, maTTitajAti, davI davvI ceva, ullaMkigAdINaM vA gahaNaM, bhAyaNeNa kammaM bhAyaNaM kaDagAdi gahitA, sItaM vigaDaM caubhaMgo, iha avigatajIvaM gahitaM, udaullaM purekammasaMjayaTThAe ghaDaMti, Na sasaNiddhAe ciTThati, saMsadvega jAva paDigA'hejA, puhugAdi koDesuM 3 sacittasilAdisu, bilaloNaM phAsugaM kaDijai, ubdhiyaggahaNA sA suddhasiMdhavAdi, aphAsugaM hitaM desaMtarasaMkamaNagA uNhAdIsu phAsugIbhavati, revaTTAdi bhijati rucati vaa| ussiMcati tato NisiMcati tahi aNNattha, tattaM uNhodagaM | // 338 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH // 339 // ghRtaM vA AmajI, agaNikArya ukkhalitaM taM vA davvaM jaM detiyaM puNo puNo udhetuM otAremANe vA agaNivirAhaNA, etaM khalu bhikkhussa vA 2 sAmaggiyaM / SaSThI piMDeSaNA || saMbaMdho agaNikAe saMyamavirAhaNA, ihAvi saMjamatava virAhaNAdi, khaMdho pAgArao, ahavA khaMdho so taJjAto, ghare caiva pAhaNakhaMdho vA, tajjAto giriNagare, atajjAto anyatra, maMco maMca eva, kaTThehiM kIrati, mAlo mAlo ceva, pAsAdo pAsAdo caitra, haMmiyatalaM AgAsatalaM, aNNataraM aMtalikkhaggahaNeNaM tA sikkagAdi gahitA, etesu mA lohaDadosA, pIr3ha chagaNagoma pamAdI, phalayaM kaTTamAdI, NiseNI NisseNI ceva, udUkkhalaM muzalaM ukkhalaM vA, avahaTTha aNNato giNhittA aSNahiM sthAveti, ussaviDaM uDDa vituM taM caMcalaM pacalijjA, tattha paDeMtassa sarIriMdiyavirAhaNA jIvavirAhaNA ya, tamhA Na paDigAhejA, unbhAyA mAloiDa, koDigA eva kAlejjao, visamaM ovari saMkaDao, mUDhigAhA bhUmI egA khaNitu bhUmIgharagaM ubariM saMkaDaM heTThA vicchinnaM aggiNA dahittA kajjati, tAhiM tu ciraMpi godhUmAdI vatyuM acchati, kuMthA puMjigA, okujiya avakujiya, avakujiya ohariya otAriya AhaDDa - AhRtya No pari0 / maTTiolitte kAyavaho, ubbhijamANe chaNhavi, jauNA litte agaNimAdIovi, lippamANe'vi chakkAyavirAhaNA pacchAkrammaM vA, evaM puDhaviAuukkAesu patiTThitevi, ussakiya NivvaviyA ohariya uttAretuM / agaNikAe a daMsitaM sUtraM, suppaM vidhuvaNaM vaMyaNao, sesANi pAgaDaTThANi ceva, jAva Na paDigAhejA / vaNassapatiTThitaM piTThassa hariyakAyaassa vA uvariM / pANagajAtaM, usseimaM pidIvagAdi, saMseimaM tilajjayaM tipaNNagAdi, sIteNa uNheNa vA cAulodara tilodage ya, ahuNAdhotaM- dhoyamittaM caiva, aNaMvilaM Na aMbilImUtaM, avvokata Na aceyaNaM, apariNataM vannAdIhiM tArisaM ceva, aviddhatthaM Na joNI vidvatthA, etaM Na paDigAjA saptamI piMDepaNA // 339 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 piMDaiSaNA zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 340 // tilA bhujjitagA pANIte chubhanti, tusodae tusitA bhujiyagA chubhaMti, javodae javA sujjiyagA chubhaMti, AyAma avassAvaNaM, | sovIragaM aMbilaM, kei bhaNaMti-kosalAe parisittiyaM, suddhaviyarDa saMsaTThapANagaM, nijjA vA ahigAro, ahuNA dhotAINI No paDi gAhijjA, imaM puNa suttaM ciradhotAdisu-se puvAmeva Aloe, paDiggaho evaM mattaovi gihibhAvaNeNa vA vakkheve cakiyA phuDA | ceva paDigAhejjA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pANagaM aNaMtarahitAdisu, uddhaTutti uddhRtya, NikkhitaM ThavitaM, udaulleNa | vA sasiNidveNa vA sakasAeNa vanA(llA)diNA kasAeNaM, so ya saceyagoya hojjA, matteNa bhAyaNeNa, sItodaeNa saMbhoettA bhAsecA | No paDigAhejjA, evaM khalu tassa bhikkhussa vA0 sAmaggiyaM / sattamA piNddesnnaa|| | saMbaMdho iha pANagaM, aMbagAI dhoveMti aMbasAlasa vAM saMsadapANagaM khollavisae aMbagANi phAlettA sukavijjati tesiM dhovaNaM | aMbapANagaM, evaM aMbADagakavimAuliMgamuddiyAdAlimakhajjUranAlierakarIrakolaAmalagaciMcAdINaM savvesiM dhovaNaM, rasamIsaM vA aTThiyaM aDhillao, saha advieNaM saaTThiyaM, saha kaNueNa ya sakaNuyaM, kaNuyaM aTThiegadesae vA atusso kaccho vA, bIteNa saha sANuvIyakaM, chabbakaM dRsaM vatthaM, vAlaM sauNIparae vA, raeNa vA, AvIleti ekasiM, paripIleti bahuso, parisaeti gAleti Na paDi0| AgaMtAro maggo, magge gihaM, ahavA yatra Agatya AgatyAgArA tiSThati taM AgaMtAgAraM, ArAme AgAraM, gRhapatikulaM vA, parivyAyagAdINaM AvAto pariyAvasato, annagaMdhANi kalayasAlimAdINaM, pANagaMdho kappUrapADalAvAsitAdi surabhigaMdho caMdaNAgurukuMkumAdIrNa AsAyapaDitA bhANamuhaM, No tattha siddhA, sAlugaM uppalakaMdago, birAliyA gollavisae vallI, palAsato sAsavasiddhatthapAlitA, AmayaM araddhaM, asatthapariNataM sacittaM, pippalI pippalimUlaM, miriyaM mi 2, siMgaberaM suMThI allagaM vA, cuNNe etesiM cetra, A PAHIRAINME N NAHIRANIUDPARISHAPRILLYRIBP amARIABILumAITHINDI l Ra an // 340 // m M Illain pat a
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ MISA 8 piMDepaNA zrIAcA rAMga sUtra- cUrNiH // 341 // aMbaphalaM ca phalamatthao, jhijjhirI vallipalAsagamUlaM, surabhipalaMbaM saggayamUla, sallaie mUlaM moyaI, palAsA(vAlA)Navi, AsopalAsaM vA AsaTTho pippalo, tesiM pallavA khajaMti, naggoho nAma vaDo, pilakkhU pippalI, Urasallaievi, aMbasaroDagaM DohiyaM vA, evaM aMbADagakaviThThadAlimabillANavi, uMbaramaMthu vA maMthu nAma phalacUrNA eva, NaggohapilakkhuAsoTThANaM maMthu vamaNitilehi samagaM cuNNijaMti, AmagaM Amagameva, durukaM dupiTuM, aha aNubbhI bIjo sANuvIyaM AmaDAgaM AmacaM, na mRtaM amRtaM sajIvamityarthaH, pUtIpiNNAo sarisavabhakkho, ahavA sabbo ceva khalo kudhito pUtipiNNAo, mahuMpi saMsajati tavaNNehi, evaM NavaNIyasappIvi, kholaM kallANANaM, ettha pANA aNuprasRtA jAtA saMvRddhA vakaMtA jIvA, ettha jIvA, Natthi pareNa viddhatthA, ettha saMjamavirAhaNA, valIkavaggulessAdidosANa paDhio, meragaM cchoDiyaNaM, mijho medo, aMkakarelugaM vAlikharagaM vA, ete gollavisae, kaserugasiMghADaga, koMkaNesu pUti AlugaM vA, Na paDigAhejjA, ete jalajAtIyA hoti, uppalanAlo savvesipi khijjati misaM jaDharae, pokkharaM kesaraM sukalaM, pukkhalagaM khalagaM, pukkharavigA kacchamao, aggavIyA sAlimAdI anno vA jo paribhogameti, mUlabIyA phaNasamAdI, khaMdhaSIyA uMbaramAdI, porabIyA ucchumAdI, aNNANivi etehiM ceva jAI paribhogameti, ete AsamANakuppaM, aNNattha takalimatthaeNa vA takkalIsIsaeNa vA nAliyerimatthaeNa vA khajUrimatthaeNa vA, ete egajIvA, te chaDDittA matthao |gheppati, so lahuM ceva viddhaMsati, ete Na kappaMti, kANaM puNa khaiyarAtaM ? aMgiragaM khairAeNaM samaMDavAhiyaM vA yAsitAlA tehiM dUmayaMtaM | na sakeyaM khAituM ceva, tassa aggagaM-kaMdalI ussugaM-majjhaM kattaM tIe hathidasagasaMThitaM, kalato siMbA, kalo caNago, olI siMgA | tassa ceva, evaM muggamAsANavi, AmattA Na kappeMti, lasaNaM savvaM, mijAu vA pattaM tasseva, NAlovi tasseva, kaMdaovi tasseva RIMARATHIMSHAHIPARISHAamaARRAININDIAN MITHA // 34 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 342 // tayA AmaM Na kappati se bhikkhU vA bhikkhuNI vA acchigaM kuMbhIe paccati teMDugaM tembarUvaM, evaM caiva velugaM villaM, kAsavaNAlitA sIvaNNagaM, AmagaM asatyapariNataM lAbhe saMte no paDigAhejjA, kaNataMdulA kaNiyAo, kuMDao kukusA, tehiM caiva pUrvalitA AmalitA, cAulA taMdulA, piTThatti AmaM, piTThalovi tilapiDaM, tilapappaDaM AmaM asatyapariNayaM lAbhe sante No paDigAhejjA | aSTamI piMDepaNA parisamAptA // saMbaMdho sIlamadhikRta, ihApi sIlaM, piMDo'dhikRto vA ihApi piMDa eva, khettaM ThavittA cauddisiM paNNacagadisaM vA pahuca saMte. saDDhA bhavaMti, saMbhavo taM sAhuM prazAntaM daddhuM hiMDataM sIlamaMtAdi saMsiddhA, imaM puNyaM siddhaM, mehuNAdo, itaraM AhArakattiNi, chaMdihi, sebhikkhU vistAro vA khuhAe samaNaM ca etappagAraM so taM aMtario bhaNejjA purao vA bhaNijjA - etassa deha, amhe aNNataraM, dhammo, lAbhe saMte No paDigAhejjA | samaNAdI puvvabhaNitA, gAmAdisu puresaMdhutA pacchAsaMdhutA, putraM pavisamANassa, kevalI bUtA, ukkareti - parivaDeti, uvakkhaDeti raMdheti, settamAdAya egaMtamavakamijjA, kAleNa satikAle tattheva paDhamaM vaccati iharahAci hiMDataM da AraMbha karejjA, gihI ceiyaM; ahA sakAlevi paviTThassa uvakkhaDijjA AhU taM paDiyAikkhissaM, mAiTThANaM. saMphAse, No0, puNyAmeva paDisehijjA, tahavi karejjA Na paDigAhejjA / maMsamacchA bhajjijjaMti, sakkuliggahaNA suvajjagaM pUyaggahaNA vellaro tellApUto, Adeso pAhuNao u No khaddhaM 2 puNo 2, NaNNattha gilANo / aNNataraM aNegaprakAraM, subhi NAma cannagaMdharasaphAsamantaM, tavvirItaM dubiMbha, egaM bhuMjati evaM parihavijjati mAyAdosA saiMgAladoso ya, rAgadosarahitA bhuMjijjA, pANagaM puSpaM acchaM, kasAyakalasaM karAvaM, kasAe uDDo hojjA, accheNa puNa sodhaNAdi, suheti muhaM se bhikkhU vA bhikkhuNI 9 piMDepaNA ||342 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ piDapaNA zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 343 / / IN THIMIRENA vA bahupariyAvaNNaM NAma paridvAvaNiya, bahubhiH paryAyaiH ApanaM bahumiH paryAyApannaM, gilANapAhuNagAyariyamAdIhiM / sAhamiyA saMbhoiyA ubahisuttabhattapANAdisu, maNunAmaNunnaMsi ya bhaMgA cattAri, apari0 parihAratavaM na paDibanA, sakhine ubassae annasAhite tA annapADae vA saggAme, aNu pacchA, parihaveMteNaM pAhuNagilANAdI paricattA, tattha gaMtuM vadijjA-ime bhe asaNapANakhAimasAime bhuMjaha, pANe, paribhAeha vA NaM, uke satameva pariyAbhAe vA, aNNamaNNesiM deha, jAvatiyaNNaM bhannati, muMjaMtassa pAriTThAvaNiyaM, bhutte paDhame kappaM dAUNa itareNa kappetavvaM, aha bhaNAti itareNa ceva parivAeyavyaM vaa| se bhikkhU vA bhikkhuNI vA paraM samudissa cArabhaDaM kulaputtagaM mataharagaM vA, NIhaDaM bAhiM NipphiDitaM, taM puNa chinnaM vA acchinnaM vA, chinnetti deyaM kulagassa vA, vivarIyamacchinnaM, samaNuNNAtaM giNhAhi, NisaTuM, egaMte paDI0 sao ya gihatthANaM bhAvaM AgArehiM jANittA etaM kappati etaMNa kappatitti / / NavamI piMDesaNA smttaa|| saMbaMdho sAdhAraNAhigAre imaMpi sAhamiehiM sAhAraNaM, mA Na sAmannaM, taM puNa viNDaM tiNhaM vA, tassa aNApucchA jassicchati tassa deti asAmAyArIe vadRti mAyA, settamAdAya-taM gahAya tattha gacchijjA, saMti puresaMthutA pubvAyariyA pavvAvagA AgatA tesiM demi, jayA vA AyariyANa majjhagatA jesiM pAse sutaM paDhitaM sutaM vA te pacchAsaMthutA tesiM, khaddhaM 2, kAmaM NAma icchAtaH, ahApajjattaM jahA pajjataM jAvaiyaM vA vadejjA, iharahA sAdhAraNateNitA, imA NisAdhAraNateNiyA, ahavA tadapi sAmaNNaM AlAvagasiddhaM ceva, bhaddagaM NAma maNunnaM dhannAdi, saMpattaM vA, bhikkhAgato ceva bhujati jibbhAdaMDeNaM, vivanna vannAdIhiM vigataM vivannaM, vigatarasaM vannagaMdharasaphAsehiM vA nR(5)pradei aNNesiM rasehiM vA kA (4) AhArati, mAyA No, evaM aMtarucchaNaM doNhArANaM majha, IDUAll V EMAITHUNI // 343 //
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra piMDaiSaNA cUrNiH // 344 // | gaMDItA cakkalitA, chaideNa chinnatA, codagaM ucchritodayA challI ityarthaH, ucchusAlagaM giro, ahavA sagalaM ucchaMdo phAlIobahugIto, codagaM khaMDAkhaMDI, khaMDANi dalitA, siMbaliM vA thovAto siMgAu, thAlI savvAto ceva, piMDo samUho ya, ujjhiydhmmiyaadosaa| mAMse saMjamAyapavayaNavirAhaNA, kAraNigagilANassaTThA jAvaiyaM maMsagaM dalehi, so ya puNa saTTo saDDI vA pharusaMNa bhnnejaa| khaMDa gilANaNimittaM vA maggitaM loNaM diNNaM, aNAbhogeNa, puvamaNitA loNA, sesaM AlAvagasiddhaM jAva bahupariyAvaNNo / dasamI piMDesaNA smaaptaa|| saMbaMdho gilANAhigAre ihApi gilANaeNa vA, mikkhaNasIlo bhikkhU 'aku bhakSaNe bhikSAM bhakSantIti bhikSAkAH samaNAdi | bhaNitA, gihi pavvaito vA, gilANassa ettha beti-se haMdaha NaM tassAharaha khaNedha doNhavi teNiyaM kareti, paliuMcaNayA Alo| yamANe, piMDaM saMpattaM, kahaM puNa paliuMcati ?, pittitassa tittakaTugaM bhaNNati, siMbhaviyassa mahuraM Na bhavati, sesesu vivarIyaM jahi|cchiyaM Aloei, jahA gilANassa sadati, kadAi vAghAteNaM Na NijAvi thovaM bhattapANaM gilANe, atyaMto sUro, goNA khaMdhAvAro hatthI mattato sUlaM vA hojA, icceyAiM AyataNAMI-AyataNadosAI, apasatthAI saMsArassa, pasatthAI mokkhassa naannaadii| imA vA satta piMDesaNA, taMjahA-asaMsaTThA 1 saMsaTThA 2 uddhRDA 3 appalevA 4 uvaTTiyAe uggahitA5 paggahitA 6 ujjhiyadhammiyAgA 7, paDhamA dohivi asaMsaTThA, sattugakummAsA sukkhodaNo vA, sayaM jAyati paro vA deti, gilANAdikAraNeNa vA itaraMpi giNhati, vitiyA dohivi saMsaTThA, suThutaraM pacchekammAdosA vajjittA, tatiyA pAINAdi paNNavagadisA gahitA, kukkuDIyacchati vA, kaMsaruppamayaM vA pahaDae vA annaMmi cchUTaM, saragaM va samayaM picchigAdi, piDIyA chaDDagaM palagaM vA paragaMsi vA, dharA bhRmI, ahAvarAhaM taMjahA mummaNaINDI // 344 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUNiH ||345 / / varA haMtIti varAhaM ukAratItyarthaH, taM alaMdigaH vA kuMDagaM vA, parajjhaM maNimabamAdI, virUvarUtrabhAyaNANi aNe gappagArANi, bhAyaNaM aNe gappagArameva, asaMsaTTe hatthe saMsaTTe matte cattAri bhaMgA, gacchavAsINaM cauhiMpi aNNisINaM cauhiMpi giNhaMti, jAva NaM saMsahiM dohivi gahaNaM bhaMgehiM, suttAdeseNa vA 3, puhugAdI puvvabhaNitA, appasatthakamme abhAve, appasatze pajavajAyaMti niravasesaM, pANataM | takaNesaraNA 4 paMcamI uvagahitA, ubagahiyaM bhuMjamANassa saaTThAe uvaNItaM, sarAvaM sarAvameva, DiMDimaM thaDikagaM, kosao kosagameva, jassa taM uccattaMtassa pANIsu jo dagalevo sovi pariNato so vA dijA, jeNa vA uvaNItaM so vA dejA 5, chaDA uggahitA parahitA, umgahitaM davvaM hatthagataM, paggahitaM dijamANaM, elugavikkhaMbhametaM jassavi aTThAe uggehiyaM sovitaM necchati, pAdapariyAvanaM kaMsabhAyaNaM, thigadagalevo pANIsu, natthi dagalevo, devasma niyaMtto bhAvo chaTThI 6 sattamI detassavi jassavi dijati dohavi Niyatto bhAvo, avaujjhiyadhammiyA, puJcadese kira puvvaNhe raddhaM taM avaraNhe parivijati, sAhU AgamaNaM ca, taMpi bhAyaNagaM vA dijA kappati, jiNakappiyassa paMcahi gahaNaM, therANaM sattahivi, evaM pANaevi, cautthI appalevA tilodagAdi, iccetAsiM sattaNhaM paDimANaM, gavvo Na kAyavvo jahA'haM egavattho duvattho, micchApaDivannA vA ete, ahamego samAhipaDivaNNe, tamANA bhagavato, anyo'nya samAdhAnArthaM / piNDaiSaNAdhyayanaM prathamaM samAptaM // saMbaMdha- evaM bhattapANaM gahAya ThAyavvaM bhottavvaM vA, eteNa saMbaMdheNaM sejjA AgatA, sejjA NAma vasahI, 'sejA uggama uppAyaNa' gAhA ( ) pamANe atirittA, iMgAle subhA, dhUme visamA, kAraNe vAsamAvasatAM do ahigArA basahIe, ohe viseso ya Ahio, | jahA egA maNustrajAtI saccaiva baMbhaNAdIhiM visesijjati, evaM ohao savvevi sejavisohikAragA, viseso uddesaehiM, paDhame ugga piMDai paNAdhya0 // 345 //
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Haemm piMDe paNAdhya0 zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 346 // madosA 'egaM sAhammiyaM samuddissa' saMsattA sAgAriya sAgaNiya pANehiM vA, saMjayapaJcavAIe, sacceva vasahI itthI baMbhapaccavAtA, pAsaMDacAragAdIhiM paccabAto, bitieNa vA socavAdI gAhAvatI sUyIsamAyArA ya bahuvihANa ya sijANa vivego, 'tatie jayaMtacchalaNA' gAhA (307) siddhA ceva, tIse puNa sejjAe chako Nikkhevo NAma ThavaNA gatA, davve sacittAcittamIsagA, (302) sacittA dupadacatuppadaapadANaM, dupadassa maNusassuvariM, catuppadassa hathikhaMdhapaDhesu mahisayassa vA, apade hariyakAyassa, ahavA sacittAe davyaseAe imaM udAharaNaM-ukkalo kaliMgo ya do bhAyaro pallIvatI ya, tesiM ca doNDaM bhaiNI vaggumatI NAma, goyamo ya parivAyato, teNaM tattha saMvasaMteNaM bahu dhaNaM viDhataM,tAhe vaggumatIe pAsA asthidhaNo Thio, apatthottikAUNaM ahamamaggeNa dhADito, itareNaM sadhiM NAUNaM siddhatthagA vivikhaNNA, te uggatA, teNa maggeNa te pallIvatI AhaNAviyA, parivAyao vellu(vaggumatIe | poTTe phAlenthA suttho, esA ca sacittA dabasejA, vitiyAdeseNaM vellumatI ceva pallIe AhevacaM porevacaM poreti, goyamo baMbhaNo | tahiM, tattha ukkalikalaMgA AjIvagA donni AgatA, tahiM koMTaleNa vallumatI lAsitA, tIe goyamajjhayaNAo AvAso harittA tesiM diNNo, taheva avamaggadhAraNA siddhatthagapADaNaM 'ca, tattha paiNNA goya mega kayA-phAleuM poTTaM suyAmi, pUriyA sA, etisA | acittA bhUmisaMthAraehiM uggamAdisuddhA vA vasahI, mIsigA sataNijje puSphorayArakalite, taNA vA aphAsugA na bhUmI, phAsugA vA bhUmI taNA aphAsugA, esA tadubhavamIsigA, pacchatiyamIsagA vA baccA, khitte jammi khite vaNijjati, evaM kAlevi, bhAve duvihA-kAyagatA chabihabhAmi, gambho kAe vasati sA suhA duhA ya, jahA suhitAe hoti suhI duhiyAe dukhito bhavati, udaio udaie bhAve vasati evaM sesAvi, jahA jatthAhaM tattha me gi, aNuyogadAravattavayAe tiNhaM sadaNayANaM AyabhAve ceva vasati, // 346 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ awan zrIAcA saMga sUtra piMDe paNAdhya0 cUrNiH ||347 // IN TIHIDANADA davvasejjAe pagataM, sA kerisitA saMjamajogatti nAyavyA (301) suttAlAvaM 'se bhikkhU vA bhikkhuNI vA.' ThANaM kAu-| ssaggAdI, sayaNIyaM sejjA, NisIhiyA jattha Nivasati, cetija Asevijatti, taM appaMDaM0 egaM sAhammiyaM samuddissa cchalaNA AlAvA taheva jahA piMDesaNAe, NavaraM bahiyA NIhaDaM chapNI sagaDa vA cchaibhaMgaM NINijjati kaTThito pAsehi, okiMcime uvariM ullavito, channo uvari ceva, litto kuDA, ete uttaraguNA, mUlaguNe aDhavi haNaMti, ghaTThA visamA samIkatA, maTThA mAitA, saMmaTThA pamanjitA, saMpadhUvitA duggaMdhA sugaMdhA katA, baMsagakaDaNo kamme avisohikoDI, dUmita dhUvitA visodhikoDI, khuDDitAI duvAriyAo jahA piMDesaNAe, NiNNukkhu NIppatA taM aMto vA bAhiM vA, udae pasUyANi kaMdANi vA jahA uppalakaMdagA, pomaNI vA, ussae kuMDaema maTTiyaM, tapposaNiyA chAtuM vAvijjati, evaM mUlabIyahariyANi, udagappasUyANi vA itarANi vA, saMjayaTThAe NINejjA, pIDhaM hANapIDhAdI pudhabhaNitAni, sthAnAt anyasthAnaM sAharati-saMkAmeti, dosA te eva, khadhaMti evaM khaMbhe pAsAte duDhe vA vicchiNNe aTTapArae vA, phAlihovi koi vicchinno jattha suppejjati, ThAtI vA, aNNataraggahaNA caMpale vA jattha puriso nivanno mAdi, nAnyatra, AgADhAgADhaM asivAtI alabbhamANo vA, Ahacca-kadAcit sthitaH syAt hatyANi 4, aviruddhaM pAgate bahuvayaNaM viNhaM, muhANi vA, kahaM ?, ucyate, atrApi trayaM, Asae Alue NavabAmaNamuhANi, ucchite ussaddhaM uccArAdi, pabayaNAdisu dosA, sAgAriyA pAmaTThacchagibhatthA purisehi, sAgaNiyAe agaNisaMvaTTo saudayAe udagavAhA, sehagilANAdidosA, saha itthitAhiM saitthiyA AtaparasamutthA, sakhuDDatti khuDDANi ceDarUvANi, saNNAbhUmi gacchaMti, paDate ya vadaMtANi, iharahA ya vAuleMti, aha vAsuTTA sIhavagghA suNagA, pasU goNamahisAdi taM, bhaMgamAdi dosA, etesu bhattapANAiM ca daTTuM sehANaM bhuttAbhuttadosA, AtAe settaM bhikkhussa // 347 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga mUtra cUrNiH // 348 // PIRIT W alasatAe vA visaigA vA, rogA solasa, AyaMko jarAdI, dIhaghAtI vA rogA, Ayako AsughAtI, kAluNapaDiyAe telleNa vA| / piMDai paNAdhya0 4 siNANaM uvaNhANaM, kaTThava(ko)lavaNagaM, loddhaM kasAe, vaNNeza haliddamAdI, cuNNo chagalaM iTThAlacuNNao vA, paumaM kusuMbhaM kuMkumaM vA, AghasaMti ekkasi, pasaMti puNo 2, ubalijja vA 2, sItodagaviyaDeNa vA uccholijja pahoeja, siNAvinjatti aNNeNaM, siMcati sayaM, dAruNA dArupariNAmaMti kaTu pariyaTreti dArUM, athavA uttarAdharasaMjoeNa agaNiM pADittA ujAlejA ukosaMti vA, uccAvayaM maNaM NiyacchijjA, uccAvayaM aNegappagAraM, akosaMtu vA mA vA, agaNikAyaM ujAlijA, samaNiddhA eva ettha ujA, ujjalaMto corA sAvayaM vA Na ehitti, ahavA suTTha vijjhavito, mA eNaM dacchittuM sAvaTThAhiti teNagA ehiMti, evaM kassai ujjoo pito, kassai aMdhagAro, anANametaM, kuMDale ca kuMcitaM, guNo dorAdI egataraM, maNI maNireva, sUttie suttikA, hiraNNaM mAsagamAlA, taruNiyaM kumArimajjhimavayaM vA, erisagA me bhotigA Asi NaM vA erisigA bhANijjA, Na mae samANaM saMcikkhAhi, mA Na sA ejA, | kahaM mama etAe savvaM melato hojA ?, ahavA sA kaNNA tAhe ciMteti-esa mae paDuppajejA, atoNa me taM itthigAti lave sIlamaMtAdi, saMvAsA jA etehiM saddhiM mehuNaM appatA ya sevati, dhUyaviyAiNiM puttaM puttaviyAI yasin orAlasarIraM te, yasmin sUro, | baccaMsI dIptivAn , jasaMsI logakayasaMparAiyaparAkramaH, AlogadarisaNijjaM darisaNAdeH prItijaNaNaM uvasaMpAo uvasappaM karejA, AyaparatadubhayasamutthA dosA, tamhA tArisae Na ThAiyavvaM, etaM khalu tassa bhikkhussa vA0 sAmaggiyaM / iti zayyAdhyayane prathamoddezakaH samAptaH // saMbaMdho sAgAridosA aNuyattaMti ceva, gAhAvaI nAmege suisamAyAre, gimhe caMdAgAdiNA samAlabhaMti, sisire agaruNA, // 348 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra zayyAdhyayanaM u02 cUrNiH // 349 // varisAratne dhUveNaM, sAhuNo Na NhAyaMti, moyasamA0viyaraMti teNa tesiM so gaMdho paDikUlo, jaM punakammati gihatthANaM pUccakamma uccholaNA taM vA pacchA pavvajA, samAuTTA hoti, tattha bAusadosA, aha Na kareti to uDDAho, ahavA tAI evaM eejemaNamAio pacchA, saMjaya uvaroho suttatthANaM, usUreNaM vA pacchimAe porisIe jamitAio, tAhe saMjayANaM pADhavAghAtotti pade ceva jimitAI, | uvakhaDaNAvi evaM, pratyAgate ussakaNaM, ussakaNadosA, mikkhuppaDiyAe vA vaTTamANA kareja vA Na vA, aha bhikkhu. AtANametaM bhikkhussa, appaNo uvakkhaDijA, tattha bhujeja vA pItijidAvi, paTThi tae esiM cakkhupahe acchati, tAhe sIdati gidaMte saMjamavirAhaNA, aNegarUvAI bhinnaM puDhAlitANi, dAruNA pariNAyaM pariyaTTaNaM abhijANaNaM vA, viyaTTittae adare, tappati saMjamavirAhaNA, se bhikkhU vA bhikkhuNI kavADaM tadeva saMdhiM carati tassaMdhIcAri, taM gharaM unbhakaTehiM kataM, khetaM alabhamAgagA bAhirachiTuM maggati, sAhU Niggato, saMdhI NAma aMtare chiDaM, teNaM uDayaM pavisijA, Ayudhahatthagato0, bhikkhu no kappati ayaM teNe pavasiti vA Na vA pavisati, uvallayati Dhukkati brajati russati, sAhU bhagati-teNaM haDaMti amuteNa haDaM ?; tAhe sAhU bhaNati-aNNeNa | haDaM, Na teNa, evaM sAhU ceva bhaNati, tassa amugassa ThaviyagaM haDaM, tANi vA bhaNaMti-amugassa ThaviyagaM haDaM ?, tAhe sAhU bhaNati | so-tassa annassa haDaM, so vA sAhU kiMci dariseti ayaM uvacarae, uvacaraoNAma tArio, tANi vA sAhaM ceva bhaNaMti-ayaM teNe ayaM uvacariye, ayaM ettha akAsI cariyaM, Asi vA ettha, sambhAve kahie corAo bhayaM, tuhikke evaMgirA ateNagamiti saMkati, |ete sAgArie bhave dosaa| se bhikkhU vA bhikSuNI vA taNapuMjesu jA gihANaM uvaritanA kayA, palAlaM vA maMDapassa uvariM, heTThA | bhUmI ramaNijA, saMDehi No ThANaM cetijA, apaMDehiM cetijA / se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA sAhU mAsaM acchitato aha | // 349 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayyAdhya| yanaM u02 zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 350 // ANIRUP ARTS | taMmi ceva divase tao Na eti, evaM savvaM, niraMtaraM-avirahitA, sAhUNa tattha dosA, sIte sar3I tIe vA parikambha, cchAvaNaM saMjayaTThAe bhavati, idANi bhaNNati apakiriyA, kAlAikaMtA jahiM sa mAsakarSa vAsAvAsaM vA kareti, atikatA pAiNaM vA paDINaM | vA dAhiNaM vA udINaM vA disA pannavagakappatti, kAlAkSarA rajAdisA vA gahitA, aTTho bhaNito eva, No suNissaMto na suddha-| AyAragoyaraM saddahati, punnaphalaM vasahIdANassa samaNamAhaNA atidhikivaNavagImagA samuddissa, AepaNA NittharaNaM sijjhatti vaNi | vusmati, ahavA lohArasAlamAdI, AyataNaM pAsaMDANaM, avatthantiyA buddhassa pAse, devaulaM vANamaMtararahitaM, deulaM vANamaMtaraM sapa| DimaM ityarthaH, sabhA maMDavoM, calaMtI vA sA savANamaMtarA itarA vA, pavA jattha pANitaM pijai, pANitagiha; AvaNo sakuDao, paNiyasAlA AvaNo ceva akuDa', jANagiha rahAdINa vAsakuDaM, sA egesiM ceva akuDDA, chuhAkaDA chuhA jattha kohAvijati vA, dabbhA valijaMti ghiNaMti vA chijaMti vA, vaccao pijati balijjati ya, vajjhA varattA, jA gaDDINaM dalijaMti, iMgAlakamma, etesiM sabhAto bhavaMti, susANe gihAI, giri jahA khahaNAgirimi leNamAdI, kaMdarA giriguhA, saMtiye gharAI, selapAhANagharAI, ubaTThANagiha | jattha jAvaio uDDAvittu dajhaMti, sobhaNaMti bhavarNa, bhA dIptau, uvvanaMtehiM uvavatti, emA atikatA, sA dusIlamaMtattikAUNaM ete AhAkammami Na vati, appaNo sayaTThAe kayAI, etesiM dosA-appaNo aNNAI karemo itarAitarehiM kAlAtikatA, aNati kaMtA imA ajA itarA, evaM sesAvi aNNatarA ityarthaH, pAhuDehiM pAhuDaMti vA paheNagaMti vA egahu~, kasya ?, karmabandhasya, Niratasya pAhuDAI duggatipAhuDAI ca appasatthA sevaNAe sAvajakiriyA, mahAvajjA pAsaMDANa aTThAe esA ceva vattavbayA, sAvajA paMcaNDaM sama tArajInikAyasa- NANaM pagaNita 2 esA ceva vattavyayA, mahAsAvajA ega samaNasa jAtaM samuddissa jAvati gihANi vA mahatA chajIvanikAyasa AIRAULIHIRAIL M // 35 // HINDI
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIIMa zayyAdhyayana u03 zrIAcA rAMga mUtra cUNiH // 351 // A HITAPATI mAraMbheNaM mahatA AraMbhasamAraMbheNaM aNegappagArehiM ca AraMbhehiM saMjayaTThAe chApatti lippati saMthAragA uyaragA kuNaMti vAraM kareMti D pIvaMti vAdo a, sItodagapaDe abhitaratA saNNikkhittA, agaNikAyaM vA ujAleMti, pAuyA vA je etesu uvAgacchaMti, itarA| itarehiM puvabhaNitaM dupakkhaM kamma sevaMti apasatthAsu, jahA rAgo dosA ya, punnaM pAvaM, ihaloiyaM pAraloiyaM ca, ahavA saMparAiyaM IriyAvahiyaM esA mahAsAvA, appasAvajAe appaNo sayaTThAe ceeti, itarAitarehiM iha appamatthANi vajittA pasatthehiM pAhuDehi NivyANassa saggarasa vA egapakkhaM kamma sevati, egapakkhaM IriyAvahiyaM, emA appasAvajA, etaM khalu tassa bhikkhussa vA0 sAmaggiyaM // iti zayyAdhyayanasya dvitIyoddezakaH samAptaH // saMbaMdho aphAsugeNaM vivAge phAsugANaM gahaNaM, vasahI seyA No sulabhA, phAsue ca upassae AhAro suhaM sohijjati, se vahI dukkha, aJcatthaM aNNAteNa katauMche ahesaNijje jahA esaNijje saddo pucchati, ujjagaM sAhuH, kammatthasAhaNeNa atyati bhaNati, paDhamassa tA Natthi appaNo ThANAiu, paDissayaM kareu, evaM no sulabhe phAsue uMcheNa ya suddhaM imaM pAhuDe hiMti kAraNehiM, kANi vA tANi ca?, NaMgalamAdINi, te kuDANa bhUmIte vA levaNaM, saMthAragA uyaTTago, duvArA khuTugA mahallagA kareMti, pihaNaM ceDasa vA, piMDavAtaM mama giNha dosA pucchaMti vA, kimatthaM iva sAhU taM icchaMti ? ujjU bhaNati, aha Aha AyariyA-NavakammaNabhUmINaM chiDDANaM kAussaggA bhAyaNANi vA jattha pucchaMti nisIhiyA, evaM etesiM pabhavo, cariyA jattha sAhuNo caMkaNiyaM kareMti, Ayario ThANaM kAussaggAdI nisIhiyA, jattha u vasati sejA sayaMti, saMthArao ikaDAdI, piMDavAto Ayario, ko evaM akkhAti? saMti bhikkhuNo ejjagA NiyAgapaDivaNNA carittapaDivaNNA amAtiNo, viyAhiyA vyAkhyAtA, kha bhaNituM sAhuNo gatA, pacchA te MaillHTTAR Patilisila. IIEI // 351 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 352 / / vA aNNe vA gatA, syaNaggahaNA saMviggo, so gihattho, majjho asmin bhattie, keSAM egatA ukkhittapuvyA-paDhama sAhaNaM ukkhi- zayyAdhyavati agge mikkhaM, mikkhaM hiMDatANaM, 'thake thakkAvaDitaM', abhattae sAlibhattaM jAtaM majjhAjAtaM 'majjha ya paissa maraNaM diya yanaM u03 rassa me mayA bhanjA' ukkhittapuvvA mA etaM caragAdINaM deha, paribhUtapuvvataM appaNo bhuMjaMti, sAhUNa ya deti, paridvaviyapuvvA accaNiyaM kareMti, turi paccAituM, mA me se saJjAtaro agiNhaMteNa bhattibhaMga, aNNapAsaMDAvi jassa bhaNitA tassa aNuggahaM kareMti, | evaM geNhaNe dosA, katthati puNa vasahI dullabhA no bhikkhA dullabhA, No vasahI egattha bhikkhA, se evaM sAhU ujjukaDo ukkhA| yamANo samyak akkhAti Na lajjati, kammaM baMdheNaM pucchA, Asa0 gAhA, vAgaraNaM, haMtA samyak bhaNati, Na lippati kammabaMdheNa | | | ityarthaH, ete parasamutthA dosA, ime AyasamutthA vasahIdosA, atirittA paTThitA Na aNNatitthiyA ejjA khuDDAkhuDDi eva duvAraM | saMniruddhaM, khuDDulagaM vA, NivvitAo niruddhA sAdhUhi vA bharitiyA, ahavA khuTuMtiyA ceva bhaNNati saNNiruddhiyA, etAsu divAvi | Na kappati, kAraNi TThiyANaM jayaNA, rAivigAlA bhaNitA, purA hattheNa rayaharaNeNa hatthopacAraM kujjA pacchA karejjA, AvasiyANi sajja NintANaM, pavisaMtANaM NisIhiyA AsejjA, ke ca dosA?, samaNA paMca, mAhaNA dhIyArA, ahavA sAvagA, bhattaM, chattagA | me, vamettae uccArAdi, bhaMDayAdi Nijjogo, savvaM vA uvagaraNaM, aTThI AyappabhisitA kaTThamayI, tisigA misigA ceva, valaggahaNA vatthaM valayiNIdosA, caMmae migacaMmaM, udAharaNAovA camakosaM, ukkhallao aMgujaTThA kosae vA, caMmachedaNayaM bajjho duvaTThAdI, sAhU pavaDamANesu ya dosA, pauraNNapANaM annattha Natthi, vasahI dullabhe ya, aNNatitviyamAdIsu jayaNA, aNuvIyi aNuviciMtya, issaro pabhU sAmI, sa mahihie pabhu saMdiTTho kAmaM jAva tava amha ya icchA, ahAlaMdaM jahAkAlaM udagavAsAsu ahA- // 352 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayyAdhya0 zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 353 / / HINDUISmus pariNNAyaM jAva aNujANasi tA tA ceva vasissAmi, so Autto bhaNNai-ahaM putvaM dijjissAmi jAva Auso ! jAva tumaM jAva sAhammiyatti jattiyA tuma icchasi je vA tuma bhaNasi, NAmeNaM aNusuo motteNaM visesio, kAraNe evaM, NikAraNe Na hAyaMti, teNa paraM jati tuma uvavijahisi Na vA tava roei, iha hi uvassao vA bhanjihiti, pareNavi, bAharaNNAmo NAmo gottaM jANettA, | NAmeNaM ussuo gotteNaM visesito, bhattapANaM Na giNhati, sAgAriya sAgArito, paNNo Ayario, ahavA vidU jANao, tassa paNNayassa Na bhavati, niSkramaNaM praveza saMkaDa ityarthaH, vAyaNapucchaNapariyaTTaNadhammANuogaciMtAe, sAgArie Na tANi sakaMti kareuM, tamhA vANAdINi Na kujjA, majheNa gaMtuM vatthae akosamAdI, siNANAdI sItodaeNa paMca. AlAvagA siddhA, NigiNANaggAo TThiyAo acchaMti, NigiNAto caliaMti, mehuNadhamma vinaveMti obhAsaMti aviratagA sAhuM vA tavassi, mehuNapattiyaM ceva annaM kiMci guhA, AdiNNo NAma sAgAriyamAdiNA salAkhA, sacittaM kamma iti paDhama saMthAragaM Na geNhejA, vitiya appaMDaM guruyaM taMpi Na geNhati, tatiyaM appaMDaM lahuyaM apADihAriyaM na giNhati, cautthe appaMDaM lahugaM pADihAriyaM No, ahAvacaMna geNhejA, paMcamaM appaMDaM lahugaM pADihAriyaM ahAvaccaM paDigAhija, lahuo jo vINAgahaNe ANiJjati, lahuo AhAvace, pADihArio aTTha | bhaMgA, paDhamo pasattho, icceyAI AyayaNAI AyataNANi vA, saMsArassa appasatthAI, pasatthAI mokkhassa, paDimA pratijJA pratipattiA , udissita NAmaM geNhettuM, jahA ikaDaM vA ikkaDAkayArAdike, kaDhiNo kiM ghammAdI vAsaratte, jaMtuyaM taNajAtI, parao maMDao, morago taNajAtI vA, taNaM sabvameva jaMkiMci, kusA dabbhA, kucate sahae dabbe, baccae sindhu, palAlaM palAlameva, etesiM | mANasejaM givhaMti jattha bhUmI ominjeti, uddidve katAi chidittu ANeja, gate Na pehA visuddhatarA, pahA. NAma pikkhittu, erisagaM alam alla ||353 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayyAdhya0 zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 354 // dehi, vitiyA paDimA, tatiyA adhAsamaNNAgatA NAma jati bAhiM vasati bAhiM ceva dukkaDANi, No aMto, sAhIo Na vesaNIo ANeyavyA, ahaNaM aMto aMto ceva ikaDANi ceva, Natthi to ukkuDago Nesijjio viharijA taccA paDimA, ahAvarA cautthA ahAsaMgaDA tatthatthA ahAsaMgaDA puDhavisilAo paTTao pAhANasilA vA kaTThasilA vA, silAiggahaNA guruyA ahAsaMdhaDaggahaNA bhUmIe | elagaggaM ceva, alAbhe ukkuDDugaNesijato cautthA paDimA, micchA, paDimApaDivaNNA dIhatave appiNa0, jaya NAma saaMDaM Na paJcappiNaMti, appaDaM paDileha pamajatoviya viNudhuNiya caliya paJcappi0 lehittA va rAo vA viyAle vA pavaDaNamAdI dosA, sejAsaMthArabhRmIe gijjhatIe ime AcariyagAI ekkArasa mutittu sesANaM jahArAiNiyA, gaNI aNNagaNAo Ayario, gaNadharo ajANaM vAvAravAhato, savvesiM etesiM viseso kappo, vAtAdINa ya dvANaM tattheva, samavisamapavAyANa ya tatraiva, aMto majjhe vA, bahuphAsugAdI sejA saMthAragA AlAvagasiddhA, NavaraM AsAdeti saMghaTTeti AsataM-muhaM posiyaM-adhiTThANaM, pavAyaNivAyamAdisu pasatthAsu saiMgAlA, appasatthAsu sadhUmA, paDiggahiyataraM vihAraM viharejA No kiMci gilAejA valAdi NAma mAtaM kareti, kahaM ?visamadaMsamasagAdisu bAhiM acchati aNNattha vA iti // zayyA'dhyayanaM parisamAptaM / / saMbaMdho sejAo bhujittu saNNAbhUmi gacchaMtassa riyA ahAsejaM ca bhikkhaM ca maggaMtassa riyA soheyavvA, tAe vihI bhANiyavvA, ThANAo aNaMtaraM vA riyA, tassa uddesagAhigAro so'viriyAvisodhikAragA (213) taheti imo viseso-paDhame paMveso Niggamo ya sarate addhANajayaNA NAvajayaNA vA bitiyae NAvArUDhe chalaNaM NAma jaMghAhiM saMtArime va pucchiyavvaM sapaccatrAyaNipaJcavAye, tatie dANaM nAviyAdINaM appaDibaddho ya uvadhimi bacce, Na ya rAyasaMpasAriyaM gAhAvaisaMpasAriyaM vA, vajeyavvA, // 354 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ IryAdhyayanaM zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 355|| PIANSAR A RRIAprilharitmunimingan davvariyA sacittassa jahA vAuNo puriseNa yA periyaM davvaM, maNussassa vA gacchato aNAuttassa, acittA jahA rasassa, paramANussa vA, mIsagA jahA sagaDassa, khettariyA jaMmi khette bhUmivalaM paDDucca, kAlaeriyA jahA dhUyate NayANaM, bhAve rIyA riyAsamitI saMjame sattarasavihe saMjamo, kahaM vA NidosaM gamaNaM samaNassa pucchA ?, vAgaraNe solasa bhaMgA, paMtheNa diyA jayaNAe sAlaMbo paDhamo suddho, sesANaM jattha AlaMbaNaM atthi nANAdi, uppadhi vAsavAti, jayaNAevi suddho ceva, gAhANulomaM baddhA vA solasa bhaMgA, suttANugame anbhuvagate abhyarNa prAptaH abhyupagata ityarthaH, vAsA0 varSAsu vAso, vAse ceva, ahahvA vAsAkAle vAto vAse ceva | varSAsu varSA ityarthaH, abhimukhena praviSTaH abhipraviSTaH vRddhe kAle patte No vAse bhaMgA, pANaggahaNA iMdagovavIyovagAdI abhisaMbhUtA jAvaiyA, ahuNubhiNNA aGkuritA ityarthaH, aMtarito varisAratto jahA 'aMtaraghaNasAmalo bhagavaM' aMtarAlaM vA aMte aNokaMto loeNaM caragAdIhiM vA, akaMtAvi aNakaMtasarisA No viNNAtA pANiyaMNa vaccati0, sevaM vANo gA0 se bhikkhU vA dIyArabhUmi, Nasthi vihArabhUmI sajjhAyabhUmI, pIDhake Natthi mayA, iharahA barisArate NisijA kutthati, phalagaM saMthArao, sejAovahimAdi jahanneNaM cauguNaM khetaM, virAyai samiI vihAravasahI AhAre ukkassaM terasaNuNovaveyaM cikkhilla pANa thaMDila gorasa vasahI jaNAule vejA / osadha NicatA adhipati pAsaMDA bhikkhu sjjhaato||1||nno sulabhe phAsute uMche puvvuttaM piMDesaNAe, uvAlaejA AgacchejA, vivarIesu pasatthae ulliejjA, aha puNa evaM jANejA cattAri mAsA Niggamo tiviho, AreNa puNNe pareNa asivAdisu kAraNesu, AyariyaasAdhae AreNavi, vAghAteNa sukkhesu pavvesu, kattiyapADivae, dasarAe gatesu, tato pareNa pavateNavi NiggaMtavyaM, AlA dasarAe yatikaMte bahupANe masagAdisu, samaNAtisu agAgaesu Na rItejA, vivarIte rIejA, kahaM 1, // 355 // Amla n
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ IryAkSya zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 356 // purato. jugamAtraM pehAe duhato ya pArzvata ityarthaH; dalRtti ukkhivittu atikamittu vA, sAhaTu pAeMti sAharati nivarttayatI| tyarthaH, vitiricchaM pAseNaM atikkamati, sati a vijamAne, anyatra gaccheta, Na ujjugaMdhIyamAisuviNa gacchinjA, virUvarUvANi bhAsAe veseNa ya, bhAsAe jahA mIDasavarAdINaM, veseNa bAhukaTTeNa vA avaNaimmi cUDagA sIse maNussANa olihijjati, evaM aNegappagArA, pacaMtiyAiM addhachavIsAe jaNavayANaM je aMtA ee bhavaMti-ritAe jae veyAe, paccaMtA, paccaMte bhavA pratyaMtikA NimANussagaNA ityarthaH, dasaMtIti dasugANi, jahA puvasamuddalaggA, dasuMti milakkhANi, jaM kiMci bhaNito russati, aNAriyANi aNAryavRttANi, dussaNNappANi ruDhANi duHkhaM saNNavijaMti dukkheNa vA jANi dhammaM na geNhaMti, tahiM acchaMtANaM titthavocchedo, akAlapaDibohINi rattiM udvittA gacchaMti mUlakaMdAdINaM, akAlabhoI rattiM ceva muMjaMti, sati lADhe sati vijamAne lADeti saMyatasyAkhyA, jAvati anyatra ityarthaH, vihArAya, saMtharamANesu subhikkhe bamANe Na vihArAe, kevalI, teNaM bAlA, ubacarato carato, te ya AriehiM viruddhA0, kAraNe sattheNa tesiM majjheNa vItikamijA / aNNarAyaM rAyA mato, jugarAyaM jugarAyA asthi | katA vA dAvaM abhisaccati, dorajaM jattha veraM aNNarajjeNa saeNa vA saddhiM, viruddhagamaNaM yasmin rAjye sAdhussa taM viruddharajjasaM0, bhikkhU vA 2 aMtarA vihaM viNA satthasaNNihANamityarthaH, ekAheNa aha iti divasasaMkhyA, kaha ?, ucyate, asAviti, NAvA0 NAvAsaMtArise kiNejatti keti sar3I-zraddhI, dukkhaM dine dine maggijati Na vA0, pAmirca ucchidati, pariNAmo NAmaM pariyaddeti, imA sAhUNa joggatti vaTTiyA khuDDiyA suMdarI vattikaTu, puNNA bharitiyA, saNNA khuttiyA cikkhille, ugAmiNI aNusIyaM, tiricchaMti tIriyagAmiNI, addhajoyaNaM dUrataraM vA, Na gacchijjA, appataro addhajoyaNA AreNa, bhuJjayaro joyaNA pareNaM, PMIRR I OR
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA raMgasUtracUNiH // 357 // ahavA ekasiM appataro, bahuso bhujayaro, tiricchasaMpAtima jANittA egaMtaM egAyataM bhaMDagaM, heTThAmuhe sAMtasai kareti, uvari bhaMDagae, paDiggahaM egajuyagaM kareti, kAryaM savrvvaM pAe ya pamaJjati bhattaM paccakkhAti sAgAraM tAva egaMte acchati jAtra appaNo jAeNa paTThitA, jahA egeNa tthale egeNa NAvAe, azakye jale ege ege NAvAe, ahavA ege jale ege thale, thalaM AgAsaM, Na viroleMte, ThANatiyaM pariharitu majjhe duruheja, Na bAhAto pagijjhiya 2 uNNamiya 2 NijjhAejA aho rukkhA dhAvaMti, egacitto jjhANe, Urddha kasaNaM ukkosaNaM, samuddavAteNaM, adhastAtkasaNaM, bhaMDateNaM khivalaM laggAe rajANaM DhokaNaM NayaNaM vA NaM tassa tatpratijJaM pariyAjANa ADhAejA karija vA, tusiNIo uvehejA, acchiMjA khaDao, alitao koTTiMbiyAe phiDDo mahallo vaMso, vaMsae valau, kaTTho vaTTagaM, avallao avallagameva, kaMThagaMdho ucyate, uttiMgaM AgalaMtagaM, celamaTTitA cIvarehiM samaM maTTiyA maddijati, kuzapatao dabbho, kuMbhIcako vA gollavisae asaMvattao bhaNgati, kuviMdo sodai vakkADao, utiMgagaM Asevati, uvarigaM dUse gehati, kajaletitti pANite bharijati, No paraM0, appussuo jIviyamaraNaM harisaM NaM gacchati, abahiMle se kaNhAdi tiSNi bAhirA, ahavA uvagaraNe ajjhovavaNNo vahileso, ahilesse pagatiM gato, 'ego me sAsao0 ' ahavA uvagaraNaputittA egIbhUto vosaja uvagaraNasarIrAdi, samAhANaM samAdhI, saMjatagaM Na caDaphaDeMto ugasaMgha kareti, evaM AdhAriyA jahA riyA ityarthaH / riyAe prathama uddezaka samAptaH // saMbaMdha nAvAdhigAro, nAvAe va DaMDagamAdI, AtmIya upagaraNaM geNhAhi, eyANi ya asidhaNumAdIhiM dhArehiti, dAragaM vA pamajehitti jhuMjAvehi, gharehiM vA NejA, amhe NAtrAe kammaM karemo, bhaMDabhAreti jahA bhaMDabhAriyaM Na vA kiMci kareti, therA ubve IryAdhyayanaM // 357 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 358 // DheMti, jiNakapio upphesa kareti, uppheso nAma kuDiyaMDI sIsakaraNaM vA / abhiyaMtara abhitakarmANaH, te bhaNitA sayameva ullaMbhAsi, sahasA vA chubhijjA, No sumaNo, kahaM ? - marAmi ceva, ahavA aho mariyantragaM, dummaNo hA mariyandhaM, kahaM ca uttariyavvaM 1, uccAvae to jaNavahaMte urassa vallI vA NiddhAtati, rAule vA cchubhaNeti, NiyANaM kareti, vahapariNato maraMto, hattheNa hatthAdINi saMghaTTeti mA AukAya virAhaNA hohiti, dubbalabhAvo dubbaliyaM, tAheti upahitIre tAba acchati jAba dagaM savvaM galitaM, udaullasasaNiddhANaM kAlakao viseso, Amajjeja kahaMcigA dosA, jaM valleNa pariNAmite Amajeja, pare gihatthA aNNautthiyA vA, parigaviya cuMpha kareMto jAti, dhammaM vA kahato, saMjamaAyavirAhaNA, teNapahe vA gheppejjA, jaMghAsaMtArime kaMThaM, vappAtI puvvabhaNitA, ahavA vappo vaTTo valayAgAro, gaMbhIrodayaM vA talAgaM, kedAro vA, maTThA apANitA dIpavtrayakuharA bhUmIe vA, jiNakaSpito pADipahiyahatthaM jAitu uttarati, therA rukkhAdINivi, jAvasANi vA mAsajavaso vA, jahA godhUmANa vAmuso, sagaDaraha0 sacakaM savisayarAyA, paracakaM annarAyA, seNA sarAigA, virUvarUvA aNagappagArA, hastyazvarathamanuSyaizva, cArautti vA kAuM AgasejA, kaDiA sumaNo, ete NAvitAo vAdeNaM daMDiyaM par3appAemi, uccAvadaM ghAtavahAe sAve deti, gAmANu0 pADipahiyA pucchejjA kevaie se gAme nagare vA, kevatietti kevaTTe kettiyA AsA hatthI, te cAriyA aNgo vA koi pucchejja, Na pucche, na kayare vA, No vAgarejjA, enaM khalu tassa bhikkhussa vA 2 sAmaggitaM / iti iriyAdvitIyodezakaH samAptaH // saMbaMdho riyAdhigAre, ihApi riyA eva, aMtarA vappANi te ceva, kUDAgAraM rahasaMThitaM, pAsAtA solasahiSNU magihA, bhUmIgihA bhUmIgharA, rukkhagihaM jAlIsaMchannaM, pavvayagihaM darI legaM vA, rukkhaM vA cejhyakaDaM vANamaMtaracchAdiyagaM, peThaM vAvi bheravaM, dhUbhevi IryAdhyayanaM // 358 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga mUtra-1 cUNiH // 359 // evamAdINi AmirAsugA(esaNA)Ni jahA giriNagare, No parigijhiya 2 NijjhAe, NagaraNagakhariyA NejjhAva lolayA, paya-|| IryAdhyayana yAvahitA palimaMthu, kacchANi jahA nadIkacchA, daviyaM suvaNNArAvaNo, vIyaM vA caliyaM vA, Nadikopparo, NUmaM bhUmIgharaM, gahaNaM gaMbhIra jattha cakamaMtassa kaMTagasAhAto ya labbhaMti, varNa egarukkhajAiyaM vA, vaNaduggaM nANAjAtIhiM rukhehi, pandhato pabvayANi vA, mAgahabhAsAe egavayaNeNa NapuMsagavattavbayANaM, pabvaievi pavvaiyapi, prAsAdakaprAsAdakAI, pavyaya duggAI bahU pavyatA, agaDatalAgadahA aNegahA saMhitA, NadI paurapANiyA, vAvI vaTTA mallagamUlA vA, pukkharaNI cauraMsA, sarapaMtiyA paMtiyAe ThitA, sarasarapaMtiyA pANiyassa imaMmi bharite imAvi bharijjati parivADIe pANiyaM gacchati, kevalI bRyA jIvANaM uttasaNaM Ipat vittasaNaM aNegappagAraM vA tassati, saraNaM mAtApitimUlaM gacchati jaM vA jassa saraNaM, jahA nipANaM gavINaM gahANaM disAvasaraNaM pakkhINaM AgAsaM sarisavANaM vilaM, aMtarAiyaahigaraNAdayo dosaa| se bhikkhU vA 2 AyariyaajjhAehiM samagaM gacchaMto hatthAdi saMghaTeti AdhArAiNi| yAe pagato, AyariyA pADipahiyA pucchaMti, jiNakappio tuhiko, therakappitA kaheMti AyariyA, tassa No aMtarabhAsaM karejjA, | evaM rAiNie do AlAvagA, paDipAhagoNamAdI Aikkhaha dUragataM, daMseha abbhAsatthaM, parijANejja kapija hija pADiehiM tA| udagapannayANi kaMdAti 4 pucchati chuhAito tisio piviukAmo raMdheukAmo sIyai to vA aggI evaM ceva jaha sANigAmo, kohare | gAmaha maNussaviyAla puvvabhaNitA jiNakappiyasma suttA, vihaM jANejA vihaM aDavI addhANaM AmosagA dhammiya jAyaNA therANaM tumbhe | cciehiM ceva diNNAI, jiNakappio tusiNIo ceva, sayaM karaNijjati rucati taM kareMti akosaNAdI, rAyaM saMsaratIti rAyasaMsAriyaM / | No sumaNe siyA sukkosiyatovahissa iti / / samAptaM riyA'dhyayanaM tRtIyaM / / . // 359 // -
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIAcA rAMga sUtracUrNiH // 360 // ukkA ritA samiti, idANiM bhAsAsamiti, AhArasejjaM paMthapucchA (pAdapuMcchaNA) ya, savvevi vayaNavibhattikAragAI tahAvi viseso atthi, paDhame solasappagArA vayaNavibhattI appItivajjaNA bitie kANakuMTaNAdI, NAmaNipphaNNe bhAsA cauvvihA jahAM vake tahA davvato uppattIe pajjavaM aMtara, gahaNe, uppattI vA bhAtANaM kimAdIyaM patraM, jato jAI mUlabhAsAdavvehiM pariNAmitAI visseNi gacchaMti, aMtaraM jato jAti aNuseDhIe mIsAI gacchaMti, gahaNe jArisAI giNhaMti davbao anaMtapaesiyAI, mAsA kimA tmIyA ? poggalAtmikA, yathA ghaDaM mRttikAtmakaM na sikatApApANairniSpadyate evaM bhAsAvayoggehiM davvehiM Nipphajjai, khitte jaMmi dvito giNhati jahA chaddisiM jattiyaM vA khetaM gacchati jahA pare sajoNi, jaMmi vA khite vaNijjati bhAsA, kAlo jaMmi jaMmi jeciraM kAlA bhAsA bhavati jAva tAtra kAleNaM jacciraM vA, se do bhavati kAle-bhAve uppatti pajjavaaMtare jAtA taM bhAvaM bhAveMtA NiNAdaM kareMtANi, tisuvi kAlesu vayi, AyArAI bhaNiyAI jAI vA bhannamANAI, jANeja bhAseja, je kohAto vAyaM yuMjaMti, krodhAt vivimaneka prakAraM juMjaMti sajjhasavattho vA jaM juMjaMti, jahA kohA na mama putraH pitA vA, anyaM mAtA vA ityarthaH, mANA ahaM uttamajAtI ucca hInajAtIyaH, aTThahiM vA mayaThANovarIta te vijuMjaNA, mAyA gilANo'haM, lobhA jahA vANijaM karemANe jaNo acoraM coraM bhaNati adAsI dAsIM, ajANato bhaNati, savvameyaM sAvajraM vajae, vivicyate yena sa vivekaH, vivekamAdAya, vivego saMjamo caritaM vA kammavivegaM satyavacanaM AyavivegaM kAtuM anRtastha, lamihiti, keNati bhaNito- bhikkhu ! hiMDAmo, bhaNati - so tattha labhati, Na vahati evaM bhaNituM, aMtarAiyaM udijjA, tAI asaNihitAI hojjA, ahavA bhaNati - so tattha No lamihiti, evaM hiNavahati, kayAi labhejja, mikkhAyariyAte gatao bhaNati - so tattha bhuMjiuM ehiti, ahavA abhutto ehiti, chaumatthavisao ya vahati u sao, bhASAdhyayanaM // 360 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaaglaa rAMga mUtra cUrNiH // 361 / / tattha NiruM Agato, ajjA ete Na dApati, enthavi Agate, asmin saMkhaDIe vA, tipikAlo, aNuvIti viciMti puvaM buddhiie|| | mASApAsittA nizcitabhAsI siddhabhAsI, samyak saMjato bhASeta, saMkitaH maNNetti, Na vA jANAmi, egavayaNaM vRkSaH itthI badanaM kanyA jAtA vINA latA, pumavayaNaM rAyA girI siharI, NapuMsagavayaNaM vaNaM acchi kaMsaM, ajjhatthaM AyariyasannAgAraM nAuM sannAbhUmI gaMtukAmo aNuNNavati, uvaNItavayaNaM paDhAhi, tA bhaNati-tumbhaM pasAeNaM, avaNItaM tuma sotti bhaNite bhaNati-nAhaM soti, uvaNItaavaNItavayaNaM aho rUpavatI strI kiMtu kuzIlA, avaNItauvaNItavayaNaM virUvarUvo phokaNAso kAlo, kiMtu issaro, Na ya bhikkhAyArasIlo, tItAdi atItatvAt , karoti karissati, paJcakkhaM esa, devadattaH so, egavayaNaM vatissAmIti, tadeva vadijjA, itthi purisaNevatthitaM Na vadejja eso puriso gacchati eSo'pyevaM, evamatinissaMdiddhaM annahA vA, evaM NissaMdiddhaM nANakajjesu Na vattavvaM, cattAri bhAsAjAtA vaktavyA, kena tAni uktAni?, je ya atItA arahaMtA, acittAI NijjIvAI, vaNNAdiguNajuttANi cayovaca| yAI, anityo vaizeSikaH, vaidiko nityaH zabdaH, yathA vAyurvAyanAdibhirabhijijjate, evaM zabdaH, Na ca evamarahatAnAM, yathA paTaH | cIyate avacIyate ca evaM vippariNAmasabhAvANi, te ceva NaM sunbhisadA poggalA0, puci na bhAsA bhAsijjamANI bhAsA bhAsAsamayaMti vItikaMtA vA NaM abhAsA, dRSTAnto ghaTaH, pUrva pAMzukAle na ghaTaH, mudgarAbhighAtAcca aghaTo bhaviSyatIti jo nAsejjA, jahA kANaM kANamiti mosA, coraM coramiti, saccAmosA dAsacorastaM, sa tu dAsaH na coraH, saha'vajeNa sAvajA, sakiriyA kamma jeNa bhavati, kakasA kisaM karoti, kaTukI jahA miriehiM vAvaDavaDAdivutto samANo, NiThurA jakArasagArehi, pharumA NehavajjitA, aNhayakarI AzravakarI, chedakarI prIticchedaM kareti, bhedaM svajanasya bhRtasya vArthasya pariyabhRto, abhikaMkha jamaM sokkhaM vAna bhASate, // 36 // ANTIDAI IBNIRAUMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIRAAmer IMIRMIRMIRMIHIRUPAIIMARE ALHLIMPAINITION
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtra bhASAjAtA0 cUrNiH // 362 // savA suhA sA sUkSmArthA, jaha suhaM moraMgAdinA spRSTasya, savassa na yuktaM bhavati, jUraNaM khAravaNAdinA bhavati, evaM jIvadayaM prati | suhumA, jA ya asaccAmosA apAvigA asAvajjA, holeti hulaM hulo UraNato, golejjatitti valI vaDI, savaletti vRpala, kupakkhe dAsacorapakkho jeTThau dAsigaputta iti vAcyaM iti vA, te nANagA pitaraH, pitaM vate, pasatthAI Auso! ti vA, striyAmapi kaMThaM, Na devei vA nabhamAkAzaM, AkAza deva ityarthaH, gajjitadeva vijjutA ya tadeva pratiSTho devaH nivRSTaM devena, phaDDayA vA kaMThaM asajjhAbujjhANaM ahigaraNaM ca, aMtalikkhAdi bhAsejja iti / bhAsajjAte prathamoddezakaH smaaptH|| appitiyavajaNA vitie, jahA vA egaiyAI rUvAI, No evaM vaejA gaMDI gaMDIti vA, solasahA, hatthachinno hatthachinnANi vA evaM na vattavvaM ?, jahA vAsudevo tammi suNae, egamavi guNaM bhAsati, uyatti sarIraM, teyasI, vacasA dIptiH, sajo jaso kittI, abhimataM abhirUvaM, rUvANurUvA guNe, paDirUvaM prAsAdaM janayatIti prAsAdanIyaM dravyaM, darzanIya, jati so kiMci pucchiyavyo ubhAsiyavyo vA tato sovayAraM vattabbo, bhaddagaM pahANaM, usaddhaM utkRSTa, rasAlaM rasiyaM, pullevi appattiyaM asaMkhaDa mArijeja vA, subbhe sadde egA itare dosA vakasuddhIgamANa baMtA kovaM ca nizcitabhASA NissamabhAsI na badhyate yena karma taM bhASeta iti / bhAsajjA| tAdhyayanaM samAptaM / / idANiM eSaNAsamitI, tattha piMDesaNA bhaNitA, vattha, pAdeNa ahigAro. iha paDhame gahaNaM bitie dhAraNA, vatthe uggamauppAyaNA, |tA vatthe caukaNikkhevo, nAmaMThavaNAo gayAo, dabyavatthaM tivihaM-egidiya0 vigaliMdiyaNipphaNaM paMciMdiyaNipphaNaM, egidiyaNiphaNNaM phalihamAdI, vigaliMdiyaM kosiyArAdI, paMceMdiyaM kaMbaleyAdi, ahavA ukkosaM majjhimaM jahaNNaM, ahavA ahAgaDaM kaya // 362 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 363 // parikramma vA, jaMgiyamAdI vA davvavatthaM, bhAvavatthaM sIliMga sahassAI aTThArasa sAhuguNe Niyattho, bhAvavatthasaMrakSaNArthaM davvavattheNAhigAro, sItadasamasagAdINaM ca, jaMgamAjjAtaM jaMgiyaM, amilaM uTTiNaM, bhaMgiyaM jayasimAdI, saNavaM saNavAgAdi, NecchagaM tAlasarisaM, saMghAtimatAlavati vA, kSomiyaM mUlakaDaM kappati, saNhaM Na kappati, tUlakaDaM vA uSNiyauNNiyauTTiyAdi, taruNInIsAto Arambha jAva cattAlIsA, solasazrutA Arambha jAba tIsA jugatraM, Na NiyamA taruNyo, taruNo jagabaMdhU bhajittA, jati va pattala jati aAtaMkA appAkA vA thirasaMghayaNo, ekaM jiNakappio, AyaMkitA ya jahA samAhIe, athirasaMghayaNo tiNNi, thirakaSpitavastriNo egaM pAoNati, AyArasaMti AyArasaMtie dhareti, bhaNiyaM ca-tiSNi kappA jahaNaNeNaM paMca daDha dubbalAI geNhejA satta ya, niggaMthIevi saMghADIvibhAsA, paDissae duhatthavittharA, saNNAbhUmI bhikkhAyariyAe do tihatthAo, eMgA samosaraNe cauhatthA, jaha bhikkhaM addhajoyaNA, pareNa suttAdipalimaMtho, uggamadosA, egaM sAhammiyaM samuddissa nahA piMDesaNA ettha AlAvagA, kItAdi visohikoDI, dhAyaMtA katA saMjayaTThAe, dAuM kAmeNa rattakaddamamANAsAmulI vAlakkhAsAdittiyAMdiNAiNA ghaDaM pohammAI dvAveti, mahaM aghADagAdi, amANaM nisaMsa AhoDiyaM saMpavitaM vA, visodhikoDI savvA saMjayaTThA Na kappati apurisaMtarakaDAdI, purisaMtarakaDA pati, mahadvaNamullAI chAttarIe pareNa aTThArasahaM vA, AIgANi cammANi sahiNAI, saMkallANANi saNhAI. lakkhaNajuttANi ya, AyA jAyANi AyatANi, kAyANi, jattha ikkhAgavaNNo paDio, tattha maNI, tassa pabhAveNa sovAlo jAo, aigANaM padavitte muso saggo, AvaNe tu vijati jArisI maNINaM pabhA, sirIe vatthANaM bhavati, eyANi kAyANi, ahavA AyANi khomiyANi, palehIyANi palehANi dugulANi, dakkhiNApahe vAgesu paccuppaNNANi kAye, pAyAlo dIvANaM mugANi, saNhANi amugANi, dezarAgANi vaSaNA // 363 //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ MILAN vastaSaNA zrIAcA rAMga mUtra cUrNiH // 364 // MAITA | egapade sarittANi, amilAI sAmulIo, gajalANi kaDakaDeMtANi kAyakaMThalapAvArAdINi, susiradosA ya Na gRhIyAt AyANANi caMmANi udyANi vA, uTTA macchA siMdhuvisae, tesiM caMmaM mauyaM bhavati, passA taheva, pasatteyagaNagANi kaNakappoliyANi, kaNagapaTTANi sovannapadA dijaMti kaNagakatAI aMtesu maMDitANi, kaNagakhaiyANi kahiM 2 ci kaNagaphusiyANi itiligA dijaMti, vagghANi vigdhAicittagassa, AbharaNANi egajAtiteNa AbharaNeNa maMDiyANi AbharaNavihitA, No vicittehiM AbharaNehiM varo, paDimA | udissiya daMsiyamAdI, vitiya pehAe, pucchite bhaNati-erisaM, ahavA pehAe pucchite bhagati erisaM, ahavA pehAe ukkhevanikkheva| nidesaM bIyANa uvari, tatiyAe aMtarijagaM paMguraNaM, ahavA aMtarijaM heTThimapattharaNaM uttarijagaM pecchAo, ujjhiyadhammiyaM cautthe | ca, davvAdi AlAvagasiddhaM, siNANAdiNA vA ghaDagaM makkhuu dhovati, dabato sIyaM No bhAvato, phAsugaM, bhAvato usiNaM tadhodagaM, ID | dohiM sittaM sacitto hoti, usiNaM uNhodayaM tilakaMdAdI, kuMDalAdI aMto aMteNa savao ukkhalittA saaMDaM vatthaM, aNalaM apaJjattagaM, athiraM dunbalaMga, adhuvaNaM pADihAriyaM, adhAraNijaM alakkhaNaM, etaM ceva na rucati, ahavA tuNNiyakuTTiyapajjavalIDhe Na geNheja, vivarItaM geNhejA, Na Navae ime vatthaMti kaTu bahudivasapiMDaM taM bahudivasitaM, bahudivasataM bahugaM vA bahudivasitaM, loddhAdiNA sItodaeNa vA, evaM dumbhigaMdhevi, jAhe puNa tinaM hoti kihai, kappe vAkate, taM No aNaMtarahitAe puDhapIe dhUNA velI gibugaM umaro kurumuyAgaM ukkhalaM musalaM vA, kAme valaM hAgapIThaM, kule paMkuTTo digdholi so ghare jidigdhA te kuDDA je aMtimapacchimA tAo bhittIo sIlA, sIlAe ca lelU lahuo, khaMdhAdI punvabhaNitA, jhAmathaMDillAdisu, ato vajA / vastraiSaNAyAH prathamoddezakaH smaaptH|| vatthesaNAe vitiyAe dhAraNA, iMgAladhUmaparisuddhaM, parevacaM, esaNijAI AhApaDiggahitAI vimohAvayaNe jiNakappito eseja, // 364 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtraiSaNA zrIAcA rAMga sUtra cUrNiH // 365 // cIvaramAdAya gAhAvati bahiyA vihArabhUmi vA gAmANugAma tivvAdi zataMgAdisuNa kappati muhattagaM 2 divasa ahorattaM pakvaM mAsaM jattiyaM vA kAlaM, asAdussa mA pADihAriyaM niNhentu, AyariyapesageNaM gato egatANiu so tattha kabje samattivi agilANo, Na ya gilANakajeNa, egAgI paMcAhA pareNa, vipparivasitasiTTateNaM, teNa uvahI uvahANaviU, taM uvahiM jANiUNaM uvahiM sAmiNANaM gihiyavyaM annesi dAyabvaM majjha uvahayaMti pAmijijAvi, to viparigahaNattato annaM geNhejA, NavaraM dhUtAyArehiM pariharAhi vA, Na palichidiya pari0 thiraM saMta sasaMdhiyaM, saMdhI nAma ovI taM colINaM, tassa ceva Nisirija, evaM nigdhosaM, sabbomAiTANeNaM ubahi haNAvito taM tAbhi ussavetuM parivAeyavvaM, vannabanAI karejA, pAvagaMNAma acokkhaM bhaNNati adattahArI, AlAvagA jahA riyAe, iti vastreSaNA prismaaptaa|| dabapAdaM tivihaM, bhAve appA sIlaMgasahassANaM bhANaM, jiNo egaM dhareti, egammi bhattaM vitiyammi pANagaM, mattI apari| bhogo, saNNAbhUmi gacchaMtassa bhavati, hArapuTaM te lohigaM ceva pAdaM, billagirimAdiNArtha bhotuM kIrati, cammapAdaM cammakutuo, uddiSTaM lAugamAdI, pahAe erisagaM saMgatiyabhattao, vejayaMtiyaM paDiggahio, ahavA saMgatiyaM ca, pAdA vArA vAraeNaM vA hoti, | tiNNi vA, tatthegaM deti, jattha pavayaNadoso Natthi, vejayaMti NAma jattha anbharahiyassa rAyAhiyassa, rAyAdi dhaNNo ussavi kAlakicce vA, bhajiyA huMDaM choTuMNijati, ujjhiyadhammiyaM, sesA savve tellAdI AlAvagasiddhA, pAtraiSaNAyAH prathamoddezakaH smaaptH|| gAhAvatikulaM paviDhe pehAe paDilehettu paDiggahiyAo avahaTTa pANe avaNetu riyaM pamajiyaM pamaJjiya pariyAbhAeti, chubhitu / 365 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 366 // paDigaM parahatthagayaM Na geNheja, Ahacca gahite gihattho esa cetra u dae, jati parisahArati laddhaM, annattha vA u pattha, ahiM taNe pakkhivati, sapaDiggaha pariyasati paDiggahae va saMtAe ucca dArae joeNa, taDIe ThAti, tAe loDheti, sasaNidvAe vA puDhavI Ayarati, udaullasasaddhiM paDiggahiyaM Amaja pamaja aMto saMlihati cAhi~ Nillihati ulleti ubaTTeti Ayaveja patAvija / iti pAtraiSaNA samAptA // uvaggakaNikkhevo davve sacittAdI tiviho, loio loguttario ya, sacitto seho acitto vatthAdI mIse sa bhaMDamattovadhigaraNe u, logovi jahAsaMbhavaM, khettevi uDDAdi khitte gAme raNNe vA egadisi chaddisiM vA, kAle uDubaddhe vAsAratte vA, bhAvoggaho duviho-matIe gahaNato ya, matI duvihA-atthoggahaNamatI vaMjaNoggahaNamatI, chantriho cautriho hoi, gahaNoggahe amamatte aparikammA, pariNAmA Na mama etaM apariggahassa samaNassa gahaNapariyaNassa paDihArite apaDihAragA jA jayaNA, ahavA deviMdA paMcaviho uggaho, ahavA imo gahaNo0 samaNA bhavissAmo akiMcaNA, davve aputtA apasU, bhAve akohAdI, gaho parataH parigraha itikRtvA Adau pariggahaNaM pApaM, hiMsAdisesarakSaNArthAya uggaho vaNNiJjati, savvaM adinAdANaM paJcakkhAmi taM kahiM ?, gAme nagare vA loiyaM gataM, louttaraM uDagAdi, chattagaM desaM paDucca jahA koMkaNesu, NicaM vAsattANA olaMti uDaeNa, sannAbhUmIM gacchaMto appaNI adissaMto aNunnavettA No tisaMdhA, gAmAdisu vA aNuNNavati, ogiNhati ekami, pageNDati puNo 2, se AgaM nAresu vA ArAmAgAresu vA issaro rAyA, bhoio jAva sAmAio, sAmAio samadhiSThAe, pazusaMdiTTho, gAhAvatimAdI, samaguNNeNa teNa sarAM asaNaM, Na vA egallavihArI paraveyAvaDiyA, parasaMtieNaM aNNasaMbhoie, pIDhaeNa vA phalaraNa vA sejAsaMthAraeNa Z avagraha saptakaM // 366 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ avagrahasaptakaM zrIAcA 10 uvaNimaMteja, sUIpippalagamAdI, aNaMtarahiyA savve, savve AlAvagA AlAvagasiddhA ityavagrahapratimAyAH prthmoddeshkH|| rAMga sUtra uggahe ya davvazeSa, se AgaMtAresu vA ArAmagAresu vA 'puvvabhaNiyaM tu bhaNNati0' kiM puNa tatthovaggahe samaNA paMca, mAhaNA cUrNiH | dhIyArA, DaMDae vA chattae vA, vAzabdAd hattheNa vA kiMci uvagaraNaM, No aMtohito bAhiM NINiA, suttaM vA Na uTThaveti, udvehi // 367| amhehiM esa vasahI laddhA, No tAsiM appattiyaM karijA, erisae kAraNaTThiyA uccArapAsavaNe jayaNAe, Neva saMghADae verattiyaM kareMti, aMbavaNe Na vaTTati, dAruyaaTThimAdI dosA, kAraNe osahakaje saDo maggio bhaNati-bhagavaM! aMbabaddhAde kassavi gaMdheNa ceva viNassati vAhIti sambaIe gilANo, jahA vA harIDayIe gaMdhega viricati ergayAe kila, saaMDamAdI Na kappati, appaMDAdI kappati, bhattae addhaM, pesI caubhAgo, doTTagaM challimoyagaM, giro aMbasAlao, koMkaNesu atiricchacchinnA vakavicchinnA avvo| cchinnA vA jIveNa viNiminnaM, ukkhuvaNevi aMtarucchugA pavvasahitaM, pavvarahiyaM khaMDaM, codagaM cchoti vA, modagachoDiyataM ucchra| sagalagaM, challI ucchusagalagaM, cakalI cakkalireva, lasuNevi coio, vAhikAraNe lasuNevi bhAsiyavvaM, ikaDADi taNNo acchidiya 2 vicchidiya 2 paribhuMjiya 2 satta paDimA tajAtiyA uggahamaggaNA savyA sattaNhaM abhitarA, tahA piMDamaggaNA piMDesaNANi, evaM | savvapaDimAsu paDhamA saMbhoiyANa sAmaNNA, vitiyA gacchavAsINaM saMbhoiyANaM, tatiyA annasaMbhoiyANaM, kAraNe teNa lambhaMti, ahAlaMdiyA vA Ayariyassa giNhaMti, suttatthAvaseso AvanaparihAriyovi gehati, kAraNe taccA paDimA, cautthI gacche Thio jiNakappAtipaDikammaM kareMtassa, paMcamA jiNakappiyassa paDimAe paDivaNNagassa vA, pacchimAodovi jiNANaM, chaTTho aMtehiMto bAhiM NINeyavvA bAhitAu vA aMto neyavyA, alAbhe ukuTugaNesajio, samitI ahAsaMtharDa tammi va saMsthitA aMtaravAdI vAsaM, suyaM me AusaM! // 367 //
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ M avagrahasaptakaM zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 368 // teNa bhagavayA paMcavihe uggahe paraveyave, evaM piMDesaNANaM sabajjhayaNANa ya| ityavagrahapratimAH smaaptaaH|| sattikA vitiyA cUlA, dArA aNupubbIe ahigArA egasaragA, uhANe pagataM, taM puvaM bhaNitaM logavijaye, NisIhiyAe | chakaM, NisIyaNaM NisIhiyA, davve koMcaphaleNa paMko Nisiyati, ahavA dayanisIhiyA vasahI sajjhAyabhUmI vA, khitte jaMmi khitte, | jattiyaM vA khettaM phusaMti, kAle jaMmikAle jattiyaM vA kAlaM, bhAve udaiyAI jeNa bhAveNa acchati, sarIrAo ucchalati-NiphiDavati teNa uccAro, sravatIti teNa passavaNaM, kahaM tamayANamANassa ThANanisIhiyaM uccaraNaM vA saMjamasohI bhavati ?, ucyate, muNiNA chakkA yadayAvaraNa, chaka rUve, rUvae dravyasya jo saMThANAkRtireva, taM rUvaM jattiyaM khitte picchati jaMmi vA khette ruvaM vaNijati, kAlarUvaM / aNAdIyaM apajavasiyaM, jahA haritaM sAddhalaM prAvRSeNa, tatkAlarUpaM, bhAvato vaNaM kasiNaM jaha bhamaro kasiNovaveto, sabhAvo vA jahA | kohapariNatassa rUvaM, kAlagaM muhaM, acchI ya rattANi bhavaMti, jahA rUvaNeNa dAiyaM, ahavA 'ruTThassa kharA diTThI uppaladhavalA pasanna cittassa / ' tahA saddo jaM davyaM saddapariNayaM, jahA kaMsatAlA ghaMTAsadovA, khettasadde jatie khitte suvati, jahA vArasahi joyaNehito, | jaMmi khitte saddo kIrai, kAlasaho jahanneNaM eka samayaM ukkoseNaM AvaliyAe asaMkhejaibhAgo, bhAvasado guNeNa kittiyaM, jahA usabhasAmI paDhamaM jAyo NarabaI, dhammANa kalAvihINa vibhAsiyavvA, chakaM paramaM, tadannaparamANu paramANussa taddavyaparo, paramANu dupadesiyassa annadavyaparo a, se do sapaMtIe dvitANa je parittA temiM gAhehi dehi vA, kammaparo paramANUto dupadesio, jIvo poggala| visesA, paro dupadAdi, evaM annevi, jayamANassa jaM paro kareti, kaMThayaM / idANi savvesi suttAlAvagA-se bhikkhU vA bhikkhuNI | vA abhikaMkheja TAittae, saaMDAdisu Na ThAejA, aNaMtarahitAe puDhabAdI jAva AiNNa0, salikkhA AlAvagasiddhA, gAmAdisu INATIONS vAPUURATION ARTIHIMPIRED m TIM 8 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ AINING DE zrIAcA-VI | ego vA 2, 3, 4, tehiM saddhiM egatato ThANaM ThAemANo AliMgaNA vajeja, jamhA ete dosA tamhA aMtarA suvaMti, do hatthA aNA- samA.kAH gaMga mUtra- bAdhA, cauhi dvANaM dvAejA, acittaM avasanissAmi, avamajaNaM avatthaMbhaNaM, kuThe khaMbhAdisu vA paTTIe vA, paTTIe ureNa vA, ghRNiH | avalaMbaNaM hattheNaM, laMbaMtA parissaMtA, aggalAdisu avalaMbati, dvANe paricAo, kAyaviparikamaNaM saviyAraM caMkamaNamityarthaH, uccA rapAsavaNAdisu bhavati taM jANejA, maNiruddhagAmaTThANaM ThAismAmi, kahaM sanniruddhaM ?, anna aja sameti appatiriyaM egapoggaladiTThI aNimisaNayaNe vibhAsiyavvaM, parUDhaNahakesama, paDhama DhANasattikayaM samAptaM / / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA amikaMkheja NisIhiya uvAgacchittae jahA ThANamattikkae paDhamAvajaNisIhiyAsattikaga, saaMDaM thaMDillaMNa uvAgacchaMti, appaDa uvAganchati, pAdapuMchaNaM rayaharagaM taM gahAya sataM, sae asaMte NaDe hite vissarite ulle vA parAyagaM jAetAvi gijhaMti, vosirati visodheti Nilleveti egahU~, gAhA 'khudAisaMniruddhe' paDaNAdidosA, bIyANi paDisAreti ga paDisADissaMti vA khalagAdisu, kAhiti vA aJcaNiyA, kAyA bIehiM dvAti, tisu vA dvAti dvAvissaMti vA khetAdisu aNaMtarahiyAdi jAva baMdho bhaNito, AgaMtagAsu vA ArAmAgAresu vA, ujANaM jattha ujANiyAe gaMmati, NijANaM jattha mattho AvAseti, gihA etesu ceva, adyAlaga eva cariyA, aMto pAgArassa aTThahatyo, dAraM ca gopuraM, pAgAro, tattha chahuMtANaM paMtAvaNAdI, dagamaggo maggo NikkA sAraNI vA pANiyAhAripaMtho, guttAgAraM taM ceva paDibaMdha, minnAgAraM rahasaMdviyaM, koTThAgAraM dhanasAlA, jANamAlA maga DAdINaM, vAhaNasAlA baladdAdINaM, taNasArA vA, lIcchubhatti tusasAlA kuMbhakArA jattha tusA duvaiti javagodhUmANaM, tusamAlA palA| sarasa bharitA, gomayasAlA cchANuMDagA karImo vA, mahAkulaM rAyAdINaM, mahAgihaM rAulagihaM, AvAsoza, itthINaM jA saNNAbhUmI ||369 / / MPIRINNIMAFAIIMIT
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptasaptakAH zrIAcA- rAMga sUtra cUrNiH // 370 // manu kAiyabhUmI vA gihamajha, gihamuhaM aggumaro, gehivAraM ugghADa vAriyA, gihaMgaNaM ugvADaM, mArANaMtaraM, gihavacaM purohaDaM, maDagaM mRtakameva, vaccaM jattha chaDDijati, Dajjhati jattha taM chAriyaM, maDagaleNaM matagagiheM, jahAM dIye jogavisae vA, thUmiyA ciyaMga, | iMgAladAhasi vA jattha iMgAlA DajhaMti, khAro jattha tittakuMtalayA DajhaMti, gAvIsuramaMtIsu masagAI sarIrAI uvamamaNatthaM DajhaMti, aDhigANi vA, gAviAloge jattha gAvIo lihaMti, maTTiyAkhANI jattha kuMbhArA maTTiyaM khaNaMti, logo vA, seo pANiyamissato paMko, jattha khalu patipaNo, jattha ulliyA bhUmI, AyayaNaM, etesiM dvANANi deso vA uMvarapavvaMsi vA, pavvaM NAma jattha pattA puSphA phalA vA sukavijaMti, jaggohAsapilukkha pippari, mAlugA vallI bhavati, vaNe vati aMbatraNamAdI, caMpagavaNamAdI pattovagataM, vallIpupphovagA jahA punnAgA, phalovagA jahA qavitthAdI, NicchA uvagA, taMjataNaM NaMdirukkhAdI, uvayogaM gacchaMtIti uvagA, se bhikkhU vA 2 rAo vA viyAle vA, vAragaM NAma uccAramattao, appaNagaM parAyagaMvA jAittA abhiggahio dhareti na | Nikkhivati, vigicati bosirati, visohiti nilleveti setamAdANaM jhAmathaMDilAdIsu parihAveti, tRtIyaM samAptaM // TThANaNisIhigAuccArabhUmi pattassa rUvAI, tehiM rAgo doso vA Na kAyabbo, se bhikkhU vA 2 vA jaheba jAI rUvAI 'Na sakkA cakkhuvisayamAgayaM Na daTuM jaMtaMnimittaM gamaNaM taM cayejja, taMjahA-cappANi vA pudhabhaNitAI, kacchAdIvi ya bhaNiyabvA, gAmamAdINi pecchAmo AgArAo ya pAsAyaMtAo, pahAvite tesiM ceva, jahA sopArae littA, mahAmahAvi etesi mahimA, ummagaM | vAlamAdI, Nagarasta vA, gAmavahANi gAmaghAyANi, AsakaraNANi AsA sikkhAviaMti, rahacariyAdisu jaha hatthI sikkhAvijaMti, | veluggAhA gahitA, uTTagoNamahisA, uTThANANi ceva saNNAdI, juddhANi. tesiM ceva, meMDhagAdINa ya NiyuddhaM, savivasaM khalIkareti, m arame
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMga sUtracUNiH // 371 // ujjuhiyANi gAvIo uvaNAto aDavitenaM ujjUhaMti, NijjUhiyANi NikhoDijaMti gAvIo ceva joijaMti vA, miho juhigANi, pariyANagaM ca varANaM, hayANIyANi vA aNiyaggahaNA cattArivi aNiyadaMzaNANi, ego vA egapurisaM vA vajraM, navaraM sehassa darisijati thirIkaraNatthaM, oppAitAvi kevalapustakavAcaNANi, mANusmANi yANi jattAMsuhaccANi, jAgANaM goNANaM ca jaha kaMbalasaMvalA, ahavA mANussANaM ceva evaMvihaM NAmaNavijAhiM NAmiti rekhA, ahavA gaThThe sikkhA vintANaM aMgAI NAmijaMti, joIsatthe kahiyAI kabvAI, dhaNNAI vA pAramitA gadhetuM, kamavittANa pAuraNANi kIraMti, taM jANarukkhAI maggo, daTThe savarabhAsAka lahANi jahA saMghavANa bhAsAo, verANi gAmAINaM, saggAmA vA, jaNavayANi caiva jagatrayANi jattha sabhAmAIsu jagavayA vaGkaMti, kaTukammANi vaTTAti savAyArassa vA potthagA, kahigAdI, citAgaM leppAramAdI, gaMthimANa pupphamAdI, baMTI saMmaM vihANagaM, pUrimo raho, saMghAtimo kaMcugo mahato se bhikkhU vA 2 icchA Na vA, se bhikkhU vA 2 mahAmahANi bahurayANaM sasuraumAdi, bahuNaDANi jahA iMdamahe, savvatAlAyarA bahusadANi sarakkhagatalA mattahajAra ehiM, milakkhuNi AbhAsiyANi, Na vA tesiM paricchiti / se bhikkhU vA 2 ihaloiyaM maNussANaM pAraloigaM hiyagatAdI, ahavA jahAM dhamilo ihaloiesa paraloiesa saMvadaMto (baMbhadatto, sesaM kaMThyaM, evaM saddAIpi saMkhAdINi tatANi vINAvaccIsamugdhAyAdINi vitatANi bhaMbhAdikaNAI laulakuDA susirAI - vaMsapabvagAdipavvAdINi sadaM suNentANaM, jato jAti pikkhato vaNiaMtesu cAragAdINi jAti / paMcamaM sattasattikkagaM samattaM // parakiriyA pareNa kIramANe kambhaM bhavati, kiriyA kammaM, adhyAtmakaM tassa 2 kareMtassa, jati sAtaM kajjaM sAeti, aMdhyAtramatthitA anmatthiyA, saMsayatA saMjoyo bhavati tattha ajjhattheNaM, tato karmasaMzleSo bhavati, tamhA No sAdijejA, sA ya ImA ma saptasaptakAH // 3714
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatAkA: zrIAcAgaMga sUtracUrNiH // 372 // DC PRE siyA merA, Amajjeja vA pamajjeja vA ekasi puNo puNo, sAdijaNA karAyeti karetabdhA vA, Na vA karate samaNujANejA, samaNumodaNA pariyAikkhijA, makkhaNA uvvalaNadhAvaNA AlAvagasiddhA, NahA padA phusitA kovitA alattagaM giNhaMti, evaM kAevi, evaM kAryasi vaNaM galagaMDAdi, aratIo aMdhAraIo, asiyAo arisAo, pilagA bhagaMdalaM, apAnapradese sattheNa acchidaNA vicchidaNA, sItodagAdi uccholaNA, tellAdi AlevaNA, jato uThvaNaM jAte uThuvijati uThyavito ya sajjati, pAluMkimito bhagaMdalAo, kucchikimitA gaMDUlagA kimiyA ya, se se paro dIhAo sihA aggagAI kappeti chiMdati saMvaTTeti samAreti, kaNNANi bhacchiphumaNaM kannaghaM padaMseyacvaM, seo prasvedo, jallo kamaDho mallo, pAyavo rukkho, reso ceva pANissa paMko bhavati, aNaMtaraM puNa AgaMtAre koucchaMgo, egammi juNNago ukkhite, pAliyaMko dosuvi, aNuphAsaNaM thovaM pAtuM pacchA desaNaM, evaM aNupAlaNaMpi, mUlANi vA, pAhaNAo, kannANi suddheNa vaDavaleNa vijAmaMtAdiNA, tamhA apaDikamma sarIreNa hoyavyaM, kiM kAraNaM ? jeNa tigicchA, evaM rasANIe pacaMti, payaMti mANavA, pacaMti pUrvakRtena karmaNA, te paJcamANA anyo'nyapi saMtApayaMti, yaduktamAtApayaMtItyarthaH, iti sAmprataM pApaMti, nevi eti eyaMti aNaMtaguNaM kaTugavivAgaM kamma eti, karotyasminniti kaTTuM, etetti kartAraM eti | karma, kaTu kaDANi vedeti, kRtvA ca kRtAni ca vedeti karmANi kammaM ityarthaH, vedagaM ciraM kArae vA esa, vedaNayA vedaNApi vidAryato vigato bhavati karmaNAM te pacchA prakRtipuruSezvaraniyatavAdInAM vigamanaM viviktiH, athavA kRtvA yaduktaM bhavati phusati ca, tamhA saMpayaM Na karemi duvaM / chaTheM sattikkayaM samAptamiti // aNNamaNNakiriyA do sahitA apNamaNNaM pagareMti, Na kappati evaM ceva, eyaM puNa paDimApaDivaNNANaM jiNANaM ca Na | amanna 37 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA raMga sUtracUrNi: // 373 // kappati, therANaM kiMpi kappea, kAraNajAe kujAvi, bhASitavyaM vibhUsApaDiyAe vi, nimgamo so ceva, NavANaM vatthANaM syaharaNAdivadA AlAvagA, aviyA matilANi vibhUsApaDiyA dhareti, varaM annANi labhaMto / iti saptamaM sattikkagaM samAptam // saMbaMdha-keNa so AyAro 1 kevatito ? bhagavatA, AcAravasthitena vA bhAvaNA bhAveyavtrA, imA vA ittiyAtulA, bhAvaNAtti bhAvayaMti tamiti bhAvayati vA anayA bhAvanayA, ajjhAso bhAvaNatti vA egaThThe, Nikkhevo cauctriho, davve gAhA, davaM gaMdha gAhA ( 330 ) gaMdhaMgehiM vatthe bhAviaMti, tilA ya puSpamAlAdIhiM, AdiggahaNA kavillugAdI bhAviaMti sItabhAvaM caNaka - kANaM, siyavallI egA vAlANaM, miyANaM ghoDagANa ya, AdiggahaNA AgadIhiM bhAviMti bhAve dubihA - pasatthA ya apasatthA ya, apasatthA pANavahamusAvAyA (331) pANavahA paDhamaM ghiNAti pacchA NiddhaM Iheti, vIrallasauNaM vA, musAvAte vANiyagANaM ca, ahavA daMsaNANacarite gAhA (332) jahA ya bhAveyavvA tAsiM lakkhaNaM vocchAmi sulakSaNataH AtmIyadaMsaNaM bhAvaNA, appa| satthA dhIyAravacchalagANaM tanbhattA ociTThabhAyaNANi givhaMti, appagaM balaM dAveMti, nANevi appasatthA-daMbhakArAddhitiM kRtvA, nItilAghavamAsuraiH / nAtisUkSmamulUkAdi, tApiJjAkaraNAdyazaH ||1|| carittevi jahA vRkSamUlikAyAM evamAdi, tAhe tave paMcaggatAvaNAdI, veragge sate kavalaMtassa kubjaMmi pure likhyate, taM pAsitA veraggaM bhAveti, esA apasaMsthA, imA pasatthA daMsaNe 'titthagarANaM' gAhA (333) jahA bhagavaM joyaNaNIhAriNA saNa dhammaM kaheti, savvesiM sabhAsAeM pariNamati, jahA 'ekarasamaMtara - | kSAt 0' kassa'NNassa 1, evaM pavayaNe duvAlasaMgaM gaMbhIraM, savvato rudaM, pravacanaM vetti prAvacanaH sabbo dasapubbI caudapuccI- pabhU ! ghaDAe ghaDasahassaM, anisAcArAdI, iDDI viuvvaNAdI jahA 'itthI asI paDAgA' etesiM appasatthANaM atikramaNaM dUratthANaM bhAvanAdhyayanaM // 373 //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAdhyayana zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 374 // IANSATTA gathaNaM, darisaNeNaM kittaNAe saMthuyaNAe pUyaNAe daMsaNabhAvaNA, dasaNasuddhIya bhavati, ahavA ThANaM imaM 'jamAbhisega'gAhA (334) | jamabhUmI, abhisego,ami0 yattha,jattha rAyAbhiseovA, nikkhamaNaM jahiM NikkhaMto,caraNaM kammAragAmAaTThiyagAmAdi,jattha hiMDato, NANuppabhUmI NivANabhUmI bhAveMtassa AgADhaM daMsaNaM bhavati, evaM diyaloe vimANabhavaNesu maMdaraNaMdissarabhomaNaragesu paveiyapRyA, aTThApadAdi (335) pAsasAmiNo adhichattAe, prAvacane rathAvitte, jattha vA bahussutA kAlagatA aicchitAiyA viharaMtA | vA, camaruppAyaM ca, NiraNucapputA vA jattha parayaNA, idANi (336) gaNitaM bIyAdi NimittaM aTuMgaM juttI suvaNNAdI joNIpAhuDaM | vA, saMdiTThagAI eyAI, avitahAI nANAdi, nAnyasamayeSu etAni, egate uvagatA darzanabhAvanA ityarthaH, guNapaJcajhyA guNaniphanA, ime atthA gaNiyAdI (337) pavayaNINaM guNamAhappaM jahA viNhuaNagArassa icchiyasiddhidAti vA, isiNAmakittaNaM isimaMDalatthau surapUjito, hariesAdI, suriMdeNa ajarakkhitA, nariMdapUjitA maricIDhaMDhAdi, porANaceiyANi kAittAre junnasvAmItyevamAdi, atisato tiviho-ohimaNapaJjabakevalANi AmosahAi vA, iDDI viuvaNAdi, dasaNabhAvaNA / NANe NANeNa bhAveti (338-40) tattha jIrAjIvAdInAM padArthAnAM ca nANaM iha diTuM jinapravacane vA, iha jJAne loke vA, kajaM phalaM, kAraNaM nANAdI 3, kArakaH sAhU, siddhI, bandhamokSe, suhabaddho jIvo, baMdhahetuH mithyAdarzanaavirati baMdhanaM aSTaprakAraM kamma, baMdhaphalaM tadvipAko, etANi iha sukadhiyANi, saMsArapavaMco iha kahito jiNavarehiM, jeNa 'atthaM bhAsai arahA suttaM' ime ya guNA| "paMcahiM ThANehiM suttaM ahijejA-nANanimittaM", evaM paMcahiM ThANehiM sajjhAe Autto, evaM vAyaNAdI, sajjhAe AuttayAe ya gurukulavAso bhavati, kiMca 'jaM annANI kammaM khati0'esA NANeNa bhAvaNA 'sAhu ahiMsAdhammo'gAhA (341) sAhu ahiMsA AV // 374 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcA ga sUtra vUrNiH 375 // dhammo, suThu sohaNo ahiMsatA dharmmaH, evaM sesavvaterhi, ete mUlaguNA, sAhU bArasaviho ya tavo, uttaraguNA, veraggaM visaesu AyasarIrayA, appamAdo khaNalavapaDibujjhaNAto, egattaM 'jAyatyeko mRyatyeko 0 ' ahavA 'eMge me0 save0 ' appAe sitaM, annaMpi jaM kiMci carittabhAvagaM caritavRddhikAragaM ca sA carittabhAvaNA iti, carittamaNugatA, aNugatA anusRtA ityarthaH idANiM tavabhAvaNA 'kiha meM hoja avaMjho' gAhA (343) nivvItiyAMdiNA taveNaM, kiM vA pabhu samarthaH, kAuM tavaM ko idha davve joge Ni phAvacaNagAdi ahorattassa ko jogo tavo, tahA paNItaM labhaMtassa davyaM, ko vA khitte maMgulakhite sobhaNe vA jo jogo, kAle varisArite gimhe vA jogo, bhAve dubbalayaM dhitimataM ca jANettA jo jogo occhAha (bala) gAhAo ( 344 ) tave ya bArasavihe givhiyanve pAleyavve ya iti tavabhAvaNA, saMjamasaMghayaNA tavaveraggesu samoyaraMti, saMjamasaMghayaNagurutA veragge, bArasavihA anityatA, asvaNNaM varNayitvA carittabhAvaNAe iha adhyayane egataM, keNa eyAo uvadiTThAo ? keNa vA bhAviyAo ? - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM0 tasmin uvavAyasamae ityarthaH hattho jAsiM uttarANaM Asane hatthassa vA jAo AsannAo tAo hatthuuttarAo, cayaM cayitA, iha jaMbuddIve dIve, nAnyeSu, asaMkhyAtA jaMbuddIvA, AhArabhava sarIresu vocchiNNesu dAvesu, tiNANotragateti tinnANe, egasamae jogo Natthi teNa Na yANai cayamANo, ohIramANI IsiM vibujjhamANIe nidAe, hitANukaM hitaM appANaM sakassa ya, aNukaMpao titthagarassa, adudhittaetti abyAbAhaM tiNhavi, ummijalamAlao jaMmi jale tadbhavati ummiJjalamAlaM ummialamAlatullA ummijalamAlabhRtA devehiM ovayaMtehiM kaha kaha bhUto, somaNA matiH sanmatiH sanmatyA saha gataH sahasamu (saMgha) diyAe, acale parIsahovasaggehiM bhayabheravANaM khaMtI ahiyAsaittA paDimAo pAlae aratiratisahe idi zreyaH zreyasi tasminniti zreyAMsaH, bhAvanA dhyayanaM // 375 //
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ AL bhAvanA dhyayanaM zrIAcArAMga sUtra cUrNiH // 376 // N ASIAHINISTRARI A Summam videhena videhavaidinnA, videhajaccA, priyaM karoti preyakAraNI, nAsya paojaNaM, aNojA sesavai, daviNajAtasya patI, dakkhe kriyAsu patiNNo jANakA, paDirUvo rUvAiguNo, bhadrasvabhAvaH bhadrakA madhyastha iti, viNIto vigdhAdiguNajuttoviNa mANaM gacchati, NAtaputtevi Na thaTe, NAtakulAjAtaH, videhadinnoti videhAe jeNittha jAto videhavarcabhUto vA, gurUhi abbhaNunnAto dohiM vAsehi gatehiM, maNussadhammAo maNussabhAvo soiMdiyAdi vA, NANaM bujjhAhi carittadhamme, aMtodIpaM dIpazikhAvat savvAo, vidhiaNiyaTTA sarIrAo, porisapamANapattA catubhAgo, maMjumaMjutti madhuraM, apaDibujjhamANe Na vibhAviJjati, roreNaM kaMko bhavati, chinnasotitti iMdiyasoehiM na rAgadveSaM gacchati, kaha chinnasote ?, kaMsapAdI diTuMto, udagaM kaMsabhANe Na pavisati, evaM bhagavaM udagaM | Na pavisati, saMkhe jahA raMgaNaM Na geNhati evaM bhagavapi kamma, jIvo apaDihayagaI evaM bhagavaMto jattha sItauNhabhayaM vA, jattha na | paDihammati gatigamaNami, evaM bhagavaM Na kiMci avalaMbati tavaM kareMto deviMdAdI, evaM vasahIe gAme vA apaDibaddhaM, sArayaM na kalusaM, pukkhara0 evaM kammuNA Novalippati, kUrmavat guptendriyaH, vihaga iva Na vasahIe AhArovadhimittavya pucchati, khaggavisANaM va evaM ekko ceva, rAgadosarahito, bhAraMDavat apramattaH, kuMjara0 sUrabhAvo saurya soDIyaM vA, evaM parIsahAdIhiM Na jijati, sesA ) jahAsaMbhavaM vaccA, jaccakaNagaM vA jAtarUve puNo kammuNA Na lippati, bahusahA vasuMdharA evaM bhagavaMdavato sacitte dupadAdisu acitte vajjhacAmarAdisu mIsae AsahatthimAdisu saithiuttesu, khittakAlabhAvena, budhyato bodhivAn , annataraM nANaM logapramANaM odhI, pavvaiyassa catvAri nANAI jAva chaumattho, khAiyaM daMsaNaM ahakkhAyaM caritaM, sucibhAvo sovacikA tesiM phalaM pariNivvANaM tassa maggo nANAdI 3, jhANaMtariyA suhumakiriyaM asaMpattaM, arahaMti vaMdaNanamaMsaNAI, jiNA jiNakasAyA, tatra abhiprAyaH adhyavasAyaH!, A
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimuktyadhyayana zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 377 // bhuttaM paDiseviyaM, AviHprakAze karma, rahaH aprakAzaM raho karmaH, arahArahasi kRtAnAM mAnasikAnAM bhAvAnAM prakAzakRtAnAM ca kAikAnAM vettA bhagavaM jAnako ityarthaH, taM taM kAlaM tItAnAgatavartamAnaM tihiM jogehi vaTTamANANaM, sabaloe uDaloe aholoe tiriyaloe, | savvajIvAnAM tasathAvarANaM bhAve jANamANe pAsamANe viharati, ajIvANaM ca, abhisamiccA jJAtvA, kiM kRtavAn ?, dhamma AkhyAti chajIvanikAye tebhyazca viramaNaM, vaTTamANeDa, tAva Atikkhe etanmAtraM, patthi uttarieNaM, etadviziSTo etadvayatirikto vA AkhyAti, | pUrveH bhAvAH, etadvyatirikto na kazciddharmo'stIti tamhA vutte paDhame mahavvae, tassa upasaMpajanArtha, jJAnabhAvanA darzanabhAvanA coktA, caritrabhAvaneyamapadizyate, bhAvayatIti bhAvanA, yathA zilAjato AyasaM bhAjanaM viSasya kodravAH, siddhA ya gAhAe va imA bhAvanA, tatra imA paDhamA riyAsamiteNaM gacchaMteNa ya bhaviyabvaM, esaNAsamiti, AlogapANeti, Alogo prekSaNA, AdAeM dosANaM Apajeta | pANAdi, nikkhevaNAsamiti, AdAgaggahaNeNa vatikkAyANa saptabhaMgA vAyAsamitiruktA saMjame, idAnIM AdhyAtmikI maNasamiti,D kahaM ?, je ya maNe pAvae sakirie, evaM vaI va, ahAsuttaM jahA sutte bhaNitaM, ahAkappaM jahAvidhi, ahAmaggaM jahAmaggaM maggo nANAdi, ahAtacaM jahAsatyaM, hAsaM parijANe na hase ityarthaH, hasaMte saMpAimavAyuvaho, hasaMtA kila saMdheta musaM vA brUyAt , aNuvIyi puvvaM buddhIe pAsittA, kohe putraM aputraM brUyAt , iha paratra ca dopaM jJAtvA, kuMcaMzca kAryAkAryAnabhijJaH, lobhasya doSAM jJAtvA, taM parijJAne, bhayasIle uragajAtIo, AcAraM bhaNati, taieNaM adinnAdANasaMrakkhaNatthaM adiNNAdANe NiyattittaM ca bhAvaNA, AgaMtAresu aNucintya uggahaM jAeja, pabhusaMdiTThAisu uggahaNasIle, eteNa DagalacchAramallagauccArAdisu aNugNavijati, jai sAgAriyassa, uggaho tato manaHsaMkalpaH kalpate, te saMghADaillagAdisu aNuNNAvaMtu, bhaMjeja jahA rAtINiyA, gaMtao vA sAmiesu jAettu tato ||377 //
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAMga sUtracUrNiH // 378 // ciTTija vA jAva patAviJja vA, tinni rAgAdi tidosA, dhaMmie aha ego sAhaMmiuggaho, No paNIyaM AhArija, paNiyaM Ni, rukkhaM pi NAti hu, saMnisijatti bhodevaritA u vividho bhaMgo vibhaGgaH cittavibhrama ityarthaH, dhammAo bhaGgaH patanamityarthaH, aiNideNaM vibhUsAe hattheNa pAdadhovaNAdI vatyANi ca sukilAdi vaMdiyasulAdINi manasaH iSTAni manojJAni, maNaM haraMtIti maNoharaNAI, no itthIpasupaMDagasaMsattAI, No itthINaM karUM kahittA, itthiparivuDe itthiyANaM kaheti, pariggahe paMcasu visaesana rAgadosaM gacchaMti, gajokto'rthaH punaH zlokaireva samanugadyate, tadvyaktirvyavasAyArthaM punarukto'nugRNhAti, riyAsu nityaM samito satAjate pekSya bhuMjute pANabhoyaNaM, AyANaNikkheve durguchati apamaJjitAdi satta, samyak Ahito samAhito, saMjamae - nirubhae aprazastaM maNavai, hassai na hasamAnassa asacaM bhavati, kohalo bhamayAni ca tyajet chaDDae ityarthaH saha dIharAteNa, dIharAyaM jAvajIcaM, samIkSya, etAe bhAvaNAe musaM vajjae / samaye ca uggahe jAitavyae ghaDati, saMmaM parAiyaM jaMtikAya aNuNNAyA, tANi matimAM Nisamma jANitu, ahiyacA va paribhuMje pANabhoyaNaM, sAImiyANaM uggahaM ca aTThie, AhAre bhute vittasitA jo strI na pehae, saMghaviJjati Na saMvaseja, taMmi saMmaM buddhe, sumatti AmaMtraNaM, khuDDA itthigA, tAsiM kahA khuDDAe kahA Na kuryAt, dharmAnupekSI saMghasejja, evaM baMbhaceraM duvihAe saMghaNAe, ahavA saddhae baMbhaceraM je sadarUva0 Agame AgaMte teSu vipayaprApteSu vA, dhIro payapadosA, dveSaM taM na kareti paMDite, sa daMte iMdiyanoindriyaiH sa virataH sa cAkiMcaNaH, akiMcaNo aparigrahaH, susaMvRttaH paMcahiM saMvarehiM NavaM Na kujA vidhuNe purANaM karma, AryaguptaH sthita ityarthaH, ahavA jo dharmo uktaH, vRtto bhaNito ityarthaH, ahavA aja dharmaH yo'tra sthitaH avirataH samaNunnavati sa ca puNa jAtimaraNaM uveti saMsAra ityarthaH / iti bhAvanA'dhyayanaM parisamAptam // vimuktayadhyayanaM ||378 / /
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimuktyadhyayana zrIAcArAMga sUtracUrNiH // 379|| ___ saMbaMdho-eyAo bhAvaNAo bhAvetassa karmavimuktirbhavati, ahayA ihavi bhAvaNA eva tassa aNuyogadAravibhAsA, adhigAro ya se paMca aNice pavae ruppe gAhA (345) jo ceva hoi mokkho (346) kaMThayaM, Navari Nikkhevo dabvamutti jo jeNa davveNa vimuJcati yathA nigaDaivimuktaH, bhAvavimunI karmakSayA, sa ca bhAvaNAjuttassa, tAo ya imAo bhAvaNAo aNicatAdI, aNicamAvAsamuveMti jaMtavo (136 sU0) mANussaM vAsaM sarIraM vA aNicaM, ahavA savya eva saMsAravAso aNicaM, uvaitiprApnuvanti, jaMtavo jIvA, loiyA pAsituM socA samica jANetu, itarakAlIyaM itaraM, sannivi aNicate, jahA devANaM cirakAladiINaM Na tahA maNussANaM AuM, idaM tu alpakAyasthitiyaM saMsAraM ca kadalIgarbhaNissAraM jJAtvA tasmAdvavasthe(vyutsRjen), je tu viNNuvidvAn , akaraNaM, akAraNabaMdhaNaM, taM tu itthigA gihaM vA, kiM etadevamiti ?, ucyate idamanyat-abhIto parIsahovasaggANaM, AraMbho pariggahanimittaM bhavati, AraMbhaparigAho atastaM AraMbhapariggahaM na kuryAt , chaDDe cae vosire ityarthaH, evaM sesavatA adhigatA / taM ca evaMguNajAtIyaM jahA passAhi ata ucyate-tahA gataM bhikkhuma (1374) jahA titthagaragaNaharA gatA tahA gataH, taMjahAkahaM ?, ucyate, mikkhaM aNaMtehiM carittapaJjavehiM saMjataM, jAvajIvaM saMjayaM vA, aNelisaM asarisaM nANAdIhiM 3 annautthiyAdIhiM vA asarisaM, ciNhaciTTha-sacaritaM, esaNaMti esamANaM esaNaM, kassa ? mokkhamaggassa saMjamassa vA, tudaMti ' tud vyayane ' keNa tudaMti ? vAyAhiM abhibhataMtA abhidavaM, narA maNussA, jahA sarehiM saMgAmagataM kuMjaraM joddhAraM abhidravaMtA tudaMti evaM taM bhikkhu NarA apaMDIyAhiM tudaMti, jahA koliyacamArA alasagasAmAigA gahavati, daridA ete pavvaitA, tahAvihaiNa (138*) tahApagAreNa, jaNeNa bAlajanenetyarthaH, hIlate jiMdae, kahaM hIleti ? sadaphAsetti sa iti Nidese sa bhikmyU , ahavA saha saddehiM phAsA sapahArA // 379 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-20 phAsA ityarthaH, pharusA NiThurA amanojJA, udIritA preritA, titikkhaetti 'tija nizAmane kSamAyAM ca nANeti vidite parA-2| vimuktyarAMga sUtraparajjho, uktaM ca-'AkruSTena matimatA0' vidyate vaiddhA(dviSyate duTThaH) teNa aduTThaceyasatti maNasAna padussati, kuto vAyA kammaNA dhyayana cUrNiH vA, kahaM ?, jahA giri vAteNa Na saMpavevae 'veSa kaMpane kaMpaye ityarthaH, kuto?, vairAgyA sNjmdrshnaadvaa| uvehamANo // 380 // (139*) kesu uvehaM karoti ? tesu bAlajaNesu, tehiM vA pharusehiM sadaphAsehiM uvehaM karemANA kusalA je ahiMsAdisu vaTuMti | taiH sArddha saMvase, ahiMsaNeNeva saMvase ityarthaH, kiMnimittaM ?, jeNa akaMtadukkhA , akaMtaM appiyaM, apriyadukkhA ityarthaH, ke te?, tasathAvarA, duhIye te saMsAre ciTThamANA, tamhA evaM NacA alUsae, alsaetti no hiMsae, sabve payA savvajIvA, savyAsu payAsu dayA parA yasya yasya dayAvIro vA, tahatti jahovadilR bhagavatA tena prakAreNa, hi pAdapUraNe, setti niddeze, yo'dhikRto bhikSuH | sobhanako zramaNaH susamaNa iti ucyate bhavati, evaM sesAviM vatA, kiMcAnyat ? viSNu vidvAn , sa natetti prAptaH, kaM?-dharmapadaM caritramityarthaH, ahavA NAtakavateNa ye dharmapavApadaM, kIdRzaM ?-aNuttaraM tasmAd anyat zobhanataraM na aNuttaraM, atastasyaiva vidupaH na tasya dharmapadaM, vinItatRSNasya nAtRptasya ityarthaH, muneAyataH, kiM bhavati ?, samAhi tasya dhyAnAdiSu yathA agni iMdhanAditasya ghRtAvasiktasya vA zikhA barddhati, kena?, tejena, sihA jAlA, tejo dIptiH, evaM sa muNito teNa pravrajayA jaseNa ya var3ate, jaso saMjogo, ahavA nANadaMsaNacaritehiM bar3ati, kiMca-takate dyotate ? disodisiM (141) savvAsu khittadisAsu paNNavagadisAvA pratItya manujA tiriyA vA, aNaMto saMsAro so jeNa jito sa bhavati agaMtajiNo teNa aNaMtajiNeNaM, tAyatIti tAI teNa tAiNA, | kiM kRtaM? bhAvadisAo pAlaNatthaM matA, khemA apamAdA jesu mahavyaesu te khemaMkarA vA, mahavyatA khemaMkarA vA, paveditA kahitA, // 380 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ MPUNITI zrIAcArAMga mUtra cUrNiH // 381 // HTurmHERI teNa aNaMtajiNeNa tAiNA, mahagurutti duHkhaM te dhareuM mahabbate, guru ca mahAguruM NissIkaretti, khaDUMtetti yaduktaM bhavati, kahaM ?] vimuktyakSapaNakarA udIritA preritA, jahA tameva teUttidizaM tamaM aMdhakAraM, teu Adico, tidiziM urdU ahe tiriyaM, jaM ca tama dhyayanaM nAzayati prakAzayati ca, evaM te mahAvratA prkaashaaH| kiMca-sitehiM bhikkhU (142* ) sitA caddhA aSTavidhena karmaNA, ahavA tihiM pAsehi, asito gihapAsaniggato karmakhavaNaujjato vA, saMmaM braje parivrajeti, asaJjamANa iti, kasmin ?, itthIsu, itthI guruyatarA, mUlaguNA hitA, uttaraguNA-jaheja pUyaNaM pUyaNaM sakAraH, sa evaM mUlaguNauttaraguNAvasthito Na ihalogaparalogaNimittaM tapaH kuryAd , jahA ihaloganimittaM dhammilo paraloganimittaM baMbhadatto, aNissite anAsRtaH ihalogaM, paraloga-idaM Na paralogaM, tahA paraM kAmaM evaM guNajutto Na mijati Na bharijai kAmaguNapratyayikena karmaNA, na vA mUrcchati, ahavANa vijatejo hi jahiM vadati so tahiM vijate dRzyate, tahA vimuktasya (143*) veNa prakAreNa muktasya pariNA-jJAnaM pariNNA caratIti pariNacArI tasya parinnAcAriNaH, dhitImato-dhRtiyuktasya, duHkhaM parIsahovasaggo taM khamiti-ahiyAseti sahati tasya dukkha| kSamasya, kasya ?-bhikSuNo, kiM bhavati ? ucyate-vimuJcati(visujjhai)niTThati malaM kammarayaM vA pure bhave kaDaM purekaDaM asaMjameNaM, kahaM visujjhati ?, samIritaM-rUpaM samyak IritaM preritaM ityarthaH, rUppaM samalaM kiTo so aggiNA tAviyassa phidRti (144*) saccevaMguNajAtIo yo bhikSuH, kasmin ca vrate parijJAnasamae-jJAnopadeze vartate, uktaM ca-"jJAtAgamasya hi phalaM." nirAsaMsaH AsaMsA. prArthanA, sA ca ihaloge paraloge vA, tatra prArthayati, Arate uvarataH mehuNA care-vihare, yaH evaM caret sa karmabhyo vimucyate, kaha ? | || bhujaMgame, bhujaMgamaH sarpaH jIrNatvacaM jahA tyajet , duhasejAsaMthArA saMsArA vimucyati, kaH?, mAhaNaH jamAhu ohaM (145%) // 38 // m AURATRAPimm
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaMga sUtra cUrNiH // 382 // / Ahu-uktavAn tIrthakaro ohaM salilaM apAragaMnyasya pAra na gamyate, kasya ?-mahAsamudrasya, ahavA mahAsamudra iva bhuyAhiM | vimukya| duttaro evaM saMsAro duttaro aNupAteNaM, adhastaM parijANAti duvihAe pariNAe jeNa uvAeNa uttarijati, jANittA ya kareti sa || dhyayana paNDitaH sa muniH sa ohaMtaraH sa cAMtakaratti ucyate, anyaca jahA ya badrA (146*) jeNa prakAreNa jaha rAgAdibhiH samatItA tiNNi tu iha manuSyaloke, kena baddhA ?-karmaNA, ke naTThA ?, payA nAma jIvA, jahA baddhANavi paro veramaNAdyaistapasaMjameNa vA, ahA tahA yathAtadhatvena baMdhamokSaM jJAtvA kRtvA ca sa aMtakaDa iha ucyte| tasyaivaMguNayuktasya imaMmi loe (147*) paramapado imo logo mANussabhavo paro devaloko ubhae vA ihaloge paraloge, ubhae vA baMdhanaM karma tattasya na vijate kiMcidapi, pacchA tassa bocchiNNassa'baMdhaNassa kiM bhavati ?, ucyate-se hu nirAlaMbaNaH AlaMbaNaM-sarIraM asarIra ityarthaH, na karma tasmin pratiSThitaM so vA karmasu pasatthA, tassa ko guNo bhavati ?, ucyate-kalaMkalI saMkaleyA bhavasaMtatiH AugakammasaMtatI vA, pavaMco hINamadhya| mottamapadA bhRtyastrInapuMsakapitAputramAdI naTavat kalaMkalIbhAva eva prapaMcaH tasmAtkalaMkalIbhAvaprapaMcAdvimucyate pumAn vA, prakAmaM mucyate vimucyateti, nivyANaM gacchaMtItyarthaH, bemitti na mayaM tIrthakaraupadezAt AcAryasudharmo bravIti, athavA bhagavAn zrIva mAnasvAmIti, athavA asya vRttArthasya ayamamisaMbaMdho tasyAkarmacAriNopasaMpannasya caturthacUlopacAriNaH pramAdAcaritaM paMcA mAhUNo malyate sthitI, zeSaM tadeva // iti AcArAGgacUrNiH prismaaptaa| pratnAnAmapyAdarzAnAmazuddhatamatvAt kRte'pi yathAmati zodhane na toSaH, paraM pravacanabhaktirasikatA prasAraNe'syAH prayojiketi vidvadbhiHzodhanIyaiSA cUrNiH, kSAmyatu cAparAdhaM zrutadevIti / HOTO B ULegimg SHRISHINAGAR IHIT