Book Title: Vimalnath Prabhu Charitra
Author(s): Gyansagar
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005208/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI 71Pllle] caritra. prakAra che, zrI jaina AtmAnaMda sabhA. bhAvanagara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaTha amaracaMda harajIvanadAsa graMthamALA naMbara 1 lA. * *'+ - 3 : ka zrImada jJAnasAgarasUri kRta- zrI vimaLanAthaprabhunuM caritra. - :: ja (jemAM dhamane prabhAva, bheda, zrAvakanA tratAne adhikAra vagere jena dharmanA zikSaNano suMdara upadeza vividha kathAo sahita ane prabhunuM caritra pUrvabhava sAthe vistArapUrvaka ApavAmAM Avela che.) no zrIyuta zeTha amaracaMda harajIvanadAse ApelI jJAnakhAtAnI Arthika sahAya vaDe chapAvI prasiddha karanAra, zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. ' bIra saMvata 255. vikrama saMvata 198 5. Ama saMvata 33, -~~ ~~ ~-~ bhAvanagara-dhI " vidyAvijaya ' ilekaTrIka presamAM zAha purUSottamadAsa gIgAbhAie chApyuM. IS kaMmata rU. 1-12-0 ( na . : * SS . zrI jena AtmAnaMda graMthamALA naM. 59. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalajJAna vibhavaH mamahA saguNAlayaH / vipalo dadatAM harSa tIrtharAjastathApare || kevalajJAnanA vaibhavavALA, tejasvI ane sadguNeAnA sthAnarUpa, evA zrI vimalanAtha prabhu ane bIjA tI karA harSa ApeA. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAMbhAnidhi zrImadvijayAnaMdasUrI. ( AtmArAma bhaDArA ) mA.zrI. kailAlasAgara aura jJAna maMdira zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA WT. 45. The Bombay Art Printing Works, Fort. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. g. saM skRta ane mAgadhI bhASAmAM prAcIna mahAtmAo, kavioe janasamUhanA kalyANa mATe 11 aneka jAtanA pravartana karelAM che, je cAra anuyogamAM vartamAnakALe ApaNI * daSTie paDe che. jemAM bIjo anuyoga karatAM caritAnugane prAdhAnyapaNuM ApavAnuM kAraNa eja che ke, tenAthI bALa jIvo saralatA temaja sahelAIthI, sadAcAra ane sadabodhanA zikSaNa meLavI zake che, ane jeTalI asara kathAnuyogathI thAya che teTalI bIjAthI thatI nathI. AvA purvAcAryonA saMskRta prAkRtamAM gadya padyAtmaka, racelA caritro sarala bhASAmAM janasamUhanI pAse mukavAmAM ghaNuM lAbha samAyelA che. te vakhatanA dharma bhAvanAnA adbhuta ane samRddhizALI to, jJAna, darzana, cAritra ane tapa ke dharmArAdhanAnA phaLarUpe je te samaye prasiddhi pAmyA hoya tenuM mahAbhya vartamAna kALamAM AvA graMtharUpe pragaTa karavAthI tenA vAcakojijJAsuonI dharmazraddhA vRddhi pAmavA sAthe vyavahArika unnatinA kAraNabhUta nItinA mArganuM anusaraNa athavA digdarzana uttama prakAre thAya che. jaina kathAnuyogamAM tyAgI mahAtmAo, tathA saMsArI jIvo vagere aneka uttama purUSanAM caritrA Ave che, temAM paNa jItezvara-tIrtha kara mahArAjA enAM caritro te uttamottama hoya che. vartamAna samaye A kSetramAM jInezvara bhagavAnano abhAva hovA chatAM AvA pavitra purUSonI pratimAnA AlaMbanavaDe seMkaDo bhavyAtmAo bhavajaLa tarI gayA che; tevA uttama mahApurUSa tIrthakaranA mahAna padane prApta karavAmAM tevA purUSoe pUrve kevA kevA prakAranI dhamAMrAdhanA karI, karmanirjarAnA vipula maMtrane kevI rIte sAdhIne tIrthaMkara nAmakarma upArjana karI siddha paramAtmA thaI zakyA. anAdi kALathI AmAne lAgelA karmarUpI kAdavane dUra karI devI jAtanA Atmabhoge parama pada meLavI zakyA tenuM digdarzana ane anubhava thavA mATe AvA mahAna purUSonA caritra jIvonI daSTi maryAdAmAM AvavA joIe, ane tevA hetune laIne ja A sabhA mukhyatve karIne vartamAna covIsInA tIrthakara prabhunAM pUrvAcAryo cita caritranuM zuddha gujarAtI bhASAMtara karAvI samAja pAse mUke che. pUrvAcArya caritAnuyogathI bIjA paNa lAbha che; te e ke bhUtakALamAM thai gayela te te mahAna purUSonA vidyamAna vakhate te samayamAM dezanI sAmAjika, naitika, rAjakIya ane dhArmika pravRtti kevI hatI, tenI jANa thavA sAthe vartamAna kALamAM te te paristhitione Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayAnusAra keTalI baMdhabesatI sthiti che, kevuM ane keTaluM bhavya jIvone anukaraNa karavuM zakaya che sAthe vartamAna kALamAM heya, ya, ane upAdeya TaluM che tene paNa anubhava thAya che. tIrthaka caritranuM zravaNa kalpasUtradhArA paryuSaNa parvamAM jene prajAne sarvathA sokha heI daravarSe niyamita taka maLe che. vaLI trizalAkApurUSacaritra je ke pUrvAcArya racita che te vageremAM paNa paramAtmA devonA caritra upalabdha thAya che ke jemAMthI vadhatA ochA aMze paNa vAcaka teno lAbha meLave che, paraMtu AvA devAdhidevanAM caritro haju paNa mULa-saMskRta prAkRta bhASAmAM bahuvidha upakAraka ane vistarNa eTalA badhA che ke, vartamAna kALamAM ApaNe samudAya te bhASAne abhyAsI na hovAthI te te mahApuruSanA guNabhaMDAronuM ajANapaNuM rahI javA pAme che; vaLI ekaja 2 thamAM aneka mahA purUSane caritra hovAthI te saMkSiptamAM paNa hoya tethI eka eka tIrthakara bhagavAnanuM caritra saMpUrNa aMze, vividha aneka upadezaka aMtargata kathAo sahita, pratibhAzALI, manahara rasageva zailIthI alaMkRta karela hoya ane te prAcIna mahAtmAnI kRtinuM hoya, jethI tevA caritramAMthI tattva prAptino janasamudAya alabhya lAbha meLavI zake. tethI tevA ja tIrthaMkara prabhunA caritronuM gujarAtI bhASAmAM sarala bhASAMtara karI pragaTa karavAne zubha prayana hovAthI Avo prabaMdha keTalAka vakhatathI sabhAe zarU karyo che. jemAMthI zrI nemanAya prabhu tathA zrA supArzvanAtha prabhunAM caritra prakaTa karelAM che, jeno lAbha sArI rIte jana samAje ladhelo hovAthI ane sabhAnI A pravRtti prazaMsanIya sAhitya sevArUpa hevAthI ane te cAlu rAkhavAnI ghaNI mAMgaNI ane sucanAo keTaleka sthaLethI thatI hovAthI, tenAja prayatnarUpe A zrI jJAnasAgarasUri racita zrI vimalanAtha prabhunuM caritranuM gujarAtI bhASAMtara karAvI jana samAjanI sevAmAM mukIye chIye. hajI tevoja vizeSa prabaMdha zarU hovA tarike zrI caMdraprabhu caritra tathA carama tIrthakara zrI mahAvIradevanuM caritra (je ke prAkRta ghaNuMja prAcIna, rasika ane tatvajJAnanI vividha hakIkata ane kathAo sAthenuM che ) ke jenA bhASAMtara taiyAra thaI gayelAM che, te paNa Arthika sahAya maLatAM pragaTa karavAno zubha prayatna A sabhAne che. AvA jana kathAnuyoganuM parizilana karavAthI bIjA karatAM te samAja upara vizeSa mahAna upakAra karI zake che. A graMtha paNa teja hoI te sAthe temAM Avela kramavAra kathAonI alaukika racanA, chupAyelo tAtvikabadha asAdhAraNa gauravazALI hoI A sthAgraMtha sarva mumukSuone sarva rIte upayogI thaI paDaze, tema anubhavatAM tene anuvAda karAvI tenI sArthakatA thavA Aje jijJAsuonI AgaLa mukavA prayatnazIla thayela chIe. pUrvAcAryanI kRtinA AvA aneka graMthomAMthI A zrImAna jJAnasAgarasUrinI kRtirUpa * avAse che. zrI vimalanAtha caritra eka aditiya jIvanacaritranA zikSArapa badhaprada * graMtha che. A caritranA racavAmAM mukhya uddeza prayojana e che ke bhavyA bhAo dharmarUpI kalpavRkSanuM svarUpa samajI tene prabhAva jANI tene Adara karI mokSa meLave. zrI svaMbhatIrtha-khaMbhAtamAM vyavahAra-vyApAramAM kuzaLa zrI haripati nAmanA saMdhapati paMthakAra mahAtmAne a hatA, jemaNe saMvata 145ra nI sAlamAM saMdha lai ke je saMdhamAM sAta jIna paricaya, A maMdira hatA, te sAthe zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karI hatI, ane teoe * zrI ratnasiMhasUri ane sAdhvIvargamAM ziromaNI zrI ratnacUlA sAthvI mahArAjanA pagalAM padharAvyA hatAM. te saMdhapati harIpati zeThanI nAmalade nAmanI supatnIthI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajanasiha nAme putra thaze, te sajanasiMha zeThanI kautubhadevI nAmanI strIthI zANarAja roThA thayA, ke jeNe zrI zatruMjaya tathA zrI giranAra tIrthanI saMdha sahita 24 devAlayanI sAthe utsava sahita vidhipUrvaka yAtrA karI hatI. te zAbhurAja zeThanA AgrahathIja A graMthanA kartA zrImAna jJAnasAgarasUrie A graMtha saMvata 1517 nA zrAvaNa mAsanI kRSNa paMcamIne divase bA thaMbhatIrthamAM bhavya jIvonA upakAra mATe lakhe che. zrImAna jJAnasAgarasUri zrI ratnasiMhari mahArAjanA ziSya che ema graMthanI chevaTe graMthakAra mahArAje saMkSiptamAM jaNAvela che. A graMtha racavAne uparokata hetu sAthe graMthanI zarUAtamAM graMthakartAe paNa jaNAvela che ke, zANarAja zeThe zrI rasiMhasUrizvara mahArAjanA upadezathI revatAcaLa ( giranArajI ) tIrtha upara eka jinAlaya karAvyuM hatuM, jenA dvAra upara zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha ane ciMtAmaNuM gadhara bane kAusagnane dhAraNa karI birAjamAna che, ane jyAM pavitra kAMtivALu samavasaraNa svaraNayamAna thaI ze bhAveluM che. je jinAlayamAM bIjI suvarNanI pratimAo paNa hovAthI kAMcanabalAnaka evuM geravazALI nAma ApeluM che. AvA bhavya te jinAlayamAM mULanAyaka zrI vimalanAtha prabhu (ke je A graMthamAM jemanuM caritra Avela che. te ) jaya pAme che. eTale ke zANarAja zeTha zrI giranAra tIrtha upara zrI vimalanAtha prabhunuM maMdira karAvI devabhakti karelI hovAthI teja tIrthakara bhagavAnanuM caritra racavA zrI jJAnasAgarasUrijIne vinaMtI karI hoya ne A graMthanI racanA tevA hetuthI thaI hoya te hakIkata 5Na sapramANa che. A hakIkata A graMtha saMbaMdhe jaNAvI have A graMthamAM zuM zuM hakikato che te saMkSiptamAM jaNAvIe chIe. (graMthasaMkSepa) prathama sarga. (dAnadhamadhakAra pA. 1 thI 72. ) prathama zrI rUSabhadeva bhagavAna, zrI zAMtinAtha mahArAja, zrI nemizvara janadeva, zrI pArzvanAtha prabhu, zrI mahAvIra svAmI ane caritranAyaka zrI vimaLanAtha prabhune namaskAra karavArUpa maMgalAcaraNa karI, zrI puMDarika ane gotama gaNadharane vaMdana karI, sarasvati devI ane gurU stuti karatAM caritrAraMbha kare che. pA. 1 thI 3. graMthanI zarUAta have ahiMthI thAya che. prathama graMtha saMbaMdhI vivecana karI dharmane mahAna prabhAva jaNAve che. jemAM paNa paropakAra dhama che te sarvathI zroNa che, te papadezarUpa paropakAra dharma jenI tulanA keI paNa rIte thaI zakatI nathI, tethI ja hitopadezane arthe te popakAradharma viSe kAMI kahevAne hetu graMthakAra mahArAja ahiM batAve che. pa. 4 thI pa. AgaLa graMthakartA mahAtmAne paricaya batAvela che temAM jaNAvyA mujaba zANarAja carivrAraMbha. nAmanA gRhastha zrI ratanasiMhasUri mahArAjanA upadezathI zrI giranAra parvata upara eka suMdara jinAlaya karAvyuM hatuM, jemAM mULa nAyaka tarike birAjamAna thayelA teramA jInezvara zrI vimalanAtha prabhu hatA jethI te uttama zrAvaka varSanI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaMtithI zrI jJAnasAgara sUrijI kahe che ke huM zrI vimalanAtha prabhunuM caritra kahuM chuM. prathama tiryagalekanI aMdara Avela merU parvata ane arihatenuM Agamana je aDhIdviIpa sivAya bIje thatuM nathI, te aDhIdvIpanuM tenI aMdara Avela karmabhUmi akarmabhUmI tathA aMtaranuM varNana, tathA jaMbudvIpanuM varNana ApavAmAM Avela che. tyArabAda dhAtakIkhaMDanuM varNana ApatAM temAM Avela pragavideha nAmanA kSetramAM rahela tIrthakare ane anya manuSyanI sthiti prakRtinuM vivecana karI, zrata kevaLIe kahelA pUrva videhanI aMdara bharata nAme eka vijaya AveluM che. temAM mahApurI nAme eka nagara che, tenI oLakha ApI te nagarImAM eka paghasena nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjA e ka vakhate rAtrine chelle pahore vicAra karavA lAge che. manuSyane gurU sivAya mokSapadanuM sthAna thatuM nathI, mATe kaI mAre dharmagurU hoya to vadhAre sAruM ! prAtaHkALa thatAM kacerImAM AvatAM tenA bhAgyayoge te nagarInI bahAra zrI brahmagupta nAmanA eka sUrijI ziSyonA parivAra sahita padhAre che, jemanI vadhAmaNa vanapAlake rAjAne ApatAM parivAra sahita rAjA zrI sUri mahArAjane vaMdanA karavA te vanamAM Ave che, jyAM sUrimahArAjane vidhipUrvaka rAjA vaMdanA karI, pitAne ucca ane nirbhaya karavA vinaMti kare che. AcArya mahArAje rAjAne upadeza ApatAM jaNAvyuM ke, karmo ane jo kALathI anAdi che. jIva prAyaH karIne vanaspatimAM rahe che, tyAMthI caDatAM bAdara, nigoda, pRthvIkAya vikasendriyamAM, pachI paMcendriyamAM Ave che; te rIte tenuM temaja vyavahArarAzI, avyavahArarAzI tathA nArakI vagere jInI kAyasthiti tathA AyuSyanuM vivecana karI, sarva prakAranI AzAne puranAre, daza daSTAMtathI dUrlabha evo ciMtAmaNi samAna manuSyabhava ane tenI upayogItAnuM varNana karavAmAM Ave che, te saMkSiptamAM hovA chatAM jANavA yogya che. manuSyabhavamAMja dharmarUpI rAjA maLI zake che. je dharma nirdhanane dhana ane asahAyane sahAya karavAmAM zreSTha che. dharmathI sArA kuLamAM janma thAya che, dharmathI sarva prakAranI saMpatti maLe che, dharmathI prabhupaNuM, IndrapaNuM, tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che. A tralokamAM je je zubha vastu che, te sarva dharmanA prAsAdathI prApta thAya che. te dharma subuddhimaMtrIne zreSTha ane sakhAvatI kema saDAya thaI paDe tenI avAMtara kathA prathama ahIM ApavAmAM AvI che, sAthe pakaDayuM che te choDavuM nahiM tevA kadAgrahathI kulapuvaka jenA aMge bhAMge che te daSTAMta Ape che. A banne viSaya upara subuddhi maMtrIe potAnA rAjA jitazatrune Apele upadeza tathA dharmanA ArAdhanathI subuddhi chevaTe mekSa lakSamIne kema prApta thayA te A kathAmAM Apela che. kathA eTalI badhI rasika che ke jenA mananapUrvaka vAMcanathI bALajI dharmanI sanmukha thAya che. pA. 14 thI 41. dhamarUpI kalpavRkSanuM mahAmya, ane te dAna, zIla, tapa ne bhAva e cAra zAkhA vALo che, jemAM dAnadharma e mukhya che. te guNathI bIjA sarva guNo prakAzamAna thAya che, paNa bIjA guNethI dAnaguNuM prakAzamAna thatuM nathI, temaja bIjA guNathI mAtra tenuM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhana karanAra saMsAra samudra tare che tyAre dAnaguNathI dAtA ane dAna grahaNa karanAra - bane saMsAra samudra tarI jAya che, tethI sarvathI dAnapuNa adhika che. vagere dAnaguNane mahimA ane dAna ApavAthI kIrti, mahattAne AtmakalyANanI prApti ratnacUDakumArane kema thaI, te kathA dAnanA prakAro sAthe zrImAna brahmaguptasUri zrI padmasena rAjAne kahI saMbhaLAve che, je vAMcavAthI keIpaNa prANI dAnadharma guNa prApta karavAnI IcchAvALe thayA sivAya raheto nathI. pA. 41 thI 72. ahiM dAnadharmAdhikAra nAmano prathama sarga pUrNa thAya che. (dvitIya sarga.) zIladharmAdhikAra. (pA. 73 thI 136) A sagamAM AcArya mahArAja dharmarUpI kalpavRkSanI bIjI zAkhA zIladharmodhikAra viSe upadeza kare che, je manuSya zIlanuM pAlana kare che tene vipattio sapatti thaI jAya che. zatru svajana thAya che, jaMgalamAM maMgaLa bane che, surAsure icchita ApanAra thaI jAya che, hiMsaka prANIo vairabhAva bhulI jAya che, eTale ke sarva vAmAM uttama evuM zIlatrata Astika manuSyae sadA pALavA yogya che. zIla vratanuM pAlana karavAthI AlekamAM kIti ane paralokamAM svarga tathA mokSa, satI zIlavatInI jema prApta kare che. zIlanA mahAgya upara zIlavatInI kathA ahiM ApavAmAM Ave che. je kathA rasika, bedha levA lAyaka ane gaurava yukata che. pA. 73 thI 101. tapa nAmanI dhamakalpadrumanI trIjI zAkhAnuM vyAkhyAna sUrimahArAja have Ape che. harIkezIbaLa vigere je lokottara maharSio hinakulamAM utpanna thayelA chatAM, prabhutA ane devatAo vaDe sevita thaI, A vizva upara vikhyAta thaI gayA, te tapanuM ja phaLa che. uttama purUSane tApa utpanna kare tevA mahA pApa lAgI gayAM hoya, tevA pApane kSaya tapathI kSaNa mAtramAM thaI jAya che. te tapa bAra prakAre che. te tapavaDe yuddha karavAthI sarva zatruone manuSya pUrNa rIte jItI le che tema tapavaDe vigraha-zarira khapAvate kSamAdhArI purUSa caMdrahAsa-caMdranA prakAza jevA tejane dhAraNa karatA nirdhana chatA aMtara sarva zatruone pUrNa rIte jItIle che. dehanI aMdara annapAnane praveza aTakAvAya nahi tyAM sudhI te dehanA killAmAM rahelA karmarUpI zatruono vijaya thaI zakato nathI. tapanA ArAdhanathI A lekamAM labdhio maLe che ane paralokamAM zivasaMpatti prApta thAya che. pUrve dukRtya karyA hoya te paNa je prANI AdarathI duSkara tapa Acare che te te nirbhAgyanI jema uMcA prakAranAM sukha bhogave che. ahiM padmasena rAjAe nibhagya keNa hato, te pUchavAthI zrI brahmaguptasUrijI nirbhAgyanI kathA kahe che. te nirbhAgya duHkhathI kaMTALI parvata parathI pI ApaghAta karate hato evAmAM tyAM zrImAnada kevaLI bhagavaMtanA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazanane lAbha tenA bhAgyane thAya che. ane kevaLI, bhagavata tene ApaghAta karatAM upadeza ApI tene pUrvabhava kahI) aTakAve che. dharma pamADe che, e upadezamAM avAMtara zrI jinezvara devanI pUjA upara devapALanI kathA, devatatvanuM svarUpa, gurUtatvanuM varNana sAthe zreSThIputra mugdhanI kathA, sAthe dharmatattaranA vivecana sAthe amarasiMha tathA pUrNa kaLazanI kathA ane te kathAne upanaya ghAvI chevaTe pUrNakaLaza rAjAe dikSA grahaNa karI, jJAna, darzana, cAritranuM ArAdhana karatAM kaSAyajayA, IndriyajayA, aSTakarmasudana. sarvAMgasuMdara, paMcamabhUSaNa vagere nAmanA aneka tapanuM vidhi sahita ArAdhana karI, svArthasiddhi vimAnamAM jaI, tyAMthI AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM uttama kuLamAM janma laI, dikSA grahaNa karI. uttama tapathI kamane kSaya karI siddhine pAmaze. e vagere aneka uttama kathAe ApI graMthakartAzrI bIje saga pUrNa kare che. A sargamAM Avela kathAo ati prabhAvazALI ane rasayukta che, jenA vAMcanathI AtmAne zAMti prApta thAya che. pA. 100 thI 136 (tRtIya sarga) bhAvAdhikAra. ( 5. 137 thI 207 dharmakAmanI cothI zAkhA bhAva tene adhikAra zrImAnuM braguptasUri mahArAja zrI padmasena rAjAne saMbhaLAve che. dAna, zIyaLa, tapathI manuSyane kevaLajJAna utpanna thatuM nathI paraMtu bhAva nAmanI zAkhAthIja mekSa meLavAnI mahAna zakita utpanna thAya che. pariNAma rahita manuSyane bhAvarUpI zAkhAthI jema dharmanI puSTi thAya che. jema raI lavaNa nAkhavAthI rasavALA thAya che, bhejana ghI vaDe tAkAta ApanAruM thAya che, tema sarva guNanA nidhAnarUpa dharma bhAvanAthI ja saMpUrNa bane che. dAnAdi vagere dharmamAM bhAvadharma hoya to ja sonuM ane sugaMdha manyA jevuM thAya che. dayAdAna karavuM te sukha ApanArUM che; paraMtu kaLIyugamAM ghaNuM duSkara che, kAraNake A yugamAM prANIo AraMbha samAraMbhamAM tatpara hoya che. vaLI dharmopaNuMbha dAna karavA kahela che, paraMtu kALa tathA pAtra vagerene ega durlabha che. zIla te muktirU pI lakSamInI lIlAvALuM che, paraMtu tenuM pAlana karavuM ghaNuM muzkela che. tapa A saMsAramAM saMtAparUpa taDakAmAM chAyAdAra vRkSanA jevuM che, paraMtu tenI aMdara iMdriyone jaya kara sugama nathI, jethI sukhathI sevI zakAya evI A dhamanI cethI zAkhA rUpa bhAva bhavyajIne dhAraNa karavA jevo che, ke jenAthI caMdrodarane thoDA vakhatamAM siddhi prApta thaI. ahiM gurUmahArAja caMdaranI kathA kahe che, ane kathAne upanaya ghaTAve che. sAthe paMcaparameSTI maMtrane mahimA jaNAvI tene vidhi paNa A kathAmAM batAve che, je sevA ane upAdeya che. eka vakhate jJAnathI yukta evA dhamAla nAmanA AcArya ghaNA zigenA parivAra sahita Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyAnamAM AvI caDayA. te khakhara sAMbhaLI caMdrodara rAjA gurUne vaMdana karavA Avye vidhipUrvaka vaMdana karI Asana upara beThI. pachI AcArya mahArAja bhAvadhama mATe upadeza ApatAM jaNAve che ke, dA na cittane anusAre, zIla buddhine anusAre, zAstra tathA kAyAne anusAre tapa tyAMsudhI manuSya harSoMthI sukhadAyaka evA dharmAMkane kapaTa vinA karI zake che. jyAM khIjI zakti na heAya teA kevaLa bhAvanAja karavI. te upara zAstramAM aneka dRSTAMtA baLadeva rUSi ane rathakAranAM meAjuda che. je vacananI vRttithI ane leAkeAnI stutithI je bhAva darzAve che, te pramANe zakti chatAM na karI zake te te bhAva sAcA kahevAtA nathI. te uparathI zrI dhama ghASasUrijI dhananu ahiM dRSTAMta Ape che, ane tenA pUrvabhava sAthe jaNAve che. sUrimahArAjanA upadeza sAMbhaLI rAjA caMdrodara saMsAranA tyAga karI bhAvanA bhAvavA lAgyA; e pramANe bhAvanA bhAvatAM rAjAne kevaLajJAna prApta thayuM, pachI vihAra karI dhamanA prabhAvanA karI chevaTe siddhipadane pAmyA. A pramANe ca MdrAdaranI kathA bhAvadharmAdhikAra mATe graMthakAra mahAtmAe jaNAvelI che, je AkhI kathA mananIya hAi paThanapAThana karanArane cittane zAMti utpanna karanArI che. pA. 137 thI 178. tyArabAda zrIbrahmaguptasUrie padmasena rAjAnI vinaMtithI A sa MsAramAM dhama nI je ceAgyatA che te upadeza ApatAM prathama zrAvakadhama nuM pAlana karavA ane pachI vidvatAvALI dikSA grahaNa karavA jaNAvatAM rAjAne dezaviratinu dAna ApyuM; pachI AcArya mahArAja vihAra karI gayA. rAjA peAtAnA nagaramAM AvyeA. pachI gurU upadezane peAtAnA AtmAmAM uttama rIte nira tara ciMtavana karatA, meTAM jinamaMdira karAvyAM. suvarNa jIna pratimA e karAvI, uttama siddhAMtanAM pustake lakhAvyAM, niraparAdhi trasajIveAne trAsa maTADavAnuM kArya karyuM", sAdhu, sAdhvI mahArAjanI anna, vastra, pAtrA vagerethI bhakti karI, zrAvakazrAvikAonu' vAtsalya rAjyabhAga cheADI dai karavA mAMDayuM, svadArA saMtASa vrata, mAra prakAranAM tapapUva ka bAra bhAvanA bhAvavA lAgyA ane trikALa pUjA karanArA te rAjAe zrAvakanI agyAra paDimA zuddha hRdaye vahana karI. pachI cAritra levAnI icchA thai, jevAmAM teja vakhate pharI zrI brahmaguptasUrIzvarajI tyAM padhAryA. teozrIne vaMdana karavA jatAM rAjAe anagArapaNAnI gurU pAse mAgaNI karI ane anagAra thayA. sUrimahArAje kahyuM ke daza kanyAe paraNIza temAM tArA prema thaze, tyAre tane huM dikSA ApIza. rAjA te sAMbhaLI vismaya pAme che, jethI gurUmahArAja cetanA sahita daza kanyAonuM vana kare che. je svAMtadaca nAme nagara, rUcIra adhyavasAya rAjA tenI ghaNI strIo che, jemAM zAMti nAmanI strIne kSamA nAme putrI, rUci nAmanI strIne dayA nAme putrI, vinayatA nAme strIne mRdutA nAme kanyA, samatA nAme strIne sayatA nAme putrI, zuddhatA nAme strIne rUjItA putrI, pApabhitA strIne avairatA kanyA, nirAgatA nAmanI strIne brahmarati putrI, nirlobhatA strIne muktatA putrI, prajJA nAmanI strIne vidyA nAme putrI, ane dazamI virati nAme srIne nirIhatA nAme kanyA e daza kanyAonuM upadezamaya kathana AcArya mahA rAje kahI rAjAne kahyuM ke A kanyAnuM pANI grahaNa karI pachI dikSA le. tyArapachI te darA kanyAe)nI prAptinA upAya AcArya mahArAje rAjayane vaNavI khatAvyA. pachI pAMca Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samiti ane traNa gupti maLI ATha pravacana mAtAnI sevA karavAno rAjAne upadeza ApatAM IryAsamiti upara varadattanI kathA, bIjI bhASAsamiti upara saMgata sAdhunI kathA, trIjI eSaNasamitinuM varNana ane tenA upara dhanazarmA ane dharmarUci muninI kathA, cethI AdAna samiti upara somIlAcAryanI kathA ane pAMcamI utsarga samiti upara dharmarUci munInI kathA temaja managupti upara jinadAsanI kathA, vacanagupti upara guNadatta sAdhunI kathA ane kAyamurti upara mArge cAlatA eka sAdhunI kathA, e aSTa pravacananA samaja ane te upara kathA te sAthe bIjA keTalAka upadeza paddhasena munine AcArya mahArAja Ape che je mananIya, suMdara ane grAhya che. pA. 179 thI pA. 202. tyArabAda pAsena munie sarva siddhAMtanuM avalokana karyuM ane pachI te munie pitAnA pUrvanA duSkarmone kSaya karavA tapa karavA mAMDayuM. bAvIza pariSaho ane deve tiryaMca ane manuSyae karelA cAra prakAranA upasargo potAnA hita mATe zamatAbhAve sahana karyA. pachI kaI vakhate gurUnI AjJA laI gaNamAMthI judA nIkaLI sAdhunI bAra pratimA vahana karI ane zubha vAsanAthI vAsita thayela te vairAgyavAna muni pahmasene vidhipUrvaka 'vIza sthAnakanI ArAdhanA karI. ahi vizasthAnakanI ArAdhanA A munivaryo kevI rIte karI tenuM skUTa ane jANavA lAyaka varNana zrI jJAna sAgarasUri mahArAje bahuja suMdara zilIthI Apela che. jenuM manana karavAthI saMsAramAM paritApa pAmela AtmAne zAMti prApta thAya che. pA. 202 thI 207 A pramANe dharmadhyAnamAM tatpara evA te padmasena muni Akho kSaya thatAM mRtyu pAmI sahastrAra devalekamAM devarUpe utpanna thayA. A paddhasena muni teja ke A caritramAM jenuM varNana karela che, te devAdhideva teramA tIrthaMkara bhagavAna A caritranAyaka zrI vimalanAtha prabhune Agale trIjo bhava che ke jemaNe munidharmamAM viza sthAnakanuM ArAdhana karI tIrthakara nAmaka upArjana karyuM. te mahAna purUSe te devalokamAM devatAnuM sukha bhogavI AyuSya pUrNa karI zrI tIrthaMkara prabhu tarIke janma le che te have pachI cethA sarTamAM kahevAmAM Ave che. (caturthasarga) zrI vimalanAtha prabhunA janma, dikSA. ane kevaLajJAna varNana. (pA. 209 thI 275. ) A sargamAM vimalanAtha prabhunuM cyavana, janma, dikSA, ane kevaLajJAna e cAra kalyANakenuM varNana ApavAmAM Ave che. jaMbudvIpamAM Avela bharatakSetramAM kAMpilyapura nagaramAM kRtavarma rAjA che, jene zyAmA nAme rANI che. have padmasena rAjAne jIva sahastrAra devalokamAM vasukha bhogavI vaizAka mAsanI zukala bArazanA divase caMdra uttarA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - SADhA nakSatramAM AvatAM tyAMthI cavI zyAmA rANInI kukSimAM traNajJAna sahita avataryA. rANI cauda supane jIve che ane iMdrA svagaCmAMthI tyAM AvI prabhunI stuti karI mAtAne cAda supananu phaLa uMca svare jaNAve che. tyArabAda ATha mAsane ekavIza divase vyatIta thatAM mAghamAsanI zukala tRtiyAnA divase caMdra uttarAbhAdrapada nakSatramAM AvatAM zyAmA mAtAe varAhanA cinhavALA suvarNanI jevI kAnti dharanArA putrane janma ApyA. ( zrI vimalanAtha prabhu janamyA. ) Asana kaMpathI prabhune janma thayA jANI chappana dikumArikAe vaimAnika dhruve, tenA indro tathA bhavanapati ane vyatarAdi devA ane tenA iMdrAe prabhune janma mahesrava ane janmAbhiSeka bhAvanA ane bhaktipUrvaka karI peAtapeAtAnA sthAneAmAM jAya che. tyArabAda prAtaHkALamAM prabhunI mAtA suMdara putrane joi khuzI thAya che pitAne vadhAmaNI paheAMce che. prabhunA pitA paNa janma maheAtsava karI putranuM nAma vimalakumAra pADe che. prabhu anukrame yAvana vayane prApta kare che tyAre pitA kRtavarmAMrAjA putrane utsavapUrvaka rAjyAbhiSeka karI rAjyagAdI soMpI, pAte cAritra le che. uttama rIte vimalanAtha prabhu rAjyanuM pAlana kare che. daramyAna prabhune mahAbhAgya putra prApta thAya che. tenuM nAma arisana pADavAmAM Ave che. prabhune rAjyanuM pAlana karatAM trIza lAkha varSo vahI gayA pachI ane temanuM bhega phaLa kakSINa thatAM dIkSA levAnA vicAra thatAMja Asanaka pathI prabhune dIkSA levAnA yogya avasara jANavAmAM AvatAM, brahmaleAka nivAsi devA tyAM AvI dhama tI pravartAvavA vijJapti kare che, pachI prabhu varasIdAna Ape che. eka varSamAM traNaze' aDAsI kreDa e'sIlAkha suvaNaeNnuM dAna kare che. pachI tyAM Avela khIja vaimAnika devA ane iMdre sugadhI tItha jaLa lAvI prabhune snAna karAve che, dvivyaca Mdana carcA devaduSya vastra ane alakArAthI vibhUSita kare che, pachI devadattA nAmanI zibikA upara prabhu ArUDha thAya che ane yAcakAne dAna ApatA sahasrAmra vanamAM padhAre che. tyAM azokavRkSa nIce utarI AbhuSaNA vagere tathA badhA parigrahane tyAga karatAM kezeAnA-pacamuSTi leca karI ( mAghamAsanI zukala caturthInA rAja ) pAchalA paheAre chaThThanA tapa karI prabhu dIkSA le che, ke tarataja ceAthuM manaHpaya vajJAna prabhune utpanna thAya che. iMdra ane devA nadIzvara dvIpanI yAtrA karI svasthAne jAya che. bIjA divase prabhu dhAnyAka`Ta nAmanA najIkanA gAmamAM prathama pAraNAne mATe jAya che. tyAMnA jayarAjAnA prAsAdamAM praveza karI nirdoSa AhAra gRhaNa kare che. devadu'dubhI devatAe vagADe che, ane rAjAne tyAM suvarNanI vRSTi thAya che. pachI prabhu tyAMthI anya sthaLe vihAra karI jAya che. e arasAmAM jabudrIpanI aMdara apavideha kSetrane viSe AnaMdakarI nAmanI nagarI che, tyAMnA nadisumitra nAme eka rAjA che. tyAM suzruta nAmanA kei eka Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya padhAryA. rAjA AcArya mahArAjane vaMdana karavA gayA jyAM AcArya mahArAja dhamadezanA Ape che. tethI vairAgyathI rAjAno AtmA raMgAtAM rAjA cAritra le che. uttama rIte saMyama pALatAM rAjA paMcatva pAmavAthI pAMca anuttara vimAnamAM mahAna devarUpe utpanna thAya che. . A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM zrAvastI nAme nagarI che, tene dhanamitra nAme rAjA che. eka vakhata teno mitra balIrAjA tyAM Ave che. baMne mitro potapotAnA rAjyane dAva mukI jugAra ramatAM dhanamitra pitAnuM rAjya hArI jAya che, jethI dhanamitrane balIrAjA rAjyamAMthI kADhI muke che. tenI rANIo paNa pitAnA pIyara jAya che. rAjA dhanamitra bahAvaro banI gayo che, ane vanamAM bhamatAM bhamatAM eka divasa supAtra munine joyA ane munizrIne vaMdanA karI munie tene dharmopadeza ApavA mAMDe. munirAja pAMca prakAranA purUSonuM daSTAMta tenA upanaya sAtha Ape che, jethI rAjAe potAne rAjya maLaze ke nahiM te pUchatAM jJAnI muni jJAnathI joI rAjya nahIM maLe tema jaNAvatAM rAjAne virAgya utpanna thatAM muni dhanamitrane dIkSA Ape che, ane pachI munirAja upadeza Ape che ke he ziSya! teM cAritra grahaNa karyuM che mATe have tuM rAgadveSa karIza to lakSmIdhara vagerenI jema saMsAra tarI zakIza nahiM. ahiM kRpALu muni lakSamIdhara vagerenI kathA kahe che. ahiM lakSmIdhara, suMdara, ahaMta ane naMda e cAra bhAIo ke je varUNa nAmanA zrAvaka zeThanA putra che. tenA gharamAM cAritranA siddhAMta vagere sinyAe tenA gharamAM vAsa karele jANe mahArAjA ciMtAtura thAya che ane varUNazeThanA cAre putrane dRSTirAga, neharAga ane viSayarAga prathama traNa putrane ane chellA naMdane dveSa kuMjara potAnI jALamAM phasAve che. pachI varUNazeTha tenA putrane jinezvara bhagavAna ane tenA dharma upara rAga karavA ane saMsAra upara nahiM karavA prathama putrane upadeza kare che. te mAnatuM nathI, pachI suMdara nAmane bI je putra rAgI purUSane zuM sukha hoya che, tenA upara lebhAkara ane lebhAnaMdInI kathA kahe che. avAMtara suMdara srarAjAnA putra jayacaMdranI kathA kahe che. paraMtu te putra rAgane cheData nathI, pachI vaNazeTha trIjA putrane paNa rAga choDavA upadeza Ape che. te paNa mAnato nathI, pachI zeTha cothA putra naMdane dveSa tyAgavA upadeza kare che te putre paNa dveSane tape nahIM. jethI varUNazeThane saMsAra upara abhAva utpanna thAya che. jevAmAM udyAnamAM zrI vijayakevaLI gurUmahArAja padhAryA, temane vaMdanA karavA vaNazeTha tyAM Ave che. varUNazeTha potAnI azAMti (anitivALA putre) nI hakIkata kahI saMbhaLAve che. kevaLI bhagavaMta varUNazeThane potAnA gharamAM mahArAjA che te ja temanA putrane kubuddhi Ape che. te mahArAjAno badho vRttAMta kevaLIbhagavaMta vaNazeThane jaNAve che. ahiM cAritra dharma ane mahArAjAnuM svarUpa ( rAgadveSanuM svarUpa) ane varUNazeThanA te cAre putra upara kevI asara kare che te vivecana.pA. 241 pA. 261 sudhI Avela che, je rasayukta, suMdara, bodha levA lAyaka ane avazya manana karavA jevI che. varUNazeTha kevaLI mahArAjano upadeza sAMbhaLI ghera jaI sAta kSetramAM dhana vAparI pitAnI strI sAthe te Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLI bhagavaMta pAse cAritra grahaNa kare che. A pramANe gurU vaDe zikSA pAmela dhanamitra munie eka vakhate kamanI vicitratAthI gurUe vA chatAM, A tapasyAthI huM balIno vadha karanAre thAuM tevuM niyANuM bAMdhyuM. pachI kevaDe zarIrane damana karIne anazana laI mRtyu pAmI ayyata devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. have balIrAjA paNa dikSA laI cirakALa pAlana karI mRtyu pAmI uttama devalokamAM devapaNe utpanna thayo. tyAM devatAnAM sukha bhogavI AyuSyane kSaya thatAM. tyAMthI AvI A bharatakSetramAM naMdana nAmanA nagaramAM samarakezarI rAjA thaze. tenI suMdarI nAmanI rANInI kukSI e balIne jIva devalokamAMthI AvI utpanna thayA. jenuM nAma rAjAe merAka pADayuM. sATha dhanuSyanI kAyA ane sATha lAkha varSanA AyuSyavALo merA prativAsudeva traNa khaMDane bhaktA thayA. A arasAmAM dvArikA nAme nagarImAM rUdra nAme rAjA hato, tene suprabhA ane pRthvI nAme be uttama rANIo hatI. pelo naMdi sumitrane jIva anuttara vimAnamAMthI cyavI suprabhArANanI kukSImAM putrapaNe AvatAM baLadevanA janmane sucavanArA cAra mahA svapnA rANIe joyAM ane zubha divase kAMtithI ujavala evA putrane janma A. tenuM nAma pitAe bhadra pADayuM. dhanamitrane jIva ayyata devalekamAMthI vI rUdrarAjAnI bIjI rANI pRthivInA garbhamAM Avyo. vAsudevanA janmane sucavanArA sAta mahA svamA rANIe joyAM. avasara prApta thatAM pRthvIrANIe zubha lakSaNothI yukta putrane janma Apyo. jenuM nAma svayaMbhU rAjAe pADayuM. ahiM baLabhadra, bhadra ane svayaMbhU vAsudeva anukrame moTA thavA lAgyA. ekadA udyAnamAM jatAM meTuM kaTaka juve che, je zazisaumya rAjAe prativAsudeva merAkane daMDarUpe mokaleluM moTuM kaTaka juve che, te jatAM potAnA ugra subhaTane te kaTakamAM jeTaluM hoya teTaluM badhuM baLAtkAre laI levA hukama kare che, jethI subhaTe badhuM laI le che. tenI merAka prativAsudevanI AgaLa te vRttAMta jAhera thAya che, jethI merAka krodhAtura bane che, tene maMtrI, rUdrarAjAne putro bhadra ane svayaMbhUe baLAtkAre lai lIdhAnI khabara Ape che. pitAne maMtrIne rUArAjAnI rAjadhAnImAM mokale che, maMtrI rAjAne samajAvI lIdhela pAchuM meLavavA prayatna kare che. merAka sAme nakAmuM vaira na utpanna karavA ane merAkane bamaNo daMDa ApavA jaNAve che, jethI svayaM bhU te sAMbhaLI kodhe bharAya che ane merAkano tiraskAra karI pAchuM na ApavA jaNAve che, maMtrI merAkane A sarva vRttAMta jaNAve che. jethI merAka kedhe bharAya che. ane laDavA sainya taiyAra kare che, maMtrIo nahiM laDavA mATe vAparavA chatAM merAka dvArikA tarapha cAlavA lAge. sAmethI tene Avate sAMbhaLI potAnA baMdhu bhadra sahita svayaMbhU vAsudeva paNa lazkara sAthe taiyAra thaI sImADA upara ubho rahe che. bhavibhAva baLavAna che. vAsudeva prativAsudevane haNI traNa khaMDa pRthvInA paNa thAya che te acala niyama che, te mujaba svayaMbhUne merAke mukeluM cakraratna hastamAM prApta thatAM merAka upara te cheDatAM merAkanuM mastaka chedI nAMkhe che. pachI svayaMbhU vAsudeva bharatAddhane sAdhI koTI zilA upAdhi tyAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchI mukI potAnI dvArikAnagarImAM Ave che. pachI rUke pitAnA baMdhu bhadranI sAthe svaya jUne vAsudeva paNAne abhiSeka kare che. pA 237 thI pA. 269. A arasAmAM be varSa sudhI vihAra karI prabhuzrI vimalanAtha bhagavAna vicaratAM vicaratA pitAnA dikSA sthAnamAM punaH Ave che. prabhu sahasAmravanamAM padhA ja bukSano nIce zuddha sthAnamAM chaThTha tapa karI, sthira thaI pratimAne vahana karI, kAusagga dhyAne rahetAM thakAM aMpUrva karaNamAM rahI kSapakazreNane prApta thayelA prabhue kSINa mehane aMta karI ghAtI karmono uchera karyo ane zukaladhyAne hetAM pAzama nI zukala SaSThIne divase caMdra uttarAbhAdrapada nakSatramAM AvatAM kevaLajJAnane prApta thayA IndrAnA Asana calAyamAna thatAM tyAM AvI samavasaraNanI canA karI. jethI prabhu sa vAraNamAM javAne padhAryA. tyavakSanI pradikSaNA karI prabhu tama nama: ema kahI si hAsana upara birAjyA ane deva, manuSya, tiryaMca vagere piotapotAnA sthAne birAjyA. ( A samavasaraNanI racanA de kevI rIte kare che tenuM vistArapUrvaka varNana ahiM jANavA lAyaka che.) (pA, ra70 thI pA. ra72 ) ahiM sarvajJanA putra arimadana prabhune kevaLajJAna uparyuM jANuM tyAM Ave che ane prabhune stuti ane vinaMti karI pitAnA ucita sthAne bese che. pachI jagadagurU amRtatulya samyajJAna, darzana, cAritra. vagere ja mokSa mAga che te upara dezanA Ape che je manana karavA lAyaka che. je upadezathI aneka chAe zuddha dIkSA grahaNa karI, pachI prabhue potAnA ziSya paikI aMdara vagere chapana sAdhuone gaNadhara padavI ApI. ahIM prabhunA atizayane mahimA ane varNana jaNAvI graMthakartAzrI cetho sarga pUrNa kare che. (paMcamasarga) zrI vimalanAtha prabhunI dezanA, gaNadharadezanA, mekSagamana ane prabhujIne parivAra, (pA. 276 thI 327. ) A chellA sargamAM zrI jJAnasAgarasUrIzvarajI mahArAja prabhunI tathA gaNadharadezanA, mokSagamana ane parivAranuM varNana jaNAve che. zrI vimalanAtha prabhune kevaLajJAna prApta thayA pachI prANIonA upara upakAra karavA aneka kSetramAM vihAra karavA lAgyA. ane upadezAmRta varasAvavA lAgyA. mukhya mukhya sthAnamAM puNya prApta karavAmAM tatpara tevA caturvidha devatAoe pUrva tIrthaMkara bhagavAnanI jema samavasaraNa racatA hatA. eka vakhate prabhu dvArikAnagarImAM padhAryA, jyAM devatAoe samavasaraNanI racanA karI. udyAnapAla nagaramAM jaI svayaMbhU vAsudevane prabhu padhAryAnI vadhAmaNI ApI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 vAsudeva svayaMbhu potAnA baMdhu bhadrane sAthe lai parivAra sahita samavaNuraNamAM Avye ane jinezvarane namI iMdranI pAchaLa prabhu dezanA sAMbhaLavA beThA. prabhue svayaMbhUte uddezIne khelyA. huM bhadre ! cAritra levAnI tArI cegyA nathI. tethI zrAvaka dhama sAMbhaLI pAMca aNuvrata, traNa guNavrata, ane cAra zikSAvrata e mAra vrata samakita sahita peAtAnI zakti pramANe pALyA hAya tA te devatA ane manuSyanA sukhavaDe proDha evA sAta ATha bhave siddhi ApanArA thAya che. te khAravratamAMthI pahelA vrata zraddhAthI agIkAra kare te zrAvaka sadAne mATe niraparAdhI evA trasa jIvene jANIjoine vadha karatA nathI, temaja pa` divasemAM vizeSapaNe sthAvara jIvAne tathA anya sAparAdhI tene paNa vadha karate nathI je uttamapurUSa pavane viSe paNa zuddha dayA pALe che te nRparazekhararAjAnI jema bhaveAbhava sukhI thAya che. ahiM prathama vrata upara nRpazekhara rAjanI kathA ApavAmAM Avela che. je manana karavA lAyaka che. pA. 277 thI 280. mArgAnusArI eve paNa jo purUSa nirAdhAra mRSAvAda kare te tene pagale pagale ghAtta thAya che. kanyAlika vagere asatyA naDe. khelanAra trIjuM vrata pALanAra kahevAya che. e asatcAnI aMdara thApaNu eLavavAnA doSa te bIjAneA nAza karanAra gaNAya che, ane te doSa karanArane be traNa vratano bhaMga thAya che. uttamajane vimalanI jema asahya khelanAra manuSyane kadI pakSapAta karatA nathI tema kamaLanI jema satya eAlanAra rAjamAnya, svajanothI pUjita ane mahatvanI kItivALA thAya che. ahiM vimala ane kamaLanA dRSTAMte ApelA che, je edhadAyaka che. pA. 280 thI 283. adattAdAna virati vrata mATe prabhu upadeze che ke, je manuSyAe pUrve pArakA hurelA dravyeAthI peAtAnA hAthane khALye nathI, te purUSanA uttama hRdayane agni paNa bALate nathI. je levAthI A cera che ema leke kahe che tevI adyatta vastu letA nathI te suradattanI jema A pRthvImAM lAghanIya che. ane tevI vastu grahaNa kare che te kamaLasenanI jema ni danIya thAya che. A kathA pahena karavA ceAgya che. pA. 283 thI pA. 285. AcAravALI peAtAnI strImAM satASa rAkhaveA ane strIe peAtAnA patimAM sateSa rAkhavA e gRhasthA mATe vidvAneAe ceAthu' vrata kahela che. je purUSo rASa vagara peAtAnI strIne paNa tyAga kare che, teone yuktivaDe yatiothI paNa adhika jANavA. jo ke evA anupcA thADA jovAmAM Ave che paraMtu sa janoe pavaeNnA divasamAM te strI saMga sadA varjita karavA joie. kilaSTa buddhivALA je purUSA parastrInI abhilASA kare che te purUSo cAvacaMdra sudhI caMdranI jema avasya duHkha pAme che. ane je purUSaSa AdarathI ravadAra saMtAya rAkhe che, tee surendradattanI jema sukha tathA saubhAgyanuM pAtra bane che. athA trata uparanI A kathA rasika ane aiAdhadAyaka che, pA. 285 thI 288. pAMcamu` vrata parigraha pramANa che, je manuSya icchAvaDe dhanadhAnya vagere parigrahanuM pramANa kare che tene pAMcamu' parigraha parimANa vrata kahevAya che, e trata grahaNa karavAthI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jha savane niyama thato hovAthI samyakatva mULa bAra vratonuM grahaNa paNa thAya che. e vrata vidhipUrvaka pALavAthI devadattanI jema sukhI thAya che ane e vrata laI tenI virAdhanA kare che te jayadattanI jema maraNAdi duHkha pAme che. A kathA pA. 288 thI 291 sudhI Avela che. daze dizAomAM javAne mATe je pramANa karavAmAM Ave che tene prathama guNavata kahevAmAM Ave che. ane te grahaNa karI jemAM tene pALe che teo rihiNethanI jema sva ane parajIvanuM rakSaNa kare che ane te grahaNa karI pramAda ane lebhathI virAdhe che, te rohiNeyanA pitAnI jema nAza pAme che. pA. 291 thI 295. je bhogapabhoganI vastuomAM vajevA yogya hoya te vaji zakAya tevI na hoya te tenI aMdara amuka saMkhyAne niyama kare te sAtamuM (bIjuM guNavrata)bhegopabhega viramaNa vrata kahevAya che. tene aMgIkAra karI tenuM pAlana karatAM svarNazekharanI jema dirgha AyuSya ane paralekamAM sadRgatine pAme che. ane laI tenI virAdhanA kare che te mahedranI jema a5 AyuSya ane paralokamAM durgatine pAme che. te daSTAMta pA. 25 thI pA. 300 sudhImAM Avela che. jethI manuSyane artha prayajana vinA kamarUpI rAjA dharmarUpa dravya harIne daMDa Ape che tethI te anarthadaMDa kahevAya che. je purUSo anarthadaMDano tyAga kare che teo A pRthvImAM vIrasenanI jema sarva mAnya ane prazaMsanIya thAya che. ane anarthadaMDane jeo Acare che teo padyasenanI jema meTuM duHkha pAme che pA. 30 thI 304 zrI jinezvaroe digavirati vagere traNa vata guNanI prAptine laIne bhavya zrAvakonA guNatrata kahelA che. yationuM suMdara sAmAyikavRta be prakAre kahela che, te sadA pALavAnuM che. ane zrAvakone sAmAyika traNa prakAranuM kaheluM che ane te be ghadha pALavAnuM che. e sAmAyika zuddha pALavAthI manuSya mokSane pAme che. jethI eka lAkha suvarNa jeTaluM dAna tenI pAse kaMI gaNatrImAM nathI. sAmAyaka vratane Azraya karanAra kadi tiryaMca hoya to paNa eka vAnaranI jema devapaNAne pAme che. ahiM eka vAnaranI kathA ApavAmAM Avela che. pA. 304 thI 308. dezAvakAzika grata e dazamuM vrata che. je divase ane rAtrinA sacitta vagerene saMkSipta karavAmAM Ave che tene kavIzvarae mukhyapaNe A bI zikSAtrata kahela che. hAla to zAstramAM vyavahAra mATe vikhyAta evuM dikuviratinA saMkSepane dezAvakAzika vrata kare che. A vrata laI je purUSa tenI virAdhanA kare che te purUSa kAkajaghanI jema A leka tathA paralekamAM duHkha pAme che,kAkajaMghanI kathA ahiM Apela che. pA.308 thI 311. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jJAnImahArAje jinAgamamAM kahyuM che ke cAra parvomAM pratimAdhara zrAvakAe savathI cAra prakAranuM pauSadhatrata pALavuM ane bAkInA sazakta zrAvakeAe eja pramANe pASava vrata sathI pALavuM tathA dezathI alpazaktivALA zrAvakAe dezathI cAra prakAranuM pauSadhavrata pALavu. sa gRhastha zrAvakoe pa ne divase zakita pramANe pauSadha grahaNa karavu joie; je purUSA kamarUpI rAgamAM auSadha rUpa evA su Mdara pauSadhane pALe che teo malayaketunI jema devatAone praza MsanIya thAya che. malayaketunI A kathA ghaNIja rasika ahi ApaSAmAM Avela che. pA. 312 thI 318. chelluM ane ceAthuM zikSA ( zrAvaka ) vrata atithIsavibhAga nAmanu che. kAi atithine kAMipaNa ApIne pachI jamavu te bheAjana kahevAya. kadApi te pramANe haMmezAM na ane tA vivekI purUSoe pauSadhanA pAraNAnA divase te pAtrane bheAjana ApIneja jamavuM joie. je purUSa A vratanuM ArAdhana kare che te zAMtimatInI jema avazya sukhanuM pAtra ane che. ane je tenI virAdhanA kare che te padmalAcananI jema A lAka tathA paraleAkamAM duHkha pAme che. ahiM A vrata upara zAMtImatI ane padmaleAcananI kathA ApavAmAM Avela che. pA. 318 thI 319. A pramANe pUrve kahelA khAra prakAranA zrAvakane dhama khAra devalAkane ApanAra che ane sUryanI jema samyagUDhaSTi manuSyanA aMdhakArane haranAra che. jema sava rasavatI rUcIthI uttama puSTi ApanAra che tema sa* kriyA paNa rUcIthI saMvarapuSTi ApanAra che. uttama purUSane cAritra vagerenI sAmagrI hoya paNa te purUSa jo samyagdarzanathI raheta heya te tene akSayapada-meAkSanuM darzIna thatuM nathI. jema nAyaka vinAno hAra, jinezvara vinAne prAsAda ane ghI vinAnA AhAra A pRthvI upara zebhAne prApta thate nathI. tevI rIte samyak vinAnA dhama sukha samUhane karanArA thatA nathI. tethI te samyaktva kuladhvajanI jema manupcAe sadA pALavu joie. ahi... samyakatva upara kuladhvajanI kathA Apela che. pA. 319 thI 324. bhagavAna vimalanAthasvAmInI A pramANe dezanA sAMbhaLI keTalAka bhavya purUSe cAritra lIdhuM, keTalAeke zravaka vrata lIdhA. svayaMbhU vAsudeve samyakatva graha" evI rIte eka paheAra dezanA ApyA pachI zrImadara gaNadharamahArAje eka ' dezanA ApI. pachI deva, asura ane manuSye vagere pAtapeAtAnA sthAne zrI vimalanAtha prabhu kevalajJAna thayA pachI e varSoM uNA pRthvI upara vihAra karatAM prabhune A pramANe parivAra thayA. 68 sAvIe, 1100 cAda pUrva dhArI, 4800 avadhijJAnI, 5 kevaLajJAnI, 9000 vaikriyalabdhivALA, 3200 vAdI 434000 zrAvikAe. e 4 karyu. bahAra sudhI cAlyA gayA. 8 daralAkha varSa sudhI 000 sAdhuo, 100800 800 mana:paryavajJAnI, 5500 .e. 208000 zrAvake ane Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAne nirvANa samaya jANI prabhujIzrI sametazikhara giri upara gayA, tyAM cha hajAra munionI sAthe anazana vrata aMgIkAra karyuM, eka mAsa sudhI anazana prabhue pALyuM. azADa mAsanI kRSNa saptamIne divase caMdra revatI nakSatramAM AvatAM kAryotsarga rahelA ane zuddha zukaladhyAnathI virAjatA zrI vimalanAtha prabhu chahajAra munio sAthe mekSamAM padhAryA. te vakhate rAjA ane iM kheda karatA tyAM AvyA. pachI prabhunanirvANa mahotsava bhaktipUrvaka karyo. je hakIkata ahiM ApavAmAM Avela che, te vAMcavAthI bhakti pragaTa thAya che. prabhune nirvANamahotsava karI devatA, manuSya vagere svasthAne jAya che. prabhu kumArapaNAmAM ane vratamAM paMdara paMdara lAkha varSe, rAjyamAM trIsa lAkha varSo maLI sATha lAkha varSanuM temanuM AyuSya hatuM. svayaMbhu vAsudeva pitAnuM sATha lAkha varSanuM AyuSya bhogavI pApakarmanA rogathI chaThThI narake gaye. bhadrabaLadeva muni caMdra muninI pAse dIkSA laI pitAnuM pAMsaThalAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI mokSamAM gayA. upara pramANe graMthakAra sUrijI mahArAja pAMcamA saga sAthe A caritra paNa pUrNa kare che. chevaTe prazasti (pA. 3ra7 thI pA. 328) Apela che. jemAM pitAnA gurU mahimAnuM varNana karI gurUbhakti darzAvela che. ane A graMtha racavAne hetu temaja kayA kSetramAM kaI sAlamAM kayA mahinA, tIthIvAranA roja graMtha pUrNa karela che te jaNAvI (je hakIkata A prastAvanAnA pAnA trIjAmAM saMkSiptamAM jaNAvela che.) prazasti pUrNa karela che. upara pramANe saMkSiptamAM amoe A graMthane sAra vAcakanI sugamatAnI khAtara ApavAmAM Avela che. A mahAna uttama purUSanA caritrane graMtha paThana pAThana karavA je, ati AnaMda utpanna karanAra, jJAna, darzana, cAritranA prabhAvane prakaTa karanAra ane dhamane mahAmaMgaLa prApta karAvanAra hoI tethI AtmabhAvanA, AtmajAgrati ane Atmika AnaMda prakaTa karanAra anupama ane manahara racane A graMthanI che, ema vAcakavargane jaNAyA sivAya heze nahiM; tema jANe A teramA jinezvara zrI vimalanAtha prabhunA caritrane graMtha prakaTa mAM Avela che. chevaTe paramAtmAnI prArthanA karIe chIye ke A graMthanA vAMcana manana kare vaNathI aneka bhavyAtmAo tevA padanA adhikArI banI akSaya amarapada pAme. ane che paMthanI zuddhi mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avela che, chatAM daSTideSa ke A che che ke pramAdanA kAraNe keI sthaLe khelanA jaNAya te mithyAdukRtapredeASa ke e e chIe ane amane jaNAvavA vinaMti karIe chIe. pUrvaka kSamA mAMgI AtmAnada bhava. gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa. vasaMtapaMcamI. saM. 1985 Atma saMvata : Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrIyuta amaracaMda harajIvanadAsanA TuMka paricaya. of A graMtha A sabhAnA dhArA pramANe zeTha amaracaMda harajIvanadAsa bhAvanagara nivAsI ke jeo A sabhAnA mAnavaMtA sabhAsada che, temanI saMpUrNa sahAyathI temanA nAmanI sirijha (graMthamALA) tarIke prakaTa thAya che. badhu amaracaMdabhAi svabhAve mahuja sarala, milanasAra, ane zraddhALu temaja vizvAsu che. AvA baMdhunI ka Mika jIvanarUpa rekhA atre ApavI te asthAne nathI. bhAI amaracaMdanu kuTuba mULa prAcIna zahera geAdhA pATaNanuM rahIza che. ane rAmajI ze|bhA nAme zrI kAThIyAvADamAM vIzAzrImALI vaNIka jJAtimAM amIrI kuTuMba tarIke suprasiddha che. bhAi amaracaMdanA pitAnuM nAma harajIvanadAsa tathA mAtAnu nAma raLIyAta mhena hatuM. khaMdhu amaracaMdabhAinA janma sa', 1932 nA peSa vadI pa nA rAja peAtAnA meAzALamAM lIMbaDI zaheramAM thayA hatA. teo cAra bhAie hatA, jemAM temanA vaDIla baMdhu jecaMdabhAie aDhAra varSanI vaye cAritra lIdhu hatu, temanuM nAma tivijayajI hatuM, hAla te svargavAsI thayela che. bhAi amaracaMde laghuvara mAM iMgrejI pAMca dheAraNu sudhI abhyAsa karyAM hatA, vyavahAramAM sAmAnya sthiti ane kuTubanA bhAra peAtAne mAthe paDavAthI abhyAsa cheADI vyApArI jIvana dhAraNa karI za cheDI muMbai gayA, tyAM puNyadaya jAgrata thavAthI vyApAramAM sAnukulatA krame krame Arthika lAbha thavA lAgyA; Ama chatAM aM amaracaMdabhAinI prakRti teA prathama hatI tevI sarala, milanasAra, ane premALaja rahI. dhIme dhIme Arthika sthiti sArI thatI gaI chatAM zAririka sthiti kAi vedanIya kamanA udayathI sArI rahetI naheAtI. dhArmika saMskAra teA dharmI kuTuMbamAM janma thayela hAvAthI prathamathIja hatA. tethI joke yathAsthiti dAnapuNya, dharma sAdhanA sAmAnya rIte karatAM hatAM, chatAM kai jJAnAdvAranA kAne uttejana ApI jJAnanI bhakita karavA icchA thatAM A sabhAnI uttama kAya vAhI joi A sabhA mAraphata tevuM kei uttama kArya karavA Iccho thatAM, A sabhAnA sekreTarI bhAi varUbhadAsa tribhuvanadAsa gAMdhIne muMbai pAtAnI pAse elAvyA ane peAtAnI jJAnabhakita karavAnI ane sAhityavikAsanI icchA temane jaNAvI. bhAi amaracaMda jevA zraddhALu ane premI manuSyanuM nAma sAhitya sAthe kAyama joDAi rahe te rIte graMthamALA temanA nAmathI prakaTa karavAnI hakIkata jaNAvatAM, baMdhu amaracaMda bhAIe te kabula karyuM" jethI pAtAnA ane peAtAnI supatnI zrImatI kasturabena Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nAmathI dhArA pramANe sIrIjha pragaTa karavA ane tema karI jJAnabhakita karavA sabhAne eka rakama suprata karI. Arthika sthiti pitAne joIe teTalI prApta thatAM temaja zAririka sthiti barAbara na rahetAM, vyApArI jIvanamAMthI nivRtti laI saMteSa dhAraNa karI pitAnA vatana zahera bhAvanagaramAM kAyama mATe nivAsa karI, bAkInuM jIvana dharmanuM ArAdhana karavAmAM ane sukhazAMtimAM vyatIta karavAno zubha IcchA have dharAve che. teone hAla saMtatimAM eka putra ane eka putrI che. A upayogI pustaka chapAvavA mATe pitAnI pAsenI tevI jJAnakhAtAnI eka rakama graMthamALa prakaTa karavA mATe Apela che, tethI temano AbhAra mAnavA sAthe temanI pratikRti sarvanI jANa mATe A graMthamAM ApI emanA bhaviSyanA jIvana mATe ArogyatA, sukhazAMti ane dIrdhAyuSya icchI aneka sukRtanAM kAryo temanA mubAraka haste have pachI bIjA thAo ema paramAtmAnI prArthanA karI, A jIvanarUparekhA samApta karIye chIe. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha zrI amaracaMda harajIvanadAsa, bhAvanagara. janmasavat 1932 Lakshmi Art, Bombay, 8. 'ffca #fu Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TO BE.. Haneefs $16 Bone..... bhuta k mULa gAthA ane hAla atrenA vatanI gRhastha zeDha amaracaMda harajIvanadAsa ke jeo dharma zraddhAvAna hAi, jJAnadRAranA kArya upara prema dharAve che, jethI jaina sAhityanA vikAsa arthe ane jJAnanI bhakti karavA nimitte peAtAnA tathA peAtAnI supatnInA nAmathI (be) graMthamALA A sabhAnA dhArA pramANe pragaTa karAvavA sArU, peAtAnI pAsenI te khAtAnI rakamamAMthI A sabhAne eka rakama bheTa ApavAthI A zrI vimalanAtha caritra graMtha roDha amaracaMda harajIvanadAsanA graMthamALAnAM prathama puSpa tarIke pragaTa karavAmAM Avela che. jJAnadAna ane jJAnabhaktinA zubha cinha tarIke AvA upayogI graMthA prasid karI, karAvI mAnedAranA ucca kArya-sAhitya sevA karavI te prazasanIya hoi te uttama mArga grahaNa karanAra ze| amaraca'dabhAI dhanyavAdane pAtra che. A lovin zeTha amaracaMda harajIvanadAsa graMthamALA sabadhI e bAla. h mariansition in ww point, Madd words pankhida gul Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 Aj7. viSayAnukramaNikA. - - viSaya, prathama sage dAnadharmAdhikAra. deva, gurU, sarasvatInI stuti. graMtha saMbaMdhI vivecana dharmano prabhAva... . padmasena rAjAnuM caritra. .. *** zrI brahmaguptasUrinuM AvAgamana ane upadeza. *** 11 dharmanI zreSThatA upara subuddhinI kathA. kadAgraha upara kulaputranI kathA. . dAnadhama upara ratnacUDanI kathA. . 41 buddhimAna bALaka rohakanI (avAMtara) kathA ati lobha upara somazarmAnA pitAnI kathA. vANIthI jItI levA upara zeThANanI kathA. .. *** ratnacUDanA parvabhavanI kathA ane te upara upanaya.... ... ... dvitIya saga zIla-tapa dhamAMdhikAra. zIlanuM mahAbhya. 73. zIlavata upara zIlavatInI kathA. ... tapa dharma upara nirbhomanI kathA. .. 100 zrI jinezvaradevanI pUjA upara devapALa nI (AvAMtara) kathA. ... ...... devatattvanuM svarUpa. ... gustatva vana ane tenA upara cheSThiputra mugdhanI kathA. .. . dharmatattvanuM svarUpa ane tenA upara amarasiMha nI kathA. ... ... 110 viSaya. dharmatatvanA svarUpaupara pUrNa kalazanI kathA.11. pramAda karavA upara viSNuzarmA brAhma NanI kathA. ... ... .. 128 uparokta kathAne upanaya... 131 tRtIya sarga bhAvAdhikAra, bhAvadharmanuM svarUpa. ... ... 17 bhAvadharma upara caMdadaranI kathA... 138 hadaya komaLa kare tevuM daSTAMta. ... 141 uparokta kathAne upanaya. .. 148 pavasenarAjAe aMgIkAra karela dezaviratipaNuM. ... ... ... 178 zrI brahmaguptasUrie zrI padmasenarAjAne cAritra levA mATe bhAvanArUpI daza strIone paraNavA mATe Apela upadeza. ... 181 " zrI pAsena rAjAe aMgIkAra karela - cAritra. ... .. 184 surijI mahArAje aSTa pravacana mAtA upara Apela upadeza.. ... 185 iryAsamiti upara varadattanI kathA... 186 bhASAsamiti upara saMgatasAdhunI kathA. 188 eSaNA samiti upara dhanazamanI kathA. 180 bIjI dharmarUci muninI kathA. ... 184 cothI Asamiti upara semi lAryanI kathA.... .. tenA upara dharmarUci muninI kathA... 196 mane gumi upara jinadAsanI kathA.... 197 vacanagupti upara guNadatta sAdhunI kathA. 188 kAyamurti upara mArge cAlatA sAdhunI | kathA. 200 3 - 4 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa 2 07. viya, pR. | viSaya. zrI padyasana munie vahana karela sAdhu paMcama sargazrI vimalanAtha prabhunI pratimA tathA vIza sthAnakanI karela dezanA ane mekSa gamana, ArAdhanA ane bAMdhela tIrthakara nAma svayaMbhu vAsudevane vimaLanAtha prabhue karma. .. ... ... zrAvakadharma upara Apela upadeza... 27 pAsena munine svargavAsa ane saha prathamavata upara nRpazekhara rAjAnI strAra devalokamAM gamana... .. kathA. ***** *** 277 caturtha saga-vimalanAtha prabhunA janma, bIjA vrata upara vimalakamalanI kathA. 28 dIkSA ane kevaLajJAnanuM varNana. trIjAvata upara suradatta, kamaLasenanI kathA. sahastrAra devalokamAMthI pausena rAjAnuM cothAvata upara caMdra ane surendra, zrI teramA tIrthaMkara vimalanAtha prabhu dattanI kathA. .. *** * * tarIke kAMpIpuramAM syAmAM mAtAnA garbhamAM AvavuM. pAMcamAvata upara devadatta ane jaya*** * * 2.4 dattanI kathA. - *** *** zrI vimalanAtha tIrthakarane janma ane chAvata upara rohiNeya ane tenA iMdo, devo tathA pitAe karela janma mahotsava. 217 pitAnI kathA... zrI vimalanAtha prabhunI kumArAvasthAnuM sAtamAvata upara svarNazekhara ane mahendranI kathA... ... ... va na . ... ... *** AThamAvata upara virasena ane padmazrI vimalanAtha prabhunuM vratagrahaNa. ... senanI kathA... .. ** samakAlIna vAsudeva, baLabhadra ane prativAsudevanA pUrvabhavanuM varNana. ... navamAvata upara eka vAnara ane arUNadevanI kathA. .... .. rAgadveSa karavAthI duHkhI thayela zrI lIdhara vagere varUNa zeThanA cAra darAmAvata upara kAkajadhanI kathA... 308 putronI avAMtara kayA.... 241 agyAramAtrata upara zrI malayaketunI lebhAkara ane lobhAmaMdInI avAMtara kathA. ... ... . kayA. ... bAramAvrata upara zAMtimatI ane svayaMbhu vAsudeva, bhadrabaLadeva ane meraka paghalocanAnI kathA. ... prativAsudevane janma. ... . samyakatvaupara kuladhvajanI kathA. ... 320 zrI vimaLanAtha prabhune utpanna thayela zrImaMdara gaNadharanI dezanA. ... 325 kevaLajJAna. ... ... 268 zrI vimalanAtha prabhunuM mokSagamana ane prabhunA kevaLajJAnane devatAoe karela Idoe karela nirvANa mahatsava .. 325 mahotsava ane samosaraNanI racanA 271 | graMtha prazasti 224 ra37 318 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namo'nyaH / nyAyAMbhaunidhizrIvijayAnaMdasUripAdapadmabhyo namaH / zrIvimalanAtha caritra. prathama sarga. (dAnadharmAdhikAra.) maMgalAcaraNama. svastizrIkRSabhaM svarNavarNa varNaniSevitam / / dharmakarmavidhAtAraM vande zrIvRSabhaprabhum // 1 // lyANanI lakSmIthI zreSTa, suvarNanA jevA varNa vAlA, sarva varNoe sevelA ane dharmanA ane karmonA racanArA zrISabhadeva prabhune huM vaMdanA karuM chuM. 1 brAhmImataH kalAdhArazchAyAbhRd vRttatAspadam / gomaMNDalayuto jIyAnmRgalakSmA jinaH sadA // 2 // "brAhIe mAnelA, kalAonA dhAraNa karanArA, kAMtine dharanAra, saMvRttasaracAritranuM sthAnarUpa ane go (bhA) maMDaLe yukta evA mRganA lAMchanavAlA zrI zAMtinAtha prabhu sadA jaya pAme. 1 1 ahi bIjo artha caMdrapakSe thAya che. brAhmImata eTale brahmapakSe mAnele kalAone dhAraNa karanAra. chAyA-kAMtivAlo ane vRttatA goLAkRtirUpa, ane gomaMDaLa-kiraNonA maMDaLavA mRganA lAMchanathI yukta e caMdra jaya pAme. bhaleSAlaMkAra. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra zivAnandakaraizvayaM samudravijayodvaham / zrImannemIzvaraM naumi senAnIgaNapUjitam // 3 // jemanuM azvayaM zivadevI mAtAne AnaMdakAraka che ane jeo samudravijayanA putra che, evA senApationA samUhathI pUjAelA zrImAna nemIdhara prabhune huM namaskAra karuM chuM. sanAtano ruceH sthAnaM padmAkarajarAjitaH / mudevo'stu tamohantA zrIpArthaH puruSottamaH / / 4 / / sanAtana, kAMtinA sthAnarUpa,pavAkarathI thayelA kamalethI virAjita ane purUmAM uttama evA zrI pArzvanAtha devAdhideva ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karanArA thAo. zrIvIraM guNa gaMbhIra dharaM dhIraMjitAmaram / samIranIraM santApe seve sIraM bhayAvaneH / / 5 / / guNathI gaMbhIra, dhAraNa zakitavAlA, buddhivaDe devatAone raMjana karanArA, A saMsAranA saMtApane haravAmAM pavana tathA jalarUpa ane bhayarUpI pRthvIne kheDavAmAM haLarUpa eTale abhaya karanAra evA zrI mahAvIra prabhune huM evuM chuM. 5 kevalajJAnavibhavaH samahA: saguNAlayaH / vimalo dadatAM harSa tIrtharAjastathA pare // 6 // kevalajJAnanA vaiibhavavALA, tejasvI, ane sadaguNonA sthAnarUpa, evA zrI vimalanAtha prabhu ane bIjA tIrthakare mane harSa Ape. 6 zrIpuMDarIkapramukhAH pramukhA gaNadhAriNAm / ' pacha7 jrIjAAiMthI papa papa . 7 | sarva gaNadharemAM pramukha evA puMDarIka vagere gaNadhare mane puMDarIka-girinA puMDarIkanI upamA Ape. eTale puMDarikagiri upara jema puMDarIka gaNadhara mekSa gAmI thayA, tema mane mokSagAmI banAve. 7 : zrIgautamaM gaNadharaM zivAnaMdaM janArcitam / naumyahaM bhAvataH sarva maMgalAnandadAyakam // 8 // 1 ahiM --alaMkArathI Izvara eTale mahAdevanA pakSe evo artha thAya che jenuM aizvarya ziva-pArvatIne AnaMdane ApanAruM che ane jeo mudrA sahita pArvatIne paraNanAra che tathA senAnI-kartikasvAmI ane gaNagaNapati athavA gaNethI jeo pUjita che. ' 2 ahiM purUttama -viSNupakSe evo artha nIkaLe ke, viSNu sanAtana che ane tenA hastamAM padmA--lakSmI athavA kamaLa che ne te jarA nAmanI rAkSasIne jItanAra che ane tamoguNa ( aMdhakArane ) nAza karanArA thAya che, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa kalyANanA AnaMda svarUpa, lokee pUjelA ane sarva maMgaLanA AnaMdane ApanArA evA zrI gautama gaNadharane huM bhAvathI namaskAra karuM chuM. 8 sarasvatImahaM staumi bahudhA'nyopakAriNIm / ghanAgapapadAM nityaM varSevAmRtavArSirNIm // 9 // huM varSARtunA jevI sarasvatI devInI stuti karuM chuM. jemAM varSARtu bahu dhAnyane upakAra karanArI che, tema je sarasvatI devI bahudhA bahu prakAre anya janane upakAra karanArI che. jema varSARtu ghanAgama-meghanA Agamanane ApanArI che, tema sarasvatI devI ghana-ghaNuM Agama zAstrane ApanArI che ane jema varSARtu nitye amRta-jalane varSavanArI che, tema je sarasvatI devI vANuM rUpI amRtane varSAvanArI che. 9 jJAnadIpAzca sUrIndrAH prasannA me bhavantu te / yattenaseha lakSyante gahanAgamakUpakAH // 10 // jeenA tejathI gahana evA AgamarUpa kuvAo joI zakAya che, evA te jJAnanA dIpakarUpI sUrivare mane prasanna thAo. 10 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra, ( jJAnasAgara sUri) A caritranuM eka vacana kahevAne paNa asamartha chuM, chatAM paNa je huM kahuM chuM, tenuM kAraNa mArA gurUja graMthakAra mahArAjanuM che. brahmatvane jANanArA te gurUnI kRpAthIja 8deg graMtha saMbadhe huM A graMtha racuM chuM. A lekamAM durjana purU vivecana, bANanI jema sarvadA durbhaya kahelA che. teo keIpaNa mANasanA guNarepane joIne ja rahI zaktA nathI. te durjana purUSe je bIjAnA dUSaNane uddhAra karavAmAM (deSa kADhavAmAM) kuzaLa che, te teo bIjAnA racelA graMthanI nimaLatA ApavAthI purUne saguNa karanArA che. jeo sUryanI jema pite devAbhAva (deSA-rAtrI-rajanI-adhakAra samAnadeSa-avaguNa ne abhAva-tikAra) ne karanArA che, tevA sapurUne aMjali joDIne prArthanA karuM chuM ke, zukrAcAryanI jema sarvadAnava gurU eTale jema zukrAcArya sarva dAnavonA gurU che, tema A kAvya sarvadA-navIna sazurU rUpa banavA vAluM che ane jema zukrAcArya kRtAMtajanaka-sUryane aMta karanAra-nAza karanAra che, tema A kAvya kRtAMta janavidvAna lekene kAMta-manahara che tevA A kAvyanA pratyeka pada upara te sajajanoe daDI ApavI. A5 sajajanonI daSTithI thayelI A kAvyanI adhika zuddhinA prabhAvathI tenAmAM bamaNuM teja Avaze, tethI tenI eTale kAvyanI ane zukrAcAryanI gurU karatAM paNa adhika mAnyatA thaI paDaze. dharmathI pAMca idrine saMyama thAya che, lamIno baMdhurUpa manuSyabhava male che, zubha ApanArA Aryadeza prApta thAya che, sukRta-puNyanI AzAdharmano prabhAva, ethI vyApta evuM kula prApta thAya che, SaTakAya jIvanI rakSA kare tevI kAyA male che, mAnasarovaranA jevuM gaMbhIra mana thAya che, keInI pratAraNa na kare tevA vacano bolAya che, dAna apAya tevuM dhana melavAya che, udAra hRdayavAlI strI prApta thAya che, vizALa grahanI zAlAo male che, ati zreSTha evA varadAne mele che, purUne AnaMda Ape tevA putro male che, uMcI jAtanA vastra prApta thAya che, jemane aneka devatAo name tevA deva male che, tatvajJAnane jANanArA gurU mele che, sarva bhImane pAlanAra mahAna rAjA thavAya che, madanA sugaMdhathI unnata evA gajedra male che, lakSamInA vaibhavavAlA maMdire prApta thAya che, vegavAlA a prApta thAya che, lAbhathI bharapUra udyoga mele che, sarva sagAo sajana mele che, dayAvALuM hRdaya thAya che, khuzAmata vagaranuM vANInuM cAturya prApta thAya che ane badhe samaya sukhamaya thAya che. tethI karIne kalyANanA atha evA purUSe te sukhadAyaka zreSTha dharma Acare joIe. paraMtu hAla te 1 jema bANa guNadhanuSanI derI upara caDavAthI chuTayA vagara rahI zakatAM nathI. tema durjane bIjAnA guNane joI tenA doSa kahyA vagara rahI zakatA nathI. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmano prabhAva dharma jarA akhaMDa pAkhaMDathI khaMDita thaI gayo che tethI sArA hadayavALA purUSe pitAnA hRdayamAM vicAra karIne te dharma sadA Acare. kAraNa ke je kArya vicArathI karavA yogya hoya te kArya zreSTha purUe aTakAvavuM na joIe. jema badhA pamAM dIvALInuM parva, devatAomAM sarasvatI devI, gurUomAM gautama svAmI, maMtromAM kAra, tIrthomAM ujajayaMta parvata, grahamAM te dharmamAM je paro- caMdra, ane vidyAomAM sarva lokee mAnya karelI adhyAtmavidyA pakAra dharma che. te zreSTha che, tema sarva dharmonI aMdara Soe darzAvele paropakAra sarvathI zreSTha che. dharma zreSTha che ane tene purUe A saMsAramAM sArarUpa kahele che. A pRthvI upara vizvanA AdhArarUpa te popakAra dharma aneka prakAre kahela che, paraMtu tenI aMdara je papadezarUpa paropakAra dharma che, tenI tulanAne keIpaNa prakAra prApta karI zakato nathI, tethI huM mArI alpabuddhi vaDe hitopadezane arthe te paropakAra dharma viSe kAMI kahevAnI icchA rAkhuM chuM. kAraNa ke bAlaka je kAMI bole te paya purUSane harSanuM kAraNa thAya che. kadi kaI zaMkA kare ke, pUrva purUSoe karelA vistAravALA siddhAMtanA graMtho ghaNuM che, chatAM A graMthanI kRti karavAnuM zuM kAraNa che ? vaLI A graMthamAM tenA kartAnI vANI thI ane lokone arthana ApanArI che, tethI sUma evA padArthonuM jJAna AvA graMthathI zI rIte thaI zake ? AvI zaMkA lAvI kahevuM na joIe, kAraNa ke moTA dvAravAlA gharamAM prakAza paDato na hoya te paNa tenI uparanA nAnA chidramAMthI sUryanI je thoDI kAMti Ave te vaDe jevuM sUkama reNu vagerenuM darzana thAya che, tevuM darzana sUryanI ghATI kAMtithI thatuM nathI. vaLI parve maNio atrinA je aMdhakArane dUra karatA hatA, te aMdhakArane hAla dIvA pragaTAvI dUra karavAmAM Ave che, tevI rIte hAlanA jamAnA pramANe huM A graMtha kahuM chuM. pUrvakALe bIjA utkRSTa purUSoe siddhAMtanA aMga tathA upAMga racI upakAra karela che, te te huM pUrva purUSonA kAryane anusarI mArA AtmAne upakAra karuM chuM. T A Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrAraMbha. zANa nAmanA gRhastha zrI ratnasiMhasUrinA uttama upadezathI revata giri ( giranAra parvata) upara eka jinAlaya karAvyuM hatuM. jene sevana karavAne samaye je navIna suvarNanI kAyAne Azraya kare che, (topaNa) vidvAna purUSe jene kharekhara vizvarUpa kahe che, jenI aMdara sura, asura tathA manuSyane pUjavA gya ane suvarNanA E | jevI kAMtivALA zrI vimaLanAtha svAmI prabhutAne Azrita thaI jaya pAme che, jemAM zrI ajitasvAmIe zrI maMDapamAMthI AvI pitAnA AtmAne suvaNarUpa banAvI ( nihALI) suvarNamaya zarIrane dhAraNa karyuM hatuM. jenA dvAra upara caMdranI kAMtine jItanArA zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha ane ciMtAmaNi gaNadhara baMne kAsaga dhAraNa karIne rahyA che, jyAM saMsArane bhaya rAkhanArA prANIone zaraNarUpa ane sarva prakAranI lakSmIonuM sthAna rUpa evuM pavitra kAMtivALuM samavasaraNa kuraNAyamAna thaI zobhI rahyuM che. jenI aMdara badhuM samavasaraNa samAI javAnI vAta te zI karavI ? paNa jenI madhye samasta sauMdaryavALI pRthvI paNa rahelI che ane jenI aMdara bIjI suvarNavaNa pratimAo hovAthI vidvAnoe jenuM kAMcanabalAnaka avuM nAma ApeluM che, tevA te sarva jinaprAsAdane jItanArA uttama prAsAdane prApta karI kayA purUSe saMpUrNa prasannatAne bhajatA ke utpanna karatA nathI ? tevA te prAsAdanI aMdara mUlanAyakapaNAne prApta thayelA teramA tIrthaMkara zrI vimaLa prabhunuM caritra kahuM chuM. nigalekanI madhya bhAge sAdhunI jema merU parvata bhI rahyo che. sAdhu jema vRttapezala eTale saddhavartanathI kemaLa hoya che, tema te vRtta-gaLAkAra tathA kamaLa che. sAdhu jema puNya-AcAra pALavAmAM tatpara hoya che, tema te puNyanA AcaraNe karanArAne prApta thAya te che, athavA te puNyanA AcArathI pradhAna che. jema sAdhu hamezAM kSamAdhara-kSamAne dhAraNa karanAra hoya che, tema te zAzvata kSamA-pRthvIne dhAraNa karanAra parvata che. asaMkhya buddhimAna vidvAne je kahe che ke, te parvatane AzrIne asaMkhya dvIpa samude rahelA che. te moTA AzcaryanI vAta che. teonI 1 aMdara manunI utpatti ane vipatti ( janma maraNa thatI nathI. kAraNa 1 ( aradIpa, sabaka zivAyanA bIjA asaMkhyAtadIpa samudranI aMdara. ) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrArabha, ke, aDhIdviIpa sivAya bIje arihaMtanuM gamana nathI thatuM. tyAM grahone cAra, ( paribhramaNa) parva ane nadIo nathI, tyAM megha vRSTi thatI nathI, dhAnya ugatAM nathI, bAdara-agni heta nathI ane tyAM khANuM paNa nathI. tenA madhya bhAge vizagunI jema aDhIdvipa Avela che, jema viSNu sudarzana cakra dhare che, tema te sudarzana-sArAM darzanavAlA devatAonA caka-samUhane dhAraNa karanAra che. jema vighaNu kamalA-lakSmInA karahAthathI suzobhita thayela che. tema aDhIdviIpa laMbAI ane vistAramAM pistAlIza lAkha jana che, ane te sadAkAla cAre tarapha mAnuSettara parvatathI vIMTAele che. temAM jeTalA manuSya saMkhyAnA AMka che, teTalA jaghanyathI che ane utkRSTathI +koTAnu keTInA aMko che. A (aDhI dviIpa) mAM utkRSTathI ekaso sittera (170) bhagavaMto lAbhe che ane jaghanyathI vIza jina bhagavaMte lAbhe che. tathA ahIMyA graha cArAdika hoya che. tyAM rahelA loke adhika harSa pAme che ane keI azubhane prApta thatuM nathI. tyAM uttama sAdhu subhita jJAna rasane Ape che, tyAM pitAnA meTA kiraNane aMdhakAramAM paDelA joI sUrya potAnA bIjA kiraNone laI AkAzamAM bhame che ane tenI pAchaLa rAjA-caMdra anusare che. te dvIpanI aMdara paMdara karmabhUmi, trIza akamabhUmi ane chappana aMtara dvIpaAvelA che, temAM trIza akarmabhUmimAM kalpavRkSanA phalane AhAra karanArA aMtaradvIpavAsI yugaLIyA manuSya rahe che. tevA te aDhIdviIpanI aMdara gInI jema lAkha jananA pramANavAle prathama jaMbudvipa Avela che. jema kegI vega sahita hoya che, tema te dvIpa aga-parvata sahita che, jema kegI purUne a-pujavA yogya che. tema te dvIpa paNa moTA purUSane pujavA che. jema kegI sadA haMmezAlaya eTale dhyAna vAle hoya che, tema te dvipa sata-sArA Alaya-sthAnavALe che. te dvIpanI aMdara cha akarmabhumI ane traNa karmabhumio rahelI che. ane jaMbu-jAMbu vRkSanA nAma uparathI tenuM nAma jaMbudvIpa paDeluM che, tenI aMdara sAta varSo, (kSetra cha varSadhara parvate, ADatrIza vaitADhaya parvato ane cauda mahA nadIo AvelI che. tenA madhya bhAge daza hajAra jana vistAra vAlo ane eka lAkha jana uMce suvarNanA varNavAle merU parvata Avela che. tenI AsapAsa be lAkha jana vistAra vAla lavaNa samudra vIMTAIne rahelo che. tenI aMdara AvelA sarve aMtaradvIpa yugalIA 1 jaghanya aMka A mujaba kahyA che. ( 1844178400ra79551616 ) utkRSTa manune aMka paNa nIce muja darzAvavAmAM Ave che. ( 9228162514264325935439 pa0336 ) ( ahIdIpanA nakazAmAM pRSTa 134 ane pRSTa 132) ATalI badhI manuSya saMkhyAne ahIdIpamAM samAveza zI rIte thAya tenuM samAdhAna karavAnI IcchAvALAe aDhIdIpanA nakazAnI bukamAM pAne 13pa joI javuM. . 4 purUSa karatAM strInI saMkhyA racha gaNI vadhAre darzAvI che. strI nimAM utkRSTa9 lAkha garbha jamanuSyanI utpati thAya che ItyAdi Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra, manuSyothI yukta che. tenI pachI cAra lAkha jananA pramANuvAle hita karanAra dhAtakIkhaMDa Avelo che tenI aMdara cha karmabhUmi ane bIjI bAra akarmabhUmio rahelI che. tenI pachI ATha lAkhayojana vistAravAlo kALodadhisamudra che, temAM teTalA ja pramANavAlo ardhapuSkaradvIpa Avela che. te dvIpanI aMdara paNa karma ane akarmabhUmie dhAtakIkhaMDanI pramANe rahelI che. eka jaMbudvIpa sivAya bIjA dvIpamAM je je pramANe kahela che, tene vidvAnoe ekatra meLavI bamaNuM pramANa karavuM ane tenI aMdara jaMbudvIpanuM je lakSa pramANa che te nAMkhavuM. eTale badhuM maLIne pIstAlIza lAkhanuM parimANa saMpUrNa thaI zakaze. akhaMDa bhAthI virAjita e te dhAtakIkhaMDa vanakhaMDanI jema bhato hato jema vanabaMDa patra-pAMdaDAthI vyApta hoya tema te patra-vyApta hato, jema vanakhaMDa sat zrI-sArI bhAvAle hoya tema te sat-sapurUnI bhAvAlo hato. jema vanakhaMDa zrIphala-nAlIkeranA phalavAle haiya, tema te zrI-lakSmInA phalavAla hato. jema vanakhaMDa sumana-puSponI zreNIthI yukata hoya tema te sumana -vidvAne athavA devatAonI zreNIthI yukata hatuM, jema vanakhaMDa suvaya-sArAM pakSIothI Azrita hoya tema te suvaya-sArI avasthAvAlA-yuvAna lekee Azrita karela hatuM. jemAM te vanakhaMDa punnAga-nAga kezaranA vanA samUhathI saMyukata hoya tema te uttama purUnA samUhathI saMyukata hato. jema vanakhaMDa azekanA vRkrevAle hoya tema te azaka harSavAla hato. jema vanakhaMDa vRSabalade e sahita hoya, tema te vapa-dha karIne sahita hato. jema vanabaMDa kuMjarAsana-latAgRhomAM kAmadeva saMbaMdhI AsanathI saMpUrNa hoya tema te kuMjara-gajaMtronAM AsanethI saMpUrNa hato. jema vanakhaMDa kanakanI kAMtivAlA agni-dAvAnaLathI aMkita hoya tema te kanaka-suvarNanA moTA bhArathI aMkita hatuM. jema vanakhaMDa dhAtrInA vRkSothI yukta hoya tema te dhAtrI-dhAvya mAtAethI yukata hatA, jema vanakhaMDa karUNa nAmanA vRkSothI yukta hoya tema te karUNA-dayAthI yukata hatuM, jema vanakhaMDa sapUga-sArI sepArInA vRkSethI yukata hoya tema te sat-sajajanenA paga samUhathI yukata hatA. jema vanakhaMDa kamala paMpanA samUhavALo hoya tema te kamaLA lakSmInA DhagalAvAle hato. jema vanakhaMDa vaMza-vAMsanA vRkSo sahita hoya tema te vaMza-kulanI vRddhie sahita hato, jema vanakhaMDa suvizALa-sArA ane vizeSa zALa vRkSavAle hoya athavA sArI rIte vizALa hoya tema te sArI rIte vizALa hatA. jema vanakhaMDa sArI zAkhAvAlA - dhanadavRkSonuM sthAnarUpa hoya tema tenI aMdara sArI rIte dhana ApanArA lokonA sthAna rUpa hatA, jema vanakhaMDa sArI rIte saMtApane haranAro hoya tema te sat-purUSanA saMtApane haranAro hato. jema vanakhaMDa vaja 3 ane rathakumanAM vRkSethI yukata hoya tema vejA-hIrA, ratha ane 1 dhAtrI-AMbalInA vRkSa, 2 eka jAtanAM jhADa. 3 eka jAtanuM vRkSa, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrAraMbha. paravAlAthI yukata hate. dhAtakInA khaMDathI maMDita evA te dhAtakI khaMDanI aMdara be mahAvidehakSetra, be bharatakSetra, be airAvatakSetra ane be sumerU parvate AvelA che. evA te dhAtakI khaMDanI aMdara kSetradhara, parvatee Azraya kareluM prAvideha nAmanuM kSetra zobhI raheluM che. tenI aMdara tIrthakare ane bIjA puruSe pAMcaso dhanuSyanA dehavAlA, pUrvakeTI AyuSyavAlA ane atula balane dhAraNa karanArA hoya che. tyAM rahenArA manuSya, lakSmIthI navIna, pramadA utkRSTa madavAlI ane jaMgama ( vihAra karatA) ane ajaMgama ( sthira-nizcaLa dhyAna Asanane sevanArA) evA sAdhuo sAkSAt sAdhana karanArA che. tyAM sUtradhAre sUtrane dhAraNa karanArA, a siMha jevA, luhAre bahuleha-bahu taka karanArA, ane mAchIe paNa buddhithI zreSTha che. tyAM tenA svAmIvALI, strIo saMtAnavALI, pRthvI-bhUmi rasakasavALI, gAyake gaMdharvonA jevA ane vane jalArAyavALA che. tyAM bhUbhU-parvate rAjAe vALA, bANe paNa ratnanI khANavALI, asvAra anA samUhavALA ane sarva prakAranI kalAo rahelI che, tyAM kamalAkara-saravare be prakAre kamalAkara che, eTale kamalA-lakSamIthI ane kamalethI bharapura che. tyAM priyA (strIo) priya (svAmI) vALI balavaMta purUSe kSamA sahita ane saMvare (jaLAzayo) saMvara (masya) vALA che. zrutakevalIe kahelA evA pUrva videha kSetranI aMdara bharatakSetranA je bharata nAme eka vijaya Avela che. jenI aMdara vaitADhaya parvate kSetrano vibhAga karI temAMthI uMcA prakAranI dhAnyasaMpattine laI badhA parvatemAM pite rAjA tarIke thavAne mATe jANe pitAne abhiSeka karyo hoya, tevuM dekhAya che. jeNe vijaya prApta karela che evA te bharata nAmanA vijayamAM amarapurIne jItanArI mahApurI nAme eka vikhyAta nagarI che. te nagarInI aMdara cerI vagerenA kalezathI rahita ane jemanA dvAra upara pratihAro rahelA che, evA moTA vihAra ane pratimAonA samUhathI prakAzamAna evA sAdhuonA viDA zobhatA hatA. be prakAre aMga tathA upAMgane jANanArA, samyam daze. navALA, gaMbhIra pavitra ane veSTana sahita evA munio te nagarImAM virAjatA hatA. alaMkAra ane lakSavALA, sArA sAhityavALA, smRtiyukata ane purANamatine dharanArA be prakAranA vibudha tyAM vasatA hatA. te nagarImAM "sapurUSanAM mana ane gADAo 1 te nAmanuM vRkSa. 2 vihAra-prAsAdo ane sAdhu upAyo. 3 pratimAo. tyapakSe UMcA jinabiMba. 4 vibudha eTale devatA ane vidvAna devatAo aMlaMkAravALA, sArA lakSaNavALA, uMcA sAhitya-sAmagrIvALA, smaraNazakti ane purANa-prAcIna buddhivALA ane vidvAne alaMkArazAstra, lakSaNa-vyAkaraNa, sAhitya, smRtio ane purANone buddhithI jANanArA. 5 sapurUSonA mana mArgonusArI, sajanenA caka-samUha tarapha rahenArA ane jinAlaya-jinabhagavAnamAM laya pAmanArA. ane gADAo mArge cAlanArA, saccaka-sArA paiDAvALA, ane upara jinAlayane vahana karanArA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimalanAtha caritra, athavA saravare mArgagAmI, sat cothI yukata ane UMcI jAtane jinAlayethIyukata hatA. potAnA svAmIne sadA vaza rahelI ane tIrthakaranI janmabhUmine laIne sura-asurAe namana karavA gya evI te prazaMsanIya mahApurI nagarImAM padmasena nAme rAjA hato te viSNunI jema sadAnaMdakara ane balayukta lakSamIne vahana karanAre hato. viSa jema sadA-haMmezAM naMda nAmanuM kharuM kara-hAthamAM rAkhanAra che, tema te sadA-haMmezAM AnaMdakara-AnaMda ApanAra hato. viSNu jema balayukta-baladevanI sAthe yukta ane lakSmIne vahana karanAra che, tema te balayuta-alavAlo ane rAjyalakSmIne vahana karanAra hato. te rAjA caMdranI jema kaLA, saumya ane sadAcAravaDe yukata thayela chatAM paNa te deSAkara ane rAkAgamana karavAmAM AdaravAle na hatuM. te rAjA padyasenane pratAparUpI sUryakarakiraNonA prakara-samahathI prakAzamAna hatuM, paNa te pitAnA svajanene cheDIne bIjA zatrujanane nava saMkhyAvALA-navA dehane karate te tene ghaTita hatuM. te mahArAjAne yaza caMdranA je ujvaLa hatuM chatAM teNe zatruone cakadhara, viSNunA jevA zyAma karyA hatA, ane pitAnA svajanone haladhara baladevanA jevA pILA raMganA karyA hatA, e ghaTita na hatuM. teNe zatruonA samUhane jItelA tethI te zatruomAM svadaSTithI kedaMDa dhanuSyane daMDanA jevuM ane mArga-bANane mANa-vAcakanA jevuM kazuM na mAnatuM ? arthAt prajAjane zatrunA dhanuSa-bANane sAmAnya kASTha ane yAcaka samAna mAnatA hatA. te lokone nyAya ApatA ane gurUone vinaya Apate. te jANe te loko ane gurUoe tene adale badale karIne nyAya ane vinaya ApyA hoya, tema lAgatuM hatuM. jyAre te rAjA pRthvI upara rAjya calAvate tyAre daMDa te chatramAMja ho, patrAsa maNione ja thatuM hatuM, karapIDana vivA 1 saravare sarasa cakravAka (Adi) pakSiovaDe vyApta ane uttega (uMcA) jina prAsAdathI yukta. 2 jema caMdra kaLA, yukta, samyayukta, (zItaLa) ane sadAcAra haMmezA gati karanAra hoya che; tema rAja kaLA, jJAna, semya priyadarzana) ane sArA AcAravALe hate. caMdradoSAkara-rAtrine karanAra ane rAka-pUrNimA tithimAM gamana karavAmAM AdaravALo hoya che paNa te rALa deva-durgaNono Akara-khANarUpa na hatA ane rAka eTale navIna RtuvALI strI, tenI sAthe gamana-saMga karavAmAM AdaravAna hatuM. tenA pratApanA bhayathI ja zatruo mRtyu pAmI navA deha dhAraNa karatA hatA. 8 ahiM virodhAlaMkAra che. kahevAno Azaya evo che ke, te rAjAne yaza sAMbhaLI tenA zatruo kALA banI jatA ane svajano pILA-tejasvI banI jatA hatA. te virodhane evo paNa parivAra che ke, te rAjAne yaza sAMbhaLI tenA zatruo cakradhara-kuMbhAranA jevA thaI jatA ane svajano haladhara-kheDuta jevA banI jatA hatA. pa arthAta temanA dhanuSyo daMDa-lAkaDInA jevA ane bANe vAcakanA jevA nirmAlya banI gayA. 6 trAsa vedha. 7 vivAhapaNe kapaDana-pANigrahaNa ane rAjApakSe karanI pIDA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmasena rAjAnuM caritra, hamAMja thatA, bhaMganI vAta senAne ghasavAnI kasoTImAM athavA khAravALI jamInamAM thatI hatI. audArya, gAMbhIrya, vairya ane vIrya vagere ujvaLa guNothI yukta e te rAjA padyasena eka vakhate rAtrine chelle pahere pitAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAge-"dRSTivALA manuSyane svasthatALI draSTi hoya te chatAM paNa sUrya vinA sArI rIte tene adbhuta darzanazakti AvatI nathI. bharapUra jaLa bharyuM hoya te chatAM ratnAkara samudrane caMdra sivAya tene ghATA jaLamAM meTI bharatI AvatI nathI, pASANarUpane prApta thayeluM suvarNa agni zivAya lokamAM kalyANa nAmavALuM gaNAtuM nathI. ane kukaDA tathA kakubhapakSInA baccAMnI AMkha kRSNacitraka sivAya UghaDatI nathI, ema kemAM kahevAya che. tevI rIte mANasa vidvAna hoya te paNa te gurU sivAya mokSapadanuM sthAna thatuM nathI, tethI mAre paNa je kaI dharmagurU hoya te vadhAre sAruM." A pramANe rAjA potAnA cittamAM dharmane mATe navI ciMtA pragaTAvI ane prAtaHkALanuM kRtya karIne te pitAnA sabhAsthAnamAM AvyuM, tevAmAM te rAjAnA maneronI sAthe ja te nagarInI bAhara brahmagupta nAmanA eka sUri ghaNAM sAdhuonA parivAra sAthe AvI caDayA. kAraNake puNyavAnuM purUnuM manamAM ciMtaveluM kArya tatkAla phalIbhUta thAya che. te brahma guptasUri pAMca iMdriyenA saMvarane dhAraNa karanArA, nava prakAranI brahAcaryanI guptie yukta, cAra kaSAyathI nimukta, pAMca prakAranA AcArane pALanArA, paMcamahAvratamAM tatpara, traNa prakAranI guptithI pavitra, pAMca samitine vahana karanArA, dharmanA dhuraMdhara ane chatrIza gurU guNa tathA bIjA guNethI yukata hatA. tatkAla vanapAle AvI mahArAjA padmasenane vijJapti karI ke, "deva, sadbhAgye A5 gurUnA AgamanavaDe vRddhi pAme che A vadhAmaNa sAMbhaLI te vidvAna rAjAe harSa ane utkaMThAne vaza thaI aMga upara romAMcarUpa kavaca dhAraNa karIne te vadhAmaNuM ApanAra vanapALane ghaNuM dravya inAmamAM ApyuM. pachI tatkAla te rAjA hAra, arthahAra, mugaTa ane kaDAM vagerethI vibhUSita thaI zreNIbaMdha azvArethI zobhita banI eka moTA gajendra upara besI pradhAnamaMtrie, sAmaMto, zeThIAo ane senApatithI yukata thaI, aMtaHpurane parivAra ane pAyadala senAnI paMkitao sAthe rAkhI ane gaMdharvonA gIta, saMgIta sAthe vArAMganAone samUha laI cAraNonA gheASa sAthe uttama prakAranA vAjiMtrenA nAda karAvato ane dIna yAcaka vagerene dAna Apato, sAre pizAka paherI yukitapurvaka gurUne bhakitathI vaMdanA karavAne vanamAM AvyuM. tyAM gurUnA darzana thatAM pote rAjAe e cAmara, chatra, mugaTa, zastra ane vAhanane choDavArUpa pAMca abhigama karyA. tyAM koI dhyAna karatA, kaI bhaNatAM, kaI bhaNAvatA ane keI kAryotsarga karI rahetA ema vividha kriyA kara 1 kRSNacitraka eka jAtane vele thAya che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI vimalanAtha caritra "nArA vidvAna ane sadAcArI sAdhuone joI rAjAne atyaMta harSa utpanna thaI AvyuM. pachI jANe jaMgama kalpavRkSa hoya tevA te gurUne traNa pradakSiNA karI rAjAe Adara pUrvaka vidhithI vaMdanA karI, te pachI rAjA bIjA pavitra munione harSathI namana karIne te gyasthAne beTho. tyArabAda AzAtanAthI bhaya pAmanArA rAjAe ucita sthAne besIne gurUne A pramANe vijJapti karI-"jaina gurU nigraMtha-parigraha rahita hoya che chatAM paNa 1 ratnasahita suvarNanA samUhane Ape che ane jagatrabhu jinezvara bhagavAna mAtra zeSA Ape che tethI Apa mAre te prabhuthI paNa adhika che. huM ApanuM gurutva jANane ApanI vasati--vAsasthAne AvyuM chuM, tethI have Apa Adara sahita thaI mane satvara Ucca ane nirbhaya kare." gurU bolyA;-"he rAjA, sAMbhaLa, tuM tenuM sthAnarUpa kavi che, tethI kheda pAmIza nahIM. tuM devagurUnI AgaLa besIjA, sArA vaMzamAM thayelA gurU sArA vAMsanI jema mauktika sukhane Ape che. jema vAMsa paDI jatA evA prANIonA samane AdhArabhUta che, tema gurU narakamAM paDatA prANIonA AdhArarUpa che. jema vAMsa guNa-derInuM sthAna tathA dharmanA UpakaraNonuM sAdhana che, tema gurU sArA guNenA sthAnarUpa evA dharmanuM sAdhana che, jema vAMsa parva-graMthinI sthitivALo che, tema gurU dharmanA parvanI sthiti-maryAdAvALA athavA parva nimite sthiti karanArA che. he rAjA, sAMpratakAle tamAre je sArA vaMzanI prApti thayelI che, tevI prApti pRthvI upara tenA arthI evA jIvone thavI durlabha che. he rAjA, A saMsAramAM jIva ane karmo kALathI anAdi che, je kaI kahe ke, "jIva ane karmo, te baMnemAM prathama koNa? te tene pUchavuM ke, "kukaDe ane tenuM IMDu temAM prathama keNa?" jema mRttikA (mATI) ane suvaNane saMyoga anAdi che, tema te jIva ane karmano saMga anAdi che. jema azcinA saMyegathI suvarNa mRttikAmAMthI juduM paDe che, tema dhyAnarUpI agninA baLathI jIva karmathI judo paDe che. A jIva prAye karIne kAyanI sthitina-maryAdAvaDe anaMta utsarpiNI tathA avasarpiNI kALa sudhI niraMtara vanaspatimAM rahe che. tyAM rahI te anaMta pudagaLa parAvarsone pUre che te pula parAvarte dravya, kSetra, kAla ane bhAva--evA bhedathI cAra prakAranA che. temAMthA te avyavahAra rAzio jIva akAma nijAnA gavaDe mAMDa mAMDa bAhara nIkaLI anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI kAlasudhI bAdara nigodamAM rahe che. 1 ahiM virodhAbhAsa alaMkArane parihAra evI rIte che ke-gurU ratna-cAritra rUpI ratnane ane suvarNa-sArA varNaakSarajJAnanA samUhane Ape che. 2 jyAM gurUtva bhArepaNuM hoya tyAM uccatA prApta thAya che. 3 gurUpale mauktika eTale mukti saMbaMdhI sukha ane vAMsapaNe muktAphalanuM sukhavAMsamAM muktAphala utpanna thAya che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrI brahmagumasurino upadeza pRthvIkAyAdikamAM asaMkhyAlI utsapiNI ane avasarpiNI kALa sudhI rahe che. vika. lendrimAM saMkhyAnA varSo sudhI ane paMcendrimAM sAta ATha bha sudhI rahe che. e rIte sarve prANIonI utkRSTa kAyasthiti jANavI. tyArapachI te te kAyavatI jenuM anyakAyamAM parAvartana thAya che. vyavahArarAzimAM AvelA che. A sthiti kahI che. avyavahArarAzi jAnI te nigadamAMja sarvadA sthiti jANI levI. pRthvI pramukha pAMce sukSma jIvo samasta jagatamAM varte che. paraMtu sukSma vanaspatinA cha sUma nigoda saMjJA aMkita jANavA. bAdara (sthala) pRvyAdika je traNe bhuvanamAM yathAsthAne heya che. bAdara nigada saMjJA te phakata sAdhAraNa vanaspati kAyane ja jANavI, eka zvAse zvAsa jeTalA kAlamAM 17 karatAM adhika bhava nigadanA thavA pAme. bAkI pRthvIkAyanuM utkRSTa AyuSpa 22 hajAra varSanuM, apakAyanuM sAta hajAra varSanuM ane vanaspatinuM daza hajAra varSanuM jANavuM. vAyukAyanuM traNa hajAra varSanuM, agnikAyanuM traNa divasanuM tathA be indri- yanuM bAra varSanuM utkRSTa AvaDuM samajavuM teMdriyajIvanI bhavasthiti ogaNapacAsa divasanI tathA cAidriya jIvanI che mAsanI, ane pacaMdriya jIva traNa pApamanI bhavasthitivALA hoya che. ema vidvAne e jANavuM ane devatA tathA nArakI jIvanI bhavasthiti tetrIza sAgare pamanI che. evI rIte jInI utkRSTa bhavasthiti AgamamAM kahelI che. devatA tathA nArakI nI bhavasthiti jaghanyapaNe dazahajAra varSanI che ane te sivAya bIjA nI bhavasthiti jaghanyapaNe aMtamuhartAnI che. vAraMvAra sthiti ane gamanAgamana karato jIva sarva maLIne rAzI lAkha chavAyonine pUrI kare che. te badhI jIvAniomAM prANIone sarva prakAranI AzAone pUranAra ane daza draSTAMtathI durlabha e manuSya bhava che. temAM paNa vRkSenI jema kalpavRkSa ane maNiomAM jema ciMtAmaNI tema anArya dezanI bahulatAne laIne Aryadeza prApta tha durlabha che. temAM paNa dharmakAryone karAvanArA sArA kulanI prApti thavI durlabha che. kAraNa ke, manuSyane kula pramANe zIla (sadAcAra)nI prApti thAya che. temAM paNa gurUnA nivAsathI pavitra evA nagaramAM vAsa the, te harSane ApanAre thaI paDe che. kAraNa lekamAM kahevAya che ke, "je vAsa te abhyAsa " te sarvanA karatAM paNa buddhithI devagurU bRhaspatine jItanArA, paropakArI kArya karanArA ane jJAnalakSmIthI mahAna evA gurUne vega agaNita puNyathI ja prApta thaI zake che. tenAthI kaTu-deSathI rahita evI pAMca indriyanI paTutA prApta thavI durlabha che. tenAthI zravaNa-karNane amRtapAnanuM pAraNuM karavArUpa evuM dharmopadezanuM zravaNa durlabha che. tenAthI jainamata Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI vimalanAtha caritra. upara parama zraddhA thI te durlabha che. tenAthI dharma karmane karavAnA upAyarUpa evI nirAgI--akSata kAyA maLavI duMbha che ane tenA karatAM prANIonA saMbaMdhamAM Alasya vagerene tyAga karavo te dubha che. A pramANe dhama rUpI rAjAne meLavavAmAM tera kAThIyA kahelA che. A saMsArarUpa samudrane tAranArI dhakaraNI karavAnI vAta tA dUra rahI, paraMtu jo dharma upara phkata pakSapAta rAkhavAmAM Ave tApaNa te pakSapAta duHkhamAM sukhadAyaka thai paDe che. te dhama, subuddhinI jema nirdhanane dhana ApanArA ane asahAya prANIne sahAya karavAmAM zreSTha sakhA (mitra)rUpa evA avazya thai paDe che, ' rAjA padmasene vacce prazna karyA ke, " bhagavana, te subuddhi keNa hatA ? " tyAre brahmadattasUri melyA-- subuddhinI avAMtara kathA. rAja tejathI suAAbhita evuM pRthvIbhUSaNa nAme eka nagara che. te nagaranI aMdara rahenArA lAko udAra chatAM anudAra hatA, soMgaja chatAM anagaja hatA, dhanada chatAM adhanada hatA, pAvaka chatAM apAvaka hatA, kuzaLa chatAM akuzaLa hatA ane nItijJa chatAM anItijJa hatA, teApaNa tee aviAdhI gaNAtA hatA. lakSmIthI pravara-zreSTha ane tethI laMkApurIne jItanArA evA te nagaramAM varSAkALanA jevA jitazatru nAme rAjA hateA. jema varSAkALa AsAradhArAvRSTi e sahita hoya che, tema te rAjA AsAra-vizaLasenA -sainya sahita hatA. jema vAMkAla paka-kAdavane karanArA hoya che, tema te rAjA pakapApane cheda karanArA hatA. jema varSAkAla kaDhala-aMkurone sphuraNAyamAna karanArA hoya che, tema te kadalane-yuddhane fAravanArA hatA ane jema varSAkAla duni-aMdhakAravALA ghamadhAra divasane karanAro hoya che, tema te duni-nahArA samayanuM khaMDana karanAre hatA. paraMtu jema varSAkALa jIvana-jala meLavavAnA upAyarUpa heAvAthI lAkamAM mAnya thAya che, tema te rAjAsane jIvana--AjIvikA meLavavAnA upAyarUpa hAvAthI prajAmAM mAnya thaI paDayA hatA. te rAjAne cAra prakAranI buddhinA bhaMDArarUpa, cAra prakAranA dharmanA mane sArI peThe jANanAra ane maMtra--vicAraNA 1ALasa, pramAda, kRpaNutA, mAna-ahaMkArAdika tera kADhIyA dharmaprAptimAM vighnarUpa thAya che tathI tene samajIne dUra karavAnI khAsa jarUra kahelI che. 1 ahiM virodhAbhAsa alaMkAra che tene parahAra A pramANe che-te udAra hatA tema anudAra eTale anu-anusaranArI che. dArA-strIe! jemane evA hatA. arthAt anukUla strIvALA hatA. teo sAMgaja-agaja-putra sahita hatA ane anagaja-kAmadevanA jevA svarUpavAna hatA. teo dhanada-dhanane ApanArA dAtAra hatA, chatAM dhanada-kubera na hatA. te pAvaka-pavitra karanArA hatA, chatAM apAvaka agni jevA na hatA. tee kuzaLa catura hatA, ane naThArA zala-svabhAvavALA na hatA. teo nItina-nItine jANanArA hatA ane atIti eTale anAvRSTi vagere sAta ti(upadravA)thI rahita hatA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma da * * * * * * * * * * * * * * avAMtara subuddhinI kathA karavAmAM catura eve subuddhi nAme eka maMtra hatuM. te maMtrInA buddhinA belathI ja rAja pitAnuM meTuM rAjya calAvato hato. kAraNa ke lekamAM sava baLanA karatAM buddhinuM baLa meMTuM gaNAya che. te rAjAnA rAjyamAM lake daMDane bhaya jANatA ja na hatA ane lokone tene kara sahele thaI paDyuM hatuM ane pIDA ApanArI cera lekenI te kaI vAtaja jANatuM nahIM. te rAjA sarpothI vIMTAelA vRkSanI jema pite kara chatAM paNa pitAnA guNa sevakane sukharUpa thatuM ane pote saumya chatAM paNa duSTa sevakene duHkharUpa thatuM hatuM. tene maMtrI subuddhi-sArI buddhivALe hovAthI haMmezAM rAjAnI pAse dharmavArtA karate hite. eka vakhate rAjA sabhAmAM beThA hatA, tyAre te maMtrIe A pramANe dharmanI vizeSa vArtA kahevAno AraMbha karyo. "parvanI jema suguNa ane zreSTha vaMzamAM thayelA dharmane prApta karI purUSe zatruo upara zeSa lAvyA vagara paNuM parAkramavALA, purUmAM uttama ane vizva upara moTuM bala dharAvanArA thAya che ane jeo dharma-baLavagaranA nirmaLa che, teo pASANanA jevI kAyA dharAvatA hoya te paNa teo parAkramane cagya nathI. vaLI dharmathI sArA kulamAM janma thAya che, dharmathI sarva prakAranI saMpatti maLe che, dharmathI prabhupaNuM, iMdrapaNuM ane tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che. A sthAvara jaMgama sahita evA gelekyamAM je je zubha vastu che, te sava Apane dharmanA prasAdathI prApta thAya che." subuddhi maMtrInA AvAM vacano sAMbhaLI rAjA be, "maMtrinuM, tame je kahyuM te badhuM beTuM che, A traNa lekamAM je je Uttama vastu che, te te pApathI ja prApta thAya che. june, huM pote ja jIvone mAruM chuM, mRSA beuM , ane bIjAnuM dravya balAtkAre kheMcI lauM chuM, te chatAM mArA rAjyanI vRddhi-AbAdi thAya che, te uparathI siddha thAya che ke, pApa karavAthI sAruM thAya che." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI subuddhi maMtrIe kahyuM, "mahArAjA, kadi sUrya pazcimamAM uge ane agni zItaLa thAya, te pApathI sAruM thAya. tame jIvahiMsA vagere kare che, te chatAM tamArA rAjyanI je Adi thAya che, te tamArA pUrvanA pApAnubaMdhI puNyanA prabhAvathIja thAya che. puNyAnubaMdhI puNya ane pApAnubaMdhI puNya e ubhaya prakAre rAjyanI prApti thAya che, paNa te baMne prakAre prApta thayeluM rAjya chevaTe narakane ApanAruM thaI paDe che. era kadi corI karavAthI ghaNuM dhana prApta kare, te tenuM phala sArUM dekhAya, paNa temAMthI tenuM mAthuM paNa kapAya." rAjAe prazna karyo, "maMtrina, tamArA gharamAM je sadA saMpatti rahe che, te tenA prasAdathI rahe che te kaho." maMtrIe uttara Ape. " te dharmanA prasAdathI" tatkAla rAjA be, are, te saMpatti mArI ApelI - 1 parva eTale vAMsanI graMthi te zreTa vaMzamAM- sArA vAMsamAM thAya che. dharma paNa sArA vaMza-kulamAM prApta thAya che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, che, chatAM tuM dharme ApelI kahe che, te tuM have te mArI saMpatti mane ApIne ahiMthI satvara bIje sthaLe cAlyo jA. mArA dezamAM tAre na rahevuM, kaMI karIyANuM naja kharIdavuM, keInI paNa pAse yAcanA na karavI, phakata dharmathIja lakSmI pedA karavI. 'he Uttama purUSa, je te saMpatti pApathI prApta thayelI che, ema kabula karya, to tuM sukhe rahe, eTaluM ja nahIM paNa huM tane hamaNAM ja ulaTa bamaNI saMpatti ane mAruM adha rAjya ApuM." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI maMtrI bolyA, "rAjanuM, dhananA lAbhanI khAtara huM anya saMbaMdhe asatya boluM nahIM to pachI A moTA dharmanI bAbatamAM asatya kema boluM? deDavaDe karelA brahmahatyAdi pApanI zuddhi tIrthe javAthI ane tapasyAthI thaI zake che, paraMtu je kudharma, adharma ane duSkarmone pratipAdana karavAthI thayelA 1 vAcika pApa che, tenI zuddhi te kaIrIte thatI nathI. chadmastha tIrthakare pRthvI upara ra kAyikakriyA kare che, paNa teo niyamita mauna dharIne rahe che. tethI je kAyikoSa che, te 3 zAmaka che ane je vAcika deza che, te prAye karIne zAmaka nathI. lokomAM paNa kaI vacana kahevAyuM hoya te pAchaLathI sAlyA kare che ane vyApaka thaI rahe che. to he rAjA, tame mAruM sarvasva laI lyo. pApathI meLaveluM te dravya zA kAmanuM che? huM paradezamAM jaine dharmamAge vatAM dravya upArjana karIza." A pramANe kaDI maMtrI subuddhi potAnA gharanuM sarvasva rAjAne ApI, jinabhagavAnane namI ane potAnA kuTuMbane sArI zIkhAmaNa ApIne gharamAMthI cAlI nIkaLyuM. te dharmanA prasAdathI rastAmAM sudhA, tRSAnA kalezane nahIM jANato ane parameSTi mahAmaMtranuM smaraNa karato cAlavA lAgyA. sajAnI AjJAthI te potAnA rAjAnA dezane cheDI bIjA dezamAM gayA ane tyAM prasannatAne utpanna kare te keeka jina prAsAda, tene prApta thayo te prAsAdamAM vidhithI nadhikI vagere daza uttama trike sAcavIne te A pramANe prabhunI stuti karavA lAgyuM. sura, asura ane manuSyanAsvAmIvaDe pUjelA, guNethI yukta, deSa rahita ane sarvenA hitakArI evA ahata prabhune huM stavuM chuM. e adhIza ! je tame "zaMkara he te bhavAnI 1 vacana saMbaMdhI. 2 zarIra saMbaMdhI 3 zamI-zAMta thAya tevuM. ja zatrikone savistara AdhakAra devavaMdana bhASAdikathI jANI zakAze (juo bhASyatraya) 5 zaMkara bhavAnI=pArvatInA hita karanAra che ane zrIjina prabhu bhava-saMsAranA anIhita --anicchita karanArA che. zaMkara aMgayukta evA kAmadevane anaMga-aMgavagarane karanAra che ane zrIjinabhagavAna anaMga-azarIrI evA siddhasvarUpane vacanadvArA batAve che.athavA anaMga-sUtroga rahita evA purUSane suragavAlA kare che. viSNu jagatanA nAtha kahevAya che, paNa te janArdana-lokone pInArA jalazAyI-jalamAM sanArA che, ane zrI jina bhagavAna te lokone pIDanArA nathI ane jalamAM sUnArA nathI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 avAMtara subuddhinI kathA. nAhita karanArA thAo. ane tame zaMkara chatAM anaMgane aMgayukta kare che, te adabhuta vArtA che. he jina ! tame je viSNu athavA jaganAtha ho to te bhale ho,paraMtu te chatAM tame janArdana ane jalazAyI nathI, te AzcaryanI vAta che. he prabhu, tame je svayaMbhUbrahyA che te sarvasura-devatAomAM jayeSTa thAo. he zaMbhe ! tame je mArA bhavane aMta-nAza karatA nathI, te tamane zobhatuM nathI. he jineza ! tame zUnyane choDanArA che, chatAM cIvaravastrane cheDI I nAMkhelA ane zunyapaNane Azrita evA aMbaranuM dhyAna kema karo cho ? he vibhu, je upAdhi (tIrthakarapaNAne punya prakRti ) thI tame prApta thayA che, te upAdhine dUra kare nahi. jo tame hasava kare to (samasta ghAtiaghAti kama) upAdhine chedI nAMkhe ke jethI huM chagha na rahuM. he Iza! tamArA saMtAnamAM pUrva evA akarmI purUe tamArI pAsethI sarvasva mokSapada meLaveluM che te huM pasakama chato kevaLalakSmIne kema na maLavuM? huM ajJAnI tamArI saMstava-paricaya ane stavastuti karatAM jANato nathI, ane tame te sarvajJa paNa che ane dAtAra paNa che, tema chatAM mane je priya che te kema ApatA nathI ? he prabhu! tame aMtaranA cha zatruone haNe che te A baheranA zatruonI kema upekSA kare che ? athavA tenuM kAraNa mArA jANavAmAM evuM AvyuM che ke tame mArelA aMtaranA cha zatruonA teo kiMkare che. kiMkararUpa rAMkaDA jANI Apa samartha temane haNatA nathI ane upekSA kare che. je tamArA aciMtya svarUpane jANanArA che, teo tamane bhale vItarAga kahe, paNa A vizvane raMjana karavAnA kAraNane laIne huM te tamane sarAga-rAgavALA kahuM chuM. tame e pUrve 'yegone nirodha karIne zuM yegano aMgIkAra karyo che? jethI rAya (dhana ne kalyANa sahita (vArSika dAnamAM saphaLa) karIne kalyANa (mokSa)ne kema bhaje che ? he jagatrabhu !tame puNyavAna prANIone puNya ApanArA che ane pApI prANIonA pApane haranArA che, te huM tamArI prajArUpa che. tenI tarapha tame madhyasthabhAve kema rahe che ? tame 'vara saMvaranA dAnathI 1 zaMbhu-eTale sukha karanArA. je sukha karanAra hoya te A du:kharUpa saMsArano nAza kare tyAre sukha karanAra kahevAya che. ra je cIvara (uttama vastra-alaMkArAdika) no tyAga kare te prabhu, indra khabhA upara sthApita karelavastranuM kema cinavana-dhyAna kare ! te dekhItA virodhane parivAra (samAdhAna) A rIte thaI zake che ke prabhuza -doSa rahita (jAgratapaNe) zunyatA Azrita evA aMbara-AkAzanuM nirAlaMbana) dhyAna-cintavana kare che. 3 hasva eTale TUMkI. tame A saMsAranI upAdhi chedI nAMkho te huM chadmastha-saMsArI na rahuM. arthAta nirUpAdhi svarUpavALa banI jAuM. je akarma-karma rahita. 5 makama-karma sahita. 6 raMjana karavuM, te rAgane dharma che.te tame sarva vizvane tamArA prabhAvathI raMjana-rAjI kare che, te tame vItarAga-rAgarahita kema kahevAo ? che mana, vacana ane kAyane yoga. 8 masthabhAve-taTasthapaNe savitA-sUryAvara-zreSTha evA saMvara-prakAzanuM dAna karI athavA eka varadAna ApI potAnA gobara-kiraNonA samUhathI kSetrane batAve che. prabhu vara-eka saMvaranA dAne karI pitAnA ge bhara-vANIne samUhathI vide-deharahita evA kSetra-paramapadane darzAve che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra be prakAre savitA-sUryarUpa che, te tame mane tamArA gAbharathI videhakSetra batAvo. keTalAeka tamane Ina-svAmI kahe che, te bhale kahe paNa tame be prakAre jayazIla che. to A mArI stutithI tame mArA mehane harI. "he pachI, tame trikAlajJAnI che, chatAM A bhAva evI prajAne kema jANatA nathI ? kemake huM te ubho ja thaI rahyo chuM ane tame pote haMsagatie vicArI rahyA che. A vizvanI aMdara vibudha sumanavaDe tamArI pUjA kare che, temAM tame ekane siddhi Ape che ane bIjAone paralokamAM samRddhi Ape che. te zuM? huM tamArI upara je rAga rAkhuM chuM, te je tamane pasaMda nahoya to mane tame samatA Ape ke jethI huM tamArI tuyatA dhANa karuM. samastabuddhinA sthAnarUpa A sAdhAraNa jinastavana je bhaNe che, tene zrIjinapadanA kAraNarUpa eTale tIrthaMkara nAmakarmanI padavI prApta thavI ati dUra nathI. A pramANe zrI subuddhimaMtrIe kaheluM zrIjinabhagavAnanuM prazasta stavana sAMbhaLI tyAM rahela adhiSThAyaka deva harSa pAmI gayo ane teNe te stutikartAnuM kaSTa chedavA mATe pitAnA manamAM A pramANe ciMtavyuM--"A koNa purUSa sarvajJa bhagavAnanI stuti kare che ? " AvuM ciMtavIne te sarvajJanI stutine viSaya jANavAne mATe teNe avadhijJAnane upaga Ape. AthI te be prakAre vibudhanA jANavAmAM AvyuM ke, A stuti karanAra be prakAre subuddhi che ane te dharmavidhimAM dhIra ane zrIvIranA kamane sevana karanAra che. AvuM jANuM vicAra karavAmAM catura evA te devatAe zrIjinazAsananI unnatine arthe te maMtrIne harSathI eka nirmala kAmakuMbha Ape. maMtrIe te kAmakuMbha laIne vicAra karyo ke "A vizvanI aMdara pApIjanene durlabha eve A kAmakubha huM mArA rAjA 1 je prameSThI-brahmA hoya te bhaviSyanI prajAne jANI zake ane haMsanA vAhanathI vicArI zake. jinapaNe bhaviSyanA janmane jANI zake che ane haMsa-almAvaDe te vicare che. 2 vibudhe --devatAo sumana-puSpothI pUjA kare che ane vibudha-vidvAne sumana-sArA manathI dhyAna kare che. arthAta vibudha-jJAtatattva suvivekIjano temaja devatAo sumana-prasanna mana tathA mukhya pRpAdaka uttama kAvaDe prabhupUjA karanArA deva mAnavAdika prabaLa punyavege bhavAtaramAM bhAre samRddhi meLavI zake che-deva madhyagati saMbaMdhI vizALa bhAga sAmagrIne jega pAmI zake che, paraMtu samyagadarzana jJAna, cAritrarUpa ratnatrayIne prasannacittathI ArAdhI je bhavyajane bhAvapUjA uparAMta pratipatti pUjAnA lAbhane pAme che te mahAnubhAvo ati siddhabuddha thaI mukta thAya che sakaLa karmano aMta karI siddhivadhUne vare che. te be prakAre vibudha eTale vidvAna ane deva. 4 be prakAre subuddhi eTale sArI buddhivALe ane nAmathI paNa subuddhi. pa zrI vIrabhagavAnanA ma-caraNane sevanAra ane pakSe zrIvIpulanI gatine dhAraNa karanAra. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumuddhinI kathA. 19 "" jitazatrune batAvI dharmAMnI prabhAvanA karU, jethI karIne lokonI dhama upara have sthiratA thAya. " AvuM vicArI te subuddhi maMtrI peAtAnA pRthvIbhUSaNanagara tarapha pAchA pharyA. ata utsukatAne laine te rAtre paNa musApharI karatA, tethI te vakhate chalane zeAdhanAro keAI nizAcara (rAkSasa) tene maLI AvyeA. kALatA vigere pracakSa guNavALe te kRtA maMtrI te nizAcarane joi bhALavAi gayA ane teNe 'huM mAmA!" ema kahI jIhAra karyA. nItizAstramAM kahyuM che ke " 1jee mRdutAthI namrattAdharIne bIjAnA paritApane hare che, tevA vRkSeAne dhAraNa karIne paNa nadInuM pUra tene pADIja nAkhe che. " hava te mAyAvI nizAcara belyuM, " bhadra, A samaya nakArI nItinA nathI. arthAt nItine samaya che, tethI huM satya kahuM chuM ke, mArA peTamAM kharekharI kSudhA vyApI che, tethI mane puSkaLa mAMsa arpaNa kara. tenuM AvuM vacana sAMbhaLI maMtrI hRdayamAM dayA lAvIne bAlyA--" are bhAi, sArI kIrtti karavA ceAgya evu zukapakSI eka halakuM prANI che, chatAM paNa te mAMsanuM bhakSaNa karatu nathI. ane tame devapaNAne laine amRtanA bhakSaka che; chatAM kukarmone laine mAMsanA bhakSaka rAkSasa thayA che. A lAkamAM prANIonA nAma temanA kapramANe paDe che. te mAMsa sadA apavitra ane ati pApakArI che; te tenA AhArane tame cheDI do.kAraNake,tame puNyajana deva jAtinAoA.jo tamane kSudhAnI ghaNI AdhA thatI hAya tA tenI zAMtine mATe huM ApuM te icchita-divya AhArane tame harSoMthI grahaNa karo.'maMtrInA A vacana sAMbhaLI te rAkSase vicAra karyA ke, " A jAte manuSya che, te te mane priya evA icchita-AhAra satvara zIrIte ApI zakaze ? jo te nahIM ApI zake, tApachI huM tene chaLamAM pADI daiza. " Avu* ciMtavI te rAkSasa belyA." bhale, jo tema karavuM hoya, te mane priya evA AhAra Apa, paNa je tuM te nahIM ApI zake te huM tane avasya khAi jaiza " maMtrI cesvare elyuM..." hA, bhale tema karaje. " pachI te rAkSase je je AhAranI durlabha vastue mAgI te te maMtrIe pelA kAmaku bhanA prabhAvathI pUrI pADI. te pachI te rAkSasa prAtaHkALe Azcaya pAmIne ekScA--"bhadra ! tuM eka mAnavajAti che, chatAM te A kAma kAnA prabhAvathI karyuM ? kAraNake, tArAthI svabhAvikarIte AvuM kAma thaI zake nahIM. " AthI te maMtrIe rAkSasanI AgaLa peAtAne prApta thayelA lakSmInA sthAnarUpa evA kAmakuMbhanuM svarUpa kahI matAvyuM. te sAMbhaLI nizAcara Avye-" mArI pAse eka prabhAvika daMDa che, te krUDa je sthAne mekalavA hoya te sthAne pAtAnI meLe jAya che ane 1 jema vRkSo kAmaLa ane kAnA bhArathI namI potAnI zItaLa chAMyAthI bIjA-sa musApharAnA paritApane haranArA che, temane kAMThA upara dhAraNa karI rAkhelA che; chatAM paNa nadInu pUra tevA upakArI vRkSAne pADI nAMkhe che, tevI rIte dulhana purUSa potAnI pAse AvelA upakArI sajjana purUSone adhaHpAta karI nAkhe che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra, tyAM pote zatruno jaya karI pAchI pitAne mokalanArA dhaNInI pAse AvI hAjara thAya che. te sivAya kArya karavAnI IcchAvALA purUSane bIjuM kaI pracaMDa kArya karavuM hoya, te te kArya paNa akhaMDapaNe karI pAcho te daMDa pitAnI meLe svasthAnamAM Ave che. mATe he vidvAna, tame mane tamAre kAmakuMbha Ape ane mArI sAthe samaitrI jeDa. tenA badalAmAM A mAro daMDa tame grahaNa kare ane tevaDe lokenuM rakSaNa kare. tyArapachI tamArA zreSThanagaramAM cAlyA jAo" nizAcaranA A vacana uparathI temaMtrIe pitAne kAmakuMbha tene Apyo ane pite teno daMDa lIdhe. pachI acaLa puNyavALe te maMtrI cAlato thaye. AgaLa keTaleka mArge cAlyA pachI te maMtrIe pelA daMDane kahyuM. "he daMDa! tuM Aje te rAkSasane jItI laI mAro kuMbha lAvI Apa." tatkALa daMDe te pramANe karI ApyuM. pachI te maMtrI tyAMthI AgaLa cAlI eka nagara pAse Avyo. te nagaranI bAhera kaI meTA saMgha vAsa karIne paDayo hato. te saMgha nirbhaya thaI tyAM suto hato, tevAmAM luMTa rAonuM eka ToLuM tyAM AvI caDayuM. te vakhate saMghanA rakSako tenA bhayathI nAzI gayA. te TeLAe saMghane luMTavA mAMDe. te joI A buddhimAna maMtrIe te daMDane mokalI badhA cerene mArI saMghanA lekene harSita karI dIdhA. pachI prabhAtakAle te maMtrIe sarva uttama saMdhane AmaMtraNa ApI bhaktithI bhojana karAvyuM ane vastra agyA. tethI saMghane svAmI khuzI thaI ga ane apUrva kAMtivALA te saMghapatie maMtrI subuddhine traNasaMhiNI nAmanI auSadhi mAnapUrvaka arpaNa karI. kAmakuMbha, daMDa ane traNasaMhiNI-e traNa vastu laIne maMtrI pitAnA nagaramAM AvyA ane tyAM pitAnA gharamAM dharmadhyAnamAM tatpara thaI sukhe rahevA lAgyo. rAjA jitazatrue keTalAka mANasanA mukhathI jANyuM ke, maMtrI subuddhi kAmakubha vagere vastuo laIne pitAne ghera Avyo che. paNa teNe pelA rAkSasane pIDA che e vAta jANa nahI.tatkAla rAjAe tenA dharmanI parIkSA karavA mATe be bIjerAnA phaLo maMgAvyA. ane temAM eka phaLanI aMdara ratna nAkhyuM. pachI te baMne phaLo barAbara sAthe rAkhI zApaDanI aMdara eka dAsI haththa chupA rIte vecavAne mokalyAM. tevAmAM subuddhimaMtrInI dAsI zAka pIThamAM zAka levAne AvI. teNIe te baMne bIjerAnA phaLamAMthI piluM ratnavALuM phaLa A5 mulyathI kharIdI lIdhuM. ane je bIjuM ratna vagaranuM phaLa hatuM te rAjAnI dAsInA bhayathI koIe lIdhuM nahIM. pachI rAjAnI dAsIe te phaLa sAyaMkALe rAjAne pAchuM ApyuM. te phaLane ratnavagaranuM khAlI joIne rAjAe dAsIne pUchayuM ke, "bIjuM phaLa koNe karI che?" tyAre dAsIe kahyuM ke, "te phaLa subuddhimaMtrInI dAsI laI gaI che." dAsInuM A vacana sAMbhaLI rAjA kAMI che ja nahIM, te mauna dharIne ja rahyA. 1 jakhamane rAvI zake tevI odhi. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subuddhinI kathA. - 21 ahiM maMtrI subuddhie rAtre kAmakuMbhanA prabhAvathI eka mahela ubho karyo. te , mahelanI upara senerI kaLaze rahelA hatA. tene ekavIza mALa hatA. dvAraparanI karaNI ane ATalAthI te mahela atyaMta zebhata hatuM, temAM cArebAju gokha AvI rahyA hatA. upara racelI agAzIthI te mahela mAnanIya thaI paDyo hato. temAM vicitra citro karavAmAM AvyAM hatAM, tenI aMdara judI judI kriyAo karavAnA sthAne goThavyAM hatAM ane te vizALa, vicitra tathA ratnothI saMpUrNa hate. AvA te helanI aMdara te niSkapaTI maMtrI svastha-zAntacitte rahevA lAgyo. AvA te mahAna helanA tejathI sarva nagaramAM uota thaI rahyo, tethI rAjA ane lokonA hRdayamAM merUparvatanI athavA iMdrajALanI zaMkA thaI AvI. rAjA te je vicAra karavA lAgyo ke, "pRthvImAM merU parvata to nizcala che, te zuM A iMdrajALa haze.? je iMdrajALa hoya, to te thoDA vakhata sudhI TakI zake ane Ato lAMbo kALa Takela che. to A zuM haze ? te kAMI sArI rIte jANavAmAM AvatuM nathI. athavA to koI adbhuta devatAnI racanA haze." A pramANe rAjA ciMtavana karato hato, tevAmAM sUryodaya thatAMja maMtrI subuddhi ratnanA samUhano eka thALa bharI rAjamahelanA dvAra AgaLa AvyA. pratihAre rAjAne tenA khabara ApyA, eTale rAjAe Azcarya pAmIne tene praveza karAvavAnI AjJA ApI. maMtrIe rAjasabhAmAM AvI rAjAnA caraNakamaLamAM namana karI, tenI AgaLa te ratnanA samahathI bharelo caLakato thALa mU. rAjAe "A zuM che? ema kahyuM, eTale maMtrIe javAba Ape ke, " rAjedra ! siddhine ApanAruM A puNyanuM phaLa jANuM ." rAjAe punaH pUchayuM, eTale teNe pitAne sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI rAjA hRdayamAM camatkAra pAmI gaye. pachI jenA hRdayane lebhe dabAvyuM che, evA rAjAe maMtrIne kahyuM ke, "gRhasthanA gharamAM AbhUSaNarUpa e A kAmaghaTa mane Apa " maMtrI bolyo, "rAjana, kalpavRkSa vigere padArtho pApIjananI dRSTie paNa AvatA nathI, te pachI temanA gharamAM zI rIte rahe?" rAjAe kahyuM, " maMtrI! tame tamArI buddhithI kapela vicAra zAmATe darzAve che ? tame mane A kAmakuMbha satvara Apa eTale pachI AgaLa upara sarve sArAvAnA thaze." rAjAne A durdhara durAgraha jANu maMtrIe tene pitAne ghera AmaMtraNa karyuM. pachI satvare ghera belAvI ane jamADI rAjAne te kAmakuMbha arpaNa karyo. rAjA te kAmakuMbhane moTA utsavathI potAnA gharamAM lA be ane ugra subhaTone rAkhI tenI AdarathI rakSA karavA lAgyo.prabhAtakAla thatAMja maMtrI zatruone nAza karanArA pilA daMDavaDe te kAmakuMbhane AdarathI pAcho pitAnA gharamAM lAvyuM. A vakhate rAjAe potAnA hRdayamAM vicAryuM ke, "maMtrInuM te pavitra vacana satya thayuM ane mArA subhaTone nakAme kSaya che. have je subhaTo ghAyala thayelA che, teo je kadi jIve Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrIvimaLanAtha caritra. "tA sArU thAya." A pramANe hRdayamAM vicArI teNe maMtrIne potAnI pAse belAvyA ane teNe anelA sava vRttAMta jaNAvye upakAra karavAmAM tatpara evA maMtrIe pelI sarAhiNI auSadhinA cegathI jeo ghAyala thayelA hatA, te sarvene sajaja karI dIdhA. 66 "" A eka vakhate te subuddhi maMtrIe peAtAnA hRdayamAM vicAyu ke, kaDhi kho je ajJa ane alpa buddhivALA mANasa hAya, paNa je te peAtAnA mitrane kukarmAthI bacAve che te te mANasane dhanya che, te huM buddhimAna maMtrI thaine tevuM kema na karU ? pramANe ciMtavI sthira maitrIvALA ane puNyadAnanA athI evA te maMtrIe punaH rAjAne kahyuM ke " huM geApALa ! sArA vAMsa paNa jo dhavagaranA hoya te te lAkaDInA jevA gaNAya che ane te gegaNane pIDAkArI thai paDe che, tene vicAra karo ane 2 vaMzaja dharma prApta thayA hoya paNa jo te jIvAreApathI rahita hAya te tethI mANasA vigrahanI aMdara rahelA zatruAnA ja karI zakatA nathI. he rAjA, tame pRthvImAM bhUbhRpaNuM ucca prakAre dhAraNa karanArA che; tethI tamArAmAM jodha nahIM hoya teA dharmanA AdhArarUpa evI A prADha pRthvI tamAre AdhAre zIrIte rahI zakaze ? ane he rAjA, jo te pRthvI tamArI pAse nahIM hoya, te tamArA vaMzanuM thAna kayAM raheze ? tethI tamAre vicAra karI anA ne vita karanArA dharmAMja svIkAravo joie. huM rAjA,tame atyaMta pApanA Agraha cheDI de. bhAvanArUpa jalanA pUrathI dayArUpa vRkSanuM si Mcana karo ane dRSTaHddhinA dUrathI tyAga karo. A vizvanI aMdara zvetavarNanA, maMDaladhArI, kAmuddInA svAmI ane kalAdhara evA rAjA paNa tamanA grahaNathI niSkala thaI jAya che. huM nRpa ! je pakaDayuM te mukavuM nahIM,' evI je tamArI mAnyatA hAya tA kulaputrakanI jema tamArA aMgeA atyaMta bhAMgI jaze. 1 gopALa, gA-pRthvInA pAlaka, sArA vAMsadha-dhanuSya tenAthI rahita hoya te te lAkaDI rUpa gaNAya che ane te lAkaDIrUpa vAMsa gAgaNu-gAyAnA samUhane pIDAkArI thai paDe che. rAjA suza-sArA vaMzamAM thayelA hoya paNa jo tenAmAM dharma na heAya teA te gAgaNa-pA samUhana pIDAkArI thai paDe che. 2 vaMzaja-vAMsamAMthI thayelA dharma prApta thayA. hAya eTale vAMsanuM dhanuSya anAvyu` hAya paNa jo te vAreApa-eTale pazucathI rahita hoya te tethI mANo vigraha-yuddhanI aMdara zatruone jaya karI zakatA nathI. pakSe varAja-kula nita dharma prApta thayA hoya arthAta sArA kulamAM janma thayA hAya paNa jo te zarIra chavArApahita-jIvavagaranuM hoya to tenAthI vigraha- zarIranI aMdaranA kAma krodhAdi cha zatruone jaya karI zakAtA nathI. 3 pRthvI vagara vAMsa paNa rahI zakate nathI. 4 rALa zvetavarNanA, maDala-dezamAMDalane dhAraNa karanAra, kaumudIpRthvIno svAmI ane kalAmenA jJAtA hoya che ane pakSe rAjA-eTale caMdra te zvetavarNanA maoNDala dhArI, kaumudI-jayAtsvAnA svAmI ane kalAdhara hoya che. 5 jo tama-tame guNu ane caMdrapakSe rAhunA prAsa thayA hoya te! niSkala-rAna vikalathaI ya che ane caMdra kalA rahita thaI ya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtargata kulaputrakanI kathA. kulaputrakanI kathA koi gAmamAM eka mAtRmukha (mAvaDI) thai gayelA kulaputraka rahetA hatA.eka vakhate tenI mAtAe tene evI zIkhAmaNa ApI ke, "he putra ! je paDI rAkhyu. hAya te ADavuM nahIM." mAtAnI AvI zIkhAmaNathI te putra eve! kadAcaDI thayA ke, te huM ezAM je kAMi satya ke asatya vacana grahaNa kare, te hRdvipaNa cheDe nahI. tenA AvA durAgrahI svabhAvathI leAkeAe tenI upekSA karI dIdhI, kAIpaNa mANasa tene khelAve paNa nahIM eka vakhate teNe kAi eka unmatta maLadane joi tenu puMchaDuM pakaDayu. leAkeAe ghaNA vAryAM paNa teNe pakaDeluM pucha u choDayu nahI.tethI te baLadanI pAchaLa ghasaDAyA ane tenA aMga bhAMgI gayA. he rAjA ! tenI jema tame paNa kaDhAgrahI na thAo. (C 66 he rAjA ! uparanA dRSTAMta uparathI tame kadAgrahane cheDI do. ane pratyakSa dhamathI utpanna thayelA A pratItivALA kula-saMtAna upara vidhi bhASaNavaDe tame pakSapAta karA, manuSyAne je sukRta upara pakSapAta che, te kharA pakSapAta che ane je pApa upara pakSapAta che, te tA ulaTA pakSane pAta karavA rUpa che. arthAt pakSane tADanArA che. maMtrInA evAM vacana sAMbhaLI sAkSat magazaila paththaranA jevA rAjA pharIvAra elcA, " maMtrI, kadI tane 1 ghuNAkSara nyAyathI ekavAra saMpatti prApta thaI, tethI tuM evA viSTa thaI gayA che ke je mane paNa zIkhAmaNa Ape che ane temAM kahe che ke, hArI zikSAthI huM ATalI samagra samaddhi pAmyA chuM " maMtrI tuM kahe che ke, " mane kAmakuM bha vagerenI prApti dharmAMthI thaI che, " paNa te vAtamAM sAkSI kANu che ? kadi tuM kAi chaLa ke baLa karIne A saMpattitA nathI lAgye ? have jo tu tArA gharanuM sasva mane ApI phakata tArI strIne sAthe laI cAlyA jA ane pharIvAra tevI bIjI saMpatti lAva, to huM tane ane dhanA ne satya mAnuM " maMtrI elye, " he rAjA, bhale tema karU' ". A vRttAMta pureAhitanA jANavAmAM AvyA, eTale sava zAstrAmAM pravINa evA purehite AvI rAjAne A pramANe AgaLa upara hitakArI evAM vacanA kahyAM. " he rAjA ! nAstika purUSo paNa pratyakSa pramANane mAne che, te tame kSamAbhRta-rAjA thaine paNa dharmanuM pratyakSa pramANa kema mAnatA nathI ? huM pRthvIpati ! jotame hajupaNa dharmane mAnazeA,tA kAMI bagaDI gayu nathI,tethI ulaTu' satpurUSAmAM tamArU kAMika mahatva thaze. vaividha saMpUrNa ane sUtradhAranI samIpa rahela hAya, paNa jo tenI 3 1 bhruNa nAmane! eka kIDA ajANye lAkaDAmAM akSara UtarI kADhe che. tevIrIte. 2 kSamA pRthvI athavA kSamANune dhAraNa karanAr 3 viSNudha-deva saMpUrNa pratimAvALA hoya ane te sutradhAra--kArIgaranI pAse rahela hAya, paNa jo tenI madiramAM pratiSThA thaI nahAya te! te sumanasapuSpAthI athavA vidvAnothI pUjAtA nathI. pakSe viSNudha-vidrAna sapUrNa vidyAvALe ane sutradhAranI pAse rahelA hAya paNa jo tenI pratiSThA--AbarU vadhI naheAya te tene sumanasa-sArA purUSA 3-mAna ApatA nathI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raka zrAvimaLanAtha caritra. pratiSThA thaI nahoya, te te sumanasathI pujA nathI. je mANasa pitAnuM pANI choDe, tene keAI sago ke mitra hoto nathI. kamaLane te (pANI)no tyAga karavAthI mitra paNa amitra thaI paDe che. amRtanA sAgaranuM atyaMta mathana karavAthI ghaNuM ugra evuM kAlephuTajhera utpanna thayuM hatuM. jenuM pAna karIne maheza-mahAdeva nIlakaMThapaNAne prApta thayo. tethI he rAjA, tame maMtrI subuddhine je videza javAnI AjJA ApavA icche che, te sArUM thatuM nathI. durlabha evA te manuSya ratnane to ahiM ja rAkhavA yatna kare. daityarUpI zatruoe mathana karIne ratnono samUha laI lIdho, te pachI ratnAkara A pRthvI upara caMdranA jevuM durlabha ratna meLavI zakI nathI. caMdra dhanAzayane meLavI sadAne mATe nakSatrone svAmI thayo che, te paNa te samudra AkAzamAM rahelA te caMdraratnane punaH levAne mATe potAnI taraMga rUpI bhujAo prasAryA kare che tathApi te samudranI pAse AvatA nathI. je kadi te Ave, to teja caMdrakalAonA samUhathI saMpUrNa e rAjA bane. A daSTAMta uparathI dIrgha vicAra karI tamAre te buddhinA bhaMDArarUpa maMtrIne rAjayamAM rAkhavA joIe. pAchaLathI tame kahezo ke mane keIe kahyuM nahi " Ama kahetAM paNa rAjAe jayAre zvAnanA pucchanI jema pitAnI vakatA choDe nahIM tyAre te purohita mauna dharI rahyA, te pachI maMtrI subuddhi kAmakuMbha vagere padArtho chapAvI ane bIjuM sarvasva rAjAne ApI daI ritharatAthI prakAzamAna thato pitAnI patnI sAthe cAlI nIkalyo. AvuM banavAthI nagaranA sarva lokoe vicAra karIne rAjAnuM paNa chatAM paNa guNa vagaranuM kubuddhi evuM nAma pADayuM. svabhAvathI gaMbhIra e te maMtrI subuddhi anukrame page cAlatA cAlata gaMbhIra nAmanA koi nagaramAM AvI pahoMce. te nagaramAM kaI dANa lenAra puruSanI sAthe tene melApa thaye, teNe tenuM sanmAna karyuM. pachI maMtrI teNe rahevA ApelA eka gharamAM pitAnI priyA sAthe raze. - have pavitra ane satIjanamAM zreSTha evI maMtrInI strI te dANalenArane ghera haMmezAM chAsa tathA athANuM levAne AvatI hatI. eka vakhate te dANa lenAre teNInI tarapha kudaSTi karI eTale tatkAla te bhUmi upara pI gaye. kAraNake satI strInuM ciritra adabhUta heya che. te divasathI pilo mANasa aMdha banI gaye, tevuM bane temAM kAMI Azcaryaja nathI. ane teNInA netranuM tevuM cAturya hoya, temAM paNa kAMI Azcarya nathI. maMtrInI strI te tatva samajI gaI eTale te pachI teNI 1 mitra-sUrya, amitra-zatru. 2 ratnAkara-ratnonI khANurUpa samudra. 3 ghanAthaya-ghana-meTaAzraya athavA ghana-meghano Azraya rUpa AkAza. 4 rAjApakSe kalAono jANanAra rAjA eTale caM. 5 zaiNa eTale guNa niSpanna ane gANa eTale halakuM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI muddhinI kathA. 25 "" tene ghera kakriSaNa jatI nahIM; paraMtu te duSTa purUSa teNIne meLavavAne mATe bhayakaSTavALA vividha upAyeA citavavA lAgyA. eka vakhate teNe citagyuM ke, " jayAMsudhI maMtrI ahiM hAjara haze, tyAMsudhI mArU` kA` siddha thaze nahIM " AvuM ciMtavI teNe maMtrIne khIje gAma javAnI AjJA ApI. saraLa svabhAvavALA maMtrIe te AjJA kiMcit svIkArI lIdhI. pachI ghera AvIne teNe potAnI patnIne kahyu ke, "mAre grAmAMtara javAnuM che, tethI bhAjana satvara taiyAra kara." tyAre strIe prathama banelA vRttAMta tene kahyA, te uparathI maMtrI peAtAnI tabIyatanuM ahAnuM batAvI vapaNe gharamAMja rahyA. 66 A arasAmAM te nagaramAM sAgaradatta nAme eka zreSThI rahetA hatA. te ghaNA dhanavAna hatA, paNa leAbhanuM tA sthAnaja hatA. te uMcI jAtanI vastuthI eka vahANa bharI ratnadvIpamAM javAnI icchA rAkhatA hatA. te vAjiyA vagADatA dANu lenAranA vAsasthAnamAM AvyeA. teNe levaDa-devaDa karavA peAtAne vRttAMta tene nivedana karyAM. tyAre te dANa lenAre tenA kAnamAM haLavethI badhu kahI ApyuM ane jaNAvyu ke-" tamAre kAMI dANa ApavAnI jarUra nathI, paraMtu A kAI paradezI mANasa che, tene tamArI sAthe dezAMtamAM lai jAo. ' teNe kahyuM ke, mArA vahANa para tene laI AvA, pachI huM tene saMbhALI laiza. tamAre te mANasanI phIkara rAkhavI nahIM. '' pachI te dANa lenAre dANu levAnu hAnu karI maMtrIne te vahANa upara mekalyA. te vahANa upara caDayeA ke tarata tene vahANamAM purI dIdhA. prAtaHkAle pAinA pavanane laine jANe tenI spardhA karatuM heAya tema te vahANu AgaLa cAlyu ane thaDA divasamAM tA te uttama ratnadvIpamAM AvI paheAcyuM. tyAM sAgaradatta zreSThI vahANa uparathI utarI harSoMthI te dvIpanA rAjAne maLyA. rAjAe ghaNuM thADuM dANu laI tene mAna ApyuM, pachI te vahANa uparathI badhA mAla utArI tyAM utArA karI rahyo, tyAM tatkALa kAi vezyAmAM te Asakta thai gayeA.AthI pAte nizciMta rahevA mATe pelA matrI subuddhine badhuM dravya sAMpI dIdhuM. temaja kharIdavAnI ane vecavAnI badhI zikSA paNa ApI. sarva kaLAmAM catura ane vAramAM tatpara evA te matrIe lAbhathI ghaNuM navuM dravya upArjana karyuM. judA judA dezAne mAla puNyanI jema kharIdI dravya, kSetra, kALa ane bhAva temaja Avaka ane kharca barAbara tapAsI peAtAnI mUDInA pramANamAM te maMtrI vepAra calAvavA lAgyuMA ane dANa cArI karyA zivAya teNe ghaNI laThamI meLavI.tyAM tene ghaNI vezyAe AAbha pamADavA lAgI, te paNa ravadArAsa tASavratane dhAraNa karanAra te maMtrI zuddha bhAvathI phaiAbha pAmyA nahIM. eka samaye tyAM rAjA taraphathI eka moTu sAvara khAdAtu hatu, te khAdatAM temAMthI vicitra jAtanA akSarovALA tA:patrA nIkaLI AvyA.kheAdanArAoe te vicitra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra. akSaravALA tAmrapa rAjAne AvyAM. tyAM rAjAne kaI paNa mANasa temAM lakhelI lipIne ukelI zakyo nahIM. tethI rAjAe potAnA nagaramAM paTaha vagADanArA mANasonI pAse sArA nAdavALo paTa vagaDAvyuM, paraMtu te lipi vAMcI zakAya tevI caturAInA abhAvane laIne keIe te paTano sparza karyo nahIM. A 5Taha subuddhi maMtrInA sAMbhaLavAmAM AvyuM, tyAre teNe te paTahavALA mANasane pUchayuM ke, "A zuM che ! teNe javAba Apyo ke, "rAjA taraphathI eka sarovara khodAya che, temAMthI akSaravALA tAmrapatro nIkaLyAM che, paNa te lipine jANanAro koI maLato nathI. je purUSa te lipi jANanAra hoya te purUSane rAjA utsavathI rAjakanyA sAthe potAnuM adhuM rAjya Ape che." A vacano sAMbhaLI aDhAra lipionA jANanArA te maMtrIe pRhA sAthe te paTano sparza karyo. tatkAla te rAjAne jAhera karavAmAM AvyuM. tatkAla rAjAe te maMtrIne pitAnI pAse bolAvyo ane pilA tAmrapatra batAvyAM. maMtrIe te tAmrapatranI aMdara je lakheluM te puTa rIte vAMcI saMbhaLAvyuM. temAM lakhyuM hatuM ke, "A tAmrapatravALI bhUmimAM agIyAra hAtha nIce sArA varNanuM sADIbAra karoDa suvarNa raheluM che." rAjAe te pramANe tapAsa karatAM Azcarya karanArUM teTaluM suvarNa temAMthI nIkaLI AvyuM. pachI pitAnA TharAva pramANe rAjAe maMtrIne ApavA mAMDyuM, tyAre te maMtrIe pitAnA manamAM A pramANe vicAra karyo, "je huM adhuM rAjya laIza to mAre ahiM rahevuM paDaze ane tema karavAthI kemAM dharmanI sthAti nahIM thAya. tethI ardharAjyanI kIMmatanA pramANamAM ratna ane vAhane laI rAjA jitazatrune batAvuM ke je uparathI tenI buddhi dharma tarapha vaLe" A pramANe vicAra karI maMtrIe rAjAne kahyuM ke, "he rAjA, mAre adhuM rAjya joItuM nathI. bIjuM je kAMI Apane rUce, te mane Ape. " pachI rAjAe rAjakanyA sahita ratna, suvarNa ane uMcI vastuothI bharelAM pitaka (nAnAM hADakAM) sahita ATha vahANa maMtrIne ApyAM. te sarva grahaNa karI ane rAjakanyA sAthe vivAha karI kayavikaya-vepAra karato te maMtrI tyAM niraMtara sukhe rahevA lAgyo. eka divase pitAne javAne avasara AvyuM eTale rAjAnI AjJA meLavI pelA ATha vahANone uMcI jAtanI vastuothI bharI, pitAnA zeDa ane rAjakanyAne sAthe laI, suMdara parivAra ane laddamI sahita, rananA dIpakarUpa evA te ratnAdvIpamAMthI cAlI nIkaLe. dayALu ane sArI vAsanAvALA te maMtrIe pitAnA zeTha sAgaradattane ghaNuM mAna ApI pitAnA vahANonA rakSaNa mATe rAkhe. sarva vahANono samUha cAhato thaye, tyAre sAgaradatta zeThe manamAM vicAryu ke eka sAmAnya mANasa chatAM A maMtrI sAkSAt vAmI samAna dekhAya che, to je huM tene A samudramAM nAkhI dauM to bhAgyayege mane hitakaranArI evI A lakSmI ane priya bhoga sahita prApta thaze. AvuM vicArIne te jaDabuddhivALA sAgaradatta Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI smRddhinI kathA kSaNudA aMdhArI rAtre kAMi miSa karIne maMtrIne samudramAM nAkhI dIdheA. te vakhate te rAtri te baMnene kSaNadAyaka thai paDI. temAM ekane ( matrone ) te rAtre rAtreSAmA thai ane bIjAne (sAgaradattane) sukhe zayana maLavAthI te yA.menI thai, te matrIe samudramAM paDatI vakhate zrI jina bhagavAnanu ane zrIjanabhagavAne kahelA dharmanuM zaraNa lIdhuM. tethI tatkAla te maMtrIne samudramAM eka vahaNanuM pATIyu hAtha Avyu ratnAkara --samudranA pAne ApanArA te pATIyAne gurUnA vacananI jema grahaNa karI . bAhutinA baLathI teNe potAnA dayALu hRdaya upara bAraNuM karyuM", pATIyAnA baLathI eka paheAmAMja samudrane tarI jai vividha prakAranA vanathI suzebhita eva. koi pRthvInA bhAga upara utarI paDayeA. tyAM tamane nAza karanArA ane tejane fAravatA evA huMsane joI, jaDatAnuM duHkha cheADI ane sudRSTi prApta karI mAge lAgI gayA. eka samaye AgaLa jatAM peAtAnA paDhunetrathI pRthvIpara rahelA sthAvara-jaMgama padArthAne jote jotA te matrI kei eka ujjaDa nagaramAM AvI paheAMcyuM. tyAM te matrI pAte azunya puravAleA chatAM te zUnya nagaramAM rahI mAnava chatAM paNa amAnava evI vastuenA samUhane jovA lAgyo. badhA nagaranuM avaleAkana karyA pachI te rAjabhavanamAM AvyeA. tyAM rAja mahelanA sAtamA mALa upara teNe eka sAMDhaDIne dIThI. te jotAMja teNe manamAM vicAyu` ke, A sAMDhaDI mahelane sAtame mALe zIrIte caDI haze ! ' AvuM vicArI teNe te sAMDhaDInA sava aMgeA jovA mAMDayAM. aMge jotAM te sAMDhaDInA netrAnI 64 1 kSaNadA eTale kSaNa ApanArI, maMtrIne kSadA eTale alpa samaya kaSTa ApanArI tha ane sAgaradattane kSadA eTale utsava ApanArI tha. 27 2 maMtrI ravine eka paheAra samudramAM paDelA tethI tene rAtri triyAmAM traNa paheravALI thai ane sAgaradatta tene pADI sukhe su rahyA, tethI rAtri yAminI badhA paheAravALI thaI. 3 ahiM vahANanA pATIAne gurUnA vacananI sAthe sarakhAvyuM che. gurUnu vacana ratnAkarasaMsAra samudranA pAne ApanArUM che. te khAhuzruta-bahuzruta-AgamanA baLathI hRdaya upara dhAraNa karyu hAya, tA tatkAla te nAnA-avana virAjita eTale vividha prakAranI varakSAne upadeza karanArA vipulAdeza-vistAravAlA Adeza pratye la Aya che, pATIyA pakSe-bAhuzruti-hAtha tathA zravaNanA baLathI vipulA-pRthvInA deza-bhAgatarapha AvI paheAMca che. 4 tama-aMdhakArano nAza karanArA hasa-suryane joi te jaDatA (zI) mAMthI mukta thai mArge lAgyA. pakSe tama-ajJAnanA nAza karanArA tejasvI hasa-AtmAnuM jJAna prApta karI jaDatA (ajJAna) cheDI sanmArge lAgI gayo. 5 maMtrI anya puravALe che chatAM A anya-ujjaDa nagaramAM mAnava-lamAMthI navIna ane amAnava-manuSya vagaranI vastu tevA lAgyA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrIvimaLanAtha caritra, aMdara meghanA jevuM kALuM ghATuM kAjaLa AMjeluM dekhI teNe ciMtavyuM ke, "A kAjaLa AMjavAnuM zuM kAraNa haze ? " pachI teNe vismaya pAmI badhuM sthAna pAmyuM, tevAmAM zveta ane kRSNa raMganA kAjaLathI bharelI be kuMpikA tenA jovAmAM AvI. temAMthI zveta aMjana laI teNe te sAMDhaDInA be nemAM AdarathI AMkyuM. tevAmAM te aMjananA prabhAvathI te sAMDhaDI mAnuSI strI banI gaI. te strIe prazaMsanIya purUSanA ziremaNi rUpa evA te maMtrIne Asana vagere ApI vinaya karyo ane mAnanIya evA tenuM sanmAna karyuM. pachI te aMjali jeDIne bolI. "bhadra! huM parAdhIna thaI ahiM rahI hatI, paraMtu mArA A sthAnamAM Apa kevI rIte AvyA?" maMtrI che. ahiM tArI sthitine aTakAvavAnuM kAraNa zuM che?" te strI pachI pitAnA deSane darzAvanArI vANIthI gaLadu svare bolI. "A nagaranuM nAma dhArAvAsa che. ahiM brAhmaNo ne bolatA hatA. mArA mahIpALa nAmanA pitA A nagaranA eka sAhasika rAjA hatA. pUrve devapUjA karanArA tathA kukarmathI sArI rIte mukata thayelA ane pUrNa rIte lakSamIne utpanna karanArA evA te mArA pitAe eka vakhate harSathI kaI eka avivekI tapasvIne mAsakSapaNane pAraNe bhejanane mATe AmaMtraNa karyuM. te tapasvInuM ghaNuM mAna karavA temaNe pirasavA mATe mane rAkhI. te vakhate te tapasvI mArI upara ghaNe sagI banI gaye. AkAra-caNA vigerethI tene ati vikArI jANI mArA pitA-rAjAe tenI ghaNI kadarthanA karI mArI nAkhyo. eTale svabhAve krodhI e te tapasvI bAla tapasyAnA prabhAvathI tatkALa vijJAnI purUne paNa bhaya upajAve tevo rAkSasa thaye. avadhijJAnathI pitAne vadha karanAra koNa che, te jANI ajJAna buddhivALA ane ghaNA kopI evA teNe AvIne mArA pitAne mArI nAkhyA. A banAva je zaheranA keTalAka loko zeka karatAM karatAM rAtre nAzI gayA ane keTalAeka saMkaTa thavAnA ane bhaviSyamAM mRtyu thavAnA bhayathI divase ekadama nAzI gayA. keI putra potAnA pitAne ane pitA putrane choDI cAlyA gayA. koI vadhune, kaI bhAI bahenane to koI bahena henane ane kaI pitAnA gharanA sArarUpa sarvane choDI cAlyA gayA. evI rIte sarva loko cAlyA gayA pachI pUrvanA mahane vaza thayelA te rAkSase mane ekalIne ahiM rAkhI have te kAmI ane kachupo rAkSasa mane paraNavAnI IcchA rAkhe che. tethI te sajajana tame AsthAnamAMthI utAvaLe pagale satvare cAlyA jAo, nahIM te jIvahiMsaka rAkSasa tamane mArI nAkhaze" maMtrIe kahyuM. "atyAre te pApI kayAM che?" te strI bolI. "he vidvarya! te vivAhanA upakaraNe levAne mATe kayAMka gayelo che. jayAre te ahiMthI kaI ThekANe jAya che, tyAre te avizvAsI rAkSasa mArA netromAM kRSNa aMjana AMjIne mane sAMDhaDI banAvI de che ane jyAre pAcho ahiM Ave che, tyAre te nirdaya mane zveta aMjana AMjIne pAchI strI banAvI de che." te rAjakanyAnA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI subuddhinI kathA AvAM vacana sAMbhaLI maMtrIe vicAryuM ke, "mAMsa bhakSaka rAkSasane dayA nathI ane A abaLA strIne baLa nathI e svAbhAvika che. purUSapaNuM ja dharma tathA sukhanA kAraNarUpa che. je purUSatva na hoya te dharma tathA sukha kyAMthI hoya ! bIjAnuM rakSaNa karatAM je kadi prANa jatA hoya to bhale jAya, paNa tema karavAthI dharmanI unnati thAya nahi, mATe huM evuM karU ke, jethI mArA prANa paNa bace, rAkSasane parAbhava thAya ane A bALA sukhI thAya. je prANinuM hita karanAruM satva hoya, siddhinI samRddhine ApanArI buddhi hoya ane zarIrane yauvana ApanArI dayA hoya, toja e sarva vAta banavAne saMbhava che. e sarva arthanI siddhi ane kalyANanI prApti dharmathI thavAnI che, to huM A vakhate samyaka prakAre dharma Azraya karuM, ke jethI mane samyakatva prApta thAya. tevA samyakatvane dhAraNa karanArA purUSa AgaLa gaMdharva (ga ) zuddha gaMdharva bane che, pAvaka-agni pAvaka-pavitra karanAra bane che ane keza (zastra) keza (suvarNa) rUpa bane che. vadhAre zuM kahevuM; paNa te samyakatvadhArI naranI pAse mAMsabhakSI rAkSasa puNyajana (yakSa) banI jAya che, camarAja dharmarAja banI jAya che, pizAca kubera je thaI jAya che, caMDALa bhadra-sArI jAtine thaI jAya che, sarpa bhegI thaI jAya che. kesarI siMha hari (adha) thaI jAya che ane citaro citrakA (citrarUpa thaMbhita) banI jAya che. evI rIte satya parAyaNa purUSanI AgaLa sarva padArtho satya thaI jAya che ane asatyaparAyaNa purUSanI AgaLa teja padArtho asatya thaI jAya che. te uparathI sAbIta thAya che ke, samyakatva siddhineja ApanAruM che. ahiM je A padArtho che te mukhya ane gauNa arthavALA hovA joIe. te padArthone jyAMsudhI kho marma samajAya nahIM tyAM sudhI artha siddhi thatI nathI. tethI huM prathama A rAjakanyAnI vANInuM barAbara varUpa jANuM lauM. pachI mArI buddhinA baLathI vicAra karI lekenuM kalyANa thAya tevuM kArya AgaLa karIza." AvuM vicArI te maMtrIe rAjakanyAne te rAkSasanI kAMI vizeSa hakIkata pachI, eTale te bhaya pAmelI rAjakanyA Adara tathA gaurava sAthe A pramANe belI. "bhadra ! te rAkSasa A daMDanI AgaLa rahIne haMmezAM kAMIka maMtra jape che, te avasare ane bhejanane avasare te mauna dhAraNa kare che, te vakhate je tame A daMDa tamArA hAthamAM grahaNa karaze, to te rAkSasa tamane kAMI karavAne ane te harI levAne samartha thaI zakaze nahIM. vaLI tenI pAse eka khATale ane be kaNeranI seTIo che. te traNe vastuo prabhAvavALI che. te laIne ja tamAre tene choDa, te zivAca choDe nahIM. temAM je kALA raMganI soTI che, te khATalA upara pachADavAthI te khATale dhArele sthAne jaI pahoMce che ane je rAtA raMganI roTI che, te pachADavAthI pilo khATale svecchA 1 devona viSa. 2 bhagavAna ane sarpa pakSe phaNayukata. 3 satya zubha 4 asatya-azubha. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvimaLanAtha caritra pramANe dhArele sthAne rahe che. mArI upara rAgI thayelA te rAkSase je pitAnI badhI gupta vAta hatI te mArI AgaLa prakAzita karI te meM tamArI AgaLa niSkapaTapaNe spaSTa rIte kahI ApI che. prathama tame mane sAMDhaDI banAvIne rAkhe. te pachI ahiM rahelI A be kuMpikA grahaNa kare ke jethI te rAkSasanA manamAM zaMkA na Ave" rAjakanyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI te maMtrIe ciMtavyuM ke "A rAjakanyAe mArI AgaLa marmanI vAta jaNAvI, tethI have teNInA bhAgyame te pApIno avazya parAbhava thavAno ja." AvuM ciMtavI maMtrIe pelA kRSNa aMjanathI teNIne punaH sAMtaDI banAvI ane te svastha ane gupta sthAnamAM saMtAI rahyuM. pachI jyAre rAtri paDI eTale yamarAjanA jevo te rAkSasa hAthamAM daMDa laIne tyAM AvyuM ane aMjanathI te sAMDhane kanyA banAvI te svasthapaNe tyAM rahyA. tevAmAM tene nAsikA dvArA mANasanI gaMdha AvI, eTale te be ke "are rAjakanyA ! A gharamAM ke manuSya che? je hoya te mane satvara kahI de." rAjakanyA bolI. "are ! pitaja mAnuSI chuM. te viSe kAMI kheda kare nahIM. rAjakanyAnA A vacana uparathI te pApI mamAM Tyi karI maMtra jApa karavA beThe. A vakhate maMtrI kaTibaddha thaI ane potAnA pracaMDa bhujadaMDamAM pile daMDa laI te rAkSasa pratye be. "are pApI, jIvahiMsA karavAmAM tatpara evA tane rAkSasane mAre zuM karavuM? kAraNa ke, jIvarakSA karanArA prANIone tAre sparza kare paNa yukata nathI. je tuM A ujajaDa nagarane vasAve, A rAjakanyAne sukha saMpattinuM kAraNarUpa evuM mukitadAna (chuTakAro) Ape, ane mane khATale vigere traNa vastuo Ape, to tAre chuTakAro thaze, te zivAya kapAtakAle paNa nahIM thAya." maMtrInA AvAM vacana sAMbhaLI pApanA prasaravAthI haNAI gayelA te pApIne te maMtrI sAme uttara ApavAnI paNa buddhi sUjhI nahIM, paNa teNe A pramANe ciMtavyuM. "A koI manuSya nathI paNa nika ke daMtya lAge che, te sivAya A purUSamAM AvuM sAmarthya kevI rIte saMbhave ! lokamAM kahevAya che ke "ye devatAthI ghaNAMja balavAna hoya che." athavA A pRthvI upara rAkSasano paNa upAya karanArA vidyA che. vaLI A mANasa-pakSa gupta rahelI mArI vastue no jJAtA che, tethI e keI sarvajJanA je dekhAya che, mATe je huM A mANasanA vacananuM apamAna karIza to keIpaNa rIte mAre chUTakAra thaze nahIM." A pramANe manamAM lAMbo kALa ciMtavI te rAkSase maMtrIe kaheluM sarva kabula karyuM. A lokamAM jIvitane mATe koIpaNa kabula kaNa na kare? pachI te rAkSase te nagaramAM ghaNA lekene zokarahita lAvI vasAvyA, pavitra rAjaputrane rAjya upara besAryo ane pelI bATalo vigere traNa vastuo ane be kuMpikA maMtrIne ApI. te pachI vANIthI niyaMtrita thayela te rAkSasa pitAne gya sthAne cAle gaye. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI mumuddhinI kathA. 66 "" A sarva vRttAMta jANyA pachI rAjAe moMtrIne kahyuM. bhadre ! AtmabaLatha meLaveluM A rAjya grahaNa karI ane mArI upara anugraha karo. athavA tamane rAjya arpaNa karavAmAM mAre zA adhikAra che? je vastu jenI hAya teneja maLavI joie, temAM dAna karavAnI pradhAnatA zI rIte hAya ?" maMtrI elcA. " he rAjana, tamArA puNyanA prabhAvathI gayeluM rAjaya pAchuM AvyuM che, tethI tameA harSoMthI A rAjya bhAgave. paraMtu eTaluM yAda rAkhajo ke, tamAre puNyane cheADavuM nahIM, peAtAnu karttavya kAM karavuM, nyAyamAge vavuM ane zrI jinazAsananu smaraNa karavuM. " rAjAe te vAta kabula karI, maMtrInA ane caraNamAM namI ane vANIthI spRhA sAthe stuti karI rAjakanyAne zaNagArI draSya sAthe te maMtrIne arpaNa karI. te pachI eka vakhate matrIe kA vaza thaI rAjAne kahyuM ke, have ahiM rahevuM mane rUcatu nathI, paNu ahIMthI prayANa karavu rUce che. " uparathI rAjAe tene vidAyagirI ApI, eTale tatkALa te peAtAnI priyA sAthe pelA khATalA upara beThA ane pelI seATI laI te khATalA upara pachADI benceA ke, "huM khATalA, tu ahiMthI gaMbhIranagaramAM tatkALa te khATale vizALa AkAzamAM uDavA lAgyeA. jyAre te gabhIranagaranI najIka AvI pahoMcyA, eTale teNe tenI upara rAtI seATI pachADI ke tarataja te tyAMja sthira rahI gayeA. te vakhate teNe peAtAnI priyAne kahyuM, " he priyA, huM A nagaramAM jai Avu, tyAMsudhI tame ahIM raheA. huM A nagaranuM vRttAMta jANIne punaH ahiM AvIza. A pramANe kahI peAtAnI priyAne mahera rAkhI te nagaramAM gayA. tevAmAM pAchaLathI tyAM je banyuM te sAMbhaLeAH-~-~ A . 22 maMtrInuM vahANa upara AvavuM, vahANunuM pavanathI purAvuM, upalakSaNathI vahANunu hakArAi javuM e badhA khabara kAnamAM amRta reDAvAnI jema sAMbhaLIne te dANIe matrIzanI strI vinayasuMdarIne pI rIte ( eLakha na paDe tema ) zAMtithI samajAvI peAtAnA ghera melAvI. vinayasuMdarI tenA hetu samajI gai tethI te tene ghera AvI nahIM, tyAre te pApI-aparAdhIe A pramANe vicAryuM. "te maMtrInI strIe je mArA irAdo jANI lIdhA, te viparIta banyuM. maMtrIne vahANa upara mokalyA te meM sArU karyuM. nahIM. AzAmAM aMdhAelI e strI pArAnI jema tApane sahana karaze. tyAMja rahe athavA phAIrIte mRtyu pAme, zivAya kadvipaNa nahIM thAya. have jyAre te zakAze. tyAMsudhI udAsInapaNe besI rahevuM; have jo te maMtrI teja tenI strI mAre AdhIna thAya, te vahANa pAchuM Avaze, tyAre madhu jANI kAraNake sArI rIte vicArIne kareluM kA arthAMsAdhaka ane che." A pramANe te pApI citavatA hatA, tevAmAM te vahANu AvI 31 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrIvimalanAtha caritra. ja. nAnA mA ja rahe che paradezI suMdara strI " te melyA, kahe. paheAMcyu'. eTale te dANu lenAre AvI te vahANavaTI zeThane tene vRttAMta pUchaye, eTale te tenA caraNamAM namIne eklyA ke, "pelA maMtrIne samudramAM pheMkI dIdho che." A khabara sAMbhaLI te harSa pAmyA ane teja samaye te balAtkAra karavAne maMtrInI strI pAse AvyeA. te strI gharanA kamADa vAsI aMdara besI rahI hatI. te pApIe vAravAra prAthanA karI, teA paNa teNIe gharanuM dvAra ughADayu nahIM ane ati ciMtAtura thai keAine uttara paNa ApyA nahIM. A vakhate pavitra buddhivALA maMtrI tyAM AvyA, tevAmAM dvAra ba Mdha joi te kheDhAtura thaI gayA ane hRdayamAM vicAra karavA lAgyA, " are ! mArI priyAnuM kAMI amaMgaLa te nahIM thayuM hoya ? athavA teNI peAtAnA pitAne ghera gai haze ? kahevAya ke nirAdhAra abalA vinAza pAme che. ' A pramANe citA jevI ciMtA karatAM maMtrIne ghaNA paritApa thayA. pachI teNe tyAM rahelA koi purUSane pUchyuM ke, "huM catunara, pahelA ahiM eka rahetI hatI, te hamaNAM dekhAtI kema nathI ? te mane satvara samudramAM sAthavAnI muSTinI jema A moTA zaheramAM tevI strInu" gamana-Agamana kAnA jANavAmAM Ave ? " te purUSanA AvA vacana sAMbhaLI te maMtrI kheDha pAmI jevAmAM bahera AvyA. tevAmAM keTalIka vasyAe AvI te rAjaputAne chetarIne peAtAne ghera lai gai. tapAsa karatAM te rathAne peAtAnI strI jovAmAM AvI nahIM, tevAmAM tyAM rahelA koI purUSa pAsethI tene te vezyA saMbaMdhI khabara maLyA. eTale te hRdayamAM ati saMbhrAMta thai gayA. mAMsa ane matsya anethI bhraSTa thayelA zIyALanI jema te ubhayabhraSTa thai gayA ane huve zuM karavu` ' evA vicAramAM mUDha nI kSaNavAra tyAM besI rahyA. pAchaLathI satbuddhivALA ane vicAravALA maMtrIe dhIraja pakaDI te strInA zInu rakSaNa karavA hRdayamAM cirakAla ciMtavana karI nizcaca karyA ke, " have huM kusaMgamAM paDelI te strInI prathama yatnathI sabhALa karUM. kAraNake, prANIne guNa ane avaguNa saMsaga thIja thAya che." A pramANe ciMtavI te uttama maMtrI vezyAenA pADAmAM gayA. tyAM kAieka vezyAnA gharamAM ghaNI vezyAe jovAmAM AvI. evAmAM koi eka vArAMganA tyAM jatI hatI, tene te buddhimAna maMtrIe padayuM ke, " atyAre A vezyAnA gharamAM sa` vezyAe kema jAya che? teNInA gharamAM te harSI ane zAkanuM kAMipaNa cinha pratyakSa dekhAtuM nathI, jo tame tenuM kAMi paNa kAraNa jANatA heA tA mane kaheA, jethI mArA kAna tRpta thaze. " te vRttAMtane sArI rIte jANatI te vezyA maMtrI pratye kheAlI, " bhAi, A vezyAnA gharamAM koi eka vivekI srI memAna thaine AvelI che, te aMdaranA eraDAnu dvAra tarata baMdha karIne besI gaI che. kAMi paNa pachatAM teNI uttara ApatI nathI ane mAna vrata dharIne rahI che. teNIne jovAne ane pUchavAne A sava vezyAe jAya che, te : * HH Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI subuddhinI kathA. koIne pitAnuM darzana ApatI nathI tema javAba paNa ApatI nathI." A sAMbhaLI maMtrIe jANI lIdhuM ke, te strI mArI patnI ja che ane ahiM trAsa pAmelI dekhAya che. , have teNIne hAtha karavI, te saMzaya bhareluM che. eka tarapha A vezyA halakI strI jAti, temAM paNa vaLI ati kAmane Azita thayelI, temAM paNa vaLI nilajI ane tethI paNa vadhAre bezarama hoya che. vesthAmAM Asakata rahenArA purUSe budha hoya to paNa teo lakSmIne baMne rIte vRthA gumAvI de che. teo saumanasa-punA ApIDa-zarobhUSaNa mukuTa-mugaTa ne dhAraNa kare che. teo gurU-vaDilajanene saMtApa karanAra che. teo sadA udvega karanArA hoya che. teo madhu-madirAmAM Asakata rahe che. tevA purUSa te vezyAenA ugra ane krUra (khATA oLa) ne sukhanA AbhAsarUpa mAnI bese che. have mAre paNa te kheTa DALa batAvavA ke jethI mArA kAryanI siddhi thaze. dunIyAmAM paNa kAMTAthI ja kAMTAne uddhAra thAya che eTale kAMTAvaDe ja kATo nIkaLe che. juve, dhanuSya ane paNI-te baMnemAM vasturavabhAve saraLatA rahelI che, paraMtu jyAre kAryasiddhi kavI hoya, tyAre te baMnemAM vakatA thAya che. A pramANe manamAM ciMtavI tatkAla teNe nimittiyAne veza dhAraNa karyo ane jamaNA hAthamAM pothI laI te vezyAnA gharamAM ga. tyAM zikhA sahita (pate ) AziSa ApI, teNue ApelA Asana upara beTho. jema madhane makSikAo vIMTAI vaLe tema vezyAo tenI AsapAsa vIMTAI vaLI, te vezyAomAM je te strIne gharamAM lAvI hatI te vRddha akA belI, "he akAraNabaMdhu! kaho, tame zuM zuM nimitte jANo cho ? " te che . "he akaThA, sAMbhaLe - huM rUcha thayelAne saMtuSTa karuM chuM, avaza manuSyane vaza karI zakuM chuM ane je dUra rahela hoya tene pAse lAvuM chuM, eTaluM ja nahIM paNa vRddhane yuvAna, rogIne nIrogI, muMgAne sAro vaktA, kurUpane surUpI, abhAgIne subhAgI, ane paMgune sArA pagavALA banAvI zakuM chuM. vaLI te tene jevA hoya tethI ulaTA paNa irachA pramANe karI zakuM chuM." tenA A vacana sAMbhaLI te akakA khuzI thaI ane teNIe kahyuM ke, "mAre eka prazna che tenuM nirAkaraNa kare." nimittiyAe kahyuM. "zubhe, eka kai jAtanuM phala satvara lAve." akAe tarata ja eka phala lAvI ApyuM. pachI te dhyAna karIne punaH bo. "tamArA manamAM kaI jIva saMbaMdhI ciMtA che ane te ciMtA manuSyajIva saMbaMdhI che. A vacana sAMbhaLI te akaDAne vizvAsa AvI gayo. teNIe khulI rIte kahyuM ke, "mAre eka putrI che, te mana dharIne rahI che. te tevI rIte zA mATe rahI che ? te kAMI jANavAmAM AvatuM nathI. teNIne * 1 dravyalamI-dhana. bhAvalamAM-jJAna, darzana ane cAritra. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI vimalanAtha caritra. kAMIka chaLa che ane te chaLa utpAtathI thayeluM hoya ema lAge che. to tame kAMIka evo upAya kare che, jethI te dvAra ughADe ane bele. " A sAMbhaLI maMtrIe kahyuM ke-"mane te sthAna batAve ke jyAM huM tene gya upAya karuM." vezyAe tene te oraDo batAvyuM. eTale jANe 1darzanane ucita evuM mukitadvAra hoya tevA te agharahita dvAra AgaLa maMtrI sAvara Avyo. tyAM AvI teNe kahyuM ke, "A sarva vezyAene A sthAnamAMthI kADhI muko, kAraNa ke je teo ahiM rahe to temane paNa kAMIka chaLa thaI Avaze." te aSkAe te pramANe karyuM, eTale te maMtrIo dvAra upara caMdananuM maMDala karI ane " zuM ? vA vAda" e maMtra uccArI A pramANe kahyuM, dhArAvAsa nagaramAM mahIpALa nAme rAjA che ane subuddhi nAme pradhAna che, te rAkSasane jItanAra ahiM AvyuM che. meM tane A saMketa kahyA che, te uparathI have dvAra ughADa, harSathI ahiM Ava ane uMce svare bela." ATaluM kahetAM ja teNI yathArtha bhASaNavaDe potAnA patine lakhI satvara AvI ane teNIe vizvAsathI te dvAra ughADayuM. pachI te maMtrIe teNInA kAnamAM jaNAvyuM ke-"huM tane kAMI paNa karUM te badhuM tArA hitanI khAtara karUM chuM, patimAM bhakitavALI evI tAre te mATe aparAdha kSamA karo. " te strIe ravIkAyuM, eTale maMtrI tene kezathI pakaDI bAhara lAvyA. pachI maMtrInI zIkhavaNIthI te strI balI. are, mArA peTamAM kSudhA bahu lAgI che, tethI huM rahI zakatI nathI, to mane mAdaka apAva." pachI buddhimAna maMtrIe tatkALa ane bolAvI uMcI jAtanA modaka maMgAvyA ane te vaDe teNIne bhojana karAvyuM. pachI tene pAcho oraDAmAM 9I gayo. tyAM dhIme svare kahyuM ke-"bhadraA ajhA tane ahiM zI rIte lAvI? te bolI. svAmina, tame mane cheDIne jayAre bahera gayA, tyAre A vRddha vezyA mArI pAse AvI ane mane kahyuM ke "tuM koNa che ? kenI mIjamAna che ane kayA sthAnamAMthI Ave che? bheLapaNane laIne meM tene mATe sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te uparathI teNIe mane kahyuM ke, "bhake, huM tane teDavA AvI chuM ane tArA svAmIe mane mokalI che. tethI jaladI mAre ghera Ava." teNInA A vacana uparathI huM khaTalA sahita teNInI sAthe ahiM AvI. meM ahiM tamane joyA nahIM paNa badhuM viparIta joyuM, eTale tatkALa mArA zILanuM rakSaNa karavA eAraDAnA baMne kamADa baMdha karI huM aMdara rahI. pitAnI priyAne A vRtAMta sAMbhaLI maMtrIe kahyuM. "he priyA, have tuM keTaleka vakhata ahiMja rithara rahe. pachI badhuM rAjanI samakSa sArUM thaze" A pramANe sUcavI te maMtrI bAhera AvyuM, eTale teNue pAchA kamADa baMdha karI 1-mukti dvAra darzanAcita eTale samaga-yathArtha darzana ucita ane aghahita-patiche ane te gharanuM dvAra darzanecita-darzana karavAne pya ane duHkha hita che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma'trI subuddhinI kathA. 35 dIdhA. akkAe nimittiyAne pUchyuM ke-" he pApa rahita purUSa ! A strIne kayA deSa lAgu paDayA che ? nimittie khelyA. A strIne zAkinI vaLagI che, tethI tamAre tenAthI dUra rahevuM, paraMtu tamAre tene bhaya rAkhavA nahI; kAraNa ke, te zAkinI mAre sAdhya che, chevaTe badhuM sArU thai jaze, meM te doSa dura karavA mATe maMtranI pUrNa sevA karI che. have tenI uttara sevA karI pAchA huM cAlyA AvIza " A pramANe kahI te gabhIra maMtrI gharanI bAhera gayA tevAmAM teNe batAvelA camatkAranI pratIti joI rAjI thayelA loko tyAM ekaThA thaI gayA. matrI pAte koine ghera jatA nathI ane koinI sAthe khelatA nathI, tyAMthI bAhara nIkaLI ghaNA leAkeAthI vIMTAelA te pelA krANu lenArA adhikArInA ghara AgaLa AvyA. te dANanA adhikArIe lokone pUchyuM ke, ' A zuM che ? ' tyAre lokoe te vasyAne adbhuta vRttAMta mULathI mAMDIne tene kahI saMbhaLAvyA. te sAMbhaLI te dANulenAra jyAM tenI priyA mAna dharIne rahI hatI, tyAM tene sanmAnapUrvaka lai gayA. teNIne paNa pUrvanI jema saketa karI melAvI. pachI ratnadvIpanA rAjAnI putrI ke je te maMtrInI priyA hatI. te sAmaradatta zeDanA bhayathI dvAra baMdha karIne jyAM beThI hatI te sthAne ghaNA leAkeAthI vIMTAine maMtrI gayA. teNIne paNa sAgaradatta zeDanA kahevAthI melAvI. pachI teNe vicAryu ke, " me vijJAnathI mArI traNe strIonA ThekANAM sAkSAt jANI lIdhAM paNa rAjAnA hukama vinA te strIe lai zakaze nahIM. " AvuM vicArI te pAchA vaLyAne ghera AvyeA. ane tyAM icchita geANI karatA kapaTathI rahevA lAgyuM. ** ** eka vakhate te aAe tene A pramANe kahyuM. " huM vidrana, A leAkamAM sa prANIne vRddhAvasthA vizeSa viDaMbanA #ranArI che. tene mATe kahyu` che ke, prANIne lepanI jema mRtyu sarvApahArI che. te vAta te dUra rAkhA, paNa jarAvasthA te AdezanI jema rUpane judI ja rIte karI de che. te jarAvasthA rAjA, maMtrI, vaidya ane cittane alaMkArarUpa che, paraMtu vezyA, mallu, gavayA ane sevAne viDaMbanArUpa che, tethI tame prasanna thaine mane tatkAla sa` rIte cAvanavayavALI banAvI ghA. " A pramANe teNInA kahevAthI te maMtrIe pelA kRSNAMjanavaDe tene sAMDhaDI banAvI ane pachI te upara palANa karIne te coTAmAM AvyA. tyAM kaDhArapaNe cAnukhanA mArathI teNIne mAravA mAMDI. te vakhate te vezyAne adhe| piravAra tenI cAre tarapha bhamatA peAkAra karavA lAgyA, paNa cittamAM cintAyukta evA te maMtrIe kAMI paNa uttara ApyAM nahIM. pachI " A bhAisAhebane 1 jema vyAkaraNamAM jyAM lopa thAya che, tyAM te sarvApahArI eTale zabdanA sarva rUpane nAza kare che, tevI rIte mRtyu mANasanA rUpo sarva rIte nAza karI de che. vyAkaraNamAM jyAM Adeza thAya che, tyAM te zabdanuM rUpa badalAi jAya che; tevI rIte jarAvasthAthI mANasanuM rUpa badalAi jAya che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvimaLanAtha caritra. rAjA zivAya bIje kAI zikSA ApavA samartha nathI. " AvuM citavI te badhAM vezyAva rAjAnI pAse AvyeA. te vezyAoe rAjAnI pAse AvI AkhA nagaramAM prasiddha thayelA te sa vRttAMta nivedana karyA, eTale rAjAe te maMtrIne peAtAnI pAse khelAvye ane sAMDhaDIne cAbakhAvaDe tADana karatA evA tene aTakAvyeA. pachI teNe sAMDhaDI uparathI utarI te vezyAnuM ane tenI sAthe pelA dANanA adhikArI ane sAgaradatta zeThanuM adhu akAya. rAjAne jaNAvyuM. te sAMbhaLI rAjA camatkAra pAmyA. peAtAnA gharamAM rahelI tenI prathamanI priyA, vezyAnA gharamAM rahelI bIjI priyA ane zreSThInA gharamAM raheluM peAtAnuM ratna tathA suvarNa vigere dravya tathA priyA te badhu rAjAnA mANaso pAse levarAvI pote sajAnI samIpa lAvyA. rAjAe te zreSThInuM sa laI lIdhu ane tenA vadha karavAnI AjJA karI. je viSayA amRtanuM bhakSaNa karanArA devatAone paNa temanuM na, zravaNa, smaraNa ane sparzI karavAthI mRtyu ApanArA che, te viSane sAthe vakAra maLavAthI viSathI paNa adhikatA pAmyA che. pachI maMtrInA AgrahathI te krodhI zreSThIne rAjAe jIvatA choDI mUkayA, jethI e zreNI maMtrI upara pItA pItA thai gayA ( harSagheleA anI cA ). pachI rAjAe pelA dANanA adhikArInA cAyAgya daMDa karyAM ane tene citta ane dravyane anusAre DahApaNabharI tenA sudhArA thAya tevI vyAjabI) zikSA ApI. pelI vezyAne caita-ajanavaDe pAchI zrI karAvI rAjAe pAte teNInA paNa ceAgya daMDa karyAM. tyArabAda rAjAe te maMtrInu AvuM bhAgya ane sAbhAgya joI peAtAnI kanyA ghaNAM dravya sAthe tene arpaNa karI. te pachI matrI tyAM keTalAeka divasa sudhI rahyo. eka vakhate teNe rAjAnI pAse AvI pAtAnuM pUrvAMnuM saghaLu dharmanA prabhAvanuM varNana kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI dharma-karmanA sArA mane jANanArA te rAjAe tene kahyuM ke-"huve tamAruM je kAMi nyUna hoya te pUrNa karo." maMtrI elyA. "rAjana ! dharmAMnA prabhAvathI mAre kAMi paNa nyuna nathI. have je pUrva satata rAjA punyane mAnya kare te huM sadA sukhI thAuM." te pachI vahANamAM ANelA gheADAone maMtrIe potAnI vastuothI kharIda karyA. te gheADAne lai ane rAjAnA hukama meLavI, cAra priyAne sAthe lai ane ADa kATI suvarNa meLavI, dhArAnagarathI sAmA AvelA pAtAnA mitra senApatie sevele, tyAMnA rAjA ane mitrAnA samUhe mekalelA agaNita sainyathI yukta thayelA, caLakatA sainyanA baLathI pRthvIne calAyamAna karatA, ThekANe DekANe sArA rAjAone pracaMDa daDa letA ane duda rAjAnA nigraha karatA te maMtrI anukrame pAtAnA nagara najIka AvI pahoMcyA. tyAM rAtre pelA khATalA upara besI tatkALa peAtAne kRSi zabdamAM kAra maLatAM viSaya zabda bane che. ane te vidha karatAM gu adhika duHkhadAyaka navA pAme che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI subuddhinI kathA 3e ghera AvyA. tyAMthI pilA daMDa ane kAmakuMbhane nItinA baLayukta evA pitAnA lazkaramAM te laI Avyo. pachI prabhA yukata evA prabhAtakAle teNe senApatine pUchayuM ke, "have mAre A rAjAne bheda karavo ke daMDa kare? te kaho."senApati be, "he vibhu! anyAcathI vartanArA A rAjAne te hamaNA daMDa kare ghaTita che, athavA marmane bhedanAra bheda karo paNa ghaTita che." senApatinA vacana sAMbhaLI te guNI maMtrIe loka vRttAMtane jANanArA eka dUtane vizeSa zikSA samajAvI satvara rAjAnI pAse mokalyA. dvArapALe khabara ApyA eTale rAjAe te dUtane pitAnI pAse bolAvyo. te rAjAne praNAma karI prathama pitAnA svAmInA ghaNA guNe kahI saMbhaLAvyA. pachI te prajApatinA baMne prakAre bilanA bheda jaNAvyA. te sAMbhaLI rAjA ghaNo gusse thaye ane kedhathI yuddha karavA tatpara thaIne che. "are ! je subuddhi pUrve mAro eka nokara hato te sukha sahita, karma karI kAMIka dravya meLavI ane te dravyanA balathI keTaluM eka sainya meLavI ahiM Avyo che, te atyAre mArI pAse daMDa mAge che. je nirdhana mANasa hoya te dhana meLavI jagatane taNavat mAne che, paNa tene khabara nathI ke jema jihavA dAMte cAvelI vastune sukhe grahaNa kare che, tema huM potAnI meLe AveluM tenuM sarvasva sukhethI grahaNa karI laIza." rAjAnA A vacana date AvI maMtrIne kahyAM, tyAre jagatamAM ekaja subhaTa evo senApati A pramANe zaSTa vacana che. "A jagatamAM sarvatra dharmathI jaya thAya che. te dharmane rAjA mAnato nathI, to e rAjAne parAjaya thavAneja A bAbatamAM sUrya sAkSI che. bIje paNa kei dveSI manuSya hoya, tene rAjAe pitAnA baLathI tatkALa chedI nAkhavuM joIe, to ArAjA pite dharmane zreSI che ane tethI karIne AkhA vizvane zatru ane anyAyI che. tene zA mATe cheda nahIM? AcAra zabdamAM nA akSaranA ziranuM chedana karI temAM eka pAMkhaDI vadhAratAM te raNazurA subhaTone lekhamAM batAvela AcAra te AdhArarUpa thai paDe che. A pramANe senApatinuM nyAya yukata vacana sAMbhaLI te nyAyI ane zreSTha eve maMtrI vizvanI rakSA karavAnI khAtara yuddhane mATe taiyAra thaI gaye. have zuddhi vagarane ane kubuddhivALe te rAjA pitAnuM sanma taiyAra karI apazakunee vAryA chatAM paNa potAnA nagaranI bAhera nIkaLe. A vakhate hRdayamAM baMne prakAre sadaya evA subuddhi maMtrIe A pramANe vicAra karyo. A yuddhamAM bIjA ghaNA puNyavALA ane sArA mANaso maraze, tethI mane mahA pApa lAgaze. te te sarvene nakAmA zA mATe mAravA? mArA pApI ane duSTabuddhivALA A yuddhamAM udyata thayelA rAjAne ravabuddhithI samajAvuM." AvuM vicArI prabhAtakALe dInatA vagara caDI AvelA sanyamAM jamaNA hAthamAM pele daMDa laI te rAjA pAse AvI A 1 bala eTale sAmarthya ane sainya te baMne prakAre. ra sadaya eTale dayA sahita ane sata-aya zubha pariNamavAlo-sarbhAgI te baMne prakAra Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIvimalanAtha caritra ' pramANe che. "are rAjA! je tuM dharmane mAnate heya te hRdayamAM dharmane dhArI rAkha; nahIM te A yuddhamAM tArA hAsya rahita mukhamAM lIdheluM tRNa (taraNuM) tArI rakSA karanArUM thaze." maMtrInAM vacana sAMbhaLI dhama rahita eve te rAjA jANe adhogatinA mArgane sAkSAt jete hoya, tema adhomukha thaI ubhA rahyA. te pachI saMpUrNa puSyavALA maMtrIe upekSA kare te adhama rAjA pitAne priya evA pApane laIne te pApathI utpanna thayela alahamI (nirdhanatA) ne prApta thayuM. pachI rAjya dharmathI bhraSTa thayela ane A saMsAramAM rakta thayela te jaDAzaya dvija dAMte tRNa laI karmaphala meLavavAne venamAM cAlyo gayo. rAjA gayA pachI te subuddhi maMtrIne moTA utsava sAthe nagaramAM praveza thaze. senApatie tene vidhipUrvaka paTTAbhiSeka karyo. te samaye alahamIrUpa parvanA nikaLavAthI ane lakSmInA AvavAthI lokamAM dIpotsavI parvanA je utsava thaI rahyo. eka vakhate zrIgurUnA mukhathI dvAdaza vrata laI te maMtrI jainazAsanane prabhAvaka parama zrAvaka banI gaye. dharmavaDe saudharmadevalekanA karatAM paNa vadhAre sukha ApanArA mahAna rAjyane prApta karI te maMtrIe dharmanA sAmrAjyane ekachatravALuM karyuM. satvanI rakSAthI ramaNIya ane guNothI bharapUra evA zrIjinabhagavAnanA ujavaLa prAsAde jANe dharmarUpI rAjAnA mahela hoya tevA racAvyA. "vizALa dAnasahita, tripadIyukta ane duSTa vAraNanA zabdane ApanArI pIdhazALAo te dharmarUpI rAjAnI haritazALAnA jevI teNe racAvI. saMghane sAthe laI, jinamaMdira sahita tathA sAdhuonI bhakitapUrvaka te pApathI bacavA mATe prati varSa yAtrA karato hato. jANe pAparUpI rAjAnA sAta aMgo hoya tevA durvyasanane teNe nivAryA, ane tene ThekANe tatkALa sAta kSetrone rathayA. anItinI jema mArIno sarvathA teNe aTakAva karyo, ane amArInA paTanI ane nyAyaghaMTAnI ghoSaNA karAvI. A pramANe te subuddhi rAjA dharmaparAyaNa thatAM rAjyanA tamAma leke paNa dharmadhuraMdhara thaI gayA. te sarva rIte ghaTe che. kahevAya che ke, "yathA rAga tathA pannA.' 1 ahiM e artha paNa thAya che ke-je dharmathI bhraSTa thayela ane saMsAramAM rakata thayelo koI jaDa-hadayavALo miyAtrI purUSa brAhmaNane hAthe tRNa-darbha laI karmakriyAnuM phala meLavavAne vAnaprastha thaI vanamAM jAya che. 2 dIvAlI parvamAM leke alamIne kADhe che ane lakSmIne bolAve che. 3 satvanI rakSA eTale jinapakSe prANirakSA ane rAjA pakSe balarakSA. 4 padhazALA dAna sahita, ane duSTavArazunA eTale duSTajanane nivAravAnA dharmazikSaNa, dAna tathA poSadhanA-e traNa rathAnayukta zabdone ApanArI hoya che ane gajazALA, dAna-mada sahita, tripadI-gAbaMdhanathI yukta ane duSTa evA vAraNa-hAthIone vaza karavAnA zabdane ApanArI hoya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI subuddhinI kathA. 39 eka vakhate te nagaranI bAhera dharmaghoSa nAmanA sUri AvI caDyA. vanapALanA mukhathI te khabara jANI rAjA subuddhi caturaMga senA sahita, chatra tathA cAmarathI suza- bhita banI ane aMtaHpuranA parivArane sAthe laI te gurUne vaMdana karavAne ga. pAMca abhigama karI ane gurUne vidhithI vaMdanA karI rAjA yogya Asane beThe, eTale gurU A pramANe dharma saMbhaLAvavA lAgyA-"A jagata upara je iMdra vagere rAjAo banelA che te badhA dharmathI ja banelA che. je dharma ke na hoya te temane rAjyanI prApti kayAMthI thAya? jeo A jagatamAM te dharmarUpI mahArAjAnI zuddha AjJA uThAve che, teone te dharmarAjAne bhaya kadi paNa lAgato nathI, ane jeo te mahArAjAnI AjJA mAnatA nathI, temanA rAjyane kSaya thaI jAya che ane sadA mRtyunA bhayane ApanAre vanavAsa kare paDe che. zuddha rAjAmAM deSAraMbha hoya paNa te tene be ghaDIvAra rUce che, tethI zulapAkSikatA karavI joIe, te he rAjA, tame zulapAkSikatAne vadhAre. te dhama yatidharma ane zrAvakadharma ema be prakAre kahe che. te baMne dharmo merU parvata ane sarSavanA dANA tulya gaNAya che." ' dharmaghoSasUrine A upadeza sAMbhaLI subuddhi rAjAne bhAva harSathI yatidharma upara thaI AvyuM. praDha purUnI buddhi prAMTa vastune grahaNa karavAmAM ja pravarte che. pachI te rAjA subuddhie pitAnA pavitra putranI upara rAjyane mahAna bhAra Are paNa karI dravyanA dAna ApI te gurU pAse vidhipUrvaka dIkSA grahaNa karI. teNe rAjyane tyAga karyo hato, to paNa te kSamAne dhAraNa karate, "zuddha aMtaHpura sAthe yukata thato, sadasi prItine vahana karate pitAnA hRdayamAM taMtra, mitra, namaskAranA maMtrane saMbhAra, duratanI jema aMtaraMga-arinuM ciMtavana karate, traNa 1 rAjApakSe-daSane AraMbha karavAmAM Ave te paNa te tene be ghaDIvAra rUce ane zuklapAkSikatA eTale zubha-zuddha kriyA rUci tene vadhAre. rAjA-caMdrapakSe-doSAraMbha-rAtrine AraMbha be ghaDI rahe ane zukalapakSa kare. - 2 yatidharma merUpavatanA je che ane zrAvakadharma sarSavanA dANA jevo che. te banemAM teTale taphAvata che. 3 rAjApakSe kSamA-pRthvI munipakSe kSamAguNa. 4 rAjApakSe zuddha aMtaHpura ane munipakSe zuddha hadayapradeza. 5 rAjApakSe sadasa prIti-suta-asi-sArA kharka upara prIti ane munipakSe sadasi-parSadAmAM prIti. 6 rAjA pakSe taMtra-yukti, mitrone namaskAra ane maMtra-vicAraNuM, munipakSe taMtra (zAstra) yukti, mitra-maMtrI ane namaskAra maMtra-navakAra maMtra. 7 rAjApakSe-aMtaramAM potAnA dezanA zatruonuM citavana. munise-aMtaraMga zatru-aMtaranA kAma krodhAdi zatruonuM ciMtavana. 8 rAjApakSe traNa zakti-prabhutA, maMtra ane utsAha. munipakSe jJAna, darzana caritrarUpa traNa ratna. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, zaktinI jema prasiddhine ApanArI ratnatrayIne dhAraNa karata, senAnA cAra aMgonI jema dharmanA cAra bhedrane darzAvate, guNenI jema SaTakAnuM bhAvathI pAlana karatA ane sAta aMgonI jema sAta tane jANatA te A pRthvI upara zobhatuM hatuM. teNe samagra viSaya* saMyukta zatruvargane jItI lai anaMta kevaLajJAnanI lakSmI saMpAdana karI. te pachI teNe keTalAekane hitakArI sAdhutva, keTalAekane amUlya ratna, keTalAekane nAnA deza (vividha Adeza), tathA kSamA, bhavya prANIone kalyANa, abhavya prANIone zeka, keTalAekane ghaNuM mAna ane keTalAekane zuddhi ApanAruM sthAna ApyuM. A pramANe te pitAnuM AyuSya pUrNa karI avyayapadakSane prApta thaze. ane tyAM anaMta sukhane bhaktA tathA jJAnIone ziromaNuM banI gayo." brahmaguptasUri kahe che. he rAjA ! A vArtA uparathI tamAre samajavAnuM che ke, dharmane phakata pakSapAta kare, te purUSane A leka tathA pAkamAM sukhadAyaka thAya che. te pachI te dharma AcaravAthI zuM na thAya ? chAyA karanAra, lekanA AdhArabhUta ane sumana zreNIthI suzobhita e dharmarUpI kalpavRkSa vAMchita phaLane Ape che. te dharma suMdara zAla-vRkSa jema dAnAdika bhedathI catuHzAla (cAra zAkhAvALA) che ane te sakaLa sarvajJa prabhunA vyAkhyAna samaye saMtApane 10 vAranAro che. te (cAra paikI) eka zALa11 (dAnAdi eka prakAranI) dharmanI vizALatAnuM varNana karavAne koNa samartha thaI zake tema che ke jene mArge cAlanArA anaMta prANIo paramapada-mekSane pAmyA che. te vairAgya sahita dharmanA sarva bheda sarva purUSArthonI siddhine ApanArA che, te chatAM paNa dAtArapurUSane hAtha te sarvanI upara AvI zake che. A jagatamAM prathama sarvathI meTo 1 hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadala-e senAnA cAra aMge ane dAna, zIla, tapa ane bhAva-e dharmanA cAra bheda. 2 rAjApakSe saMdhi vigere cha guNa. munipakSe- skAya ivanuM pAlana. 3 rAjApakSe sAta aMge. ( rAjyane AdhArabhUta zreNI purohita badhAnAdika saptAMga ) munipa (jIva ajavAdi ) sAta tA. 4 rAjApa-viSaya-saMyukta-potapotAnA deza sahita. munipakSe viSaya sahita zatruo. 5 rAjA pakSe sajajanapaNuM ane munipakSe sAdhupaNuM. 6 rAjApakSe amUlya ratno ane munipakSe jJAnAdi ro. - cha jema kalpavRkSa chAyA karanAra che, tema dharma chAyA-kAMti athavA zAMtinI zItaLatA ApanAra che. 8 kalpavRkSa sumanaH zreNI-puSponI paMkitathI suzobhita che. dharma sumanaH zreNI-vidvAno athavA devatAonI zreNIthI suzobhita che. 8 jema vizALa zAla-vRkSa cAra zAkhAvALo hoya che. tema dharma-dAna, zILa, tapa ane bhAva-e cAra bhedavA hoya che. 10 jema vizALa zAla-vRkSa tenI chAyAmAM rahelA prANIonA saMtApane hare che tema dharma, prANIonA saMsAra saMbaMdhI saMtApane haranAro che. 11 cau zAladAna zIla tapa ane bhAva paikI game te eka zAlabheda-prakAra. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 . dAna devA upara-ratnacUDakumAranI kathA. merU parvata che. tenAthI moTI pRthvI che. pRthI meTa samudra che. samudrathI mATe agasti che. agastithI meTuM AkAza che. AkAzathI meTa surya che. sUryathI moTo aMdhakAra che. aMdhakArathI moTuM sudarzana cakra che ane tenAthI maTe vipaNane hAtha che. te hAtha paNa dAtAranA hAthanI nIce Ave che. ema lokomAM saMbhaLAya che. A vizvanI aMdara sarva guNenA AdhArarUpa evA purUSanuM parAkrama tyAga-dAnane anusarelA mArgaNonA samUhanA mukhathI vikhyAti pAme che. jema dIpathI aMdhakAramAM rahele paNa vastuone samUha prakAzamAna thAya che, tevI rIte eka vAnanA guNathI bIjA sarva guNe prakAzamAna thAya che. paNa dAnano guNa bIjA guNothI prakAzamAna thatuM nathI. jema varSARtumAM jyAM varasAda varSe tyAM te varasAda zasyanI saMpattine mATe thAya che. tevI rIte pRthvImAM jyAM dAna apAya tyAM te dAna zayasaMpattine mATe thAya che. jema vRkSamAM kalpavRkSapaNuM, gAmAM kAmadhenapaNuM, maNiomAM ciMtAmaNipaNuM ane kuMbhamAM kAmakuMbhapaNuM, raheluM che teonI te yazavRddhi pitApitAnI jAtimAM dAnane laIne thayelI che. tevI rIte manuSyone paNa svajAti ane parajAtimAM dAnane laIne yazavRddhi thAya che. je manuSya zIla vigere guNone dhAraNa karanAre hoya te ekala-pite ja A saMsAra samudrane tarI jAya che ane dAnanA guNathI to dAtA ane dAna grahaNa karanAra baMne A saMsAra samudrane tarI jAya che. tethI sarvathI dAnadharma adhika che. dAnathI vipattio dUra thAya che ane pagale pagale saMpattio prApta thAya che. temaja dAnathI zatru mitra thaI jAya che ane je viSama-saMkaTa hoya te sama-zAMta thaI jAya che. dAna ApavAthI ratnacUDakumAranI jema kIrti, mahattA ane AnaMda avazya prApta thAya che te sAthe A samagra jagat paNa vaza thaI jAya che. ratnacUDakumAranI kathA. A 8 bharata kSetramAM madhyamaMDane viSe AbhUSaNarUpa tAmalinI nAme eka uttama 470 nagarI samudranA tIra upara AvelI hatI. tenI aMdara satpanA manorathanA S jevA uMcI jAtanA, vibudhanA AdhArarUpa ane bahu prakAre sudhAthI 1 purUSanuM parAkrama tyAgane anusare lA eTale choDelA mAgaNa-bANanA samUhathI vikhyAta thAya che. dAtArapakSe jemane dAna ApavAmAM Ave tevA mArgaNo-vAcake te dAtAranI vikhyAti kare che. 2 varSAda zastrasaMpatti-dhAnyanI saMpattine mATe thAya che ane dAne zasya-saMpatti-prazaMsanIya saMpattine mATe thAya che. 3 niHsvArtha paNe dAna denAra temaja lenAra sAdhu baMne janma maraNane aMta karI zake che. 8 purUSonA manoratha uMcI jAtanA, vibudha-vidvAnone AdhArarUpa ane bahuprakAre sudhA-amRtanA jevA ujajvala hoya che. nagarIne prAsAdo uMcA, vibudha-devatAonA AdhAra-AzrayarUpa ane bahu prakA sudhA-nyune lagADavAthI ujajavaLa hatA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phara zrI vimalanAtha caritra. ujajavaLa evA prAsAde AvelA hatA. kamalAmeAdathI uttama ane suvRttava yukta evI havelIe ane jalathI bharelA sarAvA tyAM rahelA hatA. kalpalatAnI jema sumana-jananA sa ane sAdhanArI ane sAdhupurUSoe stavelI khajArA te nagarImAM zebhatI hatI. yaMtramAM zAbhatA devanI jema cAtarapha kAThAvALA ane akSarAnI prakRti vaDe prakAzamAna evA kille tenI AsapAsa rakSaka tarIke rahelA hatA. te nagarImAM ajitasena nAme sAkanAmavALA rAjA hatA. te viSNunI jema A pRthvImAM lakSmIvALe ane prajAnI rakSA karanArA hatA. te rAjA raNamAM zU, namelA mAsamAM sAma, vAMkAnI AgaLa varka, budha-vidvAna AgaLa mudha, vANImAM bRha spati, kAvyamAM kavi ane nahIM karavA ceAgya kAryamAM maDha hatA. te chatAM paNa keTalAeka tene Ina-svAmI kahetA. keTalAeka rAjA caMdra kahetA, keTalAeka budha-vidvAna kahetA ane keTalAeka kavi kahetA hatA, paNa tene sava grahamaya kahetA na hatA. te nagarInI aMdara. ratnAkara nAme eka prakhyAta zreSThI rahetA hatA. te mahera ane aMdarathI ratnAkara-samudranA jevA hatA. jema ratnAkara--samudra rAjaprasAdathI eTale caMdranI prasannatAthI saMpanna-saMpattivALA che, tema te zreSThI rAjAnA prasAdathI sa Mpanna hatA. jema samudra kamaleAdayathI eTale kamalA-lakSmInA udayathI prakAzamAna che, tema te zreSThI paNa lakSmInA udayathI prakAzamAna hatA. jema samudra viSu-caMdra upara rAgI che, tema 1 havelIo kamalA-lakSmI ane meda-hAthI uttama ane suvRtta-gALAkAra athavA sadAcArathI yukta hatI. sarAvara pakSe-sarAvara kamalAmeAda-kamaLAnI khuzamAthI yukta ane suzrRtta-geLAkAra hatAM. 2 kalpalatA-sumaneAjana-devajananA sarva ane sAdhanArI hoya che. abbara sumana-vidvAneAnA athavA sajjananA sarva ane sAdhanArI arthAta dareka padArthone meLavI ApanArI hatI. 3. devatAne mATe sthApana karavAmAM Ave che. te sthApanA yaMtrAkAre gavAya che. tenI AsapAsa kADA-khAnA karavAmAM Ave che, tethI te cAtaraka koThAvALA hoya che ane te kATAmAM akSara racavAmAM Ave che. tethI te akSarAnI prakRti uMcI jAtanI kRti-racanAthI prakAzamAna hoya che. killApakSe killAne AsapAsa kAThA hoya che ane te akSara prakRti-eTale khare nahIM tevI prakRtithI prakAzamAna arthAta paDe nahIM tevA majjIna killA hatA. 4 ajitasenaTenI senA jItI zakAya nahIM tevA hateA tethI sArthaka nAmavALe. 5 viSNu lakSmIvALA ane sarva prajJanA rakSaka kahevAya che. huM zravarapakSe sUrya. sAma-zAMtapakSe caMdra. vakra-vAMkA pakSe maMgaLa adha-DAhyA pakSe mudhacaMda, kavi-kavitA karanArapakSe zukra, mada-zithilapakSe ni cha no artha sUrya paNa thAya che. 8 ratnAkara-samudra bAhera ane aMdara ratnAnI khANurUpa che. senA rIte te zreSThI ghaNAM ratno svAmI hatA. 9 caMdranA kiraNone laine samudramAM bharatI thAya che, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara racUDjhamAranI kathA. te vidhi-dharmanI vidhi-kriyAmAM rAgI hatI. jemAM samudra jina-viSNu upara Asakta che hoya che, tema te zreSThI zrI jinabhagavAnamAM Asakta hato. jemAM samudra gaMbhIra-uDe hoya che. tema te gaMbhIra svabhAvano hato. jema samudra pita-vahANethI yukta hoya che, tema te pita-bALakothI yukta hatA. jemAM samudramaNi tathA muktAphaLathI vyApta hoya che, tema te zreSThI paNa maNio tathA mukatAphaLathI bharapUra hato. te zreSThInA gharamAM vividha jAtanA ratna hatAM. tathApi te gurU pAsethI meLavelA jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa ratnone hRdayamAMthI choDato na hato. te ratnAkara zreSThIne jANe dehadhArI sarasvatIdevI hoya, tevI zIlaguNathI ujvaLa ane vicAra karavAmAM catura evI sarasvatI nAme priyA hatI. kAma nAmanA purUSArthane sarakhI rIte sevana karatA evA te ratnAkara zeDane dharma tathA arthane upArjana karatAM karatAM keTalAka samaya vItI gaye. - eka vakhate zeThANI sarasvatI saMdhyAkALanA pratikamaNanI kriyA vidhipUrvaka karI sukhe sutI hatI. tevAmAM vamanI aMdara eka ratnane rAzi teNInA jovAmAM AvyuM. tatkAla teNI dharma karmamAM tatpara thaIne jAgatI rahI; kAraNa ke phalanI IcchA rAkhanArA manuSya zubha svapna joyA pachI suvuM na joIe. prAtaHkAla thatAM te zeThANIe te svapnanI vAta pitAnA patine kahI. te sAMbhaLI zreSThIe kahyuM. "he bhake, A svapnane laIne ApaNA baMnenuM kAMI paNa zubha thaze" te pachI zreNI ratnAkare te svapnanA jJAnane vizeSa bodha thavA mATe kaI svapnazAstrane jANanArA jepIne ghera jai uMcI jAtanA phalAdikanI bheTa dharI svapnazAstra viSe prazna karyo. eTale te svanavettAe kahyuM. "he zreSTinuM, svapna nava prakAranA thAya che. 1 ciMtAthI, 2 vikArathI, 3 anubhavathI, svabhAvathI, 5sAMbhaLavAthI. 6 jevAthI, 7 dharma karma (punya thI 8 pApathI ane devatAdikanA upadezathI ema nava prakAre saMkSepathI svapna utpanna thAya che. temAM pahelA ja prakAre utpanna thayelA sarva svapna nirarthaka che. ane pAchaLanA traNa prakAre utapanna thayelA ravo zubha-azubha phalane ApanArA che. rAtrine pahele pahore AveluM ravIna eka varSe phala Ape che, bIje pahere AveluM svapna ATha mAse phala Ape che, trIje pahere AveluM ravana traNa mAse phala Ape che, cothe pahore AveluM ravapna eka mAse phala Ape che, arUNodaye AveluM svapna daza divase phala Ape che ane sUryodaya vakhate AveluM rava tatkAla zubhAzubha phala Ape che. je mAlA svapna eTale uparA upara rana jovAmAM Ave che, te malamUtra vigeranI pIDAthI utpanna thAya che tethI te nice kAMI paNa phala ApanArUM thatuM nathI. je prathama zubha svapna Ave ane pAchaLathI azubha vana Ave athavA paheluM azubha ane pAchaLathI zubha svapna Ave to je pAchaLanuM svapna Ave te pramANe phakta maLe che. eTale paheluM svapna nirarthaka thAya che. svanAmAM vRkSa, balada, hastI, parvata, mahela ane azva Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra - upara caDavAnuM thAya, viNAno lepa thAya, rUdana ane maraNa thAya, te svapna zubha gaNAya che. je mANasa svapnAmAM suvarNa, rAjA, hastI, azva, balada, ane gAyane juve che, te mANasane kuTuMbamAM uttama prakAranI vRddhi thAya che. je svapnAmAM tAMbula, metI, zaMkha, vastra, dahIM, caMdana, Dolara tathA borasalInA puSpa ane kamaLa jovAmAM Ave to dhananI vRddhi thAya che. je mANasa svapnAmAM mahela upara, kamaLanA parA upara athavA sarevaramAM besI bhajana kare ane be bhujAthI samudrane tarI jAya te mANasa rAjA thAya che. je svapnAmAM kanyA, chatra, pAkeluM phala, dIve, atra eTale bhAgya vastu (bhAta-odana) meTI dhvajA ane anna meLavI zake, te mANasane ciMtavelA kAryanI siddhi thAya che. je manuSya svapnAmAM upAna (pagarakhAM) cAkhaDI, ane nirmala baga juve che, tene grAmAMtara javuM paDe che. je svapnAmAM prathama vahANa upara caDe ane pachI te vahANa bhAMgI paDatAM utarI paDe; te mANasane musApharI karavI paDe che ane musApharImAMthI ghaNuM dravya laine te pAcho Ave che. svapnamAM jenA dAMta paDI jAya athavA mukhamAM saDI jAya tene dhanane kSaya thAya ane tenA zarIramAM pIDA utpanna thAya che. je svapnamAM zayyA ane dvAranI bhugaLa bhAMge tevuM jovAmAM Ave, to te purUSanI strInuM maraNa thAya che ane je svapnAmAM aMganuM chedana jevAmAM Ave, te mAtA pitA ane putrane kSaya thAya che. je svapnamAM sAMDhaDI ane bheMsa upara besI dakSiNa dizAmAM javAnuM dekhAya te dehamAM vyAdhi utpanna thAya che ane gadheDA tathA UMTanI svArI karI dakSiNa dizAmAM javAnuM dekhAya, te mRtyu thAya che. je svapnamAM zarIre tela cALavAnuM jovAmAM Ave, to roga thAya che ane je zIMgaDAvALA ane dADhAvALA prANIo upadrava karatA dekhAya, to rAjakula taraphathI bhaya utpanna thAya che. je mANasa svaramAM pIlA vastrane ghAraNa karanArI ane pILA caMdananA lepavALI strIne AliMgana kare to te mANasane kaI hatyA lAge che. je mANasane ravamamAM kALA tathA rAtA vastra dhAraNa karanArI ane kALA tathA rAtA caMdananA lepavALI strI AliMgana kare, te mANasanuM mRtyu thAya che. je ravignamAM veta vastra tathA zveta (puSpanI) mAlAne dhAraNa karanArI strIne AliMgana kare tene lakSmI prApta thAya che, je svapnamAM vizeSa bhAge dhoLo sarSa athavA bIjI jAtane sApa karaDe; temaja jaLa ke vIMchI karaDe te, te manuSyane vijaya tathA dravyane lAbha thAya che. je zubha AzayavALo purUSa svapnAmAM kukaDI, ghaDI ke capakSInI mAdAne juve te purUSane ghera kanyAnI utpatti thAya athavA tene priya strI maLe che. je regI mANasa ravamamAM caMdra ke sUryanuM maMDaLa juve to tenA roganI zAMti thaI jAya che ane te nIrogI thaI lakSmIne svAmI bane che. devatAo, pitRo, gAye, rAjAo ane sArA tyAgI puSe svamamAM AvIne je kahe che, te pramANe thAya che. je mANasane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA. 5 svAmAM dahIMnA lAbha thAya, te tenAmAM yA utpanna thAya che, ghIne lAbha thavAthI jaya thAya che, je svamAmAM ghInuM dAna kare te kaleza utpanna thAya che ane dahIMnuM bhakSaNa kare, te yaza vadhe che, je mANasa svamAmAM dudha, madirA ane rUdhiranuM pAna kare, teA tene dravyanA saMcaya thAya che ane jo sUnu darzana kare, te avasya vijayI thAya che. je mANasa svasAmAM vikarALa, vikaTa ane muDa evA kALA purUSane jIve athavA pILA nagnapurUSane hasatA jIve, te mANasanuM mRtyu thAya che. je svamAmAM peAtAnuM Asana, vastra, ghara ane zarIrane agnithI baLatuM jIve, te mANasane sarvane saMmata evI lakSmI prApta thAya che. svamAmAM kapAsa, bhasma, chAza ane asthi zivAyanI badhI dheALI vastuo zubha samajavI ane baLada, azva, hAthI, deva ane RSi zivAyanI badhI kALI vastuo azubha samajavI. * A pramANe kahI te svamazAstranA vettA khelatA baMdha thayA eTale ratnAkara zreSThI belyA, "huM vidvana, mArI strIe svamAmAM ratnAne rAzi joyA che, tenuM phaLa kahe " te punaH beklyA, " huM zreSThI, tenu phaLa sAMbhaLeA. he mahAzaya, zAstramAM badhAM maLIne kheAMtera svA kahelAM che. temAM be tALIza svase me kahyAM ane trIza mahAsvapte che. ema AstravettAo kahe che. temAM tIrthaMkara tathA cakravartInI mAtAe caiAda mahA svaAA jIve che, vAsudevanI mAtAe sAta ane baLadevanI mAtAe cAra svaseA jIve che. te cAda vasomAM maMDalikanI mAtA eka svasa jIve che. tamArI patnIe rAjamAtAnI jema temAMthI ratnarAzirUpa teramuM svama joyuM che. te zubha svapta che. tethI tamAre rAjAnA jevA putra thaze, e niHsazaya che." svavettAnA A vacana sAMbhaLI ratnAkara zeTha peAtAnA hRdayamAM saMtuSTa thai gayA ane tene sa MtASakArI dAna ApI AdarapUrvaka peAtAne ghera ALye. tyAM teNe peAtAnI patnIne te sa* vAta zAMtapaNuM nivedana karI. zeThANI sarasvatI te sAMbhaLI peAtAnA hRdayamAM adhika harSa pAmI. have te divasathI sarasvatIe harSitadaye gabha dhAraNa karyAM ane jema jema teNIne garbha vadhavA lAgyA. tema tema teNIne ha paNa vadhavA lAgyuM. jyAre trIjo mAsa kheDe, tyAre teNIne dAnadhama karavAnA dohada utpanna thayA. aMga upara rAmAMca kacukane dhAraNa karanArA zreSThIe teNIneA te dehai pUrA karyAM. zeThANI sarasvatI garbhane pathya ane puSTikAraka evA AhAra vihAra garbhanA hitanI icchAthI karavA lAgI. anukrame nava mAsa ane sADAADa divase pUrA thatAM azleSA, mUla ane ga'DAMgaceAgathI rjita ane zubha lagnanA khaLavALA zubha divase sarasvatIe eka uttama putrane janma ApyA. te samaye ratnAkara zeThe eka vidvAnu dveSIne melAvI A pramANe pUchyuM. " he kuzaLa joSI, A putra kevA thaze ? te kaheA." joSIe te samayanA lagnAdikanuM uttama phaLa kahI sabhaLAvyuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIvimalanAtha caritra. te pachI zeThe harSoMthI dAna ApI svajanenI sAkSIe te putranuM ratnacUDa evuM nAma pADayuM. ati yatnathI pAlana karAtA te putra mAtApitAnA manArathAnI sAthe vadhate vadhate ATha varSanA thayA. te pachI pitAe zubha divase meTA utsavapUrvaka kalAonA samUha zIkhavavA mATe tene pAThazALAmAM mekalyA. te catura bALaka jANe pUrve bhaNelI hAya tema sarva kaLAe peAtAnA sArA gurU pAsethI helAithI zIkhI gayA. kAraNa ke, gurUnI sAkSIe jJAna meLavavu joie. mAtApitAnA prasAdathI sava IcchAe prApta karatA te bALaka sarvatra mitrAnI sAthe svecchAthI krIDA karavA lAgyA. eka samaye te ratnacUDa ahaMkArapUrvaka bajAramAM jatA hatA, tevAmAM eka sAlAgyama'jarI nAmanI catura vezyAnA jovAmAM ALye, te vezyAe tenuM uttarAsaMga vastra pakaDIne kAmalatAthI pUchyuM ke, "he catura ! kahe, tu AvA dravyane aha kAra kema rAkhe che ? satya purUSa tA dravya vadhe tyAre phUla vadhavAthI vRkSonI jema ane jala vadhavAthI meghanI jema ulaTA namra thai jAya che; paNa garviSTha thatA nathI. leAkeAmAM kahevata che ke, pRthvI ane viNaka te anne A pRthvI upara draSyane jIravI zake che; te kahevata te hAla mithyA karI che.tema vaLI je mANasa potAnA bAhuthI atula dravya meLavI dAnatathA bhAga kare te mANasa kadi ahaMkAra rAkhe to te ghaTita che, paNa heanagha ! tuM je pitAnA meLavelA dravyathI ahaM kAra rAkhe che, te ahaMkAra aghaTita che. mATe huM uttama ! tAre atyAre ahaMkAra na karavA joie' ATaluM kahI te vezyA cAlI gaI. pachI ratnacUDe potAnA hRdayanAM vicAryuM ke, "ahA ! sArI buddhivALI A vezyAe je kahyu te satya che. havethI jayAre upArjana karelu ghaNu dravya mArI pAse thaze ane te dravyamAMthI huM dAna bhega karIzatyAre mAre ahaMkAra rAkhavA, te zivAya rAkhavA nahI, ' A pramANe vicArI teNe pAtAnA mitrAne elAvIne pUchyu ke " mItrA, lakSmI kyAM rahe che ?" mitrAe kahyuM. " lakSmI kamaLamAM rahetI nathI, paNa moTA vepAramAM rahe che." A sAMbhaLI tenA hRdayamAM vepAra karavA mATe dezAMtara javAnI icchA thaI ane te viSenI ciMtA karatA te peAtAne ghera gayA. tene vyagra thayelA joi pitAe kahyuM. " he putra! kahe, tArA manamAM kAMi Adhi che ke tAre zarIre kAMi vyAdhI che ? athavA kAi kanyAe tArA cittamAM vAsa karyAM che? vA phAI mitre athavA rAjaputre tArA parAbhava te nathI karyA ? athavA zu tArA zarIra uparanuM AbhUSaNa Aje kayAMrka paDI gayuM che ? tuM ciMtAtura jevA kema dekhAya che ? " zreSThIe A pramANe pUchyuM, tA paNa jyAre te mauna dharIne rahyA tyAre zeThe gADha AgrahathI punaH tene kahyuM. "putra, tArI AvI mauna rahevAnI ceSTAthI mArU hRdaya Aje ghaNu kheda pAme che tethI tuM yathA kahI de * HH 1. mananI pIDA Adhi kahevAya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnaDakumAranI kathA ke huM tene upAya karuM." pachI pitAnA pitAne thatuM duHkha dUra karavA mATe racUDe aMjali jeDI jaNAvyuM. "he tAta, dravya upArjana karavA mATe dezAMtaramAM javAnI mArI IcchA che." putranuM A vacana sAMbhaLI te uttamazeTha bolyo. "he vatsa, ApaNI gharamAM ghaNuM dravya che, tenAthI tuM tArI IcchA purI kara. videzamAM janAra manuSyone humalo karanAra, cora, zatru, rAjA ane dhUtArA lekethI sarva prakAranA bhaye utpanna thAya che. vaLI tuM zarIra sukumAra che ane videza to kaThaNa mANasane priya thAya che. tuM mugdhabuddhivALo (bheLo) che ane paradeza luccA lekethI bharapUra che. pRthvI upara suvuM, ekAsaNuM karavuM, brahmacarya pALavuM ane TADha vigere sahana karavA e upadro musAphara ane munine sarakhA che paraMtu musApharane adharmathI ane munine dharmathI hoya, eTale temAM taphAvata che. he vatsa, tethI musApharane thatA duHkha ane adharmane jANI evI IcchAne choDI de." putra pharIvAra bole, he pUjya, mArUM vacana sAMbhaLe, huM videzamAM jaI no vaibhava meLavIne AvIza, tyAre ja huM dAna bhegu karIza. te sivAya karIza nahIM." pitA bolyo. "he vatsa, je tAre videzamAM javuM hoya, te huM tane je zikSA ApuM, te ekAMta cittathI sAMbhaLa:-prathama cAlavAne kama A pramANe che. te ume keI ThekANe kAma vagara javuM nahIM. cAlatAM cAlatAM eka tAMbula zivAya bIjuM kAMI khAvuM nahIM. sArI buddhivALA musAphare potAnA dehanI ane jaMtuonI rakSA karavA mATe yugamAtra daSTi rAkhI pagale pagale jatAM cAlavuM. kAryane arthe cAlanArA mANase potAnA sthAnathI cAlatAM je nADI cAlatI hoya, te nADI tarapha paga prathama upADa ke jethI karIne icchita kAryanI siddhi thAya che. DAhyA mANase rogI, vRddha, aMdha, pUjya, bALaka, gAya, rAjA, bojAvALe mANasa ane garbhiNI strI je sAme maLe, te temane rasto ApIne cAlavuM. tyAga karela nirmAlya, zuka, nahAvAnuM pANI, rUdhira, viSTA, baLato agni, muDaDuM, baDo, mUtra, hathIAra, sarpa, vyaMtara vigerenI zeSA, dhAnya, puSpa ane phaLa vigere je cika vigeremAM paDayA hoya te zrImAna purUSe tene olaMgIne cAlavuM nahIM. kuzaLanI IcchAvALAe rAtre vRkSanA mULamAM Azraya kare nahIM. gharamAM utsava cAlato hoya te pUrNa thayA pahelAM ane sUtakamAM dara dezAMtara javAne nIkaLavuM nahIM. dudha pIne, ratikrIDA karIne, gharanI strIne mArIne, sanAna karIne, vamana karIne, thuMkIne, ugra evA naThArA zabdane sAMbhaLIne, azrapAta karIne, muMDana karAvIne ane sArA zukanane abhAve kadipaNa grAmAMtara javuM nahIM. nadIne sAmetIrathI, dUdhavALA vRkSathI ane jaLAzayathI pAchaLa vaLeTAvA AvatA svajanane pAchA vALIne pachI cAlavuM. rastAmAM AvatA ajANyA gharamAM vAsa kare nahi ane gADha nidrA levI nahI. hitanI IcchA rAkhanArA musAphare keIne paNa vizvAsa kare nahIM sadabuddhivAlA musAphare bhAtA vagara. keInI sahAya vagara, vagara Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrIvimaLanAtha caritra, elikhItAnI sAthe madhyAnaDe ane rAtre mArge cAlavuM nahi. lakSmIne IcchanAre zrImAna purUSa zubhane prApta thayuM hoya te paNa teNe pADA, gadheDA UMTa ane bela upara svArI karavI nahIM. hastIthI eka hajAra hAtha, gADAthI pAMca hAtha ane ghoDAthI tathA zIMgaDAvALA prANIothI daza hAthe dUra cAlavuM. jIrNa thaI gayelA vAhana upara caDavuM nahIM, nadImAM ekalA pesavuM nahIM, ane sahodara baMdhunI sAme kadipaNa raste cAlavuM nahIM. sArA hRdayavALA musAphare rastAmAM zramita thayA chatAM pitAnuM kartavya karma cUkavuM nahIM. temaja potAne pALavA gya evA niyamo pALavA; nahi te te purUSa bhraSTa thaI jAya che. have musApharane jovA gya ane nahIM jevA yogya vastu viSene kema kahe che musAphare tIrtha, deza, vastuo, prAtaHkALe pitAne hAtha, proDha purU, zukane ane chAyApurUSa (paDachAye) vilakavAvidvAna purUSe hamezAM sUryacaMdranuM grahaNa, jaLa varSavAne vakhate mATe yuvA ane saMdhyAkALe AkAza jevuM nahi. kanyAnI ni, pazuonI kIDA, adbhuta rUpavAlI nagna strI, sabhAga ane zitakAra jovA nahi. jaLa, tela, hathIyAra, mUtra ane rUdhiranI aMdara vidvAna purU potAnuM mukha jevuM nahIM, kAraNa ke tethI AyuSyane kSaya thAya che. have vizeSa upadezane kema kahe che. he vatsa, prati varSe pitAnA dravyane anusare svagurU, jJAtinA vRddha mANase ane sAdhamika baMdhuonI bhakita karavI, vivekI purUSe prativarSa tIrthayAtrA karavI ane sadgarUnI samakSa AlocanA levI. he putra, jyAM bAlarAjAnuM, strInuM, be rAjAnuM ane mUrkha rAjAnuM rAjya cAlatuM hoya, tyAM rahevuM nahi. he putra, je rAjyamAM rAjA sArA hoya. vepArIo sArA hoya ane badhA ke vyavahAraparAyaNa hoya, tevA rAjyamAM tAre rahevuM. ATaluM kahyA pachI ratnAkara zeTha pharIthI bolyA. he vatsa, meM tane je A zikSA ApI che, te sarva mANasane sarakhI rIte lAgu paDe tevI che. have tane khAsa vizeSapaNe kahuM chuM te sAMbhaLa. samudranI aMdara badhA maLIne savAlAkha dviIpa che, tenI aMdara keTalAeka pragaTa che ane keTalAeka apragaTa che. temAM pragaTa evA dviIpanI aMdara citrakTa nAmano eka dvIpa che, te dhUtArA lekanA sthAna rUpa che. temAM anItipura nAmanuM vistAravALuM nagara che. te nagaranI aMdara anyAya nAme rAjA, avicAraka nAme maMtrI, sarvagrAhi nAme keTavALa ane azAMti nAme purahita che. vaLI te nagaramAM gRhItabhakSaka nAme nagarazeTha, mUlanAzaka nAme tene putra, yamaghaMTA nAme akakA ane raNavaMTA nAme tenI putrI vezyA rahe che. A pramANe rAjA vigere sarva yAM pitayetanA nAma pramANe guNavALA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA. che. te sivAya cera, jugArI ane dhUtArAlake tyAM ghaNA che. jo keI ajANyA mANasa te nagaramAM kadi AvI caDe, to tyAMnA loko tenuM sarvasva laI le che. he vatsa, tAre te nagaramAM javuM nahi, te sivAya bIje sthaLe javuM. he zuddha buddhivAlA putra, te bIje sthaLethI lAbha meLavIne tAre pAchA satvara AvavuM. zeThanA A vacane kabula karIne ratnaDa keTI survanA mUlyanI sArI vastuothI eka moTuM vahANa bharI videzamAM javAne taiyAra thaI gaye. tiSane jANanArA joSIe ApelA zubha caMdranA baLavAlA sAre muha maMgaLa sahita, lekAthI vIMTAelA ratnacUDe prayANa karyuM. jyAre te cAle tyAre jalathI bharelo. ghaDe, darpaNa, dahIM, vadhAmaNA, mRttikA, ghI, vastra, dhvaja masya, phala, hAthI, azva, rAjA gAya, vatsa, mitra, viSNu ane madha e vastuo tene sanmukha malI. te vakhate tenI DAbI tarapha vinAyaka, garUDa, gadheDe, uMTa,durgA (kAlI devacakalI), khaccara, azva, baLada, sArasa, ane phera (ziyALu) nA zabda thayA. te mahAzayane jamaNI tarapha vRddha vinAyaka (garUDa) AgaLa hastI ane pAchaLa gIdhapakSI bolyA. kAlIyAramRga, zvAna, madhura svaravAle kAgaDo, tenI jamaNI taraphathI DAbI tarapha thayAM. bhamarA, hariNa, durgA, naLIye. bapaiyo ane khaMjana pakSI tenI DAbI taraphathI jamaNI tarapha gayA. AvA zubha zukanathI harSavAnuM thayele tene pitA thoDeka dura sudhI ratnacUDane vaLAvIne kSIra vRkSa pAsethI pAchA ghera AvyuM. kahyuM che ke, "pitA, sadgurU, mitra, putra, ziSya ane bAMdhava temAMthI jenuM satvara pAchuM Agamana icchavuM hoya tenI pAchaLa dUrasudhI valAvAne javuM nahi." te pachI putra ratnacUDa pAMca zadavALA vAjitra, chatra, patAkA ane cAmara sahita vahANa upara besI pitAnA najhamAMthI cA.sArA pavanane laIne zIgha cAlatA evA vahANavaDe te ratnacUDa keTaleka divase samudranA kaI dviIpamAM jaI pahoMcyA. te dvIpane jotAMja vahANanA sarva utArUo khuzI thaI gayA. pachI khalAsI te vahANane kAMThA upara lAvyo. tyAM ratnacUDakumAra te vahANane jaLamAM rAkhI te uparathI nIce utarI paDaze. pachI kAMThA upara eka taMbu nakhAvIne rahyA. tevAmAM subuddhikumAre eka purUSane samIpe rahele dekhI puchayuM ke, "A dvIpanuM zuM nAma che? A nagaranuM zuM nAma che ane temAM rAjA koNa che?" tenuM A vacana sAMbhaLI te purUSa bala. "he suMdara, mAruM vacana sAMbhaLo, A dvIpanuM nAma citrakUTa che ane nagaranuM nAma anItipura che. A nagaramAM vizvamAM vikhyAta evo anyAya nAme rAjA che." te purUSanA vacano sAMbhaLI kumAre hRdayamAM ciMtavyuM ke, mArA pitAe mane jyAM javA mATe nA kahI, teja sthaLe huM devage AvI caDyo. tathApi mane ahiM ghaNo lAbha thaze, temAM kaI jAtane saMzaya nathI. kAraNa ke, huM jyAre cAlyuM tyAre mArA hRdayamAM utsAha, sArA zukane ane samudramAM anukuLapavana e sarva zubha sUcana thayuM hatuM. A Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI vimalanAtha caritra. * pramANe hRdayamAM ciMtavI te ratnakumAra vicAra karato hato, te sthale nagaramAMthI cAra vepArI vaNiko AvyA. ratnacUDe te cAre vaNikano Asana tathA mAna vigerethI ghaNo satkAra karyo, te pachI pUrNa buddhinA bhaMDAra rU5 evA te cAre vaNike madhura AlApathI A pramANe chelyA, "he kumArendra, tame kyAMthI AvyA? tamArA pitA keNa che ane temanuM nAma zuM che ? te kahe ane te jANavAnI ghaNuM utkaMThA che. tamArA darzanathI amArA cittamAM aciMtita sneha utpanna thaye che. tenuM kAMI kalyANanA sthAnarUpa kAraNa tevuM joIe." kumAra ratnacUDe te sarvanA nAma mitranI mAraphata skUTa rIte kahevarAvyAM. kAraNa ke, vivekI purUSe pitAnuM nAma jAte na kahevuM joIe. tene mATe kahyuM che ke, "pitAnuM nAma, gurU (vaDila) nuM nAma, strInuM nAma ane kRpaNanuM nAma levAthI dravya ane AyuSyane kSaya thAya che." te mahAnubhAva kumAranI sarva vArtA sAMbhaLI te cAre vaNike belyA "amArA hRdayamAM tamAre mATe neha utpanna thayela che. te yukta che, kAraNa ke, tame amArA ravajana che. tame laghuvayanA cho, tethI hamaNuM tame oLakhatA nathI, to paNa hAla je tame ahIM AvyA te bahu sAruM thayuM. he kumArendra, uThe, ApaNe ghera jaIe. tamArA jevA vajana pUrvanA bhAgyathI ja prApta thAya che." A pramANa vizvAsa pamADI teo ratnasUDane eka gharamAM laI gayA ane tyAM snAna, bhejana tathA mAna vigerethI tenuM gaurava karyuM. bhejana karAvyA pachI te dhuraMdhara dhutArAoe kumArane kahyuM, "he kumAra, tamAruM zarIra ghaNuM kamaLa che ane A vepArane vyavasAya kaThera zarIrathI sAdhI zakAya te che, e vyavasAyane laIne samaya pramANe bhajana tathA zayana paNa nahI thAyake? A vyavasAya karatAM tamArA dehanI svasthatA raheze nahi. je tamArI tabiyata bagaDe pachI ratnAkarazeThane ame ze uttara ApIe? have tamArA vahANamAM je kAMI hoya, te badhuM amane sopI . amo icchita varatuothI te tamAruM vahANa pUrNa karI daIzuM. A pramANe sAMbhaLI kumAre kahyuM ke, vahANamAM jeTaluM hoya te badhuM laI jAo. pachI te cAre vaNake harSathI tenuM sarvasva laI gayA. te grahaNa karIne sarva pitapitAne ThekANe cAlyA gayA. A vakhate temanuM saujanya kyAM gayuM, te kAMI jANavAmAM AvyuM nahiM. bIje divase kumAra ratnaDa te nagaranA rAjAne maLavA cAhe, te vakhate kaI pAdukA karanAra purUSe AvI be pAdukA tene bheTa karI, kumAre te kArIgarane kahyuM ke, "A baMne pAdukAnI kIMmata zuM che? te kahe." tyAre teNe kahyuM ke, "tamane khuza karavA mATe meM A pAdukA tamane bheTa karI che. " kumAra be , "je ema hoya to huM tane 1aga. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dAna devA upara ratnacUkumAranI kathA. khuzI karIza." ema kahI kumAra AgaLa cAle, evAmAM te keTaleka AgaLa cAlyo tevAmAM kaI dhUrtabuddhivALa kANe jugArI tenI pAse AvI A pramANe che. kumAra, mArI hakIkata sAMbhaLa. pUrve tAre pitA ahiM AvyuM hatuM. te vakhate huM jugAramAM ekahajAra senaiyA hArI gaye. te samaye jema divase kAgaDAo ghuDane gherIne pajave, tema badhA jugArIo maLI mArI AsapAsa ekaThA thaI kaDavAM vacanethI mane pajavavA lAgyA. tyAre tArA pitAnI pAse AvIne meM dravyanI mAgaNI karI. tArA pitAe mane kahyuM ke, "kAMI paNa cIja gharANe mUkIne ghaNuM dravya laIjA." temane punaH kahyuM ke, "jugAranA vyasanathI ghara, suvarNa ane hera vagere badhuM meM gumAvyuM che to have tamane huM zuM ApI zakuM?" tArA pitAe kahyuM, "je ema hoya to cAlyA jA, huM tane kAMI paNa ApIza nahIM." pachI pelA jugArIo mane mAravA lAgyA. te vakhate meM vicAryuM ke, "A jugArIo mane mArI nAkhaze. tethI mArA zarIramAMthI kAMI paNa aMga gharANe mukIne huM te upara dravya lauM. be paga ane be hAtha zivAya te kAMI paNa kAma thAya nahIM." evuM vicArI meM mArI eka AMkha gharANe mukI, ane tArA pitA pAsethI dravya lIdhuM. te zeTha jyAM sudhI A nagaramAM rahyA. tyAM sudhImAM mane dravya maLyuM nahIM. pachI tArA pitA mArI eka AMkha laIne pitAne vatana cAlyA gayA, have mArI pAse dravya thayuM che. to te dravya laI mane mAruM netra satvara sopIde, kAraNa ke, eka netra vinA mAruM sukha zobhatuM nathI." te dhRttanA AvAM vacana sAMbhaLI ratnasUDe pitAnA manamAM A pramANe ciMtavyuM.-"A mANase je kahyuM. tevuM meM pUrve kadi paNa sAMbhaLyuM nathI, to have zuM karavuM ? athavA AvI ciMtA zAmATe karavI ? je bhAvI haze te thaze. hamaNuM prApta thayeluM A dravya zAmATe cheDI devuM joIe ? AvuM manamAM ciMtavI teNe te dravya grahaNa karI pilA dhutArAne kahyuM ke, "kAle savAre tamAre mAre utAre AvavuM." te pachI ratnacUDakumAra coTAmAM pharato hato, tene joI bIjA cAra dhutta vaNiko A pramANe vAda-vivAda karavA lAgyA. teomAM eke kahyuM ke, "samudranuM jaLa ane gaMgAnadInI veLa mApI zakAya che paNa strInuM caritra mApI zakAtuM nathI." bIjAe kahyuM. he mitra, ema na bolavuM. jevuM strInuM caritra mApI zakAya tevuM nathI, tevuM ja samudranuM jaLa ane gaMgAnadInI retI paNa mApI zakAya tema nathI." trIjA e kahyuM, "are ! Ama ukhaLapaNe kema bele che? tuM prAcIna vidvAnonA karelA subhASito jANatA nathI. kahyuM che ke, "jeo sukha, duHkha, jaya, parAjaya, jIvita ane maraNa jANI zake che, tevA tatvavettAo paNa strInA caritranI aMdara jarUra muMjhAI jAya che. apAra samukane pAra meLavI zakAya che, paNa svabhAve vaka evI strIonA duSTa caritrane pAra meLavI zakAto nathI. tethI samudranA jaLanA ane gaMgAnadInI retInA mApanA pAraMgata evA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIvimaLanAtha caritra. keTalAeka buddhimAna purUSe A pRthvI upara rahelA che. paNa strIcaritranA pAraMgata vidvAno maLatA nathI." te vakhate cothA mANase kahyuM. "ju, A kaI buddhimAna AvyA che. te ApaNA sadehane dura karI Apaze. have uddhata vAda-vivAda karaze nahIM." pachI pelA traNa vaNikee sAthe maLIne cothA vaNikane pharIvAra kahyuM ke, "je te amAruM kaheluM mApa kahI Ape, to te kharA buddhimAna kahevAya." cothA vaNike kahyuM. "tamAre je mApa karavAnI rUci che, te mApa A purUSa potAnI buddhithI karI Apaze. buddhinI AgaLa muzkela zuM che ?" pachI te traNe vaNike belyA, gaMgAnadI to ahIMthI dUra che. tethI te viSe zuM kahevuM? paraMtu A samudra to samIpe rahela che. tenA jaLanuM mApa A purUSanI pAse karA de." pachI te cothA mANase kumAra racUDane eTale badhe caDAvyo ke jethI teNe samudranA jaLanuM mApa karI ApavA kabula karyuM. eTale cArejaNa eka thaI bolI uThayA ke, "jo tuM samudranA jaLanuM mApa karI ApIza to amArI badhI lakSmI tArI, ane jo tuM nahIM karI zake to ame badhA tArI lakSmI grahaNa karIzuM." A pramANe kahI te zaThahRdayavALA vaNikee te viSe sAkSIo karyA. te samaye ratnacUDe vicAryuM ke, "mArA pitA ratnAkara zeThe pUrve A nagaranA loko jevA kahyA hatA. tevA ja teo nIvaDyA. have huM mAre utAre jAuM. A nagarane rAjA paNa te ja che. je kadi te rAjA paNa mane saMkaTamAM nAMkhaze. te pachI mArI zI gati thaze?" A pramANe ciMtavI te saraLahRdayavALe ratnacUDa pitAne rathAne AvyuM ane tyAM te AvelA saMkaTamAMthI potAno mokSa (chuTakAro) zI rIte thAya? teno A pramANe vicAra karavA lAge. " kahevata che ke, jema dAvAnaLane upAya sAmo dAvAnaLa lagADavAthI thAya che, tema A dhRttalakano parAbhava ati vRttabuddhivALA mANasathI thaze ane te ati dhRttabuddhinuM sthAna vezyAnuM ghara hoya che." AvuM ciMtavI te raNaghaMTA nAmanI vezyAne ghera gayo. pelA jugArIe ApelA hajAra naiyA teNe vezyAne arpaNa karyA. tethI saMtuSTa thayelI vezyAe tenuM uce prakAre sanmAna karyuM. kIDAnA kautukathI rahita evA tene jaIne raNaghaMTA vezyA bolI ke, "he svAmina ! tame ciMtAtura kema dekhAo che ? tenuM kAraNa kahe." pachI racUDe badhI yathArtha vAta kahI tene uttara puche. tyAre dAnane vaza thayelI vezyAe tene A pramANe satya vAta jaNAvI. "he suMdara purUSa, sAMbhaLekadi devage ke paradezI mANasa A nagaramAM AvI caDe, te tenuM dhana e dhUtArAo avazya paDAvI le che. te paDAvelA dhanamAMthI eka bhAga rAjA laI le che, bIjo bhAga maMtrIne maLe che, trIjo bhAga nagarazeThane maLe che, cotho bhAga kATavALane maLe che, pAMcamo bhAga purahita le che ane teno ja bhAga mArI mAtA ( akA) ne maLe che. kAraNa ke te tene sarva prakAranI buddhi ApanArI che. have tamAre strIno veza pahera. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA 53 pachI ApaNa baMne mArI mAtA pAse jaIe. tyAM rahyA chatAM tame mArI mAtAnA uttara sAMbhaLaze." pachI ratnacUDe strIne veza paheryo. vezyA raNaghaMTA tenI sAthe rAtre potAnI mAtAnA gharamAM gaI. te strIveSa dhArI ratnacUDane dekhI yamaghaMTA belI-"putrI, A bALA koNa che ?" raNaghaMTA bolI. "mAtA, A bALA rUpavatI nAme zrIdatta zreNInI putrI che, te mArI sakhI che. e mane ekavAra maLe che. Aje teNI mane divase maLI na hatI, tethI atyAre rAtre maLavAne AvI che. teNIne laIne huM tamArI pAse AvI chuM." A vakhate jemaNe kapaTa karI ratnasUDanuM sarva karIyANuM laI lIdhuM hatuM, te pelA cAra dhUtta vaNika yamaghaMTAne ghera AvyA. temane uttama Asana upara besArI yamaghaMTAe puchyuM. "he vaNike, mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke keI videzI vahANavaTI vepArI ahIM AvyuM che?" teoe uttara Apyo, "hA, AvyuM che.yamaghaMTA punaH bolI, "te tenAthI tamane lAbha thayo ke have thavAnuM che? te kahI Apa." teo bolyA, haju lAbha thaye nathI." vezyAe kahyuM, "zI rIte ?" pachI teoe pitAnuM sarva kapaTacaritra kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI yamaghaMTA belI, ekathI te tamane avazya hAnI thaze." teoe puchayuM. "zI rIte hAnI thaze ? " yamaghaMTA belI, "te gupta vAta atyAre rAtre na kahevAya. kahyuM che ke, divase chupI vAta barAbara tapAsIne balavI ane rAtre to bolavI ja nahIM. kAraNa ke, mahAna dhUrtaloke rAtre pharyA kare che. te viSe vaDanA vRkSa nIce rahelA eka vararUci nAmanA mANasane vItI hatI." tathApi te dhUrtoe ati Agraha karyo, eTale yamaghaMTA cotarapha joIne belI. "tamee Icchita vastuothI te musApharanuM vahANa purI devA kabula karyuM che, tethI tamane meTI hAnI thaze." te dhUrta bolyA, "amArA gharamAM ghaNuM beTI vastuo che. tenAthI tenA kahevA pramANe tenuM vahANa ame purUM karI daIzuM." buddhivALI yamaghaMTA bolI, "je te mANasa maccharanA asthithI pitAnuM vahANa puravAnuM kaheze, to tame zuM karaze?" teo bolyA. "tenAmAM evI buddhi kayAMthI Avaze? kAraNa ke, te haju bALaka che. lekamAM vRddha mANasane buddhi hoya che. kahyuM che ke, "eka vRddha mANasa jeTaluM jANe che, teTaluM koTI yuvAne paNa jANatA nathI. kadi koI rAjAne lAta mAre, te paNa te mANasa vRddha vAkyathI pUjAya che." akA yamaghaMTA pharI bolI. "te vAta ekAMte samajavI nahIM. koI bALaka paNa buddhimAna hoya che. purve eka haka nAmano buddhimAna bALaka hato." te rehaka koNa hato?' ema te dhUrta vaNikoe puchyuM eTale te vAcAla vezyA bolI - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrIvimaLanAtha caritra. rAhakanI kathA. ujajayinI nagarInI pAse naTa nAmanuM eka gAma che tenI aMdara kuzIlava nAme eka naTa rahetuM hatuM. tene premavatI nAme strI hatI. temane rehaka nAmano eka bhAre buddhizALI putra hatuM. te rehaka bALapaNAne laIne sadA vividha jAtanI kaDA karate hate. te bhejana vakhate Avate, tyAre tenI mAtA tene kahetI ke vatsa, tuM velAsara ghera Avaje, nahIM te tane bhejana ApIza nahIM, te paNa te asUra AvyA karate, tathApi chevaTe mAtA tene bhejana ApatI. ekadA A saMsAranI anityatAne laIne tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAre tenA pitA kuzIla rukimaNuM nAmanI kanyAne paraNe. purvanI jema kIDA karI asUra AvatA rehakane joI te aparamAtAe paNa tene tenI sagI mAtAnI jema kahyuM. rehaka pitAnI sagI mAtAnA jevo vizvAsa rAkhI pUrvanI mAphaka asUra AvyuM, paraMtu te aparamAtA to bhejana velA vItI jatAM dvAra baMdha karIne bAhera cAlI gaI ane tene bhejana na ApyuM. evI rIte te rehaka bALakane kaIvAra savAranuM bhojana ane keIvAra sAMjanuM bhojana na maLavAthI te zarIre durbaLa thaI gayo. eka vakhate tene dubaLa thayele je tenA pitAe puchayuM ke, "vatsa, zuM tu tArI mAtAne saMbhAre che? ke jethI tuM durbaLa thayele dekhAya che." rohaka che . "he tAta, satya bhASaNa karanArI mAtA prApta thatAM have asatya bhASaNa karanArI mAtAnuM smaraNa zI rIte IchAya ?" pitAe kahyuM, "tArI A mAtA satya bhASaNa karanArI zI rIte che ? te kahe." rehaka be , "he tAta, mArI te purvanI mAtA "huM tane bhejana ApIza nahIM. evuM kahIne paNa te mane bhejana ApatI hatI, tethI te asatya bolanArI hatI ane A mAtA "tane bhejana nahIM ApuM." ema kahIne pachI te mane bhejana ApatI nathI, tethI A mAtA satya bhASaNa karanArI che." putranA A vacana sAMbhaLI te kuzIlava hakane pitAnI sAthe bhejana karAvA lAgyuM. te pachI te aparamAtA snAna mAna vigerethI rehakano Adara karatI nahi. eka vakhate potAnI aparamAtAnuM apamAna karavAne rAtre asUra AvelA pitAne hake kahyuM ke, "juo, juo, keI A purUSa gharamAMthI cALe jAya che. " rehakanuM te vacana sAMbhaLI kuzalava te navI strI rukimaNInI upara rAgarahita thaI gayuM. potAnA pati rAgarahita thavAnuM kAraNa jANI te rUkimaNIe rehakane kahyuM ke, "he vatsa, tuM hamaNAM mane tArA pitAnuM mAna apAvya." rehaka che. je tuM mArI barAbara baradAsa kare, te huM tane pitAnuM mAna apAvuM. te sivAya kadi paNa nahIM." tyAre rukimaNIe kahyuM, "vatsa, huM tane haMmezAM divase traNavAra bhejana ApIza ane eka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 dAna devA upara ratnacUDanI kathA vAra snAna karAvIza. jo tema na karU, tA mane devanA sAgana che. ' te pachI peAtAnI aparamAtAne mAna apAvavA rAhake eka vakhate peAtAnA pitA pratye paDachAyAne uddezIne kahyuM ke, ' jIvA, A kAi purUSa Avye che. '" te sAMbhaLI pitA kuzIlave vicAyuM" ke, A putre prathama je purUSa darzAvelA, te paNa AvA ja purUSa haze. tethI mArI priyA rUkimaNI sa` rIte nirdoSa che, 'AvuM vicArI tyArathI kuzIlava peAtAnI priyA rUkimaNI upara rAgI thayA. buddhine vaza thai gayelI rUkimaNI te pachI rAhakanI bhakti karavA lAgI. 66 eka vakhate rAhaka peAtAnA pitAnI sAthe ujjayinI nagarI jovAne gayA. tyAM pitAe tene jaNAvyuM ke, " he vatsa, ujjiyanI nagarImAM mane ghaNI veLA lAgaze, tethI tAre pAchA vaLatAM siprA nadInI vacce rokAvuM, " rAhaka te pramANe kabula karI ati vizALa evI ujjayinI nagarI joi pitAnI rAha jovAne siprAnadImAM jaine beTho. te nadImAM bALakrIDAne vaza thai teNe badhI nagarI nadInI retIvatI banAvI. pachI jevAmAM tyAM te rahyA hatA, tevAmAM akeizarI nAme rAjA tyAM AvI caDayA. rAjAne najIka AvelA joi rAhaka kSeAbharahita thaine melyA, " he nAtha, jANe anAtha hAya tevI A mArI nagarIne kema bhedI nAkheA che ? " rASakanuM AvuM udAra vacana sAMbhaLI rAjAe AgaLa joyuM. tyAM retInI anAvelI peAtAnI ramaNIya nagarI tenA jovAmAM AvI. te rAhakanuM sACka vacana sAMbhaLI ane tenuM adbhuta vijJAna joi 'A bALaka buddhimAna che ' ema jANI te cittamAM camatkAra pAmI gayA. pachI rAjAe peAtAnA sevakAne puchyuM ke, " A bALaka kANuM che ane keneA putra che ? " sevakAe kahyuM ke, * A kuzIlava nAmanA naTanA rAhaka nAme putra che. " pachI rAjA bIje mAge jaI ane bahera krIDA karI haSa pAmatA peAtAnI nagarImAM gayA ane te bALaka rAhaka paNa peAtAne gAma gayA. rAjA arikesarIne cArasA ane navANuM maMtrIe prathamathI hatA ane have te eka mahAmaMtrIne rAkhavA IcchatA hatA. cAlAka rAjAe te rAhakanI buddhinI parIkSA karavA mATe koi eka sevakane naTagAmamAM meAkalI tyAMnA lokone A pramANe kahevarAvyuM. " amAre nivAsa karavA mATe eka vastune anelA, vistAravALA, uMcA ane staMbha vagaranA eka prAsAda karAveA. " AveA rAjAne azakaya Adeza mAnI naTagAmanA badhA lokA ekaThA maLI vicAra karavA lAgyA, paNa kAine tevI buddhi sUjhI nahIM; te vakhate rAhake AvI potAnA pitAne kahyuM ke, " he pitA, bheAjana karavA uThe, asUra thai jAya che. '* kuzIlave kahyuM, " vatsa, tane bheAjana sAMbhare che, paNa mane sAMbharatuM nathI, kAraNa ke rAjAe A gAmanA vAsIone aghaTita Adeza karelA che.rAhake puchyu, " huM tAta, rAjAnA kevA Adeza che ? ke jethI A gAmanA badhA leAkeA ciMtAtura jevA dekhAya che. " pachI kuzIlave rAjAnA te Adeza kahI batAvyeA. te sAMbhaLI rAhake sava lokone kahyuM dd Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrI vimalanAtha caritra. (6 AthI ru ke, " tame sarve prathama bheAjana karI lyA, pachI huM tameAne tenA upAya kahIza. sa leAkeAe bheAjana karI lIdhu'. bheAjana thai rahyA pachI rAke pelA rAjAnA mANasane javAba Apyo ke, A pata upara tevI lAMkhI ane uMcI zilA che, te zilAMthI rAjAnA kahevA pramANe prAsAda thai zakaze; paraMtu tevA mahela banAvavAmAM je dravya vigere sava vastuo joize, te rAjAe ApavI paDaze. " te rAjasevake AvIne A sava vAta rAjAne kahI. punaH eka vakhate rAjAe eka gheTA rAhakanI pAse mokalyA ane kahevarAvyuM ke, " kAryane jANanArA tamAre A gheTAnuM pratidina pASaNa karavuM, paNa te gheTA zarIre jADA thavA na joie. " rAhaka te pramANe te gheTAnuM peASaNa karavA lAgyA ane sAthe tene varU batAvavA lAgyA, AthI te gheTA jADA thai zakayeA nahIM. A vRttAMta jANI rAjAe phrIvAra rAhakanI pAse kukaDA meAkalyA ane kahevarAvyuM ke, te kukaDA bIjA kukaDA vagara ekalA yuddha kare tema tamAre karavuM. " kRtajJa ane kalAvAna rAhake te kukaDAnI sanmukha daONa dharyuM". peAtAnA dehanuM pratibiMba joi te kukaDA ekaleAja ghaNA vakhata yuddha karavA lAgyA. pachI eka vakhate rAjAe eka talanuM gADuM bharI mekalAvyuM ane kahevarAvyuM ke, 66 "" H A talane pIlI tenuM tela karI amene arpaNa karI; paraMtu tamAre A talanA dANA UMdhe mApe grahaNa karavA ane savaLe mApe tenuM tela ApavuM. 'rAhake daNanA pAchalA bhAgathI tala laI savaLe bhAge tenuM thoDuM tela ApyuM. pachI rAjAe eka mAMdo paDelA hAthI meAkalAvI kahevarAvyuM ke, jyAre A hastInuM mRtyu thAya, tyAre mane kahevuM nahIM, tema AdarathI kahyA vagara paNa rahevuM nahIM." te hastI mRtyu pAmyA tyAre te buddhimAna rAhake rAjAne vijJapti karI ke, " he svAminu ! Ape mAkalAvele hAthI ghAsa khAte nathI, pANI pIte nathI ane zvAsa-ucchvAsa paNa letA nathI. " rAjA bAlyA. " tyAre zuM te mRtyu pAmyA che ? "rAhake kahyuM. " e te Apa bhale kaheA, paNa huM mArA mukhe kahenAra nathI." A pramANe kahI rAhaka pAtAne ghera cAlyA gayA. bIje divase rAjAe rAhakane eka retInI meATI vATa banAvavAne kahyuM. rAhuke te banavI azakaya jANI rAjAne kahyuM ke, " pUrvAMnI junI vATane eka khaMDa (kaTakA) mokalAvo ke jethI tenA anumAnathI huM navI vATa anAvuM. punaH rAjAe eka mANasa mekalI rAhakane kahevarAvyuM ke, ' HH amArA nagaramAM mIThA jaLanA kuvA nathI, to tamArA gAmamAMthI kei mIThA jaLanA kuvA ahiM mokalAvA." rAhake vicArIne te rAjasevakane uttara ApyA ke, "amArA gAmaDAnA kuvAo nagarImAM lAvatA teo bhayathI pAchA vaLe che, teA tame nagarIne eka kUvA prathama ahiM mAkalA ke jethI gAmaDAnA kuvA tenI sAthe bAMdhIne huM tamArI nagarImAM lAvuM." rAhakanAM A vacane sAMbhaLI rAjAe vicAyu ke, "A rAhaka kharekhara buddhimAna che." Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA, 5 eka vakhate rAjAe paraspara virUddha evI vyavasthAvaDe rehakane pitAnI pAse satvara belA. tene kahevarAvyuM ke, "teNe bhukhyA AvavuM nahIM, tema bhajana karIne paNa AvavuM nahIM. taryA AvavuM nahIM, tema jaLapAna karIne paNa AvavuM nahIM, malina zarIre AvavuM nahIM, tema snAna paNa karIne AvavuM nahIM, keI vAhanamAM besIne AvavuM nahIM, tema page cAlIne paNa AvavuM nahIM, amAge AvavuM nahIM, tema mArge AvavuM nahIM rAtre AvavuM nahIM, tema divase paNa AvavuM nahIM, kRSNapakSa ke zukalapakSamAM paNa AvavuM nahIM, chAye ke taDake paNa AvavuM nahIM ane khAlI hAthe ke hAthamAM bheTa laIne paNa AvavuM nahIM." rAjAnA mANasa pAsethI A sarva vacane sAMbhaLI te haka zItaLa phaLane svAda karI kSudhA ane tRSAnI bAdhAthI rahita thaI, dUdha pI, zrIkhaMDacaMdana caLavAthI nirmaLa banI, gheTA upara caDI be page pRthvIne cotarapha sparza karato jemAM caMdra dekhAte nahI evI zukalapakSanA paDavene divase saMdhyAkALe mastaka upara cAlI rAkhI ane hAthamAM mRrikA laI rAjAnI pAse AvyuM. tenI AgaLa mRttikA joI rAjAe pUchayuM ke, "A zuM che ? hake kahyuM. "jenA tame pati che, te A mRttikA huM bheTa tarIke lAvyo chuM." pachI rAjA rohakane laI pitAnA vAsagRhamAM gaye. tyAM gaMgAnA taTanA jevI komaLa zayyA upara rAjA suI gaye. pachI rehaka nidrAne pAmelA rAjAnA caraNa cAMpato cAMpate zAMtapaNAne ane bALapaNane laIne nidrAne AdhIna thaI gaye. thoDIvAra pachI rAjAe jAgrata thaI tene belAvA mAMDayo to paNa te be nahIM, eTale tene lAta mArIne jagADe. pachI rAjAe kahyuM. "tuM kema suI gayo hato?" rehake kahyuM, "huM suto ja nathI." rAjAe kahyuM, "tyAre teM mane uttara kema na Ape?" rAhaka . "huM te vakhate ciMtAtura hato, tethI meM uttara Ape nahiM." rAjAe kahyuM, "tAre zI ciMtA hatI?" rehaka be, "he rAjA, sAMbhaLo mane evI ciMtA thaI ke, bakarInA udaramAMthI lIMDI nIkaLe che. te keNu bAMdhe che?" rAjAe kahyuM, "tene khulAse tuM pite ja kara." rehaka be, "te bakarInA udaramAM saMvartaka nAmano vAyu che. tethI he rAjA, tenI viSTA goLAkAra thaI jAya che." pachI rAtrine bIje pahere paNa prathamanA pahoranI jema banyuM eTale rAjAe tene cuMTI bharIne jagADayo. jAgrata thayA pachI rAjAe rehakane ciMtAnuM kAraNa pUchayuM, eTale rehaka be, "hAthI kaThAnuM AkhuM phala khAI jAya che ane te pAchuM AkhuM ne AkhuM choDI de che, paNa te phaLanI vacceno sAra (gara) pachI dekhAto nathI. te kayAM jAto haze? e ciMtA mArA hRdayamAM thAya che." rAjA bolyo. "tenuM kAraNa te sArI rIte jANyuM che, mATe tuM pite ja kahe." haka , "hAthInA udaramAM rahelA agnithI te sarva pacI jAya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 zrIvimaLanAtha caritra, che, " pachI trIje pahore paNa te rehaka prathamanI jema suI gayo. rAjAe tene vizvanI jhApaTa mArI jagADe, te vakhate teNe ciMtAnuM kAraNa pUchatAM kahyuM ke, "he rAjeMdra khaTAzane dekhI ujavaLa dADhamAMthI pANI chuTe che, tenuM zuM kAraNa haze?" rAjAe kahyuM, "tenuM kAraNa tuM pite ja kahe." hake kahyuM, " dADha dUdhamAMthI utpanna thaelI che, tethI te khaTAzane joIne jaLa cheDe che." evI rIte cothe pahore paNa rehakane nidrA AvI. rAjAe tene zabdathI tara choDIne jagADa. pachI ciMtAnuM kAraNa pUchatAM rehaka be, "he rAjA, tamAre keTalA bApa che,? te viSe mane ciMtA thAya che." te sAMbhaLI rAjA bedAtura thaI bolyo, "are! A zuM bole che?" rehaka belyo, "he rAjA, tamAre pAMca bApa che. jo tame khATuM mAnatA he, te te viSe tamArI mAtA ja pramANarUpa che." rAjAe pUchyuM, te pitAo kyA? tyAre rehaka be, "pahelo kuMbhAra, bIje vIMchI, trIje dhobI ane ce azvazALAne pALaka." pachI rAjAe jaIne potAnI mAtAne pUchayuM ke, "mAre keTalA bApa che, te kahe." rAjamAtA bane kAne hAtha daIne bolI, "vatsa, te A zuM kahyuM? jagatamAM mAnya evA tAre eka ja pitA hatA." mAtAe A pramANe kahyuM, te paNa rAjAe kadAgraha cheDo nahIM, eTale tene NIe tene kahyuM ke, "tusnAna ryA pachI mane kuMbhakAra vigerenuM darzana thayuM hatuM. A sAMbhaLI te camatkAra pAmyo. pachI teNe punaH AvIne rehakane pUchayuM ke, "teM e zI rIte jANyuM?" rehake kahyuM ke, tamee cAre pahore mane lAta vigere mArIne jagADe, te uparathI meM te cArenuM anumAna karyuM. kapALanI jema uttama, sarva dizAonA svAmI ane pRthvI upara prakhyAta evA zrI jitazatru rAjA te tamArA pAMcamA pitA hatA." hakanA A vacana sAMbhaLI rAjAe te hakane pitAnA sarva maMtriomAM mukhya maMtrI banAvyo ane rAjyanI sarva ciMtA tenI upara Arepita karI, maMtrI hakanI buddhinA baLathI te rAjAe moTA praDha rAjAone paNa sahelAIthI sAdhya karI lIdhA tethI zArthanA karatAM paNa buddhinuM baLa zreSTha che. vezyA yamaghaMTA kahe che. "A daSTAMta pramANe keTalAeka bALake paNa buddhinA baLavALA thAya che. tethI tamAre bALakamAM mugdhatA hoya, ema ekAMte mAnavuM nahiM.' A pramANe vezyA yamaghaMTAnA vacana sAMbhaLI te cAre dhUtArAo jevAmAM uThIne cAlatA thayA tevAmAM ja pele pAdukA karanAra kArIgara tyAM harSa pAmate AvyuM. yamaghaMTAe pUrvanI jema tene pUchayuM. eTale teNe pitAne sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. pachI yamaghaMTA bolI ke, "tane te lAbha thayo dekhAto ja nathI." te kArIgare kahyuM, "mane to AmAM ghaNo lAbha thaze. kAraNa ke, tenuM sarvasva grahaNa karavAthI mane to harSa ja thavAno." yamaghaMTA belI, "tArA jevA hInajAtinA mANasane AvI vadhAre paDatI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUkamAranI kathA. vAMchAthI ulaTe mULamAMthI ja vinAza thaze. tevI rIte somazarmAnA pitAne thayuM hatuM.' teNe puchayuM, "te mazarmA koNa hatA? ane tenA pitAne mULamAMthI nAza zI rIte thaye? " yamaghaMTA bolI-te daSTAMta kahuM te sAMbhaLa. somazarmAnA pitAnI kathA. purve eka moTA gAmamAM khuzAmatIA vacana belanAre eka baTuka brAhmaNa pharatA hatuM. eka vakhate navA sAthavAnA parvane divase tene ghaNe sAtho prApta thaze. te ghaNe sAtha laI sAyaMkALe keI kubhArane ghera gaye. tyAM te sAthavAno eka ghaDo bharIne pote suI ga. teNe sutA sutA vicAra karyo ke, "ATale badhe sAtha vecIne huM eka kukaDI laiza. te kukaDIne thoDA vakhatamAM ghaNAM baccAMo utpanna thaze. pachI te baccAMo vecIne eka gAya laIza. te gAyane vAchaDAMo thaze, te vecIne eka ghI laIza, te ghaDImAMthI mAre ghaNA ghoDAo thaze, pachI te badhA ghoDAone vecavAthI mane ghaNuM dravya prApta thaze. te dravyavaDe harSa Ape tevuM eka suMdara ghara karAvIza. pachI zuddha brAhmaNanA vaMzamAM utpanna thayelI rukimaNuM nAmanI kanyAne paraNI teNanI sAthe utsAhathI viSayasukha bhogavIza. tyArabAda kaI sArA puNyayoge mane zreSTha putra utpanna thaze. te putranuM nAma utsava sahita mazarmA pADIza. te kALe ghoDAnA kaya-vijayanA vepArane laIne mane rAjAnuM mAna maLaze. tene laIne loko paNa mArI bhakti karaze. AvI rIte badhe kALa sukhamaya thatAM ke ivAra mArA priya bALaka semazarmAne te joI huM mArI priyAne kahIza ke, are A bALakane kema revarAve che? tyAre teNe mane A pramANe kaheze ke, "je e bALaka tamane vhAle haya, te hAla tame ja tene rAkho." teNInA AvA vacana sAMbhaLI mane jarUra kedha utpanna thaze. pachI huM mArI priyAne paganI pATu mArIza. te duSTabuddhivALA baTuke prathamanA badhA mane cittamAM ja ciMtavyA paNa je strIne paganI pATu mAravAnuM hatuM, te teNe pratyakSa karI batAvyuM, tethI pelA sAthavAnA bharelA ghaDAnA so kaDaka thaI gayA. temAMthI keTalAeka sAthe pavane uDAvI dIdho. ane keTalAeka bhasmarUpa thaI pRthvInI rakSA ( rAkha) mAM paDe. evI rIte teno badho sAtha lobhanA mULane lIdhe samULage nAza pAmI gaye. he kArIgara ! tArI paNa e be pAdukA have javAnI ja samajaje kAraNa ke, tane te baMne pAdukA upara ghaNe lebha thayelo che. " vezyA camaghaMTAnAM A vacane sAMbhaLI te kArIgara be --je te mane khuzI karIne mArI pAdukA leze to mane ghaNuM lAbha thaze." yamaghaMTA belI, "are ! te mANasa hamaNA te tane eka ja vAkayathI khuzI karaze. kAraNa ke-hAla ApaNA anyAya rAjAne ghera putrane janma thAya che. eTale te mANasa tane eTaluM ja pUchaze ke, "rAjAne ghera Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra. putra thavAthI tuM khuzI che ke nahIM?" te vakhate tAre khuzI ja batAvavI paDaze. yamaghaMTAnA A vacana sAMbhaLI te kArIgara pitAne ghera gaye. tevAmAM pele jugArI AvyuM. camaghaMTAe puchavAthI teNe pitAno vRttAMta jaNAvI dIdho. te sAMbhaLI yamaghaMTA belI, are ! tArI krarabuddhi che. te paNa te te mANasane je dravya ApI dIdhuM. te egya na " jugArI bole, "meM te tenuM sarvasva laI levAno kelakarArarUpe TharAva karyo che." yamaghaMTA bolI, "te tArUM dravya gayuM samajaje." jugArIe kahyuM, "A samagra bhuvanamAM huM kaI e manuSya jete nathI ke je mArUM dravya lahI zake." yamaghaMTAe kahyuM, "are ! tuM A mahAnuM garva zAmATe rAkhe che? A pRthvI upara je buddhimAna purUSa che. te vidhi (vidhAtA) nI lakSmIne paNa laI zake che. eka subudhi nAmanA purUSe pitAnI buddhithI tevuM kAma karyuM hatuM." jugArIe puchayuM. "te subudhi koNa hato ?" yamaghaMTA bolI. subuddhi maMtrInI kathA. "pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM pRthvIcaMdra nAme eka rAjA hato. tene sabuddhinA samUhathI prakAzamAna evo subudidha nAme maMtrI hato. te haMmezAM rAjyanI ciMtA karanAra ane rAjA tathA prajAne priya thaI paDayo hato. eka samaye rAjAne ghera putrajanma thatAM moTe utsava pravartI rahyA. te kumAranI SaSThI (chI) nuM jAgaraNa AvatAM, te maMtrI tenuM bhAgya jevAne gaye. tyAM tAMbula ApI ane dhavala-maMgaLa karI strIvarga suI gaye, tyAre AkAzamAM A pramANe vani thayuM. " A rAjakumAra keTalAka kALa gayA pachI eka zikArI bhIla thaze ane te sadA eka jIvane mArI zakaze," Avo dhvani sAMbhaLI te subuddhimaMtrIe potAnA hRdayamAM ciMtavyuM ke, "A kumAra rAjAne ghera janme che, paNa te rAjayane yogya dekhAto nathI." te pachI punaH rAjAne ghera bIje kumAra janme. tenI SaSTInuM jAgaraNa AvatAM paNa te subuddhi maMtrI rAtre tyAM hAjara rahyo. te vakhate teNe AkAzamAM A pramANe dhvani sAMbhaLyo. "A rAjakumAra keLI thaze ane tene ghera sadA eka baLada raheze." A dhvani sAMbhaLI te maMtrIo hadayamAM ciMtavyuM ke, "A kumAra paNa bhAgyavAna nathI." te pachI eka samaye rAjAne tyAM putrIne janma thaye. teNInA pachInA jAgaraNamAM paNa subuddhimaMtrI hAjara rahyA. tyAM teNe A pramANe AkAzamAMthI zabda sAMbha. "A rAjaputrI anukrame vezyA thaze ane teNInI pAse prati dina eka purUSa Avaze." A dhvani sAMbhaLI maMtrIe manamAM vicAryuM ke, "je AvI rIte sarvanI dazA thaze, te rAjyane kSaya thaI jaze." AvI ciMtA karate te maMtrI gaMbhIra hRdaye rahyo hato, tevAmAM akasmAta pazcaka caDI AvyuM. te samaye rAja pRthvI 1 zatruono hallo. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA. 1 caMdrane sevake ceDA hatA, tethI te lAMbeAkALa yuddha karI dhArAtI ne vaza thai ekalA 5catvane prApta thayA. te kALe ane rAjakumAre maMtrI ane keTalAeka nagarajanA jIva laine cAre dizAmAM nAzI gayA. tevAmAM uccha khaLa mANase e ALapaNAne lIdhe rAjaputrIne pakaDI lIdhI ane koi bIjA nagaramAM jaI jAheramArge teNIne vecavA mUkI. ati adbhutarUpavALI te rAjaputrIne dekhI eka vezyAe ghaNuM dhana ApI teNIne AgrahathI kharIda karI. pelA nAzI gayelA ane rAjakumAre zikArI ane kALInA jevAM kama karanArA thaI paDayA. mANasA du:khe pUrAya evuM udara bharavAne mATe zuM nathI karatA ? kahyuM che ke duHkhe purAya tevA uttarane puravA mATe mANasa zuM zuM nathI karetA ? tene mATe te mAna cheDI de che, zatrune seve che, dIna vacana bele che, kAryAkAnA vicAra karatA nathI, nahArA kAmanI upekSA karatA nathI, bhAMDAI kare che ane nAcavAnI kaLAneA paNa abhyAsa kare che. " te pachI keTaleka divase subuddhimaMtrIe peAtAnA sava kuTubane meLavI hRdayamAM A pramANe ciMtaLyuM ke, " have mAre ane rAjakumAra ane << rAjakumArInI zeAdha karavI ghaTe che ane tene mATe ceAgya upAya levA joie. " AvuM ciMtavI peAtAnA kuTuMbane koi uttama nagaramAM rAkhI te zaherA, gAmaDAo, droNA, kheDutAnA gAme ane kasbAomAM pharavA lAgyA. eka vakhate te kaI nagaramAM gayA. tyAM jINu vastra dharanAra ane duLa zarIravALA jayeSTha rAjakumArane dekhI te sukhI tathA duHkhI banI gayA. te kumAra paNa tene joI lajjAthI namramukha thai gayeA. pachI subuddhimaMtrI tenI pAse AvIne elyu, " he rAjaputra, tamArI AvI durAvasthA kema thaI gaI ?" te elcA, " daivayoge mArI buddhi mUDha banI gai ane tethI meM bIjA badhAM kAma cheDI zikArInuM kAma karavA mAMDayuM. dhruva ghaNuM maLavAnu che. temAM paNa huM huMmezAM divase eka jIva mArU chu, bIjo . jIva mAratA nathI. te karyAMthI mArI AvI viSama durAvasthA thaI che. pachI bIje divase matrI subuddhi tenI sAthe khAhera gayA. tevAmAM te rAjakumAra eka zazalAne joI tenI upara khANa cheDavAne taiyAra thayA. maMtrIe tene aTakAvye. tevAmAM ati prauDha evA hariNu vigere tenA jovAmAM AvyA, eTale punaH temane mAravAne te taiyAra thayeA. maMtrIe tene pharI paNa aTakAvyeA. evI rIte jyAre jyAre te hiMsA karavA taiyAra thatA, tyAre tyAre maMtrIe tene aTakAvyeA. ema karatAM sadhyAkALa thayA. eTale tyAM eka hAthIonu yutha ( TALu ) AvI caDayuM. te joI subuddhi matrIe tene kahyuM ke, "A hAthIomAM je vRddha hAthI hAya, tene pADI de" teNe peAtAnA ameghara khANathI prathama te vRddha hastIne mArI nAMkhyA. pachI te hAthInA kuMbhastha 1 dhArAtI-khanI dhAra. 2 di khAlI na jAya tevuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, - LamAMthI muktAphaLa laI te baMne ghera AvyA. subuddhi maMtrIe te muktAphaLamAMthI eka muktAphaLa vecyuM ane tenA dravyathI sAruM bhajana ane vastro kharIda karyA. bIje divase paNa te rAjakumAre agAunI jema vRddha hAthIne mArI nAkhe. pachI subuddhi maMtrIe kahyuM, "he vatsa, huM tArA baMdhane zodhavA zahera vigeremAM jAuM chuM, tAre ahiM rahIne hamezAM tevA hAthIne zikAra karI nirvAha kare." - pachI subuddhi maMtrI pRthvImAM pharavA lAgyA. tyAM keI nagaramAM sAthe eka baLada rAkhI ghAsane mATe jatAM rastAmAM pelA bIjA rAjakumArane che. te pachI vidhipUrvaka paraspara vArtAlApa karI-oLakhI ghera jaI subuddhi maMtrIe tene AdarathI A pramANe kahyuM, "vatsa, A baLadane vecI tenA dravyathI ghebara sahita bhAta-dALa vigere sArUM bhejana gharamAM lAva.maMtrInuM A vacana sAMbhaLI rAjakumAre pitAnA hRdayamAM A pramANe vicAryuM. "A maMtrI uMcI jAtanuM bhejana khAIne kyAMI cAlyA jaze. paNa baLada vagara mAre zira bojo upADavAnuM AvI paDaze. mehemAne pArakI pIDA jANatA nathI. e satya che. kahyuM che ke, "cera, bALake, durjanavaidya brAhmaNa, mehemAna, nAcanArI, dhUrta ane rAjA pArakI pIDA jANatA nathI." tathApi A purUSanuM vacana mAre ullaMghana karavuM na joIe. kAraNa ke, te eka rIte zreSTha maMtrI che ane vaLI bIjI rIte Aje mAre ghera e abhyAgata (pa -mahemAna) thaIne Avela che." A pramANe vicArI te rAjakumAre tenA kahevA pramANe badhuM karyuM. eTale te baLada vecI dIdhe. bIje divase teja baLadane pitAnA ghera Avela jemAM rAjakumAra vismaya pAmI gayo. te mugdha buddhivALA kumAre maMtrIne te vAta jaNAvI. eTale maMtrIe kahyuM ke, "A baLadane vecI ghe. " rAjakumAre te pramANe karyuM. pachI maMtrIe tene A pramANe zikSA ApI, "vatsa je baLada ahiM Ave tene tamAre vecI de." rAjakumAre tema karavAnuM kabUla karyuM. te pachI maMtrI pilI rAjakumArInI tapAsa karavAne gaye. keI vezyAonA gharanI zreNImAM te rAjakumArI tenA jevAmAM AvI. teNunuM svarUpa sArI rIte jANuM maMtrIe kahyuM, "he vatsa, tuM koNa che ane kenI putrI che? teNIe kahyuM " huM rAjAnI putrI chuM. keI karmavege zatrunA subhaToe mane pakaDIne vecatAM A vezyA e mane harSathI kharIdI che, tethI huM AvI banI gaI chuM. to paNa mane ekaja mahAdurbhAgI purUSa prApta thAya che. " eTale "A rAjaputrI che. e nizcaya karI subuddhimaMtrIe tene A pramANe zikSA ApI. "he vatsa je purUSa lakSadravya Ape hAre gharamAM dAkhala kara." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDanI kathA. A pramANe subuddhi maMtrI pitAnA rAjAnA traNa saMtAnanI sArI AjIvikA , karI sukhI thayo. eka vakhate te maMtrI rAtre nidrAvaza thaI sutA hatA. tevAmAM vidhie tene jAgrata karyo. te jAgrata thaye to paNa teNe jyAre kAMI uttara na Ape, tyAre vidhie kahyuM, "are ! tane hAla AvI gADha nidrA kema AvI che?" te be, "hamaNAM huM nizcita hRdayavALe thayo chuM, tethI suI gaye. he suMdara, tame keNa cho ane zA mATe ahiM AvyA che?" teNe kahyuM, "he bhadra, mane mahAna vidhAtA samajI le. huM atyAre tArI buddhinA baMdhanamAMthI mukta thavAne Avyo chuM." maMtrI subuddhi be, "tamArA kahevA pramANe mArA rAjAnA bALakane bhale phaLa maLe. " vidhie kahyuM, "te kharUM che, paNa mAre temane mATe hAthI vigere banAvI devAnuM zI rIte karyA karavuM?" maMtrIe kahyuM, jyAre tame amane rAjya Apaze, tyAre te saMkaTamAMthI tamAre mekSa ( chuTakAre) thaze, te sivAya kadi paNa nahIM thAya." vidhio jaNAvyuM, "tuM pelA moTA rAjakumAranI pAse jA ane tene prApta thayelA muktAphaLane samUha vecIne temAMthI eka sainya ubhuM karyuM. hAthI, ghoDA, ratha ane dilaema caturaMga senA laI tArA nagaramAM laI jaI te zatruone sadya nasADI mUkI punaH tArA rAjyane grahaNa karyA. " vidhie kahelAM A vacana sAMbhaLI maMtrI subuddhi hRdacamAM harSa pAme ane teNe te pramANe karI punaH rAjyane prApta karyuM. pachI tyAM svajana vigere sarve ekaThA maLyA. teoe maLI rAjAnA meTA kumArane rAjya upara paTTAbhiSeka karyo. ema teNe subuddhi maMtrInI buddhithI lAMbe vakhata rAjya karyuM. yamaghaMTA kahe che, "he jugArI, evI rIte buddhimAna purU vidhinI lakSmIne paNa baLAtkAre laI zake che, to pachI tuM zA hIsAbamAM ? tAruM dravya gayuM ja che. vaLI deve tAruM eka netra pahelAM harI lIdhuM che ane AvI tArI dhUttabuddhithI tArUM bIjuM netra paNa jaze." jugArI bolyo, "have mAruM bIjuM netra zI rIte jaze?" yamaghaMTA bolI, "te mANasa ema kaheze ke, teM jevI rIte mAre ghera eka netra gharANe mUkayuM che tevAM bIjAM ghaNAM netro mAre tyAM gharANe mUkAyelAM che, to tAruM A bIjuM netra mane Apa, ke je huM tenI sAthe tALI ane meLavIne tane tArUM te netra seMpI dauM." tethI mAre kahevuM paDe che ke, A tArI beTI pejanA vRthA thavAnI che." te pachI " yamaghaMTAnI A buddhi satya nathI." ema mAnatA te jugArI cAlyA gaye. te arasAmAM pilA cAra dhUrta vaNike satvara tyAM AvyA. temane paNa yamagheTAe pUrvanI jema pUchayuM, eTale teoe te musApharanI sarva hakIkata nivedana Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIvimalanAtha caritra, 66 22 karI. yamaghaMTA hRdayamAM vicArI temanI AgaLa A pramANe elI, " tamee tamArA gharanuM sasva haTha karIne phragaTa gumAvI dIdhu. ' tee khelyA, samudranA jaLanu mApa kei paNa rIte thai zakeja nahi. tethI te musApharanI lakSmI amArA gharamAM have prApta thavAnI samajI lejo. " yamaghaMTA khAlI, " te musAphara peAtAnI buddhithI samudranA jaLanu mApa karyA zivAya paNa tamArI lakSmI lai leze. " teo melyA, evI te kevI buddhi hAya ? " yamaghaMTA belI, "te mANasa tamane ema kaheze ke, meM pUrva samudranA jaLanuM mApa karavAnuM kabula karyu che paNa te sAthe nadInA jaLanu mApa karavAnI pratijJA karI nathI, aa tame tamArI zaktithI prathama nadIenuM jaLa juduM karI Ape, te pachI huM kevaLa samudranA jaLanuM mApa karI ApIza. ' te ema kaheze tA tame nadIonuM jaLa juduM karI zakazeA nahIM, eTale samudranA jaLanu mApa karyAM vagara te tamArI lakSmI lai leze." teoe kahyuM, " te khAliza-mUkha musAphara pUrU khelI paNa jANatA nathI, te tenAmAM evI samRddhidAyaka buddhi kayAMthI hAya ? " yamaghaMTA elI, vidvAn purUSA ati vAcALa mANasanI sAthe vAda-vivAda karatA nathI, paNa te peAtAnI satbuddhivALI vANIthI te ati vAcALa mANasane paNa satvara jItI le che; tethI te zrImAna purUSa buddhivaDe zuddha evA gheADA vacanathI tameAne harAvI deze. jema eka zeThANIe sADhIne jItI lIdhI hatI. teoe pUchyuM, " te zeThANI keNa hatI ane teNIe seDhIne zI rIte jItI lIdhI ? " yamaghaMTA elI, " te viSe huM je kahuM, te sAMbhaLeH---- '' zeThANI ane sADhInI kathA, 22 susIma nAmanA gAmamAM sadA kajIyAkhAra ane pApa upara prItivALI sADhI nAmanI eka pracaMDa raDA rahetI hatI. teNI keAInI sAthe kajIe thAya, tema cAlatI, meAlatI ane jotI hatI. kAinI sAthe kajIyeA karyA zivAya teNIne anna pacatuM nahIM. svagRhamAM, paragRhamAM trivATe ke cAvATe je koi maLyuM, tenI sAthe teNI haMmezAM avazya kajIyeA karatI hatI. AthI te gAmamAM te kajIyAthIja prakhyAta gaNAtI hatI. tenI rADacathI bhaya pAmIne te aparAdha kare; te paNa kai mANasa teNIne khelAvatuM nahIM. kahyuM che ke, " udyamIne dAridra hAtu nathI, japa karanArane pApa lAgatu nathI, maunathI kajIyA thatA nathI ane jAgRta rahenArane bhaya lAgato nathI. " te seDhIne kajIyA karyAM zivAya bIje kyAMi paNa prIti thatI nahatI, tethI te vaDhavADa karavAne ghaNIvAra bIjA gAmeAmAM paNa jatI hatI. eka vakhate te kalahakAriNI seDhI eka baLada upara palANa nAkhI paragAma javAne mATe taiyAra thai ane te vakhate teNIe dAsIne A pramANe AjJA karI. " are ! dAsI, bhAjanane mATe eka mANuM vaDImAM pAMca maNA lUNa nAkhIne tene Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA rAMdhI nAkhya." A vakhate paDakhe paDezIne ghera keI strA mehemAna thaIne AvI hatI, te A kajIyAkhora seDhInuM svarUpa jAgatI nahatI, tethI te sAMbhaLIne teNIe soDhIne A pramANe kahyuM. "bahena, tamoe annane pAka kadi karyo nahIM hoya athavA je nahIM hoya, paNa zuM kehavAra sAMbhaLe paNa nathI ke jethI AvuM bole che ?" te mahemAna strIne A vacana sAMbhaLI seDhIe dAsIne kahyuM, "dAsI, have bAhera gAma vaDhavA javAthI sayuM. ApaNuM kArya ahiMja siddha thayuM. tuM satvara svastha thA ane A baLada upara nAkheluM palANa utArI le." A pramANe kahI te seDhI kUkaDAnI jema zikhA uMcI karI prahAra karavA uchaLI. dAMta pIsavA lAgI, vAgheNanI jema krUra dekhAva karI lapaDAka ugAmI daDavA lAgI, bheMsanI jema AgaLa ane pAchaLa vAraMvAra javA lAgI. nRtya karavAmAM Asakta evI nadInI jema dehane halAvA lAgI, jANe durgadha AvatI hoya tema nAsikA maraDavA lAgI, zirapara mArelI kutarInI jema jaladI cItkAra zabdo karavA lAgI ane deDakInI jema ThekatI ThekatI vAraMvAra paDavA lAgI. jANe karaDavA AvelI sarpiNuM hoya, nakhavALI nakalI hoya ane jANe gAMDI thaI hoya tema te rUdana karatI ane aphaLAtI A pramANe bolI, "are rAMDa, zuM mArA gharanI paMcAta meM tane soMpI che ? lAke pitAnI paMcAta cheDIne bIjAnI paMcAtaja karavA jAya che. haraDeeraMDAnI jema lAMbI thaI pArakA gharamAM pesIne rahI zakatI nathI ke jethI vRddhAnI jema mane paNa zIkhAmaNa Ape che. jenuM mAthuM bhAMgyuM che. evI he zuM saMDa, tuM paMDitAnI jema mane zikSA Ape che, paNa aMdara kIDA paDavAthI saDI gayelI tArI jIbhaneja zikSA ApyuM. je tuM AvuM bele che, te Aje huM tAruM mukha bhAMgI nAkhaza, dAMta pAva nAkhIza ane tALavAmAMthI jIbha kheMcI laIza. are cAvaLI, pitAnA AtmAne paMDita mAnanArI evI te pahelAM aneka bheLA lekene tara cheDyA haze, paNa ahiM te huM seThI chuM. kahi te mane joyelI nahIM hoya, paNa lokonI vArtAthI mAruM nAma paNa zuM nathI sAMbhaLyuM ? jethI tuM bIjA sAmAnya mANasanI jema mane paNa tara cheDavAnI IcchA kare che ? dareka rAphaTa ghA hotI nathI, koI ThekANe sarpa paNa hoya che." seDhInAM AvAM kaTuvAthI mahimAna strI bhaya pAmI. te pachI te seDhInA pagamAM paDIne te strI A pramANe bolI, " hena. mATe A eka aparAdha mApha karyA, have huM AvuM kadi paNa belIza nahiM." te vakhate vaDhavADa karanArI seDhI kedhathI te strIne majabUta pATu mArIne bolI " are lavAra karanArI raMDA, tuM mane vhena kahIne kema bolAve che ? huM tArA bApathI utpanna thayelI chuM, ema te hAla zI rIte jANyuM ? tuM mane nAgarikapaNAnI yuktithI lekonI 1 neLIyAnI mAdA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimalanAtha caritra, AgaLa mAnI jaNa bahena kahIne bolAve che, paNa dhUrtanA lakSaNethI meM tane oLakhI lIdhI che ke tuM gAyanA mukhavALI vAgheNa che. tArI jema ame paNa zuM daMbha nathI zIkhyA? are mUDhA, prathama mane gALathI vaDhIne have khamAvavAne Ave che, te tuM pahelAM pANI pIne pachI ghara pUche che." AvAM malina vacanethI seDhIe tenI sAthe vAraMvAra vaDhavADa karavA mAMDI. eTale te mahemAna strIe pitAnA hRdayamAM A pramANe vicAryuM, "A strI amine bhaDako joI bhaDakelI gadheDInI jema pravarte che. te gadhe AgaLa dAMtathI karaDe che ane pachavADe pagathI pATu mAre che. tethI A bAInA mukhamAM to je viSTAe bhareluM saLagatuM uMbADIyuM nAkhyuM hoya, te tethI te prathama baLe ane pachI viSTAthI lIMpAya. A lAja vagaranI bAInI sAthe kajI karI zakAya tema nathI. leke bhAMDathI bItA nathI, paNa bhAMDanA caritrathI bIve che. kajIye zamAvavA mATe A strIne je zAMtinuM vacana kahIe chIe, te vacana to ene ulaTuM tapelA ghImAM pANI nAkhyA jevuM thAya che. tene mATe kahyuM che ke, "kodhI mANasane je zAMtinAM vacane kahevAmAM Ave, te tapelA ghImAM nAkhelA jaLanA biMdunI jema ulaTA kaMdhane uddIpana karanArAM thAya che." tethI muninI jema mauna dharIne rahevuM sAruM che." A pramANe vicArI te strI manamAM kacavAIne mauna dharI besI rahI. pilI seDhI lAMbe vakhata kutarInI jema bhasI bhasatI potAnI meLe zAMta thaI gaI. IdhaNuM vagarane agni enI meLeja zamI jAya che. tyArathI te dezamAM koI paNa te vaDhakaNa soDhIne bolAvatuM nahI, tethI zarIre jANe kacAnA phaLa lagADyA hoya, tema tene vaDhavADa vinA cena paDatuM nahIM. jANe arUcine rega thaye haya, tema kajIyA vinA teNIne khorAkamAM svAda Avato nahIM ane jANe moTo roga thayo hoya, tema rAtre nidrA paNa AvatI nahIM. eka vakhate te seDhI baLada upara cI mahArASTra dezamAM prakhyAta ane teNInA svabhAvathI ajANyA evA pratiSThAnapuramAM gaI. tyAM rAjadvAramAM baLadane ghAsa ane jaLa mUkI rAjAnI pAse AvI teNIe A pramANe kahyuM, "huM kajIyAkhera seDhInA nAmathI oLakhAuM chuM. bIjA sarva dezamAM kaleha karavAmAM kuzaLa evA sarva janene meM jItI lIdhA che. have A nagarane vIrakSetra jANIne huM kacha karavA AvI chuM. tamArA nagaramAM je kaMI kajIye karavAmAM zaktimAna heya, to te A sabhAsthAnamAM mArI sAthe kayo karavA Ave. jo ke tevuM na hoya, to tame badhA ghAsane AhAra karI atyaMta pANI pInArA che, arthAt pazu jevA che, ema samajavuM." seDhInA A vacane sAMbhaLI 1 kacAnA phaLa zarIre lAgavAthI caTapaTI upaDe che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDakumAranI kathA. rAjAe A pramANe ciMtavyuM, "A pratiSThAnapuramAM A vaDhakaNe strIne yogya evuM keI haze kharuM, paNa vaDhavADa karavA mATe keIne kahI zakAya nahIM, tethI je nagaramAM paDo vagADavAmAM Ave, to tene zabda sAMbhaLIne nATayamAM kuzaLa evA naTanI jema kaI pratyakSa thaI bahera Avaze." AvuM vicArI rAjAe AjJA karI, eTale paTaha vAgye ane te vAte vAgato puthasiMha nAmanA ke vepArInA dvAra AgaLa AvyuM. paTane vRttAMta jANa te puNyasiMha vepArInI putravadhUe tarataja te pahane sparza karyo. jethI paDe vagADanArA purUe te vAta rAjAne jAhera karI. te sAMbhaLI rAjA khuzI thaI gaye. tarataja teNe puNyasiMha zeThane rUbarU bolAvI madhura vANIthI kahyuM, "zeTha, tamArI vadhu parahane sparza karyo che, to teNIne ahiM vaDhavAne mATe belA." puNyasiMha zeThe kahyuM, "svAmI, A zuM kahe che? mArI putravadhU te uce svare belI paNa jANatI nathI. keIe Apane ni cheTuM ja jAhera karyuM che." rAjAe kahyuM, "zeTha, je tamane mArA vacana upara pratIti na hoya, to hamaNA ghera jaI tamArI putravadhUne pUche ane pachI tene ahiM lAve." pachI puNyasiMha zeTha ghera AvyA ane teNe potAnI putravadhUne rAjAnA kahevA pramANe pUchayuM, tyAre teNIe te kabula karyuM. te sAMbhaLI puNyasiMha bo, "vase, te anartha karanArA rAjAnA paTane sparza kema karyo?" vadhU belI, ethI jarA paNa anartha thaze nahiM." pachI puNyasiMha zeTha pitAnI putravadhUne laI rAjasabhAmAM AvyuM. rAjAe teNIne pUchyuM ke, "tuM A kajIyAkhora seDhInI sAthe vAdathI vaDhI zakIza ?" te vadhU zAMta svare bolI, "mahArAjA, Apa prathama A strIne che ke, "kajIyAnA keTalA bheda che ane te kajIyAnI utpatti kevI rIte thAya che? " pachI rAjAe tevI rIte rahIne puchayuM eTale sadI bolI ke, " AvA vikalpanI vAta te meM purva sAMbhaLI ja nathI. have huM hArI gaI. have Apa te kajIyAnA prakAranuM gUDha tva tenI pAse kahevarAve." pachI rAjAe AjJA karI, eTale te vaNika vadhUe kajIyAnA prakAra viSe vistArathI kahevA mAMDyuM, "prathama kalaha-vaDhavADa cAra prakAranI che. eka devagikI eka divasa pahoMce tevI che. bIjI bAmAsikI (cha mAsa sudhI cAle tevI), trIjI vArSikI (eka varSa sudhI cAle tevI ane cothI yAvAjajIvikA ( jIve tyAMsudhI cAle tevI che. A saMsAramAM te caturvidha vaDhavADanI utpatti kevI rIte thAya che, te tamArA hRdayane saMdeha dUra karavA kahuM chuM, te sAMbhaLe -"he rAjA, je eka sAthe gADAnuM bhADuM karIe, temAMthI je vaDhavADa thAya, to te eka divasa sudhI cAle che eTale te devasika kahevAya che. te gADAmAM beThelI eka strI kaheze ke, "teM eka paga lebe karyo che, tyAre bIjI kaheze ke, te badhuM gADuM rokI pADyuM che. A pramANe rastAmAM ja thAya che ane jyAre te baMne ThekANe pahoMce che, tyAre punaH teonI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra. vacce pAchI prIti thAya che. jo keinI sAthe khetaramAM ardho bhAga karIe, te temAMthI pAmAsikI vaDhavADa thAya che. jyAre khetaramAMthI dhAnya lai levAmAM Ave tyAre punaH baMnenI vacce prIti thaI jAya che. he rAjA, je kaI kAma arthe paddha sAthe levAmAM Ave to te baMnenI vacce jyAM sudhI varSa cAle tyAM sudhI vArSikI vaDhavADa cAle che. huM rAjA, baMne sapatnI zakya) vacce je vaDhavADa hoya che, te yAjajIvikAjIve tyAM sudhI cAle tevI hoya che." kajIyAnA A cAra prakAra sAMbhaLI rAjA camakAra pAmI gaye. pachI te vadhUnI buddhithI rAjI thayelA teNe puNyasiMha zeThano tenI putravadhU sAthe vAlaMkArothI satkAra karI temane ghera mokalyA. ema vadhUe te ghAsa tathA pANI seDhInAja gaLA upara mUkAvyAM. pachI rAjAe te soDhIne bAMdhIne potAnA dezamAMthI bAhera kADhI mUkI." yamaghaMTA kahe che " A uparathI samajavAnuM che ke, jema zeDhI vAcALa hatI, te paNa teNIne te vaNika vadhue ghaDI vANIthI jItI lIdhI, tema te musAphara tamone kI vANIthI jItI leze emAM kaI jAtane saMzaya rAkhazo nahIM." A pramANe yamaghaMTAnA vacana sAMbhaLI te cAre dhUrta vaNiko mAna sahita tipitAne ThekANe cAlatA thayA. kumAra ratnacUke strI gurUnA vAkyanI jema te badhuM hRdayamAM dhAraNa karI lIdhuM. pachI ratnacaMDa tyAMthI uDI raNaghaMTA sAthe teNIne maMdira AvyA ane tyAM raNaghaMTAnI rajA lai te pitAnA sthAnamAM Avyo. tyAM nizcita hRdaye teNe nidrA lIdhI. pachI prAtaHkALe pelA badhA dhUrta jene AvyA, temane ratnacaMDe sAmavAthI ghaNIvAra samajAvavA mAMDyA: tathApi teo samajyA nahIM. eTale teone laI ratnaDa rAjasabhAmAM AvyuM. ratna cUDane batrIza lakSaNavALa joI rAjA vismaya pAmI gaye. purUSanAM batrIza lakSaNe. je purUSa zare traNa aMgomAM vizALa, traNamAM gaMbhIra che aMgamAM UMcA, cAramAM TuMke, sAtamAM to ane pAMcamAM lAba tathA sUkama hoya, te puruSa batrIza lakSaNavALe rAjArUpa gaNAya che. purUSanI chAtI, mukha ane lalATa-e traNa vizALa hoya te vakhaNAya che. nAbhi, satva ane vara-e traNa gaMbhIra hoya te vakhANavA yogya che. kaMDa, praNa, liMga ane e jaMghAe cAra je purUSanA TUMkA hoya, te purUSa haMmezA pujAya che. jemanA AMgaLInA parva ( agrabhAga) keza, nakha, dAMta ane tvacA-e pAMca jma hoya te manuSya dIrghajIvI ( lAMbI AvaradAvALA) thAya che. je purUSane e stanane tathA be neno madhyabhAga, bane bhuja (hAtha), nAsikA ane haDapacI 1 kaMnTrAkTa-kaMtara.. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacaMDakumAranI kathA. pAMca lAMbA heya te purUSa uttama ane dhanya gaNAya che. nAsikA grIvA (Deka che, nakha , kAkha, hRdaya ane mukha-e che jenA unnata hoya, te manuSya sadA unnativALA thAya che. netrenA khUNA chaDA, tALavuM, nakha, heDa ane paganA taLIyA-e sAta rAtA hoya te siddhi mATe thAya che." AvA batrIsa lakSaNavALA 'te ratanacUDe rAjAnI AgaLa pilA sarva dhUrta jananI pAse pitApitAne vRttAMta mULathI te aMta sudhI kahevarAvI yamaghaMTA vezyAe kahelI sArI yuktithI temane jItI lIdhA. pachI samudranA jaLanuM mApa karAvanArA te dhUrta vaNi konI badhI lakSmI teNe laI lIdhI. te vakhate pelo jugArI nAzIne kyAMka cAlyo gayo. pele pAdukA karanAre kArIgara ke je " huM khuza chuM." ema uMce svare bolatAM paNa te zyAmavadana thaI je Avyo. teja cAlyo gayo. pelA vahANanI sarva vastu lenArA dhUrta vaNike pahelAM tyAM hAjara thayA hatA, temane rAjAnA mANaso mokalI belA ane pachI teNe temane pitAnI buddhivaDe harAvI dIdhA. te vakhate rAjAnA kahevAthI cAra lAkha dravya laI te dayALu ratnacUDe temane saMkaTamAMthI mukta karyA. AthI rAjA je ke anyAya karavAmAM tatpara rahenAra hatA, te paNa teNe ratnacUDane ucca svare kahyuM ke, "tArI vaya karatAM vadhAre buddhi jaI huM tArI upara saMtuSTa tha chuM, tethI mArI pAse kAMI paNa tuM vara mAgI le." ratnacUka che, "svAmI, je Apa mArI upara khuza. thayA che, te A tamArA nagaramAMthI lakSmInA nAzanI kAraNarUpa evI anItine satvara tAvI . kAraNa ke kahyuM che ke, "nIti vagarano rAjA, vinaya vagarane ziSya, zIla jagarane yati, prazama vagarane sAdhu, jIva vagarane deha, puNya vagarane jIva ane be vagarano gRSThastha kAMipaNa hIsAbamAM gaNAtuM nathI." je mANasa nyAyathI pravarte che, tene tiryaMca paNa sahAya Ape che ane je kumArge cAle che, tene sagA bhAI paNa che de che. sapanA mukhamAM rUdhira hetuM nathI, nijIva kalevaramAM zabda hetuM nathI ane dura adhikArIvALA rAjA ane prajAmAM dravya hetuM nathI." A pramANe aneka kavionA celA suvAkyothI teNe e pratibaMdha Ape ke jethI rAjAe nyAya aMgIkAra karavAnuM kabula karyuM. pachI punaH rAjA je, "kumAra, meM je nyAya karavAnuM kabula karyuM, tethI te mAruM ja hita thayuM, paraMtu tArA potAnA hitane mATe kAMI kahe." tyAre ratnacUDa bolyA, "je mAruM hita karavuM hoya to mane A raNaghaMTA vezyA arpaNa kare. pachI rAjA kahevAthI te raNaghaMTA vezyA ratnacUDanI uttama patnI thaIne rahI. have kumAra ratnacUDe te nagarImAM rahI cheDAja divasamAM ghaNuM dravya upArjana karyuM. pachI ghaNI vastuothI pitAnuM vahANa bharI te kuzaLatAthI pitAnI nagarImAM AvI pahoMce. te samaye tene pitA vigere sarva svajanava ati harSa pAme. pilI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, vezyA saubhAgyamaMjarI paNa harSathI tene maLavA mATe AvI. teNane ratnacUDe satkArapurvaka A pramANe kahyuM. "he bhake, meM je A ghaNuM dravya upArjana karyuM. tenuM kAraNa tAruM vacana ja che." te vezyA belI, "uttama zeThajI, tamee je ghaNuM dravya upArjana karyuM, tenuM mULa kAraNa tamAruM sadbhAgya che, paNa have sajAnI AjJAthI huM tamArI gRhiNa thaIza." pachI ratnacUDe meTI bheTa ane buddhithI rAjAne khuza karI dIdhuM. jethI rAjAe tene mukhya nagarazeTha banAvyuM ane te saMbhAgyamaMjarI vezyA tene arpaNa karI. eka vakhate caturnAnI evA dharmazeSa sUri sAdhuonA parivAra sAthe bAheranA udyAnamAM AvI caDayA. tyAM rAjA vigere sarva jana temane vaMdanA karavAne AvyA. ratnAkara zeTha paNa pitAnA racUDa putrane sAthe laIne udyAnamAM gaye. teNe vaMdanA karI samaya joI gurUne A pramANe puchayuM, "bhagavana, kayA puNyathI mAre putra ratnacUDa saMkaTamAM paDayA chatAM temAMthI bacIne ghaNuM lakSmI laI Avyo?" gurUe uttara Ape, "zeTha, tamArA A bhAgyavAna putrane purvabhave karelA puNyathI vipatti paNa saMpatti rUpa thaI che." ratnAkara zeTha bolyA, "he pUjya. ene purvabhava kevo hato ?" A pramANe puchavAthI gurUe ratnacUDakumAranA purvabhavanI kathA kahevA mAMDI. ratnacUDakumAranA pUrvabhavanI kathA. naMdigrAmamAM pUrve eka vRddhaDozI rahetI hatI te ghaNIja garIba sthitinI hatI. tene sthAvara nAme eka putra hatuM. eka vakhate kaI parvane divasa A te vakhate gAmamAM ghera ghera sArA bhejana thatAM je te sthAvare pitAnI mAtA pAse tevA bhejananI mAgaNI karI. vRddha mAtAe kahyuM, "vatsa, dravya vagara sAruM bhajana kayAMthI thAya? tethI he putra, sadA saMtoSa pAmIne rahe." mAtAe A pramANe kahyuM te paNa bAlapaNAne laIne te putre Agraha karavA mATe, tyAre te vRddha strI rUdana karavA lAgI. kAraNa ke, strIono evo svabhAva hoya che. teNInuM rUdana sAMbhaLI be paDozaNe tenI pAse AvI ane rovAnuM kAraNa jANI teo baMne paNa duHkha pAmI, pachI eka paDozaNa belI, he zubhe, mArA gharamAM ucI jAtanuM anna che te te grahaNa kare." bIjI bolI, "mAre ghera ghaNuM ghI che, te ." A pramANe kahI teo baMne potapotAne ghera AvI ane tatkALa temaNe pitAnI jAte te bALakane mATe UMcI jAtanuM dhAnya ane zreSTha jAtanuM ghI harSathI lAvI ApyuM. te je te dravyanA lAbha vagaranI vRddha mAtAnuM citta jarA harSita thayuM ane teNae pitAnA putrane mATe tenuM pakavAnna banAvyuM. putra sthAvara te pakavAza jamavAne jovAmAM besatA hatA, tevAmAM koI mApavAsa muni pAraNAne mATe tene ghera AvI caDyA. te bALake munine joI A pramANe dayamAM citayuM, "are ! mAre AvuM bhejana kayAMthI? ane AvA muni paNa kayAMthI ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna devA upara ratnacUDanI kathA. guNunA vistAravALe e huM dAtA ane bhajana e beno yoga prApta thayo che. have tenI aMdara mArA cittane satvara jo daUM. huM A pAtrane dAna ApuM ke jethI traNane vega " thAya. kAraNa ke, dAtA dAna ane pAtra-e traNane vega ghaNe durlabha che. AvuM cittamAM vicArI teNe te munine nidAnaniyANa rahita thaI te dAna ApI dIdhuM. munie te zuddha anna jANI tenA AgrahathI grahaNa karI lIdhuM. pelI be paDezoe ghI tathA anna dAnanA anumodanathI puNya upArjana karyuM, paNa te baMnene eka vakhate jAtimadda thaI AvyuM, dAnanA prabhAvathI te sthAvaranA gharamAM kAMika dravya vigerenI prApti thaI AvatAM teNe pharIvAra paNa pAtradAna ApyuM hatuM. he ratnAkarazeTha, pachI te sthAvara AyuSyane kSaya thatAM tyAMthI vIne tamAre A ratnacUDa putra thayuM che. pelI je be paDozaNa strIo hatI, te jAtimada karavAcI, be mahAvezyA thaI che. pUrvanA dAnanA puNyanA prabhAvathI te racUDane vipattine Azraya thatAM paNa saMpatti thaI che. dharmanA mahAsthI zuM thatuM nathI tene mATe kahyuM che ke, "dharmathI sArA kuLamAM janma zarIre Arogya, saubhAgya AyuSya ane baLa prApta thAya che, dharmathI nirmaLa yaza, vidyA, artha ane saMpatti thAya che. dharma moTA jaMgalamAMthI ane meTA bhayamAMthI sadA bacAvI le che. samyapha prakAre ArAdhe dharma svarga tathA mekSane ApanAra thAya che." bIjI rIte A ratnacUDanI kathA upara upanaya ghaTAve che. he ratnAkarazeTha, je A tamAre putra ratnacaMDa che, te saMsArI jIva samajavA, je upadeza ApanArI vezyA che, te sarva karmonI aMdara preraNa karanArI kamaprakRti samajavI. je ratnacUDanuM vahANa upara caDavuM, te jIvana garbhavAsamAM praveza jANa. je anItinagaranI prApti te hanakulamAM janma samajavo. je sarvasvane laI lenArA cAra dhUrtA vaNike kahyA, te dharmarUpI dravyane harI lenArA krodhAdika cAra kaSAyo jANavA. je pele pAdukA karanAra kArIgara te rega samaje. je jugArI hatI te Sa samaja. je cAra vAda-vivAda karanArA hatA, te cAra prakAranI vikathA samajavI. je raghaMTA vezyA hatI, te pitAnI (bhavyajIvanI) sArI buddhi samajavI ane je yamaghaMTA akkA te kapaTanA sthAnarUpa mithyASTi samajavI. evI rIte e sarva vRttAMta aMtaraMgarUpe paNa samajavAnuM che. e ratnacUDarUpa jIvane vikaTa evI yamaghaMTA raNa ghaMTAnI dvArA sakhIrUpa banI je satyamaya thaI hatI, te purvanA puNyanA prabhAvathI ja thaI hatI. kAraNa ke, jIvane je anukUla buddhi utpanna thAya, te te mithyAdi hoya, to paNa prAye karIne samyagadaSTi thaI jAya che. te pachI jIva te sarva jIvone jItI laI ane punaH anaMtalakSmI prApta karI ratnanI jema vizvamAM sanmAnya thaI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIvimaLanAtha caritra, sukhI thAya che." A pramANe dharmazeSa gurU pAsethI A vRttAMta samya prakAre sAMbhaLI ratnAkara zeTha viSaya upara virakta thaI gayuM ane teNe pitAnI strI sarasvatInI sAthe dIkSA grahaNa karI ratnacUDa paNa samyakatva mUva gRhasthanA bAra vate grahaNa karI potAnA janmane saphaLa mAnate ghera AvyuM. tyArathI ratnacUDa sAta kSetronI aMdara ghaNuM dravya vAvate duHkhI tathA dInajanene harSathI dayA dAna karavA lAya te baMne vakhate zuddha Avazyaka kriyA, trikALa devapUjA ane parvanA divasomAM pauSadha vidhivata AcaravA lAgyo. te prati varSe saMghayAtrA, saMghabhakti ane prAyazcittathI zuddhi sarvadA karate hato. evI rIte dharma, artha ane kAmanI ArAdhanA karatAM te ratnacUDane eka putra thayo, eTale caturthavarga-mekSa sAdhavA mATe teNe dIkSA grahaNa karI. te pachI sArI rIte saMyamanI ArAdhanA karI ane daSTivAdane abhyAsa karI chevaTe ratnacUDamuni kALa karI sAtamA devalokamAM iMdranA sAmAnika devarUpe utpanna thayA. tyAM teo utkRSTa bhega tathA utkRSTa sthiti jogavI tyAMthI AvI ucca kulamAM janma pAmIne chevaTe mese jaze." zrI brahmaguptasUri paddhasena rAjAne kahe che, he rAjA, meM tane A annanA dAna viSe aSTAMta ApI darzAvyuM tema bIjAM vasati vigerenAM je dAna che, te jinazAsanamAM sAta prakAranAM kahelAM che. keI ThekANe pAtradAna, abhayadAna, dayAdAna, kIrtidAna kahelAM che. ane kaI ThekANe jJAnadAna vigere paNa kahelAM che. temAM abhayadAna ane satpAtradAna ApavAthI mokSa thavAne saMbhava che ane anukaMpA vigere dAne pUrNa rIte svargAdi phaLane ApanArAM che. jeoe "RNa satvare chedI nAkhyuM" evI vANI vaNInI aMdara satya karI hatI, jemanuM suvarNanuM dAna vidvAnoe kalpavRkSa vigerenA jevuM paNa kaheluM che ane jemaNe kAMI paNa chedana karyA vagara adabhuta rIte sadvarNa nAza karyo hate, evA nirmaLa vANIvALA zrI vimaLanAtha prabhu tamane sadA hene mATe thAo. iti zrI tagaNanA nAyaka zrIratnasiMhasUrinA ziSya bhakAraka zrI jJAnasAgarasUrinA racelA zrIvimaLanAtha caritra mahAkAvyane dAnadharmAdhikArarUpa prathama sarga samApta. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sarga. che ( zIladharmAdhikAra. ) pramANe zrIdharmarUpI kalpavRkSanI dAnazAkhA kahevAmAM AvI, have tenI zIlazAkhA kahevAmAM Ave che te sAMbhaLe. je manuSya A zcaryapaNe zIlanuM pAlana kare che, temane suMdara suMdara thAya che, vipattio saMpatti thaI jAya che, zatrupakSa svajana thai rahe che, kAnana-jaMgala jana-manuSyanuM sthAna thAya che, devatAo devapaNAne ApanArA thAya che. asure asu-prANa tathA rAjya ApanArA thAya che, zvApada-zikArI prANuo sva-pitAnI ApattimAM AdhArarUpa thaI paDe che pradhana-yuddha madhana-utkRSTa dhanane ApanAruM thAya che, pitRgRha-ramazAna pitRgRha-pitAnA gharanA jevuM thAya che, vibhAvasu-agnivibhAvasu thAya che ane ratnagarbhA-pRthvI ratnagarbhA-rane ApanArI bane che. jemAM nirmaLa sUrya ekaleja sarva aMdhakAranA samUhane nAza kare che. jema zUravIra ekale raNabhUmimAM rahelA zatruonA samUhane jItI le che ane jema eka siMha hAthIonA TeLAne pUrNa rIte harAvI de che, tema nirmaLa jaLa ekaluMja sarva kAryone karanAruM thAya che. tene mATe kahyuM che ke, tene pati sUrya ane suzIla manuSya-e baMnenuM teja samAna che. je tejathI bIjA tejonuM ane aMdhakAranuM nimIlana thaI jAya che." pahelAM ahiMsA vratamAM saMgha vagerenA kAryamAM jenI hiMsA karavAmAM kaI prakAre saMmati ApI che. bIjA mRSAvAda parityAgamAM jIvarakSA karavA vigerenA kAmamAM mRSA bolavAnuM paNa kahyuM che. trIjA adattAdAnamAM rAjAo laI le che ane Ape che temAM zatruonA hRdayamAM temane mATe mahattva raheluM che. pAMcamA aparigrahavratamAM gRhasthane parigraha rAkhavAmAM ekAMte niSedha karela. nathI, tema dizAgamana tathA bhege paga paNa niMdela nathI ane dAkSiNyatA rAkhavAmAM anarthadaMDa paNa aMgIkAra karelo che. paraMtu cethA brahmatratamAM te parastrIne saMga vividha zAstromAM sarva prakAre niSiddha kare che, ethI sarva temAM uttama evuM zIlatrata 1 suMdara eTale kAma 2 vibhAva-zItaLa hAra athavA vizeSa kAMtirUpa dravyane ApanAra thAya che. 3 AchAdana. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. Astika manuSyoe sadA pALavAyegya che. pizuna-cADI manuSya paNa je (nAradanI pere) suzIla hoya, te paramapadane pAme che ane kharAba svabhAvanI strI paNa jo mahAsatI hoya te te paramapadane pAme che, tethI sadA zIlane Azraya kare. zIla pALavAthI purUSa ane strIo akAma-kAmarahita hoya, te paNa satkAma-sArI kAmanAe yukta thAya che, apriya heya te sapriya thAya che ane regI hoya te nIrogI thAya che. je zIla vagarano hoya te zUra hoya te paNa maMda tejavALo thaI jAya che, zaMbhu heya, te paNa aMganA bhaMgavALA thAya che "rAjA paNa kalaMkita thaI jAya che ane hari paNa kudaSTivALo thAya che. jeo zIlavatInI jema sadA harSathI zIla pALe che, teone AlekamAM kIrtAi ane paralokamAM svarga tathA mokSa prApta thAya che. rAjA pAsene prazna karyo, "bhagavana, te zIlavatI koNa hatI?" tyAre gurUe nIce pramANe kahyuM--- zIlavatInI kathA. dipakanI jema suvRttapAtrarUpa evA zrI jaMbudvIpamAM kSetranA jevuM bharatakSetra A veluM che. kSetra jema sIri-haLavALA kheDuta tathA vRSa-baLadethI virAjita hoya che, tema bharatakSetra sIri-sUrya jevA vRSa-dharmathI athavA uttama purUSathI virAjita che. kSetra jema kauTuMbika-kaNabI lakethI yukta hoya che, tema bharatakSetra sArA kuTuMbavALA lokothI yukta che ane kSetra jema kRSikarma karanArAne upagI hoya che, tema bharatakSetra ATha prakAranA karmo karanArA prANuothI yukta che. tevA bharatakSetramAM naMdanavananA jevuM naMdana nAme eka nagara che. jema naMdanavana vibudha-devatAonA AdhArarUpa che, tema te nagara vibudha-vidvAnene AdhArarUpa hatuM. jema naMdanavana raMbhA sahita apsarAonuM sthAnarUpa che, tema te nagara saraMbhA-kadalI sahita tathA sajaLa sarovaronA sthAnarUpa hatuM ane naMdanavana jema sArI chAyAvALuM che, tema te nagara sArI kAMtithI yukta hatuM. te nagaramAM punnAga-uttama purUSa gajeMdranA jevA bhadra jAtinA hatA. jema gajeko dAnazAlI-madathI bhavanArA hoya che, tema te purUSe dAnakama karavAthI zobhatA hatA. paNa temAM eTaluM Azcarya hatuM 1 jemanA kAma-IcchAo pUrI na thAya tevA athavA niSkAma. 2 purUvapakSe apriya-priyA rahita ane strIpakSe priya rahita. 3 zara eTale zuravIrapakSe sUrya. 4 zaMbhu-zaMkara. 5 caMdrapakSe rAjA. 6 hari-viSNu athavA idra. 7 dIpakapaNe suvRttapAtrarUpa eTale sArA goLAkAra pAtrarUpajaMbadIpa pakSe suvRtta-sArA AcaraNavALAM purUSonA pAtrarUpa-sthAnarUpa. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7pa zIlavrata upara zIlavatInI kathA. ke, temanI strIo paNa dAnakarI hatI. te naMdana nagaramAM aridamana nAme rAjA hatA, te caMdranI jema kanakaprabha-vigrahavALe, jagane priya ane premanuM pAtra hate. te rAjano yazarUpI rAjahaMsa mAnasamAM vasato paNa te dUdha ane jaLanI ekatA karato te ghaTita nahatuM. tene pratAparUpI sUrya varSAkALamAM pradIpta thaI pitAnA kiraNothI zatruonA nagaramAM rahelA kIlAlanuM zoSaNa karato, e AzcaryanI vAta hatI. te nagaramAM sArI sthiti jene priya che, e "ratnAkara nAme eka zeTha rahetA hate.. je ratnAkare veLA prApta karI avanaghananI utkaMThAne sArI rIte Adara karyo hate. te zeThane lakSmInA jevI zrI nAme strI hatI. jema lakSamI pradyumna nAmanA kumAravaDe yukta hoya che, tema te pradyumna-suvarNa-dhana athavA sArA varNavaDe yukta hatI, lakSamI jema nAlIka-kamaLanA gurU-moTA nivAsavaDe zobhatI hoya che, tema te nAlIkana-alIkaasatya rahita evA gurU samIpe vAsa karI zobhatI hatI, ane lakSmI jema jinaviSNunI bhakti karavAmAM tatpara hoya che, tema te jina bhagavAnanI bhakti karavAmAM tatpara hatI. te zeThane zrIdevI priyA hatI, temAM kaI jAtanuM Azcarya mAnavAnuM nathI, kAraNa ke,. lakSmI aMgajA che, te paNa tene vividha jano bhegave che. paraspara rAgI ane viyoga, rahita evA te ratnAkara zeTha ane zrIdevI zeThANI-baMnene dharma, artha tathA kAmane sevana karatAM zramane haranArA zubha divase nirgamana thatA hatA. evI rIte sukhamaya ane dharmamaya keTale eka samaya gayA pachI eka vakhate ratnAkara zeTha rAtre jAgrata thaI A pramANe ciMtavana karavA lAge -"mArA vAsasthAnamAM ghaNA sevake che, mArI pAse zobhAnA kAraNarUpa lakSmI che, mAre zIlaguNavatI patnI che, ujvaLa mukhavALA mAre svajane che, 1 haratIonI strIo hAthaone dAna-mada jharato nathI chatAM paNa te dAnakarA kahI, te virodha che, paNa punnAga-uttama purUSarUpI gajenI sIo paNa dAna karatI hatI, tethI virodhane parihAra thAya che. 2 caMdra kanakaprabha-sonerI bhAvALA zarIravALo, gatane AhAda vigere dharmothI priya ane premapAtra hoya che. rAjA suvarNakAMti zarIravALo hate. 3 rAjahaMsa mAnasa sarovaramAM rahe che ane dUdha tathA jaLane judAM kare che. A rAjano yazarUSIrAjahaMsa mAnasa-hRdayamAM rahetA ane dUdhanA jevo ujavaLa ane jaLanA je nirmaLa hato. arthAta tenuM yaza sarva jananA hRdayamAM racatuM ane ujavaLa tathA nirmaLa hatuM. 4 surya vakALamAM jhAMkho hoya che ane nagaranA jaLone zepa nathI. ane A rAjAne pratApabhAnuM sadA pradIpta rahetA ane kara-kiraNathI-hAthathI zatruone pura-zarIramAMthI kIlAla-dharane zodhI rahetA hatA. 5 ratnAkara samudra veLA-maryAdAne prApta karI vanaghana-jaLavRSTi karavAnI utkaMThA dhare che. A ratanAkara zeTha veLA-sAro vakhata prApta karI avana-jIvarakSA mATe dhanavRSTi karavAnI utkaMThA dharAvatA hatA. 6 aMgajA-vazarIre utpanna karelI pakSe aMgamAMthI utpanna thayela putrIrUpa che, chatAM te bhogave che e virodha. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra, sArA nagaramAM mAre vAsa che, guNomAM mAre abhyAsa che ane meTo udyoga paNa che, paraMtu jema teja vinAne rAjA, ghI vinAnuM bhojana netra vinAnuM mukha, maMtrI vinAnuM rAjya. rAjA vinA rAjyanA sAta aMge, dharma vinA manuSya, dAna vinA dhana ane zIla dhinA strI zobhe nahIM, tema eka putra vinA mAruM kuLa zobhatuM nathI." prabhAtakALe e rAtrinI ciMtAthI zyAma mukhavALA pitAnA svAmIne jai priyA zrIdevIe pUchyuM, svAmI, zuM tamAre kaI suvarNa bhaMDAra aMgArAmaya thaI gayuM che? zuM tamArA hAthamAMthI amUlya athavA ghaNuM mUlyavALuM ratna pa gayuM che? zuM copaDAmAM koInuM nAmuM lakhatAM bhUlI gayA che? zuM tamArA hRdayamAM koI kanyA vasI che ? athavA kaI jAtanA vyavasAyamAM paDyA cho? ke jene laIne svajAtimAM vikhyAta evA tame ciMtAtura banI gayelA lAge che." priyAnAM A vacano sAMbhaLI ratnAkara zeTha be, "bha, mane ciMtA thavAnuM bIjuM kAMI paNa kAraNa nathI, paraMtu mane hAla putranA viSayanI ciMtA thaI AvI che. te sAMbhaLI zrIdevI belI, "svAmina, e ciMtA te ApaNa baMnene sarakhI che. to tame putranI prAptine mATe ke bIjI kanyA paraNe." te sAMbhaLatAM ja kAne hAtha daIne zeThe kahyuM, "he pAparahita priyA, A teM zuM kahyuM? mAre putra thAo ke na thAo, paNa huM evuM kadi paNa karavAne nathI." pachI patinI ciMtA dUra karavA mATe zrIdevI gadgad svare belI, "he nAtha, tame ajitasvAmInI sevikArUpa ajitabalA nAmanI yakSiNInI ArAdhanA kare. te yakSiNI saMtuSTa thaI ApaNane sukhadAyaka ane kuLanAyaka e abhuta putra Apaze. kAraNa ke, te yakSiNa aputrane putra ApanArI, duHkhI janene sukha ApanArI, AMdhaLAne AMkha ApanArI ane nirdhanane dhana ApanArI che." zrIdevInA A vacana sAMbhaLI ratnAkara zeThe purva dizAnI sanmukha rahI dAtaNa karyuM, pazcima dizA tarapha rahIne snAna karyuM ane jaLamAM rahIne ja pavitra chetIyA paheryA pachI pitAnA gharamAM jaI DAbI taraphanA bhAgamAM rahelA ane sAkapAMca zAkhA pramANe uMcA pujelA devamaMdiramAM te purvAbhimukhe beThe. pachI uttara dizA tarapha gharamAM rahelI pratimAone AdarathI vidhipUrvaka jaLavaDe teNe snAna karAvyuM. te pratimAone hRdaya, kaMTha, udara ane lalATa vigere nava aMge caMdana tathA pupivaDe teNe arcA karI. te pratimAnA vAmabhAge dhUpa, dakSiNabhAge dIpa ane agrabhAge akSata vigere arpaNa karyA. citta, vastra, vANI, kAyA, pujA, bhUmi ane sthitinI zuddhi karI bhavya alaMkAro dhAraNa karI te devagRha (caitya) mAM gayA. tyAM caitya ( praveza) dvAramAM prathama nadhikI kriyA karI teNe aMdara praveza karyo. te samaye teNe bIjA karmonI ciMtA che daI prAsAdanI ciMtA karavA mAMDI. pachI garbhadvAra-gabhArAmAM jaI punaH naidhikI karI vidhipUrvaka jina pratimAnI harSavaDe vizeSa pUjA karI. tyAMthI pAchale page garbhagRhanA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilavrata upara zIlavatInI kathA dvAra AgaLa AvI, dhikI karI, sATha hAtha egya sthAne rahI ane gamudrA karI zrI ajitabalA yakSiNI sahita zrI ajitasvAmInI teNe nIce pramANe stuti karavA mAMDI devatAonA Ikoe stavelA, janasamUhe mAnya karelA, divya prabhAvathI yukta, vidvAnanA vaMdee namelA, mahadayavAlA, praDhaprabhAvathI adbhuta, nitye bhAyukta, manu e pUjelA, sarva dethI rahita ane hitakArI A zrIprAsAdamAM rahelA sarvajJa zrI ajitasvAmIne huM stavuM chuM. kalyANanI lakSmInA sukhane ApanArA, regone nAza karanArA, saddabrahma (brahmacarya athavA tatvajJAna) rUpajalanA kaharUpa, agaNita harSa ApanArA, samasta prANuonA mitrarUpa, mekSanA sthAnane prApta karanArA, atyaMta madane tyAga karanArA, svabhAvathI ujvaLa, samagra Apattione haNanArA, zAzvata pUjya ( ahetu) padane dharanArA, ajJAnarUpa zatrune chedanArA, duSTa ATha karmone bhedanArA, sukhanI zreNInA sadanarUpa, kAmadevane parAsta karanArA, meharUpI gajeMdrane haNavAmAM siMharUpa, asArarUpa dravyane choDI denArA, maraNane aTakAvanArA, saMteSane sArI rIte jIvADanArA, aneka janene prasanna karanArA, zamatArUpa vRNenA vanarUpa, traNa jagatane pavitra karanArA, asane dUra karanArA athavA pApa rahita, ane saMsArIjInuM rakSaNa karanArA evA zrI ajitaprabhune huM vaMdanA karuM chuM. aMtaranA kAmakodhAdi zatruone jItanArA, sAtanayanI prarUpaNa karanArA, jIne abhaya ApanArA, apAralaya dhyAnane prApta karanArA, dayAne prakAza karanArA, sajJAnarUpI bhAnune Udaya karanArA, kAMtinA samUhathI caLakatA, zuddha siddhAMta prarUpanArA, puSTa evA darpaahaMkArane dUra karanArA, sarva atizayavAlA, prasiddhinA sthAnarUpa, vividha vyAdhine TALanArA, bhavya prANIone AnaMda karanArA, AzritanA bhayane haranArA, vijJAnanA samudrarUpa, pApanI pravRttine haranArA, kalyANanA Udayane dharanArA, puNyavaMta prANIonI daSTie AvanArA, saMsArarUpI samudrane taranArA ane tAranArA, utkRSTa kevalI bhagavAne mAM zreSTha, traNa vizva ne pragaTa karanArA, aneka devatAoe namelA, pIDAonA samUhane haNanArA, cAre tarapha prasarelA ajJAnarUpa aMdhakArane haravAmAM sUryarUpa, caMdranI kaLAnI jema caLakatA, kalaMkarahita, uttama kevaLajJAnane prApta karanArA, zreSTha anaMta balane dharanArA, ajita baLane Azraya karanArA, ne sArI rIte prasanna karanArA, AnaMdanA maLa-devane choDanArA, yuddhane nAza karanArA, saMpUrNa vizvamAM upamA rahita, prANIonA phalane prApta karanArA, mAMsajanane niSedha karanArA, apAra sukhathI UjavaLa, akhaMDa saMsArane khaMDita karanArA, sarva prakAranA kalyANa karanArA, kalyANakArI stavanavAlA, dharUpI dALAnaLane zAMta karanArA, puNyathI adbhuta zabda bolanArA, sArA manuSyane tRpti ApanArA, sva-AtmAne anubhava karanArA, jagAtA jIvene navIna dekhAtA, sarva prakAranA gauravano tyAga karanArA, tIrtho Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI vimalanAtha caritra, nI utpattinA sthAnarUpa sura tathA asurae tavelA, sadA upadrane nAza karanAra, sadA hasate mukhe rahenArA, caMdra jevA mukhavAlA, dharmanI dezanA ApavAmAM sanmukha rahenArA, kAmadevane davaMsa karanArA, arUNodaya jevA rakata nakhavAlA, vANI belavAmAM durmukha evA vAdIono nirodha karanArA, syAdvAdIomAM pramukha, sarvadA iMdriyane jItanArA, devatAo jenI pAse atyaMta namratA kare che, tathA kezarIsiMhanI pAse bhe cATe che evA ane yama tathA viSama sthitivALA sukhIduHkhI sahanA mitrarUpa evA ' zrIjineMndra bhagavAnane huM sukhe sevuM chuM." ( A pramANe zrI jinezvaranI stuti karI ane tevI ja rIte yakSiNI ajitabalAnI paNa stuti karI ratnAkara zeTha be hAtha jo te devInI AgaLa A pramANe harSathI be, "he devi, je tamArA prasAdathI mAre ghera putranI Utpatti thaze te huM mArA mukhathI te putranuM suMdara nAma tamAre nAme pADIza. tema vaLI he kRpAvati, tamAre eka navIna prAsAda karAvIza ane tenI aMdara haMmezAM puSpa vagerethI tamArI vividha prakAranI pUjA karIza, tamAre prAsAda karavAthI tamArI gurUtA (mAhAsya) sarva sthaLe vadhaze. nahIM to prabhAvavagaranA amArA baMnenI sAthe tamAre prabhAva paNa-hIna gaNaze." ema karatAM jina prajAnA prabhAvathI ane te devInA anubhAvathI te ratnAkara zeThane ghera thoDA ja samayamAM zubhadivase putrane janma thayo. te sukhazALI zeThe putra janmane utsava karyo ane dAna tathA sanmAnapUrvaka pitAnA kulane AcAra paNa karyo. te pachI jyAre te putrane harSanA sthAnarUpa e eka mAsa thaye eTale te putrane laI teNe saraLa hRdaya- . thI devInuM suMdara vardhApana (vadhAmaNuM) karyuM. bhagavAna jInezvara ane devInI pUjA karI tathA svajanavagane saMtoSI zeThe potAnA putranuM nAma ajitasena pADayuM. harSane utkarSane dhAraNa karanArA teNe pitAnA dravyane kharca karI eka prAsAda karAvyuM ane temAM te zeTha haMmezAM vidhithI pUjA karavA lAgyo. dhAvyamAtAothI pAlana karAta ane sarva janAthI lAlana karAte putra ajitasena mahAna bhAgyavAnuM thaI mAtApitAnA manorathanI sAthe vadhavA lAgyo. jema zukala pakSane caMdra navIna kalA grahaNa kare, temane kAkapakSane dhAraNa karatA te chatAM paNa divase divase bhavyakalAne grahaNa karavA lAgyuM. anukrame te sibhAgyanA samUhathI prakAzamAna evA vanavayane prApta thaye, te vinavayaM puNyavAnuM athavA kRtArtha manuSyanuM svAbhAvika dehabhUSaNa kahevAya che. putrane tevA vanavayavAlo joI keTI janemAM catura gaNAto ratnAkara zeTha vicAra karavA lAge 1 kAkapakSa-kezanI zobhA-kAnazIyA pakSe kAka-pakSa-kAgaDAnI pAMkha arthAt kRSNapakSa ahiM virodhAbhAsa alaMkAra che. zukalapakSa ane kApakSa-kRSNapakSano vega sAthe na haiya, e virodha. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara zIlavatInI kathA. - ke, " have A pRthvI upara putrane ceAgya evI keAi dhanya kanyA maLavI joie. jeNInuM - zILa jAgrata hAya, sadAcAravaDe atula evu kula hAya cAgyarUpa hAya, dharmAMkama mAM tatparatAM hoya, vaya tathA vidyAnA cALa hoya, zarIranuM mAna guNeAnu sthAnarUpa hoya, lajA ane vinayathI namratA hoya ane viSadveSa vigerenA tyAga hAya, tevI kanyA jo maLe te teNInI sAthe vivAha karavA uttama che. nahIM teA nizce mArA putranA ane bhava bagaDI jAya tethI A putrane mATe mAre nItipUrvaka tevI sadguNI kanyA koi sthaLethI zodhI kADhavI joIe. v ratnAkara zeTha A pramANe vicAra karatA hatA, tevAmAM eka viNakanA putra tyAM AvI caDayA. teNe A pramANe kahyuM. ' zeThajI, ApanI AjJAthI huM... kRtAMgalA nAmanI nagarImAM gayA hatA tyAM hu sthira hRdaye vepAra karatA rahyA hatA tevAmAM te sthaLe jinadatta nAmanA eka vepArInI sAthe mAre vepAra karavAnA prasaMga Avye, tethI keivAra teNe mane leAjana karavAnu Ama traNa karyuM" huM tenA ghera gayA. tyAM eka divyarUpavALI uttama kanyA mArA jovAmAM AvI. teNIne joi meM te zeThane pUchyuM ke, " A keAnI putrI che ane teNInu zu nAma che ? " te zeTha melyA, " A kanyA mArI putrI che. te sava lakSaNeAthI yukata che. pIMgaLa, vyAkaraNa, sAhitya, ane alaMkAra vigeremAM te ghaNI pravINa che. kSetrasamAsamAM kahelAM kSetra. saMgrahiNIne saMgraha, karmonI prakRtinA svarUpa ane bIjAM tene lagatAM zAstrAe jANe che. te UparAMta nimittajJAna ane leAkeAe mAnelI likhanathI mAMDIne pakSIenA zabdo elakhavA sudhInI kalA e jANe che. e kumArI sarasvatInI jema hAthamAM pustaka dharanArI sadA kamaLahastA ane vicAra karavAmAM catura hRdayavALI che. enu nAma zIlavatI ane e athI paNa zIlavatI satI che, paraMtu A pRthvI upara ene ceAgya evA koi vara mArA jovAmAM AvatA nathI, tethI mArA hRdayamAM ciMtArUpI citA huMmezAM aLyA kare che, tenA saMtApathI tapta thayelA huM hRdayamAM zAMti meLavI zakatA nathI. " "" ** te jinadattanA AvAM vacana sAMbhaLI meM hRdayamAM dayA lAvI A pramANe kahyuM, he catura zeThajI, jo bAhubaMdha AbhUSaNa hoya, te pachI hAthanA AbhUSaNanI zI ciMtA hoya ? te kahe. 2 kaumudInI jema sitAMzukA evI A putrI ratnAkara zeThanA 1 sarasvatI hastakamaLa-hAthamAM kamaLa rAkhanArI che ane A kumArI kamaLanA jevA kAmaLa hAthavALI che. 2 kAmudI-caMdrakAMti sitAMzukA-sita-ujvaLa-azu-kiraNAvALo hAi manuSyanA tApane potAnI zItaLatAthI TALe che. kanyApakSe sita-ujavaLa-azuka-vastrane dharanArI ane ciMtAnA sa MtApane TALanArI thaze. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, putranuM pANigrahaNa karI, harSita thaI tamArA saMtApane dUra karaze." "te ratnAkara zeTha keNa che? ane tene prakhyAta putra ke che?" A pramANe jinadattanA puchavAthI meM tenI AgaLa badhe vRttAMta yathArtha rIte nivedana karyo. 1dhisyanA madhyabhAge rahelI, sadvitIya ane sthira evI A kanyA te ratnAkaranA putranI sAthe maLIne tamane siddhikega kere." mArA A vacana sAMbhaLI tatvabuddhinI saMpattionA bhaMDArarUpa e te jinadatta zeTha AdarathI pitAnA hRdayamAM te zubha pariNAmane A pramANe vicAra karavA lAge, " e ratnAkara zeThane nivAsa zaheramAM che, tenuM kuLa nirmaLa che, tenI pAse dravya ghaNuM che, tenuM hadaya uttama vicAre karavAmAM catura che pitAnI strI tarapha tenI udAratA che, tenAmAM saMteSa, utkRSTa, dayA ane paropakAripaNuM raheluM che ane tene vyavahAra zuddha che. vaLI tene kumAra ajitasena yuvAna, sArI idrivALe, ati catura, vivekI, svabhAve suzIla, mAtApitAvALa, zrImAna, dehanA dUSaNethI rahita, vidyA tathA vinayathI saMpanna, nItijJa ane be rIte sakaLa zAstramAM je varanA ucca lakSaNe kahyAM che, te vaDe yukta, zreSTha ane te kAmadevanA jevA rUpavALo che, ema sAMbhaLavAmAM Ave che. kAraNa ke kahyuM che ke, jene sAruM zarIra zIla, kuLa, dravya, vaya ane vidyA hoya ane je rasanAtha hoya, tene kanyA ApavI, ane je mUkha, nirdhana, dara dezamAM rahenAra, (la ), mekSanI IcchAvALe, ane kanyA karatAM traNa gaNuM vadhAre varSanI vaya hAya, tevA varane kanyA ApavI nahiM." A pramANe hRdayamAM ciMtavI jinadatta zeThe mane vinayathI kahyuM, "bhadra, teM mane dustAra evA ciMtAnA sAgaramAMthI satvara pAra UtArI dIdho che. have tuM mArA putra jinazekharane te vivAha saMbaMdha joDavA mATe sAthe laI avilaMbe tArA nagaramAM jA." pachI huM te jinazekharane sAthe laI ahiM Avyo chuM. have je AjJA hoya te kahe " ratnAkara zeTha tenA A vacana sAMbhaLI harSita thaI A pramANe bole, "A pRthvImAM tArA jevA vaNikaputre sAre bhAgyeja maLI Ave che. tene eka kArya karavA mATe mokalyo hato. temAM tuM aneka kAryo karI Avyo. have tArI sAthe AvelA te jagatanA mitra jevA zeThanA putra jinazekharane satvara ahiM lAva. vivAhanA kAmamAM vilaMba karo 1 rohiNI nakSatra dhiNya-nakSatranA madhyabhAge rahela che ane te sthira svabhAvI che te sadvitIya-dvitIyA-bIjane divase Ave te siddhiyoga thAya che. kanyApakSe te dhiSya-gRhanA madhyabhAge rahela che ane sthira eTale dareka prakRtivALI che, te ajitasenanI sAthe maLa-vivAhita thAya che te sadvitIya-joDI banI chanadattazeDanA kAryanI siddhi yoga utpanna kare. 1 eka rIte sakala-kalA sahita ane bIjI rIte sakaLa-sarva prakAre paripUrNa. 2 sanAthamAthe ghaNIvALe. ahiM mAtApitAvALo ema samajavuM. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA. te yukta nathI. " zeThanA kahevA uparathI teNe jinazekharane bolAvyo. eTale te gharamAM - Avyo ane yogya vinaya karI sAre rathAne beThe. ratnAkara zeThe hRdayamAM AnaMda pAmI tene Asana ApavA vigerenuM mAna ApI jinadatta zeThanA gharanI kuzaLatA puchI. jinazekhare te badhuM kahyA pachI pitAnA pitAe kahelI ane mAnelI vivAha saMbaMdhanI vAta nivedana karI. te sAMbhaLI tarata ratnAkara zeThe potAnA svajanavargane ekaTho karI tenI sAthe te vivAha saMbaMdhI vicAra karyo. pachI sarvanI saMmati meLavyA bAda teNe joSIne bolAvI ane janmapatrI batAvI te baMne varakanyAnA lagna lIdhA. sArA cAritravALo zreSThiputra jinazekhara pachI potAnA nagaramAM gayA ane te zreSTha hRdayavALA putre te badho vRttAMta pitAnA pitAne kahI saMbhaLAvyuM. tenuM kaheluM AdarathI spaSTa rIte sAMbhaLI jinadattazeThe vyagra mane (utAvaLe) vivAhanI sarva sAmagrI taiyAra karI dIdhI. jyAre lagnane divasa najIka Avyo, eTale ratnAkara zeTha jinadatta zeThanA nagaramAM (jAna laIne) Avyo. svajanonI sAthe vivAhanA sarva kAma harSapUrvaka thayAM. lekamAM vivAhano prasaMga haMmezAM AnaMDha sahitaja varNavAya che. pachI ratnAkara zeThe, jinadattazeThe ApelI amRtamAMthI thayelI lakSmI (paherAmaNI) grahaNa karI, tathApi te kaLithI rahita thayo e AzcayanI vAta che. evI rIte pitAnA putrane harSa sahita vivAha karI ratnAkarazeTha potAnA nagaramAM AvyuM. ane zubha divase putrane gRhapraveza karAvyuM. kumAra ajitasena te zIlavatI vadhunI sAthe rahI pRthvImAM viSNunI jema zeSabhegIthI yukta thaI ratnAkaranA sthAnamAM ga, te tene sarvathA ghaTe che. pachI ratnAkarazeTha pitAnA putra ajitasena upara gharanA badhA vyApArano bhAra mUkI pite nItine Azraya karI manamAM nizcaya rAkhI zrI jainadharma AcaravAmAM tatpara banI ga. te ekacitte zrI jinabhagavAnanuM dhyAna karato, be vakhata Avazyaka (pratikamaNa) kriyA karato, trikALa jinapUjA karate, caturvidha dharmane Acarate, pAMca prakAranA zuddha Aca rane pALato, kAyajInI rakSA karato, sArA dravyarUpI jaLanA purathI sAta kSetrane pura, ATha prakAranA madano saMsarga cheDate. nava tatvano jJAtA tha, daza prakAranA yatidharma upara zraddhA rAkhate, cittane samAdhimAM rAkha, zrAvakanI agIyAra pratImAne vahana - 1 lakSmI amRtamAMthI utpanna thayelI kahevAya che. paNa jyAM lamI hoya, tyAM kali-kalaha utpanna thAya che. paNa ahiM ratnAkaraDe paherAmaNInI lamI lIdhI, to paNa te kalahathI rahita hatA. 2 viSNu-zeSa bhogI-zeSanAgathI yukta thaI ratnAkara-samudranA sthAnamAM rahelA che kumAra ajitasena zepabhogI-avazeSa bhAgavALA purathI athavA padArthothI yukta thaI ratnAkarazeDanA gharamAM rahe che. te sarva rIte ghaTe che. 11 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrAvimaLanAtha caritra, karate, gRhasthanA bAra vratone ane bIjA ugra niyamone pALato (te ratnAkarazeTha ) kharekhara uttama zrAvaka banI gaye. eka vakhate rAtre kuTuMba badhuM pitapatanA kAmamAM atizaya lAgeluM, te vakhate zIlavatI madhyarAtre eka ghaDe laI koI ThekANe cAlI gaI. ghaNuM veLA sudhI bahera rahI te pAchI pitAne ghera AvI. te kALe jAgrata thayelA ane bAhera daSTi karanArA ratnAkara zeThanA te jovAmAM AvI. tene jotAM ja teNe vicAryuM ke, "A vadhU kuzIlA-durAcArI lAge che, mATe teNIne havethI gharamAM rAkhavI egya nathI. kAraNake, kahyuM che ke, "kuLane mATe ekane tyAga kare, gAmane arthe kuLane tyAga kare, dezanI khAtara gAmano tyAga kare ane pitAnI khAtara pRthvIne tyAga kare." tema vaLI AvI halakI vAta bIjAnI AgaLa paNa kahi zakAya nahIM. tene mATe prAcIna kavioe kahyuM che ke, "dravyanI nukazAnI, hRdayane paritApa, gharamAM banelAM naThArAM AcaraNa, vaMcanA-chetarANa ane apamAna, eTalAM vAnAM buddhimAna purUSe pragaTa karavAM nahIM. " have A vRttAMta putrane jaNAvI huM teNIne gharamAMthI bAhera kaDhAvuM." A pramANe vicArI ratnAkara zeThe rAtrine badhe vRttAMta putrane jaNAvyuM. te sAMbhaLI zreSThiputre A pramANe vicAryuM, "je A pRthvI upara caMdranI kaLAmAMthI aMgArAnI vRddhi thAya, amRtamAMthI ugra jhera Utpanna thAya. pazcima dizAmAM sUryano udaya thAya, samudra maryAdA mUke ane kulaparvanI zreNi calita thAya te A zIlavatI kuzIla bane. paraMtu gurUnI jema A pitAnuM vacana ameya (akaLa-na kaLI zakAya evuM) ane ullaMghana karI na zakAya evuM che, tethI hAla mAre mana rAkhIne rahevuM yukta che. je huM A strIne pakSapAta karIza, te mArA pitA lajajAne dhAraNa karanArA evA mane strInA mukhane jenA arthAt teNIne vaza thaI gayele (bAcalo) jANaze. jema zIlasevanathI sumanasU-pune lAni thAya che, paraMtu sumanasa-devatAone glAni thatI nathI. tevI rIte sumanasa-sArA manavALA manuSyone paNa zIlathI kayAM glAni thatI nathI ja. suvaNane jema tapAve tApa Ape, to paNa te pitAnA vAnane satvara Azraya kare che, tema suvarNa-sArA varNa--kuLamAM utpanna thayele manuSya saMsAramAM kaSTa-tApa pAmyuM chate pitAnA kSamArUpI svarUpane prApta thAya che. " AvuM vicArIne kumAra ajitasena mAna dharIne rahyA. pachI ratnAkara zeTha bAhera gaye, ane ghaNIvAre bAherathI AvI teNe pitAnI strIne A pramANe kahyuM,-"priye, Aje kRtAMgalA nagarIthI eka mANasa AvyA che, teNe mane eka duHzrava saMdeze kahyA" strIe kahyuM, "e ke saMdeza che?" tyAre ratnAkara zeThe kahyuM ke, "jinadatta zeThane zarIre maMdavADa che ane teNe pitAnI putrI zIvatIne bolAvI che. " strIe kahyuM, "bhale tyAre tema karo." te uparathI ratnAkara zeTha putravadhU zIlavatIne laI rAtre cAlyA. zIlavatI te kAraNa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara zIlavatInI kathA. 83 66 66 6. samajI gai paraMtu te kAMi eTalI nahIM thADeka dUra mArge cAlyA pachI rastAmAM eka nadI AvI tyAre zeThe vadhUne kahyuM, " tamArA pagamAMthI upAna utArI nAkhA. ' paNa zIlavatIe upAna utAryA nahIM. te vakhate ratnAkara zeThe ciMtavyu ke A vadhUmAM eka tA kuzIlapaNuM che ane vaLI avinaya paNa che. " eka tA rAma kahI gaI ane vaLI temAM kaMsArIe paDI." e kahevata A vadhUne mATe satya TharI. jo huM A ekalIne kAMi kahuM teA mane lAkApavAda lAge, mATe enA pitAne ghera jai huM ane tyAM satvara mUkI AvuM." AvuM vicArI ratnAkara zeDa AgaLa cAlyA, tyAM eka maganuM khetara pAkeluM jovAmAM AvyuM, te khetarane joi ratnAkara zeDa bestheA. ' A khetaramAM ghaNA mUDA maga thaze. " te sAMbhaLI zIlavatI bolI, " A maga jo khAI javAmAM nahIM AvyA hAya teA (tema) thaze, para Mtu je te khAi javAmAM AvyA haze, teA e kheDutanA gharamAM kai Avaze nahIM." vadhUnAM A vacane sAMbhaLI ratnAkara zeThe kheda pAmI peAtAnA hRdayamAM vicAyu ke A vadhu pratyakSarIte kheATAbAlI che, have teNIne vadhAre zuM kahevuM ? " te pachI ratnAkarazeTha tyAMthI AgaLa cAlyA, tyAM eka sArA nivAsa sthAnAe sahita eka nagara jovAmAM AvyuM. te joi zeThe ati harSa pAmIne kahyuM ke, ' ahai| ! A nagaramAM ghaNAM leAkeA che. " zIlavatI melI. " A te zUnya nagara che. " tApaNu ratnAkarazeThe temAM vAsa karavAne praveza karyA, paraMtu te nagaranA le kAe tene utAro ApyA nahi. pachI ratnAkaraze. agaLa cAlatAM eka jhADa nIce beThA ane zIlavatI khullI jagAmAM dUra beThI. prabhAtakALe tyAMthI AgaLa cAlatAM zastrAnA ghAthI aMkita thayelA koi eka purUSa ratnAkarazeThanA jovAmAM ALyA. tene joi zeThe kahyuM ke, " A kei subhaTa spaSTa rIte ceAra lAge che.'' zIlavatIe kahyu, "e cAra ( subhaTa ) nathI paNa keie ghAyala karelA che. " pachI tyAMthI ratnAkaraze koi eka gAmamAM AvyeA. tyAM gheADA leAkeAne joI zeThe kahyuM ke, " A gAma ujaDa lAge che. " zIlavatI belI, " A gAma ujaDa nathI paNa ahiM sAta pADA sAthe leAkeA vase che. ' tyAMthI AgaLa cAlatAM zIlavatI ratna'karazeThane te gAmamAM AvelA peAtAnA mAmAne ghera lai gaI. tyAM ratnAkarazeTha svasthapaNe rahyA ane tyAM jamavAne bhejana maLyuM. meAzALanA leAkeAe snAna, tathA mAna ApavAne zIlavatIne te divase rAkI. bIje dvivase cAlatI veLAe teNIne kara bAnu bhAtu ApyuM. mA mAM kuvA pAse AvelA eka vaDanI pAse AvI teNI bhAtuM khAvAne beThI. tevAmAM vaDanI upara rahelA eka kAgaDA A pramANe eNye. " jo tuM mane A karaMbAnA bhAtAmAMthI kAMika Ape, te huM tane dravyanA bhaMDAranI bhUmi batAvuM." kAgaDAnA A zabdo sAMbhaLI 1 pADe mhAle. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrIvimalanAtha caritra. te guNAnA sthAnarUpa zIlavatI A pramANe khelI.-" eka aparAdhane laine mane gharanI mahera kADhavAmAM AvI, have jo huM bIjo aparAdha karUM te| mArA pitAnA gharane paNa meLavI zakuM nahIM; tethI huM kAgaDA, tuM mauna dharIle, pharIvAra belIza nahIM. jyAM guNa tathA avaguNane vicAra na heAya, tyAM rahevuM na joIe. kardi kAi kama yAge tevu sthAna maLe, te tyAM mAna rAkhavuM vadhAre sArUM' che. kAraNake, tevA sthAnamAM satpurUSanA guNa paNa nizce avaguNarUpa thai jAya che." zIlavatInAM AvAM vacana sAMbhaLI ratnAkarazeThe kahyuM. " vadhU, tame e zuM kahyuM ? " "je meM kahyuM che, te satyaja che ane tevuM mArAmAM pratyakSa jovAya che. '' zIlavatIe uttara ApyA. vizeSamAM jaNAvyuM ke, " zukapakSI vANI belavAnA- vaDhavAnA guNathI pAMjarAmAM purAya che, ratnAnA guNane laineja ratnAkara-samudranuM mathana devatAoe paNa karyuM hatuM; agarU caMdana sugaMdhanA guNane laine agniA saMtApa pAme che, teja guNane laine caMdananuM vRkSa ati dedana tathA ghaNuM pAme che ane muktAphaLa paNa guNane laineja leAkamAM vIMdhAya che, tevI rIte prANI paNa guNane laine parAbhava pAme che. mane paNa jJAnaguNane laine anAdarapaNuM prApta thayuM, kAraNake rAtre huM sutI hatI, tevAmAM zIyANInA zabda mArA sAMbhaLavAmAM Avye. temAM kahyuM ke, " nadImAM eka suMdara strInu alaMkAra sahita muDaduM taNAtu jAya che, te muDadu kheMcI tenA AbhuSaNe lai, pachI te muDaduM mane ApeA." A pramANe sAMbhaLI huM dhaDeA laine gai ane vegathI me te muDadAne kheMcI te zakha zIyALaNIne Apyu ane alaMkAre meM lai lIdhA. te guNane laine tamArA jevAe mane A sthitie pahoMcADI. vaLI A kAgaDA paNa kahe che ke, "tame mArI pAsethI dazalAkha suvarNanA bhaMDAra grahaNa karI ane A kara be! mane Ape. " te uparathI huM A kAgaDAne nivedana karUM chuM ke, " huM te suvarNanA bhaMDArane grahaNa karIza nahI, kAraNake A zeThe mane vinAaparAdhe sthAna-dharane tyAga karAvyeA che. kahyu che ke, ''ekavAra aparAdha karanAra savane (sudhAravAnA sAdhanarUpa) sthAna ApavuM. dAMta bIjIvAra paDe che, tyAre temane mukha paNa cheDI deche." vadhU zIlavatInAM A vacane sAMbhaLI jenAM aneka rUvADAM khaDAM thayAM che evA te ratnAkara zeTha A pramANe khelyA, "vatse, tame je rAtrInA vRttAMta kahAM che, te zuM satya che ?'" zIlavatI elI, "hA, te satyaja che. jo tame te mAnatA na heA, te A kAgaDAnA vacananI khAtrI kare, jethI tameAne pAchaLanA vRttAMtane paNa nizcaya thAya. '" pachI ratnAkara zeThe te kAgaDAne kara e ApyA, eTale te pakSIe jyAM bhaDAra hatA, te bhUmi batAvI. te pRthvImAMthI khAdI kADhelA dravyane nidhi zeThe harSita hRdaye grahaNa karI lIdheA. pachI jANe lakSmI heAya athavA peAtAnI kuLadevI hAya tevI zIlavatIne mAnatA ratnAkara zeTha teNIne rathamAM besArI cAlatA thayA ane teNe rastAmAM prathamanA sazaye pUchyA. zILavatIe te badhA sazacenA khulAsA A pramANe 66 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA. karyA. "je gAmamAM ApaNa baMnene bhejana vigerenI badhI sAmagrI maLI, te gAmane ujaDa kema kahI zakAya? je ghAyala thayelA purUSane tame zera kahyA hatA, te purUSa kuTAele hato. kAraNake je purUSa bhayathI palAyana kare che, tevA satvahIna purUSanA pRSTa upara prahAre lAge che. tethI te purUSa kuhita-kaTAelo kahevAya che. je nagarane meM ujaDa kahyuM hatuM, tenuM kAraNa te nagaramAM ravajane na hovAnuM hatuM. jyAM kaI ravajana na hoya, tyAM vAsa kare na joIe. tame vRkSa nIce rahyA hatA, paNa DAhyA purUSe rAtre vRkSa nIce rahevuM na joIe. kAraNake, tyAM rahenArA mANasone prAye sarpa ane cAra vigereno bhaya utpanna thAya che. pelA kheDutanA saMbaMdhamAM evuM hatuM ke, je kheDuta vadhAro ApavAnA TharAvathI dhAnya laIne khetaramAM vAve, to tenuM khetara bhakSita thaI gayeluM samajavuM. temAMthI kAMI dhAnya utpanna thayeluM mAnavuM nahi. pilI nadImAM meM mArI pAdukA pagamAMutArI na hatI, tenuM kAraNa e hatuM ke, nadImAM pagane pIDe tenA kAMTA tathA kAMkarA rahelA hoya che." vadhU zIlavatInA A khulAsA sAMbhaLI vidvAna ratnAkara zeThe A pramANe ciMtavyuM ke, "vadhU sAmAnya nathI, paNa mAna ApavAne yogya che. ane jANe koI judIja (vilakSaNa guNavALI) thaI gaI hoya tema mane khAtrI pUrvaka lAge che." pachI te geDa ghare AvyA tyAM zIlavatIe tene pilA alaMkAra batAvyA. te aMlakAro sonAnA joI ranAkara zeTha madhura akSare bole, "vatsa, cakavatIne gaMgAnadInI jema tuM mane svacchatAthI pavitra karanArI ane navanidhine ApanArI thaI chuM, paNa te gaMgAnadI jaDa (la) vALI che ane tuM jaDa rahita che, eTaluM tArAmAM vizeSa che. "sumanasuthI bhItI evI tuM mArA gharamAM kalpavaThThInI jema sadA satvara phaLa ApanArI thaI. have tuM sArA sthAnamAM sthira thaIne rahe. he nirdoSa vadhU, avicArI kAma karanArA meM usukatAne vaza thaI je kAMI tArI virUddha karyuM che. te kSamA karaje." pachI ratnAkara zeThe pitAnI strI ane ajitasena putranI AgaLa rastAmAM je vRttAMta banelo te kahI saMbhaLAvyuM, te sAMbhaLI teo baMne potAnA hRdayamAM parama AnaMda pAmyA, vadhUnA guNathI manamAM rAjI thayelA te sAsU sasarAe dravyanA bhaMDArane ApanArI zAlavatIne gharanI mukhya nAyikA karI. te drAkSAnI jema kamaLa, rasavALo, tApane vAranArI, ravaccha ane laghu chatAM paNa lekene sadA ravaratA ApanArI thaI paDI. te pachI keTaleka divase ratnAkara zeTha pitAnuM AyuSya pUrNa karI vidhithI anazana laI, kSAmaNa karavAmAM AdaravaMta chata paMcanamaskAra prItivALo thaI, deva tathA gurUnuM smaraNa karato, ane traccAra karavAmAM sAvadhAna chato paramazAMta thaI svarge go. patinA viyogathI vidhura thayelI zrIdevI vizeSa zreSTha AcAra 1 sumanasa-sArA mananathI ane kalpalatA pakSepupothI. 2 vAlA laghu-nAnI ane zIlavatI paNa gharamAM sarvathI nAnI che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrI vimalanAtha caritra. vALI thaI ane dharma karI thoDA ja divase tenI pAchaLa mRtyu pAmI. jyAre bhaktA dIrghanidrAne pAme che, tyAre nityatAthI bhraSTa thayelI arthAt anitya thayelI zra paralokane jaladI pAme, e strIone svabhAvaja che. tyArathI kumAra ajitasena paNa A saMsAranI asAratA jANI haMmezAM jainadharmamAM tatpara rahI parama zrAvaka banyuM. A samaye rAjA aridamananA manamAM vicAra AvyuM ke, A nagaramAM je purUSa buddhimAna hoya, "tene huM mAro mukhya maMtrI banAvuM." AvuM vicArI teNe tevA purUSanI parIkSA karavA cauTAnI vacce ekamaTe gA~dra bAMdhI AkhA zaheramAM A pramANe AghASaNa karAvI. ke "je koI uttama purUSa A gajeMdrane taLI tenuM mApa satvara karI de, te purUSanI upara rAjA pitAnA rAjyanI ciMtA mAnapurvaka ArepaNa karaze arthAta tene pitAne mahAna maMtrI banAvaze." AvI USaNano paTaha keIe spa nahIM, tevAmAM spaSTa buddhivALA ajitasene AdarathI te gajenuM mApa karavA kabula karyuM ane paTane sparza karyo. pachI teNe te hAthIne vahANa upara caDAvI jalanI bAhera rekhA karI. pachI gajeMdrane vahANa UparathI utArI lIdho ane te vahANamAM pASANo mUkayA. pelI jaLamAM karelI rekhA pramANe vahANa buDhyuM, eTale te pASANo laI lIdhA ane teono tola karI te uparathI gajenuM mApa kADhayuM ane te rAjAnI AgaLa jAhera karyuM. tethI saMtoSa pAmI rAjAe te ajitasenane pitAne mukhya maMtrI banAvyo. rAjAe, sadya phala ApavAthI devatAo karatAM paNa adhika lekhAya che. kumAra ajitasena maMtrIzvaranA buddhibaLathI rAjA aridamane ghaNA ahi-zaruonuM damana karI rAjAonA samUhamAM pratApavaDe pitAnuM aridamana e nAma sArthaka karyuM. A arasAmAM te dezanI aMdara kaIgAmamAM koI eka durbaLa kheDuta raheto hato. te zrImaMtonA AzrayathI pitAnI AjIvikA calAvato. eka vakhate te kheDuta keInI pAsethI be sArA baLade laI lAbo vakhata khetara kheDIne saMdhyAkALe potAne ghera Avyo. te baLadee bhabharavA mAMDayuM, eTale temane pelA temanA dhanavAna dhaNIne ghera te laI gaye. te vakhate te dhanavAna keI kAmamAM vyagra thaIne lAgelo jovAmAM AvyuM, eTale te kheDute tene baMne baLade soMpyA nahIM. te kheDutanA pApanA samuhathI teja rAtre ceree AvI te baMne dhoLA baLade harI lIdhA. pUrvanA satkarmathI rahita evA te kheDUtane pilA dhanavAna purUSe AvI baLadene mATe pakaDa, temAM moTo kajIye thaye, eTale te garIba 1 zrI-lamI jyAre tene bhoktA dIrdhanikA-ati pramAda-ALasane daza thAya che tyAre te anitya-arithara hatI paraloka-anyajanane prApta thAya che. zrIdevIpakSe dIrghanidrA-mRtyu paralekasvargAdi strI paNa pAme che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA 87 kheDuta nAzI gaye. garIbonuM baLa rAjA che. ema jANI te rAjAnI pAse javA nIkaLyo. te rAjA pAse naMdananagaramAM jato hate, tevAmAM keIe rastAmAM tene kahyuM ke, "A mAro ghaDo nAzI jAya che, tene lAkaDI mArIne pAcho vALa." te sAMbhaLI te kheDute te ghoDA upara lAkaDIno ghA karyo. marmasthaLamAM ghA lAgavAthI te ghaDo tatkALa marI gaye, tarataja te ghoDAnA dhaNIe paNa tene vizeSapaNe pakaDayo. paraspara kajIyo karatAM temane ghaNI veLA thaI gaI. pachI teo badhA eka vaDanA vRkSa nIce suI gayA. tyAM eka naTalekenuM adabhuta peDuM AgaLathI rahetuM hatuM. te nATaya karI suI gayuM hatuM ane nidrA letuM hatuM. javA AvavAnA zramane lIdhe bIjA savane gADha nidrA AvI gaI, paraMtu te kheDutanuM mana kSudhA, tRSAnAM duHkhanA bhArathI dabAI gayeluM hovAthI tene nidrA AvI nahIM, tethI teNe A pramANe ciMtavavA mAMDyuM, "A jagatamAM nirdhana ane marelA mANasanI vacce kAMI taphAvata nathI. nirdhana mANasa je (kAya) ceSTA kare che te prANavAyuneja laIne tethI mArA AyuSyane kSaya thavA joIe. vaLI ghaNI rIte anyAya karanAra evA mane rAjA vividha jAtanA kevA kevA vadhathI herAna karIne mAraze, te kAMI jANavAmAM AvatuM nathI, mATe A vaDanI zAkhA upara mArA zarIrane pAlavaDe bAMdhI kaI dhaNI zivAya rakSaNa vagaranA mArA prANane huM tyAga karI dauM." A pramANe ciMtavI avicArI, buddhivagaranA te kheDute gaLe phAMse nAkhyo. tyAM bhAra lAgavAthI phAMsAnuM vastra tuTI gayuM, tethI nIce sutelA kei naTanI upara te paDyo ane tethI te naTa dabAIne mRtyu pAmyo. eTale tatkALa te bIjA ugranaTae te zaraNurahita, niMdanIya kAma karanAra ane baMdhu vagaranA kheDutane bAMdhI lIdhe. prAtaHkALa thayo eTale pavana jema AkaDAnA rUne laI jAya, tema te vinIta evA paNa kheDutane baLAtkAre teo rAjAnI sabhAmAM laI gayA. te vakhate badhAe maLIne tipitAnI prakhyAta banelI hakIkata jaNAvI, tyAre temane vAda dUra karavA mATe rAjAe maMtrI ajitasenanI sAme joyuM. eTale duHkhI jananA AdhArarUpa, dayALu, paranI pIDAne chedanArA, vicAravALA ane sadAcArI evA ajitasene A pramANe ciMtavyuM, "jema kAgaDAo aMdha banelA evA ghuDapakSIne pajave, tema ajJAnarUpa aMdhakArathI aMdha banelA A bIcArA garIba kheDutane A ghaNuM loke pajave che, e nakakI che. dInavadanavALA, pApanI zaramanA sthAnarUpa ane kSudhAthI durbaLa piTavALA A mANasanI rakSA huM hamaNAMja mArI buddhithI karuM." AvuM vicArI teNe prathama pilA baLadanA dhaNIne pUchayuM. "teM tArA te baMne baLado dRSTithI joyA hatA ke nahIM?" teNe kahyuM, "hA, meM dRSTithI joyA hatA." ajitasene kahyuM, "tyAre tuM tene daSTi ApI tArA baMne baLada laIjA." pelA ghoDAvALAne puchyuM ke, "te A kheDutane "ghoDAne mArya" ema kahyuM hatuM ke nahIM?" teNe hA kahI eTale kahyuM ke, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrIvimaLanAtha caritra, he mAgane jANanArA, tuM te kheDutane tArI jIbha ApIne ghoDe mAgI le." pachI pelA naTa lokene kahyuM ke, "tamArAmAM ke I sAre mANasa hoya te gaLe majabuta phAMsa bAMdhI A kheDutane vaDanI nIce suvArI tenI upara paDe, eTale tamAruM vera levAze ane tamArA sAre yaza kahevAze. " A vacana sAMbhaLI te naTaloko ane bIjAo mana mUkIne pitAne gya sthAne cAlyA gayA. AvI rIte bIjA paNa nyAya cUkavate maMtrI ajitasena rAjyanI dhurAne dhAraNa karavA lAgyuM. eka vakhate rAjA aridamananA rAjyanI paDozamAM rathI evo eka siMharatha nAme zatru rAjA hatA. tenI upara rAjA aridamana moTuM kaTaka laine cAlyuM. te vakhate maMtrI ajitasena viyeganA dukhathI ciMtAtura thaI gayuM. tene ciMtAtura joI satI zIlavatIe puchayuM, "svAmI, tamArA hRdayamAM zI ciMtA che?" ajitasene kahyuM, "he praNavallabhe, Aje rAjA nagaramAMthI cAle che, te mAre tenI sAthe javuM paDaze. he bhadra, je huM tane sAthe laIne jAuM, te ghara zUnya thaI jAya ane tene gharamAM mUkIne jAuM, to mane zAMti rahe nahIM. "te eka tarapha nadI ane bIjI tarapha vAgha " enA jevo nyAya banyo che. tethI ja huM ciMtAtura thayo chuM. te sivAya bIjuM kAMI paNa kAraNa nathI." patinAM A vacane sAMbhaLI zIlavatI bolI, "svAmina, huM ahiM gharamAM rahuM, te IcchitaphaLane ApanArI nivRtti tamane kema na rahe?" ajitasena be, "he priyA, mArA gharamAM bIjuM kaI vRddha ke nAnuM mANasa nathI, te tArA jevI nAnI vayanI strI kadi vinAza pAmI jAya. kahyuM che ke, "je vRkSe nadIne kAMThe rahyA hoya, je strI nirAzraya-ekalI rahI hoya ane je rAjAo maMtrI vagaranA hoya, te lAMbuM AyuSya bhogavI zakatA nathI. " he zubhe jema pAkI gayelA annane bagaDatAM vAra lAgatI nathI, tema strIne bagaDatAM vakhata lAgatI nathI. tethI strIone A leka ane palekamAM hAni thAya che ane purUSane lAni thAya che. ethI karIne hamaNAM mArA manamAM ciMtAno saMtApa thAya che. A sAMbhaLI zIlavatI bolI, "svAmI, A tamArI vAta taddana vRthA che. sItA rAkSasanA gharamAM hatA, tyAre tyAM tene rakSaka koNa hato ? he prANanAtha. rAjamatI, damayaMtI, mRgAvatI, kaLAvatI, naMdA, bhadrA, subhadrA ane malayasuMdarI evI aneka mahAsatIe A pRthvI upara thaI gaI che. temane rakSaka koNa hato ? tene tame vicAra karo. je strIonuM mana zuddha ane vizeSa prabedhavALuM che, tevI strIo vikaTa evA saMkaTamAM paNa pitAnA zIlanuM pAlana kare che ane jo teonuM mana azuddha hoya che, to teo pitAnA zIlanuM khaMDana karI nAkhe che. kAraNake, te zIla pALavuM ane na pALavuM, tenuM mukhya kAraNa mana che. 1 sukhazAMti. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA ane temanAmAMthI kAmadeva utpanna thAya che. trizUlane dhAraNa karanAra zaMkare potAnA jaTAjU mAM gaMgAne kabajAmAM rAkhI che, paNa te viSNunA caraNamAM jAya che tenuM kAraNa te svabhAvathI ninagA-nIcI tarapha janArI che. brahmAe lamInuM sthAna kamaLa banAvyuM ane te kamaLa eka staMbhavALA jaLanA kilAmAM rAkhyuM ane pitAnA (cAra mukhavaDe ) tenI rakSA karI, topaNa te lakSmI rAtre kamaLane choDI bIje cAlI jAya che. tethI DAhyA purUSa paNa je strI caMcaLa hoya tenI rakSA zI rIte karI zake ?" zI lavatInAM A vacano sAMbhaLI ajitasena bole "priye, te je hita karanArI mahAsatIo kahI, teonI sAthe bIjI strIo spadhI kare, to te mAnanI lAnine ja pAme te nakkI samajavuM. sukha prApta thatAM caDI paNa suvarNa sAthe tulanAne pAme che, paraMtu je te agnine saMtApa prApta kare, to te bhasma thaI jAya." zIlavatI bolI, "he svAmI, tame je kahyuM, te upamAna che, paNa je tene upameya sAthe tapAvIe to te amAna kahevAya che. eka to mArA pitAe mane Apela che ane bIjI tame mane Apela che. e rIte amUlya ratnano ga thavAthI mArAmAM be rIte suvarNatA rahelI che. je viSagarbhA che. jenuM mukha kALuM che, bIje badhe jenAmAM raktatA che ane jAyarakSAne mATe vA-naronI sAthe jenI saMgati che, tevI caThI mArI samAna hoI zake nahIM. athAt mane caThInI upamA ghaTe nahIM. jema zeSanAganI phaNAmAMthI ratna levAne samartha keNa che? tema mArA aMgane sparza karavAne samartha koNa che? lakSamInA lAbhavALA ane sukha samRddhine anubhavatA evA tamAre e viSe zarIrane sadA pIDA ApanArI phikara karavI nahIM. he vibhu purUSa evA tamane je mArI vANI upara vizvAsa Avato na hoya; to A eka vizALa puSpamALA grahaNa kare. je sasUtra ane sumana ne Azrita evuM mAruM zIla plAni vagaranuM--akhaMDita raheze, te A mALA paNa glAni 1 amAna-mAna rahita athavA apramANa. 2 suvarNa sAravarNa- raMga athavA UMcI jAta. kahevAne azaya e che ke, huM pitA taraphathI paNa sArA varNa-cA kuLavALI chuM ane tamArA taraphathI paNa sArA kuLavALI chuM. te baMne rIte mArAmAM suvarNatA che. pakSe suvarNa-sonA paNuM che. te amUlya ratnanI yukitathI eTale amulya ratnarUpa evAM tamArI sAthe joDAvAthI mArI suvarNatA sArthaka thaI che. ratnanI sAthe suvarNa jaDAya che. 3 caNoThI-viSagarbhA-aMdara jheravALI che. tenuM mukha kALuM che ane bIje badhe rAtI hoya che, vAnara-vAMdarAe jAya rakSA-TADhamAMthI potAnuM rakSaNa karavAne tene agnirUpa dhArI tenI pAse tApavA Ave che, pakSe je strI aMdara hadayamAM viSagarbhA-jheranA jevI, kALuM moTuM karanArI ane bIjA naranI upara rakta thaI pitAnI jaDatA rAkhavAne saMgati karanArI che, tevI strInA jevI huM nathI. 12 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra. vagaranI-karamAyA vagaranI ja tamArA kaMThamAM sadA raheze." A pramANe kaDI sadA zIlamAM amyAna ane azIlamAM myAna thanArI te mALA zIlavatIe pitA svAmIna kaMThamAM paherAvI dIdhI. pachI kaMThamAM rahelI te amyAna puSpamALAthI jene deha alaMkRta che e maMtrI ajitasena niti thaI rAjAnI sAthe cAlI nIkaLyA. rAjA aridamana keTaleka divase pratyaMta dezanI pAse AvyuM. te dezamAM jAti vagerenAM pukhe thatAM na hatAM. eka vakhate maMtrI ajitasenanA kaMThamAM amyAna puSpamALA joI rAjAe puchayuM, "maMtrina, A caMpA vigere punI mALA tame kayAMthI meLavI ? meM ghaNI zodha karAvI to paNa A dezamAM keI ThekANethI mane tevAM puSpo maLyA nahIM ane tamArA kaMThamAM te 5 panI mALA dekhAya che tenuM zuM kAraNa?" ajitasena be, "rAjeMdra, A dezamAM AvA bhavya pu imaLatAM nathI, paraMtu jyAre meM gherathI prayANa karyuM, te divase mArI 5tnIe A pu imANa kaMThamAM ArAyAM che." "maMtrinuM te divasanA pupi amyAna kema rahyAM che ?" 2.jAe punaH prazna karyo. mArI patnInA vizvanA manane haranArA zIvanA prabhAvathI te amyAna rahyAM che. " ajitasene uttara Ape. A sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke ahA ! jarUra te strI detA hevI joIe, te sakSamAcAraNA che. paraMtu surAlaya-svargathI dUra rahenArI che. rAjA aridamanane tenA utkaTa rAjyanI aMdara seMkaDo maMtrio rahelA che, paraMtu teonI aMdara cAra maMtrio catura kahevAtA hatA te cAremAM buddhivaDe ajitasenathI caDI Ato pahele maMtrI ka mAMkara, bIje la sItAMgada, trIje ratikeli ane cA aoka hato. te vakhate kArya karanArA rAjAe te cAra maMtrIone ekAMte bolAvI jANe pote vAdI heya tema A pramANe kahyuM. " sAhasika ane kaThera evA hajAre purU che, paraMtu teo kAmadevanA prasaMgamAM abaLA o AgaLa paNa nirbaLa dekhAya che, ApaNe maMtrI ajitasenane evI patnI che ke je sArtha-samUha vagaranI che, te che tekAmadevarUpI yoddhAthI jItI zakAtI nathI, ahe ! kevuM Azcarya ! te cAra maMtrIo bolyA "kAmadevarUpI ddhAthI te ajitasenanI strI kema na javAya? jaLanI aMdara kadi mAchaluM rahyuM hoya to tene koNa jANI zake ? te viSe pratyakSapramANa hoya to ame mAnIe. je anumAna pramANa che, te pratyakSapramANane anusarIne raheluM che, ema kahevAya che." te cAre maMtrIonAM AvA vacana sAMbhaLI vidrAnI zebhAne dhAraNa karanAra ane gaurava-mAnanA sthAnarUpa e rAjA A pramANe che -"e 1 pratyaMtadeza-paDozano deza. ( najadIkane deza ) 1 je devatA hoya te kSamAcAraNa pRthvI upara cAlanAra na hoya ane te svargathI dUra na hoya, paraMtu A strI samAcAra-pRthvI upara cAlanArI pAse kSamAnA AcaraNavALI che ane ravargathI dUra rahenArI che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA. ajitasenanI strInuM kAyANakArI pratyakSa lakSaNa e che ke, teNanA zIlanA prabhAvathI sadA ajJAna rahenArI puSpamALA te maMtrI ajitasenanA suMdara kaMThamAM uMce prakAre rahelI dekhAya che." eka dravya taraphanI abhilASAne laIne ajitasena upara zatrubhAva karanArA te cAre maMtrIo belI uThayA ke, " strI jAtinI viSamatA koNa jANI zake?" te pachI temAMthI corI azoka maMtrI che ke "A kurita buddhivALA traNe maMtrio ahiM rahe ane huM ekalo javA-AvavAnuM kaSTa sahana karIza. je ke huM 1 azaka chuM. te chatAM te baMne rIte sumanane glAni pamADI daiza. mATe tame mane harSa karavAmAM hitakArI evI AjJA Apo." azokanAM A vacano sAMbhaLI rAjAe te kautuka jovA mATe tene AjJA ane dravya baMne ApyAM. pachI te AtmAne vaza rAkhanArI strInI tarapha AjJA ane dravya meLavI azoka maMtrI tyAMthI cAle. keTaleka divase bhavyajone AnaMda ApanArA naMdananagaramAM AvI pahoMcyA. tyAM parivAra sahita ane saMtApathI mukata thaI divya alaMkAro paherI ane uMcI jAtanA vastrothI maMDeta thaI zIlavatInA gharanI najIka eka zUnya gharamAM teNe vAsa karyo. tyAM rahI hamezA goba upara besI anurAgavALI dANathI zIlavatIne jotA joto uMce svare madhura gAyana gAvA lAgyo ane hAvabhAvavALI vividha jAtanI ceSTA karavA lAgyo, tathApi vaDumaNinI jema te zIvavatInuM mana jarA paNa bhedAyuM nahi. viduSI zIlavatI e te azoka maMtronuM vitta ane citta tenI vikArabharelI ghaNI ceSTAothI jANuM laI pitAnA cittamAM A pramANe vicAravA lAgI,-"puSpano aMkura akhaMDita hoya tyAre nija zIva dhAraNa kare che paNa jyAre tene khaMDita karavAmAM Ave tyAre te pAcho svAbhAvikapaNe utpanna thaI Ave che te addabhuta vArtA che. A saMsArapaNuM vikArathIja utpanna thAya che ane te purUSomAM svabhAvika rIta hoya che. je A saMsAra anaMta kahevAya che te sadavartananA abhAvathIja che." A pramANe ciMtavI zIlavatIe jeNe potAnuM citta to chAe arpaNa karI dIdhuM che evA azakanuM vitta haravA mATe potAnI durlabha evI daSTi ekavAra tenI upara nAkhI. te ane je zIlavatI samyagRSTi ApanArI thaI. temAM Azcarya nathI. kAraNa ke, te satI kudaSTivAlAne sadAkALa samyaga daSTi ApanArIja hatI. zIlavatIe daSTidAna karyuM, te uparathI te azoka maMtrI pUrva 1 je azoka-zoka rahita hoya te keAIne glAni pamADe nahI chatAM A eka maMtrI kahe che ke, huM nAme azaka chuM chatAM sumana-mALAnA puSpane ane pakSe sArA mALAne glAni pamADI daIza. 2 zIla eTale svabhAva artha paNa thAya che. 3 zIlavatI kudaTavAla-mithyAtvIne sabhya daSTi kare tevI che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra, e niSiddha kareluM paNa te potAnuM kArya siddha thaI cUkayuM, ema mAnate aMdhanI jema satvara harSane prApta thaye. pachI teNe eka khuzAmata karanArI dUtIne zIkhaDAvI zIlavatInI pAse mokalI. dUtIe te pApa bharelI vAta zIlavatIne nivedana karI. te vAta sAMbhaLI satI zIlavatIe dUtIne A pramANe kahyuM "gRhavAsIone samyakatva mUva evA bAra sthalato kahelAM che. te prANAtipAta virati pramukha badhAM bAravrata meM zrIgurUnAM mukhathI buddhivaDe grahaNa karyA che. te vratomAM bAkInA bIjA vratone bhaMga thayo hoya te tene mATe pratikAra-upAya che, paNa je zIlavato che, teno bhaMga thAya to bhAMgelAM kAcanA ghaDAnI jema tenuM saMdhAna thaI zakatuM nathI. temAM khAsa karIne zeSanAga jema pRthvIne dhAraNa kare che, tema strIoe te zIlavata pitAnA aMgavaDe satata dhAraNa karavuM joIe. nahIM to temanA sarva vratono nAza thaI jAya che. vaLI te zIlavata mAMgavAthI pApa me TuM lAge che ane tema karavAthI tathA prakArano koI artha sarato nathI. svecchakanA pADAmAM praveza karIe ane tyAM mAMsavaDe tRpti na thAya to te zA kAmanuM? tethI huM kada anarthadaMDa karIza nahija kAraNa ke, evI rIte baMne vatano nAza thatAM mArAM baMne bhavane paNa nAza thaI jAya. " zIlavatInA A vacana sAMbhaLI te dUtIe vicAryuM ke, "je A strIne sva dravya aparNa karavAmAM Ave to te sva-pitAne eTale-pitAnI kAyA arpaNa kare, kharI rIte ghaTe che ke, "ra je ApIe, teja laIe, " A pramANe vicArI dUtIe azoka maMtrInI pAse AvIne te sarva hakIkata jaNAvI. mAnanA bhaMDArarUpa e azaka te sAMbhaLI pitAnA hRdayamAM A pramANe ciMtavavA lAgyA. dravyathI kAmanI siddhi thatI hoya, to temAM mAre zuM nukazAna che? ethI karIne kIttinI vRddhi thaze ane rAjA vageremAM mArI vikhyAti thaze. leka pitAnA hADakoDa pUrA karavA mATe dhanano saMcaya karI rAkhe che. je tene mATe dravyane kharca na thAya, to te dhana saMcaya dhAraNa karI rAkhe te duHkhanuM kAraNa bane che. lekamAM dharma, artha ane kAmano anukama che ane tema karatAM mAruM parAkrama kahevAze ke dharma, artha ane kAmane mATe mANasa pitAnuM mAthuM paNa Ape che." A pramANe vicArI maMtrI azoke dUtIne kahyuM, "tuM te zIlavatIne sarva rava arpaNa karyuM ane A upasthita thayeluM pachInuM kArya je moTuM ane kaSTasAdhya che, te bajAvya." azokanI AvI AjJA thatAMja dUtI zIlavatI pAse AvIne bolI," tamAre keTaluM dravya levAnI khuzI che ?" zIlavatIe uttara Ape, "mAre 1 aMdhane daSTidAna ApavAthI te harSa pAme che. 2 je sva-dravya ApavAmAM Ave to te sva-pitAnI kAyA arpaNa kare, je sva Ape tene sva evuM ja joIe. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA. a lAkha dravya joIe chIe. " hRdayamAM khuzI thaIne te dUtI teNInI dravyanI AzA , pUrI karavAnuM ane azokanI kAmapIDA haravAne satvare maMtrInI pAse AvI. azake acitta evuM teTaluM dravya citta sahita arpaNa karyuM. zIlavatIe khuzI thaIne potAne ghera AveluM te sarva dravya svIkArI lIdhuM ane azakane kaherAvyuM ke, "tAre AjathI pAMcame divase rAtrine pahele pahere mAre ghera AvavuM." te sahRdaya azoke zIlavatInuM te vacana vaMcanA rahita mAnI cAra divase duHkhathI nirgamana karyA. teTalA divasomAM zI lavatIe potAnA eka sArA oraDAmAM purUSonI pAse mAnane khaMDana karavA mATe eka kuvA je uMDo khADo chupI rIte behAvyo. pachI teNIe mukhe tathA nIce cAre tarapha vizALa evA te aMdhakRpa jevA baDA upara saDelI taLAIvALo eka palaMga goTha. cAra divasanI aMdara maMtrI azoke pitAnuM hita sAdhavA mATe potAnA parivArane kaI koI ThekANe mokalI dIdhe ane pote ekale rahyA. jyAre pAMca divasa A eTale te divasanI rAtrine prathama pahora jatAM azoka zIlavatIne ghera AvyA. zIlavatIe pelA gharamAM rahelI zayyA tene batAvI. te azaka oraDAmAM pisI jevAmAM te zayyA upara beTho ke turata te taLAInI sAthe ja nIce khADAnI aMdara paDI game tyAM cetanA sahita azoke prathama zUnyapaNAno anubhava karI pachI pite sava zunya Azrita thayelo che chatAM te hRdayamAM A pramANe ciMtavavA lAgyo. "A strIe mAruM sarvasva laI lIdhuM ane mane mArI icchA pramANe ApyuM nahIM. A baMne hAtha dAjhayA ane havA gayA, tenA jevuM banyuM, e kevA khedanI vAta! mUrkha evA meM baLAtyAre be prakAranI lakSmIne nAza karyo ane mArA pitAne zatru banI janasamUhamAM mArUM azaka evuM nAma vyartha karI dIdhuM. keI purvanA kukarmanA vipAkathI A lokamAM to meM A kuMbhIpAka narakanA jevuM sthAna meLavyuM. have paralokamAM zuM thaze? te huM zuM kahI zakuM? A zIlavatI jinadharmamAM tatpara evI parama mahAsatI che, te je mArI upara ko5 karaze to te mane bhasma karI nAkhaze." A pramANe ciMtavana karatAM azokane te sthAne varSanA jevA lAMbA divase pasAra thavA lAgyA. dayALu zIlavatI te sthaLe tene khAvAnuM pahoMcADatI hatI, paraMtu te khAvAnuM dera sAthe bAMdhelA zarAva ( rAmapAtra) mAM mUkIne ApatI, paNa pitAnI prasaMzA nahIM karanArA arthAt niMdA karanArA tene te aMdhaphapanI bAhara kADhatI na hatI. azokane game traNa mAsa purA thayA, eTale rAjAe pilA traNe maMtrionI AgaLa jaNAvyuM ke "ATalA badhA divasa thayA te paNa azoka kema AvyuM nahIM? " te 1 zUnyapaNAne tu paNAne. 2 dravyarUpa lakSmI ane zelArUpa lakSmI-ema be prakAranI. 3 azoka-zoka rahita hato, te sazoka-zeka sahita che tethI, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalanAtha caritra. - samaye ritikeli-kIDAnI kaLAvaDe uddhata ane utsuka e trIjo ratikeli maMtrI garvathI rAjA pratye be "he prabhu azoka eka vRkSa che te UMcA bhUthane Azrita thaI uccatAne pAmela che. paraMtu tene eka vazA bhAMgI nAkhe che. khaMDita karelA sumananI 3 zrIthI vajita thayele, zAkhA hita ane niSphaLa thaI gayelo te azakavRkSa nAza pAmI jAya to te konA jANavAmAM Ave ? he pRthvI pati, have mane mekale, huM sarva samakSa teNIne kAmavaza karI mArA tikeli evA nAmane sArthaka karI batAvuM." te pachI pRthvI AjJAne pravartAvanAra rAjA-aridamane tene gya dravyanI sAthe AjJA ApI, eTale te capaLa maMtrI tyAMthI savAra cAle, te paNa prathamanI jema nagaramAM jaI tyAM rahI AdarathI eka lAkha dravya ApI pelA khADAmAM paDe. te eka lakSa dravya ApI "vilakSa thaI gayA ane zIlavatI 'salakSa thaI, temAM kAMI Azcarya pAmavAnuM nathI, paraMtu te baMne maMtrIo paNa vilakSa thaI gayA, e adabhuta vArtA che. maMtrI azoka ane ritikeli baMne khADAmAM paDI phALane cukI gayelA be cattAnI jema paraspara pota potAnI vArtA karavA lAgyA. maMtrI ratikalinI hakIkata jANI azoka maMtrIne jarA sukha thayuM. kAraNa ke teNe jANyuM ke, ratikelinuM eka lAkha dravya gayuM che ane pitAnuM to ardha lAkha dravya gayuM che. vaLI "mArI eka AMkha purI ane bIjI AMkha rahI che." e nyAya pramANe mukha azoka ma trI potAne jarA viza rahita mAnavA lAgyo. maMtrI ratikelino yoga thavAthI maMtrI azokane je sukha thayuM; te ghaTita che, paraMtu maMtrI ratikeli azokathI zakavAnuM thayuM, te ghaTita na thayuM. satI zIlavatI te ratikaline paNa purvanI rIti pramANe annadAna ApavA lAgI. jemAM jinadharmamAM tatpara hoya temane sarva prANI upara dayAja hoya che. A tarapha rAjA aridamane purvanI jema bAkInA be maMtrIone kahyuM eTale trIjo lalitAMgada maMtrI be -" he janAdhipa! te rati li svabhAvathIja sadA strIne vaza rahenAra hato. te strIe tene avazya pitAno dAsa banAvI dIdhuM haze, tethI te ApaNane bhUlI gayo che. jeo strIvaza hoya temane mAtApitAnuM maraNa hotuM nathI. have huM tyAM jAUM ane pAcho tamArI pAse kArya karIne jaladI AvuM, mATe mane AjJA Ape," te pachI rAjAe maMtrI lalitAMgadane keTaleka dravyane samUha ApIne meka. zIlavatIe prathamanI jema tenI pAsethI doDha lAkha dravya laIne tene paNa teja khADAmAM - 1 bhUbhUta eTale parvata vipakSe bhUbhUta-rAje 2 vazA-trI ane vRkSapaNe vazA-hAthigI. 3 sumanasu-puSpo ane vidvAne. 4 rati-viSayamAM keli-kIDA karanAra, 5 vilala-lakSa-lAkha veparane pakSe vilakSa-vilo thaI gayo. 6 zIlavatI salakSa-lAkha dravyavALI pare lakSa-yAnavALI. 7 vilakSa lAkha vagaranA ane vilakhA. 8 azokane bheTa thayA hatAM. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara zIlavatInI kathA. nAkhyo. tevI rIte rAjAe pelA kAmAMkura maMtrIne mokalyo. tene paNa be lAkha dravyano . vyaya rAvI tevIja rIte khADAmAM nAkhe. te cAre maMtrIo maLI te aMdhakRpamAM bhayA: kuLa thaIne rahevA lAgyA. have rAjA aridamana pitAnA zatru siMharatha rAjAne jItI maMtrI ajitasenanI sAthe pitAnA zreSTha nagaramAM pAcho Avyo. pilA aMdhakRpamAM paDelA kAmAMkura vigere maMtrIoe zIlavatIne jaNAvyuM ke, "he satI kArAgRhane ApanArA ahaMkArane laine ane vedanA thaI che. A jagatamAM tamArA zIlarUpI uMcA parvatane bhedavAne vajapANi i paNa pote zakitamAna nathI. to pachI amo zI gaNatrImAM? have amArI upara dayA karo, ane garbhAzayanA jevA ane cotarapha jaLavALA kuvArUpa A khADAmAMthI amane bAhera kADhe. AjathI ame tamArI AjJAne uThAvanArA sevaka thaIne rahIzuM," zIlavatI bolI, "are maMtrIo, jo tame mArA kahevA pramANe kare, to huM tamane bAhara kADhIza te e ke " jyAre huM kahuM tyAre tamAre thayuM " ema kahevuM." teoe tenuM vAkya kabula karyuM, pachI zIlavatIe potAnA svAmI ajitasenanI AgaLa te maMtrIonI hakIkata jAhera karI ane tenI pAse potAne ghera AvavA rAjAne AmaMtraNa karAvyuM. ahIM zI vatIe chupI rIte bhejananI uttama sAmagrI taiyAra karAvI, pachI je sthAne te cAre maMtrIone rAkhyA hatA, te sthAne te bhejananI sAmagrI gupta rIte rAkhI mukI. jyAre rAjA aridamana zIlavatIne ghera AvyA tyAre teNIe Adara-mAna ApyuM, paraMtu koIpaNa bhojananI sAmagrI rAjAnA jovAmAM AvI nahIM te vakhate rAjAe citavyuM ke, "A strIe mane parivAra sahita bhajana karavA lAvyo che, paNa bhejananI sAmagrI vinA teNI mAruM apamAna to nahI kare ? rAjA A pramANe ciMtavato hato, tevAmAM zI lavatIe puSpa vigerethI pelA garbhadvAranI pUjA karI ane kahyuM ke, "kema joI taiyAra thaI?" pelA khADAmAMthI cAre maMtrIo bolyA, "hA sarva sAI thaI gaI che." pachI zIlavatI e pote te eraDAmAMthI taiyAra rasoI bAhara lAvI rAjAne jamADe. ane senApati sahita te rAjAne puSpa tAMbUla vigerethI satkAra karI piluM maMtrIo pAsethI lIdheluM badhuM dravya tene arpaNa karyuM. te joI rAjA vismaya pAmI gayo ane teNe citavyuM ke, "kharekhara ! A satI che ke jeNe devatAnA sAnidhyathI adazya rIte kArya karI zake che. A satInuM svarUpa ane caritra varNana karavAne koNa samartha che? jeNInA mAtra vacanathI ja sarva saMpAdana thAya che." AvuM ciMtavI rAjAe zIlavatIne puchayuM, "he satI tamone A kevI siddhi prApta thaI che ?" zIlavatIe kahyuM, "meM cAra yo sadAne mATe sAdhyA che." rAjA badayA, tyAre te yakSo mane Ape, jethI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaLanAtha caritra, - mane manavAMchita samRddhio prApta thAya." " keI zubha muhurtamAM te cAre yone tamAre ghera mokalI ApIza." zIlavatIe uttara Apyo. pachI rAjA aridamana pitAne ghera gaye eTale bIje divase zIlavatIe te cAre maMtrIone khADAnI bahAra kADhayA, pachI temane jaLathI snAna karAvI, sugaMdhI caMdana vigerethI carcita karI ane kaMDIbAmAM mUkI vAjiMtrenA nAda sAthe te rAjAnA sthAnamAM laI gaI. rAjAe teNI ne mAna ApyuM. pachI e mahArAjAe harSathI akhaMDa bhAnA sthAnarUpa te kaMA mANasa pAse raseDAmAM mUkAvyA. te divase rAjAe rayAne rasoI karavAnI nA kahI ane jayAre bhejananI veLA thaI eTale rAjA jamavAne AvyuM. te kaMDIyAnI puchapa vigerethI pUjA karI rAjAe pUchyuM ke--"rase taiyAra thaI?" teoe kaMDIyAmAMthI "thaI" ema kahyuM, paNa raI javAmAM AvI nahIM. tethI rAjAe ciMtavyuM ke, "te zIlavatInA vacanathI A yoe sarva prakAranI seI ApI hatI, paraMtu teo hamaNAM mane kema ApatA nathI? mATe A kaMyAnA dvAra ughADI te yakSanI samIpa pratyakSa rIte pUchuM ke, "temaNe zIlavatIne raseI ApI ane mane te kema na ApI?" AvuM ciMtavI rAjAe te kaMDIA khullA karyo, tevAmAM jemanA aMga upara asitha carma avazeSa rahyuM hatuM ane jemanI AkRti ghaNI bIbhatsa dekhAtI hatI tevA te rAkSasanA jevA cAre jaNA jovAmAM AvyA. tatkAla rAjAe pitAnA mANasane kahyuM ke-- A pratyakSa rAkSasane mArI nAkhe, nahIM to teo ApaNe avazya nAza karaze." rAjAnA A vacana sAMbhaLI teo bhayabhIta thaIne nakapaNe belyA ke, "ame sAkSAt rAkSasa nathI, paNa kAmAkura vigere tamArA maMtrIe chIe." rAjAe Azcarya pAmI pUchayuM, "tamArI AvI avasthA kema thai?" teoe zIlavatIe kahelo pUrva vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyuM. tatkALa rAjAe zIlavatIne maMdahAsyapUrvaka A pramaNe uMce svare kahyuM ke -"he bhadra! lekamAM vidvAna kahe che ke, "strI abaLa che. te kathana tame A sabaLa purUSone jItI laI mithyA karI batAvyuM. prAye karIne buddhi sarvanA karatAM moTI che, ema vidvAne kahe che. tame saMtoSa ane telavAlA che, chatAM vAma-viSamabuddhinA svabhAvane laIne A cAre purUnuM dhana graDaNa karyuM, tenuM zuM kAraNa che? te kaho." zIlavatI bolI, "rAjendra, tamee A cAre nirdhana purUSane ghaNuM dravya ApyuM tethI teo madabharelA ane ghaNu anarthone karanArA thaI paDyA. adhama purUSe pitAnI buddhithI dravyavaDe anartha sAdhe che, madhya purUSa arthane ja sAdhe che ane uttama purUSa paramArthane sAdhe che. A cArene mada haravAne ane mAruM zIla sAcavI rAkhavAne meM mArI buddhithI teonA anarthanA mUlarUpa dhanane laI lIdhuM." zIlavatInA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara zIlavatInI kathA A vacana sAMbhaLI rAjA bolyo. "he kSamAnidhi, Ato meMja tamArI upara anartha karyo, te mAro aparAdha kSamA kare." zIlavatI bolI. "he narAdhIza ! A tamAro aparAdha nathI, tema A maMtrIone paNa aparAdha nathI, kAraNa ke saMsArI jIja evA hoya che. aMtaranA cha zatruonA vargamAM kAmane prathama mAnelo che; kAraNa ke tene laIne bIjA koi vigere utpanna thAya che. kahyuM che ke, kAma, kepa, lebha mAna, harSa ne mada e aMtaranA cha zatruono je varga che, teno tyAga karavAthI mANasa sukhI thAya che. je bAheranA zatruo che tenAthI e aMtaranA zatruo balavAnuM che. vyAkaraNamAM paNa bahiraMga vidhithI aMtaraMga vidhi balavAnuM che. ema kahyuM che ke dharmathI artha dravya nAmane putra utpanna thAya ane te artha dravyanA mUlamAMthI kAmarUpI putra utpanna thAya che te kAmane laIne teno pitA artha dravya kSaya pAme che ane pachI tene pitAmaha pitAne pitA dharma paNa kSaya pAme che. purUSa svadArA (strI)saMtoSI thavAthI zuddhane saune bacAvanAra thAya che ane parastrAmAM prIti vAle thavAthI te A vivanI aMdara nirdhana, nirbaLa ane rati vagarane thaI 2he che." ityAdi vividha vAkayo vaDe zIlavatIe rAjA aridamana ane te cAre maMtrIone pratibodha ApI utkRSTa evI zIlavatanI saMpattine prApta karanArA karI dIdhA. te pachI kAmAkura vigere te maMtrIoe zIlavatIne kahyuM ke, "tamoe amene dharmadAna ApyuM che, tethI tame AjathI amArA gurUNI che. pASANanA jevA amone uce prakAre saMtApa karyA zivAya amArI atyaMta kalyANatA ane vizvamAM zRMgAratA kyAMthI prApta thAya? "pachI rAjAe te vakhate potAnI bahenanI jema zIlavatIne mAna ApI ane vastra alaMkArothI satkAra karI teNIne ghera pahoMcADI. rAjA aridamana vigere loko potapotAnA dharmamAM tatpara thaI vartatA hatA, tevAmAM damaNa nAmanA sUri ghaNAM sAdhuonA parivAra sAthe tyAM AvI caDyA. te khabara jANI rAjA, cAra maMtrIo, maMtrarAja ajitasena ane zIlavatI satI te sarva zrIgurUne vaMdanA karavAne gayA gurUe hitakArI ane nirmala e dharmopadeza Apyo. pachI rAjAe karakamaLanI aMjali joDI A pramANe kahyuM. "A zIlavatI vAmA chatAM pote zIlavAlI 1 vyAkaraNamAM zabdanuM rUpa siddha karavAmAM je niyamo lAge che, temAM je niyama zabdanA aMdaranA bhAgane lAgu paDe te aMtaraga vidhi ane bAharanA bhAgane lAgu paDe te bahiraMga vidhi kahevAya che. jyAM te baMne niyama lAgu paDatA hoya tyAM aMtaraMga niyama baLavAna thaIne lAgu paDe che. 2 kalyANatA-survaNatA athavA maMgalikatA ane vizvamAM zRMgAratA. pASANu ne saMtApatapAvavAthI temAMthI suvarNa nIkale che ane te vizvamAM zRMgArarUpe vaparAya che. ( 3 vAmA eTale suMdarI ane pakSe viSama. 13. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, kema thaI? temaja te buddhivAlI pramadAna che, chatAM pramada-utkRSTa madathI yukta kema nathI?" gurU bolyA, "rAjana, A zIlavatIne pUrvabhave zILano Azraya karele, tethI A bhavamAM paNa teNIe zIlanI lIlA dhAraNa karI che." rAjA be, "bhagavana, A zIlavatIne pUrvabhava ke hoM?" ghaNuM saMka9pa-vikalpane jANanArA gurU bolyA, " kuzapura nAmanA eka zreSTha nagaramAM vidura nAme eka rAjA hato, te pradaranI prAptimAM paNa aMdara ane suMdara dehane dhAraNa karanAra hatA, te nagaramAM pApakarma karavAmAM maMda, sukhanI lAzasAvAle, mUrkhapaNAne tyajanAra ane puNyanI lakSmInA kalazarUpa tulasa nAme zrAvaka rahetuM hatuM. tene suyazA nAme eka strI hatI. te skurAya mAna yazavAlI, patine vaza rahenArI .tithI hAthaNIne jItanArI ane suMdara strIonA vargamAM ziremaNirUpahatI. tene ghera ravabhAvathI rUcinA pAtra rUpa, ane dayA dharmamAM tatpara e durgama nAme eka sevaka hatuM tenI patnInuM nAma dugilA hatuM, eka vakhate paryuSaNa parvamAM suyazA zrAvikoe dugilAne sAthe laI sAdhvInI samIpe pauSadhata grahaNa karyuM. tyAM utsava thato joI duMilAe caMdana nAmanI pravattinIne pUchayuM ke, "Aje kayuM parva che? - pravattinIe te bhadrika strIne kahyuM, "jema devAmAM sarvajJa prabhu, akSaramAM che kAra, dAnamAM abhayadAna, guNemAM vinaya, tIrthomAM zatruMjaya, vratamAM brahmacarya, niyamamAM saMtoSa sarva tapamAM zama, tamAM sadarzana, ane maMtramAM meSTimaMtra-navakAramaMtra uttama kahela che, tevI rIte parvonI aMdara paryuSaNa parva moTuM kaheluM che. A paryuSaNa parvamAM jinAlayamAM ke pitAnA ghare achAnDika utsava kare, nirbhaya jIvadayA karavI, brahmacarya pALavuM, keInI sAthe kalaha kare nahiM, kukarmavAlA vyApAro cheDI devA, amArI pravatta vavI, yathAzakti tapasyA karavI, vividha jAtanA abhigraha levA, be vakhata pratikramaNa karavuM, trikAla devapUjA karavI, pAMca divasamAM AdarathI kalpasUtra sAMbhaLavuM, bhAvanA sahita Uttama prabhAvanAo karavI, aThThama tapa karavuM ane zrI jinezvaranuM dhyAna dharavuM temAM Ajano mukhya adbhuta divasa che, tene mATe to zuM kahevuM?" durgilA belI, "meM Aje prAtaHkAle dAtaNa karyuM che, te chatAM je upavAsa thato hoya to mane karo." pravattinI bolyA, "teM sacitta jalavaDe dAtaNa karyuM che, tethI tene upavAsa ka5te nathI, paraMtu tAre Aje ekAsaNuM karavuM ane nirmala zIla pALavuM." A sAMbhaLI 1 je pramadA prakRSTa madavAlI hoya te pramada-prakRdamadathI rahita na hoya-e virodha. 2 pradara eTale utkRSTa bhaya, tenI prAptimAM aMdara-bhaya vagara ane suMdara deha vAle hate. ahiM virodhAbhAsa letAM pradara-roganI prAptimAM paNa adAdara vagara ane suMdara deha vAlo hato. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara zIlavatInI kathA. 99 6: teNIe zIlanuM paccakhANa lIdhuM ane te pramANe Ayu". te pachI dugilA te sAdhvInA saMgathI parapurUSane vita karanArU ane pa divase svapatinA tyAgarUpa zILa+ atyaMta vidhipUrvaka pAtravA lAgI. eka vakhate teNIe peAtAnA pati dumanI AgaLa te niyama viSe nivedana karyuM, tethI teNe paNa manamAM saMtuSTa thaIne sAdhunIpAse jaI te vrata grahaNa karyu. te ba Mne srIpurUSa bIjAnuM apriya tathA bhayane haraNa karanArA ane samyaka vadhArI thai anukrame AyuSya pUrNa karI saudhama devaleAkamAM parama sukhI devatA thayA. te dugA~manA jIva sAdhama devalAkamAMthI AvIne A ajitasena thayA che ane dugilAne jIva tyAMthI AvIne A satI zIlavatI thayela che. teNIe pa ne divase vizeSa jJAnabhakita karI hatI, tethI te A zIlavatI jJAna tathA vijJAnanuM pAtra banI che. '" gurUnA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI ajitasena ane zIlavatIne tatkAla uMcA prakAranuM jAti smaraNa thai AvyuM ane tethI gurUe je pramANe kahyu, te pramANe te kAle temanA jovAmAM pratyakSa Avyu'. gurU belyA, " je zIla dezaviratithI pAlavAmAM AvyuM hoya, te paNa ahiM guNakArI thayuM, te jo te satra viratithI (sava thA) pALavAmAM Ave te tenu kevuM (uttama) kula thAya ?'' jagat tarapha ekAgra buddhivAlA uttamavANIvAAM ane bRhaspatinA jevA te gurUne te baMne daMpatIe kahyu, " bhagavana, amene zikSA samAna (je vI. Ape kahI tevI yathAya) dIkSA Ape ke jethI brahmacaryanI navaguptine dhAraNa karanArU parama brahmacaya ame sava thA pAvIe. " pachI gurUe te ba Mnene dIkSA ApI ane rAjA aztimane tathA kAmAMkura vigere matrIee te vakhate svadArA sateSavrata grahaNa karyuM". pAMca prakAranA AcArane jANanArA, pAMca samitine Azrita thayelA ane paMcamahAvratanA AdhArarUpa thayelA te ajitasena ane zAlavatI ba Mnee vratanu pAlana karyuM. brahmacarya ne vizeSapaNe dhAraNa karatA te baMne mRtyu pAmIne jJAna sahita sAtheja brahmadevale kamAM gayA. ( utpanna thayA. ) te nenu puNya paNa adhika che, te kANune laine tee ane brahmadevalAkamAM sthita thayA. vaLI te anene brahmacarya sadA priya hatuM, tethI temaNe te brahmalokamAMja vAsa karyA. kAraNake, mANasane Icchita sthAna prApta thayAM pachI te tyAMthI eka pagalu` paNa AgaLa cAlatA nathI. te brahmalokamAM sukhane anubhava karI tyAMthI cyavI punaH manuSya janma pAmI ane karmonA kSaya karI te ajitasena ane zIlavatI ane zAzvata brahma-meAkSapadane pAmaze. '' 86 A pramANe UMce prakAre zIlavrata pAlIne aneka vivekI manuSyeA svarga tathA + parapurUSa tyAga ane svapati sAyarUpa vrata kAyamane mATe ane padivase svapati sAthe paNa viSaya bhAgane tyAga karavArUpa vrata AdarathI laI tene yathArtha rIte teNIe pALelu sabhave che, e vAta tyAra pachInI hakIkata uparathI samajAya che. tenA patie paNa evuja vrata AcaryuM che . Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIvimaLanAtha caritra. mekSanA saMsargathI suMdara banI gayA che, evI rIte meM tamane dharmarUpI kalpavRkSanI bIjI zIlarUpI zAkhA kahI, have he sajJAnI rAjA. huM tamane tapa nAmanI trIjI zAkhA kahuM chuM, te sAMbhaLo," A pRthvImAM jeTalAM laukika tIrtho ane lakattara tIrtho prakhyAta thayelAM che, te badhA tapathI ja thayelAM che. vAlamIkI ane vyAsa pramukha je laukika mahaSio ane harikezI baLa vigere je lokottara maharSio hIna kulamAM utpanna thayelAM chatAM prabhutA ane devatAo vaDe sevita thaI A vizvaupara vikhyAta thaI gayA che, te tapanuM ja phaLa samajaje. jeone maleconA saMsargathI kadi mlecchatA thaI gaI hoya. tevAone paNa tapathI sArA varNoe varNana karelI zuddhi thaI jAya che, uttama hRdayavAlA purUSone tApa kare tevA brahmahatyAdi mahA pApa lAgI gayA hoya, tevA pApone kSaya tapathI kSaNa mAtramAM thaI jAya che. kutapa-naThAruM tapa paNa A lokamAM mithyA guNasthAne rahelA mANasethI pUjAya che, te pachI uttara guNasthAne rahelA manuSya sArA tapane kema mAna na Ape? te tapanA bAra bheda che ane 1dvAdaza bhedavAlA sUryanI jema te deSApaha, rUcikara ane saccaka yogane karanAra thAya che. jema caMdrahAsa-khaga vaDe tejanA vilAsane dhAraNa karate, samAmRt rAjA koza-khajAnA vagarane hAya. te paNa tapa vaDe vigraha-yuddha karavAthI sarva zatruone pUrNa rIte jItI le che, tema tapa vaDe vigraha zarIra khapAvate kSamAdhArI purUSa caMdrahAsa-caMdranA prakAza jevA tejane dhAraNa karato ke zahIna-nidhana chatAM paNa aMtaranA sarva zatruone pUrNa rIte jItI le che. jyAM sudhI 2 dehanI aMdara annapAnane praveza aTakAvAya nahIM, tyAMsudhI te dehanA kilAmAM rahelA karma rUpI zatruone vijya thaI zakato nathI. jyAre sUrya uttara dizAno Azraya kare che, tyAre te teno nidhi bane che ane teja sUrya je *dakSiNAzA-dakSiNa dizAne bhaje che, to te A lokamAM vasuhIna thaI jAya che. A lekamAM tapasyAthI AkAza gAminI zakti vigere labdhio male che ane paralekamAM zivasaMpatti prApta thAya che. pUrve dukRtya 1 sUryanA dvAdaza svarUpa che, ne doSA paha-doSA-rAtrino nAza karanAra, rUcikara-prakAza ApanAra ane sArA cakravAka pakSInA joDalAne yoga-melApa karanAre che, tapa pase tapa-dvAdaza medavALuM, doSApa-doSone nAza karanAra, rUcikara-teja athavA zraddhA karanAra ane satapunA cakrasamUhano che.ga karanAra thAya che. 2 killAmAM bharAelA zatruone mATe jyAre khorAka tathA pANI aTakAvavAmAM Ave tyAre te hArI jAya che. tethI jyAM sudhI dehamAM anna pANI levAmAM Ave arthAta upavAsa pramukha tapa karavAmAM na Ave, te karma rUpI zatruono vijya karI zakAto nathI. - 3 uttara kASTA-utkRSTa tapa. 4 dakSiNAzA-dakSiNadizA ane pakSe dakSiNa-dravyadAnanI AzA. 5 vasuhIna-kiraNa rahita pakSe dravya rahita. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa upara nirbhAgyanI kathA. 101 karyA hoya tApaNu jo jIva AdarathI duSkara tapa Acare che, te te nirbhAgyanI jema uMcA prakAranA sukhAne bhAgave che. ' A vakhate rAjA padyasene prazna karyAM ke, " te nirbhAgya keANa hatA ? teNe kevuM tapa karyuM hatuM ? ane te kevI rIte sukha pAmyo ? " zrI brahmagupta gurU bAlyA-- . *****]; nirbhAgyanI kathA. GSSS * ahiM ghAtakI khaMDamAM prAgvideha nAme (pUrva mahAvideha) kSetranA AbhuSaNArUpa acaLa nAme eka gAma che, temAM siMha nAme eka te grAmanI 'ciMtAkaranAra-nAyaka hatA tene zIla vigere guNAthI zAbhatI siMhalA nAme patnI hatI. te siMhane sukharUpI jaLanInIkanA jevA ghaNeA kALa gayeA nahIM teTalAmAM te tene durbhAgya ceAge tenI patnI sagarbhA thai, tyAM kAi naThArA kace!ge zatruoe AvI te bALakanA pitAne mArI nAkhyA ane tenA gharanI sArarUpa vastuene harI lIdhI. A banAvathI siMhulA naThArI sthitimAM AvI gai. du:kha ApavAthI vikarALa evA samaya AvatAM sihalAne putra janamyA. te samaye vivekI leAkeAe vikhavAdathI vicAra karyA ke, A putra garbhamAM AvatAMja tenA pitA dravya sAthe vinAza pAmyA, tethI kalyANanA vistArane cheDAvanArA A putranuM nAma nirbhAgya rAkhA. tevA viSama nAmathI te leAkeAmAM prakhyAta thaye. mAtA siMhulA lAka nItine laine te putrane ucheravA lAgI. ne bALaka nirbhAgyane harSa rahita AThamu varSoM beThuM, tyAre tenI mAtA mRtyu pAmI gai. pachI te mALaka peAtAnA prANanu' gujarAna karavA 2 mA rahita bhikSA mAgavA lAgyA. abhAgyayeAge guNAnA samUhathI rahita evA tene gAmamAM koIpaNa bhikSA ApatuM na hatuM tethI te kaMgALa te gAmamAMthI nIkaLI pRthvI upara bhamavA lAgyA. kAi devagrAma nAmanA gAmamAM AvI caDatAM te tenA pitAnA datta nAmanA kAI mitranA jovAmAM AvyeA. teNe tene kahyuM ke, "tu sArA AcaraNathI mAre ghera rahI A mArI bhe seAne cAra ane tArA pUnA dustara duHkhane aTakAgya." te dattanA gArasanuM 1 citA karanAra-saMbhALa rAkhanAra-rakSaNa karanAra "" ' 2 mA rahita eTale unmAge, athavA jyAM male tyAMthI. 3 gArasa-gA-vANInA rasa prApta karI durbhAgye peAtAnuM' kRSNatva du:khatI kAlAza cheDI dIdhI ane teNe gopAlapaNuM-gAyabheMsAne pAlana karavApaNuM prApta karyuM, arthAt te gAyAla anyo. gArasagAyanuM dUdha dahIM vagerenuM pAna karavAthI zarIranI kAlAza dUra thaI jAya che. tema nirbhAgyane banyuM, virAdhapakSe gArasanuM pAna kare te kRSNarUpatAne cheDI gApAla nAma dhAraNa kare. gurUsneha moTA bhAgyavaMta sAthe sneha prIti pakSagurU=vadhAre, sneha-dudha dahI pramukha snigdha--rasakasavALuM bhojana. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIvimaLanAtha caritra, pAna karI te durbhAgye pitAnuM kRSNatva che dIdhuM, tathApi teNe gepAla paNuM meLavyuM, tenuM kAraNa gurU nehaja che. eka vakhate dvarathI cAree AvI te nirbhAgyane bheMsenI sAthe pakaDa ane lIlI vAdharIthI tene bAMdhI eka vRkSa nIce mukI dIdhuM. tyAM te sudhA. tRSA ane bhayathI Akula- vyAkula thaI sAta rAtri sudhI rahyuM. pachI bhavitavyatAne yoge tene zarIre bAMdhelI vAdharIne kaI zIyALa AvIne khAI gayuM, eTale te be prakAre mutkala-mokale thaI gaye. pachI tyAMthI chuTIne gAmamAM AvyA. tyAM pitAnA hRdayamAM rahele cArene vRttAMta dattane nivedana karyo. pachI manahara varSAkAla AvyuM, eTale datte te nirbhAgyanI pAse ghAsanI khetI karAvI, paNa te samaye varasAda ja Avyo nahIM, eTale pRthvI para ghAsa paNa thayuM nahIM. eka vakhate dare tene kapAsa levAne mATe ke sArA zaheramAM mokale, tyAMthI pAchA valatAM vikaTa mAge agni lAgavAthI tenuM gADuMja balI gayuM. pachI te nirbhAgya keTaleka divase dattanI pAse Avyo. pharIvAra datte tene dravya ApIne samudra mArge meka pramAdane laIne tenuM vahANa samudranI aMdara bhAMgI gayuM. tyAM eka vahANanuM pATIyuM melavI sAta divase te samudrane kAMThe AvI pahoMcyo. jyAre deha sAra thaye, eTale te anukrame tyAMthI vyAdhranagaramAM AvI pahoMcyA. tyAM rAtre koI nirjana devAlayamAM suI rahyo. te arasAmAM zarIranI zobhAthI suMdara evA te nagaranA vyAdhradamana rAjAne anu tya savAlA viMdhyanagaranA samarasena rAjAnI sAthe vigraha cAlato hato, tethI talArakSaka-polIsa lokoe te sutelA nirbhAgyanI upara eka herUnI zaMkA lAvI tene pakaDI lIdhe. rAjAnI AjJAthI teoe tene balAtkAre kArAgRhamAM nAkhyo. te niraparAdhI hato tepaNa majabuta beDIothI tenA paga bAMdhyA. tyAM te eka varSa sudhI rahyA. kArAgRhamAM tene kaIvAra mAse ke pakhavADIe ahAra mala, tethI te muvA jevo thaI gayo. kArASTrahanA cAkIdAro tene marI gayela jANI smazAne lAvIne mukI gayA. tyAM zItaLa pavanane laIne tenAmAM jarA cetana AvyuM. devage tene karaMbhAthI bhareluM eka rAmapAtra malI gayuM. tene AhAra karI te tyAMthI AgaLa cAlate thaye. mArgamAM cAlatA tene vicAra AvyuM ke, " jyAre huM garbhamAM hatuM tyAre mArA pitA pUrve mRtyu pAmyA ane gharamAM thI badhuM dhana nAza pAmyuM, bAlyavayamAMja mArI mAtA marI gaI, valI mArA pitAnA mitre mane je je uga karAvyuM, te te mAre udyoga niSphala thaye. je udyogathI sarvene saMpattio thAya che, te UdyogathI mane UlaTI vipatti thaI AvI. jene amRta viSarUpa thaI jAya, tene mATe bIjo ze UpAya? A lekamAM ghaNA mANaso hajAra mANasonA piTa bharanArA hoya che, tyAre mAruM ekanuM peTa bharavAmAM paNa vidhie mane vaMcita rAkhe. 1 mukalamokalo ane harSita. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvaradevanI pUjA upara devapALanI kathA. 103 keTalAeka divya alaMkAra paheranArA ane suMdara AkRtivAlA uttama purUSe AlekamAM rahelA che tyAre mane nirAdhAra ane apAra kArAgAra vigerenI pIDA thaI paDI che. have dharma, artha ane kAmathI rahita evA A jIvitathI sayuM, tethI huM kaMI upAya karIne mArA prANa tyAga karI daUM " A pramANe mArgamAM vicAra karate nirbhAgya cAlato hatuM, tyAM AgaLa eka mahAna parvata AvyuM. te joI bhUgapAta karavA mATe te parvata Upara pate caDe. tevAmAM sugaMdhi pavana vAyo, sugaMdhI jalanI ane punI vRSTi thaI ane cela-vastra UDatAM jovAmAM AvyAM. te ja samaye Uttama vRAvAlA mahAna parvata upara AkAzanA gaThTharamAMthI duMdubhine dhvani saMbhalA. tarataja te vismaya pAmI jevAmAM tyAMthI AgaLa cAle che tevAmAM kamaLa upara beThelA, deva dAnAe sevelI ane sAdhuonA samudAya parivAravaDe yukata evA zrImAnadeva kevalI munine teNe avalakyA. kevalI tene joI A pramANe belyA, " are ! tuM duHkhane laIne maravAne Icache che, paraMtu pApathI utpanna thayeluM A duHkha te tAre mRtyu vaza thayA chatAM paNa rahevAnuM che. te jaDabuddhithI pUrve munine dAnAMtarAya karma karyuM hatuM, tethI teM lAMbhAtarAya nikAcita bAMdheluM che tene laIne tane kaI paNa ThekANe paNa lAbha thaze nahI." kevalInA AvA vacana sAMbhaLI te durbhAgya che. "bhagavana, "mAre pUrvabhava kahe " kevalI bolyA, "puSkarArdha dvIpanA bharata kSetramAM rathapura nAme nagara che, te nagaramAM caMdrApIDa nAme rAjA hato. tene te samaye jagadvaranAme samAnavane mitra hato. te jagadvara mithyA daSTi kuzAstrAnA samUDamAM kuzaLa ane akuzaLane Azrita hatuM. eka vakhate te udyAnamAM gayo tyAM dharmezvara nAmanA uttama sUrine joI temane upahAsathI praNAma karIne kahyuM ke, "mane kaMIka dharmane upadeza kare." gurU bolyA, "manuSyae durlabha evuM manuvyatva melavIne zubhavAsanAmAM tatpara rahI deva, gurU ane dharmanA tatva upara zraddhA rAkhavI temAM sarvajJa, sarva pUjita, aDhAra dethI rahita ane atizanA samUhathI yukata evA zrI vitarAgane deva samajavA, je purU bhaktithI zrIjinezvarane name che ane zakitathI temanI pUjA kare che, teo devapALanI jema addabhuta kalyANa prApta kare che. devapALanI kathA. jaMbudviIpamAM AvelA bharata kSetranA madhyamakhaMDanI aMdara hastI ane akathI virAjita evuM hastinApura nAme nagara che, temAM siMhanA je balavAnuM siMhatha nAme hatuM. te nagaramAM jinadata nAme eka bhAvika zrAvaka hatuM tene ghera devapALa nAme eka gevALa raheto hato te bhadrika svabhAvane hate. eka vakhate varSAkAla AvatAM devapALa 1 bhRgupata-zikhara uparathI paDavuM te. tene loko bhairava 5 athavA kaMpAta paNa kahe che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI vimaLanAtha caritra, ( gAyane laIne eka ghAMTA vanamAM gaye. te vakhate nadInA pravAha vaDe mATe vikaTa kAMThe paDI gaye. temAMthI yugAdidevanI prabhAvika pratimA pragaTa thaI. te pratimAne IdevapALa harSa pAmya ane tatkAla te pratimAne jalavaDe snAna karAvI teNe mRttikAnuM eka UMcuM pITha karI tenI Upara tene sthApita karI pachI sugaMdhI puSpa, patra vigerethI Adara sAthe te pratimAnI teNe pUjA karI, te vakhate teNe ciMtavyuM ke, "huM kevo dhanya ke jene zrIarihaMta prabhue pitAnI mele darzana ApyuM! joke mArI pAse kaMI dravya nathI paraMtu huM cittane sthira karI mArI zakita pramANe temanI pUjA karUM" tyArathI te devapALa pratimAnI utkaMThAthI pUjana karIne ja sadA khAnapAna vigere letA hatA, te zivAya kadipaNa letA nahi. eka vakhate sAta divasa ane rAtri sudhI satata vRSTi thaI, tene laIne devayALa na dIne sAme kAMThe jaI zake nahi. te prabhunI pUjA karyA vinA kadipaNa bhejana karato nahI tethI tenA zeTha jinadatte tene puchayuM ke, " tuM bhajana kema karate nathI? devapAle kahyuM "devapUjA karyA vinA huM bhajana karato nathI, " zeThe kahyuM, " kahe, te hArA deva kevA che ? ?" teNe uttara Ape, "zeThajI, jevA tamArA deva che tevAja te mArA deva che paNa te nadIne sAme kAMThe che. " " te devanI prApti tane zI rIte thaI ? " zeThe puchayuM, eTale teNe te devanI utpattinI vAta kahI ane pitAne nizcaya paNa jaNAvyuM. zeTha bolyA," je tAre niyama hoya to tuM ahiM rahelA devanI pUjA kara ! tenI pujA karavAthI te devanI pUjA thayelI nize gaNAze." devapAla be, "je mANasa bhajana kare teja nRtya thAya, tenA bhejanathI bIje nRtya thAya nahIM, tethI to te devanI pUjA karyA zivAya ni jamavAne nathI. " A pramANe AThamo divasa thayo eTale nadInA jalanuM para utarI gayuM tyAre devapAla sAme kAMThe gaye ane teNe pupithI te jina pratimA prajA karI tathA atyaMta praNAma karI harSathI te prabhunA stuti karI. te samaye te prabhunA dhirAyaka deve AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "tuM IcchIta vara mAgya, devapAle kahyuM. " mane rAjya Ape," adhiSThAyaka deve kahyuM, "tArI IcchA pramANe thaze." te pachI chekeja divase siMharatha rAjA aputrIo maraNa pAmyuM. te rAjyanA maMtrIoe pAMca divya karyA, te te pAMca divya nagaranI vacce pharIne anukrame nagaranI bAhera AvyA, jyAM pele devapAva govAla vaDanI chAyA nIce sukhanidrAthI sute hato. tyAM te pAMca divya gayA tyAM hastIe zabda karyo, ave heSArava karyo, be cAmara calAyamAna thayA ane chatra adhara ucu thayuM. pachI hAthIe kalazathI devapAlane nharAvI pitAnA skaMdha upara besAryo eTale maMtra e AbhUSaNothI vibhUSita karyo pachI nItine jANanArA vivekI evA maMtrIo tene senA sAthe nagaramAM laI gayA ane vidhithI tene paTTAbhiSeka karyo. te devapAlanA mitra evA bIjA gevAlo tatkAla tenA daMDa tathA kAMbaLa vigere laI jinadattane soMpI dIdhA have Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 zrI jinapUjA upara devapAlanI kathA. te rAjyanA sImADAnA rAjAo, sAmaMto ane bIjAe govAlarUpe avajJA karI, te devapALanI AjJAne mAnatA na hatA, teNe jinadattazeThane bolAvyuM, te paNa garvathI tenI pAse Avyo nahIM, AthI rAjA devapAle vicAra karyo ke, "AjJA cAlyA vinA rAjya haMmezAM niSphaLa che, to pachI pUrve jevo govALa hato, te hamaNA paNa govALa ja chuM. AjJA calAvI eja vizeSa che, te pachI AvuM rAjya zA kAmanuM? mATe jeNe mane rAjya ApyuM che, tenI AgaLa jaI huM tene vijJapti karuM ke A rAjyanI saMbhALa te piteja karI le." A pramANe vicArI te zrI AdinAtha prabhunI pAse jaI temanI pUjA ane namana karI teNe A pramANe vijJapti karI. "he prabhu, tame mane AjJA cAle tevA aizvaryanuM vaDAna Ape, nahIM to tame ApeluM A pitAnuM varadAna pAchuM laI lyo. kAraNa ke, AjJA sivAya hAthI tathA ghoDA vigerenuM A rAjya ane eka nATakanA rAjya jevuM thayuM che. devapAla govALanuM AvuM vacana sAMbhaLIne pelA vyaMtare AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "he govALa, tuM kheda pAmIza nahIM, nirbhayapaNe rAjya karyuM. eka mATIne zreSTha hastI karAvI tene AkhA nagaramAM pheravI rAjyapATikAmAM rAkhaje, mArA prasAdathI te hastI tArA jananI IcchA pramANe karaze, ane tene joIne te sImADAnA rAjA vigere tAruM kahyuM karaze." adhiSThAyaka devanA A vacana sAMbhaLI te devapALa sukha pAmato pitAne ghera gaye, pachI kuMbhArone bolAvI te hastI banAvAne teNe AjJA ApI. te kuMbhAroe te rAjAne mATe te mioTo hastI karavA mAMDe te sAMbhaLI pilA maMDalika vigere rAjAo vizeSa hAsya karavA lAgyA ane kahevA lAgyA ke, "A kharekhare vALa ja lAge che, je potAnA pUrvanA AcArane laine eka mATIne hastI banAvI rAjapATa karavAnI IcchA rAkhe che. " kuMbhAree mATIne hastI karI pakAvya, pachI tene citrakAranI pAse cItarAvyo ane pachI loko pAse te upara tripadI vigerenuM kAma karAvyuM, te sivAya (rAjayanA) bIjA hastI. o taiyAra karAvyA, gheDAo upara palANa naMkhAvyA, sarva subhaTone sajaja karAvyA. ane te paNa taiyAra karAvyA. pachI pelA jinadatta zeThane bolAvI chala tathA baLane vaza thaI tene veza svayaM pitAnA jevo karAvyuM, pachI zubha muhUrta rAjA devapAle rAjapATikA karI. te apUrva kautuka jevAne sarva bAjuethI janasamUha ekaTho thayo, ane te joIne viramaya pAmI gaye. joke e rAjAne joI ciMtaLyuM ke "zuM A viSNu pote AvyA che ? athavA deva ke keI vidyAdhara Avyo che?" evI rIte cAlatA rAjAne ThekANe ThekANe sAruM nATaka ane pagale pagale mAMgalika upacAre tathA vAjiMtro vAgavA lAgyA, te joI sarva sAmate camatkAra pAmI gayA ane kamane jANanArA te zreSTha rAjAnA baMne caraNamAM namI 1 rAjapATikA-svArI. 14 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrIvimaLanAtha caritra, paDyA, pachI rAjA mahelanA dvAra AgaLa AvyA tyAre teNe jinadattazeThane aMkuza ApiIne kahyuM ke, "A hastIne tene sthAna laI jAo." te mRttikAnA hAthIe DagaluM bharyuM nahiM, eTale tene pagavaDe saMjJA karI to paNa te cAyo nahIM, eTale tenI upara aMkuza ne ghA karyo te ghAne laIne te hAthInA kuMbhasthaLanA be bhAga thaI gayA, AthI zreSThI upahAsyanuM sthAna thayuM ane tene ahaMkAra utarI gaye. tyArathI mAMDIne sarva rAjavarga zaMkarahita thaI tenI AjJAne devanI zeSAnI jema mastaka para uThAvavA lAgyuM, ane rAjAoe dravya sAthe pitapatAnI ghaNI kanyAo tene ApI. rAjA devapAle pachI zrI yugAdi bhagavAnane prAsAda karAvyuM, ane tenI aMdara nitye jinapUjA karavAne, pUrvanuM pApa haravAne ane navuM puNya meLavavAne mATe te janasamUhanI sAthe javA lAgyA. eka vakhate devapALa jinapUjA karI pitAnI paTarANI sAthe gelerImAM prazaMsApUrvaka beThA hatA. tevAmAM tenI paTarANI kSaNamAM mUcha pAmI. zItaLa upacArathI teNInAmAM citanya AvyuM, eTale te nIce pramANe padya belI " aDa vi patI naiM, jalatoi na vuDhA hty| jo u euka bADI yaha, ajjavi sAu avattha // 1 // " "jenI sAthe mAre pUrve patino saMbaMdha hato te A majura (daridra mANasa) che ane tenI adyApi eja daridra avasthA varte che. eTale jaMgalamAM nadI prApta thayA chatAM tenA nirmaLa jaLamAM hAtha paNa palAnyA nahi." A gAthA sAMbhaLI rAjA bolyo, "priyA, teM e zuM kahyuM?" teNI belI "Aje A purUSane joIne mane jAtismaraNa thaI AvyuM che," "pUrvabhave kaI jAti hatI?" rAjAe pUchyuM, tyAre te bolI, "he rAjana, pUrve A nagaramAM huM ane bIje je A purUSa vRkSanI chAyA nIce beThe che, te ame baMne kAinA bhArA upADanArA garIba mANase hatA ane baMne jaNA A nagaranI najIka rahetA hatA. A ThekANe kASTano bhAra choDI daI vizrAMtine mATe dharAmAM snAna karI kamaLa pramukha laI meM zrI bhagavAnanI pUjA karI ane meM ghaNuM kahyuM te paNa A purUSe pramAdathI jinapUjA karI nahIM. pachI AyuSyane kSaya thatAM mRtyu pAmIne huM rAjakuLamAM putrIrUpe avatarI ane A tamArI patnI thaI chuM. ane te A purUSa haju paNa tevI ja sthitimAM rahyA che. tethI A lekamAM manuSyane dharma sivAya du:khane kSaya thato nathI." pachI zreSTha vicAravAlA rAjAe te paDelA garIba purUSa ne bolAvI puchyuM, eTale te purUSe te pramANe badho pUrva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA te sAMbhaLI rAjA devapAle vicAryuM ke "jema mane A lokamAM jinapUjAnuM phaLa maLyuM che, tema A rANune pUrvajanmamAM karelI jinapUjAnuM phala mahyuM che. ajJAnI ane vizeSe karIne nidhana evA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatattvanuM svarUpa. 187 ame bannee pUrve alpa evI paNa je dravya pUjA karI hatI, te ame anene rAjya ApanArI thai, te| je prAsa purUSa A leAkamAM utkRSTa evI dravya pUjA kare che, teo sukha vaDe suMdara evA acyuta devalekane pAme che tyAMthI cyavIne te loka A deza vigerenI sAmagrI prApta karI ane bIjA kAya bhAne siddha karI chevaTe guNI anI siddhine pAme che. teo ceAthe, pAMcame ae, athavA sAtame bhale siddha thAya che, tee A leAkamAM chevaTe ADamAM bhavanuM ullaMghana karatA nathI, sava thA aMtarmuhUtta sudhI karelI bhAvapUjA vaDe teja bhadre siddhinI prApti thAya che, temAM koI jAtanA saMzaya nathI. manuSya hRdayamAM sarvajJatu dhyAna kare che, te sajJa thAya che, ane je purUSa hRdayamAM vItarAganu dhyAna kare che. te vItarAga thAya che, je jinapaNuM meLavavAne mATe jinanuM dhyAna kare che tenu kahevuMja zuM ? 1purUSottama paNa nitye mRtyunA Uccheda karavAne tenu dhyAna kare che. je rasAkSara chate jinanuM dhyAna kare te akSarapadane-meAkSane pAmeja, tene mATe A leka ke paralekamAM kAMi Azcarya pAmavAnu nathI te viSe sAMbhaLe ke, jina arcA-pUjAne karanArA geApALa peAtAnA gepALapaNAne tyAga karatAM chatAM paNa sa zubha-ane ApanArA evA Ucca 'gopALa padmanA Azraya karaMja paviSTapa prabhu jIva viSaprabhunI pUjA karatAM akSara (akSaya-akhaMDa) padane upArjana karanAra thAya, temAM kAMipaNa Azcaya nathI. jina asakhyarUpI che, chatAM koi rIte arUpI paNa kahevAya che, ane sarvAMga-saghale pApaka che chatAM te leAkAgrane prApta thayelA kahevAya che. sphaTika maNinI jema te jina bhagavAnU svabhAvathI ni`La che, paraMtu saMgane laine te tevA svarUpatAne pAme che. atmA paNa jalanI peThe svaccha che, chatAM rajanA kAdavane laine gotranA AdhAra paNAne prApta thai kaluSatAne pAme che, paNa te katakacUrNanI jema zrI jinabhagavAnane prApta karI pAche! peAtAnA zuddha svabhAvane prApta kare che. tethI huM bhavya janA, sadA zrI jinabhagavAnanuM dhyAna kare. je manuSyeA siddha thayA che, siddha thAya che, ane have siddha thavAnA che, te sarva manuSyeA zrI vItarAga prabhunA aparimita dhyAnanI kurAne dhAraNa karanArA hoya che, " A pramANe devatatva samajavuM. 1 purUSottama-purUSomAM uttama pakSe viSNu. 2 sAkSara eTalevidvAna 7 ahIM geApALa-devapa La athavA pakSe viSNu te potAnA geApALapaNAnA tyAga karIne gopAla--ge-vANInApAla--prarUpaNA karanAra evA parabrahmanA padanA Azraya kareja. 4 gA=pRthvI tenu pAlana karanAra rAjApaNAnA pada 5 triviSTapa prabhu--traNalAkanA ravAmI-viSNurUpa jIva. 6 viSTapaprabhu--jagatpati jinabhagavAnU. cha jina--AtmA. 8 jema sphaTikamaNimAM judA judA raMganA pratibiMba paDavAthI te judA judA raMgane jaNAya che, paNa vastutAe peAte zuddhasvarUpI che, te pramANe AtmA samajavA. 9 geAtraparvata athavA gAtrApRthvI. 10 kata kacUrNa nAkhavAthI jema jala zuddha thai jAya che, tevIrIte AtmA zrIjinezvaranA dhyAnathI zuddha thAya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI vimaLanAtha caritra, gurUtava varNana. 00000000000000***** gurU khelyA, " meM tamArI AgaLa kAMika dhruvatatva prakAzita karyuM che. have thoDu gurUtattva sAMbhalA--leAkeA gurU vinA kayAre paNa kRtya jANI zakatA nathI, tethI gurUnu vacana (AjJA) laineja sava kriyAo karavI joie, leAkamAM je mukhyatve tatvane jaNAve te gurU kahevAya che. temAM je te vizeSapaNe kriyayukta hAya tema te senAne sugaMdhanA jevA che. kavie vANImAM gurUpaNAne laineja zAstrane paNa vakhANe che. kAraNa ke, leAkeA tenAthIja satata kAryAkA ne jANI zake che. gurU vinA zAstranuM svarUpa kANu nirUpaNa karI zake ? tethI gurU pAsethI te zAstrane sArI rIte jANIne pachI kA AcaravuM te gurUnA vacananuM mahat tatva buddhinA guNethIja jANI zakAya che. te sivAya jo bAheranI buddhithI jANavA mAge te mugdhanI jema duHkha prApta thAya che. zreSTipu" mugdhanI kathA. .. (6 "" rAjAevAlA A ja bUDhIpamAM bharatakSetranA khaMDanI aMdara padmapura nAme nagara che. temAM padmatha nAme rAjA hateA. te nagaramAM padma nAme eka zreSTI hate, tene padmazrI nAme priyA hatI. mugdha nAme putra ane naMdA nAme putravadhU hatI. eka vakhate padma zeThe svasthatAthI paleAkamAM jatAM jatAM peAtAnA putra mugdhane vividha vacaneAvaDe A pramANe zIkhAmaNa ApI he vatsa, tAre miSTAnna jamavuM, sukhanidrAe yuvu, Apela pAchuM mAgavuM nahIM ane vadhU sAthe srIne mAravI, gAmegAma ghara karavuM ane tene carmAnI vADa karavI ane jyAre dravya khUTe tyAre tene meLavavAne gaMgA nadInuM taLIyuM khAvu. tuM jo samaje nahIM te pATalIputra nagaramAM sAma nAme mAre eka mitra che, tene tAre A badhI bAbatamAM pUchavuM. A pramANe upadeza ApI pAzeTha paleAkamAM gayA ane pAchaLathI kALa AvatAM tenI mAtA padmazrI paNa dharmadhyAna sahita paraleAkavAsI thai. te ane mAtApitAnuM uttara kArya karI te mugdha peAtAnA hRdayamAM vicAryuM ke, tuve pitAe je judI jukI AjJA ApI che, te badhI vidhipUrvaka karU. pachI te sudhA ane tRSA vinA paNa nitye miSTAnna tevuM khAdya ane svAdya pAna satat khAvA pIvA lAgyuM, ethI vyAdhie rasamUla heAvAthI tene rega lAgu paDaye. tema vaLI te puSpazayyAmAM tinidrAthI suvA lAgyA, tethI ghaNI nidrAne laine cAra vigeree AvI tenuM dravya harI lIdhuM. tema te koinI pAsethI ApeluM dravya mAgatA nahIM. eka vakhate teNe vadhU sahita strIne vadha tathA aMdhana vaDe mArI, tethI vadhU ghara cheADIne peAtAnA pitAne ghera cAlI gai, pachI teNe gAmegAma ghara karAvyuM, ane tene ca'nI vADa karAvI. evI rIte pUrve karelA prakA * Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUtatva upara zreNIputra mugdhanI kathA. 109 rothI tenA sarva dravyano kSaya thaI gayo. pachI te bIjAnI pAsethI niSkapaTapaNe vyAje dravya laI gaMgA nadIne kAMThe gaye ane te kAMThAne teNe AdarathI te leke pAse bodA. temAM paNa dravyanI nukazAnI thaI te kAMDAmAMthI eka kANuM keDI paNa nIkalI nahIM. AthI te mugdha vi lakhe thaIne pitAne ghera cAlyo gaye. tyArathI ke tenI AjJA mAnatuM nahI, temaja tene dhana ane mAna paNa ApatuM nahIM. tethI te atyaMta duHkhI thaI gaye, pachI te behAtura thaI potAnA pitAnA sema nAmanA mitranA uttama nagaramAM AvyuM. sema tene duHkhI ane naDArI sthitimAM AvI paDelo joI A pramANe komaLatAthI be, "he tuccha buddhi vatsa, tArA cittamAM zenI ciMtA che? athavA tArA dhanano kSaya thaI gayo che ke jethI tuM vikhe dekhAya che ? " mugdha pachI pitAno viSama vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI ema bolyA "are tuM tArA pitAnI vANInuM kharuM tattva samajyo nathI, je teNe tane miSTAnna jamavAnuM kaheluM, te dravyanI je Avaka hoya te khAvAnI samajavI. je sukhe suI rahevAnuM kaheluM, te je vairI vagara suvAnuM te sukhe suvAnuM samajavuM. je ApeluM dhana mAgavuM nahIM, te je dravya vadhAre kIMmatanuM gharANuM laIne bIjAne dhIravAmAM Ave tevuM dravya ApIne mAgavuM nahIM ema samajavuM. je vadhUsahita strIne mAravAnuM kaheluM, te jyAre strI vadhU sAthe hoya tyAre tene mAravI paNa vadhUne mAravI nahIM. carmanI vADa karavAnuM kaheluM, te svajanene pAse rAkhavA ema samajavuM. je gAmegAma ghara karavAnuM kaheluM, te dareka gAme keInI sAthe mitratA karavI ke jethI te mitratA pitAnA gharanI jema sukhadAyaka thaI paDe. jyAre dravya khUTe tyAre gaMgAne taLIe davAnuM je kaheluM. te tAre ghera je gaMgAnA jevI ujavaLa ghoDI che, tenI nIce dhanano bhaMDAra che te samajavuM." A pramANe pitAnA pitAnA mitra somanAM vacana sAMbhaLI te mugdha ghera gaye, ane teNe te ThekANe pRthvI badI temAMthI lAkha suvarNa nIkahyuM, te meLavI mugdha pharI pAche dhanavAna thaI gaye. gurU kahe che, he jagaddhara, je somanA kahevA pramANe badhuM karavAthI te mugdha sadA sukhI thayo te kathA kahevAmAM AvI. te kathAno Upanaya A pramANe che te sAMbhaLa-"je sugdha kahevAmAM AvyuM te puI jaDatAvAle jIva samaja. je padmazreNI te zAstrAne samUha jANo ane je sema hato te sugurU jANavA. je miSTAnna bhajana te rUcIthI sadvamanuM sevana samajavuM. je ApeluM mAgavuM nahIM, tene nirNaya saMbhaLa-yatie upadeza ApIne kAMIpaNa (dravyAdi) mAgavuM nahIM ane gRhastha dAna ApIne badalAmAM kazuM pAchuM levuM nahiM ke mAgavuM nahiM. je manuSyo aMtaranA kAmakrodhAdi zatraono jaya karI samaye suve che te sukhazayana samajavuM athavA suninI je ganidrA te sukhazayana samajavuM. je vadhUsahita strIne mAravI, te A kSamAsahita zarIranI mUrtine tArUpI agnithI tapAvavI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIvimaLanAtha caritra, ema jANavuM. je gharanA rakSaNa mATe carmamaya vADakahI te tattvanA nizcayanuM rakSaNa karanArI vyavahAravRtti samajavI. je gAmegAma sthiti karavA mATe ghara karavAnuM kahyuM, te pratyeka diyeya vastumAM AtmAne sthira karavAnuM samajavuM. jyAre niradhanapaNuM Ave tyAre gaMgAne taLIe je khodavAnuM kahyuM, te jyAre durghaTa artha AvI paDe tyAre ati buddhithI ane saMgraha kare ema samajavuM. A pramANe mugdha buddhivAle paNa saMsArI jIva je gurUnA kahevA pramANe kare, to te Aleka tathA paralokamAM pavitrAtmA thaI sadA sukhI thAya. deva tatva suya che, kAraNa ke, te deva eka sarvajJaja che. ane gurUtatva aneka veSane dhAraNa karanAruM hovAthI jANavuM durghaTa che, tethI ahiM sugurUnuM kAMIka svarUpa kahevAmAM Ave che. purUSa tadana gurU vagarane sAro paNa te kugurUvAle sAre nahi. je dravya, kSetra, kAla, bhAva, vyahavAra, nizcaya, Utsarga, apavAda, Avaka ane kharca jANe che, je zuddha paMca mahAvratadhArI, pAMca samitine dhAraNa karanAra, pAMca prakAranA AcArane pALanAra ane traNa guptithI virAjIta che, je sthira, kaSAyathI mukta, rAgadveSa rahita, agriDadhArI dhIra, apramAdI ane hitakArI che, je haMmezAM Upadeza ApavAmAM tatpara, siddhAMtarUpa samudranA pAragAmI, anya zAstrAnA jJAtA ane buddhinI vRddhithI yukta che, jenuM vacana grahaNa karavA yaMgya che, je saumya, avasaranA jANu guNavaDe Azrita, vaktA, smaraNa zaktivAlA ane ekavAra joyelAne oLakhI lenAra che, je maraNa vigerethI yukta, kRtajJa kamaLa vANI bolanAra, catura, pUrNa evI pAMca IdrinA AdhArarUpa, vicAro jANanAra, ane nirbhaya che, ane je gaMbhIra, apratizrAvI, baheranA saMgane choDAvanAra, graMthakAra, dayALu, yuktimAna ane viSayamAM virakatta che. ItyAdi guNothI yukta, sarva prakAranA kadAgrahathI rahita ane tattvajJa evA gurUne svahitane IcchanArA purUe AnaMdathI sevavA. A pramANe gurUtattva samajavuM. evI rIte meM tamane draSTAMta sAthe kAMika gurutatva kahyuM che. have dayAmUla evA dharmatattvanuM sthUla svarUpa kahuM, te sAMbhaLo. Ucca prakAranA sukhanA kAraNarUpa evA jIvadayAmaya dharmane Acarato jIva amarasiMhanI jema be prakAranuM ziva-kalyANa prApta kare che. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ke dayAmULa dharmatatvanuM svarUpa. 4 XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX jaMbudvIpamAM AvelA bharatakSetranA madhyabhAge raheluM ane amarapurInA jevuM A. suMdara amarapura nAme nagara che. te nagaramAM sugrIva * nAme rAjA hato. te rAjAne judI judI rANamAM utpanna 1 kAMipaNa AlocanAdika saMbaMdhI guhya vAta jemanI pAsethI bahAra nIkaLI na jAya evA gaMbhIra- sAvadhAna. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmatatva upara amarasiMhanI kathA. 111 thayelA samarasiMha ane amarasiMha nAmanA be kumAre hatA. rAjA sugrIva , paralekavAsI thatAM teno ceSTa putra samarasiMha rAjA thayo. paNa te zikAranA vyasanane laIne te rAjyanuM kArya karato na hato. bIje kumAra amarasiMha dayA tathA dakSiyavAla, ane paropakAra karavAmAM tatpara rahI pitAno kAla nirgamana karato hato. eka vakhate amarasiMha kenI sAthe udyAnamAM kIDA karavAne gaye, tevAmAM kei brAhmaNe lAvela bakare tenA jovAmAM AvyuM. pitAnI bhASAmAM beM beM karato te dInamukhavAle bakara joI guNothI Uttama evA amarasiMhe tene brAhmaNa pAsethI cheDAvyuM. te paNa te bakaro prathamanI jema beM karavA lAge, tyAre kumAre te brAhmaNane puchayuM ke "tuM A bakarAne kyAM laI jAya che?" brAhmaNe uttara Ape ke, " A bakarAne yajJanA kAma mATe laI jAuM chuM?" "te canna karavAthI tane zuM phala maLaze" kumAre pUchyuM "te yajJa karavAthI mane svarga malaze." brAhmaNe tema Uttara Ape. te sAMbhaLI rAjaputra punaH belyo, je jIvavadha karavAthI svarga maLe, to pachI kevuM kAma karavAthI naraka maLe? brAhmaNe kahyuM-"vedamAM kahelI hiMsA svargane mATeja thAya che." A arasAmAM keI eka muni tyAM AvI caDyA. munine dekhI amarasiMhe kahyuM, "he munirAja, amAre baMnene vAda thayo che, tene nirNaya Apa karaze." brAhmaNa che, "te barAbara che, benI vacce thacelA vAdane trIjo mANasaja patAvI zake che, paNa jo A bakaro piteja eMdhANa Ape tevuM jJAna mArI e gALa kaheze to ja te patI zakaze." pachI te jJAnI munie pratibaMdha ApavAnI icchAthI te bakarAne pUrva bhava jANuM laI tene A pramANe kahyuM, "are ! te ja khADA khodAvyA hatA, vRkSo paNa teMja ropAvyA hatA ane yajJa karavAthI svarga male che." e paNa teMja kahyuM hatuM. have atyAre zuM joIne tuM beM beM kare che?" te muninA AvA A vacano sAMbhaLI te bakaro mauna dharIne rahyA. te joI amarasiMha bolyo ke, "tamArA vacanathI A bakare mauna dhArIne kema rahe?" anagara belyA, "he rAjakumAra, A bakare Aja brAhmaNane rUdrazarmAnAme pitA hato. teNe A saravara dAvyuM hatuM. tenI pALa Upara vRkSA ropAvyA hatA ane tyAM prarUpyA hatA. te adhama mRtyu pAmIne A bakaro thayo che. temaNe pUrve yajJamAM bako mAryo hato, tethI te potAnA karelA karmathI aparAdhI thaI pAMca vakhata AvI rIte kare thayo che. A chaThThA bhavamAM akAma nijara thavAthI tene jAti smaraNa thaI AvyuM che, tethI dukhavaDe dagdha thayela te A potAnA putrane kahe che ke, "he purA, tuM mane zA mATe mAre che? huM tAro pitA chuM, je tane pratIti na AvatI hoya to tArI pAse jamInamAM dATela dravyane nidhi tane batAvuM." muninA A vacana sAMbhaLI te brAhmaNa che, " je tame kaho che, te satya 1 yajJa karavAthI svarga maLe che, evuM mugdhajanene samajAvyuM hatuM. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI vimaLanAtha caritra, hoya to huM AjathI hiMsA choDI daUM ane tamAre zrAvaka thaI jauM." brAhmaNanA A vacana sAMbhaLI munie te bakarAne udezIne kahyuM, "he pazu, tuM te dravyane bhaMDAra batAva ane A saMsAra sAgaramAMthI tArA putranI rakSA kara." A sAMbhaLI te bakare tyAMthI cAlIne te dravyanA nidhinI bhUmi batAvI, temAMthI nIkalelA nidhAnane je te brAhaNa dayALu zrAvaka banI gayuM. have te bakaro pachI anazana vrata laI mRtyu pAmIne deva thayo. pachI te amarasiMha kumAranuM satata hita karavAne tenA sAMnidhyamAM AvavA lAge. - eka vakhate te devatAe rAtre AvI kumAra amarasiMhane kahyuM ke, "tAra baMdhu samarasiMha tane mArI nAkhavAnA upAyo ciMtave che. tethI tuM A nagarane choDI bIje sthaLe cAlyo jA. samaya Avye tane rAjya malaze, paNa atyAre tAre rahevuM ghaTita nathI. huM tArA te baMdhune niha karI tane rAjya upara besArIza, paraMtu videza javAmAM tane lAbha ane pratiSThA malaze." te devatAnA AvA vacana sAMbhaLI kumAra amarasiMha teja vakhate vimavI nAmanA eka maMtrInA putrane sAthe laI kaMDina nagaramAM cAle gayo. te samaye tyAM kuMDinapuramAM azivarUpa rogacALAnI Utpatti thayelI, tenI zAMti karavAne bhAnu nAmano tyAMno rAjA devatAnI AgaLa bakarAM ane pADAnI hiMsA karAvato hato te jaI amarasiMha te hiMsakonI AgaLa AvI A pramANe kahyuM ke, " are ! tame jIvane mAre nahIM." te hiMsake bolyA, "amo tArA vacanathI baMdha rahevAnA nathI, kAraNa ke, amane evI rAjAnI AjJA che." A pramANe kahI teo hiMsA karavAne pravata thayA, tevAmAM pelA bakarArUpa devatAo tatkALa te badhAne khaMbhita karI dIdhA, pachI te vRttAMta te nagaranA rAjA bhAnunI AgaLa nivedana karavAmAM AvyuM, eTale rAjA bhAnu pite Azcarya pAmIne te devAlayamAM AvyuM, tyAM devakumAranA jevA amarasiMha kumArane joI te viramaya pAmI gayo. kumAre rAjAne praNAma karIne kahyuM, "A pazuo zA mATe mAravAmAM Ave che?" rAjAe uttara Apyo ke, "roganI zAMti mATe ' kumAra bolyo, "jIvahiMsA karavAthI zAMti zI rIte thAya? zAMti mATe to tame jIva dayA kare." rAjAe kahyuM "je A devatA te mane tevI prarUpaNa kare to huM tamArA kahevA pramANe A hiMsA choDIne jIvadayA karUM." rAjAnA AvA vacana sAMbhaLI amarasiMha kumAre kahyuM, "kaI eka kumArIkAne satvara ahiM lAvo, huM teNInI pAse te pramANe lAvuM.tatkALa rAjAe eka kumArIkA bolAvI maMgAvI. pachI kumAre teNIne maMDaLamAM sthApita karI maMtranA prabhAvathI te kumArIkA A pramANe bolI -"jenA mAnasamAM kalahaMsInI jema jIvarakSA rahelI hoya tenA caraNanA prakSAlana jalathI ahiM zAMti thaI jaze." te sAMbhaLI rAjA bolyo, "te ucca purUSa kevI rIte jANa?" 1 mAna-mana pakSe mAnasa sarovara. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsa upara zrI amarasiMhanI kathA. 113 kumAre kahyuM. "samasyAnA pada uparathI hRdayane Azaya jANI zakAya che, tethI tame sarve darzanavAlAone be lAve, pachI tema ApaNe samasyAnuM pada ApI parIkSA karIe." pachI rAjAe tatkALa mANase mokalI sarva da2nIone lAvyA kumAra amarasiMhe teonI AgaLa samasyAnA be pade nIce pramANe kahyA. " purA bhramantyA api vAgvadhvAH sa-kuNDalaM vA vadanaM na veti / " "kaI vArAMganA AgaLa ja pharatI hatI, paNa tenuM ja vadana kuLavALuM che ke nahi ? te jANavAmAM AvyuM nahIM." A vAkya sAMbhaLIne koI vidvAne te samasyA nIce pramANe pUrNa karI. '' cakSurnaviSTaM stanamaMDale'syA gtenaiva na jJAtamidaM hi samyak / " te vArAMganAnA ratanamaMDaLa Upara teNe pitAnA cakSu sthApita karelA tethI pitAnI AgaLa pharatI evI vArAMganAnuM vadana kuMDaLavALuM che ke nathI te sArI rIte teNe joyuM nahIM." bIjA anyadarzanIoe te rAjakumAranI AgaLa tevI rIte zrRMgArarasa virAjita evI te samasyA rasanA AvezathI kahI saMbhaLAvI A vakhate kaI bhavitavyatAnA ge pilA bakarAnA pUrva bhavane jANanArA dayALu uttama muni tyAM AvI caDyA. amarasiMha kumAre temanI AgaLa te samasyAnAM pada pUchayAM, eTale samatArUpI amRtanA sAgaramAM kIDA karavAmAM gajaeNkasamAna te mahAmunie te samayAnI pUrti nIce pramANe kahI saMbhaLAvI. " mArge'tra tu sthAvara jIvarakSA vyAkSipta cina mayA na dRSTam / puro bhramAtyA api vAravadhvAH sa-kuNDalaM. cA vadanaM na ceti // 1 // " A mArgamAM rathAvara jIve nI rakSA karavAmAM mAruM hRdaya evuM Atura hatuM, ke jethI mArI AgaLa pharatI evI vArAMganAnuM vadana kuMDaLavALuM che ke nahIM, te mArA jovAmAM AvI zakyuM nahI" A sAMbhaLI kumAre kahyuM, "he rAjA, A muninA caraNanA dhAvaNajaLathI roganI zAMti thaze, temAM saMzaya nathI." pachI te bhAnu rAjAe pitAnI jAte te sAdhune uttama Asana upara besADI tenA baMne caraNa prosuka jaLathI yA. 1bhAnunA kararapathI sAdhunuM caraNakamaLa je lahamIvALuM thayuM, te ghaTe che, paraMtu te Upara jainuM siMcana thatAM paNa te paMka-kAdavane haranArUM na thayuM, te ghaTatuM nathI. te jaLanA - 1 bhAnuM sUryanA karasparzathI-kiraNonA sparzathI kamaLa lakSmI ( zobhA ) vALuM thAya, te ghaTita che. paraMtu te jaLanA siMcanathI kamaLa kAdavane haranAruM na thayuM. pakSe bhAnu rAjAnA karasparza-harataraparzathI muninuM caraNakamaLa suzobhita banyuM ane te rANapaMka-pa parahita che, eTale tethI jaLavaDe paMkane dhavAnuM kAMi hatuM ja nahIM. 15 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** * ... 114. zrI vimaLanAtha caritra, gathI bhAnunA baMne kara-hAtha kRtArtha thayA, paraMtu te rAjanA karo anya kedanA saMtApane haranArA na thayA. tenuM zuM kAraNa ? pachI te jaLanA siMcanathI tatkALa garamAM ganI zAMti thaI gaI. te joI rAjAe viramaya pAmIne pUchayuM ke, "A rAkumAra koNa che? " te samaye maMtriputra vimaLe kumAra amarasiMhane kuLa, nAma vigere badhe vRttAMta rAjanI AgaLa kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI bhAnu rAja kumAra amarasiMhane samAnapUrvaka pitAnI kanakAvatI nAme putrI ane ardha rAjya arpaNa karyuM. keTalAeka kALa sarva sukhamaya gayA pachI amapura nagaramAMthI Avela keTalAeka purUe kumAra amarasiMhane khabara ApyA ke, "deva, tame nagaramAMthI gayA pachI pApaddhinA vyasanathI vyApta thayelA evA rAjA samarasiMhe lekene zatruthI utpanna thayelI pIDAnI cintA-darakAra karI nahi, tethI zatraonA UpadravathI leke duHkhI thayA, te jaI maMtrIonI sAthe zubha pariNAmane vicAra karI senApatie mRgayA karavA gayelA te rAjAne mRganA bahAnAthI bANane ghA karIne mArI nAkhe che. vyasana anartha karanArUMja che. he prabhu, have tame satvara Ave, rAjyane svIkAra kare, lekene pALe ane duSTa lokone nigraha kare." teonAM AvAM vacana sAMbhaLI kumAra amarasiMha rAjA bhAnunI AgaLa te hakIkata nivedana karI caturaMga senA sAthe laI harSathI potAnA nagaramAM AvI pahoMce. bhImakAna guNavAlA ane nItimArge cAlanArA kumAra amarasiMhane senApati vigere maMtrIoe rAjya upara abhiSeka karyo. dayAnA guNane laine amarasiMha vayamAM nAno hato, to paNa tene rAjya maLyuM ane moTA samarasiMhane jIvahiMsAne lIdhe zarIrane kSaya thaI gaye. rAjA amarasiMha rAya meLavI potAnA dezamAM dayAdharma pravartA, tethI tene rAjya tathA prajAnI AbAdi thaI ane teno mahImA adbhuta che. pila devatAnA sAnidhyathI rAjA amarasiMha cirakAla rAjya lakSamI bhogavI chevaTe pitAnA putrane rAjya ApI dakSA grahaNa karI nirmaLa hRdayavALA te amarasiMha muni sarva zata dayA pALI aMte kevaLajJAna meLavI avyaya-avinAzI evA mokSane prApta thayA. - je buddhimAna manuSya A pRthvImAM samyaka prakAre jIvadayA pALe, anyane pIDA karavA mRSAvAda bole nahiM, adattAdAna (cerI) kare nahIM, brahmacarya dhAraNa kare, pitAnA bhAvathI parigrahanuM pariNAma kare, divirati, bhogapabheganuM mAna, anarthadaMDanI virati ane sAmAyika vrata grahaNa kare, haMmezAM jIvarakSAthI dezAvakAzika, pASadhavrata, 1 rAjA je prajA upara kara nAkhe che, te jema jema vadhAre pramANamAM hoya che, tema tema te saMtApane haranArA thatA nathI, paNa saMtApamAM vadhAre karanAra thAya che, te yukta che. 2 duSTane nigraha karavAvaDe bhIma ane sajajane Upara anugraha karavAvaDe kAta. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamatatvanuM svarUpa ane atithi vibhAga vrata dhAraNa kare, A pRthvImAM jIvadayA e dharmarUpI kalpavRkSanuM mULa che. je te mULa heya, to ja te vRkSanI zAkhAe TakI zake che ane te mULa naSTa thaI jAya te te (dharmarUpI kalpavRkSa) TakI zakatuM nathI. je pApa pApabuddhithI karavAmAM AvyuM hoya, tenI zuddhi thaI zake che, paraMtu je pApa dharmabuddhithI karavAmAM AvyuM hoya, tenI zuddhi thatI ja nathI. tethI sarva dazanee mAnele ane sarva sukhane ApanAra dayA dharma tatvajJa purUSe haMmezAM harSathI kara joIe. je manuSya te dharmane eka eka mArga grahaNa kare che, tene Aleka tathA paralokamAM sukha sahita ziva-kalyANane prApta thAya che. e pramANe dharmatatva kahevAmAM AvyuM. A pramANe gurUe kahelA deva, gurU ane dharmanA tatvo sAMbhaLI te jagaddhara UlaTe vadhAre matsara-SavALA thayA. je cAra hoya tene caMdranI kAMti rUMcatI nathI. eka vakhate teNe caMdrApIDa rAjAne kahyuM ke, "pita nA mataneja sthApana karanArA A leke pitAnA manamAM uddhata thaI bIjAonA darzanane mAnatA nathI. teone mATe bIjuM zuM karavuM ? phakata teono khorAka baMdha karo eTale teo pitAne deza choDIne bIje kyAM cAlyA jaze." te rAjAne mAnito hato, tethI tenA kahevA pramANe tatkALa rAjAe UMca prakAre haTha karI paTAha vagaDAvI pitAnA dezamAM temano khorAka baMdha karAvyuM. AthI te kALe madavaDe uddhata evA te rAjAe sAdhuone bhikSAdAnane aMtarAya karavAvaDe lAbhAMtarAyanuM nibiDa kama bAMdhyuM. eka vakhate jene UpAya karanAra vaida phAvI zake nahIM te gUDha visUcikA (jhADA) no deSa thaI AvyuM. tethI te rAjA paMcatvane pAmI pahelI nArakImAM gaye. tyAMthI nIkaLI sarapa-(sApa) thaI bIjI nArakImAM gayo. tyAMthI pakSI thaIne trIjI nArakImAM gaye. tyAMthI siMha thaine cothI nArakImAM gaye. tyAMthI sarpa thaIne pAMcamI nArakImAM gaye. tyAMthI nIkaLI te strI thaI chaThThI nArakImAM gaye ane tyAMthI pasya thaI sAtamI nArakImAM gayA. tyAMthI ekeMdriya vigeremAM ghaNuM bhavenI aMdara jJAna tathA vijJAna rahita bhamatAM bhamatAM teNe niraMtara dehanAM duHkha sahana karyA. evI rIte sarva sthaLe sudhA ane tRSAnA duHkhathI yukata evA ane jIvanane dhAraNa kare nArakI tathA tiyAmAM vividha prakAranI ghaNI vedanA bhogavato te tuM karmayoge A gAmanI cintA-saMbhALa karanAranA gharamAM hamaNuM putrapaNe utpanna thaye che, tethI karIne tene lAbha nathI." A sAMbhaLI te nirbhAgyane jAtismaraNa thaI AvyuM ane tatkALa saMvega pAmI teNe gurUne pUchayuM ke, "evo kaI paNa upAya che ke jethI mArA karmano kSaya thaI jAya?" kevaLIe kahyuM, "jaMtune tapa karavAthI nikAcita evA paNa karmane kSaya thaI jAya te pachI spaSTabaddha Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI vimaLanAtha caritra, pramukha karmono kSaya thaI jAya, temAM kaMi Azcarya nathI. huM nirbhA ya, ttArUM kama anata bhave vedAya tevuM kaThAra che, tethI jo tu dutapa evuM tapa tapIza, te A bhavamAMja tArI zuddhi thai jaze. " nirbhAgye munine kahyuM, " jo huM dIkSAne lAyaka hAuM, to mane dIkSA ApA ke, je dIkSAne laine huM ucca prakAre tapa karIza. " pachI nirbhAgyane ceAgya jANI munie tene dIkSA ApI ane zikSA paNa ApI. dIkSA ApatI vakhate teNe A pramANe abhigraha lIdheA, " AjathI mAre mAse mAse AhAra karavA, para Mtu huM bIjA sAdhune athe sadA bhikSA levAne jaiza. " A pramANe eka lAkha varSa sudhI dIkSA tathA abhigrahane pALI aMte samAdhithI mRtyu pAmI te nirbhAgya sahasrAra devaleAkamAM gayA, tyAM utkRSTa sthitimAM rahI ane tevI jAtanA bheAga bhAgavI, AyuSyane kSaya thatAM tyAMthI nyavIne pratiSThAnapuranA rAjA malayaketunI priya rANI satI suvilAsavatInA garbhamAM te bhAgyayeAge putrapaNe utpanna thayA. te vakhate rANI suvilAsavatIe hathI aparimita pramANavALA pUrNa kalaza mukhamAM praveza karateA vasamAM ceA, teja vakhate pUva purUSoe rAkhelAM ane kATI ratnAthI bharelAM ATha mahAnidhAna pragaTa thayAM.anukrame suvilAsavatIe zatruone nivAranArA putrane janma ApyA te samaye harSathI vividha jAtanA mahAtsave vidhipUrvaka karavAmAM AvyA. mAtApitAe ravapnane anusAre sa` vajanonA samUhane sa MteASI te putranuM nAma pUrNa kalaza pAyuM. zukalapakSanA caMdranI jema te pUrNAMkalaza netrAne AnaMda ApatA divase divase 1tApane haranArIrakaLAnI vRddhi pAmavA lAgyuM. anukrame te parAkrama, audArya ane gAMbhIya guNane vasavAnA sthAnarUpa ane yuvata janane harSIdAka evuM zubha yauvanavaya pAmyA. "" eka vakhate yuvAna pUrNa kalaza peAtAnA bhavanamAM rahyA hatA, tevAmAM pratihAre nivedana karelA kAi buddhimAna purUSa tyAM AvyA. te praNAma karI ceca rathAne beThe. pachI kumAre tene pUchyuM ke, " tame kayAMthI Ave che ? ane ahiM AvavAnuM zuM kAraNa che ? " te khelyA, " vRkSAthI suzobhita evI zrAvastI nAme nagarI che temAM zrIjinabhagavAnamAM bhaktivALA jinadatta nAme zrAvaka rahe che. te jinadattanA citrasena nAme huM mitra chuM. ane huM teja nagarInA rahevAzI cheM. eka vakhate divya sugaMdhanA samUhathI prakAzatA te jinadattane dekhI meM tene pUchayu ke, "AvA divya suMgadha tane kayAMthI prApta thayA ? " teNe kahyu, " sarvAnubhUti nAmanA eka yakSa mArA mitra che, teNe mane AkA zagAminI vidyA ApI che, te vidyAnA baLathI zAzvata evA naMdIzvarAdi tI'mAM huM jaUM chuM. tyAM devatAo paNa Ave che. tyAM divya pUjAnA upahArathI huM suvAsita agavALo 1 jema caMdra tApane haranArI kaLAnI vRddhi pAme che. tema A pUrNakalaza paritApane haranArI kalAjJAnanI vRddhine pAmyA hatA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatattvanA svarUpa upara pUrNakaLazanI kathA. 119 thAuM chu, tene lIdhe mArAmAM AvA dvivya sugadha rahelA che." pachI me tene kahyu ke, ''tuM mane te maMtra Apa, ke jethI bhuvanane viSe addabhuta evI puSkaradvIpamAM javA AvavAnI zaktie mane prApta thAya. " tatkALa teNe mane maMtra ApyuM. me te maMtranI pUrvasevA karI che, have huM tenI uttara sevA karavA dhArUM chu, paNa temAM mane sahAya karanAra koi nathI. maMtrIza lakSaNavALA, parAkramathI prakAzita, sAhasI maLavAnu ane meTA bhayathI nahIM DaranArA kai vidvAna, dhIra, vIra ane gaMbhIra hRdayavALA purUSa jo mane sahAya kare, te te maMtra siddha thAya. '' A sAMbhaLI kumAre kahyu, " huM tAreA UttarasAdhaka thAuM. tuM tArUM kA satvara kara. tane temAM vighna thaze nahi'. " pachI kRSNacaturthAMzIne divase mATe Uparakara (sarasAmAna) lai te kumAranI sAthe rAtre smazAnamAM gayeA. sAdhake eka maMDaLa ALekhyuM ane tenI puSpAthI pUjA karI. pachI te kumAra maMDaLane grahaNa karI dhIra hadace rahyA. pachI tyAM eka kSatavagaranuM zakha lAvI tenA mukhamAM agni saLagAvI te sAdhaka harSoMthI maMtra bhaNI AhUti ApavA lAgyA. te vakhate bhUtAe AvI kalakala zabda karyAM, vetALAe nRtya karavA mAMDayuM ane rAkSasee hasavA mAMDayuM, chatAM paNa te sAdhaka zaiAbha pAmyA nahIM. pachI te zakha beThu thai pAtAnI kAkhamAM sAdhakane lai dUra cAlyu, kumAra paNa tenI pAchaLa cAlyeA; tathApi te zame sAdhakane cheDaceA nahIM; eTale kumAre zakha tarapha hAka mArI, tethI te zakha sAdhakane mukI daine paDI gayuM. te vakhate sarvAnubhUti yakSa pratyakSa thaI kumAra pratye khelyuM, " huM tArA sAhasathI saMtuSTa thayeA che, " kumAre kahyuM, ' jo tuM mArI upara saMtuSTa thayA hoya te| A sAdhaka nAmanuM daSThita pUrNa kara. yakSe kahyu: te sAdhakamAM ceAgyatA nathI, huM tArA Adeza karanAra deza, paNa A sAdhakanA nahIM thAuM. tene tArI sIpa rAkhavA eTale te sadA sukhI thaze.' A pramANe kahI te yakSe baMnene tatkALa haratInA skaMdha Upara besAryA. ane kahyuM ke, " he kumArendra akSaya evA vidarbha dezamAM Dinapura nagara che, temAM pAtAnA dezanI bhUmine taMtrathI rakSaNa karanAra damitAri nAme rAjA che. te rAjAne kamaLAlakSmInA jevI ha`dAyaka kamaLAdevI nAme rANI che ane maMtrataMtramAM catura evA jJAnaga nAme maMtrI che. jinazAsananA bhakata rAjA damitArae eka vakhate municaMdra gurUnI pAse bhAvasahita samyakatva grahaNa karyuM. keTalekakALe tenI rANI kamaLAdevI sagarbhA thai ane koI viSamabhAgye rAjAne rAga Utpanna thai AvyeA. te rAjAne mRtyu vakhate koi adhama karmAMnA ceAge samyakatvane dUSita karanArA zaMkAka khAne doSa thaI AvyeA. tethI te yakSa thayA. ahe ! anyathA (jo samakita dUSita-malIna na karyuM" hAya) teA jadhanyathI paNa "sAdharma devaleAkamAM zrAvakane sukhadAyaka utpAta thAya. arthAt zuddha samakitavata vadhAre nahi te sAdhama devalAkamAM teA utpanna thAyaja; pachI maMtrIoe ;" "" Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI vimaLanAtha caritra, sagarbhA kamaLAdevIne putra thaze, evI buddhithI teNIne rAjyane bhAra che. tathApi putra thaye nahIM, paraMtu putrI thaI, AthI te rANI ati duHkha pAmI. maMtrIe teNIne dhIraja ApI kahyuM ke, "he rAjapriyA, tame kheda karaze nahi, ema karavAthI A prakhyAta ane hitakArI rAjya cAlyuM jaze. mATe tame A putrIne putrano veSa paherAvI pAlana kare." pachI maMtrIe AkhA zaheramAM putrajanmane utsava karyo. te putranuM nAma kamasena pADayuM ane anukame vadhavA lAgyo. te damitAri rAjAnA jIvarUpe huM yakSa thayo chuM ane meM avadhijJAnathI badhuM joyuM che. have te rAjakanyA hamaNAM - pAvI zakAya nahi tevA utkRSTa yauvanavayane prApta thaI che. he mahAzaya, tuM hamaNAM tyAM ja ane te rAjakanyAnuM pANigrahaNa kara, ane tyAMnuM mahArAjya bhegava." kumAre tema karavAne kabula karyuM eTale te yakSa AdarathI potAnA hAthamAM aMkuza laI te gajeMdrane AkAzamA calAvyuM. kuMDhinapuranI pAsenA udyAnamAM AvIne sAdhaka sahita kumArane satvara hAthI uparathI UtAryA pachI te yakSe rUpane pherave tevI vidyA ApI pramANe kahyuM, "he kumAra, strInuM rUpa laI te kuMvArI kanyAne avazya para le." pachI kumAre vighAnA prabhAvathI kanyAnuM rUpa dhAraNa karyuMane yakSe hAthI, ghaDA vigerenuM vaikiya sainya ubhuM karyuM. pachI yakSe sAdhakane barAbara zIkhavI jJAnagarbha maMtrInI pAse mokalyo. teNe AvI maMtrIne A pramANe kahyuM, "he maMgina,siMhaladvIpanA rAjAe potAnI pUrNakalazI nAmanI ravayaMvara kayA kAmasena kumArane mATe mekalI che, te te baMnenA jevI rIte nyAya sahita vivAha thAya, tevI sarva prakAranI Uttama sAmagrI satvara taiyAra kare." maMtrIe tenuM sarva vacana tenI AgaLa svIkAryuM, pachI tene vidAya karI pote rANunI pAse AvyuM, ane svayaMvarA thaI AvelI kanyAne sarva vRttAMta rANune nivedana karyo. te sAMbhaLI rANu daNIja khedAtura banI gaI. tatkALa maMtrIe kahyuM, "he nRpavallabhe, tame hAla kheda karaze nahi, hamaNAM A vakhata pasAra karI de. kAraNathI AvI paDeluM A pANigrahaNanuM kAma karAvI levuM, pachI huM mArI buddhinA baLathI samayane Ucita evI badhI kriyA karIza. ApaNe hamaNuM A rAjakumArInI hakIkata pragaTa karIe te ApaNuM zatruo ApaNane upadrava karavA taiyAra thAya ane te anyAyI loke ApaNe grAsa karI jAya." A pramANe kahI teNe kAmasenAne ekAMte bolAvIne sUcavyuM ke, "vatsa, tAre purUSane veSa paherIne rAjakanyAne paraNavI." maMtrInuM A pariNAme suMdara evuM vacana sAMbhaLI kAmasenAe te nirbhayapaNe ravIkAryuM. pachI maMtrIe vivAharuva karavA mAMDe. te sAdhake A sarva vRttAMta yakSanI AgaLa nivedana karyo, eTale yakSe vivAhanI sarva uttama sAmagrI taiyAra karI dIdhI. te kRtajJa-maMtrIe nagaramAM chAyAne mATe vidhipUrvaka uMcI jAtanA maMDapa vigere racAvyA. jyAre hastameLApane samaya Avye tyAre Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatava upara pUrNakaLazanI kathA. kAmasene purUSanA hAtha uparathI te kanyA kSaNavAramAM purUSa rUpe jANI lIdhI. pUrNakalazI . to yakSanA prasAdathI pahelethI ja te kanyAnuM sarva svarUpe jANatI hatI, tethI tene ciMtA zenI hoya? vivAha thaI rahyA pachI puNyavaDe praDha evA varavadhUne hAthI upara besI mAge cAlatAM joI leke pitAnA hRdayamAM A pramANe ciMtavavA lAgyA, "je strI che, te DarUSAkAra che ane je vara che, te vanitAkAra che, tethI rU5nA kAraNarUpa evuM A saMsAra-nATaka jANavAmAM AvatuM nathI." vaLI keIe kahyuM ke, "A vanitA nathI paraMtu deva che, te A svecchAthI AvuM rUpa laI ahiM kIDA karavAne Avela che." bIjAe kahyuM, "A zrImAna dAnava to nahIM hoya, enI kIDAne koNa jANI zake? te A purUSane laIne kayAM cAlI jAya che." A pramANe leke vAto karatA hatA, tevAmAM kulakramathI cAlyo Avate AcAra karavAmAM tatpara ane ghaNA sukhanA samUhathI yukata evA te baMne pitAnA mahelamAM AvI pahocyA. Akho divasa moTA sukhamAM pasAra karI pachI maMtrI tathA senApati vigere sevakonA samUhane vidAya karI kumAra pUrNakalaza hAsya ka ne bolyo, "he mugdha, ATalA divasa sudhI mugdha buddhivALA bheLA lokone te chetaryA che, paraMtu je dakSa caturajana che, te bIjAthI chetarI zakAtuM nathI. mATe have purUSane veza choDI de ane mane satvara bhajI le." te sAMbhaLI kAmAtura evI kAmanA bolI, * tyAre tame paNa strIno veSa choI che ane mArI upara amRtanuM siMcana karo." ku. mAra pUrNa kaza vismaya pAmIne bolyA, he bhadra, he mRgAkSi, he jJAnadhare, kahe, huM purUSa chuM, ema teM zI rIte jANyuM? "kAmasenA belI, "jyAre tame pUrve vivAhamAM mArI sAthe karasparza karelo tyAre meM jANI lIdhuM hatuM ke tame purUSa che. te sAMbhaLI kumAre ciMtavyuM ke, "A bALA che, chatAM ghaNuM viduSI che." pachI kAmasenA belI, "tame mane rahI tarIke zI rIte jaNa?" kumAre kahyuM, "te tAre sarva vRttAMta mane yakSe kahyA hato." pachI te baMnee potapotAne veSa harSathI aMgIkAra karyo ane baMne paraspara rUpa joIne janmanI saphaLatA mAnavA lAgyA. temaNe vividha jAtanA sukhethI te rAtri AnaMdamaya karI. pachI prabhAtakALe kAmasenAe kumArane A pramANe kahyuM, "svAmI, pharIvAra tamArUM uttama strIrUpa banAvIdyA. huM mArI mAtAnI pAse jaI. A sarva vRttAMta tene jaNAvuM." pachI kumAre tema karyuM. eTale kAmasenA pote strIveSa sAthe potAnI mAtA pAse AvI. teNune strISavALI joI mAtA atyaMta camatkAra pAmI gaI. pachI teNIne ekAMte belAvI pUchayuM ke, "putrI, A zuM karyuM?" pachI kAmasenAe badhI hakIkata pitAnI mAtAne kahI saMbhaLAvI. rANuM khuzI thaI ane teNIe potAnI putrIne te vRttAMta maMtrIne nivedana karyo. pachI rANI, maMtrI ane rAjaputrI traNe kumAra pUrNakalazanI pAse AvyAM. tyAM kumArane strInA rUpamAM joI rANIe putrIne kahyuM, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIvimaLanAtha caritra. vatse, pahelAM te je kahyu hatu, te te atyAre dekhAtuM nathI. '' pachI rAjaputrInA kahevAthI pUrNa kalazakumAre peAtAnuM kharU rUpa pragaTa karyu te joI rAjapatnI harSoMthI utkaMThAvALI anI gai. teNIe maMtrIne kahyuM, " he vidrana, jIvA, zuM A AzcaryanI vAta nathI ? " te sAMbhaLI uttama zAstrAmAM catura evA matrI elyA, " he devI, temAM AzcaryanI vAta zI che ? dharmAMthI zuM na thAya ? dhathI kalyANane prApta thanArA manuSyAne pRthvI dravyanA bhaMDAravALI thAya che, sa` rAjya ravarAjyanA jevuM ane che, devatAe haMmezAM sevaka thaine rahe che, daityeA manuSyanA jevA thaI jAya che, duSkaLa sukALa thai jAya che. durgama sugama thaI paDe che, khaMDa-vana akhaMDa nagara rUpa thAya che, durjana sajjana thaI jAya che. videza svadezanA jevA bane che, viSama susama ane che, rAga bhAgapaNAne pAme che, duHkha sArA sukharUpa banI jAya che, kAlakUTa jhera amRta thai jAya che, saMkaTa lakSmInu nikaTa banI jAya che, nidhana-mRtyu athavA nirdhanatA dhanikatA rUpe thAya che, paraleAka svaleAkanI peThe thai paDe che, laddamI haMmezAM laddamI (zAbhA) ApanArI thAya che. zAradA-saravatI-keLavaNI zAradA-sArane ApanArI thAya che ane pAte karela sukRta vadhI jAya che. " A samaye peleA yakSa te rANI vigerenI AgaLa pragaTa thaine belyA, " huM pUrva damitAra rAjA hatA, meM zaMkAdi doSathI samyakatvanI jarA virAdhanA karI hatI. te samyakatvanI zuddhi vinA bIjo dhama mAnya thatA nathI. te rASane laine huM A yakSa thayeA chuM, tethI vijJe ? ha MmezAM zuddha samyakatva dhAraNa karavuM ane temAM za'kA vigere moTA doSo karavA nahIM. meM ATalA vakhata rAjyane sahAya ApavA rUpa hita karelu che. chevaTa pratiSThAnapuranA ravAmIpaNAthI suzeAbhita zrI malayaketu rAjAnA A kumAra rAjyanI rakSA karavA mATe kAmasenAnA vivAha athe (tamane) arpaNa karyo che. A pUrNa kalza nAmanA kumAranA rAjyAbhiSeka karI tame AdarathI tenI AjJA mAno. " yakSanAM A vacanA save e aMgIkAra karyA, pachI yakSe ka MdanA jevA deDavALA te kumArane ati harSoMthI kahyu, " he kRSNaka, saddhatta, patra yukta, dhanarasanu pAtra sumanas sahita ane a ApanAra evA tuM jaya pAma. dharmAMthI tArA kAryAMnI siddhi thaze temAM kei jAtane saMzaya rAkhIza nahi, te paNa keAivAra kantavya karavAnI icchA thAya, te| mane avasare saMbhAraje. '" A pramANe kahI te dhairyavAn yakSa peAtAnA rathAnamAM cAlyuM. gaye.. devatAo ane dAnavA manuSyanI samIpe ghaNIvAra sudhI rahetA nathI. pachI senApati ane (6 HH 1 pRrNa kalaza savRtta-sArA geALAkAra, patra yukta pAvAthI yukta, dhanarasa-jaLanuM pAtra ane sumanas puSpAthI yukata ya che ane te artha-dravyane ApanAra che. kumAra pUrNa kalaza sadatta-sArA AcaraNuvAlA, patra-vAhane yukata dhanasa-jJAnanu pAtra ane sumana-vidvAnonI sAthe sAthe rahenAra ane a rAdhaka hatA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatvanA svarUpa upara pUrNakaLazanI kathA, maMtrI vigeree te kumArane paTTAbhiSeka karyo, nItine jANanAra ane zUravIra evA purUpane kaye manuSya rAjA na banAve? pachI kumAre pelA sAdhaka citrasenane harSathI eka dezano savAmI banAvyuM. kAraNa ke, satparU pitAnA Azitajana upara vAtsalya dharanArA hoya che. jJAnagarbha maMgIe te joIne potAnI putrI citrasenanI sAthe paraNAvI. rAjAne mAnIta thayele purUSa lokothI pUjAya che. rAjA pUrNakalaza puNyAnubaMdhI puNyathI rAjyane prApta karI haMmezA sarala hRdaye pavitra puNya AcaravA lAgyuM. te samaya pramANe virodha na ave tevI rIte sadA dharma, artha ane kAmane sAdhato, temAM Azcarya nathI, kAraNa ke, rAjadharma eja che. te apUrva-utkRSTa vyakita)mAM utkRSTa, madhyamamAM madhyama ane jaghanyamAM jaghanya Adara rAkhato hato kAraNa ke te kamavettA hato. te lakramIe yukata hato chatAM paNa "jinadharmane cheDate nahIM, te Azcarya hatuM. paraMtu tethI paNa vadhAre Azcarya e hatuM ke te janArdana na hato. te rAjA potAnA rAjadharmathI jinadharmane sadA uttama mAnate. tethI te jinadharmanuM kArya karyA pachI rAjadharmanuM kArya karato hato. evI rIte gRhastha dharmarUpI vRkSanuM sasa phala grahaNa karatA evA te rAjAne rAjyanA sarva aMgenI puSTi thaI ane pachI tenA aMgajajanano udaya thayo. kAmasenA rANIthI vIrasena nAme saddabuddhi putra utpanna thaye. te aneka lokee namele ane vivekI purUSane mAnanIya thaye. eka vakhate kumAra pUrNakalaze potAnA mitra mitrasenane kahyuM ke, "hamaNAM mArA hadayamAM A pRthvInuM kautuka jevAno vicAra tho che." teNe mitrarUpe rAjAne jaNAvyuM. ' hai vibhe, bhale jevI tamArI icchA, paraMtu pelA yakSanA sAnidhyathI ApaNe jaIe." tenA vacana uparathI rAjAe te yakSanuM smaraNa karyuM, eTale te manananI sAthe ja kSaNavAramAM AvIne UbhA rahyA. devatA vilaMba karatA nathI. rAjAe te cakSanI AgaLa pitAnI kharI hakIkata kahA, eTale cale kahyuM ke, "tame baMne satvara gajeMdra upara caDI jAo, pachI te kumAra purNakalaza ane sAdhaka bane yakSanA sAnidhyathI sAdhuomAM uttama banI cakSanA gaka upara caDI AkAza mArge cAlyA. vividha kautukethI bharapura evI pRthvIne viletAM te baMne kAMcananA samUhathI virAjamAna evA kAMcanapuramAM AvI pahoMcyA. je kAMcanapura uttama evA Azcane dhAraNa karatuM hatuM, suvarNanA killAthI suzobhita hatuM, prA 6 jina-utarAga dharma pALavAmAM laphamI(nI garaja) na hovI joIe chatAM te lakimI yukata thaI jinadharmane pAlato. 2 je janArdana-viSNu hoya te lamIe yukata hoyaja, A pUrNakalaza 9thamae yukata hatA, jinarmana pAlaka hatA ane janArdana-jana-lokone-ardanapIDA karanAra na hatA e Azcarya. 3 aMgajajana-AjyanA aMgenA mANasono udaya pakSe aMgaja-putra janano udaya. 16 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI vimaLanAtha caritra. sAdAnA samUhathI vyApta hatuM, havelIenI zreNIvarDa yukta hatu. dunanI pa"ktimAM rahelI sArI vastuthI bharapura hatu, nATaka tathA ramatagamateArthI yukata hatuM, gha dhanika leAkeAnA AvAseA tyAM AvelA hatA ane te dhanadhAnyathI purNa hatuM. te nagara byAkaraNanA jevu kharAbara dekhAtu hatu. jema vyAkaraNa catuSka+ vaDe yukata heAya che, tema te catuSka--cAra staMbhavAlA maMDapeAthI yukta hatu, jema vyAkaraNa utsagara tathA apavAda vidhivaDe unnata heAya che, tema te nagara utsaga --tyAga karavAnA apavAdanI vidhithI unnata hatu. jema vyAkaraNa AkhyAta OM nRtya, ane taddhitanA pratyayA ane varSoM-akSarothI yukta hAya che, tema te nagara vikhyAta evA kRtya-kAaune karanArA, ane tadvita-tenA hitana pratIti--khAtrI ApanArA evA vaNa-cAre vanA leAkeAthI yukta hatuM. vyAkaraNa jema *guNa tathA vRddhithI yukta heAya che, tema te nagara guNavRddhi-guNeAnI vRddhivALu hatuM. paraMtu vyAkaraNa jema Upasa',' nipAta, nyAsa ane laiApavAlu hAya che, tema te nagara upasaga-Upadrava, nipAta-paDavuM ane nyAsale5-thApaNanu eLavavu. teTalAthI vi ta hatuM. AvuM nagara joi kumAra harSoMthI prakAzamAna thai gayA ane teNe yakSane kahyu ke, sahita evu... A nagara amene darzAvAI " pachI yahne gajeMdranA skaMdha UparathI te baMnene utAryAM ane kahyuM ke, ' jyAre kApa paDe tyAre mane yAda karo." te ane pachI nagaramAM peThA ane AkhA divasa pharIne temaNe dRSTine sukha Ape tevA vividha kotuke joyAM, jyAre sUca asta thayA, tyAre vAjIMtraOM gAjI UThelA kAmadevanA maMdiramAM jai tee ane sui gayA. 4 ja A arasAmAM te kAMcanapuramAM sUraAna nAme rAjA te vizALa rAjya calAvate hatA, tene vasaMtazrI nAme rANI hatI. teNInA udarathI ratinA jevI prItivALI ane kaLAphelimAM premavALI sadanazrI nAme uttama putrI thai hatI. lattAnI jema phaLadAyaka ane sukhasa pattithI yukta evI kAmalatA nAme eka senApatinI putrI te madanazrInI sakhI hatI. khIjanA caMdranI kalAnI jema nimala ane leAkeAe pUjelI zazikalA nAme maMtrInIputrI tenI khIjI sukhI hatI, jANe jagama evI madhu-vasaMtanI zrI zobhA hAya 1 vyAkaraNamAM thatuSka pratyaya darzaka che. 2 vyAkaraNamAM Usa ane apavAda vidhi Ave che. 3 AkhyAta-dhAtu prakriyA, kRtya-kRdaMta prakriyA, ane tadyuita prakriyA Ave che. 4 vyAkaraNamAM vareAne guNu tathA ddhi thAya che. te nagaranA leAkeAmAM guNenI vRddhi thatI hatI. 5 vyAkaraNamAM upasarga, nipAta, nyAsa ane varNa vigerene leApa thAya che. te nagaramAM leAkeAmAM upasaryuM-3padrava, nipAta-paDavuM; ane nyAsaleApa-thApaNanu oLavavuM thatuM nahIM. vyAkaraNumAM ane te nagaramAM pleTale taphAvata hatA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatavanA svarUpa upara pUrNakaLazanI kathA. - 1ra3 tevI sumanabhU ane kilasvarathI virAjata evI nagarazeThanI madhuzrI nAmanI putrI teNInI trIjI sakhI hatI. puNya-pavitra evA aMganA avayavothI suMdara evI te cAre sakhIo vidhAtAe devagatimAMthI sArI vastu laIne nirmANa karelI hatI. tyAM vidhAnaMdana nAme eka catura buddhivAle zikSaka hatuM, te lephemAM prazaMsA tathA kalyANa karanAro hoI pitAnuM nAma pramANe guNa dharAvato hato. mUrtimAna cAra prakAranI buddhinA jevI te re sIe samaya pramANe te vidyAnaMdana zikSakanI pAse niSkapaTapaNe kalAono abhyAsa karatI hatI. te nagaramAM ghaNe dhanavAna sAgaradatta nAme eka sArthavAha hato. tene rUpa tathA lAvaNyanuM pAtrarUpa, yuvAna, kulIna, vidvAna dhanavAnuM subhAgI ane sukhI evo samudradatta nAme putra hatA. te kaLIone abhyAsa karavA tatpara banI te cAreno sahAdhyAyI hato. haMmezanA sahavAsathI, eka vidyAgurUnA ane sarakhA svabhAvanA rogathI samudradatta upara te cAre bALAono vizeSa rAga thaze. eka vakhate te cAre bAlAoe vicAra karyo ke, " ApaNAmAM gaLInA raMganI jema parapara uMcI jAtane bharapura saneha jAmI gayela che. je ApaNA pitAo potAnI buddhi pramANe ApaNe vivAha judA judA nagarImAM karaze, to ApaNane viyoga thaze. tethI ApaNe badhI rUpa, guNa ane vidyA gere sarakhA guNethI malatA evA samudradattanuM pANigrahaNa karIe. " AvuM vicArI temaNe samudradattane kahyuM ke, "tamAre sAyaMkAle kAmadevanA maMdiramAM AvI avazya amAruM pANigrahaNa karavuM" karNamAM amRta jevuM te kanyAonuM A vacana sAMbhaLI hadaya ane kAnamAM dubala e samudradatta khuzI thaI gaye ane teNe te kAle temanuM te vacana svIkArI lIdhuM. A samaye daivayoge karaMga nAmano eka sevaka tyAM hAjara hato. teNe A badhuM sAMbhaLI lIdhuM ane tatkALa teNe jaIne tenA pitA sAgaradattane te hakIkata kahI dIdhI. jyAre saMdhyAkALa thaze eTale rAja kayA madanazrI rAjAnA cAkIdAronI najara cUkavI, eka catura dAsIne sAthe laI ane vivAhanI badhI uttama sAmagrI grahaNa karI pelo kAmadevanA prAsAdamAM AvI. evI rIte pelI cAre kanyAo paNa jyAM kumAra praNakalaza sAdhakanI sAthe sukhe suto hato tyAM harSabhera AvI. prathama teoe yupathI kAma devanI pUjA karI je kAmadeva anaga che, chatAM paNa sevA karavAthI aMgaja-saMtatine Ape che. ahiM zreSThI sAgaradatta vicAryuM ke, "je mAre putra samudradatta e sarva kanyAone 1 vasaMtaRtunI zrIpakSe sumanabhU eTale puSpone Utpanna karanArI ane rAjakanyApakSe sumamU-sArA mananI bhUmirUpa 2 vasaMtazrI kilAnA svarathI virAji ane rAjaputrI kokilAnA jevA svaravaLI temaja kAmadethI di2 jita e paNa che the ghaTe che. 3 kAmadeva-anaMga-aMga vagarano che, chatAM paNa te aMgaja-putranI saMtatine ApanAra che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI vimaLanAtha caritra, paraNaze, te tethI mAre anartha utpanna thaze. kadi te nAnI vayano che, tene laIne sama- ' jUtIthI mAruM vacana nahIM mAne, to pachI huM vegathI bhedanI yuktithI tene A kArya karato aTakAvuM." AvuM vicArI sAgaradatte tene keI kAmanuM bahAnuM batAvI gharanI aMdara eka pachI tarata te gharane tALuM daI dIdhuM ane tenA mananI IcchA toDI pADa, ahiM kAmadevanA maMdiramAM te prazaMsanIya evI sarva bAlAoe te samudradattane ghaNe vakhata avale, paraMtu pUrvanA kAraNane laIne te jovAmAM AvyuM nahIM. samudramAM maNinI IcchA rAkhanArane jema ciMtAmaNi malI Ave, tema samudradattanI zodha karatI te bALa one pile ig vNakalaza kumAra maLI AvyuM. tene joI mada" nazrI tarata belI ke, "zuM A kAmadeva che?" tyAre kAmalatA bolI, "kAmadeva te anaMga che ane A suMdara aMgavAle che" zazikaLA belI, "jarUra A purUtama-vizuja che, paNa viSNu to janArdana-loka pIDaka che ane A keIjanone ke AnaMda ApanAra che." madhuzrI bolI, "jarUra A zaMkaraja che, paraMtu he sakhI, te zaMkara virUpAkSa che ane A kamaLalocana che." madanazrI bolI, " tyAre Ane iMdra jANI le. jeke te idra kAmarUpI che, paNa hajAra netrothI dUSita che. te pachI bIjA sarvene mAnya evo A anya purUSa che, ema mane kahe. paNa A purUSa ApaNA zreSTha AnaMdanI icchA karato nathI." te bAlAonA AvA vacane sAMbhaLI temanI zaMkAne dUra karavA pele sAdhaka bece, "A kAmadeva vigere mAMhele kaI nathI paraMtu te pratiSThAnapuranA rAjA zrImalayaketune pavitra puNyanI bhUmirUpa ane strIonA kAma tathA arthane karanAra pUrNakalaza nAme putra che." A sAMbhaLI te sarva uttama kanyAo viramaya pAmI gaI ane paraspara kahevA lAgI ke, "saMtuSTa thayelA A kAmadeve ApaNane Avo svAmI Ape che. pachI e malIne sAdhakane kahyuM ke, "A varane satvara jAgrata kare, kAraNake, atyAre varavAne gya e samaya che." pachI sAdhake te kumArane uThADa. te bAlAone joI pUrNakalaze sAdhakane kahyuM, are bhAI! zuM A pAtAlanI nAgakanyAo che? athavA vidyAdharanI strIo che? ke surAMganAo che? te kAMI barAbara samajAtuM nathI." kumAranA A zabdo sAMbhaLI rAjaputrInI vicakSaNA nAme dAsI bolI, "he suMdara evA vika95nA bhASaNe karavAthI basa thayuM. je kharI hakIkata che, te sAMbhaLe. A pahelI anupama kanyA che, te sUrasena rAjAnI putrI che. bIjI senApatinI putrI che, trIjI maMtrInI putrI che ane A cethI nagarazeThanI putrI che. A cAre Apane varavAne 1 tenA pitA sAgaradatte gharamAM tALuM vAsI puryo che. te kAraNane laIne. 2 virUpAkSa-traNa nerone laIne zaMkara virUpa netravALA che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatva upara pUrNakaLazanI kathA 125 AvelI che. hamaNAM zubha lagna che tethI e cArenuM satvara AdarathI pANigrahaNa kare." pachI teNInA kahevAthI kumAra pUrNa kalaze kAmadevanI samIpe jaIne gAMdharva vivAha vaDe temanuM pANigrahaNa karyuM. te pachI madanazrI vigere sarva bAlAoe kumAra pUrNakalazane A pramANe kahyuM, "svAmina, tame A jagatanA dezamAM pharavAne mATe ati Adara ane icchAvALA che, tathApi tamAre pitAnA mANasanI vizeSapaNe saMbhALa levI joIe. he prabha, kamalinInI zobhA jala vagara hotI nathI. kahyuM che ke, "anAtha strIone temano baMdhu paNa parAbhava ne mATe thaI paDe che. sUryano udaya na thatAM jalamAMthI thayelI kamalinIne jalamAMthI thayelo caMdra baMdhu chatAM paNa temanA parAbhavane mATe thaI paDe che." A pramANe kahI te badhI pita pitAne sthAne cAlI gaI ane pUrNakalaza kumAra pitAnA mitra citrasena sAdhakanI sAthe tyAM zAMtithI rahyA. A avasare evuM banyuM ke, eka gajeMdra khIla ukheDIne chuTo thaI nagaranA mAsAda ane vividha jAtanI havelIo pADavA lAgyo. ane te kedhathI dhAone paNa mAravA lAge te pachI bIjAonI zI vAta karavI? te bhadrajAtinA gajene paNa gaNakAra na hato. e gajendra svabhAvathI tophAnI hatuM. tema chuTo thavAthI ane madathI utkRSTa unmatta gAMDA) banavAthI te vadhAre tophAnI thaye hato. te sAthe te rAjAne priya hato. te gajenA naThArA kAmane laIne tenI niMdA thaI temAM kAMI Azcarya na hatuM. A pRthvImAM mAtaMgenI nize evI ja rIte niMdA thAya che. A banAva joI rAjAe jAhera karAvyuM ke " je purUSa A gajene vaza kare, tene IcchA pramANe dhananI sAthe huM mArI putrI madanazI ApIza." rAjAnI A jAherAta sAMbhaLI mahAvato kSatriyakumAra ane vividha jAne nA dhAo hathI Are UgAmI kedhathI te gajene vaza karavAne deDavA lAgyA paraMtu kaI che gajene vaza karI zakyuM nahi. tethI rAjA ane sarva loko duHkhI thavA lAgyA. A samaye kumAra pUrNa kalaza te gajeMdrane zabda sAMbhaLI zarapaNAthI tejanA puMjathI vyApta chato satvara tyAM AvyuM. gajazikSAne vizeSa jANanArA te kumAre te gajeMdrane ghaNIvAra sudhI ragaDAvyuM. pachI prajAne mAranAra ane parvatanA jevo tene vaza karI lIdhA. pachI zuddha buddhivAlA te kumAre te gajene vegathI baMdhana sthAnamAM lAvI khIle bAMdhI dIdhe. tethI zeka rahita thayelA lokoe te vAta rAjAnI AgaLa nivedana karI. A tarapha prAtaHkAla thaye, eTale rANIe potAnI putrI madanazIne vivAhanA upakara vALI jeIne pUchayuM, "vatsa, A zuM thayuM?" madanazrI lajAthI mIna dharIne rahI. kAraNake, "manaM sarvArthasAdhanam" "mIna varavuM, e sarva arthane 1 mAtaMga eTale hAthI ane caMDALa. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI vimaLanAtha caritra, sAdhanArUM che." te jANavAne ati Atura thayelI mAtAnI AgaLa vicakSaNA sIe te badhe vRttAMta mAMDa mAMDa nivedana karyo. pachI rANI vicakSaNAne laI rAjAnI pAse AvI ane teNIe te rAtrino badho vRttAMta vidhipUrvaka rAjane kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI rAjA be, "pahelethI mAre maratha paNa evo hato ke, huM te kumArane rAjaputrI ApIza. paraMtu utkaMThAne vaza thaIne mArAthI evo TharAva thaI gayA che ke, "je purUSa gajeMdrane vaza kare, tene putrI ApavI." have aMgIkAra karelI te pratijJA huM kevI rIte pUrI karIza zakIza? kAraNa ke purUSanI vANuM ciMtita kAryathI paNa vadhAre gaNelI che, A pramANe rAjA ciMtA karato hato. tevAmAM zreSTha parAkamavAlo kumAra rAjAnA AMgaNAmAM AvyuM. te kumArane joIne rAjA hRdayamAM vicAra karavA lAgyo ke, "rUpavAna vinayI dakSa ane bahotera kalAone dhAraNa karanAra A uttama nara keNa haze?" te vakhate yukitavAlA vacana bolavAmAM vicakSaNa evI vicakSaNa belI. " teja A ApanA jamAI parAkramI zrI purNakalazakumAra te sAMbhaLI maMtrIo belyA. "e satya che, juo A kumAranA zarIra upara vivAhanuM cinha darzanIya dekhAya che." te sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, "A bahu sAruM thayuM, mArI pratijJA pUrNa thaI ane mane icchita jamAI paNa prApta thaze." pachI rAjAe keTalAeka pagalAM sAme jaI praNAma karIne pahelA te kumArane bheTI Asana upara besAryo. pachI rAjAe deha tathA gharanI kuzaLatA pachI kahyuM ke, "amAruM ghara hatuM te chatAM tame atulya evA devAlayamAM kema suI gayA? he prAjJa, tame je tamArUM Agamana jaNAvyuM nahi, te sarva kalAone jANanArA mahAna purUne svabhAva che. sUrya jyAre udaya pAme che tyAre te zuM bIjAone pitAne Udaya jaNAve che ? paraMtu te pitAnA kiraNethI bIjAonA tejane nAza kare che, varasAda jyAre Ave che, tyAre te zuM bIjAone kahe che? paraMtu potAnA amRtajalavaDe bIjAnA saMtApane nAza kare che. siMha jyAre Ave che tyAre te zuM bIjAone jaNAve che ? paraMtu te pitAnA parAkramathI mahImata-parvata ane rAjAonA gajene trAsa Ape che. caMdra jyAre udaya pAme che, tyAre te zuM bIjAone jAhera kare che? paraMtu te pitAnA vizvamAM dekhAtA kiraNethI aMdhakAranA samUhane dUra kare che." kumAra pUrNakaLaza che, " he svAmI, A vakagatie cAlanAra nAgane meM taMbhita karI dIdho, tenuM kAraNa sAkSAt nareMdraja che. je raja sUryanA sAkSAt maMDalane "vasurahita karI de che, te mahAbaLanoja 1 nAga eTale hAthI ane bIje pakSe nAga eTale sarpahAthI unmattapaNe vakragati vAle ane sarpa svabhAve vakragatie cAlanAre che. kumAra rAjAne kahe che ke, me je A hAthIne vaza karyo, tenuM kAraNa Apa nareMdra che. sarpa pakSe-nareMdra eTale gADI. 2 vasu-tejathI rahita pakSe vasudhanathI rahita. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama tatvanA svarUpa upara pUrNa kaLazanI kathA 129 prabhAva jANave." rAjAe kahyuM, " kamalinI je haMsane aMgIkAra karavA Adara kare che. tenuM kAraNa zuM pitA che? temAM te prItija pramANarUpa che. baMdhupaNAmAM paNa mukhya kAraNa prItija che. kumuda ne bIjA ghaNAM sahaja baMdhuo che, paNa kumuda bAMdhavata caMdraja kahevAya che; paraMtu mAtra nimitta kAraNarUpe huM vivAha karUM chuM. kAraNake, "gurUe ApelI putrI ane vidyA sadA zubhadAyaka thAya che." A pramANe kahI rAjAe sarva jananI sAlIe zika, hastI, ghoDA ane ratna sahita potAnI putrI kumAra pUrNakalazane ApI. te khabara jANI sAsa mukhavAlA senApati vigeree paNa potapotAnI putrIo suvarNa tathA vastra sahita te kumArane tarata arpaNa karI. rAjAe sarva vastuothI pUrNa karI sAtamALane eka uttama mahela tene vAsa karavA mATe sanmAna pUrvaka arpaNa karyo. cAra prakAranI buddhino nidhirUpa kumAra pUrNakalaza duHkha sahita ane svastha manavAle thaI te cAre priyAonI sAthe tyAM rahevA lAgyA. eka vakhate rAjA sUrasene AkAzamAM vAdala joyuM. te kaI ThekANe siMduranA raMga jevuM, keI ThekANe nIlamaNi jevuM, keI ThekANe sonerI raMganuM, keI ThekANe zukalapakSInA pIchA jevuM, koI ThekANe sphaTikanA jevuM ane kaI ThekANe garjanA sAthe vidhutvanI kAMtivALuM jevAmAM AvyuM. te joI vimayathI netrano vikAsa karato jovAmAM te juve che, tevAmAM to pracaMDa pavana vaDe AkaDAnA rUnI jema te vIkharAI gayeluM mAluma paDayuM. tatkAla rAjA sUrasene vicAryuM, "ke jevI rIte A meghamaMDaLa nAzavaMta che, tevI rIte dravya, zarIra ane strI vigere badhuM nAzavaMta che. mArI nagarI harizcaMdranI nagarInI jema cAlI javAnI che, mArA svajane nATakamAM lAvavAmAM AvelA aneka rUpI pAtronA jevA che. mArUM kaTaka-sainya kAMTAvAlA sthAnanA jevuM che. mAruM maMdira yamarAjanA maMdiranA jevuM bhayaMkara che. A kSiti kSatinA jevI che. A kamaLA-lamI kamaLamAMthI utpanna thayelI che ane kamaLane Azrita che, te kamaLamAM paNa je sthira rahetI nathI, to pachI bIjI kene alaMkRta karIne rithara rahe? kAmanA ArAma vaDe suMdara evI te strI to kAmareja anusaranArI che, nahIM to te kAma-icchAomAMja ArAma karanArI thAya che. tethI strInI pakaDa muzkelIthI choDI zakAya tevI che. saMpattione ane strIono tyAja kare sAre che ane A pRthvI para je bhega che. te bheganA jevAja che, tenAthI peza thayele purUSa pite ziSTa hoya to paNa te kaNane ja pAme che, jeo A lekamAM yuddha karIne zatruene nigraha kare che, teoe bIjAono sAra mela paNa temanA pradhAna purUSa (pu 1 vighApakSe gurU-zikSaka, kanyApakSe gurU-pitA athavA vaDila. 2 kSiti-pRthvI. 3 kSati-kSaya. 4 bhoga-sarpanI phaNa. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra rUSArtha -dharma) ne kSaya thAya che. tethI je mane hamaNAMja dharmane karanArI gurUnI prApti thaI Ave, to huM A rAjyano bhAra choDI daI samyaka prakAre saMyamane Azraya karuM." A pramANe rAjA sUrasena vicAra karatA hatA, tevAmAM udyAnapAle AvI prasanacaMdra sUrIzvaranA AvavAnA khabara ApyA. tarataja rAjA te udyAnapAlane aparimita gya dAna ApI vAhana upara besI asahya (bhAre) senAne sAthe laI te gurUne vaMdanA karavA cAlI nIka. te sUrIzvarane vidhipUrvaka vaMdanA karI rAjA pitAne gya evA sthAne sAvadhAna thaI beThe eTale gurUe A pramANe dezanA ApavA mAMDI. "he rAjana, A bharatakSetramAM badhA malIne batrIza hajAra deza che, temAM sADI pacIsa Arya deza che. aMga, baMga (baMgALa) kaliMga, kozaLa, jAMgaLa, kurU, paMcALa, (paMjAba) magadha, siMdhu, kAzI, jaMgI kuNAlaka, dazANa, lATa, saMdarbha, vatsa, accha, vayarATaka, surATe, (soraTha,) malaya, cedI, sUrasena, videha, vartA, kuzArtA ane ardhA kerala-ema sADIpacIza Aryadeza vidvAnoe jANuM levA. te sADIpacIza dezamAMja triSaSTizalAkA purUSe janme che. tevA dezamAM ratnA jevuM durlabha mAnuSya janma prApta karIne je pramAda kare che, teo eka viSNuzarmA brAhmaNanI jema duHkhI thAya che. viSNuzarmA brAhmaNanI kathA. pratiSThAnapuramAM viSNuzarmA nAme eka brAhmaNa hato. tene zIlanuM lAlanapAlana karavAmAM icchAvAlI zIlavatI nAme patnI hatI, te viSNuzarmA cauda vidyA jANanAra hatuM, topaNa te lakSmIthI rahita hatA, prAye karIne jyAM vidyA hoya, tyAM lakSamI hotI nathI. tene mATe kahyuM che ke, " lakSmI jala jaMtuonA bhaMDAra rUpa evA samudranuM eka maryo che, ema kahevAmAM koI jAtane vivAda ja nathI, kAraNa ke, jema matsya dhIvara DhImarethI vahIve che ane jaDa-jalamAM DubI jAya che tema lakSamI paNa dhIvaravidvAnothI hIve che ane jaDa purUmAM DubI jAya che-magna rahe che. vaLI kahyuM che ke, "he rAjana, jema mRgalI guNa--pAzadharanArA mANasane dekhI pitAne baMdhana thavAnI zaMkAthI dUra dUra nAzI jAya che, tema lakSmI guNI mANasane dekhI pitAne baMdhana thavAnI zaMkAthI dUra dUra nAzI jAya che. brAhmaNa viSNuzarmA ane zIlavatI te baMnene dAridraya to eka hatuM, paNa temAM vaLI temane ghaNI dIkarIo thaI te dAjhelA upara pholo thavAnA jevuM banyuM hatuM. eka vakhate ghaNuM kanyAothI ane dravyanA abhAvathI duHkhI thayelI priyA zIlavatIe. madhura vacanethI potAnA patine A pramANe kahyuM, "gRhastha dhanavAnuM ane muni nidhana hoya te e baMne pUjavA lAyaka che, paNa je tethI ulaTuM hoya eTale gRhastha nirdhana ane Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatvanA svarUpa upara pUrNa kaLazanI kathA muni dhanavAna hoya, to te baMnenI mAnyatA lokomAM thatI nathI. "viSNupadano Azraya - karanAra, saccakano baMdhurU5 ane zUra e mitra je vasu rahita hoya, te tene mAge cAlanAre mANasa paNa mAna ApatA nathI te pachI bIje keNa mAna Ape? kezADhaya e purUSa baddhamuSTi hoya, topaNa te pRthvIno svAmI thAya che. hathIAra ghaNuM hoya, paNa pRthvI te khanIja che. AgaLa te ApaNa baMnene game te (sAdhano vaDe saMtoSa hatuM, paraMtu have te vidhivege sadA manane pIDA ApanArI kanyAo thaI paDI. he 2vAmI have vicAra kare ATalI badhI A kanyAonA vivAha, AbharaNa ane piSaNa dravya vagara zI rIte thaI zakaze ?" priyA zIlavatInA A vacana sAMbhaLI te zuddha buddhivALA viSNuzarmAe manamAM vicAryuM ke, "A priyA je kahe che, te sarva satya che, kAraNake, A pRthvImAM kamAyA thakI paNa dAridra (adhika) lekhAya che. e nizcaya che, ane tenAthI malinatA adhika thAya che, jethI svajana paNa tene sparza karato nathI, tethI huM vividha udyama karI ane dezAMtara jaI ghaNuM dhana laI AvuM ane mane ratha pUrA karUM." AvuM manamAM ghaNIvAra ciMtavI te eka dizA tarapha cAlyo ane te potAnI nirdoSa vidyA vaDe uttama janone saMtoSa ApavA lAgyuM. teNe rAjAone rAjI karavA mAMDyA, paNa ke ThekANethI dravya prApta thayuM nahi. pachI teNe ke eka vRddha brAhmaNane pUchayuM ke, "are bhAI, dravya kyAM che?" te vRddha brAhmaNa be, ratnonI khANarUpa evA ratnadvIpamAM ratnavatI devI che. teNInI sevA karavAthI te yatna karanArA purUne ratna Ape che." vRddhana A vacana uparathI jyAM te ratnanI khANunI devI hatA, tyAM te gayo ane teNe tenI vidhipUrvaka AdarathI ArAdhanA kaTvA mAMDI. zarIra upara uttarAga vastra rAkhI sArA pavitra vastro paherI suMdara caMdananA lepathI ane pUrNa khIlelAM sArAM puSpo tathA uttamakama 1 ahiM mitrano artha sUrya ane snehI thAya che. mitra viSNupada-AkAzane Azraya karanAra che. saccaka-sAra cakravAka pakSIono baMdhurUpa che ane tenuM nAma sUra che. tevasu-kiraNothI rahita che, te mArge cAlanAre musAphara paNa tene gaNato nathI.mitra-nehI viSNupadane Azrita eTale vaiSNava haya, samyakra-sArA purUnA cakra-samUhane baMdhurUpa hoya ane zuravIra hoya, paNa je te vasu-dhanathI rahita hoya to tene kaI mAna ApatuM nathI. 2ka zAya-eTale dhanavAna evA purUSa baddhamuSTi-eTale bAMdhI muThI rAkhanAra-lebI heya te paNa te pRthvIne dhaNI thAya che. pakSe kozAya-myAnavALo ane bahumuSTi-mahavAlo kharuM jenA hAthamAM che, e purUSa pRthvIno svAmI thAya che. 3 mAtaMga eTale la9mInI tANa-nyunatA. pakSe mAtaMga eTale caMDALa. karatAM paNa dAridra vadhAre kharAba che kemake nirdhanane svajano paNa sparzatA nathI svajane tenAthI aLagA rahe che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI vimaLanAtha caritra, bethI tenI pUjA karI ane namaskAra karI te aMjali joDI A pramANe bole, "he ratnane ApanArA devI, dAridraya rU5 samudramAMthI mane tArI lo." A pramANe ekavIsa divasa sudhI sevA karatAM te vizarmAne devIe pratyakSa thaI kheda sAthe kahyuM, "teM pUrve kAMIpaNa sukRta karyuM nathI, tethI tane dhana kayAMthI maLe? mATe tuM mArA maMdiramAMthI cAlyA jA. nahIM to huM tane samudramAM pheMkI daIza." devInAM AvAM vacana sAMbhaLI te dAtura thaIne bece, "jo sukRtadharma karavAthI mane dhananI prApti thatI hoya, to pachI tArI sevA karavAnuM phala zuM? je regI pathya pALavAthI nIrogI banato hoya, to pachI temAM vaidyanI vidyA zI kahevAya? jJAnadaSTivALA purUSane sUryanA prakAzanI zI jarUra che ? ciMtAmaNi vigere acetana padArtho paNa ciMtita artha ne ApanArA che te kevA sArA gaNAya ? tame vibudha (deva ane jJAnI) che, chatAM paNa mArI IcchA pramANe kema ApatA nathI?" te sAMbhaLIne devI bolyA, "are! te cetanA vagaranA ciMtAmaNi vigere satparUne vAMchita Ape che paNa te cetAvI zakatA nathI. temaja uttara pariNAma jANI zakatA nathI ane je vibudha-vidvAna devatAo che, teo pitAnuM ane paranuM hita sArI rIte jANI zake che, tethI huM tane kAMI paNa ApatI nathI." te brAhmaNe kahyuM, "devI, mArUM uttara pariNAma kevuM che? te mane hamaNAMja kahI Apo." devI bolyAM, "huM tane je ApIza, te tArI pAse rahI zakaze nahIM." brAhmaNe kahyuM, "he devI, temAM tamAre zA mATe ciMtA rAkhavI? mane Icchita vastu Ape, je pAchaLathI te badhuM huM gumAvIza, to pachI temAM tamAre deSa nathI." pachI devIe tene ciMtAmaNi Ape. te vidvAna brAhmaNe tethI hadayamAM saMtoSa pAmIne pAraNuM karyuM. te pachI viSNuzarmA vahANamAM besI te suMdara maNi sAthe laI potAnA nagaramAM satvara javAnI icchAthI jaLamArge cAlyuM. eka vakhate pUrNimAnI rAtre AkAzamAM caMdrane joI teNe vicAra karyo ke, "AmAre maNi vadhAre prakAza mAna che ke caMdra vadhAre prakAzamAna che? tethI huM te maNine caMdranI sAthe sarakhAvI joI mArA manane saMdeha dvara karUM. artha kArya sukhe sadhAya ema hoya chatAM ahIM kayo mANasa pitAnA hRdayamAM saMzayane dhAraNa kare?" evuM ciMtavI samudranA jaLamAM jyAM caMdranuM pratibiMba paDeluM che, tyAM te jaDabuddhi brAhmaNe saheje (vagara mahenate) cintAmaNiratna yukta pitAne hAtha karyo tyAM caMdranA biMbamAM kalaMka ane pitAne maNi niSkalaMka joI te khuzI thaI gaye, paraMtu teNe hRdayamAM kAMI vicAyuM nahIM, tevAmAM pramAdane laIne te maNi tenA hAthamAMthI samudranI aMdara paDI gaye. tethI tatkALa pite acetana thaIne vahANamAM mUrzita thaI paDaze. A vakhate vahANanA svAmIe tene kahyuM ke, "are! kahe, tane A zuM thayuM?" pachI teNe aMta:karaNane atyaMta bhedI nAkhe tevo svavRttAMta tene jaNAvyuM. te sAMbhaLI te vahANa patie pi Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatvanA svarUpa upara pUrNakaLazanI kathA 131 tAnA parivArane jaNAvyuM ke, "samudramAMthI AzcaryakArI e vaDavAgnino mATe saMtApa. utpanna thaI Ave che." A kathAne upanaya. prasannacaMdrasUri kahe che, he rAje, tame sAvadhAnapaNe A kathAne paramArtha (upanaya) sAMbhaLo. je viSNuzarmA brAhmaNa kahelo che, te A saMsArI jIva samajavo. tenI je zIlavatI strI te buddhi samajavI. je ratnadvIpa te ahIdvIpa jANavo. je pelo vRddha brAhmaNa upadeza ApanAra maLe hato, te gurU samajavA. je ratnasurI devI te zubha karma nI prakRti jANavI ane je ciMtAmaNi te manuSya bhave jANo. A saMsAra te samudra samaje. jema pramAdathI hAthamAM grahaNa karele ciMtAmaNi cAlyo gayo, evI rIte prANIne manuSya bhava pramAdathI cAlyA jAya che. te punaH maLa durlabha thaI paDe che. te rajA jeo cauda pUrvadhArI heya, paNa je te pramAdane vaza thAya che, to teo anaMtakAla sudhI nigodamAM rahe che. evI rIte aneka mana:paryava jJAna sahita jIve (pramAdavaze patita thayelA) satata sUkSma nigodamAM prApta thAya che, to pachI bAkInA viSe te kahevuM ja zuM ? tethI pramAdane choDI daI zrI jinabhagavAne kahelA dharmanuM AcaraNa kare. prANIo vRddhAvasthAmAM dIkSAne gya nathI tene mATe kahyuM che ke, "bALaka, napuMsaka, vRddha, (purUSArthahina-bAyalojaDa, jugita (kheDavALA) regI, rAjadrohI, cera, AMdhaLo, kAma karanAra majUra) gAMDe, mUrkha, duSTa, baMdhanamAM paDela, sevaka, karajadAra, ane niSphaDaka e aDhAra prakAranA purUSe dIkSAne gya nathI. ane upara kahelA aDhAra prakAranI, nAnA chokarAvALI ane garbhiNe ema vIza prakAranI strI dIkSAne egya nathI. trIjA vedavAlA napuMsakane dIkSA keI vakhate ApavAnI kahI che, paNa te kAraNane laIne paNa ApI zakAtI nathI. he rAjA, tame saMyamane prApta karI mokSa mArgane prApta kare. tiryaMca paNa niyamavALA hoya, to devaloka jAya che. kAraNake, deva ane nArakIne manuSya tathA tiryaMcagati prApta thAya che. tiryaMca mekSa zivAyanI cAra gatine prApta kare che. ane manuSyo pAMca gatine prApta kare che. sarvathI uttama evA manuSya mekSa utpanna kare che. ene te mekSa vinA manuSya dInajanamAM pazuothI paNa halakA kahevAya che. he. rAjA, tame A madhyama vayamAM jJAna, darzana ane cAritra prApta karo, kAraNake te sAmagrI prApta thavI durlabha che." sUrivarane A upadeza sAMbhaLI rAjAe ghera AvI kumAra pUrNa karazane baLAtkAre rAjya ApI gurUnI pAse uttama prakAre dIkSA grahaNa karI. te avasare pUrNakalaze gune nivedana karyuM ke, "je huM yogya houM to mane gRhasthanA bAra vrata pUrNa rIte Apa." 1 ziSyane bhagADanAra ke ApasamAM bheda karAvanAra --- - -- ----- - Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI vimaLanAtha caritra. gurU khelyA,* jaina siddhAMtamAM zrAvakanA ekavIza guNA kahelA che, te guNaiAthI yukta evA purUSa dhane yogya thAya che. je kSudra-halakA na hAya, rUpavAna, saumya, vinayI, pApathI DaranAra, akrUra, RtArahita, madhyastha, guNurAgI, dIdI, lakSa bAMdhanAra, kRtajJa, bIjAnuM hita karavAmAM AdaravALA, (su)dAkSiNyavAna, vizeSajJAtA, dayALu, sArI kathA karanAra, (su)pakSayukta, lajjAvAna, vRddhabhakta ane leAkapriya-e ekavIza guNavAlA purUSa dharmane ceAgya thAya che, teAmAMthI sAta ATha guNavALA hAya, te te paNa sAmAnya rIte dhane ceAgya thaI zake che. he rAjA, tame teA tevA aneka guNAnA nivAsasthAna che, te tamArAmAM dharmanI ceAnyatA kema na heAi zake ? " A pramANe kahI gurUe te kALe tene zrAvakanA dhama ApyA. pachI rAjA surasene munIzvara thai gurUnI sAthe vihAra karyo ane paNa kalaze guNAthI upArjana karelu rAjya karavA mAMDayuM. anukrame priya rANI madanazrInA uttarathI bhAgyasa'pattine dhAraNa karanAra madanavarmA nAme eka mukhya kumAra utpanna thaye. eka vakhate kuDina nagaramAMthI mANasA tyAM AvyA ane temaNe rAjA zrI pUrNAMkalazane namaskAra karI A pramANe vijJapti karI, " he deva, devapuranA svAmI narasiMha rAjAe haTha karI jJAnaga maMtrIne kahevarAvyuM che ke, " te chaLa karIne keTalA vakhata kanyAne putrane veSa paherAvI rAjaya karAvyuM, paNa te mArA jANavAmAM AvyuM nahi hamaNAM koi pRthvImAM kAmadeva jevA kumAranI pAse te kanyA thakI putra Utpanna karAvI tu tenI pAse rAjya karAve che, te zI vAta kahevAya ? havethI jo tu rAjyanA bhAra rAkhavAne icchatA hai| te tuM mane daMDa Apa athavA yuddha karavAne raNabhUmimAM Ava. " te leAkeAnA AvAM vacana sAMbhaLI maMtrIe javAba AkhyA, "huM dUta tAre tArA svAsIne AvI rIte kahevuM ke, " te damitAri rAjAnI pAse te vakhate daMDa mALyA nahIM ane have daMDa levAnI icchA kema kare che ? tuM mALakanu rAjya jANIne have je daMDa levAnI icchA kare che, tethI tu` narisahu nathI, paNa narazrvAna che. " pramANe kahIne maMtrIe te dUtane svasthAne meAkalyA che. pachI maMtrI jJAnagale hitane mATe amAne ahi' mekalyA che. have e pachI rAjayanA rakSaNane mATe Apaja pramANa rUpa che-ApanI je icchA hAya tema kare. " kumAra pUrNa kalaze " tame satvara jAe ane tamAre matrI jJAnagane kahevu ke, " kAinA bhaya rAkhaze! nahiM hu' jaladI zatrune zikSA ApIne tyAM AvIza. " tenuM A vacana sAMbhaLI te nirbhaya thai peAtAnA nagara tarapha cAlI nIkaLyA. pachI kumAra pUrNa kalaze tyAM rAjyanI sArI vyavasthA karI sarva saMpattine ApanArA pelA sarvAnubhUti yakSanuM smaraNa karyuM. tatkALa te yakSa tyAM AbyA ane tene peAtAnA gajeMdra upara caDAvI jyAM narisaMha rAjA sainya sAthe rahyA hatA, tyAM pahAMcADayA, Atarapha pelA kUtanA sadeze! sAMbhaLI narisaMha rAjA prathamathIja kahyuM, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatatvanA svarUpa upara pUrNakaLazanI kathA. 13 pitAnA nagaramAMthI nIkaLI kuMThinapura tarapha prayANa karate hato. gajendra Upara rahelA pUrNakalazane AkAzamAge Avato joI rAjA narasiMha potAnA manamAM Azcarya pAmI vicAra karavA lAge ke, "zuM A rAvata hAthI Upara idra pite Ave che ? ke kaI vidyAdhara Ave che? manuSyanI zakti AvI heya nahiM." A pramANe te rAjA ciMtavato hato, tyAM to kumAra prakalaza tenI samIpe AvI pahoMce. tene jotAM ja te "narasiMha hato, chatAM paNa te kALe te kAryamUDha banI gaya kumAra pUrNakalaza bole, " je bhujAnA baLathI jJAnagarbha maMtrInI pAse daMDa mAge che te tArI bhujAnuM baLa mane hamaNAMja batAvyuM. je mAro sevaka hoya, tene huM sadA pUrNaka zarUpa pUrNa kalaza kumAra chuM, paraMtu je mAro zatru che, tene te huM kumAra-naThArI rIte mAranAre chuM. " AvA vacana sAMbhaLI rAjA narasiMhe potAnA ugra subhaTane kahyuM ke, "are! A narAdhama purUSane nigraha karo, nigraha karo." rAjAnuM A vacana sAMbhaLI te ugra subhaTo hAthamAM hathIyAno samUha laI 'mAre, mAre" ema bolatAM yuddha karavA ubhA thayA. te vakhate pelA yakSe jANe citramAM ALekhelA hoya tema teone taMbhita karI dIdhA. nirbhAgya manuSyanI vAMchA kayAMthI pUrI thAya? te kALe rAjA narasiMha chatAM paNa e thaI gaye ke te taMbhane bhedIne zatrune nAza karI zake nahIM. te samaye kumAra bolyA are? tuM zA mATe ciMtA kare che ? A bIjA sevakenI zuM jarUra che? ApaNe baMne ja sAmasAmA yuddha karIzuM." te sAMbhaLI rAjAe manamAM ciMtavyuM ke, " A kumAre mane yuddha karavA bolAve, te chatAM je huM yuddha nahIM karuM, to mAruM narasiMha e nAma mithyA thaze. tethI mAre yuddha karavuM joie." AvuM ciMtavI naSTabuddhi te rAjAe kumAranI sAthe lAMbe vakhata aghaTita saMgrAma karyo ane sAthe guNagrAma paNa aghaTita karyo. pachI kumAre te rAjAne ati kheda pamADI eka bALakanI jema bAMdhI lIdhe. te kAle pelA yakSe sArA jala sAthe puSponI vRddhi karI. pachI badhA subhaTane chuTA karyA eTale teo kumAra pUrNakalazane zaraNe AvyA ane rAjA narasiMha paNa tene zaraNa thaI gayuM. rAjAne teNe baMdhanamAMthI choDa eTale divase ghuDa pakSInI jema te nIcuM mukha karI ubhuM rahyuM. te joI kumAra pUrNakalaza bolyo, "narasiMha, tAre raNamAM parAjaya thayo, tene mATe tuM kheda karIza nahIM. siMhikAne putra phakata mastakarUpe che, chatAM te zuM lekethI pUjAte nathI ? tuM rAjya karya, prajAnuM rakSaNa karyuM ane AdarathI tArA sthAnamAM cAlyo jA.' A pramANe kahI satkAra pAmele rAja narasiMha bece, "mane raNane bhaMga thayo tene mATe zarama lAga 1 narasiMha-purUSamAM siMharUpa hatA, chatAM paNa koI paNa kAma na sUjhe, tevo mUDha banI gayo. 2 viSNunA narasiMha avatAre staMbhabhedIne hiraNyakazipu nAmanA daityane mAryo ha. tevI rIte A narasiMha rAjA staMbha-aTakAyatane bhedI zake nahIM. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI vimaLanAtha caritra, tI nathI paraMtu AvI tamArI AkAzagAminI ane staMbhana karavAnI zakti jotAM chatAM paNa huM samaje nahiM, tene mATe mane zarama Ave che. have tame sarva viSanA rathAnarUpa, sadguNI ane aMganI sAthe maLelI mArI rAjyalakSmI ane putrIne satvara aMgIkAra kare." te sAMbhaLI kumAra bolyA, "rAjana, huM tamArI putrIne grahaNa karIza. kAraNa ke, lekamAM kahevAya che ke "putrI che te pArakA gharane zobhAvanArI che. " paraMtu sva bhujAthI meLavelI tamArI pitAnI rAjyalamI te tameja bhega." rAjA kumAra, pRthvI te khanI ja che tethI have A rAjyalakSmI tamArI ja che." A pramANe kahI rAjA narasiMha te kumArane potAnI putrI tathA uttama jayalakSmI ApI tatkALa siMhanI jema pote vanamAM cAlyo gayo. pachI kumAra pUrNakalaze rAgathI priyAnI sAthe rAjya karavA mAMDyuM ane prajAne sukha tathA dezamAM cAlatI avyavasthAnInaThArI rithatine nAza karI dIdho. be prakAre viSayanA bhegane bhogavatA kumAra pUrNa karazene rAgazrI rANInA udarathI devasiMha nAme eka buddhivAlo putra utpanna thaye. A arasAmAM kumAranA pitAe mokalelA keTalAka purUSe pratiSThAna nagaramAMthI AvI A pramANe vijJapti karavA lAgyA-"sevaka tarapha vAtsalya karanArA Apa sAheba kahyA vagara sthAnamAMthI cAlyA gayA, tethI mahArAjA zrI malayaketu ghaNAM duHkhI thaI gayA temAM devI vilAsavatInA duHkhanI to zI vAta karavI ? kAraNa ke, mAtA, pitAnA karatAM nehamAM hajAra gaNa adhika che. hAlamAM mahArAjA pite rogI thaI gayA che, ane tame te rAjyanA dhAraka che, tethI tamane teDI lAvavAne mATe amane mokalyA che. A sAMbhaLI kumAra pUrNakalaza khedAtura thaI gayo ane tarata ja teNe pilA yakSanuM maraNa karyuM. yakSe tatkALa AvI kumArane nagaramAM pahoMcADI dIdho. tyAM kumArane moTA utsava pUrvaka nagaramAM praveza karAvyuM. pachI pitA malayaketue zubha muhartAmAM tene pitAnA rAjya upara besAryo. te pachI rAjA malayaketu pite paMca namaskAra maMtranA smaraNathI pA5 rahita ane niHspRha thaI sukhe devalekamAM gaye. A pramANe pUrNakalaza anukrame cAra rAjyane vAmI thayA ane sAdhaka mitrasena senApatine mokalI bIjA ghaNAM rAjyo paNa teNe sAthe karAvyAM. parve je vivAhita strIo putra sahita rahelI hatI, teone pitA potAnA sthAnamAMthI bolAvI lIdhI. pachI bIjI paNa ghaNuM guNavatI patnIone te para anukrame te bIjI rANIone paNa nItimAna bhuvanamAM ajeya ane pitAnA baLathI rAjAone tAbe karanArA putra thayA. 1 rAjyalakSmI pakSe sarva viSa eTale sarva dezathI yukta. sArA guNa karanArI ane rA jyanA sAta aMgethI banelI putrI pakSene artha te skuTaja che. 2 be prakAre viyanA bhegane eTale viSaya-deza ane viSaya-vilAsanA baMne prakAranA bhAgane. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatattva upara pUrNa kaLazanI kathA 135 mahArAjA pUrNa kalaze pRthvI upara sa` sthale zrI jinadhamane sthApita karyAM, nyAya pravarjAye! ane dayAdAna vizeSapaNe pravatoLyuM. dhama, atha ane kAmanI ArAdhanA karatAM ane prajAnuM pAlana karatAM peAte ghaNAM lAkhe! varSo sukhamAM prasAra karyo. HH eka vakhate rAjA pUrNa kalaza vanakrIDA karI pAchA pharatA hatA. tevAmAM mAsakSamaNane pAraNe bhikSA mATe pharatA eka munIzvara tenA jovAmAM AvyA. te muninA sa` aMge ta patho zeSAi gayAM hatA. temanA vastro jaNa hatAM, te iryAsamitivaDe yukta hatA ane dRSTine AnaMda upajAvatA hatA. temane jotAMja rAjA pUrNa kalaze azva uparathI jaladI nIce utarI te munine bhaktithI praNAma karyA. munie svabhAva pramANe tene dharma lAbhanI AziSa ApI. te muninu svarUpa sArI rIte ane vizeSapaNe nIrakhI rAjA pUrNa kalaza peAtAnA hRdayamAM A pramANe ciMtavavA lAgyA, "prazaMsA ApanArU, puNyane utpanna karanArUM ane sajjanAne ghaNe AnaMda ApanArUM AvuM rUpa meM pUve kAMi paNa joyuM che. ' Ama vicAratA evA teNe jAtismaraNathI jANyuM ke, " AvuM munirUpa te| pUbhave mArU ja hatuM. " te pachI mane sva'nuM sukha thayuM hatuM ane pachI hAla A rAjya maLyuM che, tethI jenu puSphaLa pratyakSa jevAmAM AvyuM che, evuM tapa have huM karIza. " Avu citavI te mahArAjAe munine kahyuM ke, " bhagavana, tamArA dayALu gurU kayAM che ? " muni khelyA, " prabhAsa nAmanA te mArA AcAya Uttama ziSyAnI sAthe sumasAra nAmanA udyAnamAM samAdhipUrvaka rahelA che. " te sAMbhaLI rAjA pUrNa kalaze sarvAMnI saMmati lai peAtAnA pUrNa kuMbha nAmanA putrane ghaNAM sukhavALA rAjya Upara besAryA. pachI sava jinAlayeAmAM aThThAi utsava karAvceA, saMghanuM vAtsalya ane zAsananI prabhAvanA karI ane cAre tarapha amArIpAhanI udghASaNA karAvI. dInajanene dAna ane ravajanenA samUhane teNe mAna ApyuM. pachI meTI samRddhi sAthe zrIprabhAsa AcAnI pAse jai teNe dIkSA ane meAkSanA sukhane ApanArI zikSA harSoMthI grahaNa karI. prathama tapatu phUla jANI ane te tapathI kA~ne kSaya mAnI te rAjiSa tenI aMdara vizeSapaNe Udmakta thayA. teNe nira Mtara sevelA traNa traNa UpavAseAthI jJAna, darzIna ane cAritranu ArAdhana karyuM. anukrame ekAzana, nivikRti (nIvI) AMbela ane anazana karI seALa divase kaSAyajaya nAmane teNe tapa karyAM. paramAddha, ekAzana, pratyeka iMdriye nIvi, AMbela tathA upavAsa vaDe temaNe iMdriyajaya nAmanA tapa karyAM. mana vacana ane kAyAnA traNa ceAga pramANe nIvi, AMbela tathA UpavAsavaDe ceAgasiddhi karavAnI icchAthI temaNe cegasiddhi nAmanA tapa Acarco. aupavastra, ekA:na. ekasikattha, eka sthAna, ekannatti nIvi, AMbela ane aSTakavala ema eka eka kama pratye karI te kRtArthAM munie aSTakarsa sUdana nAmanA tapa karyAM. zukalapakSamAM ATha opavastra ane AMbelanA pAraNA-ema seLa divase temaNe sarvAMgasuMdara nAmanA tapa karyAM. evIja rIte kRSNapakSamAM plAna muninI zuzruSA karavAmAM tatpara evA te munie karUpI regane chedavAne nIrUd nAmanA tapa karyA. ekAMtarA khatrIza AMbelavaDe temaNe harSa ane utsAhathI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI vimaLanAtha caritra paMcamabhuSaNa nAmane tapa karyo. eka paDave be bIja ane traNa trIja ane baMne pakhavAAnI bIjI paMdara pUrNimA sudhInI tithionA upavAsavaDe temaNe sukhasaMpatti nAmano tapa karyo. e tapane leke vRddhakSepavAsanA nAmathI kahe che. kevalI bhagavaMtene nava padya hoya che. te pratyeka paLe ATha pavastro karavA vaDe temaNe pottara nAmane tapa karyo. jemanuM bhaviSyamAM bhadra-kalyANa thavAnuM che evA te saMyamIe paMcotera opavastra ane pacavIza pAraNAvaDe bhadra nAmane tapa karyo. eka chagna UpavAsa ane ogaNapacAsa pAraNAthI temaNe mahAbhadra nAmane tapa karyo. eka paMcetera upavAsa ane pacavIza pAraNuthI temaNe bhadrottara nAmane tapa karyo. traNane bANuM upavAsa ane ogaNapacAsa pAraNAthI temaNe sarvatobhadra nAmano tapa karyo. ekAMtarA sADatrIza upavAsa ane Adi ane aMtamAM ama karI temaNe dharmacakavALa nAmano tapa karyo. temaNe mokSanA sukhanI icchAthI chanu upavAsa ane cosaTha pAraNAvaDe vargatapa karyo. Adi tathA aMte aIma karI ekAMtare sATha UpavAsa karavAthI temaNe karmacaturtha nAmano tapa karyo. cArasone sAta upavAsa ane tetera pAraNAthI temaNe guNaratnasaMvatsara nAmane tapa karyo. eka pacAsa divasanA upavAsa ane tetrIza pAraNA vaDe temaNe laghusiMhanIkiDIta nAme tapa karyo. cAra sattANuM UpavAsa ane ekasaTha pAraNAvaDe temaNe mahAsiMhanikiDIta nAme tapa karyo. te sivAya AMbela, vaddhamAna, ekAvaLI, kanakAvalI, nAdara (UNodarI) ane pratara vigere tapa temaNe AcaryA hatA. te pachI AyuSyane kSaya thatAM te munie sarvArtha siddhivimAnamAM jaI tyAM tetrIza sAgarepama sudhI mahAsukha saMpAdana karyuM. te pachI mahAvideha kSetranI aMdara nirmala ane anupama evA kuLamAM janma laI dIkSA grahaNa karI ane Uttama tapathI kamano kSaya karI te zuddha hRdayavAlA muni anaMta catuSTayane siddha karI, siddhanA ekatrIza guNAe yukta thaI ane karmothI mukta thaI siddhine pAmaze. herAjA, evI rIte yatanA karavAmAM tatpara evA che aneka prakAranA tapa vaDe sarvArthasiddhi vimAnane prApta karI siddhine pAme che. vidvAna purU jeo atyaMta niviSayI che chatAM paNa temane vizvanA prabhu kahe che, jeo nirguNatAne prApta thaela che, chatAM paNa temane saguNa kahe che, jeo pya che chatAM paNa apuNya kahe che ane jeo sadA tapathI yukta che chatAM paNa temane kaI tapasvIra kahetuM nathI, e AzcaryanI vAta che, tevA jJAnAdi ratnanI khANa rUpa zrI vimaLanAtha prabhune huM praNAma karuM chuM. zrIpA gacchanAyaka bhaTTAraka zrI ratnasiMha sUrinA ziSya bhaTTArika zrI jJAnasAgara sUrinA racelA zrI vimaLanAtha caritra rU5 mahAkAvyano zIla tathA tapanA adhikAranA varNana karavA rUpa A bIje sarga samApta thaye. 1 apuSya-prArabdha hata. 2 tapasvI garIba-nirmAlya. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sarga. ri Mr Raa ' E T ** *** , * ** mAvA para. ba ) dvaguri kahe che te rAjA pAsena, meM tamane che dhamarUpI - kalpavRkSanI trIjI tapa nAmanI zAkhA kahI. have tenI cothI bhAva ja nAmanI vizALa zAkhArUpa zAkhA kahuM, te sAMbhaLe. kevaLa dAna, zIla ane tapathI manune kevaLa jJAna thatuM nathI, paraMtu bhAva nAmanI - kalI zAkhAthIja atyaMta mahAna zivabhakita--mokSa meLavavAnI zakti na prApta thAya che. jema nAgI mANasane rUcI pramANe ghaNuM anna maLavathI puSTi thAya che, tevI rIte dharmanI aMdara paNa mAtrahina evA purUSane te bhAvanI zAbAthI banI puSTi thAya che. janmAkSaramAM jhehe bIjA sthAnamAM rahyA hoya te paNa te te bhAvanI rAzinuM lakSa Ape che, paraMtu je teo vaka ke aticArane pAmyA che te te phaLa ApatA nathI. he jene jema raI lavaNa nAkhavAthI rasavALI thAya che, jema bhajana ivaDe sabaLa zakita--tAkAta ApanAruM thAya che, jema vastramAM paTavAsa (paDe pAMdaDI) nAMkhavAthI ja tene sArI raMga dekhAya che, ane jema curNane bhAvanA ApavAthI te rasikene priya thaI paDe che, tema savaguNavALe dharmabhAvanAthI saMpUrNa bane che, tethI he bhavya, tame sarvadA bhAvayukta evA dharmanuM AcaraNa karo. dAna vigere nI sAthe ja bhAvanA heya, te te "bhAvatuM hatuM ne vaidya kahyuM tenA jevuM thAya che, ane te sonuM ane sugaMdha maLyAnA jevuM che, jJAnanuM ghana karavuM, te aneka guNonA sthAnarUpa che, paNa je te sArI rIte vicAryA vagara bIjAne ApavAmAM Ave to te zubha gaNAtuM nathI, je dayAdAna karavuM te sukhane ApanAruM che, paraMtu te kaliyugamAM ghaNuM duSkara che, kAraNa ke, kaliyugamAM badhA prANIo AraMbhamAM tatpara hoya che. vaLI dravyane vyaca karI dharmopaNuMbha dAna karavAnuM kahyuM che, paraMtu temAM paNa kALa tathA pAtra vigerene tha tha durlabha che, dharmanI bIjI 1 mAtrAhInane arthe nAragI pakSe auSadhInI mAtrAthI rahita ema thAya che ane dharma pakSe pariNAma rahita ema thAya che. 2. kahevAnA Azaya e che ke, janmacA bhAvamAM hoya tAja phala Ape che tema bhAva hoya to je dharmanuM phaLa maLe che. 18 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrAvimaLanAtha caritra, zAkhA je zIla che, te muktirUpI lakSmInI lIlAvALuM che, paraMtu tenuM pAlana karavuM ghaNuM muzkela che, kAraNake, te zItala brahmacaryanI nava gupti-vADa kahelI che, dharmanI trIjI zAkhA je tapa che, te A saMsAranA saMtAparUpa taDakAmAM chAyAdAra vRkSanA jevuM che. paraMtu tenI aMdara jivA-idriyane jaya kare sugama mAmale nathI, tethI te bhavya, tame sukhathI sevI zakAya evI te dharmanI cAthI zALArUpa bhAvanAne dhAraNa kare. jethI karIne cAdaranI jema cheDA vakhatamAM ja siddhi prApta thAya. caDhiAdaranI kathA. laMkAnA jevI haratIpurI nAme eka nagarI che. jema laMkA suvarNamaya hatI, tema te suvarNa-sArA cAre vargonA lekethI vyApta hatI jema laMkA yakSa, rAkSasethI vyApta hatI, tema te nagarI puNyavaMta jAthI bharapura hatI jema laMkAmadedarI-rAvaNanI strInA vAsasthAnavALI hatI, tema te madadarI-kRza udaravALI strIonA vAsathI yukta hatI. te nagarImAM vizvamAM vikhyAta rAmanA je rAma nAme rAjA hatA. rAma jema kSamA prajA-pRthvInI prajAnA pati hatA tema te kSamA ane prajAne svAmI hato. rAma jema cittAnaMdI-cita caitanyabhAvane athavA cittane AnaMda ApanArA hatA, tema te cittane AnaMda ApanAre hato. rAma jema kuzaLavarjita-kuza tathA lava nAmanA putrathI samRddhimAna thayelA hatA, tema te kuzaLatAvaDe vRddhi pAmela hato. te rAjA utkRSTa evA saMgrAmanI aMdara zatruomAM+ ajIva ne jIvavALA ane sajIvane jIvarahita karate, te AzcaryanI vArtA hatI. te rAjane jyanI senAnI jema jayAvaLI nAme rANI hatI. jema jyanI senA asarAomAM kIDA karanArI hoya che, tema te rANuM apsara jalane savAramAM kIDA karanArI hatI. jemAM jaya nI senA dhanavAhana-ghaNAM vAhanethI yukta hoya che, tema te rANI paNa ghaNAM azvAdi vAhanethI yukata hatI ane jema jayasenA jayavatI hoya che, tema te paNa sadA jaya pAmanArI hatI. eka vakhate te rANa jayAvaLI koI kAmanAne mATe cheDe parivAra laI potAnA pati vagara kAmadevanI pUjA karavA mATe vanamAM gaI tyAM pupathI kAmadevane pUjI pitAnA kAmasvarUpI svAmInAM darzana karavA utsuka hRdaye vegathI pAchI vaLI. tevAmAM mArge ghaNAM baccAMo sAthe laI AgaLa pharatI eka kukI tene daSTie paDI. teNane jotAM ja te + te rAjAnA tApa-pratApathI jemanA deza-prANu uDI gayA hoya ane dInapaNe tenA zaraNe Ave che tenI ANa mAne che, tene te abhaya ApI udhare che ane je anerA abhimAnayukta banI tenAthI vimukhatA-vipakSatA-zatrutA dhAre che temane parAbhava karI temane vazamAna-kirtirUpa prANarahita kare che athavA to temane yamanA atithi banAve che arthAt abhimAnI zatruonuM abhimAna gALI nAMkhe che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatantra upara cAdaranI kathA 139 mAnarahita ane saralatAvALI rANI jayAvaLI peAtAnA hRdayamAM ciMtavavA lAgI ke, " he ! cyavananI ajJAna evI kukaDIne paNa dhanya che ke jeNI A saMsArarUpI vRkSanI saphaLatA karanAra peAtAnAM jIvatAM athAMgmAne sadA sneha bharelI TaSTithI sahita jIve che. vaLI jeNI peAtAnA e caraNeAvaDe pRthvIne AdarathI ukheDI pAchaLa ane paDakhe rahelAM te baccAMone kaNa vigere khavarAve che, ane hu* saubhAgyanI zreNIthI cukta chatAM kevI maMdabhAgyavALI ke je tene AnaMda ApanArA putrane jotI nathI. huM jIniA vRkSanI jema kulIna chatAM paNa phaLa ( saMtAna ) rahita chuM ane te jIi te puSpavatI thai rAjAne bhegadAyaka che. ane huM puSpavatI chatAM bhagadAyaka ( putravatI ) thai zakatI nathI. jema rAjahaMse sevana karelI ane kAdavamAMthI thayelI padminI rAjA caMdranA prasAda prApta karatAM paNa sukhathI muvikAsa karatI nathI, tema huM rAjArUpI haMse sevelI chuM ane mArI upara rAjAnA prasAda che, chatAM paNa sukhathI mukhavikAsa karatI nathI, pRthvI upara zyAma evI paNa rAtri rAjA-caMdranA prasAda meLavI niLa thai jAya che, paraMtu jyAre teja rAtrine aMdhakAra prApta thAya che, tyAre te kaIvAra kRSNatA kALAzavALI banI jAya che, " A pramANe vicArI te rANI jayAvanI nisteja banIne eka merA AvRkSanI chAyAne prApta karI pApane lai nirAza thaine beThI. zvAsozvAsane rUMdhatI ane ceAtAnA AtmAnA svarUpane viparItapaNe citavatI te viyeAgavALI laI vanavAsamAM rahI. ahiM manehara bhune rAgI rAma rAjya teNInA vicAgathI Atura thai sabhA visarjana karI tatkALa mattaHpuramAM AvyA. tyAM jema jIva vagaranuM zarIra heya ane vana vagaranuM nagara heAya tevu rANI jayApaLI vagaranuM aMtaHpura te mAnavA lAgyA. aMtaHpunA rakSaka nAjara lekANe rAjAne rANInA vRttAMta jaNAtmyA, eTale pAyAnI priyAne meLavavAne mATe tarata sakAma thaI te kAmadevanA madira pratye cAlyA. tyAM rastAmAM AMbAnA vRkSa nIce beThelI pAtAnI priyAne dIna thayelI joi te paNa teNInA jevAja ajJa hRdayavALA thaI gayeA. rAjA pAse Avele paNa te prAjJa strInA jANavAmAM Avye nahIM. kAraNake, te vakhate teNI ciMtavana karavAmAM Asakta thaI rahI hatI. rAjA kSaNatyAre sthira thaIne pettAnI priyA pratye khelyuM, " bhadre ! Aje tane AvuM abhadra zuM thayuM che? ke jethI tu judI tarehanIja thai ga che. " A sAMbhaLI rANI bhAnamAM AvI ane jevAmAM UMce jue che tevAmAM teNIe te dayALu rAjAne joyA, tatkAla teNIe A pramANe vicAryuM', "are mArA svAmI pratyakSa AvyA, te paNa me temane ceAgya (ucita satkAra-vinayAdi) kAMI karyuM nahIM. A te eka tarapha mALa uparathI paDavu' thayuM ane 1 puSpavatI rANIpakSe rakhavatI ane jI pakSe puSpa-pulavALI. 2 zItaLa kiraNovaDe amRtAMsa'cana Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI vimaLanAtha caritra, bIjI taraphathI mastaka upara lAkaDIno prahAra paDe, tenA jevuM thayuM." AvuM vicAryuM paNa zaramane lIdhe teNIe te hita kArya karavAmAM tatpara evA rAjAne jANyA chatAM tene Adara karyo nahiM. rAjAe vizeSa kamaLatAvALI vANathI tene bolAvI, " he kuzale, tArA zarIramAM zuM akuzaLa che ? tArA piyaramAM kAMI amaMgaLa te banyuM nathI? he bhadra, sarva rIte tane kalyANa che? tema meM paNa tAre aparAdha karyo nathI ? he mane hare, vipattine karanArI kaI sapatnI paNa tAre nathI te chatAM tArAmAM je meTuM dukha pratyakSa dekhAya che, tenuM kAraNa huM joI zakatA nathI. he mAninI, tethI tuM je hoya te kahI de." rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI sakhIothI cAre tarapha vIMTAelI te rANe rAjAne saMtApa zAMta karavA mATe dhArAgRha (jaLavRSTi) karatI hoya tema atyaMta gADha rUdana karavA lAgI. pachI svaccha hRdayavALA rAjAe potAnA be hAthe karI tenAM baMne netro luMchI teNanA :khe duHkhI thaI pharIvAra pUchayuM, eTale dheryane dhAraNa karI ane pitAno AkAra pavI teNuM belI, "svAmI, huM putra rahita chuM. teja mane moTuM duHkha che,"rAjA je, "he devI, e mahAna Ugra duHkha mArA hRdayamAM paNa zalyanI jema sadA khaTake che, paraMtu A pRthvImAM kayA jIvanuM evuM bhAgya che ke je baMne rIte sadaya ane priya evo tAre putra thaI avatare? he bhadra, te chatAM tuM kheda karIza nahi, vividha evA dustapa tapa vaDe tAre putra thaI zakaze. prANIonA tapa karavAthI nikAcita evA aMtarAya karmo paNa kSaya pAmI jAya che. to pachI bIjA karmo kSaya thAya temAM zuM kahevuM ?" A vakhate te AmravRkSanA zikhara upara beThela eka zukapakSI A pramANe be, "he nRpapriye, dhIraja rAkha, tAre putranI utpatti thaze." sAruM ane zravaNane sukhakArI te zukapakSInuM A vacana sAMbhaLI teo baMnenA hRdaya harSita thaI gayAM ane teo utsuka banI gayAM. teo baMne AkAza tarapha zukapakSIne jotA hatA, tevAmAM AkAzanI aMdara vicaratA, kSamA vigere daza prakAranA dharmane dhAraNa karanArA, bhavyajaMnene tAranArA ane vismaraNa thayelA zravaNane smaraNa karAvanArA vinayaMdhara nAmanA eka cAraNa zramaNamuni tarata temanA jevAmAM AvyA. te kSamAdhArI muni kSaNamAM pRthvI upara sthita thayA, eTale rAjAe temane traNa pradikSaNA karI vaMdanA karI. te munie durgatine bhedanArI dharmalAbhanI AziSa ApI, pachI rAjA aMjali je A pramANe be, bhagavAna, Aje tamArA samAgamathI A mArI pRthvI utsavavALI thaI, mArUM dezamaMDaLa pRthvInA kuMDalarUpa thayuM, mArI purI dharmarUpI rAjAnI suzIla aMtaHpurInA jevI thaI, mAre janma bhAgyanA janmarUpa thaye, A varSa harSadAyaka thayuM, A mAsa ramaNIya ramA-lakSamInA vAsarUpa thaye, AjathI mArA duHkhane adbhuta nAza thaye, A pakhavADIyuM zatrune nAza karanAra thayuM, 1 baMne rIte sadaya eTale sata-aya-sArA pariNAmavAlo ane sadaya-dayA sahita. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 , bhAvatatvanA svarUpa upara caMdrodaranI kathA A divasa dharmathI prakAzamAna thaye, A pahera kAma-IcchA pavAthI suMdara banyuM, ane A kSaNa paNa kSaNa-utsava ApanAra thaye, kAraNa ke sAdhu purUSanuM darzana manuSyane bhAgya geja thAya che. he prabhu, mitra-sUryane Udaya thAya topaNa aMdha manuSyane tenAM karmane lIdhe ISTa vastunuM darzana thatuM ja nathI. phaLa tathA patrane ApanAra vasaMta Rtu Ave te paNa keraDAnA vRkSane pu iAvyA chatAM paNa patra AvatAM nathI. sarva prakAranA dhAne upakAra karanAra varasAda AvatAM paNa javAsAnA jhADa kSamAne-bhajanArA thayA, chatAM paNa durbhAgye sukAI jAya che. he dayAnidhi, tevI rIte tamAruM Agamana thatAM paNa mArUM duHkha na jAya, temAM mArA kamanoja deva che, bIjA koIno deSa nathI. tathApi ALasu lekenI vacce gaMgA nadI AvI maLI, te te sarvanA pApane haNanArI thatI nathI, paNa te sarvanA saMtApane te haNanArI thAya che." A vacane sAMbhaLI muni bolyA, "he prANa, cirakALa dhyAnarasavALA tArA hRdayamAM je saMtApa thAya che, tene mATe mane kautuka thAya che. kaLAonA kalApavaDe yukta ane svAmI evA rAjArUpa tamArAmAM AvI uMcA prakAranI ane vAmapaNAne anusaranArI moTI malinatA hoya e AzcaryanI vAta che. zuddhapakSanA UdayanA adhyakSarUpa evA he rAjA, tamArA bharavaDe sarva prANIone saMtApa nAza pAme che, te A zuM banyuM ? te tamArA hRdayanI vAta jaNAve." rAjA bolyo, "bhagavana, mane duHkha thavAnuM kAraNa mArI aputratA che, kAraNa ke, lokika AgamamAM kahyuM che ke, "je aputra hoya temanI sArI gati thatI nathI." mahAvratadhArIomAM mugaTarUpa evA muni bolyA, "he rAjana, dAtura thaIza nahIM. tane lAgelo badhe mela cAlyo jaze, te viSe aMtaHkaraNane kamaLa kare tevuM eka daSTAMta sAMbhaLa - rAgI purUSane AnaMda ApanArUM durapAra nAme eka nagara che. kavIzvare jenA bhUmIgRha (bhoMyarA) ne adholeka pAtALa kahe che, zire gRha-agAzIne udghaleka kahe che ane madhya bhamI vacalA mALane madhyaka kahe che. sarva bhuvanane vaza karanAra ane bhavanamAM udaya pAmele ugrazAsana nAme vikhyAta rAjA te nagaranuM pAlana karato hato. jANe te saMtuSTa thato hoya tema teNe sumanasane uccapada arpaNa karyuM 1 gerava mI-pRthvIne svAmI pakSe jalanA ravAbhI. 2 gabhara-vANIne samUha ane jaLane samuha. 3 jyAre te saMtuSTa thato tyAre sumanasa-devatAne pakSe vidvAnone uccapada Apato ane jyAre te rUcha thato tyAre dijilDa-sane pakSe luccA purUSane adhaHsthAna-pAtALa ane pakSe nIca sthAna Apato hato ( nigraha karate ho ). Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. hatuM ane jANe rU thatuM hoya tema dvijibahene adhaHsthAna arpaNa karyuM hatuM. te rAjA ugrasenane vizvamAM vikhyAta e zudhabudhi nAme eka maMtrI hatA. te tenA nagaranA apAra mahAnuM vyApAronA bhArathI prakAzamAna hatuM. rAjAnI AjJAthI nagaramAM sarva tarapha pharatA evA te maMtrIne aikya karanAra purUSAzraya nAme eka mitra maLI AvyuM. te nirmaLa evA saMvarathI te zuddhabuddhinA moTA saMtApane vArato, paraMtu potAnA saMtApane kadi paNa vArato nahIM. te zuddha yogavaDe tenI duHkhadAyaka jaDatAne harSathI harI leto. paraMtu jenuM mana mehathI mohita thayeluM che, eve te pitAnI jaDatAne harato nahIM. te sArAguNavALA, sasUtreAvALA ane svastha evA uttama nAnAMbara-vividha vastra dharanArA dharmagurUonI sAthe tene nitya saMgama karAvato ane pote zvetAMbara-munionI sAthe paNa saMgama karate nahIM. te sadA gurUthI utpanna thayelA sArA vAsathI tene AdarapUrvaka suvAsita karate, paraMtu gaMdharahita ane prakRtimAM Asakta evA pitAnA AtmAne suvAsita karato nahiM. te vizuddha, ane arthanI siddhine ApanArA suvarSothI tene vibhUSita karate, paraMtu pite te AbhUSaNamAM vicakSaNa chatAM pitAnA rUpane virUpa rUparahita rAkhato hato. te tene anitya chatAM paNa pitAnA cittamAM mAnapUrvaka nityarUpe ciMtavate, paraMtu bhAvayatirUpe pitAnA AtmAne te bhAvato nahiM. te parama harSathI sumanasavaDe tenI pUjA karate, paraMtu te kAmayukta chatAM eka paNa sumanasathI pitAne pUjata nahiM. te sArA mukhane priya lAge tevA sarasa, sanmAdaka ane bahudhA vaDe 1 dharmagurU pakSe sArA guNavALA, sArA sUtrane jANanArA ane vividha vastra dharanArA eTale vetAMbarI, raktAMbarI, pItAMbarI vigere dharmagurUonI sAthe tene samAgama karAvato ane te vetAMbarI guene samAgama karate nahIM. bIje pakSe te sArA guNa-dorAvALA, ane sArA sutrasutaravALA vividha aMbara vana bega karAvato ane pote vetavastrone paNa yoga karate nahIM. - 2 dharmagurU pakSe sadA-haMmezA gurUe nAkhelA suvAsa-vAsakSepathI tene suvAsita karo ane pite gaMdharahita ane prakRti-mAyAnA padArthomAM Asakta rahI suvAsita thatuM nahIM, pakSe sadA hamezA-agurU-caMdanathI utpanna thayelA sArA vAsa-sugaMdhathI tene suvAsita karo ane pote gaMdharahita eTale garvarahita thaI suvAsita thatuM nahIM. suvarNapakSe vizudhdha cokhA, artha-dravyanI siddhine ApanArA arthAta mUlya upaje tevA ane suvarNa eTale sArA varSe pakSe vizudha-vyAkaraNa zuddha, arthanI siddhi eTale sArA atha vALA zabdonA akSaro tene samajAvo. 4 sumanasa-puSya ane vidvAna. 5 sanmada-sArA lADu pakSe satapune AnaMda ApanArA 6 bahu dhAnya-bahudhA-bahu prakAre anya bIjA bahu-ghaNuM dhAne Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatavanA svarUpa upara caMdaranI kathA. - 143 - tene AsajananI paMktimAM ja, paraMtu pite rUcivALo chatAM tenI aMdara pite jAte nahiM. te lakhyavaNa evA tenA zarIramAM aMgarAgavaDe uMcI jAtanA varSonI yejanA karate, paraMtu potAnA AtmAne varNa vagaranA ane sArAvarNa-akSaranA jJAnavALA kavIothI rahita rAkhI temAM tevI yojanA karato nahiM. te sadApatra, ane ghanasAra evA citre tenI zayyAmAM harSathI dhAraNa karAvato, paraMtu pitAnI zayyAmAM kadi paNa dhAraNa karato nahiM. te sukhadAyaka, zuddha, kASTa sahita, palaMgavALA ane lAkha dIvAvALA sArA maMdiramAM tene rAkhato, paraMtu pite rahe nahIM. te kAMtAnA rAgane laIne tene te ega meLavI ApatuM, paraMtu pite pitAne mATe te yoga meLavato nahi. tenAmAM te tene abhAvaja jovAmAM AvatuM hatuM. te aMdhakArane hare tevA moTA mUlyavALA ratnanA samUhathI tene mithyA alaMkRta karate paNa gurUe ApelA jJAnadarzana ane cAritrarUpI traNa ratnathI tene alaMkRta karato nahI, tema pitAne paNa tevI rIte alaMkRta karate nahIM. te goravaDe tenA aMge tathA upAMgenuM satata poSaNa karato, paNa te vaDe potAnA aMge tathA upAMgonuM poSaNa karato nahiM. tethI te lokomAM durbaLa thato hate. te lajajAthI dUra rahelA ane viSTAthI pUrNa thayelA evA tene sArApaNAthI jete, paraMtu pitAnA malina AtmAne tevI daSTithI joto nahiM. te saguNa evA sArA muktAphaLothI tene AnaMdane ega karI Apato, paraMtu pramAda ane amadAthI yukta evA pitAnA AtmAne te ega na karatA. A pramANe te maMtrI mehane laIne te jaLavaDe pavitra evA brAhmaNa mitranuM vividha prakAranuM hita karato hato. te mitra paNa te maMtrIne potAnA pada upara sthApita karI aharniza pitAne hAthe tene bhejanAdika khavarAvatuM hatuM. temaja te tenI upara premanA samUhane darzAvavA sAthe ja zayana karato, sukha duHkha spaSTa rIte bhagavato jAgato ane jo Avato hato. evI rIte nitya Asakta rahenArA te mitrane jaI lokee tenuM nAma nityamitra pADI dIdhuM. eka vakhate vizvahita nAmane kaI purUSa tene maLI AvyuM. zuddhabuddhine ApanArI te purUSe tene praNAma karyo. pachI zANA vizvahite vicAryuM ke, "A mANasa mArUM 1 laghavarNa eTale zarIranA uMcA varNavALA pakSe labdhavarNa eTale kIrtAimAna, 2 sadA-Apatatra-ApattimAMthI bacAvanAra pakSe sadA patravALA ghanasAra-ghaNAM zreSTha, pakSe ghanasAra kapUra mithyAtvathI yukta kare. 4 gorasa eTale gAyanA dUdha dahIM vigere rasa pakSe gerasa-eTale upadeza vANIne rasa. 5 saguNa-guNavALA sanaitika-sata purUSarUpI metIne yoga karI AnaMda Apa pakSe saguNa eTale derIvALA motInA hAra paherAvI AnaMda Apate. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI vimaLanAtha caritra. vacana mAne ke na mAne te paNa huM to tene zuddhabuddhi Ape tevuM vacana kahevAne ja." AvuM ciMtavI vizvahita be, "bhadra, je tAro A mitra che, te keIne paNa mAnya karavA cogya nathI. tuM tenI upara je rAgI che, te te tArI upara rAgI nathI. A aMdara taddana azuddha che ane bAhera zuddha dekhAya che, te tene satkAra karelo che, paNa teno kadi paNa vizvAsa karIza nahIM. je tuM tene bhejana ApIza nahIM ane tene snAna karAvIza nahIM, to te tAro nirmaLa kAryabhAra karaze nahIM. he vidvAna A tArA mitra vidhura che. mATe tuM tene choDI ke bIjA uttama mitrane karya, ke je mitra tane kacchamAM sahAya kare. " A pramANe te hitakArI vizvahita purUSanAM nahIM chetare tevAM badhAM vacana sAMbhaLI tene kAMIka bhAna AvyuM ane tatkAla teNe vicAryuM ke, "A vizvahite je kAMI kahyuM, te sArUM jaNAya che. tethI have huM kRta nAma kaI yogya mitra karUM." AvuM ciMtavI teNe kRtajJa nAmane mitra karyo. te mitrane dhra bhakita batAvI maMtrI dareka parvane divase AvI anna tathA tAMbUla vigerethI saMtoSa ApavA lAge, te joI badhA leka tene parvatrinA nAmathI oLakhavA lAgyA. kAraNa ke, lokone e svabhAva che ke jevuM najare dekhe tevuM kahe. A pramANe zuddha buddhi nityamitra tathA parva mitranI sAthe rahele hato, tene joI lakSmInA sthAnarUpa ane yathArtha nAmavAle vivAhita tenI pratye be, "he maMtri, A tamAre je parva mitra che, tamArA duHkhano jarA bhAgIdAra bane che, paraMtu tevA mitrane huM tamAre sArI rIte hikArI kahI zakatuM nathI. je mitra sarva duHkha haranAra, ziva sukhane karanAra ane namaskAra, stuti ane saMgatithI saMtuSTa rahenAra hoya, te mitra uttama buddhivAlo ane hitakArI che, ema mAnuM chuM." vizvahitanAM AvAM vacana sAMsaLI maMtrI zuddhabuddhi A pramANe bole "tyAre e vizvahita mitra A saMsAramAM kayAM maLI zakaze?" vizvahita be, "te eka lekanAtha nAmano mitra keI sArA sthanamAM rahe che, tenuM jarA svarUpa kahuM te sAMbhaLe ane tamArA saMzane dUra karo jenuM mukha samyajJAnathI ujavaLa che, jenI daSTi saumya che, jenuM hRdaya sarala che, je sadAcaraNathI yukta che, je nIca kAma karavAmAM virakta che, je sadA vizvajananA AdhArarUpa che ane je aMga tathA upAMgamAM pratiSThita che, te koI sArA hRdayavALe mitra tamAre kare." vizvahitanAM AvAM vacana sAMbhaLI zuddha buddhi maMtrI be, " evA ke I purUane huM keivAra jinAlayamAM jouM chuM, keIvAra upAzrayamAM jouM chuM ane keIvAre sapurUnA gharamAM jeuM chuM. paraMtu tevA uttama purUSane joI huM nAzI jAuM chuM. have Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatavanA svarUpa upara car3hadaranI kathA 145 tamArA kahevAthI huM tevA purUSane malIza." pachI te kaIvAra pitAnA sthAnamAM, keIvAra rastAmAM ane keIvAra aparimita evA tenA sthAnamAM jaI te tene namaskAra karavA lAge. tene tema karato joI lake tene praNAmamitra kahevA lAgyA. te paNa manamAM saMtuSTa thaI tene manavAMchita ApavA lAgyA. A pramANe maMtrI zuddhabuddhi te traNe mitronI sAthe rahI ugrazAsana rAjAnA sarva vyApAranA bhArane keTalAka kAla dhAraNa karavA lAgyA. ekavakhate maMtrirAja potAnA nityamitranI sAthe eka zayAmAM nidrA laI javAmAM jAgrata thaIne beThe che, tevAmAM sarva tarapha sarvane luMTanAra, svAmIe prerelA ane kALapurUSanA jevA duSTa ddhAo hathIyAra ugAmI AvatA tenA jevAmAM AvyA. temane joI maMtrIe kahyuM "tame ahiM zA mATe AvyA che?" teoe javAba Apyo ke, ame amArA svAmI ugrazAsananI AjJAthI ahiM AvyA chIe. ane dUSita kAryane karanArA evA tane Aje ame tatkALa kuvAmAM nAkhavAnA chIe." te ddhAonA AvA vacana sAMbhaLI maMtrI be, "mAre e kaye aparAdha che?" teoe kahyuM, "ta. mATe zo aparAdha che, e vAta rAjA ugrazAsana jANe. ame kAMI paNa jANatA nathI, amAre te temane kaThera Adeza karavAno che." te sAMbhaLI maMtrI zuddhabuddhie pitAnA pelA nityamitrane kahyuM, he ISTa mitra, mArI upara rAjA ugrazAsana dha pAmelA che, te tuM uDa ApaNe kayAMI eve sthaLe cAlyA jaIe, ke jyAM rahevAthI mane tene bhaya lAge nahIM. jema aMdhakAra thavAthI leke sUryanuM avalokana karavA Icche che, tema jyAre kaSTa AvI paDe che, tyAre mANasa pAtAnA mitranA mukhanuM avelekana kare che. dAtAranI parIkSA duSkALamAM thAya che, priyAnI parIkSA nidhanapaNAmAM thAya che, subhaTanI parIkSA raNasaMgrAmamAM thAya che ane mitranI parIkSA vipattimAM thAya che. jalathI paripUrNa evA sarovaranI jema jyAre samRddhi hoya che, tyAre saghaLuM sarakhuM lAge che, paNa te sarovara jayAre sUkAya che, tyAre jema UMcuM ane nIcuM vartAI Ave che. tema jyAre nirdhanatA Ave che, tyAre pitAno ane pArakAne bheda dekhAI Ave che. he mitra: pitA, mAtA, putra, bhAI ane sanmisthI paNa meM tane vadhAre rAkhe che-pAze che to A vakhate he DAhyA ane jagapriya mitra, durvAra evA rAjA ugrazAsananA bhayathI ekavAra tuM mane balAkare bacAvI le." maMtrIe A pramANe kahyuM, to paNa te nityamitre tenuM vacana sAMbharyuM nahIM tema nathI tenI sAmuM joyuM nahiM. te paDakhe hato to paNa tene elakhato na hoya tema ro. pachI sarva saraLa ane vidvAna lekee tene mAMDa mAMDa samajAbe, eTale te nityamitre maMda thaI gayelA maMtrIne A pramANe kahyuM, "ApaNa baMneno saMga kevI rIte che? te samaja, tuM maMtrI che ane huM prakRti rU5 chuM. kamane kartA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 146 zrI vimaLanAtha caritra, ane bhakatA tuM teija che, mATe teM pote karelA karmane tuM piteja bhagavya. te je annapAna vigere mane ApyuM che, te jema ke, pitAnA mAtApitAne saMtoSavA arthe bIjAne sAruM bhejana Ape, tema tArA pitAnA hitanI khAtara ApyuM che. saMganA saMbaMdhamAM je kartA hoya teja karmanuM phala bhegave che, bAkI cha janene to kevaLa ciMtAno ja saMtApa thAya che. je hAtha anyAya kare teja hAtha te anyAyane sahana kare che. je caraNa anyAya kare, te caraNaja anyAyane sahana kare che. mArI AgaLa A vAta je te pahelAM kahI hota to huM baLavaDe caraNa vigerethI te rAjA pAsethI tAre chuTake karate, paNa have mArAthI kAMI thaI zake nahIM. tethI tAre mAruM paDakhuM choDI devuM, nahIM to tuM duHkhI thaIza." nityamitranAM AvAM vacana sAMbhaLI te zuddhabuddhi maMtrIe rUdana karavA mAMDayuM, tevAmAM tyAM pele pavamitra satvara Avyo. teNe tene duHkhI je. maMtrIe te parva mitranI AgaLa pitAne sarva vRttAMta nivedana karyo, te sAMbhaLI parva mitra be, "he vayasya, tuM bhaya pAmIza nahIM, huM sarvasva arpaNa karIne paNa tArI rakSA vegathI karIza." A pramANe kahI tene svastha karyo. eTale te kSaNavAra nirbhaya thaIne rahe. tevAmAM pelA nityamitre AvI gaLe pachI tene bAhara kADhaye, eTale rAjA ugrazAsananA duSTa karavALA te sevake te maMtrIne hAthe pakaDI lIdho. te joI pilA parva mitre tene satkAra karyo ane te rAjAnA sevakone kahyuM ke, "tame dayAlu thaI tene ThekANe mane laI jAo." te parvAmitranuM vacana mAnyuM nahIM ane te rAjasevake tene laI gayA. tethI te parvamitradu:khI thaze ane pele nityamitra jANe dIkarIne vivAha karIne nIrAMte suto hoya tema nizcita banI gaye. pachI rAjasevake te dIna evA zuddhabuddhi maMtrIne eka kuvAnI pAse laI gayA. te kuvo jotAM ja te bhayabhIta thaI manamAM kheda pAmI vicAravA lAge, "are pelA vizvahitemane vizvane hitakArI vacana kahyuM hatuM ke, duHkhane vakhate lekanAtha purUSa ghaNI mAnasika pIDAmAMthI tArI rakSA karaze. atyAre mane eja duHsahakALa prApta thayo che, tethI have mane te bhagavAna lekanAthaja zaraNa rUpa thAe " A pramANe te maMtrI zuddhabuddhi ciMtavatuM hatuM, tevAmAM te lekanAthanI AjJAthI caMdrahAsa khakane dhAraNa karanArA keTalAeka purUSe uttara dizAmAMthI AvI pahoMcyA temaNe te maMtrInI samIpe AvIne pelA ugrazAsana rAjAnA ddhAone haThathI kahyuM ke, "A purUSane cheDI gho tame hathI ugAmI ahiM zA mATe rahyA che? athavA amArI sAthe yuddha kare. ame satparUe mAnelA lekanAthanA purU chIe A maMtrIne levAne ane tenuM rakSaNa karavAne AvyA chIe" AvAM vacana sAMbhaLI te rAjAnA ddhAo kepanA ArDabarane vaza thaI pRthvIne cAre tarapha dhrujAvatAM dhrujAvatAM yuddha karavA sAme dhasI AvyA, pilA lekanAthanA subhaToe baLavaDe temAMthI keTalAekane pRthvI upara pADI nAkhyA, keTalA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatva upara cAdaranI kathA 147 ekane haThathI laTAvI dIdhA, ane keTalAekane dIna banAvI dIdhA, pachI tatkALa keTalAeka, nAzI gayA, keTalAeka zo che dIdhA, keTalAeka adhamukha karIne rahyA ane keTalAeka prayANa karI gayA pachI teo maMtrInI pAse AvI A pramANe belyA, "maMtrinA tamane tamAre praNAmamitra satvara belAve che " kAnamAM amRta reDavA jevuM A vacana sAMbhaLI te maMtrI ghaNo harSavALe ane divya-devatAI) sukhavAle thaI gayA pachI teo te maMtrIne tenA sthAnamAMthI laIne eka sarvAMgasuMdara nAmanA prAsAdamAM harSathI laI gayA; te prAsAda divya ulecathI yukata hatuM, tenI bhumi suvarNamaya hatI temAM uMcI jAtanI divAle rahetI hatI. sarva prakAranI vastuothI te vibhuSita hato ane temAM uMcA staMbhanI zobhA dekhAtI hatI. te prAsAdanI aMdara teNe potAnA praNAmamitra lokanAthane joyAM temanA mastaka para caMdramaMDaLanA jevuM suMdara chatra hatuM, vagagaMgAnA jevA cAmara vIMjatA hatA, nakSatramALAnA hArathI te aMkita hatA, suvarNanA uttama Asana para te beThA hatA. sura, asura ane manuSyo temanI stuti karatA hatA, chatAM paNa ahaMkArathI rahita hatA. teo keTalAekane pRthvI upara aneka keTI game ratna ApatA hatA, keTalAekane suvaNane samUha, keTalAekane gajenI lamI, (rUDe-managamato) keTalA ekane saMbaMdha, keTalAekane anA samUha, keTalAekane vizALa AvAse ane keTalAekane vastrone ja ApatA hatA. te lekanAthane jotAM ja te maMtronuM hRdaya jANe sudhAsiMdhumAM magna thaI gayuM hoya tema banI gayuM ane teNe potAnA prathamanA pApanA saMtApa ne zAMta karI dIdhA, ane moTA praNAmathI te mahAzayane namana karyuM. te praNAma mitre tene beThe karI suMdara Asana para besAryo, jyAre maMtrI zuddhabuddhi svastha thaye, eTale teNe tene duHkhI thavAnuM kAraNa pUchavuM maMtrIe ugra zAsana rAjAne bhaya prakAzita karyo, te sAMbhaLI praNAma mitra lokanAthe kahyuM, "bhadra, mane Azrita thayela evA tane have kaI jAtane bhaya nathI. sUryane Azrita thayelA prANIne kadipaNa aMdhakArane bhaya hoto nathI. * meM praNAma karyA sivAyanuM bIjuM kAMI paNa kArya A mitranuM kyuM nathI, tethI te mArUM kArya zuM karaze" evo vicAra tAre manamAM lAva nahi; je uttama purUSo che, te praNAma karavAthI paNa sadA harSita thAya che. kAraNake, teomAM sarva prakAranI saMpattinA heturUpa saMteSa rahele che. huM jIvatAM tene sarvArthanI siddhi ApIza ane mRtyu pAmatAM vizeSa paNe sadA amRta-mekSa ApIza. A mArUM vacana tAre satya mAnavuM. tuM mArI pAse sukhe rahe ane mana vAMchita artha mAgI le. kAraNake, kalpavRkSa vigere to mAre ghera kAma karanArA sevaka rUpe che. je tArA manane rAjya gamatuM hoya athavA vAsudeva pa4, cakravattipaNuM ke IMdrapaNuM gamatuM hoya to te kahe tane je ITa heya te huM tane ApuM. " A pramANe praNAmamitra lekanAthanA vacanarUpa amRtanuM pAna karI tApa rahita thayelo te maMtrI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIviMgaLanAtha caritra, be ke, " e sarvamAM rAjA ugrazAsananI keIpaNa AjJA pravetta che?" teNe kahyuM, "jyAre huM pramAdI thAuM chuM, tyAre te mArI samyam daSTine chetarI mANasane pitAne sevaka banAvI de che." zuddhabuddhi be , je tema heyato ahiM sukha chatAM paNa huM rahIza nahiM, jyAM te ugrazAsananuM nAma paNa na hoya teve ThekANe mane laI jAo." lekanAthe kahyuM, " phakata eka thAna sivAya bIje sarva sthAne kaI kaIvAra tene bhaya te che." maMtrI be, "he prabhu tevA ke pradhAna evA mahAsthAnamAM mane laI jAo. ke, jyAM huM tamArA prasAdathI nirbhaya thaIne rahuM" lekanAthe kahyuM, "te mahArathAna nirvAMtipurI che. tyAM mArI sAthe cAla. huM tane prazastapurInuM dvAra batAvuM. paraMtu tenA mArgamAM balate dAvAnaLa Ave che, temAM jo tuM praveza karIza te pachI huM tAro rakSaka thaI zakIza nahi. tenI AgaLa eka parvata che, te viMdhyAcaLanI jema vadhato jAya che, je tyAM tuM lAMbe kALa rahIza te pachI nagarImAM jaI zakIza nahiM. tethI tAre jaladI te uparathI utarI javuM. tenI AgaLa eka vAMsanI jALI che, tene mArga ADe avaLe gupila (a) saraLa che, tethI tAre te kSaNamAM ja olaMgavI. tenI AgaLa eka khAI Ave che, te khAI AgaLa laghu che ane pAchaLathI maTI che. tenI samIpe eka vipra (maratha bhaTTa vase) che, te kahe che ke, "A khAIne bharIne AgaLa cAle." paraMtu tuM je hitane Icchato hato te vipranuM vacana mAnyA vagara tAre AgaLa cAlavuM, nahIM to tAre badhe janma cAlyA jaze, te paNa te khAI purAze nahiM. te ThekANe tAre kSudhA ane tRSAnI pIDA sahana karavI paNa tyAM rahelAM pakavaphale khAvA nahIM ane svAdiSTa jala pIvuM nahiM. kAryane jANanArA evA tAre tyAM svAdarahita ane nIrasa evAM phala tathA jala laI sadA prANavRtti karavI. tyAM bAvIza cera rahelA che, temAMthI yatnavaDe cetatA rahevuM, nahiM te prathama meLaveluM tAruM sarvasva te grahaNa karI leze. tyAM eka vAgha ane eka siMha ema be prANuo che, temanAthI tAre sAvadhAna ane zubhadhyAna rAkhIne dUra rahevuM." lokanAthanA A vacane te maMtrIe kabula karyA pachI tene te zubha sthAnamAM laI javAmAM Avye. je sthAnane prApta karI zuddhabuddhi maMtrI sadA sukhamaya banIne rahyA, pachI te bhavya prANIone manavAMchita phala ApanAre lokanAtha paNa pite lokone mokSanI prApti karavAne mATe pitAnA sthAnamAM cAlyA gaye. (muni kahe che, he rAjana, e lekanAtha nidhana janane dhana ApanAra, saMtAnarahita janene saMtAna ApanAra, ane A vizvane nAyaka che. te rAjyanA arthIone rAjya ApanAra, dukhI janonA duHkhane nAza karanAra, durbhAgIne subhAgI banAvanAra ane kene tAranAra che. sUryanI jema kAkapakSIonA tApanI pare te lekenA saMtApane haranAra, sabuddhine vadhAranAro ane keTI lekae namele che. vaLI te ISTa karanAra, kaSTa haranAra Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara cadrAdaranI kathA. 149 ane paDatA purUSonA uddhAra karanAra che. tevA te leAkanAthanI tuM paNa mArAdhanA karyuM ke jethI tane sarva prakAranI siddhio prApta thaze. " te sAMbhaLI rAjAe prazna karyAM, huM muni te leAkanAtha koNa che ? temanuM apUrva evuM badhu pUryAM svarUpa mane kahI sa MbhalAve, ke jethI huM pazcAttApanA bhAra cheDIne pachI te svAmInI sevA karU, svarUpa jANyA vagara sevA karI zakAtI tathI. " muni belyA, " he catura rAjA, meM je kathA kahI che, tene tuM aMtaraMga buddhithI vicAra karaje. kathAnA Upanaya ghaTAve che. he rAjA, je pAra nAmanuM nagara kahyuM, te A apAra saMsAra samajavA. utkRSTa AjJAvALA je ugrazAsana rAjA kahyA te karmabaMdha samajavA. je zuddhabuddhi maMtrI te AtmA-jIva jANavA. tenA je nityamitra te zarIra samajavuM, je pa`mitra te mAtApitA ane priya strI vigere svajanavaga samajavA. je vizvahita nAmanA purUSa te uMcA prakAranA gurUne upadeza samajavA. jenI zikSAthI praNAma nAmanA mitra AdaravAleA thayA hatA. je leAkanAtha te leAkeAnuM pAlana karavAthI dharma samajavA. jene mAtra praNAma karavAthI te Uttama manavAlA prANIone icchita phala Ape che, je pelA ceAdhAe AvyA hatA, teo duSkarmoMthI prerAelA rAganA rAzi jANavA. temaNe grahaNa karelA jIvanu' rakSaNa deha kadi paNa karI zakatA nathI. te jIva temAMja sapaDAine rahe che, eka pagaluM paNa cAlI zakatA nathI. te jIva temAMja sapaDAIne rahe che, te vakhate tenA svajana pokArathI rUve che paNa tenI rakSA karavAne sama thai zakatA nathI. je kuvA kahyA te naraka samajavuM, je bIjA purUSo bacAvAne AvyA hatA. teo sukRtanA adhyavasAya samajavA. je dharmanuM zubhasthAna te viveka samajavA. sukhane nAza karanArA karmo purUSone narakanI samIpa lai jAya che, chatAM paNa smaraNa karelA sukRtanA adhyavasAyarUpI ceAdhAe temanuM rakSaNa kare che. te zuddhabuddhirUpa jIvane draSTinA dAnathI je keTalAka kALa sukhe rAkhyA hatA, te samyakatvanA dAnathI saudha vagere devalAkAmAM tenI sthiti samajavI. pachI je tene mAvaDe nivRtti purImAM pahAMcADayA, te yati dharmAMnA mAvaDe pAMcamI gatimAM gayA, ema samajavuM. je te mAge dAvAnaLa kahevAmAM AvyA, te kAdha, parvata kahyA te ahaMkAra ane vAMsanI jALa kahI te duHkha zreNIne ApavAmAM samaya evI mAyA samajavI. je khAi kahevAmAM AvI te pUraNa (lAbha) thI bharelA chatAM duHkhe purAya tevA leAbha :samajavA ane je dvija kahyo te maneratha hatA, ema vidvAne sadA samajavuM. he rAjA, je svAdiSTa phle ane madhura jala kahyA hatA, te azuddha annapAna samajavAM, je AvIza cArA kahevAmAM 1 rAgAvaDe gherAyelA jIvane zarIra ulaTu pIDAkArI ane che. sahAyakArI thai zakatuM nathI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI vimaLanAtha caritra AvyA, te khAvIza pariSaheA jANavA. je e vAgha ane siMha kahyA te rAga ane dveSa samajavA. je nIrasa kahyuM te kalpa-anna (prAsuka ane nirdoSa bhAjana ) samajavuM, dehane abhAva thavAthI ziva-kalyANarUpa thavAya che. te pachI jarA, vyAdhi, maraNa bhaya, parAbhava ane mAnasika pIDAthI utpanna thayelI AdhA thatI nathI phakata praNAma karavAthI jeNe AvuM" sukha manAvI Apyu, tevA leAkanAtha rUpa dharma e sava thA ArAyA hAya, te A leAkamAM zuM na Ape ?" A sAMbhaLI rAjA bestheA, huM sAdhu, priyA sahita evA mane tame dharmAMdhyAnanI zikSA Ape ke jethI huM tene AdarathI karUM. muni vicAra karIne khelyA, " he rAjana, A saMsAramAM sarUrUpa evA dha kanA hajArA UdAra prakArA che, teonI aMdara paMcaparameSTI pratye namaskAranA prakAra savathI sugama ane utkRSTa che. te namaskAra maMtra A lAka tathA paraleAkamAM icchita la ApanAra ane samatrAneA nAyakarUpa che; te maMtrathI sava vipattie laya pAmI jAya che. sasa pattie prApta thAya che ane aMtarAyeA kSaya pAmI jAya che, temAM koi jAtanI bhrAMti nathI. huM suMdara, tuM priyA sAthe te 5McanamaskAra ma Mtranu AdarathI smaraNa karyuM ke jethI pApane haranArA te maMtra tane priya vastue Ape. prathama pavitra thaine pavitra sthAnamAM sthira Asana Upara besavu. aMgane dheAelAM vastrothI DhAMkavuM ane pUrva athavA uttara tarapha mukha rAkhavuM. ane hATa bhegA rAkhI ane peAtAnA netrA nAsIkAnA agra upara TharAvI pramAda rahita thaI mauna dharI dAMta vaDe dAMtane paza karyA zivAya AMgabInA agra bhAgane, merUnA uaeMdhanane ane Atta tathA raudradhyAnane cheDI subuddhi purUSe te maMtranA japa karavA. te maMtranuM prathamapada zveta che, bIjuM pada kuMkumata che, trIjuM pada suvarNa raMgI che, ceAthu pada nIlaraMganuM che, ane pAMcamuMpada kRSNavI che. zAMtika pauSTikanA kAryoMmAM zvetavarNI pada, vazIkaraNa tathA AkaSa NumAM raktavarNI, staMbhanamAM pItavarNI, meAkSane arthe jyeAma-AkAza rUpa nIlavarNI ane uccATananA kAma vakhate kRSNavI pada dhyAvA. ane te te vaNunI japamALA vasAdikanI sAthe grahaNa karavI evI rIte pAMca prakAratuM dhyAna e ma tramAM darzAveluM che, he rAjA, te jevA avasara hoya te pramANe tAre tenuM dhyAna karavuM. jo di japamALA na heAya teA naMdyAvatta vigerethI navakAra maMtra gaNavA paNa te gaNavAnA nizcaya cheADI devA nahA. jayane ApanArA te navakAra maMtranA japathI saMgrAma, samudra, jaMgala, zAkinI, bhUta, sarpa, siMha, vAgha, agni, vyAdhi, asamAdhi, zatrusamuha, vikAra, ane dAridrathI Utpanna thayelA A leAkanA bhaya prApta thata 1 nakha aDakADayA vagara ane menu ullaMghana karyA vagara zuddhabhAvathI sUtranI navakAravALI vaDe jApa karI zakAya. temaja hRdayamAM navapadanI sthApanA karIne temAM sthira draSTi rAkhIne paNa karI zakAya che Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdaranI kathA 151 nathI. je purUSa e maMtrane eka akSara paNa ekAgrahapaNe dhyAve, te te sAta sAgare5manA AyuSyane nAza karI zake che. vaLI te subuddhipurUSa manamAM zraddhA lAvI navakAra maMtra paikI eka samagra padavaDe pacAza sAgaropamanuM ane samagra-saMpUrNa navakAramaMtravaDe te te pAMcase sAgaropamanuM AyuSya zIgha nAza karI zake che. A pramANe kahI te muni, rAjA ane rANIne te paMcaparameSTI maMtra ane tene vidhi batAvI cAlyA gayA ane pachI rAjA pitAne ghera AvyuM. munie kahelA pavitranuM maMtranuM samaraNa karatAM te rAjArANInuM duSTa aMtarAya karma atyaMta halakuM thaI gayuM. te pavitra rAjAne navakAra maMtranA prabhAvathI ane sAmyabhAvathI (temAM sAte dhAta raMgAI javAthI temAM zraddhA pariNati jAgavAthI) rAjyanI vRddhi, kAryanI siddhi ane sarva dizAemAM prasiddhi thaI gaI. eka vakhate rAtre rAjA jAgrata thaI A pramANe ciMtavavA lAge- mAre navakAra maMtranA prabhAvathI sarva zubha thayuM, paraMtu se varadAnanI prAptirUpa mAruM kArya haju siddha thayuM nathI. te kArya haju paNa mane saMtApakArI ane duHkhakArI lAge che " rAjA A pramANe ciMtavatuM hatuM, tevAmAM devage bhegasahita (svahitakArI ane cakara ) rANI svapnAmAM trAsa (bhaya-kalaMka) rahita evA pUrNacaMdranuM pAna karI gaI. je putrane mATe A sanAtana navakAra maMtranuM smaraNa kare che, te svamAmAM (paNa) sasalAnA cinha-lakSaNa yA kalaMka sahita caMdranuM pAna karatA nathI + reNue amRtanA jevI vANIthI te svamAnI vArtA rAjAne kahI jevuM bhejana teja oDakAra Ave che rANIne paritApa je caMdranA pAnathI zAMta thaI gaye, te ghaTe che, paNa rAjAne mATe te AzcaryanI vAta che. athavA te baMnenI ekatA che. jenI abaLA strI paNa rAjAne gaLI jAya che. te pachI te rAjA akhaMDa nizcita kema na rahe? A pramANe ciMtAnA saMtApathI mukata thayelI rANune rAjAe harSathI kahyuM "bhadra! tane rAjA-caMdranI jema kalA kalApathI yukata e putra thaze. he bhAminI svamomAM je strI lIMga jovAmAM Ave, te prAye karIne strI avatare che, puMliMga jovAmAM Ave te purUSa avatare che ane napusakaliMga jovAmAM Ave te napuMsaka avatare che. je zubha svama juve te bhavya putra thAya ane azubha svama juve che tethI viparIta putra thAya che,' tane zubha svama thayuM che, tethI tAre sAre putra thaze, temAM kaI jAtane saMzaya nathI" rAjAnA AvAM vacana sAM 1 naraka nIca gati saMbaMdhI. + paNa kalaMkarahitaja caMdranuM pAna kare e arthavani nikaLa jaNAya che. 1 rANIe amRtamaya caMdranuM pAna karyuM hatuM, tethI teNInI vANuM amRtanA jevI nIkaLe. 2 caMdranA yogathI paritApa zAMta thaI jAya che. rAjAne artha caMdra thAya che tyAre rANI caMdra rAjAne pI gaI ane rAjA zAMta thaye, te AzcaryanI vAta che. 3 rAjA eTale caMdra. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI vimaLanAtha caritra, bhaLI rANI evuM thAo! (ApanuM vacana pramANa) ema kahI potAnA AvAsamAM cAlI gaI. te rAjA ane rANI baMnene pratyakSa khAtrI thayAthI teo pachI haMmezA harSathI navakAra maMtranuM smaraNa karavA lAgyA. - have jyAre garbhane trIje mAsa beThe, tyAre rANIne eka manahara deha utpanna thayo je pRthvImAM kaMi hoya tevoja aMkura utpanna thAya che. rAjAe te deha pUro karyo ane duSkRtyane cUre karyo. pachI svecchA pramANe (sAnukuLa) AhAra vihAranA sukhathI garbhanI puSTi thavA lAgI, lakSmIne ApanA pUrNa kAla prApta thayuM. tyAre jema pUrNimA pUrNacaMdrane janma Ape, tema rANIe netrone AnaMda ApanArA uttama addabhuta kumArane janma Ape. je mANase A putra janmanI vadhAmaNI rAjAne kahI, te mANasane rAjAe harSathI adhika dAna ApyuM. sarva prakArano pitAne kulAcAra vidhipUrvaka karyA pachI jyAre sUtaka nivRtta thayuM eTale sarva svajanonA samUhane jamADI ane vastra vigerethI temano satkAra karI, kAryane jANanArA rAjAe svaprane anusAra te kumAranuM nAma ca dara pADayuM. caMdrodara jyAre ATha varSane thaye, tyAre rAjAe tene kalAcAryane soMpI dIdho. anukrame caMdradara A pramANe tera kalAo zIkhyo. 1 lekhana, 2 gaNita, 3 gIta, 4 nRtya, 5 vAdha. 6 rasAyana, 7 tiSa, 8paThana,9 chaMda, 10 nirUkata,(zabda vyutpatti) 11 gArUDa, 12 smRti, 13 vyAkaraNa, 14kAtyAyana, 15 zikSA, 16 vijJAna (sAyansa) 17 Agama, 18 kAvya, 19 alaMkAra, 20 hAsya, 21 saMskRta, 22 prAkRta, 23 vidhi, 24 veda, 25 ItihAsa, 26 purANa, 27 amarI kalA, 28 khecarI kalA, 29 pizAcika bhASA, 30 apabhraMza, 31 nakhathI karavAnI kalA, 32 5traketaravAnI kalA, 33 maMtra, 3jayaMtra, 35rasa, 36 svama, 37 vaidaka,38 viSa parIkSA, 39nAca, 40 gaMdha parIkSA, 41 vAda karavAnI kalA, 42 zakuna jANavAnI kalA, 43 dhutta vidyA, 44 vazIkaraNa, 45 jugAra, 46 citra, 47 kASTanI kArIgarI, 48 camanI kRti, 49 pASANanI kRti, 50 dhAtu kriyA, 51 AlekhavAnI kalA, para kAcanI kalA, 53 hAthI upara caDavAnI kalA, 54 gheDA para caDavAnI kalA, ane hAthI gheDAnI zikSA, papadeza bhASA jANavAnI kalA, 56 siddhAMta, pa7 kevalividhi, 58 yaMgathI rasoI karavAnI kalA, 59 pAtALa siddhi, 60 vaidakanI siddhi, 61 iMdrajALa, 62 hathIyArane abhyAsa 63 mahela banAvavAnI kalA ane lakSaNanuM jJAna 64 ratna parikSA, 65 nighaMTu-auSadha keza, 66 kASTanI cejanA karavAnI kalA, 67 prayoganA upAya jANavAnI kalA, 68 kapaTa kalA, 69 darzanane saMskAra, 70 vRkSanI cikitsA, 71 sarvakAriNI kalA ane 72 sAmudrika, A pramANe sarva kalAonI kIDAnA maMdira rU5, suMdara AkRtivALe ane ratinI prItivAle te caMdrodara rati prItivALA kAmadevanA je zebhata hatuM, je caMdradarano jIva lekhazALAmAM jatAM vibudhAcArya thAya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratanA svarUpa upara caMdrodaranI kathA. 153 te ghaTe che. paraMtu te kalAvAna che, eTaluM Azcarya che. kumAranA kalAcArya uttama brAhmaNane rAjAe maMDaLa (deza)nA dAnathI evo satkAra karyo ke jethI te nAmathI ane dhAmathI kharekhara kalAcArya banI gaye hato. eka vakhate rAjAe jenuM bala anekamAM pravarte che evA potAnA atisAra nAmanA maMtrIne te kumAra hitazikSAne mATe soMpI dIdhuM. te buddhimAna maMtrIe satyune paNa mAnavA yogya ane kAmadevanA jevA suMdara evA te kumArane A pramANe kahyuM "he uttama buddhivAlA vatsa, huM tane ucca zikSA ApuM chuM. te zikSA sarasvatInI eka lekhazALA kahevAya che athavA tene zikSA ApavI te pUrNa caMdrane kalA ApavA jevuM, suryane teja ApavA jevuM ane deva gurU bRhaspatine zikSaNa ApavA jevuM che, tathApI vidvAna ane mAnI evA purUe rAjAnI AjJA mAnya karavI joIe, ema dhArIne huM tane je kAMI kahuM, te tAre hitarUpa dhAraNa karavuM. he vatsa, ciMtAmaNi ratnanA jevuM A manuSya janma prApta karIne te nizcita rahIza nahi. te ratnamAMthI ciMtita padArthane zedhI leje. ghaNA purUSe annane mRttikA tathA suvarNarUpe varNave che, tevA annamAMthI zarIra baneluM che, tethI te zarIra tasamAna mRttikA tathA suvarNa samAna che, jenA mRttikA rUpa zarIra che, te mRttikA vageremAM jAya che ane jemanA zarIra suvarNarUpa che, teo suvarNapaNAne pAme che. he kumAra tuM pUrNa kalAdhArI thayo che, te have tAre suvRtapaNuM dhAraNa karavuM ane temanuM grahaNa nivAravuM. kAraNa ke, te tenA kalaMkarUpa che. uttama purU gurU pAsethI sUtra meLavI potAnA yauvana vayanA kamane sAdhe che, paraMtu strIrUpa pApanAM vanane sAdhatA nathI. jeo taMtrane prApta karI ( zAstra-vidyA prApta karI) mAna dharIne te mAnane nAza karatA nathI, te purUSa viSamAM rahIne ane pramAdamAM paDIne kSaya pAmI jAya che. budha, gurU, kavi, vaka, kalAvAnuM ane zUra e paNa purUSa avAragInA saMgathI nIce jAya che ane asta pAmI jAya che. te pachI bIjAnI zI vAta karavI? je A laphamIrUpI rAI che, te aMgane puSTi ApanArI mAnelI che, paraMtu te bhegavavAthI-khAvAthI caitanyane ApanArI thatI nathI. kAraNa ke, te sAgaramAMthI utpanna thayelI che, udyamavAlA purUSanuM dIrgha evuM zAstra zatruone jItI le che, paraMtu pramadAne 1 caMdrarUpa thayela che. 2 suvRtta eTale sAruM vartana caMdrapakSe sArI goLa AkRti. 3 tamaajJAnanuM grahaNa na karavuM caMdrapakSe tama--rAnuM grahaNa na karavuM. 4 budha DAhyA pakSe budha, gurUmoTA pakSe gurUgraha kavi-kavitA karanAra pakSe zuka, vakra, vAMke pakSe maMgaLa graha, kalAvAna-kalAvALe pa caMdra, zura rivara pakSe sUrya, 5 vArUNI-madirA pakSe pazcima dizA. 6 nIca graha thAya che. 7 sAgara eTale viSa sahita pakSe samudra. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrIvimaLanAtha caritra, ane pramAdane vaza thayelA purUSanu te zAstra tevuM thatuM nathI. kA vigere ceAddhAe bAhera athavA raNabhUmimAM rAkhavA joie. jo tee aMtaHpuramAM ( hRdayanI aMdara ) pesI gayA, te teo viparIta kA kare che, he vatsa! tu gurU-DilAnI AgaLa namra thaine raheje ke jethI tArI gurUtA thaze, kAraNa ke, je stabdha ( akkaDa ) rahe che, te raIdanA akSara nI jema A pRthvI upara laghutAne pAme che. je prANI peAtAne jIvana ApanAra mANasane namana karatA nathI, te sAvaranI pALa upara rahelA vRkSanI jema adhesukha thaine narakamAM paDe che, tuM hu MmezAM samudra thaine raheje. kAraNa ke, tuM lakSmInA janaka utpAdaka che. buddhimAna heAya, paNa jo te amudra-pamudrArahita hAya te te lakSmIne utpanna karanAra thatA nathI. (huM dhauttamapurUSa chuM) evuM tuM samajIza nahIM, tema vizvAsa rAkhIza nahIM. paraMtu paranI apekSAe tu madhyama purUSa thaine raheje. je tArA vacanane AgaLa karavAnI tArI IcchA hoya, te! tuM maneAhara bhASaNa kahevAmAM AgaLa paDaje, paNa bIjAnI AgaLa tema karIza nahIM. ' huM A vizvamAM -salakSaNu chuM ' evA ga cheDI deje. kAraNa ke, eka "ariSTa padavaDe te badhuM niSphaLa thaI jAya che. jo tArI icchA 10Atmane pada eTale tAre peAtAne mATe pada dhAraNa karavAnI hoya te tu" 11sukama`bhAvanA Azraya karaje, nahIM teA kartA 125ma~pada-eTale bIjAne mATe pada ApanAra thaI paDaze jayAre 13 upasaga Ave che, tyAre prAyeH karIne dhAtue svAsAdhaka thatA nathI. tethI e dhAtue vaDe prathama sakriyA sAdhI leje. 14lakSaNamAM je hrasva heAya, tene DhI`sUtrathI hrasvapaNuM thAya che. te joine tenI * 1 gurUtA-moTA. 2 chaMdanA akSara stabdha eTale padane aMte hoya te gurU chatAM laghu gaNAya che. 3 sarAvaranI pALanA vRkSane jIvana ApanAra jala che. jIvanane a jaLa ane vita thAya che. 4 samudra-mudrA chApa cAritra-sana sahita pakSe sAgara. 5 mudrA chApa-rahita hoya te nANuM cAlatuM nathI pakSe sana rahita. huM vyAkaraNamAM pahelA purUSa pakSe Uttama prakAranA purUSa cha vyAkaraNamAM bIjo purUSa te madhyama purUSa pakSe sAdhAraNa purUSa. 8 salakSaNu-vyAkaraNa bhaNelA athavA sArA lakSaNavAlA. 9 ariSTapadanA yogathI lakSaNe niSphaLa thai jAya che, vyAkaraNamAM paNa ariSTa azuddhapada AvavAthI vAkaya niSphaLa thai jAya che. 10 Atmanepada vyAkaraNapakSe AtmaneSada dhAtu. 11 sukarma bhAva-sArA karma karavApALuM pakSe vyAkaraNamAM ka` vibhakti. 12 vyAkaraNa pakSe paramaipadI dhAtu. 13 dhAtunI AgaLa Upasarga lAgavAthI tenA arthamAM pheraphAra thai jAya che. pakSe upasa aMtarAya pIDA AvavAthI zarIranI dhAtu bagaDe che. tethI te vaDe sakriyA karI levI pakSe sakriyA kriyApadane artha. 14 lakSaNamAM vyAkaraNamAM je hrasva svara huMya tene dIstra dIrgha karavAnA sUtrathI hrasvapaNuM thAya che, pakSe tu dharma kAryAMnA lakSaNamAM dIstra kAma karavAnI madatAne laine hrasva-TuMkA thai jaIza niha. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAyatattvanA svarUpa upara caMdradaranI sthA. 55 prAptine mATe tuM dharmAM kramamAM te thaiza nahi, je svarahIna hoya te satra AgaLa javAthI papTe-pAchaLa gheSaNA karanArAeAmAM kayAreka zUnyatAne prApta thAya che. tuM vRddhivaDe mahattAne prApta karI hRdayamAM mAna lAvIza nahIM. kAraNa ke, vyAkaraNa vigeremAM vRddhithI guNanI hAni thAya che. aMtya vaNu paNa jo padastha hoya te te gurUtAne pAme che ane te aMtya vagaranA hoya te avAna chatAM paNa te nAma mAtra kahevAya che, pAzcAtyane gurUttA ApavAne tu' vaNu saMyogane sevaje, svaravAlA paNa ekale jema gAyanane gaurava ApI zakateA nathI, tema te khIjAne gaurava ApI zakate nathI. he vatsa, tuM tArA maiM lakSaNamAM samAna purUSanI sAthe tArI ekattA joine parane lApa karI eka dIrghatA karIza nahIM. jo tArI IcchA kAryanI siddhi karavAnI hAya, te kRtya pratyaya dhAraNa karaje, kAraNa ke, dhRta ane tadvaiita vaDe te siddhi thavAnI che, bIjAthI thavAnI nathI. huM vatsa, nAma rakSAne mATe sArI rIte vibhaktinA tyAga karIza nahi. e vibhaktithI suzabdone padanI prApti thAya che. "17huM sAlaMkAra chuM. ethI mAre 117 Dhavrutta vigere sadguNlRAnI zI jarUra che ? ema tAre ciMtavavuM nahiM. kAraNa ke, savA~ prakAranuM sAhitya sarvAMguNavALu' kahe che. he vatsa, tuM tArA hAthamAM 12myAna vagaranuM paNa khaga rAkhaje. kAraNa te khIjAne lakSmI apavAmAM AkAra rahita nahi thAya. je peAtAnA varIAne bhaya Ape che, peAtAnA svAmIne guNa kare che ane vigraha-yuddhamAM pRSTa Ape che, tene dharmImAM joDaje, " badhA pakSa mArA che, tethI huM sadA pakSavAleA chu" ema harSI "" 1 svahIna-svara vagaranA vazunya thaI jAya che. pakSe tu kaMThanA svara vagarane thaI zunya thaze nahi. 2 vyAkaraNamAM je svaranI vRddhi thAya che. tene guNu thatA nathI. pakSe tuM rgaMduM-AbAdIthI mAna karIza nahIM, nahIM teA tArA guNanI hAni thaI jaze. 3 piMgaLamAM evA niyama che ke je padane aMte akSara AvyA hAya te hasva chatAM gurU gaNAya che. pakSe tu atya chellA rahIza paNa je padastha padavImAM hotA tArU gArava thaze. 4 piMgaLamAM joDAakSarana pAsene hastra akSara paNa gurU thAya che. te pramANe upadeza pakSe pAzcAtya-pAchaLa rahelAne gurUtA ApavAne mATe va sayAga-ca vaSa~nA samAgama karaje 5 vyAkaraNamAM samAna svaranI sAthe paraspara eka dIrghattA thAya che, tyAre ekane! leApa thAya che. upadeza pakSe tu tArI samAna evA lokAnI sAthe ekatA karaje. paNa kAnA lApa-abhAva karIza nahi. kRtya pratyaya-vyAkaNunA kRdaMta pratyaya pakSe nRtya-kA upara pratyaya-vizvAsa rAkhaje. cha kRtakRta, pakSe karela. 8 dvaita pratyayapakSe tenuM hita 9 vyAkaraNamAM vibhakata lagADavAthI nAmanI rakSA thAya che, ane vikitathI zabdonI padasattA paDe che. pakSe sAdhu purUSonI vikti-vizeSabhakata cheDavI nahiM, tenAthI sArA zabdo vAlA-madhurabhASI evA purUSAne sArA padanI prApti thAya che. 10 sAla kAra-alakAre sahita pakSe arthAlakAra sahita. 11 baMdavRtta-sArA chaMdavRtta, pakSe chaMda-svabhAva-vRtta-sadAcaraNa vigere guNA. 12 gatakAza myAna vagaranuM pakSe dhanakAze rahita. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, karIza nahiM kAraNa ke, te je vipakSa-avaLe pakSa thaI jAya to te viparIta banI jAya che. " "huM kSamAmRta chuM, tethI mane viSayethI zuM thavAnuM che?" evuM ciMtavana karIza nahi kemake, strIone netranA viSayamAM levAthI te viSayeno rasto maLe che. ema kahevAya che. he vatsa, tuM kSamAmRtanA padane cagya che. tethI tuM guruguNa saMpAdana karaje, tAre zakita vaDe aMga upAyathI pitAnI jAte sadA gaNa rakSA karavI. sabuddhivAlA purUSe je bIje mANasa potAno guNa grahaNa kare to harSa kare nahi, tema deSa grahaNa kare te dveSa ko nahi, kAraNake, sthiti ane prasthitinI IcchA rAkhavI. huM sa5chuM evuM mAna kadipaNa karIza nahi. akSarane paNa svarUpathI evI rIte pheraphAra thaI jAya che. tuM je eve thaI jaIza, te pachI tane tAno nirNaya thaI zakaze nahi. bALako paNa prANAyAmanI kalAnI pratIkSA karatA nathI. he bhadra, gurUe kahelA pratyakSa ane parokSa e be pramANene tuM sadA mAnya karaje, jethI tuM samadarzI thaI zakIza. tuM blekanA kartAnI jema varNavibhakti, yatisadaguNa, gurU ane laghune yathAyegya padamAM sthApana karaje. he vatsa, tAre sadA nyAyamArge rahevuM, uttama mAnavAlA pAtrane dAna ApavuM, devatatvanuM harSathI dhyAna karavuM, zrIgurUnA varNananuM gAna karavuM; sadA vyasanano tyAga kare, siddhAMtanA saddhacananuM pAna karavuM, gurUe kahelA tatvane mAnavuM, je jItavA gya hoya tene jItI levuM, paropakAra kare, pApamAM harSa na karavo, pitAnA abhigrahanuM maraNa karavuM, dharmane UMce prakAre dhAraNa kare che. zAstranuM ciMtavana sadA karavuM, mitranA hRdayane chetaravuM nahi, samaya pramANe suvuM, kuTuMbane jamADavuM, utAvaLathI kArya karavuM nahiM, gurUnA vacanane hRdayamAM dhAraNa karavuM, kukarmane aTakAvavuM, pitAna sukRtyathI duHkha samudrane tarI javuM, duSTane saMga choDa, kukama karanArane tiraskAra kara, guNa samUDa melavave, manano mela dhoI nAkhavuM, lIdheluM vrata pALavuM, zarIranuM bahu lAlana karavuM nahiM, svI 1 kSamAbhUta eTale rAjA pakSe muni muni kSamAdhArI che. paNa je vize tarapha pravarte to te bhraSTa thaI jAya che. rAjA paNa je viSaya tarapha pravatta te te rAjyabhraSTa thaI jAya che, 2 kSamAbhUta rAjA ane muni-rAjA pakSe gurugu eTale meTA guNa ane muni pakSe gurUnA guNo. 3 aMga -zarIra athavA rAjyanA aMga-muni pakSe Agama. 4 rAja pakSe gaNa rakSA eTale samUhanI rakSA muni pakSe pitAnA sAdhu samudAya saMdheDAnI rakSA. pa sthiti prasthiti eTale rahevuM ane cAlyA javuM. 6 akSaromAM paNa vyAkaraNanA niyathI pheraphAra thayA kare che. 7 bALakane prANAyamanI kalA svAbhAvika rIte hoya che 8 lokane kartA chaMdanA niyama pramANe varga-akSara, vibhakti, yativirAma vigere guNene bane gurU tathA laghu svarane tenA yogya padamAM gaThave che tema ahiM evo badha Ape che ke, tuM varNa-brAhmaNadinA vibhakti-vibhAga pramANe temanI sAthe vartaje. yati saguNa-eTale munionA saguNo jANI temaja gurU meTA ane ladhu-nAnAne temane lAyaka evA padamAM rAkhaje-( cita sAcavaje ). Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvata upara caMdaranI kathA, 157 kArelA niyamathI calita thavuM nahiM, caraNavaDe nirmAlyano sparza karavo nahiM dharmanuM kArya choDavuM nahiM, svajananI sAthe bhejana karavuM, manane dhamAM joDavuM nahiM ane pitAnA AtmAnuM hita karavuM. he DAhyA vatsa, kAmI, sarpa, vezyA, dujana, zatru, roga, jala ane agnino vizvAsa karIza nahiM. brAhmaNa strI, gAya, bAla, vRddha, tapasvI zaraNe Avela rogI ane zastra vagaranA mANasane mArIza nahiM. tuM kadI kAnane kAco thaiza nahiM, tema vizvAsaghAtI paNa thaIza nahiM, guNe meLavavAmAM saMtuSTa na thaje ane kevaLa bahirmukha thaIza nahi. satsaMgavAla pitAnI strImAM kAmadeva je, nirvikArI aMga dharanAro purUSa puNyavAna hoya che ane e purUSa sArI pratiSThAne pAme che. je sukRta-puNya rUpI vRkSanA kayArA rUpa nyAya mArgamAM haMsa ane zatru vargamAM vikarALa hoya, te rAjA varNana karavA yogya thAya che. je kRtajJa sarvajJa, prabhune pUjanAra, vizeSa jANanAra, vivekI, pitAnI pratijJAne pALanAra ane vidvAna haya, te purUSa dhanya gaNAya che. je rAjA rAjanIti rUpa latAnA aMkura rUpa, mitra janane AnaMda ApanAra, jJAnane pheravanAra, pApa karavAmAM maMda rahenAra ane ADaMbara rahita hoya, te sAro rAjA gaNAya che. audArya, dharya, gAMbhIrya, zaurya ane vIrya vigere je bIjA guNa A jagatamAM vikhyAta che, te guNethI tuM vikhyAta thaje." ( A pramANe maMtrInA vacananI yuktithI (cAturIthI-kuzaLatAthI) kumAra caMdradara prasanna thaI gaye; pachI te sArI vayamAM rahIne pitAnI yuvAvasthAne samaya pasAra karavA lAgyo. ekavakhate rAjA sabhAmAM beThe hato ane rAjakumAra caMdara tenI pAse rahyo hato, te vakhate pratihAre AvI rAjAne A pramANe kahyuM, "svAmI, zrI kAMpithapuranA rAjA ratnasenane eka dUta Ave che, tene bAhara roke che. tene mATe zI AjJA che? te kaha" rAjAe kahyuM, "tene aMdara praveza karAvya." pachI teNe te dUtane aMdara praveza karAvyuM, eTale phate rAjAnI pAse AvI praNAma karyo. rAjAe pUchyuM, "he dUta, rAjA ratnasenanA kuzaLa samAcAra Apa. pitAnA hitane IcchanArA te rAjAe tane zA mATe ahiM meka che?" dUta bolyo, "tamArA mitra ratnasenane kuzaLa che. je kAraNe temaNe mane meka che te sAMbhaLo. "rAjA ratnasenane ratnasuMdarI nAme rANI che, teNInI kukSithI kalAvatI nAme putrI utpanna thaI che. eka vakhate te kalAvatI sabhAnI aMdara rAjAnI pAse AvI hatI. tene egya joIne rAjAe maMtrIone pUchayuM ke, "A kumArIne mATe yogya vara koNa che?" maMtrI vigere vicAra karI levAmAM kAMIka kahetA hatA. tevAmAM te kumArI belI ke, "mAre vivAha karAva nathI." te sAMbhaLI rAjA ciMtAtura Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI vimaLanAtha caritra, * banI gayA, teNe kahyu, " he vatse, tuM vivAha karAvavAmAM vimukha kema thAya che? mane tenuM kAraNa satvara kahe; jo tuM tArA ahiMnA-piyaranA svajana vargane cheDI devA icchatI na hA, te huM tane gamatA evA purUSane ahija meLavI Apu. purUSa avivAhita rA zake che paNa strI avivAhita rahA zakatI nathI, tethI huM dhanya, tuM svanene rAjI karanArA vivAhane kabula karyAM. " rAjAe A pramANe kahyu', tA paNa te guNavaMtI putrI kalAvatI kAMipaNa belI nahi. eka vakhate teNInI mAtA ratnasu MdarIe teNIne ekAMte pUchyuM, tyAre teNIe peAtAnA hRdayamAM rahelA vicArane amRta jevI vANIthI jaNAvyeA, " mAtA, vivAhanI vAta kene na game ? paNa mAre mATe je kAraNa che, te sAMbhalya. je purUSa rAdhAvedha karI zake tevA hAya, ane ekaja patnImAM premI rahe tevA hAya, tevA purUSane huM vara karavAne icchuM chuM. te sivAya kardi iMdra hAya te paNa huM tene vara karavA icchatI nathI. evI jAtanA vidvAn ane prauDha purUSa upara mArU mana rUce che, paraMtu tevA kAi purUSa huM jotI nathI, eTale huM saMteASa dharIne beThI chuM. " putrI kalAvatIne A vicAra rANI ratnasuMdarIe rAjAne jaNAvyeA, te uparathI rAjAratnasena jarA khuzI thayA ane cetanAvALA banyA. pachI teNe potAnA cittamAM lAMbeA kALa vicAra karyAM ?, " satbuddhivALA cAdara kumAra rAdhAvedhanI kRtine sArI rIte jANe che, tenA jevA koI sadAcAravALA kumAra A pRthvI upara bIjo nathI, tathApi svayaMvaranI aMdara bIjA pravINa rAjakumArA beThA hAya, te vakhate rAdhAvedhane sAdhavAthI kumAra caMdrodaranI pratiSThA thAe. " Avu vicArI rAjAe suvicArI leAkeAnI sAthe ekamata thaI rAjakumArAne khelAvAne sava sthaLe ghaNA te mekalyA che. ane mane bheTa sAthe ApanI pAse mitrabuddhithI meAkalye che. tethI kAmadevane jItanArA evA ApanA kumArane jaladI tyAM mAkalA. " dUtanA A vacana sAMbhaLI rAjA hainA Utka pAmI gayA, ane tarataja teNe lAkhA dakSapurUSAmAM ziromaNirUpa evA caMdrodara kumArane AjJA karI. rAdhAvedha karI pANigrahaNa karavAmAM utkaMThAvAleA paNa pitAnA vacanathI jarA zaramAyelA caMdraDhara kumAra sainya sAthe cAlI nIkaLyA. anukrame uttama dravyanA samUhathI bhAre evI pRthvIne ALagatA nirvighne kAMpilya nagarInI samIpe AvI paheAMcyA. rAjA ratnasena pote dUra sAme AvI, ane AdarathI mAna ApI kumArane varanI yAgyatA pramANe mAna ApyuM. iMdranA jevA parAkramavAlA bIjA paNa rAjaputre. tenA belAvavAthI madasahita ( praka pu`ka) tyAM AvI paheAMcyA. rAjAe kalazeAnI zreNIthI yukata ane tAraNamAlAe suzeAbhita evA eka maMDapa AdarathI karAvye. maMDapanI aMdara udAra, zRMgAra karelA alavAlA ane mane hara keATI game kumAreA AvI zubha Asana upara beThA, temanI vacce rahelA aneka kalAvAle caMdrodara kumAra caMdranI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdiranI kathA. 159 jema bhavA lAgyo ane bIjA kumAre tenI pharatA tArAonI jema prakAzavA lAgyA, te maMDapamAM eka yaMtra zaNagArIne rAkhavAmAM AvyuM hatuM. tenA be cakro banAvelA hatA, te cakrane ATha ArA hatA ane te staMbhanI sAthe bAMdhyA hatA, te vAma dakSiNa pharatA hatA, tenI upara eka bhamatI kANanI pUtaLI rAkhavAmAM AvI hatI. tenI nIce eka temanuM ghaNuM meTuM pAtra rAkhavAmAM AvyuM hatuM. te pachI rAjAnI AjJAthI pratihAra te kumAranI AgaLa potAne hAtha uMcA karI A pramANe skuTa akSaree be, "A AkAzamArge be cakre che, tenI aMdara bANa pheMkIne nIce telanI aMdara pratibiMbita thayelI putaLI tarapha daSTi rAkhI te putaLInA DAbA netranI kIkIne je bhedaze, te amArI kanyAne varaze." pratihAranAM A vacana sAMbhaLI "huM pahele thAuM, huM pahelo thAuM" ema karatAM keTalAeka kumAre beThA thayA ane keTalAeka Asana upara rahIne te rAdhAvedhana yaMtrane jovA lAgyA. temAMthI eka rAjaputra utAvaLe pagaLe satvara yaMtranI pAse Avyo ane teNe AkAzamAge bANa cheDayuM. te guNa vagaranuM mArgaNa lakSane cukeluM jeI, sthala lakSavAle te kumAra vilakSA (bheMThe) thaze, paNa hA-vAMchArahita banI gaye. te ThIka na thayuM, bIje kaI kumAra bANa cheDatI vakhate harSavAle thaye paNa jyAre te bANa AkAzamAM cAlyuM gayuM, te joIne te pachI dAtura banI gaye. keI kumAra cakane vidhAyeluM sAMbhaNI Urdhvamukha thayuM, paraMtu te bANa AkAza tarapha gayeluM jANIne te pachI namramukha-nIcuM moDhuM karIne ubhuM raheze. zilImukha bIje sthaLe gayA pachI sajajAtinuM sumana ujvaLa hatuM, chatAM kRSNapaNAne prApta thayuM; e lokone AzcaryakArI lAgyuM. keI kumAra pitAnuM bANa jarA cakane lAgyuM paNa te zUnya thayeluM joI pote kSAtradharmane azraya karanArA hatA, chatAM zUnya banI gaye. keI pitAnA sthAna uparathI uThAja nahi, keIe kahyuM ke mArAmAM cAturya nathI" ane keIe kahyuM ke " huM te phakata jevAne Avyo chuM. kAMI lebhathI AvyuM nathI, AvI rIte keTalAeka kumAre kheda pAmIne besI gayA, te vakhate rAjA ratnasene AvI uttama evA caMdara kumArane kahyuM, "he sat purUSane ISTa ane sArI pratiSThAvALA kumAra, A badhA rAjakumAra pitAnA gurUnI sAkSIe badhI kalAo zIkhyA che, paraMtu te kalAone temane abhyAsa nathI, 1 mAgaNa eTale bANa ane yAcaka. bANu guNapaNI vagaranuM lakSa-nizAna cuke che, ane guNa vagarane yAcaka paNa lakSa cuke che. te joIne sthULa lakSavALA purUSa vilakSa--vila banI jAya che. ra zilImukha eTale bANa ane bhamaro sajAti eTale mArI jAtane purUSa pakSe sArI jati-suI sumana eTale sArUM mana ane pakSe puSpa jema sArI jAtinA puSpa uparathI bhamara bIje rathale cAle jAya, tyAre pukha kRSNa-kALuM-nisteja banI jAya che, tema te bANa vyartha thavAthI te sArI jAtinA kumAranuM mana kSobha pAmI gayuM. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, tethI te kalAe nakAmI thaI gaI che. mATe tame ubhA thAo ane tene AnaMda ApanArI A rAdhAvedhanI kalA darzAvo." A vacano sAMbhaLI sthira tejavAle, asAdhAraNa kAMtiyukta ane zramane, jItanAra kumAra caMdira utsuka thaye nahi, ane abhimAnI baLe nahiM. te tarataja Asana uparathI ubhe thaye, dhanuSya ane bhAthuM laI yaMtranI pAse AvI te caMdrodara kumAre nirbhaya thaIne harSathI rAdhAvedha karI dIdho. te pachI rAjA ratnasene mane hara hRdayavAlA te kumArane sarva parivAra sAthe utsava pUrvaka nagaranI aMdara praveza karAvyuM. rAjAnuM sarva kuTuMba vivAha vidhinI IcchAthI harSakuLa banI gayuM, paraMtu rAjakanyAnuM mukha zyAmavarNa thaI gayuM, te joI rAjAe kahyuM. "vatsa, Aja pUrNamAne ThekANe amAvAsyA kema dekhAya che? sarva kaSTane nAza karanArI tArI pratijJA jeNe pUrI karI che, te A dhanya caMdira kumAra che, te kumAra saujanya guNanuM pAtra, popakArI, kalAvAna, surUpI, kulIna, dhanavAna, parAkramI, nItimAnuM, saumya, vidyAvAnuM, ane vinayI che. he zubhe, te priya maLatAM tArA mukha upara zyAmatA kema rahe? je tArA hRdayamAM sapatnI thavAnI zaMkA rahetI hoya, to te viSe ciMtA karavI nahIM, kAraNa ke, A kumAra puNyavAna che" rAjAnA A vacano sAMbhaLI te kanyA bolI, mane sapatnInI ciMtA thatI nathI, paraMtu mArI pratijJA purI thaI nahIM, tenI ciMtA thAya che. mArA hRdayamAM je rAdhAvedhanI pratijJA che, te rAdhAvedha jude ja che. " te sAMbhaLI tenI mAtA ratnamaMjarI vismaya pAmIne belI"putrI teM buddhithI kapelo te rAdhAvedha ke che?" teNI belI-" te rAdhAvedha aMtaraMga ( aMtaro) ane siddhine ApavAmAM kAraNarUpa che. sAMbhaLe, te rAdhAvedhamAM karma ane duSkarma rUpI be zake che. te vivekI purUSe jANavA yogya che. A sRSTi ane saMhArane bhajanAra te dunIyArUpI temAM ArA che. je sRSTirUpI ArA che, te sukhe vedanIya che, ane je saMhAra rUpI ArA che, te duHkhe vedanIya che. temAM saMdehanA samUharUpa yaMtranI sAthe sUma lakSyarUpe paratatva raheluM che. je purUSa vicAra rUpI bANa vaDe te lakSyane bhedI zake te mAre priya che. bAharanA rAdhAvedhana karanArA te ghaNA purUSa che, temanI sAthe mAre prajana nathI." A pramANe mahelanA gekha upara rahela te baMne mAtA ane putrI vArtA karatAM hatAM, tevAmAM te rAjamArge cAlyo jato kaI purUSa A pramANe kaleka be-"rAjaputrIne zuddha ane priya evo A rAdhAvedha caMdara kumAra jANe che. bIje ke jANato nathI. e nizcaya che." A upazruti jevo leka sAMbhaLI rANI ratnamaMjarI ane rAjaputrIe harSathI te gekhanI jALImAMthI draSTi nAMkhI. tyAM mArgamAM baMdIjananA vaMda sAthe caMdara kumArane jAte je. rUpa vigerethI potAnI putrInI sAthe tenI sarva rIte Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdiranI sthA samAnatA joI khuzI thaI ane eka dAsIne AjJA karI ke, "jA. te kyAM jAya che, te joI AvyuM. tenA kahevAthI te dAsI tyAM gaI ane tenA vacce rahelA eka purUSane teNIe pUchyuM ke, "A rAjakumAra himaNAM A raste kayAM jAya che?" te purUSa be maMtrIzvaramAM ziremaNirUpa evAM atisAra maMtrIne kahevAthI A kumAra nagagnA caityamAM deva pUjA karavA mATe jAya che," zuddha, uttama, puNya upara rucivALA, pavitra, kalAkalApathI yukta ane veta azva upara virAjamAna evA caMdara kumArane joI mahelanA agrabhAga upara rahelI rAjakumArI harSabharita thaI tenuM pANagrahaNa karavAne tatpara thaI, te ghaTita che. te pachI jenuM hRdaya harSanA bhArathI vyApta thayeluM che. evI rANI rAjAnI pAse AvI ane teNIe te vRtAMtta rAjAne jaNAvyuM. te sAMbhaLI rAjAe ciMtavyuM ke, "caMdara kumAre je putrInI pratijJA pUrNa karI, te bhAvatuM hatuM ane vaidya batAvyuM, - dhamAM sAkara ane khIcaDImAM ghI DhelAyA jevuM mAre banyuM. have huM te baMnene kulanI rIta pramANe vivAha karuM." te pachI vicArane jANanArA rAjAe samagra svajanone belAvI vRddhonA vacanathI vivAhanA vidhino AraMbha karyo. vAghA vAgavA lAgyA, naTe gIta tathA nRtya karavA lAgyA ane parama harSathI baMdIjane ( birUdAvaLI) belavA lAgyA. te samaye lajajAthI avanata-nIce joI rahelA ane svajanoe sanmukha karelA vara kanyAnI tArAmaitrI thaI, eTalAmAM meTe kolAhI thaI rahyuM. te kolAhala sAMbhaLI rAjA ane kumAra caMdira paNa cAre tarapha dizAomAM daSTi pheravavA lAgyA. tevAmAM eka purUSe AvI A pramANe kahyuM, "he svAminuM, sAta sthAnamAMthI jharatA mada jalanA jharAothI yukta, parvatanA khaMDa jevA meTA kuMbhasthaLathI virAjamAna, zilAonA jevA aga tathA paDakhA vALA ane kRSNa varNane eka vidhyAcaLanA jevo gaje ahIM AvyuM che. A cAra dAMtavAle ane jenI AsapAsa bhamarAo guMjArava karI rahyA che e je je lokone bhaya upajAve che. te gaMdha hastInA bhayathI ApaNI gajazAlAmAM rahelA hastIo A lAna-sthabha ukheDIne palAyana karI gayA che. jANe sAta azvavAlA sUryane AThama azva arpaNa karato hoya tema pragaTa 1 dAna-madathI virAjamAna evI suMDhavAlo thaI ApaNA azvane uchALe che, he svAmI, jema ghuDa pakSI sUryane joI zake nahIM, tema kaI paNa te hAthIne jevAne samartha thato nathI. Apa have zuM joIne besI rahyA cho? te gaje hamaNAMja ahIM Avaze." te purUSa A pramANe kaheto hato, tevAmAM to te gabeMka tyAM AvI pahoMce tathA kumAra caMdrodara ane rAjAe (sevaka) je kahela, tethI paNa vadhAre 1 je potAne sAthe bhAre-uttama dAna Ape te azvanuM (paNa) dAna ApI zake che hastI pakSe dAna eTale mada Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, (madenmatta thayela) tene je. rAjAnA sainyane daLI nAkhato, lokomAM kalaha upajAvate ane pedaLanI paMktine teDI pADato te gajaMdrane joIne rAjAe A pramANe kahyuM ' prajAonA samUhane paDanArA A adbhuta gajene pitAnA bhujabaLathI vaza karI zake te kaI kSatriyathI thayelo purUSa che ?" A pramANe kahI majA je je kSatriyanA mukha upara potAnA ne nAkho, te te kSatriyanara dheya cheDIne nIcuM mukha karavA lAgyA. te kAle ghaNA lokone mAratA te unmatta gajene joI rAjAe nivA chatAM kumAra kodara parama kSAtra tejane dhAraNa karato AdarathI rAjakanyAnI sAthe bAMdhelI cheDAcheDI choDI daI te gajeMdranI sAme AvyuM. teNe prathama kAnamAM Ugra lAge te siMhanAda karyo. te sAMbhaLI teganeMdra paNa kSaNavAra bhayAkula banI Ubho rahe, pachI jyAre teNe pitAnI AgaLa manuSyane joyA eTale dhithI uddhata thaI pitAnA vegathI pRthvIne kaMpAvate te gajeMdra kumAra tarapha deDI AvyuM. gajedra DAbI tarapha vegathI vaLI zakato nathI ema jANI te balavAnu kumAra te bhAga tarapha Azraya karI ubhuM rahe. svabaLathI ane chafthI duSTa jItI zakAya che, te pramANe caMdrodara kumAre te bhayaMkara gajeMdrane tAbe karI lIdhe gajArohaNanI kalAmAM catura evo kumAra te gajendra upara caDI gaye. te je samagra rAjavarga harSita thaI gaye. tevAmAM te gajendra pakSInI jema te kumArane laI AkAzamAM uDe. te joI lekonA netro vismaya pAmI gayAM. madanA jalane citarapha varSAvata gajanAnA samUhathI gAjato ane ane kumAranI kAMtirUpa vidyatane dhAraNa karatA te gajeMdra meghanI jema AkAzamAM cAlavA lAgyA. jyAre kumAra cauTAnuM ullaMghana karI gayo. eTale kalAvatI ci tavavA lAgI ke "huM maMda bhAgyavALI AvA patine yugya thaI nahIM. mArA hAthamAMthI ciMtAmaNi cAlyo gaye, AMgaNAmAMthI kalpavRkSa gayuM, gharamAMthI kAmakuMbha gayo ane mukhamAM Avelo kaLIye paDI gayo. hu anaMta pApavALI kayAM? ane puNyathI utpanna thayela te prabhu kayAM? mAre tevA purUSanI sAthe saMgama kayAMthI thAya? kAraNake, puNya ane pApane vara che. pUrva vidvAnoe mane mAtaMgagati rUpe varNavelI hatI, tethI mArA hAthanA sparzathI mArA pati mAtaMganI saMgativALA banI gayA. pavinI kharekhara paMkA-kAdavamAMthI thayelI che, te Ina-sUryanA kiragocara thavAthI zubha divase prakAzane pAme che paraMtu te diyamAM prakAzane pAmatI nathI, pUrve lalATanA 1 mAtaMgagati eTale gajagAminI-hAthInA jevI cAlavALI pakSe mAtaMga-caMDALanI gativALI, tethI mArA karasparzathI A kumAra mAtaMga saMgati-caMDALanI saMgativALA thayA. pakSe mAtaMga-hAthInI saMgativALA thayA. 2 karAcara-hastacara pakSe kiraNagocara, ina-sUrya pakSe ina-svAmI. 3 Sodaya-doSane udaya pakSe doSA-rAzino udaya. kahevAno Azaya e che ke, padminI-(lakSmI) paMkaja-(pAparUpa) kAdavamAMthI pedA thayelI che, paNa te dharmarUpa sUryanA kiraNanA saMgathI zubha divase prakAza pAme che, paNa doSodayamAM-pAparUpa rAtrinA udayamAM prakAzane pAmatI nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratanA svarUpa upara caMdiranI kathA akSara (vidhi ) yogathI huM varNinI varNavAlI kahevAtI hatI, te atyAre tenA viparItANAthI avarNanIyapaNAne prApta thaI chuM. vivekI purUSa matsyanI pAsethI tenuM eka svabhAvaka zikSaNa levA yogya che ke je matsya pitAnuM pANI gayA pachI jIvitane tyAga karI de che. arthAt mANase pitAnuM pANI UtarI gayA pachI jIvavuM na joIe. "A stra akamI che ema mane loko kaheze. kAraNa ke, e strInA hastanA saMyogathI teNIne pati ghaNe duHkhI thaI gayo. vaLI viraharUpI agni nArakInAM uSNa pradezanA ja kahale che. tenI AgaLa citAno Agna te sAkSAt zItaLa ane sukhakArI che. mATe te mArA avarNavAdane ane virahanA duHkhane chedavAne huM citAnamAM praveza karIza, huM laghutAne sahana karIza nahiM. A pramANe hadayamAM ciMtavI teNIe pitAnI mAtA pAse te vicAra jaNavyo. mAtAe kahyuM. jevI tArI buddhi thaI che, tevIja mArI buddhi che. te vicAra rAjAo ane rAjavage paNa aMgIkAra karyo. te joI nagaranA sarva lekoe paNa te pramANe kabula karyuM. lokamAM kahevata che ke, "A vizvamAM sarva vidvAnonI eja buddhi thAya che," te kahevata A nagaramAM satya thaI pachI lokoe tarataja pitapatAnI ciMtA karavA mATe ThekANe ThekANe pRthvInA akhaMDa khaMDa khaDaganA AkarSaNathI judA judA karyA. zatru ane mitra sahita sarva janasamUhe suvarNanA mUlya vAlA uttama kASTAthI tyAM citAo khaDakI. pachI badhA loko ghAsanA pulAmAM agnine nAkhI mukhanA pavanathI Adara pUrvaka tene saLagAvavA lAgyA, paraMtu te zekAtura evA sarvenA agnimAMthI javAlA pragaTI nahiM tethI rAjA vigere sarve "AnuM zuM kAraNa haze ema vicAramAM paDI gayA, tevAmAM rAjakumArI kalAvatIe dizAomAM pitAnI daSTi nAMkhI, tevAmAM kAyotsarge rahelA eka zAMta muni teNInA jovAmAM AvyA. tarataja teNIe ciMtavyuM ke "A muninA prabhAvathIja agni saLagato nahIM hoya. mATe e munine namaskAra karI huM mArA janmane saphaLa karUM." A pramANe ciMtavI rAjaputrI rAjA vigere lokonI sAthe tyAM gaI ane munine namana karI avasarane yogya evuM vacana belI. "he dayAnidhe; tame tamArA tapathI A balatA agnino rodha zA mATe karyo che? hAla duHkhI thayelA A sarva janane zuM tame jANatA nathI?" te uttama muni kAyotsarga - rIne A pramANe bolyA "bha, tuM tatvane jANanArI che chatAM mugdhAnA jevI kema dekhAya che? jIvane bhragupAta, agni, sudhA, tRSA kaMThapAza ane jala vigerethI mRtyu pAmavuM, jenAgamamAM naSidha che. ethI utpanna thayelA maravaDe puNyavAna manuSyane paNa lokamAM avagatinAM jevI vyaMtaranI gati prApta thAya che. vidvAnoe sarva ThekANe AtmahatyAno 1 arthAta ame paNa tArI sAthe baLavA taiyAra chIe. 2 bhRgupata-bhairavajapa-zikhara upathI paDavuM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI vamaLanAtha caritra. niSedha karela che. hamaNAM je A karavAmAM Ave che, te saddabuddhithI rahita che. tethI tuM kadAgraha choDI de ane jinadharmanuM pAlana karyuM. jethI tane A leka tathA paralokamAM adbhuta sukha prApta thAya." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjakanyA bolI, "muni, mane dIkSA Apo ke jethI mane A saMsAramAM ubhaya lekamAMthI bhraSTatA prApta thAya nahiM." munie kahyuM, "bhadra, tAre haju bhega phalavALuM sukhadAyaka kama bhegavavuM vadhAre bAkI che, tethI tAre dIkSA levI ucita nathI. tuM gRhasthAvAsamAMja rahIne zAsananI prabhAvikA thaIza. je purUSane mATe te A AraMbha karela che, te purUSa cothe divase Avaze." A samaye rAjAe pUchayuM, "bhagavana, te caMdradara kumArane koNa laI gayela che ane te zI rIte Avaze?" muni bolyA-vaitADhaya parvata upara mallikA nAme eka nagarI che. temAM uttama vidyAomAM kuzaLa e ratnAMgadanAme rAjA che. te rAjAne lIlAvatI nAme rANI che. teNInA udaramAMthI utpanna thayelI tene rukimaNuM nAme eka kanyA che. gaIkAle te rAjakanyAne vayanI joI rAjA ratnAMgade pitAnA sabhAsadene kahyuM ke, "A kanyAne yogya e kaIvara che ke nahIM? te kahe. "tyAre teoe jaNAvyuM ke, "hAla kAMpilya nagaramAM zrIrAma rAjAno caMdradara nAmano kumAra che te A kanyAthI caDIAta che. temanAM AvAM vacana sAMbhaLI te ratnAMgada rAjAe potAnI putrInA vivAhane mATe tArA jamAIne gA~dranA rUpavAlA eka vidyAdharanI pANe haraNa karAvyo che. hadayamAM AnaMda pAmatA evA te vidyAdhara rAjAe te caMdrodara kumArane vivAhane arthe AmaMtraNa karyuM. te vakhate svabhAvathI saMtuSTa rahenAre ane kAmadevanA je suMdara eve te kumAra muninI jema sAra ane udAra vacana bolyo, + " strInA vegathI je paNipIDanapANigrahaNa thAya che, te purUne prANapIDana-prANIne pIDA karavArUpa thAya che, tethI huM te pANigrahaNa karIza nahi, gRhastha purUSathI eka strI vinA kadi paNa gRhakArya karI zakAya nahIM. kAraNa ke, gRhiNuM eja ghara kahevAya che. izvara paNa eka patnIvratane laIne mahAvratI kahevAya che, te jyAre bIjI strImAM Asakata thayo eTale te mahAnaTa kahevA catura, ane vivekane jANanArI evI purUSane je eka ja strI hoya to pachI manohara evI bIjI strInI jarUra che? jyAre purUSa advitIya-ekale hoya, tyAre te caMdranI jema vRddhi pAme che ane je te sadvitIya thAya che, tyAre te + gRhastha purUSa ekale ekaja kanyA sAthe joDAi (lagna karI) zukala pakSanA bIjanA caMdramAnI pere vRddhi pAmate jAya che paraMtu eka kanyAno saMyoga chatAM eTale joDeluM chatAM lobhavaze je purUSa bIjI kanyA sAthe lagna kare, te te kRSNapakSanA caMdranI jema dina dina kSINa thata jAya che. Izvara eTale zaMkara te mahAnaTa kahevAya che. 2 eka strIno yoga- ga-saMbaMdha chatAM anya stra saMgAte je saMbaMdha karavo. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdradaranI sthA. 165 adhika kSaya pAme che. e strIe, mArgamAM lIdheluM khetara, virAdha, zatrutA karavI, naThArA mitrA karavA ane ajI mAM bheAjana karavu' e pAMca doSa potAnAja karelA heAya che. je purUSa e strI vAlA hAya, te kuTa-khATuM bhASaNa karavAne laIne sAkSI gaNAtA nathI, te pachI rAjakulamAM tevuM pANigrahaNanuM kAma zA mATe karavuM ? " pachI vidyAdhara aMjali joDI vinayathI eklyA-'he rAjakumAra ! mahAzaya purUSA khIjAnI prAthanAnA bhaMga karatA nathI. mArI putrI kumudinI jema tamArA suMdara karatuM grahaNa karIne atyaMta vALI thaze. tethI satvara tame A kanyAnuM pANigrahaNa sArI rIte kare. jethI pachI svaccha (rUDA) Azaya vALI A kanyAnu keAi anerI srI nAma na Tru-parAbhava na kare. " AvAM vividha vAkayAthI Agraha karI te vidyAdhare te kumArane vivAhita karyAM che. te have ahuM strI sahita Avaze. anathaDamAMthI rakSA karavAne mATeja meM A agnine aTakALyA che. huM rAjana, tethI zAka cheADIne dayAmaya dhamA~nu pAlana ka A pramANe kahI te jaMgama tIrUpa muni AkAza mAge cAlyA gayA. pachI rAjA vigere sAmatrisahita loko tyAM ja rahyA hatA. " ameA rAjakumAra caMdrodarane laIne ja nagaramAM jaizuM, te sivAya nahI' jaie, " ema nizcaya karI kA samUhane cheDI daI teo tyAM ja paDAva nAkhIne rahyA. "" jyAre ceAthA divasa AbyA, tyAre paNa kumAra AkAzamAMthI Avye nahI" eTale te leAkeA zAkAtura thai paraspara A pramANe kahevA lAgyA- are! bhAIe, te mAyAvI munie ApaNa sarvAMne chetaryA che, mATe phrIvAra citA karo ke jethI duHkha jovAmAM Ave nahi' '' teone punaH tevA udyama joi rAjakumArIe te leAkeAne kahyu ke, "kalpAMta kAle paNa te muninu sa` vacana phre-phAphera thAya nahIM. " AvI rIte dhIraja ApelA te leAkeA rAjakumArInA vacana upara dRDha thaIne rahyA ane pradhAna vigere te rAtre paNa sAvadhAna thaine jAgavA lAgyA. jyAre AzA rahita nizA thaI tevAmAM AkAzamAM kAi e purUSonA moTA avAja A pramANe sAMbhaLavAmAM Avye temAMthI eka ja elyA " are ! A mArI icchita kanyAne paraNI tuM kayAM jAya che? huM tArI pAsethI teNIne balAtkAre lahIza pRthvI vIra purUSone bhAgya che " tyAre bIjo bAlyA, " huM teNIne paraNye! hu tene kheMcI levAne tu kema icche che ? tuM satvara mArI pAse Avya eTale tArU mastaka chedI nAMkhuM " A sAMbhaLI te leAkeAnA citta saMbhrAte thai gayA, AkAzamAM STi pheravavA lAgyA ane kAnane dussaha lAge tevA temanA khaDageAnA khaTakArA AkAzamAM sAMbhaLavA lAgyA te sAMbhaLI leAkeA elavA lAgyA ke, " A purUSAmAM ApaNA kumAra 1 kumudinI-poyaNI caMdranA karakiraNane grahaNa karI havAlI-thAya ja. kumAra paNa cakre dara che, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI vimaLanAtha caritra, haze nahIM ane te hoya to tene jaya thAo ke jethI sarva prANIone sukha thAya A pramANe sarva leka kahetA hatA tevAmAM kiraNonA samUhathI dizAone prakAzamAna karato kaI prANa rahita purUSa AkAzamAMthI paDaye "he nAtha, caMcaLa jIvitane tyAga karI tame devAMganAne varyA hazo paraMtu tamArA vinA huM ugra duHkhane zI rIte sahana karI zakIza ?" A pramANe AkAzamAM vilApa karatI keI strInuM rUdana sAMbhaLI badhA loko zekAkula banI gayA pachI rAjAe dIpaka maMgAvI te paDelA purUSane mRtyu pAmele je te kumAra caMdirane oLakhI teNe rUdana karavA mAMDayuM, rAjakumArI paNa kumArane mRtyu pAmelo jANI ghaNI zakAtura banI gaI, ane tenuM sevakonI pAse citA pravezanI sAmagrI karAvA lAgI. rAjA rANI ane sarva leke paNa te karma karavA lAgyA pachI rAjakumArI kumArane citAmAM Aje paNa karI snAna karI, ArAdhanAno vidhikArI ane paMca namaskAranuM smaraNa karI jevAmAM jhaMpApAta ravA jAya che, tevAmAM kumAre AkAzamAMthI AvI potAnI priyAne kahyuM sAhasa kyuM nahIM sthira thA, kAraNa ke sthiratAvAlAmAM lakSmI no saMbhava che. " pachI sarva lokonI sAthe rAjakumArIe uMcuM joyuM tyAM uttama parAkramavAlA kumArane ghaNA harSathI je ne kumAra vimAnamAMthI tarata utarI bhumicArI thaye. rAjA tene joI saparivAra harSita vadana banI gayA. rAjakumAra rAjAne nAmI sArA sthAna upara beThe pachI rAjAe najare joyele AkAzanA yuddha viSe sArI rIte pUchayuM eTale kumAra che, "keI duSTa devIe kareluM te chaLa haze." A pramANe teo bhASaNa karatA hatA tevAmAM peluM muDaduM AkAzamAM uDIne cAlI gayuM te samaye sarva lokone ane kumArane purnajanma prApta thaye, te ja vakhate mATe utsava thaye ane sarva lokene nagaramAM sukharUpa praveza thaye; temAM paraNIne AvelA rAjakumArane to vizeSa sukharUpa praveza tha. rAjA e harSathI vivAhanA karatA paNa adhika utsava karI rAjakumArane lakSmI thI yukata evuM eka uttama maMdira ApyuM. rAjakumArane tyAM pitAnA gharanA karatA adhika sukha hatuM chatAM paNa tene cahena paDatuM na hatuM kAraNa ke mahAna purUSane sasarAne ghera vasavuM e zobhA mATe thatuM nathI. eka vakhate mAtApitAnA caraNa kamaLamAM bhramarUpa evA kumAre harSathI pitAnA vatana tarapha cAlavAne mATe rAjAnI AjJA mAgI tyAre kAryane jANanArA rAjAe tene vadhu sahita javA mATe AjJA ApI ane te ja samaye harSathI hAthI, ghaDA vigere kumArane arpaNa karyA; pitAnI putrIne vastrAbharaNathI sanmAna karI rAjAe A pramANe kahyuM, vatsa tAre kadipaNa jina bhagavAnanuM dhyAna cheDavuM nahi, dAna pUrvaka bhajana karavuM, abhakSya evA anaMtakAya vigerene tyAga karavo, nyAyathI meLaveluM ghaNuM dravya sAta kSetramAM vAparavuM. rUce teTaluM vakhatasara bhojana karavuM, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdaranI kathA. 167 svAbhAvika rIte udayanA kAraNarUpa e Aryajanano saMsarga rAkhavo. brahmaca rUpI rAjAnA rakSaNa mATe killo banAvavA naThArI strIono saMga karaze nahiM. sadA samakita dhAraNa karavuM, kukarma vajI devuM kedhane niSphaLa karo, ane sapatnIjana (zeka) upara matsara kare nahiM.'' A pramANe rAjAnI vividha zikSA sAMbhaLI rAjaputrI bolI. . " tAta, Ape kahela sarva nirdoSa zikSaNa meM sAMbhaLyuM, paraMtu prAye karIne abaLAne buddhi hotI nathI, temAM vaLI bAlAnA hRdayamAM to te vizeSaNapaNe hotI nathI, mATe cathArtha nAmavALA dharmarUci nAme je ApaNA maMtrI che, temane mArI sAthe mokale ke je mane sadA dharmano upadeza kare." A sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke, "putrInuM A vacana ghaNuM suMdara che. paraMtu mAre rAjakumArane te kahevuM joIe." A pramANe vicArI rAjAe kumArane kahyuM. "rAjakumAra, A mAro maMtrI dharmarUci sadA brahmacArI ane dharmane upadezaka che, tethI tamArI AjJAthI huM tene mArI putrInI sAthe mokaluM chuM." kumAre teno svIkAra karyo, eTale te maMtrI kumAranI sAthe cAlI nIkaLe. rAjakumAra sainyanI sAthe keTaleka divase potAnA nagaramAM AvI pahoMce. tenA pitAe, duSTakarmathI rahIta evA putrane be strIo sAthe Avele jANI ati harSathI tene pravezotsava karyo. pachI rAjArAme kumAra caMdrodaranI upara rAjyano moTo bojo mukI pote gurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI guNothI rAjI thayela te caMdradara rAjA rAjyanI ciMtA maMtrInI upara AropaNa karI pite pavitra rAjaputrI upara anurAgI thaIne rahyA. pelI vidyAdharanI putrIne te draSTithI paNa jeta nathI, A khabara jANa rAjaputrI kalAvatIe potAnA hRdayamAM ciMtavyuM ke, "e vidyAdharanI putrI mArI bahena che. vaLI te kulIna ane paraNIne AvelI che, tethI nyAyamArge jatAM te teNInuM apamAna thAya, te yukta nathI. rAjAne aMtaHpuramAM jeTalI rANIo hoya, teone vArA pramANe mAna ApavuM joIe. temanuM ullaMdhana karavuM na joIe, evI maryAdA che. A pramANe thAya teja nyAya kahevAya nahIM to anyAya kahevAya. huM rAjAne samajAvuM, ke jethI mArA svAmI rAjAne pApa na lAge." A pramANe ciMtavI eka samaye avasarano lAga Ave, eTale kalAvatIe komaLa vANIthI kahyuM, svAmI, rAmarAjAnI upamAnuM sarva sthaLe kIrtana thAya che. tame te rAmarAjAnA sthAna upara beThA cho ane zubha karmathI uttama che, tathApi ajJAnathI mUDha evI mAre Apane kAMIka pUchavAnuM che." rAjA bolyA-"bhake, je IcchA hoya te khuzIthI pUcho. te belI "prabhe, rAjAne ghaNI rANIo hoya che, te teonI gati vArA pramANe hoya ke rAjAnI svecchA pramANe hoya? rAjAe kahyuM, "tenI gati vArA pramANe thAya, e sahaja nyAya kahe che. vaLI vizeSapaNAne laIne tenA aneka prakAra paNa che. te Avaka ane kharcane vicAra karI vivekI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. purUSe potAnI meleja jANI levA." pachI rAjaputrI balI-"prabhe, A mArI bahena je vidyAdharanI putrI che, te kavIna ane guNavatI che. teNene vAre kema malato nathI? " te sAMbhaLI rAjA bolyo-"bhake tuM bhadrika hRdayanI che. ane guNarahita jIvomAM paNa guNa janArI che. jema barapha bAherathI zItala che, paNa te aMdara dAha karanArUM che, tevI rItanI e vidyAdharanI putrI che, mATe huM teNIne bhajato nathI, he vicakSaNa vanita , tAre paNa teNIne saMga dAsInI jema baherathI kare, paNa kadi aMtarathI kare nahi. je mANasa uttama janonI sAthe saMgati, paMDitanI sAthe vArtAlApa ane nirlobhI udAra jananI sAthe maitrI kare, te duHkhI thatuM nathI. je avaMza-sArA vaMza vagarane hoya paNa je te guNanI prApti kare che, to te pRthvI upara dharmapaNane prApta thAya che ane suvaMza-sArA vaMzavALo hoya paNa je te guNa rahita rahe che, tene daMDapaNAne pAme che. zerInuM jala gaMgA saMgathI mahAdevane paNa mAnya thAya che ane dUdha madirAnA pAtranA saMsargathI lekamAM mAnya thatuM nathI." rAjA caMkedaranA AvAM vacana sAMbhaLI rANI kalAvatI belI "svAmI game tevI te paNa tamArA AzayathI mAre mAnya che. kANuM daSTi AMkha paNa bIjI nirmaLa AMkhanA AzrayathI mAnanIya thAya che. caMdra deSAkara che ane vAMkA zarIravAle, paraMtu zaMkare pitAnA mastaka upara dharyo che. tethI je patAtuM Azrita thayuM hoya, tenA deSane vicAra na karavuM joIe. mATe he deva, have prasanna thaIne tene vAre Apo." rAjA caMdradara be-"are, tuM duSTa sane pitAnuM dUdha pAya che. pachI tenA vacanathI rAjA caMdare rUci sivAya te vidyAdhara putrIne vAra Ape, kAraNa ke pavitra-AcaravaDe te kalAvatI rANInuM vacana ullaMdhana karI zakAya tema na hatuM. jyAre vidyAdhara putrI rukimaNano vAro hato, te rAtre kalAvatI zrI jina bhagavAnanuM dhyAna dharI beThI ane jarApaNa krodha lAvyA vagara devakathI paNa adhika sukha mAnavA lAgI ! rANuM kalAvatI maMtrI dharmarUcinI sAthe saMteSanA piSaNavALI thaI, dharma saMbaMdhI vicAra aharniza karatI hatI. vidhine jANanArI te rANI samyakatva mULa ane guNanA sthAnarUpa uttama zrAvaka dharmanA karmane vizeSa AdarathI karatI hatI. bAlyavayathI brAcArI, chaThTha tathA aThThama tapa karavAmAM tatpara, daza prakAranA dharmamAM rUcivALe, ane sadA zuddha e dharmarUci maMtrI rAjaputrI kalAvatInuM pitAnI putrInI jema bahumAna karatA hato. kAraNa ke, samyakatvadhArI manubene pitAnA sAdharmabaMdhu baMdhuthI paNa adhika naka guNa eTale sArA guNa ane pakSe derI. 1 sArI vAMsane je guNa-dorI bAMdhavAmAM Ave to te dhanuSyanA dharmavALo thAya che. nahI te daMDa-lAkaDIrUpe vaparAya che. 2 daSA -donI khANarUpa pakSe doSA-rAtrine kara karanAra Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAtattvanA svarUpa upara caMdradaranI kathA. 169 thAya che. evI rIte cetanAvAlI kalAvatI huMmezAM peAtAnA cittamAM evuM citavatI ke, " jo mArA pita rUkimaNI upara prema kare, teA vadhAre sArUM', kAraNa ke, pachI huM sadA aniza samAhita (zAMta) thaIne dharmAMja AcarU." A pramANe citavatI kalAvatI peAtAnA samaya nimana karatI hatI. vidyAdharanI putrI rUkimaNI ke je mukhe mIThI ane aMtaramAM dveSI hatI, teNI peAtAnA hRdayamAM evuM citavatI ke, '* saMpattinA zaraNurUpa evu' mArI sapatnI kalAvatInuM maraNa kayAre thaze. '" AvuM ciMtavana karatI rUkamaNI ti rukhamAM paNa duHkha pAmatI naThArA vicArAthI vikarALa eve kAla niCmana karatI hatI. eka vakhate rAjA cAdara teNIne vAre teNInA gharamAM Avye hateA. te vakhate geAkhanI jALIthI dharUci matrAne dekhI te A pramANe harSoMthI elyA" A samagra vizvamAM ghaNA mANasA dharmadhyAna rUpI dhanavAlA haze paraMtu maMtrI dha rUcinA jevA te kAI jovAmAM AvatA nathI. " A vacana sAMbhaLI rUkimaNIe peAtAnI sakhIonA mukha sAme joi nIce mukhe hAsya karyuM, tarataja tethI rAjAne zakA utpanna thaI, te sava strIenA mukhane vikAra joi uttama buddhivAlA rAjAe kahyuM ke, " zu te dharUcinA 4nA lepa tamArA jovAmAM AvyuM che ? " teemAMthI eka tarata eTalI, " e dha rUcinI dharmAMmAM kevI sArI rUci che, te joi che, '" tamArA paTarANI kalAvatIne, sukhe (mukhathI te) putrI kahe che, paNa te maMtrInuM citta judIja rItanu che. A pramANe teNI kahetI hatI, tevAmAM rUkimaNIe te sakhAne bhrakuTInA IsAro karI aTakAvI dIdhI. strIAnuM-kapaTa utkaTa heAya che, rAjA khelyA. ahA ! te maMtrI upara AvA doSanA leza je pragaTa karavA, etA zakAtura hadayavAlA mANasAne amRtamAM viSanI zaMkA pedA karavA jevu' che. " tevAmAM rASathI heDane pharakAvatI rUkimaNI beAkI--" je jemAM lIna thaye heAya te temAM ja kSINa thAya " evI leAkavANI satya che. je purUSa jemAM Asakata thaye hAya, te purUSa temAM guNaja juve che. vAghaNa peAtAnA putrane saumya ane bhadrika mAne che. A mArI sakhIe je kahyu` che, te tamane tarata ja khatAvuM, paraMtu tethI tamArA kalAvatI uparanA ghaNA rAga niSphala thaI jAya. " rAjA ece; " jo tArU kahevu' yukata haze, te huM teNIne tenuM phUla batAvI ApIza. '' rUkimaNI belI. " te Ajeja sAyaMkALe te bannenI ceSTA jovI. " A pramANe kahI te chala karavAmAM tatpara banI. have sugdha buddhivAlI rANI kalAvatI e saMdhyA vakhate vidhithI zrI arihaMtanI pUjA karI dha rUci maMtrInI pAse peAtAnA kezane aMbADA baMdhALye, rANI rUkimaNIe te rAjAne gAmanI jALImAMthI batAvyuM. te jotAMja rAjA kSaNamAM kedhAMdha thaI gayA. ane Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI vimaLanAtha caritra, tarata ja teNe kha kheMcI rANI kalAvatInA roTalAne ane maMtrI dharmarUcine baMne hAthane vicAra karyA vagara chedI nAkhyA. "pachI are!rANI tuM satIpaNAnA chaLathI ane are maMtrI, tuM dharmane chaLathI mArA gharane pAyamAla kare che." ema kaheto kaheto rAjA bahAra nIkaLI gayA. te vakhate ciMtAnA saMtApathI bharelI kalAvatI potAnA cittamAM ciMtavavA lAgI ke "meM pUrve kareluM kaThera karma udaya AvyuM, kalezanI jema duHkhathI saMcita karelA A mArA keza svAmIe tarata chedI nAkhyA, te te bahuM sAruM karyuM, paraMtu mArA nirmala ane atula evA kulane A patie je mithyA kalaMkita karyuM, te duHkha mane aTake che. vaLI A kSamAta-rAjA chatAM teNe sAdhu evA dharmarUcinA karanuM je chedana karyuM, tethI mArUM cita citAnI jema baLe che. A maMtrI dharmarUci sadAcArI, guNadhArI, niraMtara nirvikArI, suvicArI, pRthvImAM sArarUpI ane mUrtimAna dharmanA jevA che tene ene je AMkalaMka lAgyuM, te dharmane ja kalaMka lAgyuM che. manuSyane jinadharmanI hIlanA karavAthI anaMta saMsArapaNuM prApta thAya che. jagatamAM manuSya ajJAnathI aMdha che, ane de duSTa hadayavAlA che, paraMtu je devatAo che, teja phakata vijJAtA che. te hamaNA A jinazAsanane adhiSThAtA ane pAlaka ke deva haze ke nahIM, ke jeNe AvIne A kaSTavAlA purUSanI rakSA karI nahIM. viveka manuSyane sarva pApone haranAra zrI sarvajJa deva te mukitane mATe sevya che ane bAkInA badhA devo A lekanA kAryane mATe mAnya che. te devatAo parama dharmane dhAraNa karanArA A maMtrIne je sahAya nahIM kare, te pachI A pRthvI upara prabhunI bhakita ane temanI zakita pragaTa nahIM thAya." A pramANe dharmanA hitavALI ane dhyAna rUpI dhanavALI kalAvatI ciMtavatI hatI, tevAmAM teNIe pitAnI daSTie ati kuraNAyamAna evuM eka teja joyuM. te joI A zuM haze ? ema te nRpakAMtA saMbhrAMta thaI gaI. pelo dharmarUci maMDI te dharmakarmamAM vizeSa sajaja thaI beThe. te vakhate tarata divyarUpane dhAraNa karanAra devatAe pratyakSa thaI kalAvatIne kahyuM, vase tuM zA mATe saMzaya kare che? zrI jinazAsananA devatAo moTA prabhAvavAlA che ane teo pragaTa thayelA jina bhakatonI sAMnidhyamAM Ave che. (sahAya kare che.) jina bhakitamAM parAyaNa ane jina bhakatonA zeka tathA saMtApane haranArI huM padmAvatI nAme devI chuM, sAMnidhyamAM rahIne tamArA zAsananI prabhAvanA karavAne samIpa AvI chuM, huM e yatna karIza ke jethI tamArA baMnenA zAsananuM uttama mahattva traNa lekamAM tatkAla jaNAI Avaze." A pramANenAM vacanethI temanA hRdayanA malane kSAlana karatI ane temanA duHkhane haranArI te dayAthI ujajavaLa evI devI aMtardhAna ( alepa ) thaI gaI. A samaye devage rAjA caMdrodarane bhaga rahita ane prANane harI le tevI akasmAta pIDA thaI AvI. te kAle Ayurvedane Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdradaranI kathA 11 jANanArA evA vividha jAtanA vaghe khAtrIvAlA auSadhe vaDe tenI vidhipUrvaka cikitsA karavA lAgyA. iMdrane paNa AkavAne samartha evA maMtra yaMtra ane taMtra ne jANunA catura mAMtrikA paNa tene upacAra karavA lAgyA. nimittie paNa pagale pagale peAtAnuM nimitta darzAvatA moMtrapUka grahazAMtinA prayAga satya rIte karavA lAgyA tApaNa tyAM aheArAtra khuMkhArava thavA lAgye. maMtrI vigere badhA duHkhI banI gayA ane rAjAne vizeSa pIDA thavA lAgI. A samaye sa` maMtrIee ekaThA maLI hRdayamAM citakhyuM. ke, " vAta, kaph ane pittane zamAvanArA auSadhethI ulaTI vadhAre pIDA thAya che ane maMtra vigerethI paNa zAMti thatI nathI, tethI A kAi sAdhya byAdhi nathI, paNa devatAoe karelI pIDA che. te devatAoe karelI pIDA devatAethIja zamI jAya che. gheADAe pakaDelI vastu gheADAthIja calita thai zake che. " AvuM vicArI tee belyA, " he sarva devatAe tame sAMbhaLe, jenAthI A rAga jAya tevuM hita kaheA. " te vakhate pelI zAsana devI padmAvatI te mA~trienI AgaLa AkAzamAM adRzya rUpe rahI UMce svare khelI " je strI mana, vacana ane kAyAthI cuddha zIla dhAraNa karatI heAya, tevI prazaMsanIya strInA kezanA snAna jalavaDe jinapUjAmAM tatpara niSkapaTa brahmacaya pAlanAsa purUSane hAthe rAjAne snAna karAvela te roganI zAMti thai jAya," te sAMbhaLI maMtrIee zaheramAM rahenArA sava satIzrIonA vargane ane brahmacaya vAlA purUSAnA samUhane tarata elAbyA. pachI temaNe rAjAnA zarIra upara brahmacArI purUSane hAthe satI strInA kezanA snAnajaLatu ghaNIvAra siMcana karAvyuM, paNa tethI te ulaTI rAjAne nArakInA jevI vedanA thavA mAMDI tethI te maMtrIenA hRdayamAM kSaNavAra vizeSa ciMtA thai. pachI teomAM keTalAeka maMtrIe kheAlI uThayA ke, " AkAzavANI mithyA thai kAraNa ke, rAjAnA doSa hamaNAM zamyA nahIM. " te vakhate temanI AgaLa sa maMtrIomAM mATe jinadAsa nAmanA maMtrI catura vANIthI eNyeA ke, " AkAzavANI mithyA thatI nathI, paraMtu mahA satI strIe ane malyavayathI brahmacarya pAlanArA tathA jinapUjA karanArA purUSA ghaNA thADA che, tethI A reganuM upazamana thatuM nathI. " pachI teNe kSaNavAra vicArIne kahyuM. " hAthamAM ciMtAmaNi rahyA che, ane gharane AMgaNe kAmadhenu che, te chatAM ApaNe mahera zeAdhavA javuM, e kevuM kahevAya ? ApaNA gharamAMja paTarANI kalAvatI ane maMtrI dha rUci rahelA che, te chatAM zaheramAMthI bIjI satI strI ane brahmacArI purUSane zAmATe lAvavA joie. ? " maMtrInAM A vacana sAMbhaLI rAjA belI uThayeA. "temanuM te nAmaja leze nahiM. kAraNake, te ba Mnenu' ciratra evuM sArUM nathI. bAhera dRSTi upara amRtane jhastA caMdra jANyA paNa te gharanI aMdara karane uSNa sparza karanArA pradIpta-agni jeve! jaNAyA che. " A vakhate vivekI ane lAkhA dakSapurUSanA zi 79 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI vimaLanAtha caritra, 66 marUpa evA maMtrI jinadAse rAjAnI samIpe AvI nivedana karyuM", " rAjana, caMdra adyApi amRtamaya che ane agnidAha karanAra che. teone viparIta kahA nahI. kavIzvara je pratIti-khAtrI karavI tene jJAnanA sArarUpa kahe che, te te Aje tarata prApta thayela che, kAraNa ke, AkAzavANI paNa evIja che. je te rANI kalAvatI ane matrI dharmAM rUci ane sAcA haze, te tamane roganI zAMta thaI jaze; nahi te tethI viparIta-azAMti thaze. te ApaNane hamaNAMja jaNAI Avaze. " rAjA elye. " meM rANIne kezapAza ane maMtrI dha rUcinA ane hAtha chedI nAkhyA che. te have satya-asatyanI parIkSA zI rIte thaze ? '" A sAMbhaLI maMtrI elyA. " are rAjA, tame e zuM karyu ? avicArIpaNe je karAya che, te sArUM' gaNAtuM nathI. tamArA aMgamAM je A pIDA thai che te eja kA~thI thai che. ati ugra evA paNya tathA pApanuM phaLa A lekamAMja maLe che. have ' pRthvI upara lapazI gayelA paganuM avalaMbana pRthvIja che,' e nyAya pramANe tamArA vyAdhi e manethIja cAlyA jaze. chedana karatAM khAkI rahelA te rANInA kezanA duHkha hArI zAnti-jaLathI ane te ma MtrInA chedelA evA paNa ane hAthathI tamArU' zreya (sukha zAnti) karavA mATe huM yatna karIza. '" A pramANe kahI evaDA duHkhI thayelA te guNavAna maMtrI rANI kalAvatInI pAse jai aMjali joDI khelye. devI, peAtAnA tameguNamaya doSane lIdhe rAjA vegathI ghaNI pIDA pAmyA che. tathApi tame tamArA guNathI temane sAjA karo. ahA ! devI, tamArA zILanuM mAhAtmya kevuM meTTu che, ke jethI tamArA mastaka upara A navA kezapAza dekhAya che. manuSyeAne zILathI agni jala thai jAya che. sa` rajjunA jevA thAya che, phrUTa viSa amRtanA jevuM thAya che ane zatru mitra banI jAya che. he prabhAvanA gRharUpadevI, tamArA zAMtijaLanA jevA kezajalathI rAjAne rAga hamaNAM ja dUra thai jAe. " pachI te matrI jala lAvI te vaDe keza dheAi, te jala suvarNanA kalazamAM mUkI dhama rUci maMtrInI pAse AvyeA. tyAM tenA baMne hAtha akSata ane pUnA cheThelA hAtha paDelA joi te harSa thI eNye-"ahA ! tamArUM zILa devAne paNa dula bha che, sArA bhAvathI Utpanna thayelA tamArA devapUjAnA prabhAva adbhuta che, jethI suvaNuM purUSanI jema tamArA chedAyelA baMne hAtha navA thai gayA. satpurUSo UpakAra karavAmAM ane asatpurUSa apakAra karavAmAM tatpara heAya che. te satpurUSAnA daSTAMta rUpe caMdana, agarU, kapUra ane zelaDI che. he svaccha hRdaya vAlA purUSa, tame vidvAnu che, tethI rAjAnI pAse AvA ane te 1 DhASAkara che chatAM tenuM tameAgrahathI hamaNAMja rakSaNa kare. " A sAMbhaLI maMtrI dha rUci satvara uThIne rAjAnI pAse AvyA ane teNe pAtA 1 doSAkara-doSAnI khANurUpa pakSe draSAAtrine karanAra caMdra. 2 tame!graha eTale ajJAna rUpa tama-adhakAranA graha-grahaNu pakSe tame graha eTale mahu Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdradaranI kathA. 173 66 nA hAthathI te amRta rUpa jalavaDe rAjAnA saMtApane chedI nAMkhyA. rAjA paritApa rahita thayA chatAM paNa te pazcAttApamAM parAyaNa thaI gayA. rUcithI dha rUcine khamAvI te A pramANe stuta karavA lAgyA 'huM maMtrin, kAtAne mATuM kalaka ApanArA ane pavitra evA dharUci maMtrone doSa daSTithI doSa rUpe jonArA A caMdrodarane AlakhI lye. a kathI mArUM mukhya upamAna satvara cAlyuM gayuM che, tethI sAthe divase paNa mane sUryathI adhika tApa thayA che. ''rAjAnA AvA vacana sAMbhaLI maMgI benceA " rAjA, saMtApa kazuM nahIM. he Iza, rAjA teA leAkeAnA kara samUhane chede che paNa te devatAne laine pAchA rasukara sArA kara thAya che. tapana-agnimAMthI usanna thayelA saMtApa manuSyeAnI jaDatAne haranArA thAya che.' pachI rAjA rUikamaNInI sAthe satI kalAvatI rANIne ghera gayA ane mATI bhaktithI namI paDaceA satI kalAvatIe vinayathI pUjA karI. te adhika zaramAIne jANe pRthvImAM praveza karavAnI IcchAthI Adara vaDe mA mAgatA heAya, tema nIcuM mukha karI ubhA rahyA. rAjAne tevI sthitimAM rahele| joI gauravanuM sthAna rUpa rANI kalAvatI kheAlI. " svAmI, jevI rIte tame A rANI kimaNInA pita che, tevAja mArA pati che. tethI he prabhu, tamane praNAma karI rahelI evI mane paNa jIvA kSamAnA adhipati sadAsamatA dharanArA haiAya che. " rANI kalAvatInA AvA vacana sAMbhaLI rAjA elye. ' huM vicAra jANanArA chuM, chatAM paNa avicArI kAma karavAne laine huM mArA sArA nAmane nAza karanArA thaye| chuM. tamArA bhadrAkaraNathI mArAmAM pati paNuM ghaTatuM nathI paNa nApita pazu ja ghaTe che ane kSamAdhIzapaNuM ghaTatuM nathI " A vakhate maMtrIe kahyuM. " jo rAjA hRdayathIja lAvatInI parIkSA na kare to pachI bIjo kANu kare ? lakSaNavAlA A kalAvatI ane dha rUcie pUrve utsa`ne cheDIne alavAna evA apavAda vidhi sebyA che. tethI tamAe tene te apavAda ApyA hatA, zAstramAM samAna zIlavAlAnI sAthe saMsaga karavA e uttama kahelA che tethI ceAganI jema A tamArA cega mahAna-AnaMdane karanArA thAe" pachI phikamaNI p 1 kara samUha eTale rAjya taraphathI levAtA karanA samUha pakSe kara samUha-hAthane samUha 2 devatAnA prasAdathI pAchA sArA kara-hAtha maLe che. 3 jaDatA eTale jaDapaNuM pakSe TADhathI thayelI jatA. 4 kSamA mApI ApanAra svAmI pakSe-pRthvInA svAmI. 5 bhadrAkaraNa eTale bhadra-- kalyANanuM akaraNa-na karavuM pakSa bhadrAkaraNa eTale hajAmata karI 'nAkhavI. 6 nApitapaNuM hajAmapaNuM rAjAnA kahevAno Azaya che ke meM tamArUM abhadra-akalyANa karyuM che. tethI huM pAMta nathI paNa nApita hannamanA jevA chuM. 7 kSamA eTale mArI ane pakSe pRthvI. 8 je kalAvatI strI hAya tenI parIkSa! rAjAja kare che bIjo na kare. 8 lakSaNa-vyAkaraNa pakSe sArA guNA vyAkara NumAM utsarga ane apavAda vidhi che temAM apavAda vidhi khulavAn che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI vimaLanAtha caritra kalAvatInA baMne caraNamAM pI netramAM athalAvI sarvanI samakSa A pramANe bolI "he devI purve meM mAre mATe balAtkAre tamArA patinuM haraNa karAvyuM, AkAzamAM yuddha karAvyuM ane tenuM muDadu batAvyuM hatuM. tamAruM mRtyu karavA mATe ja e badhuM karavAmAM AvyuM hatuM. ane hamaNA A pApanuM kAraNarUpa evuM mithyA kalaMka ApyuM. AvI rIte tamArI upara je meM haMmezA virU5 ciMtavana karyuM che. he hitakArI mahAsatI dayA lAvI tenI mane kSamA Apazo?" pachI kalAvatI bolI "hena temAM tAro keI paNa deSa nathI. sarva prANa pitAnA kamanuM phaLa bhogave che bIje to temAM mAtra nimittarUpa thAya. te vakhate punaH tevuM na bane tema niHzalya guNanA kAraNarUpa evuM mithyA duSkata te sarve e AdarathI ApyuM. ema sarve pitapatanI sthiti pramANe garva rahita ane uttama sukhavAlA thaI kAla nigamana karavA lAgyA. eka vakhate jJAnathI yukata evA dharmazeSa nAmanA AcArya ghaNA ziSyanA parivAra sAthe udyAnamAM AvI caDayA. te khabara udyAnapALa pAsethI jANe rAjA caMdira te udyAnapALane dravya ApI zibikAmAM besI gurUne vAMdavA-pUjavAne mATe AvyuM. tyAM gurUne vidhithI vaMdanA karI rAjA Asana upara beThe, eTale gurUe bhavyajananA hRdayane harSa ApanArI dezanA A pramANe ApI- jyAM sudhI bhAvanAne anusarI che " dravyane anusAra dAna, cittane anusAra zILa, buddhine anusAre zAstra ane kAyAne anusAra tapa Acare che, tyAM sudhI teo harSathI sukhadAyaka evA dharma karma ne kapaTa vinA karI zake che. jyAM bIjI zakita na hoya te kevaLa bhAvanAja karavI te upara baLadeva RSi ane rathakAranA daSTAMte prakhyAta che. je vacananI vRttithI ane lekanI stutithI je bhAva (jano) darzAve che, te bhAva (pramANe) zakti chatAM na karI zake te te bhAva sAcuM kahevAtuM nathI. kSitipratiSThita nagaramAM dhana nAme eka zreNI hatA. tenI pAse dravyanA samUha hatA, chatAM tenAmAM dAna karavAno guNa na hato. tene vivekI, udAra jJAtimAM zRMgArarUpa, svabhAve rAjyanA AdhAra rUpa evA dhanadatta vigere putro hatA, paraMtu teo pitAnA pitAnA bhayathI garIbone dAna ane uttama janene mAna ApI zakatA na hatA. kAraNa ke, putro cAra prakAranA hoya che. keTalAeka putra pitAthI caDI AtA hoya che, keTalA eka pitAnA jevA hoya che, keTalAeka pitAthI utaratA halakA hoya che ane keTalAeka kulamAM aMgArA rUpa hoya che. evI rIte zikhyA paNa cAra prakAranA thAya che. eka vakhate kaI guNavAna gurU AvI caDyA, tyAre te putrae vicAryuM ke, "ApaNe hamaNAM pitAne gurUnI pAse mokalIe; ke jethI gurUnA upadezanuM vacana sAMbhaLI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdrodaranI kathA. 175 temanAmAM dravya kharcavAnI buddhi utpanna thAya. kAraNa ke, pRthvImAM gurUonuM vacana grAhyA thAya che. jala svabhAve sadA nIce mArge jAya che, paNa je guNavALuM pAtra hoya to te jalane kayAreka uMce laI jAya che." AvuM vicArI te putre e potAnA pitAnA kaI mitrane kahyuM ke, "tame amArA pitAne gurU pAse laI jAo ke jethI gurUnuM vacana sAMbhanI temane pratibaMdha zAya." pachI te mitra dhanazreSTIne laI gurUnI pAse laI gaye. tyAM dhanazreSThI surine namaskAra karI beThe, eTale gurUe upadeza ApavA mAMDaze. vidvAnoe gurU bomAM e upadeza ApavAno guNa mukhya kahe che. gurU belyA "dAtA kadi pApa kartA hoya, to paNa tenI nArakI gati thatI nathI, kAraNa ke dAnanuM phala je bhega, te nArakImAM hotuM nathI. zIlane pAlanA prANI tiryaMca ane nArako gatimAM ja nathI, tapasyA karanAra manuSya rAjA thAya che athavA devaloke jAya che ane bhAvanA bhAvanA manuSya bhava saMsArane nAza kare che." gurUno evo upadeza sAMbhalI dhanazreSThI pitAne ghera AvyA. te zeThe potAnA manamAM vicAra karyo ke, "dAna karavAmAM dravyane kharca thAya che, zILa pALavAmAM strInA saMgane tyAga karavo paDe che ane tapa karavAmAM rasanA rAgane cheDe paDe che, tethI sugama ane Uttama evI bhAvanA bhAvuM ke jethI mane sukhe mekSapadane samAgama thAya." te pachI rAtre nItimAnuM putrae AvI pitAne pUchayuM ke, tAta tame sukhane ApanAre dharma ke sAMbhalyo?" dhanazreNI be, "meM prItipUrvaka dharmanuM pAna karyuM che. he vatsa, have ApaNe zubha divase sAdharmikavAtsalya karavAnuM che, temAM ghaNA vAtsalyathI svajanono samUha ekaTho karavAno che. te kaMbikAthI caDi AtA ame mApathI sAta mUDa jeTalA kamala khAjA karAvo. lokenA cittane moda AnaMda ApanArA ane rUcine preranArA moTA siMha kezarIA lADu tarata banAve, bIjA mukhya ane prasiddha evA sAtajAtanA pakavAne harSathI karAvo. khajura, khAreka, drAkSa, nALIeranA zreNI baMdha phale, rasa bharelI kerIo kelAne samUha, sugaMdhIzALa, maganI chI dALa. jAta jAtanA zAka, cIkaNA dahIM, vicitra pAna sepArI ane aneka jAtanA rezamI vastrA sAdhamajanane mATe lAve. gurUo tathA saMghanI pUjA mATe bhairavI pramukha vastro ane sugaMdhI ghI satvara maMgAve." A pramANe putrone vividha zikSA ApI te zreNI nidrAvaza thaI gaye. pachI badhA putroe vicAryuM ke, "gurUnI vANI kevI guNakArI che? ApaNA pitAe je pUrve sAMbhaLeluM ane gurUnA mukhathI apUrva sAMbhaLeluM te gRhasthane ghaTe tevuM Aje pitAnA mukhamAMthI bAhara nIkaLI AvyuM che. have A dharmanA kAryamAM vistAra mATe vilaMba karo ghaTita nathI. vilaMba thavAthI bAhubali potAnA pitA rASabhadeva prabhune vaMdana karI zakI na hate. 1 pakSe guNa eTale dorI, derIthI bAMdheluM pAtra kuvA vigeremAMthI jalane uMce lAve che, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI vimaLanAtha caritra. ', 66 mATe ApaNe AvatI kAleja harSoMthI saghanuM vAtsalya karIe. je mAtA-pitAnA maneratha pUre che, teoja kharA putrA kahevAya che. " AvuM vicAryA pachI teoe satvara svejanAne melAvI sAmagrI taiyAra karAvA mAMDI. te kolAhala sAMbhaLI pitA dhanazreSThI jAgI uThaye teNe jANyuM ke, mArA gharamAM dhADa AvI tethI potAnA iSTathI rahita evA te zreSThI ati pAkAra karavA lAgyA. te sAMbhaLI putra doDI AvyA ane puchavA lAgyA ke, " pitAjI, tamane zuM thayuM ? ' zeThe kahyuM, hamaNA A gharamAM kAlAhala zene thAya che ?" satpurUSoe mAnelA ane bhikatavAlA putrA pitAnI pAse kahepa lAgyA ke, " ame sa MdhavAtsalyanA kAne mATe AraMbha karIe chIe." dhanazreSThI khelyuM . are putrA kaSTa ApanAra dravyanA khaca karavA nahIM, paraMtu phkata tenI bhAvanAja bhAvavI. mArI dAnanI vAtA te tamAre sAMbhaLavIja nahIM. A sava leAkeAne khAhera kADhI mUke nahIM teA mArUM dhana-dhAnya vigere phrAgaTa cAlyA jaze. athavA kajIyeA karaze. " zeThanA AvA vacana sAMbhaLI sarva svajane tatkALa peAtapAtane sthAne cAlyA gayA, ane te putrA paNa nirAza thaine petAnA gharamAM sUi gayA. je A dhanazreSThIe sAdhami enI bhaktirUpa kathA karI te kharI bhAvanA samajavI nahIM; zakti chatAM je karavAmAM Ave te bha vanA gaNAya nahi zakita hAya tA satkamanu sevana karavuM. ane zikata na heAyatA zubha bhAvanAnuM ciMtavana karavuM, teneja zAstramAM bhAvanA kahelI che. pachI kalAvatIe avasara jANI gurUne puchyuM ke, he prabhu kayA kathI mArA kezapAzanA cheda thayA ? ane maMtrI dha rUcinA hAtha aparAdha vinA kema kapAyA ? temaja amArI upara kimaNInA dveSa zA mATe thayA ? " gurU khelyA hai bhadre, paripAkane pAmelA peAtAnA karelA kamanuM zubhAzubha phUla sava prANIo bhegave che. A saMsAra samudramAM dharmAMmAM tatpara rahenArA chata, paNa tamArA manenuM purve je kama atyaMta baneluM te tameA ane sAMbhaLeA-- na 66 zrIpura nagaramAM jitazatru nAme rAjA hatA, tene prazasanIya guNAnA pAtra rUpa dhAriNI nAme rANI hatI. te rANInAsvarUpathI rajita thayelA te jitazatru rAjA bIjI kAipaNa rAjakanyAne bhajatA nahIM, te rANImAMja puN` premane vahana karatA hatA. eka vakhate kAI nirdoSa evIdAsI tarapha rAjAe sneha dRSTithI joyuM, te jotAMja rANI dhAriNIne rASa utpanna thai AvyeA. teNIne da-ta nAmanA kAi nAjaranI sAthe prIti hatI tethI tenI mAraphata eka nApitane belAbyA ne te dAsInI kezaveNI chedavAne mATe kahevAmAM AvyuM. nApite kahyuM ke, " rAjAnI AjJA vinA huM cheDhI zakIza nahIM. " tyAre te mrutta nAjara eAlyA. "tuM A kArya karyAM. jo nahIM kare te huM tArA hAtha kApI nAkhIza. pachI nApite te kAma karyuM. te dAsI te vakhate ghaNIja duHkhI thaI gaI. tyAM teNIne rakSaka keNu hAya pAchaLathI A khabara rAjAne paDI, eTale teNe AvI peAtAnI strIne Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAvatanA svarUpa upara caMdradaranI kathA 17 kahyuM ke, "A zuM karyuM?" te zIe kahyuM "tame nIcane saMga che de, kAraNa ke, tevo saMga zarama upajAvanAre che." pachI baMnee reva chevane pelI dAsIne atyaMta khamAvI. chevaTe teo sarve dharma karI anukama AyuSyane kSaya thatAM AvIne je jitazatru rAjA hato te A caMdrodara rAjA thayo che. pile je datta nAmanAMjara hatuM, te A maMtrI dharmaci thaze ane je dhAriNI paNa hatI, te tuM satI kalAvatI thaI. pelI dAsI dhimaMkamane lIdhe mRtyu pAmIne rukimaNa thaI che, tethI jIva je zubhAzubha kare, bele, ane ciMtave, te karma tevI ja rIte bIje bhave vede che. je karma duSTa abhiprAyathI bAMdhyuM heya, te anaMta bhava vedanIya thAya che ane je madhyama adhyavasAyathI bAMdhyuM hoya, te asaMkhyabhava vedanIya thAya che. je prANu tapa na kare, te te (pApa karma vipAke phaLa vedatAM) jaghanyapaNe dazagaNuM thAya che. tapathI, kSAmaNAthI ane niMdAthI te karmano kSaya thaI jAya che. te kama prakRti, sthiti, pradeza ane rasanA baMdhanathI cAra prakAranuM che, temaja kaSAya, kega mithyAtva ane aviratinA pratyayathI cAra prakAranuM che. temAM karmanA baMdhananuM mukhya kAraNa rasaja dekhAya che. te zubha tathA azubha vibhAga vaDe be prakArano che. te paNa sthala buddhivALAone eka sthAna vigere bhedethI cAra prakAra che. vaLI anaMta adhyavasAje karmanA baMdhanuM kAraNa che. te karma paNa spaSTa ane baddha vigerejha bhedathI cAra prakAranuM thAya che ane jIvone mUlaprakRtithI te ATha prakAranuM thAya che. tenA jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, Ayu, nAma, getra ane aMtarAya karma evAM nAma che. temAM jJAnAvaraNayanI pAMca, darzanAvaraNIyanI nava, vedanIyakamanI be, mehanIyanI addAvIza, Ayu, karmanI cAra, nAmakarmanI ekaso traNa, zetranI be, ane aMtarAyanI pAMca, baMdhamAM ekasovIza ane udaya tathA udIraNamAM ekaso bAvIza uttara pravRtio kahevAya che, sattAmAM sarvajJa bhagavAne ekasone aThThAvana prakRtie kahelI che. A viSe vadhAre karmagraMthamAMthI vidvAnoe jANuM levuM. he nRpati, tuM te karmabaMdhanA kAraNene hamaNAMja choDI de, ke jethI tene kadi paNa navIna pApa lAgaze nahiM, ane tArA pUrvanAM ghaNAM pApa karmo haze, te kSaya pAmI jaze. lokemAM kahevata che ke, "Avaka vagara samudra paNa sukAI jAya che." tuM aMtaranA mehamamatA mUcha chIne de. kAraNa ke, te bahiraMgabaheranA saMganA karatAM baLavAnuM che. A lokamAM aMtaraMga saMgane tyAga karavAthI bahiraMga saMga vidana karanAra thato nathI. para-bIjAnI ciMtA karanArA bIjA seMkaDe uparAMta mAPo che, paraMtu svAtmaciMtA karanAra keIkaja hoya che. tethI te paramAtmasvarUpane jANa nAra thaI. svAtmaciMtAne Adara karyA." x nidhatta ane nikAcanA Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. A pramANe sajbuddhivALA rAjA caMdrodara tatvarUpI amRtanuM pAna karI, gurUne AdarathI namI, peAtAnA sthAnamAM jai, AnadathI priyA vigeremAMthI prema cheADI dai ane peAtAnA putrane rAya ApI pete dhyAna vidhi karI niyameAnA AdarathI suMdara anI sacamanA AcAra pALavAmAM lIna thaI gayA. zubha-Asana upara peAtAnA AMgane dhAraNa karI prANAyAmamAM tatpara banI, pratyAhArathI nivikArI thai dhAraNAne dhAraNane karavAmAM samatha thayA. pachI zukaladhyAnane karanArA e rAjA samAdhinA bhArathI prakAzamAna thai ekAMta prApta karI A pramANe bhAvanA bhAvavA lAgyA 198 raktanetravAle!-kukaDA khAlyavayamAM ariSTa-naThArAne saMsaga kare che, pachI jyAre te sapakSa-pAMkhAvALA thAya che, tyAre te saMga cheDIne vanavAsa kare che. A . huM sa jaDabuddhivALA khanI nitye mAnasanuM vRthA sevana kare che, ke jene laIne te rajasne bhajanAra thAya che, kAraNa ke te mAnasamAM paMkaja-kamaLAnI zreNIo rahelI che. huM hu sa, jaDa jaLanA samUhavAlA evA te mAnasarUpa mAnasane tuM tyAga karyAM, ke jenAthI tArA deha-5kanA nAza thai jaze. jayAre 2 megha-jAla Ave, tyAre mAnasa malina thAya che, tethI tyAM rahelI vastu leAkeAthI sArI rIte jANI zakAtI nathI. uMghana-medhamAMthI nIkaLelA tamanI aMdara sthiti karanArA evA meM peAtAnIja jAte sudivase paNa dhikkAra bharelu. dinapaNa ka" che. he AtmA, leAkeAne hAsya karAve tevA naTa samAna samagraveSane grahaNu karavAnuM tuM zA mATe meM rAkhe che ? have teA tuM tArA svarUpane bhaja. A deha kAkapakSane dhAraNa karanArA che. ane tuM haMsa peAte nIra Mjana che, te nIcanA saMganA doSathI tuM zA mATe mRtyu pAme che ? keTalAMeka kama yAtirUpa che ane keTalAMeka maLarUpa che, ane tuM nIraja ane niLa rUpavALA che. teA aA, tu' evA karmonI sAthe kema maLI jAya che ? 1 husa eTale huMsa pakSI ane pakSe AtmA. haMsa-AtmA jaDabuddhivALA ane haMsa pakSI jaDajaLanI buddhivALA banI mAnasa eTale AtmApakSe mana ane haMsa pakSe sarovara. sapakSI paMkaja-kAdavamAMthI thayelA kramaLAnI zreNIne laine sarovaramAM rajas-rajavALA thAya che ane AtmA mAnasa-manamAM karUpa paka-maLane laine rajasa-roguNavALA thAya che. 2 medhajALa-vAdaLAnuM jAla caDI Ave tyAre mAnasa sAvara milana thAya che ane memArA-adha-pApa karmanuM jAla caDI Ave tyAre mana malina thaI jAya che, 3 dhana-dhATA megha-mArA pApa karmoMmAMthI nIkaLelA. 4 tama eTale aMdhakAra pakSe ajJAna. 5 durdina eTale vAdaLAthI vAelA divasa, ( pakSe durbhAgya ). 6 arthAt AtmA-jIve aneka cemiAM avatAra levA rUpa veja kADhyA che cha kAkapakSI eTale kAgaDAnI pAMkha pakSe kezanA kAnazI, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara cAdaranI kathA 17 are AtmA, tuM mArI samIpa rahelo che. chatAM meM tane oLakhe nahIM, paNa have A paNa baMnenI ekatA thaI che, te have tuM mArI pAsethI kema jAya che? jayAre rUpamAM rUpane praveza thAya che ane pitAnAmAM jIva-AtmAnuM darzana thAya che, tyAre citta ane AtmAnA svarUpane eka zeSa thaI jAya che." A pramANe bhAvathI prakAzamAna eve caMdradara rAjA ujvaLa evA kevaLajJAnane prApta thayo, te samaye najIkanA devatAoe tene muniza arpaNa karyo ane kevaLajJAnano mahimA kaDI suvarNanuM kamaLa banAvyuM, te kamaLa upara besI kevaLI caMdrodara munie vidhithI dezanA ApI. tethI aneka manuSya prakAzamAna thaI mArgAnusArI thai gayA. rANI kaLAvatI, maMtrI dharmarUci tathA jinadAsa ane bIjA dhanya lokoe harSathI tapasyA grahaNa karI. ghaNA leke dezaviratine ane bIjAo samyakatvane prApta thayA. pachI te caMdrodara kevaLIe vihAra karI dhamanI prabhAvanA karI, chevaTe anazana laI dehano tyAga karI te aMdara kevaLI A pRthvI upara zuddhAmA thaI siddhine prApta thayA. brahmagupti kahe che, he rAjA pAsena, evI rIte bhAvanAne bhAvanArA aneka jIve sukhadAyaka mokSapadane pAmyA che ane bIjAo pAmaze tethI tame bhAvanA bhAve. he rAjA evI rIte zrI dharmarUpI kalpavRkSanI sarva vizvane chAyA karanArI cothI bhAvanA rUpI uttama mahAzAkhA meM tamane kahI. e cAre zAkhAomAM tuM yathAga pramANe sthiti karyo ke jethI tArA janmamAM tane A saMsArane saMtApa thAya nahIM." A prakAranI dezanA) sAMbhaLI rAjA paddhasena gIravatAthI gurU pratye be. "bhagavana, tamArA vacananuM yathA vidhi ArAdhana karavAthI devatAo paNa namaskAra kare che. have vicAra karavAmAM catura hRdayavALA Apa mane A saMsAramAM je dharmanI gyatA hoya tene upadeza Apa." gurU bolyA. "he pRthvIpati, A ujvaLa evA manuSyabhavamAM pApano nAza karanArI sarva dharmonI yogyatA rahelI che temAM tamArA jevA saguNI samyagadaSTi purUSanI vizeSa yegyatA che. paraMtu anukrame caDavAthI paDI javAya nahi, mATe prathama tame zrAvaka dharmanuM pAlana kare. pachI vidvatAvALI dIkSA grahaNa karaje." A pramANe kahI te dayALu rAjAne gurUe AdarathI samyakatva sahita hitakArI evI dezaviratinuM dAna ApyuM. rAjA padmasena sudarzanavaDe yukata ane sArA guNavALo jinadharmane prApta karI ghaNe khuzI thaI gayo e ghaTe che. pachI rAjA pitAnA sthAnamAM gaye ane gurUe paNa vihAra karyo. 1 ekazeSa-ekarUpa. 2 sudarzana-sArU darzana-samyagadarzana pakSe sudarzana cakra. 3 suguNa-sArA guNa paNe sArI rI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI vimaLanAtha caritra, jJAnavAnuM rAjA paddhasene pitAnA hRdayamAM A pramANe vicAryuM "gAye jyAre gocaramAM jAya, tyAre te potAnI rUci pramANe sarasa ane nIrasa evuM vividha prakAranuM rogya ghAsa ghaNuM khAya che, pachI te pitAnA sthAnamAM AvI je pote potAnI zakti pramANe prApta karyuM hoya te pitAnA saMvaranI vRddhine mATe lAMbA vakhata sudhI vALe che ane temAMthI thayelA gerasa vaDe sarva prANIonA saMtApane hare che. ane temanA aMga -upAMgane ahe puSTi Ape che. tevI rIte je manuSya gurU pAsethI prApta thayelA zAstranI potAnI buddhinA guNethI vicAraNA karato nathI te manuSya te pazuonA karatAM paNa pazuhalake che." AvuM ciMtavI te buddhivALA rAjAe gurUe kahelA UpadezanA vacanane hRdayamAM vicAra karI muktirUpI vadhUnA hAra jevA moTA jina vihAra-maMdiro karAvyAM ane pApa karmane nAza karanArI ane lokonA tApane haranArI zrI jina bhagavAnanI suvarNavarNa uttama pratimAo karAvI. te kRtArtha rAjAe uttama siddhAMtanAM pustaka ane sArAM zAstro upakAra karavAne mATe sArA dravya padArthothI lakhAvyA. te kSamAbhUta evA rAjAe niraparAdhI trasa jIvone trAsa maTADavAnuM je kArya karyuM, temAM jarApaNa Azcarya pAmavAnuM nathI. teNe sAdhu sAdhvIone kalpanA sArAM aneka vastro, pAtro ane anna pANI ApavA mAMDayAM. teNe sArI zraddhAvALA zrAvake ane zrAvikAonuM vAtsalya rAjyabhAga cheDI daIne karavA mAMDayuM. dIna vigere lekene kIrti karanArUM yogya dAna nidAna-nIyANA vagaranuM karyuM. te svadAra saMtoSa vrata, yathAzakita (bAra prakAranuM tapa AcaravAparvaka bAra prakAranI bhAvanA bhAvavA lAge. trikAla jinapUjA karanArA ane zuddha samyakatvane dhAraNa karanAra te rAjAe pahelI darzana pratimA eka mAse karI. aNuvratane dhAraNa karanArA ane dayArUpa dharmanI sAthe joDAelA te rAjAe sarva vidhio yukata thaI be mAsa vaDe bIjI pratimA karI. samaya pramANe che-Avazyaka kriyA karanArA te rAjAe traNa mAsa vaDe trIjI pratimA vahI, ane tethI te janmanI saphaLatA mAnavA lAge. catura rAjAe cAra parvanA divasomAM ahorAtra sarva rIte pauSadha laI cAra mAsa vaDe cothI pratimA vahana karI. cAra prakAranA upasargo prApta thatAM paNa aDaga rahenArA te rAjAe samAdhithI pAMca mAsavaDe pAMcamI pratimA vahana karI. teNe brahmacaryamAM tapura rahI cha mAsa vaDe chaThThI pratimA vahana karI. sacitane tyAga karI sAta mAsa vaDe teNe sAtamI pratimA vahana karI. pitAnI jAte sarva AraMbhano tyAga karI teNe AThamI AThamA mAsavaDe pratimA vahana karI. te AraMbhane bIjAo pAse tyAga karAvI nava mAsa vaDe teNe navamI pratimA vahana karI. uddezIne kareluM prAsuka bhejana paNa choDI daI teNe pAchaLanA vidhi sAthe daza mAsa vaDe dazamI pratimA vahana karI. sArA sAdhunI jema sarva saMga choDI daI sAdhunA liMga dhAraNa karI leca karI phakata pAMca grAsa AhAra laI teNe agIyAramI pra Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdradaranI sthA. 181 ** timA vahana karI. A pramANe agIyAra pratimAonu vahana karI jevI rAjA padmasenanI icchA dIkSA levAnI thai, tevAmAM daivayeAge gurU brahmagupta sUri AvI caDayA. UdyAnapALa pAsethI te khabara jANI rAjA harSoMthI gurU pAse gaye ane vidhithI te vaMdanIya gurUne vaMdanA karI teNe A pramANe vijJapti karI. he kSamApati, sukhanA beTA AbhAsa rUpa evA gRhAvAsa upara mane niveCda utpanna thayA che, mATe sukha dhanA kAraNu rUpa evuM ana gArapaNuM mane ApeA. " gurU khelyA " mahAbhAga, tuM prathama deza kanyAone paraNIza ane te kanyAe mAM tArA premabaMdha thaze, tyAre huM tane dIkSA ApIza, te zivAya nahi ApuM. '" te sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayeA ke, " gurUe A zuM kahyuM ? sAdhuene AvuM vAkaya kahevuM ghaTita nathI, kAraNa ke te te vAda nivAraNa karIne nivRtti mAgeja cAlanArA che." A pramANe vividha vicAra karI rAjAe gurUne kahyuM, "huM AgaLa paraNelI strIone cheDI devA IcchuM chu, te pharI bIjI strIone kema paraNuM ? " gurU khelyA. rAjanuM. e caitanA sahita daza kanyAe tAre hAtha AvI haze, te ja tArI dIkSA saphala thaze. rAjA e mArA kahevAnA bhAvArtha kahuM te sAMbhaLa je jANavAthIja mANasa zarIre paNa sukhI thAya che. puNya kathI evA A manuSya kSetra rUpI zarIramAM jemAM ratnAe adhakAraneA nAza karelA che. evuM svAMta-hRdaya nAme eka nagara che te svAMta-hRdaya rUpa nagaramAM cira-adhyavasAya-zubhAdhyavasAya nAme eka lokasamUhane priya evA rAjA che. te rAjAne ghaNI priya strIe che, teonI sAthe te anukrame krIDA kare che. teomAM zAMti nAmanI eka strI che, teNIne kSamA nAme putrI haiM, bIjI rUci nAmanI strI che. teNIne dayA nAme putrI che. trIjI vinayatA nAme strI che, tene mRdutA nAme kanyA che. ceAthI samatA nAme strI che, teNIne satyatA nAme putrI che. pAMcamI zuddhatA nAme strI che, teNIne RjutA nAme kanyA che. chaThThI pApabhIrUtA nAme strI che, teNIne avaratA nAme putrI che. sAtamI nIrAgatA nAme strI che, teNIne brahmarati nAme kanyA che. AThamI nirlobhatA nAme strI che, teNIne mukatatA nAme kanyA che. navamI prajJA nAme strI che, teNIne vidyA nAme putrI che. ane dazamI virati nAme strI che, teNIne nirIhatA nAme kanyA che. herAjA, jo tArA hRdayamAM hamaNAM dIkSA levAnI abhilASA hAya teA tu e daza kanyAonuM pANigrahaNa karyAM." A sAMbhaLI rAjA bence-" huM zrIgurA ! tamArA prasAdathI meM te kanyAonA sthAna ane temanA mAtApitAnAM nAma jANyAM che, have mane te kanyAonI prAptinA upAya kahA, ane temanA prabhAva kaheA. jethI huM tamArA prasAdathI viSAda rahita thAuM." gurU beAlyA, rAjA, tAre te kanyAnA pitAne prathama tArA hRdayarUpI nagaramAM rAkhavA, eTalAthI saMtuSTha thaine te tane vAMchita phaLa Apaze. vaLI vivAhanA kAmamAM purUSo svabhAvathIja HH Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI vimaLanAtha caritra, strInA kahyA pramANe cAlanArA thAya che, tethI tAre prathama te kanyAonI mAtAone vaza karI levI. temAM sArI kSamAne icchanArA evA tAre prathama je zAMti nAmanI mAtA che, teNInuM to sadA mAna karavuM. sarva sAthe sArI maitrI karavI, parAbhava sahana kara, apakAra karanAra zatrune paNa upakArI tarIke ciMtava, kAraNa ke, te karmone kSaya karavAmAM sahAya rUpa che koinI upara kopa kare nahiM. karmone deSa Apa, matsaranuM mardana karavuM. sahastramazva pramukha munionuM hRdayamAM ciMtavana karavuM, narakAdikanI pIDAne zithaLa karavAnI cIvaTa rAkhavI, ane pitAnuM markaTanA jevuM caMcaLa mana sthira karavuM. A pramANe haMmezAM karavAthI tArA e guNavaDe jeNInuM hRdaya AkarSAyuM che evI bhrAMti nAmanI kanyA tArI samIpe svayaMvarA thaIne Avaze. sArI dayArUpI kanyAne icchatA evA tAre pavitra evI rUcine sadA mAnya karavI. pApI evA para patApane vizeSapaNe choDI de. mithyAtvInAM zAstra kadIpaNa kAne sAMbhaLavA nahiM. mana, vacana ane kAyAthI kraya jIvanI virAdhanA karavI nahiM. abhakSya-anaMtakAya vigere padArthono vizeSapaNe tyAga karavo. sarva prANIone hRdayamAM Atmavat ciMtavavA paropakAra karo. AraMbhane AdarapUrvaka vaja, pApa karmomAM pracaMDa evo anarthadaMDa cheDI de. sadA pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana karavuM. bIjAnuM duHkha joIne kadi paNa hasavuM nahiM. A pramANe nitya karavAthI tArA te guNo vaDe jeNunuM hRdaya AkarSAyuM che evI dayA nAmanI kanyA tArI samIpe svayaMvarA thaIne Avaze. mRdubhAvanI IcchA rAkhanArA evA tAre sadA vinayatAne mAna ApavuM. temAM vidvAnoe dhikkArelo anArya ane asAra e ahaMkAra nivAre. je brAhmaNa vigere voMmAMthI thayelI jAtimAM janma thaye hoya, to te ucca jAtine mada karavo nahiM. kAraNa ke, tanA abhAvathI pUrve sarva eka varNaja hato. tene mATe bIje sthaLe lakhyuM che ke "he yudhiSThira rAjA, prathama A sarva eka varNavALuM hatuM. kiyA karmanA vibhAgathI cAre varNonI vyavasthA thai che. brahmacaryavaDe brAhmaNo thayA che. hAthamAM hAthIyAra rAkhavAthI kSatriya thayA che. vepArathI vaizya thayA che. ane preSaNa-sevA karavAthI zUdro thayA che. prathama janmavaDe zudra utpanna thAya che. pachI saMskAra karavAthI dvija kahevAya che. jyAre te veda bhaNe tyAre vipra kahevAya che. ane brahmane jANe tyAre brAhmaNa kahevAya che. je zrImALI-upakeza vigere je jAtio thaI che te tene grAmanA nAma uparathI thaI che. ema vidvAnoe sadA jANI levuM. kadi te jAti ucca mAtAthI utpanna thaelI hoya, tepaNa mada karo nathI. kAraNa ke, te jAtimAMthI utpanna thayelA sarve samAnazIla hotA nathI. te viSe lakhyuM che ke, eka ja udaramAMthI utpanna thayelA ane ekaja nakSatramAM janmelA manuSya bArInA kAMTAnI jema samAna zILavAlA hotA nathI. kuzaLa purUSoe kulane mada paNa na kara joIe. kAraNake jAti ane kuLanI sthApanA pachavADethI - Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdaranI kathA. 183 thelI che. kadi te kuLa Ucca pitAthI prApta thayuM hoya, te paNa tene mada kara ucita nathI. bArInA kAMTAnI jema sarve samAnazIla hatA nathI. buddhimAna purUSe lAbhane mada paNa kare nahIM, kAraNake, lAbhAMtarAya karma zrI jina bhagavAnane paNa cheDI zakatuM nathI. jyAre lAbhAMtarAya kamane kSaya thAya tyAre ghaNuM dhana prApta thAya che ane jyAre teno udaya thAya che tyAre dhanavAnane dhana maLatuM nathI. buddhimAna purUSe ezcaryane mada paNa kare nahiM. A pRthvI upara rAjA paNa muMjanI jema rAMka banI jAya che. A lokamAM bAhubali vigerenA ugra baLane vicAra karI buddhimAna purUSa balane mada kara kara nahiM. sanakumAra vigerenA rUpanI anityatA sAMbhaLI buddhimAna purUSe AlekamAM rUpano mada karavo nahiM. zrI vIra prabhunA naMdana bhavanuM ucca tapa sAMbhaLIne buddhimAna purUSe tapano mada kare nahIM, buddhimAna purUSa zruta-zAstrajJAnane mada ko nahiM, kAraNa ke cauda pUrvIo paNa pramAdathI patita thaI jAya che. manuSyanA sarva made zruta-zAstravaDe jItAya che, te zAstravaDeja je mada kare che, tene amRtamAMthI viSa utpanna thavA jevuM thAya che. te ATha madamAM prANI che je mada kare che, tene bIjA bhavamAM te te vastunI hinatA prApta thAya che, tethI e AThe madano tyAga karavo, teno vicAra kare, arihaMta vigere daza (pada) no sadA harSathI vinaya kare. potAnA hRdayane navanItanA piMDanA jevuM mRdu karavuM ane laghu vayavALA pAsethI paNa haMmezAM vinayapUrvaka jJAna saMpAdana karavuM. evI rIte nitya karavAthI tArA te guNae jeNInuM hRdaya AkaDyuM che, evI mRdutA nAme kanyA svayaMvarA thaI tArI pAse Avaze. satyatAne IcchanArA evA tAre sadA samatAnuM sevana karavuM. krodha, lobha, bhaya, ane hAsyane yatnathI tyAga kare. jenAthI bIjAne duHkha thAya, jethI vANI kaThora gaNAya, jethI niMdA ane pizunatA (cA cugalI) thAya tevuM vacana bolavuM nahi. vicakSaNa purUSe satyAmRSA-sAcI khoTI, asatya, bIjAne ghAta karanArI vaka ane marma bharelI bhASA bolavI nahi. evI rIte haMmezAM karatA evA tane tArA guNothI jeNInuM hRdaya kheMcAyuM che, evI satyatA nAme kanyA svayaMvarA thaI tArI pAse Avaze. rAjulAsaralatAne icchatA evA tAre zuddhatAnuM sadA ArAdhana karavuM. sarvathA kuTilatAne tyAga kare, saralatA rAkhavI, vaMcanA vagaranuM vacana belavuM, hRdaya nirmaLa rAkhavuM, ke ThekANe mAyA karavI nahI, temAM dharmanA kAryamAM vizeSe (khAsa karIne) na karavI. paDeluM ghAsa tRNa paNa tAre levu nahI. lobhavRtti tajI devIne saMtoSavRttine bhajavI ane bIjA ne avagraha (vasati-sthAna) mATe pUchI rajA laIne rahevuM. evI rIte nitya karavAthI acaratA nAmanI kanyA tArA guNothI jeNInuM hRdaya AkarSAyuM che, evI thaI tArI pAse svayaMvara thaIne Avaze. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. he rAjA, brahmarati nAmanI kanyAne arthe tuM tArA cittamAM nIrAgatAne dhAraNa karyuM. deva, manuSya ane tiya canI srone mAtA samAna gaNaje. strIonA vAsa sthaLamAM rahevuM nahI, zrI saMbaMdhI kathA karavI nahi, strIonI beThaka sevavI nahi, temanI iMdriyAne jovI nahi, dIvAlanAM AMtarAmAM rahelA gRhasthAnAM joDalAMne jovA nahIM, ane manamAM kadi paNa sa ratinuM sukha ciMtavavuM nahiM. praNIta AhArane temaja atizaya AhAranA tyAga karavA ane zarIranI adhika zAbhAne yatnathI cheDI devI-A pramANe nitye karavAthI tArA guNAthI jeNItu hRdaya AkarSAyuM che evI brahmarati nAmanI kanyA tArI pAse svayaMvarA thaine Avaze. mukatatAne icchanArA evA tAre nilebhitAnuM, sevana karavuM. hRdayamAM viveka dhAraNa karavA, anAnA saMgama cheDI devedya, bAhya ane AbhyaMtara evA e prakAranA parigrahathI peAtAnA AtmAne judo karave, svabhAvavaDe graMtha-parigrahanI tRSNA samAvI devI, mAhera aMdara anAsakta evuM aMtaHkaraNa rAkhavuM, kamaLanI jema nilepa rahevuM ane ziSTAcAramAM tatpara rahevuM. he caturarAjA, A dehu vigere sava pudgala vastue saMbaMdhI AtmAne yAgya evI anityatAnuM ciMtavana karavuM. evI rIte nitya karavAthI tArA guNAthI jeNInuM hRdaya AkarSAyuM che, evI mukatatA nAmanI kanyA tArI samIpe svayaMvarA thaIne Avaze. suvidyAnI IcchA rAkhatA evA tAre prajJA rANInuM sadA ArAdhana karavuM, sadA zAstrAbhyAsa karavA, pramAdane vAravA-TALavA, jJAna ane jJAnavALAenI haSa thI bhakti karavI. sadA zAstranuM smaraNa karavuM ane sadgurUnA vacana sAMbhaLavA, e pramANe karavAthI tArA sadguNaiAthI jeNInuM hRdaya AkarSAyu che. evI vidyA kanyA svayaMvarA thai tArI pAse vegathI Avaze. nIrIhatA nAmanI kanyA ne mATe tuM lAbhane tyAga kara. tArA hRdayamAM sa vastuonA svarUpane vicAra kara. A deha duHkhanA upaleAgane mATe che, dhana baMdhananuM kAraNa che, icchA hRdayane tApa ApanArI che. janma mRtyunuM kAraNa che, priyAnA saMga-athavA priya vastuone saMga viyeAga mATe che, saMgraha kalezane mATe thAya che ane bhAganA abhilASa rAgane mATe thAya che, tethI tekhAnI aMdara prItine cheDIde, mamatvane cheDI denArA evA tArI pAse tArA guNAthI AkarSAelI nirIhatA nAmanI kanyA satvara Avaze. " A pramANe gurUnAM vacana sAMbhaLI rAjA melyA " bhagavansane ne sukha karavAne mATe kanyAnA meLApa gurU ( gAra ) ja karAve che, te tame mane dIkSA rUpI kanyA Apaze! eTale zubha pariNAma rUpI rAjA pAteja pAtAnI e badhI kanyAe mane Apaze, mATe Apa zubha lagnamAM dIkSA Ape ane kRpA karo. dhanA kAryoMmAM vilaMba karavA yukata nathI. " pachI gurUe dIkSita karelA te rAjA padmasenu manuSyanA purUSArthAdi guNAthI yukata thai meha kathI sukatA thai gayA tyAre gurU belyA " he muni, tAre have mAtAnI sevA karavI mAtA 184 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara cAdaranI kathA. 185 zivAya A lokamAM ane pahelekamAM caraNa na rahe. prAye karIne kanyA paraNyA pacho putra sahAya karanArI mAtAne mAnatA nathI ema kahevAya che. mAtAnA citta-nagaramAM meha rAjA rAjya kare che, te bahu kAle AvelA sevakone joI roSa pAme che. pachI temane ka. maMrUpI sevakenI pAse maLamUtra vigerethI bharelA garbharUpI kArAgRhamAM nIcAM mukha ane uMcA paga rakhAvI keda karAve che, pachI mehanA vidha vinA pitAnA AhAramAM zrI te mAtA temanuM piSaNa kare che ane potAnI sAthe suvADe che tathA jagADe che. jyAre teone buddhi utpanna thAya che, tyAre teo mastaka upara be hAtha joDI duHkhI thaI maharAjAne A pramANe uMce svara vijJapti kare che- "he rAjA, ame ajJAnathI aMdha ane sa gatithI rahita chIe. ame jyAM rahIzuM, tyAM tamArI AjJAne tAbe thaIne rahIzu." temanI A vinaMti sAbhaLI te rAjA zAMta thaI temane te garbharUpI kArAgRhamAMthI choDe che. musipAla-rakSakae hAthamAM pakaDelA teo te vakhate nirbala thai revA lAge che, pachI dayALu hRdayavAlI e mAtA temane suvarNa vigere ApI teone mukta kare che, pachI teo pitAne ghera cAlyA jAya che. rUpa badalAI javAthI keI temane elakhatuM nathI, tethI temane pANI ke bhejana kAMI ApavAmAM AvatuM nathI te kALe temane sudhA tRSAthI pIDita evA je te mAtA temane dUdha pAya che ane viSTA vigerethI aMge lIMpAelA temane zaga lAvyA zivAya sApha kare che. je teo abhaya khAya che, to temane vAre che ane gyamArgo calAve che, sArAM vastrAbharaNethI nitya zaNagAre che ane temanA zarIranuM piSaNa karAve che. patinA AdarathI temane nIzALe bhaNavA mokale che ane dravyano sAro kharca karI temane vidhithI paraNAve che, pachI jyAre kanyA Ave che, tyAre te putro reganI pIDA thayA zivAya te mAtAnuM nAma paNa letA nathI, bIjuM vadhAre zuM kahevuM ? he rAjA, eka kanyA AvatAM AvuM thAya che, to pachI je daza kanyAo Ave, to tenI zI vAta karavI ? paraMtu tuM A vizvamAM uttama che, mATe te daza kanyAonuM sadA ArAdhana kayuM " te sAMbhaLI vismaya pAmele rAjA gurU pratye be -"bhagavana, mAtRbhakita gRhasthane karavI ghaTe che. kAMI yegIone karavI ghaTatI nathI. lokazAmAM brahmANI pramukha sAta mAtAe kahelI che. temaja mitrapatnI vigere pAMca mAtAe kahelI che. eTale sAta ane pAMca mAtAo kahI che. te mAtAnI bhakitamAM mAruM mana che, paraMtu te sAta ane pAMca mAtAo mATe pUratI che, tathApi gurUnuM vacana udghaghana karavAne huM samartha nathI ka2vRkSanA jevA gurUe tatvane kahe che, te mana kalipata evA te arthane spaSTa karavA ane tene tatvArtha hamaNAMja kahe. " siddhAM 1 caraNa-cAritra ane paga5. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI vimaLanAtha caritra. tanA rahasyane jANanArA gurU belyA. "he rAjA, aMgane puSTi ApanArI ATha mAtAo sAdhuone mAnanIya che." rAjAe pUchayuM, "te ATha mAtAe kaI ?tyAre gurU belyA "he rAjA, pAMca samiti ane traNa gupti-e ATha (pravacana) mAtAo che. teo cAritrarUpI gAtranI piSaka ane rakSaka che. munioe sevana karelI te mAtAo aMte makSaphalane ApanArI thAya che. jenI bhUminA bhAgane sUryanA kiraNone sparza thayo che ane jenI upara leke cAle che, evA mArgamAM yugamAtra ( dhuMsarI pramANa) daSTi rAkhI potAnA netro vaDe pagale pagale bhumi-mAgazodhatA sAvadhAna rahI je muni mana dharIne cAle che, tevI pahelI IrSA samiti jaMtuonuM rakSaNa karanArI che, tethI sAdhue tenI samitine bhajavI joIe. je muni e zuddha iryA-samitine pAle che, tenI prazaMsA varadattanI jema iMdra paNa devatAonI AgaLa kare che. varadatanI kathA.. pUrve svaccha evA gacchamAM varadata nAme eka munIzvara hatA. te gurUbhakitavAlA muni manuSya janmanA sArarUpa niraticAra cAritrane parama bhakitathI pALatA hatA, temAM khAsa karIne te kRtArtha muni jIvarakSAne mATe pahelI Isamiti vizeSe pALatA hatA. eka vakhate hInakarma rahita evo saudharmedra sabhAmAM beThe hatA, teNe avadhijJAnathI jaMbudvIpa tarapha avakana karyuM, tevAmAM IrSA samitivALA mahAmuni varadattane joI teNe tyAM beThAM beThAM tene namaskAra karyo. te je vismaya pAmelA sarva devatAoe kahyuM. " svAmina, hamaNAM Ape kene namaskAra karyo ? " idra bole, he devatAo, je prazaMsanIya buddhivAlAnI sarva rAjAo sevA kare che, tevA varadatta nAme eka muni pRthvI upara rahelA che, te cAritraguNanA gauravavAlA, IsamitivaDe yukta ane durthona rUpI zatruthI mukta che, temanA guNe pUjanIya che, tethI teo mAre paNa mAnanIya che, ane teo tyAM bhumi upara rahyA chatAM huM ahiMthI temane namaskAra karuM chuM. je pitAnA jIvitano tyAga kare paNa uttama evI IryAsamitine tyAga na kare, tevA potAnA kamathI nirdoSa evA sAdhu kene vaMdanIya na hoya ?" IdranAM AvAM vacana sAMbhaLI samyakatvane dhAraNa karanArA devatAoe paNa te varadatta munine idranI jema mana, vacana ane kAyAvaDe vaMdanA karI. A vakhate koI eka mithyA daSTi deva hatuM, teNe jinanA dhama vacananI jema IMdranA te vacanane satya mAnyuM nahiM. teNe ciMtavyuM ke A lokamAM pitAnuM jIvita kone ii nathI ? je jIvitane mATe manu mAna choDIne zuM nathI karatA? A pRthvI upara keipaNa jIvane jenAthI kadipaNa tRpti thatI nathI, tevA jIvitane kITa, pataMga vigere jaMtu ne mATe koNa choDI de ? A pRthvI lekamAM rahelA sarva prANIonA prANa, dhana, jIvita, strI ane AhAranA karmonI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdrodaranI kathA. 187 66 aMdara cAlyA gayA che, cAlyA javAnA che ane cAlyA jAya che. jee svAmI thai beThA che, tee marajI mujaba bele che; paraMtu hRdayamAM bIjAnI zakAne kadi paNa la vatA nathI." A pramANe te mithyAtvI deva citavatA hatA, tene IMdre kahyuM. " jo tArA hRdayamAM zakA hAya, teA tuM pRthvI upara jarUra jA. je tArA hRdayamAM kheda thatA hAya, te je kA bhuta ane bhaviSyanuM hoya te saMbaMdhI te vicAraNA-mImAMsA karI zakAya. paNa je kAya pratyakSa hAya,temAM ze visa vAda virodha karavAne hAya? (tema chatAM)tuM jarmanete munino parIkSA karyAM ane tArA manamAM dhIraja dhA ( samAdhAna karIne manane saMteSa Apa ) jo peAtAnu sutra cAkhkhuM hoya, te pachI parIkSakane bhaya hotA nathI." iMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI te deva jayAM kSAMti vigere daza prakAranA dharmonA dhAraka ane janatAra varadatta muni rahyA hatA tyAM AvyeA. te vakhate vadatta muni halle jatA hatA, tyAM te devatAe mArgoMmAM mAkhIenA jevI vaikriya deDakIe utpanna karI, ane temanI pAchaLa AdarathI madajharate, sUMDha uchALatA ane gatithI pavanane jItI le tevA eka duSTa hAthI viSubyo. " he yati, sattara bhAgIjA, ane tArA jIvitanuM rakSaNa kara. jo A tArI pAchaLa yamarAjanA jevA hAthI Ave che." A pramANe belatA lokasamUhane paNa anAbyA. devatAone kAryanI siddhi manathIja thAya che. te varadatta munie si'hAvale kanathI paNa pachavADe joyuM nahIM. te catura muni upayoga rAkhI iyasamitie cAlavA lAgyA. te munie hRdayamAM ciMtavyuM ke, A kepa pAmelA hAthI mane ekane mAraze ane jo huM deDIne cAlu' te ghaNAM jIvene nAza kar tethI mArA ekanuM rakSaNa karavAne huM ghaNA jIvAne mArIza nahi. A pRthvI upara sa prANIone jIvita vhAluM hoya che, tene mATe kahyuM che ke, apavitra-viSTAmAM rahelA kIDAne ane svargamAM rahelA IMdrane jIvavAnI AkAMkSA sIja hoya cheane te baMnene mRtyune bhaya paNa sarakhAja hoya che, AryAM ( samiti ) ne pALatAM mane je thavAnuM hAya te bhale thAya. dharmavAlA uttama purUSane jIvita ane mRtyu sarakhA hAya che." A pramANe citavatA te muni jevAmAM haLave haLave jatA hatA tevAmAM pelA hAthIe doDIne temane su'DhavatI pakaDayA. pachI temane AkAzamAM dUra uchaLyA. te vakhate nIce paDatAM temaNe vicAyu" ke, " mane dhikkAra che ke, mArA zarIra nIce deDakIe! kacarAIne marI jaze. cAritradhArI munie sarvathA nitye jIvadayA pALavI joie, eka sUkSma paNa jIvanI hiMsA na karavI joie te pachI pace driya jIvonI hiM`sA zI rIte thAya ? gRhastha zrAvakA paNa niraparAdhI trasa jIvAne haNatA nathI te pachI huM suni thaI jANutAM chatAM te tevA jIvAne hayuM te mArA janma, dIkSA ane tevI zikSA sAkSAt niSphaLa thai jAya, sumaja je huM zAma bhulye te paNa tenI mAphaka vRthA thAya. A pramANe citavatA ** .. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI vimaLanAtha caritra munine jJAnathI jANuM laIne devatAe paDatA jhIlI lIdhA. ane pitAnuM svarUpa prakaTa karyuM. teNe munine namI A pramANe stuti karI. "he mahAmuni, daDha dharmavALA evA tamane, tamArA gAtrane ane mAtApitAne dhanya che. vaLI amArA svAmI Idra devasabhAmAM tamArI prasaMzA kare che, to bIjAonuM zuM kahevuM? A yatidharmaja balavAnuM ane jayavata che." ityAdi vacanathI stuti karI te devatAe kahyuM ke "upayoga sahIta evA tame koIpaNa icchita vara mAMgI lo." varadatta muni bolyA-"he suttama, tame vicAra kare ke, sarva saMgano tyAga karanArA evA mane game te zreSTha vara zA kAmane che?" deva bolyo,-"devanuM darzana niSphala thatuM nathI, mATe tame mArI pAsethI koI uttama vara jaladI mAgI lyo." muni belyA,-"he deva, je tamAre vara ApavAne Agraha hoya, te huM e vara mAguM chuM ke, tame mithyAtvane cheDI samyakatvane Azraya kare. kAraNake tame traNa jagatamAM vibudhanA nAmathI prasiddha che." muninA A vacanathI te devatAe pitAnA hRdayamAM samyakatvane dhAraNa karyuM ane munine temanA baMne caraNamAM vaLagI khamAvyA. pachI te deve reSa cheDI svargamAM jaI te munIzvaranuM sarva caritra saharSa thai Indrane nivedana karyuM." A pramANe sarva sthaLe samatAyukta ane zubha dhyAnarUpI jalathI siMcana thayelA te varadatta munie IMdrAdika devoe vaMdanA karyA chatAM paNa mada na karyo. hemunIzvara, tevI rIte tamAre paNa samiti pALavI, ke jethI A leka tathA paralokamAM tamArA nirmala karamAM kalyANa prApta thAya. je jarUrI kAryane vakhate nirdoSa bhASA bele, suvicAravAnuM thaI kAraNa vagara mauna dharI rahe, kedha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa ane bhayathI thayelI ane vAcALatA, hAsya ane niMdAthI yukta evI bhASA jarUrI kAryamAM paNa bole nahiM, tevI uttama bIjI bhASA samiti potAnA vAcaMyama nAmane satya karanArA sAdhue sadA pALavI joIe, ane zrIjina bhagavAnanI kahelI vANanuM ja lAlanapAlana karavuM joIe. sArI buddhivAlA munie lokasthitine ane jina pravacanane virodha na Ave evuM vacana saMgata sAdhunI jema belavuM joIe. saMgata sAdhunI kathA. keI eka guNavAlA gaNa-gacchanI aMdara AgamanA samUhane jANanArA ane bIjI bhASA samitithI prakAzamAna evA saMgata nAme sAdhu hatA. svIkAra karelAne pALavAmAM parvatathI paNa dhIra evA te saMgata muni pitAnA gurUnI sAthe vihAra karatA karatA keI nagaramAM AvyA. tyAM gurUe jJAnathI jANyuM ke, "keTalAeka divasamAM A nagaramAM sarSathI paNa mahAvakra evuM paracaka Avaze. te A nagarane toDaze nahIM, paNa tenAthI 1 vANIne niyamamAM rAkhanAra. 2 zatru sainya. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caDuMdaranI thA. 189 t " 66 k mATe rodha thai paDaze, mATe huM keTalAeka divasa sudhI rahevuM UMcita nathI." Avu jANI te gurU glAnapramukha munienI vaiyAvaccanA kAmane mATe saMgatamunine tyAM mUkI peAte anyasthaLe vihAra karI gayA. te pachI keTaleka divase te nagara Upara zatru sanya caDI AvyuM tethI javA AvavAnA nirodha thatAM leAkeAne duHkha utpanna thayuM, tyAM pathya vigerenA abhAva thavAthI rogI munine sIdyAtA joi te saMgata muni khIje divase bAhera sainyanA samUha paDele chatAM mAMDamAMDa te nagaramAMthI nIkaLI bhikSA mATe pharavA lAgyA. tevAmAM te muni senApatinI dRSTie paDI gayA. senApatie pUchyuM ke, " tame ekAkI kayAMthI Ave che ?" muni beAlyA, " huM nagaramAMthI AvuM chuM." senApati baklyA, 'sAdheA, rAjAnA ze| abhiprAya che ? te kahe." munie uttara ApyA ke, " munie rAjAnI vArtA karatA nathI. teNe kahyuM, tyAre tyAMnA leAkeAnA abhiprAya ze che ? te kahA, ke jethI ame tene anusAruM kArya karIe. " suni khelyA, " leAkeAne abhiprAya kANu jANI zake ? kAraNa ke, muDe muDe (mastake mastake) judI judI buddhi hAya che, ema zAstramA kahyuM che. he senApati jematuM citta kevaLa zAstranI sAthe badhAyelu che ane jee vAcayama kahevAya che, tevA amAre kAMipaNu sAMbhaLavAnA ane kahevAnA adhikAra nathI." senApatie pharIvAra pUchyuM, A nagaramAM vasanAra rAjAne hAthI, rathA, gheADAe ane pedala keTalAM che ? " muni belyA " senApati, huM te kharAkhara jANatA nathI, jo huM temanI saMkhyA kahuM te mArI bhASA satyApRSA (sAcI kheTI) thAya. '' senApati bolyA--"are muni, tame A pRthvI upara sarvAMsanA putra tarIke prakhyAta che, tethI ameAne kaheA ke, keTale divase a mArA jaya thaze ? muni bAlyA- dIkSA vigere lenArA yatinuM nimittAMga-yAtiSanuM jJAna ghaNA anarthAne ApanArA evA saMsArane artha na heAvu joie. " te sAMbhaLI te senApati aMtaramAM te khuzI thayA, paNa bAherathI krodhane dhAraNa karIne elyeA" areM ! tuM kAi herU che; te veSa badale karIne ahiM kayAMthI AvyA che? ameA rAjAnA maMtravicArene jANanArA lAkhA rUpavAlA chIe. " muni elyA-" ame duSka rUpI rAjAnA mate prakAza karanArA chIe. A lekamAM je uttama purUSa che, te asatya vacana belateA nathI, te zuddha ane satya vacanane ja mAne che. A leAkamAM krodhI, e jIbhavAle sarpa ane savabhakSI agni paNa sadA satyane mAne che, teA pachI bIjA prANIonI zI vAta karavI ? jenAthI peAtAne ane parane jarA kaleza thAya ane kajIyeA paNa thAya, tevuM parane pIDAkArI vacana munio belatA nathI. " pachIA pramANe bIjI zuddha bhASA simatine pAlanArA te saMgatamunine senApatie mAna ApyuM ane temanI pAsethI Ahuta te 1. magare magaTe. 27 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI vimaLanAtha caritra dharma svIkAryo. A pramANe tamAre bIjI bhASAsamiti vivekathI dhAraNa karavI, jethI A loka tathA paralokamAM tamArI pUjyatA thAya. trIjI eSaNa samiti che. AhAra, upAdhi ane zaB vigere ne ugama, UtpAdana ane eSaNaicachAnA doSathI rahita grahaNa kare, te munine trIjI eSaNa samiti hoya che. te A pramANe. je gRhastha SaTra javanikAyane haNI sAdhune mATe azana vigere kare. te AdhAkarmI kahevAya che. athavA sarva bhikSukone dAna ApavAne arthe je karavAmAM Ave, te zuddhabuddhivAlA yatioe aizika kahevuM che. je sAdhune arthe ane potAnA gharane arthe karavAmAM Ave, te AdhAkarmInA avayava bhAgavALuM pUtikarma kahevAya che. tene mizra kahe che. je sAdhu nimite juduM rAkhe, te sthApanA kahevAya che. je gurUe AvyA chatAM ke aNa AvyA chatAM pahelA (AgaLathI) zrAvaka vizeSa (A hArAdikanI taiyArI) kare te prAbhUtikA kahevAya che ane je ApavAnuM (aMdhArAmAMthI ajavALAmAM lAvI) prakaTa kare, te prAdu kAra kahevAya che. je sAdhune mATe mUlya ApIne levAmAM Ave te kItaSavALuM kahevAya che ane je sAdhune mATe udhAre lAvavAmAM Ave, te prAkRtya depavALuM kahevAya che. je adalAbadalI keI pAsethI lahi ApavAmAM Ave, te parivartita kahevAya che ane je upAzrayamAM lAvIne ApavAmAM Ave, te alyAhata kahevAya che, je DabA ke ghaDAnuM dvAra ughADIne Ape te udabhinna devALuM kahevAya che. te deSa sAdhuone varjita che. mAla vigere uparathI je utAreluM, te molepahRta kahevAya che. sevaka vigerenI pAse oDhALeluM jorAvarIthI khuMcavI lIdheluM) te Uchinna kahevAya che. sarva sAmAnya vastu ekaleja Apa mukhatyArathI A nisRSTa kahevAya che. kAraNake, sarvanI saMmatithI ApeluM annAdi zAstramAM zuddha kahevuM che. je prathama pitAnA gharane mATe ane pachI muni vigerene mATe kAMika annAdi umeravAmAM Ave, te adhyapUrvaka kahevAya che. A pramANe seLa uddagama deSa kahelA te gRhastha janane Azrita deva che ane have bIjA mALa upAdana rAdha kahelA che, te munine Azrine kahelA che. je gharanA bAlakane ramADIne levuM, te dhAtrIdoSa kahevAya che. saMdezA laI javA lAvavAthI premakarma karavAthI levuM te dati doSa kahevAya che. lokone nimitta aMga jotiSa phaLAdi jaNAvIne levuM te pApanA saMtApane karanAro nimitadeSa kahe vAya che. je leke jati vigerenA madavALI hoya temane temanI uccajAti kahIne je pitAnI bhikSA meLavavI te AjIvikA depa kahevAya che. jemAM anya darzananA bhakate hoya, temanI AgaLa pote te darzanane bhakata che, ema jaNAvI je sAdhu anna vigere meLave che, te vanapaka deva kahevAya che. roga vigerenA upAya batAvIne je piMDa leve te cikitsApiDa kahevAya che. deva, mAna mAyA ane lobhanA thI je levuM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatatvanA svarUpa upara caMdadaranI kathA.. te te nAmanA de kahevAya che. dAna ApyA pahelAM athavA dAna ApyA pachI je dAtAnI stuti karI sAdhu vastune grahaNa kare, te saMstava deSa kahevAya che. je vidyA bhaNAvIne grahaNa kare te vidyApiMDa kahevAya che, ane je maMtravaDe grahaNa kare, te maMtrapiMDa kahe vAya che. je netromAM aMjana vigere lagADI grahaNa kare, te cUrNadeSa kahevAya che ane je page lepa vigere lagADI grahaNa kare, te aga deSa kahevAya che. je sAdhu mulIyA vigere ApI anna pramukhane saMcaya kare, te mulakarma deSa kahevAya che. saMgI munie te deSane pApanuM kAraNa kahe che. A pramANe gaSaNanA badhA maLIne batrIza deSa kahelA che. temaja grahaNapaNunA daza deva sAdhu ane gRhastha e ubhayathI utpanna thatA kahelA che. je AhArAdi zuddha hoya paNa je te AdhAkarmAdi deSanI zaMkAthI grahaNa karavAmAM Ave to te muninI eSaNA samitimAM zaMkitadoSa kahevAya che. je AhArAdi vastu leka tathA Agame niMdelI vastuothI kharaDAelI hoya tevI ApavAmAM Ave te he muni, tene pRzita deSa jANI lejo je pRthvI pramukha upara mukeluM hoya te nizcita kahevAya che. ema vicAre che, je sacita vastuothI DhAMkeluM hoya te vihita kahevAya che, te hitakArI nathI. temaja je cittanI aMdara bIjuM ayogya azanAdika khAnapAnAdika nAkhI pachI te pAtravaDe Ape te saMskRta kahevAya che. vRddha, aMdha, matta, regI, napuMsaka ane chedAelA hAtha pagavALe, khAte, pajato tathA cha kAyane sparza karato dAtA vaja. khAMDatI, vALatI, dANA daLatI, gaNi, ane nAnA bALakavALI vigere (dAtA ) strIne paNa vajevI. viveka munie bIjA paNa dAtAnA de potAnI mele jANI levA, temAM sacitta, miza ane utmizra AhArAdi prayatnathI varjita karavuM. je dAna vigere velA-vagaranuM hoya, te apariNata kahevAya che ane je dahIM vigerenA lepavAlu hoya tene zrIjinabhagavAne lipta kaheluM che. sArA vivekI munioe te AhArAdi eghathI (sAmAnya rIte, khAsa kAraNa vizeSa vagara) grahaNa karavuM nahiM, je pRthvI upara veratAM veratAM ApavAmAM Ave, te chadita kahevAya che. A pramANe gRhastha tathA sAdhune AzrIne daza deva kahelA che ane have grAsa-eSaNathI utpanna thanArA pAMca deSa sAMbhaLo. je ghI tathA khAMDa sAthe bheLavIne kSIra-dhAdika svAdiSTa karavAmAM Ave, te rasa tathA gorasathI thayelI saMjanA kahevAya che, apramANu evuM AhArAdi anivAra ane ghana evA be prakAranuM che. je vAraMvAra khAvAmAM Ave, te anivAraka kahevAya che. je ekaja veLAye batrIza keLIothI adhika khAvAmAM Ave te ghana kahevAya che. ema siddhAMta-AcAranA vidvAnoe kaheluM che. eTale AhAra karavAthI pitAnA uttama saMyamana nirvAha cAle, teTalA pramANana hAra jinabhagavAne sAdhuone mATe kahele che. (vadhArAno AhAra pramANatirikata jANa.) je AhAzadi rAgathI karavAmAM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, Ave, te munine aMgAra deSa kahevAya che ane je AhAradika munionA zreSathI karavAmAM Ave, te munione dha deSa kahevAya che. sudhAnI pIDA zamAvAne prANa, zubha dhyAna ane saMyamanI rakSA mATe, Isamiti sAcavavAne mATe ane gurnAdikanuM vaiyAvacca karavA mATe-e ja kAraNathI je prAsuka bhojana karavAmAM Ave, te sakAraNa jANavuM, bAkInuM badhuM akAraNa che. mehanA udayamAM, rogamAM, upadravamAM, jIvarakSAmAM, tapamAM ane aMtakAle zarIra choDavAmAM (anazana AdaratAM) bhojana cheDI devuM. A pramANe suDatAlIza duSTa deSathI rahita, zayyAtara AhAra vigerethI varjita evuM annAdi je sAdhu vApare che te lokamAM eSaNa samitine sadA pALanAre che ane te sivAyanuM je vApare che, te sAdhu virAdhaka che. aTavI, rega tathA dukALanA bhaya vigeremAM tenI aMdara kadi aticAra hoya che, te tenI AlocanA karavAthI ( jJAnI gurU mukhe AleyaNa levAthI) pavitra thavAya che. jala, anna, khAdya ke svAdya jo sacitta hoya, te te dhanazarmA nI jema prANano aMta thAya, te paNa muni grahaNa karatA nathI. dhanazarmAnI sthA. ujayinI nagarImAM pUrve dhanamitra nAme eka zrImAna uttama vaNika rahe te hato. tene zatruothI rahita e dhanazarmA nAme putra hato. eka vakhate gurUnI. pAsethI A saMsArane asAra jANa te satkarmathI prakhyAta thayelA dhanamitre pitAnA putra dhanazarmAnI sAthe dIkSA lIdhI. eka samaye te sAdhu ghanamitra putra sahita gacchanI sAthe bhayaMkara grISmaRtumAM pRthvI upara vihAra karatA karatA keI aTavImAM teo AvI paDayA, tyAM sarva sAdhuo sudhA tathA tRSAthI AkuLavyAkuLa thaI gayA. temAM savathI laghu dhanazarmA vizeSa pIDa pAmavA lAgyuM. tRSAne laIne tene kaMTha sukAI gaye. te rastAmAM cAlI zake nahiM, tethI te pAchaLa rahI cAlavA lAgyuM. tene pitA dhanamitra putranA mehazo tenI sAthe rahyA. te bhulaka muni jema maMdamaMda cAle tema teno pitA tenI AgaLa cAlate, kAraNa ke, tene te putra prANathI paNa vadhAre valalabha hatA. tevAmAM nirmaLa jaLavALI eka nadI rastAmAM AvI. jema rogI amRtanA saMcayane joI khuza thAya, tema sAdhu te nadIne joI khuza thayA. muni dhanamitre kahyuM, " vansa jala pI, ke jethI tArA prANa bace, ane hamaNAMja tuM munionA sAthamAM cAlavAne samartha thaI zake." A pramANe kahI muni dhanamitra nadIne pele pAra jaI jhADanI othe chupAI rahyA. kAraNa ke jethI pitAne putra muni ghanazarmA nadInuM jaLa pItAM zaramAya nahiM. pachI muni dhanazarmA nadImAM piThe ane aMjalimAM jaLa lIdhuM, tevAmAM tene A pramANe vicAra Avya-"A jaLanA eka biMdumAM jinezvaradeve kahelA asaMkhyAtA che sadA hoya che ane temAM ghaNA trasa jIve pratyakSa rahyA che. he jIva, tuM hAla prANAtipAta viratinuM vrata Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvataravanA svarUpa upara caDhAdaranI kathA 13. laI tArA eka jIvane mATe te asaMkhyAtA jIna kema mAre che? are AtmA AvuM akRtya-naThAruM kAma karavAthI kAMI kalpAMta sudhI jIvAtuM nathI ane grahaNa karelA vratanuM khaMDana karavAthI kalpAMta to thAya che. mArA snehamUDha pitA jo ke jala pIvAnI AjJA Ape che paraMtu savajJanuM vacana ullaMghana karavuM nahi. " A pramANe bhAvanA bhAvI muni dhanazarmAe ajalImAMthI jaLa choDI dIdhuM ane pachI te nadIne bIje tIre gayA. tyAM kSaNa vAramAM te prANa mukta thaI gayA. zubha bhAvane laIne te vaimAnika devatA thayA. muharta mAtramAM avadhijJAnathI pUrva bhava jANI teNe pitAnA hRdayamAM vicAryuM ke, "munione mArA maraNathI kheda na thAo" Avo vicAra karI teNe potAnA zarIramAM adhivAsa karyo, tatkAla zIvra gatithI teNe cAlavA mAMDayuM. A putre pANI pIdhuM, ema mAnatA muni dhana mitrane tethI ghaNuM sukha utpanna thayuM. pachI kSudhA tathA tRSAthI pIDita evA bIjA munione jANI teNe ThekANe ThekANe vaikriya gokula banAvI dIdhAM. paramakharA arthane nahi jANanArA te munioe te gokulamAMthI chAsa baherI tenuM sArI rIte pAna karyuM. sapurUSe saraLa buddhivAlA hoya che. pachI pitAnuM svarUpa lakhAvavAne te devatAe keI sAdhunI upAdhi najIkanA gekulamAM bhulAvI dIdhI. te muni jyAre gAma tarapha gayA tyAre teNe munionI AgaLa jaNAvyuM ke, "A najIkanA gokulamAM mArI upadhi paDI rahI che, tethI huM te laI AvuM tyAM sudhI tame ahi mArI rAha juo A prama Ne kahI te gokulama gaye, tyAM potAnI phakata upadhi jovAmAM AvI paNa gekula jevAmAM AvyuM nahiM teNe AvI te khabara munione kahyA tyAre teoe te gokula devatAe nirmANa kareluM jANuM mithyA duya karyuM, pachI pelA dhanazarmA devatAe pragaTa thaI pitAnA pitA zivAya bIjA munione bhAvanA yukata thaI vidhipUrvaka vaMdanA karI, te vakhate te uttama sAdhuoe pUchayuM ke, "tame keNu che ?" tyAre teNe kahyuM ke, "huM kSullaka dhanazarmA muni chuM. tame hamaNa A tamArA potAnA pitAne vaMdanA kema na karI ?" manioe prazna karyo. teNe kahyuM, "A mArA pitAe mane pUrve pApa buddhi ApI hatI tethI ahiMsA vratanuM khaMDana karanArA te pitAne meM vedanA na karI" "ema zI rIte banyuM?" munioe punaH prazna karyo eTale teNe pitAnA pitA ane pitAnA saMbaMdhamAM prathama je hakIkata banelI te badhI kahI saMbhaLAvI. te samaye dhanamitra muni bolyA, he muni, mArUM miyA dukRta che ane je meM siddhAMtanI virUddha karyuM, te kSamA kare." devatAe kahyuM, "havethI je zrI jina bhagavAne kaheluM hoya, te rAgathI ke dveSathI tamAre virAdhavuM nahIM, kAraNa ke te anaMta saMsAranuM kAraNa thAya che, " pachI dhanazarmA deva bAmaNA pUrvaka munione namI svargamAM cAlyo gaye hai muni, evI rIte tamAre Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, kadipaNa aprAsuka AhArAdi grahaNa karavA nahi. e SaNA samiti vAlA muni dharUci nAmanA muninI jema dravya, kSetra, kAla ane bhAva vaDe virUddha evuM azanAdi grahaNa karatA nathI. dharmaci muninI kathA - keIeka gacchamAM nAmathI ane guNathI dharmarUca nAmanA sani hatA. temanuM hRdaya sadAcArano vicAra karavAmAM catura hatuM. teo grISmaRtumAM aThThama vigere tapa karI abhigrahane grahaNa karavAmAM AdaravAlA thaI ane iMdriyano jaya karI pariSahonA samUhathA pitAnA AtmAne AtApanA ApatA hatA. eka vakhate bIje gAma vihAra karI jatA evA teo kaI jaMgalamAM AvI caDayA. tyAM sudhI ane tRSAnI bAdhAthI temanA prANa kaMThe AvI gayA. A vakhate te jaMgalamAM keI vyaMtarI vanadevIe be vakriya purUSe utpanna karyA. temAM ekanA hAthamAM kAMjathI bhareluM tuMbaDuM vikavyuM, te puruSe bIjA purUSane kahyuM, "are bhAI, A kAMjI pI jA" "huM tRSAtura nathI" ema teNe javAba Ape. pachI te bolyo, "A kAMjIne bhAre koNa upADaze?" tyAre pelAe kahyuM "A sAdhune ApIde, athavA jamIna upara pheMkI de, mAre pharIvAra te kAMjInuM kAMI kAma nathI." te sAMbhaLI teNe dharmarUci munine kahyuM, "je tamAre kAma hoya to A kAMjI . A tRSa (chAllA) nuM pANI che, jethI tamAre choDI dIdhelA bhikSAnA AhAra jevuM thaze." pachI te munie tene upayoga ApI joI te kevuM dravya che, tene vicAra karyo. tatkALa munie vicAryuM ke, "A kAMjImAM khuzabe Ave che, tethI te kAMjI nathI vaLI grISmaRtumAM pupikA vagara AvuM kAMika malavuM muzkela che." AvuM vicArI teNe te baMne purUSanuM draSTithI Adara pUrvaka avalokana karyuM. tyAM te baMne naro animeSa draSTivAlA ane jemanA caraNa jamInane lAgelo nathI evA jovAmAM AvyA. te uparathI abhyAhata vigere deSa munine bhaya lAge. eTale te temaNe grahaNa karyuM nahiM. te samaye te vyaMtarI pratyakSa thaI ane teNIe munine kahyuM ke, "jeNe pipAsAno parISaha jItyA che, evA tamane dhanya che." A pramANe muninI stuti karI ane namaskAra karI te devI adazya thaI gaI, pachI te dharmarUci muni ahaMkAra rahita thaI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. te vicakSaNamuni, AvI rIte tamAre eSaNa samiti pALavI ke jethI zuddha AhAranA sevanathI tamArI kAyAnI zuddhi thAya. - je vastudaSTithI joIne ane pachI haraNa vigerethI puMjIne levAmAM Ave ane mukavAmAM Ave, te trIjI AdAnasamiti kahevAya che. te AdAnasamitine nahIM pALa 1 AMkhanA palakArA na thAya tevI daSTi. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatavanA svarUpa upara caMdrodaranA thA. 195 vAthI jevA doSa thAya che, tema tene pALavAthI tevA guNa thAya che, te sAmilA nA daSTAMta uparathI sAdhue tarataja jANI levuM joie. sAmilAnI kathA. pUrva keieka nagaramAM semilA nAmanA brAhmaNe peAtAnA pApanI zuddhine mATe gurUnI samIpe dIkSA grahaNa karI. eka vakhate tenA AcAya gurUnI vihAra karavAnI IcchA thai AvatAM temaNe sAmilA ne kahyuM ke, " pAtrAM-upakaraNA sattara badhI taiyAra karIle," te sAmilAya` munie gurUnA kahevA pramANe karI lIdhuM. tevAmAM koI kAryane laine gurU rokAI gayA. pachI jyAre paurUSI (pArasI) AvI eTale gurUe te munine tarata kahyuM ke, "humaNA vidhithI te pAtra UpakaraNA vigerenI yathAvadhi-anyunAdhika evI pratilekhanA phrIvAra karyAM. te pratilekhanAne vidhi A pramANe karavAne che. vastranI pratilekhanAmAM eka daSTie nava pratilekhanA che. te AkheTaka prakheATaka ane purimae cha kahelI che. dehanI pratilekhanA mastaka, mukha, hRdaya ane caraNamAM pratyeka ne traNa traNa ane pRSTa bhAge cAra pratilekhanA che. pAtrane mAhera mAra ane madhye khAra pratilekhanA kahelI che. ane hAthanA sparzIthI eka-evI rIte traNemAM badhI malIne pacavIza pratilekhanA thAya che. prabhAta kAle mukhavatrikA, rajoharaNa, be patharaNAM (niSadyA), cAlapaTTa, traNa kalpa, saMcAra ane uttarIyavasra-ema darA pratilekhanA thAya che. sUryodaya pahelAM prAtaHkAle pratikramaNane vakhata vidvAnoe jANI levA. eka pAye UNI paurUSI hAya, tyAre prathama muhapattI, gucchaka, dorA, pachI paTala, pachI pAtrAnA kezarIA, pAtraka, pachI mAtraka, rajasrANa, pAtrabaMdha (mALI) ane te pachI pariSThApanaka, sukhavastra, ceAlapaTTo vasati, gucchaka, pachI parikSApanaka, pAtrAnA kezarA, pAtrAnuM baMdhana, paTaLa, (paDelAM), rajasrANu, mAtraka, pAtraka, pachI sUtaranA ane UnanA traNa kalpa, pachI Uttama sathAro, kAjo lenAra sAdhue avaLI rIte dAMDe ane ceAlapaTTo paDIlevA. upavAsa hAya, te divase te chelle pahAre dAMDA ane cAlapaTTAnI cheDe (bIjI pratilekhanA kIdhA pachI) pratilekhanA karavI. ' gurUnAM AvA vacana sAMbhaLI teNe gurUne kahyu, me hamaNAMja agAu pratilekhanA karI che, teA punaH vRthA zAmATe karavI joie ? gurU bolyA, " are muni, zrI kevaLI bhagavAnane te pratilekhanA, vastrAdika jaM tue vaDe saMsakta hoya tA karavAnI hAya che ane chadmasthAne te asasakta ane sa`sata ubhayathI karavAnI hoya che. te padArthomAM madhye kadAcit niA kalIma-napuMsaka jIva hAya, tethI chadmastha muniA. tA te pratilekhanA sa ta karavIja oie. '' AthI te munie hRdayamAM rASa lAvIne gurUne uMce svare kahyuM, zuM te padArthAnI madhye sarpa haze ? " gurU khelyA, "hA, vakhate sarpa paNa TAya. '" pachI te muni gurUnAM vacananA balathI roSa dharI akhaDate ,, << Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI vimaLanAtha caritra. babaDato razIkuM (jheLInI gAMTha) cheDavA lAgyo ane nAka maraDavA lA. tevAmAM zAsanadevIe te padArthomAM eka vaikriya sarpa nAkhI dIdho. tene jotAM ja te muni saMbhrama pAmI gurUnA zaraNe AvyuM. teNe pitAnA pragaTa aparAdhane Adara pUrvaka khamAvA mAMDe. te samaye gurUe paNa pragaTa thaI tene Thapako Ape. pachI saMvegane prApta thayelA te semilArya munie gurUne AdarathI jaNAvyuM ke, "bhagavana, have AjathI huM pramAda karIza nahiM. ApanI pAse je sAdhuo Avaze, temanA dAMDAne huM grahaNa karIza ane Asana ApIza." pachI milAya muni AcAryanI pAse je ghaNAM sAdhuo Ave temanI samukha javA lAgyo ane temanA caraNone puMjavA lAgyo. temanA dAMDAne laI, nIce tathA upara puMcha sAre sthAne mukavA lAgyuM ane pote manamAM duHkha kaMTALo lAvyA vagara temane mAna ApavA lAgyo. jyAre RNarahita puNyavAnuM sAdhuone gaNa jaMgalamAM AvyA hoya, to tyAM paNa te nitya vinaya karato ane AdAnasamiti pALato hate. kutArtha semilArya muni te samitinA prabhAvathI kamane kSaya karI, kevalajJAna prApta karI mokSane prApta thayA. evI rIte he muni, tame paNa te sadA cothI samitine dhAraNa kare ke jethI karmathI mukata thaI zake. je Thalle (vadhanIti), mutra (laghunIti), ane aneSaNIya (deva-aka9), AhAra vigere jJAnIe batAvelA nirdoSa rathAnamAM paraThave te pAMcamI utsarga samiti kahevAya che. jyAM lokonI AvajAva na hoya, kaI juve tevuM na hoya, strI, napusaka ane pazuthI je varjita hoya, ane je nijIva, chAyAvALuM ane dara rAphaDA vagaranuM zuddha sthAna hoya. tevA sthAnamAM dizA, gAma, sUrya ane pavanane sanmukha vajIne ane avajhaha (bhUmi) nI anujJA laIne buddhimunie hallo kare joIe. je munie pAMcamI samitine utkRSTa zakitavaDe sadA pAle che. te dharmarUci muninI jema saMyamanI zuddhivAlo thAya che. dharmarUci muninI kathA. keI eka garachamAM bhUla guNa tathA uttara guNothI agraNI thayelA ane siddhAMta bhaNavAmAM ughegI rahenArA dharmarUci nAme eka pavitra muni hatA. eka vakhate saMdhyAkAle ravAdhyAya karavAmAM vyagra hRdayane laIne temanAthI mUtra karavAnI bhUmine lagatuM IMDila zodhI zakAyuM nahIM, tethI temanuM peTa thula thaI gayuM ane kukSimAM zula utpanna thaI AvyuM. te samaye zItakALamAM hAjatanA vegane dhAraNa karavAthI te muni AkulavyAkula banI gayA. tathApi te bhavabhIra muni zarIra ciMtA karatA nathI. aha! merU parvata kalpAMtakAle paNa potAnI maryAdA cheDato nathI. vizeSamAM te munie ulaTo pitAnA AtmAne upadeza ApavA mAMDe. vicAravAnuM manuSya ziSTalakane ucita ja kArya kare. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatattvanA svarUpa upara caMdrodaranI kathA 197 "are jIva, tuM A saMsAramAM pramAdane laIne navAnavA bhavamAM bhaye che, chatAM tuM tethI thAkI gayo nathI ke hamaNa paNa tevuM ja kare che? jyAre tuM A ThallA-mAtrAnA nirodha thI AkuLa-vyAkula banI gaye, to pachI je tArI gati nigodamAM thaze, te tyAM te nigodanuM duHkha zI rIte sahana karI zakIza?" A pramANe bhAvanA karatAM te munine jANI ke devatAe tenI pIDA satvara nAza karavAne khulluM prabhAta banAvI dIdhuM. pachI te munie dhaiDilanI pratilekhanA karI devAmAM mutrotsaganI kriyA karI rahyA, tevAmAM svAbhAvika rIte pAchuM aMdhakAra thaI gayuM. tethI temaNe te devanI mAyA jANI mithyA duSkata ApyuM, ane devatAo pratyakSa sAMnidhya karyuM, chatAM paNa teNe garva karyo nahiM. he muni, A pramANe tamAre pAMcamI samiti dhAraNa karavI che, jethI uttama evA munine tatkALa saMsArane kSaya thaI jAya. vikapanI kalpanAthI mukta ane samatArUpI amRtathI siMcita thayeluM je mana rahe, tene kuzaLa purUe mane gumi kahelI che. koparahita purUnA mugaTarUpa ane zraddhAne dhAraNa karanAre kaI zrAvaka jinadAsanI jema bAdhAothI parAbhava pAmyA chatAM paNa e mane guptine dhAraNa karI rAkhe che. jinadAsanI kathA. caMpA nagarImAM zrAvakanI pratimAne dhAraNa karanAra, zuddha hRdayavAle ane sadA dayALu jinadAsa nAme eka zrAvaka hato. te AThama vigere zubha parvanA divase mAM ekAMta gRhanI aMdara nirvikAra thaI vizeSapaNe pramANuvALI pratimA vahete hato. eka vakhate te caudazane divase pidha lai pitAnA gharanI najIkanA ke gharamAM rAtre pratimA (kAussaga mudrA) ne prApta thayo hate. teja rAtre tenI strI pitAne palaMga laI parapuruSanI sAthe daivayoge tyAM AvI. aMdhakAravaDe daSTi raMdhAI javAthI teNIe prakRti vaDe pArlaMga evA pitAnA dhaNIne tyAM rahelo che nahIM. jenA cAre pAyAmAM loDhAnA khIlA jaDelA tethI nizcala e te sAthe ANelo palaMga teNIe vegathI tyAM pachADIne muko. tyAM kAyotsarge rahelA jinadAsanA caraNamAM tene eka khIle AvI gaye, te caraNane bhedI jamInamAM pesI gayo. potAnI strIne AvI durAcaraNa jANyA chatAM caraNamAM utpanna thayelI navI pIDAne sahana karatAM paNa te jinadAsanA hRdayamAM kheda utpana thaye nahiM. bhAvanAnA samUhathI prakAzamAna evA te bhavya AtmAe pitAnA hRdayamAM A saMsAranuM viSama svarUpa bhAvavA mAMDyuM "he AtmA, te pUrve anaMta anAcArI strIo 1 prakRti-svabhAva kAmaga-paDakhe (sthira rahelA pakSe svabhAvathI ja pArtha-pArzvanAtha prabhune anusaranAra. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, bhagavIne choDI dIdhI cheA smAne paNa teo mAMhelI eka bIjI gaNI leje vidvAnae zAstramAM strIone AvIja kahelI che. lIMbaDo pitAnI kaTutA darzAve, temAM Azcarya zuM ! jema ja nIcI (jamIna) tarapha jAya che, sarSa vakragatie cAle che ane agni tApa karanAra hoya che, tevI rIte lokomAM vAmA-strIo paNa vAmAM viSamaja hoya che. je, tuM tArA nIcagAmI cittane evI bAbatamAM vyApAra karAvIza, te te citta tane jarUra anartha ja karAvaze. jevAM ka bIje mANasa kare che, tevA karmo manavaDe karone ja (ane re) bAMdhe che; ahe ! cetana! tethI tuM tArA caLa-asthira cittane sthira karyA sukha ane duHkha cittane AdhIna che. cittane vyApAra karatAM te sukha dukha pravarte che ane cittano niSedha karavAthI te sukha duHkhano dha thAya che, mATe citta re karaje. te pUrve narakamAM anaMtagaNuM pIDAo bheLavI che, temAM tene eka nimeSa mAtra paNa sukha thayuM nathI. A mana te pApa karIne dara cAlyuM jaze, pachI kharI rIte tuM eka A duHkhane sahana karIza. " A pramANe bhAvanA bhAva jinadAsa mRtyu pAmIne vikhyAta kavi vimAnika devatA che. ahiM jyAre pitAnA svAmIne deha pRthvI upara paDele je, eTale te strI saMbhrama pAmI gaI. pachI e badho vRttAMta jANavAmAM AvatA tenA hRdayamAM kheda utpanna thaI AvyuM. A vakhate jinadAsa devarUpe avadhijJAnathI pitAnI strInI sthiti jAgI tyAM AvyA ane teNIne ane pitA para purUSane pratibaMdha ApI dIkSA apAvI. dha zelaDI rasa ane jalanI jema svabhAve zItaLa evA purU ke tApita (pIDita) thayA hoya, chatAM vikiyA (pa) karatA nathI. anyanA aparAdhane pragaTa jANyA chatAM gRhastha paNa je evI rIte manane (atyaMta nigraha karI zake che, to pachI munionI zI stuti karavI? - je satata mauna dhAraNa kare athavA vAnI vRttine saMvara kare, te sAdhu jina zAsanamAM vAgupti-vacana guNine dhAraka kahevAya che. - A vakhate pAsena munie prazna karyo ke, " bhASAsamiti ane vAgagumi-e baMnemAM zuM taphAvata che? te (kRpA karI) kahe." gurU bolyA,- "je sAdhu bhASA samiti vAle hoya te vagUgupti vAle avazya hoya che, paNa je vA guNivAle hAya, te bhASAsamitivAle hAtha vA na heya. kuzaLa -DahApaNuM bharyuM jayaNayukata vacana ucca muni vacana guptivaMta kahevAya, paraMtu kevaLa maunadhArI rahenAra ( tathA prakAranA lakSa vagara ke bhASAsamitine pAmI na zake, eTale taphAvata che. je muni guNadatta sAdhunI jema vAgUprine dhAraNa kare che, te muninI AjJAne rileke paga mastaka para uThAve che Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratanA svarUpa upara caMdiranI kathA 19 guNadatta sAdhunI kathA. koI eka nagaramAM sArI jJAtinI vikhyAtivAle ane guNenI zreNIthI vibhUSita guNadatta nAme eka kumAra hato. eka vakhate te 'vivega rahita hatuM, chatAM paNa puNyanA prasAdathI vegane kAraNarUpa gurUnA uttama saMga thaI AvyuM tethI te guNa datta kumAre saMsAra, vabhava, catura mAtApitA, ane uttama svajana vargane cheDI daI te gurU pAse vrata grahaNa karyuM. anukrame te gItArtha thayo. eka vakhate paramArtha (popakAra) karavAnI IcchAthI svajanone bodha ApavA te mArge vihAra karatuM hatuM, tevAmAM koIvAra aneka uttama zaherIone luMTanArA, kara hRdayavAlA, anyAyI ane cchA pramANe AhAra karanArA pleccha cAro tene malyA. te munine nigraMtha dhArIne temaNe choDI mukyA. paraMtu temAMthI eka mukhyacore kahyuM ke "A mAge cera che" ema tamAre kaIne kahevuM nahiM. munie te kabUla karyuM. pachI teo keTaleka mArge cAlyA, tyAM pitAne mAtA pitA vigere sarva svajanavarga yAtrA karavAne mATe nIkaLelo te temane sAme maLe. te bhaktimAnuM svajanoe vinaMti karI munine pAchA vAlyA eTale teo temanI sAthe mA pAchA cAlavA lAgyA. tevAmAM pelA caroe AvI temane pakaDayA ane temanuM sarvasva luMTI lIdhuM. temanI sAthe sAdhuomAM ziremaNirUpa te munine jeyA, eTale e bolyA ke, "ApaNe je munine choDI mukele teja muni A che. teNe ApaNA bhayathI A keIne ApaNe vAta jaNAvI nathI." ceranAM A vacana sAMbhaLI sarvanI sAthe pakaDAelI te muninI mAtAe kedha pAmI te cAnI senAnA svAmIne kahyuM, "tame mane satvara charI Apa, jenAthI huM mArA peTane cIrI tenA be bhAga karUM." cirapatie kahyuM, "zA kAraNathI ema kare che?" muninI mAtA bolI, "jene meM navamAsa peTamAM rAkhe, te A putra kuputra thaye, mATe tene dhAraNa karanAra peTane mAre cIrI nAkhavuM joIe." "te kuputra zI rIte thayo?" erapatie pharIthI pUchayuM. muninI mAtA belI-"te tame ahiM rahelA che, evuM pite jANato hato, chatAM teNe amone te vAta kahI nahI, tethI e mAre kuputra che." te sAMbhaLI cerapatie munina kahyuM, "je A tArI mAtA hatI, te teM teNIne amArA khabara kema na AvyA? zuM te amArA bhayane laIne nathI ApyA ke ?" muni bolyA-"dharma karma karatAM zrI vItarAga prabhunA vacananuM khaMDana thaI jAya te sivAya vadhAre Akaro bIje bhaya mane lAgato nathI. vANIne niyamamAM rAkhanArA munione siddhAMtamAM je vAgagupti karavA kaheluM che, te vAgagupti sarvajJa prabhunI AjJAne pALanAra sarva yatioe pALavI joIe. je sarva be 1 saMsArapakSe kuTuMba-lakSmI pramukhanA) viyoga rahita-saMyogI hatA 2 che. eTale mana, vacana ane kAyAnA yogane adhavAnuM kAraNa saMyama. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI vimaLanAtha caritra, kAne saMbhaLAya ane be netrothI jevAya, paNa je te sAvadya draSita hoya, to sAdhuoe keIne kahevuM na joIe. corapati be -" are muni, e kharUM che, paNa tevuM bIjAonI AgaLa na kahevAya, paNa pitAnA mAtA vigere svajanone te temanuM hita thAya tevuM kahevuM joIe." vANune niyamamAM rAkhanArA munie javAba Ape, evI rIte kahevuM, e gRhasthAnI sthitimAM kharuM, paNa jeo sarvasaMgane tyAga karanArA munio che, temane te sarva sthaLe samAnabhAva rAkhavuM joIe. ahe! A je mArI mAtA che, te pUrve anaMtavAra mArI mAtA thayelI che ane anaMtavAra huM paNa tenI mAtA thayela heze. je mAtA vigere svajana varga che, te sarva rIte hitakArI che, tathApi durgatimAM paDanAra purUne te sahAyakArI thatA ja nathI. jema ghaNA sahAyake chatAM paNa atizaya thayelA roga vigere bhogavavA paDe che, tema ghaNA sahAyaka hoya, topaNa jeNe je karma karyuM te tene bhegavavuM ja paDe che. " muninI AvI dezanAthI te carasvAmI pratibodha pAmI gaye ane teNe kahyuM ke, "jenI AvI buddhi che, evA Apane dhanya che ane A pRthvI Upara Apa agaNya puNyavAlA che. Aje mane paNa tarata pratibodha thaI gayo che, have AjathI huM corIne dhaMdho kadi paNa karIza nahiM." pachI te cerapatie muninI kulIna mAtAne potAnI mAtAnA jevI mAnI teNIne satkAra karyo ane pote je luMTayuM hatuM, te badhuM teNIne sarvathA zuddha-udAra bhAvathI) pAchuM ApI DhIdhuM. ujvaLa hRdayavAlA te kRtajJa cerapatie potAnA svajanarUpa bIjA cArene corI karavAnA pApathI rahita ane zrI jina bhagavaMtanI AjJA tathA AcArane dhAraNa karanArA karI dIdhA. he muni, evI rIte guNethI zubhatA evA tamAre satata vAgagupti dhAraNa karavI, jethI pachI tamArI vANI anyathA judI rItanI ke vRthA-gaTanI zI rIte thAya? arthata na ja thAya. je dayAne laIne kAcabAnI jema potAnA aMga tathA upAMga saMkecI kAtsarga vigeremAM rahe, te muni kAyavutine dhAraka kahevAya che. je manuSya pitAnA hRdayamAM viveka rAkhI e kAyamunine dhAraNa kare che, teNe duHkhamAM paNa mArge cAlatA eka sAdhunI jema te pALavI joIe. mArge cAlatA eka sAdhunI kathA. koI vidvAna uttama sAdhu sArthanI sAthe cAlatAM mAge pRthvIkAya vigere jIvanuM sadA sAvadhAna thaI rakSaNa karatA hatA. te sAthe svAbhAvika rIte jyAM jalavAle pradeza hoya tyAM vasate hatuM, ane tevA pradezamAM sahaja rIte lIlevarImAM ghaNo trasa jIvone saMbhava hoyaja, tyAM te vicakSaNa muni sarva rIte ati jayaNAthI bhUminA bhAgane zodhIne rahetA hatA. sAdhuo prAye karIne dayALu ja hoya che. eka divase te sAthe jemAM ghaNAM trasa jIve ane haritakAya-lIlotarInA ja hatA, tevA bhAgamAM rahyo. tyAM te Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * ** .- - * vimaLanAtha prabhunA pUrvabhavanuM vRtAMta, 201 sAdhune zuddha vAsa sthAna malyuM nahiM. phakata eka paga mukI zakAya teTalA chakAya jIva vagarane kaI bhumine bhAga temane devage vAsa karavAne mATe ghaNuM muzkelIthI maLI zake. te bhAgamAM eka paga mukI te sAdhu lekene camatkAra upajAvatA ane hRdayamAM navakAra maMtra saMbhAratA kAyotsage rahyA. A samaye Ide jJAnathI jaMbudvIpanuM avalokana karyuM, tyAM te kaSTathI zarIrane TakAvI rAkho rahelA muni tenA jevAmAM AvyA. tyAre ke harSathI temane praNAma karyo ane stuti karI. te vakhate parvanI jema koI mithyAdiSTa deva tyAM AvyuM. teNe siMhanuM rUpa laI te munine kAryotsargamAMthI pADI nAkhyA, munie mithyA duSkata kahI punaH kAsaga dhAraNa karyo, ane te pitAnA hRdayamAM A pramANe ciMtavavA lAgyA-"are ! java, tuM eka page rahetAM tane thoDuM duHkha thayuM haze, paNa tArA paDavAthI bIjA ghaNAM jIvane kSaya thAya che. te kAsage rahetAM tArA aMga tathA upAMga je bhAMge che, te bAhera vRttithI bhAMge che, paraMtu tArA aMtaraMge to AtmAnI puSTine mATe thAya che. he sattama, je A keI siMhanuM rUpa dharIne Ave che, te pite baMdhubuddhithI tArA kamano kSaya kare che, tethI tene mAna Apaje. vyAdhine haranAra sAro vidya kaDavA auSadha Ape ane aMgane cheda kare, to paNa te vaidyane ghaNuM dravya ApavAmAM Ave che." A pramANe bhAvanA bhAvatA te munine pelA devatAe uttama jJAnanA baLathI jANa lIdhA. pachI pRthvInA mala (azuci) rahita evA pitAnA (divya) svarUpane teNe pragaTa karyuM. pachI te munine namaskAra karI ane baMne te vRtAMta jaNAvI te devatA prathama karelA abhimAnane choDI pitAne sthAne cAlyA gaye. ane sarva sArthanA lekee bhakita pUrvaka praNAma karelA te sAdhue potAnA bhAvathI jinadharmanI prazaMsA karI. A pramANe he muni, tamAre paNa nathI kAyamurtinuM pAlana karavuM, jethI tamAruM pramatha vrata sarva prakAre zuddha thAya. vaLI kahyuM che ke, "sAdhupurUSa paNa je bhagnasUtra thAya, te te anya pAsethI artha meLavI zakato nathI. tethI tamAre sanmAnanA vyavasAyathI te sUtranuM rakSaNa karavuM 1 sAdhupakSe bhagnasUtra-e Tale sUtranA abhyAsane bhaMga karanAra (maMda) thAya to bIjA zAstra saMbaMdhI artha-meLavI zakatA nathI, tethI gurU vigerenA sanmAnathI sarAnA abhyAsanuM rakSaNa karavuM, sAdhu-sAhukArapakSe je bhagnasUtra eTale vyavahArane bhaMga karanAra thAya che, te anya-bIja pAsethI tene artha-dravya maLatuM nathI. tethI sAhukAre sArA mAnathI pitAnA vyavasAya dhaMdhAnuM rakSaNa karavuM. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI vimaLanAtha caritra, je purUSa sTAcArI ane dhruva darzanavALA hoya che te uttarakAkAne bhaje che, paNa apara bIjI pUrvAzAne bhajatA nathI. je vizvamAM trASi thaIne paNa dakSiNazAne cheDatA nathI, te kSamAdhArI thai vRddhi pAmatA nathI. paNa aMdara khAro ane lakSmIne janaka thAya che. je traNa jagatanA jIvonI jema mAruM tAruM karatuM nathI-samasarvatra samabhAvane dhAraNa kare che. tevA ( samabhAvI) nuM darzana thatAM loko AtmAne sArI rIte jANa nArA thAya che, e AzcaryanI vAta che. je A lekamAM 'mukitane seve nahIM tene paralekamAM te mukita kayAMthI hoya ? kAraNa ke, leke sevana karelI vAmAM paralekamAM sAthe rahenArI thAya che. he muni, ahiM tuM kSamAbhUta thayo che to have atulya evI kSamAne dhAraNa karyuM. sutranA arthane dhAraNa karanArA sAdhuonuM pada ucca che. je vikrama choDavAmAM Ave te mokSamArgamAM 9 vikamarUpa bane che, tethI te vikama mana, vacana ane kAyAnA cogamAM ja jana nAmane arthe nirAzI bhAve nispRhapaNe) kare. he muni, dravya vigerene pratibaMdha che tamAre vihAra karyA kare. kAraNake, pratibaMdha rAkhavAthI zarIrane kaleza thAya che ane pApano leza prApta thAya che. utkRSTa guNemAM ane bIjAnA guNamAM matsara karazo nahIM. tema svaguNa-AtmAnA guNano ane potAnA guNano utkarSa jaNAvazo nahiM." A pramANe gurUnAM vacanane grahaNa karI te padmasena munie ghoDA divasamAM pAThathI ane arthathI sarva siddhAMtanuM avalokana karyuM. te 1 sadAcArI eTale sArA AcAravALA ane dhruva-nizcaLa darzanavALA hoya, te uttarakAza uMcI dizA-sthitane bhaje paNa bIjI purvAzA-pahelAnI AzA rAkhatA nathI. je sadAcAra sadA gati karanAra dhruvanA tArAnuM darzana uttarakAkA-uttara dizAmAM thAya che, purva dizAmAM thatuM nathI. 2 je rUSimuni thayA pachI paNa dakSiNazA-dakSiNa levAnI AzA rAkhe che te kSamAdhArI kSamAne dharanAra sAdhu thayA chatAM vRddhi pAmato nathI pakSe je rUSinA tAre dakSiNa dizAmAM uge che, te kSamAdhArI pRthvI upara AvavAthI vRddhi pAmatA nathI. AgaLa vadhatA nathI. paNa te aMdara bAro-khArA jaLavALo ane lakSamIno pitA samudra bane che. 3 arthAta je traNa jagatamAM kedane pitAnuM ke pArakuM jANato nathI, tevA mahAtmAnA darzanathI bIjA loko paNa AtmabhAva-parabhAva jANI zake che, e AzcaryanI vAta che. 4 je A lokamAM mukitane saMteSa-nirlobhatA-niSparigrahatAne seve che-Adare che, tene paralokamAM mukita-kSa maLe che. A lokamAM sAthe rahelI strIo paralokamAM paNa sAthe rahenArI thAya che. 5 kSamAbhUta-kSamAne dhAraNa karanAra pakSe parvata 6 kSamA- kSamAguNa paNe pRthvI. 7 sugotra-sArUM gotra kulapakSe parvata. 8 vikama-vizeSa mati. 9 vikrama parAkrama. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLanAtha prabhunA pUrvabhavanuM vRtAMta 203 dayALu hRdayavALA munie pitAnA pUrvanA duSkarmane lapa karavAne caturtha, paNa ane aSTama vigere zuddha vividha tapa karavA mAMDayuM. je pitAne deha upasargone sahana karI zake evo kare che, tene duHkha thatuM nathI. kharI vAta che ke ughADuM mukha sadA zIta vigerene sahana karI zake che. te munie zrudhA, tRSA, zIta, uSNatA, daMza, avelA, arati, strI, niSadyA, asakAra, ajJAna, samyakatva, yAtanA, tRNasparza vadha, Akeza, roga, lobha, mala, zamyA ane prajJA ema bAvIza parIkhane sahana karavA mAMDyA. AtmasaMvedanIva,-pite anubhave tevA deva tirA ane manuSya karelA cAra prakAranA upasargo teNe potAnA hita mATe sahana karyA. eka vakhate vivekathI gurUnI AjJA laI gaNamAMthI judA nIkaLI temaNe sAdhuonI A pramANe pratimA vahana karI-azana tathA pAnavaDe eka eka xdattine grahaNa karatA te munie eka mAsa sudhI pahelI pratimA vahana karI, gacchamAM AvyA pachI evI rIte mAsanI daktine vadhAratAM vadhAratAM sAtamAsa vaDe sAtamI pratimA vahana karI. pachI ekAMtarA UpavAsa, AMbelanA pAraNu vaDe pAna (jaLa) rahita gAmanI bAhera uttAna zayana karI nizcaLa rahI sAta divasa sudhI ugraupasargane sahana karatAM AThamI pratimA vahana karI pachI te gaNI ga7mAM AvyA. pachI evI rIte meTA ka TovALA munie utkaTikAsane rahI vidhipUrvaka sAta divasavaDe navamI pratimA karI eja naSTA upara rahI virAsane dhyAnamAM nizcala banI sAtadivase dazamI pratimA vahana karI. pachI ahorAtra bAhera rahI SaSa (chaThTha) tapa karI be bhujAo laMbAvI rAkha agiyAramI pratimA vahana karI. pachI aSTama karI hAtha laMbAvI rAkhI dhyAnamAM lIna thaI ane potAnI daSTi ziddhazilA tarapha rAkhI eka zatrinI bAramI pratimA vahana karI. pachI eka samaye teNe pitAnA hRdayane zubha vAsanA bhAvanAthI vAsita karI zuddha vidhipUrvaka viza sthAnakanI A pramANe ArAdhanA karI. nAma, sthApanA divya ane bhAvanA bhedavALA zrI arihaMta prabhunI namaskAra, tathA stavana vigerethI teNe harSathI bhakti karI. ekatrIza guNanA AdhArarUpa, niraMjana, nirAkAra, sarvamAnya ane asAmAnya evA siddha bhagavaMtane pitAnA hRdamAM dhAraNa karyA. te catura munie catuvidha saMghanI sanmAna, dAna, vinaya ane vividha prakAranA sevanathI pUjA karI. AzAtanAnA tyAgathI, AjJAnA pAlanathI, bahu mAna ane niHspRhabhAvathI teNe gurUbhakti karI. saMyama-AcArane dhAraNa karanArA vayevRddha maharSionI vizrAmaNa vigerethI teNe zuzruSA karI. vizuddhabuddhivALA te munie dvAdazAMgIne dhAraNa karanArA vidvAna upAdhyAya vigere vagenI * eka sAthe akhaDa-eka dhArI je anna ka jaLa maLe te tenA eka dAtta lekhAya DAya te pachI te pramANamAM vadhAre hoya ke apa kamAtra ke biMdumAna A5 hAya. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, vizeSapaNe bhakti karI. cha3-aSTama vigere tapa tapatAM dehane dhAraNa karavA pAraNuM karanArA tapasvIonuM teNe sadA vAtsalya karyuM. te uttama munie pUrve bhaNelA prakhyAta zAstranI vicAraNA karI jJAnano upayoga karyo. mehathI rahita karmono kSaya karanAra ane mekSa ApanAra evA tattvazraddhArUpa lakSaNavALA samyakatvamAM pitAnuM mana nizcaLa karyuM. zrata dhArI purUne sarva guNanAM mUlarUpa e vinaya karI teNe lekamAM vizeSa mahave prApta karyuM. karmono kSaya karanArA ane saMsAra sAgaramAMthI tAranArA Avazyaka karmonA aticArAno temaNe tyAga karyo. cittarUpI pazune bAMdhavAnA khIlArUpa, vivekI purUSa mAnelA ane dharmanA sArarUpa evA zILa Upara te akAmI munie kharI daDhatA dhAraNa karI. eka lava pramANa kSaNanA paNa kALamAM pramAdarahita thaI teNe pitAnA hRdayane dhyAna vidhAnamAM sadA tatpara rAkhyuM. phodha ane lebhano tyAga karI ane mamatA choDI karmano kSaya karanAra bAra prakAranuM tapa karyuM. sArI buddhivALA te munie potAnI labdhithI je kAI vividha vastra, anna tathA pAtrAdi prApta thatuM, te harSathI sanmAnapUrvaka sAdhuone arpaNa karI dIdhuM. atulya vAtsalyanA bhArathI prakAzamAna evA te munie bALa, plAna ane tapasvI munionI vaiyAvacca pitAnI nirmaLa IcchAthI karI. be prakAranI upAdhivALI upadhino tyAga karI samAdhi karI ane te sAkSAt asAmAdhivALA para-zatru upara paNa karI batAvI. teNe gurUna vinaya karI sArI buddhivaDe zravaNa tathA adhyayana karI apUrvajJAna saMpAdana karyuM. jJAnanA aticArano tyAga parihAra karI, jJAnanI unnati karI, bIjAne paThana karAvIne paNa jJAnanI bhakti karI. Uttama vyAkhyAna ApI, anya matanA vAdIone jItIne, te vijJAnI muni zAsananA prabhAvaka thayA hatA. A pramANe viza sthAnako sevavAthI karmarUpI-roganA auSadharUpa evuM tIrthakara nAmakarma teNe upArjana karyuM. pachI vidhipUrvaka vizeSa saMlekhanA karI AyuSyane aMta samaye temaNe A pramANe ArAdhanA karI-" janasamUhe stavelA ane zukala dhyAna rUpI dhanavALA atIta, anAgata ane vartamAna evA pradhAna jina bhagavaMtonuM mAre zaraNa hajo. sarvajanAe mane lA, gioe namelA, dhyAnathI gamya ane guNothI ramaNIya evA sanAtana prasiddha siddha bhagavaMtonuM mAre zaraNa hajo. je vANune niyamamAM rAkhanArA, ane saMyamane pAlanArA aneka prakAranA niyamadhArI munio che, temanuM mAre zaraNa haje. kalyANanA heturUpa, dayAmaya, nayamaya ane zrI jinabhagavAne kahelo prakhyAta dharma atyAre mAre zaraNarUpa hajo. (catuH zaraNa) je kAla vigere ATha aticAre rAnamAM thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta hajo. dazanamAM kA vigere ATha aticAro lAgyA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta haze. cAritramAM pravacana mAtAne anusaratAM je ATha aticAro lAgyA hoya te sarvamAM mana, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 vimaLanAtha prabhunA pUrvabhavanuM vRtAMta vacana ane kAyAthI mAruM mithyA dukRta haje. pRthvI vigere je ekeMdriya jIve mArAthI haNAyA hoya, te sarvamA mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta ha. kRmi, zaMkha, chIpa vigere je be iMdriya jIvo mArAthI haNAyA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkata hajo. lIMba, mAMkaDa ane jU vigere je te Idriya jI mArAthI haNayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta hajo. mAkhI, bhamarA ane pataMga vigere je cAra iMdriyavALA jIvo mArAthI haNAyA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta ha. jaLa, sthaLa ane AkAzacArI je pacaMdriya jIve mArAthI haNAyA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta ha. kodha, lobha, bhaya ane hAsyane vaza thaI mArAthI je mithyA vAkaya belAyuM hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyAdukRta haze. keTI bhamAM kapaTa karIne je meM pArakuM ghaNuM dhana lIdhuM hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkata haze. anaMta bhavomAM tiryaMca, deva ane manuSya saMbaMdhI je meM mathuna sevyuM hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA dukRta hajo. pUrve pratyeka bhavamAM dhana, dhAnya ane suvarNa vigeremAM mamatva karyuM hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta haje. gRhasthapaNAmAM pahelA aNuvratane AzrIne vadha karavA vigere je aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM miyA duSkRta haze. bIjA aNuvratane Azrine rahelA mithyAupadeza pramukha je aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mizyA duSkRta haze. trIjA aNuvratane AzrIne je cerIthI lAvavAnA prayoga vigere aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mArUM mithyA duSkRta ha. cothA ANuvratanA je aparigrahIta kanyAdika (vidhavA-vezyA) Ivara -alpakALa mATe rakhAyata pratye gamana-viSaya sevana vigere aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkata ha. pAMcamA aNuvratane baghana vigerethI dhana pramukha navavidhi parigraha saMbaMdhI je aticAre mane lAgyA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkata haze. chaThTha aNuvratanA dizA pramANunuM vismaraNa pramukha je aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mana, vacana ane kAyAthI mAruM mithyA duSkRta hajo. sAtamA aNuvratamAM bhejanathI ke karmathI je aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mArUM mithyA duSkRta hajo. AThamA aNuvratamAM adhikaraNa tathA pejanA vigere je aticAra thayA hoya, te sarvamAM mArUM mithyAdukRta haze. navamA avatamAM mananuM naThArUM ciMtavana vigere je aticAro mArAthI thayA hoya, te sarvamAM mAruM mithyA dukRta ha. dazamAM vatamAM preSaNa prayoga Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI vimaLanAtha caritra, vigere je aticAro lAgyA hoya, te sarvamAM mAruM mithyA dukRta haze. agIyAranA aNuvratamAM tapAsa karyA vagara maLa utsarga karavA vigere je aticAra thayA haya, te sarvamAM mAruM mithyA dukRta haze. ane bAramA aNuvatamAM sacita vastu lepaNa karavA vigere je aticAro lAgyA hoya, te sarvamAM mAruM mithyA dukRta haje. rAtribhojana viramaNa vigere niyamonI aMdara je kAMI mArI khalanA thaI hoya, temAM mithyAduSkRta hajo. bAhya ane aMtaraMga maLI bAra prakAranA tapane zakita chatAM meM karyuM na hoya te viSe mAruM mithyA duSkRta ha. mokSanA mArgane sAdhanArA gomAM je meM mArA vIryane satata phoravyuM na hoya, te viSe mAruM mithyA duSkRta haze. zrI gurUnA mukhathI meM je vrato aMgIkAra karelo che, te tene mAre pharIvAra aMgIkAra haze. je prANIone meM pUrve piDA karI hoya, te sarva prANIo mane kSamA Ape ane te ghaNA prANIonI sAthe mArI sadA maMtrI rahe. prANAtipAta, asatya, adattAdAna, maithuna, parigraha, dha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, (bIjA para ALa caDAvavu) paparivAda, rati arati, mAyA-mRSAvAda, ne mithyAdarzana-zalya e aDhAra pApasthAnono mAre sadA tyAga haze. temAM hAla te vizeSa tyAga haze. svarga tathA mokSane ApanAra zrI jina dharmane mArga DhAMkI daI je kumArga pragaTa karavAmAM AvyuM tenI huM hamaNAM AtmasAkSI e niMdA gaha karuM chuM. je meM devanI rAzI AzAnatAthI duSkata karyuM hoya ane gurUnA tetrIza AzAtanAthI duSkRta karyuM hoya te mAruM duSkRta mithyA haze. je devadravya, gurUdravya ane sAdhAraNa dravyanuM bhakSaNa thatAM upekSA karI hoya te mAruM duSkRta mithyA ha. sAmarthya chatAM ane hArI jaI zAsananI niMdA karanArAone me vAryA na hoya te mAruM duSkRta mithyA hajo. dharmamAM udyama karyo na hoya ane pApamAM Udyama pragaTa karyo hoya, athavA pApanA sAdhana meLavyAM hoya, te mAruM duSkRta mithyA hajo. me mithyAtvathI mehita thaI A loka ane paralokamAM kutIrtha kareluM hoya, te mArU duSkata mithyA ho. je abhakSya-anaMtakAya pramukha ane nahIM kare evuM anna ke jala meM purve bhakSaNa karyuM hoya, tenuM mAre mithyA duSkata ha. pRthvIkAyamAM AvIne phA ke loDhArUpe thaI meM je jIvonA samUhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA dukRta hajo. apakAyamAM AvIne pANIne purarUpe thaI je jInA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkRta haje; agnikAyamAM AvIne apAka tathA dAvAnaLa rUpe thaI je jIvanA samuhane duHkhI kya hAya, te mAre mithyA duSkRta ha. vAyukAmAM AvIne vaMToLIyA ke jhaMjhAvAtarUpe thaI je meM enA samuhane duHkhI karyA hoya te mAre mithyA duSkRta haze. vanaspatikAyamAM AvIne dhanuSyanA daMDa ke bANarUpe thaI je jIvonA samuhane meM duHkhI karyo hoya, te mAre mithyA duSkata haze. vikaseMdriyonA bhAvomAM bhramaNa karatAM meM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 vimaLanAtha prabhunA pUrvabhavanuM vRtAMta je jIvonA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkRta ha. paceMdriya jalacara prANIonA bhAvamAM bhramaNa karatAM meM je jana samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkRta heje. paceMdriya sthaLacara prANIonA bhavamAM bhramaNa karatAM meM je jInA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkRta haze. paMceMdriya-AkAzacArI jInA bhavamAM bhramaNa karatAM meM je nA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkRta haje. paMdara karmabhUminA ane trIza akarmabhUminA bhavamAM bhamatAM me je nA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA duSkata haze. aMtaradvIpanA manuSyanA ane vyatara, asura tathA kudevanA bhavamAM bhramaNa karatAM meM je jIvenA samuhane duHkhI karyA hoya, te mAre mithyA dukRta hajo. du:khathI pIDita evA nArakInA bhAmAM bhamatAM meM je jIve nA samuhane duHkhI karyA hoya, tenI huM gaha karuM chuM. purve je me sAtakSetromAM dravyanuM bIja traNa prakAranA karaNAge vAgyuM hoya, tenI anumodanA karuM chuM. purve je meM jJAna darzana ane cAritranuM traNa prakAranA karaNAge pAlana karyuM hoya tenI huM anumodanA karuM chuM. sAmAyika vigerenA vidhithI traNa prakAranA karaNa je meM Avazyaka karyuM hoya, tenI huM anumodanA karuM chuM. purve meM je zrIdeva tathA gurUnI bhakita traNa prakAranA karaNage AdarathI karI hoya, tenI huM anumodanA karuM chuM. je mArA zarIravaDe traNa prakAranA karaNAge zrIjina pUjA ane jityo thayA hoya, tenI huM anumaMdanA kare chuM. mArge cAlatAM thAkI gayelA saMdhane mArI vAyurUpa kAyAthI traNa prakAranA karaNane je kAMI sukha thayuM hoya, tenI huM anumodanA karuM chuM. mArI vanaspati kAyAvaDe traNa prakAranA karaNAge zrIjinapUjA thaI hoya tenI huM anumodanA karuM chuM. mArI trasarUpa kAyAthI traNa prakAranA karaNage je kAMI jina dharmano upakAra thayo hoya tenI huM anumadanA karuM chuM. jenA bhejana karavAthI ke Ine kyAre paNa tRpti thatI nathI, tevA caturvidha AhArane huM saMvara karuM chuM. uttama cAritra, dAna, zILa, tapa ane bIjuM je kAMI zubha karma jenA vinA niSphala thaI jAya che, te te zubha bhAva mane prApta thAo. jenAthI sarva pApo kSaya thAya ane maMgaLane saMcaya thAya, tevA navakAramaMtranuM dhyAna mane hamaNAM ja prApta thAo." A pramANe dharma dhyAnamAM tatpara evA te padyasanamuni AyuSyane kSaya thatAM mRtyu pAmIne sahastrAra devalokamAM iMdrAmAnika devatArUpe utpanna thayA. tyAM pahelA (samacaturastra) saMsthAnamAM rahI paryAptapaNe 5Tu zarIravAlA banI (yauvana) vayamAM AvelA purUSanA jevA thaI rahyA. pachI aMtarmahattamAM zayyAnuM AcchAdana che daI ghaNuM AbhUpaNathI vibhUSita, sugaMdhI zvAsa vAlo ane sAta dhAtuothI varjita e te deva pragaTa + mana vacana ane kAyAne gavare karavuM, karAvavuM ane anumodavuM thayuM hoya. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI vimaLanAtha caritra, thaI AvyuM, te samaye deva tathA devIone gaNa jaya jaya zabda bolato tyAM Age. ane bekara jeDI te A pramANe vANa be-"svAmI, tame pUrvajanmanA kayA puNyathI devabuddhivaDe sarva vANInA samUhane jANanArA devatArUpe A devalokamAM utpanna thayA ane vadhijJAnathI jANuM te devatAe cAritravaDe upArjana kareluM pUrvanuM sarva puNya temanI AgaLa kahI ApyuM. pachI te divya palaMgamAMthI UThI devadevIonI sAthe gIta tathA nRtyano vinoda karatA kIDA vApI (vApI)mAM gayA. te vApikAmAM anAna karI potAnA sthAnamAM AvI zAzvata ahaMtanI pUjA karI. pachI te devatAe vidhi yukta uttama pustaka vAMcyAM. tyArabAda manavAMchita siddhivAlA te devatAe siMhAsana upara besI nATaka vigerenuM avalekina karyuM. pachI devIone sAthe lahI temaNe kaIvAra jinayAtrAmAM, ke IvAra naMdanavanamAM ane kaI vAra ramaNIya vApikAomAM pharavA mAMDayuM. evI rIte iMdranA jevA te devatAe navanavA devalokanA sukhane sevatAM keTalAeka kALa nirgamana karyo. devatAo A pRthvI upara gamana-Agamana vigere je kArya kare che, te uttara kriyarUpathI ja kare che. teone keza vigere karavAnuM kArya kadAcit saMbhave che, paraMtu keza tathA asthi (hADa) vigere temane svAbhAvika hotA nathI. jeo pUrve saMsArane prApta karI cAritranA bhajanathI aMge suMdara ane uttama devatArUpe thayA hatA, ane je jinAgamamAM vidvAna ane uttama bhAvanAvALA banyA hatA. tevA guNanI prAptimAM svAmI rUpa evA rUpAdivaDe prabhAvanA karanArA ane vizALa lahamIvALA jagatrabhu zrI vimaLanAtha svAmI tamane maMgaLa Apo. iti zrI tagaNanA nAyaka zrI ratnasiMhasUrinA ziSya bhaTTAraka zrI jJAnasAgarasUrie racelA zrI vimaLanAtha caritra mahA kAvyane zrI vimalanAtha prabhunA pUrvabhavanA varNanarUpa trIje sarga saMpUrNa thaye tRtIya saga-samAsa. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - - catutha sarga. rAjAnI jema suvarNagetranI zebhAthI bharapUra, maMDala lakSmIthI yukta ane chAyA sahita e jabUdIpa zobhI rahe che. e dvIpanI aMdara AvelA pa varSadhara parvatane siddhAMtamAM kuzala evA paMDito proDha - kSamAdhara, bahu AyuSyavAlA ane zAzvata kahe che, e AzcaryanI vAta che. te atizaya laghu chatAM lakSa jananA pramANathI vibhUSita che, ane sadA vRttanA rogathI potAnI jAtanA dvIpamAM mukhyapaNAne prApta thayo che. te jaMbudviIpamAM sanmArge cAlanArAone netrarUpa evuM bhAratakSetra AveluM che, jenI aMdarane A madhyakhaMDa tenA netranI Uttama kIkInA je dekhAya che. tenI vacce pIne vitADhaya parvate jene be khaMDavAluM karela che, je akhaMDa lakSamIthI maMDita ane "buddhivaDe paMDita che. himAlayathI vahana karanArI ane dhanya evI gaMgA tathA yamunA nadIe pitAnA jalanA saMgrahathI te bharatakSetra pratyeka traNa khaMDavALuM baneluM che. jenI aMdara paghadrahamAM thayelI navIna padminInA jevI nirmala gaMgA AvelI che, je gaMgAe mahezanA mastakane vibhUSita kareluM che. e gaMgAne prabhAva sAMbhaLe-jenA napuMsaka gAM 1 rAjA pakSe suvarNa-ucca jAti ane gotra-UcakulanI zobhAthI bharapura hoya che, maMDala lama-dezamaMDalanI lakSmIthI yukata ane chAyAe yukata hoya che. tevI rIte jaMbUdIpa suvarNagotra -suvarNanA (merU) parvatanI zobhAvaDe bharapUra ane maMDalalakSmI tathA chAyAthI yukata che. 2 SaTa vAdhara-eTale cha (kSetra maryAdA karanArA) parvato draDha moTI kSamA-pRthvIne dharanArA ane zAzvata hoya che. jaH varSadhara-cha varSane dhAraNa karanArA cha varSanI hoya te dra-kSamAgulane dhAraNa karanArA bahu AyuSyavAlA-zAzvata kema hoI zake? e Azcarya. 3 laghu-nAno hoya te lakSa vejananA pramANavAlo kema hoya ? e virodha. 4 vRtta-sAruM AcaraNa paNe vRtta-goLAkAra je sArA AcaraNavAlo hoya te pitAnI jAtamAM mukhya thAya che. 5 arthAta jemAM buddhimAna paMDita rahelA che. 6 gaMgA nadI pavitInA jevI nimala jaLavALI che. ane te zaMkaranA mastaka upara rahelI che. padminI paNa maheza-mahA-iza-purUSanA mastaka upara rahe che. 7 gAMgeya-e gaMgAnA putra bhISmapitA temaNe napuMsakanA jevuM brahmacarya vrata lIdhuM hatuM chatAM paNa te gaMgAno prabhAva putra thavAmAM kAraNarUpa bane che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, geya putra sarvenA cittane hare che, chatAM e putranA kAraNarUpa che. ziva-zakara tathA mAdhava-viSNuthI rahita evI yamunA nadI kRSNavarNavALI che, tethI te nIca kusaMgathI malina thaIne sAgara pratye gamana karanArI che. zatruono varga jene daMDa karI zake nathI evA madhyakhaMDamAM kAMpityapura nAme eka nagara AveluM che; te guNono Adara karanAruM ane sArI upAsanA karanArA lokenA sthAnarUpa che. je nagara zera sahita, baMgamaMDaLathI maMDita, *budhAzrita, "surAcArya, tathA kavinA dhAmathI vibhUSita, uzanezvara aSivaDe saMyukata, sarvadravya yukta ane anaMta evuM zebhe che, paraMtu kadipaNa zunya rahetuM nathI je kAMpilya nagaramAM rahelA 9tAra ane saMsAra AgAra-gRhone je zuM divase paNa gupta-AkAravAlA tArAo rahetA hatA ane rAtre te zunya-AdaravALA cararUpe dekhAtA hatA? je nagaramAM 12vaMzanI vRddhi, sumanane vividha varNamaya samUha ane bAhera tathA aMdara suMdara 14padmAkaravALI pRthvI hatI. tevA te kAMpilya nagaramAM kRtavarmA nAme rAjA hatA. te ghaNAM sukhavAle, zubha karma karanAra, zatruonA marmane jANanAra,jinadharmamAM AdaravAlo ane sArI buddhivAle hato. je 15rAjA samiti pradhAna chatAM paNa sadA adaya thaI dharmadhurAthI velA jasapakSa 19mArgaNene gunA nagaramAM mokalato hato. ane te zatruo pitAnA hRdayamAM saMsakta thayelA te mAgaNene satvara dhAraNa karatA, te paNa tenA guNane kadi paNa grahaNa karatA nahatA paraMtu teo tenI bhujAnA baLanuM raNabhUmimAM varNana karatA hatA e te kRtavarmA rAjA A pRthvI upara varma-kavacane dhAraNa karanAro hate. 1 yamunA nadImAM zaMkara tathA viSNunuM sthAna nathI, ane nIcA-ku-pRthvInA saMgathI malina. thaIne te sAgara pratye gamana karanArI che. je strI ziva kalyANanI mA-lakSmInA dhava-svAmIthI rahita hoya, te strI nIca purUSanA saMgathI malina thaI parapurUSanI sAthe gamana karanArI thAya che. 2 sUra-zuravIra purUSa pakSe zara-sUrya. 3 baMgamaMDala-baMgadeza pakSe AnaMda tathA maMgaLathI maMDita pakSe rAtA raMgavAlA maMgaLa grahathI maMDita. 4 budha-vidhAnothI Azrita, pakSe budhagrahathI Azrita. 5 sura-deva-AcAryo tathA kavionA dhAmathI vibhUSita pakSe surAcArya-bRhaspati, kavi-zukrane dhAmathI vibhUSita. 6 zanaizcara-hala halaveryA pathikIthI cAlanArA muniothI yukata pakSe zanaizcaragraha, 7 anaMta-aMtarahita. 8 zunya -khAlI paze AkAza. 8 tAra-moTA pakSe tArA, 10 saMsAra-sAravAlA-AcAra-ghara. 11 gupta-AkAravAlA-chupAveze pharanArA cara- bAtamIdAra. 12 vaMza-kula pakSe vAMsanI vRddhi, 13 sumanasa- dvAno pakSe puchyuM-temane vividha varNa-raMgamaya samUha. pakSe brAhmaNa kSatriya vigerevarNa. 14 padmAkara-pAnI khANa paNe sarovara. 15 te samiti pAlana ro hatA. adaya nirdaya-pakSeadhika lAbhavAlo. 16 sapakSa-pAMvAlA pakSe sahAyavAlA, 17 mArgaNo-bANa pakSe cAcake. 18 guNa pakSe dorI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLanAtha prabhunuM cyavana tathA janma. te A pRthvI upara pratApasahita 'Ina-svAmI thaI rAjya karato hato, topaNa sarva lekene tenI chAyA hatI, e AzcaryanI vAta hatI. kAmane Adara ApanArA te rAjAne sutArA, uttama nakSatramALAthI zarIrane maMDana karanArI zyAmA nAme rANI hatI te brAhmInI jema brahmasaMyukata hatI, lakSmInI jema pajinapriya hatI. sItAnI jema rAmane abhirAma hatI. zivAnI jema zivamArge cAlanArI hatI, kuMtInI jema sadharmaputrA hatI. rohiNInI jema vidhumAM tatpara hatI. ane damayaMtInI jema 10naThArI sthitImAM paNa je priya (a) naLane saMgata thaIne rahelI hatI. have padyasena rAjAne jIva sukhathI sArarUpa evA sahastrAra devalokamAM lAMbu jIvita bhegavIne vaizAkha mAsanI zukala bAraza tIthI ke je atithi abhyAgatonuM mAna karavAne yogya che, te divase caMdra UttarASADhA nakSatramAM AvatAM tyAMthI cyavIne avadhijJAna vaDe lakSamInA bhavana rUpa evuM pitAnuM navuM mAnI mati vigere traNajJAnavaDe yukata thaI zyAmA rANInI kukSimAM avataryo. jemAM sugaMdhI dravyathI sAre pavana Avato hato, evA vAsabhuvanamAM talAI vigerethI sajaja karelI sukhazayyAmAM te zyAmAdevI sutAM hatAM. te rAtrine samaye Adhi tathA vyAdhithI rahita evA zyAmAdevIe gajaMka vigere cauda zubha svamamAM joyAM. teja vakhate Asana calita thavAthI Alasa rahita thaIne iko tyAM AvyA ane garbhamAM AvelA jinaprabhune namaskAra karI teo A pramANe kahevA lAgyA- "he prabhu, anyanA bIjA devatAo pRthvImAM kaI sthaLe bhale hoya, paraMtu devAdhidevapaNuthI to tame ja amArA deva thavAne yogya che. jema meghamaMDalamAM rahele sUrya aMdhakArane haNe che. tema garbhanI aMdara rahelA tame paNa traNa jagatamAM prasarelA aMdhakArane haNo che, jema pRthvInI aMdara rahela nidhAna dravyanI samRddhine ApanAra hoya che, tema tame garbhanI aMdara rahelA che, chatAM paNa tenI vRddhine karanArA che. he svAmI, ama devatAonI eka evI 1 ina-sUrya hoya tyAM chAyA hovI na joIe, chatAM chAlA hatI e virodha. 2 sutArAsArI-tArA-kIkIovALI pakSe sArA tArAvALI. 7 nakSatramALA-tArAonI zreNI pakSe nakSatramALA eka jAtanuM AbhUSaNa 4 jema brAhmI brahma sAthe yukata hoya che, tema te rANuM brahmajJAna athavA zILathI yukata hatI. Sa jema lakSmI jina- viSNune priya che, tema teNIne zrI jinabhagavAna priya hatA. 6 sItA rAmane priya che, tema te rAma- strIomAM abhirAma-zreSTha athavA rAmA bhAvaDe suMdara hatI. ha zivA pArvatI zaMkarane mArga anusarI cAlanArI che. temane ziva-kalyANane mArge cAlanArI hatI. 8 kuMtI dharmaputra-yudhi re sahita che, te rANI sadharma-sAdhamI baMdhurUpa putravAlI athavA dhamaputravAlI hatI 9 vidhu-caMdra. 10 jema damayaMtI naThArI sthitimAM nalarAjA sAthe rahI hatI. tema te naThArI sthitimAM anaLa-agni sAthe rahe tevI hatI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI vimaLanAtha caritra, rIti cAle che ke, jyAre ama devalekamAMthI samAdhi vaDe ahiM AvIe chIe, tyAre te devalokamAM amArAM traNe jJAnane mUkIne A bhUmi upara AvIe chIe ane balavaDe zobhatA evA tamo to te traNe jJAnane ahiM sAthe lAvyA che, te paNa ame tenI IrSyA karatA nathI. paraMtu amoe hadayamAM ciMtavyu che ke je prabhu-samartha purUSa kare, te badhuM jJAkhya- samajavA lAyaka che." e vAta to eka tarapha rahI, paraMtu tame e amArA Asanane hamaNAM calAyamAna karyuM, te kevI rIte ? te uparathI tamAruM bela vacanathI kahI zakAya nahIM tevuM che, arthAt je tamArUM bala vacanathI kahI zakAya nahIM tevuM na hoya, te tame amArA Asanone calAyamAna kema karI zake? he suMdara svaravAlA, prabhu, to paNa tame purUSa rUpe thai bAhera pragaTa thAo. samyagadaSTinA balathI amoe tamane oLakhI lIdhA che. he mokSadAyaka prabhu, jyAM sudhI tame amane kevaLajJAna Apaze nahiM, tyAM sudhI amo tamArUM paDakhuM chezuM nahi. jeo nyAyamAM pravRtti karanArA che, teo tamArA yogya sevaka jevA che, tethI teonI vANInI vRtti A pRthvImAM evI ja hoya che." A pramANe sarva AraMbhane cheDanArA zrI jagatpatine vijJApti karI, pachI te catura iMdrae zyAmAdevIne praNAma karI A pramANe uMce svare kahyuM -"zubha vacana belanArA ane garbhamAM ratna dhAraNa karanArA he devi, ame tamane namaskAra karIe chIe. kAraNa ke, rohaNagiri ratnagarbha hovAthI sarva parvatemAM mAnya gaNAya che. jema lekamAM sUryane janma ApanArI pUrva dizA pUjyatAne pAmI che, ka9pakumavaDe atuya evI bhUmi jema devatAone sevavA yogya thaI che ane jenA garbhamAM mukatA (motI) che evI chIpane jema loke yatnathI rAkhe che, tema tame garbhanA prabhAvathI lokamAM sarvotama thayelA cho. he devI, tamane AvelA pahelA gajekanA svapnathI tamArA putra rAjamAnya, sadA uttama, bhadrajAti ane dAnakara thaze. bIjA vRSabhanA svanathI tamArA putra mArgagAmI "kSamAbhArano uddhAra karanArA atulabaLathI ujavaLa, ane zubha darzana vAlA thaze. trIjA siMhanA svamanA darzanathI tamArA putra aneka parAjine jI 1 gajeMdra rAjAone jema mAnya che, tema tamArA putra sarvarAjAone mAnya thaze. 2 gai bhaH jAti-ucca jAti hoya che, tema tamArA putra bhadrika jAtinA thaze. 3 gajendra dAnamadane karanAra hoya che. temAM tamArA putra dAnakara-dAna ApanArA thaze. 8 vRSabha balada mArgayAyI-mAge cAlanAra hoya che. tema tamArA putra mArgAnusArI thaze. 5 baLada pakSe kSamA-pRthvInA bhArane vaDana karanAra arthAta UpADanAra ane prabhu pakSe mAM guNanA bhArathI prANIone uddhAra karanAra 6 siMha pakSe aneka gajenI rAja-zreNIne jItanAra prabhu pakSe aneka para- zatruonI Aji-raNa bhUmimAM vijya meLavanAra. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vamaLanAtha prabhunuM cyavana tathA janma.. 213 tanAra, 1 vanasevI, sAhasamAM agraNI ane 3 sahAya rahita kArya karanArA thaze. cothA lakSmIne abhiSeka karavAnA svaprane jovAthI tamArA putra A pRthvI upara lakSmI rUpa athavA sarvane sanmAna karavA lAyaka ane 4 sanaMdana thaze. pAMcamAM pupamAlAnA svamanA darzanathI tamArA putra e guNasaMsargavaDe baddhAtmA, gaMdhabaMdhura baMdhaka ane svavAsathI AvAsane vAsita karanAra thaze. chaThThA caMdra darzananA svamathI tamArA putra "samUhathI vizvanA saMtApane haranArA saMgI janane sukha ApanArA ane kalAkalApathI yukata thaze. sAtamA sUryadarzananA svamathI tamAre putra11paMkahartA, mArgadarzaka samyagdaSTine rUci ApanAra ane anya lokone 14 dunirIkya thaze. AThamA devaja dazananA svamathI paratna keTezvaranA dhAmarUpa vaMzanAM agrabhAge tamArA putra prAsAdanA svajanI jema caDaze. navamAM kuMbha dazananA svamathI tamArA putra 16suvRttavaDe zebhanArA, sumanasunI zreNIthI suzobhita zarIravALA ane 18amRtathI ane tRpta karanArA thaze. 1 siMha pakSe vana-jaMgalamAM vAsa karanAra prabhu pakSe paNa jaMgalamAM vAsa karanAra. 2 agraNI-mukhya. 3 keAInI sahAya vagara kArya sAdhanAra. 4 sanaMdana purUSone Anada ApanAra ane saMpura. 5 puSpamAlA pakSe guNa-derAnA saMsargathI baddha tmA eTale jenuM svarUpa baMdhAeluM che ane putra pakSe guNa thI jemano AtmA baMdhAelo che, 6 puSpamAlA pakSe gaMdha sugaMdha vaDe baMdhura unnatapaNe baMdhaka-baMdhavAlI putra pakSe gaMdha garvathI baMdhura-Uta evA purUSone baMdhaka- aTakAvanAra 7 puSpamAlA pakSe svavAsathI pitAnI khuzabothI AvAsa gRhane vAsita-khuzabodAra karanAra putra pakSe svavAsathI-potAnA vAsathI nivAsathI AvAsa-gRhane vAsita vAsanAyukata karanArA. 8 caMdra pa gosaha-kiraNonA samUhathI vizvanA saMtApane haranAra putra pakSe gosamUha vANInA samUhathI dezanAthI vizva saMtApane haranAra. 9 caka pakSe saMgI-saMgavAlA sarva padArthone sukha ApanAra pula pakSe saMgI-samyaga yogavAlA (svajanAdine temaja) mahAtmAone sukha ApanAra. 10 caMdra pakSe kalAka lApa kalAsamUha --putra pakSe vividha kalAono samUha. 11 sUrya pakSe-paMka-kAdavane haranAra. putra paze paMka-pAparUpa kAdavane haranAra 12 rya pakSe-mArgadarzaka-prakAzathI mArga darzAvanAra, putra pakSe mArga-dharmamArga darzAvanAra. 13 sUrya pakSe samya-sArI rIte daSTine rUci-kAMti ApanArA putrapakSe samyaga dRSTi -samyagU darzana vAlAne rUci upajAvanArA 14 sUrya-dunirAya-duHkhe joI zakAya te putrapakSe tejavo muzkelIthI joI zakAya tevA. 1pa vajapa ratnakoTIzvara-keTI ratnanA svAmInA dhAmarUpa-gRharUpa. e vaMza-vAMsa pakSe vaMza-kula. 16 kuMbhapase suvRtta-sArA goLa-AkArathI zobhanAra. putra pa sukRta-zubha AcaraNathI zobhanAra. 17 kuMbhapakSe sumana-puSponI zreNIthI suzobhita svarUpavAla yupase sumana deva athavA vidvAnonI zreNIthI suzobhita zarIravAlo 18 kuMbhapakSe amRtathI anya bIjAne tRpta karanAra. putrapakSe amRta-makSathI anya-jIvone tRpta karanAra athavA jJAnarUpI amRtathI tRpta karanAra. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214. zrI vimaLanAtha caritra, dazamA paghasarovaranA svamanA darzanathI tamArA putra aneka suvaya ne saMtoSa karanArA, kamalAvalithI zobhatA ane tApane haranArA thaze. agIyAramA samudradarzana nanA svamathI tamArA putra dhIvarapurUSane satata sevavA yogya ranonA sthAnarUpa. aparimita pramANavAlA, ane sadA vidhumAM prItivAlA thaze. bAramA vimAnadarzananA svamethI tamArA putra devatAonA nRtya tathA mItathI yukata ane iMdranA sAMnidhyavAlA thaze. teramA ratnarAzinA svamanA darzanathI te aneka varNavAlA ratnothI yukata ciMtita ane thane ApanArA nAyakarUpa thaze. ane caudamA azinA svapna darzanathI tamArA putra pratApathI dizAonA samUhane AkramaNa karanArA, devatAonA pramukha, pavitra jaDatAne haranArA ane zuddhi karanArA thaze. A pramANe zyAmAdevIne kahI ane jina bhagavAne namI te iMdra naMdIzvara (dvIpe, gayA ane tyAM aDrAIutsava karI potapotAnA sthAnamAM cAlyA gayA. pachI zyAmAdevIe potAnA pati-rAjA pAse jaI te svapnanI vAta kahI. je sAMbhaLI rAjA harSanA bhArathI priyA pratye be "devI, tame je svapna joyAM che, te zubha ane uttama putrane ApanAra che. te viSe meM pUrve zAstramAMthI sAMbhaLyuM che. have ApaNe baMnene sarva prakAranI saMpatti thaze, kadipaNa vipatti thaze nahIM. putranI utpatti thaze. gurU upara bhakita thaze, sarvajana sevaka banaze, rAjyanI vRddhi thaze, utkRSTa buddhi prApta thaze. kArya siddhi thaze, sarva lekamAM prasiddhi thaze ane uttama vastunI samRddhi malaze." inA kahevAthI prathamathI e artha te jANanArI rAjapatnI zyAmAdevIne patinA A vacanathI bamaNe harSa prApta thaye. jyAre suMdara prabhAta kAla thaye, eTale sarva kArya samUha karyA pachI rAjAe mANaso mokalI svapnanA lakSaNone jANanArA vidvAnane bolAvyA. pitAnI rAgIne samApamAM paDadAmAM rAkhI prathamathI gaThavI rAkhelA Asana upara te svakhapAThakane anukrame besArI ane temanI AgaLa phala pupano samUha mUkI rAjA A pramANe be"he vidvAne mArI rANIe gajeMdra vigere cauda svane spaSTa rIte joyA che, to tene enuM mane zuM phala prApta thaze? te nivedana kare.te sAMbhaLIne te zAstra kavi para. spapara vicAra karavA lAgyA. jyAre tene kharA artha samajavAmAM Avyo, tyAre teomAM 1 pAsarovara pakSe aneka svaya-sArA pakSIone saMtoSa karanAra, putrapakSe aneka sArI vayavAlA-yuvAna purUSone saMtoSa karanArA. ra pAsarovara pakSe kamalAvala-kamaLa zreNIthI zobhatA. putrapakSe kamaLAvali-lakSamInI zreNIthI zebhatA. 3 tA-garamI pakSe saMsArane tApa 4 samudrapa dhIvara eTale DhImara purUSa ane putrapakSe buddhimAna purUSo. 5 samudrapakSe vidhu-caMdra ane putrapakSe vidhikriyA. 6 agnipa pratApa-ghaNa tApa ane putra pratApa-teja 7 agni gha jatA eTale TADhathI akaDAvuM te ane putrapaNe jaDatA jaDapaNuM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 vimaLanAtha prabhunuM cyavana tathA janma mukhya e eka dakSa purUSa be -"rAjana, devIe e svane spaSTa rIte joyAM che, tethI tamAre putra tIrthakara thaze. je te svapno spaSTa jovAmAM na AvyA hoya te cakravartI thAya che. sAta svapno jovAmAM Ave te vAsudeva thAya che, cAra svane jovAmAM Ave te baladeva thAya che. ane eka svapna jovAmAM Ave te rAjA thAya che." temanA A vacana sAMbhaLI rAjA parivAra sAthe saMtuSTa thayo. teNe zarIramAM romAMca rUpa kavaca dhAraNa karyuM ane harSAzanA bhArathI te prakAzamAna thaI rahyo. pachI vastra vigerenA zirapAvathI saMteSa pamADe te svamavAcakane temane ghera mokalyA ane pachI teNe mahArANIne te sarva vRttAMta jaNAvyuM, tethI teNInA hRdayamAM nizcaya thayuM. pachI harSathI puSTa thayelI zyAmAdevIe be hAtha joDha rAjAne kahyuM. "svAmI, kalyANanA vistArane karanAra mAre tIrthakara putraja thAo." saMtAnanA vAkyanI saMtatithI sukhamAM nimagna rahenArA ane adhika adhika harSane dhAraNa karanArA te baMne daMpatIne divase vegathI prasAra thavA lAgyA. te garbhanA prabhAvathI rAjAnA nagaramAM, aMta:puramAM, ane svadezamAM ane paradezamAM Adhi, vyAdhi ke pIDAnI vAta rahI ja nahiM. te samaye IMdranI AjJAthI pavitra kArya karanArA uttama vAyukumAra devatAo harSathI zyAmAdevInA mahelanA AMgaNAne sAphasupha karavA lAgyA, meghakumAra devatAo sugaMdhi jalathI sicana karavA lAgyA, cha RtuonI devIo sukara kusumanA samUhanI vRSTi karavA lAgI. vyaMtaradevIe temanA zarIranI zuzruSA karavA lAgI ane jatiSkadevIo zyAmAdevIne ratnamaya darpaNa dekhADavA lAgI. jyAre jinarAja prabhu zyAmAdevInA udare avataryo, tyAre sarva lokone rAjApaNuM pragaTa thaI AvyuM ane RturAja vasanta prasaravA lAgya, prabhu bhUleAkamAM AvatAM sarva vRkSe gyatA pramANe khIlI manuSyane puSpa, phule ane patro ApavA lAgyAM, samudra jinaprabhunuM sAmIpya prApta karyA chatAM paNa grISmaRtu AvatAM "rAjaprasAda meLavI veLA maryAdA mUkavA lAgyA, paraMtu zyAmAdevI e "vAmA chatAM paNa dharma karma karavAmAM maryAdA choDI nahIM, paraMtu ulaTI teNIne te upara (vizeSa) zraddhA thaI. bAheranA pragaTa jina bhagavAna ane aMdara-garbhagata jinabhagavAnanI aMdara mahatuM aMtara hoya che. kAraNake sAmAnya kevaLI ane jinezvara bhagavAna e be vacce atizaya vaDe meTuM aMtara taphAvata hoya che.) azADa mAsa arthe jatAM trIje mAse zyAmAdevIne jagat pUjita evo sukRtane dehada utpanna thaI AvyuM. te uparathI adyApi paNa strIomAM ghaNI dharmazraddhA jovAmAM Ave che. jemAM mahAjana pravarte te mArga kahevAya che jema jinadaSTi vaDe Uttama zrAvakane ane aMtaradRSTivaDe purUSane prasarele tApa zamI jAya che. 1 rAjaprasAda eTale rAjA rUpa prabhune prasAda pa caMne prasAda, 2 vAma eTale vakapaze vAmA-suMdarI virodhAbhAsa. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ....... ---------- zrI vimaLanAtha caritra, tema varSARtu AvatA megha vRSTivaDe grISmaRtuno prasarela tApa zamI gaye. 1ghana savAlA ghanameghane ghaNuM janene tRpta karato joI dAnarahita e sUrya zAMta thaI gaye. zrI jinaprabhune niSpApa jANI ane pitAne agastamunie aMjalimAM pIvAeloDa jANI samudra jalanA garvathI utpanna thayelI pitAnI UlelatA choDI dIdhI. te samaye zyAmAdevInA sImaMtanuM kAma karavAnuM zaraRtu haMsaka sahita zukapakSInI paMkitanI suMdara teraNamALAne laI harSathI satvara tyAM AvI pahoMcI. jinamAtAne te bhavya ane navIna sImatatsava thatAM agnie paNa pitAnI zyAmatA harSathI che udIdhI. sarvajJa prabhu garbhamAM AvatAM pRthvI upara paMkane nAza thaI gaye. dudinane pralaya thaI gayo ane "haMsavicAra paNa thavA lAge te samaye zrI sarva hitakArI prabhunA prasAdathI sarva pRthvI khIlI rahI, RSigaNano udaya thaye ane dhAnya hajAragaNuM Utpanna thayuM. agAra -ghara vagaranA anagAra-munione paNa vihAra hemaMtaRtumAM thAya che, to dehanA garbha rUpI gharamAM rahelA prabhunA te vihAranI siddhi kema na thAya? sUrya paNa "pavaNIne divase pitAne tamathI grasele joIne ane zrI jina prabhune sadA tamane haNanArA jeIne te kAle maMdatejavAle banI gaye e samaye aneka kSetro dRSTinI puSTi karanArA thayA to sarvajJa prabhunA e janma prasaMge temanuM poSaNa thAya, emAM zuM kahevuM ? " amArA samayamAM prabhunuM garbhAdhAna thayuM, janmasnAtrane mahesava thaye ane prabhunI mAtA amArA nAmanI sAthe malatA che." AvuM vicArI rAtrioe 9 prauDhatA dhAraNa karI. ahe cheDA sukhamAM paNa amadAonI vRddhi thAya e saMbhavita che. te samaye 10 jaDAlAza paNa prabhune laIne 11nI mAga che barapha rUpa banI pRthvamAM sthira thaI gayA. te kAle jaDatA 1 megha ghana ghaNe athavA ghATA rasavAlo che ane jaranuM dAna karI ghaNA prANIone tRpta karanAra che. evuM joI dAnaguNu vagarane sUrya zAMta thaI gayo. dalAne dekhI adAtA zAMta thaI jAya che. ra ullolatA-capalatA uchALApaNuM paNe UMcA mojAne uchALavA vaNuM. 3 arthAta agni ujavaLatAthI javalita thavA lAgyo. 4 paMka kAdava para pApa. 5 duni vAdaLAthI chavAelo divasa paNe naThAre divasa te zubha nirmala banI gayo. huM haMsa vicAra - haMsapakSIne saMcAra zaraRtumAM haMsa pakSI o pAchA pragaTa thAya che paNe haMsa-AtamAne jIvane vicAra. 7 RSigaNa muniga | pakSe tArAgaNa. 8 surya parvazI-amAvAsyAne tama-rAhuthI sele thAya che. arthAta sUrya grahaNa vakhate tema bane che ane prabhuto sadA tama-ajJAna aMdhakArane haNanAra che te joI sUrya maMda paDI gayo. hemataetumAM sUryanuM teja maMda thAya che. 8 arthAta hemaMtamAM rAtrio merI thaI. rAtrinuM nAma paNa sthAne che, tethI te yAmAdevIne malatA nAmavALI che. 10 jaDAzaya-jaDa-Azaya hRdayavAlA manuSyoe artha bIje pa levo. 11 nIce mAga jalAzaya pakSe nIce mArge javuM che ane bIje pakSe nIca raste cAlavuM te. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhune janma mahotsava, thayA chatAM paNa jIvana pavitra rUci thatI hatI. tenuM kAraNa jinabhagavAnanuM saMsArane nivAranAra janmaja che, ema huM mAnuM chuM. te samaye vRddha strIoe AvI hitakArI AhAra, AcchAdana, Asana ane mAMcaDAthI sarva vAtuomAM te garbhanuM je pathya hatuM te karyuM. ATha mAsa ane ekavIza divase vyatita thayA pachI mAgha mAsanI zukala tRtIyAne divase rAtre zubha samaye caMdraUttarAbhAdrapada nakSatramAM AvatAM ane bIjA graho ucca sthAnamAM rahetA zyAmAdevIe varAhanA civAlA suvarNanA jevI kAMti dharanAra, traNa jJAnavAlA, dhIra, samudrathI paNa gaMbhIra ane tenA puMjathI virAjIta evA putrane janma Ape. te samaye vikhyAta jagaprabhuno janma thatAM dizAo AkAzanI sAthe prakAzavALI ane kAzaDAnA pupinA jevI ujvaLa banI gaI. kSaNavAra nArakIone paNa sukha thayuM, pRthvI u savALI (aMkurita) banI gaI. jala nirmala thayuM, agninI javAlA dakSiNa tarapha balavA lAgI, vAyu sugaMdhI vAvA lAgyo ane vRkSe puSita thaI gayAM. A pRthvI upara zrI jina bhagavAnanuM mAhAtmya sadA aciMtyaja hoya che. AkAzamAM gaMbhIra vanivAlA duMdubhi (devavAjiMtre vAgavA lAgyAM. sugaMdhI jala tathA puSponI vRSTi thavA mAM. eve samaye Asana kaMpavAthI avadhijJAnane upayoga jemaNe karyo che evI zubha hRdayavAlI dikumArIo satvara potapotAnA sthAnamAMthI satvara tyAM AvI. zaMkarA, bhagavatI, subhagA, bhegamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, puSpamAlA ane aniMditA e ATha adholaka vAsI dikumArikAo sUtikAgrahamAM AvI tyAM temaNe jinaprabhuna, ane temanI mAtAne namaskAra karI kahyuM ke, "jagatmAtA, tamAre hIvuM nahIM. ame prabhune janmotsava karavA AvyA chIe" A pramANe kahI te sUtikAgrahanI cAre tarapha eka jana sudhI bhUmine sArAvAyuthI zodhI temanI samIpe Asana karI, jina prabhunA gIta gAvAmAM tatpara thaIne rahI. te pachI prayANa karavAnA AdarathI suMdara evI urvalokamAM rahenArI ATha dikakumArIo bhuvanapati-jina prabhunA bhavanamAM AvI. teonA nAma methaMkarA, meghavatI. sumeghA, meghamAlinI, teyadhArA, vicitrA, vAriNA ane balAhakA evAM hatAM, teoe jinane ane jinamAtAne praNAma karI jana sudhInI pRthvI upara suMgaMdhI jalavaDe siMcana karI pupinI vRSTi karI. sarvajJane ane temanI mAtAne namaskAra kare, potAnuM kAma pragaTa karavuM, gItagAna karavuM, ane pachI (pita pitAnI dizAmAM mayadAsara ubhA rahevuM e dikumArI 1 rUci-irachA pakSe kAMti. 28 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI vimaLanAtha caritra, A vidhi hoya che. te pachI pUrvaracaka parvatanA sthAnamAMthI ATha dikumArIe dadarpaNa laIne AvI, tyAM AvI pitAne AcAra sAcavI te suMdarIe pitAnI dizA tarapha ubhI rahI. naMdA, uttarAnaMdA, AnaMda,nadivardhana, vijayA, vijaya tI, jayaMtI ane aparAjitA evA temanAM nAma hatAM. dakSiNarUcakamAMthI vidhine jANa nArI ane maryAdAvALI ATha dikumArIo hAthamAM jhArIo laIne AvI. suprahAra, supradattA, saprabuddhA yazodharA, lakSmIvatI zeSavatI, citraguptA, ane vasuMdharA evA temanAM nAma hatAM. mahAmArI, Adhi, ane vyAdhithI rakSaNa karanArI ATha diphakumArI hAthamAM paMkhA laIne pazcimarUcakamAMthI AvI. ilAdevI, murAdevI, pRthivI, padmavatI, ekanAsA, navamikA, sItA ane bhadrA-evAM temanAM nAma hatAM. uttara vakriyane karanArI ATha diphakamArIo hAthamAM cAmara laine uttararUcakamAMthI AvI, teo jina ane jinamAtAne namaskAra karI pitAnI dizAmAM ubhI rahI. alaMbusA. mizrakezI, puMDarIkA, vArUNI, hAsA, sarvaprabhA, zrI ane hI-evAM temanAM nAma hatAM. citrakanakA, suterA, citrA ane savAmaNuM nAmanI cAra dikumArIhAthamAM dIpaka laI vidikarUcakamAMthI AvI. rUpAsikA, surUpa rUpA ane rUpakAvatI nAmanI cAra dikumArIo madhyarUcakamAMthI AvI. teoe cAra AMgaLa cho prabhunuM nAbhinALa chedI pRthvImAM khADe chedIne tenI aMdara padharAvyuM. pachI te uttama khADAne divya ratnathI pUrI, te upara pIThikA bAMdhI temAM konA akuro Apita karyA. pachI sUtikAgrahathI pUrva dakSiNa ane uttara dizAmAM traNa kadalIgRha banAvI tenI aMdara corasa zALAmAM siMhAsana goThavyAM pachI te kumArIoe zrI jina bhagavAnane ane temanI mAtAne dakSiNa taraphanA gharamAM laI jaI tyAM catuzAla upara rahelA ranamaya siMhAsana upara rathApita karyA. tyAM divya telathI cAlI udvartana karI tarataja temane pUrva dizAnA kadalIgRhamAM lAvI, tyAM pAdapIThabAjoTha-vAlA bhavya siMhAsana upara besArI baMnene nirmala jalathI snAna karAvI vibhUSita karyA. pachI temane uttaranA divyaratnavAlA catuzAlanA pITha upara lAvI kSudra himAcala saMbaMdhI gazIrSa caMdana abhigika devatAonI pAse maMgAvIne mathana karelA araNinA kASTanA agnithI te go-caMdana) bAlI te baMnenA hAthamAM (tenI) rakSApoTTalikA bAMdhI, pachI "tame parvatanA jevA (daDha AyuSyavAlA thAo" ema prabhunA kAnamAM kahI be pASANunA goLAne anya anya aphalAvyA. tyArabAda jinabhagavAnane ane temanI mAtAne sUtikAgrahamAM laI jaI te dikumArIo zrI arihaMta prabhunA ghaNA guNone gAtI gAtI temanI AsapAsa ubhI rahI. A samaye prabhu pRthvI upara padhAratAM sarva iMdranA acaLa Asane eka vakhate calAyamAna thayAM. tatkAla avadhijJAnathI prabhune janma jANI te sarve ghaNAM AnaMdathI puSTa Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhune janma mahotsava. 219 banI gayA, ane suMdara AdarathI prabhunA janmanI dizA tarapha sAta-ATha pagalAM cAlI namana karI ane prabhunI stuti karI pitapotAnA Asano tarapha pAchA AvyA. pachI saudharma pitAnA senApati nigamepI devane bolAvIne kahyuM ke, "sarva devatAone bolAvya." pachI iMdranI AjJAthI te naimeSI devatAe nAmathI ane arthathI yegya. evI sughASA nAmanI eka yojana pramANavAlI ghaMTAne traNavAra vagADa. tenI sAtheja eke uNA batrIsa lAkha vimAnonI aMdara ghaMTAonA prati davani thaI rahyA. te sAMbhaLI sarva devatAo tatkAla sAvadhAna thai gayA, jyAre te ghaMTAono nAda vizrAMta thaye, tyAre senApati nigamemeSIe A pramANe kahyuM. "he devatAo, Aje zubhaparvane divasa che, kAraNake zrI jina bhagavAnano janma thayo che. tethI iMdra pate tyAM javAnA che, mATe tame paNa satvara jAo." senApatinAM A vacana sAMbhaLI sarve samyakatvadhAre devatAo rUci-kAMtine dhAraNa karatAM tatkALa harSathI gamana karavA mATe sAvadhAna thaI gayA. keTalAeka iMdranI AjJAnA balathI, keTalAeka vacananA balathI, keTalAeka te mahotsava jevAnI IcchAthI ane keTalAeka pitAnI strInA vazathI-ema sarva devatAo (atitvarAyukta) sarva rIte vividha vAhanone laI tyAM javAne Utsuka banI gayA. te kAle IdranI AjJAthI pAlaka nAma: devatAe pAMcase lejana uMcuM, lAkha jana vistAravALuM, aneka staMbhavAluM, vAgatI ghugharIothI zobhatuM, ane toraNanI zreNIthI virAjamAna pAlaka nAmanuM eka pradhAna vimAna banAvyuM. tenI aMdara saudharmedrane mATe pAdapITha, uleca ane ratnamaya pIThikAe sahita evuM eka ramaNIya siMhAsana banAvyuM. iMdranA sarakhA devatAo, devIo, sAsade ane aMgarakSakane mATe bIjA ghaNAM pITha-Asano tyAM nirmANa karyA. pachI svahita karanAra saudharma IMdra parivAra sAthe pitAne gya Asane beThe. te kAle devatAoe gAyana karavA mAMDyuM. pachI prayANa karavAmAM catura e batrIsa lAkha vimAnavAsI devatAothI vIMTAIne uttara dizAne mArge tiracho cAlI asaMkhya dvIponuM ullaMdhanakarI naMdIzvara dvIpamAM Avyo ane te (6) vAsanA yukata saudharma ke tyAM potAnuM vimAna saMkSipta karyuM. pachI sarva dvIpane olaMgI nagaramAM jaI teNe prabhunA janmagRhane uce prakAre traNa pradakSiNA karI. te gRDanI IzAna dizAmAM pitAnuM vimAna rAkhI pote sUtikA gRhamAM gayo ane tyAM jinabhagavAnane ane temanI mAtAne namaskAra karI A pramANe bolyo "mAtA, tamAre bhaya rAkha nahIM, amaMgaLa dUra karavuM, tamArA putrane janmotsava karavAne mATe huM ahiM Avyo chuM." pachI zyAmAdevIne avasthApinI nidrA ApI te bhakita karavAmAM catura evA ike pitAnA pAMca svarUpa banAvyAM. mAtA pAse anya pratibiMba (prabhu tulya pratimA) sthApanA karI potAnI eka mUrtie gazIrSa caMdanavAlA baMne hAthamAM prabhune grahaNa karyA. eka mU Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI vimaLanAtha caritra. ttie chatra be mUrtAioe be cAmara ane eka mUrtie duSTone nivAranArUM vaja lIdhuM. pachI bIjA devatAonA samUhe yukata thaI jinazAsanane bhakata e te iMdra vidhipUrvaka prabhune merUparvata upara laI gaye. te parvatanI cUlikAnI dakSiNa tarapha Ave lA pAMDuka nAmanA vanamAM atipAMDukabalA nAmanI kata kAMtivAlI zilA upara AvyuM. tyAM snAna karavAne egya evA siMhAsana upara te IMdra prabhune utsaMgamAM rAkhI tarata pUrvAbhimukhe beThe. te vakhate jenA hAthamAM trizula che, jene vRSabhanuM vAhana che ane puSpaka nAmanA atiprauDha pramANavAlA vimAna Upara je rahelo che e IzAna-Idra aThayAvIza lAkha vimAna vAsI utkRSTadevatAonI sAthe bIjA ka5mAMthI utarI tijIM dakSiNa dizAne mArge naMdIzvara dvIpamAM AvI tyAM pitAnA vimAnane saMkSipta karI ghaNuM parivAra sahita te merU parvata upara Avyo. bAra lAkha vimAnonA zreSTha devatAothI vIMTAele sanaskumAra Idra sumana nAmanA rUDA vimAnamAM Avyo. ATha lAkha vimAna pati devatAothI parivRta thayela mAhedra idra zrIvatsa nAmanA vimAnamAM besI prabhunI samIpe AvyuM. cAra lAkha vaimAnika devatAoe yukata thaI brahmadevalekane pati iMdra saMghAvarsa vimAnamAM besIne prabhunI pAse Avya, pacAsa hajAra vimAnapati devatAenI sAthe lAMtaka Idra kAmagava nAmanA vimAnamAM besIne tyAM AvyuM. cAlIza hajAra vimAnavAsI devatAonI sAthe zukrapati prItigava vimAnamAM besIne harSathI tyAM . cha hajAra vimAnavAsI devenI sAthe sahastrAra devalokana iMdra manorama nAmanA vimAnamAM besIne tyAM Avyo. Anata-prANata pati iMdra cAraso vimAnavAsI devatAonI sAthe vimalanAmanA vimAnamAM besI harSapUrvaka tyAM AvyuM. AraNamyuta pati iMdra traNa vimAnavAsI devatAonI sAthe sarvatobhadra nAmanA vimAnamAM besIne tyAM AvyA. A samaye ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM ghaNI saMkhyAmAM vasanArA bhavanapati ane vyaMtarekanAM Asano kaMpAyamAna thayAM. avadhijJAnathI jANI teonA camara ane bali nAmanA be iM, dharaNendra ane bhUtAnaMda nAme be nAge, veNudArI ane veNudeva nAme be suparNonA I Dho, hari ane harirasena nAme be vidyakumAranA Iko, agnimANava ane agnizikha nAme be agnikumAranA iM, pUrNa ane vasiSTha nAme be dviIpakumAronA Iko, jalakAMta ane jalaprabha nAme be udadhikumAranA , amita ane amitavAhana nAme be dikumAranA Iko, velaMba ane prabhaMjana nAme be vAyukumAranA I, mahAgheSa ane suSa nAme be svanitakumAranA I, kAla ane mahAkAla nAme be vyaMtaronA I, surUpa ane pratirUpa nAme be bhUtonA Iki, mANibhadra ane pUrNabhadra nAme be yakSonA I, bhIma ane Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhune janma mahatsava, 221 mahAbhIma nAme be rAkSasenA iko, kiM purUSa ane kinnara nAme be kiMronA I ke, mahApurUSa ane stupurUSa nAme be kiM purUSanA Iko, atikAya ane mahAkAya nAme be mahAraga gaNanA Iko, ane gItayazA ane gItarati nAme be gaMdharvonA che, tyAM AvI pahoMcyA. aprajJapti (aNapatrI) ane paMcaprApti (pazupannI) vigere apara aSTanikAnA roLa I paNa tyAM AvI pahoMcyA. temAM saMnihita ane samAnika nAme be aprajJapti (aNapannI) nA I do, haridhAtA ane vidhAtA nAme be pacaprajJapti (pazupannI) nA Ilo, vRSi ane kRSipALa nAme be RSivAditi kanA iM, Izvara ane mahezvara nAme be pUtavAditikanA I, suvatsa ane vizALaka nAme be kaMditikanA Ioi, hAsa ane hAsati nAme be mahAkaMditikanA IdA, zveta ane mahAta nAme be kuSmAMDanA I, paMcaka ane paMcakapati nAme be paMcakonA I, ane asaMkhya caMdra surya tiththonA be I-ema sarva maLIne cosaTha Iko te vakhate merUparvata upara ekaThA malyA. te pratyekanA sevaka devatAee suvarNanA, rUpAna, ratnamaya, suvarNamaNimaya, suvarNarUpe tathA maNimaya ane maNimAMthI banAvelA, maNirUpuM ane suvarNamAMthI banAvelA ane mRttikAmAMthI banAvelA yojana pramANa ubhukha (uMcA nALavAvALA) pratyeka eka hajArane ATha laze IdranI AjJAthI uttama pugale grahaNa karIne vidurthI. avirata purUSanuM eja uttama phaLa che. pachI kinnaro madhurasvare gItagAna karatAM, aparimita deva tathA devInA gaNo nRtya karatAM, nAdasahita vAjIMtro vAgatAM, Uttama sura-asure cAmaro vIMjatAM, maMgala pAThaka susvare maMgaLapATha karatAM ane cAraNa-zramaNe bhAvathI stuti karatA amyureMdra bIjA bAzaka Idroe yukata thaI ane devagaNethI vIMTAI harSasAthe prabhune vidhithI snAtra abhiSeka karyo. pachI teNe caMdana cacI sugaMdhI puSpathI prabhunI parama bhakita ane zakitavaDe pUjA karI. prathama Idra pite prabhune snAna ane pUjana karyA nahI, tene mATe pite sukRta karyuM nathI, ema teNe mAnyuM nahI. pachI saudharmedranI jema IzAnaMde pitAnAM pAMca rUpa karyA. eka rUpe prabhune usaMgamAM laI uttama. siMhAsana upara beThe. bIje rUpe chatra ane bIjA be rUpe be cAmara dhAraNa karyA. pachI eka rUpe puNyarUpI vRkSanA mUlarUpa evuM trizula uchAlavA mAMDayuM. pachI buddhivALA saudharmendra tenI cAre dizAomAM jANe mUrtimAna vRSadharma hoya tevA suryakAMta maNimaya cAra vRSabha banAvyA. temanAM zIMgaDAMmAMthI nIkaLatI ATha jaLadhArAo vaDe teNe kalyANalakSmI pAtrarUpa prabhune snAna karAvyuM. pachI zrIkhaMDacaMdana ane puSpa vigerethI prabhunI pUjA karI, maNimaya bAjaTha upara rUpAnA akSatavaDe aSTamaMgala ALekhyA. pachI prabhu pAse kapUra tathA agarUcaMdanathI mizra e dhUpa karI uMce prakAre AratI tathA maMgaLadIpa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI vimaLanAtha caritra, karI kalyANa karanArI ane taMdrAne choDAvanArI gamudrA racI, te mAyArahita I A pramANe prabhunI stuti karI. " kalyANane ApanArA lakamathI vibhUSita kalyANakevaDe suzobhita, kalyANarU5 varNavALA ane kalyANapadane ApanArA tamane huM stavuM chuM. he prabhu, tamAruM navana stavana karanAra budhajana ke brAhmIne putra bhale hoya, paraMtu te je gurUtAne pAme che, te ghaNuM AzcaryakArI che. jagatanA prabhu ane zaMbhu evA tamane jANIne huM Azrita thayo chuM, tathApi huM bIjAothI je herAI jAuM chuM tenuM kAraNa tamArI upekSA che. he svAmina, je vidhie mArA zarIrane hajAra netravALuM banAvyuM, te vidhi ghaNI sArI buddhivAle che, nahIM to tamAruM A suMdararUpa huM zI rIte nIrakhI zakata? paraMtu te vidhie mane tamArI stuti karavAne samartha evA zatamakhane badale zatamukha na banAvyuM, tethI te vidhi "jaDajathI utpanna thayelo che, ema huM mAnuM chuM. tamAre janmatsava prApta karI pUrve huM varNathI ajuna hatA, paraMtu atyAre A pUjA karavAne vakhate te huM hajAra hAthane dhAraNa karanAra nathI, he svAmI, tamArA kalyANaka prasaMge ziva kalyANanI IcchAthI Avelo huM A vakhate gaMgAjalane dhAraNa - -- --- - - la - -na ~ ~* 1 kalyANa eTale suvarNa. 2 gurUtA-bhArepaNuM pakSe gurUpada. 3 zaMbhu-eTale sukha karanAra je sukha karanAra hoya teno Azraya lenAra bIjAothI harI zakAya nahI. 4 "zatamakha e IdranuM nAma che. teNe se vAre makhajina pUjArUpa yajJa karela, te uparathI te nAma paDayuM che. anya matavAlAe makhane athe yajJaja kare che. zatamukha eTale se mukhavAle 5 vidhi-brahmA jaDaja-jalaja-kamaLamAMthI utpanna thayela che. 3 ane 4 akSara sarakhAM gaNAya che. te uparathI " jaDaja ' pazu hoI zake, je jaDajamAMthI utpanna thAya, te jaDaja hoya. tethI zatamakhane badale zatamukha nAma ApyuM nahIM. vidhi-eTale karma paNa thAya che. jenAmata pramANe sRSTikartA vidhi-brahmA hoI zake nahIM. tethI lokikapakSe te artha ghaTAvI zakAya. 6 arjuna-eTale zveta pakSe pAMDava arjuna varNathI raMgathI ane jAtithI huM pahelAM arjuna hatA paNa atyAre huM tamArI pUjA vakhate hajAra hAthane dhAraNa karanAra nathI, eTalI dIlagIrI salamAM * de sahastradhara " evuM pada che, teno e artha paNa thAya ke huM tamArI pUjA karavAthI hajAra daSavAlo rahyuM nathI. 7 ziva eTale kalyANa pakSe ziva-mahAdeva je mahAdeva thavAnI IcchA kare, te gaMgAjalane dhAraNa kare ane ghanavAhana thAya. Idra pakSe-Idra ziva-kalyAnI icchAthI Avelo che. te snAtrane mATe gaMgAjalane dhAraNa karanAro che ane traNa prakAre ghanavAhana thayo che eka prakAra ghana - ghaNuM vAhanavAla bIjo prakAra ghana-megha va navA ane trIjo prakAra tenuM ghanavAhana nAma che te Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhuno janma mahotsava. 223 karI traNa prakAre ghana vAhana thaye chuM, tamane kSamAdharanA svAmI mAnI huM varAhane Azrita thayo, paNa tamoe amArA acalane lamIza karyo ane uce prakAre tenuM zira dabAvI dIdhuM, tethI have ghaNo lAMbe prasAda kare, ane tethI te parvata suvarNa daMDane dAtA ane rAjAoe ane sAdhujanoe namelo ane stavela che, he prabhu, tamArA jamotsavane prApta karI A rakSaNadA sogaNI thayelI che. ane A saMsAranA dAnathI te rAtrinuM daSA evuM je nAma che, te tamane zuM iSTa nathI thayuM ? svabhAvI puNyarUpa evuM A jala tamArA saMgathI varNane prApta thayuM che, te tamArA suvarNa sArAvarNavAlA aMganA saMgathI kone pavitra na kare arthAt sarvane pavitraja kare che." A pramANe zrI vimaLanAtha prabhune snAtra karavAne avasare aMke karelI stuti je manuSya bhaNe che, te manuSya purUSone sevavA gya thAya che. A pramANe stuti karI saudharmendra pUrvanI jema pAMca rUpa karI prabhune laI sUtikAgRhamAM AvyuM, tyAM zyAmAdevInI avasthApinI nidrA ane prabhunI pratikRtine dUra karI zyAmAdevInA aMgane sukha ApanArA te prabhune temanI paDakhe mUkayA. pachI te bhakita karanArA jinaprabhune ozIke be divya vastro ane kuMDaLa mUkyA ane prabhunA aMguThAmAM amRta mUkayuM. pachI iMdranI preraNAthI kubere te rAjAnA gharamAM prAtaHkAle senA, rUpA ane ratna vigerenI vRSTi karI. iMdranA AdezathI Abhiyogika devatAoe cAre prakAranA nikAmAM A pramANe AgheSaNa karI-"je koI A jina bhagavAna ane temanI mAtAnuM potAnA hRdayamAM azubha ciMtavaze, tenA mastakanA sAta kaDakA thaI jaze." te pachI iMdra tyAM dhAtrIkama karavA mATe pAMca apasarAone rAkhI pite naMdIzvaranI yAtrA karI potAne sthAne cAlyo gaye, bIjA paNa Idro merUparvatathI ja naMdIzvara dvIpamAM gayA ane tyAM aThThaI Utsava karI pitA potAne sthAne cAlyA gayA. te samaye sarva dikakumA. 1 kSamAdhara kSamAdhArI munionA svAmI mAnIne varAhe uttama ahaMbhAvane Azrita thayo ane tamoe amArA acaLa merU parvatane jAte padhArI lakSmIza-zebhAna ghaNuM banAvyo ane tenA zira upara caDI beThA. have tenI upara prasAda kare. kRpA kare merU parvata suvarNane dAtA che ane tamArA padhAravAthI rAjAo ane sAdhu purUSoe te namele che ane stavela che, pakSe anyamatIonA varAha-avatArano artha paNa nIkale che je viSNune kSamAdhara-zeSanAganA svAmI mAnIne varAhano Azraya karyo, paNa te viSNue varAhane lakSmIpati banAvyo ane tenuM mastaka dabAvI dIdhuM. te varAha acala-na calAyamAna thAya tevo majabUta che ane suvarNa daMDano dAtA ane rAjAo ane sAdhu purUSoe namelo tathA stavelo che. 2 kSaNadA eTale rAtri pakSe kSaNa -utsava ApanArI. 3 prabhune saMsAramAM lAvanArI tethI saMsAra ApanArI kahI che. 4 varNa eTale raMga-sonerI raMga. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI vimaLanAtha caritra, rIoe pita-pitAnuM kAma hAthamAM laI gharane yogya evuM prabhunA janma saMbaMdhI kArya karyuM ane IMdrAdika devatAoe bAhera utsava karyA te uparathI putra janmane badhe vyavahAra adyApi lokomAM pravarte che tema vaLI saudharmedranI jema jene je adhikAra te pramANe te kAle satvara AvIne gamanAgamana kare che. jyAre sukhakArI prAtaHkAla tha eTale zyAmAdevI pitAnA kAmadeva jevAM suMdara putrane joI eTalA badhA khuzI thayA ke te putra vagarane svargane eka tRNanA jevuM paNa gaNatA nahIM. "kSAmAM putranA mukharUpI caMdrane joIne ghaNIja ujavaLa thaI. te ghaTitaja thayuM, paraMtu mitranA udayamAM te tejasvI hatA. te ghaTita na hatuM. zyAmAdevIne parivAra paNa te ziva-kalyANayukata putrane joI gItagAna vigerethI harSano kailAhala karavA lAgyuM. te pachI te parivAre ahaM purvikAthI ghaNo harSa pAmI rAjAne putra janmanA vRttAMtanI vadhAmaNI ApI. rAjAe A pahele ane A pachIna-ema krama rAkhyA zivAya potAnI rUci pramANe dravyanI vRSTi karI. rAjAne eja dharma che. "A dayALu prabhu prANIone saMsArarUpI kArAgRhamAMthI choDAvaze." ema dhArI rAjAe kArAgRhamAMthI kedIone cheva mUkyA. etsavadina jANI bAraNe dhaMsaruM ( zakaTa-muzala) vigere uMcA karI dIdhA. taraNa zreNI bAMdhavAmAM AvI ane harSanA sthAnarUpamatIenA ceka puravAmAM AvyA, svastikanI zreNI racavAmAM AvI. rAjAe gItagAna, dAna, svajanavarganuM sanmAna ane harSapradhAna bhejana dAna karAvyA te vakhate suMdara vastranA piSAkathI bharelA ane pukhethI yukata evA goLa-akSayapAtra rAjamaMdiramAM AvavA lAgyA. evA kulAcAra karyA pachI jyAre sUtaka nivRtta thayuM eTale rAjAe svajananA samuhanuM sanmAna karI temanI AgaLa A pramANe kahyuM. "jyAre A kumAra garbhamAM hato, tyAre tenI mAtAnI buddhi nirmaLa thaI hatI, te uparathI A putranuM nAma vimaLa pADavAmAM Ave che. lakSamAdharanA samUhane svAmI ane tuSTipuSTivAle A bAlaka pAdharanuM paya pItA (stanapAna karato nathI, tenuM 1 pakSe zyAma eTale rAtri caMdranA darzanathI UjavaLa thAya e ghaTita che. paNa te caMdra mitra sUryane udaya vakhate tejasvI rahe e aghaTita che. A prabhurUpI caMdra mitronA UdayathI paNa tejasvI hatA 2 huM pahele jAuM, huM pahelo jAuM" ema karavuM te. kSamAdhara-parvatonA samUhane svAmI-mahAna parvata tuSTipuSTi karanAra che ane te je Sdhara meghanuM paya-jala pIto nathI tenuM kAraNa dhAtrI pRthvIno doSa che. eTale te parvatanI 30 vii che, ke je meghanuM pANI pItI nathI. prabhu paNe-kSamAdhara-munionA svAmI-paDadharastananuM paya-dudha Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 zrI vimaLanAtha prabhunI kumAra avasthA kAraNa dhAtrAnA doSa che. te prabhu IMdranA aMguThAmAMthI amRta pIve che, tethI vicAra ne jANunArA ane sadjJAnamaya cittavAlA vidvAne tene amRta rUpa kahe. huM te te savajJa prabhunA mukhane amRtaneA kuMDa kahuM chuM, kAraNa, te prabhu tApa vigeremAM AvIne ulaTA te amRtanuM pAna kare che. jo kadi bhagavAn seA varSa sudhI vyAkhyAna kare, te tyAMsudhI tenA zrAtAne kSudhA tathA tRSAnI pIDAnuM duHkha lAge nahIM, tevI te sajJa mukhanI vANI temAM pramANa rUpa che, te uparathI siddha thAya che ke jo te mukhamAM amRta na heAya, teA tevI vANI zI rIte hei zake ? bIjAenA mukhamAM paNa sadA amRta rahe che, jenA rasathI dAdara vigere gAne upazama thAya che, A pRthvImAM pazuenI jIsamAM paNa amRta che, teenI jIbha jyAre temanA deha Upa lAge che, tyAre temanA roganI zAMti pratyakSa dekhAya che, vaLI jina bhagavAnee lakSmInA zRha rUpa peAtAnA mukhamAM aMguTho nAkhele te uparathI bAlyavayamAM mAlakAne teve svabhAva adyApi lekamAM pravatta che. jemanI kAyA niraMgI ane pasInA-maLa vigerethI rahita hoya che, jemane zvAsa sugaMdhI hAya che, jemanAM rUdhira-mAMsa zveta raMganA hoya che ane jemanA AhAra- nihArane vidhi ( cama cakSuvALAne ) samIpamAM jovAmAM AvatA nathI tevA jagatpati jina prabhune te cAra atizayA sahabhAvI (janmathIja)hAya che. leAkeAmAM kahevata che ke, 'je bAMdhI muThI rAkhe tene lAkhAneA lAla thaya che.' te uparathIja prabhu bAlyavayamAM te lAbha meLavavAne mATe AMdhelI muDI rAkhatA hatA. vaLI te gayeAgIMdra prabhune yAgIe adRzya thai pUche che ke, ' he prabhu, mukitanuM sukha kayAM che ? ' tyAre prabhu kahe che ke, "te mukitanuM sukha mArI muDImAM che. '' temaja te yAgIe te sava hitakArI prabhune kahe che ke, te mukitanuM sukha amene Ape. " tyAre prabhu bAlasvabhAvane laine temane aMguTha batAve che, pachI teo rASa lAvIne balAtkAre prabhunA aMguDAne kadi cALI nAkhe, tethI prabhu te aMguThA vAraMvAra potAnA mukhamAM nAkhe che. athavA meharUpI madbhu je A traNa jagatane duHkhI karI rahyA che. tene joi prabhu muSTi ana lAtathI tene mAravA dhase che. kAraNa ke pete jina bhagavAn che. jyAre prabhunA hAtha paga te meharUpI mahunI sAthe yuddha karavAthI zrAMta thai jAya che, tyAre prabhu peAtAnA mukharUpI amRtanA kuMDamAMthI temane amRtanuM pAna karAve che. jyAre traNa jaganA prabhu meha upara jaya melave che, tyAre teo hita thaine hAtha tALI Ape che, mADu kSayanA bhayathI vyagra thayelA mAtA pitA vigere prabhune nIce utAre che, tyAre jANe te sukhathI tarI jatAM hoya tema dekhAya tyAre 1 DaeNlle. 2 amRtarUpa-mekSa35. 3 samAranA tApa vigeremAM AvIne eTale saMsArI bhatIne. 26 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwww 226 zrI vimaLanAtha caritra.. che. pitAnI mele taratA kalazane keI amukha kare che, tyAre te prabhu vizeSa paNe bIjAone paNa tAre che. te prabhu kSamA-pRthvI upara rahelA chatAM jANe taratA hoya tema dekhAya che, te uparathI teo jaNAve che ke, "kSamAthI A saMsAra rUpI sAgara tarI zakAya che. pAraNAmAM sutelA prabhu caMdranA udaya tarapha pitAnI daSTi rAkhI ane aMgane lIna karI kSaNavAra rahe che, te jANe kAsage rahyA hoya tevA dekhAya che. prabhu je te padArtha upara eka daSTi rAkhI rahe che, te vakhate teo bAlapaNAmAM paNa kharekharI sarvajJanI saMjJAne prApta kare che. vaLI koivAra prabhu pitAnAM jevA mukatAmaya, suvRtta, saguNa ane sadA layamAM rahelA daDA tarapha jaI rahe che. caraNanA uMcA prakAranA vyApAramAM te prabhu baddhamuSTi che, chatAM paNa kSamAdhArIonI aMdara caMdranA kiraNanA jevuM ujavala yaza prApta karavAnA che. kehavAra anAhata svaramAM lIna thayelA ane dhAraNAe yukta evA te prabhu devatAnA cakathI maMDita evA aMtaHpurane juve che. pANImAM urva bhAge rahelA prabhune devatAnI strI derI laIne hIceLe che, tyAre prabhu teNInA pAse hIMcatA Ave che paNa teo kASTA-dizAno Azraya cheDatA nathI, ane pAchA uMcA guNa-derI sAthe maLI pite pAchA svAsthAnamAM Ave che evI rIte prabhu jina hovAthI parelekane arthe gamanA gamana kare che. tyAM pATIyAnI vyuha racanA karI rAkhelA aiDha tArakane joI leke kahe che ke, "aho ! A bAlaka pAMjarAmAM purA, le che ?" koivAra prabhu avyakata--na samajAya e zaru kare che, te uparathI teo lokone jaNAve che ke, "mAruM svarUpa AvuM che arthAt avyakata che-aya che." traNa jJAnane dhAraNa karanArA prabhu hemA evI vANI paNa barAbara bolI zakatA nahIM, topaNa huM mAnuM chuM ke, avasare jevuM belAya te mIThuM lAge che. "devatAo ane devIo prabhune ramADe che," ema kahevuM te tadana mithyA che, kAraNa ke prabhu teonI sAthe ceSTAthI kIDA karatA lAge che, paNa teo pote te AtmArAmamAMja ramanArA che. je deva vigerene mokalavAmAM AvyA che, te badhI IdranI bhakita che, paraMtu te pachI prabhune te te badhuM nAtra vigere kriyA karavA barAbara thAya che. prabhu mahelanI aMdara page rAkhatA cAlIne potAnA 1 kSamA eTale pRthvI ane sahanatA. 2 daDA pakSe mukatAmaya-motIe bharelo suvRtta-gaLAkAra, saguNa-dorIvALe ane sadAlaya -sArA rathAnamAM rahelo ane prabhu pakSe prabhu mukata-Amaya-rogathI mukata suvRtta-sArA AcaraNa vAlA, saguNa-guNuM ane sadAne haMmezA laya-dhyAnamAM rahela 3 kSamAdhArI-munio. 4 anAhata -vara-eTale samAdhi pakSe anAhata cakramAMthI pragaTato svara prabhu pakSe e avAja dhAraNa -gAMga pakSe vairya aMtaHpura-janAnuM pakSe AMtara hadaya pradeza. 5 pAraNe hiMcavAmAM uce nIce javAya che te Upara prekSA che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *ka , - - - - - zrI vimaLanAtha prabhunI kumAra avasthA, 227 badhuone kahe che ke, ""samma caraNanA baLathIja zubha mAge gamana thaI zake che; tethI gRhasthoe kAMIpaNa pitAnA caraNanuM baLa karavuM joIe ane jethI tamArI sa6gati thAya, tevI rIte hAtha paNa laMbAvavo joIe." prabhu pitAnA paga vigerene hAthano AdhAra ApI mArge cAlatA hatA, te uparathI teo anagAra-munione ceSTAthI upadeza ApatA ke, "jyAM sudhI yathAkhyAta kama vaDe vIryane samUha prApta na thAya, tyAM sudhI buddhimAna munie alaMbanasahita vihAra kare, nahi to kamano bhaMga thaI jAya, athavA kSiti-pRthvI upara paDI javAya, tethI te vivekI munie gurUkulane nivAsa cheDe nahi." vaLI te bhagavaMtanI vANuM te samaye bIjAonA samajavAmAM AvatI na hatI, to pAchaLathI "heya ane aheya ( upAdeya) svarUpavA nI te vANI zI rIte jANa zakAya? te bALa prabhu lAvyA na hoya, te paNa AvatAM ane bolAvyA hoya, tyAre AvatA nahIM, te jinabhagavAnanuM eka cAritranuM aMga che, ema vidvAno kahe che. prabhu je maMdamaMda pagalAM bharI cAlatAM saMpattine ApatA hatA, te kSamAdharonA pramukha evA jinezvarone mATe kAMI AzcaryakArI nahatuM. te prabhu je bAlakanI vacce rahI pite sa mArge cAlatA, te pravacananI mAtAnA saMgathI sAdhuonI vacce rahI cAlavAnuM darzAvatA hatA. ghaNI gopAMganAo bhrAMtithI eka vakhate hAthanI tALIo ApI prabhune nacAvatI hatI paraMtu te bedhavALA prabhu nRtya karatA nahatA. uttama evI kAtyAyanIpArvatIdevIe mahAdevane jaTAdhArI, nagna ane pitAnA ardhA aMganA saMgI banAvyA hatA, paraMtu zrIjina prabhu tevI rIte ardhA aMgavALA thatA na hatA. prabhu je kaI vastu najare paDatI temAM zraddhALu thaI tenI zodha karavAmAM tatpara banI jatAM tema karavuM, te jinabhagavAnane ucita hatuM. prabhunA baMne caraNamAM paherAvelA mANeka tathA 1 samyaku caraNa-samyak AcaraNanA baLathI zubha mArge javAya che eTale mArgAnusArI javAya che. pakSe samya-sArI rIte caraNa-paganA balathI bhAre mAMge calAya che. 3 eTale hAthe karI kriyA ke dAna karavA joIe. 3. prabhu bIjAnA hAthane TakA laine cAle che, te upara A ka9panA karI che. jyAM sudhI muni pitAnA guNanA vIryathI lAyaka na thAya, tyAM sudhI teNe kaI vaDA muninA AlaMbanathI eTale temane Azrita thaIne vihAra kare ane vala gurUnI sAtheja vasavuM. 4 prabhu totaDuM bolatA eTale keIthI te vANI samajAtI nathI. pa. ya-tyAga karavA yogya ane aheya eTale grahaNa karavA gya. 6 muni zrAvakane ghera lAvyA vagara Ave che. belAvyA AvatA nathI. 7 pravacananI mAtAo samiti vigere kahela che. 8. bAlaka kaI vastu juve che, te tene levAnuM kare che. te ceSTA para A ka9panA , jinabhagavAna dareka parvanI zodha karI nirUpaNa karanArA hoya che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI vimaLanAtha caritra, rUpAnA ghugharAo suvarNanA kamaLa upara beThelA haMsanI jema zobhatA hatA. ghaNAM 'arthavALuM ane suvarNa thI yukta evuM kaTisUtra dhAraNa karatAM prabhu "sAdhuone sadA AvuM sUtra zIkhavAnuM che." ema jaNAvatA hatA, temanA samUhane haranAra ane rana yukata evA aMgada-bAhu baMdhane dhAraNa karanArA prabhu " lokee AvA gurU pitAnI bhujAmAM rAkhavA" ema prarUpaNa karatA hatA. sumanasUnI zreNIthI cukata evA be kuMDalane dhAraNa karatA prabhu bhavya prANIne e upadeza kare che ke, "he bhavya tuM AvuM vacana kAne sAMbhaLaje." zrI jina bhagavAnane aMganI zobhA mATe alaMkAro dhAraNa karavAnI jarUra na hatI, paraMtu mAtA vigerene tema karavAthI harSa thata hato. je prabhunA aMganA varNanI sAthe vivAda karatuM suvarNa kAbaruM banI gayuM ane leha paNAne laIne te suvarNana zabda pRthvI upara adyApi thatuM nathI. A pramANe putranuM pAlana karavAmAM tatpara evo rAjA kRtavarmA rAjya karato hate. tevAmAM eka vakhate ke sAmudrika zAstrane jANanAra vidvAna tyAM AvI caDa rAjAnI AjJAthI te vidvAnane praveza thayo ane te rAjAnI pAse AvIne beThe! te vakhate prabhune utsaMgamAM laI beThelA rAjAne joI te joSIe pitAnuM mastaka dhUNAvyuM rAjAe tenuM kAraNa pUchyuM. tyAre uttama lekane priya e vidvAna jethI be-"rAjana, leka zAstramAM purUnA batrIsa lakSaNo kahelAM che, paraMtu lakSamInA gRharUpa ane sarva prANIonI IcchA pUranArA evA A tamArA kumAranA deDa upara te eka hajArene ATha lakSaNo dekhAya che. tethI A koI lakattara purUSa thaze. kAraNa ke, sarva zubha ke azubha bhAvI lakSaNe uparathI jANI zakAya che. A kumAranA caraNa ane hastanA taLIyAmAM daMDa, caka, kha, bANa, dhanuSya, zakita ane gadAnA jevI rekhAo che, tethI te zastrane dhAraNa karanAra uttama purUSa thaze. tenA hAthanI tarja. 1 kaTIsUtra pakSe ghaNAM artha-kiMmatavALuM suvarNa-senAthI yukata ane sUtra pakSe ghaNA artha za dArthavALuM ane su-sArA varNa--akSaravALuM. 2 aMgada bAhubaMdha pakSe-tama-aMdhakArane haranAra ane ratna yukata-ratnothI jaDita gurU pakSe tama-ajJAnane haranAra, ratna-jJAna, darzana cAritra rUpa ratnothI yukata ane aMgada dvAdazaaMgane ApanAra--Upadeza karanAra, bhujAmAM rAkhavAne artha e che ke, bAhubaMdha AbhUSaNa bhujA Upara baMdhAya che. ane gurUne bhujAmAM rAkhavA eTale pitAnI pAse rAkhavA. 3 kuMDala pa-sumanasu-puSpothI yukta ane vacana pakSe sumanasa-sArA manathI yukata athavA vidvAnethI yukta eTale vidvAnoe kahela vacana kAne sAMbhaLavuM. 4 suvarNa prabhunA aMganA varNanI sAthe vAda karavI gayuM tethI te kAbaruM banI gayuM ane lehanI jema tene avAja paNa thatuM nathI. bIja dhAtunI jema sonAne raNakAro lAgato nathI. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunI kumAra avasthA. 229 nI AMgaLImAM gRhamadhanI aMdara AvelI rekhA uparathI te sukhe kAladharma pAmanAra thaze ane anAmikA AMgaLInI nIce urdhva rekhA che, te UpasthI A kumAra dhavAn thaze. temanI adhI AMgaLIAsuvRtta-gALa-aMguThAnI sAthe kharekhara malelI ane sarakhI che, tethI te paramAtmAnA caNanA saMsaga pAmaze, e yukitavALuM che. A kumAranA hAtha paganA nakha kata che, te upanthI Akhu jagat temanI upara rakata thaze. temanA paganA phaNA unnata che, tethI te unnata svAmI thaze. temanA phaNA gUDha che, tethI te A pRthvI upara gUDha ravarUpa vAGA thaze, ane temanI jaMghA (pIMDI) sAraMga--haraNanA jevI che, tethI temanI vANImAM vacanathI kahI na zakAya tavA sAra raheze. he rAjA, A kumAranA be DhIMcaNu mAMsathI bharelA ane snigdha-cIkAzavALA che, te uparathI A jagatamAM temanu mana sa` prANIAmAM snigdha-snehavALuM ane puSTa dekhAze. temanA ane sAthaLa vista ravALA ane geLAkAra che, tethI te vistAravALA vRtta-AcaraNane darzAvanArA thaze temanI kI iSTakA-iMTanA jevI che, te UparathI tee iSTa kAryane karanArA thaze. temanuM madhya zarIranA madhyabhAga vanA jevA che, te UparathI teo vajAne dhAraNa karanArA iMdrAe jelA thaze. temanuM udara varSAbhU deDakAnA UdaranA jevuM che, tethI teo varSAbhUvarSARtunI bhUminI jema zasyazrI thaze. temanI nAbhi ane kukSi-uttara gaMbhIra che. tethI teo gaMbhIra hRdayavALA thaze. temanA pRSThabhAga kAcamAMnA pRSThabhAganA jevA che, tethI te utkRSTa evA kSamAbhArane dhAraNa karanArA thaze. he rAjA, temanA ane stananuM aMtara vizALa che, tethI te vizALa hRdaya (udAra Azaya) vALA thaze. emanA ane bAhu saraLa che, tethI tee sava prANI tarapha saraLa rahenArA thaze. temanI DAka za khanA jevI che tethI temanu' yaza zaMkhanA jevuM UjavaLa thaze. temanu mukha pU che, tethI te saMpUrNa vakatA thaze, temanA dAMta DhAlaranI kaLa jevA che, tethI temanu' hAsya DAlaranI kAMtinA jevu ujavaLa thaze. temanI jIbha kamaLanA patra jevI che, tethI te prabhu leAkAgra Upara javAnI icchA karanArA lekanI kamaLa patrAvaDe pUjA prApta karaze, temanA netremAM sneha-cIkAza che, tethI te prabhu upara kayA purUSo sneha nahiM kare ? temanI nAsikA unnata che, tethI tee sadAkALa UnnatabhAve raheze. tethI temanA ziSye paNa prAye karIne ghaNA manuSyeAne temanA kAna AvavAlA che, Avaka va Mdana vaDe vaMdAvaze 1 rAtA. ra asaphaLa. 3 varSARtupakSe zaya-dhAnyanI zrI-rAbhA vAlI mi ane prakrupakSe zasya-prazaMsA kahevA ceAgya-zrI zobhAvAlA 4 kupRSTa--kSama! pRthvInA bhArane dhAraNa karanAra ane prabhu kSamAne dhAraNa karanAra. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI vimaLanAtha caritra, temanuM lalATa ardhacaMdranA jevuM che, tethI teo "caMdrabhogana prApta karanArA thaze. temanuM UttamAMga chatrAkAre che, tethI temanA mastaka upara chatra dharAze. temanA keza (AvA) komaLa zyAma ane niSpa che, tethI teo vAsudeva vigerenI pUjA aparimita hRdaye prApta karaze. vaLI A kumAranA mauli-mastakanA bhAgamAM u@Sa-zikhA che, eTaluM vizeSa che, tethI teo A traNe jagatamAM trizRMga-traNa zikharathI yukata thaze. A traNa bhuvanamAM savane prazaMsanIya evA A kumAranI sAthe je kaMI sarakhAvavAmAM Ave, te hIna upamAvALuM jANavuM arthAt A traNe bhuvanamAM temanI upamAne yogya keIpaNa nathI. A pramANe te joSInA vacana sAbhaLI jANe jaMgama kalpavRkSa hoya tevA rAjAe harSita thaIne te joSIne UMcI jAtanuM pAritoSika ApuM. prabhuvimalakumAra sATha dhanuSya pramANu uMcA, bhavya evA prathama saMsthAna ane Adya saMhanana(saMghayaNa)vALA thaI yauvana vayane prApta thayA. sUrya grISmaRtunA AzrayathI tejavI hoya che, paraMtu prabhu to svabhAvathIja tejasvI hatA. caMdrapUrNimAnA yogathI amRtamaya kAMtivAlo ane ravaccha hoya che ane prabhu te svabhAvathI amRtamaya kAMtivAlA ane svaccha hatA. AmravRkSa vasaMtaRtunA gathI sArI chAyAvAle heya che ane prabhu svabhAvathIja sArI chAyA-kAMtivAlA hatA. kSetrabhUmine deza zaradaRtuthI zasya-dhAnyane utpanna karanAra hoya che ane prabhu te svabhAvathI ja zasya-prazaMsanIya kAryone utpanna karanArA hatA. jagatpati prabhu sadAkALa rUpanI lakSamIthI yukta te hatA, paNa te pAparahita prabhu yauvanathI vizeSa zebhAne prApta thayA hatA. pachI te prabhue bhegyakamanA samUhane haravAne ane pitAnuM vacana mAnya karavAne bAharavRttithI rAjakanyAonuM pANigrahaNa karyuM. prabhue te vivAha mana vagarane karyo hato, kAraNake gRhasthane svadAra saMteSa e meTuM vrata gaNAya che. jema keI moTo mANasa sArA nagaramAM Ave, tyAre sarvajano tene bhajana karavAnuM nimaMtraNa Ape che, te vakhate te mATe mANasa dhanyAtma thaI pitAne sthAne javA mATe rasagIrava vinA be traNa ghare bhejana kare che, te paNa te mANasanI niMdA thatI nathI, paraMtu ulaTI prazaMsA thAya che, tevI rIte jina bhagavAnane bhoga paNa karmanA kSayane mATe hoya che. eka divase dharma, artha ane kAmanI ArAdhanA karavAmAM tatpara ane mokSamArgamAM Adara karanAra kRtavarmA rAjAe bhaviSyamAM sukhanI icchAthI potAnA guNa putrane A pramANe kahyuM, "vatsa, laghupaNAmAM purUSane patizaoi zebhe che, paraMtu gurUpaNAmAM tene te bhArarUpa thAya che ane svargalekane vyaya karAve che. he vatsa, A jarAvasthA rUpI 1 caMdraga divyabhAga. 2 mastakavigerene bhAga a traNa ati ujJAna, darzana ane cAritrarUpa zikharAi karA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunI kumAra avasthA. 131 rAkSasI prANIonu` mAMsa khAi jAya che ane te duSTa AzayavALI jANe madirA (panArI hAya tema rUdhiranuM' pAna karI jAya che. prathama te te AvatAMja tarata le!keAnA dAMta pADI nAkhe chaeN, buddhi lai jAya che, bhaya Ape che ane te zaraNe AvelAnuM rakSaNa karatI nathI. te samagra baMdhuvane avaza kare che, prAye karIne sAthe rahelI kAyAne pheravI deche, mANusane vikaLa banAvI deche, natrAnuM teja harI leche, mastaka dhuNAve che ane hAtha paga vigere aMgAne kapAve che, pachI jayAre te dula thAya eTale tene vistAra pAmelA rAgeA pIDe che. dukhala thayelI naThArI vADane chidra paDavAmAM zI vAra lAge ? pachIte regA ghAtakI cAranI peThe bhAre ghera lAvIne prANIAnuM citta sahita AyuSya rUpI dravya tatkALa harIle che. tetho jyAM sudhImAM sArI kAMtivAlA ane saMpUrNa iMdriyAvAlA A dehanI aMdara te jarA rUpI rAkSasI nathI AvI, tyAM sudhImAM huM ApaNA pUrvajoe kareluM. Atmahita sAdhI lauM." 66 peAtAnA pitA kRtavarmA rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI prabhue peAtAnA pitAne kahyuM ke, "tamArU' vacana satya che ane tamAre te ceAgya evu hita karavu." rAjAe peAtAnA nyAyI putrIne punaH kahyu, " jyAM sudhI rAjyane mATe bhAra hAya, tyAM sudhI mArge cAlavuM muzkela che, tame jina bhagavAna che, tethI zatruone jItA, A pRthvInuM pAlana karyA ane sadA sukha sAgaranA madhyamAM rahI lakSmI yukata zAe. geAvandvananA uddhAra karavAmAM samatha evA tamAre viSe A pRthvIne sthApita karI kAcakhAnI jema iMdriyAne gupta karI huM bIjI uttama pRthvInA Azraya karIza ' prabhu melyA " he rAjA A leAka tathA paralokamAM sukha karanArA ane kalyANa karanArA zrAvakanA khAra tratA che. anaM daMDathI rahita, guNasahita, zakita vaDe yukata ane jIva rakSA karanArA te tratAne ane Uttara evI te rAjyanI dhurAne dhAraNa kare, ema karavAthI gRhastha dhama saca vAze ane sukha thaze. mAre rAjyanuM kAMi pratyeAjana nathI. kAraNa ke, mAre pAtAne nija baLa vaDe AtmAne tAravA che. he narezvara, rAjyanI aMdara atyaMta ci'tA haiAya che, ane huM hamaNA nizci Mta chuM, tamAre te tene abhyAsa che, tethI tamAre mATe te sArUM che. " rAja elyA vatsa, tame pAte apatya zabdanA artha jANe che, chatAM A leAkamAMthI mArA uddhAra kema karatA nathI ? zyAmAnA tamane haranArA tejasvI ane zura chatAM, mAre bIjAne rAjyanuM dAna karavu, te hAla yukata na kahevAya. zrAvakane acAra pALatAM ane khAra tratA dhAratAM manuSyAne sugati thavAne saMbhava che, paraMtu mAre te tratAnuM kAMi pratyeAjana nathI. mA` mana teA sadA sukharUpa ane sanAtana evA meAkSamAMja ramI raheluM che. je gRhastha zrAvake siddha thai zake, te leAkamAM AzcaryakAraka kahevAya che, he vatsa, tamAre jyAre putra thAya tyAre tene rAjya sAMpIne tame sa` rIte mekSa sukhane ApanArI dIkSA grahaNa karo. putrane viSe rAjyane! bhAra mukI pita dIkSA le evA evA tamA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra zrI vimaLanAtha caritra, ApaNA kulane dhama pUrvajoe sadA Acarela che. he vatsa, je tamAre nikAcita sAtA vedanIya karma hoya, to A rAjya grahaNa karI ane te tame pite jJAnathI avalokana karo." pitAnA AvAM vacana sAMbhaLI prabhue avadhijJAna yojIne joyuM tyAM pitAnuM sAtA vedanIya karma ghaNuM jovAmAM AvyuM, eTale teo bhAvathI mauna dhAraNa karIne rahyAM. pachI rAjAe svajana varga ane rAja vargane ekaThA karI prabhuno utsava sahita paTTAbhiSeka karyo. prabhu paMdara lAkha varSo sudhI kumAra-avasthAmAM rahyA hatA pachI temaNe pitAnA vacanathI rAjyane bhAra aMgIkAra karyo, te kAle gurUno vegathatAM rAjA kRtavarmAe pite dIkSA laI lIdhI. tevA purUSe yo ya kArya karavAmAM vilaMba karatAja natheprabhue je evA meTA rAjyane prApta karIne paNa prajAone karapIDA karI na hatI. te Azcarya kArI kahevAya, athavA je soma-caMdra hoya. te evo ja hoya che. jema caMdrane udaya thatAM cAra vigere duSTa karma karI zakatA nathI ane sAdhu purUne varga pitAne mArge pravarte che, tevI rIte sarvajJa ane sarvadazI evA prabhu sAmrAjya karatA kukarmonI nivRtti ane zubha karmonI pravRtti thatI hatI. pUrve i mokalelA sevAkArI devatAo prabhunA zatru vargane nigraha ane sevaka vagano anugraha karatA hatA. bIjA rAjAo pitAnA mastaka upara te prabhunI AjJArUpI chatra ahorAtra dhAraNa karatA te yukata hatuM, kAraNa ke e prabhu sadA udaya pAmanArA ina-svAmI hatA. naThAro vyaya karavAmAM kRpaNa ane buddhimAM nipuNa evA pradhAno pite mAnelA rA jyanI ciMtAmAM sAvadhAna rahetA hatA. A pRthvImAM purU svabhAvathI sadAcAra rUpI dhanavALA bhale hoya, paNa jeo AvA svayaM buddha vigere che tevA purU to pRthvImAM keIkaja hoya che. lekamAM vikhyAta evA te svayaMbu uttama purUSe che ane jeo upadezathI vikhyAta che, teo madhyama purUSe che, tevA DAeka sAdhu, zrAvaka vigere paNa kharekhara kIrtAivAlA hoya che, bAkI bIjA je ghaNA leke te e paNa rAjyanA parama zAsanathI adharmane tyAga karatA hatA. kAraNake rAjAnI AjJA ghaNI balavatI che. te samaye keTalAeka sajajane ghaNuM vizALa evA suvarNanA thALe pUrIne prabhunI AgaLa ha thI dharavA lAgyA, keTalAeka vatsAnA samUhane keTalAeka uttama varNa-vAnAnA samUhane, keTalAeka pupinA jaththAne, keTalAeka madhura phalenI zreNIne, keTalAeka gorUMcaMdanane, keTalAeka AbhUSaNenA DhagalAne, keTalAeka navIna caMdaravane ane keTalAeka vajAne ema te zaka rahita evA lokamAM je kAMi suMdara vastu hatI, te badhI te te zuddha hRdayavAlA leke vecchA pramANe prabhune arpaNa karatA hatA keTalAeka bhakitathI prabhunI Upara 1 ina eTale sUrya paNa thAya che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vratagrahaNa 233 pavitra chatra dhazvA lAgyA ane keTalAeka cAmara vIMjavA lAgyA, keTalAeka saheje ullasitabhAve gIta gAtA hatA. keTalAeka kUca karatA hatA ane keTalAeka vAjiMtro vagADatA hatA. " A mANasane daMDa kare, " " A mANasane mAre," ane "A mANasane dezamAMthI kADhI muke." evI rIte purohita nyAya Apo, paraMtu prabhu pote e nyAya ApatA na hatA. eka samaye te vimaLaprabhune mahAbhAgyavAna putra che. svajanoe tenuM nAma arimardana pADayuM. A pramANe pRthvInuM rakSaNa karatAM prabhune trizalAkha varSo cAlyA gayA. have temanuM bhegaphala kama kSANa thayuM ane sukhakAraka zatAvedanIya karma samApta thayuM, eTale te sarvajJa prabhue pitAnA cittamAM A pramANe ciMtavyuM-"huM have je A grahavAsamAM rahyo chuM, te huM pine ja mArA netra mIMcIne satvara aMdhakAra karuM chuM, A pRthvI upara je ajJAnI che te bALakanI jema smRti vagarane thaI je kAma kare che, tene tenuM a5 phula male che, paraMtu huM traNa jJAnane dhAraNa karanAra ane uttama saMvara sahita chatAM dIkSA lete nathI, te aghaTita che. meM mahAna pIDAne ApanArA rogonI jema A bhavamAM ghaNA bhogo bhegavyA chatAM mananA saMtoSathI meM temane choDI dIdhA nahIM. A rAya lakSamI uttama purUSane zIkarI-bhA karanArI ane chAyAnA jevI che. paraMtu te puNyarUpI dravyane haranArI, bAhera sAravALI ane aMtara sAra vagaranI che. A zarIra keraDAnA kANanI jema vipatra rakSaNa na karI zake tevuM ane lokanA skaMdha upara ugeluM che, te chevaTe agninA kAryane mATe thavAnuM che. arthAt bhasma banavAnuM che. strAo kArAgurUpa che ane chokarAo mArAnA jevA che (svArtha) lubdha ane stabdhamaya evA teene meM A saMsAramAM A tI vAra meLavelA che, tethI e sarvamAM sadA kRSNa-kALI evI tRSNane cheDI ane sarve saMsArane asAra jANa kAmadevano jaya karI huM vratano Aya karUM." A pramANe prabhue vicAryuM teTalAmAM ja Asana kaMpavAthI avadhijJAna prabhunA dIkSA levAne gya e samaya jANuM ekI sAthe sArasvata, gardaya, Aditya, varUNa, tuSita, marUta, ariSTa, avyAbAdha ane vahi e brahmaleka nivAsI ekAvatArI ane uttama sAravAlA guNI nava lokAMtika devatAo tyAM AvI pahoMcyA. sarva prANIomAM vairane che samatA rUpa ramaNIya sudhAmAM magna thayelA ane tavArthane nizcaya karavAmAM lagna thayelA te jinezvarane namI sarala buddhivAlA te devatAoe vijJapti karI ke, "he prabhu, tame tIrthakara che, mATe dharma tIrthane pravartAvo." 1 patra rahita pakSe azaraNa. ra arthAta agnimAM bhasma thavAnuM che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234. zrI vimaLanAtha caritra, vaLI kahyuM ke, " A kALe kheda UpajAve to dharmane Ucheda thai gayo che, tene pAcho satvara sAMdhI de. kAraNa ke, tame guNonA dhAraka che. jema bAhya tIrtha-rUDA pANInA ArA sivAya nadImAM utarI zakAtuM nathI, tema dharmatIrtha zivAya saMsAra sAgara utarI zakAto nathI." jema keI pite svasthAne jato hoya tene vaLI kaI preraka maLI Ave tevI rIte prabhu prathamathIja dIkSAthI hatA, teo te devatAonA AvAM vacana sAMbhaLI vizeSa dIkSArthI thaI gayA. pachI prabhue uMcI jAtanA vArSikadAna ApavAno AraMbha karyo. kAraNake sarva dharmonI aMdara dAnane mukhya kaheluM che. kuberanI AjJAthI tiryapha bhaka nAmanA devatAoe dhaNI vagaranA pradhAna bhaMDAro ane jemanA dhaNIne Uchera thayo hoya evA gharamAMthI ghaNuM dravya prabhunI pAse hAjara karyuM. kAraNake. puNyavAnane pagale pagale dravyanA bhaMDAra rahelA hoya che. kalpavatta veLA thAya, teTalAmAM prabhu eka karoDa ane ATha lAkha suvarNa nuM dAna pratidina ApatA hatA. eka varSamAM prabhue traNaso aThayAzI karoDa ane eMzI lAkha suvarNanuM dAna karyuM. zrI sarvajJarUpI megha varSanAM yAcakarUpI sarovara bharapUra thaI gayA ane kSamA-pRthvI tAparahita thaI gaI. e ghaNuM ja sAruM banyuM ema huM mAnuM chuM. prabhu hiraNyane varSAda varSAvatA hiraNyavarNanI AzA lekamAM vikhyAta thaI zAMta thaI gaI e adabhuta vArtA sAMbhaLavAmAM AvI. prabhunA dIkSAnA kalyANakamAM suMdara AkRtivALA kayA che tyAM na AvyA? arthAt sarve AvyA hatA. A jagamAM dAtArane Azraya koNa na kare? te samaye iMdrae devatAonA samUhane sAthe rAkhI svaccha ane sugaMdhI tIrthajala lAvI te vaDe prabhune snAna karAvyuM. svabhAvathI nirmala evA prabhune sarva devatAoe je abhiSeka karyo, te temanI zakita sahita bhakita hatI. jema pRthvI upara sudhAkara-caMdravaDe suMdara evA gaMgAdhara-zaMkarane lekenI zreNIo kuvAnA jalathI snAna karAve che, sUryanI AgaLa jema dIva dharavAmAM Ave che ane sevake jema rAjAne bhojana karavA nimaMtre che, tema traNa jagatanA svAmI evA prabhune evI rIte gya kAryane vidhi karavAmAM AvatuM hatuM. kAraNa ke, gayele avasara punaH kadi paNa maLato nathI. pachI sAdharma vigere iMdrae te vizvanAyaka prabhunA aMgane divya caMdanathI lipta karyuM, devadUSya vaccethI temane vibhUSita karyA, kalpavRkSanA pupanI zreNIne mugaTa paherAvI virAjitta banAvyA ane hAra, arthahAra, bAhubaMdha, tathA kuMDaLa vigerethI suzobhita karyA. pachI ike karelI deva, dAnava ane mAnAe harSathI vahana karavA rogya evI devadattA nAmanI zibikA upara prabhu ArUDha thaI gayA. sUrya jema pUrvagirine 1 hiraNyavarNa-lakSmI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vratagrahaNa 235 alaMkRta kare, tema pabhue temAM rahelA ratnamaya ane tejanA samUhane dhAraNa karanArA siMhAsanane alaMkRta karyuM. prabhunI baMne bAjU devatAoe dhAraNa karelA be cAmaro jANe tIrthakarane sevavAne bhUmi ane svarUpa be strIo AvI hoya tema zobhatA hatA. prabhunI upara jANe ziva-mekSanI chAyA karanAra mU-aparimita zukaladhyAna hoya tevuM kuraNayamAna dharmamitra chatra zebhI rahyuM hatuM. pachI naTIo nRtya karatAM, gIta gavAtAM, baMdizRMda pATha karatAM, vAjiMtro vAgatAM ane yAcakane cotarapha dAna ApatAM prabhue parivAra sAthe sahastrAgra vanamAM gayA. tyAM zibikAmAMthI UtarI azoka vRkSa nIce jaI potAnA bhaMga kamenA yoga rUpa AbhUSaNane samUha prabhue choDI dIdhuM. samatA rUpa amRtanA samudra rUpa evA prabhue harSathI bIje badho parigraha ane caturvidha pratibaMdha paNa tyajI dIdhuM. arihaMta prabhue pachI jANe kAlA kaleza hoya tevA kezone pAMca muSTivaDe leca karyo. IMdra te locanA keza grahaNa karI lIdhA. pachI mAghamAsanI zukala caturthIne divase aparAnDakAle (pAchalA pahere) janmanA zubha nakSatramAM "namaH ziH " ema uccAra karI chachuM tapavAlA prabhue kolAhala aTakAvI bhagavat zabda vagaranuM ane AgamamAM sArarUpa evuM sAmAyika traNa vAra UcAyuM. te vakhate sadabhAvanAnA sthAna rUpa evA ide prabhunA kaMdha upara devavastra nAkhyuM. tyArathI lekamAM vastrapUjAnI pravRtti thaI che. pachI prabhune mana:paryava jJAna utpanna thayuM, Idra prabhunA keza kSIrasAgaramAM nAkhyA. satkarmathI pavitra evA eka hajAra rAjaputrae prabhunI pAchaLa vivekavALI dIkSA grahaNa karI. pachI bhaviSyamAM jemanuM kalyANa thavAnuM che ane jemanI mukhamudrA harSita thaI che evA idroe prabhune namI amRtanA jevI madhuravANIthI A pramANe vijJapti karI "he prabhu, A traNa bhuvanamAM tamAruM cAritra yathArtha rIte vikhyAta che, te ghaNA prANIene mekSadAyaka thAo. A pRthvI upara leke saMsAranI pravRttine pitAnI meleja jaNe che, dhAvavuM ane revuM, e bAlakane keNa zIkhaDAve che ? anArya dezamAM paNa loko vividha prakAranA vijJAnane jANe che, paraMtu jyAM tame pite rahelA che, tyAM heya-tyAga karavA yogya ane upAdeya-grahaNa karavA yogya vastunI prarUpaNa karanArUM jJAna raheluM che. jema bAlaka gurU vinA gALa jANe che ane Ape che paraMtu te zAstrane ane dAnAdika dhamane gurU vinA jANI zakatA nathI. tame hAla mauna dharIne rahyA che, tenuM kAraNa ame jANIe chIe, jyAM sudhI kevaLajJAna thayuM nathI tyAM sudhI bIjAne zikSA ApavI nahiM, evI tamArI IcchA haze. he prabhu, have ghana-meghanA Azraya je vihAra karI amArA tApane zamA. megha gAjate na hoya, paNa te zuM prANIone jIvana - 1 bIjo artha e paNa thAya ke, "ghana-ghaNuM-Azraya sthAnamAM vihAra karI. " 3 tavana eTale jIvita ane jala Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI vimaLanAtha caritra. nathI ApatA ? sarvAM prANIe tamArA darzanathI paNa nizce nivRttine pAme che. dravyane bhaMDAra jovAthI paNa te zu leAkeAne haSa nathI upajAvate ? jema ratnAkaramAM guNAnA samUhavALA ciMtAmaNI durlabha che, tema A pRthvI upara prANIone tamArA caraNanI prApti du`bha che. '' ** A pramANe iMdrAe vividha zuddha vacano kahI zrI vimaLanAtha prabhunA putra arimanane rAjya Upara besAryAM, pachI te sarve iMdrA devatAonI sAthe parimita vimAnAmAM esI naMdIzvaranI yAtrA karI peAtapeAtAne sthAne cAlyA gayA. bIje divase jyAre pRthvI upara sUryanA Uya thayA, tyAre prabhu dhAnyArkeTa nAmanA eka najIkanA puramAM pAraNAne mATe vhAravA gayA. tyAM zeka rahita evA sa leAkeA ThekANe ThekANe prabhune AhArane mATe prAnA karavA lAgyA. kalpavRkSane gharamAM lAvavAnuM keNa na kare ? keTalAeka leka temanA pagamAM paDavA lAgyA, keTalAeka pRthvI upara AleATavA lAgyA, ane keTalAeka be hAtha joDI temanI AgaLa ubhA rahevA lAgyA. TrutimAM paDavAnA bhayathI keTalAeka vijJapti karavA lAgyA ke, " he prabhu tame! tamArA AgamanathI amArA sava kalyANAne ApanArA thAo. " bIjA keTalAeka zaherIe kahevA lAgyA ke, " he mamatA rahita prabhu, Aje samyak daSTi ApIne amArA phulane ni la karo. ' ghaNA saMkapeAvAlA keTalAeka leAkeA prabhunI AgaLa ema paNa kahevA lAgyA. he prabhu, amArA gharamA kalpate AhAra che, mATe te zuddha-nirdoSa AhAra svIkAre e sarva gRhasthAnI gharamAM rahelI strIe hanA rezamAMcathI aMkita thai cittamAM A pramANe ciMtavavA lAgI amArA svAmIe gadranA jevI gativALA peAtAnA svAmI vimaLa prabhune jyAre ghera lAvaze, tyAre ame temanI sAme jaIzuM, mastakathI temane namIzuM uttama dAna ApIzuM. te prabhunA gIta gAIzuM ane janmanu phUla meLavIzuM. " keTalI eka strIe prabhune vadhAvA lAgatI, keTalIeka evAraNA letI ane keTalIka dhanya strIe peAtAnA gRhadvAramAM ravastika vigere magaLika karatI hatI. e priyadarzIna prabhu jenI samIpe AvatA, te mAsa mitranI jema ati dhAraNa karatA hatA ane mahAn 6save AcaratA hatA. ane e prabhu satvara jene cheADI detA hatA, te mANasa tarata kRSNa banI jatA hatA. aheA, leAkeAne kRSNa paNa prApta karavuM durlabha che, emAM ze| saMzaya che ? pachI prabhue keinA gharamAM praveza karyA nahI, paraMtu jayarAjAnA prAsAdamAM praveza karyAM. lakSmIvALA prasAdane cheDI prabhu zuM chAparAmAM vase ? evuM dhArIne te prabhu sarvenA 66 1 ha evA artha paNa thAya ke, lekIne kRSNarUpa banavuM te durlabha che, e vAta niHsazaya che. 26 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vrata grahaNa 237 gRho choDI te rAjAnA prAsAdamAM gayA hatA. prabhune jotAM ja sArA mukhavALA jayarAjA vegathI siMhAsana choDI ane chatra vigere rAjacihene tyAga karI prabhunI sanmukha AvyuM. romAMcarUpa kavacane dhAraNa karatA te jayarAjAe potAnA kezavaDe prabhunA caraNa kamaLane mArjita karI harSanA agravaDe tenuM kSAlana karyuM. pachI beThA thaI te rAjAe aMjali joDI A pramANe prabhune vijJapti karI-"he bhagavana, Aje mAro janma saphaLa thayo che, mAruM ghara kAmakuMbhanA jevuM banyuM che, vAdaLa vagaranI vRSTi thaI che, vAvyA vagara kalpavRkSa ugyuM che, aNaciMtA ciMtAmaNuM malyo che, IcchA karyA vagara kAmadhenu AvI cI che, ane akasmAt aNadhAryo sAra vyavasAya-lAbha prApta thayo che, tethI Apa prasanna thaIne mArA gharano ucca AhAra svIkAro." pachI prabhue te AhArane nirdoSa dhArI pitAna prANanA nirvAha mATe be hAtha prasArI te jayarAjAnA gharane AhAra . te vakhate je duMdubhino nAda thayo. temAM kAMI jarApaNa Azcarya na hatuM, kAraNake sarva ThekANe dAtArane mATe sAre zabda avazya thAya che. te vakhate ghanavAhana devatA taraphathI je suvarNanI vRSTi thaI te paNa tapanA aMtakAle thavI ja joIe. rAjA ane prabhunI e svAbhAvika sthiti-maryAdA che. keI bIje rAjA Ave tyAre sarva vibudha-vidvAne celephrema (dhajA-vAvaTA caDhAvavAnuM) harSathI kare che, to pachI traNa jaga tanA svAmI Ave tyAre sarva--vibudha-devatAo celakSepa kare temAM zuM Azcarya ? sumanasU-devatAoe te kAle pRthvI upara sumana-pupanI je vRSTi karI te jagatamAM bodhi ApanArA prabhu padhAratAM thAya temAM kAMI Azcarya pAmavAnuM nathI. te vakhate devatAoe sugaMdhI amRta-jalanI vRSTi karI, tenAthI pRthvI upara annane ApanArA ghAnyanI saMpatti utpanna thaI, pachI jemane zatru ane mitra sarakhA che evA saddabuddhi jina bhagavAne tyAMthI anya sthaLe vihAra karyo. sarvajJa bhagavaMto caMdra sUryanI jema eka sthaLe rahetA nathI. " A prabhunA pAraNAnI bhUmine kaIpaNe caraNane sparza na kara." evuM dhArI yarAjAe te ThekANe eka pITha karAvyuM. e arasAmAM A ja buddhIpanI aMdara satata dayAdhama lokothI yukta evA uttama aparavideha kSetrane viSe saguNavaDe savane gAvA egya ane aparimita sukhanA vistAravALI AnaMdakarI nAme yathArtha nAmavALI eka nagarI che. te nagarImAM mitranI jema janapriya, bahu tejasvI ane kamaLAmoda karanAra naMdisumitra nAme 1 tapa eTale parayA ane vRSTipaNe UnALa. 2 sumana-eTale vidA. sumanasa-sArA mananI vRSTi kare eTale sArA ane bhAva pragaTa kare. prabhu pakSe sumanam eTale puSpa. 3 mitra eTale suryapa-kamalAmoda-kamane hAI karanAra ane rAjApa-kamaLA-lakSmIthI - Amoda Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI vimaLanAtha caritra eka rAjA hatA. eka vakhate devatAoe jemanuM prAtihA ( sevana sAMnidhya ) kareluM che ane paravAdIethI jee ajeya che evA sutrata nAme ke eka guDDAthI mAnavA lAyaka AcAya tyAM AvI caDyA. udyAnapALa pAsethI temanA khabara jANIne rAjA naMdisumitra temane vaMdanA karavA gayA. kalpavRkSa prApta thatAM tenuM phaLa kANu graDaNu na kare ? rAjAe pAMca abhigama sAcavI jJAnIone sugama evA te AcAne vidhipUva ka utkRSTa vaMdanavaDe vaMdanA karI. pachI upayAgavALA ane buddhinA guNeAthI yukata eve te rAjA yathAyAgya bIjA sAdhuena vaMdanA karI peAtAne ucita evA Asana upara beThe. tyArabAda avasara prApta thatAM gurUe AdarathI dezanAne Arabha karyAM. zrAvakane cAma thatAM dezanA ApavI-eja gurUnuM atulya phaLa che. he rAjA, A manuSyabhavatI zAbha rAjayathI kAMi malatI nathI. AgaLa ane hamaNAM vAnarAone paNa rAjApaNu prApta thayeluM sAMbhaLavAmAM Ave che. vaNa thI pradhAna evA mANusa paNu jo sAvadhAna na rahe, te la kSmI tene zAkinInI jema chaLeche, tethI te pachI ghele banI jAya che. kahyuM che ke, "lamIvALA purUSo dezakAlane ghaTe tevI kriyA karavAnuM jANI zakatA nathI. viSNu lakSmIvAlA che, tethI grISmaRRtune cheDI varSARtumAM kSIrasamudranI aMdara sui jAya che. sa prANIne lakSmI lakSmI zAbhA ApanArI thatIja nathI, kAraNake te lakSmIthI vaira thAya che ane puNyanA kSaya thAya che. saMgraha karelI lakSmIthI manuSyapaNu kadveiSagu saphala thatuM ja nathI. te viSe karALIe ane sugrahI pakSInuM dRSTAMta anupama jovAmAM Ave che. pADA vigere jIvA A pRthvI upara yuddha karyA kare che, te uparathI jaNAya che ke manuSyapaNa dharmAMthIja saphala thAya che. he rAjA, te dhane vidvAnoe A vizvamAM aneka prakArane kahele che, temAM saviratidhamanI tulanAne koipaNa dharmAM prApta thatA nathI. '' gurUnI A dezanA sAMbhaLI vicAra karavAmAM catura hRdayavAlA te rAjA khelyA, "hu vidvAna gurU jyAMsudhI huM (ApanI samIpe) vrata grahaNa karU,tyAM sudhI ApakRpAkarI sthiratA karo." zrI gurU khAlyA, " rAjana, temAM have vilaMba karIza nahIM kAraNake, vidvAna purUSe krodhathI A saMsAranA uccheda satvara karavA joie. " te pachI rAjAe peAtAnA nagaramAM jai putrane rAjya ApI ane sAta kSetremAM dravyarUpI bIja vAvI vrata grahaNa karyu. pachI jJAnadazanavALA te rASie keTalAeka varSo sudhI saMyamanuM pAlana karyu. pachI gurU pAsethI zikSA meLavI pAMca prakAranA AcArano vicAra karatA, paMca mahAvrata dhAraNa karatA, pAMca samiti vALatA, cAritranA pAMca bheda, pAMca gati, pAMca astikAya ane pAMca jJAnanA bhedane jANatA te rAjaSi paMca namaskAra maMtrane japatA japatA paMcatvane pAmI gayA, ane pAMca anuttara devatAomAM mahAna devatArUpe utpanna thayA. 1 varNathI pradhAna eTale Ucca varNA, 2 cAritrayam, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vrata grahaNa 239 A bhAyamAna jaMbudvIpamAM bharakSetranA AbhUSaNarUpa ane lekenI zreNIthI virAjita zrAvastI nAme nagarI che. temAM nyAyarUpI jalathI pavitra ane vikhyAti pAmelo dhanamitra nAme rAjA vizALa rAjyavAle thaI pRthvInuM pAlana karato hato. eka vakhate teno mitra balI nAme koI rAjA tenA nagaramAM AvI caDe, tene te dhanamitre vadhAre nehane laIne pitAnA nagaramAM vAsa karAvyuM. te baMne rAjamitra sAthe bhejana, gamana, vanagamana, Agamana, zayana ane kIDA karatA hatA. jema caMdra kalAonA kalApathI yukata che, chatAM tene lAMchana che. kamaLa laphamInA vAsathI uttama che, chatAM temAM kAMTAo che. samudra gaMbhIra che, chatAM tenuM jala bArathI dUSita che, sUrya aMdhakAranA samUhane haranAra che, chatAM tenAmAM tApa che, tevI rIte dhanamitra rAja chatAM tenAmAM jugAra ramavAnuM vyasana hatuM, te tenAmAM eka moTo avaguNa hate. daiva ratnane dUSita karanAroja che. A jugAranA vyasanane laIne rAjA ghanamitra ane balI baMne satkRtyathI vimukha thaIke ivAra ghaNA dravyano, keIvAra uMcI jAtanA ane, koIvAra sArA hastIone, ane kaIvAra pAtronA samUhano dAva mukI jugAra ramavA lAgyA. ghatanA vyasanamAM A sakata thayelA purUne sukRtanuM AcaraNa kyAMthI hoya ? eka vakhate te baMne rAjamitro pitapatAnAnA rAjyane dAva karI jugAra ramyA, tevAmAM abhAgyane laIne rAjA dhanamitra sarva lokonI sAkSIe pitAnuM rAjya hArI gaye. rAjya vagarane thaI rahelo te rAjA jala vagaranA mAsyanI jema dIna banI gayo, parAdhIna ane parivAra vagaranA te rAjAne bIjAo tiraskAra karavA lAgyA. pachI balavAna evA balIrAjAe tene nagaramAMthI kADhI muko. te rAjyabhraSTa thayela rAjA rAMkanI jema potAnuM mukha laIne nAzI gayo. A dunIyAmAM jyAM sudhI svArtha siddha thAya, tyAM sudhIja mitratA che, paraMtu jyAre svArtha siddha na thAya te te ja vakhate mitra hoya te paNa lokamAM sadAne mATe zatruja thaI paDe che. jyAre dhanamitrane nirdhanapaNuM AvyuM, tyAre balIrAjAe tenI mitratA choDI dIdhI, te uparathI tenuM 1 dhanamitra evuM nAma kRtArtha thayuM. te rAjA dhanamitrane svajana varga have balIrAjAnI sevA karavA lAgyo, vivekI evA paNa loko ugatAne vaMdanA kare che, e vAta spaSTa che. je aparimita dAna karanAra ane belI hoya tenI sevA kaNa na kare ? lakSmInA pati, lokonA AdhAra rUpa ane janarakSaka viSaNu paNa balIrAjAnA dvArapALa thaIne rahyA che. rAjA dhanamitranA aMtaHpuranI strIo pachI pitapotAnA pitAnA gharamAM 1 dhanane ja mitra arthAta dhanane laIneja mitravAlo. ra balIrAjAe vAmana rUpa viSNune pRthvInuM dAna kareluM te UparathI viSNu prasanna thaI tenA dvArapALa banyA hatA. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI vimaLanAtha caritra cAlI gaI, strIone jyAre duHkha Ave che, tyAre teone pitAnuM ghara zaraNarUpa thAya che, ema vidvAne kahe che. sUrya jeno 'ye hato ane je satya pratijJAvAle kahevAto hatA, e naLarAjA paNa ghatanA vyasanathI vipattine pAmyo hato. satyavAdI yudhiSThira paNa eja vyasanane laIne bhIma tathA arjuna vigerenI sAthe yuti thaI rAjya cheDIne vanamAM vacce hate. evI rIte A pRthvImAM vikhyAta evA aneka rAjA bo paNa ghutanA vyasanathI duHkhI thayelA che to pachI bIjA rAjAonI zI vAta karavI? nIti zAstramAM kahyuM che ke, "vaira, vazvAnara, vyAdhi, vAra ane vyasana e pAMca vakAra je vadhyA hoya te te mahAna anartha karanArA thAya che. yUthamAMthI bhraSTa thayelA mRganI jema kaI dizAmAM jAvuM, ema hAvare banI vanamAM bhamatA te dhanamitre vivekI ane amRtanA nidhi jevA eka munine joyA. jema khArA samudramAM mIThA jaLanA sthAnane melavI tRSAtura mANasa harSita thAya, tema te munine joIne harSita thayA. kahyuM che ke, A saMsAra rUpI dAvAnaLathI dagdha thayelA purUSane saMtAna, strI ane satsaMga-e traNa vizrAmanI bhUmio che, te ghanamitre be cheDI te muninA baMne caraNamAM vidhithI vaMdanA karI. munie tene harSadAyaka dharmalAbhanI AziSa ApI. pachI te rAga rahita thaI muninI AgaLa beThe, eTale munie tene dharmopadeza ApavA mAMDaze. kAraNake. purUSo dayALu heya che--"jeo prANIone dhamamAM aMtarAya kare che, te ene manuSyabhavanA sukhamAM aMtarAya thAya che. jema A samagra pRthvI upara bIja vAgyA vagara dhAnya utpanna thatuM nathI, tema A saMsAramAM dhama vinA kadipaNa sukha thatuM nathI. temAM devatAnA bhavamAM dharmanI utpatti nathI, nArakInA bhavamAM te dharmanI vAta ja nathI ane tiryacana bhavamAM te kadipaNa dharma hato nathI, phakata manuSya bhavamAM dharma che. temAM paNa Adeza vigerenI sAmagrI prApta thavI lekamAM durlabha che, kAraNa ke te sAmagrI gutpanna chevAthI ghaNI DI che. kadi te sAmagrI prApta thAya, to paNa puNya upArjana karavuM ghaNuM muzkela che, kAraNa ke A pRthvI upara pAMca prakAranA pAMca purU thAya che. te viSe A pramANe kathA che-kei vyApAra udyoga karavAnI IcchAvAlA pAMca purU dravyanI mUDI laI keI sArA zaheramAM dhana kamAvAne gayA. te pAMcenI aMdara eka ghaNe pApI hato, te vya. sananuM sevana karato hato, tethI tene rAjAe pakaDa ane tenI mUDI kabaje karI tene eka aMdhAra kUvAmAM nAkhI dIdhA. bIje purUSa mUrkha hatA, te nagaranA khoTAbhelA luccAoe khATI cIjo arpaNa karavA vaDe vaza karI laI tenuM sarvasva dravya dhana paDAvI 1 nalarAjAnI raI suryanA tApathI thatI hatI. 2 vaizvAnara-agni. 2 gAthI utpanna thAya tevI athavA guNavALI, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vrata grahaNa 241 lIdhuM. trIjo purUSa pramAdI hato, te pitAne nirvAha cAle, teTaluM navuM dhana kamAto paNa kAMI vadhAre kamAya nahIM, tethI tenI muDI bacI gaI. tho purUSa sAre udyamI hatA, tethI teNe ratna vigerenI kharIdI karI, AthI te muDInuM rakSaNa karanArA purUSane temAMthI ghaNe aparimita lAbha thaze. pAMcamo purUSa bhAgyavAnane jANanAra ane vastutatvane samajanAro hato tethI teNe pitAnI murvinA mulyathI eka tejasvI ciMtAmaNi prApta karyo. kathAno upanaya. he suMdara dhanamitra, A kathAno nyAyavALa upanaya sAMbhaLa. "je mUrva kahevAmAM AvI te manuSyabhava samajavo. je zaheramAM teo vepAra karavA gayelA te zahera Aryadeza samajavo. je rAjAe eka purUSane pakaDaye te karma pariNAma ane je vyasano te pApa samajavAM. je aMdhAra kuvo te naraka samajavuM, te tenA Azritane pIDA karanAra che. je khoTuM bolanArA luccA loko kahyA, te dubuddhivALA mithyAdraSTi samajavA. je khoTI vastu te mitva jANavuM, jenAthI tiryaMcanI gati prApta thAya che. je trIjA purUSane lAbha tho te madhyabhava samajo ane je cethA purUSane lAbha thayo, te svarganI prApti jANavI ane je pAMcamA purUSane ciMtAmaNinI prApti thaI te mokSagatanI prApti jANavI." A pramANe A upanayana lAMbe kALa vicAra karI tuM zubha kAma karaje. munine A upadeza sAMbhaLI dhanamitre pitAne sarva pUrva vRttAMta munine kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI munie vyasananuM naThAruM pariNAma jaNAvyuM. pachI ghanamitre punaH pUchayuM, "he prabhu, mane pharIvAra rAjya malaze ke nahIM ?" muni bolyA, "tArA puNyane saya thayo che, tethI tene pharIvAra rAjya malI nahi." te sAMbhaLI teNe kahyuM ke, " tyAre mane dIkSA Ape, ke jethI A saMsAramAM mAre manuSyabhava vRthA na thAya." pachI munie tane dIkSA ApI ane A pramANe zikSA ApI-"he vatsa, te A saMsAramAM durlabha evuM cAritra svIkAryuM che, tethI jo tuM have A avasthAmAM rAgadveSa karIza, tA lakSmIdhara vigerenI jema A saMsArasAgarane tarI zakIza nahiM." pachI munirAje te kathA kahevA mAMa. lakSmIdhara vigerenI kathA. vidhyagirinI jema guruvAluM, gaja-hAthIothI bharapUra, aneka muniothI yukta ane nizAcarothI rahita vidhyapura nAme meTuM nagara che. te nagaramAM varUNanA jevo pracetA, ratnAkara-sthAnavAle varUNanAme eka zeTha rahetA hatA, chatAM te pRthvImAM jala 1 viMgiri paNa hAthIo, munie ane gaNadhI yukata ane nizAcarothI rahita hoya che. e varUNanuM nAma pracetA che. zrAvaka varUNa pakSe pracetA eTale utakRSTa cittavAlo varUNa jalane ziva che tethI te ratnAkara samudramAM rahenAra che ane varuNa zrAvaka nAkara-ratnonA samUhavAlA thAnamAM rahenAra che. varUNa jalane pati che ane A zrAvaka jala-jaDane pati na hatA. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra. zrI vimaLanAtha caritra, pati na hato. tene zrIkAMtA ane vijayA nAme be strIo hatI. te baMne jainadharmamAM tatpara ane pApakarmathI virata hatI. ratI prItirUpa te baMne strIonI sAthe rahelA ane rUcira aMge vivati chatAM zivAkAMkSI te pradyumnanI jema zobhate hatA. te gaNapatinI jema siddhibuddhi vaDe yukta, lekone lAbha karanAra ane gurUdaka upara rUci dharanAra thaI sadA bhato hato. te varUNa zeThanI zrIkAMtA nAmanI strIne lakSmIdhara, suMdara ane bahaMdana nAme traNa putro thayA ane vijayAne naMda nAme eka putra thaye. lokonA mananI kAmanAne pUranArA ane guNavAlA te cAre putro jANe dharmanA cAra rUpa hoya tevA zobhatA hatA. te arasAmAM anAdibhava nAme eka sanAtana nagara che tenI aMdara atula balavALe moha nAmano rAjA rAjya karate hato. eka vakhate te meharAjA sabhAnI aMdara dIna vadane beThelo joI rAgakezarI nAmanA tenA putre tene vinayathI A pramANe kahyuM. he pitAjI, dhraDha evA tame jyAre krodha kare che tyAre badhuM vizva ciMtAtura thaI jAya che, tevA tamArA cittamAM Aje je ciMtA dekhAya che, te mane apUrva lAge che. devatAo, kinAre ane purUSa tamArI AjJAne dharanArA che, A jagatamAM tamArI sevA na kare tevo kaI paNa purUSa nathI. jeo tamArI AjJAne mAnya karatA nathI, te nagna, muMDita ane annapAna vagaranA thaI ekAkI vanamAM bhamyA kare che ane je tamArA bhakate che, teo rAjyakartA, suMdara mahelamAM rahenArA, aharniza jamanArA, vIonA samUhanI sAthe rahelA. nitya snAna karanArA, abhimAna dharanArA, vividha vAhanamAM Adara karanArA ane bhegane saMga karanArA levAmAM Ave che. tema chatAM Apa pUjya pitA hAla ciMtAtura dekhAo cho, te temAM je satya hoya te mArI AgaLa satvara kaho." putra rAgakezarInAM AvAM vacane sAMbhaLI maharAja hRdayamAM ghaNe khuzI thaI ga. teNe tarata prasannatAthI mukhane ujvaLa karI putrane kahyuM.-" vatsa, mAruM evuM koI kArya nathI, ke je tArI AgaLa na kahevAya. kAraNa ke tuM mAro vizvane raMjana karanA putra che. mAre mATe teM kahyuM. te sarva rIte satya che, paraMtu atula baLavALo ane moTA pakSavALe mAro eka zatru che.' rAgakezarI bolyA, "e ke zatru che?" mahArAjAe kahyuM, "cAritradharma nAme eka mAro zatru che, te kAmadevanA parAkramathI paNa ajita che. jenA sainyamAM rahelI je strI ekalIja mArI sarva senAne jItI le 1 ziva eTale mola. pradyumna kAmadevano avatAra hovAthI te potAne balinAra zivanI AkAMkSA na rAkhato ane anaMga hatA ane varaNa zika zivanI irachA rAkhanAra ane suMdara aMgavAlo hate. ra gaNapati gurUdaka-moTA lahuvAle ane zeTha gurU tarapha dika--harSa pAmanAra hate. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vratagrahaNa tevI che. te strIne zuM tuM bhUlI gayo che? ke jethI tuM AvuM bole che. kahyuM che ke, ahaMkAra buddhine kahe che ke, tuM sutA paramAnaMdane jagADa nahIM. je te paramAnaMda jAgrata thaze, to pachI huM, tuM ane A jagata eke raheze nahIM. "huM kamanA sainyamAM subhaTa chuM." e ati ghaTATopa rAkha nahIM. kAraNa ke, kSamArUpI strI tane ramatamAMja jItI le che." meharAjAnAM A vacana sAMbhaLI rAgakezarI kSaNavAra mauna karI rahyA pachI teNe kahyuM, "pitAjI, te cAritradharma zatrue tamane zuM karyuM che ke jethI tame ATalA badhA duHkhI thai gayA cho?" meharAjA bace,-" vatsa, vidhyapura nagaramAM eka varUNe nAme zrAvaka che, tene lakSamIdhara vigere cAra putro che, cAritra nAmanA rAjAnA siddhAMta vigere sainikoe te varUNanA putranA gharamAM vAsa karyo che, tethI tyAM mArUM badhuM nAma ja lepAI gayuM che, te paNa haju jyAM sudhI te cAritrarUpI rAjAe te cArene pitAnA tAbAmAM lIdhA nathI, tyAM sudhImAM je teo ApaNuM pakSamAM AvI jAya, te pachI ApaNe varga balavAnuM thAya. je te siddhAMta sainikone rAga balavAnuM thaI temane chetarIne cAritra dharmanA pakSamAM laI jaze, te pachI ApaNuM varganA baLane kSaya thaI jaze. hAla mArA hRdayamAM e moTI ciMtA lAgI che. A kAma ke I ApaNA utkRSTa subharathI bane tevuM che. kAraNa ke tenA gharamAM cAritrarAjAnA mANaso pharyA kare che tethI temanA dekhatAM tenA Azritone pakaDavA e muzkelI bhareluM che." pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI rAgakezarI pitAnA balano garva karIne be -"bIjA badhAe bhale nizcita thaIne rahe, huM ekaleja temane vaza karI laIza. kAraNa ke, mArA traNa moTAM rUpa che ane je bIjA sUmarUpa che, te to asaMkhya che. daSTi, sneha ane viSayAnurAga e mArA meTAM traNa rUpathI vaza karelA varUNanA traNa putro ne jarUra tamArI sevA karaze ja.putranA AvAM vacana sAMbhaLI maharAjAe potAnA hRdayamAM ciMtavyuM ke "ahe mArA putra rAgakesarInI zakita A pRthvamAM ghaNI moTI lAge che. putra rAgakezarI je cAhe te lokonI pAse zUnya nagarone strIothI vasAvI de ane bIbhatsarUpa vAlIe strI purUne rati sthAnamAM jIde. vaLI te lokonI pAse putrane pitA, kahevarAve, putrIne mAtA kahevarAve, kudevane uttamadeva kahevarAve, kupane zuddha dharma kahevarAve; kugurUone sugurUo kahevarAve ane abhakSyane bhaya tathA ayine piya kahevarAve ane vaLI A vizvamAM sura, asura ane manune mArI AjJAne AdhIna karI de tema karavAthI mArA gharamAM moTI Avaka thaI paDe. te vakhate dveSa kuMjara nAmano putra uThIne pitA pratye be ke, "te varUNa zrAvakanA cothA naMda nAmanA putrane huM tamAre vaza karI daIza." te sAMbhaLI mahArAjAe DathI pitAnA manamAM ciMtavyuM ke, "jeo pUrve Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI vimaLanAtha caritra. sane mAnya evI mArI AjJAnI avagaNanA karI vanamAM jaI pUrva keATIthI melavelA peAtAnA tapathI A traNe bhuvanamAM tAdhana tarIke vikhyAta thayelA che, te sarvenu taparUpI draSya eka mutta mAtramAM harI laI temana durgaMtimA pADIde evA kApa jara nAme mArA putra che, je putra pitAne zatru, mAtAne vaNiI, suhRda vigere na tethI ulaTA ane zIkhavyA vagara gALI utpanna karI zake che, temaja je agni vinA khAle che, rAgIne virAgI, dekhatAne aMdha ane mauna dharanArana bahubhASI kare che, tethI te mA niya kApakuMjara putra sAmAnya nathI. pitAnA cittane anusaranArA putre sadbhAgyeja prApta thAya che." A pramANe ciMtavI pachI meADurAjAe te baMneputrAne kahyuM, "he vatsa, tame baMne svaccha (huzIyAra) che, vaLI pArake ghera jai zatruena jItavA tamAre jAvAnuM che, te tamAre baMnee dusthitimAM paraspara sAMnidhyamAM rahevuM. huM ahiM raphIne tamArA baMnenuM hita karIza. " pachI rAgakerI ane te dveSa jara ane pitAne praNAma karI pelA varUNa zrAvakanA gharamA gayA. prathama dRSTirAga nAmanA putre varUNanA pahelA pugamAM praveza karyAM, snehAnurAga nAmanA putra varUNanA bIjA putrane maLyA ane viSayarAga putre trIjA putrane pakaDayA. evI rIte rAgakezarIe peAtAnuM kAma karyuM. pachI draSa kuMjare varUNanA cothA putra naMdane peAtAnA rUpamaya karI dIdheA. evI rIte temanA Azrita thavAthI te varUNanA cAre putra! sava sthaLe krIDA karavA lAgyA. temanA pitA vigerene lajjA--maryAdA mukIne pIDA-upadrava karavA lAgyA. varUNa zrAvake te cArenA hathI vivAha karyAM, te paNa temaNe peAtAne capaLa svabhAva cheDayA nahi. eka vakhate kai eka tApasa tyAM AvyA, te eka mAse tapanuM pAraNuM karahatA. te tApasa sadA japa karatA karatA varSAkALamAM AkAzane zItakALamAM jalAzayane ane uSNakAlamAM paMcAgnina sevana karatA hateA. evA ajJAna tapathI teNe sa leAkeAne peAtAnA zAsanamAM dRDha karyA hatA, tethI lAke tenI uttama bhakti karatA hatA. eka vakhate teja vanamAM varUNa zrAvakanA putra lakSmIdhara mitrAne laine ramavA gayA. tevAmAM tyAM petAne sudgaNa jatA hatA, tene teNe pUchyuM ke, " hAthamAM caMdana, puSpa lai A lAke myAM jAya che ? " teee kahyu, " are lakSmIdhara, raktavastrane dhAraNa karanArA eka tApasanI pUjA karavAne A leAkeA jAya che, te sAMbhaLatAMja dRSTirAgathI prerAeleA lakSmIdhara te tApasanI pAse gaye. te tApasanA tapa ane vacanathI ra Mjita thayele lakSmIdhara tenI prazaMsA karavA lAgyA. tyArathI te pratidina tenI pAse jai lAMbe vakhata rahevA lAgyuM. ane bhAvathI tenuM vacana sAMbhaLI te pramANe vattavA lAgyuM. te vaLI leAkeAnI AgaLa te tApasanA guNA kahete! ane vividha prakAre bhakti karatA, prema bhaktibhAvathI te 59 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vrata grahaNa, 45 ' tenI AjJA vicAra karyA vagara pALatA hatA. pachI jJAtijananA mukhathI varUNe putrane A vRttAMta jANyA, eTale tene khelAvI AdarapUrvaka varUNlR A pramANe tene zikSA ApavA lAgyuM! vatsa, apUrva kSIrasamudra pAse hAya, te chatAM khADAnuM khArUM ane DALuM pANI kema pIve che ? hAthamAM dIpaka chatAM kuvAmAM zAmATe paDe che? ane hAthamAM ratnanu dR Nu chatAM kAMsAmAM mukha kema jIve che ? jee zrIvItarAgane cheDI khIjA devane name che, teo ciMtAmaNine che|DI kAcanA kaTakA kharIde che. jeo nigraMtha gurUne cheDI khIjA gurUone Azraya kare che, tee kAmakuMbhane cheADI gaLInA ghaDAe grahaNa kare che. jeo kSAMti vigere daza prakAranA dhama cheADI bIjA dharmone Acare che, teo kalpavRkSane cheDI bAvaLa vigerene seve che, ane jee ujvaLa siddhAMtane mukI pApazAstrA sAMbhaLe che, tee amRtanA pAnane choDI ugra viSane pIve che. he vatsa, e tApasa vastra vaDe galyA vagaranI jIvavALA jelanA pUramAM snAna kare che ane tenI aMdara vajrA ve che. te hamezAM zaucane arthe sacitta mRttikAne seve che, ane agnikAya jIvanI virAdhanA kare che. te tApasanA pAraNAne mATe gRhasthe AdA vigerenA zAka ane dUdhapAka vigere rAgathI kare che. jaLa vigeremAM trasajIvanA samUha spaSTa dekhAya che, te tenA nAza karanAra te tApasamAM pahelA vrata rUpe samAnya evA dayAdha kayAM rahyo ? te mithyAttvanI prarUpaNA karanAra che, te tenAmAM bIjI amRSAnu vrata cheja nahIM. tenI pAse yAcanA vagara parigraha Ave che athavA keTalu eka te grahaNa kare che, te trIjuM asteya vrata paNa nathI. temane strIonA saghaTTa vigere karavAmAM zaMkAja haitI nathI, te pachI tenA zAsanamAM cethru prAcatu zuddha vrata hetu nathI ane te gAMThe dravya rAkhe che, te pAMcamuM aparigraha vrata paNa nathI tethI evA tApasanI sevA karavI nahiM. uttama purUSonIja saMgati karavI. A jagatamAM guNa ane avaguNu saMgathIja AAya che. vaLI kahyuM che ke, jemanA dharmAM hiMsA che, jemanuM tItha jala che, jemane namavA ceAgya gAya che, jemanA gurU gRhastha che, jemane deva agni che ane jemanA dvAna pAtra kAgaDA che, tevA mithyAtviAnI sAthe ze paricaya rAkhavA ? samyakatvanA je zaMkA vigere pAMca dUSaNA che. te badhA dUSaNAnA tenA saMsaga'thI sArA dharmIone pazu lAge che. jyAre samyakatva sthira thAya, tyAre dharmAMpaNa sthiratAne pAme che. pAyo majabUta hoya tAja prAsAda majabUta rahe che. mRtyuleAka svarga ane meAkSa ApanArUM samyakatva prApta thayuM hAya, te ane tiya"canI gati thatI nathI. je khIjA devA che, te dharanArA calita, nRtya--gAyana karanArA, ajJAnI, strI putravALA ane rAgI Aya che. he vatsa, rApaNA gharamAM je deva che, te sarvajJa, sarje dASAne jItanArA, ATha karmanA kSaca A jagatamAM manuScAne naraka kAmasevAmAM tatpara, zastrane Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI vimaLanAtha caritra, karana ra ane sura, asura tathA manuSyae pUjelA bhagavAna che. ApaNA gurU paMca mahAvrata AcaranArA. nava tane jANanArA ane rAga, dveSa, kaSAya vigere denA samUhane chodha denArA che. ApaNe dhama jIva dayA mUla, ratnarUpa bAra vatavAle ane dAna, zILa, tApa ane bhAva-e bhedathI aneka prakAra che. he putra, AvA deva, gurU ane dharmanA ApaNu pitAnA gharamAM che te chatAM tene mATe tAre bIje sthaLe javuM sAruM na gaNAya, tethI tuM svagRhamAM rahIne ja zrI jina devanI pUjA karya, sAdhu gurUne vaMdanA kara ane dayAmUla dharmanuM pAlana karyuM." A vakhate tyAM rahelA koI kuMjarane pitAnA pitA. maharAje pUrve kahevuM vacana yAda AvyuM, teNe kahyuM hatuM ke--tamAre paraspara sahAya karavI, te uparathI kedha kuMjare te lamadharanA zarIramAM praveza karyo, ethI lIdhara vadhAre uzkerAI gaye, eka te vAnara, tene vaLI vIMchI karaDe, tarata teNe bhagavaMtanA dharmanI niMdA karavA mAMDI, ane anya laukika dharmanI prasaMzA karavA mAMDe, te sAthe jevA tevA bhASaNathI pitAnA pitAne gALo devA mAMDI. te vakhate varUNa zeThe pitAnA dayALu ane nirbhaya hRdayamAM ciMtavyuM ke " daSTi rAgathI dUSita thayele A putra hitopadeza ApavAne lAyaka nathI. kahyuM che ke, " mune upadeza Ape te temane zAMtine mATe thato nathI paraMtu ulaTo kopane mATe thAya che. ane dha pAvuM te viSane vadhAranArUM ja thAya che. " pachI varUNa zeThe te putranI upekSA karI dIdhI eTale te kRSNa vigere anya devene vizeSa bhakata thaye ane jalajatunI jema vadhAre maryAdA cheDavA lAgyA. punaH dvidhAcitta thayelA varUNa zeThe potAnA hRdayamAM A pramANe ciMtavyuM, "A pura jina bhagavAnano ane saddagurUone niMdaka che, tethI tenI sAthe vAsa kare te kevaLa deSa sAthe vAta karavA jevuM che. je pApanA samuhavAle heya teno tyAga karavo joIe ane puNyamAM AdaravAle hoya, tene Adara ApavuM joIe putra che, chatAM je te ApaNuM atula kulamAM raheze, te tethI dharmane zya thai jaze jenAthI kAna tuTe te tenuM paNa zA kAmanuM ? suvarNanI charI hoya, paNa zuM te piTamAM marAya che ? te paNa paDA kArI ja thAya che, tevI ja rIte A mAre putra che, paNa te zA kAmano ? pu jaMgalamAM thAya che, paNa te guNavALuM hovAthI mastaka upara dharAya che, ane maLa pitAnA zarIramAMthI thayeluM che, paNa leka tene bAhera tyajI de che, je pitAne hAtha saDI gayela hoya, te zuM te chedA nathI ? je tenuM chedana karavAmAM na Ave, te tethI AkhA zarIranA aMga tathA upAMgane kSaya thaI jAya che. nAgaka tabelI) Do gayelA patrane bIjA mAMthI bahAra kADhI nAkhe che, je te saDeluM patra vacamAM rahe te 1 be cira thayelA arthAt ciMtAtura. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunuM vratagrahaNa tethI bIjA sArAM patrane vinAza thaI jAya che. kaye sadabuddhimAna purUSa baLatI gADarane pitAnA gharamAM pezADe? tethI A kudaSTa ane kevI putrane huM mArA gharamAM rAkhIza nahIM." A pramANe ciMtavI varUNe te lakSmIdhara putrane gharamAMthI bahAra kADho. pachI te lakSamIdhara pitAnI strI sAthe judA gharamAM rahevA lAgyA, tyAM te chuTI rIte rAtri - jana karavA lAgyA, abhakSya anaMtakAya vigerene khAvA lAgyo ane sajajanene niMdavA lAge. evI rIte kudaSTinA rAgathI meha pAmele lakamIdhara thoDA vakhatamAM te hitavarjita thaI sarva kriyAthI bhraSTa banI gaye. have varUNa zeThane bIje je suMdara nAme putra hatuM, te ajJAna dRSTivAlo hate. tene karoDo mAnatA karavAthI eka putra thayo hato. te meMghA putra upara suMdara snehAnurAga vizeSa pragaTa thaI AvyuM. pratidina dhAvyamAtAonA jevAM kAma karI tenuM te sArI rIte pAlana karato. rAtri ke divasa te kadi paNa tenI pAsethI khasato nahiM. sadAkALa te chokarAne utsagamAM rAkhate ane mastaka upara cuMbana karyA karato hato. asaMbaMdha vacana ulApanavaDe ta tane halAvatA ane zreSTha mANasane pasaMda na paDe tevI hAsya karavA gya ceSTAo karato hato. chokarAnA dhyAnathI ane neharAgathI aMdha thayelA te suMdare vRddhajanenI zarama ched dIdhI ane bIjI badhI vastuonI ciMtA paNa choDI dIdhI. piote jAte zuga lAvyA sivAya te chokarAne sApha karato, jAte khavarAvatAM ane tenI mUtra viSTa paNa jAteja usaDato hato. te chokarAnI thoDapaNa phikara tenI mAtA na rAkhatI chatAM paNa te suMdara jarApaNa kacavAta nahiM. te veLA pramANe bhejana karate nahiM, TADhuM ke unuM jA te nahi, tema dha paNa karate nahiM. dharma karavo te ekatarapha rahyA, paNa te dharmanI vArtA paNa karato nahiM. zrAvakane karavA yogya Avazyaka kama karato nahIM ane devagRhamAM paNa jato nahiM. maMtramAM moTA evA navakAramaMtranuM ciMtavana kadipaNa te karato nahiM. keI khAsa meTA kAmane mATe tene mokalavAmAM Avato tyAre paNa te chokarA vinA ekale jate nahiM. jyAre putra mAM paDate, tyAre te bhajana karato nahi ane tenI upara paDI AMsu pADate zeka karate hato. te suMdarane Ave che tenA pitAvarUNe tene A pramANe kahyuM--"vatsa, putra upara tAro ghaNe neha kema dekhAya che ? kahyuM che ke, "lebhanuM mUva pApa che, reganuM mUla rasa che ane nehanuM mula duHkha che, mATe te traNene choDI sukhI thA." are putra, sAMbhaLya, putranA atyaMta mehathI rAjA dazarathane prANano aMta karanAruM atiduHkha thayuM hatuM. putra janmatAMja strIne hare che, mATe thAya, tyAre te bhajana hare che ane samartha thAya. tyAre dravya hare che, tethI putranA je ke zatru nathI. A saMsArarUpI araNyamAM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI vimaLanAtha caritra bhramatA evA prANIoe pUrve anatAra ghaNI strIe melavI che ane anatavAra ghaNA ni ya putrA mekavyA che; paraMtu putrAe narakanA khADAmAM paDatA evA pitAene bacAvyA nathI. A saMsAramAM paDatA evA prANIne phakata eka dharmAMja bacAvI zake che. tethI he putra, jinendra bhagavAn ane brahmacArI evA gurUenI aMdara tAre atavRttithI rAga karavA ane putrAdikanI aMdara bahittithI rAga karavo. tuM putra upara Ave! atirAga kare che, te tane koipaNa rIte cegya nathI. zrI arihaMta bhagavAnamAM paNa atimeADa karavAthI manulye ne kevaLajJAna thatuM nathI. atizaya sevana karavAthI sArU kA paNa vyasanarUpa bane che, tethI vidvAno kahe che ke " prAta maMtra vanayaMt atizaya mIThA padArthoM khAvAthI pazu leAkeAne rAga thAya che, tethI ghaNA rasavAlA dezamAM mahurAga jovAmAM Ave che. he vatsa, ghaNA leke A lAka tathA paralokanuM kA* avasare kare che, te te zekhe che, avasara gayA pachI te zAbhatu nathI. vaLI nItizAstramAM chekarAne lADa karAvavAthI ghaNA dvaSA thAya che, ema kaheluM che, tethI huM putra, tuM A vyasana cheDIne dhama kArya karavAmAM tatpara thA. ,, "" pitA varUNanA AvA vacana sAMbhaLI suMdara bAgye " he pitA,jenAthI rAgI purUSane sukha male che, tevA putranu' dana devatAone paNa durlabha che. je gharamAM putre heya, te dhamanuM phUla che, tethI phUlanI avajJA karavAthI dhamanI avajJA karelI gAya che. kAMIpaNa svA"nA kAMma vinA pazue ane pakSIene paNa temanA baccA vhAlAM hoya che, tA pachI manuSya ne vhAlAM huMya temAM zuM kahevuM ? lAbhAkara ane leAjanadInI a bhuta kathA tame zuM nathI sAMbhaLo ? ke jethI tame mArI AgaLa A varSe atyaMta kathA kare che. lAbhAkara ane lAbhanadInI kathA, zubhakama thA pavitra evA A bharatakSetramAM cadrAvatI nAme nirdoSa ane ramaNIya nagarI che. te nagarImAM vIradhavaLa nAme rAjA hatA. te nagarInI aMdara lAbhanaMdI ane leAbhAkara nAme e viNaka rahetA hatA. temAM je lebhAkara hatA, tene guNavarmA nAme satbuddhivAle putra thayo hato, ane lebhanadI putra vagaranA hatA, tethI leAkeAmAM te dIna thai rahetA hatA. eka vakhate te ane vaNika hATe beThA hatA, tetrAmAM bhadrika AkRtivAlA ane vivekI koi eka ajANyA purUSa tyAM AvI caDaye, te purUSane teja svI vigere sadguNAthI lakSmIvAna jANI te mane viNake tene ati-Adara ApyA. lakSmIvAna purUSa kAM na pUjAya ? te pachI vizvAsapAtra anelA te purUSe kAivAra te ane viSNukAne kahyuM ke, " mArU` A tumaDu che. te tame yatnathI tamArI pAse Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara lakSmIdharanI kathA 249 rAkhA. mAre A nagaramAM keTalAeka divasa lAgaze, te pachI jayAre mAre ahiMthI kuzalatAthI cAlavAnu' thaze, tyAre huM tamArI pAsethI te tuMbaDuM pAchu' laIza.' te ane viSNukAe te tuMbaDu lahI tene dorIthI majabUta bAMdhI dukAnanI vacamAM svAbhAvika rIte uce bAMdhyuM. te tuMbaDAmAMthI gaLI gaLIne rasanAM biMdue paDavA lAgyAM. tethI nIce paDelI leADhAnI kuza ( keza ) suvaNaeN maya banI gai, te joI te ane kSubdha banelA viNukAe te tuMbaDAne geApavI dIdhuM. pachI jyAre te purUSa pharIvAra mAgavA ALye, tyAre temaNe A pramANe Uttara ApyA, " are bhAi, uMdarAe DhorInA aMdha karaDI khAdhe tethI tamArUM tuMbaDuM jamIna upara paDayuM ane tenA seA kaTakA thaI gayA je Utpanna thAya teneA nAzaja thAya che. " temanA AvAM vacana sAMbhaLI teNe kahyu " jo tema thayuM hoya tA tame tenA kaTakA batAve ke jethI mAre| sa`zaya maTI jAya." te pachI teoe bIjI tuMbaDuM lAvI tenA kaTakA karI tene batAvyA. te joi te purUSe vicAyu" ke, " A baMne viSNu te tuMbaDAmAM rahelA siddharasane jANI gayA, tethI te anene lAbha thayo, te uparathI hamaNAM A banne leAbhAkara ane lAbhanaMdI e nAmanA arthAthI satya thayA lAge che. jo huM rAjA AgaLa pharIyAda karUM, te e rAjAja te rasa kabaje karI le, tethI A baMnene kahevAthI vakhate te rasa pAche malI zake. " A pramANe cittamAM vicArI teNe kahyu', "tameA baMne zA mATe khATe javAba Ape! che ? mane mArUM tuMbaDuM tarata soMpI dyA jo kardi tamArA hRdayamAM lAbha hoya te temAMthI huM gheADe rasa tamane ApuM. mAre mArA nagaramAM javAnuM che jema mArA badhA rasanA nAza karavA, e mane muzkela che, tema tamane paNa badhA rasa pacAvI pADavA e jarUra muzkela thaze, jarA hRdayamAM vicAra teA karI nItizAstramAM paNa kahyuM che ke, " ati leAbha karavA nahIM tema taddana lAbhane choDI devA nahi.... ati lAbhathI parAbhava pAmelA mANasanA mastaka upara cakra bhame che. " teNe AvAM vacane kahyAM tepaNa te leAbhI vikAe tene tuMbaDuM pAchuM ApyuM nahIM, pachI te temane tyAM staMbhita karI daI mAna sahita peAtAnA sthAna tarapha cAlyA gayA. "" A vakhate leAbhAkarane putra guNavAM grAmAMtara gayele te tyAM AvI caDayA. teNe te badhI vAta sAMbhaLI ane te baMne viSNukAne tevI rIte sta`bhita thayelA najare joyA, te pachI teNe pelA purUSane zaheranI aMdara zaiAce; paNa te tene maLyA nahi. pachI teNe zaheramAM rahelA badhA maMtravAdIone khelAvyA. temaNe pAtapeAtAnA maMtrAneA upacAra karyA; paraMtu tethI ulaTI pIDA vadhavA lAgI. lAbhathI jarA paNa guNu thateA nathI, paNa ulaTA avaguNa thAya che. pachI te putre vicAra karyo ke,jemAMthI agni uThe, tenAthIja te agni 32 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI vimaLanAtha caritra, zake che, tethI huM te purUSane ja manAvIne zodhI lAvuM. paraMtu te purUSa kayAM cAlyA gaye haze ane kayAM rahele haze, te jANavAmAM nathI. tathApi huM puchate puchateM mALavA dezamAM jAuM ane je mANasa tene oLakhato hoya, tene sAthe lauM." A pramANe vicArI teNe tene oLakhanArA eka mANasane sAthe lIdho ane te tenI zodha karavA cAle. mArgamAM vizrAMti lIdhA vagara cAlate pale mANasa mAMdo paDI gayo. pachI pite te mANasane che ekalo zyAmamukha banI duHkhI thaI cAlavA lAgyA. rastAmAM AgaLa cAlatAM eka moTuM nagara jovAmAM AvyuM. paraMtu te nagara nijana hatuM, tethI teNe Azcarya pAmI temAM praveza karyo. tyAM ke pradezamAM eka suMdara purUSa tenA jevAmAM AvyuM. teNe "sakhedabuddhivALo tuM keNa che?' ema prazna karyo. te purUSa che . "huM eka sAhasika videzI purUSa chuM. mArgamAM cAlatAM A nagara joI meM temAM hamaNuMja praveza karyo che." teNe puchayuM. " A kayuM nagara che. te zanya kema che ane tuM ahiM ekalo kema rahyA che?" te purUSa . "A nagarane vRttAMta prathamathI sAMbhaLe. "nAgarikethI manehara, zatrunA gaNe nahIM joyeluM ane ramaNIya lakSamInA vAsasthAnarUpa A kuzavardhana nAme suMdara nagara che. A nagaramAM nAmathI ane baLathI zura nAme dAnI rAjA hato. tene jaya ane vijayacaMdra nAme be putro hatA. kALakrame rAjA zura kAladharmane pAmya, eTale moTe bhAI jaya pitAnA rAjya upara Avyo. te rAjAne bIjo putra vijayacaMdra te huM piteja chuM. huM ahaMkArane laIne te vakhate A mArA nagaramAMthI nIkaLI gayo. bhamate bhamate huM eka vakhate caMdrAvatI nagarInA udyAnamAM AvI caDe. tyAM vidyAsiddha e kaI vidvAna purUSa mArA levAmAM AvyuM. te atIsAranA regathI pIDita thaI pRthvI upara paDayo hato. pUrvanA agaNita puNyane lIdhe utpanna thayelI dayAne laIne meM te purUSano e upAya karyo ke jethI te teja vakhate nIrogI thaI gaye. AthI saMtuSTa thaI teNe mane pUchayuM ke, " tame keNa che?" meM tene mAre vRttAMta yathArtha ka. pachI teNe mane be vidyAo ApI. eka staMbhana karanArI ane bIjI vaza karanArI. pAThathI siddha thanArI te baMne zubha vidyA mane prApta thaI. pachI teNe purUSane mAnya thAya tevuM eka rasa bhareluM tuMbaDuM ApyuM. be vidyA ane tuMbaDuM e traNa vastu arpaNa karI teNe mane pharIvAra kahyuM ke, "A traNa ratna mahAdaya karanArA che temAM je A tuMbaDuM che, te samyakatvanI jema rasathI bhareluM che. tenA rasathI lokomAM parvatanA jeTaluM suvarNa thaI zake che, A siddhi ApanAruM tuMbaDuM tAre jevA teva. mANasane ghera ApavuM nahiM, nahIM to anaMta lobhane laIne teno nAza thaI jaze. tema A je be vidyA che, teno upayoga paNa kadi nirarthaka (khAsa kAraNa vagara) kara nahiM. koI kAraNe karavAthI kAryasiddhi thAya che. nahi te vagara kAraNe karavAthI ulaTa pApane paritApa thAya che." Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara lakSmIdharanI kathA, ra51 A pramANe kahI vidyAsiddha ane prasiddha evo te uttama purUSa tarata zrI parvatamAM cAle gaye. evA purUSo cirakALa TakI rahetA nathI. pachI huM prasanna hadaye tyAMthI nIkaLI caMdrAvatI nagarImAM AvyuM. tyAM pharate pharate lebhAkara ane lebhanadI nAmanA be vaNikonI dukAne gaye, te vaNikoe satkArapUrvaka baradAsa karI mane evo te vaza karI lIdhe, ke jethI mArA manamAM temane vizvAsa AvI gayo ane bIjA keIe mane jANyo nahiM. nagarInI zobhA jevAnI IcchAthI tyAM sthiti karI meM gya vicAra karI te tuMbaDuM temanI dukAne mukayuM. pachI meM keTalAeka divasa rahIne nagarInI zobhA joI. pachI mArI mAtAne namana karavAnI IcchAne laIne huM mArA nagaramAM javA utsuka thaye jyAre huM vatana javA taiyAra thaze, te vakhate meM te baMne vaNikonI pAse te tuMbaDuM pAchuM mAgyuM. tuMbaDAnA prabhAvanuM svarUpa jANI gayelA te baMne vaNikoe te mane pAchuM ApyuM nahiM. pachI huM mArI vidyAnA prabhAvathI temane yogya upAya karI arthAt staMbhita karI ahiM Avyo tyAM mArUM nagara lekethI zUnya thayeluM je mane kheda utpanna thayo." A pramANe vRttAMta sAMbhaLI guNavarmAe vicAryuM ke, "mArA pitA ane kAkAne pitAnI vidyAthI oNbhita karanAra Aja mANasa jyAM sudhI tenuM svarUpa barAbara mArA jANavAmAM na Ave, tyAM sudhI mAre khulA thavuM nahIM." AvuM vicArI guNavarmA be-"kahe, te pachI zuM banyuM ?" jayacaMdra punaH potAnI vAta AgaLa calAvI- "pachI svajana vagarane huM A zunya nagaramAM cAre tarapha pharI rAjadvAramAM gayo. rAja mahelane sAtamA mALa upara caDaye, tyAM mArA moTA baMdhunI vijayA nAmanI strIne meM ekalI rahelI joI. teNIe Asana vigere ApIne mArI vinaya karyo. pachI meM tene vRttAMta puchaze, eTale teNe netrAmAM athu lAvI A pramANe bolI-"pUrve pavanathI pavitra evA A zaheranA upavanamAM mAse mAse upavAsa karanArA keI eka tApasa Avyo hato. eka vakhate tamArA baMdhue tene pAraNAne mATe AmaMtraNa ApyuM, rAjAnI AjJAthI te jamavA beThe tyAre meM tene pavana nAMkhavA mAMDe, te vakhate prathamathIja nahiM damana kareluM tenuM hRDhaya tarata mArI upara bhamavA lAgyuM. jemaNe brahmasvarUpa jANyuM na hoya tevA purU evA ja hoya che. vaLI kahyuM che ke, "nirAhAra manuSyanA viSaye nivRtta thAya che ane teno rasa, rasane varjanArA bIjAne joIne nivRta thaI jAya che. te ja rAtre te viSayI tApasa gha nAMkhavAno prayoga karI mArA mahelamAM gadha Avya, kAmAMdhane lajajA kayAMthI hoya ? tapamAM yamaniyama hoya te ja dharma kahevAya che. teNe kAmanI IcchAthI sAmadaMDanA vacanathI mane kahevA mAMDayuM, meM te pApIne ghaNe samajAve chatAM paNa teNe pitAne adhyavasAya choDo nahiM. A vakhate ArA svAmI dvAra upara AvI caDyA. teNe te badhuM sAMbhaLI te adhama tApasane pakadhane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI vimaLanAtha caritra. 1 majabuta bAMdhI lIdheA; pachI peAtAnA AjJAkArI mANusenI pAse vividha prakAre tene viDaMbanA pamADI cAranI jema marAjyeA. tenA evA karmanuM phaLa evu ja hAya. te tApasa mRtyu pAmIne tevA naThArA karmothI rAkSasa thaI avataryAM. prAye karIne tevA mANusAnI gita evIja hAya che. te rAkSase vibhaga jJAnane laine peAtAnA pUrvabhava jANya eTale teNe jAte AvI tamArA baMne nAza karyAM. te joi te duSTa kaSTanA bhayathI Akula-vyAkula anelI sava` prajA jIva laine nAzI gaI, tene laIne A tamArUM nagara hAla zunya thaI gayuM che, huM paNa pRthvI upara paDatI paDatI nAsatI hatI, tevAmAM te rAkSase mane dhIraja ApavA kahyuM ke, " tuM ahiM rahe tAre bhaya rAkhavA nahiM jo tuM mArI buddhithI mane choDIne khIje sthaLe jaiza, te| huM tane pakaDIne aDI lAvIza tethI tuM ahiM nirAkuLa thai rahe." tenAM AvAM vacana uparathI huM ekalI ahIM raDI chuM. te rAkSasa divase kAMI jAya che ane rAtre pAchA punaH Ave che. evI rIte mAra divaseA cAlyA jAya che." meM mArI bhAbhIne kahyuM ke, " tame te rAkSasanI kAMi manI vAta hoya te te mArI AgaLa prakAzita karo, jethI huM mArA bhAInuM pUrvanuM vara la. " vijayA melI-" jyAre te rAkSasa nidrAne AdhIna thai sutA hAya, tyAre jo tenA caraNu upara ghInuM mana thAya te te rAkSasanI nidrA dICnidrA banI jAya che. paraMtu jo purUSane hAthe ghInu mana thAya teja tene nidrA Ave che, strIne hAthe mana thavAthI nidrA AvatI nathI. temAM jo potAnA caraNanA mananI pahelAM te rAkSasa manuSyane jANIle, te pachI te mANasanA caraNane yuddha karIne bhAMgI nAMkhe che." A pramANe teNIe prathamathI mAMDIne kahela nagarInuM vRttAMta mArA jANavAmAM AvI gayuM che. paraMtu e kAnI siddhi kAinI sahAya vinA thaI zake tema nathI. evuM dhArIne koi uttama sahAya meLavavAne mATe huM ahiM rAha jotA hatA tevAmAM kramane jANanArA tame ahiM mane maLI AvyA che, tethI tame sahAya karo ke jethI mArU mehu rAjya pAchu Ave ane pRthvInuM rakSaNa karanArA mArA baMdhunu vera hamaNAMja levAya." te sAMbhaLI guNavarmAe vicAra karyA ke, "A mANasathI mAruM kAryaM siddha thavAnu che, te huM gava rahita thai tenuM vacana kabula karUM kAraNa ke, upakAra ane apakAra sahajarIte peAtAnAthI ane che. jevuM bIja vAvIe, tevAja phaLane! uddaya thAya che. '' A pramANe ci'tavI te prazaMsanIya buddhivALA purUSanuM vacana guNavarmAe mAnya karyuM. ane leDhA tapelA hAya, te temane maLI jatAM zIvAra lAge ? je peAtAnuM kAya ane agni te baMne uSNa gaNAya che ane bIjAnuM kAyA~ ane jaLa te ane zItaLa gaNAya che. vijayacaMdra melyA. te have tamAre te rAkSasanA ane caraNa upara ghInuM mana karavuM ke jethI tene nidrA Ave. pachI huM pAparahita thaI ekahajAra maMtranA jApa karI gheADA vakhatamAM tene avasya vaza Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara lakSmIdharanI kthA. 253 "" / "" "" H "" karI laiza. " guNavarmAe te kabula karyu. eTale teA ane badhI sAmagrI ekaThI karI te rAjamahelamAM gayA ane tyAM chupI rIte rahyA. jyAre mahAghAra aMdhakAra thayA, tyAre te rAkSasa mahelamAM Avye. tarata teNe vijayAne kahyuM ke, "mane Aje manuSyanI gaMdha Ave che. " vijayA belI-" ahiM te huM ekaja manuSya chuM. khIjuM kAI mANusa nathI. mada bharelA gajeMdra hAya, tyAM khInne keNu sthiti karI zake ?" teNInA A vacana uparathI te rAkSasa nizci Mta thaine sute. tevAmAM guNavarmAe AvI vadhunA miSathI niya thai ghIvaDe tenA caraNa ghasavA mAMDayA. pharIvAra tene mANasanI gaMdha AvavAthI te jevAmAM eDA thavA icchatA hateA, tevAmAM sAhasI guNavarmAe vadhAre caraNamana karavA mAMDayuM. te vakhate jayadre karavA mAMDelA acitya prabhAvavALA ane tatkALa phaLa ApanArA vazIkaraNa maMtrane jApa pUrNa thai gaye. tarataja te baMnee uDIne te rAkSasane tiraskAra karyo ane tene vaza karIne evA raMka karI dIdheA ke jethI te kAMi paNa karI zakayA nahIM. pachI rAkSasa khelyuM. " huM tamArA baMnene kiMkara chuM, mATe mane kAMI kAya batAvA ke te kAryAM huM AdarathI karUM. " te sAMbhaLI kumAra jayacaMdra eklyA. " tuM A mArA nagarane kille karI apa. ratnAnA samUhathI ane suvaNa nA jaththAthI bhAMDAgAra bharI de, kAThAramAM jaththAbaMdha dhAnya pUrI de ane mane sukhI karyAM. ane jayAre huM sabhA, tyAre tuM hAjara thaze. ema karIza, te! tArA chuTakAro thaze, te zivAya nahi thAya. rAkSase vegavaDe namra mastake te badhuM svIkAryuM. pachI kumAranA kahevA pramANe badhuM karI ApI rAkSasa potAnA sthAnamAM cAlye gayeA. pachI teNe badhI prajA nagaramAM vasAvI. maMtri vagane ane te rAyane Azrita evA tAbAnA rAjAone satvara pAtapeAtAne sthAne niyukata karavAmAM AvyA. pachI mUla maMtrIee harSoMthI jayacaMdranA rAjya upara paTTAbhiSeka karyo. rAjA vinA rakSaNa thai zakatuM nathI. rAjA jayacandre peAtAne sukha karanAra guNavarmAne kahyuM, " huM mitra, meM je A rAjaya meLavyuM, temAM badhuM kAraNa tame peteja che. tethI A rAjya tame peAte grahaNa kare! ane mane anRNI kare. je du:khamAM kharI sahAya karanAra hAya che, tenuM vismaraNa kadIpaNa thatuM nathI. " guNavamAM bAlyA, " he rAjA, tame e pUrve caMdrAvatI nagarImAM je e vaNIkAne staMbhita karelA che, te mArA pitA ane kAkA thAya che. te tame prasanna thaine temane baMdhamAMthI mukata kare, eTaluM karavAthIja mane mArA kAmanI saphaLatA prApta thaze. jo ke teo bane kharekhara akAya karavAmAM udyata thayelA hAi aparAdhI banelA che, te paNa tame temanI upara prasanna thAo. satpurUSA praNatajana upara vAtsalya dharanArA hoya che. '' guNavarmAnAM A vacana sAMbhaLI rAjA benceA. "ahA, te vaNIkamAMthI tamArA janma thayA e te kAlakuTa jheramAMthI amRta ane dhaturAmAMthI AmraphaLa thavA jevuM che, tame je kA` mane batAvA che, te kAya tA kAMi Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI vimaLanAtha caritra, 26 hIsAbamAMja nathI. huM te tamArU sarvAM kAya karIza; paraMtu temAM eka upAya che, te sAMbhaLe. A nagaranI pAse ekazraga nAme eka meTA paryaMta che. temAM devatAthI adhiSThita evI eka kruSikA ( vAva ) che. te kuSikAnuM mukha netrapuTanI jema ughaDe che ane vIMcAya che. te kupikAnI aMdara praveza karIne tenA jaLanuM yatnathI akaNu karavuM. paraMtu tyAM sAvaceta rahevAnuM che. jo te jaLa lenArA mANasa bhaya pAme, te tenuM mRtyu thai jAya che. jenA putra te jaLa kheMcI lAve, te pitAne guNakArI thAya che. te tame te jaLa laI samIpa AvI pitAne harSoMthI traNavAra chAMTaze, eTale tene aMdhamAMthI mekSa thaI jaze, te zivAya seA varSe paNa thaze nahIM. " rAjAnuM A vacana sAMbhaLI guNavarmAe kahyuM. " huM mArA pitAne mATe te kAya karIza. kAraNake, A vizvamAM mAtApitAne badalA vALI zakAya tema nathI. " pachI guNavarmA jayacaMdranI sAthe sava sAmagrI lai te kupikAnA mukha AgaLa gayeA. tyAM dArI sAthe eka mAMcI khAMdhI jayAre te kupikAnuM mukha vikAsa pAmyuM, eTale rAjAe guNavarmAne mAMcImAM besArI kupikAnI aMdara nAkhyuM. jayAre kupikAnuM mukha pAchu vikAza pAmyuM, eTale tene jalanI sAthe khAhera kheMcI lIdhe te vakhate jayacaMdra rAjAe pelA rAkSasane yAda karyAM. rAkSasa hAjara thaye ane teNe guNavarmAne vigrahavALA leAbhAkara ane lAbhanaMdInA gharamAM kSaNavAramAM pahoMcADI dIdhuM. tyAM guNavarmAe te kupIkAnuM. jaLa chAMTI peAtAnA pItA leAbhAkarane satvara mukata karyAM. eTale leAbhAkara kSaNavAramAM taiyAra thai gayA. ane ekalA lAbhAnI tevIja rIte staMbhAta thaI naThArI sthitImAM rahyo. purUSAne putra vInAM baMdha meAkSa zI rIte thAya ? pachI zreSThi putra guNavarmAnA AgrahathI jayacaMdre lAbhanaMdIne gharanI aMdara rAkhyo, paNa tyAM te dInavane rUdana karavA lAgyA. jayacaMdre punaH guNI evA zreSThIputrane kahyuM ke, "mArI pAsethI koi bhanya deza 2e athavA AdarathI kAi vyApAra svIkAre. " teNe tevuM kAMi paNa lIdhuM nahIM; eTale rAjAe vasrAbharaNathI satkAra karI tenI AgaLa peluM tuMbaDu bheTa tarIke yu" AthI rAjA vizeSa sa MtuSTa thayA ane te tuMbaDu tene pAchuM arpaNa karI dIdhuM. tevA purUSonI karelI ceAgyatA kayAMi paNa nakAmI jatI nathI. pachI guNavarmAnA pItAe je pote thApaNa eLavavAnA doSa karyA hatA, tene mATe rAjAnI kSamA mAgI, pachI rAjA peAtAne nagara cAlyA gayA. ' suMdara potAnA pItA varUNane kahe che ke, he pitA, evI rIte rAjAnA putra jayacaMdre peAtAnuM gayeluM rAjya pAchuM vALyuM ane khAMdhavanu vara lIdhuM, temaja peAtAno prajAne sukhI karI. guNavarmAe paNa mRtyunI aMgIkAra karIne paNa peAtAnA pitA lAbhAkarane baMdhanamAMthI cheDAvye ane je leAlanadI putra vagaranA hatA, te kSaya pAmI maye. huM pItA, jee evA puNyathI pavItra, ujjavaLa ane yogya putrA thAya che, tevA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara lakSmIdharanI kathA 255 putre kema mAnanIya na kahevAya ? " A sAMbhaLI varUNa zeTha che. "vatsa, huM ekAMte ema kahetA nathI ke, satkarmathI prakhyAta evA putra mAnanIya nathI, paraMtu pitAe ane mAtAe manuSya jAtIne ghaTe tevuM putronuM hita kALane anusarIne karavuM joIe. nahiM te te putro ucharIne moTA zI rIte thAya? kRpALu purUSe pazuonuM paNa pAlana karavAmAM artha ApanArI ane uttama evI sAravAra kare che, te pachI pitAnA bALaputranI kema na kare? paraMtu te pahelAM kahyuM ke, "dhama karavAthI putra thAya che, to je te putranA anAdara karIe to dharmano paNa anAdara thAya." e vAta taddana asatya che, kAraNake, dharma karavAthI to rAjya paNa maLe che, paNa je te rAjyamAM atI Asakti rAkhavAmAM Ave, te purUSone narakanI prApti thAya che. vaidakamAM pANIne jIvana ane amRta kahyuM che, paNa je te ghaNuM pIvAmAM Ave, to tethI roganI utpatti thAya che. vaLI kahyuM che ke, " putra, bhAI ane pazu vigere sarve traNa saMbaMdhe AvI maLe che ane jyAre ane kSaya thAya che, tyAre temano kSaya thaI jAya che. to pachI temane mATe aphasosa kare? A vakhate meharAjAnA kepakuMjara nAmanA putre te suMdara putramAM jarA praveza karI dIdhe, eTale te suMdara jema tema bolavA lAge. varUNazeThe tene paNa gharathI judo karyo. tatkALa niraMkuza thayelo te suMdara lajajA choDa ane dhamane tyAga karI sneharAgavALa thaI haMmezAM potAnA putranuM ja dhyAna karavA lAgyuM. have varUNazeThane trIjo putra je ahaMduta hatA, te jyAre yauvana vayane prApta thaye, tyAre kAmAnurAge tenA manane AkulavyAkuLa karI dIdhuM. te potAnI strIne ja phakata mAnavA lAgyo. te potAnA pitA, mAtA, baMdhuvarga, bahena, vRddho ane strIone mAnato na hato. teNe jagatamAM abhuta evuM eka juduM bhavana banAvyuM ane AsapAsa vATikA ane vividha jAtanA citrothI te yukata karyuM. te kapUranA pUravALuM tAMbula adhuM cAvIne kI de ane pRthvI upara yakSakadamanI gAra karAvatA hatA, te dhUpathI dhUpita karelA gharamAM puSpanI zayAmAM sute ane tyAM satata saMgIta karAvato ane dravya uDAvata hato. rAjA pramukhanI sAthe spardhA kare te tene kAmarAga vadhI paDaze. judA judA chIe, maMtrIo, sArthapatio ane vepArIonI bIjI eTalI kanyAo para ke jemanI saMkhyA pAMcasenI pUrepUrI thaI hatI, paNa tene saMtoSa thayo na hato. tathApi te madathI yukata thaI parastrIne saMga karato hato. A khabara jANI tenA pitA varUNe tene A pramANe kahyuM-"are ! teM A zuM mAMDayuM che ? sAmAnya kuLamAM thayelA ghaNA manu paNa parastrIgamanarUpa dArUNa karma kadi paNa AcaratA nathI, te tuM mArA ucca kulamAM utpanna thaI A pramANe parastrImAM Asakata rahe che te tuM avazya nArakI thaIza. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI vimaLanAtha caritra. temAM koi jAtanA sadeha nathI. 1bhadrajAtine gajeMdra sadyAna ane gurU sanmAnavALe hAya che, te chatAM te parastrInI vizeSa AsakitathI baMdhananA nakArA saMkaTamAM AvI paDe che, je puNyajana paNa parastrIgamananI IcchA kare che, tene rAmAnI Asikatane laine uttamAMganeA kSaya thaI jAya che, are ! bhUkha, tAre suMdara guNasamuhathI yukata evI pAMcasA strIo che, teTalI strIothI paNa jo tane sateSa thatA na heAya, te pachI e parastrIethI saMteASa zI rIte thaze ? tethI svadAramAM saMteSa dhAraNa karyAM ane parastrIne tyAga karyuM, jethI A saMsAramAM ane paraleAkamAM tane sukha thaze," pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI atta beye-u pitA, tame bhega bhAgI rahyA che eTale tamane have bhAga rUcatA nathI, paNa amArA jevA yuvAnene te hajI bhegamAM sukha lAge che. ahe| ! ekedriya jIvo paNa sparza sukhano anubhava kare che, ane devatA pazu sparza sukhane anubhava kare che, te pachI mArA jevAne temAM zene! doSa hoya ? sa'sArI jIvAnI te cAtarapha evIja pravRtti dekhAya che ane namra, muMDa ane rAMDelA hAya temane kavacit e nivRtti hoya che. je mAge ghaNA leke gamanAgamana kare, teja rAjamArga kahevAya che. khAkInA khIjA mArga te cAramAja che. huM pitA, tame dha karo che. te tenAthI tamane svalAka maLaze, paraMtu te svaga lekamAM paNa devatAene te viSayasukha rahelu che. je pratyakSa evA viSayasukhane cheDI parekSa evA sva sukha tarapha najara karI rAkhavI te varasAdane caDelA dekhI pAtAnI pAse rahelA pANIthI bharelA ghaDAne phADI nAkhavA jevuM ane strIne sagarbhA dekhI keDa upara rahelA khAlakane cheDI dIdhA jevuM che. tamane sATha varSa thayA che, tethI tamArI buddhi nAza pAmI lAge che. '" aMttanAM AvAM vacana sAMbhaLI varUNa zeTha eye--" are vatsa, huM tane sa enA tyAga karavAnuM kahete nathI, phakta parastrIne tyAga karavAnuM kahuM chuM. huM je dharmAM karU chuM, te viSayeAne mATe karUipaNa karate nathI; paraMtu kamane kSaya karavAne ane edhi lAbhane mATeja dhama karUM chuM. te kahyuM ke, je mAge ghaNA lAke gamanAgamana kare che, te rAjamAga kahevAya che, te tArU kahevuM satya che. je mAge rAjAe jAya che, te rAjamAga kahevAya che, ane je mAge thADA leke| jAya che, te cAramALa kahevAya che, te tArU kahevuM tadna asatya che. je ( bAhya baMdhana muktirUpa ) mokSasukhane ApanAra mAga kahyA, te khAdyamAga jAve. tethI huM kamAne cheDI karahita evA mAge cAlanArA che. " aMtta elyA--" jemAM khAvAnuM, svAda levAnuM, pAna karavAnu ane 1 hAthI pakSe--bhadrati-sArI jAtine, sadAna-madasahita ane gurU-meTu sat--tArUM Ana pramANavALA. bIje pakSe sadAna-dAna karanAra ane sadagurUnuM mAna rAkhanAra, 2. yakSana. 3 rAmA-strI ane lakSmI. ja uttamAMga-mastaka, Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara varUNaroDanA cAra putrAnI kathA 257 strIe hAya nahIM, tevA meAkSanuM mAre kAma nathI." putranAM AvAM vacana sAMbhaLI varUNazeThe vicAyu" ke, " A putra kharekhara nAstika banI gayA che. AvA duSTanI sAthe saMga karave, te kadipaNa prazaMsanIya nathI, ' AvuM cittamAM lAMkhA kAla vicArI varNazeThe tene paNa gharamAMthI judo karyAM. naThArA mANasane saMga sathA cita che. pachI niraMkuza thaye atta matta banelA hAthInI jema zaheramAM maDhonmatta thai bhaTakavA lAgyA ane duSTa hRdayanA khanI draSya uDAvA lAgyuM. have cethA putra je naMda hatA, tene peAtAnA badhu lakSmIdhara vigerenI sAthe saga karatA dekhI varUNazeThe tene madhura zabdothI A pramANe kahyuM, "he vatsa, lakSmIdhara vigere je putre guNa vagaranA ane satkama karavAthI rahita evI buddhivALA thayA, tethI me' temane dUra karyA che te tuM temane soMga kare che ane temane tyAM javA AvavAnuM rAkhe che, te sArA mANaseAne niMdavAyeAgya hAvAthI khATu che, mATe tuM temane saMga cheDI de. A pRthvI upara doSa ane guNa saMsaCne laine thAya che ane te upara pata, zaMku, puSpa ane pApaDha pakSInA daSTAMtA prasiddha che. " pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI nade javAba Adhye.. "pitA, A saMsAramAM guNa ane avaguNu saMsargathI thatAnathI, sarpanI dADhamAM era rahe che ane tenIja aa upara maNa rahe che. temAM maNanA guNa viSamAM AvatA nathI ane viSanA doSa maNimAM AvatA nathI; te uparathI siddha thAya che ke guNu ane avaguNu sasathI thatA nathI. " varUNazeDa beyeA-" are putra, drabyA be prakAranA che, bhAvuka ane abhAvuka. temAM keTalAeka dravye bhAvuka hoya che ane keTalAeka abhAvuka hoya che. temAM je vai Nu che te paradravyethI abhAvuka che, eTale te sapanA maNine viSane doSa saMsagathI lAgatA nathI, paraMtu jo te sarpanI dADhane maNanA yega thAya te ulaTI te dADha vaSarahita thai jAya che, paNa tevA cega thavA durlabha che. temAM je jIvadravya che te bhAvuka che, tethI tenAmAM bIjAnA guNa ane avaguNu sasathI Ave chaeN, tethI jyAre tane kahevuM paDe che. vaLI puSpAdikamAM prAyaH jevI sugadha hoya tevIja sugaMdha tila saMbadhI telamAM saMkrAMta thAya che, paNa eka tuMtrI bIja seA bhAra guDane pragaTa vinAza kare che. milananA saMsaga thI ujavaLa guNavALAne malinatA thai Ave che, caMDALanA saMsargathI brAhmaNa apavitra thaI jAya che. jaLa pavitratAne karanArU che, chatAM paNa jo te caMDALanA gharamAM rahyuM hoya, te te lekamAM apavitra ane niMdanIya gaNAya che. jema zveta vastra maSI vigere vastunI sAthe maLavAthI tatkALa kALuM thai jAya 1 bhAvuka eTale jene bhInna dravyAnI asara lAge tevA ane abhAvuka eTale tethI TA samajavA. 33 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI vimaLanAtha caritra. che, paNa maSI te zveta vastranI sAthe maLavAthI dhALI thatI nathI. gaLe vigere kaDavA padArthAnA ceAge sAkara kaDavI thai jAya che, paNa sAkaranA yAgathI te padArthoM mIThA thatA nathI, tethI dunanA saMsargathI sajjanemAM dUSaNa thavAnA sa Mbhava che. A lekamAM ghaNI rIte uttamanA saMgathI avazya guNuja thAya che mATe huM putra, tuM A dunAne saga dUra cheADI de, nahIM te tane dUSaNanI prApti thayA vagara raheze nahi. ' varUNazeThanAM A vacanA jANI lai mehurAjAnA dveSakujara nAmanA putre naMdane gADha rIte preryA, eTale nada badalAi gaye ane tenAmAM pitA tarapha dveSabuddhi utpanna thai AvI. teNe pitAne A pramANe kahyuM '" are duSTa pitA, teM mArA niraparAdhI AMdhavA pAsethI sAra vastu lai gharanI bADera zuM jene kADhI mukayA che ? mane paNa AvA khATA dekhanAM bhASaNe karI gharanI bAhera kADhavA icche che, parlR nakkI samajaje ke jevuM pArake ghera ciMtavIe tevuM peAtAne ghera AvI paDe che. have tuM cUpa raheje. hamaNAM tArU maLe che ane tethI tuM AveA pralApa kare che, paNu huM te! A tArU badhuM bhakSaNa karI jaiza. " naMdane AvAM aniSTa vacana kahetA joine keTalAeka sajjaneAe tene sArA saMmata vacaneAthI vArIne A pramANe kahyuM, " are bhAI, bIjAeAne paNa kadi kaThera vAkaya kahevuM na joie, tA jeo uttama hitavacana kaDenArA pUjya DAya temane te vizeSapaNe evuM kaThora vacana na kahevuM joie. '' A sAMbhaLI kApanA ATepane vaza thayele naMda eTalI uThaceA ke, A pitA pUya nathI, paNa mArA pUrvajanmanA vairI che. " AvuM vacana sAMbhaLI lAbhAlAbhane vicAra karanArA te leAkeAe varUNazeThane kahyuM ke, " tamAre nyAyathI jevA tevAne hitazikSA paNa ApavI nahIM.' tene mATe kahyuM che ke, "jevA tevA mANasane upadeza Apave nahIM, kemake vagara vicAryA upadezathI eka mUkha' vAnare sugRhI (sugarI) nAmanA pakSIne ghara vagaranuM karyuM hatuM. " A pramANe sajjane e vArela varUNaze mauna dhAraNa karI peAtAnA gharamAMja besI rahyA ane hRdayamAM duHkha sahana karavA lAgyuM. jayAre pitAe te naMda putranI upekSA karI eTale duSTa hRdayavALA, pApathI puSTa thayele ane niya evA te naMda leAkeAnI sAthe hamezAM kalaha karavA lAgyA. eka vakhate varUNa zeke peAtAnA hRdayamAM A pramANe vicAyuM-" mAre cAra putrA che paraMtu teo cAra kaSAyanA jevA che. teemAMthI eka paNa putra mane sukhadAyaka thayA nahi" je gRhAvAsamAM AvA kuputra thayA, te gRhAvAsa have mAre zA kAmaneA che? have te huM mArA sa khaLathI paraleAkanuM hita sAdhuM, '" A pramANe vikhyAta yazavAle varUNa zeTha citavatA hatA, tevAmAM nagaranI bAheranA udyAnamAM zrI vijayakevaLI gurU AvI caDayA. gurUnA AgamananI khabara sAMbhaLI upAdhi ane saMsAranA aMtane ApanArA temanA vasati--sthAnamAM varUNa zeDa mitrAnI sAthe AvI pahoMcyA athavA viSNudha--vidyA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara varUNazeThanA cAra putranI kathA. 259 nonA AcArya evA gurU pitAnA kAryathI namavA gya thAya che. tevA te gurUne bhakitathI praNAma karI varUNa yogya sthAne beThe, gurUe upadeza ApI tene tenA dhama karmanI kuzaLatA puchI. nimala hRdayavALA purUSane e prathama prazna hoya che. varUNa zeTha be "bhagavana, hAla mAre dharma sAdhavAno bahitithI che, paNa aMtardaSTithI nathI." kevaLI bhagavAna badayA "rokI, dhamane vAranArUM ane kalyANane haranAra evuM zuM kAraNa banyuM che ? " zeThe punaH jaNAvyuM, "bhagavana, mAre anItivAlA putro che, tethI mane zAMti nathI ane zAMti vinA dharma karavAnuM mane smaraNamAM AvatuM nathI. " kevalIe puchayuM, "zeTha, tame tamArA te putrone deSa zA mATe kADhe che ? tamArA gharamAM rahelAja mANase teone vinaSTa kare che " zeThe kahyuM bhagavana, teone kubuddhi Ape te koI paNa mANasa mArA gharamAM che ja nahi." pachI kevaLIe te varUNa zeThanI AgaLa maharAjano badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLatAMja varUNa zeTha hRdayamAM bhayabrAMta thaI gaye ane tene A pramANe kahyuM. "he prabhu, he svAmI, e maharAjanA anuyAyIo mArA putrane haju AthI vadhAre duHkha Apaze ke kema te kahe ? " kevalI beyA, zeTha, haju to teoe eka sarSavanA aMza jeTaluM ja duHkha ApyuM che, paraMtu AgaLa jatAM to teo merU parvatanA jevaDuM duHkha Apaze, e khAtrIthI mAnajo. daSTirAga vigerethI dukha thayelA teo mR yune pAmI jaze ane pachI pahelekamAM dukhanI paraMparAne Ape nArI prauDha durgatine prApta thaze." gurUnAM A vacana sAMbhaLI varUNa zeTha bolyA, "prabhu, have ke evo upAya che ke jethI teo vedanArUpa evA saMsArarUpI kuvAmAM paDe nahIM." kevalI bhagavAna belyA, "he zreSThI, vadyAthI jema asAdhya vyAdhi maTatuM nathI tema te e bAMdheluM nikAcita karma hAla amArAthI jaze nahIM. tame zIdhra svahita karo. nakAmI teonI ciMtA karavAthI zuM vaLavAnuM che ? pitAno AtmA pitAthIja tArI zakAya che. bIje to phakata nimitarUpa bane che." jJAnI gurUnuM AvuM vacana sAMbhaLI varUNa zeThe tema karavA svIkAryuM. pachI tarataja ghera jaI teNe potAnuM dravyarUpI bIja sAta kSetramAM vAvI dIdhuM, pachI pitAnI strI sAthe teNe kevaLI bhagavAnanI pAse dIkSA lIdhI ane te vicAravAnuM varUNa muni niHsaMga thaI A pRthvInA pITha upara vihAra karavA lAgyA. A tarapha varUNa zeThanA lakSamIdhara vigere puge moDarAjAnA putrone vaza thaI gayA. teoe ghara tathA vaibhavane vaheMcI lIdhA, teomAM daSTirAgane dhAraNa karanAra lamIdharanuM sukha vagaranuM maraNa kevI rIte thayuM, te sAMbhaLe-tenA gharamAM traNasane besaDa navA navA pAo AvavA lAgyA. kudaSTinA rAgane vaza thayele lakSamIdhara teonI pAse ja hato ane temano nave na prabhAva joI temAM rUcivAle thaI jatuM hatuM. have je pele teno mULa gurU thayele tridaMDI svAmI hatuM, tenA jANavAmAM AvatAM te potAnA hRda. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI vimaLanAtha caritra, camAM irSyAthI AkuLavyAkuLa thai A pramANe vicAra karavA lAgyA, AlamIdhare mekSane ApanArA kuladhama cheDI dIdhA ane keTalAeka vakhata mArA bhakta thaine rahyA, have iMdra jALanA jevA kAMIka camatkAra joi te cittane calAyamAna karI bIjAne bhakata khanI gayA che have mArI sAthe vAta paNa karatA nathI, teA pachI e vAMcaka mArI kita karavAmAM dUra rahe emAM zuM kahevuM ? te have e duCyanu phaLa mAre tene khatAvavuM joie." AvuM citavI te gidaMDIe eka danuM putaLuM banAvyuM. te putaLAne matrelA leDhAnA khIlAothI vIMdhI ane kaDavA akSarethI zApanA zabdo lakhI pRthvInI aMdara dATI dIdhuM, teja divasathI meTI zayyAmAM sUi gayelA lakSmIdhara uThatAMja gatibhaga thai gayA ane tenA aMga tathA upAMgamAM evI vyathA thaI ke tene khIjuM kAMi kAma sUjyuM nahi. ArttadhyAnamAM tatpara thayelA te mRtyu pAmI nigeAdamAM gayA ane tyAM te muDha buddhivAlA jenA duHkhe ata Ave evA anaMta kALa sudhI raheze, te pachI lAM`A vakhata avyavahAra rAzimAM bhaTakaze. ema jANIne daSTirAgane yatnathI sadA tyAga karavA joie. A tarapha varUNa zeThanA bIjo putra su Mdara sneharAgathI sadA ha vaDe putranuM dhyAna dharI rahyA hatA. te putra jyAre yauvana vayane prApta thayA, tyAre suMdare tene ghaNuM dravya kharcI paraNAtmyA. te paNa peAtAnI priyAmAM Asakata banI gayA, tethI te pitAne anAdara karavA lAgyA. pitAe chupAvI rAkhela dravya meLavavAne mATe te pitAnA cittane sa MteSa ApavA upara uparathI kAMika vinaya karatA hatA. mUDha buddhivAlA suMdare te putrane AcAra suMdara jANI bhUmimAM rahela nidhAna vigerenuM sava* pu dravya tene batAvI ApyuM. eka vakhate putra vadhue peAtAnA patine ekAMtamAM A pramANe kahyuM, tamArA kaMpatA karavAlA pitAe mArU ghara bagADI mukayu che. te rAtre vAravAra jhADA pizAba karavAne mATe durvAra evA gharanA dvArane sadA khakhaDAvyA kare che,gharanI jamIna upara kafa nAkhyA kare che, ane suve, tyAre ra avAja karI mUke che, tene eveA gADha zabda thAya che, ke mane tethI nidrA AvatI nathI. jo tamArA gharamAM e DeAseA na hAya, teA sArU thAya, tene gharamAMthI khAhera kADhIe, te pachI ApaNu ane spaSTarIte nakkI sukha bhogavIe. " te putre teNInu' sa+ vacana harSoMthI kabUla karyu. pachI teNe su Mdarane gharanI bahAra kADhavA mAMDayA, paNa te ghara mAhera nIkaLye! nahIM, tyAre eka vakhate putre peAtAnI strI AgaLa tene vRttAMta jaNAbyA, eTale te strI elI ke, " jo te ghara mAhera na nIkaLe te huM tene sArU ane puSkaLa bheAjana ApIza nahIM, tenAthI te dula thai jaze. pachI tamAre te anAya pitAne gaLe aMguThe| dabAvI mArI nAkhavA, te zivAya bIjo upAya nathI. " AvuM vicArI te baMne srIpurUSe tema kahyu', pachI te mRtyu pAmIne teja gharamAM kUtarA dhai avataryAM. huM vijJa, A daSTAMta jANI cheADI tamAresnehagavede rA . ". Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSa karavA upara varUNa zeThanA cAra putranI kathA. 261 have varUNa zeThane trIjo putra ahaMdatA hatA. te zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane spazamAM ati lubdha banI rasavaDe divaso nigamana karato hato. eka vakhate te ahaMduttane jeNIne pati paradeza gayele hato evI ke kSatriya jAtinI strInI sAthe duSTa rAganA jevo eka bhAvathI vega thaI Avyo. te strIne svAda lAgavAthI teNe ahaMdUttane pitAnA gharanI bAhara nIkaLavA detI na hatI, te tene mana rAtri divasa me TI pratikUlatA lAgatI hatI. judI judI vanitAne bhegavavAmAM rAgI banela te ahaMta eka vakhate tehInA gharamAMthI nIkaLavA lAge, tyAM teNIe keva karI balAtkAre chUrIthI tene ghAyala karyo. te ghAtanI pIDAthI atiduHkhI thayele te nAzIne pitAne ghera AvyA, tyAM tenI strIoe puchayuM ke, "tamane AvuM viparIta kayAM thayuM ? " jyAre teNe sAcI hakIkata kahI nahI, tyAre te saghaLI strIoe vicAryuM ke, "A purUSa svecchAthI jyAM vAM niraMtara bhaTakato phare che ane puchIe chIe tyAre satya kaheto nathI, to pachI A pAparUpI pati zA kAmane? mATe A sadA saMtApa karanArA patine satvara mArI nAkhIe." AvuM vicArI te strIoe tene lAgelA ghA upara ugra jhera nAkhyuM, tethI te duSTabuddhine zarIra upara anivedanA thaI AvI. te mRtyu pAmIne kaI caMDALane ghera napuMsaka thaI avataryo tyAMthI cyavIne trIjI nArakImAM nArakI thayo. te pachI tiryaMcanInimAM jaI te punaH nArakI thaze. evI rIte te tiryaMca ane nArakI ghaNIvAra thayA karaze. varUNa cheThane cothe putra naMda dveSathI ghaNA mANase sAthe kajIyA karato hato. eka vakhate paDezamAM rahelA ke dukAnadAranI sAthe teNe kajIyo karyo. te dukAnadAre leDhAnA daMDathI tenA mastaka upara e ghA karyo ke jethI te mRtyu pAmI gayo ane kopathI pahelI rakamAM nArakI paNe Utpanna thaye. A pramANe rAgadveSane vaza thayelA te varUNa zeThanA cAre putra mRtyu pAmI gayA. rAdhI kAMIpaNa Azcarya pAmavAnuM nathI paNa vivekI purUSe to tene vicAra karavAno che. rAga ane dveSane laIne meTA yatI; sureMdrA, cakavartIo ane nareMke paNa durgatimAM jAya che, te pachI bAkInA bIjAnI zI vAta karavI ? te AgaLa paNa A dusaha anaMta saMsAramAM bhamyA karaze, tethI kAryavettA purUSe haMmezAM rAgadveSa karavA nahI-rAgadveSathI aLagA rahevuM joIe. A pramANe gurUe zikSA ApelA teNe te upadeza aMgIkAra karI sthira hRdaye lAMbA kALa sudhI cAritra pAlyuM. keTalAeka zubha kAla cAlyo ga ane jyAre vikarALa kALa Avyo tyAre teNe eka vakhate bhavAMtaranA abhyAsathI ane karmanI vicitratAthI gurUe vAryA chatAM paNa evuM niyANuM bAMdhyuM ke, "huM A Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI vimaLanAtha caritra. tapasyAthI alIne vadha karanAra thAuM. " jyAM sudhI hRda pUrve suvarNa vAlA che tyAM sudhI hRdane eTale suhRdane stavuM chuM. paraMtu jayAre te suvaNu apUrva thAya eTale a akSara pUrve che evA thAya tyAre te asuhat ( zatru ) thai jAya che. pachI te keAdhavaDe zarIrane damana karI aMtakAle anazana laI mRtyu pAmI acyuta devalAkamAM devatArU ke Utpanna thayA. mali paNa dIkSA lai tenuM cirakALa pAlana karI sukhanI zayyA rUpa evA Uttama devaleAkamAM devatA thayeA. tyAM ane prakAranA sukha bhAgavI AyuSyanA kSaya thatAM tyAMthI dravIne A bharatakSetramAM AvelA naMdana nAmanA nagaramAM yathArtha nAmavALe samarakezarI nAme rAjA thayeA. sudara AkRtine dhAraNa karanArI su'darI nAme tene 5tnI hatI teNInA udaramAM line jIva avataryAM. te janmyA pachI anukrame pitAsamarakezarIe peAtAnA mukhathI tenuM nAma merAka pADayuM. te anukrame sATha dhanuSyanI kAyAvAlA, sATha lAkha vanA AyuSyavAlA ane rAjAone namADanArI prativAsudeva thayA. traNa khaDAnA bheAkatA ane saMpattine joDanAre te prativAsudeva meka peAtAnA doSonA samUhane cheDI eka chagavALuM ane sanmitrAvALuM kSagiya rAjya karavA lAgyA. A arasAmAM AzcaryAMnA vilAsavALA A bharatakSetramAM zatruethI namAvI zakAya nahIM tenI dvArikA nAme nagarI hatI. tenI aMdara kalyANAnA vilAsa karanAre rUdra nAme mahAna rAjA hatA. tene suprabhA ane pRthivI nAme be uttama strIe hatI. peleA je na di sumitra hatA tene jIva anuttara vimAnamAMthI cIne uttama prabhAvatI suprabhA rANInI kukSimAM avataryAM. te samaye catura suprabhA rANIe baladevanA janmane sUcavanArA, duHkhane vAranArA ane ane ApanArA cAra mahAsvapne avaleAkayA. pachI anukrame te suprabhA rANIe uttama lagna -mukhanA cegavALA zubhadivase pavitra ane kAMtithI ujavaLa evA putrane janma Apyo. rUdra rAjAe te putranuM nAma bhadra pADayuM. rUdramAMthI bhadra utpanna thAya e ahiM Azcaya banyuM hatuM. pelA je dhanamitra hatA tene jIva janamitranA snehane laine acyuta devalAkamAMthI cavIne rUdra rAjAnI bIjI pRthvIrANInA garbha mAM Avye sukhe sutelI pRthvI rANIe vAsudevanA janmane sUcavanArA ane duHkhamAMthI mukAvanAra sAta mahAsvapnA joyAM. samaya prApta thatAM pRthvI rANIe zyAma aMgavALA, zubha lakSa @AthI yukta ane uttama cAturya bharelA aizvathI prakhyAta evA eka putrane janma ApyA. rUdra rAjAe harSa pAmI sajjaneAne rAjI karyAM ane vidhivaDe te putranuM nAma svayaM'bhU pADayuM'. lIlA ane pILA vastrone dhAraNa karanArA te bhadra ane svayaMbhU bane putrA havaDe dhAtrIe (dhAnyeA) thI pAlana thatAM ane leAkeAthI lAlana pAmatAM ucharI moTA thavA lAgyA. zveta ane kRSNu va vALA te ane ciraMjIvI gaMgA ane yamunAna pravAhAnI jema huMmezAM sAthe rahetA hatA. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMbhUvAsudevanuM caritra, 163 C/C/ 16 "9 eka vakhate tADa ane garUDanA cinhavALA te bane baMdhue nagaranI bAhera AvelA udyAnamAM sAthe gayA. tyAM ghaNAM dravyeAthI bharapUra eka meTA lazkaranI chAvaNI temanA jovAmAM AvI. te joI bhadra khaLabhadre peAtAnA bhAi svayaMbhU vAsudevane kahyuM, " khaMdhu, jIvA, A koi rAjAnuM ratnayukta, suzobhita ane vibhUSita zarIravALuM mATuM kaTaka paDeluM che. " A sAMbhaLI svayaMbhU vAsudeve kahyuM phakta ghAsanA AhAra upara Azraya lenArA leAkeAmAM A vananI aMdara AvuM. kaTaka kevu haze ? te kAMi samajAtuM nathI. svayaMbhUnAM A vacana sAMbhaLI maMtrIne putra tenA badhA khabara meLavI lAvyeA ane teNe vAsudevane A pramANe kahyuM, "zazisaumya rAjAe prativAsudeva merakanI upara hAthI, gheADA vigerenuM A medu sainya eka meTA daDarUpe meAkalyu che. " te sAMbhaLI svayaMbhU vAsudeve te maMtriputrane kahyuM, " kSamAdhArInA karamAM daMDa zAbhAne prApta kare che. " te sAMbhaLI matriputre punaH jaNAvyuM, " he ! rAjakIya vyApAramAM thayele A cakravartIenA daMDa paNa zAbhAne ApanArA thAya che, te pachI ApaNe pAteja rAjApaNuM ane cakravanIpaNuM grahaNa karI laie. AvA AvI paDelA A daMDanA tyAga zI rIte karI zakAze?'' maMtriputranAM A vacanA sAMbhaLatAMja tarata te mane bhadra ane svayaMbhUe peAtAnA ugra subhaTane A pramANe AjJA karI ke, " A sainyamAM jeTaluM hAya, te badhuM khaLAtkAre laI ce, " temanI preraNAthI nirAdha vagaranA te ceAddhAe kredha lAvI vividha prakAranA hathIArA laI evA chuTyA ke teoe sAme yuddha karavA AvelA subhaTane AMdhI lIdhA ane harSoMthI te sanyanuM sarvAMsva khAMcI lIdhuM. teemAMthI keTalAeka mukhya purUSa jIva laine nAgI gayA ane temaNe AvIne meraka prativAsudevanI AjaLa te vRttAMta jAhera kace.. te sAMbhaLI prativAsudeva meka krodhAtura khanI peAtAnA tAbAnA rAjAone A pramANe kahevA lAgyA, " are rAjAe, Aje sutA siMhane baLAtkAre keNe jagADayA ? athavA A sutelA sapanA mukhamAM kANe lAkaDI nAkhI ? ane nIrAMte beThelAM vAghanI pAse jai ' he vatsa, 'ema keNe kahyuM ? je purUSe sthAnamAM rahelA evA mane sukhe bheTa dharavAnI A ceAjanA karI che; te purUSe peAtAnuM sava ahitaja karyuM che, jema kIDIAne pAMkhA Ave te temanA mRtyunuM kAraNa thAya che, tevIja rIte mArA daMDa grahaNa karavA nATe te purUSanuM A parAkrama anyuM che. " prativAsudeva merakanAM AvAM vacana sAMbhaLI maMtrI khelyA "mahArAjA, evA teA kei buddhinA bhaMDAra rUdrarAjA jAgyA che. "ddhijinheM 1 ahiM evA artha che ke, je kSamAdhArI-rAnta hoya che, temanA karamAM daMDa-zikSA OM.bhI uDe che. bIo artha-je kSamAdhArI munie heAya che, temanA karamAM daMDa-dAMDI zebhe che. 2 dijiSNu eTale sarve pakSe elyu pheravanArA dunA. 6-mahAdeva saryothI yukta hoya che pakSe karALa du AthI yukta che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ My -rA. zrI vimaLanAtha caritra, purUthI yukta eve te rUdra kayAM? ane budhajanothI yukta evA tame kyAM ? te rUdrane be putra che ane tamAre aneka vivekI putro che. e rUdra pitRgRhamAM sthAyI rahenAra che ane tamAro vAsa sarva sthaLe che. te rUdra viSAdI che ane tame pradI che. te rUdra hara che ane tamo ramAkara che ane te rUdra tapasvI che ane tame kare che, tethI tamArA baMnenI tulyatA thaI zakatI nathI. je parAkrama batAvavuM hoya te je potAne samevaDa hoya tene batAvavuM paNa je pitAnAthI adhika hoya tene batAvavuM nahiM. siMha pitAnuM parAkrama mRga upara batAve che, paNa te aSTApada upara batAvatuM nathI. lokenA AdhArarUpa e megha caDI AvatAM tenI sAme potAnuM parAkrama batAvanAra aSTApada prANI tevI dubuddhithI mRtyu pAme che. hAthInI sAthe potAnA zarIranuM mApa karanArA siMhanI jema je purUSa a5vIryavAle thai vIrya vaDe adhikamAnanI IcchA rAkhatA hoya tene aTakAvavo joIe, tethI huM prathama tyAM jaIne temanA cittanI parIkSA karI lAvuM, te pachI Apane Adara pUrvaka je yegya lAge, te kArya karavuM; kadi teNe ajJAnane laIne athavA kIDAne laIne tamArI bheTa lIdhI haze, te huM tethI bamaNuM bheTa pachI lAvI zakIza. je kadi geLa ApavAthI maraNa pAmate hoya, te tene viSa ApI zA mATe mAra? zAstra paNa kahe che ke, "yuddhanI gati viSama che." keIvAra eka ThIkarIthI paNa ghaDe bhAMgI jAya che. rAhu kevaLa mastaka rUpa che, chatAM sUrya ane caMdrane grAsa kare che. kahyuM che ke, "je mANasa potAnuM sAmarthya jANyA vagara zatrunI sAthe vera bAMdhe che, te eka TIMToDA paNIthI samudranI jema parAbhavane pAme che, tethI he rAjedra! e baMne rAjAo kAMIka parAkramI che, ema lekamAM saMbhaLAya che, paraMtu jyAM sudhI huM mArI draSTie jouM nahIM, tyAM sudhI mane pratIti Ave nahi mATe Apa hRdayamAM dhIraja rAkho ane mane AjJA Apa vicArIne kareluM kArya sarva saMpattionuM zaraNa rUpa bane che." AvAM vacana sAMbhaLI merake pitAnA teja mukhya maMtrIne rUdrarAjAnuM badhuM baLa jANavAne dvArikA nagarImAM mokalyA. to sArarUpa ane guNene AdhAra rUpa te Adeza gurUnI jema prApta karI maMtrI dvArikA nagarImAM gaye. tyAM pratihAre praveza karAve te 1 ahiM rUkane bIjo artha mahAdevane lAgu pADyo che. rUdra-mahAdevane gaNeza ane kArtikeya nAme be putra che. radarAjane paNa be pu che. rUdra-mahAdeva pitRgRha-smazAnamAM sthAyI rahenAra che. rUdrarA pitAne pitAne gRhamAM-rAjyamAM sthAyI rahenAra che ane tamAro vAsa sarva sthaLe che eTale tame moTA rAjyanA bhAgamAM vyApI rahyA che. rUdra-mahAdeva vivAdIviSane bhakSaNa karanAra che, rUdrarAja viSAdI-khedAtura rahenAra che ane tame pramodI- harSavALA che. rUdra-mahAdeva hara-haraNa karanAra che pakSe rUkrarAjA harI lenAro che ane tame ramAkara ramAlamanA - Akara-khANurUpa che athavA ramA che kara-hAthamAM jene tevA che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1, , , , , , , , , svayaMbhU vAsudevanuM caritra, maMtrI bhadra ane svayaMbhU sAthe rahelA rUdra rAjAne namI yogya sthAne beThe. pachI rAjAnA pUchavAthI te A pramANe che. " rAjana, rAjA zazisaumya hita rUpa bheTa mokalI che. baheranA bhayane laIne tene maLe lAvavAmAM AvI teTaluM sAruM karyuM, paraMtu hAla ardhacakI meraka rAjya kare che, tethI je koI anyAya kare, to te anyAyane sahana karI zake tema nathI, kadi koI potAnA gharamAM rahI anyAya kare, tethI zuM thayuM? A pRthvI upara zvAna paNa pitAnA gharamAM AvavAnuM thAya che, paraMtu tenA gRhasthAnamAM harine keI dAkhala kare ane kadi te pAcho potAnI mAtAnA udaramAM pravezI jAya te tyAM paNa te rahI zakavAno nathI, kAraNa ke, merakanA nAmathI garbhiNI strIonA garbha paNa gaLI jAya che, tenI pAse vegavAvuM hariga paNa nAzIne jaI zake tema nathI. tenA bhayane laIne purU kayAM jaIne nizciMta rahI zake tema che? kAraNake juve, te mahArAjA meraka ardhacakI thayelA che. kadi je kaI pitAnA mananI kalpanAne garvathI tenI sAme thAya to te jarUra samudramAM sAthavAnI muSTinI jema chinnabhinna thaI jAya che. maMtra tathA taMtramAM catura evA te merakane joIne dvijilDa-sarSa paNa pitAnuM mukha phADavAne samartha thaI zakatuM nathI, tethI ApanA A rAjya upara keIpaNa anyAyI rAjA AvI zake nahiM, tevA lAbhane mATe A zaMkA choDI daI amArA rAjA merakane bamaNe daMDa Ape." AvAM vacana sAMbhaLI svayaMbhUe te uttama maMtrIne A pramANe kahyuM, " are ! tuM je kahe che, te uparathI tuM vadhAre bevaka lAge che, tethI te jaDa hRdayavAle che. je tAre ThekANe kaI bIje heta, to huM tene zikSA Apate; paNa tuM dUta paNa tuM dUtarUpe viziSTarUpa che, tethI hamaNAM tuM vadha karavAne egya nathI. are ! amArA pitAne mATe zuM kahevuM ? paraMtu ame eja badhuM grahaNa karI lIdheluM che, kAraNake rAjaputrone e kulakama cA Ave che. te sthira thaIne je ke, ame keTaluM chInavI lIdhuM che? haju ame to badhI pRthvI laI lezuM, kAraNake A pRthvI vIro gyA che. vanamAM jema e kale paNa siMha gajenA yuthane haNe che ane sUrya paNa graha vigerenA uttama tejanA samUhane TALI nAkhe che, tevI rIte huM ekalo paNa raNabhUminA AMgaNAmAM sarva svecchAcArI zatruone haNI nAkhIza. te je mArI sAthe bhadra hoya to tenI zI vAta karavI ? mArA pitA ane mArA jayeSTha baMdhu jene mATe potAnuM svAbhAvika bala darzAve te meraka te zA hIsAbamAM che? svayaMbhU te pite pIDA rahita banI A pRthvInA bhArane pitAnI jAteja grahaNa karI le tevo che. kaI paNa vaDila vigere dayA lAvIne tene Ape ema nathI. A bharatAddha pUrve paNa tenA bApadAdAnuM na hatuM, teNe potAnI bhujAnA 1 Diji-sapa pakSe durjana. 34 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, balathI lIdhuM che, huM paNa tevI ja rIte grahaNa karI laizadeDakAnA jevA bIjA aneka purUSane mAravAnI zI jarUra che? huM te te sapanA jevA eka rAjAneja bhujamAMthI mArI nAkhIza." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI maMtrI bhayabhrAMta hRdayavAle thaIne tatkAla tyAMthI cAlato thayo. agninI pAse vAgha paNa rahI zakato nathI." A sarva vRttAMta te maMtrIe ekAMte AvI pitAnA rAjA merakane ka, AthI te pavana vaDe agninI jema kedhathI prajavalita thaI gaye. tarataja teNe nizAnane nAda karI prasthAna maMgaLa karyuM. pradhAnoe ghaNe vAravA mAMDe te paNa te dvArikA upara cAlo thayA. A samaye harSathI yuddhamAM javA taiyAra thayelA potAnA putrane kaI mAtA kahevA lAgI ke, "putra, huM pUrve vIrapatnI kahevAtI te tuM have mane vIra prasU-vIra putrane janma ApanArI karyo. " kaI premI patnI pitAnA patine kahevA lAgI ke, "svAmI, jaganUnI strIone Azcarya karanArI huM vIraputrI te chuM, have tamAre raNabhUmimAM evuM kAma karavuM ke jethI mArI khyAti eka vIrapatnI tarIke thAya. tamAre gharanI koIpaNa ciMtA karavI nahiM. tRSNAne haranArI, hAthamAM amRta gharanArI ane saMtApanA samUhane nivAranArI thaIne huM jIvitamAM ane maraNamAM paNa tamArA pRSThane cheDIza nahi." A vakhate kaI vRddha pitA raNabhUmimAM javAnI IcchA karatAM tenA yuvAnaputre aMjali joDIne A pramANe tene kahyuM, "tAta ! AvA vRddhapaNamAM raNabhUminI dIkSA levI muzkela che, tethI Apane gheraja rahevuM ThIka che. huM sazakata hovAthI yuddhamAM jaIza." keI pitAe putrane kahyuM ke, "vatsa, tArI vArtA to rahI, paNa ApaNA badhA kula kI lAja Aje - rAkhaje." raNabhUmimAM kAyara thayelA keI baMdhune tenA baMdhue kahyuM ke kSatrione dhArAtIrtha ja tenA pApane haranAruM che. strInA mahine laIne ghera rahevAnI IcchA karanArA keI purUSane bIjAe kahyuM ke, "e abaLA strI koNa mAtra che? raNabhUmimAM maravAthI svarganI ghaNI strIo tane varaze." dravyanA mehathI ghara choDavAne azakata evA koI purUSane bIjAe kahyuM ke, "e dravya to najIvuM che, yuddhamAM te to divyalakSamI prApta thaze." A pramANe vividha-AlApathI prerAyelA subhaTe pitAnA ghara choDI yuddha karavAne mATe rasavaDe ekAgra manavALA thaI cAlatA thayA. kuMbhasthaLarUpa gaMDazela vAlA ane madanA jharaNAthI manohara evA aneka gajeko jANe jaMgama parvate heya tevA dekhAvA lAgyA. phINa sahita vividha prakAranA AvartavAlA vegathI pRthvI upara vyApta thatA evA ghaDAo jANe samudranA taraMge hoya tema pRthvImAM prasaravA lAgyA. 1 khatI dhAra upara maravuM te dhArAtIrtha. 2 gaMDala eTale parvatapaNe moTA patharA. 3 parvatapaNe pANInA jharaNuM. 4 Ava-eka jAtanI ghoDAnI zarIra paranI nizAnI athavA yALa. : raMgapakSe Avarta eTale ghumarI. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana + 4 + +-111.2 svayaMbhUvAsudevanuM caritra, 1ghaTaka-gheDAnI AlIzreNIvaDe yukta ane uttama-ajirathI vibhUSita evA ratha jANe cAlatA dhare hoya tema tatkALa cAlavA lAgyA. phalanI IcchAvAlA, zAkhA sAthe maLelA ane mokalothiI evA dile vAnaranI jema uchaLatA cAlavA lAgyA. A pramANe AvatA meraka rAjAne haralokanA kahevAthI jANI laI svayaMbhU vAsudevanA pitAnA baMdhu bhadrakanI sAthe tenI sAme sukhe caDI AvyA. te potAnA dezanA sImADA upara jaIne bala sahita ubho rahyo. te vakhate potAnA sainyane prerato meraka paNa tyAM Avyo. te samaye sabhAmAM ghaNe Adara pAmanArA dhIra naree vIranI AjJAthI zatruone kSaya karavA devanI sAkSIe raNabhUmine Azraya karyo. baMne sinya kali (raNa) karmavaDe yukata thaI ekaThA malyA. tevAmAM zatruoe jemAM durjanatA batAvI che evuM pitAnuM keTaluMka sainya dInatA pAmeluM joI vicakSaNa evA svayaMbhUe pote pitAnI sejanatA darzAvanAra zaMkha kuMka. te sAMbhaLatAMja siMhane bubArava sAMbhaLI jema sarva gajedro trAsa pAme, tema merakanA caddhAo raNAMgaNathI trAsa pAmI gayA. te vakhate devatA jeo ati balavAna e meraka te yuddhamAM sarva zastra sAthe ekalo TakI rahyo. svayaMbhU ane merakanI vacce daMDAdaM, khakhaDI, kezAkezI ane zarAzari yuddha cAlyuM. tathApi ati balavAna svayaMbhUne yuddhamAM bhaMga na thayo tyAre ardhacakI e pitAnA zatrune nAza karanArA cakranuM smaraNa karyuM. tenA pApane udaya thatAM paNa kAMtinA pAtra rUpa ane zatruonI uttama lakSmIne chedanArUM te caka smaraNa karatAM ja tarata tene hAthamAM AvI hAjara thayuM. vairIonA cakane bhaya ApanArUM te caka hAthamAM AveluM joI harSa pAmelA merake balavAlA svayaMbhUne kahyuM, "are ! tane baMne rIte bAlaka jANIne meM ATalI vAra phakata kIDAmAtra yuddha karyuM hatuM, have sAcuM yuddha karUM chuM. Aje huM tAruM mastaka chedI nAkhIza, tethI te tatkALa nAzI ja. bALakone ane ene nAsavAmAM zI lAja hoya ?" svayaMbhU be, " je te kIDayuddha karyuM hoya, to tuM pite ja bAlaka Tharyo. kAraNa ke, kIDA karavI e bAlakanuM kArya che ane kAraNamAMthI kArya thavAno saMbhava che. zatruonI lakSmIne grahaNa karanArA dhIra purUSe je cera kahevAtA hoya, te tuM cAra paNa che. kAraNa ke tane keNe lakSmI ApI che ? tethI tuM A caka chevane cAlyA jA. pAchaLathI jaI zakIza nahiM. Aja caka jyAre huM choDIza, tyAre tAro aMta AvI jaze. kadi e cakane tane manamAM ghaNe 1 ghaTaka-DA ane gharapakSe oraDA. 2 ajira-raNabhUmi ane gharapakSe AMgaNuM. 3 pedalapa vijayanuM phala. 4 padalapase TukaDI. vAnarapakSe DALIo. 5 saMtoka-thoDuM vAnarapakSe guccha. 6 vayathI ane ajJAnapaNathI ema be rIte bAlaka, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI vimaLanAtha caritra, garva hoya to te choDa ke jethI ApaNa baMnenuM balAbaLa jANavAmAM Ave." A vacano sAMbhaLI meke rAjyane ApanArA svacakanI jema hAthamAM raheluM te caka svayaMbhU vadha karavA mATe pheravIne choDayuM. te chuTeluM caka svayaMbhUnA hadayamAM lAgyuM, te ghaTitaja thayuM. kAraNa ke, sat-purUne ISTajanano prathama melApa thatAM emaja bane che eTale ISTajana prathama hRdayamAM lagna thaI jAya che. te eka kaThora hovAthI svayaMmane te lAgatAM kSaNavAra mUcha AvI gaI. jema zreNika rAjAne melApa thatAM zAlibhadrane mUcha AvI hatI, athavA te mUcha na hatI paNa svayaMbhUe pitAnA be netro vAMcIne evuM dhyAna karyuM hatuM ke, "ahe A caka kevuM adbhuta che?" e vicAra karI rAjAe te cakane pitAne jamaNo hAtha Ape ane te baMnee yAjajIvita hitakArI sahu6 - bhAva aMgIkAra karyo. te pachI svayaMbhUe cakane kahyuM ke, "jyAM sudhI tuM zatrunA sanyamAM jaI kAMI paNa kArya na kare tyAM sudhI mane tArA vizvAsa hRdayamAM Avato nathI. te sAMbhaLI cake uttara Aye, "svAmina, huM jyAre zatrunA sainyamAM jaI tenA mukhya rAjAnuM mastaka chedI tenuM sAta aMgavALuM rAjya lAvI ApuM, tyAre tame mane kharUM mAnaje, paraMtu have mane jaladI mokale. nyAya pravINa purUSoe zatrune mAravAmAM vilaMba kare ThIka kaheluM nathI. " cakanAM AvAM vacana sAMbhaLIne DAhyA rAjAe potAnA hakayamAM vicAryuM ke, "A mArA zatrumaMjana cakane have ekavAra te ekaluM." pachI vayaMbhUe merakane kahyuM ke A cakra tane prANapriya che, tethI te tArI pAse AvyuM che, te tArA prANa laIne Avaze. mATe tuM jIva laIne dUra cAlyA jA, zA mATe vRthA mRtyu pAme che ? pitAnI jAtane mATe pRthvIne paNa choDa devI, ema purUe kaheluM che. hamaNuM tArA prANa mArA hAthamAM che, je huM jIvADuM teja tuM jIvI zake, te sivAya jIvI zake nahiM. " svayaMbhUnAM AvAM vacana sAMbhaLI meraka be -are ! tuM vicAra karyo ke jo A cakra mArUM na hoya te pachI tArUM zI rIte thaze? je strIo pitAnA patine vaza rahetI nathI, te strI bIjA jAra purUSane vaza thai zI rIte sukhadAyaka thAya? tethI tuM A caka mArI upara cheDa de. anyathA kapanA karIne kheda pAmIza nahiM." merake A vacane kahyAM, eTale svayaMbhUe pheravIne te caka AdarapUrvaka choDI dIdhuM. tatkALa teNe merakanA mastakarUpI kamaLane chedI nAkhyuM. te ja vakhate svayaMbhUnI upara AkAzamAMthI puSpavRSTi paddha ane merakanuM dhaDa pRthvI upara paDayuM. merakanI senAe pachI svayaMbhU Azraya lIdhe. jAna to eja rahI, paraMtu phakata tene vararAjA bIjo thayo. te pachI svayaMbhU te cakane anusarI tenI pAchaLa cAle ane teNe bharatAddhane 1 ravacaka eTale pitAne pakSa. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhune prApta thayela kevaLajJAna. sAdhI lIdhuM. jyAre te magadha dezamAM gaye, tyAM keTI manuSyothI upADI zakAya tevI eka keTizilA tenA jevAmAM AvI. iMdranA jevA parAkramavAlA te svayaMbhae eka yejana pahoLI ane vistAravALI te kaTi zilAne pitAnA DAbA hAtha vaDe ramatamAM upADI lIdhI. punaH balavAnone potAnuM atula bala darzAvatA te svayaMbhU vAsudeve te zilAne pAchI tyAM mukI dIdhI ane pachI thoDA divase te dvArakAmAM AvI pahoMcyo. tyAM caka, barga, dhanuSya, zaMkha, vanamALA, gajendra ane maNi-e sAta prabhArI ratno tene pragaTa thayA; te sivAya bIjI cakavartInI ardha samRddhi paNa tene prApta thaI kAraNake, jIne puNyAnusAre lakSmI prApta thAya che. pachI sarva rAjAothI vIMTAelA ra pitAnA baMdhu bhadranI sAthe te svayaMbhUne vAsudevapaNane abhiSeka karyo. jANe jaMgama nidhAna hoya tevA teNe kene dAna ApyuM, keIne dAna tathA mAna ApyA, keIne Adaratha' sthAna ApyuM ane keIne jaMgama nidhAna jevuM pAna vAhana ApyuM. kharekhara ! je ISTadAna che, te sarvenuM mukhya vazIkaraNa che. vAsudeva svayaMbhUe rAjadharmathI lokonA ane jinadharmathI dharmIenA anyAyane dUra karI sAre yaza prApta karyo. A arasAmAM be varSa sudhI vihAra karI zrI vimaLanAtha prabhu vicaratA vicaratA te pitAnA dIkSAsthAnamAM punaH AvI caDyA. te prabhu mamatA rahita, ahaMkArathI varjita, krodharUpI yoddhAne tyAga karanAra mAyArUpI strIthI rahita lebhanA kSebhathI varjita, meDa, ha tathA mada vagaranA, hAsya, lAya, rati, ati, zoka, avirati ane bhItithI mukata, lIlA, pramIlA vaDe viSama evA kAma ratima anAsakata, pratibaMdhanA tyAgI, virAgI, niHspRha, sahana karanAra, jugu, kIDA, kalaha, ane dveSane vegathI rahita, kheda, pramAda, A svara, vivAda ane svAdane varjanArA, mInadhArI, jJAnI sadAdhyAnI, suMdara saMtoSanA pioSaka apramAdI jone AnaMda ApanAra, parISahone jItanAra, aSTAMgaga sahita, bhavavAsathI viyukta, zatru tathA mitramAM samAna cittavAlA, zubhakamamAM pravartelA, ane jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya, kSamA, dayA, mArdava, saraLatA, vairAgya, mukita, satya, parAjaya, zauca, aparigraha, brahmacarya, saMyama, buddhi, bhAvanA, saMvara, udAratA ane nirjarA vigere je anuttara guNa kahevAya che, te vaDe pitAnA AtmAne bhAvanArA hatA. tevA vimaLanAtha prabhu sahastrApravanamAM padhArI tyAM AvelA eka jabUra. kSanI nIce zudra sthAnamAM chaThTha tapa karI sthira thaI pratimAne vahana karatA (kAussagadhyAne) rahyA. tyAM ane pUrva karaNamAM rahI kSepaka zreNune prApta thayelA prabhue kSINa meha guNane aMta karI ghAtirmone ucheda karyo. pachI zukaladhyAne rahelA prabhu poSa mAsanI zukala pachIne divase caMdra uttarAbhAdrapada nakSatramAM AvatAM kevaLajJAnane Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI vimaLanAtha caritra. prApta thayA. have te jagatpati prabhu sarvajJa ane sarvadaza thayA, tethI teo trikALa viSayane jANanArA ane kAlakane prakAza karanArA thayA. devAdhideva prabhu bhUmi upara rahe, ane iMdra Asane upara rahe te ghaTita nathI, tethI te samaye idronA Asane kaMpAyamAna thayA. te pachI ghaMTAonA nAdathI sarva devatAone jANa karI uttama I prabhune namavA mATe AdaravALA thayA. saudharmedra smaraNa karyuM eTale airAvaNadeva tarata gareMdra thaIne tenI pAse hAjara thaye. tene suMdara deha eka lAkha ejanane hato. tene varNa zveta hatA. sonerI paTTAvAlA jemanA lalATa che evA ATha vadano teNe dhAraNa karyA hatAM. te dareka vadana upara ATha ATha dezaLa hatA. dareka daMkUzaLa upara ATha ATha vAvI hatI. dareka vAvaDI upara teTalA kamaLa ane dareka kamaLa upara ATha ATha dala (patra) ane dareka dala upara ATha ATha nATako thatA hatAM. te dareka nATakamAM batrIza batrIza pAtro hatA. saudharmedra te harSanA sthAnarUpa suMdara uMcA hAthI upara parivAra sAthe ArUDha thaye. pachI te gajeMdra deva gaganamArge cAle. jene joIne loko manamAM kailAsapatinI zaMkA karatA hatA. anukrame pitAnA dehane pUrvanA pAlaka vimAnanI jema saMkSipta karato te prabhunA saMgathI pavitra evA samrAmravanamAM Ave. kuraNayamAna evA moTA pradhAna zRMgAranA samUhane dhAraNa karanAre saudha dra pramAda rahita thaI te gajArava karanArA gajendra uparathI utarI paDaye. bIjA paNa bhadrika i nRtya ane gAyanathI prakAzita evA bIjA devatAonI sAthe pitapotAnA vAhanethI tyAM AvyA. te samaye vAyukumAra devatAoe sva maryAdA mujaba pitAnI mane vRttinI jema tyAM jana pramANa bhUmine zuddha karI. pachI uttama meghakumAra devatA ee vizvane pavitra karanArA sugaMdhI jalavaDe pitAnI jema chaMTakAvathI rajanI zAMti karI dIdhI. pachI ucca AkRtivAlA ane vikArenI zreNIthI rahita evA vyaMtaradevatA o e ratna sahita suvarNa vaDe te pRthvIne bAMdhI lIdhI. ane vicitra varNanI zobhAvAlA ane sarasa evA khIlelA unmukha puSpo vaDe te bhUmine zaNagArI. pachI vaimAnika, tiSI ane bhuvanapatioe anukrame ratna, suvarNa ane rUpAnA traNa vipra (gaDha) karyA. uMcI jAtanA traNa ratnanA AzrayarUpa evA te traNa vana viSe anukrame maNimaya, ratnamaya ane suvarNamaya evI jAtanA kAMgarAo thayA te dareka vaprane cAra cAra daravAjAo zobhI rahyA. te daravAjAnA dareka dvAre dhUpaghaTI pUrNakuMbha ane dhvaja, temaja bhUpITha upara aSTamaMgaLa, jalathI bharelI vApikAo ane putaLIonA samUhathI yukta evA uttama teNe paNa zebhI rahyAM. rUpAnA vaprane daza hajAra ane pavitra evA suvarNa ane ratnonA vaprane pAMca pAMca hajAra ropAna hatA ranamaya vayanA pUrva dvAramAM senerI 1 raja eTale pakSe guNa Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhune prApta thayela kevaLajJAna, 271 varNanA be vaimAnika uttama devatAo pratihAra thaIne zubhabhAvathI ubhA rahyA hatA. dakSiNa dvAramAM be zukalavarNanA vyaMtara devatAo, pazcima dvAramAM be rakatavarNanA jatiSka devatAo ane uttaradvAramAM be kRSNavarNanA bhuvanapatidevatAo dvArapALa thaIne rahyA hatA. suvarNa vapramAM anukrame pUrvAdi cAra dizAonA dvAramAM jayA,vijayA, ajitA ane aparAjitA nAme cAra devIo hathIyAra ugAmI rahI hatI. rUperI pramAM pratyeka dvAre khaTvAMga, tuMbarU, jaTA, kirITa ane mALAne dhAraNa karanAra nRzIrSa devatAo dvArapALa thaIne rahyA hatA. te samavasaraNanI vacce vyaMtaradevatAoe sAtase ne viza dhanuSyanA pramANavALuM eka cityavRkSa karyuM, tenI nIce eka maNipITha ane te pIThanI upara eka chaMdaka racI te para cAra suMdara siMhAsano karyA hatAM. te siMhAsana pAdapIThavAlAM ane traNa chatravALAM hatAM. te upara cAmaronI zreNI sAthe ATha yakSo rahelA hatA. suvarNanA vapranI madhyabhAge IzAna dizAmAM prabhune vizrAMti levAne mATe vyaMtaradevatAoe eka devachaMda karyo hato. te pachI cAra prakAranA kaTAkeTI devatAonI sAthe prabhu saMsArano bhaya rAkhanAra prANuone zaraNarUpa evA te samavasaraNamAM javAne cAlyA. te vakhate devatAoe te dharmanA cakavartI evA prabhunI AgaLa jANe sAkSAta navanidhAna hoya tevA nava kamaLa rasthApita karyA. prabhu cAlatAM cAlatAM te babe kamaLanI upara pAnyAsa karatA hatA ane devatAo bhakitathI te kamaLane AgaLa AgaLa dharatA hatA. sUrya jema tejasvI thaI aMdhakAranA samUne bhedavAne AkAza pradezamAM praveza kare, tema prabhue pUrvadvArathI ajJAnarUpa aMdhakAranA samUhane bhedevAne samavasaNaraNamAM praveza karyo. te kAle pUrvAbhimukhe thaI caityavRkSanI pradakSiNA karI prabhu " tathA :' ema kahI siMhAsana upara beThA. te samaye vyaMtara devatAoe zrI sarvajJaprabhunA prabhAvathI bIjI traNa dizAomAM prabhunA traNa pratirUpe racyAM. temanA mastaka upara bhAmaMDaLa zamavA lAgyuM. AkAzamAM duMdabhine nAda thayo ane teonI AgaLa ratna dhvaja ane dharmacakavirAjamAna thayuM. bAkInuM je kAMI kArya karyuM hatuM. te sarva kArya vyaMtaree karI batAvyuM hatuM. vibudha devatAo pitAnA yogya kAryamAM kadipaNu Alasa karatA nathI. AvI rIte je samavasaraNa karavAmAM Ave, te te eka svAbhAvika sthiti-maryAdA che. nahIM te bhakitamAnuM e ekaja devatA e sarva paNa karI zake che. te pachI ka5 kapanI ghaNI strIo pUrva dvArathI AvI traNa pradakSiNA ApI tIrthane ane prabhune namaskAra karI agni dizAmAM sAdhu sAdhvIone mATe adbhuta sthAna rAkhI tenA aMtaranA bhAgamAM aMjali jeDI harSathI sukhe beThI, tiSI, bhuvanapati ane vyaMtaronI uttama strIe dakSiNa dvAre praveza karI nita dizAmAM pitAne vAsa karyo. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAwwww 272 zrI vimaLanAtha caritra devatAo pazcima dvArathI samavasaraNamAM AvI vAyavya dizAmAM jinanA dhyAnamAM tatpara thaIne rahyA. kalpanA devatAo ane purUSa tathA strIo uttara dvAre praveza karI anukrame IzAna dizAmAM sthiti karIne rahyA. siMha, vAgha vigere prANuMo matsarabhAva choDI daI ane zrI jinavANamAM Adara karI suvarNanA vapramAM rahyA. rUpAnA pramAM uttama deva, dAnava ane manunA vAhanoe sthiti karI. temanI e sthiti (maryAdA sadAne mATe ja hoya che. sarvasano putra arimardana udyAnapALa pAsethI prabhune kevaLajJAna upajeluM jANuM tarata tyAM AvyuM. te samavasaraNamAM uttara dvAre praveza karI ane prabhune namaskAra karI teNe pitAnI buddhi pramANe prabhune A pramANe vijJapti karI -" svAmI, je jala pazupakSionA gaNee ucchiSTa kareluM ane kAdava upara rahenAruM che, tevA jala vaDe nirmala evA ApanI kema pUjA thAya? je puSpa bhamarAoe sugheluM, jIvaDAonA samUhathI yukata ane malina aMgavALA mALIoe vADImAMthI lAveluM hoya te puSpa Apane yegya gaNAya? je raMgarAga sAmAnya lokonA hAthathI apavitra thayela ane je svabhAvathIja satvara dugadhI banI jAya tevo hoya che, te aMgarAga uttama kema hoya ? je dhUpa badhe dhUmADA rUpa, agnimAMthI utpanna thayelo ane gaMdhanI rajarUpa agarUne banI sarva lokone sarakhe hoya che te dhUpa ApanI pAse ce kema gaNAya ? traNa jagatane Uga karanArA evA tamArI AgaLa dIvAnuM zuM kAma hoya che? je dI pAtrane AdhAre rahe che ane tame uMcA prakAranA pAtranA adhIza che. vaLI ke tame prabhunI AgaLa apUrva vastunI bheTa dhare che, paraMtu A jagatamAM tevuM kAMI nathI ke je tamAre na hoya, he prabhu ! mArUM hadaya sadA rAgadveSathI AkAMta che ane tame pote vItarAga che, te pachI mAre tamAruM dhyAna kayAM karavuM ? asata guNanuM AropaNa karavuM tevI stuti to keIthI na thAya ane tamArAmAM to tevA anaMta guNo che, te pachI at gugane keNa kahe ? huM malamUtrAdi vAlI kAyAvAle chuM ane tame nirmala che, to pachI huM tamane zI rIte sevI zakuM? he prabhu, phakata huM to tamArI AjJA mArA uttamAMga-mastaka vaDe vahana karIza. tamArA AgamamAM gRhasthane dravyapUjA karavAnI kahelI che, te te lokomAM tamArI AjJAthIja saphala thAya che. tamArA vacana pALavAthI tamArI bhAvapUjA thAya che, te sAdhune prazaMsanIya che ane gRhastha zrAvakene te sthApanA-prabhunI pUjA, puSpa vigerethI prazaMsanIya che. " A pramANe kahI te arimardana iMdranI pachavADe pitAne yogya sthAne beThe. pachI jagaddagurU prabhu uttama amRtane jharanArI vANIthI A pramANe belyA "he bhaLe, A saMsAramAM bhamatA evA tamoe A Ucca bhAvamAM drAdika Uttama sAmagrI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLanAtha prabhunI dezanA 273 kaI meLavI nathI? prathama saMhanana, prathama saMsthAna, bharatakSetra, madhyakALa ane zubhabhAva tame prApta karyo che, tethI pramAdane tyAga karIne tame mekSano samAga se. te zivAya prApta kareluM sarva niSphaLa thaI jAya che. jJAna, darzana ane cAritra eja mekSamArga kahevAya che. je te satya na hoya, to te mokSano mArga kahevAtuM nathI. daza pUrvadhArI vigeree, pratyeka buddhae ane gaNadharoe je kareluM (raceluM-guMtheluM) te samyak kRta kahevAya che. te sUtramAMthI jANI levuM. kadAcita kaI sthAne zrotA ane vaktA vigerenI apekSAe temAM arthathI viparyAsa-phAraphera thai jAya che, tethI je zrotA ane vaktA baMne satya hoya, te te samyapha zruta kahevAya che. anyathA piote karelAmAM paNa tene viparyAsa thavAne saMbhava che. nimitta vigerene laIne te karyuM hoya ane zruta sAMbhaLyuM hoya, paNa je te viparIta thaI jAya, te tenAthI sukhane ApanAre mekSa thatuM nathI; paraMtu je tattvanA vicAra sAthe zruta sAMbhaLyuM hoya tevA zrutathI siddhi thAya che, tethI tamAre zrutano Azraya kare. je tevA kRtanA eka paNa padanI upara zraddhA rAkhato nathI, te A lekamAM mithyAtvI jANa, tethI tevA zrutanA vacana upara tamAre zraddhA rAkhavI. je purUSa te zratane viparyAsa jANatAM chatAM paNa je te pramANe kare che, to te avazya anaMta saMsArI thAya che, tethI manuSyae rAgadraSamaya graMthino bheda kara ke jethI samyakatva prApta thAya. je tene viparyAsa thAya, to samyakatva prApta thatuM nathI. jyAre je jIvane AyuSya zivAyanA sAta karmo utkRSTa sthitivALA hoya che, tyAre te jIvane kadi paNa graMthibheda thatuM nathI. jyAre e karmo keTa keTI sAgaropamathI madhyama sthitinA hoya che, tyAre ja cAra sAmAyika prApta kare che. je manuSya potAnA hRdayamAM eka aMtarmuhUrtAmAtra samyakatvane dhAraNa kare che, tene saMsAra ardhapudgala parAvarta pramANa thaI jAya che. bIjA samyakaravAthI paNa manuSyane devatAnI gati prApta thAya che. je te samyakattva utkRSTa kSAyika hoya, to tene teja bhAve siddhi thAya che. je te madhyama samyakatva hoya, to devatA ane nArakInA aMtare traNa bhave siddhi thAya che ane je manuSya jugalIdhe thAya, to te devatA thaI pachI manuSya thAya che ane e rIte jaghanyapaNe paNa kSAyaka samyakattva vaDe cAra bhave siddhi thAya che, tethI te sAte karmono kSaya karI sAMpratakALe te samyakattvane Adara kare. e samyakattva chatAM paNa je cAritra na hoya te kadi saMsArI jIva nArakI paNa thaI jAya che. tethI he bhavya ! tame cAritrane bhaje. A pRthvI upara nizcayanaya vaDe e mata siddha thaye che ke cAritrane vadha karavAthI jJAna ane samyakanvane vadha thaI jAya che. sarvArthanI siddhine ApanArA te cAritranA ghaNA bhede che temAM yathAkhyAta cAritra vaDe manubene avazya siddhi prApta thAya che. je samyagrajJAnavALA 35 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI vimaLanAtha caritra. thaI sadAcArane aMgIkAra karI svAbhAvika rIte yAdiSTa cAritra Acare-pALe te yathAkhyAta cAritra kahevAya che. A cAritrAdika ratnatrayI vaDe jIva baLelI derInA jevA cAra karmovALe ghanaghAtikarmothI mukta banI zuddhine dhAraNa karI kevaLajJAnane prApta kare che. pachI te sarvajJa ane sarvadarzI thaI keTaleka vakhata A lekamAM rahe che. pachI te vedanIya, Ayu, nAma ane gotrakama kSINa thatAM gatinA prayoga vaDe eraMDInA bIjanI jema urvaleke caDe che, tyAM samaNu vaDe lekAgramAM jaIne rahe che. AkAza vidyamAna chatAM je te (kAgrathI AgaLa) udghabhAge jatA nathI tenuM kAraNa e che ke, lekAgrathI AgaLa AlekamAM dharmAstikAya dravyano abhAva che. te siddha jIva sarva dehathI rahita, anaMta catuSTayane prApta karanAra ane praNa, rasa, sparza, gaMdha ane varNathI rahita hoya che. te cAritrI nathI tema acAritrI nathI, te asaMsI nathI tema saMjJI paNa nathI, te potAnA zarIranA trIjA bhAge uNA evA AkAzanA avagAhanane prApta thayela che. mRtyu kALa vakhatanI nijakAyA pramANa jIvapradezane bhajavAvALA hoya che. jJAnarUpI Adarza mAM rahelI sarva vizvanI vastuonA svarUpane te jANe che. te anaMta siddhAthI yukta che tenI sthiti sAdi ane anaMta che. te sthira, cidAnaMdanA sukhanA svAdathI suMdara ane bhaya rahita che. "ahe ja ! jaina zAsanamAM je satsAdhana vaDe jIva Avo siddha buddha bane che, te samya jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnone tame aMgIkAra kare. je kadI te ratna sarva thakI levAnI zakti na hoya, to tame prathama teno dezathI Adara kare, ke jenAthI temAM manuSya janma niSphaLa na thAya. te dezathI grahaNa karavAmAM dvi daza vratanI aMdara zuddha hRdayavALA zrAvakene SabhaMgI pramukha AgAravALA aneka prakAra che. je vratamAM jevI zakti hoya te pramANe tevA bhAMgAthI te vrata grahaNa kare, jethI sAtaATha bhave tamArI mukti thaze. zuddha sAdhu, zrAvaka ane saMvegI pakSane anusaranArA e traNe mukti mArge janArA kahyA che ane muskaLa gRhI, kevaLa dravya lIMgI ane kuliMgI e traNe saMsAra mArge janArA kahyA che. tethI he bhavyajane, A saMsAranA asAra saMcAranA prakArone che daI vicAra sahita evA sadAcAranA bhArane bhajo." A pramANe zrI vimaLajinanI pAMtrIza guNavALI vANuM sAMbhaLIne sarva jI harSavALA ane sukha zAtAne prApta karanArA thaI gayA. prabhunI A dezanAthI pratibodha pAmelA keTalAe ke zuddha dIkSA grahaNa karI, keTalAeka zrAvakadharmane prApta thayA ane keTalAeka samyakatvane prApta thayA. te prabhue potAnA ziSyamA maMdira vigere chapana sAdhuone gaNadhara padavI ApI hatI. teoe pratyeke tatkALa utpAda, vigama ane dhrAvya nAmanA traNa pade grahaNa karI akhaMDita evI dvAdazAMgI karI hatI. te samaye eka jana pramANa kSetramAM paNa koTIgame, deva, dAnava, mAnava ane tiya pitApitAnA vAhano sahita samAI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha prabhunI dezanA gayA hatA. teonI bhASA pramANe prabhunI vANI eka jana sudhI saMbhaLAtI hatI. prabhunA mastakanA pRSThabhAge bhAmaMDaLa AvI rahyuM hatuM. prabhunA karmono kSayathI agIyAra ati utpanna thavAthI savAso jana pramANa dezamAM rAga, vaira, mArI, TIDa pramukha, ativRSTi, anAvRSTi, svacaka bhaya, paracaka bhaya ane dukALa thatA nahIM. AkAzamAM dharmacaka, uco iMdradhvaja, caraNa nyAsamAM kamaLa, caturmukha aMga, traNa vapra, cAmaro, caityavRkSa, pAdapITha sahita siMhAsana, traNa che, ranamaya dhvaja, duMdubhine uMce dhvani, kAMTAonA adhomukha, paMkhIo prabhune pradakSiNA detAM phare, vRkSamAMthI atizaya puSpavRSTi, sugaMdhI jaLane varSAda, pAzvabhAge jaghanyapaNe cAra prakAranI devakeTI, sadA anukuLa pavana ane gocara-arthane ApanArI (sAnukuLa) cha ratuoe sarve ogaNIza ati ye deva nimita hoya che. A pramANe cetrIza atizayathI yukta ane kevaLajJAne sahita evA te vimaLanAtha prabhu samagra vizvane harSadAyaka thayA. mayuranA vAhanavALA, dakSiNa bhujAomAM kha, pAza, bANa, phaLa, caka ane akSasUtra dharanAra, vAma bhujAomAM abhaya, nakala, dhanuSya, Ara phalaka, ane aMkuzane dharanAre paNamukha nAmano kavetavaNI yakSa te prabhunA zAsanane rakSaka thayo. haritALanA jevA varNanI, panA AsanavALI, be dakSiNa bhujAmAM pAza ane bANa dharanArI ane be suMdara vAma bhujAmAM nAga ane dhanuSya rAkhanArI viditA nAmanI devI te vimaLanAtha prabhunI zAsanadevatA thaI. jemanA janma samaye Idroe merU parvata upara mahatsava karyo hato, jemanA dIkSA samaye gRhamAM, ane kevaLajJAna vakhate vanamAM utsava karyo, temAM kAMI paNa Azcarya nathI. kAraNake, e kama paraMparAthI cAlyo Ave che. paNa tenI pUrve suMdara suvarNanI vRddhithI vyApta thayelA lekamAM utsava thaye, te lakSmIne Azrita evA zrI vimaLanAtha prabhu sarva sthaLe tamane lakSamIne arthe thAo. zrI tapagacchatA nAyaka bhaTTAraka zrI ratnasiMhasUrinA ziSya bhaTTAraka * zrI jJAnasAgarasUrine racelA zrI vimaLacaritra mahAkAvyamAM zrI vimaLanAtha prabhunA janma, dIkSA ane kevaLajJAnanA varNanarUpa ceAthe sarga samApta thayo. iti caturtha sarga. 1 prabhunI sevAmAM ochAmAM ochA cAre nikAyane keDa devo rahe che. 2 Rtuo samakALe phaLe che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama sarga. rAjI sara , caMdra ane meghanA jevA samadarzI zrI vimalanAtha prabhue vi hAla no upakAra karavAne mATe "ghanAmAM gamana karyuM pratyeka mukhya ki mukhya sthAnamAM puNya meLavavAmAM tatpara evA catuvidha devatAoe paNa che. parvanI jema samavasaraNa karyuM. te samaye AkAzamAM dudubhinA nAda thatA, devatAo prabhunA mastaka upara traNa cho, baMne bAju cAmara ane AgaLa kamaLane dhAraNa karatA hatA. A pramANe prAtihAryanI lakSmIvALA vizvanAyaka prabhu vihAra karatA ane pRthvIne pAvana karatA eka vakhate dvArakAmAM padhAryA. AtmAnA hitane icchanArA devatAoe tyAM samavasaraNa karyuM. temAM prabhu pUrvadizA tarapha mukha rAkhI siMhAsana upara sukhe beThA. te samaye udyAnapAlAe jaIne vAsudeva svayaMbhUne te khabara ApyA. svayaMbhue teone sADIbAra keTI rUpuM vadhAmaNImAM ApyuM. pachI svayaMbhU pitAnA bhAI bhadrane sAthe laI parivAra sahita samavasaraNamAM AvyuM. temAM uttara dvAre praveza karI pradakSiNA karI jinezvarane namI harSathI prabhunI vANI sAMbhaLavAne iMdranI pAchaLa beThe. zrI vimaLaprabhu svayaMbhUne uddezIne belyA, " bhadra, cAritra levAnI tArI gyatA nathI, tethI tuM zrAvakadharma sAMbhaLa. pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata-ema zrAvakanA bAra vate kahelAM che. e bAra vrata samyakatva sahita pitAnI zakti pramANe pADyAM hoya, te te devatA ane manuSyanA sukhavaDe praDha evA sAta-ATha bhave siddhi ApanArAM thAya che. je zrAvaka e bAra vatemAM pahelA vratane zraddhAthI aMgIkAra kare che, te zrAvaka sadAne mATe nIraparAdhI evA trasa jIveno jANI jaIne vadha karato nathI, temaja parva divasamAM vizeSapaNe sthAvara jIvana tathA anya sAparAdhI chane paNa vadha karatuM nathI. je uttama purUSa phakta parvane viSe paNa zuddha dayA pALe che te nRpazekhara rAjAnI jema bhavobhava sukhI thAya che. 1 meghapakSe ghanazcaya eTale AkAza ane prabhupakSe ghanAzrayo-ghaNuM A kSetro. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vrata upara nRpazekharanI kathA. nRpazekhara rAjAnI kathA. udyAnavAlA dhanada nAmanA gAmamAM sadguddhi, pavitrAtmA ane bhadrika bhAvanAvAle rAmabhadra nAme eka rAjaputra hatA, eka vakhate svastha hRdayavAlA dharmaceSa nAmanA sUrie te gAmamAM ghaNA ziSyeAnI sAthe cAturmAsa kayuM. tevAmAM caumAsInA divase gRhidhane pALanArA sthiratA vigere guNAthI zeAbhatA ane zraddhAvAlA evA zrAvakoe poSadhavrata grahaNa karyuM. te joi rAmabhadra rAjaputre gurUne puchyu, " he pUjaya deva, jine zvare pUjelu zuM Aje kai patra che ? '' gurUe kahyuM, " bhadra, Aje parvAMnA gava ne hara nArU' cAturmAsika pa che, tethI A zrAvake dhama kare che. keTalAeka caturvidha AhAranA tyAga karI sathI pauSadha le che ane keTalAeka dezathI pauSadha le che. keTalAeka purUSo hRdayamAM dhyAna dharI kaSTahita thai ane jinazAsanamAM Asakta banI snAtra mahAtsava kare che ane keTalAeka upavAsa karIne Avazyaka kriyAmAM tatpara rahe che. e pramANe A cAturmAsyamAM peAtAnI zakita pramANe sadbhakti ane yukitathI Ave AcAra pravataeN che.' sUrinAM AvAM vacana sAMbhaLI rAmabhadra khelyA, "he satbuddhinA nidhAna gurU evAM kAryoMmAM mArI zikata nathI, tethI mane kAMIka sarala dhakRtya batAve. " te sAMbhaLI gurU khelyA, " bhadra, tuM jIvadaiyA pALya, jethI tuM A bhavamAM ane parabhavamAM sukhI thaiza. tarataja teNe jIvadayA pALavAnuM prathama vrata grahaNa karyuM ane samRddhinA samUhane ApanArU ghaNuM sukRta sapAdana karyuM. tyArathI te patrane divase te vrata pALavA lAgyA. ane saMsArarUpI samudramAM sArarUpa evA navakAra maMtrane zIkhyA. e pramANe pUrNa AyuSya bhogavIne izAna devaleAkamAM devatAonI zreNIe sevele iMdrasAmAnika devatA thayA. * "" A arasAmAM peAtana nAmanA nagaramAM amina nAme rAjA hatA. tene guNuvatI ca'drakAMtA rANI hatI. te rAmabhadrane ati dayALu ane dveSa rahita jIva puNya avazeSa rahetAM izAnadeva leAkamAMthI cyavI te caMdrakAMtAnI kukSimAM avataryA. rAjA ari manane te lakSmImaya samayamAM putra ALyA. prAya karIne uttama jIvanI utpatti uttama jAtimAMja thAya che. pitAe zubha divase te kumAranuM nAma nRpazekhara pADayuM. kalAenA kalApathI yukata thai te caMdranI jema vRddhi pAmyA. eka samaye rAjAe tene yuvarAjapada upara sthApita karyo, tepaNa te pitA vigere vaDileAnA vinayanu' ullaghana karatA na hatA. 277 "" eka samaye koI vidyAdhara sabhAmAM Avye. tene joi nRpazekhara kumAre tene vinaya karI pUchyuM ke, " tame kayAMthI AvA che ? ' vidyAdhara ekalyA- vaitADhya pata upara AvelA rathanupura nAmanA suMdara nagaramAM rahenAra kaeNnacDa nAme huM mukhya vidyA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra dhara chuM. meM mArA nAdathI aneka lokonA hRdayane prasanna karyA che, aneka suvidyAone sAdhelI che. huM nirdoSa jaina dharmane pALanAra chuM. huM gaIkAle Avazyakavidhi karI ane paMcanavakAranuM smaraNa karI dharma dhyAna dhasto sU hatuM, jyAre rAtrine chele pahera thaye, tevAmAM gAMdhArI vigere devIoe AvI mane kahyuM ke, "are bhAI! tAruM AyuSya alpa che, tethI tuM pitanapuranA rAjA nRpazekharane amane niHzaMka thaI ApIde ane amArA hRdayamAM harSa utpanna karyA. tethI he sadabuddhinA nidhAna, tame te mArI sarva vidyAo grahaNa kare. satpAtramAM ApelI vidyA ApanAra ane lenAra baMnene zubhadAyaka thAya che." pachI kumAra nRpazekhare te vidyAo grahaNa karI ane bAhera jaIne te sAdhI lIdhI. evAmAM te vidyA sAdhIne ghera AvatuM hatuM, tevAmAM sUrya asta thai gaye, eTale nagarane mukhya daravAjo baMdha thaI gaye. pachI te kumAra bahAra AvI eka vRkSanA mUlamAM sAvadhAna hRdayavAle thaI jAgato beThe, tevAmAM te vRkSamAM rahelA eka pretanA mukhathI A pramANe zabda sAMbhaLavAmAM AvyuM. "zrI kuMDanapuranA rAjA narakezarane kalAomAM kuzaLa sabhAgyamaMjarI nAme putrI che, teNIne netronI pIDA thaI che, tethI te agnimAM praveza karaze." A vakhate te pretanI strI te sAMbhaLI zakAtura thaIne belI-"svAmI A pRthvI upara netranI pIDAne haranArUM auSadha zuM nahiM hoya ke jethI te bIcArI maravA taiyAra thaI? " prete kahyuM, " priye ! A pRthvI upara evAM ghaNAM auSadhe che, paraMtu tene jANanArAo durlabha che. je A vRkSanA patro bAMdhavAmAM Ave, te netronI khedakAraka pIDA tarataja nAza pAmI jAya." A vacane sAMbhaLI strI bolI,-"kAMta ! tame te rAjaputrInA netro upara A patra bAMdhe ke jethI teNInA netronI pIDAne kSaya thaI jAya." preta be "priye ! hIna jAtine laIne mArAthI kekano upakAra thaI zakato nathI. sarva prANu upara uttama purUSe je upakAra kare che ane adhamaleka je apakAra kare che, te te temanA vaNuM jAtinuM phaLa che." A pramANe te preta daMpatinuM vacana sAMbhaLI upakAra karavAnI IcchAthI te kumAre yatna karI te vRkSanAM patre lIdhAM. pachI te vidyAnA balathI satvara DinapuramAM AvI pahoMcyo, tyAM teNe vAgatA paTanI ulleSaNa A pramANe sAMbhaLI. " je kaI purUSa rAjaputrI saubhAgyamaMjarIne nIrogI kare tene rAjA te putrI sahita pitAnuM ardha rAjya Apaze." A sAMbhaLI te catura kumAre harSathI paTahano sparza karyo paropakArI purUSe kaMI chAnA rahetA nathI. pachI rAjapurUSa tene tarata rAjamaMdiramAM laI gayA, tyAM agnimAM praveza karavA taiyAra thayelI saubhAgyamaMjarI vakhata gumAvI zakatI na hatI. te kumArIkAnA netra upara pa bAMdhI tene teNe Akhare sAjI karI dIdhI. devatAonuM vacana kadipaNa niSphaLa thatuM nathI. pachI narakesarI rAjAe e vicitra guNavAlA rAjaputrane ardhI rAjya sahita pitAnI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathaNa vata upara pazekharanI kathA 299 putrI harSathI arpaNa karI. pachI kumAra pazekhara rAjAnI rajA laI hAthI tathA avothI yukta thaI pitAnI patnI sAthe potanapura javA nIka. pitA arimardane putrane purapravezotsava karAvyo ane te prakhyAta putrane pitAnA addabhuta rAjya upara sthApita karyo. pachI pite tarataja cittane svasthatA ApanArI dIkSA lIdhI. mahAna purU haMmezAM samaane ghaTe tevI kriyA kare che. rAjA nRpazekharane kanakasAgara nAme maMtrI hatA. tene eka maMgaLa nAme vakarUpAle putra hatuM. tenI Doka UMTanA jevI, dADhI mUMcha bakarAnA jevI paga sapaDAnA jevA, peTa zvAnanA jevuM, mukha DukkaranA jevuM ane dAMta UMdaranA jevA hatA. AvA kurUpachI te pRthvI upara hAsyanuM sthAna thaI paDayo hato. ethI rAjA paNa tenI vizeSa avajJA karato hato. eka vakhate rAjAe te maMgaLane gadheDA para besArI ane AkhA nagaramAM pheravI duHkhI karI vanamAM kADhI muko. tyAM teNe kai tApasanA AzramamAM jaIne tApasIdIkSA lIdhI. duHkhathI vairAgyane pAmele ne vanamAM uttama tapa karavA lAgyo. te maMgalanuM vakapaNuM ane zUnya vAsa tyAM thayo. kSamAne purAnI te sthiti lokamAM hAsyakAraka thaI paDI. te keTaleka vakhate mRtyu pAmI vAyukumAra devatAomAM utpanna thaye, dharma sarva sthiti : sukhadAyakaja thAya che. eka vakhate nRpazekhara 2 jA mahelanA gokha upara beTho hato, tevAmAM teNe harSathI caityaparipATI karatA sarva saMghane je. tatkAla teNe potAnI pAse rahelA eka mANasane pUchyuM ke "Aje ke divasa che ke jethI A nirdoSa saMgha utsava paDe devatAone pUje che?" teNe kahyuM. deva ! Aje uMcI jAtanuM cAturmAsyanuM parva che, tethI A zrAvaka jagatamAM ramaNIya evI jinapUjA kare che." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAne jAtimaraNa thaI AvyuM. tethI te te divase jIvarakSA karavAmAM vizeSa tatpara banyuM. " huM sAgAra chuM, te paNa A cAturmAsyanA parvamAM trasa jIvene haNaza nahIM." evo niyama vicAravAna rAjAe manathI grahaNa karyo. A vakhate pelo devatA thayelo maMgaLane jIva pUrvajanme karelI pitAnI viTaMbanAne saMbhArato te rAjAnI pAse Avyo. teNe vajInA jevA mukhavALA maMkaDA vigere mudra cha utpanna karyA, teo rAtre cAre bAju rAjAnA dehane karaDI khAvA lAge che. sarva prANI upara dayALu ane niyamadhArI te rAjAe marI 1 pakSe maMgaLagraha paNa vakrarUpI kahevAya che. 2 maMgaLagrahamAM vakrapaNuM che ane te zUnya-AkAzamAM vAsa karanAra che, te kSamA-pRthvIne putra chatAM hAsyajanaka sthitine pAme che. A maMgaLa vakra ane anya rathane vAsa karanArA hatA ane kSamA-sahana zIlatAvALo thayo. tApasa thayo te paNa hAsyakAraka sthitivAle thaye hato. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, javAnA bhayathI te jIvane pitAnA zarIra uparathI judA karyA nahiM. te jIe Akhare rAjAnA prANa lIdhA. rAjA mRtyu pAmI prANAMtakalpamAM agaNita puNyanA sthAnarUpa drinA je devatA che. vratanA samUha upara Adara karanAra ane suMdara hRdayavAle te devalokamAMthI evI videhakSetramAM manuSyane bhava prApta karI pachI mekSe jaze. A pramANe jema nRpazekhara rAjAe paheluM ahiMsAvrata AdarathI paDyuM, tema mekSane mATe bIjA purUe paNa te vrata pALavuM. iti prathama trata jema aMdhapurUSa mArge rahyA hoya, te paNa tene pagale pagale pRthvImAM pAta athavA ghAta thAya che, tema mArganusArI e paNa je purUSa narAdhAra mRSAvAda kare, to tene pagale pagale pAta athavA ghAta thAya che. je gRhastha kanyAlIka vagere a ne bele nahIM te gRhastha bIjuM vrata pALanAra kahevAya che. e asatyenI aMdara thApaNa oLavavAno deSa bIjAne nAza karavAne mATe gaNAya che. e deSa karavAthI purUSone be traNa vratano bhaMga thaI jAya che. asatyavAdI purUSa je deva vigerenA ghaNuM sogana khAya che, to sarve karaDelA kaI juThA bhAMDanI jema tenuM vacana koI mAnatuM nathI. brahmA paNa je asatyavAdI hoya, te loko tenI paNa pUjA karatA nathI ane eka kAgapakSI je satyavAdI hoya che, to bIjAe tene atithinI jema pUje che. mAge rahelA musApharo ghuvaDane rAjA kahe che, tetara pakSIne vinAyaka kahe che ane cIbarIne durgAdevI kahe che, te satyavAdIpaNAnuM ja phaLa che. uttama vajana paNa vimaLanI jema asatya bolanAra manuSyane kadI paNa pakSapAta karatA nathI. je purUSa satyavAdI che, te kamaLanI jema rAjamAnya, svajanothI pUjita ane mahattvanI kItivALA thAya che. vimaLa ane kamaLanI kathA. A bharatakSetramAM vijaya nAme nagara che. temAM nAmathI ane arthathI kalAnidha3 nAme rAjA hato. te nagaramAM kamalazrI nAme strI ane vimaLa nAme putranI sAthe kamaLa nAme eka prakhyAta zeTha raheto hate. te vimaLa nAmathIja hatA, tejathI ane karmathI vimaLa na hato. sAcA nAmane laIne loke tene vimaLa kahI bolAvatA hatA. eka vakhate dravya upArjana karavAmAM tatpara banI te vimaLa karIyANuM laI acaLa nAmanA 1 kanyAne mATe khoTuM bolavuM te. 2 jyAre kAgaDe bele che, tyAre koI priya atithi ghera Ave che, ema loke mAne che ane tethI kAgaDA pUjAya che. nAmathI kalAnidhi ane kalAone nidhi-bhaMDAra e arthathI paNa hatA. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA vrata upara kamaLazeThanI kathA 281 moTA zaheramAM vepAra karavA mATe gaye. tyAMthI pAchA pharatAM mArge jaLanI vRSTi thavAthI te aTakIne lekenI zreNathI virAjamAna evA ratanapura nAmanA nagaramAM rokAI gaye. tevAmAM vijayanagarano rahevAsI sAgara nAmane eka vaNaka ghaNI vastuo laI tyAM AvI caDe. piote eka sthAnanA nivAsI hovAthI vimaLe te sAgarane pitAne utAre utArI jamADayo ane teNe tenA kuTuMbanI kuzaLa vArtA kahI. prathama varSAda viramyA pachI potAnA nagara pratye javAnI IcchA dharAvatA evA te catura sAgarane te lebhI vimaLe vinaMtI karI eka pakhavAsa sudhI rokyA. pachI sAgare kahyuM ke, " have tuM mAre mAla vecI nAkha kAraNake, te june mAla hevAthI have lAMbo vakhata TakI zakaze nahiM." tethI teNe teno mAla vecI nAkhe, paraMtu tenuM kAMIka dravya daLe karIne laI lIdhuM; kAraNake, te (vimaLa) pite hI hato. pachI teo baMne tyAMthI sAthe cAlatA thayA, ane anukrame pitAnA nagaranI pAse AvI pahoMcyA. te khabara jANavAmAM AvyAthI kamaLa tenI sAme gaye. traNe rastAmAM maLyA. te vakhate buddhinA bhaMDArarUpa sAgare vimaLane kahyuM. "bAMdhava, eka mArUM vacana sAMbhaLo. eka AMbAnuM gADuM raste cAle che, tene hAMkanAra eka keDhIo brAhmaNa che, te gADAnI DAbI tarapha baLada kANe che ane jamaNI taraphane baLada gaLIo che, tenI pAchaLa cAlanAro eka mAtaga caMDALa che ane tenI eka rUcha strI pAchaLa cAlI Ave che. te duHkhI stra hamaNAMja eka putrane janma Apaze." te sAMbhaLI vimaLe kahyuM, "teM A badhuM khoTuM kahyuM che. " sAgara belyo, "muninI vANInI jema mAruM vacana niSphaLa nathI sAcuM che." vimaLa be, "jo A tAruM kahevuM satya hoya, to jeTalI mArI lakSamI che, te tArI thAya ane huM hoya, te jeTalI tArI lakSmI che, te mArI thAya." sAgare tenuM te sava vacana kabula karyuM ane te baMnee temAM uttama zeTha kamaLane sAkSI rAkhe, pachI te vaNe utAvaLA cAlyA tyAM peluM gADuM sAme maLyuM. sAgaranA kahevA pramANe badhuM tyAM jovAmAM AvyuM. dravyanA nAzanA bhayathI vyagra thayelA ane hRdayamAM paritApa pAmatA mUDha vimaLe tarata potAno mAla gopavI dIdhuM. ane teNe potAnA pitA kamaLane kahyuM ke, "tame sAkSI che, to tamAre have mAre pakSapAta kare kAraNa ke, tame mArA bApa che." A samaye kamaLa sthira mana rAkhI mauna rahyo. pachI vimaLa ane sAgara baMne vivAda karatA savara baLAtkAre darabAramAM pharIyAda karavA gayA. te baMnee potAne vRttAMta rAjAnI AgaLa nivedana karyo. te sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, "tamAro keI sAkSI che ?" te vakhate sAgara belyo, "prabhu, A vimaLane pitA sAkSI che." pachI rAjAe kamaLazeThane bolAvI pUchayuM, eTale teNe rAjAnI AgaLa spaSTa rIte sAcesAcuM kahI ApyuM ke "rAjanuM, sAgara jItyo che ane mAro putra hAryo che. huM dravyanA lebhathI khoTuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI vimaLanAtha caritra, nahiM boluM." rAjA saMtuSTa thaye ane teNe kamaLazeThane bahu mAna ApyuM, tatkALa devatAoe AkAzamAMthI puSpavRSTi karI. pachI rAjAe vimaLane pitAnA dezamAMthI kADhI muka ane harSathI sAgarane pUchayuM ke, "te e hakIkata zI rIte jANI?" sAgara bolyo, "gaMdhathI ane AMbAnA paDavAthI meM AMbAnuM gADuM jANyuM, ane zaucaAcArathI tenA hAMkanArane brAhmaNa jAye. jyAM te hAMkanAre hitanI IcchA karanAra hAMkanAre paga ghelA, tyAM ghaNI mAkhIo bhegI thayelI joI te uparathI me tene koDhIo ciMta. pRthvI upara vAraMvAra paDavAthI tenA eka baladane gaLIyo ane retI upara paganI vAMkI rekhAo jevAthI bIjA baladane lule jAye. te hAMkanAra brAhmaNe AMbAnA phalene DhAMkvAne mATe chedelAM tenA patro ane nIrasa phala kADhI nAkhelA te khAvA uparathI meM tenI pAchaLa cAlanArane caMDALa jANI lIdhuM hatuM. kAMTAvAlA vRkSanI upara rAtA taMtuo vaLagelA te uparathI pAchaLa AvanArI strI dhArI hatI ane pharIne jovAthI te rUSTa thayelI jANavAmAM AvI. "keImane manAvAne Ave che ke nahIM," ema jevAne mATe teNI pAchI Doka karI jetI hatI, ema teNInAM pagalAM uparathI jANyuM, ane te dehaciMtA pIzAba karI hAthane Teko laIne ubhI thaI, te uparathI zarIranA bhArathI maMda thayelI te garbhiNI che ema jANyuM tene jamaNe hAtha jethI jamI mAM pezI gayA, te uparathI teNInA garbhamAM putra che, ane duHkhathI tene prasava hamaNAM ja thaze ema jANuM lIdhuM." sAgaranAM A vacana sAMbhaLI rAjA ghaNe khuzI thayo ane tarata ja tene pitAne mukhya maMtrI banAvyuM. jeo buddhirUpI dhanavAlA che, teonI lekamAM sarva ke Ne pUjA pratiSThA thAya che. rAjAe ane anya janee satyabhASaNane laIne kamaLazeThane mAna ApyuM ane asatyavAdI vimaLane te rAjAe ane anya janee dezamAMthI bAhara kADho. kamaLa brahmAnI jema kamalAvAsa, haMsAdhAra ane patrapUgathI yukata thaI adhika zobhato hatuM. rAjAe pitAnI gAthI kamaLane je prasAdatA ane vimaLane kALAza ApI, tethI lekamAM te AzcaryakArI banyuM. kamaLazeTha amRSAvAda nAme bIjuM vrata ArAdhI nirmala udayavAle thaI AyuSyane kSaya thatAM mRtyu pAmIne sIdharmadevalokamAM devatA thaye. satyanA vegathI kamala lakSamIne prApta thayo ane asatyanA vegathI vimaLa dukhI thaye, tethI vivekI janee haMmezAM satya bhASaNa karavuM. je satya bhASaNa karavAthI mahatva, khyAti ane satkIniM vigere guNe prApta thAya che. iti dvitIyaM vratam 1 brahmA kamaLAvAsa-kamaLamAM vasanAra. haMsa-AdhAra-haMsanA vAhananA AdhAravAlA ane patrapUga-jJAnanA graMthothI yukata che. kamalazeTha kamalA-lamInA AvAsa-sthAnarUpa, haMsaparamahaMsacogIjanenA AdhArarUpa ane patrapUgavAhanonA samUhavAlo che. 2 gothI-vANIthI. 3 kamaLavikAzI che tene prasannatA ApI te Azcarya. 4 vimala nirmala che tene kAlAza ApI te Azcarya. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA vrata upara suradatta ane kamaLasenanI kathA. 283 je manuSya pArakuM paDeluM dravya sarSanA jevuM mAne che, tene sudhA ane dha vigerethI yukata e sarpa paNa mAna Ape che. je purUe pUrve pArakA harelA dravyothI pitAnA hAthane bAlyo nathI, te purUSanA uttama hRdayane agni paNa bAbata nathI. je levAthI "A cora che " ema lake kahe che, tevI adatta vastune vivekI purUSAe grahaNa karavI nahIM, paNa tene choDI devI. je adatta vastune leto nathI, te suradattanI jema A pRthvImAM kalAghanIya thAya che ane je tevI vastu grahaNa kare che, te kamasenanI jema niMdanIya thAya che. eka - suradatta ane kamaLasenanI kathA. jabUdvIpanI aMdara zatruoe nahIM kaMpAvelI caMpA nAme nagarI che. temAM haricaMdra nAme eka satvaguNa rAjA hato. nagarImAM suradatta nAme eka zeDa rahete hato. eka samaye te zeTha sAthe (sAthI laIne vepAra karavAne mATe dezAMtara javA cAlya. rastAmAM kara evA ceree tene mATe sAthe luMTI lIdhe. te samaye "have kaI dizAmAM javuM ? ema hRdayamAM akaLAIne te tyAMthI nAsI gaye. te mAnarahita sUryapuranagaranA udyAnamAM AvyuM. tyAM kAlA mukhavAle ke purUSa tenA jevAmAM AvyuM. suradatte tene pUchayuM ke "tuM ke che ane kayAMthI Avyo chuM? tArI AvI sthiti kema che? tArUM svarUpa mane kahe." te bebhe, A sUryapuramAM vimaLa nAme eka zeTha hatA, tene dhanaMjaya nAme huM putra chuM. dhana meLavavAne mATe huM paradeza gaye hato. pAchaLathI mArA pitA mRtyu pAmI gayA ane mArA gharanuM dravya rAjyamAM dAkhala thayuM ane paradezamAM meM navuM dravya upArjana karyuM nahi tethI huM dukhI chuM" suradatta bolyo, " tAre dravyanA nidhana zuM nathI? " dhanaMjaye kahyuM, "hA. nidhAna che, paNa temanuM pratyakSa ThekANuM huM jANato nathI " sureMdradatta bAye, " he nirdoSa baMdhu, je tuM mane ardho bhAga Ape to huM tane nidhAnanuM ThekANuM batAvuM." dhanaMjaye te vAta kabula karI. pachI te suradatta tene ghera gayo ane tyAM jaI jamIna upara eraMDAnA bIja vAvyA. tatkALa te bIjamAMthI eka aMkura pragaTele jaI teNe te ThekANuM batAvyuM. pachI te sthaLanI pRthvI khedI tyAMthI bhareluM eka nidhAna nIkalyuM, te baMnee tenI aMdara cAra kaTI suvarNa joyuM teoe temAMthI be be kaTI suvarNa vaheMcI lIdhuM. pachI suradatta potAne ghera cAlyo gayo. A arasAmAM te suradattane pitrAIbhAI kamaLasena nAme hato, te haMmezAM suradattanI sAthe dveSathI vartAte hate. te suradattanI prazaMsA sahana karI zakatA nahiM ane hamezAM tenAM chidrAja joyA karato hate; paraMtu puNyanA prabhAvathI suradatta sadA sukhI rahyA karato hate, eka vakhate te devapUjA karavAne mATe jatA hatA. tyAM rastAmAM yatna vagara eka Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, mudrAra tene jovAmAM AvyuM. tarataja te kSaNavAre pAcho vaLI gayo tene satvara pAcho Avela jeI kamalane pUchayuM ke, "bhAI, tuM satvara kema cAlyo Avyo?" suradatte anarthadaMDa jANuMne kAMi paNa uttara Ape nahIM. pachI kamaLasene tyAM jai AdarapUrvaka te mudrAratna laI lIdhuM. pachI beTI buddhithI te nahiM sahana karanAra kamaLasena suradattane ghera AvyuM. suradatte yogyatAthI tene jamADaya ane gharanI aMdara suvAryo. "huM Ane rAjA pAse zikSA karAvuM" evuM ciMtavI teNe te mudrAratna tenA gharanI peTImAM gupta rIte nAkhI dIdhuM. rAjAe zaNagAra paheratI vakhate te mudrAuna jevA mAMDayuM, ane lekAnA samUhe paNa jovAmAM mAMDyuM, paNa te kaI ThekANe jovAmAM AvyuM nahiM. rAjAe talAkSa- koTavALane bolAvIne A pramANe AjJA ApI-"bhadra! tuM hamaNAMja zaheranI aMdara te mudrAratnanI zodha karyo. " teNe zodha karI, te paNa te ratna malyuM nahiM. pachI paha vagADha jaNAvyuM ke, "je kaI mudAratna rAjAne soMpI deze, tene gunho mApha karavAmAM Avaze ane je pAchaLathI teno gunho jANavAmAM Avaze, te rAjA tene daMDa Apaze." A sAMbhaLI suradane kamalasenane kahyuM, "baMdhu, tuM te mudrAratna rAjAne seMpI de." kamalasena be , "te kayAM lIdhuM che?" suradatte kahyuM, "pelA devamArgamAMthI te lIdhuM che." te sAMbhaLI kamalasena be, "tuM A badhuM beTuM bole che." pachI kamalasene rAjAnI pAse jaIne kahyuM ke, "sudatte tamArUM mudrAratna spaSTa rIte lIdhuM che." rAjAe pUchayuM, "te kaye ThekANethI lIdhuM che? kamalasena be. "devagRhanA rastAmAMthI." te sAMbhaLI rAjAe kATavALanI mAraphata tene rUbarU teDAvyo, ane kahyuM, "te devamArgamAMthI ja ratna lIdhu che te lAvya, amAro paNa eja mArga che. " "meM te mudrAratna lIdhuM nathI." suradatte kahyuM. rAjA be ke, "tArA bhAI kamaLasene mArI AgaLa AvIne te vAta kahI che." te ratna pitAnA bhAI kamaLasene lIdhuM hatuM, ema suradatta jANato hatuM, tathApi te pApabhIru suradatta rAjAnI AgaLa kAMIpaNa kahyuM nahiM. suradatte kahyuM ke, "te pachI te kamaLana te ratnanuM ThekANuM jANato haze. kamaLasene kahyuM ke "te piTImAM che." pachI suradatte te peTI tapAsI, paNa temAMthI te nIkaLyuM nahiM. te vakhate kamalasene AvI jyAM pite te ratna nAkheluM te ThekANethI te ratna kADhI rAjAne batAvyuM, AthI rAjA suradatta upara ghaNAja nArAja thaye. ane bolyA, "are ! A pramANe pavitra kIrnivAlA badhA lekene tuM dharmanA kAryamAM chalathI kema chetare che?" rAjAnAM A vacana sAMbhaLI pitAnA karmanI sthitine jANate suradatta mauna dharIne ubhe rahyA. tarataja rAjAe tene vadha karavAnI keTavALane AjJA karI. pachI eka gadheDAne maMgAvI te upara tene caDAvyA. besUravAlA vAjitre ucca svare vAgatAM vAgatAM tene vadhyabhUmi upara laI jatAM jaI tenI priyA rukimaNane ghaNuM duHkha thayuM. tarataja teNIe zAsanadevatAne Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothA vrata upara caMdra ane sureMdradatta nI kathA. 285 uddezIne kAryotsarga karyo. kSaNavAre zAsanadevI tenI AgaLa pragaTa thaI. tene praNAma karI rukimaNa belI, "devi ! je mAre pati pavitra hoya, to tene sahAya kare, ke jethI zAsananI unnati thAya." te sAMbhaLI zAsanadevI satvara atula evA rAjakAramAM gaI ane tyAM sarva prakArane AkAra adazya karI dIdho ane zaheranI upara eka moTI zilA racI. bAMdhI lIdhelA purarakSako rAjAnI AgaLa AvyA ane badhuM nagara te vakhate AkulavyAkula thaI gayuM. rAjA tRSAtura thaye, kaI ThekANethI pANI mele nahiM. kAraNake te devIe prathamathI caturvidha a hAra paNa adazya karyo hato. rAjAe pitAnA maMtrInI AgaLa A vRttAMta kahyuM, eTale teNe kahyuM ke, "rAjanuM, A badhuM devatAe karyuM che." pachI tyAM vidhipUrvaka balipUjA vigere karavAmAM AvatAM devatAe pratyakSa thaIne rAjAe A pramANe kahyuM, " are rAjA, niraparAdhI suradattane zAmATe vRthA herAna kare che ? ati kara hRdayavAla pApI kamaLasenaja cAra che. teNe mudrAratna laIne suradattanA gharamAM chupAvyuM hatuM." te sAMbhaLI rAjA ane maMtrI baMne sAthe maLI AvI devInA caraNamAM paDayA ane A pramANe belyA, "devi ! ekavAra amAre aparAdha kSamA karo. pharIvAra evuM vicArI kAma nahiM karIe." pachI devI suradattane vimAnArUDha karI utsava sahita rAjamaMdiramAM laI AvI ane zahera uparathI zilA dUra karI, nagara rakSakene teNe baMdhamAMthI mukata karyA, catuvidha AhAra pragaTa karyo ane pelA kamalasenanuM mukha pAchala karI dIdhuM. devatAo bhAvathI mahA balavALA hoya che. pachI rAjAe suradattane pozAka paherAvI tene ghera mokalyo ane kamasenane dhathI smazAnamAM karyo. tyAM rAjAnA purUpie tene vividha mArathI mArI nAMkhe, te mRtyu pAmIne nArakI thaye. aho ! ugrakama tatkALa phala Ape che. avasara AvatAM suradatta pitAnI patnI sAthe gurUsamIpe vrata lIdhuM ane sAta kSetramAM ghaNu dhana kharcI nAkhyuM. te patnI rukimaNInI sAthe gADha tapa karI kamane kSaya karI kevaLajJAna pAmI mokSane prApta thayuM. A pramANe adattAdAnane cheDavAthI ane tene grahaNa karavAthI je sAruM ane mAThAM phala thAya che, te jANIne trIjA vratane aMgIkAra kare. iti tRtIyaM vratam AcAravALI pitAnI strImAM saMtoSa rAkhave ane strIoe pitAnA patimAM saMtoSa rAkha, e gRhasthane mATe vidvAnoe cothuM vrata kaheluM che. je purU Sa vagara te pitAnI strIne paNa tyAga kare che, teone yukitavaDe yatiothI paNa adhika jANavA. A pRthvI upara evA loka DA jevAmAM Ave che, paraMtu sarva janene parvanA divasomAM to strIne saMga sadA varjita karavo joie. kilaSTa buddhivAlA je purUSe parastrInI Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra abhilASA kare che, te purUSo yAvacaMdra sudhI caMdranI jema avazya duHkhane pAme che ane je purUSe AdarathI svadAra saMteSa rAkhe che, teo suredradattanI jema sukha tathA saubhAgyanuM pAtra bane che. caMdra ane suredradattanI kathA. A bharatakSetramAM nivAsI janene sukhadAyaka evI mithilA nagarImAM caMdra, ane suredradatta nAme be sagA bhAIo rahetA hatA. eka vakhate caMdranI vAhanazALAmAM munioe jemAM strIo rAsakIDA karI rahI hatI evuM varSa cAturmAsya karyuM. te muniee tyAM brahmacarya vratanI dezanA ApI te sAMbhaLI caMdra ane sureMdradatte parastrI tyAga aMgIkAra karyo. eka vakhate koI eka vyaMtara devI te baMnenA zIlanI parIkSA karavAne strInuM rUpa laI prathama caMdrane ghera gaI. rAtre ughAta karatI ane sarva AbhUSaNothI vibhUSita evI te strIne dekhI caMdra hRdayamAM jAgrata thaI vismaya pAmI gaye " dhiSyanA madhyabhAge rahelI tArAhinI rUpasaMpattine joI caMdrameha pAme emAM kAMI paNa Azcaya na hatuM. caMdra tene kahyuM, "suMdarI ! tuM koNa che ?" te bolI "huM rAjaputrI chuM" caMde kahyuM, "zA mATe AvI che?" te bolI. " tamArA rUpathI meha pAmI huM kAmAthI thaI ahiM AvI chuM." te sAMbhaLI caMdra pitana parastrItyAgane niyama che daI kSaNamAMja te strImAM Azaka banI gaye. te darIe caMdranuM vacana harSathI svIkAryuM, paraMtu teNIe kahyuM ke, "te tame mArA manamAM rahele mAro eka dehada pUre kara " " tArA manamAM zo dehada che ? te hamaNAM ja kahe huM te jaladI pUro karUM." caMdra AturatAthI pUchayuM, te sAMbhaLI te bolI. "mane tamArI nAsikA Apa." mohita thayelA cadra tarata chedIne pitAnI nAsikA teNune ApI. mUDha hRdayavAlA purUne kAMI paNa akRtya hetuM nathI. te nAsikA laine te vyaMtarI aTTahAsya karatI AkAzamAM cAlI gaI. kAraNake, te tenI parIkSA karavA mATe ja AvI hatI. "have huM savAre lekene zI rIte mukha batAvIza." ema hRdayamAM ciMtavate caMdra pachI nibha kApIne mRtyu pAmI gaye. parastrInA abhilASathI te ghera narakamAM paDe. tethI zuddha hRdayavAlA purUSoe parastrInI IcchA paNa na karavI joIe. caMdragraha paNa bRhaspatinI strInA saMgathI kalaMkita thayele A vizvamAM vikhyAta che, te viSe kaI jAtanuM Azcarya mAnavAnuM nathI. " te yaMtarI pachI teja rAtre vizeSa suMdara avayava banAvI sureMdradattanA navIna AnaMdadAyaka bhavanamAM gaI. tyAM sureMdradatte tene pUchyuM, eTale teNIe ghaNe neha darzAvatAM prathamanI jema potAnuM svarUpa kahyuM. te sAMbhaLI sureMdradatta bolyA, "prANIone nehane laIne tAva Avyo hoya tevuM avazya duHkha thAya che, june dIva paNa snehane laIne 1 dhiSNa eTale nakSatra ane pakSe sthAna. 2 sneha eTale tela. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cethA vrata upara caMdra ane sureMdradattanI kathA takALa pite bujhAI jAya che. kadi te sneha karavo hoya, te gRhasthoe pitAnI strI vigeremAM kare, paraMtu jJAnazALI purUSae te parastrIne sneha naja kare. vaLI meM gurUnA mukhathI parastrItyAganuM vrata lIdhuM che tethI gurUnA vacanavaDe huM te vratane bhaMga nahiM karuM, tAre paNa e vrata pALavuM joIe. e vrata pALavAthI sarva jAtiomAM abaLA kahevAtI evI strIonuM eja baLa vikhyAta gaNAya che." vyaMtarI bolI. "svAmI, tapane pAkhaMaoe chetaryA che kAraNake, pratyakSa sukhane tyAga karAvI saMzaya bharelA sukhamAM lalacAvI nAkhyA che. je tamArA hRdayamAM svarga mekSa che" e nizcaya hoya, te te paraloke javA zivAya malavAnA nathI, te A pratyakSa sukha ahiM bhagavI . >> sureMdradatta bolyo, " kadi huM te muniothI chetarAyo heI, te bhale, temAM tAre zuM che ? tuM te tAre sthAne cAlI jA ane tArA hRdayane svastha karyo. " A pramANe kahI maryAdA jANavAmAM catura evo sureMdradatta mauna dharI ubho rahyo, pachI te vyaMtarI tene daDha nizcaya jANI tenI guNazreNIthI rAjI thaI be kuMDaLa mukIne potAnA sthAnamAM cAlI gaI. evI rIte ujavaLa e dharma paNa bIjAene raMjita kare che. 1deSAzraya chatAM jenI daSTi tamathI lapAtI, nathI, tene levAmAM svara paNa ghuvaDa pakSInI jema siddhi ApanAre thAya che. sureMdratta te velAye harSathI svAdhyAya dhyAna karavA lAgyA ane te vyaMtarInA dehanA svarUpane hRdayamAM bhAvavA lAgyuM. te Avazyaka kriyA karI devAmAM pitAnI zayyA juve, tevAmAM te zayyA upara rahelA be kuMDale tenA jevAmAM AvyAM. A tarapha caMdranA gharamAM tenI strI pitAnA priya patine marele dekhI ghATA svarathI pokAra karavA lAgI. strIone e svabhAva che. te piokAra sAMbhaLI nagaranA madhyamAM rahele sarva svajana samUDa ekaThe thaI gaye, teomAM sureMdradatta vadhAre zeka karavA lAge. sureMdradatte pitAnA bhAInuM badhuM mRtakArya karyuM, A pRthvImAM ati muzkelI kAya AvI paDe tyAre badhuja ubhuM rahe che. eka vakhate kaI jJAnI sAdhune joI sureMdradatta caMdranA mRtyune ane pelA be kuMDane vRttAMta pU. tyAre te munie vyaMtarIe racelA sarva pUrva saMbaMdha tene kahI saMbhaLAvyA. pitAnA baMdhane evI rIte nAza sAMbhalI sudradatta vairAgyavAnuM thaI gaye. chevaTe sarva saMgane parityAga karI teNe teja sAdhunI samIpe vrata grahaNa karyuM, 1 ghuvaDapaNe daSAzraya eTale doSA-rAzine Azraya. arthAta ghuvaDa pakSI rAtre dekhe che. pakSe doSone Azraya. re tama ghuvaDa pakSe aMdhakAra ane pakSe ajJAna. 3 vAma svara eTale ghuvaDa pakSe naThAre avAja athavA DAbI taraphane avAja je rAtre ghuvaDa pakSI DAbI tarapha bole te kAryanI siddhi thAya che ema kahevAya che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI vimaLanAtha caritra. ane uttama tapa Acayu. akhila siddhAMtanuM adhyayana karI aMte anazana lai te mRtyu pachI devatAomAM uttama mahedra thayA. A pramANe je sureMdradattanI jema brahmaca dhAraNa kare che, tee manuSya chatAM paNa devatA ane dAnava vigerene pUjanIya thAya che, iti caturtha vratam purUSa icchAvaDe dhanadhAnya vigere parigrahanuM pramANa kare che, te zramaNeApAsaka purUSane pAMcamuM parigrahaparimANuvrata kahevAya che. e vrata grahaNa karavAthI samyakatvamUla kharavAnu... grahaNa paNa thAya che, kAraNake, ethI sarve nA niyama thai Ave che. je sadgu ddhivAlA purUSa vidhivaDe parigrahapramANanu vrata pAle che, te purUSa devadattanI jema sukhI thAya che, je purUSa e vrata grahaNa karI pachI tenI virAdhanA kare che, te jayadattanI jema maraNAdi duHkha pAme che, tethI vivekI purUSe tenI virAdhanAne tyAga karavA. devadatta ane jayadattanI kathA. priyakara nAme eka gAmamAM devadatta nAmanA eka vaNika hatA, tene chAyAnI jema daridratA sAthe rahetI hatI. tene jayadatta nAme eka mitra hatA, te paNa tenA jevA ja nina hatA. kAraNa ke, A pRthvImAM samAna zILamAM maitrI thAya che. eka vakhata devadatta sAthe bhAtuM lai dhana meLavavA mATe grAmAMtara jatA eka bhayaMkara aTavImAM AvI caDayA. tyAM kAi nadInA tIra upara te bhAtuM khAvA beThe, tevAmAM kai eka strI vanamAMthI tyAM AvI. teNIne joi vismaya pAmI jevAmAM te kAMi kahevA jatA hatA tevAmAM ta strI beAlI, "badhA! mArU vacana sAMbhaLa-atyAre kSudhAthI mArA ravAmInA prANa jAya che ane tu jame che te tane ghaTita nathI. me` je kahyuM teneA vicAra karyAM. kSudhAnA jevA bIjo koi roga nathI, kAraNa ke, tenAthI prANa jAya che ane annanA jevuM auSadha nathI ke, je khAvAthI kSudhAnA roga tarata cAlyA jAya che." te mAreA banevI kayAM che ? ' devadatta pUchayuM. " tuM mArI pAchaLa cAla, tane te batAvuM." te strIe kahyuM, te pachI te devadatta teNInI pAchaLa cAlyA. keTaleka gayA pachI bhukhyA, tarasyA, zrAMta, bhrAMta ane saMpatti rahita te purUSane teNe pRthvI upara paDelA joyA. teNe peAtAnA hAtha lAMbe karyAM eTale devadatte tene bhAtu ApyuM. pachI pelI strI kheAlI, "he sajjana, have jala lAvI ApI mArA patine sAjo karI de. " teNe pUchyuM, " ahiM jala kayAM che ? " " ahi' pAsenA eka khADAmAM jala che. '" te strIe kahyu.... te pachI devadatta teNInI pAchaLa tyAM gayA. te khADAmAMthI devadatta jala kheMcavA lAgyA, tevAmAM te kapaTI strIe tene khADAmAM haDaselI nAkhyA, paNa te paDatAM paDatAM vacce AvelI eka vRkSanI zAkhAne vaLagI rahyA, te zAkhA upara rahetAM te ,, Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA vrata upara devadatta ane jayadattanI kathA. ra89 khADAnI dIvAlanI aMdara eka vivara tenA jevAmAM AvyuM tarataja te zAkhAne che daI ti zuddha hRdayavAle devadatta nirbhaya thai te vivaramAM peThe. temAM AgaLa jatAM pelI strInI sAthe raheze ane anya dukhenA bhArathI mukata thayelo eka vidyAdhara siMhAsana upara beThelo tenA jevAmAM Avyo. devadate te strIne praNAma karIne kahyuM, "hena A zuM banyuM? tuM ahiM kayAMthI AvI? ane A agraNe purUSa keNa che?" te bolI-"he amRtanA siMdhu baMdhu, amArA baMnene saMbaMdha sAMbhaLa, vidyAdharothI virAjita evA ramaNIya vaitADhaya parvata upara rathanUpuracakravALa nAme nagara che. tenagaramAM A ratnacUDa nAme mArA svAmI sadA rAjya kare che. te vaitADhaya parvatamAM mukhya bhavanarUpa evuM A amArA baMnenuM kIDA sthAna che. kAraNake, vidyAdharane ane devatAone eka kIDA sthAna hoya che. eka vakhate ame baMne eka dArUNa aTavImAM krIDA karavAne AvyA. tyAM caMdrazarmA nAmanI eka vyaMtarIe Azrita kareluM ghATuM AMbAonuM vana hatuM. temAM eka AMbAnA vRkSane phaLeluM joI mArA pati khuzI thayA. te vananA devatAnI rajA lIdhA zivAya temaNe te AMbAnAM phale grahaNa karyA. tatkALa krodha pAmelI te devIe mArA patine bAMdhI lIdhe. pachI huM eka charI kheMcI mAruM mastaka chedavAne taiyAra thaI, te devIe AvI mAre hAtha pakaDayo ane kahyuM ke, "vatsa ! AvuM sAhasa kema kare che? tuM icchita varadAna mAgI le." meM kahyuM, "mAre te mATe je vara che, te varaja che. bIjA varanI kAMI jarUra nathI. te mArA varane baMdhanamAMthI cheDI dyo ane vegathI pitAnA amRtarasathI tenI upara siMcana kare." devIe kahyuM, "huM tenA baMdhane mekSa te karIza, paNa jyAre te kaI musApharanA bhAtAnuM bhajana karaze, tyAre te taddana sAjo thaze. pachI tAre te musA. pharane hAthanI cAlAkIthI kuvAmAM nAkhI de." te devatAnA kahevAthI mUDha buddhivAlI evI meM tane kuvAmAM nAkhe. he baMdhu, te bhrAMtithI thayelA mArA navA aparAdhane tuM kSamA karaje. upakAra karanArA purUSane apakAra kare e moTuM pApa che. have mArI upara prasAda karI tuM vaitADhaya parvata upara AvyA ke jethI ame baMnene tArA samAgamanuM sukha prApta thAya." pachI hRdayane harSita karanArA te baMne daMpati te kRtArtha evA devadattane upakAra karavA mATe pitAnA parvata upara mAna pUrvaka laI gayA ane tyAM tene harSathI aneka niSa vidyAo ApI, tethI te vidyAdhara banI gaye. duHkhI sthiti vakhate dAna ApavAthI mA phala thAya che. tene mATe kahyuM che ke, "saMpattimAM niyama, zakitamAM sahanatA, yauvanavayamAM vrata ane darighamAM dAna e ghaNuM alpa haya, to paNa tethI moTo lAbha thAya che." pachI tyAM devadatta vidyAdharanI uttama kanyAone paraNyo ane teNe potAnA 1 varadAna athavA pati. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrI vimaLanAtha caritra. nagaramAMthI peAtAnA mitra jayadattane tyAM khelAbve, jeo ghaNuM prApta karI bIjA peAtAnA pakSavAlAne khelAvatA nathI, tenAthI te svapakSIone khelAvanArA kAkapakSI paNa uttama gaNAya che. je bhAjana 1mitrasahita karAya che, te puNyanuM kAraNarUpa che ane je mitra rahita bhAjana che, tene zuddha draSTivAlAee ratameAmaya bheAjana kaheluM che. eka vakhate avidhajJAnI labdhivALA ane svahita sAdhavAmAM ta5 : evA kAI cAraNu muni tyAM AvyA. te sAMbhaLI sadbhAvathI bharelA devadatta jayadattane sAthe lai temane namavAne ane potAnA bhArane haNavAne gayA. teNe gurUne pradakSiNA karI ane namI je pUrve byatarIe karelA, te peAtAnA sava* vRttAMta puyeA. te sAMbhaLI muni khelyA-" te byaMtarI pUrvabhave tArI vheja hatI. te duHzILA thavAthI teNIne te krodhathI gharanI bAhera kADhI mukI pachI te tApasI thai hAthI tapa karI mRtyu pAmIne vyaMtarI thai. tArAmAM sattvaguNu hevAthI te tane kAMI paNa karI zakI nahi, paraMtu teNIe vidyAdharIvaDe hArUM bheAjana levarAvyuM ane tArA vadha karavA tane kuvAmAM nakhAvyeA. jaM tune tu vara bhaveAbhava rahe che. keAi sArA bhAgye tane te kuvAmAM vRkSanI zAkhA maLI AvI. prANIAne pUnuM puNya duHkhamAM sahAya kare che ' devadatte punaHgurUne puchyuM, " narakanI prApti zAthI thAya ? '' gurUe kahyu, rAyathI svabhAvika rIte narakanI prApti thavAnA sa bhava che. kAraNake, prANIne A pRthvI upara meTA parigrahane laine AraMbha thAya che, ane te Ara'bhathI jIvahiMsA thavAthI ane jIva'sAthI narake javAnA saMbhava che. " te muninAM AvAM vacana sAMbhaLI te ba Mne bhAiee hRdayamAM bhAvanA bhAvI pApane naza karanAre rAjyagrahaNa na karavAne niyama grahaNa karyAM. te uparAMta teoe dhana dhAnya vigere peAtAnA nava prakAranA parigrahane icchA pramANane bIjo paNa niyama aMgIkAra karyAM. ,, tevAmAM eka samaye AyuSyanA kSaya thatAM rahnacUDa vidyAdhara aputra mRtyu pAmyA. pachI vidyAdharAe AvI devadattane AdarathI A pramANe kahyu', " tame AraMbhavAlA prANI Ane sArarUpa evA amArA rAjyanA bhAra grahaNa karo " devadatte kahyu, " rAjyanA saMgraha karavAmAM mane gurUe niyama ApyA che, tethI mArAthI te nahIM levAya. '" pachI teoe te pramANe jayadattAne kahyu, jayadatte te sarvAM mAnya karI rAya aMgIkAra karyu. je prANI Azravane rokatA nathI, te -suvRta heAya, tepaNa jaDanA AzrayathI ghaTI pUrI thavAne aMte jema te DubI jAya che, tema te alpa samayamAMja DubI jAya che. te vakhate ghAtakI evA geAtranA leAkeAe jayadattAne rAtre mArI nAkhyA. te marIne gheAra naraka 1 mitra aeTale ae arthAt sUryanA udaya hoya tyAre (sUryanI sAkhe) svajana mitrA sAthe. 2 tame!maya-adhakAramaya pakSe tame guNI. 3 Azrava eTale karmanI Avaka. TIpakSe jalanI Avaka. 4 suvRtta-sArI vattaNUka TI pakSe goLAkAra. 5 jaDapakSe jala. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA vrata upara rohiNeyanI kathA ne ane lokonA apavAdane prApta thaze. temaja pAMcamAM parigraha parimANa vratane pALavAthI devadattAne A leka ane paralokamAM parama sukha prApta thayuM. te bAramA devakane pAme. sukASTa. a65saMgavALe ane Azravane rokanAre purUSa vahANanI jema pite tare che ane bIjA guNavALane tAre che. tethI uttama purUe te pAMcamuM parigraha parimANa vrata pALavuM joIe. e vrata pALavAthI bIjA sarva vratanuM pAlana thAya che. dayA (ahiMsA) vigere A pAMcatra paMcamahAvratanI apekSAe gRhasthonA pAMca aNuvrata kahevAya che. phati uttama taka. daze dizAomAM javAne mATe je pramANa karavAmAM Ave, tene paheluM dikyurimANu nAme guNavrata buddhivAnuM purU kahe che. A diviti nAme paheluM guNavata grahaNa karI jemAM tene pALe che, teo rihiNeyanI jema svajIvanuM ane parajanuM rakSaNa kare che. ane je te vrata aMgIkAra karI pramAdathI athavA lebhathI tene vidhe che, teo te rauhiNeyanA pitAnI jema nAza pAmI jAya che. rahiNeya ane tenA pitAnI kathA. pitana nAmanA nagaramAM mRgAMkamukha nAme eka rAjA hatA. tene nItighaTa nAme eka maMtrI hatuM. te maMtrIne rohiNuM nAme priyA hatI. eka vakhate rahiNI sagarbhA thaI, tyAre te maMtrIe eka joSIne puchayuM ke, "A strIne zuM Avaze?" joSIe kahyuM. putra thaze, paNa tene vIsa varSa sudhI yatnathI chupe rAkhave je chupa nahIM rAkhe. te te tamArA kuTuMbano kSaya karaze, te vIza varSa pachI sArUM karaze, emAM kaI jAtane saMzaya nathI. have tamane egya lAge te tamAre vicArIne karavuM." maMtrI nItighaTe joSInAM A vacano sAMbhaLI tene ghaNuM dravya ApyuM. pachI gya samaye sthiratAvALI rohiNIe eka putrane janma Ape. maMtrIe te putrane tenI mAtA sAthe bhUmigRha (bheMyarA) mAM rAkhe ane hiNanI bahene tyAM rahI tenuM sUtikAkarma karyuM. te putrane pi rAkhavAthI pitAe tenuM nAma paNa pADayuM nahiM. mAtA rohiNInA putrapaNAthI te rohiNeya evA nAmathI elakhAvA lAge. te bhUmigahamAM rahIne ja vRddhi pAmyo. pitAe tyAM upAdhyAyanI pAse zAsanA samUhanuM adhyayana karAyuM. te maMtrInA gharanI sAme ratnamALA nAme eka viduSI kanyA rahetI hatI. eka vakhate teNIe te paMDitane AgrahathI puchayuM ke, "tame haMmezAM ahiM kyAM jAo che? te satya kahe." te paMDite rohiNeyane bhaNAvA javAne navIna vRttAMta kahI dIdhe. buddhinA 1 sukAcha-sArA lAkaDAnuM. 2 guNavAlA pakSe dorI vAlA. pakSe sArI dizAvALuM. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, bhaMDArarUpa evI te kanyAe tyAM javAne eka suraMga karAvI ane te raste jyAM te catura rauhiNeya hatuM, te bhUmigRhamAM AvI. tene dekhI rauhiNeye puchayuM, "tuM koNa che ane ahiM zA mATe AvI che?" te kanyA belI,-"huM dhanadattanI ketukapriyA putrI chuM, kaLAvAnane priya ane budha e tuM rauhiNane putra bhUmimAM vAsagRha karI rahela che tene AdarathI jevAne kaNa na Ave ? je hRdayamAM A nagara jovAnI mArI icchA hoya, te mArI sAthe AvyA huM tane badhuM nagara batAvuM." pachI te rohiNe teNInI sAthe jaI rAtre badhuM nagara avalokana karyuM. keI bIjA pradezamAM jatAM tene koI vidyA siddha yogI ma. teNe tene vidhipUrvaka yogya vinaya karyo. tethI te gI hRdayamAM harSa pAmI gaye. mana e meTA purUSanuM dhana che. te giIe rohiNeyane adazya thavAnI vidyA ApI. vidyA meLavavAmAM mukhya upAya vinaya kahevAya che. te vidyApAThathI siddha karI, eTale tenAthI te avArita gati thA. maNi, maMtra ane auSadha vigereno prabhAva aciMtyaja che. eka vakhate rohiNeya te dhanadattanI putrIne paraNyo ane teNe tene te bhUmiDanA eka bhAgamAM sthiti rahitapaNe rAkhI. pachI teNe pelA upAdhyAya pAsethI navIna adhyayana levuM baMdha karyuM. jyAM sudhI bIjuM vyasana na lAge tyAM sudhIja vidyAnuM vyasana rahe che. eka vakhate te rohiNeya vidyAnA balathI cerI karavA mATe cAlyo, joSInuM vacana prANIone mATe anyathA thatuM nathI. vidyAnA prabhAvathI ke jene sAva dekhI zakatA nathI e te sarvanA ghara mukIne rAjAnA gharamAM gaye, ane rAjAne ozIkethI kharatna DhALa, purI, ane darpaNa laI te punaH pitAne ghera cA AvyuM. tenA pitA kharekhara tenuM AvuM caritra zIvra jANatuM na hatuM. kAraNake gUDha hRdayavAlA purUSenuM caritra jANavAmAM AvatuM nathI. prAtaHkAle rAjAe jAgrata thaIne sarva joyuM, tyAM te khavigere cAra vastuo tenA jevAmAM AvI nahiM; pachI rAjAe paheregIrAne belAvI kedha lAvI A pramANe kahyuM, "are ! tame haMmezAM mArUM ghaNuM dravya khAI jAo che ane mArA sarvasvane ceranArA chatAM nirbhaya rahenArA lokone kema pakaDatA nathI? zuM tamArAmAM koI dama nathI?" teoe rAjAnI AgaLa A pramANe kahyuM, "rAjana ! ame jAgatA rahIe chIe, tApaNa tamArA cehanuM darzana thatuM nathI, te te meTA corane ame zuM karI zakIe.?" te vakhate maMtrIe kahyuM ke svAmI, te cora ke vidyAsiddha purUSa che, te te parAkramathI sAdhya thaze nahiM, paNa koI upAyathI sAdhya thaze, tethI te corAelI cAra vastuo tamAre hAtha Avaze." rAjA che. "maMtrI, e upAya zuM che? te kahe." 1 kalAvAn pakSe caM. 2 budha rohiNane putra che. 3 jene kaI jatAM AvatAM rokI na zake evo. . Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA vrata upara rauhiNeyanI kathA maMtrIe kahyuM, "prabhu! rAjamArgamAM eka mahela karo. pachI te mahelanI aMdara tamArI putrI vAsavadattAne rAkhe. te siddha purUSa tamArI putrIne vaza thaIne tyAM Avaze. te pitAnA bAhya ane atyaMtara baMne svarUpane viSaya rasane laIne gepavI zakaze nahiM, tethI te pragaTa thaI Avaze. pachI pAchaLathI badhuM thaI Avaze." maMtrInA kahevA pramANe rAjAe karyuM. rAtri thatAM rauhiNeya tyAM AvyuM. rAjakumArInene jotAM ja te mohita banI gaye ane tethI teNe pitAnuM zarIra rAjakumArIne batAvyuM. kAmadevane jItanArUM tenuM aMga ane pelI kha vigere cAra vastuone dekhI te suMdaramAlAthI zobhatI rAjakumArI vAsavadattA kAmAtura thaI gaI. teNIe puchayuM, "tame keNa che?rohiNe uttara Ape, "jeo rAtre pArakA gharomAM pharanAra che, te mAMhelo huM chuM, te vicArI le." rAjakumArI belI, "A tamArI pAse khaga vigere vastuo che, te tame kayAMthI meLavI che?" teNe kahyuM, " te meM rAjAnI pAsethI harI lIdhI che." rAjaputrI bolI, " tamArAmAM evI kaI siddhi athavA abhuta buddhi che ke jenAthI tame akhalitapaNe sarvatra Ave che ane jAo cho ? te kaho." pachI rahiNeye potAnuM anupama kuLa ane vidyAnI prAptinI badhI vArtA kahI saMbhaLAvI. strInI prArthanAthI karyo purUSa sarva guhya vAta na kahe ? pachI kAmane vaza thaI teNe te sarva rAjaputrIne arpaNa karI dIdhuM ane dIpakanA agninI sAkSIe tenuM pANI grahaNa karyuM. tyArabAda rauhiNeya pitAnA bhumigRhamAM jaI sukha nidrAye suI gayo. ahIM rAjakumArI kha vigere cAra vastuone lai rAjAnI pAse AvI. pitAnA kha vigerene je rAjAe kahyuM, "vatsa ! A cAra vastuo tane kayAMthI prApta thaI ? te kahe." rAjakumArI bolI, "mahelamAM AvelA cAra pAsethI mane A cAra vastu maLI che." rAjAe kahyuM "tuM te corane ahiM kema lAvI nahiM? athavA te cera bhaya pAmIne kayAMka cAlyo gayo haze." "pitAjI, huM te cArane tamArI pAse lAvIza." putrIe uttara Ape. A pramANe kahI te vAsavadattA zarIre suzobhita thaI maMtrIne ghera gaI. teNIe maMtrIne kahyuM ke, "mArA pitA tamArA putrane bolAve che. te sAMbhaLI maMtrI bece, "mAre putraja nathI." pachI vAsadattAe rAtrine badhe vRttAMta maMtrIne kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLatAM ja maMtrI saMjama pAmI gaye. pachI teNe pitAnA putrane puchyuM eTale teNe pitAnI AgaLa sarva satya hakIkata kahI ApI. pachI maMtrI nItighaTa rAjaputrI vAsavadattAne sAthe lai rAjamaMdiramAM AvyuM. rAjaputrIe potAnA pitA AgaLa kahyuM ke, "A maMtrInA putre adrazya vidyAthI tamArA kho vigere corI lIdhAM. te sAMbhaLI rAjAe zaraNe AvelA maMtrIne kahyuM ke, "tamArA putre cerI karI che, mATe have tene maraNane ja zaraNa thavAnuM che." maMtrI namana karIne rAjA pratye be, "rAjana ! te mAre putra Apane jamAI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra. thaye che, mATe te kadi paNa vadha karavAne gya nathI." Azcarya pAmelA rAjAe pitAnI putrIne puchayuM eTale putrIe badhI yathArtha vAta jaNAvI. rAjAe punaH kahyuM. "te paNa maMtrI ! tamArA putrane ahIM lA." pachI maMtrIe pilA joSInI vAta pragaTa karI. jyAre samaya pUrNa thaye, eTale maMtrIe pitAnA putra rohiNeyane bhUmigRhamAMthI bAhera kADha. rohiNeya maTI samRddhi sAthe rAjAnI AgaLa AvyuM. rAjAe potAnA jAmAtAnA mehane laIne tene anya rAjya ApyuM. ane pelA joSIne ghaNuM dAna ApI sanmAna karyuM. kaI vakhate maMtrI nItighaTe pitAnA putra rohiNeyanI sAthe gurUnI pAse jIvadayA sahita piluM digvirati vrata aMgIkAra karyuM. ekadA sImADAnA zatru rAjAonI sAthe rohiNeyane yuddha thayuM, temAM te rAjAone rohiNe jItIne nazA mukyA. pitAnI preraNAthI rahiNeya temanI pAchaLa de. ghaNe mArge jaI rauhiNeye pitAnA pitAne kahyuM ke, "ApaNe nagarathI ahIM keTale raste AvyA ? " "ApaNe se yojanA AvyA chIe." maMtrIe uttara Ape. te sAMbhaLI rohiNeya tyAM ja sthira rahe. pitAe kahyuM, "vatsa, tuM ahIM kema sthira rahyuM ?" te be "pitAjI. ApaNe digvirati vrata lIdhuM che, tenA bhaMganA bhayathI huM ahIM rakA chuM." pitAe jaNAvyuM. "vatsa ! sukha thAya tevI rIte niyama pALave ghaTe che, tethI te vrata AgAravAnuM kahevAya che." rohiNeya be , "janaka! je purUSa paravaza hoya, te tene mATe AgAra kahelA che, paraMtu je te svavaza hoya temaja paheluM saMhanana hoya, te tene mATe AgAra kahetA nathI." pitAe kahyuM, "vatsa ! A zatruone cheDavA na joIe, mATe AgaLa cAlya." "kadi paNa niyamane bhaMga karIza nahi" putre kahyuM. pitAne krUra ati AkAre AgraDa chatAM paNa te rohiNeya kara na thayo. rohiNeya saumya hatuM, eTale te kUra na thAya. je rohiNeya dUra thAya, te te tizAsathI virUddha gaNAya. pachI rohiNeyane pitA nItighaTa tenA putre ghaNe vAryo, chatAM te mUDhabuddhivALe dveSI thaI keTaluM eka sanya laI zatruonI pachavADe cAlyo. tene joI zatruoe jANyuM ke, "A mANasanI pAse sainya che ane vaLI te vANI che, te ApaNane zuM karI zakaze ?" AvuM ciMtavI te zatruo baLathI pAchA vaLyA. ane teoe maravAne nizcaya karI te maMtrIne yuddhamAM mArI nAkhyo. je manuSpo nItidharmanA draSI bane che, teonuM zubha thatuM nathI. vaLI kahyuM che ke, "DAhyA purUSoe mahIkathI nAzI jatA zatrunI pAchaLa javuM nahiM. je te maravAno nizcaya kare-maraNIya . 1 rahiNeyano artha budha graha thAya che. tene jyotiSamAM samyagraha kahela che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamA vrata upara svarNazekhara ane mahendranI kathA. 295 thAya, te tenAmAM zaurya kadAcita pragaTa thaI Ave. tiSInA SIonuM kuzaLa thatuM nathI, vidyAnA ASIone jIvita TakatuM nathI, nItinA dveSIone lamI rahetI nathI ane dhamane zreSIone te kuzaLa, AyuSya ane lakSamImAMthI eka paNa rahetuM nathI." pitAnA mRtyunA khabara sAMbhaLI rohiNeya parama vairAgyane pAmI gaye. pachI pitAnA putrane rAjya upara besArI pote dIkSA grahaNa karI, te vrata pALI ane anazana laI mRtyu pAmI sukha saMpattimAM caDhayAtA evA amruta devalokamAM gayA. A pramANe hiNeya digvirati vrata pALavAthI sukhI thayo, ane tene pitA nItighaTa te vrata bhAMgavAthI zatruone hAthe mAryo gayo. maMtrI nItighaTa doSAkara ane rohiNeyathI varjita rahyo tethI tene deha tamathI grasta thaye, e avazya ghaTitaja thayuM. te baMnene A leka ane paralokamAM parAbhuti thaI hatI, te uparathI A chaThuM vrata pALavuM joIe ke jenAthI kaSTa na thAya. iti Satrata. je bhegapaganI vastuomAM vajevA gya hoya, te vajI zakAya tevI na hoya, te tenI aMdara amuka saMkhyAne niyama dhAravAmAM Ave, te bIju guNavata kahevAya che. te bIjA bhegapaga nAmanA guNavratane je dharmaparAyaNa purU nitye aMgIkAra karI pALe che, teo svarNazekharanI jema dIrgha AyuSya ane paralokamAM sagatine prApta thAya che ane je purU te vrata laI tenI virAdhanA kare che, teo mahedranI jema alpa AyuSya ane paralokamAM dugatine prApta thAya che. svarNazekhara ane mahedranI kathA. caMdana nAmanA nagaramAM zaMkhanA jevA ujavaLa yazavALe zakha nAme eka rAjA pUrve thayo hato. te nagaramAM yazodhavaLa nAme eka zreSThI rahetA hatA. te zeThane maheMdra ane varNazekhara nAme be putro hatA. te baMne yAvana vayane prApta thatAM eka vakhate chIe temane puchayuM ke, "tamo baMne tamArA kuTuMbano nirvAha zI rIte karaze?" te sAMbhaLI teomAM moTA pavitra putre pitAne kahyuM ke, "huM uttama dezAMtare jai vepAra karI mArA kuTuMbano svakuLanI yogyatA pramANe nirvAha karIza." bIjA putre kahyuM ke, "huM be rAjaputrIone paraNu rAjA zaMkhane zaheramAMthI bAhara kADhI mukI rAjA thaIne mArA kuTuMbane ane bIjAne nirvAha karIza. pitAjI, tamAre tenI zI ciMtA che?" 1 nItipaTa-nItinA ghaDe hoya te ( ajJAna-mithyAtva vege ) de.bAkara doSanA khANarUpa thAya athavA caMdra ane rohiNeya budhathI varjita hoya, te te tama-rAhuthI grasta thAya che. pakSe tama-ajJAna. 2 ekane parAbhUti-moTI samRddhi ane bIjAne parAbhUti-parabhava thayo hato. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrI vimaLanAtha caritra. nAnA putranAM AvAM vacana sAMbhaLI pitAe krodhathI kahyuM, "are vAcALa ! AvuM amaMgaLa ane ayeAgya pratyakSa kema khele che ? tuM mArUM ghara cheDI de, nahIM teA tArA deha raheze nahIM. tuM amArUM duHkha laIne dUra thA ane tevIja rIte tArA kulanuM rakSaNa karyAM. ' A pramANe tarachoDIne pitAe tene khaLAtyAre kADhI mukayA. te tyAMthI nIkaLIne sArA matavALA nAgapura nAmanA nagaramAM gaye. tyAM lekhazALAmAM rahelA cAMda vidyAomAM catura evA pAThakane praNAma karI teNe A pramANe kahyuM, " upAdhyAyajI, Apa mane ghaNI uttama kaLAe bhaNAvA, " te sAMbhaLI upAdhmAye kahyuM ke, vatsa mArI pAse khuzIthI adhyayana karyAM. " pachI adhika buddhivALA tene upAdhyAya AdarapUrvaka bhaNAvAM lAgyA. te joi bIjA abhyAsIe tenI upara matsarabhAva darzAvA lAgyA. paNa te temanA manane sateASa ApavA mATe tenI darakAra karatA nahiM, leAkeAmAM kahevata che ke, samavAyasa'pa che, teja jaya ApanArA thAya che. te pAThazALAmAM lakSmIpati rAjakumAra sadA vidyAbhyAsa karavA AvatA. tenI pAse jaIne e traNa zekhara vividha jAtanuM jJAna sAMbhaLateA hateA. teNe sa lipi ane vizvamAM vikhyAta evI aneka bhASAe jANI lIdhI. gurUnA prasAdathI zuM na thAya ? 66 A arasAmAM magadha dezamAM caMdra nAme eka rAjA hateA. te rAjAne dhAriNI nAmanI rANInI kukSithI mRNAlinI nAme eka putrI thai hatI. te caiAvanavayane prApta thai. teNInA jevA koi kSatriyajAtinA prakhyAta vara maLatA na hateA. tethI rAjA ciMtAtura rahetA hatA. tene te putrI ciMtA ApanArI thai paDI. eka vakhate rANIe rAjAne ciMtAtura joi puchayuM, " svAmI, tamane zuM kAMi pIDA che ? " te sAMbhaLI rAjAe kahyuM, ,, 66 ,, mane putrI haMmezAM mAnetI che, paraMtu teNIne ceAgya evA vara jovAmAM AvatA nathI, tethI mane duHkha thAya che. ' te sAMbhaLI rANIe ciMtavyuM ke, " ahe! caMdrane 1mRNA linI priya hAya che, paNa Ate tene rasavitA che tethI tenA prabhAvathI tene duHkha thAya e ghaTita che. * rANI melI-" ApaNA maMtrInA putrane te putrI Ape, te te sukhe rahe kAraNake, te sukumAra che, eTale kadi khAhera AvatA nathI. " te sAMbhaLI rAjAe eka vakhate maMtrIne khelAvIne kahyuM ke, " tamArA putranI sAthe mArI putrInA vivAha karIe." te sAMbhaLI maMtrIe peAtAnA manamAM zaMkA lAvIne vicAyuM ke, " mAre putra kADhIe che. tethI te ceAranI jema ekAMteja rahe che. meM te vAta chupAvAne leAkeAmAM judI rIte vAta calAvI che. have A rAjA taraphathI mAre vikaTa sakaTa AvI paDayuM. jo te sAcI vAta hamaNAMja karIza, te tethI nukazAnI thaze, mATe hAla teA vakhatanA vilaMba karavA rAjAnA vacanane mAnI lauM. " AvuM vicArI teNe rAjAnuM vacana kabula karyuM. sukRta vinA tevI 1 mArNAlanI-pAyaNI. 2 vitA-pitApakSe sUryAM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamA vrata upara maheMdra ane svarNazekharanI kathA. ra97 saddabuddhi thatI ja nathI ke jethI saMkaTamAMthI mekSa thAya. pachI maMtro ghera Avyo ane teNe te vRttAMta potAnI patnIne kahyA. teNIe kahyuM, "are nAtha ! tame ghaNuM viparIta karyuM. " maMtrIe kahyuM, "tu A duSkara kAryane kheda karIza nahiM. huM gotra devInI ArAdhanA karI badhuM sAruM karIza." pachI maMtrIe netradevInI vidhithI ArAdhanA karI. te pratyakSa thaIne belI, " uttama evA nAgapura nagaranA vananI aMdara je kumAra che, tene mANaso mekalIne bolAve, tenI sAthe rAjakumArIne vivAha karI pachI tene tamAre pAche tyAM mokalI de. ema karavAthI tame keTaleka vakhata kAlane (jata) joI zakaze nahi" devInA A vacana uparathI maMtrIe te nAgapuramAM mANasone mokalyA. te vakhate pile kumAra kIDA karavA mATe vanamAM AvyuM hatuM, tene azva upara besArI teo tarata pAchA pitAne sthAne AvI pahoMcyA. purUSone bhAgyodaya thavAthI badhuM sArU ja thAya che. pachI te kumArane vidhithI zrRMgAra dharAvI hastI upara besArI rAjamaMdiramAM lAvavAmAM AvyuM. dhavala-maMgaLa thatAM zubha samaye meTA utsavathI tene rAjaputrInuM pANigrahaNa karAvyuM. te vakhate te kumAre rAjaputrInA uttama hAthamAMthI mudrAratna kheMcIne pitAnI AMgaLImAM nAkhI dIdhuM. vivAha kArya pUrNa thayA pachI te maMtrInA mANase tene pAchA nAgapuramAM mukI AvyA. dhUloka pitAnA kAmamAM ciTavAlA hoya che. te kumAra tyArathI ciMtAtura rahevA lAgyo. tene kaI ThekANe cena paDatuM nahiM. te jyAM tyAM zazcana ane bhojana karato hate. eka vakhate te kaI devakulamAM sUte hatuM, tevAmAM teNe lokonA mukhamAMthI sukhadAyaka ane prIti kare tevuM vacana A pramANe sAMbhaLyuM. "magadhadezamAM ta adhavAle caMdra nAme rAjA che. te rAjAne sarovara khAdAvatAM keTalAMeka patra maLI AvyAM che, paraMtu atyAre A pRthvI upara ke mANasa te patranI lipi jANI zakato nathI. te uparathI rAjAe potAnA purU pAse e paTaha vagaDAvyo che ke, je kaI vidvata ziromaNipurUSa e patro vAMcI Ape tene rAjA pitAnI putrI ane arthe rAjya Apaze." caturapurUmAM mugaTamaNirUpa evA kaI cAlAka purUSe te paTano sparza karyo nahiM. te sAMbhaLI e kumAra tyAM gayo ane teNe hAtha vaDe paTalane sparza karyo. rAjAnA mANaso te vinItakumArane rAjadvAramAM laI gayA. rAjAe sabhAmAM tenuM sanmAna karI te patro batAvyA. te caturanare pitAnA nAmanI jema te patro tarata vAMcI ApyA. temAM lakhyuM hatuM ke, "A ThekANethI daza hAtha cheTe nIce jamInamAM coda keTI suvarNa che." rAjAe te pramANe joyuM, tyAM te ThekANethI dravyanA nidhio prApta thayA. te joI sabuddhivAlA loko harSa pAmyA ane rAjyamAM pitAnI pratijJA pramANe te kumArane potAnI putrI ane ardha rAjya ApyuM. 38 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrI vimaLanAtha caritra, eka vakhate kumAra rAjaputrI kanakamaMjarInI sAthe gekhamAM bezI harSavaDe segaThAbAjInI krIDA karatuM hatuM. tevAmAM pitAnA pati kumAranA hAthamAM pitAnI mATI bahenanA nAmanI mudrikA jevAmAM AvI. te joI Azcarya pAmatI rAja putrI te mudrikA laI rAjAnI pAse AvI, ane te mudrikA AgaLa mukI. tene joI rAjA camatkAra pAmI ga ane bolyo ke, "putri ! A mudrikA tane kyAMthI prApta thaI? te satvara kahe." kanakamaMjarI bolI, "tAta ! meM A mudrikA tamArA jamAInA hAthamAMthI laI lIdhI che." pachI rAjAe te mudrikA ke sthaLe gepavI pitAnI mATI putrIne bolAvI. jenuM aMga dubala thaI gayuM che, evI te putrI AvI ane pitAnA caraNamAM namana karI zoka sahita kRSNamukhI thaI rAjAnI AgaLa beThI. rAjAe teNIne puchayuM, "vatsa ! tApI AvI dazA kema thaI che?" putrIe te vakhate pitAne jaNAvyuM, "pitAjI, pahelA je purUSa mane paraNI gayuM che, te maMtriputra nathI paNa bIjo che, te purUSe paraNatI vakhate mArA hAthamAMthI mudrAratna laI lIdhuM hatuM. daSTine sukha ApanArUM te ratna te maMtriputranA hAthamAM mArA jevAmAM AvyuM nahi tethI huM tene bhrAtA samAna mAnuM chuM tenI ciMtAne lIdhe ja mArI A dubalatA thaI che. " pachI rAjAe svarNazekhara kumArane belAvI pachayuM ke, "he catura kumAra ! A mudrikA tamArA hAthamAM kayAMthI AvI?" kumAre nirvivAdarIte rAjAnI AgaLa te badhe vRttAMta kahI Ape. te vakhate rAjAne harSa utpanna thaye. pachI rAjAe maMtrIne tenA putra sAthe tarata belAvyuM. mAkhIonA samUhathI bharele, besI gayelI nAsikAvAle, uttama janoe niMdela ane kaDhanA garUpI grahe prasta karela e te maMtriputra rAjAe che. tene jotAMja rAjAe keyane gupta rAkhI kahyuM, "maMtrI tamArA putranI AvI sthiti kema dekhAya che?" maMtrIe kahyuM, "vivAha thavAnA samayathI mAro putra A thaI gayuM che. vivAha samaye sarva janoe tene suMdara zarIravAle je paraMtu tamArI putrIne lIdhe tenA rUpamAM A parAvarU thaI gayo che." maMtrInAM A vacane sAMbhaLI rAjaputrIe pitAnI kuladevatAne kahyuM ke, "he devi! je A maMcAnuM vacana satya hoya, te mane A tenA putranA jevI karI de ane je te maMtrI mRSAvAdI hoya te A sarva jananA dekhatAM A pApInA mastakanA se kaTakA thaI jAya. " tatkALa te maMtrInA mastakanA se kaTakA thaI gayA. pRthvImAM satIonuM vacana tarataja satya thAya che. te maMtrI mRtyu pAmIne te dugatine prApta thaye tenA varNanA sarva lekeno rAjAe pitAnA dezamAMthI bahiSkAra karyo. rAjAe tatkALa phalane ApanArA hoya che. pachI rAjakumArI mRNAlinI pitAne hitakArI patine harSathI bhajavA lAgI. svarNazekhara kumAra paNa baMne patnInI sAthe viSaya sukha bhogavavA lAgyA. 1 phAphera Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamA vrata upara maheMdra ane svarNa zikharanI kathA. eka vakhate rAjAnI AjJA laI kumAra svarNazekhara uttama maMgio sAthe maLI meTI senA laIne zaMkharAjAne tAbe karavA cAle. tene Avate jANI zaMkharAjA pitAnA caMdananagarane choDI nAzI gaye. pachI ghaNA lokee meTA utsAhapUrvaka tene nagaramAM praveza karAvyuM. puNyathI sava sthaLe mAnyatA thAya che. rAjA svarNazekhara janasamUhamAM AvatAM bhaya pAmIne zaMkharAjAe je kaMkaNutA choDI dIdhI, te ghaTita che. zaMkhane vanavAsamAM guNa saMgraha na thAo temAM paNa je tene jIvana na hatuM, e moTuM AzcaryakAraka banyuM. A samaye yazodhavaLa zeThe pitAnA putrane sAthe laI ranothI bharelA suvarNanA cALanI adbhuta bheTa AgaLa mukI praNAma karyo. rAjA svarNazekhare zuddha hRdaye puchayuM ke, "zeThajI, tame mane elakhe che ?" zeThe kahyuM, "tamane kaNa na elakhe ? " rAjA be, "he vepArI, tame mane vyavahArathI jANe che, paNa A svarNazekhara pumane pitAnA putrapaNathI jANatA nahIM hai." te sAMbhaLI zeTha pitAnA putra sahita camatkAra pAmI gayA, te paNa manamAM zaMkA rahevAthI te mauna dharIne rahyA. pachI rAjAe temane satkAra karI pitAnA navIna bhAgyane savavRttAMta AdithI kahI saMbhaLAvyuM. pachI rAjAe pitAnA 8 baMdhu maheMdrane pradhAna banAvyA ane pitAnA) pitAne lakSmInA sthAnarUpa evI zreSThi padavI ApI. eka vakhate rAjA svarNazekhara potAnA bhAinI sAthe naMdana udyAnamAM rahelA dhamadhoSa nAmanA sUrine bhAvapUrvaka vAMdavA gaye. gurUe bAravata saMbaMdhI dezanA ApI. temAM bhege paga vratanuM vizeSa varNana karIne kahyuM ke, "rAjana ! yaranathI vivekI purUe magha vigere bAvIza prakAranA abhakSano tyAga karavo joIe, kaMda vigere batrIza anaMta kAryane varjavA ane jatuvAlA phala, paga, puSya ane dhAnyane paNa vajevA, paMDitoe pApanA mUlarUpa evA aMgArakarma pramukha paMdara prakAranA barakarmone choDI devAM." gurU A upadeza sAMbhaLI hRdayamAM saMsAramAM sArarUpa dharmane dhAraNa karanArA rAjAe potAnA baMdhunI sAthe te bhege paga vrata aMgIkAra karyuM. eka vakhate vasaMtaRtune samaya AvatAM rAjA pitAnA baMdhunI sAthe moTo parivAra laI krIDA karavA mATe vanamAM gaye. tyAM vanapAle AvI rAjAnI AgaLa phalenI bheTa dharI. te phala joI rAjAe vanapALane puchayuM ke, "A phalenuM nAma zuM che ?" vanapALa bole, "rAjana ! e phalenA nAma huM jANato nathI. te ati manohara ane apUrva 1 kaMkaNa zaMkhanA bane che. ane zaMkhe kaMkaNatA-kaMkaNapaNuM choDayuM te Azcarya. 2 zaMkhane vanavAsamAM-jaLavAsamAMja guNasaMgraha thavo joIe. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI vimaLanAtha caritra. jANIne tamArI pAse lAvyeA che. " rAjAe kahyuM, " jenuM nAma jANyuM na heAya tevA phalanA svAda levAne meM niyama lIdhe che. " pachI rasanA lAlupa evA tenA aMdhu mahedra te phala khAi gayA. te jherI vRkSanA kaeNla khAvAthI te tarataja 5catvane pAmI gaye te mRtyu pAmIne vyaMtara thayA. rAjA va Mzekharane te joI vairAgya utpanna thayA. teNe peAtAnA rAjya upara putrane besArI peAte yaze:dhara gurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. chevaTe AyuSyane kSaya thatAM mRtyu pAmIne te traiveyakamAM devatA thayeA. A pramANe bhegeApabhAga vratane pALa nArA purUSa! A saMsAramAM sukhI thAya che ane nahi pAlanArA purUSo duHkhI thAya che. zata saptamaM vratam jethI manuSyane atha prayeAjana vinA karmAMrUpI rAjA dharUpI dravya harIne daMDa Ape che, tethI te anarthadaDa kahevAya che. jalanA rasanI jema je bhakSaNa na karavAthI pIDA karanArUM che, te je vaDe jANIne vavA yeAgya thAya te anarthadaDa nAme trIjI guNavrata che. je purUSa te anaMda DanA tyAga kare che, tee A pRthvImAM vIsenanI jema satra mAnya ane praza MsanIya thAya che, ane jee kilaSTa buddhivALA thai kheATA vicArA vigerethI te anaMda...Da Acare che teo padmasenanI jema meTu duHkha pAme che. vIrasena ane padmasenanI kathA. malaya nAmanA nagaramAM vimaLa nAme rAjA hatA. tyAM vIrasena nAme eka zeTha rahetA hatA. tene vIramatI nAme strI hatI. te strInI kukSizrI padmasena nAme eka putra thayA. te padmasena phUTabuddhivALA hatA ane maMtra yaMtranA prayAge karavAmAM sadA Adara rAkhatA hatA. eka vakhate puNyane ApanArI tenI vAhanazALAmAM zrutasamudranA pAragAmI zrutasAgara nAmanA sUri AvIne rahyA. te samaye vIrasena peAtAnA putra padmasenanI sAthe tyAM AvI gurUne namaskAra karI teenI AgaLa ceAgya sthAne beThA. tevAmAM koi vyaMtara surinI pAse pratyakSa thaI AbyA. sUrijIe tene uddezIne hitakArI upadeza ApatAM kahyuM ke, " deva ! tuM niraka pApa zAmATe upArjana kare che ? vibudhajanA sAka jIvAne ghAta karatA nathI. kAMipaNa svAnI siddhi zivAya tuM je jIvadhAta kare che, te sArUM' nathI. " te sAMbhaLI vIrasenazeThe kahyuM ke, " sUrimahArAja ! Apa kene upadeza ApeA che ? ' gurU khelyA- huM bya'tarane upadeza ApuM chuM. " te vyaMtara kayAM che ? " zeThe puchyuM. " tArA putranI DAbI tarapha che." gurUe uttara ApyA. tyAre vIrasena belyA, '* ame tene kema joI zakatA nathI ?" gurUe kahyuM, tamArA jevAne tr 66 (6 1 viSNudha-devatA ane vidvAne. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA vrata upara vIrasenane padmasenanI kathA. 301 te daSTigocara thato nathI." visene kahyuM, "te vyaMtare ke ahitakArI anartha karyo? gurU bolyA. teNe karelA anarthane nirNaya sAMbhaLa-vijaya nAmanA nagaramAM arimardana nAme rAjA che, tene siMhanA jevo parAkramI subuddha nAme maMtrI che ane vijaya nAme putra che. eka vakhate rAjAnI sabhAmAM kRtajJa ane puNyanuM pAtrarUpa keI nimitti AvI caDe. te rAjAne AzIrvAda ApI cagya Asane beThe. rAjAe kAMIka phaLa AgaLa dharI tene puchayuM, "joSIjI, tame zuM nimitta jANe che? te hamaNAM kahe." joSIe kahyuM, "rAjanuM, huM bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA banAva jANuM chuM." rAjA be, "he vidvata ziromaNi ! bhUta ane vartamAnanuM to zuM prayojana che? paraMtu kAMI bhaviSyanI vAta kahe." joSI bolyA " svAmI ! AjathI sAtame divase A tamArA mitrane kuTuMba sahita nAza thaI jaze." rAjAe kahyuM, "te vAtanI khAtrI zI?" joSI bela "he narAdhipa! je hamaNAMja tamAro hastI khIle ukhevane ahiM Ave to mArI vANI satya mAnaje." jepI A pramANe kahete hato, tevAmAM hastI tyAM AvyuM. tene jotAM ja jANe zApa lAgyo hoya tema rAjA kheda pAmI gaye. rAjAne te kherAtura joI maMtrIe kahyuM, "svAmI ! Apa hRdayamAM zAmATe duHkha dhare che ? huM tene upAya karIza." pachI te maMtrI joSIne potAne ghera laI gayo ane pUchayuM ke, zA kAraNathI mArA kulane kSaya thaze ?" joSIe kahyuM, "tamArA putrathI." maMtrIe punaH kahyuM, "te putra evuM zuM karaze, ke jethI mArA kulano kSaya thaze ?" joSIe kahyuM, "tamAro putra rAjAnA gharamAM anyAya karaze, tene laine tamane hAni thaze." joSInAM AvAM vacana sAMbhaLI teNe joSIne satkAra karyo. pachI ekAMte bolAvIne teNe putrane kahyuM, "vatsa ! tArAthI ApaNe kuTuMbane kSaya avazya thavAne che " putra che, "pitAjI, je ema hoya, te huM pite mRtyu pAmIza paNa svakuTuMbane kSaya kadi paNa karIza nahiM." maMtrIe kahyuM, "vatsa je tArA mRtyuthI kuTuMba jIve, to pachI vicAra karavAmAM catura AzayavALuM mAruM maMtritva kyAM rahe? jyAre huM tane ane kuTuMbane chavADuM teja mArI buddhinI kharI siddhi gaNAya; paraMtu tAre mArA vacana pramANe karavuM paDaze." "tamAruM evuM vacana zuM che?" putre puchayuM. eTale maMtrIe kahyuM, "vatsa! tuM hamaNAMja eka piTImAM praveza karya, ethI kuTuMbanuM jIvita raheze." putre te vAta kabula karI. pachI maMtrIe aMdara pakvAnna ane jaLa sthApI rAkhI eka peTImAM putrane harakata na thAya tevI rIte rAkhe. te peTI rAjAnI sabhAmAM lAvI maMtrIe rAjAne A pramANe kahyuM, "svAmI, je te jepInuM vacana satya thAya, te A peTImAM raheluM mAruM sarvasva tamAre lahI levuM ane je tenuM vacana mithyA thAya, te A sarvasva mane pAchuM ApavuM. A piTI jyAM sudhI te divasa Ave (avadhi pUrI thAya) tyAM sudhI tamArI najara rAkhavI." Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI vimaLanAtha caritra, A pramANe kahI tALuM vAsIne te peTI rAjAnI najara rAkhI ane tenI kuMcI rAjAne soMpI dIdhI. rAjAe te piTIne sArI rIte rakSaNamAM rAkhI. pachI maMzI ghera gaye ane pitAnA gharane sustha rAkhyuM te sAthe potAnA hRdayamAM paMcanamasakAranuM dhyAna karavA lAge. jyAre sAtame divasa AvyA eTale maMtrIno putra rAjaputrInA gharamAM gaye. ane teNe AdarathI teNInI prArthanA karI. rAjaputrIe tenI IcchA jyAre karI nahiM tyAre teNe teNIne caTale chedI nAkhe. rAjaputrIe bhayAkula thaI muMbAra karyo. jethI tarataja rAjAnA subhaTe tyAM doDI AvyA. maMtriputra eTale laI maMtrIne ghera nAzI gaye. subhaTee AvI rAjAne jAhera karyuM. pachI rAjAe kuTuMba sahita maMtriputrano vadha karavAne caMDasena nAmanA senApatine senA sAthe meka. maMtrIe potAnA gharanuM dvAra baMdha karI te senApatine AdarapUrvaka jaNAvyuM ke, " pelA joSInAM vacana sAMbhaLavAthI pahelethIja tamArA mATe prANa kapelA che, paraMtu mane hamaNAM ja rAjAnI pAse laI jAo, ke jethI huM ekavAra amRta jevA te rAjAne AdarathI vijJapti karUM. temaja peTImAM raheluM ratna vigere mAruM dravya huM pote parIkSA karI rAjAne arpaNa karUM pAchaLathI prAtaHkAle A tamArUM kartavya anAyAse kare, nahIM te uMdarane mAravAne eka moTA parvatane davA jevuM thaze." subhaToe te sAMbhaLI rAjAnI AgaLa jaIne te nivedana karyuM. pachI rAjAe maMtrIne belA, ane pelI piTI ughADI. tenI aMdara jovAmAM joyuM, tyAM DAbA hAthamAM caTale ane jamaNA hAthamAM churI sAthe rahele maMtripurA jovAmAM AvyuM. tene joI rAjAe vismaya pAmI maMtrIne kahyuM ke, "A zuM?" maMtrIe kahyuM, deva ! mArI buddhinI kalpanAthI meM Ama karyuM hatuM." rAjAe kahyuM, "te AnA hAthamAM eTale kema che ?" maMtrI be, "bhUpati ! AvI ceSTA keI vyaMtare karelI che, ema jANaje. tevAmAM te vyaMtara eTale ane churIne sAthe laI khaDakhaDATa hasate AkAza mArge cAlyA gayA. pachI rAjAe pitAnI putrIne lAvIne puchayuM ke, "tane hamaNAM zuM thayuM hatuM?" rAjaputrIe lokee jevI rIte joyele, te pramANe badho saMbaMdha kahI Avyo. pachI rAjAe te maMgIne putranI sAthe mAna ApyuM. he zreNI, te vyaMtara ahiM Avela che. tethI huM hamaNAM tene upadeza ApuM chuM te sAMbhaLI vyaMtara ane putra sahita zeTha pratidha pAmI gayA. vyaMtara tyArathI anarthadaMDane tyAga karI kaI ThekANe cAle gaye. virasena ane pakvasene pachI gurUne A pramANe kahyuM, "he suvatI, ame baMnene te anarthadaMDanuM vrata Apa." gurU bolyA, "tame baMnene A vrata vALavuM muzkela che, je gRhastha e vata grahaNa kare, teNe anaThArUM dhyAna, pApa karmane upadeza ane hiMsA karanArane hiMsavastunuM arpaNa eTalAM na karavA joIe temaja pramAdanuM sevana, auSadha tathA maMganuM kathana, devagurUnI AzAtanA ane aticAra - Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA vrata upara vIrasena ne padyasenanI kathA 303 karavA joIe." gurUnAM A vacana sAMbhaLI vIrasena zeThe kahyuM, "Apa pUjya gurUnA AdezathI huM te vratanuM yathAzakita pAlana karIza." pachI gurUe tene te vrata ApyuM. pitAnI pAchaLa rahela padmasena bhAva rahita hare, tema chatAM teNe bAhyAvRttithI gurUnAM vacana sAMbhaLI te vrata aMgIkAra karyuM. eka vakhate te nagaramAM kaI dhUtAro Avyo. maMtrayaMga vigerethI lokone AdarapUrvaka chetate hate. padmasena aharniza AnaMdathI tenI sevA karavA lAgyA. te joI tenA pitA vIrasene viziSTa ucita bhASAthI tene A pramANe zikSA ApI- vatsa ! e dhUtAro mAyAvI parane vaMcanA karavAmAM tatpara rahenAro ane kuliMgIone bhakata che, mATe kadi paNa tAre teno saMga kare nahiM. temAM jeo anarthadaMDanA vratamAM tatpara rahenArA dharmI jana che, temaNe te maMtrayaMtrane mATe tene vizeSapaNe kadi saMga kare na joie." evI rIte vicAravAyogya ghaNuM vacanavaDe pitAe tene vAryo te chatAM padmasene kadi paNa tene saMga cheDo nahiM. eka vakhate ratnacUDa nAmano kaI mitra paddhasenane maLI Avyo. tenI pAse te maMtrapATha zIkhe. pachI teNe puchayuM ke, tenI pAse zIkhelA maMtro male che?" teNe kahyuM, "teNe mane chetaryo che. ane mane khoTA maMtra vigere ApyA che. " pakvasene ti sAMbhaLIne tenI AgaLa kahyuM ke, "tenuM kaheluM auSadha vigere sarva sAcuM che. tuM temAMthI vaMdhyAkalpa grahaNa karyuM ke jenA prayogathI strIone avazya putrAdi thAya che ane tethI karIne pitAnuM mahatva vadhe che. pachI ratnacUDe vaMdhyAkalpa laI rAjapatnIne auSadha AyuM. te ugra oSadhanA vegathI rAjapatnI mRtyunI sthitimAM AvI gaI. rAjAe pitAnA mANasa ekalI ratnacUDane mayUrabaMdhathI bAMdhI lekaniMdApUrvaka pitAnI pAse belAvyo ane kahyuM ke, " are adhama ! teM A zuM karyuM, ke jethI mArI guNavatI patnI hamaNAM ja mRtyunI sthitimAM AvI gaI?" ratnacUDa be, "padhasene mane te vaMdhyAkalpana pravega kahyo hato. pachI te putra rahita evI ApanI rANIne Ape." rAjAe ratnacUDane niraparAdhI jANI cheDI muko. pachI padmasenane bolAvI krodhathI A pramANe kahyuM, "are ! teM ratnacUDane vaMdhyAdeSane haranAre beTa prayoga kema zIkha?" paddhasena be, "huM to ratnacUDane oLakhatA nathI." A sAMbhaLI rAjAe ciMtavyuM ke, Aja mRSAbhASI che, temAM keIjAtane saMzaya nathI pachI rAjAe krodhathI prajvalita thaIne kahyuM, "je AmAMthI mArI patnI viparIta thaze, to huM tArA devane laIne tAro ziracheda avazya karIza." rAjAnuM A vacana sAMbhaLI bhayathI brAMta zarIravAlo padhasena hRdaya phATavAthI mRtyu pAmI gayuM ane te cothI nArakImAM gaye. tathA vIrasena te suMdara anarthadaMDa viratinuM vrata lAMbe vakhata pAlI mRtyu pAmIne IzAna deva Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI vimaLanAtha caritra, lekamAM pApa tathA saMtApathI rahita devatA thayA. evI rIte anarthadaMDa viratirUpa vratane pALavAmAM sukha ane virAdhavAmAM duHkha jANIne hitane icchanArA purUSe te anarthadaMDano tyAga kara. iti aSTamaM vratama zrI jinezvare e digavirati vigere traNa vrata guNanI prAptine laIne bhavya zrAvakanA guNavrata kahelA che. yatione suMdara sAmAyika vrata be prakAranuM kahevuM che te sadA pALavAnuM che ane zrAvakane sAmAyika traNa prakAranuM kaheluM che ane te be ghaDI ane pALavAnuM che. e sAmAyika zuddha pALavAthI manuSya mekSane pAme che to eka lAkha suvarNanA jeTaluM dAna enI pAse kaI gaNatrImAM AvI zake ? sAmAyika vratane Azraya kare che, te kadi tiya hoya, to paNa eka vAnaranI jema devapaNAne prApta thAya che. eka vAnaranI sthA. - zakitamatI nagarImAM siddha nAme eka uttama vaidya hatA, paraMtu te ghaNe lebhI hovAthI muni zivAyanA mANasone chetarato hato. te AdhyAnathI mRtyu pAmI aMta vAnara thaze. te vAnaranirjana vanamAM meTe yUthapati thaye. eka vakhate sArthamAMthI bhraSTa thaI vikhUTA paDelA sAdhuo tyAM AvI caDhayA. temAM eka muninA pagamAM dussaha kAM bhAMgyo. tethI te puNyazAlI munie bIjA sAdhuone kahyuM ke, " huM cAlI zakato nathI, mATe mane mukIne tame jAo." eTale sarva sAdhue tene khamAvIne cAlyA gayA, ane te ekale kAMTAnI vedanA bhagavato tyAM rahyuM. te vakhate pelA vAnaronuM yUtha tyAM AvyuM, ane te sAdhune jotAM ja te vAnarAo yoddhAnI jema krodha karI tene mAravAne levAmAM detA hatA, tevAmAM pele cUthapati vAnara AvI pahoMce. te muninA darzanathI tene jAtismaraNa thaI AvyuM, eTale munine mAravAne udyata thayelA pitAnA sarva Azrita vAnarAone teNe nivAryA. pachI teNe te munine namaskAra karI vizalyA nAmanI oSadhI vaDe te kAMTAnuM zulya kADhI te upara traNasaMhiNI auSadhI lagADI munine traNa rahita karI dIdhA evAmAM te vAnaranA netromAM azru je munie puchyuM, "te mArA upakAra karyo, chatAM tuM duHkhI kema thAya che ?" pachI vAnare pRthvI upara akSaro lakhI pitAne manuSyabhava munine jaNAvyuM. munie svastha thaIne tene A pramANe pratibaMdha Ape. "bhadra! uttama janee vajelA ArjA ane raudradhyAna karavA nahiM, ArtadhyAnane laIne te pUrve manuSyabhavane hArI tiryacapaNane prApta thayela che. rodradhyAna karavAthI te narakanIja prApti thAya che. tethI e dudhdhanane choDI dai tuM sAmAyika vrata aMgIkAra karyuM. je vratathI tene bIjA janmane viSe svarga tathA mela sulabha thaze." muninuM A Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA vrata upara arUNadevanI kathA 305 vacana sAMbhaLI te saddabuddhi vAnare te muninA pAse bhAva sAmAyika abhigraha dhAraNa karyo. pachI te sAdhu sametaparvata upara jaIne pitAnA gurUne malyA. te vAnare anyadA parvata upara sAmAyika AdaryuM. bhAvibhAvanA cage tyAM keI eka siMha AvI caDe. tyAM te vAnara Arta tathA zaidradhyAnane 5rihAra karIne sthira rahele tene te siMhe bhakSaNa karI lIdhe te mRtyu pAmI jinazAsananuM sAnidhya karanAro mahaddhika ane dhArmika vyaMtara devatA thayuM. tyAM ghaNuM sukha bhegavI kAla pUrNa thatAM tyAMthI cyavIne te yathArtha nAmathI vikhyAta maNimaMdira nAmanA nagaramAM rAjA maNizekharanI patnI maNimALAnA udaramAM utpanna thayA. rAtre zubha svamAthI sUcita ane yaMgya kriyAvAle te pUrNa samaye putrarUpe utpanna thayo. tenuM nAma arUNadeva pADavAmAM AvyuM. te anukrame kalAkalApathI cuta thaI yauvanavayane prApta thayuM. eka vakhate te sumati nAmanA amAtyanI sAthe vanamAM gaye, tyAM vacamAM AvelI eka strIne hIMDALA upara beThelI joI. te yuvatinA kaTAkSothI vIMdhAelo te teNInI pAchaLa cAle tyAM te strI tatkALa adazya thaI gaI. te samaye koI vidyAdhara tenI AgaLa pragaTa thayuM ane teNe kapanA ATepathI ati Akula thaI te kumArane A pramANe kahyuM. "are ! grahaNa karelI A strInI tuM icchA kare che, je tenI IcchA karavI hoya, to mArI sAthe yuddha karyuM." A pramANe kahI te kumAranI sAthe teNe yuddha karyuM. vidyAdhara kumArathI haNAIne vRthA paleke gayA (maraNa pAmyA. ) te vakhate nATonmatta nAmanA te vidyAdharanA baMdhue AvI te kumArane ane sumatimaMtrIne upADI AkAzamAM pheMkayA. teo baMne paDatAM paDatAM eka kuvAmAM paDyA. kuvAmAMthI ghanuM puMchaDuM avalaMbI teo baMne bahAra nIkaLyA. te vakhate tRSAtura thayelA kumAre maMtrIne kahyuM ke, "maMtrI tame ahiM rahe. mane tRSAnI ati bAdhA thaI che, to huM gAma vigeremAM jaI kaI jalanA sthAnanI tapAsa karUM." A pramANe kahI maMtrIne tyAM mukI kumAra be keza AgaLa gaye, tyAM kAMgarAvALo eka kIlo tenA jevAmAM AvyuM. tenI aMdara teNe praveza karyo, tyAM lakSamIdevInuM eka maMdira joyuM. te maMdiramAM kSebha pAmyA vagara te dAkhala thaye, tevAmAM te narakuMjarakumAre eka duHkhI strIne ane azoka vRkSanI zAkhA sAthe bAMdhelA purUSane aveleka. kumAre te duHkhI strIne puchayuM, "bAI tuM duHkhI kema dekhAya che? ane A purUSane keNe bAMdhyo che? te mane kahe." te strI belI, " amAre vRttAMta sAMbhaLe, A lakSmIramaNa nAme lakSamIdevInuM purAtana kIDAdyAna che. pRthvImAM je koI purUSa A udyAnanA puSpAdika grahaNa kare che te purUSane lakSamIdevI tarata vegathI nigraha kare che. A mArA svAmIe A udyAnanA puSpAdi grahaNa karyo, te uparathI lahamIdevIe temane A azokavRkSanI zAkhA sAthe bAMdhela che, tethI Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrI vimaLanAtha caritra. hamaNAM huM duHkhI chuM. tame keAi pApakArI zUravIra purUSa che, te mA mArA svAmIne devI pAsethI tatkALa mukata karAve. " kumAre te vAta kabula karI. pachI teNe tyAM rahelI eka vApikAmAM sukhane mATe jalapAna ane snAna karyuM. pachI peAtAnA pelA sumati maMtrIne tyAM lAvI kumAra lakSmIdevInA maMdiramAM gayA. tyAM puSpa vigerethI devInI pUjA karI teNe A pramANe stuti karI-" huM kamale ! tame sArI zeAbhavAlA kamalanA puSpa upara sthiti karA che, tethI te kamaLa devatAomAM paNa lakSmI mekave che, kamalAkara pazu ethI leAkAnI tRSNA ane paritApa hare che, zAradA paNa tene peAtAnA hAthamAMthI kadipaNa cheDatI nathI, sUya paNa tenI sAtheja matrI kare che. bIjAnuM zuM kahevuM, bhagavAna vItarAga paNa tenI upara peAtAnA caraNA dhare che. zAstramAM sa dharmAMmAM dAnane pradhAna kaheluM che, te dAna jenA gharamAM tame hA, tenAthIja ApI zakAya che. " A stuti sAMbhaLI lakSmIdevI prasanna thayAM ane tene vara AvyeA. kumAre devIne kahyuM ke, " jo tame prasanna thayA hA, teA A bAMdhelA vidyAdharane cheADI mukeA. " te sAMbhaLI lakSmIdevI ti thaine elI, " etA bIjAnuM kAya che, paraMtu tArUM peAtAnu kAMi kAya* hAya te kahe. ' kumAra khelyA, " je purUSa khIjAtuM kArya na kare ane leAkeAmAM peAtAnu hita kare, te purUSa zA kAmanA ? mATe A vidyAdharane mukata karI. " pachI tenA vacanathI lakSmIdevIe te vidyAdharane mukata karyAM. jethI vidyAdhara bhakita yukata thayA ane kumArane srIe vidyA paraMtu azvaya ApyuM. te vakhate lakSmIdevIe vidyAdharane pavitra vacana kahyuM ke " tAre tr A kumAranI sadA sevA karavI, te tArA svAmI thaze. " pachI teo vanamAM pharavA lAgyA, tevAmAM lakSmIdevIe nime leA hitakArI zrI zAMtinAtha prabhunA maNimaya prAsAda temanA jovAmAM AvyeA. tyAM zAMtinAtha prabhune vidhithI namaskAra karI te kumAra maMDapamAM ALye, tyAM sarasvatIdevInu tene darzana thayuM. tatkALa teNe sarasvatIdevInI A pramANe stuti karavA mAMDI-" hai sarasvatI ! tame A saMsArarUpa kSArane dheAnArA sarasvatI nadI rUpa cheA, du:khanA tApane zAMti ApanArA tame zarIra dhArI sarasvatI che. huMsa paNa tamArA saMgathI vivekI thayA che, te pachI bIjA kema na thAya ? jethI zuddha ubhaya pakSavAlA te haMsanI rUci mAnasa upara thAya che manuSye tamArA baLathI, dRSTithI ageAcara evA padArthone pratyakSa pramANa jIve che. anyathA tamArA zivAya te sahaja aMdha jevA rahe che. vAdI janA ekasAne cha bheda vaDe bIjA devatAone judA judA mAne che, paraMtu tame te 1 kamalAkara-sarAvara 2 dUdha ane jalane juduM karavAnA viveka haMsamAM hAya che. 3 zuddha-zveta Ubhaya pakSa-khane pAMkhA 3 mAnasa-mana ane mAnasa sarAvara. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA vrata upara arUNadayanI kathA 307 haMmezAM sarvane saMmata che. janasamUhe namelA mahAdeva vigere devatAo paNa tamane bhakitathI vaMdanA kare che, te pachI bIjA budha-vibudhanI zI vAta karavI?" A pramANe stuti karyAthI saMtuSTa thayelA sarasvatIe saMtuSTa thaI te kumArane eka hajAra vidyAo ApI ane zAMtimati nAme eka vidyAdharanI putrI paNa ApI. pachI "mArI upara devIne moTe prasAda thaye" ema kahI kumAra gekha upara beThe. tevAmAM vajaga nAmanA vidyAdharanI putrI zAMtimatI devInI pUjA karavA mATe tyAM AvI te suMdara kumArane joI harSa pAmI gaI. tatkALa teNIe pitAnI pratihArIne kumAranI samIpa mekalI. teNe kumArane A pramANe savacana kahyuM, "bhadra ! jyAM sudhImAM rathanapura nagaramAMthI vijoga vidyAdhara ahiM Ave, tyAM sudhI ziSTajanene priya evA tame ahiM raheje, jethI te pitAnI zAMtimatI putrI tamane utsava sahita Ape." kumAra tyAM sudhI kAryo tevAmAM vAvega vidyAdhara ghaNI sAmagrI ane ghaNuM bheTe sAthe laIne tyAM AvyuM. teNe pitAnI putrI sAthe kumArane vivAha karyo te vidyAdharanA putre harSathI potAnuM rAjya paNa kumArane ApyuM. pachI tene pitAnA nagaramAM laI javAmAM AvyuM tyAM vistAravALI samRddhithI prasanna thayele ane janasamUhe pUjelo te kumAra nItithI rAjya karavA lAge. eka vakhate kumAre vajAga vidyAdharane A pramANe kahyuM, "je nATanmatta vidyAdhare mane mArA maMtrInI sAthe kuvAmAM pAye ho, tenI upara caDAI karIne mAre tene jItI le che.' vAge te vAta kabula karI ane eNe vidyAo sAdhI lIdhI, pachI kumAra caturaMga senA sAthe laI tenA nagaramAM game te samaye nATanmatta vAyuvega nAmanA vidyadharanA zaraNe gaye. kumAra arUNadeve eka dUtane mokalyA. te dUte jaI nATonmatta ane vAyuvegane kahyuM ke, "tame baMne tarata kumAra arUNadevane zaraNe Avo athavA yuddhabhUmimAM Ave. "dUtanAM A vacana sAMbhaLI baMne vidyAdhara yuddhane mATe taiyAra thaI nagaranI bAhera AvyA. balavAlA kumAre te baMnene jItI lIdhA pachI sarva vidyAdharee maLIne kumAra arUNadevane vidyAdharanA ezvaryAnuM pada ApyuM. eka vakhata potAnA rAjyane sustha karI kumAra vidyAdharanI sAthe pitAnA maNimaMdira nagaramAM Avyo, tenA pitAe mahAna utsava karI tene purapraveza karAvyuM, ane hRdayamAM harSa lAvIne pitAnuM samRddhivALuM rAjya tene soMpI dIdhuM. pachI hRdayamAM pratibaMdha pAmI pite gurUnI pAse dIkSA lIdhI. arUNadeva tyArathI traNa khaMDane adhipati thaye. eka vakhate vAjiMtronA samUhasAthe jinezvarano uttama ratha nagaramAM pharato pharato rAja dvAra AgaLa Avyo. arUNadeva tene namaskAra karavAne satvara AvyA tyAM eka munine joI tene meTI mUchI AvI gaI, jAtismaraNa thaI AvatAM rAjAe prathama Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrI vimaLanAtha caritra, devane namIne munine ane pachI gurUne vaMdanA karI, te vakhate sUri pite A pramANe belyA "rAjana ! teM viparIta vaMdanA kema karI? pahelAM te devane, pachI sAdhune ane pachI mane vaMdanA karI e tArA kamathI te niMdAya che." rAjAe gurUne kahyuM, "svAmI ! huM pUrvabhave vAnara hatA, tyAre A devatAe mane sAmAyika vrata uccarAvyuM hatuM, te puNyathI huM alpa AyuSyavAle vyaMtara thayuM hatuM, tyAMthI cyavane A janmamAM huM arUNadeva nAme rAjakumAra thayo chuM. e kAraNane laIne meM gurUbuddhithI prathama tene vaMdanA karI che." gurUe pachI sAmAyika vrata saMbaMdhI dezanA ApI. gurUnI dezanA sAMbhalyA pachI rAjA arUNadeve pitAnA putra padmazekharane rAjya upara besArI pate dIkSA grahaNa karI, muni arUNadeve samatA sAthe zuddha sAmAyika pALatAM tIrthakara nAma karma upArjana karyuM. aMtakAle anazana laI prANa tyAga karI vIza sAgaropamanA AyuSyavAle prANata devalokana iMddhi thaye. tyAMthI cyavIne videhakSetramAM manuSyabhava prApta karI te A lekamAM saMsAranA tApathI rahita tIrthakara thaze. A pramANe sadbhAvanAvALuM sAmAyika vrata pALavuM, ke jethI tamAruM A loka tathA parelekamAM kalyANa thAya. iti navamaMtratam " je divase ane rAtre sacitta vigerene saMkSepa karavAmAM Ave tene kavIzvara mukhya paNe dezAvakAzika vrata kahe che. hAla te zAstramAM vyavahAramate vikhyAta evuM diviratinA saMkSepane dezAvakAzikatrata kahe che. je purUSa te dezAvakAzikavrata laIne tenI virAdhanA kare che, te purUSa kAkajaMghanI jema A leka tathA parelekamAM duHkha pAme che. kAkajaghanI sthA. sepAraka nagaramAM kekAsa nAme eka dAsIputra rahetuM hatuM. ane teja nagaramAM milanAme eka rathakAra paNa rahete hate. mila rathakAra pitAnA putrane vividha kalAo bhaNAvate paNa keI naThArA kamane vege tene eka kalA paNa AvaDatI na hatI. tenI pAse dAsIputra kokAsa paNa ja, te badhI kalAone buddhithI bhaNI zakate hate. anukrame sArI buddhivAlo kekAsa rathakAre kaheluM sarva zIkhI gaye. pitAe putrane jAte ApelI hitakArI eka paNa vidyA Ava nahiM. karma ane udyoga zivAya sarva sthaLe kAryasiddhi thatI nathI. somila nirveda pAmI gayo. te dharma karI AyuSyane kSaya thatAM mRtyu pAmI paraloke gaye. kalAothI paNa gatine kSaya te thato nathI. rAjAnA zAsanathI semilane ThekANe kekAsanI nImaNuka thaI, A pRthvI upara kelAvAnanuM dAna sahita mAna thAya che. A arasAmAM mAlava dezamAM vizALA nAme karI hatI. te nagarImAM vicAradhavaLa nAme parama AhaMta rAjA hatA. te rAjAnA rAjyamAM bhaMDArI. raseIo, zayyApALa ane Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamA vrata upara kAkajadhanI sthA, aMgamardaka-ema cAra nararatna hatA. je bhaMDArI hatI tene hAthe bhaMDAramAM ekaTho thayela vastusaMcaya kadipaNa kSaya pAmate nahiM, evI tenAmAM prasiddha labdhinI siddhi hatI. je rasoio hatuM, te pasavALI evI raI karate ke je jamavAthI mANasene cha mAse kSudhA lAgatI hatI. je zavyApaka hatA. te evI pathArI pAtharato ke jemAM je rogI hoya athavA jene nidrA na AvatI hoya tevA mANasane paNa nidrA AvI jatI hatI. je aMgamardana hato te jyAM sudhI telavaDe khUba aMgamardana kare, tyAM sudhImAM te telane roganI sAthe bAhara kADhI zakato hato. rAjA vicAradhavaLa te cAra ratnanI sAthe rahI samyak ratnatrayanI icchA rAkhato divasa nigamana karatuM hatuM. paNa tene putra na hevAthI te dayA lAvI rAjya calAvate, kAraNake, pAchaLa anAtha evI pRthvIne duSTaloko duHkhI kare che. A vakhate pATaliputranA rAjA jitazatrue AvIne te vizALa nagarIne e ghero ghAlyo ke jethI lokonA Agama tathA nirgama (avara javara) aTakAvI dIdhA. AvA zatrunA sainyanA AvavAthI rAjA vicAradhavaLanA udaramAM ugrazula utpanna thayuM ane tethI tatkALa tenuM mRtyu thayuM. tene dIkSA levAne mane ratha hato, tethI te devalokamAM gaye, dharmanI IcchA paNa ghaNAM sArA bhAgyathI ja thAya che. pachI nagarajanoe rAjadvArane daravAje bhayathI tarata ughADo, eTale jitazatrurAjA aMdara jaI rAjya upara ArUDha thaI gayo. teNe pelA rAjAnA cAra purUSanI parIkSA karI. eka vakhate aMgamardake rAjAnA aMganuM ke maLa mardana karyuM ane sarva aMgamAMthI tela AkarSI lIdhuM, paNa bIjAnI parIkSA levAne mATe teNe rAjAnI eka jaMghAmAMthI tela e myuM nahi pachI te aMgamardake kahyuM ke, "A pRthvImAM je kaMI buddhimAna purUSa A jaMghAmAMthI tela kheMcI le, tene huM kiMkara thaIne rahuM. " kaIpaNa purUSa te jaMghAmAMthI tela kheMcI zako nahiM. pachI te jaMghA TI sthala banI gaI. te uparathI te rAjAnuM nAma kAkajaMgha evuM paDayuM. rAjA jitazatru have tyArathI kAkajaMghanA nAmathI sarvatra prakhyAta thayo. keIpaNa tenuM mukhya nAma kahetuM nahiM. pelA cAre nararane yati thaIne guNI banI mekSe gayA. " - eka vakhate sopAraka nagaramAM dukALa paDe, tethI kaMkAza pitAnuM kuTuMba laIne vizALI nagarImAM AvyuM, paraMtu te samaye tyAM koIpaNa svajana tenA jevAmAM AvyuM nahiM. te rAjAno meLApa karavAnI IcchAthI bAhera dezakuTI purNakuTImAM ra. rAjAnI aTArImAMthI zALanA dANA lAvavA mATe teNe kAinA pArevA banAvI tene khIlAonA yaMtra prayogathI mokalavA mAMDayA. te pArevA te zALanA dANA lAvIne tenI parNakuTImAM pAchA AvatA, ane tethI te pitAnA kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karavA lAgyA. eka vakhate Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI vimaLanAtha caritra zAlinA rakSakae te pArevAne joyA. teo pArevAnI pAchaLa lAgu thaI gayA. tyAM sarva prakAra temanA jevAmAM AvyA pachI teoe jaIne rAjAne te vAta jAhera karI, te uparathI rAjAe kekAsa rathakArane potAnI pAse belA. ane puchayuM ke, "tuM AvuM jema navIna vijJAna jANe che, tevuM bIjuM kAMI paNa jANe che ke ?" rathakAre kahyuM, "huM sava jANuM chuM." pachI eka vakhate sukRtI rathakAre kASTane garUDa banAvyuM. rAjA pitAnI yazematI rANI sahita te rathakArane laI te upara ArUDha thaye, ane pharavA cAle. ayodhyA, tAmalipti, caMpA, dvArika, ane laMkA vigere nagarIo tene nAma ApIne batAvI temaja aSTApada, giranAra ane zavuMjaya vigere parvate ane samudra pramukha paNa batAvyA. eka vakhate teo AkAzamArge cAlI keI sAdhunI pAse gayA. sAdhue teone zrAvakane bAra prakArane dharma saMbhaLAvyuM. pachI te baMnee te sAdhunI pAse dezAvakazika vrata grahaNa karyuM. temAM e niyama lIdhe ke, "divasamAM so janathI vadhAre javuM nahi." eka vakhate vijayA nAmanI rANIe potAnA manamAM vicAryuM ke, " rAjA - tAnI yazAmati rANIne ja sAthe le che, ane te kadi paNa letA sAthe nathI, tethI huM evuM kAMi kAma karuM ke jethI teo baMne svataH(saheje) saMkaTamAM paDe." AvuM vicArI te viyAe bIjA keI zilpIne bolAvI eka bIjI yaMtra khIlI karAvI ane je vaDe pAchA avAya. te yaMtra khIlIne teNIe kaya eka chupAvI dIdhI ane tenA sthAnamAM bIjI taiyAra karAvelI yaMtra khIlI mukI dIdhI. rAjA yazomatI rANInI sAthe garUDa upara caDayo ane tyAM sAthe rahelA kekAse garUDane calAvyuM. AkAzamArge jatAM rAjAe potAnA vAhaka kekAsane pUchayuM ke, "ApaNe keTalA jana AvyA?" teNe kahyuM, "ApaNe soyejana AvyA chIe." rAjA che. " to pachI garUDane pAchovAle ke jethI ApaNA banenA niya. mano bhaMga na thAya." pachI je khIlInA yaMtrathI pAchuM AvI zakAya te khIlI tene mAravA mAM te paNa garUDa pAchA vaLe nahi, eTale rAjAe kahyuM ke, "garUDa pAcho kema vaLato nathI?" vAhake jaNAvyuM ke, "ahiM khIlInA yaMtramAM koI pheraphAra thaI gayo che. tevAmAM te garUDanI pAMkha bhAMgI gaI ane garUDa paddha gaye paNa sArA bhAgye te kaI sarovaramAM paDayo eTale teo badhA tarataja tarIne bAhara nIkaLI gayA deva atizaya baLavAnuM che. te vakhate rAjAe rathakArane puchyuM ke, "A kayuM nagara che?" rathakAre kahyuM. "A kaliMga dezanA rAjAnuM nagara che." pachI rathakAra khIlI levAne mATe nagaramAM utAvaLe gaye ane rAjA tathA rANuM te sarevaranI pAla upara beThA. rathakAre keI suthArane ghera jaI khIlI karavAne mATe uttama kASTanI mAga karI, teNe tevuM kASTha sarva Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamA vrata upara kAkavaMdhanI kathA 311 sthaLe javA mAMDyuM, tevAmAM kokAze tevuM cakra ghI dIdhuM. vidyA ane koDha lekamAM DhAMkayAja rahetA nathI. te caka joi sUthAra pitAnA cittamAM vicAravA lAgyo ke, "jarUra A poteja kekAsa che. A vizvamAM AvI UMcI kalA bIjAmAM che ja nahi." tarata - teNe rAjabhuvanamAM jaI rAjAne jaNAvyuM ke, " zatravargane Azrita thayele tamAre ahitakArI kokAsa ahiM Avelo che. pachI rAjAe pitAnA mANasone mokalI kekAsane ane kAkajaMgha rAjAne rANI sAthe tyAM belA, pUrvanA vairane laIne teNe temane bAMdhI kASTanA pAMjarAmAM pUrI dIdhA, pachI maMtrIoe rAjAne kahyuM ke, " A eka kalAvAna purUSa che, tethI tenI pAse kAMI paNa kAma karAvIe ane pachI tene mArIe te sAruM." maMtrionA kahevAthI rAjAe kokAsane daDha baMdhanamAMthI mukata karI potAnI pAse belAvIne kahyuM ke, "tuM bIjuM kAMI jANe che?" kekAsa be , "deva ! huM sarva suMdara vijJAna jANuM chuM, paNa koI karAvanAra nathI." rAjAe kahyuM "tuM tArI buddhithI so pAMkhIvAlA kamaLanI karNikAmAM mAre lAyaka eka bhavana karyuM ane tenI pAMkhaemAM bIjA UMcI jAtanA bhavane satvara karI de." te buddhimAnuM kArIgare tarata kamaLAkAra bhavana karavA mAMDyuM. te vakhate kaviMga dezanA rAjAne gupta vicAra tyAM dIvI jhAlanArA mANase kokAsane ekAMte kahyuM ke, "jayAre te bhavana pUrNa thaze tyAre A kaliMgane rAjAne tathA tArA rAjAne mArI nAMkhaze." pachI kekAse eka uttama mANasane mekalI kAkajaMgha rAjAnA putra vijayane pitAne te vRttAMta jaNAvyuM, tevAmAM te bhuvana pUrNa thayuM tenI aMdara praveza karavA mATe teNe eka khIlI goThavI. rAjA pitAnA putranI sAthe te bhuvanamAM dAkhala thayo, pachI kArIgare kahyuM ke, " sarve piotapotAnA sthAnamAM praveza kare, kAraNa ke, khIlI ApavAthI A badho mahela uDaze." sarvee tema karyuM tyAM rathakAra pate bAhara nIkaLI gayo. pachI teNe masara bhAvathI te khIlI dIdhI, eTale badhe prAsAda maLI gayo. te prAsAda saMpuTanA jevo thaI jatAM lokoe hAhAkAra karyo, tevAmAM vijaya AvIne zatrunA nagaramAM dAkhala thaIgaye, badhuM nagara teNe luMTI lIdhuM ane pitAnA mAtApitA je kAkajaMgha ane tenI rANI temane pAMjarAmAMthI bahera kADhayAM pachI rAjA kokAsane sAthe laI potAnA nagaramAM cAlyA gayA. eka vakhate gurUne vega thaI AvatAM rAjA kAkajaMghe pitAnA putrane rAjya ApI kekAsanI sAthe dIkSA grahaNa karI. teNe kamaMge aticAra sahita vrata pAsuM tethI te saudharmadevalokamAM devatA thayo ane kekANe lAMbe kALa aticAra rahita vrata pAlyuM, tethI te maheMdradevalekamAM uttama devatA thaye tethI purUe dezavakAzika vrata pALavuM ke jethI duHkha na thAya temaja jaMtu pIDA paNa na thAya. iti dazapaMvratam. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31ra che. zrI vimaLanAtha caritra, - prAjJajanee jinAgamamAM kahyuM che ke, cAra parvomAM pratibhAdhara zrAvakoe sarvathI cAra prakAranuM pauSadhavrata pALavuM. ane bAkInA sazakata zrAvakoe eja pramANe pISadhavrata sarvathI pALavuM tathA dezathI a95 zakitavALA zrAvake e dezathI cAra prakAranuM pauSadhavrata pALavuM. gRDastha zrAvakane dezathI pauSadha karavAmAM zI harakata Ave? kAraNa ke, pUrva purUe te ja zrAvakadharma kahe che, paraMtu je te pauSadhavratanuM pAlana na kare, te vratane bhaMga thAya che, mATe sarva gRhastha zrAvakee parvane divase te zakita pramANe grahaNa kare joIe. jema hamaNAM pauSadhamAM zarIrane (dezathI) satkAra karavAmAM Ave che, tema IrSIrahita (madhyastha) sAdhuoe AhArano saMbaMdha paNa teja jANI le. je purU karmarUpI rogamAM auSadharUpa evA suMdara pauSadhane pALe che, teo zrImalayaketunI jema devatAone prazaMsanIya thAya che. zrI malayaketunI kathA. - bhuvana nAmanA nagaramAM malayaketu nAme rAjA hatuM. tene naya nAmane buddhinuM pAtra eka maMtrI hatA. eka vakhate teo baMne baheranA udyAnamAM pharavA gayA. tyAM sAnathI AcArane upadeza karanArA eka dhyAnI muni temanA jevAmAM AvyA. te munine upadeza sAMbhaLI te baMnee potAnA pApane tyAga karI gRhastha dharma aMgIkAra karyo. temAM vizeSapaNe pauSadhavrata svIkAryuM. eka vakhate rAjAe maMtrInI sAthe pauSadhavata grahaNa karyuM. eka pahera svAdhyAya karyA pachI rAjAe maMtrIne kahyuM ke, "mane kaI dharmakathA kahe." triIe kahyuM, "kAMcana nAmanA nagaramAM vasaMtasena nAme rAjA hatA. tene anaMgasenA nAme patnI hatI. te strInI kukSithI rU5 tathA saubhAgyathI yukata ane varanI IcchA rAkhanArI vasaMtazrI nAme eka putrI thaI. te nagaramAM buddhithI zreSTha hariba nAme eka DhImara raheto hato. eka vakhate te dhIvare sAdhu pAsethI dayA dharma sAMbhaLe. te uparathI teNe vicAryuM ke, "sarva ThekANe sarva jIvadayAmaya dharma sAMbhaLavAmAM Ave che, paraMtu kharo jIvadayAmaya dharma te jeneja pALe che mArA kulamAM te prANIonA vadha upara ja sadA prANavRtti (AjIvikA) cAle che, tethI huM dayA zI rIte pALI zakuM? je pitAne vyavasAya che dete mukha gaNAya che, tathApi " mArA kAMTAmAM je pahele matsya Avaze tene huM sadAne mATe che mukIza." e teNe niyama lI. eka vakhata te maya levAne nadImAM game tyAM kAMTo nAkhe, tevAmAM eka meTo masya te kAMTA sAthe AvI lAgyo, te maryane ke bAMdhI tene nimaLa jaLamAM choDI muko. pachI pharIvAra kAMTe nAkhatA daivayoge pAcho teja matsya Avyo tene pharI pAcho choDI muke evI rIte saMdhyAkALa sudhI tene teja matsya Avyo ane tene tyAM sudhI chedya mu. prAMte te matsya dhIvarane kahyuM ke, " huM tArA satvathI prasanna thayo chuM, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agyAramA trita upara malayaketunI kathA 313 mATe icchita vara mAgI le." haribale kahyuM. "tame keNa cho?" teNe kahyuM ke "huM jala devatA chuM." haribale kahyuM. "e huM vara mAguM chuM ke, jyAre mane kaSTa Ave, tyAre tamAre mAruM rakSaNa karavuM." tenuM vacana svikArI jaladevatAe kahyuM ke, "mArA prasAdathI lekamAM tAruM uttama svarUpa thaze." pachI te devatAnA prasAdathI haribaLa divya rUpavALe thaI gaye. te tyAMthI pitAne ghera gaye nahi paNa eka kAmadevanA maMdiramAM jaIne rahyo. A vakhate rAjAnI putrI vasaMtazrI divya zarIravALe vara meLavavAnI icchAthI te maMdiramAM kAmadevanI pUjA karavAne AvI. te haribaLane divyarUpI joI harSa pAmI ane haribaLa paNa teNIne joI khuzI tha. baMnee tyAMthI gamana karavAnI IcchAthI saMketa karyo. teja rAtre te prauDha strI purUSa harSathI gAMdharva vivAhavaDe lagna kriyA karI azvArUDha thaI cAlatA thayA. teo vizALa nagaramAM AvyA. tyAM haribaLa eka ghara bhADe rAkhI rAjAnI nekarImAM rahyA. te nagaranA rAjAnuM nAma madanavega hatuM. te rAjA te haribaLane kSatriya jAtimAM thayela jANatuM hatuM, tethI eka vakhate rAjAe haribaLane strI sahita bhejanane mATe AmaMtraNa ApyuM. tyAM rAjA vasaMtazrIne joI atyaMta meha pAmI gaye, paraMtu haribaLa sAthe hatuM, eTale te teNIne meLavI zako nahiM, pachI rAjAe haribaLane bolAvI tenI AgaLa jaNAvyuM ke, "mArI putrIne vivAha moTA utsava sAthe thavAnuM che. laMkAnA rAjA vibhISaNanI sAthe mAre adabhuta mitratA che, tethI tAre jaIne te vibhISaNane te utsavamAM lAvI lAvavA tArA sivAya bIje kaI tyAM jaI zake tema nathI." rAjAnAM AvAM vacanane haribaLe kabula karyuM ane te tarata samudranA tIra upara gaye, paraMtu laMkAnuM vahANa maLyA sivAya te tyAM jaI zakate na hato, ahiM rAjAe potAnI dAsI dvArA vasaMtazrIne lAvI mAgaNI karI, tyAre vasaMtazrIe kahyuM ke, "je mArA pati nahiM Ave, te pachI huM tamAruM sarva vacana mAnya karIza." te sAMbhaLI rAjA madanavega jarA hRdayamAM khuzI thayo. sAma vacanathI sarva kArya siddha thAya che. samudra tIre rahelA haribaLe pelI jaladevatAnuM smaraNa karyuM, eTale te devatA hAjara thaI, je vacana vibudha-devatAo kahe che, te barAbara pALavAmAM ja Ave che. jaladevatAe kahyuM, "vatsa ! teM mane hamaNAM zA mATe yAda karela che?" haribaLe kahyuM, "he kRpAnidhi devatA! mane takALa laMkAmAM pahoMcADe." pachI devatAe tarataja tene laMkAmAM pahoMcADaze. haribaLa laMkAmAM jaI keIeka zUnya gRhamAM svastha mane rahyo. tyAM eka tuMbaDuM laTakatuM jovAmAM AvyuM. temAMthI amRta laI teNe eka rakSA (rAkha) nA DhagalA Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI vimaLanAtha caritra, upara nAkhyuM, tevAmAM temAMthI eka strI pragaTa thaI ane teNe haribaLane kahyuM ke, "tuM keNuM che? ahiM kyAMthI ane zA mATe AvyuM che? teNe kahyuM, "mAruM nAma haribaLa che. huM rAjAne sevaka chuM, vizALa nagaramAMthI ahiM Avyo chuM ane tyAMnA rAjA madanavege laMkApati vibhISaNane AmaMtraNa karavA mane ahiM melyA che. have hAla tamAruM AzcaryakArI caritra sAMbhaLavAne huM icchuM chuM." te strI bolI," mAro svAmI vibhIpaNa rAjAne zastrapAlaka che. tene mArI tarapha avizvAsa che, eTale te mane ahiM gharamAM rakSA banAvIne rAjAnI pAse jAya che. pAchA ahiM Ave, tyAre A tuMbanA amRtanA biMduthI te rakSA upara chAMTI mane navIna banAve che, A pramANe te haMmezAM karyA kare che. have huM mArA te nitye mRtyu ApanArA patithI huM kaMTALI gaI chuM. te ApaNa bane eka kharitna ane A tuMbaDuM laIne svecchAthI cAlyA jaIe. he svAmI, tamArA rAjA madanavege je A vibhISaNane AmaMtraNa ApavAno prasaMga karyo che te paNa viparIta che, mATe tamAre A sthAna che devuM joIe." pachI haribaLa jenuM nAma kusumazrI hatuM, tevI te strIne ane kharatna tathA tuMbaDAne laI samudranA tIra upara AvyA ane tyAM pelI jaladevatAnuM smaraNa karyuM. maraNa mAtramAM te devatAe AvI te baMnene temanA uttama vizALa nagaramAM tarata pahoMcADyA ane te ja devatA mAna sahita svasthAne gaI. haribaLa kaI priyA sAthe ghera Avya, evA khabara jANI rAjAe tene bolAvyo. teNe AvI rAjAnI AgaLa piluM kharatna mukI praNAma karyo, pachI rAjAe tene vRttAMta pucho. eTale te A pramANe kahevA lAgyuM, rAjana, huM muzkelI bharelA mArgone elaMgI samudranA sajala tIra upara gaye, paraMtu tyAM javAnuM vahANa maLyuM nahi, eTale mArAthI tyAM zI rIte jaI zakAya ? te laMkAno mArga zUnya hovAthI tenAM vahANe cAlatAM nathI. pachI meM hRdayamAM vicAryuM ke "jeo mitra, svAmI ane jinezvaranuM vacana aMgIkAra karI tene nirvAha karavAne asamartha thAya che, teone te avazya maraNanuM ja zaraNa levuM joIe. te vakhate tyAM sura-asurane meM nimaMtraNa vigere jaNAvI kahyuM ke, "huM ahiM baLIne marIza, pachI mArI rAkha paNa tamAre kAryasiddhine mATe laMkAmAM pahoMcADavI. " mArA A vacanane sAMbhaLI kaI rAkSasa jevAmAM mArI pAse AvyA, tevAmAM huM agninI citAmAM peThe ane kSaNavAramAM bhasma thaI gaye. pachI te rAkSase mArI rAkha laMkAmAM jaIne vibhISaNane ApI ane mAre vRttAMta kahe. vibhISaNe pachI mane amRta chAMTIne sajIvana karyo ane mAruM sAva jANI mane harSathI pitAnI putrI ApI ane te kAryanI eMdhANI tarIke A eka kharatna mArI sAthe mokalAvyuM. vaLI temaNe mane kahyuM ke, "hAla mAre moTuM kAma che, tethI huM tArI sAthe Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agyAramAM vrata upara malayaketunI kathA. 35 nahi' Avu... paraMtu jyAre vivAhanA samaya Avaze, tyAre jarUra AvIza. ' A pramANe kahI teNe mane samudra utArIne ahi mukayA che. " rAjA madanavege AvA ucca alavALA haribaLane jANI te adbhuta kAma karanAra tene pAritoSika ApyuM. 46 da eka vakhate haribaLe peAtAnI ane priyAene ekAMte kahyu ke, ApaNe ghera rAjAne bhAjana karAvA mATe gauravathI AmaMtraNa ApIe. " mane strIoe kahyuM, " svAmI ! te rAjAne ghera beAlAvavA na joie. kANu ke, te ghera AvavAthI jarUra anatha thaze. " tepaNu haribaLe AdarathI rAjAne parivAra sAthe ghera beAlAbyA. samatha purUSAthI paNa zuM hAthI kAne jhAlye rahe ? pachI te mane strIoe kahyu ke, " jo tameA rAjAne ghera elAvA, te tene amArA sparzI ke dana karAvavuM nahiM, " chatAM te haribaLe suMdara veSa paherAvI te mane priyAnI pAse rAjAne bhejana pIrasALyuM. vinyatA alavatI che. rAjA madanavega te ane strIone joi hRdayamAM mAhita banI gayA. zAstramAM mahilAone mehanI vaTTIe kahelI che. pachI harimaLe rAjAne satkArapUrvaka tene ghera vidAya karyA, paraMtu rAjAe te te haribaLane mAravAneAjavicAra karavA mAMDaye. teNe peAtAnA maMtrIne melAvIne puchyu` ke, A haribaLanuM maraNa zenAthI thAya ? > maMtrIe kahyuM, " tenu maraNa agnithI thai zakaze. " rAjA melyA, " e te citAmAM khatrIne jIvatA thayA che." maMtrIe kahyuM, " narAdhipa ! e khATu' khele che. jo te mArI samakSa agnimAM pesI jIvatA khAhera nIkaLe, te huM sAcuM mAnu paraMtu tenA bhASaNathI sAcuM mAnatA nathI. " pachI matrIe haribaLane khelAvI mRdu bhASAthI kahyuM ke, " amA { rAjyamAM tArA jevA kAI mATA kAma karanArA purUSa nathI, tethI mArI AjJAthI tuM yamarAmane khelAvAne savara jA, kAraNa ke have vivAhanuM lagna najIka Ave che. " haribaLe kahyuM, "huM kaye mAge thaIne jAuM ? " maMtrIe kahyuM, " agninI citAne mAge jA. '" haribaLa te vacana kabula karIne ghera Avye ane te vRttAMta peAtAnI priyAenI pAse kahyA. te vakhate te strIoe kahyuM " svAmI ! tame e rAjAne ghera bAlAbyA, tenuM A phUla che. " te samaye kusumazrI kheAlI, svAmI, dhIraja cheDaze| nahi" huM tameAne gharamAM rahelA pelA amRtanA sicanathI punaH jIvatA karIza. " pachI maMtranA kahevAthI rAjAe citA taiyAra karAvI ane tenI a Mdara te satvavAn harakhaLe sanI samakSa praveza karyAM. te vakhate leAkeAe hAhAkAra karyAM. te haraala kSaNamAM te bhasma thaI gayA. pachI rAjA madanavega maneratha siddha thaI ma MtrInI sAthe peAtAnA dhAmamAM gayA. 66 rAtre adhakArane samUha prasaratAM kusumazrI peTu tuMbaDu laine ciMtAnI bhUminA mAga upara AvI. tenI upara teNIe amRta chAMTayuM tyAM temAMthI haribaLa pragaTa thai Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI vimaLanAtha caritra Avyo ane te pitAne ghera Avyo. pRthvImAM moTA purUSone paNa caDatI paDatI thAya che. A marI gayele jIva kema tha? ema Azcarya pAmavAnuM nathI kAraNa ke, marelo deDake meghanA jalathI jIvate thAya che. jema gaLa zukI gaI hoya, paNa te jalathI anaMta jIvavALI thAya che, evI ja rIte nirjIva evA kASTAdika paNa lekenI samakSa sajIva thayelA jovAmAM Ave che, tilakanuM vRkSa aMgArAmAMthI pragaTI nIkaLe che, evuM paNa kavacitra saMbhaLAya che. jyAre jala yoga thavAthI ema bane che, te pachI amRtanI zI vAta karavI? athavA tenA bIjarUpe avayava rahe che, tethI temAM kaI jAtane bAdha Avate nathI temaja jinAgamamAM paNa tene bAdha Avato nathI, kAraNa ke ahiM je citAmAMthI manuSya prANInI utpatti kahelI che, te lekarUDhIthI kahelI che. jina bhASAthI kahelI nathI. ahiM haribaLa ane tenI be strIo ema traNe maLIne jyAM vArtA karatA hatA, tevAmAM rAjA tyAM AvyuM te vakhate kusumazrIe kahyuM ke, he svAmI, dvAra upara rAjA Avyo che tethI tame adazya rahI amAruM svarUpa juo, ke jethI rAjAne paNa tamArI jANa na thAya" pachI haribaLe tema karyuM eTale kusumazrIe gRhadvAra ughADayuM. rAjA ekAkI pApabuddhithI gharamAM peThA. kusumazrIe rAjAne Asana ApI puchayuM ke, "atyAre rAtre A5nuM Agamana zA mATe thayuM che?" rAjAe kahyuM "tame baMne yuvatione bolAvAne mATe." kusumazrI bolI "Apa rAjAne te ghaTatuM nathI. atizaya rUpavALI prajA paNa tamAre prajApatinI jema prajArUpaja hovI joIe. tame temAM mohita na thAo." A pramANe tene samajAvI vA chatAM paNa jyAre teNe Agraha choDe nahiM, tyAre teNIe pharIvAra kahyuM ke, "Ajano divasa rAha juve, kAraNa ke, amAre pati maraNane zoka che. je zoka na pALIe to leke niMdA karaze." tenI AvI vANuM sAMbhaLI rAjA te divase potAne ghera gaye pachI haribaLe pelI jaLadevInuM smaraNa karyuM, eTale te AvIne hAjara thaI teNe tene te vRttAMta jaNAvyuM, te uparathI te eka deva ane divya AbhUSaNe ApI cAlI gaI. prAtaHkALa thaye, eTale te haribaLa digya veSa dhAraNa karI: bIjA daMDadhArI devane sAthe laI harSa pAmate rAjAnI pAse Avyo. pratihAre khabara ApatAM rAjA ane maMtrI zivAya badhI sabhA harSita banI gaI. teNe rAjAne namaskAra karyo, rAjAe puchayuM ke, "yamarAjane ghera kuzaLa che?" teNe kahyuM, "he vibhu, yamarAjane ghera kuzaLa che." rAjAe pelA devane joIne puchayuM ke "A koNa che ?" "A yamarAjAnA dUta che" teNe uttara Apyo. pachI te dUta rAjA pratye bolyo, "rAjana ! A haribaLe tamArA kahevA pramANe yamarAjane kahyuM, te uparathI teoe hRdayamAM harSa pAmIne mane mokalyo che, ane mAre mukhe kahevarAvyuM che ke, tame harSathI sarva uttama parivAra laIne eka vakhata mAre ghera Avaze te pachI ame Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 agyAramA vrata upara malayaketunI kathA. sarvanI bhakita karavA tamAre ghera AvIzuM." A sAMbhaLI rAjAe savRttithA maMtrInA mukha sAme joyuM, maMtrI sava divya AbhUSaNethI vibhUSita evA haribalane joi lebhAIne be -"deva ApaNe cAle yamarAjane ghera jaIe. kAraNa ke, 5ra ghera javA AvavAthI maitrI vadhe che." pachI rAjAnI AjJAthI rAjapurUSoe meTa citA taiyAra karI, tenI aMdara praveza karavAne rAjA maMtrI vigerenI sAthe harSathI cAlya, pahelAM tenI aMdara yamarAjAne data paDo, pachI maMtrI paDo pachI jevAmAM rAjA temAM paDavAne utsuka thaye, tevAmAM haribaLe.tene hAthe pakaDI rAkhyo ane kahyuM ke, "rAjana, tame paDaze nahiM" rAjA che, zA mATe huM na paDuM?" haribale kahyuM, "he rAjA kyAre paNa agnimAM paDelA zuM jIve che ? A te mArI buddhinI ceSTA che. A maMtrIe tamane beTI salAha ApI hatI, tethI tene nAza karavAmAM AvyuM che, paraMtu huM svAmidroha kadipaNa karIza nahiM. mATe tame tamArA AvAsamAM satvara cAlyA jAo. vRthA mRtyu pAmo nahiM." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe ciMtavyuM ke, "aho ! A sAmAnya purUSa nathI. pUrve meM e niraparAdhI chatAM enuM prANuta sudhInuM viparIta ciMtavyuM hatuM, evA huM aparAdhI upara paNa atyAre dayALu thayo tethI kharekhara kSamAbhUta to Aja purUSa che ane huM te eka sAmAnya gRhastha paNa nathI, tethI mAruM rAjya A purUSane ApI huM anagAra thAuM" AvuM ciMtavI rAjAe ghera jaI te haribaLane pitAnI putrI ApI ane pANimecanane samaye pitAnuM rAjya ApI dIdhuM, pachI pote dIkSA lIdhI. eka vakhate haribaLe pitAnA manamAM harSathI ciMtavyuM ke, je A vakhate mArA jJAnI pUrvagurU Ave, te vadhAre sArUM" devage teTalAmAMja te buddhi catura gurU AvI caDayA. haribaLa te khabara jANI saparivAra AnaMdayukta thaI gayo. gurUnI samIpe jaI temanA caraNa kamaLamAM namI ane dezanA sAMbhaLI te gRhastha zrAvakadharmane prApta thaye. pachI jyAre putra thaye, eTale tene rAjya upara sthApita karI pite cittamAM saMtepanuM piSaNa karI dIkSA grahaNa karI. teNe te mahAvrata aticAra rahIta lAMbe kALa pALyuM ane chevaTe kevaLajJAna prApta karI samAdhivaDe te siddhine prApta thayo. A pramANe maMtrIe niyama saMbaMdhI abhuta kathA kahI. te pachI pauSadhAlayanI madhe gaye ane tyAM AvazyakakriyA ane svAdhyAya dhyAna karIne te buddhivAlA rAjAe bIjA pahoramAM kAryotsarga karyo. te vakhate kaI mithyASTi devatAe tene dharmaparAyaNa jANIne upadrava karavA mAMDayo. to paNa te dhyAnathI calita thaye nahi, tyAre te 1 kSamAbhUta rAjApakSe muni 2 karamecana eTale hathevALo che te vakhate. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI vimaLanAtha caritra. devatAe pragaTa thaIne tenI ghaNu stuti karI. paraMtu tethI bhUta doSane ApanArA rAgadveSa tene thayA nahiM. chevaTe tene vastrAbharaNe ApI te devI AkAzamAM cAlI gaI, rAjA prabhAte pauSadhane pArI pitAne ghera Avyo evI rIte te malayaketu rAjA sadAkALa parvanA divasamAM podha karavA lAgyA. aMte mRtyu pAmIne te sarvArthasiddha vimAnamAM uttama devatA tha, AvI rIte anya dhanya janoe paNa e pauSadha vratanI ArAdhanA karavI ke jethI bhavabhava sarva arthanI siddhi thAya. iti ekAdazaM vratam. keIatithine kAMI paNa ApIne pachI jamavuM, te jana kahevAya che. te sivAya te A lekamAM kAgaDA vigere paNa pitAnA udaranuM piSaNa kare che. kadi te pramANe haMmezAM na thAya, te vivekI purU pauSadhanA pAraNane divase te pAtrane bhejana ApIne ja jamavuM joIe. je purUSa te atithisaMvibhAga nAmanuM vrata ArAdhe che, te zAMtimatInI jema avazya sukhanuM pAtra bane che ane je tenI virAdhanA kare che, te palocanAnI jema Aleka tathA parelekamAM duHkhane pAme che. - zAMtimatI ane pavacanAnI kathA saMpattimAM vizALa ane bharatakSetranA maMDanarUpa vizALa nAmanA nagaramAM zrAvakanA zuddhaguNavAle sAdhAraNa nAme zrAvaka rahetuM hatuM. tene eka zAMtimatI nAme putrI hatI. te bALavidhavA hatI ane bIjI padhanA jevA lenavALI pocanA nAme putrI hatI, te sadhavA hatI eka vakhate te baMne rahenee gurUnI pAse harSathI gRhastha dharma aMgIkAra karyo ane temAM atithisaMvibhAganuM vrata vizeSapaNe grahaNa karyuM. te uttama baMne baheno sukhathI vrata pALatI hatI, tevAmAM eka vakhate varSARtu AvI. temAM niraMtara vRSTi thayA karatI hatI. te kAle apakAya jIvone vadha thavAnA bhayathI munie bhikSATana karatA nahiM. kAraNa ke, tapasvinI evI maryAdA che. tene laine te baMne henoe pAMca divasa sudhI upavAsa karyA. pAMcamA divasanI rAtrine aMta bhAge palecanAe pitAnA hRdayamAM vicAryuM ke, "zAMtimatIne gaLe baMdhAyelI huM sudhAnuM kaSTa zA mATe vehuM? jene mATe bIjA dehane saMdeha rahe evA A dehamAM huM atyaMta duHkhI thAuM chuM." A pramANe ciMtavI teNIe prabhAtakALe chupI rIte ghaNuM bhajana karI lIdhuM. sudhAnA jevI bIjI vedanA nathI. tene mATe gAMdhArInuM A pramANe vacana che. "he vAsudeva! jarAvasthA, nirdhanatA, vidhavApaNuM ane putrane zeka. e badhA kaSTona karatAM paNa sudhAnuM kaSTa vadhAre che." mAtA pitAe mAnya, dAtAra ane zAMtivALI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAramA vrata upara zAMtimatInI kathA. 319 pitAnI satI putrI zAMtimatIne kahyuM, "he nirmaLa vatsa! tuM yogya bhajana kema karatI nathI ? anna vagara tArA prANa AdhAra vagaranA (nirAdhAra) thaI hamaNAMja cAlyA jaze." zAMtimatI belI, "mAtApitA, meM bAramuM atithisaMvibhAga vrata lIdhuM che, tethI kaI paNa atithine kAMIka bhejana ApIne huM jamuM chuM. hAla varSAdane laIne ahiM sAdhuo AvatA nathI tethI huM te vratane kAraNe upavAsa karuM chuM." te sAMbhaLI mAtA pitA balyA, "vatsa, te tuM gherathI bhajana laI upAzraye jaI sAdhuone jaladI ApI Avya." zAMtimatI belI, "sAdhuo te sAme lAvelo AhAra letA nathI." mAtApitAe kahyuM, "te pachI anna vinA tArUM jIvita zI rIte raheze?" te bAlA pharIvAra bolI, "mAtApitA ! tamArA prasAdathI meM e vate Aja sudhI haMmezAM pAnyAM che, to have tene bhaMga kema karUM? jeo potAnA jIvitane mATe vratane bhaMga kare che teo ka9pAMta sudhI jIve athavA svarge jAya te paNa te zA kAmanuM che? kadi mAro jIva jAya, to bhale jAya, paNa huM mArA niyamane choDIza nahiM." teNIe vicAravALI buddhithI A nizcaya karyo. pilI padmacanAnuM ati bhejana karavAthI rAtre visUcikA (kalerA) ne rega thaI AvyuM ane te divase mRtyu pAmI gaI. te ati prAjJa hRdayavALI paNa vratanA bhaMgathI vaMtarI thaI. pachI be divase bhAre meghavRSTi zAnta thaI gaI. sArI vAsanAvALA sAta divasanA upavAsane aMte te munio gurUnI vANuthI nijala dezamAM vihAra karavAne ekaThA maLIne cAlyA, je dayALu munio pharatA pharatA tyAM gecarIe padhAryA, temane bhikSA ApI zAMtimatIe pAraNuM karyuM. A pramANe te niraticAra atithisaM. vibhAga vratane bhAvathI ArAdhI aMte anazana laI bIjA devalekamAM gai. tyAMthI vI mahAvidehamAM janmI harSathI vrata AdarI aMtakAle zAzvata mokSane pAmaze. evI rIte prArA manuSyae sadA A vrata pALavuM ke jethI mahAsukhadAyaka ane guNothI pragaTa thanAre mokSa prApta thAya. iti dva dazaM vratam. A pramANe pUrve kahelA cAra vratothI zrI gurUno saMga thAya ane pachI lokomAM tenI zikSA pravarte te uparathI e zikSAtrata kahevAya che. A bAra prakArane zrAvakadharma bAra devakane ApanAro che ane sUryanI jema samyagRSTi manuSyanuM sarvatama-aMdhakArane haranAra che. jema sarva rasavatI rUcithI uttama puSTi ApanArI ane anaMta baLa karanArI thAya che, tevI rIte sarva kiyA rUcithI saMvara puSTi ApanArI ane anaMta baLa 1 rUci-chA. 2 bhAva prati. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI vimaLanAtha caritra, ardhanArI thAya che. jemAM uttama purUSane caraNAMga vigerenI sAmagrI hoya. paNa je te purUSa adarzana daSTi rahita hoya to tene akSa-abAdhita pada-sthAnanuM darzana thatuM nathI, tevI rIte uttama purUSane je caraNAMga-cAritra-aMga vigerenI sAmagrI hoya, paNa je te purUSa samyagU darzanathI rahita hoya, te tene akSayapada-mekSanuM darzana thatuM nathI. sata-sAruM vahANa prauDha hoya ane guNazreNI-deranI paMkitathI yukata hoya, paNa tene dhruva darzana-dhruvanA tArAnAM darzanane AdhAre ISTa sthAnanI prApti thAya che, tevI rIte saMta-sAre bALaka prauDha thayA hoya ane guNonI zreNa teNe saMpAdana karI hoya, paNa je tene dhruva darzana-nizcala evA samyak darzananI prApti hoya, te te ISTa sthAna mokSanI prApti karI zake che. A lekamAM jevI rIte suvarNa zuddhinuM kAraNa kaheluM che, paraMtu je te amUlya ratnathI yukata hoya, te te mahadayanuM kAraNa thAya che, tevI rIte suvarNa-jJAna zuddhinuM kAraNa che, paNa jo te amUlya- cAritra ratnathI yukata haya, te te mahadaya-mekSanuM kAraNa thAya che. jema nAyaka vinAne hAra, jinezvara vinAne prAsAda ane ghI vagarane AhAra A pRthvI upara zebhAne prApta thatI nathI, tevI rIte samyakatva vinAne dhama sukhasamUhane karanAre thatuM nathI, tethI te samyakatva kuladhvajanI jema manuSyae sadA pALavuM joIe. kuladhvajanI kathA. A jaMbudvIpamAM bharatakSetranI madhye rahelI ayodhyA nAmanI nagarI che. temAM zaMkha nAme rAja hatuM. tene dhAriNe nAme rANI hatI ane kuladhvaja nAme putra hate. eka vakhate kuladhvaja subhaTane laI vanamAM krIDA karavAne gaye, tyAM te kumAra pukhe cuMTavA lAge. tevAmAM paNanA jevA nirmaLa ane vRkSa taLe beThelA eka sUri tenA jevAmAM AvyA. meghane dekhIne jema mayura khuzI thAya, tema te sUrine dekhI khuzI thayo ane pachI gurUguNavAlA te gurUne teNe vaMdanA karI. pitAnA hRdayamAMthI mAnane dUra karI te yaMgya sthAne beThe eTale dharma dhuraMdhara gurU A pramANe belyA-"je manube pavitra manuSyapaNuM meLavIne pAMcamI gati melave che, teonuM jIvana saphala kaheluM che. zrI jina bhagavAne e samyaga darzana, cAritra ane jJAnane sarva mArgane darzAvanAre te mokSa)ne nirAbAdha upAya kahe che. teomAM dharma, artha ane kAma e tri vargamAM jema dharma zreSTha che. tema darzana zreSTha che, tethI kAryane jANanArA (kuzaLa) pure haMmezAM te darzananI aMdara citta joDavuM te darzana-samyakatvane vidvAne eka prakAre, be prakAre, 1 nIce laTakatuM moTuM motI athavA caka6. 2 mokSa-gati. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara kuladhvajanI kathA 31. traNa prakAre, cAra prakAre ane pAMca prakAre jaNAveluM che. eka prakAre te samyaka pavitra tatvarUci nAme che. dravya ane bhAvathI, nizcaya ane vyavahArathI ane upadeza ane nisargathI ema be prakAranuM samyakatva jinAgamamAM kaheluM che. kAraka, recaka ane dIpaka tema kSAyika, zApathamika ane aupazAmika-ema traNa prakAre kaheluM che. opazamika, sAsvAdana, kSApathamika ane kSAyika ema cAra prakAre kaheluM che. temAM vedaka nAma vadhAravAthI te samyakatva pAMca prakAranuM kahevAya che. e samyakatvane pAMca lakSaNa, pAMca bhUSaNa ane pAMca duSaNo kahelAM che." gurUne Avo upadeza sAMbhaLI kulavaje sarvanI samakSa rAgadveSane nirAkaraNa karanArUM samyakatva grahaNa karyuM. jyAre teNe samyakatva aMgIkAra karyuM, tyAre suvicArI gurU bebhA-" bhadra! tAre have pachI (AjathI mAM) haMmezAM paMcaparameSThInA svarUpanuM cittavana karavuM, sugurUnI ArAdhanA karavI, jIvadayAmaya dharma pALa, sadA kaSAyene choDI devA, uttama purUne saMga kare, nitya svadAra saMteSa rAkhe, keIne deSa grahaNa kara nahi, navatattva u5ra rUci rAkhavI, ane sAdhudharma tarapha vRtti rAkhavI. ityAdi vartana karavAthI tArUM sarva zubha thaze." A upadeza sAMbhaLI kuladhvaja pitAne ghera javA mAge cAlato thaye, tevAmAM koI be strIo paraspara kalaha karatI joI temane rAjakumAre kalaha karavAnuM kAraNa puchayuM, temAMthI eka bolI, "rAjakumAra ! huM lehakAranI strI chuM. ane A rakAranI strI che. mArA mastaka upara pANIne maTe ghaDe che ane A strInA mastaka para khAlI vaDo che, chatAM teNe mane javA mATe raste Ape nahiM. mArA patinI kArIgarInA jevuM jJAna sadabuddhivAlA kayA purUSamAM che?" te sAMbhaLI kumAra bo, "tArA patimAM kArIgarInuM jJAna kevuM che?" te bolI, "mAro pati leDhAnuM mAchaluM banAvI tene AkAzamAM uchALI samudramAMthI rane ane mAtIo ANI Ape che, tethI A rathakAranI ramInI sAthe mArI tulanA karavAnI nathI. " te sAMbhaLI pelI rakAranI strI bolI, "mAro pati lAkaDAno abdha banAvI AkAzamAM phare che ane te vaDe cha mAsamAM badhI pRthvIne joI pAche pitAnA nagaramAM Ave che, tethI A lehakAranI strInA karatAM huM vadhAre caDIyAtI chuM." pachI rAjakumAra te baMne strIone laI rAjAnI pAse Ave. rAjAe te baMneno vRttAMta pucho eTale kumAre te sarva kahI saMbhaLAvyuM. pachI rAjAe temanA svAmI lehakAra ane rathakArane potAnI pAse bolAvyA. temAM prathama lehakArane mAchaluM banAvavAne leTuM ApyuM. vijJAnazALI lehakAre leDhAnuM mAchaluM banAvyuM ane te laIne te rAjAnA oraDAmAM AvyuM, te rAjA sAthe harSathI oraDAmAM rahyA ane te mAchalA upara pavananA saMdehane dhAraNa karanArI yaMtramaya khIlI mArI ke tarataja te mAchaluM pavanavege AkAzamAM uDyuM ane samudramAM jaI rane ne gaLI pAchuM AvyuM. te joI rAjAe cittamAM camatkAra pAmI tene puchayuM ke, " tane AvI kalA kayAMthI prApta thaI ?" te bole, "deva ! mane devatAe varadAna Apela che. " Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI vimaLanAtha caritra, tevAmAM pelA rathakAre kASTano anya banAvyuM te buddhimAna suthAre te azva lAvI rAjAnI AgaLa dharyo. tyAre kumAra bole, " A azvanI parIkSA to huM jAte karUM." . rAjAe rathakArane kahyuM ke, "A azva pAcho keTale divase ahiM Avaze?" rathakAre kahyuM, "te cha mAse pAcho Avaze." pachI rAjAnI AjJA laI kumAra te azva upara cI (yaMtramaya) bIlInA prayogathI AkAza mArgo uDaze. te pRthvInuM avalokana karato hatA. tyAM eka suMdara nagarI jovAmAM AvatAM tyAM rahevAnI icchAthI teNe yaMtranI khIlI pAchI kheMcI. eTale tenA AghAtathI azva pRthvI upara paDe. kumAra te uparathI vismaya pAmI utarI gayo. te azvanA judA khaMDa karI potAnA mAthA AgaLa rAkhIne rAjakumAra eka chAyAthI suMdara evA AmravRkSanI taLe suI gayo. te vakhate kaI mALI tyAM AvyuM. te AmanI chAyAmAM suI gayelA kumArane joI vismaya pAmyA. jyAre kumAra nidrAthI mukata thaye, tyAre tene namI ane sanmAna ApI te mALI potAne ghera laI gaye. tyAM tene jamAddhi vAsasthAna ApyuM. pachI kumAra te mALIne ghera azvane mukI lIlAvaDanagaramAM pharavA nIkaLe. tevAmAM netrane AnaMda ApanArUM eka jineMdra bhavana tenA jovAmAM AvyuM. te maMdiramAM pesI ahaMtaprabhune namI jevAmAM te prabhunI stuti bhaNato hato, tevAmAM te maMdiramAM eka pratihArI AvI. teNIe jinAlayamAMthI sarva purUne bAhara kADhayA. kumAra te jovAnI IcchAthI maMdiranA eka khUNAmAM saMtAI rahe. te vakhate strIothI parivRta thayelI rAjakumArI jinAlayamAM AvI, tyAM nRtya karI ane prabhune namI pitAne ghera cAlI gaI. pachI kumAre bAhara nIkaLI ke purUSane puchayuM ke, "A kayuM nagara che ane te putrI kenI che ?" te purUSe kahyuM, "vibhu ! sAMbhaLo, "A nagaranuM nAma ratnapura che. temAM vijaya nAme rAjA che, teNe A jinacaitya karAveluM che. A kanyA bhavana maMjarI nAme te rAjAnI putrI che. vijayarAjAe eka vakhate pitAnA maMtrIone kahyuM ke, "A kanyAne yogya kayo vara che?" te samaye e kanyAe rAjAne kahyuM ke, "je kaI purUSa bhUcara chatAM pitAnI zakitavaDe AkAzamAM cAlI zake tevA purUSane huM varIza. A traNa jagatamAM mAnya evA bIjA koIne paNa varIza nahiM. " te sAMbhaLI rAjAe ciMtavyuM ke, " A putrIe durghaTa pratijJA karI, have huM tenI pratijJA zI rIte pUrI zakIza?" AvI rIte te kanyAne samaya vIte che, adyApi tene te yogya vara maLato nathI. tethI te hameza ahiM AvI jinaprabhunI pAse nRtyagI kare che." A vAta sAMbhaLI rAjakumAra rAtre pelo azva taiyAra karI jyAre ardharAtri thaI, tyAre uDIne te rAjakanyA bhavanamaMjarInA bhuvanamAM Ape, tyAM teNIne palaMga upara adhuM cAluM tAMbala mukI pAcho svasthAne AvI teNe te azvane vIkhI nAkhyo. rAjakumArI prabhAtakALe pitAnA palaMga upara te tAMbUla joI Azcarya pAmatI manamAM vicAravA lAgI ke, "rAtre A tAMbUla ke nAkhyuM haze?" bIje divase te rAtre khATI nidrAthI sutI, tevAmAM pahelA divasanI jema rAjakumAra AkAza mAge AvyA. prathamanI jema teNe adhuM cAluM tAMbUla palaMga upara mUkI jovAmAM cAlavA mAMDyuM, tyAM rAjakumArIe vegathI tenA vastrano cheDo majabUta pakaDI rAkhe, ane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara kuladhvajanI kathA 323 puchayuM ke, " tame keNa cho ? kaI rIte ane kayAMthI AvyA che ? te kaho." rAjakumAre pachI pitAno sarvA vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. tenuM sarva vRttAMta sAMbhaLI rAjakumArIe pitAnA hRdayamAM vicAryuM ke, "A kumAre mArI durghaTa pratijJA pUrI karI, have huM A AkAzagAmI rAja putrane varUM." Avu ciMtavI teNIe pitanA hRdayano bhAva jaNAvyuM, eTale rAjakumAra teNIne para. te kumAra rAtre rAjakumArInA bhavanamAM ane divase nagaranAM rahevA lAgyo. bhuvanamaMjarInA ane vikAsa joI tenI sakhIoe tenI mAtAne sarva jaNAvI dIdhuM ane te mAtAe rAjAnI AgaLa jaNAvyuM. rAjA chUpo krodha karIne rahyA, tevAmAM kaI eka vezyA parivAra sAthe tyAM AvI. pitAne vakhatane lAge maLavAthI taNIe nRtya zarU karyuM ane pUrve nahIM joyelI evI kaI navIna addabhuta kaLA batAvI, topaNa rAjAe te vezyAne rocca kAMI ApyuM nahi. te uparathI vezyAe rAjAnuM mana ci tAtura che ema jANI lIdhuM, pachI teNIe ekAMte rAjAne AgrahathI puchayuM eTale rAjAe pitAnI sarva bInA kahI ApI. pachI vezyAe rAjAnI AgaLa kahyuM ke, "te chupA mANasane huM pragaTa karIza." catura vezyAe rAtre jaI chupI rIte rAjakanyAnA bhuvananA AMgaNAne tela mizrita sidarathI lIMpI ne pitAne ghera cAlI gaI. pachI prabhAte rAjapurUne sAthe lai te cITAmAM gaI. tyAM jugAra ramavAne ThekANe siMdUrathI lIMpAelA caraNavALe te kumAra teNInA jovAmAM Ave. tarataja vezyAnI AjJAthI rAjapurUSe tene pakaDI lIdhe ane tene rAjAnI hajuramAM lAvavAmAM A. rAjAe tene zuLIe caDAvI devAnI AjJA ApI. rAjapurUSe tene zULIe caDAvA laI jatAM pelA mALInA gharanI pAse AvyA, tyAre teNe rAjapurUne kahyuM ke, "have mAro kALa Avyo che, mATe mArI kuladevI ahiM che, je tamArI icchA hoya, to huM te devIne namaskAra karI lauM." te rAjapurU devInA bhakata hovAthI temaNe te vIra ziromaNi purUSanuM vacana mAnya karyuM, kumAre mALInA gharamAM jaI potAne pile yAMtrika azva taiyAra karyo pachI teonA dekhatAM kumAra te azva upara bezI AkAzamAM uDI gaye, rAjapurUSo rojhanI jema uMcA mukha karI zunya hRdaye ubhA ubhA joI rahyA, kumAra tyAMthI gekha upara rahelI pitAnI priyA bhuvanamaMjarIne laI siMdhumAM AvelA eka beTamAM AvI pahoMcaze. tyAM azva uparathI utarI sukha nidrAe suI rahyA. tevAmAM kaI mithyAtvI deva tyAM AvI caDo. kumAranAM darzana, AcAra ane rUcino nAza karavA mATe teNe tenI patnI ane azvane kSaNavAramAM adazya karyA ane kumAranA zarIramAM asAdhya roga utpanna karyo. te reganI vedanAne laIne tenI nidrA cAlI gaI. teNe pitAnI patnIne bolAvI, paNa te tenA jovAmAM AvI nahiM. pachI pelA azvane jatAM, te paNa avazya thayela mAlama paDaye. kamathI nirjita e kumAra ciMtAtura banI gayA. tevAmAM te devatAe kaI eka nimittio banAvI tyAM mokalyo. teNe pAse AvI kumArane A pramANe kahyuM, "tArA manamAM gatavastunI ciMtA che, paNa je tuM mArA vacana pramANe kare, te te sarva vastu tAre hAtha Ave, nahiM to A tAro deha paNa cAlya jaze, te pachI bIjAnI zI vAta?" te sAMbhaLI kumAra bolyA, "tArUM zuM vacana che? te be , "teM je vItarAga deva aMgIkAra karela che, te deva rApurUSonI rakSA ane duSTa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI vimaLanAtha caritra, purUne zikSA kadipaNa na karI zake. je cittamAM rAgadveSa dhAraNa kare nahiM ane sarvatra samatAne dhAraNa kare, te deva pUjavAthI zubhAzubha zI rIte ApI zake ? je deva kAraNane laIne lokone AdhArarUpa e avatAra dhAraNa na kare, te deva balathI laI le nahIM, Ape nahiM, kAMI kahe nahiM ane rakSaNa paNa kare nahiM, bIjA sAmAnya purUSanA hAtha je zastradhArI hoya, to te rakSaNa karanArA thAya che. te te devanA hAtha zastra vagaranA che, tethI te dina, halakA ane baLavagaranA che. te devanI pAse lakSmIne ApanArI lakSmI nathI, temaja je kartA tathA hartA nathI, jene pitAno ane pArakAne bheda nathI, tenAthI kheda zI rIte nAza pAme? te tAre deva pite vAhana vagarane che, to bIjAnA vAhanane kema sahana karI zake? tene patnI nathI, to te tArI patnIne ane tene rUpa nathI, te te tArA rUpane paNa kema sahana karI zake? mATe vAhanavALA, lakSamI, strI ane zastravAlA, ane adhika avayavavALA bhakatavatsala devane tuM Azraya karyuM. vaLI he sattama! je gurU tArA manamAM niraMtara rahyA kare che, te gurU paNa keInuM rakSaNa vigere karI zake tevA nathI. mATe je gurU ariSTanI zAMti kare, jotiSa joI Ape, roga hoya te vaiduM kare, veda pramANe vyavahAra kare, bIjAne zApa Ape, potAnA janano anugraha kare, kAma vakhate jaya Ave, bhakatenA pApa pite le, ane jenA manamAM jevuM rUce tevuM hitakArI bele, tevA mamatA mehavALA gurUne bhaja. tAre sarva deva ke je sarvane hitakArI chatAM pote vAMchAthI rahita ane dayAe sahita che, tene tuM mArA pitAne hitakArI mAne che, paNa tenAthI tArUM hita zI rIte siddha thAya ? jemAM brAhmaNa vigerene sarvanuM dAna, yajJa vigeremAM somarasanuM pAna, jalanA pramANa vagaranuM tIrtha ane putrAdi saMtAna-e sva ne ApanAruM che jemAM marelA pitRone paNa putro tRpta kare che, bhajananI velAye kAgaDAo pAtra gaNAya che, ane vRkSa, sarpa tathA gAya vigerenI pUjA karavI kahelI che, jemAM patnIvAlA paNa gurUne leke AdarathI mAne che, sAmAnya devadevIone pitAne jIva paNa apAya che ane jemAM aDhAre varNo rahelA che. tevA dharmanuM tuM AcaraNa karya" te nimittiyAnAM AvAM vacano sAMbhaLI kumAra che, "mArA hRdayamAM sarva deva, niHsaMga gurU ane jIvadayAthI ramaNIya dharmaja vasI rahyA che. AkAzamAM gati karanAra mAre azva, hRdayane priya evI strI ane rakSaNa rahita A mArA prANa je jatA hoya, to te bhale jAya, paNa huM nizcala ane nimala evA mArA samyakatvane tyajIza nahiM." A kumArano daDha nizcaya jANI te mithyANi deva mizradaSTi (madhyastha banI gayo. tatkALa teNe azva ane tenI strI pragaTa karI ane tene AdarathI satkAra karI pachI te deva pitAne sthAne cAlyo gayo. kumAra paNa pitAne sthAne gaye. teNe anukrame rAjayane prApta karI A pRthvI upara samyakattvanuM sthApana karyuM. kAraNa ke, prajA rAjAne anusaranArI thAya che. te cirakALa rAjyane ane vidhi pramANe samyakatvane pALI chevaTe dIkSA laI mokSane prApta thaze. evI rIte je manuSya potAnA hRdayamAM sadA aticAra rahita samyakatvane dhAraNa kare che, te manuSya dhanya ane sukRtI (punyazALI) AtmAomAM gaNanIya thAya che. iti samyakttvam. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadhara dezanA ane prabhune parivAra, 325 bhagavAna zrI vimalanAtha prabhunI Upara pramANe dezanA sAMbhaLI keTalAeka purUe dIkSA lIdhI ane vivekI evA zirabhUta pramukha zrAvaka vrata aMgIkAra karyo. vAsudeva svayaMbhUe samyakatvane prahaNa karyuM ane bIjA paNa avirata janee te grahaNa karyuM. prabhue eka pahera sudhI dezanA ApyA pachI bIje pahere maMdira gaNudhare A pramANe dezanA ApI. "he bhavijana ! A saMsAra eka duHpAra (duHkhe pAra pAmI zakAya evA) bArA samudranA jevo che. janma, mRtyu, jarA ane raMgarUpI capaLa kalethI te virAjita che. dharUpI vaDavAgnithI te yukata che, tenI aMdara gavarUpI parvatane vAsa che. mAyArUpI tenI velA che, lebharUpI gaMbhIra Avarta ghumarIothI te dustara che, jIvanirUpa magharanA samUhathI te cAre tarapha vyApta che. AzravadvA235 nadIonA kAdavavALA jalathI te pUrAele che. hAsyarUpI phINathI te prasarelo che. zreSarUpI pracaMDa pavana vaDe te duHsaha che, kudarzanarUpI dura jala vaDe te bharelo che. te haMmezA tRSNAnI vRddhi karanA, jalajaMtuothI yukata, nIca tathA ucca gotrathI saMkalita ane jemAM aneka manuSya kAdavamAM khucI gayelA che. jenuM sthAna samyakatva che, jemAM vratarUpI phalaka-pATIyA che jemAM guNanA samUharUpa deraDAM che, nizcaLa manarUpI jemAM Dola che, jemAM zukala dhyAnarUpI kata dhvaja che, gurUrUpa jenA khalAsI che, sArA niyamarUpI jenA saDhe che, kSamArUpI jemAM halesAM che, jemAM jJAnarUpI dhruvane tAre che, jemAM saMtoSarUpI aTALI che, jemAM tapanA bhedarUpI pIliMda che. ane jemAM dayArUpa nAlikA che, evuM uttama vahANa je puNyavAnuM narane prApta thAya che, te purUSa te saMsAra samudrane tarIne mahAnaMda mokSarUpI uttama nagaramAM avazya jAya che.' A pramANe bIje pahera pUrNa thatAM mukhya gaNadhara maMdira svAmI dezanAthI virAma pAmyA. pachI deva, asura ane manuSya potapitane sthAne cAlyA gayA. evI rIte sevA karanArA uttama devatAo zrI vimalaprabhunuM sukhasaMpattine zaraNa ApanAruM samavasaraNa sthAne sthAne karatA hatA. kevalajJAna thayA pachI be varSa uNa paMdara lAkha varSa sudhI pRthvI upara vihAra karatAM zrI vimaLanAtha prabhune A pramANe parivAra thayuM hatuM. aDasaTha hajAra (68000) sAdhuo, eka lAkha ane ATha (100800) sAdhvIo, agIyArase (1100) cauda pUrvadhArI. aDatAlIza (4800) avadhijJAnI, paMcAvanaso (5500) mana:paryava jJAnI, teTalAja (5500) kevalajJAnI, nevuM so (100) vaMkiya labdhivAlA, traNa hajAra ane baso (3200) suprasAdI evA vAdIo, be lAkha ane ATha hajAra zrAvake ane cAra lAkha ane trIsa hajAra (434000) zrAvikAo. prabhu potAno nirvANa samaya jANI saMmattagiri upara gayA ane tyAM che hajAra munionI sAthe teoe anazana vrata aMgIkAra karyuM. te pavitra kAMtivAlA prabhue eka mAsa sudhI anazana pAyuM. ASADha mAsanI kRSNa saptamIne divase caMdra revatI nakSatramAM AvatAM kAge rahelA ane zuddha zukala dhyAnathI virAjatA zrI vimalanAtha 1 maryAdAtaTa. 2 tRSA ane pakSe vAsanA. 7 uMcA nIcA gAtrA pakSe parvate 8 vahANunuM baMdhAraNa. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimaLanAtha caritra, prabhu cha hajAra munionI sAthe nirvANane pAmyA. te samaye rAjAo ane ide kheda karatA tyAM AvyA. temaNe prathama bedane bhAra darzAvI, pachI cita kRtya karavA mAMDayuM. iMdranI AjJAthI Aliyogika devatAoe gazIrSa caMdana lAvI pUrva dizAmAM prabhunI gaLAkAra citA racI, ikvAka sAdhuonI uttara dizAmAM trika citA racI ane bIjAonI pazcima dizAmAM corasa citA racI hatI. cheke pote prabhune kSIrasamudranA jalathI snAna karAvyuM ane ghATa uMcI jAtanA caMdanathI lepa karyo. ane bIjAone te pramANe devatAoe karyuM. te pachI iMdra devadUSya vastrathI prabhunA aMgane AcchAdita karyuM ane kalpavRkSanA sugaMdhI pupiothI vibhUSita karyuM. te vakhate devatAoe traNa zibikAo vikuva. temAMnI mUla zibikAmAM idra namaskAra karI prabhune padharAvyA ane bIjI be zibikAomAM devatAoe bIjA munionA zarIrane megyatA pramANe AropIta karyA. devatAo ucita kAryanuM ullaMghana karatA nathI. pachI eka hajAra mANase vahana karI zake tevI prabhunI zibikA i pate upADI ane bIjAonI zibikAe bhakitanA bhAravAlA devatAoe upADI. te zibikAnI AgaLa devatAonI strIo rasathI rAsaDa letI hatI. devatAone gaMdha vagara nRtya, gIta ane vAdya vagADato hate keTalAeka devatAo AgaLa dhUpa karatA hatA, keTalAeka prakAzamAna thaI chIe dhI cAlatA hatA, keTalAeka pupanI vRSTi karatA hatA ane keTalAeka sarva dene haranArI zeSa, (prasAdI)ne letA hatA, tevI rIte thatAM pUrva dizAnA pati ike pUrvanI ciMtAmAM prabhune padharAvyA ane bIjA sAdhuonA zarIre bIjI be citAmAM devatAoe sthApita karyA. te ja samaye citAnI aMdara agnikumAra devatAoe agni, vAyukumAra devatAoe pavana ane deveMdroe kapUrane samUha pragaTAvyuM. amithI asthi zivAya badhA dhAtuo baLI gayA pachI meghakumAra devatAoe kSIrajalavaDe te citAne bujhAvI dIdhI. te vakhate sAdhama iMdra AvI pUjavAne mATe prabhunI jamaNI dADha prahaNa karI ane dezane DAbI dADha grahaNa karI. ame nIcenI jamaNI dADha ane baliIke DAbI dADha prahaNa karI, bAkInA e gyatA pramANe prabhunA dAMta grahaNa karyo, bIja devatAo prabhuna asthinA khaMDa laI gayA ane brAhmaNe e navA agninA bhAga lIdhA. tyArathI te agninI pUjA pravartI che ane te pUjanArA brAhmaNe amahetrI tarIke prakhyAta thAya che. rAja. vigere te prabhunI rakSAnI poTalI karIne bAMdhI, te pravAharUpa adyApi rakSAne rakSA karanArI mAne che. keTalAke te prabhunI rakSAne vaMsanA karI ane keTalAke te rakSAnuM zarIre mardana karyuM, te uparathI rAkha ceLavAne vidhi adyApi paNa leke mAM dekhAya che, keTalAeka lekee tyAMthI eTalI badhI raja lIdhI ke jethI tyAM meTA khADe thaI gaye. pachI devatAoe tyAM te upara ranamaya stupa banAvyuM, tyAra bAda sarva iMdra naMdIzvaranI yAtrA karI potapotAne sthAne cAlyA gayAdevatAonI sarvadAeja maryAdA che, bhagavAna zrI vimaLaprabhune kumArapaNAmAM paMdara lAkha varSo, vratamAM paNa paMdara lAkha varSo ane rAjayamAM trIza lAkha varSa-ema sarva maLIne sATha lAkha varSanuM temanuM ramAyuSya hatuM. zrI vAsupUjya svAmInA nirvANa pachI trIza, sAgaropama vItyA bAda zrI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha-prati , 327 vimaLanAtha prabhunuM nirvANa thayuM. svayaMbhU vAsudeva potAnuM sATha lAkha varSanuM AyuSya jogavI pApakarmanA vegathI chaThThI narake gaye. te vAsudevane kaumArapaNAmAM bAra hajAra varSa dezAdhipatinA padamAM bAra hajAra varSa, nevuM hajAra varSa digavijayamAM ane arthane sAdhanArA vAsudeva padamAM ogaNasATha lAkha paMcotera hajAra ane navaso daza varSa thayAM hatAM. pachI bhadrabaLadeve municaMdra muninI pAse jaIne dIkSA lIdhI. pitAnuM pAMsaTha lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI ane karmone kSaya karI te parama padane prApta thaze. graMtha kartAnI prazasti. guNenA samUhathI pavitra evA viSaSTizalAkA purUnAM caritramAMthI cAra zalAkApurUSanAM caritre meM ahiM mArI buddhi pramANe kahyAM che. dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa caturvidha dharmanA A bhede nimala evA zrIsaMghane vidyA, sukha ane kalyANanI saMpattio Ape. A graMthamAM kAMI Agama virUddha kavidharmathI virUddha ke chaMda tathA vyAkaraNadikathI virUddha lakhAyuM hoya, te te uttama vidvAnoe zodhI levuM. A lekamAM vibudhajanonI zreNimAM zobhatA, vANI tathA uttama dhamathI adhika utavAlA ane arthonA samUhane ApanArA zrI ratnasiMha sUradra jaya pAme che. mahAvratane dhAraNuM karanArA, sarva maMgaLavaDe suMdara ane munigaNathI yukata evA zrI udayavallabhasUri AnaMda pAme. jema manune nitye caMdrasUryanA prasAdathI padArtho nitye pragaTa thAya che, tema te baMne sUrivaranA prAsAdathI mane sarva padArtho pragaTa thayA. mArA jevA bAlane padanyAsa karavAnuM sAmarthya kayAMthI hoya? paraMtu zuddha hRdayane laIne je kAMI thayuM che, te gurUonIja pravINatA che. sarasvatInI jema suvarNa lakSane pragaTa karanArI, pravINa ane vidhi saMyukata evI ati mahAna zrI dharmalakamI jaya pAme. jyAM staMbha pANatIrthanI jema sadAlayanuM kAraNa, uccagativALo ane sukAThAdabhU thaye, tethI e staMbhatIrtha kahevAyuM che. tevA tIrthapaNAne laIne ratnAkara paNa jenI sevA karavA mATe be vakhata bharatInA velAnA miSathI pRthvI upara AleTane maheMdrI sAthe AvyA kare che, tevA staMbhatIrtha-khaMbhAtamAM kalpavRkSanA jevA zrImALI kulanI aMdara vyavahAra-vepAramAM prakAzamAna thayelA haripati nAme saMghapati rahetA hatA. jeoe saMvat 1452 nA nirdoSa 1 padanyAsa-bAla pakSe pagalAM bharavAM te ane graMthakartA pakSe vAkyane nyAsa kare te. 2 sarasvatI pakSe suvarNa lakSa lAkhe sArA varNo -akSaro. ane lakSmIpakSe lAkhasuvarNa. sarasvatI pakSe pravINa-prakRSTa vINAnI vidhi. lImI pakSe pravINatAno vidhi-prakAra. 3 staMbha pakSe sadAlaya eTale sArA sthAnanuM kAraNa toye pakSe sArI gatinuM kAraNa ke staMbha-sukAThe bhU-sArA kA - mAM dhI bane. tIrtha pakSe su-nArI kATa -dizAmAM thayela, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra8 zrI vimaLanAtha caritra, varSamAM sAta devAlanI sAthe zaMtrujaya vigere tIrthonI yAtrA karI hatI, ane jeoe tyAM zrI ratnasiMhasUkniA ane sAdhvI vargamAM zaramaNi rUpa evA zrI ratnacUlA sAdhvInA pagalA padharAvyAM hatAM, te harapati zeThanI nAmalade nAmanI patnIthI sajajanasiMhanAme putra thayuM. te sajajanasiMhanI kaMtukadevI nAmanI chIthI zANa nA jayavaMta putra thaye, jemAM A caritra graMthanI racanA thaI te varSamAM je zANarAja zeThe zatruMjaya tathA giranAra tIrthanI cAvIza devAlanI sAthe utsava sahita vidhipUrvaka harSathI yAtrA karI hatI. e zANarAjanA AgrahathI te ramaNIya staMbha nagaramAM saMvat 1517nA varSamAM zrAvaNa mAsanI kRSNa paMcamIne divase caMdra azvinI nakSatramAM AvatAM ratnanA siMhAsana upara rahelA zrI staMbhatIrthapati pArzvanAtha prabhunA ane zAnanA ratnAkararU5 zrImAna udayavallabha gurUnA prasArathI meM A graMtha race che, dharmalakSamI ane zrI jina bhASita evA jJAna, darzana ane cAritra rUpa ratnonI lamIthI yukata e A graMtha lekomAM hamezA jayavaMta thAo. A samAsa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka. lAIna. azuddha, 7 .. .. 16-17 ..aMtaradvIpavAsI... . phUTaneTa . jaghanya aMka 3 ... aMdara 1 . asaMkhyAlI 2 ... sAtaATha bho .. : : : : : : : : : : . tathA aMtaradvIpamAM rahe. nA aMtarakIpavAsI. A aMka pAca varga che. aMda2 bAra asaMkhyAtI 100 sAgaropama jhAjhere paraMtu paMcendriya tiryaMca ane manuSyanI apekSAe sAta pUrvakeTi ane traNa palyopama utkRSTa AyuSya sAta ATha bhavanuM hoya che. thAya nahi, puNyAnubaMdhI puNyathI mane LeluM rAjya narakane A... panArUM che te laukika .. apekSAo kahevAya che. 15 15 - . - 22 . 24 thAya? ... paNa te baMne prakAre : : : : : *. rUpavatI 71 * . * 4 . 22 . pavatI . paga rAma, Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 9/ 105 135 135 138 144 .. ... ra17 zIla. ... yama sama. .zIyANI zIyAlaNa. >> AjJA AjJAmAM, . paramAddha purimaTTa 31 .. aupavastra upavAsa 2 ... zItala zIla. ... ... hikArI hitakArI. ... ... tirUpa rajarUpa, ... 11-2 .. .. yamunA siMdhu. prabhune, dIdhI, *. .* putrIne putrane. merAka meraka >> guNane guNasthAnane . kalpakalpanI ghaNI strIo.. devaMganAe. - udyoga udyota, samyaga .. madhyama kiMcitauNu, madhyama samyakatva... pUrva baddhAyuvALuM. karmonI vizeSa sthitine vinAza >> dharmadhaSa dharmaghoSa. 1. bAMdhavAmAM Ave. AMkhe bAMdhavAmAM Ave. ... bhArane karmanA bhArane .. mAMtrI maMtrI. 269 271 272 ra73 satya karmone vadha 277 298 *: :: Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI lAyabrerI kema thaI zake ? (A sabhAnA bhAI e.ra thavAthI) Awas gayA daza lAla mAM lAipha membarAne amArA taraphathI prasiddha thaelA tha yA leTa maLatAM teeA eka sArI lAImarI karI rAyA che. A lAbha kriANu jena zrImAne ke sU sthAe zu levAnA nathI. rIporTa ane sUcIpatra maMgAvI khAtrI #rA, lakheH--jenA 20AdaAnada sabhA. bhAvanagaramAM kAThIyAvADa)