Book Title: Atmprabodh
Author(s): Vijay Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005207/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racacitA:- zrImad vijaya jitalAbhasUrIzvarajI ma.sA. Pica pritei cogALo Treka:-pU.paMnyAsa zrIdAghiyajI mahArAja sA For Private & Fersound Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma is SON, 1. S2 || zrI mahAvIra svAmIne namaH | | >> hI name nANassa || F zrImadda jinalAbhasUri viracita mAM zrI Atma prabo dha E ( che. jinavacanAmRta mahodadhiothI, dhuradhara gItArtha paMDita vacana taraMga bidurUpa, samyaktvavirati, dezavirati, sarvavirati ane paramAtmabhAva svarUpa aneka viSayo para suMdara bodhayukta daSTAMta saha vistArathI vivecana. ma (SS. / na dha . E N mI - gurjara anuvAdaka :- svargastha jhaveracaMda bhAIcaMda zAha - prakAzaka :- zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara - preraka :- parama pUjya AcArya zrImad vijayaamRtasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pUjya paMnyAsazrI dAnavijayajI mahArAja ma E ( * mUlya : sad upayoga ) A 2 . S " Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : zrI jaina AtmAnada sabhA bhAvanagara. pIna-364 001 vIra saMvat 2514 vikrama saMvat 2044 IsvIsana 1988 mudraka : kAMtilAla DI. zAha bharata prinTarI" nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra.... stA........nA dareka AtmAmAM asAdhAraNa aspRdayane ApanAra sAmarthya ane zaktio bIjarUpe rahelI che. temane manuSya nizcayabaLathI meLavI zake che. nizcayabaLa e kAMI sAdhAraNa prakAranuM baLa nathI, paNa te manuSya jIvananI uMcAmAM uMcI bhUmikAmAM javAnuM sAdhana che, jaina gavidyAne mahAna AraMbha jene mATe prarUpita thayela che, tevA mananA nigrahanuM phaLa nizcayabaLa che. manuSyanI aMtaravRttimAM je ucca abhilASAo ane zuddha vicAro pragaTe che, temanI kRtArthatA nizcayabaLamAM ja rahelI che. jenAmAM e adabhuta baLa raheluM che, te dharmanI kiyA ane tatvamArgano pathika banI zake che, vipakArI bhagavAna tIrthakaroe prANIonA hitane mATe je AjJArUpa niyama prarUpelA che te badhA nizcayabaLathI ja pALI zakAya che. te nizcaya baLane daDha rAkhavAne mATe ja dAna, zIla tapa ane bhAva e caturvidha dharmanI prarUpaNa karavAmAM AvI che. e cAra staMbhane avalaMbIne sarva dharmaziromaNI Atadharmane suMdara prAsAda rahelo che. nizcayabaLa athavA manobaLane dhAraNa karanAra bhavya AtmAo pavitra ane suMdara prAsAdamAM vAsa karavAne mATe adhikArI thAya che, te nizcayabaLane TakAvI rAkhavAne mATe je guNonI AvazyakatA che te guNo AhaMta dharma zAstramAM darzAvelA che, te zAstra udaSaNA kare che ke, "nizcayabaLa meLavavAne mATe saddavartana dhAraNa karajo. udAsInatA, kheda, ciMtA ane bhaya je manobaLane luluM karI nAkhanArA che ane AtmAnA bhAvaudayane lopanArA che, temane hRdayamAM pesavA deze nahIM, niraMtara AtmaciMtavana karo, kaTutAmAM madhuratA zIkhaje, eTale duHkhamAM sukhane mAnI letA zIkhajo, duHkhane anubhavI DhIlA thaze nahIM ane saMtApanA daNuM roze nahIM, tamArA manane kama prakRtinuM jJAtA ane tattvajJAnane sevavAnuM adhikArI banAvavA nizcayabaLa Apaje, tethI tamene duHkhamAM prasannatA rAkhavAnuM kArya jarApaNa kaThIna jaNAze nahIM ?' zAstronI A vANuM belI javAnI ke sAMbhaLI javAnI nathI paNa tene kriyAmAM vartana namAM mUkavI joIe. e vartanamAM mUkavAne mATe ja Ahata Agama uparathI prAcIna vidvAnoe aneka lekha lakhelA che. pratyeka lekhanI racanA bhinna-bhinna lAge che, paNa temano pavitra uddeza eka ja hoya che, te pavitra uddezathI lakhANamAM graMthanI aMdara keTaluM badhuM gaurava raheluM che, tene citAra sahRdayI vidvAne ja ApI zake tema che. | sarva darzana ziromaNi jainadarzanamAM vipakArI mahAtmAoe bhavyAtmAonA hitanI khAtara aneka graMtho lakhelA che, ane tethI ja bhAratavarSa upara vasatI Arya prajAmAM AhaMta gharmanI jJAna samRddhi sarvotkRSTa gaNAya che. jo ke tenA aneka kAraNe che, paraMtu temAMnuM eka mukhya kAraNa che te graMthomAM varNaveluM ucca prakAranuM tattvajJAna che A tattvajJAna kevala zuSka nathI, paNa te sAthe te kriyA, AcAra ane sadvartananA bedharUpa mAdhuryathI bharapUra che, tenI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMdara hadayanA uccabhAvane jAgRta karanArI bhAvanAe evI rIte prarUpelI che ke jemanAthI saMsArI jIvo potAnA doSane dUra karavA ane AtmAnA guNene saMpAdana karavA samartha thaI zake che. A AtmaprabaMdha graMtha AhaMta dharmanI jJAnasamRddhinA vaibhavane parIpUrNa vilAsarUpa che. upara kahela nizcayabaLa athavA mane baLa prApta karavAnI sAmagrI A graMthamAM bharapUra goThavelI che, AtmAmAM e padArthanI aMdara je sAmarthya, vIrya ane sattA rahelI che, tene oLakhAvavAne mATe je je sAdhano joIe te te sAdhano A graMthamAM yukti ane pramANa sAthe pratipAdana karelA che. manuSyamAM karmajanIta je je do rahelA che, temane TALIne temanA AtmAmAM rahelA ucca lakSaNe zIkhavavA mATe sarvottama sAdhana samyakatva ja che te viSe AmAM savistara vivecana karavAmAM AveluM che, te uparathI AtmA kevI rIte prabaMdhane prApta kare che, ane prabodha prApta karavA mATe AtmAe zuM karavuM joIe, ItyAdi ucca prakAro AmAM evI zailI ane kamathI varNavyA che ke, jethI A graMthanuM Atmaprabodha e nAma saMpUrNa sArthakatAne dhAraNa kare che. vaLI prabodhane artha jAgRti thAya che, jenAthI AtmAnI prabodha jAgRti thAya evA vicArono jemAM saMgraha che, e AtmaprabaMdha graMtha tenA nAmanI saMpUrNa kRtArthatA paNa saMpAdana kare che. jyAM prakAza tyAM prabodha hoya che, aMdhakAramAM prabodha hoI zakato nathI, tethI A graMthanA prakaraNane prakAza nAma ApeluM che, A graMthamAM prakaraNa rUpe cAra prakAza ApelA che, prathama prakAzanuM nAma samyaktva nirNaya rAkheluM che, A prakAzanI aMdara A graMthanA adhikArIno nirNaya karI AtmA zabdano artha, AtmAnA prakAra, ane samyaktvanuM svarUpa vistArathI nirUpaNa kareluM che, zrAvakapaNunA tattvane pratipAdana karanAra samyakatva tattvane prarupatAM graMthakAre tene aMge Atmazuddhino viSaya ghaNe sarasa rIte varNavyo che, manuSyanI mAnasazaktio ane guNa kevI rIte vikAsa pAme che, ane asAdhAraNa mAnasazaktio zAthI khIle che? e vAta AtmazuddhinA viSayathI spaSTa thAya che, te upara Apela prabhAsa citrakAranuM daSTAMta e viSayanuM yathArtha spaSTIkaraNa kare che, samyaphavanA bhedonA prasaMgamAM paMcavidha vinayanuM svarUpa pratipAdana karatAM devapUjA ane caitya bhaktine viSaya ghaNe ja cittAkarSaka racAele che. pavitra prabhunI pUjAbhaktithI hRdaya upara UMDAmAM UMDI je bhAvanA paDe che, ane tethI hRdaya je dravIbhUta thAya che, tene citAra graMthakAre te viSayanI carcAmAM darzAvelo che, ane te upara asarakAraka daSTAMte ApI prastuta viSayane atyaMta samartha banAvyA che, je vAMcatA Astika hRdaya bhAllAsathI ubharAI jAya che, samyaktvanI vividha zuddhi darzAvatA graMthakAre samyakatvanI mahattAnuM bhAna karAvyuM che, ane pachI tenA gharSaNane daSTAMtapUrvaka samajAvI samyaktvanA ATha prabhAvakanuM savistAra khyAna ApeluM che, je prasaMga samyaktvanA adhikArI AtmAone ati AnaMda upajAve che, te uparathI thakAre siddha karI batAvyuM che ke dareka jene samyaktvanI bhAvanAne mATe uccapaNe gatimAna thavuM joIe. te pramANe gatimAna thatAM ucca vartana rAkhavA prayatna karavo joIe ane kalyANa kAraka pravRtti AcaravI joIe ane tethI dareka jaine samyakatvanA prabhAvaka thavuM joIe. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana, dharmakathA, vAdavivAda, nimittajJAna, tapa, vidyAsiddhi ane zAsanajJAna e ucca sAdhanathI prabhAvaka thaI zakAya che ane prabhAvanAne mATe te sAdhane meLavavAnI AvazyakatA che, e vAta vidvAna graMthakAre ucca AzayathI pratipAdana karelI che, A bhadadhimAMthI mukta thavA IcchA rAkhanArA bhavyAtmAe dhAraNa karelA samyakatvane sarvadA vibhUSita rAkhavuM joIe e uddezane laIne Ahata AgamamAM darzAvelA samyaktvanA bhUSaNe viSe graMthakAre rasika vivecana kareluM che, tyArabAda samyaktvane pAMca lakSaNa hetupUrvaka udAharaNe ApI samajAvyA che. pachI cha prakAranI yAtanA, cha AgAra, cha bhAvanA ane cha sthAnakane zuddha svarUpa darzAvI e prathama prakAzane pUrNa karavAmAM Avyo che. A pustakamAM bIje dezavirati nAme prakAza che, A prakAzamAM gRhastha dharmanuM upayogI vivecana ApeluM che. gRhasthanI samAcArI kevI hovI joIe? kevA guNothI gRhasthAvAsa alaMkRta thAya che ? ane gRhastha kevA vrata pALavA joIe e viSaya upara graMthakAre potAnI vANune vaibhava ucca prakAre darzAvyA che. temAMthI e davani nikale che ke bhavya manuSya nizcaya baLa vadhAravAnA sAdhana saMpAdana karavA. durlabha evA manuSya jIvanane sUrya jevuM tejasvI, pratApI ane sarvanuM zreyaH sAdhaka banAvavuM, ALasa, pramAda, vyagratA, kedha, ciMtA, meha ane amaryAda Asakti eTalAthI atyaMta sAvadha rahevuM, e doSa vipattionA mahAsAgaramAM DUbADanArA che, ema mAnavuM, A sAte durbasano udayanI AzAne nirmULa karI durgatinA daravAjA tarapha laI janArA che, ema nizcaya karo. baLa prapaMcanI chAyAmAM paNa ubhA na rahevuM, satyane prANa jatAM paNa tyAga na kara, ane nizcaya baLa ane AtmabaLamAM vizvAsavALA rahevuM, e dezavirati dharmanA upadezanuM rahasya che. ane gRhastha dharmanA zuddha svarUpane prakAza che, te gRhasthaghamane aMge cAra vratonuM svarUpa ane sadAcAra bharelA sadvartana viSe graMthakAre ghaNuM rasika daSTAMte ApelA che, te prasaMge dAnadharmanuM vivecana karI gRhasthAvAsamAM karavA yogya udAratA bharelI sakhAvate viSe aMgulI nirdeza karavAmAM Avela che, tadanusAra zrAvakanI ekAdaza pratimA daSTAMta sahita pratipAdana karI gRhastha zrAvakanA ucca jIvanane apanArA kartavya darzAvyA che, je mananapUrvaka vAMcavA yogya che. A prakAzanA lekha uparathI graMthakAre siddha karyuM che ke, pratyeka gRhastha kartavyaniSTha thavAnuM che, ane potAnA jIvanane sadbhAvanAmaya banAvI sarva prati ucca premanI lAgaNIthI jevAnuM che, hRdayamAM premarUpa amRtane mRdutA bharelI vANI uccAravAnI che, je vANuM sarva zravaNa karanArane zItaLatA ane zAMti upajAve che, pratyeka gRhastha dezavirati che, chatAM tenI bhAvanAmAM sarva viratipaNAnuM svarUpa prakAzita hovuM joIe. tenuM vartana dayALutAthI raMgAeluM, vizuddha ane sAtvika hovuM joIe, jethI zuddha deva, guru, ane dharma-e tripuTInI ArAdhanA karavAnI yegyatA tenAmAM pUrNa rIte prApta thAya che. sadavartananI zuddhine sevanArA gRhastha zrAvaka AtmAnA asAdhAraNa mahimAne jANI zake che, te kaIpaNa jAtanA durAgrahane vaza thato nathI, mithyAtva bharelA vicAro tene rUcikara lAgatA nathI. te niraMtara pitAnI samyagdaSTi uccapada tarapha rAkhe che, ane nIcapadanI upekSA kare che. tenI bhAvanAmAM zreNibaMdha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadavicAre rahelA che, tenI mane vRttithI malina vAsanA sadA dUra hoya che. ane tenA jIvanane pravAha satyavRtti tarapha vahyA kare che, AvA gRhasthanA ucca jIvanane mATe graMthakAre ghaNuM vivecana kareluM che. trIjA prakAzanuM nAma sarvavirati che, A sthaLe vidvaricharomaNi graMthakAre saMmayamArganA zuddha svarUpanI prarUpaNa karelI che, saMmayanuM svarUpa, tenA adhikArI ane yatidharmanA daza prakAra viSe kareluM vivecana abhyAsI vAcakone ati upayogI thaI paDe tevuM che, tapa svAdhyAya, Indriya nigraha, daMbhavirati vagere viSayo rasika dAMtapUrvaka pratipAdana karelA che, saMyama sAdhakane heya ane upAdeya zuM che? te darzAvI bAra bhAvanAnuM subodhaka svarUpe ApeluM che, te prasaMge ApelA prAcIna aitihAsIka daSTAMta ghaNuM asarakAraka che. te pachI bAra pratimAnuM svarUpa ApI sAdhuone ahorAtrano kAryakama upasthita karyo che. A prasaMge paNa graMthakAre siddhAntamAM kahelA sAdhuguNenA varNana evI suMdaratAthI karI batAvyA che, ke jenI asara Astika vAcakenA hRdaya upara satvara ArUDha thaI zake che. A prakAza uparathI mahopakArI mahAzaya graMthakartAe siddha karI batAvyuM che ke, adhikArI manuSyane potAnuM jIvana ucca sthitie laI javAmAM be mArga sAdhanIya che, gRhadharmamArga, ane yatidharmamArga, gRhadharmamArga yathArtha rIte saMpAdana karyo hoya to te dvArA yatidharmano mArga sugamatAthI prApta karAya che, sarvavirati saMyamamArga e mAnavajIvananI unnatinuM zikhara che, te para ArUDha thayele AmA parama AnaMdanI samIpa AvavAno adhikArI bane che, saMsArano tyAga karavAthI tenA aMgarUpI bIjI upAdhio dUra rahe che, eTale te nirupAdhika AnaMdano pUrNa anubhava karavAno adhikArI bane che. AnadanI zitaLa chAyAmAM vizrAMta thayelA saMyamIne joI citanIya ane dhyeya sukha sAdhya thAya che, te sarvadA potAnA hRdayane saMbodhIne kahe che ke "mAru jIvana saMyamane je AnaMda anubhave che te AnaMda ja mAruM lakSa che, mAruM jIvana che, mArA hRdayane ravi che, ane mAruM sarvasva che, agnino saMbaMdha thatAM jema pAro uDI jAya che ane sUryanA prakAzano saMbaMdha thatAM jema aMdhakAra uDI jAya che tema mane saMyamano saMbaMdha thatAM A saMsAranI vividha upAdhIo uDI jAya che je hRdayamAM pUrve kSaNe-kSaNe, duHkha, kaleza, bhaya, ciMtA ane zoka vagere AvIne ubhA rahetA hatA te atyAre siMhanA nAdathI jema mRgavRMda nAsI jAya che, tema nAsI gayA che, saMyamarUpI siMha mArA hRdayarUpa gUphAmAM beTho che. tenAmAM sahama rUpa mahAnAda thayA kare che je mahAnAdano pratidhvani gaganane bhedI lokAkAzanA sarva pradezomAM vyApI jAya che. A graMthanA cothA prakAzanuM nAma paramAtmasvarUpa che, paramAtmA keNu? paramAtmApaNu kevuM hoya ? ane tenI prApti zI rIte thAya? e viSaya graMthakAre subodhaka vANIthI varNavelA che. bhavastha kevaLInuM svarUpa ApI jina nikSe pAnuM yathArtha rahasya darzAveluM che te pachI siddha svarUpa, siddhonI avagAhanA ane samasta vastu viSayaka kevaLajJAna ane kevaLadarzana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkSiptamAM evI spaSTatAthI nirUpita karelA che ke, je uparathI graMthakAranI divya pratibhAvALI mahAzakti jaNAI Ave che, zrI ahata bhASita jaina AgamamAM jene anirvAzya kahe che. tevA siddha sukhanuM dRSTAMta sahita varNana karatA graMthakAra vidvAna vAcakenA hRdayane AkarSo le che te pachI siddhabhagavAnanA alaukika guNenuM varNana karI ane AtmabaMdhanI durlabhatA darzAvI zrI vicchiromaNi graMthakAra A AtmikajJAnanA mahodadhirUpa graMthanA sAmA taTa upara AvI pahoMce che-graMtha samApta thAya che. A chellA gahana viSaya upara graMthakArane je mahAna udeza che tene je nava pallavita karavA dhArIe to A prastAvanA paNa eka graMtharUpa thaI paDe tethI saMkSepamAM enavaluM ja kahevAnuM ke, paramAtmabhAva e lokottara divyabhAva che, te bhAvanI sAthe siddhAvasthAne utkRSTa saMbaMdha che, siddhAvasthAno AnaMda avarNanIya che, avAcya che, te AnaMdanA anubhavIe tene jANe che, ApaNe to tenI bhAvanA ja bhAvavAnI che. A pramANe dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArthanI saMkhyAne jANe sUcavatA hoya, tevA cAra prakAzathI A Atmaprabodha pustakane tenA vidvAna kartAe prakAzita karelo che, udayamAna jainasamudAyane dharma ane tattvonI zreSTha zikSaNa paddhatine jainAgama pramANe utteja tene svAzrayaniSTha tathA kartavyaniSTha karavA A pustaka uddeza che, eTaluM ja nahIM paNa tenA mananapUrvaka abhyAsIne Atmika unnatine AnaMdamaya dvAra sudhI uttama sAdhanA zabdothI te dorI jAya che, e niHsaMdeha che. A pustakanA kartA zrI jinalAbhasUri kharataragacchanA eka prakhyAta AcArya hatA, vikrama saMvata 1784 nA varSamAM temano janma bikAneramAM thayo hato, temanuM saMsArI nAma lAlacaMda hatuM. temaNe vikrama saMvata 1796mAM bAravarSanI vayamAM dIkSA lIdhI hatI, temanA gurunuM nAma jinabhaktisUri hatuM, jinalAbhasUri bAlyavayamAMthI ja buddhizALI hatA. temaNe dIkSA lIdhA pachI uMcI jAtano abhyAsa karyo hato, temanI vyAkhyAna karavAnI zakti uttama hatI, AthI lo ke temane bahumAna ApatA hatA, vikrama saMvata 1804 nA varSamAM temanI viza varSanI vaya thatAM temane sUripada ApavAmAM AvyuM hatuM, e sUripadane mahotsava kacchadezamAM AvelA mAMDavIbaMdaranI aMdara thaye hatA, te sthaLe rahIne temaNe A Atmaprabodha pustakanI racanA karI hatI ane tenA subodhaka vyAkhyAne karachanI jenaprajAne saMbhaLAvyA hatA, jenI prazaMsAnA zabdo deza-videzamAM paNa prasarI gayA hatA. jinalAbhasUrinI vidvatA ane vyAkhyAna zaktithI ghaNAe A saMsAra tarapha virakta thaI temanI pAse dIkSita thayA hatA, vikrama saMvata 1819 nA varSamAM temanA parivAramAM piNe sAdhuo vidyamAna hatA, evA ziSyone meTA parivAra sAthe temaNe goDI pArzvanAthajInI tathA AbunI yAtrA karI hatI, vikrama saMvata 1834 nA varSamAM pacAsa varSanI vaye te mahAnubhAva kALadharmane pAmyA hatA, temanA svargavAsathI te dezanI jenaprajAmAM kahevAyuM hatuM ke kharataragaccharUpI gaganamAMthI eka tejasvI tAro asta thaI gaye. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanuM gurjara bhASAMtara bhAvanagaranivAsI svargastha zA jhaveracaMda bhAIcaMde kareluM che, marahuma Ahata dharmazAstranA sArA jJAtA hatA, bhAvanagaranI jainaprajAnA AgevAna paikInA teo eka hatA, ane teja nagaramAM sthapAyela zrI vRddhicaMdrajInI jenavidyAzALAnA maMtrI hatA, ane pitAne prApta thayela dharmajJAna bIjAne ApavuM eja jeno mukhya uddeza hato, AthI teo zAstrIya jJAnane saMpAdana karavAmAM ane tenuM dAna bIjAne ApavAmAM AjIvana utsAhI rahyA hatA, AhaMta jJAnanA anubhavano paripAka thayelo hovAthI teo A uttama pustakanuM bhASAMtara karavA zaktimAna thayelA che temaja teoe jaina zailIne anusarI lakhelI bhASA lAlItyavALI che, keTaleka prasaMge mUla pustakanA Azayane samajAvavAmAM temaNe sAro spaSTAthe karela che bhASAMtarakAra A pitAnI kRtine parIpUrNa mudrAMkIta thayela joI zakyA nathI, A pustakane bIjo prakAza thoDo chapAyA bAda gaI sAlanA zrAvaNa vadI 8 nA roja temanA jIvananuM avasAna thayeluM che, pAchaLathI temanA pitRbhakta ane utsAhI putra phatehacaMde potAnA pitAnI kRtine pUrNa rIte prasiddha thavA praphe vigere vAcavAmAM A sabhAne madada karI che, je bhASAMtarakAra A pustakanA mudrita thayelA bAhya ane AtyaMtara suMdara svarUpane prasiddha thayeluM joI zakyA hota te temanA hRdayamAM saMtoSa thAta ane A saMsthAne abhinaMdana maLata, paraMtu karmacage ema banI zakayu nahIM, eTaluM asaMtoSanuM kAraNa thayuM che. A prasaMge jaNAvatA AnaMda upaje che ke nAmadAra nIjhAma sarakAranA jhaverI bAbu pannAlAla pUraNacaMdanA prapotra bAbu pratApacaMdajI gulAbacaMdajIe potAnA svargavAsI pitA bAbusAheba gulAbacaMdajInA smaraNArthe A upayogI pustaka pragaTa karavAmAM uttama sahAya ApI che, svargavAsI bAbu gulAbacaMdajI potAnA TUka jIvanamAM paNa dhArmikavRtti, temaja potAnA jhaverI tarIkenA dhaMdhAmAM asAdhAraNa udAratAyukta ane kartavyaniSTha thayelA che, tevA pitAnA svargavAsI pitAnA nAmanA smaraNArthe pitRbhakta yuvAna putra bAbu pratApacaMdajI kharekhara dhanyavAdane pAtra che, udyoga, jJAna ane dhArmika kAryomAM utsAhathI AgaLa vadhatA bAbu pratApacaMdajInI A pravRtti bIjA gRhasthane anukaraNa karavA yogya che evI namra sUcanA ApI teoe ApelI sahAyatAne mATe aMtaHkaraNathI AbhAra mAnavAmAM Ave che sadarahu pustakanI zuddhine mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avelo che, chatAM chavasthapaNamAM sulabha evA pramAda tathA daSTi doSAdi doSa ke presanA doSane laIne keIpaNa sthAne khalanA thaI hoya te mithyAduktapUrvaka kSamA yAcIe chIe. sarva jaina prajA pitAnA dhArmika sAhityanA gauravamAM samRddhimAM tathA kalyANa zaktimAM vRddhi karanAra A upayogI pustakane paThana, pAThana tathA vAMcanane uttama upayoga karI Adara Apaze te karelo zrama saphaLa thaelo mAnI A saMsthA pitAnI AvI pravRttimAM vizeSa utsAhita thaze. sarva sAdharmika baMdhuo satyavRttithI pravartI ane teonI vipatti nivRtta thAo. zrI jena AtmAnaMda sabhA bhAvanagara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sa na sa mrA H 5 parama pUjya AcArya zrImad vijayanemisUrIzvarajI ma. sA. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pI yUSa pANi parama pUjya AcArya zrImad vijayaamRtasUrIzvarajI ma. sA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yat kiMcit jainadarzana pAmyA pachI arihaMta paramAtmAnI oLakhANa samyagajJAna dvArA ja thaI zake che. arihaMto maha devo, jAvajIvaM susAhUNo guruNo / jina pannataM tattaM, iha samattaM maai gahiyaM / / A gAthA aMtaramAM pUrNa zraddhA ane samarpaNa bhAva hoya toja phaLe che. samyajJAna ane samyagadazanane samanvaya jAge te aMtarAtma jAgI uTha. tameva sacca niHzaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM / / eja sAcuM ane zaMkA rahitanuM che je jinezvara bhagavaMtoe bhAkhyuM che. bhagavaMtanA vacano paranI pUNa atUTa zraddhA eTale samyagadazana. Agama pratye bahumAna ane AdarabhAva eTale samyagajJAna. A rIte deva, guru, ane dhamato paranI saMpUrNa zraddhA ane oLakhANa mATe temaja tene svIkArIne hRdayamAM sthira karavApUrvaka AtmakalyANa sAdhavA mATe aneka mahAna (grantho) Agame che. te grantha paikImAM jema adhyAtmakalpadrama, adhyAtmasAra vagere adhyAtmapUrNa grantha che. ane tevI ja rIte samyakatva, dezavirati, sarvavirati, ane ahaMta bhakti ema cArenuM vistRta varNana jemAM che te AtmaprabaMdha nAmane A grantha sarvene ghaNuM ja upayogI che. temAM paNa zraddhALu AmAo mATe te A grantha ghaNo ja upayogI che. A grantha bhAvanagaranI zrI jaina AtmAnaMda sabhAe bahAra pADela tyArabAda upayogItAne dayAnamAM laI AtmaprabaMdha granthanuM punarmudraNa karavA amee preraNa karI, te preraNA jJAnAbhirUci vALA AtmAoe jhIlI lIdhI. tema teonA sahakArathI Aje pharI A grantha bahAra paDe che. sahu koIne A grantha upayogI thaze ane temAM batAvelA suMdara AtmapayegI viSaya samyakatvane vadhArI dezaviratimAM laI jaI tenAthI vadhu AgaLa sarvaviratimAM praveza karAvanAra ane paramAtmAnuM temaja siddha paramAtmAnuM svarUpa jANavApUrvaka AtmakalyANa mATe bane tevI zubhabhAvanA sAthe A grantha pUjya gurUdeva vijayAmRtasUrIzvarajI ma. sA.nA caraNa kamaLe samarpita karIne kAMIka kRtArthatA anubhavuM chuM. -5, dAnavijaya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAgama-anaMtarAgama-paraMparAgama tIrthaMkara paramAtmAe svayameva dezanA ApI. teo pAse aMtaramAM jJAna athAga paDayuM che, jethI temane AtmAgamanI upamA ApI, ane kevaLajJAna bAda je dezanA ApI te dezanA gaNadhara bhagavatee sUtramAM guMthI tene anaMtarAgama kahevAya che. ane gaNadharo pAsethI paraMparAmAM gurUbhagavaMte pAse Agama AvyuM tene paraMparAgama kahevAya che. jenadarzana-sarvadarzanamAM ziremaNi che. ane jeo jainadarzanane Agama dvArA yathArtha svarUpamAM jANe che. teo sva-para ubhaya pakSe AtmakalyANa karavAmAM samartha thaI zake che. pistAlIsa Agamane sAra ghaNuM khara granthomAM vahecAyelo che. tevA granthane mULa pistAlIsa AgamanA peTA-gratho ja gaNavA rahyAM-temAM prakAza te jenAgane ja che. Amaprabodha grantha : A granthanA praNetA paramopakAri pUrvanA maharSi AcArya zrImavijayajinalAbhasUrijI ma. che. jeoe A granthamAM cAra prakAza mUkyA che. jemAM prathama prakAzanuM nAma sapha nirNaya rAkhyuM che, A prakAzamAM samyaphavanuM svarUpa samajAvyuM che. bIjo prakAza dezavirati nAme che. A prakAzamAM gRhasthanA mATe viziSTa mArga batalAvyo che. trIjA prakAzamAM sarvaviratinuM svarUpa samajAvyuM che. ane cothA prakAzamAM paramAtmAnuM svarUpa jaNAvyuM che. ema cAre prakAzethI A granthano prabhAva vadhI jAya che. A granthanuM prakAzana A pUrve bhAvanagaramAM rahelI zrI jene AtmAnaMda sabhAe karyuM hatuM te rIte ja eka jJAnabhaktinA hetuthI ane A granthanI upayogItAne dhyAnamAM laI paM. zrI dAnavijayajI ma. e yogya prayAsa karyo che. loke A prayAsane saharSa vadhAvI leze evI zraddhA che. A granthane prakAzita karavAmAM zrI jene AtmAnaMda sabhAnA kAryakartAoe udAratA dAkhavI temaja dravya sahAyamAM zrI haThIsiMga kesarasiga drasTa amadAvAda, tathA pAMjarApoLa jaina saMgha, zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI-surendranagara jainasaMgha temaja je je mahAnubhAvoe lAbha lIdho che. te anumodanIya che. A grantha parama pUjya paMnyAsapravarazrI dAnavijayajI ma. e saM. 2042 mAM amadAvAda pAMjarApoLa mukAme cAturmAsa daramyAna vyAkhyAnamAM vAMcana karyA bAda teozrIe A granthanA punaH prakAzana mATe tyAMnA saMgha samakSa preraNA karI ane te svIkAravAmAM AvI ane e rIte A grantha taiyAra thaye te anamedanIya che. A granthamAM prupha saMzodhanamAM parama pUjya AcArya zrI vijayapriyaMkarasUrIzvarajI ma. sA. ne anumodanIya sahakAra prApta thayela che. temane upakAra bhUlAya tevuM nathI. amadAvAda pAMjarApoLa nyu mArkeTamAM Avela bharata prinTarInA mAlika zrI yuta kAMtIlAla DI. zAhe A graMthanuM prinTIMga-bAInDIMga suMdara ane AkarSaka karI Apela che. jethI teo paNa dhanyavAdane pAtra che. Atmaprabodha grantha sahu koIne ghaNuM ja upayogI hovAthI punaH prakAzita karatA AnaMda anubhavIe chIe. zrI bApAlAla manasukhalAla zAha-surendranagara Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmaprabaMdha granthamAM dravya sahAyaka bhAgyazALIonI zubha nAmAvali rUA. 11,111 11,111 5001 2501 nAma zeTha zrI haThIsiMga kesarIsiMga TrasTa jena upAzraya.-amadAvAda zeTha zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI jaina saMgha-surendranagara zeTha zrI kanubhAI zAha bhAvanagara eka sadagRhastha bhAvanagara zrI cImanalAla zAha muMbaI zrI hiMmatalAla zAha muMbaI zrI vijayakumAra navAba tathA hemaMta kumAra navAba muMbaI zrI nagarazeThano vaDo jana. che. mUrti. saMgha-amadAvAda zrI nemisUri jJAnazALA pAMjarApoLa-amadAvAda. ha. phUlacaMdabhAI salata 2,501 1001 501 1,201 1,201 nakala. agAuthI nakale neMdhAvanArA bhAgyazALIo nAma nakala nAma 11 pU. sAghIzrI dakSayazAzrIjI ma. preraNAthI 5 zrI rAkhavacaMda bhuramalajI amadAvAda 11 pU. sADavIzrI suvarNaprabhAzrIjI ma. " 5 zrI dhIrUbhAI popaTalAla amadAvAda 11 pU. sAdhvIzrI puNyaprabhAzrIjI ma. " 5 zrI jayaMtilAla jesiMgalAla amadAvAda 11 pU. sAdevIzrI rAjumatizrIjI ma. " 5 zrI rasIkalAla jIvarAjabhAI amadAvAda 11 pU. sAdhvIzrI zrImatizrIjI ma. " 5 zrI ramaNalAla dalasukhalAla amadAvAda 11 pU. sAdhvIzrI svayaMprabhAzrIjI ma. " 5 zrI harakhacaMdabhAi harajIvanabhAI 11 pU. sAdhvIzrI sanmatizrIjI ma. " amadAvAda 11 pU. sAdhvIzrI labdhimatizrIjI ma. " 5 zrI nagInadAsa kacarAbhAI 11 zrI caMdulAla maNIlAla tathA a.sau. pa DAhyAlAla maphatalAla amadAvAda zAradAbena caMdulAla bAMdhavALA pa ramaNalAla hIrAlAla kApaDIyA amadAvAda 11 zrI vAghajIbhAI pAMjarApoLa amadAvAda 5 vimaLAbena bAbulAla amadAvAda 11 zrI bhagavAnabhAI rAyacaMda amadAvAda 5 prabhAbena ratIlAla amadAvAda Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 bIpInacaMdra caMdulAla amadAvAda 1 ratIlAla aMbAlAla keTanacAla pa choTAlAla kasturacaMda amadAvAda 1 kAntilAla DAhyAbhAI devazAne pADo 5 bAbulAla calAla amadAvAda 1 parasottamadAsa kasturacaMda pAMjarApoLa 5 mathuradAsa muLajIbhAI amadAvAda 1 bAbubhAI maMgaLadAsa devasAnopADe 5 vasubena zAMtilAla amadAvAda 1 naTavaralAla aMbAlAla pAMjarApoLa 5 2maNalAla 2AmacaMda ratanapALa amadAvAda 1 DAhyAbhAI maganalAla devazAno pADo 5 jayaMtilAla mIzrImala 1 zAMtAbena amRtalAla ghIkAMTA 5 devazInA pADA jaina saMgha amadAvAda 1 khImacaMdabhAI nagInadAsa kIkAbhaTTanI poLa 5 zAMtAbena javaMsatalAla amadAvAda 1 harakhacaMda vastAjI kIkAbhaTTanI piLa 5 sAkaracaMda bhegIlAla amadAvAda 1 jItendra hiMmatalAla devazAne pADe 5 azokakumAra maNIlAla amadAvAda 1 ratilAla semacaMda kIkAbhaTTanI poLa 5 hIrAlAla nagInadAsa amadAvAda 1 gajarAbena caMdulAla laherIyA piLa 5 araviMda vastrabhaMDAra ratanapoLa amadAvAda 1 kezavalAla jIvaNalAla dAdAsAhebanI poLa 5 harakhacaMda agaracaMda bAphaNA 1 zAMtIlAla trIbhevanadAsa pAMjarApoLa 5 kIrtikumAra bAbubhAI amadAvAda 1 naTavaralAla kAntilAla munzIne Tekaro 5 kAMtilAla maganalAla zAha amadAvAda 1 kalAsabhAI bhagubhAI zekhano pADe 2 kezavalAla DAhyAbhAI verA hAthIkhAnA 1 kAtilAla motIlAla devasAna piDo 2 jayaMtIlAla semacaMda amadAvAda 2 vinubhAI mahAsukhabhAI nAgorI zALA 1 dIlIpabhAI DAhyAbhAI jhaverIvADa 2 lIlAvatIbena kAtilAla zekhano pADo 1 anubhAI kAntilAla jhaverIvADa 2 suzIlAbena ratIlAla zekhano pADe 1 maNIlAla metIlAla paMcabhAInI poLa 2 zAradAbena kezavalAla devazAne pADe 1 savitAbena kanubhAI devazAne pADo 2 devacaMdabhAI sukhalAla nAnIhamAma 1 bhaumIka bhUpendrabhAI pAMjarApoLa 2 ratIlAla mehanalAla paMcabhAInI poLa 1 kIMjhala aravIMdakumAra pAMjarApoLa 2 guNavaMtabhAI hIrAlAla zAhIbAga 1 mehula praviNacaMdra keTanacAla 1 hIMmatalAla maganalAla nagarazeThano vaDe 1 maNIlAla bApulAla zekhane pADe 1 bAbubhAI caMdulAla dhanAsuthAranI poLa | 1 madhubena phatehacaMda navatADa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi Sa cA nuM ke maNi kA 0 0 cha cha de 2 2 0 0 0 0 viSaya prathama prakAza 1 thI 145 maMgalAcaraNa A granthanA adhikArI keNu? AtmA zabdano artha AtmAnA traNa prakAra bahirAtamanuM svarUpa aMtarAtmAnuM svarUpa paramAtmAnuM svarUpa Atmabodha zabdano artha AtmabedhanuM mAhAtmya Atmabodha vagarano prANa Atmagha thavAnuM kAraNa zuM? samyakatva pratipAdananI rIti samyaktvamAM praveza samyaktvano bheda samyaktvanA bIjA be prakAra samyaphavanA (uparAMta) bIjA be prakAra 15 te viSe mArga tathA javaranuM dRSTAMta 16 -samyaktvanA traNa prakAra 16 samyaktvanAM bIjI rIte traNa bheda 17 samyaktvanA cAra bheda 18 samyaktvanA pAMca prakAra 17 pAMce samyaktvanA kALane niyama 17 samyaktva keTalIvAra pamAya kayA guNasthAnake kahyuM samyakatva hoya 19 samyaktva keTalIvAra mUkAya ane keTalIvAra grahaNa thAya 20 samyaktvanA dasa prakAra viSaya te samyaktvanA daza prakAranuM vivecana 21 AjJArUci samyakatva para mASatuSamuninuM daSTAMta sUtra samyakatva para goviMdavAcakanI kathA sarvadharma kRtyomAM samyaktvanI pradhAnatA prabhAsa citrakAranuM dRSTAMta samyaktvanA bIjA saDasaTha bhedo cAra zraddhA traNa liMga daza prakArano vinaya traNa prakAranI zuddhi pAMca duSaNa pAMca bhUSaNa pAMca lakSaNa cha yatanA cha AgAra cha bhAvanA che sthAnaka samyakatvanA saDasaTha bhedonuM vivaraNa 28 traNe liganI vyAkhyA 29 daza prakAranA vinayanI vyAkhyA 30 vinayanA pAMca prakAranI vyAkhyA 30 trIjA cityavinaya viSe vivecana 31 bIjI rIte caityanA pAMca prakAra 32 vArtakamuninI kathA gRhasthoe potAnA ghare pratimA pUjA kema pUjavI ? 0 0 da che 6 41 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Z Y X ja 48 papa = = 135 viSaya caityavinayanuM svarUpa 42 puSpa pUjA viSe ghanasAranI kathA 43 AbharaNa pUjA bIjI agrapUjA te viSe devasenanI mAtAnuM daSTAMta trIjI bhAvapUjA pAMca prakAranI pUjA 48 sAgarazeThanuM dRSTAMta 51 cithI bhakti pAMcamI bhakti 55 te viSe ghanazeThanI kathA ATha prakAranI pUjA samyaktvanI trividha zuddhi pAMca dUSaNa zaMkA upara be vyApArInuM dRSTAMta kAMkSA upara dRSTAMta trIjuM vicikitsA duSaNa kudaSTi prazaMsA mithyAtvIno paricaya naMda maNikArazeThanuM daSTAMta samyaktvanA ATha prabhAvaka pravacanI prabhAvaka devagiNinI kathA te cAra prakAranI kathAonA lakSaNa 76 dharmakathI zrI nadiSeNanI kathA 77 bIjA prakAre ATha prabhAvaka samyakatvanA pAMca bhUSaNa zrI guNAkarasUrine vRttAMta samyaktvanuM bIjuM bhUSaNa samyaktvanuM trIjuM bhUSaNa samyaktvanuM cothuM bhUSaNa sthiratA viSe sulasAno vRttAMta viSaya samyaktvanuM pAMcamuM bhUSaNa bhakti 107 samyaktvanA pAMca lakSaNe 108 upazama para damasAra rAjarSinI kathA 108 savega nAmanuM bIjuM lakSaNa 113 samyaktvanuM trIjuM lakSaNa nirveda 113 te para daDhaprahAranuM dRSTAMta 114 samyaktvanuM cothuM lakSaNa anukaMpA 115 sudhama rAjAnI kathA 115 samyaktvanupAMcamuM lakSaNa AstitA 120 padrazekharanI kathA 121 cha prakAranI yatanA 125 dhanapAla purohitanI kathA 126 cha AgAra kezA vezyAnuM daSTAMta 135 gaNubhiyoga 137 balAbhiyoga 138 devAbhiyoga 138 kAMtAra vRtti 138 guru nigraha 138 cha bhAvanA 139 pahelI bhAvanA 139 bIjI bhAvanA trIjI bhAvanA 140 cathI bhAvanA 140 pAMcamI bhAvanA 140 chaThI bhAvanA 140 cha sthAnaka 140 bIjo prakAza 14thIra79 dezavirati 146 anvaya ane vyatirekathI dayAnuM phaLa 155 - prathama vRtanuM daSTAMtathI varNana 155 - Y 139 : * 9ra M 6 N Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 viSaya 221 168 230 sulasAnuM vRttAMta 155 bIjuM sthUla mRSAvAdaviramaNavrata 157 vasurAjAnI kathA 160 trIjuM sthUla adattAdAnaviramaNavrata 166 corIne phaLa kahe che nAgadattanI kathA 169 cothuM sthUla maithunaviramaNavrata 171 be rAjaputrano vRttAMta 172 subhadrAnuM caritra 177 pAMcamuM sthUla parigrahaviramaNavrata 182 te upara dhanazeThanI kathA 186 traNa guNavrata 190 paheluM diziparimANa guNavrata 190 rAjA azokacaMdranI kathA 191 bhegopAga pramANa bIjuM guNavrata 193 bAvIza abhayenA nAma 193 vaMkacUlanI kathA 196 paMdara karmAdAna 205 anarthadaMDa viramaNanAme trIjuM guNavrata 208 caMdaravA kayAM kayAM sthAne joIe 210 anarthadaMDa nAme trIjuM guNavrata 210 mRgasuMdarInI kathA 210 cAra zikSAtrata 214 prathama sAmAyika vrata 214 sAmAyika lenArAonuM kRtya 215 kAyAnA bAra doSe 216 vacananA daza doSo 216 mananA daza dejo 216 sAmAyika upara damadatta maharSinuM vRttAMta 217 dezAvagAzika nAme bIju zikSAvrata 219 caMDakauzikanI kathA 220 viSaya trIjuM zikSAtrata piSadha cothuM atithisaMvibhAga nAme zikSAtrata 225 supAtradAnanA pAMca duSaNe 228 supAtradAnanA pAMca bhUSaNe 230 paMcaka zeThanI kathA supAtradAna upara charaNazeThanI kathA 231 tIrthakarono dAnavidhi 233 dAna samaye utpanna thatA ja atizaya 233 AnaMda zrAvakanuM vRttAMta 236 kAmadeva zrAvakane vRttAMta 240 trIjA zrAvaka culanI pitAnA vRttAMta 243 cAthAzrAvaka surAdevano vRttAMta 244 pAMcamA culazataka zrAvakanuM vRttAMta 245 cha kuMDalika zrAvakanuM vRttAMta 245 sAtamAM sadAlaputra zrAvakanuM vRttAMta 246 AThamA mahAzataka zrAvakanuM vRttAMta 249 navamA naMdinIpitA zrAvakanuM vRttAMta 251 dazamA telIpitA zrAvakanuM vRttAMta 2para zrAvakanI agiyAra pratimAnuM svarUpa 252 pUrve sUcaveluM kezavanuM vRttAMta 254 zrAvakane nivAsa karavAnA sthAnanuM svarUpa 264 kevo zrAvaka uttama gaNAya 265 zrAvakenuM saMkSipta dinakRtya 267 trikAla jinapUjAno vidhi 271 zrAvakanuM rAtrI kRtya saMkSepa 271 zrAvakanA addabhUta guNonuM varNana 272 maMDuka zrAvakanuM vRttAMta 273 daridra brAhmaNanuM vRttAMta 275 suvarNanA kaMkaNa ghaDanAra purUSanuM vRttAMta 278 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSTha trIje prakAza 280thI354 sarvavirati 280 dIkSA grahaNamAM purUSa, strI, napuMsakanuM yegyAyegyapaNa 281 atimukta bALamuninuM vRttAMta 281 dIkSAmAM agya purUSanuM varNana 281 strI jAtImAM viza dIkSA ApavAmAM agya 290 napuMsakanA 16 bheda. 290 daza prakAranA yatidharma 293 mAyA kaSAya viSe daSTAMta 295 tapasyAnuM svarUpa 296 unedarI pramukhanuM svarUpa 297 atyaMtara tapanA prakAra * prAyazcita tapanA daza prakAra 299 vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya te para vidyAdharanuM daSTAMta 301 dhyAna 302 saMyama svarUpa 306 pAMca IndriyenA nigrahanuM svarUpa kaSAyajayanuM svarUpa 310 kaSAya zabdano artha 310 daMDavirati svarUpa datta ane kalikAcAryanI kathA 316 kAyagupti 317 amaMgaLamunine vRttAMta 318 bAra bhAvanAnuM svarUpa 324 kuberadattanuM vRttAMta 325 rohiNeya ceranI kathA 341 bAra pratimAnuM saMkSipta svarUpa 347 viSaya ahorAtrInuM saMkSipta kRtya 348 kRtyane krama 348 siddhAMtamAM sAdhu varNana 350 pazupAla ane jayadevanuM vRttAMta 351 cethI prakAza 355thI288 paramAtma svarUpa 355 bhavasthakevalInuM svarUpa 355 drajina svarUpa 370 bhAvajina svarUpa 370 kevalInA AhAra saMbaMdhI 371 siddhanuM svarUpa 372 jaghanya avagAhanAnuM svarUpa 375 siddhonA sthAnanuM lakSaNa 376 siddha jIvonuM rakSaNa 376 kevaLajJAna kevaLadarzana ne samasta vastunuM viSayapaNuM 377 siddhanA jIvonuM nirUpama sukha ka77 siddhone sukhathI bIjuM sukha nathI 377 te siddhanuM sukha nirUpama che. 378 vanavAsI plecchanuM kathAnaka 378 upara rahelA arthanI vizeSa bhAvanA 379 siddha bhagavaMtanA ekatrIza guNe 380 te siddhanA ATha guNe 381 AtmabaMdhanI dulabhatA 382 Atmabedha karanArI jinavANInuM mAhAmya 383 mithyA duSkRtyanI prArthanA 383 granthakAranI prazasti 384 puravaNI grantha samAsa 388 299 31 38 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama: zrI pArzvanAthAya zrI Atmaprabodha prathama prakAza (samyakatva nirNaya) anaMtavijJAnavizuddharUpaM nirastamohAdiparasvarUpam / narAmareMdraiH kRtacArubhaktiM namAmi tIrthezamanaMtazaktim // 1 // jenuM vijJAna anaMta che. jenuM svarUpa nimala che, jeNe meha ajJAnaAdi parasvarUpane TALeluM che. ane manuSyanA iMdra cakravartIoe tathA devatAenA iMdroe jenI manahara bhakti karelI che. evA anaMtazaktizALI zrI tIrthaMkara prabhune huM namaskAra karuM chuM. anAdisaMbaddhasamastakarma-malImasatvaM nijakaM nirasya / upAttazuddhAtmaguNAya sayo namo'stu devAryamahezvarAya // 2 // pitAnI anAdikALathI baMdhAyelA samastakamanI malinatAne dUra karI jemaNe zuddha AtmaguNa grahaNa kare che. evA devatAone pUjavA yogya mahezvara zrI vIra bhagavAnane namaskAra ho. jagattrayAdhIzamukhodbhavAyA vAgadevatAyAH smaraNaM vidhAya / vibhAvyate'sau svaparopakRtya vizuddhihetuH zucirAtmabodhaH / / 3 / / traNa jagatanA svAmInA mukhathI utpanna thayela vAgadevatA sarasvatInuM smaraNa karI potAnA ane paranA upakArane mATe vizuddhino heturUpa evo A pavitra-zuddha AtmaprabaMdha graMtha racavAmAM Ave che. graMthanA AraMbhamAM saMkSepa karavAnI IcchAvALA purUSe ziSTapurUSanA AcArane AcaravAne ane graMthanI samApta thavAmAM aMtarAya karanArA ghaNAM vinonA samUhane dUra karavAne atyaMta AvyabhicArI ane yogya ISTadevatAnA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha stavana vagere karavArUpa jenuM svarUpa che evuM bhAva maMgala prAye karIne karavuM joIe. evuM vicArI ahIM paNa graMthanI AdimAM sarva tIrthakarane praNAma karavApUrvaka najIkanA upakArI zrI vIraparamezvarane namaskAra karavArUpa ane vAgudevatAnA smaraNa karavArUpa bhAvamaMgalane Azraya karavAmAM AvyA che temaja vaLI zrotAonI pravRtti mATe A graMthanuM prayojana abhidheya, ane saMbaMdha e traNa paNa niyamathI kahevA joIe. AtmajJAna mokSane prApta karAvanAra hovAthI sarvanuM upakAraka che. tethI ahIM pitAnA ane paranA upakArane athe e pada kahI svopakAra ane paropakAra rUpe prayojana darzAvavAmAM AvyuM che ane "Atmabedha" e nAma ApI atizuddha AtmajJAnano bhAga abhidheyarUpe nirUpaNa karavAmAM Avela che. ane te Atmabodha' kahevAmAM Ave che. ema kahI vAcya vAcaka bhAva vagere saMbaMdha sUcavyuM che. temAM AtmabedhanuM svarUpa te vAcya che ane A graMtha vAcaka che. ityAdi ahIM ghaNuM kahevAnuM che, paNa te sadabuddhivALA purUe pitAnI meLe bIjA graMthothI jANuM levuM. graMthano vistAra thavAnA bhayathI ahIM kahevAmAM AvyuM nathI. have prathama je sAmAnyathI abhiprAya darzAvela che. tene vivecana karI batAve che. prakAza mAdyaM vara darzanasya tatazca dezAdviraterdvitIyaM tRtIya masminsumuni vratAnAM vakSye caturtha paramAtmatAyAH // 4 // A graMthamAM prathama prakAzamAM samyagra dazananuM svarUpa batAvela che, bIjA prakAzamAM deza viratinuM svarUpa, trIjA prakAzamAM uttama munivratanuM svarUpa ane cothA prakAzamAM paramAtmabhAvanuM svarUpa darzAvela che. A uparathI paraspara saMbaMdhavALA samyaktvAdi svarUpane pratipAdana karanArA evA cAra prakAzathI pratibaddha e A Atmaprabodha graMtha che, ema sUcaveluM che. A graMthanA adhikArIo ke che? na saMtyabhavyA nahi jAtibhavyA na dUrabhavyA bahu saMsRtitvAt / mumukSavo'bhUribhavabhramA hi AsannabhavyAstvadhikAriNo'tra / / 5 / / abhavya, jAtibhavya ane dUrabhavya e bahu saMsArI hovAthI A graMthanA adhikArI nathI jemaNe bahubhavamAM bhramaNa karavAnuM nathI evA mumukSa purUSo ane Asanna bhavya e A graMthanA AdhakArI che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza A kahevAnu' tAtpaya e che ke, duSTa atavAlA ane anaMta cAra prakAranI gatinA svarUpane prasAra karanArA A sa`sArane viSe A jagatanA sa` jatuenA cittane camatkAra karanArA evA iMdrAdika sura-asurAe racelA utkRSTa ATha mahA prAtihAya vagere sava atizayAthI yukta evA jagadguru zrI vIraprabhue sava dhanadhAti ka`nA dalIyAnA samUhanA nArAthI utpanna thayela sa leAkAlAka lakSaNavALA lakSyane avalAkana karavAmAM kuzaLa evA niLa kevaLajJAnanA baLathI traNa prakAranA javA kahelA che (1) bhavya (2) abhavya ane (3) jAtibhavya, je vA kAlAdikanA yAganI sAmagrI prApta karI peAtAnI zaktithI sa karmIne khapAvI muktie gayA che, jAya che ane javAnA che, te savA trikAlanI apekSAe bhavya kahevAya che, je jIvA AyakSetra vigerenI sAmagrI chatAM paNa tevI jAtanA kAI jAti svabhAvane laI ne sadA tattvazraddhAnA abhAvathI kayAre paNa muktine pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmavAnA nathI, te abhavya kahevAya che. mukitanI prAptinuM mULa kAraNa samyaktva ja che, tene mATe zAstramAM kahyu che. daMsaNabhaTTho bhaTTho daMsaNa bhaTTassa natthi nivvANaM / sirjati caraNarahiyA dasaNarahiyA na sirjhati // 1 // je samyaktvathI bhraSTa thayelA che, te bhraSTa thayelA prANIne meAkSa prApta thatA nathI; che paraMtu samyaktvahita kadApi mukitamA 3 satrathI bhraSTa samajavA, samyaktvathI prANIe cAritrarahita mukita pAme prati prayANa karI zakatA nathI. ahIM je cAritrarahita ema kahyu te dravyacAritrathI rahita ema samajavu', vaLI je jIva anAdikALathI Azrita evA sUkSmabhAvanA tyAga karI jo mAdarabhAvane pAme te te avazya siddha thAya che, paraMtu sava saMskArane karanArAnA viSayamAM nahIM AvelI khANanI aMdara rahelA sa`skArane yogya evA pASaNanI jema samabhAvano tyAga karI kaMde paNa avyavahAra rAzirUSa khANathI bahAra AvelA nathI. AvatA nathI ane AvavAnA nathI, te jAtibhavya kahevAya che, A vA mAtra kahevAnA ja bhavya che, paNa siddhi sAdhakapaNe bhavya nathI. tene mATe AgamamAM kahyu che ke * sAmagamAvAjho, vavajJAtibavetAbo / bhavvAvi te anaMtA, je siddhisuhaM na pAvatitti // 1 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapradha sAmagrIno abhAva hovAthI jemano vyavahAra-rAzimAM praveza nathI. evA bhavya che paNa anaMtA che ke, jeo mokSasukhane pAmatA nathI ane pAmavAnA nathI. upara kahelA trividha jIvomAMthI je abhavya ane jAtibhavya-e be rAzanA jevo nirmaLa zraddhAthI rahita hovAthI A AtmaprabaMdha graMthane viSe adhikArI nathI. mATe bAkInA bhavya rAzinA jIvo rahyA te ja A graMthanA adhikArI che. te bhavya jIvo be prakAranA che. eka Asannabhavya ane (2) dUrabhavya temAM dUrabhavya kone kahevAya? te kahe che. jene adha pudagala pArvatanathI adhika saMsAra hajI varte che, te dUrabhavya kahevAya che ane jene adha pudgala parAvartanathI nyUna saMsAra vate che, te Asannabhavya kahevAya che. temAM je dUrabhavya che, temane mithyAtvane udaya prabaLa hovAthI keTalAka kALapayata samyakdarzananI prAptino abhAva hoya che. tethI temanuM paryaTana A saMsAra aTavImAM ghaNA kALa rahe che. eTale temane AtmabaMdhane sakramamAga dulabha thAya che. ane jeo Asanna bhavya che. temane kAMIka nyUna adha padagala parAvartana kAla hovAthI Atmabodhano saddharmamArga sulabha thAya che. vaLI temane haLavA kamane laIne tatva zraddhA sulabha che. mATe Asannabhavya jIvo A graMthanA adhikArI che, te Asannabhavya jIvonA upakArane arthe AtmabaMdhanuM kAMIka svarUpa nirUpaNa karavAmAM Ave che. AtmA zabdano artha te te bhAvane satatapaNe prApta thAya te AtmA kahevAya che. (atatIti) AtmA pitAnA guNaparyAne grahaNa karavAnI jenAmAM zakti che, te AtmA kahevAya che.) AtmAnA traNa prakAra, te AtmA traNa prakAranA che. (1) bahirAtmA (2) aMtarAtmA ane (3) paramAtmA, bahirAtmAnuM svarUpa, mithyAtvanA udayane vaza thaI zarIra, dhana, parivAra, maMdira, nagara, deza, mitra, ane zatru vagere ISTa-aniSTa vastuomAM rAga-dveSanI buddhine dhAraNa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza kare che ane sarva asAra vastune sArarUpe jANe che. te pahelA guNaThANAmAM vatanAro jIva bAhyadaSTipaNane laIne bahirAtmA kahevAya che. aMtarAtmAnuM svarUpa. je tatva zraddhA sahita thaI kamanA baMdha vagerenuM svarUpa sArI rIte jANe che. jemake A jIva A saMsArane viSe karmabaMdhanA heturUpa evA mithyAtva, avirati, kaSAya ane vega vaDe pratyeka samaye kamane bAMdhe che. te karma jyAre udayamAM Ave che, tyAre e jIva piteja tene bhegave che. tene koI bIje jIva sahAya paNa karato nathI. A pramANe citave che ane jyAre dravya vagere kAMIka vastu jAya che tyAre te A pramANe citave che. mAro A vastunI sAtheno saMbaMdha naSTa thayo. mAruM kharU dravya te jJAnAdi che, je Atma pradezanI sAthe saMbaMdha dharAve che te dravya kayAMya paNa javAnuM nathI jyAre kAMI dravya vagereno lAbha thAya che. tyAre te A pramANe jANe che-A padagalika vastuno saMbaMdha mAre thayo che. temAM harSa ze dhAraNa karo ? jyAre vedanIyakamanA udayathI kaSTa vagerenI prApti thAya tyAre te samabhAvane dhAraNa kare che. ane AtmAne parabhAvathI bhinna mAnI tene tyAga karavAnA upAya kare che. ane cittamAM paramAtmAnuM dayAna kare che temaja AvazyakAdi dhama kRtyamAM vizeSa udyamavaMta thAya che, te cothA guNaThANuthI bAramA guNaThANuM sudhI vartanAre jIva aMtaSTithI aMtarAtmA kahevAya che. paramAtmAnuM svarUpa je jIva zuddha AtmasvabhAvane pratibaMdha karanArA karma zatruone haNI ane nirUpama kevaLajJAnAdikanI uttama saMpattine prApta karI sarva padArthonA samUhane hatheLImAM rahela AmaLAnI jema athavA hatheLImAM rahela nirmaLa jaLanI jema jANe ane jue. temaja parama AnaMdanA saMdehathI saMpanna thAya te teramA ane caudamAM guNaThANAmAM rahela AtmA tathA siddhAtmA (zuddhasvarUpapaNe) paramAtmA kahevAya che. Atmabodha zabdano artha bodhana eTale vastunA yathArtha svarUpanuM jJAna te bedha, AtmA ke jenuM lakSaNa AgaLa kahevAmAM Avaze, evo cetana ane tenAthI abhinna samyakatvAdi dharma tene bedha, te Atmabodha tene pratipAdana karanAre graMthe te upacArathI Atmabedha kahevAya che. evI rIte Atmabodha zabdano artha kahyo. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha AtmabodhanuM mahAo varNave che. je prANune AtmabaMdha thayelo hoya che te prANu paramAnaMdamAM magna hAvAthI kadipaNa saMsAra sukhane abhilASI thato nathI. kAraNa ke te saMsAra sukha alpa ane asthira hoya che. jema koI mANasa viziSTa icchita vastune ApanArA kalpavRkSane prApta karI tenI pAse lukhA bhajananI prAthanA karato nathI. tema prANI paramAnaMdamAM magna thaI saMsAra sukhano abhilASI thato nathI. jema sArA mArge cAlanAro dekhAto purUSa kuvAmAM paDato nathI, tema je prANIo AtmajJAnamAM tatpara che. teo kadipaNa narakAdi duHkhane pAmatA nathI. jeNe amRtano svAda lIdho hoya tevA purUSane jema khArA pANIne pIvAnI aci thatI nathI, tema jeNe AtmabaMdhane prApta karyo che. tene bahAranI vastunA saMsarganI IcchA thatI nathI. Atmabodha vagarano prANI ke hoya che? jene Atmabodha thayuM nathI te prANIne manuSya deha hovAthI zIMgaDA, paMchaDA pramukha kAMI hotuM nathI, to paNa tene pazu ja jANo, kAraNa ke AhAra, niMdrA, bhaya ane maithuna vaDe yukta hovAthI tenA te dhama pazunA jevA che tema vaLI je prANue vastutAe AtmAne jANyuM nathI, tene siddhinI prApti dUra che. ane paramAtmasaMpattino upalakSaka te thato nathI. ane saMsAranI dhana, dhAnya vigerenI samuddhi tinA utsAhanuM kAraNa rahe che. temaja tenI AzArUpI nadI sadApUrNa rahe che tethI jyAM sudhI prANune AtmabaMdha thayo nathI. tyAM sudhI tene A saMsAra samudra dutara che; tyAM sudhI moha rUpI mahA samudra tene durjAya che ane tyAM sudhI ativiSama evA kaSAye Take che. tethI Atmabedha sarvottama che. Atmabodha thavAnuM kAraNa samyakatva che. kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI evo nyAya che to Atmabodha pragaTa thavAmAM kAMI saturUpa kAraNa hovuM joIe. te kAraNa vastutAe samyakatva ja che, bIju kAMI nathI. AgamamAM paNa samyaktva sivAya AtmabaMdhanI utpatti sAMbhaLavAmAM AvI nathI, te uparathI Atmabedha samyakatva mULa che ema siddha thayuM samyakatvanA svarUpane pratipAdana karavAne tenI utpattinI rIti kahe che. koI anAdikALano mithyAdaSTi jIva mithyAtvane laIne anaMta pudagala parAvartana sudhI A apAra saMsAra rUpI gahanamAM bhamI bhamI bhavyapaNAnA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza paripAkane pAmI tene laI parvatanI nadInA jaLanA vegamAM ghasaDAtA pASaNanA ghasarAnI jema mAMDa mAMDa anAbhogathI nivRtta evA yathApravRtti karaNarUpa pariNAma vizeSathI ghaNAM karmanI nirjarA karato ane ceDA karmane bAMdhato saMzI jIvapaNuM prApta kare che. pachI palyopamanA asaMkhyaya bhAgathI nyuna evA eka sAgarepama keTinI sthitivALA AyuSya sivAyanA sAta karmone kare che. jIvane pitAnA duSkarmathI utpanna thayela ghATA rAgadveSanA pariNAma rUpa, kaThora ane ghATA lAMbA kAlanI lAgela gopAla vakragraMthi (gAMTha) nA jevo durbhedya ane pUrve kadi nahIM bhedAela graMthi che, e graMthi sudhI abhavya jIvo paNa yathApravRttikaraNa vaDe kamane khapAvI anaMtavAra Ave che. ane te graMthidezamAM rahela abhavya jIva athavA bhavya jIva saMkhyaya athavA asaMkhyaya kALa sudhI rahe che. temAM koI abhavya jIva cakavatI vagere aneka rAjAoe jemane zreSTha pUjA, satkAra ane sanmAna Apela che. evA uttama sAdhuone jovAmAM athavA jina samRddhinA dekhavAthI athavA svaganA sukha vagerenA prayajanathI dIkSA grahaNa karI dravya-sAdhupaNAne prApta karI potAnI mahattA vagerenI abhilASAthI bhAvasAdhunI jema pratilekhanAdi kiyAe kalApane Acare che. ane te kiyAnA baLathI ukRSTA navamA greveyaka sudhI paNa jAya che. ane koI navamA pUrva sudhI mAtra sUtrapATha jANe artha jANatuM nathI, kAraNa ke, abhavya ne pUrvadhara labdhine abhAva che, tethI te mAtra dravyazrata meLave che. koI mithyAtvI bhavya jIva to graMthi dezamAM rahI kAMIka uNa daza pUrva sudhI dravyazrata meLave che. ethI ja kAMIka u| dazapUrva sudhI zrata paNa mithyAzrata thaI jAya. kAraNake te mithyAtvIe grahaNa karela che. ane jene pUrNa dazapUrva zrata thAya tene nice samyakatva thAya che. ane bAkInA kAMI uNA dazapUrvadhara vageremAM samyakatva thavAnI bhajanA che eTale samyakatva thAya athavA na paNa thAya. tene mATe kalyabhASyamAM nIce pramANe kahyuM che vaphA sA , niyama samaM tu sesa maLaT I" e pachI koI mahAtmA ke jene parama nivRtti-kSanuM sukha najIka che ane jenA anivArya vIryane vega ghaNuM rIte ullAsa pAmela che. te mahAtmA tIkaNa khaDjhanI dhAranI jema parama zuddha adhyavasAya vizeSarUpa apUrvakaraNa vaDe jenuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che. evA graMthine bheda karI anivRttikaraNamAM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha praveza kare che. tyAM pratisamaye zuddha thatI te te ja karmone niraMtara khapAvato. ane udayamAM AvelA mithyAtvane vedato te je udayamAM Avela nathI tene upazama karavArUpa aMtamuhUrta kALanA pramANavALA aMtarakaraNamAM praveza kare che. te praveza karavAnI vidhi A pramANe che. aMtarakaraNanI sthitinA madhyamAMthI daliyA laI jyAM sudhI aMtarakaraNanA dalIyA saghaLA kSaya pAme tyAM sudhI prathamanI sthitimAM nAMkhe che. evI rIte aMtamuhUrtanA kALe karI sarva daliyAne kSaya thaI jAya che te pachI jyAre te anivRttikaraNa samApta thAya ane udIraNa karela mithyAtvane bhegavavAthI kSINa thatAM ane nahIM udIraNA karela mithyAtvane pariNAma vizeSathI rekatAM khArI jamInanI jema mithyAtvane vivara pAmIne eTale jema saMgrAmane viSe mATe subhaTa vairIne jaya karIne atyaMta AlhAdane pAme tema karbhe ApelA mArgane pAmIne parama utkRSTa AnaMdamaya ane apaugalika evA upazama samyakatvane pAme che. jyAre jIva upazama samyakatvane pAmyA te vakhate jema unALAnA tApamAM tapAI gayelo keI jIva bAvanAcaMdanathI atyaMta zItaLatAne pAme che, tema te jIvane upazama samyaktvanA rasathI pitAnA AtmAnI aMdara atyaMta zItaLatA pragaTa thAya che. te pachI upazamasamyakatvane viSe vatata jIva sattAne viSe vatatA evA mithyAtvane zodhI tenI traNa puMjarUpe vyavasthA kare che. jema koI meNAnA kadarAne zodhe che. te zodhatAM keTalAka zuddha thaI jAya che. keTalAka azuddha thAya che ane keTalAka tevAne tevA ja rahe che. ema jIva paNa adhyavasAye karIne jinavacananI rucine rokanArA duSTa rasano uccheda karI mithyAtvane zedhe che, te zedhatAM chatAM zuddha, azuddha ane azuddha ema traNa prakAre thAya che. A traNa puMjamAM je zuddha puMja che, te sarvaza bhagavaMtanA dharmane viSe samyaktvanI prAptimAM revAvALe nathI, tethI te samyakatva ja kahevAya che ane bIjo je ardha zuddha puMja che, te mizrapuMja kahevAya che. te mizrapuMjane udaya thavAthI jinadharmane viSe udAsInatA hoya che. ane azuddha pujanA udayathI arihaMta siddhAdikane viSe mithyApaNAnI prAptino udaya thAya che tethI te mithyAtvapuMja kahevAya che, eTale zuddhadeva arihaMtane kudeva mAne ane zukragurune kaguru mAne te mithyAtva kahevAya che. teja aMtarakaraNe karI aMtamuhUrta kALa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza payata aupazamikasamyakatva anubhavyA pachI tarata ja nizcayathI zuddha puMjanA udayathI kSayopazama samyagdaSTi thAya che ane azuddha pujanA udayathI mizra ane azuddha puMjanA udayathI sAsvAdana guNasthAna pharasavApUrvaka mithyAdaSTi thAya che. te sAsvAdana guNasthAna jaghanyapaNe eka samaya pramANa ane utkRSTathI cha AvaLI pramANa che. vaLI prathamanuM upazamasamyakatva prApta thatAM koI jIva samyaktvanI sAthe ja dezaviratipaNAne pAme che ane kaI jIva pramatta bhAvanA chaThThA guNasthAnane pAme che ane koI jIva sAsvAdana guNasthAna pAmI mithyASTi paNa thAya che. zatakanI-baha6cUrNamAM te viSe kahyuM che uvasama sammadiThI aMtarakaraNaThio koi desaviraiMpi // lahai koi pamattabhAvaMpi sAsAyaNo puNa na kiMpi lahe itti // 1 // bIjuM kAMI sAsvAdanavata na pAme ema kamagraMthane abhiprAya kahele che. have siddhAMtano abhiprAya kahe che anAdi mithyAdaSTi koI graMthibheda karIne tevI rItanA tIvra pariNAma sAthe apUvakaraNamAM ArUDha thaI mithyAtvanA traNa puMja kare che, te pachI anivRttikaraNanA sAmarthyathI zuddha puMjanA pudgalone vedatA upazama samati pAmyA vagara ja tene prathamathI ja kSayopazamasamyatva prApta thAya che. anya AcArya vaLI A pramANe kahe che, "yathApravRtti vagere traNa karaNa karIne aMtarakaraNane pahele samaye upazamasamyakatva pAme che, paNa te traNa puMjane karatuM nathI ane te pachI upazamasamyaktvathI paDI avazya mithyAtvamAMja jAya che" A viSe tattva zuM che? te kevaLI bhagavAna jANe che. have kalpabhASyane viSe kahela traNa puMjano saMkramaNa vidhi batAve che. mithyAtvanA daliyArUpa je pudagalo che, temane kheMcIne je samyagdaSTi te jenA pariNAma vizeSa vadhatA che te samyakatva ane mizra e baMnenI madhye saMkramAve che, ane samyagdaSTi mizra pugalane samyakatvamAM saMkramAve che. ane mithyAtvI mizra pudgalene mithyAtvamAM saMkramAve che. ane samyaktvanA pudgalene mithyAdaSTi mithyAtvane viSe saMkramAve che. paNa mitramAM saMkramAve nahi-e prakAre paNa mithyAtva kSINa na thayuM hoya tyAM sudhI samyagdaSTi niyama e traNa puMjavALA hoya che. mithyAtvano kSaya thatAM ni be pujavAlA hoya che. ane mizrane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI Atmaprabodha kSaya thatAM eka paMjavALA hoya che. ane samyakatvano kSaya thatAM kSAyika samakitI hoya che. upara jyAM jyAM samyaktva mizra ane mithyAtva e traNa zabdo yojavAmAM AvyA che, tyAM tyAM mehanIya zabda sAthe joDavAthI samyakatva mehanIya, mizramehanIya ane mithyAtvamohanIya ema judA nAma paDe che. vaLI kamagraMthanA abhiprAya ema che ke, pahela vahele samyakatva pAmela jIva samyakRtvamAMthI patita thaI mithyAtvane pAmyA chatAM pharIthI utkRSTa sthitivALI kama prakRtine bAMdhe che, ane siddhAMtanA abhiprAya pramANe ema che ke, jeNe graMthibheda karI samyakatva prApta karela che, evo jIva samyakatvathI patita thaI punaH karmanI utkRSTa sthiti bAMdhato nathI. A sthaLe samyakatvanA vicArane mATe ghaNI carcA che. paNa graMthe goravanA bhayathI te ahIM karela nathI; te bIjA graMthothI jANI levuM. samyaktvanA bheda samyaktva keTalA prakAranuM che? tevI zaMkA thatAM tene dUra karavAne samyakutvanA bheda batAvavAmAM Ave che-samyakatva eka prakAre che, tema be, traNa, cAra; pAMca ane dasa prakAre paNa che, ema anaMtajJAnI zrI tIrthakara bhagavAne kaheluM che. samyakatvane eka prakAra zI rIte thAya ? te kahe che. tazraddhAna eTale tattvane viSe zraddhA te samyakatvano eka prakAra che. zrI jina-bhagavAne upadeza karI batAvelA jIva-ajIva vigere padArthane viSe samyaka prakAre je zraddhA eTale dhAraNAnI ruci te samyakatvane eka prakAra che. samyakatvanA dravya ane bhAva ema be prakAra thAya che, je pariNAmanI vizuddhithI mithyAtvanA pudgalene vizuddha karavA te dravyasamyakatva kahevAya che, eTale temAM pudagaladravyane zodhI zuddha karavAthI te dravya zuddha thayuM. mATe te dravyasamyakRtva kahevAya che, ane je tenA AdhArabhUta thaI jIvane jinezvare kahelA vacanane viSe tattvazraddhA thavI te bIju "bhAvasamyakatva' kahevAya che. vaLI nizcaya ane vyavahAranA bhedathI samyakatve be prakAranuM thAya che. zAna, darzana ane cAritrarUpa je AtmAnA zubha pariNAma te "nizcayasamyakRtva kahevAya che, athavA "jJAnAdi pariNAmathI AtmA abhinna che eTale judo nathI." AvuM je zraddhAthI mAnavuM, te "nizcayasamyakatva" kahevAya che. tene mATe kahyuM che ke Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 prathama prakAza "Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yateH / / yattadAtmaka evaiSa zarIramadhitiSThati" // 1 // catine AtmA ja dazana, jJAna ane cAritra che. kAraNa ke, jJAna, darzana cAritrarUpa ja AtmA A zarIrane viSe rahelo che. kAraNa ke, je te AtmAthI bhinna hoya te muktinA heturUpa thaI zakatA nathI. vaLI nizcayathI pitAne jIva ja deva niSpanna svarUpavALe che, tema potAno AtmA tattvaramaNarUpa guru paNa che. ane potAnA jIvane je jJAnadazana svabhAva te ja dharma che. te sivAya koI bIje nathI. AvuM je zraddhAna te niyasamyakatva kahevAya che. A samyakatva ja. mokSanuM kAraNa che tethI jIvane svarUpanA jJAna vinA kamakSayarUpa mekSa thato ja nathI. - arihaMta bhagavAna te deva che, sudharmano upadeza ApI mokSamArgane dekhADanAra te guru che. ane kevalI bhagavaMte kahelo dayAmULa dharma te dharma che, ityAdika padAtha tarapha sAta naya, cAra pramANa ane cAra nikSepavaDe ja tattvazraddhAna te nizcayasamyaktvanuM kAraNabhUta vyavahArasamyakatva kahevAya che. ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke, jenA rAga, dveSa, moha ane ajJAna gayelA che, te ja deva kahevAya che. tevA deva to zrI arihaMta bhagavAna che. bIjA hari. harabrahmAdika deva nathI, eTale te devAmAM devatva nathI, kAraNake teone viSe strI, zastra, japamAlA Adi rAgAdikanA cihno pragaTapaNe varte che. ahIM ziSya prazna kare che ke, "te devane viSe rAgAdika hoya temAM amAre zI hAni che?" tenA uttaramAM guru kahe che, "ema kaho nahi. kAraNa ke, te devo rAgadikathI kaluSita che, tethI temano haju mikSa thayo nathI, tethI temanAmAM mokSasukha ApavAnI yegyatA nathI, mATe temanAmAM devapaNuM nathI; kAraNa ke devanuM sanmukhapaNuM mokSasukhane athe che, eTale je deva sanmukha hoya te mokSasukha-sukhe meLavI zakAya che, tethI ema kahevuM yogya nathI. nitya mukta te ja ke je kame karIne lepAya nahIM, ane rAgAdike karIne paNa na levAya. je viSNu, zaMkara ane brahmAne nityamukta kahyAM che, te agya che, kAraNa ke, temane pharIthI saMsAramAM bhaTakavApaNuM sAMbhaLavAmAM Ave che, ane temane asaMkhyAtA bhava karavAM purANone viSe kahelA che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI Atmaprabodha ahIM ziSya prazna kare che ke "bhale kadI te devane muktine dAtApaNuM na hoya to paNa temanAmAM rAjya-dhana-dolatanuM dAtApaNuM temaja rAgAdika kaSTanuM vAravApaNuM che, tethI A jagatamAM kahevAtA je deva-te nAma devane viSe sAkSAta jovAmAM Ave che." guru uttara Ape che ema kahevuM yogya nathI. kAraNa ke, je evA deva kahevAtA hoya to rAjA, pramukha tathA vaidyomAM devapaNuM kema ne kahevAya ? paNa rAjA, pramukha ane vaidyo sAmA puruSanA kamane anusAre ja ApanArA che, tethI adhika ApanArA nathI, kema ke vadhAre ApavAnI temanI zakti ja nathI, temanI teTalI ja pravRtti che, vaLI te devanA sava bhakta rAjAo nirogI hoya, te anubhavathI paNa viruddha che. kahyuM che ke, - je purUSa (jIva) pote jevA kama kare che athavA teNe jevA karelA che, te jIva tevA prakAre karmanuM zubhAzubha phaLa bhegave che eTale tevA prakAranA bhegane pAme che. te viSe have vizeSa kahevAthI basa thayuM. A jagatamAM je deva kahevAya che, te sarva devatane lAyaka nathI. je aDhAra duSaNathI rahita tathA rAgadveSathI rahita che, te deva kahevAya che ane te ja mArA zuddha deva che, je pRthvIkAya vagere cha kAyajIvanI virAdhanAthI nivRtti pAmyA che ane uttama jJAnavAna che, te ja mArA zuddha guru che. paraMtu jemanI sarva AraMbhamAM pravRtti che ane je niraMtara chakAyajIvanI hiMsA karanArA che, tevA brAhmaNa, tApasa vagere mArA guru nathI, ema nizcayadaSTivaMta bhavya jIvane samyaktva hoya che. ahIM ziSya prazna kare che ke, "brAhmaNa vagere kugurune viSe chakAyanI virAdhanA bhale hoya paNa jAtithI to te brAhmaNa che." gurue uttara ApyA. "ziSya ! ema kahe nahIM. kAraNa brAhmaNa jAtie zreSTha hoya, paNa je tenA AcaraNa niMdanIya hoya to te niMdA karavA yogya che. juo pArAzara ane vizvAmitra vagere RSio brAhmaNa jAtine abhAve pUjanIya kahevAyA che. te vize purANamAM lakhe che ke : "vapAkI garbhasaMbhUtaH pArAzaramahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjAtirakAraNam" // 1 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza pArAzara mahAmuni caMDALaNInA garbhathI utpanna thayA hatA, paNa tapa vaDe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNapaNAmAM jAtikAraNa nathI. (1) "kaivartIgarbhasaMbhUto vyAso nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjAtikAraNam" // 2 // dhIvaranI strIthI utpanna thayela mahAmuni vyAsa tapa vaDe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNa thavAmAM jAtikAraNa nathI. (2) "zAmataH zu nAma mahAmunaH | tapasA brAhmaNo jAtastasmAjAtikAraNam" // 3 // hariNine garbhathI utpanna thayelA mahAmuni zukadeva tapa vaDe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNa thavAmAM jAtikAraNa nathI. (3) "na teSAM brAhmaNI mAtA saMskArazca na vidyate / tapasA brAhmaNA jAtAstasmAjAtirakAraNam" // 4 // upara kahelA munionI mAtA brAhmaNa na hatI, tema ja temane saMskAra thayo na hato; paraMtu teo brAhmaNo thayA hatA tethI brAhmaNa thavAmAM jAtikAraNa nathI. (4) vaLI bIje sthaLe paNa kahyuM che ke - 'satyaM brahma tapo brahma brahma ceMdriyanigrahaH / sarvabhUtadayA brahma etad brAhmaNalakSaNam" // 1 // "satya brahma che, tapa brahma che. Idriyono nigraha karavo e brahma che ane sarva prANu upara dayA karavI e brahma che, e brAhmaNanA lakSaNa che." (1) "zUdro'pi zIlasaMpanno guNavAn brAhmaNo bhavet / grAhmaLasfja ziyANInaH zudrotyasamo mata' 2 | zudra hoya paNa je te zIlasaMpanna ane guNavAna hoya to te brAhmaNa thAya che ane brAhmaNa hoya paNa je te kiyArahita hoya to te mudranA saMtAna je thaI jAya che. (1) tethI savamAM virati pramANabhUta che. viratibhAva vinA gurupaNuM paNa tAya tArakapaNAne ayogya che. te viSe kahyuM che ke - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI AtmaprabaMdha "dunnivi visayAsattA dunnivi dhaNadhanasaMgahasameA / sIsa samosA tAriNe maLazuM che " ? "guru ane ziSya banne viSayamAM Asakta che. banne dhana tathA dhAnyanA saMgrahathI yukta che, tethI baMne sarakhA doSavALA che, to temAM koNa kone tAre ? kadi kaheze ke tApasa vagerene zA mATe guru na kahevAya ? kAraNa ke, teo saMyamI ane nisaMgI ane jaMgalamAM rahenAra che. vaLI teo phUla-phalAdika khAnArA che. paNa temane guru kahevA cogya nathI, kAraNa ke temane samyaka prakAre jIvanA svarUpane bedha hotuM nathI, tema ja temanAmAM snAna vagerenuM AraMbhapaNuM rahela che. tethI chakAyanA pAlaka sAdhu ja mArA guru che, ema siddha thAya che. tema sarvajJa, ane kevaLajJAnIe prarUpela dharma ja zreSTha che, te ekSapadane ApanAra che, bIjA anya dharmo mokSapadane ApanArA nathI, tethI te dharmo savaMzanA dharma che, ema kahevuM nahIM, ane temanA deva tathA gurune sarvajJa na kahevA, kAraNa ke eka mUrtipaNe je avirUddhadhamanuM bhASaNa karavuM. te sarva rIte ayogya che. je dharmanA vyAkhyAnamAM aneka prakAranA judA judA virUddha kathana Ave te dharmanuM mULa kahevAya nahi. jenadharmanA AgamamAM jyAM jyAM juo tyAM arihaMta bhagavAnanuM kathana eka ja prakAranuM Ave che tethI te dharma mAnavAne yogya che. jyAM mokSamArganA hetumAM virUddha kathana Ave tyAM dhama rahevAno saMbhava nathI kAraNa, "eka kahe Ama karavuM ne eka kahe tethI viparIta karavuM. tethI AcaranArane karavuM te viSe bhavya prANI zakA-AzaMkAmAM paDI jAya che. ane zaMkA vagerethI dharma vimuktatAnA hetu pragaTa thAya che, jema ke viSNunAM matamAM A sRSTi viSNumULa che, ema kahe che ane zaivamatamAM A sRSTi zivamULa che, ema mAne che, tema ja zuddhinI bAbatamAM paNa eka jale karI zuddhi mAne che, ane eka rakSAvaDe zuddhi mAne che. mokSanI bAbatamAM eka AtmAnA laye karI prekSa mAne che ane eka navaguNane ucheda thAya, tyAre mela mAne che. vaLI temAM devatAo pAchaLathI uccheda karanArA. varadAna ApanArA ane sAMsArika rItimAM vartanArA hoya che, tethI teo sarvajJapaNane cagya zI rIte thAya? na ja thAya. te mATe temanA prarUpelo dharma pramANabhUta nathI. jema aneka mANaso "ame, A, te, teo, ema potAnI meLe dharma kahe te pramANabhUta gaNAya nahi. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza tema temane kahelo dharma pramANabhUta gaNAto nathI; kAraNa ke, teo sarvazanA vacanane anusAre dhamane kahetA nathI, je sarvajJanA vacanane anusAre kahevAmAM Ave te ja dhama gaNAya che. tethI kevaLI prarUpita dharma ja zreSTha che, A pramANe samyaka prakAranI zuddha rUci-zraddhA hoya te vyavahArasamyakatva kahevAya che. kAraNa ke, vyavahAranayano matapaNuM pramANa ja che. te vyavahAranayanA baLathI ja tIrthanI pravRtti che. je te nayane pramANabhUta na mAnIe to tIrthano uccheda thaI jAya. zAstramAM kahyuM che ke "jai jiNamayaM pavajaha, tA mA vavahAra nicchayaM muyaha / vavahAranaucchee tiththuccheo jauvassamiti" // 1 // je tamAre jinamata aMgIkAra karavo hoya to tame nizcaya ane vyavahAra banne nayane choDaze nahIM. temAM vyavahAranayane choDavAthI avazya tIrthano uccheda thAya che." (1) samyakatvanA bIjA be prakAra pudagalika ane apudgalika ema paNa samyaktvanA be bheda paDe che. jemAM mithyAsvabhAva gayo hoya ane sabhyatvanA puMjamAM rahelA pudgalenA vedavArUpa kSapopazama prApta thAya, te pudgalikasabhyatva kahevAya che. sarvathA mithyAtva, mizra samyakatva pujanA pudgaleno kSaya thavAthI tathA upazamathI utpanna thayela je nikevala jIva pariNAmarUpa kSAyika tathA upazamasamyakatva te apudagalikasamyakatva kahevAya che. arthAta pudagalenuM vedana svarUpa te pudagalikasamyakatva ane kSayopazama karavAthI je jIvanA pariNAma te apudgalikasamyakatva ema samajavuM. samyaktvanA bIjA be prakAra. vaLI nisaga ane adhigama ema be prakAre paNa samyakatva kahevAya che. tIrthakara tathA gaNadhara vagerenA upadeza sivAya svAbhAvika karmanA upazama kSayapaNathI je samyakatva pragaTa thAya te nisaMgasamyakatva kahevAya che. zrI tIrthakara gaNadhara vagerenA upadezathI tathA jina pratimA dekhavAthI ane bIjA zubha bAhyanimittanA AdhArathI kamano upazama-kSaya thatAM je samyaktva thAya te adhigamasamyakatva kahevAya che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha te viSe mAga tathA javaranuM daSTAMta eka vaTemArgu mArgathI bhraSTa thayo hoya, te koInA batAvyA sivAya bhamato bhamato pate te ja khare mAge jema AvI jAya che, tevI rIte nisagasamyakatvanI prApti thAya che. koI vaTemArgu mAgathI bhraSTa thatAM kAInA batAvavAthI khare mAge Ave tevI rIte adhigamasamyakatvanI prApti thAya che. jema kaI mANasane vara Avyo hoya te paripakva sthiti thAtAM auSadhanA upacAra vinA svAbhAvika rIte utarI jAya che tevI rIte nisaga samyakatva samajavuM ane jema koIne jvara auSadhanA upacArathI utarI jAya che, te adhigamasamyakatva jANavuM. evI rIte prANIne mithyAtvarUpa jvaranA javAthI samyakatvamArganI prApti thAya che ane te nisaga adhigamarUpa thAya che. samyaktvanA traNa prakAra kAraka, rocaka ane dIpaka ema samyakatva traNa prakAranuM che. je jIvane samyaka prakAranA anuSThAnanI kriyAnI pravRtti karAve te kArakasamyakatva kahevAya che. eTale te samyakatvamAM utkRSTa vizuddhi-nimaLatArUpa samyakatva pragaTa thatAM jIvasUtramAM kahevA pramANe kriyA kare che, tethI te kArakasamyakRtva kahevAya che. e kArakasamyakatva vizeSa nimaNa-cAritravALAne ja prApta thAya che. mAtra zraddhAna e recakasamyakRtva kahevAya che. e samyakatvamAM jIvane samyaka anuSThAnanI pravRtti ruce che, paNa te karI zakto nathI. A samyakRtva avirati samyaga daSTi evA kRSNa ane zreNika vagerene thayuM hatuM. je jIva pite mithyAdRSTi athavA abhavya evA aMgAramardika AcAryanI jema dharmakathA vaDe jinezvaranA kahela chava - ajavAdi padArthone yathArtha rIte parane prakAze - dIpAve tethI te dIpakasamyakRtva kahevAya che. dIpaka jema bIjAnA aMdhakArane dUra kare che ane pitAne prakAza karato nathI tema dIpakasamyaktvathI bIjAne guNa thAya che ane pitAne guNa thata nathI, tethI te dIpakasamyakRtva kahevAya che. ahIM ziSya prazna kare che. je jIva pote mithyAdaSTi che, to pachI tene samyakatva zabda zI rIte ghaTe? e vacanano virodha Ave che. guru uttara Ape che. " ziSya, ema kahe nahIM. te jIvane mithyAdaSTipaNuM chatAM paNa tenAmAM je pariNAmavizeSa che, te nitye prANune dhama pamADavAno Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 17 hetarUpa thAya che eTale samyakatvanuM kAraNabhUta thAya che, tethI jema dhImAM AyuSyane upacAra karavAmAM doSa nathI tema kAraNane viSe kAryano upacAra karavAthI te samyakatva kahevAya che. samyakatvanA bIjI rIte traNa bheda. aupathamika, kSAyika ane kSayopathamika ema samyaktvanA traNa prakAra paNa thAya che. samyakatvanA cAra bheda. upathamika, kSAyika, kSApazamika ane sAsvAdana-evA samyakatvanA cAra bheda che. samyakatvanA pAMca prakAra upalamika, kSAyika, pazamika, sAsvAdana ane vedaka-ema samyaktvanA pAMca prakAra paNa thAya che. 1. upathamika-udIraNe karelA mithyAtvane anubhavathI kSaya karatAM ane nahIM udIraNa karelA mithyAtvane pariNAmanI nimaLatA vizeSe karI sarva prakAre upazamAvatAM-dabAvI detAM eTale udayamAM na AvavA devArUpa karatAM je caitanyano guNa pragaTa thAya che, te uparAmikasamyaktva kahevAya che. A samyakatva anAdi mithyAdaSTine, graMthibheda karanArane. ane upazamazreNinA prAraMbhanA karanArane thAya che. 2. kSAyika-anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDIne kSaya thayA pachI anaMtaramithyAtva, mizra samyaktvarUpa traNa jarUpa dazanamehanIyamano sarvathA kSaya thatAM AtmAne je guNa utpanna thAya, te kSAyikasamyakRtva kahevAya che. A samyakRtva kSapakazreNi aMgIkAra karanArane hoya che. "kSapakazreNi aMgIkAra karanAra purUSa ATha varSathI uparAMta vayavALa, vajaSabhanArA saMghayaNavALe, ane sthAnane viSe citta ApanAre hoya che, te purUSa samyagdaSTi avirati hoya, dezavirati hoya athavA pramatta-chaThA guNa-ThANAvALA athavA apramatta-sAtama AThamA guNaThANAvALAmAMthI game te hoya te kSepakakSeNa mAMDe che, ema " pravacanasAroddhAra" graMthane viSe kaheluM che. 3. kSayopathamika-udaya AvelA mithyAtvane vipAkanA udaye karI vedI kSaya kare ane zeSa ke je sattAmAM anudaya AveluM hoya tene upazAMta kare eTale Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI AtmaprabaMdha mithyAtva mizrapuMjane AzrIne reke arthAta udayane aTakAve. ane zuddha pujane AthI mithyAtvabhAvane dUra karI eTale udIraNA karela mithyAtvane kSaya karavAthI ane nahIM udIraNa karela mithyAtvano upazama karavAthI AtmAne je guNa utpanna thAya te kSayapazAmikasamyakatva kahevAya che. A mithyAtva zuddha-puMja lakSaNavALuM che, te atizaya nirmaLa evA vAdaLAnI paDe che. tethI temAM yathAvasthita zuddha tatvacinuM AcchAdana thatuM nathI. eTale te AchAdana karanAra na hovAthI te upacArathI samyakatva kahevAya che. - ahIM ziSya prazna kare che upazamasamyaktva ane kSopazamasamyakatvamAM taphAvata che? kAraNa ke, te baMne samyakatvamAM kAMI vizeSa jovAmAM AvatuM nathI. te baMnemAM udaya Avela mithyAtvano kSaya ane nahIM udaya Avela mithyAtvane upazama, e kahevAmAM AvyuM che. gura uttara Ape che temAM vizeSapaNuM che. kSapazamasamyakatvamAM mithyAtvanA vipAkano anubhava nathI, paNa rakSAe DhAMkI rAkhelA agninA dhumADAnI zreNinI jema pradezane anubhava che. ane upazamasamyakatvamAM vipAka udayathI tathA pradeza udayathI sarvathA mithyAtvano anubhava nathI, mATe te baMnemAM eTale taphAvata che. 4. sAsvAdana-prathama kahelA upazamasamyaktvathI paDatA eTale samyakRtvathI patita thatAM te vakhate samyakatvanA AsvAdasvarUpamaya thavAya te sAsvAdanasamyakRtva kahevAya che. upazamasamyaktvathI paDatAM chatAM jyAM sudhI mithyAtva na pamAya tyAM sudhI sAsvAdana samyakatva hoya che. te sAsvAdana samyakavino kALa jaghanya eka samayano ane utkRSTa che AvIno che. pa. vedaka-jeNe kSapakazreNi aMgIkAra karelI che. evA purUSane cAra anaMtAnubaMdhI ane mithyAtva mizrapuMja (be) khapAvatAM ane lApazamika lakSaNarUpa zuddha pujane khapAvatA, te zukra puMjane pudagalane chelle pudagala khapAvavAne ujamALa thatAM te chellA yugalane vedavArUpa je samyakatva te vedakasamyakatva kahevAya che. te samyakavi eka samayanuM che. vedakasamyakatva pAmyA pachI anaMtara samaye ja kSAekasamyakatva avazya pragaTa thAya che. te pAMce samyakatvanA kALano niyama kahe che. "aMtamuhuttovasamo chAvali sAsANaveago samao / sAhIyatitti sAyara khaio duguNo khaovasamo / / 1 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 19 upazama samyaktvano kALa aMtamuhUrtano che. sAsvAdana samyakatvano kALa cha AvaLano che, vedaka kALa eka samayano che, kSAyaka samyakatvano kALa tetrIsa sAgaropamathI kAMika adhikane che ane kSayopazamasamyaktvano kALa bAsaTha sAgaropamathI kAMIka apeka eTale kSayopazamano kSAyakanA karatAM bamaNe kALa che. A utkRSTa kALa kahelo che. kSAya samyakatvanI sthiti je tetrIza sAgaropamathI adhika kahelI che. te sarvArthasiddhAdikanI apekSAe saMsArane AzrIne samajAvI ane siddha avasthAnI apekSAe to tenI sAthe anaMta sthiti jANavI. je kSapazamanI bamaNuM risthati kahI che. te vijyAdika anuttara vimAnane viSe tetrIza sAgaropamanI sthitimAM be vAra javAnI apekSAe kahI che. athavA bAramAM devakane viSe bAvIsa sAgaropamanI sthitie traNavAra javAnI apekSAe kahI che. je sAdhaka-(adhika sahita) ema kahevAmAM AvyuM che, te manuSyabhavane AyuSyano prakSepa karavAthI jANavuM. A sarva utkRSTa sthiti jANavI. jaghanyasthiti to vedaka, upazama ane sAsvAdana-e traNenI eka ja samayanI sthiti che ane kSapazama tathA lAyaka e chellA be samyaktvanI sthiti jaghanyapaNe aMtamuhUrtanI che. ATha samayathI mAMDIne be ghaDImAM eka samaya Acho te aMtamuhurta kahevAya che. te aMtamuhUrtanA asaMkhyAtA bheda che. samyaktva keTalIvAra pamAya che. "ukosaM sAsAyaNaM uvama miyaM hu~ ti paMcavArAo / veyaga khaigAikasi asaMkhavArA khauvasamo" // 1 // A saMsArane viSe utkRSTathI sAsvAdana ane upazAmika samyakatva pAMca vAra hoya che. paNa te prathama vAra upazamasamyakatva prApta thAya tyAre cAra vakhata upazamaNanI apekSA hoya che. vedaka tathA kSAyaka samyakatva ekajavAra hoya che ane kSayezamasamyakatva asaMkhyAtivAra hoya che. te paNa bahu bhavanI apekSAe samajavuM." kayA guNasthAnake kahyuM samyaktva hoya che. 'bIyaguNe sAsANo turiyAisu aThigAracaucausu / uvasamakhAyagaveyagavAovasamA kamA huti" // 1 // sAsvAdanasamyakatva bIje guNa ThANe hoya che. ane upazamasamyakatva cothA samyadRSTi guNaThANAthI agiyAramAM guNaThANA sudhI ATha guNasthAnake eTale Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha aviratithI laIne upazAMtamUha guNaThANuM sudhI upazamasamyakatva hoya che tathA cothA guNasthAnathI ayogI guNasthAnanA aMga sudhI agiyAra guNaThANe kSAyikasamyaktva hoya che. cethA guNaThANAthI laIne apramatta guNaThANAnAM aMta sudhI vedakasamyakatva hoya che te ja cothA guNasthAnathI mAMDIne apramatta guNasthAna sudhI eTale cAra guNasthAne kSayapazamikasamyakatva hoya che, arthAt sAtamA guNaThANuM sudhI te hoya che. ane kSapakazreNi mAMDavAvALAne vedaka thaIne kSAyaka thAya che ane AThame guNaThANethI zreNi mAMDe che." samyakatva keTalIvAra mUkAya ane keTalIvAra grahaNa thAya. prathama mUkayuM pachI grahaNa karyuM, evuM je sabhyatvAdi te grahItamuktane AkarSA kahevAya che. te samyakatva keTalIvAra grahaNa thAya ane keTalIvAra mUkAya, te darzAve che. te sAthe eka jIvane eka bhavamAM keTalA samyakatva thAya te paNa jaNAve che. bhAvazrutasamyakatva ane dezavirati nAmanA traNa sAmAyikavALAne eka bhavamAM hajAre pRthakatva hoya che. sarvavirativALAne eka bhave se prathakRtva AkarSA thAya che. te utkRSTathI jANavA. ane jadhanyathI to ekaja AkarSA thAya che. saMsArane viSe rahelA jIvone sarva bhavamAM keTalA AkarSa eTale jIva vyavahAra rAzimAM AvyA pachI mokSe jAya tyAM sudhImAM keTalA AkarSA thAya te vAta jaNAvatAM kahe che ke, aneka bhavomAM eka jIvane traNa bhAvakRtAdikanA asaMkhyAtA hajAra pRthakatvaAkarSA thAya che eTale savabhavanI apekSAe traNa bhAvazatAdine utkRSTA asaMkhyAta hajAra pRthakatvaArSA thAya che. temAM je sarva virati che, tene hajAra pRthakatvautkRSTa thAya che, ane dravyatavALAne anaMtA AkarSA thAya che, kAraNa ke, temAM beIdriya Adi mithyAvIonI gaNanA che. samyaktvanA dasa prakAra prathama AMtarA rahita kahelA evA upazamAdika pAMca prakAranA samyakatvane nisaga tathA adhigama sAthe gaNatAM tenA dasa prakAra thAya che athavA pannavaNA vagere Agamone viSe nisaga ruci vagere bhedathI dasa prakAranA samyakatva kahelA che, tenA nAma A pramANe che. (1) nisaci , (2) upadezaruci, (3) AjJAruci (4) sUci . (5) bIjaruci, (6) abhigama, (7) vistAraruci, (8) kiyAruci, (9) sakSepace ane (10) dharmaci. 1. be thI laIne nava sudhI kahevAmAM pRthaphatva zabda vaparAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 21 te dasa prakAranA samyakatvanuM vivecana 1. nisargaci - nisarga eTale svabhAve karIne jinezvaranA kahelA tane viSe ruci thAya, te nisagarucisamyakatva kahevAya che arthAta jinezvare darzAvelA tattvAdikanuM svarUpa ema ja che, tethI anyathA che ja nahIM. Ama jANe; eTale je tIrthakara bhagavAne kahelA dravya, kSetra, kALa tathA bhAvanA bhede karI tathA nAma, sthApanA dravyabhAvanA bhede karI cAra prakAranA jIvAdika padArthone jAtismaraNajJAnanI jema bIjAnA upadeza vinA athavA zrutajJAnanA baLe karIne atyaMta zraddhA kare te nisagarucisamyakatva kahevAya che. 2. upadezaruci - guru, mAtA, pitA vagere vaDiloe kahelA vastutatvamAM je ruci utpanna thAya eTale AMtarA rahita kahelA jIvAdika padArthone viSe tIrthakara, gaNadhara Adi purUSonA temaja chadmastha purUSonA upadezathI je ruci - zraddhA utpanna thAya te upadezarucisamyakatva kahevAya che. 3. AjJAruci-sarvazanI AjJA upara je bhavya purUSa ci kare eTale je bhavya rAga, dveSa, meha, tathA ajJAnathI deza thakI rahita thaI tIrthakara tathA gaNadhara vagerenI AjJA vaDe pravacananA artha thayelA che, ema jANI pote buddhihIna hoya te paNa tene yathArtha rIte mApatuSamuninI piTha aMgIkAra kare te AjJArucisamyakRtvavALo kahevAya che. A samyakRtvamAM kahevAnuM tAtparya e che ke, Agamane viSe je artha jJAnI mahArAje kahela che te yathArtha ja che mAre pramANa che; kadi temAMthI koI bhAga huM maMdabuddhi samajI zakato nathI to AgaLa upara vizeSa abhyAsathI te mArA samajavAmAM Avaze. udyama karavAthI zuM prApta thatuM nathI ? tema karatAM kadi samajavAmAM na Ave to mArA koI kamano doSa che. A pramANe mAne che. paNa jemAM pitAne samaja paDe nahIM tene apramANa gaNe nahIM; ane evI dRSTithI pite pitAnI maMdabuddhi thavAne kAraNe pragaTa kare che. sarva bhavya jIvoe samyagadRSTithI jinezvaranA vacana upara zraddhApUrvaka evI pratIti karavI joIe. ane abhyAsamAM tatpara rahevuM joIe. evI rIte jinezvare je kahela tene pramANabhUta mAne te AjJArucisamyakatva kahevAya che. AjJAcisamyakatva upara mApatuSa muninuM dRSTAMta koI purUSe koI uttama guru pAse dhama sAMbhaLI pratibodha pAmI dIkSA lIdhI hatI. gurue tene abhyAsa karAvavA mAMDyA, paraMtu koI jJAnAvaraNIya Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI Atmaprabodha karmanA udayathI te ziSya eka pada paNa dhAraNa karavAne ke uccAra karavAne zaktimAna thaye nahIM. AthI guru kaMTALI gayA ane temaNe mAnyuM ke, have A ziSyane zAstranuM adhyayana karAvAthI sayu, chevaTe eka vakhate gurue tene kahyuM, ke, "ziSya ! tane kAMIpaNa AvaDe tema nathI, mATe tuM kevaLa "mAruSa, mAnuSa ema jayA kara." te alpamati ziSya te vAkya paNa pUrI rIte belI zake nahIM. teNe ThekANe "mApatuSa" ema bolavA lAgyA. pote te jANatAM potAnA AtmAne pachI nidata hatA, paNa kevaLa gurunI AjJAnuM pramANa karI te upara pUrNa zraddhA rAkhato hato. tethI te uttama bhAvanAe karI cAra ghanaghAtakarmano kSaya karI tatkAla kevaLajJAnanI lakSmIne prApta thayo hato. A puruSa AzAruci kahevAya che. 4. sUtraruci-sUtra eTale aMga-upAMga Adi AcArAMga pramukha jenI aMdara AcAranuM lakSaNa kahevAmAM Ave che, tene viSe jene raci che eTale bhaNavA bhaNAvavAnI, dhAravAnI ane tenA svarUpanA citavananI prIti che, te sUtraruci samyakatvavAnuM kahevAya che. arthAta sUtra, bhaNatAM-bhaNAvatAM te samyakatvanI prApti thAya che ane atizaya sArA adhyavasAya utpanna thAya che. te sUtraruci upara goviMdavAcakanuM dRSTAMta A pramANe che. sUvaracisamyakatva upara gAviMdavAcakanI kathA goviMda nAme eka bauddhadhamane bhakta hatA. te jinezvaranA AgamanuM rahasya tathA tattva grahaNa karavA mATe kapaTa karI jaina sAdhu banI AcArya mahArAjanI pAse jena siddhAMta bhaNavA Avyo. jena siddhAMta bhaNatAM tene sUtranA atha vaDe tenA pariNAmanI nirmaLatA pragaTa thaI AvI ane tethI samyakatvane pAmI jaina zuddha muni thaI AcAryapadane pAmI govidavAcakanA nAmathI prakhyAta thayA hatA. A goviMdavAcaka sUtrarucisakhyatvavALA jANavA. pa. bIjaruci-bIjanI peThe je ekavacana aneka arthane bodha karanAruM hoya te bIjavacana kahevAya che, tevA vacanane viSe jene ruci hoya te bIjarucisamyakatvavAnuM kahevAya che. jema bIja eka hoya chatAM aneka bIjane utpanna kare che, tema AtmAne eka pada upara ruci hoya te aneka padanI rucine utpanna karanArI thAya che, evI je AtmAne viSe eci te bIjaci kahevAya che. athavA te upara jaLane viSe paDelA telanA bidunuM dRSTAMta che. jema telanuM biMdu jaLanA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza eka dezamAM paDe che, paNa te pachI samasta jaLane AkramaNa kare che, tevI rIte tatvanA eka dezamAM AtmAnI ruci utpanna thaI, to te AtmAnI ruci tevI rItanA kSayapazamathI samasta tattvone viSe prasarI jAya che, AnuM nAma bIjaaci kahevAya che. 6. abhigamaci-abhigama eTale vizeSa prakAranuM jJAna, tene viSe jene ruci thAya te abhigamarucisamyakatvavAnuM kahevAya che. eTale kRtajJAnanA arthane AzrIne jene vijJAna-viziSTa jJAna prApta thAya te abhigamaci kahevAya che. 7. vistAraci-sAtana vaDe saMpUrNa dvAdazAMgInI vistArapUrvaka vicAraNA karavAmAM jenI ruci vRddhi pAme che, te vistAraci samyaktvavALo kahevAya che. e vistAracisamyakatvamAM naigamAdika sarvana vaDe tathA pratyakSAdika pramANe vaDe paTa dravyanuM ane tenA paryAyanuM yathArtha zAna thAya che. 8. kriyAruci-samyaka prakAre saMyama-cAritranA anuSThAna eTale kriyA tenI pravRttine viSe je ruci thavI te kriyArucisamyakatva kahevAya che. je purUSane kriyA samyakatva prApta thayeluM hoya tene bhAvathI jJAnAcAra, dazanAcAra ane cAritrAcAra AAda anuSThAnane viSe ruci utpanna thAya che. 9, saMkSeparuci-jenAmAM vizeSa prakAre jANavAnI zakti na hoya, tethI je saMkSepathI jANavAnI ci kare, te saMkSepacisamyakatvavALe kahevAya che. te samyakRtvamAM jinavacanarUpa Agamane viSe akuzalapaNuM chatAM temaja bauddhAdika kudarzanane abhilASI na chatAM cilAtIputranI peThe upazama, viveka ane saMvara nAmanA traNa pade karIne tattvanI ci prApta thAya che. 10. dharmaruci-dhama eTale astikAyAdI dharma tathA mRtadhama ane cAritradharma, tene viSe jene ruci hoya te dhamarucisamyakatvavALe kahevAya che. eTale jinezvare kahelA dharmAstikAya adharmAstikAya vagerenA gati, sthitirUpa upaSTabhakatA Adi svabhAvane viSe astipaNu temaja aMga-praviSTa arthAta aMgaAgamanA svarUpane viSe tathA sAmAyikAdi cAritra dharmane viSa je java zraddhA kare che, te dharmaci samajevo. ahIM je samyaktvanAM upAdhibheda vaDe judA judA prakAra kahyA che, te ziSyane vizeSa buddhi upajAvavA mATe kahelA che. paraMtu vastutAe to nisarga 1. AcArAMga AdiaMga, uvavAI Adi upAMga ane uttarAdhyayanAdi prakaraNa te zrutajJAna kahevAya che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI Atmaprabodha ane adhigama e be bhedamAM ja koI koI sthaLe te badhAno aMtarbhAva thaI jAya che. vaLI ahIM samyakatvane jIvathI abhinnapaNe je kaheluM che, te guNa ane guNIno abheda jaNAvavA mATe kahela che, te uparathI samajavAnuM ke, je dasa prakAranuM samyakatva te ja AtmA che, kAraNa ke samyakatva e AtmAne guNa che, eTale AtmA te ja samyakatva ane samyaktva te ja AtmA, e tattvathI jANavuM. AtmA ane AtmAnA guNamAM abheda che. tattvathI guNa ane guNuM judAM nathI-e paramArtha che. sarvadharmakRtyamAM samyakatvanI pradhAnatA. "samattameva mUlaM niddidaM jiNavarehiM dhammassa / egapi dhammakiccaM na taM viNA sohae niyamA" // 1 // jinavaree dharmanuM mULa samyakatvane ja kaheluM che, te samyakatva vinA dharmanuM eka kArya paNa nizca zebhatuM nathI." 1 A apAra saMsAramAM bahu prakAre bhramaNa karI kheda pAmI gayelA bhavya jIvoe jenuM svarUpa prathama kaheluM che evA zuddha samyakatva vaDe pitAnA AtmAne yukta karavo. kAraNa ke, pitAnI AtmArUpI bhUmine nirmaLa karavAthI te AdhAre karelA sarvadharmanA kRtye prabhAsa citrakAre racelI bhUmi uparanA citronI jema asAdhAraNa rIte zobhI uThe che. kAraNa ke, Atmazuddhi karyA vinA eka paNa dharmakRtya zobhatuM nathI; tethI bhavya jIvoe prathama Atmazuddhine viSe prayatna karavo. prabhAsa citrakAranuM dRSTAMta - A jaMbudvIpane viSe bharatakSetranA madhyabhAge sAketapura nAme nagara che. te manohara ane ujavaLa evA gharathI tathA suMdara jinamaMdiranI zreNithI sazebhita che. nAga, punAMga vigere vividha jAtanA vRkSothI yukta evA aneka udyAnee karI te virAjita che. temAM sarva zarUpI vRkSone ukheDavAmAM gajendra samAna mahAbela nAme eka rAjA hato. eka vakhate te rAjA sabhA maMDapamAM beTho che, tevAmAM aneka prakAranA dezamAM pharanArA potAnA eka dUtane A pramANe pUchayuM, he dUta! mArA rAjyane viSe rAjalIlAne yogya evI koI vastu nathI ema che?" date kahyuM. rAjendra! tamArA rAjyamAM bIjI vastuo che, paNa netrAne AnaMda ApanArI ane aneka prakAranA citrothI alaMkRta evI rAjakIDA yogya citrasabhA nathI." dUtanA A vacana sAMbhaLI rAjAnuM mana tevI sabhAnA kutUhalathI pUrita thaI gayuM. tatkALa teNe maMtrIne belAvIne hukama karyo ke satvara evI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 25 citrasabhA karAvo." rAjAnI AjJA thatAM ja maMtrIe te AjJA zira para caDAvI dIdhI. vistAravALI ane manohara vividha prakAranI racanAthI suzobhita eka moTI sabhA taiyAra karAvI, te pachI rAjAe vimala ane prabhAsa nAmanA be citrakArone bolAvIne kahyuM--"citrakAre ! tame baMne citranA kAmamAM nipuNa che, mATe eka A sabhAne citravALI kare. temAM sabhAne ardhabhAga vimala citare ane ardhabhAga prabhAsa citare" ema kahI temane ardhaadha bhAga vahecI Ape, pachI tenI madhya bhAge eka paDado bAMdhI rAjAe temane sUcanA ApI ke tamAre koI koInA citrA jevA nahIM, tame pratyeka tamArI buddhi pramANe temAM citrakAma kare." rAjAnI AvI AjJA thatAM te baMne citrakAre eka bIjAnI spardhAthI pita pitAnA bhAgamAM citrakAma karavA lAgyA, evI rIte citrakAma karatAM temane cha mAsa vitI gayAM. te pachI citrakAma jevAne Atura evA rAjAe te baMnenI pAse AvI citrakAma pUrNa karavA mATe pUchayuM, A vakhate vimale kahyuM. svAmI ! meM mAro bhAga pUrNa karyo che, te Apa jo." rAjAe temAM praveza karI joyuM. tyAM vicitra prakAranA citrothI addabhuta evA te bhami bhAgane joIne rAjA saMtuSTa thaye. tatkALa rAjAe vimalane ghaNuM dravya tathA vastrAdikanuM InAma ApI tenI upara mahAna prasAda karyo. te pachI rAjAe prabhAsane pUchayuM, tyAre prabhAse kahyuM ke "meM te haju citrane AraMbha paNa karyo nathI, mAtra haju bhUmi saMskAra karyo che. eTale citaravAnI bhUmine zuddha karI che. kAraNa je bhUmine barAbara zuddha karI hoya te te para citAra kAma ghaNuM ja zobhI uThe che. pachI rAjAe te bhami-saMskAra ke karyo haze te jovAne mATe vacamAM rAkhelA paDadAne dUra karAvyA. tevAmAM te bhUminI aMdara ghaNuM ramaNIya citrakAma thayeluM jovAmAM AvyuM, te joI rAjAe kahyuM-"are prabhAsa ! tuM zuM amane paNa Thage che? ahIM to sAkSAt citrakAma dekhAya che. prabhAse kahyuM - "mahArAja ! e sAkSAt citro nathI paNa A sAmenA bhAganA citronA pratibiMbano saMkrama thayela che. tenA A vacana sAMbhaLI rAjAe pharIvAra te paDado baMdhAvyo, eTale mAtra ekalI bhUmi jovAmAM AvI. AthI rAjAe vismaya pAmI pUchayuM : citrakAra ! teM AvA bhAre saMskAravALI bhUmi kema racI ? " prabhAsa belyo, svAmI! AvI ujjavaLa bhUmi upara citrakAma ghaNuM sarasa thAya che, citarelI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha mUrtionA raMganI kAMti adhika zame che ane te para AlekhelA rUpa bahuja dIpI nIkaLe che, jethI prekSakonA hRdayamAM, Abehuba bhAvano ullAsa thaI Ave che." prabhAsa citrakAranA A vacano sAMbhaLI rAjA tenI vivALI kuzaLatA upara hRdayamAM saMtuSTa thaI tene InAma ApI tenI upara prasAda karyo. ane tene kahyuM ke, "mArI A citrasabhA je prakAranI zAbhAvALI thaI che te apUrva siddhi pAmI evI ne evI kAyama raho." uparokta kathAno upanaya. sAketapura nagara te A mahAna saMsAra samajavo. mahAbala rAjA te sabhyaprakAre upadeza ApanAra AcArya samajavA. je sabhA te manuSyagati samajavI. je citrakAra te bhavya jIva jANa. je citrazALAnI bhUmi te AtmA ane te bhAmano je saMskAra te samyakatva jANavuM. ane citra te dharma samajavo. je aneka prakAranA citro te prANAtipAtanI virati vagere vrato jANavA citrone dIpAvanArA ujvaLa pramukhavaNa te dharmane zAbhAvanA aneka prakAranA niyamo jANavA. ane bhAvane ullAsa te vIrya samajavuM. A upathI e upadeza levAno che ke, prabhAsa citrakAranI jema paMDita purUSoe AtmArUpa bhUmine nirmaLa karavI ke jethI te AtmabhUmi ujajvaLa kriyArUpa aneka prakAranA citronI adabhuta zobhAne dhAraNa kare che, je zobhA A jagatane viSe anupama gaNAya che. A prabhAsanA daSTAMtathI sarvadharma kAryone viSe samyakatvanuM pradhAnapaNuM darzAvyuM che. samyakatvanA bIjA saDasaTha bhedo. - have vistAra ruci javAnA upakArane mATe saskRtvanA saDasaTha bhede kahe che. cAra prakAranI zraddhA, traNaliMga, dasavinaya, traNa zuddhi, pAMca duSaNa rahita, ATha prabhAvaka, pAMca bhUSaNa, pAMca lakSaNa, che jayaNa, cha AgAra, cha bhAvanA ane cha sthAnaka, evI rIte samyakatvanA saDasaTha bheda thAya che. e saDasaTha bhedAe je yukta hoya tene nizcayathI vizuddha samyakatva prApta thAya che. - cAra zraddhA 1 paramArthanI stavanA, 2 paramArtha jANanAranI sevA eTale tenI gurupaNe mAnyatA, ke jemaNe samyaktva vameluM hoya tevA vyApanna dazanIonuM varjavuM, 4 tathA anya darzanIno tyAga kare. A cAra prakAranI zraddhA kahevAya che. jene AcAra zraddhA hoya tene avazya saMkhyatva hoya che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza traNaliMga. jenAmAM samyakatva hoya, tene oLakhavAnA je cihno te liMga kahevAya che. 1 zukrUSA, 2 dhamarAga, ane 3 vaiyAvRtya e traNa liMga jANavA. dasa prakArane vinaya. 1 arihaMta, 2 siddha, 3 maitya, 4 zrata, padhama 6 sAdhuvarga, 7 AcArya, 8 upAdhyAya, 9 pravacana ane 10 dazana e dasano vinaya kare te dasa prakArano vinaya kahevAya che. bhakti-bahumAna AdithI vinaya karAya che. traNa prakAranI zuddhi. 1 jina, 2 jinamata ane 3 3 jinamatane viSe rahelA je sAdhu sAdhI vagere, tenAthI bIjAne asArarUpe citavavA-e traNa prakAranI zuddhi kahevAya che. pAMca dUSaNa. 1 zaMkA, 2 kAMkSA, 3 vicikitsA, 4 kudaSTiprazaMsA ane 5 kudaSTino paricaya e samyaktvanA pAMca dUSaNo varjavA yogya che. ATha prabhAvika 1 pravacanI, 2 dharmakathA 3 vAdI, 4 nAmattika, pa tapasvI, 6 prajJapti Adi vidyAvAna, 7 cUraNa, aMjanAdika vaDe siddha, ane 8 kavi-e ATha prabhAvika kahevAya che. pAMca bhUSaNa (1) jinamatane viSe kuzaLatA, (2) jinazAsananI prabhAvanA karavApaNuM. (3) tIrthasevA, (4) jinamatane, viSe sthiratA ane (5) jinamatane viSe bhakti-e pAMca samyakatvanA bhUSaNa kahevAya che. kAraNa ke, te samyakatvane AbhUSaNanI jema zobhA pamADanAra che. 1 zama, 2 saMvega, 3 niveda, 4 anukaMpA ane 5 AstikatA e pAMca samyakatvanA lakSaNa che. te uparathI samyakatvavAna purUSa oLakhI zakAya che. cha yatanA paratIrthika Adine 1 vaMdana, 2 namaskAra, 3 AlApa, 4 saMlApa, 5 khAnapAnanuM dAna ane 6 gaMdhapuSpAdika arpavA-e cha yatanA varjavA yogya che. cha AgAra, 1 rAjAnA hukamathI, 2 samudAyanI AjJAthI, 3 baLavAnA hukamathI 4 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI Atmaprabodha devatAnI AjJAthI, 5 dulabha AjIvikAthI ane 6 moTA mahAna purUSanA AgrahathI kAMI karavuM paDe te AgAra kahevAya che, te upara pramANe cha prakAranA AgAra che. cha bhAvanA. 1 A samyakatva cAritradharmanuM mULa che, 2 A samyaktva cAritra dhamanuM dvAra che, huM A samyakatva cAritradharmano staMbha che, ke A samyakatva cAritradharmanuM AdhArabhUta che, e A samyaktva cAritradharmanuM bhAna che ane 6 A samyakatva cAritradharmanuM nidhAna che. A pramANe zAstramAM kahela che, tenuM citavana karavuM, te cha bhAvanA kahevAya che. sthAnaka. 1 jIva che, te jIva nitya che. 3 te jIva karmo kare che, te karelA kamane bhogave che. mokSa che ane 6 mokSane upAya che. evI ati (che) paNe zraddhA karavI te cha sthAnaka kahevAya che. A pramANe saDasaTha bhede karI samyakatva nimaLa hoya che. te samyakatvanA saDasaTha bhedonuM savistara vivecana cAra zraddhAnuM svarUpa. 1 paramArtha saMstava eTale jIva, ajIva, puNya, pApa vagere tAtvika padArthono paricaya, arthAt tenA svarUpa jANavAne vizeSa udyama, raTaNa, bahumAna pUrvaka jIvAdi padArthone viSe je niraMtara abhyAsa te prathama zraddhA kahevAya che. 2 paramArthane jANanArAnI sevA eTale paramArthane jANanArA AcArya vagerenI bhakti arthAta jhaverInI jema muninA guNenI parIkSA karI temanI sevA-bhakti karavI. je muni saMvega eTale mekSAbhilASanA zuddha raMganA kallolane jhIlanArA arthAta jenA cittamAM niraMtara mokSe javAnA taraMga uThI rahyA che, evA ane je zuddha jainamAgane prarUpanArA che, tevA purUSonI sevA-bhakti karavAthI samatArUpa amRtanuM pAna maLe che. ane tethI AtmAne viSe AnaMda pamAya che. e bIjI zraddhA che. 3 jemaNe jainadarzanano nAza karyo che, evA ane prabhunA vacanane ulyApanArA evA ninavo vagerene vavA. kAraNa ke te nirNo samyakatvane grahaNa karI puna tenuM vamana karanAra che. ane prabhunA vacanathI viparIta rIte vartanArA che, te geSTAmAhila vagere kahevAya che. tevI rIte yathAIdA purUSone vajI devA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 29 te loke Agama upara daSTine baMdha karI svaccha de vanArA ane svakapalakalpita mAge cAlanArA che. temanuM AcaraNa gRhasthanA karatAM paNa naThAruM che, teo kAcuM pANI pIe che, mAthe tela ghAlI muMDAve che, kAcA pANIe nhAya che, vastro dhovarAve che, gupta rIte strI sevana kare che, ane lekomAM potAne brahmacArI kahevarAve che, upAna pramukha pahere che ane maThadhArI thaI rahe che. pAsasthA, usannA, kuzIliyA, saMsatkA, yathAzRMdA e pAMca jinamatamAM avaMdanIya kahelA che. mahAvIraprabhunA veSanI viDaMbanA karanArA, maMda ane ajJAnI evA kugurune vajevAthI trIjI zraddhA pragaTe che. 4 thI zraddhA kudarzanane tyAga karavArUpa che. kudarzana eTale jena sivAya bauddha vagerenA dazane teno tyAga karavAthI samyaktvanI cethI zraddhA kahevAya che. e cAra zraddhA uparathI purUSamAM samyakatvanI pratIti thAya che. samyagadazanavALA prANIoe potAnA AtmAnA guNone nirmaLa karanArI e paramArtha paricaya vagere cAra zraddhAone niraMtara dhAraNa karavI. temAM khAsa karIne cothI zraddhAmAM kahelA kudazanavALA purUSono sarvathA tyAga karavAno che. kAraNa ke, te pitAnA dazananI malinatAnA heturUpa che. je kudanIne saMga na vaje to jema gaMgAnuM jaLa lavaNa samudranA saMsaMgathI tatkALa khArU thaI jAya che, tema samyagRSTinA uMcA guNo tevA kugurunA saMsargathI tatkALa nAza pAmI jAya che, tethI sarvathA temano saMsaMga varSa; e jinezvarane upadeza che. traNa liMganI vyAkhyA. 1 zuzraSA-eTale sAMbhaLavAnI IcchA. sadajJAnanA heturUpa evA dharmazAstra sAMbhaLavA upara prIte. sAkaranA svAdathI paNa vadhAre madhura ane yuvAna ane suMdara strIothI parivRtta thaI divya gItane sAMbhaLavAnI IcchAvALA catura purUSane jevo rAga thAya, tevI rIte dhama sAMbhaLavAno AtmAno je adhyavasAya te zuzraSA nAme samyakatvanuM paheluM liga-cihna che. jyAre bhavya jIvane samyakutva prApta thayuM hoya tyAre evA pariNAma thAya che. 2 dharmarAga-cAritrAdi dharmane viSe rAga te dharmarAga nAme bIjuM cihna kahevAya che. eTale koI moTI aTavInuM ullaMghana karI Avelo ane sudhAthI jenuM zarIra kSINa thaI gayuM che, evo brAhmaNa jema ghebara khAvAnI IcchA kare tema samyakavavALo jIva koI kamadoSathI sadanuSThAnAdi dharma karavAne azakta hoya paNa tene dhamane viSe tIvra abhilASa hoya che, tevuM dhamarAganuM cihna kahevAya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha devagurunI vaiyAvacca karavAno niyama e samyakRtvavaMtanuM trIju cihna che. deva eTale atizaya ArAdhana karavA yogya arihaMta ane guru eTale zuddha dharmano upadeza karanArA AcArya bhagavAna, temanI vaiyAvacca karavAmAM yathAzakti sevA pramukha karavAno niyama, je niyama zreNika vagereno hato. mahAna zreNika rAjAne evo niyama hato ke, jyAre parama tIrthaMkara mahAvIra bhagavAna je dizAe vicaratA hoya, te samAcAra jANavAmAM Ave tyAre, te dizAnI sanmukha suvarNanA ekaso ATha javAno sAthI karI pachI dAtaNa karavuM. tevI rIte devapUjAmAM paNa tene e sAthI karavAno niyama hato, te pramANe te dararoja karato ane tethI teNe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM hatuM. tevI rIte bIjA paNa bhavya jIvoe e pramANe yathAzakti niyamo grahaNa karavA yatna karavo joIe. e suzruSAdika traNe ligethI samyakatvanI utpattine nizcaya thAya che. dasa prakAranA vinayanI vyAkhyA. (1) arihaMta eTale tIrthakara bhAvajina vicaratA jina. (2) siddha eTale jemanA aSTakamarUpa melanA paDala kSINa thaI gayA che, evA siddha bhagavAna (3) caitya eTale jinezvaranI pratimA-mUrti, (4) zrata eTale siddhAMta AcArAMga Adi Agama, (5) dharma eTale kSamAdika dasa prakArarUpa. (6) sAdhuva eTale zramaNa samUha (7) AcArya eTale batrIza guNanA dhAraka ane gacchanA nAyaka, (8) upAdhyAya eTale ziSyone sUtro bhaNAvanArA, (9) pravacana eTale jIvAdi nava tattvone kahenAra (athavA saMgha), (10) samyaggadazana eTale samyakatva ane tenI sAthe abhedopacArathI samyakatvavAnuM paNa darzana kahevAya che. pUrve paNa saMbhava pramANe kahevuM. e arihaMtAdika dasa sthAnane viSe pAMca prakAre vinaya karo. vinayanA pAMca prakAranI vyAkhyA. (1) bhakti eTale sAhAmA javuM, azanAdika cAra prakArano AhAra Apavo, athavA je yogya hoya te ApavuM, te rUpa bAhya pratipatti-bAharanI dekhAtI sevA. Ama bhakti karavAthI anyane jANe ke, "A bhaktivaMta che," te joI bIjAo paNa tema karavAne pravarte. ahIM bAhyabhaktino artha rAga vinAnI-uparanI bhakti evo artha na kare; kAraNa ke, samakitaguNa hovAthI jIvathI aMtardazArUpa pariNAmavALI ja bhakti bane che. (2) bahumAna eTale manamAM atizaya priIti. (3) varNana eTale temanA prabhAvika guNanuM kIrtanastavana karavuM te. (4) avarNavAda parihAra eTale temanI aprazaMsA-niMdAno Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 31 tyAga karavA. bIjAnA uttama guNAnI prazaMsA kare, peAtAnA guNeAnI na kare, ane jethI dhamanI laghutA thatI hAya, tevA kAmane geApave--pragaTa na kare. (5) AzAtanAparihAra-eTale mana, vacana, ane kAyAe karIne pratikULa pravRttine niSedha kare eTale je je kAma kare temAM deva, guru ane dhanI AzAtanA kare nahIM ane karAve nahIM. arthAta jinamatanI niMdA, laghutA cathArUpa AzAtanA paNa na kare. eTale peAtAnA hRdayane naThArI pravRttimAM nAMkhe nahIM. A dasa prakAranA davinaya upara kahelA dasa sthAnAne AzrIne jANI levA, samyaktva hAya teA ja A vinaya pragaTa thAya che, tethI te danavinaca kahevAmAM Ave che. trIjA caitya vinaya viSe vivecana, caityanA atha jinezvaranI pratimA thAya che, athavA jina-khakha thAya che, e prabhunI pratimA kevA svarUpavALI ane keTalA prakAranI che ? evI ziSyanI zaMkA thatAM tenA bheda darzAve che. zrI jinezvaranA caityanA pAMca bheda che. (1) bhakticaitya, (2) magalacaitya, (3) nizrAkRtacaitya, (4) anizrAkRtacaMtya ane (5) zAzvatacaitya. gRhane viSe zAstrokta vidhipUrvaka lakSaNAdika sahita pratidina trikAla pUjA va`danAdi karavAne mATe karAvelI je jinapratimA te bhakticaMtya kahevAya che. e pratimA gharaderAsaramAM thApavAne dhAtunI anelI ane aSTa prAtihAya sahita thAya che. gharanA dvAra upara rahelA tIrachA kASTha (uttarAMga)nA madhyabhAge sthApelA jinamitrane ma`galacaitya kahe che. leAkA mAMgalikane mATe te dvAranA kASTha upara jinamUrti kAtarAve che. ane jo te maMgalacaitya hAya tAja te gharamAM rahe che, anyathA rahetA nathI. magalacaitya vagaranA gharamAM rahI zakAya nahIM, te viSe eka dRSTAMta kahevAya che. mathurAnagarIne viSe ma'gala nimitte prathama jinapratimAnI pratiSThA kare che. jinabiMbanuM sthApana kare che, je gharamAM maoNMgalacaityanu` sthApana na karyu* hAya te ghara paDI jAya che. zrI siddhasenAcArye kahyuM che ke ghara ghara pratye dvAranA madhyabhAge uttarAMge zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA sthApe che." te mathurAnagarImAM Aje paNa lekeAnA gharanA dvAra upara ma`galacaitya dekhAya che, je keAI gaccha samadhI caitya eTale tapagaccha, kharataragaccha ke a'calagacchanu' caitya, te nizrAkRta caitya kahevAya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha che. te caityamAM te te gacchanA AcAryadikano temAM pratiSThA pramukha kAryo karavAne adhikAra hoya che. bIjA gacchanA AcAryo bIja gaccha saMbaMdhI caityamAM pratiSThA karAvI zakatA nathI. upara kahela nizrAkRtyathI viparIta bhAvavALuM caitya anizrAkta tya kahevAya che. te cetyane viSe sarva gacchonA AcAryo pratiSThA karAvI zake che. mAlAropaNa vagere caityasaMbaMdhI sarva kAryo karavAno adhikAra sarva gacchanA AcAryone hoya che. zatruMjayagiri upara AdIzvara bhagavAnanuM caitya anizrAkta caitya che, te TUMkamAM sarva gacchanA AcAryo pratiSThAdi karAvI zake che. tyAM savA majInA derAsaramAM devAzyatAne nAme oLakhAtA tivamAM tenI mAlIkI dharAvI temAM pratiSThAdi karAve che, te nizrAkRta caitya kahevAya che. pAMcamuM siddhacaitya te siddhAyatananA nAmathI AlekhAya che ane tene zAzvatajina caitya paNa kahe che. bIjI rIte caityanA pAMca prakAra (1) nityacaitya, (2) dvividhacatya, (3) bhaktikRtacaMtya, (4) maMgalaktacaitya ane (5) sAdharmikaaiya. je devalokane viSe zAzvatacaitya che, te nityacaitya kahevAya che. be prakAre bhaktie karelA nizrAkRta ane anizrAkRta (bharatAdike jema karAvyA hatA tevA) e be prakAranA caitya te trividha caitya kahevAya che. te bIjA ane trIjo bheda samajo. mathurAnagarInI jema maMgaLane athe gRhadvAranA madhya bhAge kASTa (uttarAMga) upara karela citya te maMgalacaitya samajavuM. je koInA nAmathI devagRhamAM pratimA karAvI sthApe te sAdharmika caitya kahevAya che. vArtAka muninA putra pitAnA ramaNIya devagrahane viSe pitAnA pitAnI mUrti sthApI hatI. te sAdharmika caitya kahevAyuM che. vArtAka muninI kathA vAka nAmanA nagarane viSe abhayasena nAme rAjA hatA. tene saddabuddhinA bhaMDArarUpa vAka nAme maMtrI hato. eka vakhata te maMtrI pitAnA gharanA dIvAnakhAnAmAM beTho hato, tevAmAM koI paragAmathI yajamAna Avyo. maMtrI tene mAna ApI tenI sAthe vArtAlApa karavA lAgyo. tevAmAM dhamadheSa nAmanA muni tene ghera bhikSA levAne AvyA. munine bhikSA mATe AvelA jANI vAtakanI strI ghI, khAMDathI mizrita evuM eka Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 kSIranuM pAtra bharI temane vheArAvA AvI. te vakhate pAtramAMthI eka biMdu bhUmi upara paDyo. te muninA jovAmAM AvyA. te mahAtmA bhagavaMte upadeza karelA bhikSAgrahaNanA vidhine jANanArA hatA. bhikSA kheDatAlIsa deSothI dUSita na hAvI joie, ema tee samajatA hatA. AthI te paDelA biMdu joI temanA manamAM sphurI Avyu ke, "A bhikSA chadita nAmanA doSathI dUSita che, tethI A bhikSA mAre kalpe nahIM. " Avu* vicArI te mahAtmA te bhikSA grahaNa karyAM vagara te gharamAMthI bahAra nIkaLI gayA. catura matrI vAttaka ke je gharanA dIvAnakhAnAmAM beThA hatA, teNe munine bhikSA lIdhA vagara pAchAM jatAM joyAM. te jotAM ja manamAM citavavA lAgyA ke, A munie mArA gharanI bhikSA kema lIdhI nahIM ! jevAmAM teNe A pramANe joyu, tyAM AMgaNAmAM thI sAthe mizrita khAMDanA biMdu jovAmAM AbyA, te upara mAkhIo ekaThI thaI. te mAkhIone bhakSaNa karavAne gareALI dADI. te gareNInuM bhakSaNa karavA uMdara dADyo. uMdarane mAravA mATe bilADI dADI AvI. bilADIne haNavA mATe pelA AvelA yajamAnanA kUtarA DhALyo. tene mAravAne ADeAzI pADeAzInA kUtarA deADacA. te kutarAone paraspara laDAI thaI eTale potapAtAnA kUtarAone vAravAne te yajamAnanA ane ADeAzI pADeAzInA tathA ma`trInA sevA deADI AvyA. peAtAtAnA kUtarAonA pakSa karatAM temanI vacce paraspara laDAI saLagI uThI. pachI vAttaka ma`trIe e sarvanA yuddhane zAMta karI dIdhuM. pachI teNe potAnA manamAM vicAryu ke, " eka dhI khAMDanA biMdu bhUmi upara paDavAthI ATalI badhI mArAmArI thaI paDI, tethI ja te mahAmunie A dUSita bhikSA grahaNa karI nahIM. te mahAtmAe vicAyu` haze ke jo huM A dUSita bhikSA laIza te! mane mATA pApanA bhAga lAgI jaze. kAraNa ke, AmAMthI pApanA prasaMga utpanna thayA vinA raheze nahIM. " A pramANe vicAra karI dUSitabhikSA grahaNa karI nahi. te pachI vAttaka maMtrIe nIce pramANe jainadharmanI prazaMsA karI hatI. 64 prathama prakAza " ahA ! bhagavAna jinezvaranA sudRSTivALA dharmAM kevA che? vItarAga bhagavAna vinA AvA pAparahita dhamanA upadeza devAne kANu sama che ? mATe mAre pa have vItarAga prabhunA dhama ne trikaraNa zuddhithI sevavA. e vItarAga bhagavAna ja mAre sevavA yAgya che, ane temaNe kahelI kriyAja pALavI ucita che, A pramANe ciMtavI te maMtrI A saoNMsAra uparathI vimukha thai gayA. tenAmAM zubha dhyAnanA yAga pragaTa thayA. tatkALa tene jAtismaraNa jJAna thaI AvyuM, te vakhate "" 5 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI Atmaprabodha tene devatAoe muniveza apaNa karyo. pachI maMtrI vAke gRhano tyAga karI zuddha anagAra thaI bIje sthaLe vihAra karyo. anukrame cirakALa saMyama pALatAM tene kevaLajJAna prApta thayuM. pachI te vArtAkanagarane viSe ja dehatyAga karI te mokSe gayA. te maMtrIno subuddhi nAme putra hato. pitAnA nehe karIne tenuM hRdaya purAI gayuM. pachI te pitRvatsala putra eka ramaNIya derAsara karAvI temAM rajoharaNa tathA muhapattirUpa parigrahane gharanArI pitAnI pratimA racAvI sthApita karI ane tenI pAse eka dAnazALA ughADI. A sAdharmicaitya kahevAya che. e rIte caityanA pAMca bheda kahelA che. upara kahelA cetyanA bhedomAM bhaktikRta vagere cAra prakAranA caityonI aMdara kRtrimapaNuM che, tethI temAM nyUnAdhika bhAvano saMbhava hoya che, mATe temanI saMkhyAne niyama nathI eTale je kRtrima jinabhuvana che, tene zrAvake bhaktine athe kare che. te azAzvatA jinabhuvana kahevAya che te jinabhuvane kAMIka vadhAre ane kAMIka ochA hoya che, tethI temanI saMkhyAno niyama hoI zakato nathI. ane je zAzvatA jinacaitya che, temanuM nityapaNuM che, mATe temanI saMkhyA hoI zake che te kAraNa mATe A tribhuvanane viSe zAzvatajina saMbaMdhI devakuLanA bibenI saMkhyA caityavaMdananI aMtargata rahela "kasmabhUmi' ityAdi gAthAne anusAre kahevAmAM Ave che te gAthA nIce pramANe che. " sattANavaI sahassA lakkhA chappana atthkoddio| causaya chAyAsiyA tiluke ceie vaMde / / 1 / / vaMde navakoDisayaM paNavIsaM koDitevannA / gaDhavI saddasa varasa kaTTAsiyA parimA" | 2 // ATha koDa, chapanna lAkha, sattANuhajAra, cArane kyAzI, eTalA jinacaitya traNa lekane viSe che temane huM namaskAra karuM chuM. tathA navaso pacavIsa keDa trepanalAkha. aThyAvIsa hajAra, cAra aThyAsI eTalA jinabiMba traNalokane viSe che, temane huM namaskAra karUM chuM. have traNa bhuvanane viSe kahelA pramANanI zAzvata jinabhuvana tathA jinabibenI je saMkhyA che, te kahe che. temAM aleka pAtALane viSe dakSiNa ane 1. A pramANe kharataragacchavALA mAne che, tapagacchAdika to pratikramaNa sUtramAM chapAyela gAthAo ja mAne che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 prathama prakAza uttara dizAnA vibhAge rahelA bhuvanapatinA daza nikAyane viSe sarva saMkhyA sAtakoTI ane beMtera lAkha bhuvano che. te dareka bhuvanane viSe eka eka caityano sadabhAva hoIne zAzvata jinace paNa teTalA ja che. te caityane viSe rahelA jinabiMbanI sarvasaMkhyA ATha ne tetrIsameTI ane botera lAkhanI che. te dareka caityane viSe ekasane ATha jinapratimAne saddabhAva hoIne upara pramANe jinabiMba che. have tIrthAlekane viSe ane pAMca merUne viSe paMcAzI caitye kevI rIte che? te kahe che. te pratyeka merUmAM cAra cAra vana che te dareka vanane viSe cAre dizAe cAra cAra caitya che. te dareka merUne eka eka cUlikA che, te upara ekeka caitya ema eka eka merUne viSe sattara-sattara catya che, eTale te pAMce merUnAM sava maLIne paMcAzI caitya thAya che. tathA te dareka merUnI vidizAmAM cAracAra gajadaMtA pavata maLI vIza gajadaMtA parvata che. ane tenI upara vIza caitya tathA pAMca pAMca devakuru ane uttarakurane viSe AvelA jaMbU zAhmali pramukha dasa vRkSanI aMdara dasa citya che. pratyeka mahAvidehane viSe soLa seLane saddabhAva hovAthI eMzI vakhArA parvato che te upara eMzI caityo che, tathA dareka mahAvideha pratye batrIsa-batrIsa ane bharata eravatamAM eka ekane sadabhAva hovAthI trIsa vijaya thAya ane temAM pAMca bharata, pAMca airAvata ane mahAvidehanA ekaso ATha ema kula ekasittera vijaya thAya che. te pratyekamAM ekaeka dIrdha vaitADhaca parvata che te dareka parvata upara ekaeka caitya hovAthI ekasene sittera caitya che. jabUdvIpamAM che ane dhAtakIkhaMDa tathA puSkarAddhane viSe bAra bAra thaIne grIsa kulagiri parvata che, temanI upara trIsa ce che. dhAtakIkhaMDa ane puSkarAddha baMnemAM bebe IkSakAra parvatamAM cAra ce che. aDhI dviIpanI maryAdA karanAra samayakSetrarUpa mAnuSIttara pavanane viSe cAra dizAomAM cAra ce che. tathA AThamA naMdIzvaradvIpamAM bAvana ceryo che te A pramANe -pUrva dizAe AvelA naMdIzvaranA madhyabhAge aMjananA jevA vaNavALA aMjanagiri che. tenI cAra dizAe cAra vAvyo che. te vAvyanA madhyabhAge zvetavarNanA cAra dadhimukha parvata che. cAra vidizAmAM babene sadabhAva hovAthI raktavaNanA ATha ratikara parvata che. te ATha, cAra ane eka ema maLIne pUrvadizAe tera parvata thayA, te tera parvata upara tera ce che. tevI rIte pazcima, dakSiNa ane uttara-e traNe dizAe kahelA nAma pramANe tera tera Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI AtmaprabaMdha sarvata che, ema cAre dizAo maLI bAvana parvata thayA. te dareka parvata upara ekeka caitya hovAthI bAvana ce thAya che. agiyAramA kaMDaladvIpane viSe cAra dizAomAM cAra ane teramA ruca dvIpane viSe cAra dizAomAM cAra ci rahelA che; ema sarvanI saMkalanAe karI tichalAkamAM cArane tresaTha ci thAya che, te cityAnI aMdara pacAsa hajArene cAra jinabiMbe che; ahIM paNa dareka caityane viSe ekaseATha bibe rahelA che. - have udghalekane viSe sudharmAdevalokathI AraMbhIne pAMca anuttara vimAna sudhI rAzIlAkha, sattANuM hajAra ane tetrIsa vimAna che, te dareka vimAne eka caityano saddabhAva hovAthI caityo paNa teTalA ja che. te sarva caityamAM maLI ekANuM keDa, tera lAkha, aThotera hajAra, cArasone corAzI jinabiMbe che. kAraNake dareka caityamAM eka ATha jinabibanA sadabhAva hovAthI temanI saMkhyA teTalI ja thAya che. e pramANe traNa lokane viSe rahelA zAzvata jaina caityonI ane jinabibenI saMkhyA meLavavA mATe "sattAni vakSasa' ityAdi be gAthAo kahelI che ane te uparathI sarva saMkhyA prApta karAya che. ahIMyA jinabiMbanA avisaMvAdI sthAnone AzrIne A saMkhyA dekhADI che. keTalAeka AcAya visaMvAdI sthAne AzrIne AMtararahita kahelI saMkhyAnI apekSAe caitya ane bibonI saMkhyA vadhAre pratipAdana kare che te viSe saMdhAcAra nAmanI caityavaMdanabhASyanI TIkAne viSe nIce pramANe kahyuM che. "sagakoDilakha bisayari, aho ya tirie dutisapaNasayarA / culasilakhA saga navai, sahasatevisuvariloe // 1 // terasa koDi sayA koDiguNa navai saThThilakha ahaloe / tirie tilakha teNavai sahassapaDimAdusayacattA / / 2 // bAvanna koDisaya caUNavai lakhasahasa caUyAla / sattAsayAsaTijuA sAsayapaDimAU variloe" // 3 // adholokane viSe sAtaDa ane hotera lAkha caitya che. tirthIlekamAM pratyeka bhavane ekaeka caityane sadabhAva hovAthI batrIsane paMcotera caitya che. te caityane vistArapUrvaka kahe che. pAMca merU, vIsa gajadaMtA parvate, jaMbUzAlmalI pramukha dasa vRkSa, eMzI vakhAra parvate, eka sIttera dIdhe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 37 vaitADhya parvate, trIsa kulagiri parvata, cAra ISakAra pate, mAnuSottara pavana, naMdIzvaradvIpa, kuDaladvIpa, ane sUcakadvIpane viSe avisaMvAdI sthAnamAM cAra ne tresaTha ce je pUrve kahelA che, te jANavA. bAkI rahelA cetyonI saMkhyA visaMvAdI sthAnane viSe che, e A pramANe--pAMca merUnI apekSAe pAMca, bhadrazAla vanane viSe ATha ATha, karikUTa (hAthInA AkAranA) parvata che. te dareka parvata upara eka eka caitya hoI badhA maLI cAlIsa ce AvelA che. gaMgA siMdhu vagere nadIonA prapAta kuMDA traNane eMzI che, te darekamAM eka eka caitya hovAthI kula traNa ne eMzI caitye tyAM rahelA che. eMzI padhadraha che. temAM paNa eMzI ca che pAMca devakuru ane pAMca uttarakurAne viSe dasa cai, hajAra kAMcanagirione viSe hajAra caitya, ane vIsa yamalagirimAM visa ca che; sIttera gaMgAdi mahA nadIomAM sIttera ce che; vIsa vRta vaitAne viSe vIsa cetyo che. jaMbU, zAlmalI, pramukha, mUla dasa vRkSane viSe je dasa ce che. te pUrve kahela avisaMvAdI conI gaNanA mAM grahaNa karelA che, paNa tenA parivArabhUta evA agiyArase ane AThanI saMkhyAvALA laghu jaMbU Adi vRkSe che, teomAM caityenI saMkhyA teTalI ja che; te A sthale grahaNa karavA. vaLI batrIsa rAjadhAnIone vize batrIsa ce che. ethI visaMvAdI sthAnanA sarva cetyonI saMkhyA be hajAra, AThaso ane bAranI thAya che. evI rIte avisaMvAdI tathA visaMvAdI baMne sthAnonA sarva cetyonI saMkhyA meLavatAM kula maLIne batrIsene potera caitya thAya che. ane uThavalokane viSe corAzI lAkha sattANuM hajAra ane trevIsa caityonI saMkhyA che. te saMkhyA pratyeka vimAne ekeka caityanA saddabhAvathI thAya che. e prathama gAthAno atha thaye. bAkInI be gAthA vaDe te kahelA caityane viSe anukrame jinabiMbanI saMkhyA darzAve che. adhelokane viSa terasane nivAsI koDa ane ATha lAkha pratimAo che. teTalI saMkhyA dareka cele eka eMzI jinabibanA sadabhAvathI thAya che. tirthAlokamAM traNa lAkha, trANuM hajAra, basa ane cAlIsa jinabiMbe che, te A pramANe-naMdIzvara, sucaka ane kuMDaladvIpane viSe rahelA sATha caityomAM pratyekane viSe eka covIsa bibanA sadabhAvathI ane bAkInA sthAnane viSe rahelA satyAvIsaso bAvana caityanI aMdara ekaso vIsa bibonA sadabhAvathI-upara kahelI saMkhyA thAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI AtmaprabaMdha tathA uparanA lekamAM ekaso bAvana koDa, carANuM lAkha, cumAlIza hajAra sAtase ane ATha zAzvata pratimAo che. cAra devalokane viSe rahelA caityonI aMdara pratyeka ekase eMzI bibeno svIkAra hovAthI temaja navacaiveyaka tathA pAMca anuttara vimAnane viSe rahelA cetyenI aMdara pratyeka ese vIsa jinabiMba hovAthI upara kahelI saMkhyA thAya che. e bIjI gAthAno artha jANavo. sava cityanA jinabiMbanI saMkhyA keTalI che? tene mATe nIcenI be gAthA kahelI che. "savvevi aThThakoDi lakhA sagavanna usayaaDanauA / tihuaNa ceiya vaMde asaMkhudahi dIvajoivaNe // 1 // panarasakoDisayAI koDi bAyAla lakhaaDavannA / aDatIsasahasavaMde sAsayajiNa paDimatiyaloe // 2 // A gAthAno artha sugama che, mAtra temAM eTalo ja vizeSa che ke, samudradvIpa jyotiSInA vimAna ane vyaMtaradevenA nagaro asaMkhyAtA che, temane viSe rahelA asaMkhyAtA caityone huM vaMdana karuM chuM. ahIM prathama karikUTAdi parvatone je visaMvAdI sthAnapaNuM kahyuM che, te jaMbudvIpa prajJapti vagere graMthomAM te sthAnane viSe caityane kahelA nathI, tethI kahela che. vaLI tene anusaratI kSetra mAsanI gAthA A pramANe che " kuDakuMDadahanai kurukaMcaNajamalasama viyaDhDhesu / jiNabhavaNa visaMvAo jotaM jANaMti giyatthA // 1 // pUrve je dareka caitya pratye eka ATha jinabiMbonI saMkhyA grahaNa karelI che, te badhI pannattine anusAre ja che. tathA vaitADhayane viSe rahelA siddhAyatana phUTanA adhikAra viSe nIce pramANe sUtra che-- ___ " etthaNaM mahaM ege siddhAyayaNe pannate kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikhaMbheNaM deNaM kosaM ula uccatteNaM aThThaThAI dhaNu sayAI vikhaMbheNaM tAvaMtiyaM ceva paveseNaM seyAvara kaNagadhubhi yAgA dAravaNaojAvavaNamANA tassaNa siddhAyataNassa bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgasya bahu majjhAdesabhAge etthaNaM mahaMege devacchaMde pannate ityAdi / A pAThamAM ekaso ATha ATha pratimA kahelI che ane te pachI te jinapratimAne parivAra kahela che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 prathama prakAza e rIte jamRdvIpane viSe rahelA sava caityAne viSe pratyeka temAM ekasA ATha jinapratimA che. te chaTaDA upAMgamAM kahela che; tene anusAre traNalAkanA sa caityAne viSe pratyeka caitya ekasA ATha jinapratimA jANI levI, e ja kAraNathI kammabhUmi' ityAdi steAtrane viSe paNa eja pramANe saMkhyA pratipAdana karelI che, tethI saddabuddhivALAoe vicAra karavA ane jainAgama sa pramANabhUta mAnavo. ahIM kAI prazna kare ke, temAe e prakAre caityAnI ane jinabiMbenI sakhyA pratipAdana karI paNa je caityAdikanI sakhyA adhika haze, te pachI tenI AchI sakhyA kahevAmAM mATeA doSa utpanna thaze." A praznanA uttara Ape che"tame je zaMkA karI te satya che, paNa te kAraNane laIne stAtrane aMte trilAkavartI sarvAM zAzvatA tathA azAzvatA jina caityAdikane namaskAranuM pratipAdana karanArI '*kiMci nAma tirthya" ityAdi gAthA kahelI che, mATe temAM uparanA doSa utpanna thaze niha. ane tattvathI te tenA nirNaya kevaLI athavA bahu zruta jANe. vivAda karavAmAM kAI paNa siddhi thatI nathI. samyak dRSTione te "tameva sacca nisaka ja jigRhiM veiya" A vAkayaja grahaNa karavA ceAgya che. te viSe have bahu vistAra karavAnI jarUra nathI. have avisaMvAdI tathA visa'vAdI ane sthAnakane AzrIne tribhuvanane viSe rahelA zAzvata jinacaityAnu pramANa darzAve che, khAra devalAka, nava caiveyaka pAMca anuttara ane nadIzvara, kuMDala tathA rucaka nAmanA dvIpAne viSe rahelA jinacaityeA khetera ceAjana uMcA ekasA yAjana lAMkhA ane pacAsa yAjana paheALA che. kuliMgarI, devakuru, uttarakuru, merUvana, gajadataparvata, vakhArA pati, ipukAra pata, mAnupAttara ane asurakumArAdi dasa nikAyane viSe rahelA caityA batrIsa yeAjana UMcA, pacAsa yeAjana lAMbA ane pacAsa yAjana paheALA che, dIdha vaitADhya, merUnI cUlikA, kAMcananagara, mahAnadIo, kuDA ja pramukha vRkSA, vaitADhaca, drahA, yamalapatA, ane rikUTa girione viSe rahelA catyA caudaze cu'mAlIza dhanuSa uMcA, eka gAu lAMbA ane agAu pahoLA che, rAjadhAnI, vyaMtara devatAnA nagareA, ane jyAtiSka vimAnane viSe rahelA caityeA nava yeAjana uMcA, sADAcAra yAjana lAMbA ane savA cha yeAjana paheALA che. ityAdi sava saddabuddhiva ta purUSAe vicArI levu', Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI AtmaprabaMdha je naMdIzvara, rucaka ane kuMDala e traNa dviIpane sthAne rahelA ATha cine cAra cAra dvAra che. ane te sivAyanA sarva zAzvata cityane traNatraNa dvAra che. vaLI zAzvata jina caityamAM rahelA jinabiMbe iSabhAnana, caMdrAnana vAriSaNa ane vimAna evA cAra nAme AlekhAya che, ane te Agamane viSe pratipAdana karela che. evI rIte zAzvata jinacaitya saMbaMdhI vaktavyatA kahI ane bhaktita vigere azAzvata jinacaityonA guNadoSanuM varNana kare che, kapALa, nAsikA mukha, grIvA hRdaya, nAbhi, guhya, sAthaLa, jAnu, pIMDa ane caraNa pramukha agiyAra aMgamAM je pratimAM vAstukAdi graMthane viSe kahelA pramANavALI hoya, netra, kAna, khAMdha, hAtha ane aMguli Adi sarva avaya vaDe adUSita hoya, samarasa saMsthAne rahela paryakAsane yukta hoya, kAge karI virAchata hoya, sarvAge suMdara hoya ane vidhi vaDe caityAdikamAM pratiSThita karI hoya tevI pratimA pUjavAthI sarvabhavI prANIone te manavAMchita ApanArI thAya che. upara kahelAM lakSaNethI rahita evI jinapratimA azubha arthanI sUcaka hovAthI apUjya che. - je pratimA upara kahelA lakSaNothI yukta hoya. paNa je se varSa agAu koI prakAre avayavothI dUSita thaI hoya to te paNa apUjya gaNAya che. paNa je uttama purUSe vidhipUrvaka caityAdikane viSe pratiSThita karelI hoya ane te se varSa pachI aMgathI vikala thaI gaI hoya te tene pUjavAmAM bIlakula doSa nathI. tene mATe zAstramAM nIce pramANe kaheluM che ke - "varasasayAo uDhaDhaM jaM viMcaM uttamehi saMThaviyaM / / viyalaMguvipUijai taM biMba niSphalaMna jao" // 1 // ahIM eTale vizeSa che ke, mukha, netra, Doka ane kaTibhAga Adi pradezane viSe khaMDita thayela mULanAyaka bina sarvathA pUjavAne ayogya che. ane AdhAra, parikara ane lAMchanAdika pradeze karIne khaMDita hoya te te pUjanika che. jema dhAtu tathA lepa AdinA bibe vikala aMga thavAthI pharIthI samArAya che, tema pASANu, kASTa tathA ratnamayabiMba khaMDita thavAthI pharIthI sajja karI zakAtA nathI, tema vaLI atizaya aMgavALI, hIna aMgavALI, kAdarI, vRddhadarI, kRzahRdayavALI, netrAdikathI hIna, uMcI daSTivALI, nIcI dRSTivALI, adhomukhavALI ane bhayaMkara mukhavALI pratimA, dekhanArane zAMta bhAva nahIM utpanna Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 41 karanArI temaja svAmIne nAza, rAjAdikano bhaya, dravyane nAza ane zekasaMtApa Adi azubhane sUcavanArI hovAthI te sajajana purUSane apUjanIya kahelI che. ane yakta ucita aMgane dharanArI ane zAMta daSTivALI jinapratimA sadabhAvane utpanna karanArI tathA zAMti ane saubhAgyanI vRddhi karavA pramukha zubha ane ApanArI hovAthI sadA pUjanIya kahelI che. grahasthoe pitAnA gharane viSe kevI pratimA pUjavI joIe? gRhasthAe potAnA gharane viSe kevI pratimA pUjavI joIe ? tenuM svarUpa darzAve che. pUrve darzAvelA doSathI rahita, ekathI laIne agIyAra AMgaLa sudhInA mAnavALI, parikara sahita,-eTale aSTa prAtihAya sahita, suvarNa, rUpuM, ratna ane pittaLa Adi dhAtumaya ane sarva aMge suMdara, evI jinapratimA gRhastha pitAnA gharane viSe sthApI sevavA yogya che. parikara vinAnI upara kahelA mAnathI rahita, pASANa, lepa, dAMta, kASTa, leha ane citramAM AlekhelI jinapratimA gRhasthane potAnA gharane viSe pUjanika nathI-eTale pUjavI na joIe tene mATe zAstramAM kahyuM che ke samA tUrAzo jevovaThTha daMta hoddA | parivAramANarahiya gharaMmi nahu pUyae biM " // 1 // te ghara derAsaranI pratimA AgaLa balibAkuLane bahu vistAra na karavo; paNa bhAvathI ja niraMtara havaNa karavuM, ane trikAla pUjA karavI. agiyAra AMgaLathI adhika pramANavALI jinapratimA gharane viSe pUjavI nahIM. tevI pratimA to derAsarane viSe ja pUjavA gya che. tema ja agiyAra AMgaLathI hIna-pramANavALI pratimA moTA derAsaramAM sthApavI nahIM, e paNa viveka rAkho. vidhipUrvaka jinabibanA karanAra tathA karAvanArane sarvakAla samRddhinI vRddhi thAya che. dAridra, durbhAgya, naThAruM zarIra, dugati, hIna buddhi, apamAna, rega ane zeka vagere deSa kAI kALe paNa thatA nathI. ahIM jinacaityanA adhikAramAM ghaNuM bAbata kahevAnI che, paNa te viSe zrI AcAradinakara pramukha graMthothI jANI levuM. e prakAre pAMca prakAranA caityenI vaktavyatA kahevAmAM AvI, have tenA vinayanuM svarUpa kahe che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Amaprabodha citya vinayanuM svarUpa. dvitripaMcASTAdibhedaiH proktA bhakti karanekadhA / / dvividhA dravyabhAvAbhyAM trividhAMgAdibhedataH // 1 // pUrvevinaya, bhakti, bahumAna vagere je kahelA che, tenA prakAra kahe che. bhakti be, traNa, pAMca ane ATha vagere bhedathI aneka prakAranI che. temAM dravya ane bhAvathI be prakAranI che. ane aMga, agra ane bhAva-ema traNa prakAranI che. temAM jala, vilepana, puSpa ane AbharaNa vagerethI je aMgapUjA thAya che, te batAve che. duHkhe karIne prApta thayelA samyakatvaratnane sthira karavAnI icchAvALA vivekI purUSe pote prathama pavitra thaI, bAdarajIvanI yatanAdikane mATe zuddha vastra paherI jinAlayamAM javuM. tyAM zrI jinezvara samAna mudrAe yukta, evA zrI jinabiMbane mAjana karI, kapUra, puSpa, kesara, tathA sAkara pramukhathI mizrita sugaMdhI jalavaDe snAtra karavuM, te pachI kapUra, kesara, ane caMdana Adi dravyathI vilepana karavuM, te pachI puSpapUjA karavI. bhavya prANIo sAmAnya pupothI prabhupUjA na karavI. tene mATe nIce pramANe kaheluM che. " guru pUrva mumairna mItaH | na vizI pRSTanazumaina vivAmiH " che ? | sukAI gayelA, pRthvI para paDelA, saDIne vizIrNa thayelA, phaLethI sparzAelA, azubha ane vikAsa nahIM pAmelA puSpothI jinezvaranI pUjA karavI nahIM. (1) " pUtigaMdhAnyagaMdhAni AmlagaMdhAni varjayet / varadazAviddhAni nIrja pavitA nira" | 2 | naThArA gaMdhavALA, sugaMdha vagaranA, khATA gaMdhavALA, kIDAe vIMdhelA, junA ane vAsI puSpathI pUjA karavI nahIM. (2) hastAtpraskhalitaM kSitau nipatitaM lagnaM kvacitpAdayoryanmUjhairdhvagataM dhRtaM kuvasanai bheradho yad dhRtam / spaSTaM duSTajanairabhihitaM yad dRSitaM kITakaiH tyAjyaM tatkusumaM dalaM phala matho bhaktairjinaprItaye // 3 // hAthathI paDI gayeluM, pRthvI para paDeluM, pagamAM koI ThekANe aDakeluM, mastaka upara caDeluM, naThArA vastromAM lIdheluM, nAbhinI nIce rAkheluM, duSTa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 prathama prakAza lAkAe sparze lu', dhanathI haNAelu', ane kIDAee dUSita kareluM' evu' puSpa, patra ane phaLa jinezvaranI prItinI mATe bhaktoe tyajI devuM. (3) upara kahelA dUSita puSpA vaDe prabhunI pUjA karavAthI mANasa nIcapaNAne pAme che, tene mATe kahyuM che ke, 46 'pUjAM kurvanaMgalamairdharAmA pati taiH punaH / yaH kArotyarcanaM puSpai rucchiSTaH so'bhijAyate '' 112 11 aMga upara lAgelA ane pRthvIpara paDI gayelA puSpAthI je purUSa pUjA kare che, te purUSa ucchiSTa thaI jAya che. eTale nIca-paNAne pAme che, (1) e kAraNa mATe upara kahelA deAthI vita evA puSpA vaDe jinapUjA karavI tevA uttama prakAranA puSpAnI pUjAnA prabhAvathI bhavya prANInA gharane viSe dhanasAranI peThe sava` sukhavALI samRddhinI vRddhi vagere pragaTa thAya che, ane dAridra, zAka, ane saMtApa Adi pApanA udaya dUra thaI jAya che. A pramANe A lAkamAM phaLa maLe che ane paraleAkamAM devalAkanA tathA meAkSanA sukhanI prApti thAya che. puSpapUjA viSe dhanasAranI kathA. kusumapura nAmana nagarane viSe dhanasAra zeTha rahetA hatA. te haMmezA trikAla jinapUjA vagere kAryo karavAmAM tatpara rahetA hatA. eka vakhate adharAtre te dhanasAra zeDanA manamAM A pramANe vicAra thayA--" meM pUrvabhave sArA kAma karelA haze, tethI A bhavamAM te zubha karmonA baLathI mane A vRddhi pAmatI samRddhi prApta thaI che. have ' jo A bhavane viSe kAMi zubha kAryanI kriyAnu` sevana karU' teA huM pAche AgAmI bhave samRddhinA sukhane prApta karanAre Iza vaLI je A samRddhi dekhAya che, te paNa hAthInA kaNanI jema ca'caLa che, mATe A prApta thayelI lakSmIne saphaLa karavAne ane paraleAkamAM sukha pAmavAne artha hu' eka jinaprAsAda karAvIza, kAraNake, zAstrane viSe zrI jinaprAsAda karAvavAnuM mahAphaLa kaheluM che. ane tethI mATA puNyanI prApti darzAvI che tethI prathama e ja kAya karI mane prApta thayela A manuSyabhava vagerenI sa sAmagrI mAre saphaLa karavI ucita che' A pramANe ciMtavana karatA dhanasAra zeThane bAkInI sa` rAtri vyatikrAMta thaI gai, jyAre prabhAta samaya thayA eTale te dhanasAre nyAyathI upArjana karelI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI Atmabodha potAnI lakSmIvaDe bAvana jinAlayavALuM eka jinamaMdira karAvavAno AraMbha karyo. A kAryamAM pratidina ghaNAM dravyano kharca thavAthI tenA putra pitAnA pitA dhanasArane pUchayuM "pitAjI sarvadravyane nAza karanAruM A vRthA kAma kema AvyuM che ? A kAma mane bIlakula rucatuM nathI. A dravyathI navA ghara, ane navIna AbhUSaNe karAvyA hota te vadhAre sAruM. kAraNake, ghara ane AbhUSaNa vagere koI kALAMtare kAma Ave che. putranAM A vacano zeTha dhanasAre jANe sAMbhaLyA na hoya tema kADhI nAkhyAM. teNe te upara bIlakula yAna ApyuM nahIM. dhanasAra zeThe te ullAsa sahita caDatA pariNAme karI dravyano bhAre vyaya karI te jinAlayane pUrNa karAvyuM. jyAre caitya pUrNa thayuM, tyAre koI pUrvanA aMtarAya karmanA udayathI tenA gharamAM rahelA sava dravyano nAza thaI gayo. A vakhate tene putra ane bIjA mithyAtvI leko bolavA lAgyA ke "dhanasAra zeThe jinAlaya karAvyuM, tethI tenA sarva dravyano nAza thaI gayo. te loke Ama belatAM to paNa jenuM citta jainadharmane viSe daDha che e dhanasAra zeTha potAnA dravyanA pramANamAM thoDuM thoDuM puNya karyA karate hatA. eka vakhate dharmaguru bhagavAna te nagaramAM padhAryA. dhanasAra temane vaMdana karavAne gayo. gurue e dhama zeThane pUchayuM, "kema, tamAre sukhazAtA che?" tyAre zeThe kahyuM, "bhagavan! tamArI kRpAthI sukha ja che, paNa dharmanA nidaka leke bole che ke," jinAlaya karAvavAthI A dhanasAra zeThanuM sarva dravya nAza pAmI gayuM." AvI dharmanI niMdA sAMbhaLI mArA manane ciMtA thAya che. mAruM dravya naSTa thayuM, tenI ciMtA mane bIlakula nathI paNa dharmanI niMdA thavAthI mane bhAre kheda thAya che. dravyane mATe huM samaju chuM ke, zubhakAmanA udayathI dravya bahuvAra Ave che ane aMtarAyakarmanA udayathI nAza pAme che. he svAmI ! Apa jJAnanA baLathI juo ane mane kahe ke "A bhavane viSe mAruM aMtarAyakarma tuTaze ke nahi ?" dhanasAra zeThanA A vacana sAMbhaLI te guru saMtuSTa thaI gayA, ane temaNe potAnA jJAnanA baLathI dhanasAra zeThanA azubha karmane nAza ane zubha karmano udaya jANI lIdho. pachI dharmanI unnati karavAne mATe gurue te dhanasAra zeThane sarva maMtromAM zreSTha ane mahAmaMgalarUpa navakAra maMtra sAdhanAvidhi sahita Ape. dhanasAra zeTha te maMtrane vidhei sahita jANI jinAlayamAM jaI mULa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza nAyaka prabhunI AgaLa rahI aSTama tapa AcaravApUrvaka te mahAmaMtrano japa karavA lAgyA. jyAre e tapanA pAraNAno divasa Avyo eTale te divase eka akhaMDita uttama puSponI mAlA zrI jinezvaranA kaMThamAM sthApI. evAmAM prabhunI stuti karavA pravarte, tevAmAM nAgakumAra devatAno Indra dharaNendra saMtuSTa thaI te zeThanI AgaLa pragaTa thayA. ane belyA, "dhanasAra zeTha, tamArI bhaktithI huM saMtuSTa thaye che. je icchA hoya te mAgI le. dhanasAra zeThe prabhunI stuti pUrNa karIne kahyuM, "deva, jo tame mArI upara saMtuSTa thayA ho to, A prabhunA kaMThamAM AropaNa karelI puSpamAlA vaDe je puNya prApta thayuM hoya, tenuM phaLa mane Apo. dharaNenDe kahyuM, "zeTha, te arpaNa karelI puSpa mAlAnA puNyanuM phaLa ApavAne huM samartha nathI. cosaTha iMdrio paNa tenuM phaLa ApavAne zaktimAna nathI, mATe bIjuM kAMI mAgo." zeThe kahyuM "kadi tame badhI puSpamAlAnuM phaLa ApavAne asamartha ho to te mAlAne viSe rahela eka ja puSpanuM phaLa Apo. inDe kahyuM, te paNa ApavAne huM samartha nathI." dhanasAra zeThe kahyuM : "jyAre tamArAmAM eTaluM phaLa ApavAnI paNa zakti nathI to tame tamAre sthAne pAchA cAlyA jAo. dhanasAra zeThanA e vacana sAMbhaLI dharaNendra kahyuM, "zeThajI, devatAnuM dazana niSphaLa hoya nahIM, mATe tamArA gharamAM meM ratnathI bharelA suvarNanA kalaze sthApyA che. ATaluM kahI dharaNendra adRzya thaI gayA. te pachI dhanasAra zeTha jyAM gurumahArAja hatA, tyAM AvyA. ane temanI samakSa te devendra saMbaMdhI vRttAMta jaNAvyo. pachI pitAnA ghera AvI pAraNuM karyuM. pAraNuM karyA pachI dhanasAre jainadharmanI niMdA karavAmAM tatpara evA pitAnA putrone bolAvI pUrvano sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA ane ratnabharita suvarNanA kaLaze batAvyA. te pachI zrI jinezvaranI puSpanI pUjAno mahimA varNavI pitAnA sava kuTuMbane jenadharmanA mArgamAM sthira karIne dhanasAra zeTha jAvajIva sudhI sukhI, bhegI. dAnI ane jitendriya thayA hatA. A pramANe puSpapUjA upara dhanasAra zeThanI kathA che. AbharaNa pUjA. vivekI purUSoe suvarNanA ane ratnone cakSu, zrIvatsa, hAra, kaMDala, bIjoruM, chatra, mugaTa ane tilaka Adi aneka prakAranA AbharaNa ke je pote tathA anya purUSoe aNabhogavelA hoya te jinabiMbane ghaTamAna sthAne Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprakhAdha AreSita karavA, je damaya'tI vageree karelA hatA. damaya'tI ke je pUrva bhave vIramatI nAme strI hatI, teNIe aSTApada tane viSe cAvIsa jimakheAnA lalATane viSe ratnanA tilakA AreApita karyAM hatA. te puNyanA prabhAvathI te khIje bhave svAbhAvika tilakathI ala'kRta lalATavALI ane tenI kAMti vaDe niratara adhakArane nAza karanArI trikha'DanA adhipati naLa rAjAnI damayatI nAme rANI thai hatI. te sivAya bIjA paNa ghaNAM bhavya javA AbharaNu pUjAnA prabhAvathI sukhanI zreNIne pAmelA che. A pramANe pahelI aMgapUjA kahevAmAM AvI. 46 mIjI agra pUjA. naivedya, phaLa, akSata ane dIvA pramukhathI agrapUjA thAya che. ahIM uttama prakAranA meAdaka pramukha khAjA' te taMvedya kahevAya che. zrIphaLa bIjerA vagere phaLa kahevAya che. peAtAne bhAgya evu' khaDarahita ane ujjvaLa evu' zAli pramukha dhAnya vizeSa te akSata kahevAya che, te naivedya, phaLa ane akSata prabhunI pAse mukavA, te sAthe pradhAna cetanApUrvaka prabhu samIpe zreSTha zrIne dIpaka karavA, ahIM vivekI gRhasthe eTalu* dhyAnamAM rAkhavAnuM ke, te prabhunA dIpakavaDe peAtAnuM gRhakAya kAMIpaNa karavu nahIM. jo koI e dIpaka vaDe gRhakArya kare teA te devasenanI mAtAnI jema tiyaca pramukha yAniemAM utpanna thAya che, ane tethI moTA du:khanu bhAjana thAya che. te viSe kahyuM che ke, 66 dIpaM vidhAya devAnA magrataH punare vahi / gRha kArya na kartavyaM kRte tiryaga bhavo bhavet " // 1 // "devanI AgaLa dIvA karI tedIvA vaDe gRhakAya na karavu tema karavAthI tiya 'canA bhava prApta thAya che." te viSe devasenanI mAtAnuM dhrAMta, IMdrapura nAmanA nagaramAM ajitasena nAme rAjA hatA. te nagaramAM devasena nAme eka zeTha rahetA hatA. te uttama zrAvaka hatA, te haMmezA dharmakAya karI sukhe kALa ni`mana karatA hatA. te nagaramAM dhanasena nAme eka UMTane vahana karanAro puruSa hatA. tenA gharamAMthI eka UMTaDI niraMtara dhruvasena roDane dhera AvyA karatI hatI. UvAhaka dhanasena lAkaDIonA prahAra karI teNIne tADana karatA te paNa e UMTaDI tenA gharamAM rahetI niha devasenane ghera AvyA karatI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 47 hatI. te UMTaDIne ati mAra paDatA joi tenu' hRdaya dayAthI A che, evA devasena zeThe mUlya ApIne te UMTaDI kharIdI lIdhI ane peAtAne ghera rAkhI. eka vakhate dhama dheApa AcAya te nagarane viSe padhAryAM. te khabara sAMbhaLI ghaNA bhavya javA temane vadana karavAne gayA, temanI sAthe devasena zeTha paNa gayA hatA. te vakhate te gurue temane nIce pramANe dhammapadeza ApyA. dharmo jagataH sAraH sarvasukhAnAM pradhAnahetutvAt / tasyotpattirmanujAtsAraM tenaiva mAnuSyam / / 1 / / 66 api labhyate surAjyaM labhyate puravarANi ramyANi / nahi labhyate vizuddhaH sarvajJoktI mahAdharmaH // 2 // na dhammajaM paramatthi kaJjaM, na pANi hiMsA paramaM akajaM / nayemarAgA paramatthi baMdho, na bohilAbhA paramatthi lAbho || rlR || ,, " sarva sukhAnu mukhya hetu hAvAthI dharma A jagatamAM sArarUpa che. te dharmAMnI utpatti manuSyathI thAya che, tethI manuSyapaNu' ja temAM sArarUpa che. kadi sAru rAjya prApta thAya ane maneAhara nagare meLavI zakAya paNa zuddha evA sajJa kathita dhama meLavI zakAtA nathI. dharma kAnA jevuM bIju utkRSTa kA nathI. hiMsAnA jevuM bIjuM utkRSTa akAya nathI, premarAganA jevA bIjo utkRSTa madha nathI ane bAdhilAbhanA jevA bIjo utkRSTa lAbha nathI." 1-2-3, 66 A pramANe dhadhASa gurunA upadeza sAMbhaLyA pachI devasena zeThe gurune A pramANe pUchyuM, " svAmI kAI eka UMTaDI che, te mArA ghara sivAya bIje kAI ThekANe rahetI nathI, tenuM zu kAraNa haze ? " guru mahArAje kahyu', bhadra, e UMTaDI pUrvabhave tArI mAtA hatI. eka divase teNIe zrI jinezvaranI AgaLa dIvA karI te dIvA vaDe peAtAnA gharanA kAma karyAM. temaja prabhu AgaLa karelA dhUpanA aMgArA vaDe gharanA cUlo saLagAvyA hatA. te pApane teNIe AlALyuM nahIM, ane kALe karI mRtyu pAmI gaI. te kamanA yeAge te ahiM UMTaDI thaIne avatarI che. pUrva bhavanA snehathI te tArA gharane choDatI nathI. A vArtA sAMbhaLI devasena zeTha vagere bhavya lAkA deva saMbadhI vastunA evA upayAganu* phula jANI tene yAga karavAne ujamALa thayA, ane te guru mahArAjane namI pAtapeAtAne sthAne cAlyA gayA hatA. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI Atmaprabodha A pramANe devasenanI mAtAnuM daSTAMta lakSamAM laI saMsArathI bhaya pAmanArA bhavyoe devanI vastuo vaDe pitAnA gharanuM kArya na karavuM. deva upara caDeluM thoDuM paNa grahaNa karavuM nahIM. devanA sukhaDanuM tilaka paNa na karavuM ane devanA jala vaDe potAnA hAtha paga paNa chevA nahIM. devadravya vyAje paNa levuM nahIM. arthAt deva saMbaMdhI vastu pitAnA kAmamAM kadi paNa levI nahIM. trIjI bhAvapUjA. A trIjI bhAvapUjA jinezvarane vaMdana-stavana-smaraNa vagerethI thAya che. prathama ucita sthAne rahI caityavaMdana karavuM. temAM zakastava vigere bolavA. eTale lekottara evA tIrthakaranA chatA guNane varNana karanArA vacane vaDe stuti karavI. te pachI zrI jinendrane pitAnA hRdayakamaLamAM sthApI temanA guNanuM smaraNa karavuM, tathA prabhunI AgaLa nATakAdi karI rAvaNanI jema akhaMDabhAva dhAraNa karavo. jema laMkAnA svAmI rAvaNe eka samaye aSTApadaparvatane viSe bharata rAjAe karAvelA pitapatAnA vaNa pramANuvALA evIza jinezvaranA prAsAdanI aMdara DaSabhAdika prabhunI dravyapUjA karI hatI, ane maMdodarI pramukha soLahajAra aMtaHpura sAthe nATaka karyuM hatuM, te samaye teNe tenI vINAnI tAMta tUTI jatAM prabhunA guNagAnanA raMgamAM bhaMga paDavAnA bhayathI pitAnA zarIramAMthI nasa kheMcIne sAMdhI hatI. tevI jinabhaktithI te rAvaNe tIrthaMkara nAma-karma upArjana karyuM hatuM. je rAvaNa mahAvideha-kSetrane viSe tIrthakara thaze. e pramANe bIjA paNa bhavya jIvoe jinapUjAne viSe yatna karo joIe tene mATe bhASyamAM nIce pramANe lakhyuM che. " yadyapi gaMdhavvanaTTavAiyaleveNajalArattiyAi dIvAi jaM kicca taM savva piurai vApUvA" || ? A vacanathI je ke nATakane agra pUjAmAM gaNela che, te paNa te nATakabhAva mizrita hovAthI, temAM bhAvanI pradhAnatA che. tethI tene bhAvapUjAmAM kaheluM che; te doSa nathI, ema jANavuM. e prakAre trIjI bhAvapUjA jANavI. pAMca prakAranI pUjA. pAMca prakAranI pUjA A pramANe kahevAya che. (1) pupapramukhanI pUjA, (2) jinezvaranI AzA, (3) devadravyanuM rakSaNa karavuM, (4) utsava ane (5) tIrthayAtrA A pAMca prakAre jinezvaranI bhakti paNa kahevAya che te viSe kahyuM che ke Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 'puSpAcarcA tadAjJA ca, tad dravyaM parirakSaNam / utsava tIrtha yAtrA , maHi vaMvidhAnane' che ? . "puSpAdikathI pUjA karavI, jinezvaranI AjJA mAnavI, devadravyanuM rakSaNa karavuM, utsavo karavA ane tIrthayAtrA karavI-A pAMca prakAranI jinezvaranI bhakti kahevAya che." (1) jinezvaranI bhakti pAMca prakAre thAya che. ketakI, caMpaka, jAI, juI, zatapatra vagere aneka prakAranA uttama puSpa tathA dhUpa, dIpa ane caMdanAdi vaDe pUjA karavI te prathama bhakti kahevAya che. mana, vacana ane kAyAe karIne jinendranI AjJA pALavI e bIjI bhakti kahevAya che. jinezvaranI AjJA e sarva dharmakRtyanuM mULa kAraNa che, jinAjJA vinA sarva dharmakAryo nirarthaka che, ema jANI bhavya jIvoe jinAjJA pALavAne udyama karo. tene mATe A pramANe kahyuM che " ANAitavo, ANAisaMjamo, taha yadANa mANAe / ANArahi o dhammo palAla pUlavya parihAi // 1 // bhamio bhavo aNaMto tuhaANA virahiehiM jIvahiM / puNabhaviyavyo tehiM jehiM naMgIkayA ANA // 2 // jo na kuNai tuha ANaM so ANaM kuNai tihu aNajaNassa / jo puNa kuNai jiNANaM tassANA tihu aNeceva // 3 / / "jinezvaranI AjJA e tapa. e saMyama ane dAna mAna e AjJAthI saphaLa che. te AjJA vinAne dhama te zALanA photarAnI jema niSphaLa che. (1) he jinezvara, tamArI AjJAthI rahita evA jIvo A anaMta saMsAramAM bhamyA che. ane je jIve tamArI AjJA aMgIkAra karI nathI, te jIvanI gati pharIthI paNa tevI ja thaze. (2) je jIva tamArI AzA karaze nahIM, te jIva traNa jagatanA lekonI AjJA kare che eTale tene traNa jagatanA jIvane tAbe rahevuM paDe che ane je jIva tamArI AjJA mAne che, tenI AjJAne traNa jagane jIvo mAne che. (3) Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha devadravyanuM samyaka prakAre rakSaNa karavuM-vRddhi karavI, te trIjI bhakti kahevAya che. A saMsArane viSe sarva prANIo potAnA dravyanA rakSaNa mATe tatpara rahe che, paraMtu devadravyanuM rakSaNa karavAmAM-tene vadhAravAmAM uttama jIvonI ja pravRtti hoya che. jeo devadravyanA rakSaNane mATe sArI rIte pravarte che, te prANIo Aloka tathA paralokamAM sukhanI paraMparA prApta karanArA thAya che, jeo devadravyanuM bhakSaNAdika kare che, teo A ubhayalekane viSe ati ghera duHkhanA bhAjana bane che. te viSe kahyuM che ke "jiNa pavayaNa vuDhDhI karaM pabhAvagaM nANadaMsaNa guNANaM / mahaMto vikharce gata saMsArigo ro" che ? .. jinapravacananI vRddhi karanAruM ane jJAna tathA dazana guNonuM prabhAvaka evA jinadravyanuM je puruSa bhakSaNa kare che, te anaMta saMsArI thAya che." (1) "jiNa pavayaNa vuTTI karaM pabhAvagaM nANadaMsaNa guNANaM / savaMto nija vuiM paritta saMsAro sro" | 2 | "jinapravacananI vRddhi karanAruM ane jJAna tathA dazana-guNanuM prabhAvaka evA jinadravyanuM je puruSa rakSaNa kare che, te purUSa bhava-saMkhyAnA pramANavALo thAya che. eTale tenA bhavanI saMkhyA parimita thAya che." (2) " jiNa pavayaNa vuDhDhI karaM pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / vato nikaLyuM tirathayAra ja nIvo" | rU jinapravacananI vRddhi karanAruM ane jJAna tathA darzana guNanuM prabhAvaka evA jinadravyane vadhAranAre jIva tIrthaMkarapaNAne prApta kare che." (3) ahIM vRddhi eTale navA navA dravyano prakSepa karavA vagerethI vadhAravuM, ema samajavuM te paNa paMdara prakAranA karmAdAnarUpa kuvyApAra vajIne sadvyApAranA vidhi vaDe dravyanI vRddhi karavI. avidhi vaDe karelI dravya vRddhi ulaTI doSarUpa thAya che. tene mATe zAstramAM kahyuM che ke - " jiNavara ANA rahiyaM, vadhAratAvi kevi jiNadavyaM / vRtti mavasamudde pUDhA moLa banA" che ? "jinezvaranI AjJAthI rahitapaNe jinadravyane vadhAranArA keTalAka mUDha thayelA ajJAnI che paNa moha vaDe A samudrane viSe DUbe che." (1) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 keTalAka AcAya kahe che ke, zrAvaka sivAyanA bIjA pAsethI vadhAre grahaNa karI kAlAMtare devadravyanI vRddhi karavI ucita che, kahyuM che kecedvinnaase risighAe pavayaNassaUDDA he / saMjayI caUththabhaMge, mUlaggi bohilAbhassa || 1 // 66 prathama prakAza caityadravyanA vinAza karavAthI, munine ghAta karavAthI, zAsananI niMdA karavAthI ane sa'ciMtanu' ceAthu. trata bhAMgavAthI bAdhilAbhanA mULamAMthI nAza thAya che." (1) caityadraSyanu kAI bhakSaNa karatA hAya tenI upekSA karavI, e caityadravyanA vinAza samajavA, caityadraSyanA bhakSaNa tathA rakSaNa karavA upara ghaNA dRSTAMtA che, paNa A sthaLe sAgara zeThanu dRSTAMta kahevAmAM Ave che. sAgara zeThanuM dRSTAMta. sAketapuranagaramAM sAgara nAme eka zeTha rahetA hatA, te parama zrAvaka hatA. eka vakhata te nagaranA zrAvakAe A sAre| zrAvaka che ema dhArI tene caityanuM dravya soMpI dIdhuM. ane kahyuM ke, "sAgara zeTha ! A navIna caitya ane che. tenI aMdara sutAra, kaDIA vagere je kAma karanArA che, temane tamAre dravya cukavavuM." sAgarazeThe te dravya grahaNa karyuM'. lAbhane vaza thayelA te zeThe te majurone rokaDuM dravya na ApatAM te dravyane badale dANA, gALa, ghI, tela, vastra vagere padArthaM ApavA mAMDayA, ane te vastue kharIda karI temAM je naphA maLe te peAte levA mAMDyo. ema karatAM rUpiyAnA e'zImA bhAgarUpa je kAMkaNI thAya tevI eka hajAra kAMkaNIneA tene naphA thayA. A kRtya karavAthI te sAgarazeThe atidhAra duSkarma upArjana karyuM. keTalAka samaya pachI te sAgarazeTha te ka AlAgyA vinA mRtyu pAmI samudramAM jale mAnuSarUpe utpanna thayA. jAtiva'ta ratnAnA grahaNa karanArA purUSAe samudranA jalacara thavAnA upadravane vAranAra ane jalanI aMdara ughAta karanAra tela grahaNa karavAne mATe te jala manuSyane pakaDI vajranI ghaMTImAM nAMkhyA, temAM te mahAna pIDAthI cha mAsa sudhI chUMdAI mRtyu pAmI trIjI narake nArakIrUpe utpanna thayA. tyAMthI nIkaLIne pAMcasA dhanuSyanA pramANavALA meATe matsya thayA. tyAM mleccha leAkAe sava aganA chedavArUpa meATI kadanA karI tene mArI nAMkhyA. tyAMthI mRtyu pAmI te ceAthI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprodha narake gayA. tyAMthI nIkaLI e ja pramANe be vAra te matsya thayA ane mevAra sAtamI narake utpanna thayA, eTale ekavAra matsya ane ekavAra sAtamI narake-- evI rIte utpanna thayA. te pachI pUrve karelA hAra kAMkaNI pramANa devadravyanA upabhAgathI aMtara rahita hajAravAra gheADA thayA. te pachI anukrame bhuMDa, gADara, haraNa, sAbara, ziyALa, mAra, uMdara, neLIyA, gIrALI, dhA, sarpa, vIMchI, pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, zaMkha, chIpa, jaLA, kIDI, kIDA, karamIyA, pataMgIyA, mAMkhI, bhamara, matsya, kAcA, gadheDA, pADA, UMTa, khacara, dhADA ane hAthI vagere aneka jAtimAM sahasra bhatra bhamyA hatA. te satiya cAnA bhavAmAM zastronA ghAtanI meTI pIDAe sahana karI maraNa pAmyA hatA. evI rIte thavAthI jenA duSka kSINa thayelA che, evA te sAgarazeThane jIva vasa'tapuranagarane viSe rahetA kArTipati vasudatta nAmanA zeThanI strI vasumatInA udarane viSe garbha paNe utpanna thayA. jyAre jIva garbhamAM AvyA tyAre e kATi dhanapati vasudatta zeThanu sadravya nAza pAmI gayuM. jyAre tene janma thayA tyAre tenA pitA vasudatta zeTha pAte ja maraNa pAmI gayA. jyAre te bALaka pAMca varSanA thayA tyAre tenI mAtA vasumatI maraNa pAmI. tyAre leAkeAe tenu nAma nipuNyaka pAyu. te bhikhArInI vRttithI ucharI meATA thayA. para eka divasa te niHpuNyakanA mAmA tene duHkhI jANI teDavA AvyA. te tene peAtAne ghera teDI gayA, je divase niHpuNyaka tenA mAmAne ghera gayA, te ja rAtre cAroe AvI tenA mAmAnA gharane lUMTI lIdhuM. te niHpuNyaka jenA gharamAM eka divasa rahe tenA gharamAM cAreAnI dhADa, agninI lAhya ane gharanA svAmIne nAza ityAdi upadravA thatA hatA. AthI A durbhAgI che, baLatI gADI che ane mUrtimAn utpAta che ItyAdi zabdothI leAkeA tenI niMdA karavA lAgyA. AthI te udvega pAmIne dezAMtara cAlyA gayA. pharatA pharatA tApralimI nagarIne viSe rahetA vinayadhara nAmanA eka zeThane ghera nAkara rahyo. je divase te rahyo, te ja divase te zeThanu ghara agnithI maLIne bhasma thaI gayu. ethI zeThe tene zvAnanI jema gharanI bahAra kADhI mukyo. ' have zu karavu' ?' ema mUDha anIne te peAtAnA kane niMdavA lAgyA, kahyuM che ke, ' jammU Lati savasA, tamuEmiya paththamA kruti / dukhaM sahai savaso nivasai paravaso tatto " // 1 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza " je vA svavaza thaIne kama kare che, teAne paravaza thaIne kama bhAgavavA paDe che. paNa svavaro je du:kha bhAgave che, te paravaza paDatA nathI.'" (1) te pachI peAtAnu bhAgya bIje sthaLe haze, evu' dhAro te samudranA tIra upara gayA, ane te ja divase eka vahANamAM beThA, tyAM rahelA dhanAvahu nAmanA eka khalAsInI sAthe te sukhe dvIpAMtaramAM AvI pahoMcyA. A vakhate te hRdayamAM phulAi gayA ane vicAra karavA lAgyA ke, * have mArA bhAgyanA udaya thayA, kAraNa ke, hu* beThA chatAM A vahANa bhAMgyuM nahIM ke buDacuM nahIM, athavA mArA dudaivanu kRtya hamaNA mane visarI gayuM. have vaLatI vakhate mane e dhruvanuM smaraNa na thAe, A prakAre citavI te pAchA vaLatA vahANa para caDyo. duve jema dauMDathI pAtra bhAge tema te vahANane bhAMgI nAMkhyu, tenA seA kaTakA thaI gayA, te vakhate niHpuNyaka eka pATIyAne vaLagI mahAka karI keTaleka divase samudrane kAMThe AvyeA. tyAM AvelA eka gAmanA ThAkArane tyAM sevaka thaI ne rahyo. te DAkAranA zatru bhIlAe te gAma upara dhADa pADI, ane A ThAkArane putra che' ema dhArI niH puNyakane bAMdhIne peAtAnI pallImAM lai gayA. te ja divase bIjI pallInA patie AvI te pallIne nAza karyAM. AthI pelA bhIlAe A kAi abhAgIyeA che evuM mAnI nipuNyakane peAtAnI pallImAMthI bahAra kADhI mukayeA, 6 53 AvI rIte te niHpuNyakane upadravAnA hetu heAvAthI khIjA hajAreA ThekANethI kADhI mUkavAmAM AvyA hatA ane tethI teNe aneka jAtanA duHkhA bhAgavyA hatA. eka vakhate te vAMchitane ApanArA eka cakSanA madiramAM AvI caDyo. tyAM teNe peAtAnA du:kha nivedana karavApUrvaka ekAgratAthI te yakSanI ArAdhanA karI, ekavIsa divasa upavAsa karatAM te yakSa tene tuSyamAna thayA. yakSe pratyakSa dana ApI kahyu: " bhadre ! ahIM darAja sAyakAle seAnAnA hAra pIMchAMvALA eka meTA meAra AvI mArI pAse nRtya karaze, te nRtya thaI rahyA pachI tenA pIMchAMmAMthI dararAja eka eka seAnAnuM pIMchuM paDaze, te tAre grahaNa karavuM...." yakSanA AvA vacana sAMbhaLI te niHpuNyaka khuzI thayA. pachI tyAM rahI te pratidina te mAranA suvarNInA pIMchAMne grahaNa karavA lAgyA. anukrame teNe navasA pIMchAM ekaThAM karyAM. have te mAranI pAse se pIMchAM bAkI rahyA. dudaivathI prerAyelA te niHpuNyake ciMtavyu ke- have eka eka pIMchu levAne mATe A aTavImAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI AtmaprabaMdha keTalIka vakhata rahevuM ? mATe eka sAthe A bAkI rahelA se pIMchAM muThThImAM grahaNa karI lauM." AvuM ciMtavI te moranA badhA pIMchA muSTi vaDe grahaNa karavA ga, tevAmAM te mera kAkaDAnuM rUpa laI uDI gayo ane nipuNyake je pUrve navase pIMchA grahaNa karelA hatA, te paNa tenI sAthe nAsI gayA. kahyuM che ke - " devamullaMdhya yatkArya kriyate phalavanna tat / saroM'bhazcAtakenAptaM galaraMdhreNa gacchati" // 1 // je kAma daiva-kamane oLaMgIne karavAmAM Ave, te saphaLa thatuM nathI. cAtaka (bapaiyo ) sarevaranuM jaLa meLave che, paNa te tenA gaLAnA chidramAMthI nIkaLI jAya che." (1) te nipuNyaka "mane dhikkAra che. meM phogaTanI utAvaLa karI." ema citavato te vanamAM Amatema bhamavA lAgyo. tevAmAM eka zAnImuni tenA jovAmAM AvyA. teNe te munine namaskAra karI pitAne pUrvabhava pUchaye. pachI te munie tenA pUrvabhavanuM svarUpa yathAsthita kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI teNe pUrvabhave devadravya vaDe karela AjIvikAnA pApanI AlayaNe mAgI. tyAre munie kahyuM ke : " prathama to devadravya adhika-adhika ApavuM ane te ApyA pachI tenuM samyaka prakAre rakSaNa ane vRddhi pramukha karavuM-ema karavuM, te lAgelA duSkarmano pratikAra (upAya) che, ane tema karavAthI ja sarva prakAre bhoga Rddhi tathA sukhano lAbha prApta thAya chemuninA AvA vacana sAMbhaLI teNe evo niyama grahaNa karyo ke "jyAM sudhI pUrve grahaNa karelA devadravyathI hajAragaNuM dravya na apAya tyAM sudhI AhAra, vastrAdikanA nirvAhathI jarApaNa adhika dravya mAre grahaNa karavuM nahIM." Avo niyama grahaNa karI teNe zrAvakano dhama aMgIkAra karyo. te pachI te nipuNyaka je je vepAra karavA lAgyo, temAM te ghaNuM dravya kamAvA lAgyA. te pitAnA AhAra vastranA nirvAha jeTaluM rAkhI bAkInuM dravya devakAyamAM Apato. ema karatAM thoDA divasamAM teNe deva nimitte daza lAkha kAMkaNI dravya ApI dIdhuM. teTaluM dravya ApI te devano anRNI thayo. pachI ghaNuM dravya upArjana karI te potAnA nagaramAM Avyo. tyAM te sarva dhanADhya zeThemAM mahAna zeTha gaNAya. pitAnA ane paranA karAyelA sarva cetyone viSe pitAnI zakti pramANe akhaMDa bhaktipUrvaka niraMtara pUjA-prabhAvanA karavA lAgyuM. ane samyaka prakAre devadravyanuM rakSaNa ane yogyatApUrvaka devadravyanI vRddhi vagere karI teNe Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza papa arihaMta bhaktirUpa prathama sthAnaka ArAdhyuM ane tethI karIne teNe jinanAma kama tIrthaMkaranAmaka upArjana karyuM jyAre avasara prApta thayo, eTale teNe gItAtha gurunI pAse dIkSA grahaNa karI. te pachI siddhAMtane abhyAsa karI te gItArtha tha. ane teNe dhamadezanAthI ghaNAM bhavya jIvone pratibaMdha karyo. chevaTe teNe anazana laI kALa karI sathe siddhi vimAnane viSe devarUpe utpanna thayo. tyAM devatAnI samRddhi bhogavI mahAvidehakSetrane viSe tIrthakaranI saMpatti bhegavI te mokSapadane prApta thayo. e prakAre devadravyanA adhikAramAM sAgara zeThanI kathA kahevAya che, evI rIte jinezvaranI trIjI bhakti kahevAmAM AvI. cethI bhakti. je nidhe karI bhavyajI aThAI utsava, snAtra, caityabiMbanI pratiSThA, vagere utsavo kare tathA zrI paryuSaNa parvane viSe kalpasUtranI vAMcanA pramukha zAsananI prabhAvanA kare, te jinazAsananI unnatinA hetu hovAthI te paNa jinapUjA ja kahevAya che. kahyuM che ke " prakAreNAdhikAM manye bhAvanAtaH prabhAvanAm / ___ bhAvanA svasya lAbhAya svAnyayostu prabhAvanA" // 1 // kaI prakAre bhAvanAthI prabhAvanA adhika che ema huM mAnuM chuM, kAraNa ke, bhAvanA pitAnA ja lAbhane mATe thAya che ane prabhAvanA potAnA ane bIjAnA baMnenA lAbhane mATe thAya che." (1) pAMcamI bhakti. tIrthayAtrA karavI e jinezvaranI pAMcamI bhakti kahevAya che. zatruMjaya, giranAra, abudAcala, aSTApada, sametazikhara, Adi sarva tIrthone viSe jinavaMdana karavA ane te kSetranI sparzanAdika karavAne mATe javuM, te tIrthayAtrA kahevAya che; e tIrthayAtrA paNa jinabhakti ja gaNAya che. te tIrthomAM zatruMjaya tIrtha sarva tIrthonA rAjA che ane traNa lokamAM tenA jevuM bIju tIrtha nathI. " namaskArasamo maMtraH zatrujayasamo giriH / vItarAma sevo na pUto na bhaviSyati'' navakAranA jevo maMtra, zatruMjayanA je giri ane vItarAganA jevA deva thayA nathI, ane thaze nahIM." (1) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 zrI Atmaprabodha zrI zatruMjayatIrthanA sparza mAtrathI mahApApI prANIo paNa svargAdikanA sukhane bhagavanArA thAya che ane je puNyavaMta prANIo che, te alpakALamAM siddhi padane pAme che. tene mATe kahyuM che ke " kRtvA pApasahasrANi hatvAjaMtuzatAni ca / idaM tIrtha samAsAdya tiyacopi divaMgatAH // 1 // ekaikasmin pade datte zatrujaya giriM prati / moTi sadagya vAtavemyo vimukhyate" | 2 | "hajAre pApa karIne ane hajAre prANIone mArIne tiya paNa A zatruMjayatIthane prApta karI svarge gayelA che." (1) zatruMjaya parvata pratye eka eka pagaluM bharavAthI prANI kaDahajAra bhavanA pApamAMthI mukta che. (1-2) tema vaLI kahyuM che ke "chAma gapALauLa va sattattArU | jo kuNai sattuMje so taiya bhave lahai siddhi " / / chaTha bhaktavaDe pANIthI rahita sAta yAtrA zatruMjaya parvata upara karanAra prANI trIje bhave mukti pAme che. vaLI A prakAre je manuSya dulabha manuSyabhava pAmIne siddhAcala tIrthanI yAtrA karIne pitAno janma saphaLa kare che tene dhanya che! je prANI tathA prakAranI gya sAmagrInA abhAvathI pote yAtrA karavAnI zakti rahIta che to paNa anya yAtrikonI anumodanA kare che temane paNa dhanyavAda che. je prANIo zrI siddhAcalane potAnI dRSTie avalokana kare che ane potAnA zarIranA aMgepage vaDe sparze che temaja aSabhAdi devonuM arcana kare che teo paNa anekazaH stutipAtra che. paraprati yAtrA saMbaMdhe upadeza ApatAM nIce mujaba kahe che. vapuH pavitrIkurutIrthayAtrayA; cittapavitrIkuru dharma vAMchayA / vittaM pavitrIkuru pAtra dAnataH kulaM pavitrI kuru sacaritrataH // artha-tIrthayAtrA vaDe zarIrane pavitra kare, dharma IcchA vaDe cittane pavitra kare, dravyane supAtradAna vaDe pavitra kare ane uttama AcAranA pAlana vaDe phaLane pAvana karo. A prakAre upadeza ApyA kare tathA muktinagara prati Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 57 prayANa karavA icchatA lokone sukhe karIne ArahaNa karavAne mATe uttama pagathIyArUpa vimalAcalatIrthane huM kathAre netrayugala vaDe nIrakhIza temaja svazarIra vaDe kyAre huM te tIrthAdhirAjane pazavA bhAgyazALI thaIza. A mAro janma tIrthanA darzanAdi vinA phekaTa jAya che e rIte cittamAM bhAvanA bhAve che tevA prANIo potAnA sthAnake rahelA chatAM paNa tIrthayAtrAnA mahAphaLane pAme che. jeo chatI sAmagrIe yAtrA karatA nathI teo dIdha saMsArI jANavA. zrI zatruMjayagiri upara thoDuM paNa kareluM puNya mahAphaLadAyaka thAya che, kahyuM che ke " navi taM suvannabhUmibhUsaNa dANeNa annatiththesu / jaM pAvai puNNaphalaM pUyAphavaaie sattuMje" // 1 / / anya tIrthomAM suvarNa, bhUmi ane AbhUSaNonA dAna karavAthI je puNya thatuM nathI, te puNya zatruMjayatItha upara pUjA ane nhAvaNa karavAthI thAya che." (1) vaLI tIrthayAtrA karanArA prANIoe yAtrA vakhate bhUmi saMthAra, zIlatrata ane ekAhAra pramukha cha vAnAM karavAnA che. ane tema karIne rahevAthI tyAM tIrthayAtrAno prayAsa vizeSa ISTaphaLane ApanAra thAya che. te chavAnAM ne charI karIne kahe che. charIkAra nIce pramANe darzAvyA che. " ekAhArI bhUmisaMstArakArI padbhyAM cArI zuddhasamyaktvadhArI, yAtrAkAle yaH sacittApahArI, puNyAtmA syAd brahmacArI vivekI" // 1 / / yAtrA vakhate je vivekI purUSa ekAhAra-eka vakhata AhAra karanAra, bhUmi saMstArakArI-bhUmi upara saMthAro karanAra, paga vaDe cArI-cAlanAra, sacirApahArI-sacita vastuno tyAga karanAra ane brahmacArI-brahmacarya pALanAra rahe che te puNyAtmA kahevAya che." (1) vaLI kahyuM che ke, "zrI tIrthapAtharajasA virajI bhavaMti, tIrtheSu baMbhramaNato na bhave bhramaMti, dravyavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH pUjyA bhavaMti jagadIzamathArcayaMtaH // 1 // bhavya prANIo tIrthanA mArganA rajavaDe viraja pApa-rahita thAya che tIrthomAM bhramaNa karanArAo A saMsAramAM bhramaNa karatA nathI. jeo tIrthakSetramAM dravyane vyaya kare che, teo sthira saMpattivALA thAya che ane tyAM jagatpatine pUjanArAo bIjAone pUjavA yogya thAya che. (1)" Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI Amaprabodha A pramANe tItha sevAnuM mahAphaLa jANIne bhavya jIvoe zrI zatruMjayAdi mahAtIrthanI yAtrAne viSe Adara sahita thavuM. ane temAM potAnuM dravya saphaLa karavuM. vaLI tIrthanI yAtrA karavAne icchatA evA bIjA yAtrALuone zabaLa (bhAnu) ApavA vagerenI sahAya karavI, tIrthayAtrA karanAra dhanazeThanI jema potAnI zAkta pramANe tIrthanI unnati karavI, ladhutA karavI nahIM. te viSe dhanazeThanI kathA. hastinAgapura nagarane viSe aneka keTI dravyane svAmI dhanazeTha nAme eka parama zrAvaka hato. eka divase rAtre dharma jAgaraNa karatAM teNe pitAnA manamAM A pramANe citavyuM. "huM nizca pUrvajanmanA puNyane lIdhe A manuSyajanma pAmyo chuM. te sAthe A kSetra, uttamakuLa, rUpa ane lakSmInA samUhane prApta thayo chuM. tema vaLI jema moTA puNyanA udayathI raMka purUSa nidhAnane prApta kare tema huM zrI jinezvare kahelA dhamane pAmyo che. paNa jyAM sudhI zrI vimalAcala ane revatAcala Adi tIrthamAM rahelA zrI AdIzvara prabhu tathA neminAtha prabhu vagere tIrthakaronA bibanA dazana, vaMdana, ane pUjanAdi satkRtyo meM karyA nathI, tyAM sudhI A sarva samRddhi prApta thavAthI zuM ? temaja A vaibhavathI paripUrNa evA kuTuMba, gRha vagere prApta thayA, te te zA kAmanA ?" A pramANe citavI prabhAtakALe rAjAnI AjJA laI teNe hastinAgapura nagaramAM udaghoSaNA karI moTo saMgha ekaTho karyo. pachI zubha divase te moTA saMghanI sAthe hastinApura bahAra nIkaLyo. ane teNe zAsananA adhipati zrI vIraprabhunA caityane sAthe lIdhuM. mAgamAM ThekANe ThekANe maTI samRddhithI caityone pUjato, jINuM caityono uddhAra karato, munirAjanA caraNakamaLane vaMdana karatA, svAmivAtsalya karato ane karuNAthI dInajanone niraMtara vAMchita dAna Apato te dhanazeTha anukrame zatruMjaya parvata pAse AvI pahoMcyA. te giri para ArUDha thayo ane tyAM AdIzvara prabhune moTI samRddhithI namana pUjana karI aThThAI utsava Adaryo. te siddhakSetrane sparzI, vaMdana, pUjana ane bheTa vagere karI teNe pitAnA janmane saphaLa karyo. te pachI te dhanazeTha giranAra parvata upara AvyA. tyAM mukhya cetyane viSe yAdavakuLanA maMDanarUpa ane sarva brahmacArIonA samuhamAM mugaTa samAna evA zrI neminAtha prabhune traNa pradakSiNA karI namaskAra karyo. te pachI sugaMdhI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 59 jala vaDe prabhune haraNa karAvI uttama bAvana caMdananuM vilepana karI sArA uttama vastrothI ane maNi suvarNa tathA ratno AbharaNethI zrI nemiprabhunA bibane bhUSita karyuM. te pachI prabhunA kaMThamAM paMcavaNa puSpamAlA Aropita karI, temanI samIpe aSTamaMgalanuM Alekhana karI zrIphaLane dakita karyuM. pachI dhUpane ulepa, dIpaka, chatra, cAmara ane caMdaravA pramukha sthApI moTI vajA caDAvI. ItyAdi aneka prakAranI pUjA karI bhaktithI ullAsita evA romAMcane dhAraNa karate te dhanazeTha jevAmAM zrI nemijhamunA mukhakamaLane avelekate hato, tevAmAM mahArASTra dezanA madhyabhAge AvelA malayapuranagarathI zvetAMbara sAdhuono draSI, digaMbaramatane bhakta varuNa nAmane eka koDapati zeTha potAnA saMghane laI tyAM AvI caDyo. ahIM dhanazeThe karelI prabhu pUjAne dekhI te varuNazeThanA hRdayamAM TheSa utpanna thaI AvyA. te roSAtura thaI ne A pramANe dhanazeTha pratye bolya. tattvathI vimukha evA zvetAMbara zrAvakoe nigraMthomAM zreSTha evA A bhagavAnane sagraMtha kema karyA? parigrahavALA kema banAvyA ? A pramANe kahI te mithyA buddhivALA varuNazeThe tarata ja utAvaLA thaI prabhu upara caDAvelA vastra, AbhUSaNa, puSpamALA vagerene biba uparathI dUra karAvyA. ane hAthI pagalAMnA jalavaDe te jinabiMbanI pakhALa karAvI A vakhate jinezvaradevanI avidhiAzAtanA karanArA te varuNazeThanI sAthe dhanazeThane ghaNe vacana-vivAda thayo. te pachI te baMne saMghapatio paraspara Ama rAkhI potapotAnA parivAra sAthe tatkALa parvata uparathI nIce utaryA ane vikramarAjAnA girinagara nAmanA nagaranI samIpe AvI pahoMcyA. tyAM te baMnenI vacce potapotAnI parvadA karI. pitapotAnA tIthanI sthApanA karavA mahAna vAdavivAda thayo. rAjA vikrame A temano vRttAMta lokonA mukhethI sAMbhaLe eTale pote rAjA temanI pAse Avyo ane temane vAdavivAda karatAM aTakAvI kahyuM ke, "huM tamAre vAda kAle savAre dUra karIza. hamaNAM koI e kadAgraha karavo nahIM." A pramANe kahI rAjA vikrama pitAne sthAne cAlyo gayo. rAjA gayA pachI teo baMne saMghapatio paNa pitAnA sthAne gayA. A vakhate dhanazeTha prabhAte konuM tIrtha sthapAze ! evI ciMtA karavA lAgyo ane tethI tene nidrA AvI nahIM. teNe pitAnA cittane zAsanadevInA dayAnamAM lagAvyuM. tevAmAM zAsanadevI pratyakSa pragaTa thaIne nIce pramANe belI" varasiThajiTha supaThaisamayaladdhaThAbhayanaThamAmaNAgaviniyayamaNe kuNasu dukhAmiNaM" // 1 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Amaprabodha pradhAna ane moTAmAM moTA dhamane tathA Agamane tuM pAme che, eTale have tAre bhaya naSTa thayelo samajaje tethI manamAM jarApaNa duHkha dharavuM nahIM. ane manane nizciMta rAkhavuM." (1) " ciivaMdaNamajhagAhaM ajitaselaiccAI pakhiviya nivasahAe jayaM dhuvaM tujjha gifma '' || 2 | je caityavaMdananA madhyamAM" "jJatasi' e gAthA che. te prakSipta gAthA che; ema tenA kahevAthI tene rAjA vikramanI sabhAmAM avazya jayalakSamI apAvIza. (2) A vAta sAMbhaLI dhanazeTha harSita thaI gayuM. pachI teNe rAtrine sukhethI nigamana karI prabhAta thatAM rAjA vikrame te baMne saMghapatione potAnI sabhAmAM parivAra sahita bolAvyA. teo rAjasabhAmAM AvyA ane rAjAnI AjJAthI te baMne pakSakAe pitapatAno vRttAMta jaNAvyuM. te sAMbhaLI rAjA vikrama bolyA: "saMghapatie, tame baMne jaina AgamanA jJAtA che; janadharmanA zraddhALu che ane jinazAsananA prabhAvaka karavAne viSe pravINa dekhAo che, tema chatAM tame AvuM aghaTita kAya kema AraMbhya che? prathama dhanazeThe namratAthI kahyuM: "rAjendra, ame amArA tIthamAM vastra-AbhUSaNoe karI jinapUjA karIe chIe, tene A duSTa buddhivALe zeTha zA mATe vinAza kare che? tyAre varuNazeTha jaNAvyuM : "svAmI ! ame amArI tIrthane viSe koIne avidhiAzAtanA nahIM karavA daIe. A pramANe baMnenA vacana sAMbhaLI rAjAe saMzaya lAvIne kahyuM : "A tamArA baMnemAM kenuM tItha haze, e zI rIte jANavAmAM Ave? dhanazeThe kahyuM: "svAmI ! A tItha amAruM ja che kAraNa ke, amArA caityavaMdananI aMdara "rUtisi" ityAdi gAthA lAMbA vakhatathI cAlI Ave che. je Apane temAM zaMkA rahetI hoya te A amArA saMghamAMthI bALaka, taruNa, ane vRddhamAMthI game tenI pAse caityavaMdana sUtra belA, eTale Apane khAtrI thaze." varuNa zeThe kahyuM : "mahArAja ! A navIna gAthA racI A kapaTI zeTha potAnA badhA saMdhane vakhate zIkhavate na hoya? te zI khabara paDe?" varuNa zeThanA A vacana sAMbhaLI rAjAe pitAne khAtrI karavAne mATe eka sevakane pavanagati nAmanI UMTaDI upara besADI potAnA zaheranI najIka rahelA zreNI pallI nAmanA gAmamAMthI zIlAdika guNo vaDe prasiddha, utkRSTa jaina dharmanA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 61 jANa evA dhanazeThanI eka putrIne tatkALa tyAM bolAvI. te zeThaputrI tyAM AvI eTale rAjAe zvetAMbara saMghanI samakSa teNIne pUchayuM : "bahena tane caityavaMdana AvaDe che? teNIe kahyuM : "svAmI ! te mane sArI rIte AvaDe che." rAjAe kahyuM : "tyAre tuM te saravara kahI saMbhaLAva." rAjAnI AjJAthI te bALAe ati gaMbhIra svarathI prathama saMpUrNa caityavaMdana tyAM sudhI kahyuM ke, jyAM sudhI nIcenI gAthA belavAmAM AvI. " ajitaselasihare, dikhAnANaM nisi hiyA jassa / te ghammara , garikanemi nAmaMaifma " I ? | A gAthA sudhI jyAre te bALA caityavaMdana belI, te sAMbhaLI sava parivAra sahita rAjA vikramanuM hRdaya harSathI ullasita thaI gayuM. tatkALa te prasanna thaI bolyA: "A zvetAMbara saMgha ja che. nizcayathI A tIrtha tenuM ja che." rAjAnA A vacana sAMbhaLI hArI gayele varuNa zeTha lokonA mukhathI potAnI niMdA ane dhanazeThanI prazaMsA sAMbhaLato kacavAte mane potAno saMgha laI cAlyA gayA. ane potAne sthAne AvyuM. tyArathI e gAthA caityavaMdananI aMdara adyApi gaNAya che. joke A gAthA avirati devatAe racelI hovAthI viratIvone bhaNavI ayukta che, te paNa te zAsananI unnatinI heturUpa che, tethI pUrvAcAryoe-gItAtha paMDitAe teno niSedha karela nathI; tethI sajjana bhavijanoe te avazya bhaNavA yogya che. tema vaLI tevA pUrvAcAryonA AcaraNane je anyathA kare che, tene Agamane viSe daMDa Apa kahyo che. zrI bhadrabAhusvAmIe suyagaDAMga sUtranI niyuktimAM tathA adhyayanamAM A pramANe kahyuM che "AyariyaparaMparaeNa AgayaM jo uccheyabuddhie koviya icche ya vaaijmaalinaasaMtanazihi" ? | - AcAryanI paraMparAe AvelAno je ucheda kare che, te jamAlinI peThe aneka duHkhane sahana kare che." (1). te pachI jano vijaya thayo che, evA te dhanazeThane vikrama rAjAe sAro satkAra karyo ane ghaNuM sanmAna ApI tene vidAya karyo. pachI dhanazeTha potAnA saMghanI sAthe pharIvAra giranAra parvata upara Avyo ane tyAM zrI nemiprabhunI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha uttama vastrAbharaNe ane puSpothI prathamanA karatAM vizeSa pUjA karI. teNe tyAM vAcakone agaNita dAna ApI aThThAI utsava karyo. pachI pote pitAne saMghane sAthe laI tyAMthI nIkaLe ane anukrame mArge cAlatAM hastinApura AvI pahoMcyA. tyAM rAjA vagere prajAjane te dhanazeThanuM bhAre sanmAna karyuM. te pachI dhanazeTha cirakAla sudhI zrAvaka dharmane pALI ane aneka prakAre jinazAsananI prabhAvanA karI aMte sadgatino bhAjana banyo hato. A pramANe vRddha saMpradAyathI A dhanazeThanI kathA dvArA pAMcamI bhakti kahelI che, jenI aMdara pAMca prakAranI pUjA kahevAmAM AvI che. ATha prakAranI pUjA. have ATha prakAranI pUjA kahe che, tene mATe kahyuM che ke - "varagaMdhadhUvacurakhaehiM kusumehiM pavaradIvahiM / nevajaphalajalehiya, jiNapUyAaTTahA hoi" / / 1 // (1) uttama gaMdha-caMdanAdika dravya, (2) agarUpramukha sugaMdhI dhUpa, (3) akhaMDita akSata . (4) paMcavaNa puSpo, (5) nimala ghatathI prerita suvarNa maNimaya pAtravALe dIpaka, (6) lADavA pramukha naivedya, (7) zrIphaLa pramukha phaLa, ane (8) nimaLa pavitra jaLa ema ATha prakAre pUjA kahevAya che. te aSTa prakArI pUjAnuM phaLa nIce pramANe kahe che " aMgagaMdhasuvannavanna ruvaM suhaM ca sohagaM / pAvai parama piyaM pihu, puriso jiNagaMdhapUyAe // 31 // jiNa pUyaNeNa puMso hoi sugaMdhosugaMdha dhUveNa / dIveNa dittamaMto, akhao akhaehiM tu / / 32 // pUyaI jo jiNacaMdaM, tiNivi saMjhAsu pavara kusumehiM / so pAvai sura sukhaM kameNa mukhaM sayA sukhaM // 33 // dIvAlI pavvadiNe, dIvaM kAUNa baddhamANagge / jo Dhoyai varasaphale, varasaMsaphalaM bhave tassa // 34 // Dhoyai bahu bhatti juo, nevajaM jo jiNaMda caMdANaM / bhujai so varabhoe, devAsuramaNuanAhANaM // 35 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 13 jo Dhoyai jalabhariyaM kalasaM bhattiivIyarAgANaM / / so vAvarU paramArtha suparza bhAvamudrANa" || rUdda || puruSa jinanI gaMdhapUjA karavAthI sugaMdhI ane suvarNavaNa rUpavALI zarIrane pAme che. tathA saubhAgya, sukha ane anukrame mekSasukhane prApta kare che." (31) sugaMdhI dhupa vaDe jinapUjA karavAthI puruSa sugaMdhI thAya che, dIpapUjA karavAthI dIptivALe-tejasvI ane akSata pUjAthI akSaya sukhavALo thAya che. (32) je purUSa traNe kALa uttama prakAranA puSpathI jinapUjA kare che, te devatAnA sukha pAmI anukrame sadA sukhavALA mekSane prApta kare che. (33). dIvALInA parvane viSe zrI vardhamAna prabhunI pAse dIpaka prakaTI uttama phaLane muke, te purUSanuM AkhuM varSa saphaLa thAya che. (34) je puruSa ghaNuM bhaktivALe thaI zrI jinacaMdrane naivedya dhare che, te puruSa deva, asura ane manuSyonA svAmInA bhogane bhogave che. (35) je purUpa bhaktithI zrI vItarAga prabhune jaLano bharela kaLaza DhoLe, te puruSa bhAva zuddhi vaDe zreSTa thaI uttama evA mokSapadane pAme che. (36) upara pramANe vividha prakAre kahelI jinapUjA bhavya puruSoe mana, vacana ane kAyAthI zuddhipUrvaka karavI. je jinabhakti zuddha bhAvathI karI hoya, te thoDI hoya te paNa meTA phaLane ApanArI thAya che te viSe kahyuM che ke " yAsyA myAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturtha phalaM / SaSThaM cotthita Udyato'STamamayo gaMtuM pravRtto'dhvani // zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhA prAptastato dvAdazaM / madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsa phalam " // 1 // huM jinamaMdiramAM jaIza evuM citavavAthI purUSane eka upavAsanuM phaLa maLe che. ane tyAM javAne uThe tyAre chaTha tapanuM phaLa maLe che. jyAre te pratye mArge cAlavA mAMDe tyAre aSTamanuM phaLa maLe che. jinagRhanI bahAra najIka Ave tyAre cAra upavAsanuM phaLa maLe che. caityamAM Ave tyAre pAMca upavAsanuM phaLa maLe che, caityanI madhye Ave tyAre paMdara upavAsanuM phaLa maLe che. ane jinezvaranA darzana kare tyAre mApavAsanuM phaLa maLe che." (1) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha ahIM tevI ja rItanI bhAvazuddhi te mukhya kAraNa samajavuM. evI rIte ATha prakAranI pUjA kahelI che. Adi zabdathI sattara prakAranI ane ekavIsa prakAranI pUjA paNa kahevAya che. te A pramANe " nhavaNa vilevaNa vacchajuga, gaMghAruNaM ca puSapharohaNayaM / mADhALa vanaya, putra pahAnA kAmamAM 5 27 || mAla kalAvaMsa gharaM, puSpha pagaraM ca. aSTa maMgala yaM / dhUvo naTTa va tA baLathe " | 28 che. (1) nirmala jala vaDe snAna, (2) caMdanAdika vaDe nava aMge nava tilaka, (3) vastra yugala paherAvavA, (4) vAsa cUrNane prakSepa, (pa) vikasvara puSpa caDAvavA, (6) prabhu kaMThe guMthela puSpamALAnuM AropaNa. (7) paMcavaNa puSpa vaDe sava aMge zabhA karavI-arthAta phUlanI AMgI racavI, (8) kapUra, kRSNagaDha pramukha sugaMdhI dravya vaDe pUjana karavuM, (9) dhajA caDAvavI. (10) chatra, mugaTa vagere AbhUSaNo paherAvavA, (11) puSpanuM gRha karavuM, (12) prabhunI AgaLa pAMcavaNa pupone Dhagale karavo, (13) akSata vagere aSTamaMgala AlekhavA, (14) sugaMdhI dhUpa ukhevo, (15) gIta-gAna karavA, (16) aneka prakAranA nRtya karavAnATaka karavA, (17) ane zaMkha, nagArA vagere vAjiMtro vagADavA e sattara prakAranI pUjA kahevAya che." ekavIza prakAranI pUjA nIce pramANe kahelI che- "farifhamA pUNA, methA rUAsa nIravADyuM bhUsaNapuSpho vAsaM, dhUvaM phaladIva taMulayaM / / 29 // nevajaM patta pUgI, vAri suvacchaM ca chatta cAmaraya / vArikA nakuM. yurosa yuThTha thI" e rU0 / (1) snAna, (2) caMdana, (3) AbhUSaNa, (4) puSpa, (5) vAsakSepa, (6) dhUpa, (7) phala, (8) dIpaka, (9) akSata, (10) navedha, (11) pAna, (12) sopArI, (13) jala, (14) vastra, (15) chatra, (16) cAmara, (17) vAjiMtra, (18) gIta, (19) nATaka, (20) stuti ane (21) bhaMDAranI vRddhi. e pramANe ekavIza prakAranI pUjA kahevAya che. te sivAya eka ATha vagere bIjA pUjAnAM ghaNA bhedo kahelA che te bIjA zAstrIya graMthothI jANI levA. evI rIte caitya vinayanI aMdara Avela Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 65 dasa prakAranA vinaya mAMhyale A vinayano trIjo bheda kahevAmAM Avyo. bAkInA vinayanA bIjA bhedonI savistara vyAkhyA paMDitAe bIjA moTA graMthomAMthI jANuM levI. samyakatvanI trividha zuddhi. anukrame sabhyatvanI traNa prakAranI zuddhinI vyAkhyA kare che. (1) jina, (2) jinamata ane (3) jinamatane viSe sthita. e samyaktvanI trividha zuddhi che. jina eTale zrI vItarAga. jinamata eTale syApade karIne yukta evA tIrthaMkara praNuta, yathAsthita jIva-ajavAdi tattvo, ane jinamatane viSe sthita. eTale jemaNe jinatIrthakaranA Agamane aMgIkAra karela che, evA muni mahArAjA vagere eTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. e jina, jinamata ane jinamatane viSe sthita kahevAya che. e kahevAno Azaya evo che ke, e jinAdi traNane mukI bAkInA ekAMta vAdarUpa graha karIne grAsita thayelA A saMsArane viSe carArUpa che. eTale jinAdika traNa ja A jagatamAM sArarUpa che, bAkInA sarve asArarUpa che. AvA prakAranI vicAraNathI samyaktvanI nirmaLatA thAya che. tethI te samyakatvanI zuddhi kahevAya che, te samyakatvanI zuddhi Agamane viSe bIjI rIte paNa kahelI che. te A pramANe " maNavayAkAyANaM suddhi sammatta sAhaNA taththa / maNasuddhi jiNa jiNamaya vajamasAraM muNai loyaM / / 1 // tiththaMkara calaNArAhaNeNa jaM majhasijjhaI na kajaM / pacchemi tathya nanaM deva visesaM ca vayasuddhi // 2 // chijaMto bhijato pilijaMtoviDajjhamANo vi| nivarSA sevavALa namadda lo ta taLumuddhi" | rU . mana, vacana ane kAyA e traNe karIne karAtI je zuddhi, te samyakatvanI sAdhanabhata thAya che. eTale mana, vacana tathA kAyAnI zuddhithI ja samyaktva utpanna thAya che, jyAre jIva jinamata sivAya A samagra lekane asArapaNe mAne che, tyAre te pahelI mana zuddhi kahevAya che. zrI tItha karadevanA caraNakamaLanuM ArAdhana karIne mAra kArya siddha thayuM nathI, to pachI bIjA devanA ArAdhanathI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapradha mAruM kAya zI rIte siddh thAya ? arthAt na ja thAya; tethI huM tIthakara sivAya bIjA devanI ArAdhanA nahi karu. A pramANe peAtAnA mukhe kahevu', e bIjI vacanazuddhi kahevAya che. je zastra vagerethI chedAtA hAya, bhedAtA hAya, pIDAtA hAya ane maLatA hAya, chatAM bIjA devane jarApaNa kAyAthI tame nahi, tA trIjI kAyazuddhi kahevAya che" A prakAre bIjI rIte paNa samyaktvanI traNa prakAranI zuddhi kahelI che. pAMca dUSaNa. (1) zaMkA eTale rAga-dveSathI rahita, yathArtha upadezanA karanAra ane sanna evA jinezvaranA vacanane viSe sazaya e zaMkA sabhyane bAdhita karanArI che, tethI te samyaktvanu pahelu dUSaNa kahevAya che. tethI samyaktva darzInIoe e zaMkAnA sasthA parihAra karavA joIe. vaLI te za`kAthI lAkAmAM paNa mANasa peAtAnA kAyane siddha karI zakatA nathI. za`kAlu mANasanuM kArya nAza pAmI jAya che, je niHzaMka rahenArA che, teonA kAya avazya siddha thayelA dekhAya che. te viSe e vyApArInu dRSTAMta prasiddha che. zakA upara e vyApArIonuM dRSTAMta kAI eka nagarImAM be vyApArIo rahetA hatA. tee baMne kAi pUrvakanA yAgathI janmathI ja daradrI hatA. eka vakhata te jyAM tyAM bhamatA hatA tevAmAM kAI siddha puruSa temanA jovAmAM Avyeo, tene joi sapattinI siddhi karavAne mATe tee ane te siddha puruSanI sevA karavA lAgyA. eka divase temanI sevAbhaktithI prasanna thayelA te siddha puruSe te baMnenI vacce e kathAo (ma'trita vasro) ApI ane teNe A pramANe kahyuM : "vepArIA, A baMne kathA camatkArIka che, tamAre tene kaMThane viSe dhAraNa karavI. cha mAsa sudhI A kaMthA tame dhAraNa karazeA, eTale pachI dararAja te kathA tamAne pAMcase sAlaiyA Apaze." siddha puruSanA A vacane sAMbhaLI te ane vepArIe te ka'thAe lai pAtapeAtAne sthAne AvyA, te anemAMthI eka vyApArI zakAzIla hatA, teNe vicAra karyAM keH " A kathA cha mAsa sudhI dhAraNa karyAM pachI phala Apaze, enI zI khAtrI ? " evI zaka lAvI teNe te kathAnA tyAga karI dIdhe, bIjAe evI zakA karI nahi, teNe niHzaka thaI ane leAkalajjAne cheDI daI te kathAne cha mAsa sudhI dhAraNa karI. AthI te kathAnA prabhAvathI te meTI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza samRddhivALe zeTha banI gayo. tenI AvI samRddhi joI pelA kathAnA tyAga karanArA vyApArIne yAjajIvita pazcAttApa thayA . dhanADhaya ane vyApArI yAvajajIvita sukhI, bhogI ane dAnI thayA hatA." A dRSTAMta uparathI samajaNa laI bhavya puruSoe uttama vastumAM jarApaNa zaMkA na karavI joIe. kAMkSA" eTale anya dazanano abhilASa. te utpanna thavAthI paramArtha rIte zrI arihaMta bhagavAne kahelA Agama upara avizvAsa thAya che. tethI te samyaktvane dUSaNa kahevAya che. samyatvavaMta puruSoe te kAMkSAdUSaNano parihAra karavAmAM yatna karavo. kAraNa ke, lekamAM paNa kAMkSA karanAra puruSa ghaNAM duHkheno bhAgI thato dekhAya che. te viSe eka dRSTAMta kahevAya che. kAMkSA upara dRSTAMta. eka nagarane viSe kaI eka brAhmaNa raheto hato. te hamezAM "dhArA" nAmanI pitAnI gotradevInuM ArAdhana karato hato. eka vakhate teNe lokonA mukhathI "cAmuMDA devIne prabhAva sAMbhaLyo. te sAMbhaLI te cAmuMDA devInuM ArAdhanA karavA lAgyo. eTale dhArA ane cAmuMDA baMne devIonI ArAdhanA karavA lAgyo. ane tema karatAM ghaNe samaya vItI gaye. eka vakhate te brAhmaNa gAmAMtara jato hato. mArgamAM cAlatAM eka nadInuM cotarapha pUra AvyuM. te pUramAM brAhmaNa sapaDAI gaye ane taNAvA lAgyuM. jyAre te pUranI bahAra nIkaLI na zake tyAre uMce svare pokAra karI kahevA lAgyA: "he dhArA devI, doDo doDo, he cAmuMDA, mArI rakSA kare, rakSA karo." AvA pokArathI te baMne devIonuM smaraNa karavA lAgyuM. tenA piokArathI baMne devIo tyAM hAjara thaI. paraspara IrSAthI te baMnemAMthI eke devI te brAhmaNanI sahAya karavAne gaI nahi. brAhmaNanuM rakSaNa thayuM nahi. brAhmaNa Ata tathA rAdradhyAna dharate te pUranA jaLamAM DUbI gayo. A daSTAMta uparathI Atmahitecchu puruSee bIjA matanI kakSA na karavI. e prakAre kAMkSA nAmanuM samyakatvanuM bIjuM dUSaNa dRSTAMtapUrvaka kaheluM che. trIju vicikitsA dUSaNa. jinezvaranI AjJAne anusarI cAlanArA ane zuddha AcArane dhAraNa karanArA muni Adi. Adi zabdathI zrAvake paNa levA. temanI je niMdA karavI, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapradha te vicikitsA nAme trIjuM dUSaNa kahevAya che. te samyakatvane dUSita karanAruM hovAthI tene dUSaNa tarIke kaheluM che. e vicikitsA dUSaNane sarvathA varjita karavuM. jemane samyakatvaratna prApta thayela che, ane jeo samyakatvane viSe prayatnavaMta che, evA puruSonI tathA bIjA harakeI puruSanI niMdA karavI yogya nathI. temAM je nirdoSa evA sAdhu pramukha uttama puruSa che, temanI niMdA te sarvathA varjavI, evo nyAya che. je zraddhALu evA bIjAnI AgaLa pitAnA gurujananI niMdA kare che, ane jeo svayaM maMgaLarUpa ane maMgaLane kAraNarUpa evA tyAgI guruone sanmukha AvatA joI A amaMgaLanuM kAraNarUpa mAre apazukana thayA. have AthI mArA kAryanI siddhi nahi thAya." A pramANe potAnA manamAM citave che, teo mahA mUDhapaNuMvALA, jinavacanathI vimukha, ekAMta mithyASTivALA ane duSkarmanA baMdhaka jANavA, zAnI mahArAja kahe che ke, tevA duSTa prANIonI Aloka tathA paralekamAM prAye karIne keAI vakhata paNa vAMchita kAryanI siddhi thatI nathI. e samyaktvanuM vicikitsA nAme trIjuM dUSaNa kahela che. kudaSTi prazaMsA. mithyAtvInI prazaMsA karavArUpa samyaktvanuM cothuM dUSaNa che. kudaSTi eTale kharAba daSTivALA, jenuM zuddha dazana nathI, evA azuddha dhamavAdI kutItha, temanI je prazaMsA karavI, te samyaktvanuM cothuM dUSaNa che. te prathama kahelA hetuthI varjavuM. kAraNa ke, te samyakatvane malina kare che. jeo kutIrthione kAMIka atizaya vagere joI "A ThIka che, A mata grAhya che, kAraNake jenI aMdara AvA atizayavALA hoya che. A pramANe je prazaMsA kare che, te mUDha niSkAraNa pitAnuM zuddha samyaktva ratna malina kare che. - mithyAtvane paricaya. mithyAtvIone paricaya rAkhavo, e samyakatvanuM pAMcamuM dUSaNa che. upara kahelA kudRSTionI sAthe AlApa saMlApa pramukhathI paricaya karo, te paNa sadbhutvane dUSita kare che, mATe e pAMcamA dUSaNane savathA parihAra kare. jeo sudRSTivALA munio vagere hoya temane ja paricaya karavo. kudaSTino paricaya na karavo. kudaSTi-anya matione paricaya karavAthI naMda maNikAra zeThanI peThe prApta thayela samyaktvarUpa ratna nAza pAme che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza naMda maNikAra zeThanuM daSTAMta. eka vakhate rAjagRhanagarane viSe zrI carama tIrthaMkara zrI vamAna prabhu samesaryA hatA. zreNika vagere zraddhALu loko temane vaMdanA karavAne AvyA hatA. te samaye saudharma devalokana nivAsI dadurAMka nAme deva pitAnA cAra hajAra sAmAnIka devatAonA parivAra sAthe tyAM prabhune vaMdanA karavA Avyo. teNe sUryAbhadevanI peThe zrI vIraprabhunI AgaLa batrIsa prakAranuM nATaka karavA mAMDayuM. te nATaka karyA pachI te deva pitAne sthAne cAlyo gayo. te pachI zrI gautama gaNadhare bhagavaMtane pUchayuM ke, "bhagavan! A devatAe AvI traddhi kyA puNyathI prApta karI che? " prabhue uttara Ape. A nagaramAM naMdamaNikAra nAme eka zeTha vase che. eka vakhate mArA mukhathI dhama sAMbhaLIne teNe samyakatva sahita zrAvaka dhamane aMgIkAra karyo. te pachI ghaNA kALa sudhI teNe zrAvaka dharma pALyo hato. eka vakhate koI kamanA rogathI tene koI kudRSTino paricaya thayuM. tene paricaya vadhavAthI tene koI zuddha muni mahArAjanA paricayano abhAva thaye. AthI tenA hRdayamAM mithyA buddhi vRddhi pAmI, te pUrve ghaNe saddabuddhivALe hata, paNa mithyASTinA sahavAsathI anukrame buddhimAM maMda bhAvane pAmI gayo. te mizra pariNAmathI kAlakSepa karavA lAgyA. eka divase te naMdamaNikAra zeThe grISma RtumAM piSadha sAthe amane tapa grahaNa karyo. be divase teNe e vrata pALyuM. trIje divase madhyarAtre tene atitIvra jalanI tRSA lAgI. tRSAnI vedanAthI tenAmAM AtayAna utpanna thayuM. te A pramANe citavavA lAgyo: " A saMsArane viSe je purUSo popakArane mATe vAvo tathA kUvAo karAve che, teone dhanya che. dharmanA upadezoe navANa karAvavAnA dharmane uttama kahyo che. jeo te dhamane niMde che, teonI yukti beTI che. vAva kUvA vagere navANu karAvanArAne mATe zAstramAM kahyuM che ke "dhanyAsta eva saMsAre kArayati bahUniye / vApI kUpAdi kRtyAni paropakRti hetave // 1 // dharmopadezakaizcApi prokto 'sau dharma uttamaH / svAdukuMdarAmatra tasthite vRthA che 2 '' jeo vAva, kUvA vagerene kRtye paropakArane mATe karAve che, teo Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprodha A sasAramAM dhanya chaeN, dhanA upadezakAe e dhamane uttama kahelA che. je leAkeA e dhamane dUSita kahe che, temanu vacana vRthA che." 1-2 7. vaLI kahyu che ke, 46 grISmata durbalAH satvAstRSArttA vApikAdiSu / samAgatya jalaM pItvA bhavaMti sukhino yataH " grISma Rtune viSe duba La prANIo, tRSAthI pIDita thaI vAva athavA kUvA vageremAM AvIne jalapAna karI sukhI thAya che." " atohamapi ca prAtarvApImekAM mahattarAm / kArayiSyAmi tasmAnme sarvadA puNyasaMbhavaH 11 8 11 * ethI hu* paNa prAtaHkALe eka moTI vAva karAvIza, tethI mane sadA puNya thavAnA sa'bhava che.'' (4) A pramANe manamAM citavatA teNe bAkInI sa rAtri pasAra karI. prAtaHkAle pAraNu` karI zreNika rAjAnA hukama laI te vaibhAragiri parvatane viSe AvyA ane tyAM AvIne teNe eka meTI vAva karAvI. te vArSikAnI cAre dizAe aneka prakAranA vRkSeAthI suobhita ane dAnazALA, makkama'Dapa tathA devakula pramukhathI maDita evA vana karAvyA. mithyAtvInA paricayathI A pramANe teNe peAtAnA dharmanA tyAga karI dIdhA, anukrame prabaLa karmanA udaya thavAthI tenAmAM meATA sALa roga utpanna thayA, te seALa rAganA nAma A pramANe che : (1) kAsa (2) zvAsa, (3) jvara, (4) dAh, (5) kukSimAM zULa, (6) bhagaMdara, (7) harasa, (8) aNu, (9) dRSTirAga, (10) pRSTazULa, (11) arUci, (12) khujalI, (13) leAdara, (14) mAthAnI pIDA, (15) kaNa vedanA, ane (16) kADha. A sALa regA tene bhAre pIDA karavA lAgyA. A regeAthI jenu zarIra pIDita thayelu che, evA te zeTha atizaya vedanA bhAgavI mRtyu pAmI gayA. maraNa vakhate tenuM dhyAna tenI vAva upara hatuM, tethI te maraNa pAmIne te ja vAvamAM gaja deDakApaNe utpanna thayA. te vAva joI ne te vAva peAtAnI karAvelI che, ema thatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thai AvyuM. te jJAna utpanna thavAthI tenA jANavAmAM Avyu` ke, jainadhamanI virAdhanA karavAthI A phaLa prApta thayuM che, tethI tenA hRdayamAM vairAgya utpanna thai AvyeA. AthI te deDakA vicAra karavA lAgyA ke, " AjathI have mAre nira'tara chaTTha tapa karavA. pAraNAne divase vAvanA }} || 2 || Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 71 kAMThA upara AvI snAna karatA evA lokothI prAsuka thayelA jalanuM pAna karavuM ane prAsuka thayelI mRttikAnuM bhakSaNa karavuM." evo vicAra karI teNe te abhigraha dhAraNa karyo. eka vakhate te vAvane viSe snAna karavAne AvatA evA lekAthI mAruM Agamana tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM, tethI mane te potAnA pUrvabhavane dharmAcAya mAnI eka sahastra patravALuM kamaLa mukhamAM laI mane vaMdana karavAne nIkaLyo. te vakhate keTalAeka dayALu loko mane vaMdanA karavA AvatA hatA, temaNe dayAbuddhithI te deDakAne vAraMvAra vAvanA jalamAM nAMkhavA mAMDyo. chatAM paNa mane vaMdanA karavAmAM ekAgracittavALe te deDake vAvamAMthI bahAra nIkaLI jevAmAM Avato hato, tevAmAM bhaktithI jenuM mana ullAsa pAmeluM che evo zreNika rAjA ghaNA parivAra laIne mane vaMdana karavA Avato hato, te te ja mAge nIkaLyo. karma yoge te deDako zreNika rAjAnA ghoDAnI kharI nIce cagadAI gaye. zubhadhyAnathI tyAM ja mRtyu pAmI te saudharma devakane viSe dadurAMka nAme mahA samRddhivAna devatArUpe utpanna thayuM. tarata ja tene avadhijJAna utpanna thayuM tethI teNe potAnA pUrvabhavane vRttAMta avalaMkI ahIM mArA samavasaraNanI bInA jANuM tatkAla ahIM mane vaMdanA karavAne AvyA ane potAnI sarva samRddhi dekhADI pAche pitAnA sthAna pratye cAlyo gaye. he gautama! A pramANe e darAM devano vRttAMta meM tamane kahyo che." gautama munie punaH prabhune prazna karyo "bhagavAna ! e devatA ahIMthI cavIne kyAM jaze? " bhagavAne kahyuM, "te mahAvideha kSetrane viSe utpanna thaze." mithyAtvInA paricayathI kevuM naThAruM phaLa maLe che? te viSe A naMdamaNikAranuM dRSTAMta sAMbhaLI samyakatvavaMta purUSAe sarvathA kudaSTinA paricaya tyAga karavo. ane samyagRSTinA paricayane vadhAravo. A pramANe samyakatvane dUSita karanArA samyakatvanA pAMca dUSaNe kahevAmAM AvyA tethI samyaktva malina thAya che, mATe te pAMca dUSaNane sarvathA parihAra kare. samyakatvanA ATha prabhAvaka. have samyaktvanA ATha prabhAvaka kahe che. jenAthI samyaktvano prabhAva vadhe te prabhAvaka kahevAya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrI Atmaprabodha (1) pravacanI prabhAvaka. pravacana eTale dvAdazAMgI. te jene atizayanI peThe hoya te pravacanI kahevAya che. vartamAnakALane evA je sUtro che, tenA ane tenA arthanA dhAraNa karanArA-tIthanA vahana karanArA je AcArya te pravacanI kahevAya che. devaddhigaNI kSamAzramaNAdika prathama pravacananA prabhAvaka thayAM hatAM. devaddhigaNinI kathA. eka vakhate rAjagRhI nagarIne viSe carama tIrthakara zrI mahAvIra prabhu samesaryA hatA. devatAoe manahara samavasaraNa raceluM hatuM. bAra pariSada temAM ekaThI maLI hatI. te vakhate sudharmAinDa Avyo. te bhagavAnane traNa pradakSiNA karI ane vaMdana karI pitAne yogya sthAne beTho. te pachI prabhue jala sahita meghanA jevA vanithI svaranI madhuratAthI paramAnaMda amRtane karanArI, mahA nibiDa meharUpa aMdhakArane nAza karanArI, sarva jagatanA prANIenI camatkAra karanArI ane manane haranArI evI dezanA ApI. dezanAne aMte saudharmapati indra vinayathI vIra prabhune pUchayuM : "bhagavana, A avasarpiNI kALamAM tamAruM tItha keTalA kALa pravartaze. pachI zI rIte tene viccheda thaze?" Indrano A prazna sAMbhaLI vIra prabhue kahyuM, he indra ! ekavIsa hajAra varSa duSama nAme pAMcamA ArA sudhI mAruM tIrtha pravartaze. te pachI pAMcamA ArAnA chelle divase pahelA paheramAM (1) zrati. (2) sUri, (3) dharma ane (4) saMdha-e cAra viccheda pAmaze. bIje pahore vimalavAhana rAjA thatA teno sudharmA nAme maMtrI ane rAjanIti nAza pAmI jaze. sAyaMkALe bAda azcino viccheda thaI jaze. AvI rIte mArA tIrthane uccheda thaI jaze. indra punaH prazna karyoH "svAmI ! tamAruM pUvagata zrata keTale kALa raheze?" prabhue uttara Apyo: "indra, eka hajAra varSa payata mAruM pUrvagata zrata raheze." te pachI tene uccheda thaI jaze. Indra punaH pUchayuM : "svAmI ! kayA AcArya mahArAjanI pachI sarva pUrvagata zruti vinAza pAmaze ? " prabhu belyA: "devaddhigaNuM kSamA zramaNanI pachI sarva pUrvagata zrata viccheda pAmI jaze." Indra pharIthI pUchayuM : "bhagavad, je devaddhigaNuM thavAnA che, temane jIva hAla kyAM che?" prabhue kahyuM : "Indra, je tArA pedala sainyano adhipati A hariNagamethI deva tArI pAse rahele che, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 prathama prakAza te devaddhigaNane bhAvI jIva che. prabhunAM A vacana sAMbhaLI Indra vismaya pAmI gayo ane te pitAnI pAse rahelA hariNagAmethI devanI prazaMsA karavA lAgyA. te deve paNa A pitAno vRttAMta sAMbhaLI lIdhe. te pachI te Indra parivAra sahita prabhune namI potAne sthAne cAlyo gaye. te hariNagameSadeve anukrame AyuSyanA daliyAnI hAni thatAM cha mAsanuM AyuSya thAkatAM manuSyanuM AyuSya bAMdhyuM. te pachI pitAnI puSpamALAnuM karamAI javuM ane kalpavRkSanuM kaMpana vagere vavAnA cihno dekhI teNe Indrane A pramANe vinaMtI karI: " svAmI! tame amArA piSaNa karanArA prabhu che tethI mArA para kRpA karI eTaluM kare che, jethI mane parabhavane viSe dhamanI prApti thAya. huM pharIthI yonirUpa yaMtranA saMkaTamAM paDI be prakAranA aMdhakArathI jenI cetanAno ane jJAnarUpa cakSuno lepa thayela che e banI gabhanI oramAM lepAcelA zarIrane agnithI tApa thAya ane sUci (seI)ne samUhathI paNa adhika zarIrane vedanA thAya, tevA duHkha bhogavavA jatAM huM dharmakaraNIne bhUlI jaIza, mATe mAre sthAne utpanna thayelA bIjA hariNagameSIdevane mane bedha karavA mokalaje. ethI ApanuM svAmIpaNuM parabhavane viSe saphaLa thaze." te devatAnA A vacane Indra aMgIkAra karyA, to paNa e hariNagameSI devatAe potAnA vimAnanI bhIMta upara vajaratna vaDe nIce pramANe akSare lakhyA. je hariNagamelI deva A sthAne utpanna thAya, teNe mane parabhavane viSe pratibodha karavo. jo te nahi kare to tene IndranA caraNakamaLanI sevAmAM vimukhapaNAno doSa lAgaze." AyuSya pUrNa thayA pachI te hariNagameSIdeva tyAMthI cAvIne jaMbudviIpamAM AvelA bharatakSetranI aMdara saurASTradezamAM velAkulanagaranA rAjA aridamananA sevaka kAmakri kSatriyanI strI kalAvatInI kukSine viSe putrarUpe utpanna thaye. te kAmaddhi sevaka kAzyapa gotrI hatA. jyAre e garbhamAM AvyuM tyAre tenI mAtA kalAvatIe svamAne viSe eka mahaddhika devane joyo hato. anukrame zubha divase e putrano janma thaye. tenuM nAma devaddhi pADayuM. pAMca dhAtrIothI pAlana karAte te putra bAra varSano thayo. pitAe tene be kanyAo paraNAvI. devaddhi te kanyAonI sAthe viSaya bhoga bhegavato hato. te yuvAna thayo tyAre 10. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI AtmaprabaMdha tene adharmIjanono sahavAsa thayo hato. pitAnI samAna vayanA rAjaputro tathA kSatriya putronI sAthe te zikAranI vArtA karato hato. te dharmanI vArtA jANato nahi tema sAMbhaLatA paNa nahi. te A rIte pitAne kALa nigamana karato hato. - have pelA vimAnane viSe navo hariNameSIdeva utpanna thayA. utpatti samaye ja pUjA Adi karaNI karavA yogya che, te karI te sudharmA IndranI sabhAmAM sevAne mATe Avyo. tene dekhI InDe pUchayuM ke, "tuM navo utpanna thayo che?" teNe hA kahI eTale InDe tene AjJA karI ke, tArA sthAna upara thayelA pahelAnA hariNagamethIdevane tAre pratibaMdha karo." IndranI A AzA teNe aMgIkAra karI. te pachI te potAne sthAne cAlyo gayo. eka vakhate hariNagamethI potAnA vimAnanI dIvAla upara pelA akSara avalakyA. te vAMcI teNe eka patra lakhyuM. temAM nIce pramANe leka lakhyo hato. " svabhittilikhitaM vAkyaM, mitra tvaM saphalI kuru / riSi vAi, saMsAra vizvamaM cara" ? | he mitra, tArA vimAnanI bhIMte lakheluM vAkya tuM saphaLa kara. ane hariNagameSIdeva kahe che ke, A viSama saMsArane cheDI de." (1) A zloka lakhI teNe pitAnA eka sevakane belAvI kahyuM keH "A patra tAre devaddhine Apavo." ema kahI te sevakane vidAya karyo. te sevaka jyAM devaddhi hato tyAM AvyuM. ane AkAzamAM rahI te patra tenI pAse nAMkhe. devaddhie AkAzamAMthI paDatA te patrane dekhI laIne vAM, paNa teno artha tenA samajavAmAM Avyo nahi. te pachI keTaloka samaya vItI gayo. pachI pelA devatAe svamamAM AvI tene e leka kahyo, te paNa devaddhi pratibaMdha pAme nahi. eka vakhate devaddhi zikAra karavA nIkaLyo hato. koI aTavAmAM AvatAM eka varAha tenI najare Avyo. tatkALa teNe pitAnA ghaDAne varAhanI pAchaLa doDAvyo. varAhanI pAchaLa aTavImAM dUra cAlyA gaye, tevAmAM pelA hariNagamelI deve tene bhaya batAvyo. eka kezarIsiha Ubho che ane pAchaLa moTI khADa che, te khADanI be paDakhe be moTA varAha gheghura zabdo karatA UbhA che. nIce dharatIkaMpa thAya che ane uparathI patharAno varasAda paDe che. A pramANe mRtyunA bhayane utpanna karanArA kAraNene dekhI te devaddhi bhayathI vyAkuLa thaI gaye. ane cAre dizA tarapha jovA lAgyo. teNe tarapha joyuM paNa koI tenA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 75 maraNano nivAraka jovAmAM Avyo nahi. tethI te vizeSa citA karavA lAgyA. te samaye pelA devatAe rUdra dRSTie vilekIne kahyuM : "kema haju sudhI mArA kahelA kalokano artha nathI jANatA ? " devadie bhaya pAmIne kahyuM, "huM kAMI paNa jANato nathI." pachI te devatAe tene tenA pUrvabhavano badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. ane pachI kahyuM ke, "jo tuM vrata grahaNa kara to tane cheDI. dauM-A maraNatakaSTamAMthI tAruM rakSaNa karuM." te sAMbhaLI devadie te aMgIrAra karyuM, pachI te devatAe devaddhine tyAMthI upADI lehItAcAryanI pAse mUkathA ane tyAM temaNe jinezvara bhagavAnanI dIkSA grahaNa karI. dIkSita thayelA devaddhio AgamanuM pUrNa jJAna saMpAdana karyuM ane pite yathArtha gItAtha thayA. gurunI pAse jeTaluM pUrvazrata hatuM teTaluM temaNe bhaNuM lIdhuM. te pachI teo zrI kezIgaNadharanA saMtAnika devaguNa gaNu pAse AvyA ane temanI pAse prathama pUrva ayukta ane bIjuM pUrva mAtra sUtrarUpe bhaNyA hatA. temanA vidyAgaru svagavAsI thayA pachI guru mahArAjAe devaddhine gItAtha jANI potAnI pATe sthApita karyA ane temane gaNIpada ApyuM ane bIjA gurue temane kSamAzramaNa pada ApyuM. tyAre mahAnubhAva devaddhigaNu kSamAzramaNa, e nAmathI prakhyAta thayA hatA. te samaye pAMcaso AcArya vidyamAna hatA, teomAM devaddhigaNuM kSamAzramaNa yuga pradhAnapadane dhAraNa karanArA kalikAla kevalI, savasiddhAMtanI vAMcanA ApanArA ane jinazAsananI prabhAvanA karanArA thayA hatA. eka vakhate mahAnubhAva devaddhigaNI zrI zatruMjaya parvata upara AvyA hatA. tyAM vajasvAmIe sthApela zrI AdIzvara prabhunI pratimAne namI temaNe zrI kavayakSanI ArAdhanA karI hatI. zrI kavayakSe pratyakSa thaIne devaddhi gaNune kahyuM ke, "mAruM zuM kAma che?" te vakhate mahAnubhAva devaddhigaNIe kahyuM, he yakSadeva hamaNAM bAra varSano dukALa thayelo che. zrI dilAsAye mathurAmAM siddhAMtanI vAMcanA karI, to paNa cAlatA samayane anusAra maMdabuddhipaNAthI sAdhuo Agamene visarI jAya che, ane jaze. tethI tamArI sahAyathI te siddhAMtane tAmrapatra upara lakhavAnI mArI IcchA che. tema karavAthI jinazAsananI unnati thaze. kAraNa ke, maMdabuddhivALA puruSo paNa pustakanuM avalaMbana karIne sukhe zAstrAbhyAsa karI zakaze." devaddhigaNunA A vacana sAMbhaLI te yakSa prasanna thaIne bolyo : "huM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha tamone e kAryamAM sAMnidhya karIza. tame sAdhuone ekaThA karo. pachI AcArya kahyuM ke, tame mazI, tAmrapatra vagereno mATe jaththA ekatra karAvo. keTalAeka lahIAne paNa ekaThA kare. ane te sAthe sAdhAraNa dravya paNa ekaThuM karo." A pramANe kahI te gaNI tyAMthI vihAra karIne vallabhIpuramAM AvyA hatA. tyAM pelA yakSe pustaka lakhavAnI sarva sAmagrI ekaThI karI hatI. pachI vRddha ane gItArtha devaddhigaNI jemajema aMgaupAMganA AlAvA kahetA gayA tema tema lahIoe prathama kharaDArUpe lakhI lIdhA. te pachI te gaNuM mahArAjAe saMjanA karAvI mULa patramAM lakhAvyA hatA. adyApi paNa te kAraNane laIne aMgane viSe upAMgenI sAkSI ApavAmAM Ave che. vaLI vacce vacce visaMvAdanI saMkhyAne niyama na hAvAthI mAdhurI vAcanA paNa dekhAI Ave che. tema vaLI pUrve ArakSitasUri mahArAjAe siddhAMtone viSe judA judA anuyega kya, skaMdilAcArye temanI vAMcanA karI ane devadvigaNIe temane pustakArUDha karyA hatA, te kAraNane laIne sudharmAsvAmInA vacano koI koI ThekANe visaMsthala dekhAya che. eTale temAM pAThAMtare jovAmAM Ave che te paNa A duSama kALane ja prabhAva che. tathApi samyaga daSTi jIvoe A jina Agamane viSe jarA paNa saMzaya karavo nahi. te samaye devatAnA sAMnidhyathI eka varSanI aMdara eka koTi pramANa jaina pustako lakhavAmAM AvyA hatA. zrI viraprabhunA nirvANa pachI navase eMzI varSa atikAMta thayA pachI sava siddhAMtonA lakhanAra ane yugapradhAna padane dhAraNa karanAra zrI devaddhigaNu kSamAzramaNa zrI jinazAsananI bahu prakAre prabhAvanA karI chevaTe siddhagiri upara anazana karI devaleke gayA hatA. AvA prakAranA AcAryo zrI jinazAsananA prabhAvaka kahevAya che. bIjI dharmakathI nAme prabhAvaka kahevAya che. jemanI dharmakathA prazasta hoya te dharmakathI kahevAya che. teo kSIrAzrava labdhi prApta karI jalasahita meghanI garjanA jevI vANI vaDe AkSepaNI, vikSepaNI, saMvedanI; ane nivedanI evI cAra jAtanI dezanA vaDe lokonA manane pramoda utpanna kare tevI dhamakathAo kare che ane temanAthI ghaNuM bhavya jIvone pratibaMdha kare che. tevA dhamakathI zrI naMdiNa vigere hatA. te cAra prakAranI kathAonA lakSaNe (1) jemAM hetu dRSTAMta vaDe syAdvAdanI paddhatithI pitAne mata sthApana karavAmAM Ave, te AkSepaNuM kathA kahevAya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza (2) jemAM pUrvApara virodha vaDe mithyAdaSTinA matanA tiraskAra karavAmAM Ave te vikSepaNI kathA kahevAya che. (3) je mAtra sAMbhaLavAthI bhavya jvAne meAkSanA abhilASa thAya, te savedanI kathA kahevAya che. (4) jemAM saMsAranA bhAganA aMganI sthiti-lakSaNanuM mAtra vana karavAthI ja bhavya vAne te vairAgyanu` kAraNa thAya, te nivedanI kathA kahevAya che. dhakathI zrI na...diSaNanuM dRSTAMta. 77 keAI eka nagaramAM mukhapriya nAme eka dhanavAna brAhmaNa rahetA hatA. eka vakhate teNe mithyAtvathI mAhita thaI yajJa karavAnA Arabha karyAM. te yajJamAM rAMdhelA annanI rakSA karavA mATe teNe eka bhIma nAmanA peAtAnA sevakane AjJA karI. te vakhate te bhIme evA TharAva karyo ke, brAhmaNAne jamADyA pachI je mAchI anna rahe te mane Apavu. AvA TharAvathI teNe te annanI rakSA karavAnuM kabUla karyuM" hatuM. mukhapriya brAhmaNe te TharAva kabUla karyAM ane te bhImane annanI rakSA karavAne rAkhyA, te gRhasvAmI mukhapriya brAhmaNe brAhmaNe jamI rahyA pachI vadheluM anna peAtAnA sevaka bhImane ApI dIdhu'. bhIma sevAvRtti karatA hatA, te paNa te samyakdaSTa hatA. teNe te annathI jainamuniene pratilAbhita karyAM. ane bIjA anya darzanIone paNa dayA dAnanI buddhithI ApyuM; AthI te bhIme bhegaka upArjana karyu.. keTaleka samaye e bhIma sevaka mRtyu pAmIne devatA thayA. devatAnA sukha bhAgavI tyAMthI cavIne te rAjagRhanagarInA rAjA zreNikane ghare putrarUpe utpanna thayeA. tyAM tenuM naMdiSeNa nAma pADavAmAM Avyu.. pelA mukhapraya brAhmaNanA jIva mRtyu pAmI keTalAeka bhava bhamI te kALe kadalInA vanane viSe kAI hAthIenA TeALAmAM eka hAthiNInI kukSine viSe utpanna thayA. te vakhate hAthiNIonA yUthati gajendra vicAra karatA ke, jo kAI navIna hAthI mATe! pRthati thaze, te te mAre parAbhava karaze." AvuM vicArI te yUthapati hArthiNIone prasava samaye keAi hAthI avatare tyAre tene haNI nAkhatA hatA. jenA garbhamAM pelA mukhapriya brAhmaNane jIva avatarela te hAthiNI te mUtithI peAtAnA garbhanuM akuzala jANI kapaTathI laMgaDI thaI ane haLave haLave hAthInI pAchaLa cAlavA lAgI. kAi kAIvAra eka-be divase te peAtAnA yUthapatinA TALAne maLavA lAgI. eka vakhate kapaTa karI hathiNI TALAthI vikhUTI paDI kAi tApasanA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha AzramamAM AvI teNe pitAnI suMDha vaDe te dayALu tApasanA caraNane sparza karavA lAgI ane tene vAraMvAra namavA lAgI. dayALu tApasIe te hArthiNane garbhavatI jANuM "tAre gabha kuzaLa raho" ema AziSa ApI pitAnA Azraya nIce rAkhI. hAthiNIe eka divase eka putrane janma Apyo. tApasanA putroe tenI paripAlana karavA mAMDI ane te gajaputra surakSita thaye. hAthaNuM ara mAM caravA jatI ane AzramamAM potAnA putrane stanapAna karAvA AvatI hatI. hAthiNInuM te bALaka ucharavA lAgyuM ane tApasenA bALakonI sAthe kIDA karavA lAgyuM. tApasenA kuTuMbonI sAthe haLImaLI gayelo te gajabAlaka haMmezAM pitAnI suMDhamAM jala lAvI AzramanA vRkSane sicana karato hato. A pramANe vRkSone sicana karatA gajendranA bAlakane joine te tApasIe tenuM nAma secanaka pADayuM. te secanaka te sthaLe ucharI vRddhi pAmI trIsa varSane gajendra thayo. eka vakhate te mahAna hastI vanamAM pharato pelA moTA gajendranA jovAmAM Avyo. tatkALa te gajendra tenA upara dhasI AvatAM A yuvAna hastIe pitAnA ugra baLathI te yUthapati gajarAjane mArI nAMkhyA. ane pote yUthapati banI gayo. teNe vicAryuM ke, "jema mArI mAtAe pelA cUthapatinA bhayathI mane tApasenA AzramamAM jaNuM maTe karAvyuM, tevI rIte bIjI hAthaNIo na kare." AvuM dhArI pitAnuM cUtha laI tApasenA AzramamAM gayo ane tyAM te tApasanA paDAne teNe bhAMgI nAMkhyuM. te joI tApaso tenI upara reSAviSTa thaI gayA ane te pradezanA rAjA zreNikanI pAse tenI pharIyAda karI. rAjA zreNika tApasanuM te kaSTa joI kAMI prayogathI te navIna cathapatine baMdhanamAM lAvyA. ane baMdhananA sthAnamAM yaMtravALI sAMkaLethI tene baMdhAvyuM. eka vakhate te tApasoe te bAMdhelA secanaka hAthIne joIne kahyuM ke, te jevuM kAma karyuM, tevuM tane phaLa maLyuM che." A vAkya sAMbhaLatA ja te gajendra dhAtura thaI gayA ane tatkALa te baMdhanane teDI tApane mAravAne pAchaLa doDyo. tApasa vyAkuLapaNAnA zabdo pakAratA nAsI gayA. tApasenA pikAra sAMbhaLI zreNika rAjAne putra naMdISeNa te hastIne vaza karavA doDI AvyA. naMdISaNane jotAM ja te gajendra tatkALa uhApoha karavA lAgyo. ane tema karatAM tene avadhijJAna utpanna thaI AvyuM. tene pitAne pUrvabhavane vRttAMta yAda AvI ga, kumAra naMdISeNa paNa te hAthIne joI snigdha hRdayavALa thaI gayo. pUrvabhavanA snehathI teNe gajendrane keTalAeka vacane kahI pratibaMdha Ape. pachI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 79 sa'tuSTa thayelA gajendranI upara besI kumAra nadISeNa tene adhana sthAnamAM lAvyo ane tyAM tene AMdhI dIdheA. A khabara sAMbhaLI zreNika rAjAe prasanna thaI peAtAnA kumArane bhAre satkAra karyo ane tene pAMcaseA kanyAo paraNAvI. eka vakhate zrI vIra bhagavAn rAjagRhanagarImAM sameAsaryA. A zubha khabara sAMbhaLI temane va dana karavAne peAtAnA pitA zreNika rAjAnI sAthe kumAra naMdISeNa paNa gayA hatA. zrI vIraprabhue dhama dezanA ApI. te sAMbhaLI na`dISeNa pratibAdha pAmyA, tatkALa nadISeNe zrI vIraprabhunI pAse dIkSA ApavAnI mAgaNI karI. tatkALa prabhue vicAyu * ke, " amArAthI tene dhanI vRddhi thaze.'' Avu... vicArI * cathA sukha.... devAnupriya" ema kahI pachI * Ane pratibaMdha karazeA nahi' evu bIju` vAkaca kahyuM nahi, kAraNa ke, temaNe jANyuM hatu ke, AgaLa upara A nadISeNane vratamAM vidya thavAnuM che. 6 naMdISeNakumAra te pachI prabhune vAMdI dhera AvyA, teNe vrata levAne mATe peAtAnA mAtApitAnI AjJA meLavI. pachI te meTA utsavapUrvaka dIkSA grahaNa karavA tatpara thayA. A vakhate zAsana devatAe AkAzavANIthI jaNAvyu, " kumAra na`dISeNu ! tu dIkSA levAne taiyAra thayA che, paNa haju tAre bhAnika kamanA udaya che, mATe keTalAka vakhata tenI rAha jo, pachI dIkSA grahaNa karaje." zAsana devatAe A pramANe kahyu, tA paNa naMdISeNe te mAnyuM nahi ane tatkALa peAtAnA mananI dRDhatA vicArIne te vIraprabhunI pAse gayA ane temanI pAse dIkSA grahaNa karI. dIkSA lIdhA pachI te buddhimAna nadISeNa munie anukrame daza jJAnane abhyAsa karyAM, ane te rAjarSi duSkara tapasyA karavA lAgyA. A tenA AcaraNathI teo pU rIte labdhivAn thayA hatA. vIraprabhue je dhAraNA dhArI hatI, ane zAsanadeve tene mATe je vacanA uccAryA thavAnA vakhata AvyA, muni nadISeNune temanA bhAgakamanA udaya thaI AvyA. mananI ca'caLatAthI pUrve bhAgavelA ane ramaNa karelA vaiyika vicAro tenA smaraNa mArgamAM AvavA lAgyA. tenA manamAM maneAbhavanA udaya thayA. jyAre peAte e kAmapIDAne sahana karavAne asamartha thayA eTale sUtrane viSe kahelA vidhi pramANe manane vaza karavAne ane peAtAnA vikArI dehane kRza karavAne mATe ghaNI AtApanA karavA lAgyA. hamezA vizeSa tapa AcaravA lAgyA te paNa temanI bhAganI IcchA nivRtta thaI nahi, hatA, te saphaLa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha jyAre koIpaNa rIte tenI kAmavedanA zAMta thaI nahi eTale temane potAnA zuddha vatano bhaMga thavAne mahAna bhaya lAgI Avyo. tatkALa temaNe citavyuM ke, vratano bhaMga thayA karatAM maraNa pAmavuM sAruM che." AthI teoe mRtyu pAmavAne mATe gaLe pAza nAMkhe te paNa teo eTalethI aTakyA nahi. tatkALa temaNe viSa bhakSaNa karyuM. devatAnA prabhAvathI te viSa amRtarUpa thaI gayuM. pachI agnimAM paDI prANa kADhavA taiyAra thayA. devanA prabhAvathI te agni paNa bujhAI gayo. evI rIte maraNane mATe karelA temanA sarvaprayoge niSphaLa thaI gayA hatA. eka vakhate te naMdISeNa muni rAjagRhanagarImAM aThamA pAraNanA mATe bhikSA levA nIkaLatAM eka vezyAnA gharamAM jaI caDyA. tyAM jaI temaNe kahyuM, "he gRhanAyikA, je tArI zraddhA hoya to mane bhikSA Apa. tane dharmalAbha thaze." vezyAe naMdISeNa muninA A vacana sAMbhaLI hasatA hasatA kahyuM: "mahArAja, tame dharmalAbha Ape che, paNa te dharmalAbhamAM siddhi tethI. athalAbhamAM che." vezyAnA A vacana sAMbhaLI te vakhate abhimAnarUpI parvata upara ArUDha thayelA evA muni naMdISaNa vezyA pratye bolI uThyA ke, 'tamAre athalAbha thAo." A vAkya mukhamAMthI nIkaLatAM ja temanA tapanI labdhithI te vezyAnuM ghara sADAbAra koDa sernayAthI pUrAI gayuM hatuM. te viSe nizItha sUtranA chaThA adhyayanamAM nIce pramANe kaheluM che pappAme to mApha, kaththAmaM vikasigo . teNAvi laddhijutteNa, evaM bhavautti bhANiyaM" // 1 // "dharmalAbha le che, tevAmAM te teNue vezyAe) athalAbha mAgyA. teNe paNa labdhiyukta thaI "ema ja thAo" ema kahyuM." (1) zrI RSimaMDalanI TIkA vageremAM vaLI bIjI rIte kahyuM che, tethI tattvanI vAta to kevalI bhagavAna jANe. vezyA atyaMta vismaya pAmI gaI ane utAvaLI uThI muninA caraNamAM AvIne namI paDI. teNIe hAvabhAva karI muninA cittamAM vikAra utpanna karavA A pramANe bolIH "svAmI ! tamee A senaiyAthI mane vecAtI lIdhI che, tethI A dhana sAthe mane tame ja bhagavo. A pramANe kahI mehanA cALA karatI ane prema vacanone mAdhuya sAthe belatI vezyAe muninA hadayane kSobha pamADI dIdhuM. muni bhegya kamanA udayathI kSebha pAmI vezyAne vaza thaI teNunA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza AvAsamAM ja rahyA. te paNa munie te vakhate e niyama rAkhyo hato ke, vezyAne tyAM avAranavAra kAmI puruSomAM dararoja dasa puruSone dharmano upadeza karI pratibodha pamADavA. jyAre temAM ekapaNa nyUna rahe tyAre tenI jagyAe pitAne rahI pratibaMdha pAmavo. A niyamane laIne muni vezyAnA gRhadvAra AgaLa UbhA rahetA ane je kAmI puruSo tyAM Ave temane aneka prakAranI yuktinI racanA sAthe ApaNI vagere cAra prakAranI dhama kathAo kahetA hatA. ane dharma karAvatA hatA. temAMthI temaNe keTalAekane te zrI jinezvara samIpe mahAvrata levarAvatA ane keTalAekane samyakatva mULa bAra vrato aMgIkAra karAvatA hatA. A pramANe dhamakathAthI bhavya jIvone pratibodha ApatA ane pote zuddha zrAvaka dharmane pALatA bAra varSa vItI gayA hatA. have temanA bhAgyama jIrNa thai gayA, AthI eka divase nava kAmI puruSone pratibaMdha Apyo. dasamA puruSane zedhatAM eka senI maLI Avyo. tene aneka prakAranI yuktithI pratibodha ApavA mAMDyo. paNa te dhITha puruSa pratibaMdha pAmyo nahi. jyAre tene ghaNuM samajAvyo tyAre teNe munine kahyuM : "are bhAI! viSayarUpa kAdavamAM DUbelA tArA AtmAne tAravAne tuM pote samartha nathI te pachI bIjAne ze upadeza Ape che? " A arasAmAM vezyAe te naMdISaNane bhajana karavAne bolAvyA, paNa dasa puruSone pratibodha karavAnI potAnI pratijJA pUrNa thaI nathI, tyAM sudhI teo bhejanane IcchatA nathI. rAMdhelI rasavatI be traNa vAra zItaLa thaI gaI jyAre naMdISeNa AvyA nahi. eTale vezyA temanI pAse AvI ane hasatI hasatI belIH "svAmI! je koI dasamo puruSa maLato na hoya te tame pate ja dasamA thAo. ane tamArI pratijJA pUrNa karI AvIne jamI lyo." vezyAnA A vacana sAMbhaLI muni naMdISeNa ke jemanA bhegyakarma pUrNa thaI gayA che, evA teo pharIvAra muni veSa laI zrI vIraprabhunI pAse AvyA ane temaNe temanI pAse mahAvrata aMgIkAra karyA. pachI zukra-nirmaLa cAritra pALI aMte samAdhithI kALa karI devalokane prApta thayA. tyAMthI vIne teo mahAvideha kSetrane viSe jaI mokSapadane prApta thaze. A vRttAMta zrI vIracaritra uparathI levAmAM Avyo che, mahAnizItha sUtramAM to naMdISeNane kevaLa jJAnanI prApti thayelI. ema lakheluM che. temAM tattva zuM che? te kevaligamya che. A prakAre A dharmakathI nAmanA zAsananA bIjA prabhAvaka jANavA. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha trIjA vAdI nAmanA prabhAvaka. vAdI, prativAdI, sabhya ane sabhApati e caturvidha parSadAne viSe pratipakSanuM nirAkaraNa karavApUrvaka svapakSanuM sthApana karavA bhASaNa kare te vAdI nAme zAsananA trIjA prabhAvaka kahevAya che. je vAda labdhithI saMpanna athavA vakavAdI hAI devatAonA vRdothI paNa jemanA vacanano vaibhava maMda karI zakAya nahi evA hoya te vAdI kahevAya che. te upara pratyakSAdi sarva pramANamAM kuzaLa ane prativAdIno jaya karI rAjadvAramAM moTA mAhAtmayane pAmelA mallavAdInuM dRSTAMta che. te mahmavAdI zAsananA trIjA prabhAvaka jANavA. te mallAdInI kathA anya graMthothI jANI levI. cetha nimittika nAme prabhAvaka. nimitta eTale lAbha tathA alAbhane sUcavanAruM saikAlika zAna; tene je jANe che athavA bhaNe che, te naimittika kahevAya che. jinamatanA pratispadhIne jItavA mATe bhadrabAhusvAmI pramukhe aneka nizcaya bharelA camatkAra batAvyA hatA. cethA naimittika nAmanA zAsananA prabhAvakamAM mahAnubhAva bhadrabAhusvAmInuM vRttAMta prasiddha che. te vRttAMta bIjA graMthothI prakhyAta thayeluM hovAthI ahIM ApavAmAM AvyuM nathI. pAMcamo tapasvI nAme prabhAvaka. vizeSa utkRSTa ane duHkhathI karI zakAya tevA aSTam pramukha tapane je Acare te tapasvI kahevAya che. je tapasvI zAMta rasathI bharapUra thaI aSTama cAra upavAsa, pAMca upavAsa, pakSa mAsakSamaNa vagere aneka jAtanI tapasyA karI jinamatanI prabhAvanA kare che, te vIrazAsanano pAMcamo tapasvI nAme prabhAvaka kahevAya che. te viSe zrI viraprabhue varNana karelA dhanAkAdI nAmanA sAdhu vagerenA vRttAto prakhyAta che. te tapasvI nAme pAMcamA prabhAvaka jANavA. cho vidyAvAna nAme prabhAvaka vidyA eTale prazasti pramukha soLa vidyAdevIo ane zAsanadevI teo jemane sahAyabhUta che, te vidyAvAnuM nAma zAsanane chaTho prabhAvaka kahevAya che. te upara mahAnubhAva vajasvAmInuM vRttAMta prasiddha che. - sAtame siddha nAmano prabhAvaka. siddha cUrNa, aMjana, pAdalepa, tilaka, ane guTikA tathA vaikriya pramukha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza siddhio jene prApta thAya, te siddha nAme sAtamAM prabhAvaka kahevAya che. te siddha camatkAra bharelA saMghAdika kAryo sAdhavAne mATe ane te camatkAra dvArA mithyAtvane nAza karavA mATe temaja zAsananI prabhAvanA vadhAravAne mATe avasara pramANe te cUrNa aMjana vigerene joDavAmAM kuzaLapaNuM batAve che. tevA siddhamAM Asamita AcArya vagerenA vRttAMta prakhyAta che. teo zAsananAM sAtamA prabhAvaka jANavA. AryasamitasUrinI kathA.. AbhIradezamAM acalapura nAme eka nagara che. te nagaramAM jinazAsanane dIpAvanArA ane moTI samRddhimAna ghaNAM zrAvake rahe che. te acalapuranI samIpe kanyA ane vINA nAmanI be nadIo AvelI che. te nadIone madhya bhAge eka brahmadIpa che. tenI aMdara ghaNuM tApasa vase che. te tApamAM eka tApasa pAdalekhanI kriyAne viSe pravINa che. te haMmezAM pAdalepa karI sthaLamAganI jema jala mArge cAlato hato. te kriyAthI lokone ati Azcarya pamADato te tApasa veNu nadI utarI pAraNuM karavAne acalapuramAM Avato hato. bheLA leka te tApasane A camatkAra dekhI duHsaha evA mithyAtvanA tApathI tapelA hovAthI pADAnI jema tenA dazanarUpa kAdavamAM khucI gayA. te leka jinamatanI zraddhAvALA zrAvakone jinamatanI avagaNanA karatA A pramANe kahevA lAgyAzrAvako, juvA, amArA zAsanane viSe guruno jevo pratyakSa prabhAva che, tevo tamArA zAsanamAM nathI; tethI amArA dharmanI samAna bIjo koI dharma nathI." temanA A vacana sAMbhaLI "e bhoLA lekenuM mithyAtvane viSe sthira thavA paNuM na thAo" ema citavI te zrAvake te mithyAtvIonA vacanane aneka yuktiothI pratihata karI te tApasane dRSTithI paNa jatA nahIM. eka divase AcAryapaNAnA saMpUrNa guNathI alaMkRta ane aneka siddhiothI saMpanna evA zrI vajasvAmInA mAmA zrI AyasAmitasUri tyAM AvI caDyA. temanA Agamanano vRttAMta sAMbhaLI nagaranA sarva zrAvakoe moTA ADaMbarathI sAmA jaI temanA caraNakamaLane viSe vaMdanA karI. pachI te zrAvakoe pelA tApase karelI jinazAsananI ladhutAne vRttAMta dIna vacanathI sUrijIne nivedana karyo. te sAMbhaLI Ayasamitagurue te zrAvakone A pramANe kahyuM, " zrAvake, e kapaTI tApasa pAralepanI kriyAthI mUDha lokone Thage che; tenAmAM bIjI koI jAtanI tapazakti nathI." Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaproAdha sUrivaranA A vacanA sAMbhaLI te zrAvakA te gurune savinaya vaMdanA karI peAtAnA sthAna tarapha AvyA. temaNe tatkALa te dhRta tApasanI parIkSA karavAne vicAra karI te tApasane ati AdarapUrvaka eka zrAvaka peAtAne ghera bhikSA mATe Ama traNa kayu'. ghaNA bhakta ane rAgI leAkAthI parivRtta thayelA te tApasa utsuka thaI te zrAvakane ghera jamavA AbhyA, te tApasane Avate joI avasarane jANanArA te zrAvake ekadama beThA thaI tene bahumAna ApI eka uMcA Asana upara besAryA, pachI utagajalathI te tApasanA caraNanuM kSAlana karavA mAMDayuM, te kaDI tApasa peAtAnA pAdalekhane nAza thavAnA bhayathI caraNanuM kSAlana IcchatA na hatA, te evI rIte mardana karIne karyu ke jethI lepanA ga'dha paNa temAM rahyo nahIM. pachI aneka jAtanI rasavatI pArasI tene jamADayA, tApasa miSTa rasavatIne jamatA paNa peAtAnA caraNa lekhaneA nAza thavAthI kadanA thavAnA bhaviSyanA bhayathI ciMtAtura rahetA hatA. tene rasavatIne svAda paNa besvAda lAgatA hatA. bhAjana karyA pachI te veNA nadIne kAMThe ANye. tenI camatkArI kriyA jovA hajAro loko ekaThA thayA hatA. temAM zrAvake paNa moTI sakhyAmAM hAjara hatA. te vakhate kaTI tApase vicAra karyAM ke, te zrAvake caraNane lepa dheAI nAMkhyA che, chatAM tenI aMdara lepane kAMi aza rahelA haze, tethI jalamArge cAlavAmAM harakata nahIM Ave. AvuM citavI te tApasa hiMmata lAvIne veNA nadInA pUramAM peThA, temAM pesatAM ja te jalamAM DubavA lAgyA, hu* Dubu' chu huM Dubu chu" ema teNe pAkAra karavA mAMDacA, te vakhate keTalAeka dayALu zrAvakAe anukapA karI tenI pAchaLa dADI tene jalanI bahAra kADhayA. te vakhate tenu pAkaLa sa`nA jANavAmAM AvyuM, keTalAka loko are! A kapaTIe ApaNane chetaryAM che,' ema kahevA lAgyA. te pachI keTalAka tenA rAgI anelA mithyAtvIe paNa tatkALa jainadhama nA rAgI anI gayA. te vakhate zrI jinazAsananI prabhAvanA karavA icchatA ane aneka yAganA saMyogane jANanArA zrI Aya samitasUri tyAM AvyA. temaNe te veNA nadImAM eka cUrNa nAMkhIne sa` leAkeAnI samakSa kahyu ke, "veNA nadI amAre tArI pelI pAra javAnI icchA che." ATalu kahetAM ja te nadInA be kAMThA ekadama bhegA maLI gayA, te joI sa leAkeA Azcaya pAmI gayA. te pachI te mahAna AcAya. ama`da AzcayathI pUrNa evA caturvidha saMdha sahita te nadInA sAmenA tIranI bhUmi upara AvI pahoMcyA. ane tyAM temaNe satya dharmopadeza ApI sa 84 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza tApane pratibodha Apyo. AcAryanA pratibaMdhathI jemanA hRdayamAM sava mithyAtva maLa nAza pAmyA che, evA te tApasoe pratibaMdha pAmI te AcAyanI dIkSA grahaNa karI hatI. te tApasa sAdhuothI brahmadIpikA nAme eka zAkhA cAlI che te AgamamAM prasiddha che. A pramANe mahAnubhAva AsamitasUri te pAkhaMDIonA tIvra matanuM khaMDana karI, jinamatanI bhAre prabhAvanA vadhArI, ane te utkRSTa evA jinamatane viSe rakta thayelA bhavyajanonA manane harSamaya karI tyAMthI bIje sthaLe vihAra karyo hato. tyAM rahelA sarva zrAvake aneka prakAranI dhamakriyA vaDe jinazAsananI unnati karatAM sukhe zrAvaka dharma pALatAM anukrame saddagaMtanA bhAjana thayA hatA. A pramANe te AryasamitasUrinuM dRSTAMta siddha nAmanA zAsananA sAtamAM prabhAvaka viSe jANavuM. zAsana kavi nAmano AThamo prabhAvaka. je navanavA vacanonI racanAothI suzobhita, zrotRvaganA manane harSa utpanna karanAra ane aneka bhASAe graMthita evA gaghamaya tathA padyamaya prabaMdhAnuM varNana kare te kavi kahevAya che. ApaNuM satyadharmanI vRddhine athe suMdara tathA rasika vacanonI racanA karI rAjA pramukha uttamajanone te pratibodhe che, tethI te kavi zAsanano AThamo prabhAvika gaNAya che. te upara siddhasena divAkaranuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. siddhasena divAkaranuM daSTAMta ujayinInagarIne viSe zrI vikramAditya nAme rAjA hato. tene devayikA nAmanI mAtAnI kukSimAMthI utpanna thayelo ane sarva vidyAmAM pravINa e mukuMda nAme eka purohita putra hato. eka vakhate te mukuMda vAda-vivAda karavAne mATe bhagupura (bharUca) tarapha cAlyA. rastAmAM cAlatA jenenA gurU vRddhavAdI AcArya tene sAmA maLyA. temanI sAthe e mukuMda vAda karavAne taiyAra thayo. te vakhate baMnenI vacce evI pratijJA karavAmAM AvI che, je koI jenAthI hAre te teno ziSya thAya. AvI pratijJA karI temaNe teja sthaLe koinA kSetramAM vAdano prAraMbha karyo, te sthaLe hArajItamAM sAkSI tarIke govALIyAone rAkhavAmAM AvyA. tatkALa mude AcAryanI sAthe prathamavAdano Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrI Atmapraudha AraMbha karyA. ane saMskRta bhASAmAM pUrva pakSa grahaNa karyAM. te vakhate geAvALIA loke sa`skRta bhASA samajI zakyA nahIM, eTale temaNe jaNAvyu ke ame A bhASAmAM kAMI paNa samajatA nathI. te paNa mudde saMskRta bhASA choDI nahIM eTale geAvALIyAoe jANyu ke, A purAhita kAMI paNa samajate| nathI. * pachI guru mahArAja avasara jANI rajoharaNane kaTI sAthe AMdhI caTIthI nRtya karatAM bAlyA- 66 nava corIe navi mArIe, paradArA gamaNa nivArIe; thavA thovaM dAie, sagga maTAmaTa jAie | kAlo kaMbala aruNI chaTTa chAche bhario dIvaDa paTTa evaDa paDIo nIle jhADa avara kIzuM che sagga nilADa " 2 atha cArI karavI nahIM, kAI jIvane mAravA nahIM, parastrIgamana karavuM nahIM, zakti hoya te vizeSa dAna Apavu' ane alpazakti hAya tA thADu' dAna Apavu', ema karavAthI sukhe devalAkamAM javAya che, jemanI pAse kALI kAMbaLA hoya che, jeA vRkSanI chAlanA vastro pahere che, ane jeA chAsathI bharelI dANI upara roTalA rAkhI lIlA sugadhI AMbAnA vRkSa nIce rahelA che, evA geAvALIyAone guru mahArAja kahe che ke, tamAre AvI sAmagrI che te chatAM tamArA bhAgyamAM bIju zuM svarga che! tamAre te ahIM ja svarga che. 1-ra -- AcAryanI A vANI sAMbhaLI te gAvALIyAe khuzIkhuzI thaI gayA ane sarve ekI sAthe kahevA lAgyA ke, A mahArAje A mukudane jItI lIdhA che, te pachI te vRddhavAdI AcAya rAjasabhAmAM gayA ane tyAM muku'danI sAthe carcA karI tene parAbhUta karI dIdhA ane tene peAtAnA ziSya banAvyeA. ane tenuM kumudacaMdra evu. nAma rAkhyu., kumudacaMdra te AcAya nI pAse abhyAsa karI AgaLa vadhyA. pachI gurUe tenu' sisena divAkara evu nAma ApyuM. ane tyArathI te eja nAmathI ja prakhyAta thayA hatA. eka vakhate siddhasena divAkaranI pAse kAI bhaTTa vAda karavAne AvyA hatA. tene sabhaLAvavA mATe te catura vidvAne name arihaMtANuM." ItyAdi prAkRta pADane badale "namACt siddhAcArTIMpAdhyAya sa sAdhulya :" evA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza saMskRta pATha bolyA hatA. e saMskRta vAkya vaida pUrvanI AdimAM raheluM hatuM. eka divase divAkare potAnA gurune puchayuM ke, "ApaNA sarva jaina Agamo prAkRta bhASAmAM che, te saMskRtamAM hoya to kevA bane? je ApanI AzA hoya to huM te sarvane saMskRtamAM goThavI dauM. tyAre gurue siddhasena divAkarane nIcenAM kalokathI kahyuM "bAlastrI maMdamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAMkSiNAm / / lauhAtha tarafa, sidvAMtaH trAkRtaH katA" zA bALa, strI, maMdabuddhi ane mUkha evA cAritrane abhilASI purUSa para anugraha karavA mATe tatvajJa puruSoe jaina siddhAMtane prApta karelo che. tethI he ziSya! tArA hRdayamAM prAkRta Agamane saMskRta karavAnI je skuraNa thaI, tethI tene prAyazcitta lAgyuM che. ane tethI tane gacchanI bahAra kADhI mUkavAnI zikSA karavAmAM Ave che. A pramANe kahI te AcArya siddhasena divAkarane gacchanI bahAra mUkI dIdhA hatA. A vakhate samasta saMghe AvI sUrivarane vinaMtI karI ke, svAmI siddhasenadivAkara kavitva vagerenA guNothI yukta che, tethI te zAsananA prabhAvaka che, mATe temane gacchanI bahAra mukavA na joIe. A pramANe saMghanA ati AgrahapUrvaka kahevAthI gurUe kahyuM ke te siddhasena divAkara dravyathI munizane tyAga karI ane bhAvathI muniveSane dhAraNa karI aneka prakAranA tapa karatAM chevaTe aDhAra rAjAone pratibaMdha pamADI jaino karaze ane eka navuM tIrtha pragaTa karaze, tyAre huM tene gacchanI aMdara laIza. te sivAya levAmAM Avaze nahIM." gurunA A vacana sAMbhaLI siddhasenadivAkare vicAra karI te gurunA vacanane aMgIkAra karyuM ane tyAMthI vihAra karI teo ujjayinI nagarImAM AvyA. eka vakhate siddhasena divAkara koI zerImAMthI bIjI zerImAM pezatA hatA, tevAmAM joDA khelavavA mATe jatAM evA vikrama rAjAe temane joyA. tatkALa rAjAe divAkarane pUchayuM, ke "tame koNa cho ? siddhasena divAkare uttara Apyo," ame sarvajJa putra chIe. "tatkALa rAjAe temane mAnasika namaskAra karyo siddhasena divAkare temane uMce svare dharmalAbha dIdhe. tyAre rAjAe AzcaryathI pUchayuM ke "tame kone dhamalAbha Apyo" " dIvAkare kahyuM "jene amone Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmapramAdha namaskAra karelA che, temane ame dharmalAbha ApyA che. te sAMbhaLI rAjA Azcaya sAthe saMtuSTa thaI gayA ane temane harSathI vinaMtI karI ke, pavitra caraNa vaDe mArA sabhA maDapane Apa pavitra karo.'" Ama kahI vikramarAjA potAne sthAne cAlyA gayA hatA. eka vakhate siddhasenadivAkara vikramarAjAnA cAra navA zleAkeA racI rAjadvAre gayA ane temaNe dvArapAla pAse nIce pramANe rAjAne kahevarAvyu'- 'didRzubhiM kSurAyAto, dvAre tiSTati vAritaH / hastanyastacatuH zloko, yajJAAcchatu jItu'' / / ? || 66 88 " rAjAne maLavAnI icchAthI bhikSuka AvyA che; paNa dvAra upara aTakAvavAthI te tyAM ubhA che. tenA hAthamAM cAra zlAka che; te ApanI pAse Ave ke pAchA jAya."--(1) rAjAe uttaramAM nIce pramANe kahevarAvyu' 46 'dIyaMtAM dazalakSANi, zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuH zloko yadvA gacchatu gacchatu ' jenA hAthamAM cAra zleAkeA che, te bhikSukane daza lAkha dravya ane aiAda gAmAnA paTTA karI Ape. te khuzI hoya te Ave ane khuzI na heAya te pAche jAya. '-(2) 11 // 2 // te pachI siddhasenadivAkara rAjAnI pAse gayA. te vakhate mahArAjA vikrama pUrva dizA tarapha siMhAsana upara beThA hatA. tyAM jaI te kavIzvara nIce pramANe navIna zlAka khelyA " gADhate tatvaniHsvAne, sphuTita TiUTe / zahite tandriyAnetra, rAzritraminuM ma" | z|| "he rAjA, tamArA nIzAnaneADakA vAgatAM tamArA zatruone hRdayarUpa ghaDA phUTI jAya che ane temanI srIenA netra gaLe che. A eka moTu Azcaya che." A zlAka sAMbhaLI rAjA vikrama dakSiNa dizA tarapha mukha karIne beThA, Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza kAraNa ke, te zlokathI prasanna thayelA rAjAe manamAM citavyuM ke, "meM A bhikSuka kavine mAruM pUrva dizAnuM rAjya ApI dIdhuM." te pachI AcArya punaH sanmukha AvI nIce pramANe bleka belyA "yaM dhanurvidyA, mAtA jIjJatA kutaH | ___ mArgaNaudhaH samabhyeti, guNo yAti digaMtaram" / / 2 / / he rAjA ! koI apUrva dhanurvidyA tame kayAMthI zIkhyA ke jethI tamArI AgaLa mAgaNa-bANenA samUha Ave che ane guNa (pachI bIjI dizAmAM jAya che. eTale kahevAno Azaya evo che ke, dhanurvidyA jANanAra purUSa mAgaNa bANanA samUhane bIjA tarapha pheke che, ane guNa (paNa9) uMcI caDe che. paraMtu tamAre te bANe tamArI pAse Ave che, ane paNacha bIjI dizAmAM jAya che. A virodhano parihAra evI rIte che ke, he rAjA, tamArI AgaLa mAgaNayAcaka lokonA samUha Ave che ane tethI tamArA guNa bIjI dizAomAM phelAya che.-(1) A zloka sAMbhaLI rAjA vikrama pazcima dizA tarapha mukha rAkhIne beThA eTale dakSiNa dizAnuM rAjya tene ApI dIdhuM. te vakhate siddhasena AcArya nIce pramANe trIjo loka bolyA " sarasvatI sthitA vaktre, lakSmIH karasaroruhe f: f gvitA 13, na zAMta mAtA || rU " he rAjA, tamArA mukhamAM sarasvatI rahela che ane tamArA karakamaLamAM lakSmI rahe che. te pachI kIrti zA mATe kopa pAmI che ke je rIsAine dezAMtaramAM cAlI gaI che." (3) A kaleka sAMbhaLI rAjA vikama uttara dizA tarapha mukha rAkhIne beThA tyAre siddhasenAcAya tenI sanmukha thaI nIceno cothe loka bolyA "sarvadA sarvado sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / / nAgyo lebhire pRSThaM, na vakSaH parayoSitaH" // 1 // he rAjA ! tuM haMmezA sarvadA-sava vastuone ApanAra che, ema vidvAno tArI stuti kare che, te mithyA che, kAraNa ke tArA zatruone teM pITha ApI nathI ane parastrIone chAtI ApI nathI. arthAta je sarva vastune dAtA hoya 12 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI Atmaprabodha te tevI vastune zA mATe na Ape? kahevAno Azaya evo che ke, te kadi paNa raNabhUmimAMthI pAcho pharyo nathI ke jethI tArA zatruo tArI pITha jue ane te kadi paNa parastrIne chAtI sAthe dabAvI nathI ke jethI te tArI chAtIne meLave." A leka sAMbhaLI saMtuSTa thayelA rAjA tatkALa pitAnA siMhAsana uparathI ubho thayo ane teNe cAre dizAonuM rAjya sUrivarane ApavA mAMDyuM. tyAre sUri siddhasena divAkare kahyuM: "rAjana ! mAre rAjyanI koI jarUra nathI." rAjAe pUchayuM; "tyAre tamAre zuM joIe che?" sUrijI belyAH "huM mAtra eTaluM mAnuM chuM ke jyAre huM tamArI pAse AvuM, tyAre tamAre mArA mukhathI dharma sAMbhaLo." rAjAe te vAta aMgIkAra karI te pachI AcArya siddhasenadivAkara potAne sthAne cAlyA gayA. eka vakhate AcArya siddhasena ujayinI nagarImAM AvelA mahAkAla zaMkaranA prAsAdamAM jaI te zaMkaranA liMga sAme paga karI sUI gayA hatA. prAtaHkALe zaMkaranA pUjArIoe AvI temane pokAra karI uThADavA mAMDyA, to paNa teo ukyA nahIM. lokoe A joIne rAjAnI AgaLa pharIyAda karI ke, rAjendra! kaI bhikSuka mahAkAla zivaliMganI sAme paga karIne suto che. amoe tene ghaNuM kahyuM te paNa te uThate nathI." rAjA vikrame hukama karyo ke, tene mArIne kADhe.' tatkALa rAjAnI AjJA meLavI che ke tyAM AvyA ane cAbuka tathA lAkaDIenA prahArathI siddhasenane mAravA lAgyA. jema jema te AcAryanA zarIra upara ghA paDavA mAMDayA, AthI jamAnAmAM kolAhala uThayo ane te sAMbhaLI rAjA tyAM doDI AvyA ane AzcaryathI pUchavA lAgyA ke, "A zuM thayuM ?" tevAmAM koIe rAjAne AvIne jaNAvyuM ke, mahArAja ! koI mahAkAla prAsAdanI aMdara bhikSukane tADanA kare che, te tADanAnA prahAro aMtaHpuramAM rANI sAhebAne vAge che. rAjA tatkALa mahAkAla prAsAdamAM gaye, tyAM temaNe siddhasena AcAryane joyA ane tatkALa oLakhI lIdhA. tatkALa temaNe lekone tADanA karatAM aTakAvyA ane pachI badho vRttAMta sAMbhaLyo. rAjAe AcAyane pUchayuM ke, "tame mahAdevanA liMga upara caraNa zA mATe mukyA hatA ? A mahAdeva e mATe deva che ane stuti karavA cogya che." AcArye kahyuM: "rAjana mahAdeva te ananya deva che. je mahAdeva che tenI huM stuti karuM chuM, te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLe." A pramANe kahI siddhasena Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza AcAryuM kalyANa maMdira stotra racavAno AraMbha karyo. jyAre temaNe agIyAramAM lokanuM Adipada "mina kamRtacodf sUtakamAvAra A pramANe kahyuM, tyAre tatkALa pRthvI kaMpAyamAna thavA lAgI. ane agnino dhumADo nIkaLavA lAgyo. kSaNavAramAM te zivaliMganA be kaTakA thayA ane temAMthI tejano samUha cAre tarapha prasarI gaye. tema thatAM ja temAMthI dharaNendra sahita zrI pArzvanAthajInI pratimA pragaTa thaI AvI. AcAryo te stotrane saMpUrNa karI A pramANe kahyuM. "rAjanuM ahIM prathama avaMti sukamAlane loka prasiddha putra hato. tenA pitA nalinI gulma vimAnamAM gayA hatA. teo je sthAne kAtsaga karIne rahyA hatA, te sthAne teNe mahAkAla nAme loka prasiddha no prAsAda karAvI A pratimAnI pratiSThA karI hatI. keTaloka kALa gayA pachI mithyAdaSTie te pAzvanAthanA pratibiMbane AcchAdita karI te ThekANe A zivaliMganI sthApanA karI dIdhI hatI. atyAre mArI A stutinA prabhAvathI liMga phATI temAMthI A pratimA pragaTa thaI che. AcAryanA A vacana sAMbhaLI vikrama rAjAnA hadayamAM camatkAra sAthe harSa utpanna thaI Avyo. tatkALa te ja vakhate rAjAvikramane jinekta tattvanA svarUpa upara pUrNa zraddhA thaI ane tene samyakatvaratnanI prApti thaI AvI. udAra mahArAjAe tejakSaNe te pArzvanAtha prabhunI nitya pUjAnA nirvAha mATe ekaso gAma arpaNa karyA ane pote zrAvakadharma aMgIkAra karyo. AcArya siddhasena divAkare mahArAjA vikramanI AjJA mAM vanArA bIjA aDhAra rAjAone pratibaMdha karyA. AcAryanA guNonA samUhathI raMjita thayelA vikrama rAjAe AcAyane besavA mATe eka pAlakhI bheTa karI hatI. te pachI te mahAna AcAya te pAlakhImAM besI niraMtara rAjadvAramAM jatA hatA. te pachI vRddhavAdI AcAryanA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, siddhasena divAkara je kArya karavA mATe gayA hatA, te kArya siddha thaI gayuM che, paraMtu teo pramAdarUpI kAdavamAM magna thaI gayA che. rAjamAnanA pAzamAM sapaDAI gayA che, mATe mAre tyAM jaI pratibodha Apo, temane pramAdamAMthI mukta karI sanmArge doravA." AvuM vicArI vRddhavAdI guru vihAra karI ujjayinI nagarImAM AvyA. siddhasena rAjamAnanA pAzamAM sapaDAI gayA hovAthI guru pAse jaI zakyA nahIM. tethI vRddhavAdI AcArya pAlakhI upADanAra bheInuM rUpa dhAraNa karI dvAre ubhA rahyA. jyAre siddhasena sUri pAlakhImAM besI rAjabhuvana tarapha jatA hatA, tyAre vRddhavAdI sUrijIe eka bhAIne badale pote pAlakhI upADI ane vRddhapaNAne laIne teo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI Atmaprabodha maMdamaMda gatithI cAlavA lAgyA. temane maMdagatithI cAlatAM je siddhasena divAkara nIce pramANe bolyA pUfmAra rAtaH skaMdha: f dva vAdhafa !" ghaNubhArathI AjhAMta thayelA tArA skaMdhane zuM kAMI bAdhA thAya che?" A vAkacamAM bAdhati e azuddharUpa che. kAraNa ke, "bAdha dhAtu Atmane pada hovAthI tenuM kharuM rUpa "bAbate thavuM joIe. AcArya siddhasena divAkare pramAdathI tevI bhUla karI eTale gurue nIce pramANe kahyuM "na tathA vAre dho 1thA rAvata vAgha wi' jevI rIte "bAne badale tuM bAdhita evuM azuddharUpa , te mane jevuM paDe che. tevI dhane pIDA thatI nathI. A sAMbhaLI AcArya siddhasena camatkAra pAmI vicAramAM paDI gayA. tatkALa temaNe vicAryuM ke "A koNa che?' temanA jANavAmAM AvyuM ke, "A to vRkravAdI guru che." tatkALa piote pAlakhI uparathI utarI temanA caraNamAM namI paDayA. mAro aparAdha kSamA karo, kSamA kare ema kahevA lAgyA. pachI gurue siddhasenane pharIthI pratibodha pamADI saMghanI samakSa mithyAdukRta ApavApUrvaka saMghamAM lIdhA hatA. mahAnubhAva divAkara pachI cirakAla sudhI zrI vIrazAsananI prabhAvanA karI prAMte sadagatinA bhAjana banyA hatA. A pramANe AcArya kavi nAmanA AThamA prabhAvaka jANavA. evI rIte zAsananA ATha prabhAvaka kahevAya che. te pravacanI Adi ATha prabhAke jinazAsanane bhAve che. potAnA prakAzaka svabhAvavALuM je pravacana kahevAya che, tene deza, kAla, bhAva dravya tathA kSetranI yogyatA pramANe sahAya karavAthI je prakAza kare che, tethI teo prabhAvako kahevAya che. teonI kriyArUpa prabhAvanA samyakatvane nimala kare che. bIjA prakAre ATha prabhAvaka, te ATha prabhAvakane bIje prakAre paNa darzAve che. "prAsAddhi dharmawf. vAI Ayariya khavagai nemiti vijA rAyagaNa saM mayAya titthaM pabhAvaMti // 1 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 93 atizaya RgnivALA adhijJAnI, manaH pavajJAnI, Ama auSadhi pramukha labdhivAn te pahelA, bIjA dhakathI, trIjA vAdI, cAthA AcAya, pAMcamA kSaSaka-mATI AtApanA pramukha lenAra tapasvI, chaThThA nimitti, sAtamA vidyAzreSTha ane AmAM rAjavallabha tathA gaccha-samudAya vallabha arthAt mahAjanamAnya e pramANe ATha prabhAvaka bIje prakAre jANavA. samyaktvanA pAMca bhUSaNa, jinazAsanamAM eTale arihaMtanA darzanamAM kuzalaSNu, e paheluM bhUSaNa che, te samyaktvane zeAbhAve che, mATe bhUSaNa kahevAya che. tethI samyagdaSTa jIvAe tethI kuzaLatA meLavavAmAM vizeSa udyama karavA, arihaMtanA darzanane viSe kuzaLa evA puruSa dravya, kSetra, kALa ane bhAdikane anusAre aneka prakAranA upAya. yeAjI trIjA ajJAnI javAne sukhe karI pratibedha pamADe che, te viSe kamaLa nAmanA eka zrAvaka putrane pratibeAdha pamADanAra zrI guNAkarasUrinA vRttAMta prakhyAta che. khIjAee te surivaranI jema jinamatane viSe kuzaLatA karavI joIe. zrI guNAkarasUrine vRttAMta eka nagarane viSe dhana nAme zrAvaka rahetA hatA. te dhanavAn buddhimAna ane guNI hatA. tethI te mahAjana ma`DalamAM mAnya thaI paDyo hate, te dhanazeThane kamala nAme eka putra hato. te ghaNA kalAvAna ane catura hatA. paNa dha tarapha arUci dharanArA hatA. dharmanA tattva upara tene khIlakula zraddhA na hatI. pitA dhanazeTha tene ghaNu' samajAvato paNa te mAnato na hato. jyAre pitA kAMI paNa tattvanI vAta kahuM tyAre te uThIne cAlyeA jato, AthI dhanaze kaMTALI gayA hatA. eka vakhata dhanazeThanA manamAM vicAra thayA ke jo koi AtamanA pravINa AcAya Ave to mArA putrane lAbha thayA vinA rahe nahIM. A samaya daramyAna kAi AcAya mahArAja te nagaranI samIpe AvelA vanamAM same saryAM, A khabara sAMbhaLI nagaranA leAkeA vaMdanA karavA gayA, dhanazeTha paNa vaMdanA karavA AvyA. gurue dharmano upadeza ApyA. dezanA samApta thayA pachI nagarajano va`danA karI potapAtAne sthaLe gayA, dhanazeThe gurune vina`tI karI-- " svAmI ! mAro putra kamaLa dhanA vicArathI taddana ajJAta che. dhArmika tattva upara tenI zraddA thatI nathI. kRpA karI Apa pratibedha Ape ApanA jevA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI Atmapradha gItA guruno edha kadi paNa niSphaLa jato nathI. dhanonI vAta sAMbhaLI AcArya hA kahI. tatkALa zeTha ghera AvyA. putra kamaLane A pramANe kahyu-" putra, Aje eka gItA guru vanamAM padhAryA che. tAre tyAM jaI temanA vacana sAMbhaLavA' pitAnA kahevAthI kamaLa AcAyanI pAse AvyA ane namra thaI pAse beDA, AcArya tarata sAta naya yukta evA dravyaguNa paryAya vaDe bhita vicAravALI dezanA ApI. dezanA samApta thayA pachI AcArye pUchyuM, ' bhadra! atyAra sudhImAM tArA samajavAmAM kAMI Avyu." kamaLe pratyuttara Apyo. "bhagavAna, kAMIka jANyu che.' AcArye kahyuM, 'zu' jANyu' ?' kamaLa belTI, bhagavAn ! A najIka rahela eAraDInA vRkSanA bilamAMthI ma`kADA nAmanA eka sAne ATha teindri javA nIkaLI bIjA khilamAM peThA, te mArA jANavAmAM AvyuM. punaH AcArye pUchayu", "ThIka, paNa amArA kahevAmAMthI kAMI jANyu ' maLe kahyu, "nA, kAMI jANyuM nathI." kamaLanu' A vacana sAMbhaLI AcAye A ayogya che pachI mauna dharI rahyA. kamaLa uThI dhera cAlyo jANyu ke, gayo. bIje divase kamaLanA pitA AcAya ne vaMdanA karavA AvyA, AcAye kamaLanI sa` ceSTA jaNAvI pachI AcAya tyAMthI vihAra karI khIje sthAne cAlyA gayA hatAM. 6 " eka vakhate kAI khIjA AcAya te ja vanamAM AvI samAsaryAM. dhanaroDa vaMdanA karavA AvyA, pUrvanI jema peAtAnA putrane vRttAMta temanI AgaLa nivedana karyAM AcArya dhanazeThane kahyuM keH kamaLane ahIM mekalavA. ane kahevuM ke, gurunI pAse nIcI dRSTie na rahevu, gurunI sAme oyA karavuM ane guru mele temAM upayoga rAkhavA. AcArya nI sUcanA dhanazeThe kamala putrane kahI gurunI samIpe mekalyo. kamaLa gurunu' mukha joto temanI samIpe beTho. gurue pUchyuM: "bhadra! tu kAMI paNa tattva jANe che?" kamaLe kahyuM, "hA, huM... traNa tattvo jANuM chuM. mana icchita evu pahelu azana, mInu pAna ane trIjI' zayana e traNa tattvA jANuM chuM." AcAya hasIne bolyA-"Ato gAmaDIAnA vacana jevA vacano che, paraMtu je jJeya eTale jANavA yogya, heya eTale tyAga karavA yogya ane upAdeya eTale grahaNa karavA yogya hoya, temAMthI kAMI jANe che. kamaLe kahyu " emAMthI huM' kaMipaNa jANatA nathI. tame kahA tA hu zraddhAthI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 5 sAMbhaLIza. AcAye tene pratibodha pamADavA mATe be traNa ghaDI sudhI tattvanA niyarUpa dezanA ApI nivRtta thayA. pachI kamaLane puchyuM ke bhadra ! kahe have te` zu` tattva jANyu ?" alpamati kamaLa bolyA, "gurujI, me kAMI bIjI jANyu* nathI. mAtra tame belatA hatA, tyAre tamAre haiDie ekasAne ATha vAra uMcA nIceA thatA mArA jovAmAM AvyA, e meM jANyu che, te sivAya huM kAMIpaNa samajyeA nathI." kamaLanA A vacane sAMbhaLI AcAya. khedasahita belyA ke, "A te adha AgaLa ArasI thai." pachI kamaLa cAlyA gayA ane jyAre dhanazeDa vAMdavA AvyeA tyAre AcArya kamaLanI te ceSTA kahI pachI AcAya tyAMthI vihAra karI khIje sthaLe gayA, eka divase dravya, kSetra, kALa ane bhAvane anusAre parane pratibedha karavAmAM kuzaLa evA koi khIjA AcAya pAchA teja vanamAM AvyA. temanA AgamananA khabara sAMbhaLI leAko zreNibaddh va`danA karavA gayA. dhanazeTha paNa tyAM gayA. dezanA pUrNa thayA pachI dhanazeThe gurune nivedana karyu. svAmI ! mAre putra kamaLa dhArmika vicAramAM atyaMta ajJAta rahe che. pUrve ahIM padhArelA AcAryoe tene atizaya pratibaMdha ApyA, chatAM te pratibAdha pAmyA nahIM, prathama AcArya pratibodha ApatAM makADAnI gaNatrI karI ane bIjA AcAye bedha ApatAM temanA kanA hai uMcA nIcA thavAnI gaNatrI karI. tethI kaI paNa prakAre ajJAnI putrane Apa pratibodha Ape! ke jethI tene samyaktvaratnanI prApti thAya. jo mAre putra gADha ajJAnamAMthI mukta thaze teA Apane mahAn lAbha thaze. "AcArya vicAra karI jaNAvyuM, "zeTha A tamArA putranI buddhi laukikavyavahAramAM kevI che ?"" dhanazeThe kahyu, "svAmI, eka dharmavicAra vinA bIja sa khAtAmAM nipuNa che." AcAye utsAha lAvI kahyuM, "tyAre e tamArA putra subAdhya che; mATe avasare ahIM mAkalA." pachI dhanazeThe ghera AvI kamaLanI pAse AcAryanA guNAnI praza`sA karI ke, "putra, koI uttama AcAya AvelA che, te trikAladarzI che ane sarva prANI mAtranI sukha duHkhanI pravRtti jANe che, mATe tAre temane maLavu' ane pUchavuM'." tatkALa kamaLa pitAnuM vacana aMgIkAra karI AcAryanI pAse AvyA. vinayathI vaMdanA karI gurunI pAse beThA, AcArya tenA mananA abhiprAya jANavA kahyuM, 'bhadre ! A tArA hAthanA maNibaMdhamAM matsyanA mukha sahita zIghra phaLa ApanArI dhanarekhA che, kaLe vinayathI pUchyuM, "mahArAja, e rekhAnu` zuM phaLa thaze ?'' gurue ''maLa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaproAdha 96 ya saMsavaLa'' ItyAdi gAthA belI kahyu bhadra, e rekhAthI amArA jANavAmAM Ave che ke, "tArA janma zuklapakSamAM che. tArA graheA samabhAvane bhajanArA thaze." tatkALa kamaLa camatkAra pAmI potAne ghera AvyA. teNe janmapatrikA laI gurune batAvI. gurue janmapatrikAmAMthI pUrve kahelA grahAne batAvI dIdhA. ane kahyuM tArA amuka varSa vivAha thayelA che ane amuka varSe tane tAvanI pIDA thai hatI." A pramANe gurunu vacana sAMbhaLI kamaLa camatkAra pAmyA, ghera AvI pitAne jaNAvyu ke, "guru kharekhara trikALajJAnI che." te pachI kamaLa dararoja gurune vaMdanA karavA jatA, AcAya te ja nagaramAM cAturmAsa rahyA. tee haMmezAM kautuka bharelI kathAe kahI dharmapadeza ApavA lAgyA, AthI kamaLane dhanI vizeSa jANa thavA lAgI, tenA hRdayamAM Ahutadharma upara zraddhA thaI. anukrame teNe zrAvakanA khAra tratA grahaNa karyA. gurunI kRpAthI te pitA karatAM paNa vadhAre dhama para dRDhatAvALA thayA. cAturmAMsa vItyA pachI AcAya tyAMthI vihAra karI cAlyA gayA. kumAra kamaLa zrAvakadhama ne cirakALa pALI satinu pAtra thayA hatA. A uparathI samajavAnu ke, bIjAee paNa bhavya veAnA upakAra karanArU' zrI jaina zAsanane viSe kuzaLapaNu' rAkhavuM; tema karavAthI samyaktvaratna e jagatamAM niHsIma zeAbhAne dhAraNa karanArU thAya che. e pramANe jinadarzanamAM kuzaLapaNArUpa samyaktvanA pahelA bhUSaNa upara zrAvakaputra kamaLane pratibeAdha karanAra AcAryanu' dRSTAMta kahevAmAM Avyu, samyaktvanuM bIjuM bhUSaNa, samyaktvanu' bIjI bhUSaNa zrI jinazAsana prabhAvanA che. AgamAdikanA baLathI athavA jJAnanA maLathI zrI jinazAsananu vizeSa dIpakapaNu' karavuM', te jinazAsananI prabhAvanA che. pUrve ATha prabhAvakanA bhedathI te ATha prakAre kahevAmAM Avyu che. pUrve` kahelAnu' ahIM punaH je grahaNa karavAmAM AvyuM, te peAtAne ane parane upakArakArI hAine temaja tIthakara nAmakama bAMdhavAne laine tenuM prAdhAnya jaNAvavAne mATe che. tema vaLI je vacanA sadbhuta ane prakAza karanArA ane rAgadveSane dUra karanArA che, tene vAravAra grahaNa karavAmAM kAMipaNa deSa nathI; kAraNa ke, te sadbodhanI vRddhinu kAraNarUpa che. te viSe zrI umAsvAtivAcaka mahArAjAe prazamati prakaraNamAM kahyuM che, "ye tIrthakRtpraNItA, bhAvAstadanaMtaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanukIrtanaM bhavati puSTikarameva // 1 // " Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza je tIrthaMkara praNIta bhAvo che, te AMtarAhita kahelAM chatAM temanuM bahuvAra anukIna-smaraNa karavuM, te puSTine karanArUM ja thAya che....(1) humuttamaf sat, megharamANe tettinAzAyI tAtti, duzoNanuyo marthavm | 2 ." "jema auSadha ekavAra khAdhuM hoya paNa paDAne nAza karavAne pharIvAra khavAya che. tevI rIte rAgarUpI pIDAne nAza karavA mATe athanA pado ghaNIvAra kahevAmAM Ave che. - (2) "yadvadviSaghAtArthaM maMtrapadaiH napunaruktadoSo'sti / taddAmavAdanaM punarutamadamathepam | 3 jema viSano nAza karavA mATe vAraMvAra maMtranA pado bolavAmAM punarukti doSa Avato nathI. tevI rIte rAgarUpI viSane haNanArA athapado belavAmAM punaruktine doSa Avato nathI. "guracartha karma yathA, taheva DhorA punaH punaH kurute . gvaM vivA, Dhetarapi punaH punadhiyaH | rU ." jema leke potAnI AjIvikAne mATe tenuM te ja kAma vAraMvAra kare che, evI rIte vairAgyanI vArtAnA kAraNane vAraMvAra karavuM joIe." (3) samyakatvanuM trIjuM bhUSaNa samyakatvanuM trIjuM bhUSaNa tItha sevA che. tIrtha dravyathI ane bhAvathI, ema be prakAre che. temAM zatruMjayAdika dravyatIrtha che ane je zAna, dazana. cAritryanA dhAraNa karanAra ane bhavyajanonA tAraka evA sAdhu-sAvI te bhAvatItha kahevAya che. ubhaya prakAranA tIrthanI sevAne vidhipUrvaka karavAthI samyakatva bhUSaNavALuM kahevAya che. ane paraMparAe siddhirUpa phaLane ApanAruM thAya che. zrI bhagavatI sUtranA bIjA zatakanA pAMcamA uddezamAM kahevAmAM AvyuM che ke "tathA prakAranA sAdhu tathA zrAvakanI payu pAsanA karavAthI zuM phaLa prApta thAya ? tenA uttaramAM prabhue kahyuM che ke-"siddhAMtanuM zravaNa e papAsanAnuM phaLa che. zravaNanuM phaLa zrutajJAna che, zrutajJAnanuM phaLa vizeSa jJAna che. vizeSajJAnanuM phaLa pratyAkhyAna che, pratyAkhyAnanuM phaLa saMyama che. saMyamanuM phaLa anAzrava che, anAzravanuM phaLa tapa che, tapanuM phaLa dANa che, dANanuM 13 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabaMdha phaLa akiriya che, ane akiriyanuM phaLa siddhi che. zrutajJAnathI hapAdeya pramukhanuM vivecanakArI zAna thAya che. vizeSajJAnanuM phaLa pratyAkhyAna kahyuM tenuM kAraNa e che ke vizeSa jJAnavALe purUSa pApanA paccakakhANa kare che. jyAre paccakakhANa karavAmAM Ave tyAre tene saMyama prApta thAya che. aNahane artha anAzrava thAya che. saMyamavaMta purUSane anAzrava hoya che eTale navA kamane grahaNa karato nathI. jyAre anAzravane laIne te ladhukarmI thAya che, tyAre te tapasyA kare che. dANano artha vyavadAna thAya che. vyavadAna eTale karmanI nirA. tapasyAthI pUrvanA kamanI nijA thAya che. akiriya eTale yoganirodha. karmanI nirjarA thavAthI yogane nidhi thAya che. te pachI paryavasAne siddhinuM phaLa prApta thAya che. A pramANe samyaktvanA trIjA bhUSaNa tIrthasevAnuM phaLa jANI samakitavaMta purUSoe temAM pravRtti karavI. samyakatvanuM cothuM bhUpaNa. samyaktvanuM cothuM bhUSaNa sthiratA che. sthiratA eTale cittanI capalatAno abhAva. jainadharmane viSe potAnuM athavA paranuM sthiraNuM karavuM-daDha citta rAkhI rahevuM. te sthiratA kahevAya che. paratIrthIonI mahAna samRddhi jovAmAM Ave te paNa sulasAnI peThe niHprakaMpa rahevuM, jina vacana upara avicala zraddhA rAkhavI. tevA ja daDhadhama kahevAya che. je daDhadharmI puruSo hoya che, teo arihaMtanA prarupelA AgamamAM prazaMsanIya gaNAya che. te viSe AgamamAM kahyuM che ke, "cAra prakAranA puruSa hoya che. 1 priyadhama che paNa daDhadhama nathI. 2 daDhadhamI che, paNa priyadhama nathI. 3 daDhadhama che ane priyadhama che ane 4 daDhadhama nathI tema priyadhamI paNa nathI. A cAra prakAranA puruSamAM trIjo prakAra sarvottama che. ane te bhavya puruSoe grahaNa karavA gya che. sthiratA viSe sulasAne vRttAMta jabUdvIpanA bharatakSetrane viSe magadha nAme deza che. te dezanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarI che. te nagarImAM prasenajita nAme rAjA rAjya kare che. te sarva ucitakaLAmAM kuzaLa che. tene nAga nAme eka sArathi hatA. te rAjA prasenajitanA caraNakamaLanI sevAmAM sadA tatpara rahetuM hatuM. tene sulasA nAme strI hatI. te pativratA ane jainadhama upara pUrNa rAgI hatI. te guNavatI bALA sarvadA zuddha niSThAthI devabhakti ane pratibhakti karatI hatI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza eka divase nAgasArathie kaI gharamAM gRhasthane potAnA usaMgamAM putrane ramADate joye. pote aputra hovAthI tene hRdayamAM atizaya duHkha thayuM ane natamastake A pramANe manamAM kahevA lAgyo-"ahA ! huM kevo maMda bhAgyavAnuM chuM ke, mAre eka paNa putra nathI. A bhAgyavAna purUSane dhanya che ke jene hRdayane AnaMda ApanArA ghaNuM putrI che. "AvuM citavata nAgasArathi pitAne ghera AvyA. pitAnA patine Ama ciMtA karato joI satI salasAe kahyuM, "svAmInAtha ! tamArA hRdayamAM zI ciMtA utpanna thaI che? tamAruM ciMtAtura mukha joI mArA hRdayane paritApa thAya che. mATe je satya hoya te kaho." nAgasArathi maMda svarathI bolyo-"priyA, Aje eka gRhasthane meM potAnA ullaMgamAM putrane ramADato joyo, te uparathI mane putranI citA utpanna thaI AvI che. Aja sudhI mAre kAMI paNa putra thaye nathI, ethI huM mArA AtmAne durbhAgI mAnuM chuM ane atyAra sudhI eka paNa putra prApta thayo nahIM, e mArA hRdayane zalyanI jema paDe che. svAmInA AvA vacana sAMbhaLI sulatAe kahyuM svAmI, ciMtA karaze nahIM. putrane utpanna karavA mATe tame koI bIjI kanyAnuM pANi grahaNa kare. koI paNa rIte tamArA mananI ciMtA dUra karavI e mArI pharaja che." nAgasArathi bolyo-"priye! e vAta mArI AgaLa kahIza nahIM. A janmamAM mAre tuM eka ja priyA che. tArA sivAya bIjI strIne huM manathI paNa Icchato nathI. mArAmAM putra dazananI abhilASA utpanna thaI che paNa te putra tArI kukSithI utpanna thayelo ja IcchuM chuM. bIjI strIthI utpanna thayelA putrane jovAnI mArI IcchA nathI. mATe tuM satI che, tethI kaI devatAnI ArAdhanA karI tenI pAse putranuM varadAna mAga, jethI mArA manoratha siddha thAya." sulasA patinA AvA vacana sAMbhaLI bIlI,-svAminAtha! jo ApaNA karmamAM putra haze to ApaNane avazya prApta thaze. te sivAya kadi paNa putranI prApti nahIM thAya. vAMchita athanI siddhi karavAne mATe mana, vacana ane kAyAthI bIjA kaI paNa devanI ArAdhanA karIza nahIM. ApaNe to arihaMtadevanI ArAdhanA karIzuM je bhagavAna sarva ISTa siddhinA kAraNarUpa kalpavRkSa samAna che. huM sarva manarane pUranArA AyaMbila pramukha tapane AcarIza. enAthI ApaNAM kAryanI siddhi thaze. koI jAtanI ciMtA karaze nahIM." satInA A vacano sAMbhaLI nAga sArathine AzvAsana maLyuM. te pachI satI sulasA AdinAtha pramukha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI Atma prabodha sava jinezvaranI trikALa pUjA karavA lAgI ane bIjA dhArmika kAryo tathA tapasyA karavAmAM te tatpara banI gaI. keTalAka samaya pachI devalokamAM iMdrasabhAmAM sulasAnA dhArmikapaNAnI prazaMsA karavAmAM AvI. te vakhate eka mithyAtvI devatA te prazaMsA sAMbhaLI zako nahIM, tethI te sulasAnI parIkSA karavAne pRthvI upara Avyo. te sAdhuno veSa paherI sulasAnA gharamAM peThe. A vakhate sulasA pitAnA jinezvaraprabhunI pUjA karavAmAM Asakta hatI, to paNa teNIe jyAre munine ghera AvelA joyA, eTale te tatkALa beThI thaI ane atizaya bhaktipUrvaka teNe muninA caraNakamaLamAM vaMdanA karI. satIe munine vinayathI pUchayuM, mahArAja ! zuM kAraNe padhAryA che ?" kapaTI munie kahyuM, "bAi, amArI sAthe eka bIjA sAdhu che, temane eka roga thayela che. te roganuM chedana karavAne lakSapAka tela joIe che tevuM tela tamArA gharamAM haze, mATe te levA Avyo chuM" | muninA A vacano sAMbhaLatA ja satI sulasA pitAnA oraDAmAM gaI ane lakSapAka telano eka ghaDe lAvI muninI AgaLa mUko. te ghaDAnuM DhAMkaNa ughADavA mAMDyuM, teTalAmAM devanA prabhAvathI te ghaDe chuTI gayo. AthI sulasAnA hRdayamAM jarApaNa kheda thaya nahIM. te pAchI gharamAM jaIne bIje ghaDo lAvI te ghaDo upADatAM ja bhAMgI gaye. to paNa te akhinna hRdaye pAche trIjo ghaDo lAvI. te paNa prathamanI jema bhAMgI gaye. have tenA gharamAM cotho ghaDe na hato, tethI te ghaDAno aphasesa na karatAM potAnA manamAM kahevA lAgI ke, are ! huM kevI nirbhAgI? A mArUM tela glAna muninA upayogamAM AvyuM nahIM." satI sulasAne Ama citavatI jANuM. tenI uttama bhAvanA joI te deva prasanna thaI gayA. tatkALa teNe pitAnuM svarUpa pragaTa karyuM. te bolyo-"satI zrAvikA tamane dhanyavAda ghaTe che. Indra devatAnI sabhAmAM tamArI prazaMsA karI te vakhate meM alpabuddhivALAe temAM zaMkA karI. pachI tamArI parIkSA karavA huM munino veSa dhAraNa karI ahIM AvyA hate. Indra karelI prazaMsAthI paNa vadhAre tamArAmAM dharmanI sthiratA joI huM saMtuSTa thaI gayo , tethI je tamane ISTa hoya te mAMgI lyo.' satIsulasAe prasanna thaIne kahyuM, "deva! je tame mArI upara saMtuSTa thayA ho to mane putra rUpa vAMchita vara Apa." satInI A mAMgaNI uparathI te devatAe teNune batrIsa guTikAo ApI ane kahyuM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 101 ke, "tamAre A guTikAo anukrame bhakSaNa karavI tethI tamAre teTalA suMdara putra thaze. te sivAya mArA gya kAMIpaNa kArya AvI paDe te mane saMbhAraje" ATalu kahI te deva adRzya thaI gayo. pachI sulasAe vicAra karyo ke, A guTikAnuM anukrame bhakSaNa karavAthI batrIsa putro thaze, to te putronA maLa mUtra vigere azucine koNa sApha karaze? ane temanI saMbhALa zI rIte thaI zakaze. mATe A badhI guTikAo eka sAthe khAvI vadhAre sArI che, tema karavAthI batrIsa lakSaNavALe eka ja putra prApta thaze. "AvuM vicArI sulasA te batrIsa guTikAo ekI sAthe khAI gaI. pachI sulatAnI dhAraNuM pramANe banyuM nahIM. paNa devayoge teNInA udaramAM batrIsa gabhara utpanna thayA. anukrame udaranI vRddhi thavAthI satI sulasane bhAre pIDA thaI. pIDA nahIM sahana karI zakavAthI sulasAe kAyetsarga karI pelA devatAnuM smaraNa karyuM. devatA tyAM hAjara thaye ane potAnA smaraNanuM kAraNa pUchayuM. "sulanAe devanI AgaLa sava vRttAMta jaNavyo." deva bolyo. "bhadra ! ekI sAthe batrIsa guTikA khAdhI, te ghaNuM agya karyuM che. have tArA garbhamAM batrIsa bALako utpanna thayA che. teo badhA ekI sAthe avataraze ane sarakhA AyuSyavALA thaze. te sarvanuM maraNa eka ja vakhate thaze. paraMtu tuM garbhapIDAno bhaya rAkhIza nahIM. huM tane te viSe sahAya karIza." A pramANe kahI sulasAnAM garbhanI pIDA harI deva pitAne sthAne cAlyo gayo. sulasA garbhanI pIDA rahita thaI ane sukhe garbhanuM vahana karavA lAgI. samayapUrNa thaye eTale teNIe batrIsa lakSaNavALA batrIsa putrane janma Apyo. nAgArAthae moTA AraMbhathI e batrIsa putrIno janmotsava karyo. anukrame te te batrIsa putrI moTA thaI yauvanavayane pAmyA. sArathie te batrIsa kumArane rAjA zreNikanI sevAmAM rAkhyA. temanI uttama sevAthI zreNika rAjA temanI upara saMtuSTa hatA. eka divase rAjA zreNike prathamathI saMketa karI ceDArAjAnI putrI suSAne gupta rIte lAvavAnI yojanA karI. yojanA pAra pADavA caMpAnagarInI sAme chupI suraMga karAvI. suraMga mAge nAgasArathinA batrIsa putronI sAthe rathamAM besI zreNikarA nagaranA daravAjAmAM dAkhala thayA. rAjakumArI suSThAe paNa prathama citramAM joyelA magadhapati zreNikane AlekhI pitAnI nAnI bena callaNAne e vRttAMta kahyo hato. calaNa pitAnI bahenanA viyegane sahana karavA asamartha hatI, tethI te paNa rathamAM sAthe AvI. rastAmAM sujyeSTA pitAnA AbhUSaNane Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI Atma prabodha Dabo bhUlI javAthI levA pAchI gaI te samaye sulasAnA batrIsa putrIe rAjA zreNikane jaNAvyuM ke ! "svAmI ! ApaNe A zatrunA gharamAM ghaNIvAra rahevuM yogya nathI." rAjAne A vAta rucikara lAgI. tatkALa te cekSaNAne laI tyAMthI AgaLa cAlyo gayI. pAchaLathI sujyeSThA ratnAbharaNano Dabbo laI AvI. teNe zreNikane ratha joyo nahIM. potAno manoratha apUrNa rahyuM. tene manamAM lAgI AvyuM. uparAMta potAnI bena celaNAno viyoga te sahana karI zakI nahIM, AthI teNIe pokAra karyo- "hA, hA, koi celaiMNAne harI jAya che. "A pakAra rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvatAM ceDo rAjA tatkALa krodha pAmI taiyAra thaI gayo. te vakhate rAjAnI pAse rahela vairAMgika nAmane subhaTa celaNAne pAchI vALavA doDI gaye. te vegathI doDatAM zreNikanA rathanI najIka AvI pahoMcyo. teNe jorathI eka evuM bANa mAryuM ke jethI sulasAnA batrIsa putro ekI sAthe haNAI gayA. sAMkaDI suraMgamAMthI batrIsa ra kheMcavA mAMDyA. tevAmAM zreNika rAjA pitAno ratha vegathI AgaLa calAvI gayo. vaigika subhaTa pitAne manoratha siddha na thavAthI nirAza thaye sakhede sarva vRttAMta ceDA rAjAne jaNAvyuM. rAjA zreNika suSThAne badale celaNane laI pitAnI rAjadhAnI rAjagRhI nagarImAM AvI pahoMcyA. tyAM te gAMdharva vivAhanI vidhithI celaNAne para. rAjAnA mukhathI nAgasArathi ane sulatA pitAnA batrIsa putronA maraNano vRttAMta sAMbhaLI ati zekAtura thaI gayA. ane bhAre vilApa karavA lAgyA. baMne daMpatI zekanA mahAsAgaramAM magna thayelA jANI rAjA zreNIka ane abhayakumAre temane A pramANe pratibodha Apyo-"bhadra ! tame AhatadharmanA zAtA ane vivekI che. A saMsAramAM je kaMI sAkSAta bhAva dekhAya che te sarva vinAzI che. maraNa pAmavuM, e sarvone sAdhAraNa che, mATe zekano tyAga karI dharmanA sAdhanarUpa dhairyanuM avalaMbana karavuM." A pramANe pratibaMdha ApI rAjA zreNika abhayakumAra maMtrI sAthe mahelamAM gayo. baMne daMpati pUrvanA karmanA vipAkane pramANa karI zekarahita thayA ane AtadharmanA ArAdhanamAM vizeSa ujamAla thayA. eka vakhate zrI viraprabhu caMpAnagarInA udyAnamAM samosaryA. sava parSadA vaMdanA karavAne AvI. bhagavate dharmanI dezanA ApI. A vakhate daMDa, chatra, ane "bhagavA vastra dhAraNa karanAra aMbaDa nAmano eka parivrAjaka ke je Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 prathama prakAza zrI viraprabhuno uttama zrAvaka hato, te vIraprabhune namI yogya sthAne besI prabhunA mukhathI dharmadezanA sAMbhaLato hato. te prabhune vaMdanA karI A pramANe belyoH "svAmI ! hAla rAjagRhanagaramAM javAnI mArI IcchA che." prabhue vicAra karI kahyuM, "devAnupriya ! je tamAre tyAM javuM hoya to tyAM nAgasArathine ghera amArI zrAvikA sulasA che, tene madhura vANIthI dharmazuddhi sAthe sukhazAtA pUchajo." prabhunI AjJAne aMgIkAra karI aMbaDa zrAvaka labdhinA baLathI AkAzamAge rAjagRhanagarImAM Avyo. te nAga sArathinA dvAra AgaLa AvIne ubhA rahyA, te vakhate teNe pitAnA manamAM citavyuM ke, " bhagavAna vIraprabhue jene mATe kALajI rAkhelI che, evI sulasI dhamane viSe kevI daDha haze? tenI parIkSA karavI joIe. "AvuM citavI teNe tatkALa vaikriyalabdhi vaDe bIjuM rUpa karI sulasAnA gharamAM praveza karyo. gharamAM pesI prathama sulasAnI pAse bhikSA mAgI. sulasAe satpAtra sivAya bIjAne bhikSA ApavI nahIM evo niyama grahaNa karelo hato, tethI pratijJA pALavA teNe aMbaDa zrAvakane pitAnA hAthe bhikSA ApI nahIM. aMbaDa tyAMthI pAchA pharyo ane nagaranI bahAra pUrvamAM jaI brahmAnuM svarUpa vikavyuM. cAra mukha ane cAra bhujAo dhAraNa karI. aMga upara brahmasUtra ane kaMThamAM rudramALA Aropita karI te sAvitrI sAthe haMsanA vAhana upara beTho hato. te raktavarNa brahmA banI cAre mukhe cAra vedono vini karavA lAgyo. A brahmAnA pratyakSa darzana karavAne rAjagRhInagarInA hajAro leke AvavA lAgyA. keTalAka tenI bhakti karavA, keTalAka kautuka jevA ane keTalAka mananI IcchA pUrI karavA te sthaLe ekaThA thavA lAgyA. A vArtA satI sulatAnA sAMbhaLavAmAM AvI to paNa samyakatvane viSe daDha niyamavALI te ramaNa kapaTI brahmAnI pAse gai nahIM. jyAre sulasA vaMdana karavA AvI nahIM eTale aMbaDa zrAvake bIje divase dakSiNa dizAmAM viSNunuM svarUpa dhAraNa karyuM. garUDa upara Asana karyuM, pILA vastro dhAraNa karyA, cAre bhujAmAM zaMkha, cakra, gadA ane zArga dhanuSya rAkhyA, sAthe lakSmI tathA bIjI gopAMganAo sahita lIlA pradarzita karI. tenA darzana karavA aneka leke doDI gayA. paNa mithyAvIonA paricayathI bhaya pAmatI te zuddha zrAvikA te sthAne gaI nahIM. jyAre sulasA viSNunA svarUpathI lalacANuM nahIM eTale aMbaDe trIje divase pazcima dizAmAM zaMkaranuM rUpa vikavyuM. te mahAdeva vAghanA camane dhAraNa karI vRSabhanA vAhana upara beThA hatA. traNa netrI ane mastaka Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI Atma pramAdha upara caMdra dhAraNa karyAM, jaTAmAM gaMgA, gajacama nA vastro, zarIre bhasma, eka hAthamAM trizULa, khIjA hAthamAM khappara, gaLAmAM rUDhamALa ane kheALAmAM pAvatI dhAraNa karelA hatA. te zakararUpe lokeAne kahetA ke, A jagannA sarva prANIonA saMhAra karanAra hu` chuM. mArA jevI keAInAmAM zakti nathI ane mArA sivAya kAI paramezvara ja nathI. nagaranA leAkeA tenA darzana karavAne javA lAgyA paNa samyaktvathI vibhUSita evI sulasA tyAM gaI nahIM. te pAtanA dhama viSe dRDhatA grahaNa karIne besI rahI. aMkhaDa zrAvake jANyu ke, sulasA peAtAnA dharmamAM dRDha rahI che. pachI ceAthe divase teNe uttara dizAmAM samavasaraNanI racanA karI. ATha prAtihAya sahita jinendranu rUpa dhAraNa karI temAM te virAjIta thayA. A vArtA sAMbhaLI ghaNA lAkA tene vaMdana karavA gayA. ane nagaranA leAkeAne Ahata dhama nA upadeza ApavA mAMDayA, tathApi dharmane viSe dRDhatAvALI mulasA te sthaLe gaI nahIM. A vAta aMkhaDanA jANavAmAM AvatAM teNe sulasAnA manane kSeAbha pamADavA mATe eka purUSane teNInA dhera mAkalyA. te purUSe sulasAnA ghera AvI A pramANe kahyuM : "bhadre ! A nagarInI bahAra zrI arihaMta bhagavAn sameAsaryAM che. temane vaMdanA karavAne mATe tame kema jatA nathI ?" sulasA beAlIH "he mahAbhAga ! hAla A pRthvIne viSe zrIvIra bhagavAn sivAya bIjA kAI tIthaMkara vidyamAna nathI, ane zrI vIrabhagavAn tA hAla bIjA deza tarapha vicare che, te ekadama ahIM zI rIte Ave ? kAipaNa rIte vIraprabhune ahIM AvavAnA sa'bhava nathI. "sulasAnA A vacana sAMbhaLI te purUSe kahyuM: "are bhALI strI ! AtA paccIzamA tItha kara che; teo hamaNAM ja utpanna thayelA che, mATe tame temanI pAse jaI kema vaMdanA karatA nathI?' sulasAe AkSepa karIne kahyuM: "bhadra! e vAta taddana aTita che, A jagatane viSe paccIzamA tI-kara kriSaNa thatA ja nathI. mane teA A kAI mAyAvI purUSa lAge che, kapaTa ADaMbarathI bhALA lAkAne Thage che. tevA dhRtanI pAse mAre zA mATe javu joIe ? " sulasAnA A vacana sAMbhaLI te purUSe vicAra karI kahyu, "bhadra ! tamAre evI zakA zA mATe lAvavI joIe. e dhUta hoya ke kapaTI hAya paNa jainazAsananI unnatine teA karanArA che, game te rIte zAsananI unnati thatI hAya, temAM doSa jovAnA nathI." sulasA jarA nAkhuza thaIne bAlI "bhadra ! AvI vAta kahevA uparathI mane lAge che ke, tu paNa bhALA (mUkha') mANasa che, jo tuM jJAna Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 prathama prakAza vaDe vicAra karIza tA mAlUma paDaze ke asadda vyavahArathI zAsananI unnati thatI nathI paNa ulaTI leAkeAmAM hAMsI thAya che, " sulasAnA AvAM daDhatA bharelA vacane sAMbhaLI te puruSa tyAMthI cAlI nIkaLyA ane abaDanI AgaLa AvI teNe te sava vRttAMta nivedana karyA. te uparathI aMDe peAtAnA hRdayamAM vicAra karyA ke, " vIra prabhue sabhA samakSa je sulasAne dharmalAbha pUchAvyA, ane teNInI sa'bhAvanA karI te sarva rIte briTana che. te vakhate nIce pramANe be padya bAlyA hatA. mayA vyAmohitaM vizvaM vizvaM na sulasA punaH / tamasA grasyate ete na pradIpa zikhA punaH // 1 // tathAmuSya maneAruddhaM, tripulai rahatAM guNaiH sthAtu miSTe mayA tatra mahimA nahi mAdRzAm || 2 || '' " meM badhA vizvane mAhita karyuM, paNa sulasAne mAhita karI nahIM. aMdhakAra lokAne grase che paNa te divAnI zikhAne grasI zakatu nathI. (1) A sulasAnuM mana arihaMtAnA vizALa guNAthI evu` rUdhAi gayu` che ke jemAM mArA jevAonA mahimA rahI zake evA avakAza rahyo nathI. (2) A po kahI a`baDa zrAvake vicAyu* ke, " sulasAne me ghaNI rIte calAyamAna karI chatAM paNa te calita thai nahIM tenI dRDhatAne pUrNa dhanyavAda ghaTe che." Avu' vicArI abaDa zrAvake potAnuM mAyArUpa pheravI svAbhAvika rUpa dhAraNa karyuM, hRdayamAM prasanna thaI sulasAnA gharamAM AvyeA. satI sulasA tene mULarUpa dhArI joi beThI thaI ane tene eka sAdharma badhu tarIke mAna ApI A pramANe belI-he traNa jagatanA svAmI zrI vIra prabhunA zrAvaka, tame kuzaLa che !" ema sukhazAtA pUchI tenA caraNanu prakSAlana karI potAnA gRha caityanu` vadana karAvyuM. abaDa zrAvaka paNa vidhipUrvaka caityavaMdana karI sulasA pratye. bAlyA : hai, mahAsatI! A bharatakSetrane viSe tame eka ja dharmane viSe daDhatAvALA ane puNyavAna che; kAraNa ke, zrI vIra prabhue mAre mukhe tamAne dharma lAbha kahevarAvyA che. 66 14 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atma prabodha aMbaDanA mukhathI A vAta sAMbhaLI sulasAne atizaya AnaMda thaze. ane je dizAmAM prabhu vihAra karatA hatA, te dizA tarapha aMjali jeDI, prabhune hRdayamAM dhAraNa karI uttama vANIthI prabhunI stuti karI. teNune Azaya jANavAne mATe aMbA A pramANe belyo-"mahAsatI ! A nagaranI bahAra hamaNuM brahmA, viSNu, ane zaMkara pratyakSa AvyA hatA, temanA darzana karavAne tame gayA hatA ke kema ? sulasA bolI "deva ! je purUSo jainadharmamAM anurakta thayA hoya, teo rAgadveSarUpa zatruone jItanAra, bhavya ne upakAra karanArA, sarvajJa atizaya saMpanna ane pitAnA tejathI sUryane paNa parAjita karanAra evA devAdhideva zrI mahAvIra prabhune mUkI rAga, dveSa tathA mAhathI parAbhava pAmelA, niraMtara strI sevAmAM tatpara rahenArA, vadha, baMdhana vagere kriyAne AcaranArA, Atmadharmane nahIM jANanArA ane sUryanI AgaLa khadyota jevA devAne jevA kema utsAha kare? arthAt na ja kare. koI puruSe parama AlhAda ApanArA amRtanuM pAna karyuM hoya tene khAruM pANI pIvAnI icchA kema thAya ? kadipaNa na thAya, jeNe hIrA, mANeka tathA ratnono vepAra karyo hoya tene kAcanA kaTakAno vepAra karavo kema ruce ? he devatA, tame jinezvaranA kahelA bhAvane jANe che, ane temaNe prarUpelA dharmane viSe rakta che, chatAM mane A prazna kema karo cho ?' sulatAnA A vacano sAMbhaLI aMbaDa atyaMta prasanna thaI gayo. teNe sulasAnI dhama uparanI sthiratAnI prazaMsA karI. pachI teNe brahmA, viSNu, vagerenA svarUpane dhAraNa karavAno sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pachI tene mithyAdukRta kahI te gaye. pachI aMbaDane zrI viraprabhu pAse grahaNa karyA che bAra vrata jemaNe evA sAtase zive thayA hatA. te aMbaDanA ziSyo kAMpilapurathI vihAra karI purimALapura jatA hatA. mArge jatA teo tRpAthI AkuLavyAkuLa thaI gayA. tevAmAM gaMgA nAmanI eka moTI nadI AvI paNa koI jaLa ApanAra tyAM na hatuM. teo sarve adattAdAnathI virakta hatA. eTale teo paraspara A pramANe kahevA lAgyA. he devAnupriye ! ApaNA sAtasamAMthI koI eka pitAnA vratano bhaMga karIne je jalapAna karAve te bAkInA badhAnA vratanuM rakSaNa thAya. to paNa koi vratano bhaMga karavA taiyAra thayuM nahIM. pachI te e te sthaLe anazana vrata grahaNa karyuM. hRdayamAM zrI mahAvIra prabhunuM dayAna karatAM ane pitAnA guru aMbaDane namana karatAM teo samAdhimaraNathI kALa karI pAMcamA devalokane prApta thayA hatA. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 107 aMbaDa zrAvaka mULa parivrAjaka hato, paNa te Ahata dharmane prApta karyA pachI sthaLa hiMsAno tyAga karato, nadI vagere jaLAzayomAM kIDA na kare, nATaka tathA vikathAdika anarthadaMDa nahIM Acarato, tuM bI, lAkaDAM ke mATInAM pAtro vajI bIjA pAtra nahIM svIkArato, gaMgAnI mRttikA sivAya bIjI vastuothI vilepana na karate, kaMdamULanuM bhakSaNa cheDI deto, AdhArmika AhArano parihAra karato, mAtra mudrA alaMkArane dhAraNa karato, kASAya vone paherato, jaLane gaLI pAna karate. adha ADhaka pramANa jaLathI snAna karato ane zrI jinapraNIta dharma viSe buddhi rAkhato. potAnA jIvanane saphaLa karato hato. chevaTe cha mAsanuM anazana grahaNa karI aMbaDa zrAvaka samAdhithI mRtyu pAmI pAMcamA devakane prApta thayo hato. te devalokamAM divya bhaMga bhegavI anukrame manuSya bhava pAmI cAritranI ArAdhanA karI mokSapadane pAmaze. satI sulasAe hRdayamAM dharmanI sthiratA dhAraNa karI, samyakatvane uttama prakAre dIpAvI tIrthakara nAma kama upArjana karyuM hatuM. te mahAsatI A bharatakSetrane viSe AvatI vIzImAM zrI nirmama nAme paMdaramAM tIrthakara thaze. Ama bIjA bhavya jIvoe pitAnuM samyakatvaratna dIpAvavA dharma upara sthiratA karavA sarvadA prayatna karo. jethI A traNa jagatanA zikhara upara rahelA mekSapadanI prApti avazya thaze. evI rIte samyakatvanI sthiratA upara sulasAno vRttAMta kahevAmAM AvyA. samyaktvanuM pAMcamuM bhUSaNa bhakti. pravacanane vinaya karavo-vaiyAvacca karavI-te bhakti kahevAya che. e sAcA bhAve karavAthI samyakatvane zobhAve che, mATe te samyakatvanuM bhUSaNa kahevAya che. tenAthI anukrame mAnuSI tathA devI saMpatti prApta thAya che ane pariNAme te mokSane Ape che. te upara zrIbAhu tathA subAhu Adina daSTAMta prakhyAta che. zrIbAhu sAdhue ullasita bhAvathI pitAnA guru Adi pAMca sAdhuone AhAra lAvI ApI temaja bIjI vaiyAvacca karI uttama prakAranI bhakti karI batAvI hatI. tenAthI teNe bhogyakama upArjana karyuM hatuM. subAhumunie temanI vaiyAvaca-bhakti karI atizaya bhujabaLa upArjana karyuM hatuM. baMne munioe pUrvokta prakAre bhakti karatA samyakatvane sArI rIte zobhAvyuM 1. eka jAtanuM mApa. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI Atma prabodha hatuM. te bhaktinA prabhAvathI uttama puNya saMpAdana karI teo devalokamAM gayA ane tyAM divya sukhane anubhava laI baMne zrI RSabhadeva prabhunA putrarUpe avataryA. pahelA je bahumunino jIva hato te bharata cakravartI thaze ane subAhuno jIva baLavAna bAhubalI thaye. baMne nirUpama evA manuSya sukhane prApta karI chevaTe mokSanA parama sukhanA bhetA thayA. te viSe vistArathI jANavuM hoya te anya graMthethI jANI levuM. e pramANe pravacananI bhaktinuM phaLa moTuM che, ema mAnI bhavya jIvoe vizeSa udyama karavo-Ama sabhyatvane dIpAvanArA pAMca AbhUSaNa kahevAmAM AvyA. samyakatvanAM pAMca lakSaNo. (1) upazama, (2) saMvega, (3) nirveda, (4) anukaMpA, (5) AstikatAe samyanAM pAMca lakSaNe kahelAM che. (1) upazama-moTo aparAdha karanArA mANasa upara paNa kepa na karavo, te upazama kahevAya che. te upazama koI prANane kaSAyanI pariNatinA kaTa phaLa javAthI thAya che ane koIne svAbhAvika rIte thAya che. arthAtu aparAdhI mANasanuM paNa pratikULa citavavuM nahIM te upazama kahevAya che. A upazamathI potAnAmAM prApta thayelA samyakatvanI oLakha thAya che tethI vivekI purUSoe e upazamabhAvane savadA dhAraNa karavo. upazamabhAva eTalo badho upayogI che ke te sarva kAryone sahelAIthI sAdhe che. krodhanA udayathI kadi kArya naSTa thaI gayuM hoya, paNa te upazamathI punaH prApta thAya che, te viSe zAstramAM A pramANe kaheluM che. "oLa 2 dAravivuM. 3gii varuM nALa | mAre ja siTI, 3vasama kuttA puLa RtuM ? " zrI damasAra munie krodha karIne utpanna thatuM kevaLajJAna gumAvyuM hatuM, paNa upazamabhAvathI pAchuM te jJAna prApta karyuM hatuM. te kathA A pramANe che. damasAra rAjarSinI kathA. A jambudvIpamAM AvelA bharatakSetranI aMdara kRtAMgalA nAme nagarI che. temAM siharatha nAme eka rAjA thayo hato. tene sunaMdA nAme rANI hatI. te rASTranA udarathI damasAra nAme eka kumAra thayA hatA. te ghaNoja buddhimAna Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 109 hato. te mALavayamAMja beAMtera kaLAmAM pravINa banI gayA; tethI te tenA pitAne hRdayanA Ana`dane upajAvato hatA, anukrame kramasAra cauvana vayane prApta thayo. pitAe tene ghaNI ja rAjakanyAe sAthe paraNAvI yuvarAja pada upara nImI dIdhA. rAjakumAra damasAra pachI sukhe kALa nigamana karato hato. eka divase te nagaranI samIpe bhagavAna mahAvIrasvAmI samAsaryAM, devatAoe AvI temanu samavasaraNa karyu, padA vadana karavAne AvI. A vakhate rAjA siMharatha peAtAnA kumAranI sAthe sAravAra temane vadanA karavAne AvyA che cAmara vagere rAjacahnone dUra mUkI rAjA prabhunI samIpe AvyA prabhune traNa pradakSiNA karI utkRSTa bhakti sAthe vidhipUrvaka vadanA karI yogya sthAne beThA. pachI prabhue manuSya tathA devatAnI padAmAM uttama prakAranI dha dezanA ApI. padA dhanI dezanA sAMbhaLI pAtapeAtAne sthAne cAlI gaI. te vakhate damasArakumAre bhagavaMtane pradakSiNA karI vinayapUrvaka A pramANe kahyuM " svAmI, Ape sava viratirUpa dharmane je upadeza ApyA, te mane che; mATe huM ApanI pAse dIkSA laiza. paNa je mArA mAtApitA AjJA Apaze te ja huM dIkSA laiza." 66 66 prabhue ga'bhIra svarathI kahyuM, " devAnupriya ! jema sukha upaje tema kare; paNa pratibaMdha karo| nahIM, " prabhunA A vacana sAMbhaLI masArakumAra ghera Avyo ane teNe mAtApitAne A pramANe kahyu, " pUjya mAtApitA ! Aje me... zrI vIraprabhune bhaktithI vAMdhA che temanA upadeza mane rucikara lAgyo che. jo AjJA Ape to huM prabhunI pAse cAritra levAnI IcchA rAkhu. chu, kumAranAM A vacana sAMbhaLI mAtApitAe kahyu, vatsatu.... hajI bALaka che. te. bhAgyakane bhAgavelA nathI, tethI tArAthI cAritra pALI zakAya nahIM saMyamamA` pALavA ghaNA ja muzkela che, tIkSNa taravAranI dhAra upara cAlavA jevA che. tAruM zarIra ghaNu ja sukomaLa che, tethI tArAthI muninA pariSahA sahana thaI zakaze nahIM; mATe A sa`sAranA sukha bhAgavyA pachI yAgya vaye cAritra leje, " mAtApitAnA A vacano sAMbhaLI kramasArakumAra namratAthI belyo" pUjya mAtApitA ! tamAe je sacamanI duSkaratA batAvI te yathArtha che, paraMtu duSkaratA kAcara purUSone lAge che, dhIra puruSone lAgatI nathI. dhamavIra purUSo sacamanI game tevI muzkelI hoya te paNa tene sAdhya karavAne samartha thaI zake che, tene mATe kahyu che ke, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI Atma prabaMdha "tA tuMgo merugiri, mayaraharo hoi taavduttaaro| tA visamA kajagai, jAva na dhIrA pavajaMti // 1 // " jyAM sudhI dhIra purUSa pratrAjita thayA nathI, tyAM sudhI temane merUpavata uMce lAge che, samudra dustara lAge che, ane kAryanI gati viSama lAge che."-(1) "he pUjya mAtApitA ! AthI huM saMyama grahaNa karavAne hiMmata dharuM chuM. mane saMpUrNa vairAgya prApta thayela che. pUrve meM anaMtIvAra saMsAranA nisAra sukha bhogavelA che, tevA asAra sukhane viSe have mArI icchA nathI. saMsAranI Adhi tarapha mane saMpUrNa tiraskAra che tethI tame mane avilaMbe AjJA Apo jethI huM saMyamane aMgIkAra karuM." damasAra kumArane saMyamane viSe Avo bhAva joI temaja daDha nizcaya jANuM mAtApitAe tene saMyama levAnI AjJA ApI. pachI temaNe potAnA kumArano dIkSAsava karyo. pavitra vRttivALA dama sAre vardhamAna pariNAmathI zrI vIraprabhu pAse AnaMdapUrvaka dIkSA lIdhI. pachI tenA mAtA pitA parivAra sahita pitAne sthAne cAlyA gayA hatA. rAjarSi daramasAra te pachI cAritradharmane yathArtha rIte pALavA lAgyA. chaTha aThama vagere tapasyA karI temaNe kama nirjarA karavA mAMDI. eka divase mahAnubhAva damasAra munie zrI vIra prabhunI pAse e abhigraha grahaNa karyo ke, he bhagavAna, huM jAvajIva sudhI mA khamaNa tapa aMgIkAra karIne vicarIza." vIraprabhue kahyuM, "devAnupriya jema tamane sukha upaje tema kare" pachI rAjarSi damasara munie mahA tapane AcaravA lAgyA. ghaNA mAsa sudhI e tapasyA karavAthI temanuM zarIra zuSka thaI gayuM. mAtra zarIramAM hADapiMjara raheluM che. A vakhate bhagavAn mahAvIra prabhu caMpAnagarImAM samosaryA hatA. mahAtmA dama sAramuni temanI pAse AvI caDayA. eka samaye te rAjarSi mA khamaNanA pAraNAne divase pahelI pirasIe svAdhyAya dadhyAna karI bIjI pArasIe dhyAna karatAM temanA manamAM evo vicAra utpanna thayo ke, Aje vIraprabhune evo prazna karo ke, huM bhavya chuM ke abhavya chuM. carama chuM ke acarama chuM. mane kevaLajJAna thaze ke nahIM thAya? "Avo vicAra karI teo jyAM vIraprabhu virAjamAna hatA, tyAM AvI temane traNa pradakSiNA AvI vaMdanA karI AgaLa beThA. tevAmAM trikALadarzI vIraprabhue kahyuM, "damasAra muni, Aje Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 111 dhyAna karatAM tamAe mane pUchavAne mATe evA adhyavasAya karyAM hatA ke, hu' bhavya chuM ke abhavya, hu... carama chu ke acarama ane mane kevaLajJAna thaze ke nahIM ? A vAta satya che ? prabhunA A vacane sAMbhaLI damasAra munie kahyu svAmI, e vAta satya che." pachI prabhue kahyuM, "rAjarSi, tu* abhavya nathI paNa bhavya che, tuM acarama zarIrI nathI, paNa carama zarIrI che. tane prathama praharanI aMdara kevaLajJAna udaya AvyuM hatu. paNa kaSAyanA udayathI temAM vilaMba thayA che, ane haju vila`ma paNa thaze." A vakhate damasAra muni beAlyA"bhagavAn havethI huM sarvathA kaSAyaneA tyAga karIza, te pachI trIjI perisImAM te rAjarSi prabhunI AjJA laI mAsakhamaNane pAraNe bhikSA levA mATe nIkaLyA. te vakhate te iryAsamiti pALI cAlatA hatA. cAlatA cAlatA te cAnagarInA mAga mAM AvyA. te vakhate sUrya mastaka upara tape che. grISmaRRtunA sakhta tApathI tapelI retI agninI javALA samAna dhakhatI hatI, te upara mUkavAmAM AvatA caraNamAM mahApIDA thatI hatI. tApanI pIDAthI AkuLavyAkuLa thayelA munie peAtAnA manamAM ciMtavyu ke, " A grISmaRRtune tApa Ne duHsahu che, mATe kAi jANItA mANasane capAnagarInA rastA pUchuM, eTalAmAM koi mithyAdaSTi puruSa te mAge pasAra thatA jovAmAM ALye, te munine sanmukha AvatA joI pelA mithyAdaSTi purUSanA manamAM AvyuM ke A te apazukana thayA. AvuM ciMtavI te nagarane daravAje UbhA rahyo. tyAre munie te mithyAdaSTine pUchyu'-" bhadra, A nagaramAM kaye mAge javAya che ! '' te mithyAtvIe vicAyu ke, 'A muni mane apazukanarUpa thayela che, tethI tene bhUlA pADI du:khI karu'' Avu... ciMtavI teNe sAdhune kahyu, mahArAja je rastA dekhAya che, te raste cAle eTale nagaramAM javAze ane jyAM vastIvALA ghara haze te sthaLe AvI paheoMcAze.' muni teNe batAvela mArge cAlyA, te mA` eTale badhA viSama hatA ke muni temAM eka DagaluM paNa bharI zakacA nahIM. DagalAM bharatA tene bhAre pIDA thaI AvI. te mAge gharAne pachavADAne mArga levAmAM AvyA, kAipaNa mANasa temane sAme maLyA nahIM. AthI te rAjapinA manamAM krodha kaSAyanA udaya thai AvyA. tatkALa temaNe peAtAnA manamAM ciMtavyuM,-"ahA ! A nagaranA leAkA duSTa che. kAI pApIe mane naThArA mA ghaNA ja duHkhI thayA. evA duSTa purUSA zikSA ApavAne kahyu' che ke, 46 atAvyA, tethI hu yeAgya che, tene mATe Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI Atma prabodha mRdurva mRgu RA, dinag a | maH kSiLoti vAchani, kumAni sunojIta '' || 2 komaLa vastunI aMdara kamaLatA ane kaThina vastunI aMdara kaThinatA vakhANavA che. jemake bhamare kaSTane Thole che. ane puSone Tholato nathI-(1). tethI A gAmanA duSTa lokone hu kaSTamAM pADIza. A pramANe vicArI te munie kopathI AkuLa-vyAkuLa thaI koI chAyAvALA pradezamAM UbhA rahI utthAnakRta gaNavAno prAraMbha karyo, je je utthAnazratamAM udvegane utpanna karanArA sUtro rahelA che te sUtronA prabhAvathI je deza, nagara ke gAma sukhe vasavA cogya hoya te duHkhe vasavA yogya thaI jAya che, rAjarSi dama sAramunie te sUtrane gaNavAno AraMbha karyo. jema jema te muni tene gaNavA lAgyA tema tema caMpAnagarInI aMdara aneka prakAranA akasmAto thavA lAgyA. nagaranA sava loko bhayabhIta thaI gayA. ane zAkAkula thaI potapotAno dhana dhAnyAdikane tyAga karI. mAtra jIvita laI daze dizAomAM nAsavA lAgyA. jyAre prajA nAsavA lAgI eTale rAjA paNa potAnA samRddhimAna mahelane tyAga karI nAsI gaye. sarvanagara zunya thaI gayuM. A vakhate nagarano Avo dekhAva joI ane lokone kaSTa pAmatA joine te munanA hRdayamAM pazcAttApa thavA lAgyo. tatkALa teo te sUtranI gaNanA karavAthI nivRtta thaI gayA. temaNe potAnA manamAM citavyuM "are ! A meM zuM karyuM ? meM kAraNa vagara A lokone duHkhI karyA. savAnuM vacana a yathA hAya nahIM. vIraprabhue mane kahyuM ke, kaSAyanA udayathI tuM kevaLajJAnane hArI garyo che. e vIranuM vacana yathArtha thayuM che, A pramANe citavI ati karUNArasamAM magna thayelA munie sarva lokone sthira karavA mATe samutthAna zratane gaNavA mAMDayuM. e zrutanA sUtrone gaNavAthI deza, nagara ke gAma suvAsita thAya che. temaNe AlhAda ApanArA te strInuM parAvartana jema jema karavA mAMDyuM, tema tema sarva pramudita thatAM nagaramAM pAchA AvavA lAgyA, rAjA paNa saharSa thaI pitAnA darabAramAM Avyo, sarvanagara nirbhaya thaI gayuM. ane sarva loko svastha thaI gayA. pachI damasAra muni tapathI kRza thaI utkRSTa evA zamarasamAM magna thatA te nagaramAMthI AhAra pAchuM lIdhA vagara pAchA vaLyA ane vinaya sahita Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 113 prabhunI pAse AvyA. rAjarSi daramasAramunine joI vIraprabhu belyA, "rAjarSi ! caMpAnagarImAM bhikSAne arthe jatAM koI mithyASTinA vacanathI koI pAmI pachI krodhathI zAMta thaI tuM ahIM Avele che e vAta yathArtha che?" munie kahyuM, hA, e vAta yathArtha che. prabhu bolyA- "muni, je kaI sAdhu athavA sAvI kaSAyane vahana kare che, te A saMsArane dIrdha kare che ane je upazamabhAvane dhAraNa kare che teno saMsAra alpa thaI jAya che. prabhunA A vacano sAMbhaLI dama sAramunie kahyuM- "bhagavAna ! kRpA karI mane upazamanuM sArabhUta prAyazcitta Ape. pachI prabhue tapa karavArUpa prAyazcitta ApyuM. pachI te maharSie prabhunI pAse abhigraha lIdho ke, "svAmI ! jyAre mane kevaLajJAna thaze tyAre huM AhArane grahaNa karIza" A abhigraha dhAraNa karI te mahAtmA dama sAramuni tapa tathA saMcamathI potAnA AtmAne bhAvatA vicaravA lAgyA. pramAdathI utpanna thayelA doSane niMdatA ane zubha adhyavasAyane dhAraNa karatA te maharSine te pachI sAtame divase kevaLajJAna utpanna thaI AvyuM. devatAoe AvI temanA kevaLajJAnano mahotsava karyo. maharSi damasAra kevalI bhavya jIvone pratibaMdha ApI bAravarSa sudhI kevalaparyAya pALI aMte anazana karI mokSapadane pAmyA hatA. A pramANe upazamabhAva upara damasAramuninuM subodhaka dRSTAMta che. evI rIte bIjA paNa samyakatvadhArI chae sarva AtyaMtara topane nivAravA mATe ane potAnA tathA paranA upakAra karanArA upazamarasane viSe magna thavuM ke, jethI paramAnaMdanA sukhanI zreNuM ullasita thAya che e upazama nAmanuM prathama lakSaNa kahevAmAM AvyuM. saMvega nAmanuM bIjuM lakSaNa atizaya zreSTha evA deva tathA manuSyanA sukhano abhilASa rAkhavA, e saMvega nAmanuM samyaktvanuM bIju lakSaNa kahevAya che. samyagadAjhe purUpa indra tathA cakravartInA manohara sukhane paNa anitya ane duHkhAnubaMdhI mAne che ane zAzvatanitya AnaMdanA svarUpavALA mokSa-sukhane ja vAMche che. e samyakatvanuM bIjuM saMvegalakSaNa kahevAmAM AvyuM. samyakatvanuM trIjuM lakSaNa nirveda. nArakI tathA tiyaca Adi sAMsArika duHkhathI kaMTALI javuM. te nirveda nAme samyaktvanuM trIjuM lakSaNa kahevAya che. samyagdaSTi prANIo jemAM janma1. kodha-kaSAya. 15 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI Atma prame dha maraNAdi gahana du:kha rahelu che evA A sa`sArarUpa baMdIkhAnAmAMka rUpI peAlIsA aneka prakAranI kadanA kare che, tene pratikAra karavAne asamartha ane mamatvathI rahita evA prANI duHkhe karI sa`sAra upara virakta thaI jAya che. evI rIte bIju saMvega ane trIjI niveda e ubhaya lakSaNA mekSapadane ApanAra hAvAthI samyagdaSTi purUSAe dRDhaprahArInI jema tenA savathA Azraya karavA, prahArInuM dRSTAMta, mAka dAnagarIne viSe subhadra nAme eka zeTha rahetA hatA. tene ' datta' nAme eka putra hatA. datta khALavayamAMthI ja unmatta jevA hatA, te khIjA bALakAnI upara daDha prahAra karatA tethI leAkeAmAM te dRDhaprahArInA nAmathI ALakhAtA hatA. dattanA taphAnathI leke tenA pitA subhadrane ThapakA ApavA AvatA hatA. subhadra peAtAnA unmatta chekarAne ghaNI rIte vAratA te paNa te ucchva khala chekA raMjADa chADatA nahIM. huMmezA nAnA bALakonI upara prahAra karyA karatA hatA. dRDhaprahArInA AvA naThArA vanathI kaMTALI lokoe rAjAnI pAse pharIyAda karI. rAjAe hukama karyA eTale subhadra zeThe dattane peAtAnA gharamAMthI kADhI muko, datta ghara choDIne cAlyA gayA, tenA svabhAva atizaya krUra hAvAthI kAI ThekANe te nivAsane pAmI zako nahIM. te pharatA pharatA kAi cAra leAkeAnI pallImAM gayA. tyAM sa`sanA deApathI dUSita thaI te cAra banI gayA. eka vakhate kAI daridrI brAhmaNanA gharamAM te cArI karavA peThA. tevAmAM tenA AMgaNAmAM rahelI gAya peAtAnA zIMgaDAthI tene mAravA sanmukha gheADI AvI. dhAtakI dRDhaprahArIe potAnA hAthamAM rahelI talavArathI te gAyane mArI nAMkhI. te vakhate gharamAM sUtelA brAhmaNa hAthamAM lAkaDI laI tenI sAme AvyA, dRDhaprahArIe tene paNa talavArathI mArI nAMkhyuM. te vakhate te brAhmaNanI sagarbhA strI pAkAra karavA lAgI. ghAtakI cAre teNIne paNa ThAra mArI nAMkhI te vakhate teNInA udaramAMthI garbha bahAra nIkaLI taraphaDavA lAgyo. tene jotAM ja te dRDhaprahArInA hRdayamAM koI zubhaka`ne udaya thaI AvatAM tatkALa vairAgya utpanna thai Avyo. te ghAtakI cAre peAtAnA manamAM A pramANe ciMtavyu, ahA ! zuM meM pApIe Avu' dhAra pApa karyuM' ? mArA manuSyajanmane dhikkAra che ke je janma AvA pApanA samUhane karanAra thaI paDayuM." AvuM ciMtavI teNe paMcamuSTi leca karI cAritranA agIkAra karyA ane evA abhigraha dhAraNa karyo ke, jyAM sudhI mane A karelA pApanuM smaraNa thaI Ave tyAM sudhI mAre annapANI grahaNa karavA nahIM, 66 AvA abhigraha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 115 grahaNa karI te dRDhaprahArI muni te nagaranI pUrva dizAne daravAje kAyAtsaga dhyAne rahyA hatA. te munine evI sthitimAM joi nagaranA mRkha loko tenI upara dhULa tathA paththaranI vRSTi karavA lAgyA; to paNa te jJAnI muni kSamAguNane dhAraNa karI rahetA hatA. temanA vazIbhUta thayelA cittanI aMdara kAI paNa AtanA kSeAbha thatA na hatA. tevI rIte dADha mAsa sudhI rahetAM tene peAtAnA pApanuM vismaraNa taddana na thayu, tyAre te bIje daravAje jaI kAryotsarga yAne rahyA, tyAM paNa temane tevI ja rIte banyuM hatuM. tevI rIte te cAre daravAje pharI teNe sarva prakAranA upadravAne sahana karyo, ane sarva prakAranI pIDAne veThI peAtAnI dRDhatAne acaLa rAkhI hatI. te pachI A duHkhamaya saMsArathI verakta ane parama saMveganA ra'gathI vyApta thayelA te maharSine cha mAse te pUrvanuM pApa mULamAMthI naSTa thatAM kevaLajJAna utpanna thayuM pachI tatkALa teo mekSapadane prApta thayA hatA. e prakAre saveda tathA niveda upara dRDhaprahArI maharSinI kathA prakhyAta che te kathAnu... zravaNa karI bIjA AhitArthI purUSAe te ubhaya lakSaNAne catnapUrvaka dhAraNa karavA. samyaktvanuM ceAthuM lakSaNa anuka`pA, duHkhI prANIonA duHkhane niSpakSapAtathI nivAraNa karavAnI je IcchA te anukapA kahevAya che. e samyaktvanu' cAkSu' lakSaNa che. duSTa svabhAvavALo siMha, vAgha vagerene paNa peAtAnA saMtAne upara karUNA hoya che, paNa vastutAe te karUNA kahevAtI nathI, kAraNa ke, te pakSapAtane laIne karUNA che. je pakSapAta vagara svAbhAvika karUNA hoya te anukapA kahevAya che. te anukaMpA dravya ane bhAva ema be prakAre che. du:khIyAne dekhI peAtAnI zakti pramANe tenA du:khane pratikAra karavA, te dravyathI anukapA kahevAya che. A dharahita che, tene dhadhamADavA athavA A saMsAra tarapha vairAgya utpanna karAvavA, e bhAvathI anuka`dhA kahevAya che. samyagdaSTi purUSAe Indradattane AzrIne sudharAjAnI peThe te ubhacaprakAranI anukapAnA sadA Azraya karavA. sudharma rAjAnI kathA. pa'cAla dezamAM varazakti nAme eka nagara hatu, temAM dayAthI jenuM Adra hRdaya che, ane je jaina dharmamAM pUrNa rAgI che, evA sudharmA nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene jayadeva nAme eka nAstika matrI hatA. eka vakhate paradezamAMthI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI Ama prabodha AvelA koI cara purUSe sabhA maMDapamAM beThelA rAjAnI AgaLa vinaMtI karI ke, " svAmI, mahAbala nAmano eka sImADAne rAja ghaNA unmatta thaI gayo che. te aneka gAmono nAza kare che ane sAthe patione lUMTe che. te duSTa rAjA tamArA sivAya koIthI vaza thaI zake tema nathI." te caranA A vacana sAMbhaLI rAjAe potAnA maMtrInI sAme joyuM, eTale maMtrI vinayathI bolyA, "mahArAjA, e bIcAro raMka rAjA ApanI AgaLa koNa mAtra che ? jyAM sudhI Apa mahArAjAe tenuM AkramaNa karyuM nathI, tyAM sudhI e garjanA kare che. tene mATe kahyuM che ke, " tAvadgarjati mAtaMgA, vane madabharAlasAH / ziro'valagnalAMgUlo thAvanAyAti kezarI // 1 // " jyAM sudhI mastaka para pUMchaDI caDAvI kezarIsiMha Avyo nathI, tyAM sudhI madanA bhArathI bharapUra evA gajendro vanamAM garjanA kare che." 1. maMtrInA AvA vacana sAMbhaLI rAjAe citavyuM ke je tAbAne rAjA potAnA deza ke maMDaLano nAza karanAra thAya, tene avazya vaza karavo joIe. nahIM to tene nItinA bhaMgano prasaMga prApta thAya che. nItizAstramAM lakhe che ke, "duSTasya daMDa: svajanasya pUjA" eTale je duSTa hoya tene daMDa Apavo ane je svajana hoya tenI pUjA karavI; mATe A kAryamAM jarA paNa vilaMba na karavo." AvuM citavI rAjAe AjJA karI potAnA sainyane ekaThuM karyuM ane pote sajja thaI te mahAbela zatru upara caDAI karavA cAlyA. anukrame tenA dezamAM Avyo, ane moTI laDAI karI te rAjAne kSaNavAramAM harAvI dIdho te rAjAnuM sarvasva harI laI rAjA sudhama pAcho pharI potAnI rAjadhAnI pAse Avyo. nagaranA mahAjana maMDaLe moTA ADaMbarathI sAmaiyuM karyuM ane rAjAno pravezatsava karyo. moTA sainyathI parivRtta thayele rAjA jevAmAM nagaranA mukhya daravAjA pAse Avyo, tevAmAM te daravAje akasmAtu tUTI paDyo. moTuM apazukana thaI paDayuM. pachI rAjA pAcho vaLI nagaranI bahAra paDAva nAkhIne rahyo. pachI maMtrIe hajAra lokone kAme lagADI tatkALa te daravAjo pAcho Ubhe karAvyo. pachI bIje divase rAjA praveza karavAne Avyo, teTalAmAM pAche te bIje daravAjo paNa tUTI paDyo, punaH pAcho pharyo ane trIjIvAra paNa temaja banyuM; pachI rAjAe kaMTALI pitAnA maMtrIne A pramANe kahyuM, maMtrIzvara, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 117 jayadeva ! A daravAje vAraMvAra kema paDato haze ? have te kayA upAye sthira thaI zakaze ?" maMtrIe kahyuM, "mahArAja! meM te viSe eka nimittiyAne pUchayuM hatuM, mArA pUchavAthI te nimittiyAe mane kahyuM che ke, "A daravAjAnA adhiSThAyakadeva kopa pAmyA che te dararoja A daravAjAne pADI nAkhe che. je rAjA pitAne hAthe athavA pitAnA mAtApitAne hAthe eka manuSyano vadha karI tenA rUdhirathI A daravAjAnuM siMcana kare to te daravAje sthira raheze. te sivAya pUjA, balidAna vagere bIjA upAyathI te sthira raheze nahIM. maMtrInA A vacana sAMbhaLI dayAdhama rAjA bolyA, "mAre e daravAjAne sthira rAkhavAnI kAMI jarUra nathI. jIvano vadha kara, e mahApApa che, evuM mahApApa mArAthI kadipaNa banaze nahIM. tene mATe kahyuM che ke, vi fuM varNana, minenA saina | karatuTayati nA zomAM ciMtA che ? " te suvarNa zA kAmanuM che ? ane tenAthI zuM zabhA prApta thAya tema che? ke jenAthI kAna tUTI jAya." mATe mAre tevI hiMsA karIne nagaramAM javAnI jarUra nathI, jyAM huM rahuM, te ja nagara che." rAjAnA mananI AvI daDhatA joI maMtrIe nagaranA mahAjanane bolAvIne kahyuM, "loko, A nagarane daravAjo manuSyanuM balidAna ApyA sivAya TakI zakavAno nathI te manuSyanuM balidAna karavAmAM rAjA viruddha che, eTale rAjAnI AjJA sivAya te banI zake tema nathI. mATe have tamane yogya lAge tema kare." maMtrInA AvA vacana sAMbhaLI sarva mahAjana maMDaLa rAjAnI pAse AvyuM ane temaNe rAjAne jaNAvyuM, "svAmI ! je kAma ApanAthI banI zake tevuM na hoya to te kAma ame maLIne karIzuM, tame pote temAM mauna pakaDIne raho." rAjAe kahyuM, "prajAjano ! ema bane nahIM. prajAthI puNya ke pApa je kAMI thAya che, teno chaTho bhAga rAjAne prApta thAya che. tethI tevA pApa kAmano bhAga levAnI mArI IcchA nathI." mahAjanoe punaH AgrahathI jaNAvyuM, svAmI ! tenA pApano bhAga amAre ane puNyano bhAga tamAro che, ema mAnI ane AjJA Apo. ane kRpA karI mauna dharIne besI rahe. prajAjananA AvA AgrahathI rAjA mauna dharIne besI rahyA. pachI nagarajanee pratyeka gharoe pharI ugharANuM karI ghaNuM dravya ekaThuM karyuM. te Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI Atma prabodha dravyathI eka sonAne purUSa banAvyo. pachI te purUSane eka gAmamAM besADI tenI koTi dravyanI patrikA mUkI nagaramAM evI uddaghoSaNA karAvI ke, "je kaI mAtApitA potAne hAthe putranuM gaLuM maraDI mArI devatAne balidAna Ape tene A suvaNano purUSa ane koTi dravya ApavAmAM Avaze." AvI jAhera ghoSaNA nagaramAM cAre tarapha pravartAvI. te nagaramAM varadatta nAme eka daridrI brAhmaNa raheto hatA. tene rudramAM nAme eka strI hatI. te ghaNI ja lobhI ane nirdaya hatI. te daMpattine sAta putro hatA. jyAre A ghASaNa sAMbhaLavAmAM AvI tyAre te daridrI varadatta AvI potAnI strI samAne badhI vAta kahIne pUchayuM. "priye ApaNe sAta putrI che. temAM Idradatta nAme sauthI nAnA putra che, je ApaNe tene balidAnamAM ApIe to ApaNane A dravyanI prApti thAya ane ApaNuM dAridra dUra thaI jAya. jenI pAse dravya hoya che, te sarva sadaguNa gaNAya che tene mATe lakhyuM che ke, " yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH sa paMDitaH sa zrutimAn guNajJaH / sa eva vaktA saca darzanIyaH sarve guII: wvanamAthate che ? " jenI pAse dravya che, te purUSa kulavAnuM, paMDita, vidvAna, guNa, vaktA ane darzanIya gaNAya che, tethI sarve guNe dravyane AzrIne rahela che.(1)" tema vaLI kahyuM che ke, "pUte vapUDyoga, yof mte vaMdyate yadavaMdyo'pi, tatprabhAvo dhanasya ca / / 1 / / " je apUjya chatAM pUjAya che, agamya chatAM gamya thAya che ane avaMdanaya chatAM vaMdanIya che, te dravyane prabhAva che.-(1)" he strI, tethI je ApaNA gharamAM dravya Avaze te ApaNe sarvopari thaIzuM ane putrane vecavAthI thayelA pApane bahu brahmabhojana vagere karIne dUra karIzuM. A kAmamAM koI jAtanI ciMtA karavI nahIM." patinA A vacana sAMbhaLI te nirdaya strIe te vAta aMgIkAra karI. pachI varadatta brAhmaNe mahAjananA paTane sparza karIne kahyuM," huM mArA putrane balidAnamAM ApavAne taiyAra chuM. mane ATaluM dravya ApI do." mahAjane kahyuM, "jo tuM tArI strI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 119 sahita tArA putranuM gaLu maraDI devatAne balidAna Ape teA pachI A sa dravya tane ApavAmAM Avaze. varadatta te vAta kabUla karI, A vakhate tene putra Indradatta peAtAnA mAtApitAnI svArthamaya ceSTA joI vicAra karavA lAgyo, "ahA! A saMsAranu' svarUpa kevu' svArthamaya che? paramArthe karI koI kAI ne vallabha nathI. kahyu` che ke, " ityAdi " jenA phaLeA kSINa thaI jAya evA vRkSanA pakSIe tyAga kare che, ane ItyAdi zukAI gayelA sarAvarane tyAga sArasa pakSIe kare che." vaLI je diratI hoya, tene prArya karIne dayA hAtI nathI. kahyuM che ke, 'bubhukSitaH kiM na karoti pApaM kSINA janA niSkaruNA bhavanti / " karatA ? je mANasA dravyathI kSINa 66 'vRkSaM kSINaphalaM tyajati vihagAH zuSkaM saraH sArasA: 66 " bhUkhyA mANasa zuM pApa nathI thaI jAya che, te niya banI jAya che." Indradatta peAtAnA manamAM A pramANe citavavA lAgyA. pachI varadatte peAtAnA putrane mahAjanane soMpyA. mahAjane te putrane vastra, AbhuSaNa vagerethI zaNagAryA. pachI tenA lalATa upara tilaka karI mukhamAM tAMbUla Apyu.... evI rIte tene surobhita banAvI rAjAnI pAse lAvavAmAM AvyeA. rAjA paNa ala'kRta thaI tenA mAtApitA ane nagarajanAthI vIMTALelA Indradattane prasanna vadanavALA joi camatkAra pAmIne bolyA- he Indradatta ! tane A vakhate alidAnamAM laI jAya che, te chatAM tuM kaima prasanna vadana dekhAya che ! tane mRtyunA bhaya kema lAgatA nathI ?" Indradatta melyA. "deva ! jyAM sudhI bhaya nathI AvyA tyAM sudhI khvIvuM nahIM bhaya AvyA pachI niHzaMka thaI ne te sahana karavu, tene mATe kahyu che ke, 19 66 tAvadbhayasya bhetavyaM yAvadbhayamanAgatam / AgataM tu bhayaMvIkSya, prahartavyamazaMkitaH // ,, jyAM sudhI bhaya AvyA nathI tyAM sudhI tenAthI bhaya rAkhavA, paNa jyAre bhaya AvI paDe tyAre niHzakaNe te upara prahAra karavA. nItinu vacana beAluM chu', te tamAre saMne sAvadhAna thaI ne sAMbhaLavA yAgya che. " leAkeAmAM kahevAya ATalu kahI te indradatte kahyuM, A vakhate huM eka 66 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI Atma prAdha che ke, pitAe saMtAyelA bALaka mAtAne zaraNe jAya che mAtApitAthI piratApa pAmelA bALaka rAjAne zaraNe jAya che. ane rAjAthI sa`tApelA mahAjanane zaraNe Aya che he rAjA jyAM mAtApitA pote putranuM gaLu` maraDI tene mAravAM taiyAra thAya che, temAM rAjA preraka che ane mahAjana dravya ApI haNavAne mATe grahaNa kare che, tyAM eka paramezvara sivAya khIjA konI zaraNe javuM? ane konI AgaLa te duHkha nivedana karavu? have to paramezvaranu' zaraNa lai thai ne dhAraNa karI duHkha sahana karavuM. mahArAjA, AvA vicAra karavAthI mArA manamAM maraNane roka thatA nathI.' IndradattanA A vacane sAMbhaLI rAjAnu' hRdaya karUNArasamAM magna thai gayuM. teNe Ardra hRdayathI jaNAvyuM, " lAko, tame zA mATe A dIna bALakane havA tatpara thayA che ? AvuM pApa karavAnI zI jarUra che ? pApanA hetu rUpa evA A nagara ane tenA sthira daravAjAnI mAre kAMIpaNa jarUra nathI. A jagatamAM sat saMsArI prANIe vitanA arthI che, koIpaNa maraNanI IcchA karatuM nathI. tethI AtmAnA hitecchu purUSoe koI paNa jIvanI hiMsA na karavI joI e. savAne viSe anukapA rAkhavI joI e." A pramANe rAjAne dayA dharmamAM dRDha rahela tathA Indradattane sattvavata dekhI te nagaranI pratAlInA adhiSThAcakadeva prasanna thaI gayA. tatkALa teNe te anenI upara puSpanI vRSTi karI ane te daravAjAne sanA jotAM sthira karI dIdhA, te dekhAva joI sava nagarajane vismaya pAmI gayA. pachI rAjAnA guNAnu` kIrtana karatA ane dayAmaya jainadhama nI anumAdanA karatA loko rAjanI sAthe meTA utsava sahita nagaramAM peThA hatA. pelA indradatta paNa ha pAmatA peAtAnA mAtApitAnI sAthe ghera gayA. tyArathI ghaNA bhavyajanAe dayAmaya jainadharmIne aMgIkAra karyA hatA. e pramANe anukaMpA nAme sabhyatvanA cAthA lakSaNa upara sudha rAjAnu dRSTAMta kahevAmAM Avyu, evI rIte bIjA paNa bhavyajanAe Atmadhane AlekhavanArA, ane sarva sukhanI zreNIne pratipAdana karanArA e anukapA lakSaNane dhAraNa karI jaganA sarvAM prANI upara anukaMpA rAkhavI. samyaktvanuM pAMcamuM lakSaNa AstikatA, jenI mati astipaNAne viSe hAya te Astika kahevAya che. te AstikapaNAnA bhAva athavA kriyA te AstikatA athavA Astikaca kahevAya che, anya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 121 matanA tattvA sAMbhaLe che teA paNa zrI jinAkta tattvane viSe je AkAMkSA rahita prIti dhAraNa karavAmAM Ave che eTale jinavacana upara pUrNa vizvAsa rAkhavAmAM Ave te Astikya kahevAya che. tevA AstikapaNAne laine samyaktva sArI rIte ALakhAya che, tethI te samyaktvanu' lakSaNa kahevAya che. samyaktva pratyakSa jaNAtu' nathI te evA lakSaNathI ALakhAya che. tevA AstikacavALA purUSa te Astika kahevAya che. tene mATe Agamane viSe kahyu che ke, 'mannar3a tameva sacca nissaMkaM jaM jiNehi pannatta suha pariNAma sammaM kakhAi visutiyArahio || 1 // " " je jinezvare prarUpela che, tene satya ja mAne che ane te paNa niHzaMkapaNe mAne che, ane je AkAMkSA vagere dAthI rahita evA zubha pariNAma te samyaktva kahevAya che.-(1) A gAthA upara padmarazekharanI kathA prakhyAta che, te kathAnI aMdara A gAthAne bhAvA AvI jAya che. padmazekharanI kathA. ja'buddhIpramAM bharatakSetranI a'dara pRthvIpura nAme nagara che. te nagarane viSe padmazekhara nAme rAjA rAjya kare che. eka divase te nagaranI pAse AvelA vanamAM ghaNA muniethI parivRtta thayelA zrI vinayadhara nAme AcAya sameAsaryAM. temanA AgamananI vArtA sAMbhaLI rAjA pramukha ghaNA leAkeA temane vaMdanA karavAne AvyA. guruvaye sarva bhavyaveAnA upakArane mATe dharmadezanA ApI. te vakhate rAjA padmarazekhare guru pAsethI vAvAdi nava tattvAnA paramArtha jANI tene vajralepanI peThe peAtAnA hRdayamAM dhAraNa karyAM hatA, bIjA paNa ghaNA bhavya veAe te samaye guru pAsethI sabhyazrva ratnane prApta karyu* hatuM. te pachI rAjA pramukha sa leAkeA vinayathI guru mahArAjane namana karI potapeAtAne sthAne cAlyA gayA. pachI gurumahArAja tyAMthI vihAra karI khIje sthaLe cAlyA gayA hatA. tyArathI rAjA padmarazekhara zrI jineAkta tattvAne viSe AstikatAne dhAraNa karI sukhe kAla nigamana karato hato. kaMda kAI purUSa jineAkta navataaAnI 16 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI Atmaprabodha upara zraddhA na rAkhe ane pitAnI maMdabuddhine laIne te tarapha abhAva darzAve to rAjA padhazekhara jema sArathi vRSabhane vaza kare tema tene vAdathI tI vaza karI Ahata dharmanuM yathArtha svarUpa samajAvatA hatA. vaLI te rAjA koI vAra ghaNA lokonI sabhA vacce gurutatvanI A pramANe prazaMsA karato hato "he bhavya leke, A saMsAramAM guru sarvottama che. je sadA A lokanI mamatAthI rAhata, jIvadayAnA prarUpaka duSTa vAdigaNane jItanAra, kaSAya rahita, upamA rahita, upazama rasanA samUhathI paripUrNa hRdayavALA, rAgadveSathI vajita, saMsArathI virakta, kAma vikArane nAza karanAra, siddhirUpI strI upara paricAra karanAra, sava dravyanA parihAra karanAra, cAritrarUpa mahAratnane grahaNa karanAra, sarva jIvo upara karuNa rasa varSAvanAra, ane dudhare pramAdarUpa gajaghaTAno nAza karavAmAM siMha samAna che, te zuddha guru kahevAya che. je prANIo manuSyatva vigere sarvadharmanI sAmagrI prApta karI evA guNavALA gurune seve che, tevAone dhanya che. ane jeo temanA upadeza vacana rUpa amRtanuM pAna kare che, teone vizeSa dhanya che." AvA vacano kahI rAjA padmazekhara ghaNuM bhavya AtmAone pratibaMdha karato hato ane aneka AtmAonA pApakarmanA malane prakSAlita karato hate. - jyAre rAjA Avo pratibaMdha Apato hato, tevAmAM eka vijaya nAme zeThane putra te sthAne beTho hato. rAjAnA vacanamAM tene pratIti AvI nahIM. tethI teNe ubhA thaIne jaNAvyuM, "mahArAjA, tame je gurunI prazaMsA karo cho, te sarva guruo phetarAnI jema sAra vagaranA che; kAraNa ke, pavane calAvelA davajapaTanI peThe capaLa cittavALA te munio viSayomAM Asakta evI pitAnI Indriyone rokavAne kema samartha thaI zake ? indrAdika devatAo paNa te indriyone rokavAne samartha thaI zakatA nathI. te zreSThiputranA A vacana sAMbhaLI rAjA potAnA manamAM ciMtavavA lAgyo. "A koI dabuddhi ane vAcAla che. A alpamati mANasa AvA viparIta vacanothI bheLA lokone bhamAvI sanmAgathI bhraSTa karaze, mATe A yuvAnane koI paNa rIte pratibaMdha karavo joIe.' AvuM citavI rAjAe yakSa nAmanA eka sevakane ekAte belAvIne kahyuM, "yakSa, tAre A vijayanI sAthe gADha maitrI karavI ane tene vizvAsa meLavavo. pachI tenA ratnanA kaDIyAmAM A mArUM mahAmUlyavALuM ratnAbharaNa nAMkhI devuM." rAjAnI AvI AjJA thavAthI te yakSe te vijayazeThanI sAthe gADha maitrI karI ane teno pUrNa vizvAsa saMpAdana karyo. te pachI eka divase te ratnAbharaNa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 123 vijayanA kaDIyAmAM nAMkhI te vRttAMta rAjAne nivedana karyo. te pachI rAjAe tatkALa nagaranI aMdara traNavAra udaSaNA karAvI che. "sarva lokone khabara ApavAmAM Ave che ke, Aje rAjAnuM eka ratnAbharaNa guma thayeluM che, to je koIe te lIdhuM hoya to teNe jaldI ApI devuM. je te nahIM ApI jAya ane pAchaLathI te jANavAmAM Avaze to tenA lenArane sakhta zikSA karavAmAM Avaze." AvI udaghoSaNa karAvI sarva nagaranA lokonA ghara zodhavA mATe pitAnA sevakane hukama karyo. sevakoe lokonA ghara zodhavA mAMDatAM vijayanA gharamAM zedha karI. zodha karatAM ratnanA karaMDIyAmAM ratnAbharaNa jovAmAM AvyuM, te joI temaNe vijayane pUchyuM, "vijaya ! A zuM ? A rAjAnuM ratnAbharaNe tamArA kaMDIyAmAM kyAMthI ? vijaye kahyuM, "huM kAMI paNa jANato nathI." rAjapurUSoe kahyuM, "pate ratnAbharaNanI corI karI ane kahe che ke, huM kAMI jANatuM nathI. e kevuM kahevAya ? zA mATe corIne chupAve che? "vijya bhayathI kAMI bolI zakyo nahIM te mauna dharIne rahyo." pachI rAja sevakoe tene pakaDI bAMdhI lIdho ane tene rAjAnI samIpe lAvyA. rAjAe sevakone chAnI rIte sUcanA karI ke, huM AzA karuM te paNa tamAre tene vadha karavo nahIM. pachI rAjAe prakAzathI sabhA samakSa kahyuM, "A cera che, mATe tene haNuM nAMkho." rAjAnI AvI AjJA thavAthI rAja sevakoe vijayane vadha karavAne seMpI dIdho. vijayanA sagAMo, snehIo ane saMbaMdhIo te jatA hatA. paNa tene kharo cera jANI tene choDAvavAne AgaLa paDyA nahIM. vijaye pitAnA manamAM jANyuM ke, have mArA jIvitane aMta AvI jaze. pachI te pelA yakSane dInavacanathI kahevA lAgyA. "mitra tuM dareka rIte rAjAne prasanna karI mane cheDAva ane jIvitanuM dAna Apa." tenI AvI dInavANuM sAMbhaLI yakSane dayA AvI teNe rAjAne vinaMtipUrvaka kahyuM, "svAmI ! A mArA mitra vijaya daMDa laI choDI do ane sarva kalyANanA sAdhanarUpa evA jIvitanuM tene dAna Ape." yakSanA A vacano sAMbhaLI rAjA kopAyamAna thaIne belyo-"yakSa, A cArane choDI devo e mane yogya lAgatuM nathI. to paNa tArA vacananuM mAna rAkhavAne eka upAya che ke te vijya mArA gharamAMthI eka telathI bhareluM pAtra hAthamAM le ane temAMthI eka biMdu paNa nIce paDe nahi. tevI rIte AkhA nagaramAM bhamIne mArI pAse lAvIne mUke, te huM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI AtmaprabaMdha tene jIvate rAkhIza. te sivAya tene jIvaMta rAkhavAmAM Avaze nahIM." yakSe rAjAno A hukama vijayane jaNAvyuM. maraNanA bhayathI bhaya pAmelA vijaya pitAnA prANa bacAvAne te sarva kabUla karyo pachI rAja padmazekhare potAnA nagarajanone belAvI A pramANe AjJA karI. nagarajane, Aje ApaNe nagaramAM pratyeka sthAne vividha jAtanA vAjAo vagaDAvo. manahara rUpane dhAraNa karanArI ane sarva IndriyanA sarvasvane haranArI vezyAone ghera ghera nacAvo." rAjAnI AjJA thavAthI lokoe AkhA nagaramAM tevI geThavaNa karI dIdhI. pachI vijaya te telanuM pAtra laI nagaramAM pharavA nIkaLe. te zabda, rUpa, rasa, ane gaMdha vagere viSayano ati rasika hato, chatAM maraNanA bhayathI te jitendriya nirvikArI ane manane tanAre thaI koIpaNa sthaLe khalanA pAmyA vagara AkhA nagaramAM bhamI rAjAnI sabhAmAM AvyuM ane yatnathI jALaveluM te telanuM pAtra rAjAnI AgaLa mUkI te praNAma karIne Ubhe rahyo. rAjA hAsya karIne be, vijaya tuM nagaramAM pharyo te vakhate vAgha, gIta, ane nRtyo thatA hatAM, te chatAM te tArA vinA jevA capaLa manane ane indriyone kevI rIte vaza karI ?" vijaya belyo- svAmI ! maraNanA bhayathI huM tema karI zakyo chuM, kahyuM che ke, "maraNasama naOibhayaM" "maraNa samAna bIjuM bhaya nathI." rAjAe kahyuM, "vijaya tuM viSayomAM tRSAtura che, te chatAM te eka bhavamAM maraNanA bhayathI pramAdane haNI nAMkhe, to je munio anaMta bhavanA bhIrU che ane tattvone jANanArA che, te anaMta anarthI utpanna karanArA pramAdane kema seve ?" rAjAnuM A vacana sAMbhaLI vijaya ekadama pratibuddha thaI gayo. tenA mehano udaya nAza pAmI gayo. jinamatanA paramArthane jANI teNe zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. te vakhate sarva leke AnaMda pAmI gayA. ane rAjAnA saddaguNone premapUrvaka gAvA lAgyA. A pramANe rAjA padmazakhare ghaNAM bhavyajIvane jainadharmamAM sthApita karI ane jaina dharmanA mahimAne vadhArI sukhe rAjya pAlana karyuM hatuM. chevaTe AstikacarUpa samyakatvanA lakSaNanA prabhAvathI te cirakAla rAjya karI devagatine prApta tharyo hato. bhavya jIvoe A pAzekhara rAjAnA caritrane sAMbhaLI potAnA hRdayamAM AstikarUpa samyaktvanA lakSaNane dhAraNa karavuM ke jethI mokSa saMpatti prApta thAya. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 125 cha prakAranI yatanA paratIrthikAdi vaMdanetyAdi" paratArthio eTale parivrAjaka saMnyAsI bhikSu, ane bhauta vagere zabdathI ziva, kRSNa, brahmA, bauddha, pramukha devenuM grahaNa karavuM. tathA arihaMtanI pratimArUpa evA svade paNa je digaMbara vagere kutIrthi e grahaNa karelA ane bhauta eTale bhauta matioe aMgIkAra karelA hoya temane vaMdana stavana na karavuM. te pahelI yatanA kahevAya che. tevA devone namaskAra eTale mastaka vaDe paMcAMga vaMdana na karavuM, te bIjI yatanA kahevAya che. samyakatvavaMta purUSoe A baMneno tyAga karavo. teno tyAga na karavAthI je tevA devAne vaMdana-stavana vagere karavAmAM Ave to tenA bhakta loke mithyAtva vageremAM sthira thAya che. - pravacana sAroddhAra nAmanA graMthamAM lakheluM che ke, mastake dhArI je karavAmAM Ave te vaMdana kahevAya che ane praNAmapUrvaka zreSTha davani vaDe guNanuM kIrtana karavuM, te namaskAra kahevAya che. tene mATe bIje sthaLe paNa A pramANe lakheluM che. " vaMdaNa yaM karajo'NaM, zirasA namaNa puyaNaM ca ihaneyaM / vAyAi namukkAro, namasaNaM maNapyasAotti // 1 // " kara joDavA te vaMdana, mastaka namAvavuM te namana, vacane karI namavuM, te namaskaraNa ane manane prasAda-prasannatA namaMsana samajavuM."--(1) paratIrthioe prathama nahIM bolAvyA chatAM, temanI sAthe AlApa na karavo te trIjI yatanA kahevAya che. samyakdaSTi purUSoe tevI AlApano sarvathA tyAga karavo joIe. paratIrthionI sAthe saMlapana karavuM, eTale vAraMvAra na belavuM, e cothI yatanA kahevAya che. samyagadRSTie saMlapana na karavuM joIe. paratIrthionI sAthe vizeSa bhASaNa karavAthI ati paricaya thAya che ane tene laIne AcAra bhraSTa thavAya che. temaja mithyAtvane udaya thaI Ave che. kadi paratIrthio prathama bolAve te saMbhramarahita thai lokApavAdanA bhayathI tenI sAthe thoDuM belaDuM. te paramAtIrthione azana, pAna, khAdima ane svAdima tathA vastra pAtra anukaMpAdAna sivAya bIjI rIte na ApavA e pAMcamI yatanA kahevAya che. bIjI rIte ApavAthI je te bIjA lokonA jovAmAM Ave to temanuM bahumAna Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI Atmaprodha thAya che ane tethI mithyAtvanI prApti thAya che, mAtra paratIrthione anuka'pAdAna karavAnI ja AjJA che. anuka`pA sivAya dhabuddhithI temane kAMI paNa ApI zakAtu` nathI. anuka`pAdAna devAmAM kAMI paNa doSa nathI tene mATe kahyuM che ke" savvehiM pi jiNehiM dujaya rAga dosa mohehiM / sattAnu vaLadA, vALa na diMvittisiddhaM / / ? ||' 64 jemaNe rAga, dveSa ane mAhane tyAga karelA che, evA sava jinezvarIe sarva prANIone anuka'pAdAna karavAnu kiMThe paNa pratiSedhyu nathI."--(1) vaLI samyagdanI purUSAe paratIthikAe grahaNa karelA jinabiMbonI pUjA nimitte gaMdha, puSpAdika vastu samyagdarzanIee mokalavI nahIM. Adi zabdathI vinaya, vaiyAvacca, yAtrA, snAtra vagere na karavA, tema karavAthI leAkAne mithyAtvamAM sthira karavANuM thAya che. tema na karavAthI e chaThThI yatanA kahevAya che. A cha yatanA sAcavI paratIrthionA paricayanA sarvathA tyAga karanArA bhavyAtmAe bhAja rAjAnA purohita dhanapAlanI peThe samyaktvanuM ullaMdhana karatA nathI. dhanapAla purAhitanI kathA. avatinagarImAM bhAja rAjAne sadhara nAme eka purAhita hatA. tene dhanapAla ane zAbhana nAme be putrA hatA. baMne putrA pAMDitya vagere guNeAthI te mahArAjAnA mAnItA thayA hatA. eka divase zrI siddhasenasUrinA saMtAnika zrI susthita nAmanA AcAryaM bhavyajanAne pratibadha karavA mATe tyAM AvI cAcA, purAhita sarvadhara haMmezAM AcAya pAse jatA AvatA, tethI tene AcAya upara prIti thaI. eka vakhate purAhita sarvadhare AcAryazrIne pUchyuM - " svAmI ! me mArA gharanA AMgaNAmAM keATi dravya dATeluM hatu.. hAla me tenI ghaNI tapAsa karI to paNa te draSya mane hAtha lAgatuM nathI. to have te dravyanI prApti zI rIte thaze ? te kRpA karI jaNAvA, ' AcArya hAsya karI uttara ApyA." bhadra, jo te dravya tane prApta thAya teA tAre zuM karavuM ? " savadhare kahyuM, "svAmI! joe dravya mane prApta thAya tA huM tamAne ardhAa vaheMcI ApuM. gurue kAI prakArathI te 1. kAI bIjA graMthamAM zrI udyotanasUrinA ziSya zrI vardhamAnasUri hatA ema lakheluM che. 46 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 127 dravya sadharane batAvI ApyuM. savadhara te dravyane Dhagale joI sAna dAzcaya thaI gayA. pachI tenA be sarakhA bhAganA DhagalA karI, temAMthI eka DhagalA gurune mATe nirdhArI gurune vinati karI. svAmI ! A adhu* dravya Apa grahaNa karo." guru beAlyA- bhadre ! amAre munine dravyanu kAMI prayAjana nathI. ameAe te prathama pAse rahelA dravyanA tyAga karI dIdhA che. sarvadhara bAlyA- " tyAre zuM tame sArarUpa ardhadravya mAgeA che?" gurue kahyu, " hA, je tamArA gharamAM ardhuM sArarUpa hAya te Ape ." savadhare kahyu'-"mArA gharamAM zu' sArarUpa che! AcAya bAlyA, " tamArA gharamAM sArarUpa be putro che, temAMthI eka putrane Apo." gurunA A vacana sAMbhaLI te purahita kita thaI gayA ane kSaNavAra mauna dharIne rahyo. pachI te AcAya mahArAja tyAMthI vihAra karI khIje sthAne cAlyA gayA hatA. pachI purAhita sarvadhara te gurunA upakAranuM smaraNa karavA lAgyA. te smaraNa karatAM tenA manamAM AvyuM ke, te upakArI gurune pratyupakAra karavAne samartha thaI zakyo nahIM. A pazcAttApathI tene hRdayamAM lAgelA zalyanI jema pIDA thavA lAgI. tevI sthitimAM keTalAka kALa nimana karyAM pachI te rogagrasta banI gayA, rAgI avasthAmAM rahetA te chellI sthitimAM AvI paDyo. te vakhate tenA ane putroe peAtAnA dharmane ucita evI akriyA karavA mAMDI. te vakhate pitAnu` mana du:khI thatuM joI tenA putrAe pUchyuM, " tAta, tamArA cittamAM kAI ciMtAnI pIDA hoya tevuM dekhAya che, te te zI ciMtA che? te kRpA karI nivedana kare." putronA A vacanA sAMbhaLI sarvadhare peAtAne sa vRttAMta jaNAvyA. te pachI kahyuM ke, " putro, tamArA anemAMthI eka jaNa jainadharmanI dIkSA lyA. tema karavAthI huM RNamukta thaiza. tamArA jevA putroe mane RNamukta karavA joIe." pitAnA A vacana sAMbhaLI dhanapAla bhaya pAmI nIcu' mukha karI rahyo. te vakhate zAbhane kahyuM,-" tAta, huM... dIkSA grahaNa karIza, tame te jaina muninA RNamAMthI mukta thAo, ane hRdayamAM paramAnaMda bhAvane dhAraNa kare." putranA A vacane sAMbhaLI te sadhara purAhita kAladharma ne pAmI devalAke cAlyA gayA, te pachI zAlane pitAnI uttarakriyA karI zrI vardhamAna sUrinA ziSya zrI jinezvarasUri pAse jaina dIkSA grahaNa karI. AthI tene madhu dhanapAla rASAviSTa thaI gayA ane tyArathI te jainadhamanA pUrNa dveSI thavA lAgyA. teNe peAtAnI sattAthI atimAM sAdhuenA AgamananA niSedha karAvyA, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI Atmaprabodha AthI avaMtinA saMghe gurune A pramANe patrathI lakhI jaNAvyuM-"svAmI! Ape zobhanane dIkSA ApI upadrava ubhe karyo che. zobhanane dIkSA na ApI hota te zuM gaccha zUnya thaI jAta? zuM te nivaza thaI jAta ? gaccha te eka ratnAkararUpa che. zobhane dIkSA lIdhI tethI teno bhAI dhanapAla purohita mithyAtvIpaNAthI reSAviSTa thaI Ahata dharmanI ghaNI hAni kare che." guru A vRttAMta jANuM vicAramAM paDyA. temaNe potAnA ziSya zobhanane gItArtha jANuM zubha divase tene vAMcanAcAryanuM pada ApyuM hatuM. te pachI temane eka muni yugala sAthe te upadravanI zAMtine mATe avaMti tarapha mokalyA. zaMbhanAcArya gurunI AjJA mAnya karI tyAMthI vihAra karI ujjayinI nagarI pratye AvyA. te vakhate rAtri hovAthI nagaranA daravAjA baMdha hatA eTale teo rAtre bahAra rahyA hatA. prAtaHkALe pratikramaNa karI teoe nagaramAM praveza karyo, teTalAmAM purohita dhanapAla temane sAme maLyo. te jainadharmano pUrNa zreSI hovAthI pitAnA baMdhu zobhanane A pramANe upahAsyanuM vacana kahyuM, narTavaMta mahaMta ramAte " gadheDAnA jevA jenA dAMta che, evA he bhagavAna tane namaskAra che." A vacana sAMbhaLI zobhanAcArye potAnA bhAIne oLakhI tenA pratyutaramAM A pramANe kahyuM. "fpa gRpAca vaya surva tai" vAMdarAnA vRkSaNa jevA mukhavALA he bhAI, tane sukhazAtA che ?" A pratihAsyanuM vacana sAMbhaLI dhanapALe kahyuM. "tamAro nivAsa kathA che ?" zobhanAcArye kahyuM, "jyAM tamAre nivAsa che, tyAM" pachI dhanapALa piotAnA bhAInA vacanane oLakhI lajjA pAmI tyAMthI koI kAryane mATe cAlyo gaye hato. te pachI zebhanAcArya pratyeka jinamaMdire caityavaMdana karI jevAmAM caityanI bahAra Ave che, teTalAmAM nagarano saMgha ekaTho thaI gayo. ane te gurunI sAme AvI temanA caraNamAM namI samIpa beTho. zebhanAcArya uttama vANIthI tene dhama dezanA ApI. pachI sava saMghanI sAthe teo potAnA bhAI dhanapAlanA ghara tarapha cAlyA. te vakhate baMdhu dhanapAna sanmukha Avyo ane vinayathI namaskAra karI pitAne ghera laI gayo. tyAM temane vasavAne mATe eka subhita citrazALA ApI. te vakhate teNe potAnI mAtA ane strI vagerenI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 129 pAse uttama prakAranI rasavatI taiyAra karAvI. jyAre te rasavatI zebhanAcArya pAse nivedana karI, tyAre AcArya te svIkArI nahIM. temaNe jaNAvyuM ke, AdhArmika AhAra jena sAdhune agrAhya che. te pachI gurunI AjJA meLavI temanI sAthe rahelA be munie zraddhALu zrAvakone ghera AhAra levAne gayA. te vakhate dhanapALa temanI sAthe cAlyA, te samaye koI zrAvakane ghera gocarIe jatAM eka garIba zrAvikAe eka dahIMnuM pAtra te muninI AgaLa dharyuM. ane kahyuM ke, "mArA gharamAM A vastu che, te vahoro." munie pUchayuM, "A dahIM zuddha che?" zrAvikAe kahyuM, " mahArAja te traNa divasanuM che." tatkALa muni bolyA ke, "to e dahIM amAre levA yogya nathI. kAraNa ke, zrI jinezvare AgamamAM traNa divasanuM dahIM levAne niSedha karelo che. A sAMbhaLI sAthe AvelA dhanapAle pUchayuM ke, "mahArAja ! A dahIM azuddha kema che?" "munie kahyuM, te viSe tamAre tamArA bhAIne pUchI jevuM." pachI dhanapALa te dahIMnuM pAtra laI zebhanAcArya pAse Avyo ane te AcAryane batAvI kahyuM ke, "A dahIM azuddha kema che? te lokomAM amRtatulya kahevAya che. jo tame A dahIMmAM jIva dekhADo to huM zrAvaka thaI jAuM ane je nahi dekhADo to huM jANIza ke, tame bheLA lokone ThaganArA cho" pitAnA bhAInA AvA vacana sAMbhaLI zebhanAcArye kahyuM, "huM tamane hamaNAM ja jIva batAvuM, paNa pachI tamAre tamAruM vacana pALavuM joIze." dhanapALe e vAta kabUla karI pachI zebhanAcA eka lAkhanI thepalI maMgAvI. pachI dahIMnA pAtranuM mukha baMdha karI, tenI paDakhe eka chidra karI te pAtra taDake mUkyuM. pachI te chidramAMthI dahIM pelA lAkhanA aLatAmAM paDavA lAgyuM, tyAre tenI aMdara dhoLA jIvaDAe jovAmAM AvyA. tatkALa temaNe te dhanapAlane batAvyA. dhanapAla te cAlatA ne joI potAnA manamAM atizaya Azcarya pAmI gaye. tatkALa tenA hRdayamAM evI bhAvanA pragaTa thaI AvI ke, jainadharmane dhanyavAda ghaTe che. tatkALa te pitAne mukhe AtadharmanI prazaMsA karavA lAgyo tenA hRdayamAM tattva rucirUpa samyaktva pragaTa thaI AvyuM. pachI teNe potAnA bhAI zaMbhanAcArya pAse bAravrata aMgIkAra karyA ane te zuddha zrAvaka banI gayA. te zrI arihaMta te zuddha deva, uttama sAdhu te guru, ane jinendra, bhASita te dhama mAnatA ane hRdayane viSe zrI paMca-parameSThinuM dhyAna dharato te Atma sAdhana karavA lAgyo. teNe anya matane tadana choDI dIdho. te dvAdazatratadhArI utkRSTa zrAvaka banI gayo. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI Ama prabodha zobhanAcArya A pramANe potAnA baMne pratibaMdha ApI gurunI samIpe gayA hatA, dhanapALa cha yatanA pALate sukhe karI samyakatvadharmane ArAdhata kALa gumAvato hato. eka vakhate koI duSTa brAhmaNe AvI bhojarAjAne kahyuM, mahArAjA, tamAro purohita dhanapAla jaina thaI gayo che. te jinezvara vinA bIjA koI paNa devane namate nathI." te brAhmaNanA A vacano sAMbhaLI rAjAe pitAnA manamAM vicAra karyo ke, je e vAta satya hoya to tenI parIkSA karIe. te pachI rAja bheja eka divase dhanapAlane sAthe laI mahAkAlanA maMdiramAM gaye. bheja rAjAe mahAkAlezvara zaMkarane praNAma karyA, dhanapAla zaMkarane namyo nahIM. teNe pitAnA hAthamAM rahela mudrikAnI aMdara sthApita evA jinezvaranI pratimAne namaskAra karyo, bhejarAjAe te cAturyathI jANI lIdhuM. pachI rAjA pitAne sthAne Avyo, tyAM teNe caMdana puSpa vagere pUjAnI sAmagrI ApI dhanapAlane AjJA karI ke, "dhanapAla A pUjAnI sAmagrI laI devanI pUjA karI Avo." AvI AjJA karI tenI pAchaLa gata bAtamIdAre mokalyA. dhanapALa rAjAnI AjJAthI tatkALa ubho thaI prathama devInA maMdiramAM gayA. tyAMthI bhayabhIta thaI bahAra nIkaLI zivAlayamAM gaye. tyAM paNa AsapAsa pharI bahAra nIkaLI viSaNunA maMdiramAM gayo. tyAM potAnuM uttarIya vastra nAMkhI rUpa DhAMkIne bahAra nIkaLI zrI naSabhadevanA maMdiramAM gaye. tyAM zAMtacitte bhaktibhAvathI zrI jinezvaranI pUjA karI rAjadvAre AvI pahocyuM. rAjAe mokalelA guma dUtee te vRttAMta rAjAne chAnI rIte kahI dIdho pachI rAjAje dhanapAlane pUchayuM, "kema dhanapAla, tame devapUjA karI ? " dhanapAle uttara Ape. "svAmI ! meM sArI rIte pUjA karI." tyAre rAjAe punaH jaNAvyuM. "dhanapAla, tame bhavAnIdevInA maMdiramAM bhayabhIta thaI bahAra kema nIkaLI gayA ?" dhanapALa belyA, "svAmI, te devInA hAthamAM trizULa hatuM. lalATa pradezamAM bhrakuTI caDAvelI hatI ane te pADAnuM mardana karatA hatA. tethI huM temanAthI bhaya pAmIne bahAra nIkaLI gayo hato. kAraNa ke, meM jANyuM ke, A bhavAnIne yuddha karavAno avasara che, pUjAno avasara nathI, AvuM vicArI meM temanI pUjA karI nahIM." rAjAe punaH pUchayuM, "dhanapAla ! tyAre te zaMkaranI pUjA kema na karI ? dhanapALe uttara Apyo "svAmI ! jene kaMTha na hoya tene puSpamALa zI rIte paherAvAya ? jene nAsike na hoya, tene sugaMdha kema apAya ? jene kAna na hoya tene gIta zI rIte saMbhaLAvAya ? ane jene caraNa na hoya tene caraNamAM vaMdanA zI rIte thAya? AvuM vicArI liMga Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 131 rUpa te zaMkaranI pUjA meM karI nahIM. A arthane anusarata zloka te A pramANe be hato. "akaMThasya kaMThe kathaM puSpamAlA, vinA nAsikAyAH kathaM dhUpa gaMdhaH / akarNaya kaNe kathaM gItanAda , apAdasya pAde kathaM me praNAmaH // 1 // " A leka belI rahyA pachI rAjAbheje punaH prazna karyo. "dhanapAla. tyAre viSNunA maMdiramAM jaI temanI pUjA kema na karI ? ane temane vastrathI DhAMkI tuM jaldI bahAra kema nIkaLI gayo ?' dhanapAle kahyuM, "rAjendra, viSNu pitAnI strIne sAthe rAkhI rahelA hatA. tethI meM vicAra karyo ke, A vakhate viSaNu janAnAmAM ekAMta rahelA che, mATe hamaNAM pUjAno vakhata nathI koI sAdhAraNa purUSa paNa je potAnI strI pAse ekAMta rahyo hoya te vakhate tenI samIpe sArA mANase na javuM joIe te Ato kRSNa vAsudeva ke je traNa khaMDanA svAmI kahevAya che. temanI pAse kema javAya ?" Avo vicAra karI huM temanI pUjA karyA vagara pAcho vaLyA hatA. vaLI meM vicAryuM ke, "cATe jatA AvatA lokonI daSTie A dekhAva Avaze, AvuM vicArI meM temanI upara vastra DhAMkayuM hatuM. dhanapAlanA A vacana sAMbhaLI rAjA bhoje kahyuM, " tyAre mArI AjJA sivAya, te RSabhadevanI pUjA kema karI ?" dhanapAle kahyuM, "svAmI. tame mane devanI pUjA karavAnI AjJA karI hatI ane te devapaNuM to meM apabhadeva bhagavAnamAM joyuM, tethI meM temanI pUjA karI hatI. jemanA svarUpanuM varNana A pramANe che. " prazama rasanimagnaM dRSTiyugmaM prasanna vadanakamalamaMkaH kAminI saMgazUnyaH / karayugamapi dhatta zastra saMbaMdha vaMdhyaM taSi gati tevo vetarAyAratvameva | ? | " jemanA be netrI samatA rasamAM nimagna che. jemanuM vadanakamaLa prasanna che, jemane usaMga strInA saMgathI rahita che ane je zastronA saMbaMdhathI rahita evA be hAthane dhAraNa kare che, evA he RSabhadeva bhagavAna, A jagatamAM tame ja eka vItarAgadeva che." A leka belyA pachI dhanapALe vizeSamAM jaNAvyuM. "svAmI! je rAgadveSathI yukta hoya, te deva kahevAtA nathI; kAraNa ke, temanAmAM devapaNane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI Atma prabodha abhAva che. tevA devo A saMsAranA tAraka thaI zakatA nathI. jeo A saMsAranA pArane utAranArA che, te ja A lekamAM deva kahevAya che, ane tevA deva to zrI jinezvara eka ja che, tethI uttama buddhivALA purUSoe tevA devanI ja sevAbhakti karavI joIe." dhanapALanA AvA yuktivALA vacana sAMbhaLI bheja rAjAnA manamAM kudevane mATe zaMkA utpanna thaI ane teNe dhanapAlanI prazaMsA karavA mAMDI. eka vakhate mithyAtvI brAhmaNanI preraNAthI bhejarAjAe eka moTA yazane AraMbha karyo, jyAre yakSanI pUrNAhutino samaya Avyo tyAre eka bekaDAne homavA mATe tyAM lAvavAmAM Avyo. homa karatAM bekaDo pokAra karavA lAgyo, te joI rAjA bheje dhanapAlane pUchayuM, "bhadra, dhanapAla, A bokaDo zuM bele che? te kahe ? te vakhate dhanapAle kahyuM, "mahArAja, te bekaDo A pramANe bole che " nAhaM svargaphalopabhoga rasiko nAbhyarthitastvaM mayA saMtuSTa stRNa bhakSaNena satataM sAdho na yuktaMtava / svarga yAMti yadi tvayA vinihitA yajJe dhruva prANino yajJaM kiM na karopi mAtRpitRbhiH putraistathA bAMdhavaiH // 1 // " he sAdhu purUSa, huM svarganA phaLane upabhega karavAmAM rasika nathI. te phaLane mATe meM tArI prArthanA paNa karI nathI. huM hamezAM ghAsa khAI saMtuSTa rahuM chuM. te chatAM tuM mane mAre che, te ghaTita nathI. yajJamAM haNelA prANIo je svarge jatA hoya to tuM tArA mAtApitA, putrI ane bAMdhavone mArI yajJa kema karato nathI?"-(1) dhanapAlanA mukhathI A zabdo sAMbhaLI rAjAbhoja kopAyamAna thaI gayA. paNa te vakhate te mauna dharIne besI rahyo. eka vakhate rAjAje eka moTuM sarovara karAvyuM. varSARtu AvavAthI te sarovara jaLathI paripUrNa bharAI gayuM. te khabara jANI rAjAbheja pAMca paMDitane parivAra laI te sarevara jovAne AvyA, catura paMDito potapotAnI buddhine anusare navA kAvyothI te sarovaranuM varNana karavA lAgyA. dhanapAla te vakhate mauna dharIne rahyo. te samaye bheja rAjAe dhanapAlanI sAme joIne kahyuM ke, dhanapAla, tame paNa sarovaranuM varNana kare. rAjAnI AjJA thavAthI dhanapAle A pramANe eka navIna kavitA racI sarevaranuM varNana karyuM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 133 " eSA taDAga miSato varadAna zAlA matsyAdayo rasavatI praguNA sadaiva / pAtrANi yatra baka sArasa cakravAkAH puNyaM kiyadbhavati tatra vayaM na vidmaH // 1 // A sarovara eka uttama dAnazALA che. tenI aMdara masTa vagere sadAkAla taiyAra thayelI camakadAra rasoI che. bagalA, sArasa ane cakravAka pakSIo temAM pAtrarUpa che. te dAnazALAnuM puNya keTaluM thaze, e ame jANuM zakatA nathI."--(1) dhanapAlanA A vacana sAMbhaLI rAjAbheja manamAM ropAviSTa thaI gayo. teNe pitAnA manamAM citavyuM ke, "dhanapAla ghaNo ja duSTa che. mArI kIrtine vadhAranArUM je kAma che, te joIne IrSyA kare che. vaLI A tenA vacano uparathI jaNAya che ke, te mAro zatrurUpe purohita che. je ema na hoya to bIjA brAhmaNee A sarovaranuM varNana karI mArI kIrti vadhArI prazaMsA karI ane A duSTa purohiti mArI niMdA karI. mATe mAre pitAe A dhanapALane sakhta zikSA karavI joIe. bIjI koI zikSA karavAnI jarUra nathI, mAtra tene be netro kADhI nAMkhavA, eTale tene kharI zikSA thaze." AvuM vicArI mauna dharI rAjA pitAnI svArI laI ne darabAra gaDhamAM AvavA nIkaLyo. coTAmAM AvatAM eka vRddha DozI tene sAmI maLI, teNue eka bAlikAnA hAthanuM avalaMbana lIdhuM hatuM. te DozIne joI rAjAe potAnA paMDitane kahyuM. "rAvai fza pujo, gu he ?" A buddhI hAthe kaMpAve che ane mastaka dhuNAve che, te uparathI te zuM kahevA mAge che ? te kaho. rAjAno A prazna sAMbhaLI eka paMDite kahyuM. "vAtA rAma mae, nAra re I ? | yamarAjAnA subhaTe tene haNANI, haSANa, ema hAkoTA mAre che, tyAre te mastaka dhuNAvIne "nA nA' ema kahe che eTale yamarAjAnA subhaTa tene levA hAkoTA mAre che tyAre te DozI nA pADe che. A vakhate dhanapAle kahyuM, "rAjendra, A DozI zuM kahe che? te sAMbhaLo." Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI Atma prabodha ki naMdiH kiM murAriH kimu ratiramaNaH kiM nalaH kiM kuberaH kiMvA vidyAgharo'sau kimatha surapatiH kiM vidhuH kiM vidhAtA / nAyaM nAyaM nacAyaM na khalu nahi navA nApi nAsau na caiSeH krIDAM kartuM pravRtto yadiha mahItale bhupati bhojdevH // 1 // A pRthvI upara krIDA karavAne pravartelA bhojarAjAne joI kai bAlikA A vRddha DozIne pUche che ke, zuM A naMdi (zaMkara) che ? zuM A kRSNa che? zuM A kAmadeva che? zuM A naLarAjA che? zuM A kubera che ? zuM A vidyAghara che ? zuM A indra che? zuM A caMdra ke zuM A vidhAtA che ? te vakhate DozI nA pADe che ke, e sarvamAMthI koI nathI, koI nathI, koI nathI. paraMtu te A pRthvIpaTa upara kIDA karavAne mATe pravRtta thayelA bheja rAjA che. (1) dhanapAlanA mukhathI rasika kavitA sAMbhaLI bhejarAjA hRdayamAM saMtuSTa thaI gayo. teNe saMtuSTa thaIne kahyuM, dhanapAla, huM tamArI upara prasanna thayo chuM, mATe je IcchA hoya te mAgI lyo. "A vakhate prathama sarovaranA varNanathI nAkhaze thayelA rAjAnA abhiprAyane buddhibaLathI jANIne kahyuM, "rAjendra ! mane be netro Apa." rAjA A vacano sAMbhaLI ativiramaya pAmI gayo. teNe pitAnA manamAM citavyuM ke, meM A vAta koIne jaNAvI nathI, te chatAM A dhanapAlanA jANavAmAM zI rIte AvI haze? A uparathI mane lAge che ke, A dhanapAlanA hRdayamAM koI alaukika jJAna hovuM joIe. "AvuM citavI te dhanapAlano teNe aneka inAmo ApI mATe satkAra karyo. te pachI rAjAe dhanapAlane be netrInA varadAnane mATe pUchI joyuM, tyAre dhanapAle kahyuM ke, "svAmI. zrI jainadharmanI sevAthI mArAmAM evI alaukika buddhi utpanna thaI che, tenA baLathI huM te jANI zakyo chuM." A sAMbhaLI rAja bhejanI jainadharma upara zraddhA thaI ane teNe jainadharmanI prazaMsA karI hatI. pachI dhanapAla kavi zuddha zrAvaka banyo hato. teNe zrAddhadharma viAdhe, RSabha paMcAzikA vagere keTalAeka graMthanI racanA karI ANaMta dhamanI unnati karI hatI. zrAddha-dharma-vidhi prakaraNamAM eka nIce pramANe gAthA lakhelI che. 1. te DozInA mastakanuM kaMpana AvA prakAranuM artha sUcaka che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 135 " jatthapure jiNabhavaNaM samayaviU sAhu sAvayA jattha / / tattha sayA vasiyavyaM paura jalaM iMdhaNaM jattha // 1 // " je nagaramAM jinabhavana hoya, avasarane jANanArA sAdhuo ane zrAva hoya ane ghaNuM jaLa tathA iMdhaNa hoya te nagaramAM sadA vAsa kare. -(1) A prakAre jAvajaiva sudhI cha yatanA pALI samyakatvAdi dharmane ArAdhI te dhanapAla aMte devagatine pAmyo hato. evI rIte cetanAne viSe dhanapAlanuM vRttAMta kahevAmAM AvyuM. che AgAra. AgAra ja kahevAya che. (1) rAjAbhiyoga (2) gaNAbhiyega, (3) balAbhiga, (4) devAbhiyoga, (5) guenigraha ane (6) vRttikAMtAra. e cha AgAranA nAma che. te aNajANatAM rAjAnA hukamathI karavuM paDe te pahele rAjAbhiyoga kahevAya che. zrAvakanI IcchA na hoya paNa rAjAnI AjJAthI karavuM paDe che eTale je kriyAnA karavAnA paccakakhANa karyA hoya paNa rAjAnA pharamAnathI te dravyathI karavI paDe te pahele AgAra che tevA AgArane laI niSiddha kriyA karavAthI samyakatvano nAza gaNAto nathI. te upara kezA vezyAnuM dRSTAMta kahevAya che. kezA vezyAnuM dRSTAMta pATalIpuranagaramAM kozA nAme eka vezyA rahetI hatI. teNIe zrI sthalibhadramuninI pAse samyakatva pramukha bAravrato grahaNa karelA hatA. eka vakhate saMtuSTa thayelA rAjAe te vecAne eka rathakArane ApI dIdhI. kezA rAjAnI Azrita hatI, eTale rAjAe tene hukama karyo ke, tAre rathakAranI sAthe rahevuM. kAzA daDha zrAvakA hatI. tethI teNIne rathakAranI sAthe rahevuM pasaMda paDyuM nahIM tema te aMtaHkaraNathI paNa rathakArane IcchatI na hatI. paraMtu rAjAnA hukamathI teNIne rathakAranI sAthe rahevuM paDayuM. te pachI kozA rathakAranI sAthe rahI tenI AgaLa zrI sthalibhadramuninI prazaMsA karatI hatI. te A pramANe prazaMsAne leka belI hatI, "saMsAre'smin samAkIrNa bahubhiH ziSTajaMtubhiH / sthUlibhadra samaH ko'pi nAnyaH puruSasattamaH // 1 // " ghaNAM ziSTa jaMtuothI vyAsa evA A saMsAramAM yUlibhadranA jevo kaI bIjo uttama purUpa nathI." (1) Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI Atma prabodha sthalibhadramuninI prazaMsA sAMbhaLI te rathakAra khuzI thate hate. eka vakhate te rathakAra koza vezyAnA manane raMjana karavA mATe potAnA gharanA bAgamAM gayo. tyAM jaI eka gokhamAM besI te pitAnI kalA teNIne batAvavA lAgyo. prathama teNe pitAnuM eka bANa AMbAnI luMba upara nAMkhyuM, bIja bANathI te bANane ane trIjA bANathI bIjA bANane ema pitAnA hAthe sudhI bANenI zreNI karI te AMbAnI luMbane hAtha vaDe kheMcI lIdhI ane te kozA vezyAne ApI, ane tenI sAme joyuM. A vakhate vezyAe kahyuM, "tame tamArI cAlAkI batAvI tyAre have mArI cAlAkI juve pachI teNIe eka thALamAM sarasavanA dANAno Dhagale karyo, temAM pupiothI AcchAdita karela samaya mukI te upara teNue nRtya karavA mAMDayuM paNa te sAyanI aNIthI teNanA be paga viMdhANuM nahIM ane sarasavano Dhagale jarA paNa vIMkhAyo nahIM. kozAnuM AvuM cAtuya joI te rathakAre kahyuM, vezyA, tane pUNa sAbAzI ghaTe che. tAruM AvuM adabhuta cAtuya joI huM saMtuSTa thayo chuM. tArI IcchA Ave te mAgI le. huM tane je mAga te ApavA taiyAra chuM. vekyA belI, "rakAra, tuM khuzI thayo. paNa AmAM meM zuM karyuM che? abhyAsathI game te thaI zake che. abhyAsanI AgaLa kAMI paNa duSkara nathI. tene mATe "sukaraM nartanaM manye sukaraM luMbikatanam / sthUlibhadro'pi yaccakre zikSitaM tattu duSkaram // 1 // " AvuM nRtya karavuM saheluM che ane Ama luMba kApavI sugama che, ema huM mAnuM chuM, paNa mahAmuni sthUlabhadramunie je karI batAvyuM ane zIkhavyuM che te ati duSkara che. 1 vezyAe vizeSamAM jaNAvyuM ke, "zaTaDAla maMtrInA putra zrI sthalabhadramuni pUrve mArI sAthe bAra varSa sudhI bhoga bhegavI pachI punaH cAritra grahaNa karI ahIM ja mArA gharanI citrazAlAmAM zIlavatane pALI cAturmAsa rahyA hatA. te vakhate temane aneka jAtanA bhagya padArtho ApavAmAM AvyA hatA. vikAra thavAnuM eka ja kAraNa hoya to te lehamaya zarIravALA purUSanA vratane nAza karanArUM thAya che te pachI parasa bhajana, citrazAlAmAM nivAsa, yauvanavaya, ane varSARtu pramukha vikAranA kAraNe vratane nAza karanArA kema na thAya? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 137 paraMtu te badhA kAraNe te mahAmunirUpa parvatane siMhanI phALanI jema lebha pamADavAne asamartha thayA hatA. e mahAnubhAva munizvara viSe mArA karelA hAvabhAva paNa jalanA prahAra ane virAgiNInA hAranI jema nirarthaka thayA hatA. pitAnA vatanuM rakSaNa karavAne icchatA evA manuSyo je sthAnamAM strI hoya. tenI samIpe eka kSaNa mAtra paNa rahevAne samartha nathI, to zrI sthalibhadramuni akSayavratavALA thaIne mArI samIpe sukhe cAturmAsa rahyA hatA. tethI vadhAre zuM kahevuM? TUMkAmAM eTaluM ja kahevAnuM ke, mahAmuni libhadramuninA jevA ati dura phAyanA karanAra koI paNa purUpa A pRthvI para thayela nathI.' mahAnubhAva sthalibhadramuninI AvI prazaMsAnuM varNana sAMbhaLI rathAra hRdayamAM pratibaMdha pAmI gayo ane te kozA vezyAne vAraMvAra namI stuti karavA lAgyo. stuti karyA pachI teNe kozA yAne kahyuM, "bhadra. tame mane A saMsArarUpa samudramAM DUbatA bacAvyo che. huM tamArA hRdayathI AbhAra mAnuM chuM." ATaluM kahI te rathAre gurunI pAse jaIne dIkSA grahaNa karI hatI. pavitra dudayA kozA vezyA paNa samyakatvayukta thaI cirakAla pacata zrAvakadharma pALI chevaTe sadagatinuM pAtra banI hatI. evI rIte rAjabhiga upara keza vezyAnuM daSTAMta kahevAmAM AvyuM. 2. gaNubhiga bIje gaNAbhiyoga che. gaNa eTale svajanAdikano samudAya. tene je abhiyoga eTale hukama. te bIje gaNAbhiyoga kahevAya che. je kArya samyakutvavaMtane karavuM ayogya hoya paNa kadi te svajana samudAyanA AgrahathI karavuM paDe eTale dravyathI karavuM paDe bhAvathI nahIM, paNa tethI karIne samyagdaSTine dharmanuM ulaMghana thatuM nathI. te upara viNakumAra pramukhanuM dRSTAMta prasiddha che. viSNukumAre gacchanA AgrahavALA AdezathI vaikiya labdhiva rUpa (AkAranI racanA karI jinamatanA pUrA thI namuci nAmanA purohitane pitAnA caraNanA prahAra vaDe mArI sAtamI narakabhUmino atithi karyo hato. pachI te viNakumAramuni te pApanI AlocanA karI pitAnA samyaktvAdi dhamane ArAdhI utkRSTa sukhane prApta thayA hatA. evI rIte AgaLa paNa bhAvanApUrvaka udAharaNo jeDIne vAMcI levA. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 3 balAbhiyAga. baLa eTale parAkrama-hA prayAga, te vaDe maLAtkAra karI abhiyAga (hukama) karavA, te trIjo alAbhiyAga kahevAya che. eTale samyaktvavaMtanI pAse keAI baLavAn purUSa peAtAnA baLathI anucita kAya karAve, te khalAbhiyAga kahevAya che. tevA alAbhiyAgathI jo samyagdaSTi purUSa dhanu ullaghana kare te te dUSita gaNAtA nathI. zrI Atma prodha 4 devAbhiceAga kuLadevatA vagerenA abhiyAgathI kAMI paNa dharmaviruddha kArya karavuM paDe te ceAthA devAbhiyAga kahevAya che. tevA devanA baLAtkArathI kAMI paNa dharmAnu atikramaNa karanAra purUSa dUSita thatA nathI. kAraNa ke, devatA peAtAnI zaktithI herAnagati karI zake che. mATe te devAbhiyoga AgAramAM gaNAya che. 5 kAMtAravRtti. kAMtAra eTale ja'gala, tene viSe vavuM, arthAt ja*galamAM nirvAha karavA te kAMtAravRtti kahevAya che. kAMtAra-ja*gala pIDAne hetu hAvAthI tenI ahIM vivakSA karelI che. jema jagalamAM rahevu' pIDAkArI che, te rIte nirvAha karavA pIDAkArI che. tevA kAraNathI dharmInu ulladhana thAya, teA te nirdeSa che. 6 guru nigraha guru eTale mAtApitA pramukha vaDelA, temane nigraha eTale temanA AgrahathI kabaje rahevu paDe te gurunigraha kahevAya che. guru vaDilA kacA kacA kahevAya ? tene mATe zAstramAM kahyuM che ke, 66 "" mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAMmataH // 1 // kuTu bIA, vRddha ane dhane ema satpurUSAe mAneluM che. 1. kiMda kAI vaDIlanA AgrahathI dharmone atikrama karavA paDe te te jinazAsramAM AgAra kahela che. eTale apavAda kahela che. tevA dharmAMnA ullaMdhanathI deASita thaI zakAtuM nathI. mAtA, pitA, kalAcAya ane temanA upadeza karanArA-e sava guruva kahevAya che. A prakAre jeNe samyaktva mULa khAravrata aMgIkAra karelA che, evA prANIone je paratI vagerenu va dana pramukha niSedhyu che, chatAM rAjAbhiyAga Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 139 vagere cha kAraNene laIne te bhaktirahita dravyathI ArAdhe te paNa te samyagdaSTi hovAthI potAnA samyakatvanuM ullaMghana karatA nathI, ema jANavuM. A che AgA-apavAda je alpa sattavALA che, temane mATe kahelA che paraMtu jeo mahA sattvavaMta che temane mATe A pramANe kaheluM che. " na calaMti mahA sattA subhijamANAo suddha dhammAo / iyaresiM calaNabhAve painnabhaMgo na eehiM // 1 // " mahAsattvavALA purUSo je temanA zuddha dharmane koI bhedavA Ave to paNa teo calAyamAna thatA nathI. ane jeo apa sattvavALA che, teo kadi calAyamAna thAya te te svabhAvane laIne temanI pratijJAno bhaMga thato nathI." . te upara TIkAkAra lakhe che ke, "mahAsattavaMta puruSe kadi kaI rAjAdi temane temanA dharmathI calita karavA tatpara thAya te paNa teo moTA sattvavALA hovAthI calita thatA nathI. paNa jeo alpa savavALA che, teo calita thavAnA svabhAvavALA che, eTale teo rAjAdikanA abhiyoganA kAraNathI calAyamAna thaI jAya che, tethI temane mATe ATha AgAra kahelA che, tethI karIne temanI pratijJAna bhaMga thato nathI. cha bhAvanA. have cha bhAvanAnI vyAkhyA kare che. e ja bhAvanA bhAvavAthI samyakatva daDha thAya che. pahelI bhAvanA. A samyakatva pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata-e bAra tratAnuM ane pAMca mahAvratarUpa cAritranuM mULa kAraNa che. ema zrI tIrthakaree tathA gaNadharAdikAe kaheluM che. jema mULa vagaranuM vRkSa tIvra pavanathI kaMpAyamAna thaI paDI jAya che, tema samyaktvarUpa mULavALuM dhamarUpI vRkSa ke je ati daDha ane majabUta che, te dhamavRkSa samyaktva rahita hoya to kutIrtha-kumatarUpI tIvra pavanathI calAyamAna thaI jAya che, te sthiratAne pAmatuM nathI; tethI sakhyakutvane dharmavRkSanuM mULa kaheluM che. je mULa dRDha hoya te vRkSane koI jAtinI hAni thatI nathI. e pahelI bhAvanA jANavI. bIjI bhAvanA, A samyaktva dhamarUpa nagaramAM praveza karavAnuM dvArarUpa che, jema nagara cAre Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI Atma prodha tarapha dRDha killAvALu hAya, paNa jo tene daravAje na heAya te te nakAmu" gaNAya che. kAraNa ke, leAkeAne nigama ane praveza karavAnA temAM abhAva che, tevI rIte dharUpI nagara jo samyaktvarUpa dvArathI rahita hAya tA te taddana nakAmu che, temAM praveza karavA azakaca che, mATe samyaktvane dharmarUpa nagaranA dvAra tulya kahelu che. trIjI bhAvanA. A samyaktva dharUpI prAsAdanuM pratiSThAna eTale upara prAsAdanI pratiSThA karAya te pratiSThAna kahevAya che. jo teA prAsAda majabUta rahe che, ane pAyA majabUta na hoya te nathI, te Dagamage che. tethI dharUpI prAsAda samyaktvarUpe pAyAthI majabUta rahe che. pAyArUpa che, jenI pAyeA majabUta heAya prAsAda dRDha rahetA ceAthI bhAvanA. A samyaktva dha rUpI jagatnA AdhArabhUta che. jema A jagat pRthvI talanA AdhAra vinA rahI zake nahIM, tema dharmArUpI jagat samyaktvarUpe AdhAravinA rahI zakatu nathI. pAMcamI bhAvanA. samyaktva e dharmane rahevAnu pAtrarUpa che, jema kuDI vagere pAtra vinA kSIrapramukha padArthI rahI zakatA nathI, tee vinAza pAmI jAya che, tema samyaktvarUpa pAtravinA dharUpa vastunA samUha vinAza pAmI jAya che; mATe samyaktvane pAtra kahelu' che. chaThThI bhAvanA. samyaktva e dhanu' nidhAna bha'DArarUpa che. jema nidhAna vagara bahu mUlyavALA meAtI, marmANa, suvarNa vagere dravya prApta karI zakAtA nathI, tema samyaktvarUpa meTAnidhAna vinA nirUpama sukhane ApanAra cAritrarUpa dharatna prApta karI zakAtu" nathI, tethI samyaktvane nidhAnanI upamA ApelI che. A pramANe cha bhAvanA vaDe bhAvelu evuM samyaktva meAkSanA sukhanuM sAdhaka ane che. cha sthAnaka. je cha sthAnakane yathArtha rIte dhAre te samyaktvane sapAdana karI zake che. te cha sthAnaka A pramANe che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 141 (1) asti jIvA (2) sa ca nitya (3) sa punaH karmANi karetiH (4) kRtaM ca vedayati (pa) nirvANamasti asya jIvasya (6) asti punakSepAyaH (1) astivaH jIva vidyamAna che. pratyeka prANIone potAnA saMvedana anubhava pramANe siddha caitanyanI anyathApaNAnI aprApti che eTale potAnA AtmAnA anubhavathI bIjA AtmAnI aMdara jaNAtI jIvapaNAnI prApti che. A je caitanya che, te bhUtone dharma nathI. paNa jIvana dharma-svabhAva che. je te bhateno svabhAva hoya to te caitanyanI sarva sthAne ane sarvakAle prAptino prasaMga Ave. jema pRthvI bhUtamAM kaThinatA che, tema caitanyamAM nathI te uparathI sava bhAmAM sarvakAle caitanyanI prApti thatI nathI. dhULanA dephAmAM tathA muDadAmAM paNa caitanyanI aprApti che, mATe caitanya bhutenuM paNa kArya nathI. tenAmAM atyaMta vilakSaNapaNuM havAthI caitanyane tenA kAya kAraNa bhAvanI paNa aprApti che. kaThinatAdi svabhAvavALA bhUte pratyakSa pratIta thAya che ane caitanya to tenAthI vilakSaNa che, tethI caitanya ane tene kAya kAraNa bhAva zI rIte ghaTe? tema cetanya bhutone dharma paNa nathI tema kAya paNa nathI. tethI pratyeka prANune svasaMvedana (svAnubhava) pramANe jIva che, e vAta siddha thAya che. jenuM A caitanya te jIve che, AthI nAstika mata parAsta thaI jAya che. (2) sa ca nitya : te jIvanitya che. eTale utpatti tathA nAzathI rahita che. kAraNa ke tene utpanna karavAnA kAraNone abhAva che, temaja sarva prakAre tenAmAM vinAzapaNAno svabhAva nathI, tethI te nitya che. je anitya hoya te baMdha mokSanuM ekAdhikaraNapaNuM na thAya. te viSe kahe che. jo jIva AtmAne nitya na mAne ane pUrvApara kSaNe traTita evA anusaMdhAnarUpa lakSaNa aMgIkAra kare to karmano baMdha bIjAne thAya ane mokSa bIjAno thAya. te to eka mukhya rahe ane bIje tRpta thAya ema bane. davA keI khAya ane rega keI bIjAne maTe, evo prasaMga Ave. tapane kuleza bIje sahe ane svarga bIjAne maLe, tevA atiprasaMgapaNanA deSathI e vAta ghaTita thatI nathI. AthI karI bauddhamatano nirAsa karavAmAM Avya; bauddhonA siddhAMtarUpa aMdhakArano nAza karI dIdho. (3) sapunaH karmANi karati te jIva vaLI karmone kare che eTale mithyAtva, avirati ane kaSAyAdi baMdhanA hetuthI yukta hovAthI te jIva navA kAma kare che. jo ema na hoya to dareka prANIne prasiddha ane vicitra evA sukha duHkhA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI Atma prabaMdha dikano anubhava aprApta thAya ane A lokamAM te jIva aneka prakAranA sukhaduHkhano anubhava kare che, tethI te vicitra sukhaduHkhane anubhava nihetuka nathI. te zI rIte ? nihetukapaNuM chatAM niSpanna evo AtmA kamaLanA patranI peThe nilepa hoya che. te uparathI e siddhAMta thAya che ke, sarvakAle e sadabhAvanA abhAvane prasaMga prApta thavAthI tema thAya che mATe A jIvane sukhaduHkhanA anubhavanuM kAraNa pitAnA karelA karma ja che; bIjuM koI nathI. te uparathI ema paNa siddha thayuM ke, e jIva karmone kartA che; AthI kapilanA matane nirAsa kare che. ahIM koI zaMkA kare ke, " A jIva to sarvakAle sukhAbhilASI ja che koI kALe te duHkhanI vAMchanA rAkhato nathI, tyAre te pote karmone kartA thaI duHkhanA dalane ApanArA karmo kare che?" tenA uttaramAM kahevAnuM ke, jema rAgI mANasa roganI nivRtti Icche che. te regathI parAbhava pAmI apathya sevana karavA vaDe utpanna thavAnA bhAvI kaSTIne jANe che, te chatAM te apathya seve che, tevI rIte jIva paNa mithyAdikathI parAbhava pAmavA chatAM ane koI prakAre te jANavA chatAM paNa duHkhanA phaLane ApanArA karmone kare che; tethI temAM koI jAtano doSa Avato nathI. 4 kataM ca vedayati : te jIva karelA karmane vede che, eTale te karelA zubhAzubha karmone bhegave che. tenuM aMgIkArapaNuM anubhava pramANa, lokapramANa ane AgamapramANathI siddha thAya che je svakRta karmanA phaLane bhegavanAra jIvane aMgIkAra na karIe to sukhaduHkhanA anubhavanuM kAraNa sAtA asAtA vedanIya karmane upaga nahi thAya ane tema chate jIvane siddha ane AkAzanI peThe sukhaduHkhane anubhava thaze nahIM. ane A vAta te prasiddha che ke dareka prANIne sukhaduHkhano anubhava svasaMvedana jJAnathI pratyakSapramANa vaDe siddha che. te mATe anubhava pramANathI jIvane potAnA karelA kAmanuM bhogavavApaNuM siddha thavuM tema lokane viSe paNa AjIva prAye karIne karmono bhaktA siddha ja che. jema lekane viSe koI purUSane sukhI dekhI bIjA loka kahe che ke, "A purUSa puNyavAna che tethI AvA sukhane anubhava kare che." tene mATe jaina AgamamAM A pramANe kaheluM che. "savvaM ca paesatayA bhuMjai, kammamaNubhAvaubhaiyaM" sarvane pradezapaNe bhegave, tathA vipAkapaNe bhegave ubhaya prakAre bhegave che." Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 143 tema anya zAstramAM paNa kahyuM che ke "nAmuktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi" doDo game yuga vahyA jAya, paNa kareluM karma bhegavyA vinA kSaya pAmatuM nathI." A uparathI siddha thayuM ke, "A jIva karelA kamano bhegavanAra che. AthI jeo jIvane kamane bhakto mAnatA nathI, tevAonA matane parAsta karyo che. pa. nirvANamasti asya jIvasya? vaLI te jIvane nirvANa che eTale tene mekSa thAya che. A jIvanI rAga, dveSa, mada, meha, janma, jarA, maraNa, regAdi duHkhanA kSayarUpavALI je avasthA. te mokSa kahevAya che. te mekSa A jIvane hoya che. vaLI te mekSano sarvathA nAza nathI, ethI dIpakanA bujhAvArUpa abhAva rUpe nirvANa kahevAya che" A vacanothI asarUpa kadAgrahane nirUpaNa karanArA saugata lokonA matane nirAsa karavAmAM AvyA che. saugatamatavAlA to nirvANane mATe A pramANe kahe che-- " dIpo yathA nivRtimabhyupeto naivAvani gacchati nAMtarIkSam / dizaM na kAMcidvidizaM na kAMcit snehakSayAtkevalameti zAMtim // 1 // jIvastathA nirvRtimabhyupeto naivAvani gacchatinAMtarIkSam / dizaM na kAMcidvidizaM na kAMcit klezakSayAtkevalameti zAMtim // 2 // " dipaka nirvANa (bujhAvapaNa) ne prApta thatAM te pRthvImAM, aMtarIkSaAkAzamAM, dizA ane vidizAmAM cAlyA jato nathI, paNa kevaLa sneha (tela)ne kSaya thavAthI te zAMtine pAme che tevI rIte jIva paNa nivRtti (nirvANa)ne prApta thatAM pRthvI, AkAza, dizA ke vidizAmAM jato raheto nathI, paNa kevala kulezana kSaya thavAthI te zAMtine pAme che. 1-5. A saugatane mata tadana ayukta che; kAraNa ke je tema hoya te cAritra levA vagere prayAsa nirarthaka thAya che. vaLI temAM ApeluM dIpakanuM dRSTAMta paNa ghaTatuM nathI; kAraNa ke dIpakanI agnino savathA vinAza ja nathI. te to tevI jAtinA pudagalanA pariNAmanI vicitratA che; eTale agninA pudagale pitAnA dedIpyamAnarUpane tyAga karI aMdhakAranA rUpAMtarane pAme che, tema dave bujhAI jatAM keTalAeka kALa aMdhakAranA pudagalarUpa vikAra prApta thAya che, te punaH cirakAle Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI Atma prabodha tarata ja prApta karAto nathI; te AMjaNanA rajanI peThe sUkSma ane sUkSmatara pariNAmanA saddabhAvathI prApta karavAmAM Avato nathI. ahIM ApelA aMjananuM dRSTAMta A pramANe che -jema aMjananI kALI raja pavane karI hatI uDI jAya che, te pariNAmanI sUkSmatAthI pamAtI nathI, te chatAM te asatuM nathI tenuM chatApaNuM che, te uparathI siddha thayuM ke, jema AMtararahita kaheluM svarUpa parisAmAMtarane pAmI dIpakano nirvANa kahevAya che, tema jIva paNa kamarahita thaI kevaLa amRta java svarUpa lakSaNarUpa pariNAmAMtarane prApta thayo teno nirvANa kahevAya che. tethI duHkhAdikSaya rUpavALI chatI evI jIvanI avasthA teja tene nirvANa mikSa che. (6) asti punarpekSe pAyaH jIvane mokSa meLavavAne upAya che. eTale samyaga jJAna, darzana tathA cAritra. mekSanA sAdhaka hovAthI te tenA upAyarUpa che. te A pramANe-mithyAtva, ajJAna, jIva hisAdika duSTa hetuonA samudAya sarva karmonA jAlane utpanna karavAne samartha che ane tenA virodharUpa samyagudazanAdikano abhyAsa sakaLa karmone nirmULa karavA samartha che, te A pramANe. mithyAdaSTi vaDe karela je upAya, te muktino sAdhaka thaze, ema kahevuM tathA mithyAtvIne kareluM upAya hiMsAdika doSa vaDe pApavALA hovAthI saMsAranuM kAraNapaNuM che, A uparathI mokSanA upAyanA abhAvane pratipAdana karanAra kaNAdamatano tiraskAra karavAmAM Avyo che. evI rIte jIvanA astitva vagere cha sthAnake samyaktvanA kahelA che, jenA AtmAne veSe e cha sthAnakanI pratIti che, tene sabhyatva hoya che. ahIM pratyeka sthAna ke AtmAdikanI siddhine mATe ghaNuM kahevAnuM che, paNa graMthanI gahanatA thaI javAnA bhayathI te kahevAmAM AvyuM nathI. evI rIte saDasaTha bhedathI samyakatvane kahyuM che, e saDasaTha bhedathI yukta evA samyakatvane ArAdhavAthI bhavya AtmA mokSamArgano adhikArI bane che, vaLI ahIM je bhavya prANIo vastumAtranA pramANanI siddhimAM paraspara sApekSa kAlAdika pAMcane kAraNapaNe pramANa kare che, tene tevA prakAranA samyaktvaratnanuM svAmipaNuM prApta thAya che, bIjA ekAMtavAdIone thatuM nathI. tene mATe kahyuM che ke, "kAlo sahAva niyai puvakayaM purisakAraNe paMca / samavAe sammattaM, egaMte hoi micchattaM // 1 // " Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 145 kAla, svabhAva, niyati, pUrvakRtakama ane purUSakAra (puruSArtha) e pAMca kAraNa mAne tene samyakatva hoya che. ane temAM je ekAMta mAne tene mithyAtva hoya che -(1) itthaM svarUpaM paramAtmarUpa nirUpakaM citraguNaM pavitram / samyaktvaratnaM parigRhya bhavyA bhajaMtu divyaM sukhaMkSayaM ca // 1 // AvI rIte pUrve kahelA svarUpavALuM, paramAtmAnA rUpane prarUpaNa karanAruM ane vicitra rUpavALuM samyakatvaratna grahaNa karIne he bhavya purUSa, tame divya ane akSaya sukhane bhajo. pravacanasArodvArA-ghanu kAre vaLato mA ! samyaktvasya vicAro nijaparacetaH prasattikRte // 2 // " pitAnA ane bIjAnA cittanI prasannatAne mATe pravacanasAroddhAra vagere graMthane anusAre meM A samyakatvane vicAra varNana karela che.-(1) Iti zrI jinabhaktisUrIndranA caraNakamalane viSe bhramara tulya evA zrI jinalAbhasUrie saMgraha karela A Atma prabodha graMthano samyaktva nirNaya nAmane prathama prakAza samApta thaye. iti prathama prakAza: 19 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bIjA dezivarita prakAzamAM jenu svarUpa prathama kahevAmAM AvyuM che, evA samyaktva mUla Atmabodha pragaTa thavAthI keTalA eka Asanna bhavya javAnA cAritra meAhanIyakamanA kSaya athavA upazama thavAthI temane dezivarati Adi lAbhanI prApti thAya che, te batAve che. atha dvitIya prakAza dezavirati 46 sadAtmabodhena vizuddhabhAjo bhavyAhi kecitsphuritAtmavIryAH / bhajaMti sArvodita zuddhadharma dezena sarveNa ca kecidAryAH || 1 || " nira'tara AtmabeAdha vaDe vizuddhine prApta thayelA keTalAeka bhavya prANIe peAtAnA vIne dezathI ane keTalAeka savathI phAravI sa-jJaprabhue kahelA zuddha dhane bhaje che." 1 kahevAnA Azaya evA che ke, keTalA eka sarvajJa praNIta viratilakSaNa zuddha ne dezathI bhaje che, ane keTalAeka satrathI eTale savavatibhAvane bhaje che. temAM prathama dezivarati pAmavAnu svarUpa pragaTa kare che. A saMsArane viSe bIjA kaSAyanI cokaDIneA kSaya athavA upazama thatAM manuSya, ane tiya cA samyaktva yukta thaI je dezivarita prApta kare che, tenI zuddha vyAkhyA karavAmAM Ave che. deza eTale kAI bhAga te vaDe prANAtipAtAdi pApa sthAnakAthI nivRtta thavuM-pAchA haThavuM, te dezivarata kahevAya che. te nirmaLa dezaviratiNuM khIjA apratyAkhyAna krodha, mAna, mAyA ane lAbha lakSaNarUpa cAra kaSAya kSINa athavA upazAMta thatAM A saMsArane viSe samyaktva yukta evA manuSya tathA tiya cavaDe prApta karI zakAya che. te sivAya bIjAthI pamAtu' nathI. kAraNa ke, devatA ane nArakIene e dezaviratinI prAptine asabhava che, tethI ahiM temanu grahaNa karavAmAM AvyuM nathI. vaLI samyaktvanI prAptine samaye rahelI karmanI sthiti madhyethI palyApama pRthakatva lakSaNarUpa sthitinA kSaya thavAthI dezaveti prApta thAya che, tene mATe pravacanasArAdvAra graMthanA 249mA dvAramAM A pramANe kaheluM che. sammattamiddhe paliya puhutteNa sAvao hoi / caraNovasamakhAyANaM sAyara saMkhatarA huMti // 1 // " +6 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 dvitIya prakAza jeTalI karmanI sthitimAM samyakatva pAmavApaNuM che temAMthI palyopamAM pRthakatvakALanI sthiti khapAvatAM zrAvaka thAya che. ane saMkhyAtA sAgaropame upazamacAritra athavA kSAyicAritra pAme che. eTale dezavirati pAmyA pachI saMkhyAtA sAgaropame cAritra pAme, te pachI saMkhyAtA sAgarepame upazama zreNIne pAme, te pachI saMkhyAtA sAgaropama jatAM kSapazreNI pAme ane te pachI te ja bhavamAM mokSa thAya che. e prakAre dezaviratine rahevAne kALa jAnyathI aMtamuhUrtano che. ane utkRSTathI deze uNA pUrva keTIna che; evA prakAranI dezavirati jene vidyamAna che, te dezavirati zrAvaka kahevAya che te zrAvakane be prakAranA kahelA che. viratA ane aviratA. jemaNe dezaviratipaNuM aMgIkAra kareluM che, te AnaMdAdika zrAvakanI peThe viratA zrAvako kahevAya che. ane jemaNe kSAyika samyakatva aMgIkAra kareluM che. te aviratA che. satyaki, vidyAdhara, zreNika tathA kRSNa vagere aviratA zrAvaka hatA. A bIjA dezavirati prakAzane viSe jemaNe dezaviratipaNuM aMgIkAra kareluM che, evA zrAvakonuM svarUpa kahevAmAM Ave che. tenuM nirUpaNa karavA mATe prathama zrAvakanI yogyatAne darzAvanArA tene ekavIza guNa kahe che. "dhammarayaNassa juggo akhuddo rUvavaMpagai somo / logappio akUro bhIruasaTho sadakhinno // 1 // lajAluo dayAlU , majhattho somadiThi guNarAgI / sakaha suparakajutto sudIhadassI visesannU // 2 // vuDhDhANagoviNIo, kayannuo parahiyattha kArIya / taha ceva laddha larako igavIsa guNo havai saDDho // 3 // " (1) dharmarUpa ratnane gya, evo zrAvaka azuddha eTale uMcI jAtano arthAt sukhe karIne dharmane jANanAre. (2) rUpavAna eTale saMpUrNa aMga upAMgavALe, manehara, saumya eTale sadAcAranI pravRtti vaDe bhavya lokone dharmane viSe gauravapaNuM upajAvanAre. ahIM koI prazna kare ke, "naMdiSeNa, harikezI pramukha kurUpavALA hatA, teomAM paNa dharmanI prApti sAMbhaLavAmAM Ave che. ane tame te rUpavAnane ja dharmanA adhikArI kahe che, tenuM zuM kAraNa?" tenA uttaramAM kahe che ke, "rUpa be Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI Atma prabaLa prakAranuM che. eka sAmAnya rUpa ane bIjuM atizayavALuM rUpa. temAM je saMpUrNa aMgopAMgavALuM rUpa je naMdiSaNane hatuM, te sAmAnya rUpa samajavuM. ane je kevaLa zeSa saguNa saddabhAve kurUSapaNuM che, te kAMIpaNa doSavALuM gaNAtuM nathI. tema atizAyI rUpa to je ke tIrthakarAdikanuM ja saMbhave che te paNa je rUpe karIne koI dezamAM ane koI kALe ane hareka vayane viSe vatata evo purUSa "A rUpavAnuM che ema lekene pratIti utpanna kare che, te ja ahIM adhikArI jANa eTale te atizaya rUpamAM tevA zrAvakone zAstrakAre gayA che, ema jANavuM. (3) vaLI prakRti saumya eTale ravabhAve karIne saumya-zItaLa AkRtivALe bhayaMkara AkRtivALe nahIM. tevI saumya prakRtivALe vizvAsa karavA lAyaka hoya che. evA prakAranA jIva ghaNuM karIne pApa vyApAramAM pravartatA nathI ane teo sukhe karI Azraya karavA yogya hoya che. (4) lokapriya A leka tathA paraloka saMbaMdhI viruddha kAryone varjavAthI ane dAna zIlAdi guNe karIne sarva lekone priya hoya che. e lokapriya zrAvaka sarva prANIone dharma tarapha bahumAna utpanna karAve che. (5) akrUra-eTale kliSTa adhyavasAyavALo na hoya. je kara hoya te paranA chidrone jovAmAM laMpaTa hoya che, tethI tenuM mana kaluSita rahe che. mATe te dharmanuM anuSThAna Acarato hoya to paNa te dharmanA AcaraNanA phaLane meLavI zakato nathI. tethI akUrapaNuM rAkhavuM yukta che. (6) bhIrU eTale Aloka tathA paralokanA kaSTothI bhaya pAmanAra zilavALe je bhIrU hoya te nizaMkapaNAthI adharmamAM pravatata nathI. (7) azaTha-eTale niSkapaTa AcArane viSe rahenAra. zAca-paNAthI vaMcana, prapaMcanA cAtuya vaDe sarva lekIne avizvAsanuM kAraNa thAya che, tethI azaThapaNuM ja rAkhavuM yukta che. (8) sadAkSica-eTale dAkSiNyatAthI yukta pitAnuM kArya choDIne parakAya karavAmAM rasika hRdayavALo e purUSa sarva lekane mAnanIya hoya che. (9) lajjALu-prAkRta zailI vaDe lajAvALe te akRtya sevananI vArtAthI ja lajA pAmI jAya che, ane lajjAne laine pote aMgIkAra karelA sat anuchAnanAM te kadipaNa tyAga karI zakato nathI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 149 (10) dayALu-eTale duHkhI prANuonuM rakSaNa karavAno abhilASI. dhamarUpI vRkSanuM mULa dayA ja che. (11) madhyastha. rAgadveSa rahita buddhivALe, eTale sarva ThekANe rAgadveSa rahita rahenAre. tevA purUSanuM vacana sarva jagane grahaNa karavA yogya thAya che. (12) saumyadaSTi-koIne udvega nahIM karanAra, jenA darzana mAtrathI prANIene prIti utpanna thAya che. (13) guNarAgI-gAMbhIya, sthaya pramukha guNane viSe rAga-prItivALo. te te guNone pakSapAtI hovAthI sadaguNene bahu prakAre aMgIkAra kare che ane niguNa-avaguNo tarapha upekSA kare che. (14) satyatha-supakSayukta-sadAcArano dhAraka hovAthI sadavRttinA kahenArA je sahAye te vaDe yukta tethI te koI paratIrthiothI unmAge laI jaI zakAto nathI. ahiM koI AcArya satkartha ane surakSa yukta-evA be judA guNo gaNe che. (15) sudIrghadarzI-lAMbA vicAra karI suMdara pariNAma vaDe kArya karanAra, sAhasathI ke utAvaLathI kAya nahIM karanAra te nizcayathI pariNAmikI buddhi vaDe A lokamAM sArA pariNAmavALA kAryono AraMbha kare che. (16) vizeSajJa-sArAsAra vastunA vibhAgane jANanAra, te vizeSajJa kahevAya che. je vizeSajJa na hoya te doSane guNapaNe ane guNane doSapaNe aMgIkAra kare che, tethI vizeSajJapaNuM ghaNuM ja zobhanika che. (17) vRddhAnuga-vRddha purUSonI paripakva buddhine anusare cAlanAra. eTale guNa upArjana karavAnI buddhie vRddhone sevanAra. vRddhonA vacanane anusarI cAlanAre purUSa kadipaNa Apattine pAmato nathI. te saMpattine ja pAme che, tene mATe zAstrakAra A pramANe lakhe che. "yuvaghaM sAmAnyuM, prAzya muni ! ___ pazyahaMsAvane baddhA vRddhavAkyena mocitAH // 1 // " guNuM puruSoe sarvadA prAye karI vRddhanA vacanane mAnavuM. vanamAM baMdhAyelA haMse vRddhanA vacanathI mukta thayA hatA. (1) (18) vinIta-vinayavALe. mahAna puruSane vinaya karanAra. vinayathI tatkALa jJAnAdikanI saMpatti prakaTa thAya che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atma pramAdha (19) kRtajJa-karelAne jANanAra-kadara jANu, te khIjAe karela A lAka saMbaMdhI upakArane jANe che, tene geApavatA nathI. parepakAra geApavavAthI kRtaghna thavAya che. ane tethI satra niMdApAtra ane che. tethI kRtajJa thavuM yukta che. 150 (20) parahitAkArI-bIjAnA hitane karanArA arthIne sAdhanAra. ahIM koI zaMkA kare ke, prathama sadAkSiNya e guNathI parahatakArIpaNu AvI jAya che, te pachI A bIjIvAra te guNa zA mATe kahyo ? te baMnemAM ze| taphAvata che ? tenA uttaramAM kahevAnuM ke, sadAkSiNya e dAkSiNyatA karavAneA guNa che, paNa te khIjAnI prAthanA karavAthI karavAmAM Ave che . ane A parahitAkArIne guNa teA svabhAvathI ja che. te puruSa prAthanA karyA vinA svabhAvathI ja parahita karavAmAM pravarte che. tethI te niricchakacittapaNe bIjAene uttama dhane viSe sthApita kare che. (21) labdhalakSa-zIkhavA cAgya AcaraNa upara lakSa ApanAra-pAmanAra jANe pUrva bhave teNe abhyAsa karyAM hAya, tema te anuSThAnane jANe che. tevA zrAvakane vaMdana tathA pratilekhanAdika dhama kRtya satvara prApta thAya che. A pramANe ekavIza guNAthI yukta evA zrAvaka hAvA joIe . upara kahelA ekavIza guNavALA bhavya zrAvakane viSe dezivaratiSaNAnI cAgyatA Ave che, tene mATe kahyu che ke, ' je na khamaMti parIsaha, bhayasayANa siNeha visaya lobhehiM / savituM dhara3, te jIA tema vijJa|| '' " je pratyAkhyAnAvaraNI kaSAyanA udayavALA jIvA pariSaddha, bhaya, svajana, sneha, ane viSaya lAbhanA kAraNeA vaDe savavarita dhAraNa karavAne samartha nathI, te dezivaratine ceAgya hAya che.'' (1) ahIM kahevAnu` tAtparya e che ke, uttama dharmanI sAmagrI prApta karI vivekI purUSAe prathamathI sa` viratine Adara karavA. paNa jee kSudhA, tRSA, mikSAne sahana karavA tathA mala dhArAdika pariSahAne khamavA bhIrU che, temaja atyaMta prItipAtra evA mAtApitA, strI, putrAdi svajanAnA tyAga karI ekAkI rahevAne asamartha che; ane pUrvanA puNyayeAge prApta karelA IndriyeAnA viSayAne choDavA azakta che, teone sava virati varavAne utsAha karatI nathI, prANIe bhraSTa na thAe, sanA nAza thatAM jevA tevA lAbha maLe * sa - te paNa Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 151 zreyakArI che" ema citavI temaNe dezaviratine aMgIkAra karavuM joIe je upara karelA svarUpavALA pratibaMdhaka kAraNono abhAva hoya to sarvavirati aMgIkAra karavI uttama che. tene mATe AvazyacUrNamAM kahyuM che ke, " visayasuha pivAsAe, ahavA baMdhavajaNANurAeNa / accayaMto bAvIsaM parisahe dussahe sahiuM // 1 // jai na karei visuddhaM samma aidukkaraM tavaccaraNaM / to kujA gihidhammaM navayajo hoi dhammassa // 2 // " "je viSayanI tRNAthI athavA svajananA anurAgathI bAvIza pariSahAne sahana karavAne samartha na thaI zake. temaja zuddha cAritrane na AcarI zake ane ati duSkara tapane na karI zake, te teNe gRhasthadhamane Adaravo, jethI te dharma vajanika na thAya. 1-2. AvA dezaviratine aMgIkAra karanArA zrAvako jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranA che. tene mATe kahyuM che ke, "vA zUfhaMsA mAmasAruM cArU vastro sAvo puro namudAradhAravo che ? ummajuggaguNAinno chakammo baarsvvo| gihaththo subhAyAro sAvao hoi majjhimo // 2 // ukkoseNaM tu saDDhou sacittAhAra vjio| ekAsaNagabhoiya baMbhayArItahevaya // 3 // " je zrAvaka prayajanavinA sthalahiMsAdi kare nahIM, madha, mAMsAdika abhakSya vastuno tyAga kare, namaskArarUpa mahAmaMtrane dhAraNa kare, ane dararoja navakArazInuM paccakakhANa kare te jaghanya dezavirati zrAvaka kahevAya che. je zrAvakadharmane yogya evA guNothI yukta hoya che, niraMtara che Avazyakane Acare che ane bAra vratane aMgIkAra kare che te sadAcAravAnuM gRhastha madhyamazrAvaka kahevAya che. je zrAvaka sarvadA sacitta AhArane vaje che, niraMtara ekAsaNAdika kare che, ane brahmacaryane pALe che te utkRSTazrAvaka kahevAya che." have bAra tratarUpa lakSaNavALuM dezaviratinuM svarUpa nirUpaNa karavAne prathama te bAravratanA nAma Ape che." (1) prANivadha, (2) mRSAvAda, (3) adattAdAna, (4) maithuna, (5) parigraha, thakI sthalapaNe viramavArUpa pAMca aNuvrata tathA (6) diziparimANa, (7) bhegopagamAna, (8) anarthadaMDa viramaNae traNa guNavrata tathA (9) sAmAyika, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrI Atma prabaMdha (10) dazAvakAzika (11) piSadha ane (12) atithi saMvibhAga e cAra zikSAtrata e sava maLI bAravrata kahevAya che. kahyuM che ke, 'urfNavA *mumAvI datta meLA paripade va . 'hiti mA laMDa samarU " tadda "vimAno !" ahIM A pramANe bhAvatAM samyakatvanA lAbha pachI gRhastha prANAtipAtAdika AraMbhanI nivRttithI sadagati pAmavArUpa guNone jANatA satA bAravrata grahaNa kare che. te bAravratamAM sarva sArabhUta prANavadhanI nivRtti che, tethI tene jaina zAsanamAM prathama kaheluM che. prANIonA vadhathI viramavuM, te prANivadha viramaNa athavA prANAtipAta viramANaahiMsAtrata kahevAya che. jIvadravyanuM amRtapaNuM che, mATe tenI hiMsA thavI ayogya che, tethI sarva prANIonA daza prANane vinAza kare, te hiMsA kahevAya che. tene mATe lakhyuM che ke, "paMceMdriyANi trividhaM balaM ca ucchvAsa niHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiktAsteSAM viyogI karaNaM tu hiMsA // 1 // " pAMca Indriyo, traNa baLa, zvAsocchuvAsa ane AyuSya e dasa prANa bhagavaMte kahelA che, temano viyega karavo, te hiMsA kahevAya che." (1) te prANane viyoga na karavo te rUpa je vrata te ahiMsAtrata kahevAya che. jainadharmanuM mULa jIvadayA che, tethI sarvatrane viSe ahiMsA vratane prathama gaNavAmAM AveluM che. tene mATe kahyuM che ke-- " ikaMcia itthavayaM nidiTaM jiNavarehi samvehiM / / pANAivAya viramaNaM avasesA tatsa rakhaThA // 1 // " sarva jinezvaroe jinazAsanamAM prANAtipAta viramaNa e eka ja vrata kaheluM che. bAkInA je bIjA vrata kahelA che, te pahelA vatanI rakSAne mATe che. (1) A saMpUrNa vIzavidhA pramANavALI dayA sAdhuone hoya che ane zrAvakone savAvidhA pramANa dayA hoya che. tene mATe kahyuM che ke, "thUlA suhumA jIvA saMkappAraMbhao a te duvihA / sAvarAha niravarAhA sAvikhAceva niravikhA // 1 // " sUkSma ane bAdara evA jIvanA be bhedathI prANivadha be prakArano che. temAM be Indriya pramukha sthala bAdara kahevAya che ane ekendriya sUkSmabAdara kahevAya che; kAraNa ke, sUkama ekendriyano zastrAdi prayoge karI vadha thavAno abhAva che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 153 have gRhasthone te sthala bAdara prANAtipAtathI nivRtti thaI zake paNa sUkSma prANAtipAtathI nivRtti thaI zake nahIM, kAraNa ke temane pRthvI, jala, agni, vAyu, pramukhathI pacana pAcanAdi samasta kiyAnI pravRtti rahelI che. evI rIte sthAvara jIvanI hiMsAne niyama na hovAthI vIsamAMthI dasa vizvA apagame eTale temane dasavizvA dayA rahe che. sthala prANivadha saMkalpa ane AraMbha-ema be prakArano che. huM mArU e prakAre manamAM je saMkalpa thAya te saMkalpathI prANivadha kahevAya che. khetIvADI tathA ghara pramukhane je AraMbha, temAM pravatavuM, te bIjo AraMbhathI prANivadha kahevAya che. temAM saMkalpathI sthaLa prANivadhamAMthI nivRtta thavuM, e gRhasthathI banI zake che, paNa AraMbhathI nivRtta thavuM, e banI zakatuM nathI. je AraMbhathI nivRtta thavA IcchA rAkhe to tenA zarIrane ane kuTuMbAdikano nirvAha thaI zake nahIM; tethI AraMbhatpanna hiMsAne aniSedha thatAM dasa vizvAmAMthI pAMca vizva dayA apagame eTale bAkI pAMca vizvA dayA rahI. have je saMka9pathI vadhe che, te paNa be prakAre che. sAparAdha ane niraparAdha. temAM je sAparAdha caura, jApurUSa vagerene vadha saMkalpathI vajI zake nahIM ane niraparAdhano vadha saMkalpathI vajI zake, ema sAparAdha hiMsAno niyama na hovAthI pAMca vizvA dayAmAMthI aDhI vizvA dayA apagame eTale bAkI aDhI vizvA dayA rahI. have niraparAdha vadhe che, te sApekSa ane nirapekSa ema be prakAre che. temAM apekSA eTale zaMkA tenAthI yukta te sApekSa zaMkA sthAna kahevAya che ane tethI je viparIta eTale apekSA rahita te nirapekSa kahevAya che. temAM gRhastha zrAvaka sApekSa hiMsA thaI zakato nathI, nirapekSa hiMsA vajI zake che jema koI rAjAnA adhikArI zrAvake bAravrata aMgIkAra karyA hoya te pitAnA dharmano jANa hovAthI tene zaMkA rahe che, tethI koI niraparAdhI purUSa hoya to paNa tene vadhano niSedha karI zakato nathI ane rAjA athavA koI zatrunA putrane paNa aparAdha chatAM vadha aTakAvI zakato nathI, tethI sApekSa hiMsA na vavAthI aDhI vidhA dayAmAMthI savA vizvA dayA gaI eTale bAkI savA vizvA dayA rahe che; tethI gRhastha zrAvaka savA vizvA dayA pALI zake che. tene mATe kahyuM che ke " sAhu vIsaM saDDhe, tasa saMkappA varAha sAbikhe / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI Atma prabodha sAdhune vIza vizvA dayA che ane zrAvakane AraMbha, sAparAdha ane sApekSapaNe thAvarajava haNAvAne lIdhe savA vizvA dayA che. (1) ahIM koI prazna kare ke, niyamita sthAnathI bIjA sthAnamAM zrAvaka pitAnI IcchA pramANe jIvavadha bhale kare, temAM koI jAtano doSa nathI tenA uttaramAM kahe che ke, "trasa jIva vagerethI judA evA sthAvarAdikane viSe zrAvakonI yatanA hoya che, paNa niyatA hotI nathI. e bhAvArtha samajavAnuM che. "meM te saMkalpathI niraparAdhI trasa jIvanA vadhanuM paccakakhANa kareluM che, bIjAnuM karyuM nathI" A pramANe citavI zrAvaka pRthvIkAya vagerenuM, tathA AraMbhathI trasAdikanuM niHzaMkapaNe upamana kare nahIM ane je nirvAha thato hoya to banatA sudhI sthAvarAdikanuM paNa upamana na kare. kadi nirvAha na thAya to te vicAra kare ke, "A sAdhuone dhanya che, ke jeo sarva prakAranA AraMbhathI mukAyA che, ane huM to mahAraMbhane viSe magna thaI paDyo chuM. have huM emAMthI kyAre mukta thaIza." Ama dayAthI citavI zaMkA sahita tene viSe pravarte che. tene mATe kahyuM che ke, " vajai tivvAraMbhaM kuNai akAmo anivvahaMtoya / thuNai nirAraMbhajaNaM dayAluo savvajIvesu" // 1 // A gAthAne artha upara AvI gayo che. vaLI koI kahe che ke, aniyamita apratyAkhyAta vastune viSezI yatanA hoya? Ama belivuM ja na joIe. kAraNa ke, yatanA sivAya prANAtipAta viramaNavratanA phaLano abhAva thAya che. vaLI je vrata che te puNyane mATe ja AdarathI karAya che, pitAnA uccArelA nirvAhane mATe karAtuM nathI. ane vaLI te puNya mananA pariNAmathI ja thAya che. je sthAvarAdikane viSe nirdayapaNuM thAya te pachI sarva ThekANe tevuM nidayapaNuM ja hovuM joIe, kAraNa ke, jIva paNuM sava ThekANe samAna che, mATe ja nahIM paccakakhANa karelA sthAvarAdikane viSe paNa yatanA karavI joIe. te viSe kahyuM che ke, "jaM jaM ghara vAvAraM kuNai gihI tathya tathya aarNbho| Arabhevihu jayaNaM tastama joeNa ciMtei" // 1 // "gRhastha je je gharanA kAma kare che, tyAM tyAM AraMbha raheluM che, paNa zrAvaka te AraMbhane viSe taratamanA yoge karI yatanA kare che." (1) Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 155 alpAraMbhathI je kArya sAdhya hoya, temAM mahAraMbha kare nahIM eTale bahu sAvadha karmane tyajI alpa sAvadhane Acare te taratamaga kahevAya che. have anvaya ane vyatirekathI dayAnuM zubhAzubhapaNuM darzAve che. "yo rakSati parajIvAna , rakSati paramArthataH sa AtmAnam / / tho daMtyavAna lavAna sa hRtti nA gAmanAramAna " III je bIjA nI rakSA kare che, te paramArthapaNe pitAnA AtmAnI rakSA kare che ane je bIjA jIvonI hiMsA kare che, te pitAne hAthe pitAnA AtmAnI ja hiMsA kare che. (1) anvaya ane vyatirethI dayAnuM phaLa, have anvaya ane vyatirekathI dayAnuM phaLa kahe che. sukha, saubhAgya, baLa, AyuSya, buddhi, kAMti ane lakSamI Adi je phaLe che, te dayAnA phaLe che. bahu roga, zeka, viyoga, durbaLatA ane bhaya vagere hiMsAnA phALe che. upalakSaNathI saMpatti, svaga vagere je ramaNika che, te dayAnA phaLa che ane narakAdikamAM paDavA rUpa te hiMsAnA aniSTa phaLa che. A pramANe samajI levuM. prathama vratanuM dRSTAMtathI varNana "sAravuM surva komiti saMtuLo | praNavArA hRti te " zA je prANuone A saMsAramAMthI utpanna thayelA duHkhathI mukta thavAnI icchA hoya, temaNe sulasanI jema anukaMpA-dayAmAM tatpara thavuM (1) sulasanuM vRttAMta rAjagRhInagarImAM kAlakasUri nAme eka kasAI raheto hato. te potAnI jJAtinA pAMcase gharamAM meTa hatA. tene sulasa nAme eka putra hato. tene abhayakumAra maMtrIne samAgama thaI Avyo. AthI te dayAdharmane mAnanAro zrAvaka thaI gayo. sulasano pitA kAlakasUri dayAdhamathI tadana rahita hato. te haMmezA pAMcase pADAno vadha karato. rAjA zreNika tene aTakAvato to paNa abhavyapaNane laIne te tevA niMdya kAmamAMthI nivRtti pAmyuM nahIM. aMte te moTA ugra pApathI bharelA piMDavALe kAlaka duSTa lezyAnA yogathI mRtyu pAmI sAtamI narake gaye. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI Atma prabodha jyAre te mRtyu pAmyo eTale tenA jJAtijanoe tathA kuTuMbIoe AvI sulasane kahyuM ke, "have tuM tArA pitAnA padane grahaNa kara ane kuTuMbanuM bharaNapoSaNa kara." sulase javAba Apyo ke, "te zI rIte karuM? tyAre kuTuMbIoe kahyuM ke, kuLakamathI cAlatA AvelA rIvAja pramANe darareja pAMcaso pADAone mAra ane temAMthI utpanna thayelA dravyathI amArUM bharaNa-poSaNa kara." kuTuMbIonA AvAM vacana sAMbhaLI sulasa belyo-"are! kuTuMbIo, evI moTI hiMsA karI upArjana kareluM dhana tame khAo ane tenAthI utpanna thayeluM pApa mAre ekane bhegavavuM paDe, e kema bane ?" sulasanAM AvAM vacana sAMbhaLI te kuTuMbIoe jaNAvyuM ke, "jo ema hoya to ame badhA tArA pApane vaheMcI laIe." A samaye potAnA kuTuMbIone pratibaMdha ApavAne mATe sulase eka kahavADIne ghA karI pitAne paga jarA chedI nAMkhyuM ane tenI pIDAthI pite AkaMda karate belyo, "mane bhAre vedanA thAya che, mATe tame badhA mArA kuTuMbIo A mArI pIDAne vahecI lyo. "tenAM A vacano sAMbhaLI kuTuMbIoe kahyuM, "bhAI sulasa, vedanA vahecI levAnuM sAmarthya amArAmAM nathI. "sulase kahyuM, jyAre tamArAmAM teTaluM sAmarthya nathI te narakanA heturUpa aneka pADAonA vadhathI utpanna thayelA mArA pApane tame zI rIte vaheMcI leze?'' tulasanAM A vacana sAMbhaLI sarva kuTuMbIo mauna dharIne besI rahyA. pachI sulasa potAnA kuTuMbIone bedha ApI prANunA vadhathI nivArI sadvyavahArathI temanuM pAlana karavA lAgyA. te yAjajIvita zuddha zrAvaka dharmane pALI mRtyu pAmI svarga gayo hato. evI rIte pahelA ahiMsA vratanA ArAdhana upara sulasanuM dRSTAMta kahevAya che. evI rIte bIjA bhavyajIvoe paNa uttama dharmanuM mULa ane sava arthanI siddhine anukuLa evuM e vrata prayatna vaDe sevavuM. tene mATe bhAvanAnI gAthA A pramANe che - dhannA tena mamjJA, sarda mavALAmudrI che savvajiyANaM hiMsA, cattA evaM viciMtijA" // 1 // "jemaNe mana, vacana ane kAyAnI zuddhie karI savajIvanI hiMsA cheDI che, temane dhanya che ane teo namaskAra karavA yogya che, ema citavavuM." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 157 bIju sthUla mRSAvAda viramaNa vrata mRSA eTale asatya vacana, tenAthI viramavuM-nivRtti thavuM e bIju mRSAvAda viramaNavrata kahevAya che. te vrata kanyAlIka vagerenI nivRtti karavA rUpa che. tenA mATe kahe che " mA mUkI, nAsAvadAre 2 hasava .. dhUmaDhIya paMva, vAi muduSatti Satti " ? . "ati sthaLa vastu saMbaMdhI eTale ati duSTa adhyavasAyathI utpanna thayela alIka (juThuM) mRSAvAdane pAMca prakAre tyAga kahe che. te pAMca prakAra A pramANe che. - (1) kanyAlI (2) gavalI (3) bhuvalI (4) nyAsApahArA (5) kuTasAkSika. nirdIpakanyAne paNa A "viSakanyA che ema kahevuM, te kanyAlIka kahevAya che. bahu dUdhavALI gAyane thoDA dUdhavALI kahevI, ane thoDA dUdhavALI gAyane bahu dUdhavALI kahevI, te gavAlIka kahevAya che. pArakI jamInane pitAnI kahevI te bhuvatIka kahevAya che. upalakSaNathI tevI rIte dvipada (manuSya) catuSpada (pazu) ane apada (sarpAdi) vagerenuM alIka jANI levuM. ahiM prazna kare che ke, je tema upalakSaNathI samajavAnuM hoya to sarva saMgrahAdikane athe dvipadAdikanuM grahaNa kema na karyuM? tenA uttaramAM kahe che ke, lokomAM kanyAdika alIka ati niMdanIya gaNAya che, mATe te varjavAne arthe tenuM mukhyapaNe grahaNa kareluM che, tethI temAM koI paNa doSa nathI. nyAsa eTale thApaNa teno upahAra eTale oLakhavI, te nyAsApahAra kahevAya che. A nyAsApahAra adattAdAnanuM rUpa thaI zake che, paNa oLavavA rUpa vacananuM pradhAnapaNuM hovAthI, tene mRSAvAdamAM gaNeluM che. lAMca vagerenA lebhathI athavA matsara bhAva vagere parAbhavapaNathI pramANa karelA dravyane anyathA rIte sthApana karavuM, jethI beTI sAkSI pUravI paDe te kUTAkSipaNuM kahevAya che A bhedamAM pArakA pApane daDha karavApaNuM hovAthI pUrvanA bhedathI tenuM judApaNuM che eTale cotho ane pAMcamo bheda judo che. evI rIte sthUla mRSAvAdane darzAvI have gRhasthane mATe sUkSma alIkanI yatanA kahe che. eTale gRhastha sthala mRSAvAdano tyAga karo ane sUkSma mRSA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI Atma pradha vAdamAM yatanA karavI. sUkSma eTale alpavastu saMbaMdhI mRSAvAda teno yathAzakti tyAga karavA yatna kara arthAtu jo nirvAha cAle to sUkSma mRSAvAda paNa belivuM nahIM ane nirvAha na cAle te taratamayogathI yatanA karavI. kahevAne Azaya evo che , cheDAthI nirvAha thatuM hoya to vadhAre mRSA belavuM nahIM. te satyavratane prabhAva A pramANe che, te kahe che___"je sacca vavahArA, tesiM duThThAvi neva pahavaMti / nAikkamaMti ANaM tANaM divvAI savvAI" // 1 // je satyavAdI che. temane duSTa purUSa paNa kaSTa ApavAne samartha thatA nathI ane sava divya temanI AjJAnuM atikramaNa karI zakatA nathI." (1) te viSe zrI kAlikAcAya ane dattapurohitanI kathA kahevAya che, te trIjA prakAzamAM kahevAze. tema vaLI kahyuM che ke - "jalamagniTUi kozo viSaM mASAzca taMdulAH / kAlaM dharmaH sutasparzo divyAnAM dazakaM matam" // 1 // "jala, agni, zatru, koza, viSa, moSa (aDada), taMdula, kAla, dharma, sutane sparza--e dasa divya kahevAya che." (1) e rUpa sava divya temanI AjJAnuM ullaMghana karatA nathI. te AzA A pramANe che. "he jala, tuM mane DUbADIza nahIM." "he agni, tuM mane bALIza nahIM." ityAdi AjJAo jANavI. have satyanuM pratipakSI asatya che, tene niMde che. " vayaNammi jassa vayaNaM, nicca masacaM vahei vccrso| mu gaDhanhA, mA taM sati guDhA" mA. jenA mukhane viSe sarva jagatane aniSTa ane apavitra e asatya vacanarUpa viSTArasa niraMtara vahyA kare che te purUSa zuddhine mATe jalamAM snAna kare che, tene joI paMDita purUSo hase che." (1) kahevAno Azaya e che ke, purUSa asatya vacana belI niraMtara pitAnA AtmAne malina kare che ane mAtra tvacA upara rahelA maLane pakhALavA jaLathI pavitra thavA IcchA rAkhe che, te tenI kevI mUkhatA kahevAya ? te viSe bIjA matavALAo paNa A pramANe kahe che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 66 cittaM rAgAdibhiH kliSTamalIkavacanairmukham / jIvaghAtAdibhiH kAyo, gaMgA tasya parAGmukhI ,, "" jenuM citta rAgAdikathI klezavALu' che, asatya vacanAthI mukha kliSTa thayuM che, ane hiMsA vagerethI kAyA kliSTa thaI che, tevA purUSathI gaMgA vimukha thAya che." (1) "satyaM zauca tavaH zaurya, zaumitriya niSrardeH / sarva bhUta daza zauca, jalazauca ca paMcamam " // 1 // 159 66 satya vacana bolavuM-satya rIte cAlavuM, e pahela. zauca che, tapa Acaravu', e khIju` zauca che; IndriyAnA nigraha karavA, e trIjI zauca che; sarva prANI mAtra upara dayA rAkhavI, e ceAthu' zauca che ane jalanu zauca e pAMcamuM zauca che." (1) ahiM sarva prakAranA zaucane viSe satyatA e pradhAna che, mATe tenu prathama grahaNa karelu' che ane jala zauca e bAhya vRttipaNAthI rahelu che, mATe tene chellu' gaNelu' che. te viSe kahyu` che ke, " muyattaLaminne, sArUM saraMmayamannIbo / nimmaMDaNaM ciyavaraM, jalaMta aMgAra siMgArA " // 1 // "asatya bhASaNavALA ane mane ughADavAdi pApa sahita evA vacana saMbadhI je zakti, tenAthI mu'gApaNu` vadhAre sArU' che, te upara dRSTAMta Ape che ke, dhagadhagatA agninA agArAthI zarIranA je zrRMgAra karavA tenA karatAM AbhuSaNanA abhAva heAya te sArA che.' (1) A kahevAne Azaya evA che ke, jema zarIranI zezabhA mATe karelA aMgArAnA zrRMgAra ulaTA dAdi anarthanA heturUpa che, tema peAtAnI nipuNatAne mATe AraMbhelu. asatya vacana ulaTu narakAdikane viSe pADanArU' thAya che aneka duHkhAnu kAraNa ane che, tenAthI muMgApaNuM uttama che. A bIju` mRSAvAda tyAgarUpa vrata pALyA aNapAkhyAnu' phaLa dekhADe che. " sacceNa jio jAya, appaDihaya mahura gahira vara vayaNo / alieNaM muharogI, hINasaro mammaNo mRo " // 1 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atma pramAdha satyavrata vaDe va AleAkane viSe vizvAsa tathA yazanu pAtra thAya che ane paraleAkane viSe apratihata, madhura ane gabhIra pradhAna evA vacanane meAlanAro thAya che. apratihata eTale vanI peThe kAI ThekANe skhalanA na pAme tevu', madhura eTale pirapakva selaDInA rasanA pAna jevu', gaMbhIra eTale jala sahita meghanI garjanAnI peThe ane pradhAna eTale spaSTa akSaravALu manahara, ema samajavu', vaLI asatya vacana beAlavAthI AleAkane viSe avizvAsanu' tathA durAcaraNanuM bhAjana thAya che ane paraleAkane viSe mukharogI, hInasvaravALe ane manmana belanArA mugA thAya che, je beAlatA chatAM skhalita thAya te manmana kahevAya che. A vrata vANInA viSayavALu' hAvAthI tenuM phaLa paNa vANInA viSayamAM ja kahelu che. nahIM te| A vrata virAdhanA rahita pALavAthI svargAdikanuM phaLa hoya che ane virAdhanA sahita pALavAthI narakAdikanu phaLa hAya che, ema samajavuM. A vratane mATe vyatireka vaDe dRSTAMta kahe che 160 dappeNa aliyavayaNassa, jaM phalaM taM na sakimovotuM / dakhiNAlieNa vigao, vastU sattamaM narayaM " // 1 // " peAtAnA matanI sthApanAnA gava thI--AgrahathI je alIka beolavu, eTale jinamata viruddha bhASaNa karavuM, tenu phaLa A anaMtAnaMta saMsAramAM bhramaNa karavArUpa thAya che. tene kahevAne chadmastha ane pramANeApeta AyuSyavALA samartha thaI zakatA nathI. dAkSiNyAlIka e zabdanA evA artha che ke, dAkSiNya eTale guru tathA srInA anurAdhanA hetuthI je alIka eTale asatya kahevu' te. e rIte khelelAM asatya vacanathI jyAre durgati thAya che teA pachI abhimAna vaDe kahelAM asatya vacanathI kevu. naThArU' phaLa thAya ? e dAkSiNyAlIkathI vasurAjA sAtamI narake gayA hatA." 66 vasurAjAnI kathA. DAhuladezamAM zuktimatI nAme nagarIne viSe abhicadra nAme rAjA hatA. tene vasu nAme eka putra hatA te ja nagaramAM jinamatathI vAsita hRdayavALA kSIrakadaMbaka nAme eka upAdhyAya vase che. bALavayathI paDitanA jevA AcAravALA ane satyavratamAM rakta vasukumAra temanI samIpe vidyAbhyAsa karatA hatA. te vakhate pravaka nAmanA upAdhyAyanA putra ane eka nArada nAmanA vidyArthI paNa te ja upAdhyAya pAse bhaNatA hatA. te ane vasukumAranA sahAdhyAsI hatA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 161 eka divasa A traNe vidyArthIo abhyAsanA zrama lAgavAthI AMgaNAnI bhUmimAM sUtA hatA, tevAmAM temanA guru kSIrakada khake AkAzamAMthI kAI cAraNa RSinA mukhathI A pramANe vANI sAMbhaLI,-" je A AMgaNAnI bhUmimAM traNa vidyArthIe sUtelA che, teemAMthI eka uccagatine pAmaze ane be narake jaze." A vANI sAMbhaLI upAdhyAya kSIraka ke peAtAnA manamAM vicAyu ke, cAraNa muninI vANI mRSA heAtI nathI. tethI A traNemAM narakagAmI be kANuM che ? ane sadgatine pAmanAra kANu che? tenI parIkSA karU. ane te parIkSA dayALupaNAnI kasoTIthI thaI zakaze." A pramANe vicAra karI te catura upAdhyAye ATAnA traNa kukaDA banAvyA. A kukaDA banAvI te traNe ziSyAne eka eka kukaDA ApyA. ane kahyu ke, "he ziSyA ! tamAre kAipaNa dekhI na zake eve sthaLe jai A kukaDAne haNI nAMkhavA." gurunI AvI AjJA thavAthI vadhu ane pataka anee judA judA ekAMta pradezamAM jaI ni yapaNAthI te piSTanA kukaDAne mArI nAMkhyA, pelA trIjo ziSya nArada te kukaDAne ekAMte laI jaI A pramANe vicAra karavA lAgyA'gurue amene Avu... bhaya'kara kAma karavAnI AjJA kema karI haze? AvA niraparAdhI prANIne kayA purUSa haze ? vaLI temaNe kahyuM che ke, " jyAM kAI na dekhe teve sthaLe kukaDAne mArajo.' gurunAM AvAM vacana uparathI temane abhiprAya ema jaNAya che ke, A kukaDAne mAravA ja na joie. kAraNa ke, game tevA ekAMtamAM jaIe, te tyAM kukaDA tA juve che, ane huM' paNa jouM chu ane jJAnIe paNa juve che, jyAM kAI dekhatu' nathI, evu` sthAna kAI che ja nahIM. tethI huM ema mAnuM chu ke, guru dayALu heAvAthI temaNe amArI-ziSyAnI parIkSA karavA mATe A hukama karelA che.' Avu. vicArI te nArade kukaDAne mAryAM nahi. te pachI te nArada ziSya peAtAnA gurunI pAse AbhyA, teNe kukaDAne na haNavAnA hetu kahI saMbhaLAvyA. te ziSyanA vRttAMta sAMbhaLI gurue nAradanI urdhvagati thavAnA nizcaya karyo ane atizaya sauMtuSTa thaI ne nAradanI prazaMsA karI, tevAmAM pelA vasu ane pataka ane kukaDAne haNIne AvyA ane temaNe peAtAne vRttAMta guru samIpe jaNAvyA gurue " tame pa`Dita mUkha cheA." ema kahI temane dhikkAra ApyA. ane guru peAtAnA hRdayamAM atizaya kheda pAmI gayA. gurue te vakhate peAtAnA hRdayamAM vicAyu ke, mArA jevA guru maLyA chatAM A baMne zikhyA naThArI gatie jAya teA pachI temAM mAru' zuM mahAtmya ? athavA 21 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI Atma prabaMdha jenuM AyuSya kSINa thaI gayuM che, evA purUSane moTA rAjavaidha hoya te paNa te zuM karI zake? uMcA pradezamAM meghavRSTinI jema e baMne ziSyone bhaNAvA karelo mAre zrama niSphaLa thayo. have narakanI pIDAnA kAraNarUpa evA A grahanA AraMbhanI zI jarUra che?" Avo vicAra karI te kSIrakadaMbaka upAdhyAye saMsArano tyAga karI cAritra aMgIkAra karyuM, te pachI parvataka tenI pATa upara beTho hato. pele nArada ziSya ke je zAstrano mahAna vettA hatA, te pitAnI IcchA pramANe tyAMthI bIje sthaLe cAlyo gaye. rAjA abhicaMdra paNa dIkSA grahaNa karI. te pachI teno kumAra vasu rAjyasana upara beTho. vasu nItithI rAjya karato hato ane te satyavAdIpaNAthI AkhI pRthvI upara prakhyAtI pAmyo hato. te kadipaNa mRSAvAda belato nahIM. eka samaye kaI eka bhillaviMdhyAcala parvatanI aTavImAM pharato hato. teNe eka hariNa upara bANa choDyuM. te bANa skUlanAM pAmI vacce paDI gayuM; hariNane vAgyuM nahIM. AthI Azcarya pAmI te jillA pitAnuM bANa vyartha thavAnuM kAraNa zodhavA lAgyo. tenuM kAraNa zodhatAM eka AkAzamAM svaccha sphaTika zilA tenA jovAmAM AvI. tene potAnA hAthane sparza karyo. te vakhate te zilAnI nIce AsapAsa pelA mRgane carato joyo, te jotAM ja bhille vicAra karyo ke, "mArUM bANa skUlanA pAmyuM, tenuM kAraNa A zilA ja che. A ati svaccha-nirmaLa zilA vasurAjAne gya che." AvuM vicArI te bhikSu chAnI rIte vasurAjA pAse AvyA ane tene zilAno vRttAMta kahyo. te uparathI vasurAjAe te bhIlane dhana ApI te zilA grahaNa karAvI. pachI vasue eka sArA kArIgara pAse te zilAnI vedikA karAvI tene ekAMte goThavI ane te upara potAnuM siMhAsana sthApita karyuM. zilAnA prabhAvathI te siMhAsana AkAzamAM rahyuM. te vakhate loke kahevA lAgyA ke, "vasurAjAnA satyanA prabhAvathI A siMhAsana AkAzamAM rahyuM che. ane A rAjAnA satyathI devatAo paNa tene seve che. eka vakhate nArada prItithI pavatakane ghera AvyA. te vakhate te prarvataka brAhmaNanI sabhAmAM trasvedanI vyAkhyA karato hato. te vakhate "vaivaidaLe" evuM sUtra AvyuM. pavatake teno e artha karyo ke, "bekaDAthI yaza karo." A vakhate te sAMbhaLI nArada bolyo. "sAda zAnta pA" " are pApa zAMta thayuM." Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 163 pachI teNe potAnA hAtha vaDe kAna DhAMkIne kahyuM, "bhAI ! bhrAMtithI A zuM bole che?" ApaNA upAdhyAye te "nA" zabdano artha traNa varSanI jUnI zAla e kahyo che. parvatakane te sAMbhaLI gurunA kahelA te arthanuM smaraNa thaI AvyuM paraMtu samIpa rahelA lokonA manamAM pitAno avizvAsa na Upaje evA IrAdAthI te garvita thaine belyo, "are nArada ! tuM ja bhrAMtimAM paDyo che; tethI ja tuM mane bhrAMtivALe kahe che. kAraNa ke, "me' zabdanA kahenArA gurunI nighaMTu graMthanI sAkSI che. nArade kahyuM, "zabda be prakArano che. eka mukhya arthane kahenAre ane bIje gauNa arthane kahenAre." tethI "3Ate ri bAda utpanna thAya nahIM te "nA" kahevAya. A prakAre vyutpatti karI gurue "ka" zabdane gauNa atha kahe che; paNa te mukhya artha nathI. buddhimaMtane nighaMTune kahelA zabdAthe ja pramANa che, ema mAnIe to pachI guru zA mATe karavA ? mATe he parvataka, dharmopadezaka guru A dhArmika kRtine lepa kare to te potAnA be lakano lepa kare che.' nAradanAM A vacane sAMbhaLI parvataka gussa karIne bolyo, "nArada ! A phegaTa zabdavAda zA mATe kare che. ApaNe baMne te viSe paNa laIe. jeno pakSa juTho Thare tenI jillAno cheda karavo. ane ApaNuM pramANapaNAmAM vasurAjAne rAkho. teo bhaNelA che; tethI te je kahe te ApaNe pramANa karavuM." parvatakanAM A vacana sAMbhaLI potAno pakSa satya che" evuM dRDhatAthI mAnanAra nAradanA manamAM kAMIpaNa kSobha thaye nahi. teNe te vAta kabUla karI. pachI te kaI kAca mATe nagaramAM gaye. pAchaLathI parvatakanI snehALa mAtAe putranuM evuM bhArepaNa jANuM A pramANe kahyuM, "vatsa, teM tArA AtmAne nAza karanArU paNa karyuM che; kAraNa ke, meM paNa tArA pitA pAsethI sAMbhaLyuM che ke, ajA eTale zrIhi (junI DAMgara) samajavI. te sivAya bIjo artha teno thato nathI; tethI haju paNa nAradane belAvI tArA asatya vacanane aMgIkAra kare ane tene khAva. jema roganuM mULa ajIrNa che, tema sarva ApattinuM mULa garva che. tene parihAra kara." mAtAnAM A vacana sAMbhaLI parvataka be -"mAtA emAM zuM bhaya rAkhavAnuM che? maraNane bhaya rAkha e ghaTita nathI. je prANuM jamyA che, te 1. A loka ane paraleka. 2. pratijJA. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI Atma prAdhA avazya maravAnA ja che. have te je thavAnuM hoya te thAya paNa je belyA temAM pharavAnuM nathI." - putranAM AvAM vacana sAMbhaLI potAnA putranI Apatti dUra karavA mATe vasurAjAnI pAse AvI. vasurAjAe praNAma karI te mAtAne kuzaLa prazna pUchavA vagerethI satkAra karyo, pachI te vInita rAjAe jaNAvyuM, "mAtA, Aje ahIM padhArI tame mArI upara meTI kRpA karI che. ApanA AgamananuM kAraNa zuM che? ApanI zI icchA che? te jaNAve. "mAtAe "ciraMjIvanI AziSa ApI A pramANe kahyuM, "rAjA huM mArA putrane jIvato jouM, evuM kare.' vasurAjA Azcarya pAmIne be --"bhadra, tamAro putra mAre gurubhAI che. tema vaLI mArA guruno putra hovAthI te mArA guru che, to teno DhaSI koNa thaye che ? tenuM nAma Apo. mAtAe kahyuM, "tenA pitAnA mukha sivAya tamArA gurubhAIno bIjo koI dveSI nathI. "ATaluM kahI teNIe pitAnA putranA vivAdane sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pachI teNIe vasurAjAne prArthanA karI ke, "tamAre mArA putranA vacanane satya karavuM. "teNunA AvAM vacana sAMbhaLI vasurAjAe kahyuM, "bhadra, huM koI divasa kaI paNa vakhate mithyAvacana bolato nathI; te beTI sAkSImAM ane gurune vacanane uchuM karavAmAM huM mithyA kema besuM? e mArAthI kadi paNa banavAnuM nathI." teNIe vinaMtIpUrvaka jaNAvyuM, "bhAI, Ave vicAra karaze nahIM; jIvarakSAnuM puNya tamane thAo. ane mRSA belavAthI thayeluM pApa mane lAge. A pramANe teNue tIvra AgrahathI kahyuM, eTale vasurAjAe e vAta mAnya karI, . bIje divase prAtaHkALe vasurAjA sabhAmAM AvyA, te vakhate pelA nArada ane parvataka vAda karatAM karatAM rAjAnI sabhAmAM AvyA ane temaNe uMce svare pitapatAno pakSa vasurAjA AgaLa nivedana karyo. te samaye sabhAmAM beThelA madhyastha dRSTivALA sabhya lekee vasurAjAne A pramANe kahyuM, mahArAjA, A pRthvI ApanAthI ja satyavatI kahevAya che. Ape bAlyavayathI kadipaNa satyavatano tyAga karyo nathI. satyavratanA prabhAvathI devatAo paNa ApanA sevaka thaI ApanA sihAsanane AkAzamAM dhAraNa karI rAkhe che, tethI te satyanA samudra mahArAjA, te satyavANathI Apa A baMnenA vAdane zamAvI gho.. sabhya lokoe A pramANe kahyuM te paNa jenI buddhi bhraSTa thayelI che evA vasurAjAe potAnA satyavratano bhaMga karI kahyuM ke "gurue "bajha' zabdane Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 165 artha eva' bakare ema kahyuM che. A pramANe rAjAe kheTI sAkSI ApI. A vakhate A vasurAjA malinAtmA che, te mArA nirmaLa svarUpane adhapAta kare che, e jANe roSa utpanna thayo hoya, tema te sphaTikanI zilA tatkALa phATI gaI, ane kopAyamAna thayelA devatAoe vasurAjAne siMhAsana uparathI pADI nAMkhe. A vakhate nArade kahyuM, "are dhamabhraSTa rAjA, tAruM mukha jevA gya nathI." A pramANe tenI niMdA karI nArada tyAMthI cAlI nIkaLe, te vakhate lekee pelA pavatakane kahyuM ke, "he mUDha, te AvA guma ane malina vicArathI A zuM karyuM? A pramANe lokonI niMdA thavAthI te parvatake mAnabhraSTa thaI te nagarano tyAga karI dIdho. te pachI vasurAjAne rAjadevIe peTamAM prahAra karyo, tethI te mRtyu pAmI asatyanI sahAyathI sAtamI narake gayA hatA. te pachI vasurAjAnI gAdI upara je putra bese teno rAjadevI nAza karavA lAgI. anukrame rAjadevIe tenI pachInA ATha putrone mArI nAMkhyA hatA. kahyuM che ke, "vo ja jUnuvidyuta udde tAvadhanaH sa sa hevatayA vAvaEAvanuM mata '' | "te aparAdhI vasurAjAnI pATa siMhAsana) upara je je putra besatA, tene devatAe mArI nAMkhyA hatA. anukrame evI rIte ATha putro mAryA hatA." (1) A vAta padma caritrAdikamAM kahelI nathI, to temAM tattva zuM che? te te kevalI jANe te viSe ema paNa kahyuM che ke, " na bhukta mAjanma kadApi bhuktamaMte viSaM haMti yathA manuSyam / kadApyanuktA vitathA tathA gIruktAvasAne vasumAjaghAna" // 1 // janma piyata na khAdheluM viSa paNa je ekavAra khAvAmAM AvyuM to te manuSyane haNe che. tevI rIte vasurAjAe kadipaNa asatya vANI kahI na hatI, paNa ekavAra asatyavANI kahI te teNue te vasurAjAne nAza karyo hato." (1) evI rIte bIjA aNuvrata upara vasurAjAnI kathA kahevAya che. A prakAre mRSAvAdane vipAka sAMbhaLI sarva bhavyajIvoe tene parihAra karavA tatpara thavuM. tema thavAthI sarva prakAranI ISTasiddhi prApta thAya che, tene mATe A pramANe bhAvanA che- " thopi alIya vayaNa je na hu bhAsaMti jIviyaMtevi / sacce cevarayANaM tesiM namo saca sAhUNaM " // 1 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI Atma prabodha "jeo jIvitane aMta thAya te paNa thoDuM khoTuM paNa bele nahIM ane jeo satya bolavAmAM tatpara rahe, tevA sarva sAdhuone mAre namaskAra che.' trIjuM sthUla adattAdAna viramaNa vrata. sthala evuM adattAdAna eTale nahIM Apela vastunuM grahaNa karavuM, tenAthI virAma pAmavuM, te sthUla adattAdAna viramaNa nAme trIju aNuvrata kahevAya che, te sacittAdi sthala vastunI cerI na karavArUpa che. tene mATe kahyuM che ke " taiya vayaMmi vaijA, sacittAcitta sthUla corijam / tiNamAi taNua teNiya, meso puNa mottumasamattho" // 1 // trIjA aNuvratane viSe sacitta-acitta sthala corIne varjavuM. kemake, tRNa vagere sUma vastunI corIne mukavAne te asamartha che. (1) sacitta eTale dvipada (manuSya) catuSpadAdi ane acitta eTale suvarNa, rUpuM vagere. upalakSaNathI AbhUSaNa, vastra vagerenuM grahaNa karavuM. teno sthalapaNe tyAga kare. sthalapaNe sthaLa buddhithI, cArane vyapadeza hetupaNathI paNa jANavo, to pachI sUkamanI zI vArtA ? te A pramANe tRNa-ghAsanI saLI, leDhAnI saLI, nadInuM jaLa, vananA phUla, chAMNA, iMdhaNa vagerenI sUkSma corIno tyAga karavAne gRhastha asamartha che, kAraNa ke, tevI vastuo lIdhA sivAya gAya vagerenA nirvAhano abhAva thAya che. tevI sUkSma vastunI corIne tyAga te sUkSmadaSTivALA purUSo karI zake che. te sthala cerI jeTalA prakAre tyAga karavA yogya "nAsIkayaM nihigaya, paDiyaM vIsAriyaM ThiaM naheM / para kahyuM to, nijhaahyuM che vinarNe" III thApaNa mUkeluM, dATeluM, paDI gayeluM, vIsarAI gayeluM, dhaNuM marI javAthI kaI e grahaNa na karela tethI naSTa thayeluM--evuM paridravya haraNa karI potAnI sava saMpattine utpanna karavAne samartha evo kaye purUSa pitAnA puNya rUpa dravyane vinAza kare ? kaI paNa na kare. vaLI te paradravyane haravAthI mAtra trIjA vratane bhaMga thAya che, ema nathI paNa tethI pahelA vratane paNa bhaMga thAya che, te vAta jaNAve che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza , 6 4. jaMpara mamatti jaMpa, taM taM jIvassa bAhirA pANA | tina mini atri, cAluko to na vijjejDa " / / je sacitta-acittAdi vastune mATe prANI ema kahe ke, A mArI vastu che, te vastu te prANInA mahAranA prArUpa che. eTale prANa Adya ane AbhyaMtara-ema be prakAranA che. je zvAsAdika te AbhyaMtara prANa che ane je mamatvanA kAraNarUpa suvarNAdi te mAhya prANa che. te ubhaya prANanA nAza karavA e prANanA ja nAza karyAM kahevAya che. bAhya prANanA nAza paNa ghaNAM du:khAnu kAraNa thaI paDe che. te uparathI dayALu zrAvaka ke jeNe pahelA trata vaDe prANI vadhanA paccakkhANa karela che, teNe eka tRNu mAtra paNa adatta vastune grahaNa karavI na joIe. A gAthAnuM e rahasya che. je pahelA gRhasthane adatta evA tRNa vagere grahaNa karavAnI AjJA mukI che, te mAdikane viSe dhaNI vagaranA tRNAdikanI apekSAe che. ahiM tenA je niSedha che; te dhaNIvALA padArthInI apekSAe jANI levuM, khIjAe sa`caya karela tRNAdika grahaNa karavA nahIM. te adatta kahevAya che, tene grahaNa karanAra cAra vadha, adhanAdi prApta kare che, ane tethI kulanI kIrtine kalaMka lAge che; tethI bIjAe grahaNa karela tRNAdika adattane gRhasthe grahaNa karavuM nahIM. je vicAra rahita cittavALA purUSa cArI karIne lakSmInI IcchA kare che, tene AzrIne kahe che- kulakittikalaMkakaraM cori mAkareha kaiyAvi / iha vasaNaM paccarakaM saMdeho atthalAbhassa ||1|| 66 kAUNa coravitti, je abuhA ahilasaMti saMpatti / viSabhakhaNeNa jIviyamicchatA te viNassaMti " // 2 // 167 cArI kuLanI kIrtine kalakita karanArI che, tethI he bhavya ! tu" kadiSaNa cArI karIza nahIM; kAraNa ke tethI A bhavamAM kArAgRhamAM nivAsa, vadha, adha ane hAtha, nAka tathA pagane kApavA vagere ghaNAM duHkhA pratyakSa AvI paDe che ane temAM vaLI paradravyanI prAptinA sadeha che, eTale te maLe athavA na maLe tevI zakA che. (1) je mUkha lAkA paradravyanI cArI karIne sa`pattinI IcchA kare che, te viSanu` bhakSaNa karI jIvavAnI IcchA kare che, paNa teo ulaTA vinAzane pAme che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI Atma prabaMdha upara kahelA lakSaNathI vyatireka rIte ulaTI rIte) vanArAonI prazaMsA kare che. " te dhannA sappurisA, jesiM maNo pAsiUNa parAbhUI / isA mUra viya, have savag gurU" III je purUSa pArakI saMpattine dekhI" te saMpattine levAthI te vadha baMdhAdikanuM kAraNa thAya che ane tenAthI ubhayalokamAM parAbhava thAya che. e saMkalpa kare che, te purUSone dhanya che. teone puNyavAna samajavA. teo para saMpattine parAbhavarUpa jANe eTale tenAthI sarvadA dUra rahe che." (1) cerInA phaLo kahe che. " vahabaMdharoha maccU, corijAuM havaMti ihaloe / naraya nivAya dhaNakhaya, dAridAI ca paraloe" // 1 // corI karavAthI vadha, baMdha, rAdha ane mRtyu AlekamAM thAya che ane paralokamAM narakamAM pAta, dhanano kSaya ane dAridra vagere thAya che. (1) ahIM vadha eTale lAkaDI vagere prahAra, baMdha eTale dorI sAMkaLa vagerenuM baMdhana tathA reha eTale kAragRhamAM vAsa ane mRtyu eTale ziracchedanAdika jANavuM. adattAdAnanA tyAganuM dRSTAMta sahita phaLa A pramANe che "jaM ittha jaNa pasaMsAi parabhave sugaimAi hoi phalo / __mukke adattadANe taM jAyaM nAgadattassa" // 1 // adattAdAnano tyAga karavAthI A bhavamAM lokonI prazaMsA ane parabhavamAM sugati vagere phaLa prApta thAya che, te adattAdAnanA tyAgathI nAgadattane zubha phaLa prApta thayuM hatuM. te svarUpa tenI kathAthI jANuM levuM. nAgadattanI kathA. vArANasInagarImAM jitazatru nAme rAjA hato. te nagaramAM dhanadatta nAme eka zeTha raheto hato. te zeThane dhanazrI nAme eka strI hatI. teNInA udarathI nAgadatta nAme eka putra utpanna thayo hato. nAgadattane bAlyavayathI sadagurune yoga thaI Avyo. AthI teNe jainadharmane aMgIkAra karyo hato. anukrame garuno upadeza sAMbhaLI te A saMsAra uparathI virakta thayo hato. teNe guru Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 169 pAsethI adattAdAna viramaNa vrata grahaNa karyuM hatuM. jo ke bIjA vrato teNe aMgIkAra karyA hatA, tathApi adattAdAna viramaNa vratamAM te vizeSa custa hato. eka divase te nagaranA nagarazeThanI nAgavasu nAmanI kanyA jinapUjA karavA mATe jinAlayamAM jatI hatI. rastAmAM pelo nAgadatta teNanI dRSTie paDyo. tene jotAM ja te bALA tenA rUpamAM mohita thaI gaI. tatkALa teNIe citavyuM ke, "mAre A bhavamAM A nAgadatta ja bhartAra thAo." A pramANe nizcaya karI te bALA potAne ghera AvI ane te pitAnA citita ane pitA pAse nivedana karAvyo. potAnI putrIne Avo nizcaya jANI teNIne pitA nAgadattanA pitAne ghera gaye ane tenI AgaLa potAnI putrIne abhigraha jaNAvyuM. te zeThe te vAta mAnya karI. pachI nAgadatta ke je A sAMsArika bheganI icchA rAkhato nathI to paNa pitAnA AgrahathI tene mAnya karavuM paDayuM; pachI nAgadattanI sAthe te nagarazeThanI putrI nAgavasunuM vevizALa-vivAha karavAmAM Avyo. te pachI evuM banyuM ke te nagaranA keTavALe eka vakhate nagarazeThanI kanyAne joI te upara mohita thaI teNe nagarazeThanI pAse potAnA mANase mokalI te kanyAnI mAgaNI karI, nagarazeThe tenA mANasane kahyuM ke, "keTavALane kaho ke, A kanyA dhanadatta zeThanA putra nAgadattane ApI dIdhI che. tethI have bIjAne ApavA huM samartha nathI. nIti zAstramAM kahyuM che ke, "sata nyA gIte" kanyA ekavAra ja apAya che. zeThanA A vacano te mANasoe keTavALane kahyA; tethI keTavALa kapAyamAna thaI gayo. tyArathI te nAgadattanA chidronI gaSaNA karavA lAgyA. eka divase rAjA eka ati capaLa ghaDA upara besI rayavAhI karavA nIkaLe. devage rAjAnA kAnamAMthI kuMDala paDI gayuM. rAjA nagaramAM AvatAM tene pitAnA kuDalanI khabara paDI eTale teNe polIsanA mANaso dvArA AkhA nagaramAM te kaMDalanI gaSaNa karavA mAMDI. paNa koI sthaLe kaMDalano patto lAgyo nahi. te avasare nAgadatta jinAlayamAM darzana karavA jato hato. teNe mArgamAM kuMDala paDeluM joyuM. pote adattAdAnanA paccakakhANa karelA tethI teNe te kuMDala lIdhuM nahi. tatkALa te jinAlayamAM jaI prabhunI pUjA karI temanI samIpe kAyetsarga karIne rahyo. A vakhate devage tyAM pelo keTavALa AvI caDyo. paDeluM kuMDala tenA jevAmAM AvyuM. te laI derAsaramAM gayo. tyAM nAgadattane kAyotsage rahelo je, lAga Avelo jANuM te duSTa buddhie nAgadatta upara kalaMka 22 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI Atma prabaMdha : lagADavAne te kuM Dala tenA kAnamAM paherAvI dIdhuM. ane pachI tene gADha aMdhanathI bAMdhI rAjAnI pAse hAjara karyAM. rAjAe tenA kAnamAM pratyakSa kuMDala bei * A ceAra che ' evA nizcaya karI tatkALa kApa pAmI teneA vadha karavAnA kATavAlane hukama karyAM, kATavAla peAtAnI dhAraNA saphaLa thayelI mAnI khuzI thayA. pachI te kATavAla nAgadattane cAranA jevI viDaMbanA karatA mAMdhI zaheramAM pheravavA laI gayA, jyAM nagarazeThanI putrI nAgavasu peAtAnI havelInA gAkhamAM beThI hatI, te geAkha nIce thaI nAgadattane kADhavAmAM AvyA. peAtAnA zuddha zrAvaka bhartAranI AvI avasthA joI hRdayamAM kheda pAmatI nAgavasu mALA zrI jinamatanI laghutA nivAravAne ane peAtAnA bhartAranA sa`kaTanA nAza karavAne tatkALa beThI thaI peAtAnA gRha derAsaramAM AvI tyAM zAsanadevInu smaraNa karI " jyAre A akAya nAza pAmaze tyAre huM kAyAtsaga pArIza " evI manamAM dhAraNA karI te mALA dharmadhyAna dharatI zrI jinapratimA AgaLa kAussagga yAne UbhI rahI. ahIM kATavAla nAgadattane laI smazAna bhUmimAM AvyeA. tyAM tene zULI upara caDAvyA, tevAmAM zULI bhAMgI gaI. punaH caDAvyA, tyAre paNa pAchI bhAMgI, ema traNavAra bhAMgI tA paNa nirdaya kATavAle tene pAchA caDAvyA, tevAmAM zrI jainadharmAMnA prabhAvathI zAsanasurIe karelI sahAya vaDe te zULIne ThekANe eka su...dara siMhAsana thaI gayu.. pachI duSTa kATavAle te nAgadatta upara khaDganA prahAra karavA mAMDacA, te te prahAra puSpanI mALA rUpe pariNamyA. A dekhAva joi leAkeA vismaya pAmI gayA, temaNe jaIne rAjAne A camatkArika vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI ati Azcaya pAmelA rAjA te sthaLe AvyA. tyAM teNe nAgadattane suvarNanA siMhAsana upara beThelA vileAkyo. tenA adegga upara aneka AbhUSaNeA rahelA levAmAM AvyA. tatkALa rAjA prasanna thaI gayA ane nAgadattanI AgaLa peAtAne aparAdha khamAvI tene mATA gajendra upara besADI maheAtsavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyeA, nAgadattane viSe dhamanA prabhAva eI leke zrI jinadhanI prazaMsA karavA lAgyA. pelI nAgavasu tevA ADaMbaravALA nAgadattane peAtAnI havelInA geAkha pAse nIkaLatA joI ghaNI khuzI thai ane teNIe grahaNa karelA kAryAtsagane pArI dIdhA. te vakhate kATavAle nAgadattanI upara khATu dUSaNa ApyuM. hatuM. evA nizcaya thavAthI rAjA tenI upara ghaNA reSAtura banI gayA. teNe koTavAlanuM sa dravya lai lIdhu' ane tene jAnathI mArI nAkhavAnI AjJA karI. A samaye Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 171 dayAne viSe jenuM hadaya tatpara che evA nAgadatte rAjAne vinaMtI karI te koTavAlane jIvato rakhAvyuM. te pachI nAgadatta potAne viSe nAgavasu kanyAne tAtvika prema jANuM mAtA-pitAe karelA mahotsavapUrvaka zubhalagna teNIne paraNa. te pachI teNInI sAthe cirakALa payata sAMsArika sukha bhegavI aMte saddaguru samIpe teNe dIkSA grahaNa karI. te samyak prakAre saMyamanI ArAdhanA karI samAdhipUvaka kALa karI deva padane prApta thayo hato. A pramANe trIjA adattAdAnaviramaNavratane viSe nAgadattanI kathA kahevAya che. te uparathI sarva bhavya AtmAoe sarvathA adattAdAnano tyAga kare. te vratanI bhAvanA A pramANe che-- "aviktigavaM, gatistrArthaT3 niza virALa ! satiSajamuttA, namo tathA va aa" po. jeo adattAdAnathI nitya virAmyA che ane jeo tRNa ane maNi motIne tajI denArA che evA sarva sAdhuone sadA namaskAra che." (1) cothuM sthUla maithuna viramaNa vrata. have cothuM sthalathuna viramaNavrata kahe che. sthala evuM maithuna eTale sthalapaNe kAmasevana, tenAthI virAma pAmavuM, te cothuM sthUlamaithuna viramaNavrata kahevAya che. arthAt parastrI vagerene tyAga karavArUpa te vrata che te A pramANe "orfjaya veviya, pArAva ghaNui | viNa vadhe, sArA brijJA" dArika ane vaikiya parastrInuM sevana mUkIne gRhastha cothA vratane viSe svadArA saMteSane vratane grahaNa kare che." (1) ahIM audArika ane vaikriya evI paranI-pitAnAthI judAnI arthAt manuSya, tiya"ca ane devatAnI-manuSyanI paraNelI athavA grahaNa karelI-rAkhelI vagere strIo tathA tiya"caNI ane devIo, temanuM sevana, tene tyAga karI gRhastha cothA vratane viSe svadArA saMteSa aMgIkAra kare eTale parastrI tathA vezyAne laI potAnI strImAM saMtuSTa thaI rahe. ahIM prazna kare che ke, "zrAvakene vairAdi doSane utpanna thavAne lIdhe padArAne saMsaga kara yukta nathI; e te ThIka, paNa je bIjI strIo nadInA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI Atma prabodha jaLanI peThe savane sAdhAraNa hoya che, temano upabhega karavAmAM zuM doSa che?" tenA uttaramAM guru kahe che-" ema na kaho. kAraNa ke, tevI strIno upabhega paNa sarva durAcArenI zikSAnuM mULa hovAthI Aleka tathA parAmAM mahA duHkhano hetu che, tethI tene sarvathA tyAga karavo yukta che. kahyuM che ke-- "vAMti majura vAM, hRti caMdramava zo .. tavi na visarAvyuM, ne huM vimulAsA '' iaa vezyA strI sulakSaNa strInAM jevAM sAkara sAthe maLelA dUdhanI samAna madhura vacana bole che. caMdramA jevuM saumyavadana dekhADe che, to paNa e nehahIna vezyAone vizvAsa kare nahi." (1) "mA rAja gaDha maLe, ve samajuThThAvaM ! sevAlabaddhapatthara, sarisaM paDiNeNa jANihasiM " // 1 // he jIva, tuM vezyAnA hadayanA madhura AlApane komala na jANuM, paNa sevALathI bAMdhelA pattharanA jevuM kaThora jANa." (1) te vezyAonA anAsevanane daSTAMta pUrvaka dekhADe che- "tada gaMA upara ma, so kuchuM rANapurA __maNasAvi na mANijA. durahiNi vesAu vesAo" // 1 // be rAjaputroe pitAnA mAtApitAnA maraNane sAMbhaLIne manamAM paNa vezyAne duSTa adhyavasAyavALI mAnI nahi." (1) A gAthAno Azaya evo che ke koI be rAjaputrae potAnA mAtApitAnA maraNanA khabara sAMbhaLyA che paNa temaNe vezyAne kharAba jANI nahIM. upalakSaNathI pitAnI stuti niMdA ane duHkhanI prApti sAMbhaLIne vezyAnA duSTa ayavasAya mATe temanA manamAM kAMIpaNa AvyuM nahi. jyAre manamAM paNa kAMI na thayuM to pachI vacana ane kAyAnI vAta zI karavI ? te baMne rAjaputrono vRttAMta zAMtinAtha caritramAM Apela che. A be rAjaputrone vRttAMta A bharatakSetrane viSe ratnapura nAme eka nagara che, te nagaramAM seLamAM tIrthakarane jIva hovAthI mahAprabhAvika zrISeNa nAme rAjA hatA. te ati adabhUta saubhAgya ane bhAgyathI vibhUSita hato. tene abhinaMditA ane naMditA nAme Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 173 be strIo hatI. te baMne rANuone be kumAre thayA hatA, te baMne kumArane upAdhyAya samIpe bhaNAvyA hatA paraMtu cittanA durnivAryapaNAne laIne ane kAmadevanA durjayapaNAne laIne te baMne kumAre gurunA zikSaNane nIrasa mAnI, potAnI prasiddhinI avagaNanA karI ane lajajAnA samudranuM ullaMghana karI te nagaramAM rahenArI ane rUpathI devAMganAne paNa jItanArI eka anaMgasenA nAmanI gaNikAne viSe rakta thayA. A vAtanI jANa thatAM tenA pitAe te baMne kumArone ekati belAvI A pramANe zikhAmaNa ApI. "he, kumAra ! tame A yauvanavayamAM zuM AcaraNa kare che ? AnA jevuM mahattAnA bhaMganuM bIju koI kAraNa nathI, ke jethI potAnI vivAhita premavatI kulIna strIono tyAga karI svArthI ane niHsneha evI vezyAne viSe tame prIti bAMdho cho." ityAdi pitAe temaNe zikhAmaNa ApI to paNa temanA manamAM tenI kAMI paNa asara thaI nahIM. teo ulTA cAbukanA prahArane nahIM gaNanArA azvanI peThe tophAnI ane baMdhana sthAna jeNe teDI nAMkhyuM che evA madonmatta hAthInI peThe svecchAthI vezyAnI sAthe vizeSa vilAsa karavA lAgyA. ekavAra evuM banyuM ke, te baMne eka vezyArUpa vastunA abhilASI hovAthI temanAmAM paraspara dveSa utpanna thaI AvyA. teo kaTIbaddha thaI hAthamAM khaDaga laI jANe vairI hoya tema nila japaNe kalaha karavA lAgyA. A khabara rAjAnA jANavAmAM AvyAthI tenA hRdayamAM ghaNe paritApa thaI AvyuM. teNe temane sudhAravA mATe ghaNA upAyo karyA paNa teo jarApaNa sudharyA nahIM. jANe asAdhya vyAdhie grasta thayA hoya athavA koI prabaLa pizAce chanyA hoya, tema banI gayelA te kumArane mATe sudhAravAnA upAyanI azakyatA jANe Akhare te rAjAe potAnI be rANIo sAthe kAlakUTa jhera khAdhuM ane tethI teo traNe maraNane zaraNa thaI gayA. te baMne kumAre paraspara yuddha karatAM ane lokomAM nidAtA mahAduHkhanA bhAjana thayA hatA. A uparathI bhavya e vezyAnuM vyasana ke je duHkhe tyajI zakAya tevuM che, tema jANI te karavuM nahIM. uttama zrAvake parastrIne viSe kAyane saMsaga na karavo joIe. teNe to sadA svadArA saMtoSanA vratamAM rahevuM joIe. jo ema karavAmAM na Ave to kAmAMdhapaNAnI prApti thAya che ane te kAmAMdhapaNu zrAvakane anucita che. tene mATe kahyuM che ke,-- " kAma kAmaMdheNaM, na sAvaraNa kayAvi hoyavvaM / te dhaLa dharavAriri maMmi zaniddhI" Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI Atma prabodha " kAma-viSayanA abhilASathI aMdhanI jema jenI vivekarUpI dRSTi nAza pAmI che, te kAmAMdha kahevAya che. uttama zrAvake tevA kAmAMdha na thavuM joIe. kAmAMdhapaNAthI kAmane viSe lolupatAne laIne dharma, deha ane dhanane kSaya thAya che." (1) A pramANe kAmAMdhapaNamAM deSane jANI gRhastha pitAnI strImAM paNa atyaMta Asakti na rAkhavI. A zIlanuM svarUpa purUSane AzrIne kaheluM che, have strIone AzrIne kahe che- "jaha nArIo narANAM, taha tANa narAvi pAsabhUyAu / ___ tamhA nArIo vihu, parapurisapasaMga mujhaMti" // 1 // A lokamAM saMyamarUpa bAgamAM vicaratA purUSarUpI mRgone strIo temanI sadagatImAM javAmAM vigharUpa, pAzarUpa thAya che-tevI rIte strIo ne purUSo pAzarUpa thAya che. kAmadeva ubhaya aMze avalaMbIne rahela che, eTale strI tathA purUSa baMnemAM vyApIne rahela che, tethI zIlanA abhilASI purUSe parastrInA saMgane vaje che." (1) evI rIte strIo paNa pitAnA pati sivAya anya purUSonI sAthe prasaMga, gurUvArtAlApa, ekAMtavAsa mukhadana ane mammana AlApa vagere kAmadIpaka paricayanA parahare che. brahmavratano Adara karatI strIoe potAnA bhartArane laIne sAmAnya rIte bIjA purUSa mAtrane tyAga karavo. have suzIla ane durazIlane aMtara be gAthAthI kahe che - "te sura giriNovi guru, jesiM sIleNa nimmalAbuddhI / gayasIlaguNe puNa muNa, maNue taNue tiNAo vi // 1 // vagdhAiyA bhayAtu, duTThAvijiA na siilvNtaannN| unA chANa nidhi , sAraMvAM dRti jayasI" 2. "jemanI buddhi zIlaguNe karIne nirmaLa che, te purUSo mepavAthI paNa moTA che; kemake, meruparvatanuM lakSa jananuM pramANa che ane te purUSonA yazanuM traNa bhuvanane viSe vyApakapaNuM che ane je purUSo zIlaguNe rahita che, teo tRNathI paNa vadhu che. tRNa laghu hovAthI tene vAyu laI jAya che ane tethI te parvata pASANa vageremAM khalanA pAmatuM rahe che ane kuzIla purUSa ghaNAM saMcita Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 175 karelA duSkRta vaDe gherAyelo hato, A traNa bhuvanane viSe bhamate kaI ThekANe paNa sthiratA pAmato nathI; tethI kuzala purUSa tRNathI paNa laghu che. je zIlavaMta purUSa che, temane vAgha Adi zabdathI sarSa, agni, pizAca vagere duSTa jIva bhayanA hetu thatA nathI; arthAt bhayanA karanArA thatA nathI, ane kuzIla purUSo che, teo-- "sarvatra gurathI dharA svarya vardhitA niratabhAne pAda sarvatra zavitA" . je dhIra purUSa che, teo sarvatra pavitra ane pitAnA satkamanA baLathI garva dharanArA hoya che ane pApI purUSo to kukamane viSe sadA tatpara rahI sarvatra zaMkAvALA hoya che." (1) zIlavALA purUSane kaI ThekANethI bhaya utpanna thato nathI. tene mATe A pramANe lakhe che - "jalaNo vi jalaM jalahivigopayaM visaharAvirajjUo / sIjanubaLe mattA, jari vimasi" zIlavALA purUSonI AgaLa agni jaLa thaI jAya che, samaDha khAbocIyuM thaI jAya che, sarpa doraDuM thaI jAya che ane madonmatta hAthI harinA je thaI jAya che." (1) evI rIte zIlanA prabhAvathI sarva kaSTone nAza thAya, ema kahyuM, have zIlanA prabhAvathI manovAMchita lAbha thavAnuM kahe che. "vittharaijasaMvaDhnui balaMca vilasaMti viviha riddhiio| sevaMti surA sijhaMti maMtavijA ya sIleNa" // 1 // zIla pALavAthI yazavistAra pAme che, baLa vadhe che. aneka prakAranI vRddhine vilAsa thAya che. devatAo sevA kare che ane maMtra tathA vidyA siddha thAya che." (1) zIla sava bIjA alaMkAro karatAM vizeSa alaMkArarUpa che, te darzAve che. ___ " kiMmaMDaNe hi kajaM, jai sIleNa alaMkio deho / ki maMDaNe hi kajaM, jai sIle huja saMdeho" // 1 // "zIlarUpa AbhUSaNathI deha alaMkRta hoya to pachI bIjA AbhUSaNanuM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI Atma prabodha zuM kAma che? ane je zIlarUpI AbhUSaNa na hoya te pachI bIjA AbhUSaNa zA kAmanA che? ahIM ziSya zaMkA kare che ke, "purUSone to hRdayanuM daDhatApaNuM hovAthI zIla hoI zake paraMtu strI jAtinAM hRdaya tuccha ane capala hovAthI temaja temanAmAM purUSane Adhina rahevApaNuM hovAthI teone zIla zI rIte rahI zake ?" A zaMkAnA samAdhAnamAM guru kahe che ke, evI zaMkA karavI ayukta che. kAraNa ke, sarva strIo eka svabhAvavALI hotI nathI. strIomAM paNa ghaNI strIo suzIla dharmanA anuSThAnathI ane zAstranA zravaNa karavAthI zenika hoya che, tene mATe kahyuM che ke "nArio vi aNegA sIlaguNeNaM jayammi vikhAyA / jAsiM carittasavaNe muNiNo vimaNecamakaMti" // 1 // "subhadrA, sItA, draupadI Adi aneka strIe zIlaguNa vaDe A jagatumAM vikhyAta thayelI che. teonAM caritra sAMbhaLI munio paNa pitAnA manamAM camatkAra pAmI jAya che." (1) te viSe A pramANe kahyuM che - "jJA vaimi, sI, rAhu caMdra payvALo. __kAlattae vi jAo, tAo vi namAmi bhAveNa" // 1 // "AryA, brAhmI, saMdarI rAjimatI ane caMdanabALA, pramukha satIo traNa kALane viSe paNa zIla guNathI calita thaI nathI, te satIone huM bhAvathI namuM chuM." (1) A jinazAsanane viSe je ke dharma purUSathI utpanna thayele che ane moTAmoTA graMthonA kartAo paNa purUSa ja hoya che. tethI purUSa jAtinuM pradhAnapaNuM che. paraMtu je kAyara purUSa che, temane strIo pAzarUpa che, evA vyavahAra nayanuM avalaMbana karIne prAyaH utkRSTa munioe strInI nidA karelI che. tene mATe kahyuM che ke, " soasarI duriyadarI, kavaDakuMDi mahiliA kilesakarI / vahara viroaNa araNI, durakharakhaNI sukha paDivakhA" // 1 // strI zekanI saritA che. pApanI guphA che. kapaTanI kaDI che, kalezanI karanArI che. vaira viredha karanArI che, duHkhanI khANa che ane sukhanI pratipakSI che." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 177 tathApi nizcayanayathI vicAra karatAM purUSapaNuM ane srIpaNu ane stuti ke niMdAnA hetu nathI. kemake suzIlatA ane duHzIlatAnu' purUSapaNuM ane strIpaNuM kAraNabhUta che. tene mATe kahyuM che ke, 66 itthi vA purisaMvA nissaMkaM nama susIla guNapuDhaM / ithi vA purisaM vA cayasu lahu sIla papbhaThaM " // 1 // strI athavA purUSa game te hAya, paNa zIlaguNa jenAmAM spaSTa hAya, tene namaskAra thAe. ane srI athavA purUSa game te hAya paNa jo te zIlaguNathI bhraSTa hAya tA tenA tyAga thAo, (1) duHzIlatAnuM phaLa zuM che? te kahe " pAMDurtta satta, ToLA mavayAya vatta / ,, dussIlayA layAe, iNamo kusumaM phalaM narao " // 1 // 46 pAMDuroga--kADha, napu sakapaNuM', durbhAgya, kurUpa, aAyuSya ane nimaLatA e duHzIlatA rUpa latAnA puSpA che, ane naraka tenu phaLa che,'" (1) suzIlatAnuM phaLa zuM che ? te kahe che 46 che AroggaM sohaggaM, saMghayaNaM rUva mAubala maulaM / annaM pi kiM adijaM, sIlavvaya kapparukkhassa " // 1 // * zIlavratarUpI kalpavRkSa, AreAgya, saubhAgya, sayaNarUpa, AyuSya, ane atula maLa Ape che. tenAthI khIju` adeya zuM che ? arthAt sa have zIlavratanu dRSTAMtathI vana kare che-- Ape che," " cAlaNI jalee caMpA, jIe ugghADiaM kavADatiaM / kassa na harei cittaM, tIe cariaM subhaddAe " // 1 // 64 jeNIe cAlaNI vaDe jaLa kADhIne ca'pAnagarInA traNa daravAjA ughADyA hatA. te subhadrA satInuM caritra keAnA cittane na hare ! " (1) subhadrAnu` caritra vasaMtapura nagaramAM jinadAsa nAme eka zrAvaka rahetA hatA. tene atyaMta zIlaguNavALI jinamatI nAme strI hatI, temane subhadrA nAme eka putrI thaI hatI. subhadrA khALavayathI samyaktva dharmane dhAraNa karanArI zrAvikA thaI hatI. te 33 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI Atma prabodha baLA ghaNuM ja svarUpavatI hatI. AthI ghaNu mithyAtvI vaNikenA putroe teNInA rUpamAM mehita thaI zrAvaka jinadAsa pAse teNInI mAgaNuM karavA mAMDI to paNa jema kAgaDo kSIranuM bhejana na prApta kare. tema mithyAtvIpaNAne laIne teo teNune jinadAsa pAsethI prApta karI zakyA nahIM. eka vakhate buddhidAsa nAme eka bauddha dhama vaNika putra caMpAnagarImAMthI vepAra karavA vasaMtapuramAM AvyA. te kaI vyApArane prasaMge jinadAsane ghera AvatAM saudayavatI subhadrAne joI tatkALa teNe jinadAsanI pAse pANigrahaNa karavA mATe subhadrAnI mAgaNuM karI. jinadAse tene mithyAtvIpaNAnA kAraNathI nA kahI. buddhidAsa pachI te kanyA meLavavAnA IrAdAthI kapaTI zrAvaka thaI kaI vicakSaNa jainamuninI sevA karavA lAgyo. te alpa samayamAM te muni pAsethI zrAvakanA AcAra zIkhI gayo ane sAcA zrAvaka jevo banI gayo. tenAmAM zraddhA na hatI, paNa te niraMtara devapUjA, sAdhusevA ane AvazyakAdi dharmakRtya karavA lAgyA. Akhare buddhidAsane zuddha zrAvaka jANI jinadAse potAnI putrI subhadrA tenI sAthe paraNAvI. kapaTI buddhidAsa subhadrAnI sAthe viSayabhega bhegavavA lAge ane sukhe kAla nirgamana karavA lAge. eka vakhate jeNe vyApAramAM ghaNuM dravya upArjana karyuM che, evA buddhidAse pitAnA dezamAM javA mATe potAnA sasarA jinadAsanI rajA mAgI te vakhate jinadAse kahyuM, "vatsa! tame svadezamAM javAnI IcchA rAkhe che, te ThIka che. paraMtu tamArA mAtApitA viparIta dhamavALA che pADA jema ghoDAne na sahana karI zake, tema mArI zrAvikA putro subhadrAne teo kema sahana karI zakaze? buddhidAse kahyuM "bhadra! tame te viSenI ciMtA rAkhazo nahIM. huM temane judA gharamAM rAkhIza! paraMtu mane svadeza javAnI AzA Ape.' sasarAe kahyuM, khuzIthI jAo. bhAgamAM tamAruM kalyANa thAo." sasarAnI AjJA thatAM buddhidAsa subhadrA sAthe sthamAM besI caMpAnagarI AvI pahoMcyA. pitAnI strI subhadrA ne judA vAsagrahamAM rAkhI pote mAtApitAne ghera gayo, ane temane AnaMdathI maLe. teNe potAne sarva vRttAMta mAtApitAne jaNAvyuM. pachI potAnA kAryamAM tatpara thai potAne ghera rahevA lAgyuM. subhadrA judA gharamAM rahI niSkapaTa vRtti vaDe arihaMta prabhune dhama sevatI hatI. paraMtu teNanI sAsu ane naNaMda teNInAM chidra joyA karatI hatI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 179 eka vakhata evuM banyuM ke, keI jainamuni bhikSAne mATe subhadrAnA vAsagrahamAM AvI cAlyA gayA. te joI buddhidAsane tenI mAtA ane bahene kahyuM ke, bhAI, tArI vaha keI jainamuninI sAthe rame che. buddhidAsa bolyo, "tamAre evI juThI vAta kahevI nahIM, kAraNake mArI strI kulIna, jainadharmamAM rakta ane satI che. te kadipaNa kuzIlA thAya ja nahi. tame dharmanI ISyAMthI Avo mithyA Aropa caDAvI kaho che, tamAre AvuM aghaTita na bolavuM joIe." buddhidAsanAM AvAM vacana sAMbhaLI sAsu ane naNaMda te subhadrAnA vizeSa chidro jevA lAgyA. eka vakhate kaI jaina muni subhadrAne ghera bhikSA levAne AvyA. teja vakhate pavana vaDe temanA netramAM uDatuM taraNuM paDyuM. te sAdhumAM jinakalpIpaNuM hatuM, eTale teo zarIra saMskArathI vimukha hatA. AthI temaNe te taraNane netramAMthI dUra karyuM nahi. A samaye subhadrA bhikSA ApavA AvI. te vakhate teNInA jovAmAM AvyuM ke muninA netramAM kAMIka pIDA thAya che. AthI teNIe cAlAkIthI jillAnA agra bhAgathI te muninA netramAMthI taraNuM laI lIdhuM. tema karatAM teNInA kapALamAM kareluM kuMkumanuM tilaka te muninA lalATa upara coMTI gayuM. muni bhikSA laI teNInA gharamAMthI bahAra nIkaLyA, te vakhate chidra jenArI teNInI sAsue potAnA putrane bolAvI te muninA lalATanuM tilaka pratyakSa tevI nizAnI joI buddhidAse mAtAnuM vacana kabUla karyuM ane subhadranA zIla viSe tene zaMkA thaI tyArathI buddhidAsa subhadrAnI upara virakta thaI gaye. satI subhadrA pitAnA patine potAnI upara niHsneha jANI manamAM vicAra karavA lAgI. "ahA ! mArI upara vRthA doSAropa thaye. vaLI mArA nimitte zrI jinazAsanane paNa A apavAda lAge, mATe have mArUM jIvita nakAmuM che. jIvitano tyAga karIne paNa huM A malinatA dUra karUM te ThIka." AvuM vicArI satI subhadrAe A pramANe abhigraha dhAraNa karyo. jyAM sudhI A mArA apavAdanI malinatA dUra na thAya, tyAM sudhI huM kAtsagane pArIza nahIM." Avo abhigraha laI teNue jinapUjA karI ane zAsanasurInI manamAM dhAraNA karI. saMdhyAkALe gharanA eka khUNAmAM kAryotsaga karIne rahI. teNunA sammadhyAnathI AkarSAelI zAsana devIe pragaTa thaI subhadrAne kahyuM, "he vase huM tArA belAvavAthI AvI che, mATe je kArya hoya te kahe. te vakhate subhadrAdevI te devInA vAkya sAMbhaLI kAyotsaga pArI saharSA thaI devIne namana karI bolI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI Atma prodha 66 " he devI ! mArA nimitta zAsanane lAgelu' kalaka dUra karo." devI bolyAvatse, tu kheda karIza nahIM. tAru kalaMka dUra karavA mATe ane zrI jinazAsananI prabhAvanA vadhAravA mATe prAtaHkAle sa zubha thaze. tuM nizcita thaI zayana karI jA. A pramANe kahI devI adRzya thaI gayA. pachI subhadrA nizcita thaI suI gaI. prAtaHkAle te jAgRta thaI devapUjA, gurupUjA vagere Avazyaka karI paravArI. (6 A samaye nagaranA daravAjA ke je rAtre adha karelA, te ughaDI zakacA nahIM. rAjAnA mANasAe ghaNuM karyu", paNa kAI rIte daravAjAnA kamAr3A ughaDatA na hatA. AthI nagaranA loko mu`jhAI gayA. temanAM dvArA pazue kSudhA ane tRSAthI AkuLa-vyAkuLa thavA lAgyA. peAtAnI prajAne mAthe Avu` bhAre duHkha thatuM joi rAjA hRdayamAM AkuLa-vyAkuLa banI gayA. rAjAe vicAyu` ke, A kAca kAi deva taraphathI thayelu hAvu. joie, Avu' vicArI rAjA pAte pavitra thaI dhUpadIpa karI aMjali joDI A pramANe beAlyA--" he devadAnavA, sAMbhaLeA. tamArAmAMthI je kAI mArI upara kApAyamAna thayA hAya ! tame A mArA dhUpadIpathI prasanna thAo." rAjAnA A zabdothI tatkALa A pramANe AkAzavANI pragaTa thaI 66 jalamuddhRtya cAlinyAH kUpatastaMtubaddhayA / kAcinmahAsatI puryAH kapATAMzulukaistribhiH ||1|| AcchoTayati cecchIghramuddhate'khilA api / kapATA dvAra dezasthA, nocennaiva kadAcana mArA 17 yuvAn / " jo kAI satI strI kAcA sUtranA taMtu vaDe cALaNI AMdhI, te vaDe kUvAmAMthI jaLa lai A nagarInA daravAjAne traNa ajali chAMTe teA nagara dvAranA kamADA ughaDI jaze. te sivAya kadi paNa ughaDaze nahi." 1-2 A pramANe AkAzavANI sAMbhaLI rAjAe satI strIene AjJA karI eTale nagaranI kSatriyANIe, brAhmaNIe ane vaNika strIe kUvAne kAMThe AvI cALaNI vaDe jaLa bharavA lAgI, paraMtu kAcA sUtranA taMtue tUTI javA lAgyA, keTalIeka cALaNIe kUvAmAM paDI kAInAthI te kAma thaI zakayu nahi. badhIe vilakhI thaI pAchI cAlI gai. ane hRdayamAM atyaMta kheda pAmavA lAgI. A vakhate vinayavatI subhadrA peAtAnI sAsu pAse AvI ane A pramANe kahevA lAgI-- " he mAtA, je tamArI AjJA hoya te hu. kUvAmAMthI cALaNI 66 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza ma 191 vaDe jaLa kADhI A nagaranA daravAjA ughADavAnI IcchA rAkhu chu." sAsue uMce svare kahyuM, "are jainamunine sevanArI, tArAthI e kAya manaro nahi, tArU' satIpaNuM hu... sArI rIte jANu chuM. - have khIjA leAkeAne jaNAvavAnu` zu` kAraNa che ? me` ekalIe jANyu, eTalu asa che, " nagaranI badhI strIe je daravAjAne ughADavA sama thai nathI. teA have tu zI rIte thaiza "? subhadrA khelI--" mAtA, tame kaheA che, te yukta che, paNa huM' pa`canI sAkSIe mArA satIpaNAnI parIkSA karI zakIza. tamAre A kAryamAM mane aTakAvavI nahIM," ATaluM kahI te satI subhadrA, teNInI sAsu ane naNaMda hAsya karatI hatI, te chatAM tatkAla snAna karavA gai, snAna karI devagurune namana karI te kUvAne kAMThe AvI. tyAM navakArama`trapUrvaka zAsanadevInuM smaraNa karI sUrya sanmukha UbhI rahI A pramANe belI- jo hu. jainadhama ane zIlarUpa alakArane dharanArI hAuM te A kAce tAMtaNe mAMdhelI cALaNI vaDe kUvAmAMthI pANI nIkaLo. 46 A pramANe kahI te satIe kAcA taMtuethI bAMdhelI cALaNI kUvAmAM nAMkhI ane tatkALa teNIe cALaNIne jaLa sAthe bahAra kADhI, A zIlaneA prabhAva pratyakSa joI rAjA vagere sarva sAna'dAzcaya thaI gayA. rAjA peAtAnA parivAra sAthe te satInI AgaLa AvyeA ane A pramANe melyA " he prativratA, huM satI, Apa kRpA karI A nagaranA daravAjA ughADA ane leAkeAnA sa'kaTane dUra karo.' pachI satI subhadrA nagarajanAthI vIMTAyelI, vikasvaranetra tathA mukhavALI ane birudAvanI kheAlanArAo jenI AgaLa jaya jaya zabda karI rahyA che. evI thai prathama nagaranA dakSiNa daravAje AvI. tyAM navakArama tra khelI teNIe jaLanI traNa a'jalie te daravAjA upara chAMTI, eTale jema jA'gulima`tranA jApa vaDe sanA viSathI Atta evA netrA ughaDI jAya tema nagaranA daravAjA ughaDI gayA. te vakhate AkAzamArga dudubhine nAda thayA ane devatAoe jaina dhamane AzrI jayadhvani karyAM. AthI nagaranA ghaNA ja Azcaya sAthe harSita thaI gayA. te pachI satI subhadrAe pazcima ane uttara dizAnA daravAjAe tevI rIte ughADyA. pachI subhadrAe kahyuM ke, "me zrI jainadhama nA pasAyathI traNa daravAjA udhaDacA che. have A nagaramAM je kAI srI satIpaNAnA gava karatI hAya tA teNI A cAtheA daravAje udhAre. "ATaluM kahI satI subhadrA pAchI vaLI ane teNIe te daravAjo ughADaco nahIM. pachI khIjI kAi strI puradvArane udhADI zakI nahIM, te caMpAnagarInuM dvAra adyApi aMdha ja raheluM che. ema sabhaLAya che. satI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI Atma prAdha subhadrAnuM A caritra joi teNanI sAsu ane naNaMda zyAmamukhI thaI gaI teNInA pati buddhidAsanuM mukha to potAnI strInuM AvuM AdarabhUta zIla joI zaradabAtunA caMdranI peThe dedIpyamAna thaI gayuM. nagaranA leke te satInI stavanA karavA lAgyA. rAjAe atyaMta harSa pAmI satI subhadrAne uttama vastrAlaMkAre ApyA ane moTA utsavathI teNIne tene ghera pahoMcADI. pachI te mahAsatInA pratibaMdhathI rAjA vigere sarva lokoe jainadharmano aMgIkAra karyo. sarve te satInI stavanA karatAM pitapatAne ghera cAlyA gayA. pAchaLathI subhadrAne sasarAnA kuTuMbe ghaNe pazcAtApa karyo. pachI teo e satInI samIpe jaI jainadharmane aMgIkAra karyo. satI subhadrAne svAmI buddhidAsa ke je kapaTI zrAvaka hato, te pachI satya zrAvaka banI gaye. ane satyapremathI subhadrA sAthe rahI sukhe kAla nirgamana karavA lAgyA. te baMne daMpatI gRhastha dharma pALI aMte saMyamane ArAdhI-sadgatinA bhAjana thayA hatA. evI rIte cothA vrata upara satI subhadrAnI kathA kahevAya che. A prakAre zIla vratanuM mAhAtmaya sAMbhaLI bIjApaNa bhavyajanoe AdarapUrvaka zIlatrata pALavAne tatpara thavuM. tenI bhAvanA A pramANe che - " ciMteavvaM ca namo, tesi tiviheNa jehiababhaM / cattaM ahammamUlaM, mUlaM bhavagambhavAsANaM " // 1 // jemaNe mana, vacana ane kAyA-e traNa prakAre adharmanuM ane A saMsAramAM garbhAvAsanuM mULarUpa evuM abrahmacarya choDI dIdhuM che, temane namaskAra ho."! pAMcamuM sthUla parigraha viramaNa vrata sthala evA parigrahanuM parimANa karI bAkInAthI virAma pAmavuM, e pAMcamuM sthUla parigraha viramaNavrata kahevAya che. jema ke, "gehI giddhi maNataM, parihariya pariggahe navavihaMmi / - paMcamavae pamANa, kareja icchANumANeNaM" // 1 // pAMcamA sthala parigraha virati nAmanA vratane viSe gRhastha anaMta gRddhi-iSaNAno tyAga karI nava prakAranA parigrahanuM pramANa kare che ATaluM mAre mekaLuM che, evI avadhi kare che. (1) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 dvitIya prakAza parigrahanA nava prakAra A pramANe che. (1) kSetra, (2) vAstu, (3) hiraNya, (4) suvaNa, (5) dhana, (6) dhAnya, (7) dvipada, (8) catuSpada ane (9) kuSya-evA nava prakAra che. temAM paheluM kSetra te traNa prakAranuM che. (1) setukSetra (2) ketukSetra ane (3) ubhayakSetra. je reTa pramukhanA jaLathI siMcAya te setukSetra kahevAya che, je AkAzanA pANIthI siMcAya te tukSetra kahevAya che ane je baMnenA pANIthI siMcAya te ubhayakSetra kahevAya che. vAstu eTale ghara, hATa, gAma, nagara vagere. temAM ghara traNa prakAranuM che. (1) khAta, (2) ucchita ane (3) tadubhAya. je bhUmigraha-bheMyarAdi graha te khAtagraha kahevAya che. je mahela, havelI vagere te uciskRta graha kahevAya che ane je bheMyarA upara rahela mahela vagere te tadubhaya graha kahevAya che. hiraNya eTale enuM, rUpuM je prasiddha che te, dhana eTale gaNima vagere cAra prakAranuM che te. sopArI, jAyaphaLa vagere je gaNI zakAya athavA gaNune vecI zakAya, te gaNima dhana kahevAya che. kaMku, geLa vagere jakhI zakAya athavA jakhIne vecI zakAya, te dharima dhana kahevAya che. ghata, lavaNAdi je mApI zakAya athavA mApIne vecI zakAya, te meya dhana kahevAya che. ane vastra, ratna vagere je parIkSA karIne levAya te parIkSya dhana kahevAya che. dhAnya eTale cokhA, DAMgara vagere sattara prakAranuM kahevAya che. kaI graMthAMtaramAM tenA covIza prakAra paNa kahelA che. sattara prakAranA dhAnyane mATe A pramANe lakhe che. "trAdistha mA. jo mApa vadhavA bAvA ciMgu dravadAra zAsiraDhavADa" kiMca kalAya kulatthau zaNa sapta dazApi sarva dhAnyAni / 1. DAMgara, 2. java, 3. masUra 4. gadhUma, 5. maga, 6, aDada, 7. tala, 8. caNa, 9, aNava, 10. kAMca, 11. kedravA, 12, maTha, 13. zAla, 14. coLA, 15. kaLathI, 16. zaNa ane 17. ADhaka, e sattara prakAranA dhAnya kahevAya che. (1) dvipada eTale strI, dAsa, dAsI, menA, pipaTa vagere. ane catuSpada eTale Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI Atma prabaMdha gAya, bheMsa, UMTa vagere jANavA. kuSya eTale zayana, Asana, ratha, gADAM, haLa, mATInAM ThAma, thALa, kALA vagere gharano upakaraNe. ahiM zaMkA kare che ke, e upara kahelA padArthonuM zI rIte parimANa karavuM ? tenA uttaramAM kahe che ke, potAnI icchA-kalpane pramANe temanuM parimANa thAya che. kahevAno Azaya e che ke, je icchAnI nivRtti thAya te niyama karatI vakhate jeTale parigraha sattAmAM rahelo che, eTale te samaye je parigraha pitAnI pAse vidyamAna che. tenAthI ochuM pramANa karavuM. ane pachI vadheluM dravya dharmakAryamAM joDI devuM. athavA sattAnumAne karIne chatAM pramANe chevaTa niyama grahaNa karaze. te upara AnaMdAdi zrAvakonA dRSTAMto prasiddha che. je kadi gRhastha IcchA nirodha na karI zake to je hoya te karatAM bamaNuM ke gaNuM mekaLuM rAkhIne bAkI je zeSa rahe tene niyama kare. ahiM koI zaMkA karaze ke, "A chatAM parigrahano niSedha karIne je vratanuM aMgIkAra karavApaNuM che, te marUdezanI vApIkAnA jalane snAnanI jema kene hAsyanuM sthAna nahIM thAya" ? te zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke, bhAgyane kAlAMtare karIne IcchA pramANe kSetrAdi saMpadAnA paNa adhika AraMbhanuM thavA paNuM che ane kadi saMpadA na hoya paNa IcchA anaMtI hoya che, tene nidhi karavA mATe vratane aMgIkAra karavA te saphaLa che. tene mATe kahyuM che ke "if mitrapuNe, amiSamatA rito ! Hva vani koi, aparimikamAta muva" | parimita parigrahane sevata ane aparimita anaMtane parihAra karato purUSa A lekano pAra pAme che ane aparimita anaMta sukhane pAme che." (1) ahIM prazna kare che ke, icchA pramANe vastu prApta karatAM IcchA pitAnI meLe zAMta pAme che ja; to pachI A parigraha parimANa karavAnuM zuM kAraNa che? bhUjana karavAthI kSudhA enI meLe samAI jAya che ja. tenA uttaramAM kahevAnuM ke, ema nathI; kAraNa ke paripUrNa samRddhi prApta thatAM paNa IcchAnI atRpti ja che. tene mATe kahyuM che ke - "karuM chuM ddhi, soho vivazA vadugo . lahiUNa dArubhAraM, kiM aggI kahavivijjhAi" // 1 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 185 jema jema Rddhi prApta thatI jAya che, tema tema tebha bahu vRddhi pAme che. agni lAkaDAno samUha prApta karIne bujhI jato nathI, paNa ulaTa vRddhi pAme che. parigraha sakalezenuM mULa che, te darzAve che. " sevati pahuM laMghati sAyaraM sAyaraM bhamaMti bhuvaM / vivaraM visati nivisaMti piuvaNe parighe nirayA" // 1 // dravyAdi saMcayane viSe ekAgra cittavALA prANIo dhananA svAmInI sevA kare che, samudranuM ullaMghana kare che, AdarapUrvaka pRthvImAM bhaTake che, siddharasa vagerene mATe parvatanI guphAmAM praveza kare che. ane maMtrAdikanI siddhine mATe smazAnamAM vase che. AvA prakAra parigraha duHkhano hetarUpa che." (1) evA parigrahane duHkhano hetu jANI, tenAthI saMtoSa rAkhavo sAro che. saMtoSI manuSya nirdhana hoya to paNa IMdrAdikanA sukhane anubhave che. tene mATe " saMtosaguNeNa akiMcaNovi iMdAiasuhaM lahai / iMdassa vi riddhi pAviUNa UNo ciya atuTTho" // 1 // nidhana paNa saMtoSanA guNa vaDe IMdrAdikanA sukhane anubhave che ane asaMteSI prANu IMdranI samRddhine paNa pAmIne UNe rahe che-atRpta rahe che." (1) asaMtAthI manuSyane IndranA sukho maLe to paNa saMtoSa vaLato nathI, eTale tenA karatAM paNa vadhAre sukhanI IcchA kare che. upara kahelA svarUpavALA parigraha pramANamAM saMtoSanuM mULa viveka che, e vAta dRSTAMtathI dekhADe che. viveH gujaLanihito nijo ! satapAdimuLa , prAthate nadi te vinA " Hu viveka saddaguNonI zreNInuM kAraNa che, ema jinezvarae kaheluM che, te viveka vinA saMteSAdi guNa bIje koI sthaLe paNa prApta thatuM nathI." 1 viveka pragaTa thavAthI sarva sadaguNa pitAnI meLe AvI te bhavya purUSanA zarIramAM dhananI jema Azraya kare che, tene mATe kahyuM che ke, "grAma vivA, guru saf zamanAH | mevAzrayadi, mAmAnuM athA dhana" | 2 | Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 A zlAkanA atha upara kahevAmAM AvyeA che. A viSe vizeSa a zrI Atma prAdha dhana nAmanA zeThanA vRttAMtathI jANavA, dhana zeThanI thA ** kAi eka nagaramAM " zrIpati" nAme eka mATA dhanavAn zeTha rahetA hateA. tene "dhana " nAme eka putra hatA. tene pitAe eka meTA dhanADhya zeThanI putrInI sAthe paraNAvyA. eka vakhate AcAryanA sarvAM guNAthI alaMkRta evA * sAmAcAya " nAme eka AcAya te nagaramAM AvI cacA. temane vaMdanA karavA mATe nagaranA ghaNA leAkeA sAthe te zrIpati zeTha paNa gayA. AcAya bhagavAne sa dharmanI dezanA ApI. te dezanAmAM parigraha parimANa vratanuM svarUpa vizeSapaNe varNavI batAkhyuM. dezanAne aMte jene viveka utpanna thayA che, evA zrIpati ke te sUrinI pAse te vrata grahaNa karyu. khIjA paNa zrAvakAe vividha prakAranA niyameA grahaNa karyAM. te pachI sarve guru mahArAjane namIne peAtAnA ghare cAlyA gayA. te pachI zrIti zeThe pAtAnA niyamita karelA dravyathI vadhAre rahelA dravyane dhArmika sthAnamAM vAparavA nizcaya karyo. zrI arihata caityanA nirmANanu` mADhu phaLa jANI eka meATu' jinAlaya karAvyu, te jinacaityamAM zubha murtImAM uttama parivAra sAthe teNe zrI jinendranI pratimAnu` sthApana karyuM", te pachI te zrIti zeTha te caityamAM niratara jinapUjA karatAM ane satpAtrane dAna ApatAM anukrame peAtAnA kAla nimana karatA hatA. AyuSya pUrNa thatAM te zeTha zubha dhyAnavaDe kALa karI saddatine prApta thayA.. te pachI svajanAe ekaThA maLI tenA putra dhanane tenA sthAna upara sthApita karyAM, dhana zeTha lAbhagrasta ane nivivekI hatA. teNe A pramANe ciMtavyu-~ are mArA pitA gAMDA thaI gayA hatA, tethI teNe ghaNu dravya kharcI nAMkhyu che. AvA caitya anAvavAmAM dravyane vyaya karavA, te bya che, have hu* mUla dravya ( muDI ) nA vyaMcanA kAraNeAne aTakAvI navuM dravya utpanna karavAne ujamAla thAUM " A prakAre citavI te dhana zeThe peAtAnA nivAsagRha sivAya bIjA ghara ane hATa vagere sthAne vecI nAMkhyA ane dAsa, dAsI vagere je upaka varga hatA, tene visarjana karI nAMkhyA, te sivAya caitya pUjA tathA prabhAvanAdika badhAM dhanRtyone paNa tyAga karI dIdhA. pachI pete ekalA jINu vastI paherI khabhe kALA lai goLa pramukha laI vecavA mATe gAmegAma pherI karavA lAgyA. 46 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 187 bhojana vakhate te mAtra tela mizrita junI kaLathI pramukha nIrasa AhAra karavA lAge. dhanazeThanI AvI kRpaNa sthiti joI tenI kulavatI ane zIlavatI strI hRdayamAM kheda pAmavA lAgI. teNIe tene ghaNI hitazikSA ApI paraMtu te lebhAdikathI grasta hatA, eTale tenAM vacanane a5 aMze paNa mAnate nahIM. AvI rIte keTalAka samaya vItyA pachI pilA AcArya mahArAja te ja sthaLe punaH AvI caDayA. bhavya che temane vaMdanA karavA mATe AvavA lAgyA. AcArya mahArAje temane dezanA ApI. te AcAryo zrIpati zeThanI sthiti ane pravRtti viSe lokone puchayuM. te lekoe kahyuM, "svAmI, zrIpati zeTha kAladharmane pAme che. hAla teno "dhana" nAmano putra vidyamAna che. te ghaNo lebhAbhibhUta thaI gayo che. nirvikapaNe te jinapUjAdi sarva dharmakR cheDI pazunI jema phegaTa kALa gumAve che." te zrAvaka leke A pramANe te dhanazeThanI sthitinuM khyAna karatA hatA, tevAmAM khabhA upara kothaLA laI malina veSavALe te dhana zeTha kaI gAma tarapha utAvaLe jato dRSTie paDaze. te vakhate zrAvakoe kahyuM, "svAmI juo, A zrIpatine putra dhana zeTha jAya che." guru mahArAja te dhananI evI sthiti joI, tene upakAra karavAne mATe pitAnI pAse beThelA eka zrAvakane mekalI tene lAvyA. dhana gurunI samIpe AvyuM nahIM. te teja ThekANe ubhA rahI bolyA, "bhAI huM dravyane atha chuM. mAre gurunI sAthe kAMI kAma nathI." dhananA A zabdo sAMbhaLI AcArya mahArAja keTalAeka lAbha ghArIne pite tyAM gayA ane bolyA, "bhAI, tuM zrIpati zeThane putra che, tArA jevAne AvI rIte dhamakAryanI vimukhatA ghaTatI nathI. kadi tArAthI kaI navuM dharmakArya na banI zake te kAMI nahIM; paNa tArA pitAe karAvelA jinacaityamAM rahela prabhunI pratimAnuM mukhakamala joi te pachI tAre bhojana karavuM, evo niyama tuM aMgIkAra kara." gurunAM A vacano sAMbhaLI, te dhana belyo. "mahArAja, huM mArA kAryamAMthI atyAre bhraSTa thAuM chuM, mATe hAla mane cheDI gho. paraMtu AjathI pachI tamAre kahele niyama mAre pramANa che." A pramANe kahI te dhana potAnA dharmakAryamAM pravaryo ane AcArya bhagavAna tyAMthI vihAra karIne bIje sthAne cAlyA gayA. tyArathI koI zubha kAmanA udayathI te zeTha niraMtara prabhunuM mukhakamala joyA pachI bhejana karato hato. tenI strI potAnA patinI A pravRtti joI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI Atma prabodha khuza thatI hatI. teNI dhAratI hatI ke, AvA lubdha puruSanA hRdayamAM Ave zubha bhAva utpanna thayo che. tethI jaNAya che ke, A puruSano koI zubhedaya thaze. eka vakhata evuM banyuM ke, lebhI dhana gAmaDe pherI karI bapore meDa AvyA. te utAvaLamAM prabhunA mukhakamalanuM dazana bhulI gayo, ane tarata bhajana karavA beTho, te vakhate tene yAda AvyuM ke, " are ! meM haju devadarzana karyA nathI. mATe jaIne satvara karI AvuM." AvuM vicArI te tatkAla beDo thayo ane jinacaityamAM AvI prabhunA darzana karavA lAgyA. tevAmAM caityanI aMdara "he dhana, mAga, mAga," e davani pragaTa thayo. A zabda sAMbhaLI dhana cAre tarapha jevA lAge, paNa te zabda kahenAra koI mANasa tenA javAmAM AvyuM nahIM. AthI tenA manamAM atizaya Azcarya utpanna thayuM. te vakhate te dhane A praNANe kahyuM. "tame je bole che, te koNa che?" punaH A pramANe dhvani thayo. "huM A caityano adhiSThAyaka ane zrI arihaMta bhagavAnano upAsaka devatA chuM. tane tArA niyamamAM daDha hu tuSyamAna thayo chuM, mATe tuM vAMchita vara mAMga.dhana belyo--"huM mArI strIne puchIne mAgIza." A pramANe kahI dhana pitAne ghera Avyo ane teNe potAnI strIne te sarva vRttAMta kahyo. te sAMbhalI tenI vivekI strIe vicAra karyo ke, "gharamAM dravyanI kAMI nyUnatA nathI, paNa A mArA patimAM vivekanI khAmI che. je tenAmAM viveka Ave to pachI sarva kAryanI siddhi thaze." AvuM vicArI te strIe dhanane kahyuM, "svAmI, tame satvara te deva pAse jAo ane temanI pAse viveka mAgo.' strInuM A vacana mAnya karI te dhanazeTha kothaLA pheravata caityamAM AvyuM. ane UMce svare belyo, "he deva, jo tame mArI upara tuSTa thai mane vara ApavA icchatA ho to mane viveka Ape.' tenAM A vacano sAMbhaLI ane tenAM duSkarmano kSaya jANuM devatAe kahyuM, "he dhana, sarva prakAranI jaDatAne nAza karanArUM vivekarUpI ratna huM tane ApuM chuM. have tuM ghera jA." te pachI dhana vivekanuM varadAna prApta karI piotAne ghera AvI bhajana karavA beTho. te vakhate tenI strIe telathI mizrita evuM kaLathInuM anna tenI AgaLa lAvIne mukyuM. te joI dhana vivekavAna thaI bolyo, "are ! ApaNA saddhivAlA gharamAM AvuM duSTa bhejana kema? ' strIe kahyuM, "svAmI, tame jevuM anna lAvI Ape che, te huM rAMdhI ApuM chuM." pachI teNe gharamAM najara karI tevAmAM sthAne sthAne vividha jaMtuonA jALAthI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 dvitIya prakAza bhareluM tevuM anna ane bIjA halakA padArtho tene jovAmAM AvyA. dAridrathI bharapUra evo potAnA gharano dekhAva joI dhana potAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgyA, "are ! mane ajJAnIne dhikkAra che. meM AvuM AcaraNa karI mArA kuLane lajavyuM. kAMI paNa dhamakRtya karyuM nahIM. ATalA divase nakAmA phegaTa gumAvyA. have huM uttama vyavahArane viSe udyamAna thAuM to vadhAre sArUM." A pramANe citavI teNe pUrve vecI dIdhelAM ghara, hATa vagere pAchA kharIdI lIdhAM, ane sarva upajIvaka vargane pAche bolAvyo. pitAnA pitAnA samayanI je vyavasthA hatI, tevI vyavasthA karI dIdhI. pachI potAnA pitAe karAvelA caityano ane bIjA paNa ceno vizeSapaNe pUjA prabhAvanAdi utsava karyo ane vamAna pariNAmathI bIjA dAnAdika kRtyo karavA mAMDyA. gurunA yogathI parigraha parimANanuM vrata laI teNe vadhArAnuM dravya sarva dhArmika kAryomAM vAparavA mAMDayuM ane anukrame te bIjA tratAnA niyamo levAmAM paNa udyata thayo. AthI dhanarazeTha nagaranA mahAjana pramukha lokomAM mAnanIya thaI paDaze. ane uttama prakAranI yaza lakSmIne prApta thayA. evI rIte vatI te dhana zeTha cirakAla zrAvaka dharmane pALI chevaTe saddagatine bhAjana banyA hate. A pramANe pAMcamA parigraha parimANa vrata upara te dhana zeThanI kathA kahevAya che. bIjA paNa bhavya prANIoe hRdayamAM vivekane dhAraNa karI parigraha parimANa karavAmAM udyamavaMta thavuM ane lobhAdikano tyAga kara ke jethI ubhayalokamAM manavAMchita samRddhinI siddhi prApta thAya che. te upara A pramANe bhAvanA che - "jaha jaha aNANavasA. dhaNadhanapagggihaM bahu kuNasi / taha taha lahu nimajasi, bhave bhave bhAriyatarivya / / 1 / / jaha jaha appo lobho, jaha jaha appo pariggahAraMbho / taha taha suhaM pavaDhi, dhammassa ya hoi saMsiddhi / / 2 // tamhA pariggahaM u-jjhiUNa mUlamiha savvapAvANaM / ghammara ghamA, mA vAta '' | 3 || he bhavi, jema jema tuM ajJAnanA vizathI dhana tathA dhAnyano parigraha kare che, tema tema jANe ati bhArathI bharela ho, tema tuM bhavabhavane viSe be che. jema jema thoDe lebha hoya che, ane jema jema parigrahano AraMbha alpa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI Atma prabodha hoya che, tema tema parigrahanuM sukha vadhe che ane dharmanI siddhi thAya che. tethI parigraha sarva pApanuM mULa che ema dharmanA AcaraNamAM pravINa evA mana vaDe vicArI tene tyAga kara. 1-2-3 evI rIte pAMcamuM vrata kahevAmAM AvyuM. A vrata mahAvratanI apekSAe laghu-nAnA che, tethI te aNuvrata kahevAya che. traNa guNavate. A vrato aNuvratanA guNa (upakAra)ne mATe vate che, tethI te guNavrata kahevAya che, te guNatratA dizi parimANa vagerethI hiMsAnA niSedha karanAra hovAthI aNuvratone upakAraka che. paheluM dipirimANu guNavata. je sarva prANuothI sarva bhavamAM Urdhva, adho ane tiyam dizAmAM gamana AzrIne parimANa karavAmAM Ave che te paheluM diparimANa guNavrata kahevAya che. tenI aMdara "mAre dareka dizAmAM ATalI bhUmi AkramaNa karavI, te karatAM vadhAre karavI nahIM" evo niyama levAya che. ahiM kaI zaMkA kare ke, dipirimANa vrata levAthI zuM lAbha thAya che? tenA uttaramAM kahevAnuM che, te dikSarimANa vrata levAthI lAbhane nigraha thAya che ane te moTA guNanA lAbhane saMbhava che. tene mATe AgamamAM kaheluM che. 'bhuvaNakkamaNasamatthe, lobhasamuddevi sappamANaMsi / kuNai disAparimANaM, susAvao seubaMdhaM va' // 1 // A traNa bhuvanane AkramaNa karavAne samartha evA lebharUpI samudrane viSe gati karato e zrAvaka dizAparimANa rUpa setunA baMdhane kare che." 1 eTale niyamita karelA kSetrathI bAhera moTA lAbhanI prApti hoya, te paNa te tyAM jato nathI, tethI A dizA parimANavratathI teTalo lebhano nigraha thAya che. te viSe vyatirekathI daSTAMta kahe che. 'karuNA vallI bIyaM, jai kuvvaMto disAsu parimANaM / rAyA asogacaMdo, to narae neva nivaDato' // 1 // dayArUpe valInA bIja samAna evuM te diziparimANa vrata karyuM hatuM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 dvitIya prakAza te rAjA azekacaMdra narakamAM paData nahIM.'! 1 arthA-tapAvelA loDhAnA geLA jevA gRhastha A pRthvImaMDala para bhramaNa karavAnA niSedha karavArUpa A vratavaDe gRhastha evI bhAvanA karavI ke, A diziparimANa vrata dayArUpa velaDInuM bIja che. rAjA azokacaMdranI kathA. caMpAnagarImAM zreNika rAjAne putra azacaMdra nAme rAjA hatA. jyAre teno janma thayo, tyAre tenI mAtAne duHsvapna AvavAthI, teNIe te putrane bahAra mUkelo, tevAmAM eka kukaDIe AvI tenI AMgalI karaDI khAdhI hatI. AthI te rAjA keNikanA nAmathI paNa oLakhAto hato. eka vakhate zrI vIraprabhu te caMpAnagarImAM samesaryA. te samaye jaMgama kalpavRkSa samAna te prabhunuM Agamana sAMbhalI rAjA azokacaMdra moTA utsava sAthe temane vaMdanA karavAne gayo. vIraprabhue dharmadezanA ApI. dezanA samApta thayA pachI azokacaMdra prabhune A pramANe pUchayuM, "he svAmI ! jeNe bhegane tyAga karyo nathI, e cakravartI mRtyu pAmIne kaI gatimAM jAya che?' prabhu belyA, "tevo cakravatI prAye karIne sAtamI narake jAya che. ahiM prAya zabda grahaNa karavAthI cakravartInI sAte narakanI gati samajavI, ema bhagavatI sUtramAM kahyuM che. rAjA azacaMdra punaH puchayuM, "tyAre zuM mAre paNa sAtamI nArakIe javuM paDaze?' svAmIe kahyuM, "rAjA tuM cakravartI nathI, tethI tAre sAtamI narakanI gati kayAMthI hoya ? tuM to chaThI narake javAne chuM." rAjA keNika pitAne cakravartI mAnato hato, tethI te bolyA, "svAmI, huM cakavartI nathI, ema manAya? kAraNa ke, mArI senA eTalI badhI che ke, je lAkhe hAthI, azva, ratha ane keTIgame subhaTathI AkhA jagatane saMhAra karavAne samartha che. temaja ghaNuM saMbodhana (khalAM), droNamukha pATaNa, kheTaka karbaTa, nagarAdi ane khANa mane dANa ApanArA che. temaja vyApAranA kare. akSaya nidhAno paNa mArA tAbAmAM che. mAro pratApa ghaNe bhayaMkara che; te sarva zatru vargane AkramIne rahelo che. mAre zuM ochuM che ke jethI mArAmAM cakravartIpaNuM na hoya ? rAjAnAM A vacano sAMbhaLI prabhu bolyA, "rAjanuM, eTalI samRddhi hoya tethI zuM thayuM? cakAdika vaida ratna sivAya cakravartIpaNuM kadipaNa hetuM nathI." prabhunA AvAM vacana sAMbhaLI rAjA azacaMdra tyAMthI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI Atma prabodha uThIne potAne sthAne gaye. ane tyAM jaI leha vagerenA sAta ekedriya ratno banAvyA. pitAnI padmAvatI strI upara strIratnanI kalpanA karI. potAnA paTTahAthIne gajaratna TharAvyuM. bAkInA ratno paNa evI rIte banAvI dIdhA. pachI te potAnI moTI senA laI pUrvAdi dizA tarapha anukrame pharavA nikaLe. te moTA sainyathI parivRtta thaI vaitAdyaparvatanI timizrA-guhA AgaLa AvyA. tyAM teNe banAvaTI daMDaratnathI tADanA karI paNa te guhAnAM dvAra ughaDyAM nahIM. te vakhate te guhAno dvArapAla kRtamAla deva atyaMta ke dhAtura banI tyAM pragaTa thayo ane bolyo, are ! nahIM prArthanA karavA lAyaka evo tuM prArthanA karanAra koNa che? ahiMthI cAlyo jA. baMkhArA khAI kAnanI zA mATe kadathanA kare che?' keNika rAjAe kahyuM, "huM bharatakSetrane viSe azacaMdra nAme cakravatI thayo chuM tethI tuM A guhAnuM dvAra satvara ughADa.' deva hAsya karIne bolyA, are kaNika ! A bharatakSetrane viSe bAra cakravartI thAya che, te badhA thaI gayA che. tethI tuM cakravartI nathI paNa koI cakavAlo lAge che.' azokacaMdra belyo, "deva, tane khabara nathI, huM mArA puNyanA balathI teramo cakravartI thayo chuM. mATe tuM dvAra ughADa ane vilaMba karI mane kheda na pamADa. azekacaMdranAM AvAM AgrahI vacana sAMbhaLI ane jANe tenAmAM bhUtane Aveza thaye hoya tema jANI te dhAtura banI gayo. tatkAla tenAmAMthI jAjvalyamAna agninI chAyA pragaTa thaI ane tethI teNe dagdha karI chaThI narakane atithi karI dIdho hato. A pramANe azokacaMdranI kathA kahevAya che. A vRttAMta sAMbhaLI bIjA bhavya manuSyoe diziparimANa vratano anAdara na karavo. je te vratane anAdara karavAmAM Ave to azecaMdranI jema A lokanA kaSTane pAmI parabhavamAM narakanI pIDA bhegave che. tethI te vratane grahaNa karavAmAM ALasa karavI nahIM. tenI bhAvanA A pramANe che. 'ciMteavvaM ca nAmo, sAhaNaM je sayA nirAraMbhA / biharaMti vippamukkA, gAmAgara maMDiaM vasuhaM' // 1 // jeo haMmezA AraMbha rahita ane mukta thaI grAma, Akara (khANa)thI maMDita evI A pRthvImAM vihAra kare che, tevA sAdhuone namaskAra ho, ema citavavuM." 1 A pramANe cha dizi parimANa nAme paheluM guNavrata che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 dvitIya prakAza bhagopabhega pramANa nAme bIju guNavata. - je padArtho eka vakhata bhagavAya te bhAga eTale bhejana, puSpa vagere. ane je vAraMvAra bhegavAya te upabhega, eTale strI, vastra, AbhUSaNa vagere. tenuM parimANa karavAthI je vrata levAya te "bhege paga parimANa" nAme bIje guNavrata kahevAya che. te vrata bhojanathI ane kamathI- e be prakAre che. te viSe kahyuM che ke, 'bhoyaNa kammehiM uhA, bIyaM bhogovabhoga mANavayaM / bhoyaNao sAvajaM, usaggeNaM pariharei' // 1 // 'taha ataraMto vajar3a, bahu sAvajAiesa bhujAI bAvIsaM annAivi, jahArihaM nAya jiNadhammo' // 2 // bIju bhege paga parimANa vrata bhejanathI ane karmathI ema be prakAre che. temAM bhejanathI zrAvaka utsaga mAge karI (mukhya vRttio karI) sAvadya (sacitta aneSaNaya) bhejyane parihare che. ane e tene pariharavAnI azakti hoya te ekalA sacittane ja parihare che. [te gAthAmAM kahyuM nathI, te paNa jANI levuM ] tathApi azakta chatAM paNa jinadharmane jANanAra zrAvaka bahu sAvadha evA bAvIza abhakSyane parihare che" 1-2 te bAvIza abhakSyonAM nAma. 'paMcuMbari mahavigaI, 10hima, 11 visa 1.2 karagea 13savvamaTTIa 14rAIbhoaNagaMciya, 15bahuvIja 1:aNaMta 17saMdhANaM // 1 // 18gholavaDaya 18vAyagaMNa, 20amuNiyanAmANi phullaphalayANi / 21tujchaphalaM 22caliarasaM, vajai bhujai bAvIsa' // 2 // pAMca UMbarA, eTale UMbare, pIpaLAnI paDI, vaDa, vRkSa, kAkodubarikA, pAMcanA phaLa je mazakanA AkAravALA ane bahu jIvothI bharelA hoya che, tethI te varjavA. tathA madha, mAMsa, madha ane mAkhaNa-e cAra vigaya ( vikRti) te ghatAdikanI apekSAe mahAvikAranA heturUpa hovAthI varjavI. tema vaLI te kara ayavasAyanA heturUpa che, ane tenI aMdara tatkALa tenA jevA varNavALA jIvo utpanna thaI jAya che, tethI te vajevA gya che. tene mATe kahyuM che ke, 25 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI Atma prAdha 'majaM mahumi maMso, na vaNIyami cautthae ceva / unnatti bAvA, tabbaLa tatha jaMtuLo / / / 9 * madya, madhu, mAMsa ane mAkhaNa te cAramAM tenA jevA varNavALA asaMkhyAtA ja tuA utpanna thAya che.' 1 tema hima, viSa, karA, mATI, ane rAtribhAjana te prasiddha che. teemAM hima, karA, mATIne viSe ghaNA jvAnI utpattine sabhava che. ane viSa te peAtAneja upaghAta karanArU ane mahAmeAhanuM utpAdaka che. rAtribhAjanamAM ghaNA jvAnA sa`pAta thavAneA sabhava che. ane tethI te A bhava tathA parabhava saMbaMdhI bahu dASAthI dUSita heAvAthI vajranIya che. masaka ( dhamaNa )ne viSe maganI peThe agaNita bIja rahelA hAya te bahubIja kahevAya che. pepA vagere bahubIja che, tenA dareka khIjamAM jIvAnu... upamadana thavAnA sa`bhava che. je mleccha ka'dAdika te ana'takAya che. tenA matrIza bheda che. tenI aMdara paNa anaMta jvAnI utpatti che. sadhAna--eTale bALa athANuM. temAM paNa bahu jIvanI vyApti che. dheAlavaDA eTale kAcI chAza, dahIM ane dALanA vaDA, tene mizra karIne manAvavAmAM Ave che. te vidaLarUpa che. temAM sUkSma trasavAnI utpatti che, te kevaliMgamya che, tene mATe bRhatkalpasUtramAM kahyuM che, 4 jaha mugga mAsa pamuhaM vidalaM kaccami gorase paDai | tA tama nIvrutti, maLati dRi tivighna var' / / ? / / 'maga, aDada, pramukha kAcA gerasa (dahIM chAsa)mAM paDe tene vidaLa kahe che, temAM trasavanI utpatti che ema prabhu kahe che, * 1 vRtAMka--eTale rIMgaNAdika, te prasid che. te bahubIja che. tenu' atizaya lAka virUddhapaNu che, temAM bahu jIvamayapaNuM che. vaLI te ghaNI nidrA karanAra tathA kAmane uddIpana karanArA deASanA heturUpa che, mATe vavA yeAgya che, peAtAthI ke parathI jemanuM nAma jaNAya nahIM, tevA ajANyAM phUla tathA phaLa vavA; kAraNa ke tenI aMdara vAnA upaghAta rahelA che. tema je bhakSaNa karavAthI tRpti alpa thAya che ane teneA Ara.bha mATeA hoya, te tuccha phaLa kahevAya che, te gaMgeTaka, sIMgADA pramukha kamaLa phaLA jANavA. tethI anadaMDanA sa'bhava che, eTale thADA ArabhathI zrAvakane gRhavyavahAra calAvatAM anaMdaMDa hotA nathI. calita rasa eTale saDI gayela dudhI dhAnya, (kugI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 195 vaLI gayelu. heAvAthI) te ana takAya kahevAya che. mATe vavA yAgya che. sukhaDI pramukha kALa uparAMta rahela hAya te tathA saDI gayelA dANA ke jemanA va ane gaMdhAdika badalAI gayA hoya te kutsita anna kahevAya che. A pramANe A AvIza abhA kahelA che. paraMtu teTalA AvIza ja abhakSya che, ema na samajavuM; kAraNa ke upalakSaNathI khIjA paNa abhakSya kahevAya che, jemake, jene be divasa ullaMdhana thaI gayA haiAya. rAMdhelA ceAkhAe karI vyApta evu. dahIM tathA patra puSpAdi, je bahusAvadya heAya te vavA. apasAvadya hoya te paNa tene niyama karavA, jemake, mAre ATalA pramANa AdanAdi jamavA. * tevI rIte cittanI atyaMta sRddhi-leAlupatA, unmAda tathA apavAda vagerene utpanna karanArAM vastra, AbhUSaNa ane vAhanAdika vavA, ane bAkInAnu' pramANa karavuM'. pramANamAM viratinI pariNati eTale virati karavAnA pariNAma hoya che, mATe parimANa avazya karavuM. ahIM keTalAeka ajJAnI leAkeA kahe che ke, A sa'sAramAM zarIra ja sArarUpa che, mATe te zarIrane jema tema pApavu' joIe. temAM bhaya abhakSyanI kalpanA zA mATe karavI ?' A sabaMdhe temane kahevAnu` ke, te kharekharA mUrkha ja che. kAraNa ke, A zarIrane bahu prakAre pASaNa karavAmAM Ave, te paNa te zarIranuM asArachu' ja hoya che; tethI tevA asAra zarIrane arthe vivekI puruSAe abhakSya bhakSaNa karavuM nahIM, tene mATe kahyu che ke- * A zarIra ati pASaNa karyAM chatAM paNa aMte naThArA mitranI peThe vinAza pAmI jAya che, tethI tevA zarIrane mATe sAvadha bhAgavavAnuM pApa kANu Acare ? " 1 have dRSTAMta sahita A vrata lIdhAnu phaLa dekhADe che. 6 a posipi viDai, aMte eaM kumittamiva dehaM / sAvaja bhuja pAvaM, ko tassa kae samAyarai ' // 1 // 6 6 mAMsAdikane niyama buddhimAn manuSya prANanA tyAga sudhI paNa pAlana kare te paralAkamAM va'kacUlanI peThe devalAkanA sukhane pAme che.' 1 masAiNaM niyamaM dhImaM pANaccae vi pAlato / pAvaramisroi, mumoryaMcuhova ' / / Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 vacUlanI kathA. A bharatakSetrane viSe vimala nAme rAjA hatA. tene suma`galA nAme strI hatI. banne daMpatIthI be saMtAneA utpanna thayAM. temAM puSpasUla nAmeeka putra ane puSpacUlA nAme eka putrI hatI. te baMne anukrame yauvana vayane prApta thayAM. rAjakumAra puSpasUlane eka su...dara rAjakanyA sAthe paraNAvyeA. rAjakanyA puSpacUlAne kAI uttama rAjakumAranI sAthe paraNAvI. rAjakanyA puSpacUlA vivAhita thayA pachI thADAja vakhatamAM vidhavA thaI. AthI rAjA vimala ane suma galA rANI ghaNA ja du:khI thaI gayAM. vidhavA thayelI puSpacUlA tenA bhAI puSpacUla upara ati prema rAkhatI hatI. bhrAtRsnehane laIne peAtAnA pitAne ghera rahetI hatI. zrI Atma prodha rAjakumAra puSpala cArI vagere durvyasaneAmAM paDI gayA; tethI te nagaranA lAkAne atizaya pADavA lAgyA. A durvyasanane laIne leAkeAmAM te va'kacUlanA nAmathI eLakhAvA lAgyA. tenI bahena puSpacUlA paNa tenA jevI ja buddhivALI thai, tethI te va'kacUlAnA nAmathI lokomAM vikhyAta thai. vaMkacUla nagarajanAne atyaMta pIDatA hatA. tenI ghaNI pharIyAdeA rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvI. AthI rAjA tenI upara rASAtura thaI gayA ane teNe va'kacUlane peAtAnA rAjyanI hadamAMthI kADhI mUkayA. tenI bahena va'kacUlA ane tenI strI tenA premane laIne pAchaLa cAlI nIkaLI. vakacUla peAtAnI bahena ane strIne sAthe lai ja`galamAM bhamavA lAgyA. koI eka bhayakara aTavImAM te AvI paheAMcyA, tevAmAM kAi dhanura bhille tene joyA, te bhillu AkRtithI tene rAjaputra jANI bahu mAnathI peAtAnI pallImAM rAkhyA. teNe AdarathI tene vRttAMta pUchayA, vaMkacUle tene peAtAne vRttAMta kahI sabhaLAvyeA. tenA vRttAMta jANI te bhillanI tenI upara ghaNI prIti thai. te samaye tyAM mUla pallIpati maraNa pAmelA hatA, tethI tenA sthAna upara va'kacUlane sthApavAmAM Avye vaMkacUla eka moTA bhilla rAjA banI gayA. te bhIlaDIenI sAthe rahevA lAgyA ane bhIlAnI sAthe leAkeAne luMTatA te sthaLe sukhe kALa nigamana karavA lAgyA. eka vakhate varSARtune samaya AvyeA. tevAmAM cadrayazA nAmanA eka AcAya keTalAeka munienA parivAranA sAthamAMthI judA paDI gayelA heAvAthI bhUlA paDI te pallImAM AvI caDyA. te AcAya peAtAnA AcAramAM sArI rIte vanArA hatA, tethI varSAmAM nira'tara navA utpanna thayelA aMkurAnA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 197 manathI ane sacitta jalanA sa`ghaTTathI bhaya pAmatA hatA, tethI te samaya temane vihAra karavAmAM aceAgya lAgyA, AthI teo te pallImAM pesI gayA hatA. va'kale kulInatAne laine te munine praNAma karyAM. gurue tene dha lAbhanI AzISa ApI. gurue te sthaLe vasavA mATe vaMkacUlanI pAse jagyAnI mAgaNI karI. te vakhate vaMkacUle kahyuM, ' mahArAja ! huM tamAne rahevA vati ApuM, para'tu tamAre te jagyAmAM ke mArI hadamAM dharmanI prarUpaNA karavI nahIM. kAraNa ke, hiMsA, asatya ane cArI vagerene tyAga karavAthI dhama prApta thAya che, para`tu amArI AjIvakA tA temAMja rahelI che. mATe tamAre A sthaLe dhamanI prarupaNA karavI nahIM, AcAya ca'yazAe e vAta kabUla karI. pachI va'kacUle temane rahevAne mATe niravadya sthAna ApyuM. pachI guru svAdhyAya dhyAnAdi dhanRtya karatA te sthaLe cAturmAsya rahyA hatA. eka vakhata va'kacUle AcAya ne AhArAdikane mATe nima traNa karyuM, tyAre AcArye kahyuM, ' bhadra, amAre tamArA gharanI bhikSA kalpatI nathI. ame te ahi tapazcaryA karIneja sukhe kAla nimana karIzuM'. tamAe amene je vasati dAna karyu'' che, tethI tamAe mahApuNya upArjana kareluM che, tene mATe AgamamAM A pramANe kahelu' che. ' jo dei uvassaM muNi-varaNa tava niyama jogajuttANaM / terNa dinnAvatthanna pANa, sayaNAsaNaMvigappA // 1 // pAvai suranara riddhI, sukuluppattI ya bhogasAmaggI / nisthaya maMtramArgA, minnA vALa sAhUNaM' / / 2 / / 'tapa, niyama ane yAgathI yukta evA munione je upAzraya Ape che, teNe temane vastra, pANI, zayana ane Asana pramukha sa ApyuM che. te vasaMta dAnanA puNyathI te manuSya deva tathA manuSyanI Rddhine pAme che, sArA kuLamAM janma meLave che, bhAganI sAmagrI prApta kare che ane A saMsArane pAra pAme che, '1-2 varSAkALa atikrAMta thayA pachI guru mahArAjAe vaMkacUlane pUchI tyAMthI vihAra karyAM. vaMkacUla te AcAryanI satya pratijJAthI harSa pAmatA bhakti vaDe temanI pAchaLa gayA. keTalAka mAga ulladhyA pachI cirakAla rahelA muninA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI Atma prabaMdha viyegathI vihaLa thayelA vaMkacUle gurune namana karI A pramANe vinaMti karI svAmI, ahIMthI have bIjAne sImADe Ave che, tethI huM have pAcho vaLIza. have mane tamAruM punaMdazana tatkALa pAchuM thAjo." A pramANe tenAM vacana sAMbhaLI AcAye madhura vANuthI vaMkacUlane kahyuM, "he bhadra, tamArI sahAyathI ame ATalo kALa tamArA sthAnamAM sukhe rahyA hatA. tethI jo tamane ce te tamAre pratyupakAra karavA mATe thoDuM kAMI kahIe." vaMkacUla belyo-"mahArAja, je mArAthI sukhe pALI zakAya, tevAM vacano kahI mArI upara anugraha kare.' vaMkacUlanA kahevAthI te AcArya A pramANe belyA-"bhadra! 1 jenuM nAma koInAthI jANI zakAya nahIM evAM ajANyAM phaLa tamAre khAvAM nahIM. 2 bIjAne mAravAnI IcchA thatAM tamAre sAta ATha pagalAM pAchuM haThavuM. 3 rAjAnI paTarANune mAtA samAna gaNavI ane 4 kadi paNa kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahIM. A cAra niyamo tamAre cokkasa rIte pALavA. A niyamo pALavAthI tamAre uttarottara moTo lAbha thaze." AcAryanAM A vacana sAMbhaLI mahArAja, Apa mArI upara meTa anugraha karyo.ema kahI vaMkacUle te cAra niyamo grahaNa karyA. pachI te pitAne sthAne pAcho pharyo ane guru mahArAja tyAMthI vihAra karI bIje sthaLe cAlyA gayA. eka vakhate vaMkacUla bhillenI senA laI koI gAma mAravAne cAlyo. te gAmanA lokone agAuthI mAlUma paDavAthI teo gAma mUkIne nAsI gayA, vaMkacUla gAmane khAlI thayeluM joI pitAno parizrama niSphaLa thayAthI manamAM paritApa pAmato parivAra sAthe tyAMthI pAcho pharyo. ane aTavImAM eka vRkSa nIce vizrAMti levA beTho. vaMkacUlane sudhA lAgavAthI teNe aTavImAMthI phaLAdi lAvavAne potAnA mANasone AjJA karI. te loko paNa hRdhAthI pIDita thatA hatA, eTale teo phaLAdi levAne aTavImAM Ama tema pharavA lAgyA. kaI vanalatAmAM sugaMdhI ane pAkelAM phaLathI naSTa thaI gayeluM eka kipAkanuM vRkSa temanA jevAmAM AvyuM. tatkALa temaNe e vRkSanAM phaLa lIdhAM ane te laI teo vaMkacUlanI pAse AvyA. vaMkacUlane te phaLAne jotAMja pote lIdhelo niyama yAda AvyuM. tethI teNe te phaLanuM nAma pUchayuM. bhillAe kahyuM, ame A phaLanuM nAma jANatA nathI. paraMtu te bahu svAdavALAM che. mATe Apane khAvAmAM harakata nathI." vaMkacUle kahyuM, "huM ajANyA phaLa khAto nathI. kAraNa ke meM ajANyA phaLa na khAvAne niyama lIdho che.bhilloe Agraha Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 199 pUrvaka kahyu'- ' svAmI AvI asvastha avasthAmAM niyamanA Agraha rAkhavAmAM AvatA nathI. kAraNa ke, ahIM te! prANa rahevAnA paNa saMdeha che, tevA vakhatamAM abhigraha ze ?' te leAkeAnAM AvAM vacana sAMbhaLI vakacUla dhamanuM dhaiya dhAraNa karIne khelyA, 'bhillo, hu' kSudhAthI pIDAu chuM, paraMtu mane e niyamamAM dRDhatA che. tamAre AvA vacanA belavAM nahIM, prANa javAnAM hoya te bhale jAe, para`tu guru samIpe grahaNa karelA mArA niyama sthira raheA. ' pachI te bhinnoe va'kacUlane Agraha karyAM nahIM. te badhA e phaLa khAIne te vRkSa nIce sui gayA; paNa temAMthI vakacUlanA nireAdhathI eka sevake te phaLa khAdhAM nahIM. pachI vaMkacUla paNa sUi gayA. thADIvAra pachI va'kacUle jAgrata thaI peAtAnA khAsa sevakane jagADyo ane kahyu', ' A sUtelA lokeAne jagADA. have ApaNe ApaNI pakSImAM jaI e., te sevake peAkAra karI adhAne jagADavA mAMDayA, paNa kAi jAgyuM nahIM. pachI kara sparza karIne jagADavA mAMDayA. teA paNa kAI jAgyA nahIM. teNe tapAsa karI joyuM, te tyAM sarve maraNa pAmelA mAlUma paDayA. pachI teNe vaMkacUlane te vRttAMta jaNAvyA. AthI va'kacala Azcaya pAmI gayA ane pAte grahaNa karelA niyama saphaLa thayA, ema jANI manamAM A pramANe kahevA lAgyA. ahA ! guruvANInu' mAhAtmya kevu' che ? te vANInA prabhAvathI huM jIvatA rahyo. hu kevA nirbhIgI ke sava ISTa siddhine karanAra kalpavRkSa jevA te guru akasmAt mane prApta thayA hatA, temanI vANInA upadezanA lAbha me* cheADI dIdhA ane phAgaDhanA vakhata gumAvyeA, * A pramANe cittamAM bhAvatA te vaMkacUla harSoM ane kheda sAthe rAtri paDatAM peAtAnI pallImAM AvyA, jevAmAM te rAtre gharamAM praveza kare che, tevAmAM peAtAnI ahena puruSanA veSa dhAraNa karI peAtAnI srInI sAthe sutelI tenA jevAmAM AvI. teNe puruSa vepavALI peAtAnI bahenane eLakhI nahIM. tenA manamAM ema AvyuM ke, koI puruSa sAthe peAtAnI strI sUtelI che, AthI teNe ciMtavyu ke, * are! mArI zrI durAcAriNI che. te A keAI puruSanI sAthe sUtelI che; mATe A baMnene A vakhate khaDgathI mArI nAMkhu ' AvuM ciMtavI te prahAra karavAne khaga ugAme che, tevAmAM tene pelA grahaNa karelA bIjo niyama yAda AvyA. tatkALa te sAta pagalAM pAchA pharyAM. te vakhate kradhAtura evA te va'kacalanu` khaDga dvAranI sAthe athaDAyu., tenA avAjathI tenI puruSaveSadhArI vhena va'kacUlA jAgI gai, teNe peAtAnA bhAIne otAMja kahyu, bhAI, cira'vA'va...kacUla peAtAnI 4 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI Atma prabaMdha henane oLakhI zaramAI gayo. potAnA khaDjhanI sAthe kedhane saMvarI teNe pitAnI bahenane puruSa veSa dharavAnuM kAraNa pUchayuM. vaMkacUlA belI-"bhAI, Aje saMyAkALe tamArA zatrunA sevake naTano veza dhAraNa karIne ahIM AvyA hatA. huM temane kapaTa veSa jANuM gaI hatI. te vakhate meM ciMtavyuM ke, bhAI vaMkacUla bahAra gayA che. te kyAM che, enI mane khabara nathI. je A lekanA jANavAmAM Avaze ke vaMkacUla parivAra sahita bahAra gayela che, to teo A pallIne anAtha dhArI parAbhava karavAne Avaze. mATe koI upAya karo. AvuM citavI meM rAtre kapaTathI tamAro veza paheryo ane pachI sabhAmAM te naTa lekonI pAse nATaka karAvI, temane yogyatA pramANe dravya ApI vidAya karyo. pachI ALasathI meM tamAre veSa kAryo nahIM ane te veza sAthe mArI bhejAinI sAthe sUi gaI hatI. potAnI bahenanA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI vaMkacUla pitAnA manamAM vicAravA lAgyo ke, "ahA ! gurunA upadezano kevo moTo lAbha maLyo? mane te gurunI vANIe bahenanI hatyAnA pApamAMthI bacAvyuM." A pramANe teNe guruvANInI bahu prazaMsA karI. eka vakhate vaMkacUla corI karavA mATe ujajayinI nagarImAM gayo. tyAM ardhI rAtre ke dhanavAna zeThanA gharamAM corI karavAne peTho. tevAmAM tyAM te gRhano svAmI zeTha eka kaDIno kharca vadhAre thavAnI bhrAMtithI potAnA putranI sAthe vAda-vivAda karato tenA javAmAM Avyo. te jotAMja vaMkacUlane manamAM tiraskAra upaje ke AvA zeThanA dhanane dhikkAra ho. pachI te tyAMthI corI karyA vinA pAcho pharyo. pachI kaI brAhmaNanA gharamAM peTho. lokonI pAse thoDuM thoDuM cAcI saMpattine pAmelA evA brAhmaNanuM dhana laIne zuM karavuM ? ema citavI tenuM ghara paNa choDI cAlyo gayo. pachI te koI vezyAnA gharamAM paDe. "potAnA ramaNIya zarIravaDe kuchI narane paNa sevanArI vezyAnuM dhana levuM, eto vizeSa niMdanIya che; mATe mAre enuM dhana paNa zA mATe levuM joIe !" Ama vicArI teNe vezyAnuM ghara paNa choDI dIdhuM. te pachI te rAjAnA ghara AgaLa Avyo. tyAM teNe ciMtavyuM ke, zaurcamAvate tare chuMTathaa varu pUtiH II #jite dhanamakSAmanyathApi vira cazaH ' " ? . je corI karavI te rAjAne ja luMTavo, kAraNa ke je kAma saphaLa thAya to akSaya dhana maLe ane nahIM te lAMbA kAlanuM moTuM yaza maLe." 1 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 201 AvuM vicArI te vanamAMthI eka che lAvyuM. tene rAjAnA gharanA killA upara eNTADI, tenA pUchaDA sAthe vaLagI rAjAnA mahelamAM dAkhala thayo. tyAM addabhuta rUpane dhAraNa karanArI rAjAnI paTarANI tenA jevAmAM AvI. te samaye jAgRta thayelI rANIe tene joyo ane A pramANe pUchayuM, 'tuM koNa che? ane ahIM zA mATe Avyo che ?' vaMkacUle kahyuM, "huM cora chuM ane bahu prakAranAM maNi tathA ratnAdika dravyanI IcchAthI ahIM Avyo chuM." A vakhate vaMkacUlanuM rUpa joI rAjAnI rANI tenI para mohita thaI gaI. teNIe kamaLa svarathI A pramANe kahyuM, "bhadra! dravyanI vArtA che ? A badhuM tamAruM ja che. koI jAtano bhaya rAkhaze nahIM. svastha thAo. Aje tamArA kuLadevatA tamArI upara tuSyamAna thayA che. kAraNa ke, huM rAjAnI paTarANuM tamAre vaza thaI gaI chuM. Aje meM mArA saubhAgyanA gavathI rAjAne rIsAvyo che, tethI tame ahIM Avo ane tamArA yauvanane saphaLa kare. saMtuSTa thatAM mANasone artha kAma sulabha che. mAro saMtoSa haze to tamAre vadhe ke baMdha thaze nahIM." A pramANe paTarANIe te vaMkacUlane kAmagrahathI lebhAvyo ane kSAbha pamADyo. te paNa vaMkacUla pote aMgIkAra karelA niyamanuM smaraNa karI rANIne namI A pramANe che, mAtA ! tame mArAM pUjya che. mArA jevA eka vanavAsI taskara tarapha tamAre spRhA karavI yogya nathI." paTarANI belI, "are vAcAla, huM tArI sAthe kAmanI abhilASI chuM, tene tuM mAtA kahIne belAvatA kema zaramAto nathI ? je tuM mAruM vacana mAnIza nahIM to Aje tArI upara yamarAja rUkyo samajaje. A prakAre rANIe ghaNAM vacano yuktithI kahyAM, to paNa te vaMkacUla jarA paNa kSobha pApe nahIM. pachI te rANI kIdhAtura thaI ane nakhe karI pitAnuM zarIra ujaraDI uMce svare pikAra karavA lAgI." A tarapha rAjA te rANIvAsanA gRhanA dvAra AgaLa chUpI rIte ubhe rahI A sarva vRttAMta sAMbhaLato hato. jyAre rANIe pokAra karavA mAMDya eTale dvArapALe jAgI uThayA ane ughADAM zastro laI doDI AvyA. te vakhate rAjAe te lokone aTakAvIne kahyuM, A cAra niraparAdhI che, mATe tene mArazo nahIM. mAtra jarA bAMdhIne laI jaje ane savAre mArI AgaLa sabhAmAM lAvaje." dvArapALAe rAjAnI AjJA pramANe karyuM. te corane pakaDI bAMdhIne laI gayA. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI Atma pradha A vakhate potAnI rANIne durAcAra pratyakSa joI rAjA manamAM citA karavA lAgyuM ane te ciMtAmAM teNe jAgRtapaNAthI ja mahAkaNe rAtri nigamana karI. prAtaHkALe rAjasevake te corane bAMdhI rAjAnI AgaLa sabhAmAM lAvyA. rAjAe AkSepathI vaMkacUlane, satya kahevAne kahyuM, eTale vaMkacUle rAtrine sarva vRttAMta je banyo hato, te sAce sAco kahI saMbhaLAvyA ane rANIe pitAne madhura vANuMthI keTalAMka vacano kahyAM hatAM, ema guptapaNe te vAta jaNAvI. AthI rAjA vaMkacUlanI upara saMtuSTa thaI gayuM. tene baMdhamAMthI mukta karI rAjAe AliMgana karyuM ane A pramANe kahyuM, "he satparUSa, tamArA sAhasathI huM tamArI upara saMtuSTa thayo che. mATe mArI paTarANI huM tamane apaNa karuM chuM. vaMkacUla bolyo, "svAmI ! ApanAM paTarANI e mArI mAtA che. Ape evuM vacana na bolavuM. te pachI rAjAe dhamakI ApIne kahyuM ke, "jo tuM rANIne grahaNa karIza nahIM te huM tane zULIe caDAvIza." vaMkacUla AvI dhamakIthI paNa Dagyo nahIM. vaMkacUlane Ama acala ane daDha joI rAjA tenI upara ghaNo ja tuSyamAna thaI gayo ane te ja vakhate tene pitAnA putranA pada upara sthApI dIdho. pachI rAjA pitAnI durAcAriNI rANIne haNavA icchato hato, tene vaMkacUle keTalAeka vacane kahI jIvatI rakhAvI hatI. te pachI vaMkacUle pitAnI strI ane bahenane tyAM belAvI te ujajayinI nagarImAM sukhe rahyo hato. tyArathI tene dhama upara vizvAsa utpanna thayA ane tethI teNe pitAnA hRdayane jainadharmane viSe anurakta karyuM. pelA AcArya mahArAjAe ApelA niyamone niraMtara saMbhArato vaMkacUla yathAzakti dhama upara zraddhAvALo thayo hato. eka divase vaMkacUlanA bhAgyodayathI te AcArya bhagavAna te ja nagarImAM padhAryA. te khabara jANI vaMkacUla moTA ADaMbarathI temane vaMdanA karavAne gayo. AcArya pAsethI dharmanuM zuddha svarUpa sAMbhaLI teNe tavarUcirUpa samyakatva aMgIkAra karyuM hatuM. A arasAmAM te ujayinI nagarInI samIpa AvelA zAligrAma gAmanA rahevAsI jinadAsa nAmanA zrAvakanI sAthe vaMkacUlane maMtrI thaI hatI. te jinadAsa zrAvaka upara vaMkacUlane ghaNuM ja sneha thaye hato. eka samaye rAjAe ati duya evA kAmarUpa dezanA rAjAne jItavA mATe vaMkacUlane AjJA karI vaMkacUle rAjAnI AjJAthI kAmarUpa dezamAM jaI tyAMnA rAjA sAthe yuddha karI tene parAjita karyo, paraMtu zatruonAM zastrothI te Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 203 ghaNA ja dhAyala thaI gayA, dhAyala thayelA vaMkacUla tevI ja sthitimAM ujjayinI nagarImAM AvI pahoMcyA. va'kacUlanI AvI sthiti joI rAjAnA hRdayamAM ciMtAnI pIDA utpanna thaI AvI. tatkAla teNe ghaNA vadhIne kheAlAvI tenI cikitsA karAvI; paNa vaMkacUlanA ghA rUjhAyA nahIM. rAjAe pachI peAtAnA vaidyone krodha lAvIne kahyuM, 'tame vaMkacUlane zA mATe sAnte karI zakatA nathI ! tamAre tene jaldI sAjo karavA. vaidyoe kahyu, mahArAja, tene mATe have eka upAya che ke, jo te kAgaDAnuM mAMsa khAya te tenA zarIranA ghA rUjhAI jAya.' AthI rAjAe va'kacUlane AliMgana karI azruSAta karatAM kahyuM, * vatsa ! tArI pIDA dUra karavA mATe vaidyoe ghaNA upacAra karyAM, paNa tArA ghA rUjhAyA nahIM, have kAgaDAnu` mAMsa khAvAne upAya bAkI che, te tu kara eTale tArA zarIranI pIDA dUra thai jAya, va...kacUle kahyu', * svAmI ! ' sarvathA mAMsa bhakSaNathI nivRtta thayA chuM. temAM khAsa karIne kAgaDAnuM mAMsa na khAvAne me' niyama karyAM che; tethI huM mAre niyama teADIza nahIM. rAjA bAlyA, vatsa ! e jIvatAM rahevAya teA ghaNA niyamA laI zakAze ane mRtyu pAmyA pachI te badhA niyamA cAlyA jaze. mATe jIvana rAkhavA tu" kAgaDAnuM mAMsa bhakSaNa kara.' rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI vakacUla khelyA, 'svAmI! have mAre jIvavAnI jarApaNa tRSNA nathI. kAraNa ke, ekavAra avazya mRtyu teA thavAnu ja che, tethI A prANa bhale jAya, paNa huM akRtya nahIM karuM.' A vakhate rAjAe pelA zAlIgrAmavAsI jinadAsa zrAvaka ke je vakacUlanA parama mitra hatA, tene belAbyA. rAjAnA beAlAvavAthI jinadAsa tatkAla va...kacUlane maLavAne mArge cAlI nIkaLyA. te rastAmAM AvatA hatA. tevAmAM kAi be devIe rUdana karatI tenA jovAmAM AvI. jinadAsa temanI pAse Avye ane teNe te devIAne pUchyuM, 'tame kANuM ? ane zA mATe rUdana kare che ? te srIe belI, ' ame sudharma devamAM rahenArI devIe chIe. amAre svAmI devalAkamAMthI cyavI gayA, tethI tenA virahathI ame vihvaLa banI vaMkacUla nAmanA eka kSatriya bhartArane prAthavA icchIe chIe. Aje te tamArA vacanathI jo tenA niyama bhAMgaro te te satvara durgatie jaze. tethI amAretene! pAche viyoga thaze. AthI ame rUdana karIe chIe.' te ane devIenAM A vacana sAMbhaLI jinadAse kahyuM, tame rUdana karazeA nahIM, jema tamArUM iSTa thaze tema Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI Atma prabaMdha huM karIza. A pramANe te devIone AzvAsana ApI jinadAsa ujjayinI nagarImAM Avyo. te rAjAnA maMdiramAM gayA ane rAjAne maLe. pachI teNe vaMkacUla AgaLa AvI tenuM kuzaLa pUchI auSadhanA upAya mATe pUchayuM, te vakhate rAjAe tene sarva vRttAMta kahya. vaMkacUlane kAgamAMsa na khAvAnA niyamamAM ati daDha joI ane tenuM zarIra atyaMta jarIbhUta thayeluM dekhI teNe rAjAdi savanI samakSa A pramANe kahyuM, "A mArA mitra vaMkacUlane dhama te ja auSadha che, mATe bIju koIpaNa auSadhanI pravRtti karavI nahIM." mitranAM AvAM vacano sAMbhaLI vaMcele kahyuM, mitra, tame kahyuM, te yogya che. have mAre tamane vizeSamAM kahevAnuM ke je tame mArI upara pUrNa sneha rAkhatA ho te ALasane dUra karI mane A chelle avasara kAMIka saMbala Ape. vaMkacUlanI A mAMgaNI uparathI jinadAse tene samyaka prakAre ArAdhanA karAvI. tethI vaMkacUla cAra AhAranA paccakakhANa karI ane cAra zaraNane aMgIkAra karI paMcaparameSThI namaskAranuM smaraNa karate, tathA sarva jIvone viSe nirapaNAne dhAraNa karato, pUrvanA karelAM pApane niMdato ane sukatane anudato samAdhipUrvaka kALa karI bAramA devaleke devatA thayo. te pachI jinadAsa vaMkacUlanI maraNakriyA karI zeka karato pitAne ghera cAlato thayo. te raste jatuM hatuM, tyAM mAge pelI be devIone rUdana karatI joi teNe pUchayuM, "bhadra! haju zA mATe rUdana kare che ? te akhaMDita vratavALA thaI mRtyu pAmI devalokamAM tamAre svAmI na thaye?" te devIoe niHzvAsa nAMkhIne kahyuM, "he nirmalAzaya jinadAsa, tame zuM pUche cho ? amAre to te amArA svAmIne viga ja rahyo. kAraNa ke teo pariNAmanI vizuddhithI amone oLaMgIne bArame develeke gayA. pachI jinadAsa tyAMthI potAne sthAne cAlyo gayo. e pramANe vaMkacalanuM vRttAMta kahevAya che. A vRttAMta uparathI thoDApaNa abhakSya bhakSaNanA niyamanuM mahAphaLa jANIne bhavya prANIoe vizeSathI niyama pALavAmAM tatpara thavuM. A pramANe bhajanane AzrIne bhego paga tratanuM svarUpa kahyuM. have karmane AzrIne kahe che-- 1. bhAtuM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 205 " kammAu jai kammaM viNAnatIrei nivvaheuto / panarasakammAdANe cayaiaNapi kharakammaM" // 1 // kamane AzrI utsaga mAge karIne zrAvake koIpaNa sAvadha karma karavuM nahIM. ane nirAraMbha karIne ja rahevuM. paNa je kama vinA nirvAha na thAya te paNa paMdara karmAdAna avazya tyajI devA." (1) paMdara karmAdAna (1) aMgArakarma, (2) vanakama, (3) zakaTakarma, () bhATakakama ane (5) sphaTakakarma, e pAMca karma. (1) dAMta, (2) lAkha, (3) rasa, (4) keza ane (5) viSa, e pAMca vANijya, (1) yaMtra pIlana, (2) nirlA chana (3) davadAna, (4) sarakazeSaNa ane (5) asatI poSaNa, e pAMca sAmAnya e paMdara karmAdAna kahevAya che. (1) AjIvikA mATe aMgArA pADavA, bhADabhuM zuM karavuM, kuMbhAra lehakAra ane suvarNakAranuM kAma tathA ITa pakAvavA pramukhane AraMbha kara te aMgArakama kahevAya che. (2) vRkSAdikanA patra, puSpa vagerenuM chedana, bhedana ane vecavA pramukhanA AraMbha vaDe jIvavuM te vanakarma kahevAya che. (3) gADA ane tenA aMge ghaDAvI rAkhavA-vecavA tathA gADIthI AjIvikA karavI, te zakaTakama kahevAya che. (4) potAnA gADA, baLada tathA gheDA vaDe bIjAne bhAra vahe, ane bhADuM laI gADA pramukha bIjAne ApavA-te vaDe AjIvikA karavI, te bhATakakama kahevAya che. (5) kedALI, pAvaDo, haLa vagerethI bhUminuM vidAraNa karavuM, tathA paththara ghaDavA-ItyAdi vaDe je AjIvikA karavI te sphaTakakarma kahevAya che, temaja yava pramukha dhAnyane sAtha vagere karI vecavuM, te paNa pheTakakama kahevAya che. tene mATe kahyuM che ke, " java caNayA gohuma-mugga mAsa karaDippabhaiya dhannANaM / sattuya dAli kaNikA, taMdula karagAi phoDayaNaM // 1 // ahavA phoDi kammaM, sIreNaM bhUmiphoDaNe jaMtU / uDattayaNaM ca tahA, tahAya sila kuTTayaM taM ceti" // 2 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI Ama prAdha java, caNA, ghauM, maga, aDada, karaTI pramukhano sAthe kara, dALa, kaNika ane taMdula karavA, te sapheTakakama kahevAya che. athavA haLe karIne jamIna pheDavI. pANune mAravA kUTavA lAkaDIonA prahAra karavA ItyAdi paNa pheTakamara kahevAya che." prathamathI bleccha vagere lekane mokalI hAthInA dAMta maMgAvIne vecavA athavA je khINamAM te hAthInA jIvo pedA thatA hoya tyAM pote jaI dAMta lAvIne vecavA te daMtavANijya kahevAya che. upalakSaNathI zaMkha, cAmaDuM, cAmara vagere paNa jANI levA teno vepAra karavo te paNa daMtavANijya kahevAya che. khINa sivAya bIje ThekANethI detAdika vecavAmAM ke levAmAM doSa nathI. (7) lAkhano vepAra kare te lAkhavANijya, upalakSaNathI gaLI, maNazIla Adi athavA manahara dhAnyAdika paNa jANI levA. (8) ghI, tela, madirA, madha, carabI, AdinuM vecavuM te rasavANijya kahevAya che. (9) sIMgaDIo vachanAga, aphINa, somala pramukha vecavAM, te viSavANijya kahevAya che. leha, haDatALa paNa ghaNuM jIvanA ghAtaka che, mATe te upalakSaNathI jANavA. (10) dAsI, gAya, bheMsa, UMTa vagerene vecavA te kezavANijya kahevAya che. (11) tala, zeraDI, Adine yaMtra karIne pilavA, pilAvavA te yaMtrapalaNa karma kahevAya che. (12) baLada, ghoDA vagere khasI karavA, nAka vIMdhavA ane kAna tathA kaMbala vagerenuM chedana karavuM, te nilakama kahevAya che. (13) tRNAdikanI vRddhine mATe athavA kSetra vagerene zodhavA mATe je agni lagADavo te davadAnakarma kahevAya che. (14) gedhUma vagerenA lAbha mATe kaha, saravara vagere sukavavA, te zeSaNa karma kahevAya che. (15) asatI-duHzIla dAsI, bIlADI pramukha jAnavaranuM poSaNa karavuM, te asatIpoSaNakarma kahevAya che. ahIM upalakSaNathI zuka, sArikA, katarA Adi adhama prANIonuM piSaNa jANI levuM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 dvitIya prakAza A paMdara nibiDa karmabaMdhanA hetu hovAthI Agama bhASAe te paMdarakarmAdAna kahevAya che. ahIM eTalA mAtra paMdara ja tyajavAnuM nathI paraMtu bIjA paNa khara-kaThaNa karma, kara adhyavasAyathI sAdhya karma jevAM ke koTavALapaNuM tathA baMdIkhAnAnuM rakSakapaNuM, ItyAdikano paNa tyAga karo. kadi alpa sAvadya kamathI nirvAha karavo paDe to te yukta che. tene mATe kahyuM che ke, " iyaraMpihu sAvajja, paDhama kammaM na ta samArabhai / jaMdaLUNa payaTTai, AraMbhe avirao loo" // 1 // zrAvaka nahIM niSedha karela sAvadya kama ke je gharane AraMbha, grAmAMtara gamana, zakaTa, kheDavAdika che tene bIjAthI pahele AraMbha pote kare nahIM, te zA mATe ? te kahe che ke, "jene tevuM kAma karato dekhIne ayatanAvaMta loke te kArya karavAmAM pravarte che tethI bIjAnA AraMbhane te hetu bane che mATe prathama AraMbha na kare. A pramANe kamathI bhegepabhaga trata samajavuM. ahIM ziSya prazna e kare che ke, "pUrve bhegapabhega zabdavAcI te strI vagere kahyA hatA, tethI e vratamAM tenuM ja pramANe karavuM joIe. to pachI kamathI e trata hoI zake nahIM ane kama zabdane kriyAvAcIpaNuM hovAthI kriyAne bhege pagapaNAne saMbhava nathI." tenA uttaramAM guru kahe che, "e vAta satya che, paNa je bhego paga te vepArAdika karmanuM kAraNabhUta che, tethI kAraNane viSe kAyano upacAra karavAthI kamane paNa gopabhegaNuM kahyuM che. te viSe ahIM vadhAre carcA karavAnI jarUra nathI. te vratanI bhAvanA kahe che " savvesiM sAhaNaM, namAmi jehi ahiyaMti nAUNaM / tiviheNa kAmabhogA, cattA evaM viciMtijA" // 1 // je munio kAmabhegane ahita jANIne mana, vacana ane kAyA, e trividha vaDe tenAthI viramyA che, te sarva munione huM namuM chuM." 1 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI Ama prabodha anarthadaMDa viramaNa nAme trIjuM guNavata. anarthadaMDa viramaNa nAme trIju' guNavrata kahevAya che. svajana, zarIra, dharma tathA vyavahArane mATe je AraMbha karavAmAM Ave te anarthadaMDa kahevAya che. te sivAya bAkInuM te anarthadaMDa kahevAya che. eTale pitAnA upayogamAM Ave teno AraMbha te arthadaMDa ane jenI sAthe pitAnuM kAMIpaNa prayojana na hoya, chatAM tene AraMbha karavo te anarthadaMDa tevA anarthadaMDathI je viramaNa eTale virAma pAmavuM te anarthadaMDa viramaNa nAme trIjuM guNavrata kahevAya che. te rAta durgAna vagere cAra prakAranA anarthadaMDanA tyAga karavArUpa che tene mATe kahyuM che ke, "daMDijAi jeNa jiuM vajjiya niya deha sayaNa dhammaTaM / so AraMbho kevala, pAvaphalo'Nattha daMDatti // 1 // avaSbhAya pAva uvaesa, hiMsadANappamAya cariehiM / jaM cauhA so muccai, guNavvayaM taM bhave taiyaM " // 2 // "pitAno deha svajana ane dharmane artha vajIne bAkInA je je AraMbhemAM jIva daMDAya tene AraMbha ke je kevaLa pAparUpa phaLane ApanAra che, te anarthadaMDa kahevAya che. te duryAna, pApopadeza, hiMsA ane pramAda e cAra AcaravAthI anarthadaMDa hoya che e cArano je tyAga karavAmAM Ave te trIju' anarthadaMDa viramaNa nAme guNavrata kahevAya che." 1-2. bIjI gAthAmAM A pramANe vizeSa vyAkhyA che. apakRSTa eTale hINa dhyAna, te Ata tathA raudradhyAna kahevAya che. tene mATe kahevuM che ke" rAjyopabhoga zayanAsana vAhaneSu / strI gaMdhamAlya maNiratna vibhUSaNeSu // icchAbhilASa mati mAtramupaiti mohAt / dhyAnaM tadAtamiti saMpravadaMti tajjJAH // 1 // saMchedanairdahana bhajana mAraNaizca / baMdha prahAra damanairvinikRntanaizca // yo yAti rAgamupayAti ca nAnukaMpAM / dhyAnaM tu raudramiti saMpravadanti tajjJAH" // 2 // rAjyane ubhega, zayana, Asana, vAhana, strI, gaMdha, mAlya, maNi, ratna ane tenA AbhUSaNanI aMdara je mehathI atyaMta IcchA abhilASa prApta thAya tene vidvAno A dhyAna kahe che. (1) Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 209 je chedana, dahana, bhajana, mAraNa, baMdha, prahAra, damana ane khaMDanathI rAgane prApta thAya ane dayA na lAve tene vidvAne raudradhyAna kahe che. (2) 1. dharmI purUSane paNa A saMsArane viSe ghaNuM karIne aMtaramAM duryAna thAya che. paraMtu teo potAnA prajJAnanA baLathI unmAge jAtAM evA pitAnA cittane aTakAvI punaH sanmArge lAve che. je prANIo niraMtara Atta tathA raudradhyAnamAM pravarte che, temane te anarthadaMDa ja che. 2. pApano hetu hovAthI pApa eTale khetI Adi karma, tenI dAkSiNyatAnA sthAna vinA je upadeza te pApopadeza kahevAya che. 3. je hiMsanazIla hoya te hiMsa kahevAya che. evA viSa, agni, haLa ane zastra vagere tenuM dAkSiNyatAnA sthAna vinA je asaMtone ApavuM te hiMsadAna kahevAya che. 4. pramAda eTale mA, viSaya, kaSAyAdika te vaDe je AcaraNa, te pramAdAcaraNa kahevAya che. sAta vyasana, jalakrIDA, vRkSanI zAkhAne AzrIne hIMcake khelavo, kukaDA pramukha ne laDAvavA, kuzAstrano abhyAsa kare ane vikathA karavI vagere pramAdAcaraNa kahevAya che; athavA pramAdAcaraNa eTale AlasanI vyApti. nahIM zodhelA dhana, dhAnya tathA jalAdikane vyApAra karavAthI, cUlA, pANIAra vagerenI upara caMdaravo na bAMdhavAthI ane ghI, dahIM dUdha, ane chAza AdinA pAtro nahIM DhAMkavAthI temAM potAno tathA parano upaghAta thavAne lIdhe te bahu anarthanA kAraNe che, ema jANavuM te kAraNane laIne paramagurue zrAvakane ghera sAta gaNuNe ane nava caMdaravA kahelA che. jema ke su sAva de, vara mAruM satta vize | miTha vAra vAchar ta thI tiruM gui" is mIThuM jaLa, khAruM pANuM, unuM pANI, chAza, ghI, tela, ane leTa e sAtane gaLavA mATe zrAvake garaNA rAkhavA. A gAthAne artha sugama che. ahIM loTanuM gaLavuM evI rIte samajavuM ke tene cALaNIthI cALavo ahIM upalakSaNathI dUdha Adi vastuo mATe paNa garaNuM rAkhavuM. 1. keTaleka sthaLe dasa caMdaravA paNa kahelA che. 27 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atma prabodha caMdaravA kaye kaye sthaLe joie jala sthAne dUdukhala 1. pANaAre, 2. khAMDaNue, 3. ghaMTIe, 4. cUle, 5. dhAnyanI bhUmine viSe, 6. dahIMnuM jyAM mAkhaNa karavAmAM Ave tyAM, 7. bhejana karavAne ThekANe, 8. sUvAnI jagyAe ane 9, upAzraye, e navasthAne suMdara vastrathI niSpanna karelA caMdaravA zrAvake dhAraNa karavA. je te na karavAmAM Ave to anarthadaMDa thAya che. evI rIte cAra prakAranA anarthadaMDane tyAga karavo. e anarthadaMDa nAme trIju guNavrata kahyuM. A anarthadaMDane viSe tyAga karavApaNuM vizeSa prakAre batAve che. ghaNuM karIne potAnI zakti pramANe jeNe adaMDa vajele che. tethI paramArtha jANelo che, evo zrAvaka keve prakAre anarthadaMDane prayuje che? te viSe sarva prakAranA anarthadaMDanA bheda upara daSTA kahevA azakya che. tethI mAtra eka cUlA uparanuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. pramAde karIne cUlA upara caMdaravo nahIM bAMdhavAthI zuM thayuM hatuM te dRSTAMta anvayavyatirekathI kahe che - "cadodayadANAo, jAyA migasundarI sayA suhiyA / tannAnA: kudA, tannAho parama gAyo" i cUlA upara caMdaravo bAMdhavAthI zreSTIkanyA mRgasuMdarI nAme rAjakanyA sadA sukhI thaI hatI ane tenA bhartAre te caMdare bALI nAMkhe, tethI te parabhave kuchI thayo hato. 1. bIjA keTalAeka tenA saMbaMdhIjano cUlA upara caMdara na bAMdhavA vagerethI akasmAta mRtyurUpa kaSTane pAmyA hatA. e upalakSaNathI jANuM levuM. gAthAne artha A pramANe ane teno bhAvArtha kathAthI jANo. mRgasuMdarInI kathA zrIpuranagaramAM zrISeNa nAme rAjA rAja karato hato. tene devarAja nAme eka putra hatA. te devarAja jyAre yuvAna thayo tyAre pUrvanA duSkarmanA udayathI te kuchI thayo. tenA rogane dUra karavA mATe sAta varSa sudhI upacAro karavAmAM AvyA. paNa te nIrogI thayA nahi. chevaTe kaMTALI gayelA vaidyoe teno upacAra karavAnI nA pADI. rAjA zrISeNa AthI vadhAre duHkhI rahevA lAgyo. eka Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 dvitIya prakAza vakhate teNe evI jAhera dhASaNA karAvI ke, "je mArA kumArane nIrogI kare tene aDadhu rAjya ApavAmAM Avaze.' A dheApaNAnA paDahu AkhA nagaramAM vagaDAvyeA, te nagaramAM yazAdatta nAme eka meTeA dhanADhya vasatA hatA, tene zIlAdi guNeAthI yukta evI lakSmIvatI nAme putrI hatI. teNIe rAjAnA te paDahane nivAryAM ane kahyu ke, "huM rAjakumArane nIregI karIza." rAjAe ati AdarathI te lakSmIvatIne peAtAnI pAse khelAvI, lakSmIvatI peAtAnA pitA vagerenI sAthe rAjAnI pAse gaI. teNIe peAtAnA zIlanA prabhAvathI peAtAnA hAthane sparza karI te rAjakumAranA zarIrane nIrogI banAvI dIdhu.. AthI prasanna thayelA rAjAe peAtAnI pratijJA pALavAne mATe te kanyA peAtAnA rAjakumAranI sAthe paraNAvI. te pachI te potAnA putrane rAjya ApI rAjA guru pAse dIkSA lai cAlI nIkaLyA. pAchaLa navIna rAjapati mukhe rAjya bhAgavavA lAgyAM. eka divase kAI jJAnI AcAya te zrIpuranagaramAM AvI caDyA. temanA AgamananI vAta sAMbhaLI rAjA devarAja ane rANI lakSmIvatI temane vaMdanA karavAne AvyAM. gurue temane dha dezanA sA~bhaLAvI. dezanAne aMte rAjA devarAje peAtAne kuSTanA roga thavAnu kAraNa pUchyuM.. tyAre gurue kahyu ke, " pUrva bhavane viSe upArjana karelAM duSTama vaDe tamane rAga thayeA hateA tenuM svarUpa A pramANe che. vasaMtapuranagaramAM mithyAtvathI jenI zuddhamati AcchAdita thayela che, evA devadatta nAme eka vepArI rahetA hatA. tene dhanadeva, dhamitra, dhanezvara ane dhanadatta nAme cAra putrA hatA. te cAra putrAmAM je dhanezvara hatA te vyApAra kaLAmAM kuzaLa hatA. eka vakhate dhanezvara mRgapuranagaramAM vyApAra karavAne gayA. te nagaramAM jinadatta nAme jainadharmane pALanArA zeTha rahetA hatA. tene bhRgasuMdarI nAme kanyA hatI. te khALA At dharma upara Astika hatI, eka vakhate teNIe guru pAse A pramANe traNa abhigraha grahaNa karyAM. zrI jinezvaranI pUjA karavI, kAI sAdhu mahArAjane dAna ApI bhAjana karavu' ane rAtri bheAjanane tyAga karavA. A traNa abhigraha pramANe te sadA vatatI hatI. mRgasu darI ghaNI ja svarUpavatI hatI. eka vakhate vyApAra arthe te sthaLe AvelA dhanezvare Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI Atma prabaMdha mRgasuMdarIne joI teNune jotAM ja te tenA saundaryathI mahita thaI gayA. tatkALa teNIne paraNavAne te anurAgI banI gaye. teNe jinadatta zeThanI AgaLa te kanyAnI mAgaNI karI, paNa zeThe ghanezvarane mithyAtvI mAnI pitAnI kanyA ApI nahi. meha pAmele dhanezvara kapaTI zrAvaka banI gayo. pachI te mRgasuMdarInI sAthe paraNyA. paraNyA pachI mRgasuMdarIne sAthe laIne te pitAnI nagarImAM AvyA. ghera AvyA pachI dhamanI IrSyAne laIne teNe mRgasuMdarIne jinapUjA vagere karatA aTakAvI. zrAvikA mRgasuMdarI AhaMtu dharma upara pUrNa Astika hatI, tethI te daDhatA rAkhIne rahI. teNIe jinapUjA na thavAthI upavAsa karavA mAMDyA. anukrame traNa upavAsa thayA. cothe divase koI jainamuni teNune dvAre AvI caDayA. te vakhate teNue pitAnA grahaNa karelA niyamanA rakSaNa mATe te munine upAya pUchaye. te samaye gurue guNa-avaguNane vicAra karIne kahyuM, "bhadra! tAre cUlA upara caMdaravo bAMdho. ema karavAthI pAMca sAdhuone pratilAbhita karavAthI ane paMcatIrthone namaskAra karavAthI jeTaluM phaLa prApta thAya, teTaluM phaLa tane prApta thaze. "gurunI A AzA teNIe zira para caDhAvI ane tyArathI te pramANe teNue karyuM. te aMdara bAMdhela joI teNInA mithyAtvI sasarA vageree dhanezvarane kahyuM ke, "A tArI vahue vastra bAMdhIne kAmaNa karyuM che. te sAMbhaLI dhanezvarane krodha caDI AvyA ane tatkALa teNe te caMdaravAne agni lagADI bALI nAMkhe. te pachI mRgasuMdarIe pharIvAra bAMdhyuM. te paNa dhanezvare bALI nAMkhe. evI rIte sAta caMdaravA bAMdhyA ane te sAta bALI nAMkhyA." pachI sasarAe mRgasuMdarIne kahyuM, "bhadra ! zA mATe vRthA prayAsa kare che ?" mRgasuMdarI belI, "jIvadayA mATe." te sAMbhaLI sasarAe kodhathI jaNAvyuM, "jo tAre jIvadayA pALavI hoya te tuM tArA pitAne ghera jA." mRgasuMdarIe kahyuM, "huM kuLavAnanI putrI chuM; tethI kulaTAnI peThe ekalI nahi jAuM. mATe tamArA kuTuMba sAthe mane mArA pitAne ghera mokale." teNunAM AvAM vacana sAMbhaLI teno sasaro kuTuMba sahita teNIne laine mRgapuranagara tarapha cAlyo. mAgamAM koI eka gAmamAM teNInA sasarAno sago raheto hato. tene ghera teo mIjamAna tarIke gayA. te sagAe potAne ghera paNa AvyA jANI rAtrine viSe bhejana taiyAra karAvyuM. bhajana karavAne sarva kuTuMba taiyAra thayuM paNa rAtri bhejananA niyamane saMbhArI mRgasuMdarI bhejana karavA uThI nahIM. koI pUrvanA puNyathI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 213 zubha buddhi utpanna thavAthI mRgasuMdarInA sasarA vagere mRgasuMdarIne mUkI bhejana karavA uDyAM nahIM pachI te gRhasthanA kuTuMbe te bhejana khAdhuM, ane khAdhA pachI tatkALa teo maraNane zaraNa thaI gayA. prAtaHkALe te sarvane maraNa pAmelA joI, mRgasuMdarInA sasarA vagere tenuM kAraNa jANavA Ama tema jovA lAgyA. tevAmAM eka tapelInI aMdara sarSanI garaLa javAmAM AvI. te jotAM ja teoe vicAryuM ke rAtre raseinA dhUmADAthI AkuLa vyAkuLa thayele koI saMpa uMcethI tapelImAM paDI gayela, tenA jherathI sarvanuM mRtyu thayuM che. A bInA jANuM sarvee mRgasuMdarInA vakhANa karyA ane teNInI kSamA mAgI. A vakhate mRgasuMdarI bolI, "Aryo, AvAM kAraNane laIne huM cUlA upara caMdaravo bAMdhatI hatI, ane rAtri bhejanane tyAga karatI hatI. 'teNInAM AvAM vacana sAMbhaLI sarve pratibaMdha pAmI gayA ane mRgasuMdarIne jIvitadAtrI thavAthI kuLadevInI pramANe mAnavA lAgyA. pachI teo pAchA ghera AvyA ane mRgasuMdarInA upadezathI uttama prakAranA zrAvako thayA. te pachI mRgasuMdarI ane dhanezvara cirakAla payata samyagU dhamane ArAdhIne chevaTe samAdhipUrvaka kALa karI svAge gayAM hatAM. svarganAM sukhano anubhava karI A vakhate tame baMne devarAja ane lakamIvatI thayA che. te pUrvabhave caMdaravA banyA hatA, te duSkarma niMdA vagere karavAthI te khapAvI dIdhuM hatuM paNa te aMzamAtra raheluM, tenAthI A bhavamAM tane sAta varSa sudhI te vyAdhi rahyo hato. A lamIvatIe te pUrvanA niyamanA prabhAvathI tArA vyAdhine zAMta karyA hatA. rAjA devarAja ane rANI lakSmIvatI gurunA mukhathI A pramANe pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLI jAtismaraNa jJAnane prApta thayAM. tatkALa teo baMne A saMsAra uparathI virakta thaI gayAM. pachI putrane rAjya upara sthApita karI temaNe dIkSA grahaNa karI. chevaTe kAla dhamane pAmI svaganA sukhanAM bhAjana thayAM hatAM. A pramANe anarthadaMDa viramaNa vratane viSe mRgasuMdarInI kathA kahevAmAM AvI te uparathI bIjA bhavya chAe cUlA upara caMdaravA na bAMdhavArU pavagere anarthadaMDathI virAma pAmavuM. ahIM A pramANe bhAvanA che " ciMteavvaM ca namo, saaTThagAI ca jehi pAvAI / sArda 2 vaLiyA nizAthaM ca savyA che'' zA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI Atma prabaMdha "tullevi uarabharaNe, mUDha amUDhANa aMtaraM piccha / giAinara phuva banne sAyaMbhuva ' /rA "je sva ane pArane athe-ubhaya prakAre pApa karmathI virAma pAmyA che te munirAja pratye amAro namaskAra ho." 1 mUDha ane tattvajJAnI-baMnene udara bharavuM te sarakhuM che, paNa mUDha ane amUDhatatvajJAnInI vacce keTaluM aMtara che? te jo, mUDha purUSane narakanAM duHkha prApta thAya che ane amUDha tattvajJAnIne zAzvata sukha maLe che eTale aMtara che. 2 cAra zikSAtrata vAraMvAra pravRtti jemAM che te zikSA kahevAya che ane te zikSA jemAM pradhAna che evuM je vrata te zikSAtrata kahevAya che. jema vidyAnA zikSaka vaDe vAraMvAra abhyAsa karAya che, tema zrAvake A vratono abhyAsa vAraMvAra karavA yogya che. prathama sAmAyika vrata cAra zikSAtratamAM prathama sAmAyika vrata kahevAya che. sama eTale rAga dveSa rahitapaNuM, teno Aya eTale lAbha te samAya kahevAya che, je kiyA anuSThAna karavAnuM prayojana eTale je kriyA-anuSThAna karavAthI samAyanI prApti thAya te sAmAyika kahevAya che. te rUpatrita te paheluM sAmAyika nAme zikSAtrata che. tene mATe A pramANe kahyuM che "sAmAiya miha paDhamaM sAvajjo jattha vajjio joge / ahIM je sAmAyika nAme paheluM zikSAtratta karavAthI dezavirati zrAvaka paNa sAvadha evA mana vacana ane kAyAnA vyApArane laIne sarvavirati muni sadaza thAya che. 1 ahIM prazna kare che ke, te dezavirati sarvavirati zI rIte thAya? deze karIne eTale dezadaSTAMte karIne jema caMdramukhI strI, samudra jevuM taLAva, nahIM te sAdhu ane zrAvaka vacce moTA aMtare je che te dekhADe che. utkRSTa dvAdazAMgInA abhyAsI te sAdhu ane zrAvaka to SaTa javanikAya nAmanA dazavaikAlikanA adhyayana sudhIne abhyAsI hoya che. sAdhu utkRSTapaNe svArthasiddhi vimAnamAM upaje che ane zrAvaka bAramA devaleka sudhI upaje che. sAdhuone kALadharma pAmyA pachI devagati Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 215 ane mokSagati e be gatio che ane zrAvakane ekalI devagati che. vaLI sAdhu phakta saMjavalananA cAra kaSAyavALA hoya che. athavA niSkaSAyi paNa hoya che ane zrAvaka to ATha kaSAyavALA eTale pratyAkhyAnI ane saMjavalanI hoya che. sAdhuo ekI sAthe paMca mahAvratanA aMgIkArI ane zrAvaka to thoDA athavA samastanA paNa icchA pramANe aMgIkArI che. sAdhuone ekavAra aMgIkAra kareluM sAmAyika vrata jAvajIva paryata rahe che ane zrAvakane to te sAmAyika vrata vAraMvAra aMgIkAra karAya che. sAdhune eka vratano bhaMga thatAM savara tratano bhaMga thAya che, kAraNa ke mAMhomAMhI tenuM sApekSapaNuM che ane zrAvakane tema nathI. tethI A sAmAyika kyAM karavuM ? evI zaMkA thatAM teno uttara A pramANe che " muneH samIpe jinamaMdIre vA, gRhe'thavA yatra nirAkulaH syAt / sAmAyikaM tatra karoti gehI, sugupti yuktaH samitazca samyak " // 1 // gRhastha muninI samIpe, athavA jinamaMdiramAM ghera athavA jyAM nirAkulapaNe rahevAya tyAM traNa gupti ane pAMca samiti sAthe sAmAyika ahIM sAmAyika karanAre jo ke jinamaMdiramAM sAmAyika karavuM yogya che; kAraNa ke temAM samyaka prakAre samAdhi prApta thAya che. mATe tenuM grahaNa prathama karavuM joIe. paraMtu ahIM muninI samIpe sAmAyika karavAnuM prathama kahela che tenuM kAraNa e che ke, muninI pAse dhama vArtA vagere sAMbhaLavAthI vizeSa lAbha thAya che mATe tenuM prathama grahaNa karela che. vaLI je gRhAdikane viSe sAmAyika kare tene paNa samiti athavA gupri sahita guru samIpe AvIne te gurunI sAkSI pUrvaka sAmAyika uccare. A vidhi alpaRddhi zrAvakane mATe che. bahu RddhivALA zrAvakane vidhi to A pramANe che. je mahaddhika rAjAdi che, te prathama sAdhunI pAse AvI te pachI sAmAyika uccare. je tema na hoya te jeNe sAmAyika karI che evA zrAvaka samRddhimAna rAjAdikane yoddhAo ane ghoDAothI AraMbhane prasaMga Ave che. A viSe vizeSa vivecana karavAthI basa che. te viSe vadhAre jANavuM hoya te AvakacUrNa graMtha joI le. - sAmAyika lenArAonuM kRtya. sAmAyika grahaNa karanArAoe kevI rIte vartavuM joIe ? te prathama jANavAnuM che. sAmAyikamAM rahelA puruSe zreSTha evA siddhAMtanA artho pUchavA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI Atma prAdha ane mahAtmA purUSonAM caritrAne saMbhAravAM temaja teNe ALasa, nidrA vikathA vagere dASAne varU devA. hRdaya zuddha ane dayAmaya rAkhavu' tene mATe A pramANe kahyu: che. " sAmAyikasthaH pravarAgamArthaM pRcchenmahAtmAcaritaM smarecca / ,, Alasya nidrA vikathAdi doSAn vivarjayecchuddhamanA dayAluH 11211 ALasa pramukha ASA kahe che. kAyAnA bAra dASA. (1) ALasa, (ra) nidrA, (3) palAMThI vALavI, (4) asthira Asana, (5) dRSTinuM parAvartana, (6) khIjA kAryamAM pravRtti, (7) bhIMta pramukhanu... AhIMgaNu, (8) a`ganu' atigeApana, (9) dehanA mala utAravA, (10) AMgaLI vagere mADavA, (11) vizrAmaNa (lAMbA paga karI besavu') ane (12) khujalI khaNavI. vacananA dasa dASA. (1) kuvacana, (2) avicArI vacana, (3) pratighAta vacana, (4) khaDakhaDavu (5) stutivacana athavA paricaya vacana, (6) kalaha, (7) vikathA, (8) upahAsa vacana, (9) zIghravacana ane (10) javA AvavAnu` kathana e daza vacananA doSa che. mananA daza doSa. (1) aviveka, (2) caza-kIrtinI abhilASA, (3) lAbhArthIpaNuM', (4) ahuMkAra, (5) bhaya, (6) niyANuM', (7) phaLaneA sa'zaya, (8) krodha, (9) avinaya ane (10) bhaktizUnyapaNu --e daza mananA doSa che. evI rIte sa maLIne batrIsa prakAranA dASA sAmAyikane viSe vavA vaLI kahyu` che ke, 44 gRhItra sthAvarajaMturAziSu sadaiva taptAyasagolakopamaH / sAmAyikAvasthita eSa nizcita, muhurttamAtraM bhavatIha tatsakhaH 11211 ', "gRhastha trasa tathA sthAvara vAnI rAzine viSe hamezAM tapelA lADhAnA gALA jevA che; paNa jyAre te sAmAyikamAM rahe che, tyAre muphta mAtra-be ghaDI nizcaye karI temane sakhA-mitra tulya che."--(1) ahIM mitra tulya zA mATe kahyuM ? teNe sAmAyikamAM sad ArabhanA tyAga karyo che. vaLI ahIM sAvadha yAganA paccakkhANurUpa sAmAyikanuM je muhUtanu pramANa te siddhAMtamAM kahelu` nathI paNa jANI levuM; kAraNake paccakkhANane kALa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 217 paNa jaghanyapaNe navakAra sahita paccakhANanI jema muhUrta mAtrane che. vaLI, sAmAyikanuM jaghanya aMtamuhUrta pramANa che ane utkRSTa eka ahorAtranuM mAna che. ema jANavuM, te vAta daSTAMtathI siddha kare che. " sadaiva sAmAyikazuddhavRttirmAne'pamAne'pi samAnabhAvaH / munIzvaraH zrIdamadaMtasaMjJo babhUva sadbhUtasamRddhibhogI" // 1 // "sadAkALa sAmAyikane viSe jenI zuddha vRtti che ane je mAna tathA apamAnane viSe samAna bhAvavALA che evA zrI damadaMta nAme munIzvara samya rUpavALI samRddhinA bhegI thayA hatA." (1) sAmAyikamAM rahenAre puruSa kevo hoya che? te kahe che. " niMdapasaMsAsu samo, samo a mANAvamANakArisu / sama sayaNaparayaNa maNo, sAmAiyasaMgao jIvo" // 1 // sAmAyikamAM rahelo puruSa niMdA ane prazaMsA ane mAna tathA apamAnane viSe samAna temaja svajana ane parijanane viSe samAna evo hoya che." (1) te viSe damadUta maharSinuM dRSTAMta hastizIrSanagaramAM damadaMta nAme eka rAjA hatA. tenI pAse ghaNI utkaTa senA hatI. te sukhe karIne rAjya karato hato. te samayamAM hastinApura nagaramAM pAMDavo ane kaura rAjya karatA hatA. eka vakhate rAjA damadaMtane te pAMDe ane kauranI sAthe rAjyanA sImADAno moTo kalaha utpanna thayo. te pachI eka divase damadaMta rAjA jarAsaMgha rAjAnA putranI sevA arthe gayo hato. te prasaMgano lAga joI kauravo ane pAMDavoe pAchaLathI AvI damadaMtanA dezano bhaMga karyo. A khabara jANI rAjA damadatane bhAre krodha utpanna thayo. tatkALa te moTuM sainya laIne hastinApura upara caDI AvyuM. tyAM te baMnenI vacce mAMhamAMhI moTuM yuddha thayuM. daivayoge pAMDa ane kauravo damadaMtathI bhAgI gayA ane damadUtano jaya thaye. damadaMta vijayane DaMke vagADato potAnA nagaramAM AvyuM. te pachI keTalAeka kALa nigamana thayA pachI eka vakhate rAjA damadaMta saMdhyAkALe potAnA mahela upara AkAza tarapha jotA hatA, tevAmAM paMcaraMgI vAdaLAo temanA jevAmAM AvyAM. teone kSaNavAramAM vIkharAI gayelAM joI 18 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI Atma prabaMdha temanA hRdayamAM vairAgya bhAvanA pragaTa thaI AvI. temaNe A saMsAranA kSaNika svarUpano vicAra karyo. pratyeka buddhapaNAthI teNe sarva saMsArane asAra joI tatkALa dIkSA grahaNa karI rAjA damadaMta tyAMthI vihAra karI cAlI nIkaLyA. gAmogAma vihAra karatAM teo hastinApuranI pAse AvyA. tyAM te nagaranA daravAjA pAse teo kAyotsaga dhyAne rahyA. tevAmAM pAMDavo rAjavADIe javA nIkaLyA. te vakhate te muni temanA jovAmAM AvyA. pAMDavoe potAnA sevakone pUchayuM ke, "A muni koNa che?? sevakoe tapAsa karIne kahyuM, "te damadaMta rAjarSi che. te sAMbhaLatAM ja pAMDavo tatkAla azva uparathI nIce utarI tyAM AvyA ane te maharSine traNa pradakSiNA karI namana karyuM ane temane ubhaya prakAranA baLanI prazaMsA karI tyAMthI AgaLa cAlyA. kSaNavAra pachI te mAge kauravo nIkaLyA. temAMthI vRddha evA duryodhane te munine joI sevaka pAse tapAsa karAvI. sevake damadaMtamuninuM nAma ApyuM, eTale duryodhane kahyuM ke, are ! A te ApaNe zatru che. tenuM mukha paNa jevuM yogya nathI. ityAdi durvAkyothI munino tiraskAra karI te sAdhu tarapha eka bIjerAnA phaLano ghA karI teo AgaLa cAlatA thayA. te pachI te kauravonI pAchaLa cAlatA temanA sainikoe "yathA rAjA tathA prajA" e kahevata pramANe lAkaDA, dhULa ane pASANa vagere te muni tarapha pheMkacA, jethI karIne te muninI pAse mATe eka Dhagalo thaI gayo. pAMDavo svecchA pramANe vanamAM kIDA karI pAchA pharyA, tevAmAM temaNe te muninI pAse moTo pASANa vagerene Dhagalo joyA. te viSe lokone pUchatAM tevuM kAma kauravoe karyuM che, e temanA jANavAmAM AvatAM kheda pAmI temaNe te pASANa vagerenA DhagalAne tyAMthI dUra karI dIdho ane pachI te damadaMta maharSine vidhipUrvaka vaMdanA karI pachI pitAne sthAne cAlyA gayA hatA. AvI rIte pAMDavoe satkAra karelA ane kauravoe apamAna karelA paNa te damadaMta munie te baMnenI upara samabhAvane dhAraNa karyo hato. koInI upara rAga ke dveSa rAkhyo na hato. te pachI cirakAla payata cAritranI ArAdhanA karI te mahAmuni prAMte uttama gatinA bhAjana thayA hatA. A damadaMta maharSinI kathA jANuM dareka Atmika guNanA ichuka purUSoe sthira pariNAme sAmAyika AcaravuM. ahIM A pramANe bhAvanA che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dvitIya prakAza "dhanA te nava koi kAvarSa vAti ne samaMI sAmAiya visuddhaM niccaM evaM viciMtijA // 1 // kaiANu ahaM dikha jAvajI jahaThiuM samaNo / nissaMgo viharissaM, evaM ca maNeNa ciMtijA" // 2 // jeo niraMtara nimala evuM sAmAyika jAvajIva sudhI kare che, temane dhanya che. A prakAre ciMtavavuM. (1) kyAre huM dIkSA laIza? ane jAvajIva sudhI sAdhuonA samudAyamAM rahIne nisaMgapaNe jyAre vicarIza. A pramANe manathI citavavuM.' (2) A prakAre prathama zikSAtrata samajavuM. dezAvagAzika nAme bIju zikSAtrata mekaLA niyamone saMkSipta vibhAge karI, eTale dezathI avakAza eTale chUTa rAkhavI te dezAvagAzika ane tethI racAyeluM vrata te dezAvagAzika nAme bIjuM zikSAtrata kahevAya che. ane bAra vratanI gaNanAmAM te dazamuM vrata kahevAya che. kahevAno bhAvArtha e che ke, vrata aMgIkAra karatI vakhate cAvajIvita grahaNa karelA digavatane, prANAtipAtAdika viramaNane ane bIjA sarvatratono pratidina je saMkSepa karAya che, te dezAvagAzika vrata jANavuM. tene mATe e ja bhAvArthamAM A pramANe lakhe che. "puvvaM gahiassa disA-vayassa savva vayANudiNaM / je sahevo tela-vAsiyuM te varSa viruAM' ahIM vRddha purUSo kahe che ke, digaMtratane je saMkSepa karavo te bIjA tratAno saMkSepa karavA bAbata upalakSaNathI jANI levuM. eTale temAM bIjA tratone saMkSepa paNa Avazyaka che. vaLI dareka vrata pratye divasa, ane pakSAdika maryAdA karIne saMkSepa karavAthI bhinna vrata hovAthI je bAra vratanI saMkhyA che. temAM vireAdha Ave e prakAre jANavuM ke, dezAvagAzika vratamAM digatratano ja viSaya che, tethI e zaMkA dUra karavI. vaLI kahyuM che ke, " disivayagahiyassa disAparimANassa paidiNaM / parimANa karaNaM desAgAsiyaMti / / " - "dizitrata grahaNa kareluM hoya tene pratidivasa dizAnuM parimANa karavuM te dezAvakAzika che. e mULa sUtramAM darzAveluM che. ane je A vyAkhyA karavAmAM Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 AvI che, te upalakSaNathI che. vaLI avacUrNI sUtramAM kahyuM che ke, 66 evaM savvavaesa je pamANA ThaviyA te puNo puNo / divasao usAre devasiAo rattio sAre / / ,, zrI Atma pramAdha e prakAre sava tratAmAM je je parimANu karelu hAya te vAravAra divase saMkSepe ane divasanu' rAtrie sakSepe' A vrata upara dRSTAMta kahe che. jene narakAvAsa najIka che, evA krUrati caDakauzika sapa dezAvagAzika tavaDe tatkAla AThame devalAke gayA hatA. caDakauzikanI kathA keAI kSepaka (tApasa) muni mAseApavAsanA pAraNAne divase ziSya sahita AhArane mATe mArgamAM jatA hatA. tevAmAM temanA paga nIce eka deDakI caMpAI gaI. te vakhate ziSye kahyu, 'svAmin, tamAe A deDakI cagadI nAMkhI, mATe mithyAduSkRta ApeA. ziSyanA AvA vacane sAMbhaLI te munine kaSAya utpanna thai AvyeA. tethI te kSaSaka tApase te mana karelI deDakI lAkone atAvIne ziSyane kahyu ke, 'are duSTAtmA! A deDakI te maraNa pAmI gaI, zuM te meM haNI ?' tyAre te ziSya gurune krAdhAyamAna thayelA jANI mauna dharIne rahyo kAMI paNa bAlyA nahIM. pachI sadhyA samaye AlecanA karatI vakhate te ziSye munine te deDakInI vAta sabhArI ApI. te vakhate munine vizeSa krodha utpanna thayA. AthI guru rajoharaNa upADI ziSyane mAravA deADacA. tevAmAM gurunuM mastaka eka sthaMbha sAthe jorathI athaDAyuM. AthI guru kALadhama pAmyAne jyeAtISIdevamAM utpanna thayA. tyAMthI cavIne te kanakakhala nAmanA vanane viSe caDakauzika nAme tApasa thayA, te bhavamAM paNa pUrva bhavanA paricayathI te ghaNA ja kaSAyavAk thayeA. eka vakhate keAI rAjakumAre tenA vanamAM phaLAdeika levAne AvyA. temane jotAM ja te tApasa kuhADA lai temane haNavAne pAchaLa dADaco. dADatAM doDatAM bhUlathI te eka khADAmAM paDI gayA ne tatkALa mRtyu pAmyA; pachI te ja AzramamAM dRSTiviSa sarUpe utpanna thayA. te vanamAM pUrvabhavanA abhyAsathI te ati mUrchA--mAha pAmI kAIpaNa manuSyanA sa'cAra thavA detA nahIM. eka divase zrIvIra bhagavAn chadmasthAvasthAmAM vidyamAna hAI vicaratA vicaratA te vanamAM AvI cacA. tyAM jatAM temane gAvALIyA lokeAe vAryAM, paNa tee lAbha dhArI te dRSTiviSa sapanA bila pAse kAyAtsaga karIne rahyA. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 221 te vakhate te sarSa pitAnA bIlamAMthI bahAra nIkaLyo. prabhune jotAM ja tenAmAM ugra kaSAya utpanna thaI Avyo. tatkAla kaSAyanA AvezathI teNe prabhunA zarIra upara DaMza mAryo. vajana staMbhanI jema acaLa evA zrI vIra bhagavAnanA zarIramAMthI dUdhanA jevA ujvala rUdhiranI dhArA nIkaLI. te jotAM ja te sapanA manamAM Azcarya utpanna thaI AvyuM. tatkALa prabhunA svarUpanuM ciMtavana karatAM tene jAtismaraNa zAna utpanna thaI AvyuM. pitAnA pUrva bhava tenA jevAmAM AvyA. tatkAla te niviSa thaI prabhune pradakSiNA karI ane namana karI sAme ubhuM rahyuM. pachI pite karela jIvahiMsAdi akRtyane AvI anazanavrata grahaNa karyuM. te pachI "mArI dRSTithI koI prANIne bhaya na thAo." ema vicArI teNe dezAvagAzika vrata aMgIkAra karyuM. pachI te potAnuM mukha bIlamAM rAkhIne rahyo hato. A sapane vRttAMta sAMbhaLI govALIyAoe AvI mAkhaNathI tenI pUjA karI. te mAkhaNanA gaMdhathI kIDIo AvI te sarSanA zarIrane vaLagI paDI ane tenA AkhA zarIrane chidravALuM karI dIdhuM. tathApi te caMDakauzika sa mana ane kAyA vaDe nizcala rahyo hato. tevI rIte anazana vrata pALI mRtyu pAmI AThamA sahastrAra nAmanA devalokamAM maharthika devatA thaye hato. evI rIte dazamA dezAvagAzika vrata upara caMDakauzika sarSanI kathA kahevAya che. evI rIte bIjA paNa saMsArabhIrU prANIoe e vratane pALavAmAM udyamavaMta thavuM. tenI bhAvanA kahe che - " savve a savva saMgehiM. vajie sAhUNo namaMsijA / saf 3 fjuM sanca sAva savA varaM" che ? e pramANe dasamuM vrata ane bIju zikSAtrata kahevAmAM AvyuM. trIju zikSAtrata poSadhavata. gharmanI puSTi kare te poSadha kahevAya che. tene AcaranAra vrata te piSadhatrita kahevAya che eTale parvane divase anuSThAna karavAne je vyApAra te rUpa je trita te piSadhavrata kahevAya che. te A pramANe-- ' AhAra deha sakkAra-geha vAvAra virai baMbhehi / pavvadiNANuTANaM, taiyaM posahavayaM cauhA" // 1 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI Atma prabaMdha AhAra, dehasatkAra, tathA gRhanA vyApAranI virati ane brahmacarya e cAra prakAre je parvanA divasanuM anuSThAna te trIju cAra prakAranuM piSadhavrata kahevAya che." (1) ahIM je nivRtti zabda che, te AhAra, deha ane satkAra ane grahavyApAranI sAthe rAkha. eTale AhAranI nivRtti, zarIrasatkAranI nivRtti ane gharanA vyApAranI nivRtti ema samajavuM ane brahmacaryanuM pAlana karavAnuM che. (1) AhAranI nivRttimAM azanAdi AhArane vizeSe karI tyAga samajavo. (2) zarIra satkAra nivRttimAM snAna, uddhattana (zarIre telAdi caLavuM) ane vilepana vigereno tyAga samaja. (3) graha vyApAranI nivRtti, eTale gharanA vyApArane niSedha samaja. (4) brahmacarya eTale strI sevA (saMga) ne niSedha, ahIM vaLI AhAra nivRtti piSadha be prakAre kaheluM che. eka deza thakI ane bIjuM sava thakI. trividha AhAranuM paccakakhANa karanArane dezathakI piSadha hoya che ane caturvidha AhAranA paccakakhANa karanArane sarva thakI paccakakhANa hoya che. te sivAyanA bAkInA bhede to sava thakI ja che. tene mATe Avo pATha che. "karemi bhaMte posahaM Ahara posahaM desao, savvao vA, zarIrasakAra posahaM savvao, avvAvAraposaha savvao, baMbhacera posahaM savao, cauvihe posahe sAvaja joga paccakhAmi jAvadivasaM ahorattiM vA pajjuvAsAmi duvihaM tiviheNamityAdi " // 1 // bIje ThekANe bIjI rIte paNa kaheluM che. A cAra prakAranuM pauSadhazrata deza ane sarva ema be prakAre thAya che. (1) temAM dezathI AhAra poSadha-vigaya vagereno tyAga ane ekavAra bevAra bhojana karavuM te ane sarvathI AhAra paSadha caturvidha AhArano tyAga karo te. (2)-(3) deha saMskAra ane gRha vyApAra poSadhane viSe kAMika deha satkAra ane gRhavyApAra kare te. thoDuM karavuM te dezathakI ane sarvathA na karavuM te sava thakI. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 223 A graMthamAM agiyAramA piSadhavratanI bAbatamAM kharataragacchanI samAcArImAM ane tapagacchanI samAcArImAM zuM taphAvata che te batAvavAmAM Ave che. (1) cAra prakAranA piSadhavata batAvelA che jemAM dezathI AhAra piSadhavigaya vagerene tyAga ane ekavAra, bevAra bhojana karavuM te. ane savathI AhAra piSadha te caturvidha AhArano tyAga karavo te, Ama kahela che. paraMtu tapagaccha samAcArI pramANe dezathakI piSadhamAM tivihAra upavAsa, AyaMbila athavA ekAzana sudhInI mAnyatA che. kharataragacchanI samAcAramAM poSadha parva divasanA anuSThAnano vyApAra che eTale mAtra parva tithie ja piSadha kara joIe tema mAnyatA che. vaLI teo Avazyaka vRttine pATha AgaLa karI AvI rIte kahe che ke piSadha tathA atithi-saMvibhAgavrata pratiniyata divase anuSThaya che; paraMtu pratidivasa anuSkraya nathI, Ama kahe che; paraMtu temanA A karelA artha mATe tapagacchAcArya zrImad ratnazekharasUrIzvarajI AvazyakacUrNinA anya pAkane AgaLa karI kahe che ke " savvesu kAlapavvesu pasaccho jinamatae tabojogo / aThamI cauddassI suniyameNahavidya posahiuM" || bhAvArtha-"savakALa athavA sarva parvomAM prazasta jinamatane viSe tapaga che, paraMtu aSTamI Adi tithine viSe niyamathI piSadhadrata hoya che. A uparathI samajavAnuM ke piSadhavrata anya divasomAM na thaI zake e artha kadApi nIkaLato nathI, paraMtu parva divasamAM tenI avazya karaNIyatA samajavI.. (3) kharataragacchIya AcAryo potAnI samAcAramAM cAra tithione parva tithio tarIke mAne che, paraMtu tapagacchIya AcAryo tene mATe nIce pramANe kahe che, " bIyapaMcamI ahamI egArasI cauddasI paNa tihiu~ / ___ eyAu sutihIuM goyamagaNahAriNAbhaNiyA" // gautama gaNadhara mahArAje A pAMca tithi-bIja, pAMcama, AThama, ekAdazI ane caturdazI ema kahela che, vaLI mahAvIra prabhue kahyuM che ke - bhayavaM ! bIyapamuhAsu paMcasutihisu vihiyaM dhammANuThANaM kiM phalaMhoi ? goyamA ! bahuphalaMhoi ! (1) he bhagavan! bIjapramukha pAMca tithiomAM vidhAna karelA dharmAnuSThAnanuM phaLa zuM hoya? he gautama ! bahu phaLa hoya. te sivAya enapraznamAM pUrNimA ane amAvAsyA maLI bAra tithi kahela che. 1. A graMthanA vyAkhyAkAra kAMIka A viSaya paratve tapAgacchanI mAnyatAvALA hoya tema lAge che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrI Atma prodha (4) brahmaca pASadhamAM brahmacaryAMnuM pramANa karavu' e dezathakI ane brahma caya sarvathA pALavuM, e sava thakI, ahIM A pramANe samAcArI che,- " jo desa posaha karei so sAmAya karei vA navA / jo savva posahaM karei so niyamA sAmAiyaM karei // jai na kare to cija, taM kahaM ? ceighare sAhumUle / ghare vA posahasAlAra vA umukamaNisuvaNo paDhato / pucchaMgaM vA vAyaMto suNato dhammabhANaM jhiyAiti // ahIM tattva zuM che ? te teA kevalI jANe. *- je deza pASadha che, te sAmAyika kare athavA na kare ane je sa` peASadha kare te te niyamA sAmAyika kare, e sarva pApadhavALA sAmAyika na kare te te lAbhathI gAya che. te kacAM kare ? tene mATe kahe che ke, caityagRhe, sAdhu pAse, peAtAne ghera athavA pASadhazALAmAM kare. jeNe maNi suvaNa vagerenA tyAga karelA che evA te bhaNatA, gaNatA, pUchate, vAcanA letA, ane dhama sAMbhaLatA dha dhyAnane dhyAve. have pUrve je kahyuM che ke, "pASadha pa divasanA anuSThAnaneA vyApAra che, tethI pava zuM te kahe che--caudaza, AThama, amAvAsyA, punama eTalI tithiAnA divase upalakSaNathI kalyANakanA divasA ane payu paNA pa-e divaseAmAM pApanA vyApAra mUkIne pati puruSA pASadha vratane kare. ahIM nAmathI pa tithie cAra che paNa vastutAthI cha che, eka mAse be AThama, be cauddeza, amAvAsyA ane punama ema cha thAya che. ahIM prazna kare che ke, " zrAvaka patithine divase ja pASadha kare te sivaya na kare ? " tenA uttaramAM kahe che ke, keTalAeka zrAvakA sarva tithine viSe pASadha kare che, paraMtu keTalAeka tema na karI zake tyAre temaNe patra tithine viSe te vrata avazya karavuM, tethI ja ahIM panuM grahaNa karelu che. AvazyakavRttine viSe te zrAvake dararoja pASadha karavAnA spaSTa rIte niSedha karelA che. tattva zuM che ? te te keligamya che. have peASadhamAM sarva apahAra-tyAga karavA duSkara che, paNa te karavAnu ghaNuM puNya che, mATe te avazya karavA joIe, tene mATe kahyu che ke, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 225 "nRpa nigraha rogAdiSu, na hyazanAya na dharmamapi labhase / tat kiM pramAdyasi tvaM, dhruvadharma poSadhe bhavya" // "he bhavya, rAjAe nirAdha karyo hoya, keI roga thaI paDyo hoya ityAdi prasaMge azanAdi thatuM nathI, paraMtu tevA anazanathI tane dharmanI prApti thatI nathI; to jemAM avazya dharma prApta thAya che, evuM piSadhavrata levAmAM zA mATe pramAda kare che?" (1) A vrata upara dRSTAMta Ape che. __" yaH poSadhasthaH sutarAM sureNa, pizAcanAgoraga duSpaiH / vikSobhito'pi kSubhito na kiMcit , sa jAmavo nahi sthavarthaH " | II" je kAmadeva nAmanA zrAvakane poSadhavratamAM rahelAM chatAM koI devatAe pizAca, hAthI ane saMpa vagerenAM duSTarUpothI niraMtara kSebha pamADyo te paNa te jarApaNa kSebha pApe nahIM, te kAmadeva zrAvaka kene varNanIya na hoya ? (1) te kAmadeva zrAvakanI kathA AgaLa kahevAmAM Avaze. tethI ahiM A pramANe bhAvanA che. vaja vaMti sarSa, ne gurNaM namo suFri niraM ca sarIre, vi sAva timirana' che ? .. "je ugra tapa tape che ane je zarIrane viSe niHsaMga che, evA susAdhune namaskAra thAo." A pramANe zrAvaka manamAM citave." (1) evI rIte trIju piSadha nAme zikSAtrata kahevAmAM AvyuM. cothuM atithisaMvibhAga nAme zikSAtrata. jene tithi parvAdi lekavyavahAra nathI, te atithi kahevAya che. tevA atithine je zuddha AhAra vagere ApavArUpa vrata te atithisaMvibhAga drata kahevAya che. keTalAeka A vratane yathAsaMvibhAga evA nAmathI kahe che. te nAma pramANe A pramANe atha karavo. yathA eTale pravRtti arthAt yathApravRtti svabhAve 1 ityAdi zabdathI varaNuka ane dukALa vagere paDyo hoya tyAre ema levuM. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI Atma prabodha niSpanna thayela je AhArAdika te sAdhupramukhane ApavA te yathAsaMvibhAga kahevAya cha. seve| vyutpatyatha che. gRhastha piSadhane pAraNe parama vinayapUrvaka gurune je zuddha azanAdika Ape te cothe zikSAtrata kahevAya che. A sthaLe upayogI hovAthI cUrNamAMthI keTaluMka ApavAmAM Ave che. posahaM pAraMteNaM sAhaNaM adAuM na vaTTaI, pAreiu savvaM sAhUNe dAuM pacchA pAreyavvaM / kAhe vihIe dAyavvaM ? jAhe desakAlo tAhe appaNo savvaM sarIrassa vibhUsaM kAUNaM sAha paDissayagao nimaMtei bhikha giNhavatti sAhuNaM kA paDivatti ! / tA he annopaDalagaM anno bhAyaNaM paDilehei, mA aMtaroi adosA haviagAi dosAya bhavissaMti. so jai paDhamAi porisie nimaMtei aththiya namokAraittA tAheghippai jaMi naththi tAhe na ghippai / taM dhariavvayaM hohi, iso ghaNaM lagijA tAhepippai sacirakA vijai jo vA ugghADa porisIe pArei pAraNagaitto anno vA tassa visajijjae teNa sAvaeNa saha gammai saMghADao baccai ego na baccai, sAhu purao sAvago pacchao gharaM teUNa AsaNeNa nimaMtijA, jaivi na niviTho viNao paitto tAhe bhattapANaM sayaM dehi ahavA bhAyaNaM dharei bhajA dei ahavA Thio achii jAva diNaM sesaM ca gihivvaM pacchA kammAi pariharaNahA dAUNaM vaMdittA visajai aNugacchiA pacchAsayaM bhuMjai, jaM ca phira sAhuNaM na dinnaM taM sAvaeNa na bhuttavvaM jahi puNa sAhanasthi tathya desakAla velAe disAvaloo kAyayo visuddhaNaM bhAveNa jai sAhUNo hu to to nitthario totti" // paSadha pArIne sAdhune vahorAvyA vagara pAraNuM karavuM kalpatuM nathI mATe sAdhune dAna daI pachI pAraNuM karavuM cogya che. have kyAre ane kaI vidhie karavuM te kahe che - dezakAlane anusAre potAnA zarIrane vibhUSita karI arthAt zRMgAra karI sAdhu utaryA hoya te sthAna (upAzraya) mAM jaI sAdhune AhAranI vinaMti kare. te vakhate sAdhu zuM kare te kahe che-kaI paDelA keI pAtra vigere Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 227 judAM judAM Dilehe jethI vakhata hi lAgavAthI atarAya dveSa tathA sthApanA doSa lAge nahi, jo vinati karanAra pahelI perisimAM vinati kare ane kAi sAdhune namukkArasahinu' paccakkhANa heAya te grahaNa kare ane jo na hoya tA grahaNa na kare, jethI AhAra rAkhI mUkavA na paDe ! jo zrAvaka ghaNA pAchaLa lAge te grahaNa karI sAcavIne rAkhe, athavA je kAI tapasvI pAraNA nimitte athavA bIjo kAi udhADapArisiai pAre tene Ape. AhAra levA jatI vakhate ekalA sAdhu na jAya, paraMtu sa`ghATaka e sAdhue jAya tee paNa vinati karanAranI sAthe ja jAya, temAM paNa sAdhu AgaLa cAle ane zrAvaka pAchaLa cAle. AvI rIte ghare laI jaI zrAvaka AsananI nimatraNA kare. jo ke sAdhu kAraNa vinA bese nahi. tathApi peAtAnA taraphathI vinaya karyo kahevAya. pachI zrAvaka pAte sAdhu mahArAjane AhAra-pANI vaheArAve athavA zrAvaka peAte pAtra dhare ane zrAvikA vaheArAve, athavA zrAvaka pote ekatarapha ubhA rahe ane zrAvikA vigere khanna kAI vaheArAve. sAdhu paNa pazcAt kadi doSa vajra vA nimitte je cIja vaheArAve te zeSa bAkI rAkhIne grahaNa kare. zrAvaka zuddhabhAvathI dAna daI vaMdanA karI thADe dUra guru mahArAjane vaLAvI ghare AvI pote AnaMda pAmatA bhAjana kare. paNa je cIja sAdhune dAnamAM na ApI hAya te zrAvake rAkhavI na joie. jo nagaramAM sAdhu na heAya te| bhAjananA sthAna ane kALamAM dizAvalAkana karI manamAM zu bhAvanA bhAve ke je A vakhate sAdhu mahArAja hoya te mAro nistAra thAta." AthI karIne uttama zrAvake nira'tara sAdhune dAna devuM ja joie; paNa atithi sa vibhAga tratane uccAra pava pASadhanA pAraNAne divase ja heAya che. tene mATe AvazyakavRttimAM kahyu` che ke, pASadha atithisa vibhAga tA pratiniyata divase anuSTuya che, paNa pratidivasa anuSTheya nathI. te viSe bahu vistAra karavAthI asa thayuM. vaLI suzrAvake sAdhune je eSaNIya AhArAdika ApavA, te mahAlAbhanu kAraNa che; ane nirvAha thatA chatAM aneSaNIya AhArAdika sarvathA devA nahIM; kAraNa ke, te alpa Ayuba dhAdikanuM kAraNa che. ahIM kAI prazna kare che ke, " kupAtrane viSe eSaNIya AhArAdika devAthI tathAprakAranA guNa utpanna thAya che ke nahi ? " tene uttara A pramANe che. kupAtrane devAtuM eSaNIya AhArAdika paNa kevaLa pApanuM ja kAraNa che. te Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI Atma prabaMdha nijerAnuM hetu nathI. zrI bhagavatIjImAM kahyuM che ke, "zrAvaka tathA prakAranA asaMyati, avirati, tathA pApakarmanA jeNe paccakhANa karyA nathI tevA pratye phAsu, aphAsu, eSaNIya, aneSaNIya, asaNa, pANa, khAIma ane sAImane pratilAbhatA (ApatA) chatAM zuM upArjana kare ?" prabhue kahyuM, "he gautama! te ekAMta pApakarma upaje, paNa tene kAMI paNa nirjarA nathI. have ema che to zrAvakoe sAdhu sivAya bIjA koi ThekANe dAna ApavuM nahIM, ema thayuM, guru kahe che, "ema nathI. Agamane viSe anukaMpAdAna niSedhyuM nathI." pUrvAcAryoe kahyuM che ke, "vaM pujA DhALa, saMgha lo vidi samavALo kag1 TALe kuLa, famfTuM na yAvi parisiddha' ? "je supAtradAnanA lakSaNo vidhi kahyo che te mokSane athe karavAmAM AvatA dAnane AzrIne che. paNa je kamanijerAne aNucitavIne ja kevala kRpAe karIne ja devAya te anukaMpAdAna kahevAya che. te kRpAlu jinabhagavaMte kaI vakhata paNa niSedhyuM nathI." 1 A kAraNane laIne zrIrAjapakSIya upAMgamAM pradeza rAjAne kezIgaNadhare kahyuM che ke, "he pradezI ! tuM pUve ramaNika thaIne aramaNika na thaIza." te uparathI pradezI rAjAe potAnA dezanA cAra bhAga karI, temAM eka bhAge dIna -anAthAdikane mATe niraMtara dAnazALA pravartAvI hatI; te teTalA mATe pravartAvI hatI ke, dAnanA tyAgathI jinamatanI niMdA na thAo. eTale je te bIjA dAnano tadana tyAga kare to jinamatanI niMdA thAya. tethI zAnI mahArAjAe kei ThekANe anukaMpAdAna niSedhyuM nathI. je vaLI jagadagurue zrAvakone sarva ThekANe dAna karavAnI AjJA na dIdhI hatI te taMgikAnagarInA zrAvakenA varNananA adhikAramAM kaheluM che ke, "jene vistAravaMta-pracura bhAta pANI che" ityAdi vizeSaNo ApyA che, tevA vizeSaNa na ApatAM kevala sAdhudAnamAM ja pracura anna ApavuM ema kaheta, A uparathI nizcaya thayo ke, kama nijAne mATe je dAna devuM, te sAdhuone ja devuM. sAdhuone dAna devAthI kamanI nirjarA thAya che. ane je anukaMpAdAna che, te bIjA sarvane devuM. supAtradAnane mATe vizeSa kahe che " bhayenalobhena parIkSayAvA, kAruNyato'marSavazena loke / / svakIrti praznArthitayA ca dAnaM, nAhaM ti zuddhA munayaH kadApi" // 1 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 dvitIya prakAza bhayathI, lAbhathI, parIkSAthI, dayAthI, kreAdhane vaza thavAthI ane leAkeAmAM peAtAnI kIrti prasare tevA hetuthI ane praznanA arthIpaNAthI je dAna ApavuM, tevA dAnane zuddha munie kadi paNa yAgya thatA nathI." 1 1. bhayathI eTale " A leAkeAne jo nahIM ApIe te tee asat karanAra hAi mane zApa Apaze athavA leAkeAmAM mArI virUddha melaze "--AvA bhayathI. 2. " lAbhathI eTale dAna ApavAthI A janmamAM athavA anya janmane viSe mane samRddhi maLaze" evA lAbhathI. 44 3. parIkSAthI eTale A sAdhu nirlobhI che, ema sAMbhaLyu che te A dAna leze ke nahIM" evI parIkSA karavAnA irAdAthI. 4. dayAthI eTale "mArA ApyA sivAya e bicArAne zI rIte nirvAha thaze." evI karuNAthI. 5. amathI eTale " amuka mANase ApyuM', te zuM hu` tenAthI Ache chu', ke na Apu' ?'' evA vicArathI. 6. peAtAnI kIrti leAkeAmAM prasare tethI eTale " dAna lenAranA athavA mukhathI peAtAnI praza'sA sAMbhaLavAnI icchAthI." 7. praznanA arthIpaNAthI eTale "dAnathI satkAra karavAne lIdhe te mArA praznone jyAtiSa pramukhathI khulAsA karaze" evI icchAthI. upara kahelA kAraNeAthI zuddha munie lAkane viSe kadi paNa dAnane yAgya thatA nathI. arthAt upara kahelA sAta kAraNAne laI ne munione dAna Apavu. nahIM. peAtAnI nistAra buddhithI bhakti vaDe ja dAna devu' yAgya che. vaLI supAtrane viSe dAna ApanArA gRhasthe pAMca dUSaNA vavA ane pAMca AbhUSaNA dhAraNa karavA. 44 pAMca dUSaNA. anAdaro fair vaimukhyaM vipriyaM vacaH / pazcAttApazca paMcaite, saddAnaM dUSayatyaho || '' dAna ApavAmAM anAdara karavA, ApatAM vila`ba karavA, mukha avaLu' karavuM, apriya vacana kheAlavuM, ane ApyA pachI pazcAttApa karavA, e pAMca dAnane dUSita kare che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 46 pAMca bhUSaNeA. gAnAbhUmi romAMco, vajhumAna priya vajraH / pAtre'numodanA caivaM dAnaM bhUSaNapaMcakam " // 1 // ,, " 46 dAna ApatAM AnaMdanA azrue Ave, zarIra romAMcita thai jAya, ahumAna kare, priya vacana beAle ane pAtranu' anumeAdana kare, e dAnanA pAMca ASaNA che." 1 zrI Atma prameAdha supAtradAnanA prastAvamAM bhavya prANIee mananA pariNAma caDatA rAkhavA. pa'cakazeThanI jema dInapiraNAmI thavu' nahIM, pacazeThanI kathA kAnnura nAmanA gAmane viSe paMcaka nAme eka vyApArI zeTha raheteA hateA. eka divasa kAI jJAnI muni tene dhera bhikSA levAne arthe AvyA, vakhate pa'cakazeTha usitabhAva vaDe te munine akha`Da dhArAvaDe dhInu' dAna ApavA tatpara thayA. dhInI dhArAthI temanu pAtra jarA uNu* rahyu. te paNa munie jJAnanA khaLathI te zeThanA pariNAmanI zuddhivaDe ghaNA lAbha jANI tenA pariNAmanA bhaMga na thAya, evI buddhithI, jevAmAM muni te zeThane dAna ApatA niSedhatA nathI, tevAmAM te zeThanA pariNAma caMcalatAthI patita thaI gayA. tatkAla teNe ciMtavyuM ke, " ahA ! A muni leAbhI lAge che. peAte ekalA chatAM ATalA badhA dhIne zuM karaze? Avu. citavatAM ja tenA hAthamAM dhInI dhArA haLave haLave paDavA lAgI eTale te jJAnImunie jJAnanA baLathI tenA pariNAma jANIne kahyuM, " have paDe! nahi paDeA nahi" tyAre zeThe kahyuM, "svAmI! hu` te sArI rIte dRDhatAthI sthira rahyA chuM, huM lagAra mAtra paNa paDatA nathI, te chatAM tame mRSA vacana kema khAle che ? " tyAre munie kahyuM, tuM dravyathI paDatA nathI paNa bhAvathI paDaco che. tane vadhAre zu kahevu... ? paNa aramA devalAkamAM javA ceAgya evA adhyavasAyathI paDIne tu' pahelA devalAkamAM javA yAgya evA adhyavasAyamAM AvI rahelA che.' muninA A vacane sAMbhaLI te pacakazeTha atyaMta pazcAttApa karavA lAgyA. pachI muni teA pAtAne sthAne cAlyA gayA. dAna karmI upara bhAvanuM ja pradhAnapaNuM che, e vAta dRSTAMtathI dekhADe che. dravyathI nahIM paNa bhAvazuddhithI ja dAna ApanAra jinadatta (jIraNa) nAme Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 231 zeTha mahAn lAbhane pAmyA hatA, ane puraNu nAme zeTha bhAva vinA naThArA phaLane pAmyA hatA. AgamamAM ema . sa'bhaLAya che ke, " jinadattarazeTha prabhunA sa`yAga pAmI dravyathI dAna na detAM chatAM bhAvathI dAna ApI mahAlAbhane prApta thayA hatA ane puraNoTha dravyathI dAnane dete paNa bhAva vinA jinadattanI jema mahAlAbhane pAmyA nahi arthAt dravya prAptirUpa alpalAbhane te bhAgI thayA hatA. kathA eka divase zrI vIraprabhu chadmasthAvasthAmAM vicaratA vicaratA vizALA nagarInI bahAra AvelA khaladevanA deharAmAM cAra mAsa sudhI caturvidha AhAranA paccakkhANa karI kAyAtsage` rahyA hatA. te nagaramAM utkRSTapaNe jaina dharmomAM rakta evA jinadatta (ja) nAme zeTha rahetA hatA. te eka vakhate baladevanA maMdiramAM AvI caDI. tyAM zrI vIra prabhune joI vadanA karI te peAtAnA manamAM A pramANe citavavA lAgyA,--"A svAmIe upavAsa karela che. te svAmI prAtaHkAle avazya pAraNuM karaze te vakhate huM A prabhune paDelAbhIza.--temane AhAra pANI vhArAvIza." A pramANe te darAja te prabhu pAse AvatA ane AvI bhAvanA bhAvatA hatA. tema karatAM pakSa, mAsa vyatIta thavA lAgyA, tene gaNatA te zeTha nimala adhyavasAyavAlA thatA hatA, tema karatAM cAra mAsa vyatIta thai gayA. cAturmAsyane aMte pAraNAne divase te zeTha zuddha AhAranI sAmagrI meLavI apeAre peAtAnA gharanA dvAra upara beThA, prabhunA AgamananA mAne jotA te A pramANe ciMtavavA lAgyA--"hamaNAM zrI vIrasvAmI ahIM padhAraze tyAre huM mastake ajali joDI prabhunI sanmukha jaI temane traNa pradakSiNA karI vaMdanA karI gharamAM laI jaiza, tyAM bhaktipUrvaka pradhAna pAzuka ane eSaNIya anna pAnAdikathA prabhune paDelAbhIza, ane pAraNu karAvIza. te pachI prabhune namI keTalAMka DagalAM prabhunI pAchaLa jaIza. tyArabAda huM. mArA AtmAne dhanya mAnI bAkI rahela annAdikane AhAra karIza.' A pramANe zeTha bhAvanAmaya manArathA karatA hatA, tevAmAM zrI vIraprabhu bhikSAne mATe vicaratA puraNazeThanA ghare padhAryA. te purazeTha mithyAtvI hatA, tethI teNe dAsIne hAthe prabhune aDadanA AkuLA vaheArAvyA. tatkAla satpAtradAnanA mAhAtmyathI devatAe tyAM pAMca divya pragaTa karyAM. te samaye te nagarane rAjA ane khIjA uttama leAkeA puraNone ghera Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrI Atma prabaMdha ekaThA thayA ane te zeThanI bhAre prazaMsA karavA lAgyA. pachI zrI viraprabhu aDadanA bAkuLAthI pAraNuM karI tyAMthI vihAra karI bIje sthaLe cAlyA gayA. ahiM jIrNa zeTha AkAzamAM thatA devatAnA duMdubhinA nAdane sAMbhaLI vicAra karavA lAgyo--"ahA ! mane nirbhAgIne dhikkAra che, huM sava rIte anya chuM, ke zrI vIra prabhu mAre ghera bhikSA levAne padhAryA nahIM ane temaNe bIje ThekANe pAraNuM karyuM. mArA sarva manorathe niphaLa thaI gayA." A pramANe te zeTha aphasesa karavA lAgyo. A arasAmAM teja divase teja nagaramAM zrI pArzvanAthanA saMtAnika koI kevalajJAnI muni mahArAja samosaryA. te khabara jANuM rAjA ane nagaranA leka temane vaMdana karavAne gayA. te vakhate rAjAe te kevalI bhagavAnane pUchayuM, svAmI! amArA nagaramAM karyo va pucavAnuM che ?" kevaLI bhagavAne kahyuM, " rAjA, A nagaramAM jINazeThanA jevo koI puNyavAna nathI." rAjAe kahyuM, "mahArAja te jIrNazeThe zrI vIraprabhune pAraNuM karAvyuM nathI. paraMtu puraNazeThe pAraNuM karAvyuM che, te te puraNazeTha tenAthI puNavAnuM kema nahIM ?" tyAre kevalI bhagavAne jIrNazeThanI bhAvanAnuM svarUpa mULathI mAMDIne kahI saMbhaLAvyuM. pachI vizeSamAM kahyuM ke, "puraNazeThe prabhune dAna ApyuM, paNa te dravyathI ApyuM che ane jINazeThe prabhune bhAvathI dAna ApyuM che. vaLI te chaNazeThe bhAvasamAdhine dhAraNa karI bAramA devaloke javA yogya evuM karma upArjana karyuM che. je te jINazeThe te vakhate devaduMdubhine zabda sAMbhaLyA na hota to te tatkALa kevaLajJAnane paNa prApta karata. ane puraNazeThe te bhAva zUnyapaNe dAna ApyuM che. te supAtradAna karavAthI suvarNavRSTi vagerene prApta thayela che. paNa tethI kAMI adhika phaLa pAmela nathI." A pramANe te kevalI bhagavAnanA vacana sAMbhaLI rAjA vagere sarve te jIrNazeThanI prazaMsA karatA potapotAne sthAne cAlyA gayA hatA. jIrNazeTha cirakALa sudhI zuddha rIte jinezvarane dhama ArAdhI bArame devaloke gaye hato. A pramANe dAna ApavAmAM bhAvazuddhine viSe jIrNazeThanI kathA kahevAya che, te uparathI bIjA zraddhALu zrAvakoe dAnanI kriyAmAM nirmaLa bhAva dhAraNa kare, ke jethI sava samRddhi pitAnI meLe pragaTa thAya che. ahIM A pramANe bhAvanA che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 233 "dhanA te sapurisA, ne mAmudrI mudrAku ! sudANA , dviti sayA siddhiA" ? . "je mananI zuddhivaDe siddhi gatinA heturUpa evuM zuddha azanAdi dAna zuddhapAtrane sadA Ape che, te puruSone dhanya che. sarva dharmane viSe dAnanI gauNutAne kahenArAonA matanuM nirAkaraNa karavAne Agamane anusare tenuM prAdhAnya batAve che." "sarvatIrthakaraiH pUrva, dAnaM datvAdRtaM vratam / tene sarva dharmA, mAdha mughato '' che ?.. "sava tIrthakaroe pUrve dAna ApIne ja vratano Adara karelo che, tethI e dAna sarva dharmomAM pradhAnapaNe mukhya kahevAya che." 1 tIrthakarone dAnavidhi. prathama zaka iMdranI AjJAthI dhanada nAme lokapAla ATha kSaNamAM nIpajAvelA, seLa mAsA pramANavAlA, jinezvaranApitAnA nAmathI aMkita ane sAMvatsarika dAnane cagya evA senaiyAvaDe jinezvaranA bhaMDAre pUre che. te vakhate jinezvara bhagavAna dAnanI pravRttine athe sUryodaya pachI cha ghaDIe je prahara Ave che, eTale cha ghaDI pachI paripUrNa prahara sudhI pratidina eka koTI ane ATha lAkha senaiyA Ape che. AvazyakajIne viSe kahyuM che ke, eka saMvatsaramAM jinezvara bhagavAna traNa aThyAsI keTI ane ezI lAkha sonaiyAnuM dAna Ape che. te dAna samaye utpanna thatA cha atizaya : niMdra bhagavAna jyAre suvarNanI muSTi bharIne dAna Ape che. tyAre saudharmendra te bhagavAnanA jamaNA hAthamAM mahA zakti sthApana kare che; ke jethI temanA hAthane jarA paNa kheda utpanna na thAya. anaMta vIryavALA bhagavAnanA hAthamAM IMdra zaktinuM sthApana kare e ayukta che, evI zaMkA ahIM karavI nahIM kAraNa ke bhagavAna anaMta baLavALA chatAM paNa iMdrane te na karavAmAM potAnI cirakALanI sthiti ane bhaktinA bhaMgane prasaMga Ave, tethI te anAdi sthiti pALavAne mATe ane potAnI bhakti dekhADavAne mATe IMdranuM te karavuM yukta ja che, te viSe vizeSa vistAra karavAthI sayuM. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI Atma prabaMdha vaLI te samaye IzAneMdra suvarNaratnamaya lAkaDI grahaNa karI vacamAM grahaNa karatA bIjA sAmAnika devatAne vajetA chatAM je dAna pAmavAnA che, temane jinezvaranA hAthathI devarAvatAM chatAM leko pAse zabda karAve che ke, "he prabhu mane Apo." camareMdra ane balIdra lokonA lAbhane anusAre prabhunA dAnanI muSTi pUre che ane devarAve che. bhavanapati devatAo dAna grahaNa karanArA bharata kSetranA manuSyone tyAM lAve che. vyaMtara devatAo te manuSyane pitAne sthAne pahoMcADe che. jyotiSI devatAo vidyAdharane te dAna grahaNa karAve che. vaLI IMdro paNa te prabhunA dAnane grahaNa kare che. kAraNa ke, te dAnanA prabhAvathI devalAkamAM bAra varSa pacata koI paNa jAtane phleza na thAya. moTA cakravatI rAjAo paNa potAno bhaMDAra akSaya karavA mATe te dAnane grahaNa kare che. zreSThI pramukha gRhastho pitAnI yaza kIrtinI vRddhine mATe ane rogI puruSe potAnA mULa reganI hAni thavAne mATe temaja bAra varSa sudhI navo roga utpanna na thAya tene mATe e dAnanuM grahaNa kare che. vadhAre zuM kahevuM ? sava bhavya e dAnano yoga prApta karI potapotAnA vAMchita arthanI siddhi thavA mATe zrI jinezvaranA hAthathI dAna grahaNa kare che. abhavya AtmAo kadi paNa te dAnane pAmatA ja nathI. zAstrane viSe abhavyajIne tIrthakaronA hAthanA dAna pramukha keTalA eka uttama bhAvonI prAptinI ayogyatA kahelI che. te kahe che. jaha abhaviyajIve hiM, na phAsiyA evamAiyAbhAvA / iMdattamanuttarasura, silAya naranArayattaM ca // 1 // kevali gaNaharahatthe, pavvajA tiththavaththaraM dANaM / pavayaNasurI surataM, logaMtiya devasAmittaM // 2 // tAyattIsasurattaM paramAhammia juyalamaNuattaM / saMbhinnasoya taha putva, dharAhArayapulAyattaM // 3 // mainANAisu laddhi, supattadANaM samAhimaraNataM / cAraNadugamahusippaya, khIrAsava khINaThANattaM // 4 // tiththayara tithya paDimA, taNuparibhogAi kAraNevi puNo / puravAra mAravi, samagra vArdi no vara | ka caudasarayaNataMpiya, pattaM na puNo vimAsaNAmittaM / sammatta nANa saMyama, tavAi bhAvA na bhAva duge // 6 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 dvitIya prakAza aNubhava juttA bhAtti, jiNANa sAhammiANa vacchalaM / na ya sAhei abhavvo, saMvigattaM na suppakhaM // 7 // jiNajaNayajaNaNijAyA, jiNajakhAjarakaNi jugappahANA / AyariyApayAi dasagaM, paramaththa guNaTTamappattaM // 8 // aNubaMdhaheusarUvA, taththaahiMsA tahA jiNudiThA / davveNa ya bhAveNa ya, duhAvi tehiM na saMpattA // 9 // "abhavI jIvo keTalA bhAvone pAmatA nathI? te kahe che 1. IMdrapaNuM, 2. anuttara vimAnavAsI devapaNuM, 3. triSaSTizalAkA puruSanI padavI, 4. nAradapaNuM, 5. kevalI ane gaNadharane hAthe dIkSA, 6. tIrthakarane hAthe varSIdAna, 7. zAsananA adhiSThAyaka deva devI8kAMtipaNuM, 9. devatAnuM svAmipaNuM, 11. paramAdhAmIpaNuM, 12. jugalIyA manuSyapaNuM, 17. saMbhinna zrItAlabdhi, 10. trAyazciMzata devapaNu, 14. pUrvadharanI labdhi, 15. AhAraka labdhi, 16. pulAka labdhi, 17. matijJAnAdikanI labdhi, 18. supAtradAna, 19, samAdhimaraNa, 20. vidyAcAraNa tathA aMdhAcAraNapaNuM, ra1. madhuzilpa labdhi, ra2. kSIrAzrava labdhi, 23. kSINameha guNaThANuM, ra4. tIrthakara ane tIrthaMkaranI pratimAnA zarIranA bhAgamAM AvavAnA kAraNe pRthivyAdika bhAva, 25. caudaratnamAM upajavuM, ra6. vimAnanuM svAmipaNuM, 27. samyaka jJAna, cAritra, tapAdika bhAva tathA upazAmika ane kSAyika tathA pazamaka bhAva pAmavApaNuM 28anubhava yukta bhakti, 29, sAdhArmivAtsalya, 30. saMvegapaNuM, 31. zukalapakSapaNuM, 32. jinezvaranA mAtA, pitA ke strIpaNe thavApaNuM, 37, jinezvaranA yakSa cakSiNunuM thavApaNuM, 34. yugapradhAnapaNuM, 35. AcAryAdi daza padamAM thavApaNu, 36, paramAthI guNAnuM pAmavApaNuM, 37. anubaMdha, hetu ane svarUpae traNa dayAnuM dravyathI ane bhAvathI pAmavApaNuM. A pramANe sADatrIza bhAva abhavya prANune kadipaNa prApta thatA nathI. anubaMdha, hetu ane svarUpa e traNa prakAranI dayA upara kahevAmAM AvI tenA lakSaNo A pramANe che-je sAkSAt no avighAta te pahelI svarUpa dayA kahevAya che. je yatanApUrvaka pravRtti te bIjI hetudayA kahevAya che ane je 1. A traNa bhAva bhAvathI na hoya paraMtu dravyathI hoya. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI Atma prabaMdha te dayAnA phaLarUpe pariName te trIjI anubaMdha dayA kahevAya che. vaLI jinAjJAnuM akhaMDana te paNa anubaMdha dayA kahevAya che. vaLI prabhunA dAnanA prasaMgamAM ema paNa che ke, temanA dAnane avasare temanA mAtA pitA ane bhAIo traNa dAnazALA karAvI temAM anna, pANuM vastra, ane alaMkAra devarAve che. te viSe have vizeSa vistAra karavAthI basa che. - e prakAre prasaMga cothuM zikSAtrata kahevAmAM AvyuM, have tenuM nigamana kahe che. " itthaM vratadvAdazakaM dadhAti, gRhI pramodena prativrataM hi / ___paMcAticArAn parivarjayazca, dhruvaMyathAzaktyapi bhaMgaSaTke " // 1 // "gRhastha e prakAre hathI zakti pramANe che bhAMgAe karI bAra vratane dhAraNa kare che. ane pratyeka vratanA pAMca aticArone vaje che. vistAra thavAnA bhayathI ahIM aticAra darzAvelA nathI. te graMthAtarathI jANuM levA. ahIM bAhulyapaNAne AzrIne aticAranI pAMca pAMca saMkhyA kahI che. paraMtu bhegopabhegamAM vIza aticAra che ema jANavuM. je upara cha bhAMga kahevAmAM AvyA, te A pramANe 1. ekavidha ekavidha-e pahele bhAMge. eTale mane karIne, vA vacane karIne vA kAyAe karIne na kare athavA na karAve. 2. ekavidha dvividha--e bIjo bhAMge te kahe che. jema mana vacane karIne athavA mana kAyAe karIne athavA vacana kAyAe karIne na kare athavA na karAve. 3. ekavidha trividha -e trIjo bhAMge che. jema mana vacana kAyAe karIne na kare athavA na karAve. 4. dvividha ekavidha-e cothe bhAMge che. jema mana athavA vacana athavA kAyAe karIne na kare ane na karAve. pa. dvividha dvividha-e pAMcamo bhAMge che. jema mana vacane karIne, tathA mana kAyAe karIne athavA vacana kAyAe karIne na kare ane na karAve. 6. dvividha trividha-e chaTho bhAMge che. mana, vacana kAyAe karIne na kare ane na karAve. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 dvitIya prakAza A prakAre ekavIza bhAMgAyukta evI bhaMgIne zrAvakane ghaNuM karIne anumati ane niSedha nathI, tethI tenA bIjA bhede (bhAMgA) batAvyA nathI. ahIM bAra vratane AzrIne bhedane kahevAnI icchAne viSe te aMgIkAra karanAranI kAmanA kSApazamanI vicitratA hovAthI ghaNA bhedo upajI zake che. te kahe che-13 abaja 84 karoDa, 12 lAkha, 87 hajAra, 200 ne 2 bhAMgA thaI zake che. e rIte zrI jinezvare zrAvakane abhigrahanA bhedanI saMkhyA darzAvI che. e bhAMgAne mATe zrI sAradvAranuM base chatrIsamuM dvAra jevuM. vaLI bAra vratamAM prathamanA ATha vrato eka sAthe aMgIkAra karelA jAvajIva sudhI hoya che, tethI te yAvaskathika kahevAya che, je cAra zikSAtrato tene muhurtAdi avadhithI laIne temanuM vAraMvAra aMgIkAra karavApaNuM che te a5kAlabhAvi che mATe te itvara kahevAya che. tema vaLI te bAra vratane viSe pahelA pAMca vrata dharmarUpI vRkSanA mULabhUta hovAthI te mULa guNa kahevAya che. bAkInA sAta vrate dhamarUpI vRkSanI zAkhArUpa hovAthI uttararUpe hoI aNuvratone guNa karavAthI te uttara guNa kahevAya che. pU eka eka vratane AzrIne daSTa batAvelA che. have bAra tratone AzrIne zrI vIrazAsananA sarva zrAvakomAM guNethI vRddha ane upAzaka dazAMgasUtramAM prasiddha evA daza zrAvakenA dRSTAMta anukrame leza mAtra darzAvelA che. prathama te dazanA nAma kahe che-1. AnaMda, 2. kAmadeva, 3. yuddhanI pitA, 4. surAdeva, pa. cullazataka, 6. kuMDalika, 7. sadAlaputra, 8. mahAzataka, 9. naMdinI pitA, 10. telIpitA. e daza utkRSTa zrAvake kahevAya che. AnaMda zrAvakanuM vRttAMta, vANijyagrAma nAmanA nagaramAM bAra kaTI senaiyAne svAmI AnaMda nAme eka zrAvaka rahetuM hatuM. teNe cAra keTI sonaiyA nidhAnamAM vATelA hatA, cAra keTI vyAjamAM ane cAra keTI vyApAramAM rekelA hatA. tene pratyekamAM daza hajAra gAvALA cAra gela hatAutkRSTa zIla tathA saubhAgya vagere guNene dhAraNa karanArI zivAnaMdA nAme tene strI hatI. te vANijya gAmanI bahAra IzAna khUNAmAM chellAga nAmanA eka parAmAM te AnaMda zeThane jJAti kuTuMbIo ane ghaNAM mitro rahetA hatA. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI Atma prabaMdha eka vakhate te vANijya gAmanI samIpe AvelA katapalAza nAmanA caityane viSe zrI mahAvIra prabhu semesaryA te samaye tyAM moTI pArSadA ekaThI thaI hatI, A khabara sAMbhaLI AnaMda zrAvaka snAnapUrvaka zuddha vastro paherI pitAnA ghaNuM parivAra sAthe paravarI prabhunI pAse Avyo, te prabhune vaMdana karI yogya sthAne beThA te samaye prabhue dezanA ApI te prabhunI dezanA sAMbhaLI AnaMde zuddha zraddhAna prApta karI prabhune kahyuM, "bhagavAna tamAre kahela dhama mane rUce che, mATe huM tamArI samakSa bAra vrata levAne icchuM chuM, tyAre prabhue kahyuM - yathA, vAsuki, mA utardhAH " he devAnupriya, jema sukha upaje tema kare, paNa vilaMba karaze nahIM" te vakhate AnaMda prabhu samIpe bAra vrata aMgIkAra karyA tenA vizeSa viAdhano vicAra upAsaka dazAMga sUtrathI jANI le. vrata grahaNa karyA pachI AnaMda zrAvaka bhagavAnane namIne A pramANe bA-"bhagavAna ! AjathI anya tIrthIo, anya tIrthanA devo ane anyatIthIoe pitAnA deva tarIke grahaNa karela arihaMtanI pratimA temane huM vaMdana karIza nahIM ane namaskAra paNa karIza nahIM; temaNe prathama na belAvyA te huM temanI sAthe AlApa tathA saMlApa karIza nahIM. arthAt mAre hareka kAryane mATe temane bolAvavA nahIM. je pahelAM te belAve te mATe belavuM. tema vaLI temane dharmabuddhie azanAdi ApIza nahIM. rAjAbhiyegAdi cha AgArane vajI bIje sava ThekANe mAre niyama che. AjathI huM zramaNa nine prAsuka tathA eSaNaya AhArAdi vaDe pratilAbhita karato vicarIza. A pramANe abhigraha laI prabhune traNa pradakSiNA pharI vaMdana karI te AnaMda zrAvaka potAne ghera gaye hate. tenI strI zivAnaMdA paNa patinA mukhathI A pramANe pravRtti sAMbhaLI pite prabhunI samIpe AvI ane teNIe tyAM bAra vata grahaNa karyA. te pachI AnaMda zrAvakane caDatA bhAvathI paiSadha upavAsAdi dhama kRtya vaDe AtmAne bhAva yukti karatAM cauda varSa vyatIta thaI gayAM. jyAre paMnaramA varSane praveza thaye eTale te AnaMda zrAvake eka divase agIyAra pratimA (paDimA) aMgIkAra karavAnI IcchAthI potAnA jJAtIya, svajana ane mitrone ekaThA karI sarasa bhejanathI tRpta karI satkAra karyo. pachI temanI samakSa potAnA jyeSTha putrane Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 dvitIya prakAza kuTuMbanA svAmitva upara sthApI, te sarvane ane putrane pUchI pate kallAka saMnivezamAM pitAnI piSadhazALAmAM AvyA. tyAM bhUmine pramAI, ane uccAra tathA prazravaNanI bhUmine paDIlehI darbhanA saMthArA upara te ArUDha thayA. tyAM teNe zrAvakanI pahelI paDimA aMgIkAra karI. tene sUtrokta vidhipUrvaka ArAdhI anukrame agIyAra zrAvakanI DimA ArAdhI, te pachI tapathI jeNe zarIrane sukAvI dIdhuM che evA AnaMda zrAvakane eka divase nirmala adhyavasAyathI ane jJAnAvaraNIya karmanA kSApazamathI avadhijJAna utpanna thaI AvyuM. tevAmAM eka divase te vANijya gAmanI bahAra zrI viraprabhu sasaryA. tyAre prabhune pUchIne iMdrabhUti (gautamasvAmI) gaNadhara trIjI pirasImAM te vANijya gAmamAM yathAruci AhAra grahaNa karI gAmanI bahAra nIkaLatAM kallAka saMnivezanI ati najIka nahIM tema ati dUra nahIM tema vicaratAM lekanA mukhathI AnaMda zrAvakanI tapanI pravRtti temanA sAMbhaLavAmAM AvI. tatkAla pote te pratyakSa jevA kallAka saMnivazamAM AvelI paiSadhazALAmAM AvyA. tyAre AnaMda zrAvaka te bhagavAna gautamane AvatA joI ghaNA ja khuzI thayA ane temane vaMdanA karI A pramANe belyo-"he svAmI ! tapasyAne laIne jenA zarIramAM mAtra nADI ane asthi rahelA che e huM ApanI samIpe AvavAne zaktimAna nathI; mATe Apa mArI upara kRpA karIne padhAre. te vakhate gautamasvAmI jyAM AnaMda zrAvaka rahelA che, tyAM AvyA. svAmIne AvelA joI AnaMda zrAvake temane mastaka vaDe traNavAra caraNamAM namI A pramANe pUchayuM-"he svAmI ! gRhasthane gharamAM rahetAM chatAM avadhijJAna utpanna thAya ke nahIM ? " gautamasvAmIe kahyuM, "hA utpanna thAya," tyAre AnaMde kahyuM, "mahArAja! mane paNa avadhijJAna thayuM che. tenAthI huM pUrva dakSiNa ane pazcima dizAmAM pAMca pAMcase jana kSetra rU5 lavaNasamudra paryata huM dekhI zakuM chuM ane uttara dizAmAM himavaMta varSadhara payata jANI zakuM chuM. UThavaleke saudhama devaleka yAvat ane adhebhAge ratnaprabhA pRthvInA leluccaya nAmanA narakavAsa paryata jANuM chuM -dekhuM chuM. AnaMdanA A vacana sAMbhaLI gautamamuni belyA, "bhadra! gRhasthane avadhijJAna utpanna thAya, paNa eTaluM badhuM moTuM na thAya, mATe A sthAnanuM Alecana- niMdanAdika kare." AnaMde kahyuM, "he svAmI! jinavacanamAM sAcA arthanI AleyaNA hoya che? tyAre gautame kahyuM, "ema na hoya" AnaMda belyA, "mahArAja! je ema che to pachI tamAre ja e sthAnakanI AlocanA niMdanA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI Atma prabaMdha karavI." AnaMdanA A vacana sAMbhaLI gautama hadayamAM zaMkita thaI gayA. pachI tatkAla tyAMthI nIkaLI tUta palAza cetyamAM jyAM zrI vIraprabhu rahelA che. tyAM AvI gamanAgamana pratikramaNAdipUrvaka svAmIne namI sava vRttAMta nivedana karI A pramANe pUchyuM, " bhagavana! te sthAnaka AnaMdane AlocavA yogya che ke mAre AlecavA yogya che?" prabhue kahyuM, "tuM ja te sthAnane Aleva ane tene mATe AnaMdane khamAva." bhagavAnanA A vacanane vinayathI aMgIkAra karI pote gautame te sthAnakanI AlecanAdi laI pachI AnaMda zrAvaka pAse AvI te athane khamAvyo hato te pachI AnaMda zrAvaka bahu prakAranA zIlatratAdi dhama kRtya vaDe pitAnA AtmAne bhAvI, viza varSa pacata zrAvaka paryAya pAlI chevaTe eka mAsanI saMlekhaNa karI samAdhipUrvaka kAla karI saudharma devalokamAM aruNAbha nAmanA vimAnamAM cAra palyopamanA AyuSyavALo devatA thayo. tyAMthI cavIne te mahAvidehane viSe siddhipadane prApta thaze. e prakAre AnaMda zrAvakanuM vRttAMta che. kAmadeva zrAvakano vRttAMta caMpAnagarImAM kAmadeva nAme eka gRhastha raheto hato. tene bhadrA nAme strI hatI. e aDhAra keTI senaiyAnA dravyano svAmI hato. teTalA dravyamAMthI cha keTI suvaNa dravya nidhAnamAM, cha keTI vyAjamAM ane cha koTI vyApAramAM ema traNa bhAge tenuM dravya raheluM hatuM. te sivAya daza daza hajAra gAyovALA che gokule tenI pAse hatA. eka vakhate te nagaranI samIpe AvelA pUrNabhadra nAmanA caityamAM zrI vIraprabhu samosaryA. A khabara sAMbhaLI kAmadeva temane vaMdanA karavA gayo ane AnaMda zrAvakanI jema teNe prabhu pAse bAra vrata aMgIkAra karyo. anukrame e tritanuM pAlana karatAM kAmadeve eka samaye pitAnA jyeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpI pate piSadhazALAmAM AvI piSadha vrata laI beTho. addha rAtrino samaya thatAM koI eka mAyAvI mithyAtvI deva pragaTa thaI tenI pAse AvyA. te vikarALa pizAcanuM svarUpa vikavI hAthamAM tIkSNa dhAravALuM khaDjha laI tenI pAse ubhe rahyo. teNe kAmadevane A pramANe kahyuM, "are kAmadeva! tuM nahIM prAthavA gyanI prArthanA karanAra, buddhi lajjA ane lakSmI vagarane ane dhama puNyavaDe svarga tathA mokSanI vAMchanA rAkhanAre che. paNa have tArA zIla tratAdi tathA auSadho Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 241 pavAsAdine satvara tyAga karI de. je tuM tyAga nahIM kare te hamaNAM ja A tIrNa khaDagavaDe tArA zarIrane khaMDa khaMDa karI nAMkhIzajethI pIDA pAmato maraNane zaraNa thaiza." pizAce A pramANe kahyuM to paNa kAmadeva tethI bhaya pAmyuM nahIM; te adhika kSebha pAmyA sivAya, acalita, maunadhArI ane dhamayAnathI yukta thaIne rahyo. te mithyAtvI deve tene nizcala jANuM te pramANe be traNa vakhata kahyuM, paraMtu dhamavAnuM kAmadeva tenAthI jarA paNa calAyamAna thayo nahIM. tethI te devane bhAre kepa thaI Avyo. bhRkuTI caDAvI teNe tenI para khaDjha ugAmyuM. to paNa kAmadeva jarAe Dage nahIM. pachI teNe khagane ghA karI tenA zarIranA khaMDa karI nAMkhyA, tathApi kAmadeve te pIDA sahana karI ane te pitAnA dharmane viSe nizcala rahyo. jyAre kAmadeva potAnA pizAcanA rUpathI calita thaye nahIM eTale mithyAtvIdeva hRdayamAM kheda pAmato haLave haLave piSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLe ane teNe te pizAcanA rUpane choDI dIdhuM. pachI teNe hastinuM rUpa vikuvyuM. eka mahAna zuMDhA daMDane uchALato, madonmatta thaIne meghanI jema gulagulAyamAna zabda karate, ane bhayaMkara AkArane dhAraNa karato te pASadhazALAmAM Avyo. teNe garjanA karIne kahyuM, "are kAmadeva, jo tu mAru kahela nahIM mAne to hamaNA A mArI zuMDha vaDe grahaNa karI tane AkAzamAM pheMkIza; ane mArA tIkSNa da rUpa haLavaDe tane bhedI nAMkhIza. vaLI nIce nAMkhI pagavaDe karI masaLIza. teNe A pramANe kahyuM, te paNa kAmadeva jarA paNa bha pAme nahi, tyAre te devatAo jema kahyuM hatuM tema karI batAvyuM te paNa te zrAvake te mahAvedanA sahana karI ane te dhama dhyAnamAM sthira rahyo. jyAre te deva hastIrUpe paNa te kAmadevane kSebha pamADavA azakta thaye, eTale te haLave haLave pAche sarIne paiSadhazALAmAMthI bahAra gayo ane tyAM jaI hastinA rUpano tyAga karyo. pachI teNe sapanuM rUpa vikavyuM. mahA viSa ane kedhathI pUrNa, kAjaLanA pujanA jevA vaNavALa, ati caMcaLa jillAne dharanAra, utkaTa, prakaTa ane vakra jaTAdhArI, ane kaThina phaNuM Topa karavAmAM dakSa evo bhayaMkara sarpa banI te pauSadhazALAmAM AvyA. ane teNe kAmadevane A pramANe kahyuM, "are kAmadeva ! je tuM mAruM vacana nahIM mAne to hamaNAM ja huM sarasara zabda karate tArI kAyA upara caDIne pazcima bhAgavaDe traNavAra AMTA daI tArI grIvAne vIMTI bharaDo laiza ane tINa viSathI vyAsa evI dADha vaDe tArA urasthaLane 31 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI Atmaprabodha bhedI nAMkhIza." tenA AvA vacanothI paNa kAmadeva calita thaye nahIM, tyAre teNe ati krodhAyamAna thaIne te ja upasarga karyo. paraMtu kAmadeve akSubdha thaI tenI tIvra vedanAne dhayathI sahana karI. teNe jaina dharmane potAnA cittathI kSaNavAra paNa dUra karyo nahIM. A pramANe te deva saparUpe paNa kAmadevane dhamathI calAyamAna karavAne asamartha thayo, eTale te pAcho haLave haLave osarIne te pauSadhazALAthI bahAra nIkaLyo ane teNe sapanA rUpano tyAga karyo. pachI teNe ati manohara, zItaLa--saumya AkRtivALuM dedIpyamAna devanuM svarUpa vikavyuM. pachI te pauSadhazALAmAM AkAza mA rahI kAmadeva prati A pramANe bolyo-"he kAmadeva, tamane dhanya che, tame ja puNya karyuM che ane jaina dharmane aMgIkAra karI pitAnA janmane saphala karyo che. hamaNAM eka vakhate sudharmA iMdra potAnI sabhAmAM tamArI prazaMsA karatA hatA ke, kAmadeva nAme zrAvaka deva dAnavathI paNa abhya che." A sAMbhaLI meM iMdranA vacanane mAnyuM nahIM. huM tatkAla ahiM Avyo. meM tamArI parIkSA karI, temAM sudharmA iMdra jevI varNavI hatI, tevI tamArI zakti mArA jovAmAM AvI. have huM tamane khamAvuM chuM. mAro karelo aparAdha tamAre kSamA karo. huM have AjathI tevuM kArya nahIM karuM. A pramANe kahI te deva kAmadevanA caraNamAM namI aMjali jevI vAraMvAra pitAno aparAdha khamAvI pitAne sthAne cAlyo gayo. te deva gayA pachI kAmadeve upasargano abhAva jANI kAryotsargane pAryo. A samaye zrI vIra paramAtmA tyAM AvIne samosaryA. te vArtA sAMbhaLI kAmadeve potAnA manamAM citavyuM ke, "huM zrI vIraprabhune vaMdana karI pachI paiSadha pAruM to vadhAre sAruM." AvuM citavI te ghaNA lekAthI parivRta thaI zrI vIraprabhunI pAse AvyA. tyAM prabhune vaMdanA karI yogya sthAne beTho. te pachI zrI vIraprabhue te kAmadevane uddezIne tene rAtre vItelA upasargone sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pachI vizeSamAM jaNAvyuM ke, "he kAmadeva, A hakIkata satya che ?" tyAre kAmadeve kahyuM "he svAmI, emaja che. te samaye bhagavAne ghaNA nircAne ane sAdhavIone bolAvI A pramANe kahyuM-"he Aryo, A kAmadeva to gRhastha zrAvaka che te gRhAvAsamAM rahIne jyAre A pramANe deva tathA manuSyanA karelA upasargone samyak prakAre sahana kare che, te dvAdazAMgIne bhaNelA evA tamAre tevA upasargo sahana karavAne vizeSa samatha thavuM joIe.', prabhunA A vacanene te sAdhuoe ane sAdavIoe ati vinayathI aMgIkAra karyA. AthI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 dvitIya prakAza kAmadeva vizeSa AnaMda pAmate prabhune vaMdanA karI pitAne sthAne Avyo. te pachI teNe AnaMda zrAvakanI peThe zrAvakanI agIAra paDimAne anukrame samyaka vidhithI ArAdhI. ane vIza varSa paryata zrAvaka paryAya pAlI eka mAsanI saMlekhanA vaDe kAla karI te kAmadeva zrAvaka saudharmadevane aruNAbha nAmanA vimAnamAM deva paNe utpanna thayuM. tyAMthI yavI te mahAvideha kSetrane viSe siddhipadane pAmaze. e rIte kAmadeva zrAvakano vRttAMta che. trIjA zrAvaka yuddhanI pitAno vRttAMta. vArANasInagarImAM yuddhanI pitA nAme eka gAthApati-gRhastha raheto hatuM. tene samA nAme strI hatI. te covIza koTI dravyano svAmI hato te dravya ATha keTI nidhAnamAM, ADa koTI vyAjamAM ane ATha koTI vyApAramAM ema traNa bhAge vahecAeluM hatuM. pratyeka daza daza hajAra gAyavAlA ATha gokula tenI sattAmAM hatA, teNe eka vakhate AnaMda ane kAmadevanI jema zrI vIra prabhu pAse bAra vrata grahaNa karyA. avasara AvatAM pitAnA jyeSTha putrane kuTuMba upara sthApI pate pauSadhazAlAmAM jaIne pauSadha laIne rahyo. tyAM adha rAtre kaI deve hAthamAM tIhaNa khaga laI te yuddhanIpitA zrAvakane A pramANe kahyuM, "are yuddhanI pitA, tuM A dharmane tyAga kara. jo nahIM kare to tArA yeSTha putra vagerene A khaDagathI haNIza. teNe A pramANe kahyuM, te chatAM paNa te yuddhanI pitA jarA paNa kSebha pApe nahIM, tyAre ati krodhAyamAna thayelo te deva tenA jyeSTha, madhyama ane kaniSTha-traNa putrone tyAM lAvyo. te traNene tenI samakSa khathI haNI nAMkhyA. ane pachI temane eka tapelI kaDAhanI aMdara nAMkhI tenA mAMsa ane rudhirathI te yuddhanI pitAnA zarIra upara siMcana karyuM. tathApi te kSebha pApe nahIM. pachI te devatAe tene cAravAra A pramANe kahyuM, "are yuddhanI pitA, je tuM mArUM vacana nahi mAne te hamaNAMja tArI mAtA bhadrA sArthavAhIne ahiM lAvI tArI sanmukha haNI tapelI-kaDAhamAM nAMkhIza ane teNInAM mAMsa tathA rudhirathI tArA zarIranuM siMcana karIza. jeNanA duHkhathI pIDita e tuM akAle mRtyune pAmIza. A pramANe kahevA chatAM paNa jyAre te yuddhanI pitA kSebha pApe nahIM. eTale teNe pharIvAra kahyuM. te pachI te zrAvakanA manamAM A pramANe vicAra utpanna thayA-"aho ! A kaI anArya puruSa lAge che, te anArya buddhithI na AcaravA yogya evA pApakamane Acare che jethI teNe mArA traNa putrone mArI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI Atmaprabodha nAMkhyA ane have mAtAne mAravA te tatpara thayA che. to have huM A duSTa puruSane grahaNa karuM te ThIka AvuM vicArI te zrAvaka zIghratAthI jovAmAM tene grahaNa karavA hAthe prasAre che, tevAmAM te deva UDIne AkAzamAM cAlyo gayo. ane yuddhanIpitAnA hAthamAM eka staMbha AvyuM. pachI te zrAvake moTA zabdothI kolAhala karyo, tevAmAM tenI mAtA bhadrAsArthavAhI potAnA putrano zabda sAMbhaLIne tenI pAse AvI ane teNue kolAhala karavAnuM kAraNa pUchayuM. yuddhanIpitAe pote je anubhavelo hato te sarva vRttAMta mAtAne kahI saMbhaLAvyo. mAtA te vRttAMta sAMbhaLI A pramANe belI "vatsa, koI e puruSa nathI, ane teNe tArA putrIne haNyA nathI, A koI puruSa tane upasargo kare che, mATe tuM hamaNAM bhagna trata thayo chuM-tArA pASadha vratano bhaMga thaI gayA che. mATe tuM e sthAnakanI AlocanA vagere kara." mAtAnA A vacano sAMbhaLI te cuddhanI pitAe teNunA vacanano aMgIkAra karI te sthAnakanI AlocanAdi grahaNa karyA. te pachI te AnaMda zrAvakanI jema anukrame zrAvakanI agIAra paDimAne ArAdhI chevaTe samAdhivaDe kAla karI pahelA devaleke aruNAbha vimAnamAM cAra palyopamanA AyuSe utpanna thayo. tyAMthI cavIne te mahAvideha kSetrane viSe siddhipadane prApta thaze evI rIte yuddhanI pitAnI kathA che. zrAvaka surAdevano vRttAMta. vArANasInagarImAM surAdeva nAme eka gRhastha zrAvaka raheto hato. tene dhanyA nAme eka strI hatI. tene kAmadevanA jevI dravyanI saMpatti ane kalo hatA. teNe paNa kAmadeva zrAvakanI jema vata grahaNa karyuM hatuM, ane temAM upasargo paNa thayA hatA. te sarAdevane traNa putro hatA. pUrvanI jema kAI mithyAtvI deve tenA traNa putro haNavAno upasiga kare te paNa te surAdeva mananAM jarA paNa kSebha pAmyo na hatuM. tene vratamAM daDhatAvAle joI te devatAe kahyuM, "are surAdeva, jo tuM A jainadharmano tyAga nahIM kare to tane soLa jAtanA mahA rega utpanna karI akALe tArA prANane nAza karIza. te uparathI teNe kolAhala karatAM tenI dhanyAstrI AvI ane teNIe tenuM samAdhAna karyuM. te pachI pUrvavat vRttAMta banyo hato. maraNa pAmI te zrAvaka saudharma develeke arUNAbha vimAnamAM deva rUpe utpanna thaye hato. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetrane viSe siddhipadane pAmaze. evI rIte suradevano vRttAMta che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 245 pAMcamA cuddhazataka zrAvakanuM dRSTAMta. AlabikAnagarImAM yuddhazataka nAme eka gRhastha raheto hato. tene bahulA, nAme strI hatI. tene dravyanI saMpatti ane kula kAmadeva zrAvaka pramANe hatA. vrata vagere grahaNa karavAno prasaMga tene trIjA zrAvakanI jema banyA hatA. vizeSamAM eTaluM ke. parIkSA karavA AvelA devatAe tenA putrane upasarga karatAM te kSobha pAmyo nahIM, tyAre kahyuM ke, "jo tuM tArA dharmano tyAga nahIM kare to aDhAra keTI senaiyA tArA gharamAMthI kADhI A nagarInA nikamAge cATAmAM ekadama vikherI nAMkhIza, jethI Atta tathA rodra sthAnamAM paDele tuM akAle mRtyu pAmIza" ItyAdi prasaMga banatAM kolAhala karyo eTale tenI strI bahulA AvI teNe pUrvavat karyuM. te pachI te zrAvaka mRtyu pAmI sIdhama devaleke arUNabhavimAnamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMthI cavI te mahAvidehakSetrane viSe siddhipadane pAmaze, evI rIte yuddhazataka zrAvakanuM dRSTAMta che. chaThThA kaDakAlika zrAvakane vRttAMta. kAMpiyanagarane viSe kaMDakAlika nAme eka gRhastha rahete hato. tene puSpamitrA nAme strI hatI. tenI samRddhi ane gekala kAmadeva pramANe hatA. ane vrata grahaNa vagereno vidhi paNa eja pramANe hato. eka divase te kaMDakalika zrAvaka madhyarAtre potAnI azAka vADImAM pRthvI para rahelI zilAnA paTa upara Avyo. tyAM AvI potAnI nAmAMkita mudrA ane uttarAsaMga vastrane rAkhI te dharmayAna karato rahyo hato. te vakhate eka deva pragaTa thaI tenI mudrA ane vastrAdi tyAMthI upADI AkAze rahI A pramANe belyo-"are zrAvaka kuMDalika, gozAlemakhalIputre kahelA dhamanI prajJapti suMdara che, kAraNa ke jemAM udyamAdika kAMI paNa nathI. jIvono puruSAkAra chatAM purUSArthanI siddhinuM pALavApaNuM nathI, te kAraNa mATe sarva bhAva niyata che. ane zrI viraprabhunI prazakti sArI nathI, kAraNake tenI aMdara udyamAdika vate che. tethI karI temAM sava bhAva niyata che. te devanA A vacana sAMbhaLI te kuMDalika A pramANe -"he deva, je, ema hoya te, tuM A devanI Rddhi udyamAdikathI pApe ke ughamAdika vinA ?" deva bolyo-"huM A devaRddhine udyamAdika vinA pAmyuM chuM." kuMDalike kahyuM, "jo tuM ughamAdika vinA devaRddhi pAmyo che te je jIvane udyamAdika nathI te sarve jIvo devapaNuM kema pAmyA nahIM? ane udyamAdika Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI AtmaprabaMdha vaDe A Rddhi prApta thaI, ema kahe te gozAlAnA dharmanI prajJapti suMdara che, ityAdi teM je kahyuM, te mithyA che. jyAre te zrAvake A pramANe kahyuM, eTale te deva zaMkA pAmI te zrAvakane pratyuttara ApavAne samartha thaI zakyo nahIM. pachI tenI mudrA ane uttarAsaMgavastra pRthvInI zilAnA paTa upara mUkI te deva pitAne sthAne cAlyo gayo. tevA avasaramAM zrI vIraprabhu te sthale samosaryA. te khabara jANI kaMDolika prAtaHkAle prabhunI samIpe gayo. te pachI badhe vRttAMta kAmadeva zrAvakanI pramANe jANI levo. vizeSamAM eTaluM ke atha hetunA praznAdikathI anya tIthIone nirUttara karavAthI zrI viraprabhue te kuMDalika zrAvakanI prazaMsA karI, tyAre kuMDalike cauda varSa pachI pUrvanA zrAvakanI jema jyeSTha putrane kuTuMbamAM sthApI pote piSadhazALAmAM rahI zrAvakanI agIAra paDimA ArAdhI hatI. te pachI eka mAsanI saMlekhanAthI samAdhipUrvaka kALa karI te pahele devaleke arUNabhavimAnamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMthI vIne te mahAvideha kSetrane viSe siddhi padane pAmaze. e rIte kuMDalikane vRttAMta che. sAtamA sAlaputra zrAvakane vRttAMta. pilAsapuranagarane viSe sadAlaputra nAme eka kuMbhakAra zrAvaka raheto hato. te zAlAno sevaka hato. tene agnimitrA nAme strI hatI. tenI pAse traNa koTI naiyAnuM dra hatuM. temAM eka koTI dravya nidhAnamAM, eka keTI vyAjamAM ane eka kaTI vyApAramAM rahetuM hatuM. tene dazahajAra gAyovALuM eka gokula hatuM tenA tAbAmAM kuMbhAranI pAMcaso dukAna hatI. eka vakhate sadAlaputra madhya rAtre azaka vADImAM AvI gemazAlAe kahelA dharmadhyAnanuM dhyAna karato hato te vakhate eka deve pragaTa thaIne tene A pramANe kahyuM-"he devAnupriya, ahiM mahAmAhaNa, jene jJAna dazana utpanna thayuM che tevA, zAnadazananA dharanAra ane trikAlane jANanAra arihaMta prabhu Avaze, temane tAre vaMdanA karavI ane temanI pratiSatti karavI." A pramANe devatA be traNavAra kahI pitAne sthAne cAlyo gayo. te devatAnuM A vacana sAMbhaLI te sadAlaputra pitAnA manamAM ciMtavyuM ke A devatAe je guNo kahyA, tevA guNavALA to mArA dharmAcAya gozAlo che. te nitye prAtaHkAle ahiM Avaze, te vakhate huM temane vaMdana karIza." A pramANe te zeTha vicAra karavA lAgyo. prAtaHkAla thatAM zrI vIrabhagavAna tyAM samosaryA. te khabara jANI sadAla potAnA parivAra sAthe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 247 prabhunI pAse Avyo. tyAM prabhune vaMdana karI yogya sthAne beTho. prabhue dharmadezanA ApI. pachI bhagavaMte te sadAlane bolAvI rAtre banele sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te pachI A pramANe pUchyuM, he sadAlaputra, A vRttAMta satya che ke kema?" teNe kahyuM, "hA ema ja che. pachI bhagavAne kahyuM, "he sadAlaputra, te devatAe zAlAne AzrIne kahyuM na hatuM." prabhunuM A vacana sAMbhaLI te sadAlaputre citavyuM ke, "pUrve kahelA guNethI saMpanna evA to A zrI mahAvIra svAmI che mATe huM A prabhune vaMdanA karI pIThaphalakAdi vaDe nimaMtraNa karuM." A pramANe ciMtavI teNe vaMdana karI prabhune kahyuM, "he bhagavAna, A nagaranI bahAra kuMbhakAranI pAMca dukAne che, tene viSe tame pIThaphalaka zayyA saMsmArakAdi grahaNa karIne vicare." A pramANe gozAlAnA eTale AjIvikA matanA zrAvakanA vacana sAMbhaLIne te sthaLe pIThaphalakAdika grahaNa karIne prabhu rahyA hatA. eka vakhate te sadAlaputra zAlAmAMthI ghaDe (pAtrone bahAra laI jaI tApamAM mukyA tyAre prabhue pUchayuM, he sadAlaputra, A ghaDe (ThAma) kema utpanna thAya che?" tyAre teNe mRttikAthI AraMbhI ghaDAnI niSpattinuM svarUpa prabhunI pAse kahI saMbhaLAvyuM. tyAre prabhue kahyuM, "te ghaDo udyamAdikavaDe karAya che ke, anudyamAdika vaDe ?" tyAre sadAlaputra bAlyo-"he svAmI, te anumAdikavaDe karAya che, udyamAdikavaDe nahIM. tethI udyamAdika nathI. mATe sarva bhAva niyata ja che." svAmIe kahyuM, "je koI purUSa A tArA ghaDAne apahare athavA vinAza kare athavA tArI strInI sAthe bhega bhegavate vicare to te purUSane tuM zuM daMDa Ape?" sadAlaputre kahyuM-"svAmI, huM tene haNavAdika karUM" A pramANe saddalaputrane potAnA vacane purUSAkAra aMgIkAra karAvI prabhu belyA--"je nice karI tArA ghaDAne hare nahIM athavA tene nAza kare nahIM te tenuM haNavAdika tuM na kare. vaLI je udyamAdika nathI ane sava bhAva niyata che, tema aparAdhI purUSane tuM haNavAdika kare che, to teM je kahyuM ke udyamAdika nathI, e vAta mithyA thAya che. prabhunA A vacano sAMbhaLI sAlaputra pratibaMdha pAmyo. tatkAla teNe prabhune vaMdanA karI ane temanA mukhathI dharma sAMbhaLI AnaMda pAmI prabhu pAse bAra vrato aMgIkAra karyA. tenI pAse pUrvanA zrAvaka jeTaluM dravya hatuM. te pachI potAne ghera Avyo ane teNe pitAnI strInI Agala te sarva vRttAMta jaNavyo. ane tene paNa vrata grahaNa karAvyA. tyArathI te zrAvaka thayo hato. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI AtmaprabaMdha eka vakhate A vRttAMta sAMbhaLI ge zAla te sAlaputrane jainadharmamAMthI. calita karavA ane potAnA dharmamAM lAvavA AjIvika saMghathI parivRtta thaI che. nagaramAM Avyo. te nagaranI aMdara AjIvikanI sabhAmAM potAnA ghaDAo mukI keTalAeka niyatavAdI matavAlAone sAthe laI te sadAlanI samIpe Avyo. sadAlaputre gozAlAne Avato joyo paNa tene AdarasatkAra karyo nahIM. te mainadharIne ja besI rahyo. sadAlaputre potAno Adara karyo nahIM, te chatAM pIThaphalakAdikane mATe te zrAvakanI Agala zrI vIraprabhune guNenuM kIrtana teNe karavA. mAMDayuM. teNe kahyuM, he devAnupriya, ahi mahAmAhaNa, mahApa, mahA sAthe vAha, mahAdharmakathaka, ane mahAnirdhAmaka AvyA hatA ? " sadAlaputre kahyuM, "he devAnupriya, evA koNa che?" tyAre zAle kahyuM, "tevA zrI zramaNa bhagavaMta mahAvIrasvAmI." zrAvaka sadAlaputre kahyuM, "te evI upamAnA dhAraka kema che? " tyAre gozAle kahyuM, "he sadAlaputra, zrI vIrasvAmI anaMta jJAnAdikanA dhAraka hAvAthI ane cosaTha iMdrione pUjavA yogya hovAthI mahAmAhaNa kahevAya che. A saMsAra rUpa aTavImAM trAsa pAmatA evA bahu jIvone dharmamaya daMDe karI rakSaNa karanAra ane nirvANa pAdarUpa moTA vADAne pamADanAra hovAthI te mahApa kahevAya che. A saMsArarUpa aTavImAM unmAge paDatAM jIvone muktinA nagaramAM laI janAra hovAthI te mahAsArthavAha kahevAya che. sanmAgathI bhraSTa thayelA ne aneka prakAranA atha-hetuvaDe sanmArge lAvI saMsArathI vistAra karanAra hovAthI te dharmakathaka kahevAya che. A saMsAra samudramAM DubatA evA prANIone dhamamacI nAvikAvaDe nirvANarUpa nagaranA kAMThAnI sanmukha karavAthI te mahAnirdhAmaka kahevAya che." gozAlAnA AvA vacana sAMbhaLI sadAlake kahyuM, he devAnupriya, nipuNa, nayavAdI ane vijJAnavAna evA mArA dharmAcArya zrI viraprabhunI sAthe tame vivAda karavA samartha che?" ge zAle kahyuM, "huM samartha nathI." sadAlaputre kahyuM, "tame kema samartha nathI?' zAle bolyA-"mahAvIrasvAmI mArI pratye atha-hetu pakSe karI jyAM jyAM grahaNa kare che, tyAM tyAM mane nirUttara kare che, tethI huM temanI sAthe vivAda karavAne samartha nathI." sadAlaputre kahyuM, "devAnupriya, tuM mArA dharmAcAryanuM A pramANe guNAtkIrtana kare che, mATe huM pIThaphalAdivaDe tane nimaMtraNa karuM chuM, paraMtu dharmane mATe nimaMtraNa karato nathI. tame mArI kuMbhakAranI dukAne jAo ane pIThAdika grahaNa karIne vicare." te zrAvakanA AvA vacanathI gezA pIThAdika grahaNa karIne tyAM rahyo hato. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 248 paraMtu jyAre te sadAlaputrane koI prakAre paNa jina pravacana thakI calAvavAne zaktimAna na thayA tyAre pote kheda pAmyo thako palAsapuranagaratha pAcho nIkaLIne bIje ThekANe cAlyo gayo. sadAlaputra samyagra prakAre dhamane pALato thake cauda varSa pratikrame theke AnaMdAdikanI peThe paiSadhazALAmAM AvIne rahyI. tyAM culanI pitAnI jema te zrAvakane upasarga thayA paNa ATaluM vizeSa ke cothI vAra agnimitrA bhAryAne haNavAnA vacana deve kahyA. tyAre te devane grahaNa karavAnuM AraMbhate chate deva AkAzamAM uDI gaye. ane kolAhala ryA pachI agnimitrA bhAryA AvI te vRtAnta pUrvavat banyuM. pachI sadAlaputra eka mAsanI saMlekhanA karI kAladharmane pAmI pahelA devaleke arUNAbha vimAnamAM utpanna thayo te pachI mahAvidehakSetramAM siddhipadane pAmaze evI rIte sadAlaputrane vRttAMta che. AThamA zrAvaka mahAzatakanuM vRttAnta rAjagRhI nagarImAM mahAzataka nAme gAthApati rahetuM hatuM. tene revati pramukha tera strIo hatI. tenI pAse covIza senaiyA dravya hatuM. nidhAna vyApAra ane vyAjamAM - ATha ATha koTI dravya raheluM hatuM. ane ATha gokuLa hatA. tenI mukhya strI revatinA pitA taraphathI ATha karoDa sonaiyA ane ATha gokule maLyA hatA. bIjI vAra strIonA pitAnA ghara taraphathI bAra bAra koTI senaiyA ane bAra bAra gokule AvyA hatA. eka divasa teNe paNa AnaMda zrAvakanI peThe zrI viraprabhu pAse bAra grahaNa karyA. vizeSamAM eTaluM ke teNe potAnI nizrAmAM covIza keTI senaiyA ane A gelo rAkhI bAkInA revati pramukha tera strIonA dravyano tyAga karyo. temaja revatI pramukha strIo sivAya bIjI strI sAthe viSaya bhAga karavAno paNa tyAga karyo hato. tethI te mahAzataka zrAvaka sukhe karI zrAvaka dhamane pALate vicarato hato. eka vakhate revatinA manamAM evo vika95 utpanna thayo ke mArI bAra zakyonA vyAghAtathI huM mArA pati sAthe ekalI bega bhegavavAne zaktimAna thatI nathI. mATe koI upAyathI te zakyo ne mArI nAkhuM to huM mArA bhartAranI sAthe ekalI bega bhAgavuM ane tema vaLI te strInA dravyanI paNa huM ekalI ja svAmIni thAuM. A vicAra karI te pApiNI revatie kaI chala karI potAnI cha zekyone zastrathI ane cha zekyane viSa prayogathI mArI nAkhI ane temanA dravyanI pote ja svAmIni thai A pramANe 32 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI Atmaprabodha zakyo vinAnI revati pitAnA pati sAthe ekalI bega bhogavavA lAgI. te bhegathI AsaktithI mAMsa ane madirAnI paNa lAlupa banI gaI. eka divase te nagarImAM amAri gheSaNa thaI. AthI revatine mAMsa madirA maLavuM durlabha thayuM. pachI teNuye potAnA pitAnA gharanA khAnagI purUSo bolAvI kahyuM ke, "tamAre dararoja gAyanA be be vAcharaDA mArIne ahi lAvavA" revatinA A vacana pramANe te puruSo tema karavA lAgyA. revati A vAcharaDAnuM mAMsa khAI madirApAna karatI vicAravA lAgI. zrAvaka mahAzatake te pachI cauda varSa atikramaNa karI pUrvanI jema putrane kuTumba upara sthApI pASadhazALAmAM AvI dhama dhyAna karavA mAMDyuM. A vakhate tenI strI revati madirAnuM pAna karI madonmatta banI vikharelA kezavALI ane mastaka uparathI uttarAsaMga vastra utAratI te paiSadhazALAmAM AvI. tyAM AvI potAnA bhartArane umAda utpanna karAvavA hAvabhAva dekhADatI zRMgAranA vAkyo bolavA lAgI. "he mahAzataka zrAvaka! tame dharmathI svarga tathA mokSAdikanA vAMchaka thayA cho. A tamArI dharmakaraNathI zuM thavAnuM che. tame zA mATe mArI sAthe bhega bhegavatA nathI?" teNIe A pramANe kahyuM, to paNa te mahAzataka zrAvaka mauna dhArIne rahyuM. teNInA e vacanono teNe anAdara karyo. te to dharma dhyAnamAM tatpara thaIne rahyo hato. revatie A pramANe be traNa vAra kahyuM. paNa teNuno anAdara karavAmAM Avyo. pachI te potAne sthAnake cAlI gaI. te pachI zrAvaka mahAzataka zrAvakanI agyAra paDimA ArAdhI ane bahu prakAranA tapa karI zarIrane sukavI te AnaMdazrAvakanI jema mAtra nAmI tathA asthivALA zarIrane dhAraNa karanAre thayo hato. eka divase zubha adhyavasAye karI temane avadhijJAna utpanna thaI AvyuM. tenAthI pUrva dakSiNa ane pazcima dizAnA lavaNasamudramAM eka eka hajAra yojana pramANa kSetrane jANanAra ane jenAra thayo. bAkInI dizAone paNa AnaMda zrAvakanI jema dekhAvA lAgyo. eka vakhate revati pUrvanI jema mahAzatakane upasarga karavA AvI tyAre te gAthApati kopAyamAna thaI gayA. avadhijJAna prayojI teNe revatine A pramANe kahyuM, are revati! tuM nahi prArthanA karavA yogyane prArthanA karanArI che. tuM sAta divasamAM alasaka....vyAdhithI parAbhava pAmI asamAdhi vaDe kALa karI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 251 pahelI narake leluccaya nAmanA narakAvAsamAM corAzI hajAra varSanI sthitie nArakI paNe utpanna thaIza. revati A tenA vacana sAMbhaLI bhaya pAmI manamAM A pramANe citavavA lAgI "Aje A mahAzataka mArI upara rUchamAna thayuM che. tethI te koI kadathanAthI mane mAraze. AvuM citavI te haLave haLave tyAMthI pAchI osarIne potAne ghera AvI ane duHkhe rahevA lAgI. te pachI teNI sAta divasanI aMdara kALa karI pahelI narake luccaya nAmanA narakAvAsamAM utpanna thaI. A arasAmAM zrI vIra paramAtmA samosaryA. tyAM ekaThI thayelI parSadAne prabhue dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI parSadA potapotAnA sthAne gayA pachI zrI vIraprabhu gautamasvAmIne belAvI zrAvaka mahAzatakane kaudha utpanna thavA vagere badho vRttAnta jaNAvI A pramANe kahyuM.gautama ! piSadhazALAmAM chellI saMlekhane karI jeNe potAnA zarIrane durbaLa karyuM che ane jeNe bhAta pANInA paccakakhANa karyA che. evo mahAzataka zrAvaka bIjA pratye sAcA hoya to paNa aprItI kArI vacano bole te ghaTita nathI mATe tamAre mahAzataka pAse javuM ane tene kahevuM ke "he mahAzataka tame revati prati satya vacana kahyA paNa te aniSTa vacana hovAthI aghaTita hatA mATe tenI AlocanA kare." prabhunA A vacanathI gautama mahAzatakane ghera gayA te gautama munine AvatA joI zrAvaka mahAzataka khuzI thayo. ane teNe temane bhAvapUrvaka vaMdanA karI. pachI gautame zrI vIra bhagavAnanA vacano temanA nAmathI kahyA. eTale te mahAzatake gautamasvAmInA vacanane aMgikAra karI te sthAnakanI AlocanA lIdhI. pachI gautamasvAmI tyAMthI nIkaLI zrI vIra prabhunI pAse AvyA. te pachI mahAzataka zrAvaka samyaka prakAre zrAvakadharmane pALI khAte anazana karI arUNavataMsaka vimAnane viSe devapaNe utpanna thaye tyAMthI cavIne te mahAvidehakSetrane viSe siddhipadane pAmaze evI rIte mahAzataka zrAvakano vRttAnta che. navamA naMdinIpitA zrAvakane vRttAnta zrAvastInagaramAM naMdinIpitA nAme eka gAthApati zrAvaka raheto hato. tene azvinI nAme strI hatI. tenI pAse dravya ane gokuLa AnaMda zrAvaka jeTalA hatA. ane bAra trata paNa teNe AnaMda zrAvakanI peThe grahaNa karyA hatA. te caMda varSa atikramaNa karI anukrame putrane kuTuMba upara sthApI paiSadhazALAmAM AvI aneka prakArane dhamakRtyathI AtmAne bhAvI zrAvakanI agIyAra pratimA ArAdhI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI AtmaprabaMdha prAnta arUNAbha vimAnamAM devapaNe utpanna thayo. anukrame te mahAvideha kSetre siddhipadane prApta thaze evI rIte naMdinIpitAno vRttAnta che. dazamA telIpitA zrAvakane vRttAnta zrAvastinagaramAM telIpitA nAme eka gAthApati raheto hato. tene phAlganI nAme strI hatI. tenI samRddhi ane bAra vrata pUrvanI jema samajavo. te potAnA jyeSTha putrane kuTuMba upara sthApI tenI AjJAthI paiSadhazALAmAM Avyo ane zrAvakanI agIyAra pratImA ArAdhI khAte sAdhama devaloke arUNAbhavimAnamAM cAra palyopamanI AyuSya devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetrane viSe siddhipadane pAmaze. e pramANe dazamA tetalIpitA zrAvakano vRttAnta che. A daze zrAvakone panaramA varSamAM gRhatyAga karavAne adhyavasAya thaye hato. ane te sarvee vIza varSa sudhI zrAvaka paryAya pALyA hatA. temaja teo save saudharma devaleke samAna AyuSya utpanna thayA hatA. te daza zrAvakemAM pahelA, chaThA, navamA ane dazamA zrAvakane upasargo thayA nathI. bAkInA che zrAvakone upasargo thayelA che. pahelA zrAvane zrI gautamasvAmI sAthe praznottara thayA ane chaThA zrAvakane devanI sAthe dhamacarcA thaI hatI. A daza zrAvakanA bAra trata uparanA dRSTAMto zrI upAsakadazAMga sUtrane anusare lakhelA che. A vRttAnta sAMbhaLI bIjA paNa samyagadaSTi jIvoe evI rIte bAra gata pALavA tatpara rahevuM. zrAvakanI agiyAra pratimAnuM svarUpa " 1 desaNa 2 vaya 3 sAmAiya 4 posaha 5 paDimA 6 abaMbha / 7 sacitte 8 AraMbha 9 pesa 10 uddiSTa 11 vajae samaNabhUe ya // 1 // " 1 darzana samyakatva pratimA, 2 vrata aNuvratAdi, 3 sAmAyika, 4 piSadha, pa kAtsaga pratimA. A pAMca pratimAne viSe vidhAna rUpe karIne abhigraha vizeSarUpa pratimA jANavI. 6 abrahma 7 sacitta e be pratimA tyAgarUpe jANavI. 8 AraMbha potAnI jAte pApakriyA karavI te, 9 pRSya eTale bIjAne pApa kamane vyApAra karAvavo. 10 udiSTa eTale ke te te zrAvakane udezIne sacetana athavA acetana athavA paddha AhAradika te traNene varjaka tathA AThamI Adi pratimAne dhAraka. 11 zramaNabhUta eTale sAdhu tulya-e agIcAra pratimA kahevAya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 dvitIya prakAza A gAthArtha thaye have bhAvArtha-A pramANe che - 1 eka mAsa payata zaMkAdi doSa tathA rAjAbhiyoga Adi cha AgAra vajatapaNe karI kevala zuddha samyakRtvane dhAraNa karavAthI pahelI pratimA thAya che. 2 be mAsa paryata aticAra rahita ane apavAda varjita vratane ane samyakRtvane dhAraNa karavAthI bIjI pratimA thAya che. 3 traNa mAsa payata samyaktva ane vrata sahita pratidina ubhaya saMdayA sAmAyika karavAthI trIjI pratimA thAya che. 4 cAra mAsa sudhI pratyeka mAse 6 pavane viSe cAra prakAre piSadha karavAthI cothI pratimA thAya che. pa pAMca mAsa payata snAna rahita divase prakAzavALA bhAgamAM bhejana karatA ane rAtre sarvathA bhejanano tyAga karatA peharavAnA vastro kaccha nahi bAMdhatA divase brahmacArI ane rAtre apavatithimAM strIonuM ane tenA bheganuM parimANa karatA ane pavatithie rAtre caTAdikane viSe kAtsaga karatA pAMcamI pratimA thAya che. ahiM rAtribhejana vajevA mATe sUcavyuM che. zrAvakoe to kezavAdikanI peThe koI kAle paNa rAtribhejana na karavuM joIe. paraMtu je koI zrAvaka te niyama karavAne zaktimAna na hoya tene paNa pAMcamI pratimAthI AraMbhIne avazya rAtri bhejanano tyAga karavo te kezavanuM vRttAnta AgaLa kahevAmAM Avaze. 6 cha mAsa cAvatuM divasa ane rAtrine viSe sarvathA brahmacarya dhAraNa karavAthI chaThI pratimA thAya che. 7. sAta mAsa paryata acitta anAdika bhegavanArane sAtamI pratimA thAya che. 8 ATha mAsa payata AraMbhano tyAga karavAthI AThamI pratimA thAya che. 9 nava mAsa payata bIjA pAse paNa AraMbha nahi karAvanArane navamI pratimA thAya che. 10 daza mAsa payata muramuMDa ane zikhAne dhAraNa karatA athavA udiSTa AhArano tyAga karatA dazamI pratimA thAya che. 11 agiyAra mAsa payata muramuMDa athavA lece karIne luptakeza eTale keza rahitapaNe rajoharaNa tathA pAtrAdi sAdhunA upakaraNe grahaNa karI sAdhunI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI Atmaprabodha jema eSaNIya azanAdikane grahaNa karatA adyApi svajanane viSe avyavachinna snehavALe tathA gocarIne avasare jeNe pratimA aMgIkAra karelI che. evA zrAvakane bhikSA Ape e prakAre belanArane agIyAramI pratimA hoya che. A kALanuM mAna utkRSTathI kahyuM che. jAnyapaNe to te pratyeka agIyAra pratimA aMtamuhUrta pramANa vALI che te maraNa samaye athavA dIkSA levAmAM saMbhave che te sivAya saMbhavatI nathI. ahIM prathamanI sAta pratimA kaI prakAratare kahelI che te viSe vicAra pravacanasAreddAra graMthamAMthI jANI le. pUrve sUcaveluM kezavanuM daSTAMta kaMDinapuranagarane viSe carodhanA nAme eka vaNika rahete hate. tene raMbhA nAme strI hatI, teNunA udaramAMthI haMsa ane kezava nAme be putrA utpanna thayA, te banne putro anukrame vaivana vayane pAmyA. eka vakhata teo kIDA karavA vanamAM gayA. tyAM dhamadheSa nAme eka muni temanA jovAmAM AvyA, temane jotA ja teone viveka utpanna thaye. tatkAla vaMdanA karI temanI samIpe beThA. gurUe dharmopadeza Apyo. te upadezamAM rAtri bhojanane mATe Aloka tathA paraloka saMbaMdhI ghaNA doSa batAvyA te A pramANe rAtrine viSe kIDA karavAne mATe nizAcara-rAkSasa devatAo svecchAthI bhutala upara bhame che. teo rAtri bhejana karanArAone tatkAla chala kare che. jo bhejana karavA yogya annAdikamAM kaDIo Ave to bhakSaNa karanAranI buddhino nAza kare che. je makSikA Ave to vamana thAya che. je jU Ave to jaledArane rega thAya che. je karelIye Ave to koDha roga nIkaLe che. je vALa Ave te gaLe vaLagavAthI svarane bhaMga kare che. kAMTe athavA lAkaDAne kaTaka Ave to gaLe pIDA kare che. je vIchI Ave che athavA upara thI sapanuM garala paDe to maraNAMta kaSTa utpanna kare che. te vakhate bhAjana-pAtra vagerene dhovAthI ladhu jIvonI hiMsA thAya che. ItyAdi Aloka saMbaMdhI doSa che. ane naraka pAmavA rUpa paraloka saMbaMdhI ghaNA doSo rahelA che. tethI te rAtri bhejanane ghaNuM ghaNuM dothI duSTa mAnI saMsAra bhIrU prANuMoe tene tyAga karavAmAM udyama karo. A pramANe jemane gurUnA upadeza vacana sAMbhaLI pratibaMdha thaye che. evA banne bhAIoe gurUnI sAkSIe harSapUrvaka rAtri bhejananA tyAgano niyama Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 dvitIya prakAza grahaNa karyo. te pachI gurUne vaMdanA karI teo pitAne ghera AvyA, madhyAhnakAle bhajana karI banne bhAI vepAra-dhaMdhA mATe dukAne gayA. jyAre be ghaDI divasa bAkI rahyA tyAre teo ghera AvyA. ane temaNe mAtAnI pAse bhejana mAMgyuM. tyAre mAtAe kahyuM, "atyAre kAMI bhejana taiyAra nathI. rAtre thaze. tethI cAra ghaDI sudhI khama" mAtAnA AvA vacana sAMbhaLI haMsa ane kezava belyA, "mAtA tame je kahyuM te satya che paNa amoe rAtribhejanano tyAga karela che. mATe ja amone bhejana karAvavuM hoya te hamaNuM ja Ape." temanA A vacano gharamAM chAnAM rahelA yazodhane sAMbhaLyA. tatkAla tenA manamAM krodha utpanna thaI Avyo. teNe manamAM A pramANe citavyuM-"are kaI pUte jarUra mArA putrone ThagyA lAge che nahi te kulakamathI AvelA rAtribhejanane tyAga zA mATe kare? have huM temane be traNa divasa bhUkhyA rAkhI temanA rAtri bhajananA tyAganA kadAgrahane tyajAvI dauM to ja ThIka." A pramANe citavI te ja vakhate kAMI bhejana ApavA thALa grahaNa karavAne garbhagRhamAM AvelI pitAnI strI raMbhAne teNe gupta rIte A pramANe kahyuM -"tAre mArI AjJA sivAya putrone bhejana ApavuM nahi." patinI AvI AjJA thatA teNe gharamAMthI pAchI AvIne A pramANe putrone kahyuM "putro, hAla gharamAM kAMi paNa pakvAnna vigere khAvAnuM nathI. mATe rAtre tamAre pitAnI sAthe bhejana karavuM" nItimAM kahyuM. che ke, "jeo pitAnA mArgane anusare te ja putrI kahevAya che." A vakhate te banne putroe jarA hAsya karIne kahyuM-"mAtA, je satyutra hoya te pitAne sanmAga thAya che. paNa kUvAmAM paDatA pitAnI pachavADe zuM gamana karAya?-"putronA AvA vacana sAMbhaLI mAtAe kahyuM ke "tamane je rUce te kare. paNa A vakhate te tamane bhajana nahi maLe. "mAtAnA AvA vacana sAMbhaLI teo banne mauna dharIne rahyA. pachI teo gharanI bahAra cAlyA gayA. te pachI tenA mithyAdaSTi pitAe ati kIdhAtura thaI raMbhAne A pramANe kahyuM - "tAre e putrone rAtrine viSe ja bhejana ApavuM. divase kadi paNa ApavuM nahi. patinI AzA raMbhAe svIkArI. jyAre rAtri paDI tyAre banne ghare AvyA. te vakhate mAtAe temane bhajana karavAnuM kahyuM paNa te banne paivALA putroe bhajana karavAnI nA kahI. bIje divase temane mUrkha pitAe te sarala cittavALA banne putrIne kaya-vikrayanA meTA vyApAramAM jeDI dIdhA. te vepAramAM Akho divasa temano vyatIta thai gaye. tathApi e vyApArano Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI Atmaprabodha aMta Avyo nahi. jyAre rAtri paDI tyAre teo ghera AvyA. teo banne pitAnA niyamane anusarI bhajana karyA sivAya suI gayA. A pramANe tenA draSI pitAe temane e vyApAramAM evA joDI dIdhA ke jethI temane AhAra vinA pAMca rAtrio pasAra thaI gaI. te pachI chaThe divase rAtre kuTilamati pitAe A pramANe sArA vacanethI kahyuM. vatsa, je kAca mane anukULa ane sukhadAyi hoya te tamAre ISTa hovuM joIe. AvI pratIti dhAraNa karI huM tamane je kahyuM te pramANe tamAre karavuM. vaLI tame rAtribhojanane tyAga karyo che. te vAta mArA jANavAmAM nathI. nahIM to huM tamane evA kulezakArI vyApAramAM kema joDuM, tame ATalA divasa bhUjana karyuM nahi, tethI tamArI mAtAe paNa bhejana karyuM nahi. teNIne paNa Aje chaTha upavAsa thayo che. te cha upavAsa cha mAsa jevA thaI paDayA che. tamArI A nAnI bena paNa anna na pAmavAthI ati glAna zarIravALI thaI gaI che. meM jyAre teNInA zarIranI glAni thavAnuM kAraNa pUchayuM tyAre tamArI mAtAe tamAre sarva vRttAnta mane jaNAvyo. mATe tamAre have A bAlikA upara dayA lAvI bhojana karavuM joIe. eTale tamArI mAtA paNa jame. vaLI paMDita puruSe rAtrinA pahelA ardhA pahorane pradoSa kahe che. ane pAchalA ardha pahArane pratyuSa kahe che. ane te ja kAraNathI rAtri lokomAM triyAmAM kahevAya che. te apekSAe rAtrine mukhe bhajana karavuM. te nizAbhejana kahevAtuM nathI. A pramANe pitAnI vANIthI jene bhAre sudhA lAgI che tevo vihela thayelo haMsa kezavanI sanmukha jovA lAgyA. potAnA moTAbhAI haMsane kAyara thayela joI te nizcala cittavAle thaI pitA prati A pramANe be-pitAjI je kAMI tamane sukhadAyaka hoya te huM karuM paNa je mane pAparUpa hoya te tamane sukhane mATe kema thAya ? vaLI je tame mAtAnA vAtsalya viSe kaho che te vAtsalya dhamakAryamAM zalyarUpa che. kAraNa ke sarva leka piotAnA karelA kamane phaLane bhegave che. te kAraNe koNa kone mATe pApa karma kare? vaLI je tame triyAmAnuM svarUpa kahyuM te te kathanamAtra che. tattvathI te divasanA mukhe ane ane raheluM je muhUta rAtrinA samIpavatI hovAthI rAtri tulya ja che. mATe temAM uttamabuddhivALAe bhajana na karavuM joIe. ane hamaNA te rAtri che. tethI temAM te kadi paNa bhejana thAya nahi. pitAjI tamAre mane te viSayamAM vAraMvAra kahevuM nahi. A pramANe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 257 kezavanuM vacana sAMbhaLI yazedhane krodhAtura thaIne kezavane A pramANe kahyuM"are durvinita je tuM mArU vacana ulaMghe che te mArI dRSTithI dUra jA. pitAnA AvA vacana sAMbhaLI mahAdheyavAna kezava tatkAla dravyAdika mamatAno tyAga karI gharanI bahAra nIkaLyote vakhate haMsa tenI pachavADe javA lAgyo. eTale yazodhane tatkAla tene pakaDa, ane ghaNAM vacana kahI tene lobhAvI dIdhA AthI haMsa rAtri jojana karavA beTho. have kezave tyAMthI nIkaLI dezAMtare javA vicAra karyo. mAgamAM ghaNA gAma, nagara tathA ArAma vigere ullaghaMte sAta divasa nirAhArapaNe eka moTI aTavAmAM AvI pahoMcyA. te aTavImAM rAtri paDI. eTale Ama tema bhamatA ghaNA yAtrALuothI yukta eka cakSAyatana jovAmAM AvyuM. tyAM keTalAeka yAtrALuo raI karatA tene jovAmAM AvyA. teoe A kezavane Avato joI harSathI A pramANe kahyuM-"he pAMtha! ahIM Avo ane amane puNyanuM phaLa Ape. amoe pAraNuM karavAno AraMbha karatA tamo amone atithi tarIke prApta thayA che. ame atithinI gaveSaNA karatA hatA. yAtrALuonA AvA vacana sAMbhaLI kezave kahyuM "he yAtrALuo! A kevA prakAranuM vrata ke jemAM rAtrie pAraNuM thAya che? " yAtrALuo belyA- "he pAMtha! A mANavA nAme mahAprabhAvika yakSa che Aje tene yAtrAne divasa che. ahIM AvelA loko divase upavAsa karIne rAtrine viSe koI atithine jamADIne pAraNuM kare che. Ama karavAthI mahA puNyanI prApti thAya che. mATe tame amAra atithi thAo." yAtrALuonA A vacana sAMbhaLI kezava bolyo rAtre azana karavAthI pApanA kAraNarUpa evA A pAraNamAM huM bhajana karIza nahi. jemAM rAtre pAraNuM karavAmAM Ave te upavAsa kahevAya ja nahi. dharmazAstramAM ATha prahara sudhI bhejanane tyAga karavo. te upavAsa kahevAya che. vaLI jeo dharmazAstra virUddha tapa kare che. te dubuddhi loko dugartimAM jAya che. kezavanA AvA vacana sAMbhaLI te yAtrALuo A pramANe belyo-" are bhAI! A devanA batamAM Avo ja vidhi che. mATe ahIM zAstrokta vidhinI yuktAyukta vicAraNA karavAnI nathI. amAre atithinI zodha karatAM ghaNI rAtri gaI che. mATe e vicAra mUkI daI tatkAla A pAraNuM karavAne taiyAra thAo." A pramANe kahI teo sarve UbhA 33 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI Atmaprabodha thaI tene caraNamAM paDyA. te paNa kezave temanuM vacana mAnyuM nahIM, A samaye yakSanA zarIramAMthI eka bhayaMkara rUpavALA purUSa bAhara nIkaLe. te hAthamAM mugara laI vikarALa netravALe thaI tIkSaNa ane rUkSavANu vaDe kezavane A pramANe kahevA lAgyo-"are! duSTAtmA tuM mArA dharmane duSita kare che. ane mArA bhaktonI avagaNanA kare che? tuM hamaNA jaladI bhejana kara. je nahi kare te tArA mastakanA so khaMDa karI nAMkhIza. A vakhate kezava hasIne belyo-"he yakSa ! tuM mane zA mATe kSebha pamADe che? bhavAMtare uSAjita karelA pradhAna bhAgyanI Rddhie karI mane maraNano bhaya jarA paNa nathI." tenA A vacana sAMbhaLI te yakSe potAnA bhaktone kahyuM-"he bhaktI A mANasanA dharmagurUone pakaDI lAve. tene AnI AgaLa mAre haNave che. kAraNa ke teNe A kezavane Avo dharmopadeza dIdho che. AvuM kahetA ja te sevakoe jene kezapAza pakaDayo che je ArtanAda kare che. evA dhamadhoSa munine tyAM lAvavAmAM AvyA, ane temane yakSanI AgaLa mUkyA. tyAre yakSe kahyuM "are muni ! A tArA ziSya kezavane ahiM jamADa, nahi te hamaNuM tane mArI nAkhIza." tyAre te munie kezavane kahyuM ke-"bhadra! devagurU ane saMghane mATe akRtya paNa karavuM mATe tuM bhejana karIle. ane mane haNavAne taiyAra thayelA evA A yakSathI tuM mAruM rakSaNa kara. tenA AvA vacana sAMbhaLI kezava citavavA lAgyuM. "jeo mahAdharyAdi guNothI saMpanna evA dharmaghoSamuni svanane viSe paNa AvuM bele nahi, teo mRtyunA bhayathI AvA pApakAmAM anumati kema Ape? mATe nicce A mArA guru ja nathI. A yakSanI koI mAyA lAge che. A pramANe ciMtavI kezava miAna dharIne rahyo. tyAre yakSe muni upara mudagara upADIne kahyuM-"are kezava! tuM bhajana kare, nahi to tArA gurune haNuM chuM. kezave niHzaMkatAthI jaNAvyuM-"are mAyAvI ! A mArA guru nathI. tevA cAritranA pAtra guru tArI AvI zaktine vaza kadApi na thAya." te vakhate kalpita munie kahyuM-"are kezava ! huM ja tAre guru chuM. mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara." A pramANe pikAra karatA te munine yakSe mugaranA prahArathI haNuM nAMkhe. pachI teNe kezavane kahyuM-"are ! jo tuM bhajana karIza te A tArA marelA gurune pAche sajIvana karIza. ane meTuM ardharAjya ApIza, nahIM to huM A muddegaranA ghA vaDe tane paNa yamarAjano atithi karIza." tyAre kezava hasate hasate be -"are yakSa! A mArA guru hAya ja nahIM. ane huM tenA vacane karI mArA niyamano bhaMga nahIM karuM, ane Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 dvitIya prakAza je tuM marelAne jIvatA karato hote A tArA bhaktonA pUrvajone kema jIvatA karato nathI ? tema vaLI tArAmAM je rAjya devAnuM sAmarthya hoya to tArA bhaktone rAjyadhArI kema karato nathI? vaLI tuM mane vAraMvAra mRtyuno bhaya batAve che, paNa mArAmAM je AyuSyanuM bala haze te koIpaNa mane mAravAne samartha thavAno nathI. kezavanI A vANI sAMbhaLI ane tenI daDhatA joi yakSa khuza thaI gaye. tatkALa te kezavane AliMgana karIne A pramANe be "aho mitra dhiyAM pAtra na syAdepa gurustava / ___mRtA mayA na jIvyate, naiva rAjyaM ca dIyate // 1 // " aho buddhinA pAtra mitra ! A tArA guru nathI, marelA (prANuo) mArAthI jIvatA thatA nathI. ane mArAthI rAjya ApI zakAtuM nathI." 1 A pramANe jyAre yakSe kahyuM tyAre munirUpe bhUmi para paDelo te yakSane kiMkara hAsya karato uThI ane muninA rUpano tyAga karI AkAzamArge cAlI gaye. AvI vicitra mAyAthI vismaya pAmelA kezavane yakSe A pramANe kahyuM"he mitra! tuM sAta upavAse karI khinna thaI gaye che, ane ghaNA mArgano vihAra karI thAkI gayelo che. mATe A rAtre ahIM vizrAMta thA ane prAta:kAle A mArA bhaktonI sAthe pAraNuM karaje," A pramANe kahI te yakSe pitAnI mAyA zaktithI eka zamyA upajAvI tene batAvI. pachI yakSanI AjJAthI bhaktajano jenA paga cAMpe che evo kezava te zAne viSe suI gayo. te thAkI gayela hovAthI tatkAla nidrAne vaza thaI gayo. cAra ghaDI pachI prabhAta vikarvI nidrAthI jenA laMcana vyApta che evA kezavane yakSe kahyuM : "bhadra! rAtri cAlI gai, prabhAta thayela che, mATe nidrAno tyAga karI, jAgrata thAo." tatkAla kezava jAgrata thayo. divasanA ajavALAne ane sUryathI maMDita evA AkAzane teNe joyuM. tyAre te A pramANe citavavA lAgyo-"huM rAtrinA pAchalA pahore suto houM, te paNa brAhma muhUrtamAM svataH jAgI jAuM chuM ane Aje to adharAtre suto hato, te paNa A adha prahara divasa ca te chatAM kema jAgyo nahIM? tenuM zuM kAraNa haze? valI haju mArA netro nidrAthI vyApta kema haze ? tema ja mArA zvAsano pavana haju sugaMdhI kema nathI ?" A pramANe citavatA kezavane yakSe kahyuM: "he sapuruSa! tame dhIThapaNuM cheDI ghI, ane prabhAtanA kRtya karI pAraNuM kare." kezava be "he yakSa ! tArA yakSapaNAthI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI AtmaprabaMdha huM ThagAyo nathI. mane khAtrI thAya che ke haju rAtri che. A divasane prakAza tArI mAyAthI utpanna thayelo che." A pramANe kezava belato hato, tevAmAM tenA mastaka upara AkAzamAMthI puSpanI vRSTi thaI ane jaya jaya zabda pragaTa thayo. tyAre kezave pitAnI sanmukha eka kAMtivAlA divya puruSane joyo ane yakSAyatana, yakSa ane yakSanA bhakto jovAmAM AvyA nahIM. te deve kezavane kahyuM : "he mahAdhIrajavAna! he puNyavAnomAM ziramaNirUpa! tamArA jevA puruSonI utpattithI A pRthvI ratnagarbhA kahevAya che. hamaNAM InDe pitAnI sabhAne viSe rAtribhejananA tyAganA viSayamAM tamArA pairyanuM atyaMta varNana karyuM, te mArAthI sahana thaI zakyuM nahIM. huM vahi nAme deva chuM. pachI tamArI parIkSA karavAne mATe huM ahIM Avyo, paNa niyamane viSe daDha cittavALA evA tamAruM eka paNa roma calita karavAne huM samatha thaye nahIM. have huM tamane khamAvuM chuM. tame mAre aparAdha kSamA kare. vaLI devanuM darzana niSphala na hoya, tethI mArI pAse kaMIka vara mAgI lyo. athavA tamArA jevA sanduruSane koI jAtanI IcchA hotI nathI, paNa mAre pitAne potAnI bhakti dekhADavI joIe, tethI huM tamane be varadAna ApuM chuM. "AjathI je koI regI puruSa tamArA aMgane lAgelA jaLavaDe pitAnA zarIranuM siMcana karaze, te tatkAla nIrogI thaze, bIju tame kadAcit AturatAthI je kAMI citavaze, te kArya satvara siddha thaze A pramANe be varadAna ApI te kezavane sAketapuranI pAse mukI te deva adRzya thaI gayo. kezave potAnA AtmAne keI nagaranI pAse rahele joye. te pachI sUryodaya thatAM kezava pitAnuM nityakRtya karI te nagara jevAne aMdara gayo. jatAM bhAgamAM koI pradezanA madhya bhAge rAjAdi lekene dharmopadeza ApatA koI AcArya tenA jevAmAM AvyA. tene mahAmAMgalyarUpa mAnate kezava tatkAla tyAM gayA ane te gurunA caraNamAM namI paDe ane pachI temanI AgaLa beTho. gurue dharmadezanA ApI. dezanAnA aMte te nagaranA rAjA dhanajare gurune vinaMti karI - "bhagavan! huM jarAthI vyApta thayA chuM. mATe huM vrata grahaNa karuM to ThIka, paNa huM aputra chuM, to mArA rAjya upara kAne sthApita karuM ? AvuM citavana karato huM rAtre suI gayo. tevAmAM kaI divya puruSe svapnamAM AvI mane kahyuM- "kAle prabhAte dezAMtarathI tArA guru samIpe koI puruSa Avaze. te satparuSane tArA rAjya upara sthApI tuM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 261 tArA manAratha pUrNa karaje. '' A svapnathI tatkAla huM jAgRta thai gayA. prabhAtanAM mRtyA karI. ahIM AvyA. tyAM A puruSane meM ApanI pAse joyA che. " rAjAnA A vacana sAMbhaLI te gurue te kezavaneA rAtribhAjananA tyAga sa'a'dhI sa` vRttAMta kahI sabhaLAvyeA. A vakhate rAjAe pUchyuM : ' bhagavan ! mane je puruSe svapnamAM kahyu hatu. te puruSa kANu haze ! ' tyAre guru melyAH " A kezavanI parIkSA karanAra viddha nAme devatAe tane svapnamAM kahyuM hatu.... te pachI rAjA gurune namI kezava sahita pAtAnA nagaramAM gayA ane meTA utsava karI kezavanA rAjya upara abhiSeka karyo, pachI pAte guru pAse vrata laI cAlI nIkaLyA hatA. ,, kezava rAjA thayA pachI pratidina caityapUjA karatA hatA ane dInajanAne dAna ApateA hateA teNe peAtAnA pratApathI sImADAnA rAjAne tAbe karI lIdhA hatA. te nyAyamAge premathI peAtAnI prajAne pALatA hatA. 17 eka vakhata kezava peAtAnA mahelanA geAkha upara beThA hatA. tevAmAM tene peAtAnA pitAnu` smaraNa thai AvyuM. pitAnAM darzana karavAnI tIvra IcchA pragaTa thai AvI. A samaye bhUmi upara te ja mArge cAlatA pitAne teNe joyA, kezave tatkAla peAtAnA pitAne eLakhI lIdhA. te ja vakhate te mahela uparathI nIce utaryAM. tenI pAchaLa ghaNA sevakA deADatA cAlyA, kezava mAgamAM AvI pAtAnA pitAnA caraNamAM namI paDayA. kezavane AlekhIne Azcaya pAmI gayA, kezave kahyuM : " he pitA ! tame evA samRddhivAn hatA, te Aje rAMkanA jevA kema dekhAe che| ? " yazeAdhana putranA rAjyanI samRddhi joi hRdayamAM AnaMda pAmatA ane duHkhAzru varSAvatA A pramANe belyA : " he putra ! tu* gayA pachI me' tArA bhAI haMsane rAtre bhAjana karavA besAryAM, a` bhAjana karyAM pachI tene akasmAt bhrama utpanna thaI AvyA ane te mUrchA khAI pRthvI upara paDI gayA. tatkAla 'A zuM thayuM" ema citavatI ane duHkhAtura thayelI tArI mAtA dIvA lAvI ane teNIe tyAM joyu, tyAM tulApaTTa (meAbha ) upara rahelA sapa jovAmAM AvyeA. AvI rIte rAtribhAjananu phula joi ame badhA kuTuMbe tane dharmInA jJAtA jANI mATeA AkraMda karavA mAMDayA, tethI ghaNA leAkeA tyAM ekaThA thaI gayA, tevAmAM kAI eka viSavaidha tyAM AvI caDhayA, amee te vaidyane pUchyu* ke "A viSa kAipaNa prayAgathI sAdhya che ke nahIM? " tyAre Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrI AtmaprabaMdha teNe kahyuM ke zAstramAM tithi, vAra, nakSatra Adi AzrayIne sAdhya asAdhyapaNAno vicAra kahe che. te A pramANe tithayaH paJcamI SaSTayaSTamI navamikA tathA / caturdazyapyamAvAsyA-'hinA daSTasya mRtyudA // 1 // / zeSAstu naivamityarthaH / daSTasya mRtaye vArA, bhAnubhauma zanazcarAH / prAtaH saMdhyA'stasaMdhyA ca, saMkrAMtisamayastathA // 2 // bharaNI kRttikAzleSA, vizAkhA mUlamazvinI / rohiNyArdA maghApUrvAtrayaM daSTasya mRtyave // 3 // vArizravaMtazcatvAro daMzAzca yadi zoNitAH / vIkSyate yasya daSTasya sa prayAti bhavAntaram // 4 // raktavAn daMza eko vA chidrI kAkapadAkRtiH / zuSkaH zyAma strirekho vA daSTe spaSTayati vyayam // 5 // saMvattaH sarvataH zopho vRttaH saMkucitAnanaH / daMzaH zaMsati daSTasya vinaSTamiha jIvitam // 6 // kezAnte mastake bhAle bhrU madhye nayane zrutau / nAsAgra oSThe cibuke kaMThe skaMdhe hRdi stane // 7 // kakSAyAM nAbhipane ca liMge saMdhau gude tathA / pANipAdatale daSTaH spRSTo'sau yamajihvayA // 8 // pAMcama, chaTha, AThama, navamI, caudaza ane amAsa eTalI tithio sape kaselA mANasane mRtyu ApanArI che, te sivAyanI tithio mRtyu ApanArI nathI. ravivAra, maMgaLavAra ane zanivAra eTalI vAra sepe DaselA mANasane mRtyu ApanArA thAya che. prAtaHkAla, sAyaMkAla, saMkrAMtine samaya paNa mRtyu ApanAra thAya che. nakSatromAM bharaNuM, kRtikA, aleSA, vizAkhA, bhUta, azvinI, zahilI, yAdrI, bhayA, pUrvA (pUrvAzagunI, pUrvASADhA pUrvAbhAdrapada) eTalA nakSatro sApe DaselA mANasane mRtyu ApanArA che. sape DaselA mANasanA jakhamanA cAra bhAgamAMthI je pANuM karatAM ane rudhiravALA dekhAya to te mANasa avazya mRtyu pAme che. jyAM sApe daMza mAryo hoya te Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 263 bhAga rudhiravALe , chidravALe, kAgaDAnA paga jevI AkRtivALe, zuSka, zyAma athavA traNa rekhAvALe hoya te te DaselA mANasano nAza kare che. je DaMza Avarta ghumarIvALe, sava tarapha sejAvALe, gaLAkAra, ane saMkucita mukhavALa hoya te te jIvitano nAza sUcave che. kezane aMte, mastaka upara, lalATa, be bhakaTInI vacce, AMkha, kAna, nAsikAnA agrabhAge, hoThe, haDapacIe, gaLe, kAMdhe, chAtIe, stana, kAkha upara, nAbhi, lige, sAdhA upara, gudA upara ane hAtha pagane talIye DasAcele puruSa yamarAjanI jihAthI sparza karAyelo che, arthAt mRtyu pAme che. zAstramAM A pramANe lakhe che, paNa A haMsa pe selo nathI, paraMtu tenA udaramAM garalane praveza thayela che, tethI temAM sAdhyaasAdhyane vicAra karavo zA kAmano che?" AvA te viSavaidyanA vacana sAMbhaLI meM tene pUchayuM ke-"tyAre A haMsa zA upAyathI jIve ?" tyAre teNe maMtranuM AhvAna karIne kahyuM: "tamAre keIpaNa upAya cAlaze nahIM, tethI tene mATe zrama karavo nahIM. kAraNa ke A sapanuM viSa tenA zarIramAM haLave haLave vyApI jaze, ane A bAlakanI kAyA tenAthI eka mAsa sudhI gaLatI jaze. pachI eka mAse tenuM maraNa nIpajaze." AvA tenAM vacana sAMbhaLI sarva lokone visarjana karI tArA bhAI haMsane eka zasyAmAM suvADI huM pAMca divasa sudhI tenI zI sthiti thAya che te to gharamAM rahyo. teTalA vakhatamAM tenA zarIramAM roma roma chidro paDavA lAgyA. tethI te mRtyu pAmI gaye. pachI huM tArI zedha karavAne gharamAMthI bAhara nIkaLyo. huM ghaNa mAga ulaMghana karI ahIM AvyA, tyAre tAro acAnaka melApa thaI Avyo. gherathI nIkaLyA ane Aje mAsa pUrNa thAya che. Aje te haMsanuM mRtyu thayuM haze athavA hamaNAM thaze." pitAnA AvAM vacana sAMbhaLI kezava atizaya khedAtura banI gayo. te pitAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAgyo-"ahIMthI te nagara se jana dUra haze, have mArA jIvatA bAMdhavanuM mukha jovA zI rIte jAvuM?' A pramANe jevo pote vicAra kare che, tevAmAM kezave potAnA AtmAne pitA sahita haMsanI pAse rahele je. haMsanuM zarIra atyaMta kehavAI gayuM hatuM. tenI durgadha cAre tarapha prasaratI hatI. tethI sarva parivAre tene choDI dIdho hato. atirudana karavAthI jenA netra zunya thaI gayA che evI mAtA tenI pAse beThI hatI. narakanI pIDAthI pIDita ane mRtyu jenI najIka che e haMsa pRthvI upara nAMkhele Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI Atmapradha jovAmAM Avyo. tene jotAM ja "huM ahIMakasmAtu zI rIte AvyA?" ema vicAra karatAM kezave te ja vakhate pitAnI samIpe rahelA vahidevane ubhelo joyo. tatkAla te deva che - mitra! avadhijJAnathI tArI pIDA mArA jANavAmAM AvatAM tane ApeluM varadAna satya karavAne huM utAvaLe Avyo ane tane ahIM mUkI tArA manoratho meM pUrA karyA che. A pramANe kahI te deva tatkAla adazya thaI gayA. te pachI harSa pAmelA kezave potAnA hastanA spezavALuM jala laI haMsanA zarIra upara tenuM siMcana karyuM. eTale tatkALa haMsa rogathI mukta thaI beTho thayo ane tenuM svarUpa pUrvanA jevuM thaI gayuM. haMsane Avo naregI ane suMdara jaI sarva parivAra AnaMdita thaI gaye. sarve sAnaMdAzcaya thaI kezavanA guNenI prazaMsA karavA lAgyA. te vakhate bIjA rogI ane vizvanI pIDAthI pIDAtA evA ghaNA loko AvI kezavanA aMgane spazelA jaLavaDe potAnA zarIranuM siMcana karI naregI thavA lAgyA. dhamane A pratyakSa prabhAva joI tenA saMbaMdhIoe ane bIjAoe rAtribhejananA tyAganuM vrata grahaNa karyuM. pachI kezavarAjA potAnA kuTuMbane potAnI rAjadhAnI sAketanagaramAM laI gayo. tyAM kezava cirakALa rAjya bhogavI ghaNA lekenedhamamAgamAM lAvI ane pote zrAvakadhamane pALI chevaTe sadagatinuM bhAjana tha. e prakAre rAtribhojananA tyAga viSe kezavanuM vRttAMta kahyuM. A pramANe anvaya ane vyatirekathI A haMsa ane kezavanuM dRSTAMta sAMbhaLI vivekI puruSoe rAtribhejananA tyAgamAM udyamavaMta thavuM. evI rIte zrAvakanI DimAnuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. zrAvakane nivAsa karavA yogya sthAnakanuM svarUpa ra caitra sAdharmilApu trAti tallAmapurAri putezvara bApuH a vApi bAganI vasatti che ? " "jyAM caityo, sAdharmika ane sAdhuono vega hotuM nathI, tevA gAma tathA nagara vagere bIjA ghaNA guNothI yukta hoya to paNa temAM zrAvaka loko vasatA nathI. 1 ahIM bIjA guNa eTale sAruM rAjya, jaLa, iMdhaNAM, dhana upArjana karavAnA vyApArAdika sAdhana, kuTuMbIo, ghara, hATa ane sArAM sthAne vagere samajavAM. je nagaramAM jinAlaye hoya, sAdharmika baMdhuo ane uttamadharmane Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 265 upadeza ApanArA sAdhuo hoya, tevA gAma ke nagaramAM zrAvako vase che. te viSe bIje sthale paNa kahyuM che ke - " bahuguNaAINe vi hu, nagare gAme ya tattha na vasei / tattha navi jai ceiya sAhammi ya sAhu sAmaggI" // 1 // tene bhAvArtha upara pramANa che. te nagarAdikamAM vasanArA zrAvakoe kevA paDozamAM na rahevuM ? te kahe che "vAvaDi-AravArivA-ra-nirveda-zatra-taM-fpazunanA caurAtrinAM 2 grAmya - vasatti ,zrAddha" mArA pAkhaMDI, vyabhicArI, naTa, nirdaya, zatru, dhUtArA, cADIyA ane cora vagerenA gharanA paDozamAM uttama zrAvakoe rahevuM nahIM. 2" ahIM Adi zabdathI kSamA vagaranA, abhimAnI, dAsI, golA, jugArI ane vidUSaka vagere jANavA. AvA paDozamAM rahevAthI anukrame sabhyatvane nAza thAya, parastrIgamananI IcchA thAya, temanI kalAnI abhilASA thAya, kara pariNAma utpanna thAya, prANano nAza thaI jAya, dravyanI hAni thAya, rAjadaMDAdikanA kaSTa upaje, kalahanI vRddhi thAya, ityAdi ghaNuM deSa thavAno saMbhava che, mATe te vajavA yogya che. kevo zrAvaka uttama gaNAya? "mAtApitroktaH, kulazIlasamaizca vihitavivAhaH // dInAtithisAdhUnAM, pratipattikaro yathAyogyam // 1 // " je mAtA-pitAno bhakta hoya, kula-zIlamAM sarakhAonI sAthe vivAha karanAra hAya ane yogyatA pramANe dIna, atithi ane sAdhuonI sevA karanAra hoya." (A zrAvaka uttama gaNAya che.) 1 A uparathI zrAvake samajavAnuM ke-teNe samAna kula-zIlavALAnI sAthe vivAhasaMbaMdha joDavo. viruddha kula-zIlavALAnI sAthe vivAha saMbaMdha joDavAthI niraMtara udvega rahevAne lIdhe dhamanI hAni thAya che. vaLI teNe dIna-purUSone dAna ApavuM ane uttama munirAjanI bhakti karavI. vaLI kahyuM che ke "pariharati janavirUddhaM dIrgha roSaM ca marmavacanaM ca / { zaNUor giftvavo mata che ? " 34 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrI AtmaprabaMdha uttama zrAvaka lekaviruddha, dIrdhakAlane roSa ane mamavacanano tyAga kare che ane zatraone paNa iSTa hoya che tema ja paraniMdAne tyAga karanAra hoya che." 1. vaLI kahyuM che ke " savvassa ceva niMdA visesao taha ya guNasamiddhANaM / ujjudhammANaM hasaNaM rIDhA jaNapU yaNijjANaM // 1 // bahujaNaviruddhasaMgo, desAcArassa laMghaNA ceva / / emAiyAI icchauM, logaviruddhAiM neAiMti // 2 // " "sava prANIonI niMdA - vizeSa karIne guNavaDe samRddha thayelA jananI niMdA, saraLa svabhAvI prANuonI mazkarI, pUjya janonI avahelanA, bahujanAnA virodhI manuSyano saMsarga, dezAcAranuM ullaMghana karavuM vagere ahIM A sarva lekaviruddha jANavA. vaLI zrAvake pAsatkAdikanA abrahmasevA vagere durAcAra jaine dhamanI vimukhatA karavI nahIM, kahyuM che ke " pAsatthAINaM phuDaM ahammakammaM nirikkhae tahavi / siDhilo hoi na dhamme eso ciya vaMciotti maI // 1 // " A gAthAno artha upara pramANe che, mAtra cothA padano artha evo che ke - te bicAro-rAMka karmo karIne ThagANo che, eTale ke- jeNe kalpavRkSanA mAhAbhyane nIcuM kareluM che tathA je samasta sukha ApavAne samatha che tevuM A apAra saMsArasamudrane tAravAne yAnapAtra samAna atinirmaLa cAritra pAmIne upara kahyA pramANe pravarte che - mATe te kamavaDe ThagAyo che. vaLI koI munine khalita joIne tenI upara ninehapaNuM rAkhe nahIM, paraMtu te ekAMtapaNe te munine mAtApitAnI jema zikhAmaNa Ape che. te mATe " sAhUssa kahavi khaliaM daTTaNa na hoi tattha ninne ho / puvi sanmA-vizva vojha De che ? " A gAthAno artha upara AvI gayuM che. AthI karIne zrAvaka sAdhunA mAtApitA samAna che ema sUcavyuM che. ThANAMgasUtramAM cAra prakAranA zramaNopAsaka-zrAvake kahyA che -1 mAtApitA samAna, 2 bhAI samAna, 3 mitra samAna, 4 zeva samAna. te cAra prakAranA zrAvakene mATe A pramANe gAthA che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 66 muninu` kA` ciMtave, munine skhalita joI sneharahita na thAya ane muni upara ekAMte vAtsalya rAkhe, tethI zrAvaka munine mAtA-pitA samAna thAya che." 1 have zrAvaka bhAI samAna kevI rIte thAya che? te kahe che- 44 ciMtas muNikajaI na diTTha khalio vi hoi niho / egaMta vacchalo muNi- --naLaya naLImamo sau / ? / / 17 mAro viLayaA { musaddAbo // ?" munine mATe hRdayane viSe snehavALA, vinayakAmAM maMda AdaravALA ane parAbhavamAM sahAyabhUta thanArA zrAvaka munine bhAI samAna che. 1 zrAvaka mitra samAna kevI rIte? te kahe cheH " yiNa sasiddoSiya, muLiLa mANasamo sAmULa, pAmavuM ddo 46 267 " mittasamANo mANAihiM rUsa apucchiuM kaje / manto appArNa muNINa sayaNAu abbhahiyaM // 1 // ,, "munine peAtAnA kuTuMbathI adhika mAnatA ane mAnAdikane viSe rASa karanAro ane puchyA vagara kAya karanArA, te zrAvaka munine mitra samAna che." 1 zrAvaka munine zAkya samAna kevI rIte thAya che? te kahe che "tho chippehI pamAyakhaliyANa niccamuccarai | 22 saDDho savakikappo sAhujaNa taNasamaM gaNai // 1 // 46 stabdha, muninA chidra jonArA, A muni pramAdI ane skhalita che ema nitya khelanAre ane sAdhujanane tRNasamAna gaNanArA zrAvaka munine zAkya samAna che." 1 rAtrinA AThame bhAge eTale cAra ghaDI rAtri mAkI rahe tyAre zrAvake jAgIne ujjvaLa evA p`canamaskAranuM smaraNa karavuM'. pachI bIjA kAmamAM joDAyA vagara - eTale gRhakAryamAM lAgyA sivAya zuddha hRdayavALA thai dharmojAgarikA karavI." 1 te dhama jAgarikA zI rIte karavI? te kahe cheH zrAvakanu sakSipta Anika (=dinakRtya) 46 prabudhya doSASTamabhAgamAtre, smRtvojjvalAM paMcanamaskRrti ca / avyApRto'nyatra vizuddhacetA, dharmArthikAM jAgarikAM sa kuryAt // 1 // " Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI Atmaprabodha "ko'haM kA me'vasthA, kiM ca kulaM ke punarguNA nigamAH / kiM na spRSTa kSetraM, zrRMta na kiM dharmazAstraM ca // 1 // " huM koNa chuM? mArI zI avasthA che? mAruM kula zuM che? mArAmAM kevA guNe che? meM kevA niyamo karyA che? meM kyA kSetrane sparzva nathI ? ane meM zuM dharmazAstra sAMbhaLyuM nathI?" - te viSe vizeSa kahe che-rAtre nidrAthI mudrita evA locanavALA zrAvake prathama uThI cittanI paTutA prApta karyA sivAya citavavuM ke - huM koNa chuM? huM manuSya chuM ke devatA chuM? huM manuSya chuM to mArI zI avasthA che? huM bolyAvasthAmAM chuM ke yauvana avasthAmAM chuM? je yauvana avasthAmAM houM to mArAmAM bAlaceSTAo ane vRddha ceSTAo na thAo. huM yuvAvasthAvALo chuM. te pachI mAruM kula zuM che? zrAvakula che ke bIjuM kula che? je mAruM zrAvaka kula che, te mArAmAM kevA guNo che? mUlaguNo che ke uttaraguNo che? vaLI meM kevA niyama abhigraho dhAraNa karelA che? chate vaibhave 1 jinabhavana, 2 biMba, 3 pratiSThA, 4 pustaka, 5-6-7-8 caturvidha saMgha ane 9 zatruMjayAdi tIrthayAtrA A nava lakSaNavALA nava kSetrone viSe meM kayA kSetro spardhA nathI? dharmazAstramAM dazavaikAlika vageremAM zuM zuM nathI sAMbhaLyAM? mATe huM kSetra sparzavAne mATe tathA dharmazAstra sAMbhaLavAne mATe udyama karuM. vaLI te zrAvaka ke jene A saMsArane viSe vairAgya utpanna thayo che. te dIkSA levAnA thAnane mukato nathI. jene te samaye bIjo vyApAra nathI eTale te dIkSAnA abhilASathI A pramANe citave che-"te vajasvAmI pramukhane dhanya che ke jemaNe bAlyAvasthAne viSe samagra duHkhe jethI nivAraNa thAya tevA saMsAranA kAraNono tyAga karI zuddha hRdayathI saMyamanI mAga sevyo che ane huM to adyApi gRhasthAvAsarUpI pAzamAM paDelA te mArga sevavAne zaktimAna thaye nathI, tethI mAre tevo zubha divasa kyAre Avaze ke jyAre huM mArA AtmAne dhanya mAnate saMyama mAgane aMgIkAra karIza." (ItyAdi blekamAM kahyuM nathI te paNa jANI levuM.) A prakAre rAtrine zeSabhAge ciMtavana karI pachI zrAvaka zuM kare che, te kahe che - " vibhAvya cetthaM samaye dayAlurAvazyakaM zuddhamano'GgavastraH / jinendrapUjAM guruvandanaM ca, samAcarennityamanukrameNa // 1 // " "dayALu evA zrAvake pUrvokta prakAre eTale rAtri muhUrtamAtra bAkI rahe Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 269 tyAre sAmAyikAdi pratyAkhyAna paryaMta leAkeAttara bhAvapUrvaka Avazyaka karavA, je te vyAkulapaNAne laIne paDAvazyaka karavAne azakta heAya te te nizce karI yathAzakti pratyAkhyAna Avazyaka citave, te mATe kahyuM che ke-'zrAvake jadhanya thakI namaskArasahita pratyAkhyAna teA karavuM ja." te pachI sUrya'nu' abhiSma jovAmAM Ave tyAre zuddha ane maneAhara vajra aMge dhAraNa karI jinendranI pUjA Acare che. te pUjAne mATe prathama yatanAe karIne vidhipUrvaka ghara derAsaranI pUjA karI pachI pUjAnA upakaraNa grahaNa karI mahAtsavapUrvaka zrI jinAlayamAM jai mukhakAza mAMthI datrika, pAMca abhigama ItyAdi zAstrokta vidhipUrvaka jinapUjana kare che. (pUjAnA bhedeAnu vyAkhyAna zrI jJAtAdhakathA Adi siddhAMtane anusAre prathama prakAzamAM Apelu' che, tyAMthI jANI levuM.) S prathama je kahyuM che ke- 'zuddhamano vastuH " te A prakAre prathama sa sAvadya adhyavasAyanu' vavuM, te mananI zuddhi. te pachI nirjIva eTale kacarA rahita tathA peAlAza vinAnI bhUmine viSe alpajala ane hastanA ahu vyApAravaDe sarvAMga snAna karavuM te agazuddhi. te pachI pavitra, zveta, akhaMDita vastra dhAraNa karavA te vastrazuddhi. A pramANe mana, aMga ane vastranI zuddhi karavI. snAnavaDe dehazuddhi karyA sivAya devapUjA karAya, ema kadipaNuM mAnavuM nahIM. kAraNa ke tema karavAthI AzAtanA thavAnA prasa`ga Ave che. janmaparyaMta nima La zarIradhArI devatAe paNa vizeSa zuddhine mATe snAna karIne ja devA arthe pravarte che teA jene nava ane agIyAra pravAha nira'tara savatA che ane je durgaMdhI maLavALA che evA manuSyAthI snAna karyA vinA jinapUjA kema karAya? e kAraNane laine devapUjA karanArane siddhAMtamAM ThekANe ThekANe "DhAyAyajimnA" "nDAine jeNe pUjA karI che" ema vizeSaNa ApeluM che. 64 ahIM prazna kare che ke-"yatanAmAM tatpara evA zrAvakAne bahuAra'bha paNuM hAvAthI snAna karavu. anucita che." tenA uttaramAM kahe che ke- ema kahevuM nahIM, kAraNa teA pachI jala, dhUpa, puSpa vagere ArabhanA hetu heAvAthI, temane paNa niSedha AvI paDaze." mATe paDitAe tene niSedha karavA iSTa nathI, kahyu che ke "chaJjIvakAyasaMjamA davvatthae sovi sujjhai kasiNo / to RziLasaMgamavilo, pukhtAr ya na rUoti || ||' Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI Atmaprabodha "cha jIvanikAyanI yatanAvaMta hoya te dravyastavathI virAma pAme, tethI saMpUrNa yatanAvaMta hoya te puSpAdikane IcchatA nathI." athavA " akasiNapavattayANaM virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNe davvatthae kUvadiRsto // 1 // " "asaMpUrNa cAritrane viSe pravartanArA evA viratAvirata zrAvakone saMsAra pAtaLo-laghu karavA mATe kUvAnA daSTAte karI dravyastavamAM pravartana yukta ja che." 1 - ItyAdi Agama pramANe che, mATe have te viSe vizeSa vistAra karavAnI jarUra nathI. devapUjA karyA pachI zrAvaka vinayapUrvaka guruvaMdana Acare, te kahe che- "zrRMgI yathA kSArajale payonidhau vasannapi svAdujalaM pibet sdaa| tathaiva jainAmRtavANImAdarAd bhajad gRhI saMsRtimadhyago'pi san // 1 // " jema iMgI jAtane matsya khArA jaLavALA samudramAM vasavA chatAM paNa sadA mIThuM' jaLa pIve che, tema saMsAranA madhyamAM rahele paNa gRhastha zrAvaka jaina AgamanI amRta jevI vANune AdarathI seve che." 1 - te pachI zrAvake bAla tathA glAnAdika sAdhuone prabhAte khAvA gya evA ASadhAdi lAvI devA yatnavAna thavuM. A vAta darzAvI nathI to paNa jANuM levI. te pachI zrAvake zuM zuM karavuM joIe? te kahe che - 5 " dravyArjanaM sadvyavahArazuddhathA, karoti sadbhojanamAdareNa / " jJADhivAni vidhAra pUrva, nikocitaM muttavizeSa saurAH I ? " te pachI zrAvaka vyavahArazuddhivaDe dravyApArjana kare che. tyArabAda pahelA madhyAhnakAla saMbaMdhI devapUjA karIne, muni mahArAjAone dAna ApIne ane vRddha, Atura, atithi ane pazu vagerenI ciMtA karIne vizeSa lAlupatAno tyAga karI zrAvaka potAne yogya evuM bhejana AdarathI kare che. yaMgya evuM bhejana ema kahevAno Azaya e che ke, sutakavALuM bhejana lokaviruddha hovAthI, anaMtakAyAdike vyApta evuM bhojana Agamaviruddha hovAthI ane maghamAMsAdikanuM bhojana ubhayaloka zAstra viruddha hovAthI zrAvaka karato nathI, tema lolupatAthI pitAne jaTharAgninA balane vicAra karyA vinA zrAvaka adhika bhejana kare nahIM, kAraNa ke Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza ra71. adhika bhajana karavAthI vamana, virecana Adi reganI utpatti ane temAMthI maraNapramukha bahu anartha utpanna thAya che, tethI je mitabhejana kare che. te pachI dharmazAstrane paramArtha citavI yogya vyApAramAM divasanA trIjA pahoranuM nirmamana kare che. sUrya asta thatA pahelA saMdhyAkALe jinapUjA kare che. je dvibhakta, (bIyAsaNA)nuM pratyAkhyAna karyuM hoya to cAra ghaDI divasa bAkI rahe tyAre vyAlu kare che. e lekamAM kahela nathI te paNa jANI levuM. - trikAla jinapUjA vidhi "prAta: pradUSayaarzai- kumurninam | saMdhyAyAM dhUpanairdIpe-stridhA devaM prapUjayet // 1 // " prAtaHkAle jinezvarane vAsakSepathI pUjavA, madhyAhune puSpothI pUjavA ane saMdhyAkAle dhUpadIpathI pUjavA-ema jinadevane trikAla pUjavA." 1 iti zrAvaka dinakRtya. zrAvaka rAtrikRtya saMkSepa " kRtvA SaDAvazyakadharmakRtyaM karoti nidrAmucitakSaNe ca / hRDha mAnuM vacanamajhurti sa, prAyaH vijAtrahma vivarkaca ? " te pachI zrAvaka paDAvazyakarUpa dharmakRtya (pratikramaNa) karIne yogya avasare nidrA kare che. (te vakhate zuM kare che? te kahe che.) te samaye hRdayane viSe paMca parameSTi namaskAranuM smaraNa kare che. ane prAyaH karIne abrahmane parihAra kare che. ane tema karatAM nidrA kare che. ahIM prAyaH karIne kahyuM che, teno hetu e che ke, RtukALe, saMtAnane arthe tathA vedodaya zamAvavAne arthe temaja potAnI vivAhita strIne abrahma sevAno aniyama hAIne abrahma sevA banI Ave che. tema vaLI zrAvaka maithunabhAvamAM atyaMta lolupa na thAya, te paNa sUcavyuM che. e rIte zrAvakanA ahorAtranA kRtyo saMkSepamAM kahevAmAM AvyA che. have upara kahela devapUjAnA viSayamAM vizeSa kahevAmAM Ave che, kAraNa ke vAraMvAra jinapUjAnuM vidhAna moTA puNyanA lAbhanuM kAraNa che. tene mATe kahyuM che ke "visesaiDDhIjaNaNI, duggaidAliddadukkhanidalaNI / / daMsaNasuddhinimittaM, puNo puNo kIrae pUA // 1 // " Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrI AtmaprabaMdha ' "samasta vizeSa ddhine utpanna karanArI ane durgati, dAridra tathA duHkhane daLanArI evI jinezvaranI pUjA dazanazuddhine mATe vAraMvAra karAya che." 1 - have sthAnAMga nAmanA trIjA aMganA cothA ThANAmAM kahelI zrAvaka saMbaMdhI cAra vizrAmabhUmio dekhADe che. jemake - vyavahAramAM. : jatthaNaM aMsAo aMsaM sAharai 1, jattha viyaNaM uccAraM pAsavaNaM vA pariThavei 2, suvaNNakumArAvAsasi vA jattha viyaNaM nAgakumArAvAsaMsi vAsaM uvei 3, jattha viyaNaM AvakahAe ciTThai 4. artha : (1) je avasare eka skaMdha uparathI bIjA skaMdha upara sthApana kare, (2) je sthAne maLamUtra paraThave. (3) je sthAne nAgakumAra athavA suvarNakumAra asurenA vAsamAM vAso le-rAtri rahe. (4) je sthAne cAvajachava rahe. e prakAre zrAvakane cAra vizrAma (visAmA) karelA che, kahyuM che ke" jatthaNaM silavvayaguNavvaya veramaNa paJcakkhANa posahovavAsAi paDivajai // 1 // " " jattha viaNaM sAmAiyaM desAvagAsiya vA paDivajai // 2 // " " jattha viyaNaM cAuddasiTThahiTThapuSNimmAsIsu paDipunnaM posahaM samma aNupAlei // 3 // " " jattha viyaNaM apacchima mAraNaMtiyasaMlehaNA asaNA jhUsie bhattapaDiAikkhie pAovagae kAla aNavakhamANe viharai // 4 // " atha : (1) jyAM aNuvrata, guNavata, viramaNavrata, pratyAkhyAna pauSadhopavAsAdi aMgIkAra kare (2) je sthAne sAmAyika kare athavA dezAvakAzikane Adare. (3) je sthAne caturdazI aSTamI amAvAsyA pUrNimAne divase paripUrNa ahorAtra pauSadhazratane samyak pAle (4) je sthAnamAM mRtyu samayanI saMlekhanA karavA vaDe kaSAyane pAtaLA karavApaNuM aMgIkAra kare, aNusaNa kare ane pAdapagamana karIne jIvita ane maraNane aNaicchato vicare. zrAvakanA saddabhUta guNenuM varNana '' jinapraNItArthavido yathArtha-sadvAgayukto'pAstamatAMtarasthAH / svakIyadharmojjvalamArgamagnAH zraddhAlavaH zuddhadhiyojayantu // 1 // " jinapraNIta evA arthane jANanArA, yathArtha satya vANI belanArA, mata-matAMtarane dUra karanArA, potAnA dharmanA ujajavaLa mAgamAM rahenArA, zraddhALu ane zuddha buddhivALA zrAvako jaya pAme. 1" 1 jema keI bhAravAhI manuSya A prakAre visAmA lIe tema zrAvakane mATe nIcenA cAra visAmA che. atra daSTAMta dASTratika che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 273 vizeSArtha : je zrAvaka zrI jinezvare prarUpelA yathAsthita jIvAjavAdi padArthonA jANanArA hoya. maMDuka zrAvakanI jema yathArtha vacananI yuktivaDe niruttara karavAthI matAMtarIo-kuliMgIone jemaNe parAbhava karelA hoya, jeo potAnA dharmanA ujajavala mAgane viSe lIna thayelA eTale ekAgra cittavALA hoya ane jeo zuddha buddhinA dhAraka ane zraddhALu hoya, tevA zrAvake jaya pAmo. 1. maMDuka zrAvakane vRttAMta [paMcamAM vivAhaprajJaptimAMthI saMkSipta] rAjagRhI nagarInI samIpe guNazIla nAme eka caitya che. te caityanA samIpanA bhAgamAM kAladAyI zevAladAyI pramukha ghaNuM anya tIthIo vasatA hatA. eka vakhate teo badhA ekatra thayAM ane temanI vacce mahAmAMhI vAdavivAda thaI AvyuM. je zrI mahAvIra svAmI dharmAstikAyAdi pAMca astikAyone prarUpe che, temAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane pagalAstikAyane acetana ane jIvAstikAyane sacetana prarUpe che. tema valI dharma, adhama, AkAza, jIva-astikAne arUpI ane pudagalAstikAyane rUpI prarUpe che. e prakAre sacetana-acetanAdirUpe karIne adazyapaNuM hovAthI te zI rIte manAya? A pramANe temane mAMhomAMhI AlApa-saMlApa thayo. have te rAjagRhanagaramAM maMDuka nAme eka zrAvaka raheto hate. te mahAna samRddhivALe, sarva lekamAnya, jIvAjIvAdi padArthonA svarUpane jANanAra ane niraMtara dharmakRtya vaDe AtmAne bhAvanAra hato. te sukhe karI kAla nigamana karato hato. eka vakhata zrI vIra bhagavAna guNazIla cele AvI samosaryA. prabhanA AgamananI vAto sAMbhaLI te maMDuka zrAvaka atyaMta AnaMdathI prabhune vaMdanA karavA nIka. javAmAM te nagaranI bAhara nIkalI pilA anyatIthaonI atinajIka nahIM tema ati dUra nahIM ema Avya, tevAmAM te tIrthIonI daSTie Avyo. tatkAla teo ekaThA thaI tenI pAse AvyA ane A pramANe belyA- "he maMDuka ! tAre dharmAcArya je paMcAstikAyAdikanI prarUpaNa kare che, te zI rIte manAya? temane zI rIte jaNAya?" maMDuke kahyuM -"je dharmAstikAyAdikane ame jANue chIe. jema ghumADAthI agni jaNAya che, tema temanA Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI AtmaprabaMdha kAya uparathI te jaNAya che. vaLI je teothI kArya na karAtuM hoya te amArAthI na jANI zakAya. eTale kAryAdika liMgadvAre karIne chadmastha jIne atIndriya padArthonuM jJAna thAya che. tema valI dharmAstikAyAdikanuM kAryAdi ane pratItavALuM dekhAtuM nathI te vakhate tenA abhAvathI ame nathI jANatA." A vakhate dharmAstikAyAdika saMbaMdhI aparijJAnane aMgIkAra karatAM maMDukane upAlaMbha ApatA te anyatIrthIo bolyA-"he maMDuka ! je tuM A arthane jANato nathI to tuM zrAvaka kema?" AvA upAlaMbhathI te maMDuka zrAvaka jemaNe adazyamAnapaNe dharmAstikAyAdikano asaMbhava kahele che, temane te viSaya khaMDana karavA A pramANe bolyA he AyuSyamaMta! vAyukAya vAya che? tyAre temaNe kahyuM, "hA, vAya che." maMDuke pUchayuM, "tame te vAyukAyane vAtarUpa dekhe che ?" temaNe uttara Ape, "e padArtha samartha nathI, eTale rUpa dekhatA nathI." maMDuka-gaMdhavAlA pudagalo che? anyatIthio-hA, che. maMDaka-tyAre tame ghANasahagat pudagalanA rUpane dekhe che ? anyatIrthio-nathI dekhatA. maMDuka-kASTha sahacArI agnikAya che? anyatIrthio-hA, che. maMDuka-tyAre tame agnikAyanA rUpane dekhe che? anyatIthio-nA, nathI dekhatA. maMDaka-samudranuM rUpa pAragata che? anyatIthio-hA, che. maMDuka-tame tene dekhI zako cho? anyatIthio-nathI dekhatA. maMDuka-devaleka saMbaMdhI rU5 che? anyatIthio-hA, che. maMDuka-tyAre te rUpane tame dekha che? anyatIthiM-nathI dekhatA. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 dvitIya prakAza maMDaka-he AyuSmata ! tame ane bIjA chadmastha ja jyAre te dekhatA nathI to zuM te sarva nathI? tamArA mata pramANe to ghaNA loko paNa na hoya. AvA praznothI te anya tIrthione nittara karI dIdhA. te pachI maMDaka zrAvaka guNazIla caityane viSe rahelA zrI vIrasvAmI pAse jaI vaMdanA pUrvaka yogya sthAne beTho tyAre bhagavAne maMDakane kahyuM, "he bhadra! tuM zobhanika che. kAraNa ke te astikAne na jANatAM chatAM anyatIrthionI AgaLa huM nathI jANa ema kahyuM, jo tuM ajANato chatAM "huM jANuM chuM" ema kahyuM hota to arihaMtAdikanI AzAtanA karanAre thAta.'' prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI maMDuka khuza thaI gayA. pachI prabhune vaMdanA karI dhama dezanA sAMbhaLI potAne sthAne gaye. AyuSyanA kSayathI aruNAbha nAmanA vimAnamAM prathama devaleke utpanna thayo. te pachI tyAMthI avI mahAvideha kSetramAM siddhipadane prApta karaze. evI rIte maMDuka zrAvakanuM vRttAMta kahevAya che. upara pramANe zrAvakapaNuM pAmI te pALavAne mATe sarvathA pramAdano parityAga karavo joIe. te kahe che "nizamya vipropanayaM sudhIbhiH pramAdasaMgo'pi na kArya eva / . ihottastrApi samRddhihetI, mahojjvale'sminnijadharmakArye // 1 // " "sArI buddhivALA bhavya prANIoe daridra brAhmaNanuM upanaya-daSTAMta sAMbhaLI Aloka tathA paralokamAM samRddhinA kAraNarUpa evA mahAna ujajvala pitAnA dharmakAryamAM pramAdano saMga paNa na karavo joIe." daridra brAhmaNanuM dRSTAMta koI eka nagaramAM janmapayata daridrI ane ghaNe ja ALasu eka brAhmaNa raheto hato. eka divase te pitAnI strInI preraNAthI dAna levA mATe rAjAnI pAse gayA. teNe "cirakAla " ityAdi AzISa ApI. AkRti uparathI tene daridrI jANuM anukaMpAthI prerita hRdayavaDe rAjAe kahyuM -"he vipra ! sUryAsta thayA agAu tArI IcchA pramANe mArA bhaMDAramAMthI dravya laI tAruM ghara pUra. huM tevI AzA ApuM chuM." A pramANe kahI te AzAnI sAthe pitAnA nAmathI aMkita patra lakhAvIne te viprane Ape. tethI khuzI thaI brAhmaNe te patra laI potAne ghera AvI te vRttAMta pitAnI strIne jaNAvyuM. eTale strIe Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprakheAdha 276 kahyuM : "svAmI! satvara tyAM jAe ane puratu' dravya laI Ave. " kAraNa ke- nItizAstramAM kahyu che ke-" zreyaHkAryamAM vighna ghaNA hAya che.'' brAhmaNe kahyuM : "priyA ! nItizAstramAM kahyu` che ke 'zatuM vijJAna motathya ' "sA kAma paDacA mukIne jamavu" mATe hu'bhAjana karyAM pachI sthira cittavALA thaI pachI dravya levAne jaiza.' patinAM AvAM vacana sAMbhaLI strI paDeAzIne gherathI ATe lAvI, tene pakAvI patine jamADayA ane pachI teNIe kahyu, "svAmI ! have zIghra jaI peAtAnu` kA` sAdheA." patie kahyu zAstramAM kahyuM che ke "jo jamyA pachI suvAnuM na maLe teA se| DagalAM cAlavu'." mATe kSaNavAra zayana karyA pachI jaIza. A pramANe kahI te vipra sui gayA, prAyaH karIne daridrIne nidrA ghaNI hAya che, tethI te evI gADha nidrAmAM sutA ke-tenI strIe ghaNA ghAMTA pADyA ane tenA hAtha tathA paga halAvyA chatAM te divasane khIje paheAre mAMDa mAMDa jAgRta thayA, te pachI strInI preraNAthI te daradrI brAhmaNa gherathI nIkaLyA, paNa mAmAM jatAM caiTAmAM eka nATaka thatuM tenA jovAmAM Avyu, tyAre teNe ciMtavyu. ke--"hajI divasa ghaNA che, mATe nATaka joyA pachI dravya levAne mATe rAjadvAramAM jaiza." A pramANe ciMtavI teNe pUrNa rIte nATaka joyu, te joyA pachI te AgaLa cAlyA, mAgamAM ThekANe ThekANe kautuka jotA jotA te rokAyA, divasa pasAra thaI gayA, te tenA jANavAmAM AvyuM nahIM. jyAre sUrya asta thayA, tyAre te rAjAnA bhaMDAra samIpe AvI pahAMcyA, tyAM bhaMDArI bhaDAre tAlu ApI jateA hateA, tenI pAse AvI te viSe rAjAnA hukamane patra ApyA. bhaDArIe patra vAMcIne kahyuM "are vipra ! rAjAe karelA niyama pUrNa thaI gayA che, tethI have tane kAMIpaNa dravya maLI zakaze nahIM, mATe pAchA ghera jA." bha'DArInAM AvAM vacana sAMbhaLI pramAdanA vazathI dravyane nahIM pAmatA, hAtha ghasate| ane pazcAttApa karatA te peAtAne ghera pAchA AbhyA, ane pUrvanI peThe daridrapaNe rahyo hatA. A laukika dRSTAMtanA upanaya AtmA upara A pramANe ghaTe che. A sa'sArarUpI nagaramAM daradrI brAhmaNa rUpI du:khI sa`sArI jIva rahe che. tene satkAryamAM preraNA karanArI je strI te sumita samajavI. je rAjA te tIrthaMkarAdi sadguru Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 dvitIya prakAza samajavA, tee dharmarUpI dhananA dAtAra che je bhaMDAra kahyo, te A manuSyabhava samajavA, kAraNa ke-te vinA dharUpI dhananI prApti thatI nathI. je AyuSya te sUrya samajavA. je sUrya asta pAmyA agAu dhana grahaNa karavAnI AjJA hatI, te AyuSyane kSaya thayA agAu dhama karavAnI gurunI AjJA samajavAnI che. tene mATe kahyuM che, ke * jarA jAva na pIDer3a, vAhI jAva na vaDDhai | nAva na ciDhALI, tAva dharmAM samAyare // ? 4 "jyAM sudhI jarA AvI nathI, jyAM sudhI vyAAdha vRddhi pAmyA nathI ane jyAM sudhI iMdriyAnI hAni thai nathI, tyAM sudhI dhanu' AcaraNa karavu." 1 vaLI jema te brAhmaNa divasa hajI ghaNA che' ema mAnI nidrA, nATaka ane kautukA jovAnA pramAdamAM Asakta thatAM dhananI prApti karI zakyo nahIM ane pachI pazcAttApamAM paDI gayA, tema pramAdI jIva AyuSya hAya tyAM sudhI pramAdamAM paDI pachI AyuSya pUrNa thatAM dhamakRtya na karatAM gatyataramAM jaI du:khe pIDita thaI pazcAttApa kare che, jemake-"ahA, hu. pUrvabhave viSayAmAM magna thaI paDI. sava" prakAranI sAmagrI chatAM meM jainadhama ArAmyA nahIM." A pramANe daridrI brAhmaNanA upanaya samajavAnA che. avasara gumAvyA pachI kAMipaNa kArya siddha thatu nathI, mATe he bhavyajanA ! prathamathI ja pramAdane tyAga karI svadharma pALavAne tatpara thAe, jethI sava isiddhi prApta thaze. |' AvA prakAranuM zrAvakapaNuM prApta karavAnI icchAvALA bhavya puruSAe nihnavAdika kudRSTienA vacanamAM vizvAsI thavu. na joie. 66 'janasya satkAMcanakaMkaNadvayI - nirmApakasyopanayaM nizamya saH / kudRSTivAkyAzrayaNe parAGmukho bhavenna cedvacanamaznute dhruvam // 1 // " "sAnInI pAse uttama prakAranA sAnAnA be ka kaNeAne karAvanAra leAkeAne upanaya sAMbhaLI zrAvake kudRSTienA vacanane sAMbhaLavAmAM vimukha thavu', anyathA te nizce vacanAne pAme che." 1 kahevAnA Azaya evA che ke sAnInI pAse uttama prakAranA be kakaNa ghaDAvanAra lokeAnuM dRSTAMta sAMbhaLI ceAgya dharmanA abhilASI evA zrAvake kudRSTienA vacanathI parAsmukha thavuM, eTale temanAM vacaneAnA vizvAsa na karavA-jo temanA vacanathI parArmukha na thAya teA nizce vacanAne pAme che. arthAt temanA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrI Atma pramAdha vacanathI yugrAhita cittavALA thaI saddagurunA upadezane anAdara karI svadhamathI bhraSTa thAya che. suvarNanA kaNa ghaDAvanAra puruSanuM dRSTAMta kAI mugdha puruSe sAnInI pAse sAnAnA be kaDakaNa ghaDAvavA ApyA. te dhUta sAnIe puruSane bhALeA mUkha jANI tene raMgavA mATe e kakaNA banAvyA, temAM eka joDa suvarNamaya ane bIjI pIttaLamaya beDa karI, anne sAcA kaMkaNA pelA mUkhane ApI haMgavAnI buddhie te sAnIe ekAMte jaNAvyuM ke A gAmamAM sa` leAkA mArA dveSI che, tethI tee mArA anAvelA AbharaNA sAcA hAya te paNa tene khATA kahe che, mATe tamAre mAruM' nAma lIdhA sivAya bIjA lAkA pAse A ane kaDakA batAvI tenI parIkSA karAvavI, pachI huM te kaDakaNAne ujALIne tArA hAthamAM paherAvIza. pelA mugdha mANasa tenA kaSTane na jANatA te sAcA kakaNanI joDa laI lAkAne atAvavA nIkaLyo, leAkAe te ka'kaNAne cAkkhA sAnAnA zuddha kahyAM. te sava vRttAMta teNe sAnIne AvI jaNAvyA. pachI te kapaTI seAnIe peAtAnA hastanI lAghavatAthI te suvarNa kaMkaNanA yugalane chupI rIte mukI daI, tenA jevA tulya pramANavALA AkAranA bIjA pIttaLanA be kaDakA tenA hAthamAM mUkacA ane kahyuM ke- AjathI mAru' nAma sAMbhaLI jo kAi lAkA A kakaNane pIttaLanA kahe teA tAre temanu vacana na mAnavuM ane mArA vacana upara vizvAsa rAkhavA,' te mugdha puruSe te vAta agIkAra karI, te pachI te azuddha kaMkaNanI joDa paherI te puruSa cATAmAM nIkaLyo tyAre leAkeA tene pUchavA lAgyA ke "A kaMkaNanI joDa kacA sAnIe karI ?" teNe te sAnInu nAma Apyu. pachI parIkSaka leAkeAe tene sArI rIte tapAsIne kahyuM ke "A te pIttaLanA kakaNa che." tane te dhUta sAnIe DagyA che." pelA dhUta sAnIe jenA cittane budagrAhita karelu che evA te puruSe manamAM ciMtavyu ke-"A leAkeA tenA dveSI che, mATe A prakAre bele che. A mArA kaDakaNA te zuddha suvarNamaya che, mATe A dveSI leAkeA bhale dveSa buddhithI bole, paNa huM te tene tyAga karIza nahIM." AvuM ciMtavI te puruSa sArA mANasAnA vacanamAM anAdara karI ane dhUta sAnInA vacana upara vizvAsa rAkhI azuddha vastu pAmIne gAyA ane zuddha vastune bhAgI thayA nahIM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 dvitIya prakAza A dRSTAMtane upanaya AtmA upara A pramANe ghaTe che. je kaMkaNane grahaNa karanAra puruSa te dharmArthI jIva samajavA. je dhUta seAnI te niSnavAdika guru samajavA, je pUrve suvarNamaya kaDakaNA batAvyA, ahIM pratyAkhyAna, dAna, dayA Adi dha kRtya batAvavAmAM Ave che te samajavuM. vaLI potAnA vizvAsa upajAvI pIttaLanA kaMkaNa ApyA te kudRSTi vaDe aneka prakAranA vacananI racanAvaDe mANasanA cittane vikala karI ekAMtavAda yukta zrI arihaMtanA dhamanI viruddha samajAvavAnuM samajavuM. je puruSa mithyAtvI yuddhAhita cittavALA hAvAthI zuddha dharmanA upadezaka evA gurune dveSI jANI temanA vacanane mAnya karatA nathI. jema pelA mugdha puruSa azud suvarNa pAmIne gAyA che, tema mithyAtvathI buddhAhita cittavALA puruSa azuddha tattvavastu pAmIne ThagAyA samajavA, tevA puruSa Akhare durgaMtinuM bhAjana thAya che ane pachI tene samyagdha rUpa vastunI prApti dulabha thaI paDe che. mATe huM bhagavA! jo tamAre zuddha dharma prApta karavAnI IcchA hAya te| prathamathI ja nihnavAdika kudRSTionA vacana upara vizvAsa karazeA nahIM. zrImadda atpraNIta anekAMtadhamanA upadezaka evA zuddha gurunA vacana upara vizvAsa karavA. jethI tamAne tatkAla paramAtmasa'patti prakaTa thaze. e prakAre kudRSTinA vacanamAM vizvAsa rAkhavA upara suvarNaka kaNa nirmApakanA upanaya kahevAmAM AvyeA, " itthaM svarUpaM paramAtmarUpa - nirUpakaM citraguNaM pavitram / suzrAvakatvaM parigRhya bhavyA, bhajaMtu divya sukhamakSayaM ca // 1 // " " lezAdeza viratervicAra eSo'tra varNito'sti mayA / anusArAdpranthamyovaphezaciMtAmaNiprasRteH // 2 // " he bhavyA ! A pramANe paramAtmAnA rUpane nirupaNa karanAra ane vicitra guNavALu pavitra zrAvakapaNuM grahaNa karI tame divya evA akSaya sukhane bhajo. upadezacitANa vagere graMthane anusAre A dezaviratinA svarUpane vicAra me... sakSepathI vava karI matAnyeA che. iti zrI kharatagacchAdhirAja parama pUjya zrI jinabhaktisUrinA caraNakamaLamAM hu sa samAna parama pUjya zrI jinalAbhasUrie racelA AtmaprameAdha 'nA TrUzivati nAme bIjo prakAza pUrNa thayA. *kRti dvitIyaH prAza * Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIya prakAza (sarvavirati) A trIjA sarvavirati nAme prakAzanA AraMbhamAM tenI prAptinA bhedane sUcavanArI AryA A pramANe che. " pratyAkhyAnAvaraNakaSAyacatuSka kSayopazama bhavanAt / samasta mAnava datta aviratimAnavirato vA che ?" "dezavirati eTale paMcamaguNa sthAnavata puruSa athavA avirati eTale prathama guNasthAnavatI athavA caturtha guNasthAnavata puruSa pratyAkhyAnAvaraNIya nAmanA trIjA kaSAyanI cokaDIno kSayapAzaya thatAM sarvavirati pAme che." trividha trividha bhAMgAe karIne sarva sAvadyAgathI je nivRtti te sarvavirati kahevAya che. - devatA, tiryaMca ane nArakI tathA prakAranA bhavanA svabhAvane laine e sarvaviratine pAmI zakatA nathI, te kAraNathI ja ahIM manuSyanuM grahaNa kareluM che. vaLI e sarvavirati dezaviratinI prAptine avasare bhaviSyamAM thanArI kamanI sthitimAMthI saMkhyAtA sAgaropama khapAvyAthI prApta karAya che, e prathama vistArapUrvaka darzAvyuM che. tathA sthitimAna A sarvaviratinuM tathA dezaviratinuM paNa jaghanyathI aMtamuhUta ane utkarSathI dezanapUvakeTInuM jANavuM. evA prakAranI che sarvavirati jene te sarvaviratimAnuM sAdhu kahevAya che. AvA sAdhuo chadmastha ane kevaLI ema be prakAranA che. temAM je munirAja chaThThA guNaThANathI AraMbhIne bAramA guNasthAne vartanArA che, te chadmastha kahevAya che ane je teramA ane cAdamA-e be guNasthAne vanArA che, te kevaLI kahevAya che. tethI A trIjA prakAzane viSe chadmastha sAdhuno adhikAra Ape che. ane kevaLI ke je paramAtmarUpa che, temanuM svarUpa cothA prakAzamAM kahevAze. ahIM prathama sarvavirati aMgIkAra karanAra puruSa, strI ane napuMsakanuM yogyAyogyapaNuM dekhADe che. "aTThArasa purisesu vIsaM itthIsu dasa napuMsesu / / pavvAvaNA aNarihA, isa aNalA AhiyA sutte // 1 // " Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 281 aDhAra puruSone viSe ane strIne viSe vIza tathA napuMsakamAM daza dIkSA ApavAne analA-eTale agya sUtrane viSe kahelA che." dIkSAne viSe ayogya aDhAra puruSe A pramANe che - bAle vuDDhe napuMse ya kI jaDDe ya vAhie / teNe rAyAvagArI ya ummatte ya adasaNe // 1 // dose duDhe ya mUDhe ya runnatte juMgiehai ya / uccaTThae ya bhayae, seha nippheDiyAi ya // 2 // janmathI AraMbhI sAta-ATha varSa sudhI bAla kahevAya che, bAla jeno teno tiraskAra kare tethI ane tenAmAM cAritranA pariNAmano abhAva hoya tethI te dIkSAne ayogya che. vaLI bALakane dIkSA ApavAthI saMyamanI virAdhanA thavA pramukha doSa saMbhave che, jethI te bALaka ajJAnIpaNe loDhAnA geLA je che. eTale jema jema te cAle tema tema che kAyAnA jIvono vadha thavAno te heturUpa bane che. tethI lokomAM niMdA thAya che ke-" A sAdhuo nirdaya che ke jemaNe AvA bAlakane balAtkAre dIkSArUpa baMdIkhAne nAMkhyo che. ane tema karIne tenI svAdhInatAne ucheda karyo che." tema vaLI mAtA pramukhanI karavA gya evI paricaryA karatAM svAdhyAya (sajhAya) dayAnano bhaMga thAya che. ahIM prazna kare che ke-jyAre bALakane dIkSA apAtI na hoya to "chaafso vyarUcho, nirUka vAvA" [cAhai pavAvasthAtimuvatamArA ] cha varSanA atimukta kumAranI dIkSAnI pratipatti kema kahevAmAM Ave che?" A praznanA uttaramAM kahevAnuM ke atimuktakumArane trikALanA jJAtA bhagavAna zrI mahAvIra prabhue pote dIkSita karela hovAthI temAM koI jAtano doSa Avato nathI. te atimuktakumAranuM vRttAMta zrI aMtagaDadazAMga Adi sUtrane anusAra ahIM ApavAmAM Ave che. atimukta kumAranuM vRttAMta palAsapura nagarane viSe vijaya nAme rAjA hato. tene zrI nAme paTarANI hatI. te zrI rANIne atimukta nAme kumAra thayo hato. te kumAra bahu prayatna 36 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmapramAdha vaDe vRddhi pAmatA anukrame cha vanA thayA. te arasAmAM nagaranI bahAra zrI vIraprabhu samAsaryAM. te vakhate prathama gaNadhara zrI gautamasvAmI zrI vIraprabhunI anujJA lai bhikSAne mATe nagaramAM AvyA. A samaye rAjakumAra atimuktakumAra bAlakAnI sAthe rastAmAM krIDA karatA hatA. te gautamasvAmIne dekhI A pramANe bAlyAH-"tame keNu che ? ane zA mATe pharo che ?" gautamasvAmIe kahyuM:-" ame sAdhu chIe ane bhikSAne mATe pharIe chIe. " temanA A vacana sAMbhaLI rAjakumAre kahyu - he pUjya ! AvA, tamane bhikSA apAvu'.'' A pramANe kahI te kumAra gautamasvAmInI AMgaLIe vaLagI peAtAne ghera lai gayA, te vakhate tenI mAtA zrIdevI atiSa pAmatI bhaktipUrvaka zrI gautamasvAmIne namI paDI ane teNIe bhAvathI gaNadharane pratilAbhita karyAM. te vakhate rAjakumAre A pramANe kahyuM :-" mahArAja tame kacAM vase che ?'' gautamasvAmIe kahyu' : " je udyAnamAM amArA dharmAcArya zrI vardhamAnasvAmI vase che, tyAM ame vasIe chIe." rAjakumAra meklyAH-" svAmI ! tyAre hu* tamArI sAthe tyAM AvuM ane tamArA dharmAcAya ne vAMdanA karuM." gautamasvAmIe kahyuM:-" devAnupriya! tamane sukha thAya tema kare." 282 te pachI atimuktakumAre gautamasvAmInI sAthe zrI vIraprabhune vaMdanA karI pachI prabhue tene dharmopadeza ApyA. te sAMbhaLI atimuktakumAra pratibAdha pAmI gayA ane dIkSA levAnI icchAthI pitAnI AjJA levAne ghera Avye. teNe ghera AvI A pramANe mAtA-pitAne kahyu : " he mAtApitA ! meM Aje zrI vIraprabhunI pAse dha' sAMbhaLyA che ane te dha mane aa che." tyAre mAtA-pitA bAlyA- " putra ! tane dhanya che. tuM kRtapuNya che ane A lAkamAM kRtA thayA che ke je te zrI vIraprabhu pAse dhama sAMbhaLyA ane vaLI te dhama tane rucikara thayA. '' kumAra melyAH-" he mAtApitA : huMte prabhunA mukhathI dhama sAMbhaLI A saMsAranA bhayathI udbhagna thai gayA chu' mane janma-maraNanA ati bhaya lAgyA che, tethI tamArI AjJAthI hu. te vIraprabhu pAse dIkSA levA IcchA rAkhu chuM." te aniSTa, amanejJa, apriya ane pUrve nahi sAMbhaLela vacana sAMbhaLI tatkAla mAtA zekasAgaramAM magna thaI gayA. temanu` hRdaya dInavat kheda pAmI gayu ane mana upara glAni prasarI gaI. tatkAla te putraviyeAganA bhayathI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza mUti thaI gRhanA AMgaNAmAM sarvAMge paDI gayA. te vakhate dAsI satvara suvanA kalaza laI, te kalazanA mukhamAMthI nIkaLatI zItaLa ane nirmaLa jaLanI dhArAvaDe te rANInA zarIrane siMcana karyu. ane vAyune upacAra karyo eTale te rANI cetanAne prApta thayA. tatkAla te vilApa karatA rANIe putrane A pramANe kahyuH " he putra ! tuM amAre eka ja putra che. ISTa, kamanIya ane priya che. he vatsa! amUlya ratnanA AbharaNanA karaDIyA samAna, hRdayane AnaMda upajAvanAra ane uMbarAnA puSpanI jema tuM durlabha che, mATe eka kSaNamAtra paNa tArA viyAga sahana karavAne ame zaktimAna nathI, tethI jyAM sudhI ame jIvIe tyAM sudhI tuM gharamAM rahe, te pachI tu sukhe karI cAritra grahaNa karaje, ' mAtAnAM vacana sAMbhaLI rAjakumAra A pramANe meklyAH-mAtA ! tame kaheA che! te satya che, paraMtu A manuSyabhava ke je aneka janma-jarAmaraNavALeA che, temaja zarIra ane manasaMbadhI atya ta duHkha, vedanA ane upadravAthI yukta che, te ava-anitya che. te sadhyAnA vAdaLAnA raga sarakhA, jaLanA parapATA jevA ane vidyutalatAnI peThe ca'caLa che. zarIra ke je saDana, paDana, vidhvaMsana dhamavALuM ane pahelA athavA pachI avazya tyAga karavA cAgya che. vaLI vicAra karo ke ApaNAmAMthI kANu jANe che ke paraleAkamAM pahelA kANu jaze? ane pachI kANu jaze ? tethI tamArI AjJAvaDe hu' hamaNAM ja dIkSA levA IcchA rAkhuM chuM.' '' 64 rAjakumAranAM A vacane sAMbhaLI mAtA-pitA khelyAM " he putra ! A tAruM zarIra atizaya suMdara ane lakSaNa--byajana guNeAthI yukta che, temaja aneka prakAranI vyAdhiethI rahita, saubhAgyavALu, unnata, maneAjJa ane 'cendriyAthI zAbhAyamAna che. vatsa ! tethI tAre prathama zarIranA te saubhAgyAdi sava guNAne anubhavI pachI ceAgya vayavALA thaI dIkSA grahaN karavI." rAjakumAra khelyAH-" he mAtA-pitA ! tamAe je mArA zarIranu` svarUpa kahI batAvyu te mAnavazarIra nizrva sekaDA duHkhanuM ghara ane sekaDA vyAdhiAnA sthAnarUpa che. vaLI te asthirUpa kASijaravALuM, nasA tathA erarUpa jALathI vIMTAyelu, kRtikAnA patranI peThe duLa, azuci puddagalAthI utpanna thayeluM, saDana-paDana vighna'sana dhavALuM ane prathama ane pAchaLathI avazya tyAga karavA ceAgya che, tethI kayA buddhimAna puruSa tevA zarIrane mATe rAce?" 283 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI Atmaprabodha mAtA pitAe kahyuM : "putra! tArA pUrvaja-vaDIlenI paraMparAthI Avela vistIrNa dhana, suvarNa, ratna, maNi, motI zaMkharatna, pravAlAM pramukha svAdhIna pradhAna dolata che ane te sAta peDhI sudhI garIba pramukhane ApatAM chatAM kSaya pAme tevuM nathI, evA dravyano svecchA pramANe upabhegA karI ane tArI manevRtti pramANe cAlanArI ane tArI samAna rUpa-lAvaNyavALI ghaNI rAjakanyAone paNa temanI sAthe AzcaryakAraka sAMsArika sukha bhegavI te pachI tuM dIkSA grahaNa karaje." atimuktakumAra be -"he pUjaya mAtA-pitA! tamee je dravyAdikanuM svarUpa kahyuM, te dravya nio karIne agni, jaLa, cora, rAjA ane bhAgIdAra pramukha ghaNAone sAdhAraNa che ane pariNAme adhava che tethI te paNa pahelA athavA pachI avazya tyAga karavA yogya thaze. je manuSya saMbaMdhI kAmage che, te paNa azuci ane azAzvata che. ahiM kAmaga zabdathI vAtapittAdikanA AdhArabhUta evA strI-puruSanA zarIre jANavA. vaLI te amaneza tathA dugaMchA utpanna karanArA mUtra ane niSThAthI paripUrNa vizvAsa ane ucchavAsathI durgadhI ane ajJAnajanoe sevita che. saMsArane vadhAranAra hovAthI sAdhujanane niMdanIya che. tenAM phaLa ghaNAM kaTu che, tethI tevAone mATe ke potAnA jIvitane niSphaLa kare?" putranAM A vacana sAMbhaLI tenA mAtA-pitA vicAramAM paDI gayA. temaNe viSayane anukULa evAM ghaNAM vacanothI tene lobhAvyo, te paNa te jarA paNa Dagyo nahIM, pachI tene lebhAvAne azakta thayelA mAtA-pitAe viSayane pratikuLa ane saMyamanA bhayane batAvanArAM vacano A pramANe kahyAM vatsa! nigraMtha saMbaMdhI je pravacana che, te satya che, sarvotkRSTa che. zuddha che, karmarUpI zilyane teDanAra che, mokSamArganuM dazaka che ane sarva duHkhane nAza karanAra che. e pravacanane viSe sthita evA ja siddhipadane pAme che, paraMtu e pravacana loDhAnA caNA cAvavA jevuM atyaMta duSkara che. retInA keLIyA jevuM svAdarahita che ane bhujAvaDe mahAsamudrane taravA jevuM duSkara che. vaLI te pravacana khaDaganI dhAra upara cAlavA jevuM, doraDe bAMdhelI mahAzilAne hAthe dhAraNa karavA jevuM che. vatsa ! vaLI sAdhune AdhAkama, udezika Adibhejana ka5tuM nathI, te tArA jevA svAdiSTa bhojana lenArAne zI rIte rucikara thaze? putra ! tuM sadA sukhamAM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 285 rahenAra che, duHkhamAM rahenAra nathI, tethI sAdhune sahana karavAmAM zIta, uSNa, sudhA, pipAsA, Deza-malakanA tathA rogAdikanA pariSaha ane upasargo sahana karavA samartha nathI, tethI tane pratrajyA levAnI AjJA ApavAne icchatA nathI." mAtA-pitAnA AvA vacana sAMbhaLI kumAra be -"he pUjya mAtApitA ! tamoe je saMyamanI duSkaratA batAvI te satya che, paraMtu te puruSAtana vinAnA kAyara puruSone mATe che, cAritranI duSkaratA vIrapuruSane mATe nathI. jeo A lokamAM pratibaMdhavALA, paralokathI parAbhukha rahenArA ane viSayomAM tRNavALA che, teone mahArata duSkara che, paraMtu jeo dhaMyavALA ane A saMsAranA bhayathI udvigna rahenArA che, teone e mahAvratanuM grahaNa jarApaNa duSkara nathI mATe Apa pUjya vaDilanI AjJAthI huM dIkSita thavAne icchuM chuM." mAtA-pitA bolyA"bhAI! e kharI vAta che. paraMtu tAre AvI haTha na karavI joIe. tuM bALaka zuM jANe?" atimuktakumAre kahyuM-"pUjya mAtA-pitA ! je huM jANuM chuM, te huM nathI jANatuM ane je huM nathI jANato te huM jANuM chuM." putranA AvAM vacana sAMbhaLI mAtA-pitA bolyA- "vasa ! A tuM zuM kahe che ? te kAMI samajAtuM nathI, te amane spaSTa rIte samajAva." rAjakumAra belyo-"pUjaya ! A jagatamAM je jamyA temane avazya maravAnuM che te huM jANuM chuM, paraMtu temane kayAre kyAM kevI rIte ane keTaleka kALe maravAnuM che? te huM jANato nathI. temaja kevA karmoe karIne jIvo narakamAM upaje che ? te mArA jANavAmAM nathI paNa teo potAnA karelA naThArA karmothI narakamAM paDe che, ema huM jANuM chuM." atimuktakumAranAM A vacana sAMbhaLI tenA mAtA-pitA hRdayamAM khuzI thai gayA. "A putra cAritramAM sthira cittavALe che." evI khAtrI thatAM temaNe dIkSA levAnI AjJA ApI. ane moTA ADaMbarathI tene dIkSA mahotsava karyo. rAjakumAra atimukta snAna, vilepana tathA vastrAbharaNothI vibhUSita thaI mAtA-pitAdi parivArathI parivRta banI suMdara zibikAmAM besI vividha vAjitranA davani sAthe nagaramAM pharavA nIkaLyo. te samaye dravyanA dAnanI IcchA rAkhanArA cAraNa bhATa vagere yAcake A pramANe AziSa ApavA lAgyA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprabheAdha "rAjakumAra ! tame dhama ane tapathI karUpI zatruonA ya karo. he jagatane AnaMda karanArA ! tamAruM sadA kalyANa thAe. uttama jJAna, darzana tathA cAritra vaDe, na jItI zakAya tevI IndriyAne jItA, sAdhudhanuM samyak prakAre pAlana karo, ane nirvighne siddhipadane prApta karo," 286 A pramANe cAcakAthI stavAtA, nagaranA strI-puruSAthI AdarapUrvaka jovAtA ane arzI leAkeAne icchAdAna ApatA te attimuktakumAra nagaranI ahAra nIkaLI jyAM zrI vIraprabhunu samavasaNa hatuM, tyAM AvyeA. dUrathI zibikAmAMthI utarI gayA. pachI mAtA-pitA tene AgaLa karI zrI vIraprabhunI pAse AvyA ane vadanA karI A pramANe beAlyA--"bhagavan ! A atimuktakumAra amAre iSTa, maneAjJa ane ekanA eka putra che. jema kamala kAdavamAMthI utpanna thAya che ane jale karIne vadhe che paNa te kAdava tathA jalanI sAthe lipta thatuM nathI, tema A kumAra zabda, rUpalakSaNeAe karI kAmamAMthI utpanna thayelA che. gaMdha, sparza, lakSaNavALA bhAgamAM vRddhi pAmyA che, paNa kAma bhAga ke sagA-- snehIomAM lepAyA nathI. vaLI A kumAra A saMsAranA bhayathI udbhigna thaI tamArI pAse dIkSA levA icche che, mATe ame Apane A ziSyarUpI bhikSA ApIye chIe, te Apa kRpA karI a'gIkAra karo." prabhugabhIra svare melyA--"devAnupriya! tamane sukha upaje tema kare, A kAryamAM vila`kha karazeA nahIM." bhagavAna vIraprabhunA vacana sAMbhaLI atimuktakumAra khuzI thai gayA. tatkALa teNe prabhune traNa pradakSiNA karI ane vaMdanA karI IzAna khUNAmAM AvI peAtAnI meLe aMga uparathI vastrAbharaNA utAryAM. tenI mAtA putranAM vastrAbharaNe| haMsa cihnavALA kAmaLa rUmAlamAM laI netrAmAMthI azrudhArA varSAvatA A pramANe beAlyA, ''vhAlA putra! pAmelA saMyamayAgamAM tame prayatna karo, ane nahIM pAmelA sacamayAganI prAptine mATe dhaTanA karajo, cAritrane akhaDa rIte pAlavAmAM tamArA puruSatvanA abhimAnane saphala karo. ane pramAdane tyAga karo." A pramANe pitAe paNa kahyu. pachI anna mAtA-pitA prabhune vaMdanA karI pAtAtAne sthAne cAlyA gayA. te pachI atimuktakumAra prabhunI pAse AvyA ane vadanA karI teNe vidhipUrvaka dIkSA grahaNa karI. prabhue pa ca mahAvrata grahaNa karAvI saMcamanA kriyAkalApane zIkhavavA mATe gItA evA Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 287 sthaviramunine tene seMpI dIdhA. te pachI prakRtie bhadraka ane vinayavAna evA atimuktakumAra bAla sAdhu rUpe rahevA lAgyA. eka vakhate te kumAramuni moTI vRSTi paDatAM potAnI kAkhamAM pAtra ane rajoharaNa laI bahAra AvyA, tyAM jaLanA pravAhane vaheta dekhI bAlyavayane lIdhe temaNe te pravAhanI ADe mATInI pALa bAMdhI pachI tenI aMdara ramata karavAne potAnuM pAtra vahANanI jema taratuM mUkyuM. A dekhAva sthavira muni nA jovAmAM AvyuM, eTale te bALamunino upahAsa karatA te munioe prabhunI pAse A pramANe pUchyuM -"bhagavan! tamAre atimuktakumAra ziSya keTale bhave siddhipadane pAmaze?" mahAzAnI prabhu A pramANe chelyA-"Aryo! e mAre ziSya A bhavamAM ja mekSa pAmaze. tethI tamAre A bAlamunine upahAsa na karo, tenI ceSTAnI niMdA ke gahaNa na karavI. temaja apamAna na karavuM. bhadra devAnupriya ! tamAre e munine khedarahitapaNe aMgIkAra karavA ane tene upakAra karavo. te sAthe bhAta-pANIthI ane vinayathI tenI vaiyAvacce karavI. te bALamuni A saMsArano aMta karanAra caramazarIrI che." prabhunA AvAM vacana sAMbhaLI te munioe vaMdanA karI prabhunuM vacana aMgIkAra karyuM ane atimuktakumArane khedarahita grahaNa karyA. ane tenI vaiyAvacca karavA mAMDI chevaTe te atimuktakumAra pApasthAnane AlevI, aneka prakAranI tapazcaryA saMyamanuM ArAdhana karI aMtagaDakevalI thayA ane parama siddhipadane prApta thayA hatA. A vRttAMtano saMbaMdha aMtagaDadazAMga nAmanA AThamA aMge tathA bhagavatIjI-pAMcamA aMga pramukha sUtrAne AdhAre kahe che. A prakAre bAlavayanI dIkSA upara atimuktamunino vRttAMta kahevAmAM AvyuM. je sATha tathA sIttera varSa uparAMtanA puruSo vRddha kahevAya che. temanuM paNa samAdhAnAdika karavuM azakya che mATe tevA puruSe dIkSAne ayogya che. tene mATe kahyuM che ke " uccAsaNaM samIhai, viNayaM na karei gavyamuvvahai / go phinivaDyo, jJA nA vAstu zA" je vRddha hoya te uMcA Asanane Icche che, vinaya karatuM nathI ane garva dhAraNa kare che tethI kadi te vAsudevane putra hoya te paNa vRddha puruSane dIkSA ApavI nahIM." 1 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI AtmaprabaMdha A vRddhapaNuM so varSanA AyuSyanI apekSAe che. athavA je je kALe, jeTaluM utkRSTa AyuSya hoya tene daza bhAge vaheMcI pachI AThamA navamA ke dazama bhAgamAM vartatAne vRddhapaNuM jANavuM. 1-2 strI tathA puruSa-ubhayano abhilASI ane puruSanI AkRtivALo puruSa napuMsaka jANavo. je strIvaDa nimaMtrita thaele hoya athavA asaMvRta strIne dekhIne kAmAbhilASI thaI vedanA sahana karavAne zaktimAna na thAya, te puruSa kulIba kahevAya che. A baMne utkaTa vedapaNAthI akasmAta uDDAhane karanArA thAya che tethI teo dIkSA ApavAne agya che. 4 jaDa puruSa traNa prakAranA che. 1. bhASAjaDa, 2. zarIrajaDa ane 3. kriyAjaDa. temAM bhASA jaDa paNa traNa prakAranA che. 1. jalamUka, 2. manmabhUka ane 3. eDamUka. je jalane viSe DUbatAnI jema "buDabuDAka zabdo kare te jalamaka kahevAya che. je vacana bela bela khalanA pAme te eTale "maNa maNa" evA zabdo bole te manmansaka kahevAya che. ane je bekaDAnI peThe mAtra avyakta zabdo bele te eDamaka kahevAya che. je zarIrajaDa puruSa che, te atisthalapaNAne laIne mAgamAM bhikSATana karavAmAM ane vaMdanAdikamAM azakta hoya che. je kriyAjaDa che te pratikramaNa tathA pratyapekSaNAdi kriyAno vAraMvAra upadeza karyA chatAM paNa jaDapaNane laIne grahaNa karavAne zaktimAna banato nathI ane je bhASAjaDa che te jJAnanuM grahaNa karavAne asamartha thAya che. AthI tevA puruSo dIkSA ApavAne yogya nathI. 5 vaLI je koDha, bhagaMdara ane atisAra vagere rogothI grasta thayelo hoya, te vyAdhigrasta puruSa paNa dIkSAno yogya nathI. kAraNa ke tene cikitsA karavAmAM cha kAyanI virAdhanA ane svAdhyAyAdikanI hAni thAya che. 6 khAtara devuM, luMTa karavI ityAdi cerInI kriyAmAM tatpara e cAra je dIkSA grahaNa kare che tethI gacchane vadha-baMdhanAdi ghaNA anarthone hetu thAya che tethI te dIkSA ApavAne ayogya che. 7 rAjAnA zarIrAdikano ghAta karanAra, janAnAmAM ghAtakIpaNuM AcaranAra ane rAjabhaMDArane hAni karanAra tema ja rAjAne kAMI paNa apakAra karanAra purUSa anarthano hetu hAvAthI dIkSA ApavAne gya nathI. 8 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 286 yakSAdikathI athavA mahAmahanA udayathI jene gAMDApaNuM thayuM hoya, te purUSa ghaNuM daSano hetu hovAthI dIkSA ApavAne ayogya che. 9 adazana eTale netra vagarane athavA samyakRtva vagarano. thiNabrinidrAnA udayavALe purUSa dIkSita karavAthI dRSTinI vikalatAne laIne pagale pagale SaTkAya jIvone virAdhaka thAya che ane potAne paNa uSaghAtaka bane che. thinkrinidrAvALe purUSa dveSane pAmyo hoya te gRhastha tathA sAdhuone mAraNAdika kare che tethI tevo purUSa dIkSA ApavAne agya che. 10 dAsa eTale gharanI dAsIthI utpanna thayelo agara pagArathI rAkhela, vecAto lIdhela ke leNApeTe rAkhelo purUSa. te purUSa paNa dIkSA ApavAne ayogya che. kAraNa ke-tevA purUSane dIkSA ApavAthI svAmInA karelA dIkSAnA tyAga karavA rUpa doSo thavA saMbhava che. 11 duSTa purUSa be prakAranA che. 1. kaSAyaduSTa, ane 2. viSayaduSTa. temAM gurUe grahaNa karela sarSavanI bhAjInA vRttAMtathI rIsAyelA sAdhunI jema je utkaTa kapAyI hoya te kaSAyaduSTa kahevAya che. temaja je paranArI AdimAM atizaya Asakta rahe te viSayaduSTa kahevAya che. tevA purUSe dIkSA ApavAne ayogya che, kAraNake teo atyaMta saMliSTa adhyavasAyI hoya che. 12 sneha eTale ajJAnAdikanA vazathI tatvajJAna vaDe zUnya hRdayavALe te maDha kahevAya che. te kanyAkRtyAdi vivekathI vikala hovAthI vivekamUla evI arihaMtanI dIkSAne ayogya che. 13 RNAta-eTale devAdAra. tene dIkSA ApavAmAM ghaNA prasiddha doSo che. 14 jugita eTale jAtie karIne, ka-kiyAe karIne ane zarIrAdike karIne duSita evo purUSa jugita e nIca jAtine purUSa che. camAra, dhobI, koLI, mocI Adi je aspRzya che, te badhA gitamAM gaNAya che. teo jAticaMDAla paNa kahevAya che. te sivAya strI, mora, kukaDA ane zuka AdinA poSaNa karanArA spRzya che, chatAM te paNa jAticaMDAla kahevAya che. vAMsa, deraDA upara caDanArA, hajAma jAtinA, kasAIpaNuM ane pAradhipaNuM AcaranArA karmacaMDAla kahevAya che. jeo pAMgalA, kubaDA, ThIMgaNa ane kANAM pramukha che teo zarIranuMgita kahevAya che, tevA purUSo dIkSA ApavAne ayogya che. kAraNa ke tevAone dIkSA ApavAthI lakomAM avaNavAda thavAno saMbhava che. 15 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290, zrI AtmaprabaMdha dravya grahaNa karavA mATe athavA vidyA nimitte "amuka divasa huM tamAre chuM? A prakAre jeNe pitAnI parAdhInatA karelI hoya te avabaddha kahevAya che. temAM kalaha Adi doSane hetu rahelo che, tethI te dIkSA ApavAne agya che. 16 je amuka dravya pagArathI dhanavaMtanI AzA uThAvavA nImAelo hoya te bhata kahevAya che. te paNa dIkSA ApavAne agya che. kAraNa ke-tevAne dIkSA ApavAthI jenA kAryamAM pUrve te nImAele hoya, te gRhasthanI aprItine te pAtra bane che. 17 je dIkSA levA utsuka hoya tenuM apaharaNa karavuM, eTale jene dIkSA levAne bhAva hoya tene chUpI rIte bIje laI javA upalakSaNathI mAtA-pitAdikanI AzA vagara jene dIkSA ApavI, te zaikSyaniSphaTikA kahevAya che. tevA paNa dIkSA ApavAne ayogya che. kAraNa ke tevAone dIkSA ApavAthI adattAdAnAdi doSane prasaMga Ave che. A pramANe A aDhAra puruSo dIkSAdAnane ayogya kahevAya che. tevAmAM paNa vajasvAmInI peThe keTalAekane dIkSA ApavAnI AzA karelI che. strI jAtine viSe paNa vIza dIkSA ApavAne ayogya che. "je avArasabheyA purisassa tahitthiAi te ceva / | muzva savAra na rue ti ane vi ? " | jema purUSanA aDhAra bheda kahelA che, tevA ja strInA paNa aDhAra bheda che. temAM guNiI eTale sagarbhA ane stanapAna karanArA nAnA bALakavALI te bAlavatsA. e be bheda meLavavAthI strI jAtinA vIza bheda thAya che. 1 - pUrvokta te vIza strIonA bheda che te dIkSA ApavAne ayogya che, temane viSe doSa paNa pUrvanI peThe samajI levA. napuMsakanA soLa bheda Agamane viSe napusakanA seLa bheda kahelA che, temAM daza bheda savA dIkSA ApavAne ayogya che. kAraNa ke temAM atizaya saMliSTapaNuM rahela che. te A pramANe sauNI takammasevI ya, pakkhiyApakkhie iya // 1 // " "sogaMdhie a Asatte, dasa ee npuNsgaa| saMkilaTTha ti sAhUNaM, pavvAve akappiyA / / 2 // " Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 291 1. paMDaka, 2. vAtika, 3. kalIba, 4, kuMbhI, 5. IrSyALu, 6. zakunI 7. tatkamasevI 8. pAkSikApAkSika 9, saugaMdhika, 10. Asakta e daza napuMsaka saMkilaSTa cittavALA hovAthI sAdhuone dIkSA devAne agya che. te sarvanuM saMkilaSTapaNuM mahA nagaradAha samAna kAmanA adhyavasAyayuktapaNA vaDe strI-puruSa sevana AzrIne hoya che. kemake te ubhayasevI che. temanuM svarUpa nizIthabhASyathI tathA pravacanasAradvArathI jANI levuM. ahIM prazna thAya che ke-puruSanA bhedamAM ane atra napuMsaka kahelA che temAM zuM vizeSa che? uttaramAM kahevAmAM Ave che ke tyAM prathama puruSa AkRtinuM grahaNa che ane ahIM napuMsaka AkRtinuM grahaNa che, e vizeSapaNuM che. tema ja strIne viSe paNa samajavuM. have seLa bhedamAM bAkI rahelA cha bheda dIkSAne yogya che te darzAve che "vaddhie cippie ceva maMta osahiu vahe / / sisa hevane ya paMDyAga napuMsA che ?" * 1. rAjA aMtaHpuranI rakSA mATe uttara kAlamAM bAla avasthAmAM cheda ApI je purUSanA cihnane gALI nAkhe che te vardakanapuMsaka kahevAya che. 2. janma pAmatAM ja aMguThAthI athavA AMgaLIthI jenuM purUSacihna kheravI nakhAya athavA vikherI nakhAya te ciSita nAme napuMsaka kahevAya che. 3-4. jene maMtranI zaktithI athavA auSadhanA prabhAvathI purUSada athavA strIveda haNatAM napuMsakaveda udaya thAya te be prakAre napuMsaka kahevAya che. 5. keI RSi ke tApase zApa ApavAthI je napuMsaka thayelo te RSipta napusaka kahevAya che. 6. je koI bhavanapati vagere devatAnA zApathI napuMsaka thayela hoya te devazapta kahevAya che. A cha prakAranA napuMsakane dIkSA ApI zakAya che. have aDhAra, vIza ane daza bhedathI vyatirikta evA purUSa, strI ane napuMsakane viSe je sarvavirati aMgIkAra karAya che, te kahe che "amaMdavaigagyanimagnabuddhayaH, tanUkRtAzeSakaSAyavairiNa / RjusvabhAvAH suvinItamAnasA bhajanti bhavyA munidharmamuttamam // 1 // " . Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrI Atmapradha jemanI buddhi tIvra vairAgyamAM nimagna thayelI che, jemaNe kaSAyarUpI sarva zatruone sUkama karI dIdhA che, jemane svabhAva sarala che, ane jemaNe potAnA manane anukUla kareluM che, evA bhavya prANIo uttama evA munidhamane bhaje che." 1 A zlokamAM amaMda vairAgya e vizeSaNa ApeluM che, e uparathI siddha thAya che ke-regAdijanya evA kSaNamAtra rahenArA vairAgya vaDe kAMipaNa siddha thatI nathI, ema sUcavyuM che. vaLI kahyuM che ke "rogeNa va sogeNa va, dukkheNa va jaDANa ullasai / maggaMti na veragga, taM vibuhA appakAlaM ti // 1 // suhiassavya duhiassa va, jaM veraggaM bhave viveeNaM / pAya apaccayaM vA, taM ciya cArittatarubIaM // 2 // " tevA vairAgyane paMDita purUSo mAgatA nathI ke je vairAgya nirvivekI purUSane kAsa-zvAsAdi rogathI, putraviyAgAdi zekathI, ane vadha-baMdhAdikanA vegathI utpanna thAya che. vaLI A asAra saMsArane dhikkAra che, kAraNa ke-roga, zoka Adi ghaNAM kaSTo jemAM rahelA che evI vicAraNAmaya vairAgya jemAM ullAsa pAme che tevA vairAgyane paMDita purUSa IcchatA nathI, jethI te vairAgya sarvaviratine ayogya che. 1 " tevA vairAgyanI agratA zAthI thAya che? te kahe che - tevA vairAgyanuM apakALa sudhI sthAyIpaNuM che, temaja regAdikathI nivRtti thatAM tevA vairAgyathI paNa nivRtti thaI jAya che, mATe uttama buddhivALA purupAe tevo vairAgya IcchavA gya nathI. ahIM prazna kare che ke-"tyAre sarvaviratine megya ke vairAgya hoya?" tenA uttaramAM kahe che ke-sukhI athavA duHkhI, janane je vairAgya vivekavaDe thAya te ja vairAgya anazvara hoya che. kAraNa ke vivekanA malapaNAne laIne sarva duHkhAdikanI nivRtti thatAM vairAgya paNa nivRtti pAmato nathI, tethI e vairAgya cAritrarUpI vRkSane utpanna karavAnuM kAraNa bIjarUpa che. ahIM cAritrane vRkSanI upamA ApelI che, te samyakatvarUpa mUlathI, prathama vratarUpa dhathI. zeSa-bAkInA tratarUpa zAkhAothI, prazamAdika prazAkhAothI, sakala kriyAkalAparUpa pravALAMthI, labdhiorUpa pupothI ane merUpa phaLathI barAbara ghaTe che. tenI aMdara je prAyaH zabda mukele che, tethI vyabhicAra chatAM doSa AvatuM nathI. kAraNa ke-te Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 tRtIya prakAza naMdISeNa vasudevanA pUrva bhavanA jIva che, te ati kurUpapaNAthI strIvaDe anAdara karAtAM manane viSe atyaMta duHkha pAmatA avivekathI paNa avinAzI vairAgyane pAmelA hatA. 1-2 daza prakArane yatidharma "khatI maddava ajjava muttI tava saMjame ya bodhavve / . saccaM soyaM AkiM-caNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // 1 // " 1 kSAMti eTale sarvathA kedhane parityAga, 2 mRdutA-savathA mAnano tyAga, 3 saralatA-sarvathA kapaTavRttino tyAga, 4 nirlobhatA-sarvathA lebhano tyAga, ethI munioe prathama cAra kaSAyane jaya karavo ema sUcavyuM che. kaSA ubhayalokamAM prANIonA svArthano vinAza karanAra che. kahyuM che ke "koho pII paNAsei, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsei, loho savvaviNAsao // 1 // koho nAma maNusassa, dehAo jAyae riu / jeNa ccayaMti mittAi, dhammo ya paribhassaI // 2 // nAsiyagurUvaesa vijjAahalattakAraNamasesa / kuggahagayaAlANaM ko sevai suvvao mANaM // 3 // kuDilagai kUramai sayAcaraNavajjio maliNo / mAyAi naro bhuagavya diTTamitto vi bhayajaNao // 4 // kiccAkiccaviveyaM, haNai jo sayA viDaMbaNAheuM / . taM kira lohavisAya, ko dhIma sevae loe // 5 // " kedha prItino nAza kare che, mAna vinayabhaMjaka che, mAyA mitrone vinAza karanArI che ane lebha sava vinAza utpanna karanAra che. 1 | koLe manuSyanA zarIramAMthI utpanna thayelo zatru che, jenA sadabhAvathI mitro (saMga) tajI de che ane dhama dUra thAya che. 2 jeNe gurunA upadeza grahaNane vinAza karelo che, je samasta vidyAne niSkala karavAne kAraNabhUta che, je kugraharUpa hastIne bAMdhavAnuM sthAna che tevA mAnane koNe sadAcaraNa puruSa seve? 3 mAyAvI manuSya vagativALe, kUra buddhivALe, sadAcaraNa varjita, malina ane sapanI peThe dRSTi mAtrathI bhayane utpanna karanAra hoya che. 4 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprAdha je kRtyAkRtyanA vivekanA vinAza kare che, je sadA vaDa banAnA hetubhUta che, tevA lAbharUpa pizAcane kayA buddhimAna puruSa seve? 5 24 vaLI bIjA sarva mAkSanA ageAne viSe kaSAyane tyAga te paNa meAkSanu mukhya aga che, te vinA kadipaNa meAkSanI prApti thatI nathI. tene mATe kahyu che ke kiriyAhiM dehaM damaMti kiM te jaDA nikharAhaM / mUlaM savvaduhANaM, jehiM kasAyA na niggahiyA // 1 // 66 77 64 "" jemaNe kaSAyAne nigraha karyAM nathI evA puruSA kaSTa kriyAe karI sa duHkhanA mULarUpa evA niraparAdhI dehane dame che tee jaDapuruSA che. " savvevi tave kasAyaniggahasamaM tavo natthi / 1 jaM teNa nAgadatto siddho bahuso vi bhuMjato // 1 // " sarva prakAranA tapamAM paNa kaSAyAne nigraha karavArUpa tapanA jevuM khIjI tapa nathI, je tapanA prabhAvathI nAgadatta dhaNIvAra bhAjana karatA paNa sid thayA hatA. 19 1 nAgadattanuM bIjuM nAma kuragaDu kahevAya che, je dararAja traNa vAra bheAjana karatA, paNa kevala kaSAyanA nigrahanA malathI kevala-jJAnanI lakSmIne prApta thayA hatA. e nAgadattanI kathA prasiddha che tethI A sthale darzAvela nathI. have apavAdamA ne AzrayIne ahIM vizeSapaNe dekhADe che. 66 ' yaH zAsanoDDAha nivAraNAdi - saddharmakAryAya samudyataH san / tanoti mAyAM niravadyacetAH proktaH sa cArAdhaka evaM sujJaiH // 1 // " "je muni zAsananI niMdAnu nivAraNa karavA vagere sArA dharmakAryone mATe ujamALa thaI nirdoSa hRdaye mAyAne kare che, tevA ArAdhaka kahelA che. ' 1 munine sujJa puruSAe ,, kahevAnA Azaya evA che ke-je muni zAsananI niMdA aTakAvavA mATe mAyA-kapaTa Acare te muni zAsananA ArAdhaka gaNAya che, virAdhaka gaNAtA nathI, kAraNa ke zAsananI apabhrAjanA nivAravAthI pAte AcarelA mAyAkaSAyanA lezanI AlAcanA karI tee zuddha thaI zake che. valI siddhAMtamAM paNa navamA guNasthAna sudhI saMjvalana mAcAnA udaya kahelA che, te upara eka dRSTAMta kahevAmAM Ave che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 295 mAyAkaSAya viSe daSTAMta kaI eka nagaramAM eka mithyAtvI rAjA rAjya karato hato, tenI rANI jainadharma upara parama rAgavatI hatI, baMnenI vacce atyaMta prIti hatI, teonI vacce vAraMvAra dharmanI carcA thatI hatI. eka vakhate te mithyAtvI rAjAe vicAra karyo ke-"je huM kairIte rANInA dharmaguruno anAcAra pragaTa karI batAvuM te rANI mana thaIne raheze. A pramANe vicArI rAjAe teno upAya yojavA mATe pitAnA nagaranI pAse AvelA eka caMDikAnA pUjArIne belAvI A pramANe kahyuM"jo keI jainamuni A caMDikAne maMdiramAM rAtre nivAsa kare, tyAre tamAre kaI vezyAne maMdiramAM rAkhI dvAra baMdha karI devA ane tatkAla mane te khabara ApavA." A pramANe rAjAnI AjJA te pUjArI aMgIkAra karI pitAne sthAne gaye. eka divase koI jainamuni caMDikAnA maMdiramAM AvI caDyA. te vakhate teNe (pUjArIe) vezyAne aMdara pUrI dvAra baMdha karI dIdhA. pachI teNe rAjAne e vAta nivedana karI. rAjAe kahyuM -"have jyAre huM tyAM AvuM, tyAre tamAre te dvAra ughADavAM." rAjAnA A vacanane aMgIkAra karI pUjArI pitAne sthAne Avyo. ahIM maMdiramAM pUrAelA jainamunie citavyuM ke-"kaI mithyAtvIe zreSabuddhithI mane A upasarga karela che, mATe mAre A upagane samyaka prakAre sahana karavo, huM A upasargane sahana karIza paNa prabhAte ahIM AvanArA lekAmAM mArA nimitte jinamatanI niMdA thaze, tethI A niMdA dUra karavA mATe huM koI upAya Acaru" A pramANe citavI tatkAla utpanna thayelI buddhivaDe teNe te maMdiramAM madhyabhAge rahelA dIpakanA agnithI pitAnA vastrAdika sarva upakaraNane bALI tenI rakSA (=rAkha) karI. te rakSAthI teNe pitAnuM sarva zarIra coryuM ane rajoharaNamAM rahelI lAkaDI hAthamAM grahaNa karI tenAthI dUra maMdirane bIje khUNe te nizcitapaNe beThA. | muninuM AvuM bhayAnaka svarUpa joI vezyA manamAM bhaya pAmI gaI ane maina dharIne ekAMta bhAge chUpAIne besI gaI. prAtaHkAle rAjA jaina muninA anAcAra dekhADavAnI IcchAthI nagaranA mukhya lekene ati Agraha karI caMDikAnA maMdira pAse AvyA. nagaranA zreSThI zAhukAro sahita rAjA maMdira pAse AvyA ane devInA pUjArIne kahyuM. "pUjArI A Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrI AtmaprabaMdha dvAranA kamADa ughADa, amAre mAtAnA darzana karavAM che." rAjAnA vacanathI pUjArIe maMdiranAM dvAra ughADyAM, tevAmAM te jainamuni hAthamAM lAkaDI laInagna svarUpe "alakha alakha' evA zabdo karatA aMdarathI bahAra nIkalyA ane rAjA vagere sarva lekonI vacce thaI bIje sthAne cAlyA gayA, tenI pAchaLa vezyA paNa bahAra nIkaLI. rAjA potAnA dharmanA gurunuM AvuM duHkha svarUpa joI atizaya zaramAI gayo ane namramukhe ubhe rahyo. A vakhate rANI belI-"svAmI! zI ciMtA kare che? mithyAtvanI viDa banAe karI prANIne zI zI citA utpanna thatI nathI ?" A vakhate rAjAe uThI pitAne sthAne AvI pUjArIne kIdhathI te banAva viSe pUchayuM, tyAre teNe kahyuM, "svAmI! ApanA kahevA pramANe meM kahyuM hatuM, te chatAM Ama viparIta banyuM, te viSe huM kAMipaNa jANato nathI. pachI rAjAe te vezyAne belAvIne pUchayuM, tyAre vezyAe te sarva vRttAMta rAjAne nivedana karyo ane jainamuninA paiyanuM varNana karI batAvyuM. pachI rAjA te vRttAMta sAMbhaLI rANInA vacanathI pratibaMdha pAmI samyakatvavaMta zrAvaka banI gayA hatA. pelA muni pharIthI muniveSa dhAraNa karI pite karela mAyAkaSAyanA sthAnakane AlovI ane zuddha saMyamane ArAdhI chevaTe uttamagatinA bhAjana thayA hatA. A pramANe zAsanane uha nivAravA viSe mAyA karanAra muninuM A dRSTAMta che. tapasyAnuM svarUpa tapa be prakAranuM che. 1. bAhya ane 2. AtyaMtara, te pratyeka cha cha prakAranA che. tene mATe A pramANe kaheluM che : "vAsakuLo rivA, vivigha ravALo. ___ kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 1 // " "anazana eTale AhArane tyAga-e be prakAre che. 1. Isvara ane 2. yAvaskathikazrI vIratIthe namukkArasahithI laIne cha mAsa paryata ane prathama jinanA tIrthamAM varSa paryata ane zeSa jinenA tIrthamAM ATha mAsa paryata hoya che. bIjuM yAvaskRthika-1. pAdapapagamana, 2. IMgitamaraNa ane 3. bhaktaparijJA ema traNa prakAre che, temAM bhaktaparizAmAM trividha athavA caturvidha AhAranA paccakakhANa ane zarIranI parikamatA (zarIra saMbaMdhI vaiyAvacca) pite kare Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 tRtIya prakAza athavA bIjA pAse karAve. bIjA IMgita maraNamAM niSe caturvidha AhArane tyAga ane bIjAthI parika-vaiyAvaccanuM vajana hoya che, ane pote paNa potAnA kapelA dezabhAgamAM udavanAdika parikama kare che. trIjA pAdapapagamanamAM vRkSanI peThe potAnA aMga tathA upAMgane sama athavA viSama pradezane viSe jema prathama paDayuM hoya tema dhAraNa karI nizcala thaI rahevAnuM che, eTale vRkSanI zAkhAnI jema pAsu badalyA vagara paDayuM rahevAnuM che. UodarI pramukha svarUpa "batIsa kira kavalAhAro kucchipUrao bhaNio / pusisa mahipA, bAvIe mare javA che ? " je batrIza kavala-kolIyAno AhAra te kukSipUraNa AhAra kare che. temAM puruSanA batrIza ane strInA aThayAvIza kolIyA kahelA che. A pramANe AhAranuM mAna saMkSeparUpe jANI levuM. vRtti-bhikSAne dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI abhigraha vizeSa vaDe saMkocavI te vRttisaMkSepa kahevAya che athavA AjIvikAsaMkSepa kahevAya che. dahIM, dUdha vagereno parihAra te rasatyAga kahevAya che. tema ja kAyAnuM Asana bAMdhavuM athavA cAdikathI kAyAne kaleza Apavo te kAyakuleza kahevAya che. je IMdriyonI guptatA te saMlInatA kahevAya che, eTale IMdriyakaSAya ane gavaDe saMkIrNa temaja strIpazupaMDakAdivajita sthAne rahevuM te saMlInatA kahevAya che. e cha prakAranA tapa lekamAM pravarte che, vaLI keTalAeka kutIrthio paNa e tapa Acare che, tethI te bAhyatapa kahevAya che. AtyaMtara tapanA prakAra " pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sajjhAo / zari pharasANa vi , mitarA to ho || 2 !" 1. prAyazcitta, 2. vinaya, 3. vaiyAvRtya, 4. svAdhyAya, 5. dhyAna ane 6. kAtsa--e cha atyaMtara tapa kahevAya che. 1 prAyazcitta tapanA dazaprakAra kADhoyA vimo, mINa viSe tAvi 3o . tavaccheya mUla aNavaTThayA ya pAraMciyaM ceva // 1 // " Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI Atmapradha 1. AlocanA-eTale gurunI AgaLa potAnuM duta vacanathI pragaTa karavuM. 2. pritamaNa-lAgelA doSathI pAchuM pharavuM. pharIthI te deSa na karavAne mithyA dukRta ApavuM paNa guru samakSa na AlecavuM. anupagapaNe vhemAdikanA prakSepanI jema. 3. mizra-je duSkRta A baMnethI zuddha na thAya te tenI zuddhine athe AlocanA ane pratikramaNa baMne karavA te. 4. viveka-je AdhAkarmAde AhAra grahaNa karavA pramukha ke je akRtyapaNe grahaNa karelA AhAradikano tyAga karavAthI zuddha thAya che, te sivAya bIjI rIte zuddhi thatI nathI, te zuddhine arthe je AhArAdikano parityAga te viveka kahevAya che. 5. vyasaMga--duHsvapnathI utpanna thayela doSanI zuddhine mATe kAyAnA vyApA rano virodha kare te. 6. tapa-te prathama kahelA upAye karI je azuddha rahe che te duSkRtanI zuddhine mATe yathAyogya navI Adi cha mAsa paryata je tapanuM AcaraNa te. 7. cheda-zeSa cAritra paryAyanI rakSAne mATe sadoSa pUrva paryAyanuM chedana karavuM te. 8. mUla-koI mahAdoSa lAgatAM samagra cAritraparyAyane chedI pharIthI mahAvratanuM AropaNa karavuM te. 9 anavasthApyatA-kodhAdikanA udayathI sevana karelA pApanI zuddhine mATe gurue yathArtha ApelA tapanI zuddhi jyAM sudhI nathI karI tyAM sudhI tene vratane viSe athavA veSane viSe nA sthApavA te anavasthApyatA kahevAya che. 10. pArAMcita-munighAta, rAjavadha Adi mahAakRtya sevavAthI liMga, kAla, kSetra ane tapavaDe tene pAra pAmavo te. A pramANe prAyazcitta tapanA daza prakAra che. te prAyazcitta apragaTapaNe liMga dhAraNa karanArA, jinakalpikanI tulya rUpavALA ane kSetrathI bahAra rahelA AcAryone zubha vistINa tapa karatA chatAM jaghanyathI cha mAsa ane utkRSTathI bAra varSa sudhI hoya che, te pachI eTale aticAranuM pAragamana karyA pachI anaMtara tene dIkSA apAya che anyathA apAtI nathI. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 tRtIya prakAza A daza prakAranA prAyazcittamAM chellAM be prAyazcitta pahelA saMghayaNavAlA cauda pUrvI sudhI hoya che ane bIjA ATha prAyazcitta zrI du:prasannasUri sudhI raheze, ema jANavuM. 3 vinaya jJAnAdika bhede karIne sAta prakArano che. temAM jJAnAdikanI bhaktirUpa jJAna, darzana ane cAritrano vinaya traNa prakArano che. tathA mana, vacana ane kAyAe karI AcAryAdikane viSe akuzala eTale naThArI rIte pravartatA mana, vacana ane kAyAne nidhi ane kuzala pravRttivALA mana, vacana tathA kAyAnuM udIraNa ema vinayanA cha prakAra thayA. sAtamo ApacArika vinaya te guru AdikanI anukUla pravRttirUpa kahevAya che. A sAta prakArane vinaya sarvakALe munioe AcaravA yogya che. 4 vaiyAvacce vaiyAvacca tapa sevAvRttimAM Ave che. AcAryAdikane anna, pANI, vastrapAtrAdi saMpAdana karavAnI vidhino je vyApAra te vaiyAvacca kahevAya che. 5 svAdhyAya akAla velAno parihAra karIne athavA pirisInI apekSA e je adhyayana karavuM te svAdhyAya kahevAya che. te svAdhyAya pAMca prakAre che. 1, vAcanA, 2. pRcchanA, 3. parAvartanA, 4. anuprekSA ane 5. dharmakathA evA temanA nAma che. je nahIM bhaNelA sUtronuM zAstrokta vidhivaDe gurumukhe grahaNa karavuM te vAcanA kahevAya che. temAM saMdeha thatAM pUchavuM te pRcchanA kahevAya che. te pRcchanA vaDe nizcita sUtronuM vismaraNa na thAya tene mATe gaNavuM te parAvartana kahevAya che. sUtranI jema arthanuM je citavavuM te anuprekSA kahevAya che ane abhyAsa karelA sUtra ane arthane bIjAne upadeza Apavo te dhamakathA kahevAya che. be prakAre che. 1. aMgapraviSTa ane 2. aMgabAhya. temAM be paga, be jaMghA, be ura, be gAtra, be hAtha, eka grIvA ane eka mastaka e bAra aMgavAle puruSa "surakSiothI oLakhAya che. e pravacanarUpa puruSanA aMgamAM je raheluM te aMgapraviSTa sUtra kahevAya che. te bAra prakAre che. AcArAMga ane sUtrakRtAMgasUtra e pravacanapurUSanA be paga che. sthAnAMga ane samavAyAMga e be tenI jaMdhA che. bhagavatI ane zAtAsUtra te Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 0 0 * zrI AtmaprabaMdha tenA be uru che, upAsadazAMga tathA aMtagaDadazAMga te tenA pITha ane udararUpa be gAtra che, anuttarovavAIdazAMga tathA praznavyAkaraNa e be tenA hAtha che, vipAkasUtra te grIvA ane dRSTivAda mastaka che. A pramANe pravacana puruSanA te sUtro bAra aMga rUpa che. have je aMgabAhya te Avazyaka che. te upAMge, pannA Adi bhedathI aneka prakAranuM che. dIkSA grahaNa karanArane eTale varSe je sUtranI vAcanA grahaNa karavA yogya hoya che te svarUpa vyavahArasUtra mAMhelI gAthAvaDe darzAve che. saMvasarAdikAlanA anukrame karI je je kAla prApta thAya te te kAle dhIrapuruSa vAcana le che, te kAla A pramANe che. traNa varSanA dIkSA paryAyavALe AcAraka95 nAmanA adhyayana sudhI vAcanA le che. cAra varSavALe sUyagaDAMga nAme bIjA aMga sudhI ane pAMca varSane dIkSita dazAzrutaskaMdha, kalpasUtra ane vyavahArasUtranI vAcanA laI zake che. ahIM AcArakalpa eTale nizIthasUtranuM adayayana samajavuM. ATha varSanA dIkSA paryAcavALo puruSa zrI sthAnAMga ane cothuM samavAyAMga vAMcI zake che. daza varSanA paryAyavALAthI zrI bhagavatIjI vAMcI zakAya che. agIAra varSanA paryAyavALAthI khuphiyAvimANavibharI Adi pAMca adhyayana vAcyuM che. bAra varSanA paryAyavALAne mATe zrI aruNAvavAI Adi pAMca adhyayana kahelA che. tera varSanA dIkSA paryAyavALAne uddANazretAdika cAra ane cauda varSanA paryAyavALAne zrI AzIviza bhAvanA vAcanIya che. paMdara varSanA paryAyavALA daSTiviSabhAvanA ane saLavarSanA paryAyavALA cAraNabhAvanA sudhI vAMcI zake che. sattara varSanA paryAyavALAne mahAsumiNabhAvanA ane aDhAra varSanA paryAyavALAne tejagavisaMga bhAvanA sudhI adhyayana karavuM yogya che. gaNeza varSanA paryAyavALAne bAramA daSTivAda vAMcavAnI AzA che. ane saMpUrNa viza varSanA paryAyavALA munine sava sUtranI AjJA che te svAdhyAyane karanArA ane saMyamamAgane nahIM virAdhanArA munioe vyAviddhatva pramukha aticAra sarvathA vavA joIe. te aticAre cauda prakAranA che. 1 vyAviddhatva=viparItapaNuM. 2 vyAkhraDita=judA judA AlAvA meLavI be traNa vAra kahevuM. 3 hInAkSaratrahIna akSarapaNuM. 4. atyakSara vadhAre akSare kahevA te. 5. padahInatA=pada ochuM kahevuM te. 6 vinayahInatA=vinayane tyAga karavo te. 7. udAttAdiSatrahInapaNuM, 8 yoga hInatA=AganI upacAratA na karavI te. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 9 alpakRtane yogya hoya tene adhikahyutanuM dAna devuM. 10 pAchA IcchatAne kaluSita hRdaye grahaNa karavuM te, 11 akAle svAdhyAya kara. 12 kAle svAdhyAya na karo te. 13. svAdhyAyane avasare svAdhyAya na kare, 14 svAdhyAya na karavo hoya tyAre svAdhyAya karo. e cauda aticAranuM svarUpa vizeSapaNe AvazyakAdi sUtrothI jANI levuM. A cauda aticArene vajI svAdhyAya karanArA munione mahAna lAbha prApta thAya che. je A aticAreno tyAga karyA vinA svAdhyAya dhyAna karavAmAM Ave to hInAkSara doSane karanArA eka vidyAdharanI peThe vidyAnI niSphaLatA pramukha mahAdoSe utpanna thAya che. te vidyAdharanuM dRSTAMta eka vakhate rAjagRha nagarane viSe tenI pAse AvelA udyAnamAM zrI viraprabhu samesaryA. te samaye svAmInA AgamananI vArtA sAMbhaLI jenuM citta saMtuSTa thayeluM che, evA zreNika rAjA abhayakumAra vagerene laI tyAM Avyo, te prabhune traNa pradakSiNA karI vaMdanA karI ghaNuM deva ane asurakumArAdi tathA vidyAdhara ane manuSyanA samUhe virAjita evI sabhAmAM yogya sthAne beThe. dharmane sAMbhaLI parSadA punaH potapotAne sthAne gaI. tevAmAM koI vidyAdhara AkAzamAge uDI jato hato, te tatkAla pRthvI para paDI gaye. vidyAdharane pRthvI para paDato dekhI zreNika rAjA vismaya pAmyo ane tatkAla teNe prabhune tenA paDavAnuM kAraNa pUchyuM. prabhue kahyuM ke-"rAjana ! A vidyAdhara gaganagAminI vidyAno eka akSara cukI gaye, tethI teno adhapAta thayo che te have AkAzamArge javAne samartha thavAno nathI." A vakhate zreNIka rAjAnI pAse rahele maMtrI abhayakumAra prabhunAM vacana sAMbhaLI tatkAla beTho thaye ane teNe tyAM jaI vidyAdharane kahyuM, "he vidyAdhara! tuM vidyAnA eka akSarathI bhraSTa thayuM che, jo tuM mane e vidyA Ape te huM tane te akSara ApuM." vidyAdhare abhayakumAranuM te vacana aMgIkAra karyuM. pachI vidyAdharane eka akSara ApI teNe tenI pAsethI AkAzagAminI vidyAgrahaNa karI. pachI vidyAdhara pUrNa vidyA prApta karI AkAzamAge cAlyA gaye ane abhayakumAra anukrame pitAne sthAne Avyo. A vidyAdharanA daSTAMtane leza sAMbhaLI munioe pUrve kahelA doSone tyAga karavA yatna kare. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI Atmaprabodha vaLI pite svAdhyAya karatA ane bIjAne karAvatA evA munioe prathama seLa vacano avazaya jANavA joIe. te seLa vacana zrI anuyogadvArAdi sUtromAM A pramANe ApelAM che. 3 liMga, 3 vacana, 3 kAla, 1 pakSa, 1 pratyakSa, 4 upanaya-apanaya ane 1 adhyastha-e soLa vacano kahevAya che. 3 liMga traNa che - 1 puruSaliMga. 2 strIliMga ane 3 napuMsakaliMga. 3 vacana - 1 ekavacana, 2 dvivacana ane 3 bahuvacana. 3 kAla - 1 atIta, 2 anAgata ane 3 vartamAna. 1 pakSa - te nidezavacana. 1 pratyakSa - eTale "A," pratyakSavacana. 4 upanaya-apanaya - cAra prakAre che. je prazaMsAvacana te upanaya vacana. jemake "A rUpavatI strI che." je niMdAvacana te apanaya vacana che. jemake "A strI rUpavatI che, paNa duHzIlavALI che." apanaya-upanaya eTale niMdA karIne prazaMsA karavI te. jema ke- "A strI purUSA che paNa suzIlavatI che." 1 cittamAM bIjuM dhAraNa karIne chetaravAnI buddhie bIjuM kahevA IcchatAM chatAM paNa je cittamAM che te tatkAla bolI nAkhe te adhyastha vacana kahevAya che. jeo A soLa vacananA ajJAta hoI sUtravAcanAdimAM pravarte che, te mUDha jinavacanane ullaMghana karanArA hovAthI jinAjJAnA virAdhaka che, ema samajavuM. tethI uttama munioe prathama kahelA vidhithI parijJAnapUrvaka sUtra arthane svAdhyAya karavo. 4, dhyAna aMtamuhUta mAtra kAla sudhI cittano ekAgra ayavasAya karavo te dayAna kahevAya che. te dhyAna cAra prakAranuM che. 1 Ad, 2 radra, 3 dhama ane 4 zukula. temAM AdadhyAna cAra prakAre che. 1 ISTaviyega, 2 aniSTa saMyega, 3 rogaciMtA ane 4 agraNeca viSaya. 1 ISTa evA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza lakSaNavALA viSayono je viyega, eTale "A mane kadi paNa na thAo" ityAdi citavavuM te iSTa viyAga nAme paheluM AtadhyAna kahevAya che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 tRtIya prakAza 2 "aniSTa zabdAdika viSayane saMga mane koI divasa paNa na thAo" evuM je ciMtavana te aniSTa saMyoga nAme bIjuM AdhyAna kahevAya che. 3 reganI utpatti thatAM je ghaNuM citA karavI te rogacitA viSaya nAme trIjuM AdhyAna kahevAya che. 4 devapaNAnI ane cakravartIpaNAnI RddhinI prArthanA karavA pramukha anAgata kAla saMbaMdhI kAryano zeka kare, te agraNeca viSaya nAme cothuM Ata dhyAna kahevAya che, A thAna zeka, AkaMdana, svadehatADana Adi lakSaNothI oLakhAya che. te tiryaMcanI gatinA kAraNarUpa kahevAya che. A dayAnane saMbhava cha guNasthAna sudhI che, ema jANavuM. durbala prANuone je sevarAve te rudra kahevAya che, te prANivadha Adi kAyavaDe pariNata evA AtmAnuM je kama te rodra athavA te rudrapaNAno je bhAva (kriyA) te radra kahevAya che. te saMbaMdhI je dhyAna te radradhyAna kahevAya che. te rodradhyAnanA cAra prakAra che. 1. hiMsAnubaMdhI, 2 mRSAnubaMdhI, 3 coryAnubaMdhI ane 4 parigraharaNAnubaMdhI evA tenAM nAma che. 1 prANuonA vadha, baMdhana, dahana, aMkana ane mArAdikanuM ciMtavana te hiMsAnubaMdhI raudradhyAna kahevAya che. 2 pizunatA satyAsatya ane ghAtAdikanuM ciMtavana karavuM te mRSAnubaMdhI raudradhyAna kahevAya che. 3 tIvrakopa, lebhAkula, prANIne upadhAta karavAmAM tatparatA, paralokanA bhaya tarapha upekSA tathA paradravyanA haraNane ciMtavana te coryAnubaMdhI radradhyAna kahevAya che. 4 savajanane zaMkAmAM pADavAnI tatparatA, upaghAta karavAmAM parAyaNatA, viSayasukhanI sAdhakatA tathA dravyanA saMrakSaNanuM ciMtavana, te parigraharakSaNAnubaMdhI nAme rodradhyAna kahevAya che. A sthAna prANivadhAdi lakSaNathI oLakhAya che, tethI te narakagatinA kAraNarUpa thAya che. A raudradhyAnane saMbhava pAMcamA guNaThANuM paryata jANavo. keTalAka AcAryo A dhyAnanA cothA prakAra (parigraharakSaNAnubaMdhI)ne chaThA guNaThANa - sudhI mAne che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI AtmaprabaMdha dharmadhyAnanuM lakSaNa A pramANe che-dharma eTale kSamAdi daza prakAranA dhama, tenAthI yukta athavA te saMbaMdhI te dharmayAna kahevAya che. te dhamayAna cAra prakAranuM che. 1. AzAvicaya, 2. apAyaricaya, 3. vipAkavicaya ane 4. saMsthAnavicaya, evA tenAM nAma che. 1 zrImAna sarvaza puruSanI AjJAnuM je anuciMtana, te AjJAvicaya nAme dharmadhyAna kahevAya che. 2 rAga, dveSa ane kaSAyane vazavartI evA prANIonA sAMsArika kaSTInuM je citavana te apAyaricaya nAme dhamayAna kahevAya che. - 3 jJAnAvaraNAdika karmonA zubhAzubha vipAkanuM je citavana karavuM te vipAkavicaya nAme dhamayAna kahevAya che. 4 bhUmaMDaLa, dIpa ane samudra pramukha vastunA saMsthAnAdikanuM je vicAravuM te saMsthAnaviya nAme dharmadhyAna kahevAya che. A dharmayAna jinokta tattva para zraddhA karavAnA zubha cihnarUpa che ane devagati Adi phaLanuM sAdhaka che. e dayAnane saMbhava cothA athavA pAMcamA guNaThANuthI AraMbhIne sAtamA tathA AThamA guNaThANuM paryata che, ema jANavuM tene viSe pahelA be bheda ceAthe guNaThANe ane pahelethI traNe bheda pAMcame guNaThANe-eTale vizeSa che. ATha prakAranA karmanA malane zeAdhe te zukula kahevAya che. te saMbaMdhI je dayAna te zukaladhyAna. te zukaladhyAna cAra prakAre che. 1. pRthakRtva vitaka samavicAra, 2. ekatvavicAra apravicAra, 3. sUkSmakriyA apratipAti ane 4. samuchinnakriyA anivRtti, evA tenAM nAma che. 1 jene viSe bhAvakRtane anusare aMtaraMgadhvanirUpa vitakazrata athathI arthAtaramAM, zabdathI zabdAMtaramAM ane yogathI gAMtaramAM saMkrame che. vaLI pitAnA zuddha AtmadragbI dravyAntarane pAme che, guNathI guNotarane pAme che ane paryAyathI paryAyAntarane pAme che. tene mATe kahyuM che ke "zrutaciMtAvitarkaH syAd, vicAraH saMkramo mataH / pRthaktvaM syAdanekatvaM, bhavatyetat trayAtmakam // 1 // " je mRtanI ciMtA te vitaka, saMkrama te vicAra ane pRthakatva te anekapaNuM e traNa vastumaya pahele pAye thAya che. vitakane mATe A pramANe kaheluM che - Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 305 svazuddhAtmAnubhUtyAtma bhAvazrutavalaMbanAt / aMtarjalpo vitarkaH syAt, yasmiMstat savitarkajam // 1 // arthAdarthAMtare zabdAcchandAMtare ca saMkramaH / yogAyogAMtare yatra, savicAraM taducyate // 2 // dravyAd dravyAntare yAti, guNAdyAti guNAntaram / paryAyAdanyaparyAya, sapRthaktvaM bhavatyataH // 3 // A traNa zlokano bhAvArtha upara kahevAmAM AvyuM che. A zukaladhyAnano pahelo pAye AThamA guNasthAnathI AraMbhI agIAramAM guNasthAna sudhI hoya che. 2 zukaladhyAnane ekavitaka avicAra nAme bIje pAyA nizcala eka dravyanuM athavA eka paryAyanuM athavA eka guNanuM athavA zabdathI zabdAMtaranuM ItyAdi je saMkramaNa tenAthI rahita che. bhAvakRtAlaMbana vaDe ciMtavana karavArUpa bIje pAye bAramA guNaThANe hoya che ane te pachI terame guNasthAne dayAnAMtarikA hoya che. 3 te pachI jene viSe kevalI bhagavAna atyaMta AtmazaktivaDe bAdara kAyayogamAM AtmasvabhAvathI sthiti karyA bAda bhAdara mana-vacana yugalane sUkama kare che, te pachI sUkSma vacana tathA manane viSe sthiti karI bAdara kAyayogane sUkSmatAmAM laI jAya che. te pachI sUkSma kAyayogamAM kSaNamAtra sthiti karI tatkAla sUkSma vacana tathA manano sarvathA nigraha kare che. tyArabAda sUkSma kAyage kSaNamAtra sthiti karI sUkSma kiyAvAlA zAna svarUpI potAnA AtmAne pitAnI mele anubhave che ane tene yogya evA je zubha pariNAma tethI paDavApaNuM thatuM nathI. A zukaladhyAyanano trIjo pAyo kahevAya che. e teramA guNaThANanA aMte prApta thAya che. 4 jene viSe sUma kiyAne paNa samuccheda thAya che, te zukuladhyAnane cothe pAye che. te caMdame guNaThANe hoya che te pachI jIva siddhipadane pAme che. e dhyAna abAdhA ane asametAdi liMga gamya che ane mokSaphalanuM sAdhaka che ema samajavuM. ethI akriyapaNAne yogya paramavizuddha pariNAmanI nivRtti paNa hatI nathI. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapradha e cAra dhyAnamAM dharmadhyAna tathA zukuladhyAna-e be nirAnA hetu hovAthI atyaMtaratarUpa samajavA ane Ata tathA raudra e be baMdhanA hetu che, nijerAne hetu nathI tethI te tarUpa nathI, mATe uttama buddhivAlA puruSoe Ata tathA raudra baMne dayAnano parihAra karavo. anyathA naMda maNiAra tathA kaMDarIkAdinI jema mahAduHkhanI prApti thAya che. 5 je ke cittanuM aticaMcalapaNuM hovAthI manuSya udhyAnane pAme che to paNa vIra puruSoe prasannacaMdrAdikanI peThe te duryAnane nivAravA mATe AtmavIyane ullAsa prakaTa karo-vIya pheravavuM ane zubhadhyAnano viccheda ne thAya, tene abhyAsa kare. 6 utsaga eTale tyAjya vastune samyak prakAre tyAga karavo te. te utsarga be prakAre che. 1 bAhya ane 2 atyaMtara. bIjA atyaMtara usagamAM krodhAdika kaSAyano tyAga karavAno che. ahIM prazna thAya che ke-utsarga prAyazcittamAM AvI jAya che, te pachI pharIvAra kahevAnuM zuM kAraNa che? tenA uttaramAM kahevAnuM ke-e satya che, paraMtu pUrve aticAranI zuddhine mATe kahela che ane ahIM to sAmAnyathI nirjarAne mATe kahela che. tethI temAM punaruktine doSa Avato nathI. A cha prakArano tapa lokothI aNuoLakhAtuM hovAthI, anya matavALAoe nahIM sevAto hovAthI ane mokSanI prAptimAM aMtaraMgapaNe rahela tethI AtyaMtara kamane tapAvanAra hovAthI te AtyaMtara tapa kahevAya che. e prakAre tapanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. 5 saMyamanuM svarUpa saMyama zabdano artha A pramANe che- aTale samyaka prakAre gama eTale sAvadya vegathI nivRtta thavuM, te saMyama kahevAya che. tenA sattara bheda che. pAMca prANAtipAtAdithI viramavuM ane paMca mahAvratanuM dhAraNa karavuM te-temanA vratanuM svarUpa A pramANe che : 1 trasa sthAvarAdi sarva jIvone mana, vacana, kAyAe karI pite haNe nahIM, bIjAnI pAse haNAve nahIM ane haNanArane anume de nahIM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 tRtIya prakAza 2 tema trividha trividha bhAMgAe karI rAga, dveSa, kIdha, mAna, mAyA, lAbha, hAsya ane kalahAdike karI prANAte paNa mRSAvAda bele nahIM. te mRSAvAda cAra prakAre che. 1 sadabhAvaniSedha, 2 asadabhAva uddabhAvana, 3 arthAtara abhidhAna ane 4 gaevacana. pahelA bhedamAM AtmA nathI ItyAdi mAnavuM. bIjAmAM zyAmAka nAme dhAnya athavA cekhA jeTale athavA lalATane viSe rahele AtmA che tema mAnavuM. trIjA bhedane viSe gavAdikane adhAdikanA zabda kahevA te ane cothA bhedamAM kANane kAraNe kahI belAvo te. 3 cAritravaMta sAdhu upayogavaMta thaI trividha trividha bhAge karI. 1 jIvaadatta, 2 tIrthakara adatta, 3 svAmiadatta ane 4 guru adatta evI vastu paNa na grahaNa kare. [1] je jIvaadatta che te sacitta kahevAya che. te potAnA vinAzanI zaMkA karatA vaDe pite Azraya karela zarIranuM arpaNa na karela hovAthI je sacittane grahaNa kare te jIvaadatta kahevAya che. ziSyane balAtkAre dIkSA ApavI te jIvaadatta kahevAya che. [2] acitta hoya te paNa jene mATe tIrthaMkaranI AjJA na hoya, evA suvarNAdikane grahaNa karavuM te tIrthakara adatta kahevAya che. [3] tIrthaMkara prabhue AzA ApyA chatAM je vastu tenA svAmIedhaNue na ApI chatAM grahaNa karavAmAM Ave te svAmiadatta kahevAya che. [4] dhaNIe AjJA ApI chatAM kaI kAraNane laIne je vastu gue niSedhelI hoya, jemake-"he muni ! tuM A vastu grahaNa karIza nahIM. te chatAM lebhAdikane vaza thaI grahaNa kare to te guruadatta kahevAya che, athavA gurunA kahyA sivAya je bhejanAdika bhegavavAM te paNa guruadatta kahevAya che. 4 sAdhu aDhAra prakAranuM mithuna seve nahIM. temAM audArika zarIra saMbaMdhI maithuna mane karI seve nahIM, bIjAne sevavAmAM preraNA kare nahIM ane bIjA sevanArane sArA jANe nahIM ema traNa bheda thAya che. tevI rIte vacane karIne ane kAyAe karIne ema badhA maLI nava bhede thAya che. evI rIte audArike karI jema nava bhedo thAya, tema kriyavaDe paNa maithunanA nava bheda thatAM sarva maLI maithunanA aDhAra bheda thAya che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprAdha 1 sacamane upakAra karanArI upardhi sivAya munie trividha trividha bhAMge karI parigrahanA tyAga karavA. te sayamane upakAra karanArI upadhinA be prakAra che. 1 audhika ane ra. upahika, je pravAhe karIne grahaNa thAya ane kAraNe bhAgavAya te audhikaupadhi kahevAya che. tenA vastra, pAtra, rajoharaNAdi cauda bhedA che. je kAraNu chate grahaNa karAya che ane kAraNa paDaye bhagavAya che, te upahika kahevAya che. te sa*thArA, uttarapaTa vagerenA prakAre che. te audhika ane upahika upadhine viSe munie mamatvane dhAraNa karavu' nahIM. mamatvathI rahita thai mAtra sacamayAtrAne mATe be prakAranI upadhine dhAraNa karatAM chatAM munie nirigrahI ja gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke- 308 "na so gaMdo yuro, nAputteLa tAyinA / mukhyA vAho putto, rU pukhta maDhemiLA // z|| 46 trAtA evA jJAtaputra-mahAvIra prabhue te parigraha kahyo nathI, paNa mUrchAne parigraha kahelA che ane maharSiAe paNa temaja kahyuM che." 1 athavA muni dravya, kSetra, kAla ane bhAva e cAra vastumAM mamatva kare nahIM, 1 temAM dravyathI udhine viSe athavA zrAvakAdikane viSe, r kSetrathI nagara grAma tathA suMdara upAzrayane viSe, 3 kAlathI zaradaRtu athavA divasAdikane viSe, 4 bhAvathI zarIranI puSTi AdimAM tathA krodhAdikamAM mamatvane dhAraNa kare nahIM. vaLI mahAtratane upayAgI hAvAthI chaThTha' rAtribhAjana nivRttirUpa vrata paNa muniee avazya dhAraNa karavu. te rAtribhojana cAra prakAre che :- 1 divase lAveluM divase bhegavavuM. 2 divase lAveluM rAtre khAvuM. 3 rAtre lAvelu. rAtre khAvu... ane 4 rAtrie lAveluM divase khAvu', tene viSe divase ANelA azanAdikane grahaNa karI rAtre tene upAzrayamAM samyak prakAre rAkhI bIje divase bhAgavanArane pahelA bheda, divase lAveluM rAtre bhAgavavu' te khIe tathA bIjA bhedA sugama che. A cAra prakAranuM rAtribhAjana paMca mahAvratanu" dhAta karanAra heAvAthI, temaja jinAgamamAM tathA anyamationA AgamamAM tenuM niSedhapaNu heAvAthI, te pariharavAne azakya che tepaNa temAM kuthu Adi sUkSma jIvAne vadhu hAvAthI, saviratidhara sAdhuee tene avazya parihAra karavA. e rIte 'camahAvratanA pAlavA saMbaMdhI svarUpa kahevAmAM AvyuM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 tRtIya prakAza pAMca IdrinA nigrahanuM svarUpa paMca mahAvratane pAlavAnI IcchA rAkhanAra muni zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane spazarU5 pAMca viSayamAM rAgadveSane tyAga karI zrotra, netra, ghANa jillA ane spaza lakSaNavALI pAMca IMdriyeno nigraha kare. temAM 1 susvara-madhura svaravALA evA muraja, veNu, viSNu, strI AdinA zubha ane kAga, UMTa, ghuvaDa gadheDA, ghaTI ane reMTa AdinA azubha zabdo sAMbhaLIne tathA 2 alaMkAra, gaja, gheDo, vanitA AdinuM zubha ane kuja, kuchI, vRddha ane maDadu AdinuM azubharUpa dekhIne tathA 3 caMdana, kapUra, agara, kastUrI Adine zubha ane mala, mUtra, marelA kalevara AdinA azubha gaMdhane suMdhIne tathA 4 khAMDa, sAkara medaka Adine zubha ane lakhuM vAsI anna athavA kehI gayeluM anna ane khAruM pANuM ItyAdikano azubha svAda karIne tathA 5 strI, talAI ane vastrAdikano zubha ane pASANa, kaMTaka, kAMkarAdino azubha sparza anubhavIne teo upara jyAre "A mane ISTa che e rAga, ane "A mane aniSTa che" evo dveSa dhAraNa na kare tyAre anukrame te zretrAdika indriyono nigraha thAya che. vaLI kadI munine pUrve bhegavelA bhega, kIDAnuM smaraNa thaI Ave tema, valI kutUhalapaNane laIne iMdriya uddata thai jAya tyAre munie A pramANe AtmAne zIkhAmaNa devI - "parimiyamAu juvvaNa masaMThiyaM vAhivAhiyaM dehaM / pariNaivirasA visayA, aNurajjasi tesu kiM jIva // 1 // " AyuSya parimita che. vinaya asaMsthita che, zarIra vyAdhivaDe pIDita che ane viSayanI pariNati mahAvirasa che, mATe he jIva! tuM ene viSe zuM rAce che ? 1 je muni Idrine nigraha kare nahIM, paraMtu uddhata azvanI peThe pitAnI icchAone calita kare, te A leka tathA paralekamAM meTA duHkhanuM bhAjana bane che. A viSe zrI jJAtAdhamakathA sUtrane viSe anvaya tathA vyatirekathI be kAcabAnA dRSTAMto ApelA che. be kAcabAnA dRSTAMta vArANasI nagarInI pAse gaMgAnadImAM mRdaMgatIra nAme eka praha che. temAM gukheMdriya ane aguoNdriya nAme be kAcabAo rahetA hatA. te baMne Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI Atmaprabodha eka divase sthalacArI kIDAonA mAMsanI IcchAvALA thayA. tethI teo drahanI bahAra nIkaLyA. koI duSTa be zIyAlee temane joyA, tyAre teo baMne bhayabhIta thaI gayA. tatkAla pitAno bacAva karavA teo cAre paga ane grIvA kaTI (=mAthAnI parI)mAM gepavI ceSTArahita nijIvanI peThe thaI gayA. pelA zIyAlIAo caMcaLatAthI temane uMcA nIcA karavA lAgyA ane temanI para caraNeno AghAta karavA lAgyA. tema karavAthI teo te kAcabAone kAMI vikRti karI zakyA nahIM. pachI teo zrAMta thaI tyAMthI dUra jaI ekAMta sthira thaIne rahyA. A vakhate je agukheMdriya kAcabe hatuM, teNe calatAthI pitAnI Dokane caraNanI bahAra kADhI, tevAmAM pelA baMne zIyALo doDI AvyA ane tenA zarIranA kakaDe kakaDA karI tene maraNa pamADI dIdho. je bIje gukheMdriya kAcabe hate, te acapaLa hovAthI ghaNe vakhata sudhI tevI ja sthitimAM rahyo. jyAM sudhI te baMne zIyALIAo tyAM rahyA, tyAM sudhI teNe kaMipaNa capaLatA karI nahIM. zIyALIAo ghaNI vAra besI thAkI gayA ane pachI tyAMthI bIje sthaLe cAlyA gayA. te pachI te guptendriya kAcabe haLave haLave dizAnuM avalokana karate cAlyo ane kudIne pelA drahamAM paDyo, pachI te sukhI thaI rahyo. A pramANe pAMca aMgene pavanArA te kAcabAnI jema je muni pAMca iMdriyane pavanAra thAya che, te sadA rahe che ane pelA bIjA agateMdriya kAcabAnI peThe je pAMca IMdriAne gopavato nathI, te muni duHkhI thAya che. tethI munie pAMca iMdriyono jaya karavAmAM yatna karavo. IMdriyane jaya karavAmAM te be kAcabAne upanaya darzAvI iMdriyanigraharUpa saMyama kahela che. kaSAyajayanuM svarUpa pAMca iMdriyane nigraha karanAra sAdhuoe krodhAdi cAra kaSAye ke je anudita che temane anudIravaDe ane je udaya AvelA che temane niSphaLa karavAvaDe jaya karo eTale nidhi karo. kaSAya zabdano artha jenAthI prANI kaSa eTale saMsArane Aya kahetA pAme te kaSAya kahevAya che. krodha, mAna, mAyA lAbha, evA tenA cAra prakAra che. te cAra kaSAyenA pratyekanA anaMtAnubaMdhI Adi cAra cAra bheda che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 tRtIya prakAza 1 anaMtabhava bhamavApaNe karI jemAM kamane anubaMdha thAya, te anaMtAnubaMdhI kahevAya che. tevA anaMtAnubaMdhI krodhAdikanA udayathI ja samyakatvane pAmatA nathI, athavA pAme to teo samyakRtvane vamI nAMkhe che. 2 jene sarvathA viratirUpa pratyAkhyAna nathI te apratyAkhyAna kahevAya che. tevA apratyAkhyAna krodhAdikanA udayathI samyakRtva pAmelA hoya te paNa tevA chone dezaviratinA pariNAma thatA nathI ane thatA hoya te avazya nAza pAme che. 3 pratyAkhyAnane Avare te pratyAkhyAnAvaraNIya kahevAya che. tenA udayathI vo sarvaviratinA pariNAmane pAmatA nathI ane je pAmyA hoya to teno vinAza thaI jAya che. ahiM dezaviratine niSedha nathI. 4 je jarA bALe eTale pariSaha upasargo AvI paDatAM sAdhuone paNa audayikabhAvamAM lAve te saMjavalana kahevAya che. tenA udayathI jIvane yathAkhyAta cAritra hetuM nathI, paraMtu tene cAritranA bIjA bheda thavAno saMbhava che. A anaMtAnubaMdhI Adi kaSAye anukrame yAvajIva, varSa, cAra mAsa ane pakSa sudhInI sthitivALA che. anukrame 1 naraka, 2 tiryaMca, 3 manuSya ane 4 devagatine ApanAra che. agIyAramA guNaThANAnA agrabhAge ArUDha thayelA sAdhune pADI daI pharIthI mithyAtvarUpa aMdha kUvAmAM phekanArA che. zuddha AtmaguNanA ghAtaka che ane sarva anarthanA mUla che, mATe buddhimAna uttamapuruSoe temano sarvathA vizvAsa na kare, temano nigraha karavAmAM ja udyama karo. tene mATe kahyuM che ke "jAjIva varisa caumAsa pakkhagA nasya tiriya nara amarA / sammANu savvavirai, ahakkhAya carittaghAyakarA // 1 // " "jai uvasaMtakasAo, lahai aNaMta puNovi paDivAyaM / na hute visasiyavvaM, thovevi kasAyasesaMmi // 2 // " A be gAthAno bhAvArtha upara darzAvela che, temAM bIjI gAthAnA cethA padano artha e che ke-"DAmAM thoDo paNa kaSAya hoya tene paNa vizvAsa na karavo. vaLI paNa kahyuM che, ke "tattamiNaM sAramiNa, duvAlasaMgIi esa bhAvastho / je bhavabhamaNa sahAyA, ime kasAyA caijjati // 1 // " Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zrI AtmaprabaMdha tatva paNa A che, sAra paNa A che, ane dvAdazAMgIne paNa e ja bhAvArtha che ke je bhavabhramaNAmAM sahAyabhUta evA kaSAya che, te tyAga karavA yogya che." 1 evI rIte kSAyajayarUpa saMyamanuM svarUpa jANavuM. - daMDavirati svarUpa have traNa daMDanI viratinuM svarUpa kahe che. upara kahelA cAra kaSAyonA jitanArA muni mana, vacana ane kAyAnA traNa daMDathI virame che. ane traNa guptine dhAraNa kare che. ahIM AgamamAM kahelA vidhi pramANe te azuddha kriyAthI nivRtta thayelA ane zuddha kriyAmAM pravatelA evA mana, vacana tathA kAyAnA lakSaNavALA je vyApAra te traNa gupti kahevAya che. temAM vAnaranI jema citavAtuM evuM je mana, tenI caMcaLatA ghaNI che, tene mATe kahyuM che ke "laMghai taruNo giriNo ya laMghae laMghae jalanihiM vi / bhamai surAsuraThANe, eso maNamakkaDo hoi // 1 // " manarUpI markaTa vRkSane oLage che, pavane ane samudrone oLage che ane sura ane asuronA sthAnamAM bhame che." 1 e ja kAraNathI te mana munione paNa duya che. ane sarva karmone bAMdhavAmAM mukhya kAraNa che. tethI tene vamana karavAne IcchatA evA munioe bahuprakAranI asadabhAvanA pariharIne bAra prakAranI sadabhAvanAne viSe uttama prakAre vizeSa Adara karo. tema karavAthI tenuM caMcaLa citta paNa sukhe karIne vazavartI thAya che. e mane gupti kahevAya che. bIjI vacanaguptine citavata e sAdhu sajhAyadhyAnanA samaya sivAya bIje avasare ghaNu karIne maunapaNu dhAraNa karIne rahe che ane bhrakuTI tathA hastAdikanI saMjJA paNa karato nathI. kadi keI tevuM kArya AvI paDe to te satya tathA asatyAmRSA vacana bele che. eTale ke je vastu "ravidAsA' eTale vastu sthApavAnA AzayathI bolAya che te satya kahevAya che. jemake "jIva che, jIva kartA che, karmano bhakta che. ityAdi" je "itihAsa vinA' eTale Azaya sthApyA vinA bele, te asatya amRSA kahevAya che. AmaMtraNa tathA AzApanAdi-aNAvavA pramukha, jemake- devadatta! A kArya tuM kara" ItyAdi. ahIM te ja satya che, je sAMbhaLanArane priya-niravagha hoya tevuM ja vacana bole, tethI -apriya ane sAvadya hoya te kadi sAcuM hoya to tenAthI krodhanI utpattitathA jIvaghAtAdi ghaNa anarthonuM te kAraNa hovAthI temaja asatyaprAya hovAthI tene parihAra kara. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 313 vaLI prayojana vinA vAcAlanI pare niravadya paNa yathAtathA jema tema belivuM nahIM. je sAcuM paNa priya hoya te bolavuM. tene mATe A pramANe kahyuM che - " nRpasacivebhyanarAdIMstathaiva jalpayati na khalu kANAdIn / na ca saMdigdhe kArya bhASAmavadhAriNI brUte // 1 // rAjA, maMtrI ane lakSmIvAna Adi zabdathI sAmaMta zeTha tathA sAthevAha vagerene temanA nAmathI bolAvavA. kANane kANa vagerethI belAvo nahIM. je kAryamAM saMdeha hoya, temAM nizcaya batAvanArI bhASA bolavI nahIM" 1 te viSe AcArAMgasUtramAM paNa A pramANe kaheluM che - " teyAvanne tahappagArAhiM bhAsAhi bUyA no kuppaMti mANavA teAvi tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkhabhAsijjati / " na ca kANAdiSvapi ayaM nyAyo'nusatavyaH / je jevA hoya, tene tevA prakAranI bhASA vaDe belAvatAM mANasa kAma kare tethI temane tevA ja prakAranI bhASAvaDe bolAve, paNa e nyAya kANAne kANA kahevA vageremAM anusarave nahIM eTale kANAne kANuM kahI belAva nahIM. Adi zabdathI kuSTIne kuchI, laMgaDAne laMgaDe ane cArane cera vagere samajavuM. te viSe AgamamAM A pramANe kaheluM che- "taheva kANaM kANaM ti paMDagaM paMDagaM ti vA / vAhi vA rogi ti teNaM coraM ti nA vae ti" // 1 // kANane kAraNe, vyAdhivALAne vyAdhivALa, rogIne regI, ane cArane cAra-ema belavuM nahIM. tema saMdehavALA kAryamAM paNa ema ja nyAya che- tethI e prakAranI avadhAriNuM bhASA belavI nahIM. munie te vartamAna yuga ema belivuM joIe. tene mATe kahyuM che, ke jhADa visAmo, vAsa dUra aMtarAvALA tamhA sAhUMNa vaTTamANajogeNa vavahAro ti // 1 // " AyuSyane vizvAsa nathI ane kArya karavAmAM ghaNA aMtarAya rahelA che, tethI sAdhune vartamAna yugavaDe bolavAne vyavahAra che '' 1 40 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprodha vaLI A vAcharaDA dhuMsarI khamavAne yAgya thayelA che, eTalA AMmAnA phala bhakSaNa karavA lAyaka che, A vRkSA stha'bha, bhAra, vastra, zamyA ane Asana pramukhane yAgya che, e zAlI, gAma Adi anna lANI karavAne yAgya thayelA che, ' AvA prakAranAM vacane sAdhue bAlavA na joie. kAraNa ke, sAdhunAM vacane pratItipAtra hAvAthI e vRSabhAdikane gADe joDavA pramukha kriyAnA kAla thaI gayA che, ema nizcaya karI sAMbhaLanAra puruSA temanA damana Adi kAryoMmAM pravate tethI mATe AraMbha thavAne sabhava che. tema mAtA, pitA, bhAi, bahena Adi svajanane 'he mAta, he tAta, he bhAI, huM bahena '' ItyAdi bhASAvaDe sAdhu khelAve nahIM, kAraNa ke sAdhu lokAcArathI rahita hAvAthI lAka saMbaMdhInA bhASaNanA adhikArI che, tene mATe A pramANe kahelu' che-- 314 46 " damme vasahe khajje, phale bhAi samucie rUkkhe | ganbhe anne jaNayAI yati sayaNe vi na lavei // 1 A gAthAne artha upara AvI gayA che. ahIM vizeSa kahe che, ke 'rAjezvarAdyaizvakadApi dhImAna, pRSTo muniH kUpataDAgakArye / 64 astIti nAstIti vanna puNyaM bhavanti yadbhUtavadhAMtarAyAH || 1 || " rAjA, dhanADhaca vagere kiMde kUvA ke talAva karAvavAnA kAryamAM munine puNya viSe pUche teA buddhimAn muni temAM 'che athavA nathI' ema kahe nahIM, kAraNa ke, tema eka vAta kahevAthI prANIenA vadha ane aMtarAya thAya che.' vizeSAtha evA che ke-kAi yuvarAja, dhanADhaca ke gAmaDIyA puruSa kAi vakhate munine pUche ke kUvA ke talAva karAvavAmAM puNya che ke nahIM ? athavA pANInI paraba baMdhAvavAmAM puNya che ke nahIM? tenA uttaramAM buddhimAn eTale samyak prakAre AgamanA jANa evA muni "kuvA ke talAva karAvavA temAM mahApuNya che ane na karAvavA temAM kAMI paNa puNya nathI, ema be prakAre meAlatA nathI." kAraNa ke je muni 'puNya che' ema bele teA prANInA vadha thAya che, tenA zASaNa samaye jalane AzrayIne rahelA zevAla pramukha anaMtakAcAne tathA pUrA, zaMkha, matsya, deDakAM Adi trasa vAneA pratyakSa vinAza dekhavAthI ane matsyAdikanu` mAMheAmAMhe bhakSaNa hAvAthI pApa lAge che ane 66 ' 11 6 puNya nathI' ema bolavAmAM Ave te aMtarAyane doSa thAya. kAraNa keghaNAM pazu, pakSI, manuSyA te tRSAtta heAya che, temanA jalapAnane vyavaccheda Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 tRtIya prakAza hovAthI paNa pApano saMbhava che tethI munie temAM maunanuM AlaMbana karavuM athavA evA laukika kAryamAM amAre bhASaNa karavAno adhikAra nathI ema kahevuM. te viSe sUtrakRtaganA bIjA sUtramAM A pramANe kaheluM che - tahA giraM samArabbhe atthi puNNaM ti no vae / ahavA natthi puNNaM ti evamee mahabbhayaM // 1 / / dANaTThayAi je pANA hammati tasa thAvarA / tesiM to rakkhaNaTThAe tamhA asthi tti no vae // 2 // jesiM te evakappei, annapANaM tahAvihaM / tesi lAbhaMtarAya ti, tamhA natthi tti no vae // 3 // je a dANaM pasaMsaMti vahamicchati pANINaM / je aNNaM paDisehati vitticcheaM karaMti te // 4 // duhao vi na bhAsaMti, atthi vA natthivA puNo / Ayarayassa hiccANaM nivvANaM pADaNaM ti te // 5 // (A amArA anuSThAnathI puNya che ke pApa che? ema munine pUchatAM) te A samAraMbhamAM puNya che ema na kahe tema ja temAM pApa che ema paNa na kahe " kema ke e prakAre mahAbhaya thAya che. 1 " dAnane athe(annapANI apAvavA mATe) je trasa ane sthAvara jIvo haNAya che te jAne rAkhavAne mATe A tamArA anuSThAnane puNya che ema paNa sAdhu na kahe." 2 je lokone mATe annapANI tathAvidhi nIpajAve che te lokone mATe niSedha kare to lAbhAMtarAyarUpa AhAra devAnuM vidana prApta thAya tethI puNya nathI ema na kahe." 3 kaI yati dAnanI prazaMsA kare che te prANunA vadhanI IcchA kare che ane je kaMI yati niSedha kare che te aneka jInI AjIvikAne cheda kare che." 4 hA" "nA" baMne prakAranI bhASA bole nahi, kema ke kamarajane tethI lAbha thate jANIne tevI bhASA tyAga kare te nirvANapada pAme che." 5 jema kAlikAcA dattanI AgaLa satya vacana kahyuM hatuM, tema puNyanA arthI munie Apattine viSe paNa satya vacana belavuM, mRSA belavuM nahIM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI Atmaprabodha | datta ane kAlikAcAryanI kathA turamaNinagarImAM zrI kAlikAcAryane bhANeja datta nAme hate. te rAjAne purohita hato. teNe chaLa karIne pitAnA svAmI rAjAne baMdIkhAne nAMkhI pite svataMtra rAjyanA bhArane vahana karanAra thayo hato. eka vakhate mAtAnI preraNAthI kAlikAcAya pAse gayA. tyAM teNe unmattapaNe dharmanI IrSyAthI kodhisahita AgrahapUrvaka kAlikAcAyane yajJa karavAnuM phala pUchayuM. te vakhate sUrivaye paiyanuM avalaMbana karI kahyuM ke- "yajJa hiMsArUpa che. ane yajJanuM phala naraka che. A pramANe temaNe je satya hatuM, te kahyuM, anyathA kahyuM nahIM. te vakhate datte punaH pUchayuM ke "emAM nizcaya zuM che? ane te vacanamAM vizvAsa zI rIte paDe?" gurue kahyuM ke "AjathI sAtame divase kUtarAe bhakSaNa karAela kuMDImAM paDaze, pachI have temAM ze nizcaya kare che?" tema chatAM teNe pAcho prazna karyo ke-ethI zuM?" tyAre sUrijIe kahyuM "te ja divase akasmAtuM tArA mukhamAM viSTA paDaze." A sAMbhalI atidhAyamAna thayelA datte kahyuM ke- "tame zI rIte maraNa pAmaze?" guru belyA-" huM samAdhivaDe mRtyu pAmIza ane pachI huM svarge javAne chuM." sUrinA A vacano sAMbhaLI huMkAra karate dara ghera Avyo ane sUrinuM vacana vyartha karavAne pote pitAnA gharamAM subhaTothI vIMTAI samAdhithI chAnamAno rahyo. jyAre sAta divasa Avyo, eTale te buddhinA mehathI tene AThamo divasa mAnI ane " Aje AcAryanA prANathI ja zAMtika kArya karuM? evuM dhArI te gharanI bahAra nIkalyo, tevAmAM koI mALI nagaramAM pate hato, tevAmAM tene dastanI hAjata lAgI eTale kAryanI AkulatAthI teNe rAjamAgamAM Thallo karI te upara pupothI AcchAdana karI cAlato thaye. A arasAmAM datta pitAno ghoDo calAvato te ja mAge Avyo ane pelI DhAMkelI viSTA upara gheDo cAlyo eTale temAMthI viSTAne jarA bhAga uo, te tenA mukhamAM paDI, viSTAnA svAdathI te camaka ane tenA jANavAmAM AvyuM ke Aje AThamo divasa nahIM paNa sAtamo divasa che, tatkAla kheda pAmIne te pAcho pharyo. te ja divase dattanA ghaNuM durAcArothI kaMTALI gayelA maMtrIoe pelA zatru rAjAne pAMjarAnI bahAra kADho ane rAjya upara besAryo ane pAchaLathI dattane bAMdhI rAjAne soMpI dIdho. rAjAe tene kuMbhamAM nAkhI nIce Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 tRtIya prakAza agni saLagAvI kUtarAone chUTA mUkI tene kadathanA pamADI mArI nakhAvyo. te rIte marIne narake gayo ane AcArya bhagavAna rAjA pramukhathI bahumAna pAvyA, A pramANe vacanaguptine viSe zrI kAlikAcAryane vRttAMta dayAnamAM laI munioe vacanagupti dhAraNa karavI. kAyagupti kAyaguptinA citavanamAM muni kAsaga karIne athavA padmAsanAdike karI zarIrane vyApAra reke ane tathA prakAranuM gamana, zayanAdika kAya utpanna thatAM zarIrane pravartAvavAthI Dagale Dagale mArA zarIravaDe koI jIvana vadha na thAya evI yatane citave. kAraNa ke-yatanA vinA Dagale Dagale chakAya jIvana vidhAtA thAya che. tene mATe kahyuM che ke "jamA-Ana-nizItha-tulag-f-nisarapaEE L. vArtha saMrato cha- viraho ho che ? " muni gamana, sthAna, niSadana, tuarTana ( =ALoTavuM), grahaNa nikSepa Adi kAryamAM kAcAne saMvare nahIM te te virAdhaka thAya che." A pramANe kAyagupti kahevAya che. e trividha guptine kahevA vaDe sattara prakAre saMyama kahe che. have dazavidha yatidharmanA bAkInA cAra satyAdi bhedo A pramANe che - 7 satya eTale mRSAvAdanI virati, 8 zauca eTale saMyamamAM niraticAratA-nipalepatA, 9 akiMcana eTale niSparigrahapaNuM. 10 brahmacarya eTale sarvathA kAmakrIDAne niSedha. ahIM keTalAeka bhedanuM anyamAM aMtabhUtapaNe hovA chatAM pRthaka grahaNa karavuM te tenI spaSTatA karavA mATe che ema sadabuddhivALAoe jANI levuM. evI rIte daza prakArane yatidharma kahevAmAM AvyA. e atyaMta dulabha evA manadharmamAM nircAe sarvathA pramAdana parihAra karo, te dekhADe cheH mavA sakSatra, vArU-4-mara-sAhAre | jaidhammami guNAyara, khaNamavi mA kahisi pamAyaM // 1 // " Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI AtmaprabaMdha "he guNavaMta muni! lAkho bhave karIne dulabha ane janma, jarA, maraNarUpa samudrane utAranAra evA yatidharmamAM kSaNamAtra paNa pramAda karIza nahi, kAraNa ke te mATA anAthanA heturUpa che. kahyuM che ke " seNAvaI mohanivassa eso, suhANa jaM vigdhakaro durappA / __ mahAriu savvajiyANa eso, kayAvikajjo na tao pamAo // 1 // " je kAraNa mATe A durAtmA pramAda mahArAjAne senApati che, te kAraNe te mokSAdika sukhamAM vina karanAra che ane te vigna karanAra hovAthI sarva jIvone mahAna ripu che, tethI jeNe paramArthane jANele che, evA munie kaI kAle paNa e pramAdane karavo nahIM. 1 vaLI kahyuM che, ke "thovo vi kaya pamAo jaiNo saMsAravaDDhaNo bhnnio| jaha so sumaMgalamuNI pamAyadoseNa payabaddho // 1 // " "patine thaDa paNa pramAda saMsAranI vRddhi karanAre kahe che, tevA thoDA pramAdanA doSathI sumaMgalamuni cAmaDAthI page baMdhAyA hatA. 1 sumaMgaLamunino vRttAMta A bharatakSetrane viSe sumaMgaLa nAme eka AcArya pAMcase ziSyothI parivRta hatA. teo apramatta thaI sarvadA ziSyone vAcana detA hatA. eka vakhate vAtavyAdhivaDe AcAryanI kaTImAM vedanA thaI AvI. tethI teo vAcanA devAne azakta thaI gayA. te vakhate temaNe potAnA ziSyone kahyuM. "he ziSyo! tame kaI gRhasthanA gharamAMthI yogapaTTa lAve." te vakhate eka ziSya gurunI bhaktithI cepa lAvI gurune Ape. gurue tene kaTI pradezamAM sthApana karyo ane tenA yogathI palaMThI vALI eTale teo atisukha pAmyA. pachI AcArya te gapaTTane eka kSaNavAra muktA na hatA. tevI rIte keTalAka divase pachI ziSyoe AcAyane kahyuM. "bhagavan! Apane zarIre have ArAma thai gaye che, tethI tamAre gRhasthane yogapaTTa pAcho Apavo joIe, ane Ape A pramAdanA sthAnano tyAga karavo joIe. kAraNa ke thoDA paNa pramAdathI saMsAranI vRddhi thAya che." AcArye kahyuM--"ziSyo! A gapaTTa dhAraNa karavAmAM zuM pramAda thAya che? A yogapaTTa te mArA zarIrane sukha karanAra che. te pramAdanuM kAraNa nathI." gurunAM AvAM vacana sAMbhaLI te vinIta ziSyo maunanuM avalaMbana karIne rahyA hatA, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 tRtIya prakAza keTaloka samaya gayA pachI te sumaMgalA AcArya zrutanA upayogathI pitAnuM AyuSya pUrNa thavAno avasara jANuM ane eka viziSTa guNavALA ziSyane sUripade sthApI pite saMlekhanA karI kAlanI rAha joI rahyA hatA, te vakhate ziSya zubhayAno pagata gurunI nirdhAmaNA karatAM A pramANe bolyA-"he svAmI vrata grahaNa karyA pachI Aja sudhImAM je kAMI pramAdasthAna sevyuM hoya te Apa AlevA-paDimo." ziSyanA A kathanathI sUrie yogapaTTa dhAraNa karavA sivAyanA bIjA je je pramAdanA sthAna hatA te AvyA ane paDimyA. tyAre ziSyoe kahyuM : "svAmI ! yagapaTTa dhAraNane pramAda paNa Avo." ziSyanuM A vacana sAMbhaLI AcArya kopAnaLathI prajvalita thaI bolyA- "are ziSya ! tamArI mati duniIta che, jethI tame adyApi gapaTTathI thayelA mArA duSaNane grahaNa kare che. A pramANe gurune kopAyamAna thayelA jANI teo vinayapUrvaka bolyA- "svAmI ! amAro aparAdha kSamA kare. amee ajANatAM tamane aprItivacana kaheluM che, AjathI have ame belIzuM nahIM." ziSyanA A vacanathI sUrino kepa zAMta thaI gayo, paNa temanuM dhyAna gapaTTane viSe rahyuM. teo A pramAdasthAnane AvyA vinA kala karI gayA. te pachI teo e doSane laIne kuDAgAranagaranA rAjA megharathanI vijayA nAme devInA udaramAM gabha paNe utpanna thayA. prasava samaye jenA paga karI para vIMTAelA cAmaDA pade bAMdhelA che, e te putra utpanna thayo. rAjAe tene janmotsava karyo ane bArame divase te putranuM nAma daDharathe pADayuM. pAMca dhAtrIothI lAlana karAto te bALaka jyAre ATha varSano thayo tyAre tene kalAcAryane meM ane te anukrame batara kalAmAM pravINa banI gayo. te kalAomAM te saMgItakaLAmAM vizeSa nipuNa thayo. kumAra daDharathane saMgItakaLAmAM vizeSa nipuNa jANI ghaNuM gaMdha pitapatAnI kalA batAvavAne tenI pAse AvavA lAgyA. te catura kumAra eTale badhe saMgItakuzala hatuM ke jethI koI paNa gAyaka tenA manane raMjana karavA samartha thaI zakato nahIM. rAjakumAra daDharathe uMcI jAtanA saMgItane jANanArA gAyakenI kadara karatA. temane ghaNuM dravya ApI saMtoSa pamADate hato, tethI teo tenAthI saMtoSa pAmI deza-dezAMtaramAM te daDharathanI kIrtine vistAratA hatA. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI Atmaprabodha A pramANe daDharathakumAra potAne samaya sukhe pasAra karato hato. eka samaye je pelA pAMcase ziSya hatA, teomAMthI nirmala jJAna, darzana ane cAritrane pAlanAra je ziSya sumaMgalasUrinA AcAryapada upara Avela, te ane bIjA ziSyoe avadhijJAnathI jANyuM ke potAnA guru sumaMgalAcArya dRDharathakumAra thai avataryA che. AthI potAnA gurunA svarUpanuM darzana karavAnI temane IcchA thai anAryakSetramAM kumAra daDharatharUpe guruno avatAra thayelo jANI temanA manamAM kheda utpanna thayA ane teo pramAdanA AcaraNane dhikakAravA lAgyA. teoe kahyuM ke-pramAdanA thoDA paNa AcaraNathI A amAre gurunA jIvanI A dazA thaI che. jeo saMsAramAM A pramANe pramAdanuM sevana karaze, teo amArA gurunI jema bahu prakAre duHkhanA bhAjana banaze." teo A pramANe citavatA hatA, tevAmAM temanA AcArya pada upara AvelA ziSyanA manamAM vicAra utpanna thayo ke-"have koIpaNa upAya karI gurunA jIvane anAyakSetramAMthI AyakSetramAM lavAya to vadhAre sAruM". Avo vicAra karI temaNe bIjA ziSyane te vAta nivedana karI. pachI koI eka yogya ziSyane gacchano bhAra saMpI te AcArya anAyadezamAM zuddha AhAranI dulabhatA mAnI tevA daDha saMghayaNathI mahAtapa tathA cAritra pAlavAnI zaktivALA keTalAeka sAdhuone sAthe laI gAmogAma vihAra karI anAyadezamAM AvyA. tyAM AvatAM temaNe AhAranI gaveSaNa na karavAthI bhAre parizrama paDyo hate. cAnaka nAmanA anAya dezamAM AvelA kuDAgAra nagaramAM teo AvI pahoMcyA. te nagaranI samIpe AvelA eka udyAnamAM teo dAkhala thayA. tyAM zuddha bhUmine paDilehI ane IMdrAdikane avagraha laI teo rahyA hatA. A nagaranA vAsIo ke jeoe sAdhunA rUpane kadipaNa joyeluM nahIM, teo A sAdhuone joI Azcarya pAmI gayA. teoe temanI samIpe AvIne A pramANe pUchayuM, "tame koNa che?" sAdhuoe kahyuM " ame naTa chIe." tyAre teoe kahyuM, "je tame naTa ho te rAjAnI pAse jAo, eTale tamane yatheSTa dhana prApta thaze." sAdhuoe kahyuM "ame koInI pAse jatA nathI, jeo amArI pAse Ave temane amArI kalA batAvIe chIe." lokee prazna karyo, "je tame rAjAnI pAse nahIM jAo te jana kyAMthI karaze?" tyAre sAdhuo belyA, ame bhejana karatA nathI." Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 321 A sAMbhaLI leke vismaya pAmI gayA pachI jyAre sAdhuo paDilehaNA tathA pratikramaNa karatA tyAre keTalAeka leke AvI temane pUchavA lAgyA ke tame A zuM kare che?" sAdhuo belyA, "ame nRtya saMbaMdhI parizrama karIe chIe" te sAMbhaLI loko potAnA sthAne cAlyA gayA. lekanA mukhathI vRttAMta nagaramAM phelAye. te rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvyA. te sAMbhaLI vismaya pAmele rAjA temanuM svarUpa jevAne mATe udyAnamAM Avyo. teNe AvI sAdhuone pUchayuM, "tame koNa cho? kayAMthI ane zA prayajanane mATe tame ahIM AvyA cho?" - AcArye kahyuM, "ame naTa chIe, tamone amArI kalA dekhADavAne mATe dUrathI AvyA chIe." rAjAe kahyuM, "tyAre tamAruM nRtya mane batAvo sAdhuo belyA" devAnupriya ! je saMgIta-kalAmAM nipuNa hoya tenI AgaLa ame nATaka karIe chIe" tyAre rAjAe kahyuM, "mAre putra daDharathe e sarva jANe che" guru bolyA, "temane ahIM satvara belAvo." - A uparathI rAjAe rAjakumAra daDharathane belAvA eka puruSane mekalyo. te puruSa rAjakumArane teDavA gaye. rAjakumAra pAlakhImAM besIne tyAM Avyo. teNe AvI sAdhuone kahyuM, "tame saMgItazAstramAM kuzala ho to prathama saMgItanA bhedo bela" te vakhate AcArya zrutanA balathI saMgItanA badhA bhede kumAranI AgaLa kahI saMbhaLAvyA. - te sAMbhaLI kumAra atyaMta vismaya pAmI gayo ane manamAM vicAravA lAge ke-"aho! A to saMgItazAstramAM pravINa lAge che. AnA jevo bIjo kai naTAcArya nathI, mATe tenI nRtyakalA hamaNuM ja joIe." A pramANe citavI teNe sAdhune A pramANe kahyuM ke-"naTo ! tame nRtya karo, jethI tamArI nRtyakalAnI parIkSA karI zakAya. tyAre AcArye kahyuM ke-prathama nRtyanA upakaraNo maMgAvo. tyAre kumAre potAnA mANaso mekalI nRtyanA sarva upakaraNe maMgAvyAM, te pachI AcAryo vAritrano vani karatAM pahelA madhura svare karI tevA prakArano AlApa karyo. je sAMbhaLI sarva zrotAo camatkAra pAmI gayA. ane jema citramAM AlekhelA hoya, tema stabdha thaI gayA. A vakhate AcArya nRtyanA AraMbhamAM A dhravapada bhaNyA hatA. 41 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrI Atmaprabodha "dhiddhi pamAyalaliyaM sumaMgalosvatthameriMsaM patto / 99 kiM kuNimo aMbaDyA pasaraMti na amha gurupAyA // 1 // "he vatsa ! A pramAdanA lAlityane dhikkAra heA, ke jethI suma`gala AvI dazAne pAmyA ! pUrva karmInA doSathI amArA gurunA caraNa pasaratAM nathI, temAM ame zu karIe? amAre zu upAya ? te pachI AcAryanA kahelA vAkacone khIjA sAdhuoe meTA svare uccAryAM ane temAM vINAdika vAdyo vagADacA. rAjakumAra dRDharatha vAra vAra bhaNAtA te dhruvapadane sAMbhaLI peAtAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA ke " sAdhue zuM bhaNe che ? " suma'gala keANa ane teNe kevI rIte pramAda karyAM ? rAjakumAra evI rIte vAraMvAra uhApAha karavA mAMco, tevAmAM te tatkAla mucchA~ pAmI bhUmi upara paDI gayA. te vakhate sarvatra hAhAkAra thaI gayA. tatkAla rArdike tene zItApacAra karavA mAMDaco. kSavAre cetanA pAmI te kumAra potAnA pUrvabhavane sa'bhArI te pUnA ziSyAne dekhI A prakAre vilApa karavA lAgyA- ahA ! A saMsAra du:khamaya che ane karmanI gati vicitra prakAranI che, A saMsAramAM duSkarmanA udayathI thayelI pramAdanA deSe karI jIvA mahumakAranA duHkhane anubhave che. hu* lagAra pramAdane AcaravAthI AvI dazAne pAmI gayA, ' 66 kumArane Ama citavatA ane vilApa karatA dekhI rAjAe ciMtavyu` ke nizce A sAdhuAe mArA kumArane dhelA karI dIdhA, mATe temane haNavA joI e." Avu* ciMtavI rAjAe rAkhathI sevakeAne te sAdhuene dIvAna karI vadha karavAnI AjJA ApI. te vakhate kumAre kahyu, " he pitA ! A puruSA te hitakartA che ane paranA kAne sAdhanArA che, mATe te pUjavA yAgya che. vadha adhana karavAne cAgya nI. ' kumAranA A vacana sAMbhalI rAjAe te AjJA pAchI kheMcI lIdhI ane te sAdhuonI bahu bhaktipUrvaka sevA karI. te pachI kumAre ekAMte jai te sAdhuene A pramANe kahyu, " he devAnupriya! A anAya kSetra che. ahIM vasanArA leAkeA paNa anAya che. A sthale sArA dhamanI vAte paNa sAMbhaLavAmAM AvatI nathI, tethI ahIM mArI zI gati thaze ? ' AcAya elyA- bhadra ! tame amArI sAthe AvA, jethI tamArA kAryanI siddhi thaze. '' Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 323 rAjakumAra bolyo-"mahArAja ! mArA caraNa baMdhAI gayA che. tethI huM cAlavAne samartha nathI, tethI AgaLa jatAM mAro zI rIte nirvAha thaze? AcAye jaNAvyuM-" bhadra! jyAre tame haLave haLave A dezamAM Avaze eTale A sAdhuo tamArI vaiyAvacca karaze." A AcAyanA A vacana sAMbhaLI kumArane hiMmata AvI. pachI te potAnA mAtA-pitA pAse AvI A pramANe be -"he mAtA-pitA ! jo Apa AjJA Ape te huM A mahAna kalAcA pAse kalA zikhavAne jAuM.' mAtA-pitA mahAtura thaIne bolyA-"vatsa ! ame tAre viyoga sahana karavAne samartha nathI. mATe e naTone ahIM ja rAkhI kalAne abhyAsa kara." rAjakumAra belyo-"e vAta satya che, e loko paradezI che, tema ApaNe dravyane lenArA nathI, to teo ahIM zI rIte rahe? tethI bIjA sarva vicAra choDI daI mane temanI sAthe javA AjJA Ape jethI huM temanI sAthe saMgItakalAne saMpUrNa abhyAsa karuM" rAjakumArane A ati Agraha jANuM mAtA-pitAe tene AjJA ApI, te sAthe tene besavAne eka zibikA ane keTalAka mANasa ApyA. rAjakumAra khuzI thaI zibikAmAM ArUDha thaI temanI sAthe cAlyo. tenI pAchaLa sAdhuo cAlavA lAgyA. anukrame teo anAyadezanuM ullaMdhana karI AryakSetrane prApta thayAM eTale kumAre te zibikAne pAchI mekalI. sAdhuoe te AdezamAM AvI keI nagaramAM bhikSAne mATe jaI zuddha AhAra lAvI pote karelA lAMbA tapanuM pAraNuM karyuM. te vakhate rAjakumAre kahyuM, "bhagavan! have mAre zuM karavuM ?" AcArya belyA"tame vrata grahaNa kare." sUrivaranI AvI AjJAthI te kumAre cAritrane grahaNa karyuM. pachI tenA pUrvabhavanA ziSyo khedarahita thaI tenI vaiyAvacca karavA lAgyA pachI anukrame temanA potAnA gacchanA bIjA sAdhuo ekaThA thaI AvyA ane teo atyaMta AnaMda pAmI gayA. te kumAramuni mahAtapasvI thayA. cAritragrahaNathI mAMDIne temaNe yAvajIva chakRtapa karyuM ane apramattapaNe saMyama pAvyuM. anukrame AyuSyane kSaya thatAM samAdhipUrvaka kAla karI teo navamA raiveyakamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cAvI mahAvidehakSetrane viSe teo siddhipadane prApta thaze. bIjA paNa sAdhuo saMyamanI ArAdhanA karI anukrame uttamagatine prApta thayA hatA. e prakAre pramAda upara sumaMgalamuninuM dRSTAMta Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI Atma prabaMdha che. A dRSTAMta uparathI pramAdanA lezathI utpanna thayelA kamano vipAka ke viSama che? teno vicAra karI saMsArabhIru evA munioe savadA pramAdane parihAra karavo joIe. have pramAdano parihAra karI saMyama pAlavAmAM ujamAla thayelA munie manano nigraha karavA pramukha kAryamAM je bAra saMbhAvanA bhAve che, tenuM svarUpa kahevAmAM Ave che. paDhamaNaNiccamasaraNaM saMsAro egayA ya annataM / asuitaM Asava saMvaro ya taha nijarA navamI // 1 // logasahAvo bohi dulahA dhammassa sAhagA arihA / eyAo bhAvaNAo bhAveyavyA payatne NaM // 2 // 1 anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra, 4 ekatva, 5 anyatva, 6 azuci, 7 Azrava, 8 saMvara, 9 nirjara, 10 lokasvarUpa, 11 bAdhidulabha ane 12 dharmanA sAdhaka arihaMta ityAdi bAra bhAvanAone sudRSTi puruSoe yatna karI abhyAsa karavo. 1 A saMsAramAM mahAdikane vaza thaI sarve vastune viSe avaLI buddhivALA mUDha jana svAmitva, dhana, yauvana, zarIra lAvaNya, bela, AyuSya, viSayasukhanI vallabhatA ane jana saMgAdika padArthone parvatathI utaratI mahAnadInA pUranI jema atyaMta vAyunA samUhe kaMpAvelA devajapaTanI jema vAMchita pradezamAM pitAnI IcchA pramANe vihAra karanArA ane cAre tarapha bhamarAonA samUhe Azrita evA gaMDasthalavALA madonmatta hastInA kaNatAlanI jema ane nibiDa pavane karI haNAelA vRkSanA pAkA pAMdaDAnA samUhanI jema aticaMcala che, te paNa te sarvadA nityarUpa jANe che, paNa tattvadRSTie jotAM A sarva bhAvo anitya che, temAM eka paNa nitya-zAzvata nathI. valI je paramAnaMdane ApanArA sadazAnAdika AtmAnA guNe te nitya che, A pramANe citavavuM, te pahelI anityabhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe kaheluM che - "sAmittagadhaNa juvvaNaka-rUvabalAuiTThasaMjogA / ailolA ghaNapavaNAhayapAvavapakkapattavvA // 1 // " Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 tRtIya prakAza A gAthAne atha upara kahevAmAM AvyA che. 2 bIjI azaraNabhAvanA che. jema A lekane viSe mAtA, pitA, bhAI, bahena, strI, putra, mitra, subhaTAdi parivAra dekhatA chatAM eka jainadharma sivAya bIjuM kAMIpaNa zaraNarUpa nathI, ItyAdi ciMtavavuM te azaraNabhAvanA kahevAya che, tene mATe A pramANe kaheluM che pittamAmafNa-mannA, mahAna pravAminavamAnar | nAM ma, nathi vinA dharma che ? " 3 trIjI saMsArabhAvanA che. jenI aMdara A pramANe ciMtavana karavAnuM che. "A saMsArane viSe corAzI lAkha chavAyonimAM vAraMvAra janmamaraNa AzrIne bhramaNa karatA evA saMsArI jo karmanA udayathI keivAra sukhI, koivAra duHkhI, koIvAra rAjA, keivAra raMka, kaivAra kurUpI ane keAIvAra svarUpavAnuM ema vividha prakAranI avasthAne anubhave che. valI paraspara saMbaMdhIonI ciMtAne viSe rahyA kare che, karmanA vazane laIne kuberadatta pramukhanI jema eka ja bhavamAM mahAna duSkarmanA baMdhanA heturUpa evA aneka saMbaMdho utpanna thAya che, te aneka bhavomAM aneka saMbaMdha thAya, temAM zuM kahevuM ? tethI vastutAe ekAMta duHkharUpa evA A duHkhamaya saMsArane viSe mUDha puruSe racyApacyA rahe che. paNa jeo tatvajJAnI che, teo temAM kadipaNa Asakta thatA nathI. A pramANe ciMtavana karavuM te trIjI saMsArabhAvanA kahevAya che. tene mATe "jAimiga muMcato avaraM jAiM taheva giNhaMto / bhamai ciramavirAma, bhamarovva jio bhavArAme // 1 // " "ekendriya Adi jAtine mukato ane bIjI beIMdriya pramukha jAtine grahaNa karato evo jIva bhamarAnI jema A bhavarUpa ArAmane viSe virAma pAmyA vagara cirakAla bhame che." 1 te viSe kuberadattane vRttAMta mathurAnagarImAM kuberasenA nAme eka gaNikA rahetI hatI. eka divase teNIne navIna gabha utpanna thaI AvyuM, AthI te hRdayamAM atyaMta kheda pAmavA lAgI. teNunI mAtAe jyAre teNuMne kheda pAmatI joI tyAre teNIe tenuM duHkha dUra karavA mATe vaidyone belAvyA. vaidyoe nADI joI teNI nI regI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI AtmaprAdha jANuM kahyuM- "putrI ! A tArA udarano garbha prANane haranAre che, mATe tene pADI nAMkhavo yogya che." vezyAe kahyuM- "huM game teTalA kaleza sahana karIza paNa mArA garbhanuM kuzala thAo." pachI jyAre yogya avasara Avyo, eTale teNIe putra ane putrInA yugalane janma Apyo. A vakhate teNunI mAtAe kahyuM- "putrI ! A chokarAM tArA yauvanane haranArA che, tethI A yugalane viSTAnI jema tyajI daI tArI AjIvikAnA sAdhanarUpa evA cauvanavayanuM rakSaNa kara." mAtAnAM A vacana sAMbhaLI te vezyA belI- "mAtA ! jyAre Apa kaho che tema hoya to daza divasa sudhI rAha juo, pachI tame jema kaheze tema huM karIza." A pramANe kahI te kuberadattA vezyA potAnA te bALakone daza divasa sudhI stanapAna karAvavA lAgI, jyAre agIAra divasa AvyA eTale teNIe pitAnA bALakanAM kuberadatta ane kuberadattA evA nAma pADayAM. pachI temanA e nAmathI aMkita evI be mudrA karAvI temanI AgalIomAM paherAvI ane temane eka lAkaDAnI peTImAM mUkI baMnene sAyaMkAle yamunA nadInA pravAhamAM vahetA mukyA. jalanA pravAhamAM vahetI te peTI anukrame sUryodaya vakhate zauyapura nagarane daravAje AvI. te vakhate koI be zeThanA putro tyAM snAna karavA AvelA. temaNe e peTI joI ane tatkAla tene grahaNa karI ughADI. tyAM baMne bALako temanA jevAmAM AvyA. temAMthI ekane putranI IcchA hatI. teNe putra lIdho ane ekane putrInI icchA hatI teNe putrI lIdhI. teo baMnene laI potapotAne ghera AvyA ane te saMtAno pota-pitAnI strIne ApyA. temanI mudrAnA lekha pramANe temanA nAma rAkhyA, keTaleka kALe te baMne bALako ekaThA thayA tyAre te zeThIyAoe pitAne snehasaMbaMdha jALavavAne mATe te baMneno vivAha saMbaMdha joDI dIdho moTI dhAmadhUmathI temane lagnotsava karavAmAM AvyuM. te baMne daMpatI eka vakhate ekAMte sogaThAbAjInI kIDA karatA hatA tevAmAM kuberadattanA hAthamAMthI mudrA nIkaLI paDI ane te kuberadattAnI Agala paDI. kuberadattAe te hAthamAM lIdhI, temAM rahela nAma vAMcI ane te potAnI mudrA sAthe meLavavA mAMDI. tevAmAM te baMnene sarakho ghATa ane samAna Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 tRtIya prakAza AkRti joI teNInA manamAM zaMkA utpanna thaI AvI ane kuberadatta vakhate pitAno bhAI haze ema nizcaya thavA mAMDe. A pramANe nizcaya thatAM ja teNIe mudrA kuberadattanA hAthamAM paherAvI dIdhI. tene jotAM ja kuberadattanA manamAM paNa zaMkA thaI AvI ane kuberadattA pitAnI bahena haze, e teNe nizcaya karyo. AthI tenA manamAM atyaMta kheda utpanna thaye. pachI baMne ekatra thaI vicAra karI pitAnA vivAhanA kAryane akArya mAnI te saMdeha dUra karavAne potapitAnI mAtAne segana ApI atizaya AgrahathI pUchavA lAgyA. jyAre temane ati Agraha dekhAya, eTale te mAtAe peTInI prAptithI AraMbhIne badho vRttAMta temanI Agala nivedana karI dIdho. A vakhate kuberadatte prazna karyo ke- " tamee amone yugala janmelA jANatAM hovA chatAM Ave lagnasaMbaMdha kema karyo? tamAre AvuM akAya karavuM joItuM na hatuM. te mAtAe kahyuM, "tamArA jevI rUpa, guNa ane zIlamAM malatI bIjI jeDI na malavAthI amoe A saMbaMdha joDayo che, chatAM je tamArA manamAM te viSe kheda raheto hoya to haju kAMI bagaDI gayuM nathI, kAraNa haju tamAruM mAtra pANigrahaNa ja thayuM che, kAMI mithuna thayuM nathI, tethI tame kheda pAmaze nahIM. tamane pharIvAra bIjA gya joDAM sAthe paraNAvIzuM." mAtAnAM A vacana sAMbhaLI kuberadatta - "tamo kaho che, te yathArtha che, paNa hAla huM vepArane mATe videzamAM javA icchA rAkhuM chuM, mATe mane AjJA Apo." mAtApitAe kuberadattane AjJA ApI. pachI kuberadatta pitAnI bahenane A vRttAMta jaNAvI ghaNuM karIyANuM laI paradeza cAlyA ga. karmayoge te potAnuM vatana je mathurAnagarI hatI temAM AvI caDyo. tyAM pite vyApAra karma karavA lAgyuM. eka divase tenI mAtA pelI kuberasenA vezyA tenA jovAmAM AvI, teNIne ghaNI suMdara joI kuberadatta kAmavaza thaI gaye. tatkAla ghaNuM dravya ApI teNanI sAthe teNe viSayabhoga bhegavyo. evI rIte keTalAka vakhata viSayabhega bhegavatAM teNIne eka putra utpanna thayo. ahIM zauyapuramAM kuberadattAe jyAre potAnI mAtA pAsethI pitAne vRttAMta sAMbhaLyuM, eTale teNInA manamAM vairAgya utpanna thaye, tatkAla teNIe kaI sAvIne vega thatAM temanI pAse dIkSA grahaNa karI. saMyamane prApta karI teNue evo tapa Acaryo ke jethI nimala adhyavasAyane laIne teNIne alpa samayamAM avadhijJAna utpanna thayuM. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrI Atmaprabodha eka vakhate te kuberasenA sAdhvIjIe avadhijJAnanA balathI pitAnA bhAInuM svarUpa vilakaryuM. tevAmAM teNInA jANavAmAM AvyuM ke potAne bhAI kuberadatta mathurAmAM potAnI mAtA sAthe Asakta thayo che, ane tenAthI eka putra utpanna thayela che. A svarUpa jANI teNuM karmanI gatine dhikkAra ApI pitAnA baMdhune te akAyarUpa mahApApamAMthI mukta karavA ane tenA AtmAne uddhAra karavA mathurAnagarImAM AvI. te nagarImAM kuberasenA vezyAne ghera jaI dharmalAbha AzISa ApI, teNue rahevA mATe Azraya mAgyo. kuberasenAe kahyuM, "he mahAsatI ! huM vezyA che te paNa hamaNuM eka bhartAranA saMgathI kulIna strI banI che, tethI tame sukhe karI mArA gharanI najIka niravagha Azracane grahaNa kare ane upadeza ApI ane sadAcAramAM pravartAvo. vezyAnAM A vacano uparathI kuberadattA sAdhI pitAnA parivAra sAthe te vezyAnA gharanI pAse vAsa karIne rahyA. vezyA kuberasenA dararoja te sAdhvInI AgaLa pitAnA bALakane ALoTate mukatI tyAre avasaranA jANanArA sAvI te bALakane A pramANe lAvatA hatA. "are bAlaka ! tuM mAro bhAI che, je tuM mAre putra che, 3 mAre dIyara che, 4 mAre bhatrIjo che, 5 mAre kAke che ane mAre pitra che. valI tAre je pitA te-1 mAre bhAI che, mAre pitA che, 3 mAre dAdo. che, 4 mAre bhartAra che, 5 mAro putra che ane 6 mAre sasare paNa che. valI re tArI mAtA te 1 mArI mAtA che, 2 mArI dAdI che, ke mArI bhAbhI che, mArI putravadhU che, e mArI sAsu che ane 6 mArI zokatha paNa che. eka vakhate kuberadatta A vacana sAMbhaLI vismaya pAmI sAThavIne A pramANe pUchayuM. "sAdhvIjI ! tame AvAM ayukta vacana kema bele che?" te vakhate sAThavIjI bolyA, " bhAI! huM je besuM chuM te yukta ja che, ayukta nathI. sAMbhaLe. 1 A bALaka ane huM eka mAtAnA chIe tethI te mAre bhAI thAya che, je te mArA bhattarano putra hovAthI mAre putra thAya che, huM te mArA bhartArano nAno bhAI hovAthI mAro diyara thAya che. 4 mArA bhAIno putra hovAthI mAre bhatrIje thAya che, e mArI mAtAnA patino bhAI hovAthI mAro kAke thAya che ane 6 mArI zekyanA putrano putra hovAthI mAre patra thAya che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza A pramANe bAlakanI sAthe potAnA cha saMbaMdho dekhADI bALakanA pitA sAthenA potAnA cha saMbaMdha jaNAvatA sAdhvIe punaH jaNAvyuM, 1 bAlakanA pitAnI mAtA ane mArI mAtA paNa eka hovAthI te mAre bhAI thAya che. 2 A A bAlakano pitA mArI mAtAne bhartAra hovAthI mAre pitA thAya che. 3 A mArA kAkAne pitA hovAthI mArA dAdA thAya che. te pUrve mane paraNanAra hovAthI bhAre bhartAra thAya che. 5 mArI zeno putra hovAthI mAro putra thAya che ane mArA diyarano pitA hovAthI te mArA sasaro thAya che. have A bALakanI mAtA sAthenA pitAnA cha saMbaMdho jaNAvatA kahe che ke-1 A bALakanI mAtA mArI prasava karanAra hovAthI te mArI mAtA thAya che, je te mArA bhAInI vahu hovAthI mArI bhAbhI thAya che, 3 mArA kAkAnI mAtA hovAthI te mArI dAdI thAya che, ke mArI zenA putranI vahu hovAthI mArI vadhU thAya che, 5 mArA bhartAranI mAtA hovAthI te mArI sAsu thAya che ane 6 mArA bhartAranI bIjI strI hovAthI mArI zekya thAya che. e rIte bAlakanI mAtA kuberadattA vezyAnI sAthe mArA pitAnA cha saMbaMdha thAya che. A pramANe kahI te kuberadattanA AtmAne uddhAra karavA pite rAkhelI pelI mudrA tenI Agala pragaTa karI batAvI. kuberadatta te mudrA joI vicAramAM paDI gayo ane sAdhvIe batAvelA sarva saMbaMdhone viruddha jANI tenA hRdayamAM vairAgyabhAvanA pragaTa thaI AvI. AtmaniMdA karatA te kuberadatte pitAnI zuddhi mATe vicAra karI tatkAla dIkSA grahaNa karI ane te mahAna tapasyA karavAne pravaryo. A pravRtti jANI kuberasenA vezyAe paNa pratibodha pAmI zrAvakadhama aMgIkAra karyo. sAdhvI kuberadattA A pramANe temane uddhAra karI pitAnI pravartinI pAse cAlyA gayA. anukrame te sarva jI potAnA dharmane samyaka prakAre ArAdhI uttama gatinA bhAjana thayA. aDhAra saMbaMdha upara kuberadattanuM dRSTAMta A pramANe che. A aDhAra saMbaMdha eka bhavane AzrIne batAvyA che. aneka bhavanI apekSAe te prAyaH karIne sAMvyAvahArika eTale vyavahAra rAzivALA jIvone ekeka saMbaMdha anaMtIvAra thaye, tema ja zrI bhagavatIsUtranA bAramA zatakanA sAtamA udezamAM kahyuM che ke avaLa mati vIve, satranIvAdi mArUttA" ityAdi. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zrI AtmaprabaMdha A kahevAnuM tAtparya e che ke-"he bhagavana! A jIva sarva jIvonA mAtApaNe, pitApaNe, bhAIpaNe, bahenapaNe, strIpaNe, putrapaNe, putrIpaNe, vahapaNe, zatrapaNe, ghAtakapaNe, pratyenIkapaNe, zatrusahAyapaNe, rAjApaNe, yuvarAjapaNe, sAthavAhapaNe, dAsa-dAsIpaNe, bhAvagrAhIpaNe, zikSakapaNe, ane IrSAlupaNe, pUrva utpanna thaye haze ? ' A pramANe gautama mahArAje pUchatAM zrI vIraprabhu kahe che-"hA, gautama! anekavAra athavA anaMtavAra pUrva utpanna thayo, ema sarva jI A jIvanA mAtAdikapaNe anekavAra athavA anaMtavAra pUrva utpanna thayA che. 4 thI ekatvabhAvanA A pramANe che-A saMsAramAM jIva ekale utpanna thAya che ane ekalo maraNa pAme che, tema eka ja karma upAje che ane tenAM phala paNa eka ja bhegave che. tethI tasvapaNe karI eka zrI jainadharma vinA keI paNa anya svajanAdika sahAya karatA nathI. ityAdi je citavana, te ekatvabhAvanA kahevAya che. te mATe A pramANe kahyuM che "ikko kammAi sammaM, jagei bhujai phalaMpi tssiko| ikassa jammamaraNe parabhavagamaNaM ca ikkassa // 1 // " A gAthAne artha upara kahevAmAM AvyuM che. 5 pAMcamI anyatvabhAvanA A pramANe che-cirakAlathI AtmapradezanI sAthe gADha saMbaMdhavALuM ane manavAMchita azanapAnAdike karI bahu prakAre lAlita evuM potAnuM zarIra paNa vastugatie karI anya-judu ja che. te anyapaNane laIne chevaTe prANIonI pachavADe jatuM nathI te pachI bAhyabhUta evA dhana- suvarNAdi paravastuonI zI vAta karavI? mATe eka Atmadharma vinA sarve sAMsArika bhAvo anya che-judA che, AvuM je citavana te anyatvabhAvanA kahevAya che, tene mATe A pramANe kaheluM che - "cirakAlia pi dehaM jai jiamaMtaMmi nANuvai / / tA taMpi hoi annaM dhaNakaNayAINa kA pattA // 1 // " pi - " mAM huve nA cha sarImavi annA mojuM niA para na mAtarama mitro ne 2 " pahelI gAthAne artha upara darzAvyA che. bIjI gAthAno atha A pramANe che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 331 "kuTuMba paNa anya che, A lakamI paNa anya che ane A zarIra paNa anya che. zrI jinadharma sivAya bhavAMtaramAM AvanAra keI bIjuM nathI" 2 - 6 chaThThI azucibhAvanA kahe che. "rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, zuka ane mAe sAta dhAtumaya glema tathA mala, mUtra, purISa, tvacA, AMtaraDA ane ranA samUhavaDe vIMTAeluM ane sarva kAle kRmi, rega, gaDelA AdithI bhareluM A dArika zarIra tatvadRSTie jotAM mahA azuci vALuM che. te eka addabhuta Atmadharma vinA kyA prakAre zuci thAya? kadipaNa thAya nahIM. valI je AvA zarIrane kevala jalAdivaDe zuddha karavA Icche che, te tatvathI vimukha ane ajJAnI jANavA" A prakAre je citavana karavuM te azucibhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe lakhe che. ___ " meyavasareamalamuttapUritha cammaveDhiyaM tatto / jaMgamamivavaJcaharaM kaha eyaM sujjhae dehaM // 1 // " A gAthAne artha upara darzAvyo che. have taMdulaviyAli prakIrNane anusAre te audArika zarIranuM garbhAdhAnathI AraMbhIne kAMIka vizeSa azucinuM svarUpa dekhADe che. - strInI nAbhinI nIce puSpanAlanA AkAre be nADI che, tenI nIce adhomukhI kamalanA kozane AkAre jIvanI utpattisthAna rUpa ni hoya che. tenI nIcenA bhAgamAM AMbAnI mAMjarInA jevI eka mAMsanI maMjarI che. te maMjarI Rtu vakhate pharI rudhiranA biMduone muke che. RtukALa vItyA pachI eTale traNa divasa pachI te kamalana kezanA AkAravANI nine viSe praveza kare che, pachI puruSanA saMgathI puruSanA zuka (vIya) nI sAthe mizra thAya che, tyAre zAnI mahArAjAe te yoni jIvane upajavA gya kahelI che, te sthale bAra muddata sudhI te zukra ane zeNita avinAzI nipaNe thAya che, ane bAra muhUta pachI vinAzI nipaNAne pAme che tethI te bAra muhUrta sudhImAM jIvana utpatti che, te bAra muhUta pachI jIva utpanna thatA nathI. te utpattinA prathama samaye ekatra thayela pitA saMbaMdhI vaya ane mAtA saMbaMdhI zeNita tene te jIva AhArapaNe grahaNa kare che, te AhArane ja AhAra kahevAmAM Ave che, te ja AhAra aparyApta avasthA sudhI hoya che, te pachI jyAre te paryApta thAya che, tyAre te garbhamAM rahela jIvane mAhAra hoya che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zrI AtmaprabaMdha te jIvane AzrIne rahela zukra ane zeNita dravya sAta divasa sudhI kalala rUpe hoya che ane sAta divasa parapoTArUpe rahe che, te pachI pahele mAse "kapala" evA pramANanI mAMsanI pezIrUpa bane che. bIje mAse te niviDa mAMsapiMDikA thAya che, trIje mAse te mAtAne dehada utpanna kare che. cothe mAse mAtAnA aMgane pIDA utpanna kare che. pAMcame mAse te jIvanI mAMsapiDikAmAMthI aMkurAnI peThe be hAtha, be paga ane mastaka-ema pAMca avayava niSpanna kare che. chaThe mAsa pitta ane zeNitane banAve che. sAtame mAse sAtase nase, pAMcaso mAMsapezI, navadhamanI, nADI-vizeSa ane sADAtraNa keTI romarAjI niSpAdana kare che. AThame mAse lagAra uNe utpanna kare che ane navame mAse suniSpanna sarva aMge pAMgavAle jIva banI jAya che. te garbhAvasthAmAM mAtAnA jIvanI rasa haranArI ane saMtatinA jIvanI rasa haranArI be be nADIo hoya che, temAM pahelI mAtAnA jIvanI sAthe baMdhAela chatAM saMtAnanA jIvane spazelI che, tethI saMtAnane jIva mAtAe bhegavAtA aneka prakAranA rasavigayano eka deze karIne ja AhArane grahaNa kare che. bIjI nADI je saMtatinA jIvanI sAthe baMdhAela te mAtAnA jIvane spazelI che, te nADI vaDe jIva pitAnA zarIrane vRddhi pamADe che, paraMtu te avasthAmAM te kavala AhArane grahaNa karato nathI, tethI tene uccAra (jhADa) tathI prasavaNa (mUtra) saMbhavatA nathI, tema vaLI te jIva je AhAra dravya grahaNa kare che, te potAnI zrotrAdika iMdriya ane asthi, majjA, keza, roma ane nakhapaNe pariName che. te garbhamAM rahele jIva mAtAnA zayana vakhate suI jAya che ane mAtAnI jAgRta avasthAmAM jAge che. mAtA sukhI eTale te paNa sukhI hoya che. evI rIte kamanA udayathI jIva utkRSTa aMdhakAramAM azuci bharelA gabhasthAnamAM mahAduHkha anubhavate rahe che. jyAre navamAsa atIta thatAM te puruSa, strI, napuMsaka ane biba e cAramAM harakoI rUpe prasavAya che. je zuka alpa hoya ane zeNita vizeSa hoya to strI, zuka vizeSa ane zeNita alpa hoya te puruSa ane zukra ane zeNita samAna hoya te napuMsaka janme che. je kevala zeNitane ja yoga hoya to mAsanA piMDarUpa biba pragaTe che. vaLI keAI prANI mAtAnA udaramAM utpanna thayeluM hoya paraMtu ghaNuM pApe karIne parAbhUta thayelo hoya te te vAta tathA pittAdike duSita thayelo athavA devatAdike stabhita karela hovAthI Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 333 AMtarA rahita bAra varSa sudhI tyAM ne tyAM (gabhamAM) rahe che-eTale bAra varSa pachI janme che. lokamAM te choDa-DanA nAmathI oLakhAya che, A pramANe garbhanI bhavasthiti kahevAya che. tenI je kAyasthiti che, te manuSyane covIza varSanI che, te A pramANe kaI jIvane choDarUpe bAra varSa garbhamAM rahI aMte mRtyu pAmI tevA prakAranA duSTakAyanA vegathI tyAM ja garbhamAM rahelA kalevaramAM ja utpanna thAya che ane utpanna thaI temAM ja bAra varSa sudhI rahe che-evI rIte ukaSTo vIza varSa sudhI teno garbhAvAsa thAya che. tiryaMca ja tirachInA garbhamAM utkRSTathI ATha varSa sudhI rahe che, te pachI tene vinAza athavA prasava paNa thAya che. strInI garlotpattinI yogyatA ane puruSanA vayanI garbhAdhAna karavAnI yogyatAne mATe A pramANe lakheluM che, strInI yoni paMcAvana varSa paryata amlAna hovAthI garbhane dhAraNa karI zake che. te pachI Avane abhAva hovAthI tenI yoni plAna thaI jAya che, tene mATe nizIthacUrNamAM A pramANe kaheluM che- " ithie jAva paNapannA vAsA na pUrayati tAva amiliANA ya joNI" Ano atha upara darzAvelo che, puraSa paMcotera varSa sudhI garbhAdhAnane yogya evA vAyavAle hoya che. te pachI te prAyaH karI tevA vayathI rahita thaI jAya che. te viSe nizIthacUrNamAM kahela che. A so varSanI AyuSyavAlAnI apekSAe samajavuM. so varSanI Agala basa, traNaso, cAraso ityAdi pUrvakeTI hoya. strInuM jeTaluM AyuSya hoya, te sarva AyuSyamAMthI ardha AyuSya payata myAnapaNu rahita hovAthI te garbha dhAraNa karavAne samartha hoya che. ane puruSane te sarva pUvakeTI payatanA pitAnA AyuSyane chello vIzamo bhAga abIja hoya che ane pUrvakeTI uparanI sthitivAlAne te yugalika paNe karI ekavAra prasavadharmIpaNAne laIne ane niraMtara yauvanapaNane laine A niyama lAgu paDato nathI. A zarIre traNa mAtA saMbaMdhI aMge che. 1 mAMsa, 2 rudhira, ane 3 mastaka-bhejuM. ane traNa pitA saMbaMdhI aMga che, 1 asthi, 2 asthimajajA ane 3 keza, smazra (dADhI) rema tathA nakha, Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI AtmaprabaMdha A zarIranA avayavonI saMkhyA A pramANe che temAM prathama manuSya zarIra mATe kahe che- manuSya zarIramAM pRSa vaMzanI graMthirUpa aDhAra saMdhio che- eTale vAsAmAM aDhAra sAMdhAo che. temAM bAra sAMdhAomAMthI bAra pAMsaLIo nIkaLI be pAsa-paDakhAne vIMTAI vakSasthalanA madhyabhAge rahelA hADane lAgI pallAnA AkArapaNe pariName che, tathA te pRSThavaMzanA avazeSa rahelA cha saMdhithI cha pAMsalIo nakalI te paDakhAne vIMTAI hadayanI be bAju vakSapaMjarathI nIce zithila ane kukhanI upara paraspara nahIM maLelI rahe che tene kaTAha kahe che. valI zarIramAM dareka pAMca pAMca vAmanA be AMtaraDAM che, temAM eka skUla ane bIjuM sUkSma che. temAM je sthala che, tenAthI vaDI nIti pariName che ane je sUma che tenAthI laghunIti pariName che. A zarIramAM be paDakhA che. eka jamaNa ane bIjo DAbe. temAM je jamaNuM paDakhuM che, te duHkhakArI pariNAmavALuM che ane je DAbuM che te sukhakArI pariNAma vALuM che valI A zarIramAM bIjI eka sATha pAMsalIe che. te aMgulI Adi asthinA khaMDanA melApanA sthAnathI oLakhAya che. bIjA ekase sItera saMpANikAdika marmasthAna che. temAM puruSanA zarIre nAbhithI utpanna evI sAta nase che. temAM eka sATha nasa ugAminI che, te nAbhithI AraMbhIne mastaka sudhI jAya che tene rasaharaNI kahe che. tenA anupaghAtapaNAmAM kAna, cakSu, ghANa ane jillAnuM bala ulase che. ane je upaghAta thAya to te kAna vagerenuM bala kSINa thAya che. te sivAya bIjI e ATha no adhogAminI che. te paganA talIyA sudhI rahelI che, teno anupaghAta hAya to aMdhAnA balane ApanArI che. ane teno upaghAta thatAM mastakanI vedanA ane adhatA vagere pIDA utpanna kare che. tema valI eka sATha bIjI gudAviSTa nase che. te nasenA balathI prANIone vAyu, mUtra ane viSTA pravarte che. je tene vighAta thAya te aza pAMDuroga, mala, mUtra ane vAyune nirodha thAya che. bIjI ekaso sATha nasa tIrachIgAminI che. te hastatalane sparzelI che. teno upaghAta na thAya te te bhujAne baLa ApanArI che ane upaghAta thavAthI paDakhAmAM ke kukhamAM vedanA utpanna kare che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 335 bIjI pacavIsa nase zlemane karanArI che. pacIza pittane dhAraNa karanArI che ane daza zuka nAmanI sAtamI dhAtune dhAraNa karanArI che. A prakAre nAbhithI utpanna thayela sAtaso nase puruSanA zarIre hoya che, tenAthI strIone vIza ochI hoya che ane napuMsakane viza ochI hoya che. vaLI A zarIramAM navase hADabaMdhananI nADIo che, temAM cAra rasane vahana karanArI dhamanI nADIo che. tathA maMchanA keza vinA navANuM lAkha rAmakUpa che ane muMcha sahita gaNatAM sADA traNa koTI rAmarAjI thAya che. temAM dATI, mucha ane kUcanA kezane zire ruha kahevAmAM Ave che. mukhamAM je mAMsanA khaMDarUpe jillA rahelI che te potAnA dII aMgulanA pramANe sAta AMgala pramANu hoya che ane teno tela magadha dezamAM prasiddha evA cAra palanA mApe cAra palane che. cakSane be mAMsanA goLA tolamAM be pala che. mastaka hADanA khaMDarUpa cAra kapAle karI niSpanna thAya che. grIvAnuM pramANa cAra aMgulanuM che. mukhamAM asthinA khaMDarUpa dAMta prAyaH karIne batrIza hoya che ane hRdayanI aMtavatI evo mAMsane khaMDa sADAtraNa paLano che ane vakSasthaLanA aMtarane gUDha bhAga ke je kalejAnA nAmathI oLakhAya che te pacAsa palanuM hoya che. vaLI zarIramAM mUtra ane rudhira dareka ADhaka pramANa che ane te sarvakAle avasthita hoya che. carabInuM pramANa ardhA ADhakanuM che. mastakanuM bhejuM eka prastha pramANa che. ane puruSane cha prastha pramANanuM hoya che. pitta ane zlema pratyeka eka eka kuDava pramANa ane zuka adha kaDava pramANa sarvadA avasthita che. A ADhaka tathA prastha vagerenuM mApa bAlaka, kumAra ane taruNa vagerenuM tolaso sa" ityAdi karma karIne potapotAnA hAthane AzrIne jANavuM tene mATe kahyuM che, ke "doasaio pasaI, dopasaio seiA, cattAriseiAo kulao, cattAri kulaao paccho, vattApajI kADha, surAri vaDhazo hoLo" ityAdi dhAnyathI bharele avAbhukha karelo hAtha "astI' kahevAya che. AgalA sUtra pramANe tene artha jANo. eTale be mUMDhA hAthane eka pasI thAya, be Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI AtmaprabaMdha pasIne eka setikA thAya, cAra setikAne eka kula, cAra kulano eka prastha, cAra prasthane eka Adraka ane cAra ADhakane droNa thAya che. A pramANe kahelA pramANathI zukra ane zeNita vagerenuM je jUnAdhikapaNuM thAya che, te vAtAdika deSane laIne thAya che. puruSanA zarIramAM pAMca ane strInA zarIramAM cha keThA che. puruSane be kAna, be AMkha, be nasakorAM, eka mukha, eka gudA ane eka puruSa cihna e nava dvAra pravAhane vahana karanAra che. e nava sahita be stana vadhavAthI strIne pravAhane vahana karanArA agIyAra dvAra che, A gaNanA manuSyagatine AzrIne jANavI, tiyacagatimAM bakarI vagere be stanavALAne agIyAra ane cAra stanavALI gAya vagerene tera tathA DukkarI vagerene ATha stana gaNatAM sattara A pramANe vyAghAta vinA jANuM levAnuM che. vyAghAta hoya to eka stanavAlI ajAne daza, traNa stanavAlI gAyane bAra-ema samajavAnuM che. puruSanA zarIramAM kula pAMcase mAMsanI pezIo che, tenAthI strIone trIza ane napuMsakane viza ochI che. A zarIra aneka mahAregenuM utpattisthAna che. tene viSe saMsArI jIvonA raMgenI saMkhyA pAMca karoDa, aDasaTha lAkha, navANuM hajAra ane pAMcaso cAlIzanI che, kahyuM che ke paMceva ya koDIo lakkhA aDasahi sahasanavanavaI / paMcasayA culasII, rogANa huMti saMkhAo tti // atha upara AvI gayo che. A pramANe asthi AdinA samahavAlA ane aneka prakAranA vyAdhiothI vyApta evA e zarIramAM zuM zuci che? kAMIpaNa che ja nahIM. 7. sAtamI AzravabhAvanA che. A saMsAramAM jo 1 mithyAtva, 2 avirati, 3 kaSAya ane 4 garUpa Azra karI samaya samaya pratye zubhAzubha karmanA pudgalene je grahaNa kare che. puNyAtmAnuM citta niraMtara sarva prANIAmAM maitrIbhAva, je guNothI adhika hoya temAM prada, je avinIta hoya te upara madhyasthatA ane je duHkhIyA hoya che te upara karUNuM karavAthI jIva zubhakama bAMdhe che ane je jIvanuM citta AddayAna, raudradhyAna mithyAtva tathA kaSAya viSaya vaDe sarvadA pIDita che, teo azubha karma bAMdhe che-ItyAdi je citavana te AzravabhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe kaheluM che Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 3 37 A gAthAne bhAvArtha upara AvI gayo che. AThamI saMvarabhAvanA A pramANe che. upara kahela mithyAtvAdikanA Azrane samyakatvAdikathI je nirodha kare, te saMvara kahevAya che. te dezathI ane savathI e be prakAra che. temAM savathI saMvara te agI kevalIne ja hoya che ane dezathI saMvara eka, be, traNa AzravanA nirAdhIne hoya che, te saMvara pratyeka dravya ane bhAvathI be prakArano thAya che. AtmAne viSe thatA AzravathI karmanA pudgalene je grahaNa karavApaNuM, tene sarvathI athavA dezathI chedavuM te dravyasaMvara kahevAya che ane je bhavahetuka sarva kiyAno tyAga karavo te bhAvasaMvara kahevAya che, evA svarUpanA AzravanA viredhI saMvaranuM je citavana karavuM te saMvarabhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe kaheluM che "AsavadArapihANaM sammattAIhiM saMvaro neo / pihiyAsavo hi jIvo sutarivya tarei bhavajala hiMti // 1 // " AzradvAranuM samyaktvAdivaDe je AcchAdana karavuM, te saMvara kahevAya che. te saMvarathI sarva ja sArA vahANanI peThe A saMsAra samudrane tare che. navamI nijerAbhAvanA che. A saMsAramAM pUrve bAMdhelAM karmone tapa vaDe je bALavA, te nirjarA kahevAya che. je kama baMdhAtA hoya tene viSe saMvara ane pUrve bAMdhelA karmone viSe nirjarA e temanI vacce bheda che. te nirA be prakAre che- sakAma ane akAma. temAM je sakAmanirjarA che, te bAhya ane AtyaMtara evA pratyeka tapanA cha bhedathI bAra prakAranI thAya che. te bheda prathama yatidharmanA adhikAramAM kahelA che, tethI A prasaMge ApavAmAM AvyA nathI. A bAra prakAranI nirjarA viratipariNAmavALAne hoya che. eTale viratipariNAmI kamakSayane mATe potAnI abhilASAthI sakAmanirbhara kare che. ane je viratipariNAmathI rahita che ane te sivAya bAkInA manuSya prANIo che, temane abhilASa rahita zIta, uSNa, kSudhA, tRSA Adi sahana karavAthI akAmanijara thAya che. AvI nija rAnuM je citavana, te nirjarAbhAvanA kahevAya che, tene mATe A pramANe kaheluM che- kammANa purANANaM nikaMtaNaM nijarA duvAlasahA / virayANa sA sakAmA tahA akAmA avirayANaM tu // 1 // " ha Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrI AtmaprabaMdha A gAthAne artha upara AvI gayuM che. dazamI lekasvarUpabhAvanA che. A lekanA madhyabhAgamAM caturdaza rajaju pramANa loka vidyamAna che. kaTI upara rAkhelA che be hAtha jeNe ane ticcha prasArelA che be caraNa jeNe evA purUSanA AkAra jevo A leka che athavA amRkha karela moTA zarAvanI upara rahela je laghu zarAva, tenA saMpuTanA jevI tenI AkRti che. kahevAnuM tAtparya e che ke-sAta rajajunA vistArathI nIce lekanA talIyAthI UMce thoDuM thoDuM saMkecatA tIcchaleka eka rajaju vistAravAla che. te pachI udava bhAge anakame vistArane pAmate brahmadevakane trIje pAthaDe pAMca raju vistAravALe che. te pachI thoDe thoDe saMkSepane bhajato sava uparanA lekAgra pradezane pratare eka raju vistAravAla che, e rIte yakta saMsthAnavA leka che, te lokane viSe dharmAstikAyAdi cha dravya che. 1 svabhAvathI gatipariNata jIva ane pudagalono mAsya ane jalanI jema je upaSTabhakArI saMbaMdha te dharmAstikAya kahevAya che, * 2 vaTemArgune chAyAnI jema tenI sthitimAM je upaSTabhakArI te adharmAstikAya kahevAya che. 3 pUrvokta baMne dravya paradezathI ane pramANathI lokA-kAzatulya che, temaja temane gati ane sthitimAM pravatatA avakAza ApavAthI je avagAhana dharmavAlo che, te AkAzAstikAya kahevAya che. 4 je cetanA lakSaNavALe, kamane kartA tathA bhaktA ane jIvanadhama che, te jIvAstikAya kahevAya che. 5 je pRthvI, pavata Adi samasta vastuonuM pariNAmI kAraNa ane pUraNagalana dharmavAle che, te pudagalAstikAya kahevAya che. 6 je vartanA lakSaNavAle, navIna padagalika vastune jINuM karanAra tathA samayakSetra ( aDhI dvIpa) aMtavartI che te kAladravya kahevAya che. A cha dravyamAM eka pudagaladravya mUta che ane bAkInA pAMca dravya amUrta che, temaja eka chavadravyane vajIne bIjA sava dravya acetana che. mAtra chavadravya ja sacetana che. ahIM prazna thAya che ke- asaMkhyAtA pradezamaya kAkAzamAM anaMtAnaMta chavadravya tathA tethI anaMtaguNa adhika pudagaladravyo zI rIte rahetA haze? temane saMkaDAza kema na thAya? Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 339 A zaMkAmAM uttaramAM kahevAnuM ke-jIvadrAnuM amRtapaNuM che tethI temAM saMkIrNapaNuM thatuM nathI ane pudgalenuM matapaNuM che. dIpakanI prabhAnA dRSTAMta karI tenA pariNAmanI vicitratAthI eka ja AkAzapradeza upara anaMtAnaMta paramANu Adi pudagala dravya asaMkIrNapaNe praveza kare che, to pachI asaMkhyAtA pradezanuM kahevuM zuM? arthAtu temAM samAI jAya, temAM zuM Azcaya? tethI temAM kaI jAtane doSa AvatuM nathI. te viSe zrI abhayadevasUrijIe zrI bhagavatInI TIkAmAM teramAM zatakane cothA udezamAM kaheluM che "rAjasthAna " ItyAdi. "jIvadravyonuM ane ajavadravyanuM bhAnabhUta AkAzAstikAya che." ethI temaNe A pramANe kahyuM ke- AkAza jIne tathA ajIne avagAhana ApanAra che. kemake vistAravALuM che, te pachI AkAzanuM bhAjanapaNuM dekhADatA kahe che- "pLa vi" ItyAdi. eka paramANu Adike karIne AkAzAstikAyane pradeza pUrNa kahevAya che, be paramANu Adike karI pUrNa ane zatasahastrAdike karIne paNa pUrNa che ema jaNAya che! ema kema kahevAya ? tenA uttaramAM kahe che ke- te pariNAmanA bhedathI kahI zakAya che. jemAM oraDAne AkAza eka dIvAnA prabhApaTalathI pUrAya che, tema bIjA dIvAno prakAza paNa tyAM samAI jAya che, yAvatu eka dIvA paNa temAM samAI jAya che. tema ja auSadha vizeSanA ekaThApaNAthI eka pAro kheMcavAmAM se senAmahora pesI jAya che, pachI te pAre ane karmIbhUta auSadhanA sAmarthyathI pArAnI kaNI ane suvarNanA seMkaDo karSa pRthaka thaI jAya che, kAraNake pudgalenA pariNAmanuM vicitrapaNuM che. valI lekaprakAza graMthamAM paNa kahyuM che ke-aiSadhanA sAmarthyathI pArAnI eka kaNamAM suvarNanI so kaNa nAMkhIe te paNa telamAM thI adhika na thAya, vaLI auSadhanA sAmarthyathI te baMne judA judA thaI jAya che. suvaNanA karSaka se ane pArAne kaSa eka e pramANe thAya che. ahIM valI urva, adha ane tIrjhAlekanuM svarUpa citavavuM. te lekasvabhAva bhAvanA kahevAya che, te mATe kahyuM che ke Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI Atmapradha "gumarjhAkira humarajIthakula io ! dhammAi-paMcadavvehiM pUrisaM maNasi ciMtijje ti // 1 // " artha- nIce mukhavALA moTA sAvalAMnI peThe rahelA tathA nAnA sarAvaLAMnA saMpuTanI peThe (udavabhAgamAM) rahelA tathA dharmAstikAyAdi pAMca dravya vaDe paripUrNa evA A lokanuM manane viSe citavana karavuM. agIAramI bedhidulabha bhAvanA che. anaMtAnaMta kAle paMcaMdriyapaNuM dulabha che, temAM paNa manuSyabhAvAdi sAmagrI dulabha che. teno yoga thatAM paNa prANIone paramavizuddhi karanAra savaze darzAvela tattvajJAnarUpI bedhi (samyaktva) prAyaH karIne ghaNuM durlabha che, je te ekavAra paNa prApta thayela hoya to prANuone ATalA samaya sudhI A saMsAranuM payaTana hoya nahIM," ItyAdi je ciMtavana te bedhidulabha bhAvanA che. tene mATe A pramANe kaheluM che- ___"paMciMdiyattaNAi, sAmaggIsaMbhave pi aidulahA / tAvavohavA, vohI judI kIraNa no tti che ?" A gAthAne artha upara AvI gayo che. * bAramI dharmakathaka ahaMnuM bhAvanA kahevAya che. A saMsAramAM vItarAgapaNe karIne sarvadA para kArya karavAne sAvadhAna evA ane nirmaLa kevaLajJAna rUpa cakSuthI jemaNe sarva kAlAka avalokyo che evA zrI arihaMta vinA pati ane zrAvakano nirmala sadabhUta dharma kahevAne bIjo koI samartha nathI. kutIthionA kahelA kuvacane ajJAnamUla hovAthI pUrvAparaviruddha ane hiMsAdika dethI duSita che, tethI te vacane pratyakSa asaddabhUta che, temaja temanA keI vacanamAM dayA satya vagerenuM kAMIka piSaNa dekhAya che, paNa tatvathI nathI ja. te mATe tatvathI zuddha svarUpane dharanArI ane sakala jagatanA jatuone tAranArI zrImada ari. haMtaprabhunI vANuMnuM keTaluM vivecana karIe ! jo keAI paNa rIte te vANuMnuM ekapaNa vAkya kahucara thayuM hoya te rehiNIyA ceranI peThe prANIne mahAna upakAra karanAruM thAya che. A prakAranuM je ciMtavana te bAramI dharmakathaka bhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe kaheluM che " dhammo jiNehiM niravahi ubayAraparAyaNehiM suThu paNNatto / samaNANaM samaNovAsayANa dasahA duvAlasahA // 1 // " A gAthAne atha upara AvI gayo che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 - tRtIya prakAza rohiNeya ceranI kathA rAjagRhanagaramAM zreNika nAme rAjA hatA. tene sarva buddhionA nidhAnarUpa abhayakumAra nAme putra hato. te nagaranI samIpe vaibhAragiri nAme eka parvata hatuM. tenI eka guphAmAM lehakhura nAme eka ghAtakI cera raheto hato. te rAjagRhI nagarInA lokonA dravya ane strIvaDe pitAnA kAma ane artha anAyAse sAdhato hato ane temAM ja potAno kALa nigamana karate. te lehakhura cerane rehiNI nAme eka strInA udarathI rahiNeya nAme putra thayA hatA. te paNa pitAnI jema ghaNe ghAtakI thaye hate. eka vakhate lehakhura maraNapathArIe paDyo, eTale teNe pitAnA putra rauhiNeyane belAvIne kahyuM. "vatsa ! je tAru hita Icchato hato mArI zikSA sAMbhaLa-je A traNa gaDha dekhAya che temAM mahAvIra nAme eka mahAtmA che, teo komaLa vacana le che, te vacana uttarakALe dAruNa hovAthI tAre kadipaNa sAMbhaLavA nahIM." A pramANe zikhAmaNa ApI te lehakhura cere pitAnA prANa tyAga karyo. te pachI rauhiNeya te pitAnA vacanane saMbhArato nitya corI karato hate. eka vakhate zrI vIra paramAtmA te sthale samesaryA. devatAoe te sthale samavasaraNa racyuM. te vakhate bhavyajIne dhamanI dezanA ApavAne prabhue AraMbha karyo. te vakhate rauhiNeya cAra rAjagRhanagaramAM corI karavA jatAM te samavasaraNanI pAse AvI caDyo. te vakhate tene yAda AvyuM ke-je huM A mAge jaIza te vIrabhagavAnanI vANuM saMbhaLAI jaze ane ahIM javAne bIje mAga che nahIM. have zuM karavuM? athavA e kheda karavAthI sayuM. huM kAnamAM AMgaLI nAkhIne cAlyo jAuM. pachI te kAnamAM AgalI nAMkhI utAvaLe pagale cAlyA. tevAmAM tenA pagamAM kAMTe vAge. eTale te AgaLa eka DagaluM bharavAne paNa samatha thaye nahIM. pachI kAnamAMthI AMgalI judI karI te vaDe kAMTe kADhavA lAgyA, tevAmAM aMtaranA zalyane zedhanArI ane devasvarUpane varNana karanArI zrI viraprabhunI vANI tenA kAnamAM A pramANe sAMbhaLavAmAM AvI " aNimisanayaNA maNakajjasAhaNA puSphadAma amilANA / / 1 jagudA mUke Icchathati sudhA vinA fFri ? " Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI AtmaprabaMdha jemanA netrA mIMcAtA nathI jeo manathI citita kAryanA karanArA che, jemanI puSpamALA karamAtI nathI ane jeo bhUmithI cAra AMgaLa uMcA rahe che, evA devatAo hoya che. 1 A pramANe jinezvare kahyuM te rauhiNeya cAranA sAMbhaLavAmAM AvyuM tatkAla teNe citavyuM ke- are ! mArA sAMbhaLavAmAM ghaNuM AvI gayuM-Ama kahI ciMtAtura thato te cora kAMTo kADhI pAchI kAnamAM AMgaLI nAMkhate te rAjagRhanagaramAM cAlyo gayo ane tyAM pitAnI IcchA pramANe corI karI pAche parvatanI guphAmAM pesI gayA paraMtu pelI je prabhunI vANI teNe sAMbhaLI lIdhI che, tene mATe te niratara cittamAM kheda pAmyA karato hato. te hamezA gupta rIte rAjagRhInagarIne luTyA karato ane kone raMjADato hate. coranI pIDAthI kaMTALI gayelA lekae rAjA zreNIkanI AgaLa pharIyAda karI ane potAnAM duHkha nivedana karyA rAjAe madhuravacanethI lokone AzvAsana ApyuM. pachI teNe koTavAlane bolAvIne kahyuM - "koTavAla ! tame AkhA nagarane herAna karanArA corane pakaDI lekanI rakSA kema karatA nathI?" keTavAle kahyuM- "rAjana ! rauhiNeya nAme eka cora che, paNa te ghaNuM muzkelI vaDe pakaDAya te che, tene pakaDavA mATe ame ghaNuM ghaNuM upAyo yojIe chIe, paNa te pakaDAto nathI, mahArAja ! jo Apa pote talAkSa bane te vakhate pakaDAze." keTavAlanA A vacano sAMbhaLI rAjA zreNuMke pitAnA putra ane pradhAna abhayakumAranI sAme joyuM. eTale abhayakumAra aMjali jeDI balya, "pitAjI! huM sAta divasanI aMdara corane pakaDI lAvIza. jo sAta divasanI aMdara tema na bane te tamAre mane te ceranI jema zikSA karavI. abhayakumAre AvI bhAre pratijJA karI, te sAMbhalI sarva sabhA ane rAjA Azcarya pAmI gayA. pachI abhayakumAre bhAre prayatnathI te coranI zedha karavA mAMDI, paNa kaI rIte te cerano patto lAgyuM nahIM. evI rIte cha divasa vItI javA lAgyA. chaThThA divase saMyA kAle lokonA kelAhalane zAMta karI te gaDhanI bahAra keTalAka subhaTone teNe goThavI dIdhA. pelo rohiNeya corane keTalAeka apazukana aTakAvyA chatAM paNa te kamane vaza thaI nagarImAM corI karavAne peTho. jevAmAM teNe keAI dhanavAnanA gharanuM khAtara pADavA mAMDayuM, tevAmAM pagI lokoe malI eka meTI hAMka mArI tene trAsa pamADyo, tethI te tyAMthI nAzI nagarInA Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 tRtIya prakAza killA upara AvyuM. tene UMce caDI killA uparathI bahAra paDato subhaToe pakaDI lIdho. prAta:kALe subhaToe tene abhayakumArane soMpI dIdho. abhayakumAra tene rAjA pAse laI gaye. carelA dravya sAthe pakaDAyelA te cerane joI rAjAe pUchayuM, tuM koNa che ! cora bolyo "rAjana ! huM zAligrAmano rahevAsI ane dugacaMDa nAme rAjAne jame bharanAre kheDuta chuM. huM mAruM kAMIka kAma karI rAtre mArA gAma tarapha jAte hato tevAmAM tamArA subhaToe mane bIharAvyuM, eTale killo ThekI bahAra paDatAM subhaToe mane cera jANI pakaDI lIdho. he sujJa vicakSaNa rAjA ! vicAra kare. je huM cora houM te mane khuzIthI zikSA Ape. ane mane mAravAthI abhayakumAra jave tema kare." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe daDha baMdhanathI choDAvyA pachI tenI khAtrI karavAne mATe pitAnA sevakane zAligrAmamAM mokalyA. rahiNeya cera eTale badhe lucco hatuM ke teNe prathamathI zAligrAmanA lokonI sAthe saMketa karI rAkhyo hato ane temanI sAthe te care TharAva karelo ke teNe kadipaNa zAligrAmamAM corI karavI nahIM ane te gAmane madada ApavI, AthI te lake tenI saMva vAta mAnya karatA hatA. rAjA zreNikanA subhaToe zAligrAmamAM AvI tyAMnA lokone pUchayuM keA gAmamAM kaI dugacaMDa nAme kheDuta rahe che ? te gAmanA loko ke jeo tenA saMketa pramANe vartanAra hatA, teo belyA. "hA, te kharI vAta che. dugacaMDa A gAmane rahevAsI che, te gaI kAle nagara tarapha gayA che, te haju sudhI Avyo nathI, ame sarve tene vRttAMta jANavAne Atura thaI rahelA chIe." te lokonAM A vacana sAMbhaLI te subhaTae zreNika rAjAne te vRttAMta jaNAvyo. te vakhate rAjAe vicAryuM ke- "AhA! A kevI vAta kahevAya! abhayakumAra mRtyunA bhayathI sarala hRdayanA eka gAmaDIyAne cora TharAve che." rAjAnA mukhanA caherA uparathI abhayakumAra samajI gayo ane tatkAla teNe vicAryuM ke- A ceranuM kAMI paNa kapaTa che. te keIpaNa rIte khulluM karavuM joIe. Ama vicAratAM te catura pradhAnanA hRdayamAM buddhi jyurI AvI. teNe devavimAna jevo suMdara mahela racAvyA. te mahelanI aMdara sAta bhUmikAo racI. aneka prakAranA caMdaravA ane motIonA teraNAthI tene alaMkRta karyo. raMbhA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrI Atmaprabodha samAna svarUpavALI strIo ane devatulya svarUpavALA puruSo temAM sthApita karyA. pachI abhayakumAre pelA rohiNeya cerane belAvIne kahyuM. " bhAI ! mArA jevA mUkha mANasane dhikkAra ho. tame te bhakti karavA lAyaka puruSa che. tamene meM atizaya herAna karyA, kSamA kare. have eka vAra mArA mahelamAM Ave, jethI huM tyAM tamArI bhakti karI mArA aparAdhane dUra karuM." abhayakumAranAM AvAM kapaTa bharelAM vacanano marma te ceranA samajavAmAM Avyo nahIM. te tenI sAthe mahelamAM gaye. tyAM tene prathama miSTa AhAra ApI tRpta karyo. pachI abhayakumAre tene madirApAna karAvI UMcI jAtanA divya vastro paherAvI eka suMdara palaMga upara suvADyo. te cera te divya maMdiramAM rahI jANe pote svargamAM rahyo hoya tema mAnavA lAgyo. - zayana karyA pachI te jAgRta thaye, eTale abhayakumAranI AjJAthI keTalAka sAmaMta ane naranArIone samaha tyAM hAjara rahela, te "jaya jaya naMdA ityAdi mAMgalika zabdono uccAra karatAM tenA sAMbhaLavAmAM AvyA. A dekhAva joI te madirAthI matta thayela pitAnA AtmAne bhUlI gayo. pelA hAjara rahelA loko tenI pAse AvI A pramANe kahevA lAgyA. "bhadra ! pUrvanA sukRtyavaDe tame A svaganA vimAnamAM pragaTa thai tenA svAmI thayA che. ane A ame sarve tamArA sevaka chIe" A pramANe kahI temaNe nATaka karavAno AraMbha karyo. te pachI abhayakumAranI sUcanAthI jenA hAthamAM suvarNadaMDa rahelo che evo eka purUSa Avyo. teNe AvI nATaka karanArAone kahyuM ke- "hAla nATaka baMdha kare, huM A devane tenI devasthitinuM bhAna karAvuM." A pramANe kahI teNe rauhiNeyane kahyuM. "he navAdeva ! pitAnA pUrvopArjita evA je tamArA puNya ane pApa hoya te nivedana kare ane te pachI sukha bhega." te purUSanAM A vacana sAMbhaLI te rauhiNeya vicAramAM paDaze. "zuM A sAcuM svarga haze ? athavA mAre mATe abhayakumAre prapaMca to nahIM e hoya?" A pramANe citavI te dhIrabuddhivAlA cAre kaMTaka kADhatI velAe sAMbhaLelI devanA svarUpanA varNanavAlI prabhunI vANI (zanimisanALA, ItyAdi) saMbhArI tatkAla teNe pitAnI AgaLa rahelA lekene pRthvI upara lAgelA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 tRtIya prakAza caraNavAlA, karamAyelA puSponI mALAne dharanArA, maTakAmAratA netrovALA ane manobhISTa sAdhanamAM asamartha evA jaI zrI vIraparamAtmAnA vacano sAthe temane virodha joI abhayakumAre karelA kapaTane jANI lIdhuM. A vakhate pelo daMDadhArI purUSa belyo. "deva ze vicAra karo cho ? A badho devaloka potapotAnI bhakti dekhADavAne utkaMkti che, tethI tamAre je zuddha vRttAMta hoya te satvara nivedana kare." A vakhate rehiNeya bolyA- "jinapUjA, sAdhusevA, dayApAlana, supAtradAna ane cityanirmApana Adi uttama dharmakAryo meM pUrvabhave karelA che." te daMDadhara belyA- "he deva ! prANuone janma eka svabhAve karIne thato nathI tethI tame jema puNyanuM varNana karyuM tema tamArA pApanuM paNa kare. cerI. strIlelupatA ane bIjA je kAMI naThArAM pApakarmo karyA hoya te nizaMkapaNe kaho. rauhiNeya be- " ahA ! divyajJAnane dhAraNa karanArA evA tamane Ave matibhrama thaye che? sAdhuonI sevA karanAra zrAvake zuM evA kharAba kAma kare ? tema chatAM je teo evA kAma kare to pachI temane A svavAsa kema prApta thAya? tethI meM te jarApaNa pApakarma karyuM nathI, zA mATe vAraMvAra pUcho cho ?" A vakhate abhayakumAra ke je chUpa rahI A vRttAMta sAMbhaLato hate te potAnA manamAM te coranI buddhinI bhAre prazaMsA karavA lAgyA. kSaNavAra pachI te ceranI samIpe AvyuM ane te rauhiNeyane AliMgana karI A pramANe bolyo-"he vIra ! huM Aja sudhI koInAthI chatA nathI. paNa eka tArAthI jItAI gayo chuM, huM tane nigraha karI zako nahIM, e moTAmAM moTuM Azcaya che. " A pramANe abhayakumAre premapUrvaka kahyuM, eTale te rohiNeya cAra A pramANe be - "he rAjakumAra ! huM zrI vIravAyane hRdayamAM dhAraNa karato hate, tethI tamArAthI pakaDAyo nahIM, tethI temAM kAMI paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI, paNa tame e madyapAna karAvI svarganI prApti karAvI e moTA AzcaryanI vArtA." Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprAdha rauhicanA A vacanA sAMbhaLI abhayakumAra bAlyA, " bhAI! tuM mArA kahevAthI lajjA pAmIza nahIM ane mane kahe ke--tArA jevA cArane zrI vIraprabhunI vANI zI rIte ka MgAcara thai ? ' abhayakumAre A pramANe snehapUrvaka pUchyuM', eTale te cAre peAtAnI kathA AdithI aMta sudhI kahI saMbhaLAvI ane vizeSamAM jaNAvyu ke-jo me' e jagaddagurunI vANI na sAMbhaLI heta te hu' Aje tamArAthI chalAI jAta ane tethI zIzI viDaMbanA pAmatA te kahI zakAtu nathI, je prabhunI eTalI alpa vANI paNa prANIone kanivAraka thAya che, te te prabhunuM sarva Agama sAMbhalavAthI akSayasukhanI prApti thAya, temAM zu Azcaya ? huM teA mArA pitArUpa zatruthI haMgAyA hatA, tethI te vakhate kaNgAcara thayelI zrI vIravANIne zalyatulya mAnatA hatA paNa atyAre te vANIe mane jIvatadAna Apelu' che. he rAjakumAra ! have meM je dravyAdi cArela che, tamane batAvI hu* zrI vIraprabhunI pAse vrata grahaNa karavA icchA rAkhu chuM. = te pachI abhayakumAre te rauhiNeya cArane rAjAnI pAse lAvI A pramANe kahyu, " svAmI ! A cAra peAtAnI cArImAnI jAya che." tatkAla rAjAe tene vadha karavAnA Adeza karyAM eTale abhayakumAre kahyuM, "pitAjI! jo ApaNe A cArane cheADI daie teA te cArelu sa dhana pAchuM Apaze, te sivAya te dravya ApaNAthI grahaNa karI zakAya tema nathI, valI me* AcArane badhu karIne pakaDacI che, buddhie karIne pakaDaco nathI. temaja A cAranuM hRdaya vairAgyathI vAsita thayeluM che, tethI ahIMthI mukta thaI dIkSA grahaNa karavAne Icche che, tethI A ceAra vadha karavAne yeAgya nathI.' 346 abhayakumAranA A vacaneA uparathI rAjAe tene cheDacI, eTale teNe sava dhana batAvyu. pachI rAjAe nagarajanane ekaThA karI jenu je hatu, tene te te dhana ApI dIdhu'. te pachI zreNika rAjAe jene dIkSAmahAtsava karelA che ane jeNe dhana, vaibhava, strI ane parivArane tyAga karela evA rauDhiya cAre zrI vIraparamAtmAnI pAse dIkSA grahaNa karI, te vakhate nagarajaneAe tenI bhAre stuti karI. rauhiNeya cAra munitrata dhAraNa karI potAnA durAcAranI zuddhine mATe aneka prakAranA tapa tapI ane bhavapayata zuddha dhama ArAdhI prAMte anazana karI te devapadane prApta thayA hatA. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 tRtIya prakAza A pramANe bhagavaMtanI vANanA prabhAvane darzAvanArI rauhiNeya cAranI kathA kahevAmAM AvI. - e rIte bAra bhAvanAnuM svarUpa lakSamAM rAkhI bhavya jIvoe tenA ArAdhanane viSe tatpara thavuM joIe. bAra pratimAnuM saMkSipta svarUpa pahelI pratimA eka mAsanI kahevAya che. bIjI be mAsanI, trIjI traNa mAsanI, cothI cAra mAsanI, pAMcamI pAMca mAsanI, chaThThI cha mAsanI ane sAtamI pratimA sAta mAsanI che, AThamI navamI ane dazamI e traNa sAta ahorAtrinI che. agIyAramI eka ahorAtrinI ane bAramI eka rAtrinI che. evI rIte bhikSu-sAdhunI pratijJArUpa bAra pratimA thAya che. teomAM pahelI pratimA annapAnanA avyavacchinna dAnarUpa hovAthI eka dattI kahevAya che. tevI rIte bIjI be dattI, trIjI traNa dattI- ema sAtamI sAta dattI sudhI gaNAya che. sAta ahorAtranA pramANavALI AThamI pratimAne viSe jala rahita ekAMtara upavAse karI pAraNAne divase AMbila karavAmAM Ave che. ahIM dattIno niyama nathI. vaLI temAM grAmAdikanI bahAra udarvamukhe zayanAdi Asane rahI ghora upasargo sahana karavAnA che. navamI pratimAmAM paNa te ja pramANe utkaTAdi Asane rahevuM paDe che. dazamI pratimAmAM paNa evI ja rIte rahevAnuM che, paNa gedehAsana-gAya dohavAnuM Asana karavAnuM che. agIyAramI pratimAmAM paNa ema ja vatavAnuM che paraMtu temAM jalarahita chaThTha karI lAMbI bhujA vaDe rahevAnuM che. bAramI pratimAmAM upara pramANe che, paraMtu temAM jalarahita traNa upavAsa karI eka pudagalavyApta nimeSarahita daSTi rAkhI ane lAMbI bhujA karI rahevAnuM che. enA aMgIkAra karanAra 1 vajaDaSabhanArAca, 2 -SabhanArA ane 3 ardhanArAmAMthI hareka koI saMghayaNa yukta hoya che. jaghanyathI navamA pUvanI trIjI vastu sudhI sUtrotha adhigata hoya che. temaja 1 tapa, 2 sUtra, 3 zakti, 4 ekava ane 5 bele karI pratimA aMgIkAra karanArane e pAMca prakAranI tulanAvaDe parikama abhyAsathI pahelA ja bhAvitAtmA thaI javAya che. te parikamanuM parimANa A pramANe che- mAsika Adi sAta pratimAne viSe jeTalA pramANanI pratimA che, teTalA pramANe karI te parika hoya che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrI Atmaprabodha tema varSAdika RtumAM e pratimA aMgIkAra karAtI nathI ane parikama paNa karAtA nathI. prathamanI be pratimA eka ja varSamAM thAya che. trIjI tathA cothI eka eka varSamAM hoya che. bIjI traNa anyatra bIje varSa ane parikama paNa anyatra-bIje varSo thAya che. te pratimAnI pratipatti A pramANe che- nava varSa karIne pahelI sAta pratimA samApta karAya che, AThamI Adi traNa pratimAo ekavIsa divase samApta karAya che ane agIyAramI traNa divase prApta thAya che, ane te aherAtrine aMte chaThe karavAthI bane che ane bAramI pratimA rAtri pachI anaMtara aThama karavAthI thAya che ane cAra rAta-divasanA pramANavALI che. ahIM bIjuM ghaNuM kahevAnuM che paNa graMthavistAranA bhayathI kahevAmAM AvyuM nathI. te pravacana sAroddhAramAMthI jANuM levuM. A pramANe saMkSepathI bhikSunI bAra pratimAnuM svarUpa kahevAmAM AvyuM, aherAtrinuM saMkSipta kRtya "suddhArA sA: zrInivavanAnuNArato nityam | ___ kuryAt krameNa samyak svasyAhorAtrakRtyAni // 1 // " "zuddha AcAravALA sAdhue haMmezA zrI jinavacanane anusare anukrame pitAnA ahorAtrinA kRtye samyak prakAre karavA." 1 kRtyano krama sAdhue rAtrinA pAchalA pahere jAgratuM thaI maMdasvare karI sUtra tathA arthanA parAvartana rUpa svAdhyAya karavo. jethI AsapAsa rahelA AraMbhI leko jAgrata na thAya. te pachI jyAre te paherane cethA aMza bAkI rahe tyAre cha prakAranA Avazyaka karavA eTale pratikramaNa karavuM. tyArabAda utkaTa Asane rahI zarIranA paribheAgya muhapatti Adi upakaraNanI vidhipUrvaka paDilehaNA karavI. te paDilehaNanI samApti vakhate sUryodaya thAya tyAre upAzrayane pramAze. te pachI vaMdanApUrvaka AcAryAdikane pUchI temanI AjJA vaDe vaiyAvacca tathA sajhAyadhyAna kare. paNa te pitAnI buddhie na kare. tene mATe kahyuM che ke-"chaTha, aThama, cAra, pAMca, mAsa, ardhamAsa ane mA khamaNa karavA chatAM je guruvacanane anusAre na kare tene anaMtasaMsArI kahelA che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza ane 349 " chaTThamadazamaduvAlasehi, mAsaddhamAsakhamaNehiM / . muvA gavitasaMsArikA maLiyA ne ? " te pachI kAMIka uNuM pirisi vakhate besI muhapatti paDilehI pachI pAtrAdika upakaraNanI paDilehaNa kare. tyArabAda bIjI porasImAM pUrve grahaNa karelA zratanA arthanuM smaraNa kare. te pachI jyAre bhikSAkAla prApta thAya eTale AgamamAM kahela vidhi pramANe gurunI AjJA grahaNa karI "AvasahI" vaDe upAzrayathI nIkaLI bhikSAkAlanA samayamAM eTale utsagathI trIjI pirisarUpa nimelA vakhatamAM athavA "kAle kAlaM samAyaraM" e AgamanA vacana pramANe je dezamAM ke je gAmamAM leke jyAre bhejana karatA hoya te dezamAM te vakhate WvIra kalpIone bhikSAne kALa jANI le. te pachI sAdhu vyAkSepatA, AkUlatA ane zaThatAe rahita yA yugamAtra dRSTi rAkhI, pAchaLa ane paDakhe upaga rAkhI eka grahathI bIje gRha bhikSA mATe bhame ane tema bhamIne beMtAlIza Sa rahita evI bhikSA grahaNa kare. tyAMthI pAchA pharI "nisTrihipUrvaka upAzrayamAM praveza karI IriyAvahI paDikkamI vidhipUrvaka te azanAdi gurune batAvI pachI paccakakhANa pArI. gRhasthanI dRSTi na paDe tevA prakAzavAlA sthAnamAM rahI sudhAnI vedanA upazamAvavA mATe 1 vaiyAvacca, 2 IryAnI zuddhi, 3 sattara prakAre saMyamanuM pAlana, 4 prANa dhAraNa, 5 sekjhAyadhyAnAdi ane 6 dharmaciMtAne mATe bhejana kare. te bhejana samaye surAsurAdi pAMca doSane vaje. tene mATe A pramANe kaheluM che. __ aMsurasuraM acavacayaM aduamavilaMbiyaM aparisADi / mAvathavraytto muMje gapaviravADI che ? | e pAMca mAMDalAnA doSane vaje. te pachI munie mAtrA karavAnuM pAtra prakSAlana karavuM. tathA sakjhAyathAna ane vaiyAvacAdi kAya karI te pachI cothe pahere mukhavastrikA paDilehI gurunA ane pitAnA upakaraNanI paDilehaNa karavI. te pachI jyAre sUrya adha bibarUpe rahe tyAre gurunI samakSa pratikramaNa karavuM te pachI eka prahara parvata zrataparAvRttirUpa svAdhyAya dayAna karavA. te pachI te ja praharano cotho bhAga bAkI rahe tyAre ucAra-prazravaNanA sthaDile (mAMDalA) karavA. te pachI sUtra ane arthane saMbhAravA. tyArabAda jyAre nidrAno 1. bhojana vakhate surasura zabda na karavo 2 avazya zabda na karavo. 3 utAvaLuM na jamavuM. 4 ativilaMbapaNe na jamavuM, pa bhejyapadAtha veravo nahi. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI AtmaprabaMdha samaya Ave tyAre gurunI AjJA grahaNa karavApUrvaka pRthvI upara saMthAre paDilehI caityavaMdanapUrvaka rAtrinA saMthArAnI gAthA ( saMthArA parisI) bhaNI ane rajoharaNane jamaNI bAju mUkI svalpa nidrA karavI. ati nidrAvaza na thavuM. A pramANe saMkSepathI ahorAtranA kRtyo batAvyA che. vistArathI te sAdhu saMbaMdhI adhikAra graMthAMtarathI jANuM levo. munio aneka guNanA AdhArarUpa che, te vAta darzAve che "niccamacaMcalanayaNA pasaMtavayaNA pariddhaguNarayaNA / / jiyamayaNA miuvayaNA savvatthavi sannihiyajayaNA // 1 // iriyAsamiipabhaI, niyasuddhAyArasevaNe niuNA / / je suyanihiNo samaNA tehiM imA bhUsiyA puhavI // 2 // " jeo netronI caMcalatAthI rahita che, jemanA mukha zAMta che, jemanA guNaratna prasiddha che, jeo kAmane jItanArA che, jemanA vacana komaLa che, jemanI najIka sarva prakAre yatanA che, jeo IryAsamiti pramukha pitAnA zuddha AcArane sevavAmAM nipuNa che, ane jeo zratanA nidhAnarUpa che, evA muniothI A pRthvI vibhUSita che. siddhAMtemAM sAdhuguNavarNana "jAisaMpannA, kulasaMpannA, balasaMpannA, svasaMpannA, viNayasaMpannA, NANasaMpannA, daMsaNasaMpannA, carittasaMpannA, lajjAsaMpannA, lAghavasaMpannA, miumaddavasaMpannA, pagaibhaddayA, pagaiviNIyA, oyaMsi, teyasi, vaJcasi, jasaMsi, jiyakohA, jiyamANA, jiyamAyA, jiyalohA, jiyaNiddA, jiteMdiyA, jiyaparisahA, jiviyAsamaraNabhayavippamukkA, uggatavA, ghoratavA, dittatavA, dhorabaMbhaceravAsiNo, bahusUyA, paMcasamiihiM samiA, tihiM guttihiM guttA, akiMcaNA, nimmamA, nirahaMkArA, pukara, va alevA, saMkho iva niraMjaNA, gayaNaM va nirAsayA, vAuvva appaDibaddhA, kummo iva gutediyA, vihaMguvva vippamukkA, bhAraMDavva appamattA, dharaNiya savvaMsahA, kiM bahuNA / egataparovarAyanirayA, jiNavayaNovadesaNa kusalA, jAvakuttiyAvaNa bhUyA erisA jiNANA rAhagA samaNA bhagavaMto niyacaraNehiM mahIyalaM pavittayaMto viharati ti" // " jAti, kula, bala, rUpa, vinaya, jJAna dazana, cAritra, lajajA, lAghava ane mRdu-mAvatA e sarvane pAmelA, prakRtivaDe bhadrika, prakRti vaDe vinIta, parAkramI, tejasvI, vANInI suMdaratAvALA, yazasvI, kadha-mAnamAyA ane lebhane jItanArA, nidrAne, iMdriyone ane pariSahone jItanArA, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 351 jIvitanI AzA tathA maraNanA bhayathI rahita, ugra tapasvI, dIsa tapasvI, ghera brahmacaryanA dhAraka, bahuzrata, pAMca samiti vaDe samita, traNa gupri vaDe gupta, niSparigrahI, nirahaMkArI, kamalanI jema nilepa, zaMkhanI jema niraMjana, AkAzanI jema nirAzraya, vAyunI jema pratibaMdharahita, kAcabAnI jema gudriya, pakSInI peThe vipramukta, bhADanI jema pramAdarahita, pRthvInI jema sarva sahana karanArA, jinavacanano upadeza karavAmAM kuzala, ekAMte paropakAra karavAmAM tatpara, vizeSa zuM kahevuM ? paNa jeo 'kutrikopaNa jevA che, evA jinezvaranI AzAnA ArAdhaka, zramaNa-tapasvI munio pitAne caraNa vaDe A pRthvItalane pavitra karatA vicare che." AvA sAdhujana pramukha uttama puruSane ArAdhanA karavA yogya evA sarvottama dharmanI dulabhatA darzAve che "jaha ciMtAmaNirayaNaM sulahaM na hoi tucchavihavANa / ___guNavihavavajjiyANaM jiyANa taha dhammarayaNaM ti // 1 // " "pazupAlanI peThe tuccha vaibhavavALA ane thoDA puNyavALA ne jema ciMtAmaNiratna sulabha hoya nahIM, tema samyaktvAdi guNarUpa vaibhavathI rahita evA jIvone dharmaratna sulabha hotuM nathI. teo jayadevakumAranI jema je atula guNavAna hoya che, tene maNinI khANarUpa evI manuSyagatimAM ciMtAmaNilya uttamadhamane pAme che." pazupAla ane jayadevanuM daSTAMta hastinApuranagaramAM nAgadeva nAme eka zeTha rahetA hatA. tene vasuMdharA nAme eka strInA udarathI jayadeva nAme eka putra utpanna thayA. te jayadeve bAra varSa sudhI ratnanI parIkSAno abhyAsa karyo hate. AthI zAstrane anusare te ciMtAmaNine mahAna prabhAvavALuM pANI bAkInA ratnane pASANa tulya samajato hato. AthI te ciMtAmaNiratna upArjana karavA mATe AkhA hastinApuramAM dareka dukAne ane ghera ghera pharyo, te paNa koI sthaLe tene ciMtAmaNiratna malyuM nahIM. AthI kheda pAmI teNe potAnA mAtA pitAne kahyuM-"pUjya ! mAruM citta ciMtAmaNiratnane mATe lAgeluM che, meM ghaNI zeAdha karI paNa te ratna ahIM prApta thayuM nahIM, tethI je AzA Ape te huM ahIMthI bIje sthaLe jAuM" 1 zAstramAM kahela devatAdhiSTi dukAnanI jema-arthAta temanI pAsethI je joIe te maLI zake tevA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 zrI Atmabedha mAtApitA belyA-"vatsa ! e ciMtAmaNinI te kalpanA che, paramArthathI citAmaNiratna che ja nahIM, mATe tuM tArI icchA pramANe bIjA ratnano vepAra kara." A pramANe kahI temaNe jayadevane ghaNe aTakAvyuM, tathApi jeNe ciMtAmaNiratna meLavavAno nizcaya kare che e te hastinApuranagaramAMthI nIkaLI gaye. ghaNuM gAma, nagara, khINa, kabara, pATaNa ane samudratIre gaSaNA karato te atizaya pharavA lAgyA paNa koi ThekANe tene ciMtAmaNiratna prApta thayuM nahIM. AthI khedAra thaI A pramANe citavavA lAgyo-"zuM citAmaNi ratnanI vAta satya nahIM hoya ? koIpaNa ThekANe te dekhAtuM nathI athavA te maNi zAstramAM darzAvela che, eTale tenuM astitva na hoya te kema saMbhave ? zAstranuM vacana anyathA hoya nahIM. tethI keI ThekANe e ratno haze ja." A pramANe citavI pAcho te maNinI khANomAM pharI tenI zodha karavA lAgyo. tevAmAM koI eka vRddha puruSa tene maLI Avyo. teNe jayadevane kahyuM - ahIM eka maNinI maTI khANa che, te khANamAMthI puNyavaMta puruSo citAmaNiratnane prApta karI zake che." vRddhapuruSanA AvAM vacana sAMbhaLI jayadeve te khANamAM ciMtAmaNiratnanI gaveSaNa karavA mAMDI. tevAmAM eka maMdabuddhivALA pazupAlanA hAthamAM vartulAkAra patthara jovAmAM AvyuM. zAstramAM kahelA lakSaNothI tene ciMtAmaNi jANI jyadeve tenI pAse tenI mAgaNI karI. pazupAla be -"tAre A vastunuM zuM kAma che?" jyadeva bolyo"huM A vastu ghera jaI bAlakane ramavA ApIza." pazupAle kahyuM- " AvI vastu to ahIM ghaNI che, pitAnI mele te zA mATe laI leto nathI ?" jayadeve kahyuM, "atyAre ghera javAnI mAre utkaMThA thaI che mATe mane satvara Apa, eTale huM mAre ghera cAlato thAuM. tane A sthale bIjA AvA padArtho malaze." AvA jayadevanA vacana sAMbhaLIne paNa te pazupAla para pakArazIla na hAvAthI pIgaLe nahIM ane te ratna ApyuM nahi. pachI jayadeve upakArabuddhithI tene A pramANe kahyuM - bhadra! je tAre mane A ratna na ApavuM hoya te te tenI ArAdhanA kara. e ciMtAmaNi ratna che, tenI ArAdhanA karavAthI te tane vAMchita phala Apaze." pazupAla bolyA- "je A sAcuM ciMtAmaNiratna hoya te te mane badarIne citavelA phUla tathA kacakaDAM zIdhra Apa." pazupAlanA A vacana sAMbhaLI Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 tRtIya prakAza jayadeva hasIne bolyo-"are pazupAla! ema citavavAthI kAMI malatuM nathI, paNa prathama tenI ArAdhanA karavI joIe. pahelA traNa upavAsa karI saMdayAkAle te ratnane zuddha jale navarAvI, zuddha bhUminA UMcA pradezamAM sthApI tenI caMdana, kapUra tathA puSpAdikavaDe pUjA karI pachI namaskAra karI e ratnanI Agala pachI je ISTa hoya, tenuM citavana karavuM, to pachI prAtaHkAle te prApta thAya che." - jayadevanA A vacana sAMbhaLI te pazupAla pitAnA bakarAM ane meMDhAnA vRdane vALI gAma tarapha cAlyo. " ni A maNi A hInapuNyanA hAthamAM raheze nahIM." ema dhArato jayadeva tenI pAchaLa cAlavA lAgyA. mAge cAlatAM pazupAla te maNine uddezIne bolyo- "are maNi! huM A bakarAM vecI te vaDe caMdanAdi sAmagrI lAvI tArI pUjA karIza ane tAre paNa mArA citita kArya sAdhavAmAM pUrNa udyama kare. vaLI he maNi! haju ahIMthI gAma dUra che, tethI rastAmAM kAMi kathA kahe te rasto khuTaze. je kadi koi kathA tArA jANavAmAM na hoya to huM kahuM chuM te sAMbhaLa kaI eka hAthanA pramANavALuM devagraha che, tenI aMdara cAra bhujAvALe deva che" A pramANe teNe vAraMvAra kahevA mAMDayuM, to paNa te maNi kAMI paNa be nahi tyAre te roSAtura thaI A pramANe be -" are maNi! tuM mArI vAtamAM hoMkAro paNa Apato nathI. te pachI vAMchita ApavAmAM tArI zI AzA rAkhavI? athavA tAru nAma ciMtAmaNi che. te barAbara che, kAraNa ke tArI prAptithI mArA mananI citA nAza pAmatI nathI. je hu chAza vinA eka kSaNamAtra paNa rahI zakato nathI te huM tAre mATe karAtA traNa upavAsa karI maraNa ja pAmuM, emAM zaMkA nathI. ethI huM to tema mAnuM chuM keA vaNike mane mAravAne mATe ja tAruM varNana karela che. tethI tuM cAlyA jA. pharIvAra mArI daSTigocara thaIza nahIM." A pramANe karI te pazupAle maNine pheMkI dIdho A vakhate AnaMdita thayelA jyadeve tatkAla te ciMtAmaNine praNAmapUrvaka grahaNa karI ane pitAnA manoratha pUrNa thayelA jANe potAnA nagara tarapha cAlyo. mArgamAM cAlatA mahApura nAme eka nagara AvyuM. maNinA prabhAvathI te nagaramAM lakSmIne samRha tene prApta thayuM. te vakhate nagaranA subuddhi nAmanA zeThe 45 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI Atmaprabodha pitAnI putrI ratnapatIne tenI sAthe paraNAvI. pachI jayadeva te kanyA tathA bahu parivAra sahita potAnA vatana hastinApuramAM Avyo ane teNe pitAnA mAtApitAnA caraNamAM vaMdanA karI. potAnA putrane Avo samRddhimAna joI te mAtApitA AnaMdita thaI tenI bhAre prazaMsA karavA lAgyA. svajanoe jayadevanuM bahu sanmAna karyuM ane bIjA ke tenI stuti karavA lAgyA. ane jayadeva cAvajIvita sukhI thaye. A pramANe dharmaratnanI prAptimAM jayadeva ane pazupAlano vRttAMta kahevAyo. te upanayarUpe jANavo. evI rIte prasaMga prApta thayela chadmasthAzrita evuM sarva viratinuM svarUpa kaheluM che. " itthaM svarUpaM paramAtmarUpa - nirUpakaM citraguNaM pavitram / susAdhudharma parigrahya bhavyA bhajantu divyaM sukhamakSayaM ca // 1 // " AvA svarUpavALA, paramAtmarUpane nirUpaNa karanArA, vicitra guNavALA, ane pavitra evA uttama sAdhu dharmane grahaNa karI bhavya prANIo divya ane akSayasukhane bhaje." 1 "prAktanasadgraMthAnAM paddhatimAzritya varNito'tramayA / sAdhvAcAravicAraH zuddho nija AtmazuddhikRte // 2 // " pUrvane sadagraMthonI paddhatine AzrI mArA pitAnA AtmAnI zuddhine mATe meM ahIM zuddha e sAdhune AcAra varNana karelo che. e prakAre zrImAn kharataragacchanA adhirAja zrI jinabhaktasUrIMdranA caraNArAdhaka zrI jinalAbhasUrie racelA A Atmaprabodha graMthane saMkSipta sarvavirati nAmane trIjo prakAza saMpUrNa thayo. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza paramAtma svarUpa anukrame AvelA A cothA paramAtmaprakAzano prAraMbha karavAmAM Ave che. prathama paramAtmatAnA be prakAra che. 1 bhavasthaparamAtmatA ane 2 siddhasthaparamAtmatA. te paramAtmAnI prAptine sUcavanArI be AryAo A pramANe che "kSapakazreNyArUDhaH kRtvA ghanaghAtikarmaNAM. nAzam / AtmA kevalabhUtyA bhavasthaparamAtmatA bhajate // 1 // " " tadanubhavopagrAhaka - karmasamUhaM samUlamunmUlya / / RjugatyA lokAgraM prApto'sau siddhaparamAtmA // 2 // " kSapakazreNi upara ArUDha thayele AtmA jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya-e cAra karma ke je AtmaguNanA ghAtaka hovAthI ghanaghAtI kahevAya che, tene nAza karI lokAlekane prakAza karanAra kevalajJAnanI saMpatti prApta karI te vaDe bhavastha evA paramAtmapaNAne pAme che. 1 te pachI te AtmA tatkAla kAle karIne eTale caudamAM guNaThANanA chelA samayamAM bhavagrAhI eTale vedanIya, Ayu, nAma ane netrarUpa cAra kama je bhavapayata sthAyI che, te karmanA samUhane mULamAMthI ukheDI nAMkhI hajugati eTale samayAMtara ke pradezAMtarano sparza na karIne lekAgra-siddhisthAnane prApta karI siddha paramAtmapaNAne pAme che. 2 ahIM bhavasthaparamAtmapaNAnI sthitinuM mAna janyathI aMtamuhUrtanuM che. ane utkRSTathI deze uNI evI pUrva keTi varSanuM che ane siddhaparamAtmAnI sthitinuM mAna sAdi apayavasita kAlanuM che. evA prakAranI paramAtmatA jene hoya che te paramAtmA kahevAya che. te paramAtmA bhavasthakevalI ane siddha ema be prakAre che. temAM bhavastha kevalInuM svarUpa batAve che. bhavastha kevalInuM svarUpa bhavasthakevalInA paNa 1 jina ane 2 ajina evA be bheda che. temAM je jinanAmakarmanA udayavAlA tIrthakara te jina kahevAya che ane je sAmAnya Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrI AtmaprabaMdha kevalI te ajina kahevAya che. te jina 1 nAmajina, 2 sthApanAjina, 3 dravyajina ane 4 bhAvajina- ema cAra prakAre che. te viSe A pramANe kahyuM che nAmajiNA jiganAmA ThavaNajiNA puNa jiNiMdapaDimAo / davvajiNA jiNajIvA bhAvajiNA samavasaraNatthA // 1 // " je zrI RSabha, ajita ane saMbhava vagere jina che te nAmajina kahevAya che. te nAmajina sAkSAt jinaguNa varjita che, to paNa paramAtmaguNanuM maraNa vagere kAraNane laIne paramAthapaNe siddhine karanAra hovAthI samyagdaSTi puruSoe te sarvakAle smaraNa karavA yogya che. jema lekane viSe paNa maMtrAlaranA smaraNathI kAryanI siddhi dekhAya che. ratna, suvarNa, rajata Adi dhAtumaya evI kRtrima ane akRtrima je jine zvaranI pratimA te sthApanAjina kahevAya che, tene viSe paNa je ke sAkSAta jinaguNa vidyamAna nathI te paNa temAM tAtvika jinasvarUpanuM smaraNa thavAne lIdhe tenA darzana karanAra samyagdaSTi jInA cittamAM paramazAMta rasanuM utpAdaka hovAthI ane adhijanane uttama badhibIjanI prAptinuM hetu hovAthI temaja zrI kevalI bhagavAnanA vacana vaDe temAM jinatulyapaNuM hovAthI zuddha mArgonusArI zrAvakone dravya ane bhAvathI sarvakAle zaMkA rahitapaNe te sthApanAjina vaMdanIya, pUjanIya ane stavanIya che. ane munione sarva sAvagha yoganI nivRtti hovAthI temanI bhAvapUjA karavI yogya che. te viSe Agamane viSe pratipAdana kareluM che. keTalAeka sAMpratakAle buddhihIna zrI viraprabhunI paraMparAnI bahAra vanArA, mithyAtvanA udayathI parAbhava pAmelA, svamatikakSita ane sthApanArA ane zrI jinezvara prarUpelA syAdvAda-anekAMtamAgane lepanArA lokoe kudaSTine vilAsa pragaTa karele che, te leke jainAbhAsa eTale jainalakSaNa rahita chatAM jainanA jevo AbhAsa batAvanArA che. teo zrI paramagurutIrthakaranA vacanane uthApanArA hovAthI anaMta bhavabhramaNanA bhayane avagaNuM pite grahaNa karela asatyakSane siddha karavA mATe bhoLA lekanI AgaLa usUtraprarUpaNa kare che teo kahe che ke-" sthApanAjina zAnAdi guNothI zUnya hovAthI vaMdanA karavA yogya nathI, temane vaMdanA karavAthI samyaktvano nAza thAya che. Agamane viSe paNa temane vaMdana karavAno adhikAra kahyo nathI. Adhunika lekoe pitAnuM mAhAsya pragaTa karavAne mATe jinacaityanI sthApanA karelI che." Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 357 valI teo kahe che ke-"jinabiMbanI pUjA vagere karavAmAM sAkSAt jIvahiMsA dekhAya che ane jyAM jIvahiMsA hoya tyAM dhama hoya ja nahIM. kAraNake-dhama to dayAmUla ja kahyo che. tethI potAnA samyaktvanuM akSayapaNe rakSaNa karavAne icchanArA prANIone to zrI jinapratimAnuM darzana karavuM paNa ayukta che." ahA kevI ajJAnatA che! pUrvajone saMtuSTa karavA mATe pIMpaLA Adi vRkSanA mUlamAM sacitta jalanuM siMcana karavA pramukha AcaraNa ane mithyAtvI divanI pUjA vageremAM pravartana e karavAmAM samyakatvane nAza thato nathI. kAraNake saMsArIpaNAne laIne zrAvakene evA kAryamAM adhikAra che. A prasaMge siddhAMtanA vacanone anasArI adabhata yutithI temanA asatupakSane dUra karavA mATe uttararUpe vacano kahevAmAM Ave che. je sthApanAjina che teno jinasvarUpane smaraNa karAvavA pramukha je tAtvika hetu yuktipUrvaka prathama kahevAmAM Avyo che, te pratyakSAdi pramANa vaDe siddha thAya che, tethI temanAmAM sarvathA guNazUnyapaNAne abhAva hovAthI tenAmAM vaMdanAdi karavAnI yogyatA sAbita thAya che. te sthApanAjinanuM dazana vaMdana vagere karavAthI tatkAla zubha dayAna pragaTa thatAM prANIone samyakatvanI nimalatA prApta thAya che. tethI te jainAbhAsee samyakatvane nAza thavAnI je yukti kahelI che te sarvathA mithyAtvanI mUlarUpa che. A pramANe jANI samyagdaSTi jIvoe te yuktine Adara Apavo nahIM. valI je sthAnakamAM citramAM AlekhelI strI hoya tevA sthAnakamAM sAdhuone rahevAno niSedha AcArAMgasUtramAM kahe che, cItarelI strI sAkSAt strIguNathI varjita che, chatAM AkAra mAtra karI vikAra utpanna thavAnuM kAraNabhUta che, tyAre je tenA darzanathI vikAra utpanna thAya che, to pachI paramazAMtarasavALI saumyaAkArane dhAraNa karanArI zrI jinapratimAnA darzanathI prabuddha puruSone uttama dayAna thavAno saMbhava kema na hoya? AvI rIte sadabuddhivALA puruSoe vivekapUrvaka vicAra karavo joIe. te jenAbhAsa kahe che ke- "Agamane viSe jinacaityavaMdanAdikano adhikAra nathI, caityasthApana e Adhunika che, pUjAmAM hiMsA thavAthI te adhama che ane vRkSa pIMpaLA pramukhane pANI pAvuM tathA mithyAtvIonA devanuM pUjana karavuM emAM samyakRtvane vinAza thato nathI. A temanA AlApa unmatta mANasanA AlApanA jevA ayukta che. kAraNake-Agamane viSe sthAne sthAne jina caityavaMdana tathA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zrI AtmaprabaMdha pUjanAdikanA adhikAra che tethI sthApanAnuM ane pUjAnuM prAcInapaNuM siddha ja thAya che. jo temAM adhamapaNuM hoya to Agamane viSe kahelA hita, sukha ane mekSAdikanA phalanI prAptimAM virodha Ave. tema vaLI tiyaca, narakagati Adi naThArAM phaLa adhamanAM kahelAM che. je pIMpaLAne sacitta jala siMcana karavuM, te pratyakSa jainadharmanI zraddhAnI viruddha hovAthI te sAkSAt mithyAtvIonuM ja kArya che e prasiddha che. kAraNake - samyakUvIone anya devane vaMdanAdika karavAmAM rAjAbhiyoga Adi AgArane vajIne bIje sava sthale tene sarvathA parihAra karavAne AgamamAM kahela che. tethI utsaga mAgathI anyadevane vaMdanAdi karavAmAM samyaktvane avazya nAza thAya che. upara kahelA arthane pratipAdana karanAra zrI zAtAdharmakathA sUtranA keTalAka vacane A pramANe che 'taeNaM sA dovai rAyavarakaSNagA vhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhapAvesAI maMgalAI vatthAI pavaraparihiyA majaNagharAo paDi nikkhamai paDi nikkhamittA jeNeva jiNahare teNeva uvAgacchaDa uvAgacchaittA jiNaharaM aNupavissai Aloe paNAmaM karei lomahatyaya parAmusai evaM jahA mariAbhe jiNapaDimAo accei taheva bhaNiavvaM jAva dhUvaM Dahai vAma jANuM accei dAhiNajANuM dharaNItalaMsi nihaTTa tikkhutto muddhAnaM dharaNItalaMsi niaMsei IsiM paccunnamai karayala jAva kaTTa evaM vayAsI namutthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM vaMdai namaMsaha jiNaharAo paDinikkhamai tti // valI rAyapaNI sUtramAM paNa A pramANe kaheluM che, 'tae NaM se sUriAme deve potthayarayaNaM giNhai giNhaittA potthayarayaNaM vAei vAeittA dhammiyaM vavasAyaM paDigiNhai paDigiNhaittA potthayarayaNaM paDinikkhamai paDinikkhabhittA siMhAsaNAo abbhuDhei anbhuTTeittA vavasAyasabhAo puritthamalladAreNaM paDi nikkhamai paDinikkhamittA jeNeva gaMdA pukkhariNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA gaMdA pukkhariNIe purathimalleNaM dAreNaM tisopANa paDirUveNaM paccoruhai paccoruhaittA tattha hatthapAdaM pakkhAlei pakkhAleittA Ayate cokkhe paramasuibhUe ega seyaM maharayayAmahaM vimalasalilaM puNNaM mattagayamuhAgiisamANaM bhiMgAraM pagiNhaMti pagiNhaittA jAI tattha uppalAI jAva sayapattAI sahasapattAI tAI giNhati giNhatittA 1 draupadI-kupada rAjAnI putrI pAMDavonI patnIe jinapratimAnI pUjA kevA prakArathI karI teno adhikAra che. 2 sUryAbhadeve devalokamAM jinapratimAnI kevA kevA dravya ane bhAvamaya prakArovaDe pUjA karI tene adhikAra che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 359 gaMdAo puvakharaNIo paccoruhai paccoruhaittA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahAratthagamaNAe iccAi jAva bahUhi ya devehiM a devIhi ya saddhi saMparikhuDe sambaddhIe jAva vAiyaraveNaM jeNeva siddhAyataNe teNeva uvAgacchai siddhAyataNaM puritthimalleNaM dAreNaM aNupavisai aNupavisaittA jeNeva devacchaMdae jeNeva jiNapaDimA teNeva uvAgacchai jiNapaDimANa Aloe paNAmaM karei kareittA lomahatthagaM giNhai giNhaittA parAmusai parAmusaittA lomahatthagaM jiNapaDimAo lomahattheNaM pamajjai pamajjaittA jiNapaDimAo surahiNA gaMdodaeNaM phANei pahANehitA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNuliMpai aNuliMpaittA jiNapaDimANaM ahiyAI devadUsajuyalAI niaMsei niaseittA aggehiM varehiM gadhehiM accai accaittA pupphAruhaNaM mallAruhaNaM vannAruhaNaM cuNNAruhaNaM vatthAruhaNaM AbharaNAruhaNaM karei kareittA Asatto satta viula vagdhAriyamalladAmakalAvaM karei kareittA jAva karaggahagahia karayalapabbhUTTabippamukkaNa dasaddhavaNNe kusumeNaM mukkapuSphapuMjovayArakaliyaM karei kareittA jiNapaDimANaM purao atthehiM sahehiM astharasA taMdulehiM aTThamaMgale Alihai taM sotthiyAmaehiM 1 sirivaccha 2 sutthiyanaMdiyAvatta 3 baddhamANa 4 varakalasa 5 bhaddAsaNa 6 macchayugala 7 dappaNa 8 tayANaMtaraM ca NaM caMdappaha syaNa vaira verUliya vimaladaMDaM kaMcaNamaNirayaNa bhatticittaM kAlAguru pavakakaMduruka tarukka dhUvamaghamaghatagaMdhuttamANuviddhaM dhUmavaTTi viNimmuyaMta veruliyamayaM kaDucchuaM paggahiraM payatte dhUvaM dAUNa jiNavarANaM addhasayavisuddhagaMdhajuttehiM mahAvittehiM atthajuttehiM apuNaruttehiM saMthuNai saMthuNaittA sattaTThapayAI osarai osaraittA vAmaM jANu aMcei aMceittA dAhiNajANuM dharaNitalaMsi nihaTTa tikhutto muddhANa dharaNitala nivADei IsiM paccUNNamai paccUNNamaittA karayalaparigAhiraM sirasAvattaM dasanahaM mattha aMjaliM kaTu evaM vayAsi namutthuNaM arihaMtANaM jAva saMpattANaM tikaTu vaMdai namasai tti // tevI rIte jIvAbhigama upAMgane viSe paNa vijayadevane nAme A pramANe AlApa kahelo che. te te sthaLethI jANI levuM evI rIte ghaNuM AlAvAnI aMdara samyaktvavaMta deva tathA manuSya karelI pUjAno adhikAra sAkSAt jovAmAM Ave che. chatAM te vAtanI nA kahevA samyaktvadhArIoe zaktimAna thavuM e taddana agya che, vivekI puruSoe te vicArI levAnuM che. valI A adhikArane viSe jainAbhAsa leka pate mithyAdRSTi hAI bIjAone miAdaSTi tarIke jovAthI samyakatvavatI draupadIne paNa mithyAdaSTi kahe che ane siddhAyatana tathA jinagRha e zabdanA mUla ane ulaTAve che ane tene sthAne kAmadeva yakSa vagerenA deharAne atha prarUpe che. e keTaluM ayogya kahevAya ? tene mATe eTaluM kahevAnuM ke-je draupadIe mithyASTipaNane laIne kAmadeva cakSanI pUjA karI hoya temaja sUryAbha pramukha deve yakSAdikanI pUjA karI hoya Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 zrI AtmaprabaMdha te te dravyapUjAne aMte "namag in garitALa" ItyAdi zakastava na bhaNe. kAraNake zakastava kahyAne pATha Agamane viSe sAkSAt dekhAya che. te chatAM e jainAbhAso nitaMvarUpe khoTuM bolavAne kema samartha thAya che? valI vaimAnika devatAo potAthI hIna puNyavAlA evA cakSAdikanI pUjA kema kare? arthAt na ja kare. tema valI je draupadI zrAvikA na hota to nArada AvatAM atyutthAna pramukha karatA paNa je teNIe karyuM nathI tethI nize te zrAvikA ja hatI ema siddha thAya che. vaLI zrAvikA vinA teNIne namutyunuM (zakastava) nI vidhinuM pariNAna paNa na saMbhave. e paMDitoe vicArI levuM. valI te jainAbhAse kahe che ke- "sUryAbhadeve potAnI rAjadhAnInA maMgalikane mATe jinapratimA pUche che. tene mATe sUtramAM evA prakArane pATha ja nathI, paraMtu tenI karelI pUjAne AzrIne- "diyAsukha, hemANa, niraNegi , gifmavattA visaru" e pATha vidyamAna che ane tyAM niHzreyasa zabda mekSavAcI che, te sarva zAstromAM prasiddha che. valI zrI arihaMtanA vacanamAM paNa anukame pUjAnuM phalA mokSa prarUpeluM che. te jANIne pachI svecchAvAdIonA vitatha vacano upara kema vizvAsa rahe ? temaja pUjAne AzrIne te janAbhAse kahe che ke- "bhagavaMte hiMsAne taddana niSedha karyo che, to pachI pUjAnuM AcaraNa kema karAya ?" tenA uttaramAM kahevAnuM ke- e vacana kaye ThekANe kahyuM che ke-hiMsA karavI? hiMsAno niSedha che e vAta satya che, paraMtu bhagavaMte kathA AgamamAM jinapUjA niSedhelI che? te jaNAvo. Agamane viSe te sattarabhedI pUjA karavAne kaheluM che ane te vAta kartavyarUpe darzAvela che. zrI praznavyAkaraNa sUtrane viSe pahelA saMvaradvAramAM je ahiMsA-dayAnA sATha nAma ApyA che, temAM pUjAnuM paNa nAma che. jemake "nivyANaM 1 nivvui 2 samAhi 3 saMtI 4 ityAhi yAvat jaNNo 46 AyataNaM 47 jayaNa 48 mappamAo 49 AsAso 50 vIsAso 51 abhao 52 savvassavi anAghAo 53 pokkha 54 pavittI 55 sui 56 pUyA 57 vimala 58 ppabhAsaI 59 nimmalataritti 60" evamAiNi niyayaguNanimmiyAI pajjavanAmANi hoti // ahiMsAe bhagavaIe ti / / ( profsArAma10ArA "qyA" pAna TevapUnA guNItApti ) , Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza 361 ahIM dayAnA nAmane viSe "souT" zabda tathA "pUNA" zabda karIne devapUjA grahaNa karelI che. kAraNa ke yajJA ItyAdi vyutpatti thAya che. te have tame jinapUjAne hiMsAmAM kema gaNe che? valI zrI sUyagaDAMgajInA bIjA grutaskaMdhanA bIjA adhyayanamAM athadaMDanA adhikAramAM kahyuM che ke- " nA mUka" ityAdi pAThamAM nAga, bhUta, yakSAdikanI hetapUjAne viSe hiMsApaNuM kahela che, paNa jinapUjAmAM kahela nathI, kAraNa ke je jinapUjAmAM hiMsA thatI hota to te sUtramAM vina e pATha kahata. paNa te pATha tyAM Apela nathI, tethI A pramANe sUtranA vacana utthApana karI tamAruM aMgIkAra kema karAya? valI te jainAbhAse kahe che ke- "jinapUjAne viSe cha kAyanA AraMbhane saMbhava che tethI zrAvakoe tenuM AcaraNa kema karAya?" tenA uttaramAM jaNAvavAnuM je- jainadharmanuM anekAMtapaNuM hovAthI samyakutvavaMta puruSone tevA ekAMtapakSano Agraha hoto nathI, kAraNake zrI jJAtAdharmakathA-chaThThA aMgane viSe traNa zAnavALA zrI mallinAtha jinezvare pitAnA che mitrone pratibaMdha karavA mATe suvaNanI putalImAM niraMtara kavaLane prakSepa karyo che tathA subuddhi maMtrIe potAnA svAmIne pratibaMdhavA mATe eka khAInA jaLanuM parAvartana karAveluM che. tema valI Agamane viSe ghaNuM hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadala pramukha parivAra sahita kuNikAdika rAjAoe Acarela jinacaMdanAdi mahotsava sthAne sthAne sAMbhaLavAmAM Ave che. e kAryomAM ghaNuM hiMsA thavAne saMbhava che, paraMtu te lAbhanuM kAraNa hovAthI tenI gaNanA hiMsAmAM karela nathI paNa te lAbhanuM kAraNa che, ema samajavAnuM che. A kAraNathI ema nizcaya thaye ke- zrI jinAzAne AzrI, samyaka yatanAe karI ane bhakti karI uttama kriyA karavAmAM hiMsAno koIpaNa doSa nathI. "jyAM hiMsA tyAM jinAjJA nathI" ema je kahe che, tene mATe eTaluM ja kahevAnuM ke- je ema hoya te sAdhuone pratikramaNa ane vihArAdikane viSe paNa jinAjJA na hovI joie. kAraNake tene viSe paNa hiMsAne saMbhava che, mATe zrutavyavahAra e che ke- je lAbhane mATe nirdoSa pariNamavaDe yatanA pUrvaka pravartana che tevA prasaMge tevA prakArano kamabaMdha nathI. A vAta bhagavatIjInA aDhAramA zatakanA AThamA udezamAM vivecana karI samajAvI che te vistArathI jANI levI. te prasaMgamAM darzAvyuM che ke- bhAvitAtmA anagAra yugamAtra (= gADAMnI dhUMsarI Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrI Atmaprabodha jeTalA pramANavALI) daSTi vaDe joI joI gamana karatAM tenA paga nIce kuliga (= kukaDA) AdikanuM baccuM maraNa pAme to paNa temane hiMsAnA pariNAmane abhAva hovAthI IriyAvahI paDimavAnI kriyA hoya che paNa sAMparAyikI kriyA hotI nathI. vagere te adhikAramAM ja che. vaLI je pUjAmAM puSpAraMbha dekhAya che, te upacArika che, paraMtu uttama saddabhAve karI te AraMbhano parihAra thAya che, temaja munione nadI utaratI vakhate jaLa upara karuNanA pariNAma hoya che, tema zrAvakane jinapUjAmAM puSpAdika upara karuNAnA pariNAma hoya che. evI rIte hiMsAnubaMdhI philaSTa pariNAmanA abhAve karI sAdhunI jema zrAvakane paNa duSTa karmano baMdha thato nathI. jema cAThuM paDeluM hoya, tenA chedana vakhate prANuone vedanAne saMbhava chatAM aMte mahAsukhanI utpatti thAya che, tema pUjAne viSe paNa svalpamAtra AraMbha che chatAM pariNAmanI zuddhine laIne anukrame paramAnaMdanI prApti thAya che. ahIM prazna karavAmAM Ave ke- "je pUjAthI pariNAmanI zuddhi ane tethI anukrame paramAnaMdanI prApti thatI hoya to sAdhuo dravyapUjA kema nathI karatAM ?" tenA uttaramAM kahe che ke- "gIone jema auSadhopacAra mahAna upakArI thAya che, tema dravyapUjA AraMbhamagna evA prANuone mahAna upakArI thAya che, tethI te zrAvakane ja karavA yogya che. sarvoraMbhathI mukta evA sAdhuone te dravyapUjA yogya nathI. je sarvathA nI regI hoya tene auSadha upakAraka nathI." e ja kAraNathI zrI tIrthakara bhagavAne temane anukaMpA dAna karavA vagerenI AzA AgamamAM ApelI nathI. vaLI dazamA aMgamAM (zrI praznavyAkaraNa sUtranA pahelA AzradvAramAM) dharmArtha vagerene mATe hiMsA karanArane maMdabuddhipaNuM kaheluM che, tenuM rahasya paNa A ja che. temaja siddhAMtamAM dezavirati zrAvakane bAlapaMDita kahela che. ekAMtapaMDita kahelA nathI. kAraNa ke tenAmAM dezathakI bAlapaNuM raheluM ja che, AvA kAraNane laIne sAMsArika kAryomAM pravatatA evA puruSone dravyapUjAno niSedha kema thAya ? e vivekI puruSoe vicArI levuM joIe. athavA te yukti dUra rahe, tathApi pApa AcaranAra puruSone AzrI tenuM maMdabuddhipaNuM kaheluM che, bIjAne AzrIne Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAM prakAza 363 kahela nathI. vaLI te sthaLe hiMsA karanAranA dvArane viSe zaukarika, macchImAra Adi je azubha pariNAmI pApaci vA che, temane tevA hiMsAnA karanAra kahelA che, paNa zubha pariNAmavALA jinagRha vagerenA karanArA zrAvakAne kahelA nathI. ** valI je jainabhAsA kahe che ke-- * pratimAmAM eke'driya dalapaNu' che, tethI tenu' vaMdanAdika karavu' ayukta che, " tene mATe eTalu' ja kahevAnu che ke-zrI jinendroe jirnAmeAne jinapratimAnA zabde kahela che ane temanA gRhane siddAyatana zabdathI uccAre che, tethI te jainabhAsA bhavabhramaNanA bhayathI avagaNanA karI zA mATe AvA kAra zabdA khelatA haze? tyAre pUchyu joie ke,-" tame dizA sanmukha thaI vadanAdika kare che, te te dizA avarUpa che, tethI tamAre dizAsanmukha zA mATe thavu... joIe ? " kadi tee ema kahe ke dizAvakrana samaye amArA manamAM siddhi pramukha rahelA che, tethI tema karavAmAM deSa nathI. " te ame paNa kahIzuM ke " zrI jinapratimAne vadana karavAnA samaye amArA manamAM paNa siddha pramukha hAya che" AthI bhAvanI apekSAe ane ThekANe nyAyanu samAnapaNuM che, tethI kAI prakAre paNa jinapUjAneA niSedha karavA yukta nathI. valI sutrane viSe gurunA AsanAdikanI AzAtanA vavAne kahela che. te te pATa pATalA pramukha AsanAdika avarUpa che, chatAM gurunA saMaMdhane laine te sthApita hAvAthI tenuM je bahumAna karavAmAM Ave che te vastutAe gurunu'ja bahumAna che, tevI rIte jinapratimAnuM je mahumAna che te paramA paNe siddhabhagavAnanuM ja mahumAna che. vaLI sudha sabhAmAM je jina bhagavAnanI dADhAe che, teo avarUpa che, chatAM siddhAMtane viSe tenu` vadanikaNu tathA pUnikapaNu' kaheluM che, te sAthe temanI AzAtanA na karavI ema paNa jaNAveluM che, te pachI jinamudrAnI vaMdanIyatAmAM ane pUjanIyatAmAM ze| saMdeha rAkhavA ? vaLI 'camAMganI AdimAM namo vIr vid' e vAkyoe karI zrI sudharmAMsvAmIe peAte akSara vinyAsarUpa evI lIpine jo namaskAra karyAM te temanA vacanane anusAre prANIene lIpinI jema jinapratimAne namaskAra karavAmAM kayA dASa utpanna thAya ? kAraNa ke a'ne ThekANe sthApanAnu tA samAnapaNu' che. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrI AtmaprabheAdha tema vaLI jyAre traileAkyasvAmI bhagavAna samavasaraNane viSe mULarUpe pU dizA sanmukha thai siMhAsane bese che, tyAre devatA tatkAla bhagavata samAna AkAravALA traNa pratiSikha karIne bAkInI traNa dizAemAM siMhAsana upara sthApana kare che te avasare sarva sAdhu zrAvakAdika bhavyajane pradakSiNA ka temane vaMdanA kare che. A vAta te AkhA jainamatamAM prasiddha che. vaLI bhagavate dAnAdika dharmanI pravRtti dekhADI che, temaja peAtAnI sthApanAnuM peAtAnI jema vaMdanIyapaNuM dekhADayu che. jo ema na hoya te zrI jinAjJAnuvartI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA vaMdanAdika kema kare? e prakAre vivekI puruSAe pAtAnI meLe vicArI levu... joie. zrImad bhagavatI a'gane viSe vIzamA zatakanA navamA uddezAmAM vidyAcAraNa jadhAcAraNa munine AzrIne zAzvatI tathA azAzvatI jinapratimAnA vadananA adhikAra spaSTapaNe kahelA che, te A pramANe che. zrI gautamasvAmI pUche che ke"bhagavan ! vidyAcAraNanI tIkcchIMgatine viSaya keTalA che?" prabhue uttara ApyA ke-" teo eka Dagale mAnuSAttara pate jAya che ane tyAM caityavaMdana karI khIje Dagale nadIzvara dvIpe jAya che. tyAMnA caityAne vadanA karI tyAMthI nIkaLI eka Dagale ahIM Ave che ane ahIMnA caityAne vaMdanA kare che, e prakAranI temanI tIcchIMgati kahelI che. " pachI gautamasvAmIe pUchyu ke " he bhagavan ! vidyAcAraNanI UrdhvagatinA viSaya keTaleA che ? " prabhue uttara ApyA " he gautama ! tee eka Dagale naMdanavanamAM jAya che ane tyAMnA caityAne vaMdanA karI khIce Dagale paDagavanamAM jAya che, tyAM caityavadana karI trIje Dagale ahIM AvI ahIMnA caityAne vana kare che. e pramANe vidyAcAraNanI Urdhvagatine viSaya kahelA che. paraMtu gatinA pramAdathI vacce rahelA caityAnuM vaMdana rahI jAya te te sthAnakanI AlAyaNA- parikramaNa karyA vinA temane ArAdhanA heAtI nathI. jyAre te sthAnakane AlAnyA pratikrakhyAthI ArAdhanA hoya che. 66 evI rIte ja dhAcAraNanA viSayanuM sUtra jANI levu", tenI gatinA viSayamAM je phera che, te A pramANe- ja dhAcAraNamuni tirlIMgati AzrIne eka Dagale teramAM rucakadvIpamAM jAya che, tyAMthI pAchA pharIne khIje Dagale nadIzvare Ave che ane trIje pagale ahIM Ave che ane temanI Urdhva gati AzrIne pahele Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza 365 Dagale paMDagavanamAM jAya che, tyAMthI pAchA nivatI bIje Dagale naMdanavanamAM Ave che ane trIje Dagale ahIM Ave che. te sthAnakane A bhAvArtha che. - labdhi pheravavAthI thayela je prabhAva tene sevavAthI tene AloyA ke paDikkamyA vinA cAritranI ArAdhanA thatI nathI, kAraNa ke tenI virAdhanA karanArane cAritranI ArAdhanAnuM phala maLatuM nathI. A adhikArane viSe te jainAbhAe usUtraprarUpaNAno bhaya avagaNa bahutaparaMparAe Avele caitya zabdano jJAnarUpa atha je prarUpe che te viSe kahevAmAM Ave che je ahIM sAdhuoe jJAnavaMdana kareluM hoya to sAruM (vAna) evA bahuvacanano prayoga na karata. bhagavAnanA jJAnanuM ati addabhuta eka svarUpa ja hovuM joIe tethI "gha" (nai7) evo eka vacanane pATha hovuM joIe, paNa te pATha mUkavAmAM AvyuM nathI, te uparathI cAraNamunioe zrI jina pratimAnuM vaMdana karyuM ema samajavuM. vaLI ema na mAnavuM ke- mAnuSettara vagere parvatomAM zrI jinapratimA nathI. kemake jaMbudvIpa prajJapti Adi zAstrone viSe meru, rucaka, mAnuSottara, naMdIzvaradvIpa pramukha sarva zAzvata sthAnane viSe zrI jinapratimAno saddabhAva kahe che. tema vaLI bhagavatIjInA trIjA zatakanA bIjA udezamAM pragaTapaNe zrI jinapratimAne adhikAra Apela che. te A pramANe gautama munie bhagavaMtane pUchayuM ke- "he bhagavan! asurakumAra devatA kenI nizrAe UMce caDhe che ane yAvat sudhama devalAka sudhI jAya che?" tenA uttaramAM bhagavAne A pramANe kahyuM ke " se jahAnAmae iha sapparAi vA babbarAi vA DhaMkaNAi vA cucuyAti vA palhavAti vA puliMdAti vA egaM mahaM raNaM vA gaDDaMvA puggaM vA dariM vA visamaM vA pavvayaM vA nissAe sumahallamapi AsabalaM vA hatthivalaM vA johabalaM vA ghaNuvalaM vA AgaliMti evameva asurakumArA vi devA nnnntth"|| A pAThamAM je "TkharA" zabda che, tenA arthamAM eTale vizeSa che kearihaMta, arihaMtanA caitya ane anagArabhAvita AtmA-e traNanI nizrAe te asurakumAra devatA yAvat sudhama devaloka sudhI UMce caDhe che. vaLI "UAtha ne e atha paNa che ke- ni karIne A lokane viSe arihaMtAdikanI nizrAe karI te UMce uDe che. temanI nizrA vinA te UMce Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI AtmaprabaMdha uDI zake nahIM. A udezamAM uttarottara traNa nizrA kahelI che. ane pachI be AzAtanA kahelI che. eka arihaMtanI ane bIjI sAdhunI. tyAM ema saMbhave che ke- arihaMtanI pratimAnuM keI prakAre arihaMtanuM tulyapaNuM jaNAvavAne mATe juduM kahevAmAM AvyuM nathI. eTale arihaMtapade karI temanI pratimAnuM grahaNa thavAthI jude nirdeza karyo nathI. ahIM te jainAbhAse kutaka kare che ke- kathA zrAvake jinapratimA pUche che? tene samAdhAnamAM kahevAnuM ke- siddhArtha rAjA, sudazanazeTha, zaMkha, puSkalika, kArtika zeTha ane bIjA tuMgIyAnagarInivAsI ghaNuM zrAvakoe jinapratimA pUcha che. ane te te adhikAre siddhAMtamAM dekhAya che "hANA jija" evo je pATha che, teno artha A pramANe che- "jemaNe snAna karyA pachI balikama kareluM che" eTale pitAnA gRhatyanA arihaMtadevanI pratimAnI jemaNe pUjA karelI che. ahIM kuladevInI pUjA karelI che, evo artha na karavo, kAraNa ke- samyaktva aMgIkAra karatI vakhate jina bhagavAnathI vyatirikta evA devone vaMdana pUjana Adi karavAno tyAga karavAmAM Avyo che, tema vaLI tuMgiyAnagarImAM rahe nArA zrAvakonuM sUtramAM je varNana karavAmAM AveluM che temAM tethI virodha Ave che. tenA varNanane pATha zrI bhagavatIsUtranA bIjA zatakamAM pAMcamA udezamAM A pramANe che. "aDhAditA ityAdi yAvat asahijjadevAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnara kiMpurisa galagaMdhavya mahoragAdiehiM devagaNehiM niggaMthAo pAvayaNAo aNatikamaNijjA niggaMthe pAvayaNe nissaMkiyA nikaMkhiA nibitigicchA laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA" ityAdi // temAM zakinna e padane e artha che ke- jene paranI-bIjAnI sahAya nathI evA arthAtu Apattine viSe paNa devAdikanI sahAyatAne nahIM IcchanArapitAnA karelA kAma pitAne ja bhegavavA paDe che, ema mAnI adIna manavRttivALA AvA vizeSaNavALA zrAvako bIjA mithyAdaSTidevanI pUjA kema kare? A pratyakSa virodha Ave che, tethI uttama buddhivALA puruSoe samyaka prakAre vicAra karavo yogya che. zrI uvavAI upAMga sUtrane viSe aMbaDa parivrAjakanA adhikAramAM zrI jinacenuM sAkSAt vaMdanikapaNuM kaheluM che, te sUtra A pramANe che Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 caturtha prakAza "aMbaDassa NaM parivvAyagassa No kappati aNauDhie vA aNaucchiyadevaNayANi vA uNaucchiya pariggahiyANi arihaMtaceiyANi vA vaMdattie vA namaMsittae vA jAva pajjuvAsittae vA NaNattha arihaMte vA arihaMtacaiyANi vA" ityaadi| aMbaDa parivrAjakane je kapatuM nathI tene mATe kahe che ke- anyatIrthIene tathA anyatIrthIonA devone temaja anyatIrthIoe grahaNa karelA arihaMtanA caityane vaMdana namaskAra tathA pajpAsanA karavI te viSe. paraMtu temAM ATaluM vizeSa che ke- arihaMta tathA arihaMtanI pratimAne vaMdanAdika karavuM karSe che. e pramANe upAsakadazAMgasUtramAM paNa AnaMdazrAvakane AdhakAre je kahevAmAM AvyuM che, te te sthalethI jANuM levuM. - valI te jainAbhAse kahe che ke-"pradezI rAjAe caitya kema na karAvyA ?" tenAM uttaramAM kahevAnuM ke-pradezI rAjA zrI jainadharmanI prApti karyA pachI keTale kAla jIvyo hato ke te caitya karAve? tema valI sarva zrAvako eka ja prakAranuM dharmakArya kare, evo niyama kayAM che ? tethI sudRSTi puruSoe sarva dharmakAyamAM samyagadaSTi vaDe zraddhA karavI. paNa kUdaSTionI jema zrI jinakti dharmakRtyane svamati kalpanAe niSedha karavo nahIM. valI zrI jabudvIpapannattimAM prathama jinanA nirvANane sthAne stUpa karavAnA adhikAramAM "nAma dhaNI' evo pATha che. ane tene "jinabhaktithI dhamathI" evo artha thAya che, te upararthI paNa siddha thAya che ke-Agamane viSe stUpa nirmANanI aMdara jinabhakti karavI kahelI che, to pachI jinacaitya karavA-karAvavAmAM jinabhakti pragaTa ja che. temAM zuM saMdeha kare? tema ja mahAnizIthasUtramAM zrAvakone AzrIne caityanirmApaNane ane sAdhuene AzrIne caityavaMdanAdikano adhikAra pragaTapaNe kahele che. dharmanA arthI prANIoe te svataH samyadRSTie vicArI le. - valI vyavahArasUtramAM "nava sanma mAvA vANijJA taheva zAstronnA" e pAThamAM paNa cityanI sAkSIe AlecanA levI kahelI che, ema keTalAeka AgamanAM vacane dekhAya che. ghaNuM Agamane viSe sthApanAdikano adhikAra vidyamAna che. te jainAbhAsa kahe che, ke-"batrIza Agama pramANa che, tenA saMbaMdhamAM kahevAnuM ke zrI naMdIsUtrane viSe sAkSAt kahelA AgamonuM utthApana karI te Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI AtmaprabaMdha batrIza Agamane ja pramANa mAnavAmAM kenI AzA che? kadi teo kaheze ke-tevA prakAranA utkRSTa pramANe karI amo kahIe chIe to te kahevuM taddana ayukta che. kAraNa ke hAla tevA prakAranA jJAnano asaMbhava che. tema valI A kALane viSe zrI vIravANImAM vizrAMta thayelA ane tenI paraMparAmAM utpanna thayelA AzAne anusare vartamAnakALane vatatA sarva siddhAMtanA lekhaka mahApakArI zrI devaddhigaNi kSamAzramaNe sarva sAdhuone saMmata je siddhAMte pustakarUpe sthApyA che, temane utthApana karanAra te jainAbhAsane jinAjJAnuM virAdhakapaNuM pragaTa rIte prApta thayuM che. tema ja Agamane viSe pramANa karelA niyukti, cUrNa, bhASya, vRtti pramukhane utthApana karavAthI jinAjJAnuM virAdhakapaNuM avazya prApta thayeluM che. teo kahe che ke- bhagavatIsUtramAM A pramANe lakhyuM che "mutto vahu mo vo nimnattimaso maNizo . ___ taio ya niravaseso, esa vihi hoi aNuogo // 1 // " valI te jainAbhAsa kahe che, ke-ame phakta zrI sUtrane anusAre prarUpaNa karIe chIe, tethI niyukti vagerenuM zuM kAma che? tenA javAbamAM kahevAnuM ke-temanuM e kahevuM tadana ayukta che. kAraNa ke-sUtranA atigaMbhIra Azayane laIne niyukti AdinA parizAna vinA upadeza karanArAone naya, nikSepa. dravya, guNa, paryAya, kAla, liMga, vacana, nAma, dhAtu ane svara AdinuM pari- zAna thaI zakatuM nathI, pade pade mRSAvAdAdi doSano saMbhava che. tene mATe zrI praznavyAkaraNasUtramAM bIjA saMvaradvArane viSe A pramANe kaheluM che " kerisayaM puNAi saccaM nu bhAsiavvaM jaM taM davvehiM pajavehiM guNehiM kammehiM bahu vihehiM sappehiM AgamehiM nAmakvAya nivAta uvasagga taddhiya samAsa saMdhi pada heu jogiya uNAdi kiriyA-vihANa dhAu sara vibhatti vaNNajuttaM tikAlaM dasa vihaMpi saccaM jaha bhaNiyaM taha ya kammuNA hoi duvAlasavihAya hoi solasavihaM evamarihaMta aNunnAyaM samakkhiyaM saMgagi #Ami vitavuM" rUsthADhi che AvA kAraNathI te viSe vadhAre kahevAnI jarUra nathI. vastugatie duSTa mithyAtvarUpI pizAce temanI kudRSTione graselI che. tethI teoe grahaNa karela asat pakSanI puSTine mATe aneka prakAranI svecchAthI vartI teo usUtra prarUpaNuM karatA ghaNuM lokane viSe bhAvasAdhunI upamAne dhAraNa karatA potAne ane maMdabuddhijanone A apAra saMsArarUpa saMsAramAM DUbADe che, tethI te saMsArarUpa 1. Ane artha saMkSIptapaNe AgaLa lakhavAmAM Avela che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAM prakAza 369 samudrathI bhaya pAmanArA je bhavya prANIe hAya-ke jeo peAtAnA AtmaguNanI kuzalatAne icchanArA hoya temaNe agalAnI jema khAdyakriyAmAM tatpara evA te parama ajJAnI nihnavAnA paricaya sasthA na karavA. kAraNa ke tevA puruSA sUtranA virAdhaka che. jee gItA paNAthI AcAya, upAdhyAya, kula, gaNu vagerenI nizrAe vicare che, teene sUtramAM ArAdhaka kahelA che ane e gItA nI nizrAe vicaratA nathI, temene virAdhaka kahelA che. te viSe zrI bhagavatIjImAM A pramANe kahelu' che- " gIyattho ya vihAro bIo gIyatthanissio bhaNio / vihAro nANunnAo jiNavarehiM // 1 // to " pahelA gItA vihAra che, khIje gItA nizrAnA vihAra che ane trIjA vihArane mATe zrI jinezvara bhagavate AjJA karelI nathI." 1 AthI te jainAbhAsAne eka paNa nizrAne asabhava heAvAthI zrI jinAjJAnu' virAdhakapaNuM che. vaLI siddhAMtamAM yAgaupadhAna karyAM pachI sUtrapATha bhaNavAnI AjJA che. temAM zrAvakAne zrI AcArAMgasUtra bhaNavAnI AjJA nathI ja, nizIthasUtramAM kahyuM che ke" jo bhikkhU annatitthIyaM vA gAratthAyaM vA vAyaNaM vAijjati vAijjata sAijatissa ummAsi aparihAraThANaM ityAdi " || ' 46 je muni anyatIrthIe tathA gRhasthane sUtranI vAcanA Ape te muni peAtAnuM cAra mAsanu cAritra nAza kare che, " tema vaLI sAdhuee ghaNu karIne sAdhvIe lAvelA AhArane grahaNa karavA nahIM, ityAdi jinAjJA che, te te AjJAone te jainAbhAsAe mUlamAMthI unmUlana karelI che. AvA te jainAbhAsAnA sarvathA paricaya karavA na joIe. kAraNa ke-tema karavAthI tatkAla sadbhUta evA samyaktva ratnanI malinatAnI prApti thAya che, jemanA manamAM kadI zakA utpanna thatI hAya temaNe siddhAMtamAM kahelA anekAMtamA ne anusarI tenI parIkSA karavI, paraMtu mAtra mAlakriyAmAM anurakta thavuM nahIM, kAraNa ke tenA karatAM paNa adhika evA abhaLye A sa'sArane viSe bhamatA thakA anetavAra mAhya kriyA karyAM kare che. vaLI Agamane viSe sajJAnanI apekSAe kriyAnI gauNatA kahelI che. tenI vyAkhyA zrI bhagavatIjInA AThamA zatakanA dazamA uddezAmAM A pramANe ApelI che. 47 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrI Atmaprabodha " 'mae cattAri purisajAyA pannattA tattha NaM je se paDhame purisajAe se NaM purise sIlavaM asuyavaM ubarae aviNNAya dhamme esaNaM goyamA ! mae purise desAgahae pannatte tattha NaM je se docce purisajAe se gaM purise asIlavaM sutavaM aNuvarae viNNAyadhamme esa NaM goramA! mae purise savvAhArae pannatte tattha NaM je se cauththe purisajAe se Na purise asIlavaM asutavaM aNuvarae aviNNAyadhamme esa NaM goyamA ! mae savva virAhae paNNatte" // - ahIM prazna kare che ke- zrI ThANAMgamAM jamAli pramukha sAta nivA kahelA che, tenI aMdara to A aMtabhUta thatA nathI to pachI te jainAbhAsane nivapaNuM kema prApta thaI zake? "maneyArU nu vada misaru" - ItyAdi uttarAdhyayana sUtranA vacananA pramANathI digambaranI jema temane paNa nihnavapaNuM prApta thavuM yukta ja che, je zrI sthAnAMgasUtramAM temanuM grahaNa karyuM nathI tyAM ema saMbhava che ke- te sUtrane viSe ladhu nihnava grahaNa karelA che ane A te digambaranI peThe mahAnidbhava thAya che, tethI e sUtramAM pratimA uthApaka tathA digambara- baMnene grahaNa karelA nathI, paraMtu tatva te kevalIgamya che. athavA bahuzratagamya che. have te viSe vistAra karavAnI jarUra nathI. A prakAre sthApanAjinanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. 3. dravyajina svarUpa - have dravya jinanuM svarUpa kahe che- je jIvo tIthakarapaNe thaze, teo dravyajina kahevAya che. jema zreNIka, kRSNa vagere. teo bhaviSyakALane AzrIne vaMdanika che. kAraNake- bharatacakie maricinA bhAvamAM zrI viraprabhunA jIvane vaMdana karyuM hatuM. 4. bhAvajina svarUpa je samasta jIvAdi padArthanA samUhane yathAsthita prakaTa karanAra kevalajJAna pAmI sarva lekanA netrone amaMda AnaMdanA utsavane karanAruM che, je upamAthI rahita che, je traNa gaDhathI sazabhita evA samavasaraNanA madhyabhAge sthApita thayelA vividha ratnothI jaDita evA siMhAsana upara besI ATha mahAprAtihAya 1 gautamasvAmIne zrI viraprabhu uttara Ape che ke- cAra prakAranA puruSa che (1) zIla ane zrutasaMpanna (sarvArAdhaka), (2) zIla asaMpanna ane zrutasaMpanna (dezavirAdhaka), (3)zIlasaMpana ane zrutasaMpanna (dezaArAdhaka) ane (4) zIlaasaMpanna ane zrutaasaMpanna (sarvavirAdhaka.) Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza 371 vaDe utkRSTa evA arihaMtapaNAnI saMpattine je anubhave che, te bhAvajina kahevAya che. te bhAvajina sanmAgane dekhADavA pramukha kRtyathI sarva prANIone parama upakArI hovAthI sarva kAle vaMdana, pUjana ane stavanAdi karavAne yogya che. A pramANe cAra nikSepAthI zrI jina bhagavaMtanuM svarUpa kaheluM che. A nikSepA jinathI anya evA kevalI tathA siddhone viSe evA ja prakAre yogyatA anusAre lagADI joDI devA kAraNa ke cAra nikSepa karIne ja sarva padArthanuM bhAvavApaNuM che. have kevalIne AhAra saMbaMdhI je vizeSa che, te zrI piMDaniyuktine anusAra dekhADe che "oho suovautto suyanANI jaivi giNhai asuddhaM / taM kevalI vi bhuMjai apamANasuaM bhave iyarA // 1 // " sAmAnyapaNe karI zrI piMDaniyukti Adi Agamane viSe upayukta thayo thake eTale te zAstrane anusAre kalpanIya-akalpanIyane vicArato thake zratazAnI sAdhu je koI prakAre azuddha AhAradika grahaNa kare te paNa te azanAdika kevaLazAnI paNa bhogave. AhAra kare, je tema na kare te zratajJAna apramANa thaI jAya." A vAta spaSTa kare che. chadmasthane zratazAnanA bele karI zuddha AhArAdikanI gaveSaNa karavI pramANa che. paNa bIje prakAre te pramANa nathI. je kevalI zratazAnIvaDe grahaNa karAyele AhAra Agamane anusare gaSaNA karatA chatAM azuddha che, ema jANuM na bhegave te zratajJAnano avizvAsa thaI jAya, pachI kaI zratane prAmANikapaNe aMgIkAra na kare, jyAre zratajJAna aprAmANika thAya to pachI sarva kriyAne lopa thavAno prasaMga prApta thAya, ane valI zrata vinA chaghane kriyAkAMDanA parijJAnano asaMbhava hoya che, tethI zrutajJAnIne lAvela AhAra kevalI bhagave che. A adhikAra ziSyAdika sahita evA kevalIne AzrIne kahe che. je kevalI ekalA hoya te potAnA jJAnanA balavaDe yathAyogya zuddha AhAra grahaNa kare, e viveka che. ahIM jino ane ajinone AzrIne bIjuM ghaNuM kahevAnuM che, paNa graMtha vadhI javAnA bhayathI e kahevAmAM AvyuM nathI. A te bhavastha kevalInuM lezamAtra svarUpa kahevAmAM AvyuM che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 sisvarUpa have zrI pakSavaNA sUtramAM kahelI gAthAvaDe siddhanuM svarUpa darzAve che. temAM prathama uttAnI kRta eTale paheALA karelA chatranA AkAravALI sa` rIte zvetavarNa sphaTika ratnamaya ane samayakSetra (aDhIDhIpa) nI samazreNIe pIstAlIza lAkha yAjana pramANavALI siddhazilA che. te madhyabhAge ATha cAjana pramANa lAMbI paheALI ane jADI che. te pachI sarva dizA ane vidizAne viSe thADI thADI pradezanI hAnie karI ghaTatI ghaTatI sava carama ( chellA ) pradezanA a'tane viSe mAkhInI pAMkhanA jevA pAtalA ane a`gulanA asa`khyAtamA bhAganA jADApaNAvALI siddhazilArUpa pRthvInA upara nisaraNInI gatie karI eka yeAjanamAM leAkAMta bhAga AvelA che, te uparanA yAjananA je ceAthA gAu tene sarvopari chaThTho bhAga tene viSe zrI ana'tA siddha bhagavAne anaMta anAgata kAlanA svarUpe rahelA che, tenA svarUpane pratipAdana karanArI gAthA A pramANe che- " tAva te bavaiyA, veyaLA nimnamAM amaMgAya / saMsAraviSvamudrA, pajJanittittamaMDhALA // ? || '' te siddhakSetramAM rahelA siddha bhagavAne puruSa vedArdike rahita, zAtA-azAtA vedanAe varjita, mamatva vinAnA ane khAdya tathA Abhyatara ane prakAranA saMgathI rahita che, kAraNake- tee A sasArathI mukta thayelA ane AtmapradezathI niSpanna thayelA sa`sthAnavAlA che, ahIM pradezamAM AtmAnA pradeza levA paNa khAdya pudgala na levA. kAraNake- temane pAMce zarIranA tyAga thayelA che, ahIM prazna kare che ke " kahi pasihayA siddhA kahiM siddhA paiDiyA | kahiM boMdIM cattA kattha gaMtUNa sijjhai // 1 // ', " te siddh bhagavAneA kAnAthI skhalanA pAmyA? teo che, kyA kSetramAM jaIne siddhipadane vare che eTale niztiA tenA uttaramAM kahe che ke zrI AtmaprAdha " aloe pahiyA siddhA logagge ya paTTiyA / iha boMdIM cahattANaM tattha gaMtRRNa sijjhai // 1 // " kacA sthAnamAM rahyA thAya che ?? Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 caturtha prakAza "te siddha bhagavAne aloke karIne- kevaLa AkAzarUpe karIne khalanA pAmyA eTale siddhanA cho alekamAM dharmAstikAyAdikano abhAva hovAthI tenuM je samIpavartIpaNuM, te ja ahIM temanuM khalana che, paNa saMbaMdha chatAM temane vidhAta (rakavApaNuM) nathI, kAraNake temane rokavApaNAno abhAva che. tema vaLI paMcAstikAyarUpa je leka tenA chellA agrabhAganA mastaka upara te rahelA che ane pharI pAchuM saMsAramAM AvavuM nathI, evI sthitie rahelA che tathA A manuSyalokamAM zarIrane tyAga karI tyAM lokAgrane viSe samayAMtara ane pradezatarane aNapharasI gativaDe jaIne siddha ja rahe che ane tyAM niSkitAtha (sava arthathI paripUrNa thAya che. ahIM zaMkA kare che ke- siddha ne karma rahitapaNuM hovAthI temane gati thavI kema saMbhave? tenA uttaramAM kahevAnuM ke- evI zaMkA karavI nahIM. kAraNa ke- pUrva prAga ane gati pariNAmathI temane gati thavAno saMbhava che. tene mATe bhagavatIaMgamAM A pramANe kaheluM che "kahaNaM bhaMte ! akammassa gaipaNNAyamiti goyamA! nissaMgatAe niraMgaNatAe gatipariNAmeNa baMdhaNa cheyaNatAe niriMdhaNatAe puvvapayogeNaM akammagaI pN"|| zrI gautamasvAmI zrI viraprabhune pUche che ke-"he bhagavan! akamane gati kevA prakAre thAya ? " bhagavAna kahe che ke niHsaMgapaNe eTale karmarUpI malane nAza hovAthI, naregapaNe eTale mehane vinAza hovAthI, gati pariNAme eTale tuMbaDInA phaLanI jema gatinA svabhAva vaDe, kamanA baMdhanane chedavA vaDe eTale eraMDInA phaLanI jema niridhanapaNe eTale kamarUpI IMdhaNAthI dhUmADAnI jema mUkAvavA vaDe, pUrvanA prayoga karIne eTale sakamatAne viSe gatipariNAmavALA bANanI jema akarmavaMtane paNa gati jaNAya che. A prakAre vizeSapaNe tu bIphalane daSTAMtathI yejanA sUtrathI jANI levI. te sthale gayelA siddhabhagavAnane je saMsthAnanuM pramANa che te batAve che - ___"dIhaM vA hassaM vA jaM carimaM bhaveja saMThANaM / tatto tibhAgahINA siddhANogAhaNA bhaNiyA // 1 // " pAMcase dhanuSya pramANa dIrgha, be hAtha pramANa hrasva, vA zabdathI madhyama athavA vicitra prakAranuM je chellA bhavamAM zarIranuM saMsthAna hoya te saMsthAnathI trIje bhAge hIna eTale mukha udara Adi chidro pUrAtAM trIje bhAge nyUna evI siddhanA jIvonI avagAhanA zrI tIrthakara bhagavAne kahela che." 14 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmaprAdha ahIM sasthAna pramANanI apekSAe tribhAgahIna evu' te sasthAna jANavuM. te viSe vizeSa spaSTa karI batAve che jeTalA pramANanu je sa'sthAna A manuSya bhavamAM hAya, te ja zarIrane tyAga karatI vakhate chelle samaye sukSmakriyAapratipAtI nAmanA zuklayAnanA trIjA pAyAnA dhyAnanA malathI mukha, udara, Adi chidro pUrAi javAthI trIje bhAge hIna eTale pradezanA je dhana hAya, te pradezaghananA mUla pramANanI apekSAe karI trIje bhAge hIna pramANavALu' sa`sthAna hAya che. te sa`sthAna lAkAMta kSetramAM te siddha bhagavAneAne hAya che. mIjI' haiAtu nathI. te viSe kaheluM che, ke- 374 " jaM saMThANaM tu ihabhavaM caryaMtassa carimasamayaMmi / AsIya parasaghaNaM taM saMThANaM tarhi tassa / / 1 / / " have utkRSTAdi bhede karIne trIjI avagAhanA dekhADe cheH-- " tini sayA tittisA ghaNUtibhAgo ya hoi nAyavvo / esA khalu siddhANaM ukosogAhaNA bhaNiyA // 1 // "" traNase tetrIza dhanuSa ane eka dhanuSane trIjo bhAga upara eTalI utkRSTathI avagAhanAM siddhanA vAnI che, A avagAhanA pAMcase dhanuSyavALA jgyAnA zarIranI apekSAe jANavI. ahIM koI zaMkA kare ke-" nAbhi kulakaranA patnI marudevA hatA. te nAbhirAjAnA zarIranuM pramANa savApAMcase dhanuSyanuM hatuM. ane jeTalu nAbhirAjAnA zarIranu` pramANa hatu' teTalI ja marudevAnA zarIranI avagAhanA hatI. eTale pAMcaseA ne pacIsa dhanuSya pramANanI hatI, tene mATe A pramANe kahyu che- " tadeva marudevoyA api saMghayaNaM saMThANaM uccattaM kulagarerhi samaM " // " marudevA mAtAnA saMdhayaNa-sa...sthAnanu' uccapaNu, nAbhikulakaranI barAara hatu. ,, have jyAre marudevA siddha thayA tyAre temanA zarIranA pramANane trIjo bhAga hIna karatA siddha avasthAne viSe sADA traNase dhanuSyanI avagAhanA prApta thAya che tyAre kahela traNaseA tetrIza ane eka dhanuSanA trIjo bhAga e zI rIte thaze? A zaMkAnA uttaramAM kahevAnu ke-marudevAnA zarIranu' pramANa nAbhirAjAnA karatAM kAMika ochuM hAvAthI paNa kAI jAtanA virodha AvatA nathI, kAraNa ke uttama sasthAnavALI strIe uttama saMsthAnavALA puruSAthI pAtapeAtAnA kALanI apekSAe karI kAMIka AchA pramANavALI hAya che. te uparathI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 caturtha prakAza marudevA paNa pAMcaso dhanuSyanA pramANavALA jANavA. evI rIte hovAthI kaI jAtane doSa Avato nathI. tema vaLI marudevA hAthInA skaMdha upara ArUDha thatAM saMkucita aMgavALA siddhipadane pAmyA che. tyAre zarIranA saMkocapaNAnA sadabhAvathI AMdhaka avagAhanA saMbhavatI nathI. e paNa avirodha-nirdoSa che. te upara bhASyakAra A pramANe kahe che "kaha marudevA mANaM nAbhI to jeNa kiMcidaNA sA / to kira paMcasayaccia ahavA saMkocato siddhA // 1 // " (A gAthAno artha upara kahevAmAM Avyo che.) madhyama avagAhanAnuM svarUpa " cattAri ya rayaNIo, rayaNItibhAguNiyA ya bodhavvA / esA khalu siddhANaM, majjhimogAhaNA bhaNiyA // 1 // " cAra hAtha ane eka hAthanA traNa bhAgamAMthI be bhAga upara eTale 4; hAtha madhyama avagAhanA jANavI.' ahIM vAdI prazna kare che ke-jaghanya padathI sAta hAtha uMcI avagAhanAvALA jIvonI siddhi Agamane viSe kahI che, mATe upara kahelI ja jaghanya sthiti thAya che, paNa madhyama sthiti kema thAya ? A praznanA uttaramAM kahevAnuM ke tIrthakara bhagavAnanI apekSAe karIne jaghanya padathI sAta hAthanI avagAhanA vALAone siddhi kahelI che ane sAmAnya kevaLInI apekSAe tenA karatAM hIna pramANavALAone paNa siddhi thAya che. A sAta hAthanI avagAhanAnuM mAdhyama mAna sAmAnya siddhanI apekSAe citavavuM, jethI kaI jAtane doSa Avaze nahIM. jaghanya avagAhanAnuM svarUpa "egA ya hoi rayaNI, aTTheva ya aMgulAi sAhiyA / kSA vahu siddhA, vana vorLA maLiyA che ? | eka hAthe ane ATha AgaLa upara eTale 13 hAthanI avagAhanA jaLanyathI sAmAnya kevaLInI jANavI." 1 A avagAhanA be hAtha pramANavALA kurmAputra vagerenI jANavI. athavA sAta hAtha uMcA zarIravALA ane yaMtrapalaNane laIne saMkucita zarIravALAnI paNa te jaghanya avagAhanA jANavI. te upara bhASyakAra zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNa bhagavAna A pramANe kahe che Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrI Atmaprabodha " jeTThAo paMcadhaNusaya taNussa majjhA ya sattahatthassa / harimANI kajiyA vAva Trastha che ? '' pAMcase dhanuSyavALAnI utkRSTa ane sAta hAthavALAnI madhyama avagAhane ahIM zarIrane trIje bhAge nyUna samajavI ane eka hAtha ane hAthano trIjo bhAga upara e jaghanya avagAhanA jANavI. eTale utkRSTa 3333 dhanuSya madhyama ja hAtha ane jaghanya 13 hAtha e rIte avagAhanA samajavI. te viSe A pramANe lakhe che. " sattasiesu siddhi jahannao kahamihaM vihatthesu / sA kira titthayaresu, sesANaM sijjhamANANaM // 1 // te puNa hojavihutthA, kummAputtAdao jahanneNaM / / aNNe saMvaTTiyassattahattha siddhassa hINatti // 2 // " siddhonA saMsthAnanuM lakSaNa ogAhaNAe siddhA, bhavatti bhAgeNa hoI parihINA / saMDALafthartha, kAmaraviNapui | ? " "siddha bhagavAnanI avagAhanA trIje bhAge hIna hoya che, te "anitthastha" eTale A prakAre pAmela nathI athata mukha Adi pilANane bhAga pUrAvAne laIne pUrvanA AkArathI anyathA prakAre AkArane jemAM sabhAva che. e bhAvArtha samajavo. tema vaLI siddhAdikanA guNene viSe siddha bhagavAnane je dIpaNAne pratiSedha kahyo, te pUrvenA AkAranI apekSAe saMsthAnanA anitthastha (e prakAra rahita) paNe aMgIkAra karo, paNa sarvathA saMsthAnane abhAva nathI. ahIM koI zaMkA kare ke- "siddhanA jIvo paraspara dezabhede karIne rahyA che ke- bIjI rIte ?" teno uttara kahe che- "stha o siddho, tatha zaitA mavAthavimudaI ! vaLowA samAhA, puThThA sarve ja rokti ? "jyAM eka siddha che, tyAM ane anya avagAhIne lokAMtane sparzI anaMtA siddha bhagavAne rahelA che." 1 siddha jInuM rakSaNa " asarIrA jIvaghaNA, uvauttA daMsaNe ya nANe ya / sAgAramarrgA, jhavavAne tu siddhA ? " Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 caturtha prakAza zarIra rahita javaghana eTale ghaNuM Ave athavA vadanAdi chidro parAI javAthI jIvana kevaLadarzana ane kevaLajJAnane viSe upayogavALA, ahIM je ke siddhapaNuM pragaTa thavAmAM kevaLajJAnanA upagano saMbhava hovAthI jJAnanI pradhAnatA che tathApi siddhonuM sAmAnya lakSaNa jaNAvavA mATe prathama sAmAnya avalaMbanarUpa darzana karyuM che. ahIM sAmAnya viSaya te dazana ane vizeSa viSaya te jJAna samajavuM tethI sAkAra ane anAkAra sAmAnya vizeSa upayogarUpa siddha januM lakSaNa che. kevalajJAna ane kevaLadanane samasta vastunuM viSayapaNuM che. ___"kevalanANuvauttA, jANaMtti savvabhAvaguNabhAve / / vAsaMti saghaLo vahu, vaivavidimtAdi che ? " "siddha bhagavAna kevaLajJAne karI upagavALA thaI sava dravya, guNa, paryAne jANe che. temAM je sahavartI te guNa ane kamavartI te paryAya kahevAya che. valI teo anaMta evI kevaladaSTio vaDe sarva prakAre dekhe che. ahIM je kevaladazananI anaMtatA kahI, te siddhInI anaMtatA hovAthI jANavI. A sthaLe prathama jJAnanuM grahaNa karyuM che tenuM kAraNa e che ke prathama jJAnanA upaga vaDe ja siddhipada prApta thAya che, ema jaNavA mATe samajavuM. - siddhanA ja nirupama sukhanA bhajanArA che. " navi asthi mANusANaM, taM sukkhaM na vi ya savvadevANaM / ke saMddhA muvAva, vAvahiM lavAyA ? || '' "siddhanA ane je sukha che, te cakravartI Adi manuSyane paNa nathI ane anuttara vimAnavAsI devatAone paNa nathI, to pachI bIjA nIcenA devatAone kayAMthI hoya? kAraNa ke te siddha bhagavAne avyAbAdha-badhAnA abhAvane prApta thayelA che." 1 te siddhanA sukhanI samAna bIjuM sukha nathI. surajaba sama, saDhAuMhi uism L. __Na vi pAvai muttisuhaM, NaMtAhiM vi vaggavaggehiM // 1 // " "atIta, anAgata ane vartamAnakALathI utpanna thayela evuM je devasamudAyanuM sukha, tene sarva kALanA samaya sAthe guNa anaMtagaNuM karIe evA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zrI AtmaprabaMdha pramANanA sukhane asatkalpanA karI ekeka AkAzapradeza upara sthApIe, evI rIte sarva AkAzapradeza pUravAthI paNa anaMta thAya, te anaMtAne paNa anaMta nAmanA vage karI vargita karIe-guNue tethI prakaSapaNane pAmeluM sukha paNa muktisukhanI barAbara thaI zake nahIM." te siddhanuM sukha nirupama che. "jaha nAma koi meccho, nayaraguNe bahu vi mANato / na sakai parikaheuM, uvamAe tahiM asaMtIe // 1 // " "jema koI vanecara bleccha nagaranA nivAsa karavA vagere guNane jANa hoya paNa te bIjA vanecaranI AgaLa kahevAne samartha thaI zakato nathI, kAraNa ke vanamAM tevI upamAne abhAva che." vanavAsI mlecchanuM kathAnaka kaI mATI aTavImAM ghaNA pleccha (jaMgalI) loko rahetA hatA. teo vananA pazuonI jema tyAM rahIne potAne kALa nigamana karatA hatA. eka vakhata kaI luMTAelo rAjA te aTavAmAM AvI caDyo. tene eka vanavAsI mlecche je. " A koI puruSa lAge che" evuM dhArI te vanecara te rAjAne pitAnA vAsasthAnamAM laI gayo ane tyAM tenI sArI baradAsa karI tene saMtuSTa karyo. rAjA tene pitAno upakArI jANuM potAnA nagaramAM te mleccha puruSane teDI gayo. tyAM tene eka suMdara baMgalAmAM rAkhI snAna, vilepana, amUlya vastrAbharaNa vagerethI tene ghaNuM ja saMteSa pamADayo. pitAnA zarIranI jema tenI uMcI jAtanI baradAsa karAvI. zaheramAM haravA pharavAthI ane rAjavaibhava bhegavivAthI te atyaMta khuzI thayo. keTalAka divaso rahyA pachI varSAkALa Avyo. varSAkALa AvatAM tene potAnuM cirakALanuM vatana jaMgala sAMbharI AvyuM. te vakhate tene rAjavaibhava gamyo nahIM. tatkAla potAne mUla veza paherI te pitAnA jaMgalamAM cAlyo gaye. tene jotAM ja vanavAsI mleccho tenI pAse AvyA ane tene pUchavA lAgyA ke "are bhAI! tuM kyAM gayo hato ?' teNe kahyuM ke-"huM eka moTA nagaramAM gayo hato." vanecara svecchAe pUchayuM-"bhAI ! kahe, te nagara kevuM hoya ane temAM zuM zuM hatuM?" te jaMgalI manuSya nagaranA badhA guNene jANato hato, paNa nagaranI upamA ApavAne te jaMgalamAM kAMI paNa hatuM nahIM. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza 379 tethI te nagaranA guNAne kahevAne samatha thaI zakayA nahIM. nagaramAM je vastue teNe joyelI tevI vastu aTavImAM na hovAthI te upamAne abhAve kAMI paNa kahI zakayA nahIM. ' A dRSTAMta uparathI samajavAnu` ke-kevalajJAnI bhagavAna pAtAnA anaMta jJAnanA ale karIne siddhi (=meAkSa)nA sukhane jANe che, chatAM paNa A saMsAramAM tenI upamAnA abhAvathI tee bhavya vAnI AgaLa te sukhanuM varNana karI zakatA nathI. upara kahela dRSTAMtanA A upanaya samajavA, te viSe kahyuM che ke 64 iya siddhANaM sukkha, aNovamaM natthi tassa ovammaM / kiM ca viseseNetto, sArakkhaNamiNaM suNaha vocchaM // 1 // ,, A pramANe siddha bhagavAnenu' sukha anupama che, eTale te sukhanI upamA ApI zakAtI nathI, tApi mAlajanane samajAvavA mATe kAMIka vizeSaNAe karIne tene A pramANe kahevAmAM Ave che-- 66 jaha savvakAmaguNiyaM puriso bhottUNa bhoyaNa koi / taddA-chuddA-vimuo chinna JaDhA amiyato !! ? || iya savvakAlatattA atulaM nivvANamuvagayA siddhA / sAsayamavyavAhaM ciTTheti suhI suhaM pattA // 2 // 99 " jema keAI puruSa sa`pUrNa su daratAe karI sa`skAra karelA bhAjanane jamI kSudhA ane tRSAthI mukta thaI jANe amRtathI tRpta thayA tema rahe che, tema nirvAne pAmelA sid bhagavAne sAdi apavasita kAla paryaMta vRddhi pAmelA sarva prakAre utsukapaNAnI nivRttithI parama satASane Azrita thatA atula, anupama, zAzvata, apratipAtI ane avyAbAdha evA sukhane pAmelA che, tethI ja tee parama sukhI che, " '' 66 upara kahelA anI vizeSa bhAvanA kahe che. siddha ttiya buddha ttiya pAragatti ya paraMparagayati / ummukkakammakavayA ajarA amarA asaMgA ya // 1 // NitthiNNasavvadukkhA jAijarAmaraNabaMdhaNa vimukkA / avvAbAhaM sokkhaM aNuhoti sAsayaM siddhA // 2 // ,, jemaNe ATha prakAranA karmAM kSaya karelA che, te sAmAnyapaNe karma kSaya siddha kahevAya che." siddheAnA prakArane mATe kahyu' che ke 44 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI Atmaprabodha "kamme sippe ya vijAe maMte joge ya Agame / ___ atthajutta abhippAe tave kammavakhae iya // 1 // " kamasiddha, zi95siddha, vidyAsiddha, maMtrasiddha, yogasiddha, Agamasiddha, arthasiddha, yuktisiddha, abhiprAyasika, tapasiddha, ane kama kSaya siddha ityAdi siddhA kahelA che, te karmAdi siddhono tyAga karavA mATe buddha kahela che eTale ajJAna nidrAne viSe sUtelA evA jagane viSe bIjAnA upadezavaDe jIvAdi tane jANanArA te buddha kahevAya che. - have ghaNuM buddha paNa A saMsAranA bhayane tyAga karanArA che, temano nirAza karavAne kahe che ke te pAragata che eTale saMsAranA sava prayajananA samUhane pAra pAmelA che. keTalAeka yadacchAvAdIo paNa akrama siddhapaNAthI tevA kahevAya che, te bhramano nirAsa karavA mATe "vAta kahela che. eTale zAna, darzana ane cAritra dvArA cUda guNaThANAe karI anukrame mokSane pAmelA, te paraMparAgata kahevAya che. keTalAeka tattvathI kama mukta nahIM thayelA kahe che kepotAnA tIrthanA tiraskArapaNathI (vinAzapaNathI) tenA uddhAra mATe A lokamAM avatArarUpe Ave che" e vacanathI pharIvAra saMsAramAM AvavAnuM aMgIkAra karavAmAM AvatAM, temane nirAsa karavAne kahe che ke- "purmikavavAda" prabaLatAthI-pharIthI pragaTa na thavApaNAthI sarva prakAre kamarUpI kavacanono jemaNe tyAga karyo che evA che. tethI ja teo "ajhara" zarIranA abhAvathI jarAvasthAe rahita, mATe ja "rAma" zarIranA abhAve nahIM maranArA, kAraNake zarIranA asaMbhavathI prANanA tyAgano paNa jemane asaMbhava che, evA amara che, vaLI te siddha bhagavaMte "gharSaT" eTale bAhya tathA atyaMtara evA saMgathI rahita che, vaLI teo "nitI vADa" eTale jeo sarva duHkhane olaMgI gayA che. kAraNake- jAti, jarA, maraNa ane baMdhanathI mukta thayelA che. jAti eTale janma, jarA eTale vayanI hAni, maraNa eTale prANatyAga ane baMdhana eTale tenA kAraNarUpa karmo- te sarvane jemaNe samyaka prakAre vinAza karela che, tethI ja te siddha bhagavAno avyAbAdha zAzvata sukhane anubhave che. siddha bhagavAnanA ekTIza guNo " saMThANa vaNNa rasa gaMdha pharasa veyaMgasaMgabhavarahiyaM / igatIsaguNasa middhaM siddhaM buddhaM jiNaM namimo // 1 // " Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza 381 1 vRtta (vasula) 2 carsa (traNakhaNAdAra), 3 cerasa, 4 lAMbuM ane pa parimaMDala- e pAMca saMsthAna; 1 kRNa, 2 nala, 3 pIta, 4 rakta ane pa veta-e pAMca varNa 1 tIkho, 2 ka. 3 kasAelo, 4 khATe ane 5 madhura- e pAMca rasa; 1 sugaMdhI ane 2 dugadhI- e be gadha; 1 guru, 2 ladhu, 3 mRdu, 4 khara, 5 zIta, 6 uNa, 7 snigdha ane 8 lukha- e ATha pharasa; 1 strI, 2 puruSa ane 3 napuMsaka- e traNa veda, aMga eTale zarIra, saMga eTale paravastune saMsaga ane bhava eTale janma-saMsAra, A ekatrIza upAdhithI rahita tethI ja ekatrIza guNothI samRddhimAna evA zrI siddha bhagavAnane namaskAra karIe chIe." te siddhonA ATha guNa ATha karmono kSayathI siddhone viSe ATha guNa utpanna thAya che, te darzAve che. " nANa ca dasaNaM ca avvAbAhaM taheva sammat / / akSaya ThiI arUvaM agurulahU vIriyaM havai / / 1 // " "jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI anaMtajJAnapaNuM, 2 dazanAvaraNIyakarmanA kSayathI anaMta dazanapaNuM, 3 vedanIyakarmanA kSayathI anaMta avyAbAdhapaNuM-A avyAbAdhaguNane laIne anaMta siddho parimita kSetramAM anya avagADhapaNe rahelA chatAM temane paraspara bAdhA thavAno abhAva che. 4 mohanIyamanA kSayathI kSAyika samyakatvapaNuM, 5 AyukamanA kSayathI akSayasthitipaNuM, nAma-kamanA kSayathI arUpIpaNuM ane 7 gotrakamanA kSayathI agurulaghupaNuM-kAraNake-uccagetranA udayathI lokamAM gaurava thAya che ane nIcagetranA udayathI ladhutA thAya chesiddha bhagavAnone viSe e baMneno abhAva hovAthI agurulaghupaNuM ja che. ahIM kaI vAdI zaMkA kare ke- siddha bhagavAnane sajajanone pUjanIya hovAthI guspaNu ane nAstikone pUjanIya na hovAthI laghupaNuM hoya, tethI ahIM agurulaghupaNuM kema kahevAya ?" tenA uttaramAM kahe che, ke- "jema ucca getravALA puruSanA AvavAthI Asana uparathI uThavuM, Asana devuM ane pUjA karavI vagere thAya che ane nIca netravALA puruSanA AvavAthI tema thatuM nathI, tene to dUra ja rakhAya che, tevI rIte ahIM siddha bhagavAnanA vyavahAramAM thatuM nathI, mATe temAM agurulaghupaNuM che, te yukta ja che. 8 aMtarAya karmanA kSayathI siddha bhagavAnamAM Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrI AtmaprabaMdha anaMtavIyapaNuM che. tethI lokavartI anaMta padArthonuM samakAle zAna temane saMbhave che. vaLI te siddha bhagavaMtane anaMtasukhapaNuM kahevAya che, te vedanIya karmanA vinAzathI utpanna thayuM evuM avyAbAdha svarUpa athavA samyakatva svarUpa samajavuM. A pramANe zrI siddha bhagavAnanA guNAnuM varNana karavAmAM Ave che. temanA sakaLa maMgaLamaya paramAtma svarUpanuM varNana karatA kahe che ke " itthaM svarUpaM paramAtmarUpaM, nidhAya citte niravadyavRttaH / sad dhyAnaraMgAtkRtazuddhisaMgA, bhajantu siddhiM sudhiyaH samRddhim // 1 // " e prakAre nirdoSa vRttithI cittanI aMdara zrI paramAtmAnuM svarUpa dhAraNa karI zubha dayAnanA saMgathI jeNe bhAvazuddhi prApta karelI che evA sadabuddhivALA jana siddhirUpI samRddhine bhajo." 1 " bhagavatsamayoktInA-manusAreNaiSa varNito'sti mayA / paramAraHvavivAda suda aparovo || 2 ! "zrI jinarAjanA AgamanA vacanone anusAra A zuddha paramAtmatatvano vicAra (svarUpa) meM potAnA ane 5ra (bhavyajI)nA bedhane mATe varNana karela che. 2 zrI jinabhaktisUrinA caraNakamaLanAM ArAdhanamAM bhramaratulya evA zrI jinalAbhasU rie prakAzita karelA A Atmaprabodha graMthane viSe paramAtmasvarUpa varNana nAme cothe prakAza saMpUrNa thayo. AtmabaMdhanI dulabhatA " narendradevendrasukhAni sarvANyapi prakAmaM sulabhAni loke / __paraM cidAnaMdapadaikahetuH sudurlabhastAvika AtmabodhaH // 1 // " A lokane viSe cakravartI ane IMdra vagerenA sarva sukha prApta thavA sulabha che, paraMtu cidAnaMda-jJAnAnaMda pada (mokSapada)nA heturUpa e tAtvika- pAramArthika AtmabaMdha thave atyaMta durlabha che." 1 "tato nirasyAkhiladuSTakarma-vrajaM sudhIbhiH satataM svadharmaH / samaprasAMsArituvarodha samanI: zucirAmodhA | 2 " tethI uttama buddhivALA puruSoe sava duSTa karmanA samUhano nAza karI saMsAranA sarva duHkhAne rokanAra evA Atmika dhamarUpa pavitra AtmabaMdhane saMpAdana kara." 2 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 AtmabodhanI dularbhatA te Atmabedha karanArI zrI jinavANInuM mAhAsya " na te narA durgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / na cAndhanAM buddhivihInatAM no, ye dhArayantIha jinendravANIm // 1 // " je puruSo A lokamAM zrI jinendravANIne dhAraNa kare che, te puruSo dugatine, muMgApaNAne, jaDa svabhAvane, aMdhapaNAne ane buddhinI hInatAne pAmatA nathI." 1 je vinavA rastA, zaninavacanaM trayaMti mAna ! amalAgamato'klezA, bhavanti te svalpasaMsArAH // 2 // " je puruSa zrI jinabhagavAnanA vacanane viSe rakta che ane jeo bhAgavaDe zrI jinavacanane aMgIkAra kare che. teo nimala AgamanA bedhathI phleza rahita ane apasaMsArI thAya che." 2 " yaduktamAdau svaparopakRtyai, samyaktvadharmAdicatuH prakAzaH / vibhAvyate'sau zucirAtmabodhaH, samarthitaM tad bhagavatprasAdAt // 3 // " je prathama kahevAmAM AvyuM hatuM ke- pitAnA tathA paranA upakArane athe samyakatva dharma vagere cAra prakAzavALe A Atmabedha graMtha kahevAmAM Ave che, te pramANe zrI bhagavAnanA prasAdathI A zuddha-pavitra Atmabedha graMtha saMpUrNa kahevAmAM Avyo che. 3 - mithyAduSkRta prArthanA pramAdabAhulyavazAdabuddhathA, yatkicidAptoktiviruddhamatra / proktaM bhavettajanitaM samastaM, mithyA'stu me duSkRtamAtmazuddhathA // 1 // vizeSa pramAdanA vazathI, ane buddhinA abhAvathI A graMthamAM je kAMI AptapuruSonA vacanathI viruddha kahevAmAM AvyuM hoya, te Atma zuddhivaDe mAruM samasta duta mithyA thAo. mAtmagaodha: vanAtta. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAra prazasti [ graMthakartAnI guruparaMparA ] - " zrImadvIra jinendra tIrthatilakaH sadbhUtasaMpannidhiH, saMjajJe suguruH sudharmagaNabhRttasyAnvaye sarvataH / pUrNa cAndrakule'bhavatsuvihite pakSe sadAcAravAn , sevyaH zobhanadhImatAM sumatimAnudyotanaH sU rirAT // 1 // " "zrI vIrajinezvaranA tIrthamAM tilakarUpa ane satya saMpattionA nidhAnarUpa guru zrI sudharmAsvAmI thayA hatA tenA vaMzamAM sarva prakAre pUrNa evA caMdrakuLamAM vidhipakSamAM uttama AcAravALA ane sArI buddhivALA vidvAnane sevavA yogya evA udyotanasUrirAja thayA." 1 " AsIttatpadapaMkajaikamadhukRt zrIvarddhamAnAbhidhaH, sUristasya jinezvarAkhyagaNabhRd jAto vineyottamaH / yaH prApacchiMvarsiddhipaMktizaredi zrIpattane vAdino, jitvA sad virudaM kRtI kharataretyAkhyaM nRpAdermukhAt // 2 // " zrI ughAtanasUrinA caraNakamaLamAM bhramararUpa zrI vardhamAna nAme temanA ziSya thayA hatA, te zrI vardhamAnasUrinA uttama ziSya zrI jinezvarasUri gaNadhara thayA hatA. te jinezvarasUrie vikrama saMvata 1080 nA varSamAM zrI jabalapuramAM vAdIone jItI tyAMnA rAjA vagerenA mukhathI kharatara evI padavI prApta karI hatI." tacchiSyo jinacandrasU riMgaNabhRd jajJe guNAbhonidhiH, saMvijJo'bhayadevasU rimumipastasyAnujo'bhUttataH / yenottuMganavAMgavRttiracanAM kRtvArhataH zAsane, sAhAyyaM vidadhe mahacchrataparijJAnArthinAM dhImatAm // 3 // te zrI jinezvarasUrinA ziSya guNonA samaharUpa zrI jinacaMdrasUri gaNa dhara thayA, temanA ziSya saMvegI abhayadevasUri thayA, temaNe zrI jinazAsanane viSe moTA siddhAMtonA ane jANavAno atha evA buddhimAna puruSone sahAya karavA nava (zrI sthAnAMgasUtrathI viSAsUtra sudhInA) aMgo upara TIkA racI hatI." 3 1. ahiM "suvihite pakSe eno artha caMdrapakSe ujajavala pakSa paNa thAya che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAra prazasti 66 tatpaTTe jinavallabho gaNadharaH sanmArgasevAparaH, saMjAtastadanu prabhUtamahimA sadbhavyabodhapradaH / ambAdattayugapradhAna padabhRt mithyAtvavidhvaMsakRt netA zrIjinadattasvarirabhavad vRMdArakAbhyarcitaH // 4 // " " te zrI abhayadevasUrinI pATe sanmAnI sevA karavAmAM tatpara evA zrI jinavallabha gaNadhara thayA. te pachI te zrI jinavallabhanI pATe jemane ghaNA mahimA che, jeA uttama evA bhavya prANIone bedha ApanArA che, amAdevInI sahAyathI jemaNe yugapradhAna pada prApta kareluM' che, jee mithyAtvanA nAza karanArA che ane jeene devatAoe pUrelA che evA zrI jinadattasUri thayA hatA." 4 tadanu zrIjinacandraH sUvibhUt svadharmanistandraH / sanmaNimaNDitabhAla praNatAkhilaziSTa bhUpAlaH // 5 // 66 '' " te pachI zrI jinadattasUrinI pATe zrI jinaca'drasUri thayA hatA. jee svadharmane viSe apramAdI ane jemane sarva uttama rAjAe peAtAnA suMdara muphuTavALA mastakAthI namatA hatA." 5 385 tadvaMze guNanidhayaH samyagvijayA munIzvarAH zucayaH / zrIjinakuzalamunIndra-zrIjinabhadrAdayo munayaH // 6 // '' " zrI jinacaMdrasUrinI pATe guNeAnA nidhirUpa, sabhyaprakAre vijayavALA ane pavitra evA zrI jinakuzala ane zrI jinabhadra vagere munIMdro thayA hatA." 6 jajJe munIndrastadanukrameNa zrIjainacandro munimArgasevI / 66 prabodhito yena dayApareNa akkabbarAkhyaH pratisAhimukhyaH // 7 // " " te pachI anukrame munienA mAne sevanArA zrI jainaca'drasUri thayA. je dayALu munie bAdazAheAmAM agresara evA akabara bAdazAhane pratibeAdhita karyAM hatA," 7 46 46 tadanvabhRt zrIjinasiMhasUriH svapAThavAhlAditasarvasvariH / tataH svadhIbhirjitadevasvariH sphuratprabhAvo jinarAjasUriH // 8 // 99 " zrI jainacadrasUrinI pATe peAtAnA cAyathI sarva vidvAneAne Anadita karanAra zrI jinasiMhasUri thayA hatA ane temanI pATe peAtAnI buddhithI devatAnA sUri bRhaspatine paNa parAbhava karanAra ane pratApathI skurAyamAna evA zrI jinarAjasUri thayA hatA." 8 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrI Atmaprodha tacchiSyo jinaratnasU risuguruH zrIjainacandrastato, gacchezo gaNabhRdvage guNagaNAMbhodhirjagadvizrutaH / tatpaTTodayazailamUni ca sUribhasvatpratApoddharaH, pUjyaH zrIjinasaukhyasUrirabhavat satkIrtividyAvaraH // 9 // " te zrI jinarAjasUrinA ziSya jinaratnasUri thayA ane temanA ziSya zrI jinacandra thayA, jee gacchanA nAyaka, gaNadharAmAM zreSTha, guNagaNeAnA samudra ane jagat mAM prakhyAta thayA. temanI pATarUpI udayagirinA zikhara upara sUcanA jevA pratApI, pUjya ane satkIrti tathA sadvidyAthI zreSTha evA jinasaukhtasUri thayA hatA." 9 tatpAdAmbujasevino yugavarAH satyapratijJAdharAH, zrImanto jinabhaktisUriguravo'bhUvan gaNAdhIzvarAH, vaidAmaguNaiH svadharmanipuNairniHzeSa tejasvinAM, tasthe maulipade prakAmasubhagaiH puSpairiva pratyaham // 10 // " te zrI jinasaukhyasUrinA caraNakamaLane sevanArA zrI jinabhaktisUri guru thayA, tee yugapradhAna, satya pratijJA dharanArA ane zrImAna gaNAdhIzvara thayA hatA. uddAmanuvALA svadharmamAM nipuNa ane atyaMta suMdara evA tee puSpAnI jema pratidina sa` tejasvI puruSAnA zirapara sthAna karatA hatA.'' 10 teSAM vineyoniravadyavRttiH pramodataH zrIjinalAbhasUriH / imaM mahAgranthapayodhimadhyAt samagrahIdratnamivAtmabodham // 11 // " te zrI jinabhaktisUrinA nirdeSa vRttivALA ziSya zrI jinalAbhasUri thayA hatA. temaNe moTA graMthArUpa mahAsAgaramAMthI ratnAnI jema saoNMgraha karI A Atmabedha graMtha haSathI racelA che." 11 hutAzasaMdhyAvasucandravatsare samujjvale kArtikapaMcamIdine / manorame zrImanarAkhyabiMdare'gamannibaMdhaH paripUrNatAmayam / / 12 / / ''saMvat 1833 nA varSamAM kArtika mAsanI zuklapa`camInA divase manehara mAramaMdara nAmanA gAmane viSe A graMtha paripUrNa thayelA che." 12 yatkiMcidutvatramapaprayogaM nirarthakaM cAtra mayA nibaddham / prasadya tacchodhyamalaM sudhIbhiH paropakAro hi satAM svadharmaH / / 13 // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUravaNI 387 A graMthane viSe kAMIpaNa usUtra (sUtra viruddha), azuddha pragavALuM ane nirarthaka-artha vagaranuM mArAthI lakhAyuM hoya te sadabuddhimAna puruSoe kRpA karI zedhI levuM. kAraNa ke paropakAra karavo e puruSono svadharma che." 13 yAvanmahImaNDalamadhyadeze virAjate zailapatiH sumeruH / tAvanmunIndrarabhivAcyamAno jIyAdasau granthavarAtmabodhaH // 14 // jyAM sudhI A bhUmaMDanA madhyabhAge parvatane rAjA sumesparvata virAje che. tyAM sudhI munIMdrothI vaMcAtA A uttama graMthe AtmaprabaMdha jaya pAmo." 14 prathamAdarza'lekhi kSamAdikalyANasAdhunA zrImAn / saMzodhito'pi so'yaM graMthaH sadbodhabhaktibhRtA // 15 // zrI kSamA kalyANa munie A zrImAna graMthane prathama pratirUpe lakhele che ane saddha upara bhaktivALA te ja munie zodhelo che." 15 | rUti prathAra-prazasti che. pUravaNI A graMthamAM agIyAramA poSadhavatanI bAbatamAM kharataragaccha ane tapagacchanI samAcArImAM zuM taphAvata che te nIce mujaba batAvavAmAM Ave che. 1 cAra prakAranA paiSadhavata batAvelA che, jemAM dezathI AhAra paiSadha viSaya vagereno tyAga ane ekavAra, bevAra bhejana karavuM te ane sarvathI AhAra paiSadha te caturvidha AhArano tyAga karavo te, Ama kahela che. paraMtu tapagaccha samAcArI pramANe dezathakI paiSadhamAM tivihAra upavAsa, AyaMbila athavA ekAzana sudhInI mAnyatA che. 2 kharataragacchanI samAcAramAM paiSadha parva divasanA anuSThAnane vyApAra che eTale mAtra parva tithie ja paiSadha karavo joIe tevI mAnyatA che. vaLI teo Avazyaka vRttino pATha AgaLa karI AvI rIte kahe che ke- "poSadha tathA atithisaMvibhAgavrata pratiniyata divase anuSThaya che, paraMtu pratidivasa anuSkraya nathI" Ama kahe che, paraMtu temanA A karela artha mATe tapAgacchAcArya zrImad 1 A graMthanA vyAkhyAkAra kAMIka A viSaya paratve tapagacchanI mAnyatAvALA hoya ema lAge che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zrI Atmabodha ratnazekharasUrijI AvazyacUrNanA anya pAThane AgaLa karI A pramANe kahe che " savvesu kAlapavvesu pasattho jinamatae tavo jogo / aTThamI cauddassI suniyameNa havija posahio // bhAvArtha - "sava kALa athavA sava parvomAM prazastajinamatane viSe taparoga che, paraMtu aSTamI Adi tithine viSe niyamathI pauSadhazrata hoya che. A uparathI samajavAnuM ke- pauSadhavata anya divasomAM na thaI zake evo artha kadApi nIkaLato nathI, paraMtu parvadivasamAM tenI avazya karaNIyatA samajavI e bhAvArtha che. 3 kharataragacchIya AcAryo pitAnI samAcAramAM cAra tithione parvatithi tarIke mAne che, paraMtu tapagacchIya AcAryo tene mATe A pramANe " bIyA paMcamI aTThamI egArasI cauddasI paNa tihio / eyAo sutihio goyamagaNahAriNA bhaNiyA / gautama gaNadhara mahArAje A pAMca tithi-bIja, pAMcama, AThama, ekAdazI ane caturdazI ema kahela che. vaLI zrI mahAvIra prabhue kahyuM che ke " bhayavaM ! vIyapamuhAsu paMcasu tihisu vihiyaM dhammANuTThANaM kiM phalaM hoi ? goyamA ! bahuphalaM hoi / he bhagavana! bIja pramukha pAMca tithiomAM vidhAna karelA dharmAnuSThAnanuM phaLa zuM hoya ? he gautama ! bahu phala hoya. te sivAya senapraznamAM pUrNimA ane amAvAsyA malI bAra tithio karela che. ja samApta ka Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mudraka-bAInDIMga 2 kAMtilAla DI. zAha 0 bharata prinTarI - nyu mArkeTa, paMjarApatLA, rIlIpha raoNDa, amadAvAda F ale & Personal use only www.inelibrary.org