Atmprabodh

SR No.: 005207
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijay Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Publication Year: 1988
Total Pages: 408
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 21 MB

Page 366

३४७
તૃતીય પ્રકાશ
આ પ્રમાણે ભગવંતની વાણના પ્રભાવને દર્શાવનારી રૌહિણેય ચારની કથા કહેવામાં આવી. - એ રીતે બાર ભાવનાનું સ્વરૂપ લક્ષમાં રાખી ભવ્ય જીવોએ તેના આરાધનને વિષે તત્પર થવું જોઈએ.
બાર પ્રતિમાનું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપ પહેલી પ્રતિમા એક માસની કહેવાય છે. બીજી બે માસની, ત્રીજી ત્રણ માસની, ચોથી ચાર માસની, પાંચમી પાંચ માસની, છઠ્ઠી છ માસની અને સાતમી પ્રતિમા સાત માસની છે, આઠમી નવમી અને દશમી એ ત્રણ સાત અહોરાત્રિની છે. અગીયારમી એક અહોરાત્રિની અને બારમી એક રાત્રિની છે. એવી રીતે ભિક્ષુ-સાધુની પ્રતિજ્ઞારૂપ બાર પ્રતિમા થાય છે.
તેઓમાં પહેલી પ્રતિમા અન્નપાનના અવ્યવચ્છિન્ન દાનરૂપ હોવાથી એક દત્તી કહેવાય છે. તેવી રીતે બીજી બે દત્તી, ત્રીજી ત્રણ દત્તી- એમ સાતમી સાત દત્તી સુધી ગણાય છે. સાત અહોરાત્રના પ્રમાણવાળી આઠમી પ્રતિમાને વિષે જલ રહિત એકાંતર ઉપવાસે કરી પારણાને દિવસે આંબિલ કરવામાં આવે છે. અહીં દત્તીનો નિયમ નથી. વળી તેમાં ગ્રામાદિકની બહાર ઉદર્વમુખે શયનાદિ આસને રહી ઘોર ઉપસર્ગો સહન કરવાના છે. નવમી પ્રતિમામાં પણ તે જ પ્રમાણે ઉત્કટાદિ આસને રહેવું પડે છે. દશમી પ્રતિમામાં પણ એવી જ રીતે રહેવાનું છે, પણ ગેદેહાસન-ગાય દોહવાનું આસન કરવાનું છે. અગીયારમી પ્રતિમામાં પણ એમ જ વતવાનું છે પરંતુ તેમાં જલરહિત છઠ્ઠ કરી લાંબી ભુજા વડે રહેવાનું છે.
બારમી પ્રતિમામાં ઉપર પ્રમાણે છે, પરંતુ તેમાં જલરહિત ત્રણ ઉપવાસ કરી એક પુદગલવ્યાપ્ત નિમેષરહિત દષ્ટિ રાખી અને લાંબી ભુજા કરી રહેવાનું છે. એના અંગીકાર કરનાર ૧ વજડષભનારાચ, ૨ –ષભનારા અને ૩ અર્ધનારામાંથી હરેક કોઈ સંઘયણ યુક્ત હોય છે. જઘન્યથી નવમા પૂવની ત્રીજી વસ્તુ સુધી સૂત્રોથ અધિગત હોય છે. તેમજ ૧ તપ, ૨ સૂત્ર, ૩ શક્તિ, ૪ એકવ અને ૫ બેલે કરી પ્રતિમા અંગીકાર કરનારને એ પાંચ પ્રકારની તુલનાવડે પરિકમ અભ્યાસથી પહેલા જ ભાવિતાત્મા થઈ જવાય છે.
તે પરિકમનું પરિમાણ આ પ્રમાણે છે- માસિક આદિ સાત પ્રતિમાને વિષે જેટલા પ્રમાણની પ્રતિમા છે, તેટલા પ્રમાણે કરી તે પરિક હોય છે.