Atmprabodh

SR No.: 005207
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijay Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Publication Year: 1988
Total Pages: 408
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 21 MB

Page 315

૨૯૬
શ્રી આત્મપ્રબંધ દ્વારના કમાડ ઉઘાડ, અમારે માતાના દર્શન કરવાં છે.” રાજાના વચનથી પૂજારીએ મંદિરનાં દ્વાર ઉઘાડ્યાં, તેવામાં તે જૈનમુનિ હાથમાં લાકડી લઈનગ્ન સ્વરૂપે “અલખ અલખ' એવા શબ્દો કરતા અંદરથી બહાર નીકલ્યા અને રાજા વગેરે સર્વ લેકોની વચ્ચે થઈ બીજે સ્થાને ચાલ્યા ગયા, તેની પાછળ વેશ્યા પણ બહાર નીકળી. રાજા પોતાના ધર્મના ગુરુનું આવું દુઃખ સ્વરૂપ જોઈ અતિશય શરમાઈ ગયો અને નમ્રમુખે ઉભે રહ્યો.
આ વખતે રાણી બેલી-“સ્વામી! શી ચિંતા કરે છે? મિથ્યાત્વની વિડ બનાએ કરી પ્રાણીને શી શી ચિતા ઉત્પન્ન થતી નથી ?”
આ વખતે રાજાએ ઉઠી પિતાને સ્થાને આવી પૂજારીને કીધથી તે બનાવ વિષે પૂછયું, ત્યારે તેણે કહ્યું, “સ્વામી! આપના કહેવા પ્રમાણે મેં કહ્યું હતું, તે છતાં આમ વિપરીત બન્યું, તે વિષે હું કાંઇપણ જાણતો નથી. પછી રાજાએ તે વેશ્યાને બેલાવીને પૂછયું, ત્યારે વેશ્યાએ તે સર્વ વૃત્તાંત રાજાને નિવેદન કર્યો અને જૈનમુનિના પૈયનું વર્ણન કરી બતાવ્યું. પછી રાજા તે વૃત્તાંત સાંભળી રાણીના વચનથી પ્રતિબંધ પામી સમ્યકત્વવંત શ્રાવક બની ગયા હતા.
પેલા મુનિ ફરીથી મુનિવેષ ધારણ કરી પિતે કરેલ માયાકષાયના સ્થાનકને આલોવી અને શુદ્ધ સંયમને આરાધી છેવટે ઉત્તમગતિના ભાજન થયા હતા.
આ પ્રમાણે શાસનને ઉહ નિવારવા વિષે માયા કરનાર મુનિનું આ દૃષ્ટાંત છે.
તપસ્યાનું સ્વરૂપ તપ બે પ્રકારનું છે. ૧. બાહ્ય અને ૨. આત્યંતર, તે પ્રત્યેક છ છ પ્રકારના છે. તેને માટે આ પ્રમાણે કહેલું છે :
“વાસકુળો રિવા, વિવિઘ રવાળો. ___ कायकिलेसो संलीणया य बज्झो तवो होइ ॥ १॥"
“અનશન એટલે આહારને ત્યાગ–એ બે પ્રકારે છે. ૧. ઈસ્વર અને ૨. યાવસ્કથિકશ્રી વીરતીથે નમુક્કારસહિથી લઈને છ માસ પર્યત અને પ્રથમ જિનના તીર્થમાં વર્ષ પર્યત અને શેષ જિનેના તીર્થમાં આઠ માસ પર્યત હોય છે.
બીજું યાવસ્કૃથિક-૧. પાદપપગમન, ૨. ઈંગિતમરણ અને ૩. ભક્તપરિજ્ઞા એમ ત્રણ પ્રકારે છે, તેમાં ભક્તપરિશામાં ત્રિવિધ અથવા ચતુર્વિધ આહારના પચ્ચકખાણ અને શરીરની પરિકમતા (શરીર સંબંધી વૈયાવચ્ચ) પિતે કરે