________________
૧૪૦
શ્રી આત્મ પ્રોધ
તરફ દૃઢ કિલ્લાવાળુ હાય, પણ જો તેને દરવાજે ન હેાય તે તે નકામુ” ગણાય છે. કારણ કે, લેાકેાને નિગમ અને પ્રવેશ કરવાના તેમાં અભાવ છે, તેવી રીતે ધરૂપી નગર જો સમ્યક્ત્વરૂપ દ્વારથી રહિત હાય તા તે તદ્દન નકામુ છે, તેમાં પ્રવેશ કરવા અશકચ છે, માટે સમ્યક્ત્વને ધર્મરૂપ નગરના દ્વાર તુલ્ય કહેલુ છે. ત્રીજી ભાવના.
આ સમ્યક્ત્વ ધરૂપી પ્રાસાદનું પ્રતિષ્ઠાન એટલે ઉપર પ્રાસાદની પ્રતિષ્ઠા કરાય તે પ્રતિષ્ઠાન કહેવાય છે. જો તેા પ્રાસાદ મજબૂત રહે છે, અને પાયા મજબૂત ન હોય તે નથી, તે ડગમગે છે. તેથી ધરૂપી પ્રાસાદ સમ્યક્ત્વરૂપે પાયાથી મજબૂત રહે છે.
પાયારૂપ છે, જેની પાયેા મજબૂત હેાય પ્રાસાદ દૃઢ રહેતા
ચેાથી ભાવના.
આ સમ્યક્ત્વ ધ રૂપી જગત્ના આધારભૂત છે. જેમ આ જગત્ પૃથ્વી તલના આધાર વિના રહી શકે નહીં, તેમ ધર્મારૂપી જગત્ સમ્યક્ત્વરૂપે આધારવિના રહી શકતુ નથી.
પાંચમી ભાવના.
સમ્યક્ત્વ એ ધર્મને રહેવાનુ પાત્રરૂપ છે, જેમ કુડી વગેરે પાત્ર વિના ક્ષીરપ્રમુખ પદાર્થી રહી શકતા નથી, તેએ વિનાશ પામી જાય છે, તેમ સમ્યક્ત્વરૂપ પાત્રવિના ધરૂપ વસ્તુના સમૂહ વિનાશ પામી જાય છે; માટે સમ્યક્ત્વને પાત્ર કહેલુ' છે.
છઠ્ઠી ભાવના.
સમ્યક્ત્વ એ ધનુ' નિધાન ભ’ડારરૂપ છે. જેમ નિધાન વગર બહુ મૂલ્યવાળા મેાતી, મર્માણ, સુવર્ણ વગેરે દ્રવ્ય પ્રાપ્ત કરી શકાતા નથી, તેમ સમ્યક્ત્વરૂપ મેટાનિધાન વિના નિરૂપમ સુખને આપનાર ચારિત્રરૂપ ધરત્ન પ્રાપ્ત કરી શકાતુ” નથી, તેથી સમ્યક્ત્વને નિધાનની ઉપમા આપેલી છે.
આ પ્રમાણે છ ભાવના વડે ભાવેલુ એવું સમ્યક્ત્વ મેાક્ષના સુખનું સાધક અને છે.
છ સ્થાનક.
જે છ સ્થાનકને યથાર્થ રીતે ધારે તે સમ્યક્ત્વને સપાદન કરી શકે છે. તે છ સ્થાનક આ પ્રમાણે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
