Atmprabodh

SR No.: 005207
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijay Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Publication Year: 1988
Total Pages: 408
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 21 MB

Page 359

340 શ્રી આત્મપ્રધ “ગુમર્ઝાકિર હુમરજીથકુલ io ! धम्माइ-पंचदव्वेहिं पूरिसं मणसि चिंतिज्जे ति // 1 // " અર્થ– નીચે મુખવાળા મોટા સાવલાંની પેઠે રહેલા તથા નાના સરાવળાંના સંપુટની પેઠે (ઉદવભાગમાં) રહેલા તથા ધર્માસ્તિકાયાદિ પાંચ દ્રવ્ય વડે પરિપૂર્ણ એવા આ લોકનું મનને વિષે ચિતવન કરવું. અગીઆરમી બેધિદુલભ ભાવના છે. અનંતાનંત કાલે પંચંદ્રિયપણું દુલભ છે, તેમાં પણ મનુષ્યભાવાદિ સામગ્રી દુલભ છે. તેનો યોગ થતાં પણ પ્રાણીઓને પરમવિશુદ્ધિ કરનાર સવશે દર્શાવેલ તત્ત્વજ્ઞાનરૂપી બેધિ (સમ્યક્ત્વ) પ્રાયઃ કરીને ઘણું દુર્લભ છે, જે તે એકવાર પણ પ્રાપ્ત થયેલ હોય તો પ્રાણુઓને આટલા સમય સુધી આ સંસારનું પયટન હોય નહીં,” ઈત્યાદિ જે ચિંતવન તે બેધિદુલભ ભાવના છે. તેને માટે આ પ્રમાણે કહેલું છે– ___“पंचिंदियत्तणाइ, सामग्गीसंभवे पि अइदुलहा / તાવવોહવા, વોહી જુદી કીરણ નો ત્તિ છે ?" આ ગાથાને અર્થ ઉપર આવી ગયો છે. * બારમી ધર્મકથક અહંનું ભાવના કહેવાય છે. આ સંસારમાં વીતરાગપણે કરીને સર્વદા પર કાર્ય કરવાને સાવધાન એવા અને નિર્મળ કેવળજ્ઞાન રૂપ ચક્ષુથી જેમણે સર્વ કાલાક અવલોક્યો છે એવા શ્રી અરિહંત વિના પતિ અને શ્રાવકનો નિર્મલ સદભૂત ધર્મ કહેવાને બીજો કોઈ સમર્થ નથી. કુતીથિઓના કહેલા કુવચને અજ્ઞાનમૂલ હોવાથી પૂર્વાપરવિરુદ્ધ અને હિંસાદિક દેથી દુષિત છે, તેથી તે વચને પ્રત્યક્ષ અસદ્દભૂત છે, તેમજ તેમના કેઈ વચનમાં દયા સત્ય વગેરેનું કાંઈક પિષણ દેખાય છે, પણ તત્વથી નથી જ. તે માટે તત્વથી શુદ્ધ સ્વરૂપને ધરનારી અને સકલ જગતના જતુઓને તારનારી શ્રીમદ અરિ. હંતપ્રભુની વાણુંનું કેટલું વિવેચન કરીએ ! જો કેાઈ પણ રીતે તે વાણુંનું એકપણ વાક્ય કહુચર થયું હોય તે રેહિણીયા ચેરની પેઠે પ્રાણીને મહાન ઉપકાર કરનારું થાય છે. આ પ્રકારનું જે ચિંતવન તે બારમી ધર્મકથક ભાવના કહેવાય છે. તેને માટે આ પ્રમાણે કહેલું છે " धम्मो जिणेहिं निरवहि उबयारपरायणेहिं सुठु पण्णत्तो / समणाणं समणोवासयाण दसहा दुवालसहा // 1 // " આ ગાથાને અથ ઉપર આવી ગયો છે.