Page Text
________________
તૃતીય પ્રકાશ
૩૩૯ આ શંકામાં ઉત્તરમાં કહેવાનું કે–જીવદ્રાનું અમૃતપણું છે તેથી તેમાં સંકીર્ણપણું થતું નથી અને પુદ્ગલેનું મતપણું છે. દીપકની પ્રભાના દૃષ્ટાંત કરી તેના પરિણામની વિચિત્રતાથી એક જ આકાશપ્રદેશ ઉપર અનંતાનંત પરમાણુ આદિ પુદગલ દ્રવ્ય અસંકીર્ણપણે પ્રવેશ કરે છે, તો પછી અસંખ્યાતા પ્રદેશનું કહેવું શું? અર્થાતુ તેમાં સમાઈ જાય, તેમાં શું આશ્ચય? તેથી તેમાં કઈ જાતને દોષ આવતું નથી. તે વિષે શ્રી અભયદેવસૂરિજીએ શ્રી ભગવતીની ટીકામાં તેરમાં શતકને ચોથા ઉદેશમાં કહેલું છે
“રાજસ્થાન ” ઈત્યાદિ. “જીવદ્રવ્યોનું અને અજવદ્રવ્યનું ભાનભૂત આકાશાસ્તિકાય છે.”
એથી તેમણે આ પ્રમાણે કહ્યું કે- આકાશ જીને તથા અજીને અવગાહન આપનાર છે. કેમકે વિસ્તારવાળું છે, તે પછી આકાશનું ભાજનપણું દેખાડતા કહે છે- “pળ વિ” ઈત્યાદિ.
એક પરમાણુ આદિકે કરીને આકાશાસ્તિકાયને પ્રદેશ પૂર્ણ કહેવાય છે, બે પરમાણુ આદિકે કરી પૂર્ણ અને શતસહસ્ત્રાદિકે કરીને પણ પૂર્ણ છે એમ જણાય છે! એમ કેમ કહેવાય ?
તેના ઉત્તરમાં કહે છે કે- તે પરિણામના ભેદથી કહી શકાય છે. જેમાં ઓરડાને આકાશ એક દીવાના પ્રભાપટલથી પૂરાય છે, તેમ બીજા દીવાનો પ્રકાશ પણ ત્યાં સમાઈ જાય છે, યાવતુ એક દીવા પણ તેમાં સમાઈ જાય છે. તેમ જ ઔષધ વિશેષના એકઠાપણાથી એક પારો ખેંચવામાં સે સેનામહોર પેસી જાય છે, પછી તે પારે અને કર્મીભૂત ઔષધના સામર્થ્યથી પારાની કણી અને સુવર્ણના સેંકડો કર્ષ પૃથક થઈ જાય છે, કારણકે પુદ્ગલેના પરિણામનું વિચિત્રપણું છે.
વલી લેકપ્રકાશ ગ્રંથમાં પણ કહ્યું છે કે–ઐષધના સામર્થ્યથી પારાની એક કણમાં સુવર્ણની સો કણ નાંખીએ તે પણ તેલમાં થી અધિક ન થાય, વળી ઔષધના સામર્થ્યથી તે બંને જુદા જુદા થઈ જાય છે. સુવણના કર્ષક સે અને પારાને કષ એક એ પ્રમાણે થાય છે.
અહીં વલી ઉર્વ, અધ અને તીર્ઝાલેકનું સ્વરૂપ ચિતવવું. તે લેકસ્વભાવ ભાવના કહેવાય છે, તે માટે કહ્યું છે કે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005207 |
| Book Title | Atmprabodh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijay Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 408 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |