________________
દ્વિતીય પ્રકાશ
૧૭૧ દયાને વિષે જેનું હદય તત્પર છે એવા નાગદત્તે રાજાને વિનંતી કરી તે કોટવાલને જીવતો રખાવ્યું. તે પછી નાગદત્ત પોતાને વિષે નાગવસુ કન્યાને તાત્વિક પ્રેમ જાણું માતા-પિતાએ કરેલા મહોત્સવપૂર્વક શુભલગ્ન તેણીને પરણ. તે પછી તેણીની સાથે ચિરકાળ પયત સાંસારિક સુખ ભેગવી અંતે સદ્દગુરુ સમીપે તેણે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. તે સમ્યક્ પ્રકારે સંયમની આરાધના કરી સમાધિપૂવક કાળ કરી દેવ પદને પ્રાપ્ત થયો હતો.
આ પ્રમાણે ત્રીજા અદત્તાદાનવિરમણવ્રતને વિષે નાગદત્તની કથા કહેવાય છે. તે ઉપરથી સર્વ ભવ્ય આત્માઓએ સર્વથા અદત્તાદાનનો ત્યાગ કરે. તે વ્રતની ભાવના આ પ્રમાણે છે--
“અવિક્તિગવં, ગતિસ્ત્રાર્થT૩ નિશ વિરાળ !
સતિષજમુત્તા, નમો તથા વ ા” પો.
જેઓ અદત્તાદાનથી નિત્ય વિરામ્યા છે અને જેઓ તૃણ અને મણિ મોતીને તજી દેનારા છે એવા સર્વ સાધુઓને સદા નમસ્કાર છે.” (૧)
ચોથું સ્થૂલ મૈથુન વિરમણ વ્રત. હવે ચોથું સ્થલથુન વિરમણવ્રત કહે છે. સ્થલ એવું મૈથુન એટલે સ્થલપણે કામસેવન, તેનાથી વિરામ પામવું, તે ચોથું સ્થૂલમૈથુન વિરમણવ્રત કહેવાય છે. અર્થાત્ પરસ્ત્રી વગેરેને ત્યાગ કરવારૂપ તે વ્રત છે તે આ પ્રમાણે
“ોrfજય વેવિય, પારાવ ઘણુi |
વિણ વધે, સારા બ્રિજ્ઞા”
દારિક અને વૈકિય પરસ્ત્રીનું સેવન મૂકીને ગૃહસ્થ ચોથા વ્રતને વિષે સ્વદારા સંતેષને વ્રતને ગ્રહણ કરે છે.” (૧)
અહીં ઔદારિક અને વૈક્રિય એવી પરની–પિતાનાથી જુદાની અર્થાત્ મનુષ્ય, તિય"ચ અને દેવતાની–મનુષ્યની પરણેલી અથવા ગ્રહણ કરેલી–રાખેલી વગેરે સ્ત્રીઓ તથા તિય"ચણી અને દેવીઓ, તેમનું સેવન, તેને ત્યાગ કરી ગૃહસ્થ ચોથા વ્રતને વિષે સ્વદારા સંતેષ અંગીકાર કરે એટલે પરસ્ત્રી તથા વેશ્યાને લઈ પોતાની સ્ત્રીમાં સંતુષ્ટ થઈ રહે.
અહીં પ્રશ્ન કરે છે કે, “શ્રાવકેને વૈરાદિ દોષને ઉત્પન્ન થવાને લીધે પદારાને સંસગ કર યુક્ત નથી; એ તે ઠીક, પણ જે બીજી સ્ત્રીઓ નદીના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org