Book Title: Shrimad Devchandji Krut Chovisi
Author(s): Premal Kapadia
Publisher: Harshadrai Heritage
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005524/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devacandrajI kRta covIsI TREEN OBLELA FION Fer Personal-&- Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAJHASACi 128665 yamandirgkobatirth.org hadarAya heriTeja || For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devacandrajI kRta covIsI AMERIENDRA For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devacandrajI kRta covIsI ACHAVAANGTA Shoujo aquil Nuce Cauring Jo 0252.16204-05 Phone: 21931 25/101 05 For Personal & Private Use Only . Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad devacaMdrajI kRta covIsI svopajJa bAlAvabodha sahita pU. kalApUrNasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA karakamaLo dvArA lakhAyela artha ane sAra zrImad devacandrajI kRta caubIsI pU. kalApUrNasUrIzvarajI mahArAja sAheba ke karakamaloM dvArA likhe gaye artha aura sAra hindI anuvAda sahita saMpAdaka - premala kApaDiyA For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. 4 8 9 Da prakAzaka harSadarAya heriTeja harSadarAya prAIveTa limiTeDa prathama saMskaraNa vikrama saMvata 2061 sarva hakka prakAzaka harSadarAya prAIveTa limiTeDa (harSadarAya heriTejanA mAlika)ne svAdhIna che sivAya ke zrI kalApUrNasUrijInI gujarAtI racanA parama tatvanI upAsanA, tenuM zrI avaMti pArzvanAtha tattvajJAna pracAraka kendra, ujjaina dvArA karavAmAM AveluM hindI bhASAMtara ane prakAzake judA judA loko pAsethI meLavelA citro ane pArTI, jeno sAbhAra svIkAra A pustakanI prastAvanAmAM karavAmAM Avelo che. Serving Jin Sharan 128665 gyanmandit@hobatirth org prakAzaka ke kopIrAITanA mAlikanI paravAnagI vagara A pustakanA koIpaNa hissAno koIpaNa prakAre ke svarUpe punaH prakAzana, saMgraha, saMcAraNa, anukUlana, bhASAMtara, abhinita ke pheraphAra karavo nahIM. Published by Harshadray Heritage Harshadray Pvt. Ltd. First Edition - 2005 (c) All rights reserved and rest in the publisher, Harshadray Private Limited, the owners of "Harshadray Heritage", except in relation to the work 'Paramtatva Ni Upasana' of Kalapurna Suriji in Gujarati and its translation made in Hindi by Shree Awanti Parshvanath Tarvagnyan Pracharak Kendra-Ujain and illustrations obtained by the publisher from different persons which have been gratefully acknowledged in the preface to this book. No part of this publication may be reproduced, stored, transmitted, communicated, adopted, translated, performed or converted in any form by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior permission of the publisher or the copyright holders. The book will be available at Harshadray Pvt. Ltd., Jiji House, Damodardas Sukhadwala Marg, Mumbai - 400 001. India. Tel : 91-22-56519900, Fax : 91-22-2207o078, Email : hpla@bom5.vsnl.net.in For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nAMdiyA mahAvIrasvAmine namaH For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 @ @ WU @ presse Only www.melibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM A zrImad devacaMdrajIta covIsI graMtha adhyAtmayogI parama pUjya AcAryadeva zrI vijaya kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjane bhaktipUrNa hRdaye apratIma RNasvIkAra sAthe namratApUrvaka sAdara samarpita karuM chuM. -mana pariyA maiM yaha zrImad devacandrajI kRta caubIsI graMtha adhyAtmayogI parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI mahArAja ko bhaktiprapUrNa hRdaya se apratIma RNasvIkAra ke sAtha namratApUrvaka sAdara samarpita karatA huuN| -premala kApaDiyA For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INNI zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AdinAthAya namaH For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OOOOOOO 00000000 SA aufducation International For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESTINENTARRINTENANTAVETIRINTENANTERVANTRA RAHERERA T sAvana kI vAdi6 1913. 1-882 zAmAvyA vATyAlA EMENTRENERARIESEARVITTEESERVATARTERSTARVEEVRA mIcA PREVEADIVORIERRORNANCHIVROASUNEEWAREERRIERRERNARAVACIRREN zrI devacandrajInI caraNapAdukA haripurA jaina daherAsara-asAravA, amadAvAda pra.(3) Foresonservaleusercury wwwjalimelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya... A saMsAranA pratyeka jIvAtmAo kAyamI ane saMpUrNa sukhane Icche che. A prakAranuM sukha mokSa sivAya bIje kayAMya maLI zake nahi. paraMtu adhyAtma rasika jIvo AvA sukhane AMzika rIte cokkasa anubhavI zake che.. mane paNa adhyAtmamAM ghaNI ruci hatI. AnaMdadhanajInAM stavano ane padono abhyAsa cAlu hato. prabhunI prabhutA ane emanI guNasaMpadA jANavAnI ane samajavAnI varSothI ati jijJAsA hatI ane paramAtmAnI kRpAthI Avo yoga anAyAse prApta thayo. eka dhanya divase adhyAtmayogI AcAryadeva zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA vaMdanArthe huM lonAvAlA gayo hato. prathama vakhatanA darzane ja pUjayazrIe mane devacandrajI covIsI bhaNavAnI bhalAmaNa karI. zarUAtamAM A abhyAsa khUba ja gahana lAgyo paraMtu vAraMvAra pU. kalApUrNasUrIjInA sAnnidhyathI, temanI kRpAdRSTinA kAraNe dhIme dhIme stavanonA artha ane rahasya khUlavA lAgyAM. pUjyazrIne eka gAthAno artha pUchatAM teo zrI AraMbhathI aMta sudhI, pUrA stavanano artha savistRta samajAvatA. eTale savizeSa rasa jAgavAthI, uttarottara, A covIsInA gAnamAM AnaMda vadhato cAlyo ane ArAdhanAmAM pragati thavA lAgI. pU. devacandrajI potAnA stavano dvArA zuddha svarupanuM jJAna, prabhu AlaMbana ane AtmavikAsalakSI mArga adbhuta rIte prakAze che. teonA jinabhaktithI sabhara stavano 'rasIlI bhakti', 'upAdAna-nimitta kAraNa', 'nizcaya-vyavahA2', 'AtmA ane pudgala, 'dravya-guNa-paryAya', "apavAda-utsarga sevA', 'kAraNakArya', 'prabhu prabhutAnI anaMtatA', 'SakAraka', 'avyAbAdha sukha', 'sAmAnyavizeSa svabhAva', 'Asti-nAsti svabhAva', 'prazasta ane zuddha bhAvarUpa pUjA' ane 'niHsaMgatA' jevA aneka AdhyAtmika, gahana tattvo ane dravyAnuyogane alaukikatAthI pragaTa kare che. pU. devacandrajInA stavano atyaMta hRdayavedhaka che ane jema jema A stavanonuM smaraNa, manana ane ciMtana karAya che tema tema prasannatA ane harSa anubhavAya che. jyAre jyAre caityavaMdana Adi kriyAomAM A stavanonI mArmika gAthAonuM upayogapUrvaka gAna thAya che tyAre tyAre ati bhAvollAsa jAge che. hRdaya pulakita bane che. paramAtmAnI atula, advitIya guNasaMpadAnuM yathArya varNana pUjyazrIe stavana rUpI bhaktigaMgA dvArA khobe khobe vahAvyuM che. pUjyazrInA nimnalikhita udgAronuM gAna karatAM koNa AnaMda ane utsAha na anubhave ! mAharI zuddha sattAtaNI pUrNatA, tehano hetu prabhu tuM hI sAco / 'devacandra' stavyo, munigaNe anubhavyo, tattva bhakte bhavika sakala rAco | aho0|| dITho suvidhi jiNaMda, samAdhirase bharyo, ho lAla ||sa0 / / bhAsyo Atma svarupa, anAdino vIsaryo ho lAla ||a0|| sakala vibhAva upAdhi, thako mana osaryo, ho lAla ||th0|| sattA sAdhana mA, mA ! saMgharyo, ho nAna || maLI | 9 || prabhu cho tribhuvana nAtha, dAsa huM tAharo, ho lAla ||daa0|| karuNAnidhi abhilASa, ache mujha e kharo, ho lAla ||a0|| Atama vastu svabhAva, sadA muja sAMbharo, ho lAla ||s0|| bhAsana vAsana eha, caraNa dhyAne dharo, ho lAla ||c0||5|| sakala pratyakSapaNe tribhuvana guru, jANuM tuja guNagrAmajI / vInuM jhAMrUM na mAruM svAmI, DorI ro mujJa +AmanI || zataraM0 ||9|| tahavi sattA guNe jIva e nirmalo, anya saMzleSa jima phiTaka navi sAmalo / je paropAdhithI duSTa pariNati grahI, bhAva tAdAtmyamAM mAharUM te nahIM / / 7 / / te pra.(4 thI 11) For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe muja AtamA tuja thakI nIpaje, mAharI sampadA sakala muja saMpaje / teNe manamaMdire dharmaprabhu dhyAiye, parama devacandra nija siddhi sukha pAie / / 10 / / Aja kRtapuNya dhanya dIha mAro thayo, Aja nara janma meM saphala bhAvyo / devacandra svAmI trevIsamo vaMdiyo, bhaktibhara citta tuja guNa ramAvyo / |shj0||8|| tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamA eTaluM sujasa liije| dAsa avaguNa bharyo jANI potAtaNo, dayAnidhi dIna para dayA kIje ||taar0 / / 1 / / paramAtmA ane svaAtma sattAmAM rahelA jIvatvamAM samAnatA che, evuM bhAsana thatAM ja sAdhaka svaAtmasaMpattine oLakhIne, tene bahumAnapUrvaka, prabhunI pUrNa, zuddha, guNaparyAyamayI prabhutA samAna banAvavA rucivaMta bane che. graMthakAra mahAtmAe AvA tattvadRSTirUpI puSpone stavanarUpI mALAmAM gUMthIne 'paramatattvanI upAsanA'nA Icchuka para mahAna upakAra karyo che. pUjyazrInI kavitva zakti paNa vacanAtIta hovAthI stavano vizeSarUpathI hRdayaMgama bane che. mahopAdhyAya yazovijayajI likhita 'adhyAtmasAra'mAM kahyuM che ke, granthArthAn praguNIkaroti sukaviryatnena teSAM prathAmAtanvanti kRpAkaTAkSalaharIlAvaNyataH sajjanAH / mAkandadrumamajjarI vitanute citrA madhuzrIstataH saubhAgyaM prathayanti paJcamacamatkAreNa puskokilA : / / 47 / / mUlArtha : satkavi yatnavaDe graMthanA arthone sarala (taiyAra) kare che, paNa temanI khyAti to sajjano kRpAkaTAkSanI laharInA lAvaNyathI vistAra che. jema suMdara vasaMta RtunI lakSmI AmravRkSanI maMjarIne vistAre che, paNa tenA saubhAgyane to kokila pakSIo paMcama svaranA camatkAravaDe (sarvatra) prasiddha kare che. (47) pAthoda : padyabandhairvipularasabharaM varSati granthakartA premNAM pUraistu ceta sara iha suhRdAM plAvyate vegavadbhiH / truTyanti svAntabandhAH punarasamaguNadveSiNAM durjanAnAM citraM bhAvajJanetrAtpraNayarasavazAnni saratyazrunIram / / 54 / / mUlArtha : graMthakartArUpI megha padyabaMdha karIne vipula rasanA samUhane varasAve che ane sArI pariNativALA hRdayarUpI sarovarane A meghavRSTimAM premanAM pUra vaDe pUrNa kare che; tathA gune viSe atyaMta dveSa karanArA durjanonAM hRdaya baMdhano truTI jAya che ane tattva jANanAranA netramAMthI premarasanA paravazapaNAne lIdhe premAzrujaLa nIkaLe che, e Azcarya che. uparokta zloko pUjyazrIne yathArtharUpe lAgu paDe che. A stavanono abhyAsa karatI vakhate teozrInA 'svopajJa bAlAvabodha' tathA 'paramatattvanI upAsanA' vi. aneka graMthono upayoga karyo. svapajJa bAlAvabodhamAM teoe Agama ane bIjA ghaNA suMdara graMthamAMthI saMskRta-prAkRta avataraNo lIdhAM che. teno artha ame A sAthe ApavAno prayAsa karyo che. A stavanonA adhyayana pachI evI bhAvanA utpanna thaI ke devacandrajI covIsIno evo graMtha prakAzita karavo ke je jijJAsu sAdhaka saraLatAthI samajI zake , tethI prastuta graMthamAM stavanonA artha ane sAra pU. kalApUrNasUrIzvarajI kRta 'paramatattvanI upAsanA'mAMthI lIdhA che. hindI anuvAda paNa paM. basaMtIlAlajI nalavAyA ratalAmavALAe karela "paramatattvanI upAsanA'nA bhASAMtaramAMthI lIdhela che, je pustaka zrI avaMti pArzvanAtha tattvajJAna pracAraka kendramAM prakAzita karyuM che. A pustakamAM je bAlAvabodha che te svopajJa che. zuddhi mATe "kobA' vi. jJAnabhaMDAramAMnI jUnI hastalikhita pratono paNa upayoga karyo che. bAlAvabodhanA abhyAsathI padArthono bodha sahelAIthI thAya che. jaina paraMparAmAM sacitra prAcIna graMthonI prathA maLe che, jethI bhAvanA thaI ke prAcIna citro, paTo, hAMsiyA, kulikAo Adino yathArtha upayoga karI devacandrajI REE 8. /o0P (III|| che //// For Personalitate Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIsIne sacitra prakAzita karavI. A mATe anya saMsthAo ane vyaktionA sahayogathI saphaLatA maLI che. stavananI gAthAo suvarNapaTa upara lAla, lIlA ane bhUrA raMge lakhAvI che. pachI te gAthAone hAMsiyA ane borDarothI zaNagAravAmAM AvI che. te uparAMta jaina saMgrahAlaya tema ja vyaktigata saMgrahamAMthI maLelA citro-paTo vi.no samAveza karavAmAM Avyo che. AzA che ke jaina saMskRtinI prAcIna citrakalAno A pustakamAM samAveza stavanonuM adhyayana karatI vakhate bhAva utpattimAM sahAya karaze. ane te te saMgrahAlayo ane vyaktiono temanA sahakAra badala AbhAra mAnIe chIe. A pustaka prakAzanamAM pa.pU.A.bha.zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA., pU.paM.zrI kalpatarUvijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI kIrticandravijayajI ma.sA. taraphathI preraNA maLatI rahI che, tethI temano upakAra ame kadApi bhUlI zakIe tema nathI. pa.pU.A.bha. zrI pAsAgarasUrIzvarajIne kAraNe ame "kelAsasAgarasUri jaina jJAnamaMdira-kobA'nA jJAnabhaMDAra ane saMgrahAlayamAMnA adbhuta, prAcIna citro ane temano saMgraha meLavavAmAM saphaLa thayA, je mATe amane saMsthAnA mAnanIya TrasTIo tathA zrI AzitabhAIno pUrNa sahakAra prApta thayo. pU. zrI ajayasAgarajI ma.sA.nuM paNa suMdara mArgadarzana maLyuM. A darekanA sahayogathI amAruM kArya saraLa thayuM. temanA upakAronI smRti kAyama raheze. | svopajJa bAlavabodhamAM jyAM jyAM saMskRta-prAkRta avataraNa TAMkelAM che te sarva avataraNo ane tenA artha kALajIpUrvaka tapAsI ApavAmAM pa.pU.A.bha. zrI somacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.no phALo che. temanA paNa ame RNI chIe. A graMtha mATe mULa gAthAo jANItA ane AdhyAtmika citrakAra zrI udayarAja gaDanIse kalAtmaka suMdaratAthI AlekhI che. paM. zrI mahendrabhAI bI. jaina dvArA A pustakanuM saMpAdana kArya thayuM che. teoe saMskRta-prAkRta avataraNone te te graMthomAMthI joI, temanI zuddhi tathA temanA artha paNa karyA che. paM. zrI caMpakalAla pI. mahetA e prathamathI ja sAthe rahI ' kobA' vi. jagyAoe jaIne citro vi.no saMgraha karavAmAM sahAya karI che tathA A pustakanA saMpAdananA sarva kAryomAM temanuM ati viziSTa yogadAna rahyuM che. zrImatI sujAtAbena kApaDiyAe pratazuddhi (mupha riDIMga) sArI rIte karI amane anukULatA karI ApI che. ela. DI. (lAlabhAI dalapatabhAI) InsTITyUTamAM paNa judo judo ghaNI jAtano saMgraha che. temAM paNa paM. zrI jitendrabhAI bI. zAha tathA prItibenano suMdara paTo, citro vi. meLavavAmAM sahayoga sAMpaDyo che. temanI udAratA badala AbhAra. zrI mahAvIra svAmI jaina derAsara-amadAvAdathI tema ja vIravijayajI mahArAja sAhebanA upAzrayamAMthI zrI cArucaMdrabhAI tathA zrI dIpakabhAInA sahakArathI paTo prApta thayA che. zrImatI Indubena jaina pAsethI paNa temanA saMgrahamAMthI suMdara citro prApta thayAM che. DaoN. siddhArtha bhaNasAlIe paNa potAnA suMdara saMgrahamAMthI citro ane paTo ApyA che. zrI praphulabhAI ane zrImatI zilpAbena zAhanA saMgrahamAMthI paNa sarasa citro ane paTo prApta thayA che. dhI eziyATIka sosAyaTI opha muMbaImAMthI paNa amone citro prApta thayAM che. mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA prakAzita thayela pustaka 'nyu DokayumenTasa oNpha jaina peInTIMgsa'mAMthI paNa ame citro A pustakamAM pragaTa karyA che. A sarvano huM hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM ane temanI bhurI bhurI anumodanA - premala kApaDiyA For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktino mahimA... - A. zrI kalApUrNasUrijI jinabhakti muktinuM pradhAna aMga che. mokSaprAptinuM saraLa, sacoTa ane surakSita sAdhana koI hoya to te paramAtmabhakti che. jinezvara paramAtmAnI sevA-pUjA-bhakti karanAra bhakta paNa anukrame jina-bhagavAna bane che. bhaktinI A kabUlAta che ke, "tame jenI bhAvathI bhakti karo, tenA jevA tame bano !' ' bhagavAnanI bhakti karanAra bhakta svayaM bhagavAna bane che paraMtu zarata phakta eTalI ja che ke te bhakti niSkAma-mokSalakSI hovI joIe. sarva Agama-zAstrono sAra bhaktiyoga che. paramAtmAnI stavanA-pUjAsevA karavAthI cittanI nirmaLatA thAya che ane paramAtmA pratye prIti ane bhakti vadhe che. te vadhavAthI sAdhaka kramazaH dhyAnayoganI sAdhanAmAM saraLatAthI praveza karI temAM pragati hAMsala karI zake che. kahyuM che ke - pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo layaH / / artha : pUjA karatAM stotranuM, stotra karatAM japanuM, japa karatAM dhyAnanuM ane dhyAna karatAM layanuM anukrame karoDagaNuM adhika phaLa kahyuM che. stotra-stutipUrvaka japa ke dhyAna karavAthI vizeSa ekAgratA pedA thAya che. anuSThAnanI apekSAe pUjAmAM prIti-anuSThAna, stotramAM bhakti-anuSThAna, japa ke dhyAnamAM vacana-anuSThAna ane layamAM asaMga-anuSThAnanuM prAdhAnya hoya che. A cAre anuSThAnanA niraMtara abhyAsa dvArA ja AtmA paramAtmA bane che ane muktipadane vare che. prAthamika kartavyarUpa gaNAtAM devadarzana, prabhupUjA, maMtrajApa ane abhakSyatyAga Adi niyamonA grahaNa-pAlana pAchaLa paNa A ja zubha uddeza rahelo che ke te devadarzana ityAdi dvArA jIvanI yogyatA viksa, temanAmAM paramAtmA ane sadguru Adi pUjya tattvo tarapha prIti ane aMtaraMga bhakti utpanna thAya. prIti e pAyAnI vastu che. prIti vinA bhakti pragaTatI nathI ane te baMne vinA zAstramAM vacano pratye Adara-bahumAna pragaTatAM nathI; ke zAstra vacanonA pAlananuM sAmarthya paNa pragaTatuM nathI ane zAstrokta anuSThAnanA Asevana vinA asaMgadazA prApta thatI nathI; asaMgadazA vinA karmakSaya thato nathI, karmakSaya vinA kevaLajJAna ane mokSa maLatAM nathI. mATe ja pratye ka mumukSue sauthI pahelAM ArAdhyatattvo pratye prIti ane bhakti pedA kare tevAM anuSThAnonuM AdarapUrvaka satata sevana karavuM joIe. paramagItArtha jJAnI maharSioe A hakIkatane samajAvatAM saMkhyAbaMdha stotronI racanA karI che. potAnA jAtaanubhavane zabdadeha ApI bhaktiyoganuM atizaya mahattva batAvyuM che. jainadarzanamAM AvazyakasUtro tarIke prasiddha 'logassa' ane 'namutthaNa' vagere sUtromAM, tema ja stotromAM zrI gaNadhara bhagavaMtoe jinabhaktino je apAra mahimA gAyo che ane paramAtmA pratye je bhaktisabhara hRdaye prArthanA pokArI che te nimnokta dAkhalAothI paNa samajI zakAya che. jema ke, teozrIe 'logassasUtra-nAstavamAM covIse jinezvara bhagavaMtonAM kIrtana, vaMdana, pUjana karIne temanI pAse parama Arogya, bodhilAbha ane uttama samAdhinI yAcanA karI che tema ja e ja gaNadhara bhagavaMtoe 'namutthaNa-zakrastava'mAM bhAvajina ane dravya jinanA adbhuta guNonuM ///////// For Personal Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTa rIte varNana karavApUrvaka zrI jinezvara bhagavaMtonI bhAvabharI stuti karI che ane 'cetyastavamAM sthApanAdina (jinapratimA)nAM vaMdana, pUjana, satkAra ane sanmAna mATe kAyotsarga karavAnuM vidhAna karyuM che. taduparAMta 'zrutasava'mAM jinAgama-jinavacananI stuti karavAmAM AvI che ane 'siddhastava'mAM siddha bhagavaMto vagerenI stuti karelI che. A badhAM sUtro pratikramaNa, devavaMdana, caityavaMdana Adi kriyAomAM aharniza upayogI thAya che. - caudapUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmI paNa pArzvanAtha prabhune stuti karatAM kahe che ke, he mahAna yazasvI zrI pArzvanAtha prabhu ! A rIte meM bhakti bharapUra hRdaye ApanI stuti karI che to he devAdhideva ! tenA phaLarUpe mane bhavobhava bodhiratna Apajo.' ' | 'kalyANamaMdira' stotramAM zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI mahArAja prabhunA nAmano mahimA batAvatAM kahe che ke, "aciMtya mahimAvaMta he bhagavAna ! ApanI stuti to zuM, ApanA nAmanA smaraNamAtrathI paNa bhISaNa bhava-bhramaNathI jagatanA jIvonuM saMrakSaNa thAya che.'' A rIte aneka sAdhaka maharSioe paramAtma-prIti ane paramAtma-bhaktino apUrva mahimA gAyo che ane AtmalakSI sarva sAdhanAonI saphaLatAmAM paramAtmAbhaktine ane temanI kRpAne ja AgaLa karI che. | sAmAnya lokone paNa preraka banI rahe te mATe gujarAtI, hindI vagere cAlu lokabhASAmAM paNa jinabhaktinA aciMtya mahimAne varNavatI thokabaMdha kRtio jJAnI maharSioe racI che. temAM yogIrAja zrI AnaMdaghanajI, upAdhyAya zrI yazovijayajI, zrImad devacandrajI, paMDita zrI jJAnavimalasUrijI Adi mahAtmAonI kRtio vipula saMkhyAmAM upalabdha che, jenuM gAna-pAna karIne bhAvuka AtmAo A paramAtmaprIti ane paramAtma-bhaktinA rasamAM taraboLa banI vartamAnamAM paNa alaukika AnaMda anubhave che. yogadaSTie prastutinuM mahattva... prabhunI stuti, guNastavanA, prArthanA paNa adhyAtma-yoga che. prabhusmaraNa, tattvaciMtana, AtmanirIkSaNa Adi zAstravihita je dharma-anuSThAno AtmAnA zuddha svarUpane pragaTAvavAnA hetuthI karavAmAM Ave che te dharma-anuSThAno adhyAtmayoga che ane te sarva prakAranA yogomAM vyApaka che. | 'devavaMdana' ane (SaDuM AvazyakarUpa) 'pratikramaNa'mAM antargata "caturvizati stava' e jinastutirUpa che ane 'vaMdana ka' e gurustutirUpa che. maMtrajApane paNa devatAstavano ja eka prakAra kahyo che tethI te paNa 'adhyAtmayoga' che. teno nitya niyamita vAraMvAra abhyAsa karavo e 'bhAvanAyoga' che. tenA phaLarUpe azubha bhAvonI nivRtti ane zubha bhAvonI abhivRddhi thatAM dhyAnayoganuM sAmarthya pragaTe che. dhyAnayoganA satata abhyAsathI sarva prasaMgomAM samatA-samabhAva prApta thAya che ane tenA prabhAve anukrame kliSTa ane akliSTa sarva vRttiono uccheda thAya che. 'yogaviMzikA'mAM batAvelA sthAnAdi pAMca yogo paNa caityavaMdana vagere kriyAomAM antabhUta thaI jAya che, te A pramANe : (1) sthAnayoga : caityavaMdanAdi kriyAo yogamudrA, jinamudrA ke muktA zuktimudrA (AsanavizeSa)pUrvaka karavAnI hoya che, e 'sthAnayoga' che. (2) varNayoga : caityavaMdanAdi kriyAmAM bolAtAM sUtro-stotro ke stutionA pavitra zabdo (saMpadAo vagere) spaSTa ane zuddhoccArapUrvaka bolavAnA hoya che, e 'vayoga' che. (3) arthayoga : bolAtAM sUtra ke stotrano manomana arthanizcaya karavo athavA pada, vAkya, mahAvAkya, eparyArtha ane tAtparyArtha vaDe caityavaMdanAdinuM parizuddha jJAna thavuM, e 'arthayoga" che. For Personal t rivate Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) AlaMbanayoga : caityavaMdanAdi anuSThAnomAM prabhupratimA Adi bAhya zubha AlaMbanane sanmukha rAkhI temAM ekAgra banavuM, e 'AlaMbanayoga' che. A yoga dvArA kAyAnI capaLatAnA tyAga sAthe mana, vANI ane dRSTinI sthiratA ane nirmaLatA sadhAya che. (5) anAlaMbayoga : uparokta cAre yogonA satata abhyAsathI tenA phaLarUpe je nirvikalpa cinmAtra samAdhi avasthA pragaTe che, te 'anAlaMbanayoga' A pAMca prakAranA yogo : (1) IcchA (2) pravRtti (3) sthiratA ane (4) siddhi koTinA hoI zake che eTale A pAMce yogone IcchAdi cAra yoga vaDe guNavAthI tenA vIsa bheda thAya che. IcchAdi cAra prakAranA yogonuM svarUpa... (1) IcchAyoga : uparokta sthAnAdi yogavALA sAdhakonI kathA athavA vAta sAMbhaLIne temanA prati harSa-pramoda thavA sAthe svajIvanamAM AvI uttama dharmakriyA-yogaprakriyA sAdhavAnI IcchA utpanna thavI te 'IcchAryAga'. (2) pravRttiyoga : sarvatra sarva anuSThAnomAM upazamabhAvapUrvaka sthAnAdi yogonuM zAstravidhi pramANe pAlana karavuM te "pravRttiyoga'.. (3) sthiratAyoga : anuSThAnomAM koI paNa aticAra-doSa se vyA vinA akhkhalitapaNe, akhaMDitapaNe pravRtti thavI te 'sthiratAyoga'. (4) siddhiyoga : samIpavartI anya sAdhakomAM paNa sthAnAdi yogane siddha karavAnuM sAmarthya pragaTa thavuM te 'siddhiyoga'. A rIte IcchAdinA bhedathI sthUladRSTie sthAnAdi yoganA vIsa bheda thAya che ane sUthamadRSTithI vicAratAM to IcchAdinA tAratamyane kAraNe sthAnAdi yoganA svasthAnamAM asaMkhya prakAra paNa ghaTI zake che. tenuM kAraNa e che ke, mumukSu sAdhakone tathA prakAranA kSayopazama vizeSathI sthAnAdi yoganA jevA jevA prakAranAM zraddhA, prIti , dhRti, dhAraNA, ane anuprekSAdi yogo thAya che tevA tevA prakAranA tene IcchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi yogo prApta thAya che. TUMkamAM IcchAdi yogonI taratamatA e tathAvidha kSayapazAmajanya zraddhA vagerenI vizeSatAne kAraNe thAya che, jene jevA prakArano kSayopazama thayo hoya che tene tevA prakAranI IcchA thAya che. sthAnAdi yogomAM praNidhAna (ekAgratA) thavAthI caityavaMdana, pratikramaNa vagere kriyAo bhAvAtmaka bane che tene bhAvacaityavaMdana Adi kahevAya che ane te amRta anuSThAnarUpe hovAthI, mumukSu sAdhakane avazya anAlaMbana yoga prApta karAvIne anukrame mokSasukha ApanAra bane che. A rIte sthAnAdi yogomAM bhaktiyoganI pradhAnatA che. tenA vinA zeSa yogo paNa vAstavikarUpe phaLadAyI banatA nathI. zaraNAgati ane sarvasamarpitabhAva paNa bhaktiyoganAM ja aMga che. zaraNagamanapUrvaka svaduSkatanI gartA ane sukRtanI anumodanA karavAthI mithyAtvAdi pApano pratighAta-nAza ane samyagadarzanAdi guNonuM bIjAdhAna thAya che. ekAnta zaraNa karavA yogya paramAtmAnI zaraNAgati e bhaktinuM bIja che ane 'bhakti' e sarva yogonuM bIja che. 15 For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... A adhyAtmayogI upAdhyAya devacaMdrajI (kRtikAranuM saMkalita jIvana kavana) prastuta svopajJa TabAyukta covIzInA kartA che, 'parama pUjya upAdhyAya zrImad devacaMdrajI vAcaka mahArAjA,' janmakALa-bhUmi marUsthala (mAravADa-rAjasthAna) nA bIkAnera nagaranI pAse Avela eka gAmamAM osavAlavaMzIya lUNIA gotrIya suzrAvaka zAha tulasIdAsajI vasatA hatA. temane dhanabAI nAmaka susaMskArI dharmapatnI hatI. jyAre bALaka garbhamAM hato tyAre teoe upAdhyAya rAjasAgara vAcaka pAse evI pratijJA karI ke, 'jo amane putraratna prApta thaze to avazya tene saharSa zrI jinazAsanane samarpita karIzuM !' dhanabAInA garbhanI vRddhi thatAM zubha svapno AvavA lAgyA. eka vakhata svapnamAM dhanabAIe potAnA mukhamAM caMdrane pravezato joyo. te daramyAna kharataragacchIya AcArya zrI jinacaMdrasUrijI mahArAja vihAra karatA te gAmamAM AvyA. temane A daMpatI dvArA svapnanuM phaLa pUchAtA, teoe svapnazAstranA AdhAre bhAkhyuM ke, A tamAro putra mahAna thaze. kAM to chatrapati (rAjA) ane kAM to dIkSA laIne patrapati (jJAnImuni) banaze. tyArabAda, vi.saM. 1746 mAM dhanabAIe caMdravat evA putra ratnane janma Apyo ane svapnAnusAra tenu nAma 'devacaMdra' rAkhavAmAM AvyuM. dIkSA-zAstrAbhyAsa caMdranI nirmaLakaLAnI jema vRddhi pAmato devacaMdra ATha varSano thayo. jyAre vihAra karatA karatA zrI rAjasAgarajI vAcaka anukrame tyAM padhAryA tyAre potAnI pratijJA mujaba daMpatie bALaka devacaMdrane gurUnA caraNomAM samarpita karyo. vi.saM. 1756 mAM dasa varSanI vaye devacaMdrajI ne laghudIkSA ApavAmAM AvI. pazcAt ukta AcAryazrI jinacaMdrasUrijIe vaDI dIkSA ApIne temanu nAma 'rAja vimala' rAkhyuM chatAM teo devacaMdrajInA nAmathI ja vikhyAta thayA. temanA gurUdevanuM nAma upAdhyAya zrI dIpacaMdrajI vAcaka hatuM. (jo ke, devacaMdrajIe potAnI kRtiomAM be-traNa ThekANe potAnA gurU tarIke rAjahaMsagaNine lekhavyA che. jemake - 'rAjahaMsa saha gurU suvasAye devacaMdra guNa gAya........ A upa2thI evI saMbhAvanA karI zakAya ke, 'rAjahaMsa gaNi' ane 'dIpacaMdrajI' banne eka ja vyakti hoya !) pachI rAjasAgarajI vAcake dIkSita devacaMdrajIne sarasvatI maMtra ApatA temaNe belADA gAmamAM ramya veNA taTe bhUmigRha (bhoyarA) mAM tenI yathArtha sAdhanA karI. jethI prasanna thayelI sarasvatIe temanI rasanA para vAsa karyo. te kAraNe temaNe SaD Avazyaka sUtra, jainetara darzananA 18 koSa, kaumudI-mahAbhASyAdi vyAkaraNo, piMgaLa, svarodaya, tattvArthasUtra, Avazyaka bRhadvRtti, vizeSAvazyakabhASya, zrI haribhadrasUrihemacaMdrasUri-upAdhyAya yazovijayajInA grantho, cha karmagrantha, kammapayaDI Adi aneka Agamika-Agametara grantha sAgaramAM jaina AmnAyathI avagAhana karIne zrutajJAnarasanuM pAna karyuM hatuM. zrI jJAnasArajIe sAdhupadanI sajjhAyanA TabAmAM jaNAvyuM che ke, devacaMdrajIne eka pUrvanuM uccakoTinuM divya jJAna hatuM. 16 For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruparaMparA kharataragacchamAM 6 1mI pATe zrI jinacaMdrasUri prabhAvaka AcArya thayA ke jemaNe samrATa akabara upara potAno prabhAva pADIne "yuga pradhAna'nuM biruda prApta karyuM hatuM. temanA ziSya zrI puNyapradhAna upAdhyAyajI thayA. temanA ziSya sumatisAgara (sumatisAra) upAdhyAya thayA ke jeone 'vidyA vizArada' birUda maLyuM hatuM. temanA ziSya zrI sAdhu raMgajI ane temanA ziSya zrI rAja sAgarajI (rAjasArajI) thayA. temanA ziSya zrI jJAnadharma pAThaka (upAdhyAya) thayA. temanA ziSya dIpacaMdra pAThaka upAdhyAya (rAjahaMsagaNi) thayA, temanA ziSya zrI devacaMdragaNi paMDita thayA, ke jeo prastuta granthanA racayitA che. vihAra-graMthasarjana-zAsana prabhAvanA temaNe (potAnA AcAryadeva zrI jinacaMdra sUrinA AdezathI) vi.sa. 1766 nA vaizAkha mahinAmAM mulatAna (paMjAba)mAM dhyAna dIpikA catuSpadI nAmano grantha banAvyo. prastuta granthanI prazasti - "saMvata lezyA rasane vAro, zeya padArtha (1766) vicArojI | anupama paramAtama pada dhAro, mAdhava mAsa udArojI | kharatara AcAra ja gaccha dhArI, jinacaMdrasUri jayakArIjI | tasu Adeza lahI sukhakArI, zrI mulatAna majhArIjI || dhyAna dIpikA ehavo nAmo, aratha ache abhirAmojI ravizazi lagi thiratA e pAmI, devacaMdra kahe AmojI ||* * temaNe bikAnera (rAjasthAna)mAM comAsu karyuM ane vi.sa. 176 7 nA poSa mahinAmAM dravyaprakAza grantha 7 bhASAmAM banAvyo. prastuta graMthanI prazasti - anya mata sau arUMda, baMdhata he devacaMdra / ese jaina AgamameM. dravyaprakAza hai ||'' vikrama saMvata mAna yaha, bhaya lezyA ke bheda, zuddha saMyama anumodike, karI Asavako cheda (1767). tyArabAda vi.saM. 1774 mAM zrI rAja sAgara vAcaka tathA saM. 1775 mAM zrI jJAna dharma pAThaka svargastha thayA. tyAra bAda moTA koTa maroTa (mAravADa-rAjasthAna)mAM cAturmAsa karyuM ane tyAM vi.saM. 1776 nA phAgaNa mAsamAM potAnA ati sahAyaka evA mitradurgAdAsanA Atma kalyANArthe "AgamasAroddhAra'' granthanI racanA karI. A vAta teo sva haste granthamAM jaNAve che Agama sAroddhAra yaha, prAkRta-saMskRta rUpa / grantha kIno devacaMdra muni, jJAnAmRta rasa phUpa / karyo IhAM sahAya ati, durgAdAsa zubha citta / samajAvana nija miAku, kIno grantha pavitta // saMvata sittara chihattare, mana zuddha phAgaNa mAsa / moTe koTamaroTameM, vasatA sukha comAsa '' tyArabAda, vi.saM. 1777 mAM pATaNa (gujarAta) padhAryA. tyAM pUrNimA gacchanA nagarazeTha zrImALIvaMzIya zrAvaka dozI tejasI jetasIe pUrNimA gacchanA zrI bhAvaprabhasUrinA upadezathI sahastrakuTa jinabiMba bharAvIne temanI pAse ja pratiSThA karAvI hatI. te vakhate tapAgacchIya zrI jJAnavimalasUrijI ma.sA.paNa tyAM upasthita hatA, tyAre zrI devacaMdrajIe sahastrakuTa mAM AvatA 1024 jinanA nAmone jaNAvatAM (gaNAvatAM) banne (devacaMdrajI ane jJAnavimalajI) vacce prIti-maitrI vRddhi pAmI hatI. temaNe bannee maLIne AnaMdaghana covIzInA chellA be stavano racyA che. tyArabAda zrImad devacaMdrajIe aneka bhavya pratiSThA mahotsavo karAvyA vill ::::: Wiliu 17 Jain Education Intemational For Personal & Private e Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA kriyoddhAra karyo. temAM aparigrahane savizeSa pradhAnatA ApI. tyArabAda rAjanagara (amadAvAda) AvI nAgorI sarAha mAM utarI bhagavatI sUtranI vAcanA karI ane tatrastha DhaMDhaka mANekalAlane mUrtipUjaka banAvI, navuM cetya karAvI, temAM pratimA sthApI. vi.saM. 1779 mAM khaMbhAta cAtumArsa karyuM pachI zatruMjayatIrtha upara navAM caitya karAvI jINoddhAra karAvyo. vi.saM. 1781-82-83 mAM kArIgaro pAse jIrNoddhAranuM kArya karAvI zatruMjaya tIrthano mahimA vadhAryo. tyAra pachI devacaMdrajI amadAvAda AvyA ane tyAMthI surata gayA. vi.saM. 1785-86-87 mAM pAlItANAmAM pratiSThA karI punaH rAjanagara (amadAvAda) AvIne comAsu karyuM. tyAM zAMtinAthanI poLamAM sahastraphaNAnI pratiSThA karAvI. pra. (12 thI 25) temaja sahastrakUTa ane samavasaraNanI pratiSThA vakhate paNa zrI devacaMdrajI upasthita hatA. vi.saM. 1788 mAM zatruMjaya tIrtha para zrI kuMthunAthanI pratiSThA vakhate devacaMdrajI potAnA gurUdevanI sAthe hAjara hatA. teja varSe temanA gurUdeva zrI dIpacaMdrajI pAThaka svarge sidhAvyA. amadAvAdamAM ratnasiMha bhaMDArI subAnA ISTa priya mitra ANaMdarAyane dharmacarcAmAM jItavAthI sUbo paNa temane vaMdana karavA Avyo hato. tathA tyAM phATI nIkaLelA mRgI upadrava rogacALAne paNa mahAjanonI vinaMtIthI devacaMdrajIe zamAvyo hato. eTaluM ja nahi raNakuMvarajInA sainya sAme bhaMDArIe gurUkRpAthI vijaya meLavyo hato. dhoLakA (gujarAta)vAsI zrAvaka jayacaMda zeThanI preraNAthI eka viSNuyogIne devacaMdrajIe jaina banAvyo hato. tyArabAda, vi.saM. 1795 mAM pAlItANA ane vi.saM. 1796 tathA vi.saM. 1797 mAM navAnagara (jAmanagara) mAM sthiratA karI hatI. tyAM DhaMDhakone jItIne baMdha thayela jinapUjAne punaH cAlu karAvI. tyAM vi.saM. 1796nA kArtika suda 1 nA divase navAnagara (jAmanagara)mAM 'vicArasAra' ane suda 5 nA divase "jJAnamaMjarI' (maho. yazovijaya viracita jJAnasAra para TIkA) graMtha pUrNa karyA. prastuta che, 'vicAra sAra granthanI prazasti' - "jA jiNavANI vijayai, tAva thiraM ciTThauimaM vayaNaM / nUtaNa pUrammira iyaM, devacaMdeNa nANaTaM / / rasanihI saMjama (1796) varise, sirIgoyama kevalasya vara divase / AyatyaM uddhariyo, samaya samuddhAo ruddAo / / " tyArabAda, paDadharInA ThAkurane pratibodhIne zrI devacaMdrajI punaH pAlItANA tathA navAnagaramAM padhAryA. pachI, vi.saM. 1802-1803 mAM rANAvAvamAM sthiratA karI ane tyAMnA rANAno bhagaMdara vyAdhi maTAvyo. vi.saM. 1804 mAM bhAvanagara AvIne DhaMDhaka menA ThAkarasIne mUrtipUjaka banAvyo tathA tyAMnA rAjA bhAvasiMhajIne (jenA nAma uparathI bhAvanagara nAma sthapAyuM) jainadharma pratye prItivAna banAvya tathA A ja sAlamAM pAlItANA jaI tyAMnA mRgI nAmanA rogacALAne dUra karyo. vi.saM. 1805-1806 mAM lIMbaDI (gujarAta)mAM sthiratA karI ane lIMbaDInA derAsarajInA mULanAyakanI banne bAjue be derIonI pratiSThA karAvI tathA dhrAMgadhrA ane cUDAmAM paNa jinabiMbonI pratiSThA karAvI. dhrAMgadhrAmAM temane sukhAnaMdajIno meLApa thayo hato. vi.saM. 1808mAM gujarAtathI zatruMjayamAM bahu dravya kharcAvI pUjA-arcanA karAvI. pachI vi.saM. 1809-1810 mAM gujarAtamAM cAturmAsa karyo. vi.saM. 1810 mAM suratanA zrI kacarAkIkA saMghavInA zatruMjaya tIrthanAM saMghamAM zrI devacaMdrajI padhAryA ane zatruMjaya para 60,000/- dravya kharcI jinabiMbonI pratiSThA karI. saMghavInA stavanamAM zrImadjI kahe che ke - saMvata aDhAra ciDotera (18.... ?) varase, sIta mRgazira terasIye | zrI suratathI bhakti harakhathI, saMgha sahita ullelIe || kacarAkIkA jinavara bhakti, rUpacaMda guNavaMtajIe || jJAnAnaMdita tribhuvanavaMdita, paramezvara guNAbhInA ! devacaMdra pada pAme abhUta, parama maMgaLa layalInA // For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE BER pat vi.saM. 1811 mAM lIMbaDImAM pratiSThA karI ane vaDhavANamAM DhaMDhaka zrAvakone pratibodhyA. vAcakapada pradAna-ziSyasaMpadA-svargagama vi.saM. 18 1 2 mAM zrImad devacaMdrajI rAjanagara (amadAvAda) padhAryA. tyAre temanA gacchAdhipatie mahocchavapUrvaka temane vAcakapada arpaNa karyuM. zrImad devacaMdrajI vAcakavarya amadAvAdamAM dozIvADAmAM birAjatA hatA tyAre vAyu prakopathI vamanAdi vyAdhi thatA potAnA ziSyone bolAvI hitazikSA ApI. zrI devacaMdrajInA mukhya be ziSyo hatA. (1) zrI manarUpajI ane (2) tarkazAstranA abhyAsI zrI vijayacaMdrajI. temAM zrI manarUpajInA be ziSya hatA, (1) zrI vajjI ane zrI rAyacaMdajI tathA zrI vijayacaMdrajI ne paNa be ziSyo hatA, (1) zrI rUpacaMdrajI ane (2) zrI sabhAcaMdrajI. vaLI temane zrImatiratna, zrIrAjalAlajI, zrI jJAnakuzaLajI ane zrI rAjapramodajI vagere anya ziSyo paNa hatA. | vi.saM. 1812 nA bhAdrapada amAvasthAne rAtre eka prahara pUrNa thatA dazavaikAlika, uttarAdhyayana vagere sUtro zravaNa karatAM karatAM tathA zrI arihaMtanuM dhyAna dharatAM dharatAM zrI devacaMdrajI kALagati pAmyA. ane ghaNuM dravya kharcIne sarva zrAvakoe mahotsavapUrvaka temanA mRtadehane dAha dIdho. ' kahevAya che ke, temanA mastakamAM maNi hato te hAtha Avyo nahi. sarva mahAjanoe maLI dAhasthaLe stUpa karAvI temanI caraNapAdukA sthApana karI. | vi.saM. 1743 mAM tapAgacchIya mahopAdhyAyajI yazovijayajI devaloka thayA bAda be varSe zrImad devacaMdrajI janmyA hatA. teo kharataragacchIya hovA chatAM tapAgacchanA haribhadrasUrijI, AnaMdaghanajI, yazovijayajIne 'pUjya mahApurUSo' gaNI temanA graMthono bahoLo abhyAsa karyo ane Thera Thera potAnI kRtiomAM temanA avataraNo TAMkyA che. jainetara yoga sUtrakAra pataMjalIne paNa 'mahAtmA' kahIne lekhavyA che. vaLI, tapAgacchIya zrI khImAvijayanA ziSya zrI jinavijayajIne pATaNa jaIne zrI vizeSAvazyaka bhASya bhaNAvyuM hatuM. te aMgeno prastuta pATha - zrI jJAnavimaLa sUrijI kanaDe, vAMcI bhagavatI khAsa / mahAbhASya amRta lahyo, devacaMdra gaNi pAsa che'' vaLI, zrI jinavijayajInA ziSya uttamavijayajIne bhAvanagaranA comAsAmAM Agamono abhyAsa karAvyo hato. prastuta che te aMgeno zrI uttamavijaya nirvANa rAsano pATha - bhAvanagara Adeze rahyA, bhavihita kare mArA lAla / teDAvyA devacaMdrajIne, have Adare mArA lAla // vAMce zrI devacaMdrajI pAse, bhagavatI mArA lAla / pannavaNA anuyogadvAra, vaLI zubhamati mArA lAla // sarva AgamanI AjJA dIdhI, devacaMdrajI mArA lAla jANI yogya tathA guNagaNanA vRMdajI mArA lAla /'' tapAgaccha, kharataragaccha ane aMcalagacchanA vidvAna munivaro pratye temano ghaNo premabhAva hovAthI tathA temanI guNAnurAgitA, samabhAvadraSTi ane AtmajJAnItAne kAraNe sarva gacchomAM temanI mahattA, pratiSThA, khyAti ane vidyatA temanI hayAtImAM ja vRddhi pAmI hatI. tapAgacchIya zrI padmavijayajI, zrI uttamavijaya nirvANa rAsamAM jaNAve che ke - "kharataragaccha mAMhe thayA re, nAme zrI devacaMda re | jaina siddhAMta ziromaNi re, lola / dharyAdika guNavRMdare, dezanA jAsa svarUpanI re lola ||'' For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 guNothI alaMkRta vyaktitva vi.saM. 1825 nA Aso suda 8 nA ravivAre saMpUnA prApta 'devavilAsa rAsa'nA prAraMbhamAM ja pUjyazrInA 22 guNono ullekha karavAmAM Avyo che. je jANavAlAyaka che - (1) satyavaktA (2) buddhimAna (3) jJAnavaMta (4) zAstradhyAnI (5) niSkapaTI (6) akrodhI (7) nirahaMkArI (8) sUtranipuNa (Agama, karmagraMtha, karma-prakRti AdimAM niSNAta) (9) anya sakala zAstranA pAragAmI (alaMkAra, kaumudI, bhASya 18 koSa, sakaLabhASA, piMgala, naiSadhAdi kAvyo, svarodaya, jyotiSa, siddhAnta, nyAyazAstra, sAhityazAstrAdi, svapara zAstramAM pravINa) (10) dAnezvarI (dIna para upakAra karanArA) (11) vidyAnA dAnanI zALA para premI (aneka gacchanA munione vidyAdAna denAra temaja anya dharmIne vidyA zIkhavanAra) (12) pustakasaMgrAhaka (13) vAcakapadaprApta (14) vAdIjIpaka (15) nUtana cetyakAraka (16) vacanAtizayavALA (tathI dharmasthAnake dravya kharcAvanAra) (17) rAjendrapradhAnapUjita (18) mAriupadravanAzaka (19) suvikhyAta (20) kriyoddhAraka (21) mastakamAM maNidhAraka ane (22) prabhAvaka. AmAMnAM ghaNAM vizeSaNo prAya: yogya ane sArthaka gaNI zakAya. aMtarmukhI ane svarUpalakSI jIvana parama pUjya vAcakavarya zrI devacaMdrajI mahArAja vidvAna, prabhAvaka, lekhaka, adhyApaka, vaktA hovAnI sAthe ja adhyAtmayogI, aMtarmukhI ane AtmajJAnI paNa hatA. jema arisAmAM vyaktinuM pratibimba paDe che, tema lekhamAM lekhakanuM, gAyanamAM gAyakanuM, cAlamAM cAlakanuM ane kRtimAM kRtikAranuM vyaktitva pratibiMbita thAya che. temanI racanAzailI uparathI ja temanAmAM prakaTita ucca kakSAnI AtmadazAnI sahaja pratIti thaI jAya che ke zrImad devacaMdrajIne svarUpanI jhAMkhI avazya thaI hatI ja, kemake svarUpanI siddhi sivAya nijAnaMda mastIno ATalo uchALo Ave ja zI rIte ? kemake, paugalika pa2-padArthonA kAmarasane choDyA vagara ane Atmika zuddha svarUpanA anubhava-rasa nA AnaMdane mANyA vagara koIpaNa AtmAnI vRtti aMtarmukha thatI ja nathI. anAdikAlIna dehAdhyAsanA nAzapUrvaka AtmasvabhAvamAM sthira thavAnI pravRtti kare tyAre saccidAnaMdamaya AtmikasukhanuM AsvAdana thAya che. devacaMdrajI AvI uttama jJAnadazAnA dhaNI hatA tathA teo bALabrahmacArI hovAthI temanI Atmika zuddhopayoganI ramaNatAmAM nyUnatA ke zunyatA AvatI na hatI. zrImad devacaMdrajI upAdhyAye AgamomAM rahelA sArAmAM sArA ane gaMbhIramAM gaMbhIra tattva evA dravyAnuyoga jevA gahana padArthone paNa prastuta covIsI Adi padya graMthomAM khUba sAdI ane saraLa rIte guMthI lIdhA che. eTaluM ja nahi, tenA upara svopajJa bAlAvabodha lakhIne e vidvadbhogya gahana viSayone janabhogya sahaja banAvI dIdhA che. vaLI, teo jyAre prabhu bhaktimAM layalIna thaIne mastamojI banI jatA hatA tyAre dehAtIta banIne bAhyabhAvathI sarvathA parADamukha banI jatA hatA ane svarUparamaNatAmAM khovAI jatA hatA. mATe ja temanA graMtharUpI sarovaro bhaktirasanI sAthe tattvarasa, adhyAtmarasa, vairAgyarasa ane samatArasathI chalakAya che. teo zrI jJAnasAgarajI, mahopAdhyAya zrI yazovijayajI, zrI jJAnavimalasUrijI, zrI jinavijayajI, zrI uttamavijayajI, zrI khImAvijayajI, zrI vinayavijayajI, zrI udayaratnavijayajI, zrI mohanavijayajI vagere mahAsamartha, vidvAna, kavi, paMDitonA samakAlIna hatA tathA pote paNa lokika bhASAmAM aneka graMthonA sarjana dvArA Agama-sAgaramAM DUbakI lagAvIne potAnI meghAvitAne sahAre temAMthI vINI vINIne sAmAnya jana samakSa tattvarUpI ratnono khaDakalo karyo che. camatkArI mahApurUSa dehanI ane duniyAnI du:khadAyitA-dardanAkatAnuM pUrNa svarUpa jANyA ne mANyA vinA AtmAnuM saMpUrNa svarUpa jANI ke mANI zakAtuM nathI ane AtmAnI upAsanA vagara AtmAnI anaMta zaktio pragaTa thatI nathI. jyAre Atmasthita anaMta zaktiono sAkSAtkAra thAya che tyAre paramAtmAnI pere aneka camatkAro sarjAya che. jJAnArNavamAM kahyuM che ke - "gada anaMtavIDayamatmi vizvaprazaTT: | navacaM vAnaratye dhyAnazakti amAvata: ||'' arthAt "AtmA anaMta vIryavAna che, vizvano prakAzaka che tathA dhyAna-zaktinA prabhAve traNe lokane calAyamAna karavA zaktimAna che.'' For Personal & Private Use Only 20 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IT | paraMtu, prasaMga vinA mahAtmAonI mahAzaktinAM darzana thatAM nathI ane mahAtmAo jyAM tyAM ne jyAre tyAre jJAnIo ane vAdionI peThe potAnI zaktinuM pradarzana karatA paNa nathI. prastuta kRtikAra zrImad devacaMdrajI paNa evA ja eka camatkArI hastI hatA. temanAmAM aneka prakAranA avadhAno karavAnI zakti khIlI hovA chatA vartamAnakAlIna mahAtmAonI jema avadhAnanA khelo karatA na hatA, paraMtu jinazAsananI prabhAvanA mATe teno upayoga avazya karatA hatA. evA ghaNA prasaMgo mAMthI be prasaMgo atre ullekhanIya che. (1) pUrve jAmanagara (gujarAta)mAM muslImonuM jora vadhatAM tamAma pratimAo derAsaranA bhoyarAmAM bhaMDAravAmAM AvI. musalamAno e baLajabarIthI te derAsarano kabajo potAnA tAbAmAM laIne tene majIda tarIke vAparavA lAgyA. kALakrame muslimonuM jora ghaTatAM ane hindurAja amalamAM AvatAM jenoe te derAsarano kabajo pAcho meLavavA khUba mahenata karI chatAM kaMI vaLyuM nahi. aDhAre varNa kabUla karatI hatI ke bAhya-atyaMtara ubhaya rIte A jainamaMdira ja che chatAM camatkAra vagara namaskAra thAya tevA saMjogo no'tA. evAmAM zrI devacaMdrajI ma.sA. tyAM AvyA. temaNe rAja darabAramAM 'A jaina derAsara' hovA aMgenI, jyAre musalamAnoe 'A masjida' hovA aMgenI sAbitI karavA mATenA prayAso cAlu karyA. aMte rAjAe te derAsarane tALuM lagADIne evo TharAva karyo ke, jenI stutithI daravAjA ughaDaze tene A jagyAno hakka soMpavAmAM Avaze. sau prathama muslimoe potAnA kurAnAdi dvArA ghaNI prArthanA karI chatA kAMI ja na thayuM. tyArabAda, zrImad zrI jinendra bhagavAnanI stuti karatA ja taDAka karatA tALAo tUTI gayA. pachI tatrastha vRddha zrAvakoe tyAM gupta bhoyarAmAM rahela pratimAo batAvavAnI zrImad vinaMti karI. tyAre zrI devacaMdrajInI prabhu stutithI bhoMyarAnA tALAo tUTI jatA temAM bhaMDArela saMkhyAbaMdha pratimAo dekhAI jemanI te derAsarajImAM vidhipUrvaka punaH pratiSThA karavAmAM AvI. jAmanagaranA rAjA ane prajAjana temanA A camatkArathI khUba prabhAvita thayA ane sarvatra zrI jinazAsananI adbhuta prabhAvanA thaI. (2) moTA koTamaroTa (mAravADa)nA cAturmAsa daramyAna zrImad devacaMdrajI mahopAdhyAya yazovijayajI kRta 'jJAnasAra' graMtha upara svAnubhava uparathI UMDA utarIne AtmasvarUpadarzaka adbhuta vyAkhyAna pharamAvatA hatA, jethI zrotAono hRdayarUpI pyAlo jJAnAnaMdarUpI rasathI chalakAI jato hato. te vyAkhyAnamAM niyamita rIte pratidina eka vRddha brAhmaNa paNa Avato hato ane pUjyazrInA tAttvika vyAkhyAna zravaNa karIne atyaMta pulakita thaI jato hato paraMtu te kyAMthI Avato ane kyAM jato te koI joI-jANI zakatuM no'tuM. eka vakhata rAtre te vRddha brAhmaNe upAzrayamAM AvIne zrImadjIne vaMdanA karIne jaNAvyuM, "huM dharaNendra chuM. tamArI AtmasvarUpa jJApaka dezanA meM cAra mahinA payaMta asmalita rIte zravaNa karI che. vartamAna kALamAM paNa bharatakSetramAM tIrthaMkaranI peThe Apa AtmasvarUpanI vyAkhyA karo cho tethI huM atyaMta khuza thayo chuM.'' tyArabAda dharaNendrae temane kaMIka mAMgavAnuM kahetAM teoe nanaiyo bhaNatAM spaSTa kahyuM ke, "anaMta duHkhanAzaka ane anaMta sukhadAyaka evA Atmika-zuddhopayoga sivAya mane anya kazAyano khapa nathI.'' temanI niHspRhatAthI hRSTa thayela dharaNendrae tatrastha sarva sAdhuone potAnI satyatA sAbita karavA sArU potAnuM uttara vaikriya zarIra prakaTa karI batAvyuM. jethI sarvanI AMkho ekadama aMjAI gaI. jo ke adhyAtmayogIo kyAreya devatAone niSkAraNa ArAdhatA nathI. to paNa teonA jJAna-dhyAnAdi guNothI AkarSita devo svayaM temanuM sAnidhya karatA hoya che. evA ghaNAM udAharaNa zAstromAM maujuda che. evA nAnA-moTA ghaNA camatkAro temanA nAmathI pracalita che. mahAvidehamAM kevaLI tarIke avatAra zrImad devacaMdrajI upAdhyAya vartamAnamAM mahAvideha kSetramAM kevaLI tarIke vicarI rahyAM che.' ' ema aneka manuSyonA mukhe kiMvadaMtI tarIke zravaNa karavAmAM AvyuM che. (1) pATaNa (gujarAta)mAM zrImad devacaMdrajInA rANI ane adhyAtmajJAnI evA eka zrAvakanA mahAna tapanI ArAdhanAthI prabhAvita deve temane sAkSAta darzana ApyuM hatuM. te vakhate zrAvake devane zrImadjInI gati viSe pUchatAM, deve uparokta vAta jaNAvI hatI. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke | (2) amadAvAdamAM sAraMgapura taLIyAnI poLamAM adhyAtmajJAnI parama dhyAnI, viziSTa vairAgI zrI maNicaMdrajI nAmanA mahAtapasvI yati-sAdhujI hatA. temanA tapanA prabhAve dharaNendrae sAkSAta darzana ApIne varadAna mAgavAnuM kahyuM. te vakhate yatijI raktapittanA rogathI pIDAtA hovA chatAM temaNe tenA nivAraNa mATe kaMI na mAMgatAM zrI devacaMdrajI, zrI AnaMdaghanajI ane mahopAdhyAyajI zrI yazovijayajInI gata viSe pUchyuM hatuM. te vakhate dharaNendrae zrI devacaMdrajIne hAla mahAvidehamAM vicaratA kevaLI tarIke ane zeSa banne mahAtmAone ekAvatArI tarIke varNavyA hatA. | (3) kalakattA nivAsI adhyAtmajJAnI suzrAvaka hIrajIbhAIe paNa A ja hakIkata darzAvatI kiMvadaMtI kahI hatI. st. TUMkamAM, "tattva tu vinAyam'' paraMtu eka vAta nizcita che ke teo bhale hAla sadehe ahiM vidyamAna nathI. paraMtu akSaradehe (temanA racelA granthanA mAdhyamathI) to teo ahiM vidyamAna che ja. savAla phakta eTalo ja che ke, "jemanA racelA graMtho paNa ATalA tAttvika ane mahAna che to teo svayaM sadehe kevA haze ?'' sAbhAra svIkAra prastuta graMthanA kRtikAra vAcakavarya zrI devacaMdrajI upAdhyAya ma.sA.nuM prastuta jIvana-kavana nimnakta pustakonA AdhAre saMkalita karavAmAM AvyuM che. te badala temanA ame RNI chIe. (1) zrI zrutajJAna prasAraka sabhA amadAvAdathI prakAzita ane zrI kAMtibhAI bI. zAha saMpAdita 'zrI devacaMdrajI mahArAjakRta stavana covIsI.' (2) zrI maNilAla mohanalAla pAdarAkara likhita 'zrImad devacaMdrajI temanuM jIvana ane gujarAtI sAhitya." (noMdha : prastuta pustakamAM lekhakazrIe zrImad devacaMdrajIno prathama graMtha vi.sa. 1783nI sAlamAM aSTa prakArI pUjA nAmano racela hovAthI temano janma vi.sa. 1720nI sAlamAM thayo hovAnI saMbhAvanA vyakta karI che. tavaM tu vatI cam o) amadAvAdanA upAzrayamAM zilAlekha A graMthanA kartA zrImad devacaMdrajInuM svargagamana zahera amadAvAdamAM dozIvADInI poLamAM DahelAno upAzraya jene te vakhate devacaMdrajInI DahelI kahetA hatA temAM saMvata 1911 (mAravADI 1912)nA bhAdaravA vada 30 nA roja thayuM. | temano agni saMskAra zahera amadAvAdamAM harIpurAmAM karavAmAM Avelo, ema temanAM jIvanacaritra nAme 'devavilAsa', je temanA ziSya banAvela che temAM jaNAvela che. | hAla tapAsa karatAM amadAvAdamAM derAsaranA mukhya dvAra sAme upAzrayanA makAnamAM eka derImAM temanI pAdukA sthApana karela che. te upara nIce mujaba lekha kotarelo che : "zrImad jinacaMdrasUrizAkhAyAM zrIkharataragacche saMvata 1912 varSe mAhAvada 6 dine upAdhyAya zrIdIpacaMdrajIziSya upAdhyAya zrIdevacaMdrajInAM pAdu pratidine '' pATha, V ' ' Jain Education international For Person State Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * RTE ne * * * T RE * * * * * * graMtha paricaya prastuta graMthamAM vartamAna covIsInA covIsa tIrthaMkara paramAtmAonA asAdhAraNa guNanI stuti - stavanA karavA sAthe temaNe pratipAdana karelA viziSTa tattvajJAnamaya bhaktimArga upara suMdara prakAza pAtharatAM covIsa stavano - kAvyo che ane tenI sAthe A covIse stavanono sarala gujarAtImAM artha tathA bhAvArtha paNa ApavAmAM Avyo che, jenuM ekAgra citte gAna, vAcana ane manana karavAthI arihaMta paramAtmA pratye hRdayamAM atyaMta Adara-bahumAna pragaTavA sAthe apUrva prIti, bhakti ane bhAvollAsa pedA thAya che ane dhyAnayogathI aneka gupta cAvIo - sUkSma rahasyo paNa jANavA maLe che. A covIsa stavanomAM pratipAdana karelA judA judA viSayonI ane AtmasAdhanamAM atyaMta upayogI rahasyathI bharapUra bAbatonI saMkSipta noMdha A pramANe cheH (1) prIti sarva sAdhanono pAyo che. paNa e prIti kevI hovI joIe, tenI rIta prathama stavanamAM batAvI che. bhautika sukha-sAdhananI kAmanAthI karelI prIta e jherIlI prIti che. AvI prIta to pratyeka jIvAtmA anAdi kALathI karato ja rahyo che. bhotika ISTa padArtho ane tenA ISTa saMyogonI prItithI AtmA vadhu ne vadhu dUSita bane che, malina bane che. jhera caDavAthI jema mANasa sAnabhAna bhUlI jAya che ane prANo gumAve che, tema sakAma prItithI jIvAtmA AtmajJAna bhUlI jAya che ane tenA jJAnAdi bhAva prANa naSTa paNa thAya che. parama guNI paramAtmA sAthe temanAmAM rahelA kevaLajJAnAdi mahAna guNo pratye athAga Adara, bahumAna keLavavApUrvaka 'tevA guNo mArA AtmAmAM paNa pragaTe' evI udAtta bhAvanAthI prIti karavI joIe. bhautika padArthonI spRhAvALI prIti viSabharI che. Atmika guNonI spRhAvALI prIti amRtabharI che. paugalika prIti jeTalA aMze tUTe che, teTalA aMze paramAtmA sAthe prIti joDAya che. paramAtmA sAthenI prIti e lokottara prIti che, ane e prIti prazastarAga che. tevI prItithI AtmaguNonI vRddhi thAya che. ane tevI prItithI kramazaH paramAtmAnI ekatArUpa, tanmayatArUpa parAtpara tAtvika bhakti utpanna thAya che. paramAtmAnI prIti, bhakti ane AjJApAlanarUpa sevA e AtmaguNonI pUrNatA ane prabhutAne prApta karAve che. avinAzI sukha Ape che, vagere hakIkato A pahelA stavanamAM kahelI che. (2) bIjA stavanamAM kArya, kAraNa, bhAvanI vyavasthAnuM suMdara svarUpa batAvI mokSaprAptimAM paramAtmA puSTa-nimitta kAraNa che, e vAta siddha karI che. AtmAnI upAdAna jJAnAdi zaktionuM pragaTIkaraNa paramAtmadarzanAdi zubha nimittonA yoge ja thAya che. jema bakarAnA ToLAmAM rahelo bAlasiMha svajAti siMhanA darzana vaDe ane tenI garjanA vaDe potAnA siMhapaNAne oLakhe che, tema bhautika duniyAmAM aTavAyelA bhavya AtmAne paNa prabhunuM svarUpa jovAthI ane sAMbhaLavAthI potAnI anaMta zaktionI oLakha thAya che. paramAtmadarzana ane paramAtma pUjana e hakIkatamAM to sva-AtmAnuM ja darzana ane seva-AtmAnuM ja pUjana che, Atmadarzana arthAta samyagudarzana thavAthI jIvane Aropita sukhano bhrama bhAMgI jAya che, anaMta-avyAbAdha sukhanuM bhAna thAya che ane tene pragaTa karavAnI tIvra tAlAvelI jAge che. Atma- svabhAvanA kartApaNAnI tema ja tenA sAdhana ane sAdhyanI pratIti thAya che. anAdikALathI pudgala anuyAyI banelI AtmAnI kartRtva, bhostRtva grAhakatva Adi aneka zaktio paramAtmAnA AlaMbane svarUpa anuyAyI bane che, tathA zraddhA, bhAsana-jJAna ramaNatA tema ja dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIryAdi sarva guNo paNa AtmasattAnA rasika bane che. A rIte arihaMta paramAtmA sarva bhavya jIvonA mokSanAM puSTa nimitta kAraNa hovAthI kAraNapadane kartApaNe svIkArI temanI stuti, bhakti, sevA, AdarapUrvaka, bahumAnapUrvaka karavI e ja sarva mumukSu sAdhakonuM parama kartavya che, ema bhArapUrvaka A bIjA stavanamAM kahevAmAM AvyuM che. For Personal & Private Use Only 23 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. (3) trIjA stavanamAM upAdAna kAraNathI paNa nimitta kAraNanI adhika pradhAnatA ane jinacaMdananuM-jinapUjananuM prakRSTa phaLa mokSa prApti che, te batAvyuM che. mokSanuM upAdAna-kAraNa AtmA pote ja che, paraMtu mokSanuM puSTa AlaMbana paramAtmA che, e paramAtmAnI sevA vinA upAdanaAtmAmAM mokSarUpa kArya karavAnI zakti pedA thatI ja nathI, temAM dRSTAMtarUpe nigodanA ke abhavya jIvo che. A AtmAmAM mokSarUpa kArya karavAnI zakti pragaTAvavAmAM paramAtmA ja puSTa AlaMbana che. e ja mukhya hetu che, zeSa sarvasAmagrI gauNapaNe ja upakAraka bane che. prabhunA parama zuddha svarUpane oLakhI, sva-AtmAnuM paNa tevuM zuddha svarUpa pragaTe, e hetuthI prabhune vaMdana karanAra bhaktAtmA dhyAnamAM abhyAsa dvArA anukrame abheda praNidhAnarUpe paramAtmAnI sAthe tanmaya tadrupa banI zake che. jina svarUpa thaIne jinanuM dhyAna karavuM e ja utkRSTa vaMdana che, e sAmarmayogano namaskAra che, tene 'parAbhakti' ke 'rasIlI-prIti' paNa kahI zakAya che. (4) cothA stavanamAM pUrvokta rasIlI-prIti ane parAbhaktinI bhUmikA prApta karavAnA upAyo batAvyA che. temAM sau prathama paudgalika varNa, gaMdha, rasa, rUpa ane sparzanA bhoganA ane upabhoganA tyAganI vAta kahI che. anukULa viSayo paNa jaDa, cala ane jagatanA sarva jIvonA bhogamAM ane upabhogamAM AvelA hovAthI eMTha tulya che. tethI teno tyAga karavo e mumukSujano mATe jarUrI che. zuddha nimittarUpa arihaMta paramAtmAnA ane siddha paramAtmAnA AlaMbana dhyAnamAM praveza pahelAM azubha ane azuddha nimittono parihAra karavo jarUrI che. dhyAnamAM ekAgratA, tanmayatA siddha karavA mATe AlaMbananA satata abhyAsa dvArA paramAtmAnI sAthe abheda dhyAna karavAnuM hoya che. temAM sattAe paramAtmAthI abhinna evA sva-AtmAnA svarUpanuM niHzaMkapaNe ciMtana karavuM joIe. A rIte paramAtmAnAM vacana anuSThAnane asaMga anuSThAnarUpa AlaMbana ane nirAlaMbana dhyAnanA satata abhyAsathI sva-svarUpamAM tanmayatA siddha thAya che, jene parAbhakti, prazAMtavAhitA, samApatti ke anubhavadazA paNa kahe che. paramAtmamilananI sukhada paLo mATe talasato bhakta sAdhaka prazAMta vAhitAnA asmalita pravAhamAM tarabaLa banIne paramAtmA-milanano parama alaukika AnaMda anubhave che. (5) pAMcamA stavanamAM zrI devacaMdrajI mahArAje paramAtmAnI syAdvAdamayI svabhAvadazAnuM varNana karyuM che ane asaMga-anuSThAnavALo yogI je rIte paramAtmAnA zuddha dravya guNa paryAyanA ciMtana dvArA potAno zuddha dravya guNa paryAyamAM lIna bane che, te paNa TUMkamAM samajAvyuM che. niyatva, aniyatva Adi paraspara virodhI aneka dharmo eka ja AtmAmAM ekI sAthe rahelA che. tenuM yathArtha svarUpa jANavAthI sAdhakane potAnA AtmAnA zuddha svabhAvanI abhutatA samajAya che, tene pragaTAvavAnI ruci jAge che ane rucinA pramANamAM tattva ramaNatA prApta thAya che, anukrame zuddha svabhAva pragaTe che. (6) chaThThA stavanamAM nimittakAraNanI yathArthatA batAvI che ane sAte nayanI apekSAe prabhudarzananuM svarUpa samajAvyuM che. jyAre sAdhaka zabdanayanI apekSAe prabhunuM darzana kare che, tyAre saMgrahanaye teno zuddha svabhAva je sattAmAM rahelo che e evaMbhUtanaye pragaTa thAya che. saMgrahAye sarva jIvo siddha samAna che. jyAre AtmA potAnA samasta karmamalane dUra karIne siddhapaNuM prApta kare che, tyAre te evabhUtanaye siddha kahevAya che. AvuM siddha svarUpa jyAre AtmA zabdanaye eTale ke siddha samAna potAnA AtmasvarUpane oLakhI tene pragaTAvavAnI tIvra jhaMkhanA sAthe paramAtmAnuM darzana ane jinazAsananI ArAdhanA kare che, tyAre pragaTe che. parapudgalAdi azubha nimittonI asara arihaMta paramAtmAnA ane temanAM nAmAdinA AlaMbana vinA dUra thatI nathI, A bAbatane mATI, jala, sUrya, uttarasAdhaka ane pArasamaNinAM dRSTAMto dvArA spaSTa karIne ane jinezvaranAM nAmAdi e mokSanA nirdhAmaka-puSTa hetu che, ema siddha karyuM che. For Personal & Private Use Only 24 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che | 3 | (7) sAtamA stavanamAM siddha paramAtmAo je anaMta guNanA AnaMdane anubhave che, tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. AtmAnA guNa anaMtA che. temAM jJAna, darzana, cAritra, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya, avyAbAdha sukha vagere guNa mukhya che. siddha avasthAmAM AtmA pratyeka samaye anaMta guNanA bhinna bhinna AnaMdano anubhava karato hoya che. tenAM svarUpanuM zravaNa, ciMtana, manana ane dhyAna karavAthI sAdhakane paNa tenA AnaMda ane sukhane prApta karavAnI ruci jAge che ane tenA upAyarUpa ratnatrayInI ArAdhanAmAM tatpara banavAnI preraNA maLe che. (8) AThamA stavanamAM paramAtmAnI sevAnA vividha svarUpo ane tenA prakAro batAvI jinabhakitanI vizALatA darzAvI che. sevAnA mukhya be prakAra che. paramAtmAnAM darzana, vaMdana, pUjya ane kIrtananI kriyA e 'dravyasevA' che, tenA dvArA utpanna thatA zubha bhAva e bhAvasevA che; paramAtma guNonA AlaMbane thatuM dhyAna e 'apavAda-bhAvasevA' che ane tenA dvArA pragaTatI Atmavizuddhi e 'utsarga bhAvasevA' che. apavAda kAraNa che, utsarga tenuM kArya che. | uttarottara vRddhi pAmatI vizuddhine ahIM coda guNasthAnakonI jema sAta prakAranI apavAda-bhAvasevA ane sAta prakAranI utsarga bhAvasevAonA kramathI varNavI che, je sAdhakanI sAdhanAno mApadaMDa che. apunabaMdhakanI bhUmikAthI prAraMbhI thAvat ayogI avasthA sudhInI bhUmikAnuM pRthakkaraNa AmAM thayeluM che. sAco sAdhaka jyAM sudhI siddha na bane tyAM sudhI te siddha paramAtmAnI sevAmAM sevakabhAve sadA tatpara rahe che. | (9) zrI suvidhinAtha bhagavAnanA navamA stavanamAM sAdhakane paramAtmA-darzananA phaLarUpe Atmadarzana zI rIte thAya che, tenuM atyaMta rahasyamaya rIte bhAvabharapUra zabdomAM varNana thayeluM che. samAdhirasathI paripUrNa prabhumudrA e nirmaLa arisA jevI che. bhaktadRSTAne prabhu mudrAmAM pratibiMbita thatuM potAnuM Atma-svarUpa jyAre pratyakSa dekhAya che, tyAre te rAga-dveSAdi vibhAgothI nivRtta banIne AtmasvabhAvarUpa sAmAyikanI sAdhanAmAM pravRtta thAya che. vibhAgarUpe kAma karatI te bhaktadaNAnI dAnAdika sarva Atmazaktio svabhAvanI sanmukha bane che, ane tethI anukrame avidyAno-mohano aMdhakAra bhedAI jatAM ane AtmAnA nirmala, akhaMDa, alipta svabhAvanI oLakhANa thatAM tenI AtmasvarUpamAM sahaja ramaNatA thAya che. bhakta-sAdhaka prabhu pAse temano eka adano sevaka banIne sadA mATe A ja prArthanA karato rahe che ke, "prabhu ! ApanI aciMtya zaktinA prabhAve mane AtmasvarUpanI zraddhA, oLakhANa ane ramaNatA prApta thAo !' A rIte prabhu-prArthanA ane prabhu-mudrAnA yoge, jyAre sAdhaka AtmAnA kSAyopathamika bhAvanA guNo, paramAtmAnA kSAyika bhAvanA kevaLajJAnAdi guNonI sAthe, dhyAna dvArA ekarUpa-tanmaya bane che, tyAre te sAdhakamAM potAnA AtmasvabhAvane pragaTAvavAnI prabaLa IcchAzakita pedA thAya che. stavanakAra maharSine prabhunA guNotkIrtana sAthe temanA dhyAna vaDe potAne je je divya anubhava thayA che, tene madhura ane bhAvavAhI zailImAM rajU kare che. tethI A stavanonuM vAraMvAra gAna, arthaciMtana ane tenA dvArA prabhunuM dhyAna karavAthI sAdhakane paNa tevA anubhavonI pratIti thAya che. tAttvika bhaktirasathI bharapUra A stavanonuM jema jema vadhu bhAvana thatuM jAya che, tema tema temAM chupAyelAM aneka rahasyArthonuM saMvedana sAdhakane thatuM jAya che. (10) dazamA stavanamAM prabhunA guNonI anaMtatA, nirmAtA ane pUrNatAnuM svarUpa varNavyuM che, tema ja prabhunI AjJAnuM sarvatra sarvadA je ekachatrI sAmrAjya che ane prabhunA adabhuta aizvaryanI kevI mahattA che te batAvI prabhunA jApa ane dhyAnanuM aMtima phaLa anaMta-avyAbAdha sukha che, ema jaNAvyuM che. (11) agiyAramA stavanamAM zukala dhyAnamAM heturUpa guNa-paryAyonAM ciMtana ane dhyAna karavAnI rIta batAvatAM kahyuM che ke paramAtmaguNanAM For Personal & Private Use Only 25 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |/ III | || I|| | | R. | | | : | OOOOO (19) ogaNIsamA jIvanamAM SakAraka - je AtmAnI cha viziSTa zaktio che tenuM svarUpa samajAvyuM che. anAdi kALathI saMsArI AtmAnuM SakArakacakra e bAdhakarUpe pariNamI rahyuM che, tene paramAtma-bhakti tathA dhyAnAdi dvArA kevI rIte sAdhakarUpe palaTAvI zakAya che, tenA upAyo ahIM batAvavamAM AvyA che. (20) vIsamAM stavanamAM pUrvokta chae kArakonAM lakSaNo batAvyAM che ane puSTanimitta kAraNarUpa zrI jinezvara paramAtmAnA AlaMbana vaDe ja AtmAnI upAdAna zakti pragaTe che e vAtane dAkhalA tathA dalIlo sAthe siddha karI che. (21) ekavIsamA stavanamAM zrI jinezvara paramAtmAnI sevAne varSARtunI vividha ghaTanAo sAthe sarakhAvIne prabhusevA, prabhudarzananA mAhAbhyane adbhuta ane romAMcaka zailImAM rajU karyuM che. (22) bAvIsamA stavanamAM prazastarAmasvarUpa bhaktino prabhAva, rAjimatInI anuprekSA ane uttama puruSanA saMganuM phaLa kevuM hoya che ItyAdi bAbato samajAvI che. (23) trevIsamA stavanamAM arihaMta paramAtmA zrI pArzvanAtha bhagavAna zuddhatA, ekatA ane tIkSNatA dvArA kaI rIte mohazatrune jItIne vijaya prApta kare che, te batAvyuM che, ane zuddhatA, ekatA ane tIkSNatA kone kahevAya ? e vividha vyAkhyAo dvArA samajAvyuM che. (24) covIsamAM stavanamAM AtmAnI gaha ane dInatApUrvaka prabhu pAse bhAvavAhI prArthanA karavAmAM AvI che, jenuM ekAgra citte gAna karavAthI, raTaNa karavAthI bhAvuka AtmA bhAvavibhora banI bhaktirasamAM taraboLa thaI jAya che ane potAnA hRdayanI je bhavya bhAvanA che te prabhu pAse pragaTa kare che. A rIte covIse jinezvara bhagavaMtonAM abhuta guNonI ane aciMtya mahimAnI stuti karIne bhaktino tAttvika mArga batAvyo che. tyAra pachI teozrIe upasaMhArarUpe pacIsamA stavanamAM covIse jinezvara bhagavaMtonA 1452 gaNadharo tathA caturvidha saMghanuM smaraNa karyuM che. tyAra pachI saMva2, nirjarArUpa mokSamArgano ane tenA anusaraNathI prApta thatA anaMta-avyAbAdha sukha-samAdhirUpa mahAna phaLano nirdeza karyo che. aMte potAnA pUrvagAmI paramopakArI pUjya guruvargano paricaya ApIne temanA prati kRtajJatA pradarzita karI che. A covIsa stavano mumukSu zrAvakonA hRdayamAM apUrva bhaktirasa utpanna kare che. tema ja zAstromAM nirdezAyelAM aneka gaMbhIra tattvonA rahasyane saraLa bhASAmAM rajU karI jinabhaktino tAttvika mArga batAve che. mumukSu AtmAoe A stavanono artha sAthe abhyAsa karIne, tenuM vAraMvAra ciMtana ane manana karavuM joIe, jethI paramAtmA pratye tema ja temanAM kahelAM Agama vacano pratye atyaMta Adara, bahumAna ane bhakti pedA thAya ane e bhakti AtmAne mukti ApanArI bane. pra.( 2 5) For Personal & Private Use Only - 27 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA krama stavana viSaya prakAzakIya nivedana - jinabhaktino mahimA graMtha ane graMthakArano TUMka paricaya 1. zrI RSabhadeva jina stavana prabhu prItanI rIta batAvI che. 2. zrI ajitanAtha jina stavana kArya, kAraNabhAvanI sAdhanA batAvavA dvArA prabhubhaktinI pradhAnatA batAvI che. 3. zrI saMbhavanAtha jina stavana prabhusevAnI puranimittatA siddha karI che. 4. zrI abhinaMdana svAmI jina stavana prabhunI rasIlI-prIti ane parAbhaktinI pUrvabhUmikA batAvI che. 5. zrI sumatinAtha jina stavana paramAtmAnI zuddha dazAnuM ciMtana karavApUrvaka temanI sevA karavI e ja svazuddha svarUpanI prAptino zreSTha upAya che. 6, zrI padmaprabha jina stavana prabhuguNano mahimA varNavIne temanI nimittakAraNatA siddha karI che ane naya sApekSa prabhudarzananuM svarUpa. 7. zrI supArzvanAtha jina stavana prabhunA anaMta guNono anaMta AnaMda varNavyo che. 8. zrI candraprabha jina stavana prabhusevAnI vizALatA, utsargasevA ane apavAda sevAnuM svarUpa sAta nayonI apekSAe. 9. zrI suvidhinAtha jina stavana paramAtma darzanathI AtmadarzananI prApti thAya che. 10. zrI zItalanAtha jina stavana prabhuguNanI anaMtatA, jagata upara prabhu AjJAnuM sAmrAjya, prabhudhyAnanA phaLarUpe akSaya sukhanI prApti. 207 11. zrI zreyAMsanAtha jina stavana prabhunAguNonA jJAna, smaraNa, dhyAna dvArA AtmasvarUpamAM tanmayatA 22 5 12. zrI vAsupUjya svAmi jina stavana prabhupUjAnAM traNa prakAronuM varNana che. 243 13. zrI vimalanAtha jina stavana prabhunI vimalatAnuM dhyAna karanAra sAdhaka potAnA vimaLa svabhAvane pragaTa kare che. 259 14. zrI anaMtanAtha jina stavana prabhunuM nAma ane prabhunI mUrtinI ananya upakArakatA 269 15. zrI dharmanAtha jina stavana AtmA ane paramAtmAnA ekatvanI bhAvanA tathA sAmAnya ane vizeSa svabhAvanuM svarUpa. 283 16. zrI zAMtinAtha jina stavana jinapaDimA jinasArIkhI'nI naya sApekSa siddhi karI che. 301 17. zrI kuMthunAtha jina stavana prabhudezanAnI mahattA-gaMbhIratA 329 18. zrI aranAtha jina stavana cAre prakAranAM kAraNonuM varNana karIne puSTanimitta zrI jinezvara paramAtmAnA avalaMbanano upadeza 19. zrI mallinAtha jina stavana 'SakAraka'nI bAdhakatAo ane sAdhakatAnuM svarUpa varNavI prabhusevAnuM mahattva gAyuM che. 361 20. zrI munisuvrata jina stavana SakArakanAM lakSaNa batAvI, puSTa nimittarUpa paramAtmAnA AlaMbane ja upAdAnazaktinuM jAgaraNa thAya che te sAbita karyuM che. 377 21. zrI naminAtha jina stavana varSARtunI vividha ghaTanA sAthe prabhusevAnA mAhAbhyanuM adbhuta varNana 391 22. zrI neminAtha jina stavana rAjimatInI anuprekSA, prazastarAgathI, guNIjananA saMsargathI uttama phaLanI prApti 405 23. zrI pArzvanAtha jina stavana zuddhatA, ekatA ane tIkSNatAnuM svarUpa varNavyuM che. 421 24, zrI mahAvIra jina stavana svaduSkatanI gahapUrvaka bhaktipUrNa hRdaye prabhune saMsArathI pAra utAravAnI prArthanA 447 25. sAmAnya kaLazarUpa stavana covIsa jina guNagrAma, emanA gaNadharo ane caturvidha saMghanuM varNana, hitAhita bodha, devacaMdrajI gurU paraMparA ane tIrthayAtrAnuM vivecana. 467 * graMtha sthita agharA ane pAribhASika zabdonA artha 498 * citrono sAbhAra svIkAra 504 For Personal & Private Use Only 28 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya... isa saMsAra ke pratyeka jIvAtmA zAzvata aura saMpUrNa sukha kI icchA rakhate haiM / isa prakAra kA sukha mokSa ke sivAya anya kahIMse milanA saMbhava nahIM hai / parantu adhyAtma rasika jIva aise sukha kA AMzika anubhava nizcita kara sakate haiM / mujhe bhI adhyAtmameM bahuta ruci thI / AnaMdaghanajIke stavana aura padoM kA abhyAsa jArI thA / prabhukI prabhutA aura unakI guNasaMpadA jAnane aura samajhane kI barasoM se ati jijJAsA thI / paramAtmA kI kRpA se aisA yoga acAnaka hI prApta huA / eka dhanya dina, adhyAtmayogI AcAryadeva zrImada vijaya kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA. ke vaMdanArtha maiM lonAvAlA gayA thA aura unake prathama darzana ke samaya hI pUjyazrIne 'devacandrajI cauvIsI" kA abhyAsa karane kI salAha dii| prArambha meM yaha abhyAsa khUva hI gahana lagA parantu bAra bAra pU. kalApUrNasUrIzvarajI ke sAnidhya se, unakI kRpAdRSTi ke kAraNa dhIre dhIre stavanoM ke artha aura rahasya khulane lage / pUjyazrI ko eka gAthA kA artha pUchane para ve AraMbha se aMta taka, pUre stavana kA artha savistRta samajhAte the / isase savizeSa rasa jAgane para. utarottara isa cauvIsI ke gAna meM AnaMda bar3hatA gayA aura ArAdhanA meM pragati hone lagI / pU. devacandrajI apane stavanoM dvArA zuddha svarupa ke jJAna, prabhu AlaMbana aura AtmavikAsalakSI mArga adabhuta rIta se prakAzita karate haiM / unake jinabhakti se sabhara stavana rasIlI bhakti', 'upAdAna-nimitta kAraNa', 'nizcaya-vyavahAra', 'AtmA aura pudagala', 'dravya-guNa-paryAya', 'apavAda-utsarga sevA', 'kAraNa-kArya', 'prabhu prabhutAkI anaMtanA', 'SaTkAraka', 'avyAvAdha sukha', 'sAmAnya-vizeSa svabhAva', 'asti nAsti svabhAva', 'prazasta aura zuddha bhAvarUpa pUjA' aura 'ni:saMgatA' jaise aneka AdhyAtmika gahana tattvoM aura dravyAnuyoga ko alaukikatA se prakaTa karate haiM / pU. devacandrajI ke stavana atyaMta hRdayavedhaka haiM aura jaise jaise ina stavanoM kA smaraNa manana aura ciMtana hotA hai vaise vaise prasannatA aura harSa kA anubhava hotA hai / jaba bhI caityavaMdana Adi kriyAomeM ina stavanoM kI mArmika gAthAoM kA upayogapUrvaka gAna hotA hai taba ati bhAvollAsa jAgRta hotA hai / hRdaya pulakita hotA hai / paramAtmA kI atula, advitIya guNasaMpadA kA yathArtha varNana pUjyazrIne stavano rupI bhaktigaMgA dvArA aMjali bhara bhara ke vahAyA hai / pUjyazrI ke nimnalikhita udgAroM kA gAna karate samaya kauna AnaMda aura harSollAsa nahIM anubhavegA ! mAharI zuddha sattAtaNI pUrNatA, tehano hetu prabhu tuM hI sAco / 'devacandra' stavyo, munigaNe anubhavyo, tattva bhakte bhavika sakala rAco ||aho0 / / dITo suvidhi jiNaMda, samAdhirase bharyo, ho lAla ||s0|| bhArayo Atma svarupa, anAdino vIsaryo ho lAla ||a0|| sakala vibhAva upAdhi, thako mana osaryo, ho lAla ||th0 / / sattA sAdhana mArga, bhaNI e saMcaryo, ho lAla / / bhnnii0||1|| prabhu cho tribhuvana nAtha, dAsa hu tAharo, ho lAla ||daa0 / / karuNAnidhi abhilASa, ache mujha e kharo, ho lAla ||a0|| Atama vastu svabhAva, sadA muja sAMbharo, ho lAla ||s0 / / bhAsana vAsana eha, caraNa dhyAne dharo, ho lAla ||c0||5|| sakala pratyakSapaNe tribhuvana guru, jANuM tuja guNagrAmajI / vIjuM kAMI na mAguM svAmI, ahI karo mujha kAmajI / / zItala0 / / 10 / / tahavi sattA guNe jIva e nirmalo, anya saMzleSa jima phiTaka navi sAmalo / je paropAdhithI duSTa pariNati grahI, bhAva tAdAtmyamAM mAharUM te nahIM / / 7 / / teNe muja AtamA tuja thakI nIpaje, mAharI sampadA sakala muja saMpaje / teNe manamaMdire dharmaprabhu dhyAiye, parama devacandra nija siddhi sukha pAie / / 10 / / Aja kRtapuNya dhanya dIha mAro thayo, Aja nara janma meM saphala bhAvyo / devacandra svAmI trevIsamo vaMdiyo, bhaktibhara citta tuja guNa ramAvyo ||shj0||8|| tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamA eTalaM sujasa lIje / dAsa avaguNa bharyo jANI potAtaNo. dayAnidhi dIna para dayA kIje ||tAra0 / / 1 / / paramAtmA aura svaAtma meM sattA se jIvatva meM samAnatA hai, aisI zraddhA hote hI sAdhaka svaAtmasaMpatti ko pahacAna kara, use bahumAnapUrvaka prabhukI pUrNa, zuddha, guNaparyAyamayI prabhutA samAna banAne ke liye rucivaMta banatA hai / graMthakAra mahAtmAne aise tattvadRSTirupI puSpoM ko stavanarupI mAlAmeM piro kara 'paramatattva kI upAsanA ke Icchuka para mahAna upakAra kiyA hai | pUjyazrI kI kavitva zakti bhI vacanAtIta hone se stavana vizeSa rUpa se hRdayaMgama hote haiM / mahopAdhyAya yazovijayajI likhita 'adhyAtmasAra' meM kahA hai ki For Personal & Private Use Only 30 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthArthAna praguNIkaroti sukaviryatnena teSAM prathAmAtanvanni kRpAkaTAkSalaharIlAvaNyana : sajjanAH / mAkandadrumamanarI vitanute citrA madhuzrIstata : saubhAgyaM prathayanti paJcamacamatkAreNa purakokilA : / / 47 / / pAthoda : padyavandhevipularasabharaM varSati granthakartA SKHE premNAM pUraistu ceta :sara iha suhRdAM plAvyate vegavadbhiH / truTyanti svAntavandhA : punarasamagaNadveSiNAM durjanAnAM citraM bhAvajJanetrAnpraNayarasavazAnni saratyathunIram / / 54 / / uparokta zloka pUjyazrI ko yathArtha rupase lAgU hote haiM / ina snabanoM kA abhyAsa karate samaya unake svopajJa vAlAvabodha tathA paramatattvakI upAsanA' jaise aneka graMthoM kA upayoga kiyA / svopajJa vAlAvavodha meM unhoMne Agama aura anya kaI suMdara graMthoMmeM se saMskRta-prAkRta avataraNa lie haiM / unakA artha sAthameM dene kA hamane prayAsa kiyA hai / ina stavanoM ke adhyayana vATa aisI bhAvanA utpanna huI ki, 'devacandrajI cauvIsI kA aisA graMtha prakAzita kareM ki jise jijJAsu sAdhaka saralatAse samaja pAyeM | ata eva prastuta graMthameM stavanoM ke artha aura sAra pU. kalApUrNasUrIzvarajI kRta 'paramatattvakI upAsanA' meM se liye haiM / hindI anuvAda bhI paM. vasaMtIlAlajI nalavAyA ratalAmavAle ke kiye hue 'paramatattva kI upAsanA ke bhASAMtara se liyA hai, jisa pustaka ko avaMtI pArthanAtha tattvajJAna pracAraka kendra ne prakAzita kiyA hai / isa pustakameM jo vAlAvabodha hai vaha svopajJa hai | zuddhike liye 'kovA vi. jJAnabhaMDAra kI purAnI hastalikhita pratoM kA upayoga kiyA hai / bAlAvavodha ke abhyAsase padArthoM kA bodha saralatAse hotA hai / jaina paraMparAmeM sacitra prAcIna graMtho kI prathA milatI hai / isase bhAvanA huI kI prAcIna citroM, paTa, hAMsiyA. phulikAe~ Adi kA yathArtha upayoga kara 'devacandrajI cauvIsI' ko sacitra prakAzita kareM / isa kAryameM anya saMsthAoM aura vyaktiyoM ke sahayoga se saphalatA milI hai / stavanoM kI gAthAe~ suvarNapaTa ke upara lAla, hare aura nIle raMgoM se likhavAI haiM / tatpazcAta ve gAthAoM ko hAMsiyA aura vorDaroM se sajAyA gayA hai / taduparAMta usameM jaina saMgrahAlayoM eva vyaktigata saMgrahameM se prApta hue citroM aura paToM kA samAveza bhI kiyA hai / AzA hai ki jaina saMskRti kI prAcIna citrakalA kA isa pustaka meM samAveza, stavano ke adhyayana ke samaya bhAva utpatti meM sahAya karegA / hama ve saMgrahAlayoM aura vyaktiyoM ke unake sahakAra badala AbhArI hai| isa pustaka ke prakAzana meM pa.pU. A.bha. zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA., pU.paM.zrI kalpataruvijayajI ma.sA. tathA pU.pa.zrI kIrticandravijayajI ma.sA. se preraNA milatI rahI hai / ata : maiM unakA upakAra kadApi bhUla nahIM sktaa| pa.pU.A.bha.zrI padmasAgarasUrIzvarajI ke anugraha se hama kovA ke jJAnabhaMDAra aura saMgrahAlaya meM rakhe hue adabhuta prAcIna citroM aura saMgraha pAne meM saphala hue, jisake liye hameM saMsthA ke mAnanIya TrasTIgaNa tathA zrI AzitabhAI kA pUrNa sahakAra prApta huA / pU. zrI ajayasAgarajI ma.sA. kA bhI suMdara mArgadarzana milA / ina sabhI vyaktioM ke sahayoga se hamArA kAma sarala huA / unake upakAroM kI smRti sadaiva mujhe rhegii| svopajJa vAlAvabodha meM jahA~ jahA~ saMskRta-prAkRta avataraNa diye haiM, una sabhI avataraNa aura unake arthaghaTana meM pa.pU.A.bha. zrI somacandrasUrIzvarajI ma.sA.ne upayogI sUcanAe~ kI haiM / hama unake bahuta RNI haiM / isa graMtha me jAne mAne aura AdhyAtmika citrakAra zrI udayarAja gaDanIsane mUla gAthAoM kA suMdaratA se Alekhana kiyA hai| paM. zrI mahendrabhAI vI. jaina dvArA isa pustaka kA saMpAdana kArya niSpanna huA hai / unhone saMskRta-prAkRta avataraNoM ko graMthomeM se lekara, unakI zuddhi tathA artha bhI kiyA hai / paM. zrI caMpakalAla pI. mahetAne zuruAta se hI sAthameM rahakara kovA' vagairaha jagahoM para jAkara citroM kA saMgraha karane meM / sahAya kI hai tathA isa purataka ke saMpAdana ke sabhI kAryoM meM unakA ati viziSTa yogadAna rahA hai / zrImatI sujAtA kApaDiyAne pratazuddhi (prUpha riDIMga) meM sahAyatA kI hai / ela. DI. (lAlabhAI dalapatabhAI) InsTITyUTameM bhI vividha prakAra kA bahuta bar3A saMgraha hai / paM. jitendrabhAI vI. zAha tathA zrI prItivahana kA suMdara paToM, citroM Adi kI prApti meM sahayoga milA / unakI yaha udAratA ke lie unheM dhanyavAda / zrI mahAvIra svAmI jaina daherAsara-amadAvAda se tathA zrI vIravijayajI ma.sA. ke upAzraya se bhI zrI cArucaMdrabhAI tathA zrI dIpakabhAI ke sahayoga se paTa prApta hue hai| zrImatI Indubahana jaina kI orase unake saMgrahameM se suMdara citra upalabdha hue haiM / DaoN. siddhArtha bhaNasAlI ne bhI apane suMdara saMgrahameM se citra aura paTa diye hai / zrI praphulabhAI tathA zrImatI zilpAbahana zAhane bhI apane suMdara saMgrahameM se kaI citra aura paTa diye haiM / dhI eziyATIka sosAyaTI opha muMbaIne bhI hameM citra dekara hamArI sahAyatA kI hai| mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA prakAzita pustaka 'nyu DaoNkyumenTsa oNpha jaina peinTIMgsa meM se bhI citra hamaneM isa pustakameM lie haiM / maiM ina sabhI kA aMta karaNapUrvaka upakAra mAnatA hU~ aura unakI hArdika anumodanA karatA hU~ | - premala kApaDiyA AN For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina bhakti kI mahimA A. zrI kalApUrNasUrijI jinabhakti mukti kA pradhAna aMga hai / mokSa prApti kA sarala. sacoTa aura surakSita sAdhana yadi koI hai to vaha paramAtmabhakti hai / jinezvara paramAtmA kI sevA-pUjA- bhakti karane vAlA bhakta bhI anukrama se jina-bhagavAn bana jAtA hai / ___bhakti kI yaha svIkRti hai, 'tuma jisakI bhAva se bhakti karoge vaise hI tuma vana jAoge / ' bhagavAna kI bhakti karanevAlA bhakta svayaM bhagavAna banatA hai / bhakti niSkAma mokSalakSyI honI cAhie / sava Agama-zAstroM kA sAra bhaktiyoga hai / paramAtmA kI stavanA-pUjA-sevA karane se citta kI nirmalatA hotI hai. paramAtmA ke prati prIti aura bhakti bar3hatI hai / usake bar3hane se sAdhaka kramaza: dhyAnayoga kI sAdhanA meM saralatA se praveza kara usameM pragati prApta karatA hai / pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAna, dhyAnakoTisamo layaH / / pUjA se stotra kA, stotra se japa kA, japa se dhyAna kA aura dhyAna se laya kA kramazaH karor3a guNa adhika phala kahA hai / stotra-stuti pUrvaka japa yA dhyAna karane se vizeSa ekAgratA paidA hotI hai / anuSTAna kI apekSA se pUjA meM prIti-anuSTAna, ratotra meM bhakti-anuSTAna, japa yA dhyAna meM vacana anuSTAna aura laya meM asaMga anuSTAna kA prAdhAnya hotA hai / ukta cAroM anuSTAnoM ke nirantara abhyAsa ke dvArA hI AtmA paramAtmA vanatA hai aura mukti-pada ko prApta karatA hai / prAthamika kartavya rUpa gine jAne vAle devadarzana. prabhupUjA, maMtrajApa aura abhakSyatyAga Adi niyamoM ke grahaNa-pAlana ke pIche bhI yahI zubha uddezya rahA huA hai ki una devadarzana Adi ke dvArA jIvoM kI yogyatA kA vikAsa ho, unameM paramAtmA evaM sadguru Adi pUjya tattvoM ke prati aMtaraMga prIti aura antaraMga bhakti utpanna ho / prIti mUlabhUta vastu hai / prIti ke binA bhakti prakaTa nahIM hotI aura ina donoM ke vinA zAstra ke vacanoM ke prati Adara-bahumAna prakaTa nahIM hotA / zAstravacanoM ke pAlana kA sAmarthya bhI prakaTa nahIM hotA aura zAstrokta anuSTAna ke Asevana ke binA asaMgadazA prApta nahIM honI / asaMgadazA ke vinA karmakSaya nahIM hotA / karmakSaya ke binA kevalajJAna aura mokSa nahIM milate / ata : pratyeka mumukSu ko sabase pahale ArAdhya tattvoM ke prati prAti aura bhakti utpanna karane vAle anuSTAnoM kA AdarapUrvaka satata sevana karanA cAhie / parama gItArtha jJAnI maharSiyoM ne isa satya ko samajhAte hue kaI stotroM kI racanA kI hai / apane svayaM ke anubhava ko zabda-deha dekara bhaktiyoga kA atizaya mahattva batAyA hai / jaina darzana meM Avazyaka sUtroM ke rUpa meM prasiddha 'logassa' aura 'namutthuNaM' Adi sUtroM meM tathA stotroM meM zrI gaNadhara bhagavaMtoM ne jinabhakti kI jo apAra mahimA gAyI hai aura paramAtmA ke , prati jo bhaktibhara hRdaya se prArthanA kI hai. vaha nimnokta udAharaNa meM bhI samajhI jA sakatI hai / unhoMne logassasUtra-nAmastava' meM - cauvIsoM jinezvara bhagavaMtoM kA kIrtana, vandana, pUjana karake unase parama Arogya vodhilAbha aura uttama samAdhi kI yAcanA kI hai| inhIM gaNadhara bhagavantoM ne 'namutthuNaM-zakrastava' meM bhAvajina aura dravya-jina ke adabhuta guNoM kA viziSTa rIti se varNana karate hue zrI jinezvara bhagavaMtoM kI bhAvabharI stuti kI hai / sAtha hI 'caityastava' meM sthApanA-jina (jina pratimA) ke vandana, pUjana, satkArasanmAna ke lie kAyotsarga karane kA vidhAna kiyA hai / taduparAnta 'zrutastava meM jinAgama-jinavacana kI stuti kI gaI hai aura siddha-stava meM bhAvajina aura dravya-jina ke adabhuta guNoM kA viziSTa rIti se varNana karate hue zrI jinezvara bhagavaMtoM kI bhAvabharI stuti kI hai / ukta sava sUtroM kA pratikramaNa, devavandana, caityavandana Adi kriyAoM meM aharniza upayoga hotA hai / caudaha pUrvadhara zrI bhadravAhusvAmI bhI pArzvanAtha prabhu kI stuti karate hue kahate haiM ki he mahAna yazasvI zrI pArzvanAtha prabhu ! isa prakAra maiMne bhaktipUrNa hRdaya se ApakI stuti kI hai, to he devAdhideva ! usake phalarupa meM mujhe bhavabhava meM vodhiratna deveM / 'kalyANa mandira' stotra meM zrI siddhasena divAkara sUrIzvara mahArAja prabhu ke nAma kI mahimA batAte hue kahate haiM :-'acintya mahimAvaMta he bhagavAn ! ApakI stuni to kyA, Apake nAma ke smaraNa mAtra se bhI bhISaNa bhavabhramaNa se jagata ke jIvoM kA saMrakSaNa hotA hai / isa prakAra aneka sAdhaka maharSiyoM ne paramAtma-prIti aura paramAtma-bhakti kI apUrva mahimA gAyI hai aura AtmalakSI sarva sAdhanAoM kI saphalatA meM paramAtma bhakti aura unakI kRpA ko hI mukhya sthAna diyA hai / / sAmAnya logoM ko bhI preraNA milatI rahe isalie gujarAtI, hindI Adi loka bhASA meM jinabhakti kI acinya mahimA kA varNana karane vAlI kaI kRtiyA~ jJAnI maharSiyoM ne banAI haiM / unameM yogIrAja zrI AnaMdaghanajI, upAdhyAyazrI yazovijayajI, zrImada devacandrajI. paNDitazrI jJAnavimalasUrijI Adi mahAtmAoM kI kRtiyA~ vipula saMkhyA meM upalabdha haiM, jinakA gAna-pAna karake bhAvuka AtmA paramAtmA kI prIti aura paramAtmA kI bhakti ke rasa meM lIna hokara Aja bhI alaukika Ananda kI anubhUti karate haiM / For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi se prabhustuti kA mahattva prabhu kI stuti. guNa stavanA, prArthanA bhI adhyAtma yoga hai / prabhusmaraNa tattvacintana, Atma nirIkSaNa Adi zAstra vihita dharmAnuSTAna jo AtmA ke zuddha svarupa ko prakaTa karane ke hetu se kiye jAte haiM, ve dharmAnuSThAna adhyAtma yoga haiM aura ve saba prakAra ke yogoM meM vyApaka haiM / 'devavaMdana' aura (Sar3a Avazyakarupa) pratikramaNa' ke antargata caturviMzati stava' jinastuti rUpa hai aura 'vandanaka' gurustuti rupa hai / maMtrajApa ko bhI devatAstava kA hI eka prakAra kahA hai / ata : vaha bhI adhyAtma yoga' hai / usakA nitya niyamita vAra vAra abhyAsa karanA 'bhAvanA yoga' hai / usake phalasvarupa azubha bhAvoM kI nivRtti aura zubha bhAvoM kI abhivRddhi hone se 'dhyAna yoga' kA sAmarthya prakaTa hotA hai / dhyAna yoga ke satata abhyAsa se sarva prasaMgo meM samatA, samabhAva prApta hotA hai aura usake prabhAva se kramaza: kliSTa aura akliSTa sarva vRttiyoM kA uccheda hotA hai / 'yogaviMzikA' meM batAye hue sthAnAdi pA~ca yoga bhI caityavandana Adi kriyAoM meM anna na ho jAte haiM / jaise ki :(1) sthAnayoga : caitvavandanAdi kriyAe~ yogamudrA, jinamudrA yA muktAzuktimudrA (Asana vizeSa) pUrvaka karanI hotI hai, yaha sthAnayoga hai / (2) varNayoga : caityavandanAdi kriyAo meM vole jAne vAle sUtra stotra yA stutiyoM ke pavitra zabda (sampadA Adi) spaSTa aura zuddhopacAra pUrvaka bolane hote haiM, yaha varNayoga haiN| (3) arthayoga : bole jAne vAle sUtroM yA stotroM kA mana hI mana artha nizcaya karanA athavA pada, vAkya, mahAvAkya, aidaMparyArtha aura tAtpayArtha dvArA caityavandanAdi kA parizuddha jJAna honA artha yoga hai / (4) AlaMbanayoga : caityavandanAdi anuSTAnoM meM prabhupratimA Adi bAhya zubha Alamvana ko sanmukha rakhakara usameM ekAgra bananA, yaha AlaMbana yoga hai / isa yoga dvArA kAyA kI capalatA ke tyAga ke sAtha hI mana, vANI aura dRSTi kI sthiratA aura nirmalatA siddha hotI haiN| (5) anAlaMbanayoga : uparyukta cAroM yogoM ke satata abhyAsa se usake phalasvarupa jo nirvikalpa cinmAtra samAdhi avasthA prakaTa hotI haiM vaha anAlaMbanayoga hai / ye pA~coM prakAra ke yoga (1) icchA (2) pravRtti (3) sthiratA aura (4) siddhi koTi ke ho sakate haiM / isalie ina pA~coM yogoM ko icchAdi cAra dvArA guNita karane se vIsa bheda ho jAte haiM / icchAdi cAra prakAra ke yogoM kA svarupa (1) icchAyoga : sthAnAdi yoga vAle sAdhakoM kI kathA yA bAta sunakara unake prati pramoda (harSa) hone ke sAtha hI svajIvana meM aisI uttama dharmakriyAyoga prakriyA sAdhane kI icchA utpanna honA icchA yoga hai / / (2) pravRttiyoga : sarvatra saba anuSThAnoM meM upazamabhAva pUrvaka sthAnAdiyogoM kA zAstra vidhi ke anusAra pAlana karanA / (3) sthiratAyoga : anuSTAnoM meM kisI prakAra kA aticAra (doSa) lagAye binA askhalita-akhaNDita rUpa se pravRtti honA / (4) siddhiyoga : samIpavatI, anya sAdhakoM meM bhI sthAnAdiyoga ko siddha karane kA sAmarthya prakaTa honA siddhiyoga hai / isa prakAra icchAdi ke bheda se sthUla dRSTi se sthAnAdi yoga ke vIsa bheda hote haiM aura sUkSma dRSTi se vicArane para to icchAdi ke tAratamya ke kAraNa sthAnAdiyoga ke svasthAna meM asaMkhya prakAra bhI ghaTita ho sakate haiM / isakA kAraNa yaha hai ki mumukSu sAdhakoM ko tathA prakAra ke kSayopazama vizeSa se sthAnAdi yogoM ke jaise jaise zraddhA, prIti, dhRti, dhAraNA aura anuprekSAdi yoga hote haiM usa-usa prakAra ke unake icchA, pravRtti, sthiratA aura siddhi yoga prApta hote haiN| saMkSepa meM, icchAdiyogoM kI taratamatA tathAvidha kSayopazamajanya zraddhA Adi kI vizeSatA ke kAraNa hotI hai / jisako jisa prakAra kA kSayopazama hotA hai usako usa usa prakAra kI icchA Adi hotI haiM / sthAnAdi yogoM meM praNidhAna (ekAgratA) hone se caityavandana, pratikramaNa Adi kriyAe~ bhAvAtmaka banatI haiM : unheM bhAvacaityavandana Adi kahate haiM / ve kriyAe~ amRta anuSThAna rupa hone se mumukSu sAdhaka ko avazya anAlambana yoga prApta kara kramazaH mokSa sukha dene vAlI banatI haiM / isa prakAra sthAnAdi yogoM meM bhaktiyoga kI pradhAnatA hai, isake binA zeSa yoga bhI vAstavika rupa meM phaladAyI nahIM banate / zaraNAgati aura sarvasamarpita bhAva bhI bhaktiyoga ke hI aMga hai / zaraNagamana pUrvaka svaduSkRta kI gardA aura sukRta kI anumodanA karane se mithyAtvAdi pApoM kA pratighAta nAza aura samyagdarzanAdi guNoM kA bIjAdhAna hotA hai / ekAnta rUpa se zaraNa karane yogya paramAtmA kI zaraNAgati bhakti kA bIja hai aura bhakti sarva yogoM kA bIja hai / For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantha paricaya prastuta grantha meM vartamAna cauvIsI ke cauvIsa tIrthaMkara paramAtmAoM ke asAdhAraNa guNoM kI stuti - stavanA karane ke sAtha hI unake dvArA pratipAdita viziSTa tattvajJAnamaya bhaktimArga para sundara prakAza DAlane vAle cauvIsa stavana-kAvya haiN| sAtha hI una cauvIsa stavanoM kA artha aura bhAvArtha bhI diyA gayA hai, jisakA ekAgra citta se gAna, vAMcana aura manana karane se arihanta paramAtmA ke prati hRdaya meM atyanta Adara- bahumAna prakaTa hone ke sAtha hI apUrva prIti, bhakti aura bhAvollAsa paidA hotA hai aura dhyAna yoga kI aneka gupta cAbiyA~ sUkSma rahasya bhI jAnane ko milate haiM / ina cauvIsa stavanoM meM pratipAdita alaga alaga viSayoM aura AtmasAdhanA meM atyanta upayogI rahasyapUrNa bAtoM kA saMkSipta vivaraNa isa prakAra hai : (1) prIti sarva sAdhanA kA pAyA hai, AdhAra hai parantu vaha prIti kaisI honI cAhie, yaha prathama stavana meM batAyA gayA hai / bhautika sukha-sAdhanA kI kAmanA se kI jAne vAlI prIti viSailI prIti hai / aisI prIti to pratyeka jIvAtmA anAdikAla se karatA calA A rahA hai bhautika iSTa padArthoM aura usake iSTa saMyogoM kI prIti se AtmA adhika se adhika dUSita banatA hai malina banatA hai / viSa ke prabhAva se jaise vyakti bhAna bhUla jAtA hai aura prANa bhI ga~vA baiThatA hai, vaise sakAma prIti se jIvAtmA AtmajJAna bhUla jAtA hai aura usake jJAnAdi bhAva-prANa naSTa bhI ho jAte haiM / parama guNI paramAtmA ke sAtha, unameM rahe hue kevalajJAnAdi mahAna guNoM ke prati asIma Adara-bahumAna vyakta karate hu "vaise guNa merI AtmA meM bhI prakaTeM aisI udAtta bhAvanA se prIti karanI cAhie / bhautika padArthoM kI spRhA vAlI prIti viSa bharI hai / Atmika aMza meM TUTatI hai utane hI aMza meM paramAtmA ke sAtha prIti juDatI prIti prazasta rAga hai / esI prIti se AtmaguNoM kI vRddhi hotI hai / tAttvika bhakti utpanna hotI hai / guNoMkI spRhAvAlI prIti amRta bharI hai / paudgalika prIti jitane hai / paramAtmA ke sAtha kI gaI prIti lokottara prIti hai aura yaha aisI prIti se kramaza: paramAtmA kI ekatArUpa, tanmayArUpa parAtpara paramAtmA kI prIti, bhakti aura AjJApAlana rUpa sevA Atma- guNoM kI pUrNatA aura prabhutA ko prApta karAte haiM, avinAzI sukha dete haiM, Adi vAteM isa prathama stavana meM kahI gaI haiM / (2) dUsare stavana meM kArya-kAraNa-bhAva kI vyavasthA kA sundara svarupa batAkara mokSa prApti meM paramAtmA puSTa nimitta kAraNa haiM, yaha bAta siddha kI hai| AtmA kI upAdAna jJAnAdi zaktiyoM kA prakaTIkaraNa paramAtma darzanAdi zubha nimittoM ke yoga se hI hotA hai| 1 jaise bakariyoM ke Tole meM rahA huA vAlasiMha svajAti siMha ke darzana se aura usakI garjanA se apane siMhatva ko pahacAnatA hai, vaise bhautika duniyA hue bhavya AtmA ko bhI prabhu ke devarUpa ko dekhane aura sunane se apanI ananta zaktiyoM kI pahacAna hotI hai / meM phaMse paramAtmadarzana aura paramAtmapUjana vastuta: apanI AtmA kA hI darzana aura pUjana hai / Atmadarzana arthAt samyag darzana hone se jIva kA Aropita sukha kA bhrama TUTa jAtA hai, ananta avyAvAdha sukha kA bhAna hotA hai aura use prakaTa karane kI tIvra abhilASA jAgRta hotI hai / Atma-svabhAva ke kartRtva kI aura usake sAdhana-sAdhya kI pratIti hotI hai / anAdikAla se pudgala anuyAyI banI huI AtmA kI kartRtva, bhoktRtva, grAhakatva Adi aneka zaktiyA~ paramAtmA ke AlaMbana se svarupAnuyAyI vanatI haiM aura zraddhA, bhAsanajJAna, ramaNatA tathA dAna lAbha- bhoga-upabhoga- vIryAdi sarvaguNa bhI AtmA sattA ke rasika banate haiM / isa prakAra arihaMta paramAtmA sarva bhavya jIvoM ke mokSa ke puSTa nimitta kAraNa hone se kAraNapada ko karttA ke rUpa meM svIkAra kara unakI stuti, bhakti, sevA AdarapUrvaka, bahumAna pUrvaka karanA hI sarva mumukSu sAdhakoM kA parama karttavya hai; aisA isa dUsare stavana meM samajhAyA gayA hai / (3) tIsare stavana meM upAdAna kAraNa se bhI nimitta kAraNa kI adhika pradhAnatA aura jinavaMdana - jina pUjana kA prakRSTa phala mokSaprApti hai, yaha batAyA gayA hai / mokSa kA upAdAna-kAraNa AtmA svayaM hI hai / parantu mokSa kA puSTa AlaMbana paramAtmA hai / ina paramAtmA kI sevA ke binA upAdAna AtmA meM mokSarupa kArya karane kI zakti paidA hI nahIM hotI / nigoda ke jIva yA abhavyajIva isake udAharaNa haiM / isa AtmA meM mokSarupa kArya karane kI zakti prakaTa karane meM paramAtmA hI puSTa AlaMbana hai; ye hI mukhya hetu haiM, zeSa sAmagrI gauNa rUpa se upakArI banatI hai / prabhu ke parama zuddha svarupa ko pahacAnakara apanI AtmA kA bhI vaisA hI zuddha svarupa prakaTa ho, isa hetu se prabhu ko vandana karane vAlA bhakta AtmA dhyAna ke abhyAsa dvArA kramaza: abheda praNidhAna rUpa se paramAtmA ke sAtha tanmaya-tadrupa bana sakatA hai / jina svarupa hokara jina kA dhyAna karanA hI utkRSTa vandana hai / yaha sAmarthya yoga kA namaskAra hai / ise 'parAbhakti' yA 'rasIlIprIti' bhI kaha sakate haiM / (4) cauthe stavana meM pUrvokta rasIlI - prIti aura parAbhakti kI bhUmikA prApta karane ke upAya batAye haiM / unameM sarva prathama paudgalika varNa-gaMdha-rasa aura sparza ke bhoga-upabhoga ke tyAga kI bAta kahI gaI hai| anukUla viSaya bhI jar3a, cala aura jagat ke sarva jIvoM ke bhoga aura upabhoga meM Aye hue hone se jhUTana tulya haiM, ata: unakA tyAga karanA mumukSuoM ke lie jarurI hai / zuddha nimittarUpa arihaMta paramAtmA aura siddha paramAtmA ke AlaMbana dhyAna meM praveza karane se pahale azubha aura azuddha nimittoM kA parihAra karanA Avazyaka haiM / dhyAna meM ekAgratA - tanmayatA siddha karane ke lie AlaMbana ke satata abhyAsa dvArA paramAtmA ke sAtha abheda dhyAna karanA hotA hai / usameM sattA kI apekSA paramAtmA se abhinna sva- AtmA ke svarupa kA niHzaMka hokara cintana karanA cAhie / isa prakAra paramAtmA ke vacana- anuSTAna aura asaMga anuSTAnarUpa AlaMbana aura nirAlaMbana dhyAna ke satata abhyAsa se svasvarupa meM tanmayatA siddha hota hai, jise parAbhakti, prazAMta vAhitA samApatti yA anubhavadazA bhI kahate haiM / . For Perso& Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtma milana ke sukhada kSaNoM ke lie tarasatA huA bhakta sAdhaka prazAntavAhitA ke askhalita pravAha meM nimagna hokara paramAtma-milana kA alaukika Ananda anubhava karatA haiM / (5) pA~cave stavana meM zrI devacandrajI mahArAja ne paramAtmA kI syAdvAdamayI svabhAvadazA kA varNana kiyA hai aura asaMga-anuSTAna vAlA yogI jisa prakAra paramAtmA ke zuddha dravya-guNa paryAya ke cintana dvArA apane zuddha dravya-guNa-paryAya meM lIna banatA hai. yaha saMkSepa meM samajhAyA hai / nityatva, anityatva Adi paraspara virodhI aneka dharma eka hI AtmA meM eka sAtha rahe hue haiM, unakA yathArtha svarupa jAnane se sAdhaka ko apanI AtmA ke zuddha svabhAva kI adabhutatA samajha meM AtI hai, use prakaTa karane kI ruci jAgRta hotI hai aura ruci ke anusAra tattva ramaNatA prApta hotI hai aura anukrama se zuddha svabhAva prakaTa hotA hai| (6) chaTe stavana meM nimitta kAraNa kI yathArthatA batAI hai aura sAta nayoM kI apekSA se prabhudarzana kA svarUpa samajhAyA hai / jaba sAdhaka zabdanaya kI apekSA se prabhu ke darzana karatA hai tava saMgrahanaya se sattA meM rahA huA usakA zuddha svabhAva evaMbhUtanaya se prakaTa hotA hai / saMgrahanaya se sava jIva siddha-samAna haiM / jaba AtmA apane samasta karmamala ko dUra karake siddhatva prApta karatA hai, tava vaha evaMbhUta naya se siddha kahalAtA hai / jaba AtmA zabdanaya se arthAt siddha samAna apane Atmasvarupa ko pahacAna kara use prakaTa karane kI tIvra jhaMkhanA ke sAtha paramAtmA kA darzana aura jinazAsana kI ArAdhanA karatA hai taba vaisA siddha svarupa prakaTa hotA hai / para-pudagalAdi azubha nimittoM kA prabhAva arihanna paramAtmA aura unake nAmAdi ke Alambana vinA dUra nahIM hotA / isa bAta ko miTTI, jala, sUrya, uttarasAdhaka aura pArasamaNi ke draSTAntoM dvArA spaSTa karake yaha siddha kiyA hai ki jinezvara ke nAmAdi mokSa ke niryAmakapuSTa hetu haiM / (7) sAtaveM stavana meM siddha paramAtmA jisa anantaguNa ke Ananda kA anubhava karate haiM, usakA varNana kiyA gayA hai| AtmA ke guNa ananna haiM, unameM jJAna, darzana, cAritra, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya, avyAvAdha sukha Adi guNa mukhya haiM / siddha avasthA meM AtmA pratisamaya ananta guNa ke bhinnabhinna Ananda kA anubhava karatA rahatA hai / unake svarUpa kA zravaNa, cintana, manana aura dhyAna karane se sAdhaka ko bhI vaise Ananda aura sukha ko prApta karane kI ruci jAgRta hotI hai aura usake upAya rupa ratnatrayI kI ArAdhanA meM tatpara vanane kI preraNA milatI hai / (8) ATaveM stavana meM paramAtmA kI sevA ke vividha svarUpoM aura prakAroM ko batAkara jinabhakti kI vizAlatA vanAI hai / sevA ke mukhya do prakAra haiM / paramAtmA ke darzana, vandana, pUjana aura kIrtana - yaha dravyasevA hai / usake dvArA utpanna hone vAle zubhabhAva, bhAvasevA hai / paramAtmaguNoM ke Alamvana se hone vAlA dhyAna apabAda bhAva sevA' hai aura usake dvArA prakaTa hone vAlI Atmavizuddhi 'utsarga bhAvasevA' hai. apavAda kAraNa hai aura utsarga usakA kArya hai| uttarottara vRddhigata hotI huI vizuddhi kA yahA~ caDhaha guNasthAnoM kI taraha sAta prakAra kI apavAda bhAvasevA aura sAta prakAra kI utsarga bhAvasevAoM ke krama se varNana kiyA hai, jo sAdhaka kI sAdhanA kA mApadaNDa hai / apunarvadhaka kI bhUmikA se lagAkara ayogI avasthA taka kI bhUmikA kA pRthakakaraNa isameM huA hai / saccA sAdhaka jahA~ taka siddha nahIM banatA, vahA~ taka vaha siddha paramAtmA kI sevA meM sevakabhAva se sadA tatpara rahatA hai| (9) zrI suvidhinAtha bhagavAna ke nauMve stavana meM sAdhaka ko paramAtmadarzana ke phalasvarUpa Atmadarzana kisa taraha hotA hai, isakA atyanta rahasyamaya rIti se bhAvapUrNa zabdoM meM varNana kiyA gayA hai / samAdhi rasa se paripUrNa prabhumudrA nirmala darpaNa jaisI hai / bhakta-dRSTA ko prabhumudrA meM prativimvita hotA huA apanA AtmasvarUpa java pratyakSa dikhAI detA hai, taba vaha rAgadveSAdi vibhAvoM se nivRtta vanakara AtmasvabhAvarUpa sAmAyika kI sAdhanA meM pravRtta hotA hai / usa bhaktadRSTA kI vibhAvarupa se kAma karane vAlI dAnAdika sarva AtmazaktiyA~ svabhAva ke sanmukha banatI haiM. jisase kramazaH avidyA-moha kA andhakAra chinnabhinna ho jAtA hai aura AtmA ke nirmala. akhaNDa, alipta svabhAva kI pahacAna ho jAne se usakI AtmasvarUpa meM sahaja ramaNatA hotI hai / bhakta sAdhaka prabhu ke pAsa unakA eka nagaNya sevaka banakara sadA yahI prArthanA karatA rahatA hai ki he prabho ! ApakI acintyazakti ke prabhAva se mujhe AtmasvarUpa kI zraddhA, pahacAna aura ramaNatA prApta ho / isa prakAra prabhu-prArthanA aura prabhu-mudrA ke yoga se jaba sAdhaka AtmA ke kSayopazamika bhAva ke guNa, paramAtmA ke kSAyika bhAva ke kevalajJAnAdi guNoM ke sAtha dhyAna dvArA ekarupa-tanmaya banate haiM, taba usa sAdhaka meM apane Atma svabhAva ko prakaTa karane kI pravana icchA zakti paidA hotI hai / stavanakAra maharSi ne prabhu ke guNotkIrtana ke sAtha, unake . VdhyAna dvArA unheM jo jo divya anubhava hue haiM, unheM madhura evaM bhAvavAhI zailI meM vyakta kiye haiM / isalie ina stavanoM kA vAra vAra A gAna, artha cinnana aura usake dvArA dhyAna karane se sAdhaka ko bhI vaise anubhavoM kI pratIti hotI hai / ___ tAttvika bhakti rasa se paripUrNa ina stavanoM kA jyoM-jyoM adhika se adhika bhAvana hotA jAtA hai tyoM tyoM unameM chipe hue aneka rahasyAoM kA saMvedana sAdhaka ko hotA jAtA hai / (10) dasaveM stavana meM prabhu ke guNoM kI anaMtatA, nirmalatA aura pUrNatA kA varNana kiyA gayA hai / sAtha hI prabhu kI AjJA kA sarvatra sarvadA jo eka chatra sAmrAjya hai, prabhu tathA unake aizvarya kI kaisI mahattA hai, yaha batAkara prabhu ke jApa aura dhyAna kA antima phala ananta-avyAvAdha sukha hai, yaha batAyA gayA hai / (11) gyArahaveM stavana meM zukla dhyAna meM hetu bhUta guNa paryAyoM kA cinnana aura dhyAna karane kI rIti batAte hue kahA hai ki paramAtma guNoM ke gAna, ramaraNa, dhyAna karane se Atmasvarupa meM tanmayatA prakaTa hotI hai / For Personal & Private Use Only G6 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) bArahaveM stavana meM pUjA ke tIna prakAra batAye hai :- pahalA prakAra dravyapUjA kA hai / isameM aSTaprakArI pUjA Adi kA samAveza hotA haiM / dUsarA prakAra prazasta bhAva pUjA kA hai, jo prabhu ke ananta guNoM kI stuti-stavanA karane se hotI hai / tIsarA prakAra zuddha bhAva pUjA kA hai, jo apane jJAnAdi guNoM ko prabhu ke guNoM meM lIna karane se-tanmaya karane se hotI hai| vAstava meM jinapUjA nija Atmatva kI hI pUjA hai / jinapUjA ke dvArA apane AtmA ke guNoM kI prApti aura puSTi hotI hai / bArahaveM guNasthAna taka ke jIvoM ko sva-AtmA kA dhyAna paramAtmA ke guNoM ke Alambana dvArA hI hotA hai / (13) terahaveM stavana meM asti-bhAvoM kI aura nAstibhAvoM kI anantatA batAkara stavanakAra zrI devacandrajI mahArAja ne prabhu ke nirmala svabhAva kA dhyAna karane vAlA apane usa prakAra ke zuddha svabhAva ko avazya prApta karatA hai, aisA batAyA hai / (14) caudahaveM stavana meM zrI devacandrajI mahArAja ne 'jina paDimA jina sArIkhI' isa zAstravacana kI siddhi, usakI parama upakAratA batAte hue kI hai / jinamUrti ko amRta kA megha, jAMguli maMtra, ratnatrayI kI mAlA aura AtmadhyAna ke zreSTha sAdhana ke rupa meM batAI hai / sacamuca ! jinamUrti ke darzana se hamArA hRdaya harSa se pulakita banatA hai, azubha AsravoM kA nirodha hotA hai, saMvara kI abhivRddhi hotI hai aura pUrvopArjita azubha karmoM kI nirjarA hotI hai, aisA kahA hai| (15) pandrahaveM stavana meM samApatti-athavA AtmA aura paramAtmA kA ekatva bhAvana kisa prakAra hotA hai isakA adbhuta aura rahasyapUrNa zailI meM varNana kiyA hai / isake sAtha hI sAmAnya aura vizeSa khabhAva ke lakSaNa bhI batAye haiM / dhyAna aura samAdhi dazA kI bhUmikA meM sAmAnya svabhAva ko pradhAnatA dene se zuddha Atma svarupa kA dhyAna nizcalarupa se hotA hai aura vyavahAra kI bhUmikA meM vizeSa svabhAva ko pradhAnatA dene se vinaya sevAbhakti, saMyama Adi sadguNoM kI nirantara abhivRddhi hotI hai / ucita vyavahAra ke pAlana se citta kI nirmalatA aura sthiratA prApta ho jAne ke bAda hI zuddha nizcaya naya se paramAtmatulya nija zuddhAtmasvarUpa kA dhyAna ho sakatA hai| ___mokSArthI sAdhakoM ko sabase pahale apanI sAdhanA ke mArga meM vAstavika siddhi prApta karane ke lie zuddha vyavahArarupa prabhupUjA, bhakti, vrata, niyama, tapa, japa, saMyama Adi sadanuSTAnoM kA aharniza sevana karanA caahie| zuddha vyavahAra ke vAstavika paripAlana dvArA citta kI zuddhi hone para dhyAna kI vAstavika yogyatA-bhUmikA prApta hotI hai / tatpazcAt jJAnI guru ke mArgadarzana ke anusAra kramazaH usameM Age bar3hA jA sakatA hai / nizcala, nirmala, nirvikalpa AtmasvarUpa kA dhyAna zuddha vyavahAra ke pAlanapUrvaka dhyAna ke satata abhyAsa se sAdhya hai, Adi vAtoM kA nirdeza isa stavana meM huA hai / (16) solahaveM stavana meM samavasaraNa aura jinapratimA kI mahAna upakArakatA kA varNana hai / jina pratimA meM kArya rUpa meM arihantapana aura siddhatva kisa kisa naya se rahA huA hai, sAtha hI jina pratimA sAkSAt jinezvara kI taraha bhakta ko kisa-kisa aura kitane naya se phaladAyI banatI hai, yaha samajhAyA gayA hai / taduparAnta stavanakAra zrI devacandrajI mahArAja ne nAmAdi cAra nikSepoM kI paraspara kAryakArakanA hai, yaha bhI batAyA hai / (17) satrahaveM stavana meM jinezvara paramAtmA kI dezanA kI mahattA batAI hai / paramopakArI paramAtmA apanI dezanA meM sarvadravyoM ke guNa-paryAya kI anantatA aura AtmasvabhAva kI agAdhatA kA naya, gama, bhaMga nikSepa tathA heya, upAdeya Adi ke pRthakkaraNa pUrvaka sUkSmatA se varNana kiyA gayA hai / prabhu kI dezanA kitanI gambhIra aura kitanI prabhAvika hai, yaha isa stavana meM batAyA gayA hai / (18) aTArahaveM stavana meM upAdAna Adi kAraNoM kA svarupa samajhAkara una saba kAraNoM meM nimitta kAraNa kI pradhAnatA kyoM hai, yaha batAyA gayA hai| (19) unnIsaveM stavana meM SaTakAraka-jo AtmAkI chaha viziSTa zaktiyA~ hai, usakA svarUpa samajhAyA gayA hai / anAdikAla se saMsArI AtmA kA SaTakAraka cakra bAdhaka rUpa meM pariNata ho rahA hai, use paramAtmabhakti - tathA dhyAnAdi dvArA kisa prakAra sAdhaka rupa meM parivartita kiyA jA sakatA hai, usake upAya isameM batAye gaye haiN| (20) bIsaveM stavana meM pUrvokta chahoM kArakoM ke lakSaNa batAye haiM aura puSTa nimitta kAraNarupa zrI jinezvara paramAtmA ke Alambana dvArA hI AtmA kI upAdAna zakti prakaTa hotI @ S , hai, yaha bAta udAharaNa aura yuktiyoM se siddha kI hai| (21) ikkIsaveM stavana meM zrI jinezvara paramAtmA kI sevA kI varSARtu kI vividha ghaTanAoM ke sAtha tulanA karake prabhusevA aura prabhudarzana ke mAhAtmya ko adbhuta auraO P romAMcaka zailI meM prastuta kiyA hai / (22) bAvIsaveM stavana meM prazasta rAga svarupa bhakti kA prabhAva, ... rAjImatI kI anuprekSA tathA uttama puruSoM kI saMgati kA phala kaisA hotA hai, ityAdi bAteM batalAyI gaI haiM / (23) tevIsaveM stavana meM arihaMta paramAtmA zrI pArzvanAtha bhagavAn zuddhatA, ekatA aura tIkSNatA dvArA kisa taraha mohazatru ko jItakara vijaya prApta karate haiM, yaha batAyA hai aura zuddhatA, ekatA tathA tIkSNatA kise kahate haiM, yaha vividha vyAkhyAoM dvArA samajhAyA hai / (24) cauvIsaveM stavana meM AtmA kI garhA aura dInatApUrvaka prabhu kI prArthanA kI gaI hai. jisakA ekAgracitta se gAna karane se, raTana karane se bhAvuka AtmA bhAvavibhora banakara bhaktirasa meM tallIna ho jAtA hai / vaha apane hRdaya kI bhavya bhAvanA ko prabhu ke mandira ke sAmane prakaTa karatA hai / isa prakAra cauvIsoM jinezvara bhagavaMto ke adbhuta guNoM kI aura acintya mahimA kI stuti kara bhakti kA tAttvika mArga batAyA hai / NO. For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isake pazcAt unhoMne upasaMhAra rUpa meM paccIsaveM stavana meM cauvIsoM jinezvara bhagavaMto ke 1452 gaNadharoM tathA caturvidha saMgha kA smaraNa kiyA hai / isake bAda saMvara, nirjarA rupa mokSamArga kA aura usake anusaraNa se prApta hone vAle ananta avyAbAdha sukha samAdhi rupa mahAn phala kA nirdeza kiyA hai / aMta meM apane pUrvagAmI paramopakArI guruvarga kA paricaya dekara unake prati parama kRtajJatA pradarzita kI hai / ye cauvIsoM stavana mumukSu pAThakoM ke hRdaya meM apUrva bhaktirasa utpanna karate haiM / zAstroM meM nirdiSTa aneka gaMbhIra tattvoM ke rahasya ko saralabhASA meM prastuta kara ina stavanoM meM jina bhakti kA tAttvika mArga batAyA gayA hai / ____ mumakSa AtmAoM ko ina stavanoM kA artha sahita abhyAsa karake, unakA puna : puna : cintana-manana karanA cAhie jisase paramAtmA ke prati tathA unake dvArA pratipAdita AgamavacanoM ke prati atyanta Adara, bahumAna aura bhakti paidA ho aura vaha bhakti AtmA ko mukti dene vAlI bane / A granthakAra kA paricaya ina caturvizati jina stavanoM ke kartA haiM-pUjya zrImad devacandrajI mahArAja / inakA janma saM. 1746 meM bIkAnera (rAjasthAna) ke upanagara meM huA thA / unake pitAzrI kA nAma tulasIdAsajI luNiyA thA aura unakI mAtAzrI kA nAma dhanabAI thA / jaba bAlaka garbha meM thA taba unake mAtA pitA ne vAcaka zrI rAjasAgarajI mahArAja ke pAsa aisI pratijJA lI thI ki-'yadi hamAre yahAM putra kA janma hogA to hama use zAsana ko samarpita kara deMge / ' kisI zubha dina bAlaka kA janma huA / eka bAra mAtA ne svapna meM apane mukha meM candramA praveza karatA huA dekhA thA, ata : usa bAlaka kA nAma devacandra rakhA / candra kI nirmala kalA ke samAna pratidina bar3hatA bAlaka ATha varSa kA huA / eka bAra vAcaka zrI rAjasAgarajI mahArAja unake ghara padhAre / taba lI huI apanI pratijJA ke anusAra dhanabAI ne apane putraratna ko gurucaraNoM meM samarpita kara diyA / saM. 1756 meM dasa varSa kI vaya meM unhoMne dIkSA lI aura unakA nAma 'rAjavimala' rakhA gayA / parantu 'devacandrajI' nAma se unakI adhika prasiddhi huii| unake gurudeva kA nAma upAdhyAya zrI dIpacandrajI ma. thA / unakA vihAra kSetra bhI bahuta vizAla thA / sindha, multAna, gujarAta, saurASTra, rAjasthAna, mevAr3a, mAlavA Adi pradezoM meM vicaraNa kara, dharmopadeza dekara aneka bhavyajIvoM ko unhoMne mokSamArga ke anurAgI aura anuyAyI banAye the / gurusevA aura gurukRpA ke prabhAva se unhoMne adbhuta jJAna-khajAnA prApta kiyA thA / unhoMne tattvajJAna meM vizeSa prAvINya prApta kiyA thA aura usameM bhI dravyAnuyoga ke gambhIra rahasyoM ko prApta kara unheM Atma-sAdhanA ke mArga meM sAkAra rUpa diyA thA / unake banAye hue Agama viSayaka, yoga viSayaka aura adhyAtma viSayaka aneka granthoM ke avalokana se bhI unakI viziSTa jJAnagarimA aura pratibhA kI jhAMkI milatI hai / unake dvArA racita granthoM meM se jo grantha jijJAsuvarga ke lie aura vidvadvarga ke lie bahuta mananIya aura AdaraNIya bane haiM, unake nAma isa prakAra hai : stotrapUjA, dhyAnadIpikA, catuSpadI, dravyaprakAza, AgamasAra, vicAraratnasAra, jJAnasAra para jJAnamaMjarI TIkA, naya cakrasAra, guruguNa chattIsI, karmagrantha TabvA, karmasaMvedha-prakaraNa, adhyAtmagItA, vartamAna jina caubIsI, atIta jina cauvIsI, viharamAnavIsI, navapadapUjA ullAsa, aSTa pravacana mAtA sajjhAya / ukta aura anya aneka saMskRta gujarAtI gadya-padya kRtiyA~ bhI unhoMne racI haiM; jo vairAgya, bhakti, saMyama aura dhyAnAdi yogoM meM mumukSu AtmAoM ko bahuta hI preraka aura upakAraka haiM / guNadraSTi : ve kharataragaccha kI samAcArI kA pAlana karate the to bhI anya gacchoM ke prati bhI atyanta pramodabhAva rakhate the / upAdhyAya zrI yazovijayajI ma. Adi jJAnI mahAtmAoM ke prati ve atyanta Adara aura bahumAna rakhate the, unakI guNadraSTi aura hRdaya kI vizAlatA se AkarSita bane hue tapagaccha meM gItArtha rUpa meM prasiddha pU. jinavijayajI ma., pU. uttamavijayajI ma., pU. vivekavijayajI ma. Adi mahAtmAoM ne unake pAsa jinAgamoM kA adhyayana kiyA thA / / zAstrarAga : jinAgamoM ke prati unake hRdaya meM apUrva aura apAra bhakti thI / unhoMne apanI racanAoM meM sthAna sthAna para siddhAntoM kA bahumAnapUrvaka ullekha kiyA hai / unhoMne AgamasAra' nAmaka grantha kI racanA kI / jisameM unhoMne jinAgamoM ke sArabhUta padArtho kA saMgraha kiyA hai aura anta meM hitopadeza ke rupa meM sUcanA kI hai ki 'he bhavyAtmAo ! yadi Apako jinamata kI abhilASA hai, mokSamArga kI icchA hai to nizcaya aura vyavahAra naya ko na chodd'eN| donoM nayoM ko mAneM ; vyavahAra naya se calanA aura nizcaya naya se zraddhA karanA / isa mArmika zikSA kA mahAna hetu samajhAte hue ve kahate haiM ki- 'yadi tuma vyavahAra naya kI utthApanA karoge to jinazAsana ke tIrtha kA uccheda hogA / jo vyavahAra naya nahIM mAnegA vaha guruvandanA, jinabhakti, tapa, paccakkhANa Adi nahIM mAnegA / isa prakAra jo AcAra kA utthApana karegA vaha nimitta kAraNa kA utthApana karegA aura nimitta kAraNa ke binA akelA upAdAna kAraNa siddha nahIM ho sktaa| ataH nimitta kAraNarupa vyavahAranaya avazya mAnanA caahie| adhyAtma prema aura prabhubhakti : 'adhyAtmagItA' nAmaka grantha meM unhoMne adhyAtma aura dhyAnayoga kI kramaza: vikAsa pAtI huI bhUmikAoM kA sarasa varNana kiyA hai / Agamika paribhASA meM kaheM to unhoMne cauthe guNasthAna se lekara siddha avasthA taka ke sAdhaka aura siddha avasthA kA saMkSepa meM sampUrNa paricaya For Personal & Private Use Only u Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diyA hai / 'dhyAna catuSpadI' meM 'jJAnArNava' grantha ke AdhAra se dhyAna kA svarupa batAyA hai / sAtha hI adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA aura vRttisaMkSepa yoga kA bhI garbhita rIti se saMkalana kiyA hai / ye grantha unakI adhyAtma aura dhyAna yoga kI tIvra ruci aura prIti ko batAte haiM / atIta aura vartamAna viharamAna jinezvara bhagavantoM ke guNakIrtanarupa stavana unake hRdaya meM askhalita pravAhabaddha pravAhita prabhubhakti kI parAkASThA ko sUcita karatI hai / unake sahaja rUpa se adbhuta udgAra sunane se tanamana pulakita ho uThate haiM / vizAla zAstra ke sAtha hI svAnubhava ke pAye para racita yaha stavana bhAvuka AtmAoM ke hRdaya para zIghra hI sIdhA asara karate haiM / arthajJAna ke sAtha saMgIta ke surIle svaroM meM unakA gAna karane se alaukika Ananda kA anubhava hotA hai| antaH sphuraNAoM kI sahaja abhivyakti hI uttama kavitA hai | bhASA ke alaMkAroM ko kavitA meM utAranA sarala hai parantu hRdaya ke ucca bhAvoM ko sahaja rIti se kavitA meM utAranA kaThina kAma hai / isa dRSTi se unakI tAttvika kavitA sAhitya kI eka utkRSTa racanA hai, aisA nirvivAda rupa se kahA jA sakatA hai| anubhava jJAna : unameM vyavahAra cAritrarupa paMca mahAvrata tathA samiti-gupti Adi kI vizuddha ArAdhanA ke bala se nizcaya cAritra arthAt AtmAnubhava bhI sundara rIti se jagamagA rahA thA / yaha bAta unake udgAroM se bhI spaSTa samajhI jA sakatI hai : tIna bhuvana nAyaka zuddhAtama, tattvAmRtarasa vUTyo re / sakala bhavika lIlANo, mArUM mana paNa tUTyo re / / 1 / / manamohana jinavarajI mujhane, anubhava-pyAlo dIdho re / pUrNAnanda akSaya avicala rasa, bhakti pavitra thaI pIdho re / / 2 / / jJAna sudhA lIlAnI lahere, anAdi vibhAva visAryo re / samyagjJAna sahaja anubhava rasa, zuci bodha saMbhAryo re / / 3 / / dehageha bhADA taNo, e ApaNo nAhiM / tuja gRha AtamajJAna e, tihamAMhi samAhi / / 4 / / paMca pUjyathI pUjya e, sarva dhyeya thI dhyeya / / dhyAtA dhyAna aru dhyeya e, nizcaya eka abheya / / 5 / / anubhava karatA~ ehano, thAye parama pramoda / ekarupa abhyAsasu, zivasukha che tasu goda / / 6 / / tattvajJAna garbhita aneka uttama grantharatnoM kA sarjana kara unhoMne zrI jaina saMgha ko jo apUrva bheTa dI hai, use jaina saMgha kadApi nahIM bhUla sakatA / unakI punita nizrA meM zrI tIrthayAtrA saMgha, jinabimboM kI pratiSThA Adi zAsana-prabhAvanA ke apUrva kArya bhI aneka hue the / rAjanagara ke AMgana meM unheM 'vAcaka pada' diyA gayA thA / unakA svargavAsa bhI saM. 1982 bhAdrapada kR. amAvasyA ke dina rAjanagara meM hI huA thA / .(28) Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 38 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 139 153 171 191 207 225 anukramaNikA krama stavana viSaya prakAzakIya nivedana . jina bhakti kI mahimA, grantha aura granthakAra kA saMkSipta paricaya 1 zrI RSabha jina stavana prabhu prIti kI rIti batAI gaI hai| 2 zrI ajitanAtha jina stavana kArya kAraNa bhAva kI sAdhanA batAte hue prabhu bhakti kI pradhAnatA batAI hai / 3 zrI saMbhavanAtha jina stavana prabhu-sevA kI puSTa nimittatA batAI hai| 4 zrI abhinaMdana jina stavana prabhu kI rasIlI prIti aura parAbhakti kI pUrva bhUmikA batAI hai| 5 zrI sumati jina stavana paramAtmA kI zuddha dazA kA cintana karate hue unakI sevA karanA hI svazuddha svarUpa kI prApti kA zreSTha upAya hai| 6 zrI padmaprabha jina stavana prabhuguNa kI mahimA batAkara unakI nimitta kAraNatA siddha kI hai aura nayasApekSa prabhu darzana kA svarUpa batAyA hai| 7 zrI supArzva jina stavana prabhu ke ananta guNoM kA anaMta AnaMda batAyA hai / 8 zrI candraprabha jina stavana prabhu sevA kI vizAlatA, utsarga sevA aura apavAda sevA kA svarUpa sAta nayoM kI apekSA se 9 zrI suvidhinAtha jina stavana paramAtma darzana se Atmadarzana kI prApti hotI hai / 10 zrI zItalanAtha jina stavana prabhuguNa kI anantatA, jagat para prabhu AjJA kA sAmrAjya, prabhudhyAna ke phalarupa meM akSaya sukha kI prApti / / 11 zrI zreyAMsanAtha jina stavana prabhu ke guNoM kA jJAna, smaraNa, dhyAna dvArA Atma svarUpa meM tanmayatA / 12 zrI vAsupUjya jina stavana prabhu pUjA ke tIna prakAra batAye haiN| 13 zrI vimalanAtha jina stavana prabhu ke nirmala svabhAva kA dhyAna karanevAlA apane usa prakAra ke zuddha svabhAva ko pragaTa karatA hai| 14 zrI anantanAtha jina stavana prabhu ke nAma aura prabhu kI mUrti kI parama upakAratA / 15 zrI dharmanAtha jina stavana AtmA aura paramAtmA ke ekatva kI bhAvanA tathA sAmAnya aura vizeSa svabhAva ke svarupa / 16 zrI zAMtinAtha jina stavana 'jina paDimA jina sArIkhI' kI nayasApekSa siddhi batAyI hai / 17 zrI kuMthunAtha jina stavana prabhudezanA kI mahattA-gaMbhIratA / zrI aranAtha jina stavana cAra prakAra ke kAraNoM kA varNana kara puSTa nimitta zrI jinezvara paramAtmA ke avalaMbana kA upadeza / 19 zrI mallinAtha jina stavana SaTkAraka kI bAdhakatA aura sAdhakatA ke svarupa ko batAkara prabhu sevA kA mahattva batalAyA hai / 20 zrI munisuvrata jina stavana SaTakAraka ke lakSaNa aura puSTa nimitta-rupa paramAtmA ke AlaMbana dvArA upAdAna zakti prakaTa hotI hai, yaha siddha kiyA gayA hai / 21 zrI naminAtha jina stavana varSARtu meM vividha ghaTanA ke sAtha prabhu sevA ke mAhAtmya kA adbhuta varNana / 22 zrI neminAtha jina stavana rAjImatI kI anuprekSA, prazasta rAga guNIjana ke saMsarga se uttama phala kI prApti / 23 zrI pArzvanAtha jina stavana zuddhatA, ekatA aura tIkSNatA kA svarUpa batAyA hai / 24 zrI mahAvIra jina stavana svaduSkRta kI gApUrvaka bhakti pUrNa hRdaya se saMsAra se pAra utArane kI prabhu se prArthanA / 25 sAmAnya kalazarUpa stavana caubIsa jina guNagrAma, unake gaNadhara evam caturvidha saMgha kA varNana, hitAhita bodha, devacaMdrajI gurU paraMparA aura tIrthayAtrA kA vivecana / 259 269 283 301 329 377 391 405 421 447 467 498 graMtha sthita muzkila aura pAribhASika zabdoM ke artha * citroM kA sAbhAra svIkAra 504 For Personal & PyoUse Only www.jainellbrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uvasaggaharaM pArzvanAthAya namaH For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.or Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prathama zrI RSabhajina stavanam || nIMdaraDI veraNa huI rahI - e dezI || RSabha jiNaMdazuM prItaDI, kima kIjeM ho kaho catura vicAra | prabhujI jai alagA vasyA, tihAM kiNe navi ho koI vacana uccAra // RSabha // 1 // For Personal & Private Use Only 47 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 OLTO OTROS si s ain Education International For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |rrii dii jrrh sii For Personal & Private Use Only (3) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he catura puruSa ! vItarAga paramAtmA zrI RSabhadeva bhagavAna ke sAtha prIti kisa prakAra ho sakatI hai ? yaha vicAra kara kaho / jo najadIka hotA hai usake sAtha to prIti ho sakatI hai parantu prabhu to bahuta dUra siddha zilA para virAjamAna hai, jahA~ vANI kA bhI abhAva hai, ataH unake sAtha kisI prakAra kI bAtacIta bhI nahIM ho sakatI hai / to unake sAtha prIti kaise kI jA sakatI hai? yaha kho| | artha : he catura puruSa ! vItarAga paramAtmA zrI RSabhadeva bhagavAnanI sAthe prIti kai rIte thAya? te vicAra karIne kaho. je najIka hoya tenI sAthe to prIti thai zake paNa prabhu to bahu dUra evI siddha-zilA upara birAjamAna thayelA che. jyAM vANIno paNa abhAva che. tethI temanI sAthe koi prakAranI vAtacIta paNa thai zakatI nathI to temanI sAthe prIti kevI rIte karAya? te kaho. ravo. bAlAvabodha : zrI nAbhikuladharanI bhAryA zrI marudevI svAminInI kukSine viSe utpanna thaine jeNe aDhAra-koDAkoDI sAgaropama sudhI nirvANa-mArganuM vina hatuM te nivAryuM, evA zrI RSabhadeva prathama tIrthakara rAga-dveSarahitatAthI jina kahiyeM tathA upakAra-saMpadA ane atizaya-saMpadArthe karI virAjamAnatAthI jiNaMda kahie. tenAthI prIti-vilAsa karavAnA arthI bhavya jIva mokSAbhilASI vicAre che je, nIrAgI RSabha puruSottama sAthe zI rIte prIti kIje? e vItarAgathI prIti mahArA AtmArthe pahelAM kinAre anubhavI nathI ! ' te paramezvarathI prItino arthI prItinI cAla ajANato pUche che je, he catura DAhyA jJAnI AcAryAdika puruSoM ! athavA potAno AtmA te jAte catura che tehane pUche che ke, te prItino vicAra kaho. je najIka hoya tethI prIti bane paNa prabhujI to sarva rIte alagA rahyA che. prathama, dravyathI huM azuddhapariNativibhAvakarmAnuyAyI pugalabhAva-bhogI. tethI azuddha-dravya chuM ane zrI bhagavAna to zuddha-pariNAmI sakala nirAvaraNa svabhAvI niHkarmA anaMta akSaya jJAnAdi sva-guNa bhogI ! tethI zuddha-dravya che. | bIjuM, kSetre karI huM saMsAra-kSetrI zarIrAvagAhI chuM ane zrI RSabha prabhu to lokAMta-kSetre rahyA che. azarIrI sva-pradezAvagAhI che. tethI kSetre karI bhinna cheryo. | temaja trIjuM, kAle paNa bhinna cheryo. ane bhAvathI huM rAgI-dveSI tathA aDhAra-pApasthAnake bharyo chuM ane zrI devAdhideva to nIrAgI sarva pApasthAna rahita che. mATe zrI prabhujI hamaNAM to sarva rIteM mujhathI vegaLA vase che. | valI, alagAne paNa vacanAdike maliye paNa zrI RSabhadeva siddha thayA. tihAM siddha-avasthAmAM koI vacananuM uccAravuM nathI. tyAre prIti kema karAya ? | ti prathama yArtha: || 9 || kAgala paNa pahoMce nahIM, navi yahAMceho tihAM ko paradhAna je yahoMce tuma samo, navi bhAveho koInuM vyavadhAna 21soraNo artha : prIti karane kA dUsarA sAdhana patra-vyavahAra hai parantu siddhigati meM patra bhI nahIM pahu~catA / isI taraha kisI pradhAna puruSa (pratinidhi) ko bhejakara bhI prIti kI jA sakatI hai, parantu vaha pratinidhi bhI vahA~ nahIM pahuMca sakatA hai / sAtha hI jo koI yahA~ se siddhi gati meM jAtA hai vaha bhI Apa jaisA hI vItarAga, ayogI evaM asaMga hone se hamArA sandeza kisI ko kahatA nahIM hai / to prabhu ke sAtha prIti kaise kI jA sakatI hai ? Jain Education Intemational For Personal xivate Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : prIti karavAno bIjo upAya patravyavahAra che paNa siddha-gatimAM patra paNa pahoMcato nathI. tema ja koi pradhAnapuruSa-pratinidhine mokalIne paNa prIti karI zakAya che paraMtu te paNa tyAM pahoMcI zakato nathI. temaja je koi ahIMthI siddha-gatimAM jAya che te paNa ApanA jevA ja vItarAga ayogI ane asaMga hovAthI teo amAro saMdezo koine kahetA nathI. to amAre prabhu sAthe prema kema karavo? svo. bAlAvabodha : tathA eka bIjo paNa prIti karavAno upAya che je kAgaLa vaDe prIti thAya che paNa siddhane viSe kAgaLa paNa pahoMce nahIM. tathA kAgaLa nahIM pahoMce to koi mANasa mUkIye paNa tihAM siddhAvasthAne viSe koi pradhAna paNa pahoMce nahIM ke jenI sAthe vinati kahAviryo. ihAM koI jIvane saMzaya upaje ke, ratnatrayI ArAdhIne aneka jIva mokSe jAya che ! to koi na pahoMce ema kema kaho cho ? te upara kahe che jene tihAM siddhAvasthAne viSe je pahoMce te tuma samo-tuma jevo prabhutAmaya, vItarAga, ayogI, asaMgI, sakalajJAyaka paNa vacanarahita arthAt te paNa parama pUjya ! te koinuM vyavadhAna kahetAM AMtaro-bheda kahe nahIM. mATe prItinA traNa upAya mAMhelo koi upAya dIsato nathI te mATe zrI yugAdideva sArthe prIti kema kariye ? || rUtti dvitIyathArtha: || 2 || prIti kare te rAgIyA, jinavarajI ho tumeM tovItarAgA prItaDI jeha arAgIthI, bheruvavI hote lokottara mArga artha : prIti karanevAle hama saMsArI jIva to rAgI hai aura Apa rAgarahita vItarAga haiM to paraspara prIti kaise ho sakatI hai ? isa prakAra prabhu ke sAtha prIti karane kI icchAvAle sAdhaka ko sAntvanA dete hue catura zAstrakAra kahate haiM ki vItarAga prabhu ke sAtha prIti karanA hI prIti kA lokottara(alaukika) mArga hai / lokottara puruSa ke sAtha kI gaI prIti bhI lokottara bana jAtI hai / sarva uttama puruSoM kA yahI mArga hai / artha : vaLI, prIti karanAra ane saMsArI jIvo to rAgI chIe ane Apa rAga vinAnA vItarAga cho. to paraspara prIti kema thai zake ? A pramANe prabhu sAthe prIti karavA icchatA sAdhakane catura zAstrakAro sAttvanA ApatAM kahe che ke, vItarAga prabhu sAthe prIti karavI-e ja prItino lokottara(alaukika) mArga che. lokottara puruSa sAthe karelI prIti paNa lokottara banI jAya che ane sarva uttama puruSano A ja mArga | vo. bAlAvabodha : have valI kahe che ke, saMsArI jIva mujha sarIkhA tathA samyagu-dRSTi pramukha je zrI sarvajJa alokI-tilakathI prIti karavA cAhe te to rAgI-rAga sahita che ane te jinavarajI ! tumeM to vItarAga cho-rAga rahita cho. rAgIne aneka rIteM rIjhavIyaeN paNa je pote rAgI nahIM te kema rIjha pAme ? ihAM koi jIva kaheze je, tevAre vItarAgathI prIti na karavI. tihAM kahe che je, arAgI-rAgarahita tehathI je prIti bhelavavI te to lokottara-mArga che. eTale ema jANavuM je, rAgathI rAgI thAya te male paNa koi rAgAMza je madhyuM nathI tehathI prIti karavI te lokottaramArga jANavo. eTale arAgIthI rAga karavo te ati Azcarya jANavuM. || rUti tRtIyathArtha: || 3 || For Personal Private Use Only ( 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1( `y hmSHvHrdh (( gSHmym SH hn Hvd hHzvn yvvvvvvvvvvvvvHtHtvn --- v) ! ` vvvvvz KniteSHr l`mvtv 11 dyvvHty `yvvH mryh "SH`vt hAHvvnvvAv'dvAvmvznHvvh ==1 vvAld) lHvH vH yvnd vvdAvt Hvz Hn vnTv.2 HvHn hyy mzvv For Personal Prvate Use Only in Education International 1x) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHUHTITUS MUR sanm USA winna AMBIGUITTU. auhin TOMAST SALTWAS WRCAL OLDALA UNIMIJUHIHIL IMATUOTIDISTRUGIHVimeo D 02 Qoy ELCLL TWIT 21 K IINTEILU Strah SO TUNA VANA UNAISHUTUM KVA 1 U LITTLE 991 WALE ULT 101.411411ALCU CONTATTI PUITTER TIU ITUS RON LAT uhimu CAMA SC WW m MENU) 2 YANA R TICEL CANTANTO OOO06 WEESSSS Hann nuttimin TOUN For Personal Private Use Only www .ora Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAti anAdinI viSa parI, terIte ho karavA mujha bhaav| karakhI nirviSa prItaDI, jiLa pravezodAvate vAva! TASika. ko. ____ artha : saMsArI jIvoM ko prIti kA abhyAsa anAdikAla se hai, parantu vaha prIti aprazasta hai / pudgaloM kI AzaMsA se yukta hone se vaha viSa se bharI huI hai / he prabho ! Apake sAtha bhI aisI hI viSamaya prIti karane kI merI icchA hotI hai, parantu prabhu ke sAtha to nirviSa-prIti karanI cAhie / vaha kaise kI jAya ? jJAnI puruSoM ! mujhe yaha batAiye / artha : saMsArI jIvone prItino abhyAsa anAdi kALathI che paNa te prIti 'aprazasta' che. pudgalanI AzaMsAthI yukta hovAthI viSa bharelI che. te rIte prabhu ! tamArI sAthe paNa evI ja viSamaya-prIti karavAno mane bhAva thAya che paNa prabhu sAthe to nirviSaprIti karavAnI hoya che. to te kai rIte karavI ? jJAnI puruSo ! mane te batAvo. | sva. bAlAvabodha : have saMsArI jIva madhye prItinI pariNati anAdinI che paraMtu te pudgalanA varNa-gaMdha-rasa-sparza-manojJasaMyoga upara iSTatA che te prIti aprazasta che. navA karmanA baMdhanuM kAraNa che tethI e anAdinI prIti viSa-bharI che. - jema ezvaryAdika dekhIne pugala-azuddhatA upara je iSTatA te rAga viSamaya che. te rAga svajana-kuTuMba-parigraha upara che. te rIte prabhujI! tuma upara rAga karavAno mAro bhAva che paNa te rAga kAmano nahIM. mamakAra-kulAcAreM je arihaMta upara rAga te mokSa-mArgamAM nahIM. zA mATe ? je mamakAreM koNa rAga karato nathI ? e rAga saMsAra-hetu che. 3vatta - "jo apasattho rAgo vaDDhai saMsArabhamaNaparivADI / visavAsu sAphasuM, rUtta pupattAsuM // 9 /'' artha : pAMca viSayo, parivArAdi ane pudgalAdi pratyenI ISTapaNAnI mamatA e aprazasta-rAga che. je A aprazasta-rAga vadhe che te saMsAra-cakramAM paribhramaNa karAvanAra che. ane zrI arihaMtathI je rAga karavo te prazasta karavo. tenuM lakSaNa kahe che - "nANAIsu guNesu, arihaMtAIsu dhammarUvesu / dhammovagaraNasAhammiesu, dhammatthaM jo ya guNarAgo / / 2 / / so supasattho rAgo, dhammasaMyogakAraNo guNado / paDhamaM Ayavo so, pattA urpha taM savaM | ||'' artha : jJAnAdi guNa, dharmanI sAkSAt mUrti evA arihaMtAdi ane dharmanA sAdhanabhUta sAdharmikonA pratye dharmane arthe je guNAnurAga che te suprazasta-rAga che ke je dharmanA saMyoganuM kAraNa che ane guNone prakaTa karanAra che. te prazasta-rAga sarva prathama karavA yogya che kema ke te guNone prApta karAvavA dvArA azeSa karmono kSaya kare che. te mATe arihaMta upara rAga karavo te nirviSa' karavo. jemAM viSayAbhilASapaNuM nahIM, varNAdikanI rIjha nahIM tathA Ihaloka-paraloka iMdriya-sukhAbhilASa nahIM, prabhunA jJAnAdika guNa che te mane Ape evI abhilASA nahIM. eka arUpI aja avinAzI akRtrima zuddha jJAnAdika guNa sakala vyakta thayA. svarUpabhogI-svarUpa ramaNI-svarUpAzrita evA guNano rAga ekalo guNa prakaTa karavA vAste karavo-te rAga nirviSa jANavo. te nirviSa-prIti karavAnI mujhamAM to zakti nathI. te mATe have e banAva kema bane ? he upakArI puruSo ! te tame kaho. _|| ta vaturtha thAH || 8 || Jain Education international For Personal & Private Use Only 50 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128625 prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eh| parama puruSathI rAgaThA, ekatvatAhodAkhI guNageha RSabha.pA artha : nirviSa-prIti kA upAya batAte hue zAstrakAra kahate haiM ki para pudgala padArthoM ke sAtha jo anaMtI prIti hai use jo jIva toDa detA hai, vaha jIva isa parama puruSa paramAtmA ke sAtha prIti joDa sakatA hai / paramAtmA ke sAtha kI gaI prIti rAgarUpa hote hue bhI paramAtmA ke sAtha tanmaya hone meM kAraNabhUta hone se vaha prIti guNa kA ghara hai arthAt Atmika guNasampatti ko denevAlI hai| artha : nirviSa-prItino upAya batAve che, para-pugala padArthonI sAthe je anaMtI prIti che tene je jIva toDI nAkhe che te jIva A parama puruSa paramAtmAnI sAthe prIti joDI zake che. paramAtmA sAthenI prIti e rAgarUpa hovA chatAM paramAtmA sAthe tanmaya thavAmAM kAraNabhUta hovAthI e prIti guNanuM ghara che arthAt Atmika guNa-saMpattine ApanArI che. svo. bAlAvabodha : have catura puruSa upAya kahe che, prIti kahetAM rAga anaMto, pa2 thakI aTale pudgala-bhAvathI athavA zarIrI-jIvathI che te sarva je toDe kahetAM TAle, te jIva e guNI arihaMtAdikathI prIti joDe eTale sarva para-bhAvathI rAga taje te guNI-rAga karI zake ! tihAM koi pUchaze je, guNI-arihaMtAdikathI guNe male paNa rAga to pApathAnaka che ! te zA mATe kariyuM ? | tihAM kahe che ke, parama puruSa vItarAgathI rAgatA kahetAM rAgIpaNuM, te paNa guNanuM ghara kahyuM che ane zrI arihaMtAdikathI guNe ekatvadhyAneM malavuM, te paNa guNanuM geha kahyuM che. te mATe prathama zrI arihaMta upara rAga karavo tehI ja vItarAgatAnuM kAraNa che. / / iti paJcamagAthArtha : / / 5 / / 1(6) Jain Education Intenational For Personal & Private Use Only 51 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MARIANO ALIMENTARE JMWWVY 2.DLL MAX Tuott V 10LASCIRERU m STEREOTTITIEBER L EERD. Merken EMS C 0912011 BON 2T TILT THISTLUS ARRIEALAAMISTA RUN WINNIWINUNILE . TILBUMOKSLAIM WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWUM P WMWWWVVVVVVVV WAAWANA (9) Vain Education International For Personal Private Use Only www.ainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (IIIIIIIIIIIIIII HT taIIIIII IBMW 11111)1) DIET bnd MIDITNT lntql h FILTE b lh 1 - IIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIII lr OPD TIG Irar ((( ln ln ((( w ydh GTITL h |- - TT dwrh hd dr rd m r 11 `dd llyl ) b IIIIIII khy ( r n r dz dr( r( r ty 1 IF t LHI U1nh 11 111 w CHOCOLA IIII m S fdr in Education Intematonal For Personal & Private Use Only www.jalne brary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1(9) PLACENTIOR INISAIN www BALLBA For Personal & Private Use Only www hy ARSA SZISZ [(Ma Ma Wei Zhen Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4(90) 9(92) For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 012 lul TIAL IMDP 29 & EHSE KO ter AND AWASANO QARA AAAAAAAAman AAAYTU XE LOCHODU PAL A D ACCOGOOO TANTOS ABDOELIAS COOPE O ACODA C Gm SK anda 24 de SERE NES . SO (93) SVE Jain Education Internations Personal, Envato Use Only LineapgADER W inelibrary.org Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1(14) CENE 1(15) G Name 696 X 6666OGOGO 1(16) For Personal & Private Use Only VICA GG 1000 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VAROLOOLIVADOOD DOCHOA le 28 BY LUD DRONE LIBERI Eram BER el mann minna Tour RENORIRSPROTECT HEGEL LOG CARNA BIOLOG STAVE D80 NA HELS MENU MEIER 919) Education International For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : ke 2. ' 52nAnase 2 janma 5 paisai ! 1 LiAma - jiyAta ). na ducation International For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama stavanano sAra.. anAdi kALathI saMsAramAM paribhramaNa karatAM A jIvane parama puNyodaye mahA-durlabha manuSya-bhava maLe che tyAre ja dharmanI vAstavika prApti thaI zake che. janma, jarA, maraNa ane Adhi-vyAdhinI asahya yAtanAo bhogavatAM-bhogavatAM A jIvano anaMta pudgala-parAvartana kALa pasAra thaI gayo chatAM dharmanI prApti vinA bhava-bhramaNanuM du:kha TaLyuM nathI ane AtmAnuM 'avinAzI sukha' maLyuM nathI. zuddha-dharmanI prApti jinezvaranI bhaktithI thAya che ane jina-bhakti jinezvara pratyenI prItithI pragaTe che mATe sau prathama paramAtmA pratye prIti utpanna karavI joIe. nirviSa prIti-niHsvArtha prema e parasparanA nikhAlasa vyavahArathI thAya che ane te vyavahAra prItipAtra vyaktionAM milana ane lAMbA samayanA sahavAsathI thaI zake che. paramAtmA ApaNA A marya-lokathI sAta-rAja dUra siddha-gatimAM birAje che ane A bhakta 'bharata-kSetramAM rahe che to paramAtmA sAthe meLApa thayA vinA prIti kevI rIte karI zakAya ? prabhu je sthAnamAM rahyA che tyAM patra ke saMdeza-vAhaka pahoMcI zaktA nathI ane je koI muktipurImAM jAya che teo paNa bhaktanA saMdezane kahetA nathI kAraNa ke tyAM janAra pote prabhutAmaya ayogI vItarAga ja hoya che. prabhu sAthe prema karavA talasato bhaktAtmA potAnI ane prabhunI vacce je moTuM aMtara paDeluM che teno vicAra kare che - dravyanI apekSAe prabhu nirmaLa jJAnAdi sva-guNa-paryAyanA bhogI zuddha-dravya che, jyAre huM pugala-bhAvano bhogI azuddha-dravya chuM. kSetranI apekSAe prabhu lokanA aMte siddha-zilA upara svadezAvagAhI che, jyAre huM saMsAra-kSetrI zarIrAvagAhI chuM. kALanI apekSAe prabhu sAdi-anaMta sthitivALA che, jyAre huM anAdi kALathI saMsAramAM ja bhamI rahyo chuM. bhAvanI apekSAe prabhu rAga-dveSa rahita che, jyAre huM rAgI ane dveSI chuM. prema to baMne paraspara samAna ane baMne prema karavA IcchatA hoya to ja thaI zake che, jyAre prabhu ! Apa to nIrAgI cho koI pratye prema ke dveSa dharAvatA nathI to Apa jevA 'vItarAga' prabhu sAthe mAre prIta kaI rIte karavI ? | prabhu-prema mATe vidvala banelA sAdhakane AzvAsana ApatAM zAstra-vettA sadguruo prabhu-premanA mahAna rahasyane samajAvatAM kahe che ke, vItarAga sAthenI prIti e mokSamArganuM pradhAna aMga che. ane te sarva yogonuM uttama bIja che. rAgI sAthe prIti karavAthI rAganI vRddhi thAya che, jyAre vItarAganI prIti prazasta che. prabhunI prItithI ja vairAgya juvalaMta bane che, AtmAnuM sattva vikAsa pAme che ane kramazaH saMsArano uccheda thAya che. - A jIva anAdi kALathI zarIra-svajana-dhana-vagerenA ISTa saMyorgo upara gADha prIti dhAraNa karato Avyo che paNa te prIti viSa bharelI che. ISTa viSayonI AzA ane Asakti Atma-guNonI ghAtaka che. vItarAga paramAtmA sAthe paNa bAhya sukhanI abhilASAthI jo prIti karavAmAM Ave to te prIti paNa viSa-bharI banI rahe che. mATe sarva ISTa paugalika AzAthI para banI mAtra Atma-guNonI prApti ane vRddhi mATe vItarAga paramAtmA sAthe prIti bAMdhavI-ene ja nirviSa-prIti kahevAya che. jeTalA pramANamAM para-padArtho uparanI prIti ghaTe che teTalA pramANamAM ja vItarAga paramAtmAnI sAthe prIti baMdhAya che. vItarAganI prIti-e prazasta-rAga che, jyAre pa2-padArthonI prIti- e aprazasta-rAga che. aprazasta-rAga e pApa-sthAnaka che ane prazasta-rAga e puNyanuM-guNanuM sthAna che. prAthamika bhUmikAmAM rAgano sarvathA kSaya thavo saMbhavita nathI tethI para-pudgala padArtho pratyenA rAgane ghaTADI paramAtmA pratyeno rAga vadhAravo joIe. aprazasta-rAgane prazasta-rAgamAM palaTAvavAnuM A ja suMdara sAdhana che. doSa-yukta vyakti para rAga karavAthI ApaNAmAM doSanI vRddhi thAya che ane guNa-yukta vyakti para rAga karavAthI ApaNAmAM guNanI vRddhi thAya che. - bhaktane jyAre vItarAga paramAtmA pratyenI sAcI prIti pragaTe che tyAre te anya saghaLA sAMsArika kAryone gauNa karI-choDI daI paramAtmAnAM ja smaraNa, arcana, dhyAna ane temanI bhakti tathA AjJApAlana Adi karavAmAM tatpara banI jAya che. pachI kSaNavAra paNa tene prabhunA sAnnidhya vinA cena na paDe. rAta-divasa sUtAM-jAgatAM ke uThatA-besatAM pratipaLa tenuM mana prabhunA anaMta guNo ane temanA mahAna upakAronA smaraNamAM ja ramatuM rahe che. anAdi nigodanI bhayAnaka jelamAMthI mukta karAvanAra ane manuSya-bhava Adi uttamottama sAmagrIno suyoga karAvanAra arihaMta paramAtmAne tathA temanA agaNita upakArone bhaktAtmA kSaNa-vAra paNa kema vIsarI zake ? je kRpA-siMdhu paramAtmAnI asIma kRpAthI ja A AtmA ATalI UMcI bhUmikA sudhI pahoMcI zakyo che ane haju paNa AgaLanI ucca bhUmikAone prApta karaze, khare khara ! te paramAtmA ja A AtmAnA prANa , trANa, zaraNa ane AdhAra che. temanA AlaMbanathI ja A AtmAnI prabhutA pragaTa thaI zake che. zrI arihaMta prabhunI sevA ja ziva-sukha ApavA mATe samartha che ane asaMyama(Asava)no tyAga tathA saMyama(saMvara pariNAma)nuM sevana e ja zrI arihaMtanI sevA che. jinAjJAno ArAdhaka ArAdhanAthI mukti meLave che, jyAre jinAjJAnI virAdhaka virAdhanAthI saMsAramAM bhaTake che. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in a 5uHbphdr nuuN 4 dain Education International For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECIERRE MAALALALALALALAL ELIVEAUETAN For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama stavana kA sAra... anAdikAla se saMsAra meM paribhramaNa karate hue isa jIva ko parama puNyodaya se mahAdurlabha manuSyabhava milatA hai, usa samaya hI dharma kI vAstavika prA ho sakatI hai / janma, jarA, maraNa aura Adhi-vyAdhi kI asahya yAtanAoM ko sahate-sahate isa jIva ko ananta pudgalaparAvartanakAla bIta cukA hai tathA dharma-prApti ke binA bhavabhramaNa kA na to du:kha hI TalA hai aura na AtmA kA avinAzI sukha hI milA hai| zuddha-dharma kI prApti jinezvara kI bhakti se hotI hai aura jinabhakti jinezvara ke prati prIti se prakaTa hotI hai / ataH sarvaprathama paramAtmA ke prati pro utpanna karanI cAhie / nirviSa prIti(niHsvArtha-prema) paraspara ke zuddha vyavahAra se hotI hai aura vaha vyavahAra prItipAtra vyaktiyoM ke milana aura dIrghakAla sahavAsa se ho sakatA hai| ____ paramAtmA apane isa martyaloka se sAta rajju dUra siddhigati meM virAjamAna haiM aura hama (bhakta) bharatakSetra meM rahate haiM, to paramAtmA ke sAtha milApa hue dina prIti kaise kI jA sakatI hai ? prabhu jisa sthAnameM rahate haiM vahAM patra yA saMdezavAhaka nahIM pahuMca sakate aura jo koI muktipurImeM jAte haiM ve bhI bhakta / saMdeza ko kahate nahIM haiM / kyoMki, vahA~ pahuMcanevAle svayaM prabhutAmaya, ayogI aura vItarAga hI hote haiM / prabhu ke sAtha prIti karane ke lie lAlAyita bhaktAtmA apane aura prabhu ke bIca jo dIrgha antara rahA huA hai usakA tulanAtmaka vicAra karatA hai| dravya kI apekSA se prabhu nirmala jJAnAdi svaguNa paryAya ke bhogI zuddha-dravya haiM jabaki maiM pudgala-bhAva kA bhogI azuddha dravya hU~ / kSetra kI apekSA se prabhu loka ke aMta meM siddhazilA para svapradezAvagAhI haiM jabaki maiM saMsAra kSetra me zarIrAvagAhI huuN| kAla kI apekSA se prabhu sAdi-ananta sthitivAle haiM jabaki maiM anAdikAla se saMsAra meM hI bhaTaka rahA hU~ | bhAva kI apekSA se prabhu rAga-dveSarahita haiM jabaki maiM rAgI aura dveSI huuN| donoM pAtra paraspara samAna hoM aura donoM prema karanA cAhate hoM to hI prema ho sakatA hai / jabaki, prabho ! Apa to nirAgI haiM, kisI ke prati prema yA dve karate nahIM to Apa jaise vItarAga prabhu ke sAtha maiM kisa prakAra prIti karU~ ? prabhu-prema ke lie vihvala bane hue sAdhaka ko AzvAsana dete hue zAstravettA sadguru prabhu-prema ke gUDha rahasya ko samajhAte hue kahate haiM ki, vItarA ke prati kI gaI 'prIti' mokSamArga kA pradhAna aMga hai aura vaha sarva yogoM kA uttama 'bIja' hai / rAgI ke sAtha prIti karane se rAga kI vRddhi hotI hai aura rAga kI vRddhi hone se bhava kI vRddhi hotI hai / jabaki vItarAga kI prIti prazasta kI prIti se hI vairAgya jvalaMta banatA hai, AtmA kA sattva vikasita hotA hai aura kramazaH saMsAra kA uccheda hotA hai / yaha jIva anAdikAla se zarIra, svajana, dhana Adi iSTa saMyogoM para gADha prIti dhAraNa karatA AyA hai parantu vaha prIti viSa se bharI huI hai / iSTa viSaya kI AzA aura Asakti AtmaguNoM kI ghAtaka hai / itanA hi nahIM, vItarAga paramAtmA ke sAtha bhI yadi bAhya sukha kI abhilASA se prIti kI jAtI hai to vaha prIti bhI viSamaya hotI hai / ataH sarva iSTa paudagalika AzA se para hokara kevala Atma-guNoM kI prApti aura vRddhi ke lie vItarAga paramAtmA ke sAtha prIti joDanA hI nirviSaprIti kahI jAtI hai / jitane pramANa meM para padArthoM' para se prIti ghaTatI hai utane hI pramANa meM vItarAga paramAtmA' ke prati prIti juDatI hai | vItarAga kI prIti 'prazasta-rAga' hai jabaki para padArthoM kI prIti aprazasta-rAga hai / aprazasta-rAga pApa-sthAnaka' hai, jabaki prazasta-rAga 'puNyaguNa' kA sthAna hai / prAthamika bhUmikA meM rAga kA sarvathA kSaya 6 honA sambhava nahIM hai isalie parapudgala padArtho ke prati rAga ko ghaTAkara paramAtmA ke prati rAga ko baDhAnA cAhIe / 'aprazastarAga' ko prazastarAga meM badalane kA yahI sundara sAdhana hai / doSayukta para rAga karane se hamAre andara doSa kI vRddhi hotI hai aura guNayukta vyakti para rAga karane se hamAre guNa kI vRddhi hotI hai| jaba bhakta ke hRdaya meM vItarAga paramAtmA ke prati saccI prIti 5 " prakaTa hotI hai taba vaha sAre sAMsArika kAryoM ko gauNa-choDa karake paramAtmA ke hI smaraNa, arcana, dhyAna aura unakI bhakti tathA AjJApAlana Adi karane meM tatpara bana jAtA hai / phira kSaNabhara ke lie bhI prabhu ke sAnnidhyA ke binA use caina nahIM paDatA / rAta-dina, sote-jAgate, uThate-baiThate pratipala usakA mana prabhu ke ananta guNa aura unake mahAna upakAroM ke smaraNa meM hI ramaNa karatA rahatA hai| anAdi nigoda kI bhayAnaka jela se mukti dilAnevAle aura manuSya-bhava Adi uttamottama sAmagrI kA suyoga karAnevAle arihaMta paramAtmA ko aura unake agaNita upakAroM ko bhaktAtmA kSaNabhara ke lie bhI kaise bhUla sakatA hai ? jina kRpAsindhu paramAtmA kI asIma kRpA se hI AtmA itanI u~cI bhUmikA taka pahuMca sakA hai aura Age bhI agalI ucca bhUmikAoM ko prApta karegI, sacamuca ve paramAtmA hI isa AtmA ke prANa, trANa, zaraNa aura AdhAra haiM / unake AlaMbana se hI isa AtmA kI prabhutA prakaTa ho sakatI hai| zrI arihaMta prabhu kI sevA hI zivasukha dene meM samartha hai aura asaMyama(Asrava) kA tyAga aura saMyama (saMvara-pariNAma) kA sevana yahI zrI arihaMta kI sevA hai| jinAjJA kA 'ArAdhaka' ArAdhanA se mukti prApta karatA hai / jinAjJA kA 'virAdhaka' virAdhanA se saMsAra meM bhaTakatA hai / Jain Education Intemational For Personal & Plate Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa 1(1) zrI RSabhadeva bhagavAna 1(2) zrI RSabhadevAdika pAMca tIrthakara yukta gaTTAjI 1(3) zrI RSabhadeva bhagavAna 1(4) tIrthaMkaranA mAtAjI 1(5) siMhAsana parathI utarI IndramahArAjA dvArA karAto zakrastava pATha 1(6) bharata-bAhubalIjInuM yuddha ane bAhubalIjInuM dhyAna 1(7) zibikAmAM birAjamAna thaIne dIkSA mATe prayANa karatA RSabhadeva bhagavAna 1(8) catu:muSTi loca karatA paramAtmA RSabhadeva 1(9) zrI zreyAMsakumAra dvArA zrI RSabhadeva paramAtmAnuM pAraNuM 1(10) RSabharAjAne namaskAra karatA prajAjano, nami-vinami dvArA sevA karAtA 1(11) dhyAnastha avasthAmAM nami-vinami dvArA sevA karAtA 1(12) marUdevA mAtAne hAthInI aMbADI upara anyatva bhAvanA bhAvatA thayela kevaLajJAna 1(13) zrI zatruMjaya tIrthapaTa 1(14) zrI arihaMta paramAtmA 1(15) zrI zatruMjaya tIrthapaTanA vividha bhAgo 1(16) zrI zatruMjaya tIrthapaTanA vividha bhAgo 1(17) zrI zatruMjaya tIrthapaTanA vividha bhAgo 1(18) paratAbasaMga rAjAnuM gAma - pAlItANuM 1(19) zrI arbudAcala tIrtha - Abu 1(20) zrI aSTApada tIrtha - jayAM paramAtmA RSabhadevanuM nirvANa thayuM. For Personal & Private Use Only Join Education International www.anesbrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ge | S | - 2(1) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KVXAXV atha dvitIya zrIajitajina stavanam || dekho gati daivanI re - e dezI // jJAnAdika guNa saMpadAre, tujha anaMta apaar| te sAMbharutAM UpanIre, ruci teNeM pAra utaar|| ajitajina! tArajAre tArajo dInadayAla // 1 // For Pere Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA -- T- T- manoraNAmArI - DpajirahAlavada ginidrAmA paniyojAvamalAviyA sAmAnArarUsakAraNAvarama GoodooooooooogNAyaNagaNapaNAlA dahAvIrAmasva 100DDOORDPepeaceOH nArAya svAna zrI sImA CNa vIrAya svAhA sava vIrAya svAhA poooooooogGoognagaNana 900PARROADCDopapar LETIRAIMe BOORAO90000RRCapacDAR Doggggoda Annainipalihuaniani Board geallon Internat Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAyamAnA api te kathaM tasya svaparyAyA bhaveyuH ? sarvasaGkaraikatvAdiprasaGgAttasmAdamUrttatvAccetanatvasarvavettRtvApratipAtitva-nirAvaraNatvAdaya : kevalajJAnasya svaparyAyAH, ghaTAdiparyAyAstu vyAvRttimAzritya prpryaayaaH|| ye anye tu vyAcakSate- sarvadravyagatAn sarvAnapi paryAyAn kevalajJAnaM jAnAti, yena ca svabhAvenaikaM paryAyaM jAnAti na tenaivAparamapi kintu svabhAvabhedena, anyathA sarvadravyaparyAyaikatvaprasaGgastasmAt sarvadravyaparyAyarAzitulyAH svabhAvabhedalakSaNA : kevalajJAnasya svaparyAyAH, sarvadravyaparyAyAstu paraparyAyAH, ityevaM svaparyAyAH paraparyAyAzcobhaye'pi parasparaM tulyA H kevalasyeti / / " | artha H (astitvarUpa sva-paryAya ane nAstitvarUpa pa2-paryAya banne vastunA (prastutamAM akSaranA) ja sva-dharma svarUpa che), AvuM (graMthakAra dvArA) pratipAdana karavAthI bIjA zaMkA kare che ke, jo teo para-paryAyo che to te(akSara)nA nathI ane jo teo te(akSara)nA che to pa2-paryAyo nathI kema ke tenA(akSara)thI bhinna vastu sAthe saMbaMdhita hovAthI ja te para-paryAya kahevAya che. || 1 || - mATe ahiM sva-paryAyamAM ja te(akSara)saMbaMdhI paryAyapaNuM yukta che tathA je para-paryAyo che teo jo ghaTAdinA hoya to akSaranA nathI ane jo akSaranA hoya to ghaTAdinA na hoI zake. mATe je para-paryAyo che teo te(akSara)nA kevI rIte saMbhavI zake ? ane jo te (akSara)nA hoya to paranA kevI rIte hoya zake ? A pramANe virodha utpanna thAya che. (graMthakArazrI javAba Ape che)- tame amArA abhiprAyathI ajANa hovAthI tamAro virodha ayukta che kemake UMDa-kAra, 8-kAra vagere te akSaromAM ghaTAdi-paryAyo astitvathI asaMbaddha hovAthI teo para-paryAya kahevAya che anyathA vyAvRtti(nAstitva)thI teo paNa (akSara sAthe) saMbaddha ja che. mATe vyAvRttirUpa(nAstitva)thI (teomAM akSara saMbaMdhI) pAramArthika paryAyapaNuM hovAmAM jarA ya virodha nathI. astitvathI to ghaTAdiparyAyo ghaTAdimAM ja rahelA hovAthI teo akSaranA para-paryAyo kahevAya che, Avo (amAro) abhiprAya che. | koI paNa vastunuM svarUpa be prakAranuM hoya che- astitva ane nAstitva. tethI jeo je(vastu)mAM astitvathI joDAyelA hoya che teo te(vastu)nA sva-paryAyo kahevAya che. vaLI jeo je(vastu)mAM nAstitvathI joDAyelA hoya che teo te(vastu)nA para-paryAyo kahevAya che. A pramANe sva ane pa2 zabdo phakta nimittanI bhinnatA ja darzAvanArA che paraMtu eka paNa paryAyomAM te(vastu) viSayaka sarvathA saMbaMdhanuM (hovuM ke na hovuM-ema) nirAkaraNa karanArA nathI. | vastu-svabhAvathI to te(kevaLajJAna) paNa 'sva-para' paryAya bhedathI bhinna che kemake te(kevaLajJAna) jIvano svabhAva che jyAre ghaTAdika tenAthI bhinna che. || 1 || vastunA yathAvasthita svarUpane AzrayIne UMDa-kArAdi akSaronI jema te kevaLajJAna paNa sva-para paryAyonA bhedathI bhinna che paraMtu uparokta rItathI phakta "sva-pa2' paryAyathI ja yukta nathI. - te kevI rIte ? kemake te kevaLajJAnarUpI jIva-tattvano pratiniyata jIva-paryAya svarUpa che paraMtu te ghaTAdi svarUpa nathI. vaLI ghaTAdi paNa te(jIva)nA svabhAvarUpa nathI paraMtu tenAthI bhinna che. | mATe kevaLajJAnathI jaNAtA chatA te ghaTAdi te(kevaLajJAna)nA sva-paryAya svarUpa kevI rIte thaI zake ? (arthAtu na thaI zake) kemake sarva(paryAyonAM) sAMkarya(eka bIjAmAM bhaLI javA)no ane ekatva(ekarUpa thavA)no prasaMga(Aphata) AvI paDaze. mATe amUrtapaNuM-cetanApaNuMsarvajJapaNuM -apratipAtIpaNuM-nirAvaraNapaNuM vagere kevaLajJAnanA sva- paryAya che jyAre ghaTAdi-paryAya vyAvRtti(nAstitva)ne AzrayI (kevalajJAnanA ja) pa2-paryAya che. anya(AcArya) judo javAba Ape che- sarva dravyamAM rahelA sarva paryAyone kevaLajJAna jANe che. temAM je svabhAva eka paryAyane jANe che, te ja svabhAvathI bIjA paryAyone nathI jANatuM paraMtu bIjA svabhAvathI jANe che. jo AvuM na mAnIye to sarva dravya ane paryAyonA ekatva(ekarUpa thaI javA)no prasaMga(Aphata) Avaze. mATe svabhAvanA bhedavALA kevaLajJAnanA sva-paryAyo sarva dravya ane paryAyonI rAzi jeTalA che ane je dravya ane paryAyo che te kevaLajJAnanA para-paryAyo che. A pramANe kevaLajJAnanA sva-paryAyo ane para-paryAya ubhaya paNa paraspara tulya che. ItyAdi adhikAra sarva mahAbhASyathI jANajo. te asti-nAsti paryAya te jIva-dravyanA sarvathI anaMta-guNA che, te sarva prabhujI tumArA nirAvaraNa thayA. te anaMta-guNamayI paramAnaMda-saMpadA tamArI AgamamAMthI sAMbhaLatAM mujane paNa e ruci upanI je- ehavI siddhatA mAhare pragaTe, ehavo abhilASa upano. | tethI kahuM chuM ke, he parama puruSa ! mujha anAtha dIna karma-vaze bhava bhamatAne bhava-samudrathI pAra utAra. saMsArathI pAra utAravAnI vinati tuma vinA bIjA koNa Agala kahuM ? je bhava-pAra pAmyA te Agala bhava-pAra pAmavAnI vinati karuM- te bhaNI svAmI ! mujane saMsAra-nistAra karo e vinati. je jIva bhavathI udvigna-mokSAbhilASI thayo te Atura thaIne kahe che ke, he ajitajina ! mane tArajo ! saMsArathI pAra utArajo ! tArajo ! he prabhujI ! tumeM dInadayAla cho. he svAmI ! parama bhAva-karuNAnA karaNahAra cho. || ti prathamavArtha: || 9 || * 31nA. dain Education International For Personal & Private Use Only uo Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAja.al DISTRI 1000000000DDDDDDOH kAyamasvAbhanAlApatAgalA sa- TNajamIbhagabhadhamatAvAraTU lahAnamonIya dInAnagIpamANasArINa TTITH manti nArAma svAhA artha : he prabho ! ApakI ananta aura apAra aisI pUrNa jJAnAdika guNoM kI 'sampatti' kA varNana mujhe bhI Agama dvArA sunane-jAnane kA avasara milA hai ata: mujhe bhI AtmA kI vaisI hI jJAnAdika guNa-sampatti ko prakaTa karane kI ruciicchA utpanna huI hai / ata: he dInadayAla ajitanAtha prabho ! mujhe bhI isa saMsArasAgara se tAro-pAra utAro / artha : he prabhu ! ApanI anaMta ane apAra evI pUrNa jJAnAdika guNonI saMpattinuM varNana mane paNa Agama dvArA sAMbhaLavA-jANavA maLyuM che tethI mane paNa AtmAnI tevI jJAnAdika 'guNa-saMpattine pragaTAvavAnI rUci- IcchA utpanna thaI che, mATe he dInadayALa ajitanAtha prabhu ! mane paNa A saMsAra-sAgarathI tAro-pAra utAro. svo. bAlAvabodha : have zrI ajitanAtha svAmInI stavanA kare che. kAraNa-kAryabhAvanI sAdhanatA dekhADe che, je kAraNa male te kArya nIpaje, te 5||29naam cha : nimitta-5129, pIThe pAna-81291. 41, 64hAna-29nI rAtAnimitta bhakSyAM prgtte-nimittkAraNanI puSTatAryuM thAya ane mokSanuM nimitta-kAraNa zrI deva-tattva che. te kAraNe kArya nipaje te paripATI dekhADe che. sakala paMcAstikAya guNa-paryAyAdi vizeSa dharma pratyakSa-bhAsana trikAlAvabodha te kevalajJAna. tathA sakala sAmAnya grAhaka te kevaladarzana. ane svarUpa ekatva-te parama cAritra. valI, arUpI-avyAbAdha pramukha guNanI saMpadA he prabhujI ! tuja kahetAM tumAre, anaMta che-apAra che. je thakI, sarva dravyathI sarva dravyanA pradeza anaMtaguNA, sarva pradezathI eka dravyanA guNa anaMta-guNA, sarva guNathI astinAstirUpa sva-paryAya anaMta-guNA. asti-paryAya te paNa vastuno sva-dharma che tathA nAsti-paryAya te paNa vastuno sva-dharma che. zrI vizeSAvazyakamAMhe zrutajJAnAdhikAre kahyuM che"evN ukte sati para : prAha - jai te parapajjAyA, na tassa, aha tassa, na parapajjAyA / jaM tami asaMbaddhA, to parapajjAyavavaeso / / 1 / / (vi. bhA. gA.479 ) iha svaparyAyANAmeva tatparyAyatA yuktA, ye cAmI paraparyAyAste yadi ghaTAdInAM tarhi nAkSarasya / tathAkSarasya te, tarhi na ghaTAdInAM / tatazca yadi parasya paryAyAstarhi tasya kathaM? tasya cetparasya kathamiti virodhastadayuktamabhiprAyAparijJAnAdyasmAt kAraNAt tasminnakArekArAdyakSare ghaTAdiparyAyA astitvenAsaMbaddhAstatasteSAM paraparyAyavyapadezo, anyathA vyAvRttena rUpeNa te'pi sambaddhA evetyatasteSAmapi vyAvRttarUpatayA pAramArthika svaparyAyatvaM na virudhyte| astitvena tu ghaTAdiparyAyA ghaTAdiSveva pratibaddhA ityakSarasya te paraparyAyA vyapadezyante iti bhAvaH / dvividhaM hi vastunaH svarUpaM- astitvaM nAstitvaM ca / tato ye yatrAstitvena pratibaddhAste tasya svaparyAyA ucyante, ye tu yatra nAstitvena sambaddhAste tasya paraparyAyAH pratipAdyante / iti nimittabhedakhyApanaparAveva svaparazabdo, na tvekeSAM tatra sarvathA sambandhanirAkaraNaparau / vatyusahAvaM pai taM pi saparapajjAyabheyao bhinnaM / taM jeNa jIvabhAvo, bhinnA ya tao ghaDAIA / / 1 / / (vi.bhA. gA.495) vastusvabhAvaM prati yathAvasthitaM vastusvarUpamAzritya tadapi kevalajJAnaM akArAdyakSaravat svaparaparyAyabhedato bhinnameva, na tu yathoktanItyA svaparyAyAnvitameveti bhAvaH / kutaH ? ityAha - yena kAraNena tatkevalajJAnaM jIvabhAva : pratiniyato jIvaparyAyo na ghaTAdisvarUpaM tat, nApi ghaTAdayastatsvabhAvAH, kintu tato bhinnaaH| iti tena HRIAL Goooooooooooood 2000EDAGOGADABOARDOOOOOOOD PARE ggggg gggggg. __For Perspont & Fivate Urgely Jain Educationterational NOTERROT.MRATOR Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naiRALa datuM ? na che kama kathA ! . * marutAM kAraja nIpajere, " E Dha taLa prayaTJI vivozo. artha : jisa jisa kArya kA jo jo kAraNa hotA hai aura usa usa kArya ko karane meM anya bhI jo jo upayogI sAmagrI hotI hai usakA yoga milane se kartA ke prayatna dvArA kArya utpanna hotA hai / | artha : je je kAryanuM je je kAraNa hoya ane te te kArya karavAmAM bIjI paNa je je upayogI sAmagrI hoya, teno yoga maLavAthI kartAnA prayatna dvArA kArya utpanna thAya che. svo. bAlAvabodhaH have je kAryanuM je kAraNa che te kAraNa tathA sAmagrI-e beno saMyoga maLatAM kArya nIpaje. jema ghaTarUpa kArya tehane daMDa-cakracIvara nimitta-kAraNa che tathA mRttikA upAdAna-kAraNa che ane kuMbhakAra kartA che. je kArya abheda tehano tehavo kartA paNa abheda. je kArya kartAthI bhinna teno kartA paNa bhinna. eTale ghaTa-kArya te para-vastu che tehano kartA kuMbhakAra paNa bhinna che ane siddhatArUpa kArya AtmAthI abhinna che to tehano kartA AtmA paNa abhinna che. - have, AtmA kartAne sakala sva-dharma vyaktarUpa je siddhatA te kArya, tehane deva zrI arihaMta devAdhideva tathA guru nigraMthAdika te nimitta-kAraNa malyAM ane sAmagrI karmabhUmi sAdharmikAdika saMyoga malyA mokSarUpa kArya nipaje. mATe, mAharuM mokSarUpa kArya tenA nimitta-kAraNa zrI vItarAga tumeM cho. tethI tamane AzrayatAM mokSarUpa kArya nIpaje. paNa, kAraNa sarva malyAM ane kartA je AtmA, te jo tema prayoga-sAdhanano vyApAra na kare, to kArya nIpaje nahIM. kemake, arihaMtAdikanA nimitta pAmIne paNa aneka jIva-AtmA sAdhyAvalaMbI tathA sAdhana-pariNati thayA vinA mokSa-kArya nipajAvyA vinA hajI saMsAramAM bhamatA dIse che. te mATe, kartA je AtmA, te jo mokSa-sAdhanarUpa prayoga kahetAM vyApAra kare, to siddhatArUpa kArya nIpaje. | ta vatIyathArtha: | 2 || Jain Education Intomational For Personal & Private Use Only 71 www.ainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryasiddhi kAvasure, kahI kAraNa sNyog| nija pada kAraka prabhu malyAre, hoye nimittaha bhoga ajit.||3|| artha : kAraNa aura anya sAmagrI kA yoga milane para kartA jaba kArya karane ke lie pravRtti karatA hai taba kArya siddha ho sakatA hai arthAt kAryasiddhi | kAraNa-sAkalya ke yAni sarva kAraNa aura kartA ke AdhIna hotI hai / ataH nijapada kI pUrNatA karA denevAle arthAt AtmA ke mokSarUpa kArya meM puSTa nimitta-kAraNa aise paramAtmA milane se mokSArthI AtmA atyanta AnandapUrvaka usa nimitta kA bhoga karatA hai arthAt sevana karatA hai / artha : kAraNa ane anya sAmagrIno yoga maLatAM, kartA jyAre kAryane karavA mATe pravRtti kare che tyAre kArya siddha thaI zake che arthAt kArya-siddhi, kAraNa-sAkalyane eTale ke sarva kAraNo ane kartAne AdhIna hoya che. ethI nija-padanI pUrNatA karAvI ApanAra eTale ke AtmAnA mokSarUpa kAryamAM puSTa nimitta-kAraNa evA paramAtmA maLavAthI mokSArthI AtmA atyaMta AnaMdapUrvaka te nimittano bhoga kare che arthAt sevana kare che. sva. bAlAvabodhaH mATe, kArya-siddhatAnI niSpatti te kartAne hAtha che. jemadaMDarUpa kAraNa, tene jo kartA ghaTarUpa kArya karavAne pravartAve to dhaTarUpa kArya kare ane te ja daMDa jo ghaTa-dhvasane pravartAve to ghaTa-vaMsa kare. te mATe, nimittanI pravRtti, te kartA je kArya karavAne pravartAve te kArya kare mATe kAryanI siddhi te kartAne hAtha che. paNa, kAraNa nimittAdika, teno saMyoga maLyAM kArya nipaje e paddhati che. mATe koI saMsArI AtmA nija kahetAM potAnuM Atmika pada paramAnaMda-mahodayarUpa tehano kAraka kahetAM karavAvaMta, tene mokSanA puSTa-kAraNa prabhujI zrI arihaMta maLyA thakA avazya nimittano bhoga thAya. eTale je jIva saMsArathI ubhagyo mokSAbhilASI thayo, te mokSanA nimitta zrI tIrthakara deva pAmIne harSano bhoga-AsvAdana pAme, ghaNo vilAsa upaje, kAryothI kAraNanI puSTatA vAMche-e nIti che. / / iti tRtIyagAthArthaH / / 3 / / Jain Education Interational For Personal & Praze Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajakula gata kesarI lehere, nija pada siMha nihaa| tima prabhubhakteM bhavi lahere, Atama zakti saMbhAta // anita. koI artha : bacapana se hI bakariyoM ke Tole meM rahe hue siMha ke bacce ko sajAtIya siMha ke darzana se jaise apane bhUle hue mUla svarUpa (siMhatva) kA bhAna hotA hai / usI prakAra zrI ajitanAtha prabhu kI bhakti karatA huA bhavyAtmA bhI apanI sattA meM rahI huI paramAtma zakti ko pahacAna kara use prakaTa karane hetu puruSArtha karatA hai / artha : bALapaNathI ja bakarInA ToLAmAM rahelA siMhanA baccAne sajAtIya siMhanA darzanathI jema potAnA bhUlAyelA mULa svarUpanuM siMhapaNAnuM bhAna thAya che. tevI rIte zrI ajitanAtha prabhunI bhakti karato bhavyAtmA paNa potAnI sattAmAM rahelI paramAtma-zaktine oLakhIne tene pragaTa karavA puruSArtha kare che. sva. bAlAvabodhaH te upara dRSTAMta kahe che, jema koI kesarI siMha janma-kAlathI bakarAnA TolAmAM vadhyo che-to te ema jANe ke-bakarAno Tolo, te ja mAruM kuTuMba che. tyAM, kinAre bIjo siMha Ave tevAreM bakarA sarva nAse ane pote paNa nAse ema karatAM kinAreM siMhano AkAra dekhIne potA sAmuM jue tyAreM te potAno samAna AkAra joIne vicAre che, ehanuM ne mAruM to tulyapaNuM dIse che ne huM paNa siMha chuM. pachI nirbhaya thAya. e rIte, aja ketAM bakarAnAM, kula ketAM TolAmAMhe, gata ketAM rahyo, je siMha te siMhapaNuM bhUlI gayo, te bIjA siMhane dekhIne potAnuM siMhapaNuM saMbhAre. tima kehatAM te rIteM, prabhunI bhakti karatAM bhavya jIva lahe kahetAM pAme, potAnI Atma-zaktinI saMbhAla kahetAM olakhANa pAme. je vItarAga deva dekhIne tenI bhakti karatAM thakAM-sevatAM thakA upaje je vastu-svarUpe sattA-dharma huM paNa vItarAga niHkarmA zuddha-svarUpI chuM. e paNa pahelAM saMsArI jIva dravya hatA pachI siddha thayA tema huM paNa prathamathI saMsArI chuM paNa jo sAdhu to siddharUpa thAuM. e sarva olakhANa prabhu-sevanA karatAM nipaje. // ta vaturthaTyArthaH || 8 || For Personal & Private Use Only 73. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa pada kApaNe re, 9 karI Aropa abhed| nija pada arthI prabhuthakIre, kare aneka umed|| ajit.||5|| artha : mukti ke ananya kAraNarupa arihanta paramAtmA ko abheda upacAra se kartA rUpa mAnakara nija svarUpa kI pUrNatA kA arthI AtmA bhI prabhu se | samyagdarzanAdi aneka guNoM kI AzA rakhatA hai / artha : muktinA ananya kAraNarUpa arihaMta paramAtmAne abheda upacArathI kartArUpe mAnI ane nija-svarUpanI pUrNatAno arthI AtmA prabhu pAsethI samyagu-darzanAdi aneka guNonI AzA rAkhe che. svo. bAlAvabodhaH tevAreM koI kaheze je, arihaMta deva to anya jIvanA mokSa-kartA nathI, to arihaMta deva pAse mokSa kema mAMgo cho ? tene uttara kahe che ke- kAraNa-5da je arihaMtAdika te ati puSTAlaMbana che mATe je kAraNa tene ja abheda kannapaNe Aropa karIne nija kahetAM potAnuM, pada je zuddha siddhatA, tehano arthI je bhavya jIva, te prabhu zrI tIrthakara devathI aneka samyakatvAdika guNanI umeda kahetAM AzA kare jehe prabhujI ! mujane mokSanAM kAraNa tathA mokSa tame Apo ! eTale, nimitta-kAraNane kartApaNuM Aropa karI stuti karI. / / iti paMcamagAthArthaH / / 5 / / ehavA paramAtama prabhure, paramAnaMda svruup| syAdvAda sattA smIre, amala akhaMDa anuup|| - ajit.||6|| For Personal & Private Use Only 74 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : aise paramAtmA prabhu paramAnanda svarUpa haiM aura ye paramAtmA syAdvAdamayI zuddha-sattA ke rasika haiM / karmamala se rahita, akhaNDa aura anupamaadvitIya haiM jinake darzana se bhI mujhe asIma lAbha prApta huA hai| artha : AvA paramAtmA prabhu paramAnaMda svarUpa che. e paramAtmA syAdvAdamayI zuddha-sattAnA rasika che. karma-maLathI rahita, akhaMDa ane anupama-advitIya che, jenA darzanathI paNa mane anahada lAbha thayo che. svo, bAlAvabodha : have je nimitta pAmIne upAdAna samare palaTaNa pAme te rIte kahe che athavA prabhu paramAtmA tehanuM svarUpa kahe che, AtmA traNa prakAranA che-eka bahirAtmA, bIjo aMtarAtmA, trIjo paramAtmA. tihAM je zarIrAdika audayika bhAva-karmajanitane AtmapaNe gaNe te 'bahirAtmA' kahiMmeM. ane je zarIrAdika audayika-bhAvathI 'AtmA' asaMkhyAta-pradezI cetanA lakSaNa jJAnAdi anaMta guNa-paryAya sahita arUpI 'bhinna' che eTale AtmA arUpI-zarIra rUpI, AtmA sahaja akRtrima-zarIra saMyogI kRtrima, te mATe karma-yoge zarIrAdi madhye rahyo paNa bhinna che. ehavo bheda-jJAnavaMta samakita guNaThANAthI mAMDI kSINa-moha guNaThANAnA carama-samaya paryata 'aMtarAtmA' jANavo. tathA jJAnAvaraNI-darzanAvaraNI-mahanI-aMtarAya e cAra karma kSaya gayA kevalajJAnI te sagI ane ayogI kevalI tathA aSTa-karma mukta siddhAtmA te paramAtmA jANavo. ' eTale, zrI ajitanAtha arihaMta evaM bhUta-narde paramAtmA che-prabhu che, sarva siddha vastugate potAnA guNaparyAyarUpa saMpadAnA prabhu che. | koI dravya, anya dravyanuM svAmI hoya ja nahIM. jyAM sudhI je dravyanA ciMtanamAMhe paNa para-dravyanuM svAmipaNuM che tyAM sudhI dravya zuddha nahIM. te mATe zrI ajita arihaMta potAnA svabhAvanA prabhu che. ane uttama jIva potAne karma-vaza paDyA mohe muMjhavA jANI potAne raMka samAna gaNe ane amohI svAdhIna thayA tehane prabhu kahe ane amohIne avalaMkhyAM poteM sva-saMpadAnA dhaNI thAya. te mATe jenA kAraNapaNAthI potAnuM prabhutvapaNuM pAmImeM tehane prabhu kahI stavIryo. jagatamAMhe pudgalanA saMyoge je sukha kahevAya che te to Aropa mAtra che eTale jAteM sukha nathI. uktaM ca vizeSAvazyake - vatto viva varSa, soma ! sudaM naci Tu : tameTuM . tapaDiyAra vimarUM, to pu rutta ti tu: / 1 /'' (vi..'I, 2005) artha : he saumya ! prabhAsajJAnAvalokanana sarva dRzyamAna te sukha nathI. je kAMI e saMsAramAM suragu-caMdana-aMganA-saMyogathI upanAM je sukha te sarva du:kha ja che. viSayanI utsukatAthI upanI je arati tehano e pratikAra che eTale du:kha. tene ja tattvanA ajANapaNAthI sukhadu:kharUpa bhedaM vaheMcyuM che paNa jAteM eka ja du:kharUpa che. | || NyA || no : "autsukyamAtramavasAdayati pratiSThA, kliznAti labdhaparipAlanavRttireva / nAtizramApagamanAya yathA zramAya, rAjyaM svahastadhRtadaNDamivAtapatram / / 1 / / " (vi. bhA gA.2005 TIkA) artha : pratiSThA mAtra utsukatAne dUra kare che. prApta vastunI jALavaNI karavAnI vRtti ja kulezane mATe thAya che. jevI rIte potAnA hAtha vaDe ghAraNa karAyo che dAMDo jeno evA chatranI jema rAjya zramane mATe thAya che paraMtu atizaya evA zramane dUra karavA mATe banatuM nathI. je puNya-phala te sarva tattvathI duHkharUpa che. uktaM ca - "viSayasuhaM dukkhaM ciya, dukkhapaDiArao tigacha ba / taM sudamuvArAno, na 3vacAro viI tam IIT'' (vi.HT. T. ra006) artha : viSaya-sukha te tattvathI duHkha ja che. jema rogIne kvAthapAna-chedana-daMbhanAdi cikitsAnI pareM hita bhAse che paNa du:khapaNuM chatuM che mAtra upacArai sukha bhAse che ane je upacAra te tathya-pAramArthika sukha vagara thato nathI. sukha te mukta AtmAne nirupacarita svAbhAvika ni:pratikArarUpa Atmika AnaMda che, te ja sukha che. tathA, zAtAno udaya te paNa duHkha, azAtAno udaya te paNa du:kha. kAraNa ke zAtA te karma che ane karmano vipAka te guNa-rodhaka che. svaguNano rodha tehane sukha koNa kahe ? uktaM ca - "sAyA'sAyaM dukkha, tabirahammi ya suhaM jao teNaM / viyetu kuuM, suvuM reTiMkiyAmA '' (vi.HT.TI.ra011) artha : zAtA ane azAtA-banne duHkharUpa che ane je kAraNathI te bannenA virahamAM ja sukha che te kAraNathI deha ane IndriyomAM du:kha che tathA deha ane IndriyonA abhAvamAM ja sukha che. te mATe saMsAra sarva du:kharUpa che ane sarva para-bhAvanA saMgathI rahita svAbhAvika je AnaMdatene paramAnaMda kahIyeM. te paramAnaMda zrI ajitanAthanuM svarUpa che. For Personal & Private Use Only www.jainelibrary org 75 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAdi SaT-dravya che. te maLe 'paMcAstikAya' te paramArthe dravya che tathA chaThTho kAla te upacAre dravya che. e carcA tattvArtha, vizeSAvazyaka tathA dharmasaMgrahaNI madhyathI jovI. te maLe eka eka dravyane viSe anaMtA guNa- anaMtA paryAya che te anektA jANavI. ane e dravyane viSe eka samayeM syAt nitya, yAt anitya, sAt eka-cAtuM ane ke, yAt asti-sthAt nAsti, syAt bhinnasyAd abhinna, syAt vaktavya-cAt avaktavya e sarva svabhAva sama-kArle vartatA pAmIye chIye. eTalA dharma sama- kAle jemAMhe varate te dharmanI anaMta pravRttine syAdvAda kahiyeM. sAtu ti parva anentilam ||'' artha : cAtu-pada anekAMtano prakAzaka che. ehavI syAdvAdamayI je AtmAnI guNa-paryAyarUpa sattA che tenA rasI kahetAM rasIyA cho eTale syAdvAdamayI Atma-sattA tehanA bhogI cho tathA amala kahetAM karma-mala rahita cho, akhaMDa kahetAM kinAre khaMDa na pAma, anupa kahetAM jehanI upamA nathI ehavA prabhu dekhIne mAhAre lAbha thayo. || ta thArtha: || 6 | Aropita mukha bhramaTalyore, bhAsyo avyAbAdhA samaryo abhilASIpaNoM re, kartA mAdhana saadhy|| gita pILo artha : he prabho ! Apake darzana se Aropita sukha kA bhrama dUra ho gayA / avyAvAdha sukha kA bhAsana jJAna huA aura isI sukha kI abhilASA jAgRta huI / usakA hI satata smaraNa karake usI sukha kA karttA banA aura use hI sAdhya mAnakara usake sAdhanoM meM tatpara banA / ' artha : he prabhu ! ApanA darzanathI Aropita sukhano bhrama dUra thaI gayo, avyAbAdha sukhanuM bhAsana-jJAna thayuM, e ja sukhanI abhilASA pragaTI, ane tenuM satata smaraNa karI te ja sukhano kartA banyo, tene ja sAdhya mAnI tenAM sAdhanomAM tatpara banyo. | svo. bAlAvabodhaH ehavA prabhujI AtmAnaMda-bhogI, AtmasvarUpa-ramaNI, tattva-vilAsI, temanaeN joIne mAhare anAdi kAlanuM iMdriya-sukhane viSe je sukhanuM bhAsana-te Aropitasukha-bhrama hato te Talya ane avyAbAdha Atmika-AnaMda te sukha bhAyuM. jihAM sudhI viSaya-sukha upara sukha-buddhi hatI tihAM sudhI viSaya-sukhano abhilASa hato. te have to sarva viSayarahita avyAbAdha sukhI zrI prabhujI dIThA. tethI te bhavya jIvane paNa sukha te avyAbAdha che-ehavo nirdhAra thayo. tevAre abhilASa paNa avyAbAdha-sukhano thayo mATe abhilASIpaNuM samaryuM tevAre svarUpAnuyAyI thayo. eTalA kAla sudhI viSaya-sukhane abhilASe AtmA viSaya-sukhano kartA hato. te jivAreM ehane avyAbAdha-sukhano abhilASa thayo tevAreM avyAbAdha-sukhano kartA thayo eTale kartApaNuM samaryuM. jeha kAryano kartA, te tehavAM ja kAraNa melave ane sAdhya paNa tehI ja hoya eTale Aja sudhI sAdhya viSaya-sukhanuM hatuM tethI sAdhana paNa viSaya-sukhanAM melavato hato. have prabhu zrI ajitanAtha nirvikArI dIThA, te vAre te avyAbAdha-sukha sAdhya thayo eTale sAdhya-sAdhana samaryAM. | fta satamathArtha: || 7 || For Personal acate Use Only www.ainelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) XOXOXOS grAhakatA svAmitvatAre, vyApaka bhoktA bhaav| kAraNatA kAraja dazAre, sakaLa grahyaM nija bhaav|| - kita.oTo ke artha : he prabho ! Apake darzana se svabhAva kI grAhakatA, svAmitva, vyApakatA, bhoktRtA, kAraNatA aura kAryatA kA bhAna huA hai / artha : he prabhu ! ApanA darzanathI svabhAvanI grAhakatA, svAmIpaNuM, vyApakatA, bhAtRtA, kAraNatA ane kAryatAnuM bhAna thayuM che. svo. bAlAvabodhaH eTalA kAla sudhI e jIva viSaya-sukhano grAhaka hato, have zuddha avyAbAdha-sukhI paramezvara dekhIne e jIva avyAbAdhasukhano grAhaka thayo. eTalA kAla sudhI bhUlano vAhyo viSaya-sukhanAM hetu je dhana-strI-vastra-AhArAdika para-bhAva, tenuM svAmipaNuM karato hato, have jJAnAdika anaMta guNa-saMpadAnA svAmI zrI devAdhideva dekhIne e jIvane paNa anaMta jJAnAdika sva-saMpadAnuM svAmipaNuM thayuM eTale grAhaka-bhAva tathA svAmitva-bhAva samaryo. eTalA kAla sudhI e AtmA viSayAdika pa2-bhAva maNe vyApaka hato, te have AtmAnaMda maLe tathA tenA sAdhana madhye vyApaka thayo. tathA, anAdi kAla sudhI para-bhAvano bhoktA hato, have parama prabhu svabhAva-bhogI dekhIne e paNa svabhAvano bhoktA thayo eTale vyApaktA tathA bhoktApaNuM samaryuM. eTalA kAla sudhI bhale paDyo e AtmA, saMsAramAM ATha karmarUpa upAdhinuM upAdAna-kAraNa hato. have zuddha-svarUpI niHkarmA tattva-deva dekhIne potAnA zuddha-svarUpanuM upAdAna-kAraNa thayo. eTalA kAla sudhI e AtmA ATha karmarUpa kAryano kartA hato, have parama devanI zraddhA pAmIne saMvara-nirjarArUpa kAryano kartA thayo. mATe, he paramezvara ! he jagadAdhAra ! he dIna-baMdho ! tamAre anuyAyI mArI cetanA pravRtti, tethI kAraNa tathA kArya - ItyAdi bIjI paNa anaMtI Atma-zakti te sarva samaravA lAgI eTale sarva AtmAnI sarva zakta Atma-bhAva grahyo ane pa2-bhAva tajavA mAMDyo. || ta STamArthaH || 6 || For Personal Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA prAsana ramaNatAre, dAnAdika prinnaam| sakala thayA satA ramIre, jinavara darimaNa paam|| che artha : zraddhA, jJAna aura ramaNatA tathA dAnAdi guNa sarva AtmasattA ke rasika bane haiM / artha : zraddhA, jJAna, ane ramaNatA tema ja dAnAdika guNa sarva Atma-sattAnA rasika banyA che. sva. bAlAvabodhaH eTalA kAla sudhI urdaka puNya-prakRti teno vipAka je zAtAvedanI pramukha guNa-rodhaka tattva-vimukha, tenA svAda jIvane mIThA lAgatA hatA tethI te puNyanA 'udaya'ne sukha mAnato hato. te have evI zraddhA thaI je-avyAbAdha niHkarma-pada tethI ja mAruM sAdhya che. tathA, je vastunI yarthAthatAnuM jJAna thayuM te bhAsana ketAM jANapaNuM, te paNa samaryuM ane ramaNa je pudgalanA varNAdikamAM hatuM, te sarva svarUpanuM ramaNa thayuM. tathA, (1) dAna (2) lAbha (3) bhoga (4) upabhoga (5) vIrya-e pAMceno kSayapazama te eTalA kAla sudhI-(1) dAna pudgalano hato (2) lAbha paNa pudgalano mAnato hato tathA (3) bhoga paNa pudgalano (4) upabhoga paNa saMsAramAM pudgalano hato ane (5) vIrya paNa bAla-vIrya te pugala-grahaNa-baMdhana pramukha ATha karaNapaNe pravartato hato. - te sarva sattApaNe potAnA jIva-dravyanA mUla-dharma jJAnAdi anaMta guNa-paryAyarUpa tenA rasIyA thayA eTale pudgalAnuyAyitA tajIne zuddhasvarUpAnuyAyI thayA. eTale sva-sattA te mAhAro dharma ehavI zraddhA thaI ane sva-guNa je potAno bhAva-nikSepo te sAra che ehavuM bhAsana thayuM tathA ramaNa te Atma-dharma kSamAdikamAM thayuM. ane, (1) sahakArarUpa te dAna-guNa (2) guNa-prAgubhAvarUpa-te lAbha (3) bhoga sva-guNano thayo (4) upabhoga sva-paryAyano (5) vIrya - paMDita-vIrya thaIne saMvarahetu nirjarArUpa thayo. te sarva he vItarAga deva ! he jinavara ! tamAruM darzana pAmIne eTale prabhu dIThe mAhArA eTalA guNa samaryA. | ti navamaITyArthaH || 6 || Jain Education Intemational For Personal & Privaase Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiNa niryAmaka mAhaNo re vaidya gopa AdhAra / 'vAta mukhya mAyAtara, bhAvadharma dAtAra / / anitA] artha : rUlipa de paramAtman ! jhApa nimi(vi) haiM, mAdaLa(diMzana) haiM, vaidya haiM, go(rakSa) haiM, dhAra haiM aura mutyu ve sAgara hai | pa devoM meM candra samAna haiM aura Apa hI bhAvadharma (samyagdarzanAdi) ke dAtAra haiM, aisA mujhe pratyakSa anubhava huA hai / artha : tethI, he paramAtmA ! Apa niryAmaka (sukAnI) cho, mAhaNa (ahiMsaka) cho, vaidya cho, gopa (rakSaka) cho tathA Apa ja bhAva-dharma (samyagdarzanAdi)nA dAtA2 cho. evo mane pratyakSa anubhava thayo che. svo. bAlAvabodha H te mATe he prabhu ! tame saMsAra-samudrano pAra pamADanAra evuM je cAritra-dharmarUpa jahAja tene calAvavAne niryAmaka samAna cho. tathA, tattva-dharmapaNe poteM pariNamyA tethI dravya-hiMsA tathA bhAva-hiMsAthI rahita cho ane 52ma ahiMsaka-dharmanA upadezaka cho mATe mAhaNa cho. tathA, Atma-azuddhatArUpa bhAva-roga, tenI samyak jJAna-darzana-cAritrarUpa bhAva-cikitsA tene dekhADavAnA vaidya cho. tathA, bhAvathI-jJAnAdi guNanI ane dravyathI cha kAyarUpa jIvanI rakSA karavAne parama gopa cho. valI, bhava-aTavImAMhe bhamatA prANIyone he prabhu ! tame AdhAra cho. sarva devamAMhe caMdramA samAna, potAnA sukhanA sAgara ehavA he zrI ajitanAtha paramezvara ! tame jIva-dravyane viSe vyApakapaNe rahyA je samyajJAna, samyakdarzana, samyakcAritrarUpa bhAva-dharma tenA dAtAra cho. eTale tuma dIThAM bhAva-dharma sAMbhare ! tame bhAva-dharmanA upadezaka cho sarva jIvane bhAva-dharmanA dAtAra cho. / / rUti vazama gAthArthaH || 10 || // kRti dvitIya zrI nitabina stavanam / / 2 / / For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA stavanano sAra... A stavanamAM kAraNa-kAryabhAvanI vyavasthAnuM suMdara zailIthI varNana karI upAdAna-kAraNa karatAM paNa nimitta-kAraNanI pradhAnatA upa adhika bhAra mUkyo che. koI paNa kAryanI utpatti tenAM kAraNa ane kAraNa-sAmagrI maLavAthI kartAnA prayoga dvArA thAya che. jema ke ghaTarU kAryamAM mATI upAdAna-kAraNa che, daMDa-cakrAdi nimitta-kAraNa che ane kuMbhAra kartA che. kAryanI niSpatti(siddhi) kartAne AdhIna hoya che. jo kuMbhAra daMDano ghaTarUpa kArya karavAmAM prayoga kare to ghaTarUpa kAryanI siddhi thaI za che paraMtu te ja daMDathI jo ghaTano dhvaMsa karavA Icche to te ja daMDathI ghaTano dhvaMsa paNa thaI zake che mATe kAryanI siddhi kartAne AdhIna hoya che. (1) upAdAna-kAraNa : je kAraNa kAryarUpe abhinnapaNe pariName che te. (2) nimitta-kAraNa : je kAraNa kartAnA prayoga dvArA kAryotpattimAM sahakArI bane che te. ahIM ghaTapa kArya te ghaTanA kartA(kuMbhAra)thI bhinna che tethI ghaTano kartA paNa te ghaTathI bhinna che. jo upAdAna-kAraNa ane kartA eka che. hoya to e kArya paNa kartAthI abhinna hoya che. ethI ja siddhatArUpa-mokSarUpa kAryano kartA ane tenuM upAdAna-kAraNa AtmA eka ja hovAthI te siddhatA te mokSarUpa kArya AtmAthI abhinna che. ' arthAt mokSarUpa kAryano kartA ApaNo AtmA che ane upAdAna-kAraNa paNa ApaNA AtmAnA jJAnAdi guNo che. nimitta-kAraNa devAdhideva paramAtmA che ane Arya deza-uttama kula-Adi tenI sAmagrI che. mokSarUpI kAryanAM puSTa nimitta-kAraNarUpa zrI arihaMta paramAtmAnA yogathI jIvane mokSa-ruci utpanna thAya che eTale ke prabhunI pUrNa prabhutAnuM svarUpa jANavAthI bhavya jIvane paNa tevI prabhutA pragaTAvavAnI abhilASA utpanna thAya che. prabhune jotAM ja tenuM haiyuM AnaMdathI pulakita banI jAya che ane bhava-bhIru sAdhaka bhakti-pUrNa hRdayathI karuNA-siMdhu paramAtmAnI AgaLa sadA prArthanA pokArato rahe che ke he dInadayALu ! kRpAsiMdhu prabhu ! A saMsAra-sAgarathI mAro nistAra karo ! muja dInane bhISaNa bhava-bhramaNathI ugAro ! Apa ja mArA tAraka cho ! Apa vinA muja anAthane pAra utAravA mATe anya koI samartha nathI, Apa ja mArA samartha svAmI cho. mArI jJAnAdi guNa-saMpadAne prApta karAvanAra eka Apa ja puSTa-nimitta cho. he prabhu ! ApanI pAsethI ja mane mahAna AdhyAtmika- saMpatti maLavAnI che. AvI keTalIye AzAo ane AkAMkSAo bhakta-sAdhaka prabhu pAse rAkhe che. paramAnaMda svarUpa ane zuddha guNa-paryAyarUpa syAdvAdamayI sattAnA rasiyA paramAtmAnAM darzanamAtrathI paNa mumukSu sAdhakone apUrva lAbhanI prApti thAya che. AtmAnI mahAna zaktionuM bhaktAtmAne bhAna thAya che. kharekhara ! AtmAnaMdanA bhogI Atma-svarUpamAM ja. ramaNa karanArA zuddha tattvanA vilAsI evA prabhunAM darzanamAtrathI na ja bhavya jIvonI viSaya-sukhanI bhrAnti naSTa thaI jAya che, avyAbAdha svAbhAvika sukhanuM bhAsana-jJAna thAya che ane A tene prApta karavAnI IcchA jAge che. jyAM sudhI jIva viSaya-sukhano abhilASI hoya che te ( tyAM sudhI e viSaya-sukhane ja sAdhya mAnI tenAM sAdhanarUpa strI-dhana-dhAnyAdi-prApta karavA mATe satata puruSArtha karato rahe che. paNa, jyAre prabhunAM darzanathI avyAbAdha-sukhanI abhilASA tene jAgrata thAya che tyAre te jIva avyAbAdha -sukhane ja potAnuM sAdhya mAnI tenAM sAdhanomAM deva-gurubhakti-tattvazraddhA AdinI upAsanAmAM satata puruSArthazIla rahe che ane te avyAbAdha-sukhano kartA bane che. e ja rIte grAhakapaNuM, svAmIpaNuM, vyApakapaNuM, bhoktApaNuM, kAraNapaNuM ane kAryapaNuM paNa potAnA zuddha-svarUpanuM thAya che. Aja sudhI jIva viSaya-sukhano ja grAhaka hato. tenI vRtti temAM ja vyApaka-otaprota hatI ane te paNa teno ja bhoktA hato. paNa avyAbAdha-sukhanA svAmI evA prabhune joIne have te svAbhAvika sukhano ane tenAM sAdhanono grAhaka, vyApaka-temAM ja otaprota ane bhoktA banyo che. ATalA samaya sudhI AtmA ATha karmarUpa upAdhinuM upAdAna-kAraNa ane karma-baMdhanarUpa kAryano kartA hato. paNa zuddha-svarUpI niSkarmA evA vItarAga paramAtmAnI oLakhANa thayA pachI te potAnA zuddha-svarUpanuM upAdAna-kAraNa ane saMvara-nirjarArUpa kAryano kartA banyo che. prabhunA dhyAnamAM lIna banelA AtmAne bIjI paNa zraddhA-bhAsana-ramaNatAdi anaMta zaktionuM smaraNa thAya che ane te Atmazaktio para-bhAvane tajIne Atma-bhAvamAM sthira thatI jAya che. atyAra sudhI jIva zAtAvedanIyAdi puNya-prakRtino udaya-je Atmika guNono rodhaka che ane tattva-vimukha banAvanAra che-tene sukhada mAnato hato paraMtu have tene avyAbAdha svAbhAvika sukhanI zraddhA utpanna thaI che. atyAra sudhI te mAtra zAstronI vigatone jJAna mAnato hato. have siddha-pada ja mAruM sAdhya che, e evuM yathArtha-jJAna tene thayuM che. atyAra sudhI pudgala padArthanA rUpa-rasa-gaMdha-sparzamAM tenI ramaNatA thatI hatI. paNa have zuddha-svabhAvamAM tenI ramaNatA thavA lAgI che. tathA, tenI dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya labdhio paNa atyAra sudhI pudgala anuyAyinI banIne pravatartI hatI paNa have te sarva labdhio AtmAmAM sattApaNe rahelA jJAnAdi anaMta guNa-paryAyonI rasika banI che. paraspara eka-bIjA guNone sahakArarUpa dAna, guNa-prAgubhAvarUpa lAbha, sva-guNa-paryAyano bhoga-upabhoga ane paMDita-vIrya saMvara-nirjarAmAM hetubhUta banIne pravRtta thavA lAgyuM che.. For Personal & cate Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema, bakarAMnA ToLAmAM rahelo bAla-siMha sva-jAtiya siMhane joIne potAnA asala svarUpane-siMhapaNAne oLakhI le che, tema anAdi kALathI para-bhAvamAM bhUlA paDelA AtmAne prabhunAM darzanathI potAnA zuddha-svarUpanI yathArtha-oLakhANa thAya che. A rIte prabhunI mahAna karuNAnA prabhAve AtmAnI jJAnAdi zaktiono AvirbhAva thAya che. he prabhu ! cAritrarUpI naukAnA cAlaka(sukAnI) hovAthI bhava-samudrathI pAra utAranAra hovAthI Apa mahA-nirdhAmaka cho ! dravya ane bhAva hiMsAthI rahita ane parama ahiMsA-dharmanA upadezaka hovAthI Apa mAhaNa cho ! AtmAnA karma-roganI samyagu jJAna, darzana ane cAritrarUpa bhAva-cikitsA batAvanAra hovAthI Apa mahA-vedya cho cha-kAya jIvonI rakSA karanAra hovAthI tema ja jJAnAdi guNanA-bhaMDAranA rakSaka hovAthI Apa mahA-gopa cho ! bhayAraNyamAM bhaTakatA bhavya jIvonA AdhAra hovAthI Apa parama-AdhAra cho ! devomAM caMdra samAna nirmaLa ane sukhanA sAgara prabhu ! Apa ja samyak jJAna-darzana-cAritrAdi bhAva-dharmanA dAtAra cho. kema ke, ApanA upadezathI-ApanAM darzanathI bhavya jIvone bhAva-dharmanI prApti thAya che tethI bhAva-dharmanA dAtAra paNa Apa ja cho ! dvitIya stavana kA sAra... isa stavana meM kAraNa-kAryabhAva kI vyavasthA kA sundara zailI se varNana karate hue upAdAna-kAraNa kI apekSA bhI nimittakAraNa kI pradhAnatA para adhika bhAra diyA gayA hai / kisI bhI kArya kI utpatti usake kAraNa aura kAraNa-sAmagrI milane se karttA ke prayoga dvArA hotI hai / jaise ghaTarUpa kArya meM miTTI upAdAna-kAraNa hai, daNDa-cakrAdi nimitta-kAraNa hai aura kumbhakAra kartA hai / kArya kI niSpatti(siddhi) kartA ke AdhIna hotI hai / yadi kumbhakAra daNDa kA ghaTarUpa kArya karane meM prayoga kare to ghaTarUpa kArya kI siddhi ho sakatI hai parantu usI daNDa se yadi vaha ghaTa kA dhvaMsa karanA cAhe to usI daNDa se ghaTa kA dhvaMsa bhI ho sakatA hai ataH kArya kI siddhi kartA ke AdhIna hotI hai| (1) upAdAna kAraNa : jo kAraNa, kArya ke rUpa meM abhinna rUpa se pariNata hotA hai| (2) nimitta kAraNa : jo kAraNa, kartA ke prayoga dvArA kAryotpatti meM sahakArI banatA hai / yahA~ ghaTarUpa kArya ghaTa ke kartA (kumbhakAra) se bhinna hai ata eva ghaTa kA kartA bhI usa ghaTa se bhinna hai / parantu yadi upAdAna-kAraNa aura kartA eka hI ho to vaha kArya bhI kartA se abhinna hotA hai / isIlie siddhatA (mokSa)rUpa kArya kA kartA aura usakA upAdAna-kAraNa AtmA eka hI hone se vaha siddhatA (mokSa)rUpa kArya AtmA se abhinna hai, usakA kartA AtmA bhI siddhatA se abhinna hai / arthAt mokSarUpa kArya kA kartA apanI AtmA hai aura upAdAna-kAraNa bhI apanI AtmA ke jJAnAdi guNa haiM / nimitta-kAraNa devAdhideva paramAtmA haiM aura Arya deza, uttama kula Adi usakI sAmagrI hai / ____ mokSarUpI kArya ke puSTa nimittakAraNarUpa zrI arihaMta paramAtmA ke yoga se jIva ko mokSarUci utpanna hotI hai arthAt prabhu kI pUrNa prabhutA ke svarUpa ko jAnane se bhavya jIva ko bhI vaisI prabhutA prakaTa karane kI abhilASA hotI hai / prabhu ko dekhate hI usakA hRdaya Ananda se pulakita bana jAtA hai bhavabhIru sAdhaka bhaktipUrNa hRdaya se karuNAsindhu paramAtmA ke samakSa sadA yaha prArthanA karatA rahatA hai ki he dInadayAlu kRpAsindhu prabho ! isa saMsAra sAgara se merA nistAra karo | mujha dIna ko bhISaNa bhavabhramaNa se ubAro, Apa hI mere tAraka ho / Apake sivAya anya koI bhI mujha anAtha ko pAra utArane meM samartha nahIM hai | Apa hI mere samartha svAmI ho, merI jJAnAdi guNa-sampadA ko prApta karAnevAle kevala Apa hI puSTa-nimitta ho / he prabho ! Apake pAsa se hI mujhe mahAn AdhyAtmika-sampatti milane vAlI hai / Apake dvArA hI mujhe alaukika-divya Ananda kI anubhUti honevAlI hai| bhakta sAdhaka isa prakAra kI kitanI hI AzAe~ aura AkAMkSAe~ prabhu se rakhatA hai / paramAnanda svarUpa aura zuddha guNa-paryAyarUpa syAdvAdamayI sattA ke rasiyA paramAtmA ke darzanamAtra se bhI mumukSu sAdhakoM ko apUrva lAbha kI prApti hotI dain Education International For Personal & Private Use Only 81 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai / AtmA kI mahAna zaktiyoM kA bhaktAtmA ko bhAna hotA hai / sacamuca ! AtmAnanda ke bhogI, AtmasvarUpa meM hI ramaNa karanevAle, zuddha-tattva vilAsI he prabho ! Apake darzanamAtra se hI bhavya jIvoM kI viSayasukha kI bhrAnti naSTa ho jAtI hai / avyAbAdha, svAbhAvika, sukha kA bhAsana-jJAna hota hai aura use prApta karane kI icchA jAgRta hotI hai / jaba taka yaha jIva viSayasukha kA abhilASI hotA hai taba taka vaha viSayasukha ko hI sAdhya mAnakara usake sAdhanarUpa strI, dhana, dhAnyAdi prApa karane ke lie satata puruSArtha karatA rahatA hai / parantu jaba prabhu ke darzana se avyAbAdha sukha kI abhilASA usameM jAgRta ho uThatI hai taba vaha jI avyAbAdha sukha ko hI apanA sAdhya mAnakara usake sAdhanoM me yAni deva-gurubhakti, tattva zraddhA Adi kI upAsanA meM satata puruSArthazIla rahatA hai au usa avyAvAdha sukha kA kartA banatA hai| isI prakAra grAhakatA, svAmitva, vyApakatA, bhoktRtA, kAraNatA aura kAryatA bhI apane zuddha-svarUpa kI hotI hai / Aja taka jIva viSayasukha kA hI grAhaka thA, usakI vRtti usameM hI vyApaka-otaprota thI aura vaha bhI usI kA bhoktA thA parantu avyAbAdha sukha ke svAmI prabhu ko dekhakara aba vaha svAbhAvika sukha aura usake sAdhanoM kA grAhaka, vyApaka-usameM hI ota-prota aura bhoktA bana gayA hai / itane samaya taka AtmA ATha-karmarUpa upAdhi kA upAdAna-kAraNa aura karma-baMdhanarUpa kArya kA kartA thA parantu zuddhasvarUpI evaM niSkarmA vItarAga paramAtmA kI pahacAna hone ke pazcAt vaha apane 'zuddha-svarUpa' kA upAdAna-kAraNa aura 'saMvara-nirjarArUpa' kArya kA kartA bana gayA hai / prabhu ke dhyAna meM lIna bane hue AtmA ko anya bhI zraddhA, bhAsana, ramaNatAdi ananta zaktiyoM kA smaraNa hotA hai aura ve Atma zaktiyA~ parabhAva ko choDakara AtmabhAva meM sthira hotI jAtI hai / aba taka jIva sAtAvedanIyAdi puNya prakRtti ke udaya ko, jo Atmika guNoM kA rodhaka hai aura tattvavimukha banAnevAlA hai use sukharUpa mAnatA thA parantu aba use avyAbAdha svAbhAvika sukha kI zraddhA utpanna huI hai / aba taka vaha kevala zAstroM kI bAtoM ko jJAna mAnatA thA parantu aba siddha pada hI merA sAdhya hai / esA yathArtha jJAna use huA hai / aba taka pudgala padArtha ke rUpa, rasa, gaMdha, sparza meM usakI ramaNatA hotI thI parantu aba zuddha-svabhAva meM usakI ramaNatA hone lagI aba taka usakI dAna-lAbha bhoga-upabhoga aura . vIrya labdhiyA~ bhI pudgala anuyAyinI bana kara pravRtti karatI thI parantu aba ve sarva labdhiyA~ AtmA meM sattArUpa se 20 18.rahe hue jJAnAdi ananta guNa-paryAyoM kI rasika bana gaI hai / paraspara eka dUsare guNoM ko sahakAra rUpa dAna, guNa prAgabhAvarUpa lAbha, svaguNa-paryAya kA bhoga aura upabhoga tathA paNDita vIrya saMvara-nirjarA meM hetubhUta banakara pravRtta hone lagA hai| jaise bakaroM ke Tole meM rahA huA bAlasiMha svajAtIya siMha ko dekhakara apane sahI svarUpa -(siMharUpa) ko pahacAna letA hai, usI taraha anAdikAla se parabhAva meM bhaTakate hue AtmA ko prabhu ke' darzana se apane zuddha-svarUpa kI yathArtha pahacAna hotI hai / isa prakAra prabha kI mahAna karuNA ke prabhAva se AtmA kI jJAnAdi zaktiyoM kA AvirbhAva hotA hai / he prabho ! cAritrarUpI naukA ke nAvika hone se bhavasAgara se pAra utAranevAle hone se Apa mahAniryAmaka haiM / dravya aura bhAva hiMsA se rahita aura parama ahiMsA dharma ke upadeSTA hone se Apa mAhaNa haiN| AtmA ke karma-roga kI samyagjJAna-darzana-cAritrarUpa bhAva-cikitsA batAnevAle hone se Apa mahAvaidya haiN| SaTkAya ke jIvoM kI rakSA karanevAle hone se tathA jJAnAdi guNoM ke bhaNDAra ke rakSaka hone se Apa mahAgopa haiN| bhavAraNya me bhaTakate hue bhavya jIvoM ke AdhAra hone se Apa parama-AdhAra haiN| devoM meM candra ke samAna nirmala evaM sukha ke sAgara prabho ! Apa hI samyagjJAna-darzana-cAritrAdi bhAvadharma ke dAtAra haiM, kyoMki Apake upadeza se Apake darzana se. bhavya jIvoM ko bhAvadharma kI prApti hotI hai ata : bhAvadharma ke dAtA bhI Apa hI haiM / 8 For Personal &82te Use only www.jainelibrary.oto Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa 2(1) zrI ajitanAtha bhagavAna 2(2) zrI vardhamAna vidyA paTa - A paTa zrI gaNipadapradAna vakhate arpaNa karAya che. pratidina A maMtrano pATha karAya che ane tenAthI AdhyAtmika saMpattinI prApti thAya che. For Personal & Private Use Only 83. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ al in Education International For Personal & Private Use Only www . Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w 311) in Education International For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IM atha tRtIya zrI saMbhavajina stavanam GRAA || dhaNarA Dhola - e dezI || 44 PATHTIZELUEERaam zrI saMbhava jinarAjajIre. tAharUM akala svarUpa, jinavara jo| sva-para prakAzaka dinamaNi re. samatA rasano bhUpa, jinavara pUjo! pUjA pUjore bhavikajana pUtore, prabhu pUjyAM paramAnaMda jinvr.||1|| Jain Education international For Personal BPrivate Use only | Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he saMbhavanAtha jinarAja ! ApakA svarUpa akala hai, kisI chadmastha ke dvArA vaha nahIM jAnA jA sakatA / Apa sva-para ( AtmA aura dharmAstikAyAdi) padArthoM ke dharma ko prakAzita karane meM sUrya ke samAna haiM tathA samatArasa ke rAjA haiM-bhaNDAra haiM / he bhavyajano ! aise bhagavAna kI sadA bhAvapUrvaka pUjA karo kyoMki prabhu kA bhAvapUrvaka pUjana karane se avazya paramAnanda kI prApti hotI hai arthAt sahaja avinAzI Atmika sukha prApta hotA maiM / artha : he saMbhavanAtha jinarAja ! ApanuM svarUpa akaLa che, koI chadmasthathI te jANI zakAya tevuM nathI ane Apa sva-52 (AtmA ane dharmAstikAyAdi) padArthonA dharmane prakAzita karavAmAM sUrya samAna cho. tema ja samatA-2sanA rAjA-bhaMDAra cho. he bhavyajano ! AvA bhagavaMtanI sadA bhAvapUrvaka pUjA karo kAraNa ke prabhunuM bhAvapUrvaka pUjana karavAthI avazya paramAnaMdanI prApti thAya che eTale ke sahaja avinAzI evuM Atmika sukha prApta thAya che. svo. bAlAvabodha : have zrI saMbhavanAtha jina kahetAM zrutakevalI-avadhijJAnI-manaHparyavajJAnI-pramukhamAM rAjA samAna evA he saMbhavaprabhu! tAharuM kahetAM tamAruM, akala kahetAM koIthI kalAya nahIM ehavuM svarUpa che. ehavA jinavarane pUjo aho bhavyo ! tame ehavA parama pUjya paramezvarane pUjo. valI, prabhu kehavA che ? je sva ketAM potAno dharma ane 52 ketAM dharmAstikAyAdikano dharma tene prakAzavAne dina-maNi kahetA sUrya jevA che tathA samatA je sarvane viSe rAga-dveSa rahItapaNuM tehanA bhUpa ketAM rAjA che. ehavA tattva-prakAzaka arihaMtane pUjo. vAraMvAra pUjo. bhavika ketAM mokSa-yogya-mokSaruci jIva tame pUjo. e svarUpa-bhogI, nirmalAnaMdamayI, aja, avinAzI, akSaya, aNNAhArI, azarIrI, anaMtajJAnamayI, anaMtadarzanamayI, zuddhasvarUpI deva-tattvane pUjyAM paramAnaMda thAya. je pudgala-yogathI sukha upaje te upacAra-sukha mATe te paramAnaMda nahIM ane je AtmAnuM sahaja avinAzI aprayAsI svarUpanuM sukha avyAbAdharUpa, tene paramAnaMda kahIyeM. te sukha arihaMta devane pUjyAM pAmI". yadyapi arihaMta deva koI anya jIvanA avyAbAdhAdi guNanA kartA nathI paNa je bhavya jIva potAnuM zuddha pAriNAmika parama-siddhatA svarUpa sAdhya karIne vItarAga pa2mAtmAne seve-avalaMbe te niyamA potAnuM tattva pragaTa kare. niyAmika kAraNa mATe 'ehathI svarUpa pragaTa thAya'-ema ja dhAravuM ! PEALS ALLTTOOR varn / / rUti prathama-yartha : || 9 || avisaMvAda nimitta chore, choDe. jagata jaMtu sukhakAja, jina. [ hetu satya bahumAnathI re. jhina enyA zivA klinI artha : he prabho ! jagata ke jIvoM ke Atmika sukha-rUpa kArya ko paidA karane ke lie Apa eka pradhAna- avisaMvAda (avazya kArya ko siddha karanevAlA) nimitta haiM / Apa hI mokSa ke vAstavika hetu haiM kyoMki jo Apake sarva guNoM kI bahumAnapUrvaka nirAzaMsa bhAva se sevA - bhakti karatA hai vaha niyama se zivarAja (mokSapada) ko prApta karatA hai / For Personal & Private Use Only 8 6 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: he prabhu ! jagatanA jIvonA Atmika-sukharUpa kAryane utpanna karavA mATe Apa eka pradhAna avisaMvAda (avazya kArya siddha karanAra) nimitta cho. Apa ja mokSanA sAcA hetu cho, kAraNa ke ApanA sarva guNonI bahumAnapUrvaka je ApanI nirAzasa-bhAve sevA-bhakti kare che te niyamA zivarAja-mokSapadane meLave che. svo. bAlAvabodha : valI, he prabhujI ! avisaMvAda ketAM visaMvAda-je nirdhAra nahIM te ane tameM nizcaya-nirdhAra kAryane karo mATe avisaMvAda nimitta-kAraNa cho. nimittalakSaNaM - 'Amitratve saMta jhUtvavyAparatve saMta heturnimittati |'' artha : "kAryathI bhinna hoya kAryanA kartA mATe vyApAra(sAdhana)rUpa hoya ane kAraNa hoya te nimitta (kAraNa) che.'' mATe, he prabhu ! tumeM jagatanA jIva, tenA Atmika-sukharUpa kArya nipajAvavAne pradhAna nimitta hojI. mATe, hetu kahetAM kAraNa, te satya kahetAM sAcuM, tene bahumAna kahetAM mAhA-moTamapaNe sevatAM je, muja sarikho moha-vaza paDyo, tRSNArthe prasyo, pudgalano rAgI, asaMyamamayI, mithyAtve bhUlyo bhAva, te nirAdhAra-azaraNa ehavo huM, tene zrI tIrthaMkara deva parama tattvamayI, nailokyopakArI jenA nAmathI parama kalyANa thAya ehavA paramezvarano yoga malyo. mAre mATe e velA-e ghaDI dhanya. ema asaMkhyAta pradeze niHkarmA niHsaMgI svarUpa-bhogI deva-tattvanuM bahumAna karato thako je jina ketAM vItarAgane seve te jIva parama kalyANamayI poteM thAya. IhAM satya-pada bene joDavuM hetu-satya te arihaMta deva ApaNA mokSarUpa kAryanA hetu che, tenuM satya kahetAM sAcuM bahumAna karavuM. eTale Ihaloka-paraloka-iMdriyasukhanI AzaMsA TAlIne adbhUta varNa-gaMdha-saMsthAnAtizaya-vacanAtizaya-prAtihAryapramukha sarva zuddha bahumAnakAraNa mATe bahumAna karavA yogya che te dravya-bahumAna. paNa, je arihaMtanA zuddha jJAnAdi guNa-anaMtAnuM, sakala pudgalAtItapaNAnuM, parama arUpI atIndriyapaNAnuM bahumAna te satya-bahumAna kahie. eTale, jinazAsana maLe (1) nAma (2) thApanA (3) dravya-e traNa nikSepA-te kAraNa che ane cotho bhAvanikSepo te kArya vastu che. mATe, jihAM sudhI prabhunA atizayAdijJA yoga-vikalpa, tihAM sudhI dravya-bahumAna che. ane je darzana-guNuM prabhutAnuM bhAna thayAthI tattvaprAgubhAvanuM je bahumAna te 'bhAva-bahumAna" kahie ane nAmAdika traNa nikSepA, te 'bhAvanA kartA che athavA bhAvAbhilASI che to te paNa 'satya-bahumAna' jANavuM. te satya-bahumAnathI je jina-sevanA te je prabhunI AjJAryuM parabhAva tyAga-svabhAva grahaNa karatAM, ziva nirupadrava je siddhapaNuM, te rAja pAmImeM. eTale sAMsArika ziva te upacArI alpa-kAlI ane mAnyatArUpa che, mATe je niHkarmApaNe sarva svarUpa-prAgubhAva te nirupacarita avinAzI ziva kahie. || Duta dvitIyathArthaH || 8 || haba, upAdAna mAtama mahIre, pudADhavana haa, nita.. upAdAna kAraNapaNe re, prakAra vora pramugala vinA.pho Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Woede do Riose o ho JIONISTITEET VOU UNTTM ru DAO hmo VSN 21s CA vi w 3 DOO www Pere220793 MUNTET DEWA jelent.ar international 112 tor Pereanal & stvate Use Bully 20. VA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Bes 5 hai artha : saba AtmAe~ apanI-apanI siddhatA(guNa-prAgbhAva)rUpa kArya ke upAdAna avazya haiM parantu isa upAdAna ko prakaTa karane meM zrI arihanta paramAtmA puSTa Alambana haiM / yadyapi AtmA meM upAdAnabhAva anAdikAla se rahA huA hai parantu upAdAnabhAva kA prakaTIkaraNa prabhu kI sevA ke nimitta se hI hotA hai / | artha : sarva AtmAo pota-potAnI siddhatA(guNa-prALubhAva)rUpa kAryanAM upAdAna jarUra che paraMtu e upAdAnane pragaTa karavAmAM zrI arihaMta paramAtmA puSTa AlaMbana che. jo ke AtmAmAM upAdAnapaNuM anAdi kALathI raheluM che paNa upAdAna-kAraNatAnuM pragaTIkaraNa prabhunI sevAnA nimittathI ja thAya che. svo. bAlAvabodha : have Atma-niSpatti viSe to upAdAna-kAraNa mUla che, to paNa nimitta-kAraNa vizeSa che. te dekhADe che, je kAraNa, te ja kAryapaNe abhedaM pariNameM te upAdAna-kAraNa jANavuM ane je kartAnA vyApAre kAryane nipajAvavAnuM sahakArI thAya-tene nimitta-kAraNa kahiyeM. e nimittakAraNa te kAryathI bhinna hoya. | IhAM koI pUche che, upAdAna-kAraNamAM tathA nimitta-kAraNamAM je kAraNadharma che te vastumAM chato paryAya che? ke achato upaje che? tene uttara kahe che, jo kAraNa-paryAya vastu-dharma hoya, to siddha bhagavAnamAM paNa upAdAnakAraNa pAmyo joIye. te to nathI dekhAtuM. - kema ? je siddhamAM kAraNa paNuM hoya to kAMhI kArya paNa nIpajAvuM joIe. te kArya to saMpUrNa nipanuM che. tathA, nigodAvasthA viSe paNa upAdAnakAraNa mAnavuM paDe te paNa saMbhavatuM nathI. kema ? je nigodAvasthAmAM upAdAnakAraNa mAniye to Atma-siddhirUpa kArya paNa thavuM joIye. te kema ? je kAraNa te niyamAM kArya kare ane kAraNakAla- kAryakAla te niyamo abheda che. te vizeSAvazyakamAM matijJAnAdhikArathI joI lejo. te mATe kAraNa-paryAya te utpanna che. je mATe te kArya saMpUrNa thaye kAraNatAno abhAva che ane jenI sAdi hoya teno ja aMta thAya. mATe kAraNa-paryAya te sAdi-sAta che. IhAM koI kaheze je, utpanna-paryAya te kevAreM upano ? tyAM kahe che ke, jevAreM karnA kArya-ruci thAya tevAreM kAraNatA upaje. eTale bhavya tathA abhavya sarva jIva saMpUrNa siddhatAnA upAdAna che paNa nipajAvatA nathI. | gyA mATe ? je kAraNapaNuM nathI. jo kAraNapaNuM pragaTe to kArya nipaje. mATe sarva AtmA pota-potAnA guNa-prAgubhAvarUpa siddhatA-kAryanA upAdAna avazya che paNa zrI jinezvara deva zuddha-tattvaneM avalaMbane kAraNatA nipajAve. mATe puSTa kahetAM niyAmakI-moTuM AlaMbana arihaMta deva che. je mATe AlaMbana vinA AtmA anAdi doSathI nivRttine tattvane AzrI zake nahiM. mATe arihaMta devano-tIrtha kara nAmakarmano vipAka, tehathI upanAM samavasaraNAdi je Azvarya, tene AlekhyAM saMsArI jIva potAno Atma-dharma najIka kare to jagata jIvanA AdhAra zrI tIrthaMkaranI svarUpa-saMpadAne AlekhyAM thaka Atma-dharma avazya nipaje. mATe arihaMta deva te bhavya jIvane potAnI zuddha sattA-prAbhArve karatAM mukhya AlaMbana che. have, zrI vItarAga deva puSTa AlaMbana kevI rIte che ? tenuM kAraNa kahe che je, AtmAne viSe upAdAnapaNuM anAdinuM che, paNa te Atma-siddhatArUpa kAryane karatuM nathI. | zA mATe ? je upAdAna kAraNapaNe thayuM nathI. te zrI jinavara vItarAganI je sevanA te upAdAnane kAraNapaNe pragaTa kare che eTale arihaMta devanI dravya-bhAvathI bhakti karatAM saMsArI AtmA mokSano sAdhaka thAya. * AKn sTaDI mere po 't rarara HTTTTTTTTITI for Prstmal Private Use Only 89 www ainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mATe zrI jagadayAla karma-roganA bhAva-vaidya mithyAtvarUpa aMdhakAra TAlavAne sUrya samAna, mamakArarahita evA guNI prabhune sevatAM AtmA mokSarUpa kArya nipajAvavAnuM kAraNa paNuM pragaTa kare. tethI prabhujI purAlaMbana jANavA. | | ti tRtIyathArva: || 3 || kArya guNa kAraNapaNere INUT vairya tRpa, vinA. sakala sidhdatA nAharI re. madare prayatA. ni.ko artha : he prabho ! ApakA zuddha-svarUpa ApakA kArya-guNa hai aura vahI sAdhaka ke lie anupama kAraNa rUpa meM pariNata hotA haiM / isI taraha sAdhaka | ke samyagdarzanAdi rUpa upAdAna kAraNa prabhu ke AlaMbana se mokSakArya ke rUpa meM pariNata hote haiM / he prabho ! ApakI sampUrNa siddhatA merI siddhatA ko prakaTa / karane meM pradhAna sAdhana hai| artha : he prabhu ! ApanuM zuddha-svarUpa e Apano kArya-guNa che ane te ja sAdhakane anupama kAraNarUpe pariName che. tema ja, sAdhakanA | samyagu-darzanAdirUpa upAdAna-kAraNa e ja prabhunA AlaMbane mokSa-kAryarUpe pariName che. he prabhu ! ApanI saMpUrNa siddhatA e mArI siddhatA pragaTAvavAnuM pradhAna sAdhana che. | svo. bAlAvabodha : have anAdi mithyAdRSTi jIvane zarIra-IMdriya-viSaya-kaSAyarUpa kArya karatAM anaMto kAla gayo. te jevAreM samyagudRSTi guNa pragaTyo tevAre ratnatrayI je samyadarzana-samyakajJAna-sammacAritra te potAnuM kArya jANyuM. pachI zrI arihaMtasevanA-AgamazravaNAdi kAraNa sevIne ratnatrayIno kSayopazama pragaTa karyo. ' eTale, yathArtha tattvazraddhAna-tendrabhAsana-tattvaramaNa-parabhAvatattvatyAgarUpa bheda-ratnatrayI pragaTI, te pahelAM kArya-gu thayI, pachI te ja kSAyika abheda-ratnatrayIrUpa sva-kArya karavAne kAraNapaNe pravartAve tevAre je kAryapaNe hatuM te kAraNarUpe thAya. pachI tehI ja kAraNarUpa bhedaratnatrayI te kSAyika-bhAvarUpa ratnatrayI-kAryarUpe pariName. mATe, je kAraNa tethI ja kArya thAya. e upAdAna kAraNa-kAryarUpa paddhati kahIM. have nimittapaNe kahe che, he prabhujI ! tamAruM zuddha-svarUpa tethI ja tamAro kArya-guNa che. paNa, te bhavya mokSa-ruci jIvane kAraNaparze che. kemake je upAdAnane-tamArA zuddha guNa tene kAraNapaNe avalaMbI tamArA jevI sattA pragaTa karavI te kArya che eTale je kAraNa tehI ja karavAne saMkalpa kArya che. mATe, he prabhujI ! tamArI sakala ketAM saMpUrNa siddhatA sakala pradeze nirAvaraNatA sarva sva-dharma prAgubhAvatA te mAhare sAdhanarUpa che. eTale, tumArI zuddhatA je sAdhana parama prabhutArUpa saMpadA, tene jevAreM mAro AtmA avalaMbe tevAreM para-bhAva tyAgI thaIne svarUpAvalaMbI thAya. tevAreM mAharI siddhatA nipaje. mATe tamArI siddhatA te mAhAre sAdhanarUpa che. tethI huM je mAharuM svarUpa pragaTa karuM te upakAra tamAro che. tethI, mAhare to AdhAra-trANa-zaraNa sarva he deva ! tame ja cho. || ti vaturthaTTthArtha: | 8 || Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 90. www.jainelibrary.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 it is / eka vAra pramuvaMdanAre, HITYa thAya, Dina. kAraNa satye kAryanIre. iiDha prartata vAca Dito artha : zAstrokta vidhi ke anusAra yadi ekavAra bhI zrI arihaMta paramAtmA ko vaMdana ho jAya to kAraNa kI satyatA arthAt parama puSTa hetu kI upasthiti se mokSarUpa kArya kI siddhi avazya ho jAtI hai / upAdAna aura nimitta donoM satya ho taba kAryasiddhi avazya hotI hai aisI zraddhA kI jA satI hai | artha : zAstrokta vidhi anusAra eka vAra paNa jo zrI arihaMta paramAtmAne vaMdana(namaskAra) thaI jAya to kAraNanI satyatA eTale ke parama puSTa hetunI hAjarIthI mokSarUpa kAryanI siddhi avazya thaI jAya che. upAdAna ane nimitta banne satya hoya tyAre kArya-siddhi avazya thAya che. evI zraddhA karI zakAya che. svo. bAlAvabodha : mATe zrI arihaMta anaMta-jJAnI, anaMta-darzanI, zuddha-cAritrI, avikArI, akaSAyI, svarUpa-bhogI, svarUparamaNI, svarUpa-vilAsI, nailokya-pUjya, gailokya-upagArI, cAlatA bhAva-sUrya, karma-roganA mahA-vaidya, paramezvara, paramopakArI tene ekavAra paNa je rIte Agama kahetAM siddhAMtamAM kahyuM che te rIteM jo vaMdana thAya, eTale anuSThAna varjIne guNa-bahumAneM adbhutatAAzcaryatA-taviraha kAtaratAryuM jo thAya to mAharuM mokSarUpa kArya nipaje. evI pratIta karAya. zA mATe ? je kAraNa-sarve kahetAM chate kAraNe athavA kAraNa satye-sAce kAraNe, kAryanI siddhi eTale niSpattinI pratIta karAya ane kArya paNa nipaje. eTale, zrI prabhu paramAtmAne vidhie vaMdanA karatAM upAdAna je AtmA, te guNAnuyAyI thayo to nimitta tathA upAdAna bahu kAraNa sAcAM malyAM thakI kArya paNa sAcuM nipaje, jema, strI-dhana-viSayAdika azuddha-nimitta male tevAreM AtmA azuddha-upAdAnI thAya tethI saMsAra-azuddhatArUpa kArya nipaje che. to zrI vItarAga zuddha-nimitta malethI upAdAna je AtmA te zuddha-pariNAmI thAya tethI zuddha siddhatArUpa kArya nipajejI. anAdi kAla saMsAramAM bhamatAM na AvyuM ehavuM arihaMta-bahumAna te jo ekavAra Ave to kArya nipajavAnI pratIti thAya. |/ rUti 5gnamaIIyArthaH || 6 | For Personal & Private Use Only 91 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApaNe prabhu oLakhAre. ma&vigaDha ITkha yodadina. sAdhya dRSTi sAdhakapaNere, tara teDha.ni.sodo vai artha : zrI arihaMta deva, amala-sarva karmamaila se rahita haiM aura vimala-ujjavala guNoM ke bhaMDAra hai / isa prakAra unakI prabhutA kA svarUpa jAnakara apanI prabhutA prakaTa karane rUpa sAdhya siddha karane hetu jo sAdhaka prabhu ko vandana (namaskAra) karatA hai, vaha dhanya hai / artha : zrI arihaMta deva amala-sarva karmamaLathI rahita che ane vimala-ujjavaLa guNonA bhaMDAra che. A pramANe temanI prabhutAnuM svarUpa jANI potAnI prabhutA pragaTAvavArUpa sAdhyane siddha karavA mATe ja sAdhaka prabhune vaMdana(namaskAra) kare che, te dhanya che. svo. bAlAvabodha : have, zuddha sattA pariNAmipaNe saMsAra tathA para-jIvanI siddhinA akartAne sevyAM siddhi pragaTe ! valI, amala kahetAM rAga-dveSAdi AvaraNAdi malathI zUnya, vimala kahetAM bhAva-ujjavalatAvaMta, guNa-geha kahetAM jJAnAdi guNanA ghara-evI rIte prabhunuM je rUpa che tene olakhIne, sAdhya- 2 dRSTi eTale potAno AtmA paramAnaMdarUpa che tenI sarva saMpadA pragaTAvavArUpa sAdhya najaramAM rAkhIne eTale tattva-kArya BAlaMbanI thaIne, sAdhakapaNe kahetAM pote sAdhaka thaIne, je potAnA jJAnAdika guNa kSayopazamI che te sarva guNa nirmala karavArUpa kArya karavApaNe pravartAvatAM je zuddhAnaMdI parama jJAnI nirmohI devane vAMde-namaskAra kare te nara dhanya kRta-puNya jANavA. havatta 4 - "je puNa tiloyanAho, bhattibharapUrieNa hiyayeNa / vadati namasati, te dhanA te kayatthA ya / / " artha : jeo bhaktinA samUhathI pUrNa evA hRdayathI trilokanAthane vaMde che-namana kare che, teo dhanya che ! kRtArtha che ! | ti paNa thArthaH || 6 || uuuN For Personal & Private Use Only - 9 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma kRtAratha tehano re, divasa saphala paNa tAsa,jina. jagata zaraNa jina caraNane re, vaMdedharIya ulhAsa jina. IN VOID THEATRE artha : sarva jagata ke zaraNabhUta zrI jinezvara paramAtmA ke caraNoM meM jo ullAsapUrvaka vandana karatA hai usakA jIvana kRtArtha banatA hai aura usakA vaha divasa bhI saphala banatA hai| | artha : sarva jagatanA zaraNabhUta evA zrI jinezvara paramAtmAnA caraNane je ullAsapUrvaka vaMdana kare che tenuM jIvana kRtArtha bane che ane teno te divasa paNa saphala bane che. vo. bAlAvabodha : te jIvano janma kRtArtha jANavo ! vaLI te divasa paNa tehavo ja saphala jANavo. jagatanA jIvane mohe muMjhayAne bhavaaTavI maLe paDyAne mithyAtve luMTAtAne, parama zaraNa-trANa-AdhArabhUta ehavA zrI jina kahetAM vItarAganA caraNane je ullAsa kahetAM harSa dharIne vaMde kahetAM vAMde, teno janma kRtArtha ! / / iti saptamagAthArthaH / / 7 / / RA nija sahA nija bhAvathI re, guNa anaMtanuM ThANa, jina. 'devacaMdra jinarAjajI re, zuddha siddha sukhakhANa jina.III FotPersonal & Private Use Only .org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI jinezvara paramAtmA kI ananta guNa-paryAyarUpa sva-sattA nijabhAva se hI svabhAvastha banI hai arthAt zuddha-svabhAva ko prApta huI hai / sAtha hI devoM meM candra samAna jinezvara prabhu ananta guNa aura zuddha avyAbAdha sukha ke bhaNDAra hai / / artha : zrI jinezvara paramAtmAnI anaMta guNa-paryAyarUpa sva-sattA nija bhAvathI ja svabhAvastha banI che eTale ke, zuddha-svabhAvane pAmI che. tema ja devomAM caMdra samAna jinezvara prabhu anaMta guNanA ane zuddha avyAbAdha sukhanA bhaMDAra che. vo. bAlAvabodha : te prabhu nija kahetAM potAnI, sattA anaMta guNa-paryAyarUpa te nija bhAvathI kahetAM potAne bhAva-svabhAvathI thayI che. ehavA je guNa jJAnAdika anaMta tenuM ThANa kahetAM ThekANuM che. sarva devamAM caMdramA samAna jinarAja te kehavA che ? zuddha-siddha kahetAM niSpanna-guNanI khANa che ! | || rUti zaramathArtha: || 8 || | ti tRtIya zrI samavanana stavanam | 3 || trIjA stavanano sAra... zrI arihaMta paramAtmAnAM darzana mAtrathI tattvazraddhA-tattvajJAna ItyAdi guNonI prApti thatAM mumukSu AtmA te-te guNonI pUrNatA prApta karavA paramAtmAnI pUjA, sevA ane AjJA-pAlana karavA tatpara bane che. pudgalanA saMyogathI utpanna thayeluM sukha e sAcuM sukha nathI paNa e to mAtra kAlpanika sukha che mATe te vAstavika AnaMda ke vAstavika zAMti ApavAmAM samartha banI zakatuM nathI. jyAre AtmAnuM sahaja avinAzI, avyAbAdha sukha e ja vAstavika sukha che. e ja vAstavika zAMti che. e ja vAstavika paramAnaMda che. - evA paramAnaMdanI prApti paramAnaMdamaya zrI arihaMta paramAtmAnI pUjA-bhakti dvArA ja thaI zake che mATe zrI arihaMta paramAtmA e ja pratyeka jIvanA mokSa(pUrNa Atmika-sukha)rUpa kAryanA pradhAna-nimitta che. je koI bhavyAtmA potAnA zuddha siddhatArUpa sAdhyane siddha karavA mATe zrI arihaMta paramAtmAnuM pUjana-araNa-dhyAnAdi vidhi ane bahumAnapUrvaka kare che te avazya sva-sAdhyane siddha kare che. - potAnI laghutA, guNa-hInatA ane nirAdhAratAno vicAra karavAthI zrI arihaMta paramAtmAnI prabhutA pratye vAstavika-satya bahumAna pragaTe che. jema ke, he nAtha ! huM to mahA mohAdhIna thaIne mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyonI kAramI jALamAM sapaDAI gayo chuM. mArI paudgalika sukhonI tRSNA keme chIpatI nathI. te vizvapakArI vibhu ! ApanA vinA mAro koNa uddhAra karaze ? Apa vinA mArI jIvana-nayAne saMsAra-samudranI pele pAra koNa pahoMcADaze ? azaraNa, nirAdhAra ane anAtha banelA mArA jevA dIna-duHkhIne Aje paramopakArI, karuNA-siMdhu, triloka-nAtha, vizva-vatsala zrI arihaMta paramAtmAno suMdara yoga maLyo che, ethI kharekhara ! mAro janma kRtArtha thayo che. mAro Ajano A divasa saphaLa thayo che. aho ! dhanya che ApanA AvA adbhuta rUpane ! je aSTa prAtihAryo ane coMtrIsa-atizayothI dedIpyamAna che, mana-mohaka che. ApanI gaMbhIra ane madhura vANI paNa pAMtrIsa- atizayothI yukta che. sAMbhaLatAM mahAna vidvadvaronAM mana paNa maMtra-mugdha banI jAya che. ApanAM anaMta-jJAna, anaMta-darzana, anaMta-cAritra ane anaMta-vIrya Adi kSAyika-bhAve pragaTelA guNonuM svarUpa jANI bhavyAtmAonAM mastaka Adara ane bahumAnapUrvaka bhAvathI namI jAya che. hRdaya harSollAsathI pulakita thaI jAya che. A rIte aMtaranA umaLakAthI karelI AdarabahumAnapUrvakanI prabhu sevA ziva-sukhane prApta karAve che. For Personal & Private Use Only 94 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI ja zAstromAM upAdAna-kAraNa karatAM paNa nimitta-kAraNanI (apekSAe) pradhAnatA batAvelI che kAraNa ke upAdAnamAM vizeSanuM AdhAna nimittanA yoge ja thAya che. evo niyama che. sarva AtmAonI sattA siddha samAna hovA chatAM zrI arihaMtanI sevAnuM nimitta maLyA vinA bhavya jIvanI paNa siddhatA pragaTatI nathI. upAdAnane taiyAra karanAra nimitta che ema jo mAnavAmAM na Ave to nigodanA jIvomAM paNa mokSanI upAdAnatA hovA chatAM temano mokSa kema thato nathI ? | mATe tenuM samAdhAna e che ke, teo potAnA mokSanA upAdAna hovA chatAM deva-gururUpa nimitta na maLavAthI teomAM upAdAna-kAraNatA pragaTatI nathI. upAdAnamAM kAraNatA (niyamAM kArya utpanna karavAnI zakti) nimittanA yoge ja pragaTe che. upAdAna anAdi hovA chatAM tenI kAraNatA sAdi-sAtta che. zrI arihaMta paramAtmAnA AlaMbanathI jyAre AtmA svarUpamAM layalIna bane che. tyAre upAdAna-kAraNatA pragaTe che ane siddhatArUpa kArya siddha thatAM te(kAraNatA) paNa nivRtta thaI jAya che.. jevI rIte bIjamAM phaLa utpanna karavAnI zakti te upAdAna che paNa vRSTi vagere sAmagrInA yogathI temAM aMkura phUTe che tyAre ja phaLarUpa kAryanI siddhi thaI zake. tevI rIte mokSarUpa kAryanuM bIja AtmA hovA chatAM zrI arihaMtanI sevAdinA yoge samyagudarzana pragaTatAM mokSarUpa kArya siddha thAya che. | bIjanA DhagalA paDyA hoya chatAM vRSTi AdinA abhAve jema bhayaMkara duSkALa paDe che, tema A lokamAM aneka bhavya jIvo vidyamAna che chatAM zrI arihaMta paramAtmA ane temanA zAsananI ArAdhanA vinA koIno paNa mokSa thato nathI. mATe ema nakkI thAya che ke, zrI arihaMtanI sevA e mokSanuM puSTa nimitta che, te vinA ekaluM upAdAna kArya karavAne samartha banI zakyuM nathI. have, apekSAe kArya e kAraNarUpe pariName che ane kAraNa kAryarUpe pariName che. e Azcaryajanaka paMktinuM rahasya zuM che ? te samajIe. upAdAna kArya-kAraNanI apekSAe : jyAre zrI arihaMta paramAtmAdinA AlaMbanathI samyagu-darzananI prApti thAya che tyAre tattva-zraddhA, tattva-jJAna ane tattvaramaNatArUpa kSAyopathamika-ratnatrayI-kAryanI niSpatti thAya che ane te kSAyopathamika-ratnatrayIrUpa kArya e ja kSAyikaratnatrayIne pragaTa karavAmAM kAraNarUpa bane che. A rIte kAryanuM kAraNarUpa pariNamana thAya che. have, je kSAyopathamika-ratnatrayIrUpa kAraNa che ke jyAre kSAyika-bhAve pariName che tyAre kAraNa e ja kAryarUpa banI jAya che. nimitta kArya-kAraNanI apekSAe :- zrI arihaMta paramAtmAnuM je zuddha siddhatArUpa kArya pragaTeluM che te ja mumukSu bhavyAtmAne nimittakAraNa che. arihaMta paramAtmAnA kevaLajJAnAdi guNonA ciMtana-dhyAna vaDe mumukSu AtmAne tevuM ja potAnuM zuddha-svarUpa pragaTAvavAnI ruci utpanna thAya che ane mokSa-rucirUpa upAdAna-kAraNa e anne mokSarUpa kAryamAM pariName che. A rIte paramAtmAnI sakala siddhatA e ja bhavyAtmAne parama sAdhanarUpa che. zrI arihaMta paramAtmAne Adara ane bahumAnapUrvaka karelo eka ja namaskAra e bhavya jIvone saMsAra-sAgarathI pAra utAravAmAM samartha che. A che, prabhu vaMdanAnuM mahAna phaLa ! prabhunI prabhutAne yathArtha rIte oLakhI ane sva-sAdhyane siddha karavA mATe je koI zrI arihaMta paramAtmAne vaMdana kare che tenuM jIvana dhanya bane che. kRtArtha thAya che. AvA mumukSu AtmAo alpa kALamAM ja mokSa-sukhanA bhoktA bane che. e nizcita vAta che. tasara stavana I sAra... zrI arihaMta paramAtmA ke darzana mAtra se tattvazraddhA, tattvajJAna Adi guNoM kI prApti hone para mumukSu AtmA una una guNoM ko prApta karane ke lie paramAtmA kI pUjA, sevA aura AjJA pAlana karane ke lie tatpara banatA hai / pudgala ke saMyoga se utpanna huA sukha saccA sukha nahIM hai balki yaha to kevala kAlpanika sukha hai ataeva vaha vAstavika Ananda yA vAstavika zAnti dene meM samartha nahIM ho sakatA / jabaki AtmA kA sahaja, avinAzI, avyAbAdha sukha hI vAstavika sukha hai / yahI vAstavika zAnti hai / yahI vAstavika paramAnanda hai / aise paramAnanda kI prApti paramAnandamaya zrI arihaMta paramAtmA kI pUjA-bhakti se hI prApta ho sakatI hai / ataH zrI arihaMta paramAtmA hI pratyeka jIva ke mokSa (pUrNa Atmika sukha)rUpa kArya ke pradhAna-nimitta haiM / jo koI bhavyAtmA apane zuddha siddhatArUpa sAdhya ko siddha karane ke lie zrI arihaMta paramAtmA kA pUjana, smaraNa, dhyAnAdi vidhi bahumAnapUrvaka karatA hai vaha avazya svasAdhya ko siddha karatA hai / apanI laghutA, guNahInatA aura nirAdhAratA kA vicAra karane se zrI arihanta paramAtmA kI prabhutA ke prati vAstavika (saccA) bahumAna prakaTa hotA hai| jaise, he nAtha ! maiM to mahAmohAdhIna hokara mithyAtva, avirati, pramAda aura kaSAyoM ke gUDha jAla meM pha~sA huA hU~ | merI paudgalika sukhoM kI tRSNA kisI ... Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA / bhI taraha zAnta nahIM hotI / he vizvopakArI vibhu ! Apake binA merA uddhAra kauna karegA? Apake binA merI jIvana-naiyA ko saMsAra-sAgara se pAra kauna pahuMcAyegA ? azaraNa, nirAdhAra aura anAtha bane hue mere jaise dIna-du:khI ko Aja paramopakArI, karuNAsindhu, trilokanAtha, vizvavatsala zrI arihanta paramAtmA kA sundara yoga milA hai, isase sacamuca merA janma sArthaka banA hai / merA Aja kA dina saphala huA hai| aho ! dhanya hai Apake aise adabhuta rUpa ko jo aSTa pratihAryoM aura cauMtIsa atizayoM se daidIpyamAna hai, manamohaka hai / ApakI gambhIra aura madhura vANI bhI paiMtIsa atizayoM se yukta hai jise sunate hue mahAn vidvadvaroM ke mana bhI maMtramugdha bana jAte haiM / Apake ananta jJAna, ananta darzana, ananta cAritra aura ananta vIrya Adi kSAyikabhAva se prakaTa hue guNoM ke svarUpa ko jAnakara bhavyAtmAoM ke mastaka Adara evaM bahumAna se jhuka jAte haiM / hRdaya harSollasa se pulakita ho uThate haiM / isa prakAra anta :karaNa ke ullAsa se kI jAnevAlI AdarabahumAnapUrvaka kI prabhu-bhakti ziva-sukha ko prApta karAne vAlI hotI hai / isalie zAstroM meM upAdAna-kAraNa se bhI nimitta kAraNa kI (apekSA se) pradhAnatA batAI gaI hai kyoMki upAdAna meM vizeSa kA AdhAna nimitta ke yoga se hI hotA hai / aisA niyama haiM / sarva AtmAoM kI sattA siddha samAna hote hue bhI zrI arihanta kI sevA kA nimitta mile binA bhavya jIva kI bhI siddhatA prakaTa nahIM hotI / upAdAna ko taiyAra karane vAlA nimitta hai / esA yadi na mAnA jAya to nigoda ke jIvoM meM bhI mokSa kI upAdAnatA hone para bhI unakA mokSa kyoM nahIM hotA? tAtparya yaha hai ki ve apane mokSa ke upAdAna hote hue bhI deva-gururUpa nimitta na milane se unameM upAdAna-kAraNatA prakaTa nahIM hotI / upAdAna meM kAraNatA(avazya kArya utpanna karane kI zakti) nimitta ke yoga se hI prakaTa hotI hai / upAdAna anAdi hone para bhI usakI kAraNatA sAdi-sAnta hai / zrI arihata paramAtmA ke Alambana se jaba AtmA svarUpa meM layalIna banatA hai taba upAdAnakAraNatA prakaTa hotI hai aura siddhatArUpa kArya siddha hone para vaha(kAraNatA) bhI nivRtta ho jAtI hai / bIja meM phala utpanna karane kI zakti upAdAna hai parantu vRSTi Adi sAmagrI ke yoga se usameM aMkura phUTate haiM tabhI phalarUpa kArya kI siddhi hotI hai| isI taraha mokSarUpa kArya kA bIja AtmA hone para bhI zrI arihanta kI sevAdi ke yoga se samyagdarzana prakaTa hone para mokSarUpa kArya siddha hotA hai| bIja ke Dhera paDe hoM, parantu vRSTi Adi ke abhAva meM jaise / / bhayaMkara duSkAla par3atA hai vaise hI isa loka meM aneka bhavya jIva vidyamAna haiM to bhI zrI arihanta paramAtmA aura unake zAsana kI 40 ArAdhanA ke binA kisI kA bhI mokSa nahIM hotA / ataH yaha siddha hotA hai ki zrI arihanta kI sevA mokSa kA puSTa nimitta hai / isake binA akelA upAdAna kArya karane meM samartha nahIM ho sakatA / aba apekSA se kArya, kAraNarUpa meM pariNata ho sakatA hai aura kAraNa, kArya rUpa meM pariNata ho sakatA hai / isa Azcaryajanaka paMkti kA rahasya prakaTa karate hai| upAdAna kArya-kAraNa kI apekSA se vicAraNA : jaba zrI arihanta paramAtmA ke Alambana se samyagdarzana kI prApti hotI hai, taba tattva zraddhA, tattvajJAna aura tattvaramaNatA rUpa(kSayopazama ratnatrayIrUpa) kArya kI niSpatti hotI hai aura vaha kSAyopazamika ratnatrayIrUpa kArya hI kSAyika ratnatrayI ko prakaTa karane meM kAraNarUpa banatA hai / isa taraha kArya kA kAraNarUpa meM pariNamana hotA hai / aba jo kSayopazama ratnatrayIrUpa kAraNa hai vaha jaba kSAyikabhAva ke rUpa meM pariNata hotA hai taba kAraNa hI kAryarUpa bana jAtA hai / nimitta kArya-kAraNa kI apekSA se vicAraNA : zrI arihanta paramAtmA kA jo zuddhasiddhatArUpa kArya prakaTa huA hai vahI mumukSu bhavyAtmAoM ke lie nimitta kAraNa hotA hai / arihanta paramAtmA ke kevalajJAnAdi guNoM ke cintana dhyAna dvArA mumukSu AtmA ko vaisA hI apanA zuddha-svarUpa prakaTa karane kI ruci utpanna hotI hai| mokSaruci rUpa upAdAna kAraNa hI anta meM mokSarUpa kArya meM pariNata hotA hai / isa taraha paramAtmA kI sakala siddhatA hI bhavyAtmA ke lio parama sAdhanarUpa hai / zrI arihanta paramAtmA ko Adara evaM bahumAnapUrvaka kiyA huA eka hI namaskAra bhavya jIvoM ko saMsAra-sAgara se pAra utArane meM samartha hai / yaha hai prabhuvandanA kA mahAn phala ! prabhu kI prabhutA ko yathArtha rIti se pahacAna kara svasAdhya ko siddha karane ke lie jo koI zrI arihanta paramAtmA ko vandana karatA hai usakA jIvana dhanya banatA hai, kRtArtha hotA hai / aise mumukSu AtmA alpakAla meM hI mokSa-sukha ke bhoktA banate haiM yaha sunizcita bAta hai / For Personal & Private se Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa 3(1) zrI saMbhavanAtha bhagavAna 3(2) aSTApada-Abu-zatruMjaya-giranAra ane sametazikha2 tIrtha paTa A tIrtho ane tIrtha upara birAjamAna arihaMta bhagavaMta puSTAlaMbanarUpa che. For Personal & Private Use Only 9 7 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *(+) Jan Education International For Personal & Private Use Only www.ainebrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he mitra ! kauna jAnatA hai ki zrI abhinandana prabhu ke sAtha rasabharI prIti, bhakti, ekatA, milanarUpa tanmayatA kisa prakAra ho sakatI hai ? sAdhaka jaba antarAtmA ke sAtha esI bAta karatA hai taba use svayaM sphuraNA hotI hai ki- pudgala ke varNa-gandha-rasa-sparzAdi ke bhoMgoM kA tyAga karane se prabhu ke sAtha rasIlI prIti kA anubhava ho sakatA hai / artha : he mitra ! koNa jANe zrI abhinaMdana prabhu sAthe rasabharI prIti, bhakti, ekatA, milanarUpa tanmayatA kaI rIte thaI zake ? sAdhaka jyAre aMtarAtmA sAthe Ama vAta kare che tyAre ene svayaM-phuraNA thAya che ke-pugalanA varNa, gaMdha, rasa, sparzAdinA bhogono tyAga karavAthI prabhu sAthe rasIlI prItino anubhava thaI zake che. sva. bAlAvabodhaH have zrI abhinaMdana prabhunI stuti kahe che, koI bhavya jIvane zrI vItarAga devathI ekatvapaNuM malavAnuM mana thayuM paNa prabhujIne malavAnI zakti potAmAM aNadekhato vicAre che je, ehavA paramotkRSTa deva-tattvathI kema milAya ? teno virahavaMta thako bole che je- e prabhujIthI zuM jANIyeM kema banI Avaze ? te parama vallabhathI malavAnuM mana che. paNa malavuM durlabha dekhIne bole che jehe prabhu ! zrI abhinaMdana deva ! tumathI mAre zuM jANIyeM kema banI Avaze ? abhinaMdana kahetAM saMvara rAjAnA putra, siddhArtha rANInI kukSiye utpanna, garbhe AvyAthI jihAM sudhI garbha rahyA tihAM sudhI nitya iMdra AvIne sukha-pRcchA pUchI tethI abhinaMdana evuM nAma thayuM athavA abhi-samastapaNe, naMdana-AnaMdamayI, tethI abhinaMdana nAma thApyuM. te prabhuthI rasa kahetAM rasIlI, ekatA-rIti kema bane ? pudgalanA varNa, gaMdha, rasa, pharasano anubhava kahetAM bhogavavuM, tehanA tyAgathI karavI jehanI pratIta eTale sarva pudgalano anAdino azuddhabhoga tajIne jevAreM je varte tevAreM tene prabhuthI malI zakavAnI pratIti thAya. paNa pudgala-bhogIne te zuddha-tattvIthI ekatvatA na thAya. je svarUpa-bhogI thayo, tehane e rasa-rIta banI. evI pratIta thAya. mATe potAnA AtmAne kahe che jehe mitra ! e kArya kema banaze ? te tuM vicArI jo. | ra prathamavArtha: || 9 || pAma iccha. vastugatete alipta ho mita! dravye dravya male nahi bhAve te anya avyAptahomitA JAraNo ___ artha : zrI abhinandana prabhu to karmarahita hone se paramAtmA haiM, sampUrNa rUpa se svAdhIna hone se paramezvara haiM, svabhAva vastuta: se alipta haiM / nizcaya naya se koI bhI dravya anya dravya ke sAtha nahIM milatA tathA anya kA bhAva bhI anya meM vyApta nahIM ho sakatA / ata : prabhu dravya se dUsare dravya ke sAtha alipta haiM aura bhAva se bhI prabhu anya dravya se avyApta haiM / artha : zrI abhinaMdana prabhu to karmathI rahita hovAthI paramAtmA che. saMpUrNa rIte svAdhIna hovAthI paramezvara che. vastutaH svabhAvathI alipta che. nizcaya-nayathI koI paNa dravya anya dravya sAthe maLatuM nathI tema ja anyano bhAva paNa anyamAM vyApI zakto nathI ethI prabhu dravyathI For Personal & Po se Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturtha zrIabhinaMdanajina stavanam || brahmacarya pada pUjie - e dezI // kyujANuM kyubanI Avaze, va abhinaMdana rasa rIti ho mitta / yuddha anubhava tyAgathI, kavI jasu paratIta ho mit|| kyu.||1|| For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4(2) S zrIcA rasAsanA jI // For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) bIjA dravya sAthe alipta che ane bhAvathI paNa te prabhu anya dravyathI avyApta che. svo. bAlAvabodha : prabhu to niHkarmA kevalI paramAtmA che tathA parama kahetAM utkRSTA Izvara che eTale asaMkhya pradezuM pariNAmikapaNe rahyA anaMtA guNa-paryAya tehanA Izvara athavA sarva prakAreM svAdhIna nirdoSI tethI paramezvara. valI, kehavA che ? je vastugateM kahetAM mUla vastu-dharme alipta che eTale sarva jIva-dravya zuddha saMgraha-nameM alipta che paNa koI anya dravyathI tathA rAgAdi pariNatithI lepAya nahIM ane abhinaMdana prabhu to sarva narce vizuddha thayA che, TaMkotkIrNa-cAryuM prAgubhAva-dharmI thayA che te sarva rIte parathI alipta che. eTale, je lepAya, te male. paNa, lepAya nahIM te kema male ? have cha dravya che tenAM nAma kahe che (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya(4) pugalAstikAya (5) jIvAstikAya (6) kAla. e cha dravya che. cha dravyamayI loka che. alokane viSe eka AkAza che. (1) asaMkhyAta-pradezI loka-pramANa arUpI akriya acala acetana tathA cetana jIva ane pudgala, e be dravya je gati-pariNAmI che tene gatino sahAyI thAya te dharmAstikAya dravya jANavuM. asaMkhyAta-pradezI loka-pramANa, arUpI, acetana, akriya, sthiti-pariNAmI eTale je jIva-pudgalane sthira rahevAnuM sahAya Ape te adharmAstikAya. anaMta-pradezI lokAloka-pramANa, arUpI, acetana, akriya ane sarva dravyo poteM avagAhaka-pariNAmI tene avagAhanAnuM hatuM te AkAzAstikAya dravya. (4) pudgala-paramANu, anaMtArUpI, acetana, sakriya, pUraNa-galanadharmamayI, varNa-gaMdha-rasa-sparzayukta, eka-eka paramANu, ehavA anaMta paramANu te sarva lokamAMhe jANavA paNa lokathI bAhera nahIM te pudgalAstikAya dravya. (5) cetanA-lakSaNa (1) jJAna (2) darzana (3) cAritra (4) tapa (5) vIrya (6) upayoga lakSaNa arUpI svabhAvanuM kartA, asaMkhyAta pradezI ehavuM eka jIva-dravya, tehavA anaMtA jIva te jIvAstikAya dravya kahiye. e pAMca dravyane pradezano saMbaMdha che mATe astikAya | kahiye. tathA, (6) apradezI arUpI vartanAlakSaNa nizcaya-nayathI paMcAstikAyanI vartanArUpa ane vyavahArathI jyotizvakrane cAreM olakhAya te kAla dravya e cha dravyanAM nAma kahyAM. temAM (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) kAla-e cAra dravya apariNAmI koIthI mile nahIM. ane (1) jIva (2) pudgala-e be dravya pariNAmI eTale anya dravyathI mile. temAMhe pudgala dravya mAMhomAMhe khaMdhapaNuM pAme ane parAnuyAyI-hetupaNe pariNamyo je jIva tene pradeze karmapaNe valage paNa eka jIvathI bIjo jIva male nahIM ane pudgala to saMsArI jIvathI male. paNa mAharA abhinaMdana paramezvara to siddha thayA che, mithyAtvAdika hetuthI mukta thayA che, tene pudgala lAgI zake nahIM-e svarUpa che. mATe dravyathI dravya male nahIM eTale zuddha-jIva te azuddha-jIvathI male nahIM ! bIjuM paNa mUla naye koI dravya koI dravyathI male nahIM te dravyuM to malavuM nathI. tathApi kadAcit bhADaeN maLe to paNa bhAva kahetAM vastunI mUla-pariNati pravRttirUpa, tethI paNa anya jIvo tathA anya pudgalanuM avyAptapaNuM che eTale vyApe nahIM. je para-vyApaktA te upAdhithI che ane prabhu zrI abhinaMdana devano bhAva-dharma te parama nirmala thayo che. sarva svabhAvane anuyAyI thayo che eTale kartA-bhoktA-grAhaktA-vyApaktA-AdhAratA-ramaNatA-avasthAnatA ItyAdika sarva varUpapaNe nipanAM che. te kema anya dravyane vyApe ? tethI prabhujInAM (1) dravya (2) kSetra (3) kAla (4) bhAva-sarva zuddha-dharmI che. e dravyAdi cAranuM svarUpa lakhe che// TyA ||. "davaM guNasamudAyo, khittaM ogAha baTTaNA kAlo / guNapajjAya pavatti, bhAvo nia vatthudhammo so / / 1 / / " iti AgamavacanAt / / artha : (1) guNa-paryAyano samudAya te dravya tathA (2) pradezAvagAhanA te kSetra ane (3) utpAda-vyayanI vanA te kAla tathA (4). dravyanA pota-potAnA guNa-paryAyanI pravRtti te bhAva. ema dravyAdi cAranI pariNati te vastu-dharma che. mATe, te prabhu kema male ? | tti dvitIyaTTyA: // 2 / For Personal & 90 Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha svarUpa sanAtano, nirmala je niHsaMga ho mitA Atma vibhUteM pariNamyo, tAre te parapheka homittA vaLyuM.ophA artha : he mitra ! prabhu to zuddha svarUpI haiM, sanAtana haiM, nirmala (kamamalarahita) haiM aura ni:saMga(saMgarahita) haiM / sAtha hI prabhu Atma-vibhUti se sampanna hone se ve kadApi para kA saMga nahIM karate / to ese prabhu se kisa prakAra milA jA sakatA hai ? kisa prakAra unameM tanmaya huA jA sakatA hai ? artha H he mitra ! prabhu to zuddha-svarUpI che, sanAtana che, nirmaLa (karmamaLathI rahita) che ane niHsaMga(saMgarahita) che. temaja, prabhu AtmavibhUtine varela hovAthI teo kadApi parano saMga karatA nathI. to AvA prabhuthI kaI rIte maLI zakAya ? kaI rIte teomAM tanmaya thaI zakAya ? ravo. bAlAvabodhaH valI zrI vItarAga deva kehavA che ? zuddha kahetAM sarva doSa-rahita ehavuM svarUpa jehanuM sanAtano kahetAM nitya che. yadyapi paryAye anitya che paNa IhAM kUTastha niyatArye nitya che. nirmala jJAnAvaraNAdi mala rahita. valI, nisaMga kahetAM sarva saMga-rahita jehane asaMkhyAta pradeza madhye dravyathI koI para mAtra rahyo nathI ane bhAvathI jehanI pariNatimAMhe rAgIdveSIpaNe kAMI anya bhAva nathI ehavo nisTaMga che te paramezvara ! valI, Atma-vibhUti kahetAM potAnI zuddha syAdvAdarUpa anaMta aja avinAzI akhaMDa sva-dharma pariNamyo che ehavo je paramezvara ! te para kahetAM bIjA dravyano saMga eTale saMbaMdha kare nahiM. eTale, sattAryo jIva dravya para-saMgI nathI, vibhAvaeN para-saMgI thayo che paNa je samyaka-ratnatrayIrUpa sAdhanapaNe pariNamIne zuddharUpe thayA te koI rIte parano saMga kare nahIM. to ehavA prabhuthI kema malAze ? mATe, he prabhu ! tamane malyA vinA mujane sukha kema thAze ? | ti tRtIyavArtha: // rU | O ) 1 in Education International www.nebrary.one For Personal & Private Use Only 103 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jANu Agama vale, mihadUM tuma prabhu sAthahI mitA prabhutIsvasaMyatimayI zuddha svarUpano nAtha ho mitta kyu.||4|| artha : prabhu jJAnAdi sva-sampatti aura apane zuddha svarUpa ke nAtha haiM, isIlie ve kisI ke sAtha nahIM milate haiM parantu unake sAtha milane (tanmaya hone) kA upAya Agama se (zAstrAbhyAsa se) isa prakAra jJAta huA hai / artha : prabhu jJAnAdi sva-saMpatti ane potAnA zuddha-svarUpanA nAtha che. tethI te koInI sAthe maLatA nathI paNa temanI sAthe maLavAno(tanmaya thavAno) upAya AgamathI-zAstrAbhyAsathI A pramANe jANavAmAM Avyo che. svo. bAlAvabodha : ema vicAratAM upayoga Avyo te kahe chepaNa jANuM Agama-bale kahetAM je AgamamAMheM kahyuM te guru-mukheM sAMbhaLyuM tenA balathakI jANuM chuM je"bhvy ! prabhu zrI vItarAga sAthai mApa malacha (to) 44ne 24 hoya te male meTale potAnI saMpahATa 42vAno rayita bhave.'' prabhu to sva kahetA potAnI, saMpatti je svakSetra-asaMkhyAta svapradeza viSe vyApakapaNe rahyA je anaMta jJAnAdika guNa, te saMpadAmayI che-zuddha svarUpano nAtha kahetAM dhaNI che. mATe niSpanna paramAnaMda-bhogI zuddha-svarUpI te koIthI male nahIM. / / iti caturthagAthArtha : / / 4 / / For Personal 10x Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parapariNAmikatAacha, je tujhapur yogahI mitA taghaTe tuoNne goLa hokinna [I jANo artha : he jIva ! pudgala ke yoga se tU jo para padArthoM meM pariNamana karatA hai, vaha doSa hai / he mitra ! ina pudgaloM kA bhoga tere lio ucita nahIM hai / ye jar3a padArtha to caMcala aura nAzavAna haiM aura saba jIvoM ne unakA aneka bAra upabhoga kiyA hai / ata: ve jagata kI jhUThana haiM / isa prakAra sarvaprathama AtmA ko vairAgya se bhAvita karanA cAhie / artha : he jIva ! pudgalanA yogathI tuM je para padArthomAM pariNamana kare che te doSa che. he mitra ! A pugalono bhoga tane ghaTato nathI. e jaDa padArtho to caMcala ane nAzavaMta che ane sarva jIvoe teno aneka vAra bhoga karyo hovAthI e jagatanI eMTha che. A rIte sau prathama AtmAne vairAgyathI bhAvita banAvavo. svo.bA.(Tabo) : have koI puchaze je, sarva dravyamAMhe parathI malavAnI zakti nathI, to sAdhakanuM jIva dravya paNa vastu-dharma zuddha che. tene prabhuthI malavuM te paNa tenI sattAmAM to nathI to have kevI rIte mile ? | tyAM kahe che je, anAdi-atIta kAla e saMsArI jIvanuM Atmika-sukha sarva avarANuM ane bhoga-dharma kSayopazamI che te kAMIka bhogavyo jo IryuM. te svarUpane aNapAmave pudgalanA varNa-gaMdha-rasa-pharasa je abhogya che tene bhogavato thako parabhogI thayo-pa2pariNAmI thayo. e para-pariNAmikatAnI cAla te anAdinI Teva che eTale kartA parano, bhoktA parano, ramaNa parane viSe, grAhaka parano-ema sarva parabhAvamayI thayo che. ImAM koI pUchaze jezuddha-dravyadharmI te para-pariNAmI kema thAya ? tene kahe che ke, pudgalanA yoge pudgalAvalaMbI cetanA thaI. eTale, kahe che ke, he jIva ! pulane yoge je tArI para-pariNAmiktA te anAdinI azuddhatA vijAtIyapaNe che, doSarUpa che ane AtmAne sarva aghaTita che. kema ? je pudgala te jaDa che tathA cala kahetAM vinAzI che, jagatanI eMTha che. te pugala-dravya dravye dhruva che ane paryAyaeN adhruva che, varNAdikakhaMdhAdika paryAya sarva palaTe che ane sarva saMsArI e ke kA jIrve eka ko pudgala-paramANu tene zarIrapaNe-bhASApaNe-manapaNe-AhArapaNe anaMtI vAra laI-laIne mUkyo che te mATe e pudgala te sarva jIvonI eMTha che.' ane jIva-dravya te svarUpa-bhogI che mATe he cetana ! tune e pudgalano bhoga ghaTato nathI. kema ? je haMsa kevA2e kacarAmAM cAMca ghAle nahIM. || ti pajhama'ITyArthaH || 6 || For Personal & Pale Use Only 105 www.ainabalyotg Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha nimittI prabhu graho, karI azuddha para heya ho minta / AtmAlaMbI guNarUyI sahu sAdhakano dhyeya ho mitt| kyuM // 6 // artha : para-bhautika padArtha azuddha hone se unakA tyAga karake AtmA meM hI ramaNa karane vAle svaguNAvalaMbI aura sarva sAdhakoM ke dhyeya (ArAdhya) rUpa zuddha-nimittI zrI arihanta paramAtmA kA Alambana lenA cAhie / artha H 52 bhautika-padArtho azuddha hovAthI teno tyAga karIne AtmAmAM ja ramaNatA karanAra, sva-guNAvalaMbI ane sarva sAdhakonA dhyeyarUpa-ArAdhyarUpa zuddha-nimittI evA zrI arihaMta paramAtmAnuM AlaMbana levuM joIe. svo. bAlAvabodha : mATe para-bhogIpaNuM azuddha-nimitta je pudgalAdika tene tajIne zuddha niHkarmA pUrNAnaMdarUpa prabhune avalaMbo ! eTale e AtmAne viSe parAnuyAyitApaNuM che te TAlavAne mATe prathama azuddhAlaMbana tajIne arihaMtAlaMbanI thavuM. tethI zuddha-nimittI, je nimitta niyAmakI kAraNa che te prabhune bhajo sevo paNa sarva 52-vastu azuddha, te heya kahetAM tajavArUpa karIne eTale sarva para-bhAva tyAga karIne prabhune bhajo ! te prabhu havA che ? je AtmAlaMbI kahetAM sarvapaNe potAnA AtmAne avalaMbyA che eTale potAnA AtmAne viSe ja tanmaya thayA che tathA guNalayI kahetAM guNane viSe laya kahetAM vizrAma jehano che. vasI, zrI vItarAga-tattva havu che ? sarva mokSane nipajAvanArA sAdhaka ehavA je samyagdaSTa-dezivarati-sarvavirati-zreNinA vAsI-dhyAnArUDha-jIvo, tene dhyeya che eTale sarva AtmAne zrI siddha paramAtmA dhyeya che. dhyAna be prakAranuM che, eka sAlaMbana, bIjuM nirAlaMbana. temAM je arihaMta-siddhanuM tattva-svarUpa avalaMbIne dhyAna karavuM te sAlaMbana dhyAna che. teNe zrI abhinaMdana prabhu sarvane dhyAvavA yogya che. / / iti SaSThagAthArtha: / / 6 / / For Personal & Private Use Only 106 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jima jinavara AlaMbane, vadhemadhe ekatAna ho mittA tima dima AtmAlaMbanI, grahe sarUpa nidAna ho mit|| kyu.||nnaa artha : ukta rIti se abhyAsa karate hue jinezvara paramAtmA ke Alambana meM jaise jaise sAdhaka kI ekAgratA bar3hatI jAtI hai, vaise vaise prabhu ke sAtha sAdhaka kI tanmayatA siddha hotI jAtI hai aura usake dvArA sAdhaka svarUpAlaMbI bana kara svarUpa-prApti ke mUla kAraNa samyagdarzanAdi guNoM ko prApta karatA hai / arthAt vaha sAdhaka AtmasmaraNa, Atmacintana ora AtmadhyAna meM lIna banatA haiM / artha : uparyukta rIte abhyAsa karatAM jinezvara paramAtmAnA AlaMbanamAM jema-jema sAdhakanI ekAgratA vadhatI jAya che tema-tema prabhu sAthe (sAdhakanI) tanmayatA siddha thatI jAya che. ane tenA dvArA sAdhaka svarUpAlaMbI banI svarUpa-prAptinA mULa kAraNa samyagna-darzanAdi guNone prApta kare che eTale ke te sAdhaka Atma-smaraNa, Atma-ciMtana ane Atma-dhyAnamAM lIna bane che. svo. bAlAvabodhaH Ima karatAM jema-jema sAdhaka je ApaNo jIva, te zrI jinavara devanI tattva-prabhutAne AlaMbane vadhe kahetAM sarva kSayopazamI cetanA vIrya-ramaNa arihaMtanI zuddhatAmAM tanmayapaNe thAya. ekatAna kahetAM ekatvapaNuM sadha-nipaje eTale sakala para-bhAvathI TalIne eka niSpanna paramAtmAne svarUpe cetanA vyApta thAya tema-tema e sAdhaka jIva potAno AtmA kAryarUpa, tehaneM svarUpaneM AlaMbe upAdAna smaraNa-ciMtana-dhyAnarUpa thAya tevAre eka svarUpanuM nidAna kahetAM mULa kAraNa graha - aMgIkAra kare. / / iti saptamagAthArthaH / / 7 / / For Personal Private Use Only 107 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasvakhya ekatvatA, sAdhe pUrNAnaMda ho mitA rame bhogave AmA, ratnatrayI guNa vRMdahI mitta kyu.||8|| artha : isa prakAra AtmA kSayopazamabhAva se prakaTa hue sva-svarUpa (samyagdarzanAdi guNoM) meM tanmaya banakara ramaNatA karatA hai taba usakI AtmA kA pUrNAnanda svarUpa prakaTa hotA hai aura bAda meM vaha AtmA sadAkAla ratnatrayIrUpa samyagdarzanAdi guNoM meM ramaNatA karatA hai aura unhIM guNoM kA bhoga karatA hai arthAt vaha AtmA una guNoM kA hI bhoktA banatA hai / artha : A rIte AtmA kSayapazamabhAve pragaTelA svarUpamAM samyagudarzanAdi guNomAM tanmaya banIne ramaNatA kare che tyAre tene AtmAnuM pUrNAnaMda svarUpa pragaTe che. ane pachI te AtmA sadA kAla ratnatrayIrUpa samyagu-darzanAdi guNomAM ramaNatA kare che ane te ja guNone bhogave che eTale ke AtmA te guNono ja bhoktA thAya che. svo, bAlAvabodha : te jevAreM sva-svarUpa jJAna-darzana-cAritrarUpa grahe tevAreM pariNAmika parama tattvane viSe ekattvatA, zuddhasvarUpa-2maNa, zuddhasvarUpa-bhogI thAya. tethI sadhe kahetAM nipaje, pUrNAnaMda kahetAM saMpUrNa, AtyaMtika, ekAMtika, anaMtAtizaya, abAdhaka, kevala nirAbAdha svAdhIna Atma-sukha nipaje. pachI, e AtmA potAnI ratnatrayI Adika guNavRMdane viSe rame temane ja bhogave. tanmaya tadvilAsI svabhAva-AnaMdI thako rahe. sAdi-anaMto kAla sva-pariNAmika pragaTapaNe varte. / / iti aSTamagAthArtha : / / 8 / / For Personal &Privateuse only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinaMdana avalaMbane, paramAnaMda vilAsa ho milA 'devacaMdraprabhu sevanA, karI anubhava abhyAsa ho mitA kyu.||9|| R artha : isa prakAra abhinandana prabhu ke avalambana se AtmA ko paramAnandamaya samAdhi prApta hotI hai / ataH devoM meM candra samAna aise abhinandana paramAtmA kI anubhava ke abhyAsapUrvaka sevA karanI cAhie / artha A pramANe abhinaMdana prabhunA avalaMbanathI AtmAne paramAnaMdamaya samAdhi prApta thAya che. mATe devomAM caMdra samAna evA abhinaMdana paramAtmAnI sevA anubhavanA abhyAsapUrvaka karavI joIe. sva. bAlAvabodhaH e rIte zrI abhinaMdana prabhune avalaMbaneM paramAnaMdano vilAsa thAya. sarva devamAMhe caMdramA samAna je arihaMta deva, tehanI sevanA athavA stuti-kartAnuM nAma paNa 'devacaMdra' te mATe potAne saMbodhaneM, he devacaMdra ! sevanA karo paNa anubhavanA abhyAsathI eTale anubhava-yukta karo. ethI ja AtmA nipajAvavAnuM parama kAraNa che mATe ehane sevo-mAharo. / / iti navamagAthArthaH / / 9 / / / / iti caturva zrI abhinandanajina stavanam / / 4 / / DOA For Personal & Private Use Only 108 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LS mAnisamA FIRam sanamAna mAyatanacAraNanis.. bhamitim saram HTTERTAION cInamAmamivAra sAnimAravArAmavalI nagazyAmaramAvi moranArasaMgamunalakSA MEMESTER BeauSE kansamaUPER jAnAjAnamaMgA SHRIRAM harAeDa madagu2. MruLLLLLLLA SUB6022NEXT PEDI-JASTME RSEENEERMISER morTAyariyana dung TERY ALEGOS masavAda kArakila SHABHERE dinAminAumagarAu kAra udAkiriAemA kopovijarAyai apali AUSERS m nivirikAti Dha zAsananimAra tAjJAnarAsAyatakA jAmimAmAla DEMIERNMEASE ukAni mAparikAle dazanamAravinimANelibhAvAvimANamAmala ravidhAabhiyavinA MAKERALA lAhArakAlAuna kAliko ANSITNA HD Soumya RAPTERAL Heless RA karika ) lAbhabhAmadhAsahana bAmanihAramAeRTES RETUBSE IRALSARDIPMAJESHULIKHELPIDER CELAKETRENDEPUPIMES ALIENTujta nAzinavANa ACEZZHER O bpHARAeeta SEASE Sebne trbus EASEEMALEEBEL seDERIES SADRI GILAALTETMERes NE DIRLMustan HIEVING 14 YAKA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "DAR UNDIVITIE s 14 jAtinarg/ mag?gAhitI niyamAna * saMtaquiDamanI chA najAti samAja vana pAna s ER mAnavalakolame lAkamAM 28 ] 11 h kamarekhATAramA brAjhI"talaalap cothA stavanano sAra.... zrI arihaMta paramAtmA sAthenI rasIlI(e katvamilanarUpa) bhaktine 'parA-bhakti" paNa kahe che. prAthamika avasthAmAM svAmI-sevakabhAvathI je bhakti thAya che te 'aparAbhakti' kahevAya che. ane te aparA-bhaktinA AlaMbanathI 'paramAtmA e ja huM chuM'- evI ekatA pragaTe che te 'parAbhakti' ke "rasalI-bhakti' kahevAya che. para-pudgala padArthonI Asakti choDavAthI ja prabhu sAthe ekatA-tanmayatA pragaTe che. pugala-padArthono bhogI kadI paNa zuddha-tattva sAthe-paramAtmA sAthe ekatA sAdhI zakto nathI. - jo ke arihaMta paramAtmAnuM ekatva-milana thavuM ghaNuM ja duSkara che kema ke prabhu ane ApaNI vaccenuM aMtara ghaNuM moTuM che. jemake prabhu niSkarmA paramAtmA che...ApaNe pudgala-bhogI bahirAtmA chIe... | prabhu paramotkRSTa ane saMpUrNa svAdhIna ezvarya(anaMta guNa-paryAya)thI yukta che...ApaNe viziSTa zruta-jJAnAdithI rahita bhAva-daridrI chIe. prabhu karmanA lepathI rahita hovAthI alipta che. ApaNe karma-malathI levAyelA hovAthI lipta chIe. prabhunA (1) dravya (2) kSetra (3) kALa ane (4) bhAva saMpUrNa zuddha thayela che. ApaNA (1) dravya (2) kSetra (3) kALa ane (4) bhAva azuddha che. | [(1) dravya : guNa-paryAyano samudAya (2) kSetra : pradezaavagAhanA (3) kALa : utpAda-vyayanI varNanA (4) bhAva: sva guNa-paryAyanI pravRtti.] - A rIte prabhu ane ApaNI vacce mahAna aMtara paDeluM che eTale paraspara milana thavuM muzkelIbharyuM che eTale ke e aMtarano cheda bhagIratha puruSArthathI zakya che. arihaMta paramAtmA zuddha Atma-svarUpa che, nitya che, nirmaLa(karmamaLathI rahita) che ane niHsaMga(sarva saMga-rahita) che. prabhu kevalajJAnAdi svazuddha-svarUpanA svAmI tathA paramAnaMdanA bhogI hovAthI anya koInI sAthe maLatA nathI e hakIkata che chatAM jene sva Atma-saMpatti pragaTa karI prabhu sAthe maLavAnI-ekatA sAdhavAnI tIvra ruci hoya teNe jinAgamomAM kahelA upAyonuM rahasya jANI tenuM AdarapUrvaka Asevana karavuM joIe. - A rahyA te upAyo : jIvamAM pudgalanA yogathI paramAM pariNamana karavAnI je kuTeva anAdi kALathI paDelI che te kuTevane mumukSu jIvoe sau prathama dUra karavI joIe ane te mATe vairAgyajanaka hita-vacanothI zikSA ApI AtmAne keLavavo jAIe. - jema ke, "he cetana ! tAruM sahaja Atmika sukha karmathI AvRtta hovAthI te pugalanA bhAgamAM Asakta banI temAM ii. 37995 nAtana 1 CHIT. sAbhAriza SN tannara l Akes pri daEdahea* Ursonal & Private Use Only (3) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda mANI rahyo che, paraMtu te bhogone to jagatanA sarva jIvoe anaMta anaMta vAra bhogavyA che. tethI A sarva pudgala-rAzi e jagatanA jIvonI eMTha samAna che ane e pudgala-rAzi vinAzI svabhAvanI che mATe A jaDa padArtho bhogavavA yogya nathI.'' "haMsa jevuM prANI paNa viSTAdi malina padArthomAM kadI potAnI cAMca nAkhatuM nathI to he cetana ! tane A azubha malina yugalono bhoga karavo kema ghaTe ? mATe A sarva para-bhAvano tyAga karI ane AtmAnaMdI guNa-layI ane sarva sAdhakonA parama dhyeyarUpa zrI arihaMta paramAtmAnuM AlaMbana laI temanA dhyAnamAM tanmaya banI jA--ekatAna banI jA.' ' 'dAna, lobha, bhoga vagere AtmAnI ja zaktio che. AtmA pratyeka kSaNe kaMIka ne kaMIka bhagave ja che paNa svarUpano lAbha thayo na hovAthI e vinAzI pudagalonA dharmo(zabdAdi viSayo)no bhogI banyo che ane A para-bhoga jyAM sudhI cAlu rahe che tyAM sudhI tene potAnI prabhutA prApta thatI nathI.'' sva-prabhutAne pragaTa karavA saMpUrNa prabhutAmaya arihaMta paramAtmAnuM AlaMbana levuM ja paDe che. jaDanA saMgane choDI AtmA jema-jema jinezvara prabhunA dhyAnamAM vadhu ekAgra bane che arthAt potAnI kSayopazamabhAvanI cetanA ane vIrya-zakti dvArA jema-jema arihaMtanI zuddhatAmAM tanmayatA-ramaNatA sadhAya che tema-tema sAdhakane potAnA zuddha-svarUpanAM smaraNa, ciMtana ane dhyAna siddha thatAM jAya che.' ' zuddha nimittanA AlaMbanathI upAdAna-zakti jAgrata thayA pachI AtmA potAnA zuddha- svarUpamAM zraddhA ane jJAnasahita ramaNatA karI temAM tanmaya bane che tyAre saMpUrNa svAdhIna, anaMta, akSaya, jJAna-darzana-cAritra ane avyAbAdha-sukha(AnaMda) pragaTe che. pachI AtmA Adi-anaMta kALa sudhI pUrNapaNe pragaTelA e guNa-rAzimAM ja ramaNatA karato teno ja bhAga kare che.' ' A pramANe prabhu sAthe AtmAnubhavanA abhyAsapUrvaka tanmayatA thavAthI prabhunuM ekAntika-AtyaMtika milana thaI zake che. jJAnAdi sva-prabhutAnI prApti ja prabhu sAthenuM milana che. A stavanamAM batAvelI 'rasIlI-bhakti' e prabhu-milanano pradhAna upAya che. kAraNa ke te AtmArpaNa, samApatti(dhyAtA-dhyaya-ane dhyAnanI ekatA), anubhava-dazA, parA-bhakita ke abheda-praNidhAna svarUpa che. AtmArpaNa AdinA svarUpane jANanAra sAdhaka A ra . rahasyane saraLatAthI samajI zake che. prabhunI ekatva-milanarUpa 'rasIlI-bhakti' e ja sarva STOP AgamonuM, adhyAtma-zAstronuM ke yoga-zAstronuM rahasya che. tenA dvArA Atma-anubhavanI prApti khUba ja saraLa ane zIvra bane che." asaMkhya yogomAM nava-pada mukhya yoga che. enA AlaMbanathI : Atma-dhyAna sahaja rIte pragaTe che. nava padomAM paNa arihaMta-pada mukhya che. arihaMtanA dhyAnathI nava padonuM dhyAna siddha thAya che mATe arihaMta prabhunI parA-bhakti e ja sarva yogono sAra che. zrI arihaMta paramAtmA parama aizvaryayukta hovAthI 'paramezvara' che. potAnA ja pUrNa zuddha svarUpanA kartA-bhoktA che. rAgAdi doSothI rahita hovAthI 'alipta' che, koInI sAthe teo bhaLatA nathI. temanA dhyAnamAM tanmaya-tatUpa bananAranuM temanA jevuM ja pUrNa zuddha-svarUpa pragaTe che. A cAra muddAo dvArA jaina-darzanamAnya paramAtma-tattvanuM mahAna rahasyamaya svarUpa svAduvAda zailIthI ahIM batAvela che tene saMkSepathI vicArIe - (1) nizcaya-nayanI apekSAe arihaMta paramAtmA anya jIvonA mokSanA kartA nathI paraMtu potAnA pUrNa zuddha-svarUpanA kartA che. potAnI jema anya jIvono mokSa paNa sAdhI zakAto hota to parama bhAva-karuNAnA bhaMDAra ane 'savi jIva karuM zAsana rasI'nI utkRSTa bhAvanAvALA teo eka paNa jIvane mokSa-sukhathI vaMcita rahevA deta nahi ! paraMtu vastusthiti ja evI che ke dareka bhavya jIvane mokSa meLavavA mATe jAte puruSArtha karavo paDe che. temAM paramAtmAnuM pUrNa zuddha-svarUpa sarva bhavya jIvone potAnA zuddha-svarUpanI prAptinA prabaLa puruSArthamAM mahAna preraka bane che. | (2) vyavahAranI apekSAe arihaMta paramAtmA zuddha svarUpanI prAptimAM pura nimitta che. temanAM AlaMbana-smaraNa-ciMtana-dhyAna vinA koI paNa AtmA potAnA zuddha-svarUpane oLakhI ke anubhavI zakto nathI to mokSa-prAptinI vAta ja kyAM rahI? eTaluM ja nahi paNa samyagu-darzanAdi sarva ucca bhUmikAonI prApti paNa zrI arihaMta paramAtmAnI kRpAthI ja thAya che mATe sarva saguNa, saMpattio ane yAvat mokSa-sukhanA dAtA zrI arihaMta paramAtmA che. A rIte prabhunuM puSTa 'nimitta-kartutva' mumukSu sAdhakonI Atma-sAdhanAmAM atizaya upakAraka che. prabhunA nimitta-kartutva vinA sAdhakanA jIvanamAM saMbhavita ahaMbhAva 'mArA puruSArthathI ja AgaLa vadhI rahyo chuM.'' evuM abhimAna dUra thavuM zakya nathI. AvAM aneka bhayasthAnothI bacavA ane mokSa-lakSI sarva sAdhanAonAM vAstavika phaLane pAmavA jIvanamAM kRtajJatA ane namratA guNa keLavavo anivArya che ane temAM uttarottara vikAsa paramAtmAnI Adara-bahumAnapUrvaka sevA-bhakti karavAthI ja thAya che. Ama prabhunuM nimittakartutva mAnavuM-svIkAravuM ati Avazyaka banI rahe che. nizcaya-daSTine lakSyamAM rAkhI je puNyAtmA vyavahAranA pAlanamAM tatpara bane che te bhava-samudrano zIdhra pAra pAmI zake che. arihaMta paramAtmA pUrNa zuddha-svarUpane pAmelA hovAthI koInA upara rAga-vaza anugraha ke dveSa-vaza nigraha karatA nathI chatAM bhavya jIvone prabhu-AjJAnI ArAdhanA karavAthI mokSa-prAptirUpa anugraha ane prabhu-AjJAnI virAdhanA karavAthI bhava-bhramaNarUpa nigraha avazya thAya che. sujJa jijJAsu sAdhakoe sadgurunA samAgama dvArA A syAdvAdanA sUkSma svarUpane spaSTa rIte samajI teno sadupayoga zAstronAM sUkSmagahana tattvonA rahasyane jANavA ane jIvanamAM anubhavavA mATe karavo joIe ! For Personal & Private Use Only ( 11 2 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthe stavana kA sAra... zrI arihaMta paramAtmA ke sAtha kI jAne vAlI rasIlI (ekatvamilanarUpa) bhakti ko parA-bhakti bhI kahate haiM / prAthamika avasthA meM svAmIsevakabhAva se jo bhakti hotI hai use aparA-bhakti kahate hai / usa aparAbhakti ke AlaMbana se maiM paramAtmA hUM' yA paramAtmA hI meM hUM' aisI ekatA prakaTa hotI hai vaha 'parA-bhakti' yA 'rasIlI bhakti' kahI jAtI haiM / para-pudgala padArtho kI Asakti chor3ane se hI prabhu ke sAtha ekatA-tanmayatA prakaTa hotI hai| pudgala padArtho kA bhogI kadApi zuddha-tattva (paramAtmA) ke sAtha ekatA sthApita nahIM kara sktaa| zrI arihanta paramAtmA ke sAtha ekatva milana honA bahuta hI duSkara hai kyoMki prabhu aura hamAre bIca kA antara bahuta bar3A hai / jaiseprabhu niSkarmA paramAtmA hai aura hama pudgala-bhogI bahirAtmA haiM / prabhu paramotkRSTa tathA sampUrNa svAdhIna aizvarya (ananta guNa-paryAya) se yukta haiM aura hama viziSTa-zrutajJAnAdi se rahita bhAvadaridrI haiM / prabhu karma ke lepa se rahita hone se alipta haiM aura hama karmamala se lipta haiM / prabhu ke- dravya, kSetra, kAla aura bhAva sampUrNa zuddha haiM aura hamAre dravya, kSetra, kAla aura bhAva azuddha haiM / (1) dravya - guNaparyAya kA samudAya (2) kSetra - pradeza avagAhanA (3) kAla - utpAdavyaya kI vartanA (4) bhAva - svaguNaparyAya kI pravRtti isa prakAra prabhu aura hamAre bIca mahAn antara rahA huA hai / ataH paraspara milana honA kaThina hai arthAt isa antara kA cheda bhagIratha puruSArtha se hI zakya hai| arihanta paramAtmA zuddha Atma-svarUpa haiM, nitya haiM, nirmala (karmamalarahita) haiM aura ni:saMga (sarva saMgarahita) hai / prabhu kevalajJAnAdi sva zuddha-svarUpa ke svAmI tathA paramAnanda ke bhogI hone se anya kisI ke sAtha nahIM milate / yaha vAstavikatA hai tathApi jise svAtma-sampatti prakaTa kara prabhu ke sAtha milane kI-ekatA sAdhane kI tIvra ruci hotI hai use jinAgamoM meM kahe hue upAyoM kA rahasya jAnakara unakA AdarapUrvaka Asevana karanA cAhie / ve upAya isa prakAra haiM jIva meM pudgala ke yoga se para meM pariNamana karane kI kuTeva anAdikAla se par3I huI hai / usa kuTeva ko mumukSu jIvoM ko sarvaprathama dUra karanA cAhie / isake lie vairAgyajanaka hita-vacanoM se zikSA dekara AtmA ko zikSita karanA cAhie / jaise he cetana ! terA sahaja Atmika sukha karma se AvRta hone se tU pudgala ke bhoga meM Asakta banakara usameM Ananda mAna rahA hai parantu jina bhogoM ko jagat ke sarva jIvoM ne ananta bAra bhogA hai ve bhoga-vaha sarva pudgalarAzi isa jagat ke jIvoM kI jhUThana samAna hai evaM vinAza-svabhAvavAlI hai ataH ye jar3a padArtha bhogane yogya nahIM hai| haMsa jaisA prANI bhI viSTAdi malina padArthoM meM kabhI apanI coMca nahIM DAlatA / to he cetana ! tujhe ye azubha malina pudgaloM kA bhoga kaise rucikara lagatA hai ? ataH isa sarva parabhAva kA tyAga kara aura AtmAnaMdI guNalayI aura sarva sAdhakoM ke parama dhyeya rUpa zrI arihanta paramAtmA kA Alambana lekara unake dhyAna meM tanmaya ho jA ___ekatAna bana jaa| dAna, lAbha, bhoga Adi AtmA kI hI zaktiyA~ haiM ICKS 50 AtmA pratikSaNa kucha na kucha bhogatA hI hai parantu svarUpa kA lAbha na hone se vaha vinAzI pudgaloM ke dharmoM (zabdAdi viSayoM) . kA bhogI bana gayA hai / yaha parabhoga jahA~ taka cAlU rahatA hai taba taka use apanI prabhutA prApta nahIM hotI / svaprabhutA ko prakaTa karane pa ke lie sampUrNa prabhutAmaya arihanta paramAtmA kA Alambana lenA hI par3atA hai| jar3a ke saMga ko chor3akara AtmA jaise jinezvara prabhu ke dhyAna meM vizeSa ekAgra banatI hai arthAt apanI kSayopazamabhAva kI cetanA aura vIryazakti dvArA jyoM jyoM arihanta kI zuddhatA meM tanmayatA-ramaNatA prApta hotI hai tyoM tyoM sAdhaka ko apane zuddha-svarUpa kA smaraNa, cintana evaM dhyAna siddha hote jAte ao, AtmAnaMda zuddha-nimitta ke Alambana se upAdAna zakti jAgRta hone ke pazcAt AtmA apane zuddha-svarUpa meM zraddhA evaM jJAnasahita ramaNatA karake usameM tanmaya banatA hai taba sampUrNa svAdhIna ananta akSaya jJAna, darzana, cAritra aura avyAbAdha sukha (Ananda) prakaTa hote haiM / isake pazcAt AtmA Adi-anantakAla taka pUrNarUpa se prakaTa huI guNarAzi meM hI ramaNatA karatA huA usakA hI bhoga karatA hai / isa prakAra prabhu ke sAtha AtmAnubhava ke abhyAsapUrvaka tanmayatA hone se prabhu kA ekAntika-Atyantika milana ho sakatA hai / jJAnAdi svaprabhutA kI prApti hI prabhu ke sAtha milana hai / isa stavana meM batAI huI rasIlI bhakti prabhu milana kA pradhAna upAya hai, kyoMki vaha AtmArpaNa, samApatti (dhyAtA, dhyeya aura dhyAna kI ekatA), anubhava-dazA, parA-bhakti yA abheda-praNidhAna svarUpa hai / AtmArpaNa Adi ke svarUpa ko jAnane vAlA sAdhaka isa rahasya ko saralatA se samajha sakatA hai / prabhu kI ekatva-milanarUpa rasIlI-bhakti hI sarva AgamoM kA, adhyAtma-zAstroM kA yA yogazAstroM kA rahasya hai| usake dvArA Atma-anubhava kI prApti bahuta hI sarala aura zIghra ho jAtI haiM / asaMkhya yogoM meM navapada mukhya yoga hai / isake Alambana se AtmadhyAna sahaja rIti se prakaTa hotA hai / navapadoM meM bhI arihanta pada mukhya hai / arihanta For Personal & Private Use Only 113 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke dhyAna se navapadoM kA dhyAna siddha hotA hai ataH arihanta prabhu kI parA-bhakti hI sarva yogoM kA sAra hai / zrI arihanta paramAtmA parama aizvaryayukta hone se paramezvara haiM / ve apane hI pUrNa zuddha svarUpa ke karttA-bhoktA hai / rAgAdi doSoM se rahita hone se alipta haiM, kisI ke sAtha ve milate nahIM / unake dhyAna meM tanmaya-tadrUpa bananevAle kA unake jaisA hI pUrNa zuddha svarUpa prakaTa ho jAtA hai / ina cAra vizeSa bAtoM dvArA jainadarzanamAnya paramAtmatattva kA mahAn rahasyamaya svarUpa syAdvAda zailI se yahA~ batAyA gayA hai| usa para saMkSepa se vicAra kareM (1) nizcaya naya kI apekSA se arihanta paramAtmA anya jIvoM ke mokSa ke karttA nahIM haiM parantu apane pUrNa zuddha-svarUpa ke karttA haiM / apane samAna hI yadi anya jIvoM kA mokSa bhI sAdhA jA sakatA hotA to parama bhAva karuNA ke sAgara aura savI jIva karUM zAsanarasI kI utkRSTa 'bhAvanAvAle ve kisI bhI jIva ko mokSasukha se vaMcita nahIM rahane dete / parantu vastu-sthiti hI aisI hai ki pratyeka jIva ko mokSa prApta karane ke lie svayaM puruSArtha karanA par3atA hai / isameM paramAtmA kA pUrNa zuddha svarUpa sarva bhavya jIvoM ko apane zuddha svarUpa kI prApti ke prabala puruSArtha meM mahAna preraNAdAyI banatA hai / (2) vyavahAra naya kI apekSA se arihanta paramAtmA zuddha svarUpa kI prApti meM puSTa- nimitta haiM / unake Alambana, smaraNa, cintana yA dhyAna binA koI bhI AtmA apane zuddha svarUpa ko nahIM pahicAna sakatA yA anubhava nahIM kara sakatA to mokSa prApti kI to bAta hI dUra rahI / itanA hI nahIM, samyagdarzanAdi sarva ucca bhUmikAoM kI prApti bhI zrI arihanta paramAtmA kI kRpA se hI hotI hai / ataH sarva sadguNa, sampatti aura yAvat mokSasukha ke dAtA zrI arihanta paramAtmA haiM / isa prakAra, prabhu kA puSTa-nimitta kartRtva mumukSu sAdhakoM kI Atma- sAdhanA meM atizaya upakAraka hai| prabhu ke nimitta-kartRtva ke binA sAdhaka ke jIvana meM saMbhavita ahaMbhAva (maiM apane puruSArtha se hI Age bar3ha rahA hUM aisA abhimAna) dUra honA zakya nahIM hai / aise aneka bhayasthAnoM se bacane aura mokSalakSI sarva sAdhanAoM vikasita karanA anivArya hai / una guNoM meM uttarottara vikAsa hai / isa prakAra, prabhu kA nimitta kartRtva mAnanA ati nizcaya dRSTi ko lakSya meM rakhakara jo puNyAtmA sAgara ko pAra kara sakatA hai / arihanta paramAtmA pUrNa zuddha svarUpa ko prApta kara cuke haiM phira bhI bhavya jIvoM ko prabhu AjJA kI ArAdhanA karane se mokSaprAptirUpa hotA hai / kA vAstavika phala pAne ke lie jIvana meM kRtajJatA evaM namratA guNa paramAtmA kI Adara- bahumAnapUrvaka sevA-bhakti karane se hI hotA Avazyaka ho jAtA hai / vyavahAra ke pAlana meM tatpara banatA hai vaha zIghra hI bhava ata eva ve kisI para rAgavaza anugraha yA dveSavaza nigraha nahIM karate / anugraha aura prabhu AjJA kI virAdhanA karane se bhava-bhramaNarUpa nigraha avazya paraspara virodhI aneka dharmoM kA bhI apekSA se eka vastu meM samanvaya karane kI adbhuta zakti ekamAtra syAdvAda zailI meM hI rahI huI hai / sujJa jijJAsu sAdhakoM ko sadguru ke samAgama dvArA isa syAdvAda ke sUkSma svarUpa ko spaSTa rIti se samajhakara zAstroM ke sUkSma gahana tattvoM ke rahasya ko jAnane aura jIvana meM utArane hetu usakA sadupayoga karanA cAhie / For Personal & Private Use Only 114 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa 4(1) zrI abhinaMdanasvAmI bhagavAna 4(2) RSabha-candrAnana-vAriSaNa ane vaddhamAna e cAra zAzvatA jinezvara (zuddha nimittI prabhu) zuddha nimittI prabhunA AlaMbanathI upAdAna zakti jAgRta thatAM sAdi anaMtakALa sudhI pUrNapaNe pragaTelA guNomAM ramaNatA karato AtmA teno ja bhoga kare che. 4(3) sUrimaMtra paTTa - AnI sAdhanA AcArya bhagavaMto pratidina kare che. (AlaMbana paTa) vidyA saubhAgya lakSmIpITha, maMtrarAja yogapIThajI, sumerUpITha e paMca prasthAne namo AcAraja IDha. bhavijana bhajIejI avara AdinI cAla.. Jain Education Intemational For Personal u vate Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0) Jain Educati )fomational For Personal & Private Use Only wwwi ainallbrary.org Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha paMcama zrI sumatijina stavanam // kaDakhAnI dezI // aho zrI sumatijita zuddhatA tAharI, svaguNa paryAya pariNAma raamii| nityatA ekatA astitA itara yuta, bhogya bhogIyako prabhuprakAmI aho.||1|| For Pers Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he sumatinAtha prabhu ! svaguNa-paryAya meM hI ramaNatA karane vAle ApakI zuddhatA atizaya AzcaryakAraka hai / kyoMki ApakI zuddhatA nityatA-anityatA, ekatA-anekatA aura astitA-nAstitArUpa paraspara viruddha dharmoM se yukta hai / sAtha hI Apa bhogyajJAnAdi guNa-paryAya ke bhogI hone para bhI akAmI-kAmanA rahita haiM, yaha bhI mahAn Azcarya hai / | artha : he sumatinAtha prabhu ! svaguNa-paryAyamAM ja ramaNatA karanArA ApanI zuddhatA atizaya AzcaryakAraka che ! kAraNa ke ApanI zuddhatA nityatA- aniyatA, ekatA-anekatA, astitA-nAstitArUpa paraspara viruddha dharmothI yukta che. tema ja Apa bhogya-jJAnAdi guNaparyAyanA bhogI hovA chatAM paNa 'akAmI' kAmanA rahita cho. e paNa mahAna Azcarya che ! | ravo. bAlAvabodha : aho ! Iti Ayurve, he zrI sumatijina ! pAMcamA paramezvara ! tAharI zuddhatA AzcaryarUpa che ! te zuddhatA kehavI che ? ! kahetAM potAnA, guNa jJAnAdika tathA paryAya te(1) dravya paryAya (2) guNa paryAya (3) dravya-vyaMjana paryAya (4) guNa-vyaMjana paryAya (5) svabhAva paryAya tyAM sahabhAvi-dharma te guNa kahiyeM ane kramabhAvi te paryAya kahiyeM. tathA zrI uttarAdhyayana sutre - || TAT | "guNANAmAsao davaM, egadavAsiyA guNA / lakkhaNaM pajjavANaM tu, ubhao nissiyA bhave / / 1 / / " artha : guNonuM AzrayasthAna-te dravya, eka dravyane Azrita hoya te guNo ane paryAyonuM lakSaNa e che ke, te (dravya-guNa) ubhayane Azrita hoya che. evI sva guNa-paryAyarUpa saMpadA mathe ramI rahyA cho, para-bhAvathI nivartIne potAne dharma ramyA cho. valI, te zuddhatA kehavI che ? je niyatA, "tamArA nim '' artha : te (sva) bhAvanuM avinAzI paNuM, te niya. te niyatA tathA ekatA tathA astitA, Itara kahetAM bIjA bheda anityatA. ! anekatA, nAstitA, eTalA dharmamayI che. je nitya tehI ja anitya, je eka tehI ja aneka, je asti tehI ja nAsti, mATe AzcaryarUpa che ! valI, kehavo che ? bhogya je potAnA guNa-paryAya, tehano bhogI che to paNa akAmI eTale svarUpano bhogI paNa kAmanA(vAMchanA) vinA bhogave che mATe akAmI che. eTale sva-kSe trathI vegalo je pudgalanA varNa-gaMdha-rasa-pharasano bhoga te vAMchavo paDe-tene kAmanA kahiye. paNa teno bhogI Atma, nathI AtmA to jJAnAdika guNa je sva-kSetra vyApakapaNe pragaTa-bhoga, tehano bhogI che. te bhogavatAM kAmanA na joIe. mATe kAmanA vinA bhogI che-e acaraja jANavI ! // ti prathama-TyArtha: || 9 || upaje vyaya rUhe tahavi tehavo rahe. guNa pramukha bahulatA tahavi piNddii| AtmabhAve rahe aparatA navi grahe, loka pradeza mita paNa akhNddii|| prahAro artha : he prabho ! ApakI guNa-paryAyamayI zuddhatA kaisI adbhuta hai / vaha jisa samaya utpanna hotI hai usI samaya meM naSTa hotI hai aura dhruva bhI rahatI hai | arthAt usa zuddhatA meM navIna paryAya kA utpAda aura pUrva paryAya kA nAza hotA hai, yaha anityatA hai evam jJAnarUpa meM yaha dhruva rahatI hai, yaha nityatA hai | For Personal & Private Use Only 118 www.jainelibrary Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna, darzana, cAritra, vIryAdi aneka guNa Apa meM rahe hue haiM, yaha anekatA hai aura sarva guNoM kA samUharUpa AtmA eka hai, yaha ekatA hai / Apa sadA Atma-bhAva meM rahate haiM, yaha asti dharma hai aura parabhAva ko Apa kadApi grahaNa nahIM karate, yaha nAsti dharma hai arthAt ApameM svadravya, kSetra, kAla aura bhAva se astitA hai aura para dravya, kSetra, kAla aura bhAva se nAstitA bhI rahI huI hai / lokAkAza ke pradezoM jitane Apake asaMkhya Atmapradeza hai / unakI apekSA se avayavatA hone para bhI ve pradeza kadApi Apase alaga nahIM hote ataH Apa akhaNDa haiM / yaha adbhuta Azcarya hai| artha : he prabhu ! ApanI guNa-paryAyamayI zuddhatA kevI adbhuta che ! e je samaye utpanna thAya che, te ja samaye nAza pAme che ane dhruva paNa rahe che arthAt te zuddhatAmAM navIna paryAyano utpAda ane pUrva paryAyano nAza thAya che-e anityatA che. ane jJAnapaNe e dhruva rahe chee niyatA che. jJAna-darzana-cAritra-vIryAdi aneka guNo ApamAM rahelA che-e anekatA che ane sarva guNonA samUharUpa AtmA eka che-e ekatA che. Apa sadA Atma-bhAvamAM raho cho-e astidharma che ane para-bhAvane kadI grahaNa karatA nathI-e nAstidharma che. arthAt ApamAM sva dravya, kSetra kALa ane bhAvathI astitA che tathA para dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI nAstitA paNa rahelI che. lokAkAzanA pradezo jeTalA ApanA (asaMkhya) Atma-pradezo che, tenI apekSAe-avayavatA hovA chatAM te pradezo kadI paNa ApanAthI judA thatA nathI, tethI Apa akhaMDa cho ! A adbhuta Azcarya che ! svo. bAlAvabodha H have nityatAdika dharma kahI samajAve che, sarva dravya cha che. te madhye kAla te upacAra dravya che. tathA dharmAstikAyAdi pAMca dravya astikAya che. temAM (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya-e traNa ekeka dravya che. (4) jIva anaMtA dravya che. (5) pudgala anaMtA dravya che. dravyanA agurulaghu payAryanuM SaguNa hAni-vRddhirUpa cakra ekaThuM jalAvarsanI pare varte te eka-dravya. jenuM cakra bhinna paDyuM te bhinna-dravya. te sarva dravya utpAda-vyaya-dhruvayukta che te mATe nityAnitya che. uktaM ca vizeSAvazyakabhASye"taM jai jIvo nAso, taM nAso hou sabao natthi / sau upAyavapuvaghamata jJAgI | 9 ||'' (vi. mA.'T.ba83) puna : "savaM ciya paisamayaM, uppajjai nAsae ya niccaM ca / vi veva pa sudagvavaMzamIvADuM sa-mAvo || (vi. ma. IT.ba44) artha : je jIvano nAza thAya che te teno nAza sarvathA nathI hoto kAraNa ke utpAda-vyaya-dhruva dharmAtmaka anaMta paryAyavALo (AtmA) che. vaLI, sarva vastu prati-samaya utpanna thAya che, nAza pAme che ane, nitya rahe che ane tethI ja sukha-du:kha, baMdha-mokSa vagereno sadbhAva che. IhAM yuktino samUha mahAbhASyathI jANavo. ema jIvano nityAnitya svabhAva che te kahe che, abhinava-paryAya upaje che, pUrva-paryAya vyaya thAya che. yathA-eka pradeze agurU-laghu paryAya anaMtaguNo che bIje pradeze tethI anaMtabhAga hIna che, trIje pradezuM asaMkhyAtaguNa vadhato che, cothe pradeze saMkhyAtaguNa vRddhi che ema asaMkhyAta vibhAga che. - te prati-samaya parAvartarUpa che. te jihAM anaMta guNa, tihAM asaMkhyAta guNa thAya. tethI je pradezuM anaMtaguNapaNuM rahyuM-te vyaya thayo ane asaMkhyAtapaNAnuM upajavuM thayuM-te utpAda thayo tathA agurU-laghu satpaNe rahyo-te dhruva jANavo. tathA, zeyanuM jANavuM-e jJAnano dharma che te zeyane palaTave, jo jJAna nitya hoya to jaNAya nahIM. je mATe vivakSita samayane viSe kevalajJAna anaMtA atIta-dharma thayA-tene jANe, vartamAneM anaMtA dharma che-tene jANe tathA anAgata anaMtA thAze-te paNa jANe. yadyapi thayA, che, thaze-e dharma zeyanA che paNa te sarvane jANavAno dharma jJAnamAMDe che ane para-joyane jANaMgapaNe jJAna parAnuyAyI thAtuM nathI. ___"viSayabhedAd viSayiNo'pi bhedaH, jJeyabhedAd jJAnabheda:, puna : jJAna yAvanto hi jJeyasya paryAyAstAvaMtastadavabhAsakatvena jJAnasyApyeSTavyA / / " iti bRhadbhASye / / artha : "viSayanA bhedathI viSayIno paNa bheda thAya che ane zeyanA bhedathI jJAnano paNa bheda thAya che tethI, joyanA jeTalA paryAyo che teTalA sarvanuM jJAnathI batAvavApaNuM hovAthI e jJAnanA paNa teTalA paryAyo apekSita che.' ' - tathA, je jJAna vartamAnapaNe jANato tehane atItapaNe jANe ane je anAgata tehane vartamAnapaNe jANe e jJAnanA paryAya bhAsana-vettAdika, te sarva evI rIte palaTe. tethI pUrva paryAyano vyaya, uttara paryAyano utpAda ane jJAnapaNe dhruva-ema darzana-cAritra sarva guNa jANavA. Jain Education Intematonai For Personal & Private Use Only 119 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe, he zrI sumatinAtha prabhu ! tamArI zuddhatA kehavI che ? je samaya upaje, te samaye ja vyaya pAme che ane takavi kahetAM to paNa tehavo rahe ketAM mUla dhruva-dharma na mUke eTale upaje-vizAse te 'aniyatA' ane dhruva rahe te 'niyatA'-e be svabhAva kahyA. tathA eka AtmAne viSe jJAnaguNa, darzanaguNa, cAritraguNa, vIryaguNa, dAnaguNa, lAbhaguNa, bhogaguNa, arUpIguNa, aguru-laghuguNa, avyAbAdhaguNa ItyAdika anaMtA guNa che te sarva guNa bhinna-bhinna che tethI 'anekatA' che tathA te sarva guNa samudAyarUpa che paNa kevAreM bhinnakSetrI na thAya, te anaMta guNa-paryAyano eka piMDa ehavo AtmA che mATe "ekarUpa', valI, prabhujI tame kehavA cho ? je svadravya, svakSetra, svakAla, svabhAvapaNe asti cho, te asti-bhAva koI vAreM Takato nathI. teNe he prabhu ! tameM AtmabhAve raho cho paNa koI vArai apara ketAM bIjA dravyano bhAva ketAM dharma letA nathI mATe 'smAtu astipaNe ' cho. potAnA dharme raho cho ane para-dravyano dharma 'syAt nAstipaNe' cho. te koI vAre temeM(temAM) te paNe pariNamatA nathI mATe 'sAt asti-nAstirUpa' cho. have IhAM saptabhaMgI upaje te kahe che - (1) 'svadravya' te potAnA guNa ane paryAyano samudAya tathA 'svakSetra' te potAno agurulaghu svabhAva vibhAgIkRta asaMkhyAta pradeza. 'svakAla' te utpAda-vyayarUpa pravarnanA. 'svabhAva' te anaMtA jJAnanA paryAya, anaMtA darzananA paryAya, anaMtA cAritranA paryAya, anaMtA agurulaghu paryAya. teNe 'sAt asti'- e pahelo bhAMgo thayo.. (2) paradravya, parakSetra, parakAla, parabhAvapaNe 'syAt nAsti'- e bIjo bhAMgo. (3) tathA 'asti', 'nAsti'-e be vastu-dharme rahyA che mATe 'sAt asti' cA nAsti' -e trIjo bhAMgo thayo. (4) ehavA dharma eka vastumAM eka samayeM che athavA vastu madhye anaMtA dharma vacaneM gocara nahIM ehavA avaktavya che tethI 'sAtu (kathaMcitapaNe) avaktavya'-e cotho bhAMgo thayo. (5) te avaktavyapaNuM 'asti' dharmanuM paNa che mATe "sAt asti-avaktavya'-e pAMcamo bhAMgo thayo. (6) te avaktavyapaNuM 'nAsti' dharmanuM paNa che te mATe 'syAt nAsti-avatavya'- e chaTho bhAMgo. (7) ehavo vastu-dharma samudAya paryAyapaNe 'syAt asti-nAsti yugapatu-avaktavya' e padArtha-dharma che, e sAtamo bhAMga thayo. e sAmAnce saptabhaMgI kahI. temaja nitya tathA anityanI saptabhaMgI, eka tathA anekanI saptabhaMgI, vaktavya tathA avaktavyanI saptabhaMgI, guNa-paryAyanI saptabhaMgI tathA dravyAstika-paryAyAstikanI stabhaMgI-ema anaMtI saptabhaMgI vastu-dharma che. te saptabhaMgIyeM sarva padArtha potAnA svabhAvaneM palaTatA nathI. te kAraNe he prabhujI ! tumeM asti-nAstipaNe cho, sva-dharmapaNe raho cho, para-dharma grahaNa karatA nathI. valI, he prabhu ! tameM kehavA cho ? to ke cauda rAjalokanA jeTalA AkAza-pradeza che teTalA tamArA Atma-pradeza che eTale asaMkhyAta pradezI cho. paNa te asaMkhyAtapradezanuM svarUpa je SaguNa hAni-vRddhirUpa, agurU-laghu paryAyanuM taratamayoga-vibhAgapaNe rahevuM, zRMkhalA-avayavanI parve jJAnAdi guNonuM avasthAna-kSetra, kSayopazama kAla, kAryAbhyAse taratamatA vagere temanuM svarUpa kammapayaDI viSe yogasthAna-adhikAre tathA bRhat kalpabhASya maLe saMyama zreNi-adhikArathI jANajo. tathA kSAyika-bhArthe sarva guNanI sAmAnyatA, paraMtu agurulaghu paryAyanuM tAratamya sadA che tethI pradeza-dharma athavA sarva guNa-paryAya tulya vibhAgeM asaMkhyAta-pradezapaNe veheMcAya tethI 'asaMkhyAta pradezI cho. paNa koI vArai jUdA khaMDAtA nathI, mATe akhaMDarUpa cho eTale asaMkhyAtA-pradezarUpa avayavatA che paNa bhinna thAya nahIM-te Azcarya jANavuM ! || ta dvitIyaTyArthaH || 2 // For Personal Private Use Only 120. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAE adyAvAvA THHHHHHSROEHAHR aHHUHAWAH HTRIANADILITE TUP ANDutt vara GAR 5(2) para 3. chacha siAmana mavana svAti vicadapikAbudamakAjIvamagalamANIya nAzvamA 3 0 samagamayanamayadamanasAyAcanavanakamaMgalagrahA mAmAviyAvasAkArasAGAyAnasyati / NamayAzgavAsakA sAdiyAkamamoma adhyAya marumAlAgAdikAsavAna kaMvaramahAjJA ha kaviDAgArA/kA lidamamArammA kAzsavimANAvitaranagaraddhiAMtAma vividhayaNAzAmajatiyAnADAmaNaga mahinAmA vipannaDadhAlagAUjagaha tAraka aup dAravikSANAyAmanivaDAahasavatAyazeya dhAnidhakAlayaM joyaNa naMdanava munA DEEP jAtrA nA 1tamI dA camakalAvimAnAya sUryavimAna rrup javana 4(3) jasAdanaH Artes ukArika rAjazana unsara OMDanadAya AALGA yama jApAva vizrama jAjI manA grajakSa ba puka ziza manI pukAriNI khAsAda kariNA kariza pabima 5(4) For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dedae R agellule / pUrvadimi Aditya pAvarovana varuNa alaMkara RLARA |raand pAdita vyAbAyacA Chut pazcima sArasvata adhivira riza sUyati ukSita supratiSThA aniya gra ya IzAnatAmA vAvikRti uttara - balade 10 valoNya manakumArAdava mAradaMpadevaloya saudhammIdavaloda OD IzAnadeva pTiokRkSarA UyAkaraNa vasamubAniyA pavanAdavAlAkaratA yapanAranavAlAkavimAnAni ) dhAhatyaniSTatA nikalavAjAyaMtraka Jain Education international Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlA rAta 5(5) 5(6) 426 nAgAzvavasvanImA vidyatakanIkinIlo dIna amAyakkaba-nIla) udadhikamAsvetavanInadina sveti yavanaOM nIlava- savitA tavAsta lAdatA misaga miTA vADhadA dipatra ra zAzadalAnayaNtaja ghAsamadAghA sayasama nayArA buddIvaMbataM marudaMDepaOMkA jN||2|| cakhatImA vacata tI mAtra pamAvattA kamAsA larakAlavaNANadA dij| catra laraka virUNA / tarAvayAca uttara disAyAsAdya visattAkADI bAbata ritilarakA ||24||ba catArI kADI cAlakAcca vadAhirAta dANA) timivyAkA DIjI larakAbAsa Diuttara / / 25 / / rayaNAya vida // gaMbhI nartakara a 4(3) sazikharAkAlAnAmuda diye aruNA vAkupAMzunilA // // 2 // asavANaM| dhavalAvA karaNa maMtra kI satahada hamAmaNi lAMbanA phaNira - garuru * vajama kanasaya sidada vardhamAnAya lavanapati utkRsstt|| mdhym| jaghanA vyaMtarA ukRSTa madhyama jaghanyajAyAgamadamaM vimuktaatttvnnaa| jaMbuddIva lavana pramaMyA saMdhyAna jaMhA grahAH aMbadhI mahAvitarata samAta dAsaMsvamasaMvidyavidyArA||26|| chamAra khottyaae| komaNa samAna pramA0 psm|| dadasama samantaDAmaNiphaNagADA vAghatadakalama mIda rammA gayA maTAra vaha maashaa| surAImA tada sadasma dimighaziyA kaNagA tavika sididIva rAgava vrtaa| nAgAdadividyadIvasihinIlA/dibhighaNa dasa hisAba sadasmA5 ramAIzI mA For Personal & Private Use Only pravaca USSE ISSING sara Our amoniyAmA suraamdiss|| UInivAsI surAhaSanAtha Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya-kAraNapaNe pariName tahavi dhruva, kAryabhedeM kare paNa abhedii| kartRtA pariName navyatA navizme, sakala vetA thako paNa avedii|| artha : prabho ! Apake upAdAna-kAraNarUpa jJAnAdi saba guNa apane-apane kArya (jJapti Adi) rUpa meM pariNata hote haiM, isalie utpAda aura vyaya dharma hai aura unakA abhAva kabhI nahIM hotA, yaha dhruva dharma hai | jJAna guNa jAnane kA aura cAritra guNa sthiratA kA, isa taraha saba guNa apane-apane bhinna kArya ko karate haiM, yaha bheda svabhAva hai / isa prakAra kArya ke bheda se anekatA hai / ina saba guNoM meM kAryabheda hone para bhI ve guNa AtmA se alaga nahIM hote isalie abhedarUpa hai, yaha ekatA hai / he prabho ! Apa kartA hone se pratisamaya apane kArya meM pariNata hote haiM to bhI koI navInatA ko prApta nahIM karate haiM / Apa prati samaya guNa-paryAyarUpa kArya ko karate haiM to bhI asti dharma to kAyama rahatA hai / isI taraha prabhu sarva dravya ke guNa-paryAyoM ke tathA bhUta-bhaviSya-vartamAna Adi kAla ke vettA(jJAtA) haiM to bhI ve tInoM veda se rahita hone se avedI haiM / yaha AzcaryakAraka bAta hai / artha : prabhu ! ApanA upAdAna-kAraNarUpa jJAnAdi sarva guNo pota-potAnA kArya(jJapti Adi)rUpe pariName che tethI utpAda tema ja vyaya dharma che ane teono abhAva kadI thato nathI. e dhruva dharma che. jJAna guNa jANavAnuM, cAritra guNa sthiratAnuM-ema ApanA sarva guNo pota-potAnAM bhinnabhinna kAryane kare che-e bheda svabhAva che. ema kArya-bhede anekatA che. e badhA guNomAM kArya-bheda hovA chatAM te guNo AtmAthI judA thatA nathI ethI abhedarUpa che te ekatA che. he prabhu ! Apa kartA hovAthI prati-samaye potAnA kAryamAM pariNama cho chatAM koI navInatA pAmatA nathI. prati-samaye guNa-paryAyarUpa kAryane karo cho chatAM asti-dharma to kAyama rahe che. tema ja, prabhu sarva dravyanA, guNa-paryAyonA tathA bhUta-bhaviSya-vartamAna Adi kAlanA vettA(jJAtA) che chatAM teo traNe vedathI rahita hovAthI avedI che-e vismayakAraka bInA che. sva. bAlAvabodha : valI utpAda-vyayarUpa dharma kahe chejIva dravyane viSe jeTalA guNa che te sarva potAnuM kArya kare che ane upAdAnarUpa kAraNa tehI ja kArya thAya che. IhAM koI kaheze je- 'pUrva kArla kAraNa, pathAt kAle kArya'- e to jamAlIno mata che. jo kAraNakAla-kAryakAla bhinna hoya to kAraNakAla vinAze, tadanaMtara kAryakAle kAraNa vinA kAryotpatti thAya ane kAraNa vinA kArya mAnatAM aneka doSa thAya. tevAreM ghaTaeN paTa-kArya thAya, paTaeN ghaTa-kArya thAya. mATe kAraNa vinA kArya nathI eTale kAraNabhAva tathA kAryabhAva-e be eka samayeM che-e jainanI zraddhA che. zrI vizeSAvazyaka ma ghaNuM vakhANyuM che. jo bAhya utpanna kAraNa-kArya viSe eka kAlatA che to sahaja akRtrima kAraNa-kAryatA eka samaye ja hoya. te mATe jIvano kevalajJAna guNa te vizeSabhAva sarva jANe che tihAM, sarvanuM jANavuM-te kArya che ane jJAna guNa jANavA rIteM pravarte-te kAraNa che. teha ja samayeM kAraNa kAryapaNe pariNameM che ane jJAna guNapaNe sadA dhruva che. | tema kevaladarzanAdi guNa anaMtA che te sarva e rIteM pariName che. kAraNatA-vyaya, tihAM ja kAryatA-utpAda, kAryatA-vyaya tihAM ja kAraNatA-utpAdaIma sarva dravyane viSe utpAda-vyaya dharma che. IhAM koI kahe che je-utpAda-vyaya svataH nathI, para-pratyayI che. ema kahe che te tenI bhUla che. je pa2-pratyayI dharma te lakSaNa na thAya, lakSaNa te sva-dharmanuM ja thAya. For Personal & Private Use Only | 124. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAM zrI zvetAMbaragaNI tattvArtha-TIkAkAranI sAkha lakhe che "atha ye vyAcakSate vyagotpAdau na svato vyomnaH kintu parapratyayAjjAyete'vagAhaka-sannidhAnAyattAvutpAdavyayAviti teSAM kathamalokAkAze'vagAhakAbhAvAt, arddhavaizasaM ca sato lakSaNaM lakSaNasya sAdhyavyApitvaM ceSyate, sthityutpAdavyayatrayamiti / atrocyate, ya evaM mahAtmAnastarkayanti svabuddhibalena padArthasvarUpam, te'tra nipuNataramanuyoktavyAH, kathametat ? vayaM tu visurasApariNAmena sarvavastUnAmutpAdAditrayamicchAma : prayogapariNatyA jIvapudgalAnAmitthaM tAvadasmaddarzanamaviruddhasiddhAntasadbhAvam, WkuvAnuITRva 5 mArgAreTyune '' artha : have jeo kahe che ke, utpAda ane vyaya AkAzanA potAnA nathI paraMtu anya (dravya)nA kAraNe thAya che. utpAda ane vyaya dharma avagAhanA sAnidhyathI Azrita che tethI alokAkAzamAM avagAhaka-dharmano abhAva hovAthI tyAM utpAda-vyaya kevI rIte ghaTI zake ? mATe vastunuM lakSaNa aDadhuM kapAyela che, lakSaNamAM sAdhya-vyApita apekSita che.. sthiti, utpAda ane vyayatraya-e pramANe (vastunuM lakSaNa che). ahIM kahevAya che ke, je mahAtmAo potAnI buddhinA baLathI A pramANe padArthanA svarUpa aMge tarka kare che, teone hoMziyArIpUrvaka A viSayamAM joDavA joIe. prazna:- A kevI rIte thaI zake ? javAbaH- ame to sarva vastuono visUrasA(vighaTana) thavAno pariNAma(svabhAva) hovAthI jIva ane pudgalonA saMyoga-svabhAvathI utpAda-Adi traNane mAnIe chIe.-A pramANe kharekhara amArUM (jaina)darzana avirodhI che. amArA vaDe kahevAyela arthane anusAre ja siddhAMtano sadbhAva bhASyakAra vaDe paNa kahevAya che. e vacana joI zraddhA yathArtha karavI. mATe he prabhujI ! tamArA guNa kAryapaNe-kAraNapaNe pariName che tethI utpAda-vyaya che ane guNAno abhAva thato nathI te dhruva dharma che. tethI 'cAtu niyaM-sAt anitya' - e svarUpa che, te acarija jehavuM che ! kAlanI apekSAe paraMpaNo kahe tehane kahIye je-kAla to paMcAstikAyathI bhinna nathI te mATe parapaNa zyAne kaho cho ? valI jIva dravya madhye jeTalA guNa che te sarva bhinna bhinnapaNe potAnA kArya kare che. jJAna te jANavArUpa kArya kare che, darzana te dekhavArUpa kArya kare che, samakita te nirdhAra-kArya kare che, cAritra te thiratArUpa kArya kare che, amUrta guNa arUpIpaNe kArya kare che-ema sarva guNa potAnA kAryanA kartA che. evo kAryabhede kahetAM judA-judApaNa kare te vastumAM anekatA svabhAva che tethI bheda svabhAva che. paNa te kArya-dharmanuM kAraNa koI dravyuM tathA kSetre juduM thatuM nathI tethI abhedarUpa che. jema suvarNa madhya pItatA-gurutA-snigdhatA e kArya-bhedai traNa dharma pAmIyuM cheryo, paraMtu kevAreM bhinna thAtA nathI tima jIvanA anaMta guNa bhinna-bhinna kArya kare che paraMtu vastu-dharme bhinna nathI. kArya to sarva bheE kahetAM bhinnapaNe kare che paNa abhedI kahetAM bhedarahita che.. valI, pratisamaya kartutApaNe pariName che eTale paMcAstikAya madhye cAra astikAya te akartA che ane eka jIvAstikAya svataMtra kartA che. je svAdhInapaNe kAraNAvalaMbI thaI kAryane nipajAve-te karnA. tathA jema para kArya ghaTa, teno kartA kuMbhakAra, tema jJAnAdi kAryano kartA jIva che mATe kartRtAparNa pariName che paNa kAMI navyapaNe nathI ramato eTale je prati-samaryo paryAyane kare paNa kAMI navo nathI karato, asti-dharma che temaja rahe che. valI, kehavA cho ? je sakala kahetAM sarva dravya che, tehanA guNa-paryAya svabhAva, tenA utpAdarUpa-vyayarUpa-dhruvarUpa atIta-anAgata-vartamAna kAla, te sarva traNe kAlanA vettA kahetAM jANa cho eTale e sarvane jANo cho paNa avedI kahetAM puruSa-strI-napuMsakarUpa vedarahita cho. mATe, vettA thakA paNa vacanadharme avedI cho-e acarija jANavuM ! | ta tRtIyathArtha || 3 || For Personal & Private Use Only 1 25 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatA buddhatA deva paramAtmatA, sahaja nijabhAva bhogI ayogii| sva-para upayogI tAdAtmya sahA rassI, zakti prayuMjato na prayogI // hodo artha : he prabho ! sarva pudgaloM ke saMga rahita ApakI zuddhatA hai / kevalajJAna-darzanarUpa buddhatA hai / apane svarUpa meM ramaNa karane se Apa deva haiM / jJAnAvaraNIyAdi karmoM se rahita ApakA paramAtmapana hai / Apa sahaja nija svabhAva ke bhogI haiM tathApi ayogI (mana, vacana aura kAyA ke yoga se rahita) haiM / sva-AtmA aura para pudgalAdi sarva dravyoM ke upayogI (jJAtA evaM dRSTA) hone para bhI tAdAtmyabhAva se rahI huI zuddha-zraddhA ke hI Apa rasiyA haiM / he prabho ! Apa meM pUrNarUpa se prakaTa huI kartRtva-bhoktRtva Adi sarva zaktiyA~ sva-sva kArya meM pravRtta hone para bhI Apa aprayogI haiM arthAt ina zaktiyoM ko prayukta karane ke lie Apako koI prayoga prayAsa nahIM karanA par3atA / svataH hI zaktiyoM kA pravartana huA karatA hai / yaha bhI eka Azcarya hai / artha : he prabhu ! sarva pudgalonA saMgathI rahita ApanI zuddhatA che, kevalajJAna-darzanarUpa buddhatA che. potAnA svarUpamAM ramaNa karatA hovAthI Apa deva cho, jJAnAvaraNIyAdi karmothI rahita ApanuM paramAtmapaNuM che. tema ja Apa sahaja nija-svabhAvanA bhogI cho chatAM ayogI (mana, vacana ane kAyAnA yogathI rahita) cho. sva-AtmA ane 52-pudgalAdi sarva dravyonA upayogI (jJAtA ane dRSTA) hovA chatAM tAdAtmya bhAve rahelI zuddha zraddhAnA ja Apa rasiyA cho. he prabho ! ApamAM pUrNapaNe pragaTelI kartRtva, bhoktatva Adi sarva zaktio sva-sva kAryamAM pravRtta hovA chatAM Apa aprayogI cho arthAt e zaktione pravartAvavA mATe Apane koI prayoga-prayAsa karavo paDato nathI, svataH e zaktionuM pravartana thayA kare che. A paNa eka Azcarya ja che ! svo. bAlAvabodha : valI, zuddhatA te sakala pudgalarUpa saMkaratA rahita. buddhatA kahetAM kevalajJAna-darzanarUpa saMpUrNa bodharUpa cho. deva kahetAM potAnuM svarUpa teNeM divyati kahetAM ramaNazIla-te deva kahiyeM. paramAtmatA kahetAM paramAtmApaNuM saMpUrNa bhogavo cho eTale potAno AtmA je jJAnAvaraNAdika karmathI rahita che-te paramAtmA niSpanna AtmA, te bhAva pAmyA cho. valI, sahaja kahetAM svabhAvanA akRtrima evA nija kahetAM potAnA bhAva te jJAnAdika anaMta dharma, tehanA bhogI kahetAM potAnA bhogaAsvAdanavaMta cho. valI, kehavA cho ? ayogI kahetAM mana-vacana-kAyArUpa yoga, tethI rahita cho. kSayopazamI vIrya, tehane calanapaNe varte-te yoga kahiyeM, tihAM bhASA-vargaNA, zarIra-vargaNA tathA manovargaNA, te jihAM avakhaMbhahetu che te avaSTabhaka-te dravya-yoga kahiyeM. ane je avakhaMbhagrAhaka vIrya-pariNAma te pahelo pariNamana-bIjo avalaMbana-trIjo grahaNarUpa, e traNa zaktine bhAva-yoga kahiyeM. ehavuM je yoga-pariNamana, tethI rahita cho kAraNa ke yoga je che te Azrava che ane siddha AtmA to saMpUrNa saMva2mayI che. valI, prabhujI ! tameM kehavA cho ? je sva kahetAM potAnuM Atma-tattva, tehanA upayogI kahetAM jANa tathA para-AtmA te bIjA anaMtA jIva tathA sarva pudgala tathA dharmaadharma-AkAza ane kAla, te sarvanA jANa cho eTale sva tathA 52-e benA jANa paNa tAdAtmya kahetAM tanmayapaNe rahyo je potAno sattA-dharma, tehanA rasIyA cho-AsvAdI cho eTale 'jANaMga' sva-para benA cho, paNa bhogI eka Atma-dharmanA ja cho ! For Personal & Private Use Only 126 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IhAM koI kaheze je-jANaMga benA che to bhogI benA kema nathI ? tene kahevuM che, para-bhAva madhye bhoga-dharma nathI mATe AtmA pa2-bhAvano bhogI nathI, sva-bhogI ja che. para-kSetre rahyo je dharma te bhogavAya nahIM, sva-kSetrI dharma bhogavAya ! valI, kehavA cho ? prabhu tamArI anaMtI zakti che. te sakarmA jIvanI sarva zakti dabANI che ane tameM sAdhya-sAdhakabhAva karIne sarva karma-paDalane dalave karIne sarva zakti pragaTa karI che ane te sarva zaktinI bhinna bhinna pravRtti che. te sarva zaktine prayuM jatA cho eTale sarva kartRtva, bhokhtatva, jJAyakatva, pAriNAmikatva, grAhakatva, AdhAratAdi zakti pravarte che paNa koI zakti aNapravartI rahetI nathI. - tathApi na prayogI kahetAM zakti pravartAvatAM koI jAtino prayoga kahetAM prayAsa-udyama-vikalpa karavo paDato nathI. eTale sarva zakti sahejaM pravarte che. || ti vaturtha thArtha || 8 || vastu ni parvirAziphI, karejANerame anubhave te prabhu, tattva sAmitva zucitatva dhaameN| dA. artha : isa prakAra nityAnitya dharmavAle sarva dravya apanI pariNati (svadharma) meM pariNata hone se pariNAmI haiM parantu itane mAtra se ve saba dravya prabhutAmahAnatA nahIM prApta kara sakate / parantu jo apane svabhAva kA kartA ho, vastumAtra kA jJAtA ho, svaguNa meM ramaNa karane vAlA ho, AtmasvabhAva kA anubhava karane vAlA ho tathA vastusvabhAva kA svAmI ho tathA zuddha siddhatA kA dhAma ho vaha prabhu-paramezvara kahA jAtA hai / artha : A rIte nityAnitya dharmavALA sarva dravya potAnI pariNati(sva-dharma)mAM pariNamatAM hovAthI pariNAmI che paraMtu eTalA mAtrathI te sarva dravyo prabhutA-mahAnatA pAmI zakatAM nathI. paraMtu, je potAnA svabhAvano kartA hoya, vastu-mAtrano jJAtA hoya, sva-guNomAM ramaNa karanAro hoya, Atma-svabhAvano anubhava karanAro hoya tema ja vastu-svabhAvano svAmI hoya tathA zuddha-siddhatAnuM dhAma hoya te prabhu-paramezvara kahevAya che. svo. bAlAvabodhaH have nitya-anitya, eka-aneka, asti-nAsti, bheda-abheda ItyAdika anaMta dharma prabhumAM che te mATe paramezvarapaNuM che tenI UlakhANa karavAne kahe che je nityAnityAdika dharma to sarva dravyamAM che eTale vastu ketAM jIvAdi padArtha, te nija pariNatiryo ketAM potAnI syAdvAda pariNatiryo, sarva ketAM samasta dravya, pariNAmikI ketAM pariNAmI che eTale nityAnityAdikapaNe sarva pariNAmI che paNa tethI nityAnityAdika dharme koI paramezvarapaNuM na pAme. sarva dravya sAdhAraNa-dharmI, mATe emAM zI adhikAI ? eTale ketAM ethI, koI ketAM hareka dravya, te prabhutA ketAM moTAIpaNuM, na pAme ketAM pAme nahIM. to kema pAme ? te kahe che- kare ketAM potAnA dharmane kartApaNuM kare eTale bIjA ajIvAdi pAMca dravya te sarva utpAda-vyaya-dhruvapaNe pariName che paNa kartA nathI, jIva-dravya te kartA che. te zA mATe ? je bIjA sarva dravyanA dharma prati-pradezuM che ane te pradeza-pradeze pravarte che paNa eka pradezane bIjA pradezanuM sahAya...ema ekaThuM pravartana nathI ane jIva-dravyane pradezuM dharma anaMtA che ane te-te pradezuM rahyA pravRtti kare che paNa te sarva pradezuM samudAya malIne ekaThI pravRtti kare che mATe jIvadravya kartA che. tethI sva-sva-dharmane kare che, e kartApaNuM te-IzvaratA che. tathA, ajIva-dravya madhye paNa anaMtA guNa-anaMtA paryAya che paNa te dravya potAnA guNane jANatA nathI ane AtmA jJAnAdika anaMtA AtmaguNa tathA anaMtA para-dravya, tethI anaMtaguNA para-guNa, te sarvane jANe che mATe jANapaNuM te asAdhAraNa-dharma che. For Personal & Private Use Only | 12 7. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA, sva cAritra guNe karI AtmA potAnA guNane viSe rame che ane ajIva-dravya te sva-dharme ramI zakatA nathI. tathA, AtmA svabhAva-dharmane bhogave che tethI svarUpAnubhavI che. mATe, je kartA hoya te bhoktA hoya paNa je kartA nathI te bhoktA nathI. tethI anubhava-dharma te AtmAne viSe ja che mATe je kartA, je jJAtA, je cAritrI, je bhoktA, te prabhu ketAM paramezvara jANavo. eTale, darzanAMtarI paramezvarane akartA kahe che, te paNa mithyA che athavA parabhAvanA kartA kahe che te paNa mithyA. kema ? je paramezvara niHkarmA te svabhAvanA kartA-svabhAvanA bhoktA che. have, ema kahetAM saMsArI tathA siddha sarva jIva paramezvarapaNuM pAme ? te upara kahe che, tattva ketAM vastuno mUla dharma, svAmitva kahetAM tenuM svAmipaNuM te paramezvarapaNuM, zuci kahetAM pavitra-karmarahita-nirmala, tattvasiddhatAnuM dhAma kahetAM ghara te niSpanna-siddhAvasthA, te ja paramezvarapaNuM che. bAkI, sarva saMsArI jIva sattAye parama guNI che, paNa jenA guNa pragaTa thayA, te pUjya jANavA. mATe, zrI yazovijayajI upAdhyAyeM kahyuM che- || gAthA || "je je aMze re nirUpAlikapaNuM, te te kahIye re dharma | samyagudaSTi re guNaThANA thakI, jAva lahe zivazarma || 1 ||* * mATe, je parama-pUjya te siddha che. || ti mArca | 6 | jAva navi puyAhI naiva yuSmAna kadA, puyAlAdhAra nAhI tAsa rNgii| para taNo Iza nahiM apara aizvaryatA, vastudharme kadA na parasaMgI // _ .lIdho . artha : jIva pudgala nahIM hai / anantakAla se vaha pudgala ke sAtha rahatA huA bhI pudgalarUpa kabhI nahIM banA / vaha pudgaloM kA AdhAra bhI nahIM / vaha vAstava meM to pudgala kA raMgI-anurAgI bhI nahIM / vaha parabhAva rUpa zarIra, dhana, gRhAdi kA svAmI bhI nahIM / jIva kI aizvaryatA parapadArtho ke kAraNa nahIM hai / vastuta: jIva parabhAva kA saMgI bhI nahIM / jIva dravya kA sattA-dharma isI prakAra kA hai| | artha : jIva e pudagala nathI. anaMtakALathI te pugala sAthe rahevA chatAM pudagalarUpa kadApi banyo nathI. pudagalono e AdhAra paNa nathI tema ja (vastu-svarUpe) e pudgalano raMgI-anurAgI paNa nathI. tathA, para-bhAvarUpa A zarIra-dhana-gRhAdino svAmI paNa nathI tathA jIvanI ezvaryatA para-padArthone laIne nathI tema ja vastu-svarUpe jIva para-bhAvano saMgI paNa nathI. jIva dravyano sattA-dharma AvA ja prakArano che. svo, bAlAvabodha : have, jIvano je mUla-dharma che te zrI arihaMtanuM svarUpa che. te zrI sumatinAtha arihaMtane nipajyAM che. te kahe che je-jIva navi puggalI kahetAM jIva te koI vArai pudgalI nathI. anaMto kAla saMsArAvasthAthai pudgalathI ekaTho rahyo paNa kevAre pudgalarUpa thayo nahIM tathA jIva te pudgalano AdhAra nathI. kAraNa ? je kSetrI-dravya to AkAza che. dharma-adharma-jIva-pudagala e sarva AkAza-dravya madhye rahyAM che paNa jIvanA pradezuM pudgalanuM rahevuM te jIvanI bhAva-azuddhatAthI thayuM che. For Per 926 Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema ? je sarva saMsArI jIvone bhoga tathA upabhoga guNano sadAkAla kSayopazama pAmImeM paNa sva-bhoganI pragaTatA nathI tethI parabhogI thayo che. vIryaMtarAyano kSayapazamasadA pAmImeM te vIrya paNa parAnuyAyI thayuM. tathA kartA-grAhakatA-vyApaktA-bhoktApaNuM sadA nirAvaraNa che ane kArya- grAhya-vyApya-bhoga avarANAM che tethI pugalagrAhyapudgalAnuyAyI pravRtti te kArya. pudgala-bhogapaNe tehanA varNAdikamAM vyApaka thayo pugalane grahe che, pachI jene bhogavyA tenI ja hoMza upaje eTale pudgalano ruci te pharI pudgalane grahe tathA bhogave tethI Atma-pradeze pudgala rahyA che. - paNa, Atma-pradeza te sva guNa-paryAyanuM kSetra che paNa para pudgala-dravyanuM kSetra nathI tathA mula vastu-dharma pudgalano raMgI paNa nathI svadharmanA AsvAdana vinA e pudgalano raMgI thayo che paNa vasturIteM vicAratAM ene pudgalathI zyo saMbaMdha che? valI, AtmA para-bhAvano svAmI nathI, para-bhAveM enI ezvaryatA kahetAM ThakurAI nathI eTale vastu-dharma kadA kahetAM koI velA paravastuno saMgI nathI. jIva-dravyano sattA-dharma ehavo che. mATe, mAhAra sumatinAtha paramezvara, zuddhadeva, pudgalano AdhAra tathA rAgI kema hoya? sarva pudgalAtIta che. | tti padArthaH || 6 || sagrahe nahIM Aye nahIM para bhaNI, tAvi jhavatA zuddhasyAdvAdanijabhAvabhIgI jike, taha paraprAvane kema caakhe| dA.oLI artha : jo para padagala vastu kA saMgraha nahIM karatA, anya ko detA bhI nahIM, paravastu ko karatA bhI nahIM, AdaratA bhI nahIM aura rakhatA bhI nahIM / jo zuddha syAdvAdamaya Atma-svabhAva kA bhogI hai vaha parabhAva kA AsvAdana kaise kara sakatA hai ? arthAt nahIM kara sakatA hai / artha : je para pudgala-vastuno saMgraha na kare, anyane Ape paNa nahi, para-vastune kare nahi, Adare nahi ane rAkhe paNa nahi tathA jeo ke je zuddha sAdvAdamaya Atma-svabhAvanA bhogI che teo para-bhAvanuM AsvAdana kema kare ? arthAt na ja kare ! vo. bAlAvabodha : valI sumatinAtha paramAtmA kehavA che ? je para bhaNI kahetA para-vastu bhaNI mAhArApaNe saMgrahe nahIM-rAkhe nahIM tathA jima para-vastu rAkhe nahIM tima para-bhAva te para-vastu koI bIjAne Ape nahIM. para-vastune kare nahIM, para-vastune Adare nahIM, para-vastune parigraha-dhanapaNe rAkhe nahIM-e zuddha-dravyano dharma che. tathA, zuddha kahetAM nirdoSa, syAdvAda kahetAM anaMta-dharmAtmaka, nija kahetAM potAno, bhAva kahetAM dharma anaMta jJAna-darzanAdika, tehanA je bhogIAsvAdI eTale sva-bhogyanA je bhAgI thayA, te para-bhAva je rAga-dveSAdika athavA pudgala-varNAdika, tehane niSpanna-paramAtmA kema cAkhe kahetAM AsvAde ? mATe, paramAtmA te para-bhAvane cAkhe nahIM, svarUpa-bhogI ja hoya. || ta satamathArtha : // 7 || Jain Education international For Personevate Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA harI zuddhatA bhAsa AzcaryathI, upaje rUci teNeM tatva Ihe tattva raMgI thayo doSathI ubhagyo, doSa-tyAge Dhake tattva lIhe / saurA artha : he prabho ! ApakI pUrNa zuddha-svabhAva-dazA kA jJAna hone para bhavyAtmA ko atyanta Azcarya utpanna hotA hai aura apanI bhI vaisI zuddha dazA ko prakaTa karane kI ruci jAgRta hotI hai / taba mokSaruci jIva ko tattva prApta karane kI icchA utpanna hotI hai / jaise jaise tattva kI icchA prabala banatI jAtI hai aura tattvaraMga jamatA jAtA hai vaise vaise hiMsA aura rAgAdi doSoM kI nivRtti hotI jAtI hai / doSoM kI nivRtti hone se usa jIva kA Atma-svabhAva meM pariNamana-mA hotA hai / artha : he prabho ! ApanI pUrNa zuddha svabhAva-dazAnuM jJAna thatAM bhavyAtmAne atyaMta Azcarya utpanna thAya che ane potAnI paNa tevI zuddha-dazAne pragaTAvavAnI ruci jAge che tyAre mokSa-ruci jIvane tattva prApta karavAnI IcchA utpanna thAya che. pachI jema-jema tattvanI IcchA prabaLa banatI jAya che ane jema-jema tattva-raMga jAmato jAya che tema-tema hiMsA ane rAgAdi doSonI nivRtti thatI jAya che. ane doSonI nivRtti thatAM te jIvanuM Atma-svabhAvamAM pariNamana-2maNa thAya che. te svo. bAlAvabodha : have, sAdhanA dharma kahe che, tihAM zrI sumatinAtha poteM mukta thaI kRta-kRtya thayA, te para-jIvanI muktinA kartA nahIM to zA vAste stavo cho ? namo cho ? tyAM kahe che je tAharI kahetAM he prabhu ! tumArI, zuddhatA-niHkarmatA-anaMta guNa-pragaTatA, tehanuM jevAreM bhAsana kahetAM jANapaNuM thAya te jemajema guNanI ghoSaNA kare tema-tema guNanuM bhAsana thAya. tethI AzcaryatA ! upaje je, aho, prabhunuM jJAna ! traNa lokagata SaT-dravya traNa-kAlaparAvRttisahita eka samaye jANe temaja aho prabhunuM darzana ! aho prabhunuM cAritra-sakala pudgala-abhogI ! aho paramAnaMda ! ItyAdika AzcaryathI Azcarya upaje ! tethI, potAne tehavI paramAtma-dazA nipajAvavAnI ruci upaje-IhAM upaje. te mokSaruci jIva vicA2e je-kevAreM mAhAro AtmA karmarahita thAya ? kevAre mAhAro zuddha pariNAmika-bhAva pragaTe ? kevAreM mAharA guNa huM bhogavuM ? ane anaMtA jIvonI eMTha je pudgala, tene tajI potAno dharma huM kevAre bhogavIza ? -ehavI ruci upaje. pachI, te rucivaMta jIva tattvanI IhA karatAM kAla gamADe. te jema-jema tattvanI IhA kare tema-tema tattvano raMga pragaTe. jema-jema tattvano raMga thAya tema-tema rAga-dveSa-aDhArapApasthAnAdi doSathI ubharga kahetAM nivRtta. tema Dhale kahetAM te paNe pariNameM, tattva lIhe kahetAM tattvamArge eTale svabhAva-pariNAmI thAya. e sarva kArya prabhu pratye avalaMbyAM thAya. / / kRti garamArtha: || 8 || For Personal & Private Use Only 130 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXPERT e) Jain Education Intamational For Personal & Prvate Use Only www.jainerary Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha mArge vadhyo sAdhya sAdhana sadhyo, svAmi-pratichaMde sattA maaraadhe| AtmaniSpattitemasAdhanAnabiTake vastu utsarga Atama smaa|| | pRSTho. __ artha : pUrvokta rIti se zuddha sAdhya ke pradhAna sAdhanabhUta svabhAva-ramaNatA ke zuddha mArga para Age bar3hatA huA sAdhaka zrI sumatinAtha bhagavAna ke samAna hI apanI AtmasattA ko prakaTa karatA hai / jaba AtmA sampUrNa zuddha samAdhi avasthA ko pAkara siddha-pada ko prApta karatA hai taba sAdhana kA kArya pUrNa ho jAne se sAdhanA virata ho jAtI hai| artha : pUrvokta rIte zuddha sAdhyanA pradhAna sAdhanabhUta svabhAva-ramaNatAnA zuddha mArge AgaLa vadhato sAdhaka zrI sumatinAtha bhagavAnanA jevI ja potAnI 'Atma-sattA'ne pragaTa kare che. jyAre AtmA saMpUrNa zuddha samAdhi-avasthAne pAmI siddha-padane vare che tyAre sAdhananuM kArya pUrNa thaI javAthI sAdhanA virAma pAme che. svo. bAlAvabodha : e rIte pariNAmikapaNe samaryo e AtmA, zuddha mokSa-sAdhana mArge vadhyo. sAdhya je potAno paramAtma-bhAva, tehanA sAdhanano upAya saMdhyo thako svAmI je zrI sumati jina ! tehane pratichaMda kahetAM tehanA jevI potAnI sattA che tene ArAdhe kahetAM nipajAve-prabhujI jevI sattA pragaTa kare. niHkarmA, nirmala, zuddhAnaMda-pada bhogave. | pachI, AtmA jema-jema niSpatti kahetAM nipaje tema-tema sAdhanA kahetAM kAraNapaNuM, Take nahIM eTale jema kArya nipaje tema kAraNatA Tale. kAryAnvayI kAraNa che, kAraNa kAMI vastu-dharma nathI. je vastu kAryane sanmukha thAya te kAraNapaNe pariName. jema kArya nipaje tema tenI kAraNatA dhvaMsa pAme, - ema Atmasiddha sAdhanA navi Take. jevAre vastu kahetAM jIva-padArtha utsarga rIteM saMpUrNa AtmA, potAnI samAdhi-paramAnaMda pAme tevAre kAraNatA rahe nahIM. siddhapaNe vastuno mUla-dharma pragaTe tevAreM sAdhanapaNuM rahe nahIM. || ta navamaITyAH || 6 || For Personal & Private Use Only 13 2 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAharIzuddha mahAtaNI pUrNatA, tehano hetu prabhutuMhI saaco| 'devacaMdre stavyo muni gaNe anubhavyo, tatva bhakteM bhavika sakala raayo|| aho.||10|| artha : he prabho ! merI zuddha AtmasattA kI pUrNatA ke lie Apa hI pradhAna hetu haiM / devendroM ne bhI ApakI stuti kI hai / nirgrantha muniyoM ne ApakA sAkSAtkAra (sAkSAt- anubhava) kiyA hai aura bhavyAtmAoM ko lakSya karake kahA hai ki, 'he bhavyajanoM ! tuma bhI una prabhu kI bhakti meM tatpara bano, yahI parama tattva hai| artha : he prabho ! mArI zuddha Atma-sattAnI pUrNatA mATe Apa ja pradhAna hetu cho ! devendroe paNa ApanI stuti karI che, nigraMtha munioe Apano sAkSAtkAra-sAkSAt anubhava karyo che ane bhavyAtmAone uddezIne kahyuM che ke, he bhavyajano ! tame paNa te prabhunI bhaktimAM tatpara bano. e ja parama tattva che. kho. mAsAmodha : bhATe, prabhu ! bhArI zuddha nirbhalamAtma-sattA, tenI pUrNatA hetai saMpUrNatA, tanotu he nimitta // 24 hai prabhu ! tu0 4 sAyo cho. tamArA jevA zuddha-devanuM nimitta pAmyA vinA mAhAro nirmala mokSa kema nipaje ? sarva jIvanI evI ja pariNati che je -nimittAvalaMbI thaI upAdAnAvalaMbI thAya. deva je cAra nikAyanA, tehamAM caMdramA samAna vaDerA teNe stavyo tathA muni je nigraMtha mokSAbhilASI teNe anubhavyo-tehanAM guNanuM AsvAdana karyuM. ehavo je arihaMta deva, tenI tattvarUpa je bhakti eTale vastugata guNanI bahumAnatA, tenA upara sarva AtmArthI jIvo ! tameM rAca-magna thAo. / / iti dazamagAthArthaH / / 10 / / / / iti paJcama zrI sumatijina stavanam / / 5 / / For Personal & Private Use Only 133 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M 5(10) 12 d FR ra **** 4 13 SOMERO FERREREMAA CETTE BIKE 7 ason's me For Personal & Private Use Only TERAMON JON BETTER TH 000 00 baj Fewt's illng ways h 115 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. a yo O 7 23 and TORE Jain Educatoumational For Personal & Private Use Only ane Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA stavanano sAra.... A stavanamAM paramAtmAnI syAdvAdamathI zuddha svabhAva-dazAnuM je varNana karavAmAM AvyuM che te jANavAthI catura puruSonA cittamAM mahAna Azcarya utpanna thAya che. paramAtmA sva guNa-paryAyamAM ja ramaNatA karanAra che.-zuddha Atma-dravyanI 'zuddhatA'nuM A ja lakSaNa che. guNa-paryAyanA Azrayane 'dravya' kahevAya che. je eka dravyane Azrita hoya te 'guNa' kahevAya che. guNa sahabhAvI hoya che, jema ke- jJAna, darzana, cAritra vagere. ane je dravya-guNa ubhayane Azrita hoya te 'paryAya' kahevAya che. paryAya krama-bhAvI hoya che, jema ke-dravya-paryAya, guNa-paryAya ItyAdi temaja jIva dravyanA nArakatvAdi, devavAdi. paryAyo ane jJAnaguNanA atIta, vartamAna Adi paryAyo. paramAtmA sva guNa-paryAyarUpa bhogya padArthonA ja bhoktA che. pudgalanA varNa-gaMdha- rasa-sparzAdine bhogavavA mATe kAmanA-IcchA karavI paDe che paraMtu sva-pradezomAM pragaTelA anaMta guNa-paryAyane bhogavavA mATe koI abhilASA karavI paDatI nathI ethI ja prabhu bhogI chatAM paNa akAmI che ! paramAtmAnI 'zuddhatA' nityAnityatA, bhedabhedatA, ekAnekatA, astitA-nAstitA Adi paraspara viruddha dharmathI yukta hoya che, te A pramANenityAnityapaNuM H sarva dravyo utpAda, vyaya ane dhruvayukta hoya che tethI 'nityAnitya' che. je dravyanuM SaguNa hAni-vRddhirUpa agurulaghu paryAyanuM cakra ekatra jalAvartanI jema varte che- phare che te eka dravya ane jenuM cakra juduM-juduM bhinna-bhinna hoya te sarve judAM-judAM dravya kahevAya che. jema ke, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, e dareka eka dravya che, jyAre jIva ane pugala anaMtA che. zuddha Atma-dravyanuM nityA nityapaNuM : abhinava paryAyanI utpatti ane pUrva paryAyano nAza e 'aniyatA' che ane te aguru-laghu Adi paryAyanI apekSAe samajavI. jema ke, AtmAnA eka pradezamAM aguru-laghu paryAya anaMtaguNa che, bIjA pradezamAM tethI anaMtabhAgahIna che, trIjA pradezamAM tethI paNa asaMkhyAtaguNA vadhAre che ItyAdi. tathA e paryAyanI hAni-vRddhimAM pratisamaya parAvartana thayA kare che. je pradezamAM anaMtaguNa hoya che te ja pradezomAM asaMkhyAtaguNa paNa hoya che. e rIte pradezamAM anaMtaguNano vyaya ane asaMkhyAta guNano utpAda thayo e 'anityatA' che. paryAyanI hAni-vRddhi thavA chatAM agurulaghu rUpe e sadA vidyamAna-dhruva hoya che e 'niyatA' che. jJAtRtva-dharmanI apekSAe jJAnaguNamAM nityAnityatA : koI eka vivakSita samaye jJAna jene vartamAnarUpe jANe che, tene ja bIjA samaye atItarUpe jANe che. temAM atIta(bhUta)rUpe utpAda ane vartamAnarUpe nAza thAya che tathA jJAnarUpe dhruva nitya rahe che. darzana-cAritrAdi sarva guNonI pravRtti paNa A rIte ja thAya che. kArya-kAraNanI apekSAe jJAnaguNanuM nityAnityapaNuMH jJAna guNa jyAre jANavArUpe pravarte che tyAre e upAdAna-kAraNa che ane sarvanuM jJAna karavuM-jANavuM e tenuM kAra che. eka ja samayamAM jJAnarUpa kAraNa e jJaptirUpa kAryapaNe pariName che tethI kAryarUpe utpAda ane kAraNarUpe thaya thayo A tenI aniyatA che ane jJAnarUpe te dhruva rahe che e niyatA che. ekatA-anektA : jJAna, darzana, cAritra, vIrya, dAna, lAbha, arUpI-avyAbAdha sukha vagere anaMtA gu judA-judA che tethI anekatA ane te anaMta guNa-paryAyano samudAyarUpa AtmA eka che tethI ekatA. | kAryanI apekSAe paNa bhedabhedapaNuM jJAnaguNa jANavAnuM, darzanaguNa jovAnuM, cAritraguNa sthiratAnuM-ramaNatAnuM kArya kare che. A rIte sarva guNo sva-sva kAryanA karanArA hovAthI AtmAmAM bheda-svabhAva che paraMtu Atma-dravyamAMthI koI paNa guNa judo paDato nathI mATe abheda-svabhAva paNa che. astitva-nAstitva : AtmAmAM sva-dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpe astipaNuM che ane para dravya-kSetra-kALa-bhAvarUpe nAstipaNuM che arthAtu AtmAnA jJAnAdi guNano asti-svabhAva kadI paNa cAlyo jato nathI tathA e AtmA parabhAvarUpe paNa kadI pariNamato nathI. sAvayavatA ane niravayavatA : lokAkAzanA jeTalA pradeza che teTalA AtmAnA pradezo che arthAt AtmAnI asaMkhya pradezarUpa sAvayavatA che paraMtu te pradezo paraspara zRMkhalAnI jema joDAyelA che, kadI paNa te judA paDatA nathI tethI tenI akhaMDatA-niravayavatA che. karratA-akardratA : paramAtmA jJAnAdi kAryanA kartA hovAthI katA rUpe pariName che chatAM kaMI paNa navInatA pAmatA nathI arthAt astisvabhAva teno te ja kAyama rahe che. A pramANe sarva parabhAvathI rahita ane syAdvAdamayI zuddhatAnA bhogI prabhunA guNonuM jJAna thavAthI sAdhaka tattvarucivALo bane che ane anukrame tattvaramaNatA prApta karIne te prabhunA jevI potAnI prabhutAne pragaTAve che. For Personal & Private Use Only | 135 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~caveM stavana kA sAra ... isa stavana meM paramAtmA kI syAdvAdamayI zuddha-svabhAva kI dazA kA varNana kiyA gayA hai| use jAnane se catura puruSoM ke citta meM mahAn Azcarya utpanna hotA hai / paramAtmA svaguNa- paryAya meM hI ramaNatA karate haiM / zuddha Atmadravya kI zuddhatA kA yahI lakSaNa hai / guNa- paryAya ke Azraya ko dravya kahate hai / jo eka dravya ke Azrita ho vaha guNa kahA jAtA hai / guNa sahabhAvI hotA hai, jaise ki jJAna, darzana, cAritra Adi / jo dravya-guNa donoM ke Azrita ho vaha paryAya kahA jAtA hai / paryAya kramabhAvI hotA hai, jaise ki dravya-paryAya, guNa-paryAya Adi / isI taraha jIva dravya ke nArakatva-devatvAdi paryAya aura jJAna guNa ke atIta vartamAna Adi paryAya / paramAtmA svaguNa- paryAyarUpa bhogya padArtho ke hI bhoktA haiM / pudgala ke varNa, gaMdha, rasa, sparzAdi ko bhogane ke lie kAmanA-icchA karanI par3atI hai parantu sva-pradezoM meM prakaTa hue ananta guNa paryAyoM ko bhogane ke lie koI abhilASA nahIM karanI par3atI / isIlie prabhu bhogI hote hue bhI akAmI haiM / paramAtmA kI zuddhatA, nityAnityatA, bhedAbhedatA, ekAnekatA, astitAnAstitA Adi paraspara viruddha dharma se yukta hotI hai / vaha isa prakAranityAnityatva : sarva dravya utpAda, vyaya aura dhrauvyayukta hote haiM / isalie ve nityAnitya haiM / jisa dravya kA SaDguNa hAni-vRddhirUpa agurulaghu-paryAya kA cakra ekatra jalAvarta kI taraha phiratA hai vaha eka dravya hai aura jinakA cakra alagaalaga hotA hai ve saba alaga-alaga dravya kahalAte haiM / jaise dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ye eka eka dravya haiM jabaki jIva aura pudgala ananta haiM 1 zuddha Atma-dravya kA nityAnityatva : abhinava paryAya kI utpatti aura pUrva paryAya kA nAza, yaha anityatA hai aura vaha agurulaghu Adi paryAya kI apekSA se jAnanI caahie| jaise ki AtmA ke eka pradeza meM agurulaghu-paryAya anantaguNa hai, dUsare pradeza meM usase anantabhAga hIna hai, tIsare pradeza meM usase bhI asaMkhyAta guNa adhika hai ityAdi / isa paryAya kI hAni-vRddhi meM pratisamaya parAvartana huA karatA hai / jina pradezoM meM anantaguNa hotA hai, unhIM pradezoM meM asaMkhyAtaguNa bhI hotA hai / isa prakAra pradeza meM anantaguNa kA vyaya aura asaMkhyAtaguNa kA utpAda huA, yaha anityatA hai / paryAya kI hAni vRddhi hone para bhI agurulaghu-rUpa meM vaha sadA vidyamAna-dhruva hotA hai, yaha nityatA hai / jJAtRtva dharma kI apekSA se jJAnaguNa meM bhI nityAnityatA : kisI vivakSita samaya meM jJAna jisa vastu ko vartamAnarUpa meM jAnatA hai use hI dUsare samaya meM atItarUpa meM jAnatA hai / usameM atIta (bhUta) rUpa se utpAda aura vartamAnarUpa se nAza hotA hai lekina jJAna ke rUpa meM dhruva-nitya rahatA hai / darzanacAritrAdi sarvaguNoM kI pravRtti bhI isI taraha hotI hai / kArya-kAraNa kI apekSA se jJAnaguNa meM nityAnityatva : jJAna guNa jaba jAnane ke rUpa meM pravartita hotA hai taba vaha upAdAna kAraNa hai aura sarva kA jJAna karanA-jAnanA yaha usakA kArya hai / eka hI samaya meM jJAnarUpa kAraNa jJaptirUpa kArya ke rUpa meM pariNata hotA hai ataH kAryarUpa meM utpAda aura kAraNarUpa se vyaya huA, yaha usakI anityatA hai tathA jJAnaguNa ke rUpa meM vaha dhruva rahatA hai, yaha nityatA hai / ekatA - anekatA : jJAna, darzana, cAritra, vIrya, dAna, lAbha, hai aura vaha ananta guNa- paryAya kA samudAyarUpa AtmA eka hai, kArya kI apekSA se bhI bhedAbhedatva : jJAna guNa jAnane kA, isa prakAra sarva guNa apane apane kArya ke karttA hone se AtmA meM bheda ataH abheda svabhAva bhI hai / astitva- nAstitva : AtmA meM sva dravya, kSetra, kAla aura kI apekSA se nAstitva hai arthAt AtmA ke jJAnAdi guNoM kA astitva nahIM hotA / arUpI avyAbAdha sukha Adi ananta guNa alaga alaga hai, ataH anekatA ataH ekatA hai / darzana guNa dekhane kA, cAritra guNa sthiratA-ramaNatA kA kArya karatA hai / svAbhAva hai / parantu Atma-dravya meM se koI bhI guNa alaga nahIM par3atA bhAva kI apekSA se astitva hai aura para dravya, kSetra, kAla, bhAva kabhI naSTa nahIM hotA tathA vaha AtmA parabhAva ke rUpa meM kabhI pariNata sAvayavatA aura niravayatA: lokAkAza ke jitane pradeza haiM utane hI pradeza AtmA ke hai arthAt AtmA kI asaMkhya-pradezoM ke rUpa meM sAvayavatA hai / parantu ve pradeza paraspara sAMkala kI taraha jur3e hue haiM, ve kabhI bhI AtmA se alaga nahIM hote / isa apekSA se usakI akhaNDa niravayavatA hai / kartRtA-akartRtA : paramAtmA jJAnAdi kArya ke kartA hone se kartRtA ke rUpa meM pariNata hote haiM, phira bhI kucha bhI navInatA unameM nahIM AtI arthAt asti svabhAva vaha kA vaha kA vahI kAyama rahatA hai / isa prakAra sarva parabhAva se rahita aura syAdvAdamayI zuddhatA ke bhogI prabhu ke guNoM kA jJAna hone se sAdhaka tattvarucivAlA banatA hai aura tattva-ramaNatA prApta karake vaha prabhu ke jaisI apanI prabhutA ko prakaTa kara letA hai / anukrama For Personal & Private Use Only 136 se Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa. pa(1) zrI sumatinAtha bhagavAna pa(2) jaMbUDhIpa ane aDhIdviIpa (lokAkAzanA pradezo jeTalA prabhunA Atmapradeza che, juo gAthA-2.) | lokAkAzanI vizALatA keTalI che te jANavA ladhusaMgrahaNImAMthI lIdhela citro dvArA kalpanA thaI zake che. 5(3) bhadrazAlavana-naMdanavana-somanasa vana ane pAMDukavana 5(4) kuMDaladvIpa 5(5) 10 bhavanapati devo pa(6) gaMdharva-nartaka-gajendra-ratha-azva ane baLadanI joDI 5(7) 10 bhavanapatinAM laMchana pa(8) udgaloka 5(9) pArzvanAtha-AdinAtha-zAMtinAtha-mahAvIrasvAmI ane neminAtha. (zuddha svarUpAvalaMbana che) emanA darzana ane dhyAnathI prabhunA jevI potAnI prabhutAne pragaTAve che. pa(10) sUrimaMtra paTa ' ziillaints rAma' For Personal & Private Use Only | 13 7. www.lainelibrary.org Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Uunin Education formational For Personal & Private Use Only www.a library.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athaSaSTha zrI padAprabhajina stavanam // huM tuja AgaLa zuM kahuM kesariyA lAla - e dezI // 10 INT zrI padmaprabha jina guNanidhirelAla, jagatAraka jagadIza re baalesr| jina upagArathakI ruherelAla, bhavijana siddhijagIzarebAlesara // // KAM * * * Jain Education Intemational For Personal Private Use Only 139 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TARTOONS RE M IMER 202 ina 30 sh 12 RNA WEDDIAE TERSE 07 sou saree sexy WP AR R SENIOR ond RETO cafe ain a tion International For Personal & Private Lise Only www.ainelibrary.org Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuja darimaNa muja vAlahorelAla, darimaNa zuddha pavittare daalesr| darimaNa zabda naye karerelAla, saMgraha evaMbhUtare bAlesara // 2 // _eaaNknnii|| artha : zrI padmaprabha bhagavAn guNa ke bhaNDAra haiM, bhavya jIvoM ko bhavasAgara se tArane vAle haiM, jagata ke Iza-svAmI haiM / una prabhu kI kRpA se bhavya jIva siddhi-sukha kI sampatti ko prApta karate haiM / he prabho ! ApakA nirmala darzana mujheM atyanta vallabha-priya lagatA hai / sacamuca ! ApakA darzana (mUrti-darzana yA jinezvara kA zAsana athavA samyagdarzana-samyaktva) parama zuddha hai, pavitra hai / kyoMki usake dvArA AtmA karma-mala se rahita banatA hai / naya kI apekSA se isI bAta ko spaSTa karate haiM ki jo bhavyAtmA paramAtmA kA darzana zabda-naya se karatA haiM usakI saMgraha-naya kI apekSA se zuddha sattA evaMbhUta-naya se pUrNa zuddhatA ko prApta karatI hai arthAt saMgraha-naya evaMbhUta-naya meM pariNata ho jAtA hai / dUsare zabdoM meM AtmA zuddhAtmA yA paramAtmA bana jAtI hai / artha : zrI padmaprabha bhagavAna guNanA bhaMDAra che, bhavya jIvone bhava-samudrathI tAranArA che, jagatanA Iza-svAmI che, prabhunI kRpAthI bhavya jIvo siddhi-sukhanI saMpattine meLave che. | he prabhu ! ApanuM nirmaLa darzana mane atyaMta vallabha-priya lAge che. kharekhara ! ApanuM darzana (mUrti-darzana ke jinezvaranuM zAsana athavA samyagudarzana-samyakatva) parama zuddha che-pavitra che. kAraNa ke tenA dvArA AtmA karmamaLathI rahita bane che. nayanI apekSAe A ja vAtanuM spaSTIkaraNa kare che ke "je bhavyAtmA paramAtmAnuM darzana 'zabda-naya' thI kare che tenI 'saMgraha-naye' zuddha evI sattA 'evaMbhUta-naye' pUrNa zuddhatAne prApta cha arthAt 'saMgraha 'abhUta'35 parirAmecha!' svo. bAlAvabodha : have zrI padmaprabha jinanA nimitta-kAraNanI kAraNatA yarthAtharUpe kahetAM stave che zrI prama prabhu guNanA nidhAna che, jaga-tAraka kahetA jagatane viSe mokSArthI jIva tehanA tAraka che, guNAdhika che te mATe jagatanA Iza kahetAM svAmI-vaDerA che. jina-upagArathI lahe kahetAM pAme, bhavya jIva siddhi kahetAM mokSarUpa, jagIza kahetAM saMpadA pAme. he prabhu ! (darzana ketAM) tAharA darzanamAM kAraNarUpa tAharI mudrAnuM je dekhavuM te utkRSTa kAraNarUpe tahAruM darzana kahetAM zAsana. upAdAna-kAraNapaNe darzana ketAM samyakatva te mujane vAlho ketAM ISTa che. he prabhu ! tAharuM darzana je samyakatva tattvarucirUpa, te zuddha che-pavitra che. jo AtmAne svarUpa-nirdhA2, svarUpa-rucirUpa pragaTya to AtmA mohamalathI rahita thAya mATe parama pavitra che. uktaM ca - "sammatteNaM suddho sabasukicco havaI sivaheU / saMvarabuddhi taha nijjarA ya, dhammamUlaM ca sammattaM / / 1 / / mUlaM dAraM paiThANaM, AhAro bhAyaNaM nihi / dusakkaM sAvidhammassa, sammattaM parikittiyaM / / 2 / / " artha : 'samyakatvathI zuddha evuM dareka sukRta ziva(kalyANa athavA mokSa)nuM mULa che. samyatva eja saMvaravALI buddhi ane nirjarA che tathA samyakatva eja dharmanuM mULa che. samyakatva eja zrAvaka dharmanuM mULa-kAra-raheThANa-AhAra-bhAjana(pAtra)- nidhi(khajAno) che, A pramANe Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 14 1 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education international For Personal & Private Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 2 andationernatid F rivate Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vakhANAyuM che.' valI, darzana kahetAM he prabhujI ! tAruM dekhavuM athavA zuddha zraddhA, te je jIva zabda-naryo kare te jIvano 'saMgraha-naya' te 'evaMbhUta' thAya. kAraNa ? je sarva jIva saMgraha-nameM siddha samAna che te jevAre potAnA sarva AvaraNa kSaya karI saMpUrNa siddha thAya tevAre evaMbhUnameM siddha kahiye chaye. te mATe saMgraha te evaMbhUta thAya. IhAM nayanuM svarUpa-saMkSepa kahiye chemeM - sattAprANI saMprada:'-vastunI sattAne grahe te saMgraha-naya kahiye. ane, vastunA nAma padano je artha, tepaNe pariNamyo,vedya-saMvedyapade bhAva-nikSepe, te zabda-naya kahiye. valI, sakala-paryAya-pariNAmiktArUpa pragaTapaNe saMpUrNa vastu te evaMbhUta-naya kahiye. eTale, (1) tAharuM darzana-je dekhavuM te aMtaraMga arihaMtanA svarUpabhAsana AsvAdana sahita prabhutAnuM avalokana te 'zabda-naryo' prabhunuM dekhavuM thayuM. (2) yoganI capalatA tathA upayoga anya kAryano, mAtra ekaluM cakSu-iMdriyaeN karI prabhu-mudrAnuM jovuM te "naigama-naye' prabhu dIThA. (3) vaMdana-namana-AzAtanAvarjanapaNe je prabhu-mudrA tathA prabhunA zarIranuM dekhavuM te 'vyavahAra-naye" prabhu dIThA. (4) yoga tathA vikalparUpa upayoga prabhunA guNano ane sarva IMdriyaeN prabhune jove-stave-ekAgra kare-capalatA maTAve tathA harSa sahita prazasta-rAganI mukhyatAA jove-stave te 'RjusUtra-naye' prabhu dIThA. (5) aMtaraMga pariNAma pariNati, cetanAnuM AkarSaNa tathA zrI vItarAganI vItarAgatAye yoga sarva, prabhu-mudrA tathA prabhunuM zarIra tihAM vaLagyA. aMtaraMga Atma-sattA pragaTa karavArUpa sAdhya-ruci thayo thako prabhunI prabhutAnuM tattva-saMpadArUpa avalokana te 'zabda-narke' prabhujI dIThA. e rIteM zrI prabhujIne dekhe te niyamA sva-sattA pragaTa kare mATe e nimitta-kAraNarUpa prabhu-darzana jANavuM. ema, samyakatvanA paNa naya karIne zabdanameM je zuddha-zraddhArUpa samakita te saMsArI jIvanI sattA-prAgubhAvanuM kAraNa che. || ta prathama-dvitIyA yArthaH || 1-2 // bAje vRkSa anaMtatArelAla, pamere mU-jhakoLa ,vAta ! tima muja Atama saMpadAre lAla, pragaTe prabhu saMyogare vaalesr|| tujha. . artha : bIja meM ananta vRkSoM ko utpanna karane kI zakti rahI huI hai tathApi use bhUmi (miTTI), jala Adi kA saMyoga milatA hai to hI vRkSa uga sakatA hai / usI taraha merI AtmA meM sattA kI apekSA se ananta jJAnAdi sampatti rahI huI hai parantu usakA prakaTIkaraNa zrI arihanta paramAtmA ke darzana ke saMyoga se hI hotA hai / artha : bIjamAM anaMta vRkSo utpanna karavAnI zakti rahelI che chatAM paNa tene mATI ane pANIno saMyoga maLe to ja vRkSa Uge che. tema mArA AtmAmAM sattAe anaMta jJAnAdi saMpatti rahelI che paraMtu tenuM pragaTIkaraNa zrI arihaMta paramAtmAnA darzananA saMyogathI ja thAya che. svo. bAlAvabodha : have kAraNa-kArya bhAva kahe che For Personal & Private Use Only 9YX Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema, bIja hoya temAM anaMtA vRkSa upajavAnI chatI che paNa bhU kahetAM mATImAM nAkhe tathA jala kahetAM pANI sIMce, evo saMyoga male... tevAreM pasare-vadhe eTale mATI tathA pANInA saMyoge Uge-e rIta che. - jema, upAdAna-dharma te nimitta-kAraNa vinA pragaTe nahIM e rIte mAhArI Atma-saMpadA yadyapi sattArUpe chatI che paNa jevAreM prabhu zrI vItarAga deva zuddha-svarUpIno yoga maLe tevAre pragaTe, te AlaMbI-tattvane AlaMbane varte to te nipaje. ema, mahAre AtmA viSe sattA sarva che paNa zrI arihaMtarUpa nimitta male tevAre siddhi nIpaje. | ta tRtIyaTTyArtha: || 3 || jagata jaMtu kAraja rucirelAla, sAdhe udaya bhaannre,baalesr| cidAnaMda suvilAsatAre lAla, vAdhe jitavara jhANare bAlesaraNa tujha.oko artha : jaise jagata ke sarva jIva svakArya karane kI rUcivAle hote haiM, parantu sUryodaya kA nimitta milane se ve kArya siddha hote haiM, isI taraha zrI jinezvara bhagavAna ke dhyAna se hI cidAnanda-jJAnAnanda kA vilAsa vRddhi ko prApta hotA hai / artha : jema jagatanA sarva jIvo sva-kArya karavAnI rucivALA hoya che paraMtu sUryodayanuM nimitta maLavAthI te kArya siddha thAya che tevI rIte zrI jinezvara bhagavAnanA dhyAnathI ja cidAnaMda-jJAnAnaMdano vilAsa vRddhi pAme che. sva. bAlAvabodhaH sarva jagatvAsI jIva AhAra-viSaya-parigraha melavavArUpa kAryanA ruci kahetAM abhilASI che eTale pota-potAnA kArya karavA rUpa pariNAma sarva jIvone che paNa sUrya-udyotarUpa nimitta pAmyA vinA kArya karI zake nahIM. sUrya-udyotarUpa nimitta-kAraNa pAme tevAre sarva loka kArya karavA lAge-e rIta pragaTa dekhAya che. tema, mAhArI AtmA ci kahetAM jJAna, AnaMda kahetAM avyAbAdha sukha athavA sakala zeya-jJAyaklArUpa je jJAna, tehano je AnaMda tene cidAnaMda kahiyeM, tenI suvilAsatA kahetAM zuddhapaNe vilAsa eTale bhogavavuM te AtmAnaMdabhogIpaNuM, te yadyapi sattAne viSe chatuM che to paNa jevAreM zrI jinarAjano vara kahetAM pradhAna, anuSThAna-doSa tathA ekAMta-doSa tathA arvApatti-doSa rahita dhyAna kariyeM te vAreM AtmAnaMda pragaTe. upAdAna che paNa he prabhu ! tamArA jevuM nimitta male pragaTa thAya mATe mAhAre prabhu samA upakArI koI nahIM. te kAraNe he paramezvara ! tAharuM darzana mane vhAluM che. je anaMtA bhava bhamatAM na pAmyo te jo male to mAharuM aMtaraMganuM asaMtu-anaMtA kAlanuM daridra jAya. uktaM ca - "nUnaM na mohatimirAvRtalocanena, pUrva vibho! sakRdapi pravilokito'si / mavitho vidurani di mAna:, protHvasthAta: krathama carthate ? || 9 ||'' artha : "he prabhu ! moha rUpI aMdhakArathI biDAyelA netravALA evA mArA vaDe pUrvamAM eka vakhata paNa tuM jovAyo nathI nahitara prakRSTa udayane prApta evA karma-bandhanI pravRttivALA evA A marmabhedI anartho(pApa) mane kevI rIte pIDA karI zake ?'' eTale prabhunuM darzana durlabha che. te temanI prAptinA arthI je jIva tene ISTa hoya. | ta vaturthaTyArthaH || 8 || www.janabrary.org For Personal & Private Use Only - 145 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labdhi siddha maMtrAkSare re kAla, upaje sAdhaka saMgare vaales| sahaja adhyAtama tattvatArelAla, pragaTe tatvI rNgre,voNlesr|| tuj.||5|| artha : jaise amuka maMtrAkSara meM amuka vidyAsiddhi kI zakti rahI huI hotI hai, parantu uttama uttarasAdhaka ke yoga se hI vaha vidyA siddha hotI hai / usI taraha sahaja ananta jJAnAdi adhyAtma-zaktiyA~ AtmA meM rahI huI haiM, parantu ve uttamottama uttara sAdhaka tattvaraMgI paramAtmA ke nirmala dhyAnAdi ke yoga se hI prakaTa hotI haiM / artha : jema amuka maMtrAlaramAM amuka vidyA-siddhinI zakti rahelI hoya che paraMtu uttama uttara-sAdhakanA yogathI ja te vidyA siddha thAya che tevI rIte anaMta jJAnAdi sahaja adhyAtama-zaktio AtmAmAM rahelI che paNa te uttarmottama uttara-sAdhaka jevA tattvaraMgI paramAtmAnA nirmala dhyAnAdinA yogathI ja pragaTe che. svo. bAlAvabodhaH valI dRSTAMta kahe che, jema AkAza-gamana pramukha labdhiyo, tenI je siddhi te vidyA-zakti maMtrAlaramAM che paNa te tehavo uttara sAdhaka male tevAreM nIpaje. tema sahaja-svabhAvarUpa je adhyAtma kahetAM AtmAthI tanmayapaNe rahI je syAdvAdarUpa jJAna-darzanAdika Atmika-pariNatirUpa tattvatA, te yadyapi vastu-dharme AtmAne viSe chatI che paNa jevAreM niSpanna tasvI, zuddha, nirmala, nirAvaraNa, AtmasvarUpabhogI, AtmaramaNI, AtmAzrayI, asaMkhyAtapradezuM pudgala-saMzleSarahita evA zuddha devane AlaMbane ekaraMga kare, tevAreM jJAnAvaraNAdi karmathI rahita nirAvaraNarUpa pragaTabhAvanuM chatApaNuM nIpaje. / / iti paJcamagAthArthaH / / 5 / / For Person a le Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loha dhAtu kaMcana have re lAla, pArasa pharasana pAmIre, baalesr| pragaTe adhyAtama dazA re lAla, vyakta guNI guNagrAma re bAlesara || tuja // 6 // artha : jaise pArasa ke sparzamAtra se lohA svarNamaya bana jAtA hai vaise hI pUrNaguNI zrI arihanta paramAtmA ke guNagrAma se - guNasmaraNa dhyAna Adi karane se zuddha Atmika dazA pUrNarUpa se prakaTa hotI hai / artha : jema pArasanA sparzamAtrathI loDhuM svarNamaya banI jAya che tema pUrNa-guNI zrI arihaMta paramAtmAnA guNagrAmathI guNa-smaraNa-dhyAna vagere karavAthI zuddha Atmika-dazA pUrNapaNe pragaTe che. svo. bAlAvabodha : bIjo dRSTAMta kahe che, loha dhAtu madhye kAMcana kahetAM suvarNa thavAnI sattA che to paNa pArasa-pASANa pramukha bAhya nimitta pAmIne potAnuM sonApaNuM lahe che. tema bhavya jIvanI paNa zuddha Atmika-dazA yadyapi sattArUpe che paNa vyakta kahetAM pragaTa-karmAvaraNarahita je guNI arihaMta, tehanA guNagrAma karatAM-guNa smaraNa karatAM ApaNo AtmA guNAnuyAyI thaI saMpUrNa guNIpaNuM pAme te vAreM sattA pragaTe. IhAM koI pUchaze je -nimitta vinA ja siddhapaNuM kema na pAme ? tene uttara kahe che- je AtmA anAdino pudgalarUpa para nimitta pAmIne baMdha-paddhati kare che te jo pudgalarUpa para nimitta mUke to mukta thAya, te pudgalarUpa pa2 nimitta to arihaMtarUpa zuddha nimittane avalaMbyA vinA Tale nahIM. mATe, zrI vItarAga devarUpa zuddha nimitta pAmethI ApaNuM tattva pragaTe. / / iti SaSThagAthArtha: / / 6 / / For Personal Private Use Only 147 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi kAraja bhaNI relAla, sahaja niyAmaka heture, vaalesr| nAmAdika jinarAjanA re lAla, old, bhavasAgara mahA setu re, vAlesara / / Tuna.) artha : zrI arihanta paramAtmA AtmA kI muktirUpa kArya ke lie sahaja niyAmaka nizcita kArya siddha karane vAle hetu haiM / zrI arihanta paramAtmA ke nAma, sthApanA, dravya aura bhAva, ye cAroM nikSepa saMsArasAgara me setu (pula) ke samAna haiM arthAt bhavasAgara se pAra utarane ke lie prabhu ke nAmAdi Alambana haiM, AdhAra OM | artha : zrI arihaMta paramAtmA AtmAnA muktirUpa kArya mATe sahaja niyAmaka, nizcita kArya siddha karanAra hetu che. zrI arihaMta paramAtmAnA nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpa cAre nikSepA saMsAra-sAgaramAM setu-pula samAna che arthAt bhava-sAgarathI pAra UtaravA mATe prabhunA nAmAdi e mahAna AlaMbana che-AdhAra che. svo. bAlAvabodha H te mATe Atma-siddhirUpa je kArya, te ka2vAne sahaja-akRtrima, niyAmaka ketAM nirdhA2, hetu ketAM kAraNa je zrI vItarAga deva, tene pAmIne nizce bhavya jIvaneM mokSa nIpaje-e nirdhAra thayo. nAmAdi ketAM nAma-nikSepAdi te - (1) arihaMta ehavuM nAma, teno zravaNuM-uccAraN-smaraNaeN karI paNa aneka jIva guNAvalaMbI thaI samakita-pramukha guNa pAmIne siddha thayA. (2) tathA, zrI arihaMtanI sthApanA je arihaMta mudrA samatAno samudra viSaya-vikArarahita atizaya-saMpanna evI jina-thApanA dekhI yoga-sthaMbhe guNIne avalaMbe sva-guNAvalaMbI thaI aneka jIva siddhi pAmyA. (3) tathA, zrI parama prabhuno dravya-nikSepo te vicaratA-zarIradhArI jinarAja, tehanA vivahAra-upadeza-samavasaraNa dekhI adbhutatAne avalaMbI guNAvalaMbI thaI aneka jIva sva-dharma saMpadA varI siddhi pAmyA. (4) tathA, arihaMtano bhAva-nipekSo te arihaMta-dravyanA guNa je kevalajJAnAdi tathA paryAya te agurulaghutAdi, tehanI anaMta pariNatinuM je bhAsana, zraddhAna tathA ramaNa ketAM potAnuM tattva, tene avalaMbatAM aneka jIva mokSarUpa lakSmI pAmyA. mATe, e zrI arihaMtanA je nAmAdi cAra nikSepA che, te bhavarUpa mahA samudra madhye setu ketAM mohoTI pAja samAna che. mATe, prabhunA nAmAdi cA2 nikSepAne avalaMbIne Atma-siddhi karavI. / / kRti saptamAyArthaH || 7 || For Personal Private Use Only 148 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthaM bhana] iMdriya yoganoM re lAla. rakta varNa guNa rAya re, baalesr| 'devacaMdra' bu~de stavyo re lAla, Apa avarNa akAya re, vAlesara / / tuja // 8 // artha : ananta guNa ke svAmI bhI padmaprabha bhagavAn ke zarIra kI raktavarNa kI lAla kAnti bhI sAdhaka kI indriyoM aura mana, vacana, kAyA ke yogoM ke lie staMbhana mantra hai arthAt prabhu ke zarIra ke raktavarNa ke darzana se bhavyAtmA kI indriyA~ aura mana-vacana-kAyA sthira banate haiM / devendroM ke samUha se saMstuta prabhu vAstava meM to varNarahita aura zarIra se bhI rahita haiM / siddha avasthA meM varNAdi yA zarIrAdi nahIM hote / artha : anaMta guNanA svAmI zrI padmaprabha bhagavAnanA zarIranI rakta varNanI lAla kAnti paNa sAdhakanI Indriyono ane mana-vacanakAyAnA yogono 'staMbhana-maMtra' che arthAt prabhunA zarIranA rakta varNanA darzanathI bhavyAtmAnI Indriyo ane mana-vacana-kAyA sthira bane che. devendronA samUhathI stuti karAyelA prabhu kharI rIte varNarahita ane zarIrathI paNa rahita che. siddha-avasthAmAM varNAdi ke zarIra paNa hotAM nathI. svo. bAlAvabodha : valI zrI padmaprabhasvAmInuM rakta varNa zarIra te sAmA jIvanA IMdriya tathA yoganuM sthaMbhana che eTale IMdriyo varNAdikane avalaMbIne rahe mATe prabhujI rAte varSo che. guNagAMbhIryAdika, tehanA rAjA che. deva je dharmadeva te sAdhu, naradeva te cakravartI, bhAvadeva te bhavanapati pramukha, tehamAM caMdramA samAna. valI, IMdra-gaNadharAdika, tehanA vRMda kahetAM samUha teNe stavyA. pAluvA che ? ava-agaMdhe-kharase-khAse mehavA che. sahAya che zarIra rahita che bheTale lAvarbha dravyarbha-norbha rahita che. saba puchgasAtIta che. ehavA zrI padmaprabha deva te mane AdhArabhUta che-52ma zaraNa che. enA nimitte parama-pada nIpaje. / / iti aSTamagAthArtha: / / 8 / / / / iti SaSTha zrI padmaprabhajina stavanam / / 6 / / yvt vbvb For PYG & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da i4) chaThThI stavanano sAra.... A stavanamAM nimitta-kAraNanI yathArthatAnuM ane prabhu-darzananuM mahattva batAvyuM che. zrI arihaMta paramAtmAnA darzananA nimittathI ja AtmAnI sattAgata zaktionuM pragaTIkaraNa thAya che, te sivAya thaI zakatuM nathI. prabhunuM darzana eTale sAkSAt arihaMtanA darzanamAM kAraNabhUta prabhu-mUrtinuM darzana ! athavA, sAkSAt zrI arihaMta paramAtmAnA darzanamAM utkRSTa kAraNabhUta jinazAsana ! athavA, sAkSAta AtmadarzanamAM upAdAna kAraNabhUta samyagdarzana ! nayanI apekSAe 'prabhudarzana'(1) "naigama-nayanI apekSAe prabhu-darzana eTale mana, vacana ane kAyAnI capaLatA sAthe mAtra cakSuthI thatuM prabhu-mUrtinuM darzana. (2) 'vyavahAra-naya'nI apekSAe prabhu-darzana eTale AzAtanA TALavApUrvaka vaMdana-namaskAra sahita prabhu-mudrA jovI te (prabhunA zarIrane jovuM te). (3) 'A jusUtra-naya'nI apekSAe prabhu-darzana eTale yogonI sthiratA sAthe upayogapUrvaka prabhu-mudrA jovI te. (4) 'zabda-naya'nI apekSAe prabhu-darzana eTale Atma-sattA pragaTAvavAnI rucisahita prabhunI tattva-saMpattirUpa prabhutAnuM avalokana karavuM te. A rIte 'zabda-naye' prabhunuM darzana karavAthI 'saMgraha-naya'nI apekSAe sattAmAM paDelI anaMta Atma-zaktio "evaMbhUta-naya'nI dRSTie saMpUrNapaNe pragaTe che. eTale ke "saMgraha-naya'nI apekSAe AtmA sattAe zuddha che paNa jyAre tenuM zuddha-svarUpa saMpUrNapaNe pragaTe che tyAre te 'evaMbhUta-jya ' pUrNa zuddha-svarUpane pAmIne siddha thAya che. mATI-pANI, sUrya, uttara-sAdhaka ane pArasanA udAharaNathI mokSanA puSTa hetu 'nimitta-kAraNa'nI mahattA batAvI che. For Personal & Private Use Only 150 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSa-prApti paNa zrI arihaMta paramAtmAnuM nimitta maLyA vinA thaI zakatI nathI. kAraNa ke bhavyAtmAnI anAdikAlIna karmopArjananI paraMparA paNa pudgala padArthonA nimittathI ja thAya che. e paudgalika azubha nimittatA zrI arihaMta paramAtmAnA zubha nimittanA AlaMbana vinA dUra thaI zaktI nathI. tethI ja zrI arihaMta paramAtmAnA nAmAdi e ja mokSanA niyAmaka-nizcita hetu che. chaTTe stavana kA sAra.... isa stavana meM nimittakAraNa kI yathArthatA aura prabhudarzana kA mahattva batAyA hai / zrI arihanta paramAtmA ke darzana ke nimitta se hI AtmA kI sattAgata zaktiyoM kA prakaTIkaraNa hotA hai, usake binA nahIM ho sakatA / prabhu kA darzana arthAt- sAkSAt arihanta ke darzana meM kAraNabhUta prabhumUrti kA darzana / athavA, sAkSAt zrI arihanta paramAtmA ke darzana meM utkRSTa kAraNabhUta jinazAstra / athavA, sAkSAt Atmadarzana meM upAdAna kAraNabhUta samyagdarzana / naya kI apekSA se prabhudarzana : (1) naigamanaya kI apekSA se prabhudarzana arthAt mana, vacana aura kAyA kI capalatA ke sAtha mAtra cakSu se hone vAlA prabhumUrti kA darzana / (2) vyavahAranaya kI apekSA se prabhudarzana arthAt AzAtanA TAlane pUrvaka bandana- namaskAra sahita prabhumudrA (prabhu ke zarIra ) ko dekhanA / (3) RjusUtranaya kI apekSA se prabhudarzana arthAt yogoM kI sthiratA ke sAtha upayoga pUrvaka prabhumudrA ko dekhanA / (4) zabdanaya kI apekSA se prabhudarzana arthAt AtmasattA prakaTa karane kI rucisahita prabhu kI tattva- sampattirUpa prabhutA kA avalokana karanA / isa prakAra zabdanaya se prabhu kA darzana karane se saMgrahanaya kI apekSA se sattA meM rahI huI ananta Atma-zaktiyA~ evaMbhUtanaya kI dRSTi se zuddha he parantu jaba usakA zuddha-svarUpa sampUrNarUpa meM prakaTa hotA hai taba vaha evaMbhUtanaya kI dRSTi se pUrNa zuddha-svarUpa ko pAkara siddha hotA hai / miTTI, pAnI, sUrya, uttarasAdhaka aura pArasa ke udAharaNoM se mokSa ke puSTa hetu-nimitta kAraNa kI mahattA batAI hai / mokSaprApti bhI zrI arihanta paramAtmA kA nimitta mile binA nahIM ho sakatI / kyoMki bhavyAtmA kI anAdikAlIna karmopArjana kI paramparA bhI pudgala padArthoM ke nimitta se hI hotI hai / yaha paudgalika azubha- nimittatA zrI arihanta paramAtmA ke zubha- nimitta ke Alambana binA dUra nahIM ho sakatI / ataH zrI arihanta paramAtmA ke nAmAdi hI mokSa ke niyAmaka nizcita hetu haiM / stavanamAM ApelAM citronuM vivaraNa 6(2) zrI sUrimaMtra paTa 6(1) zrI padmaprabhasvAmI bhagavAna 6(3) zrI sametazikharajI tIrtha 6(4) DrIMkA2mAM 24 tIrthaMkara paramAtmA - A yaMtra-tIrtha ane tIrthaMkara paramAtmAnA darzanathI AtmasaMpadAnuM pragaTIkaraNa thAya che. For Pers Private Use Only www.jainelingly.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ W ILBERTO (1) Jein Education International For Personal & Private Use Only se only www.amelibery.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptama zrIsupArzvajina stavanam | ho muMdra tapa saraghu- zat || | 15 prazasti || svo. bAlAvabodha : have zrI supArzva prabhune sahaja dharmarUpa tattva-saMpadApaNe stave che, jagatanA jIva pudgalAnaMdI che. te navA yugalane leve karI AnaMda pAme che paNa te pudgalasaMyogajanya sukha tathA du:kha te Atmahita nahIM, vibhAva che mATe. aneje AtmAnuM sahaja sukha, te Atma-dharma che- e rIteM Agama madhye upadeza che te kahe che je, AtmAnA anaMtA guNa che. te guNaguNanuM sukha juduM juduM che ane eka avyAbAdha sukharUpa Atma-dharma judo che-eka ehavI vyAkhyA che. tathA, AtmAnA jJAna-darzanarUpa guNa mUla guNa che ane vIryAdika sarva te guNanI pravRttirUpa dharma che- eka evI paNa vyAkhyA che. ane jJAna, darzana, cAritra, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ItyAdika anaMta guNa AtmAne viSe che. tathA, vizeSAvazyakamAM kahyuM che - "kSAyikasamyaktva-kevalajJAna-kevaladarzana-siddhatvAni punaH siddhAvasthAyAmapi bhavanti / anye tu dAnAdilabdhipaJcakaM cAritraM siddhasyApIcchanti, tadAvaraNasya tatrApyabhAvAt, AvaraNA'bhAve'pi ca tadasattve kSINamohAdiSvapi tadasattvaprasaGgAt, tatastanmate cAritrAdInAM siddhAvasthAyAmapi sadbhAva H / punastattvArthe punarapyAdigrahaNaM kurvan jJApayati / / atrA'nantadharmAtmakatayA'zakyA H prastArayituM sarve dharmAH pratipadamapravacanajJena tu puMsA yathA sambhavamAyojanIyAH, kriyAvatvaM-paryAyopayogitApradezASTakanizcalatA evaM prakArAH santi bhUyAMsa : / api smuccye| evaM prakArA anAdipAriNAmikA bhavanti jIvasya bhaavaaH|" | artha : kSAyika samyakatva, kevaLajJAna, kevaLadarzana ane siddhatva to siddhAvasthAmAM paNa hoya che. bIjAo to dAnAdi labdhi-paMcakavALuM cAritra siddhone paNa mAne che kAraNa ke tenA AvaraNano tyAM paNa abhAva che ane AvaraNanA abhAvamAM paNa te na hoya to kSINamohAdimAM paNa tenA abhAvano prasaMga(Apatti) Avaze. tethI teonA mate cAritrAdino sabhAva siddhAvasthAmAM paNa hoya che. pharIthI te (cAritra) paNAne mATe 'punarapi' vagerenuM grahaNa karatA thakA jaNAve che. ahiM anaMtadharmAtmakapaNAne kAraNe sarva dharmo pRthaka-pRthak zabdathI prasArita karavA mATe azakya che. (tethI) jaina zAsana(jenadarzana)thI anabhijJa puruSa vaDe yathAsaMbhava teo(dharmo)nuM yojana karavA yogya che. kriyAvatva, paryAyopayogitA, pradezASTakanizcalatA- A pramANe ghaNA dharmo che. '' zabda ahi samuccaya arthamAM che. A rIte jIvanA bhAvo anAdi pariNAmavALA che. IhAM jIvane viSe anaMtA dharma judA-judA kahyA. For Pea www.ainelibrary.org Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA, ratnAkarAvatArikA madhya saptabhaMgyadhikAre"nnveksmin jIvAdau prativastunyanantadharmAtmakatvenAnaMtadharmavattvameva / " artha : vaLI, eka jIva vagere pratyeka vastumAM anaMta dharmAtmakapaNAne kAraNe anaMta dharmavALApaNuM ja che. syAdvAdaranAkare"ektr vastunyekaikadharmaparyAyAnuyogavazAdavirodhena vyastayoH samastayozca vidhiniSedhayoH syAtkArAGkitaH saptadhA vAkuprayoga H saptabhaGgIti / nanvekasmin jIvAdivastunyanantA vidhIyamAnaniSiddhayamAnA nAnAdharmAH syAdvAdInAM bhveyuH| vAcceyatAyattatvAdvAcakeyatAyAH tato viruddhaiva saptabhaMgIti bruvANaM nirasyati / ekatra vastuni vidhIyamAnaniSidhyamAnAnantadharmA'bhyupagamenAnantabhaGgI prazAMtaiva saptabhaGgIti na cetasi nidheyamiti atra hetumAha - vidhiniSedhaprakArApekSayA pratiparyAyavastunyanantAnAmapi saptabhaGgInAmeva sambhavAditi / tathApyekaikaparyAyamAzritya vidhiniSedhavikalpAbhyAM nyastasamastAbhyAM saptaiva bhaMgya : sambha vanti, na punaranantAstatkathamanantabhaGgIprasaMgAdisaGgatatvaM saptabhaMgyAH samudbhAvyate ? kutastathaiva bhaGgAH sambhavantItyatrAhuH, pratiparyAyaM pratipadya tu paryanuyogAnAM saptAnAmeva sambhavAditi, anantadharmApekSayA saptabhaGgInAmAnantyaM cA yAti tamanatameva !'' artha : pratyeka vastumAM eka-eka dharma ane paryAyanA anuyoganA vazathI(vivakSAthI) virodha vagara rahelA samasta vidhi ane niSedhano sAtkArathI aMkita (cAtu-zabdathI yukta) vAkyaprayoga-te 'saptabhaMgI' che. vaLI, eka ja jIvAdi vastumAM vidhAna karAtA ane niSedha karAtA evA anaMta prakAranA dharmo sAdvAdiyone anaMta pramANamAM thaI zake vAcyatA jo ane topaNAthI yukta hovAthI vAcakatAnI saptabhaMgI tenAthI viruddha che. AvuM kahenAra vyaktinuM nirasana thaI jAya che(te khoTo Thare che). vaLI, eka ja vastumAM vidhAna karAtA ane niSedha karAtA evA anaMta dharmone svIkAravAthI saptabhaMgI anaMtabhaMgImAM pariNamI gaI che. AvuM (paNa) manamAM (jarAya) dhAravA yogya nathI. - ahIM tenuM kAraNa batAvatA kahe che ke -vidhi ane niSedharUpa prakAronI apekSAthI pratyeka paryAyamAM ane vastumAM anaMta saptabhaMgIono ja saMbhava che. to paNa eka-eka paryAyane AzrayIne vidhinA ane niSedhanA banAvelA samasta vikalpo vaDe sAta bhAMgAo ja saMbhavI zake nahi ke anaMtA. tethI saptabhaMgIno anaMtabhaMgI thavAno prasaMga kevI rIte samudbhavI zake ? (arthAt na thaI zake.) | to (saptabhaMgIonA) te pramANe anaMta) bhAMgAo kyAMthI saMbhavI zake ? pratyeka paryAyano svIkAra karIne sAta bhAMgAonA ja anuyoga(vikalpI thaI zake che paraMtu anaMta dharmonI apekSAthI saptabhaMgIonuM jyAre anaMtapaNuM thAya che tyAre te (amane paNa) svIkArya ja che. eTale vastu viSe dharma anaMtA che. IhAM koI kahe je-dharma tathA guNa vastu judI che. te ajANa che. kemake, nAmabheda-aMzabhedapaNuM to zabdAdika naya sarva mAne che. ghaTa-kuMbhAdikane viSe eka vastunA svamayI paryAyamAM paNa nAmabhedaM bheda kahe che- e rIte guNazabda tathA dharmazabdano bhedArtha che paNa vizeSa rIteM guNa ane dharma-e bahu eka ja che. zrI vizeSAvAzyake - ''gaDha so virodhakhkho vecA, tada mA uriyA ||'' artha : jevI rIte mArAmAM te vizeSa dharmarUpa cetanA che, tevI rIte mArA vaDe kriyA (thAya) che. ImAM cetanA guNane dharma kahI bolAvyo che. valI bhASyane viSe - nAda, nanu svabhAva rameDha iva tameninjanameTmAvat //'' tyAdri || artha : kahe che ke, guNa ane svabhAva banneno abheda ja che kAraNa ke teonA bhedane mATe kAraNabhUta evA dharmanA bhedano abhAva che. have bheda guNanA bhAkhIjai, tihAM astiktA lahiyaeN jI. e pATha dravya-guNa-paryAyanA rAsamAM yazovijayajI upAdhyAyaeN paNa astikatA dharmane guNa kahI bolAvyo che. valI, siddhAMtamAM paNa upayogAdika avyAbAdha tathA lavane Adika aneka guNa kahyA che. tathA, tattvArthamAM - "mukta AtmA niSkriya : tathA kSAyikasamyaktva-vIrya-siddhatva-darzana-jJAnairAtyantikai : saMyukto nirdvandvenApi sukhena tathA'stikAyatvaguNavattvAnAditvAsanayeyapradezavattvanityatvAdaya : santyeva jIvasya / / " For Personal & Private Use Only Jain Education Internationa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA ho pragaTe guNa raash| 'devacaMdra'nI khevanA, Ape mujha ho avicala sukhavAsa || RNabodhI artha : isa prakAra zrI arihaMta paramAtmA kA avalambana lene se apanI ananta guNa-paryAyamaya prabhutA prakaTa hotI hai / sacamuca ! devoM meM candra samAna zrI arihaMta paramAtmA kI sevA-bhakti mujhe avicala sukhavAsa arthAt mokSa-pada denevAlI hai / 'devacandra' pada se stutikartA ne apanA nAma bhI sUcita kiyA hai / Age bhI aisA hI samajhanA cAhie / artha : A rIte zrI arihaMta paramAtmAnuM AlaMbana levAthI potAnI anaMta guNa-paryAyamaya prabhutA pragaTe che. kharekhara ! devomAM caMdra samAna zrI arihaMta paramAtmAnI sevA-bhakti mane avicala sukha-vAsa eTale mokSa-pada ApanAra che. 'devacaMdra' padathI stuti-kartAe potAnuM nAma paNa sUcavyuM che. AgaLa paNa e ja rIte samajavuM. svo. bAlAvabodha H e rIteM prabhujIne avalaMbatAM kahetAM AzrayatAM, potAnI prabhutA anaMta guNa-paryAyarUpa pragaTe-nirAvaraNa thAe. guNano rAzi-samUha sarva vyakta thAya. te mATe 'deva' je cAra nikAyanA devatA athavA naradevAdika te mAMhe caMdramA samAna zrI arihaMta deva. tehanI sevanAbhakti dravyathI tathA bhAvathI karavI. te Ape kahetAM de, mune avicala-sukha avyAbAdha-sukha, tehano vAsa kahetAM rahevuM eTale bhAvArtha e je, zrI paramAtmA parama puruSottama arihaMtanI sevanA eTale asaMyama-AsravatyAga-saMyama- saMvarUpa pariNamana te sevanA kahiyeM, uktaM ca "bALArI matto baLAorDano so gamannotti / / '' kRti || artha : "prabhunI AjJAno pAlaka ja 'bhakta' che ane prabhunI AjJAno bhaMjaka te 'abhakta' che.'' tathA arihaMta prabhu poteM to potAnI sevanAnA arthI nathI paNa sarva jIvone sva-hita ka2vA vAste ehI ja karavuM che. ane arihaMta-AjJA te koIne hukama manAvavo nathI paNa zrI arihaMta deve kevalajJAneM dIThuM je- sarva jIvone potAnAM jJAna-darzana-cAritra te paramAnaMda hetu che - te mATe je rIteM jJAna-darzana-cAritra nIpaje te mArga upadezyo. te pramANe vartavuM te arihaMtanI sevanA karatAM nizcala mokSa-pada sarva uttama jIva pAme. mATe prabhujInI 'sevA' te avicala sukha Ape. te kAraNe sarva bhavya jIve sakala saMsAra-kArya tajI sarva 52-bhAvathI niHspRhI thaIne eka paramopakArI tattvopadezI dharma-nAyaka zrI arihaMta devanI sevanA karavI. / / kRti paNathArthaH || 6 || / / rUti prathama zrI pajhina stavanam || 9 || For Personal & Private Use Only 56 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : mukta AtmA niSkriya hoya che) tathA zAzvata evA kSAyika samyakatva, vIrya, siddhatva, darzana ane jJAnathI vaLI ananya sukhathI paNa saMyukta hoya che tathA astikAyatva, guNavatva, anAdita, asaMkhya pradezavatva ane nityatva vagere jIvane hoya ja che. | yadyapi, bhagavatI sUtramAM siddhane avIryA tathA acAritrIyA kahyA che, te to karaNarUpa calavIryanI apekSAmeM kahyA. paNa, tehI ja zrI anuyogadvAramAM kSAyika-labdhi adhikAraeN tathA pannavaNA sUtramAM vIrya te jIvalakSaNa che- ema kahyuM che. tathA, cAritra pravRttirUpanI nA che paNa sthiratArUpa cAritra te to jIvanuM sva-lakSaNa che. te uttarAdhyananA aThyAvIzamAM adhyayanathI jovuM. tathA, vasudevahiMDa maLe, valI zrIpAla-caritra madhya siddha-stuti adhikAre kahyuM che| || | | "je NaMtaguNA duguNA igatisaguNA ya ahava aTThaguNA / fsAtavaDaW, te siddha hiMtu je siddhi || 9 ||'' artha : anaMta guNavALA, be guNavALA ane ekatrIza guNavALA athavA ATha guNavALA, anaMta prakAre thayelA catuvALA evA je siddho che te siddho mane siddhine Arpo. tathA bRhatsalyabhASyavaina vIvavuM, saMtItaSe samoTuM ! te saTITUTI, mAveTTyAtA || 9 ||'' artha : jIvadravya dravyathI saMkhyAtIta-padamAM raheluM che, kALathI anAdi-anaMta che ane bhAvathI (paNa) anAdi-anaMta che. ema dravyArNava tathA AptamImAMsAdika aneka graMthomAM kahyuM che. mATe, AtmAnI jevAre bheda-vyAkhyA kariye tevAre guNa anaMtA, eka-eka guNane viSe avibhAga anaMtA, eka-eka avibhAgane viSe anaMtA paryAya-e kammapayaDIne viSe vyAkhyA dekhAya che. ane te ja avibhAga tathA paryAyanuM ekapaNe paNa zrI bhagavatInI TIkAmAM dekhAya che. | ane saMkSepta-vyAkhyAmeM guNa-paryAya bahune eka-paryAyAstika kahI bolAvyA che. ema mati-vibhrama TAlIne zraddhA rAkhavI. IhAM zrI arihaMta -dravyane vizarSe olakhAvavA nimitte guNa-guNanI judI-judI vyAkhyA jaNAvavA mATe tathA potAnI sattAnI ruci pragaTa karavA mATe guNa-guNano judI-judo dharma kahI stavanA kariyeM chemeM.- e prazasti thaI. | rUtti prazasti || vo) zrI supAsa AnaMdameM, guNakAMtano do, DijhAi jJAnAnaMde pUcho, pavitra yAtriAnaMdro, vinaJ1 zrI supaas.||1|| ke For Personal Private Use Only 15 5 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .x.x.x.xxx.x.x ||shriiscghkaa LAXN K-X.x.x.x.x.x.x.x.x. hes ) 812105 kAdavivAbhinaya arch.ecembAEInktbenabal :Sect: tel: 15 utbit: tubhirebsitSUMEectet-JX R HEARStaya E IF Ling H bhotAekAAzivAjavataHlavinAni sam2tkanamAjagAdasAyariyAlebAma "gurUpAkAyasayapatavanayapadinyasvinimaskArAmagaDha-mAninana. nayamanAmajananAya-bAra bAsinavidhiagaran klitrate-UrieffebMATohtn HIherjstibitribaiK J BARARIANRJARATE Patbef TARAJ JHANIRHAMAR nayanamaH mAdhyama CBEREST HANNEL iiaastawinARE INRJRAHETA vayAnAyanama' SHRIRANdiansar R Jasfe apan FACTmarabAhI 28 AIRAT nayama aman R- eact:EDIA Ansfennaemiri 500 Entonani MarathiBspna SATARAM. as.JRISHMEkamAya Easma Painikiwafte gtures GAD Pxoxoxoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx iloi-A ku knn TREATMSA Hrinazki TRIKA bama OM teasara 38924 OTHRAM By-Emire ANS 54:5ct-urgaRPEL Son maaHESAREE KErytebandhmati Markumar manyaH svAhA Kames ThomauER pyaa 134adicabis PUNEHATRas5607 kIjiya CRIME Varmalay MeanimauTURNS Eighting rewom SolapRROR thebee HALD EKARE JSHIP LENESSIDEasy Ajesaru tu TAGREOmanamAjakiya Baa3545sAmanA sAmA mayama:10 PARASS buAvAyana JphAyaan REEmbeE. HinkhanA vimAyanamaH ATMENT HEditNE Folk hezitur mulAyama-4 / mAyAkA kAma unakAyamamaH zaniyanamA Postaushk indian Kanctis hAmI HAMARoarayampat TSube MDM JIRIRAMMU ANDAmeaPAGE bivArikA FemamaOHAPP Yashom samamuanidaemA PURIDERE Perup sa RAGaurav SARI samayamaRAREL HTTERNATIONS) kAmAyaNa Panele nAri PRes MORCETRoom NRNA B anamaya Simunchetane OMAN REA 9tanasanvastate CRPUNE weaammamA Aneminium-UPE Tea UPERurer ROHEMEETrwww MEANSune 2EFL Scaferita BEARDammames oma namaH wwwmarate Usesea RjAyana APla-batharu PERORISTS yA namA BHAmAR. O majuTStipur PRENERLD yavanAyamAna Samas ubhaASTHenries at ne HLEENarayagarnuhs FINERRORE ir bet FERawada KarawehendhayarTHMAP AAPAR TALA HEMSHAYARTMENagaay bur THE bamala canamaH REFEDEEMENREknath tryilesi SAMEEbke nayama kAyama / ARTag:ayoamaAK XXXX.X.X. 7(2) X.XXX-XXX Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only | Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI supArzvanAtha prabhu zuddha AnaMdamaya haiM, jJAnAdika ananta guNa ke kaMda-mUla haiM / unake katipaya guNoM kA Ananda kisa prakAra kA hai ? yaha stavanakAra mahAtmA varNana kara rahe haiM / kevalajJAna samagra vizva ke tInoM kAla ke sarva padArthoM kA jJApaka hone se prabhu usake Ananda se pUrNa haiM aura svarUparamaNatArUpa cAritra ke pavitra Ananda se bhI paripUrNa haiM | | artha : zrI supArzvanAtha prabhu zuddha AnaMdamaya che, jJAnAdika anaMta guNanA kaMda-mULa che, temanA keTalAka guNono AnaMda kevA prakArano che? te stavanakAra mahAtmA varNave che, kevalajJAna e samagra vizvanA traNe kAlanA sarva padArthono jJApaka hovAthI prabhu tenA AnaMdathI pUrNa che ane svarUpa-ramaNatA rUpa cAritranA pavitra AnaMdathI paNa paripUrNa che. svo. bAlAvabodha : zrI supArzva prabhu AnaMdamayI che. zuddha AnaMda te ene viSe che jemAMhe parano bela nathI, svarUpa-sukha che. valI, supArzva prabhu kehavA che ? ke guNa je sahabhAvI. athavA, 'dravyApA ni TTT:' eTale dravya-je samudAya, tehane Azri rahyA-te guNa paNa temAM anya guNapaNuM nahIM. guNa maLe to paryAya che sa sapaMvA TT ||'' ta RtyamALavavanAt | artha : sarva guNo paryAyayukta che. tathA, '3YMAve nA natya ||'' ta sAvanaviktavavanAn || artha : jJAna aparyAya(paryAyarahita) nathI. mATe, guNane viSe paryAya che paNa guNane viSe anya guNa nathI. zrI nayacakramAM kahe che ke, guNane viSe anya guNapaNuM hoya to guNa te dravyapaNuM pAme te mATe guNa te nirguNa che. eTale, supAsa prabhurUpa dravya che te jJAnAdika anaMta guNano kaMda che eTale mUla che. tihAM jJAna je AtmAno vizeSAvavodharUpa sakala vizeSa dharma guNa-paryAya, tehanI anaMtI pariNati, tehano jJAyaka nityAnityAdika anaMta dharmanuM paNa jJAyakatva-vetRtva-agurulaghutva anaMta paryAyano piMDa te jJAnaguNa te lokAloka sakala pratyakSarUpa sarva pradeza nirAvaraNarUpa, tehane AnaMde karI pAvano kahetAM pavitra che-pUrNa che. valI, kaSAya tathA pudgala-phala-AzArUpa doSa rahita evuM svarUparamaNa- svarUpasthiratArUpa je cAritra anaMta paryAyAtmaka akaSAyatAavedatA-asaMgatA-paramakSamA-paramamArdava-paramaArjava-paramanirlobhatArUpa, svarUpa-ekatvarUpa cAritra dharma, te asaMkhyaya pradeza vyApakapaNe rahyo che teno AnaMda zrI supAsa prabhu ! tAhAre viSe che eTale cAritrAnaMdamayI cho te mATe pavitra-nirmala cho. | || ta prathamathArtha: || 9 || saina vidhutAtha che, dravya vinA thatavaMta do, DinalA! kartA pada kiriyA vinA, saMta goyalanato, viIT thI gAjhIro For qual & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7(3) 41049 COLO 00000 00000 00000 1429 P003002000 SHE **D 417927 LEAR 63052009 00000000 GADE akau mara 60000 KANG MENARROW EPRRALDALRUSES FO STATIONARY INTERA Makes me a d 756 GRAMANTOVASTA Brank WHEVOL WARTE live FLANTE HMER DATAY CONNE ung MELESTADA POR CURREY RO 14 A www CAR 27-42E ES PASTORALES, ANTARKA NEROW SREGARD hoe BTTEN FOREND 3458 FOUR DE ARA MOUSSE BENCHES CADESTTRE 2minipude SPUSTOL navarA andidat BASE For Personal & Private Use Only Chakr BRAIO weare THE bha Shood Rub Good mm 12:00 bond 200G thicke D 00000 00000 Drow Ort E 0000 0.00 20000 0000 WELER Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATOURIYA 7(4) lokanAnna Jain Education Intellba Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : prabhu ke adbhuta guNa kitane Azcaryajanaka haiM yaha batAte haiM, he prabho ! Apa bAhyadRSTi se kisI kA saMrakSaNa nahIM karate to bhI Apa sarva jIvoM ke trANa-zaraNarUpa hone se nAtha haiM / Apa dhana-dhAnya kaMcanAdi se rahita haiM to bhI jJAnAdi sampattimaya hone se Apa dhanavaMta haiM / Apa gamanakriyA se rahita haiM tathApi Atma-svabhAva ke kartA haiM / isa prakAra kriyArahita hone para bhI Apa kartA hai, yaha Azcaryajanaka haiM / he prabho ! Apa saMta haiM, zAnta haiM athavA uttama santapuruSa haiM / Apa viSaya-kaSAya se ajeya haiM aura kisI bhI samaya meM nAza hone vAle nahIM haiM arthAt Apa saMta hote hue bhI ajeya haiM tathA ananta haiN| artha : prabhunA adbhuta guNo kevA Azcaryajanaka che ! te batAve che, he prabhu ! Apa bAhya dRSTie koInuM saMrakSaNa karatA nathI chatAM sarva jIvonA trANa-zaraNarUpa hovAthI nAtha cho. dravya dhana-dhAnya-kaMcanAdi rahita cho chatAM jJAnAdi saMpattimaya hovAthI Apa dhanavaMta cho. gamanakriyArahita hovA chatAM Apa Atma-svabhAvanA kartA cho-A rIte kriyA vinA paNa kartApaNuM e Azcarya che ! tema ja he prabhu ! Apa ja saMta cho-zAMta cho athavA uttama saMta-puruSa cho. Apa viSaya-kaSAyathI ajeya cho ane koI kALe paNa nAza pAmatA nathI. vo, bAlAvabodha : valI, he prabhu ! tame saMrakSaNa vinA nAtha kahetAM dhaNI cho eTale koI anya jIvanI tathA anya dravyanI rakhavAlI karatA nathI. kema ? je saMrakSaNapaNuM karavuM- e tamAro dharma nathI mATe koInA tameM rakSaka nathI paNa zaraNa-trANa-AdhArarUpa cho-mokSanA hetu cho tethI nAtha cho. valI, dravya je dhana-kaMcana-parijanagaNa- maMdirAdi sarva gaNima-dharimAdi parigraha rahita cho to paNa jJAnAdi svaguNa-paryAyarUpa anaMtu dhana zrI prabhunI pAse che mATe dhanavaMta cho. | valI he prabhu ! tamAre viSe kartA-pada kahetAM kartApaNuM che paNa gamana-parisarSaNAdika kriyA eTale bIjAne kartApaNuM te kriyA thakI hoya che. ane tame to akriya chatAM gamana-parisarSaNAdika kriyA vinA paNa kartA cho. muvara gAtmA ni:viya:" artha : mukta AtmA kriyArahita hoya che. ema tattvArthaTIkAmAM kahyuM che. valI, he prabhujI ! tame saMta cho-uttama cho-taptapariNAma rahita cho. ajeya kahetAM rAga-dveSa parIsaha-vairie karI ajeya cho. valI, koI kAle viNaso nahIM mATe anaMta cho athavA anaMta paryAya mATe anaMta cho. || ti dvitIyaTTyArthaH || 8 || vAhaka agama agocara amara tuM, satva trAdikanI DijhADA varNa gaMdharasa phassa viNu, nijha jovatA kuLamUThoDinI II artha : he prabho ! ApakA svarUpa agama-agocara hai, vaha alpajJAniyoM yA indriyoM se nahIM jAnA jA sakatA hai / Apa amara-maraNarahita haiM / Apa anvaya-sahaja vyApakarUpa se rahI huI ananta jJAnAdi Rddhi ke samUha haiM / Apa varNa, gandha, rasa sparza se rahita haiM tathA Apa zuddha svarUpa ke bhoktA aura guNa ke puMja haiN| Jain Education Interational For Personal 896 0 Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 11 . L 52:52 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he prabhu ! ApanuM svarUpa agama-agocara che, alpa-jJAnI ke IndriyathI jANI zakAya tevuM nathI. tathA, Apa amara chomaraNarahita cho. anvaya-sahaja vyApakapaNe rahelI anaMta jJAnAdi RddhinA Apa samUha cho. tathA, Apa varNa, gaMdha, rasa ane sparza rahita cho tema ja Apa zuddha svarUpanA bhoktA ane guNanA puMja cho ! sva. bAlAvabodha : valI, he prabhu ! tamAruM svarUpa tuccha-jJAnI jANI zake nahIM mATe agama cho. valI, he prabhu ! tameM IMdriya-agocara cho. valI, AyuHkarmanA kSaya thakI prANa-viyoga thAya-tene maraNa kahiyeM te tameM dravya-prANa tathA maraNa-rahita cho. mATe, he prabhu ! tameM amara cho. valI, he prabhu ! tameM anvaya kahetAM je sahajanA vyApaka potAnA jJAyakAdika guNa, tenI pravRtti sahita choM. je jJAna-darzana-cAritravIryAdika guNa te anvayI-guNa kahiyeM. tethI ja Rddhi kahetAM saMpadA tehanA samUha cho ane kaSAyAdi doSane Talave karI je akaSAyAdika guNa upanA te vyatireka-guNa kahiyeM tathA sati-sabhAvo eTale je chate pAmiryo te anvayI-guNa kahiyeM tehanA samUha cho. valI, varNa-gaMdha-rasa-pharasa te pugala-dharma che, tethI tameM rahita cho ane nija kahetAM potAnA je svarUpa-dharma tehanA bhoktA cho. guNanA mUha kahetAM samUha cho. | ti tRtIyaTTyArtha: || 3 | XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX akSayadAna aciMtanA, XiXXXXXXXXXXXXXXXXXXX vIrya zakti aprayAsatA, zuddharvaguNa35mALo nikaIT zrImupAkhaDIko jaXXXXXXXXXXXXXGOOD GXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ___ artha : he prabho ! Apake ananta guNa paraspara sahakArarUpa akSaya dAna karate haiM / Apako acintita ananta guNoM kI prAptirUpa ananta lAbha hotA hai| Apa pratisamaya prayatna kiye binA hI ananta paryAya kA bhoga karate haiM | sarva guNoM kI pravRtti meM sahAyaka ApakI vIrya-zakti bAhya prayAsa ke binA bhI sphurita hotI hai, ullasita banatI hai aura Apa zuddha guNoM kA hI sadA upabhoga karate haiM / artha : he prabhu ! ApanA anaMta guNo paraspara sahakArarUpa akSaya dAna kare che. Apane ciMtana karyA vinA paNa anaMta guNonI sahAyanI prAptirUpa anaMta lAbha thAya che. Apa prati-samaye prayatna vinA paNa anaMta paryAyane bhogavo cho tathA sarva guNonI pravRtti karavAmAM sahAya karanAra ApanI vIrya-zakti bAhya prayAsa vinA paNa spharita thAya che-ullasita bane che ane Apa zuddha guNono ja sadA upabhoga karo cho. ravo. bAlAvabodha : valI, he prabhujI ! tamArA anaMtA guNanI pravRtti kevI rIte che ? te kahe che - (1) (jema) vIrya guNa te sarva guNane sahakAra diye che tema jJAna guNanA upayoga vinA vIrya stUrI zake nahIM tethI vIryane sahAya jJAna guNanuM che tathA jJAnamAM ramaNa te cAritranuM sahAya che-ema eka guNane anaMta guNanuM sahAya che. have je guNa sahAya diye che te to AtmAnA guNamAM dAna-dharma che. ema he prabhujI ! tameM prati-samaya anaMta svaguNa-sahAyarUpa dAna te anaMtuM dyo cho paNa kevAre kSaya pAmo nahIM. bIjA jagatamAM dAnanA ApanAra keTaleka kArle thaI jAya ane tameM sAdi-anaMta kAla svAdhInapaNe svaguNarUpa pAtrane anaMtu dAna akSayapaNe gho cho paNa kevAreM kSINa na thAo mATe akSaya thakA dAna Apo cho. evo dAna-guNa tamAre viSe che. (2) ane je guNane sahAyarUpa zaktinI prApti, te lAbha che. For Personal www.ainelibrary org ate Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAne je ciMtave te lAbha thAya te paNa nirdhAra nahIM ane he prabhujI ! tamAre viSe cittanA vikalparUpa je lAbhArthIpaNuM te nathI to paNa lAbha anaMto che mATe aciMtyA lAbhanA dhaNI cho. ehavo lAbha-guNa che, | (3) valI he prabhujI ! tameM potAnA paryAyane prati-samaye bhogavo cho paNa prayAsa vinA bhogavo cho mATe tame yatna vinA-prayatna vinA bhogamayI cho. | (4) jIvanA sarva guNanI je pravRtti, tenuM sahAya je vIrya te anaMtuM anya-sahAya vinA phurI rahyuM che paNa te vIryanI phuraNA, vinA prayAsuM eTale udyama vinA vIrya phure che. | (5) valI zuddha sva-guNa ketAM svAbhAvika je sva-guNa tehano upabhoga che. e pAMca aMtarAyanI prakRtinA kSaya thayAthI pAMca guNa pragaTyA che eTale he prabhujI ! tamane svarUpanuM dAna, svarUpano lAbha, sva-paryAyano bhoga, sva-guNano upabhoga, sva sarva pariNati sahakAra zakti te vIrya-e rIteM dharma pragaTa thayA che. | ta vaturthaTyArthaH || 8 || ekAtika AtyaMtiko, suzrutajJAthIno,vinA! nirupacarita nidvaMdva sukha, pratyakALanI Ditaitin shriisupaas.||5|| artha : he paramAtman ! Apako jo Atmika sukha-Ananda prApta huA hai vaha, ekAntika (alpa bhI du:kha se rahita, ekAntarUpa se) sukhamaya hai / Atyantika (jisase bar3hakara anya sukha nahIM aisA) hai, sahaja (svAbhAvika), akRta (kisI ke dvArA nahIM kiyA gayA) hai, svAdhIna (anya kI apekSArahita) hai, nirUpacarita (jisameM koI upacAra nahIM aisA akAlpanika) hai, nirdvandva (paradravya ke mizraNa-bhelasela se rahita) hai, ahetuka (anya kisI padArtha ke saMyoga se na paidA honevAlA) hai tathA pIna (prabala-puSTa) asAdhAraNa koTi kA sukha hai| artha : paramAtmA ! Apane je Atmika sukha-AnaMda prApta thayo che te, ekAMtika-leza paNa duHkha vinAno ekAnta sukhamaya che. AtyaMtika-jenAthI caDiyAtuM bIjuM sukha koI nathI evuM che. sahaja-svAbhAvika che. akRta-koInAthI kareluM nathI. svAdhIna-bIjAnI apekSA vinAnuM che. nirupacarita-jemAM koI upacAra nathI tevuM akAlpanika che. nirbandu-pa2 dravyanA saMyogathI janya nathI ane pIna-prabaLa-puSTa evuM asAdhAraNa koTinuM sukha prabhune hoya che. sva. bAlAvabodhaH valI, he prabhujI ! tamane je sukha pragaTyAM che te sukha kehavAM che? je ekAMtika ketAM ekaluM sukha, je pAcho du:kha pAme nahIM. valI, AtyaMtiko ketAM jethI bIjuM valI vadhAre sukha koI nathI eTale sarvathI adhika te paNa sahaja ketA svabhAvanuM. akRta ketAM aNakIdhuM paNa koInuM kareluM nahIM. valI, te potAne svAdhIna-potAne vaza paNa parAdhIna nahIM. valI, nirupacarita ketAM je upacArarUpa nahIM. achatA Aropane upacAra kahiyeM, te e sukhamAM kAMI upacArapaNuM nathI. saMsAramAM zAtAvedanInuM sukha te upacarita sukha che kemake zAtA madhya sukha-dharma nathI paNa ajJAna-bhUleM saMsArI AtmA sukha mAneM che paNa vaDerA ene sukha kahetA nathI. je saMsArAbhinaMdI moheM mUDha paramArthane ajANatA viSayamRddha thakA IMdriya-dehajanita viSaya-sukhane sukha mAne che te jAte sukha nahIM. yata: - vipavasudaM tuvaravuM vica, suvarUparivAro utArjIva ! taM sumuvArA, 3vAro vi T tavaM '' ti vizeSAvaya || (vi. HT, T. ra006). www.ainelibrary.org Jain Education international For P & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : cikitsAnI jema du:khanA pratikArathI viSayasukha du:kharUpa ja che. te phakta upacArathI sukha che ane upacAra tathya vagara thato na tathA, zAtAno udaya te paNa sva-dharmarodhaka che ane pudgala-karmano vipAka che mATe te sukha nahIM. "sAyA'sAyaM dukkhaM, tabirahami ya suhaM jao tennN| dvisu tuvavuM, suna pheriMdriyAmAM '' || ta || (vi.ma.'HTTI-2 T. ra016) artha : zAtA ane azAtA-banne du:kharUpa che ane je kAraNathI te bannenA virahamAM ja sukha che te kAraNathI deha ane indriyomAM duHkha ? tathA deha ane indriyonA abhAvamAM ja sukha che. ema odayika-sukha te sukha nahIM. je siddha nirupama anaMta Atma-svabhAva-prAgubhAva bhoktApaNe che te ja sukha jANavuM. valI, nirdaka kahetAM jemAMhe duHkha-duda anya jIva tathA ajIva dravyano saMyoga nahIM eTale para vastuno bhela nathI. kadApi para vastu kAraNa pAmIne upanuM hoya. tihAM kahe che je-te siddha-sukha kehavuM che? ke anya ketAM bIjA dravyanuM hetupaNuM jemAM nathI. valI, pIna ketAM puSTa che-prabala che. mATe, zrI supArzvajinanuM je Atmika sukha te mahAnaMda che. | || rUti 5gnamaITyArthaH || 6 | eka pradeza tAhare, pravyAvaNanAtho, vinA tasu paryAya avibhAgatA, gaLAza tamAyo,DitaDI 11 zrI subAppIdho artha : he prabho ! ApakA avyAbAdhasukha jo saba AtmapradezoM meM pUrNatayA prakaTa huA hai, usameM se eka bhI Atmapradeza meM rahe hue avyAbAdhasukha ke paryAya ke avibhAga (kevalI kI buddhi se bhI jisakA vibhAga na ho sake, aisA sUkSma aMza) ko eka eka AkAzapradeza para rakhane meM Ave to bhI vaha lokAloka meM nahIM samA sakatA / arthAt sarva AkAza-pradezoM kI apekSA bhI Apake eka Atmapradeza meM rahe hue avyAbAdhasukha ke paryAya anantaguNa adhika haiN| | artha : he prabhu ! ApanuM avyAbAdha sukha je sarva AtmapradezomAM pUrNatayA pragaTeluM che, temAMthI eka paNa Atma-pradezamAM rahelA avyAbAdha sukhanA paryAyanA avibhAga(kevalInI buddhithI paNa jeno vibhAga na thaI zake evA sUkSma aMza)ne eka-eka AkAza-pradeza upara goThavavAmAM Ave to paNa te lokAlokamAM samAI na zake arthAt sarva AkAza-pradezo karatAM ApanA eka Atma-pradezamAM rahela avyAbAdha sukhanA paryAyo anaMta-guNA adhika che. | svo. bAlAvabodha : valI, he prabhu ! tamArA AtmAnA eka pradezane viSe anaMta guNa-anaMta paryAya che temAMhe he prabhujI ! tAhAreM eka pradeze je avyAbAdha guNa samAI rahyo che te anaMto che. | te avyAbAdha sukhanA paryAya, tenA avibhAga te kevalInI prajJAryuM chedyAM jehanA eka khaMDanA be khaMDa na thAya tene avibhAga kahiye-te avibhAga. loka tathA alokAkAzanA ekekA pradeze ekeko sukhano avibhAga rAkhiyeM, to paNa sarvAkAza kahetAM loka-alokarUpa AkAzamAM samAya nahIM eTale AkAzanA pradezathI paNa tamAre eka pradezuM rahyuM je avyAbAdha sukha tenA avibhAga anaMtaguNA che. vata : futtAgo mavathamAM sAMta" ||' rUti || kSetra-dharmathI bhAva-dharma sadA anaMta-guNA che. || rUtti paNa vArthaH || 6 || www.Jainelibrary.org For Pertex Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. samAdyamaMTanavikamA 66 vAyadavAraNAvate 3012paNNa ticAyatara alyattaramaMDalavikanArAma gatakAjAyAta tabAhyaparikSaya prazikSaNa vitAta nyAta sAyata vika Ques pyANapatIcAnakatAvamayamAlAgamiDAvA hAzAdAzzavikAzAtImA enrsccaa| lamImayapadamamitimaMdanAnakinnaDa dANapaNasamadasadiya tAgADayAnA mihAzAtIgisahAvAgA gagasahimmamAvazyAsma mamalaya aMtarara4 saMca ravi maMDala tara maMDalAtasayAunu miraviNAmaMDalettariyAM jAyaNamahAnA sahamiyAsunnIyabAdADAyaNaMtarAyA maDalatiramAnAmAjama au/3/ da syAta grAma vApAyA yAziya pAinyate dipjmNddlyo| ghavAnanakAmanama, vAnikatA pattiyaMtrakA tivA talaMnyAta parA:aditya manmaMDalAnidakSiNa pratizrImAtarayAmA livitAvAvajagAra bAdAmeTAlaana visgamakararalesaryayogAmakarmamAtimApanAnam astavamaMDAlA puSpAsvAvadhA yottrmNddl| kAkIpara 4 koNavIual mulava31 prAma yo3333 navayama maMtra jagatA elaeDa guNavAsaMghamayA sarasma maMDalAlavaNaNAma DaladasagaMlavAyaNa agA tApani ganisahamiAdA caMdammAmaMDalA aMtara mANa jATaNamA parAkadiyaM // man doDAyaNAmUramA maMDalANaMdavatiaMtaraya caMdarasAyaNAtIsosAra yazi pUrva sUrya pazci mAlapa 4263 navA kA 3 'lavaNa miyA naya 25mAnAgINa 70/263 re (7) karmabahakAvijJAna sujamAkavikA baTarakavikrAniyasakSagatApamAnAmupagaraNasimAstavijJAniya ekAdhavikAza nAgarakSaphriAnibAvisAnimAyA |zararakasakinakirimAmAdAragAahamArAdhanA dAkSiNAnatarAlayAsAlamAtasizama kNdaa||33|| kAAlayAmadAkAlAsaruvapaDiruvamatAyAtadAcavamANilAdAtIramayatadAma dAtarama||3vA kiMnarakiMdharisamarimAmadAdhimatadayazkAyAmadakAyagITArImIyajA pizAvAzmAmalAva: kAlAvata: yakSazmAmalAmamA rAkSasadhana lAvasakarupayanavama mAdAkA mAlavale gaMnsiAmanivalA (8) For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujaagruuk hoo ktr tee s() www.ainelibrary.com For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emaanaMta guNano dhaNI, yui tau sAdido, vigataini bhoga ramaNa AsvAdayuta, prakuTuMpacyo , DitaDI/11 zrI guNAjha.thI artha : isa prakAra he prabho ! Apa jJAnAdi ananta guNa ke adhipati haiM aura una saba guNoM kA Ananda bhI alaga-alaga hai / Apa una sarva guNoM ko bhogate haiM, unameM hI ramaNatA karate haiM tathA una guNoM kA AsvAdana bhI karate haiM / ata : bhoga, ramaNa, AsvAdarUpa ananta Ananda meM Apa sadA vilAsa kara rahe haiM / ataH he prabho ! Apa hI paramAnandamaya paramAtmA haiM / artha : A rIte he prabhu ! Apa jJAnAdi anaMta guNanA adhipati cho ane te sarva guNono AnaMda paNa judo judo che. tema ja Apa te sarva guNone bhogavo cho, temAM ja ramaNatA karo cho ane te guNonA AsvAdane paNa cAkho cho. tethI bhoga-2maNa-AsvAdarUpa anaMta AnaMdamAM Apa sadA vilAsa karI rahyA cho mATe he prabhu ! Apa ja paramAnaMdamaya paramAtmA cho. svo. bAlAvabodha : ema kahetAM e rIteM, he prabhujI ! tameM anaMta guNanA dhaNI cho. jJAna-darzana-cAritra-vIrya-avyAbAdha-amUrtatAagurulaghu-dAna-lAbha-bhoga-upabhoga-kartA-bhoktA-pariNAmikatA-acala-avinAzI-anaMta-aja-anAzrayI-azarIrI-aNAhArI-ayogIalezI-avedI-akaSAyI-asaMkhyapradezI-acala-akriya-zuddha sattA prAgubhAvarUpa nitya-anitya, eka-aneka, sat-asat, bheda-abheda, bhavyatvaabhavyatva, sAmAnya-vizeSa ItyAdi anaMta guNa-paryAyarUpa dharmanA dhaNI cho ane te guNa-guNano judo judo AnaMda che. | tihAM dRSTAMta kahe che, jema saMsArI jIvane dhananuM sukha bhinna che-rUpanuM sukha bhinna-bhojananuM sukha bhinna-dekhavAnuM sukha bhinna-sthAnakanuM sukha bhinna che, tema siddha AtmAne paNa guNa-guNanuM sukha bhinna-bhinna che tethI anaMto-anaMta rIteM AnaMda che. eTalA sarva guNano AnaMda che. te sarvano bhoga paNa che kema ke, bhogavyA vinA AnaMda thato nathI eTale anaMtA guNanA AnaMdano bhoga anaMto che. temaja te sarva guNane viSe asaMtuM ramaNa paNa che, tema anaMto AsvAda paNa che. kemake, anaMtA guNane AsvAdIne bhogI thayo thako anaMta AnaMdane vikase che tethI he prabhu ! tameM paramAnaMda cho. IhAM guNa-guNIno abheda upacAra bolAvyo-je paramAnaMdamayI tehI ja paramAnaMda ! ehavA parama deva cho. | ta satAvArtha: || 7 || te ke che ja (10) For Penge Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avyAbAdha rUci dhaI, thAvAthI,kinADI! vAMdrapaDhate re, paramAnaMmAthI,ginI | zrImuvarNa.co artha : avyAbAdhasukha ke svAmI paramAtmA ko dekhakara sAdhaka bhI svasattA meM rahe hue vaise avyAbAdhasukha ko prakaTa karane hetu utsuka banatA hai / taba vaha sadguru kI zaraNa meM jAkara, saMyama ko svIkArakara avyAbAdhasukha ko prakaTa karane kI sAdhanA karatA hai aura kramazaH paramAnanda kI samAdhi ko prApta karatA hai / arthAt sAdhaka svayaM bhI devoM meM candra samAna arihanta evaM siddhapada ko prApta karatA hai / artha : avyAbAdha sukhanA svAmI paramAtmAne joIne sAdhaka paNa sva-sattAmAM rahelA tevA avyAbAdha sukhane pragaTa karavA utsuka bane che. tyAre te sadgurunA zaraNe jaI saMyamano svIkAra karI avyAbAdha sukhane pragaTa karavAnI sAdhanA kare che ane anukrame paramAnaMdanI samAdhine pAme che arthAt sAdhaka pote paNa devomAM candra samAna arihaMta ane siddha padane prApta kare che. sva. bAlAvabodha : ehavuM paramAnaMdarUpa avyAbAdha sukha zrI paramAtmA prabhune viSe che. te meM nirdhAra karyo tevAreM jANyuM ke, jevuM avyAbAdha sukha zrI supArzva prabhune viSe che, ehavuM ja sukha mAhAre viSe paNa che. ehavuM jANapaNuM pragayuM. tethI bhavya jIvane upayoga Avyo je-huM paNa jJAnAdi anaMta-guNI chuM. have mAhAra zuddhAnaMda-bhoga kevAreM pragaTe ? - ehavA upayoge je jIva jyaSTha mahinAmAM jema papIho tRSAtura meghano ruci thaIne varasAdane abhilASe varate, tenI parve je uttama jIvA avyAbAdha sukhano ruci-abhilASI thaIne pudgalasaMyogajanya je sukha te to viSa-bhakSaNa samAna Atma-svarUpanuM ghAtaka jANIne tethI ubhagyo thako eka AtmAnaMda kevAre pragaTe ? kima pragaTe ? evo thako varte. pachI tehanA sAdhaka je munirAja, tenAM caraNa sevatAM udAsIna thaIne sAdhe kahetAM nipajAve, Atmika avyAbAdha sukha pratye eTale uttama jIva syAdvAda-Agama zravaNa karI pAMca AzravathI viramI zuddha saMyamI thaI dehaniHspRhI thako mokSane sAdhe. uktaM ca - "paMcAsavavirattA, viSayavijuttA samAhisaMpattA / rAgadoSavimuttA, muNiNo sAhati paramaTuM / / 1 / / Ausu khINamANesu, pANaviyoge vi je samAhipayA / sAvayadaDDhagayAvi hu, muNiNo sAhaMti paramaTuM / / 2 / / " artha : pAMca AzravothI virakta, viSayathI viyukta, samAdhiprApta ane rAga-dveSathI vimukta evA munio paramArthane sAdhe che. AyuSya kSINa thatAM, prANonA viyogamAM paNa jeo samAdhi padavALA che evA, hiMsaka pazuonI dADhAmAM sapaDAyelA munio paNa paramArthane sAdhe che. ehavA munirAja trikAla viSayanA avAMchika tattva-gaveSI, tasva-rasiyA, tattvAnaMdaruci, potAnuM tattva anAdinuM karmasaMge dabANuM te pragaTa karavA mATe sakala pudgala-bhAvathI virakta thaIne je AtmA nipajAve che te jIva nimittAvalaMbanI thaI svarUpAvalaMbana karatAM svarUpa maLe ekatva pAmIne kSapakazreNi ArohaNa karI ghanaghAti karma khapAvIne sayogI kevalI thaI pachI zelezIkaraNa karI niHkarmA thaIne deva je dharmadeva munirAja, temAMhe caMdramA samAna ehavuM arihaMta pada, tene te jIva pAme jemAM paramAnaMdanI samAdhi che. ane, sakarmArUpa avasthA te mahA vyAdhi che. mATe, nirAvaraNa, niHkarmAvasthA te parama samAdhirUpa che te avasthA zrI supArzva paramAtmAne avalaMbatAM jIva pAme. mATe, zrI supArzva prabhunI sadA sevanA karavI, ehI ja AdhAra-trANa-zaraNa che. | | ta garama thArtha: /8 // / / iti saptama zrI supArzvajina stavanam / / 7 / / For Persona 4 &cate Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamA stavanano sAra.... jagatanA sarva jIvone sukha ane AnaMda bahu ja priya che. bhavAbhinaMdI jIvo navA-navA bhautika padArthonA saMyogamAM ja sukha-AnaMda mAnI bhautika padArtho meLavavA-bhogavavA mATe anekavidha prayatno karatA hoya che. pudgalajanya bhautika sukha e duHkharUpa ja che chatAM ajJAnavaza jIva temAM sukhanI kalpanA kare che. bhautika sukha zAtAvedanIyanA udayathI prApta thAya che ane te karmano vipAka Atmika guNano bAdhaka bane che, tethI tene sAcuM sukha kema kahI zakAya ? mATe, zAtA ke azAtA-banne duHkharUpa ja che. te bannenA abhAvathI zarIra ane IndriyonA saMyoga vinA je sahaja Atmika sukha che e ja sAcuM sukha che-parama sukha che. AtmAnA sahaja avyAbAdha sukhane kSAyika bhAve-pUrNapaNe prApta karanArA paramAtmAnA A sukhanI anaMtatAnuM tathA bIjA anaMta guNonA anaMta AnaMdanuM svarUpa A stavanamAM batAvavAmAM AvyuM che. paramAtmAnA AvA anupama AnaMda ane sukhanuM svarUpa sAMbhaLIne sAdhaka paNa tevA sukha ane AnaMdane prApta karavA mATe tenA upAyarUpa prabhue batAvelI samyak ratnatrayI (tattvaruci- tattvabodha-tattvaramaNatA)nI sAdhanAmAM tatpara bane che. e sAdhanA che sarva pudgala-parabhAvathI nivRtta thavuM arthAt hiMsAdi pAMca Asarvone tajavA ane zuddhasaMyama-svabhAvaramaNatAne prApta karavI. A sAdhanA dvArA AtmA anukrame avyAbAdha sukha Adi anaMta guNonA paramAnaMdane prApta kare che. sAtaveM stavana kA sAra ... saMsAra ke jIvoM ko sukha aura Ananda bahuta hI priya hai / bhavAbhinandI jIva naye-naye bhautika padArthoM ke saMyoga meM hI Ananda mAnakara bhautika padArthoM ko prApta karane aura unheM bhogane ke lie anekavidha prayatna karate haiM / pudgalajanya bhautika sukha duHkharUpa hI hai phira bhI ajJAnatA ke vaza jIva usameM sukha kI kalpanA karatA hai / bhautika sukha sAtAvedanIya ke udaya se prApta hotA hai aura vaha karmavipAka Atmika guNa kA bAdhaka banatA hai ataH use saccA sukha kaise kahA jA sakatA hai ? sAtA yA asAtA, donoM duHkharUpa hI haiM / una donoM ke abhAva se zarIra aura indriyoM ke saMyoga binA jo sahaja Atmika sukha hai, vahI saccA sukha haiM / hai, parama sukha AtmA ke sahaja avyAbAdhasukha ko kSAyikabhAva se pUrNarUpa se prApta karanevAle paramAtmA ke isa sukha kI anantatA ke svarUpa ko tathA dUsare ananta guNoM ke ananta Ananda ke svarUpa ko isa stavana meM batAyA gayA hai / paramAtmA ke aise anupama Ananda aura sukha ke svarUpa ko sunakara sAdhaka bhI vaise sukha aura Ananda ko prApta karane ke lie usake upAyarUpa prabhu dvArA pradarzita samyag ratnatrayI (tattvaruci, tattvabodha, tattvaramaNatA) kI sAdhanA meM tatpara banatA hai / yaha sAdhanA hai, sarva pudgala parabhAva se nivRtta honA / arthAt hiMsAdi pAMca AsravoM ko choDanA, zuddhasaMyama-svabhAva ramaNatA ko prApta karanA / zuddhasaMyama kI isa sAdhanA dvArA AtmA kramazaH avyAvAdhasukha Adi ananta guNoM ke paramAnanda ko prApta karatA hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 7(1) zrI supArzvanAtha bhagavAna 7(2) zrI siddhacakra yaMtra... A yaMtranA dhyAnathI jJAnAnaMda ane cAritrAnaMdanI prApti thAya che. 7(3) aDhIDhIpa... 7(4) 14 rAjaloka - (avyAbAdha sukha anaMta che. prabhunA eka AtmapradezamAM je avyAbAdha sukha che tenA eka paryAya avibhAganuM sukha paNa lokAlokamAM samAtuM nathI. lokAlokanI vizALatA 14 rAjaloka vi. laghusaMgrahaNInA citronA mAdhyamathI samajAya che. juo gAthA-6) 7(5) navapadajI 7(6) caMdra-sUryanAM mAMDalAM 7(7) caMdra-sUryanAM mAMDalAM 7(8) 8 vyaMtara devo 7(9) urdhvaloka ane siddhazilA - urdhvalokamAM sAMsArika sukhanI parAkASThA jyAre siddhazilA upara rahelA jIvonI Atmika sukhanI parAkASThA hoya che. 7(10) vidyAdevIo For PA- & & Private Use Only www.jainelitrary.org Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jamin Edalon International For Personal Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RUN atha aSTama zrI caMdraprabhajina stavanam || zrI zreyAMsa jina aMtarajAmI - e dezI || zrI caMdraprabha jina pada sevA, hevAyeM je haliyA jii| Atama guNaanubhavathImaliyA, tebhavabhayathI tthiyaajii|| shriicNdrprbh.||1|| Jain Education Intemational Forpersonal &Private Use Only 171 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jina bhAgyavAna sAdhakoM ko zrI candraprabhasvAmI bhagavAn ke caraNoM kI vidhipUrvaka sevA karane kI Adata par3a gaI hai arthAt prabhusevA hI jinakA jIvana hai, unako AtmA ke jJAnAdi guNoM kA avazya anubhava hotA hai aura unake bhavabhramaNa kA bhaya dUra ho jAtA | artha : je bhAgyavAna sAdhakone zrI candraprabha svAmI bhagavAnanA caraNanI vidhipUrvaka sevA karavAnI hevA-Teva paDI gaI che eTale ke prabhusevA ja jemanuM jIvana che temane AtmAnA jJAnAdi guNono avazya anubhava thAya che ane temano bhava-bhramaNano bhaya TaLI jAya che. svo. bAlAvabodha : have zrI caMdraprabha bhagavAnanI stavanA kahe che ane sevanA paNa lakhAve che, te zrI caMdraprabha nAmA AThamAM prabhunI pada ketAM caraNanI sevA athavA arihaMta padanI sevanA, tehanI hevA ketAM cAla-rIta tehamAM je haliyA kahetAM tevI Tea paDyA che tehane prabhusevana vinA kAla jAya nahIM. ' jehane asaMkhyAta pradeze zrI prabhu paramAtmA parama pUjyanuM ArAdhyapaNuM che te jIva-AtmA cetanA-lakSaNa, asaMkhyAta-pradezI, svadharmanA kartA, sva-dharmanA bhoktA, potAnA guNa jJAna-darzanAdika tehano anubhava kahetAM bhogavavuM tehathI malyA che eTale AtmaguNabhogI thayA che, te ja jIva bhava ketAM cAra gatirUpa saMsAra tehano je bhaya janma-maraNa-svarUparodhaka karmAdhInatArUpa tehathI TaLyA che eTale yathArtha rIteM je paramAtmAne seve te avazya asaMsArI thAya. te mATe TalavA yogya thayA te TalyA. e nyAye harSanuM vacana che. jo kAraNa maLe to kArya nIpaje tema uttama jIva arihaMta-sevana pariNAmyA-prabhu malyAnA harSe saMsAra-samudrane gopada samAna mAne che. | | ti prathamaITyArtha: || 9 || dravya seva vaMdana namanAdika, arcana vahI gunngraamojii| bhAva abhedathavAnI IhA, parabhAve niHkAmo jii|| CO 6; (o artha : prabhu ko vandana karanA, namana karanA, pUjana karanA, unake guNoM kA kIrtana karanA-yaha dravyasevA-pUjA hai aura bAhya sukha kI AzaMsA kiye binA zrI arihanta paramAtmA ke sAtha abhedabhAva ekatvarUpa se tanmaya hone kI icchApUrvaka kI jAtI huI dravyasevA, yaha bhAva sevA hai / dravyasevA bhAvasevA kA kAraNa hone se AdaraNIya hai / sAdhyarUci binA dravyapUjA Atmahita sAdhaka na hone se niSphala hai / sevA ke cAra prakAra haiM : nAma sevA, sthApanA sevA, dravya sevA aura bhAvasevA / inameM se prathama kI do sevAoM kA artha sugama hone se yahA~ unakA ullekha nahIM kiyA hai / dravya sevA kI vyAkhyA dUsarI gAthA meM batAI hai / aba bhAvasevA ke do mukhya prakAra aura usake avAntara bhedoM kA varNana karate hai / artha : prabhune vaMdana-namana-pUjana karavuM, temanA guNonuM kIrtana stavana karavuM e dravya sevA-pUjA che ane bAhya sukhanI AzaMsA vinA zrI arihaMta paramAtmA sAthe abhedabhAva-ekatvapaNe tanmaya thavAnI IcchApUrvaka karAtI dravya-sevA e bhAva-sevA che. dravya-sevA bhAva-sevAnuM kAraNa hovAthI AdaraNIya che. sAdhya-ruci vinAnI dravya-pUjA Atma-hita sAdhaka na hovAthI niSphaLa che. sevAnA cAra prakAra che : (1) nAma-sevA (2) sthApanA-sevA (3) dravya-sevA ane (4) bhAva-sevA. temAM prathamanI be sevAno artha sugama hovAthI teno ullekha ahIM nathI karyo. dravya-sevAnI vyAkhyA bIjI gAthAmAM batAvI che. have bhAva-sevAnA be mukhya prakAra ane tenA peTA bhedonuM varNana kare che. For Persona q www.ainelibrary.org ate Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svo. bAlAvabodha : te sevanA cAra prakAranI che, (1) nAma-sevanA (2) sthApanA-sevanA (3) dravya-sevanA (4) bhAvasevanA. temAM nAma tathA sthApanA-e be sevanA to sugama che ane dravya-nikSepAnA be bheda che H eka AgamathI dravya-nikSepo ane bIjo no-AgamathI dravya-nikSepo. tihAM je AgamathI dravya-nikSepo te to je sevanA padano artha-vidhi jANe paNa te kAleM te arthano upayoga nathI te AgamathI dravyanikSepo kahiyeM. ''gaLuvagono naM / / '' rUti anuyogadvAravavanAt / / artha : anupayoga e dravya che. have bIjo no-AgamathI dravya-nikSepo. tehanA valI traNa bheda che, eka jJa-zarIra, bIjuM bhavya-zarIra, trIjuM tavyatirikta-zarIra. tihAM je-je sevanA bhAvarUpeM pariNamyA hatA paNa prANa-mukta thayA tehanAM zarIra te 'jJa-zarIra' dravya-nikSepe che e pahelo bheda tathA je jIva hamaNAM to sevanApaNe pariNamyA nathI paNa anAgata kArle bhAva-sevanApaNe pariNamaze te 'bhavya-zarIra' dravya-nikSepo kahiyeM. e sarva dravya-nikSepo te naigama-nayane marte che-te bIjo bheda. tathA je sevanAnI pravRtti aMtaraMga bhAva-sevanAne kAraNapaNe varate, te 'tadbatirikta' dravya-nikSepe sevanA kahiyeM.-e trIjo bheda kahyo. temAMhe je yoganI vaMdana-namanAdika pravRtti te 'vyavahAra-naveM' dravya-sevanA ane je aMtaraMga vikalpe bahumAnAdika te 'RRjusUtra-nayaM' dravya-sevanA. e rIte dravya-sevanAnuM svarUpa kahyuM. eTale je arihaMtanA cAra nikSeparUpa kAraNa dRSTigocara-zravaNagocara-smaraNagocarapaNuM pAmIne je jIva vaMdana-karajoDana-namana mastaka namAvavuM ItyAdika abhyutthAna, aMjali AdhinatAdikaraNa, caMdana-puSpAdirke karIne arcana valI guNagrAma-je mukhathI madhura dhvaniyeM guNa kahevA-gAvA te 'dravya-sevA' jANavI. ane je AtmA saMsAra-parAmukha, arihaMtanA guNanuM atyaMta bahumAna, asaMkhyAta-pradezeM arihaMtanI-arihaMtatAnI AzcaryatA-adbhutatA tathA arihaMta nimittanA virahaiM akSamatA ane arihaMta-IhArUpa pariNAma-tehathI abhedapaNe thavAnI-bhAvaparNa nipajAvavAnI IhA, te 'dravyasevA' lekhe che. paraMtu bhAva-rucipaNA vinA dravya-pravRtti te bAla-lIlA samAna che te mATe IhAM kahyo je bhAva, tehathI abheda thavAnI IhA sahita je sevA te 'dravya-sevA' jANavI. ekalI dravya-pravRtti mArjara(bilADI)-saMyama kalpa che. dravya-pravRtti vinA ekalA bhAva-dharmane paNa tattvArtha-TIkAmAM AcArye sAdhana kahyuM che. tathA sammatigraMthe - 'vararAkhajJALA, sasamaya-parasamava-muvAvArA | caraLa rAsa sara, nirjIva ya yuddha na yAti || 9 ||'' nANAhio varataraM, hINovi hu pavayaNaM pabhAvaMto / 7 ya tuvara AMto, yuddhovi gappAmo puro / / 2 / / '' artha : caraNa-karaNamAM pradhAna(pravRttivALA hovA chatAM) sva-samaya ane 52-samayathI rahita (jJAnarUpI)vyApAravALA jIvo (hakIkatamAM) nizcayathI zuddha evA caraNa-karaNanA rahasyane jANatA nathI. pravacananI prabhAvanA karato (AcArathI) hIna evo jJAnAdhika paNa zreSThatara che, nahi ke duSkara(tapa)ne karato ane AcArathI zuddha evo alpAgamavALo puruSa. ItyAdika vacaneM 'bhAva-dharma' te mukhya che. dravya vinA bhAva te guNakArI cheM paNa bhAva-sAdhyaruci vinA ekaluM dravya te kAmanuM nathI. e paraMparA che. valI, 52-bhAva je Atma-dharmathI anya puNya-baMdha zubha-karmano vipAka, tehanI kAmanA-abhilASA vinA je dravya-sevanA te kAmanI jANavI. / / rUti dvitIyathArthaH / / 2 / / Ye For Personal & Private Use Only 173 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MTIT UN ON VITATION REC untiin . DUBLIN tia VA POPOL WWW RG A2 111 s '. (2) For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva seta apavAda naigama, prabhu guNane saMkalpaM jii| saMgraha sattA tumyAropeM, bhedAbheda vikalpa jii|| zrI cNdrprbh.||3|| artha : bhAvasevA ke do prakAra hai : (1) apavAda bhAvasevA aura (2) utsarga bhAvasevA / inameM se prathama apavAda bhAvasevA sAta naya kI apekSA se sAta prakAra kI hai / vaha yahA~ batAte haiM(1) zrI arihanta paramAtmA ke guNoM kA cintanAtmaka saMkalpa karanA, naigamanaya kI apekSA se bhAvasevA hai / saMsArasika jIva kA pariNAma anAdikAla se bAhya viSayAdi meM hI hotA hai / jaba taka prabhu ke apUrva guNoM kA svarUpa usakI samajha meM nahIM AtA taba taka azubha saMkalpoM kA nivAraNa nahIM hotA / parantu puNyodaya jAgRta hone se jaba jIva ko prabhu ke guNoM kA svarUpa jAnane-samajhane ko milatA hai taba vaha viSayAdika ke saMkalpa-vikalpa ko haTAkara prabhu ke guNoM kA cintana karatA hai / prabhuguNa kA saMkalpa, sAdhaka kA antaraMga Atma-pariNAma hone se vaha bhAvasevA hai| (2) zrI arihaMta paramAtmA kI pUrNarUpa se prakaTa huI Atmasampatti kA cintana kara, apanI AtmasattA bhI zuddha saMgrahanaya kI dRSTi se vaisI hI hai, aisA vicAra kara, donoM kI samAnatA kI bAraMbAra bhAvanA karanA / tathA, apanI zuddha sattA jo aba taka aprakaTa hai, usake lie kheda pazcAttApa karane ke sAtha prabhu kI prakaTa zuddha sattA ke prati apAra bahumAna bhAva vikasita karanA / sAtha hI dravya, kSetra, kAla aura bhAva kI apekSA se bhI paramAtmA aura sva-AtmA kA bheda aura sattA ke sAdharmya se abheda kA cintana kara apanI aprakaTa sattA ko prakaTa karane kI ruci ke sAtha ekAgra banakara cintana karanA-yaha saMgrahanaya kI apekSA se bhAvasevA hai / artha : bhAva-sevAnA / 2 cha - (1) apavAha bhAva-sevA (2) sa mAva-sevA. temAM prathama apavAda bhAva-sevA sAta nayanI apekSAe sAta prakAranI che te ahIM batAve che (1) zrI arihaMta paramAtmAnA guNano ciMtanAtmaka saMkalpa karavo te 'negama-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. saMsArarasika jIvano pariNAma anAdi kALathI bAhya viSayAdino ja hoya che. . jyAM sudhI prabhunA apUrva guNonuM svarUpa tenA jANavAmAM nathI AvatuM tyAM sudhI azubha saMkalponuM nivAraNa thatuM nathI paraMtu puNyodaya jAgrata thatAM jyAre jIvane prabhunA guNonuM svarUpa jANavA-samajavA maLe che tyAre te viSayAdikanA saM kalpa-vikalpanuM ( nivAraNa karI prabhunA guNonuM ciMtana kare che. prabhu-guNano saMkalpa e sAdhakano aMtaraMga Atma-pariNAmarUpa hovAthI te 'bhAva-sevA' che. | (2) zrI arihaMta paramAtmAnI pUrNapaNe pragaTelI Atma-saMpattinuM ciMtana karI potAnI Atma-sattA paNa zuddha saMgraha-nayanI dRSTie tevI ja che, ema vicArI bannenI tulyatAnuM vAraMvAra bhAvana karavuM. tathA potAnI zuddha-sattA je atyAra sudhI apragaTa che, te badala hRdayamAM kheda-pazcAttApa karavA sAthe prabhunI pragaTa zuddha-sattA pratye apAra Adara-bahumAna bhAva keLavavo. tema ja dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe paNa paramAtmA ane sva-AtmAno bheda ane sattAnA sAdharmsathI abheda vicArI potAnI apragaTa sattAne pragaTAvavAnI ruci sAthe ekAgra banI ciMtana karavuM. e saMgraha-nayanI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. svA. mAsAmopave, bhAva-nikSepAnA chete , mAgama bhAva-nikSepo, jI4I no-mAgama bhAva-nikSepo. tihAM bhAva-sevanAnA padanA arthane jANato thako tevA upayoge pravRtta te puruSane AgamathI bhAva-sevanA kahieN. e AdhArAdheyano abheda grahI nikSepo kahyo. tathA, je jIva bhAva-sevanAmeM pariNamyA tehanI bhakti-sAdhanA-pariNati te no-AgamathI bhAva-sevanA kahiye. For Peregou Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IhAM mUla vastu-dharme vicAratAM Atma-dravyane viSe sevya-sevaka bhAva nathI sattAye sarva dravya samAna che ane koI dravya koIno dharma letAMdetAM nathI. paNa, saMsArI jIva te anAdino aDhAra-pApasthAnake pariNamya vibhAva-bhAvita thako karmamayI thaIne saMsArI pugalano bhikhArI tattvano cUkyo mohane baMdIkhAne du:khamayI thaI rahyo che. te jevAre svarUpane pAme tevAreM siddha-paramezvara thAya. - te to zrI arihaMta niHkarmA tattvabhogIne pUjyapaNe avilaMbatAM nIpaje, mATe sva-kArya karavAne je paramAtmA niSpanna-siddha tehane nimitta- kAraNapaNe avalaMbIne ataraMga pariNatithI seve. te jihAM sudhI enI zuddha-sattA saMpUrNapaNe na thAya tihAM sudhI e sevaka ane saMpUrNa zuddhAnaMdamayI thayA te sevya jANavA. e nimittAvalaMbI sevA te 'apavAda-sevA' ane te sevA karatAM potAnuM sAdhya nipajAvavuM te utsarga sevA kahiye. uktaM ca"ukkoso ussaggo, jassa saMpuNNa nimmala sabbhAvo / | vevANa tasaTIR[, tavRdiro ne vido || 9 ||'' ti | artha : je jehano utkRSTo saMpUrNa nirmala-nirdoSa svabhAva thayo jethI Agala bIjI avasthA kAMI nahIM te utsarga kahiryo ane e utsargane nipajAvavA mATe kAraNarUpa je mArga aMgIkAra karavo te apavAda kahiyeM. IhAM sevA maLe je Atma-sAdhana thayuM te utsarga ane te Atma-sAdhana nipajAvavAne je kAraNa avilaMLyAM joIe te sarva apavAdai jANavuM. temAM arihaMtanI sevanA te Atma-sAdhanAnuM kAraNa che tethI e 'apavAda-sevanA' che, te sAta naryo karI sAta bhedaM che. te sAta nayanuM saMkSepe svarUpa batAve che(1) "neTH: satyAropAzrayathA yatra sa taiyAma:'' artha : jihAM aneka nAmAdika gamA grahavAya tathA saMkalpa, Arope ane aMze paNa vastune mAne te 'nagama-naya' kahiye. (2) "saMskRti vastu sattAtparva sAmAnca sa saMprada : '' artha : je sarvane saMgrahe, sarvanuM grahaNa kare, vastunI chatI sAmAnyapaNe grahe te 'saMgraha-naya' kahiyeM. (3) "saMprada JTItaM kartha vinA vipakatatti vyavahAra : '' artha : saMgraha-naye grahyuM je sAmAnya tehane aMza-aMzabheTaeN jUduM-jUdu veheMce te 'vyavahAra-naya' kahiyeM. (4) "atItAnAgatavakratvaparihAreNa Rju saralaM vartamAnaM sUtrayatIti RjusuutrH|" artha : je 5 jU-sarala vartamAna avasthAne grahe, atIta-anAgatanI vakratvatAne lekhe nahiM-te 'AjusUtra-nanya' kahiyeM, (5) zArthai taddharmaparitiH ti za4 : '' artha : prakRti-pratyayAdika vyAkaraNa-vyutpattie siddha thayelo zabda, temAM je paryAyArtha bole tepaNe pariName-vastune mAne. tathA, tattvArthavRtto - "zabdavazAdarthapratipattiriti zabda : zabdanayazca zabdAnurUpaM arthamicchati / " artha : zabdanA vazathI arthanI prApti(svIkRti) thAya che mATe zabda ane zabdanaya-A banne zabdane anurUpa arthane Icche che. te zabda-naya kahiyeM. (6) "samyak prakAreNArthaparyAyavacanaparyAyata H sakalabhinnavacanaM bhitrabhinnArthatvena tatsamudAyayukte grAhaka iti smbhiruuddhnyH|" artha : je vastunA vidyamAna-paryAya tathA je nAmanA yAvat vacana-paryAya che te sarva zabda bhinna che. yathA-ghaTa, kuMbha ItyAdi. je zabda bhinna tehano artha paNa tabhAvarUpapaNe bhinna che. te sarva vacana-paryAyarUpa pariNamatI vastune vastupaNe grahe te 'samabhi-rUDha-naya' kahiye. (7) "sarva karyaparyAya yArthapUrvana vaM pathArthatA mRta: parvamUta: '' artha : sarva artha-paryAya anaMtA, te sva-dharma saMpUrNa potAnI kriyA-kArya pUrNa je vastuno dharma che te tema saMpUrNapaNe thayo te 'evaMbhUta-naya' kahiye. IhAM zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe naigama, saMgraha, vyavahAra, RjusUtra-e cAra nayane dravyArthikapaNe 'dravya-nikSepe' mAnyA che ane zabdAdika traNa nayane paryAyArthikapaNe 'bhAva-nikSepaeN' mAnyA che. tathA siddhasena divAkare Adya traNa nayane 'dravyapaNe' kahyA che ane RjusUtrAdika cAra nayane 'bhAvapaNe ' kahyA che teno Azaya kahe che jevastunI avasthA traNa che : (1) pravRtti, (2) saMkalpa, (3) pariNati-e traNa bheda che. temAM je yoga-vyApAra saMkalpa te cetanAnA yoga sahita mananA vikalpa tene zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa pravRtti-dharma' kahe che. tathA, saMkalpa-dharmane urdaka mizrapaNA mATe 'dravya-nikSepo' kahe che. mAtra eka pariNati-dharma ne 'bhAva-nikSepo' kahyo che ane siddhasena divAkare vikalpa te cetanA mATe 'bhAva-naya' gavaSyo che. ane pravRttinI sIma 'vyavahAra-naya' che ane saMkalpa te 'RjusUtra-naya' che tathA ekavacana-paryAyarUpa pariNati te 'zabda-naya' che ane For Personal cate Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalavacana-paryAyarUpa pariNati te 'samabhirUDha-naya' che tathA vacanaparyAya-arthaparyAyarUpa saMpUrNa te "evaMbhUta-naya' che. mATe e zabdAdika traNa te vizuddha naya che. bhAva-dharma madhye mukhya bhAva te uttara-uttara sUkSmatAnA grAhaka che. e rIte nayano adhikAra saMkSe meM kahyo. - have e sAte naryo karI 'apavAda bhAva-sevanA'nA sAta bheda kahe che : (1) zrI arihaMtarUpa sva-jAti anya-dravya, tehanA svarUpane ciMtavane je cetanAno aMza-prabhunA guNane anuyAyI saMkalpa pahelAM kevAreM na thayo hato te saMkalpa viSayAdikathI nivArIne prabhu-guNe joDyo. e nimittAvalaMbIpaNA mATe "apavAda', aMtaraMga pariNAma te 'bhAva sevanA', saMkalparUpa eka game mATe 'nagama-nameM' apavAda bhAva-sevanA jANavI.-e Atma-siddhi nIpajAvavAnuM kAraNa che. | (2) zrI arihaMta devanI niSpanna asaMkhyAta-pradeze nirAvaraNa sarva sva-zaktine ciMtave. potAnI sattA paNa tehavI vicAre, ubhayano tulyAropa kare ane aNanipanAno pazcAttApa kare. nipanAnuM paramAtma-dharmanuM bahumAna kare. tathA 'bheda' kahetAM dravyathI-kSetrathI-kAlathI-bhAvathI zrI prabhujI tathA mAharuM dravya bhinna che ane sattA-sAdharma 'abheda' che.-ehavA sApekSapaNe je bahumAnayukta sattA pragaTa karavAnI rucivaMta evo vikalpa, te 'saMgraha-nake' apavAda bhAva-sevanA kahiyeM. | ti tRtIyaTTyArtha: | || vyakTaraMtanAtAla nina, caraNeM jina gunnrmnnaajii| pramuguNa gAvI pauirkheM, Rju padadhyAna smaraNA jii|| zrI caMgbojo artha : (3) sAdhaka jaba bhI arihanta paramAtmA kI kevalajJAnAdi guNa sampatti kA aura ATha prAtihArya, cauMtIsa atizaya tathA paiMtIsa guNayukta vANI Adi upakAra-sampadA kA satata smaraNa karane ke sAtha prabhu kI prabhutA, sarvottamatA Adi kA vicAra karake prabhubhakti meM apanA bhAvollAsa bar3hAtA hai aura usake dvArA prabhu ke guNoM meM ramaNatA-tanmayatA prApta karatA hai taba usake kSAyopazamika jJAnAdi guNoM kI pravRtti prabhu ke guNoM kA anusaraNa karanevAlI banatI hai, yaha vyavahAranaya kI apekSA se apavAda bhAvasevA hai| (4) zrI arihanta paramAtmA ke guNoM kA AlaMbana lekara sva-AtmA ke antaraMga pariNAmarUpa kSAyopazamika ratnatrayI meM tanmaya honA, arthAt AtmasvarUpa ke dhyAna meM tanmaya bananA, yaha RjusUtranaya kI apekSA se apavAda bhAvasevA hai / | artha : (3) sAdhaka jyAre zrI arihaMta paramAtmAnI kevaLajJAnAdi guNa-saMpattinA ane ATha prAtihArya, cotrIsa atizaya tathA pAMtrIsa guNayukta vANI vagere upakAra-saMpadAnA satata smaraNa sAthe prabhunI prabhutA-sarvottamatA vagereno vicAra karI prabhu-bhaktimAM potAno bhAvollAsa vadhAre che ane tenA dvArA prabhunA guNamAM ramaNatA-tanmayatA prApta thAya che, tyAre sAdhakanA je kSAyopathamika jJAnAdi guNonI pravRtti prabhunA guNone anusaravAnI bane che. te 'vyavahAra-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. | (4) zrI arihaMta paramAtmAnA guNonuM AlaMbana laIne sva-AtmAnA aMtaraMga pariNAmarUpa kSAyopathamika ratnatrayImAM tanmaya banavuM eTale ke Atma-svarUpanA dhyAnamAM tanmaya banavuM te 'RjusUtra-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. svo. bAlAvabodhaH (3) potAnA kSayopazamabhAvi je jJAna-darzana-vIrya-cAritra, te marye prati-samarDe bhAsana zrI arihaMtanI zuddha svarUpa-saMpadA kevalajJAnAdika ane upakAra-saMpadA je dezanA-dharmakathana, te zuddha upakArIpaNuM che tathA cotrIza atizaya pAMtrIza vacanAtizaya, ATha prAtihAryarUpa For Pequeno Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya-saMpadA, tihAM ja upayoga rAkhe ane kevAreM zrI prabhujInI prabhutA visAre nahIM. bahumAna madhye zrI vItarAga te sarvathI adhika-moTApaNe sadahe, vIrya te jina-bhaktine viSe phorave tathA caraNa kahetAM cAritrane zrI arihaMtanA guNane viSe ramaNa-ekatva-tanmayatApaNuM pAmIne rahe. ihAM je kSAyopazamI Atma-guNanI pravRtti bhAsanAdika, te sarva zrI arihaMta-anuyAyI thai te mATe e 'vyavahAra-naveM' apavAda bhAvasevanA kahiyeM. | (4) prabhu zrI paramAtmA ayogI alezI, tenA guNane avalaMbIna-AdarIne pariNAma je aMtaraMga Atma-dravyanI kSayopazamI-pariNati sAmAnya cakrabhAvarUpa, te madhye tanmayapaNe je nahIM vIsare evA smaraNapaNe tadupayogaeN rahe. - te jihAM sudhI dharmadhyAnarUpe AlaMbI sAdhe tihAM sudhI RjusUtra-nameM apavAda bhAva-savanA kahiyeM.-e paNa Atma-sAdhanarUpa je utsarga bhAva-sevA tenuM kAraNapaNuM che tethI e apavAda sevA kahI. | ta vaturthaTTyArthaH || 8 || 2nheM zukla dhyAnArohaNa, samabhiruDha guNa dazameM jii| bIya zukha avikalpa ekatyeM, evaMbhUta te amameM jii|| zrI caMdraprakopI artha : (5) zrI arihanta paramAtmA ke zuddha dravya ke Alambana dvArA pRthaktva-vitarka- sapravicArarUpa zuknadhyAna (prathama prakAra) ko dhyAnA, zabdanaya / kI apekSA se apavAda bhAvasevA hai / (6) dasaveM sUkSmasamparAya-guNasthAnaka ko prApta karanA, samabhiruDhanaya kI apekSA se apavAda bhAvasevA hai / (7) bArahaveM kSINamoha guNasthAnaka ko (zukladhyAna ke dUsare prakAra) arthAt nirvikalpa- samAdhi ko prApta karanA, yaha evaMbhUtanaya kI apekSA se apavAda bhAvasevA hai / artha : (5) zrI arihaMta paramAtmAnA zuddha dravyanA AlaMbana vaDe pRthatva-vitarka-sapravicArarUpa zukla-dhyAna(nA prathama prakArane) dhyAvavuM te 'zabda-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. (6) dazamA sUkSma-saMparAya guNasthAnakane prApta karavuM te 'samabhirUDha-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. (7) bAramA kSINa-moha guNasthAnakane(zukla-dhyAnanA bIjA prakAra) eTale ke nirvikalpa samAdhine prApta karavI te 'evaMbhUta-naya'nI apekSAe apavAda bhAva-sevA che. svo. bAlAvabodhaH (5) have zrI prabhurUpa zuddha dravyane AlaMbIne je jIva bhAva-muni tattva-ruci thai darzana-jJAna-cAritra e ratnatrayImalI pariNamIne je pRthakva-vitarka-sapravicArarUpa zukla-dhyAnapaNe pariNamyo tevAreM e jIva 'zabda-naryuM' bhAva-sevanAvaMta thayo. eTale RjusUtra-nayamAM to prazasta-urdaka sahita arihaMta-guNanI iSTatAdika pariNAmane sahakAraeN hato ane jihAM zabda-naya thayo tihAM prazastAlaMbananuM kArya paDe nahIM sAdhaka je bhavya jIva tehanA guNa te sarva prabhu-guNathI ekatva thai svarUpa-ekatvatA pAmyA zukla-dhyAnanI zuddhatAne pariNAmyA. tevAre 'zabda-naya' apavAda bhAva- sevana kahiye. ihAM paNa nimittapUrvaka maMDANa che te mATe apavAdai bhAva-sevanA kahI athavA sAdhanapaNA mATe apavAda kahI bolAvyo. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 178 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) jevAreM sAdhaka jIva dazame sUkSma-saMparAya guNaThANe caDyo, zukla-dhyAnanA prathama pAyAne aMteM Avyo, parama nirmala bhAva varyo, te velAe jeTalI Atma-guNanI sAdhanA karatAM yoga-vIryanI sahAyaeN sAdhakatA thAya te sarva apavAduM che. ane utsargamArge to yoga-dharma paNa AtmAne tajavA yogya che te paNa te kAle sAdhanArUpa che. te mATe ihAM kAraNika grahyo paNa svarUpa madhye nahIM ane jeTaluM kAraNarUpa lahiyeM te sarva apavAda che. mATe dazame guNaThANe 'samabhirUDha-naryo " apavAda bhAva-sevanA che.-e paNa Asanna sAdhaktA . 6 (7) jevAreM zukladhyAnane bIje pAye ekatva-vitarka-apravicArUpe caDyo, bhAva-muni nirvilpa samAdhi varyo, svarUpaekatve pariNamyo, tevAre sAdhanAnuM pUrNapaNuM thayuM te mATe 'evaMbhUta-naya' sevanA thai. to koi pUche je-ayogI guNaThANA sudhI sAdhanA che to ihAM kSINa-moha guNaThANe sevanAne evaMbhUta kema kaho cho? tene uttara kahe che je-ayogI sudhI to 'utsarga-sAdhanA' che ane ihAM to apavAda-sAdhanAno adhikAra che tethI apavAda-sAdhanA ihAM pUrI thai. valI koi pUche je - amama-nirmoha avasthAmAM zuM apavAdapaNuM che? tehane uttara je-zukla-dhyAnano bIjo pAyo paNa hajI sacetanAnuM eka Atma-dharma rAkhavuM-te prayoga che. hajI sayoga-vIrya udekAnugatanuM sahAya che tathA zrutajJAnanuM avalaMbana che ane kSayopazamI zruta te utkRSTa utsarga mUla Atmika vastu-dharma nathI ane temanuM AlaMbana che tihAM sudhI apavAda che te mATe nirmohI bArame guNasthAnake "evaMbhUta-narde' apavAde bhAva-sevA jANavI. e 'apavAda bhAva-sevanA'nA sAta naryo karI sAta bheda kahyA. || rUtti pazcamaFITyArtha: | 4 | utsarge samakita guNa pragaTyo, naigama prabhutA aMza jii| saMgraha Atama sattArUbI, muni pada bhAva prazaMse jii|| [ zrI raMga.. artha : aba utsarga bhAvasevA ke sAta prakAra batAte haiM (1) jaba tattvanirdhAraNarUpa kSAyika samyaktva kI prApti hotI hai taba pUrNa prabhutA kA eka aMza prakaTa hotA hai| isase AtmA kA kArya eka aMza meM saphala huA, aisA mAnA jA sakatA hai / yaha naigamanaya se utsarga bhAvasevA hai / (2) samyaktva kI prApti ke pazcAt jaba bhAva-munipada ko prApta kara AtmasattA kA bhAsana, ramaNa aura unameM tanmayatA hotI hai taba upAdAna kA smaraNa jAgRta hone se AtmA svasattAvalaMbI banatA hai, yaha saMgrahanaya se utsarga bhAvasevA hai / (3) apramatta dazA prApta hone para jaba AtmA kI grAhakatA, vyApakatA, bhoktRtA, kartRtA Adi sarva zaktiyA~ AtmasvarUpa meM pravRtta hotI haiM taba antaraMga vyavahAra vastusvarUpa kI apekSA se hotA hai / yaha avasthA vyavahAranaya se utsarga bhAva sevA hai / isa munipada kA bhAva atizaya prazaMsanIya hai| artha : have utsarga bhAva-sevAnA sAta bheda batAve che (1) jyAre tattva-nirdhArUpa kSAyika- samyakatvanI prApti thAya che tyAre pUrNa prabhutAno eka aMza pragaTa thAya che tethI AtmAnuM eka aMze kArya saphala thayuM gaNAya che te 'naigama-naye ' utsarga bhAva-sevA che. (2) samyakatva-prApti bAda jyAre bhAva-munipadane pAmI Atma-sattAnuM bhAsana, ramaNa ane temAM tanmayatA thAya che tyAre upAdAnanuM For Penge Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNa jAgrata thavAthI AtmA sva-sattAvalaMbI bane che te 'saMgraha-naye' utsarga bhAva-sevA che. (3) apramatta-dazA prApta thatAM jyAre AtmAnI grAhaktA-vyApaktA-bhoknatA-kardratA Adi sarva zaktio Atma-svarUpamAM pravRtta thAya che tyAre aMtaraMga vyavahAra vastu-svarUpanI apekSAe thAya che A avasthA 'vyavahAra-nave' utsarga bhAva-sevA che. A muni-padano bhAva atizaya prazaMsanIya che. svo. bAlAvabodha : have 'utsargamArge' bhAva-sevanAnA sAta naryo karI sAta bheda kahe che, ihAM jeTaluM Atma-dharmarUpa sva-kArya nIpaje che te 'utsarga-sevA' kahiyeM eTale karavA yogya je kArya, te utkRSTa karavuM. paNa temAM jeTalI uNatA hoya te mATe naya phalAvavA joiyeM te phalAvI dekhADe che - (1) jevAreM AtmAno zaMkAdi pAMca aticArarahita, kSAyika- Atmika tattva-nirdhArarUpa 'zuddha samakita' guNa pragaTyo tevAreM e sAdhaka AtmAno eka aMze prabhutAno guNa pragaTyo. tethI AtmAnuM eka aMze kArya thayuM te mATe "naigama-naya" utsarga bhAva-sevA thai. ihAM koi pUchaze je-guNa nipajyAM tene sevA kema kaho cho ? tene uttara je-tanmayapaNe thai rahevuM e ja sevanAno artha che. te chatAM tanmayapaNuM thayuM che athavA yadyapi guNa to pragaTyo paNa hajI AtmAnA anaMtA guNano sAdhaka che mATe ene sevanA kahI che. jeTaluM upAdAna-kAraNapaNuM teTaluM utsarga-sAdhana che te mATe ene 'utsarga bhAva-sevA' gaveSI che. uktaM ca AptamImAMsAyAm - '3vavAdi 3so | nimittaHvavAra suddhavAri ||'' artha : upAdAna e 'utsarga' che ane zuddha devarUpI nimitta e 'apavAda' che. e TIkA maLe che. tethI upAdAnaniSpatti te 'utsarga-sevA' jANavI ! ihAM AtmAnA anaMta guNa che temAMthI eka 'samakita' guNa pragaTyo te AtmAno eka aMza pragaTyo. tethI ja e 'nagama-narde' utsarga bhAvasevA thai ane ethI ja utsarga Atma-guNa 'prabhutA' paNa pragaTI.. (2) jevAreM te bhAva-muniye yadyapi potAnI Atma-sattA AvarI che to paNa je chatI hatI tene nirdhAra karIne bhAsanagata karI. te have svasattAlaMbI zuddha dharmamayI thayo. tethI ja 'AtmasattA' bhAsana-ramaNa-ekatvasattA sanmukha thako rahe eTale e jIva Aja sudhI sva-sattAlaMbI thayo nahIM te thayo. eTaluM upAdAna samaryuM mATe 'saMgraha-naryo' utsarga bhAva-sevA kahiyeM. | (3) jevAre te sAdhaka jIva apramatta-munirAja avasthA pAmIne upAdAna-kAraNatA sarva svarUpAlaMbI karI te avasthA AtmAnI pariNAmapravRtti-grAhakatA-vyApakatA-bhoknatA-kartA-Adika sarva svarUpe valagI. tevAreM aMtaraMga vastu-gata je vyavahAra te vastu-svarUpe thayo te 'vyavahAra-naya' utsarga bhAva-sevanA kahiyeM. e muni-padano je bhAva tehane prazaMse kahetAM vakhANe. _|| DUta pa thArthaH || 6 || RjusUtre je zreNipadasthe, Atamazakti prkaashejii| yathAkhyAta pada zabda svasyeM, zuddha dharma ullAse jii|| thAka.chI For Personal & Private Use Only 180 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANAyAma prakArAlA jANArA avasAdamadhye naratajhAne 8(3) 8(4) For Personal & Private Use Only . Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : (4) kSapakazreNI meM jo AtmazaktiyA~ prakaTa hotI haiM, ve RjusUtranaya se utsarga bhAvasevA hai / (5) yathAkhyAta kSAyika cAritra kA prakaTIkaraNa hone para jo zuddha, akaSAyI Atmadharma ullasita hotA hai, vaha zabda naya se utsara bhAvasevA hai / artha : (4) kSa5-zreNImA sAtma-zaktimopragaTa thAyachate ' sUtra-naye samAva-sevA che. (5) yathAkhyAta kSAyika cAritranuM pragaTIkaraNa thatAM je zuddha akaSAyI Atma-dharma ullasita thAya che te 'zabda-naye' utsarga bhAva-sevA che. svA. pAsAmodha:(4) 4AtmA15-zrezipa rahayo thopotAnIsAtmizasti zetai pragaTa 43,tene '*sUtra-naya' utsrgbhaavsevanA kahiyeM. (5) vAre sAmAna yathANyAta yi yAstri pragaTa thayuM tevA (4) yAstri-sArImAtma-zakti pragaTe. shuddh-mssaayii-asNgiiniHspRharUpa zuddha dharma ullAsa pAme. cAritra-sahakArI je vIryAdika te paNa je kaSAyAnuyAyI pharatA hatA te sarva Atma-2maNI thayA.-e dharma jeTalo ullAsa pAme te sarva 'zabda-narde' utsarge bhAva-sevanA jANavI. ihAM svarUpa-ramaNI asahAyI thayo te jeTaluM anya-asahAyIpaNuM nIpavuM teTaluM 'utsarga-sevanA' jANavuM. / / iti saptamagAthArthaH / / 7 / / bhAvasayogI ayogI zaileMse, aMtima duga naya jANo jii| / sAdhanatAe nija guNa vyakti, teha sevanA vakhANo jI]] shriicNdrprbh.||8|| artha : (6) sarva ghAti karmoM kA kSaya karake ananta jJAna, ananta darzana, ananta cAritra aura ananta vIrya ko prakaTa karanA arthAt terahavA~ sayogI guNasthAnaka prApta honA, yaha samabhiruDhanaya kI apekSA se bhAvasevA hai / (7) zailezIkaraNa karake AtmA ayogI guNasthAnaka prApta karatA haiM, yaha evaMbhUtanaya se utsarga bhAvasevA hai / isa prakAra zrI arihanta paramAtmA kI sevArUpa sAdhanA yaha apavAda bhAvasevA hai aura usa sAdhanA ke dvArA jo AtmaguNoM kA prakaTIkaraNa hotA hai vaha utsarga bhAvasevA hai / kyoMki aprakaTa AtmaguNoM ko prakaTa karane meM vaha kAraNa bhUta hai / artha : (6) sarva ghAtI karmone khapAvI anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIryane pragaTa karavuM arthAt teramA yogI guNasthAnakane prApta tha ta samami36-naye samAva-sevA cha. (7) zailezIkaraNa karI AtmA ayogI guNasthAnaka pAme te 'evaMbhUta-naye ' utsarga bhAva-sevA che. A pramANe zrI arihaMta paramAtmAnI sevArUpa sAdhanA-e 'apavAda' bhAva-sevA ane te sAdhanA dvArA je Atma-guNonuM pragaTIkaraNa thAya che-te 'utsarga' bhAva-sevA che. kemake apragaTa AtmaguNane pragaTa karavAmAM te kAraNabhUta che. svo. bAlAvabodhaH (6) jevAreM e AtmArthe sarva ghana-ghAtikarma kSaya karIne anaMtajJAna-anaMtadarzana-anaMtacAritra-anaMtavIrya e cAra moTAM anaMtaka pragaTa karyA. e cAra guNane saMkara tathA sahakAreM je bIjA vaktavya tathA avaktavya anaMtA sva-dharmI guNa pragaTa thayA-Atmika AnaMdI thayA tevAre 'samabhi38-naye' samAva-sevA tha. (7) zabezI 29|12-saatmprshnodhn 3-ayogI upakSI5j thAyavAre 'abhUta-naye' utsargabhAva-sevanArAvI. For Personal & Private Use Only 182 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihAM koi puchaze je, 'evaMbhUta' mokSane viSe kema kahetA nathI ? tene uttara je, mukta AtmA to siddha che tene navuM kAMi nIpajAvavuM nathI ane ayogIne to siddhatA nipajAvavI che. mATe jeTaluM kArya adhuruM teTalI sAdhanA kahIyeM ane je sAdhanA te sevA che mATe sAdhanAno aMta 'ayogI kevalI' che. tethI utsarga bhAva-sAdhanA te 'ayogI kevalI' guNaThANe kahI ane siddhano 'evaMbhUta' te mukta AtmA che.-e rIteM sAdhanA olakhAvI. e utsarga sevanAnA sAta naya kahyA. have enuM svarUpa batAve che je, e sAdhanatA kahetAM sAdhanA karatAM, je nija guNa ketAM potAnA AtmAnA guNa, tenuM vyakti ketAM pragaTapaNuM, teha sevanA kahetAM Atma-sevanA, vakhANa ketAM kaho. eTale jeTalI sAdhanA teTalI 'apavAda-sevA' jANavI ane te sAdhanA karatAM-karatAM jeTalI-jeTalI navI Atma-zakti pragaTavAnI kAraNatA sahita je Atma-zakti pragaTe te 'utsarga bhAva-sevA' jANavI ane zuddha niSpanna siddha avasthA te sAdhya che ane je pragaTa zuddha Atma-dharmapaNe Atma-saMpUrNatAne kAraNapaNe thatI sevA te 'utsarga bhAva-sAdhanA" jANavI ! - je utsarga bhAva-sAdhanA, te kArya che ane nimittAlaMbI apavAda bhAva-sevA te kAraNa che. zeSa sarva, dravya-sevanAnuM [(pratyaMtare) zeSa dravyasevA te bhAvasevAnuM kAraNa che.-e rIteM kAraNa-kAryabhAva joDavo. | ta 1NamAMthArtha: || 8 || kAraNa bhAva teha apavAdeM, kAryarUpa utsarge jii| Atma bhAvatebhAva dravya pada, dvArA pravRtti niHAkIda shriicNdrprbh.||5|| OXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX DOWNLOAD artha : prastuta viSaya meM kAraNabhAva arthAt arihanta-sevA AtmasAdhanA kA mukhya kAraNa hone se use apavAda bhAvasevA kahA jAtA hai aura zrI arihanta kI sevA se jo svaguNa niSpatti-utpattirUpa kArya hotA hai vaha utsarga bhAvasevA hai / isa prakAra kAraNa-kAryabhAva kA sambandha jAnanA cAhie / utsarga arthAt pUrNa nirmala-nirdoSabhAva / usakA artha yahA~ AtmabhAva lenA cAhie / vandana-pUjanAdi kI bAhya pravRtti, yaha dravyasevA hai / artha : prastuta viSayamAM kArya-kAraNabhAva eTale arihaMta-sevA e Atma-sAdhanAnuM mukhya kAraNa hovAthI tene 'apavAda bhAva-sevA' kahevAya che ane zrI arihaMtanI sevAthI je sva-guNa niSpatti-utpattirUpa kArya thAya che te 'utsarga bhAva-sevA' che. A rIte kAraNa-kAryabhAvano saMbaMdha jANavo. utsarga eTale pUrNa-nirmala-nirdoSabhAva teno artha ahIM Atma-bhAva levAno che. ane vaMdana-pUjanAdinI bAhya pravRtti e 'dravya-sevA' che. svo, bAlAvabodhaH ihAM jeTalo kAraNabhAva kahetAM kAraNapaNo te sarva 'apavAdai" jANavo ane jeTaluM kArya je svaguNa-niSpatti teTalo 'utsarga' jANavo. e utsarga tathA apavAdanAM lakSaNa tathA phelAvaNI sarva bRhatkalpabhAgamAMthI tathA tenI TIkAthI vistArapaNe joI lejo. jeTalo Atmika bhAvadharma pragaTyo te 'bhAva-nikSepo' ane jeTaluM bAhya pravartana te 'dravya-nikSepo' jANavo. evI zrI caMdraprabha svAmInI sevArthe je haliyA te Atma-dharma saMpUrNa vare. | ti navamathArtha: || 6 || www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only - 183 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihAM koi puchaze je, "evaMbhUta' mokSane viSe kema kahetA nathI ? tene uttara je, mukta AtmA to siddha che tene navuM kAMi nIpajAvavuM nathI ane ayogIne to siddhatA nipajAvavI che. mATe jeTaluM kArya adhuruM teTalI sAdhanA kahIye ane je sAdhanA te sevA che mATe sAdhanAno aMta 'ayogI kevalI' che. tethI utsarga bhAva-sAdhanA te 'ayogI kevalI' guNaThANe kahI ane siddhano 'evaMbhUta' te mukta AtmA che.-e rIteM sAdhanA olakhAvI. e utsarga sevanAnA sAta naya kahyA. have enuM svarUpa batAve che je, e sAdhanatA kahetAM sAdhanA karatAM, je nija guNa ketAM potAnA AtmAnA guNa, tenuM vyakti ketAM pragaTapaNuM, teha sevanA kahetAM Atma-sevanA, vakhANa ketAM kaho. eTale jeTalI sAdhanA teTalI "apavAda-sevA' jANavI ane te sAdhanA karatAM-karatAM jeTalI-jeTalI navI Atma-zakti pragaTavAnI kAraNatA sahita je Atma-zakti pragaTe te 'utsarga bhAva-sevA' jANavI ane zuddha niSpanna siddha avasthA te sAdhya che ane je pragaTa zuddha Atma-dharmapaNe Atma-saMpUrNatAne kAraNapaNe thatI sevA te 'utsarga bhAva-sAdhanA' jANavI ! je utsarga bhAva-sAdhanA, te kArya che ane nimittAlaMbI apavAda bhAva-sevA te kAraNa che. zeSa sarva, dravya-sevanAnuM [(pratyaMtare) zeSa dravyasevA te bhAvasevAnuM kAraNa che.-e rIte kAraNa-kAryabhAva joDavo. || ta 35TTOArtha: || 8 || kAraNa bhAva teha apavAdeM, kAryarUpa utsarga jii| Atma bhAvatebhAva dravya pada, vaprivrutti niko zrI caMdrAma.lI. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX RXXXXXXXXXXXXXXXXX artha : prastuta viSaya meM kAraNabhAva arthAt arihanta-sevA AtmasAdhanA kA mukhya kAraNa hone se use apavAda bhAvasevA kahA jAtA hai aura zrI arihanta kI sevA se jo svaguNa niSpatti-utpattirUpa kArya hotA hai vaha utsarga bhAvasevA hai / isa prakAra kAraNa-kAryabhAva kA sambandha jAnanA cAhie / utsarga arthAt pUrNa nirmala-nirdoSabhAva / usakA artha yahA~ AtmabhAva lenA cAhie / vandana-pUjanAdi kI bAhya pravRtti, yaha dravyasevA hai / | artha : prastuta viSayamAM kArya-kAraNabhAva eTale arihaMta-sevA e Atma-sAdhanAnuM mukhya kAraNa hovAthI tene "apavAda bhAva-sevA' kahevAya che ane zrI arihaMtanI sevAthI je sva-guNa niSpatti-utpattirUpa kArya thAya che te 'utsarga bhAva-sevA' che. A rIte kAraNa-kAryabhAvano saMbaMdha jANavo. utsarga eTale pUrNa-nirmala-nirdoSabhAva teno artha ahIM Atma-bhAva levAno che. ane vaMdana-pUjanAdinI bAhya pravRtti e 'dravya-sevA' che. svo. bAlAvabodhaH ihAM jeTalo kAraNabhAva kahetAM kAraNapaNo te sarva 'apavAdai" jANavo ane jeTaluM kArya je svaguNa-niSpatti teTalo 'utsarga' jANavo. e utsarga tathA apavAdanAM lakSaNa tathA phalAvaNI sarva bRhatkalpabhASyamAMthI tathA tenI TIkAthI vistArapaNe joI lejo. jeTalo Atmika bhAvadharma pragaTyo te 'bhAva-nikSepo' ane jeTaluM bAhya pravartana te 'dravya-nikSepo' jANavo. ehavI zrI caMdraprabha svAmInI sevArthe je haliyA te Atma-dharma saMpUrNa vare. | navamathArthaH || 6 || www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 183 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha cakra yA jatra. KOR zrI siddha brahmaNe namaH vi.saM-2006 kArtikama-5. kSena pAlAya nama tuindrAya namaH animale narAma nama kANDatta mI vIrAvajayajI nAnA FaORIEEEEE mAsAna TAIN M ETS MEHNDruaraTMLA AMINER TRANJAL aprasiha giDabakA virAmabApa nama OM cakezvaryai namaH zrIpAla mahArAja mamaNA mI bhadinIpoLa amadAbAda (5) For Personal & Private Use Only Jan Education International Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama guNI sevana tanmayatA, nizcayadhyAne dhyAve jii| zuddhAtama anubhava AsvAdi, 'devacaMdra pada pAva jii|| zrI cNdrprbh.||11|| artha : parama guNI zrI arihanta paramAtmA kI sevAmeM tanmaya banakara jo sAdhaka AtmA Atma-svarUpa kA sthiratApUrvaka dhyAna karatA hai vaha pUrNa zuddha AtmA ke anubhava kA AsvAdana karake caMdra samAna nirmala aise arihanta pada ko prApta karatA hai / artha : parama guNI zrI arihaMta paramAtmAnI sevAmAM tanmaya banIne je sAdhaka AtmA Atma-svarUpanuM sthiratApUrvaka dhyAna kare che te pUrNa zuddha AtmAnA anubhavanuM AsvAdana karIne devomAM caMdra samAna nirmaLa evA arihaMta-padane prApta kare che. sva. bAlAvabodha : e rIteM parama ketAM utkRSTa guNI jai zrI arihaMta zuddha deva tehanI sevA ati durlabha che. te pAmIne-teha mAMhe tanmaya thaIne je jIva nizcaya ketAM nirdhAre athavA nizcaya ketAM potAne svarUpa-dhyAne ekattArUpe je dhyAve. te jIva zuddha niSkalaMka je AtmA cidAnaMda-ghana tehano je anubhava ketAM yathArtha jJAna vedya-saMvedya-pada sahita, tehane AsvAdine deva je nigraMtha athavA bhavanapati pramukha cAra nikAyanA, tehamAM caMdramA samAna, bhAva-udyota, samatA-zItalatAnAM kAraNa je arihaMta te rUpa pada-sthAnaka, te pratye pAme. eTale aho bhavya jIvo ! jo tameM potAnA Atma-sukhanA irachuka thayA cho ane zuddhAnaMdane vilaso - evI abhilASA tamane che to zrI caMdraprabha svAmI, zuddha deva, azaraNanA zaraNa, jagadAdhAra, jagata jIvanA paropakArI, moha-timirano dhvaMsa karavAne bhAva-sUrya jehavA, karma roganA parama vaidya, mahAmAhaNa, mahAgopa, mahAnirdhAmaka, mahAsArthavAha, samyakradRSTi jIvanA jIvana-prANa, dezaviratine to mahAmaMtranI pa japavA yogya, sAdhu-nigraMtha jehanI AjJArye cAle che, upAdhyAyanA hRdayarUpa sarovaranA haMsa, AcAryajInA nAtha, gaNadharanA sAkSAt mokSahetu ane syAdvAda-dharmanA upadezaka ehavA zrI arihaMta deva tenI sevA karo ! eha ja AdhAra che. e zrI caMdraprabhaprabhunI sevA jihAM sudhI tamArI saMpUrNa siddhatA na thAya tihAM sudhI akhaMDa rahejo ! ehI ja sAra che. | | ti vizaTTthArthaH || 10 || || ta 35 zrI rannamagina stavanam | 8 || For Personal & Private Use Only 186 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA stavanano sAra.... zrI arihaMta paramAtmAnI sevA e mAtra-prAptino pradhAna hetu che. A vAtane zAstrIya paddhatie, naya-vAdanI apekSAe sva-para rIte, stavanakAra zrImad devacaMdrajI mahArAja samajAve che. naigamAdi sAte naryA vastunA uttarottara vizuddha svarUpane jaNAvanArA che. zrI arihaMta-sevA ane tenAthI pragaTa thatI Atma-vizuddhi dvArA anukrame mokSanI prApti thAya che. sAdhaka arihaMtanA dhyAnamAM jeTalo vadhu magna bane che teTalI tenI Atma-vizuddhi vRddhi pAmatI jAya che. zrI arihaMtanuM darzana-vaMdana-pUjana-jAvana e bhAva-sevAnuM kAraNa che mATe tene 'dravya-sevA' kahevAya che. zrI arihaMta sAthe tanmaya banavAnI IcchApUrvaka karAtI -pUjA e AtmAnA vIryane-Atmazaktine ulasita kare che ane tethI zrI arihaMtanA dhyAnamAM tallInatA prApta thatAM apUrva Atma-zuddhi thAya che. zrI arihaMta prabhunA dhyAnAdithI pragaTatI Atma-zuddhinuM varNana jaina zAstromAM 14 guNasthAnaka, 8 yogaSTi, 5 adhyAtma vagere yoga AdinI apekSAe vividha rIte karavAmAM Avela che. prastutamAM 'apavAda bhAva sevA' ane 'utsarga bhAva-sevA'nuM varNana sAta nayanI apeAe 'bRdhdhabhASya' nA AdhAre karavAmAM AvyuM che ane te AtmAnI uttarottara prakarSa pAmatI vizuddhine batAve che. jemake - 'naigama-naye' apavAda bhAva-sevAno prAraMbha apunarbaMdhaka (mArgAnusArI)avasthAthI thaI jAya che. tyAra bAda sAdhakanI Atma-vizuddhi mitrA, tArA, balA ane dIpA draSTinA krame kramazaH vikasita banatI jAya che. maMda-mithyAtva dazAmAM paNa upacArathI 'IcchA-yoga' ane 'adhyAtma-yoga' hoI zake che kAraNa ke tyAM paNa paramAtma-guNonuM smaraNa-ciMtana Adi hoya che. 'saMgraha-naye' apavAda bhAva-sevAno prAraMbha 'dIprA-dRSTi'thI thavA saMbhava che. pachI anukrame vizuddhi vadhatAM 'samyagdarzana' ane 'dezavirati'nI prApti thAya che. A bhUmikAmAM 'jJAyika-samyakatva' hoya to 'sthirA-dRSTi' paNa hoI zake che. ahIM paramAtmAnI zuddha svabhAva dazAnA smaraNa, ciMtana ane dhyAna sAthe sAdhaka potAnI Atma-sattAne prabhunI zuddha-sattA sAthe sarakhAve che- mAro AtmA paNa sattAe siddha samAna che. evA ciMtana dvArA potAnA aMtarAtmAne paramAtma-bhAvanAthI bhAvita banAve che. vyavahAra naryu apavAda bhAva-sevA sarva sAvadha yoganA tyAgI evA zuddha-saMyamanA dhAraka munine hoya che. teo potAnA zraddhA-jJAnAdi guNone Adara ane bahumAnapUrvaka paramAtmAnA guNonA ciMtana manana ane dhyAnamAM tanmaya banAve che. A rIte RjusUtra Adi nayonI apekSAe apavAda bhAva-sevAnuM svarUpa paNa gAthArthathI samajI zakAya tevuM che arthAt sAdhaka uttarottara dharma-dhyAna ane zukla-dhyAnamAM pragati karato nirvikalpa-dazAne pAme che. 'nagama-naya' utsarga bhAva-sevA zrI arihaMta paramAtmAnA gurgAnA ciMtana-mananathI jyAre zAyika samyakRtva pragaTe che tyAre hoya che, kAraNa ke AtmAnI anaMta guNa-paryAyamayI prabhutAno je eka aMza pragaTyo che te paNa anaMta guNone pragaTAvavAnuM sAdhana che mATe tene paNa sevA kahevAya che. tanmayatA thavI-e ja sevA zabdano artha che. 'saMgraha-naya' utsarga bhAva sevA bhAva-munine hoya che. teo jyAre apramatta-dazAne pAmI Atma-sattAmAM ramaNatA kare che eTale ke sva-sattAmAM tanmayatA sAdhe che tyAre temane hoya che. 'vyavahAra-nartha' utsarga bhAva-sevA apramatta muni apUrvakaraNAdi bhAvone pAme che te vakhate hoya che. pachInAM guNasthAnakomAM panI Atma-vizuddhinA kramane A rIte ghaTAvI zakAya che krama 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. krama 1. 2. 3. 4. 5. naya nema-ya saMgraha-ya vyavavahAra-naya mAsUtra-naya zabda-naya sarUDha-naya evaMbhUta-naya naya negAma ya saMgraha-naya vyavahAra-naya sUtra naya zabda-naya (1) naya (2) draSTi ane (3) guNasthAnakanI apekSAe banne prakAranI sevA apavAda bhAva-sevA prabhu guNano saMkalpa... prabhusattA sAthe tulyA... prabhu guNamAM ramAtA... dharmadhyAnarUpa Atma-svabhAvamAM nizcalatA... zukla-dhyAnanA prathama pAyAnuM ciMtana... zukla dhyAnanA prathama pAyAnA aMte.. zudhyAnano bIjo pAryA (nirvikalpa-dazA) pAme tyAre... utsarga bhAva sevA kSAyika-samyaktva... Atma-sattAmAM ramaNa... apramatta-dazAmAM apUrva guNa prApti... kApa-zreNi-gata AtmA... kSAyika yathAkhyAta cAritra... For Personal & Private Use Only 187 dari 1Ijha 5 6 7 8 8 8 i 5-6 jI 4 4 4 gujAravAna samyaktva-abhimukhatA 4-5 5-6 7 8-9 10 12 guNasthAnaka 4-5 6-5 8 9-10 12 www.jainlibrary.org Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 6. samabhi38-naya sayogI vaNI gurAsthAna.... kevalajJAnI 7. mevabhUta-naya yogA vI gurAsthAna... kevalajJAnI 14 sevA e sAdhakanI sAdhanAno mApadaMDa (tharmomITara) che. mahApuruSoe batAvelA A mApadaMDa dvArA ApaNe ApaNI AdhyAtmika bhUmikAnuM mApa kaMIka aMze kADhI zakIe chIe ane AgaLanI ucca bhUmikAone prApta karavAno upAya jANI tenI prApti mATe prabaLa puruSArtha karavAnI preraNA meLavI zakIe chIe ! AThaveM stavana kA sAra... zrI arihanta paramAtmA kI sevA mokSa prApti kA pradhAna hetu hai| isa bAta ko zAstrIya paddhati se, nayavAda kI apekSA se, sva-para kI dRSTi se stavanakAra zrImad devacandrajI mahArAja samajhAte haiM / naigamAdi sAta naya vastu ke uttarottara vizuddha svarUpa ko batalAte haiM / zrI arihanta-sevA aura usase prakaTa hotI huI Atma-vizuddhi dvArA kramazaH mokSa kI prApti hotI hai / sAdhaka arihanta ke dhyAna meM jitanA adhika magna banatA hai utanI usakI Atma-vizuddhi bar3hatI jAtI hai / zrI arihanta kA darzana, vandana, pUjana, stavana ye bhAvasevA ke kAraNa haiM ata eva unheM dravyasevA kahate haiM / zrI arihanta paramAtmA ke sAtha tanmaya banane kI icchApUrvaka kI jAne vAlI dravyapUjA AtmA ke vIrya ko-Atmazakti ko ullasita karatI hai, ata: zrI arihanta ke dhyAna meM tallInatA prApta hone se apUrva Atmazuddhi hotI hai| zrI arihanta prabhu ke dhyAnAdi se prakaTa honevAlI Atmazuddhi kA varNana jaina zAstroM meM 14 guNasthAnaka, 8 yogadRSTi, 5 adhyAtma Adi yoga vagairaha kI apekSA se vividharUpa meM kiyA gayA hai| prastuta stavana meM apavAda-bhAvasevA aura utsarga-bhAvasevA kA varNana sAta naya kI apekSA se 'bRhatkalpabhASya' ke AdhAra se kiyA gayA hai aura vaha AtmA kI uttarottara prakarSa prApta karatI huI vizuddhi ko batAtA hai / jaise naigamanaya se apavAda bhAvasevA kA prArambha apunabaMdhaka (mArgAnusArI) avasthA se ho jAtA hai / isake pazcAt sAdhaka kI Atmavizuddhi mitrA, tArA, balA aura dIpA dRSTi ke krama se uttarottara vikasita hotI jAtI hai / __ maMda-mithyAtva dazA meM bhI upacAra se icchAyoga aura adhyAtmayoga ho sakatA hai, kyoMki vahA~ bhI paramAtma-guNoM kA smaraNa-cintana Adi hotA hai / saMgrahanaya se apavAda bhAvasevA kA prArambha dIpA-dRSTi se honA saMbhava hai / tatpazcAt anukrama se vizuddhi bar3hane para samyagdarzana evaM dezavirati prApta hotI hai / isa bhUmikA meM kSAyika samyaktva ho to sthirA-dRSTi bhI ho sakatI hai / yahA~, paramAtmA kI zuddha svabhAvadazA kA smaraNa-cintana aura dhyAna ke sAtha sAdhaka apanI AtmasattA kI tulanA prabhu kI zuddha sattA ke sAtha karatA hai / 'merI AtmA bhI sattA se siddha ke samAna hai !' aise cintana dvArA vaha apanI antarAtmA ko paramAtma-bhAvanA se bhAvita karatA hai / vyavahAranaya se apavAda bhAvasevA sarva sAvadyayoga ke tyAgI, zuddha saMyama ke dhAraka muni ko hotI hai / ve apane zraddhA-jJAnAdi guNoM ko Adara evaM bahumAnapUrvaka paramAtmA ke guNoM ke cintana manana evaM dhyAna meM tanmaya banAte haiM / isa prakAra RjusUtra Adi nayoM kI apekSA se apavAda bhAvasevA kA svarUpa bhI gAthArtha se samajhA jA sakatA hai / arthAt sAdhaka uttarottara dharmadhyAna evaM zukla dhyAna meM pragati karatA huA nirvikalpa-dazA ko prApta karatA hai| naigamanaya se utsarga bhAvasevA zrI arihanta paramAtmA ke guNoM ke ciMtana-manana se jaba kSAyika samyakatva prakaTa hotA hai taba hotI hai kyoMki AtmA kI anantaguNa-paryAyamayI prabhutA kA jo eka aMza prakaTa huA hai vaha bhI anantaguNoM ko prakaTa karane meM sAdhanabhUta hai ata: use bhI sevA kahA jAtA hai / tanmayatA honA hI sevA-zabda kA artha hai / saMgrahanaya se utsarga bhAvasevA bhAvamuni ko hotI hai / ve jaba apramatta dazA ko prApta kara AtmasattA meM ramaNatA karate haiM arthAt svasattA meM tanmayatA sAdhate haiM taba unheM hotI hai / vyavahAranaya se utsarga bhAvasevA apramatta muni jaba apUrvakaraNAdi bhAvoM ko prApta karate haiM taba unheM hotI hai / Age ke gaNasthAnakoM meM hone vAlI Atmavizuddhi ke krama ko isa prakAra ghaTita kiyA jA sakatA haiM / For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama dRSTi 10 (1) naya (2) dRSTi aura (3) guNasthAnaka kI apekSA se donoM prakAra kI sevA apavAda bhAvasevA guNasthAnaka prabhuguNa kA saMkalpa... 1se 4 samyaktva-abhimukha prabhusattA ke sAtha tulyatA... 4-5 prabhuguNa meM ramaNatA... dharmadhyAnarUpa AtmasvabhAva meM nizcalatA... zukladhyAna ke prathama pAye kA cintana... zukladhyAna ke prathama pAye ke anta meM... zukladhyAna kA dusarA pAyA nirvikalpa-samAdhi prApta hone para... apavAda bhAvasevA dRSTi guNasthAnaka kSAyika samyaktva... AtmasattA meM ramaNatA. apramattadazA meM apUrva guNaprApti... kSapakazreNigata Atmazakti... 9-10 kSAyika-yathAkhyAta-cAritra... 12 sayogI-kevalI guNasthAnaka.. kevalajJAnI ayogI-kevalI guNasthAnaka... kevalajJAnI 12 naya naigamanaya saMgrahanaya vyavahAranaya RjusUtranaya zabdanaya samabhirUDhanaya evaMbhUtanaya naya naigamanaya saMgrahanaya vyavahAranaya RjusUtranaya zabdanaya samabhirUDhanaya evaMbhUtanaya krama 8 14 sevA sAdhaka kI sAdhanA kA mApadaNDa (tharmomITara) hai / mahApuruSoM dvArA batAye gaye isa mApadaNDa dvArA hama apanI AdhyAtmika bhUmikA kA mApa katipaya aMzoM meM nikAla sakate hai aura Age kI ucca bhUmikAoM ko prApta karane kA upAya jAnakara usakI prApti hetu prabala puruSArtha karane kI preraNA prApta kara sakate haiM / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 8(1) zrI caMdraprabhasvAmI (2) zrI caMdraprabhasvAmI nirvANa 8(3) bharata mahArAjAe anitya bhAvanA bhAvatAM ArisAbhavanamAM kSapakazreNi mAMDI kevaLajJAna prApta karyuM. (juo gAthA-7) 8(4) kSapakazreNi mAMDatA metArya munivara. 3 ane 4 naMbaranAM citro dvArA utsargasevA ane 5 naMbaranA citrathI apavAda bhAvasevA samajavA yogya che. 8(5) zrI siddhaya yaMtra (apavAha bhApa sevA-pUna) www ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 188 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www. For Personal & Private Use Only Join alibrary.org on International Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha navama zrI suvidhinAyajina stavanam || thArA mahelA upara meha jarUkhe bIjalI ho lAla - e dezI // dITho suvidhi jiNaMda, samAdhi se bharyo,holAlAsa. bhAsyoAtmasvarUpa, anAdinI vIso holAla. sakala vibhAva upAdhi, thakImana omaryo,holAnAtha sattAsAdhana mArga, bhaNI esNcryo,holaal||bhnn||1|| For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : sAdhaka AtmA mahAn puNyodaya se prApta hue vItarAga prabhu ke darzana se atyanta harSita banakara unakI prabhutA kI stuti karate hue kahatA hai, "samAdhi-samatArasa ke bhaMDAra zrI suvidhinAtha prabhu kI prazAnta mudrA ke darzana se anAdikAla se bhUle hue mere AtmasvarUpa kI mujhe pahacAna huI / sarva prakAra ke rAga-dveSAdi vibhAva tathA bAhya (dhana-dhanyAdi) upAdhi se mana nivRtta huA aura Atma sattA kI sAdhanA ke mArgarUpa samyagdarzana, samyagjJAna, samyak vAritra meM pravRtta dulA !" sacamuca ! paramAtmA kI prazAMta mukhamudrA ke darzana se paramAtmA ke yarthAtha svarUpa kI pahacAna hotI hai aura usake dvArA AtmasvarUpa kI bhI pahacAna hotI hai / artha : sAdhaka AtmA mahAna puNyodaye prApta thayelA vItarAga prabhunA darzanathI atyaMta harSita banI temanI prabhutAnI stuti karatAM kahe chesamAdhi-samatArasanA bhaMDAra zrI suvidhinAtha prabhunI prazAMta mudrA jovAthI anAdi kALathI bhulAyelA mArA AtmasvarUpanI mane oLakhANa thaI, sarva prakAranA rAga-dveSAdi vibhAva tathA bAhya(dhana-dhAnyAdi) upAdhithI mana nivRtta thayuM ane Atma-sattAnI sAdhanAnA mArgarUpa samyagudarzana, samyagujJAna, samyacAritramAM pravRtta thayuM.'' kharekhara ! paramAtmAnI prazAMta mukha-mudrAnAM darzanathI paramAtmAnA yathArtha svarUpanI oLakhANa thAya che ane te dvArA Atma-svarUpanI paNa oLakhANa thAya che. | svo. bAlAvabodhaH have, zrI suvidhinAtha paramAtmAnI stuti kare che- koika bhavya jIva anAdi kAlano mithyAtva, asaMyama, kaSAya, yogarUpa dravya-bhAva hetuparNo pariNamyo, akeMdriya sUkSma-bAdara tathA beMdrI, teMdrI, cauriMdrI, paMceMdrIparNa anaMtA bhava sudhI bhava-cakramAM pharato, aneka kudevanI vAsanAye vAsita thako kudevane deva-buddhie mAnato athavA sudeva je zrI vItarAga, tehane kartRtvapramukha doSa mAnato thako koi kArla zrI vItarAga prabhunI prabhutA dIThI nahIM. - te kevApheMka bhava-sthitino paripAka karI, koika puNyanA udarve zrI suvidhinAtha paramezvaranI mudrA dIThI, te paNa arUpI anaMta-guNa prabhutApaNe zraddhAna-bhAsana gocara thaI. te zrI arihaMtanI prabhutA dekhIne ullasita citte te bhavya jIva zrI vItarAganI upakAratA pAmyo, tevAreM te prIte harSathI bole che je, dITho ketAM bhAsanapaNe pratIta sahita suvidhinAtha prabhujI dITho. - paNa, te kehavo dITho ? je samAdhi ketAM Atma-guNanuM viparIta pravartana te upAdhi athavA viSaya-kaSAyane anuyAyi je pravartana te paNa upAdhi tathA je tapta-uddhata-vakratA-pariNAmAdika sarva vibhAva te paNa upAdhi, tene nivRtte sakala guNa svarUpa-pariNAmI thaye je Atma-guNanI vastu-goM sthiratA te samAdhi, tehano rasa, teNe karI bharyo ketAM saMpUrNa eTale parama samAdhimayI zrI suvidhinAtha dITho. te dIThAthI eka moTo lAbha thayo. te zuM lAbha thayo ? to ke, bhAsyo ketAM jANapaNAmAM Avyo. potAnA AtmAnuM svarUpa te zuddhacidAnaMdalakSaNa jAgyuM. je anAdi-atIta kAlano visaryo-bhUlI gayo hato, te zrI prabhu dIThAM bhAsyuM. tethI, sakala ketAM sarva, je vibhAva doSa Atmika azuddhatArUpa je upAdhi teha thakI mana ketAM citta, osaryo ketAM pAcho haThayo, je 'e vibhAva pariNati huM nahIM tathA vibhAva pariNatino huM kartA paNa nahIM. e mune karavuM, bhogavavuM, pariNamavuM ghaTe paNa nahIM." - te jeTalI kSayopazamI Atma-pariNati, te sarva rAga-dveSa-asaMyamathI nivRttavA lAgI ane sattA ketAM je anaMta guNarUpa AtmAnI sattA, tehanA sAdhananI rIta ketAM cAla-mArga, te samyakajJAna, samyadarzana, samyagucAritrarUpa je Atmika kArya, te mArga bhaNI e bhavya jIva pariNamyo eTale jethI Atma-sattA pragaTa thAya, te mArga bhaNI e AtmA saMcaryo ketAM pravaryo. | tti prathama+TTyArtha: || 9 || For Personeerivate Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13000000 13 10 ***** Jainycation International ******* ajita "suvidanAthajI For Personal & Private Use Only sutAraka CBOORTIN Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (cI sUrya jhAlA ,zahRijha.[ nijasatAyeM zuddha, dine 71, 610.10 para pariNati adRSa; paNe uvakhatA,hokAlAya. motathA vinakti, mAMTavutArA/hAikozI artha : he prabhu ! Apa jJAtRtva-zakti se sarva jagat ke yathArtha svarUpa ko jAnate haiM parantu vItarAga hone se rAga-dveSa nahIM karate / saba jIvAdi dravya-padArtha svayaM kI sattA kI apekSAse zuddha-ni:saMga haiM / (kyoMki kisI bhI jIva yA pudgala kA mUla svarUpa paraspara milakara azuddha nahIM hotA / ) isa prakAra Apa sattA-dharma se saba ko zuddha-rUpa meM dekhate haiM ataH saMsArI jIva meM rahI huI para-pariNati (rAga-dveSAdi bhAva azuddhi) kI adveSabhAva se upekSA karate haiM / sAtha hI Apa AtmA kI ananta guNaparyAyarUpa zakti ko bhogya jAnakara usakA hI bhoga karate haiM / artha : he prabhu ! Apa jJAtRtva-zaktithI sarva jagatanA yathArtha svarUpane jANo cho paNa vItarAga hovAthI rAga-dveSa karatA nathI. tathA, sarva jIvAdi dravyo-padArtho je potAnI sattAe zuddha niHsaMga che(kema ke, koI paNa jIva ke pudgalanuM mULa svarUpa paraspara maLI jaIne azuddha thatuM nathI), temane Apa sattAdharme sahune zuddha rUpe juo cho ethI saMsArI jIvamAM rahelI para-pariNati(rAga-dveSAdi bhAva-azuddhi)nI adveSapaNe upekSA karo cho. tema ja Apa AtmAnI anaMta guNa-paryAyarUpa zaktine bhAgyarUpe gaNI tene ja bhogavo cho. svo. bAlAvabodhaH valI, he prabhujI ! tumeM jagat Sa-dravyAtmaka, tene kevalajJAna tathA kevaladarzaneM karI dekho cho paNa jANaMga rIte eTale rAgadveSarahita je eka AtmAno jANaMga guNa che, tethI sarva bhAva jANo cho paraMtu temAM zubha-pariNAmI vastunA grAhaka nathI ane azubha-pariNAmI vastunA dveSI nathI. yathArtha rIteM jagatanA jANa cho. kartApaNuM, bhoktApaNuM, grAhakapaNuM, svAmipaNuM eTalAM vAnAM TAlIne aha-buddhi rahita sarva bhAvanA jANaMga cho. valI, he prabhujI ! tumeM kehavA cho ? je sarva dravyane potAnA sattA-dharma zuddha-nirdoSa-niHsaMga lekho cho. eTale paMcAstikAyamAM traNa astikAya to para-saMga vinAnA che ane pudgalanuM saMyogIpaNuM te bheda-saMzAtadharma che paNa kartApaNe nathI. jAteM svasattAne lopato nathI ane jIvane yadyapi anAdi vibhAva che paraMtu sattArUpe mUla-dharma ja che. te prabhujI ! tameM jIvapaNuM mUlasattAryuM ja lakhavo cho, temAM para-pariNati, bhAva-azuddhatA, jJAnavaraNAdi karma, kAma-krodhAdika sarvane adveSapaNe Atma-dharmathI bhinna mATe uvekho cho teno Adara karatA nathI. rAga-dveSe je taje tene tyAga na kahiyeM, samatA mATe tyAga varNavyo che. kema ke, samatA sAmAyika che, dveSIpaNuM to para-pariNati che. valI, he prabhu ! tumeM bhogapaNe potAno bhoga bhogavo cho. nija zakti je anaMta guNa-paryAyarUpa, paramacaitanyarUpa, paramAnaMdarUpa, sahaja sukharUpa evI je anaMtI tattva-vilAsatA, tene bhogyapaNe gaNo cho. sva-dharmane ja bhogya jANo cho. mATe, he suvidhi paramezvara ! tameM paramAtmatArUpa parama dharmanA bhogI cho jI. || ta dvitIyaTyArthaH || | For Personal & Private Use Only - 194 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ inA ivivuM, 4jIka purazAha Aii te nija sanmukha bhAva, prabhuno aMndrata yoga, sarUpataNI rasA,holAlAsa." bhAsevAse tAsa, jAsaguNa tuja jisA,holAlAjA. artha : dAnAdika kSAyopazamika dharma(guNa) parAdhIna hokara anAdi se pudagala-anuyAyI banakara pravRtti karate the, ve ApakI prabhutAvItarAgadazA kA Alambana pAkara Atmasanmukha hote haiM arthAta nimittAlaMbI bane hue dAnAdiguNa svarUpAvalaMbI banate haiM / sacamuca ! arihanta paramAtmA ke yoga kI arthAt sampUrNa ratnatrayI ke svarUpa kI rasA-bhUmikA adbhuta hai / usakI yathArtha pahacAna aura pratIti use hI ho sakatI hai jisameM prabhu ke samAna guNa prakaTa hue haiM arthAt sarvajJa AtmA hI prabhu ke sarva guNoM ko jAna sakatI hai aura sarvajJatA prApti kA krama batA sakatI hai / artha : dAnAdika (kSArthApazamika dharmo-guNo) parAdhInapaNe anAdithI pudgala-anuyAyI banI pravRtti karatA hatA, te ApanI prabhutA-vItarAga dazAnuM AlaMbana pAmI Atma-sanmukha thAya che eTale ke, nimittAlaMbI thayelA dAnAdi guNa svarUpAlaMbI bane che. kharekhara ! arihaMta paramAtmAnA yoganI eTale saMpUrNa ratnatrayInA svarUpanI rasA-bhUmikA adbhuta che. tenI yathArtha oLakhANa ane pratIti tene ja thaI zake che ke, jenAmAM prabhunA jevA guNo pragaTyA che arthAt sarvajJa AtmA ja prabhunA sarva guNone jANI zake che ane sarvajJatAnI prAptino krama batAvI zake che. svo. bAlAvabodhaH dAnAdika Atma-dharma je kSayopazamI che te sarva parAnuyAyI-pudgalAnuyAyI che. te anAdinA paravaza thaI rahyA che, te sarva he prabhu ! tAharI zuddha vItarAga dazA lahI ketAM pAmIne, te kSayopazamI bhAva sarva Atma-sattAno sanmukhapaNa grahe, AtmAvalaMbanI thAya eTale arihaMtAvalaMbanI thayA pachI ehI ja sarva guNa sva-svarUpAlaMbanI thAya-guNAvalaMbanI thAya. ane he prabhujI ! tAharI yoga ketAM ratnatrayInA svarUpanI, rasA ketAM bhUmikA, te adbhuta che. nirvikAra, niHsahAya, niHprayatna, nirmala, niraMtara, sakalAvabodhaka, jANapaNuM te jJAna ane yathArtha, sarva sApekSa, adUSitapaNe, sakala padArthane nirdhAra karato te darzana tathA nIrAga, nizcala, nirAmaya, tattvakatvarUpa thiratA pariNAma te cAritra dharma. e ratnatrayI, te anaMta svabhAva, anaMta paryAya, utpAda-vyaya-dhruva, bhedabheda, asti-nAstirUpa svarUpane lIdhe varte che. ehavI ratnatrayI he paramezvara ! tAhAre viSe pariNamI che. tehanI pratIta te vAsanA tathA olakhANa te bhAsana, te tehane thAya, jehane tuja ketAM tamArA jevA guNo pragaTyA hoya. eTale he nAtha ! he sarvajJa ! he nailokya dIpaka ! tAharI ratnatrayI te tujha samAna guNI hoya, tehanA ja bhAsanamAM Ave. | ti tRtIyA/yArthaH || 3 || For Personal & Private Use Only - 195 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llK.Il mohAdikanI ghUmI. satAniIyara,ddo amala akhaMDa alipta, svabhAva ja sAMbhare ho lAla |sv tattva ramaNa zuci dhyAna, pro ne A dohA ||ma.|| te samatArasa dhAma, svAmimudrA vare, ho lAla |svaa.||4|| artha : he prabho ! anAdikAla se lagI huI mohAdi kI mUrcchA utaratI hai arthAt atattva meM tattvabuddhirUpa mithyAtva dUra hotA hai taba nirmala, akhaNDa aura karma se alipta AtmasvabhAva kI pahacAna hotI hai / zrI arihanta prabhu ke pavitra prazasta dhyAna se jo sAdhaka Atmatattva meM ramaNatA karake prabhu ke sAtha ekatva kA anubhava karatA hai aura zukladhyAnAgni se sakala ghAtI karmoM kA kSaya karatA hai vahI samatArasa ke bhaNDAra, tIna loka ke svAmI arihanta paramAtmA jaisI zAnta mudrA ko prApta kara sakatA hai / artha : he prabhu ! anAdi kALathI vaLagelI mohAdinI mUrchA Utare che eTale ke, atattvamAM tattva-buddhirUpa mithyAtva dUra thAya che tyAre nirmala, akhaMDa ane karmathI alipta evA Atma-svabhAvanI oLakha thAya che. zrI arihaMta prabhunA pavitra-prazasta dhyAna vaDe je sAdhaka Atma-tattvamAM ramaNatA karI prabhu sAthe ekatva anubhave che ane zukla-dhyAnAgnithI sakala dhAtI karmono kSaya kare che, te ja samatA2sanA bhaMDAra evA traNa lokanA svAmI arihaMta paramAtmAnA jevI zAMta mudrAne pAmI zake che. svo. bAlAvabodha : he prabhu ! tAharI mudrA te parama samatAnuM dhAma che. evI bIjI koinI na hoya, kema ke ehavI sakala 52-bhAva rahita pariNati to jeNeM ema karyuM hoya, tene ja nipaje. te kahe che moha je muMjatA pariNAma, tehanI ghUmi je svarUpa agrAhakatA, para-bhAva grAhakatA, para-bhAva-ramaNatArUpa, vibhAvatA te anAdi kAlanI AtmAne viSe che. ihAM prazna- '"je e vibhAvatA anAdinI che te AtmAno sva-pariNAma che ? kiMvA 52-pariNAma che ? jo sva-pariNAma che, to vibhAva zA vAste kaho cho ? ane jo 52-pariNAma che, to anAdi kema kahiyeM ?'' tehane uttara- je Adi ketAM pahelo jIva ane pachI karma kahiyeM, to pehalA siddha pachI karma lAge athavA pehalAM karma ane pachI jIva ema kahiyeM, to kartA vinA karma kema saMbhave ? e pakSa upaje te mATe anAdi sahajAta-saMyoga che. tihAM koi pUche je-ubhayano saMyoga ekaTho kaho, to kAraNa-kAryano saMbaMdha kema rahe ? tehane uttara- je upAdAna-dharma eka samayamAM ekaThI ja kArya-kAraNatA che. jema samyagdarzana, samyagajJAnane che, tenI pere ihAM paNa zrI vizeSAvazyakathI jANavuM - yayukta - || gAthA || na ya mmasa vi putraM, RtturamAre samudhmavo gutto / nikkAraNao so vi ya, taha jugavayuSpattibhAve ya / / " (vi.mA..1806) artha : (1) kartAnA abhAvamAM pahelAthI ja, (2) niSkAraNathI ja tathA (3) jIva ane karma-banneno yugapat utpattibhAva-( e traNe viklpathI) karmano samundbhava yukta nathI. ityAdi gAthAthI jANavo. koi pUchaze je- anAdino malelo, teno viyoga kema thAya ? tehane kahiyeM - || gAyA || For Personal 19 6 Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jaha ceha kaMcaNobala-saMyogo'NaisaMtaigao vi / chaMDu savA, tada no vIva-mANe ||'' ti pUcavIcAt || (vi.ma.TT_9493) artha H jevI rIte ahiM suvarNa ane pattharano(mATIno) saMyoga anAdino maLelo hovA chatAM paNa upAyo vaDe te dUra thAya che, tevI ja rIte jIva ane karmano saMyoga paNa upAyapUrvaka dUra thAya che. eTale e vibhAva-pariNAma yadyapi anAdino che paNa prakRtika che, svarUpa nathI mATe eno viyoga te kIdho thAya. tevAreM koi kaheze je- e vibhAvanuM kartApaNuM kema che ? tene kahe che je- AtmA svarUpa-kanna, tehane svarUpa-Ava parabhAva-saMyogaeN para-kartApaNuM thayuM che, te vibhAva-mohanI dhUmi utare mithyAtvanI bhula Tale tevAreM 'amala' ketAM rAga-dveSarahita, 'akhaMDa' ketAM kevAreM khaMDAya nahIM, 'alipta' ketAM para-saMganA lepa-rahita evo potAno sahaja svabhAva sAMbhare, bhAsana-gocaramAM Ave. | yadyapi, kameM lepANI che to paNa svabhAvaeN alipta che-nirAmaya che. karma-saMbaMdha che paNa karmathI nyAro che-niHsaMga che. evo AtmA jevAre olakhANamAM Ave, pachI teha ja sAdhaka AtmA potAnuM tattva je zuddha-nizcayanayathI vastu-svabhAva, tehamAM rame. anAdi pogalika azuddhavarNAdi-ramaNa tajIne potAnA jJAnAdi anaMta guNamAM rame. eha ja tattva-cAritratA pragaTaeN. pachI, zuci ketAM pavitra-nirmala dhyAna, te prathama arihaMtAdi guNInA guNa-svarUpamAM tanmayatArUpa dharma-dhyAna dhyAyIne potAnA anaMtA paryAyanI pariNati-prAgubhAva-anubhave katva ane sattAgata tirobhAvInuM bhAsana-ekatva zukla-dhyAna bhaNI je puruSa Adare ketAM aMgIkAra kare, te puruSa sarva vibhAva kSaya karIne parama samatA-rasanA dhAma ehavA svAmI zrI jinaMdra deva, tehanI mudrA pAme eTale vItarAgAvasthA pAmanirmala pUrNAnaMdI thAya. || ta vaturthaTIOArtha: || 8 || gha1, prabhu trikuna nAtha, daashtaahro,holaalaadaa.|| karuNAnidhi abhilASa, mu svaroroThaI[W.IT Atama vastusvabhAva, sadA mujhsaaNbhro,holaalaas.|| bhAsana vAsana eha, artha : he prabho ! Apa to tIna loka ke svAmI (aprApta guNa ko prApta karAnevAle aura prApta guNa ke rakSaNa-kartA) haiM aura maiM to ApakA adanA-sA dAsa hU~ / he karuNA sAgara prabho ! merA yaha saccA manoratha hai ki, mere AtmasvabhAva kA-jo vastutaH zuddha jJAnAdi guNamaya hai, mujhe sadA smaraNa banA rahe / he prabho ! pratIti, zraddhA, bhAsana, jJAna aura tanmayatApUrvaka kI ramaNatA bhI mujhe mere svabhAva kI hI ho / sAdhakabhAva meM sAdhakarUpa se aura siddhAvasthA meM siddharUpa meM svabhAva-ramaNatA ho / yahI merI ekamAtra abhilASA hai / / artha : he prabhu ! Apa to traNa bhuvananA svAmI (aprApta guNane prApta karAvanArA ane prApta guNanuM rakSaNa karanArA) cho ane huM to Apano adano dAsa chuM. he karuNA-sAgara prabhu ! mAro A sAco manoratha che ke- "mAro Atma-svabhAva je vastunuM svarUpe zuddha jJAnAdi guNamaya che tenuM mane sadA smaraNa raho.' ' | he prabho ! pratIti, zraddhA, bhAsana, jJAna ane tanmayatApUrvakanI ramaNatA paNa mane mArA svabhAvanI thAo. sAdhakabhAvamAM sAdhakarUpe ane siddhAvasthAmAM siddharUpe svabhAva-ramaNatA thAya e ja eka mArI abhilASA che. For Personal & Private Use Only - 197. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadhannobiDaM saMyamalezya yAsAdha vabhAragirijaparena kIdhanagAdha4 mAtAbhaganIbhAmanIvirahavilApakaraMta tane ka hai sAhamuMjuvotrAMSaughADokaM the 5 ela) For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohemA tAsAMha nirapezAniUmAra sarvAratha sidheu pno| dhannomuganimajAra 6 60606000 For Personal 5 Private Use Only Jain Education intomational Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kattutela W Turtini Inn SILI Jain E con intematon For Personal Private Use Only www.ainelibrary.org Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. bAlAvabodha : have, prabhuthI vinati karI potAno manoratha kahe che- he prabhu ! tame tribhuvana-nAtha cho. samyagu-darzanAdi guNa pamADavAnA tathA rakhavAlavAnA parama kAraNa cho ane huM tamAro dAsa chuM. ihAM, zrI vItarAganuM dAsapaNuM to samakitI, dezavirati tathA sarva-viratine viSe che paNa ahIM to bhadrakapaNAnuM upacAra-vacana che, mATe he karUNAnidhi-he karuNAnA samudra ! mujhane e kharI abhilASa che. te kahuM chuM je, mAharo AtmAno vastu svabhAva - "se Na dIhe Na hasse Na vaDhe Na taMse Na cauraMse Na parimaMDale Na kiNhe Na nIle Na lohie Na hAlidde Na sukkille Na surahi Na durahi Na titte Na kaDue Na kasAe Na aMbile Na mahure Na kakkhaDe Na maue Na gurue Na lahue Na sIe Na uNhe Na NiNhe Na lukkhe Na kAU Na rUhe Na saMge Na itthI Na purise Na anahA, pariNe snnnn| uvamA Na vijjhati, arUvI sattA, apayassa payaM natthi se Na sadde Na rUve Na gaMdhe pAse ||'' rUti bAvaravatamU | (3.pU.3.hUM .mU. 70 99) artha : te AtmA (saMsthAnathI) dIrgha nathI, sva nathI, goLa nathI, trikoNa nathI, corasa nathI, maMDalAkAra nathI. (varNathI) kALo nathI, nIlo nathI, lAla nathI, pILo nathI, sapheda nathI. (gaMdhathI) sugaMdhavALo nathI, durgadhavALo nathI. (rasathI) tIkho nathI, kaDavo nathI, turo nathI, khATo nathI, madhura nathI. (sparzathI) karkaza nathI, vajanadAra nathI, mRdu nathI, halako nathI, zIta nathI, uSNa nathI, snigdha(cIkaNa) nathI, rUkSa(lukhkho) nathI. (avasthAthI) kAyAvALo nathI, punarutpattivALo nathI, saMga(Asakti)vALo nathI, strI nathI, puruSa nathI, anyathA(napuMsaka) nathI. te (AtmA) to saMpUrNa jJAtA-draSTA che. (tene mATe koI) upamA vidyamAna nathI, (kema ke, tenI) sattA(astitva) arUpI che. zabdAtIta (evA tenA mATe koI zabda nathI) che. ta(AtmA) zabdAtmaka nathI, rUpAtmaka nathI, gaMdhAtmaka nathI, spardhAtmaka nathI. tathA zuddha svasattA-svarUpI, anaMta jJAna-darzana-cAritra-vIrya, anaMta svarUpa-kartA, svarUpa-bhoktA, svarUpa-pariNAmI, asaMkhya-pradezI, prati-pradeze anaMta paryAyI, nityAnityAdi anaMta svabhAvI, svakIya kAraka-cakra pariNAmarUpa mAhAro svabhAva, te sadA niraMtara mane sAMbharo. bhAsanamAM raho. vAsanA-pratIta, bhAsana-jJAna, caraNa-temAMhe ramaNa, dhyAna-teha ja svabhAvamAM tanmayatA dharo, e manoratha sadA mAharo che. sAdhakabhArve sAdhaka rIteM, siddhAvasthArthe siddha rIte sadA rahejo e abhilASa che. | ta pazcamathArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only 201 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu mudrAne yoga, prabhu prabhutArUkhe hoThAlAya." dravyataNe sAdharmya svasaMpati olakhe,holAlA sva.. olasatA bahumAna, sahitaruci paNa vadhe,holAlAsA ruci anuyAyI vIrya, UAdA DhADharaddo ja ja, te ja dikarI 2mA artha : zrI arihanta paramAtmA kI prazAnta mudrA ke darzana se AtmA prabhu kI pUrNa zuddha guNa-paryAyamayI prabhutA ko pahacAna letA hai / sAtha hI jIva-dravya ke sAdharmya se use sva-sampatti (AtmaguNoM) kI pratIti hotI hai / (arthAt paramAtmA aura merI AtmA kA jIvatva samAna hone se jitane jJAnAdi guNa unameM prakaTita haiM utane hI guNa merI AtmasattA meM rahe hue haiM, aisI zraddhA hotI hai / ) aisI prabhutA kI pahacAna hote hI bahumAnapUrvaka vaisI prabhutA ko prakaTa karane kI rUci utpanna hotI hai / rUci ke anusAra vIryazakti kI sphuraNA hotI hai aura vIryazakti kI prabalatA ke anusAra cAritra-AtmaramaNatA kI dhArA calatI hai / AtmasvabhAva kI ruci utpanna hone para sarva cAritra-vIryAdi guNa svabhAva meM hI lIna banate haiN| artha : zrI arihaMta paramAtmAnI prazAMta mudrAnAM darzanathI AtmA prabhunI pUrNa zuddha guNa-paryAyamayI prabhutAne oLakhI le che tema ja jIvadravyanA sAdharmsathI tene sva-saMpatti(Atma-guNo)nI pratIti thAya che. (arthAt "paramAtmA ane mArA AtmAnuM jIvatva samAna hovAthI jeTalA jJAnAdi guNo temanAmAM pragaTelA che, teTalA ja guNo mArI Atma-sattAmAM rahelA che' ' evI zraddhA thAya che.) AvI prabhutAnI oLakhANa thatAM bahumAnapUrvaka tevI prabhutAne pragaTAvavAnI ruci utpanna thAya che, ruci anusAra vIrya-zaktinI phuraNA thAya che ane vIrya-zaktinI prabaLatA mujaba cAritra-AtmaramaNatAnI dhArA(pravAha) cAle che. Atma-svabhAvanI ruci utpanna thatAM sarva cAritra-vIryAdi guNo svabhAvamAM ja lIna bane che. svo. bAlAvabodhaH ihAM koi pUche je, "tuM tAharA Atma-dharmano rucivata thaya, tevAreM prabhujInuM zuM kAma che ?" tene uttara je, 'Atma-svabhAva visarI para-bhAvaraMgI thai e mAhAro AtmA zarIra-saMgI, vyAsaMgI, anaMgI, kuliMgI tathA liMgIpaNe mamatAliMgI thai rahyo che, sva-sattA dharma visarI gayo che." - te have anaMta-jJAnI parama-amohI prabhunI mudrA thApanA-nikSeparUpa, tehano yoga male, tevAre anaMta guNarUpa sakala-jJAyaka zuddhAtmarUpa evI zrI prabhunI prabhutA, tene lakhe ketAM olakhe. te olakhyA pachI "dravyataNuM kahetA dravya-jIva dravyapaNAne sAdharme-sarakhApaNe je siddha thayA te paNa jIva ane huM paNa jIva. mATaeN sattAryo sarikhA cheryo, guNa-paryAya svabhAve tulya chemeM. to jevI saMpadA zrI suvidhinAtha paramezvarane pragaTa thai che, teTalI ja saMpadA mAharI sattAmAM paNa che. tethI huM paNa te paramezvara jeTalI saMpadAno dhaNI chuM.'' ema olakhe, ehave olakhyA pachI te saMpadA upara bahumAna Ave. | tethI te saMpadAnI ruci pragaTe je evI saMpadA mAhAre kevAreM nIpajaze ? ane jenI ruci hoya tehano udyama thAya, tevAreM vIrya-guNanuM skuraNa te paNa rucine anuyAyI che ane je dizuM vIrya skureM tehamAM ja ramaNa thAya eTale tehanuM ja nIpajavAnuM AcaraNa thAya. ' eTale prabhu dIThe prabhunI prabhutA bhAse. prabhutA bhArye, te prabhutA potAmAM jANe. pachI te pragaTa karavAnI rUci upaje. tethI rucinuM vIrya tathA cAritra je ramaNa te paNa te dize sarve, tevAreM te siddhatA pragaTe, tethI jina-mudrAno yoga, te badhuM sAdhana che. ehi ja mArga che. e mArga kahyo. | rRti parathArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only 202 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSAyopazamika guNa sarva, thayAtujaguNarasI,holAnAtha.!! sahAsAdhanazakti, vyaktatAullasI,holAlavya. havesaMyUraNa siddhi, taNIzI vArache,hokAlAta." 'devacaMdra jinarAja, jagata aadhaarche,holaalj.||7|| artha : he prabho ! ruci, jJAna, ramaNatA vIryAdi sarva kSAyopazamika guNa jaba Apake kSAyikabhAva se prakaTita kevalajJAnAdi guNoM ke smaraNa, cintana, manana evaM dhyAna dvArA usake rasika banate haiM, taba AtmasattA prakaTa karanevAlI Atmazakti jo aba taka AcchAdita banI huI thI vaha vyaktarUpa meM ullasita hotI hai / (arthAt he prabho ! Apake Alambana se upAdAna prakaTa hotA hai / ) aba sampUrNa siddhi prApta karane meM kyA dera lagane vAlI hai ? arthAt puSTa nimitta ke Alambana se svarUpAlambI banA huA sAdhaka alpakAla meM hI avazya siddhi-sukha ko prApta karatA haiM / devoM meM candra ke samAna ujjvala jinezvara prabhu hI sarva jIvoM ke AdhAra haiM, prANa haiM aura zaraNa haiM / | artha : he prabhu ! ruci-jJAna-ramaNatA-varyAdi sarva kSayopathamika guNo jyAre ApanA kSAyika bhAve pragaTelA kevalajJAnAdi guNonAM smaraNa, ciMtana, manana ane dhyAna dvArA tenA rasika bane che, tyAre AtmasattAne pragaTa karanArI je Atma-zakti atyAra sudhI AcchAdita thayelI hatI te vyaktarUpe-pragaTapaNe ullasita thAya che (arthAt he prabhu ! tamArA AlaMbane upAdAna pragaTe che). have, saMpUrNa siddhi prApta karavAmAM zI vAra lAgavAnI che ! arthAt puSTa nimittanA AlaMbanathI svarUpAlaMbI banelo sAdhaka alpa kALamAM ja avazya siddhi-sukhane pAme che. devomAM caMdra samAna ujjavala jinezvara prabhu ja sarva jIvonA AdhAra che, prANa che ane zaraNa che. svo. bAlAvabodha : pachI, kSAyopathamiguNa-cetanA-vIrya-dAnAdi sarva jevAreM tujha ketAM tArA guNanA rasI thayA tevAreM te niSpannaguNarasI cetanA thavAthI anaMta-guNarUpa sattA, tehanuM sAdhana nipajAvavAnI Atma-zakti DhaMkANI hatI, te vyakta ketAM pragaTapaNe, ullasI ketAM ullAsa pAmI. - have, nimitta-kAraNa male upAdAna-kAraNa pragaTe. AtmA tattvaruci-tAttvika-tattvAlaMbI thAya to saMpUrNa avinAzI siddhatA nipajatAM zI vAra che ? eTale puSTa-kAraNe niyamAM kArya nipaje. te mATe devacaMdra stuti-kartA athavA sarva devamAMhe caMdramA samAna te jinarAja zrI vItarAga, te sarva jIvanA AdhAra che eTale, jinamudrAne AlaMbaneM anaMta jIva siddhi varyA. tethI arihaMtAlaMbane siddhatA nipaje e niyAmaka che, vAste arihaMta-smaraNa, vaMdana, namana, stavana, dhyAna 42. he bhavya jIvo ! tamane ehI ja AdhAra che. / / iti saptamagAthArtha : / / 7 / / / / iti navama zrI suvidhinAya stavanam / / 9 / / For Personal & Private Use Only 203 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA stavanano sAra.... A stavanamAM AtmA ane paramAtmAnI vacce rahelA aMtarane toDavAno sacoTa upAya batAvavAmAM Avyo che. arihaMta paramAtmAno sAkSAt darzanathI ke temanI prazAMta mUrtinAM darzanathI AtmAnA zuddha svarUpanuM bhAna thAya che. sUkSma nigodathI mAMDI sarva jIva-yonimAM bhramaNa karatAM karatAM Aje parama puNyodaye prApta thayelA A mAnavabhavamAM mahAna sadbhAgye paramAtma-darzana thatAM Atma-svabhAvanI oLakhANa thaI, jethI sAdhakanuM haiyuM harSathI pulakita banI jAya che. temaja, 'viSaya-kaSAyanI pravRtti e ja mArA Atma-vikAsane avarodhanArI che"--evo nizcaya thatAM, sAdhaka azubha pravRttino tyAga karI Atma-sAdhanAmAM sahAyaka samyagU ratnatrayInI ArAdhanAmAM ujamALa bane che. arihaMta paramAtmAnI sahaja sukhamaya pUrNa zuddha svabhAva-dazAnuM sAdhakane jema jema vizeSa vizeSa jJAna thAya che, tema tema te sAdhakanI Atma-zaktio parAnuyAyIpaNuM choDIne Atma-svabhAvanI sanmukha thAya che. | mithyAtvanI arthAta avidyAnI gADha mUrchA thatAM, jyAre AtmA potAnA nirmaLa, akhaMDa ane alipta svabhAvane oLakhIne nirmaLaniyala-dhyAna dvArA te Atma-svabhAvamAM ja ramaNatA kare che tyAre te krame krame samatA-rasamayI parama zAMta-rasamaya (prabhu mudrA jevI) mudrAne prApta kare che arthAt AtmA paramAtma-padane pAme che. A ja prakriyAne anubhava-yogI zrI AnaMdaghanajI mahArAjA zrI sumatinAtha bhagavAnanA stavanamAM AtmArpaNanI prakriyA tarIke oLakhAve che. 'bahirAtama tajI aMtara AtmA, rUpa thaI thirabhAva sujJAnI... ! paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arapaNa dAva suzAnI... ! ! Atama arapaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matidoSa sujJAnI... ! parama padAratha saMpada saMpaje, 'AnaMdaghana' rasa poSa sujJAnI... ! !' ' A rIte, arihaMta paramAtmAnA AlaMbanathI ja AtmAmAM tattva-ruci, tattva-jJAna ane tattva-ramaNatA pragaTe che, te sivAya nahi. ema jANIne sarva mumukSu AtmAoe arihaMta paramAtmAnAM smaraNa, vaMdana, pUjana, stavana, AjJA-pAlana ane dhyAnAdimAM prayatnazIla banavuM Avazyaka che. tattva-jJAnagarbhita, bhakti-rasa sabhara AvAM stavanonuM ekAgra-citte jema jema vadhu raTaNa ane gAna thAya che, tema tema sAdhakane apUrva bhAvollAsa jAgato rahe che ane abhuta AnaMdanI anubhUti thatI rahe che, tethI dhyAnamAM nizcalatA sahaja bane che. naurva stavana sara... isa stavana meM AtmA aura paramAtmA ke bIca rahe hue antara ko tor3ane kA sacoTa upAya batAyA gayA hai / arihanta paramAtmA ke sAkSAt darzana se yA unakI prazAnta mUrti ke darzana se AtmA ke zuddha svarUpa kA bhAna hotA hai| sUkSma nigoda se lekara sarva jIvayoni meM bhramaNa karate-karate Aja parama puNyodaya se prApta hue mAnava bhava meM mahAn sadbhAgya se paramAtma-darzana hone se AtmasvabhAva kI pahacAna huI jisase sAdhaka kA hRdaya pulakita bana jAtA hai| viSaya-kaSAya kI pravRtti hI mere AtmavikAsa ko avaruddha karane vAlI hai' aisA nizcaya hone para sAdhaka azubha pravRtti ko tyAga kara AtmasAdhanA meM sahAyaka samyag ratnatrayI kI ArAdhanA meM tatpara bana jAtA hai / arihanta paramAtmA kI sahaja sukhamaya pUrNa zuddha svabhAvadazA kA jaise-jaise sAdhaka ko vizeSa-vizeSa jJAna hotA hai vaise vaise usa sAdhaka kI AtmazaktiyA~ parAnuyAyitva chor3akara AtmasvabhAva ke abhimukha banatI haiM / mithyAtva (avidyA) kI gADha mUrchA dUra hone para jaba AtmA apane nirmala, akhaNDa aura alipta svabhAva ko pahacAna kara, nirmala nizcala dhyAna dvArA usa svabhAva meM hI ramaNatA karatA hai taba vaha kramazaH samatArasamayI parama zAntarasamaya (prabhumudrA jaisI) mudrA ko prApta karatA hai arthAt AtmA paramAtma-pada ko prApta karatA hai / isI prakriyA kA ullekha anubhavayogI zrI AnandaghanajI mahArAjazrI ne sumatinAtha bhagavAna ke stavana meM AtmArpaNa kI prakriyA ke rUpa meM kriyA hai - "bahirAtama tajI aMtara AtmA, rUpa thaI thirabhAva sujJAnI / paramAtamarnu ho Atama bhAvaq Atama arapaNadAva sujJAnI / / Atama arapaNa vastu vicAratAM, bharama Tale matidoSa sujJAnI / parama padAratha saMpada saMpaje, Anandaghana rasa poSa sujJAnI / / " isa prakAra arihanta paramAtmA ke Alambana se hI AtmA meM tattvaruci, tattvajJAna aura tattvaramaNatA prakaTa hotI hai, isake sivAya nhiiN| aisA jAnakara sarva mumukSu AtmAoM ko arihanta paramAtmA ke smaraNa, vandana, pUjana, stavana, AjJApAlana aura dhyAnAdi meM prayatnazIla bananA cAhie / tattvajJAna-garbhita bhaktirasa se paripUrNa aise stavanoM kA ekAgracitta se jaise jaise vizeSa sTana aura gAna hotA hai, vaise vaise sAdhaka meM apUrva bhAvolnAsa jAgRta hotA jAtA hai aura adbhuta Ananda kI anubhUti hotI rahatI hai jisase dhyAna meM nizcalatA sahaja banatI hai / www jainelibrary.org For Personal & Private Use Only 204 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 9(1) zrI suvidhinAtha bhagavAna (2) yakSa-yakSiNIthI sevAtA suvidhinAtha bhagavAna 9(3) dhannAjI ane zAlibhadrajInI dhyAnastha avasthA. dhannAjI mokSe padhAryA ane zAlibhadrajI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. 9(4) muninI dhyAnastha avasthA I nA pAnA para AdhAra rAva III I've histhithili mir'vA't/ffiliation will S thirthriller mA uirtiLAvAnAnA nAnA rAjA nAmanarinka bAra nAnA rAjAnI onor all Wta ( R' S For Personal & Private Use Only | 205 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Etol) International For Personal & Private Use Only www.ainal brary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dazama zrI zItalanAthajina va Pa stavanam // Adara jIva kSamA guNa Adara - e dezI || zatala jinapati prabhutA prabhunI, mujhathI kahIya najAya jii| anaMtatA nirmalatA pUrNatA, jJAna vinA na jaNAya jii| shiitl.||1|| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 207 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI zItalanAtha prabhu kI parama prabhutA kA varNana mujhase nahIM ho sakatA kyoMki prabhu kI prabhutA kI anantatA, nirmalatA aura pUrNatA kA pUrNa svarUpa kevalajJAna ke binA nahIM jAnA jA sakatA aura nahIM dekhA jA sakatA hai / kevalajJAnI bhagavanta bhI prabhutA ko pratyakSa jAnate haiM parantu usakA varNana nahIM kara sakate haiN| kyoMki prabhu kI prabhutA ananta hai aura vacana kramika hai evaM AyuSya parimita hai / prabhutA nirAvaraNa ni:saMga hone se nirmala hai aura sampUrNarUpa se prakaTa hone ke kAraNa pUrNa haiM | artha : zrI zItalanAtha prabhunI parama prabhutAnuM varNana mArAthI thaI zake tema nathI. kAraNa ke, prabhunI prabhutAnI anaMtatA, nirmalatA ane pUrNatAnuM pUrNa-svarUpa kevalajJAna sivAya jANI ke joI zakAya tema nathI. kevalajJAnI bhagavaMto paNa prabhutAne pratyakSa jANe che chatAM tenuM varNana karI zakatA nathI, kema ke prabhunI prabhutA anaMta che ane vacana kramika che ane AyuSya parimita che. prabhutA nirAvaraNa-niHsaMga hovAthI nirmaLa che ane saMpUrNapaNe pragaTa hovAthI te pUrNa che. sva. bAlAvabodha : have, dazamA paramezvara zrI zItalanAthajInI stavanA kare che. zrI zItalanAthanI anaMta, avinazvara, Atmika prabhutA, te pratyakSa to kevalIne gamya che ane samyagU-STi tattva-rucine to zraddhAmAM che. te kahe che, he zItala jinapati ! tamane kaSAya-tRSNA nokaSAya-tApa rahita parama vItarAgatA, nispRhatA, parama para-bhAva-abhogyatArUpa zItalatA pragaTI che ane pati ketAM kSINa-mohI pramukhanA pati, tenI prabhutA-ThakurAI anaMta sahaja saMpadA ! te muja alpajJAnIthI to kahI na jAya. kema ? je mATe siddhanA abhilApya anabhilAkha sarva paryAya nirAvaraNa-pragaTa thayA che. temAM anabhilAya paryAya zrI kevalI jANe paNa vacaneM agocara che mATe kahi zake nahI ane abhilASTra paryAya anaMtA che, te paNa vacanano krama-pravartana che mATe mita Aukhe kahevAya nahIM. | tihAM, anaMtA jIva dravya, te ekekA dravyanA pradeza asaMkhyAtA che, te valI ekekA pradezuM jJAnAdi guNa anaMtA che, te valI eke kA guNanA paryAya anaMtA che, te madhya svabhAva anaMtA che. 3vanaM 1 -- "jIvA puggalasamayA, daba paesA ya pajjavA ceva / dhovAtAtA, vaselamahayA yuvevitA || 1 ||'' rRti || artha : jIvo pugala jeTalA che. teo thoDA anaMta che, dravyanA pradezo temanAthI vizeSa anaMta che ane paryAyo te bannethI adhika anaMta tathA nirmalatA te e sarva paryAya nirAkaraNa-niHsaMga niHssahAya che ane pUrNatA ketAM sarva zakti pragaTabhAve pUrNa che, te sarva kevalajJAna vinA jaNAya nahIM. | ta prathama ITyArca: || 9 || nadhijJaThabimanahi, gati jhIpa ativAya jii| sarva AkAza olaMghe caraNe, paNa prabhutA na gnnaayjii|| For Persong oivate Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : kadAcit koI samartha vyakti svayaMbhUramaNa samudra ke (sAdhika tIna rajju vistAra paridhivAle) pAnI ko aMjali se mApa sakatA hai / zIghragati se pracaNDa vAyu ke vega ko bhI jIta sakatA hai / paidala calakara lokAlokarUpa AkAza ko bhI pAra kara sakatA hai parantu vaha prabhutA ko kadApi gina nahIM sakatA / yaha asaMbhavita dRSTAMta prabhu kI anantatA kitanI ananta evaM agamya hai / yaha batAne ke lie hI diyA gayA hai / artha : kadAca koI samartha vyakti svayaMbhUramaNa samudranA (sAdhika traNa rajjA vistAra paridhivALA) pANIne aMjalithI mApI zake, zIdhra gatithI pracaMDa vAyunA vegane paNa jItI zake ke page cAlIne lokAlokarUpa AkAzane paNa oLaMgI jAya chatAM te prabhunI prabhutAne kadApi gaNI zake nahi. A asaMbhavita dRSTAMta prabhunI anaMtatA keTalI anaMta ane agamya che, te samajAvavA pUratuM ja che. svo. bAlAvabodha : tyAM dRSTAMta(1) jema carama ketAM chello, jenI sAdhika tIna rajU bAhya paridhi che ehavo jaladhi ketAM svayaMbhUramaNa samudra, tehanuM prabala jala, | tene koI aMjalimeM miNe mApI zake. athavA, (2) koI evo paNa hoya je atyaMta pralaya kAlanA moTA vAyarAnI gate jIpe cAle. tathA, (3) koI anaMtA lokAlokamalI sarva AkAza, tene caraNe ketAM page karI olaze. ehavo to koI hoya nahIM paraMtu dRSTAMta mAtra dIdho che, je ehavA zaktimatathI paNa niSpanna zrI siddha paramezvaranI je prabhutA te kSayopazama-zaktivAlAthI gaNI jAya nahIM. ane, zrI vItarAga sarvajJanI prabhutA saMpUrNa jJAnI jANe paraMtu te paNa vacana-yoge kahi zake nahIM, te mATe anaMta che. | | tti dvitIyathArtha: || 2 || sarvadravya pradeza anaMtA, tehathI guNa paryAya jii| tAsa vargathI anaMtaguNuM prabhu, kevalajJAna kahAya jI roharo artha : jagat meM jIvAdi dravya ananta haiM / unase pradeza ananta haiM / pradezoM se guNa ananta haiM aura guNoM se paryAya ananta haiM / unakA varga karane se jo ananta-rAzi prApta hotI hai usa ananta-rAzi se bhI prabhu kA kevalajJAna anantaguNa adhika-vizAla hai| | artha : jagatamAM jIvAdi dravyo(padArtho) anaMtA che, tenAthI pradezo anaMtA che, pradezathI guNo anaMtA che ane guNothI paNa paryAyo anaMtA che. teno varga karavAthI je anaMta-rAzi prApta thAya, te anaMta-rAzithI paNa prabhutAnuM kevalajJAna anaMtagaNuM adhika-vizALa che. sva. bAlAvabodha : have te anaMtatA kahe che sarva jIva dravya tathA ajIva dravya anaMtA che, tethI sarva dravyanA pradeza anaMtA che. temAM AkAza-pradezanI anaMtatA ati moTI che, tehathI valI guNanI anaMtatA ghaNI ja moTI che, tehathI valI paryAya anaMta guNA che. e adhikAra alpa-bahutva padathI joI lejo. | yadyapi paryAya je che te mUla-dharme guNathI bhinna nathI, vastumAM paryAya paripATI che. te paryAyano samUha malI eka kArya kare- te pravRttine guNa kahe che, paraMtu paryAyanI ja pravRtti che ane dravya te AdhAra che. paraMtu, saMjJA-saMkhyA-lakSaNa-kAryabhaTaeN paryAyathI guNa bhinna che. te mATe guNanI bhinna vyAkhyA uttarAdhyayanAdi sUtre che. For Personal & Private Use Only 2 09 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uktaM ca - ''suvAna juTIOT , TMvAna nALAM nANe nAhiM sighaM ||'' rUtti || artha : jJAnIo vaDe dravyonA, guNonA ane paryAyonA jJAnathI jJAnIo vaDe jJAna guNa batAvAya che. puna :"guNANAmAsao davaM, egadavassiyA guNA / taqi MvI 1, 3mo nisithA mave | 9 ||'' artha : guNonuM AzrayasthAna te dravya. eka dravyane Azrita hoya te guNa ane paryAyonuM lakSaNa e che ke te (dravya-guNa) ubha Azrita hoya che. ItyAdikathI bhinna vyAkhyA che. tihAM pannavaNA sUtre kahyuM che - "ese NaM bhaMte jIvANaM puggalANaM sabadavvANaM sabapaesANaM sabapajjavANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA! sabathovA jIvA puggalA aNaMtaguNA addhAsamayA aNaMtaguNA savvadavvA visesAhitayA sabapaesA aNaMtaguNA sabapajjavA aNaMtaguNA / / " i gaNadharavAkyAt / / artha : he bhaMte (prabhu) ! jIvomAM, pudgalomAM, sarva dravyomAM, sarva pradezamAM ane sarva paryAyomAM koNa koNAthI alpa, adhika, tu athavA vizeSAdhika che ? sahuthI alpa jIvo, tenAthI pudgala anaMta-guNA, tenAthI addhA eTale kALa anaMta-gaNo, tenAthI sarva dravyo vizeSAdhika, tenA sarva pradezo anaMta-guNA,(ane tenAthI) sarva paryAyo anaMta-guNA (che.) eTale zrI prabhujIno kevalajJAna guNa, tenI anaMtatA, te AvI rIteM che ke - cha dravyanA guNa-paryAya sarva astipaNe rahyA che te sarvane jANe tathA tenI parasparanI apekSArthe nAstipaNuM asaMtuM rahyuM che te sarvane pA zrI prabhuno kevalajJAna guNa jANe tathA e sarvathI anaMta-guNa valI bIjA bhAva hoya, to tene paNa jANe ema anaMtI-zakti che. | tema, darzananI paNa teTalI ja zakti che. te mATe, dravyanA pradeza-paryAya, tenA varga karIyeM, tehane valI anaMta-guNo guNAkAra karIyeM eTaluM he prabhu ! he paramezvarajI ! tamAruM kevalajJAna kahevAya che. te zrI bhagavatI sUtre - miyaM nAnuM naksa'' artha : kevaLInuM jJAna amApa hoya che. ema kahyuM che. | |/ rUti tRtIyaTTyArthaH || rU | vAvalata wgnatatuM, sva-para anaMtathI caraNa anaMtuM, samaraNa saMvara bhAva jii|| za4.oko A For Personal & Private Use Only 2 10 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitAdeva gosaravamAna arera COI sAsarasvatIdibAnamA idrANI GAYATod Cyculalala AVAvioloiAS // pakramAzI gaNipIThako pakSara unI Timanana svAminAkSI ... NIOAAN TAGwlyWAS .. OldSNA Yena rohiNIdevI dipAla hAlApamA paparaninAtinA navanidhi .jayantATevA 102) Jan Education International For Personal Private Use Only www.janelibrary.org Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : kevalajJAna guNa kI taraha sarva dravyoM ke sAmAnya svabhAva ko grahaNa karanevAlA kevaladarzana guNa bhI ananta hai / isI taraha prabhu kA cAritra guNa bhI ananta paryAya se yukta hone ke kAraNa ananta hai / cAritra arthAt svadharma (svabhAva) meM ramaNa aura paradharma meM aramaNa athavA svarUparamaNa aura parabhAva nivRtti-yaha cAritra pariNati kA svarUpa hai / apanI jJAna, darzana aura vIryAdi guNoM kI pariNamana zakti ko sarva parabhAvoM se rokakara svabhAva meM hI sthira rakhanA, yaha saMvarabhAvarUpa cAritra kI anantatA hai / vIryAdi guNa kI bhI svadharma sApekSa anantatA samajha lenI cAhie / artha : kevalajJAna guNanI jema sarva dravyonA sAmAnya svabhAvane grahaNa karanAro kevaladarzana guNa paNa anaMta che. tema ja, prabhuno cAritra guNa paNa anaMta paryAyathI yukta hovAthI anaMta che. | cAritra eTale sva-dharma(svabhAva)mAM ramaNa ane para-dharma, para-bhAvamAM aramaNa athavA svarUpa-ramaNa ane parabhAva-nivRtti, e cAritra pariNatinuM svarUpa che. ane potAnI jJAna, darzana ane vIryAdi guNonI pariNamana zaktine sarva pa2-bhAvothI rokI, svabhAvamAMja sthira rAkhavI, e saMvarabhAvarUpa cAritranI anaMtatA che. A rIte, vIryAdi guNanI paNa sva-dharma sApekSa anaMtatA samajI levI. svo. bAlAvabodha eTalA sarva vizeSa bhAva je sarva sAmAnya-yukta che, te sarva kevalajJAna-gamya che. athavA sAmAnyAzrayI che je vizeSa, te sAmAnya vinA nahIM ane sAmAnya, te vizeSa vinA nahIM. sarva padArtha sAmAnya-vizeSarUpa ja che. 'ra sAmaa, tago natri viso vapUrUM 1 |'' artha : jo sAmAnya nathI, to tethI AkAza puSpanI jema vizeSa (paNa) nathI. tathA ca saMmatau - "davvaM pajjavaviuaM dabaviuttA ya pajjavA natthi / 3khATa , varU trizaM navaraji gve || 9 ||'' rUri || artha : dravya paryAyathI rahita (hoi zake), paraMtu paryAyo dravyathI rahita na hoya. tethI 'utpAda-sthiti-vyaya' e dravyanuM lakSaNa che. te mATe sarva dravyane viSe sAmAnya-dharma anaMtA che. te sarva kevala darzana guNe dekhe che, tethI paNa anaMta-guNA sAmAnya-dharmane dekhI zake evI zakti che. tethI eTalA paryAyamaya kevala-darzana guNa che. uktaM ca vizeSAvazyake - "yAvanto di vasya paryAyAtAvattAstavamAsanaina jJAnayAdA : ||'' artha : jeTalA zeyanA paryAyo che tenA prakAzakapaNAthI jJAnanA paNa teTalA (paryAyo) apekSita che. tathA bhagavatyaGge - 'vitA saMsApakjhavA rUti //' artha : darzana guNanA paryAyo anaMta che. vAste kevaladarzana paNa anaMtuM che. e darzana sarva padArthanA astitva, satva, vastutva, prameyavAdi sAmAnya dravyAstikane dekhe che. ema, cAritra guNa, te paNa anaMta-paryAyI che. cha dravya karI (dravyamAM) potAnA AtmAnA sarva paryAya te sva-dharma che tathA potAthI bhinna anaMtA jIva dravya tathA sarva ajIva dravya, tehanA dharma te para-dharma che. eTale, sarva sva-dharmamAM ramaNa, para-dharmamAM aramaNa, e sarva paryAya cAritranA che. eTale svarUpa-ramaNa, parabhAvanivRtti, e cAritranI pariNati che. ane, anAdinuM je pa2-2maNIyapaNuM bhUlathI thayuM hatuM te nivArIne sva-zakti cetanA-vIryAdikanI pariNati, te para-bhAvathI rokIne svarUpa viSe rAkhavI, e saMvarabhAva te cAritranI anaMtatA che.. - te saMyama-zreNI zrI vyavahArabhArthe kahI che je, sarva jIvathI anaMta-guNA cAritranA ughADA vibhAganI eka 'vargaNA' kariyeM, tevI meM eka 'spaddhaka' thAya, tevA asaMkhyAta spardhva ke eka 'saMyama-sthAnaka' thAya, te sarva 'jaghanya' saMyama-sthAna, te valI asaMkhya SaTu-guNarIteM asaMkhya SaT-guNa karatAM 'sarvotkRSTa' asaMkhyAtamuM saMyama-sthAna thAya. e cAritranI avibhAganI anaMtatA dekhADI. te sarva cAritra guNa he prabhu ! tamAro nirAvaraNa che. te mATe cAritra anaMtuM che. || ti vaturthaTTyArtha: || 4 || Jain Education Interational For Personal & Private Use Only | 212 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NXra kSetra hai zAkAta juo, iMgIti racArakA trAsa vinAjaDa cetana prabhunI, photarAvADA zItAThozI artha : dravya, kSetra, kAla aura bhAva kI apekSA se zrI vItarAga arihanta mahArAjA kI rAjanIti cAra prakAra kI hai| usakA ullaMghana koI bhI jar3a yA cetana padArtha nahIM kara sakatA / ataH samasta vizva meM prabhu kI AjJA akhaNDa rUpa se cala rahI hai / jagata ke rAjA kI AjJA ko koI mAnya kare, koI mAnya na kare, aisA bhI ho sakatA hai / parantu arihanta paramAtmA kI AjJA ko sRSTi ke samagra padArtha mAnya karate haiN| jisa rUpa meM paramAtmA kA jJAna pariNata hotA hai usI rUpa meM saba padArtha pariNata hote haiM / paramAtmA ne jisa rUpa meM padArtho kI prarUpaNA kI hai usI rUpa meM sarva dravyoM kI pariNati hai / prabhu na to kisI ko trAsa dete haiM aura na kisI ko bhaya dikhAte haiM to bhI saba padArtha prabhu kI AjJA kA lopa binA, prabhu kI jJAna-pariNati ke anusAra hI pariNata hote rahate haiM / artha : dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe zrI vItarAga arihaMta mahArAjAnI rAja-nIti cAra prakAranI che, tenuM ullaMghana koI paNa jaDa ke cetana padArtha karI zakato nathI. mATe samasta vizvamAM prabhunI akhaMDapaNe AjJA pravartI rahI che. jagatamAM rAjAnI AjJAne koI mAnya kare, koI mAnya na paNa kare ema banI zake che. paraMtu arihaMta paramAtmAnI AjJAne sRSTinA samagra padArtho mAnya rAkhe che. - je rIte paramAtmAnuM jJAna pariName che, te ja rIte sarva padArtho pariName che. paramAtmAe je rIte sarva padArthonI prarUpaNA karI che te ja rIte sarva dravyonI pariNati che. prabhu na to koIne trAsa Ape che ke na to koIne bhaya dekhADe che chatAM sarva padArtho prabhunI AjJAno lopa karyA vinA prabhunI jJAna pariNati mujaba ja varte che. svo. bAlAvabodha : ema vIryAdika guNanI sva-dharma anaMtatA jANavI. evI anaMta sva-guNa saMpadAmayI cho. valI, he nAtha ! he paramezvara ! tameM jagatamAM jIva tathA ajIva, tehanA je guNa, svabhAva, paryAya, te sarva (1) dravya, (2) kSetra, (3) kAla, (4) bhAva, e rIteM cAra pariNamanapaNe che. ane, tamArA jJAnAdika guNa, te paNa dravyAdika cAra pariNamane pariName che ane sarva svapararUpa dharmanuM jANapaNuM kare che te paNa cAra prakAreM paricchedana kare che. te cAra prakAra kahe che (1) samudAya te dravya-dharma jANavo. (2) AdhAratA te kSetra-dharma jANavo. (3) vanA utpAda-vyayarUpa bhAva te kAla-dharma jANavo. | nimeM vicAratAM to kAla-dravya bhinna nathI, kemake paMcAstikAyanI varnanA te kAla-dharma che. e tattvArtha tathA dharmasaMgrahaNI ane vizeSAvazyaka maLe ghaNI carcA che. anapekSita dravyAstika-naryo ehane dravya kahyuM che paraMtu jAte dravyAstikapaNuM emAM nathI. tethI dravyanI vartanA te kAla. (4) tathA dravyano mUla-dharma te bhAva. e rIteM sarva pariNamana che. e zrI vItarAga niSpanna-tattvI prabhunI rAjanIti cAra prakAranI che. valI, zrI prabhunI AjJA sarva dravya mAne che eTale stavanA-parda Aropa mATe kahe che je, anya rAjAnI ANA koIka mAne, koI na mAne. paNa, he prabhu ! je rIte tamo tamArA jJAnamAM jANo cho, je rIteM tamAruM jJAna pariName che, te rIte sarva dravya pariName che. je rIte tame prarUpaNA karo cho, te ja rIte sarva dravyanI pariNati che. | mATe, tameM koIne kahetA nathI tathA koIne trAsa karatA nathI, bhaya pamADatA nathI. paraMtu, te tamArA jJAnanI pariNati lopI cAlatA nathI-AjJA lopatA nathI. ehavI sahaja ANA samyagudRSTi, dezavirati, sarvaviratine duSTa che, mATe ni:prayAsa akhaMDa ANA che. | ruti rUmaITyArthaH || 6 || Jain Education international For Perset3 Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GK che. rAtAza thikAnuDo, je samare tujha nAma jii| avyAbAdha anaMtu pAme, parama amRta sukhadhAma jii|| zotA.dho ZAKA artha : jo sAdhaka dagdhAdi doSoM ko tajakara zuddha-Azaya (mokSaprApti ke hetu) se arihanta paramAtmA ke guNoM meM hI sthira upayoga rakhakara prabhu kA smaraNa-dhyAna Adi karatA hai, vaha avazya parama amRta sukha ke bhaNDArarUpa ananta avyAvAdha sukha ko prApta karatA hai / artha : je sAdhaka dagdhAdi doSone tajI, zuddha AzayathI (mokSa prAptinA) arihaMta paramAtmAnA guNamAM ja sthira upayoga rAkhI, prabhunuM smaraNa-dhyAna vagere kare che, te avazya parama amRta sukhanA bhaMDArarUpa anaMta avyAbAdha sukhane prApta kare che. | svo. bAlAvabodha : have, prabhu-sevAnuM phala kahe che, je sAdhaka jIva zuddha-nirdaSaNa Azaya karIne kSudrAdika ATha doSane TAlIne eTale sudrAdika doSarahita je kare, te kAryano sAdhaka thAya. zrI haribhadrasUrimeM kahyuM che - || toja || "kuvo tabattino, matsarI mathavAn zaTa: | ajJo bhavAminarI 2, nitAraHsAdha: // 9 /'' artha : kSudra, lobhI, dIna, matsarI, Darapoka, zaTha, ajJAnI ane saMsAre chu, ATalA jIvo niSphaLa kAryanA sAdhaka che. (yogadRSTi) tathA dagdhAdika doSa-rahita tathA viSa-anuSThAna je Iha-loka- phaLanI AzA ane garabAnuSThAna, je parabhavaeN iMdriya-sukhanI vAMchA valI, anyonDanyaanuSThAna te sAdhya zUnya-sApekSatA vinA je karavuM, ItyAdi doSa TAlI, | jina-AjJA pramANe vidhi sahita, prIti-bhakti-vacana-asaMga rIteM tahetu tathA amRta anuSThAne-tihAM tahetu te je eka tethI ja sAdhana sAcuM karavAne arthe mokSa nipajAvavA mATe ane amRta te trikaraNa-yoganI ekatA, harSa-sahita, tanmayapaNe, nirAmaya sAdhanA- e rIteM thira thaIne, zaMkAdi capalatA-rahita, zrI prabhujInA svajAti-svAbhAvika gue karI, upayoga prabhu-guNe joDIne, je bhavya jIva AtmArthI thaIne zrI zItalanAtha parama samatAmayI prabhunuM dhyAna karavAne temanuM nAma samare ketA saMbhAre, te jIva anukrameM guNIne AlaMbane AtmapAdAnI thaIne niSkarmA thAya. tevAreM te anaMte avyAbAdha sukha-parasaMga rahita AdhyAtmika-sukha pAme. te sukha kehavuM che ? to ke, parama utkRSTa amRta avinAzI sahaja jJAnAnaMdAdika anaMta sukhanuM dhAma che. uktaM ca - "siva-mayala-maruya-maNaMta-makkhaya-mavAbAha-mapuNarAvitti-siddhigai nAmadheyaM ThANaM saMpattANaM / / " artha : kalyANakArI, acala, arogI, anaMta, akSata, avyAbAdha ane apunarAvRtti evI siddhi-gati nAmanA sthAnane prApta thayelAne (namana ho). tathA, saMmatigraMthe - ''sada su-savana-nasadara-va-nivama sava-fsadvimuhUM | naraT-HvIvAraM-siriyasara davaMti ||1 ||'' artha : have pavitra, sakala, jagata zekhara, arupI, nirupama svabhAvavALA, avinAzI, avyAbAdha traNa ratna che, sAra jemAM evA siddhisukhane anubhave che. evAM sukha pAme. || ti paNaITyArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only 214 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANA IzvaratA nirbhayatA, vichatA nA kAva svAsthAna tethayaraa, ema anaMta guNa bhUpa jii|| zaraddhALI artha : AjJA, parama aizvarya, niSkAmatA, svAdhInatA, avinAzitA Adi ananta guNa ke svAmI arihanta paramAtmA haiM / vaha isa prakAra - AjJA - rAjA, vAsudeva yA cakravartI kI AjJA apane apane rAjya kI maryAdA meM svArtha yA bhaya se loMgoM dvArA mAnI jAtI hai parantu arihanta paramAtmA kI AjJA kA pAlana to samagra vizva meM sahajarUpa se hotA hai / aizvarya - paramAtmA ke pAsa svAbhAvika ananta guNa-paryAyamaya sampatti hai / nirbhayatA - paramAtmA sadA sarvadA sarva bhayoM se rahita haiM / niSkAmatA - paramAtmA kAmanA (icchA) binA hI sarva jJAnAdi sampatti ke bhoktA haiM / svAdhInatA - paramAtmA kA svabhAva svAdhIna hai, ve karma kI parAdhInatA se mukta haiM / avinAzitA - paramAtmA kI sarvasampadA nitya-avinazvara hai / (anya cakravartI Adi parimita aizvaryavAle, bhayayukta, sakAmI, parAdhIna aura vinAzI haiM / ) artha : AjJA, parama aizvarya, nirbhayatA, niSkAmatA, svAdhInatA, avinAzitA Adi anaMta guNanA svAmI zrI arihaMta paramAtmA che. te A rIte - AjJA - rAjA, vAsudeva ke cakravartInI AjJA pota-potAnA rAjyanI maryAdAmAM svArtha ke bhayathI loko mAne che paraMtu arihaMta paramAtmAnI AjJAnuM pAlana to samagra vizvamAM sahaja-paNe thAya che. aizvarya - paramAtmA pAse svAbhAvika anaMta guNa-paryAyamaya saMpatti rahelI che. nirbhayatA - paramAtmA sadA sarvathA sarva bhayothI rahita che. niSkAmatA - paramAtmA kAmanA-IcchA vinA ja sarva jJAnAdika saMpattinA bhoktA che. svAdhInatA - paramAtmAno svabhAva svAdhIna che, te karmanI parAdhInatAthI mukta che. avinAzitA - paramAtmAnI sarva saMpadA nitya-avinazvara che. (anya cakravartI Adi parimita ezvaryavALA, bhaya-yukta, sakAmI, parAdhIna ane vinAzI hoya che.) svo. bAlAvabodha : tathA, prabhutAnA liMga ANAdika che. te kahe che, bIjAnI AjJA to svArthe tathA bhayathI koI mAne ane prabhu zrI arihaMtanI AjJA to sahez2a koI dravya lopatuM nathI. tathA, je lokika prabhutAnA dhaNI, te to pogalika-mAnopeta saMpadAnA dhaNI che ane zrI tIrthakara to jagadupakArI anaMta sahaja saMpadAnA Izvara che, tethI IzvaratA adbhUta che. bIjA rAjAdika to mAtra potAnA sevakothI ja bhaya pAme nahIM paraMtu para-cakra tathA maraNAdi bhaya sahita che ane mAhAro paramezvara nirmalAnaMda kAraNazuddha deva to sarva kAla sarva bhaya-rahita che. sva-akhaMDa- avinAzI-saMpadA-parama nirbhayatAvaMta che. tathI, jagatamAM IMdra-caMdra-cakravarti, te tRSNAne udarve IcchAdoSamayI che- IcchAthI sadA apUrNa che ane zrI vItarAga to sva-saMpadA-pUrNa prAgabhAvanA bhogI samasta para-saMpadAnA avAMcchaka che, mATe nirvAcchakatAmayI che. For $448 Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI, zrI prabhu paramAtmA, tehanA je bhAva ketAM bhAva-dharma zuddha cidAnaMdAdika te sarva svAdhIna che-parAdhIna nathI. valI, te avyaya ketAM avinAzIpaNe dhvasa-rahita che. e rIte anaMta guNa je pUrve kahyA tenA rAjA che. || ti satamathArtha: // 7 // avyAbAdhasukha nirmala teto, karaNa jJAne na jnnaayjii| tehaja ehano jANaMga bhoktA, je tuma sama guNa rAya jii|| JaoTo artha : prabhu kA nirmala avyAbAdha sukha indriyAdi se honevAle parokSa jJAna dvArA kadApi nahIM jAnA jA sakatA / parantu jisane prabhu ke jaise hI guNa prakaTa kiye haiM ve hI AtmA ke avyAvAdha sukha ko jAnate haiM aura bhogate haiM / | artha : prabhunuM nirmaLa avyAbAdha sukha IndriyAdithI thatA parokSa-jJAna dvArA kadI jANI zakAya tevuM nathI, paraMtu jeNe prabhunA jevA ja guNa pragaTAvyA che, teo ja AtmAnA avyAbAdha sukhane jANe che ke bhogave che. sva. bAlAvabodha : he prabhujI ! je avyAbAdha atIndriya sukha, te anaMtuM sva-bhogIpaNe tame bhogavo cho. te avyAbAdha sukhanuM jJAna ketAM jANapaNuM, te karaNa ketAM Indriyone AdhIna je matijJAna tathA zrutajJAna che, teNe karI jaNAya nahIM. tathA, avadhi-mana:paryavajJAna te yadyapi Indriyone AdhIna nathI. to paNa te rUpIbhAvanA jANaMga che paNa jIva-svarUpane jANI zake nahIM, je mATaeN kSayopazama-jJAneM avyAbAdhanuM svarUpa jANyuM na jAya. paNa, je jIva tujha samAna guNanA rAya ketAM svAmI thayA teha ja paramAtmA, e avyAbAdha guNanuM svarUpa jANe tathA bhogave. bIjAne pragaTa nathI, kemake Atma-dharma atIndriya che mATe tehanA bhogI siddha bhagavaMta che, bIjAthI e bhogavAya nahIM. | phuti aSTamathArthaH || 0 | For Perso21 $vate Use Only Jain Education Intemational Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emaanaMtadAnAdika nijaguNa, vacanAtIta paMDUra jii| vAsana bhAsana bhAveM durlabha, prApti to ati darjI shiitl.||9|| artha : isa prakAra paramAtmA ke dAna, lAbha, bhoga, upabhoga aura vIryAdi ananta mahAn guNa prakaTa ho cuke haiM, unakA varNana vANI dvArA nahIM ho sakatA / mere jaise mUDha ko una ananta guNoM kI prApti honA to dUra parantu unakI nirmala zraddhA aura jJAna honA bhI kaThina hai-durlabha hai / | artha : A pramANe paramAtmAnA dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIryAdi anaMta mahAna gurNA pragaTa thayelA che, tenuM varNana vANI vaDe thaI zake tema nathI. mArA jevA mUDhane prabhunA te anaMta guNanI prApti thavI to dUra rahI paNa tenI nirmaLa zraddhA ane jJAna thavuM paNa kaThina che-hursama cha. vo. mAsAmodha : mema anaMtA hAnAhAna, sAma, bhoga, 64bhoga, vIrya, siddhtvprbhupe| prabhu ! tADare pragaTa cha. te vacanane gamya nathI, paMDUra ketAM mohoTA che. ehavA Atma guNanI 'vAsana' ketAM zraddhA, 'bhAsana' ketAM jANapaNuM, te pAmavuM durlabha che, to pragaTapaNe ehavI siddhatA pAmavI-siddhatAnI prApti thavI, te to ghaNIja vegalI che. / / iti navamagAthArtha : / / 9 / / sakala pratyakSapaNe tribhuvana guru, jANuM tujha guNAma jii| bIjuM kAhi na mANusvAmI, ehi karo muja kAma jI shiitl.||10|| For Personal & Private Use Only 2 17 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : Apa jaise tribhuvana-guru ko pAkara maiM itanI namra prArthanA karatA hU~ ki, Apake una saba guNoM ko maiM pratyakSarUpa se jAna sakU~ / isake sivAya mujhe aura kucha bhI nahIM cAhie / mujhe AzA hai ki ApakI kRpA se merI yaha prArthanA avazya pUrNa hogii| | artha : ApanA jevA tribhuvana-gurune pAmIne huM eTalI ja namra prArthanA karuM chuM ke, "ApanA te sarva guNone huM pratyakSapaNe jANI zakuM ! A sivAya mAre bIjuM kazuM ja joItuM nathI. mane AzA che ke ApanI kRpAthI mArI A prArthanA avazya pUrNa thaze.' ' svo. bAlAvabodha : he tribhuvana-guro ! tAharI guNa-saMpadA anaMtI, te sarve huM pratyakSapaNe jANuM ahI ja mAguM chuM-ehI ja IcchA che. mAhare ehI ja kAma che je, tAharI saMpadA te kevalIne pratyakSa che mATe kevalajJAna mAguM chuM. paraMtu he prabhujI ! huM bIjuM kAMhi paNa mAgato nathI. | | tti zamArthaH || 10 || ORSIRASTROL emaanaMta prabhutA saddahatA, arce je prabhurUpa jI 'devacaMdra prabhutA te pAme, paramAnaMda svarUpa jii|| zado ?zo XSCIRAUGUINSPAGET artha : isa prakAra paramAtmA kI ananta prabhutA kI zraddhA karake Adara-bahumAnapUrvaka jo ina paramAtmA kI dravya aura bhAva se pUjA karatA hai vaha avazya devoM meM candra samAna ujjvala aura paramAnandamaya prabhutA ko prApta karatA hai / artha : e pramANe paramAtmAnI anaMta prabhutAnI zraddhA karIne Adara-bahumAnapUrvaka je A paramAtmAnI dravya ane bhAvathI pUjA kare che, te avazya devomAM caMdra samAna ujjavala ane paramAnaMdamaya evI prabhutAne vare che. sva. bAlAvabodha : ema anaMtI prabhunI prabhutA, paramAtmatA, sarvapradeza nirAvaraNatA, anaMta paryAya nirAvaraNatA, sakala jJAnAdi guNa nirAvaraNatA, tene saddaDhatAM samakita-guNa pragaTe. - te prabhunA guNanI bahumAna sahita pratIta karatAM je jIva zrI zItalanAtha prabhunA yoge prabhune arthe, te prabhune arcavAno adhikAra zrI rAyappaleNI sUtra madhye kahyuM che - "atyaMgaiyA vaMdaNavattiyAe pUyaNavattiyAe sakkAravattiyAe sammANavattiyAe suaM suNissAmo vAgaraNaM pucchissAmo acchegaiyA jiNabhattie thappo ura kalyAphA nIyama ri | artha : keTalAka vaMdananI vRtti vaDe, pUjananI vRtti vaDe, satkAranI vRtti vaDe, sanmAnanI vRtti vaDe, nahi sAMbhaLelane sAMbhaLIzuM, vyAkaraNane puchIzuM, keTalAka jinabhaktithI 'e dharma che' e pramANe keTalAka 'A AcAra che' e pramANe keTalAka(deva prabhu pAse cAlyA). e AlAvAnI TIkAmAM artha karyo che. tathA prabhujIno yoga male, to prabhunI sthApanA te paNa prabhu samAna che. je zrI arihatane vAMdavAnuM phala sUtre kahyuM che - ""diyA, sudAnisesAi 3gIITmAttApa ||'' artha : hitane mATe, sukhane mATe, mokSane mATe ane (bhavo-bhava) anusaravA mATe sukhI karavA mATe). e phala bolAvyo che. For Personal & Private Use Only 2 18 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Join tota) on International www.janetary org Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anejina-pratimAne vAMdavAnuM phala paNa ahI ja AlAve kahyuM che tathA sAdhune adhikAraeN mahAvrata pAlavAnuM phala paNa evI ja kahyuM. ema sUtre aneka adhikAra kahyA che, te mATe prabhunA rUpane pUjavAno moTo lAbha che. koI dravya-hiMsA dekhIne bhaya pAme, teNe upayoga devo je- sUtre para-jIvanI dayAnuM phala zAtAvedanI kahI che ane ApaNo AtmA jJAnAdika guNe joDImeM to bhAvadayA thAya, te mokSa-hetu che. ane, bhAva-hiMsA te hiMsA che tathA dravya-hiMsA te bhAva-hiMsAnuM kAraNa che, paraMtu hiMsA nahIM. IhAM zrI bhASyakAranuM vacana lakhe che - "evamahiMsAbhAvo, jIvaghaNaM ti na ya taM jao'bhihiyaM / satyavAnanIyaM, na 1 vIvapavi ti to hiMsA || 9 || (vi. mA.YI[.9762) nanvevaM sati lokasyAtIvapRthivyAdijIvaghanatvAdahisA'bhAva : / saMyatairapi ahiMsAvratamiti nirvAhayitumazakyamiti / / " artha : zaMkA - A pramANe (loka) jIvothI ghana (vyApta) che mATe ahiMsA-vratano sarvathA abhAva thaI jaze. samAdhAna - te pramANe nathI. kAraNa ke kahevAmAM AvyuM che ke 'zastrathI haNAyela (pRthvIkAyAdi) ajIva che. (loka) jIvathI vyApta cheeTalA mAtrathI hiMsA saMbhavatI nathI.' kharekhara, A pramANe hote chate pRthvIkAyAdi jIvothI lokanuM atizaya vyAptapaNuM hovAthI ahiMsAno to abhAva ja thaI jaze. vaLI, saMyamIo vaDe paNa A pramANe ahiMsA-vratanuM pAlana karavuM azakya thaI jaze. mATe, pAMca thAvara-bAdaranI bahulatArye sAdhune paNa AhAra, vihAra, vaMdana, vinaya, vaiyAvaccAdika karatAM ahiMsA-vrata kema rahe ? tyAM, kahe che - "jIvAkule loke avazyameva jIvaghAtaH saMbhAvyate, jIvAMzca jan kathaM hiMsako na syAditi ?" uttara"n ya ghAyau tti hiMso, nAghAyato tti nichiyamahiso / na viralajIvamahiso, na ya jIvaNaM ti to hiMso / / 1 / / ahaNato vi hu hiMso, dudruttaNao mao ahimaro ba / vAhiMto na vi hiMsI, zuddhattAgo nA viMo || 2 ||'' na hi 'ghAtaka' ityetAvatA hiMsraH, na cAghnannapi nizcayanayamatenAhiMsraH, nApi 'viralajIva'mityetAvanmAtreNAhiMsraH punaH / "asubho jo pariNAmo, sA hiMsA so u bAhiranimittaM / ko vi avekhijja na vA, jamhA'NegattiyaM bajhaM / / 1 / / asubhapariNAmaheU, jIvAbAho tito mayA hiMsA / jassa u na so nimittaM, saMto vi na tassa sA hiMsA / / 2 / / jIvAbAdho'zubhapariNAmahetuH tadA hiMsA, yadi azubhapariNAmaheturna tadA hiMsA neti / saddAdao raiphalA, na vIyamohassa bhaavsuddhiio| 18 tada vIvAdo , suddhamAso jIvahiMsAI / rU II" ta (vi.EI.TT.9763-64-66-67-68) artha : zaMkA - jIvothI Akula evA A lokamAM avazya jIva-ghAtanI saMbhAvanA che ane jIvone haNatA(koI) kevI rIte hiMsaka na thAya ? javAba : mULa - phakta ghAtaka hovA mAtrathI (koI ) hiMsaka nathI banato athavA aghAtaka hovA chatAM nizcayanayathI (koI) ahiMsaka nathI banato. vaLI, alpa jIva ja che- eTalA mAtrathI (koI) ahiMsaka nathI banato ane ghaNA jIva che-eTalA mAtrathI (koI) hiMsaka nathI banato. na haNavA chatAM paNa (adhyavasAyanA) duSTapaNAne kAraNe hiMsaka che, jemake-jallAda ane bAdhA(pIDA) pahoMcADavA chatAM (adhyavasAyanA) zuddhapaNA vaDe karIne hiMsaka nathI. jemake, vaidya. TIkA : ghAtaka hovA mAtrathI koI hiMsaka nathI ane nizcayanayanA matathI na haNavA mAtrathI koI ahiMsaka nathI. vaLI, 'thoDA ja jIva che'eTalA mAtrathI paNa koI ahiMsaka nathI. je azubha adhyavasAya(pariNAma) che-te ja hiMsA che. te(pariNAma)nuM nimitta bAhya hiMsA che athavA koI vaLI azubha pariNAma (bAhya hiMsArUpa nimittanI paNa) apekSA rAkhatA nathI, kAraNa ke bAhya nimitta anekAMtika(vaikalpika) che. mULa : azubha-pariNAmanA hetubhUta jIvAta che, to te hiMsA kahevAya che jene te(azubha adhyavasAya) nathI, tene (jIvaghAtarUpI) nimitta hovA chatAM te hiMsA(rUpa) nathI. | TIkA : je vakhate jIvane apAtI bAdhA(pIDA) azubha pariNAmanI hetu che te vakhate (te) hiMsA che ane je vakhate azubha adhyavasAyanI hetu nathI, te vakhate (te) hiMsA nathI. For Personas 2 o ate Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa : vItamoha(vItarAga)ne bhAvanI zuddhi hovAthI jevI rIte zabdAdika (viSayo temane) rati(prIti)rUpI phaLanA janaka thatA nathI, tevI ja rIte zuddha manavALAnI jIvane apAtI pIDA, te paNa hiMsAne mATe nathI. AgamapramANe dravya-hiMsA, te kAraNarUpa che. te viSaya-kaSAyanA arthIne hiMsA che paraMtu jina-guNanuM bahumAna karanArane jina-pUjA kAleM puSpAdikanI hiMsA, te hiMsAnuM kAraNa nathI. zrI bhagavatIsUtre paNa kriyAne adhikAraeN ema ja kahyuM che'vanaspati haNavAnA paccakhANIne pRthvI khodatAM thakAM vanaspati haNAya to paccakakhANa bhoge nahI.' to, jina-pUjA e jina-svarUpa avalaMbana karatAM Atma-guNa nirmala kare. guNIne smaraNe aneka guNI thayA che. te mATe, munine anumodavA yogya 'jina-bhakti', rAyappasaNI sUtre sUryAbhe nATaka karyuM, paraMtu gautamAdika zramaNa gaNe dIThuM te sarjAya jeTalo lAbha hato to te sthAnake beThA rahyA. tethI 'jina-bhakti' te mokSa-sAdhana che. ema, je prANI jinanA rUpameM aceM-pUje te sarva devamAM caMdramA samAna zrI arihaMta deva, tehanI prabhutA-pUrNAnaMdamaya saMpadA pAme. evuM paramAnaMdanuM kAraNa zrI zItalanAtha prabhunuM sevana che, te sarva jIva karo ane stuti-kartA paNa 'devacaMdra' che, teNe potAnuM nAma paNa sUcavyuM. e zItala prabhu anaMta-guNI che paraMtu bhadrakapaNAmeM je je guNa jANyA, te te guNanI stavanA karavI. | | ti zivArtha: // 99 || | fsa tana thI zatattanAgina stavanam || 10 || dazamA stavanano sAra... A stavanamAM jena-darzanamAnya Izvara-tattvanuM vizada svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. zrI jinezvara paramAtmA ja samagra vizvamAM rAjAmahArAjA che. temanAmAM rahelI prabhutA anaMta, nirmaLa, vizuddha, saMpUrNa che. prabhunA kevaLajJAnAdi anaMta guNonI anaMtatA koIthI paNa jANI zakAya ke mApI zakAya tevI nathI. prabhunA asaMkhya-pradezarUpa khajAnAmAM anaMta guNa-paryAyarUpa anaMta akSaya saMpatti rahelI che. kevaLajJAna ane kevaLadarzananI anaMtatA : jagatanA sarva (jIva-ajIva) dravyonA sarva pradezamAM rahelA sarva guNa-paryAyonA trikALavartI pariNAmone ekIsAthe jANavA ane jovAno svabhAva kevaLajJAna ane kevaLadarzanano che. | cAritra-guNanI anaMtatA : saMyama-zreNI dvArA cAritranI anaMtatA A pramANe vicArI zakAya che, nivAraNa thayelA cAritra-guNanA paryAya-avibhAga e sarva jIva karatAM anaMta-guNa che, tenI eka 'vargaNA' thAya che. evI asaMkhyAtI vargaNAono eka 'spardhaka' thAya che ane evA asaMkhyAta spardhakonuM eka "saMyama-sthAnaka' thAya che ane te sahuthI 'jaghanya' prathama saMyama-sthAnaka kahevAya che. tyAra pachI SaTuguNa hAni-vRddhinI apekSAe asaMkhya-guNA saMyama- sthAnako thAya che tyAre 'sarvotkRSTa' saMyama- sthAnako bane che. tenuM vistRta svarUpa 'vyavahArabhASya' Adi graMthothI samajI levuM. dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya, guNanI anaMtatA paNa A pramANe ja samajavI. jema ke - vIrya-guNa jJAnAdi sarva guNane jANavAnI pravRttimAM preraNA Ape che, cAritra-guNa sthiratAne sahAya kare che, A rIte anaMta guNo paraspara anaMta dAna kare che, te dAna-guNanI anaMtatA samajavI. ane paraspara ekabIjAthI je sahAya prApta thAya che, te lAbha-guNanI anaMtatA che. eka vAra bhogavAya tene bhoga kahevAya che. paramAtmA anaMtA paryAyano bhoga karatA hovAthI te bhoga-guNanI anaMtatA che. ane jJAnAdi guNano vAraMvAra upabhoga karatA hovAthI te upabhoga-guNanI anaMtatA che. | avyAbAdha sukha(AnaMda)nI anaMtatA, nirmAtA ane pUrNatAnuM svarUpa Indriya-gocara nathI, prabhunA jevo zuddha AtmA ja teno jJAtA ane bhoktA banI zake che. I arihaMta paramAtmAnI AjJA- IzvaratA paNa anaMta che. jagatanA sarva padArthonI pravRtti dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe cAra prakAre thAya che. prabhunuM kevalajJAna paNa e ja rIte cAra prakAre pravarte che. e ja prabhunI mahAna rAja-nIti che. vizvano koI paNa padArtha tenuM ullaMghana karI zakto nathI. Jain Education Interational www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 2 21 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI anupama, anaMta, apAra saMpattinI prApti parama karuNA-nidhAna paramezvaranAM nAma-smaraNa ane (dravya-bhAva) pUjana dvArA thaI zake che, tethI zuddha-AzayapUrvaka nirAzasabhAve prabhunuM smaraNa ane pUjana karavuM joIe. dravya-pUjA paNa bhAva-pUjAne utpanna karanAra hovAthI AdaraNIya che. prabhunA virahamAM prabhu-pratimAnuM pUjana karavAnuM zAstrIya vidhAna che, kemake jina-pratimAne zAstromAM jina samAna mAnI che. | jinAgamomAM prabhu-vaMdananuM, pratimA-pUjananuM ke mahAvrata(saMyama) pAlananuM je hita, sukha ane mokSarUpa phaLa batAvyuM che te ekasarakhuM che. mATe dravya-pUjA paNa zuddhatApUrvaka avazya karavI joIe, jethI AtmAmAM samyagu-darzanAdi guNonI prApti tathA vRddhi thAya. dravya-pUjAmAM thatI sthAvaranI hiMsA e bhAva-hiMsA nathI. kAraNa ke Atma-guNanI vRddhirUpa bhAva-dayAnu te kAraNa che ane bhAva-dayA e mokSanuM kAraNa che. jinAgamomAM dravya-hiMsAne bhAva-hiMsAnuM kAraNa mAnyuM che, te viSaya-kaSAyanA arthe thatI hiMsA che. paraMtu prabhu-guNanuM bahumAna karanAra vyaktine puSya-pUjA vakhate thatI svarUpa-hiMsA e bhAva-hiMsAnuM kAraNa na hovAthI anubaMdha-hiMsA nathI. mATe AtmArthIoe prabhupUjA bhAvollAsapUrvaka karavI joIe. Atma-sAdhanAnuM prathama sopAna prabhu-pUjA che, tenAthI traNe yoganI sthiratA thAya che. tyAra pachI anukrame stotrapUjA, jApa, dhyAna ane laya avasthA prApta thAya che ane tenA satata abhyAsathI anukrame Atma-tattvano anubhava arthAt sAkSAtkAra thAya che. dasaveM stavana kA sAra... isa stavana meM jainadarzana mAnya Izvara-tattva kA vizada svarUpa batAyA gayA hai | zrI jinezvara paramAtmA hI samagra vizva ke rAjA-mahArAjA haiM / unameM rahI | huI prabhutA ananta, nirmala, vizuddha evaM sampUrNa hai / prabhu ke kevalajJAnAdi ananta guNoM kI anantatA kisI ke dvArA jAnI yA mApI nahIM sktii| prabhu ke asaMkhya pradezarUpa khajAne meM ananta guNaparyAyarUpa ananta akSaya sampatti rahI huI hai| kevalajJAna aura kevaladarzana kI anantatA : jagata ke saba (jIva-ajIva) dravyoM ke sarva pradezoM meM rahe hue sarva guNa-paryAyoM ke trikAlavartI pariNAmoM ko ekasAtha jAnane aura dekhane kA svabhAva kevalajJAna aura kevaladarzana kA hai / cAritraguNa kI anantatA : saMyamazreNI ke dvArA cAritra kI anantatA isa prakAra samajhI jA sakatI hai - nirAvaraNa hue cAritraguNa ke paryAyaavibhAga sarva jIva kI apekSA ananta guNa haiM, usakI eka vargaNA' hotI hai / aisI asaMkhyAta vargaNAoM kA eka spardhaka' hotA hai / aise asaMkhyAta spardhakoM kA eka saMyama-sthAnaka hotA hai, yaha sabase jaghanya prathama saMyamasthAnaka kahA jAtA hai / isake pazcAt SaDguNa hAni-vRddhi kI apekSA se asaMkhyaguNa saMyamasthAnaka hote haiM, taba sarvotkRSTa saMyamasthAnaka hotA hai / isakA vistRta svarUpa 'vyavahArabhASya' Adi granthoM se jAnanA cAhie / dAna, lAbha, bhoga, upabhoga aura vIrya guNa kI anantatA bhI isI taraha jAnanI cAhie / jaise ki - vIrya guNa jJAnAdi sarva guNoM ko jAnane kI pravRtti meM preraka banatA hai, cAritra guNa sthiratA kA sahAyaka hotA hai / isa prakAra ananta guNa paraspara ananta dAna karate haiM, yaha dAna-guNa kI anantatA jAnanI cAhie / paraspara eka dUsare se jo sahAyatA prApta hotI hai vaha lAbha guNa kI anantatA hai / eka bAra bhogA jAya use bhoga kahate haiM / paramAtmA ananta paryAyoM ke bhoktA haiM, yaha bhoga-guNa kI anantatA hai / jJAnAdi guNa kA bAra-bAra upabhoga karanA, upabhogaguNa kI anantatA hai / avyAbAdha sukha (Ananda) kI anantatA nirmalatA aura pUrNatA kA svarUpa indriyagocara nahIM hai / prabhu jaisA zuddha AtmA hI usakA jJAtA evaM bhoktA bana sakatA hai / __arihanta paramAtmA kI AjJA IzvaratA bhI ananta hai / jagata ke saba padArthoM kI pravRtti dravya, kSetra, kAla aura bhAva kI apekSA se cAra prakAra kI hotI hai / prabhu kA kevalajJAna bhI isI taraha cAra rUpa meM pravRtti karatA hai, yahI prabhu kI mahAna rAjanIti hai / vizva kA koI bhI padArtha usakA ullaMghana nahIM kara sktaa| aisI anupama ananta apAra sampatti kI prApti parama karuNAnidhAna paramezvara ke nAma- smaraNa aura dravya-bhAvapUjana dvArA ho sakatI hai / ata: zuddha AzayapUrvaka nirAzaMsa bhAva se prabhu kA smaraNa aura pUjana karanA cAhie / dravya-pUjA bhI bhAvapUjA kA kAraNa hone se AdaraNIya hai | prabhu ke viraha meM prabhu pratimA kA pUjana karanA zAstrIya vidhAna hai kyoMki jinapratimA ko zAstroM meM jina samAna mAnA haiM / For Personal Rate Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamoM meM prabhuvandana, pratimApUjana, mahAvrata saMyamapAlana kA jo hita, sukha aura mokSarUpa phala batAyA hai, vaha eka samAna hai / ata: dravyapUjA bhI zuddhatApUrvaka avazya karanI cAhie jisase AtmA meM samyagdarzanAdi guNoM kI prApti aura vRddhi ho / dravya pUjA meM honevAlI sthAvara kI hiMsA bhAvahiMsA nahIM hai kyoMki AtmaguNa kI vRddhirUpa bhAvadayA kA vaha kAraNa hai aura bhAvadayA mokSa kA kAraNa jinAgamoM meM dravya-hiMsA ko bhAvahiMsA kA kAraNa mAnA hai vaha viSaya kaSAya ke lie honevAlI hiMsA hai / parantu prabhu guNa kA bahumAna karanevAle vyakti ko puSpapUjA ke samaya honevAlI svarUpahiMsA bhAvahiMsA kA kAraNa na hone se anubaMdhahiMsA nahIM hai / ata: AtmArthiyoM ko bhAvollAsapUrvaka prabhupUjA karanI caahie| AtmasAdhanA kA prathama sopAna prabhupUjA hai, isase tInoM yogoM kI sthiratA hotI hai / isake pazcAt anukrama se stotrapUjA, jApa, dhyAna aura laya avasthA prApta hotI hai / isake satata abhyAsa se kramaza: Atmatattva kA anubhava arthAt sAkSAtkAra hotA hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 10(1) zrI zItalanAtha bhagavAna 10(2) sUrimaMtra paTa - zuddhAzaya sAthe sUrimaMtranA jApa karavAthI avazya anaMta avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. juo gAthA-6 10(3) zrI zItalanAtha bhagavAna - prabhu AlaMbana dvArA emanA guNonI anaMtatA jANI zakAya che. Foresonal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAN www.anebryong 1961) Join Education International For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ekAdaza zrIzreyAMsajina stavanam arTELR / prANI vANI jinataNI, tume dhAro citta majhAra re- e deshii| zrIzreyAMsa prabhutaNo, ati andrata shjaanNdre| guNa ekavidha trika pariNamyo, ema guNa anaMtanovRMdareNa municaMda niNaMda amaMda diNaMda pareM, nitya dIpato sukhkNdre||1|| Jain Education Intemational For P225Private Use only www.jainelibrary,gig Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI zreyAMsanAtha prabhu kA sahajAnaMda svarUpa atyanta Azcaryajanaka hai / prabhu kA eka-eka guNa tIna prakAra se pariNata hotA hai| prabhu aise a guNa ke bhaNDAra haiM / muniyoM meM candra samAna ujjavala - daidIpyamAna, sUrya ke samAna nitya dIptimAna aura sukha ke kanda prabhu sadA apane sva-guNapa pariNamanarUpa kArya vyaktarUpa meM prakaTa rIti se kara rahe haiM / artha : zrI zreyAMsanAtha prabhunuM sahajAnaMda svarUpa atyaMta Azcaryajanaka che ! prabhuno eka eka guNa traNa prakAre pariName che, prabhu anaMta guNanA bhaMDAra che. muniomAM caMdra samAna ujjavala-dedIpyamAna, sUrya pare nitya dIpatA ane sukhanA kaMda evA prabhu sadA po svaguNa-paryAya pariNamanarUpa kArya vyaktarUpe-pragaTa rIte karI rahyA che. svo. bAlAvabodha : zrI zreyAMsa prabhu paramezvara niSpanna-nirAvaraNa sva svarUpabhogIno ati ketAM atyaMta utkRSTa, adbhUta ke AzcaryakArI, sahajAnaMda ketAM akRtrima-sahaja svabhAvano AnaMda che. zrI zreyAMsa prabhujI ! te jIva dravya che. sAdhana-ratnatrayI pariNamIne siddha anaMta-paryAyI che. te prabhuno eka eka guNa, te traNa traNa pariNatithI che te madhye asAdhAraNapaNuM vizeSa-guNanI mukhyatArye che. kartA kare to pravRtta, kartA na kare to na pravRtta. thayA che. te siddhapaNe asaMkhyAta-pradezI che, anaMta-guNI pariNatirUpa che. sarva dravyanuM artha-kriyAkArIpaNuM te gu che ane sAdhAraNa guNanI pariNati paNa kartA-dravya kartAne ha pAMca akartA-dravyanI guNa-pariNati sadA pariName che-e rIta che ane jIva dravyanI guNa-pariNati siddha avasthArye sadA pravarte che pa kAraka-cakranA vartanathI pravRtta che. te mATe Atma-dravyanA jJAnAdika je guNa che te trividhaM pariName che. e rIte trividhatA te (1) karaNa, (2) kArya ane (3) kriyA, te guNanI tehI ja guNamAM che. e traNe pariNAmano kartA te AtmA che. tihAM, upAdAnapaNe prakRSTa kAraNa-te 'karaNa' ane te karaNanuM phala-sAdhya-te 'kArya' tathA te karavArUpa pravRtti-te 'kriyA'-kartAno vyApA te siddha avasthArye abhedarUpa che. jema jJAna-guNa, te 'karaNa' jANavuM ane te jJAna-guNathI je zeya padArthonuM jJAna thAya te enuM sAdhya-phala che, mATe e 'kArya' jANavuM ta te kArya jANavAne je jJAnanI sphuraNA eTale pravRtti, te 'kriyA' jANavI-e traNe abheda che. e trividha pariNAmeM pariNamyA evA anaMta guNanA vRMda che, e zrI zreyAMsa prabhunA sarva guNa vyaktapaNe sva-kAryatAne kare che - uktaM ca vizeSAvazyake / / 'nuM vakhta-AranArUM, prajJAvA vastuno khago te haiM / banneDaLanne ya mA to, vyArA-khamavaLeva || 2||'' kRti vavanAt || (vi.mA..2003) artha : jethI kArya ane kAraNa (banne) vastunA paryAyo che, tethI ja anya ane ananyanA viSayamAM kArya ane kAraNanI A bhajanA(vikalpatA kahevAyI che. ema kAraNa-kArya-kriyAnI abhedatA paNa che tathA bhedatA paNa che. kAleM abhedatA che, sattva-prameyatve abhedatA che ane saMjJA saMkhyA-lakSaNaeN bhedatA che. mATe evI vyAkhyA che. 'municaMda' ketAM muni je trikAla aviSayI tattva-2maNI, te mAMhe caMdramA samAna athavA municaMda-jiNaMda te jina-sAmAnya kevalImAM caMdramA samAna, valI amaMda ketAM dedIpyamAna, diNaMda ketAM sUrya, tenI pareM dIpatuM che teja jenuM tathA sukha-kaMda ketAM sukhano samUha che jene ehavA zrIzreyAMsa-prabhu, tehanA sarva guNa vyaktapaNe sva-kAryane kare che. / / rUti prathamAyArya: ||1|| have, AtmAnA anaMtA guNa che temAMhe mukhya guNa te upayoga che. " savvAo laddhio sAgArovauttassa uvavajjai no aNAgArovauttassa iti / / " artha : sarve labdhio sAkAropayogavALAne utpanna thAya che, anAkAropayogavALAne nahi. te upayogamAM prathama jJAna-guNa che mATe prathama jJAna-guNanI trividhatA kahe che. / / vRtti prazasti / / For Personal & Private Use Only 226 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ es DOTT ALLODIODE ICE GA AVEN OLDIQLIQLIGA OtoTOORNIT OG SVATAR 42AA n ! ADA 176) Shin Education International For Personal & Pavate Use Only www.janetary.org Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Edu43) Interational For Personal & Private Use Only www.Binebrary.org Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G00000195060GGk vijayaMta vimAna jaya aravimAna ni kavanika HaasyAveko mogalI atithI vaka namovasyA ka sjada vandekaneka araloka bhayAnaka sadaspAradevaloka devaloka zyadevaloka apasakAra roka 72 72 dibhAvanA samAradai mAvadevaloka devasaMyamISarezkjoka panIkA manAal vivekama gayo svinIzva pabhuvanayatI svaloka 6 MARITHILITI klavaryA (phohalI pulavati tapakSasaMyama sadaresa pA seIvana Malaas kapolemA jividhinAya bhani marmanI a (no Giaa kArajinana 20 ) - -- RER vigAha pAyola batAyAjI nAmonizsa corikI riMkI gItevA 25 va lApakAya dhajAvata lApakAya pArasanA saUmA bajAyate kAvakAvara 23 22 25 lameva dakSika dIpaka mikamAra viyaramAra pAnaviya vAparatAmpiAvabhora Ren maoneo kiraniyAdabevArazana panigavazvakAratasophin ' JainEdu cation international For Personal & Private Use Only s Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikAneM sarovatI, jJAyaka jJAtA pdiishre| veviDatI , nigaDha sAmAnyajJazALa municNd.||2|| artha : paramAtmA apane kevalajJAna guNa se sarvajJeya padArthoM ke jJAyaka haiM / ata eva ve jJAtApada ke svAmI haiM / kevalajJAna kAraNa hai aura sarva jJeya ko jAnanA kArya hai, kevalajJAna kI pravRtti kriyA hai aura usake karttA paramAtmA haiM / darzana guNa kI trividha pariNati bhI isI taraha samajhanI cAhie / nija darzana (kevaladarzana) guNa ke dvArA paramAtmA dekhane yogya svayaM kI sarva sAmAnya sampadA astitva, vastutva, dravyatva, prameyatvAdi ko dekhate haiM / upalakSaNa se sarva dravyoM meM rahe hue sAmAnya svabhAva ko bhI dekhate haiM / AtmA (kartA) darzanena (UT) kRzyamAvanAM (Arya-sAdhya) sane rota (fkrayA) | jIva dravya kI guNa pariNati siddha avasthA meM tIna rUpa meM pariNata hotI hai arthAt karaNa, kArya aura kriyArUpa meM jJAnAdi guNoM kA pariNamana hotA hai / yahA~ upAdAnarUpa meM prakaTa kAraNa yaha 'karaNa' hai / usa karaNa kA sAdhya (phala) yaha kArya hai tathA karane kI pravRtti yaha kriyA hai / jaise ki, kevalajJAna guNa yaha karaNa hai aura usase sarva jJeya padArtho kA bodha honA yaha sAdhya phalarUpa 'kArya' hai aura jAnane ke lie jo vIrya ke sahakAra se jJAna kI sphuraNA hotI hai vaha pravRttirUpa kriyA' hai / / | artha : paramAtmA potAnA kevalajJAna guNathI sarva jJeya padArthonA jJAyaka che tethI te jJAtA-padanA svAmI che. kevalajJAna-e kAraNa che, sarva zeyane jANavuM -e kArya che, kevalajJAnanI pravRtti-e kriyA che ane tenA kartA-paramAtmA che. | darzana-guNanI trividha pariNati paNa A pramANe ja samajavI. jinadarzana-kevaladarzana guNa dvArA jovA yogya potAnI sarva sAmAnya saMpadA astitva-vastutva-dravyatva-prameyavAdine jue che. upalakSaNathI sarva dravyomAM rahelA sAmAnya svabhAvane paNa dekhe che. AtmA (kartA) Tarnana (karaNa ) dRzyamAvanAM (kArya-sAdhya) Tana roti (kriyA). jIva dravyanI guNa-pariNati siddha avasthAmAM traNa prakAre pariName che arthAta karaNa, kArya ane kriyArUpe jJAnAdi guNonuM pariNamana thAya che. ahIM upAdAnarUpe prakRSTa kAraNa-te 'karaNa' che, te karaNanuM na sAdhya(phaLa)-e 'kArya' che tathA karavAnI pravRtti-te 'kriyA' che. jemake, kevalajJAna guNa-te 'karaNa' che ane tenAthI sarva zeya padArthono bodha thAya-te sAdhya (phaLa)rUpa 'kArya' che ane jANavA mATe je vIryanA sahakArathI jJAnanI phuraNA thAya-te pravRttirUpa 'kriyA' che. vo. bAlAvabodha : lokAlokamAM je vartamAna che tathA atIta kAluM hatuM ane AgamIka kAluM thAze te sarva potAnA tathA paranA bhAva-prameyatvapaNA, mATe te 'joya' che eTale jANavA yogya che. tehanuM jANavuM, te AtmAnA asaMkhyAtapradeza niSThita anaMta jJAna-guNa che. - te jJAna AtmAno sva-dharma che, sarva vizeSano jANaMga che. tethI nija ketAM potAnA jJAna-guNa karIne jANa eTale jJAne te jANavArUpa kAryanuM kAraNa thayuM. upAdAna kAraNa-kAryatA eka samaye ja che. ane te jANavArUpa kAryanI pravRtti te vIryane sahakAra kriyA thAya che. - jo guNanI pravRtti vinA jANavArUpa kArya mAnIyeM, to darzanopayoga-kAle jJAna-guNanuM nirAvaraNapaNuM chatuM che paNa kriyA vinA upayoga nathI. te mATe kAraNabhUta jJAneM karI sarva jJeyane jANo cho eTale potAnA jJAna-guNe karI sarva yakanA jJAyaka ketAM jANanAra cho. tethI he prabhu ! tameM jANaMgANA, mATe jJAtA-padanA Iza cho-svAmI cho. jJAnamayI cho-sarva jANa cho, tethI jJAtA cho. have, darzana-guNanI trividhatA kahe che, he prabhujI ! tame potAnA darzana-guNuM karIne nija ketAM potAnA dRzya ketAM dekhavA yogya, je sarva astikAyanI sAmAnyatA astitva-vastutva-dravyatva-prameyavAdi-nityatva-anityavAdi sAmAnyapaNe je jagIza ketAM saMpadA eTale AtmAne For Personal & Private Use Only 230 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmadevajI mo0 amarajI ODIG minIhI aMbAkI pArasanAthajA For Personal & Private Use Only 11(Mhucation intomational Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSe anaMtI sattva-dravyatyAdi sAmAnya saMpadA che, tene darzana-guNaeN dekhe. te "darzanena dazyabhAvAnAM darzanaM karoti AtmA" artha : IhAM ''AtmA te dekhaNahAro, darzana-guNaeN karaNabhUteM, dekhavA yogya je padArtha, te sarvane dekhe che.'' eTale dekhavuM-te 'kArya', darzanaguNa-te 'kAraNa', darzanaguNanI pravRtti-te 'kriyA', dekhaNahAro AtmA-te 'kartA'-e darzana-guNanuM trividha pariNamana jANavuM. / / ti dvitIyAvArtha: / / 2 / / nili nija ramyeM ramaNa karo.. prabhu cAritraM ramatA rAma re / bhogya anaMtane bhogavA, bhoge teNeM bhoktA svAmare // munivaMto artha : cAritra guNa ke dvArA nija (ramya) zuddhAtma- pariNati meM nirantara ramaNatA karanevAle hone se paramAtmA ramaterAma haiM / yahAM cAritraguNa 'karaNa' hai, svAtmA meM ramaNa 'kArya' hai aura ramaNatA 'kriyA' hai| isI taraha prabhu bhoga guNa ke dvArA bhogyarUpa AtmasvarUpa - ananta jJAnAdi guNa ko bhogate haiM ataH bhoktA haiM / (bhogya guNa karaNa hai, bhogya kArya hai aura bhogane kI pravRtti kriyA hai / ) artha : cAritra-guNa vaDe nija (ramya) zuddhAtma-pariNatimAM niraMtara ramaNatA ka2nA2A hovAthI paramAtmA ramatA-rAma che. ahIM cAritraguNa 'karaNa' che, svAtmAmAM ramaNa te 'kArya' che ane ramaNatA te 'kriyA' che. tema ja prabhu bhoga-guNa vaDe bhogyarUpa je Atma-svarUpa, anaMta jJAnAdi guNo, tene bhogave che. mATe 'bhoktA' che. (bhogya-guNa e 'karaNa,' bhogavavuM 'kArya' ane bhogavavAnI pravRtti te 'kriyA' che.) vHvt svo. bAlAvabodha : have, cAritra-guNanI trividha pariNati kahe che, he prabhujI ! he paramezvara ! he paramAnaMda-pUrNAnaMdI ! tAharo anaMta Atmadharma te tamane ramya che-2mavA yogya che, te zuddhAtma-pariNatirUpa nija ramya viSe tameM ramaNa karo cho. cAritra-guNaeN karIne eTale cAritra-guNa'karaNaeN' sva-ramyane viSe je ramaNa, te rUpa 'kArya' ane caraNa-guNa-pravRttirUpa 'kriyA', tene karo cho. te mATe he prabhujI ! tame ramatA-rAma cho-potAnA svarUpamAM ramatA cho. tethI svarUpa2maNI-svarUpAnubhavI-svarUpavizrAmI chojI. have, bhoga-guNanI trividhatA kahe che, bhAgya kahetAM bhogavavA yogya je pragaTa Atma-svarUpa, anaMta jJAnAdi guNa, tehane tameM bhoga-guNaeN karI bhogavo cho. te kema ? je bhogAMtarAya-karmano kSaya tamane pragaTa thayo-te bhoga-guNa, teNeM karIne tameM potAnI bhogyayogya je anaMta Atma-saMpadA tehane bhogavo cho. mATe he svAmin ! tameM 'bhoktA' cho. je bIjA jIva kSayopazama-bhogI pudgalAdi azuddha pariNatine bhogave che, te to azuddha bhoktA che ane tameM zuddha bhoktA cho. eTale bhoga-guNa 'karaNlR' karIne nija bhoktApaNArUpa 'kArya'ne karo cho, bhoga-guNanI pravRtti te 'kriyA'ne karave karIne che. 'attA sahAvamorpha, te jJa sahAvALo gattaparAmA / / '' kRti vAsAt || artha : AtmA svabhAvono bhogI che ane te svabhAvo AtmAnA pariNAmo che. mATe, bhoktA-guNanA svAmI cho. / / rUti tRtIyathArtha | rU || For Personal & Private Use Only 232 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayadAna nita dIjate, ati dAtA prbhusvymevre| pAtra meM nijazaktinA, grAhaka vyaapkmydevre|| municNd.||4|| ATM artha : dAna guNa ke dvArA Apa sarva guNoM ko sva-pravRtti meM vIrya kA sahakArarUpa dAna sadA dete haiM, ataH he prabho ! Apa hI svayaM deya, dAna aura dAtA hai / jisa guNa ko sahakAra milA hai use lAbha kI prApti huI hai / isI taraha he deva ! Apa nija Atmazakti ke pAtra-AdhAra haiM; usa Atmazakti ke hI Apa grAhaka haiM aura usameM vyApaka haiM / ' artha: dAna-guNa vaDe sarva guNone sva-pravRttimAM vIryanuM sahakArarUpa dAna sadA Apa cho. mATe he prabhu ! Apa ja svayaM deya, dAna ane dAtA cho tathA je guNane sahakAra maLyo che, tene lAbhanI prApti thaI che. tema ja, he deva ! Apa nija Atma-zaktinA pAtra-AdhAra cho tathA te AtmazaktinA ja grAhaka ane temAM vyApaka cho. svo. bAlAvabodhaH have, dAna-guNa je dAnAMtarAya-karmanA kSayathI pragaTya che, mATe te dAna-guNa tathA lAbha-guNanI trividha pariNati kahe che IhAM dAna te siddhatAmAM sva-guNanA pravartanane svakIya kSAyika-vIryanI sahakAratAnuM devuM te dAna ane sahakAratAnI prApti je guNane thaI-te lAbha e rIte dAna tathA lAbha guNa pravarte che. | deya kahetAM devAyogya je guNa, tehane sahakAra-te dAna. te dAna nitya ketAM sadA dIjate thake he paramezvara ! tumeM ati-dAtA cho-anaMta guNane sahakArarUpa anaMtuM dAna dIyo cho. svayameva kahetAM potAthI ja potAne Apa cho. eTale, dAna-guNa te 'karaNa' ane dAna-guNanI pravRtti te 'kriyA" tathA sahakArarUpa dAna dIdhuM te kArya'-e sarvano svAmI AtmA te dAtA che. AtmAne e zuddha dAna che tathA zuddha lAbha che ane je para-bhAvanuM devuM tathA levuM te to vibhAva che, te AtmAne ghaTato nathI. valI, he svAmI ! tumeM nija kahetAM potAnI zakti anaMta guNa-paryAyarUpa, tehanA pAtra ketAM AdhArako tathA te Atma-zaktinA grAhaka-leNahAra tumeM cho ane e Atma-zaktinA vyApaka-tanmayatArUpa avasthAvaMta paNa tameM ja cho. / / iti caturthagAthArtha : / / 4 / / pAnamaHsihAaAnakakRpayanamA prabhAkaravagamapacabajAtrATamaDaTagagatayadAna yphbnmaattaarlvaadaashlNdaashrii||nnkrkmgaaghaa DAkakharAbaDAkakhagavaNDArakhyamyumaNakAca vakSSTavakaracastitatainaralezahAdatAliMkAlAkA | kakArkikIkakUkekaikakikikA12345678 nitizAsvana zudA calijikiradevAvadA saM012|| 156) For Persegi Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zokhkhkhkhkhkhkh okho khkhkhkha u Ukh kh kh kh kh XOXOXXXL ra. I a : Chi! "Ia) 24 ria7 ma KOKhOkhkhkh xxxxxx Ide kh Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.aire ibrary.org Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhAkAkA vavavada pa cayavanayAkIjayI dhAvidyAyavimalayAliravyavAmapAdeSTanyAta shqaRIER USUS nAHrANi a sahahisA numAna wwwwwwwwwwwwwwwwwww vibhavamahAdharacAha ETAREER caaraadyaaavlyti|| sarvakAmikAmaMcamamanamokSadhAnikapozikavazI ra DHARACTINDIA TEEmAyA rAvadhi mAlamaUma icyAlaya nabArasvAla HD javhAsavarakAzA S lAsagavAM NEERIES IC galaMbA AmAlAmAla samasAmayAni State TIES auzAhaNAom gharagharama thAsimAmAhA dhAra AREDY / kaMganAunamA namAvimAGA banAyA PANDEEP om hAyavana 7 kAmAta kirvlaa|| 3SIER samAnAramA a6mANamAmA SherSATTA vanamAlAyasana samAnAramamA kA ya HEASTRIAND T MSRELPEPAL INCLEAR LACERECERIERREDS AanAra mA nAmamahAyacarama AnAja BiUNER HERE GANE sanamAramA rAyamAlasAmanA misAzati kosa tanamAna bhAmA mukArasAra DANA lAyakAya vAra TERIAmAdAyamabamA ti sAnAni vAramagalakAla ADIALA ER202 VivwwWVI Leadlined savAiAmAlinAlA NAURProtereR / / Eareennepal ...NIRED raha CIENar ELETE PERE radalA jA 22 DR MENU pragala ejanmakAra rAma ANLESS CHAyou hiravAnA PLEARN WEIDAILYMENDEERE karaNAmabaMdhakayasamayanitArakazyamazvA2308sarvakarmA ne Elternterest HERIHARITRATE Ta 2WWWWWWAAVANAWWWWWW HSS . MDM Klondikekee B vyAMkAzAyI Deee eeee 1105151 HELLX--- 118) For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHnh pariNAmI kAraja tRNo, kartA guNa karaNeM nAtha re / akriya akSaya sthitimayI, nikalaMka anaMtI Athare // municaMda // 5 // artha : he nAtha ! Apa avyAbAdha sukhAdi guNoM (karaNa) dvArA sukhAnubhavAdi (kArya) karate haiM / ataH Apa hI guNa-karaNa dvArA pariNAmI kArya ke karttA haiM, anya kisI dravya meM kartRtva dharma nahIM hai / isI taraha Apa akriya gamanakriyArahita, akSaya sthitivAle, niSkalaMka- sarva karmakalaMkarahita aura ananta jJAnAdi sampatti ke svAmI haiM / artha : he nAtha ! Apa avyAmAdha-sumAhi guzo (125) vaDe sukhAnubhavAhi (artha) uro cho, mATe Apa 4 gueaa-29| vaDe parizAmIarthanA urtA cho. yA jIbha DoI dravyamAM urtRtva-dharma nathI. tema 4, Apa aDiya-gamanaDiyArahita, akSaya sthitivANA, niSTukhaMDa-sarva karmakalaMkarahita ane anaMta jJAnAdi saMpattinA svAmI cho. svo. bAlAvabodha : valI, he deva ! he paramezvara ! tamArA aneka abhilApya tathA anabhilApya guNa sarva prAgbhAva thayA tehanI traNa pariNati kahe che, pAriNAmikapaNe je avyAbAdhAdika anaMtu kArya tehanA kartA cho, guNarUpa karazeM karIne eTale guNa-te 'karaNa' ane te $2khAnuM 4 ila-te 'arya' tathA gulazanI pravRtti-te 'DiyA', me 12 -artha-DiyAnA urjA he nAtha ! tameM cho. he tumAraM sarva pAriNAmi pazuM tehanA tume ja kartA cho, bIjA dravyamAM kartApaNuM nathI. valI, he prabhujI ! tameM akriya cho. kriyA te calayogIpaNe che ane siddha to acala che, tethI akriya cho. valI, he prabhujI ! tameM akSaya-sthitimayI cho. je AukhAnI sthiti, te to saMyogIbhAvanI che ane zrI siddha bhagavaMta te to sahaja guNI che tethI avinAzI sthiti tumArI che. valI, nikalaMka ketAM sarva karma-kalaMka rahita cho tethI nirAvaraNI evI je anaMtI Atha ketAM saMpadA, tenA tameM dhaNI cho. / / iti paJcamagAthArtha: / / 5 / / // sana caMdana ji rAjya ne saMyama samatAlIdha sUraja sAMmI iai de bana mAM kA usaga kI 9ika paga bhAdhyAna meM vardha bhujA karijoya taca lAvA AviyA sumuSaDuramuba doya 2 parAbhava sAMbhalI mAgyo mana thI jur3a ko dheM sAta mI naraka nA TUla me lyA matimuddha usa stara buTAnAM namujacyA cAra 4 lodI biyAMtare dharatAM sukale dhyAna bAjI devanI DuM dubhI pAM myAM kevala pAna 5 tAnucita ILL For Person rivate Use Only 392222 (11(7) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXXXXXXXXXXXXXXXXX pariNAmika satA taNo, AvirbhAva vikAsa nivaasre| sahaja akRtrima aparAzrayI, nirvikalpa ne niHpryaasre||6|| artha : paramAtmA apanI pUrNarUpa se prakaTita pAriNAmika sattA ke anubhava ke bhaNDAra (ghara) haiM / isI taraha ve apanI sahaja, akRtrima (svAbhAvika), svatantra, nirvikalpa AtmasattA kA binA kisI prayatna ke anubhava karate haiM / artha : paramAtmA potAnI pUrNapaNe pragaTelI pAriNAmika-sattAnA anubhavanA bhaMDAra(ghara) che. tema ja potAnI sahaja akRtrima(svAbhAvika) svataMtra nirvikalpa Atma-sattAne niHprayAsa-prayatna vinA ja anubhave che. svo. bAlAvabodha : have kadAcit koI kaheze je koI guNa adhuro haze ? mATe tene pUrNatA kahI dekhADe che, pariNAmikapaNuM te sattA kahetAM chatI tehano AvirbhAva kahetAM pragaTapaNuM eTale prALubhAva te anaMta guNa-paryAya nirAvaraNa. sakala pudgala saMgarahita thave saMpUrNa sattA tirobhAvI hatI te pragaTa thaI che. te prAgubhAvI sattAnA vilAsanA anubhavano he prabhujI ! tuM nivAsa ketAM ghara cho-svaguNabhogI chosvabhAvanA anubhavI cho. valI, he prabhu ! tumeM sahaja ketA svabhAvano je mUladharma te akRtrima te paNa aparAzrayI ketAM para-vastunA AdhAra vinA, te valI nirvikalpa ketAM mano-ciMtanA vinA, te valI niHprayAsa ketAM prayAsa-udyama vinA je Atma-dharma. tehano anubhava te tameM bhogavo cho. / / iti SaSThagAthArtha : / / 6 / / prabhu prabhutA saMbhAratAM, gAtAM karatAM guNagrAma re| sevaka sAdhanatA vare, nija saMvara pariNati paamre|| municNd.||7|| For Personal & Private Use Only 2 37 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : paramAtmA kI ananta prabhutA kA smaraNa karane se tathA ucca svara se unake guNa samUha kI stuti (gAna) karane se bhaktasevaka nija saMvara-pariNati svabhAva ramaNatArUpa AtmasAdhanA ko prApta karatA hai arthAt anAdi kI vibhAva pariNatatA chor3akara svabhAva meM magna banatA hai / ' artha : paramAtmAnI anaMta prabhutAnuM smaraNa karavAthI tathA ucca svare temanA guNa-samUhanI stuti(gAna) karavAthI bhakta sevaka nija saMvara pariNati svabhAva-ramaNatArUpa Atma-sAdhanAne prApta kare che arthAt anAdinI vibhAva-pariNAmatA tajI svabhAvamAM magna bane che. sva. bAlAvabodha : ehavA prabhunI sevanAnuM je phala thAya te kahe che, prabhu je zrI zreyAMsanAtha niSpanna-tI, nirAmayI, nirAvaraNI. tehanI prabhutA anaMta jJAnamayI-sarva saMvarI-anaMtAnaMdarUpa-paramezvaratA asahAyatA sarva zakti nirAvaraNatA anaMta paryAya svakIya kAryakartApaNArUpa niHkarmatA-nisaMgatA-prabhutva-vibhutva-grAhakatva-AdhAratva-vyApakatva-kArakatva-kAraNata-kAryava-ItyAdi prabhutA-eka eka pradeze anaMta guNa-paryAya-prAgubhAva-pariNamanarUpa svarUpa-saMpadA. tene saMbhAratAM-cittamAM smaraNa karatAM tathA gAtAM ketAM svarayo- gAvatAM-guNano grAma-samUha karatAM thakA sevaka tattva-ruci Atma-siddhatAno arthI, te niSpanna-paramezvaranA bahumAnathI jIva anAdino bAdhaka svarUpa-parAmukha thaI rahyo che te jIva. sAdhanatA te Atma-svarUpa nirAvaraNa karavArUpa sAdhana-avasthA, utsarga-apavAda samakitathI mAMDI ayogI-caramasayarUpa guNasthAnArohaNa, doSatyAga-guNaprAgubhAva-adhika guNanI ruci- pUrNatattvanI IhArUpa sAdhanApaNuM pAme. eTale prabhu-guNa upayogaeN cetanA guNInA guNane anuyAyI thaye tevo svarUpa-IhArUpa darzana-guNa pariName. tethI nija ketAM potAnI saMvara-pariNatine pAme. te jIva tattvatAne sAthe ane sAdhya-rasInI je sAdhakatA te paramAnaMdanuM kAraNa che. || ra satAvArtha: || 7 || A I pragaTa tattvatAdhyAvatAM, nija tattvanodhyAtA thAya re| tattva ramaNa ekAgratA, pUraNa tatve eha smaayre|| muniroDo SSC artha : prabhu kI prakaTa prabhutA kA zruta upayoga dvArA dhyAna karane se Atmatattva kA bhI dhyAna ho sakatA hai aura jaba dhyAtA Atmatattva ke dhyAna meM tanmaya banatA hai taba kramazaH nirvikalpa-samAdhi ko pAkara pUrNa zuddha svarUpa ko prApta karatA hai / ' artha : prabhunI pragaTa prabhutAnuM zruta-upayoge dhyAna karavAthI Atma-tattvanuM paNa dhyAna thaI zake che ane jyAre dhyAtA Atma-tattvanA dhyAnamAM tanmaya bane che tyAre anukrame nirvikalpa samAdhine pAmI pUrNa zuddha svarUpane vare che. ravo. bAlAvabodha : tehI ja bhAvanA kahe che ke AtmAne potAnI je saMpadA te to karme AvRtta che, te bhAnamAM AvavI durlabha che ane niSpanna-paramezvaranI tattvatA to pragaTa che, zratopayogaeN bhAsanamAM Ave. ne te mATe pragaTa tattvatA je zrI arihaMta-siddhanI nirAvaraNa Atma-saMpadA tene dhyAvatAM thakAM jIva potAnI sattAgata dravyArthika-paryAyArthika tattvatAno dhyAtA thAya che, dravyatva tulyatA mATe. ema sva-tattvane dhyAvato tattva-ramaNa tathA tattvanI anubhUti kare. tattva je svaguNa-paryAyarUpa, te marthe ekAgratA-tanmayatA thAya. tevAre e sevaka je zreyAMsa prabhuno guNAvalaMbI teha ja pUrNa-tattvarUpa tattvI thaI pUrNAnaMda nirAvaraNa sva-svabhAvanI pUrNatAne pAmepotAnI pUrNa prAgubhAvI tattvatAmAM siddha-buddha thAya, eha ja mokSano upAya che. Jain Education Intemational For Personal Private Use Only 238 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IhAM bhAvanA kahe che ke, anAdi mithyAtva-asaMyama-kaSAya-yogahetupariNatigRhita-karmavipAka kvAthyamAna visaMsthUlAtmazaktimaMtane anekAMta zuddhAtma-svarUpanuM zravaNa karavuM te paNa durlabha che. te jIvane zrI jina-sevanathI jinanuM svarUpa oLakhAya tethI svarUpa-rUci upaje, pachI sva-dharmapaNA mATe rucivaMta jIva te udyameM vartato Atmadharma nipajAveM, anukrame nirvikalpa-samAdhi bhajI zuddhAtma-pUrNatA pAme. ahI ja mokSa-mArga che. | samAMthArthaH || 8 |. prabhudIThe mujha sAMbhare, paramAtama pUrNAnaMda re| 'devacaMdra jinarAjanA nitya vaMdo paya arviNdre|| municNd.||9|| artha : paramAtmA kI pratimA ke darzana se unameM rahI huI pUrNAnandamayI prabhutA kA dhyAna AtA hai arthAt cetana paramaguNI kA anuyAyI banatA hai / yahI Atma-sAdhanA kA pradhAna aMga hai / ata : he bhavyajanoM ! tuma devoM meM candra samAna daidIpyamAna jinezvara bhagavanta ke caraNakamaloM meM sadA namaskAra karo aura unheM hI trANa, zaraNa, AdhAra evaM sarvasva mAnakara unakI sevA meM hI tanmaya-tallIna raho / arihanta kI sevA se avazya parama sukha kI prApti hotI hai / artha : paramAtmAnI pratimAnAM darzanathI temanAmAM rahelI pUrNAnaMdamayI prabhutAno khyAla Ave che eTale ke cetana parama guNIno anuyAyI bane che. e ja Atma-sAdhanAnuM pradhAna aMga che. mATe he bhavyajano ! tame devomAM caMdra samAna dedIpyamAna evA jinezvara bhagavaMtanA caraNa-kamalamAM sadA namaskAra karo. ane temane ja trANa, zaraNa, AdhAra ane sarvasva mAnI temanI sevAmAM ja tanmaya-tallIna raho. arihaMtanI sevAthI avazya parama-sukhanI prApti thAya che. vo. bAlAvabodhaH te mATe, prabhu dIThe eTale prabhuno sthApanA-nikSepo dIThe, mune sAMbhare ketAM smaraNamAM Ave. zuM smaraNamAM AvuM ? to ke, paramAtmA siddha bhagavAna acala, asaMgI, abhogI, ayogI, tehano pUrNa anaMta-paryAyI, trikAla-avinAzI AnaMda letAM guNAnaMdAdika te sAMbhare. ane je prabhu-svarUpAzrita cetanA karavI teha ja potAno AtmA sAdhavAno parama upAya che. te mATe deva je nigraMthAdika temAM caMdramA samAna je jinarAja vItarAga zrI zreyAMsa paramezvara ! tenA padarUpa araviMda ketAM kamala, tene nitya vaMdo-sadA praNamo tathA stuti-kartAnuM nAma paNa 'devacaMdra' che, te potAne paNa kahe che je| zrI arihaMtanA caraNa nitya sevo. arihaMta-sevana tema ja saMsAra-mahAsamudra-mahAvarta-ajJAnAMdhakAra-mithyAtva-kardamamagna jIvane nikhArapAra karavAno pura upAya che. arihaMta AlaMbane-pratimAne AlaMbane anaMta jIva pUrNAnaMdI thayA. valI, je yathArtha olakhANuM-pagalAzaMsArahitapaNe zrI arihaMtanuM sevana karaze, te paramasukha pAmaze. eha ja zaraNa-trANa-AdhAra che. || ta navaITyArthaH || 6 || || ta kSadiza thI yAMgana stavanam II 99 | Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only 2 39 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyA2mA stavanAno sA2..... jinAgamomAM vistRta rIte varNavelA siddha bhagavaMtonA svarUpane saMkSepathI sarala bhASAmAM samajAvI tevI siddhatA pragaTAvavAnAM saralasacoTa sAdhano ahIM darzAvavAmAM AvyAM che. te A pramANe che - (1) nitya niyamita prabhu-pratibhAnu zana, na mane pU4na 42. (2) stuti, caityavaMhana, stavanAhi prabhu-zuzonu thya, gaMbhIra ane madhu25niye gAna(bhASya 15) 42. (3) arihaMta-maI-nabho aritAgi hi maMtrAno pAMzu bhane mAnasi15 425o. (4) 12, 17, artha mane pratimA sAmAna 43 52mAtmA dhyAna 42j. (5) upara batAvelAM pratyeka anuSThAna karatI veLAe arihaMta paramAtmAnA kevalajJAnAdi guNonuM bahumAnapUrvaka smaraNa ane ciMtana 2j. (6) tema ja, tevA jJAnAdi guNo mArI Atma-sattAmAM paNa pracchannapaNe rahelA che te sarva guNa pUrNa pragaTarUpe anubhavamAM Ave evI abhilASA-ruci utpanna karavI. A pramANe satata dhyAnAdi sAdhanA karavAmAM tatpara-tanmaya banelA sAdhakane anukrame Atma-tattvano (AMzika) anubhava avazya thAya che. vikAsa-krama : sAdhanAnA mArge AgaLa vadhato sAdhaka-AtmA so prathama sudeva, suguru ane sudharmanI dRDha zraddhArUpa 'vyavahAra-samyakatva' ane Atma-tattvanI spaSTa pratItirUpa 'nizcaya-samyakatva' pAme che. pachI, kramazaH dezavirati, sarvavirati Adi bhUmikAone prApta karI, apramatta-dazAmAM Atma-tattvanuM nizcala dhyAna dharI, kSapakazreNI upara ArohaNa karI, anaMta caturya pragaTAvI, siddha-buddha mahodaya bane che. gyArahaveM stavana kA sAra... jinAgamoM meM vistAra ke sAtha varNita siddha bhagavantoM ke svarUpa ko saMkSepa meM sarala bhASA meM samajhAkara vaisI siddhatA prakaTa karane ke sarala sacoTa sAdhana yahA~ batAye gaye haiN| ve isa prakAra haiM - (1) nitya niyamita prabhu-pratimA kA darzana, bandana aura pUjana karanA / (2) stuti, caityavandana, stavanAdi dvArA prabhu-guNoM kA ucca, gaMbhIra aura madhura-dhvani se gAna (bhASya-jApa) karanA / (3) arihanta, arha, Namo arihantANaM Adi mantroM kA upAMzu aura mAnasika jApa karanA / (4) akSara, varNa, artha aura pratimAdi AlambanoM ke dvArA paramAtmA kA dhyAna karanA / (5) uparyukta pratyeka anuSThAna karate samaya arihanta paramAtmA ke kevalajJAnAdi guNoM kA bahumAnapUrvaka smaraNa aura cintana karanA / (6) vaise jJAnAdi guNa merI AtmasattA meM bhI pracchannarUpa se rahe hue haiM, ve sarvaguNa pUrNa prakaTa rUpa meM anubhava gocara baneM, aisI abhilASA ruci utpanna karanA / isa prakAra satata dhyAnAdi sAdhanA karane meM tatpara-tanmaya bane hue sAdhaka ko anukrama se Atmatattva kA (AMzika) anubhava avazya hotA hai / vikAsa-krama : sAdhanA ke mArga meM Age bar3hatA huA sAdhaka-AtmA sarva prathama sudeva, suguru aura sudharma kI dRDha zraddhArUpa 'vyavahAra samyaktva' aura Atmatattva kI spaSTa pratItirUpa 'nizcaya-samyaktva prApta karatA hai / tadanantara kramazaH dezavirati, sarvavirati Adi bhUmikAoM ko prApta kara apramattadazA meM Atmatattva kA nizcala dhyAna dharakara kSapaka zreNI para car3hakara ananta catuSTaya ko prakaTa kara siddha, buddha mahodaya banatA hai / For Personal & Private Use Only 240 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM ApelA citronuM vivaraNa. 11(1) zrI zreyAMsanAtha bhagavAna 11(2) vividha tIrthapaTa 11(3) jaMbUdvIpa 11(4) karmanA kAraNe jIvanI caDatI-paDatI batAvatI sApasIDI - jJAnabAjI 11(5) RSabha-zAMti-nemi-pArtha ane mahAvIrasvAmI e pAMca tIrthakara yaMtra A citronA mAdhyamathI ratnatrayInI prApti ane prApta ratnatrayInI nirmaLatA thAya che. 11(6) lIpI 11(7) 24 tIrthaMkara paramAtmAnuM yaMtra - A yaMtra dhyAnAlaMbanarUpI che. 11(8) 16 vidyAdevI yaMtra 11(9) dhyAnastha avasthAmAM zrI prasannacaMdra rAjarSi, juo gAthA 8-9. Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only 241 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intematonal For Personal Private Use Only www.antibrary Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athadvAdaza zrI vAsupUjyajina stavanam // paMthaDo nihAluM re bIjA jinataNo re- e dezI // / / atha prazasti / / have, prabhu-sevana je pUjanA tehanA dravya-bhAva olakhAvavArUpa bAramA prabhu zrI vAsupUjyajI, tenI stuti karIyeM chemeM. dii, nikSepa yArasaniya chaya- (1) nAma (2) sthApanA (3) dravya (4) bhAva. Asi, nAma-nikSepArnu sakSauthAthI cha - "pajjAyA'NabhidheyaM, ThiyamaNNatthe tayatthanivikhaM / jAicchiyaM ca nAma, jAvadavvaM ca pAyeNa / / 1 / / " (vi.bhA.gA.25) artha : (anya) paryAyathI akathanIya, anya arthamAM rahela, te (vAstavika)arthathI nirapekSa ane IcchA pramANe sthApanA karAyeluM hoya, te nAma kahevAya che ane prAya: te dravya rahe tyAM sudhI ja rahe che. tathA, thApanAlakSaNaM / / gAthA / / / "jaM puNa tayatthasunaM, tayabhipAeNa tArisAgAraM / kIrai va nirAgAraM, ittaramiyaraM va sA tthvnnaa|| 2 / / " (vi.bhA gA.26) artha : vaLI, je te(mULa vastunA) arthathI rahita, te(mULa vastunA) abhiprAyathI tevA prakAranA AkAravALuM athavA AkAra vagaranuM (ja karAya cha) te tvara(ma.pAli.5) athavA bI (yAvAli.) sthaapn|' uvAya che. dravyalakSaNaM / / gAthA / / "dabbae duvae doravvayavo, vigAro guNANaM saMdAvo / davvaM bhavvaM bhAvassa, bhUyabhAvaM ca jaM joggaM / / 3 / / " (vi.bhA.gA.28) artha : (1) navA paryAyAne drava-pAmecha, (2) navA paryAyo va dravAya-5mAya cha, (3) sattAnI avayava vi12, (4) sAno samuha ane (5) bhAvano bhAvI ke bhUta paryAya ne je yogya hoya te dravya' kahevAya che. athavA, Jain Education Intematonel For Personal & Private Use Only | 243 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '"yattva ArAM tavuM dravya / / '' 'bhUtasya mAvino vA mAvasya hi hAra N tu yatnone tat dravyuM / / '' phatsAhi / / (vi.mA..30 TIjA) artha : ane je kAraNa che te dravya che. lokamAM bhUta-paryAyanuM ke bhAvI-paryAyanuM je kAraNa te dravya che. bhAvalakSaNaM haribhadrapUjyai : "bhAvo vivakSitakriyAnubhUtiyukto hi vidhiH samAkhyAtaH sarvajJairindrAdivadvandanAdikriyAnubhavAt / / " iti / / artha : vivakSita kriyAnA anubhavathI yukta hoya te sarvajJo vaDe bhAva kahevAyo che. jema ke, vaMdanAdi kriyAnA anubhavathI ja IndrAdi (bhAva IndrAdi) kahevAya che. e rIte cA2 nikSepA che. tathA, koIka nAmAdi nikSepA upacAreM mAne che. tehane kahiyeM je, bhinna vastune nAmAdika karie, te bhinna che paraMtu pota-potAnI vastunAM nAmAdi cAre te vastumAM ja che. te mATe kahyuM che, zrI khittamadrapUjyeH ''jJa mAvolviya vasyuM, tavatvamugnehiM vi va sesehiM / nAmAvalo vi mAvA, N te vi haiM vatyupajhjhAyA / / rUti 11 yadyasmAt te'pi nAmAdayo vastuna: paryAyA dharmAstathA hyaviziSTa indravastunyuccarite nAmAdayo'pi bhAvavizeSA: / / " evam / / (vi.nA..19) artha : zaMkA - ahiM bhAva-nikSepa e ja (vAstavika) vastu che mATe te (vastu)thI rahita evA zeSa(nikSepAo)thI zuM ? javAba : nAmAdi (nikSepAo) paNa bhAva svarUpa che, kAraNa ke teo paNa vastunA ja paryAyo che. TIkA : jethI te nAmAdi paNa vastunA paryAyo-dharmo che, tethI sAmAnyathI Indra vastuno uccAra karyo chate nAmAdi paNa bhAva-vizeSa ja che. valI, kahyuM che bhAva-nikSepAne aMte "tadevaM bhinnavastuSu vizeSatazcintyamAnAnAM nAmAdInAM pradhAnetarabhAvo darzitaH, sAmAnyata: punazcintyamAnAnAM sarvavastuSu pratyekaM caturNAmapyamISAM sadbhAva: prApyata eveti darzayannAha ahavA vatthUbhihANaM nAmaM, ThavaNA ya jo tayAgAro / vyArAvA sevavuM, khavAvarga taiyuM mALe || 9 ||'' (vi.mA..60) artha : A pramANe, bhinna vastuomAM vizeSathI vicAra karAtA evA nAmAdino pradhAna ane gauNa bhAva batAvAyo. have sAmAnyathI vicAra karatAM sarva vastuomAM e cAreyano pratyeka pratyeka rIte sadbhAva(avasthAna) prApta thAya ja che, te batAvatA kahe che ke, e gAthAyeM cAra nikSepA eka vastumAM kahyA. tathA, valI nAmAdi nayaneM paraspara vivAdeM mithyAtvIpaNuM pUchyuM kahyuM che - a vivayaMti nayA, micchAminivaso pokharabo / / '' kRti vacanAt / / artha : A pramANe mithyAtvanA abhinivezathI nayo paraspara vivAda kare che. valI, pUjyanuM ja vacana che je "nAmADmayasaddasya, buddhiparAmabhAvano niyayaM / naM vahyumayi to, vaLakhAya tevuM savaM || 1 / / '' kRti / / (vi.mA..73) artha : nAmAdi (cAre) bheda zabda, artha ane buddhinA pariNAmarUpI bhAvavALA hovAthI lokamAM je vastu che, te sarva niyamA cAra paryAyavALI che. e rIteM nAmAdika cAre nikSepa, te vastunA sva-paryAya che. ema zraddhA karavI. e nikSepAnuM svarUpa vistAreM zrI vizeSAvazyakamAM kahyuM che, tihAMthI e gAthA lakhI che. / / rUti prazasti / / (vi.mA..72) For Personal & Private Use Only 244 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - :: S pUjanA to kIjerebAramA jina raNAre, jasupragaTyo pUjya svabhAvA parakRta pUjArejeicche nahIM re, sAdhaka kAraja daav|| [3nA. tadak: artha : jinakA pUjya pUrNa zuddha svabhAva prakaTa ho cUkA hai aura jo parakRta-anya se pUjA karavAne ke abhilASI nahIM haiM tathApi sAdhaka kI siddhatA meM parama sAdhana haiM, aise zrI vAsupUjya svAmI bhagavAna kI pUjA mumukSu AtmAoM ko avazya karanI caahie| artha : jemano pUjya, pUrNa, zuddha svabhAva pragaTyo che ane je pa2kuta-bIjA pAsethI pUjA karAvavAnA arthI nathI, chatAM sAdhakanI siddhatAnA parama sAdhana che, evA zrI vAsupUjyasvAmI bhagavAnanI pUjA mumukSa AtmAoe avazya karavI joIe. svo. bAlAvabodha : have, bAramA zrI vAsupUjya svAmInI rastavanA kare che, he bhavya jIvo ! tamAre jo AtmAne sukhI karavAnuM mana che, to bAramA jina vItarAga zrI vAsupUjya puruSottamanI pUjanA kIjai. eTale, sakala guNa nirAvaraNa, parama cAritrI, parama jJAnI, aryAgI, abhogI, alezI, asahAyI, akaSAyI, arUpI, zuddha svarUpI,je siddha sakala parabhAva-abhogI pugalopacArarahita eDavo pUjya-bhAva jehano pragaTyo che, tehanI pUjA kIjai. je bhaktinA rAgI nahIM ane abhaktinA dveSI nahIM, ehavA sarvajJa tethI ja pUjavA yogya che. uktaM ca AptamImAMsAyAM - revAna-namolAna, vAmaravipUta : / mAyAviSvapi dRzyante, atastvamasi no mahAn / / 1 / / sUkSmAntaritadUrAH pratyakSAH kasyacid yathA / anumeyatvato jJAna-miti sarvajJazaMsitam / / 1 / / aisaya pADiherA, sabakammaudayasaMbhUA / tenuM na vidago ke, viko vIrA re || 9 ||'' artha : devatAonuM Agamana, vimAna ane cAmarAdi vibhUtio to mAyAvIomAM paNa dekhAya che, teTalA mAtrathI tuM mahAna nathI. sUkSma ane adazya evA duSkara padArtho paNa koIkane pratyakSa hoya che, kemake (te padArthonA) anurmayapaNAthI (temanuM) jJAna thAya che, mATe bIjAo paNa sarvajJa kahevAya che. vaLI, atizayo, prAtihAryo vagere sarva karmanA udayathI thayelA che, tene kAraNe huM (tArAthI) vismita nathI paraMtu (tArI) vItarAgatAne kAraNe vismita chuM ! valI, prabhunuM pUjyapaNuM kahe che, je pa2-kRta devatA-manuSya guNa-rAgI thakA aneka prakAranI bhakti-pUjA kare che, paraMtu paramezvara koInI pUjA IcchatA-vAMchatA nathI. IcchA-doSa rahita che mATe para-bhAvanA saMga tathA parakRta-pUjAne vAMchatA nathI, te pUjya jANavA. ane sAdhaka je mokSanA arthI mArgAnusArI, samakitI, dezavirati, saMvegapakSI, munirAja, temanuM kArya je saMpUrNa siddhatA, tehanA dAva ketAM upAya che. tethI ja nimitta-yoge anaMta siddha nipanA. mATe poteM pUjAnA avAMchaka ene pUje, tehane paramAnaMda-pUrNatA nipaje. | ra prathamavArtha: || 9 || For Personal & Private Use Only 245 www ainelibrary.org Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educa13(2)ntemational am 00 For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyathI pUjAre kAraNa bhAvanure, bhAva prazasta ne zuddhA parama iSTavallabha tribhuvanadhaNAre, vAsupUjya svayaM buddha // pUkAra urtha : prabhu pUnA ke muradhya To praznAra hai : (1) dravyapUnA kaura (2) bhAvapUna | dravyapUjA yAnI jala, snAna, vilepana Adi dvArA hone vAlI pUjA / vaha bhAvapUjA kA kAraNa hai aura mana-vacana-kAyA ko sthira banAtI hai / bhAvapUjA bhI do prakAra kI hai : (1) prazasta bhAvapUjA aura (2) zuddhabhAva pUjA / guNI para ke rAga ko prazasta bhAvapUjA kahateM haiM / tIna bhuvana ke svAmI bhagavAna hI mujhe parama iSTa haiM, vallabha haiM, ve hI priya lagate haiM / yaha prazasta rAgarUpa bhAvapUjA haiN| artha : prabhu-pUjAnA mukhya be prakAra che : (1) dravya-pUjA ane (2) bhAva-pUjA. dravya-pUjA eTale jaLa, havaNa, vilepana Adi dvArA thatI pUjA. te bhAva-pUjAnuM kAraNa che ane mana, vacana ane kAyAne sthira banAve che. bhAva-pUjAnA paNa be prakAra che : (1) prazasta bhAva-pUjA ane (2) zuddha bhAva-pUjA. guNI uparanA rAgane prazasta bhAva-pUjA kahe che. traNa bhuvananA svAmI bhagavAna ja mane parama ISTa che-vallabha che, te ja priya lAge che. A prazasta-rAgarUpa bhAva-pUjA che. svo. bAlAvabodha : te pUjAnA be bheda che : eka dravya-pUjA, bIjI bhAva-pUjA. tihAM, havaNa-vilepanAdika je bAhya upacAra, yoga samAravAne kariyuM, te dravya-pUjA jANavI. tihAM, aDhArapApa-sthAnaka che je sarva AtmAne du:kha-hetu che te sarva palaTAvavAne pUjAmAM prazasta-rAga kariyeM, te AtmAne tajjAtIyatajavA yogya je karma, te karma-nirjaravAnI nIti che. mATe jina-pUjA te saMvara che, tethI avazya karavA yogya che. temAM, bAhyathI je kUlakesarapramukhanI pUjA-te dravyarUpa che, te bhAva-pUjA je guNa-guNI-ekattArUpa tehanuM kAraNa che. mATe dravya-nikSepo te tehane ja kahiye ke je bhAvanuM kAraNa hoya. have bhAva-nikSepaeN pUjA, te be prakAranI che - prathama prazasta bhAva-nikSepuM pUjana, bIjuM zuddha bhAva-nikSepe pUjana. tehamAM, bhAva te AtmAnI pariNati ane prazasta te guNI upara rAga jANavo. unaM 2 || TyA || 'rihaMte suvarA, rAte sumuLasu pavacanesu | g supasatyo rAjo...'' ta vavanAt II artha : arihaMtamAM, zratamAM, sumunimAM ane pravacana(jinazAsana)mAM rAga e prazastarAga che. tathA causaraNayajJAmAM kahyuM che - "...suyAjIrAvasamukhatraputraputrayaMkururAno '' jIta vavanAt II (TI,vadha) artha : sukRtanA anurAgane kAraNe pavitra thayela romAMkurathI (karma vairI pratye) bhISaNa (evo jIva). have, prazastanuM svarUpa likhe che - temAM, je viSaya, parigraha upara rAga che, tethI to karma-baMdha upaje ane anukaMpA te zAtAvedanInI hetu che, te to sarva nirguNI jIva upara paNa che tathA guNI upara anukaMpA karavI te niMdavA-garahavA yogya che. For Personal & Private Use Only 24 . Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uktaM ca Avazyake - "suhiesu a duhiesu a, jA me asaMjaesu aNukaMpA / rAjA Tosena 1, te nire te rAma | 9 ||'' ta vAvazAt | artha : sukhI ane du:khI evA asaMyatomAM rAgathI ke dveSathI je mArI anukaMpA che, tene huM niduM chuM-gaNuM chuM. tathA, je arihaMtAdi paMca parameSThI, Agama ane sAdharmika upara pakSapAta vinA guNIpaNA mATe je rAga-te prazasta rAga jANavo. te yadyapi puNyabaMdhano hetu che tathApi chatA Atma-guNane sthira thavAno tathA navA pragaTa karavAno hetu che, puNyAnubaMdhI-puNyano hetu che, e zrI haribhadrapUkyuM paMcavastu graMthamAM kahyuM che. | gAthA || "nANAiguNarui khalu, tArasIya guNasaMpayaM saMpatto / dhanno guNAsaMpatto, pasatyarAgaM tihiM kuNaI / / 1 / / guNaruimUlaM eyaM, teNaM guNavuDhiheu bhaNiyaM / nada ttAputto, pasaMsthAnA mukhapatto || 2 ||' vavanAnU || artha : jJAnAdi guNanI ruci kharekhara tevA prakAranI guNa-sampattinI saMprApaka che, tethI guNane saMprApta karela ane nahi prApta karela evA dhanya jIva tyAM guNarucimAM prazasta-rAgane kare che. | guNaruci e (prazasta-rAga)nuM mULa che, tethI te (prazasta-rAga)ne guNa-vRddhinuM kAraNa kahyuM che. jemake, IlAciputre prazasta-rAgathI guNane prApta karyA. IhAM koI pUche je, zrI gautamasvAmIne tribhuvana-dayAla, trizalA-naMdana, zrI vIra paramAtmA upara rAga hato, te kevalajJAnane rodhaka kema thayo? tehane uttara kahe che ke, zrI gautamano prazasta-rAga kSayapazama-ratnatrayIna to dIpaka hato paNa zrI vIra vidyamAna chatAM rAganI maMdatA thaI nahIM. kemake chate kAraNuM rAga Talavo du:kkara che paNa jevAreM kAraNa mayuM tethI rAganI avasthA aTakI, tevAreM zreNI thaI. | tema, prazasta-rAga sarva jIvone kSayopazamI-ratnatrayIno virodhI nathI. kSAyakatAnI IhAyukta te kSAyakatAne najIka kare paraMtu kSAyaka-ratnatrayI thavA dIye nahIM. uktaM ca zrIsaMvijJamukhyaiH zrIjinezvarasUripUjyaiH saMvegaraGgazAlAyAM - "siddhe ratto tagguNaIhAe labbhae guNe sabbe / tenuM rihaMtA, sAsu rAja sahigo || 9 ||'' artha : siddhamAM rAgI jIva temanA guNonI cAhanA vaDe karIne sarva guNone prApta kare che, tethI arihaMtAdi bhagavaMtoe sArA guNomAM prazastarAga kahyo che. te mATe prazasta bhAva-pUjA te paNa sAdhakatAmAM che. have, zuddha bhAva-pUjA te, je AtmAnuM sAmAnyacakra-vizeSacakra-kSayapazamI cetanA-vIrya, te sarva zrI arihaMta paramAtmAnA kSAyakasiddhatvAdi guNAnuyAyI pravRttei, te zuddha bhAva-pUjA jANavI. eTale guNarAgI thaIne guNabahumAnI thavuM, pachI sva-svarUpamAM tanmaya thaye thake svarUpapUrNatA nipaje. e mokSano mArga che. have, prazasta bhAvapUjAnuM svarUpa kahe che, zrI arihaMta vAsupUjya svAmI svayaM kahetAM potAthI buddha thayA ehavA tribhuvananAtha, te parama ketAM atyaMta, ISTa ketAM raLiyAmaNA, vallabha ketAM vAlDA lAge. te prazastarAgarUpa bhAvapUjA jANavI. || Duta dvitIyaTIOArtha: || 2 || . For Personal & Private Use Only 248 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya mahimAreati upagAratAre, nirmaka prabhu guNa rAga! suramaNi suraghaTa suratarU tucchatere, kinA maTTA bAvA II pUjha.vI ___ artha : prabhu ke aSTa prAtihArya aura cautIsa atizayoM kI mahimA sunakara ati Azcarya paidA hotA hai / zuddha-dharma kI dezanA dvArA saba jIvoM ke mohAndhakAra ko dUra kara, sarva sandehoM ko TAlakara Atmadharma kI pahacAna karAnevAle arihanta prabhu kI ananta upakAritA aura nirmala kevalajJAnAdi guNoM para jo anurAga-ahobhAva utpanna hotA hai vaha bhI prazasta bhAvapUjA hai / mahApuNyazAlI jinezvara ke bhaktoM (rAgiyoM) ko prabhubhakti ke sAmane suramaNi (ciMtAmaNi), suraghaTa (kAmakumbha) aura surataru (kalpavRkSa) bhI tuccha (nissAra) lagate haiM / Age kI do gAthAoM meM zuddha bhAvapUjA kA svarUpa batAte haiM / artha : prabhunAM aSTa prAtihArya ane cotrIza atizayono mahimA sAMbhaLI ati Azcarya pedA thAya che. tathA zuddha-dharmanI dezanA dvArA sarva jIvonA mohAMdhakArane dUra karI, sarva saMdehone TALI, Atma-dharmanI oLakhANa karAvanAra arihaMta prabhunI anaMta upakAritA upara ane nirmaLa kevalajJAnAdi guNo upara je anurAga-ahobhAva utpanna thAya che, te paNa prazasta bhAva-pUjA che. mahA-puNyazALI jinezvaranA bhaktone-rAgIone prabhu-bhakti AgaLa suramaNi-ciMtAmaNi, suraghaTa-kAmakuMbha ane surataru-kalpavRkSa paNa tuccha-nisAra lAge che. have pachInI be gAthAmAM zuddha bhAva-pUjAnuM svarUpa batAve che. svo. bAlAvabodha : valI, prazasta-rAgIpaNuM olakhAve che je, zrI arihaMta-atizayanA mahimA upara abhUtatA-AzcaryatA tathA ATha prAtihAryanI vismayatA ItyAdi dekhIne athavA sAMbhaLIne je rAga upaje, te sarva prazasta-rAga jANavo. tathA, jagatanA jIvone mahAmohAMdhakAra nivAravArUpa dharma-dezanA deIne visarI gaelo je Atma-dharma, tene dekhADe-sarva saMdeha TAle, e upagArabhAva. AjIvikAnA dAtAra ! tattvathI bhUlaiM paDyA jIvone tattvanA dekhADanAra ! ehavuM upakArIpaNuM zrI arihaMtanuM che. te upakArIpaNA upara je ISTatA tathA nirmala-karma AvaraNe rahita kevalajJAna, kevaladarzana, vItarAgatA, asaMgatA, svarUpabhogIpramukha guNa upara rAga, te paNa prazasta-rAga kahiyeM. valI sura-maNi ketAM ciMtAmaNi-ratna, sura-ghaTa ketAM kAmakuMbha tathA sura-taru ketAM kalpavRkSa, te sarva tuccha bhAse. kemake e to IhalokasukhanA hetu tathA bhAva-azuddhatAnA vadhAravA vAlA che, tehane asAra jANIne tuccha gaNe. ane zrI arihaMtano rAga, te paraMparArthe Atmasukhano hetu che. AtmAnA guNanI vRddhi karavAnuM puSTa-nimitta che. te mATe, zrI jinarAja, parama dayAla, svaguNa-bhogI, mahA-gopa, paramopakArI, mAharI tattva-saMpadAnA upadezaka, te upara je jIvane sAcI olakhANe rAga pragaTe. te jIva mahA-bhAgyavAna tathA pavitra jANavA. je jIva kAmarAga, dRSTirAga, sneharAganI bhIDa TAlIne zrI puruSottama paramAnaMdI zrI vAsupUjya prabhu upara rAgI thayo tene dhanya che. te mahaMta jIva mahoTA bhAgyano dhaNI jANavo. e sarva prazasta-rAga bhAva-pUjA kahI. || tti tRtIyathArtha: || 3 || For Personal & Private Use Only 2 49 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haili-baati jaanaai, prabhu prabhutA layakInA zuddha svarUpI ye tanmayore, saMpujhAvArtA pItA 11 artha : apane kSayopazamabhAva se prakaTita samyagdarzana aura jJAnAdi guNoM ko paramAtmA-prabhu kI parama prabhutA meM layalIna banAne ke lie zuddha svarUpI paramAtmA ke svarUpa meM tanmaya hokara anubhava-amRta ke AsvAda se AtmA ko puSTa banAnA zuddha bhAvapUjA hai / artha : potAnA kSayapazamabhAve pragaTelA samyagdarzana ane jJAnAdi guNone paramAtmA prabhunI parama prabhutAmAM layalIna banAvavA zuddha svarUpI paramAtmAnAM svarUpamAM tanmaya thaI anubhava- amRtanA AsvAdI AtmAne puSTa banAvavo, te zuddha bhAva-pUjA che. sva. bAlAvabodha : have, zuddha bhAva-pUjA kahe che - tihAM, je AtmAnA kSayopazamabhAvI darzana guNa tathA jJAnAdi guNa, te sarva prabhunI prabhutAthI layalIna thayA che. bahumAna zrI arihaMtanuM che, bhAsana paNa arihaMta-guNanI anaMtatAnuM che. ramaNa zrI arihaMta-guNanA svarUpa-bhAsananuM che, anubhava paNa arihaMta-guNanA bhAsanano che. ema jeTalI Atma-zakti pragaTI che, te sarva arihaMta-guNane anuyAyI karIne tanmayatArUpa kare, te zuddha bhAva-pUjA jANavI. - te AvI rIteM, prabhutAno niradhAra, bhAsananuM AsvAdana te AnaMdatAyeM magna rahevuM, zuddha-svarUpI paramAtmA, tehanuM svarUpa je je vastu-dharma, te maLe tanmayI thaIne tenA AsvAdane anubhaveM, pIna ketAM puSTa rahe, te bhAva-bhakti jANavI. vaMdana-namanAdika te yoga-bhakti jANavI. prabhu upara ISTatA te rAga-bhakti jANavI. tathA, 'huM sahuthI moTo ! mAhare arihaMta paramezvara jevo dhaNI che. huM mokSanA mArgane pAmyo ane potAnA Atma-guNane prabhunI prabhutAne anuyAyIpaNe kahie, ehavA samakiti, dezavirati, sarvavirati, jeNe potAnI mUla-pariNati prabhutAthI meLavI che. Atma-pariNatirUpa usaMge prabhunI prabhutAne ramAvI rahyA che. mahAnubhAva che. te zuddha bhAva-pUjAvAlA jANavA. // ta vaturthaTTthArtha : || 4 |. For Personal 300 Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha tattva rasa raMgI cetanA re, pAme Atma svbhaav| AtmArUMbI nija guNa sAdhato re, pragaTe pUjya svabhAva // pUjanA // 5 // / / artha : zuddhatattvI zrI arihanta paramAtmA aura siddha bhagavanta ke dhyAna-sudhArasa ke raMga se jaba cetanA ra~gatI hai taba vaha Atma-svabhAva ko pAtI hai| isa prakAra prabhu ke Alambana se svarUpAlambI banA huA AtmA AtmaguNoM ko sAdhatA huA kramaza: apane pUjya-svabhAva ko prakaTa karatA hai / artha : zuddha-tattva zrI arihaMta paramAtmA ane siddha bhagavaMtanA dhyAna-sudhArasanA raMgathI jyAre cetanA raMgAya che, tyAre te Atma-svabhAvane pAme che. A rIte prabhunA AlaMbane svarUpAvalaMbI banelo AtmA Atma-guNone sAdhato anukrame potAnA pUjya svabhAvane pragaTa kare che. svo. bAlAvabodha H ema zuddha nirmala-tattvI zrI arihaMta deva-siddha bhagavAna, tehanA rase raMgANI thakI tehanA guNanI bhogI jevAre cetanA thayI, anya vikalpa TAlI anubhava-bhAvanA sahita prabhu-svarUpe rasIlI thaI, tevAre te cetanA potAnA Atma-svabhAvane pAme. AtmasvabhAvarUci-AtmasvabhAvopayogI-AtmasvabhAva2maNI-AtmAnubhavI eTale upAdAnAvalaMbI avasthA pAme. ane jevAre e bhavya jIva AtmAvalaMbI thAya tevAreM potAnA guNane sAdho-nipajAvato, samyakdarzanAdika guNane pragaTa karato, guNasthAna krameM doSanI hANI-guNaprAbhAva-svarUpaekattva-svarUpAnubhavI thato thako tallInatAne nipajAvaye potAno anAdi kAlano sattA-gata pUjya-svabhAva tene pragaTa kare. eTale, pahelAM 'huM parama pUjya anaMta-guNI chuM'. e nirdhArarUpa samyak-darzana pragaTe-syAdvAda sattAnuM bhAsana thAye, pachI je sattA pragaTI, tehano ramaNa-anubhavarUpa cAritra-guNa pragaTe, pachI nirAvaraNa kevalajJAna nIpaje. e zrI arihaMtane pUjavAthI potAno pUjya-svabhAva pragaTe. / / iti paJcamagAthArthaH / / 5 / / For Personal & Private Use Only 182009 www.jaineliprary.org Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaakartA sevAthIhuvere, sevaka paNa siddhi| nijadhana na die paNaAzrita rahere, akSaya akSara Rddhi pUgA .dho. artha : he paramAtman ! Apa anya jIvoM ke mokSa ke kartA nahIM haiM / phira bhI ApakI sevA se sevaka pUrNa siddhatA prApta karatA hai | Apa apanA jJAnAdi dhana kisI dUsare ko nahIM dete haiM to bhI ApakA Azrita bhakta kabhI naSTa na honevAlI akSaya akSara Atma-samRddhi ko prApta #ratA hai | artha : he paramAtman ! Apa anya jIvonA mokSanA kartA nathI chatAM ApanI sevAthI sevaka pUrNa siddhatA pAme che. Apa potAnuM jJAnAdi dhana bIjA koIne ApatA nathI, to paNa Apano Azrita-bhakta kadI nAza na pAme tevI akSaya akSara Atma-samRddhi prApta kare che. svo. bAlAvabodha : zrI vItarAga pote para-jIvanA mokSanA akartA che. kema ? je para-kartApaNuM jIva dravyano dharma nathI, te mATe pote para-jIvanI siddhinA akartA che. paNa, zrI prabhujInI sevAthI sevaka je bhakta, tehane huve ketAM thAya. zuM thAya ? to ke, saMpUrNa siddhatA nipaje. nija ketAM potAno, dhana je anaMta jJAnAdika guNa, te prabhu koI bIjAne ApatA nathI. eTale, koI potAnA dravyane mUkI bIjAmAM varSe nahIM ane koI dravya, koI dravyano guNa grahe paNa nahIM. sarva dravya pote potAnI sattAnA svAmI che. te mATe, arihaMta pote kAMI ApatA ja nathI paraMtu je arihaMtane Azrita thaI seve te nikSe akSaya ketAM jehano kSaya na thAya-je vinAza na pAme tathA akSara ketAM kharavuM-jharavuM jehamAM nathI evI avinAzI-akSara, anaMta Atma-saMpadA pUrNAnaMdAdika-zuddhi lo ketAM pAme. mATe, jina-bhakti tehI ja siddhatA nIpajAvavAno pUrNa upAya che. || ta pArvaH || 6 | For Personal & Private Use Only Jain Education Intemational www.ainelibrary org Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Stava2 jUnAkina pranatAre, pravezatreya vittA paramAnaMda vilAsI anubhavare, 'devacaMdra pada vyakti pUSSA.Lo artha : sacamuca ! paramArtha dRSTi se vicAra karane para jinezvara paramAtmA kI pUjA sva-AtmA kI hI pUjA hai / kyoMki jaise jaise sAdhaka prabhupUjA meM tanmaya banatA hai vaise vaise usakI anvaya zakti-sahaja (svAbhAvika) ananta Atmazakti prakaTa hotI hai / AtmA paramAnda kA vilAsI banakara devoM meM candra samAna nirmala siddha-pada ko prakaTa karake usakA sAkSAt anubhava karatA hai / artha : kharekhara ! paramArtha dRSTie vicAratAM jinezvara paramAtmAnI pUjA, te va-AtmAnI ja pUjA che. kAraNa ke, jema jema sAdhaka prabhu-pUjAmAM tanmaya bane che, tema tema tenI anvaya zakti-sahaja svAbhAvika anaMta Atma-zakti pragaTe che. AtmA paramAnaMdano vilAsI banI devomAM caMdra samAna nirmala siddha-padane pragaTAvI, teno sAkSAt anubhava kare che. svo. bAlAvabodha : je jinarAjanI pUjA-bhakti karavI te potAnA AtmAnI pUjanA karavI che, Atma-guNa vadhAravA che, Atma-saMpadAnI puSTi karavI che. kema ? je jina-sevanA thakI potAnA anvayI guNa je sahaja jJAnAnaMdAdika anaMta zakti, te poSa-pragaTe-nirAvaraNa thAya. te jIva paramAnaMdano vilAsI thaI anubhave ketAM bhogave. sarva devamAM caMdramA samAna je pada paramAtmatA, pUrNatA, nirAvaraNatA, nirAmayatA, tattvabhogatA, svarUpAnaMdatArUpa, tehanI vyakti ketAM pragaTatA. je karmAvae anAdithI AvRtta che, te karma-kSaya thaye akriya, anavacchinatA zakti pragaTe-zuddha thAya. te mATe, niSpanna-jinanI bhakti te paramAtmatArUpa Atma-siddhatAnuM kAraNa che. te mATe, he mokSArthI jIvo ! tame zrI vItarAga arihaMtanI pUjanA te vidhi-sahita nirabhilASa, tattva-sAdhyatAryo karo. eha ja uttama upAya che. || tti saMtakuTyArtha: || 7 || | ti dvArA zrI vAsupUgina stavanam / 1 2 || www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 253 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UUUU 92(3) 171618 A o on OPS www.12.rary.org Personv erse Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAramA stavanano sAra... arihaMta paramAtmAo ke siddha bhagavaMto vItarAga hovAthI bhaktithI prasanna thatA nathI, tema ja abhaktithI nArAja thatA nathI, to temanI pUjA karavAthI bhaktane lAbha zuM ? AvI zaMkAnuM samAdhAna spaSTa rIte ahIM karavAmAM AvyuM che. paramAtmA pote kRta-kRtya hovAthI pa-kRta pUjAnI teone koI apekSA ke AvazyaktA nathI paraMtu sAdhakane siddhatArUpa sAdhya siddha karavA mATe prabhu pUjA ati Avazyaka che-anivArya che. | pUjyanI pUjA vinA pUjya-pada pApta thatuM nathI mATe je bhavyAtmAne potAno parama zuddha svabhAva pragaTAvavo hoya, teNe parama pUjya paramAtmAnI pUjA karavI joIe. jina-pUjA e saMvara che ane hiMsAdi Asava-dvArone rokavAnuM parama sAdhana che. jina-pUjA e azubhakarmanA kacarAne sApha karI nAkhe che ane puNyAnubaMdhI-puNyathI AtmAne paripuSTa kare che. 1ra(pa) dravya-pUjA : jaLa, caMdana, phUla, dhUpa vagerethI karavAmAM AvatI jina-pUjAthI tema ja temane vaMdana-namaskArAdi karavAthI ApaNA mana-vacana-kAyAnA yogonI capaLatA dUra thAya che ane sthiratA prApta thAya che, Ane yoga-bhakti paNa kahe che. bhAva-pUjA : e be prakAranI che, prazasta ane zuddha. pahelA prakAranI prazasta bhAva-pUjAmAM sarva du:khanA mULarUpa aprazasta rAgAdinA parivartana mATe guNI-puruSo upara anurAga karavo Avazyaka che, jethI prazasta-bhAvo utpanna thAya che tathA ratnatrayIno kSAyapazama-bhAva pragaTe che ane kSAyika saMpUrNa ratnatrayI pragaTAvavAnI tIvra ruci jAgrata thAya che. arihaMtAdi parameSThIono prazasta-rAga e nUtana guNone prApta karavAno ane prApta thayelA guNone sthira karavAno uttama upAya che, tene AsaMga-bhakti kahe che. | bIjA prakAranI zuddha bhAva-pUjAmAM arihaMta paramAtmAnA anaMta guNonuM bahumAnapUrvaka ciMtana, manana ane dhyAna dharI, zraddhA, bhAsana ane ramaNatAdi dvArA prabhunA zuddha-svarUpamAM layalIna thavAya che ane anubhava-rasano AsvAda karAya che. AvI pUjAne 'tAttika-bhakti' athavA 'parA-bhakti' kahe che. samyagudRSTi, dezavirati ane sarvavirativALA uttama AtmAo enA adhikArI hoya che, kAraNa ke te uttama puruSo potAnI mULa AtmapariNatine prabhunI prabhutAmAM lIna-tanmaya banAvI zake che. dhanya che e mahAnubhAvone ! ke jeo sadAya paramAtmAnI e prabhutAne potAnA Atma-pariNati rUpI khoLAmAM ramADI rahyA che. zuddha bhAvapUjAnuM phaLa : zuddha Atma-svabhAvamAM tanmayatA prApta thatAM, pUrNa zuddha Atma-dazA pragaTe che. sau prathama 'paramAtmA samAna mArI Atma-sattA che, tethI huM paNa anaMta-guNI chuM ane 'sadaM'- te paramAtmA e ja huM chuM' evo nizcayAtmaka bhAva arthAta samyagdarzana pragaTe che ane syAdvAdamathI zuddha sattAnuM samyagU-jJAna prApta thAya che. pachI jeTalA aMze AtmasattA pragaTI hoya che teTalA aMze temAM ramaNatArUpatinA anubhavarUpa) cAritra-guNa pragaTe che. pachI e cAritra-guNano vikAsa thatAM anukrame kevaLajJAna ane siddha-padanI paNa prApti thAya che. paramAtmA potAnA zuddha svabhAvanA ja kartA che. pa2-kartutva e jIva dravyano dharma nathI, tethI paramAtmA para-jIvanA mokSanA kartA thaI zaktA nathI. ane e paramAtmA potAnuM jJAnAdi dhana bIjA koIne ApI zaktA nathI chatAM e ja paramAtmAnI upAsanAthI-sevAthI sevaka saMpUrNa siddhi-sukhane meLavI zake che. arihaMta paramAtmAne nija sama phaLadanI upamA dvArA navAjavAmAM Ave che. eTale ke, teo potAnI samAna phaLa ApanArA che. namolyurNa sUtramAM 'biTI nIvayApa, tinnA | tArayAIi, jdvAI vorA, muttAI mosaT[''- A cAra padonI saMpadAnuM nAma nija sama phaLada che. teno bhAvArtha e ja thAya che ke 'jinezvara paramAtmA pote rAga-dveSane jItanArA che ane anya jIvone rAga-dveSanA jitADanArA che, pote saMsArathI taranArA che ane anya jIvone saMsArathI tAranArA che, pote saMpUrNa jJAna-bodhane pAmelA che ane bIjAne saMpUrNa jJAna-bodhanA pamADanArA che tathA pote karmathI mukta thayelA che ane teo bIjAne karmathI mukta karAvanArA che.'' | prabhunA batAvelA siddhAMtono sApekSa-dRSTithI samanvaya sAdhI sarva bhavyatmAoe potAnA pUrNa zuddha svabhAvane pragaTa karavA mATe ane paramAtmAnI zuddha bhAva-pUjAmAM tanmaya banavA mATe prayatnazIla banavuM joIe. For Personal & Private Use Only 255 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAharaveM stavana kA sAra... arihanta paramAtmA aura siddha bhagavAn vItarAga hone se bhakti se prasanna nahIM hote tathA abhakti se nArAja nahIM hote to unakI pUjA karane se bhakta ko kyA lAbha ? aisI zaMkA kA samAdhAna vahAM spaSTa rUpa se kiyA gayA hai / paramAtmA svayaM kRtakRtya hone se parakRta pUjA kI unheM koI apekSA yA AvazyaktA nahIM hai, parantu sAdhaka ke lie siddhatArUpa sAdhya ko siddha karane ke lie prabhu pUjA ati Avazyaka hai- anivArya hai / pUjya kI pUjA ke binA pUjya-pada prApta nahIM hotA / ataH jisa bhavyAtmA ko apane parama zuddha svabhAva ko prakaTa karanA ho to use parama pUjya paramAtmA kI pUjA karanI cAhie / jinapUjA saMvara hai aura yaha hiMsAdi AsravadvAroM ko rokane kA parama sAdhana hai / jinapUjA azubha karma ke kacare ko sApha kara detI hai aura puNyAnubaMdhI puNya se AtmA ko paripuSTa banA detI hai / dravyapUjA yAnI jala, caMdana, phUla, dhUpa Adi se kI jAnevAlI jinapUjA se tathA unako vandana-namaskArAdi karane se hamAre mana, vacana, kAyA ke yogoM kI capalatA dUra hotI hai aura sthiratA prApta hotI hai / ise 'yogya bhakti' bhI kahate haiM / bhAvapUjA do prakAra kI hai, prazasta ora zuddha / prathama prakAra kI prazasta bhAvapUjA meM saba duHkhoM ke mUlarUpa aprazasta rAgAdi ke parivartana ke lie guNI puruSoM para anurAga karanA Avazyaka hai| aisA karane se prazasta bhAva utpanna hote haiM tathA ratnatrayI kA kSayopazamabhAva prakaTa hotA hai aura sampUrNa kSAyika ratnatrayI prakaTa karane kI tIvra ruci jAgRta hotI hai / arihaMtAdi parameSTiyoM kA prazasta rAga nUtana guNoM ko prApta karane aura prApta guNoM ko sthira karane kA uttama upAya hai, ise 'AsaMga-bhakti' kahate haiM / dUsare prakAra kI zuddha bhAvapUjA meM arihaMta paramAtmA ke ananta guNoM kA bahumAnapUrvaka ciMtana, manana aura dhyAna dharakara zraddhA, bhAsana aura ramaNAdi dvArA prabhu ke zuddha svarUpa meM layalIna huA jAtA hai aura anubhavarasa kA AsvAdana kiyA jAtA hai / ise- 'tAttvika bhakti' athavA 'parA-bhakti' kahate haiM / samyagdRSTi, dezavirati ora sarvavirativAlI AtmAe~ isakI adhikAriNI hotI haiM / kyoMki ve uttama puruSa apanI mUla Atma-pariNati ko prabhu kI prabhutA meM lIna-tanmaya banA sakate haiM / dhanya haiM ve mahAnubhAva jo sadA paramAtmA kI isa prabhutA ko apanI Atma-pariNatirUpI goda meM ramAte haiM / zuddha bhAvapUjA kA phala : zuddha AtmasvabhAva meM tanmayatA prApta hone para pUrNa zuddha AtmadazA prakaTa hotI hai / sarvaprathama 'paramAtmA ke samAna merI AtmasattA hai ata eva maiM bhI anantaguNa-sampanna hUM / 'so'haM' usa paramAtmA jaisA hI maiM hUM / ' aisA nizcayAtmaka bhAva arthAt samyagdarzana prakaTa hotA hai aura syAdvAdamayI zuddha sattA kA samyagjJAna prApta hotA hai / tadanantara jitane aMza meM AtmasattA prakaTita huI hai utane aMza meM usameM ramaNatArUpa (usake anubhavarUpa) cAritra guNa prakaTa hotA hai| isake pazcAt usa cAritra guNa kA vikAsa hone para anukrama se kevalajJAna aura siddha-pada kI bhI prApti hotI hai / paramAtmA apane zuddha svabhAva ke hI karttA haiM / parakartRtva jIvadravya kA dharma nahIM hai, isalie paramAtmA anya jIva ke mokSakarttA nahIM ho sakate / ye paramAtmA apanA jJAnAdi dhana kisI anya ko nahIM de sakate tathApi unhIM paramAtmA kI upAsanA-sevA se sevaka sampUrNa siddhi-sukha ko prApta kara sakatA hai / arihanta paramAtmA ko 'nija sama phalada' kI upamA dvArA alaMkRta kiyA jAtA hai arthAt ve apane samAna banAne kA phala denevAle haiM / raar t For Personal & Private Use Only 256 'namotthUNaM' sUtra meM 'jiNANaM jAvayANaM, tinnANaM tArayANaM, buddhANaM bohayANaM, muttANaM moagANaM' ina cAra padoM kI sampadA kA nAma 'nija sama phalada' hai / usakA bhAvArtha yahI hai ki jinezvara bhagavAn svayaM rAga-dveSa ko jIte hue haiM aura anya jIvoM ko rAga-dveSa se jitAnevAle haiM / ve svayaM saMsAra se tire hue haiM aura anya jIvoM ko saMsAra se tAranevAle haiM / ve svayaM jJAna bodha ko prApta haiM aura anya jIvoM ko jJAna-bodha denevAle haiM / ve svayaM karma se mukta haiM aura anya ko karma se mukta karAnevAle haiM / prabhu ke dvArA batAye hue siddhAntoM kA sApekSa dRSTi se samanvaya karake sarva bhavyAtmAoM ko apane pUrNa zuddha svarUpa ko prakaTa karane ke lie aura paramAtmA kI zuddha bhAvapUjA meM tanmaya banane ke lie prayatnazIla bananA cAhie / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM ApelA citronuM vivaraNa 12(1) zrI vAsupUjyasvAmI bhagavAna 12(2) cAmara dvArA sevAtA zrI mallinAtha bhagavAna 12(3) hemacaMdrAcArya 12(4) sarasvatI devI 12(5) rAjA kumArapALanA patnI 12(6) aMbikA devI NICO For Personal & Private Use Only - 2 57 www.ainelibrary.org Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 O cation interational For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha trayodaza zrI vimalajina stavanam // dAsa aradAsa zI pare karejI- e deshii| RAJSHTARARIASnapra PRIORASOOT vimarujinA vimalatA nAharI jI, avara bIje na kahAyA laghu nadI jima timahaMghIyeM jI, svayaMbhUramaNa na traay|| viml.||2|| OBOUSSISPASTICO For Personal & Private Use Only | 259 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he vimalanAtha bhagavAn ! ApakI vimalatA anya chadmastha jIva se nahIM kahI jA sakatI / choTI nadI ko to jaise-taise pAra kiyA jA sakatA hai parantu svayaMbhUramaNa (asaMkhya koDAkoDI yojana vistAravAle) samudra ko kaise pAra kiyA jA sakatA hai ? isI prakAra he prabho ! Apake ananta guNoM kA pAra kaise pAyA jA sakatA hai ? artha : he vimalanAtha bhagavAna ! ApanI vimalatA anya chadmastha jIvathI kahI zakAya tevI nathI. nAnI nadIne game tema karIne tarI javAya paNa svayaMbhUramaNa(asaMkhya koDAkoDI yojana vistAravALA) samudrane kaI rIte oLaMgI zakAya ? ema, prabhu ! tamArA anaMta guNono paNa pA2 kema pAmI zakAya ? svo. bAlAvabodha : have, zrI vimalanAtha prabhujInI stuti kahe che, he vimalajina ! he paramezvara ! tAharI vimalatA ketAM tamArI nirmalatA kehavI che ? je samasta dravyakarma, bhAvakarma, parAnujAyItAdi doSarahitapaNe che. ehavI nirmalatA te avara ketAM bIjA koI chadmastha jIve, na kahAya ketAM kahi zakAya nahIM. "siddhasvarUpasya anaMtatvAt vAcaH kramapariNatatvAt AyuSyAlpatvAt, tena vaktuM na zakyate kena / / " iti bhASyavacanAt / / artha : siddhanA svarUpanuM anaMtapaNuM hovAthI, vANInuM krama-pariNatipaNuM hovAthI ane AyuSyanuM alpapaNuM hovAthI koInAthI paNa (siddhanA (sva3pane ) 49 // zasya nathI. te mATe kahevAya nahIM. tenA upara dRSTAMta kahe che, jema laghu nadI ketAM nAnhI nadI, tene jema tema laMghIyeM ketAM utariyeM paNa asaMkhyAtAkoDI jojanano chehalo svayaMbhUramaNa nAmA samudra, te koI pAmara janathI taryo jAya nahIM. ane, prabhunA guNa to svayaMbhUramaNa samudrathI paNa anaMta-guNA che. te sarva vacane kahyA jAya nahIM. / / iti prathamagAthArthaH / / 1 / / sayata puDhavI giri jarU taru jI, koi tole eka hathya | teha paNa tujha guNagaNa bhaNI jI, bhAkhavA nahIM samaratha // vimala // 2 // artha : jagat ke sarva pRthvI, parvata, pAnI aura vanaspati Adi ko kadAcit koI samartha vyakti eka hAtha se uThAne meM samartha ho jAya to bhI prabhu ke ananta guNoM ko ginane meM yA kahane meM koI samartha nahIM ho sakatA / prabhu ke pUrNa zuddha svarUpa ko kSAyika vIryavAle kevalajJAnI jAna sakate haiM, lekina ve bhI vacana dvArA sarva guNoM ko nahIM kaha sakate / kyoMki vacana kA pravartana krama se hotA hai aura samaya- AyuSya parimita hotA hai / artha : jagatanA sarva pRthvI, parvata, pANI ane vanaspati vagerene kadAca koI samartha vyakti eka hAthe uThAvI zakvA samartha bane to paNa prabhunA anaMta guNone gaNavAmAM ke kahevAmAM koI samartha banI zakto nathI. prabhunA pUrNa zuddha svarUpane kSAyika vIryavALA kevalajJAnI jANI zake che chatAM teo paNa vacana dvArA sarva guNone kahI zaktA nathI, kAraNa ke vacananuM pravartana krama-vartI che ane samaya-AyuSya parimita hoya che. svo. bAlAvabodha H tathA sayala ketAM sarva puDhavI ketAM pRthvI, giri te parvata, jala te pANI, taru te vanaspati, e sarvane koI eka hAtheM tole ketAM upADe. ehavo balavaMta paNa te bAla-vIryavaMta hoya, tethI te paNa prabhujI ! tAharA guNanA gaNa ketAM samUha, tene bhAkhavA ketAM kehavAne samartha nahIM. For Personal & Private Use Only 260 . Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa ? tehamAM bAla-vIryanI zakti che ane tamAruM nirmala svarUpa te kevaLajJAnI kSAyaka-vIryavaMtane gamya che. tene paNa sarva vacaneM gocara thAya ja nahIM, to bAla-vIryavaMtathI kema kahevAya. | tti dvitIyathArva: || 2 || sarva pudgala nabhadharmanA jI, tema adharma pradeza tAsa guNadharma pajjava sahujI tujhaguNa ekaraNo kesh| vika ho JAWATARIE artha : dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya aura sarva pudgalAstikAya ke pradeza aura unameM rahe hue ananta guNa, dharma evaM paryAya bhI prabhu ke eka kevalajJAna guNa ke aMzamAtra haiM / kyoMki uparyukta sarvabhAvoM kA vikAlika jJAna eka samaya-mAtra meM karanevAle kevalajJAna kI zakti anantaguNI adhika hai| artha : dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane sarva pudgalAstikAyanA pradezo ane temAM rahelA anaMta guNo, dharmo ane paryAyI paNa prabhunA eka kevalajJAna guNano aMzamAtra che. kAraNa ke, uparokta sarva bhAvonuM trikAlika jJAna eka samayamAtramAM karanAra kevalajJAnanI zakti anaMtaguNI adhika che. svo. bAlAvabodhaH sarva pugala-dravya tathA nabha ketAM AkAza-dravya, dharma ketAM dharmAstikAya-dravya temaja adharmAstikAyanA pradeza eTale e paMcAstikAyanA pradeza anaMtA, tehanA guNa anaMtA, tehanA guNa-dharma nityasvAdi te paNa anaMtA, tehanA paryAya valI tehathI anaMta-guNA che. te sarva malI paNa, he prabhujI ! tAharo eka guNa je kevalajJAnarUpa, tehano lezamAtra che. kema ? je e sarva paMcAstikAyanA bhAva vartamAnakALe che ane kevalI to e sarvanA atIta, anAgata ane vartamAna - e traNe kAlanA paryAya utpAda, vyaya, dhRvarUpa, tehane eka samayamAM jANe tathA ethI anaMta-guNA bIjA dharmane paNa eka samayamAM jANe, te mATe kevalajJAnanI zakti anaMta-guNI ___ uktaM ca / / vizaSAvazyake - "ye hi kevalasya niHzeSajJeyagatA viSayabhUtA : paryAyAste jJAnAdvaitavAdinayamatena jJAnarUpatvAdarthApattyaiva svaparyAyAH proktAH , na tu paraparyAyAlaya, vizeSa vattatvavaroSo nAzadUnIya ti '' rUti . (vi.ma.'TI.4 64 TakA) artha : kevaLajJAnanA saMpUrNa zeya padArthomAM rahelA (jJAnanA) viSayabhUta evA je paryAyo che, te kahenAranA mate jJAna svarUpa hovAthI arthApattithI(arthanA dRSTikoNathI) sva-paryAya kahevAyA che paraMtu para-paryAyonI apekSAthI nahi, tethI kevaLajJAnanA sAmAnyapaNAmAM virodhanI zaMkA nahi karavI joIe. || rUti tRtIyaTTyArthaH || 3 || For Personal & Private Use Only 261 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ astitA keTalI thAya! tAvitApyA zitA nI, tujhasama kAla samAya | vikahAlo [4. AB 8 A Tii. 85 [4.1 4.4 % artha : isa prakAra prabhu ke nija bhAva kI arthAt kevalajJAna, kSAyika-samyaktva, cAritra aura vIryAdi ananta guNoM kI sva-para paryAya kI apekSA se astitA-nAstitA Adi kI jo anantatA samakAla meM varta rahI hai vaha kitanI hai ? isakA varNana kisI ke dvArA nahIM kiyA jA satI | artha : e rIte prabhunA nija bhAvanI eTale ke kevaladarzana, kSAyika- samyakatva, cAritra ane vIryAdi anaMta guNonI sva-pa2 paryAyanI apekSAe astitA-nAstitA vagerenI je anaMtatA samakAle vartI rahI che. te keTalI che ? tenuM varNana koIthI paNa karI zakAya tevuM nathI. svo. bAlAvabodhaH e rIte, jema kevalajJAna guNa anaMta-paryAyI che, tema je kevaladarzanAdika nija ketAM potAnA bhAva guNa-paryAya anaMtA che. tehanI anaMtatA keTalI thAya che ? je svadravya, kSetra, kAla, bhAvarUpa astipaNuM te anaMtuM che, tema para-paryAya je bIjA jIva dravya tathA pudgalAdi ajIva dravya, tehanA pradeza, tehanA svabhAva, tehanA guNa-paryAyanI je anaMtatA, te sarvanuM nAstipaNe tamArAmAM che te paNa anaMtuM che. te tarasa saMAvA, sesA paraMpUMvA save '' ti zrI pUrgA: || artha : je tenA che, te sva-paryAyo ane zeSa sarve para-paryAyI che. tathA ca hemasUri : "ye yasya samavetAste tasya svaparyAyAH procyante, astitvena saMbaddhAste ca anantA, ye ca ghaTAdigatAzcAsya paryAyAstebhyo vyAvRttitvena nAstitvena savA ta /''. artha : je jemAM aMtarbhata che, te tenA sva-paryAyo kahevAya che ane astitvathI saMbaddha evA te anaMta che tathA ghaTAdimAM rahelAje enA paryAyo che te temanAthI vyAvRttipaNA vaDe karIne (jJAnamAM) nAstittvathI saMbaddha che. e nAsti-paryAya te paNa dravyaniSThita che. pApi cAvRttapatA paramArtha paryAyataM na virudrupare '' artha : te (paraparyAyo)mAM paNa vyAvRttipaNA vaDe karIne pAramArthika svaparyAyapaNAno virodha (Avato) nathI. eTale nAstipaNuM, te paNa vastuno ja paryAya che. ema nAstitAnI paNa anaMtatA che, te paNa sva-pade kahetA potAne pade jJAnaguNamAM. amUrtavatana-savaitRtvAtipatitvanarAvarAtrI: vejJAnaca paryAyA: '' artha : amUrtapaNuM, cetanapaNuM, sarvattapaNu, avinAzIpaNuM, nirAvaraNapaNu vagere kevaLajJAnanA (sva)paryAyo che. ema, kevalajJAnanA sva-paryAya astirUpa anaMtA che. have, , kevaladarzanAdi anaMta guNanA je paryAya che te sarva kevalajJAnamAM nAstipaNe rahyA che. kevalajJAna asti-nAstipaNe che. tema ja kevaladarzana tathA cAritra, sukha, arUpatA, aguru laghutA, parama dAnAdi anaMta guNa, te sarva potAnA eka dravya nizcita anaMta guNanI nAstitAne lIdhA thakA rahyA che. tema ja, bIjA jIva dravya tathA pudgalAdika ajIva dravya, te sarvanA guNa-paryAyanI paNa nAstitAne lIdhA thakA rahyA che. ema sva-pA~ nAstitA tathA pa2-pade paNa nAstitA che. te sarva nAstitApaNo, te dravya mAMhe ja astitApaNe rahyo che. nAsti-dharmanI astitA, te dravyamAM ja che. For Personal & Private Use Only 263. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAM bhAvanA kahe che je, "jIvane viSe jJAnAdika guNanI astitA tema varNAdikanI nAstitA che, te varNAdikapaNuM jIvamAM nathI paNa tenI nAstitA jIvamAM rahI che.' ema tattvArthamAM kahyuM che. "yadi paranAstitA jIvAdiSu na syAt tadA jIvAdInAM paratvapariNatiH syAt iti / / " artha : jo paranuM nAstipaNuM jIvAdimAM na hoya, to jIvAdino parapaNAno(para svarUpa thaI javAno) svabhAva thaI jAya. mATe jIvamAM astipaNuM tathA nAstipaNuM tathA te bahu astipaNe rahyA che. uktaM ca vizeSAvaSyake - "dvividhaM hi vastunaH svarUpa-astitvaM ca nAstitvaM ca / tato ye yatrAstitvena pratibaddhAste tasya svaparyAyAH, ye tu nAstitvena sambaddhAste tasya paraparyAyAH pratipAdyante, iti nimittabhedakhyApana-parAveva sva-parazabdo, natvekeSAM tatra sarvathA sambandhanirAkaraNaparau / ato'nAstitvesambaddhAiti paraparyAyA ucyante, na punaH sarvathA te tatra na sambaddhAH, nAstitvena tatrApi sambaddhAt / / " iti vacanAt / / (vi.ma.'T.472 TIzA) artha : vastunuM svarUpa be prakAranuM che- (1) astitva ane (2) nAstitva. tethI, jeo jemAM astitvathI joDAyelA hoya, teo tenA sva-paryAyo ane jeo nAstitvathI saMbaddha hoya, teo tenA para-paryAyo kahevAya che. A pramANe "sva" ane "pa2zabdo phakta nimittanI bhinnatA ja darzAvanArA che paraMtu te(vastu)mAM koI eka(astitva ke nAstitva)nA saMbaMdhanuM sarvathA nirAkaraNa karanArA nathI. tethI, mAtra astitvathI asaMbaddha che, eTalA mATe para-paryAyo kahevAya che, nahi ke teo te(vastu)mAM (bilakula) saMbaddha nathI eTalA mATe. kemake nAstitvathI to teo tyAM saMbaddha ja hoya che. ne te mATe, nAstipaNAno vastuthI saMbaMdha ja che. te sva-pada ketAM sva-dravyanA guNAMtaranI vivakSita guNamAM nAstitA tathA para-pada ketAM para-dravyanA guNanI nAstitA, e nAstitA sarva vastu-dharma pAriNAmika bhAve rahI che. te sarva nirAvaraNapaNe he zrI vimala prabhu ! tamArI pariNAmikatA maLe tathA kattA maLe, bhoknatA madhya samakAle ketAM pratisamaye, samAve che. eTalI anaMtatA tamAre viSe che. he prabhujI ! tamArI nirmalatA, te samakitI jIvane zraddhA-gocara che tathA pUrvadharane parokSa bhAsana-gocara che ane kevalIne pratyakSa che. e rIteM abhilAkha tathA anabhilAkhanI anaMtatA che, te bIjA koIthI kahAya nahIM. mATe, he nAtha ! tAharuM jJAna, darzana, sukha dharmanI anaMtatA, te je bhavya jIvane sAdvAdorpata bhAsanapratIta-gacara thaI, te jIvane dhanya che ! to, he prabhujI ! tamArI zI vAta kahuM ? tame to mahA-pUjya cho. mahoTA cho. || ta vaturthaTthArtha : || 8 || 4ja tAharA zuddha svabhAvane jI, AdaredharI bahumAna! tehane tehija nIpaje jI, ekoI adbhuta taan|| vijhaw.lo artha : he prabho ! Apake ananta Anandamaya nirmala zuddha svabhAva kA svarUpa samajhakara jo sAdhaka usakA smaraNa, vandana, pUjana aura dhyAna Adara-bahumAnapUrvaka karatA hai, vaha usI prakAra ke pUrNa zuddha svabhAva ko prakaTa kara sakatA hai / yaha koI alaukika AzcaryakArI tattva hai| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 264 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he prabhu ! tamArA anaMtAnaMdamaya nirmala zuddha svabhAvanuM svarUpa samajIne je sAdhaka tenuM smaraNa, vaMdana, pUjana ane dhyAna AdarabahumAnapUrvaka kare che, te tevA prakArano pUrNa zuddha svabhAva pragaTAvI zake che. A koI alaukika AzcaryakArI tattva che ! svo. bAlAvabodha : he prabhujI ! tAharo je zuddha nirdoSa svabhAva anaMtAnaMdAdirUpa akriya akSaya, tehane je Adare ketAM aMgIkAra kare, vaMdana-sevana-smaraNa-dhyAnAdikapaNe Adare, valI bahumAna ketAM atyAdarapaNe je grahe, te sAdhyAthI sevakano tehavo ja potAno svabhAva zuddha thAya. niHkarmatA nIpaje. prabhunA jehavo svabhAva nirmala thAya. | mATe, he prabho ! e koI adbhUta tAna ketAM tatta-tattva che je, arihaMta prabhunuM zuddha svarUpa ciMtavatAM-dhyAna karatAM, potAnuM svarUpa nIpaje. ehi ja Azcarya che. // tti pazcama'TTyArthaH || 6 | thI prakuTumatAAvimUkI, tuma samo avara na koyA tuma darisaNathakI huMtojI, zuddha AlaMbana hoy|| vimai.dho artha : he prabho ! Apa hI mere svAmI ho, isa saMsAra se pAra utAranevAle bhI Apa hI ho / Apake samAna koI kRpAlu nahIM / Apake darzana (samyagdarzana, mUrtidarzana yA jinazAsana) se maiM saMsAra-sAgara tira gayA hUM, kyoMki Apake zuddha svarUpa kA mujhe Alambana milA hai aura usase mere AtmasvarUpa kI pahacAna ho gaI hai aura usake dhyAna se anubhava-prakAza paidA huA hai / ' artha : he prabhu ! Apa ja mArA svAmI cho, A saMsArathI pAra utAranAra paNa Apa ja cho, ApanI samAna koI kRpALu nathI. ApanA darzana (samyagudarzana, mUrtidarzana ke jina-zAsana)thI huM saMsArasAgara tarI gayo chuM. kAraNa ke ApanA zuddha svarUpanuM mane AlaMbana maLyuM che ane tethI mArA Atma-svarUpanI oLakhANa thaI che ane tenA dhyAnathI anubhava-prakAza thayo che. svo. bAlAvabodha : mATe, he zrI vimalanAthajI ! mAharA prabhu-adhipati tume ja cho. valI, mujane saMsAramAMthI tAravAvAlA parama nirdhAmaka-parama sAmarthataMta tame cho. he deva ! he kRpAsiMdhu ! he jJAna-bhAnu ! tuma samAna mAhare bIjo koI nathI, tribhuvanamAMhe tame ja dayAla cho. he jagata-vatsala ! tAharo darzana ketAM dekhavuM athavA darzana te samakita, tene pAme thake huM taryo. saMsAra-samudrane oLaMgI pAra thayo. IhAM, kAraNa pAme thake bhaktinA haraze upacAra vacana kahyuM. te ema zuddha nirmala svarUpano AlaMbI thayo thako he nAtha ! tAharA svarUpane avalaMbe meM mAhAru svarUpa oLakhuM, te oLakhyAthI svarUpa-ruci upanI, pachI svarUpa-vizrAmI anubhava-dhyAnI thaye taryo. e bhAvI kAryanA vartamAnAro5 nagama-nayanuM vacana che. | ti para ITyArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only wwwjainelibrary.org Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ugan vimabalohana kI, eki this ib| 'devacaMdra padate lahejI, vimala AnaMda svayameva vi. artha : isa prakAra jo koI mumukSu paramAtmA kI vimalatA ko pahacAnakara sthira mana se prabhu kI sevAbhakti karatA hai vaha (samyagdarzana, dezavirati, sarvavirati pAkara) kramazaH sarva karma-upAdhi kA kSaya karake candra samAna ujjavala pada ko arthAt nirmala Ananda ko svayameva prApta karatA hai / artha : A pramANe, je koI mumukSu paramAtmAnI vimalatAne oLakhIne sthira manathI prabhunI sevA-bhakti kare che, te (samyagudarzana, dezavirati, sarvavirati pAmI) anukrame sarva karma-upAdhino kSaya karI, caMdra samAna ujjavala padane eTale ke nirmala AnaMdane svayaM prApta kare che. svo. bAlAvabodha: e rIte, prabhujInI vimalatA ketAM nirmalatA, tene olakhIne je prANI thira-mana ketAM draDha-mane sevA-bhakti kare, te samakitidezavirati-sarvavirati jIva, sarva devamAM caMdramA samAna pada paramAtma-pada lahe ketAM pAme. anAdi saMtati-saMyogI bhAva-karma upAdhino kSaya karIne nirmala, siddha, buddha, Atma-tattvanI pUrNatA te pAme. IhAM, stuti-kartAnuM nAma paNa "devacaMdra' che, te sUcavyuM. e pada kehavuM che ? je maLe vimala ketAM nirmala AnaMda, te svayameva ketAM pote ja che te potAno AnaMda pote bhogave. ehavA anaMta dharma prAgubhAvarUpa zrI vimalanAthanI sevanA karo. mokSArthI jIvane zrI arihaMta-sevanA, tehi ja moTuM kAraNa che, anAdinI bhrAMti TAlavAnuM pura-nimitta che. || ti satamathArtha: / 7 / | ri trayodara thI vimartAnana stavanam | 1 3 // Jain Education Intamational IFESSORTE 2013 ITE TB 1PS3) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ l teramA stavanano sAra... paramAtmAnI vimalatA anaMta che. eka eka pradezanA anaMtA guNo ane anaMtA paryAyo che. sva-dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI te sarva guNa-paryAyonI astitA che paNa para-dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI nAstitA che. nAstiparyAya paNa dravya-pratiSThita che eTale pa2padArthanI ke pa2 guNa-paryAyanI nAstitA, e paNa AtmAmAM astitvarUpe rahelI che. jo , para-padArthanuM nAstipaNuM AtmAmAM na hoya to AtmA pararUpe banI jAya paraMtu ema saMbhavatuM nathI. mATe siddha thAya che ke paranI nAstitA paNa astitvarUpe pratyeka padArthamAM rahelI hoya che. siddha paramAtmAmAM ke arihaMta paramAtmAmAM kevalajJAnAdi anaMta guNonI astitAnuM varNana pUrve thayeluM che eTale ahIM nAstitArUpa anaMtatAnuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. asti-paryAya karatAM nAsti-paryAyanI anaMtatA anaMta-guNI adhika che. jema siddha jIvomAM siddhatva, kevalajJAna astipaNe che ane pudgalAdi dravyono abhAva tathA tenA guNa-paryAyo (varNa-gaMdha-rasAdi)no abhAva nAstipaNe rahelo che. | tema ja, kevalajJAna guNamAM amUrtava, cetanatva, sarvanetRtva, apratipAtitva ane nirAvaraNatvAdi sva-paryAyanuM astitva raheluM che, tema kevaladarzanAdi anaMta guNonA sarvadarzavAdi paryAyono abhAva hovAthI temanuM nAstitva paNa raheluM che. A pramANe sarva guNonA sva-para paryAyanI apekSAe astitA ane nAstitA paramAtmAmAM rahelI che. paramAtmAnI adbhuta anaMta nirmaLatAnA Adara ane bahumAnapUrvaka je ciMtana, manana ane dhyAna kare che ane temAM ja ekAkAra banI jAya che, te tevA ja prakAranI vimalatAne prApta kare che. keTalI adbhuta ane AzcaryakArI A ghaTanA che ! ''jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara hove re'' arthAt jinezvara paramAtmAnA svarUpamAM tanmaya banIne-potAnA AtmAne jinezvarathI abhinna mAnIne je jinezvaranuM dhyAna kare che, te avazya jinezvara bane che. terave stavana I sAra... paramAtmA kI vimalatA ananta hai / eka-eka pradeza meM ananta guNa aura ananta paryAya haiM / sva dravya, kSetra, kAla aura bhAva se una saba guNa-paryAyoM kI astitA hai aura para dravya, kSetra, kAla aura bhAva se nAstitA hai / nAstitvarUpa paryAya bhI dravya pratiSThita hai arthAt parapadArtha kI yA paraguNa-paryAya kI nAstitA bhI AtmA meM astitvarUpa se rahI huI hai| yadi para padArtha kA nAstitva AtmA meM na ho to AtmA pararUpa bana jAya ! parantu aisA sambhava nahIM hai / ataH siddha hotA hai ki para kA nAstitva bhI astittva rUpa meM pratyeka padArtha meM rahA huA hai / siddha paramAtmA yA arihanta paramAtmA ke kevalajJAnAdi ananta guNoM kI astitA kA varNana pahale kiyA jA cukA hai ataH yahAM nAstitArUpa anantatA kA svarUpa batAyA gayA hai / asti-paryAya kI apekSA nAsti-paryAya kI anantatA anantaguNI adhika hai / jaise siddha jIvoM meM siddhatva, kevalajJAna astirUpa meM hai aura pudgalAdi dravyoM kA abhAva tathA unake guNa paryAyoM (varNa-gaMdha rasAdi) kA abhAva nAstirUpa meM rahA huA hai| isI taraha kevalajJAna guNa meM amUrtatva, cetanatva, sarvanetRtva, apratipAtitva, nirAvaraNatva Adi svaparyAyoM kA astittva rahA huA hai vaise hI kevaladarzanAdi ananta guNoM ke sarvadarzitva Adi paryAyoM kA abhAva hone se unakA nAstitva bhI rahA huA hai / paramAtmA kI adbhuta ananta nirmalatA kA jo Adara aura bahumAnapUrvaka cintana, manana evaM dhyAna karatA hai aura usameM hI ekAkAra bana jAtA hai vaha usI prakAra kI vimalatA ko prApta karatA hai / kitanI adbhuta aura AzcaryakArI yaha bAta hai / jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara hove re / arthAt jinezvara paramAtmA ke svarUpa meM tanmaya banakara aura apanI AtmA ko jinezvara se abhinna mAnakara jo jinezvara kA dhyAna karatA hai, vaha avazya jinezvara banatA hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa. 13(1) zrI vimalanAtha bhagavAna - 13(2) zrI balasANA tIrthapati vimalanAtha bhagavAna 13(3) avaMtIsukumAla munine ziyALaNI dvArA upasarga karAto hovA chatAM muni dhyAnamAM nizcala, juo gAthA - 5 s For Personal & Private Use Only 267. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Junc tion international For Personal & Private Use Only www a library.org Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturdaza zrI anaMtajina stavanam // dIThI ho prabhu dIThI jaga guru tuja - e dezI || mUratiho prabhumatianaMta jiNaMda, lAharIho prabhutAharImujha nayaNeksIjI samatAhograbhusamatArasano kaMda, sahejeM ho namusahejeM anubhava rasarUsIjI // ii For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he anantanAtha prabho ! terI mohinI mUrti mere nayanoM meM basa gaI hai / ApakI mUrti samatArasa kA kaMda aura sahaja anubhavarasa se paripUrNa hai arthAt samatA rasamayI aura sahaja anubhava rasamayI ApakI bhavya mUrti sadA mere netroM meM rama rahI hai / artha : he anaMtanAtha prabhu ! tArI mohinI mUrti mArAM nayanomAM vasI gaI che. ApanI mUrti samatA-rasano kaMda ane sahaja anubhavarasathI paripUrNa che eTale samatA-rasamaya ane sahaja anubhava-rasamayI ApanI bhavya mUrti sadA netromAM ramI rahI che. sva. bAlAvabodhaH have, caudamA prabhu zrI anaMtanAthajInI stavanA kare che, te anaMtanAtha jiNaMda ! tAharI ketAM tumArI, mUrati ketAM mudrA eTale AkAra, te mAhAre nayaNe kevAM netrane viSe vasI che ! te mudrA kehavI che ? to ke, samatA je rAga-dveSarahitapaNuM, te rUpa je rasa, teno kaMda che. valI sahaje-prayAsa vinA, anubhava sva-bhogIpaNuM jJAna, tehanA rasathI lIna che-tanmaya che. | suti prathamathArthaH | 9 || E mavadvAnubhavadvatAvita jhIva, tehane ho prabhutehane amRtadhana smiijii| miththA viSapramukhiyyA viSanI phIva, zaharavAhoprabhuharavA jAMgulI manaramI jI rA artha : saMsArarUpI dAvAnala ke tApa se tapta jIvoM ko parama zItalatA dene meM ApakI mUrti amRta ke megha jaisI hai aura mithyAtvarUpI viSa kI mUrchA ko haraNa karane meM gArUDI (jAMgulI) maMtra ke samAna hai / / artha : saMsArarUpI dAvAnaLanA tApathI dAjhelA jIvone parama zItaLatA ApavAmAM ApanI mUrti amRtanA megha jevI che ane mithyAtvarUpI jheranI mUrchAne haraNa karavAmAM gAruDI-jAMgulI maMtra samAna che. svo. bAlAvabodhaH valI, bhava je cAra gatirUpa saMsAra, te rUpa dava ketAM dAvAnalanA tApe karIne balI rahelA Akulita jIvone parama zItalatA karavAne tAhArI mUrati te amRtanA meha samAna che eTale saMsArano tApa tamArA darzanathI maTe che mATe. valI, mithyAtvarUpaviSa, tehanI khIra ketAM dhUmi-mUrchA, tehane haravAne jAMgulI ketAM gAruDInA maMtra samAna tArI mUrti che. || ta dvitIyaTyArtha: || 2 ||. For Personal & Private Use Only 2 70 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KINAR STIPS CHERITAtA, JI jamIzanalanaparikarIvAsasagaramAthajI mahAjinAlaya hAjanapamihonarAce sAraguNApratApa paTadharA acalagabdhAdhipati 142) Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvaho pramubhAva ciMtAmaNi eha, grAhamaho prabhu Atma saMyati ApavA jI ehijahonabhu ehija zivasukha geha, ullahograbhutvAlaMbanathApavAjI // 3 // artha : he prabho ! ApakI mUrti Atma-sampatti dene meM bhAva-cintAmaNi hai aura mokSasukha kA maMdira-ghara hai tathA Atma-tattva ke AlaMbana meM sthira hone kA zreSTha sAdhana hai| artha : he prabhu ! ApanI mUrti Atma-saMpatti ApavAmAM bhAva-ciMtAmaNi che ane mokSa-sukhanuM maMdira-ghara che tathA Atma-tattvanA AlaMbanamAM sthira thavAnuM zreSTha sAdhana che. svo. bAlAvabodhaH valI, he prabhu ! tumArI mudrA bhAva-ciMtAmaNIratna samAna che eTale ciMtAmaNI ratna te iMdriya-sukhano hetu che, te to dravyaciMtAmaNi che ane zrI vItarAganI mudrA te mokSa-sukhanI hetu che, mATe bhAva-ciMtAmaNi samAna che. AtmAnI potAnI anaMta jJAnAdika saMpatti ApavAne bhAva-ciMtAmaNiratna samAna che. mATe, ahI ja ziva-sukhanuM ghara che. tattva je vastuno mUla-dharma che te svarUpa AlaMbavAne tamArI mUrti zreSTha kAraNa che. / / iti tRtIyagAthArthaH / / 3 / / 1990STATE TOSHCARARAMOROSCRETARTS jAeho prabhujAe prAzrava cAla, dITha ho prabhudIThe sNvrtaavdhejii| ratnaho prabhuratnatrayI guNamAla, adhyAtamahograbhu adhyAtma sAdhana sadhe jii||4|| adeoR For Personal & Private Use Only 272 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1x lucation International For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he prabho ! ApakI zAnta mudrA ke darzanamAtra se Asrava-pariNati (karmabandhana) kI pravRtti naSTa hotI hai aura AtmaramaNatA rUpa saMvara-pariNati kI vRddhi hotI hai / sAtha hI ratnatrayI-samyagdarzana, samyagajJAna aura samyakacAritrarUpa guNoM kI mAlA jisameM hai aise AtmasvarUpa ko prakaTa karane kA upAya bhI prApta hotA hai| | artha : he prabhu ! ApanI zAMta mudrAnAM darzanamAtrathI Asava pariNati-karmabaMdhananI pravRtti nAza pAme che ane Atma-ramaNatArUpa saMvarapariNatinI vRddhi thAya che. tema ja ratnatrayI samyagu-darzana, samyagu-jJAna ane samyaku-cAritrarUpa guNanI mALA jemAM che, evA AtmasvarUpane pragaTa karavAno upAya prApta thAya che. svo. bAlAvabodha : valI, jAya ketAM nAza pAme, Azrava ketAM navAM karma levAnI cAla nAza pAme tathA prabhujInI mUrti dIThe saMvaranI vRddhi thAya. Atma-dharma-ramaNarUpatA vadhe. | valI, ratnatrayI ketAM samyakdarzana-jJAna-cAritrarUpa, je guNanI mAlA ketAM nirmala zreNi, te jehamAM che ehavo adhyAtma Atma-svarUpa, tehanuM sAdhana ketAM nIpajAvavAno upAya , te sadhe ketAM nIpaje.. | ti vaturthaTyArthaH || 8 || dIThIho prabhudIThI ruci bahumAnathI jI tujhaguNahograbhutujhaguNa bhAsana yukta seveho prabhu sevetasubhavabhaya nathIjI It 03 2002 203 | artha : he paramAtman ! mokSa kI abhilASA se bahumAnapUrvaka ApakI mUrti ke darzana karane se vaha jisako atyanta mIThI-madhura lagatI hai aura Apake ananta guNoM ke smaraNa, cintana aura dhyAna meM tanmaya hokara jo ApakI sevA karatA hai, usake bhava bhramaNa kA bhaya naSTa ho jAtA hai / artha : he paramAtmA ! mokSanI abhilASAthI bahumAnapUrvaka ApanI mUrtinAM darzana karatAM, te jene atyaMta mIThI madhurI lAge che ane tamArA anaMta guNonAM smaraNa, ciMtana ane dhyAnamAM tanmaya banI je tamArI sevA kare che, teno bhava-bhramaNano bhaya naSTa thaI jAya che. | sva. bAlAvabodha : he prabhujI ! tuja kahetAM tAharI sUrata ketAM thApanA je AkArarUpa suMdara mudrA dIThI, te ghaNI ja mIThI ketAM miSTa lAgI. paNa, kevI dIThI ? je ruci-mokSAbhilAyukta tathA bahumAnasaMyukta atyaMta haraze dIThI, je Aja huM dhanya-kRtapuNya ! jema, vasudevahiMDI madhye kahyuM che - "ko vi hu puna vio, vavio puvaM ca bhavasahassehiM / teNaM jiNavaradasaNa-laMbho'mayaM ca je lo / / " artha : pUrve hajAra bhavothI koIpaNa vistRta puNya(mArA vaDe) vavAyuM che, te kAraNathI (mane) jinavaranuM darzana prApta thayuM ane je (A) amRta maLyuM. tethI, aho vItarAgatA ! aho jJAnatA ! aho upakAratA ! abhUtatA ! AzcaryatA ! je huM raMka-dIna-moheM magna-asaMyamIne e prabhu-mudrAno yoga banyo, te ghaNI ja moTI vAta thaI. ehavA bahumAne dIThI. www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 274 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ehavI arihaMta-mudrA te arihaMtanA kevalajJAnAdika guNa je anaMta-catuSya, tehanA bhAsana-upayoga yukta je jIva seve-paryupAsanA dravya tathA bhAvathI kare, tehane bhava ketAM saMsArano bhaya nathI. je arihaMtanI bhakti kare te saMsAra-bhramaNa kare nahIM. uktaM ca "jo vi namukkAro, biLavaravasahasse vahamAsa | saMsArasAgarAgo, tArepha na va nArtti vA || 2 ||'' kRti vavanAt / / artha : jinavaramAM zreSTha evA vardhamAnasvAmIne (karAyelo) eka paNa namaskAra purUSa ke strIne tathA (kRtrima napusaMkane) saMsAra-sAgarathI tAre che. / / kRti pannamayarthaH || 6 || nAme ho prabhu nAme adbhuta raMga, ThavanA ho prabhu ThavaNA dIThe ururUse jii| guNa AsvAda ho prabhu guNa AsvAda abhaMga, tanmaya ho prabhu tanmayatAyeM jedhase jI 11&11 artha : he prabho ! Apake nAma zravaNa-smaraNa mAtra se bhI adbhuta Ananda utpanna hotA hai / ApakI pratimA ke darzana se hRdaya ullasita- romAMcita ho uThatA hai aura ApakI mUrti ke bhavya AlaMbana se Atma-svarUpa ko pahacAna kara usame ekAkAra-tanmaya ho jAnevAlA sAdhaka una jJAnAdi ananta guNoM ke abhaMga - akhaNDa AsvAda kA anubhava karatA hai / artha : he prabhu ! ApanAM nAmazravaNa-smaraNa mAtrathI paNa adbhuta AnaMda utpanna thAya che. ApanI pratimAnAM darzanathI haiyuM ullasitaromAMcita banI jAya che ane ApanI mUrtinA bhavya AlaMbanathI Atma-svarUpane oLakhI temAM ekAkAra-tanmaya bananAra sAdhaka, te jJAnAdi anaMta guNonA abhaMga-akhaMDa AsvAdane meLave che. svo. bAlAvabodha : valI, he prabhu ! tamAruM nAma sAMbhaLavAthI adbhUta ketAM vismayabhUta raMga upaje. valI, he deva ! tAharI paramopakArI thApanA dIThAthI ullAsa thAya che. mATe thApanA 52mopakArI che, je dIThe potAnuM svarUpapaNuM sAMbhare. valI, thApanAne nimitte guNa je anaMta-catuTyAdika pa2ma nirmala yathArthopadezAdika vacanAtizaya, azokavRkSa, IMdra-dhvajAdika dekhIne abhaMga guNanuM AsvAdana thAya. te, guNa-AsvAdana kevo che ? to ke, abhaMga che. te kone nIpaje ? ke je jIva tanmayatApaNe zrI prabhunA guNathI dharsa, tehane nIpaje. tene ja ItyAdika vAtono AnaMda thAya. / / kRti pAyArca: || 6 || For Personal & Private Use Only 275 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain E l International For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tX() For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaduction Intera tre) ce Mwainalihan Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * U ilic 189) cation International Fon Personal & Private Use Only www.iainenbrary.org Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa anaMta hopramuguNa anaMtano veda, nAtha hoprabhunAtha anaMtane AdarejI 'devacaMdra ho prabhudevacaMdrane ANaMda, parama hograbhu parama mahodayatevarejI ILo artha : isa prakAra ananta guNoM ke samUha zrI anantanAtha bhagavAn kI sevA jo Adara aura sammAna pUrvaka karatA hai vaha devoM meM candra samAna ujvala paramAnandamaya mahodaya-pada ko prApta karatA hai / | artha : A pramANe anaMta guNonA samUha zrI anaMtanAtha bhagavAnanI je Adara ane bahumAnapUrvaka sevA kare che, te devomAM caMdra samAna ujjavala evA paramAnaMdamaya mahodaya-padane pAme che. svo. bAlAvabodha : ema jJAnAdika anaMta guNanA vRMda ketAM samUha ehavA nAtha ketAM svAmI zrI anaMtanAtha, tene je Adare-upAdeya kare, te prANI 'devacaMdra' je stuti kartA athavA devacaMdra te cosaTha-IMdra, tehane AnaMda ketAM paramAnaMdamayI evo je parama mahodayavaMta mokSarUpa sthAnaka, te bhaktivaMta jIva vare ketAM pAme. e niyAmaka che. e prabhujIne sevatAM karma-klezathI rahita thAya. || ti samUTyArtha: // 7 / | ta vaturdaza zrI saMtagina stavanam // 14 / caudamA stavanano sAra.. arihaMta paramAtmAnA nAmAdi cAra nikSepA bhavya jIvone mahAna upakAraka bane che. temAM paNa sthApanA-nikSepAnI vizeSatAnuM varNana ahIM karavAmAM AvyuM che - (1) A bhISaNa bhayAraNyamAM janma-jarA-maraNarUpa ke Adhi-vyAdhi ane upAdhirUpa trividha tApathI AkuLa-vyAkula banelA jIvone paramAtmAnI zAMta-rasa paripUrNa mudrAnuM darzana megha-vRSTi tulya zItaLatA Ape che. (2) gAruDI maMtrathI jema sarSAdika jhera dUra thaI jAya che, tema prabhu-mUrtinA darzanathI mithyAtva, avirati ane viSaya-kaSAyAdinAM bhayaMkara | jhera nAbUda thaI jAya che. (3) Atma-saMpatti pradAna karAvanAra hovAthI, prabhu-mUrti ciMtAmaNi-ratna tulya che ane paramAnaMda-rasathI paripUrNa hovAthI jANe te ziva-sukhanuM dhAma ja che. (4) zraddhA-yoga, jJAna-yoga ke cAritra-yogane siddha karavA mATe prabhu-mUrti sarvottama zreSTha sAdhana che. arthAt prabhu-mUrtinA AlaMbanathI sarva adhyAtmAdi yogonI siddhi thAya che ane tethI anAdi kALathI baMdhAto azubha karmono pravAha aTakI jAya che tathA Atma svabhAvamAM ramaNatA thAya che. (5) paramAtmAnI zAMta sudhA-rasathI pUrNa manohara mUrtinAM darzanathI sAdhakanuM haiyuM ullasita bane che ane amRta-rasanA pAna tulya madhura rasano AsvAda anubhavAya che. A rIte, je sAdhakane paramAtmAnI mUrti atyaMta mIThI-madhura lAge che ane je atyaMta bahumAnapUrvaka prabhunA guNonuM smaraNa-gAna kare che, tene bhava-bhramaNano bhaya paNa raheto nathI. For Personal & Private Use Only 280 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva mumukSu sAdhako anaMta guNanA bhaMDAra evA anaMtanAtha prabhunuM smaraNa, darzana, vaMdana, pUjana, stavana ane dhyAna vagere niraMtara karavA dvArA anukrame parama AnaMda prApta kare che. caudahaveM stavana kA sAra... arihanta paramAtmA ke nAmAdi cAra nikSepa bhavya jIvoM ke lie mahAna upakAraka banate haiN| unameM se sthApanA nikSepa kI vizeSatA kA varNana isa stavana meM kiyA gayA hai / (1) isa bhISaNa bhavAraNya meM janma-jarA-maraNarUpa yA Adhi-vyAdhi-upAdhirUpa trividha tApa se Akula-vyAkula bane hue jIvoM ko paramAtmA kI zAntarasa-paripUrNa mudrA kA darzana megha-vRSTi ke samAna zItalatA pradAna karatA hai / (2) gAruDI maMtra se jaise sarpAdi kA viSa dUra ho jAtA hai vaise hI prabhu mUrti ke darzana se mithyAtva, avirati aura viSaya-kaSAyAdi ke bhayaMkara jahara naSTa ho jAte haiM / (3) Atma- sampatti pradAna karanevAlI hone se prabhumUrti vintAmaNiratna ke samAna hai aura paramAnandarasa se paripUrNa hone se mAno vaha zivasukha kA dhAma hI hai / (4) zraddhAyoga, jJAnayoga aura cAritrayoga ko siddha karane ke lie prabhumUrti sarvottama sAdhana hai arthAt prabhumUrti ke AlaMbana se sarva adhyAtmAdi yogoM kI siddhi hotI hai aura usase anAdikAla se baMdhatA huA azubha karmoM kA pravAha ruka jAtA hai tathA AtmasvabhAva meM ramaNatA prApta hotI hai / (5) paramAtmA kI zAnta-sudhArasa se pUrNa manohara mUrti ke darzana se sAdhaka kA hRdaya ullasita banatA hai aura amRtarasa ke pAna tulya madhura rasa ke AsvAdana kA anubhava hotA hai / isa prakAra jisa sAdhaka ko paramAtmA kI mUrti atyanta mIThI-madhura lagatI hai aura jo atyanta bahumAnapUrvaka prabhu ke guNoM kA smaraNa evaM gAna karatA hai use bhava- bhramaNa kA bhaya nahIM rahatA / sarva mumukSu sAdhaka ananta guNa ke bhaMDAra aise anantanAtha prabhu ke smaraNa, darzana, vandana, pUjana, stavana aura dhyAna Adi nirantara karane se kramaza: parama Ananda ko prApta karate haiM / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 14(1) zrI anaMtanAtha bhagavAna 14 ( 2 ) zrI anaMtanAtha bhagavAna (lAtabhara muMbaI) 14(3) zrI loDhavA pArzvanAtha bhagavAna 14(4) zrI AdinAtha bhagavAna (vAlakezvara-bAbulAla amIcaMda jaina maMdira) 14(5)zrI zAMtinAtha bhagavAna 146) zrI nAkoDA pArzvanAtha 1467) zrI ajArA pArzvanAtha Adhi-vyAdhi ane upAdhinA trividha tApathI vyAkula jIvone paramAtmAnI mUrtinuM darzana meghavRSTi zItaLatA Ape che. OM For Personal & Private Use Only 281 Ve Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 4 ) www ainelibrary.org For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K atha paMcadaza zrI dharmanAthajina stavanam // saphala saMsAra avatAra e huM gaNuM- e dezI // dharma jaganAthanodharmazuci gAIe, ApaNoAtamA tehvobhaaviyeN| jAti jasu ekatA teha palaTe nahIM, zuddha guNa yanjavA vastusalAmayI // 1 // COPERTOARKETRIES ON - For Persg rivate Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jagata ke nAtha zrI dharmanAtha bhagavAn ke zuddhasvabhAva kA nirantara gAna, smaraNa aura dhyAna karanA cAhie tathA unake zuddhasvabhAva meM tanmaya banakara apane AtmA ko bhI usI paramAtmarUpa meM dekhanA caahie| kyoMki, jIva kI jIvatva jAti eka hI hai / vaha kabhI badalatI nahIM / zuddha saMgrahanaya kI apekSA se to vastu AtmA kI sattA zuddha guNa-paryAyamayI haiM / saMgrahanaya zuddha sAmAnya sattAgrahI hai ataH vaha sarva jIvoM ko siddha samAna mAnatA hai / artha : jagatanA nAtha zrI dharmanAtha bhagavAnanA zuddha svabhAvanuM niraMtara gAna, smaraNa ane dhyAna karavuM joIe. tema ja temanA zuddha svabhAvamAM tanmaya banI potAnA AtmAne paNa tevo ja eTale ke paramAtmArUpe bhAvavo-vicA2vo joIe. kAraNa ke, jIvanI jIvatva jAti eka ja che, te kyAre paNa palaTAtI nathI. tema ja, zuddha saMgraha-nayanI apekSAe to vastu-AtmAnI sattA zuddha guNa-paryAyamayI che. saMgraha-naya zuddha sAmAnya sattA-grAhI che tethI te sarva jIvone siddha samAna mAne che. svo. bAlAvabodha : have, zrI dharmanAtha bhagavAnanI stuti kare che ane Atma-dravyane sAdhakatA-bAdhakatAno upayoga ANe che. tihAM, dharma ehave nAme pakSa2mA tIrthaMkara, jagadupakArI, paramatattvI, jagatanA nAtha-dhaNI, tehane parama hitakArI dharma pragaTyo che te Atma-svabhAvI dharma che. uktaM ca saMgrahANyAM - ''no muLa bAvasahAvo, dhammopArisa / / '' phacAvi / / athavA, 'samayavastuyado / / '' tyAdi / / artha : vaLI, je Atma-svabhAva che, (te) prakRSTa dharma che athavA ubhaya(puNya-pApa)nA kSayanuM kAraNa che. puna: bhAvadharmAdhikAre - "nIvALuM mAvadhammo, mbhamAveja kho jItu sahAvo / / '' tyAdri / / artha : karmonA abhAvathI je kharekhara(AtmAno) svabhAva che, (te ja) jIvono bhAva-dharma che. ''janmavimusavo, gaLiviyatto jIinamekhvAbo / rUvAdivirahato vA, aNAipariNAmo bhAvAo / / 9 / / " ityAdi dharmasya svarUpaM uktaM / artha : 'karmathI vimukta svarUpa vALo, anindriyatva vALo, achedya, abhedya athavA rUpAdinA virahapaNAvALo anAdino pariNAma-e bhAva (dharma) che.'' A pramANe dharmanuM svarUpa batAvyuM. ehavo zrI dharmanAtha svAmIno dharma, zuci ketAM pavitra, nirAvaraNa-parAnuyAyIpaNArahita tene gAIyeM-vAraMvAra saMbhArIyeM, tattva-pragaTarUpa te stavikeM ane potAno AtmA paNa tehavo ja bhAvIyeM ketAM vicArIyeM eTale jehavo dharmanAtha svAmIno dharma che, tehavo ja amAro AtmAno dharma che. tathA ca siddhaprAbhRtaTIkAmm - ''bArisa siddhasahAvo, tArisa mAvo 4 savanIvALuM / tendra siddhatarUDa, jhAyanA mavanIveTiM || 9 ||'' artha : jevo siddhono svabhAva che, kharekhara ! tevo ja svabhAva jIvono che. tethI saMsArI jIvo dvArA siddhAMta(zAstra)nI ruci karavA yogya che. tathA ca tattvArthaTIkAyAm "nIvo nIvAvasthaH siddhaH / / '' kRti / / artha : saMsArI jIva jIvapaNAnI avasthAvALo siddha che. te mATe, siddhapaNuM te jIvanI potAnI avasthA che. IhAM koI pUche je- 'siddha tathA saMsArI, sakarmA, samohI, mithyAtvI, asaMyamIne tulya kema kaho cho ?' tehane kahe che je- vastunI jAti ekatApaNe che te kivAreM palaTe nahIM. mATe jIva dravyano ehi ja dharma che je-anAdino karmAvartta thayo to paNa palaTe nahIM, sva-jAti muke nahIM. to mArI tathA zrI dharmanAtha svAmInI jIvanI jAti eka che. zrI ThANAMgamAM kahyuM che - 'i gayA'' artha : AtmA eka che. ItyAdi. te mATe yadyapi atyaMta moha-tIvra abodhamAM paDyo, to paNa jIvatvapaNo saMgraha-narSe tevo ja che je zuddha-nirmala guNaparyAyamayI vastunI sattA che. kemake sarva padArtha guNa-paryAyasaMyukta che. uktaM ca tattvArthe - ''muLavarSAvavavuM dravyam / / '' kRti / / artha : dravya guNa-paryAyavALuM hoya che. For Personal & Private Use Only 284 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "davaM pajjavaviuaM, davaviuttA ya pajjavA natthi / uppAyaThiibhaMgAi, havai davIyalakkhaNaM evaM / / 1 / / " iti sammatitaH gAthA / / artha : dravya paryAyathI viyukta (hoI zake, paraMtu paryAyo dravyathI viyukta na hoya. tethI 'utpAda-sthiti-vyaya' e dravyanuM lakSaNa che. "uppajjati viyaMti ya, pariNamaMti ya guNA na dabAI / dabaSabhavA ya guNA, na guNapabhavAI dbaaii|| 1 / / " (vi.bhA.gA.2648) artha : guNo utpanna thAya che, vyaya pAme che ane dhruva rahe che, nahi ke dravya. guNa dravyathI utpanna che (paraMtu) dravya guNathI utpanna nathI. "apajjave jANaNA natthi" tathA Avazyakaniyuktau / / " artha : jANapaNuM(jJAna) paryAya vihIna nathI. te pramANe AvazyakaniryuktimAM che. "guNANAmAsao dava, egadabasiyA guNA / lakkhaNaM pajjavANaM tu, ubhao nissiyA bhave / / 1 / / " iti uttarAdhyayane / / artha : guNonuM Azraya sthAna-te dravya, eka dravyane Azrita hoya-te guNo ane paryAyonuM lakSaNa e che ke-te (dravya-guNa) ubhayane Azrita hoya che. te mATe, jIvAdika vastunI sattA zuddha guNa-paryAyamayI che. yadyapi, jIva azuddha pariNAmI che ane jJAnAdika guNa sarva karme AvRte che, to paNa sattAryo zuddha che-nirAmaya che. mATe, ApaNo Atma-svarUpa, te zrI dharmanAtha svAmI samAna vicAravo. eha ja tattvAlaMbanI thavAno mArga che. / / iti prathamagAthArthaH / / 1 / / Ka80 208 nitya niravayava vahI eka akriyapaNe, sarva gata teha sAmAnya bhAve bhnne| tehathI itara sAvayava vizeSatA. vyakti bhede yaDe jehanI bhedatA // 2 // 010 **** *OOK0k artha : jo nitya (avinAzI), niravayava (vibhAga-aMzarahita), eka, akriya (halana calanAdi kriyArahita) aura sarvagata (sarva pradeza-guNa-paryAya meM vyApaka) ho use sAmAnya svabhAva kahate haiM / isa sAmAnya svabhAva se itara-pratipakSI-viparIta ho use vizeSa svabhAva kahate hai / jaise anitya, sAvayava, aneka, sakriya aura dezagata ho tathA vyaktibheda se jisameM bheda ho, vaha vizeSa hai / arthAt saba vyaktiyoM meM vizeSatva bhinna bhinna hotA hai / jJAnAdi guNoM kA bheda vizeSa svabhAva ko lekara hI hotA hai| artha : nitya (avinAzI), niracaya (vibhAga-zahita), me, maThiya(sana-yasanAhiyArahita) bhane sarva-gata (sarva pradeza guNa-paryAyamAM vyApaka) hoya, tene sAmAnya-svabhAva kahe che. ane, sAmAnya-svabhAvathI Itara-pratipakSa-viparIta hoya tene vizeSa-svabhAva kahe che. jema ke anitya, sAvayava, ane ka, sakriya ane deza-gata hoya, tema ja vyakti-bhede jeno bheda paDe che-te vizeSa che. arthAt sarva vyaktimAM vizeSapaNuM bhinna bhinna hoya che. jJAnAdi guNono bheda vizeSa-svabhAvane laIne ja thAya che. | svo. bAlAvabodha : have, sAmAnya vinA vastunI chatI-AdhAratA nahIM ane vizeSa vinA kArya nahIM-paryAyapravRtti nahIM. te mATe paMcAstikAya, te sAmAnya-svabhAva ane vizeSa-svabhAvamayI che. For Personal & Private Use Only 285 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAM, sAmAnya-svabhAvanuM lakSaNa kahe che, je nitya-avinAzI tathA nitya hoya paNa AkAzanI parve niravayava hoya, te mATe kahyo che niravayava jehane vibhAga-aMza nathI, te paNa eka ja paNa jemAM bepaNo nahIM, sva-jAtimAM dvidhAbhAva nahIM-te eka, paNa jANavArUpa athavA parispaMdarUpa kriyA kare nahIM tethI akriya, te paNa koI paryAyamAM vyApe-koI paryAyamAM na vyApe, tehavA nahIM paNa sarva paryAyamAM vyApe ja. e lakSaNa jehamAM che, tehane sarvajJa devai sAmAnya-svabhAva kahyo che. e sAmAnya-lakSaNa zrI vizeSAvazyameM kahyuM che - "egaM niccaM niravayavamakkiyaM savaggaM ca sAmannaM / / " artha : me., nitya, niravayava, mayi bhane sarva-gata mej sAmAnya che. e gAthAnA vyAkhyAnathI jANavo. tihA, bhAvanA je- nityapaNuM sAmAnya-dharma che. te padArthamAM nityapaNuM sadA che, te nityapaNAne paryAya-pradezarUpa avayava nathI, te nityapaNuM sarva eka ja che, te nityapaNuM jANavAdika koI kriyA karato nathI, tethI akriya che, te nityapaNuM pradezamAM-guNamAM-paryAyamAM-sarvamAM vyApaka che, tethI sarva-gata che. eTalA lakSaNane pahoce, te mATe nityapaNuM te sAmAnya che. ema anityavAdika paNa sarva sAmAnya-svabhAvamAM aij. have, vizeSa-svabhAvanuM lakSaNa kahe che, te sAmAnyathI Itara ketAM bIjA eTale svabhAvabheda che. je sAvayava ketAM samadezI avibhAgaparyAyasaMyukta eTale aneka-anitya-sAvayava-sakriyaNa te vizeSa-svabhAva jANavo. paNa, vyakti je padArtha tathA guNAMtara, tehanA bhede jehanI bhedatA ketAM judApaNuM paDe eTale sarva vyaktine viSe vizeSapaNuM juduM juduM che, mATe vizeSanI sarvatra judAI che. te vizeSa-svabhAvamAM jJAnAdika guNanA bheda jANavA. e sAmAnya-vizeSanuM lakSaNa kahyuM. e sAmAnya-vizeSasattAmayI dravya che. / / iti dvitIyagAthArtha : / / 2 / / ekatA piMDane nitya avinAzatA, asti nija RddhithIkArya gata bhedtaa| bhAva zruta gamya abhilApya anaMtatA, bhavya paryAyanI je parAvartitA // 3 // 09 MORE artha : ekatA, nityatA, astitA, bhedatA, abhilApyatA aura bhavyatA, ye chaha sAmAnya svabhAva haiM aura ve pratyeka dravya, guNa aura paryAya meM hote haiM / (1) ekatA : piNDa arthAt eka svabhAva / jaise dravya ke sarva pradeza, guNa aura paryAya kA samudAya eka piNDarUpa hai, bhinna nahIM, yaha eka svabhAva hai / (2) nityatA : sarva dravyoM meM dhruvatA rahI huI hai, yaha nitya svabhAva hai / (3) astitA : svabhAva se saba dravya sat haiM / ve kabhI bhI apanI guNa-paryAya kI Rddhi ko nahIM choDate, yaha asti svabhAva hai / (4) bhedatA : yaha kAryagata hai arthAt kArya kI apekSA se bheda svabhAva hotA hai / jaise Atmadravya meM jJAna guNa jAnane kA, darzana guNa dekhane kA aura cAritra guNa ramaNatA kA kArya karatA hai / isa prakAra kArya ke bheda se dravya meM bheda svabhAva hotA hai / abhilApyatA :- zruta-vacana se gamya bhAvoM meM arthAt vacana se kahe jA sakanevAle yA zrutajJAna se jAne jA sakanevAle bhAvoM meM abhilApya svabhAva hotA hai / jaise Atmadravya meM ananta aise bhAva haiM jo vacana se kahe jA sakate haiM / (6) bhavyatA : paryAyoM kA parAvartana honA, yaha bhavya svabhAva haiM / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 286 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : ektA, nityatA, astitA, bhedatA, abhilApyatA ane bhavyatA A cha sAmAnya svabhAvo che ane te pratyeka dravya, guNa ane paryAyamAM hoya che. (1) ekatA : piMDa eTale 'eka-svabhAva', jema dravyanA sarva pradeza, guNa ane paryAyano samudAya, te eka piMDarUpa che paNa bhinna nathI. te 'eka-svabhAva' che. (2) nityatA: sarva dravyamAM dhruvatA rahelI che, te 'nitya-svabhAva' che. (3) astitA : svabhAvathI sarva dravyo sat che. teo kadI paNa potAnA guNa-paryAyanI Rddhine choDatA nathI, te 'asti-svabhAva' che. (4) bhedatA : te kAryagata che eTale Atma-dravyamAM jJAna-guNa jANavAnuM, darzana-guNa jovAnuM ane cAritra-guNa ramaNatAnuM kArya kare che. A pramANe kAryanA bhedathI dravyamAM 'bheda-svabhAva' hoya che. (5) abhilANatA H zruta-vacana vaDe gamya hoya tevA bhAvo eTale ke vacanathI kahI zakAya ke zruta-jJAnathI jANI zakAya evA bhAvomAM | 'abhilAkha-svabhAva' che. jema, Atma-dravyamAM aMnatA evA bhAvo che ke je vacanathI kahI zakAya che. (6) bhavyatA : paryAyanI parAvartanA-paryAyonuM parAvartana thavuM e 'bhavya-svabhAva' che. svo. bAlAvabodha : have, dharmanAtha prabhuno dharma che e sarva sAmAnya-svabhAvanAM lakSaNa kahe che, prathama ekatA ketAM eka-svabhAva te je piMDa ketAM piMDapaNuM te dravyanA sarva pradeza-guNa-paryAya, tehano samudAya te eka piMDarUpa che paNa bhinnarUpa vartato nathI-tene eka-svabhAva kahiyeM. bIjo, nitya..avinAzatA ketAM abhaMguratApaNuM dhruvapaNuM. 'talmAvAye nityaM |' rUti tavArthavanAt II artha : te svabhAvamAM aparivartana e ja nitya che. te dravyamAM bIjo nitya-svabhAva kahiyeM. trIjo, sarva dravya potAne svabhAvaeN chatA che paNa koI kAle potAnI Rddhine mUkatA nathI-te dravyamAM potAnI RddhithI trIjo asti-svabhAva kahiyeM. cotho, bheda-svabhAva te kAryagata che eTale je jJAnAdika guNa te sarva pota-potAnA kAryane kare che paraMtu eka guNa te bIjA guNanA kAryane karato nathI. jJAna te jANavArUpa kArya kare che, darzana te dekhavArUpa kArya kare che tathA cAritra te ramaNatArUpa kArya kare che. bhoga-guNa te bhogyane kare che. ItyAdika kAryanA bhedai dravyamAM cotho bheda-svabhAva paNa che. pAMcamo, abhilAkha-svabhAva che te vacanathI kahI zakAya tehavA paNa Atma-dravyamAM anaMtA dharma che, je bhAva zrutajJAne karI jaNAya. mATe, zrutajJAnanI zakti paNa abhilAkha-bhAva sIma che, te abhilAkha-svabhAva che. chaThTho, sarva dravyamAM paryAyanI parAvartitA ketAM palaTaNatA che, te bhavya-vabhAva kahiyeM. e cha svabhAva dravyamAM, guNamAM, paryAyamAM che mATe e chane sAmAnya-svabhAva kahiyeM. | ti tRtIyaTyArtha: || 3 || tra mAvavijhAi jatA, jhAjhAvityAranI kriAi kSetra vyApyatva abheda avastavyatA, vastu te rUpathI niyata abhvytaa||4|| www.jainelibrary org For Personal & Private Use Only | 287 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : Upara batAye hue sAmAnya svabhAva ke pratIpakSI anekatA Adi chaha sAmAnya svabhAva kA svarUpa isa prakAra hai / (1) janetA bhAva : kSetra, TUT, bhAva (paryAya) vibhA dvArA 3netA hai | (a) kSetra ke avibhAga : padArtha meM pradezarUpa avibhAga aneka hote haiM / (ba) guNa ke avibhAga : eka-eka guNa ke ananta avibhAga hote haiM / (sa) bhAva ke avibhAga : arthAt paryAya-dharma / eka eka jJAnAdi guNa ke ananta paryAya hote haiM / arthAt kSetra, guNa aura paryAya kI apekSA se dravya meM aneka svabhAva haiM / (2) anityatA : utpatti aura vinAza kI apekSA se dravya meM anityatA hai / (3) nAstitA : eka dravya ke dharma dUsare dravya meM nahIM hote ataH para kI apekSA se dravya meM nAsti svabhAva hai / (4) abhedatA : sarva guNa-paryAyoM kA AdhAra dravya hotA hai / mUla dravya ko chor3akara koI gaNa anyatra nahIM rahatA ata : eka kSetra ko avagAhakara sarva guNa-paryAya rahe hue hone se dravya meM abheda svabhAva hai / (5) anabhilApyatA : dravya meM ananta bhAva aise hote haiM jo vacana se agocara haiM / isa apekSA se dravya meM anabhilApyatA svabhAva hai / (6) abhavyatA : dravya meM aneka paryAyoM kA parAvartana hotA hai to bhI vastu kA mUla svarUpa nahIM badalatA ; usI rUpa meM rahatA hai / isa niyatapana ko lekara dravya meM abhavya svabhAva hai / ukta bAraha prakAra ke sAmAnya svabhAvoM kA vistRta varNana 'sanmatitarka, dharmasaMgrahaNI aura dravya-guNa paryAyano rAsa' Adi granthoM meM hai / vizeSa jijJAsu vahA~ se jAna leveM / ye saba dharma eka hI samaya meM dravya meM rahate haiM / jisa samaya ekatA hai usI samaya anekatA, jisa samaya nityatA hai usI samaya anityatA bhI hai / isa prakAra eka-eka svabhAva kI saptabhaMgI hotI hai| isa taraha dravya meM ananta svabhAvoM kI anantI saptabhaMgiyA~ hotI hai / yaha bAta 'syAdvAda ratnAkara aura ratnAkarAvatairikA' Adi granthoM meM vistAra se samajhAyI gaI hai / yaha sAmAnya svabhAva saba padArthoM kA (dravyAstika) mUla-dharma hai / saba padArthoM meM isakA pariNamana hone se sarva padArtha syAdvAdamaya haiM / artha : upara batAvelA sAmAnya-svabhAvanA pratipakSI anekatAdi cha sAmAnya-svabhAvanuM svarUpa A pramANe che - (1) anekatA : kSetra, guNa, bhAva(paryAya)nA avibhAgonI apekSAe dravyamAM 'anekatA-svabhAva' che. (a) kSetranA avibhAga : padArthamAM pradezarUpa avibhAga aneka hoya che. (ba) guNanA avibhAga : eka eka guNanA anaMtA avibhAga hoya che. (ka) bhAvanA avibhAga : eTale paryAya-dharma, eka eka jJAnAdi guNanA anaMtA paryAya hoya che. (2) aniyatA : utpatti ane vinAzanI apekSAe dravyamAM 'anityatA' che. (3) nAstitA H eka dravyanA dharma bIjA padArthamAM hotA nathI, tethI paranI apekSAe dravyamAM 'nAstitA-svabhAva' che. (4) abhedatA : sarva guNa-paryAyano AdhAra dravya hoya che. mULa dravyane choDIne koI guNa bIje vartato nathI, mATe eka kSetrane avagAhI sarva guNa-paryAyI rahelA hovAthI dravyamAM 'abhedatA-svabhAva' che. (5) anabhilApyatA : dravyamAM anaMtA bhAvo evA hoya che ke je vacanathI agocara che. tenI apekSAe dravyamAM "anabhilANatA svabhAva' che. (6) abhavyatA : dravyamAM aneka paryAyonuM parAvartana thAya che, tema chatAM te vastunuM mULa svarUpa badalAtuM nathI paraMtu te rUpe ja rahe che. aniyatapaNAne laIne 'abhavyatA-svabhAva' che. A bAre prakAranA sAmAnya-svabhAvonuM vistRta varNana saMmatitarka, dharmasaMgrahaNI athavA dravyaguNaparyAyano rAsa vagere granthomAM che. vizeSa jijJAsuoe tyAMthI jANI levuM. A badhA dharmo eka ja samaye dravyamAM varte che- 'je samaye ekatA che te ja samaye anektA che. je samaye nityatA che te ja samaye anityatA paNa che.' A pramANe eka eka svabhAvanI saptabhaMgI thAya che, | ema dravyamAM anaMtA svabhAvonI anaMtI saptabhaMgIo thAya che. te 'syAdvAda ratnAkara' tema ja "ratnAkara avatArikA' vagere graMthomAM vistRta rIte samajAvI che. A sAmAnya-svabhAva e sarva padArthono (dravyAstika) mULa-dharma che. sarva padArthomAM enuM pariNamana thatuM hovAthI sarva padArtha syAdvAdamaya che. svo. bAlAvabodha : valI, sAmAnya-svabhAva kahe che tyAM pahelo, aneka-svabhAva te je kSetranA avibhAga-pradeza, tethI padArtha aneka svabhAvI che. tathA guNAvibhAga je eka eka guNanA anaMtA avibhAga che. jema cAritranA avibhAga saMyama-zreNImAM kahyA, vIryanA avibhAga yogasthAna-adhikAraeN kammapayaDImAM kahyA che. te mATe guNAvibhAgapaNe paNa aneka-svabhAva che. | eka eka dravyamAM anaMta guNa che, te valI ekekA guNamAM anaMtA guNAvibhAga che, te aneka-svabhAve che. tathA bhAvAvibhAga je paryAyadharma, te jJAnAdika guNanA anaMtA paryAyanI sUthamatA gahana che, te paNa aneka-svabhAva che. eTale kSetre tathA guNe ane paryAyeM sarva rIte dravyamAM anekatA che. bIjo, nAza ketAM bhaya tathA utpAda ketAM utpAda, e pariNati te sarva dravyamAM anitya ketAM anitya-svabhAva che. trIjo , para ketAM ApaNathI bIjA je dravya, tehanA dharma te anya dravyamAM nathI eTale eka dravyanA je dharma te bIjA dravyamAM na pAmImeM. te dravyamAM nAstitA ketAM Jain Education interational For Personal Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAsti-svabhAva che. cotho, AtmAnA sarva guNa-paryAya te bhinna bhinna kArya kare che paraMtu kSetra ketAM bhAjana te sarvano AtmA che, mATe guNaparyAyanI anaMtatA che paNa koI mUla-dravyane tajI zakato nathI. eka kSetre-ekAdhA25Ne vyApyatva ketAM avagAhI rahyA che, te dravyamAM abhedatA ketAM abheda-svabhAva che. pAMcamo, valI vastune svarUpe kevalajJAnagamyapaNe vacane agocara anaMtadharmAtmaka parNa dravyanuM anabhilApyapaNuM, te avaktavya-svabhAva che. uktaM ca zrI vizeSAvazyake - "aminAmATemyaH amitAbA anantamuLA kRti||'' artha : abhilAkha(kathanIya) bhAvo karatAM anabhilApya (akathanIya) anaMtaguNA che. chaThTho, aneka paryAyano parAvartta che paNa vastunA mUlarUpathI palaTe nahIM, te rUpe ja rahe che. e niyatapaNA mATe vastumAM abhavya-svabhAva che. e sarva svabhAva sammatitarka tathA dharmasaMgrahaNInA vyAkhyAnathI jovA. e sAmAnya-svabhAva che, te padArthano dravyAstika mUla-dharma che. ehavA pariNamanapaNAthakI sarva padArtha syAdvAdI kahevAya che. je samaye eka-te samayeM aneka, je samaye nitya-te samaye anitya, je samayeM asti-te samayeM nAsti, je samaye bhinna-te samayeM abhinna, je samaye vaktavya-te samaye avaktavya, je samaye bhavya-te samaye abhavya ItyAdika. ema valI, eka-aneka, nityAnityAdika eka eka svabhAvanI saptabhaMgI thAye. tevA anaMtA svabhAve anaMtI saptabhaMgIyo dravyane viSe thAya. te syAdvAdaratnAkarAvatArikAmAM kahyuM che je "nityAnityAdyanantasvabhAvabhedataH pratidharme bhinnA bhinnA saptabhaGgI, evamanantAH saptabhaMgyo bhavantI iti / / " artha : nitya-anitya vagere anaMta svabhAvanA bhedathI pratyeka dharmamAM bhinna bhinna saptabhaMgI che, e pramANe anaMta saptabhaMgIo thAya che. tathA ca zrI jinavallabhasUrivAkyam ''vastuvidanavamAM, vatyu zivaM zivaM / savasavanamilAkhA-minAmena aneAM / / 9 / / '' tti / / - artha : ghaNA prakAranA nonA bhAMgA vALI vastu hoya che. jema ke nitya-anitya, sad-asad, anabhilApya-abhilApya, eka-aneka. e svabhAva, mahopAdhyAya zrI yazovijayajI svakRta dravya-guNa-paryAyanA rAsa matheM samarthya che, tihAMthI joI levA. / / rUti caturthayArtha: || 4 || | dharma prAgbhAvatA sakala guNa zuddhatA, bhogyatA kartRtA ramaNa pariNAmatA / zuddha sva-pradezatA tRtva caitanyatA, vyApya vyApaka tathA grAhya grAhakatA un artha : vizeSa svabhAva pratyeka dravya meM bhinna bhinna hotA hai / jIva dravya ke katipaya vizeSa svabhAvoM kA svarUpa isa prakAra hai - (1) gAvirmAvatA : jJAnAvi guNo vhA praTa TonA, yada varSAvatA hai / (2) bhogyatA yA bhoktRtA: samagra zuddha guNoM me bhogyatA hai aura AtmA una zuddha guNoM kA bhoktA hai, ataH usakA bhoktRtva svabhAva hai / For Personal & Private Use Only 289 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) kartRtA : AtmA meM kartRtva svabhAva hai / usake sarva pradeza eka sAtha milakara kArya-pravRtti karate haiM jabaki anya dravyoM ke prati pradeza meM ___ alaga-alaga kArya hotA hai ataH unameM kartRtA svabhAva nahIM hai / (4) ramaNatA : svaguNa-paryAya meM ramaNa karanA, yaha AtmA kA ramaNatA svabhAva hai / (5) pAriNAmikatA : zuddha svapradezatA arthAt pradezoM kI pUrNa zuddhatA honA / (6) tattva-caitanyatA : tattva arthAt AtmA, usameM cetanA kA honA usakA vizeSa svabhAva hai / (7) vyApya-vyApakatA : AtmA vyApaka hai| usake jJAnAdi guNa vyApya hai, ata: AtmA meM vyApya-vyApakabhAva hai| (8) grAhya-grAhakatA : khaguNa grAhya haiM aura AtmA grAhaka hai, ata: AtmA meM grAhya-grAhaka bhAva hai / isI prakAra sva-svAmitvAdi AtmA ke vizeSa svabhAva bhI jAna lene cAhie / artha : vizeSa-svabhAva dareka dravyamAM bhinna bhinna hoya che. jIva dravyanAM keTalAka 'vizeSa-svabhAvo'nuM svarUpa A pramANe che(1) AvirbhAvatA : jJAnAdi guNonuM pragaTa thavuM, te 'AvirbhAvatA-svabhAva' che. (2) bhogyatA ke bhoknatA : samagra zuddha guNonI 'bhogyatA' che ane AtmA te zuddha guNano bhoktA che, mATe teno 'bhoknatA svabhAva' che. (3) kardratA : AtmA katA-svabhAvavALo che, tenA sarva pradezo ekasAthe maLIne kArya-pravRtti kare che, jyAre bAkInAM dravyomAM pradeza pradeza bhinna bhinna kArya thAya che mATe 'kartutA-svabhAva' nathI. (4) ramaNatA : svaguNa-paryAyamAM ramaNa karavuM, te AtmAno 'ramaNatA-svabhAva' che. (5) pAriNAmikatA : arthAt zuddha sva-pradezatA eTale ke pradezonI pUrNa zaddhatA thavI. (6) tattva-caitanyatA : 'tattva' AtmA, temAM "cetanA'e teno 'vizeSa-svabhAva' che. (7) vyAya-vyApaktA : AtmA 'vyApaka' che, tenA jJAnAdi guNo 'vyApya' che. mATe AtmAmAM 'vyApya-vyApaka' bhAva che. (8) grAhya-grAhakatA : sva-guNo 'grAhya" che, AtmA 'grAhaka' che. tethI AtmAmAM 'grAhya-grAhaka' bhAva che. A pramANe, sva-svAmitvAdi AtmAnA vizeSa-svabhAva paNa jANI levA. svo. bAlAvabodha : have, vizeSa-svabhAve kahe che dravyano dharma je jJAnAdika, tehanI prAgubhAvatA ketAM pragaTapaNuM, te 'AvirbhAva-dharma'. bIjo jJAna-darzana-cAritrAdi sarva guNanI zuddhatArthe sarva sva-guNanuM bhogIpaNuM, te 'bhogyatA-dharma'. tathA, kartutA ketAM 'kartApaNuM' - 'sarvazIrvAnutasamukAyapravRtti sApha otvam '' artha : sarva pradezanA kAryane anusaranArI sAmudAyika pravRtti ke je kAryanI utpAdaka hoya, te 'kartApaNuM che. | te dharmAstikAyAdi dravyane pradeza pradeza calanAdi sahAyarUpa kAryano thAvo, te bhinna bhinna pradezane Azraryo che ane jIva dravyanuM jANavA-dekhavArUpa kArya, te sarva asaMkhya pradezanA malavAthI che. te mATe jIva dravyane viSe kartApaNuM vizeSa-svabhAva che. valI, 'ramaNa' je koIkane viSe ramavuM tathA 'pariNAmiktA' je pariNAmikvaNuM te zuddha sva-dezIpaNuM, te paNa vizeSa-svabhAva che. tathA tattva ketAM vastumAM mula-dhameM je 'caitanyatA', te paNa vizeSasvabhAva che. | vyApya-vyApakapaNuM, grAhya-grAhakapaNuM, AdhArAdheyapaNuM, saMrakSaNapaNuM, tathA sva-svAmibhAvAdika, e sarva vizeSa-svabhAva jANavA. e rIteM, sAmAnya-svabhAva tathA vizeSa-svabhAva, te sarva zrI dharmanAtha paramezvaranA nirdoSa thayA. | tehamAM paNa sAmAnya- svabhAva to nirdoSa sadA hatA paraMtu para-saMyoge vizeSa-svabhAvano vibhAva-dvidhAbhAva thayo hato, te he zrI dharmanAtha prabhujI ! tame svarUpAlaMbanI thaI karaNa-guNe je jJAna, darzana, cAritra ane vIrya, tehane svarUpathI ekatva karI, svarUpaprAgubhAva karI svarUpe karyA che. mATe, nirAmaya thayA cho. || ta pazamathArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only 290 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga parihArathI svAmI vijayadalayuM, zudhda Atmika AnaMda pada sNgrhyu| tahavi parabhAvathIhuMbhavodadhi vasyo, parataNo saMga saMsAratAye gsyo||6|| ___ artha : he svAmInAtha ! pudgalamAtra kA saMga chor3akara Apa to zuddha Atmika Anandamaya nija-pada ko prApta kara cuke ho aura maiM para pudgala padArthoM meM mohita banakara cAra gatimaya saMsAra-samudra meM paribhramaNa kara rahA hU~ / pudgala kA saMga karane se hI isa saMsAra (karma) ne mujhe grasa liyA hai-jakar3a liyA hai / isa prakAra Apake aura mere AtmA ke bIca bahuta antara paDa gayA hai / / artha : he svAmInAtha ! pudgalamAtrano saMga tajIne Ape to zuddha, Atmika, AnaMdamaya nija-pada prApta karI lIdhuM che. ane huM pa2pudgala padArthomAM mohita banI cAra-gatimaya saMsAra-samudramAM paribhramaNa karI rahyo chuM. pudgalano saMga karavAthI ja A saMsAre(karma) mane grasI-jakaDI lIdho che. A rIte ApanA ane mArA AtmA vacce mahAna aMtara paDI gayuM che. svo. bAlAvabodha : have, ehavI anaMta-guNa nirmalatA prabhujIne je rIte nIpanI, te rIte kahe che, he deva ! he paramezvara ! tame pudgalAdino saMga sarvathA parihAra ketAM tyAga karyo, tehathI nija ketAM potAnuM, parama pada avyAbAdhAnaMdarUpa, cikUpAvasthAnarUpa lahyuM ketAM pAmyo. mATe tame zuddha ketAM nirmala, AdhyAtmika ketAM je Atma dravyano, AnaMda avyAbAdhAdika, te saMgrahyuM ketAM lAdho. anehe prabhujI ! jahavi ketAM jo. paNa huM pa2-bhAvathI ketAM para-bhAvanimitta pAmIne, para-bhAvarUpa paraNIne, vartamAna parAnuyAyI jIva bhavodadhi ketAM bhava-samudrane viSe vasyo chuM-bhavanivAsI thayo chuM. tethI, pa2-pudgalAdikane saMge saMsAratA-bhAvathI navuM navuM adhyavasAyIpaNuM pAmIne dravyathI cAra-gatirUpa saMsAramAM saMsaravAparNa karIne e mAhAro AtmA prasyo che, eTale e saMsAre mujhane grAsa karI lIdho che. mATe, he deva ! turma asaMgI huM saMgI, tame mukta huM baddha, tume akarmA huM karmAzrita, tuma svarUpa-bhogI huM pudgala-bhogI, tame sva-guNa pariNAmi huM pudgalAzrita rAga-dveSa pariNAmi. tethI, he prabhu ! mAhAre to mAharI bhulathI koIka navuM je sattAmAM, kartApaNAmAM, pariNAmiktAmAM na hato, te nIpano. he nAtha ! e azuddhakartApaNuM meM karyuM. tehathI sva-guNa AvarIne pudgalano grAhaka thayo, te pugalane levAthI mAro AtmA pudgala-bhogI thayo eTale tAhare mAhareM aMtara paDI gayo. tethI, huM saMsArI chuM ane tame siddha-dhyeya cho.. | ra pa thArvaH || 6 || Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 291 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443Fducation intomational, For Personal Private Use Only www.lainelibrary.org Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tahavi sahA guNe jIva enimalo, anya saMzleSa jima phiTaka tvisaamho| je paropAdhiyI duSTa pariNati grahI, bhAva tAdAmyamAmAharUle nahIM // 7 // ___ artha : to bhI sattA guNa se arthAt dravyAstika saMgrahanaya kI apekSA se vicArane para pratIta hotA hai ki merI AtmA bhI nirmala hai, karmakalaMka se rahita hai, asaMga aura arUpI hai / jaise anya kRSNAdi padArtho ke saMyoga se sphaTika kAlA dikhAI detA hai, parantu vAstava meM vaha kAlA nahIM hotA / (1) nirmalasphaTikasyeva sahaja rUpamAtmanaH / (jJAnasAra) (2) jema nirmalatA re ratna sphaTika taNI, tema e jIva-svabhAva / -ityAdi / usI taraha para upAdhi se-pudgala dravya (karma) ke yoga se duSTa rAga-dveSa kI pariNati hotI hai / AtmA para padArthoM aura karma ke karttApana kA abhimAna karatA hai parantu vaha sarva duSTa bhAva mere tAdAtmya-bhAva meM nahIM hai / vaha saba upAdhijanya vibhAva merA nahIM hai balki karma ke saMyoga ke kAraNa hai / artha : to paNa, sattA-guNa dravyAstika saMgraha-nayanI apekSAe vicAratAM jaNAya che ke, mAro AtmA paNa nirmala che, karma-kala kathI rahita che, asaMga ane arUpI che. jema ke, anya kRSaNAdi padArthonA saMyogathI sphaTika kALo dekhAya che paNa vAstavamAM te kALo nathI. tema, para-upAdhithI, pudgala-dravya(karma) nA yogathI, duSTa rAga-dveSanI pariNati thAya che. AtmA para-padArtha ane karmanA kartApaNAnuM abhimAna kare che paNa, te sarva duSTa-bhAva e mArA tAdAbhya- bhAvamAM nathI. A sarva upAdhijanya vibhAva e mAro nathI, paNa karmanA saMyogane AbhArI che. svA. pAsApoya : to 59, sattA-guedravyAsti saMgraha-naya meM bhArI nirbhara cha, nisaM. cha, asaM0I cha, 135. je. koNa dRSTAMte ?' jema, zyAmAdika puTa-saMyoge phaTika-ratnano dala zyAma dIThAmAM Ave che paraMtu te saMga mATe phaTika kAMI zyAma thayo nathI. aparIkSaka loka tene zyAma jANe che paNa, jAte jehavo hato tehavo ja che. tema, karma-saMge AtmA azuddharUpa dekhAya che paraMtu tattva-jJAnI ane jAte nirmala ja jANe che, tema zraddhAnaMta paNa nirmala jANe che. ane, je para-upAdhithI duSTapariNati karma-kartApaNArUpa grahIne tAdAtma-bhAvamAM tAdAtma-saMbaMdhe karI che, te sarva upAdhika-bhAva mAharo nathI. saMyoge saMbaMdha malyo che paraMtu samavAya-saMbaMdha nathI. je vibhAva te tadutpatti-saMbaMdhe che paraMtu tAdAbhya-saMbaMdhe nathI ema bhAvavuM. / / iti saptamagAthArtha: / / 7 / / For Personal & Private Use Only 293 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiNe paramAtma pramubhaktiraMgIthai. zuddha kAraNa rase tattva prinntimyii| Ama grAhaka thaye taje para grahaNatA, tattva bhogI thayeTale para bhogytaa||8|| artha : ukta rIti se vibhAva pariNati mere AtmA meM utpanna huA mUla svabhAva nahIM hai, ataH usakA nivAraNa ho sakatA hai / aisA vicArakara sAdhaka paramAtmA kI bhakti meM tanmaya hokara zuddha nimitta-kAraNarUpa paramAtmA ke dhyAna meM magna banakara tattva pariNativAlA banatA hai / arthAt AtmasvabhAva dazA meM magna banatA hai / isa prakAra AtmasvarUpa kA grAhaka ora bhoktA banane se para pudgala kI grAhakatA kA tyAga karatA hai arthAt vaha para padArthoM ko na to grahaNa karatA hai aura na bhogatA hI hai / artha : A pramANe vibhAva-pariNati e mArA AtmAmAM utpanna thayelo mULa-svabhAva nathI mATe tenuM nivAraNa thaI zake che. ema vicArI sAdhaka paramAtmAnI bhaktimAM tanmaya thaI, zuddha nimitta-kAraNarUpa paramAtmAnA dhyAnamAM magna banI, tattva-pariNativALo bane che eTale ke Atma-svabhAva dazAmAM magna bane che. e rIte Atma-svarUpano grAhaka ane bhoktA banavAthI para-pudgalanI grAhaktA ane bhokatRtAno tyAga kare che, eTale ke para-padArthane te grahaNa karato nathI ke bhogavato nathI. sva. bAlAvabodha : mATe, e vibhAva-pariNati, te mAro mUla-dharma nathI, tethI ene nivArIyeM. te jAya tevAre e mAro AtmA svarUpAvasthita thAya, ema vicArI tehano upAya ciMtave che je, tiNe kahetAM te kAraNe, je e saMsArI AtmA parAnugata thaI rahyo che tehane jo hamaNAM svarUpathI joDIeN, to TakI zake nahI ane para-vijAtithI joDyo thako baMdhane vadhAre che. mATe para sva-jAti jIva je amohI zuddha-jJAnI, tethI joDImeM to sva-jAti svarUpa-raMgI thAya. pachI, arihaMtanuM svarUpa tathA ApaNA AtmAnuM svarUpa tulya che. tethI tehanA svarUpe rasika thAya, te pachI karme Avaryo paNa AtmasvarUpanI ruci upaje, te rucithI potAnA svarUpane sadahe-jANe-rame-udyama kare-parabhAva taje, e anukramathI saMpUrNa svarUpa pAme. te mATe, paramAtmA prabhu zrI dharmanAthajInI bhaktino raMgI thaIne zuddha-kAraNane raseM AtmA tattva-pariNatimAM magna thAya, potAnuM AtmasvarUpa jove-dhyAve-saMbhAraeN tathA tehane ja pragaTa karavAnA yatna kare. evI rIte, jevAre AtmAno grAhaka thAya, tevAre anAdinI para-grAhakatA taje. kema ? je Atma-svarUpano grAhaka thayo, te para-bhAvane grahe nahIM. jeTalI Atma-pariNati Atma-dharma grAhaka thaI, te karmAdika na le tene saMvarapariNati kahiye. valI, tattva-bhogI thaye para-bhogIpaNuM Tale, tevAreM AtmAne bhogave. | ta NaITyArtha: | 8 || Jain Education Interational For Personal Private Use Only 294 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha niHprayAsa nijabhAva bhogI yadA, Atma kSetre nahI anya rakSaNa tadA / eka asahAya nissaMga nirdvadvatA, zakti utsarganI hoya sahu vyaktatA ||zo artha : jaba AtmA zuddha nirmala aura prayAsarahita aise Atma-svabhAva kA bhoktA hotA hai taba AtmapradezarUpa kSetra meM anya pudgala yA rAgadveSAdi nahIM raha sakate / arthAt Atma-svarUpa meM lInatA hotI hai taba saba AtmapradezoM meM saMyoga-saMbaMdha se rahe hue sarva karma-pudgala naSTa ho jAte haiM aura usa samaya eka, asahAya, niHsaMga (karmasaMgarahita), nirdvandva (rAga-dveSarahita), utsarga-zakti (parama Atma-zakti) prakaTa hotI hai / artha : jyAre AtmA zuddha, nirmala ane prayAsa-rahita evA Atma-svabhAvano bhoktA thAya che, tyAre Atma-pradezarUpa kSetramAM anya karma-pudgalo ke rAga-dveSAdi rahI zakatA nathI. arthAt Atma-svarUpamAM lInatA thAya che, tyAre sarva Atma-pradezomAM saMyogasNbNdhe rahelA sarva arbha-puchgalo nAza pAme che ane te vajate kheDa asahAya, niHsaMga (durbha-saMgarahita), nirdvandva (rAga-dveSarahita), utsarga zakti- parama Atma-zakti pragaTe che. svo. bAlAvabodha : jevAreM zuddha pudgala-saMgarahita niHprayAsa nija bhAva ketAM Atma-bhAvano bhogI thayo, tevAreM Atma kahetA potAne, kSetre-AtmapradezeM, anya ketAM pudgala-karma tathA rAgAdikanuM rakSaNa ketAM rAkhavo nathI. eTale, svarUpa-grAhaka cetanAnuM vIrya thAya, tevAre pudgala-karma Atma-pradezeM saMbaMdhIpaNe rahe nahIM. sarva pudgala kharIne AtmA niHkarmA thAya, tevAre eka sarva saMga rahita asahAyI niklR je utsarganI zakti, sahita te sahu vyaktatA ketAM pragaTatA-nirAvaraNapaNuM pAme. / / iti navamagAthArthaH / / 9 / / 15(4) For Personal & Private Use Only 295 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mujhAtmA tujathInI che, mAharI saMpadA sakala mujha sNpte| teNeM mana maMdiredharma prabhudhyAiyeM, aDhAMti pivipArthe pazaol artha : isa prakAra arihanta paramAtmA ke AlaMbana se merA Atmatattva prakaTa hotA hai / merI sattAgata Atma-lakSmI prApta hotI hai / aisA jAnakara jo mumukSu AtmA apane mana-mandira meM sadA dharmanAtha prabhu kA dhyAna karate haiM, ve devoM meM candra samAna nirmala nija siddhi-sukha ko prApta karate haiM / artha : A rIte, arihaMta paramAtmAnA AlaMbanathI mAruM Atama-tattva pragaTa thAya che. mArI sattA-gata Atma-lakSmI prApta thAya che. ema jANIne je mumukSu AtmA potAnA mana-maMdiramAM sadA dharmanAtha prabhunuM dhyAna kare che, te devomAM caMdra samAna nirmala nija siddhi-sukhane pAme che. svo. bAlAvabodhaH tethI, he deva ! he zrI vItarAga ! tumAreM nimitte mAhAro tattva nIpaje. bIjo koI upAya dekhAto nathI. mAharA AtmAnuM siddhapaNuM te tAhArA svarUpane avalaMbe nIpaje. mAharo anaMta guNa-paryAyarUpa svakartApaNuM, sva-bhoktApaNuM, svarUpa-aizvarya sarva je mohAdhIna-karmAvRtta che, te mune saMpajejaDe eTale huM mAhArI arUpI sattA-gata tattva-saMpadAno dhaNI tathA bhogI avinAzIpaNe thAuM. e prabhujIno parama upakAra jANuM. te kAraNe, mana-maMdirane viSe zrI dharmanAtha prabhune thAIeN. kSaNa eka bIjI upAdhi ciMtavie nahIM. e prabhunA guNa tathA upagAranuM bahumAne dhyAna kariyeM. navA sAdhakane ehi ja AdhAra che. | tevAre, parama utkRSTa deva je svarUpa-ramaNI muni, tehamAM caMdramA samAna je paramAtma-padarUpa nija ketAM potAnuM siddhi ketAM niSpanna-sukha avyAbAdhAdika, tene pAIyeM ketAM pAmirke. ehI ja mokSano upAya che. te mATe, zrI arihaMtanuM sevana niranuSThAnapaNa karavuM. || ti suzaTyArtha: // 10 // || tti pannazana zrI dharmajhana stavanam / 11 || paMdaramA stavanano sAra.. A stavanamAM sAmAnya-svabhAvanA ane vizeSa-svabhAvanAM lakSaNo batAvI adhyAtma- sAdhanAmAM teno upayoga karavAnI cAvI-rIta batAvavAmAM AvI che. (1) sAmAnya-svabhAva ? e padArtha-dravyano mUla-dharma che. te sadA nirAvaraNa hoya che tene kadI karma sparzatAM nathI. te sarva dravyomAM hoya che. tenuM lakSaNa che- "nitya, niravayava, eka, akriya ane sarva-gata. | dA.ta. niyatA e sAmAnya-svabhAva che. kAraNa ke, te nityapaNuM sadA hoya che, te eka ja che, tene pradezarUpa avayava nathI, te jANavA vagerenI kriyA karatuM nathI ane te sarva dravyamAM, pradezamAM, guNamAM, paryAyamAM vyApaka hoya che. mATe tene sAmAnya-svabhAva kahe che. e ja rIte, astitA sadA hoya che, te eka ja che, tene avayaya nathI tema ja, sarvamAM vyApaka che. tethI sAmAnya-svabhAva che. (2) 'vizeSa-svabhAva' : je anitya, sAvayava, aneka, sakriya ane sarva-gata na hoya, te vizeSa-svabhAva che. dA.ta. jJAnAdi guNo. sAmAnya-vizeSasvabhAvamaya sarva padArtha hoya che. dravyamAM sAmAnya-svabhAva vinA vastunI sattA na ghaTe ane temAM vizeSa-svabhAva vinA kArya na thAya, paryAyanI pravRtti na thAya. mATe, 'sAmAnya-svabhAva' vinA vizeSa rahI zakto nathI ane vizeSa-svabhAva vinA sAmAnya rahI zakto nathI. tethI, Atma-sAdhanAmAM paNa te baMnenI samAna upayogitA che. naya-bhede teno viveka ane bhUmikA anusAra teno prayoga karavAmAM Ave to te mahAna lAbhadAyaka bane che. For Personal & Private Use Only 296 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna-dazAmAM sAmAnya-svabhAvano prayoga : sAdhaka potAnA kevalajJAnAdi vizeSa guNo je karmathI AvRta che, tene nirAvaraNa-pragaTa karavA pUrNa zuddha guNI paramAtmAnI stuti, bhakti ane rUpastha-dhyAnAdi vaDe temanA svarUpamAM ekAgra-tanmaya banIne potAnI Atma-sattA paNa pUrNa zuddha guNa-paryAyamayI che, evI bhAvanA bhAve che. 'nArisasiddhasadAvo, tArisamAo Tu sananIyALa / / '' (siddhaprabhuta) artha : jevo paramAtmAno zuddha-svabhAva che, tevo ja sarva jIvonA AtmAno svabhAva che. kAraNa ke, "pne bAyA / / '' (sUyagaDAMga) artha : dareka jIvanI jIvatva jAti eka ja che, te kadI paNa palaTAtI nathI. "nIvo nIvatvAvasthaH siddhaH / / '' artha : siddhatA e ja jIvanuM potAnuM svarUpa che. jJAnAdi vizeSa-svabhAva karmathI AvRtta hovA chatA sAmAnya-svabhAva zuddha AtmasattA sphaTikaratnanI jema nirAvaraNa che. AvI zuddha bhAvanAthI bhAvita thayelo AtmA jyAre potAnA Atma-svarUpanuM vAraMvAra smaraNa kare che-dhyAna kare che tyAre tene svarUpa-2maNatA prApta thAya che ane AtmAnubhavanA amRtano AsvAda karato AtmA svarUpamAM magna bane che. vyavahAra-bhUmikAmAM vizeSa-svabhAvano prayoga : sAdhake vyavahAra-dazAmAM para-pudgalanA yoge rAga-dveSa ke viSaya-kaSAyathI potAnA AtmAne lipta thayelo jANI azuddha mAnavo joIe. "huM pudgalono bhogI temAM ja Asakta banuM chuM. jaDa padArthomAM ISTAniSTa kalpanA karI rAga-dveSa karuM chuM. sarva pa2-padArthone mArA mAnuM chuM. te sarvamAM kartRtvanuM abhimAna sevuM chuM. A rIte huM para-padArthomAM mohita banI navAM navAM azubha karmo bAMdhI cAra-gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo chuM.'' "para-pudgala padArthonI AsaktithI mArA AtmAmAM rAga-dveSanI pariNati ghaDAI rahI che. jema sphaTikanI pAchaLa mukelA nIlA ke lAla vastranA yoge sphaTika paNa nIlo ke lAla dekhAya che, paraMtu te vastrane khaseDI levAthI punaH sphaTikanuM mULa zveta-ujjavala svarUpa joI zakAya che. tevI rIte sphaTika jevA svaccha-nirmala evA mArA AtmAne temAM rahelI rAga-dveSanI malina pariNatine dUra haTAvavAno puruSArtha karavAthI AtmAnA zuddha-svarUpane joI, jANI ane anubhavI zakAya che.'' "para-pudgala anuyAyI banelI Atma-zaktione bIjA zubha-AlaMbana vinA mAtra Apa-baLe Atma-svarUpamAM joDI zakAtI nathI. tethI mAre sau prathama jemanA sarva vizeSa-svabhAvo (jJAnAdiguNo) pUrNa-zuddharUpe pragaTelA che, te mArA sva-jAtIya arihaMta paramAtmA sAthe prIti, bhakti, AjJA-pAlana ane dhyAnAdi vaDe Atma-zaktione joDavI joIe. jethI, paramAtma-svarUpamAM tanmaya banelI mArI jJAnAdi zaktio Atma-svarUpane yarthAtha rIte oLakhI temAM tanmaya banI zake.'' A pramANe vicAraNA karI sAdhaka paramAtmAnI dravya-pUjA, bhAva-pUjA, bhakti ane AjJA-pAlana Adi karato karato jyAre dhyAnAvasthAmAM AvI nithala-dhyAnane siddha karavA prayAsa kare che, tyAre te AtmA nizcala, nirmala ane nirvikalpa Atma-svarUpano anubhava karI zake che. A rIte naya-sApekSa bhUmikA-bhedathI sAmAnya ane vizeSa svabhAvanI mukhyatA ane gauNatA hoya che. teno viveka anubhavI-sadguruvaryo pAsethI prApta karI, sAdhaka-AtmAe AdhyAtmika-sAdhanAmAM teno prayoga karavo joIe. jJAnasAra aSTakamAM paNa pUrvokta vicAraNA mATe kahyuM che ke "alipto nizcayenAtmA liptazca vyavahArataH / zuddhatyaniptayA jJAnI, yiAvAnu niptayAvA / / '' artha : nizcaya-nayanI dRSTie sarva jIvAtmA karmathI alipta che paNa vyavahAra-nayanI dRSTie sarva jIvAtmA karmathI lipta che. samyagjJAnI alipta-dRSTithI zuddha thAya che ane kriyAvAna lipta-dRSTithI zuddha bane che. sAdhakane sAdhanAmAM baMne dRSTionI samAna AvazyaktA che chatAM bhUmikA-bhedathI jyAre ekanI mukhyatA hoya che, tyAre bIjInI gauNatA hoya che paraMtu tethI e baMnenI zaktimAM koI nyUnAdhikatA hotI nathI. pota-potAnI bhUmikAmAM baMnenI pradhAnatA hoI zakti ekasarakhI hoya che. adhyAtma-sAdhanAmAM mahAna upayogI parA-bhakti (arihaMta paramAtmAnI zuddha bhAva-pUjA)nuM rahasya tathA tenI prAptinA upAyono nirdeza A pramANe karavAmAM Avyo che - prathama gAthAmAM, 'dharma jaganAthano dharma zuci gAIe, ApaNo AtamA tehavo bhAvIe.' A paMkti dvArA parA-bhaktinA prathama sopAnarUpe zuddha-dharmanI stuti ane paramAtmA prabhu sAthe tulyatA-bhAvana karavAnuM sUcavyuM che. jAti jasu ekatA teha palaTe nahi, zuddha guNa pajjavA vastu sattAmayI. A paMkti dvArA prabhu sAthe ekatAtanmayatA sAdhavAnuM sUcavyuM che. prabhu sAthe ekameka-tanmaya banavAnI ruci-e 'samyagdarzana' che, tenA upAyonuM jJAna e 'samyajJAna' che ane tanmayatAno anubhava e 'samyakcAritra' che. parAbhakti-samAdhi-magnatA vagere paryAyavAcI zabdo che. 'padastha-dhyAna'mAM jApAdi vaDe 'nAma-arihaMta' sAthe ekatA sadhAya che. For Personal & Private Use Only ---- Ime Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '35stha-dhyAna'mA ni-bhUtinA dhyAnayI sthApanA-arita' sAthe meDatA sathAya che. 'piMjastha-dhyAna' va 'dravya-marihata'nI sAthe meto sapAya che. '3pAtIta-dhyAna' va 'bhAva-arihaMta' sAthe mehatA saghAya che. 'marihaMtanA-dhyAna'mAM tanmaya baneko mAtmA AgamathI bhAva-marihata' vAya che. 'tA-bhAvanA thI 4 ameha-pradhAna siddha thAya cha bhane ameha-zidhAna' 4 tAttvi bhAva-nabha24Ara' '52mati' cha. tenA satata abhyAsathI AtmA ane paramAtmA vaccenuM aMtara-bheda dUra thaI jAya che. sarva koI mumukSu AtmAoe pAse rahelA antaryAmI prabhu sAthe maLavAno arthAt Atma-svarUpamAM tanmayatA sAdhavAno abhyAsa avazya karavo joIe. e ja sarva yogono sAra che. e ja sarva AgamonuM parama-rahasya che. pandrahaveM stavana kA sAra... isa stavana meM sAmAnya svabhAva aura vizeSa svabhAva ke lakSaNa batAkara adhyAtma-sAdhanA meM unakA upayoga karane kI cAbI (rIti) batalAI gaI hai / (1) sAmAnya svabhAva : sAmAnya svabhAva padArtha-dravya kA mUla dharma hai / vaha sadA nirAvaraNa hotA hai, use kabhI karmoM kA sparza nahIM hotA / sAmAnya svabhAva saba dravyoM meM hotA hai / usakA lakSaNa hai- nitya, niravayava, eka, akriya aura sarvagata / udAharaNa ke lie nityatA sAmAnya svabhAva hai, kyoMki vaha nityatA sadA hotI haiM, vaha eka hI hai, usake pradeza rUpa avayava nahIM, vaha jAnane Adi kI kriyA nahIM karatI aura vaha nityatva sarva dravya meM, pradeza meM, guNa meM aura paryAya meM vyApaka hotI hai ata: use sAmAnya svabhAva kahate haiM / isI taraha astitA sadA hotI hai, vaha eka hI hai, usake avayava nahIM haiM aura vaha sarva meM vyApaka hai ata: astitA sAmAnya svabhAva hai / (2) vizeSa svabhAva : jo anitya, sAvayava, aneka. sakriya aura asarvagata ho vaha vizeSa svabhAva hai / jaise jJAnAdi guNa / / saba padArtha sAmAnya vizeSa svabhAvamaya hote haiM / dravya meM sAmAnya svabhAva na hone para usakI vastu-sattA hI ghaTita nahIM ho sakatI aura vizeSa svabhAva na hone para kArya nahIM ho sakatA arthAt paryAya nahIM ho sakatI / ataH sAmAnya svabhAva ke binA vizeSa svabhAva nahIM raha sakatA aura vizeSa svabhAva ke binA sAmAnya svabhAva nahIM raha sakatA / ataH AtmasAdhanA meM bhI una donoM kI samAna upayogitA hai / nayabheda se unakA viveka karane aura bhUmikA ke anusAra unakA prayoga karane se ve bahuta lAbhadAyaka banate haiM / dhyAna dazA meM sAmAnya svabhAva kA prayoga : sAdhaka apane kevalajJAnAdi vizeSa guNoM ko, jo karma se AvRta haiM unheM nirAvaraNa (prakaTa) karane ke lie pUrNa zuddhaguNI paramAtmA kI stuti, bhakti aura rUpastha-dhyAnAdi dvArA unake svarUpa meM ekAgra (tanmaya) banakara apanI AtmasattA bhI 'pUrNa zuddha guNa-paryAyamayI hai' aisI bhAvanA bhAtA hai / isI taraha, jArisa siddhasahAvo, tArisa bhAvo hu sabajIyANaM / (siddhaprAbhRta) artha : jaisA paramAtmA kA zuddhasvabhAva hai vaisA hI sarva jIvoM kI AtmA kA bhI svabhAva hai| kyoki, ege AyA / (suyagaDAMga) artha : pratyeka jIva kI jIvatva jAti eka hI hai, vaha kadApi nahIM badalatI / tathA, jIvo jIvatvAstha H siddhaH / artha : siddhatA hI jIva kA apanA svarUpa hai / jJAnAdi vizeSa svabhAva karma se AvRtta hote hue bhI sAmAnya svabhAva (zuddha AtmasattA) sphaTikaratna kI taraha nirAvaraNa hai / aisI zuddha bhAvanA se bhAvita huA AtmA jaba apane AtmasvarUpa kA bAra-bAra smaraNa karatA hai, dhyAna karatA hai, taba use svarUpa-ramaNatA prApta hotI hai aura AtmAnubhava ke amRta kA AsvAdana karatA huA AtmA svarUpa meM magna banatA hai / vyavahAra bhUmikA meM vizeSa svabhAva kA prayoga : sAdhaka ko vyavahAra dazA meM para-pudgala ke yoga se rAgadveSa athavA viSaya-kaSAya se apanI AtmA ko lipta huA jAnakara use azuddha samajhanA cAhie / maiM pudgala kA bhogI banakara usameM hI Asakta banatA hU~, jar3a padArthoM meM iSTAniSTa kI kalpanA karake rAga-dveSa karatA hU~, saba para-padArthoM ko apanA samajhatA hU~, una saba meM kartRtva kA abhimAna karatA hU~ / isa prakAra para-padArthoM meM mohita banakara nayenaye azubha karmoM kA baMdha karake cAra-gatirUpa saMsAra meM paribhramaNa kara rahA huuN| para-pudgala padArthoM kI Asakti se merI AtmA meM rAga-dveSa kI pariNati hotI rahatI hai / jaise sphaTika ratna ke pIche rakhe hae nIle yA lAla vastra ke yoga se sphaTika bhI nIlA yA lAla dikhAI par3atA hai parantu usa vastra ko haTA lene se vaha sphaTika mUlata : zveta, ujvala svarUpavAlA dikhAI dene lagatA hai| usI taraha sphaTika ke tulya svaccha, nirmala merI AtmA meM se rAga-dveSa kI malina pariNati ko dUra haTA dene kA puruSArtha karane se AtmA ke zuddha svarUpa ko dekhA jA sakatA hai, jAnA jA sakatA hai aura anubhava kiyA jA sakatA hai / para-pudgalAnuyAyI banI AtmazaktiyoM ko anya zubha Alambana ke binA svayaM AtmasvarUpa meM nahIM jor3A jA sakatA / isalie mujhe sarvaprathama jinake sarva vizeSa svabhAva (jJAnAdi guNa) pUrNa zuddha rUpa meM prakaTita haiM, una mere sajAtIya arihanta paramAtmA ke sAtha proti, bhakti, AjJApAlana aura dhyAnAdi dvArA Atma-zaktiyoM ko jor3anA cAhie jisase paramAtma-svarUpa meM tanmaya banI huI merI jJAnAdi zaktiyA~, AtmasvarUpa ko yathArtha rIti se pahacAnakara usameM tanmaya bana sakeM / isa prakAra vicAraNA karake sAdhaka paramAtmA kI dravyapUjA, bhAvapUjA, bhakti aura AjJApAlana Adi karate karate jaba dhyAnAvasthA meM Akara For Personal & Private Use Only 298 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcala-dhyAna ko siddha karane kA prayAsa karatA hai taba vaha AtmA nizcala, nirmala aura nirvikalpa AtmasvarUpa kA anubhava kara sakatA hai / isa prakAra nayasApekSa bhUmikAbheda se sAmAnya aura vizeSa svabhAva kI mukhyatA aura gauNatA hotI hai| usakA viveka anubhavI sad-guruvaryoM ke pAsa se prAptakara sAdhaka AtmAoM ko AdhyAtmika sAdhanA meM usakA prayoga karanA cAhie / jJAnasAra aSTaka meM bhI pUrvokta vicAraNA ke lie kahA hai ki - alipto nizcayenAtmA liptazca vyavahArataH / zuddhayatyaliptyA jJAnI, kriyAvAn liptayA dRzA / / artha : nizcayanaya kI dRSTi se sarva jIvAtmA karma se alipta haiM aura vyavahAranaya kI dRSTi se sarva jIvAtmA karma se lipta haiM / samyagjJAnI alipta-dRSTi se zuddha hotA hai aura kriyAvAn lipta-dRSTi se zuddha banatA hai / sAdhaka ke lie sAdhanA meM donoM dRSTiyoM kI samAna AvazyakatA hai tathApi bhUmikA ke bheda se jaba eka kI mukhyatA hotI hai taba dUsarI kI gauNatA ho jAtI hai, parantu isase ina donoM kI zaktiyoM meM koI nyUnAdhikatA nahIM hotI / apanI apanI bhUmikA meM donoM kI pradhAnatA hotI hai ata : donoM kI zakti eka sarIkhI hotI hai / / adhyAtma-sAdhanA meM mahAn upayogI parA-bhakti (arihanta paramAtmA kI zuddha bhAvapUjA) kA rahasya tathA usakI prApti ke upAyoM kA nirdeza isa prakAra kiyA gayA hai - prathama gAthA meM 'dharma jaganAthano dharma zuci gAie, ApaNo AtamA tehavo bhAvIe'- isa paMkti ke dvArA parA-bhakti ke prathama sopAna ke rUpa meM zuddhadharma kI stuti aura paramAtmA-prabhu ke sAtha tulyatA-bhAvana karane kI sUcanA kI gaI hai / 'jAti jasu ekatA teha palaTe nahi, zuddha guNa pajjavA vastu sattAmayI'- isa paMkti ke dvArA prabhu ke sAtha ekatA-tanmayatA sAdhane kI sUcanA hai / prabhu ke sAtha ekameka-tanmaya banane kI ruci samyagdarzana hai, usake upAyoM kA jJAna samyagjJAna hai aura tanmayatA kA anubhava samyakcAritra hai / parAbhakti, samAdhi, magnatA Adi paryAyavAcI zabda haiM / padastha-dhyAna meM jApAdi dvArA nAma-arihanta ke sAtha ekatA siddha kI jAtI hai / rUpastha-dhyAna meM jinamUrti ke dhyAna se sthApanA-arihanta' ke sAtha ekatA sAdhI jAtI hai / piNDastha-dhyAna ke dvArA 'dravya-arihanta' ke sAtha ekatA siddha kI jAtI hai / rUpAtIta-dhyAna ke dvArA 'bhAva-arihanta' ke sAtha ekatA sthApita kI jAtI hai / arihanta ke dhyAna meM tanmaya banA huA AtmA Agama se 'bhAva-arihanta' kahA jAtA hai | ekatA-bhAvanA se hI abheda-praNidhAna siddha hotA hai aura abheda-praNidhAna hI tAtvika bhAva-namaskAra yA parA-bhakti hai / usake satata abhyAsa se AtmA ora paramAtmA ke bIca kA antara dUra ho jAtA hai / pratyekSa mumukSu AtmA ko pAsa meM rahe hue antaryAmI prabhu ke sAtha milane kA arthAt AtmasvarUpa meM tanmayatA sAdhane kA abhyAsa avazya karanA caahie| yahI sarva yogoM kA sAra hai, yahI sarva AgamoM kA parama rahasya hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 15(1) zrI dharmanAtha bhagavAna 15(2) pU. AcArya bhagavaMta upadeza Ape che. lobhanA kAraNe zeThanI sarpayonimAM utpatti - karmanA saMdarbhamAM A vicAravA jevuM che. humo gAthA - 6. 15(3) madhuli humo gAthA - 6, saMsAranu sva35. batAyu cha. bhaTato bhAesa, (saMsArI 4) lI hAthIthI (bhutya) yA kUvAmAM paDayo. vacce AvelI vaDavAI (AyuSya) pakaDI lIdhI. nIce joyuM to cAra sApa (cAra gati), upara vaDavAIne kApatA be kALA-dhoLA (zukla-kRSaNapakSa) uMdara, hAthIe jhADa halAvatAM madhapuDAmAMthI UDelI madhamAkhIo (ciMtAo) karaDI, paDatuM mIThuM madha cAkhavA vimAnamAM bacAvavA AvelA vidyAdhara (sadguru)ne nA pADI. 15(4) kAyotsargamAM rahelA AnaMda zrAvakane thayela upasarga. dhyAnastha avasthAnA A citra mATe juo gAthA 8-10. ARTNERMIRINTRE For Personal & Private Use Only Jain Education Intemational 299 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181) in Education International For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha SoDaza zrI zAMtijina stavanam || A~khaDIe re meM Aja zatruMjaya dITho re - e dezI || jagata divAkara jagata kRpAnidhi, bAhalA maaraa| samavasaraNa mAM betthaare| caumukha cauMviha dharma prakAza. te meM nayaNe dIThA re / bhavikajana harakhore, nirakhI zAMti jiNaMda, bhavika / upazama rasanau kaMda, nahIM iNa sarakho re // 1 // // e AMkaNI // For Personal Private Use Only 301 ANON Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jagat meM sUrya ke samAna jJAna-prakAza ke karanevAle, saba jIvoM para parama karuNA (dayA) ke bhaNDAra aise paramAtmA mujhe atyanta vallabha haiM / jo paramAtmA samavasaraNa maiM baiThakara cAra prakAra ke dharma kI dezanA dete haiM, una paramAtmA ko maiMne zAstra-cakSu se dekhA hai aura he bhavya jIvoM ! tuma bhI aise zAntinAtha bhagavAn ko dekhakara harSita bano / sacamuca ! ye paramAtmA upazama-samatArasa ke kanda haiM, inakI tulanA meM Ave aisA koI anya isa jagat meM nahIM hai / artha : jagatamAM sUryanI jema jJAna-prakAzane karanArA, sarva jIvo upa2 52ma karuNA-dayAnA bhaMDAra evA pa2mAtmA mane atyanta vallabha che. je paramAtmA samavasaraNamAM besIne cAra prakAranA dharmanI dezanA Ape che, te paramAtmAne meM zAstra-cakSuthI joyA che. ane he bhavya jIvo ! tamo paNa evA zAntinAtha bhagavAnane joI harSa pAmo. kharekhara ! A paramAtmA upazama-samatA2sanA kaMda che, emanI sarakhAmaNImAM Ave evo bIjo koI A jagatamAM nathI. svo. bAlAvabodha : have, solamA jina zrI zAMtinAtha prabhunI stavanA kahe che te prabhu kehavA che ? jagatane viSe divAka2 ketAM sUryanI parve jJAne karI udyotanA karanAra tathA kRpAnA nidhi ehavA prabhu te mujhane 52ma vallabha che. samavasaraNamAM birAjamAna thakA cAra mukhe karI cAra prakAranA dharmane prakAze ketAM upadeza karatA thakA evA tIrthaMkara deva zrI zAMtinAthaprabhu, te meM nayaNe ketAM AgamazravaNarUpa cakSue dIThA. mATe, he bhavika jIvo ! tumeM jiNaMda ketAM sAmAnya kevalImAM IMdra samAna ehavA zrI zAMti prabhune nirakhIne harakhavaMta thAo. upazama je parama kSamA, tadrupa je rasa, tenuM e kaMda che. enA tulya bIjo koI nathI, e prabhu parama zAMtarasamayI che. / / kRti prathamavArtha: || 9 || prAtihArya atizaya zobhA, vAhalA mArA! te to kahIya na jAve re| dhUka bAlakathI ravi karabharanuM, varNana keNI pare thAve re|| avinAzo artha : arihanta paramAtmA ke aSTa prAtihArya aura cautIsa atizayoM kI zobhA kA varNana mere jaise mandamativAle se nahIM ho sakatA hai / ullU kA bAlaka sUrya kI tejasvI kiraNoM ke samUha kA varNana kaise kara sakatA hai ? artha : arihaMta paramAtmAnA aSTa prAtihAryonI ane cotrIza atizayonI zobhAnuM varNana mArA jevA maMda-mativALAthI thaI zake tema ja nathI. ghuvaDanA baccAthI sUryanA tejasvI kiraNonA samUhanuM varNana kevI rIte thaI zake ? svo. bAlAvabodha : valI, prabhunI je ATha prAtihAryanI tathA cotrIza atizayanI zobhA, te muja sarikhA vyAmohi jIvathI kahI jAya nahIM. dRSTAMta-jema ghUka-bAlakathI ketAM ghuvaDanA bAlakathI, ravi-kara ketAM sUryanA kiraNono, bhara ketAM samUha, tehanuM varNana kevI rIte thAya ? arthAt nahIM ja thAya. tema, muja sa2khAthI paNa prAtihAryAdikanI zobhA kahI jAya nahIM. / / kRti dvitIyathArtha: / / 2 / / For Personvate Use Only 302 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANI guNa pAMtrIza anopama, vAhalA mArA avisaMvAda skore| bhavadukha vAraNa zivasukha kAraNa, sudhodharma prruupere|| bhvik||3|| ___ artha : paramAtmA kI madhurI vANI (dezanA) anupama paitIsa guNoM se yukta aura avisaMvAda (paraspara virodharahita) svarUpa vAlI hai / esI apUrva adbhuta vANI dvArA prabhu bhavya jIvoM ke bhavadu:kha ko miTAnevAle aura mokSasukha ko denevAle zuddha-dharma kI prarUpaNA karate haiM / ' artha : paramAtmAnI madhurI vANI-dezanA, anupama evA pAMtrIza guNothI yukta ane avisaMvAda(paraspara-virodharahita) svarUpavALI che. evI apUrva-abhuta vANI dvArA prabhu bhavya jIvonA bhavaHdukhane vAranAra ane mokSasukhane ApanAra evA zuddha-dharmanI prarUpaNA kare che. sva. bAlAvabodha : valI, prabhunI je vANI, tehane viSe upamA-rahita pAMtrIza guNa rahyA che. te vANI visaMvAdapaNAthI rahita-avisaMvAda svarUpamayI che. te vANIyaeN karIne bhavya jIvonA bhava ketA saMsAranA duHkha nivAravAne arthe ane ziva ketAM mokSa-sukhanA prabala kAraNane arthe sUdho ketAM yathArtha dharmanI prarUpaNA zrI prabhujI samavasaraNamAM kare che. / / iti tRtIyagAthArthaH / / 3 / / dakSiNa pazcima uttara dizimukha, vAhalAmArAAThavaNA jina upagArI re| tasu AlaMbana kahiya aneke, tihAthayA smkitdhaariire|| bhvik.||4|| For Personal & Private Use Only 303 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : samavasaraNa meM arihanta paramAtmA pUrva sanmukha baiThakara dezanA dete haiM / vrata lene vAle zrotAjana unake sAmane baiThate haiM / zeSa dakSiNa, pazcima aura uttara dizAoM meM prabhu kI pratimAe~ virAjamAna hotI haiM, ve bhI sthApanAjina hone se mahAn upakAraka haiM / jina binba ke AlaMbana dvArA aneka bhavyAtmA vahIM samyagdarzana prApta karate haiM / artha : samavasaraNamAM arihaMta paramAtmA pUrva sanmukha besIne dezanA Ape che. vrata lenAra zrotAo temanI sanmukha bese che. zeSa dakSiNa, pazcima ane uttara dizAomAM prabhunI pratimAo birAjamAna hoya che, te paNa sthApanA-jina hovAthI mahAna upakAraka che. jinabiMbanA AlaMbana vaDe aneka bhavyAtmAo tyAM ja samyagu-darzana prApta kare che. sva. bAlAvabodhaH te samavasaraNamAM pUrva-dizi sanmukhanA bAraNuM to zrI tIrthaMkara pote alaga rUpe bese. ane dakSiNa, pazcima tathA uttara dizine bAraNe zrI arihaMtanA pratimA-biMba bese, te pratimArUpa ThavaNA-jina ketAM thApanA-jina che, te upagArI che. tehanuM paNa AlaMbana pAmIne aneka jana tihAM samavasaraNane viSe samakitadhArI thayA. eTale, vratanA lenAra te pUrva-dizinA bAraNe bese ane bIjI pariSadA maLe. - jina-sevanathI samakitano lAbha che, tethI e dhanyatA che. te thApana-nikSe pAno upagAra che. | tti vaturthaTyArthaH || 8 || ghaTnaya kAraja seMThavaNA, vAhI gALAgA naca ivALA reDa binsil any khaadynaali , e AgamanI vANIreza | vijA. ___artha : sthApanA-jina yAni pratimA meM arihaMtatArUpa, siddhatArUpa kArya naigamAdi SaDnaya kI apekSA se rahA huA hai / isI taraha sAta naya kI apekSA se usameM mokSa kI nimitta-kAraNatA bhI rahI huI hai / bhavya jIvoM ko mokSaprApti meM sAkSAt arihaMta aura sthApanA arihanta (jinapratimA) donoM nimitta kAraNarUpa meM samAna hai, aisA Agama vacana hai / | artha : sthApanA-jina pratimAmAM arihaMtatArUpa, siddhatArUpa kArya naigamAdi SaDU-nayanI apekSAe raheluM che, tema ja sAte nayanI apekSAe temAM mokSanI nimitta-kAraNatA paNa rahelI che. bhavya jIvone mokSa-prAptimAM sAkSAta arihaMta ane sthApanA-arihaMta(jina-pratimA) baMne nimitta kAraNarUpa samAna che. A Agama-vacana che. svo. bAlAvabodhaH have, valI vizeSathI thApanAnuM upagArIpaNuM tathA satyapaNuM kahe che, te maLe zrI arihaMta tathA siddhajI paNa ApaNA AtmAnA nimitta-kAraNa che ane zrI jina-pratimA te paNa ApaNA tattva-sAdhananuM nimitta-kAraNa che. tehamAM, thApanA-jinane viSe arihaMta-siddhapaNuM cha naye che. IhAM koI pUche je, 'arihaMta thayA athavA siddha thayA, tehanI thApanA che. to sAta naya mUkIne cha naya kema kaho cho ?' tehane uttara kahe che je- mUla to thApanA-nikSepA madhye thApanA te traNa naye che. nAmasthApanAnakSepatrayaM saikAmAvinayavarsa ta " satra 3Ite || artha : naigamAdi sAtanaya anusAre nAma, sthApanA ane dravya, e traNa nikSepA che. have, IhAM nAmAdi ekeka nikSepAnA cAra cAra bheda thAya che. For Persone Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only 12 in Education International Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16(3) Page #310 -------------------------------------------------------------------------- Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uktaM ca bhASye - "nAmAM pratye vatU rUpa ti || 9 ||'' artha : nAmAdi pratyeka (nikSepa) cAra prakAranA che. tethI prathama, e sthAna ehavuM nAma sthApanAmAM che, te sthApanAno 'nAma-nikSapo' che. bIjo , e sthApanA grahaNa hetu thAya che, te sthApanAno 'sthApanA-nikSepa' jANavo. trIjo , samudAyatA-anupayogatA te sthApanAno 'dravya-nikSepo' jANavo. cotho, "bApasfmaLyo '' artha : AkAra abhiprAya che. e dharmane kAraNika thAya, te thApanAno 'bhAva-nikSepo' che. ema, thApanA cAra nikSepe che. athavA - "natthi naehiM vihaNaM, suttaM atyo ya jiNamae kiMci / gAsaM 3 sIyAra, nave navasArano jhA || 9 ||'' DUta || (vi. . T. 2277) artha : jina-matamAM koI paNa sUtra ane artha nayothI rahita nathI paraMtu naya-vizArado (yogya) zrotAone prApta karIne (ja) nayane varNave tethI, zrI arihaMta tathA siddhajInI sthApanA che, te mATe tehanA naya kahe che je - (1) je sthApanA diThe arihaMta-siddhano saMkalpa sthApanAmAM thAya che athavA asaMgAdi tadAkArArUpa aMza e sthApanAmAM che, te 'nagama-naya' thApanA. (2) arihaMta tathA siddhanA sarva guNano saMgraha-buddhi dharIne thApanA karI che, te mATe e 'saMgraha-naya' arihaMta-siddharUpa sthApanA che. (3) arihaMta-AkArane vaMdana-namanAdi sarva vyavahAra zrI arihaMtano thAya che, tenuM kAraNapaNuM e thApanAmAM che, te 'vyavahAra-naya' thApanA kahiyeM. (4) e pratimArUpa thApanA dekhI sarva bhavyane buddhino vikalpa ehavo upaje che ke - e zrI arihatajI che. te vikalpa ja sthApanA karI che, te RjusUtra-naya sthApanA che. (5) "arihaMta', 'siddha' ehavo zabda- "DhuM pratikatrasiddham'' artha : A pravRtti ane pratyayathI siddha che. IhAM pravRtta che, te zabda-naya sthApanA jANavI. (6) arihaMtanA paryAya vItarAga, sarvajJa, tIrthakara, tAraka, jina, pAraMgata ItyAdi sarva-paryAyanI pravRtti paNa sthApanA maLe che, te samabhirUDha-naya sthApanA thaI. paraMtu, kevalajJAna-kevaladarzanAdi guNa, upadezakatA te dharma, dha sthApanAmAM nathI. mATe 'evaMbhUta-naya'no dharma te e sthApanAmAM nathI. tethI, e ThavaNA ketAM thApanA, te kArya ketAM niSpannatA arihaMta-siddhatArUpa, te SaT ketAM cha naye che. eka evaMbhUtanaye nathI, kemake "evaMbhUta-naya' te zrI arihaMta-siddhane 2 viSe ja che. te mATe kAryapaNe arihaMta maLe paNa che naya che. IhAM, sthApanA-nikSepamAM zrI vizeSAvazyaka AdinA ! - traNa naya kahyA che ane IhAM cha naya kahyA, te upacArabhAvanAoM kahyA che. samabhirUDhanuM lakSaNa-vacana paryAyavarti , che. te lakSaNa IhAM pahoMce che, te mATe e cha naya kahyA. have, e zrI jina pratimArUpa sthApanA, te samakiti, deza-virati, sarvaviratine mokSa-sAdhananuM nimitta-kAraNa che, te nimitta-kAraNa sAta naye che. te kAraNano dharma kartAne vaza che. te nimitta-kAraNapaNuM sAta naryuM che te kahe che - (1) saMsArAnuyAyI jIvane e jina-pratimA dITha arihaMtanuM smaraNa thAya che athavA jina-pratimA dIThe jina-vaMdane jIvanI sanmukhatA thAya che. tevAre sanmukhatAno je nimitta te "naigama-naya' nimitta kAraNapaNuM che. (2) jina-pratimA dIThe sarva guNano saMgraha thAya che. sAdhakatAnI cetanAdi sarvano saMgraha te tattvanI abhutatAne sanmukha thAya che, te 'saMgraha-naya' nimitta. (3) vaMdana-namanAdika sAdhaka-vyavahAranuM nimitta, te 'vyavahAra-naya' nimitta. (4) tattva-IhArUpa upayoga samaravAno nimitta, te 'RjusUtra-naya' nimitta. (5) saMpUrNa arihaMtapaNAnA upayoge je upAdAna e nimitte tattva-sAdhane pariNamyo, te 'zabda-naya' thApanAno nimitta che. samakitI pramukhane evo che. (6) aneka rIteM cetanAnA vIryanI pariNati sarva sAdhanatAne sanmukha thaI, te 'samabhirUDha-naya' sthApanAnuM nimitta-kAraNapaNuM jANavuM. pa AS For Personal & Private Use Only - 308 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) e sthAnAnuM kAraNa pAmI tattvaruci-tattvaramaNI thaIne je zuddha zukladhyAnamAM pariName, te saMpUrNa nimitta-kAraNatA pAmIne upAdAnanI pUrNa kAraNatA nIpanI. te 'evaMbhUta-naya' nimitta-kAraNapaNuM che. eTale nimitta-kAraNano e dharma che, je-upAdAnane kAraNapaNe pamADe ane upAdAna-kAraNa, te kAryapaNe nIpaje. e rIta che. tethI, jina-pratimA te mokSanuM nimitta-kAraNa che. te nimitta kAraNapaNuM sAta naye che. temAM - zathaMbhavAdikane 'zabda-naya' sIma kAraNa thayuM ane puNya-rucine 'vyavahAra-naya' sIma nimitta-kAraNapaNuM thAya. tathA, mArgAnusArIsamakitInI ATha dRSTi je 'yogadRSTi samuccaya'mAM kahI che, temAMnI AdinI cAra dRSTivAlAne ', jusUtra-naya' sIma nimitta-kAraNapaNuM thAya che. ane, puNyAtyAdikane e jina-pratimA saMpUrNa 'evaMbhUta-narde' kAraNarUpa thaI dekhAya che. tevAreM IhAM bhAvanAmeM e thayuM je thApanAne viSe saMpUrNa sAta nayarUpa nimitta-kAraNatA che. pachI, kAryano kartA jihAM sudhI ehane nIpajAve, teTalo nIpaje. tethI, e saga-naya ketAM sAte naryo karI kAraNa-ThANI ketAM nimitta-kAraNapaNAnuM sthAnaka che. te thApanA zrI arihaMta-padanI bhUla to dravya ane bhAva e be nikSepAvaMta che, paraMtu nimitta-kAraNanA cAra nikSepA sAta naya saMyukta che. uktaM ca"nimittasyApi saptaprakAratvaM nayaprakAreNa nimittasya dvaividhyaM dravyabhAvAt / tathopAdAnasyApi saptaprakAratvaM nayopadezAt / / " arthaH nimitta(kAraNa) paNa sAta prakAranuM che. nayanA prakArathI nimitta(kAraNa)nuM dravyathI ane bhAvathI ema be vibhAga che tathA nayanA upadezathI upAdAna(kAraNa) paNa sAta prakAranuM che. no madAmanavaM II" ti vadhanAt II artha : naya vagaranuM koI nAma nathI. "nasthi naehiM vihUNaM, suttaM atyo ya jiNamae kiMci / vAsaM 3 sIyAra, nave navasArano nUgA || 9 ||'' rUti || (vi.ma.TI,2277) artha : jina-matamAM koI paNa sUtra ane artha nayothI rahita nathI, paraMtu naya-vizArado (yogya) zrotAone prApta karIne (ja) nayane varNave che. mATe, nimittapaNe sthApanA ketAM jina-pratimA ane jinajI ketAM zrI arihaMta, behu samAna ketAM tulyatva che eTale vicaratA arihaMta tathA temanI sthApanA je mUrti, te bahu samAna ketAM barobara che. tethI, vicaratA arihaMta tathA temanI sthApanA, e be sAdhaka jIvane nimitta-kAraNa che paNa upAdAna nathI, sarvamAM nimittatA che. e Agama ketAM siddhAMtanI vANI che. je- arihaMtane vAMdyAnuM tathA arihaMtanI pratimAne vAMdavAnuM phala siddhAMtamAM sarakhuM kahyuM che. mATe samAna che. || ta pazcamathArthaH || 6 || Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 309 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ain Education International OF Person & www.jainelibrary.ora Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.jane b Use J org Education international Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka tIna nikSepAmukhya, vAhakA mArA jeviNubhAvanalahIyere upagArI duga bhASye bhAMkhyA, bhAvabaMdakato grahiye / / prvik.||6|| artha : nAma, sthApanA aura dravya-ye tIna nikSepa bhAvasAdhaka hone se mukhya haiM / ina tIna ke binA bhAva kI prApti nahIM ho sakatI hai| vizeSAvazyakabhASya meM bhI nAma sthApanA ko hI upakArI kahA hai kyoMki paramAtmA kA dravya-nikSepa piNDarUpa hai aura bhAva arUpI hai, ata: unakA grahaNa nahIM ho sakatA / samavasaraNa meM virAjamAna sAkSAt arihanta paramAtmA ke nAma aura sthApanA hI chadmastha jIvoM ke lie grAhya banate haiM, isalie ve hI mahAn upakArI haiM / bhAva to vaMdana karanevAle kA lenA cAhie / | artha : nAma, sthApanA ane dravya, A traNa nikSepa bhAva-sAdhaka hovAthI mukhya che. te traNa vinA bhAvanI prApti thaI zaktI nathI. vizeSAvazyakabhASyamAM paNa nAma ane sthApanAne ja upakArI kahyA che, kema ke paramAtmAno dravya-nikSepa piMDarUpa che ane bhAva arUpI che, tethI temanuM grahaNa thaI zakatuM nathI. samavasaraNamAM birAjamAna sAkSAt arihaMta paramAtmAnA nAma ane sthApanA ja chadmastha jIvone grAhya bane che, mATe te ja mahAna upakArI che. bhAva to vaMdana karanArano levo joIe. svo. bAlAvodha : ane, nAma-sthApanA-dravya, kSetra nikSepa ta bhAvanA // 24 // cha. uktaM ca bhASye - "ahavA nAmaThavaNAdavAI bhAvamaMgalaMgAI / pAeNa bhAvamaMgala-pariNAmanimittabhAvAo / / 1 / / " (vi.bhA.gA.56) artha : athavA nAma, sthApanA ane dravya, (e traNe) prAya karIne bhAva-maMgalarUpa pariNAmamAM nimittabhUta hovAthI bhAva-maMgalanA aMgo ( 25) . mATe, e traNe nikSepo sAdhaka ketAM kAraNa che. e traNa nikSepA vinA bhAva-nikSepo thAya ja nahIM. ane nAma tathA sthApanA-e be nikSepa bhASyane viSe upagArI kahyA che, te kahe che je dravya-nikSepo che te piMDarUpa che mATe grahavAya nahIM ane bhAva-nikSepo to arUpI che, te AghanA nAma tathA sthApanA-e be nikSepA vinA grahavAye-sevAya nahIM. te mATe AdinA be nikSepA, te upakArI che. uktaM ca - "vatthusarUvaM nAma, tappaccayaheuo sadhammava / vatthu nA'NabhihANA, hojjA'bhAvo vi vA'vacco / / 1 / / vatthussa lkkhlkkhnnsNvvhaaraal'virohsiddhiio| abhihANA'hiNAo buddhi saddo a kiriyA ya / / 2 / / " iti vAkyAt nAmna : pradhAnatvaM / / (vi.bhA.gA.61/63) artha : nAma sata(vastu)nAnie[yama hetubhUta hovAthI 21-dharmanAbha vastu- 1354 che. mabhidhAna(nAma)vanI vastu 4 nathI. (33, jo tevuM hoya to) avAcyanI jema (vastuno paNa) abhAva thaI jAya. vastunA lakSya, lakSaNa ane saMvyavahAranI nirvirodha-siddhi tathA buddhi, zabda ane kriyA e sarva (vastunA) nAmane AdhIna che. / / gAthA / / "AgAro'bhippAo buddhi kiriyA phalaM ca pAeNa / jaha dIsai ThavaNide, na tahA nAme na daviMde / / 1 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 312 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAro cciya mai-sadda-vatthu-kiriya-phalA'bhihANAI / TETVmAM savaM, namaUTTT taraM natri ||2||'' tyAre IT (vi.HT.T.13/64) artha : sthApanA-IndramAM je pramANe AkAra, abhiprAya, buddhi, kriyA ane phaLa jaNAya che, te pramANe nAma-Indra ane dravya-IndramAM nathI jaNAtA. AkAra e ja mati, zabda, vastu, kriyA, phaLa ane nAmAdi che. sarva (vastu) AkAramaya (ja) che, kAraNa ke AkAra vagaranI (koI vastu che ja) nahi. te mATe, nAma tathA thApanA-e be nikSepA upagArI che ane mokSa sAdhavAmAM saMvara-nirjarA karavAne to vaMdakano bhAva je che te grahavo. kema ? je zrI arihaMtano bhAva-nikSepo to zrI arihaMtane viSe ja che. te jo pa2-jIvane tAre to koI jIvane saMsAramAM rahevuM paDe nahIM. te to thAto nathI paraMtu ApaNo bhAva arihaMtAlaMbanI thAe, to mokSamArga lahiyeM. te mATe, prabhunI sthApanA tathA nAmanA nimittathI paNa sAdhakano bhAva samare, tethI nAma tathA thApanA-e be ja upagArI che. valI, samavasaraNamAM birAjamAna zrI arihaMta, tehanuM paNa nAma tathA AkAra sarva jIvane upagArI thAya che. tethI ja chadmasthane grAhya che. avalaMbAya, te mATe nAma, thApanA pramANa che. nimittAlabIrUpI grAhakane zrI jina-thApanA te puSTa-nimitta che. | ta pa thArthaH || 6 || a[prauNAnita tri, vahila. mApa/ kometArAthoza #AtrAnA uMjhAra , ca thobhyatA sAthI 10 dikSINI artha : samavasaraNa meM virAjamAna sthApanA-jina ke AlaMbana se jo merI cetanA kI abhedatA (abheda-praNidhAna) kI vRddhi-siddhi huI hai, usase anumAna hotA hai ki merI AtmA meM sampUrNa zuddha svabhAva ko prakaTa karane kI yogyatA rahI huI hai arthAt alpakAla meM hI Atma-svabhAva meM ramaNatA-tanmayatA prApta hogI / ' artha : samavasaraNamAM birAjamAna sthApanA-jinanA AlaMbane je mArI cetanAnI abhedatA (abheda-praNidhAna)nI vRddhi-siddhi thaI che, tethI e anumAna thAya che ke, mArA AtmAmAM saMpUrNa zuddha svabhAvane pragaTa karavAnI yogyatA rahelI che eTale ke, alpakALe ja AtmasvabhAvamAM pUrNa ramaNatA-tanmayatA prApta thaze. | svo. bAlAvabodha : te mATe, ThavaNA-samosaraNuM eTale mUlago samosaraNa to zrI jinarAja vicaratA hatA te kAle to e mAro jIva koI gatyaMtaramAM hato, te hamaNAM A bhavamAM samosaraNanI thApanA karI. | tihAM, jina-mudrA dekhIne jinarAjanA guNAvalaMbI cetanA karI, pachI te sevanA karatAM prabhujI siddhAvasthArUpa parama anaMta-guNInA svarUpathI je mAharI cetanAnI abhedatA-ekatvapariNAmatA, te vAdhi ketAM vadhI. tevAre, e AtmAne evo anumAna saMdhyo je, tanvI-devathI abhedapaNuM bahumAnapaNe bhalyuM, to ema jANuM je- e mAhAro Atmasva-svabhAva anaMta jJAnAdi pUrNAnaMda-guNanI vyakti ketAM pragaTatAnuM thavuM, tehanI yogyatA sAdhi. ema anumAne niradhArI eTale e jIva sadA-sarvadA viSayaraMgI hato, te tattvI prabhu nirviSayIne raMge ramyo to koIka avasareM svarUpa-ramaNI thAze. ehavuM anumAna thayuM. For Personal & Private Use Only 313. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo, kAraNathI abheda thayo to kAraja nIpajAvaze. e palaTavApaNuM anaMte kAle na thayuM hatuM, te thayuM. to e dravyamAM palaTavAnI yogyatA che. anAdinI cAlathI palaTavuM e liMge bhavyatApaNAnuM anumAna to thAya che, eTale bhavyapaNuM jaNAya che. e bhaktinI bahulatArthe harSanuM vacana cha. / / iti saptamagAthArtha : / / 7 / / bhalaithayu meM prabhu guNa gAyA. vAhalAmArA rasanAno kaha liidhore| 'devacaMdra kahe mAhArA manano, sakala manoratha siidhore| bhvik.||8|| artha : bahuta acchA huA ki maiMne prabhu ke guNagAna kiye aura rasanA kA vAstavika phala prApta kiyA arthAt vANI ko sArthaka banAyA / devacandra muni kahate haiM ki- 'Aja mere mana ke saphala manoratha pUrNa hue haiM / ' artha : bahu sAruM thayuM ke meM prabhunAM guNa-gAna karyA ane rasanAnuM vAstavika phaLa prApta karyuM, arthAt vANIne sArtha ka karI devacaMdra muni kahe che hai, 'mA4 bhaa| saba manoratho pU ithayA.' svo. bAlAvabodha : mATe, he prabhu ! Aja mujane bhaluM ketAM atyaMta rUDuM thayuM, je meM prabhu zrI solamAM zAMtinAtha paramAtmA parama zAMta-rasamayI, tenA guNanI stavanA karI. tethI, meM mAharI rasanA ketAM raseMdri je jillA, tenuM ruDuM phala lIdhuM, eTale rasanAnuM sArthakapaNuM thayuM. ehavA harSa sahita 'devacaMdra' nAmA muni kahe che je, mAhArA manano je manoratha hato, te sakala ketAM saMpUrNapaNe sIdho ketA siddha thayo. / / iti aSTamagAthArthaH / / 8 / / / / iti SoDaza zrI zAMtinAtha stavanam / / 16 / / For Personal & Private Use Only 314 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EN ANAAAQA OY Jain Education 28() Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OLUN Stor Personal & Private SEOHY gallery and Education International 15() Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BOBODO Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soLamA stavanano sAra... A stavanamAM zAstrokta yuktio dvArA jina-pratimAnI upakArakatA batAvavAmAM AvI che. jina-pratimAmAM apekSAe arihaMtapaNuM ane siddhapaNuM raheluM che. ema traNa ke cha nayanuM mAnavuM che, te A pramANe : (1) nagama-naya : jina-pratimAnA darzanathI zrI arihaMta deva tathA siddha paramAtmAno saMkalpa pratimAmAM thAya che. jema ke, 'A arihaMta ke siddha bhagavAna che." athavA asaMgAdi guNothI pUrNa ane zAMta-sudhArasamaya tadAkArarUpa aMza pratimAmAM rahelo che. mATe negama-nayanA mate jina-pratimA e arihaMta tathA siddha svarUpa che. (2) saMgraha-naya : buddhi dvArA zrI arihaMta ke siddha paramAtmAnA sarva guNono saMgraha karIne pratimA ghaDavAmAM AvI che. tethI saMgraha-nayanI apekSAe pratimA arihaMta ke siddharUpa che. (3) vyavahAra-naya : pratimAnAM darzana, vaMdana, namaskAra ane pUjana vakhate sarva vyavahAra arihaMta ke siddha paramAtmAne uddezIne thAya che, jema ke, huM arihaMtanAM darzana, vaMdana, pUjanAdi karuM chuM. Ama vyavahAra-naya paNa jinapratimAne arihaMta ke siddha mAne che. (4) Rjusutra-naya : jina-pratimA joIne sarva bhavyAtmAone A arihaMta ke siddha paramAtmA che evo vikalpa utpanna thAya che ane e | vikalpa vaDe ja pratimAnI sthApanA thayelI che. A rIte 22 jusUtra-nayanI dRSTithI pratimA arihaMta ke siddharUpa che. (5) zabda-naya : arihaMta ane siddha zabdanI pravRtti jina-pratimAmAM thAya che, mATe zabda-naye pratimA arihaMta ke siddha che. (6) samabhirUDha-naya : arihaMtanA paryAyavAcI zabdo sarvajJa, tIrthakara, jinezvara, jina vagerenI pravRtti paNa pratimAmAM thAya che. tethI, samabhirUDha-naye paNa pratimA arihaMta ke siddha che. paraMtu, kevalajJAnAdi guNo ke siddhatva pratimAmAM nahi hovAthI evaMbhUta-nayanI pravRtti bhAva arihaMta ane bhAva-siddhamAM ja thAya che. prathamanA traNa nayanI vicAraNA vizeSAvazyakabhASyamAM paNa uparyukta rIte karavAmAM AvI che. bAkInA traNa nAnI vicAraNA upacArathI jANI levI. | jina-pratimA e mokSanuM pradhAna nimitta(kAraNa) che. tethI nimitta-kAraNarUpe sAte nayonI apekSAe pratimA ane sAkSAt arihaMta-baMne samAna upakArI che. negamAdi sAte nayo dvArA jina-sthApanAnI nimitta- kAraNatA A pramANe che - (1) saMsArI jIvane jina-pratimA jovAthI arihaMtanuM smaraNa thAya che athavA jina-pratimAnA vaMdanathI jIva potAnA svabhAvane sanmukha thAya che. A 'naigama-naya' pratimAnI nimitta-kAraNatA che. (2) jina-pratimA jotAM prabhunA sarva guNono saMgrahAtmaka rUpe bodha thAya che ane te Atma-tattvanI sanmukhatAmAM adbhuta sahAya kare che. te 'saMgraha-nave' nimitta-kAraNatA che. (3) jina-pratimAne thatA vaMdana-namaskArAdino vyavahAra e mokSa-sAdhaka che, mATe Atma-sAdhanAmAM tatpara banelA sAdhakane sAdhanAmAM nimitta-kAraNa jina-pratimA che. A 'vyavahAra- naye' nimitta-kAraNatA che. (4) jina-pratimAnAM darzanathI Atma-tattvanI IhA-IcchArUpa upayoga utpanna thAya che. jema ke- huM paNa kyAre AvA pUrNa zuddha svarUpane pAmIza ? A RjusUtra-naye pratimAnI nimitta-kAraNatA che. (5) jina-pratimAnA AlaMbana dvArA AtmAnI upAdAna-zakti pragaTa thaI arthAt samyagu-darzanAdi guNonI prApti thaI, te 'zabda naye' pratimAnI nimitta-kAraNatA che. (6) pratimAnA AlaMbane aneka prakAre jJAnAdi guNonI pravRtti eTale ke Atma-svabhAva sanmukha thavAthI tattva ramaNatA prApta thAya che, te 'samabhirUDha-naya'nI apekSAe pratimAnI nimitta-kAraNatA che. (7) pratimAnA nimittathI Atma-svabhAvamAM ramaNatA thatAM jyAre zuddha zukla-dhyAnanI prApti thAya che, tyAre saMpUrNa nimitta-kAraNatAnA yoge upAdAnanI pUrNa kAraNatA pragaTe che te pratimAnI 'evaMbhUta-naye' nimitta-kAraNatA che. nimitta-kAraNano evo svabhAva che ke, te avazya upAdAna-kAraNatA utpanna kare che ane tyAra pachI upAdAna-kAraNa kAryarUpa pariName A pramANe, jina-pratimA mokSanuM nimitta-kAraNa che, mATe sarva yogonI siddhi pratimAnA AlaMbanathI thAya che. 'yogadRSTisamuccaya'mAM mitrAdi yoganI je ATha dRSTio batAvavAmAM AvI che, temAMthI mitrA, tArA, balA ane dIprA dRSTinI prApti sudhI yathAyogya rIte jusUtra-naye jina-pratimAnI nimitta-kAraNatA ghaTAvI zakAya che. jina-pratimAnA AlaMbanathI mitrA-dRSTinI bhUmikA prApta thAya, to naigama-nayanI apekSAe tenI kAraNatA ghaTAvI zakAya. A rIte uparanI bAkInI dRSTiomAM anukrame saMgraha-vyavahAra, RjusUtra-naya mATe paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only 3 18 www.ainelibrary.org Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-pratimAnAM darzanathI sthirA-daSTi arthAt samyag-darzananI prApti thAya to 'zabda-naye' nimitta-kAraNatA jANavI. A rIte, dezavirati, sarvavirati, apramattadazArUpa 'kAMtA-dRSTi' ane 'prabhA-dRSTi'nI prApti jina-pratimAnA AlaMbane thAya, to 'samabhirUDha-naya'nI apekSAe tenI nimitta-kAraNatA che. ane, zuddha zukla-dhyAnanI prApti eTale ke 'parA-dRSTi'nI prApti thAya, to 'evaMbhUta-naye' pratimAnI nimitta-kAraNatA jANavI. ahIM parA-bhaktinI parAkASThA hoya che. jina-pratimAnA darzana-vaMdanathI yoganI IcchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi prApta thAya che. 'yogaviMzikA'mAM batAvelA pAMce sthAnAdi - (sthAna, varNa, artha, AlaMbana ane, anAlaMbana) yogomAM jina-pratimAnA AlaMbanane cothA 'AlaMbana-yoga' tarIke darzAvela che. arthAt, pratimAnA AlaMbanathI 'AlaMbana-yoga'nI prApti thAya che, te sivAya yoganI siddhi thatI nathI. mATe jina-pratimA e sarva yogone utpanna karanAra hovAthI yoga-jananI che. jina-pratimAthI cAra anuSThAnonI siddhi : jina-pratimAnA darzanathI jinezvara paramAtmA pratye prIti-anuSThAna ane bhakti-anuSThAna pragaTa thAya che. tathA, temanA kahelA dharma-tattvane jANavAnI temaja tenuM vidhi-pUrvaka pAlana karavAnI abhilASArUpa 'vacana-anuSThAna' utpanna thAya che ane zAstrokta anuSThAna pAlana dvArA kramazaH 'asaMga-anuSThAna'nI prApti thAya che. jina-mUrti e mUrtimaMta AlaMbana che. tenA rUpastha-dhyAnathI 'arUpI-rUpAtItadhyAna' utpanna thAya che, 'rUpAtIta-dhyAna' AlaMbanayogane pragaTa kare che ane 'AlaMbana-yoga'thI anukrame kevalajJAna, ayogI-avasthA ane siddhatA prApta thAya che. A rIte sarva yogazAstroe ane sarva adhyAtma-zAstroe jinamUrtine muktinA sarvazreSTha sAdhana tarIke varNavI che. 'jina paDimA jina sArikhI, bhAkhI sUtra mojhAra'' -A pramANe jinAgomAM to jina-mUrtine jinezvara tulya ja mAnavAmAM AvI che. eTaluM ja nahi paNa jina-mUrti e (sthApanArUpe) arihaMta che. ema abheda-bhAva paNa batAvavAmAM Avyo che, te paNa yukti-saMgata ja che. jaina-darzanamAM paramAtmAnAM 'sAkAra' ane 'nirAkAra'-ema be svarUpa mAnavAmAM Ave che. arihaMta e 'sAkAra-paramAtmA' che ane apekSAe to arihaMta paramAtmA, siddha paramAtmA karatAM paNa bhavya jIvo upara vadhu upakAra karanArA che. namaskAra-mahAmaMtramAM sarvaprathama arihaMta paramAtmAne namaskAra karavAmAM Ave che, te A ja rahasyane pragaTa kare che. samavasaraNamAM birAjamAna arihaMta paramAtmA(bhAva-arihaMta)nI vANI sAMbhaLIne ja aneka bhavya jIvo samyagdarzana, dezavirati ane sarvavirati Adi guNo prApta kare che. temanA bhAva-nikSepAne ke arUpI kevalajJAnane koI paNa chadmastha jIva grahaNa karI zakato nathI, eTale temanI vidyamAnatAmAM paNa temanAM nAma ane sthApanA (AkArarUpa mUrti) ja chadmastha jIvone grAhya hovAthI mahAna upakAra kare che. paraMtu, bhAva-nikSepo to arihaMtamAM ja hovAthI te anya jIvone teTalo upakAraka thato nathI. jina-nAma ane jina-mUrti(jina-mudrA) -e ja sarva kAle sarva bhavyAtmAone mahAna upakAraka che. tethI ja vizeSAvazyakabhASyamAM nAma-nikSepAne ane sthApanA-nikSepAne mahAna upakArI kahyAM che. vicaratAM tIrthaMkara ane tIrthaMkaranI mUrti, baMne mokSanA nimitta-kAraNa tarIke tulya che. sAkSAt tIrthaMkaranAM tema ja temanI mUrtinA darzanavaMdana-pUjana karavAthI bhavya jIvone eka sarakho bhAvollAsa utpanna thAya che. ane, tethI ja jina-vaMdana ane mUrti-vaMdananuM phaLa paNa tulya ja kahyuM che, arthAt temAM kAMI nyUnAdhiktA nathI. A pramANe Agama, anubhava ane yukti vagerethI vicAratAM jina-mUrtinI ajoDa ane adbhuta upakAritA samajI zakAya che. mUrtinA AlaMbanathI mumukSu AtmA muktinA sukhano bhoktA bane che. pratimAnA AlaMbana vinA mokSanI sAcI abhilASA paNa jAgrata thatI nathI, to pachI mokSa-prAptinI to vAta ja kyAM rahI ? A rIte, jina-mUrtinA mahA-mahimAne jANIne sarva koI bhavyAtmAoe jina-mUrtinuM AlaMbana svIkArI, anukrame anaMta-sukhamaya mokSa-padane prApta karavA mATe udyamazIla banavuM joIe. For Personal & Private Use Only 319 www.jainellbrary.org Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( you WERS DIVA LIEGEN CHI . TUTO C OWA titucu care MANIU LUTS BUSCLOSE AVA WW JNE 9EUR(9) OLI CUCI om 20 SILU 3 LTH Omul Jain Education e t Personalitete www.eleyorg Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahaveM stavana kA sAra... isa stavana meM zAstrokta yuktiyoM dvArA jina-pratimA kI upakArakatA batAI gaI hai / jinapratimA meM apekSA se arihantapana aura siddhapana rahA huA hai / aisA tIna yA chaha naya kA mantavya hai / vaha isa prakAra hai - (1) naigamanaya : jinapratimA ke darzana se zrI arihaMta deva aura siddha paramAtmA kA saMkalpa pratimA meM hotA hai / jaise ki- 'ye arihanta yA siddha bhagavAn haiM' athavA asaMgAdi guNoM se pUrNa aura zAnta-sudhArasamaya tadAkAratArUpa aMza pratimA meM rahA huA hai, ata: naigamanaya ke mata se jinapratimA arihanta yA siddha svarUpa hai| (2) saMgrahanaya : buddhi dvArA zrI arihanta yA siddha paramAtmA ke sarva guNoM kA saMgraha karake pratimA ghar3I jAtI hai isalie saMgrahanaya kI apekSA se pratimA ___ arihanta yA siddharUpa hai / (3) vyavahAranaya : pratimA ke darzana, vandana, namaskAra aura pUjana ke samaya saba vyavahAra arihanta yA siddha paramAtmA ko uddezita karake hote haiM / jaise ki maiM arihanta ke darzana, vaMdana pUjanAdi karatA huuN|' isa prakAra vyavahAranaya bhI jinapratimA ko arihanta yA siddha mAnatA hai / (4) RjusUtranaya : jinapratimA ko dekhakara saba bhavyAtmAoM ko ye arihanta yA siddha paramAtmA hai' aisA vikalpa utpanna hotA hai aura isa vikalpa ke dvArA hI pratimA kI sthApanA huI hai / isa taraha RjusUtranaya kI dRSTi se pratimA arihanta yA siddha rUpa hai| (5) zabdanaya : arihanta yA siddha zabda kI pravRtti jinapratimA meM hotI hai ataH zabdanaya se pratimA arihanta yA siddha hai / (6) samabhirUDhanaya : arihanta ke paryAyavAcI zabda-sarvajJa, tIrthaMkara, jinezvara, jina Adi kI pravRtti bhI pratimA meM hotI hai isalie samabhirUDhanaya se bhI pratimA arihanta yA siddha hai / parantu kevalajJAnAdi guNa yA siddhatva pratimA meM na hone se evaMbhUtanaya kI pravRtti pratimA meM nahIM hotI | evaMbhUtanaya kI pravRtti bhAva arihanta aura bhAva-siddha meM hI hotI hai / prathama ke tIna naya kI vicAraNA vizeSAvazyakabhASya' meM bhI uparyukta rIti se kI gaI hai, zeSa tIna naya kI vicAraNA upacAra se jAna lenI caahie| jinapratimA mokSa kA pradhAna nimitta (kAraNa) hai ata: nimitta kAraNa ke rUpa meM sAtoM nayoM kI apekSA se pratimA aura sAkSAt arihanta-donoM samAna upakArI haiN| naigamAdi sAtoM nayoM dvArA jina sthApanA kI nimitta kAraNatA - (1) saMsArI jIva ko jinapratimA dekhane se arihanta kA smaraNa hotA hai athavA jinapratimA ke vandana se jIva apane svabhAva ke sanmukha hotA hai / yaha naigamanaya se pratimA kI nimitta-kAraNatA hai| (2) jinapratimA ko dekhane se prabhu ke sarva guNoM kA saMgrahAtmakarUpa se bodha hotA hai aura pratimA ke vandana se jIva apane svabhAva ke sanmukha hotA hai / yaha saMgrahanaya se pratimA kI nimitta-kAraNatA hai| (3) jinapratimA ko kiye gaye vandana, namaskArAdi vyavahAra mokSasAdhaka haiM ataH AtmasAdhanA meM tatpara bane hue sAdhaka kI sAdhanA meM jina-pratimA nimittakAraNa hai / yaha vyavahAranaya se nimitta-kAraNatA hai / (4) jinapratimA ke darzana se Atmatattva kI IhA icchArUpa upayoga utpanna hotA hai, jaise ki 'maiM bhI kaba aise pUrNa zuddha svarUpa ko prApta karugAM ?' yaha RjusUtranaya se pratimA kI nimitta-kAraNatA hai / / (5) jinapratimA ke Alambana dvArA AtmA kI upAdAnazakti prakaTa huI arthAt samyagdarzanAdi guNoM kI prApti huI / yaha zabdanaya se pratimA kI nimitta kAraNatA hai| (6) jinapratimA ke Alambana se aneka prakAra ke jJAnAdi guNoM kI pravRtti arthAt AtmasvabhAva ke sanmukha hone se tattva ramaNatA prApta hotI hai, yaha samabhirUDhanaya kI apekSA se pratimA kI nimitta-kAraNatA hai / (7) jinapratimA ke nimitta se AtmasvabhAva meM ramaNatA hone / para jaba zuddha zukla-dhyAna kI prApti hotI hai taba sampUrNa nimittakAraNatA ke yoga se upAdAna kI pUrNa kAraNatA prakaTa hotI hai / yaha evaMbhUtanaya kI apekSA se pratimA kI nimittakAraNatA hai / nimitta-kAraNa kA aisA svabhAva hai ki| vaha avazya upAdAna kAraNatA ko utpanna karatA hai aura tatpazcAt upAdAna kAraNa kAryarUpa meM pariNata hotA hai| isa prakAra jinapratimA mokSa kA nimitta-kAraNa hai ataH sarva yogoM kI siddhi pratimA ke Alambana se hotI hai / yogadRSTi samuccaya meM mitrAdi yoga kI jo ATha dRSTiyA~ batalAI gaI haiM unameM se mitrA, tArA, balA aura dIpA dRSTi kI prApti taka yathAyogya rIti se RjusUtranaya se jinapratimA kI nimitta-kAraNatA ghaTita kI jA sakatI hai / vaha isa prakAra - jinapratimA ke AlaMbana se mitrA-dRSTi kI bhUmikA prApta hotI hai to naigamanaya kI apekSA se usakI kAraNatA ghaTita kI jA sakatI hai / isI taraha upayukta zeSa dRSTiyoM ke viSaya meM kramazaH saMgraha-vyavahAra-RjusUtranaya ke liye bhI samajhanA caahie| jinapratimA ke darzana se sthirA-dRSTi arthAt samyagdarzana kI prApti ho to zabdanaya se usakI nimitta kAraNatA jAnanI cAhie / isa prakAra se dezavirati, sarvavirati apramattadazArUpa kAntA-dRSTi aura prabhA-dRSTi kI prApti jinapratimA ke Alambana se samabhirUDhanaya kI apekSA se usakI nimitta For Personal & Private Use Only 32 1 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNatA jAnanI cAhie / zuddha-zukla dhyAna kI prApti arthAt parA-dRSTi kI prApti ho to evaMbhUtanaya se pratimA kI nimitta kAraNatA jAnanI caahie| yahAM parAbhakti kI parAkASThA hotI hai / adhyAtma, bhAvanA, dhyAna aura samatA-yoga kI prApti bhI jinapratimA ke Alambana se avazya hotI hai / isI taraha icchAyoga, zAstrayoga aura sAmarthyayoga kA samAveza bhI uparyukta yogoM meM ho jAne se unakI prApti meM bhI jinapratimA kI nimitta-kAraNatA nayabheda se ghaTita kara lenI cAhie / ___ jinapratimA ke darzana-vandana se yoga kI icchA, pravRtti, sthiratA aura siddhi prApta hotI hai / yogaviMzikA meM batAye hue pAMco sthAnAdi (sthAna varNa artha-Alambana-anAlambana) yogoM meM jinapratimA ke Alambana ko cauthe Alambanayogake rUpa meM batAyA hai / arthAt pratimA ke Alambana se Alambanayoga kI prApti hotI hai, jisake binA yoga kI siddhi nahIM hotI ata : jinapratimA sarva yogoM ko utpanna karanevAlI hone se yogajananI hai / jinapratimA se cAra anuSThAnoM kI siddhi jinapratimA ke darzana se jinezvara paramAtmA ke prati prIti-anuSThAna aura bhakti-anuSThAna prakaTa hote hai / unake dvArA kathita dharmatattva ko jAnane kI aura usakA vidhipUrvaka pAlana karane kI abhilASArUpa vacana-anuSThAna utpanna hotA hai / zAstrokta anuSThAna ke pAlana dvArA kramazaH asaMga-anuSTAna kI prApti hotI hai / jinamUrti mUrtimanta Alambana hai / usake rUpastha-dhyAna se arUpI(rUpAtIta)dhyAna utpanna hotA hai / rUpAtIta dhyAna Alambanayoga ko prakaTa karatA hai aura Alambana yoga se kramazaH kevalajJAna evaM ayogI avasthA tathA siddhatA prApta hotI hai / isa taraha saba yogazAstroM ne aura saba adhyAtmazAstroM ne jinamUrti ko mukti kA sarvazreSTha sAdhana prarUpita kiyA hai / jina paDimA jina sArikhI, bhAkhI sUtra mojhAra - isa taraha jinAgamoM meM to jinamUrti ko jinezvara tulya hI mAnA gayA hai / itanA hI nahIM apitu jinamUrti (sthApanA rUpa se) arihanta hai / isa prakAra abhedabhAva batAyA gayA hai jo yuktiyukta hI hai / jainadarzana meM paramAtmA ke sAkAra aura nirAkAra aise do svarUpa mAne gaye haiM / arihanta sAkAra paramAtmA haiM / apekSA se to arihanta paramAtmA siddha paramAtmA se bhI bhavya jIvoM para adhika upakAra karanevAle haiM / 'namaskAra mahAmantra' meM sarvaprathama arihanta paramAtmA ko namaskAra kiyA jAtA hai jo isI rahasya ko prakaTa karatA hai / samavasaraNa meM virAjamAna arihanta paramAtmA (bhAva-arihanta) kI saumya AkRti (mUrti) ko dekhakara aura unakI (sAkAra) vANI sunakara ke hI aneka bhavya jIva samyagdarzana, dezavirati aura sarvavirati Adi guNa prApta karate haiM / unake bhAva nikSepa ko yA arUpI kevalajJAna ko koI bhI chadmastha jIva grahaNa nahIM kara sakatA / arthAt unakI vidyamAnatA meM bhI unake nAma aura 16) For Personal & Private Use Only 32 2 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16(9) una EYEYE h (' aa Atra pUtthA AAnI zrI vijaya "sarijI mahArAjanA paththara pU.A.ma.zrI vijaya hemacaMdasUrijI ma. nA ziSyaratna pU.paM.zrI pradyumnavijayajI 3.4, jaMgalI kAre mAsakti nimiksagranI prApti arthe DarAvyo che. amadAvAda e.sAru,zA pUrNA, www.janellbrary.org Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkArarUpa sthApanA (mUrti) hI chadmastha jIvoM dvArA grAhya hone se mahAn upakArI haiM parantu bhAva-nikSepa to arihanta meM hI hone se vaha anya jIvoM ke lie utanA upakAraka nahIM hotA / jinanAma aura jinamUrti (jinamudrA) ye hI sarvakAla meM sarva bhavyAtmAoM ke lie mahAn upakAraka haiN| isIlie vizeSAvazyaka bhASya' meM nAma aura sthApanA nikSepa ko mahAn upakArI kahA hai / vicarate hue tIrthaMkara aura tIrthaMkara kI mUrti-donoM hI mokSa ke nimitta kAraNa ke rUpa meM tulya haiM / sAkSAt tIrthaMkara ke tathA unakI mUrti ke darzana, vandana, pUjana karane se bhavya jIvoM ko eka samAna bhAvolnAsa paidA hotA hai aura isIlie jinavandana aura mUrtivandana kA phala bhI samAna kahA hai arthAt usameM koI nyUnAdhikatA nahIM hai / isa prakAra Agama, anubhava aura yukti Adi se vicAra karane para jinamUrti kI anupama aura adbhuta upakAritA samajhI jA sakatI hai / mUrti ke Alambana se mumukSu AtmA mukti ke sukha kA bhoktA banatA hai| pratimA ke Alambana binA mokSa kI saccI abhilASA bhI jAgRta nahIM hotI to phira mokSaprApti kI to bAta hI kahAM rahI ? / ukta rIti se jinamUrti kI mahAmahimA jAnakara saba bhavyAtmAoM ko jinamUrti kA Alambana svIkArakara anukrama se anantasukhamaya mokSapada ko prApta karane hetu prayatnazIla bananA cAhie / 24.cient rA ( IC . KKI . . . . .. 16(11) Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 326 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 16(1) zrI zAMtinAtha bhagavAna 16(2) samavasaraNamAM birAjamAna zrI zAMtinAtha bhagavAna 16(3) paramAtmAnI dezanA sAMbhaLavA jaI rahelA deva-devIo tathA hAthI, ghoDA, ratha para birAjamAna rAjAo tathA airAvata hAthI para - savAra Indra mahArAjA 16(4) paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI rahelA tiryaMco 16(5) samavasaraNanuM dvArA 16(6) samavasaraNanI 12 parSadA 16(7) zrI zAMtinAtha bhagavAna 16(8) aSTamaMgala yukta zrI zAMtinAtha bhagavAnanA gaNadhara 16(9) 1024 jina paTa, madhyamA samavasaraNa 16(10) zrI samavasaraNa 16(11) zrI zAMtinAtha bhagavAna ( pIriyAda hoya tenI sArI rIte For al & Private Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IATIEDOT TE 2 TOON w ain Education International For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptadaza zrI kuMthujina stavanam // carama jinesarUM - e dezI // samavasaraNa besI karI re. bAraha paraSada mhei| vastu svarUpa prakAzatA re, karuNAkara jgnaahore|| kuNthujinessaa|| WWWXXXCOM Foc Personel & Private Use Only u28 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmala tuja mukha vANI re, je zravaNe sunne| tehija guNamaNi vANI re, kuMthu jinesaru // 2 // // e AMkaNI // artha : karuNA ke bhaNDAra, jagat ke nAtha zrI kuMthunAtha bhagavAn samavasaraNa meM virAjamAna hokara bAraha prakAra kI parSadA ke samakSa vastusvarUpa jIvAjIvAdi tattvoM ke mUla svarUpa ko prakAzita karate haiM / he prabho ! Apake mukha kI nirmalavANI jo apane kAnoM se sunate haiM, ve dhanya haiM kyoMki ve loga saphala guNaratnoM kI khAna banate haiM-sarvaguNasampanna banate haiM / artha : karuNAnA bhaMDAra jagatanA nAtha zrI kuMthunAtha bhagavAna samavasaraNamAM birAjamAna thaI bA2 parSadA sanmukha vastusvarUpa-jIvAjIvAdi tattvonA mULasvarUpane prakAzita kare che. he prabhu ! tamArA mukhanI nirmaLa vANI jeo zravaNe-kAnathI sAMbhaLe che teo dhanya che. kAraNa ke te loko sakaLa guNa-ratnanI khANa bane che-sarvaguNasaMpanna bane che. svo. bAlAvabodha H have sattaramA zrI kuMthunAthajInI stavanA kare che je, zrI kuMthunAthajI samavasaraNamAM trigaDe besIne bAraha parSadA madhye vastu 4 cha dravya, tehanAM bhUla-sva3pane prAzatA bheTale va sva3pane vaparo, lava-sva3pane avaze, upAdhAna - aramAne upAdhAnayo, nimittkAraNane nimittapaNe, zuddha-kAryane zuddha-kAryapaNe upadeza detA. tathA dravyathI zubha-pariNati te 'kAraNarUpa' tathA bhAvathI zubha-pariNati te 'kAryarUpa' ane bhAva sAdhana pariNati te 'kAraNarUpa' tathA bhAva siddha parizati te 'arya35' pAheya. tehI 4 kho, tehanI ruthineM reheSu, kheDa 4 sAdhana che, kheDavo upadeza 42tA. tathA karuNAkara ketAM kRpAnA karaNahAra jagatrayanA nAtha ehavA zrI kuMthunAtha svAmI, tehanA mukhanI nirmala vANI-upadezadhvani, te je prANI zravaNekAne suNe, tehi ja prANI guNarUpa maNi-ratnanI khANa che. ehavA kuMthunAtha svAmIne namo. / / iti prathama dvitIyagAthArthaH / / 1-2 / / For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TO unho Dora USA SOU NA LOPULTATI ann AA AND IS Ooo Vzyw Altuuni 1912) For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEAR guNa paryAya anaMtatAre, valiya svabhAva agAha! naya gamabhaMga nikSepanAre, heyA deya pravAho re|| kuNthu||3|| ROORKERS [noM5 : bhUpayAmA Deyoheya arthAt ya ane Aheya (6pAheya)] artha : jinavANI se mokSamArga kA sampUrNa prakAza jagat meM phailatA hai kyoMki jinezvara deva saba padArthoM ke. sarva paryAyoM ko kevalajJAna dvArA jAnakara jIvoM ke hita ke lie upadeza dete haiN| unakI dezanA meM prakAzita mukhya mudde isa prakAra haiM - (1) vastu meM rahe hue guNaparyAya evaM svabhAva kI anaMtatA ke svarUpa kA varNana / (2) naya (3) gama (4) bhaMga (5) nikSepa ke svarUpa kA varNana / tathA, (6) nayAdi ke agAdha svarUpa kA heya (tyAga karane yogya). upAdeya (grahaNa karane yogya) ke vibhAga ke rUpa meM pratipAdana / artha : jina-vANIthI mokSamArgano saMpUrNa prakAza jagatamAM patharAya che, kAraNa ke jinezvara deva sarva padArthonA sarva paryAyone kevalajJAna dvArA jANIne jIvonA hita mATe ja upadeza Ape che. temanI dezanAmAM prakAzita mukhya muddAo A pramANe che (1) vastumAM rahelA guNa paryAya ane svabhAvanI anaMtatAnA svarUpanuM varNana.. (2) naya (3) ma (4) / (5) nikSepamA 13parnu pani. (6) tema ja nayAdinA agAdha svarUpanuM heya(tyAga karavA yogya), upAdeya(grahaNa karavA yogya)nA vibhAgarUpe pratipAdana. svo. pAbAbodha : 'gu' te 4 vastunA sahabhAvi dharma. "dravyAzrayA nirguNA guNAH / / " iti tattvArthe uktatvAt / / artha : gue) dravyane Azrita bhane ni hoya. (tattvArtha sUtra) tathA, kramabhAvi ubhayAzrita-te paryAya. ane, dravya-guNa-paryAya e sarvamAM varte-tene svabhAva kahIye. eTale guNanI anaMtatA tathA paryAyanI anaMtatA ane svabhAvanI anaMtatA-e sarva agAha ketAM agAdha che je avagAhavAne dohelI che. valI, naya ketAM aneka dharmAtmaka vastune viSe eka dharmAvalaMbana te naya kahiyeM. uktaM ca tattvArthe - "anekadharmakadambakopetasya vastuna : ekena dharmiNa unnayanaM avadhAraNAtmaka nitya eva- anitya eva-evaMvidha nayavyapadezamAskandati / / " artha : aneka dharmanA jaththAthI yukta vastunA eka (dharma) vaDe ja vastune nirNayAtmaka rIte uThAvavI. jemake, nitya ja che, anitya ja che. A badhA nayanA vyapadezane AbhArI che. ehavA mUla naya sAta ane uttara naya sAtasaya, pachI vistAra bahula te. tathA, AmA - "gamyante iti gamAH / aMzabhedena anyadharma abhedena vastunirUpaNAtmakaM vAkyaM gamAtmakaM ucyate / / " artha : (jenAthI) jaNAya te 'gamA' kahevAya che. anya dharmanA abhedavALA aMzanA bhedathI vastunuM nirUpaNa karavA rUpa vAkya te 'gama' svarUpa kahevAya che. For Personal & Private Use Only 332 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA, bhaMgA " tathA syAdvAdopadezA astitvAdayaH bhaGgAH syAdvAdasApekSAH syAt / / " artha : syAdvAdano upadeza karanArA astitvAdi bhaMgAo syAdvAdane sApekSa hoya. e astipramukha tathA nikSepA nAmAdika tehanI aneka pravAha-aneka bhAtinA vastudharyuM, upacAradharme, kAraNadhama~ svarUpeM upadeze. te valI, heya dharmanA naya-nikSepA-bhAMgA te heyarUpa kahetAM ane upAdeya dharmanA naya-nikSepA te upAdeyarUpa prarUpatAM, ehavI zrI kuMthunAthajInI dezanA che. valI, eka dravyamAM guNa anaMtA-paryAya anaMtA-svabhAva anaMtA upadeze. IhAM, bhAvanA je, guNa-paryAyane AvaraNa che, svabhAvane AvaraNa nathI. astitva-nityatvAdika je che te madhye vizeSa-svabhAva bigaDe paNa sAmAnya-svabhAva bigaDe nahIM. tathA sarva dharma, naya tathA bhaMgA ane nikSepasahita upadeza che. ehavI zrI kuMthujinanI dezanA che. / / iti tRtIyagAthArtha: / / 3 / / kuMthunAtha prabhu dezanA re, sAdhana sAdhaka siddha / gauNa mukhyatA vacanamAM re, jJAna te sakala samRddho re / / kuMthu // 4 // 9 artha : zrI kuMthunAtha prabhu kI dezanA meM - (1) mokSa ke saba sAdhanoM kA (mokSa ke mukhya sAdhana jinadarzana, pUjana, munivaMdana, anukampA se lekara zukladhyAnaparyaMta kI bhUmikA taya hai / ) Lai (2) mokSa ke sarva sAdhakoM kA (mArgAnusArI se lekara kSINamoha aura ayogI-kevalI taka ke mokSasAdhakoM kA krama isa prakAra hai - mArgAnusArI samyaktva ko dhyeya meM rakhakara sAdhanA karatA hai, samyagdRSTi dezavirati ko, dezavirati sarvavirati ko, sarvavirati zukladhyAnI ko, zukladhyAnI kSAyikajJAnAdi ko aura kSAyika guNI siddha-avasthA ko dhyeya meM rakhakara sAdhanA karatA hai / ) aura, (3) mokSa ko prApta siddha bhagavanto ke svarUpa kA varNana hotA hai / jinavacana meM gauNatA aura mukhyatA hotI hai / prabhu kA kevalajJAna to samagra jJeya ko jAnane meM samartha hai ataH usameM gauNatA yA mukhyatA kA vicAra nahIM hai parantu vacana kramabaddha hone ke kAraNa prastuta meM upayogI vivakSita-dharma ko mukhyarUpa se aura zeSa avivakSita dharmoM ko gauNa rUpa se kahA jAtA hai / artha : zrI kuMthunAtha prabhunI dezanAmAM - (1) mokSanA sarva sAdhanonuM mokSanA mukhya sAdhana jinadarzana-pUjana-munivaMdana-anukaMpAthI laI zukladhyAnaparyaMtanI bhUmikA sudhI che. (2) mokSanA sarva sAdhakonuM mArgAnusArIthI AraMbhIne kSINa-moha ke ayogI-kevalI sudhInA mokSanA je sAdhako che, teono krama A chemArgAnusArI samyaktvane dhyeyamAM rAkhI sAdhanA kare che, samyagdaSTi dezaviratine, dezavirati sarvaviratine, sarvavirati zukladhyAnane, zukladhyAnI kSAyika-jJAnAdine ane kSAyika-guNI siddha-avasthAne dhyeyamAM rAkhI sAdhanA kare che. ane, (3) mokSane prApta thayelA siddha bhagavaMtonA svarUpanuM varNana hoya che. vaLI, jina-vacanamAM gauNatA ane mukhyatA hoya che. prabhunuM kevalajJAna to samagra jJeyane jANavA mATe samartha che tethI temAM gauNatA ke For Personal & Private Use Only 333 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MMMMMMMMMMMMIN USUMLUDIN UVAT SKY . CIRUKIRIKIS V .12 20 NMVU . 1 GIAN kal ti seg AT TATU UMMATTILA re VAN KISIM! IXIECERIN VA Sacruel 14 AT MOBIRINT MIMUNUMUWILININMITITTO Jain 11 an iterational For Personal & Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhyatAno vicAra nathI paraMtu vacana krama-baddha hovAthI prastutamAM upayogI evA vivakSita-dharmane mukhyapaNe ane bAkInA avivakSita-dharmane gauNapaNe kahe che. svo. bAlAvabodha : valI, zrI kuMthunAtha prabhunI dezanA kehavI che ? je madhye sAdhana ketAM ratnatrayI-pUrNa abhedatArUpa nipajAvavAnA upAya, te jinamudrAsevana, munivaMdana, anukaMpAdikathI lahI zukladhyAna paryaMta kahyAM che. tathA, mArgAnusArIthI lahI kSINamohI paryaMta apavA ane utsarge ayogI lageM sAdhaka-jIva jANavA. tehanuM tAratamya-yoga kahe chepahelo mArgAnusArI te samaketane sAdhe ane samaketi te viratine sAthe, virati te zukla-dhyAnane sAdhe tathA zukladhyAnI kSAyika-guNane sAdhe, kSAyaka-guNI siddhane sAthe e sAdhakano krama che. te sarva prabhu dezanAmAM kahe tathA siddhapaNuM-saMpUrNa niSpanna nirAvaraNatApaNuM kahe. valI, kuMthunAthajInI dezanAmAM vacana je bolAya te anaMtA gauNa-dharma rAkhIne je vacanamAM grAhya te dharmane mukhya karI kahe. eTale, eka vastumAM anaMtA dharma eka samayamAM pariName che, te sarva eka samayamAM jANe paraMtu vacane karI je dharma mukhya karI kahevAya tene mukhya karI kahe, bIjA sarva jJAnamAM gauNapaNe jANe. ema vacanamAM gauNapaNuM tathA mukhyapaNuM che. paNa, zrI kuMthunAtha svAmInuM kevalajJAna te sakala jJeyane jANave karI samRddhimAna che eTale jJAnamAM eka hamaNAM jANe, bIjA pachI jANaze ema nathI, sarva bhAvane te samayeM ja jANe che. tethI jJAnamAM gauNatA-mukhyatA nathI. ane vacanano dharma krama-pravartana che. te eka kahyA pachI bIjo kahevAya, mATe vacanamAM gauNatA ane mukhyatA che. / / rUti caturyathArtha: || 4 || vastu anaMta svabhAva ghere, anaMta kathaka tasu nAma / grAhaka avasara bodhathI re, kahave arpita kAmo re / / kuMyuoLI artha : jIvAdi saba padArtha ananta dharma (svabhAva) yukta hote haiM ataH una padArthoM ke jIva-Adi nAma bhI usameM rahe hue anaMta dharmoM ko batAte haiM / (jIva-isa zabdoccAra mAtra se bhI usake ananta dharmoM kA kathana ho jAtA hai / ) tathApi, kevalajJAnI bhagavaMta avasara dekhakara zrotA ke bodha (jAnane kI yogyatA) ke anusAra arpita-vacana kahate haiM arthAt prayojanavaza vivakSita vacana kahate haiM / (vastu meM rahe hue aneka dharmoM meM se jisa dharma ko kahane kA prayojana ho usa samaya usa dharma ko vivakSitakara grahaNa karanA yA kahanA-yaha arpita kahA jAtA hai / prayojana ke abhAva meM jisakI vivakSA nahI hai vaha anarpita kahA jAtA hai / ) artha : jIvAdi sarva padArtho anaMta dharma(svabhAva)yukta hoya che, tethI te padArthonAM jIva-vagere nAmo paNa temAM rahelA anaMta dharmone jaNAve che. (jIva-A zabdoccAra mAtrathI paNa tenA anaMtA dharmonuM kathana thaI jAya che.) chatAM kevalajJAnI bhagavaMto avasara joI zrotAnA bodha(jANavAnI yogyatA) pramANe arpita-vacanane kahe che arthAt prayojana(kArya)vazathI vivakSita-vacanane kahe che. (vastumAM rahelA aneka dharmomAMthI je avasare je dharma kahevAnuM prayojana hoya, te avasare te dharmane vivakSita karI grahaNa karavuM ke kahevuM te arpita kahevAya che. ane prayojananA abhAve jenI vivakSA nathI te aprastuta anarpita kahevAya che.) svo. bAlAvabodha : vastu je jIvAdi dravya te anaMta-svabhAvamayI che. sarva vastu anaMtatA yukta che. tathA, vastunuM jIva athavA pudgala ehavuM je nAma che, te paNa anaMtatAne kahetuM che, eTale jIva evo zabda uccAra karatAM jIvanA anaMtA dharma che te sarva bolANA. ema sarva sthAnake samajavuM. For Personal & Private Use Only 335 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe, je vastunuM nAma te, te vastunA sarva dharmanuM grAhaka che. tethI ja nAma-nikSepAmAM saMgraha tathA vyavahAra e behu naya mukhya che ane naigama kAraNa che, e rIta che. paraMtu, grAhaka je zrotA, tehano jehavo avasara hoye tathA zrotAno jehavo bodha ketAM jANapaNuM hoya, tehavA vacanamAM arpita karIne upadeze. eTale, jJAnI to sarvane eka samayamAM jANe che paraMtu upadeza-kAleM kevalI bhagavAna jehavA zrotA hoya, teTalo kahe tethI kehevAmAM arpita-naya Agala karavAno kAma paDe che. te arpita tathA anarpitanuM svarUpa tattvArthamAM kahyuM che - "anekadharmA ca dharmI tatra prayojanavazAtkadAcit kazciddharmo vacanenArpyate-vivakSate tat arpitaM, sannapi ca na vivakSate prayojanAbhAvAt tat anarpita kRti / / '' artha : ane dareka dharmI aneka dharmavALo hoya che. tehane viSe avasare je dharma kahevAnuM prayojana upaje te avasare te dharmane vacanane viSe arpita karIeM-vivakSA karIne grahIye te arpita jANavo ane je dharma sat ketAM chato che to paNa prayojana vinA tene garvaSe nahIM, zraddhAmAMapekSAmAM che te anarpita kahiye. chadmasthanuM jJAna tathA bolavo te arpita-anarpita be malyA ja zuddha thAya ane kevalInuM jJAna to sarva eka samaye che paraMtu vacana te arpita-anarpita malyA zuddha che. / / rUti padmamaLAvArthaH || 6 || 0 zeSa anarpita dharmane re, sApekSa zraddhA bodha ubhaya rahita bhAsana hove re, pragaTe kevala bodho re / / OMzu.dho 10% artha : chadmastha jIvoM ko zeSa anarpita dharmoM (vivakSita dharma se zeSa rahe dharmoM) kI sApekSarUpa se zraddhA rakhanI cAhie aura sApekSarUpa se jJAna karanA cAhie / jaba kevala jJAna prakaTa hotA hai taba arpita aura anarpita ubhaya rahita bodha hotA hai kyoMki kevalajJAna saba dharmoM ko samakAla meM jAna letA haiM / artha : chadmastha jIvoe zeSa anarpita-dharma (vivakSita-dharmathI bAkI rahelA dharmo)nI sApekSapaNe zraddhA rAkhavI ane sApekSapaNe jJAna karavuM. jyAre kevalajJAna pragaTe che tyAre arpita ane anarpita ubhaya dharmarahita bodha thAya che. kema ke, kevalajJAna sarva dharmonuM sama-kAle jJAyaka che. mu svo. bAlAvabodha : je vacana bolavAthI zeSa rahyA te anarpita dharma rahyA. tehane sApekSa zraddhA-samyak saddahaNA rAkhavI, bodha-jJAna paNa rAkhavuM. e chadmastha samakitI, dezavirati, kSINamohI paryaMta ema jANavuM. ane, ubhaya ketAM e arpita-anarpita behuthI rahita je bhAsana hove te bodha ketAM kevalInuM jJAna te sarvano jJAyaka samakAle che, tethI tehamAM arpita-anarpitapaNuM nathI. vacanamAM arpitAnarpita che paraMtu jANavAmAM nathI. / / rUti SaSThAvArtha: / / 6 / / For PersoPrivate Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chati pariNati guNa vartanAre, bhAsana bhoga AnaMda! samakAle prabhutAharere, ramya ramaNa gunnvRdore|| | jzu. cho artha : paramAtmA prabhu kI prabhutA kA tAttvika svarUpa jaise jaise jinavANI dvArA sunane-samajhane ko milatA hai vaise vaise bhavya jIvoM ke hRdaya apUrva Ananda, Azcarya aura harSa se nAca uThate haiM / he prabho ! Apa meM eka hI samaya meM ananta guNa paryAya kI chati (sattA) pariNati aura vartanA tathA usake jJAna, bhoga aura Ananda rahe hue haiM / isI taraha ramya zuddha svarUpa meM ramaNa karanevAle Apa ananta guNa ke samUha haiN| | artha : paramAtmA prabhunI prabhutAnuM tAttvika svarUpa jema jema jinavANI dvArA sAMbhaLavA-samajavA maLe che, tema tema bhavya jIvonAM haiyA apUrva AnaMda, Azcarya ane harSathI nAcI UThe che. he prabhu ! ApamAM samakAle anaMta guNa-paryAyanI chati, pariNati ane vartanA tathA tenAM jJAna, bhoga ane AnaMda rahelA che. tema ja, ramya evA zuddha-svarUpamAM ramaNa karanArA Apa anaMta guNanA vRMda-samUha cho. svo. bAlAvabodhaH valI, he prabhujI ! tamArAmAM jJAnanI, darzananI, cAritranI, vIryanI, sukhanI, arUpatAnI ItyAdika anaMtA tamArA guNarUpa dharma, tehanI chatI che tema ja anaMta paryAyanI paNa chatI che, te sva-dravyAdikapaNe sadA sarvadA chatA rahe che. tema, svabhAva guNa-paryAyanI pariNati-pariNAmiktA-dravyane viSe pariNamavuM te utpAda-vyaya-dhruvapaNe tathA SaguNa hAni-vRddhipaNe pariName che. tathA, tehi ja jJAnAdi guNa-paryAyanIvarnanA te je sva-svakAryanuM karavApaNuM, te jJAne jANe, darzane dekhe, cAritre rame, kartApaNAthI kare, bhoktApaNAthI bhogave, ema sarva guNa pota potAnA varNanAe vartatA pota potAnA kAryane kare che, te varNanA jANavI. | e sarva, he prabhujI ! tamArAmAM che. ane, e rIte rahyA je guNa-paryAya te sarvano bhAsana jANavo prabhumeM che. te sarva guNano bhoga che-bhogavo cho. te anaMtA guNanA bhogano AnaMda-sukha he prabhujI ! tamArAmAM che. eTale, anaMta guNa-paryAyanI chati, pariNati ane vartanA tathA bhAsana, bhoga ane AnaMda, te he prabhujI ! tAhare samakAleM ketAM eka samayamAM e sarva pariNamana che. mATe ehavA anaMtA paramAnaMdanA bhogI cho. mahA sukhI cho. valI, he prabhu ! he sarvajJa ! he sarvAnaMdamayI ! he nAtha ! he sughoSa(zuddhopa)gArI ! tame kehavA cho ? je ramya ketAM ramavA yogya je anaMtAtmasvarUpa, tehamAM ramaNa ketAM ramavuM, te guNanA tume chaMda ketAM samUha cho. | ta sanama'TTyArthaH || 7 || Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 337 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 mAvai NIca jhanitA re, para nAstitva svbhaav| astipaNe te nAstitA re, sIya hai ubhaya svabhAvo re|| 37.8 artha : sva-svabhAva (sva-paryAya kI pariNati) kI apekSA se AtmAdi dravya meM syAt astitA rahI huI hai aura para-svabhAva kI apekSA se syAt nAstitA rahI huI hai, vaha para-nAstitA bhI satarUpa hai / isI taraha syAt avaktavya (sIya ubhaya) svabhAva bhI rahA huA hai| upalakSaNa se zeSa bhaMga bhI samajha lene cAhie / artha : sva-svabhAva(sva-paryAyapariNati)nI apekSAe AtmAdi dravyamAM cAtuM astitA rahelI che ane para-svabhAvanI apekSAe syAt nAstitA rahelI che. te para-nAstitA paNa sat rUpe che. tema ja, yAt avaktavya(sIya ubhaya) svabhAva paNa rahelo che. upalakSaNathI bAkInA bhaMga paNa jANI levA. svo. bAlAvabodha : have saptabhaMgIrUpe prabhutA kahe che, tihAM koIka to saptabhaMgI ekalA paryAyAstika-nayanI ja kahe che te to ghaTe nahIM, dravyAstika, paryAyAstika nayadraya mAtra vastu che. tihAM sAt asti, sAt nAsti, sAt avaktavya e traNa bhAMgA sakalAdezI che te dravyAstikanayI che. "evaM ete trayaH sakalAdezA bhASyAnusAriNaH evaM saMgrahavyavahArAnusAriNaH Atmadravye vikalAdezAzcatvAra : paryAyanayAzrayAH / / " iti tavIrve || artha : A pramANe A traNa (bhAMgA) sakalAdezo che (ja) bhASyane anusaranArA tathA saMgraha ane vyavahAra-nayane anusaranArA che (jyAre) AtmadravyamAM paryAyAstika-nayane Azrita (zaSa) cAra (nayo) vikalAdezo che. (tattvArthasUtra) zeSa cAra te vikalAdezI che, temano paramArtha ema che je, (1) yAt asti e bhAMgAmAM astipaNuM badhuM arpita che. bIjo nAstidharmaavaktavyadharma, te sArpaNAmAM Avyo eTale syAhU asti kahyAthI badhuM dravya grahavAya che. tema ja (2) sAt nAsti tathA (3) syAt avaktavya e bhAMgAmAM paNa badhuM dravya grahavAya che. ane (1) sAt asti-nAsti, (2) sAt asti-avaktavyuM, (3) yAt nAsti-avaktavyuM, (4) sAt asti-nAsti yugapatavaktavyuM, e cAra bhAMgA te vastunA aMzane eTale paryAyane grahaNa kare che. tehano bhAvArtha e che je, prathama, sAt asti-sAt nAstie cotho bhaMga che, temAM avaktavya e dharma nAvyo. to koI kaheze je, cAt pade avaktavya dharma lahIzuM. tene uttara je, syAt-pada , te asti tathA nAsti e dharmanI ane kAMtatAno grAhaka che paraMtu avaktavyano grAhaka nathI. ane, syAt asti-avaktavya e pAMcamAM bhaMgo che, ' tehamAM vastuno asti-dharma eka-samayI che te vacanamAM kahyA thakA upayogamAM lAvatAM asaMkhyAtA samaya lAge che te mATe e astipaNe anekAMtapaNe che paraMtu vacane gocara nathI. emaja, sAt nAsti-avaktavya e chaThTho bhaMgo paNa bhAvavo. tathA, syAt asti-nAsti yugapatu-avaktavya e bhaMgAmAM sAt ketAM anekAMte, asti kehetAM asaMkhyAtA samaya lAge, nAsti kehetAM paNa asaMkhyAtA samaya lAge, te mATe avaktavya che. bhalA che paNa je rIteM vastumAM pariName che te rIte kehavAtA nathI. tethI e cAra bhaMgAmAM sarva dharmanuM grahaNa na thayuM, te mATe e cAra bhaMgA vikalAdezI che paNa sakalAdezI nathI. have e sAte bhaMgAnuM svarUpa kahe che - For Personalvate Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) e AtmA vartamAna samaye jJAna-darzanAdi sva-paryAyanI pariNatipaNe asti che eTale atIta-paryAya to vinaSTa che, anAgata-paryAya anutpanna che, mATe vartamAna-paryAya grahaNa karyo. IhAM sAt te nAsti-avaktavya dharmano anarpitatAno dyotaka che, e rIteM yAt ati e pahelo bhaMgo thayo. (2) tathA, sAt te kathaMcipaNe gati-sthiti-avagAhopakArI varNAdi-acetanAdi para-dravya-dharma tathA potAnA atIta-anAgata paryAya, te sAMpratika vartavApaNe nathI e nAsti bhaMgo dravyane dravyapaNe rAkhavArUpa che, nahIM to koI kArle jIva te ajIvatAne pAme. e sAtuM nAsti bIjo bhaMga thayo. (3) tathA, asti dharma paNa vacane agocara che ane nAsti-dharma paNa vacane agocara che. te vacana-gocara dharmathI vacana-agocara dharma anaMta-guNA che, te mATe syAt -kathaMcitmaNe dravyamAM avaktavyapaNuM che eTale ubhaya naya yugapatra arpaNa karatAM sarva padArtha avaktavyapaNe che. mATe e traNa bhaMgA sakalAdezI te dravyAstika-nayapaNe jANavA. e traNa bhaMgAmAM saMgraha tathA vyavahAra-nayanI pravRtti che e syAt avaktavya nAmA trIjo bhAMgo thaya. (4) tathA, cotho bhaMga sAt asti-nAsti che, te samuccayAzrayI svadravyArtha-paryAyArthanA astitApaNe tathA tehija bhinnopayogapaNe te atIta-anAgata-pariNAmikapaNe nAstitA che, e be dharma potAnA ja gaNyA che. (5) tathA, je vivakSita vacana-gocara dravyathArtha mukhya Atma-dharmane apekSArthe asti che, tehi ja Atma-dravyano sAmAnya-vizeSadrayano bhinna pravRtti-dharma samakAle aMgIkAra karatAM cAtuM asti-avaktavya e pAMcamo bhego thayo. (6) chaThTho syAt nAsti-avaktavya e ema ja pAMcamAnI parve bhAvavo. e paryAyanI sUkSmatA-anaMtatA grahIne karyo, e chaThTho bhaMga thayo. (7) sAtamo cAtuM asti-syAt nAsti-yugapat avaktavya nAma bhaMgo che. te koIka dravyArtha-vizeSa, AzrI asti, paryAya-vizeSa AzrI je nAsti, tethI ja sva-dezeM bhinnapaNe avaktavya-e sarva paryAya te nayanI pravRtti che, e sAtamo bhaMga. e saptabhaMgI te nitya-anitya, bheda-abhedAdika dharmanI. tathA jJAna-darzanAdika guNanI saptabhaMgI thAya te bhAve che. jJAna je che te jJAyaka-paricchedakAdi sva-paryAyaM asti che, darzana-cAritrAdi sva-dravya paryAye tathA jaDatAdi para-paryAya nAsti che. ema anaMtI saptabhaMgI saMbhave te buddhivaMte bhAvavI. tathA, tattvArtha-vRttineM viSe, valI sammati-vRttine viSe vistArathI kahI che ane syAdvAdaratnAkara ehanuM svarUpa tathA upapatti-pravRtti-pariNati-naya sarva vakhANyA che, tihAMthI joI lejo. have gAthAno artha lakhe che, nija ketAM potAneM, bhArthe svadravya-svakSetra-svakAla-svabhAvapaNe, sIya ketAM cAtu-kathaMcitpaNe, asti che ane tethI ja dravya paradravya-parakSetra-parakAla-parabhAvapaNe nAsti che te nAstipaNuM dravyamAM ati ketAM chatApaNe rahyo che. valI, sIya ketAM cAtu-kathaMcit, ubhaya ketAM avaktavya-svabhAva eTale Adi bhAMgo tathA aMtano bhAga saMbhAratA sAte bhegA kahevANA. evI syAdvAda-pariNati te he paramezvara ! tame pratyakSa-jJAneM sarva dravyanI jANIne upadeza karyo. evI tAharI vANI che. e rIte zuddha anaMtatA, anekatA, sattva(9)tA, sAdhakatAyukta zrI arihaMtano upadeza che. | || ramAvArthaH || 8 || asti svabhAva je ApaNAre, ruvi vairAgya smet| prabhu sanmukha vaMdana karI re, mAgIza Atama hetore For Pers Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : merA jo saccidAnanda asti-svabhAva hai, vaha abhI sattAgata hai, use prakaTa karane ke lie maiM vairAgyasahita tIvra ruci (icchA) rakhatA hU~ aura prabhu ke samakSa vandana-namana karake yAcanA karatA hU~ ki, he prabho ! AtmA ke lie hitakArI aisA merA asti-svabhAva prakaTa karo / | artha : saccidAnaMda mAro je asti-svabhAva che te hAla sattAgata che, tene pragaTa karavA huM verAgyasahita tIvra ruci-IcchA rAkhuM chuM. ane prabhunI AgaLa vaMdana-namana karIne yAcanA karuM chuM ke, prabhu ! AtmAne hitakArI evo mAro asti-svabhAva pragaTa karo. sva. bAlAvabodhaH have potAno manoratha kahe che, evo je asti-svabhAva anaMta jJAna-darzana-cAritra-avyAbAdha pUrNAnaMdatArUpa je mAharo sattA-gata syAdvAda-upayarge cahyo, tehanI rUci-pIpAsA karIne, vairAgya je saMsArathI udAsIpaNuM, e saMsArIbhAva-vibhAvopAdhi mAhare aghaTatI che tehane kevAreM sarvathI zuM ? ema, viSa-bhakSaNa tathA takhtaloha-padadhRti samAna jANIne udAsIna thayo mokSAbhilASI kevalajJAnAnaMdane abhilASe he prabhujI ! tAharA sanmukha ubho rahIne-vaMdanA karIne mAguM chuM je he tAraka ! mujane tAra tAra ! bhava-bhramaNAthI ugAra ! e saMsAra-janita duHkha mujhathI have khamAto nathI. je mAharo anaMto ravAdhIna-AnaMda te parAdhIna thayo ane huM pugala-grAhI thayo, tethI tattva-bhogI chuM paNa tatvane jANI zakato nathI. audayikabhAvarUpa azuddha-paryAyanI zreNimAM paDI rahyo chuM. ane have he nAtha ! tAhare zaraNe Avyo chuM ! mATe, mujane mAharo asti-svabhAva pragaTe evo AtmAno hita-samaketadarzanayukta cAritrano prasAda karo. ehavo huM jevAreM mAgIza, tehI ja dina dhanya mAnIza. ehavo manoratha karavo. || rUti navamaFTyArthaH || 6 || asti svabhAva ruci thayAre, dhyAto asti svbhaav| 'devacaMdra pada te lahere, paramAnaMda jamAvo re|| 3g.20no ___ artha : AtmasattAgata ananta jJAnAdi svabhAva kI ruci-abhilASA jAgRta hone se usI asti svabhAva kI anantatA kA dhyAna karatA huA sAdhaka paramAnanda svarUpa devoM meM candra samAna ujvala paramAtma-pada ko prApta karatA hai / artha : Atma-sattAgata anaMta jJAnAdi svabhAvanI ruci-abhilASA jAgrata thavAthI, te ja asti-svabhAvanI anaMtatAnuM dhyAna karato sAdhaka paramAnaMda svarUpa devomAM caMdra samAna ujajavala evA paramAtma-padane vare che. sva. bAlAvabodha mATe, aho bhavya jIvo ! tumeM jo sarva jIva sukhanA arthI cho to je sattA-gata asti-dharma, tehanA rUci-abhilASI thayIne je asti-svabhAvanI anaMtatA tehane ja dhyAtA-dhyAna karatAM thakAM, sarva devamAM caMdramA samAna je siddha-paramAtma-pada te lahe ketAM pAme. azarIratA-nirmalAnaMdatA-niHsaMgatArUpa paramAnaMda svAdhIna AtyaMtika avyAbAdha sukha, tehano ja jehamAM jamAva che, saghana ketAM ekIpaNuM che ehavuM pada zrI prabhunI sevAthI pAme. te mATe tattva-svarUpI arUpI jJAna-svarUpI ehavA zrI kuMthunAthanA caraNanuM sevana karo. he bhavya jIvo ! ehI ja parama sukhano hetu che. | | ti zamaXTyArthaH || 10 || // ti satAvarI zrI nina stavanam // 17 || For Personal a xote Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramAM stavanano sAra.. A stavanamAM jina-vANI(prabhu-dezanA)nuM svarUpa ane teno ajoDa mahimA batAvavAmAM Avyo che. jina-vANInuM rahasya samajavuM e ApaNA jevA mATe mahAna duSkara kArya che. coda pUrva-dharo jevA mahAna gItArtha AcAryo paNa A jinavANInI agAdhatA-gahanatAne mApavAmAM potAne vAmana tarIke oLakhAve che. kAraNa ke, jina-vANI anupama talasparzI evA tattva-jJAnathI samRddha che, guNa-paryAyanI anaMtatAthI yukta che ane naya, gama, bhaMga, tathA nikSepAdinI gaMbhIra apekSAothI bharapUra che. naMdIsUtra vagere AgamomAM jina-vANInI aneka rIte stuti karavAmAM AvI che. te jina-vANIno sAra-mahimA ahIM paNa TUMkamAM A rIte varNavyo che - jinAgamamAM syAdvAdanuM nirUpaNa : jinAgamamAM syAdvAda-anekAMtavAdanI dRSTithI ja sarva padArthonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. tethI ja jinAgama dvArA koI paNa padArthano yarthAtha bodha thaI zake che. | syAdvAdanA mukhya prakAro pramANa : ''svapUravyavasAyijJAnuM pramAnam'' (pramANanaya) sva ane parano nizcaya karAvanAra jJAna te pramANa. pramANano viSaya anaMta-dharmAtmaka vastu che eTale ke dareka vastu anaMta guNa, paryAya ane svabhAvayukta hoya che. dA.ta. AtmA. guNa : sahabhAvI-sadA sAthe rahenArA hoya te guNa. jema ke, AtmAnA jJAna-darzana Adi guNo. paryAya : kramabhAvI-kramathI utpanna thanArA pariNAmane paryAya kahe che. jema ke, saMsArI jIvanI sukha-du:kha tathA bALa-yauvana vagere avasthA. svabhAva : tenA be mukhya prakAra che, sAmAnya ane vizeSa. A aMgenuM vivaraNa 15mA stavanamAM kareluM che. naya : vastumAM rahelA eka aMzane batAvanArA abhiprAyane naya kehavAya che. tenA mukhya be bheda athavA sAta bheda thAya che ane vistArathI sAtaso ke enAthI paNa adhika bheda thaI zake che. jema ke, AtmA nitya che vagere. | gama : jenAthI jANI zakAya tene athavA apekSAe vastunA eka aMzanuM bheda-prakAra vaDe nirUpaNa karanArA vAkyane gama kahevAya che. jema ke, naigama-naya aneka gama prakAra vaDe vastunuM nirUpaNa kare che. bhaMga : ''kuvApelo maH" syAdvAdanI apekSAthI bheda pADavA te bhaMga. saptabhaMga dvArA syAdvAdane samajAvavAmAM ghaNI saraLatA rahe che. e rIte te ghaNA upayogI hovAthI tenuM TuMku svarUpa AThamI gAthAmAM ApyuM che. te sAta bhaMga-bhAMgA A pramANe thAya che - (1) "cAl gati va AtmA' : kathaMcit AtmA che. AtmA vartamAna samaye sva guNa-paryAya (jJAna-darzanAdi)nI pariNatinI apekSAe asti che. atIta-paryAya vinaSTa hovAthI ane anAgata(bhaviSya)-paryAya anutpanna hovAthI ahIM vartamAna-paryAya ja grahaNa karavAmAM Avyo che. "sat' ahIM pada e nAsti ane avaktavya dharmanI anarpitatAno dyotaka che. (2) "hAl nAti va mAtmA' : kathaMcit AtmA nathI. para-dravyanA varNAdi dharmo AtmAmAM nathI tema ja potAnA bhUta-bhaviSyanA paryAyo paNa vartamAnapaNe nathI, mATe te para-dravyAdinI apekSAe AtmA 'nAsti' nathI. ahIM thAt pada asti ane vaktavyatAno sUcaka che. (3) "cAt vavaktavyameva mAtmA' : kathaMcita AtmA avaktavya che. kAraNa ke, asti-nAsti dharma yugapatu-ekasAthe vacanathI kahI zakAya tema nathI temaja asti-nAsti Adi dharmonAM abhilAkha (vacanagoca2)-paryAya karatAM anabhilASTra-paryAya anaMta-guNA che, tethI dareka dravyamAM kathaMcit avaktavyatA rahelI che. (4) "sat sta-nAti va zAtmA' : kathaMcit AtmA che ane nathI. sva-dravyAdinI apekSAe AtmA che ane para-dravyAdinI I apekSAe AtmA nathI tema ja vartamAna-paryAyanI apekSAe AtmA che ane bhUta-bhaviSya paryAyanI apekSAe AtmA nathI. (5) 'Na sti-vattivyameva lAtmA' : kathaMcit AtmA che ane avaktavya che. sva-paryAyAdinI apekSAe AtmA che ane yugapatuM sAmAnya-vizeSa apekSAe samakALe vacanathI agocara che, tethI avakatavya che. (6) "cAt nAsta-upavavattavyameva mAtmA' : kathaMcit AtmA nathI ane avaktavya che. para-paryAyanI apekSAe AtmA nathI ane yugapat | ubhaya vivakSA vaDe samakALe avaktavya che. (7) 'thAt sti-nAti-navavatavyameva mAtmA' : kathaMcit AtmA che, nathI ane avaktavya che. sva-paraparyAyAdinI apekSAe anukrame ' che (asti) ane nathI (nAsti) paNa yugapat ubhayanI vivakSAe samakALe avaktavya che. A pramANe nitya-anityAdi anaMta dharmonI anaMta saptabhaMgIo eka dravyamAM apekSAe thaI zake che paNa eka dharmanI apekSAe to sAta ja bhAMgA arthAt eka ja sapta-bhaMgI ghaTI zake che. A aMgenI vizada vicAraNA sammatitarka, tattvArthasUtra-vRtti ane sAdvAda ratnAkara Adi graMthomAM karavAmAM AvI che. jijJAsuoe tenuM vizeSa-svarUpa jANavA gItArtha guru bhagavaMtono samAgama sAdhavo joIe. nikSepa : arthAt cAsa-sthApanA. nAma, sthApanA, dravya ane bhAvAdi vaDe vastunI vicAraNA karavI-tene nikSepa kahe che. jema ke - For Personal & Private Use Only 34 1 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinezvaranuM nAma e nAma-jina che. jinezvaranI mUrti e sthApanA-jina che. jinezvaranI pUrva ane uttara avasthA e dravya jina che. ane samavasaraNamAM dezanA ApatA tIrthakara bhagavAna e bhAva-jina che. A pramANe cAra, cha ke dasa prakAranA nikSepa vaDe vividha apekSAothI vastunI vicAraNA karavAthI vastuno spaSTa bodha thAya che. jinAgamomAM AdhyAtmika-sAdhanAnA suMdara, sacoTa ane saraLa upAyo batAvela che. samyagu-ratnatrayI(samyadarzana-samyagUjJAnasamyagucAritra)nI pUrNatA pragaTAvavAnAM sAdhano ane mArgAnusArI Adi bhUmikAvALA sAdhakonuM sUkSma ane vistRta svarUpa jinavANI dvArA jANI zakAya che. | jina-vANI sApekSa hoya che arthAt jina-vacana e mukhyatAthI ane goNatAthI yukta hoya che. syAdvAdanuM rahasya apekSAvAdathI samajAya che. dareka vastu anaMta-dharmayukta hoya che paraMtu adhikAra-vizeSane AzrayIne hitakArI ane avasarocita dharmanI mukhyatAe vastunuM nirUpaNa karavuM joIe ane zeSa anirUpita-dharmanI paNa sacoTa zraddhA hovI joIe. A rIte mukhya ane gauNa dharmanI sApekSa prarUpaNA karavAthI zrotAne yathArtha-bodha thAya che. zrI jina-vANInuM e ja gaMbhIra rahasya che. | zuddha Atma-dravyamAM pratyeka samaye anaMta guNa-paryAyanA je bhinna bhinna abhuta anupama kAryo ekI sAthe thayA kare che, tenuM svarUpa paNa jinavANI dvArA jANI zakAya che. udAharaNa rUpe - (1) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanI sadA sattA che. (2) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanI sadA pariNati che. (3) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanI sadA vartanA che. (4) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanI uparokta pravRttionuM pUrNa-jJAna che. (5) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanA bhogano AnaMda paNa che. (6) zuddha Atma dravyamAM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanA viSe ramaNatA karavAno AnaMda che. (7) zuddha Atma dravyamAM avyAbAdha-sukhAdi anaMta guNono bhinna bhinna bhAna cha. tyAhi. | AtmAno Avo asti-nAsti svabhAva pratyeka saMsArI AtmAmAM apragaTapaNe rahelo che, tenuM yathArtha svarUpa jANavAthI tevA zuddha svabhAvane pragaTa karavAnI rUci mumukSu AtmAne thAya e sahaja che. paNa, IcchAmAtrathI kArya siddhi thatI nathI. jaino evo zuddha-svabhAva pragaTa che, tenA prati namaskArabhAva keLavavo joIe ane temanI kRpAthI ja mAro manoratha pUrNa thaze evI ananya zraddhA sAthe temanI pAse evI mAgaNI mUkavI joIe. A stavananI navamI ane dazamI gAthAmAMthI ApaNane A hakIkata jANavA maLe che. satrahaveM stavana kA sAra... isa stavana meM jinavANI (prabhudezanA) kA svarUpa aura usakI advitIya mahimA kA varNana kiyA gayA hai| jina-vANI ke rahasya ko samajhanA hama jaisoM ke lie mahAn duSkara kArya hai| caudaha pUrvadhara jaise mahAn gItArtha AcArya bhI isa jinavANI kI agAdhatA-gahanatA ko mApane meM svayaM ko vAmana batalAte haiM kyoMki jinavANI anupama evaM talasparzI tattvajJAna se samRddha hai / guNa-paryAya kI anantatA se yukta hai aura naya, gama bhaMga tathA nikSepAdi kI gaMbhIra apekSAoM se bharapUra hai / 'naMdIsUtra' Adi AgamoM meM jinavANI kI aneka rIti se stuti kI gaI hai| usa jinavANI kA sAra aura usakI mahimA kA varNana saMkSepa meM yahA~ isa prakAra kiyA gayA hai - jinAgama meM syAdvAda kA nirUpaNa : jinAgama meM syAdvAda-anekAntavAda kI dRSTi se saba padArthoM kA nirUpaNa kiyA gayA hai ata: jinAgama ke dvArA kisI bhI padArtha kA yathArtha bodha ho sakatA hai / syAdvAda ke mukhya prakAra pramANa : "svaparavyavasAyijJAnaM pramANam / " (pramANanaya) arthAt sva aura para kA nizcaya karAnevAle jJAna ko pramANa kahate haiM / usa pramANa kA viSaya ananta dharmAtmaka vastu hai arthAt pratyeka vastu ananta guNa-paryAya aura svabhAvayukta hai / jaise-AtmA Adi / guNa : sahabhAvI (sadA sAtha rahanevAle) ko guNa kahate haiM / jaise, AtmA ke jJAna-darzanAdi guNa / paryAya : kramabhAvI (krama se utpanna honevAle) pariNAma ko paryAya kahate haiM / jaise-saMsArI jIva kI sukha-du:kha tathA bAla-yauvanAdi avasthA / svabhAva : svabhAva ke mukhya do prakAra haiM- (1) sAmAnya aura (2) vizeSa / isakA varNana 15 veM stavana meM kiyA jA cukA hai / naya : vastu meM rahe hue ananta dharmoM meM se eka dharma ko batAnevAlA abhiprAya naya kahalAtA hai / naya ke mukhya do athavA sAta bheda hote haiM / vistAra kI apekSA se sAta sau yA isase bhI adhika bheda ho sakate haiM / "jAvaiyA vayaNapahA, tAvaiyA huMti nayavAyA" arthAt jitane vacana-prakAra haiM, utane hI naya haiM / gama : jisake dvArA jAnA jAya use athavA apekSA se vastu ke eka aMza dvArA nirUpaNa karanevAle vAkya ko 'gama' kahate haiM / jaise, naika gamaH naigama : arthAt naigamanaya aneka gama' dvArA vastu kA nirUpaNa karatA hai / bhaMga : 'syAdvAdasApekSa : bhaMga :' arthAt syAdvAda kI apekSA se bheda karanA bhaMga' kahalAtA hai / jaise- 'syAd asti jIva:' kathaMcid jIva hai| ityAdi saptabhaMga dvArA syAdvAda ko samajhane-samajhAne meM bahuta saralatA rahatI hai / isa prakAra vaha bahuta upayogI hone se usakA saMkSipta svarUpa AThavIM gAthA meM batAyA hai / ve sAta bhaMga isa prakAra banate haiM - (1) 'syAd asti eva AtmA' arthAt kathaMcitarUpa se AtmA hai / AtmA vartamAna samaya meM svaguNa-paryAya (jJAna-darzanAdi) kI pariNati kI apekSA se 'asti' hai / atIta-paryAya vinaSTa hone se aura anAgata (bhaviSya) paryAya anutpanna hone se yahA~ kevala vartamAnaparyAya kA hI grahaNa kiyA Jain Education Interational For Personal axsate Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA hai / 'syAd' pada nAsti ora avaktavya dharma kI anarpitatA kA dyotaka hai / (2) syAd nAsti eva AtmA' arthAt kathaMcitarUpa se AtmA nahIM hai / para dravya ke varNAdi dharma AtmA meM nahIM hai tathA apane bhUta aura bhAvI paryAya bhI vartamAna meM nahIM hai ataH para dravyAdi kI apekSA se AtmA nAsti (nahIM) hai / yahA~ syAt pada asti aura avaktavyatA kA sUcaka hai / (3) 'syAd asti nAsti eva AtmA' arthAt AtmA kathaMcit hai bhI aura nahIM bhI / sva-dravyAdi kI apekSA se AtmA hai aura para-dravyAdi kI apekSA se AtmA nahIM hai / isI taraha vartamAnaparyAya kI apekSA AtmA hai aura bhUta-bhAvIparyAya kI apekSA se AtmA nahIM hai / (4) 'syAd avaktavyameva AtmA' arthAt kathaMcit AtmA avaktavya hai kyoMki vacana dvArA asti-nAsti dharmoM ko yugapat-ekasAtha nahIM kahA jA sakatA / sAtha hI asti-nAsti Adi dharmoM ke abhilApya(vacanagocara)-paryAyoM kI apekSA anabhilApya paryAya ananta guNa haiM ataH pratyeka dravya meM kathaMcit avaktavyatA rahI huI hai| (5) 'syAd asti avaktavyameva AtmA' arthAt kathaMcit AtmA hai aura avaktavya hai| sva-paryAyAdi kI apekSA AtmA | hai aura yugapat sAmAnya vizeSa ubhaya kI apekSA se samakAla meM vacana se agocara hai, ata eva avaktavya hai / (6) 'syAd nAsti avaktavyameva AtmA' arthAt kathaMcit AtmA nahIM hai aura avaktavya hai / para-paryAya kI apekSA se AtmA nahIM hai aura pUrvokta yugapat ubhaya vivakSA se samakAla meM avaktavya hai / (7) 'syAd asti-nAsti avaktavyameva AtmA' arthAt kathaMcit AtmA hai, nahIM hai aura avaktavya hai / sva-para paryAyAdi kI apekSA se anukrama se hai (asti) aura nahIM (nAsti) parantu yugapat ubhaya kI vivakSA se samakAla se avaktavya hai / isa prakAra nitya-anitya Adi ananta dharmoM kI ananta saptabhaMgiyAM apekSAbheda se eka dravya meM ho sakatI haiM parantu eka dharma ko lekara to sAta hI bhaMga arthAt eka hI saptabhaMgI ghaTita ho sakatI hai / isa sambandha meM vizeSa vicAraNA 'sammatitarka' 'tattvArthasUtra-vRtti' aura 'syAdvAda-ratnAkara' Adi granthoM meM kI gaI hai| unakA vizeSa svarUpa jAnane ke lie jijJAsuoM ko gItArtha guru bhagavantoM kA samAgama karanA cAhie / nikSepa : nyAsa-sthApanA arthAt nAma-sthApanA, dravya aura bhAvAdi dvArA vastu kI vicAraNA karanA use nikSepa kahate haiM / jaise, jinezvara kA nAma 'nAma-jina' hai / jinezvara kI mUrti sthApanA-jina' hai / jinezvara kI pUrva aura uttara avasthA dravya-jina hai / samavasaraNa meM baiThakara dezanA dete hue tIrthaMkara bhAva-jina hai| ukta rIti se cAra, chaha yA dasa prakAra ke nikSepa dvArA vividha apekSAoM se vastu kI vicAraNA karane se vastu kA spaSTa bodha hotA hai / jinAgamoM meM AdhyAtmika sAdhanA ke sundara, sacoTa aura sarala upAya batAye gaye haiM / samyag-ratnatrayI (samyagdarzana-samyagjJAna-samyakcAritra) kI pUrNatA prakaTa karane ke sAdhanoM kA aura mArgAnusArI Adi bhUmikAvAle sAdhakoM kA sUkSma aura vistRta svarUpa jinavANI dvArA jAnA jA sakatA hai / jinavANI sApekSa hotI hai arthAt jinavacana mukhyatA evaM gauNatA se yukta hote haiM / syAdvAda kA rahasya apekSAvAda se samajhA jAtA hai / pratyeka vastu ananta dharmayukta hotI hai parantu adhikArI-vizeSa ko lekara usake lie hitakArI aura prasaMgocita dharma kI mukhyatA se vastu kA nirUpaNa karanA cAhie aura zeSa anirupita dharma kI bhI sacoTa zraddhA honI cAhie / isa prakAra mukhya aura gauNa dharma kI sApekSa prarUpaNA karane se zrotA ko yathArtha bodha hotA hai / zuddha Atmadravya meM pratisamaya anantaguNa paryAya ke jo bhinna bhinna adbhuta anupama kArya eka sAtha huA karate haiM usakA svarUpa bhI jinavANI dvArA jAnA jA sakatA haiM / jaise ki - (1) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNa-paryAya kI sadA sattA hai / (2) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNa-paryAya kI sadA pariNati hotI rahatI hai / (3) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNa-paryAya kI sadA vartanA hai / (4) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNa-paryAya kI uparokta pravRttiyoM kA pUrNa jJAna hai / (5) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNa-paryAya ke bhoga kA Ananda bhI hai / (6) zuddha Atmadravya meM jJAnAdi ananta guNaparyAya ke viSaya meM ramaNatA karane kA Ananda hai / (7) zuddha Atmadravya meM avyAbAdha sukhAdi ananta guNoM kA bhinna bhinna AnaMda hai, ityAdi / AtmA kA aisA asti-nAsti svabhAva pratyeka saMsArI AtmA meM aprakaTarUpa se rahA huA hai / usakA yathArtha svarUpa jAnane se vaise zuddha svabhAva ko prakaTa karane kI ruci mumukSu AtmA ko ho, yaha sahaja hai / parantu icchAmAtra se kAryasiddhi nahIM hotI / jinakA aisA zuddha svabhAva prakaTa hai, unake prati namaskArabhAva AnA cAhie aura unakI kRpA se hI merA manoratha pUrNa hogA / esI ananya zraddhA ke sAtha unake pAsa aisI yAcanA karanI caahie| isa stavana kI nauvIM aura dasavIM gAthA se hamako yaha jAnakArI prApta hotI hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 17(1) zrI kuMthunAtha bhagavAna 17(2) samavasaraNamAM birAjamAna paramAtmA (dezanA) 17(3) samavaraNamAM birAjamAna paramAtmA (dezanA) SOSARO Jain Education Interational For Personal Private Use Only 343 www.ainelibrary.org Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ada) Main Education International 2525252525 252525 6204 22 X1X xx For Personal & Private Use Only KON Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha aSTAdaza zrI aranAthajina stavanam kAra || rAmacaMdra ke bAga cA~po morI - e dezI || praNamo zrI aranAtha, zivapura sAtha kharo rii| tribhuvana jana AdhAra, bhava nistAra karo rI // 1 // For Personal & Private Use Only 345 sk Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI aranAtha bhagavAna ko bhAvapUrvaka namaskAra karo kyoMki ve hI zivapura ke sacce sAthI haiM, ye hI mokSamArga ke sArthavAha haiM, ye hI mithyAtva evaM asaMyama se pIDita tInoM jagat ke sarva jIvoM ke AdhAra haiM, aura ye hI saMsArasAgara se pAra utAranevAle haiM / ata : mumukSu AtmAoM ko inakA hI Azraya lenA caahie| artha : zrI aranAtha bhagavAnane bhAvapUrvaka namaskAra karo. kAraNa ke, e ja zivapuranA sAcA sAthI che, e ja mokSamArganA sArthavAha che, e ja mithyAtva ane asaMyamathI pIDita traNe jagatanA sarva jIvonA AdhAra che ane e ja saMsAra-sAgara thI pAra utAranAra che. tethI mumukSu AtmAoe temano ja Azraya levo joIe. svo. bAlAvabodha : have, aDhAramAM zrI aranAtha jinanI stavanA kAraNatAparNa kare che, praNamAM letAM vAraMvAra namaskAra karo, zrI aranAtha svAmIne ! ehI ja amohI paramezvara vAMdavA yogya che. ziva ketAM nirupadrava je siddhatA, tethI ja upamArye pura ketAM nagara, tihAM pahocADavAne kharo-sAco sAtha che, tethI sArthavAhanI upamA zrI arihaMtane ja che. je niHsvArthe bhava-aTavImAMthI pAra karIne mokSa-nagarane viSe paramAnaMda-padaM pahocADe ehavA kAraNapaNe zrI arihaMtajI che. valI, traNa bhuvananA janane AdhAra che, mithyAtva-asaMyama vyathArthe pIDitane AdhAra-oThaMbhArUpa che. valI, cAra-gatirUpa bhava ketAM saMsAra, tehamAMthI dravyuM tathA bhArthe nistAranA karaNahAra che. || $ti prathamaIIthArtha: || 9 || vArtA kAraNa yoga, kAraja siddhi lherii| kAraNa cAra anpa, kAryArthI teha grahe rii||2|| artha : kArya kA arthI (kartA) kArya ko siddha karane ke lie jaba cAra kAraNoM ko prApta karatA hai taba una cAroM kAraNoM ke yoga se kArya siddha hotA hai / parantu kAraNa-sAmagrI ke binA akelA kartA kArya ko siddha nahIM kara sakatA / vAra Ara : (1) DAvAna-(2) nimitta-RAraV[ (3) sAdhAraWI-vArA saura (4) kApelA-1 | artha : kAryano arthI kartA kAryane siddha karavA mATe jyAre cAra kAraNone prApta kare che tyAre te cAre kAraNanA yogathI kArya siddha thAya che, paraMtu kAraNa-sAmagrI vinA ekalo kartA kAryane sAdhI zakato nathI. cAra kAraNo : (1) upAdAna-kAraNa (2) nimitta-kAraNa (3) asAdhAraNa-kAraNa ane (4) apekSA-kAraNa. svo. bAlAvabodha : have mokSa-kArya nipajAvavA mATe kAraNa-kAryanI nIti kahe che, je sarva kArya che te kartAnA kIdhA thAya che temAM bhinnakAryano kartA paNa bhinna, jema-ghaTano kartA kuMbhakAra bhinna che ane abhinna-kAryano kartA paNa abhinna che, jema jJAnano kartA AtmA che tema saMpUrNa-siddhatvano kartA paNa AtmA ja che. - te kartA jevAreM kAraNanI yogavAyI pAme tevAreM kAryanI siddhi nIpajAvavApaNuM lahe eTale ekalo kartA te kAraNa-sAmagrI vinA karI zake nahIM, kAraNa-sAmagrI male ja kArya nIpajAve. ne te kAraNanA cAra bheda che. je kArya nIpajAvavAno artha thAya te cAra kAraNane grahe, IhAM ghaNA zAstromAM to kAraNanA be bheda kahyA che : eka upAdAna-kAraNa, bIjo nimitta-kAraNa. ane vizeSAvazyakane viSe samavAyi kAraNa-asamavAkaya kAraNa e nAma kahyAM che. tathA, AptamimAMsAmAM kAraNa traNa kahyAM che - Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'samavAsanavanimitta melAt '' artha : samavAyI, asamavAyI ane nimittanA bhedathI. temAM, samavAyi-kAraNa te upAdAna-kAraNa ane asamAvAyi-kAraNa te nAmAMtara asAdhAraNa-kAraNa kahevAya che. tathA, nimitta-kAraNanA be bheda karIye temAM eka to nimitta-kAraNa, bIjuM apekSA-kAraNa, te tatvArtha-TIkAmAM vakhAyuM che - "tathA apekSAkAraNaM pUrvamityanena ucyate yathA ghaTasyotpattAvapekSAkAraNaM vyomAdi apekSate iti apekSA / / " artha : vaLI, apekSA-kAraNa paheluM che tethI tene kahevAya che. jevI rIte ghaTanI utpattimAM AkAzAdi apekSA-kAraNa apekSita hoya che, tethI te apekSA(kAraNa) che. te mATe yadyapi kAraNa bemAM cAre aMtarbhata che, to paNa vistArarUcine bhinnopayogI karavAne cAra kAraNa kahyAM che - eka upAdAna, bIjuM asAdhAraNa, trIjuM nimitta, cothuM apekSA. e cAre kAraNa jevAre kAryarUci-kartA grahe ane jevAreM e cAra kAraNane kAryarUci-kartA pravartAve, tevA2e te kAraNa samajavAM paNa kartAnA prayojana vinA kAraNatA nahIM. ema bhAvanA karavI. | || rUti dvitIyaTyArthaH | 2 || || EX[2]S|D[11 | 2|Oii zA gaYi te, thAye pUrNa pderii| upAdAna te hetu, mATI ghaTa te vaderI // 3 // artha : jo kAraNa pUrNa-pade arthAt samApti ke samaya svayaM hI kAryarUpa meM pariNata hotA hai, vaha upAdAna kAraNa kahalAtA hai / jaise, ghaTa-kArya meM kAraNabhUta miTTI svayaM hI ghaTarUpa meM pariNata hotI hai ata: miTTI ghaTa kA upAdAna-kAraNa hai / artha : je kAraNa pUrNa-pade eTale ke samApti samaye pote ja kAryarUpe pariName che, te upAdAna-kAraNa kahevAya che. jema, ghaTa kAryamAM kAraNabhUta mATI pote ja ghaTarUpe pariName che-bane che, tethI mATI ghaTanuM upAdAna-kAraNa che. svo. bAlAvabodha : have prathama upAdAna-kAraNanuM svarUpa kahe che, je kartAnA kAryane sanmukha thAya tathA je kAraNa, tehI ja pUrNa-paE ketAM pUrNatAnA avasare kAryarUpa thAya tene upAdAna-hetu ketAM kAraNa kahIye.. uktaM ca mahAbhASye - "taddabbakAraNaM taMtavo paDasseha jeNa tammayayA / vivarIyamatravArImad vemAno tarasa / 1 /'' (vi.ma.TT, 2100) artha : ahIM tanmayapaNAne kAraNe taMtuo paTanA tadravya-kAraNa(upAdAna-kAraNa) che, (tenAthI) viparita nemAdi te(paTa)nA (upAdAnathI) anya(nimitta) kAraNarUpe IcchanIya che. e gAthAne vyAkhyAne - "yAtmavaM parva dRzyate tadvida tadravyArAM pAlanapura, ca-tattava: padaya ti '' artha : je svarUpe kArya dekhAya che, te ahiyA taddavyakAraNe arthAt upAdAna-kAraNa che. jemake-paTanuM (upAdAna kAraNa) taMtuo che. For Personal & Private Use Only 347 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale, jema taMtu hatA te kartAne prayogeM paTa thayA te upAdAna-kAraNa, tema ghaTarUpa kArya tehane mATI te upAdAna-kAraNa che. pachI mATI teha ja ghaTapaNuM pAmI eTale kA2Na tehI ja kAryapaNuM pAmyo. IhAM kAraNa-kAryanuM eka-samayarUpa je vyAkhyAna che, te paNa upAdAna-kAraNanuM che. ema mahAbhAgye matijJAnAdhikAreM jamAli-nihavanA adhikAreM kahyuM che. IhAM koI puche je, kAraNa te kArya thAye ema kaho cho, to kAraNa-kAryanuM ekapaNuM thAze. tehane uttara 4, abhidhAna- isa sakSA-saMkhyA-saMsthAnAhino leha che tethI bhinna bhaeAvaM. jema prathama mATI ehavuM nAma hatuM, pachI ghaTa nAma thayuM. mATI te mRdutA-dravyatA dharmavaMta hatI, ghaTa te jalAharaNa dharmavaMta che. mATe bhinnatA che se prathama upAdhAna DAra batA. / / iti tRtIyagAthArtha: / / 3 / / kAla upAdAnathI bhinna. je viNu kArya na thaaye| na huve kAra jarUpa, karttAne vyavasAyeM // 4 // kAraNa teha nimittala, cakrAdika ghaTa bhaaveN| kArya tathA samavAya, kAraNa niyatane dAveM // 5 // For Personal & Private Use Only 348 ADD BEST CARAR Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cimaDala nayaMtra zIRSima vi-pa-2006 kArnikasu-5 paprAvatIcI janA upAzraya padAvAjAhIra hAla hai| zrI vIravijayajI prahAtIhAsAta hA paNDita zrIbI dAdA hai hotI hA SAR bAlAsAhI - AURAT NA APANA dIdI hAkAhAnI - SAEED.. sImAmA J T bhAvAzA AISA A ANSILSHS " zrI gautamavAmina ACTRE A LNESSURU beroDyA devI A nava nidhi caraNa pAdukA BEHIRE LESTELEB mahinI poLa amadAbAda 182) For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: jo kAraNa upAdAna kAraNa se bhinna ho, jisake binA (upAdAna kAraNa Adi se bhI) kArya nahIM ho sakatA, kartA kA vyApAra hone para bhI jisake binA upAdAna kAraNa kAryarUpa meM utpanna nahIM hotA, vaha nimitta kAraNa kahalAtA hai / jaise, ghaTarUpa kArya meM cakra, daNDa Adi nimitta kAraNa jaba kartA upAdAna kAraNa (miTTI Adi) ko kArya (ghaTAdi) rUpa meM pariNata karane ke lie nimitta (cakra-daNDAdi) kAraNoM kA prayoga karatA hai taba prayogakAla meM vaha kAraNa kahalAtA hai parantu usako chor3akara anya avasthA meM use nimitta kAraNa nahIM kaha sakate / artha : je kAraNa upAdAna-kAraNathI bhinna hoya, jenA vinA (upAdAna-kAraNa vagerethI paNa) kArya thaI zake nahIM, kartAno vyApAra chatAM paNa jenA vinA upAdAna-kAraNa kAryarUpe utpanna thatuM nathI te nimitta-kAraNa kahevAya che. jema ghaTarUpa kAryamAM cakra-daMDa vagere nimitta-kAraNa che. jyAre kartA upAdAna-kAraNa(mATI vagere)ne kArya(ghaTAdi)rUpe karavA mATe nimitta(cakra-daMDAdi)-kAraNono prayoga kare che tyAre prayogakALe te kAraNa kahevAya paNa te sivAyanI avasthAmAM tene nimitta-kAraNa kahI zakAya nahIM. svo. bAlAvabodha : have, nimitta-kAraNanuM lakSaNa kahe che je kAraNa upAdAna-kAraNathI bhinna ketAM juduM che ane tenA maLyA vinA kArya thAya nahIM ane te kAryarUpa na thAya-kAryapaNuM na pAme, valI tehane viSe je kAraNapaNuM te kartAne vyavasAyeM ketAM kartAne udyame che, te nimitta-kAraNa kahiyeM. jema ghaTabhAve ghaTakArya che, tehane cakra-cIvara-daMDAdika, te nimitta-kAraNa che ane mATI upAdAna-kAraNa che. te upAdAna-kAraNathI nimitta-kAraNa je cakra-cIvara-daMDAdika che, te sarva bhinna che ane e nimitte malyA vinA mATIno ghaTa thAya nahIM. tema ja te cakrAdika kadApikoI kAleM kAryapaNuM pAme nahIM ane e cakrAdikane jaivAreM kartA je kuMbhakAra, te ghaTa karavArUpa vyApAreM pravRttAve tevAreM ene kAraNa kahiyeM, nahIM to kAraNatApaNuM kahevAya nahIM. te paNa samavAyi-kAraNa ketAM upAdAna-kAraNa, tehane niyatane dAve ketAM kartA jevA2e upAdAna-kAraNane kArya-rUpeM karato hoya, tevAreM je upagaraNa kAma lagADavA te sarva nimitta-kAraNa kahiye ane te ja upagaraNa je vAreM kartA kAryane karato na hoya, tevA2e tehane kAraNa kahiMye nahIM. kAraNanuM svarUpa ehavuM ja che je, kAryane kare te. kAryAnaMtara athavA prathama aprayukta-kAleM je daMDAdikane kAraNa kahe che, te Aropa-mAtra naigama-nayamateM jANavo paraMtu svarUpaiM nathI. te mATe kAryano je kartA te upAdAna-kAraNane kAryarUpa karatAM, tehamAM je je upagaraNa pravartAve, te te nimitta-kAraNa jANavuM eTale je je kAryanI niyata je niyAmikI che te te kAryanAM nimitta jANavAM. jema ghaTa-kAryane cakrAdika ane paTa-kAryane turIvyomAdika ema sarvatra jANavuM. e nimitta-kAraNa kahyuM. / / rUti vaturtha-54mAthArtha: || 4-6 || *|||||||| ||||||| vastu abheda svarUpa, kAryapaNuM na graherI / te asAdhAraNa hetu, kuMbhe thAsa laherI // 6 // || artha: jo vastu upAdAna- kAraNa se abhinnarUpa meM rahatI hai kintu kAryarUpa meM pariNata nahIM hotI arthAt kArya utpanna hone ke samaya nahIM rahatI vaha asAdhAra-jhArA vadI nAtI hai / naise, ghaTaLArya meM thAsa (thAto) joza JAti vasthA / It', artha : je vastu upAdAna-kAraNathI abhinnapaNe rahe che chatAM kAryarUpe pariNamatI nathI. arthAt kArya utpanna thAya te samaye rahetI nathI tene asAdhAraNa kAraNa kahevAmAM Ave che. jema ghaTa-kAryamAM sthAsa(thALI)-koza Adi avasthA. For Personal & Private Use Only 350 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svo. bAlAvabodha : have, asAdhAraNa-kAraNanuM svarUpa kahe che. te vastu je upAdAna-kAraNa, tehathI abheda-svarUpe che ane kAryapaNuM pAmato nathI eTale kArya nIpaje te raheto nathI. jema ghaTa-kArya nIpajyu to paNa temAMhe mATIpaNuM rahyuM che tenI para te raheto nathI te asAdhAraNa-hetu ketAM kAraNa kahIye. - jema ghaTarUpa kArya karatAM sthAsa-koza-kuzalAkAra thAya che, te mR-piMDarUpa kAraNathI abheda che paraMtu ghaTarUpa kArya nIpane te rahetAM nathI. te mATe e sarva asAdhAraNa-kAraNa jANavAM. 84naM - "pramANanizcayena upAdAnasya kAryatvAprAptasya avAntarAvasthA asAdhAraNaM / / " artha : pramANanA nizcayathI kAryarUpe nahiM pariNamela upAdAna-kAraNanI avAMtara avasthA-te asAdhAraNa-kAraNa che. || ta TTTthArthaH || 6 || jahano nadi vyApAra, bhinna niyata bahu bhaavii| bhUmI hijhArA, ghaTa kAraNa sabhAvI // 7 // artha : jisa kAraNa kI kArya karane kI pravRtti nahIM hotI, jise prApta karane ke lie kartA ko prayAsa nahIM karanA par3atA aura jo kArya se bhinna hote hue bhI usakI AvazyakatA rahatI hai tathA prastuta kArya ke atirikta anya kAryoM meM bhI jinakA upayoga hotA hai, use zAstrakAra apekSA-kAraNa kahate haiM / jaise, ghaTakArya ke prati bhUmi, kAla aura AkAza Adi apekSA kAraNa haiM | (yahAM bhUmi, kAla aura AkAza kA koI vyApAra nahIM hai, kartA ko unheM prApta karane ke lie koI prayAsa nahIM karanA par3atA, ve bhUmi Adi kAraNa ghaTa se bhinna haiM tathA una bhUmi Adi ke binA kArya nahIM hotA aura ghaTa ke atirikta anya kAryoM meM bhI ve bhUmi Adi kAraNa banate haiM / ) | artha : je kAraNanI kArya karavAmAM pravRtti thatI nathI, jene meLavavA mATe kartAne prayAsa karavo paDato nathI ane je kAryathI bhinna hovA chatAM tenI AvazyakatA rahe che tathA prastuta kArya sivAyanAM anya kAryomAM paNa jeno upayoga hoya che tene zAstrakAro apekSA-kAraNa kahe che. jema ghaTa-kArya prati bhUmi, kAla ane AkAza e apekSA-kAraNa che. | (ahIM bhUmi, kAla ane AkAzano koI vyApAra nathI, kartAne te meLavavA mATe koI prayAsa karavo paDato nathI, te bhUmi Adi kAraNo ghaTathI bhinna che tathA te bhUmi Adi vinA kArya thatuM nathI tema ja ghaTa sivAyanAM anya kAryomAM paNa te bhUmi Adi kAraNa bane che.) svo. bAlAvabodha : have, apekSA-kAraNa kahe che, je kAraNano vyApAra pravartana nathI tathA kartAne paNa te melavavAno prayAsa karavo paDato nathI ane kAryathI bhinna ketAM judo che tathA niyata ketAM niyamA-nimeM te joIye ane bahubhAvI ketAM aneka-bIjA sarva kAryamAM bhAvI che e rIte kAraNIka che te apekSA-kAraNa kahIyeM. jema bhUmI tathA kAla tathA AkAza, e vinA koI ghaTAdi kArya thatuM nathI ane bhUmi-pramukha jaima ghaTanuM kAraNa che tema anya-bIjA kAryonuM paNa kAraNa che paNa ghaTanuM kAraNa paNuM paNa chatuM che. valI, karnA jema upAdAna tathA nimitta kAraNano vyApAra kare che tema enuM pravartana karato nathI. || fta saptamaTTyArtha: || 7 || ww.jainelibrary.org For Personal & Private Use Only 351 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BESTTIjI- jI eha apekSA hetu, Agama mAhe kahayo rii| kAraNa pada utpanna, kArya thaye na lgorii|| -2|||||2|| artha : kAraNa-pada arthAt kAraNatA utpanna yAni utpatti-dharmavAlI hai, kArya kI pUrNatA hone para kAraNatA kA bhI nAza ho jAtA hai / artha : kAraNa-pada arthAt kAraNatA e utpanna che eTale ke utpatti-dharmavALI che, kAryanI pUrNatA thatAM kAraNatAno paNa nAza thaI jAya che. svo. bAlAvabodha : tethI e apekSA-hetu ketAM kAraNa AgamamAM tathA tattvAryAdika graMthomAM kahyuM che - "yathA ghaTasyotpattau apekSAkAraNaM vyomAdi apekSate, tena vinA tdbhaavaabhaavaat| nirvyaapaarmpekssaakaarnn|" miti tattvArthavRtau / / artha : jevI rIte ghaTanI utpattimAM apekSA-kAraNa AkAzAdi apekSita hoya che kema ke, tenA vagara te(ghaTa)nI utpattino abhAva hoya che. (TuMkamAM) apekSA- kAraNa vyApAra vagaranuM hoya che. (tasvArtha-TIkA) tathA, vizapAvara bAvarI navAjJAnAdhAram - "iha dvArabhUtazilAtalAdi dravyAnutpadyamAnasyAvadhi : sahakArakAraNAni bhavanti, atra sahakArakAraNaM gaveSyaM / / " artha : dravya anutpanna hoya tyAM sudhI sAdhanarUpa evA bhoMyataLiyu vagere sahakArI kAraNo hoya che. ahi sahakArI kAraNa zodhavuM joIe. e cAra kAraNanuM svarUpa kahyuM. have, kAraNa-pada ketAM jehamAMhe kAraNapaNuM, te chato-mUlago dharma nathI paNa utpanna che ane te jevAreM kartA te kAryano arthI thaIne je upakaraNa tathA mUla-piMDa te rUpe kAryapaNe pravartAve, tevAreM te tenuM kAraNa kahIyeM. eTale, jema kASThamAM daMDAdika aneka padArthanA chatApaNAnI yogyatA che paNa koI kartA daMDanuM kAraNa utpanna kare. koI putalInuM kAraNa utpanna kare tema ja daMDAdikane koI ghaTa-vaeNsapaNe pravartAve to ghaTa-dhvaMsa kare tathA kartA jo daMDADikane ghaTa karavApaNe pravartAve to tenuM kAraNa thAya. mATe je kAraNapaNuM che te kartAnuM karyuM thAya che. zrI vizeSAvazyake kahyuM che - "ye kArakAH karturAdhInA, iti kAraNaM kAryotpAdakaM / tena kAryotpatto kAraNatva, na ca kAryAkaraNe / / " artha : je kArako che te kartAne AdhIna hoya che, tethI kAryane utpanna kare te ja kAraNa(kahevAya) che. mATe kAryanI utpatti hote chate (kArakanuM) kAraNapaNuM che nahi ke kArya akarate chate. te mATe kAraNapaNuM te utpanna che. koI kaheze je, vastumAM koIka kAryanA kAraNa to chatA che to utpanna che, ema zA vAste kaho cho ? tehane uttara je, vivakSita kAryanI kAraNatA utpanna che athavA je kAryatA je kArte che te kAryatA kartAnA prayogathI che, te mATe utpanna ja che paNa kArya nipajyA pachI te madhya kAraNapaNuM na pAmImeM. jema anAdi-mithyAtvI jIva yadyapi sattAvaMta che tema ja abhavya jIva paNa sattAvajo che. paraMtu tehanuM-tehanuM upAdAna siddhatAnA kAryanuM kAraNahAra nathI tethI kArya nipajatuM nathI. jevAre koIka jIvanuM upAdAna arihaMtAdika nimitta pAmIne kAraNatApaNe pariName te kArya kare mATe te utpanna che ane te kArya siddha thayA pachI te kAraNa rahe nahIM. - jo siddhatAmAM sAdhakatAnI chatI mAnIyeM, to siddhAvasthAmeM paNa sAdhakapaNuM rahyuM mAnavuM paDe. te siddhAvasthAmAM sAdhakapaNuM to nathI, mATe kArya nIpaje kAraNatA rahe nahIM. tathA nimitta je daMDAdika te paNa kanna bhinna kAryanA vyavasAyaeN kAraNatA kare to te bhinna kArya thAya paraMtu te ja kAryanI te kAraNatA rahe nahIM. ema dhAravuM. | fta aSTama'TyArthaH || 6 || Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only 352 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAhI Alama dravya, kArya siddhipnnaarii| nijha rAta zarma, te upAdAna gnnorii||9|| artha : aba siddhatArUpa kArya meM cAroM kAraNoM kI yojanA karate haiM, siddhatArUpa kArya AtmA se abhinna hai ata: usakA kartA AtmA svayaM hI hai / siddhatva prakaTa karane kI ruci utpanna hone para yaha AtmA svayaM hI aMzataH kartA banatA hai / pazcAt anukrama se guNavRddhi hone para sampUrNa siddhatva prakaTa hone para yaha AtmA svayaM hI usakA sampUrNa kartA banatA hai / apanI sattA meM rahe hue jJAna, darzana, cAritra aura vIrya Adi upAdAna-kAraNa haiM / una jJAnAdi kI pUrNatA hI siddhatA hai / artha : have, siddhatArUpa kAryamAM cAre kAranI yojanA kare che, siddhatArUpa kArya AtmAthI abhinna che mATe teno kartA AtmA pote ja che. siddhapaNuM pragaTAvavAnI rUci utpanna thatAM A AtmA pote ja aMzataH kartA bane che, pachI anukrame guNa-vRddhi thatAM saMpUrNa siddhatA pragaTatAM A AtmA pote ja teno ja saMpUrNa kartA bane che. nija sattAgata-potAnI sattAmAM rahelA jJAna, darzana, cAritra ane vIrya Adi upAdAna-kAraNo che ane te jJAnAdinI pUrNatA e ja siddhatA che. sva. bAlAvabodha : have siddhatArUpa kAryanA cAra kAraNa dekhADe che, siddhatArUpa kArya te AtmAnuM abheda-svarUpa che mATe ehano kna AtmA-dravya pote ja che ane siddhapaNuM te AtmAnuM kArya che. je AtmA siddhatAne paramAnaMdapaNe jANe tathA ehI ja mAharuM hamaNAM karavAnuM kArya che. e kArya karavAnI rUci vinA anaMto kAla saMsAramAM bhamyo, svarUpa-bhraSTa thayo, mAhAmaheM grahyo. have meM mAhAro mUla-dharma zraddhA-bhAsana gocara karyo, tethI e kArya karavuM. ema nirdhAra karI tadanugata cetanA-vIrya karIne sva-svarUpa karavAno kartA thayo, to siddhatAnA kAryane nipajAve. te AvI rIteM je prathama to aMze kartA thAya, pachI guNa-vRddhi thave saMpUrNa rtApaNuM pAmIne kArya nIpajAve. have e siddhatArUpa kAryano upAdAna-kAraNa kahe che je potAnA sattA-gata jJAna-darzana-cAritra-vIryAdika anaMta guNa che, tehi ja potAno sattA-gata dharma te siddhirUpa thAya che mATe tethI ja upAdAna-kAraNa jANavuM. upAdAna te vastuno mUladharma-arUpI sattA, tethI ja siddha thAya che. e siddhatArUpa kAryanuM upAdAna-kAraNa dekhADyuM. || ti navamaIIyArtha: | 6 | For Pea Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga samAdhi vidhAna, asAdhAraNa teha vdesh| vipizAcAra vira ziMlijhAI zo zozI artha : mana, vacana aura kAyA samatApUrvaka AtmasvabhAva meM ramaNatA kareM, yaha yoga-samAdhi hai| usakA vidhAna arthAt cauthe guNasthAnaka se kramaza: guNavRddhi karanA aura usake lie usake sAdhanoM kA vidhipUrvaka AcaraNa-pAlana karanA tathA deva-guru Adi kI bahumAnapUrvaka bhakti karanA, jisase siddhatArUpa svakArya siddha hotA hai / ye saba mokSa ke asAdhAraNa-kAraNa hai / artha : mana, vacana ane kAyA samatApUrvaka Atma-svabhAvamAM ramaNatA kare to yoga-samAdhi che. tenuM vidhAna eTale ke cothA guNa sthAnakathI anukrame guNa-vRddhi karavI ane te mATe tenAM sAdhanonuM vidhipUrvaka AcaraNa-pAlana karavuM tathA deva-guru AdinI bahumAnapUrvaka bhakti karavI, jethI siddhatArUpa sva-kArya siddha thAya. A badhA mokSanAM asAdhAraNa-kAraNa che. svo. bAlAvabodha : have, siddhatArUpa kAryanuM asAdhAraNa-kAraNa kahe che. mana, vacana ane kAyAnA yoga, tehane dravyathI tathA bhAvathI svaguNaramaNamAM arAgI-adveSIpaNe pravartAvavuM te Atma-samAdhi kahIyeM. teno je vidhAna ketAM karavo eTale cothA guNaThANAthI mAMDIne siddhaparyata je guNanI vRddhi karavI eTale abhinava guNanuM kAraNapaNuM te sarva jJAna-darzana-cAritra, zreNigata dhyAnapariNAma, kSayopazamIbhAva, vidhisahita AcaraNA tathA bhakti ane guNInuM bahumAna, jethI potAnA kAryanI siddhi nipaje te jJAna-kriyArUpa sAdhaka avasthAnI taratamatA, e sarva asAdhAraNa-kAraNa kahevuM. e asAdhAraNa-kAraNa te Atma-guNarUpa upAdAnanI bhinna-bhinna uNatAthakAnI avasthA che. sadA pUrva-paryAya uttara-paryAyanuM kAraNa che. te samayeM ja kriyAkAla-niSTAkAlano abheda che. e asAdhAraNa-kAraNa kahyo. | | ta rUzana thArtha: 10 | For Personal Rate Use Only - 354 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA : nara gati paDhama saMghayaNa, teha apekSA jaanno| nimittAbhita upAdAna, tehane lekhe ANo // 11 // artha : manuSya gati, vajraRSabhanArAca saMgharaNa, paMcendriya jAti Adi kAraNa siddhatArUpa kArya meM apekSA-kAraNa haiM / jo sAdhaka AtmasvabhAva ko prakaTa karane ke Azaya se sudeva, suguru aura sudharma kA Alambana letA hai usake lie manuSyagati Adi kAraNa apekSA-kAraNarUpa meM samajhane cAhie parantu jisane nimitta kA Alambana grahaNa nahIM kiyA usake lie manuSyagati Adi apekSA-kAraNa nahIM kahe jA sakate / artha : manuSyagati, vajaRSabhanArAca saMghayaNa, paMcendriya jAti vagere kAraNo siddhatArUpa kAryanA apekSA-kAraNa che. je sAdhaka AtmasvabhAvane pragaTa karavAnA AzayathI sudeva, suguru ane sudharmanuM AlaMbana le che, tene manuSya-gati Adi kAraNo apekSA-kAraNarUpe gaNavAM paraMtu jene nimittanuM AlaMbana grahaNa nathI karyuM, tenAM manuSya-gati Adi apekSA-kAraNa kahI zakAya nahI. sva. bAlAvabodha : have, siddhatArUpa kAryanuM apekSA tathA nimitta e be kAraNa kahe che. nara ketAM manuSyanI gati, paDhama ketAM pehaluM saMghayaNa vaja-RSabha-nArAca, paMceMdripaNuM ItyAdi siddhatArUpa kAryanuM apekSA-kAraNa jANo. IhAM kartAno vyApAra nathI, paNa e nimeM joIyeM e pAmyA vinA mokSarUpa kAryanI sAdhanA thAya nahIM. te mATe apekSA-kAraNa kahIyeM. paNa e manuSya-gatyAdika sarva, je jIvanuM upAdAna-pariNamana dharmArthI thaIne nimitta je deva-guru-siddhAMta, tehane jeNe Azrayo to tehanI manuSya-gatyAdika lekhe ketAM kAraNapaNe ANajo ane tehanI nimittane Azrayo nathI tehanI manuSya-gatyAdika kAraNapaNAmAM gaNazo nahIM. te hajI anAdinI cAlamAM che, palaTaNa karato nathI teM mATe. e apekSA tathA nimitta e be kAraNa kahyAM. // ta ItizayA: // 11 || wwwjainelibrary.org For Personal & Private Use Only 35 5 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SimizzRATION nimitta hetu jinarAja, samatA amRta khaannii| prabhu avalaMbana siddhi, niyamA eha vkhaannii||12|| artha : samatArUpI amRta kI khAna, amRta ke bhaNDAra aise zrI jinezvara paramAtmA hI siddhatArUpa kArya ke puSTa nimitta-kAraNa haiM / una prabhu kA Alambana lene se AtmA ko siddhatA kI avazya prApti hotI hai / artha : samatArUpI amRtanI khANa-amRtanA bhaMDAra evA zrI jinezvara paramAtmA ja siddhatArUpa kAryanA puSTa nimitta-kAraNa che. te prabhunuM AlaMbana levAthI AtmAne siddhatAnI avazya prApti thAya che. ravo. bAlAvabodha : have, AtmAne siddhatArUpa kArya karatAM nimitta-kAraNa zrI jinarAja vItarAga che. te vItarAga sarvajJa kehavA che ? je samatArUpa amRtanI khANa che. samatA ISTa-aniSTatArahita zuddha cAritra-pariNAma tehI ja amRta che, tehanI khANa che. ehavA prabhu paramezvara, paramadayAla, paramAtmA, zuddhatattvarUpabhogI, pUrNAnaMdI, cidAnaMda je zrI aranAtha prabhu ! tehane avalaMbane potAno bhAsana prabhunA te guNa jANavAne joDI, ramaNatA je anaMtAguNa te sarva guNanA bhAsananI rIjha tathA te upara bahumAna, ehave AlaMbane rahevuM tethI niyamo siddha-nirAvaraNa thAya. ema AgamamAM vakhAryA che. ahI ja mokSano upAya che. e nimitta-kAraNa kahyuM. / / iti dvAdazagAthArthaH / / 12 / / puSTa hetu aranAtha, tehane guNathI hliiyeN| rIjha bhakti bahumAna, bhogadhyAnathI mahIyeM // 13 // For Personal & Private Use Only a56 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : mokSa ke puSTa hetubhUta zrI aranAtha bhagavAn ke kevalajJAnAdi guNoM meM prIti, bhakti aura bahumAnapUrvaka dhyAna dvArA tanmaya banakara anubhavaamRta kA AsvAdana karanA cAhie / prabhu ke sAtha milane kA yahI zreSTha upAya haiM / artha : mokSanA puSTa hetubhUta zrI aranAtha bhagavAnanA kevalajJAnAdi guNomAM prIti, bhakti ane bahumAnapUrvaka dhyAna dvArA tanmaya banI anubhava-amRtano AsvAda karavo joIe. prabhu sAthe maLavAno A ja zreSTha upAya che. svo. bAlAvabodha : mATe puSTa ketAM niyAmaka, hetu ketAM kAraNa te jinarAja zrI aranAtha prabhu tehanA guNa je kevalajJAna-anaMtAnaMdarUpa, tehathI halImeM ketAM ApaNo AtmA te diseM joDIyeM pragaTa guNInA guNathI ApaNI cetanA joDavI. rIjha ketAM rAganI magnatA, bhakti ketAM sevanA, bahumAna Adara-moTAI, bhoga ketAM AsvAdana, dhyAna ketAM cittanI ekAgratA, e zrI aranAtha prabhunA guNanI karIne zrI prabhuthI ekatvapaNe maliye. sAdhakane zuddha deva-tattvane avalaMbavuM, te pradhAna che. / / iti trayodazagAthArtha: / / 13 / / ppkAna kpaak moTAne utsaMga, beThAne sI ciMtA / tima prabhu caraNa pasAya, sevaka thayA niciMtA // 14 // artha : bar3e se sevaka bhI nizcinta banatA hai (prabhu kI bhAvasevA karanevAle ko bhavabhramaNa kA bhaya bhAga jAtA hai) / sAya rAjAoM kI goda meM baiThanevAle ko jaise koI cintA nahI hotI, usI taraha jinezvara prabhu ke caraNa-prasAda (bhAvasevA yA cAritra ke yoga ) k artha : moTA rAjAonA khoLAmAM besanArane jema koI ciMtA hotI nathI, tema jinezvara prabhunA caraNa-prasAdathI (bhAva-sevA ke cAritranA yoge) sevaka paNa nizciMta bane che. (prabhunI bhAva-sevA karanArane bhava-bhramaNano bhaya bhAMgI jAya che.) svo. bAlAvabodha : tathA, laukika dRSTAMta kahe che, je mohoTAne utsaMge ketAM kholAmAM beTho, tehane koI ciMtA nahIM-te niciMta thayo tema sevaka paNa prabhujI nirAmaya-deva tehanA caraNane sevave ciMtArahita thayo. 4 paramottama, sarvaguzalogI, nirAsaMgI, vinmayI, anaMtahAna- lAla-loga-upayoga- vIryamayI zrI vinezvara, niHrbha, deva-tattva, 52bhAvanA akartA, para-bhAva arbhAgI, parAnuyAyItArahita ehavo deva jo Adaryo che. to mohanuM zuM jo2 che ? saMsAra kone che ? karmanI bIka Done che ? je paramottama dhaNI meM mAhare mAthe karyo che. jehanA dhyAnathI mAhAro mokSa nIpaje te devano yoga milyo che te mATe ciMtA nathI. uktaM ca zrI jinavallabhapUjyai : - " pasareI tIyaloe tAva mohaMdhayAraM, bhamai jaimasinaM tAva micchattasinnaM / phurai phuDa phuraMtANaMtanANaMsapUro, payaDamajIyasaMtI jhANasUro na jAva / / 1 / / " artha : traNa lokamAM moharUpI aMdhakAra tyAM sudhI ja phelAya che, yamarAjAnuM sainya evuM mithyAtvanuM sainya tyAM sudhI ja bhame che ke jyAM sudhI spaSTa rIte sphUrAyamAna thatA anaMta jJAnarUpI kiraNothI paripUrNa evo ajita-zAMtirUpI dhyAnano sUrya prakaTa rIte sphUrAyamAna thato nathI. / / iti caturdazagAthArtha : / / 14 / / For Personal & Private Use Only 357 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taamiN [saaphphaa|||||| jhara ayyytAna, aMtara zakti vikaasii| 'tacaMdrase cAtaMtra , akSaya bhoga vilAsI // 15 // || DAra {1} || || | | | | | artha : isa prakAra aranAtha prabhu kI pUrNa prabhutA meM tanmaya banane se sAdhaka kI Antarika Atmika-zaktiyoM kA vikAsa hotA hai aura pUrNa prabhutA kI prApti hotI hai / taba devoM meM candra samAna ujjvala banakara AtmA paramAnanda ke akSaya bhoga kA vilAsI banatA hai / artha : A pramANe zrI aranAtha prabhunI pUrNa prabhutAmAM tanmaya banavAthI sAdhakanI AMtarika Atmika-zaktiono vikAsa thAya che ane pUrNa prabhutAnI prApti thAya che, tyAre devImAM caMdra samAna ujjavala banI AtmA paramAnaMdanA akSaya bhogano vilAsI bane che. sva. bAlAvabodha mATe zrI aranAtha prabhu aDhAramA paramezvara, jeNe tattvarUci thaIne tattvAbhilASi, tattvasAdhaka, tattvajJAnI thaIne tattva pragaTa karyuM. te prabhunI prabhutA, zuddhajJAyakatA, zuddharamaNatA, zuddhAnubhavatA, apodgaliktA, asaMgatA, ayogitA, sakala pradeze nirAvaraNatA, prAgubhAvI zuddhasattA bhogyatA tehane raMge je raMgANA che, te sAdhaka samyagdaSTi, dezavirati, sarvaviratinI aMtaraMga zakti-tattva prAgubhAva karavAnI sAdhaka kArakatA-sAdhaka kartApaNu-parama saMvarapUrvaka parama sakAmanirjarArUpa zakti vikasvara thava-pragaTa thave. - te zaktithI sarva karma virAma thave sarva Atmika-dharmane pragaTa karI paramAtmA-devamAMhe caMdramA samAna zrI niSpanna paramezvara, tehano je AnaMda avyAbAdha-ziva-acala-arUpa-avinAzI, tehanuM je akSaya svarUpa, tehano bhoga ketAM anubhava, teno vilAsI-vilAsano karaNakAra AtmA thAya. eTale, sva saMpadA-tattvatA-AtmazuddhapariNati tehane sadA sAdi-anaMto kAla bhogave. athavA devacaMdra je stutikartA te akSaya AnaMdanA bhogano vilAsI thAya. mATe, svarUpa-siddha, arUpI, cikUpa, zrI paramezvara tehane seva-dhyAvo-namo-gAvo. tenA guNa saMbhAro. ahI ja mokSa-sAdhanAnuM puSTanimitta che. e nimitte upAdAna kAraNarUpa thaIne asAdhAraNa-kAraNatArge caDato manuSya-gatyAdi apekSA-kAraNapaNe karI tasvAnaMdarUpa kAryane karaze. te mATe upAdAnAdika traNa kAraNanI kAraNatA nimittane avalaMbeM pragaTe tethI nirdoSapaNe-AzaMsAdidoSa varjine zuddha-nimittane sevo. te sevanathI kartApaNuM samAre ane kartApaNuM samarethI sva-kArya kare mATe zrI aranAthajInI bhakti te paramAdhAra che. | || rUti pannazaTIthArtha: || 9 || || ti daza thI saranana stavanaM samAtam II18TI aDhAramA stavanano sAra... A stavanamAM cAra kAraNonI vyAkhyA batAvIne mokSarUpa kAryamAM cAre kAraNomAMthI nimitta-kAraNanI adhika mahattA batAvI che. mokSanA puSTa-nimitta arihaMta paramAtmA che. temanAM darzanAdinA AlaMbanathI bhavya AtmA potAnA zuddha svabhAva(svarUpa)ne oLakhI, tene prApta karavA tIvra jhaMkhanA seve che arthAt mokSarUpa kAryane siddha karavAnI rUci utpanna thAya che ane jyAre jIva prabhu-bhakti, zAstrAdhyayana ane saMyama vagerenI sAdhanAmAM ujamAla bane che tyAre e jIva aMzata: mokSarUpa kAryano kartA bane che.. A pramANe nimittanA yoge upAdAna-AtmAnI mULa jJAnAdi zaktio siddhatArUpa kArya sAdhavAmAM tatpara bane che. pachI te AtmA anukrame mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka yathAvidhi anuSThAnonA pAlanathI, deva-gurunI bhaktithI, samya-jJAnanA abhyAsathI, cAritrapAlanathI, dharma-dhyAnathI ane zukla-dhyAna vagerenA AlaMbanathI anukrame potAnAM pUrNa svarUpane pragaTa kare che. caturtha guNasthAnakathI eTale ke samyagu-darzana guNanI prApti thAya tyArathI yAvat caturdaza guNasthAnaka(ayogI avasthA) sudhI uttarottara AtmazuddhinI vRddhi thatI jAya che. pUrva- avasthAnI vizuddhi, uttara-avasthAnI prAptimAM kAraNabhUta che ane te AtmAthI abhinna che mATe tene asAdhAraNa-kAraNa kahe che. uain Education International For Personal & Private Use Only 358 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte vicAratAM spaSTa samajI zakAya che ke, nimitta-kAraNanA yogathI ja upAdAna ane asAdhAraNa kAraNanI pravRtti thAya che ane apekSA-kAraNarUpa manuSya-gati AdinI saphaLatA thAya che mATe nimitta-kAraNanI sarva kAraNomAM pradhAnatA che. arihaMta paramAtmA jevA samartha svAmInuM bhAvapUrvaka zaraNa svIkAravAthI mohano ke saMsArano bhaya nirmula thaI jAya che. jina-zAsanane pAmI jIva nizciMta-nirbhaya banI jAya che. | he bhavyAtmAo ! tamAre paNa jo bhava-bhramaNanA bhayathI mukta banI sahaja, anaMta, akSaya, avyAbAdha, zAzvata sukhano anubhava karavo hoya to zrI arihaMta paramAtmAnuM bhAvapUrvaka zaraNa svIkArI, temanI sevA-bhakti ane AjJA-pAlanamAM tatpara bano ane bhAvollAsapUrvaka temanI parama prabhutAmAM dhyAna dvArA tanmaya banI AMtarika(Atmika) sahaja zaktiono vikAsa sAdho, jethI alpakALamAM ja sahaja AtmAnaMdanA anubhavamAM magna thaI anukrame siddhinA zAzvata sukhanA bhoktA banazo. A pramANe zrI jinezvara bhagavaMtanI bhakti e ja mumukSune parama AdhAra che. trANa che. zaraNa che. ___ aThArahaveM stavana kA sAra... isa stavana meM cAra kAraNoM kI vyAkhyA batAkara mokSarUpa kArya meM ina cAroM kAraNoM meM se nimitta-kAraNa kI adhika mahattA batAI gaI hai / mokSa ke puSTa-nimitta arihanta paramAtmA haiM / unake darzanAdi Alambana se bhavya AtmA apane zuddha svabhAva (svarUpa) ko pahacAnakara use prApta karane kI tIvra abhilASA karatA hai arthAt mokSarUpa kArya ko siddha karane kI ruci utpanna hotI hai aura jaba jIva prabhubhakti, zAstrAdhyayana aura saMyama Adi kI sAdhanA meM udyata banatA hai taba vaha aMzata : mokSarUpa kArya kA kartA banatA hai / / ___ isa prakAra nimitta ke yoga se upAdAna-AtmA kI mUla jJAnAdi zaktiyAM siddhatArUpa kArya ko sAdhane meM tatpara banatI haiN| tadanantara vaha AtmA anukrama se mana, vacana, kAyA kI zuddhipUrvaka yathAvidhi anuSTAnoM ke pAlana se, deva-guru kI bhakti se, samyagjJAna ke abhyAsa se, cAritrapAlana se, dharmadhyAna se aura zukladhyAna Adi ke Alambana se kramazaH apane pUrNa zuddha svarUpa ko prakaTa karatA hai / caturtha guNasthAna se arthAt samyagdarzana guNa kI prApti ho jAne se lagAtara caturdaza guNasthAnaka (ayogI-avasthA) taka uttarottara Atmazuddhi kI vRddhi hotI jAtI hai / pUrva- avasthA kI vizuddhi uttara-avasthA kI prApti meM kAraNabhUta hai aura vaha AtmA se abhinna hai ata: use asAdhAraNa kAraNa kahate haiM / ina prakAra vicAra karane se spaSTa samajhA jA sakatA hai ki nimitta-kAraNa ke yoga se hI upAdAna aura asAdhAraNa kAraNa kI pravRtti hotI hai aura apekSA-kAraNa rUpa manuSya-gati Adi kI saphalatA hotI hai / isIlie nimitta kAraNa kI sarvakAraNoM meM pradhAnatA hai / arihanta paramAtmA jaise samartha svAmI kA bhAvapUrvaka zaraNa svIkAra karane se moha yA saMsAra kA bhaya nirmUla ho jAtA hai| jina-zAsana ko pAkara jIva nizcinta aura nirbhaya bana jAtA hai| he bhavyAtmAoM ! Apako bhI yadi bhavabhramaNa ke bhaya se mukta banakara sahaja, ananta, akSaya, avyAbAdha, zAzvata-sukha kA anubhava karanA ho to zrI arihanta paramAtmA kA bhAvapUrvaka zaraNa svIkArakara unakI sevAbhakti aura AjJApAlana meM tatpara bananA cAhie aura bhAvollAsapUrvaka unakI parama prabhutA ke dhyAna dvArA tanmaya banakara Atmika sahaja zaktiyoM kA vikAsa karanA cAhie / jisase alpakAla meM hI sahaja AtmAnanda ke anubhava meM magna hokara kramazaH siddhi ke zAzvatasukha ke bhoktA bana sakeMge / isa prakAra zrI jinezvara bhagavanta kI bhakti hI mumukSu ke lie parama AdhAra hai, trANa hai aura zaraNa hai / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 18(1) zrI aranAtha bhagavAna 18(2) zrI RSimaMDaLa yaMtra - potAnA zuddha svarUpane pragaTa karavA mATe A yaMtra puSTanimitta rUpa che. ATha mahinA sudhI je RSimaMDaLano jApa kare tene svapnamAM arihaMta prabhunI mUrtinA darzana thAya che ne tenA prabhAve 7-8 bhavamAM te mokSe jAya che. - For Personal & Private Use Only u58 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Jain Education Interational www.anebrang Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ekonaviMzati zrI mallinAthajina stavanam || dekhI kAminI doyake, kAme vyApiyo re - e dezI || mallinAtha jaganAtha, caraNa yuga dhyAIyeM re || caraNa. // zuddhAtama prAgabhAva, parama pada pAIyeM re / / parama. / / sAdhaka kAraka SaTka, kare guNa sAdhanA re / / kare. / / tehija zuddha svarUpa, thAya nirAbAdhanA re|| thAya. // // 1 // For Personal & Private Use Only 361 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jagat ke nAtha zrI mallinAtha paramAtmA ke pAda- padma kA dhyAna karane se zuddha paramAtma pada kA prAdurbhAva hotA hai / kyoMki zrI arihanta sevA se sAdhaka ke chahoM kAraka jJAnAdi guNoM kI sAdhanA karate haiM aura AtmA kA pUrNa zuddha svarUpa prakaTa hone para ve hI SaTkAraka nirAbAdharUpa meM pariNata prabhu kI hote haiM / artha : jagatanA nAtha zrI mallinAtha paramAtmAnA pAda-padmanuM dhyAna karavAthI zuddha paramAtma-padano prAdurbhAva thAya che. kAraNa ke zrI arihaMta prabhunI sevAthI sAdhakanA cha-e kAraka jJAnAdi guNonI sAdhanA kare che ane AtmAnuM pUrNa zuddha svarUpa pragaTatAM, te ja SaTkAraka nirAbAdhapaNe pariName che. svo. bAlAvabodha : have ogaNIzamA zrI mallinAtha jaganAtha mahAzaraNa paramezvaranI stavanA kare che. tihAM kAraka-zakti palaTavAthI siddhatA nipaje che. te palaTavAno upAya zrI arihaMtanI sevanA che te rUpa stuti kare che. zrI mallinAtha paramezva2 52ma jJAnI te jaga ketAM lokanA nAtha, mohano bhaya eTale aMtaraMga bhAva-riputhI choDAvavAnA parama kAraNa che. tehanAM caraNa-yuga ketAM pada-kamalanuM joDuM, tehane dhyAyIyeM-vAraMvAra saMbhAriyeM. ehavA prabhune dhyAvavAthI dhyAtAne zuM nIpaje ? te kahe che, zuddha je AtmAno paramAtmabhAva anaMta-guNa nirmalatArUpa, tehano je prAbhAva ketAM pragaTapaNuM-nirmalazuddhatArUpa paramapada-nirmalapada, te pAmIya eTale potAnI AtmatA nirmalapaNuM bhaje. te Atma-siddharUpa kArya karavAne cha kAraka che. tihAM sarva kAryamAM kAraka-pravRttinI kAraNatA che, kAraka-cakra vinA kAryanI niSpatti nathI. jema, (1) kuMbhakAra te kartA. (2) ghaTa te kArya. (3) mRtyiMDacakrAdika kAraNa. (4) mATInA piMDane navA navA paryAyanI prApti te saMpradAna. (5) piMDa-sthAsAdi paryAyano vyaya te apAdAna. (6) ghaTAdi-paryAyanuM AdhArapaNuM te AdhAra. ema ghaTarUpa kAryamAM SaTkAraka che. temaja AtmAne anAdi kAlanAM e cha kAraka bAdhakarUpe pariNamyAM che. te dekhADe che : (1) AtmA para-vibhAva rAgAdi-jJAnAvaraNAdidravya-karmano 'kartA' thayo che. (2) bhAvakarma-dravyakarmane je AtmA kare te 'kArya' nAmA bIjuM kAraka. (3) azuddha vibhAva-pariNatirUpa 'bhAvAzrava' ane prANAtipAtAdi 'dravyAzrava' e be kAraNathI karma baMdhAye mATe e 'kAraNa' nAmA trIjuM kAraka. (4) azuddhatAno tathA dravya-karmano lAbha te 'saMpradAna' nAmA cothuM kAraka. (5) svarUpa-rodha, kSayopazamanI hAni tathA parAnuyayAyitA te 'apAdAna'. (6) anaMtI azuddha vibhAvatA tathA jJAnAvaraNAdi karmane rAkhavArUpa je zakti te 'AdhAra' nAmA chaThThuM kA2ka jANavuM. e rIteM e cha kArakanuM cakra anAdinuM azuddhapaNe-bAdhakatApaNe AtmAne pariNamI rahyuM che. te jevA2e sAdhaka AtmA potAno sva-dharma nIpajAvavApaNe pariNamAve, tevA e cha-e kA2ka sAdhakapaNe pravRtttA guNanI-AtmadharmanI sAdhanA kare. e rIte e cha kAraka sAdhakapaNe pariNamyA kArya nIpaje, zuddha svarUpa thAya. e svarUpa-pariNAmiksArUpa svakArya-kAraNapaNuM kone pariName ? te kahe che, je nirAbAdha zrI siddha bhagavaMta, tehane cha-kA2ka te zuddhapaNe pravarte che eTale bAdhaka jIvonA bAdhakapaNe pariName che tathA samaketaguNaThANAthI mAMDIne ayogI-guNaThANAparyaMta sAdhakapaNe pariName che tathA siddha bhagavaMtanA zuddha svarUparUpeM pariNameM che. kA2ka te AtmA nAmA je karrArUpa dravya, tehanI e pariNati che. uktaM ca vizeSAvazyake kAraNavyAkhyAnAvasare- / / gAthA / / "...inirde ttA ya, ra1 meM haiM | tatto ya saMpayANApayANa taha saMnihANe ya / / " iti gAthAyAM / / 1 / / (vi.mA..2066) artha : (kAraNa) cha prakAre che-kartA, karaNa, karma ane tyArapachI saMpradAna, apAdAna tathA saMnidhAna(AdhAra). tathA ca kAraNaM SoDhA, yathA - vhAramaDhavA chaddhA, tatva, sataMto tti ArAM vattA | khapasAtama, rajanmi 3 piDavaMDArUM || 9 ||' (vi.mA. 2012) artha : tathA kAraNa cha che, jema ke athavA kAraNa cha prakAre che. temAM je svataMtra che te kartA nAmanuM kAraNa che ane karaNa(rUpa kAraNa)mAM to zreSTha sAdhaka evA piMDa-daMDAdi che. jammu jiriyAdhAraLa...||'' (vi.nA..2013) artha : (kartA vaDe) je karAya, te karma (nAmanuM) kAraNa che. ItyAdi gAthAthI jANavuM. 'doDuM pasatyaM momsasa vAraLa...|| iha, yanmokSasya kAraNaM hetustat prazastabhAvakAraNaM ucyate / / " iti vacanAt / / (vi.mA. 2621) artha : ahiM mokSanuM je kAraNa arthAt hetu che, te prazasta bhAva-kAraNa kahevAya che. mATe sAdhakapaNe kAraka pariNamyA to 'siddhatA' kAryane kare nirAbAdha je siddha nirAvaraNa avyAbAdha sukha, temAM tehano karrAdika zuddha pAriNAmika-bhAva zuddhapaNuM thAya. sva-svarUpa kartRtvapaNe pariName. / / kRti prathamanAvArtha : || 9 || For Pes 362 & Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadAturyavaMzAvAMmarabatracaughAzaNAdarapaMgAMpavakra. mnussHkhl:mkrmHpnnklnHshriibnpgH| jana:nizANAmArAkA :IVtAraeUmla kadhajA:kamalapati lavakamANaH machajignaHzAcA naMdAva 162) For Personal & Private Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : (1) kartA : Atmadravya AtmazuddhirUpa kArya meM pravRtta huA / yaha prathama kartA kAraka hai / (2) hrArtha : siddhatA (jJAnAdi sarva muLo zrI pUrNatArupa) Arya - yada dUsarA jhArya (varma) vyAra hai / karttA Atama dravya, cArya lina giddhatA ||5:[] upAdAna pariNAma. prayukta te kAraNatA re || pryukt|| Atama saMpada dAna, te saMtAnatA re DheDhA dAtA pAtra ne deya, vimAna ametA naitrimAtajI (2) hrAra : pAvAna'ma, tattvavi, tattvajJAna, tattviita-tattvamaLatA, ye upAyana-vAraNa ? gaura dinAvi nimitta vyAra hai, phanA prayoga karanA yaha tIsarA karaNa kAraka hai / (4) saMpradAna : Atmasampatti kA dAna arthAt jJAna, darzana, cAritra kA dAna AtmA svayaM apane uttarottara guNa ko prakaTa karane ke lie kare, yaha cauthA sampradAna kAraka hai / yahA~ dAtA AtmA hai, pAtra bhI AtmA hai aura deya AtmaguNa hai / isa prakAra tInoM kI abhedatA hai / artha : (1) kartA : Atma-dravya e Atma-zuddhirUpa kAryamAM pravRtta thayo e pahelo kartAkAraka che. (2) kArya : sva siddhatA jJAnAdi sarva guNonI pUrNatArUpa kArya e bIjo kAryakAraka che. (3) karaNa : upAdAna-pariNAma, tattva-rUci, tattva-jJAna, tattva-pariNati, tattva-ramaNatA e upAdAna-kAraNa che ane arihaMtAdi nimitta-kAraNa che, teno prayoga karavo e trIjo karaNa kAraka che. (4) saMpradAna : Atma-saMpattinuM dAna arthAt jJAna-darzana-cAritranuM dAna AtmA pote potAnA uttarottara guNane pragaTAvavA kare te cotho saMpradAna kAraka che. ahIM dAtA AtmA che, pAtra paNa AtmA che ane deya AtmaguNo che, ema traNenI abhedatA che. svo. bAlAvabodha : (1) paheluM kartA nAmA kA2ka kahe che. tihAM kartA AtmA-dravya te Atma-zuddhatA nipajAvavArUpa kArye pravartana pAmyuM potAnuM kartA che. (2) je AtmAnuM potAnI siddhatA-sarva guNa pUrNatA-sarva svabhAva svarUpAsthAnatA, te kArya nAmA bIjuM kAraka jANavuM. te kArya, pariNaticakrane pravarttavArUpa kriyAye nIpaje te kriyAnuM pravartAvavuM te kArya. te kAryane kArakatA nIpajAvavA kAleM ja che (paNa) nIpanA pachI kAryamAM kArakatA nathI. uktaM ca bhASye "tasmAdbuddhyadhyAvasitaM kAryamapyAtmanaH kAraNameSTavyaM iti / / " (vi.mA..2113 TIkA) - artha : buddhimAM nizcita thayeluM kArya paNa potAnuM kAraNa manAya che. (3) upAdAna-pariNAma AtmA, sva-guNanI pariNati samyag darzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayInI je pariNati, tattvanirdhAra-tattvaruci-tattvajJAnatattvaramaNAdikarUpa sva-guNa, ahiMsakatA baMdha-hetu apariNamanarUpa, svarUpa yathArtha-bhAsanarUpa, parabhAva agrahaNarUpa-parabhAva abhoktArUpa svarUpagrahaNa, svarUpa-bhogI, para-bhAva arakSaNarUpa, svarUpa-ekatvarUpa tattvArAdhana, cetanA svarUpa pragaTatAnuyAyI vIrya-te (sarva) upAdAna-kAraNa. ane dravya-yoga samA2vArUpa arihaMtAlaMbanAdi yathArtha AgamazravaNAdi, te nimitta-kAraNa. tehanuM prayaMjavuM-AtmakArya karavApaNe AtmAno prayoga karavo e utkRSTa kAraNa, mATe karaNa nAmA trIjuM kA2ka jANavuM. "sAdhatAM kSAranuM rAmu / / '' kRti vacanAt || artha : utkRSTa sAdhaka kAraNa karaNa che. Atma-siddhirUpa kAryanuM utkRSTa kAraNa ane Atma-zakti svarUpAnuyAyI tathA zuddha-devapramukha, te karaNa nAmA kAraka kahiyeM. For Personal & Private Use Only 364 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) AtmAnI saMpadA je jJAnaparyAya-darzanaparyAya-cAritraparyAya, tehanuM dAna AtmAne Atma-guNa pragaTa karavArUpa devuM. tehathI je je Atmadharma nipajatA jAya te saMpradAna kahiyeM. uktaM ca- / / gAthA / / "deo sa jassa taM saMpayANamiha taMpi kAraNaM tassa / hoi tadatthittAo, na kIrai taM viNA jaM so / / " iti / / (vi.bhA.gA. 2116) artha : te (artha) Thene hevA yogya che te (grAuDa) saMpradhAna (uDevAya) che. te pazu khahiM te (artha) nuM arasA bane che. prema De, te (grAuMDa) te (DArtha) no arthI (62chu4) che. te (grAuDa) vagara te (artha) urI zaDAtuM nathI. mATe, je AtmAnA asti-dharmanuM thavuM te saMpradAnakAraka jANavuM. IhAM (1) dAtA AtmA tathA (2) pAtra paNa AtmA ane (3) AtmAne deya ketAM devA yogya, te paNa Atma-dharma. e traNe bhAvanI abhedatA che. eTale guNanuM pragaTa karavuM te deya ane AtmA dAtA tathA Atma-guNane pragaTa kare te dAtApaNuM ane guNanuM pAtra paNa AtmA eTale dAna dAtA ane grAkhame che. / / iti dvitIyagAthArtha: / / 2 / / sva-para vivecana karaNa, teha apAdAnathI re || teha || sakala paryAya AdhAra, saMbaMdha AsthAnathI re || saMbaMdha || bAdhaka kAraka bhAva, anAdi nivAkho re || anAdi. | sAdhakatA avalaMbI, teha samAkhI re / / teha. / / 3 / artha : (5) apAdAna : sva-para kA viveka karanA / jaise, jJAnAdi AtmaguNa 'sva' hai aura rAgadveSAdi 'para' hai| aisA vicArakara unakA viveka karanA yaha pAMcavAM apAdAna kAraka hai / (6) AdhAra: samagra sva-paryAya kA AdhAra AtmA hai / AtmA kA svaparyAya ke sAtha sva-svAmitvAdi sambandha hai, usakA AsthAnaAdhAra kSetra AtmA hai / yaha chaThA AdhAra kAraka hai / anAdi se bAdhakabhAva se (mithyAtva - avirati kaSAyAdi meM) pariNata SaTkAraka ke cakra ko rokakara sAdhakatA ke Alambana dvArA 'svarUpaanuyAyI' banAnA caahie| jisase siddhatA-mokSarUpa svakArya kI siddhi ho / artha : (5) apAdAna : eTale sva-parano viveka karavo jema, jJAnAdi Atma-guNo te sva che ane rAga-dveSAdi para che. ema vicArIne teno viveka ka2vo, te pAMcamo apAdAnakAraka che. (6) AdhAra : samagra sva-paryAyano AdhAra AtmA che. AtmAno sva-paryAya sAthe sva-svAmitvAdi saMbaMdha che, teno AsthAna AdhAra kSetra AtmA che, te chaThTho AdhArakAraka che. anAdithI bAdhakabhAve (mithyAtva-avirati-kaSAyAdimAM) pariNamelA SaT-kArakanA cakrane tyAMthI aTakAvI daIne sAdhakatAnA AlaMbana vaDe svarUpa-anuyAyI banAvavuM joIe, jethI siddhatA mokSarUpa svakAryanI siddhi thAya. svo. bAlAvabodha : (5) je AtmAthI samavAyeM rahyA, tehane svadharma Atmadharma kahiyeM ane tehathI viparIta je mohAdika karma-azuddhapravRtti te para-bhAva uhiyeM. For Personal & Private Use Only 365 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1c(x) 00 For Personal & Private Use Only EL Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehanuM vivecana karavuM-bhinna karavuM- azuddhatAno uccheda karavo-doSano tyAga karavo eTale je doSa vizleSa karavo arthAt anAdi saMsAra kartApaNuM tathA bhoktApaNuM, te tajIne je AtmasvarUpa-kartApaNuM-bhoktApaNuM tehI ja pragaTa karavuM te pAMcamuM apAdAna kAraka kahiye. | (6) sakala ketAM samasta sarva-paryAya, tehano AdhAra te AtmA che. AtmAne Atma-paryAyathI rava-svAmitva saMbaMdha che, vyAya-vyApaka saMbaMdha che, grAhya-grAhaka saMbaMdha che, AdhArAdheya saMbaMdha che, e sarvanuM AsthAna ketAM te kAraNarUpa kSetra-ThekANo te AtmA che. te AsthAnatA mATe AtmA AdhAra che. e AdhAra nAmA cha kAraka jANavuM. e cha kAraka sAdhakapaNAnA kahyAM. have, e sAdhakapaNuM kema pAme ? te kahe che, bAdhaka je pa2-bhAva tehane anuyAyI azuddha-karnAdi kArakapaNuM mithyAtva-asaMyama- kaSAyarUpa bhAva-azuddhatArUpa sAmAnyacakraazuddha sAdhyAnugata azuddha kartApaNuM, tehane nivAravuM te cakra rokIne svarUpAnugata karavuM. te mATe e anAdinI bhUla TAlavI. jihAM sudhI kartA parabhAva-kAraka che tihAM sudhI kAMI sAdhakatA nathI. jihAM ! sudhI kartA azuddha-kAryAnuyAyI sAmAnya-cakra che tihAM sudhI zuddha- sAdhakatAno aMza paNa upanyo nathI. | zrI pUjye kahyuM che je, AtmA tattva-kartApaNuM thayA vinA sarva zubha-pravartana te bAla-cApalya che. te mATe kAraka-cakra bAdhakatAthI vArIne-sAdhakatAne avalaMbIne, te kAraka-cakrane samAravuM- svarUpAnuyAyI karavuM ane potAnA AtmAne ema kahevuM je "he cetana ! tuM para-bhAvano kartA tathA bhoktA ane grAhaka nathI, tuM to saMpUrNAnaMdano zuddha-vilAsI cho ane tuM je para-bhAvamAM ramI rahyo cho tathA para-bhAvano bhogI thaI rahyo cho e tujane ghaTe nahIM. tAharuM kArya to anaMtaguNa-pAriNAmikarUpa svarUpakartA-svarUpabhoktApaNuM te mATe he caitanya-haMsa ! have tuM yathArtha jina-vANIrUpa amRta-pAna karIne, anAdi vibhAva-viSa vArIne, potAnuM tattva saMbhArI sva-para vivecanakArI thaIne, potAno je sahajAnaMda tehane ja kara. ethI ja tAharuM kArya che. | tuM tehanuM upAdAna-kAraNa zaktimaMta cho tehano levAvAlo cho. tuM tAharI guNa-saMpadA tAhare pradeze pragaTa karavArUpa dAnano saMpradAnI che. mATe he cetana ! e anAdi azuddha-pariNAmane tuMhI ja tyAga karIza. ane tAharI sattAno AdhAra paNa tuMhI ja cho, mATe tuMhI ja tAharA tattvane kara-tAharuM tattva tuM nIpajAvIza. ema poteM potAnA AtmAne kahine sAdhakapaNuM AdaravuM, te AdaratAM kAraka samare, kArakane samarathI anukrameM AtmAnuM sva-kArya nIpaje pachI ethI ja AtmA siddha thAya. mATe ahI ja sAdhanano mArga che. sAdhana kIdhe kAryanI siddhi thAya e krama che. | | ta tRtIyathArtha: || 3 || zuddhapaNe paryAya, pravartana kAryameM regprvrtn..|| kAdika pariNAma, AtamadharmameM re||he. cetanacetanabhAva, karesamavetameM re||kre| sAdi anaMto kAla rahe nija khetame zArahe.ell artha : aba siddha avasthA meM SaTkAraka-pravRtti kisa prakAra hai ? yaha batAte haiM - (1) kartA : zuddha jJAna-darzanAdi paryAyoM ko jAnane-dekhanerUpa kArya kA athavA utpAda-vyayarUpa se pariNamana kA kartA zuddha AtmA hai / (2) #Arva : zuddha jJAnA paryAya jo nAnane-Tevane RArya meM pravartana DhInA thara RArya kAraja hai I (3) rA : vartajJAnArDa TUI UT #Ara hai | (4) saMpradAna : Atma-guNoM kA paraspara sahAyarUpa dAna athavA lAbha, yaha saMpradAna hai / (5) apAdAna : parabhAva kA tyAga apAdAna kAraka hai / For Personal & Private Use Only 368 wwwnbrary.org Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) AdhAra : ananta guNoM kA Azraya AtmA hai, yaha AdhAra hai / isa prakAra pUrNa zuddha AtmadazA meM kAdi SaTkAraka kA pariNamana sva-svarUpa meM hI hotA hai / AtmA samavAya saMbaMdha se apane meM rahe hue jJAnAdi svakArya kA kartA hai aura isIlie siddha paramAtmA sAdi-anantakAla taka asaMkhyAta pradezarUpa kSetra meM hI rahate haiM / artha : have siddha avasthAmAM SaTu-kAraka pravRtti kaI rIte che? te batAve che - (1) zuddha jJAna-darzanAdi paryAyonuM jANavA-dekhavArUpa kAryano athavA utpAda-vyayarUpe pariNamanano kartA zuddha AtmA che. (2) zuddha jJAnAdi paryAyonuM jANavAdi kAryamAM pravartana thavuM te kArya che. . | (3) kevalajJAnAdi guNo e karaNa che. (4) Atma-guNanuM paraspara sahAyarUpa dAna athavA lAbha te saMpradAna che. (5) pa2 bhAvano tyAga e apAdAna che. (6) anaMta guNono Azraya AtmA che te AdhAra che. A rIte pUrNa zuddha Atma-dazAmAM kartAdi SaTra-kArakanuM pariNamana svarUpamAM ja thAya che. AtmA samavAya-saMbaMdhathI AtmAmAM rahelA jJAnAdi svakAryano kartA che ane ethI ja siddha-paramAtmA sAdi-anaMta kALa sudhI asaMkhyAta-pradezarUpa kSetramAM ja rahe che. sva. bAlAvabodha : pahelo, zuddhapaNe niSpanna-AtmAnA jJAnAdika paryAyanuM jANavA-dekhavArUpa kAryanuM pravartana (athavA) utpAdavyayarUpa pariNamana te kAryano i AtmA che. bIjuM, Atma-guNanuM pariNamana te kArya. trIjuM , Atma-guNa jJAnAdika te karaNa. cothuM, Atma-guNano lAbha te saMpradAna. pAMcamuM, parabhAva-tyAga pariNati te apAdAna. chaThuM, anaMta-guNanuM rAkhavuM te AdhAra. e cha kArakanuM cakra te siddhAvasthAne viSe sadA svAdhInapaNe pharI rahyuM che. tehathI zuddha-niSpannapaNe je sva-paryAyanuM pravartana, tehane karNAdika cha kAraka tehanuM je pariNamana te Atma-dharmamAMhe ja che eTale siddhapaNe je karnAdika che kAraka te svarUpamaLe ja che. cetana ketAM AtmA, te potAno cetana-bhAva ketAM Atma-bhAva, samavetameM ketAM samavAyasaMbaMdhamAM che eTale AtmA Atma-bhAvano kartA che. e samavAyasaMbaMdhuM-mUlapaNe sAdi-anaMtA kAlaparyata nija khetame ketAM potAnA asaMkhyAtA-pradezarUpa kSetra madhye Atma-dharmamAM niSpanna-siddhatApaNe rahe. siddhanI Adi che paraMtu aMta nathI, mATe sAdi-anaMto kAla svakSetra-svasvarUpamAM AtmA rahe. || ti vaturthaTyArthaH || 8 || parakartRtva svabhAva, zuddha kArya ruci bhAsa, thayenavi Adare rethiye." zuddhAtma nija kArya, ruce kAraka phirere // ruce|| tehija mUla svabhAva, graha nija padavare re|| grahaNa artha : yaha jIva jaba taka para (pudgala) vastuoM ko apanI mAnakara unakA bhoga karatA hai taba taka hI use para kA kartRtva (parakartApana) hotA hai / parantu isa jIva ko jaba zuddha AtmasvarUpa prakaTa karane kI ruci jAgrata hotI hai, taba vaha jIva para-kartRtva ko svIkAra nahIM karatA arthAt mokSarUpI kArya ko karane kI abhilASA hone para, para kA kartRtva usameM nahIM rahatA / zuddhAtmasvarUpa kI prAptirUpa kArya ko karane kI ruci hone se kArakacakra parivartita ho jAtA hai aura sva-kArya ke anurUpa vaha apane mUla svabhAva ko arthAt apane acala, akhaNDa, avinAzI AtmasvabhAva ko grahaNa karatA hai / jisake phalasvarUpa AtmA apane paramAtma-pada ko prApta karatA hai / For Persons Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : A jIva jyAM sudhI para(pudgala) vastuone potAnI mAnI teno bhoga kare che tyAM sudhI ja tene paranuM kartutva para-kartApaNuM hoya che. paraMtu, A jIvane jyAre zuddha Atma-svarUpa pragaTAvavAnI rUci jAge che tyAre te jIva para-kartutvane Adarato nathI eTale ke mokSarUpI kArya karavAnI abhilASA thatAM paranuM kartApaNuM jIva karato nathI. zuddhAtma-svarUpanI prAptirUpa kArya karavAnI rUci thavAthI kAraka-cakra pharI jAya che ane sva-kAryane anurUpa te potAnA mULa svabhAvane eTale ke A jIva potAnA acaLa, akhaMDa, avinAzI Atma-svabhAvane grahaNa kare che ane tethI AtmA nija-potAnA paramAtmapadane vare che-pAme che. svo. bAlAvabodha : para ketAM je bhAva-karma, dravya-karma, ane no-karma tehane kartApaNAne svabhAvuM kare tihAM sIma tehane ja kare eTale e parakartApaNuM anAdi kAlathI kare che ane jihAM sudhI parano rAgI-parano bhogI, tihAM sudhI para-kartApaNuM e AtmA kareM. - paNa, jevAre zuddha niramala nirAvaraNa sva-guNa pragaTakaravArUpa kAryanI rUci thAya, tevAreM para-kartApaNuM Adare nahIM. zuddha Atma-svarUpanuM syAdvAda rIte paramAnaMdapaNe bhAsana tathA rUci tehI ja kAraka palaTAvavAnAM bIja che. te mATe je samyakdarzana-samyakajJAna te mokSanuM mUla che. | zuddhAtma-anaMtajJAna-darzana, avyAbAdha-sukhamayI, arUpI, sahajAnaMdarUpa, Atmadharma-sattAprAgubhAva, sakalaparabhAvavyatirekI, arAgI, aSI, asaMgI, ayogI, aleSI, akaSAyI, asahAyI ehavuM zuddhAnaMdarUpa sva-kArya. tehanI rUci thaye thake kArakacakra phire. - jihAM sIma para-podgalika sukhanI rUci che, tihAM sIma parano kartA che. tethI sarva kArakanuM cakra te rUpe ja pariName che. ane je avasarve bheda-jJAna dhArAthI AtmA para-vibhaMjana karIne potAnuM Atma-svarUpa eka uccharaMga dharma jANyuM, tehane ja hita mAnyuM tevA te AtmikadharmanI ja rUci upaje. pachI jehanI jehane rUci upaje te tethI ja kArya kare.. tevAreM kartA-dharma sva-kAryane kare, sarva kAraka-cakra sva-kAryAzrita thAya. tevAreM tethI ja potAno acala akhaMDa avinAzI niHprayAsI svarUpa-pariNamanarUpa je mUla svabhAva sva-dharma tehane grahaNa kare. kema ? je cha e kAraka mUla-dharmane grahe che. tethI nija ketAM potAnA paramAtma-pUrNabrahma-pUrNAnaMda padane vare-pAme. kRtakRtya, akriya, akaMpa, anaMta, cicchakti, arUpI, avyAbAdha sukhI ahI ja AtmA thAya. |/ rUti pajhama'ITyArtha: | la || kAraNa kAraja rUpa, achekAraka dazAre ache." vastupragaTa paryAya, eha manameM vsyaare|| eh.|" paNa zuddhasvarUpadhyAna, cetanahAgrahe re||cetntaa| tavanija sAdhakabhAva saMvarNa vada - 380.jfdhalf artha : SAra vacA hai ? kartAdi chahoM kArakoM kI avasthA kA vicAra karane se jJAta hotA hai ki kAraka, kAraNa aura kAryarUpa hai / kyoMki, ve kArya ko siddha karane ke sAdhana haiM aura ve vastu (AtmA) ke prakaTa nirAvaraNa paryAya haiM / yaha zAstravacana mana meM rahA huA hai, parantu jaba nirAkAra yA sAkAra cetanA zuddha AtmasvarUpa ke dhyAna meM lIna hotI hai taba kartAdi chahoM kAraka parabhAva ko chor3akara nija sAdhakabhAva ko prApta karatI haiM / karma kA vidAraNa karanA aura svarUpa ko prakaTa karanA, yahI kAraka kA sAdhaka svabhAva hai / artha : SakAraka zuM che ? kartAdi che, e kArakanI dazA-avasthAno vicAra karatAM jaNAya che ke, kA2ka-e kAraNa ane kAryarUpa che. kema ke, te kAryane siddha karavAnAM For P & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhano che ane te vastunA-AtmAnA pragaTa-nirAvaraNa paryAyo che. A zAstra-vacana manamAM vaseluM che. paraMtu, jyAre nirAkAra ke sAkAra cetanA zuddha Atma-svarUpanA dhyAnamAM layalIna bane che, tyAre kartAdi cha kArako para-bhAvane choDI daIne nija sAdhaka-bhAvane pAme che. karmanuM vidAraNa karavuM ane svarUpane pragaTa karavuM, e ja kArakano sAdhaka-svabhAva che. | ravo. bAlAvabodha : e cha kAraka te kAraNa tathA kAryarUpa che. kAryane nipajAvavArUpa che mATe kAraNanA ja bheda che. sarva kArya kartAne AdhIna che. kartA je kare te kAraNAdi vinA thAya nahIM mATe vastu ketAM Atma-padArtha, tehanAM e cha kAraka te pragaTa-nirAvaraNa paryAya che. ema manamAM vahyuM je, kartApaNuM tene AvaraNa nathI. kartApaNuM vizeSa-svabhAva che ane vizeSa guNane tathA paryAyane AvaraNa che paraMtu svabhAvane AvaraNa nathI. svabhAva tehanA kAraNabhUta guNa, cetanA tathA vIrya, tene avarAye kartApaNAnI pravRtti maMda paDe paraMtu kartApaNuM mUlaguM avarAya nahIM. - te cetanA-vIrya viparIta pariNamave parabhAva kartApaNe pravaryo, tehathI potAnuM svarUpa avarAyI ja gayuM, te avarANuM tehathI svabhAvane karI zake nahIM ane akSarano anaMtamo bhAga cetanA ane yoga-sthAnarUpa vIrya kSayopazamI rahyo paraMtu te anAdinI cAlathI parabhAvAnuyAyI ja che, tehathI svarUpa-kartApaNuM to thayuM nahIM. | tevAreM kartApaNe parabhAvane karyo, AzravabaMdharUpa kAryano kanna thayo eTale azuddha kArya karyuM paraMtu avarANuM nahI. tehathI kartApaNuM anAvRta thake kAraka paNa avarANAM nahIM. jo kArakanuM cakra avarAya to AzravabhAva-baMdhapaddhati koNa kare ? tehano AdAtA-abhinavaparyAyano tyAgIpUrvaparyAyano AdhAra azuddhatAno koNa thAya ? mATe, kAraka nirAvaraNa che paraMtu vikArI thayA tehathI mUla-svarUpathI cUkyAM, ema thayuM. have, enuM palaTaNapaNuM paNa AtmA kare to thAya te kahe che je cetana ketAM cetanA jevAreM sAkAra-anAkArane yathArtha bhAsana karIne potAnA zuddha svabhAvane grahe, bhAsana-pratIta rUcinuM AcaraNapaNuM aMgIkAra kare tevAreM ehI ja kAraka te - (1) svadharma kartA te karnA. (2) svadharma pariNamana te kArya. (3) sva-dharmAnuyAyI guNa-pariNati, cetanA-vIrya zakti te karaNa. (4) sAdhana-guNazaktinuM pragaTavuM te saMpradAna. (5) pUrva-paryAyanuM nivartana te apAdAna. (6) sva-guNanuM AdhArIpaNuM te AdhAra. ema SakAraka sAdhakapaNuM pAmIne siddhatA paramottamatA uccharaMga-samAdhi sakala nirmalatA nipajAve. ImAM sva-dharma avalaMbavAnI bhAvanA lakhe che - // TAT // "ahammikko khalu suddho, nimmamao nANadaMsaNasamaggo / tafma Tino viro, sarve jI hAM nefma / 1 /'' artha : ahaM AtmA-jJAnAdi anaMta guNa-paryAyarUpa, anaMta sva-dharmamayI tathA dravyapaNe-akhaMDapaNa-samudAyapaNe eka chuM. valI, nizcayanayathI zuddha chuM. yadyapi anAdi para-bhAvamAM lubdha svabhAva-bhraSTa thako azuddha thayo to paNa jAtithI-mUlathI-mUladharma anaMta jJAnAdi guNamaya, zuddha, niSkalaMka, nirAmaya, niHsaMga, nirdoSI chuM. sarva mamakAra- parabhAva-mAharApaNAthI rahita chuM. jJAna sakta bhAsana-paricchedanarUpa, darzana sAmAnyopayoga, tehi ja mayI chuM. ehavA bhAsana-ramaNa-pariNamanarUpa rahyo thako sarva paropAdhine kSaya karuM chuM. Ima sva zuddha-svarUpane grahI, sarva para-bhAva bheda karI, nirmalAnaMda nipajAvavI. | | ta TETyArthaH || 6 || mAharUMpUrNAnaMda, prakaTa karavA bhnniire||prktt.|| kuLatA W, seva prabhujI taNI resevA draviDara, bhakti mnmedhroreshbhkti.|| avyAbAdha anaMta akSaya pada AdaroreakSaya.1010 For Personal & Private Use Only 371 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : isa prakAra zrI arihanta paramAtmA ke darzana, pUjA aura sevA se chahoM kArakoM kA bAdhakabhAva miTakara sAdhakabhAva ho jAne se kramazaH pUrNAnanda svarUpa kI prApti hotI hai / ata: mere pUrNAnanda avyAbAdha sukha ko prakaTa karane meM puSTa (niyAmaka) nimitta-AlaMbanarUpa zrI arihanta prabhu kI sevA (AjJApAlana) hI hai / ata : devoM meM candra ke samAna nirmala aise jinezvara paramAtmA kI parama bhakti ko hRdaya meM dhAraNa karo aura avyAbAdha (parabhAva ko pIr3A-rahita), ananta, akSaya pada ko prApta karo / jina bhakti hI sArI sAdhanAoM kA sAra hai / | artha : A rIte, zrI arihaMta paramAtmAnAM darzana, pUjana ane sevanathI cha-e kArakanuM bAdhakapaNuM TaLI jaIne sAdhakapaNuM prApta thatAM anukrame pUrNAnaMda-svarUpanI prApti thAya che. tethI, mArA pUrNAnaMda avyAbAdha sukhane pragaTa karavAmAM puSTa(niyAmaka) nimitta-AlaMbanarUpa zrI arihaMta prabhunI sevA(AjJA-pAlana) ja che. mATe, devomAM caMdra samAna nirmala evA jinezvara paramAtmAnI parama bhaktine hRdayamAM dhAraNa karo ane avyAbAdha(para-bhAvanI pIDArahita) anaMta akSaya padane varo. jina-bhakti e ja sarva sAdhanAno sAra che. sva. bAlAvabodha : ehavA bAdhakatA pariNamyo mAharuM karnAdika kArakapariNAma te zrI arihaMta paramajJAtA, svarUpa-ramaNI, svarUpa-vizrAmI, svarUpAnaMdI, tehanuM svarUpa jotAM-dhyAtA-gAtAM te azuddha-kartApaNuM palaTe, kAraka palaTavAthI kArya zuddha siddhatArUpa-anaMta svarUpa saMpadArUpa nIpaje. tevAre bhavya jIvane potAnI tattva nIpajAvavArUpa zakti te zrI arihaMtajInI sevanAthI thAya, te mATe ja nirdhAra karyo che je, he prabhujI ! mAhAro je pUrNAnaMda-pUrNa avyAbAdha sukha te pragaTa karavAne puSTAlaMbana ketAM puSTa-niyAmakI, AlaMbana ketAM AdhAra, te zrI prabhujI bhavya jIvanA AdhAra, muni-jananA prANAdhAra, AcArya-upAdhyAjInA paramadayAla, bhAva-ciMtAmaNi samAna, samakitI jIvanA dhyeya, dhyAtAne pratichaMdarUpa, anaMta guNAkara, nirmala jJAnAnaMdanA pAtra evA zrI jinarAja mahArAja sukha-samAja tehanI sevanA tehi ja purAlaMbana che. te mATe sarva deveMdrAdika, te madhye caMdramA samAna ehavA je jinacaMdra zrI vItarAga arihA, tehanI bhakti sevanA-AjJA mAnavArUpa tadanuyAyIpaNuM, tethI ja trANa-zaraNa che. ehavI bhakti manamAM dharo, sthira rAkho. atha stuti-kartAnuM saMbodhana- he devacaMdra ! zrI jinacaMdranI bhakti ketAM caraNa-sevanA, te manamAM dharI to avyAbAdha-jihAM parabhAvanI pIDA nahIM, paramAnaMdarUpa jehanA anaMta guNa te gaNyA jAya nahIM, akSaya ketAM jehano cheda nahIM, vinAza nahIM ehavuM te paramAtmarUpa pada, te Adaro eTale pAmo. mATe, e AtmA bAdhakatA tajI sAdhakatAmAM rame-siddha thAya. ethI ja prabhusevanAnuM phala che. mATe he siddha-rUci jIvo ! tame zrI mallinAtha paramapuruSottama, paramezvara, niHkAraNa jagadvatsala tehane gAo, stavo, saMbhArI dhyAvo. prathamathI sAdhaka jIvane ethI ja AdhAra che, ahI ja jIvana che. | Duta samAthArtha: || 7 || | suvi voviMzati zrI mattinAthanana stavanaM samAtamU || 9 || ogaNIsamA stavanano sAra... vizvanAM sarva koI kAryomAM 'kAraka-cakra'nI pravRtti avazya hoya che. SakArakanI pravRtti vinA koI paNa kAryanI niSpatti-siddhi thatI nathI. dA.ta. ghaTarUpa kArya karavAmAM paNa SaTu-kArakanI pravRtti hoya che. te A pramANe - (1) kartA : kuMbhakAra ghaTa-kAryanI pravRtti karanAra che. (2) kArya : ghaTa banAvavAno saMkalpa che. (3) karaNa : mATIno piMDa e upAdAna kAraNa che ane daMDa-cakrAdi e nimitta-kAraNa che. te banne ghaTa banAvavAnAM pradhAna sAdhano che. (4) saMpradAna : mATInA piMDane sthAsa-koza-kuzalAdi navA navA paryAyo arthAt AkAro ApavA te. (5) apAdAna : piMDAdi pUrva-paryAyo(AkAro)no nAza thavo te. (6) AdhAra : iTAdi sarva paryAyono AdhAra bhUmi-kSetra che. ghaTa-kAryanI jema dareka kAryamAM 'SakAraka'nI pravRtti avazya hoya che. saMsArI AtmA paNa karma-baMdharUpa kAryane anAdi kALathI karI rahyo che tethI tenA SakAraka anAdithI bAdhakapaNe pariNamI rahyA che - (1) kartA : AtmA che. bhAva-karma(rAga-dveSAdi vibhAva) ane dravya-karma(jJAnAvaraNIyAdi)rUpa kAryano e kartA banyo che. (2) kArya : bhAva-karma ane dravya-karmarUpa kArya AtmA dvArA thAya che. (3) karaNa : bhAvAsava rAga-dveSAdi pariNAma ane dravyAsava hiMsAdi, e karmabaMdharUpa kAryanAM pradhAna sAdhano che. (4) saMpradAna : azuddhatA-saMkliSTatAnI prApti tathA dravyakarmajjano saMyoga e saMpradAna che. (5) apAdAna: AtmasvarUpano avarodha-kSayopazamAdi bhAvonI hAni vagere apAdAna che. (6) AdhAra : sarva sAdhaka-bAdhaka bhAvono Azraya AtmA te AdhAra che. A pramANe sarva saMsArI jIvonuM kAraka-cakra jyAM sudhI zrI arihaMta paramAtmAnA AlaMbana vaDe sva-sAdhyane siddha karavAnI rUci na pragaTe, tyAM sudhI bAdhaka-bhAve ja pariName che. paraMtu, jyAre zuddha Atma-tattvanI rUcirUpa samyagu-darzananI prApti thAya che, tyAre cothA guNasthAnakathI AraMbhIne caudamA ayogI guNasthAnaka sudhI SakAraka sAdhakabhAve pravRtti kare che. anesiddha-avasthAmAM sva-kartAdika kArakacakra te zuddha-pAriNAmikabhAve pariName che. For Person vate Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvane prApta thayela SakArakanuM cakra e cakravartInA cakra-ratnanI jema karma-zatrune vidAraNa karavAmAM saMpUrNa samartha bane che. A kArakacakranI anAdikAlIna bAdhaka pravRttine aTakAvI daIne mokSa-sAdhaka pravRttimAM tene gatimAna karavAno upAya zAstromAM A pramANe darzAvavAmAM Avyo che - (1) paramAtma-bhakti : anaMta guNanA bhaMDAra, svarUpa-ramaNI, svarUpa-vizrAmI, svarUpAnaMdI, zAMta sudhA-siMdhu evA zrI arihaMta paramAtmAnAM darzana, pUjana, vaMdana, smaraNa, dhyAna ane AjJApAlana karavAthI jyAre prabhunI pUrNa-prabhutA jevI potAnI pUrNa-prabhutAnuM bhAna thAya che ane tene pragaTAvavAnI rUci-abhilASa jAgrata thAya che, tyAre kartAdi kArako svabhAvanA sAdhaka bane che. mATe, sau prathama paramAtmAnAM darzana-pUjana-vaMdana Adi bhakti bahumAnapUrvaka karavA tatpara banavuM joIe. (2) Atma-saMprekSaNa dvArA Atma-zikSA : AtmAne aharniza A pramANe hita-zikSA ApavI joIe - he cetana ! tuM A saMsAramAM viSaya-kaSAyAdinI duSTa pravRtti karIne tenAM sAdhano tana- dhana-strI-putrAdi parivAra AdimAM atyaMta Asakti rAkhe che paraMtu A tArI vibhAva-pariNati che. tAruM mULa svarUpa to tenAthI juduM che. | mATe, 'A badhI vastuo mArI che ane huM enI kartA-bhoktA chuM', evuM mithyA abhimAna tuM zA mATe dhAraNa kare che ? pudgalamAtra vinazvara che-nAzavaMta che. A badhA maLelA saMyoga paNa kSaNika che-alpa samaya pUratA ja che. tenA saMyogathI ja tuM tArA zuddha-svarUpane vIsarI gayo che ane te zuddha-svarUpanA vismaraNane laIne ja janma, jarA ane maraNAdika nAM anaMta duHkhonI paraMparA tAre bhogavavI paDe che. | mATe he jIva ! have tuM jina-vANIrUpa amRtanuM pAna karI rAga-dveSAdi vibhAva-viSane dUra karI ane tArA pUrNa zuddha svabhAvane pragaTa karavA mATe daDha nizcayI bana. A ja tAruM mahAna kartavya che. A kArya karavAnI samyagu-darzanAdi zaktio tArAmAM ja rahelI che. zuddha deva-guru-dharmanA puSTa-nimittane pAmIne tuM samyagu-darzana, samyagu-jJAna ane samya-cAritrAdi guNone prApta kara ane tArA asaMkhya pradezamAM rahelA anaMtA guNa-paryAyarUpa parivArane te guNo samarpita kara, jethI te sarva guNo uttarottara vikasita banatA jAya. | he jIva ! tArI sarva saMpattino AdhAra paNa tuM pote ja che, mATe tuM tArA tattvane pragaTa karavA sadA puruSArthazIla ane jAgrata bana. uparyukta rIte bhAvanAthI bhAvita thayelo AtmA paramAtmAnA dhyAnamAM tanmaya banI zake che. (3) Atma-bhAvanA : paramAtma-svarUpamAM sthiratA meLavavA A pramANe bhAvanA bhAvavI joIe - ekatA : huM jJAnAdi anaMta guNa-paryAyanA samudAya svarUpa eka akhaMDa avinAzI Atma-dravya chuM. zuddhatA : nizcaya-nayanI apekSAe huM pUrNa zuddha, niSkalaMka, nirdoSa, nirAmaya, niHsaMga AtmA chuM. jo ke vyavahAra-nayanI apekSAe anAdikALathI para-bhAvamAM lubdha banI, svabhAva-bhraSTa thaI azuddha banelo chuM chatAM jAtithI mULa-dharme to huM zuddha guNa-paryAyamaya AtmA ja nirmamatA : huM mamatA(mArApaNA)thI rahita chuM. nirAvaraNatA : huM kevaLajJAnamaya ane kevaLadarzanamaya chuM. sthiratA : zuddha-svarUpanA bhAsana(anubhava-jJAna)ane ramaNatA(AnaMda)mAM sthira thayelo huM sarva bAhya ane atyaMtara upAdhiono nAza karI rahyo chuM. ( A pramANe prabhubhakti Adi upAyo dvArA SakAraka cakra zuddha Atma-svarUpanuM 'sAdhaka' bane che. ane 'sAdhakatAne pAmelA kArakonI pravRtti parivartana pAme che tyAre sAdhakane - ' (1) huM Atma-dharmano kartA chuM. (2) Atma-dharmamAM pariNamavuM e mAruM kArya che. (3) jJAnAdi guNo e mArA Atma-dharmane anurUpa pravRtti kare che. (4) mArA AtmAnI apUrva zaktio kramazaH pragaTatI jAya che. (5) mArA AtmAnI vibhAva-pariNati paNa kramaza: naSTa thatI jAya che. (6) samagra guNa-paryAyano AdhAra mAro AtmA ja che. evI pratIti thAya che. A rIte, SaTu-kAraka sAdhaka-bhAvane pAme che tyAre avazya siddhatArUpa kArya siddha thAya che. A ja kAraka e kAryane utpanna karavAnAM sAdhano che mATe e kAraNanA ja prakAro che. sarva kArya kartAne AdhIna hoya che, paraMtu kAraNAdi sAmagrI vinA kartA koI paNa kArya karavA samartha banI zakto nathI.. AtmAnA cha kAraka e AtmAnA pragaTa-nirAvaraNa paryAya che. kartApaNuM vagere AtmAno vizeSa-svabhAva che. guNa ane paryAyane AvaraNa hoya che paNa svabhAvane koI AvaraNa hotuM nathI. paraMtu tenA kAraNabhUta cetanA ane vIrya karmathI AvRtta che tethI katva-zakti maMda paDe che, viparItarUpe pariName che paNa te kartutva-zakti kadApi mULathI AvRtta thatI nathI. mULa Atma-svarUpa karmathI AvRta hovAne lIdhe karma-baMdharUpa azuddha kAryano kartA jIva bane che paraMtu jyAre paramAtmAnA AlaMbane zuddhasvabhAvane pragaTa karavAnI rUci jAge che, tyAre kartutva-Adi SaTu-kAraka sva-kArya karavAne zaktimAna thAya che. mATe, zrI arihaMta paramAtmAnI sevA e ja mokSa-prAptino saraLa ane sarvazreSTha upAya che. A ja sarva-zAstronuM parama rahasya che. te rahasyane pAmIne sarva mumukSu AtmAoe jina-bhaktimAM tatpara ane tanmaya thavA sadA udyamazIla banavuM joIe. www.jalnelibrary.org For Personal & Private Use Only | 373. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsaveM stavana kA sAra... vizva ke pratyeka kArya meM kArakacakra kI pravRtti avazya hotI hai / SaTkAraka kI pravRtti ke binA kisI bhI kArya kI niSpatti siddhi nahIM hotI / udAharaNa ke lie ghaTarUpa kArya meM bhI SaTkAraka kI pravRtti isa prakAra hotI hai - (1) kartA : kumbhakAra ghaTa kArya kI pravRtti karane vAlA kartA hai / (2) kArya ghaTa banAne kA saMkalpa kArya hai / (3) kAraNa : miTTI kA piNDa upAdAna kAraNa hai aura daNDa-cakrAdi nimitta kAraNa haiM / ye donoM ghaTarUpa kArya ke pradhAna sAdhana haiM / (4) sampradAna : miTTI ke piNDa ko sthAsa, koza, kuzala Adi naye naye paryAya- AkRti denA sampradAna hai / (5) apAdAna : piNDa Adi pUrva-pUrva paryAya (AkAra) kA nAza honA apAdAna hai / (6) AdhAra: ghaTAdi saba paryAyoM kA AdhAra bhUmi kSetra hai / isa prakAra ghaTa kI taraha pratyeka kArya meM SaTkAraka kI pravRtti avazya hotI hai / saMsArI AtmA bhI karma-baMdharUpa kArya ko anAdikAla se kara rahA hai / ataH usake SaTkAraka anAdikAla se bAdhakabhAva ke rUpa meM pariNata ho rahe haiM / jaise ki I (1) kartA : AtmA kartA hai / vaha bhAvakarma (rAga-dveSAdi vibhAva) aura dravyakarma (jJAnAvaraNIyAdi) rUpa kArya kA kartA banA huA hai / (2) kArya : bhAvakarma aura dravyakarmarUpa kArya AtmA ke dvArA kiyA jAtA hai / (3) kAraNa : bhAvAsrava (rAga-dveSAdi pariNAma) aura dravyAsrava hiMsAdi ye karmabaMdharUpa kArya ke pradhAna sAdhana haiM / (4) saMpradAna: azuddhatA (saMkliSTatA) kI prApti tathA dravyakarmapuMja kA saMyoga saMpradAna hai / (5) apAdAna : AtmasvarUpa kA avarodha, kSayopazamAdi bhAvoM kI hAni Adi apAdAna hai / (6) AdhAra: saba vibhAva paryAyoM kA AdhAra AtmA hai / isa prakAra saba saMsArI jIvoM kA kArakacakra, jahAM taka zrI arihanta paramAtmA ke AlaMbana dvArA sva-sAdhya ko siddha karane kI rUci prakaTa na ho vahAM taka bAdhakabhAva ke rUpa meM hI pariNata hotA hai / parantu jaba zuddha Atmatattva kI rucirUpa samyagdarzana kI prApti hotI hai taba cauthe guNasthAna se lekara caudahaveM ayogI guNasthAna taka SaTkAraka sAdhakabhAva ke rUpa meM pravRtti karate haiM aura siddha avasthA meM sva-kartAdi kArakacakra zuddha pAriNAmikabhAva rUpa meM pariNata hote haiM / sAdhakabhAva ko prApta huA SaTkAraka cakra, cakravartI ke cakraratna kI taraha karma zatru kA vidAraNa karane meM sampUrNata: samartha banatA hai / isa kArakacakra kI anAdikAlIna bAdhaka pravRtti ko roka kara mokSasAdhaka pravRtti meM use gatimAna karane kA upAya zAstroM meM isa prakAra batAyA hai| (1) paramAtma-bhakti : anantaguNa ke bhaNDAra, svarUparamaNI, svarUpavizrAmI, svarUpAnandI, zAnti-sudhAsindhu zrI arihanta paramAtmA ke darzana, pUjana, vandana, smaraNa, dhyAna aura AjJApAlana karane se jaba prabhu kI pUrNa prabhutA jaisI svayaM kI pUrNa prabhutA kA bhAna hotA hai aura use prakaTita karane kI ruci- abhilASA jAgRta hotI hai taba kartAdi kAraka svabhAva ke sAdhaka banate haiM / ataH sarvaprathama paramAtmA ke darzana, pUjana, vandana Adi bhakti bahumAnapUrvaka karane meM tatpara bananA cAhie / (2) Atma-samprekSaNa dvArA AtmazikSA: AtmA ko aharniza isa prakAra hitazikSA denI cAhie he cetana ! tU isa saMsAra meM viSaya-kaSAyAdi kI duSpravRtti karake usake sAdhana-tana, dhana, strI-putrAdi parivAra Adi meM atyanta Asakti rakhatA hai, parantu yaha terI vibhAva-pariNati hai / terA mUla svarUpa to isase bhinna hai / ataH 'ye saba padArtha mere haiM aura meM unakA kartA-bhoktA hU~ / ' yaha mithyA abhimAna tU kyoM karatA hai ? pudgalamAtra vinazvara haiM / ye saba mile hue saMyoga bhI kSaNika haiM, alpakAlIna haiN| unake saMyoga se hI tU tere zuddha svarUpa ko bhUla gayA hai aura isI kAraNa janma, jarA aura maraNAdika ke ananta duHkhoM kI paramparA tujhe bhoganI par3atI hai / ata: haiM jIva ! aba tU jinavANIrUpa amRta kA pAna karake rAga-dveSAdi vibhAva-viSa ko dUra kara / apane pUrNa zuddha svarUpa ko prakaTa karane hetu dRDhanizcayI bana / yahI terA mahAn karttavya hai / yaha kArya karane kI samyagdarzanAdi zaktiyA~ tujha meM hI rahI huI haiM / zuddha deva-guru-dharma kA guNoM ko prApta kara aura tere asaMkhya pradezoM meM rahe hue anantaguNa paryAyarUpa banate jAeM / puSTa Alambana pAkara tU samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrAdi parivAra ko ve guNa samarpita kara, jisase ve saba guNa uttarottara vikasita he jIva ! terI sarva sampatti kA AdhAra bhI tu svayaM hI hai ataH tU apane tattva ko prakaTa karane meM sadA puruSArthazIla aura jAgRta bana / ukta rIta se zubhabhAvanA AtmA-paramAtmA ke dhyAna meM tanmaya bana sakatA hai / (3) AtmabhAvanA : paramAtma svarUpa meM sthiratA prApta karane ke lie isa prakAra bhAvanA bhAnI cAhie (1) ekatA : maiM jJAnAdi ananta guNa- paryAya kA samudAya svarUpa eka akhaNDa, avinAzI Atma-dravya hU~ / (2) zuddhatA : nizcayanaya kI apekSA se maiM pUrNa, zuddha, niSkalaMka, nirdoSa, nirAmaya, nissaMga AtmA hU~ / yadyapi, vyavahAranaya kI apekSA For Personal & Private Use Only 774 - Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdikAla se parabhAva meM lubdha vanakara svabhAva-bhraSTa hokara azuddha ho gayA hU~, to bhI jAti-mUlarUpa se to meM zuddha guNa paryAyamaya AtmA hI hU~ / (3) nirmama: maiM mamatA (mamatva) se rahita hU~ / (4) nirAvaraNatA meM kevalajJAnamaya aura kevaladarzanamaya hU~ / (5) sthiratA zuddha svarUpa ke bhAvana (anubhavajJAna) aura ramaNatA (AnaMda) meM sthira hokara meM sarva bAhya evaM abhyantara upAdhiyoM kA nAza kara rahA huuN| isa prakAra prabhubhakti se AtmabhAvanA Adi upAyoM dvArA SaTkAraka-cakra zuddha AtmasvarUpa kA sAdhaka banatA hai aura jaba sAdhakatA ko prApta kArakoM kI pravRtti parivartita hotI hai taba sAdhaka ko (1) meM Atmadharma kA kartA hU~ / (2) Atmadharma meM pariNamana karanA merA kArya hai / (3) jJAnAdi guNa mere Atmadharma ke anurUpa pravRtti karate haiM / (4) AtmA kI apUrva-apUrva zaktiyA~ kramazaH prakaTa hotI jAtI hai / (5) merI pUrvasthita anAdikAlIna vibhAva-pariNati naSTa hotI jAtI hai / tathA, (6) samagra guNaparyAya kA AdhAra merI AtmA hai / aisI pratIti hotI hai / isa prakAra SaTkAraka sAdhakabhAva ko prApta karate haiM taba avazya siddhatArUpa kArya siddha hotA hai / ye chaha kAraka kArya ko utpanna karane ke sAdhana haiM / ata eva ye kAraNa ke hI prakAra haiN| sarva kAryakartA ke AdhIna hote haiM parantu kAraNAdi sAmagrI ke binA kartA koI bhI kArya karane meM samartha nahIM bana sakatA / AtmA ke chaha kAraka, AtmA ke prakaTa (nirAvaraNa) paryAya haiN| karttApana Adi AtmA kA vizeSa svabhAva hai / guNa aura paryAya kA AvaraNa hotA hai parantu svabhAva ko koI AvaraNa nahIM hotA / parantu usake kAraNabhUta cetanA aura vIrya karma se AvRtta haiM isalie kartRttva zakti manda par3atI hai / viparItarUpa meM pariNata hotI hai parantu vaha kartRtva zakti kabhI mUlata: AvRtta nahIM hotI / mUla AtmasvarUpa karma se AvRta hone ke kAraNa karmabandharUpa azuddha kArya kA kartA jIva banatA hai parantu jaba paramAtmA ke Alambana se zuddha svabhAva ko prakaTa karane kI ruci jAgRta hotI hai taba kartRtva Adi SaTkAraka svakArya karane meM zaktimAna hote haiM / ataH zrI arihanta paramAtmA kI sevA hI mokSaprApti kA sarala aura sarvazreSTha sAdhana hai / yahI saba zAstroM kA parama rahasya hai / isa rahasya ko prApta kara sava mumukSuoM ko jinabhakti meM tatpara aura tanmaya hone ke lie sadA udyamazIla bananA cAhie / stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 19(1) zrI mallinAtha bhagavAna gaTTAchabhAM - 18 (2) dakSAyukta yaraeApAhuA - pAdmanuM dhyAna - gAthA 1 18 (3) aramAM 24 tIrthaM42 paramAtmA - AsaMjana - gAthA 7 19(4) zrI pArzvanAtha bhagavAna - prabhujInI sevA - gAdhA 7 For Personal Private Use Only 375 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in Education International 21) Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha viMzatitama zrI munisuvratajina va stavanam // olaMgaDI olaMgaDI suhelI ho zrI zreyAMsanI re - e dezI || EASKAhaMgaDIotaMgaDI to kIjeM zrImunisuvrata svAmInI re, jehathI nija pada siddhi| kevalajJAnAdika guNa Ullasere, lahieM saheja samRddhi olNgddii.||1|| www.jairnelibrary.org| For Personal & Private Use Only 399 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI munisuvrata bhagavAn kI olagaDI-sevA arthAt guNagAna avazya karanA cAhie jisase AtmA kA paramAnanda-pada siddha ho / kevalajJAnAdi guNa prakaTa ho aura sahaja Atma-sampatti prApta ho / | artha : zrI munisuvrata bhagavAnanI lagaDI-sevA arthAt guNa-gAna jarUra karavAM joIe, jethI AtmAnuM paramAnaMda-pada siddha thAya, kevalajJAnAdi guNo pragaTe ane sahaja Atma-saMpatti prApta thAya. | sva. bAlAvabodha : have, zrI munisuvrata paramezvara abhuta svarUpa paramAtmA, ahiMsakanI stavanA kare che. muni te nigraMtha, tehanA suvrata ketAM bhalAvrata ehavA zrI munisuvrata prabhu, tehanI olaMga ketAM sevA eTale guNa-grAma kariyeM. jehathI nija pada ketAM potAnuM pada je paramAnaMda-pada, tehanI siddhi ketAM niSpatti thAya. valI, kevalajJAnAdika guNa ullase ketAM pragaTejJAnAmRta rasano bhogI thAya tathA sahaja-akRtrima svarUpa-samRddhi pAme eTale paramezvaranI sevAthI paramAtma-pada nIpaje, e prabhu-sevAnuM phala che. || ri prathama yArthaH || 9 || ( (1 - ('ITIES upAdAna upAdAna nijapariNativastutIre, paNa kAraNa nimita AdhInA puSTa apuSTa duvidhate upadizyore, grAhaka vidhi aadhiin|| olNgddii.||2|| artha : upAdAna vastu kI nija-pariNati arthAt vastu kA mUla dharma hai parantu vaha nimitta-kAraNa ke AdhIna hai arthAt nimitta yoga se upAdAna zakti jAgRta hotI hai / usa nimitta kAraNa ke puSTa-nimitta aura apuSTa nimitta aise do bheda Agama meM batAye gaye haiM / vaha nimitta kartA kI vidhipUrvaka kI gaI kriyA ke AdhIna hai arthAt kartA yadi nimitta kA vidhipUrvaka kArya karane meM upayoga kare to nimitta kAryakara banatA hai, isake binA nimitta kArya nahIM kara satI | | artha : upAdAna e vastunI nija-pariNati eTale vastuno mULa dharma che paraMtu te nimitta- kAraNane AdhIna che eTale ke, nimittanA yogathI upAdAna-zakti jAgrata thAya che. te nimitta-kAraNanA puSTa-nimitta ane apuSTa-nimitta, ema be bheda AgamamAM batAvavAmAM AvyA che. te nimitta, kartAnI vidhipUrvakanI kriyAne AdhIna che eTale ke kartA jo nimittano upayoga vidhi-pUrvaka kArya karavAmAM kare to nimitta kAryakara bane che, te sivAya nimitta kArya karI zakato nathI. svo. bAlAvabodha : have, IhAM Atma-sAdhanA karavA madhye upAdAna te nija ketAM potAnI pariNati te vastuno mUladharma che eTale je AtmasattA chatI che te upAdAna-kAraNa che paNa te nimitta-kAraNane AdhIna che. nimitta-sevanakartA upAdAna-kAraNa samare, te nimitta-kAraNanA be bheda che : eka puSTa-nimitta, bIjuM apuSTa-nimitta. te grAhaka je kAryano kartA, te je vidhe-rIte kArya thAya, te vidhuM kArya grahI pravartAve to te nimitta-kAraNa kAryano hetu thAya. paNa avirbhe grahaNa kare, to nimitta-kAraNa kArya kare nahI. jema kuMbhakAra cakrane pherave to mATInA piMDane ghaTapaNe pamADe ane nahIM pherave to na pamADe. eTale, zrI arihaMtajI mokSanA nimitta-kAraNa to che paraMtu je rIteM Agama madhye kahyuM che te vidhe AzAtanA TAlI-pudgalAsaMsArahitakevalajJAnAdi guNanI olakhANasahita jo seve, to mokSano nimitta-kAraNa thAya. paNa avidhuM sevanA, te kAmanI nahIM. mATe, grAhakane vidhi-sahita kAraNa grahavuM, to te kAryane kare. | ti dvitIyaTyArtha: // 2 // Jain Education Intomational For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org - 178 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhya sAdhya dharmaje mAhehovere, te nimitta ati pusstt| puSpa mAhe tila vAsaka vAsanAre, te navi pradhvaMsaka duSTa otNtthgddii.||3|| artha : jisa kAraNa meM sAdhya-dharma (kAryadharma) vidyamAna ho, use puSTa nimitta kAraNa kahA jAtA hai / jaise ki, phUla meM tela ko vAsita banAne rUpa kArya-dharma vAsanA (sugaMdha) vidyamAna hai parantu tela kI vAsanA ko dhvaMsa karane kI duSTatA nahIM haiM arthAt puSpa tela ko adhika sugaMdhita banAne kA puSTa-kAraNa hai / isI taraha zrI arihanta paramAtmA mokSarUpa kArya meM puSTa-nimittakAraNa haiM ata: mokSa kI abhilASA se jo vidhipUrvaka unakI sevA karatA hai, vaha avazya mokSa prApta karatA hai / artha : je kAraNamAM sAdhya(kArya)-dharma vidyamAna hoya tene puSTa nimitta-kAraNa kahevAya che. jema ke, puSpamAM telane vAsita banAvavArUpa kArya-dharma vAsanA-sugaMdha vidyamAna che paraMtu telanI vAsanAne dhvaMsa karavAnI duSTatA nathI eTale puSya telane vadhu sugaMdhita banAvavAnuM puSTakAraNa che. tevI rIte zrI arihaMta paramAtmA mokSarUpa kAryamAM puSTa nimitta-kAraNa che. mATe mokSanI abhilASAthI vidhi-pUrvaka je temanI sevA 72, te avazya mokSa prApta 27. svo. bAlAvabodhaH have puSTa-nimittanuM svarUpa kahe che, sAdhya ketAM karavA yogya je kArya-dharma te je kAraNamAM hoya, te tenuM pukAraNa kahIyeM. te puSTa-kAraNa vidhiryuM kArya karavAne arthe grahyo thako kAryane kare paNa te kAryano dhvaMsaka na thAya. tehano dRSTAMta kahe che, jema telane sugaMdha-vAsanA karavArUpa kArya, tenuM kAraNa puSya che paraMtu vAsanA karavI te sAdhya che, te vAsanA phUlamadhye che ane te phUla, te tela tathA telanI vAsanAnA vaMsaka nathI te mATe, puSpa te puSTa-nimitta che. uktaM ca vizeSAvazyake - "kAryasya AsannanimittaM iti tadeva puSTaM, dUrataraM kAraNanaimittikaM tat apuSTam / / " iti / / / artha : kAryanI najIka raheluM nimitta, te ja kharekhara puSTa che ane duravartI nimitta-kAraNa, te apuSTa che. tathA ca zrI siddhasenapUjya :"puSTahetu rjinendro'yaM, mokSasadbhAvasAdhane / / " iti / / artha : mokSa pAmavAnA sAdhanamAM jinendra te puSTa-kAraNa che. tehathI arihaMta deva te mokSarUpa kAryanA puSTa-nimitta che. je mATe sAdhya je nirAvaraNa paramAtma-pada te zrI arihaMtane viSe che mATe ja zrI arihaMta te puSTa-nimitta che. jo vidhimeM sevana thAya, to ethI mokSa-kArya nipaje. / / iti tRtIyagAthArthaH / / 3 / / www.pinelibrary.org For Personal & Private Use Only 390 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6udaMDa nimitta apuSTa ghaDAraNore, navighaTatA tasu mAhA sAdhaka-sAdhaka pradhvaMsakatAachere, tiNe nahIM niyata prvaah|| olNgddii.||4|| artha : jisa kAraNa meM sAdhya-dharma vidyamAna na ho vaha apuSTa-nimittakAraNa kahA jAtA hai / jaise, daNDa ghaTarUpa kArya meM apuSTanimittakAraNa hai kyoMki, daNDa meM ghaTatva vidyamAna nahIM hai / kartA kI icchA ke anusAra daNDa ghaTa kI utpatti meM jaise kAraNabhUta hai vaise vahI daNDa ghaTa ke dhvaMsa meM bhI kAraNabhUta banatA hai, usakA koI eka nizcita pravAha nahIM hai / | artha : je kAraNamAM sAdhya-dharma vidyamAna na hoya te apuSTa nimitta-kAraNa kahevAya che. jema ke daMDamAM ghaTava vidyamAna nathI, kartAnI IcchA mujaba daMDa e ghaTanI utpattimAM jema kAraNabhUta che, tema te ja daMDa ghaTa-vaMsa karavAmAM paNa kAraNabhUta bane che, teno nizcita koI eka pravAha nathI. | svo. bAlAvabodhaH have apuSTa-nimitta dekhADe che. jema daMDa te ghaDAnuM apuSTa-nimitta che. kAraNa ke jema phUlamAMhe sugaMdha-vAsanA che, tema ghaTatA ketAM ghaTapaNuM te daMDamAMhe nathI. kartAne prerave kAraNa che. e daMDa ghaTanuM sAdhaka nipajAvavAnuM kAraNa paNa che ane ghaTanuM prakvaMsa karavAnuM kAraNa paNa che. jo ghaTa-ghaMsakartA tehI ja daMDane ghaTa-dhvaMsa karavAne pravartAve to ghaTa-vaMsa karavAnuM kAraNa paNa tehI ja daMDa thAya. mATe e niyata pravAha ketAM niathI eka cAlano nathI, je nirbhe ghaTa kare-e dharma ehamAM nathI, ane zrI arihaMta paramAtmAnuM sevana te nizva siddhatAnuM kAraNa che ehane siddhi-kAryanI rUceM je seve, tehane niyamA siddhi nipaje. / / iti caturthagAthArtha: / / 4 / / GADHURRRRRORDSCADERS RO990SUREURD ghaTakAraka SaTkArakate kAraNa kAryarnure, je kAraNa svaadhiin| tekatItekI sahu kAraka te vasure, karma te kAraNa pIna olNgddii.||5|| DIPIUSAU SIOSA For Personel Private Use Only u80 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : kartA Adi chahoM kAraka pratyeka kArya kI utpatti meM kAraNa haiN| jahAM kartA kriyA karatA hai vahAM sahajarUpa se SaTkAraka kI upasthiti avazya hotI hai / (1) kArya karane meM jo svAdhIna-svatantra kAraNa ho aura zeSa saba kAraka bhI jisake AdhIna ho vaha kartA kAraka kahA jAtA hai / (2) jo kAraNa dvArA puSTa hotA hai aura jo karane se hotA hai vaha kArya (karma) kAraka kahA jAtA hai / | artha : kartAdi-kAraka e dareka kAryanI utpattimAM kAraNa che. jyAM kartA kriyA kare che tyAM sahajapaNe SakArakanI hAjarI avazya hoya che. (1) kArya karavAmAM je svAdhIna-svataMtra kAraNa hoya ane zeSa sarva kArako paNa jene AdhIna hoya te kartA kAraka kahevAya che. (2) je kAraNa vaDe puSTa bane ane je karavAthI thAya te kArya kAraka kahevAya che. svo. bAlAvabodhaH have kAraNanI puSTatA kahevA nimitte kAraka kahe che - (1) kartA (2) karma(kArya) (3) karaNa (4) saMpradAna (5) apAdAna (6) adhikaraNa. e cha kAraka che. te dareka kArya nipajAvavAnAM kAraNa che. jihAM kartA kriyA kare tihAM anuktapaNe(sahajapaNe) e cha kAraka jANavAM. IhAM AtmA potAnuM siddhatArUpa kArya tene karavArUpa kriyA kare, tevAreM e cha kAraka sarva hoya. tihAM kartA je AtmA tehanuM siddhirUpa kArya abheda che te mATe tenAM kAraka paNa abheda che ane bhinna kAryano kartA bhinna hoya tevAre kAraka paNa bhinna hoya, e nIti che. paraMtu, nimitta-kAraNa to sarva kAryomAM bhinna ja hoya. mATe siddhirUpa kAryanuM nimitta-kAraNa zrI arihaMta che. tehane kAraka upAdAnapaNe sarva pahoMce che e nIti che. | have cha kArakamAM prathama kartA nAme kAraka che, tehanuM lakSaNa kahe che je, kArya nipajAvAnuM svAdhIna-kAraNa eTale sarvakAraka tehane AdhIna hoya te karnA kAraka kahIye. svataMtra: 7 ||'' rUti vavanAt | artha : je svataMtra hoya te kartA hoya. "BIRTHhavA chaThThI, tatva sataMto tti jhArakhai #aa ||'' zrI mANasuthAMdhavAM || (vi. HT.T. 2012) artha : athavA kAraNa cha prakAre che. temAM, je svataMtra che te kartA che. sarva kAraka te kartAne vazuM che-AdhIna che. have bIjuM karma nAmA kAraka te je kAraNe puSTa thAya ane karyuM thAya te karma kAraka kahIyeM. 3vata - ''maeN zirivAra /' II (vi..T. ra993) artha : kriyA pratye je kAraNa hoya te karma.. // ti TATTyArtha: || 4 || kArya kArya saMkalpa kAraka dazAre, chatI sattA sdbhaav| athavA tulyadharmane joyabare, sAdhyAropaNa daav|| moha DI.lIdho Join Education International For Personal & Private Use Only 381 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 COLLECTION mAtavamA sasa (tamAdasA NTREATRENDS JIBIb) READ PDelte) RECERCOD 20(2) For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : praznaH dvitIya karma kAraka ko kAraNa kaise kahA jA sakatA hai ? yaha to svayaM kAryarUpa hai| uttara:- kartA sabase pahale kArya karane kA saMkalpa karatA hai / udAharaNa ke lie kartA 'mujhe ghaTa banAnA hai' aisA buddhi dvArA saMkalpa karake kArya prArambha karatA hai ata eva saMkalpa kArya kA kAraNa hai / athavA mUla upAdAnakAraNa (miTTI) meM (ghaTarUpa) kArya kI yogyatA sattA meM rahI huI hai / arthAt sattAgata kAryattva prAgbhAvI kArya kA kAraNa hai| athavA, tulya-samAna dharma dekhane se kArya karane kA saMkalpa hotA hai / jaise ki zrI jinezvara prabhu ko dekhakara bhavyAtmAoM ko vicAra hotA hai ki, 'mujhe aisA pUrNAnanda svarUpa prApta karanA hai / ' isa prakAra kArya ko bhI kAraNa kahA jA sakatA hai / ina yuktiyoM se vicAra karane para jAnA jA sakatA hai ki, sAdhya kA AropaNa karanA yaha karma meM kArakapanA hai / artha : bIjA karma kArakane kAraNa kema kahI zakAya ? kema ke, e pote ja kAryarUpa che. enuM samAdhAna e che ke, kartA sau prathama kArya karavAno saMkalpa kare che. dA.ta. 'mAre ghaTa banAvavo che.' kartA buddhi dvArA Avo saMkalpa karIne kArya karavAno prAraMbha kare che, mATe saMkalpa e kAryanuM kAraNa che. athavA, mULa upAdAna-kAraNa(mATI)mAM (ghaTarUpa) kAryanI yogyatA sattAmAM rahelI che eTale sattAgata-kAryava e prALubhAvI kAryanuM kAraNa che. athavA, tulya-samAna dharma jovAthI kArya karavAno saMkalpa thAya che. jema ke, zrI jinezvara prabhune joI bhavyAtmAone vicAra thAya che ke, | 'mAre paNa AvuM pUrNAnaMda-svarUpa prApta karavuM che.' A rIte kAryane paNa kAraNa kahI zakAya che. A yuktiothI vicAratAM jANI zakAya che ke, sAdhyanuM AropaNa karavuM e karmamAM kArakapaNuM che. | svo. bAlAvabodha : IhAM koI pUchaze je- karma to kArya che paNa kAraNa nathI. tehane uttara kahe che ke, (1) kartAne pahelAM to kAryano saMkalpa thAya che. te vakhateM te kartA pahelAM saMkalpa-kAryane vicAre te vAra pachI kArya kare, te mATe kAraNa kahiyeM. uktaM ca vizeSAvazyake - "sarvo'pi buddhau saGkalpya kumbhAdi kArya karoti iti vyavahArastato buddhyA'dhyavasitasya kumbhasya cikIrSito mRNmaya : kumbhastabuddhyAlambanatayA IRS mavati !'' | (fva MLATI-2, TI, 2013) artha : badhAya buddhimAM saMkalpa karIne pachI ghaTarUpa kAryane kare che, A vyavahAra che. tyAra bAda buddhimAM nizcita ghaTane karavAnI IcchAthI mATIno ghaDo (thAya che. (tethI) buddhimAM AlaMbanapaNAne kAraNe (saMkalpita ghaTa) kAraNa bane che. athavA, (2) sthAsAdi kAla e ghaTa kAryanuM kAraNa che ane kartAne to sthAsAdi kArya che. athavA, (3) je kArya nipajAvavAnuM mRttikAdika mUla upAdAna, tehamAM je kAryanI chati sattAye yogyatApaNe rahI che te kAryapaNuM sattAgata. te prAgubhAvI kAryanuM kAraNa che. | havanaM 2 - "athavA bhavyo yogya : svarUpalAbhasyeti zakya utpAdayitumata H sukaratvAtkAryamapyAtmana : kAraNamiSyate, avazyaM ca karmaNa : kAraNatvameSTavyam / / " tti || | artha : athavA kArya (koIpaNa) bhavya arthAt svarUpa prApti mATe yogya che, tethI ja tene utpanna karavuM zakya che. eTalA mATe kriyAne saraLa banAvanArUM hovAthI kArya paNa potAnuM kAraNa manAya che ane karmanuM kAraNa paNuM avazya apekSita che. | sat-bhAva najIkapaNe je kAraNa upAdAna-nimitta te sarva najIka kare. kAryane arthe te kAraNanuM sabhAva-chatAMpaNuM, te kArya-buddhiye melave. te mATe kAryane kAraNa kahe. | athavA, (4) tulya-dharmanuM jovuM je, mujane ehavuM kArya nipajAvavuM che. jema koI AtmA mokSa-pUrNAnaMda karavAne udyamI thayo te siddharUpa niSpannatattvane jove ane vicAre che, 'mane mAharuM ehavuM tattva nipajAvavuM che.' ema saMkalpa karavo te tulya-dharma joI kAryano udyama ghaNo thAya, te mATe kAryane paNa kAraNa kahevuM. uktaM ca zrIpUjyai : "kiM bahunA ? yathA yathA yuktito ghaTate, tathA tathA sudhiyA karmaNaH kAraNatvaM vAcyamanyathA karmaNo'kAraNatve 'karoti iti kAraka' miti SaNNAM kArakatvAnupapattireva syAditi / / " | (vi. ma. T.2994) artha : vadhAre kahevAthI zuM ? je je yuktithI ghaTe te te yuktithI buddhimAno vaDe karmanuM kAraNapaNuM kahevA yogya che anyathA karmanuM kAraNapaNuM na hote chate 'je kare te kA2ka.' A pramANenA cha e kArakonA kArakapaNAnI asvIkRti thaI jaze. e rIte karmane viSe kAraNapaNuM mAnavuM emAM ja kArakatA che. sAdhyanuM AropaNa karavuM, eha ja karmane kArakapaNuM jANavuM. || rUti paNa ITyArthaH || 6 || www.nbrary.org For Personal & Private Use Only | 383. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya atizaya kAraNa kAraka karaNa tere, nimitta ane upaadaan| saMpradAna saMpradAna kAraNa padabhavanathIre, kAraNa vyaya apaadaan| olNgddii.||7|| artha : (3) utkRSTa-pradhAna kAraNa karaNa kAraka hai aura vaha nimitta aura upAdAna ke bheda se do prakAra kA hai / jaise, mokSakArya meM upAdAna Atma-sattA hai aura nimitta prabhu-sevA hai / (4) kAraNa-pada (paryAya) kA (utpanna honA) arthAt upAdAnakAraNa athavA kArya meM apUrva-apUrva kAraNa-paryAya kI utpatti-prApti honA sampradAna kAraka hai / (5) pUrva (purAtana) kAraNa-paryAya kA vyaya-vinAza honA, yaha apAdAna kAraka hai | sampradAna aura apAdAna meM kAraNatA kisa prakAra hai ? yaha Age kI gAthA me batAte haiM / artha : (3) utkRSTa-pradhAna kAraNa te karaNa kAraka che ane te nimitta ane upAdAna, ema be prakAre che. jema, mokSa-kAryamAM upAdAna AtmasattA che ane nimitta prabhu-sevA che. (4) kAraNa pada (paryAya)nuM bhavana-utpanna thavuM eTale upAdAna-kAraNamAM athavA kAryamAM apUrvaapUrva kAraNa-paryAyanI utpatti-prApti thavI te saMpradAna kAraka che. (5) pUrva(purAtana) kAraNa-paryAyano vyaya-vinAza thavo e apAdAna7||27 cha. svo. bAlAvabodha : atizaya-utkRSTapaNe je kAraNa te kAraNanAmAM trIjuM kAraka kahiryuM. tenA be bheda che : eka nimitta-kAraNa, bIjuM upAdAna24. tihAM upAdAna te AtmAno sattA-dharma, nimitta-kAraNa zrI arihaMtAdika.. ane, kAraNa-padanuM bhavana thayuM eTale upAdAna adhika adhika kAraNatA pAme. te kAraNa paryAyano lAbha te saMpradAnapaNuM jANavuM. je upAdAna-kAraNamAM navo navo kAraNa-paryAya pAme te cothuM saMpradAna kAraka kahiryo eTale kArya-padanuM bhavana-te saMpradAna kahiye. ane, pAchalA kAraNa-paryAyano vyaya ketAM vinAza te apAdAna pAMcamuM kAraka kahiyeM. jIrNa kAraNa-paryAyano nAza, navya kAraNatAnuM nipajavuM. te rIteM kAryanI niSpatti che. / / iti saptamagAthArthaH / / 7 / / For Personal & Private Use Only 384 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41414 bhavana bhavana vyaya viNu kAraja navi hove re, jima dRSade na ghtttv| zuddhAdhAra zuddhAdhAra sva-guNano dravya chere, sattAdhAra sutattva // zooiTa)) 2011 01111 artha : bhavana arthAt navIna paryAya kI utpatti aura vyaya arthAt pUrva paryAya kA nAza / yaha hue binA kArya kI niSpatti nahIM hotI / jaise ki dRSadpatthara meM ghaTaparyAya kI utpatti kI yogyatA nahIM hai isalie kumhAra ghaTa banAne kA prayatna kare to bhI patthara se ghaTa nahIM bana sakatA / miTTI meM bhavana vyaya kI kriyA hotI hai jaise ki piNDa paryAya kA nAza aura sthAsa (thAlI) paryAya kI utpattiH sthAsaparyAya kA nAza aura kozaparyAya kI utpatti ityAdi kramazaH kuzala-kapAlaparyAya kI utpatti aura nAza hone para ghaTakArya utpanna hotA hai / isa prakAra mokSa- siddhatArUpa kArya meM bhI pahale mithyAtvaparyAya kA nAza aura samyaktva-paryAya kI utpatti Adi bhavana-vyaya kI prakriyA hone para kramaza: ayogI avasthA kA vyaya hotA hai aura phira siddhatArUpa kArya utpanna hotA hai / (6) sva-guNa (apane jJAnAdi guNoM) kA AdhAra zuddha Atmadravya hI hai aura zuddha Atmatattva ko sattA kA AdhAra hai athavA sattA kA AdhAra zuddha Atmatattva hai / artha : saMpradAna ane apAdAnamAM kAraNatA kaI rIta che ? te batAve che, 'bhavana' eTale navIna-paryAyanI utpatti ane 'vyaya' eTale pUrva paryAyano nAza. e thayA vinA kAryanI niSpatti thatI nathI. jema ke, dRSad-paththaramAM ghaTa paryAyanI utpattinI yogyatA nathI, tethI kuMbhAra ghaTa banAvavA prayatna kare to paNa paththarathI ghaDo banI zakto nathI. mATImAM bhavana-vyayanI kriyA thAya che. jema ke, piMDa paryAyano nAza ane koza paryAyanI utpatti ItyAdi kuzala-kapAla paryAyanI mokSa-siddhatArUpa kAryamAM paNa prathama mithyAtva-paryAyano nAza ane kramazaH ayogI-avasthAno vyaya thAya pachI siddhatArUpa kArya utpanna thAya che. (6) svaguNano-potAnA jJAnAdi guNono AdhAra zuddha Atma-dravya ja che ane zuddha Atma-tattvane sattAno AdhAra che athavA sattAno AdhAra zuddha Atma-tattva che. svo. bAlAvabodha : koI kaheze je- saMpradAna tathA apAdAna tehamAM zI kAraNatA che ? tehane uttara kahe che je, bhavana ketAM navA paryAyanuM thavuM. vyaya ketAM pUrva paryAyano nAza. e thayA vinA kArya nipaje nahIM. jema, mATIno piMDa te piMDa paryAyano vyaya-sthAsa paryAyanuM bhavana tathA sthAsa paryAyano vyaya-koza paryAyanuM bhavana, koza paryAyano vyaya-kuzala paryAyanuM bhavana, kuzala paryAyano vyaya-kapAla paryAyanuM bhavana, kapAla paryAyano vyaya-ghaTa paryAyanuM bhavana, e rIte kAryanI utpatti che. www nAza ane sthAsa(thALI) paryAyanI utpatti, sthAsa paryAyano utpatti ane nAza thatAM ghaTakArya utpanna thAya che. e rIte, samyaktva-paryAyanI utpatti vagere bhavana-vyayanI prakriyA thatAM - tema siddhatAne nIpajAvavAne viSe paNa mithyAtva paryAyano vyaya-samyaktva paryAyanuM bhavana, tehanA sAdhaka paryAyano jIrNano vyayanavAno utpAda. e rIte kAryanI niSpatti che. paraMtu, bhavana tathA vyaya vinA kArya thAya nahIM. jema daSadna viSe ghaTapaNuM na thAya. yadyapi kartA cakrAdika vyApAra kare, to paNa duSa(pASANa)no ghaTa na thAya. zyA mATe ? je daSa(pASANa)ne viSe sthAsAdi ghaTa-paryAyanuM bhavana-vyayapaNuM nathI, te mATe nipaje nahIM. have chaThThuM AdhAra kAraka kahe che, sva-guNa je jJAnAdika tehano zuddha AdhAra dravya-padArtha che eTale jIva-dravya. For Personal & Private Use Only 385 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna, cAritra, vIrya, dAna, lAbha, bhoga-upabhoga, avyAbAdha, amUrtatA, agurulaghutA, akhaMDatA, nirmalatA, kartRtA, pAriNAmikatAdi mUla-guNa sarvano AdhAra jIva-dravya che. ema dharmAstikAyAdi sarva dravya pota potAnA guNanA AdhAra che, tehathI dharmAstikAyane AdhAra nAmeM kAraka kaho. ema koI pUche. tehano uttara je, dharmAstikAyane guNAdhArIpaNuM che paraMtu kartutvapaNuM nathI te mATe kAraNapaNuM na gamyuM. zuddha-tattvane sattAno AdhAra che (ane) sattA te AtmAno mUla-dharma je nirAmaya, tehano AdhAra su-tattva che. | ti narama thArthaH || 8 || Atama Arama kartA kArya siddhatAre, tamusAina nina nA prabhudITe prabhudIThe kArajaruci upajere, pragaTe Atma samAja olNgddii.||9|| __ artha : mokSa-siddhatArUpa kA kartA mokSAbhilASI AtmA hai aura usakA pradhAna sAdhana zrI jinezvara paramAtmA haiN| kyoMki paramAtmA ke darzana se mokSa (pUrNa zuddha svarUpa) kI ruci paidA hotI hai aura vaha mokSa kI ruci bar3hane se AtmA kA sampUrNa sAmrAjya prakaTa hotA hai| | artha : mokSa-siddhatArUpa kAryano kartA mokSAbhilASI-AtmA che ane tenuM pradhAna sAdhana zrI jinezvara paramAtmA che. kema ke, paramAtmAnA darzanathI mokSa-pUrNa zuddha svarUpanI rUci pedA thAya che ane te mokSanI rUci vadhavAthI AtmAnuM saMpUrNa sAmrAjya pragaTe che. sva. bAlAvabodhaH have upanaya kahe che, AtmA svarUparUci, bhavodvigna, mokSAbhilASI, samyaku-darzana guNa pragaTya je svarUpanuM kartApaNuM, viratipaNuM, tattvadhyAna, tattvatanmayatAdikane karave kartA che eTale tattvArthI-AtmA kartA. | kArya siddhatA-sakala guNa pragaTatApaNuM-niHkarmAvasthA, tehanuM sAdhana nimitta-kAraNa zrI jinarAja sarvajJa che. je kAraNe prabhu zrI paramAtmA dIThe yathArtha bhAsana thAya. kAryanI-svasattAprAgubhAva bhogIpaNAnI rUci upaje, te rUci saMpUrNa siddhatAnuM mukhya kAraNa che te rUci vadhatI sAdhana-bhAva dhyAnAvasthAvalaMbIne pUrNAnaMdatA nipajAve. AtmAno samAja ketAM sAmrAjya pragaTe. tehathI mokSano kartA AtmA kharo paNa mokSanI rUci vinAnuM kartApaNuM pragaTe nahIM ane te rUci zrI arihaMta devane dIThe nipaje. mATe zrI arihaMtanuM darzana te rUcinuM kAraNa che ane rUci te mokSanuM kAraNa che. evI rIteM mokSarUpa kAryanuM mULa kAraNa zrI arihaMta ja che. te mATe mAhAre mokSa nipaje, e upakAra tattva-hitanA karanAra zrI arihaMtano jANuM. | ta navaITyArtha: || 6 | Jan Education International www.jaibrary.org For Personal & Private Use Only 386. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badana vaMdana tamana sevana valI pUjanAre, smaraNa stavana vahI dhyAnA 'devacaMdradevacaMdra kIjeM jagadIzarnure, pragaTe pUrNa nidhaan|| olNgddii.||20|| artha : mokSa kI ruci utpanna karane ke lie jagata ke Iza-jagata ke nAtha aura devoM meM candra samAna nirmala, aise zrI jinezvara paramAtmA kA vaMdana, namana, sevana, pUjana, smaraNa, stavana aura dhyAna karanA cAhie / jisase AtmA meM rahA huA sampUrNa sukha evaM ananta guNa kA nidhAna prakaTa hotA hai / artha : mokSanI rUci utpanna karavA mATe jagatanA Iza-jagatanA nAtha ane devomAM caMdra samAna nirmaLa evA zrI jinezvara paramAtmAnAM vaMdana, namana, sevana, pUjana, smaraNa, stavana ane dhyAna karavAM joIe. jethI AtmAmAM rahelA saMpUrNa sukhano tathA anaMta guNano nidhAna pragaTa thAya che. svo. bAlAvabodha : te mATe vaMdana ketAM kara-joDana, namana ketAM zIza-namAvavArUpa, sevanA te AjJA-mAnavArUpa. valI, pujanA te puSpAdikanI tathA smaraNa te vAraMvAra guNanuM saMbhAravuM. stavana te vacane karI guNanuM kathana harSathI karavuM tathA dhyAna te prabhu guNe cittanI ekAgratAnuM karavuM. eTalA sarva upAya che te sarva devacaMdra' stuti-kartA te potAne kahe che je vaMdanAdika kartavya kIje zrI jagadIzanI gailokya-dayAlanI te karatAM sevakane pragaTe ketAM prakAza pAme. pUrNa-nidhAna, anaMtaguNa, Atmazakti, paramAnaMdarUpa nidhAna pragaTe. eTale, zrI jinarAja paramAtmAnI sevA karatAM potAnI pUrNa paramAtmatA nipaje, avinAzI dhana prakAza pAme. e zrI munisuvrata devAdhidevano parama upakAra che. / / iti dazamagAthArthaH / / 10 / / / / iti viMzatitama zrI munisuvratajina stavanam / / 20 / / For Personal & Private Use Only 387 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamA stavanano sAra... ahIM pUrvanA stavanamAM varNavelA SaT-kArakanAM svarUpanuM lakSaNa batAvavA dvArA vizeSa spaSTIkaraNa karyuM che tema ja, puSTa ane apuSTa nimitta-kAraNanAM lakSaNa batAvavAmAM AvyAM che. zrI arihaMta paramAtmA e mokSanA puSTa-nimitta che. temanAM darzana, pUjana, vaMdana ane sevA vinA mokSanI rUci pragaTatI nathI ane mokSanI abhilASA jAgrata thayA vinA mokSarUpa kArya thaI zakatuM nathI. te mATe vaMdana-be hAtha joDavA, namana-mastaka namAvavuM, sevanA-AjJA mAnavI, pUjanA-puSpAdithI pUjA karavI, smaraNa-temanA guNone saMbhAravA, stavana-vANI dvArA temanA guNa gAvA, dhyAna-prabhunA guNomAM cittane ekAgra karavA vaDe bhavyAtmAoe paramAtmAnI upAsanA karavI joIe. jethI pUrNAnaMdamaya zuddha-svarUpanI prApti thAya. zrI jinezvara paramAtmAnI sevA-bhaktinuM A ja mahAna phaLa che. vasa stavana I sAra... yahA~ pUrva ke stavana meM varNita SaTkAraka ke svarUpa kA lakSaNa batAkara vizeSa spaSTIkaraNa kiyA gayA hai / sAtha hI puSTa aura apuSTa nimittakAraNa ke lakSaNa bhI batAye gaye haiN| zrI arihanta paramAtmA mokSa ke puSTa-nimitta haiM / unake darzana, pUjana, vandana aura sevA ke binA mokSa kA ruci prakaTa nahIM hotI aura mokSa kI abhilASA jAgRta hue binA mokSarUpa kArya nahIM ho sakatA / 37 Uva vandana (Dho hAtha nonA), namana (mastaka namAnA), sevana (yAjJA mAnanA), dhUnana (Tkhata je pUnA senA), maUT (nave zu ko yArDa karanA), stavana (vANI dvArA unake guNa gAnA) aura dhyAna (prabhu ke guNoM meM citta ko ekAgra karanA) Adi ke dvArA bhavyAtmAoM ko paramAtmA kI upAsanA karanI cAhie jisase pUrNAnanda svarUpa kI prApti ho / zrI jinezvara paramAtmA kI sevA-bhakti kA yahI mahAn phala hai / www.Binalbrary.org For Personal & Private Use Only 388 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 20(1) zrI munisuvratasvAmI bhagavAna 20(2) navapadajI (puSTa nimittanA saMdarbhamAM che.) yoga asaMkhya te jina kahyA, navapada mukhya te jANo re -pU. upA. zrI yazovijayajI For Personal & Private Use Only - 389 www.jainalibrary.org Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *meromeromeroveX.XXXXXX THEST kiyanpa en Education International For Personal & Private Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 atha ekaviMzati zrI naminAthajina stavanam || pIcholArI pALa, UbhA doya rAjavI re - e dezI || zrI nami jinavara seva, ghanAghana unamyo re / ghnaa.|| diThAM mithyA raukha, bhavika cittathI gamyo re / bhavika. / / zuci AcaraNA rIti teM, abhra vadhe vaDAMre // abhra. / / Atama pariNati zuddha. te vIja jhabUkaDA re / / te. // 11 // For Personal & Private Use Only 381 .. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI nami jinezvara kI sevArUpI megha-ghaTA jaba car3ha AtI hai taba, use dekhakara bhavi jIvoM ke hRdaya meM se mithyAtva-avidyArUpa durbhikSa (duSkAla) kA bhaya bhAga jAtA hai / tathA avidhi-AzAtanAdi doSarahita aura vidhipUrvaka kI pavitra AcaraNArUpa mahA-megha vRddhigata hotA hai aura AtmapariNati kI zuddhirUpa bijalI camakane lagatI hai / | artha : zrI nami jinezvaranI sevArUpa meghaghaTA caDI Ave che tyAre, tene joIne bhavi jIvonA hRdayamAMthI mithyAtva-avidyArUpa durbhiza-duSkALano bhaya bhAgI jAya che. tathA avidhi-AzAtanAdi doSarahita ane vidhi-pUrvakanI pavitra AcaraNArUpa mahAna megha(vAdaLAM) vRddhi pAme che. tema ja, Atma-pariNatinI zuddhirUpa vIjaLInA jhabakArA thAya che. svo. bAlAvabodha : have ekavIzamA jinarAja paramopakArI tehanA guNa stave che, upagAra-saMpadAeN karIne zrI ekavIsamA nami jinavara ! te naminAtha thApanA te zA mATe ? je namaNAIno utkRSTo bhAva che te mATe, te zrI naminAtha, jina je akaSAyI te mAMhe vara ketAM pradhAna, vItarAga, paramajJAnI, paramAtmA, zuddhasvarUpa-bhogI, cidAnaMdaghana, nirvikArI devane oLakhavuM tathA teno yoga malavo ghaNo ja durlabha che. uktaM ca - "iMdattaM cakkittaM, suramaNikappaTumassa koDINaM / nAmo suto hutada, vaMsano tatvanA dasa // 1 /'' artha H IndrapaNuM, cakripaNuM, kroDo evA ciMtAmaNI ane kalpavRkSano lAbha sulabha che paraMtu tIrthakaranuM darzana durlabha che. te mATe zrI jinezvaranuM darzana du:prApya che. te saMsAra-cakramAM muMjita jIva sva-tattvathI rahita dIna raMkabhUtane jina-sevanA kihAMthI maLe ? te koIka puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI jIvane jina-sevanA pragaTI. te jIva harSathI kahe che ke, zrI nami jinavaranuM sevana, tethI ja ghanAghana ketAM meha unamya. jema meha cAre dizAthI caDI Ave, tema manaM-vacanaM-kAyAyaM-adhyAtmapariNatirthe zrI nami prabhuno bahumAna-namana guNanI abhutatA eTale prabhu-yoga malyAnI AzcaryatA pragaTI te meharUpa jANavI. | valI, meha jevAre cAre taraphathI ghaTA karI uMco Ave tevAreM lokanA manamAM duHkAlano bhaya hoya te jAya. tema IhAM zrI arihaMta-sevanArUpa megha jevAre pragaTe tevAreM anAdi kAlano mithyAtvarUpa je rorava ketAM duHkAla hato, te bhavika jIvanA cittathI gamyo ketAM TalI gayo e lAbha thayo. | meghane viSe moTAM vAdalAM vadhe, tema e prabhubhaktirUpa meghane viSe zuci ketAM pavitra-avidhirahita-AzAtanArahita-pudgalaAzaMsArahita evI bhalI AcaraNA jIvane thAya. tethI ja abhra-paTala ketAM vAdalAMnA samUha, vadhe ketAM mahoTA thAya eTale rUpI vastune rUpI upamA ghaTe. mehamAM vijaLInAM jhabakArA ghaNA hoya, tema IhAM prabhu-sevanA karatAM ApaNA AtmAnI pariNati zuddha thAya. guNI zuddha-tattvInA sevanane anuyAyI thAya. tethI ja vijaLInA jhabukA jANavA. || Duta prathamathArthaH | 9 || O vAje vAyusuvAyu, te pAvana bhAvanAre te." iMdradhanuSya trika yoga, tebhakti eka mnaare||te." nirmala prabhustava ghoSa, jyughana garjanAre jyu.|| tRSNA grISmakAla, tApanI trjnaaretaapnii.||2|| artha : varSA ke samaya anukUla havA calatI hai vaise yahAM jinabhakti meM pavitra bhAvanArUpa vAyu calatI hai / varSARtu meM tIna rekhAyukta indra-dhanuSya hotA hai, vaise yahAM mana, vacana, kAyA ke tIno yogoM kI ekAgratA hotI hai / varSA ke dinoM meM garjanA kI dhvani hotI hai, vaise yahAM prabhuguNa-stavana kI dhvani hotI hai / varSA se gISmaRtu kA tApa zAnta ho jAtA hai, vaise yahAM jinabhakti se tRSNA kA Antarika tApa zAnta ho jAtA hai / Jain Education Interation For Personal & Private Use Only 39 2 www. ainelibrary.org Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : varasAda samaye anukuLa pavana hoya che, tema ahIM jina bhaktimAM pavitra bhAvanArUpa vAyu cAle che. varSARtumAM traNa rekhA yukta IMdradhanuSya hoya che, tema ahIM mana-vacana-kAyAnA traNa yoganI ekAgratA hoya che. varasAda samaye garjanAno dhvani hoya che, tema ahIM prabhuguNastavanAno dhvani hoya che. varasAdathI grISmaRtuno tApa zamI jAya che, tema ahIM jina-bhaktithI tRSNAno AMtarika tApa zamI jAya che. svo. bAlAvabodhaH mehamAM jema vAyu anukULa hoya, tema e jina-bhaktirUpa mehane viSe jina-guNanI bahumAnasahita je bhAvanA bhAvavI. tethI ja suvAyu vAya che. | varasAdamAM traNa rekhAyukta IMdra-dhanuSya zobhAkArI hoya, tema IhAM mana-vacana-kAyarUpa traNa yoga te bhaktine viSe ekamanA thayA. te IMdra-dhanuSya che. jema mehamAM garjanA hoya, tema chatAM nirmala-ujjavala prabhunA guNa, temanI je stavanA-dhvani-zabda, tehI ja ghana ketAM mehanI garjanA jANavI. mehathI grISma-uSNa kAlanA tApa Tale, tema IhAM prabhusevanathI tRSNA-pudgalasukhanI pIpAsAno je ataraMga tApa hoya te Tale eTale AtmAne Atma-sukhanI IhArye para-sukhanI je tRSNArUpa grISma kAlano mahA-tApa te maTe. | | ti dvitIyathArtha: || 2 ||. gujarAtI prati, ) O zreNI-sarovara haMsa, vase zuciguNamuni revise." caugati mAraga baMdha, bhavika nija ghararahyAre bhavika. 2aa naji, raMgame umhyaareshrNgme.||3|| + artha : jinabhaktirUpa varSA barasatI hai taba, zubha prazasta lezyArUpa baguloM kI paMkti bana jAtI hai / munirUpa haMsa dhyAnAruDha hokara upazama athavA kSapaka zreNIrUpa sarovara meM jAkara rahane lagate haiM / cAra gatirUpa mArga banda ho jAte haiM, isase bhavya AtmAeM apane Atmamandira meM rahatI haiM aura cetana apanI samatA sakhI ke sAtha raMga meM Akara AnandapUrvaka ramaNa karatA hai / | artha : jina-bhaktirUpa varasAda varase che tyAre, zubha-prazasta lezyarUpa bagalAnI paMkti racAya che. munirUpa haMsa dhyAnArUDha thaIne upazama athavA kSapakazreNIrUpa sarovaramAM jaIne vAsa kare che. cAra-gatirUpa mArgo (cAlatAM) baMdha thaI jAya che, tethI bhavya AtmAo potAnA Atma-maMdiramAM rahe che. ane cetana potAnI samatA sakhI sAthe raMgamAM AvIne AnaMdapUrvaka ramaNa kare che. | svo. bAlAvabodha : jema mehamAM bagapaMkti hoya, tema IhAM prazasta-zubha lezyA je padha-zuklalazyAnA pariNAma, ehavI lezyA-zubhanI ujjavalatA te baga paMkti che. - varasAdamAM haMsa paMkhI sarovareM vase tema jina-bhaktinA yoge haMsa pakSI jehavA munirAja, te dhyAnArUDha thaI upazama tathA kSapakarUpa zreNImeM jaI vase. jema varSAdathI cAra-dizinA mArga baMdha thAya, tema IhAM jina-bhaktinA yogeM cAra-gatino mArga baMdha thAya. eTale sAcA manathI je prabhu sevana kare, te cAra-gatinA bhramaNane TAle. - varSAkArla sarva loka potAne ghare rahe, tema IhAM paNa anAdino uddhata parabhAvAbhilASI AtmA, te aneka viSaya-vikArarUpa bhAvamAM raheto hato tene zrI niHkarma devane nimitte svarUpanI prApti thaI. cetana samatAne saMge, raMga ketAM rIjhe karIne, umAhyo thako samatAmAM ramI rahe. svAtma-svabhAvamAM anubhava-raMge ramI rahe che. | ti tRtIyaTTyArtha: || 3 || For Personal & Private Use Only 393. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COK .... Poli M . MTA RO pavAvajanatA bamAkA dAna kAmazAhavitrI mIvamivAyatanaM MOR vanAkAbAra tuvana maMdAmA nakArA ETarw yAnana bAjana yojana yAnana ( O mahAlAko kriAbA2 % D madhamaparikAra banAyakAdavanA jiMkSasaMkhyAlakSa RUDDORITTEN vitIyaerikAra jaMbavakSalakSaNa strIlAlapramA |OODtIyapa sArijabAna HOUDDO etakkoTavayava gAvadikAyAjanAcyA najhAvaSTazivA skRtinaniHjanAvitrIpIvamaNimayA pvaakaayaa| hAdhikAthA-zavadikAni zitAsavarannamayAni:satiha tIyapI:vistAravA //gajabUtakSAdhikAmiyo madhilAyA /jamaeNyatatya zikSAmA KAyAjanAsAyAsannAImpAdikAritA kAtramANAzAbAzvabaMdhapakilApamavazvahikAyA upacArikArAlitatyamANAnidhArANAmadhAkAnAvikAmA dhana500vamAnAraNalikAvAlikAryAkasmAdikA mitimaMjhavivArazAmilayAlA Jain Education Intematonal ferrermomei & Driveterteneralyan 212) www.atelibrary.org Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaTAramarupayA laradhazra dai masAgaramazila S 200 2000 anAvazpanI syaraskAvakA manoyagunI nagutte 5600 zrIvI vimAna | "mAyata sakAe sadIhI savaraNa mAranAme.ekanAtha svAmInI 2000 prakopa nama:zrI visAprAmA pipAyako pasanIyavara pamanIyamA payatrI yA joho sAyI jAsaNa-mamI emamaNAma gahavINa pazvAsa vATavI 1010 mA3120 sIkvakrAkAzamAna vIratA hAvA jIvaraca vAjA3 varakhAnA ho / no [panI 1000.dhokhA. ilAkArano mobAkAramAlAkArIna mAvacmahAzAlakAyApAranA nasa vasyA tamyA kAnAtaka rasa melamma mana para marIkanAyala mannAlAkpA HeakAmarAyA kAmaTavAmAvarSako samayakA uzakato. 1. 10Ajaar| arakAkAsA ugavaNa mAnakAsanamvana kAra mahakAnAdramA rizrama uhAdimi tirihidi vhATAmadAramajIvIkAhImAH HEURDU miyA siddhAna nAvAmAmamApa purimamA kAvajAnAkhi 1200 1200 12000 GR samAramA pakAdrIya ||maann mAyA gliitii| Lun -ul-musan us: sAdivasa vAdiyama ghANimiramAnadiya kAmachi muhaThA mudausmamusahamamamu. (nihaFulAMSANazya mAhavAsA jAhajahAjAvAnajAnahAya CHECam dinopAtadinasabAradinA-jayahiMdi jAuna somamAraMpanivADabimA kamaviza dAhADamA nidaramamA barNayamabadudaMdA snAisa navanilimA vimAnalaba mAnalahAnakA pavanaya pavanaliMpavatra gazmayA upa vina 21(3) Jan Education international For Personal & Private Use Only w Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zokAkulamA yatimasaMsa vizeyakalapAyukta kAryAkAryA kasegamevarthatamRtyukApotakadIra cAska lAjAlaniyanapIti bItane nAkApotalipAtidhvagavigI upAdikonaraNatejulezyAmanuSyagati gotrI: S Kannel vividha nimukti mo sallale zAnarakagatimA raka pAha tamAmI ati kamizakSita valita parAtmAnA sapane tale sApA yatena rosaa kosImanna sayamavajiH nirdayo varasaMyukta kalalevapAla skona kindAejAyanara9 nIlAeyAvarooI kAvAraniriegaI vImAephasole ikomAedevaloe sakkAepAvasApromatile pAdhikAra una presento international For Jalsalycation International For Personal & Private Lise Only e Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29(0) For Personal & Private Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdRSTi mora, tihAM harakhe ghnnure|| tihaa| dekhI adutarupa, parama jinavara taNure parama. prabhu guNano upadeza, tejaladhArAvahIre te." dharma ruci citta bhUmi, mohe nizcala rahIzAmAhA Sara artha : jinabhaktirUpI varSA ke samaya meM, jinezvara prabhu kA adbhuta anupama rUpa dekhakara samyagdRSTirUpa mora atyanta harSita bana jAtA hai / jinaguNa-stutirUpa megha kI jaladhArA pravAhita hone lagatI hai aura tattvaruci jIvoM kI citta-bhUmi meM sthira ho jAtI hai / | artha : jina-bhaktirUpa varSa veLAe, jinezvara prabhunuM adbhuta anupama rUpa joIne samyagu-dRSTirUpa mora atyaMta harSita banI jAya che. tema ja, jinaguNastutirUpa meghanI jaladhArA vahevA mAMDe che ane te tattvarUci jIvonI citta-bhUmimAM sthira thaI jAya che. svo. bAlAvabodha : jina-bhaktirUpa meha dekhIne samyaguruSTi-tattvarucirUpa mora tehane atyaMta harSa-AnaMda upaje adbhuta rUpa dekhIne. zrI tIrthaMkara devanuM rUpa kehavuM che ? - jo atyaMta paramotkRSTa rUpa sarvadevatA malIne vipharve to paNa zrI arihaMtanA paganA aMguThA samAna rUpa karI zake nahIM. ehavuM parama zItala nirvikArI paramezvaranuM rUpa dekhIne samyaka-dRSTi jIva varSAkAlanA moranI pareM harSa-AnaMda pAme. | prabhu zrI tIrthakara deva tenI bhaktimAM pariNamyA evA tattvarUci jIva, te potAnA vacaneM uccAra karIne prabhunA guNa-grAma kare. te prabhu-guNagAnarUpa meghanI jaladhArA vahIne te jaladhArA dharmarUci jIvanA cittarUpa bhUmikAmAMhe nizcala rahe eTale taruciraMta jIvanA cittamAM guNa samAI rahe. / / iti caturthagAthArtha : / / 4 / / cAtaka bhramaNa samUha. kare tavapAraNo rekare.! anubhava rasa AsvAda, sakala duHkha vAraNoresakala.!! azubhAcAra nivAraNa, tRNaaMkUratArezAtaNA virati taNA pariNAma te bIjanI puurtaare||he.14|| FB Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only u88 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jaba jinabhaktirUpa jaladhArA pravAhita hotI hai taba, tattvaramaNa karanevAle zramaNa samUharUpa cAtaka pAraNA karate haiM arthAt samyagdarzana kI prApti ke samaya jo tattvarUpa meM apane anubhava kI pipAsA paidA huI thI vaha pipAsA jinabhakti ke yoga se AtmasvarUpa ke yathArtha jJAnarUpI anubhavarasa kA AsvAdana karake kucha zAnta ho jAtI hai / sacamuca ! tattva-pipAsA ke zamanarUpa yaha pAraNA sarva sAMsarika vibhAvarUpa duHkha kA vAraNa-nivAraNa karatA hai / jaise varSAkAla meM harA ghAsa ugatA hai vaise yahAM azubha AcArake nivAraNarUpa tRNa-aMkura phUTate haiM / jaise, varSAkAla meM kisAna jamIna meM bIja botA hai vaise yahAM samyagdRSTi jIva meM virati ke pariNAmarUpa bIja kI pUrti baunI hotI hai / artha : jina-bhaktirUpa jaladhArA pravAhita bane che tyAre tattva-ramaNa karanArA zramaNa-samUharUpa cAtaka pAraNuM kare che. eTale ke, samyagdarzananI prApti vakhate je tattva svarUpe potAnA anubhavanI pipAsA thaI hatI te pipAsA jina-bhaktinA yoge Atma-svarUpanA yathArtha jJAnarUpe anubhava-2sanuM AsvAdana karIne kaMIka zAMta thAya che. kharekhara ! tattva-pipAsAnA zamanarUpa A pAraNuM e sarva sAMsArika vibhAvarUpa duHkhanuM vAraNa-nivAraNa kare che. jema varSAkALamAM tRNalIluM ghAsa Uge che, tema ahIM azubha-AcAranuM nivAraNa thayuM e tRNa-aMkura phUTavA barAbara che. ane varSAkALe kheDUta jamInamAM bIja vAve che, tema ahIM samyaga-druSTi jIvamAM viratinA pariNAmarUpa bIjanI pUrti-vAvaNI thAya che. svo. bAlAvabodha : prabhu-sevanarUpa jaladhArA varasatAM zramaNa nigraMtha tattva-2maNI mahA-muni tadrupa je cAtaka te pAraNuM kare che. eTale samyagdarzana kAle tattva-svarUpeM potAnA anubhavanI pipAsA thaI hatI te pipAsA zrI jina-bhaktirUpa kAraNa pAmIne, Atma-svarUpanuM yathArtha jJAna te rUpa anubhava tehanA rasanuM AsvAdana ketAM bhogavavApaNuM te rUpa pAraNuM kare. paNa, e pAraNuM kehavuM che ? je sakala sAMsArika-vibhAva je karmabhAra-ugratA-guNAvaraNatAdika teno vAraNo ketAM vAraNahAra che eTale tadrupa duHkhanuM nivAraNa kare che. have varSA-kAleM nIlA tRNa ugeM, tema jina-bhaktirUpa mehamAMhe paNa azubha-AcAranuM nivAraNa thayuM e tRNanA nIlA aMkura pragaTyA. varSA-kAle karSaNI loka dharatImAM bIja vAve, tema IhAM AzravathI viramavArUpa viratinA pariNAma upanA tehI ja bIjanI pUrNatA thaI. / / ti padmamAyArthaH || || paMca mahAvrata dhAnya, taLamAM varSA vadhyAr[DhamAM. sAdhyabhAva nija thApI, sAdhanatAyeM sadhyAM re / / sAdhana. / / zAciva miLa jJAna, varlDa muLa pAcara Adika bahu guNa sasya, Atama ghara nIpanA re // Atama // 6 // artha : varSAkAla meM boye gaye bIja jaise Uga kara bar3hate haiM, vaise yahAM jinabhaktirUpa jaladhArA ke prabhAva se pAMca mahAvratarUpI dhAnya ke aMkura bar3hane lagate haiM aura ve zuddhAtma svarUpa kI pUrNatArUpa sAdhya ko siddha karane ke sAdhana bana jAte haiM / usase kSAyika samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrAdi ananta guNarUpI dhAnya Atma-maMdira meM prakaTa hotA hai / artha : varSA-kALe vAvelAM bIja jema UgIne vadhe che, tema ahIM jina-bhaktirUpa jaLadhArAnA prabhAve pAMca mahAvratarUpI dhAnyanAM karazaNa(kaNasalAM) vadhavA lAge che. ane te zuddhAtma-svarUpanI pUrNatArUpa sAdhyane siddha karavAnAM sAdhana banI jAya che tethI kSAyika samyagdarzana, samyag-jJAna ane samyak-cAritrAdi anaMta guNarUpI dhAnya Atma-maMdiramAM pragaTa thAya che. svo. bAlAvabodha : varSA-kAlamAM je bIja vAvyAM hoya te ugIne vadhe, IhAM dravya tathA bhAvathI pAMca mahAvrata - "savAlo pALAvAyAgo veramAM / / '' For Personal & Private Use Only 399 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatib Intemational For Personal & Private Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : saMpUrNa hiMsAthI viramavuM. ItyAdika dhAnya UgIne utsarvAvalaMbI mahAvrata, te niraticAra thayA tehI ja dhyAnanAM karSaNa vRddhi pAmyAM. paNa, sAdhya-bhAva ketAM sAdhyapaNuM, nija ketAM potAno Atma-bhAva te sAdhyapaNe thApIne sAdhana-kArya nipajAvavAnI zakti, temaNe sadhyA eTale sAdhanarUpa thayA. bhAvArtha je, AtmAnI sattA saMpUrNa prAgubhAva karavI ehavo sAdhya dhArIne mahA-vrata pariNatirUpa sAdhanArthe pariNamyA (ane) kSAyika nirAvaraNa saMpUrNa kevalajJAna, kevaladarzana, yathAkhyAtacAritrapramukha guNa upanA-pragaTa thayA. ItyAdika sva-guNanI anaMtatA tehI ja sasya ketAM dhAnya. te je AtmA jina-sevanamayI thayo hato tehanA ghare nIpanA. Atma-pradeza sarva jJAna-darzana-cAritranI pUrNatA pAmyA. // ti padArthaH || 6 || prabhadarisaNa mahA meha, taNe pravezameM zataNe. paramAnaMda subhakSa, thayo mujhadezameM gthyo.|| 'devacaMdra jinacaMdra taLAnumata reDAtAM , sAhiiAha, Atama sukha anusrore|aatm.7|| ___ artha : jinadarzanarUpa mahAmegha ke Agamana se asaMkhyAta pradezarUpa merI AtmA ke deza meM paramAnandarUpa subhikSa-sukAla huA hai / ataH he bhavya AtmAoM ! tuma saba devoM meM candra samAna ujjvala aise zrI jinezvara prabhu ke jJAnAdi guNoM kA Adara-bahumAnapUrvaka anubhava karo / usa anubhavajJAna ke prabhAva se tuma sAdi-anantakAla taka AtmA ke akSaya, ananta, avyAbAdha sukha kA anubhava kara sakoge / | artha : jina-darzanarUpa mahA-meghanA AgamanathI asaMkhyAta-pradezarUpa mArA AtmAnA dezamAM paramAnaMdarUpa subhikSa-sukALa thayo che. mATe he bhavyAtmAo ! tame sarva devomAM caMdra samAna ujjavala evA zrI jinezvara prabhunA jJAnAdi guNono jo Adara-bahumAnapUrvaka anubhava karo to te anubhava-jJAnanA prabhAve tama sAdi-anaMta kALa sudhI AtmAnA akSaya, anaMta, avyAbAdha sukhano anubhava karI zakzo. | svo. bAlAvabodhaH ehavA ekavIzamA jiteMdra zrI naminAtha, paramadayAlu, guNasamudra, jagatrayajIvanA bhAva-bhAskara, karmaroganA mahAvedya, tehanuM je darzana ketAM mudrAnuM jovuM athavA zAsana athavA darzana zabda samakita tehI ja mahA varSAda. tehane pravezuM ketAM pesave karIne-pragaTa karIne paramAnaMdaAtmika AnaMdarUpa subhikSa ketAM sukAla thayo, mAharA deza ketAM asaMkhyAta-pradezarUpa kSetrane viSe. ne te mATe devamAMhe caMdramA samAna athavA 'devacaMdra' je stutikartA tehanuM saMbodhana, he devacaMdra ! zrI jinacaMdra, zrI vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, tehanA anubhavaguNa jJAnAdinuM AsvAdana karo. temanA ja guNa-bahumAnamAMhe lIna raho, to thoDA kAlamAM sAdi ketAM jehanI Adi che paraMtu anaMta ketAM cheDo nathI ehavuM je avinAzI Atmika-sukha, tehane anusaro ketAM pAmo. eTale, aho bhavya jIvo ! tume zrI nirmalAnaMdI, saMpUrNa svarUpa-bhogI ehavA zrI jinezvara, tehanA guNanuM bahumAna tathA tehanI AjJAnuM mAnavuM te madhye raho to saMpUrNa siddha, avinAzI, akSaya Atmika anaMta saMpadA pAmo. sva-saMpadA pragaTa karavAno e niyamA puSTa-upAya che. | ti satamathArthaH || 8 || || vi #viMzati zrI naminAthanana stavanam // 29 //. www.ainelibrary.om For Personal & Private Use Only 401 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsamA stavanano sAra... prastuta stavanamAM stavanakAra mahAtmAe kevI kamAla karI che ! prabhusevA-jinabhaktine varSARtu sAthe sarakhAvI tenI mahAnatA ane maMgalamayatAnuM vAstavika varNana karyuM che. varSARtumAM megharAjAnI padharAmaNI thAya che tyAre loko harSamAM AvI jaIne nAcavA lAge che, koIne duSkALano bhaya raheto nathI, moTAM-moTAM vAdaLAMo caDI Ave che ane vAraMvAra vIjaLInA jhabakArA thAya che. | tevI rIte mahAna puNyodaye zrI jinezvara paramAtmAnI oLakhANa thAya che tyAre Adara-bahumAnapUrvaka temanI bhaktimAM tatpara thayelA bhaktane adbhuta AnaMda thAya che, temanA cittamAMthI atattvamAM tattva-buddhirUpa mithyAjJAna-mithyAtvano bhaya palAyana thaI jAya che ane avidhi-AzaMsA-AzAtanAdi doSathI rahita samakriyA-samyam AcaraNanuM pAlana thatAM vizuddha Atma-pariNatino vidyuta-prakAza kaMIka aMze anubhavamAM Ave che. - jyAre jina-bhaktirUpa varSA thAya che tyAre pavitra bhAvanArUpa pavana vAya che. mana, vacana ane kAyAnI ekAgratArUpa IndradhanuSa racAya che. prabhunA nirmaLa guNa-stavanarUpa garjArava thAya che ane tRSNArUpa grISma-kALano paritApa zAMta thaI jAya che. | varSARtumAM jema bagalAonI paMkti UbhelI dekhAya che tema jina-bhaktimAM prazasta vezyAo utpanna thAya che. varSARtumAM haMsa pakSI sarovaramAM jaIne vase che, tema jina-bhaktinA yoge muni dhyAnArUDha thaI upazama-zreNI ke kSapaka-zreNImAM rahe che. varasAda samaye cAra dizAonA mArgo baMdha thaI jAya che, tema jina-bhaktithI cAre gatinuM bhramaNa aTakI jAya che. varSARtumAM loko sahu potAnA gharamAM ja rahe che ane moja mANe che, tema anAdithI viSaya-kaSAyarUpa para-bhAvamAM , bhaTakato cetana, jina-bhakti vaDe potAnuM svarUpa oLakhI nija svabhAvamAM ja rahe che ane samatA-sakhI sAthe moja kare che. varSAne joIne jema mora harSa-ghelA banIne nAcatA hoya che, tema jina-bhaktimAM tanmaya banelo samyagu-daSTi AtmA zrI | jinezvara prabhunA prazAMtarasa-paripUrNa alokika rUpane joIne paramAnaMda anubhave che. | varasAdanA samaye jema jaLa-dhArAo vahevA lAge che, tema jina-bhaktinA samaye prabhunA guNa-gAnano pravAha vaheto thAya che. varSA samaye jema te jaladhArAo pRthvI upara vahI jaIne sarovarAdimAM sthira thaI jAya che, tema prabhu-guNagAnano pravAha dharma-rucivALA AtmAonA haiyAmAM pravezI jaIne sthira ' thaI jAya che. | cAtaka pakSI varasatA varasAdanI jaLa-dhArAonuM pAna karIne potAnI tRSAne zAMta kare che, tema jina-bhaktimAM tanmaya banelo tattvapipAsu mahA-muni sarva duHkhone dUra karanArA evA anubhava-rasanuM AsvAdana karIne samyagu-darzananI prApti samaye pragaTelI tattvaanubhavaramaNatAnI pipAsAne zAMta kare che. varasAda samaye jema jUnA-purANA tRNanA aMkuro nAza pAme che ane lIlA tRNa-aMkurAo pragaTe che tathA kheDUto tenuM nivAraNa karIne yogya rIte bhUmine kheDIne bIja vAve che, tema jina-bhakti dvArA bhavya jIvo 'azubha-AcAro'nuM nivAraNa karIne 'zubha-AcAra'nA pAlanarUpa deza-virati AdinAM pariNAma utpanna kare che. varSARtumAM vRSTinA prabhAve jema vAvelA dhAnyanAM kaNasalAM vRddhi pAmatAM jAya che ane te pUrNa vRddhi pAmI jAya che tyAre kheDUto potAnA gharamAM te dhAnyane laI jaI bhaMDAra(koThAra)mAM bharI de che, tema jina-bhaktirUpa vRSTinA prabhAve pAMca-mahAvratonuM niraticArapaNe pAlana karavAthI tenI vizuddhi jema jema vadhatI jAya tema tema svasAdhyane-siddhasvarUpane sAdhavAnI zakti vikasita banatI jAya che ane tethI anaMta kSAyikadarzana-jJAna-cAritrAdi guNonI Atma-maMdiramAM niSpatti thAya che, eTale ke sarva Atma-pradezo jJAnAdi guNothI pUrNa banI jAya che. - je pradezamAM puSkaLa medavRSTi thAya che te pradeza dhAnya vagerethI samRddha bane che ane sarvatra sukALa pravarte che, tethI te dezanI prajA khUba ja AnaMda ane sukha-samRddhine pAme che, tevI rIte jina-darzana(samyagdarzana, jinazAsana ke jinamUrtidarzana)nA ane jina-bhaktinA prabhAve paramAnaMdanI prApti thatAM AtmAnA asaMkhya pradezomAM anaMta guNa-paryAyanI pUrNatA prApta thAya che. jina-bhaktinuM mahAna phaLa mokSa-prApti che, e jANIne aharniza jina-bhakti ane jinAjJA-pAlanamAM tatpara banavuM joIe. phIsa stavana I sAra... prastuta stavana meM stavanakAra mahAtmA ne bahuta kamAla kI hai / prabhusevA (jinabhakti) kI varSARtu ke sAtha tulanA karake usakI mahattA aura maMgalamayatA kA vAstavika varNana kiyA hai / varSARtu meM megharAjA kA zubhAgamana hotA hai taba loga harSa se nAcane lagate haiM, kisI ko duSkAla kA bhaya nahIM rahatA / bar3e bar3e bAdala car3ha Ate haiM aura bAra bAra bijaliyA~ camakane lagatI haiM / isI taraha mahA puNyodaya se zrI jinezvara paramAtmA kI pahacAna hotI hai taba Adara-bahumAnapUrvaka unakI bhakti meM tatpara bane hue bhakta ko adbhuta Ananda hotA hai / usake citta meM se atattva meM tattvabuddhirUpa mithyAtva kA bhaya bhAga jAtA hai aura avidhi, AzaMsA, AzAtanA-doSa se rahita samyakriyA-samyagAcaraNa kA pAlana hone para vizuddha AtmapariNati kA vidyut-prakAza kucha aMzo meM anubhava meM AtA hai / jaba jinabhaktirUpI varSA hotI hai taba pavitra bhAvanArUpa pavana calatA hai : mana-vacana-kAyA kI ekAgratArUpa indradhanuSa banatA hai : prabhu ke nirmala guNa-stavanarUpa gariva hotA hai aura tRSNArUpI grISmakAla kA paritApa zAnta ho jAtA hai| For Personal Private Use Only 402 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSARtu meM jaise baguloM kI paMkti dekhI jAtI hai, vaise jinabhakti meM prazasta lezyAe~ utpanna hotI haiM / varSARtu me haMsa pakSI sarovara meM jAkara rahatA hai, vaise jinabhakti ke yoga se muni dhyAnArUDha hokara upazama yA kSapakazreNI meM rahatA hai / varSARtu meM cAroM dizAoM ke mArga banda ho jAte haiM, vaise jinabhakti se cAroM gatiyoM kA bhramaNa ruka jAtA hai / varSARtu meM loga apane gharoM meM hI rahate haiM aura Ananda karate haiM, vaise anAdikAla se viSaya-kaSAyarUpa parabhAva meM bhaTakatA huA cetana jinabhakti dvArA apane svarUpa ko pahacAnakara nijasvabhAva meM hI rahatA hai aura samatA-sakhI ke sAtha mauja karatA hai / varSA ke dinoM meM jaise mora harSita hokara nAcane lagatA hai, vaise jinabhakti meM tanmaya banA huA samyagdraSTi AtmA zrI jinezvara prabhu ke prazAMta-rasa paripUrNa alaukika rUpa ko dekhakara paramAnanda kA anubhava karatA hai / varSA ke samaya jaise jaladhArAe~ bahane lagatI haiM, vaise jinabhakti ke samaya meM prabhu ke guNagAna kA pravAha bahane lagatA hai / varSA ke samaya meM jaise ve jaladhArAe~ bhUmi para bahakara sarovarAdi meM sthira ho jAtI haiM vaise prabhu guNagAna kA pravAha dharmarucivAle AtmAoM ke hRdaya meM praviSTa hokara sthira ho jAtA hai / cAtaka pakSI varSARtu kI megha-dhArAoM kA pAna karake apanI tRSA ko zAnta karatA hai, vaise hI jinabhakti meM tanmaya banA huA tattvapipAsu mahAmuni sarva duHkhoM ko dUra karanevAle anubhavarasa kA AsvAdana karake samyagdarzana kI prApti ke samaya prakaTa huI tattva-anubhava-ramaNatA kI pipAsA ko zAnta karatA hai| varSA ke samaya jaise jIrNa-zIrNa tRNa ke aMkura naSTa ho jAte haiM aura naye hare-hare tRNa aMkura prakaTa ho jAte haiM, kisAna unakA nivAraNakara yogya rIti se bhUmi ko jota kara bIja botA hai ; vaise hI jinabhakti dvArA bhavya jIva azubha AcAroM kA nivAraNakara zubha AcAra ke pAlanarUpa deza-virati Adi ke pariNAma utpanna karate haiN| varSARtu meM vRSTi ke prabhAva se jaise boye hue dhAnya ke aMkura ... vRddhigata hote haiM aura ve jaba pUrNa vRddhi ko prApta kara lete haiM taba kisAna unako apane ghara meM le jAkara koThAra meM bhara detA hai, vaise hI jinabhaktirUpa vRSTi ke prabhAva se pAMca mahAvratoM kA niraticArarUpa se pAlana karane se unakI vizuddhi jyoM jyoM bar3hatI jAtI hai vaise vaise ananya kSAyika darzana-jJAna-cAritrAdi guNoM kI Atmamandira meM niSpatti hotI hai arthAt saba Atmapradeza jJAnAdi guNoM se pUrNa bana jAte haiN| jisa pradeza meM acchI meghavRSTi hotI hai vaha pradeza dhAnyAdi se / samRddha banatA hai aura sarvatra sukAla pravartita hotA hai / jisase usa pradeza kI prajA bahuta Ananda aura sukha-samRddhi ko prApta karatI hai, na isI taraha jinadarzana (samyagdarzana, jina-zAsana yA jina-mUrti ke darzana) aura jinabhakti ke prabhAva se paramAnanda kI prApti hone para AtmA ke asaMkhya pradezoM meM ananta guNa-paryAya kI pUrNatA prApta hotI hai| jinabhakti kA mahAna phala mokSa-prApti hai / yaha jAnakara aharniza jinabhakti aura jinAjJApAlana meM tatpara bananA cAhie / va Atmapradeza jJAnAdi jIvanamAM ApelA citronuM vivaraNa. 21(1) zrI naminAtha bhagavAna 21(2) jaMbUvRkSa - jenA upara anAdata devano vAsa che 21(3) 18000 zAkhAMga ratha, gAthA - 3. 46 hA prAranA nigamAyone vituM citra che. 21(4) cha vezyA darzAvatuM vRkSa, juo gAthA - 3, saMsArI jIvonA zubhAzubha adhyavasAya sAthe saMbaMdha dharAve che. 21(5) cha vezyA darzAvatuM vRkSa 21(6) balarAma muni - karaNa-karAvaNa ne anumodana sarIkhAM rUpa nIpajAyo. traNeyano uttamakoTino eka ja bhAva (zubha lezyA) baLadeva muni : tapa Adi dvArA saMyamanuM pAlana kare che. (karaNa) suthAra : supAtrahAnadvArA saMyama-pAlana sahAya 42.cha. (42114) haraNa : huM kyAre AvuM karIza ? dhanya che A banne ne ! (anumodana) jhADanI DALI paDatAM traNeya pAMcamA devaloke jAya che. Jain Education Intentional For Personal & Private Use Only 403 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Education into the For Personal Private Use Only 22(1) www.jaibrary.org Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X atha dvAviMzati zrI neminAthajina stavanam || padmaprabhajina jaI alagA vasyA - e dezI || nemi jinesara nija kAraja karyu, chAMDayo sarva vibhAvo jii| Atama zakti sakala prakaTa karI, AsvAdyo nijabhAvo jii|| nemi // 1 // For Persona 405 Private Use Only 12222 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI neminAtha bhagavAn ne nija siddhatArUpa kArya ko pUrNa kiyA hai, arthAt zrI neminAtha bhagavAn ne sarva vibhAvadazA, viSayakaSAya aura rAga-dveSAdi kA sarvathA tyAga kiyA hai evam AtmA kI jJAnAdi saba zaktiyoM ko pUrNarUpa se prakaTa kI hai aura nija zuddha svabhAva kA AsvAdana kiyA hai / isa prakAra ve apanI AtmA ke zuddha svabhAva ke bhoktA bane haiM / artha : zrI neminAtha bhagavAne nija sva-siddhatArUpa kAryane pUrNa karyuM che eTale ke, zrI neminAtha bhagavAne sarva vibhAva dazA, viSaya-kaSAya ane rAga-dveSAdino sarvathA tyAga karyo che tathA AtmAnI jJAnAdi sarva zaktione pUrNapaNe pragaTAvIne nija zuddha svabhAvanuM AsvAdana karyuM che. Ama teo potAnA AtmAnA zuddha svabhAvanA bhoktA banyA che. | sva. bAlAvabodhaH have bAvIzamA zrI neminAthanI stuti kare che, jAdava-kulamAM tilaka samAna mahAupagArI ehavA zrI neminAtha jinezvareM nija ketAM potAnuM kArya karyuM. kyAMhi paNa AtmAne kharaDavA dIdho nahIM chAMDyo ketAM to, sarva ketAM sakala cAra nikSepe vibhAva te aMtaraMga tathA bAhya kAraNathI sarva vibhAva tajyo. AtmAnI zakti asaMkhyAta-pradezane vize je anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMtasukha, anaMtaagurulaghu, anaMtadAna, anaMtalAbha, anaMtabhoga, anaMtaupabhoga, anaMtavIrya, avarNa, agaMdha, arasa, asparza, paramaasaMgatA, ayogItArUpa potAnuM prabhutva, vibhutva, kAraNatva, kAryatva, vyApakatva, nityatva, anityatva, astitva, nAstitva, bhedatva, abhedava, kArakatva, pAriNAmikatva, sattva, prameyatva, dravyatva, Izvaratva, siddhatva, akhaMDatva, aliptavAdi te utsarga Atma-samAdhirUpa sarva zakti pragaTa karI. valI te nirAvaraNa Atma-dharma tehane AsvAdya-svarUpabhoknatvapaNe nijabhAva ketAM potAnA bhAvapaNe zrI neminAtha prabhutye bhogavyo. || ri prathamaITyA: || 9 || rAjula nArIresArImatidharI, avalaMbyA arihNtojii| uttama saMgeMre utamatA vadhe, sadhe AnaMda anaMto jii|| . artha : zIlAdi guNa se vibhUSita rAjImatI ne bhI uttama baddhi ko dhAraNa kara pati ke rUpavAle azuddha-rAga ko chor3a diyA aura zrI arihaMta prabhu ko apane devAdhideva ke rUpa meM svIkAra kiyA / sacamuca ! uttama puruSoM ke sahavAsa se uttamatA kI vRddhi hotI hai aura anukrama se ananta AnaMda prApta hotA hai / rAjImatI ne jaise isa sUkti ko yathArthatA siddha kara dI, vaise hameM bhI isa sUkti ko sArthaka karanA cAhie / | artha : zIlAdi guNathI vibhUSita rAjImatIe paNa uttama buddhine dhAraNa karI pati tarIkenA azuddha-rAgane choDI dIdho ane zrI arihaMta prabhune potAnA devAdhideva tarIke svIkAryA. kharekhara ! uttama puruSonA sahavAsathI uttamatA vRddhi pAme che ane anukrame anaMta AnaMda prApta thAya che. rAjImatIe jema A sUktinI yathArthatA karI batAvI, tema ApaNe paNa A sUktinI yathArthatA karavI joIe. vo. bAlAvabodhaH valI, rAjImati strImeM paNa rUDI mati aMgIkAra karI, sarva parigrahanA saMgano tyAga karIne zrI arihaMta deva upara arihaMtano rAga dharI upagArIpaNe guNIne Adare avilaMkhyA eTale bhartApaNAno azuddha-rAga TAlI deva-tattvane rAmeM AdaryA. ema vicAryuM je, uttamane saMge uttamatA vadhe eTaluM cAritravaMta sarvajJa zrI nemIzvara bhagavAna te sarvottama che, to enA saMgathI mahArI paNa uttamatA Jain Education Internationai For Personal & Private Use Only 406 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale siddhatA-pUrNAtmatA vadhe. valI sadhe ketAM nIpaje, AnaMda ketAM AtyaMtika-ekAMtika-nirdaka-nirAmaya-sukha thAya. te mATe tehi ja karavuM ghaTe. ema sarva bhavya jIvomeM vicAravuM. | ti dvitIyaTyArtha: // 2 // dharma adharma AkAzaacetanA, te vijAti agrAhyo jii| pudra grahavere karma kalaMkatA, vAdhe bAdhaka bAyo jii|| artha : zrI rAjImatIjI ne jisa tattva kI anuprekSA-vicAraNA kI thI vaha batAte haiM ki, samagra loka meM rahe hue paMcAstikAya (dharma, ardhama, AkAza, pudgala aura jIva) meM se dharma, adharma aura AkAza-ye tIna dravya acetana aura vijAtIya haiM, ata: unakA grahaNa nahIM ho sakatA / pudgala dravya vijAtIya hote hue bhI grAhya hai parantu ise grahaNa karane se jIva karma se kalaMkita banatA hai / bAhyabhAva kI vRddhi hotI hai aura usase svaguNoM kA avarodha (bAdha) hotA hai| | artha : zrI rAjImatIe je tattvanI anuprekSA-vicAraNA karI hatI te batAve che ke, samagra lokamAM rahelA paMcAstikAya(dharma-adharmaAkAza-pudgala-jIva)mAMthI dharma, adharma ane AkAza-A traNa dravyo acetana ane vijAtIya che, tethI te traNenuM grahaNa thaI zakyuM nathI. pudgala dravya vijAtIya hovA chatAM grAhya che paNa grahaNa karavAthI jIva karmathI kalaMkita bane che, bAhya bhAva vRddhi pAme che ane tenAthI svaguNono avarodha(bAdha) thAya che. svo. bAlAvabodhaH have rAjImatImeM je vicAryuM te kahe che, sarva lokamAM paMcAstikAya che ane kAla te chatI rUpe dravya nathI. zrI bhANakAra tathA anuyogadvAra sUtra jotAM upacAra-dravya che. valI, paMcAstikAyamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya, e traNa dravya acetana che tathA vijAti che-jIva dravyanI e jAti nahIM. valI agrAhya che te apariNAmIpaNA tathA acalapaNA mATe jIvathI grahavAya nahIM te mATe ehathI paNa mAhare kAma nahIM. tathA, pudgala dravya sArthe cira-kAlano paricaya che tehane jo grahIyeM to pudgala-jaDadravyane grahave AtmAne navAM karma baMdhAya ane AtmA kalaMka-sahita thAya ane bAdhakabhAva, parakartutA, svaguNarodhakatA, cetanAdi guNanI viparyAsatA vAdhe ketAM vRddhi pAme. te mATe pudgalane letAM anaMto kAla thayo paNa Atma-hita thayuM nahIM te mATe e pudgalanA saMgathI bAhya bhIDa vadhe mATe uttama jIva ehane grahe nahIM. ema rAjuleM vicAryuM je- ene paNa grahavuM nahIM kema ke, enA grAhaka to anaMtA jIva nigoda madhye paDyA che. || ta tRtIyaTyA: || || Lain Education international For peryogate Use Only www.sainelibrary.org Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H ATIMATTITUT441417 BET ins OJUMU WIPE 08 Jauny Jain Elation Internal For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARAY ANALWAY ******* JOG int 1124 wzyr ryd SHvt 2703 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgI saMgeM re rAga dazA badhe, thAe tiNe saMsAro jii| nIrAgIthI re rAganuM joDanuM, rUhie bhavano pAro jI // mi artha : saMsArI jIva rAga-dveSayukta haiM / unake sAtha saMga prema karane se rAgadazA bar3hatI hai aura usase saMsAra kI vRddhi hotI hai / parantu nIrAgI arihanta paramAtmA ke sAtha rAga-prIti karane se bhava kA pAra pAyA jA sakatA hai / artha : saMsArI jIvo rAga-dveSayukta che, temanI sAthe saMga-prema karavAthI rAga-dazA vadhe che ane tethI saMsAranI vRddhi thAya che. paraMtu nIrAgI evA zrI arihaMta paramAtmAnI sAthe rAga-prIti karavAthI bhavano pAra pAmI zakAya che. svo. bAlAvabodha : have pAMcamuM jIva-dravya te aneka AtmA che. valI, sva-jAti paNa che mATe tehane grahI rAga karIye. paraMtu eka avaguNa ehamAM paNa dITho. te kahe che je, saMsArI jIva to rAga-dveSasaMyukta che mATe tehano saMga kIdhe to ApaNane paNa rAga-dazA vadhe ane rAga-dazA to abhinava baMdhano hetu che. arihaMta devanAM Agama jotAM ane Atma-dharma jotAM, rAga to tajavA yogya che. rAgathI cA2-gatirUpa saMsAra thAe-vadhe mATe e paNa Atma-hita nahIM. te mATe nIrAgI, vItarAga, paramacAritrI, sarvaparabhAva-tyAgIthI jo rAga joDIye to bhavano pAra pAmIyeM. yadyapi kSaya to rAgano ja karavo che paNa prathama rAga palaTAvavAno e upAya che je, nIrAgIthI rAga joDIyeM eTale te nIrAgI rAga kare nahIM tethI anukrame e ApaNo rAga paNa kSaya pAme tevAreM e AtmA vItarAga-bhAva bhaje. / / rUti caturthayArtha: || 4 || 22(4) For Personal & Private Use Only 410 www.janelibrary.org Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprazastA reTAhI prazastatA, karatAM Azrava nAse jii| saMvara vAdheresAdhe nirjarA, Atma bhAva prakAze jI nemi.||5 artha : bAhya padArthoM para se aprazastarAga dUra karane se aura zrI arihanta paramAtmA para prazastarAga dhAraNa karane se saMvara (Asrava kA nAza) hotA hai arthAt navIna karmabandha ruka jAtA hai / sAtha hI pUrvakRta karmoM kI nirjarA hotI hai / usa saMvara aura nirjarA ke yoga se AtmazaktiyA~ prakaTa hotI hai| ' artha : bAhya padArtha uparano aprazasta-rAga dUra karavAthI ane zrI arihaMta paramAtmA upara prazasta-rAga dhAraNa karavAthI Asavano nAza thAya che-saMvara thAya che eTale ke, navIna karma-baMdha aTakI jAya che. tema ja, pUrvakRta karmonI nirjarA-kSaya thAya che ane te saMva2 ane nirjarAnA yoge Atma-zaktio pragaTe che. | sva. bAlAvabodha : te mATe kAmarUpa je aprazasta-rAga hato te TAlI arihaMtapaNArUpa prazasta-rAga karavo. guNI upara rAga te prazasta che. te sAdhana-kAle kAmano che, te prazasta-rAga karatAM anukrameM Azrava nAza pAme-navA karma sevArUpa azuddha pariNati Tale. valI, prazasta-rAgI jIva te guNIne avalaMDyo rahe tehathI sva-guNanI ekattA vadhe. te svaguNa-ekatvatA pariNAmathI saMvara-pariNati vadhe ane pUrva-kRta karmanI nirjarA parisATakarUpa te paNa sadhe ketAM nIpaje. te saMvara-nirjarAne pragaTave AtmAno bhAva-dharma arUpI zakti prakAza pAme-nirAvaraNa thAya. / / iti paJcamagAthArtha: / / 5 / / For X998 Private Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27IIULIT (0) CS AMMA11 2) an ucation tional For Personal & Privasse . W glinary.org Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YOXYYOYO YOYOYOY YYYYYYYY le ODOS Fore e us Only www nee Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Damanna nami prabhudhyAnere ekalatA, nija tatve ekatAno jI zukladhyAne re sAdhIsusiddhatA, ruhiye mukti nidAno jii|| nemi.SX artha : isa prakAra zubha vicAraNA karane se rAjImatIjI ne zrI neminAtha prabhu ke dhyAna meM tanmaya-ekatAna banakara usake dvArA nija tattvaAtmasvarUpa meM ekAgratA prApta kI aura svarUpa-tanmayatA dvArA zukladhyAna siddha karake sva-siddhatA prApta kI / isa prakAra hama bhI prabhu ke dhyAna meM ekAgra banakara mukti ke nidAna-mUla kAraNa ko prApta kareM / artha : A pramANe zubha-vicAraNA karavA dvArA rAjImatIjI zrI neminAtha prabhunA dhyAnamAM tanmaya-ekatAna banI tenA dvArA nija tattva Atma-svarUpamAM ekAgratA prApta karI ane svarUpa-tanmayatA vaDe zukla-dhyAna siddha karIne sva-siddhatA prApta karI. A rIte ApaNe paNa prabhunA dhyAnamAM ekAgra banI muktinA nidAna-mULa kAraNane prApta karIe.. | sva. bAlAvabodhaH rAjImatIjI ema vicArIne zrI nemi paramezvarane ja avalaMbyAM. kema ke, nemi prabhune dhyAneM ekattA-tanmaya karave karIne nija ketAM potAnA tarve Atma-svarUpe ekatAna ketAM ekatvapaNuM nIpaje. te jevAreM svarUpe ekatvapaNuM pAme tevAreM zukladhyAna pragaTe. je svarUpaekatvapaNuM tehI ja zukladhyAna che. - te zukladhyAne karI potAnI sAdhyatA sAdhI ketAM nIpajAvIne tehathI mukti je sakala karmarahItapaNuM tehanuM nidAna ketAM mUla-kAraNa lahIyeM ketAM pAmImeM. / / iti SaSThagAthArtha: / / 6 / / AUTAMuutha prANa gaNapaNana ghAsabihIjihAvaramAdirasasvAhAhAkoNamaNihAdasavAsamahammapadasAyaNa samasahasmalavADacANakADinagarakSasalAmaNacikanAgarAjAdharitaramayama Lain Education intematoral or Personal Private Use Only 414 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c) Education Internal For Personal & Private Use Only wwwjanaryo Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agama arUpIrearUsa agocarU, paramAtama paramIzo jii| 'lacaMdra tivAnI vinA, karatA vAdhe jagIzo jii| vaDiyALo artha : agama (sAmAnya logoM dvArA ajJeya), arUpI (varNAdi se rahita), alakha (ekAntavAdiyoM dvArA na pahacAne jAne vAle), agocara (indriyoM se agrAhya), paramAtmA (rAgAdi doSa rahita), paramezvara (ananta guNa-paryAya ke svAmI) aura devoM meM candra jaise nirmala zrI jinezvara prabhu kI sevA-AjJApAlana karane se sAdhakatA (adhyAtma-zakti) kI vRddhi hokara zuddha svabhAva kI sampUrNa sampatti prApta hotI hai / artha : agama(sAmAnya lokothI jANI na zakAya), arUpI(varNAdithI rahita), alakSa(ekAMtavAdIothI oLakhI na zakAya), agocara(IdriyothI joI na zakAya), paramAtmA(rAgAdi doSa-rahita), paramezvara(anaMta guNa-paryAyanA Izvara) ane devomAM caMdra jevA nirmaLa evA zrI jinezvara prabhunI sevA(AjJA-pAlana) karavAthI sAdhakatA(adhyAtma-zakti)nI vRddhi thatAM zuddha-svabhAvanI saMpUrNa saMpatti prApta thAya che. svo. bAlAvabodha : te mATe sarva bhavya AtmArthI adhyAtmasukharUci. ehavuM tattva seve te kahe che, agama ketAM jehanuM gamya nahIM athavA jemAMhe ajANa jIvathI praveza thAya nahIM. valI, jehanuM rUpa-gaMdha-va-rasa-saMsthAna nahIM te mATe arUpI. tathA, alakha ketAM pudgalAbhilASI e kAMtavAdI evA neyAyika, vedAMtika, sAMkhya, maimAsika, vaizeSika, bauddha, nAstika tathA je ekAMta dravya-dayAdika pakSagrAhI evA jaina-liMgI ItyAdikathI lakhAya nahIM eTale olakhAya nahIM. valI, agocara ketAM iMdriyagocara nahIM-atIMdrIya padArtha. te atIndriya, syAdvAdajJAneM-sApekSa upayogaeN-dhyAnanI dhAraNArthe ja gocara che. valI, paramotkRSTa-sarva vibhAvarahita anaMtaguNakALubhAvarUpa AtmA che. valI, paramIza ketAM utkRSTa avinAzI sahaja anaMta guNaparyAya-dharmanA Izvara che. valI, nara-deva te cakravartI, bhAva-deva te bhavanapati-vyaMtara- A jyotiSI-vaimAnika e cAra nikAyanA devatA tathA dharma-deva te munirAja, jinakalpI, sthavirakalpI, parihAravizuddhi, 13paDimApaDivanna, sUkSmasaM parAyI, upazAMtamohI, kSINamohI, upAdhyAya, zrutadhara, pUrvadhara, AcArya, gaNadhara pramukha te dharma- 6 $ deva. te sarva madhye caMdramA samAna nAyaka zAsananA pati mArgadarzaka ehavA je jinavara, tehanI sevanA AjJA mAnavArUpa karatAM 'che' thakAM vAdhe ketAM vRddhi pAme sAdhaka-saMpadA tathA siddhatArUpa saMpadA. | tethI zrI tIrtha kara-tIrthapatinI sevanA te parama pradhAna che. dravyathI vaMdana-namanAdika ane bhAvathI guNanuM bahumAna-AjJA pramANatArUpa sevA karatAM anaMtA siddha thayA. valI anaMtA siddha thaze. ethI ja mokSasukhano upAya che. || ti satamathArtha: || 7 || | ti tavaMzati zrI neminAthanana stavanam | 22 |. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only 4 16. " 416e Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SH Tiitttttttt tttt y TO 1 11 Japacation International For Personal & Puvate Use Only www.finelibrary.org Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsamA stavanano sAra... 'saMga tevo raMga' ukti mujaba uttama puruSonA samAgamathI uttamatA vadhe che. jema pArasanA saMgathI loDhuM paNa sonuM banI jAya che. anAdi kALathI pudgala(jaDa-padArtho)nA saMgathI A AtmA jaDavat (jaDa jevo) banI gayo che chatAM paNa pa2ma guNI zrI jinezvara paramAtmA jevA uttamottama puruSono jyAre yoga maLe che ane temanA pratye jyAre prIti ane bhakti jAge che, tyAre teno aprazasta-rAga vilIna thaI jAya che. zarIra, saMpatti ane svajanAdi upara tene koI paNa prakAranA moha ane mamatA rahetAM nathI. arihaMta paramAtmAdi guNI puruSo pratye guNa-bahumAnarUpa rAga e prazasta che ane te prazasta-rAga vaDe arthAt bhakti vaDe azubhaAsava(karma-baMdhanA kAraNabhUta azubha- pariNAma)no nAza thAya che. saMvara-pariNati(Atma-svabhAvamAM ekAgratA) vRddhi pAme che. nirjarA(pUrvakRtakarmano kSaya) thAya che ane jema jema saMvara-bhAvanI vRddhi thAya che tema tema Atma-vizuddhino vikAsa thato jAya che. zrI jinezva2 pa2mAtmAnI prIti ane bhakti, e baMne temanA dhyAnamAM ekAgra banavAnAM pradhAna sAdhano che. prIti ane bhakti anuSThAnanuM sevana ApaNane zAstranAM gahana tAttvika rahasyo samajavAnI zakti Ape che ane zAstrIya tattvonI vicAraNA-anuprekSA karavAthI dharmadhyAna ane zukla-dhyAna pragaTe che ane sAlaMbanarUpa dharma-dhyAna varDa ane nirAlaMbanarUpa zukladhyAna varDa Atma-svabhAvamAM tanmaya banelo AtmA anukrame pa2mAtma-padane pAme che. mATe, prIti ane bhaktipUrvaka zrI arihaMta paramAtmAnI sevA(AjJA-pAlanarUpa) ka2vI. e ja sarva zAstrono sAra che. bAvIsaveM stavana kA sAra.... 'saMga gaiyA raMga' - isa ukti ke anusAra uttama puruSoM kI saMgati-samAgama se uttamatA bar3hatI hai / jaise, pArasa ke saMsarga se lohA bhI sonA bana jAtA hai / anAdikAla se pudgala (jaDa padArthoM) ke saMga se yaha AtmA jar3a jaisI bana gayI hai phira bhI paramaguNI zrI jinezvara paramAtmA jaise uttamottama puruSoM kA jaba yoga milatA hai aura unake prati jaba prIti aura bhakti jAgRta hotI hai taba usakA aprazasta rAga vilIna ho jAtA hai yAni zarIra, sampatti aura svajanAdi para use kisI prakAra kA moha yA mamatA nahIM rahatI / arihanta paramAtmA Adi guNI- puruSoM ke prati guNa-bahumAnarUpa rAga prazastarAga hai / usa prazasta rAga dvArA arthAt bhakti dvArA azubha- Asrava (karmabandha ke kAraNabhUta azubha pariNAma) kA nAza hotA hai, saMvara-pariNati (AtmasvarUpa meM ekAgratA) baDhatI hai, nirjarA ( pUrvakRta karmoM kA kSaya hotA hai aura jaise jaise saMvarabhAva kI vRddhi hotI hai vaise vaise Atma-vizuddhi kA vikAsa hotA jAtA hai / zrI jinezvara paramAtmA kI prIti aura bhakti-ye donoM unake dhyAna meM ekAgra hone ke pradhAna sAdhana haiM / prIti aura bhakti anuSTAna kA sevana hameM zAstra ke gahana tAtvika rahasyoM ko samajhane kI zakti dete haiM aura zAstrIya tattvoM kI vicAraNA- anuprekSA karane se dharmadhyAna aura zukladhyAna prakaTa hotA hai / sAlambanarUpa dharmadhyAna aura nirAlambanarUpa zukladhyAna dvArA Atma-svabhAva meM tanmaya banA huA AtmA anukrama se paramAtma-pada ko prApta karatA hai / prIti aura bhaktipUrvaka zrI arihanta paramAtmA kI sevA (AjJA-pAlana) karanI cAhie / yahI sarva zAstroM kA sAra hai / For Personal & Private Use Only 418 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 22(1) zrI neminAtha bhagavAna 22(2) nemikumAra ane kRSNa mahArAjAnI jalakrIDA 22(3) AyudhazALAmAM zaMkha sAthe kRSNa mahArAjA ane kRSNa ane nemikumAranuM paraspara zaktiparIkSaNa 22(4) neminAthanuM cyavana kalyANaka janma kalyANaka - nemikumAra ane kRSNanuM zakti parIkSaNa ane nemikumAranI jalakrIDA 22(5) paraNavA mATe jaI rahelA nemikumAra, neminAthano paMcamuSTi loca. rAjulane joIne rahanemino dhyAnabhaMga. 22(6) nemikumArano varaghoDo 22(7) kRSNa vAsudevanI AyudhazALA 22(8) zrI giranArajI tIrtha 22(9) rAjulane paraNavA jaI rahelA nemikumAra ane pazuono pokAra sAMbhaLI mAMDavethI pAchA vaLatA nemikumAra www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 4 19. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0: 00:00.000 2369) Education International For Personal & Private Us Only Wwwnaty og Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha trayoviMza zrI pArzvanAthajina stavanam // kaDakhAnI dezI || ASTRAMERAY sahaja guNa AgarI svAmI sukhasAgare, jJAna vayarAgaro prbhusvaayo| zuddhatA ekatA tIkSNatA bhAvathI, moha ripu jItI jaya paDaha vaayo|| shj.||1|| ZUZANWZRSZ Jain Education international For Per v ate Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI hatI . zaSjaI bakhAgara pA2vanAra 22) | || zrI sukhasAgara pArzvanAtha bhagavAna-khaMbhAta, jemanI sanmukha A stavana devacandrajI dvArA racAyuM che. || Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.atelibrary.com Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 23(3) For Personal Private Use Only www.n ary.dra Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : prabhu kaise haiM ? yaha batAte haiM / sahaja svAbhAvika guNoM ke dhAma haiM, avyAbAdha, avinAzI sukha ke sindhu haiM, jJAnarUpa vajra-hIrA kI khAna hai, savAyA-sadA sarvazreSTa haiM / aise zrI pArzvanAtha bhagavAn ne zuddhatA (samyagjJAna kI nirmalatA), ekatA (svarUpa tanmayatA) aura tIkSNatA (vIryaguNa kI tIvratA) ke bhAva dvArA mohazatru ko jItakara jaya paDaha-vijaya kA DaMkA bajAyA hai / / | artha : prabhu kevA che ? te kahe che, sahaja-svabhAvika guNonA dhAma che, avyAbAdha, avinAzI sukhanA siMdhusAgara che (ane prabhunuM nAma paNa sukhasAgara pArzvanAtha che te sUcavyuM che), jJAnarUpa vaja(hIrA)nI khANa che, savAyA-sadA sarvazreSTha che. evA zrI pArzvanAtha bhagavAne zuddhatA(samyagu-jJAnanI nirmaLatA), ekatA(svarUpa-tanmayatA) ane tIkSNatA(vIrya-guNanI tIvratA)nA bhAva vaDe moha-zatrune jItI jayapaDahavijayaDaMko bajAvyo che. svo. bAlAvabodha : have trevIsamA zrI pArzvanAtha puruSAdAnI paramezvaranI stuti kare che. zrI pArzvanAtha prabhujI kehavA che ? sahaja-akRtrima vastunA mUla-dharma jJAnAnaMdAdika tehanA Agara che, anaMta AtmaguNa upajAvavAnA dhAma che. svAmI ketAM sva-saMpadAnA adhipati che, sukhanA sAgara che eTale je atIMdrIya, svAdhIna, nirAmaya, ni:prayAsa, avinAzI sukha tenA samudra che, niHsaMga sukhanA pAtra che. kevalajJAnarUpa vayara ketAM vaja te hIro, tehanA Aga2 che. sadA-sarvadA prabhu tameM savAyA cho. e zrI pArzvanAtha svAmInI zuddhatA te jJAnanI yathArthatA-nirmalatA, ekatA te cAritranI svarUpa-tanmayatA, tIkSNatA te vIryanI tIvratA, (tamAMhe)vIryanI tIkSNatA te dhArA che ane cAritranI ekatA te puThalathI preraNA che tathA jJAna te prakAza dekhADaNahAra che, te mATe e male ja mokSa che. koI kaheze je, samyaku-darzana kAM na kahyuM ? tehane uttara je, jJAna te darzana-yuktane ja kahe che eTale jJAna madhye darzananuM ekapaNuM che tathA tapa te vIryanI tIkSaNAtA kahI che. uktaM cAvazyakaniyuktau - "nANaM payAsagaM sohago u tavo saMyamo u guttikro| tiraM vi samAgI, moro nisAso mAgo || 9 ||'' (vi.bA.51.9962) artha : jJAna prakAzaka che, tapa zodhaka che ane saMyama rakSaka che. e traNenA ekyamAM ja jina-zAsanamAM mokSa kahevAyo che. eTale, zuddhatA-ekatA-tIrNatAthI moha-ripune jItIne arthAt jJAna, cAritra tathA tapanA balaiM mohAdika karmane haNIne jayano paDado bajAvyo. | ta prathama+ITyArthaH || 9 || vAnijhAvavijhA nivatA, pariNati vRttitA karI abhedeN| bhAva tAdAmyatA zakti ulhAsathI, saMtati yoganeM tuM ucchede|| phijha artha : aba zuddhatA, ekatA aura tIkSNatA kI vyAkhyA batAte haiM / vastu ke svarUpa kA yathArtha jJAna, yaha niSkalaMkatA zuddhatA hai / AtmapariNati meM vRtti kA abheda, yaha ekatA hai aura tAdAtmya bhAva se rahI huI vIrva-dai | artha : have, (1) zuddhatA (2) ekatA ane (3) tIkSNatA nI vyAkhyA batAve che. Jain Education international For Personal & Private Use Only 424 www.amelibrary.org Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) vastunA svarUpanuM yathArtha jJAna e niSkalaMkatA-zuddhatA che. (2) Atma-pariNatimAM vRttino abheda e ekatA che. ane, (3) tAdAsyabhAve rahelI vIrya-zaktino ullAsa e tIkSNatA che. e traNa vaDe Ape karma-saMtatinA saMbaMdhane mULathI ukheDI-chedI nAkhyo che. sva. bAlAvabodha : have zuddhatAdikanuM svarUpa kahe che, vastu je jIvAdika cha dravya tehanA je nija ketAM potAnA bhAva te guNa-paryAyarUpa utpAda-vyaya pariNatino avibhAsa ketAM jANavuM, te paNa nikalaMka eTale ekAMtatA-ayathArthatA-unnatatA-adhikatArahita samyagu-jJAna tene zuddhatA kahIje, tathA, pariNati je jIvano zuddha mUla-pariNAma, te svarUpane viSe ekatvapaNuM para-bhAvamAM pese nahIM. e AtmAnI pariNati che. anesaMsArI jIvana-vibhAvaraMgIne te mUla-pariNati to cAritra-mohanIyaeN AvRtta che. teNe karIne vRtti je pravRtti te rAgI-dveSIpudgalabhogIpaNe pravRtti rahI che, te pravRtti tajIne zuddha svarUpa para-bhaNI karI. - te pravRtti tathA pariNati, behunuM eka ja pravartana thayuM. je pariNati tehI ja pravRtti rahI paNa pAdhika-pravRttino aMza paNa rahyo nathI. te mATe pariNati tathA pravRtti, behu ekapaNe-abhedaM karI tene ekatA kahIyeM. | valI, bhAvatAdAbhyatA-zakti ketAM je vibhAva te tajjanyatA ketAM tadutpatti-saMbaMdhe che, jJAnAvaraNAdi pudgala-karma te saMyoga-saMbaMdhe che ane zuddha, kSAyika vIryAdika sva-guNa te tAdAbhya-saMbaMdhe che. te tAdAbhya-saMbaMdhanI je Atmika-zakti, kSAyika vIryanA ullAsathI te Atma-baleM, saMtati-yoga, saMtati ketAM paraMparAno , je saMyoga karmasaMbaMdha tehane ucchede. ' eTale, jJAnAvaraNAdi karmanI prakRti-sthiti-rasa-pradezano baMdha, tehanuM sthiti pramANe rahevuM che eTale je karmane Atmapradeza sAthe saMbaMdha te asaMkhyAto kAla-utkRSTo sittera koDAkoDI sAgaropamano che. paraMtu eka baMdha bhogavatAM bIjA sthitibaMdha prati-samaya baMdhAya che, vaLI te bhogavatAM bIjA prati-samaya aneka baMdhAya che eTale karma-pugala te eka samaya baMdha tehano saMyoga to sAdi-sAMta che paraMtu abhinava-baMdhanI paraMparArthe anAdi che. - jema pitAthI putra, putrathI valI putra eTale teno te manuSya to potAnA AyuSya pramANe varate paraMtu saMtAnanI paraMparA anaMtI cAle. tema tenA tehI ja karma to sthiti pramANe rahe paraMtu pUrva karmane bhogavave navAno baMdha thAya, tehane bhogavave valI bIjA navAno baMdha ema saMtAnanI paraMparArthe e anAdino che. te saMtati-yoga Atma-vIryarUpa tINatA barle he paramezvara ! tuM ucchede ketAM sarvathA uccheda kare eTale jJAna-darzana-cAritra-vIryanA barle anAdi karma-saMbaMdhane tameM vinAza karyo. e zakti prabhujI tumArAmAM ja che, bIjAmAM nahIM. e kArya tameM karyuM-nirAvaraNa thayA. || ti dvitIyaTyArtha: // 2 // dApa guNa vastunolakhIya yathArthatA, lahI udAsInatA aprbhaaveN| dhvaMsi tajjanyatAbhAva kApaNuM, parama prabhutuMramyo nija svbhaaveN| For Parso v ate Use Only www.lainelibrary.org Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 SINE Tin A1417 LELEWE RID D TE ACHT SA LUIS . For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.one Lain education Interational 331) Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ `v mtnvt 144 hvlgrSHy Hvvyyty vhm tHt ht`mrmyTyng mmT`n BATALITA yvmn Ath mSHhvT km`h Azvr Tvb vyyvyyzA ( (( vH 5 YANA LTTL. CTI((((((((((((((((((((((((((N I CQ mymvn Jan 30 ton International For Personal & Prvale Only www.ainelibrary.org Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : vastu ke guNa-doSoM kI yathArthatA jAnakara parabhAva se udAsIna hokara aura tadutpatti sambandha se utpanna arthAt pudgala ke sambandha se pedA hue vibhAva-kartRtva kA nAza karake he prabho ! Apa apane parama zuddha svabhAva meM ramaNa kara rahe haiM / artha : vastunA guNa-doSanI yathArthatA jANIne, para-bhAvathI udAsIna thaIne ane tautpatti-saMbaMdhe thayela eTale ke pudgalanA saMbaMdhathI thayela vibhAva-katvano nAza karIne, he prabhu ! Apa potAnA parama zuddha-svabhAvamAM ja ramaNa karI rahyA cho. | svo. bAlAvabodha : have valI e ja zuddhatA-ekatA- | tINatA e traNeno arthAtara kahe che. vastu je vastra-dhana-vanItAzIta-Atapa-viSAdi, tenA 'doSa" te azubha varNAdika tathA 'guNa' te zubha varNAdika, tehane lakhe ketAM jANe. yathArthapaNe eTale azubha doSasahita vastune azubha doSathI sahita jANe ane zubha-guNavaMta vastune zubha jANe, jaDa vastu jaDapaNe jANe, cetana vastune cetanapaNe jANe te yathArtha-syAdvAdapaNe jANe e 'zuddhatA' kahIye. - ane, te vastune ISTatA-aniSTatArahitapaNe jANe te udAsInatA kahIye. ehavuM udAsInatApaNuM tene lahI ketAM pAmIne eTale evuM udAsInapaNuM je pAmyo tethI eka potAno AtmA asaMkhyAta-pradezI. tehane viSe vyApya-vyApakabhADaeN rahyA je guNa-paryAya, tehathI aparabhAva ketAM anya-bhAvane eTale bIjA-anya ketAM judA je anaMtA jIva tathA anaMtA pudgalAdika ajIva padArtha. te sarvathI udAsapaNe sarvanA agrAhaka- abhogI-asaMgI thayA e sarva cAritra-pariNatine 'ekatA' kahiyeM. ane, dhvaMsI ketAM ucchedIne-tajjanyatAbhArve je vibhAva-kartApaNuM tehane chedIne chedakatA-zakti te tIkSNatA jANavI. e kArya karate he prabhujI ! tuM nija ketAM potAne svabhAveM ramyo. AtmasvabhAva-ramaNI thayo. || suti tRtIya pArva: || 3 || zuwgagumAvavA ravAnA, zubha azubha bhAva tihAM prbhunkiirch| zuddha pariNAmahAvIryakartA thaI, parama akriyatA amRta yI, ajJoko artha : zubha athavA azubha bhAva kI yathArtha (nizcita) pahacAna karake zubha yA azubha padArthoM meM he prabho ! Apane zubhAzubha bhAva arthAt rAga-dveSa nahIM kiyA parantu zuddha pAriNAmika-bhAva meM vIryaguNa ko pravartitakara parama akriyatArUpa amRtarasa kA pAna kiyA hai / artha : zubha ke azubha bhAvanI yathArtha (nizcita) oLakhANa karI zubha ke azubha padArthomAM he prabhu ! zubhAzubhabhAva eTale ke rAga-dveSa na karyo paNa zuddha-pAriNAmika bhAvamAM vIrya-guNane pravartAvI parama akriyatArUpa amRta-rasanuM pAna karyuM che. svo. bAlAvabodha : valI, ethI ja tribhaMgIno arthAtara kahe che. zubha ketAM prazasta-azubha ketAM aprazasta je bhAva, tehanI je avibhAsa ketAM olakhANa, tahakikatA ketAM tehane nirdhAre te zuddhatApaNe e sarva tame jANyuM. | paraMtu, he paramezvara ! tumeM tihAM rAgI-dveSIpaNe zubha-azubha bhAva paNa karyo nahIM ahI ja ekatA, cAritra-dharmanI arAgI-aSI pariNati te ekatA-zuddha nirAvaraNa pariNAmatA. | te pAriNAmika-bhArve je vIrya-guNa tehanA kartA thaIne eTale rAga-dveSane anuyAyIpaNe vIryano vikAra che te rAga-dveSarahitapaNe thaye vIrya zuddha thAya tevAre svavIrya-bale pAriNAmika-kartA thaIne eTale sva-pariNAmikatAnA kartA thaIne, parama ketAM utkRSTa akriyapaNArUpa amRtanuM pAna tameM karyuM eTale vibhAva-kartutA tathA sAdhakarUpa-karkhatA tajIne akaMpa-acala-vIryapaNe he paramezvara ! tameM akriya thayA. || ta vaturthaTyArthaH || 8 || For Personal & Private Use Only www.jminetbrary.org Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatA prabhu taNI AtmabhAveM rame, parama paramAtmatA tAsa thaae| niyamAvezanaitrizuLanI miAtA, triguNa ekatva tuja caraNa Ae / saddagopI artha : prabhu kI pUrNa zuddhatA kA jo jIva Atma-svabhAva meM abheda bhAva se cintana kara dhyAna dvArA usameM hI ramaNa karatA hai arthAt merI AtmA bhI sattArUpa se pUrNa zuddha svarUpa hai / aisA nizcaya kara prabhu kI pUrNa zuddhatA meM tanmaya banatA hai, use vaisI hI parama paramAtma-dazA prApta hotI hai / kSayopazamabhAva meM jJAna-darzana- cAritra kI bhinnatA mAlUma hotI hai parantu kSAyika yathAkhyAta cAritra prApta hone para tInoM guNoM kI ekarUpatA ho jAtI hai / artha : prabhunI pUrNa zuddhatAnuM je jIva Atma-svabhAvamAM abheda-bhAve ciMtana karI dhyAna vaDe temAM ja ramaNa kare che arthAta mAro AtmA paNa sattAe pUrNa zuddha-svarUpI che, ema nizcaya karI prabhunI pUrNa zuddhatAmAM tanmaya bane che tene tevI ja parama paramAtma-dazA prApta thAya che. kSAyopazamabhAvamAM jJAna-darzana-cAritranI bhinnatA jaNAya che paNa kSAyika-yathAkhyAta cAritra prApta thatAM te traNe guNanI ekatA thaI jAya che. svo. bAlAvabodha : ehavI zuddhatA, tattvatA, nirAvaraNatA tathA anaMta guNa-bhogIpaNAnI je prabhutA te Atma-bhAve ketAM potAne AtmapaNe rame, eTale prabhunI prabhutA teno raMgI je jIva, tehane parama-utkRSTa zuddha paramAtmApaNuM thAya. mizra-bhAve je kSayopazama-bhAveM, triguNa je samyag darzana- jJAna-cAritra, tehanI bhinnatA ketAM bheda-ratnatrayI che je sAdhaka che paraMtu savikalpa che, te triguNa je ratnatrayI tehanuM je ekatva ketAM ekapaNuM-abhedapaNuM te thAya tuja ketAM tAhare, caraNa-yathAkhyAta kSAyika cAritra Ave-pragaTe. eTale, kSINa-moha guNaThANeM ekatva-vitarka-apravicAra zukla-dhyAna upane je darzana-nirdhArarUpa tathA cAritra-sthiratArUpa e be dhArA jJAna-dhArAthI abheda thaI. eTale prathama mithyAtvakAleM to jJAna viparyAsarUpe hatuM. te samyakdarzana pragaTe yathArthajJAna thayuM tevAreM jJAna svarUpa-2maNI thayuM pachI te jJAna-svarUpa2maNI sthiratA-bhAvane bhaje. ema dhyAnArUDha thayo, vikalpa tajato, potAnA AtmAne tattva-pariNati madhye tanmayatA pamADato, pachI jJAnanuM ja ramaNa-jJAnano ja nirdhAra eTale paryAya-bheE te mUla-guNaeN ekatva pAme. e abheda-ratnatrayInuM svarUpa dhyAni-gamya che. paraMtu, mUla-naryuM AtmA jJAna-darzana e be guNaeN sahita che ehavI AmnAya che. zeSa nirdhAra-thiratA e sarva cetanA-guNanI pravRtti che, te mATe e jJAnamAMhe ja sthiratva-pariNati te abhedatA kahevI. prathama kSayopazamI cala-vIryatAeM cetanA-paryAyanI pravRtti asaMkhya-samayI hatI. te bhAsana pravRtti pachI krameM kAraNa-kAryamAM thiratApariNatieM hatI, te kSINa-moha kAle rodhakane kSaye sama-kAla asaMkhya-samayI pravRtti thaI. te kevalajJAna thaye nirAvaraNatAyeM eka-samayI thaI. e rIte abheda-ratnatrayI thAya che. e zrI bhASyathI samajavI. / / ti padmamAyArthaH || 6 || For Personal & Private Use Only 429 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e * For Personal & Private Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XA 231EUR) " For Personal & Private Use Only www.ainelibrarong Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33(9) helbrary.org Bu Yi Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Bu Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie He Xiao Xiao Bu Xiao Li Li Li Shi Shi Xiao Xiao Bu Bu Bu Bu Bu Tian Jia Ji Cheng She 44WWWJaaa@WOUD) UDERP, OPERDURARUZUKIRUSHAND)Shi DHEJOOR-DDDD00HQURIES QUIRECULUS, w RAVU FREEHuo ARGUSEU --in-TmniSD YOTA2 , [ San D 00oooooo App San Si Ye Di Ye Ye Ye Ye Ye Ye Ye Yao Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Xie Ye Dian RBRITeyP2AgAAA25AhSan hethe.B4E84Qi HEWAAAA336A(P.3 personal & Private Use Only Shi Yi Xi San Yi Xie Yi Bu Bu Bu Bu Bu Liu Pai HE Sente/EPELi Ji Zhao EEREQUEEHEPHEREPEEE LeagyYing ELIEEE Jing #hone2/exercenefile2 EPIELECURISEPTERCETMal(229genmedgeme Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Tou Hai Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III 1111 Yong Fu 23(2) Art BANK 4 For Personal & Private Use Only 20 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | JzakAza parvanA saMva, mUrti jinarAjanI Aja bheTI! vAIbrAnidhyarizraddhAta che, ke teNeMbhavabhramaNanI bhIDa meTI / nodho artha : upazama-sudhArasa se paripUrNa aura sarva jIvoM ko sukha denevAlI zrI jinezvara prabhu kI mUrti ke sAkSAtkAra se arthAt Aja usake darzana-vandana-sevana apUrva harSollAsa ke sAtha karane se aisI dRDha pratIti ho gaI hai ki, mokSa ke puSTa-nimitta kAraNarUpa jinadarzana aura jinasevA kA yoga milA hai, usase mokSarUpa kArya kI siddhi avazya hogI / aisI dRDha pratIti hone ke sAtha hI mere bhavabhramaNa kA bhaya bhI bhAga gayA (kAraNa meM kArya kA upacAra karake haviza se nikalA huA kavi kA yaha anubhava vacana hai) / artha : upazama-sudhArasathI paripUrNa ane sarva jIvone sukhakArI evI jinezvara prabhunI mUrtine bheTI eTale ke Aje temanuM darzana-vaMdana-sevana apUrva harSollAsathI karatAM evI daDha pratIti thaI che ke, mokSanA puSTa nimitta-kAraNarUpa jina-darzana ane jina-sevAno yoga maLyo che tethI mokSarUpa kAryanI siddhi avazya thaze. AvI daDha pratIti thavA sAthe mAro bhava-bhramaNano bhaya paNa palAyana thaI gayo. (kAraNamAM kAryano upacAra karI harSAvezathI nIkaLeluM kavinuM A anubhava-vacana che.) | svo. bAlAvabodhaH upazama-rasa je kaSAyano abhAva tehathI bharI ane sarva lokane zaMkarI ketAM kalyANanI karanArI ehavI prabhunI thApanA ketAM mUrti, tehanI zAMta acala aspRha mudrA, te Aja bheTI ketAM namaskArarUpe levI. | have, kAraNe kArya nipaje evI zraddhA pratIta che. teNe mokSanuM nimitta-kAraNa zrI jina-mudrAno yoga thayo ane upAdAna-kAraNa Atmopayogapramukha adhyavasAyajinaguNabhAsana rAga-harSe pariNamyA. | ehavA kAraNane malavuM jANuM chuM je- kAraNatA te kAryano hetu che mATe kAraNa male kAryanI niSpatti thaze ehavo Agamika-bhavyatAdyota upayoga thayo. | tehathI jANyuM je, e parama puruSottama deva zrI vItarAganI ISTatA jo upanI, to koI divaseM e AtmA guNI thanAra che. | e anumAneM jANyo je, kAraNa maLyuM to kArya nipajaze ane bhava-bhramaNa paNa Talaze e harSanuM vacana che.. bhava-bhramaNanI bhIDa meTI e kAraNe kAryopacArI vacana che. ema bhAvanA karavI. jo prabhunI prabhutA ISTa lAge che, to AtmA siddhatA varaze. | ti pa thArthaH || 6 || vikalate/ 23(9) www.dainelibrary.org For Parex ox vate Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayara saMbhAyate pArzva prabhudarzanaM, vikasate harSa utsAha vaadhyo| hetu ekatvatA ramaNa pariNAmathI, siddhi saadhkpnnoaajsaadhyo|| " kRdana.bI. artha : khambhAta nagara meM virAjamAna zrI sukhasAgara pArzvanAtha prabhu ke darzana-vandana karate samaya romarAji vikasita hone se apUrva harSa aura utsAha kI urmiyAM utpanna hone lagI aura zrI arihanta paramAtmA ke sAtha dhyAna dvArA tanmayatA siddha hone se Atma-ramaNatA prApta huI / isase anumAna hotA hai ki siddhi kI sAdhakatA merI AtmA meM prakaTita huI hai / artha : khaMbhAta nagaramAM birAjatA zrI sukhasAgara pArzvanAtha prabhunAM darzana-vaMdana karatI veLAe roma-rAjI vikasvara thatAM apUrva harSa ane utsAhanI Urmio utpanna thavA lAgI. ane, zrI arihaMta paramAtmA sAthe dhyAna vaDe tanmayatA-ekatA siddha thatAM Atma-ramaNatA prApta thaI. tethI anumAna thAya che ke, siddhinI sAdhakatA mArA AtmAmAM pragaTI che. svo. bAlAvabodha : ehavA adhyavasAya zrI khaMbhAyata tIrthe zrI sukhasAgara pArSajinanuM vaMdana karatAM koIka prabhunI prabhutA upara apUrva rAga upano te harSe e vacana bhAMkhyuM che. te mATe khaMbhAyatanuM nAma ApyuM che je| e khaMbhAyata nagaramAM zrI pArzvanAtha prabhujIne darzane vikasate harSa-harSane vikasvara thave utsAha vAdhyo ketAM vadhyo, hetu je kAraNa zrI arihaMta deva tehathI ekatvapaNe-atyaMta rAge ramyo je pariNAma eTale prabhuthI ati rAgI pariNAma thavAthI, siddhi je mokSa tehanuM sAdhakapaNuM e AtmAmAMhe che. evuM anumAna sadhyuM. eTale prabhu-rAge anuSThAnarahita-AsArahita pariNamyo to jANyuM je- e jIva, mokSa nipajAvavAnI yogyatAvaMta che. mATe, ehavuM anumAna kIdhuM je- Aja ketAM je divaseM prabhune bheTyo te divase mAharuM siddhi-sAdhakapaNuM sayuM. // ta satamathArthaH || 7 || 23(10) www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only 435 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjakRtapuNyadhanyadIhamArothayo, Aja narajanma meM saphala bhaavyo| 'devacaMdra' svAmI grevIzamo baMdIyo, bhaktibhara citta tujhgunnrmaavyo|| shj.|| artha : devoM meM candra samAna samujjvala zrI pArzvanAtha prabhu ko bhAvapUrvaka vandana kiyA aura bhakti se bharapUra citta prabhu ke guNa meM ramaNa karane lagA / isalie Aja merA mahAna puNyodaya jAgRta huA hai / Aja kA yaha dina dhanya banA hai / aura sacamuca ! Aja merA yaha janma bhI saphala bana gayA hai / artha : devomAM caMdra samAna samujjavaLa evA prabhu zrI pArzvanAtha prabhune bhAvapUrvaka vaMdana karyuM ane bhakti bharapUra citta prabhunA guNamAM ramaNa karavA lAgyuM. tethI, Aje mAro mahAna puNyodaya jAgrata thayo che, Ajano A divasa dhanya banyo che. ane kharekhara ! Aja mAro A janma paNa saphaLa banI gayo che. sva. bAlAvabodhaH Aja je velAyeM anuSThAnAdika doSa-rahita AtmA prabhu-bhakta pariNamyo, te divasa kuta-puNya ketAM puNyodaya thayo e dina dhanya thayo. | e dineM jinabhakti-rata adhyavasAya thave e nara-janma saphalapaNe vicAryo je, mAro e janma saphala che je meM nIrAgI, niHspRhI, paramaguNI, sarvajJa, sarvadarzI deva zrI pArzvanAtha svAmI trevIsamA tIrthaMkara, tene bheTya-vAdya-stavya. ane, temanI bhakti-bharane viSe citta ketAM mana ramAvyuM eTale pugala-ramaNatA tajI zrI arihaMta-guNanI ramaNatAeM mana ramAvyuM. tethI ja dina kRtArtha-kRtapuNya-saphala mAnavo e dina lekhAno jANavo. sarva devamAMhe caMdramA samAna athavA stuti-kartA je 'devacaMdra' te ehavo lAbha pAmyo. / / iti aSTamagAthArthaH / / 8 / / / / iti trayoviMza zrI pArzvanAthajina stavanaM samAptam / / 23 / / 23(11) Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shi Huo Huo Huo Huo Huo | Shi Shang Qi FTI14MAT 23(43) For Personal & Private Use Only wwwjanentary.org Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HUNT UMUS wiria 2313) For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1IIIIII T prppu DIUIIIIIIIIE pMITTALINITITLE 33(18) Jan Education international www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2311) For Pansonal & Polvate Lise Only www.jaman og Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamAM stavanano sAra... A stavanamAM jJAnanI zuddhatA, cAritranI ekatA ane vIryanI tINatAnuM vividha rIte varNana karavAmAM AvyuM che. samyagu-darzanano samAveza jJAnamAM ane tapano samAveza vIryamAM karelI hovAthI tenuM pRthak grahaNa nathI karyuM. jJAnano prakAza maLe che, cAritra preraka bane che ane vIryanI tINatA vaDe dhyAnanI dhArAno asmalita pravAha cAle che tyAre ja svasiddhatArUpa kArya siddha thAya che. zuddhatAdi traNenuM svarUpa vivakSA-bhedathI traNa prakAre batAvyuM che. temAM prathama prakAra A pramANe che : (1) sarva dravyanA nijabhAva sva-guNa-paryAyanuM ane utpAda-vyayarUpa pariNatinuM yathArtha-jJAna te zuddhatA che. (2) Atma-pariNati(AtmAno mULa-svabhAva) tathA vRtti-pravRtti baMnenuM ekatvarUpa pariNamana thavuM arthAt pariNati-pravRttinI ekarUpatA te ekatA che. (3) tAdAbhya-saMbaMdhathI rahelI kSAyika Atma-vIryazaktinA ullAsathI karma-paraMparAnA saMyogano mULathI uccheda karavo te tAtA che. jJAna-guNanI nirmAtA : ekAMtatA, ayathArthatA, nyUnAdhikatA Adi sarva doSothI rahita je samyagu-jJAna eTale yathArtha-bodha. e ja mokSamArgane sUryanI jema prakAzita kare che. AtmA ane karmanA bhedajJAnane-vivekane pragaTAve che mATe jJAnanI nirmaLatA-zuddhatAnI prathama AvazyaktA che. cAritra-guNanI ektA : saMsArI jIvanI Atma-pariNati cAritrya mohanIya karmathI AvRtta hovAne lIdhe jIvanI vRtti-pravRtti, rAga-dveSa ane kAma-bhogAdimAM pravarte che, teno tyAga karIne zuddha Atma-svarUpamAM vRttine ekAgra banAvavI te ekatA che ane te ja samya-cAritra che. vIrya-guNanI tINAtA H zarIramAM rahelI sarva dhAtuomAM jema vIrya pradhAna dhAtu che, tema Atma-guNomAM paNa vIrya e mahAna zaktizALI guNa che. tenI prabaLatA-tINatA vaDe anAdinI karma-paraMparA paNa paLavAramAM chedAI jAya che. have bIjo prakAra A pramANe che : (1) zubhAzubha padArthonA guNa-doSane yathArtha rIte jANavA te zuddhatA che. (2) AtmA ane AtmakalyANamAM sahAyabhUta sudeva, suguru ane sudharma sivAyanA padArtho tarapha udAsIna-bhAva rAkhavo. jema ke, AtmAnA asaMkhya pradezomAM vyApya-vyApaka bhAve rahelA guNa-paryAyo e ja mAruM sAcuM dhana che, te sivAyanA anya para-padArtho mArA nathI. evA deDha nizcayapUrvaka paugalika padArtho tarapha udAsInatA rAkhavI e ekatA che. (3) rAga-dveSAdi vibhAva pariNatinA kartApaNAno uccheda karavAnI prabaLa Atma-zakti te tINatA che. zrI jinezvara paramAtmAe jJAnanI yathArthatA, cAritranI udAsInatA ane vIryanI tIkSNatA dvArA sarva vibhAva-parabhAva kartutvano nAza karIne Atma-svabhAvamAM ramaNatA karI che. temanI stuti karavAthI ApaNAmAM paNa evI yogyatAnuM bIja paDe che. have trIjo prakAra A pramANe che : (1) zubha ane azubha bhAvane jANI yogya pRthakkaraNapUrvaka teno nirNaya karavo te zuddhatA che. (2) zubhAzubha vastune jANavA chatAM zubha ke azubha bhAva na karavo te ekatA che. (3) zuddha pAriNAmika-bhAvathI vIrya-guNane pravartAvI, svabhAvanA kartA banI, parama akriyatArUpa amRtanuM pAna karavuM te tIkSNatA che. zrI jinezvara prabhu sarva 'vibhAva-kartutva ane sAdhaka-kartutva' tajIne akaMpa-acala vIrya-guNa vaDe akriya-sarva kriyAothI rahita banelA che. A rIte paramAtmAnI zuddhatAnuM ekatvaciMtana, ekatvabhAvana, ekatvamilana, ramaNa e ApaNA AtmAmAM rahela paramAtmatAne pragaTAvavAnAM pradhAna sAdhano che. paramAtmAnI zuddhatA, ekatA ane tINatAnuM zruta-jJAna dvArA ciMtana-manana karI, sva-AtmAmAM rahelI tevA ja prakAranI zuddhatAne pragaTAvavA paramAtmAnA dhyAnamAM tItA apUrva sthiratApUrvaka tanmaya banI potAnA AtmAnuM paNa paramAtmasvarUpe dhyAna karavAmAM Ave to paramAtmA-aikyarUpa A abheda-dhyAna vaDe kSAyika-cAritra pragaTe che ane tyAre jJAna-darzana-cAritrarUpa bheda ratnatrayI e abhedarUpe | pariName che. A bheda-ratnatrayInuM svarUpa yogIgamya che chatAM sAmAnya rIte ahIM tenuM digdarzana karavAmAM Ave che. mithyAtva-dazAmAM viparItapaNe pravartana karatuM jIvanuM jJAna, samyagdarzana pragaTatAM jyAre yathArthatAnI koTimAM Ave che tyAre e jIva svarUpamAM ramaNa karanAro banI zake che. | svarUpamAM ramaNatA thatAM jJAna sthira bane che tyAre dhyAnArUDha dazA prApta thAya che ane pachI koI paNa prakAranA vikalpa vinA AtmatattvamAM tanmaya banatuM jJAna samyagudarzana ane cAritra sAthe ekatva pAme che eTale ke jJAnanuM ja zraddhAna ane jJAnanuM ja ramaNa ema paryAya-bhede www jainelibrary.org For Personal & Private Use Only 44 1 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda hovA chatAM mULa-guNanI apekSAe ekatva sadhAya che. | mULa nayanI apekSAe vicAratAM, AtmA jJAna-darzana A be guNathI yukta che. zeSa nirdhAra (zraddhA), sthiratA(cAritra) e cetanA-guNanI pravRtti che mATe jJAnamAM ja sthiratAdi guNonI abhedatA che, evo AmnAya che. athavA, bIjI rIte Ama paNa vicArI zakAya ke, chadmastha avasthAmAM (jJAnAdi) cetanAnI pravRtti asaMkhya samayavALI hoya che paraMtu kevaLa-jJAna pragaTatAM te eka samayavALI thAya che tyAre abheda-ratnatrayI hoya che. zuddhatA, ekatA ane tamAtAnuM svarUpa ane tenI prAptino upAya che, AtmAmAM paramAtma-bhAvanI bhAvanA. te batAvIne graMthakAra maharSi prabhu-bhaktinA prabhAve potAnA jIvanamAM anubhavelA apUrva bhAvollAsanA eka madhura prasaMgane ahIM rajU karyo che, je bhakta sAdhako mATe atyaMta preraNAdAyaka che. prabhunAM darzana, vaMdana, pUjana ane AjJA-pAlanathI AtmAmAM apUrva bhAvollAsa jAge che-hRdaya pulakita bane che. bhAvollAsa dvArA jJAnanI zuddhatA, cAritranI ektA ane tapa tathA vIryanI tIkSNatA siddha thatAM Atma-samAdhi pragaTe che. e samAdhi-dazAmAM abhuta Atmika AnaMdano anubhava thavAthI bhava-bhramaNano bhaya nAbUda thaI jAya che ane alpa kALamAM ja saMpUrNa zAzvata sukharUpa siddhatA pragaTa thavAnI dRDha pratIti thAya che. o pramANe prabhu-bhaktino mahAna-apUrva mahimA jANI sarva mumukSu AtmAoe zrI jinezvara prabhunI parama bhaktimAM sadA tanmaya banavA prayatnazIla rahevuM joIe. 23(16) www.nolibrary.org For Personal & Private Use Only | 442 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsaveM stavana kA sAra... isa stavana meM jJAna kI zuddhatA, cAritra kI ekatA aura vIrya kI tIkSNatA kA vividha rUpa se varNana kiyA gayA hai / samyagdarzana kA samAveza jJAna meM aura tapa kA samAveza vIrya meM kiye jAne ke kAraNa unakA pRthaka nirdeza nahIM kiyA gayA hai / jaba jJAna kA prakAza milatA hai, cAritra preraka banatI hai aura vIrya kI tIkSNatA dvArA dhyAna kI dhArA kA askhalita pravAha calatA hai tabhI sva-siddhatArUpa kArya siddha hotA zuddhatA Adi kA svarUpa vivakSAbheda se tIna prakAra kA batAyA gayA hai | jo isa prakAra hai - prathama prakAra : (1) saba dravyoM kA nijabhAva-svaguNa paryAya kA aura utpAda-vyaya pariNati kA yathArtha jJAna honA, yaha zuddhatA hai / (2) Atma-pariNati (AtmA kA mUla svabhAva) tathA vRtti (pravRtti) donoM kA ekatvarUpa meM pariNamana honA arthAt pravRtti kI ekarUpatA, yaha ekatA hai| (3) tAdAtya saMbaMdha se rahI huI kSAyika Atma-vIrya zakti ke ullAsa se karmaparamparA ke saMyoga kA mUla se uccheda karanA, yaha tIkSNatA hai / jJAnaguNa kI nirmalatA : ekAntatA, ayathArthatA, nyUnAdhikatA Adi saba doSoM se rahita jo samyagjJAna arthAt yathArtha bodha yahI mokSamArga ko sUrya kI taraha prakAzita karatA hai tathA AtmA aura karma ke bhedajJAna (viveka) ko prakaTita karatA hai / ataH jJAna kI nirmalatA-zuddhatA kI prathama AvazyakatA hai / cAritraguNa kI ekatA : saMsArI jIva kI AtmapariNati cAritramohanIya karma se AvRtta hone se jIva kI vRtti-pravRtti rAga-dveSa aura kAma-bhogAdi meM pravartita hotI hai, usakA tyAga kara zuddha Atma-svarUpa meM vRtti ko ekAgra banAnA-yaha ekatA hai aura yahI samyakcAritra hai / vIryaguNa kI tIkSNatA : zarIra meM rahI huI saba dhAtuoM meM jaise vIrya pradhAna dhAtu hai vaise Atma-guNoM meM bhI vIrya mahAna zaktizAlI guNa hai / usakI prabalatA-tIkSNatA dvArA anAdi kI karma paramparA bhI kSaNabhara meM chinna ho jAtI hai / dUsarA prakAra : (1) zubhAzubha padArthoM ke guNa-doSa ko yathArtharUpa se jAnanA, yaha zuddhatA hai / (2) AtmA aura Atma-kalyANa meM sahAyabhUta sudeva, suguru aura sudharma sivAya ke padArthoM ke prati udAsInabhAva rakhanA / jaise, AtmA ke asaMkhya pradezoM meM vyApya-vyApakabhAva se rahe hue guNa-paryAya hI merA saccA dhana hai, isake atirikta anya para-padArtha mere nahIM haiM / aise dRDha vizvAsapUrvaka paudgalika padArthoM ke prati udAsInatA rakhanA, yaha ekatA hai / (3) rAga-dveSAdi vibhAva pariNati ke kartApana kA uccheda karane kI prabala Atmazakti, yaha tIkSNatA hai / zrI jinezvara paramAtmA ne jJAna kI yathArthatA, cAritra kI udAsInatA aura vIrya kI tIkSNatA dvArA sarva vibhAva-parabhAva kartRtva kA nAza karake Atma-svabhAva meM ramaNatA kI hai| unakI stuti karane se hamAre meM bhI vaisI yogyatA kA bIjAropaNa hotA hai / tIsarA prakAra : (1) zubha aura azubha bhAva ko jAnakara yogya pRthakkaraNapUrvaka unakA nirNaya karanA, yaha zuddhatA hai / (2) zubhAzubha vastu ko jAnakara bhI unake prati zubha yA azubha bhAva na karanA, yaha ekatA hai / (3) zuddha pAriNAmika-bhAva se vIrya guNa ko pravartita karake svabhAva ke kartA banakara parama akriyatArUpa amRta kA pAna karanA, yaha tIkSNatA hai | zrI jinezvara prabhu sarva vibhAva-kartRtva aura sAdhaka-kartRtva ko chor3akara akampa-acala vIryaguNa ke dvArA akriya-sarva kriyArahita bane hue haiM / isa prakAra paramAtmA kI zuddhatA kA ekatvaciMtana, ekatvabhAvana, ekatvamilana-ramaNa, yaha hamArI AtmA meM rahI huI paramAtmatA ko prakaTa karane ke pradhAna sAdhana haiM / paramAtmA kI zuddhatA, ekatA aura tIkSNatA kA zrutajJAna ke dvArA cintana-manana kara sva-AtmA meM rahI huI vaisI hI zuddhatA ko prakaTa karane ke lie paramAtmA ke dhyAna meM tIkSNatA-apUrva sthiratApUrvaka tanmaya banakara apanI AtmA kA bhI paramAtmasvarUpa meM dhyAna kiyA jAya to paramAtmaaikyarUpa isa abheda-dhyAna dvArA kSAyika-cAritra prakaTa hotA hai aura taba jJAna-darzana-cAritrarUpa bheda-ratnatrayI abhedarUpa meM pariNata ho jAtI hai / isa abheda-ratnatrayI kA svarUpa yogIgamya hai to bhI sAmAnyarUpa se yahA~ usakA digdarzana karAyA jAtA hai| mithyAtva-dazA meM viparItarUpa se pravartita honevAlA jIva kA jJAna, samyagdarzana prakaTa hone para yathArthatA kI koTi meM AtA hai taba vaha jIva svarUpa meM ramaNa karanevAlA bana sakatA hai / svarUpa meM ramaNatA hone para jJAna sthira banatA hai taba dhyAnArUr3ha dazA prApta hotI hai aura isake pazcAt kisI bhI prakAra ke saMkalpa se rahita Atmatattva meM tanmaya banatA huA jJAna, samyagdarzana aura cAritra ke sAtha ekatva ko prApta karatA hai / arthAt jJAna kA hI zraddhAna aura jJAna kA hI ramaNa, isa prakAra paryAyabheda se bheda hone para bhI mUlaguNa kI apekSA se ekatva siddha hotA hai / mUla naya kI apekSA se vicAra karane para AtmA jJAna aura darzana, ina do guNoM se yukta hai / zeSa nirdhAra (zraddhA), sthiratA (cAritra) ye cetanAguNa kI pravRtti hai / ataH jJAna meM hI sthiratA Adi guNoM kI abhedatA hai, aisI AmnAya hai / athavA dUsarI taraha se yoM bhI vicArA jA sakatA hai ki, chadmastha avasthA meM (jJAnAdi) cetanA kI pravRtti asaMkhya samayavAlI hotI hai parantu kevalajJAna prakaTa hone para vaha eka samayavAlI banatI hai taba abheda ratnatrayI hotI hai / vAlA bana sakatA hai / svarUpa For Peru Private Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatA, ekatA aura tIkSNatA kA svarUpa aura unakI prApti kA upAya hai, AtmA meM paramAtmabhAva kI bhAvanA / yaha batAkara granthakAra maharSi ne prabhubhakti ke prabhAva se apane jIvana meM anubhUta apUrva bhAvollAsa ke eka madhura prasaMga ko yahA~ prastuta kiyA hai, jo bhakta sAdhakoM ke lie atyanta preraNAdAyaka hai - prabhu ke darzana, vandana, pUjana aura AjJA pAlana se AtmA meM apUrva bhAvollAsa jAgatA hai, hRdaya pulakita banatA hai / bhAvollAsa dvArA jJAna kI zuddhatA, cAritra kI ekatA aura tapa tathA vIrya kI tIkSNatA siddha hone para Atma samAdhi prakaTa hotI hai / isa samAdhi-dazA meM adbhuta Atmika Ananda kA anubhava hone se bhavabhramaNa kA bhaya bhAga jAtA hai aura alpakAla meM hI sampUrNa zAzvata sukharUpa siddhatA prakaTa hone kI dRDha pratIti hotI haiM / isa prakAra prabhubhakti kI apUrva mahAn mahimA jAnakara sarva mumukSu AtmAoM ko zrI jinezvara prabhu kI parama bhakti meM sadA tanmaya banane ke lie prayatnazIla rahanA caahie| 23(17) For Personal & Private Use Only 444 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM ApelA citronuM vivaraNa 23(1) zrI pArzvanAtha bhagavAna 23(2) zrI sukhasAgara pArzvanAtha bhagavAna-khaMbhAta, jemanI sanmukha A stavana devacandrajI dvArA racAyuM che. 23(3) zrI pArtha-padmAvatI 23(4) pArzvanAtha upara thatA kamaThanA upasargathI dharaNendra dvArA karAtuM rakSaNa 23(5) kamaThano paMcAgni tapa tathA pArzvakumAranuM Agamana 23(6) samavasaraNamAM birAjamAna pArzvanAtha bhagavAna 23(7) zrI pArzvanAtha paTa 23(8) zrI pArzvanAtha bhagavAnane thayela upasarga temaja kamaThanA paMcAgni tapamAM baLatA kASThamAMthI sarpano uddhAra karavA Avela pArzvakumAra. 23(9) pArzvanAtha upara thatA kamaThanA upasargathI dharaNendra dvArA thatuM rakSaNa 23(10) zrI pArzvanAtha bhagavAna siddhazilA upara 23(11) samavasaraNamAM birAjamAna bhagavAna, siddhazilA upara - bhagavAna pArzvanAthanuM nirvANa. 23(12) zrI pArzvanAtha bhagavAna 23(13) zrI pArzvanAtha bhagavAna 23(14) zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM nirvANa 23(15) zrI pArzvanAtha bhagavAna 23(16) zrI pArzvanAthajI ane padmAvatI 23(17) zrI pArzvanAtha yaMtra ja . to te che , / Dist. a ) nil)ne che. ma haD/0) 1 thI (IL (2) For Personal Private Use Only www.ainelibrary.org Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2) Join Education International For Persons & P Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturviMza zrI mahAvIrajina stavanam // DhAla kaDakhAnI dezIeM cAle che || tAra hotAragrabhu mujha sevaka bhaNI, jagatamA eTahu~ sujaza liijeN| dAsa avaguNa bhojANI potA taNo, dayAnidhi dIna para dyaakiijeN|| // 1 // Jain Education Intemational For Bessonal & Private Use Only 447 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOU. NMMSneIBEDIE pMUTTHAMILLI SHRAN ptti ANIMANIANAIMUNINAITAMINMANTINUAINTIMAN See LAN . HIYI AGS ppaappaay MVNVENIE SHAVMVIVE (AGO * ALSO ponnnraaNINm unnpaayaa ROUNaraannnRTO OULI ON LINA ( ATRIE HONOWN U DDIDNAPP SUIT SAMOON paarmaa SISTAN pyAUDIOS pMaiMS THI LINUIThiru ALANAEN paarlaiamTILLTILINI ptti For Personal Private Use Cindy AIR DI nue paatu TUITHRNEUTUUN puymULL paaraayASES ttaimWITIARNaaraa TLELAI 6s EWANNAMAMANA kaaraamaammminTITINJAM inematana c * Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ finitmaannnai paakaayATILLAITIMINAITHALAIMURA ituti paayAITIVE NVVVINVVNNAIVV pHLILIRos CGCGOOD DEBARD GAPP ed yaa LTTIAN ANSce BERAEEEEE ACCESSO pttttpttippaannn KIN. ILALATTALTLARI TRAS II vaaaiaaaaaaaaaaaapaalaa HD MUTTANIAN k pnnnOSPEOS NAMAAMAANA VIVVAIWINNNN AIKO 20(3) Jan Education intamallional For Personal & Prate Use Only www.incbrary or Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www artha : saMsAra ke duHkha se udvigna banA huA mumukSu AtmA zrI mahAvIra paramAtmA se apanI dIna-duHkhI avasthA kA varNana karatA huA prArthanA karatA hai, he dInadayAla ! karuNA sAgara ! -3 prabho! Apa isa dIna-duHkhI dAsa para dayA barasAkara use saMsAra-sAgara se tAro-pAra utAro / yadyapi, yaha sevaka aneka avaguNoM-doSoM se bharA huA hai, rAga-dveSAdi se raMgA huA hai to bhI ise Apa apanA sevaka - zaraNAgata mAnakara isa para kRpAdRSTi karo aura ise saMsAra-sAgara se pAra utArakara jagat meM mahAn suyaza-kIrti ko prApta kro| yahI merI bhAvabharI vinamra prArthanA hai / artha : saMsAranA duHkhathI udvigna banelo mumukSu AtmA zrI mahAvIra paramAtmA pAse potAnI dIna-duHkhI avasthAnuM varNana ka2vApUrvaka prArthanA kare che. he dIna-dayAla ! karuNAsAgara prabhu ! Apa A dIna-du:khI dAsa upara dayA varasAvI ane saMsAra-sAgarathI tAropAra utAro. jo ke A sevaka aneka avaguNo(doSo)thI bharelo che, rAga-dveSAdithI raMgAyelo che, chatAM ene potAno sevaka mAnI-zaraNAgata mAnI enI upara kRpA-dRSTi karo ane ene saMsAra-sAgarathI pAra utArIne jagatamAM mahAna suyaza-kIrtine prApta karo. e ja mArI namra bhAva-bharI prArthanA che. 24(4) svo. bAlAvabodha : koIka avasareM zrI jinAgamanA abhyAsa karIne, saMsArabhramaNajJAnAvaraNAdi AvaraNe AvRta potAnI anaMta Atma-zakti jANIne, anAdi para-bhAvAnuSaMgatA doSane duHkhe udvigna AtmA te potAnI sAdhakatA-zakti aNadekhato 52ma niryAmaka samAna covIzamA zrI vIranAthanA caraNa-zaraNa nirdhArIne zrI vIra prabhunI Agala prArthanAsahita vinaMti kare che je he nAtha ! he dIna-dayAla ! he prabhujI ! muja sarikho je tattva-sAdhana tathA AjJA-nirvAhamAM asamartha, tene mAtra nAmathI sevaka jANI tAra tAra. e guNa-rodhakarUpa duHkhathI nistAra. tuja sarIkhA prabhu vinA bIjA kone kahuM ? jagatamAM eTaluM sujaza lIjeM. yadyapi, prabhu to jazanA kAmI nathI paraMtu upacAreM bhakti-AturatAe~ kahe che je, muja sarIkho dAsa te yadyapi rAga-dveSa-asaMyamaanuSThAnAzaMsAdi doSa-ekAMtAdi doSa-anAdarAdi doSarUpa avaguNaeN karI bharyo che, to paNa tAharo kahevAya che. te mATe, he dayA-nidhi ketAM dayA je bhAva-karuNAnA nidhAna ! dIna je huM raMka, azaraNa, du:khita, tattva-zUnya, jJAnAdi saMpadArahita, bhAva-daridrI, mArgano virAdhaka, asaMyama-saMcArI, mahAvikA2I tamArI AjJAthI-vimukha anAdino uddhata ehavA muja upara dayA karIcheM. tAharI kRpA teha ja trANa-zaraNa thaze. yadyapi, arihaMta to kRpAvaMta ja che, to kRpA zI karavI che ? to paNa arthI vicAreM nahIM mATe arthInuM e vacana che. dayAvaMtane ja ema kahevAya che je, he deva ! tameM dayAnA bhaMDAra cho. tamaneM ja avalaMbe tarIza. e ja satya che. / / kRti prathamathArtha : || 2 || rAga-dveSe bharyo moha vairI naDyo, lokanI rItamAM ghaNuMe rAto / krodhavaza dhamadhamyo zuddha goghavA guNa navi ramyo, bhamyo bhava mAMhe huM viSaya mAto // tArI For Personal & Private Use Only 450 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he prabho ! ApakA yaha sevaka rAga-dveSa se bharA huA hai, mohazatru se dabA huA hai, loka-pravAha meM raMgA huA hai arthAt sadA lokaraMjana meM kuzala hai, krodha ke vazIbhUta hokara dhamadhamA rahA hai. zuddha jJAna-darzana-cAritra yA kSamAdi guNoM meM tanmaya nahIM bana rahA hai, parantu viSayoM meM Asakta banakara bhavabhramaNa kara rahA hai / | artha : he prabhu ! Apano A sevaka rAga-dveSathI bharelo che, moha-zatru vaDe dabAyelo che, lokaherI-lokapravAhamAM raMgAyelo rahe che arthAt sadA loka-raMjana kuzaLa che, krodhavaza banI dhama-dhamI rahyo che, zuddha jJAna, darzana, cAritra ke kSamAdi guNomAM tanmaya banato nathI paraMtu viSayomAM ja Asakta banIne bhava-bhramaNa karI rahyo che. | svo. bAlAvabodha : dAsa kehavo che ? rAga-dveSa bharyo jagatamAM paDyo guNIthI IrSyA kare che. moha je muMjitapaNuM te tattvanI ajANatA-viparyAsanA hetumeM moharI no tethI dabANa che. tathA, lokanI je rIta ketAM cAla temAMhe ghaNo ja mAto che-lokanI cAla mAMhe magna che-lokaraMjanano arthI che. krodha je tAtA-caMDa pariNAma tehane viSe dhamadhamI rahyo che. jema dhamaNa dhamatAM agni tape tema tapI rahyo che. zuddha-guNa je samyagdarzanasamyakajJAna-zuddhacAritra-kSamA-mArdava-ArjavAdi Atma-guNa tene viSe ramyo nahIM, tanmayI na thayo, te rUpa na grahyuM. | valI, bhamyo caturgatirUpa bhava-cakramAMhe, dravya-kSe tra-kAla-bhAvarUpa saMsAra tene viSe huM viSaya je paMca-IndriyanA svAduM te mAMhe mAto ketAM magna thayo-viSayagrasta thayo thako. ema saMsAra-cakra anubhavyuM. te have mujane tAra ! he nAtha ! dInabaMdhu ! niHkAraNa dayAla ! mujane tAra ! bhava-duHkhathI ugAra ! || ti dvitIya+TIdhArtha: || 2 ||. lI Adaryu AvaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMi kiidho| zuddha zraddhAna vahI Atma avalaMba vinu, rohado kArya teNeM kona siidhii|| - WophI artha : bhavabhramaNa karate-karate kabhI mAnavabhava meM AvazyakAdi dravya kriyAe~ lokopacAra se kI hogI arthAt viSa, garala aura anyonyAnuSThAnavAlI kriyAe~ kI hogI tathA jJAnAvaraNIya ke kSayopazama se zAstroM kA kucha abhyAsa bhI kiyA hogA / parantu zuddha sattAgata Atmadharma kI zuddharUci (zraddhAna) binA aura AtmaguNa ke Alambana binA kevala bAhyakriyA dvArA yA sparza anubhavajJAna binA ke zAstrAbhyAsa dvArA samyagdarzana kI prApti rUpa koI kArya siddha nahIM huA / artha : bhava-bhramaNa karatAM-karatAM kyAreka mAnava-bhavamAM AvazyakAdi dravya-kriyAo lokopacArathI karI haze eTale ke viSa, garala ane anyonyAnuSThAnavALI kriyAo karI haze. temaja jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI zAstrono kaMIka abhyAsa paNa karyo haze. paraMtu zuddha sattA-gata Atma-dharmanI zuddha-rUci (zraddhAna) vinA tema ja Atma-guNanA AlaMbana vinA bAhya-kriyA vaDe ke sparza-anubhavajJAna vinAnA zAstrAbhyAsa vaDe samyagu-darzananI prAptirUpa koI kArya siddha thayuM nathI. svo, bAlAvabodha : kadAcit koI kaheze je- Avazyaka-karaNAdika AcaraNa AdaryuMaMgIkAra karyuM. paraMtu, te sarva lokopacArathI eTale viSa tathA garala tathA anyonyAnuSThAnathI bhAvanA-dharma vinA upacAraeN aMgIkAra karyuM. | 24(pa) mIGREEIkIkANI For Pere Private Use Only 45 1 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA, koI kaheze- uccagotra-yazAdika karmanA vipArke jJAnAvaraNIya kSayopazama yoga zAstrano abhyAsa paNa kIdho, zAstra bhaNyA, zAstranA yathArtha artha paNa jANyA tathA adhyAtmabhAvanA-sparzajJAnAnubhava vinA zrutAbhyAsa kIdho. paraMtu, zuddha yathArtha syAdvAdorpata bhAvadharma, te vinA zeSa bhAva-dharmanI rUciyaeN je pravartana dayA-dAnAdika karIye te sarva kAraNa samajavAM paraMtu mUla-dharma nahIM. dharma te je vastunI sattA AtmAne viSe svarUpapaNe-pariNAmikatAeM rahI che temAMhe je pragaTyo te dharma. ehavuM zuddha zraddhAna-zuddha pratIti tathA valI AtmAnI svarUpa pragaTa karavArUpa rUci tathA AtmAnA sva-guNane AlaMbana vinA je AcaraNa, teNe AcaraNe tathA zrutAbhyAse tehavuM kArya je kAryathI AtmAnuM sAdhana thAya te koI nIpaLyuM nahIM, je thakI Atma-guNa koI pragaTe te thayuM nahIM te mATe aho paramezvara ! tAharI ja kRpA pAra utAre-nitAre. te mATe tAra tAra. || ti tRtIyathArtha: || 3 | - vALakSiNI nimitta karItigRho, koDAtAvita thAze doSa ko vastuno ahavAudyama taNo, / svAmI sevA sahI nikttkaashe|| tAra-kI artha : vItarAga paramAtmA ke darzana (zAsana) jaisA nirmala puSTa-nimitta prApta karake bhI yadi merI AtmasattA pavitra-zuddha na ho to yaha vastu-AtmA kA hI koI doSa hai athavA merA jIvadala to yogya hai kintu mere apane puruSArtha kI hI kamI hai ? parantu aba to svAmInAtha kI sevA hI mujhe prabhu ke pAsa le jAyegI aura mere evaM unake bIca ke antara ko tor3a degii| | artha : vItarAga paramAtmAnA darzana(zAsana) jevu nirmaLa puSTa-nimitta prApta karIne paNa jo mArI Atma-sattA pavitra-zuddha na thAya to te vastu-AtmAno ja koI doSa che athavA jIva-daLa to yogya che paNa mArA puruSArthanI ja UNapa che. paraMtu, have to svAmInAthanI sevA ja kharekhara mane prabhunI najIka laI jaze tathA mArI ane temanI vaccenA aMtarane bhAMgI nAMkhaze. | svo. bAlAvabodha : svAmI zrI vItarAga je pa2-kAryanA aka para-bhAvAdinA abhoktA IcchA-lIlA-capalatArahita che. ' eTale, je IcchA te to uNatAvaMtane che ane je paramezvara te to pUrNa sukhI che te mATe IcchA-rahita. valI, lIlA paNa sukhanI lAlacavAlAne hoya ane lAlaca te sukhanA adhurAzathI thAya che te mATe lIlA paNa nathI. ehavA svAmInA darzana samAna nirmala nimitta lahI ketAM pAmIne jo e AtmAnuM upAdAna mUla-pariNati te zuci ketAM pavitra nahIM thAze, to jANIyeM kaIyeM je vastu je jIva tehano ja doSa ketAM avaguNa che eTale rakhe e jIvano dala ayogya 246) For Perso v ate Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya? e jIvanI sattA kevI rItanI che ? athavA potAnA udyamanI khAmI che ? kema ke, Akare prayatna udyama karI AtmAne samAravo joIe, to e jIva potAnI UNAze AtmAne samArato nathI. te mATe have zuM karavuM ? je bIjo upAya koI nathI to zrI arihaMtanI sevA tethI ja nirce nikaTa ketAM najIkatA, lAse ketAM pamADaze eTale e AtmA duSTa che, paraMtu zrI jinarAjanI sevanAthI duSTatA tajaze. || ta vaturthaTTyArtha: || 8 || svAmI guNa olakhI svAmInejebhaje, darzana zuddhatA teha yaame| jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, karma jhIpI vase muktidhaameN| vAra. artha : jo AtmA arihanta paramAtmA ke guNoM ko pahacAna kara unakI sevA karatA hai, vaha AtmA zuddha samyagdarzana prApta karatA hai aura jJAna (yathArtha avabodha), cAritra (svarUpa-ramaNatA), tapa (tattva ekAgratA), vIrya (Atmazakti) guNa ke ullAsa dvArA kramaza: saba karmoM ko jItakara mokSa(mukti)mandira meM jA basatA hai / artha : je AtmA arihaMta paramAtmAnA guNone oLakhI temanI sevA kare che te AtmA zuddha samyagudarzana pAme che. ane jJAna(yathArtha avabodha), cAritra(svarUparamaNa), tapa(tattva-ekAgratA), vIrya(Atma-zakti) guNanA ullAsa vaDe anukrame sarva karmone jItI muktimaMdira-mokSamAM jaI vase che. | svo. bAlAvabodha : svAmI je arihaMta tehanA guNane olakhIne je prANI zrI arihaMtane bhaje ketAM seve te darzana ketAM samakitarUpa guNa pAme. jJAna-darzananI nirmalatA pAme. jJAna te yathArtha bhAsana, cAritra te svarUpa2maNa, tapa te tattva-ekAgratA, vIrya te AtmasAmarthya, tehanA ullAsathI ketAM ullAsavethI, jJAnAvaraNAdi karmane jhIpIne vase ketA rahe, mukti ketAM mokSa-nirAvaraNa saMpUrNa siddhatArUpa dhAmeM ketAM thAnake vase. |/ rUDhi pazamathArthaH || 6 || artha : mahAvIra paramAtmA tInoM jagat ke hitakartA haiM / aisA sunakara mere citta ne Apake 24 3). Jain Education Interational www.ainelibrary.one For Personal & Private Use Only 453 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manakA BirtemicCREarnitine sAlamA IMALAICTER zranArAjapAya karake jAne rrrrr 24(8) Jain Education Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s . in Education Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24(9) Jain Educalo International wwww 6666 20 Lelete bry Personal & Private only 66 RULE Love Lead Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200720020 TEZE DARB21315 AT! 29892 S2 Om POSTO Uncy DAN VIR Tuning PS GPS Our 20352 21 1922 2012 RIR VOTO AA il: - an XY .0.00 w.jainelibrary.com al &eva User Jan Education Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TERRABA Anton DER VI SOUND OUVISTE CXIMO HOOD 112 AA 0.001 Jain ucation internate or Personal & Private Ust www.jainelibrary.or Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sii gaiAva4 kAninavarazuLa, citta grabhucaraNane zaraNa vaasyo| 2. tAlAyakI vivijharvatA, DhAsanA sevatA kA tr tarodho caraNoM kI zaraNa svIkAra kI hai / ataH he jagatAta ! he rakSaka ! he prabho ! Apa apanI tArakatA ke biruda ko sArthaka karane ke lie bhI mujhe isa saMsArasAgara se tAriyegA / parantu, dAsa kI sevA-bhakti kI tarapha dhyAna mata dijiyegA arthAt yaha sevaka to merI sevA-bhakti ThIka se nahIM karatA, aisA jAnakara merI upekSA mata kariyegA / merI sevA kI tarapha dekhe binA kevala Apake 'tAraka' biruda ko sArthaka karane ke lie mujhe tAriyegA-pAra utaariegaa| | artha : mahAvIra paramAtmA traNe jagatanuM hita karanArA che. ema sAMbhaLIne mArA citte ApanAM caraNanuM zaraNa svIkAryuM che. tethI he jagatAta ! he rakSaka ! prabhu ! Apa tArakatAnA birudane sArthaka karavA mATe paNa mane A saMsAra-sAgarathI tArajo. paraMtu, dAsanI sevA-bhakti tarapha dhyAna na detAM arthAt A sevaka to mArI sevA-bhakti barAbara karato nathI, ema jANI mArI upekSA na karazo paNa mArI sevA tarapha joyA vinA phakta Apa mane e tAraka birudane rAkhavA mATe tArajo -pAra utArajo.. | svo. bAlAvabodha : jagatraya-vatsala ketAM jagatrayanA dharma-hitakArI ehavA mahAvIra zrI covIzamA jinavara, tehane suNI ketAM sAMbhalIne, citta ketAM mana, te prabhune caraNane zaraNe vAsya ketAM vasAvyo. te mATe he prabhu ! paramezvara ! mAharo AtmA to palaTIne sarva sAdhana kare evI zakti dekhAtI nathI mATe bhadraka-bhaktie kahuM chuM je he tAta ! he dIna-baMdho ! muja dAsane tumeM tArajo ! tamAruM tArakatAnuM birUda rAkhavA mATe dAsa je sevaka tehanI sevanA-bhakti sAmuM jozo nahIM, je e AjJA pramANe bhakti kare to tare. e vAta to mujhamAM thavI durlabha che paNa tamAre saMyogaeN tarI. ethI ja niyamo AdhAra che. || ta pa thArthaH || 6 || UNNNNNN 2(10) For Personal & Private Use Only 458 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinati mAnajo zakti e Apajo, bhAva syAdvAdatA zuddha bhAse / sAdhI sAdhaka dazA siddhatA anubhavI, 'devacaMdra' vimala prabhutA prakAze / / tAra. // 7 // artha : he kRpAlu deva ! merI eka choTI-sI vinatI ko Apa avazya svIkAra kareM aura mujhe aisI zakti deM ki jisase maiM vastu ke saba dharmoM ko tanika bhI zaMkAdi dUSaNa rakhe binA yathArtharUpa se jAna sakU~ aura sAdhaka- dazA ko siddha kara siddha-avasthA kA anubhava kara sakU~ tathA devoM meM candra samAna ujvala prabhutA ko prakaTita kara sakU~ / syAdvAda ke jJAna se sAdhakatA prakaTita hotI hai aura sAdhakatA se siddhatA prApta hotI hai / artha : he kRpALu-deva ! mArI eka nAnI zI vinaMtIne Apa jarUra svIkArajo ane mane evI zakti Apajo ke jethI huM vastunA sarva dharmone jarA paNa zaMkAdi dUSaNa sevyA vinA yathArtharUpe jANI zakuM. tema ja sAdhaka dazAne sAdhI siddha avasthAne anubhavI zakuM ane devomAM caMdra samAna ujjavaLa evI prabhutAne pragaTAvI zakuM. syAdvAdanA jJAnathI sAdhakatA pragaTe che ane sAdhakatAthI siddhatA prApta thAya che. svo. bAlAvabodha : 'mAharI eTalI vinati mAnajo' e paNa bhadrakapaNAthI bhaktinuM vacana che. je zakti-sAmarthya evI Apajo te kahe che, bhAvatAM vastu-dharma te syAdvAha rIteM nitya - anitya, bheDa aneDa, asti nAsti, meha-khamedhyAro cha dravyanA anaMtA dharma shuddhzaMkAdikarahita bhAse ketAM jANapaNA madhye Ave. sAdhi ketAM nIpajAvIne, sAdhaka-dazA te bheda-ratnatrayI, siddhatA-niSpannatA, anubhave ketAM logave. 'devacaMdra' sarva deva mAMhe caMdramA samAna siddha bhagavAna, tehanI vimala ketAM nirmala je prabhutA te prakAzeM ketAM pragaTa kare. eTale, syAdvAdajJAne sAdhakatA pragaTe, sAdhakatAthI siddhatA pragaTe. ehI ja sAra-paddhati che. 24(11) / / iti saptamagAthArtha: / / 7 / / / / iti caturviMza zrI pArzvanAthajina stavanaM samAptam / / 24 / / For Personal & Private Use Only 459 Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24112) ynm lvv vvng NAVAA 4000 LA CASS my Coco CO 183 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UT NU TITUTIONUM dira Win WANAV NA DANT UT VNA 200 TL ANAN `SHyrvt NUTIHILAN G TRY W FERITETITES ANA WINAN MAMAN OMANA NA LURI A WEN 4 . BV mumUMATLATTIA DI RIDAMARISHATIMANALLOANLATAN ALLA TA ALLA 2X(13) Jean Boucation International For Personal & Punte Use Only www.anary OS Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5000 Ry(1) Jan Educatinternational Hor Personal & Private Usedy Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000 bang For Personal & Private Use Onl Xelar Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 (15) covIsamA stavanano sAra.. mokSano pradhAna hetu jina-bhakti che. A sarva siddhAMtonuM sAra-bhUta vacana che. jJAnI puruSo mukti karatAM paNa prabhu-bhaktine hRdayamAM adhika sthAna Ape che. bhaktinuM mahattva adhika AMke che tenI pAchaLa paNa A ja hetu rahelo che. kahyuM che ke, 'bhakti muktine kheMcI lAve che, loha-cuMbaka jema loDhAne AkarSe che tema." A stavanamAM zuddha bhakti utpanna karavAnA mukhya muddAo batAvyA che. temAM, sau prathama bhakti pragaTa karavA mATe svaduSkRta-gahagarbhita prArthanAnI atyaMta AvazyaktA che. | svAmI-sevakabhAvanI bhakti vinA 'parA-bhakti' pragaTa thaI zakatI nathI. mATe bhaktimAM prathama sevake potAnA doSo(durguNo)nuM svAmI sanmukha nikhAlasa-niSkapaTa bhAve nivedana karavuM joIe. ajJAna avasthAmAM thaI gayelI bhUtakAlIna bhUlone yAda karI teno pazcAttApa karavo joIe. gadgadita hRdaya ane ezna jharatI AMkhe thatI prabhu-prArthanA e aDhaLaka pApa-puMjone paNa Atma-pradezomAMthI khaseDI bahAra ThAlave che ane saMtapta hRdayane zAMta banAve che. vartamAna avirati, mithyAtva, pramAda ane kaSAyAdine vaza thaI je kaMI paNa mana, vacana ane kAyAthI azubha-AcaraNa thaI gayuM hoya te badala paNa sakheda pazcAttApa karavApUrvaka prabhu pAse kSamAyAcanA karavI joIe. - A-loka ke para-lokamAM pogalika sukha meLavavA mATe ke yaza-kIrtinI kAmanAthI Atma-svarUpanA lakSya vinA karAtA dharmanA AcaraNathI ke dharma-zAstronA abhyAsathI paNa Atma-vikAsa sAdhI zakAto nathI. mATe eka mokSa-prAptinA dhyeyathI ja samyaka-kriyA ke zAstrAbhyAsa karavo joIe. zrI arihaMta paramAtmAnuM zAsana ja jIvane ziva(siddha) banAvavAmAM samartha che. evI dRDha zraddhA keLavavI joIe. anupama mukti-sukhane ApanAra A jina-zAsanane pAmIne paNa jo ApaNI Atmazuddhi na thatI hoya to emAM ApaNA puruSArthanI ja khAmI che ane e khAmIne dUra karavA mATe prabhu-prArthanA preraka banI ApaNane mahAna baLa pUruM pADe che. AtmAnA zuddha-svarUpane pragaTa karavAnAM mukhya sAdhano nIce pramANe che : prabhunI oLakhANa, prabhunI sevA, samyagu-darzana, yathArtha-jJAna, svarUpa-ramaNatArUpa cAritra, tattva-ekAgratArUpa tapa ane vIrSollAsa vagere arthAt arihaMta paramAtmAnI yathArtha oLakhANa karavA pUrvaka temanI sevA karavAthI samyagU darzana-jJAna-cAritra-tapa-vIryAdi guNo prApta thAya che ane guNonI pUrNatA e ja mokSa che. A rIte vicAratAM samajI zakAya che ke, muktinuM mULa jina-bhakti(sevA) che ane bhaktinuM mULa prabhu-prArthanA che. tethI ja bhakta-bhAvuka AtmAo sadA bhAva-bhInA haiye ane gadgad svare prabhu sanmukha prArthanA karatAM kahetA hoya che ke, he prabhu ! karuNA-siMdhu vibhu ! mArAmAM bhava-sAgara taravAnI jarAya tAkAta nathI. mArAM duSTa AcaraNo jotAM huM bhavano pAra pAmI zakIza ke kema ? e zaMkA che chatAM ApanuM tAraka biruda sAMbhaLI huM ApanA caraNomAM doDI Avyo chuM. eTale ke, ApanA tArakatAnA birudane sArthaka karavA mATe paNa A dIna-duHkhI, asahAya sevakane bhISaNa bhava-sAgarathI ugArI lejo athavA tene taravAnI zakti pradAna karajo. jethI sarva sAdhanAone siddha karI ane siddhatAne prApta karI A sevaka sadA mATe ApanA samAgamane meLavI zake. kharekhara ! sAcA bhaktAtmAnI A ja aMtima abhilASA hoya che. A covIsInA kartA 'zrImad devacaMdrajI' pAThaka mahodaye paNa covIsI samApta karatAM prabhu pAse potAnI abhilASA A ja rIte vyakta karI che..! graMtha-kartA jinAgamonAM UMDAM-agAdha rahasyonA mahAna jJAtA hovA chatAM namra-bhAve potAnI laghutA darzAvavApUrvaka kahe che ke - "meM mArA alpa-jJAna mujaba paramezvaranI stavanA(guNa-grAma) karI che. temAM je kaMI yathArtha hoya te pramANabhUta che ane je kaMI ayathArtha hoya te mArI mati-maMdatAne kAraNe che. te kSatio badala 'micchAmi dukkaDa'. gItArtha puruSo-guNI puruSo paraguNa-grAhI hoya che ane bIjAnA doSo pratye udAsIna bhAvavALA hoya che. bhadraka-bhAve karelI A racanAmAM je kaMI alanA-kSati thaI hoya tene e mahApuruSo kSamya kare evI prArthanA karuM chuM.* * vauvIsa tavana I sAra... mokSa kA pradhAna sAdhana jinabhakti hai, yaha saba siddhAntoM kA sArabhUta vacana hai / jJAnIpuruSa mukti kI apekSA bhI prabhubhakti ko hRdaya meM adhika sthAna dete haiM / bhakti ke mahattva ko jyAdA AMkate haiM, isake pIche bhI yahI hetu rahA huA hai / bhakti, mukti ko usI taraha khIMca lAtI hai jaise loha-cumbaka lohe ko khIMca lAtA hai| isa stavana meM zuddha-bhakti utpanna karane ke mukhya mudde batAye haiM / unameM sarvaprathama bhakti prakaTa karane ke lie svaduSkRtagarhAgarbhita prArthanA kI atyanta AvazyakatA hai / svAmI-sevakabhAva kI bhakti ke binA parA-bhakti prakaTa nahIM ho sakatI ata: bhakti meM sarvaprathama sevaka ko svAmI ke sanmukha zuddhahRdaya evaM niSkapaTa-bhAva se apane doSoM kA prakaTIkaraNa karanA cAhie / w ine brary.org For Parsonal & Povate Use Only 464 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAna- avasthA se huI bhUtakAlIna bhUloM ko yAda kara unakA pazcAttApa karanA cAhie / gadgad hRdaya se aura azrupUrita A~khoM se kI gaI prabhu-prArthanA Dhera sAre pApa-puMjo ko AtmapradezoM se khIMcakara bAhara kara detI hai aura santapta hRdaya ko zAnta banA detI hai / vartamAna meM mithyAtva, avirati pramAda aura kaSAyAdi ke vaza hokara jo kucha mana-vacana-kAyA se azubha AcaraNa ho gayA ho usake lie sakheda pazcAttApapUrvaka prabhu ke pAsa kSamAyAcanA karanI cAhie / isa loka yA paraloka ke paudgalika sukha ko pAne ke lie yA yaza-kIrti kI kAmanA se, Atma-svarUpa ke lakSya binA kiye gaye dharmAcaraNa yA dharmazAstroM ke abhyAsa se bhI AtmavikAsa nahIM kiyA jA sakatA, phalata: kevala mokSa-prApti ke dhyeya se hI samyaka kriyA yA zAstrAbhyAsa karanA cAhie / zrI arihanta paramAtmA kA zAsana hI jIva ko ziva (siddha) banAne meM samartha hai / aisI dRDha zraddhA vikasita karanI cAhie / anupama mukti-sukha ko denevAle isa jina-zAsana ko pAkara bhI yadi hamArI Atmavizuddhi na hotI ho to isameM hamAre puruSArtha kI hI kamI hai / isa kamI ko dUra karane ke lie prabhu-prArthanA preraka banakara hameM mahAna bala pradAna karatI hai / AtmA ke zuddha svarUpa ko prakaTa karane ke mukhya sAdhana isa prakAra haiM- prabhu kI pahacAna, prabhu kI sevA, samyagdarzana, yathArtha jJAna, svarUparamaNatArUpa cAritra, tattva-ekAgratArUpa tapa aura vIryollAsa / arthAt arihanta paramAtmA kI yathArtha pahacAna karake unakI sevA karane se samyagdarzana, jJAna, cAritra, tapa, vIryAdi guNoM kI prApti hotI hai aura guNoM kI pUrNatA hI mokSa hai| isa prakAra vicAra karane se jAnA jA sakatA hai ki mukti kA mUla jinabhakti (sevA) hai aura bhakti kA mUla prabhu-prArthanA hai| isIlie bhakta bhAvuka AtmAe~ sadA bhAvabhIne hRdaya se aura gadgad svara se prabhu ke sanmukha prArthanA karate hue kahate haiM ki 24(16) he prabho ! karuNA sindhu vibho ! mujha meM bhavasAgara tairane kI alpa bhI zakti nahIM hai / mere duSTa AcaraNoM ko dekhate hue to merA bhava se pAra honA saMdigdha hai to bhI ApakA 'tAraka' biruda sunakara maiM Apake caraNoM meM daur3akara AyA hU~ arthAt Apake 'tAraka' biruda ko sArthaka karane ke lie bhI isa dInadu:khI asahAya sevaka ko bhISaNa bhavasAgara se ubAra lIjiye athavA use tairane kI zakti pradAna kIjiye jisase sarva sAdhanAoM ko siddha kara aura siddhatA prApta kara yaha sevaka sadA ke lie Apake samAgama ko prApta kara sake / sacamuca ! sacce bhaktAtmA kI yahI antima abhilASA hotI hai / isa cauvIsI ke kartA zrImad devacandrajI pAThaka mahodaya ne bhI cauvIsI samApta karate hue prabhu ke pAsa apanI abhilASA isI rUpa meM vyakta kI hai / granthakartA jinAgamoM ke gahare agAdha rahasyoM ke mahAn jJAtA hote hue bhI namrabhAva se apanI laghutA pradarzita karate hue kahate haiM ki, maiMne mere alpajJAna ke anusAra paramezvara kI stavanA (guNagrAma) kI hai / isameM jo kucha yathArtha ho vaha pramANabhUta haiM aura jo kucha ayathArtha ho vaha merI matimaMdatA ke kAraNa hai, una truTiyoM ke lie 'micchAmi dukkaDaM' / gItArtha-puruSa (guNI- puruSa) parama guNagrAhI hote haiM aura dUsaroM ke doSoM ke prati udAsIna bhAvavAle hote haiN| bhadrabhAva se kI gaI isa racanA meM jo koI skhalanA truTi huI ho to use ve mahApuruSa kSamA kareM, aisI prArthanA karatA hU~ / 24(1) zrI mahAvIra svAmI bhagavAna 24 (4) trizalAbhAtA stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 24(2) zrI mahAvIra svAmI bhagavAna 24(5) 14 svapna lakSmIjI sahita 24(8) mahAvIrasvAmInuM cyavana ane janma kalyANaka 24(7) vardhamAnakumAranuM pAThazALA gamana 24(9) mahAvIrasvAmInuM dIkSA kalyANaka 24(10) pAThazALAmAM brAhmaNanA vezamAM Indra mahArAja dvArA karAtI prabhu sAthe praznottarI 24(11) caMDakauzikano upasarga - vaidyo khIlA kADhe che. paga upara khIra rAMdhavAno upasarga 24(12) mahAvIrasvAmInA kAnamAM khIlA ThokavAno upasarga 24(13) samavasaraNamAM birAjamAna mahAvIra svAmI paramAtmA 24(14) mahAvIra svAmInuM kevaLajJAna kalyANaka 4(15) IndrasabhA 24(16) mahAvIra svAmI bhagavAnanA 11 gaNadharo For Personal & Private Use Only 465 24(3) zrI gautamasvAmI 24(6) AmalaDI kriDA Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 5(1) E1 : : : : : : : : : : : : : : 24. J; www.labrary.org Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwww SHARIRAM Sanine atha sAmAnya kalazarupa paMcaviMzatitama stavanam || kAla bolavAnI dezImAM || kkA coNijina guNa gAIyeM. dhyAIyeM tattva svarUyo jii| paramAnaMda pada pAIyeM, akSaya jJAna anUpo jii|| caudiishe.||1|| For Personal & Private Use Only 46 7 Scoutrti khabara SER ABBA ORARY Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zrI RSabhadeva se lagAkara mahAvIrasvAmIparyanta avasarpiNI kAla meM zAsananAyaka, guNaratnAkara, mahAahiMsaka, mahAsaMrakSaka, mahAvaidya aise caubIsa tIrthakara hue, unake guNoM kI stavanA kIjie / aura, apane tattva-svarUpa kA dhyAna dhariye / usake dhyAna se tattva kI ekAgratA prApta kariye, usase paramAnanda-avinAzI pada pAiye / isa taraha akSaya-avinAzI aisA kSAyika-jJAna, jo anupa-adbhuta hai, prApta kiijie| | svo. bAlAvabodha : zrI RSabha devathI mAMDIne mahAvIraparyata avasarpiNI kAle zAsananA nAyaka guNa-ratnAkara, mahA-mAhaNa, mahAgopa, mahA-vaidya ehavA covIza tIrtha kara thayA. tehane gAIye ketAM guNa-grAma karIyeM ane potAnA tattva-svarUpane dhyAyIye. tehane dhyAne tattvanI ekAgratA pAmImeM tethI paramAnaMda-avinAzI pada pAmImeM. valI, akSaya-avinAzI ehavuM kSAyika jJAna te anupa-adbhUta pAmIjai. / / iti prathamagAthArtha H / / 1 / / cAdahaseM bAvana bhalA, bytyh yUy smbhaaby tii| samatAmayI sAdhu sAdhuNI, sAvaya sAviyA saarojii|| coviishe||2|| artha : caubIsoM jinarAja ke caudaha sau bAvana (1452) gaNadhara jo bhale. gaNa-gaNi piTaka ke dhanI aura guNoM ke bhaNDAra haiM / tathA, samatAmaya sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikA yaha caturvidha saMgha ke pradhAna-dharma ke AgevAna, samyagdarzana-jJAna-cAritra ko pAtra, yaha cAra prakAra kA saMgha / unake sahita guNagAna kiijie| svo. mAmAnIya : yovAze ni2|4|4|52 (1452), madA, 11-18 piTanA ghI, gurAnA bhaMDA2. tathA samatAmayI saadhusAdhvI ane zrAvaka-zrAvikA sAra ketAM pradhAna-dharmanA dhorI, samyagU darzana-jJAna-cAritranA pAtra e cAra prakArano saMgha. te sahita gAyavo. / / iti dvitIyagAthArthaH / / 2 / / 25(2ducation international For Personal & Private Use Only 468 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ In CCCCCCCC[ t(ICTIChun | zrIphamAra bAda paNa zrI hama caM.EAvAyuM. ma, MNR/ I/\/\/\/\/\N 2 pa(3) ( 1 ) BOOOOOOOK 2 5(4) 2 (4) cucation International For Personal & Private Use Only www.janobrary.org Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(2) Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SP Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ay . . OOO Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DWIG 11011 W itam 2 O ku M i rifletto in VAAV Feromonala only wwwaineltity.org (2) Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HUSHALA vardhamAna jinavara taNo, zAsana ati sukhakArojI cauviha saMgha birAjato, duHSama kAla aadhaarojii|| coviishe.||3|| artha : tathA, abhI zrI vardhamAna mahAvIrasvAmI kA zAsana atIva sukhakArI hai / isa zAsana meM jo AyA vaha jIva saMsAra se pAra hotA hai / tathA, duSama kAla-pA~cave Are meM bhavya jIva ke lie AdhArabhUta caturvidha saMgha birAjatA hai / vartamAnakAla meM navatattva-SaDdravya kI pahacAna hotI hai jisase mithyAtva-asaMyama trasta hote haiM vaha upakAra zrI vIra prabhu ke zAsana kA hai / zrI vIra va unake Agama AdhAra haiM / unakA upakAra hai| svo. bAlAvabodha : tathA, hamaNAM zrI vartamAna mahAvIra svAmInuM zAsana atyaMta sukhanuM kAraka che, e zAsanamAMhe je peThA te jIva saMsArano pAra pAme. tathA, duSama kAla-pAMcamA ArA madhye bhavya jIvane AdhArabhUta caturvidha saMdha birAje che. je vartamAna kAle nava-tattva, pa-dravyanI olakhANa thAya, mithyAtva-asaMyamano jethI trAsa Ave te upagAra zrI vIra prabhunA zAsanano che. zrI vIra-tehanA Agama AdhAra cha, teno 52 che. / / iti tRtIyagAthArthaH / / 3 / / | jina sevanathI jJAnatA, rUhe hilAhita bodhojI ahita tyAga hita Adare, saMyama hapanI zodhojI coviishe.||4|| artha : isa jinasevanA kA yaha phala zrI vizeSAvazyaka ke anusAra kahate haiM ki jisa, zrI vItarAga-upadiSTa sUtra ko sunane se jAnakArI (jJAna) baDhatI hai, usa jJAna se hitAhita kA bodha hotA hai / tadanantara ahita kA tyAga tathA hita-tattvasAdhana kA Adara karane se saMyama-tapa kI zuddhi hotI hai / For Personal & Private Use Only 474 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svo. bAlAvabodha : e jina-sevanAnuM phala zrI vizeSAvazyakane anusAre kahIye chemeM je, zrI vItarAganAM upadezyAM sUtrane sAMbhaLavAthI jANapaNuM vadhe, te jJAnathI hita-ahitano bodha thAya, pachI ahitano tyAga kare tathA hitane Adare-tattva sAdhana Adare, tehathI saMyamatapanI zodha ketAM zuddhatA thAya. / / iti caturthagAthArthaH / / 4 / / abhinava kArya agrahaNatA, jIrNa karma abhAvo jii| niHkarmI ne abAdhatA, avedana anAkula bhAvo jii|| coviishe.||5|| artha : saMyama-tapa kI vizuddhi hone se naye karma kI agrahaNatA hotI hai arthAt nayA karmabandha nahIM hotA aura jIrNa yAni purAne karmoM kA abhAva hotA hai / tAtparya yaha ki pUrvabaddha sattAgata karma naSTa hote haiM va naye kA bandha nahIM hotA / taba AtmA niSkarmI yAni sarva karmarahita hotA hai aura abAdhatA yAni bAdhArahita hotA hai / jo bAdhA Atmapradeza pudgala ke saMga kI hai, pudgalasaMga haTate hI bAdhA miTa gayI, usase karma-avedana huA-vedanArahita huaa| jaba vedanA saba calI gayI taba AtmA ne avedana-anukulatA ko pAyA aura AkulatA jo para (padArthoM ke) upAdhi kI thI vaha naSTa huyI / yaha saba prabhubhakti kA upakAra samajhie / isalie caubIsa jina kI stavanA kIjie, yahI sAra hai / sva. bAlAvabodha : saMyama-tapanI zuddhatA thavAthI navAM karmanI agrahaNatA thAya eTale navAM karma na bAMdhe ane jIrNa letAM jUnAM karmano abhAva thAya, eTale pUrva-baddha sattA-gata karma nirjare ane navAno baMdha nahIM thAya tathA mUlagAM sattA-gata kSaya jAya tevAreM AtmA ni:karmI ketA sarva karma-rahita thAya ane avyAbAdhatA ketAM bAdhA-rahita thAya. je bAdhA te Atma-pradezuM pugalanA saMganI che, pudgalasaMga Tale bAdhA maTI gaI. tethI, karma avedana thayo-vedanA rahita thayo, jevAre vedanA sarva gaI tevAre AtmA avedana- anAkulapaNuM pAmyo ne AkulatA paropAdhinI hatI te gaI. te sarva 'prabhu-bhakti'no upagAra jANavo. te mATe covIze jinane stavIe. ethI ja sAra che. / / iti paJcamagAthArtha H / / 5 / / sUcanA : AgaLanA pAnAo para ApelAM citro osavALa vaMzanI sthApanA kathA che... For Personal & Private Use Only 475 Jain Education international Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga 25(8) national 40OOD uta niTepAna 1 thama gae 3 Arya samudra nirud Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {razrIsunadatta 2 zrI jii|| jIe cha zrIkezisvAmI paradezIrAjAcItra sAratha Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pa 1 1) Cor Darsenal www.lamabad Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UUUUU (UUDU DU Jan Education international V OICE Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24113) VIX For Personal & Private Use Only www.lacnelbrary.org Jain Education Interational 24(17) Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Janice Private Usonly Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(15) 25(16) Page #487 -------------------------------------------------------------------------- Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(17) osavAla vaMza kI utpatti kathA 25(1) dharaNendra - padmAvatI dvArA sevita pArzvanAtha bhagavAna (1) prathama gaNadhara zrI zubhadattajI (2) gaNadhara bhagavaMta caturvidha saMgha ko upadeza de rahe haiM / (3) zrI Arya samudrajI (4) zrI kezI gaNadhara - pradezI rAjA aura citrasAra se osavaMza / (osavAloM kI utpatti kathA : prabhu mahAvIra ke nirvANa ke 70 varSa pazcAta zrI pArzvanAtha prabhu santAnIya chaTTaveM paTTadhara A. zrI ratnaprabhasUrijI kI preraNA se upakezapura - osiyAmeM rAjA, sAmaMta Adi hajAroM kSatriya aura zeTa sAhukAra jainadharmI bane / ata eva mahAjana osavAla vaMza kI sthApanA huI / yaha kathA 'hitAhita bodha' kA udAharaNa hai, dekhiye stavana gAthA-4 / kathA ke citroM kA varNana nIce diyA hai / ) 25(10) tIna deviyA~ AkAza meM gaIM / cAmuMDA devI dvArA AcAryajI ko varSARtu cAturmAsa kI vinatI kI gaI / upaladeva vIra ke jamAI uhaDa zeTha ratno se bharA huA thAla lAe / usI samaya tAMteDa gotra kI sthApanA huii| 25(11) svayaMprabhasUrijI, padmAvatI devI, siddhAyikA devI, cakkesarI devI, aMbikA devI, ratnacUDa vidyAdhara, zrI ratnaprabhasUri / zrI ratnaprabhasUrine 500 sAdhuoM ke sAtha Akara osiyA nagara meM cAmuMDA devI ko pratibodhita kiyA / 25(12) zrI osiyA mAtAjI ke maMdira meM sau gharoM se Ane vAle jIvita bhaiMsa tathA bakaroM ko chur3avAkara unake sthAna para naivedya caDhAe~ aura vahA~ gotra kI sthApanA kI / devI ke netroM meM vedanA kI / 25(13) 18 gotra kI sthApanA kI / 3,84,000 rAjaputroM ko pratibodhita kiyA / 25(14) satyakAjI AcArya bhagavaMta kA Adara satkAra karake unheM lAte haiM / 25(15) saMgha ke sAtha mahAvIrasvAmI kI mUrti ko lene jAte haiN| 25(16) AcAryajIne zrI osiyAjI meM mahAvIrasvAmI ke maMdira kI pratiSThA mUlarUpa se (svayaM) kI aura koraTA meM mahAvIrasvAmI ke maMdira kI pratiSThA vaikriya rUpase kii| 25(17) zrI satyakAjI vyAkhyAna dhvani sunate haiM / uhaDa zeTha kI gAya maMdira ke pAsa jAkara dUdha kI dhAra bahAtI hai / Jain Education Instamational www.jaineliterary.org For Personal & Private Use Only 484 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONCDA ArdrakumAra kathA abhayakumAra dvArA bheTa kI gaI AdinAtha prabhu kI pratimA se pratibodha prApta karake ArdrakumArane sva-janmabhUmi anAryadeza (Ardradeza) ko tyAga diyA aura AryabhUmi bhArata meM Akara bhagavAna mahAvIra se dIkSA grahaNa karake AtmakalyANa kiyA / yaha kathA 'hitAhita bodha' kA udAharaNa hai, dekhiye stavana gAthA-4 / 25(18) guru mahArAja ko vaMdana karate rAjA / 25(19) ArdrakumAra ko saMduka dete hue abhayakumAra ke sevaka / 25(20) gocarI ke lie vinatI karatA zrAvaka aura dAna detI huI zrAvikA / 25(21) zrAvaka-zrAvikAoM ko upadeza dete hue guru bhagavaMta / For Personal & Private Use Only | Jain Education Internatonal Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24110) Jain Aration International 24(96) For valdse only www.nelibrary ang Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(20) Teis Edustan For Personal & Private Use Only Lainelibrary.on 2 5(21) Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Afte bhAbaroganA vigamayI, acala akSaya nirAbAdho jI / pUrNAnaMda dazA kahI, viruse siddha samAdhI jI // caubIze // 6 // acce artha : tatpazcAt bhAvaroga jo para (padArthoM kA) anuyAyipanA hai, usakA vigama yAni (una) saba se haTakara, acala-capalatArahita, akSayaavinAzI, nirAbAdha- avyAbAdha pada prakaTa hotA hai / una saba kA mUla kAraNa jinarAja zrI vItarAga deva kI sevanA-sevA hai / bhAva yAni ruci, dravya aura bhAva se prakaTita hotI hai ataH sevanA-sevA karanA yahI hitakArI hai / Sanla pUrNAnanda, paramAnanda va ananta guNoM ke bhogarUpa sva-siddhatA dazA ko pAkara (jIva) siddha, niSpanna, pariniSThitArtha aisI Atmika-samAdhi arthAt jJAnadarzana samAdhi- avyAbAdhAnanda samAdhi ko prApta karatA hai va usakA bhoga anubhava karatA hai / yaha zrI jinezvara kI sevanA-sevA kA hI phala hai aura yahI parama nirvANa-pada kI prApti hai / ataH sarva vikalpo-kalpanAoM ko choDakara sarvajJa, sarvadarzI, zuddhatattvI, paramezvara, nirvikArI deva kI sevanA-sevA karo / yahI parama sukha kA puSTa kAraNa hai / svo. bAlAvabodha : pachI, bhAva-roga je parAnuyAyIpaNuM, tehano vigama ketAM sarvathI Talave karIne, acala ketAM capaLatA rahita, akSaya ketAM avinAzIpaNuM, nirAbAdha ketAM avyAbAdha pada pragaTe. te sarvanuM mUla kAraNa jinarAja zrI vItarAga devanI sevanA. bhAva-rUci dravya tathA bhAvathI pragaTe mATe sevanA karavI ehI ja hita che. (jethI) pUrNAnaMda-paramAnaMda-anaMta guNanA bhogarUpa sva-siddhatA dazA lahI ketAM pAmIne vilase ketAM anubhave. siddha, niSpanna, pariniSThitArtha, Atmi-samAdhi, jJAna-darzanasamAdhi, avyAmAdhAnaMha-samAdhi bhogave pAye se zrI kinezvaranA sevananuM phala. ehI ja 52ma nirvANa-padanI prApti che. teNe sarva vikalpa-kalpanA nivArIne sarvajJa sarva-darzI, zuddha-tattvI paramezvara nirvikArI devanuM sevana karo. ehI ja parama sukhanuM puSTa-kAraNa che. / / iti SaSThagAthArtha: / / 6 / / For Personal & Private Use Only 488 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinacaMdra nI sevanA, pragaTe 'puNyapradhAno jii| 'sumatisAgara ati utalase. 'saadhurNg'prbhuudhyaanojii|| covIze. L ATER artha : zrI jinacandra arihanta deva kI sevanA karane se puNyapradhAna prakaTa hotA hai aura zreSTha sumati yAni paramAnanda-sAdhaka mati ullasita hotI hai tathA prabhu ke dhyAna se sAdhu yAni acchA raMga jamatA hai / dUsarA artha : 'zrI jinacandrasUri bhaTTAraka' zrI kharataragacchAdhIzvara, unake ziSya zrI puNyapradhAna upAdhyAya', unake ziSya zrI sumatisAgara upAdhyAya', unake ziSya zrI sAdhuraMga vAcaka' - ye stutikartA kI paraMparA meM bahuzruta hue, unake nAma kahe / / sva. bAlAvabodha : zrI jinacaMdra arihaMta deva, tehanI sevanA karatAM puNya-pradhAna pragaTe ane zreSTha-sumati je paramAnaMdasAdhaka-mati te ullase ketAM pAme ane prabhune dhyAne sAdhu ketAM bhalo raMga thAya. bIjo artha : "zrI jinacaMdrasUri bhaTTAraka' zrI kharataragacchAdhIzvara, tehanA ziSya zrI puNyapradhAna upAdhyAya', tehanA ziSya zrI sumatisAgara upAdhyAya', temanA ziSya 'zrI sAdhuraMga vAcaka' e stuti-kartAnI paraMparAmAM bahu-zruta thayA, tehanAM nAma kahyAM. / / iti saptamagAthArthaH / / 7 / / suvihita kharatara gacchavarU, 'rAjasAra uvajjhAyo jii| 'jJAnadharma pAThakagaNo, ziSya sujasa sukhadAyo jii|| coviishe.||8|| For Personal & Private Use Only 488 Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : suvihita yAni paMcAMgIpramANa ratnatrayI kI hetu yAni kAraNa aisI sAmAcArI hai jisakI aisA kharataragaccha ! usameM pradhAna, sarva zAstra-nipuNa, marusthalI meM aneka jina-caityoM ke pratiSThAkAraka. AvazyakoddhAra-pramukha granthoM ke kartA aise mahopAdhyAya zrI rAjasArajI' hue| unake ziSya 'zrI jJAnadharma upAdhyAya', jo nyAyAdika granthoM ke adhyApakajI the va jinhoMne sATha sAla taka rasanA (jihvA) kA rasa tyAga kara zAkajAti ko tyAga kara saMvegavRtti ko dhAraNa kI / unake ziSya ujvala yaza ke dhanI, sukha ke pradAtA... / svo. bAlAvabodha : suvihita kahetAM paMcAMgI pramANa ratnatrayInI, hetu ketAM kAraNa, ehavI jehanI samAcArI ehavo je kharataragaccha, te madhye vara ketAM pradhAna sarva zAstra nipuNa, marusthala viSe aneka jina-cetya pratiSThA-kAraka, AvazyakoddhAra-pramukha graMthanA kartA evA mahopAdhyAya 'zrI 24sA27' thayA. tehanA ziSya 'zrI jJAnadharma upAdhyAya' nyAyAdika graMthAdhyApaka, jeNe sATha varSaparyaMta jillAnA rasa tajI zAka- jAti tajIne saMvega-vRtti dharI. temanA ziSya rUDA yazanA dhaNI sukhanA devAvAlA ehavA... / / iti aSTamagAthArthaH / / 8 / / dApacaMdra pAThaka taNo, ziSya stave jinraajojii| 'devacaMdra pada sevato, pUrNAnaMda samAjo jii|| coviishe||9|| artha : ... tathA jinhoMne zrI zatrujaya tIrtha para zivA-somajIkRta caumukha (TUka) ke aneka (jina) bimboM kI pratiSThA kI tathA pAMca pANDavoM ke vimba kI pratiSTA kI aura samavasaraNa-caitya tathA zrI rAjanagara meM sahasraphaNA pArzvaprabhu kI pratiSThA kI aise upAdhyAya zrI dIpacandajI ! unake ziSya paMDita devacaMdra gaNi' ! unhoMne yaha caubIsa prabhu kI stavanA bhaktivazAt kI / apanI bhaktipariNati mahAnanda kA hetu hai / aise guNa ke nAtha 'devacandra-pada' kA Asevana karane se pUrNAnanda yAni siddhi-avyAvAdha Ananda kA samudAya prApta hotA hai / yaha jinabhakti mokSa kA parama upAya hai / sva. bAlAvabodha : tathA, jeNe zrI zatruMjaya tIrtha upara zivA-somajI kRta comukhanI aneka biMba-pratiSThA karI tathA pAMca pAMDavanA biMbanI pratiSThA karI tathA samosaraNa caitya tathA zrI kuMthunAtha caitya pratiSThA karI, zrI rAjanagare sahastraphaNA pArtha prabhunI pratiSThA karI ehavA upAdhyAya 'zrIhI57.' tehanA ziSya paMDita devacaMdra gaNi', teNe e coviza prabhunI stavanA bhakti-varse karI. potAnI bhakti-pariNati mahAnaMda hetu che. ehavA guNanA nAtha 'devacaMdra-pada' sevatAM pUrNAnaMda je siddhi-avyAbAdha AnaMdano samAja ketA samudAya te pAme. e jina-bhakti te mokSano paramapAya che. / / iti navama gAthArthaH / / 9 / / / / iti zrI covIza jinastuti bAlAvabodha sampUrNa / / 25 / / / / iti zrI devacandrajI mahArAjakRta bAlAvabodhasahitAni caturviMzatijinastavanAni saMpUrNAni / / Jalin Education International For Personal & Private Use Only 480 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ POTTED Shun -DUTO DID ale BODAS ma AL AUTON Di Cala DONO GED TO DIDIDDDDDDDDDJED DDDDDDDDD HA AAONANOOD ITALET AAAAA QaCOGIOCKICI! 6:9) 23 AA AATA TER Goking AAZ NACISTA AAAANSE AAAAAAAAAA AB ODOPOIA 000 DDODODOS anlanOODAME M ANOAA RAAA) -24 GL 100 a mon aman 2-JONSDDDDDDD da PREST RA Anan LEKO CSS QABANDAON. 2 2 5' 62) Jan Education International For Pantonal Private Lise Only www.binaryong Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Is 25 (23) mmms 25(24) rANI kI goda meM zayana karate hue caMdarAjA / 25 (24) caMdarAjA kathA 25(23) caMdarAjA aura guNAvalI rANI (yaha kathA zrI zatruMjaya tIrtha ke prabhAva kA udAharaNa hai) apara mAtA vIramatI ke maMtrayukta dhAge se murgA banA huA caMdarAjA zrI siddhAcala para Akara AtmahatyA karane ke hetu sUraja kuMDameM kUdatA hai paraMtu dhAgA TUTa jAne para vaha phirase apane svayaMrUpa meM A jAtA hai / B Tian Tian B For Personal & Private Use Only Jay www.jainelibrary.ord Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(25) vIramatI kI sevA karatI huI guNAvalI rANI / . 25(26) dIpaka ke pAsa khaDe rAjA-rANI / sAsa bahu ko maMtra de rahI hai, jise rAjA gupta rUpase suna rahA hai / bale trAApaTe 25(25) sAmava rAjAjApata VI 2.5(26) VUDI IIIIIIIIIL Jain Education Intemational Founcial naiaimombaand Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25( 2 ) 2 5( 29 ) Orch in Jan Educagon t atlon For Personal (o) Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 paQ) 25(27) AmavRkSa kI zAkhA para baiThI huI vIramatI tathA guNAvalI aura vRkSa kI kotara meM khaDe hue rAjA / 25(28) zrI mahAvIrasvAmI aura gautamasvAmI / 25(29) zrI zatrujaya tIrtha ke upara zrI RSabhadeva paramAtmA / 25(30) hAtha milAte hue caMdarAjA / 25(31) zrI sammetazikharajI mahAtIrtha / For Personal & Private Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM ApelA citronuM vivaraNa 25(1) 24 tIrthaMkara paTa 2 5(2) gaNadhara gautamasvAmI svalabdhithI aSTApada tIrthanI yAtrA karavA jAya che. 25(3) zrI hemacaMdrAcAryajI ane kumArapALa mahArAjA 25(4) sAdhvIjI bhagavaMta ane zrAvikA 25(5) caturvidha saMghane upadeza ApatA guru bhagavaMta 25(6) caturvidha saMghane upadeza ApatA guru bhagavaMta 25(7) sAdhu bhagavaMtanA nagarapraveza mATe sAmaiyuM 25(8) sAdhu bhagavaMta upadeza ApI rahyA che. 2 5(9) dharaNendra-padmAvatI sevita pArzvanAtha bhagavAna (1) prathama gaNadhara zrI zubhadattajI (2) gaNadhara bhagavaMta caturvidha saMghane upadeza Ape che. (3) zrI Arya samudrajI (4) zrI kezI gaNadhara - pradezI rAjA tathA citrasArathI osavaMza (osavALonI utpatti kathA : prabhu mahAvIranA nirvANa pazcAta 70 varSe zrI pArzvanAtha prabhu-santAnIya chaThA paTTadhara AcArya zrI ratnaprabhasUrijInI preraNAthI upakezapura-osiyAmAM rAjA, sAmaMta Adi hajAro kSatriyo ane zeTha sAhukAro jainadharmI banyA temaja mahAjana osavALa vaMzanI sthApanA thaI. A kathA 'hitAhita bodha'nuM udAharaNa che, juo gAthA-4. te aMgenI kathAnA citronuM varNana nIce mujaba che.) 2 5(10) traNa devIo AkAzamAM gaI ane cAmuMDA devI dvArA AcAryajIne comAsAnI vinaMtI. upaladeva vIranA jamAI uhaDa zeTha thALa ratnothI bharIne lAvyA che tyAre tAMDa gotranI sthApanA karI... 25(11) svayaMprabhasUrijI, padmAvatI devI, siddhAyikA devI, cakkasarI devI, aMbikA devI, ratnacUDa vidyAdhara, zrI ratnaprabhasUri. zrI ratnaprabhasUrie osiyA nagare 500 sAdhu sAthe AvIne cAmuMDA devIne pratibodhI. 25(12) zrI o siyA mAtAjInA maMdiramAM so ghara dITha AvatA jIvatA bheMsa ane bakarAone choDAvIne naivedya caDhAvyA ane gotra sthApnA karI, devInetramAM vedanA kIdhI. 25(13) 18 gotranI sthApanA karI. 3,84,000 rAjaputrone pratibodhyA. 25(14) satyakAjI AcArya bhagavaMtane vadhAvIne lAve che. 2 5(15) saMgha sahita mahAvIrasvAmInI mUrti levA jAya che. 25(16) AcAryazrIe osiyAjImAM mahAvIrasvAmInA maMdiranI pratiSThA mULarUpe karI ane koraTA gAmamAM mahAvIra svAmInA maMdiranI pratiSThA vaikriyarUpe karI. 25(17) zrI satyakAjI vyAkhyAna dhvani suNe che. uhaDa zeThanI gAya jaIne maMdiranI pAse dUdhanI dhAra vahAve che. (abhayakumAre bheTa mokalelI AdinAtha prabhunI pratimAthI pratibodha pAmI sva-janmabhUmi anAryadeza (Ardradeza)no tyAga karI AryabhUmi bhArata para AvI bha. mahAvIrasvAmI pAse dIkSita thaI AdrakumAre Atma-kalyANa karyuM. A kathA 'hitAhita bodha'nuM udAharaNa che, juo gAthA-4.) 25(18) gurUmahArAjane vaMdana karatA rAjA. 25(19) AdrakumArane peTI ApatA abhayakumAranA sevako. 2 5(20) gocarI mATe vinaMtI karato zrAvaka ane dAna ApatI zrAvikA 25(21) zrAvaka zrAvikAne upadeza ApatA gurU bhagavaMta For Personal & Private Use Only www.alinelibrary.org Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25(22) zrI zatruMjaya mahAtIrtha paTa A mahAtIrtha para devacaMdrajIe zivA-somajI kRta caumukhanI aneka biMba pratiSThA karI tathA pAMca pAMDavanA bibanI pratiSThA karI samavasaraNa caitya ane zrI kuMthunAtha caityanI pratiSThA karI. (jyAre jyAre yAtrAe AvatA tyAre tyAre pUjya kalApUrNasUrijI e ja sthAne besI khAsa dhyAna karatA) 25(23) caMdarAjA ane guNAvalI rANI (A kathA zrI zatruMjaya tIrthanA prabhAvanuM udAharaNa che.) apara mAtA vIramatInA maMtraprayukta dorAthI kUkaDo banelo caMdarAjA zrI siddhAcala para AvIne ApaghAta karavA sUraja kuMDamAM jhaMpalAve che, paNa doro tUTI jatAM te pharI candrarAjAnA svarUpamAM AvI jAya che. te viSenA A prAcIna citro che. 25(24) rANInA khoLAmAM caMdarAjAnuM zayana 2 5(25)vIramatInI sevA karatI guNAvalI rANI 2 5(26) dIvAnI pAse UbhelA rAjA-rANI. sAsu vahune maMtra Ape che ane rAjA chUpI rIte sAMbhaLe che. 25(27) AMbAnI DALa para beThelI vIramatI tathA vahu ane bakholamAM ubhelA rAjA. 25(28) zrI mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmI 25(29) zrI zatruMjaya tIrtha upara zrI RSabhadeva paramAtmA 25(30) hAtha milAvatA caMdarAjA 25(31) zrI sametazikharajI mahAtIrtha. For Personal & Private Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha-sthita agharA ane pAribhASika zabdonA artha (noMdha : keTalAka zabdArtho kauMsamAM saMkhyA Apela che temAM prathama aMka stavanano ane bIjo aMka gAyAno che.) akala = samajI na zakAya te. akSata | akSaya / akSara = vinAza na pAme te. akhaMDa = TukaDA na thAya te. agurulaghu = bhAre paNa nahI ane halakuM paNa nahIM tevo padArtha (AtmA) athavA guNa (AtmAno svabhAva). agRhita mithyAtva jJAna). anAdithI cAlyuM AvatuM ajJAna (viparIta agocara = indriyothI na jaNAya te. = ajJa = mUrkha athavA ajJAnI. ajJAna = viparIta jJAna arthAt samyajJAnano abhAva. ajJeya = jANI na zakAya te. aghAtI karma = AtmAnA guNono sIdho ghAta na kare tevA karmo. te cAra che : (1) vedanIyakarma (2) Ayukarma (3) nAmakarma (4) gotrakarma. acala = sthira acetana = cetanA (prANa athavA jJAna) rahita. aja = janmarahita (14) (31) ajIva = jIvathI viparIta lakSaNavALuM. aDhAra koDAkoDI sAgaropama sudhI nirvANa mArganuM vighna= atIta covIsInA anukrame be-traNa-cAra koDAkoDI sAgaropamavALA cothApAMcamAM-chaThThA ArAmAM tathA vartamAna covIsInA anukrame cAratraNa-be koDAkoDI sAgaropamavALA pahelA-bIjA-trIjA ArAmAM tIrthaMkarono abhAva hoya che. Ama ekI sAthe kula aDhAra koDAkoDI sAgaropama sudhI nirvANa mArganuM vighna hoya che. (11) aNagAra = ghara vagaranA sAdhu-sAdhvI. aNu (paramANu) = padArthano atyaMta sUkSma ane avibhAjya aMza ke je phakta kevalIgamya che. aticAra = paccakkhANa, vrata ke niyamamAM doSa lAgavo. atizaya = tIrthaMkarone temanA vizeSa prakAranA karmakSayathI utpanna viziSTa puNyathI prApta coMtrIsa prakAranI camatkArika Rddhi (siddhi). adhruva = asthira athavA caMcaLa ke vinAzI. adhyavasAya = AtmA ane karmanA nimittathI thato manano vyApAra (pariNAma). anaMgI = kAmI (96) anaMta = aMta vagaranuM arthAt eka eka saMkhyA ghaTADatA kyAreya paNa rAzi samApta thAya ja nahi te. ke anukaMpA = karUNA ke dayA. anugraha = upakAra ke kRpA. anuyAyI = anusaranArI (28) anubhAga karmono rasa ke jenAthI tenA phaLanI tIvratA ke maMdatA nakkI thAya che. anuttaravAsI = aMtima koTinA kalpAtIta svargano eka bheda. anumodanA = prazaMsA athavA Adara-satkAra. anuSThAna = dhArmika kriyA. anekAMtavAda/syAdvAda = eka ja vastumAM rahelA paraspara viruddha guNa ke svabhAvonuM apekSApUrvaka samanvaya karatuM ekAntapaNA vagaranuM kathana. = anvayI = anusaranArA (12 7) aprayAsI = prayatna vagaranuM, sahaja (31) amUrta = varNa, gaMdha, rasa, sparzarahita. akAya = pANInA jIvo(nuM zarIra). apavAda = koIpaNa niyama, vidhi ke pravRttimAM azakya paristhiti vizeSa mATe dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI chuTachATa athavA badalAva. apalApa = koInI vAtane tuccha gaNIne halakI pADavI athavA na mAnavI. apariNAmI = jenuM rUpAMtara na thAya te. = apUrvakaraNa = jIvonA pariNAmanI kramazaH vizuddhinA sthAnakomAMnuM AThamuM guNasthAna, pUrve kyAreya na bhedI hoya tevI rAga-dveSanI graMthinuM bhedavuM jemAM thAya te. apratipAtI = avinAzI. apratyAkhyAnavaraNI = dezavirati arthAt zrAvakapaNAMnA bhAva na thavA de evo kaSAya. avagAhanA = jagyA, sthAna, uMcAI. avadhijJAna = cauda rAjalokanA rUpI padArthonuM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI thatuM eka prakAranuM atIndriya jJAna. avanne = arUpI (7 prazasti) avakhaMbhagrAhaka = AdhAra / Azrayane lenAra (54). avakhaMbhahetu = AdhAra AzrayanAM kAraNa dAyaka (54) anaMtAnubaMdhI kaSAya = evA kaSAyo ke je jIvane anaMtakALa saMsArano avasarpiNI kALa = dasa koDAkoDI palyopamano eka sAgaropama ane baMdha karAve ane anaMta bhavomAM paribhramaNa karAve, dasa koDAkoDI sAgaropamano eka utarato kALa ke jemAM uttarottara sukha, samRddhi ane dharmanI hAni thAya che. avirata samyadraSTi = cothuM guNasthAnaka ke jemAM vyavahArathI sudevaguru-dharmanI zraddhA hoya, jIvAdi tattvono bodha hoya ane nizcayathI aMtaramAM paramAtma svarUpa prAptinI jhaMkhanA hoya paNa bAhya vrataniyamAdinuM pAlana na hoya. avyAbAdha sukha = je sukha AvyA pachI temAM kyAreya du:khanI bAdhA na Ave. azuddha pariNati vibhAva karmAnuyAyI = azuddha pariNatirUpa vibhAva karmone anusaranAro. (11) aSTakarma / karmASTaka = jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya, mohanIya, apramatta saMyata = pramAda vagaranA saMyamavALA muni. apravicAra = koIpaNa guNa ke paryAyamAM sthira vicAradhArA. abrahma = maithuna. abUjha = aNasamaju. abhavya = mokSanI prApti mATe apAtra. abhISTa = managamatuM. amUrta = arUpI arthAt cakSuthI na dekhAya tevo sparzadirahita padArtha. ayoga = mana, vacana, kAyAnI pravRttithI rahitapaNuM. ayogI kevalI = mana, vacana, kAyAnI pravRttino nirodha karIne nirvANa prApta thAya te avasthAvALuM caudamuM guNasthAnaka. arihaMta = ghAtIkarmarUpa aMtaraMga zatruono nAza karela tIrthaMkara bhagavAna. alAbha = Avazyaka vastunI aprApti. alezI = lezyA vagaranA (siddha paramAtmA). aloka / alokAkAza = jemAM jIvAdi cha dravyo nathI evuM jagatanI bahAranuM AkAza. For Personal & Private Use Only 498 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma, AyuSya, gotra ane aMtarAya - e ATha karmono samUha. kAryAnaMtara = kArya thayA pachI, (18/5) asaMkhya | asaMkhyAta = saMkhyAthI gaNatarI na thAya te paraMtu eka eka kAryAnvayI = kAryane anusaranAruM (59) saMkhyA ghaTADatA kyAreya paNa rAzi samApta thaI zake te. kAlacakra = eka utsarpiNI ane eka avasarpiNI maLIne eka kALacakra asaMzI = vicArazakti mana) vagaranA nigodathI yAvatuM caundriya | thAya che. tathA samUrchAima jIvo. kudeva = jemanI pAse rAgadveSanA sAdhana hoya evA sarAgI devo Akare = tIvra (24 4) | (bhagavAna). Agama | AgamazAstro = tIrthakara bhagavaMtothI racita mULa zAstro ke kuguru = samatirahita ane vAstavika mahAvrata vagaranA guru. jenI saMkhyA 4pa che. kudharma = jemAM hiMsaka pravRttinI pradhAnatA hoya ane ahiMsAnI gauNatA Agamika bhavyatAdyota = AgamathI bhavyatAno prakAzaka (23/6). | hoya te dharma. AtyaMtara tapa = prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna kuzalAkAra = ghaniSpatti pUrvanI anaMtara avasthA (18 6) ane kAyotsarga - e cha prakAranA tapa ke jemAM mAnasika zuddhinI kUTastha = acaLa, aparivartanIya (4o 2) mukhyatA che. kuliMgI = pAkhaMDI (9 6) Arjava = RjutA arthAta saraLatA. kRtakRtya = jenA sarva icchita kAryo pUrNa thaI gayA che te. ArtadhyAna = ISTranA saMyoganI, aniSTanA viyoganI ane kevalajJAna = jIvanamukta yogIonuM nirvikalpa atIndriya pratyakSa bhogaprAptinI icchArUpa eka prakAranuM durgAna. jJAna ke jenA vaDe traNe lokanA, traNe kALanA sarva padArtho ane tenA Aryadeza | Aryakula = jyAM deva-guru-dharmanI prAptinA sAdhano upalabdha bhAvo pratyakSa jaNAya ane je AvyA pachI kyAreya jAya nahiM. hoya athavA jyAM hiMsAdi pAponI tIvratA na hoya evo deza ane kevaladarzana = kevaLajJAnanI sAthe ja thatuM sAmAnya avalokanarUpa. evuM kuLa. kevalI = jemane kevaLajJAna thayuM che. paraMtu aghAtI karmo bAkI che tevA AvirbhAva = pragaTa thavuM. - sAdhu ke tIrthakara. AzAtanA = avahelanA, anAdara, tiraskAra ke aNachAjatuM vartana. koDAkoDI ! koTAkoTI = eka kroDane eka koDa vaDe guNavAthI AvatI Azrava | Asrava = mana, vacana, kAyAnI zubhAzubha pravRttithI ekaDA upara 14 mIMDAvALI saMkhyA. kArmaNavargaNAnuM AkarSita thaI AtmapradezamAM AvavuM (grahaNa thavuM). koza = bAlaTI, kapAla jevI avasthA (18) 6) ikvAku vaMza = pahelA tIrthaMkara RSabhadeva svAmIno vaMza. kSapakazreNI = jemAM cAritramohanIya karmano kSaya thayela hoya tevI uNatA thakAnI = nyUnatAkALanI. (18/10) jIvanI uttarottara vizuddha Atmika adhyavasAyo (pariNAmo)nI utsarga = vrata, niyama ke paccakhANa vageremAM vizeSa kAraNathI paNa zRMkhalA. chUTachATa ke badalAva vagaranI draDha ArAdhanA (sAdhanA). kSayopazama = udayamAM Avela karmono kSaya ane udayamAM na AvelA utsarpiNI kALa = dasa koDAkoDI sAgaropamano caDhato kALa ke jemAM (sattAmAM rahelA) karmono upazama (tamane dabAvI devA te). | sukha, samRddhi ane dharmanI uttarottara vRddhi thAya che. kSAyikamAva = karmonA saMpUrNa kSayathI utpanna thayela bhAva. urdaka = udayaprApta (29) kSAyika samyakta = darzana saptakanA sarvathA kSayathI prApta samakti.. urdaka mizrapaNA mATe = udaya vaDe mizrapaNuM hovAthI (83) kSINamoha guNasthAnaka = jemAM kaSAyano saMpUrNa kSaya thayo che tevuM bAramuM upayoga = AtmA(cetanA)nI pariNativizeSa je be prakAranI che - guNasthAnaka. (1) darzanopayoga ke nirAkAropayoga, jemAM vastuno sAmAnya gaNadhara = tIrthakaronA AghaziSya ke ziSyo. pratibhAsa paDe che. (2) jJAnopayoga ke sAkAropayoga, jemAM padArthono gatyaMtara = anya gati (1 6 (7) | viziSTa bodha thAya che. gaha = pApano (doSono) pazcAttApa. upAdeya = AdaraNIya ke grahaNIya. gArava = Asakti, je traNa prakAranI che - (1) rasagArava (2) ekendriya = pRthvI, jala, agni, vAyu ane vanaspati ke jeone eka | RddhigArava (3) zAtAgArava. sparzendriyanI ja prApti thaI che. grAma = samUha audayika bhAva (pariNAma) = karmanA udayane kAraNe thato Atmano gItArtha = bahuzruta arthAtu ghaNAM zAstronA rahasyane jANanAra. pariNAma(bhAva). guNasthAna(ka) = mana, vacana, kAyAnI pravRtti tathA moha(mithyAjJAna)ne kaoNMdravya kartA = kartAdravya Atmaka kartA (11}1) kAraNe jIvanA aMtaraMga pariNAmomAM pratikSaNa thatI hAni-vRddhi karaNa = pariNAma, sAdhana, adhyavasAya. (AtmAnA samyagudarzanAdi guNonI satata tAratamyatAvALI karave = karavApaNuM (22 6) avasthAvizeSa). karmavipAka = karmono udaya. gupti = mana, vacana, kAyAnI sAvadya (hiMsaka) pravRttithI nivRtti. kaSAya = jenAthI saMsAranI vRddhi thAya tevA AtmAnA azubha bhAvo. geha = gRha / ghara (15) te krodha, mAna, mAyA, lobha - ema cAra prakAranA che. raiveyaka (nava raiveyaka) = kalpAtIta svargono eka bheda ke je lokanI karSaNa = bIja (216). garadana sadeza uparanA bhAgamAM Avela che, tenA nava bheda che. karSaNI = kheDUta (21/5) gopada = khAbocIyuM athavA taLAva (82) kAmarAga = strI ane puruSanI paraspara bhoganI abhilASA, indriyonuM ghAtakarma = AtmaguNonuM AvaraNa karavA dvArA ghAta karanArA karmo, je tenA viSayo taraphanuM AkarSaNa . be prakAranA che. (1) sarvaghAtI arthAt saMpUrNa ghAta karanArA (2) kAraNe = kAraNamAM (23/6) dezaghAtI arthAt alpa ghAta karanArA. kAryanI niyata je niyAmikI = kArya mATe nizcitarUpe je Avazyaka caugati / caturgati = deva, manuSya, naraka ane tiryaMca - ema cAra (185) prakAranI gati. Jain Education intemational For P al & Private Use Only 499 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakra = guNono samUha (12)2) dAnAMtarAya = eka prakAranuM aMtarAya karma, jenA udayathI jIvane dAna cakravatI = AryadezamAM cha khaMDanA adhipativizeSa ke jenI pAse karavAnI bhAvanA na thAya. cakrasahita cauda ratno ane navanidhi hoya che ane jenI sevAmAM dezavirati = apratyAkhyAnAvaraNI kaSAyacatuSkanA upazamathI jIvane devo paNa sadA hAjara hoya che evA mAnava rAjAomAM aMtima | prApta zrAvakavratarUpa pAMcamuM guNasthAnaka. sImArUpa vaibhavavALo rAjA. dareka ArAmAM evA 12 cakravatI ja dravyakarma = karmarUpe pariNamela kArmaNavargaNAnA pudgalo. hovAno zAzvata niyama che. draSTirAga = eka ja vyakti ke vastu para atyaMta gADha rAga ke jenAthI cAritramohanIya = mohanIya karmano eka bheda ke je jIvanA vItarAga anya pratye dveSa thAya. guNano ghAta kare che. dharmadhyAna = koI vizuddha viSayamAM manane ekAgra karavuM te. cauda rAjaloka = madhyamAM rahelA merU parvatanI upara nIce banne tarapha dharmatattvanI bhUle = dharmatattvane bhUlI jaIne pIThikA). sAta sAta rAja maLI kula cauda rAja(rajU) pramANa loka(vizva) che.. dhUmi = mUccha (94). chatA = pUrvasthita (12/2) nAmakarma = 'nAma' A saMjJAvALuM eka karmavizeSa ke je jIvanA zuddha chatA = sat (15) 2) svabhAvanuM AvaraNa karI tene munadhya, deva, tiryaMca ke nArakapaNe chati | chatI = sattA (15) 2) oLakhAve athavA jenAthI zarIramAM aneka prakAranI saMracanA thAya. chadmastha = jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNa karmovALo jIva. nAmA = nAmanuM (191-2) jyotizcakrane Are - jyotiSa cakranA paribhramaNathI (4)2) nigoda = samasta vizvamAM vyApakapaNe rahelI evI sUkSma jIvarAzi ke jyotiSka = cAra prakAranA devomAMthI eka devaloka, soyanA AgaLanA aNIvALA bhAgapara para anaMta jIvo rahI zake jina = mohAdi ghAtI karmarUpI sarva aMtaraMga zatruone jItanAra arthAt | tathA jeo eka zvAsozvAsamAM 1NI vakhata janma-maraNa kare che. jeno jeTalA aMze vItarAgabhAva pragaTyo che te eTalA aMze jina nircantha = rAga-dveSanI graMthirahita evA sAdhujano. kahevAya. nirjarA = pUrve bAMdhelA karmapradezonuM iSTAniSTa phaLa ApIne Atma jJAnAvaraNa = jIvanA jJAnaguNanuM AvaraNa karanAra karmavizeSa, pradezamAMthI kharI (naSTa thaI) javuM. jJAyaka = jANakAra. nirdhAra = nizcita (7/4) zeya = jANavA yogya. nirdhArathiratA (nirdhAra = zraddhA ane sthiratA = cAritra) zeyane palaTave = zeyanA badalAvAthI (52) nirAza bhAva / niSkAmabhAva = koIpaNa dharmakArya karatAM sAMsArika jhIpIne = jItIne (24/5) sukhonI vAMcchA na rAkhatA phakta karmakSayanI ja bhAvanA rAkhavI te. Tabo = prAcIna gujarAtI bhASAMtara. nivRttine = nivatane / aTakIne (33) TaMkotkIrNanyAye prAgubhAvadhamI = dabAyelAne bahAra kADhavAnA nyAyathI nokarma = mana, vacana, kAyA ane indriya. arthAt AtmA potAnA anaMta dharmo ke je dabAyelA che, tene ja nokaSAya = je sAkSAt kaSAyarUpa nathI paraMtu tenuM kAraNa bane te pragaTa kare che paNa navA utpanna nathI karato. (42) hAsyaparka Adi. tatta = tattva (135) paccakhkhaNa = niyama athavA vrata (ane tenA mATe bolAtuM sUtra). tattva = prayojanabhUta vastuno svabhAva. parabhAva(dazA) = pudgala saMbaMdhI sukha-du:khamAM AtmAnI kaSAyayukta tadutpattisaMbaMdha = tenA navA utpanna thavAno saMbaMdha (157) vibhAvadazA. tapa = tapazcaryA je saMsAranA du:kharUpI pApone zamAve che tenA be bheda paramAnanda = AtmAno zuddha upayoga (avasthA). che - (1) bAhyatapa je puNyabaMdhanuM kAraNa che (2) abhyataratapa je parAnuyAyI hetupaNe pariNamyo = potAnAthI bhinna evA parane nirjarAnuM kAraNa che. anusaravAnA kAraNarUpe pariNamela. (4)2) tAttvika = tattvajJAnI (97) parigraha = nizcaya thI lobha kaSAyanA udayathI padArtho para rahela tAdAmya saMbaMdha = sahaja svAbhAvika saMbaMdha (157) AtmAno mUcchabhAva ane vyavahAranayathI mUcchasahita pa2padArthono tiryaMca = nigodathI paMcendriyatiryaMca sudhInA (deva-nAraka-manuSya saMgraha karavo te. sivAyanA) jIvo. pariNamana = dravyamAtramAM samaye samaye thatuM rUpAMtara. tirobhAvInuM bhAsana ekatva = chUpAyelA(adrazya) svarUpanuM jJAnarUpI pariNAma | pariNatI = phaLazruti athavA vastuno svabhAva. ekatva. (94) pariSaha = karmonI nirjarA mATe kaSTone sahana karavA te. tIrthakara = dharmarUpI tIrthanI sthApanA karanAra bhagavaMta. pariNati prAbhAva anubhavaitva = pariNatinA prakaTIkaraNanuM teNe = tethI (256) | anubhavarUpI ekatva. (9/4) tehane calanapaNe = teonA (mana-vacana-kAyAnA) cAlavA pramANe (5 paripATI = kramabhAvI (103) ( 4). paryApti = navA janmamAM deha dhAraNa karavA mATenI sAmagrI, trasa = potAnI rakSA tathA sukha-du:khanA prayojanathI harIpharI zakanArA paryAyabheduM = paryAyanA bheda(chaMda)thI (23/5) (pRthvI Adi pAMca sthAvara sivAyanA) jIvo. palyopama = udAharaNa tarIke : navajAta zizunA UgelA vALanA dala = pradeza (157) asaMkhya TukaDA karI eka yojana paridhivALA ane eTalA ja uMDA dalave karIne = daLIne, naSTa karIne (54) kUvAmAM ThAMsI ThAMsIne bharyA pachI dara so varSe eka vALa kADhatAM darzanopayoga = jIva jyAre koI padArthane jue tyAre koI vikalpa na jeTalA samayamAM kUvo khAlI thAya teTalo kALa. (TUMkamAM asaMkhyAta uThe ane bIjA padArthane jue tyAM sudhI je sattAmAtrane grahaNa kare te varSo jAya eTalo kALa.). | (vastumAtrano sAmAnya pratibhAsa). paMca parameSThI = jeone parama(zreSTha)pada para sthApita karela che evA darzanAvaraNa = jIvanA uparokta darzanaguNanuM AvaraNa karanAra karmavizeSa. AtmAnI vikasita avasthAvALA pAMca guNI tattvo. For Personal & Private Use Only pa00 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAcAra - jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya - e pAMca AcAro. manaHparyavajJAnI = aDhI dvIpamAM rahelA saMsI jIvonA mananA vicAro paMcendriya = cAmaDI, jIbha, kAna, AMkha ane nAka - ema pAMca jANavAnI zakti (jJAnavizeSa)thI yukta saMyati muni. | indriyovALA (dava, manuSya, pazu-pakSI ane nAraka). mamakAra | mamatva = potAnA nahIM evA sva-para zarIrAdi padArthomAM pAja = pUla (67) karmajAta mArApaNAnI AtmIya buddhi, (33) pAriNAmika bhAva = pratyeka padArthano saikAlika nirUpAdhika (anya mamakAra - kulAcAre = mArApaNAnI buddhithI arthAt 'ApaNA bhagavAna padArthonA saMyogarahita) svabhAva ke je jevo che tevo ja rahe che. hovAthI ApaNe pUjavA joIe" evA abhimAnathI ane kevaLa puTa = paDado, AvaraNa (15/7). kuLAcArathI. (14) puNyAnubaMdhI puNya = je puNya udayamAM AvyuM chate sAMsArika sukha- mahAvrata = sAdhu-sAdhvIne AjIvana pALavA yogya ahiMsAdi pAMca samRddhi maLavA chatA temAM Asakti na thatAM AtmakalyANa karavAnI | vrato (niyamo)ne mahAvrata kahevAya che. vRtti thAya te. mATe = ne kAraNe (22(3) pudgala = varNa, gaMdha, rasa, sparzavALuM ane saDana-galana-dhvaMsa thavAnA mArdava = mRdutA, namratA, svabhAvavALuM rUpI dravya. mAhaNa = brAhmaNa arthAt muni (8/11) pudgala - phala - AzA = pudgalathI prApta phaLanI AzA (1) mita = alpa (101) pudgala parAvartana = anaMta utsarpiNI avasarpiNI jeTalo kALa arthAt mithyAjJAna | mithyAtva = karmanA udayathI jIvanI viparIta draSTi eka jIva (1) dravyathI tamAma vargaNAonA pudgalone audArika | (jJAna) ke je atattvamAM tattvabuddhi karAve. zarIrAdirUpe grahaNa karIne muke athavA (2) kSetrathI samasta lokAkAzanA mithyAtva asaMyama kapAya yogahetu pariNati gRhita karma vipAkavAthyamAna sarva pradeza para kramazaH mRtyu pAmavA dvArA teone sparzIne pUrA kare visaMsthUlAtmazaktimaMta = mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoganA athavA (3) kALathI kALacakranA sarva samayomAM kramazaH mRtyu pAmavA hetubhUta pariNAmo dvArA grahaNa karela karmavipAkothI pIDita hovAne dvArA teone sparzIne pUrA kare athavA (4) bhAvathI rasabaMdhanA sarva kAraNe DhIlI paDelI AtmazaktivALA. (118) adhyavasAya sthAnomAM kramazaH mRtyu pAmavA dvArA teone sparzIne mumukSu = mokSano arthI, pUrA kare teTalo kALa. mUrta = rUpI padArtha ke je indriyathI grAhya hoya. puMThala = pAchaLa (231). mohanIyakarma = mohita kare (muMjhAve, tevuM karma ke je jIvanI zraddhA ane paulika mAnopeta = bhautika maryAdAyukta (parAdhIna) (107) cAritra guNano ghAta kare che. ATha karmomAM pradhAnakarma. prakRtika = thayelo - upajelo - nIpajelo (94) thayAkhyAta cAritra = kaSAyono saMpUrNa nAza thavAthI pragaTelI vItarAgadazA praNidhAna = jIvano saMkalpa ke draDha nizcaya. (bAramuM guNasthAnaka). pratikramaNa = pApathI (doSothI) pAchA vaLavuM. yoga-thaMbhe = mana-vacana-kAyArUpI yoganA thAMbhalA (AlaMbana) vaDe pradeza = vastumAM rahela avibhAjya aMza. | (6 7). prabhAsa jJAnAvalokanana = kevaLajJAnanA avalokana vaDe (26) yogavAyI = yogyatA (18 2) prabhutA = sAmarthya, zakti, aizvarya, vaibhava (pavitratA). yoni (jIvayoni) = jIvone janmAMtare utpanna thavAnuM sthaLa. pramAda = kaSAyasahita avasthA athavA dharmamAM anAdara. raudradhyAna = hiMsAdi pApa karIne uparathI atyaMta rAjI thavArUpa pravRtti = pravatI (28). manobhAva. pravRjyA = pravRtta thaIne (191) labdhi = jJAna vagere viziSTa zakti athavA viziSTa tapathI prApta prAgubhAva = prAdurbhAva pragaTapaNuM. (29). thayela Rddhi (zakti). prAyazcitta = pratisamaya lAgatA aMtaraMga ke bAhya doSonI nivRtti lAbhAMtarAya karma = jenAthI lAbha thavAno hoya temAM aMtarAya karanAra karIne Atma saMzodhana (zuddhi) mATe karAto pazcAtApa athavA karma, jenA udayathI icchita vastunI prApti thAya nahiM athavA thAya upavAsAdi daMDa. to khovAI ke naSTa thaI jAya. baga = bagalA (21/3) liMgIpaNe mamatAliMgI = kevaLa vezadhArI kusAdhupaNAmAM mamatA karanAra bAdara = zUla (cakSugocara) arthAtu eka jIvanuM eka zarIra athavA | (9) 6) aneka jIvonAM bhegA thayelA aneka zarIro ke je AMkhothI joI liMge = cihnathI (16 7). zakAya. lezyA = prazasta ke aprazasta kaSAyathI yukta AtmAno pariNAma. bAra5rSadA = bhagavAnanA samavasaraNamAM prabhunI dezanA (upadeza) lokAkAza | loka = jemAM jIvAdi cha dravyo rahyA che te AkAza. | sAMbhaLavA AvatA 12 prakAranA jIvono samUha. varga = dravya, guNa ane paryAyanI saMkhyAno saravALo karatA je anaMta bAhyatapa = upavAsa Adi dekhAya tevA cha prakAranA ta5. rAzinI saMkhyA Ave che, tene teTalI ja saMkhyA vaDe guNAkAra karavAthI bhavya = saMsArathI mukta thavA (mokSa)yogya jIva. teno varga thayo kahevAya. (10/3) bhavyatva = samyagdarzanAdi pragaTa thavAnI (mokSa pAmavAnI) pAtratA. vajaRSabhanArAca saMghayaNa = zarIramAM vaja jevI saMghayaNa (hADakA)nI bhAvakarma = karma saMcita thAya tevA AtmAnA adhyavasAyo. | majabutAI ApanAra zarIranAmakarmanI eka prakRti. bhAsana = jJAna (236) vAyu(vAucakAya = pavananA jIvo athavA pavana. bhedajJAna = AtmA ane dehamAM thayelI ekapaNAnI khoTI mAnyatA vAhyo = preryo (28) choDIne banne judA judA che evuM satya jJAna. vikathA = dharmakathAthI ke AtmahitathI rahita kathA, bheda saMghAtakarma = bhinna rahIne sAthe rahevApaNAno dharma (9)2). vikasendriya = beindriya, teindriya ane caurindriya mATe vaparAto matijJAna = matijJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI mana ane indriyo zabda (ekendriya ane paMcendriya sivAyanA jIvo).. dvArA thatuM jJAna, viparyAsa = viparIta vartana buddhi adhyavasAya. For UOL & Private Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipAka = pAkavuM arthAt karmano udaya ke udIraNA. vibhAvadazA = karmanA udayathI jIvamAM thatA rAga-dveSAdi vikArI bhAvo. vibhutva = sarva bhAvomAM vyApaka evI bhAvarUpa zakti. virAdhanA = pApa-doSa athavA jinAjJA viruddha hiMsAdi vartana. vizeSopayoga = vastumAM rahela vizeSadharmane jANavAvALo upayoga ke je jJAnopayoga athavA sAkAropayoga kahevAya che. viSabhakSaNa tathA takhalohapadadhRti = majaburIthI viSabhakSaNa karavAnA tathA tapelA lokhaMDa upara cAlavAnA avasare jIva harSita na hoya paNa udAsIna (duHkhI) hoya. (179). vIAMtarAya = evuM karma jenA udayathI AtmAnI puruSArtha karavAnI ke bhogavavAnI zakti avarAI jAya. vedya-saMvedya pada = koI paNa adhyavasAya sthAna je pramANe vedavA | yogya hoya te pramANe ja tenuM vedana karavuM. (811) vaimAnika deva = ucca koTinA devo arthAt bAra devaloka, nava raiveyaka I ane pAMca anuttara vimAnanA devo. vaiyAvacca = guNIjana ke vaDIlajananI tana, mana, dhana ane bhAvathI karAtI sevA, sAravAra, bhakti. vRtti = bhAva, pariNAma, vartana. vyaMtara deva = halakI koTinA devo ke jeo manuSya lokathI nIce zunya sthAnamAM vase te bhUta, preta, pizAca vagere. vyApaka = saMpUrNa rIte vyApI (vistarI)ne rahenAra, jema ke jIva | zarIramAM vyApaka che. vyApya = vyApIne rahevA yogya. vyAsaMgI = Asakta (9 6) zakate = zaktithI (28) zarIrasaMgI = zarIramAM mamatAvALA (96) zarIrAdika audayika bhAvakarma janitane = udayaprApta bhAvakarmathI arthAt AtmAnAM viparIta bhAvothI janita evA zarIrane. (2) zalya = pIDAkArI vastu arthAt jIvane pIDA karanAra pApo ke doSo, jenA traNa prakAra che (1) mAyAzalya (2) niyANa(nidAna) zalya (3) mithyAtvazalya. zAsana (jinazAsana) = tIrthakara dvArA sthApita tIrtha athavA jinAjJA. zukaladhyAna = rAgAdibhAva samApta thatAM pragaTatuM nirvikalpa dazAvALuM rUpAtIta dhyAna ke je mokSanuM sAkSAt kAraNa che. (cittanI ati nirmaLa apUrva niSkapa aMtarmukhI avasthA). tenA cAra bheda che - (1) pRtharva vitarka savicAra : jemAM aneka dravya-guNa-paryAyonA viSayonuM ciMtana thAya che ane upazAMta kapAyavALA muni enA adhikArI che. (2) ekatva vitarka avicAra : jemAM koIpaNa eka ja dravya-guNa-paryAyanA vicAramAM ja sthira rahevuM paNa viSayAMtara na thavA devuM. A dhyAna kevaLajJAnanI utpattinuM kAraNa che. (3) sUkSmakriyA ' apratipAtI : jemAM vitarka ke vicArarahita AtmAnI sUkSma kriyA hoya che. sUkSma kAyayogamAM rahela kevaLI AnA dhAraka che. (4) samucchinna kriyA ativRtti : jemAM yoga ane sarva kriyAno cheda (nAza) thAya che te apratipAti hoya che. zula legyA = koIne pIDA ApyA vinA kArya karavAnA AtmAnA atyaMta ujjavaLa pariNAma. zuddhAtma darzana / zuddhAtma svarUpa che zuddhatma jJAna = nirvikalpa samAdhinA paryAyavAcI nAma che. zuddhopayoga = zubhabhAvathI paNa rahita evo AtmAno nirvikalpa upayoga ke je nirjarAnuM kAraNa ane mokSano hetu che.. zubhabhAva = prazasta (maMda) kaSAyavALo mAnasika pariNAma athavA dhArmika anuSThAnanA bhAva. zubhayoga = mana, vacana, kAyAnuM zubha pravartana athavA sAvadya (hiMsaka) | vyApAra (kriyA)thI mukta rahI zubhapaNe vartavuM. zubha upayoga = anityAdi bhAvanA, tattvaciMtana ane svAdhyAyAdimAM pravartamAna mAnasika (Atmika) zubha pariNAma. zailezIkaraNa = nirvANa (mokSa) pAmatA pahelA sayogI kevaLI (mana, vacana, kAyAno) yoganirodha karI merU parvata samAna niSkapa avasthA prApta karIne ayogI guNasthAnakane prApta kare te samayanI avasthA. zramaNa = sAdhu-sAdhvI athavA muni bhagavaMta.. zrAvaka = gRhastha jIvananAM mULavrata ke uttaravratane pALato ane pAMcamA guNasthAne vartato dezaviratidhara jIva. zrutakevalI = caudapUrvanA jANakAra ke jeo atizaya jJAnanA baLe kevaLI jevuM svarUpa batAvavA sakSama hoya che. zrutajJAna = zrutajJAnAvaraNanA kSayopazamathI padArthonA vAMcana-zravaNa dvArA jIvane thatuM zabdAtmaka parokSa jJAna athavA temAM kAraNabhUta zabdo (zAstro). zreNi = adhyAtma kSetramAM Atmika utthAnanI paMkti (pagathiyA), jenA be prakAra che - (1) upazamazreNI (2) kSapakazreNI. zvetAMbara = jaina saMpradAyanA zvetavastradhArI sAdhu-sAdhvI. SakAya = kAyA(zarIra)vALA jIvanA che bheda, te A pramANe - pRthvI, jala, agni, vAyu, vanaspati ane trasa (hAlatA-cAlatA jIvo). prathamanA pAMca sthAvara eTale hAlI-cAlI zakatA nathI. SaSNuNa hAnivRddhirUpa cakra = saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtaguNa tathA saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtabhAga hAni - ema cha bheda hAninA thayA. evI ja rIte cha bheda vRddhinA paNa paDaze. (52) sajajhAya = svAdhyAya. sattA / sattva = vastunI vidyamAnatA athavA vyakti vizeSanuM Adhipatya. sattva = sattA, sat , sAmAnya, dravya, jIva, artha, vidhi, parAkrama, | baLa, zakti vagere aneka arthomAM vaparAya che. sattAgata karma = baMdhAyelA paNa haju udayamAM na AvelA evA AtmAmAM vidyamAna abAdhAkALavALA karmo. sadgati = uttama gati. sAMsArika sukhanI apekSAe deva ane manuSya gati. sama(samabhAva) = samAnabhAva athavA maitrIbhAva. samakti / samyakta, samyadarzana = sarvajJa paramAtmA praNita tattvanI yathArtha zraddhA athavA sudeva, suguru, sudharmanI draDha prIti-ruci . samaya = kALano atyaMta sUkSma aMza athavA zAstra (Agama).. samavasaraNa / samosaraNa = arihaMta bhagavAnanA upadeza mATe devanirmita traNa gaDhavALu sthAnavizeSa ke jemAM bAra varSadAnA dareka jIvo samAna bhAvathI besI prabhunI amRtavANInuM pAna kare che. mATe tene samavasaraNa kahevAya che. samavAya saMbaMdha = abhinna saMbaMdha (157) samAdhi = vItarAgabhAvathI AtmAnA zubha ke zuddha upayogamAM rahevuM athavA vikaTa paristhitimAM paNa samatAbhAve rahevuM. samAravAne = zuddhi mATe (12 2-192). samiti = vyavahAranayathI dareka prakAranA kAryamAM yatanA (jayaNA) rAkhavI ane nizcayanayathI samasta rAgAdinA tyAgapUrvaka AtmAmAM lIna thaI rahevuM. samyagucAritra = vyavahArathI vItarAga jinezvaranI AjJAnusAra karavAmAM AvatuM saMyama(sAdhupaNA)nuM draDhatApUrvaka pAlana ane nizcayathI Atma svabhAvamAM sthiratA ke ramaNatA. samyagujJAna = jemAM mohanIyano kSayopazama che tevuM samyakta sahitanuM jJAna. www.jainelibrary org For Personal & Private Use Only pa02 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadraSTi = jene samyakta prApta thayuM che tevo cothA guNaThANe sAta saya = sAtasau (17/3) vartato AtmA. sAtAgArava = sukhanI ane zarIranA svAthyanI atyaMta Asakti. sayogI = mana, vacana, kAyAnA yogavALA. (2/6). sAtAvedanIya = vedanIya karmanI zubha prakRtino udaya ke jenA vaDe sayogIkevalI = teramAM guNasthAnamAM rahelA mana, vacana, kAyAnA zArIrika-mAnasika svAthya sAruM rahe. yogavALA mahAtmAo, jemanA cAra ghAti karmo nAza pAmyA che. sAdhuM = sAdhanA karuM, (24) paraMtu zarIra ane yoga che. sAdhi = sAdhaze (16 (7) sarva svabhAva svarUpAsthAnatA = sarva svabhAvonuM potAnA mULabhUta siddhatva = saMpUrNa karmothI rahita ane potAnA jJAnAdi ATha guNothI svarUpamAM rahevuM. (1972) yukta AtmAnI vizuddha avasthA. saMgha(caturvidha saMgha) = sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAno samUha ke jenI siddhazilA = sAta rAjalokanA agrabhAge pistAlIsa lAkha yojana sthApanA tIrthakara bhagavAna kare che. lAMbI-pahoLI, vaccethI ATha yojana jADI ane cAre bAjuthI uMDAImAM saMghayaNa | saMhanana = hADakAnI majabUtAIno zarIrano bAMdho. ghaTatI ghaTatI aMte atyaMta pAtaLI sphaTika ratnamaya zilA jenuM bIjuM saMjJA = prANImAtramAM rahelI gherI preraNA athavA avayaMbhAvI IcchA, nAma iSatnAbhArA pRthvI che te siddha (karmamukta) jIvonuM nivAsa je mukhyarUpe cAra prakAranI che - (1) AhArasaMzA (2) bhayasaMjJA sthAna che. (3) maithunasaMjJA (4) parigrahasaMjJA. sIma = sudhI (15 3) saMzI = jemane hitAhitano viveka karI zakavArUpa mana maLyuM che evA sUkSma = carmacakSuthI agrAhya vastu. jIvo. skaMdha | khaMdha = be athavA tenAthI adhika paramANuono jaththo. saMtatisaMyogI = paraMparAyukta (137) sthAvara = sukha-du:khanA prayojanamAM potAnI icchA mujaba halanasaMyama = nizcayana thI pAMca indriyo ane manane vazamAM rAkhavuM ane calana na karI zake evA pAMca ekendriya jIvo (pRthvI, jala, agni, vyavahAranayathI ahiMsAdi mahAvratonuM samyaga prakAre pAlana karavuM. | vAyu, vanaspati). saMvara = navA AvatA karmone rokavA. | DAsa = ghaTa banAvatAM prAraMbhamAM thALI AkAranI avasthA (186) saMvega = nizcayanayathI mokSaprAptinI atyaMta rucivALo tattvaniSTha syAdvAda = juo anekAMtavAda, pariNAma ane vyavahAranayathI saMsArabhAvathI nitya DaratA rahevuM. sva pariNati sahakAra zakti = potA sarva pariNAmomAM sahakAra saMsthAna = jenA udayathI audArika Adi pAMca zarIronI AkRti bane ApavAnI zakti. (74) te nAmakarma. sva syAt -saMpadA = potAnI syAdvAda arthAt anaMta dharmAtmaka sAgaropama = keTaluM ya pANI ulecavA chatA paNa khAlI na thAya tevA saMpatti. (pIThikA) sAgaranI upamAvALu kALapramANa (arthAtu asaMkhyAta kALa), 10 svAdhyAya = jemAM Atma viSayaka ciMtana-manana thAya te athavA jemAM koDAkoDI palyopamano eka sAgaropama kALa thAya. satuM zAstro ke AdhyAtmika zAstronuM bhaNavuM -bhaNAvavuM thAya te. sAta rAjaloka = merUparvatanI taLeTIthI upara athavA nIce banne tarapha stragucaMdana aMganA saMyogathI = mALA, caMdana ane strInA saMyogathI. saMpUrNa loka sAta rAja pramANa che. (asaMkhyAta yojanano eka rAja (26) arthAt raju thAya. hetuyaeN = hetu(kAraNa)thI (24) 2) www jainelibrary.org Jain Education international For Personal & Private Use Only pa03 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 che. A ? B. citrono sAbhAra svIkAra zrI kailAsasAgarasUri jaina jJAnamaMdira - kobA taraphathI citra naM. pra(2), pra(12)thI (25), pra(26), pra(27), pra(28), 1(2), 1(4), 1(5), 1(6), 1(7), 1(8), 1(10), 1(11), 1(12), 1(13) thI 1(17), 6(3), 7(2), 3(3), 7(4), 7(5), 7(9), 9(2), 9(3), 10(3), 11(4), 11(5), 11(6), 11(7), 1 1(8), 11(9), 12(3), 12(4), 12(5), 12(6), 13(3), 15(3), 16(2) thI 16(6), 16(10), 19(2), 19(3), 19(4), 20(2), 21(4), 22(2), 22(3), 22(4), 2 2(5), 2 2(9), 23(3), 23(4), 23(5), 23(13), 23(14), 23(16), 24(2)thI 24(16), 25(2), 25(4), 25(5), 25(9)thI 25(17) - A pustakamAM mUkelI sarva kulikAo - nIce darzAvela ela. DI. InsTITyUTa sivAyanA sarva hAMsiyA ane borDaro - sarva stavanonA aMte pUrNAhuti darzAvatA citrapaTa ela. DI. (lAlabhAI dalapatabhAI) InsTITyUTa taraphathI citra naM. 1(9), 3(2), 5(2) thI pa(8), 5(10), 7(6), (7), (8), 7(10), 8(2), 8(3), 9(4), 11(3), 15(2), 15(4), 16(7), 16(8), 17(2), 17(3), 21(5), 22(6), 23(9), 23(10), 25(18) thI 25(21), 25(23)thI 25(30). - stavana 1 TAITalano hAMsiyo, stavana 3 ane 10nI gAthAonA hAMsiyA, stavana 11, 16, 18nI gAthAonA hAMsiyA ane borDaro ane stavana 25nI gAthAonI borDaro zrI mahAvIra svAmI jaina derAsara-amadAvAda taraphathI citra naM. 6(2), 16(9) vIravijayajI mahArAja sAhebanA upAzraya amadAvAda taraphathI citra naM. 2(2), 8(5), 10(2), 18(2), mahAvIra jaina vidyAlaya-govAliyA TeMka taraphathI citra naM. (4), 21(6) dhI eziyATIka sosAyaTI opha muMbaI taraphathI citra naM. 21(2), 21(3), zrImAnuM ane zrImatI praphula ane zilpA zAhanA saMgrahamAMthI citra naM. kavara peja, pra(1), 1(18), 11(2), 23(7), 23(11), 23(12), 2 5(22) DaoN. siddhArtha bhaNasAlInA saMgrahamAMthI citra naM. 1(3), 1(19), 1(20), 4(2), 5(9), 6(4), 16(11), 22(7), 22(8), 23(6), 23(8), 23(15), 23(17), 25(6), 2 5(31) zrImatI Indubena jenanA saMgrahamAMthI citra naM. pra(4 thI 11), 1(1) thI 24(1) - dareka stavananA bhagavAnanuM prathama citra ane 4(3) prAIveTa saMgraha citra naM. : 12(2), 25(1), 25(7), 25(8) For Personal or Use Only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAbhAra phoTogrAphI zrI raMjana belakhoDe zrI AnaMda paTela DijhAIna zrI ke. bI. gaNeza ayyara TAIpa seTIMga TIma varka ane bharata je. citroDA prupha riDIMga zrImatI sujAtA kApaDiyA mudraka omakAra ArTas, muMbaI prAptisthAna harSadarAya heriTeja harSadarAya prAIveTa limiTeDa, jIjI hAusa, dAmodaradAsa sukhaDavAlA mArga, muMbaI-400 001. bhArata. | Tel : 91-22-56519900, Fax : 91-22-22070078, Email : hpltd@bomb.vsnl.net.in Jan Education intomational For Pro u private Use Only www.janesbrary.org Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PANA harSadarAya heriTeja For Personal & Private Use Only